Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell
Huybert van Buchell (1513-1599)
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http.7/repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:
� de rug van het boek
� de kopsnede
� de frontsnede
� de staartsnede
� het achterplat
This book is part of the Van Buchell Collection
Huybert van Buchell (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:
� the spine
� the head edge
� the fore edge
� the bottom edge
� the back board
-ocr page 3- -ocr page 4- -ocr page 5- -ocr page 6-J?
J �J
LH
�.r�
Klik�ft�lgn'
JlBi^ wn g^Cl � ^M-Iw�T^Tk ?lt;
�'1
oai-
wq
���
rinx ^kj^� izgt;4C*tn-*H^ fquot;.
ItfRti��^� 0* ��dtflSnn�*
'LL
.. htlt�fTiwpaafddw ��fmatv��� Inbsp;^rtfaanfmtfl�?'. lt;�2^ap�
__________J_____
gmsa^
' |H|H|{fllU||n||B|M
A�nMRsSuwSlr
�M
'V
gt; A
lt;
-ocr page 11-efirf rcputa tf.�Tioftiuitt f'
HJCI tiam�|�o�nlt;^
vT
' ^^-gsv
M�Ļ'
ctam^t^tc
CttiCM�^^ abnib�Wd.^
wmtu
r^^fim�lv;,.
22^ ^f^twnbsp;�iatoi^aby^�nbsp;vT twm
�fflittr-
v..4n,
�S^
�*�
V .-� nbsp;nbsp;��'
� jn-
� f - '
�' J
it- �� A-i nnpUn y'^^f�'Wrautn
�tr
. A'1}f
�X.
� -'V- '.
zra'tntoTOttra | ||||||
|
\'^
�
^�r.
____ abtyfk�..
r ftidctn Mtlkwit �;
�tfa
lt;hfwan-^ti�
..il''
�gt;
.;u
f
�u.'
I Theolo^^ Folio n�. sr.
1) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; tlt;gtTO^UKa-4gt;t|nfiO12ib\quciia- vl' ^Uobfuatum�r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poitu' �^w uiitcbOT? inljifi lt;q?ib; ntncbar wiq; Tlv tW fiuiti^^ffaw lapidaTumt�t4*lt;runbsp;llCtvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ap' dtn i:baVcbitlt;ymiHm � ^wFiJbwrwjxwua^afiryientwq p C|PlTv fi� �r^idrwMw cam W cxicnr-manbsp;CXllvVU �erft�eaww'quifqinfpfenua qurnbsp;iTifiprr�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� UlUwV a�maifiliaipnuet-ifi'ijriw eft�grftquot;' ^�bfi�lfiwrad^^^^�ndt�f;fea�5nbsp;iHaA^Pv ahan�muian^^ypt aift-g� ggnbsp;Tl A'frp'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malcdUTӒ a� iult;hua*^x^ Tivl Tv vtttemwnofi wdeof demati^b QVinT�' ainfi^[^�q�;c^redmwiwT4e rfp-TTiA UvTnu wmf�T^-ndfcu�malcdiciaf.ftcf tprlrrm fi^aUtucnnn�quo �bojpafimi tocfnnbsp;IvOICH) dvpbtfi^fidt^r uii�cdic^ untWrnbsp;T pfnT^p^ 'Vuat�epac�- ttom w rtwfiotcidi?nbsp;WJH 'Tv* �r dt�m ciwf jmmeW df-cwonbsp;�Ē^^adcipHf�j i^�uof dtftinbsp;^TivDM yU cnu?merfivQ^uiWm7.q�repttnbsp;'TnulvVlVe^ w cruce- qwa fijpn� efij mina� ni-ii VH* QUlO�ca- fe^;-a�.a'tbefi-Tnal�iic^-qi iVl'tvlv rewa wmlot crucifigi*q*ud;r�Ccwnbsp;fiuv walcWnbsp;I ? ICTlEvTvtttaiedicTnycqgt;ptwfimaledicuoncnbsp;peue.(palccUc��-i)-�eunua�figt;-finbsp;mVQTS cifipe ct penei �4 �ewaledwn� lt;�4?'nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trnC d^'.vataae.eopaflxue.i^iFdp� Qpn�Ct �^pen�* Ofienfio y qua^bw W � aceippefftP�dewaudicto c^.be^nbsp;Ul U^O -aiai-peue�pftqaaw. fi�ee�� q�jcnbsp;^^^bWtwfarwaai-jJuanc�nonbsp;* Uv lU^ wf� qui :|^bw fiff;�ntf^mu� � iti� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� TTv^ uV xaup-q� �gpet^lt;gt;�i5q*^ cci|fauia aicfier �P ca aliq� manbsp;pv �TlvlVx�dtcm*ur bmw au� t^dicnbsp;Tf A'frp' cX|^�^^��^'alcdicti�3firma�aut^nbsp;UvTiv wriwtjp^C'inoytllabaTOfi.qinbsp;TXv IjC qwalhrptutn eaojale-b-vtfe^nbsp;ibuut p�tftciEffionf |
lt;anfiq-wtfee. O:3J3^ TOQ|-fiK4cv� gt;nbsp;nvtT�* tfiTOOwfiurrwtnontf�b�Xfittfiic�'^inbsp;nuis fiuipcnactur.eeq�ubecpcaa n4i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crtgjMwttno�o� cnir i5 ludca i TlOv^* T�nvnno dicti� ctb�wt qui fiifipenfiif ! �fi? ........� lt;covn boKnbsp;diconbsp;t��Uanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fflajechtcufi wnft- qnfjt:j ViXyQ (pa�dic^feSr^ aw apK fi?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i WftetUttififixm'u^nmwii�ae��^�^ hIuU�/ c�^pfmib;m�rt^feft?-hoc.^YTOalfnbsp;r�ilt* �ttttt^^�J'i�nwrtMxCetb-qiuaTO�rft�nbsp;VvlU �pTOaJeditTO cW^eruialediau c�gt; e��nbsp;twin�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q�ffo? wtequar VHCuH uxo�vfettipmfitfplintt�tj�iKXOT /% qi ejtpc�fitf�Sufcq�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fin rta�' tvl*^ ftt^Utu� Tinn� w infoUieter rtaiti^ nimvcrftt�ct? cffitpUmitit^.Sr�aJi�inbsp;IlllXT �ptfc aw� q7ilt;�? f�ai^i� inftKai^nbsp;nCrriv wcanit-q'ii-^t�rr^twdin^carninbsp;.c� J.......- nbsp;nbsp;., tkpttamp; tMorfc^ la au catv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tigiur tutnortw fiwtgt;�Cti|� jpuwnat ctrtp�fif�md�* babdJOF carmf pe�i� Cwr �un�Jnbsp;worftf 4t�^ uialedicTtt� y pa�l�lt;�* ��ttc�ni xic^ rirponar. e�. et? oflr qtiai^ j Qwa�im� O* qui�pnn�i'�ttd�w* fianCfib*nbsp;Cl a6pena�n fitf^petiftn montveuf �nbsp;ttgt; cj|{ tUw cft) ttlt;q; abtie^^auvut? t� �nbsp;yonoF'Ct� VcpeUaTufittt^ft dumiiVnbsp;lt;it;wat�f fit �bgji^nttn�ertnac�i/fii�nbsp;Ctuf ab Vw'^ tn��critcw paie ofinrj^nbsp;fitvlfir wtnutnfi balt; a'wwncair��!* VpVv nbsp;nbsp;be^to cr t* cjftj-tkpecj ... Hlpur ctebuw- er^tticarfnec wboc (AVrt tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e�gt; q pimdet? fu�n^�a**^ vIAXI twtn^tn�ta}ntmt�dacW��;jptt4t/^ mr- TOCrt^T^pcp�to TOl�gp��(plt;�rtal�^ a�ey tnaiedtoioneyt�t ^ttttnbsp;5t�tnot^d�ertti4i�duTaeiVtieTOo VotrrtiM�nbsp;ft�t�p i^cctnwedianf db^ttemo mtiwren^ai^nbsp;mipeiwdtrtnUgno 4 lt;aro tixrctti^ttxmail^^nbsp;eyy�M*wettf h�trewP�Jt� ^|wc� trinomCft^nbsp;ciFwoj*iX�TaUmwt#C|�t�fwfitno firnbsp;UV�H-lt;TS^tn(gt;tlt;di�pcncldjftriTiltgno�twttnlt;lt;�nbsp;fl?^xtW�oiitWMdMieft�.qy a�hir wdm.Ol�W'^nbsp;dw^oifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codioV; et w�fwlt;� wtwotmo T)�!?�' iid� QWey-cibactfJn 4nfl4lt;^ brtrreo^? codwWjti^ tirtwttv^�WpKOfofbpa^nbsp;n�dtUabalufaRwiQf efft^wnofqwfttvtte�^nbsp;4� crttW;q�irantfia�nm*�c�1^�wefr�tw-�^^^ |
IND/PAVLI APOSTO
LI EPISTOLAM AD RO-
MANOS HOMILIAE.
A V T H O R E
RODOLPHO GVALTHE-
RO TIG VRINO.
ACCESSIT operiPrtamp;fatio adIllufiri�iwum Principes D. Gttilhelmam, D. Philippi Landgrauy Ha�u F.de Sctin-dalifi^aibas multi hodie impediuntur^quo minus puriorem E-uan^elij doEirinam recipiant. i n d i c e S item duo �P^rumnbsp;^locorum ScripturtUf/jusi toto hoe Itbro explicantur^
riGVR�
EXCVDEBAT CHR 1 STOPHORVS FROSCHOVERVS ANNO M. D, I, X V �.
ILLVSTRISSIMO PRIN-
CIPI ET DOMINO,D. GVILHELMO, LANDi*
GRAVI o HASSIAE, COMITICATTIMELlBOCCOs rum i amp;c. quot;Domino �to clementi�imo � Gratia tirnbsp;� Deo Tatre ^er Dominum nofirum
1E,SVM. C�KISTVNIl,
CIO ego Pnnccps niuftnfsime,nodefuturos efle,qui me adum egifle, SiC tarn meipfum quam Icdores inutili at(^ fuperuacaneonbsp;labore fatigaui(re dicanr,qui�poftoUPaun ad Romanos epi=�nbsp;ftolam i'nterprctari uojuerimj in cuius enarratione olim plericpnbsp;ex prifcis ecclefiae dodoribuSjamp; hodie quam plurimi noitri fe-culi fcriptorS op�ram fuam imperidcrunt. Quibus ego reipon-derepoteram,me aliorutn exemplis incitari potius quam abfter
reri debuifle, cum mihiquoqjad ecde�acminifteri� l�gitima uocatio per Peigra� tiam obngeritj�d ea ecckfi� Chriftian�libertas fit,ut ad eius aedification� ( quera-admod� ojim ad Leuiticum tabernacul�) finguli qu�d habent, pro fuarum facul-tatum ratione conferre pofsint. Poteramitem ad mei inftituti defenfionem icriptilnbsp;r�facr� f�cunditatem adducerc, cuius thefauri tarn profundi amp;inexhaufti funt,nbsp;ut nulla interpretum diligentia illis ertiendisfufRciaqt^uin in omnibus prope locisnbsp;aliquid fuperfit,quod ab alijs nunobferuatS, uel cert^ jcum ratione pr�termiflum,nbsp;noftr� inftitutioni Sgt;C confolationi plurimum feruiat4.^4:Qni;a de his f�pe diduninbsp;eft, nunc qs omifsis, non aliam mei confilij rationemafferam, qu�m qua me cxcianbsp;tatum 2lt; impulfum fuifle, uer� �C bona fide teftari poftum. Eft ea nonindilig�nsnbsp;noftri feculi confideratio, cui argumentum epiftola�,buius ita conuenit,ut raeo iu�nbsp;dicio, uix alius fcripturae facr� liber extet,quern ecclefiarumminiftri frequentius,nbsp;maioriftudio tradare, �Cfu�fidei coinmifsisHominibus exponere debeant.nbsp;Controucrtitur enim inter omnis loci 2^ ordinis homines de falutis ratione, de^nbsp;pr�cipuis fidei Chriftian� articulis;Slt; qu�rnuisfyncerior ueritatis dodrina nobisnbsp;peculiari Deibencficio reftituta fit,undi^ tarnen fcandala obijciuntur,quac euan-gelij curfum multis in locis uehementerimpediunt,0C quibus multi offenfi,uel pe�nbsp;dem fiftuntincoepto falutisitinere, uel neillud unquam fubeant,abfterrentur,nbsp;Quemadmod� enim olim, cum Dei Filius feipfum per dodrina 2lt; miracula mundo manifeftaret, multos eius in alTumptacame fefe exerens humilitas, multos do-drin�nouitas, autfaltemimprudenterconcepta nouitatisfulpicio,multos aducr-fariorum ipfius authoritas,plcrof(� autem perfecutiones S^omnis generis pericu�nbsp;lareuocarunt,qu� minus ad ipfum concederent: Ita hodie quamuis euangelic�nbsp;ueritatis lux, Sole meridiano clarior, omnium oculis fefe ingerat, dC multapafsimnbsp;exempla occurfent, quibus uerbi fui authoritatemDeus mirific�alferitatc�tue-'nbsp;tur,qu�m plurimos tarne qfdern de caufis, aut fimilibus, impediriuidemus,nere=�nbsp;lidis fuperftitionumLabirynthis S�errorum tenebris, in luce ilia ambulent, 6C li*nbsp;bertatis per Chriftum partx beneficio fruantun V idit ille olim,hanc fui regni con�nbsp;ditionem in hoc mundo femper fore,0^ ideo (utMatth�us fcribit) in frequentifti�nbsp;ma populi ad ipfum confluentis corona, non minus uer� qu�m grauiter pronun�nbsp;tiauit.Beatus,quiin me nonoffenfusfuerit. Quo dido nosed magismoueri exnbsp;citari conuenit, quod idem olim fpiritus fandus per prophetas monuit, qui Chrianbsp;ftum petram offenfionis forepr�dixerunt, �C quod iuftus ille Simeon,eodem fpi�nbsp;ritu illuminatus,illuin in cafum fimul et in refurredionem multorum pofitum elfe
Ct z
-ocr page 18-P R AE r A T I o.
te�atur. At cum flic Ven�tas fit,S^ qu� m hoc nobis ad uitam fmmortalcm uia �plt;?-ritur, per fc fimplex �d plana, nullis amb�gibus intricctur, ne(^ fcopulis aut fentl-bus horrefcat ipfos homines fibi omnis fcandali authorcs efle oportet. Qui fi fcri� pturas facras propius intuer�tunSC uel unicum hoc Apoftoli noftri fcriptum (quonbsp;SCtotafalutis ratio non minus grauiter quam diligenter defcriptacontinetur, SCnbsp;de omnibus fer� difputatur,qu� incautos SC rerum ignaros in eius dodrina impe-dire pofliinr) animis ab omni prauo afFedu purgatis leger�t, mox remoras omnesnbsp;emedio auferrt uiderent, quibus hucufcpimpedin'funt. Eftigiturh�cresmagninbsp;inomenn:amp; cum in eius confideratione falus noftra non modica ex parte uerfetur,nbsp;UeniammihidabitllluftrifsimePrincepstua Celfitudo,fi de ilia paulofufiusdixe*nbsp;ro,quae ad mitigandam animorum offenfionem facere poflunt.
Fatentur quidem omnes fer� homines,Chrifti dodrina contineri quicquid nobis creditu aut obfcruatu neceffarium cft,ut cum Deo patre rcconciliati uiia^ter� nam confequamur.Cur enim h�cnegent, qui^Penum omnium difcipulorum nomine dixifle fciunt ; Domine, ad qucm ibimus f tu ucrba uit� �tern� habes. Quinbsp;item Chriftum fexccnties hoc unum incukauifte audiunt ; Amen amen dico uo�nbsp;bis,qui audituerba rnea.fi^ credit ciqui mifitmc,habet uitam aeternamfAt cum adnbsp;rem ipfam dcuenitur ,6^ docetur, omnes homines natura peccatores SC irae filiosnbsp;eftc,qui non alia iuftitia, quam quae nobis ex gratia in uno lefu Chrifto offertur fernbsp;Uari pofsint:ideo^ opus efle,ut euangelij dodrinam omnes audiant,0c relidis fu-perftitionibuSjfalutis fidutiam omncm in unius Chrifti merito collocent: tunc picnbsp;rilt;^ tergiuerfariincipiunt, fiCundicpfcandala conquirunt, quibus fimpliccm hancnbsp;falutisrationcm fibtjpfis perplexam fiC plane inuiam reddant. Et alia quidem exnbsp;(pfa dodrina arripiunt, alia uero ex noftrorum hominum moribus ucnantur,mul=�nbsp;taquoque cxaduerfariorum calumntjs colligunt: quorum omnium tanta eft conlt;�nbsp;geries.utfi quisfingula exGUtere,8C illisrcmedium qualecunque adhibcre uelit,innbsp;immenfum orationemextcndat oportet,imo uix totus liber iftitradationifuffe*nbsp;ccrit.Itaqjnos multis omiisis,quaecrafsiora funt,quam utmcdiocriter attentum rcnbsp;morari queant, de illis folis agcmus, quae pijs SC non omnino alicnis � pietatis ftu-dio negotium exhibent.
Ab illis autem exordiamur,quiphilofophi� cloquentiac Audio dcditi,cuan* gclic� ucritatis dodrinam propter humile �C fimplex dicendi genus faftidiuntjConbsp;rinthioru icilicct fimiles,quibus olim Paulus fordebat, quod eius fermo nulla elo-cutionis amp; fapientiae eminentia turgeret, nelt;^ perfuaforijs humanaefapientiae tiernbsp;bisniteretur. Merebantur illi durius tradari, quandofpiritum fandum ad RhetO�*nbsp;rum fcholasrcmittunt,6� ciqui omnis eloquentiae author eft unicus,diccndi legesnbsp;pr�fcribere audent: net� interea obferuant, fuo uitio fieri,quod Euangclium lefunbsp;Chriftiipfisfaftidiumuelnaufeammoueat.Vtcnimijs,quiftomachumnoxijshu=�nbsp;moribus replctum habent, nullus cibus quantumuis lauius amp; falubris fapit; ita cSnbsp;illi humanac philoibphiac SC eloquenti� faliua totiinebriati fint,nihil admittere pofnbsp;funt,quod ab ilia ucl minimum dilTentit, Quia tame inter hos aliqui funt minimenbsp;mali,ego illos cogitate uelim,fimpliccm ciTe Veritatis orationem, SC regnum Delnbsp;non in fermone,fed in uirtute confiftere,8C proinde nullis uerborum phalcris autnbsp;fuco opushabcre. Deinde cofd�r�ipfam propius intueriiubeo,neqjinnudis uer*nbsp;bis h�rerCjfed fub his latente fpiritus uirtutem obferuare. amp;( mox uidcbunt,fe nonnbsp;habere quod defider�t. Si enim praccipueboni Oratoris partes funt, de re ^pofiranbsp;breuiter SC perfpicue dicere,amp;( auditoribus ^d diciturperfuadere.primalaus,pf^=�nbsp;do fpiritui fando per Euangeli� nobis loqueti debetur.qui ut paucis uerbis myftenbsp;ria innumera coprehendit,ita de qfd� t�ta perfpicuitate diflcrit,uf pueris quoc^ QCnbsp;f�minis ea pateat, quae olim philofopht acutifsimi ignorauer�t. Id� animos quoe^nbsp;audito�
-ocr page 19-P R AE F A T t O,
auditorutn p�n�tr�t, utplerunquepraeter omnem expcdationcm Chnfto manug dent,qui ilium paul� ante totis animis abomirtabantur. Et ut de folis apoftolis di�nbsp;camus,quem Oratorum, fiueGr�cum fiue Latinum, magnifici illi eloquentiac af^nbsp;fedatores nobis dabunt, qui cum uno illorum conferri mereatur � Magna fuitnbsp;apud�thenienfes Demofthenislaus, maior etiam apud eofdemPericlis authorianbsp;tas, quem inter dicendum fulgura eiaculari, t�nitrtia ci�re, horrendum inlinguanbsp;fulmengerere, 8lt; in auditor urn animis aculeos relinquere dicebant,eumcp pro�nbsp;pter fermonis incomparabilem uehementiam OlympiUm cognominabant. Innbsp;Romanaautem republica Cicero praealtjs floruit, cuius eloquentiam in feriptisnbsp;elucentem,etiam hodie eruditi omnes admirantur.Fuerunt �C alrj nonnulli,q�o�nbsp;rumconfiltjs QC dicendidcxteritateRefpub.aliquandiugubernatafuit. AtOmneSnbsp;iftijunius modourbts ciuesuix pauculis annis in officio contirterepotuerunt,utnbsp;confilijs fanioribus locum datent : imo plerique tandem magno fuo malo expertinbsp;funt,quam null�f�nthuman�eeloquenti�uires� quando fubito inpeiUSmtitatosnbsp;uiderunt ciuium animos,quos fibi dC reipublicacaddidifsimos effe putabant.
que profuit quibufdam, quod 3C dues nati eflent, Qc generis nobilitate atque maa iorum uirtuteS�: proprijs meritis commendarentur. Apoftoliuero, cam ex inui=�nbsp;fifsima ludacorum genteoriundi, nequeullis donispr�ditieflTent, qu� mundusnbsp;hic admirari folet, tarnen in omnes terras digrefsi,Euangelium lef� Chrifti cruci=�nbsp;f�xipr�dicarunt, eiuf�f�mplici doc��rina orbis totius faciem innouarunt, nequic�nbsp;quam fefe opponentibus ijs, quorum tunc fuprema erat in Romano Impen'o au^nbsp;thoritas:0C qu� per illosinftituta eft orbis reformatio,eadem inter grauifsimos pernbsp;fecutionum motus amp;omnisgeneris periculaconftans manfit,ne(�ullis Regumnbsp;edidis autfanguinarijserudelifsimorum tyrannorumconatibusunquam potuitnbsp;omnino aboleri.Conftat praeterea philofophos S)C fophiftas olim no habuifle quodnbsp;apoftolis �i uirisapoftolicisChriftumfolumpr�dicantibusopponerent: e� quodnbsp;hos non nudis uerbis pugnare,fed his fpiritus fanefti uirtutem coniuneftam effe fennbsp;tiebant. Exempla huius generis apud Ecclefiafticac hiftoriac authores pafsim ocanbsp;currunt: quibus recenfendis hic non immoror, eo quod hodie etiam fimilia multanbsp;fiunt inter eos,qui ueritatis dodrin� hoftiliter perfequuntur.Quac caufa eft, quodnbsp;qui fummam eruditionis exiftimationem fuftinent, fere omnem liberiorem con�nbsp;grelTum declinant,uixcpfeadduci patiuntur,ut cum idiotis dC illiterates deftdeietnbsp;falutis doeftrina coferant.Ifta igitur obferu�t delicatuli illiphilofophic� eloquenti�nbsp;admiratores,�6 mcminerint,Euangelium no temere �Paulo potentiamDei didSnbsp;effe ad falutem omni credenti. Quod ft illam uirtutem ipfi nondum fentiunt,nonnbsp;apoftolorum 06 feriptura� facr� ruditatem accufent, fed fui animi duritiem agno*nbsp;fcant,de^illa emollienda �6 fubigendaferio cogitent,
Porr� omifsis iftis ad eos tranfeamus, qui in ipfo euangelic� dodrina� argu� mento inueniunt,quo offendantur .Inter quos miferrimi funt,quibus ipfeChriftus,nbsp;uel fcandal� eft, uel faltem ftultitia putatur. Inhorum albo funt, quotquot falutisnbsp;tnyfteriahumani ingenij fenfu metiuntur, �6 nihil admittendum putant, cuius ra�nbsp;tionem non ipfi ftatim penes fe inueniunt. Non poffunt autem illi uidere, qua ra-tioneDeifilius homin�induerit,quomodo idem mortalisfitfadus, �6indignamnbsp;mortem in ara crucis in fcelerum noftrorum expiationem fuftinuerit: ut item pernbsp;ilium fada peccati expiatio,nobis omnibus fufficiat. ItaqueautipfacruceChri�nbsp;fticum Turcis offenduntur, nof^ de Deo minus honorifice fentire dicunt, qui ta=nbsp;lia de illo credamus : aut quicquid huius dicitur, fabulam effe putant, qu� rifumnbsp;potius qu�m fidem mereatur. Et hoc illud eft, quod olim quoque apoftolis mo�nbsp;leftiam non uulgarem exhibuit, ut Paulus ad Corinthios teftatur, dicens : Nosnbsp;Chriftum praedicamus crucifixum, ludatis quidem fcandalum, Gr�cis uero ftul*nbsp;5
-ocr page 20-P R AE F A T I O,
titiam.Et fane fateor,nihil tam alien� efle ab humanae ration�s ludido,quam Dcuin dicere mortalem, dC pro Dei filio �terno 6C dikdo eum agnofcere,qui in tern's hi*nbsp;fee inops uixit,�5 omnium ludibrijs expofitus efuriuit, fitiuit, alfit, QC tandem innbsp;cruce infami pendens damauit�.Deus meus,Deus meus,cur me dereliquifti Itemnbsp;ex crucifixo 06 mortuoiuftitiam Sgt;C uitam fpcrarCjS^ credere, quod illius meritumnbsp;ad omniG locorum �6 temporum homines extendatur.Sedfi Paulum audiamus,nbsp;non tantum noftro intelledui indulgebimus,ut haec in dubium uocemus.eo quodnbsp;nobis abfurda aut impoflibilia uidentur. Scribit enim, hoc myften'G elfe, quod abnbsp;aeternis temporibus taciturn,pr�finito dem� tempore manifeftari debuerit. Tefta*nbsp;tur item alibi, homin� animalem non perciper e ea,qu� funt fpiritus Dei.Cur ergonbsp;mirum nobis uideatur, fi myfterq huius rationem nonintelligant, quorummcn-temfpiritusDeinondumilluminauit.�imo quiregnicoelorum arcana, non fpi*nbsp;ritus luce, fed proprq intelledus acumine fcrutantur j* Qua: item audacia fue*nbsp;rit, filtj Dei incarnationem altius fcrutari, cum quaratione ipfi in hunc mun*nbsp;dum nati fimus , nemo noftrum exade intelligat, aut uerbis poffi't exponerennbsp;Nam ut maxime omnibus notus fit noftrac conceptionis modus, multa tarnen innbsp;hominis generationem incidunt, quae omnem noftri intelledus captum longe fu*nbsp;per ant. Quod fi quis confidentior hoc negate aufit, agedum dicat ille nobis, quanbsp;rationc infans in utero dclitefcens animam acdpiatimmortalem quo item uin*nbsp;culo h�c cum mortali corpore coniungatur r quibus incrementis rationis lux innbsp;nobis proficiat f unde ilia uis memoriae f cur huic in cerebro potius, quam in o*nbsp;culis aut alia corporis parte fedes data fit r qu� o-vgTra��� illius ratio, qua fit, ulnbsp;omnia corporis membra mutuofenfuerga fefeinuieem affleiantur f Quid hie 06nbsp;in multis alijs refpondebunt philofophi, nifi quod ifta Deus, uel ( ut ipfi loquun*nbsp;tur ) natura fie conftituerit Quo igitur iure offendimur, fi in filq Dei incarnatie*nbsp;ne non omnia noftris fenfibus pateant, aut non omnia ad noftrac rationis calcu-lumreuocari poffint f Quin potius Dei bonitatem admiramur, qui cum nosnbsp;adillumnonpoffemus afcendercjipfe ad nos fefedemifit, �6per filiumincarnenbsp;manifeftatum ea fpedandafi6 contredanda propofuit, quorum cognitio nobisnbsp;ad falutem confequendam eft neceftaria f Cur uero abfurdum uideatur, uniusnbsp;Chrifti iuftitiam 8t uitam in omnes eos deriuari, quiipfi per fidem infiti 66corpo*nbsp;ris eius membra fa di funt, cum Adami peccatum 66 qu� per hoc ingrefta eft mor*nbsp;tern, in omnem eius pofteritatem deriuatam eire,nemo negate po{rit,nifi qui cumnbsp;rationcfenfum quoquecommunem exuerit c*Auteur ftultidiccmur, fi ex mortenbsp;uitam fperamus,cum in omnibus qu�fecund�m natur�legescrcantur, corruptie generationem pr�cedat, 66 unius interims gencrationi alterius feruiat^nbsp;Velnumproimpofl�biliadmirabimur,Deumnoftr� natur� confortem fieri, 6�nbsp;quoad hanc mori etiam uoluifTe, cum ipfi dum in mortali corporc agimus, ali*nbsp;quern beat� immortalitatis guftum percipiamus f Horum confiderationi fi fre*nbsp;quens66diligensfcriptur� facr� ledio accedat, 66 probe examinenturea, quxnbsp;de myfterijs iftis Paulus in hac fua ad Romanos Epiftola tradit, procul dubionbsp;nihil reliquum fiet, quod nobis impedimento fit, quo minus infalutisuia maxi*nbsp;mos progrefius faciamus. Clamat cnim ille, lefum Chriftum efte Dcum bene^nbsp;didum in fecula: Eundem uero fecundum carnem ex lud�is natum efte, ad*nbsp;h�cmortuum 66 refufeitatum efte, 66 in ccelis adpatris dcxteramconfidere tc*nbsp;ftatur, ut pro nobis interc�d�t. Quorum omnium ratio etfi noftris oculis non-dum pateat, dodrina tarnen h�c fimplex �6perfpicua eft; 66 qui inhacacquic*nbsp;feunt, ij non modo fcandalum nullum inuenient, uerumetiam animos fuosnbsp;mirificis confolationibus recreari fentient, qu� illis omnia huius uit� diferimi*nbsp;naleuia reddent, 66 �ftuantis confeienti� tentationes reftinguentEtquinuncnbsp;quafi
-ocr page 21-P R AE F A T I O.
quad per fpecutum 8C aenigmata cernunt,olim coram omnia intucbuntur,8lt;f non cognitione modo plena regni Deifruenmr, fed in eiufdem poflefli'onem admifsinbsp;�tern�m gaudebunt.
Sequuntur proximo loco, qui ex gratiac pr�dicatione fcandalum arripiunt, qua omnes homines natura peccatorcs ��ir� Dei obnoxios effe, ex gratia autemnbsp;per fola fidem in lefum Chriftum iuftificari atlt;^ ieruari docemus.Et hi quo(p in dunbsp;plici funt differentia. Altj enim cum ferio pietatisfenfu afficiantur,mctuunt,ne fa*nbsp;cilem nimis fingamus falutis uiam,6lt;^ ne dolt;^rina h�c peccandi licentia gignat,6^nbsp;hominibus nequam quiduis audendi feneftram aperiat. Alt} ucr�,ctf� cum Deo ianbsp;era omnia cotemnantgt;pij tarnen uideri uolunt, amp; fucata iuPitiac propriac gloria fefcnbsp;ucnditant:qualesinter lud�os olim pharif�i. Si apud genres philofophi SC horumnbsp;fedatores fuerunt:hodie aut� plurimi pafl�m confpiciuntur,imprimis autem apudnbsp;Monachos SC eos omnes, qui feliciratem ex illorum traditionibus SC earum obfer*nbsp;uatione fib�jpfis pollicentur. Ferunthiindigniff�m�, fi hominis uiresdeprimi, fa�nbsp;pienti� carnis in nihilum redigfiiuftin� omnem damnari, S)C operum fuor� m�ritanbsp;cuerti audiant.Qtiia enim propri� glori� ftudio flagrant, SC hanc in Dei eti� con�nbsp;fpedu eminerc uolunt,nihil illis auditu acerbius eft, qu�m fi nos facinoroforS in-ftargratuitaDeimifericordia abfoluidicamus.Itaenim fibi omne illud decederenbsp;fentiunt, quod Deo SC eius grati� tribuitur, irafeuntur ergo nobis, 8c dodrinamnbsp;hanCgfcandaliplenaatc�bonisoperibusinimicam efle clamanUip forum autem cianbsp;moribus multi offenfi,nefcio quid de Euangelio fufpicari incipiunt Sed non no�nbsp;uam effe hanc calumni� Paulus docet, qu�do Apoftolis hoc ab aduerfarfjs expro�nbsp;bratum fuiffe fcribit,qu�d dpeerent, facienda elfe mala,ut bona eueniant. Et Chrinbsp;fium hoc nomine a pharifaeis aceufatum fuiffe fcimus,qu�d Dei gratiam meretri-cibus SC publicanis pr�dicaret. Neminem ergo ifta hodie offendere debent, quaf�nbsp;noui SC prius inauditi dogmatis fimus authores. Quid enim nos aliud dicimus,nbsp;qu�m quod in prima huius epiftol� parte Paulus prolixe tradit, dum genres fimulnbsp;SC lud�os peccati reatu inuoluit, SC iram Dei c�litus ardere teftatur propter ho�nbsp;minumimpietatem�^iniuftitiam,quiueritatemininiuftitiadetincntf'Etutmul�nbsp;taomittam, qu�exipfiusuerbisad noftram defenfionem potcrantadduci,unu�nbsp;ille locus fuff�cere poteft,quo difputation� illam omnem fummatimcompledens,nbsp;ait�Omnes peccauerunt,�^ deficiuntur gloria Dei, iuftif�cantur autem gratis eiusnbsp;gratia,per redemptionem fadamper lefum Chriftum.Item :ConclufitDeus om�nbsp;n�s in inobedientia ,ut omniS mifereretur. Et ne quis de folis adualibus peccatisnbsp;ill�loqui putaret, alibi diligenter docet, peccatum ex Adamo ita in omnes pofte�nbsp;ros propagatum cfrc,ut omnes in peccatis nafeamur, SC peccati legem in membrisnbsp;noftrisgeftemus,qu�nospeccato captiuos ducit,ut contra animi aut interiorisnbsp;hominis uoluntatem ea defignemus, qu� diuinis legibus feimus aduerfart Quonbsp;loco feipfum inexemplum ftatuit, ut hanc natur� uitiofitatem in eledis etiamnbsp;h�rere oftendatNeque ifta ex fuo cerebro ille confinxit,fed Chriftum dixifle feienbsp;bat. Neminem regnum Dei uidere pofte, nifi prius renafeatur : neminem item adnbsp;feuenire pofte,nifi � p�tre tradus fuerit. Item, Sine me nihil poteftis facer e. Nonnbsp;ergo nobis,fed Paulo, im� potius Chrifto bellum moueant, qui indignius ferunt,nbsp;q'^id hominem natura peccatorem efle, SC ex femetipfo nihil poflTe docemus. Ex�nbsp;perimur nos in carne noftra hanc natur� corruptionem, SC quod non fine dolorenbsp;fentimus negate nolumus : ne eledis illis ��f�dis Dei cultoribus fimus confiden�nbsp;tiores,qui olim dixerunt�.Iuftiti� noftr� funt inftar panni menftru� mulieris: Do�nbsp;inine,neingrediarisintudici�cumferuistuis: Nam fi peccata obferues Dne,quisnbsp;confiftetCEt cur non id� ipfi quoc]p fateamur, quos ipfe Dei filius orarcdocuit,Re�nbsp;mitte nobis d�bita noftrac'Qu�d fi qui dodrina ifta offenduntunnos illos fcandaldnbsp;� 4
-ocr page 22-P R AE F A T I o.
petulanter ampere, non autem hoc � nobi's dari dicimus. Nam quod per nos pec^ candi licentiam inuchi,amp;^ fceleribus oftium aperiri aiunt,eo magnam nobis iniu�nbsp;riam faciunt,neqj nobis folis,fed ipf� potius ApoftolOjquine quid huius exhac do*nbsp;drina aduerfarij collig�rent,diligenter cauit, ficuti in ijs eft uidere,qu� cap.fextonbsp;fcribitj �uqua�poftea Cap. 12 �6 feqtientibus prolixe difleritde uit� Chriftian�nbsp;off�cijsNeque fieri poteft,ut peccandi licentiae f�fe dedant, quiDei gratiam uer�nbsp;agnofctint. Nam ut bon� indolis filtj nullo fr�no fortius in officio continentur,nbsp;qu�m patern� bonitatis confideratione: fie qui Dei filtj germani funt, non alia ra*nbsp;tione magis incitantur, ut illi fidum obfequin pr�ftent, quam fi beneficij gratuiii,nbsp;quod in Cbrifto nobis contulit, magnitudinem digne fecum expendant. Quod finbsp;qui gratiae dodrina abutuntur, utfceleribus amp; prauis defiderijs licentius indul�nbsp;geantjid non Euangelio, fed illorum improbitati imputandum eft: neque propternbsp;illos mutari debet praedicatio falutis, cuius fpes nobis certa Sd folida conftare nonnbsp;poteft,nifi per fidem in Dei gratiam recumbat,quae ut inexhaufta eft, ita Chriftumnbsp;nobis praefentemfiftit,quifolus omnibusnoftris uit�js expiandis amp; imperfedio*nbsp;nibus farciendis fuff�dt. At falutis uiam per nos nimi�m facilcm fierfamp;� multis o*nbsp;t�j fecuritatis occafionem dari dicunt, dum tanta bona per folam fidem in Chri*nbsp;ftum obtineri docemus.Iduer�fjfoli dicunt,qui quid fides fit nefciunt, qui^eiusnbsp;!ocoopinionemnudam,autinanemtemereinipfis enatam perfuafionem ani*nbsp;mis fuis conceperunt. Qui fi rem propius infpicerent, mox feterentur, fide Chri*nbsp;ftiana nihil praeftantius,nihil cff�cacius autnobiliuscffe, neque aliud impoffibiliusnbsp;elTchomini,qu�mChriftocredere, amp;falutis fpem omneminhoc uno collocatamnbsp;habere.Qui cnim hoc poflquot;unt,tjdcm illo uno contenu,fuperftitionibus in uniuer-fum omnibus longum ualererenuntiant, ilium unum audiunt, docenti credunt,nbsp;monenti obtemp�rant,increpantem metuunt,cafiigantem patienter ferunt,deni(^nbsp;cius uoluntati fefe totos per fidei obedientiam fubijciunt.- necp ad ftiac rationis cal*nbsp;culumreuocantjquaeillepr�cipitaut pollicetur,fedijs conftanternituntur, licetnbsp;ipfam naturam return diuerfum quid minitari uideant. Quo fit, ut in omni pericu*nbsp;lo intrepidijin afflidionibus conftantes.-�^ in omnem eu en turn inftrudi fint, adeonbsp;ut fi montes loco moueanturjterra tremifeat, �� ff adus illabatur orbis,impauidosnbsp;ferlant ruinap. Et quia fides illos etiam Chriftoinferit, fitutexuerbi eius feminenbsp;renati in illo uiuant, amp; ipfum in feipfis uiuentem habeant, attj ipfum tota uita re*nbsp;ferant. Sunthsce ciuftnodi, ut (quodftipra quoc^ diximus) non modo uireshomi�*nbsp;nis, fed omnem noftriingcnijcaptumfuperent. Namuteanonrepetamus, quaenbsp;de �hrifti perfona amp; incarnationis eius myftertjs prius diximus, quis noftrarumnbsp;uiriumeflcdixerit,abnegatacarneamp;mortificatis eius defydcrijs omnia propternbsp;Chriftum relinquere, fpretis terrenis omnibus coeleftia fedari, contemptis prae*nbsp;fentibus ad futuraafpirare, inter afflidiones gaudere, in aduerfis cmnia iperare,nbsp;amp; in ipfa morte fibi uitam polliceri f Conf�rant cum his omnia fua Monachi, QCnbsp;quicun�^ alij fuorum operummeritis fidunt,66 mox intelligent, qu�m putid� fintnbsp;ipforum merces, quibus c�los redimipolTe arbitrantur, qu�m item ardua res fitnbsp;fidesinChriftum,qu� plerifc]^ leuiculauidetur, amp; quam ipfi bonis operibus ini*nbsp;micam cife dicunt.Italt;� adeo nulla iuftacaufaeft,curgrati� Dei amp; fidei iuftificannbsp;tis dodrinaaliquem offendat, ut potius deploranda fit illorum i�ueflultitiafiucnbsp;ingratitudo, qui corn ipfi no fint folucndo,Dei tarnen gratia afpernantur, qua illcnbsp;d�bita illorum remittit.Quod fi uero hac ipfi uti dedignantur,nimi�m infuper ini-qui funt,fi eandem nobis quo^inuideant.�C ne ea utamur, obftare uelint.
Sed durip5 multo eo^ nocentius eft fcandalum, ad quod in eledicnis nbsp;prae*
jdeftin^noni^ articulo aliqui offendunt. Quia enim falutis noftrar fentes in teter* jioDeiconfilio monftramus, qui ex tota humanigenerismaffa, quam mifcram 6^nbsp;perditioni
-ocr page 23-P R A� � A T I �.
P^fdi't�oni obnoxt� fore pr�uidebar,alios gratutta mifen'Cordia elegftquos �d gni fui c�leftts h�rcditat�praedeftinarctraltos aui� in exitio,quod ipl� fibi proprijsnbsp;fceleribus accerfiucrunt,iufto iudicio relinqiiictnultis hoc noilmOdo dur� dilt;��u,nbsp;fed iniquS impium efle uidetur,amp; ide� multa cog�rant,qu� ih doc^�rin� huiusnbsp;^ontumeli� d�blat�rant,ut amp; hancomnibusinuifam reddant, amp;fu�incredulifat�nbsp;3t(� contumaci� excufent.Nam �C De� � ri�bis fingi aiunt iniuftQ,qai bona fua ini*nbsp;quo iudicio fecund�m perfonarS refpetflum diftribuat crudelem item ��immifeanbsp;rtcordem,qui immerenres in exitio relinquat, �C ut tyranni fanguinartj folentjho�nbsp;tnin�tormentis amp; immanibus fupplictjs deledctur. Imo nos Deum peccati amp; fccnbsp;�erum omni� authorem facere clamant,qui infuper pr�ter ius �quQ eain nobisnbsp;puniat,qua: ipfo inftigantc�i. impellcnte fecimus Adb�c falutis fpem otnnem p�rnbsp;nos cuertiSC multos in extremam defperationem adduci aiunt, alios �utefecurosnbsp;ofeitantes fieri,qui elelt;ffione gratuitaSC �terno atc^ immutabili Dei decreto fre*nbsp;ti,nihil interea boni agant,nonprecibus,non uerbidiuiniftudio, non denicp nIIisnbsp;pietatis exercittjsfefe dedant Quid cnim(inquiunt)his opuseft,quando quieledinbsp;funt perire no pofTunt, reprobos aut� feruari impofTibile eftc�t ne quid oitiiftant,nbsp;dolt;9^rina iftaciuilesetiamleges �mnem dilciplinam im� cum admonitionibus,nbsp;hortationibus, minis,uirtutumpr�mtjs QC fcelertim p�nisaboleriuociferantur�nbsp;Sunth�cduraadmoduminuulgtauribus,��quofdam ita offendunr, utdodrin�nbsp;hanenonerroneam fol�mSC impiam,fedrcipub.ctiamexitialenr cire,�cproindenbsp;ferro Si ign� excindi debere arbitrentur.Sed nimi�rn illi ignor�tes funt ( ne quidnbsp;grauius dicam)qui nos primos illius authores elTe putanf,S^no uident,uel potiusnbsp;uidcrenolunt,nosnonaliuddicere, qu�rtiquod elelt;?�urti illud lefu Chriftiorga�nbsp;num c�m ubique ali�s,tum in hac Epiftola difert� rtobis tradidit. Huius enim Uernbsp;ba funt.Qiios praefciuit Deus,eofdem �� pr�deftinauit; quos uero pr�deftin��it,nbsp;�os 2lt; uocauit .� �i quos uocauit, eos etiam iuftif�caUit: quos aut� i�ftif�cauit, eosnbsp;etiam glorificauit. Adh�calios quidem uafa irac e�e docet, ad interitum paratagt;nbsp;qu�Deus cum multa lenitate ferat,ut�6iTamfuam iufiifl�mam 6C potentiam in^nbsp;uirftam declarer : alios aut� ua� mifericordi�, ad gloriam pr�parata.in quibus di�nbsp;�itiasfuac gloria? notasfaciat .Alibi uerohos in Chrifto lefu eledos elfe ait, priul*nbsp;qu�mmundushicconderetur. Ele���s autem dicere nohpotuit, quinfim�l aliosnbsp;omnes ininteritu reli�tos elfeinnuat Nam qu�daliquiele�iion�uhiucrfalem fta-tuunt, id nimis friuolQ Slt; ridiculum com�ntum eft,quod ipfoEledioniis uoc�bulonbsp;�onfiitatur.ut iam de Chrifto nihil dicam�s, qui illam difert� ad fuos modo reftrinnbsp;git,quando multos quidem uocatos.paucbsucr�cledoseffccIamat.Etidem de dinbsp;Icipulis loquens,Ego(inquit)elegi uos ex mundo.relidis nimirum alijs,quos fern-piterno exitio deftinatos eife feiebat. Sunt praeterea infiniti alij loci,qui dodrinatnnbsp;banc nofti � unanimi ueteris S)C no�i teftamenti confenfu probari docent, quos omnbsp;n�s ex ordine recenfere nimis longum foret-Nos erg� qui fumus,qui in hominumnbsp;gratiam aliud dicamus, 8C aeterno Dei decreto fuft�ltam regni eius �conomiamnbsp;TnutarcconemurrFacianthoc, quibus Icue uidetur gig�ntea audaciainc�lumnbsp;afcendere.nos Pauli ueftigia fequemur qui cti� in tertium c�lum abreptus, multanbsp;propiusinfpexerit, qu� nos adhuclatent,ita tarnenloqui maluit,qu�m homi�nbsp;num placitisfefe accommodate. Porr� ut nobis iniuriam faciunt, qui nos primosnbsp;huius dogmatis authores elfe fingunt; ita ijdem non minus'in Deum iniqui funt,nbsp;quiillic fibijpfisfcandal� ponunt,ubiplana 8� expedita funt omnia.Nam ut � Deinbsp;prouidentiainttium faciamus,quispiorum obfecro negabit per hanc mundumnbsp;hune totum arque fingulas eius partes gubernari f Hoc enim gentium philo-fophos fere omnes confeftbs efle feimus, SX. Chriftus prouidenriae uim ad paf-ferculos ufque �dinagris nafeentes flores,im� ad capitisnoftripilos extendic.
-ocr page 24-I P R AE F A T I O.
Quam uer� abfurdum fuenXDeum circa ea occupari,qu� fob's corporibus noftris feruiunt, aut etiam uix quicqu� ad nos fpedanc, illa autem negligere,fine quibusnbsp;aeternae falutis ratio non confiftitc� �tqui fi aduerfarios noftros audiamus, non innbsp;terram cadit pafferculus abfque certo Dei confilio, non capdlus illo ignorante de�nbsp;fluit,non flofculus flaceflit.homo autem totus, quoad corpus SC animam,uel p�ritnbsp;uel feruatur,nihil h�c agente Deo,im� hoc ignorante, uel eti� aliud uolente. Quisnbsp;uer� nonineptum SC improuidum dixeritpatremfamili�s, quicirca nuces �c ui�nbsp;lifl�ma oleraoccupatus, greges, armenta, feruos, filios SCfamiliam reliquam om?nbsp;nem negligitcAtquitalemilli nobis Deumflngunt, dum, tam anxieilliushouorinbsp;confulunt,ne quam iniuftitiae labern cotrahat. Namfecund�millos, ut corpore innbsp;terris uiuamus,6C appropinquante hora ilia fatali moriamurjDeo cur� erinut au�nbsp;tem uitae �tern� haeredesefficiamur, aut mortem fubeamus fempiternam, id innbsp;noftro arbitrio fitum erit, het^ h�c ullum Dei decretum aut confilium intercedet.nbsp;Mirorautemilloshominesde Eledione uniuerfalitam acritercontendere,c�mnbsp;ne uocationem quidem, qu� perEuangelium fit, uniuerfal� elfe probare poflint.nbsp;Nam etfi olim Apoftolor� do�frina per tot� orbem habitat� diuulgata fit, confi�tnbsp;tarnen illos non temere,proutipfis in mente ueniebat, hincinde difcurrifie,fcd fptnbsp;ritum fandum minifierrj fui habuifle gubernatorem, qui eosinterdum praeter ani�nbsp;mi uoluntatem alio retraxit, SC ne in quibufdam locis praedicarent, prohtbuit. Etnbsp;priufqu�m Chrifius homo nafceretur,nulla inter gentes fuit aeternac falutis cogni�nbsp;tfo,fed(ut nonuno loco Apofiolus monet) tenebrarum princeps inter illas regn�nbsp;obtinuit,necp dodores fueruntjqui in fuperfiitionum caligine errantes erudirent,nbsp;Quod fi ad nouiffima tempora accedamus, fatemur quidem omnibus feculis re�nbsp;pcrtos fuifle Veritatis tefies,quos Deus ex^fingulari gratia feruauit, ut ecclefiaenbsp;fu� feminarium eflent ; attamen negari non potefi, reliquos omnes in comuni SCnbsp;publica ignorantia quafi fepultos delitqifTejCum pauculi ifii omnibus infiituendisnbsp;non fufficeret,publica aSt authoritate paflim dominarentur Antichriftiani dodo�nbsp;rcs,qui miferos Sc infelicesa falutis ui^ abducebant� Etquid hodief�atmultisinnbsp;locis,notiusefi,quam ut demonfirationp longa opusjfit. Hoc tarnen minime difTi�nbsp;mulari debet,liberam Euangelij pr�di�ationem multis negari, qui fitibundt SC fa�nbsp;melici ad illam anhelant,multis interea iljam fafiidicntibus,in quorum terris quo�nbsp;tidierefonatln quo nifipeculiare Dei confilium agnofcimus, nimi�m profedonbsp;ftupidi fumus SC plumbei. Ergo perfonarum refpedu Qeus ducitur,�C grati�fuacnbsp;thefauros temere difpenfatfMinime.Quam enim perfonam in nobis refpiciat ille,nbsp;c�m una eadem^ fitomnium nofir�m conditio, nei^quifqua alio praeftantior fit,nbsp;h�fi quem ille fingulari gratia dignaturdta�^ perfonas ipfe nobis imponit,non au�nbsp;tcm quicquam in nobis inuenit, quo moueatur.Nej�temerarius �C ini�ftus gra-tix fuae difpenfator eft,eti�f� nobis nonfemper c5fiet,quae fit difpenfationis ipfiusnbsp;ratio.Qiiid enim temere agat,quiipfifl�ma efi fapicntia,6C quires inanimatas ccrtanbsp;lege gubernat ^Cur uer� iniufius dicatur,qui nemini quicquam debet,plus autemnbsp;largitur, qu�m uel optimi quique mereantur �* C�m ergo in illius aere fint omne�nbsp;homines, nimis temerarij SC iniqui funt, qui ab illo rationem exigunt, autipfi no�nbsp;U as difpenfationis leges praefcribere audent. Nobis licet ab altjs d�bita exigere, a�nbsp;liorumautem nominadetere,nequeide�iniufii dicimur.'Qu�ergoiniquitas eft,nbsp;Deum,neideminfuofaciat,inordinem redigercf Etut Pauli noftri uerbisuta�nbsp;mur, num Deo in humani generis maflam minus potcftatis erit, qu�m figulo innbsp;lutum fit, ex quoabfque ullius reprchcnfione,uafafingitprofuo arbitrio adufusnbsp;longe inter fediucrfifftmos fQuinpotius illius bonitatem atquepotentiamagno�nbsp;fcimus in illisjjquoscx communi interitu lib�r�t: in alteris uer� eiufdem iufti�nbsp;tiam pracdicamus, cuius exempla qu�m plurima �C horrendaextare necefieeft,nbsp;uttjs
-ocr page 25-P R AE F A T I O,
Ut qs multial�j permoueantur.Falfifsim� autemcx hacdodrina colltguftt aduef� fanj, nos Deum peccati amp; fcelerum authorem facere� V t enim propria uoluntatenbsp;Adam in peccatum prolapfus omnera pofteritatem fecum in rninam traxit:nbsp;ita c�m in peccato cocipiamur dC nafcamur,proprio etiam animi mot� adpeccart-dum ferimur, amp;nequeinuitoscogitDe�s, necp nouam nobis malinam inftillat;nbsp;peccata autem pro fuo in rcs omnes turc atque imperio regit OC gubernat, ne in*nbsp;domit�m graffetur illorum licentia, SC ut ad fuse uel iuftiti� ucl potentiae decla*nbsp;rationem fermant, qu� per fe mala, QC iniqua SC impia funt* In eo igitur eius fa-pientiamagnofcere, non autem iniuftitiam (qu� inipfo nulla eft) accufare de*nbsp;bemus. Nam ut reA� D. Auguftinus dixit, omnia Deus regit SC difpenfatfuonbsp;iudicio, nobis quidem interdum occulto, femper tarnen iufto. Qu6d ft qui peccata � diuinae prouidenti� cura eximunt, ij profecfto Deum maxima ex partenbsp;ab huius mundi gubernaculis rcpellunt, SC dum incogitantcr nimis cauenf,nbsp;neiniuftum faciant,Epicureum ftngunt, qui tam homines quam Satanamlicen-tius graffari finat. Quoad uero impiorum tormenta SC cruciatus, nimi�m ini*nbsp;qui funt, qui Deum propterea immitem atgue crudelem fingunt, c�m illis qui*nbsp;dem nihil praeter meritum accidat ,ipfe uero fu� bonitatisSC mifericordiacdiui*nbsp;tiasinfinitis exemplisquotidie declarer, quando folem fuumfuper bonos SC ma*nbsp;losexoriri finit,pluuiamiuftisSC iniuftisdemittit, pios SC impiosdementerpa*nbsp;fcit,refpublicasconferuat, pacem publicam largitur,SC ftcpererumignaros exnbsp;imminentibus periculis eripit: ut iam nihil dicamus de rjs, qu� nobis nihil hu*nbsp;�US meritis in filio fuo lefu Chrifto contulit. C�terurn fpem falutis per nos labefa*nbsp;Clari aiunt,aliosautem fecurioresfieri, SC ad omnem licentiam procliues ruerenbsp;nobis authoribus, dum omnia ex �terno elcCtionis SC pr�deftinationis diuinaenbsp;decreto deducimusjftud autem nos non dodrin� huius uitio, fed hominum cul*nbsp;pa fieri refpondemus, qui impia SC temeraria curiofitate Dei indicia altiusfcru*nbsp;tantur,8C pleruncpinfenfum alienumdetorquent,qu�deillis fcriptur�tradununbsp;Proprius enim dodrin� huius ufus eft, ut falutem noftram ex mera Dei gratianbsp;pendere intelligamusjSC illi grati fimus, qui priufqu�m eflemus, faluti noftr� tamnbsp;pio SC plus quam paterno ftudio profpexit. Adh�c de falute nos certes facit, dumnbsp;cledionis certa indicia efle docet,Vocation� Dei eiftcacem SC Fidem,qua uocan*nbsp;tern fequimur 5C Chrifto inferimur, in quo nos eledos efle fupra diximus, priui*nbsp;quam mundi huius fundamenta iacerentur� Itaque liber eleaionis eft ipfc Chri*nbsp;�us, cui quicunque feipfos per fidem infitos efle fentiunt, tj de cledione fua du-J^itare non poiTunt, nifi de Chrifto fimul dubitare uelint. Neque hie aliquem fideinbsp;fu�.infirmitas autimperfedio terreat� Nam quantulacunque f�t fides noftra ( utinnbsp;grani fynapis parabola docemur)ad Chriftum apprehendendum fufficit,qui illamnbsp;fuis incrementis indies audiorem atque firmiOrem reddit.Tam ergo abeft,ut cui�nbsp;quam hominum defperationis authores fimus, utpotiusaffirmemus nullam cer*nbsp;tiorem atque conftantiorem falutis fiduciam concipi polTe, quam qu� �ternonbsp;^ledionis conf�lio nititur. H�c enim animos confirm�t SC excit�t, ut fpe bonanbsp;�Ccerta pleni exclamemus: Qiiis intentabiterimina aduerfus eledosDeifDeusnbsp;cft qui iuftificat. Qiiis eftquicondemnet f Item, Quis nos feparabit � charita-te Chrifti i Numafflidio i num anguftia C num perfecutio �* num fames f numnbsp;nuditas � num periculum f num gladius f Imo in his omnibus plus quam ui*nbsp;dores fumus per cum, qui dilexit nos, SCc. Nam qui in illam refpiciunt, Dei do*nbsp;na SCuocationem �gtrarixiAsT�,id eft , eiufmodiefle feiunt,quorum illumnun*nbsp;quam poeniteat; SC quia Chrifti cues funt, de boni illius paftoris fide SC poten*nbsp;tia non poflunt dubitare, quern dixifle norunt: Nemo poteft ones measraperenbsp;de manu mea. Non autempropterea falutis fu�ita fecurifunt,utuel Deiuerbum
-ocr page 26-Pgt;-R? AE T 'A T. irO.
negligant, ucl m pfecibiis fn'geant, uel alia pietatis excrcitia intcrmfttant. Sciunt enim fe eledos QC pracdeftinatos efle ad �pcra bona, ut^ uiram uiuant uer� Chri�nbsp;ftianam, SC quoad eins fieri poteft, irreprehenfibilem. Im� �^uia fe Dei filios profi�nbsp;tentur, non pofTunt non patris fui noce 06 uerbo deledari : quia eundem fibi pro�nbsp;pitium efle fentiuntjUon poflunt no in precibus aflidui QC ardentes elfe : quia itemnbsp;.fe � mundo contemnf� plerifque eti� daranari uident,toti in hoc funt,ut confcien==nbsp;ti� bon� teftimonio fuffulti, uocationem �6elecffionemfuam (utPetrus mone�nbsp;.bat)fiimamfaciant,ideft,utfideieffe(ftis pal�m teftentur,feiuftificatos,S6proindenbsp;uocatosj'm� elcctos�d pr�deftinatoseffe. Eftergocalumnia n� minus impudensnbsp;qu�m falfa , quod Euangelij dodrina preces �6 pietatfs exercitia aboleri aiunt,nbsp;Quod ipfum illisquoq^refpondemus, qui�nuilum adraonitionum, hortationum,nbsp;minarum^pr�miorum QC fupplicior�, im� neque legum ciuilium ufum reliquumnbsp;manere contendunt. Nam qui ad falutem fuos elegit, idem media quoqjinltituit,nbsp;per qu� ad fidem 66 promiffae falutis cognitionem ueniamus, quibus item caro la�nbsp;-fcjuiens co�i:ceatur,ne �duerfus fpiritS ferociat ; inter qu� admonitionibus, hor�nbsp;tationibus,promifsionibus,minis,legibus item ciuilibuSj�C fcelerum p�nis atquenbsp;.uirtutum pr�mijs non poftremus locus debetur.Et fuft�cere poteft ad diluendamnbsp;iftam calumniam Pauli exempl�,qui cum de eledione 66 pr�deftinatione multisnbsp;difleruiflet, mox morum pr�cepta 66 dortrinam de magiftratu fubiecit, cuiusnbsp;authoritatem SiC ufum, qu�^ illi debentur officia, tam magnifi�e commendat,nbsp;ut nemo philofophorum autlegislatorum unquam deillo honorificentius �6 di�nbsp;gniusdifputarit.Poteftatem enim hanc � Deo inftitutam efle ait, qui principesnbsp;publica authoritate 66 gladio armauerit, ut nemo illos pofsit falua confcientia connbsp;'temnere. Et h�c quidem paul� fuftus traclanda fuerunt Illuftriffime Princeps,nbsp;quia de illis uulgo difputatur,66 quod multijdum hinc enafcentia fcandala incau�nbsp;tius d�clinant, do�lrinam Apoftolicam corrumpunt, aut faltem expofitionibusnbsp;�fpiritus fantffi mente alienis emolliunt, adh�c falutis note fundamenta con�nbsp;ue�untA^proinde uei�pijs fcandalimaiorisauthoresfiunt, dum illis placereuo�nbsp;lunt, qui obfirmato animo errores defcndunt,inftitutioncm uer� nullam admit�nbsp;^tunt, qu�m qua inillisretiriendis confirmantur.
Poir� ut fupra hypocritas iuftitiarios gratiae pr�dicationc off�ndi diximus; ita qui carni �6 mundo dediti funt , de Euangelic� dodrin� nimio rigorc 66nbsp;ecclcfiaftica: difciplin� feueritate conqueruntur, 66 ex eo fcandalum arripiunt,nbsp;quod non folum fcelera aperta prohibemus ; fed in ho� fumus, ut homo feipfumnbsp;abncget,peccatomoriaturi 66 carnem cum membris fuis terreftribus mortificetinbsp;quod item omnes homines ita Chrifto uindicamus, ut ncfas fit commerces impio�nbsp;rum immifceri, aut facris alienis aliqua ex parte communicare. Nam ita nos nonnbsp;tam Chriftianam qu�m Stoicam dod�rinaminuehere aiunt, qu� cum gaudijs ufi*nbsp;tatis amicitiasquoqueaboleat, �6 genus uiuendi tetricum, aufterum, folitariumnbsp;66 ab omni humanitatis officio alienum inducat, adh�cex amicis inimicos fa�nbsp;ciatgt; 86 pacem turbet, qua nihil inter homines iucundius , falutarius �6 magisnbsp;ncceflarium excogitari poft�t.Et h�c quidem mirific� amplificare folent, qui fi denbsp;ipforum commodis agatur, omnis c�m charitatis turn concordi� facile obliui-fcuntur. Sed ut illos confutemus, non ade� multis uerbisopus cft. Nam quodnbsp;in.rjs eft didrum, qu� hucufque tradauimus , h�c quoque repetere pofl'umus:nbsp;nos nimirum non primos difciplin� huius tam rigid� 66 feuet� authoresnbsp;cfl'e : fed nos Chrifti fententia urgeri , qui ut fuos � mundo felegit , itanbsp;cofdcm fibi toros confecratos nuit , 66 ideo ut carni moriantur , 66 ex uer�nbsp;bi eius femine renati uiram nouam uiuant exigit; Cuius didfata Apofto-li fecuti clamant , Vt � generatione praua 66 adult�ra feparemur 3 utnbsp;Chrifto
-ocr page 27-P K AE F A T I O,
Chr�fto furgamus ad uitae tiou�tatem, ut gens fanda Cmus, etus uirtutes pr�-*diccmus,qutnosex tenebris in lucem illatn adtntrabiletn al�eruit. Et hi illi ipfi �unt,qinex fpiritusChriftifuggeftione�regnocoelorum excludunt fcortatores,nbsp;*dololatras,m�chos,molles,cyna�dos, pathicos,fures, auaros,ebriofos, con-uitiatores, raptorcs, Sd quotquot fuascupiditates Chriftipraeceptis anteponunt.nbsp;Hiipfi denique clamant,nullam cfle communioncmChrifto cum Beltal,luci cumnbsp;tenebris, iuftitia;cuminiuRitia,neque faseire,utquide Chrifti menfa edunt,nbsp;6c bibunt, fimul daemoniorum quoque menfis participent. Qui ergo nos fumus,nbsp;utciuitatisDeilegesmutemuSj�C exhominumearnalium arbitrio licita elTedi*nbsp;camus, qu�ille tanta cum feueritateprohibuit.'�At dura funt hacc (inquis) car-Tii,neque mundo cum his unquam conuenire poteft. Fateor ; fed non ide� ini�nbsp;qi�a,iniuftaSCintolerabilia funtxnequc ide� quenquam offenderc debenc,quinbsp;fe uerum Chrifti difcipulum profitetur. Cur cnim iniquum putetur, fi totos nosnbsp;fibiChriftusuindicat,qui fetotum pro nobis impendit f Num iniuftuserit,quinbsp;feruis proprio fanguine redemptis ad regni (ui ampliationcmuiitur �Iniquumnbsp;diccres,qui te iumento proprio uti prohiberet: 5C nos Chriftum iniquitads aceufa�nbsp;bimus.fi nos totos fuis uf�bus addicat, qui nif� ipfius fanguineredempti eftemus,nbsp;lt;am pridem corpore �C anima perieramus �* Cur item intolerabile nobis fit Chriftinbsp;iugum, qui durum diaboli feruitium prius fuftinuimus, quo nihil grauius, iniu�nbsp;ftius �C crudelius inueniturfOixi Chrifto feruiunt,etfi ea iubeantur, qu� cum car*nbsp;nis defiderijsminime conueniunt, ijfdem tarnen �C huius mundi bonis cum ho�nbsp;nefta uoluptate frui licet, 6C cum omnibus hominibus, quantum inipfis eft, pacemnbsp;colere. At qui fefc diabolo manciparunt, tj dum peccati concupifccntijs flagrant,nbsp;labores fibijpfis accerfunt aifiduos, nod�es infomnes ducunt, omnia f�bi infeftanbsp;reddunt,propter terrena bona improb� tumultuantur,dift�dtjs quoddie nouis an�nbsp;fampr�bent, �Cnec^ hoc feculo commode uti, net� ad patriam c�leftcm conten*nbsp;derc poiTunt. Adh�c nimi�m infipientes funt, quibus graue 6C intolerabile ui*nbsp;detur terrenis ftudtjs renuntiare , c�m �eterna bonorum c�leftium praemia fibinbsp;oboculos pof�taeflTe uideant. Vt corporis ualetudiniconfulamus,medicos accei;*nbsp;fimus,qui nobis plerunquenouamuiuendi rationem pr�fcribunt, �C�multis ab�nbsp;ftincreiubcnt,quacprius nobisuoluptati fu�te, Quae ergo dementia eftoff�ndinbsp;6C irafei, quando optimus file �C f�dii�tmus medicus,aEtcrnusDciF�lius,ca pr�*nbsp;cipit, ex quibus tota aeternac falutis ratio dependetfPoterantiftaprolixiustra*nbsp;tftari, fed ad Apoftolorum feripta Ledores remittimus, ex quibus infinita huiusnbsp;generis argumenta peti potTunt. Diximus autemhucufquedefcandalis, quae exnbsp;ipfa Euangelq dodrina multi captant; nunc ad eos tranfeamus, qui in uita �C mo-tibus Euangclicorum multa notare folent, multa etiam exfcmetipf�s fingunt, qui*nbsp;bus fe impediri aiunt, quo minus noftris ecclefijs fefe coniungant.
Ex hisprimi in medium produci merebantur, qui gratiam Dei, quac perE* , uangelium nobis in Chrifto lefu offertur, transferunt inmorum licentiam, �Cnbsp;exemple fuo multis finiftram fufpicioncm mouent, ut dodrinam noftram bonis operibus �C public� morum honeftati inimicam efle purent, Sed quia de hisnbsp;fupra didum eft, �Choc ipfum Apoftolorum temporibus accidiire,feriacil�a� �Cnbsp;crebrae adhortationes teftantur, quibus carnis mortificationem, uit� innocen-ciam �c diledionem non fucatampafl�m commondant, nunc in hocfcandalore*nbsp;mouendo breuiorcs erimus.Mirum autem eft pfeudoeuangelicorum uitrjs itail�nbsp;los offendi, qui in ipfo cleroPapiftico fiC patribus fandifl�misCut ipfi loquuntur)nbsp;impudentem 6C auaram facrorum nundinationem, effr�nem feortandi �C moe*nbsp;chandi licentiam, ebriofas comefl�tiones, infamis ale� ftudium, artes necroman-ticas tnagiam,at(5 omne aliud nequitiae genus tam patienter ferunt. Et cur non
-ocr page 28-P R AE F A T I O.' iqdem eos quoc^ ob�cf�attt,qui audito �if rcccpto cuangcl{o,cx fcortatoribvs hon�nbsp;fti coniugesjcsc cbriofis temperantes,ex auarts liberales muninci, eximpcftort-�nbsp;bus ueritatis dodores,ex fanguinartjs humani �C mikticordcsfiuntyS^ ita uuiunt,nbsp;ut fubita morum mutatione omnibus admiration� moueant f Suff�ciat ergo nuncnbsp;monuiiTejfcandalum hoc non � nobis darf, fed ab aduerfarijs excogitarigt;6� per ca-lumniam nobis acceptum ferri.Namutinfi'rmos�^ culpamfuam agnofcentes nonnbsp;abijcimus: ita pro noftris non agnofcimus cos, tjui euangelijprxdicarione adnbsp;fouendam morumlicentiamabutuntur.ltat^iudicq aequitatem merito inillisde��nbsp;hderatnus , qui nobis imputant, cuius nonnosauthoresfumus, fed qpotius, quinbsp;falfa �d mendaci fidci profefliotie fefe palliant-
Idem illis refponderi potcft, quidodrinam hanc nouitatis acculant- Nam ut multa alia pmittamus, fuflScerc poteft illis confutandis, quod Paulus circa fincmnbsp;huius Epiftol�jEuangclium uocat pr�conium Icfu Chrifii, amp; huius myfteriumnbsp;per f�ripturas propheticas declarari dicit, adhaec,omnia nofirae fidci dogmata ue*nbsp;terisfcripturactcftimontjsconfirmat. Qua ergo rationc illi nouum dicunt, quodnbsp;Mofis prophetarum authoritatecenfirmatur �'Aut nouum ne diccmuspraeco-niumlefuChrifti,cuiusincarnationcm,Slt; per ipfum olim perficiendam gcneri�nbsp;humani redemptionem, Deus primis parentibus, iam primum in pcccatum pro*nbsp;lapfis,SCexparadifo eijciendis promifitfSed debemus calumniam hanc Pontifi*nbsp;cum nequiti�,quorum tyrannide fadumeft, ut peripfos introdud� traditionesnbsp;ucterem Euangelif luccm obfcurarint, amp; fuperftitionum tenebrac exhibitum nobis in Chrifto aetern� falutis beneficium ex hominum notitta abftulerint. Nouumnbsp;ergo plerifque putatur,quod antea ignotum omnibus, nunc primom illis innote-fcit- c�m potius nou� dici debeant traditiones 0^ fuperftitioncs Papifiie�,qua-rumprimiauthores nominan'poflunt, amp;quas ante paucafecula praeter omnemnbsp;fcripturarum authoritatem in ecclefiam inuedas elTe confi�t ab ifs, qui priuatonbsp;potius honor� f�Cquacftui qu�m ueritatis dodrin��C hominum faluticonfultmanbsp;uoluerunt�
Similis planeillorumcaufaeft, qui dodrinam�nofiram turbas par�re Sdfedi-tionum caufam efie uociferantur,ut earn bonis omnibus inuifam amp; fupedam red* dant-Quid enim afferunt, quo crimen hoc probarcpoifintt�Nos cert� feditionesnbsp;amp; bella ciuilia ex Euangelio enafei confianter negamus. Nam ut hoc nos toto�nbsp;Deo uendicat in ijs , quae ad rcligionem uitae totius honefiatem fpedant : itanbsp;charitatemfiraternam docet,quae unica QC fidiffima pacis 6^concordiaepublicaenbsp;nutrixefi; quia amp; infirmos patienter fert, SC ifsquoque dementer ignofcit,quinbsp;nosiniurijs quant�muis atrocibus afiecerunt. Magiftratus autem publicae pacisnbsp;SC iufiitiae cuftodes, adco non abolet, uthos potius � Deo infiitutos SC gladio ar-matosefle doceatjideo^ illisobtemperare iubeat,non modo ne contumaciamnbsp;noftram ulcifcantur jfed ne Dei iram incurramus,fi ab ipfo inftitutus ordo per nosnbsp;turbetur.Etdehisquoque omnibus Apofiolus nofierc�m alibi turn inhacEpi*nbsp;ftolaita diflerit, ut ex fpiritus iandi fuggefiionc paucis plenifl�m� comprehen*nbsp;datjquae �hilofophi gentium Legislatorcsuix infinitisuoluminibus expofue*nbsp;runt. Quod uero ad Euangelif pr�dicationem plerunque motus aliqui SC feditiones exoriuntur, non magis illi imputari debet, qu�m quod multi ( ut modo di-ximus ) eiufdem dodrina ad tuendam uitae licentiam abuti confucuerunt. Peril-ios enim turbae ifi� fufeitantur, qui Euangelif lucem extindam uolunt, co quodnbsp;uel qu�fiui fuo metuunt ( ut olim Ephefiorum ille argentarius Demetrius ) uelnbsp;quod fuperfiitiones fuas non aliter defendi poffc uident : multos ettam peccandinbsp;rabies eo ufque exagitat, ut c�lum terrae potius mifccrc uelint, qu�m difcipli-nam admittere,qua fecundum Euangelif leges in ordinem redigantur.Sunt item,nbsp;qui
-ocr page 29-P R AE F A T i �.
qui ambitionis fpiritu inflafi, fub religionis praetextu res nouas moh�untur, iit e� occafione ipfi deiecftislegitimis magiftratibusemergant,.amp;^ rerum podantur. Ac=nbsp;cedunt his, quos immunitads ��priuati commodi fpes allicit,utbonorum om�?nbsp;niumcommunionemmduc�re,decimas,cenfusjueciigalia,tributaqu�huiusnbsp;generis funt abolere conentur. At c�m nihil huiusiubeat Euangeliunijiniquumnbsp;�C iniuftum efl:, illorum nequitiam SC improbitatem huic imputare. Quapro�nbsp;pterjUequem illorum calumni� olFendant jqutfeditioncs �C periculofas rcgnoanbsp;rum autreipublicae mutadoncs ex euangelio gigni garriunt, non in prima re-rum facie h�rere oportetjfed ad illarum initia al tins alcendere, Sgt;C uidere qui namnbsp;6Cquales fint, qui in illis concitandis fefe duces 6C antcl�gnanos pr�bent ; SC moxnbsp;dodrinam hanc omni culpa liberabimus. Qiiod fi quisexcipiat, non piafdican=�nbsp;dumeireEuangelium,ne qui fub huiuspr�textu turband�reipublic� occafio-nem arripiant; ego illosnimi�m imprudentes SC iniques reium�ftimatorescffcnbsp;rcfpondeo, fi paucorum nequitiam non aliter reprimipoffe putant,qu�m�ternxnbsp;Sepublic� omnium faluds difpendio. Num fluuios QC fontes fimul omnes�meanbsp;diotollcmus, quia herum confpcdu lymphatici magisiuriunt f Vclnum uine�nbsp;excindimerentur, e� quod uino multi intemperantius utuntur, tam fibrjpfisnbsp;qu�m mulds al�js malum dant;quot; Aut num leges und cum magifiratu abolebimus,nbsp;quod multi fub illarum pr�textu tyrannidem in cities exercent, amp; aduei fus prin=nbsp;cipes l�gitim�s infurgunt t At miror ego iftos homines tam uehementcr offendtfinbsp;quifucatieuangelicae dodrinae profefloresturbas dant,nonmoueri autem,quan-do Pontificumartibusprincipes circumueniriSCprodi, potentiffima regna internbsp;fecommittijbellisomniamifceri,Sc Imperatorum quoqueceruices impurisillo�nbsp;rum pedibus calcari uident�
Venio nunc IIluftriifimePrinceps,adfcandalum, quo nullum hodie SC uulga=lt; rius SCnocentius eft, SC quo multi minime mail uehementer offenduntur, multinbsp;uero malignioresabutuntunuteuangeli] dodrinam rudibus SC imperids dubiamnbsp;Sc incertam faciant.Id uero ex diflenfionibus oritur,quibus inter fe fcindunttir fe^nbsp;r�,qui relidis Antichrifti caftrisj Chrifto nom� dederunt. Etem'm magno cum doanbsp;lore pij omnes expert! funt,quantum maloru fub renafeentis euangelij initium A�nbsp;nabaptift� dederint,quicum primoChriftum amplexi uiderentur, moxMani�nbsp;chteorum SCDonatiftarum furqribus agitati,nouas reuelationes iadare, infantumnbsp;baptifmum damnare, rebaptizandimorem non fine publica ecclef�� totius contiinbsp;meliainftaurare,ueteris teftamentilibros t!btjcere,adh�c magiftratus authoritatemnbsp;conuellere,leges.ciuiles abrogare,bonorum �C facultatum omnium comtinionemnbsp;plus qudm Platonicara inducere,SC infinita huius generis portenta incautis rer��nbsp;ignaris fub mirifico pietatispr�textu obtrudere fategcrunt. Et ut olim h�refis h�nbsp;ref�m peperir,SC unus erroradm�Tus plures alios fecum traxinita iftorum quoquenbsp;colluuiem,ceuhydramaliqu�Lern�am,hodiein plura capitadiuifamefleuide=�nbsp;mus,quorum alij Libertini, altj Dauidiani dicuntur, multi etiam Seruetum fecutinbsp;ad Arianifmum defledunt,SC�ternamIefu Chrifti diuinitatemnonminus odioanbsp;fis qu�m imptjs latratibus uellicant Obijciuntifta nobis aduerfartj, �C malum hocnbsp;qs acceptum ferunt,qui euangelic� ueritatis dodrinam primi hoc feculo inftaura*nbsp;ucrunt.Et tanta eftquorund�impudenda,uthancnoftr� �Romana eeelefia defcnbsp;dionisp�nam dignift�mamefledicereaudeant. Sed quia omnes illi aperte � no�nbsp;ftris ecclefjjs jfeedunt, �C nihil fibi nobifeum comune efle,aperto ore profitentur,nbsp;nimi�m profed� iniqui funt,quiquod ab illis pcccatur, nobis imputant. Neq? hicnbsp;multa defenfione opus eft,fed nobis etiam fuff�cere debet, quod de fui feculiimpo�nbsp;fiorjbus SC impijs apoftads loannes dicebat : Ex nobis egrefsi funt,fed no fueruntnbsp;ex nobis ; NamJi ex nobis fuilTent, permanfiflent utit� nobifeum. Et c�m fimilianbsp;fi a
-ocr page 30-P R AE F A T � O.
mu�ta Apollolonim tcmporibus fada f�nt,neminem hoc offenderc debet,fi etiaitt hodie, dum homines nimium fecur� otiantur �C dormiunt, publicus generis hu�nbsp;mani hoftis bono femini fua quo(� zizania interfpargit.
Maioris autemmomenti eft,quod circa remSacramentariamcxortumdifsi-dium,ecclef�asprop� omnes iam annis circiter quadraginta exercet; Si quo multi impcdiuntur,ne earn dodrinam recipiant,cuius primos inftauratores fatis hoftilianbsp;ter inter fedigladiariuiderunt, cuius item miniftros Si praccones adhuc hodie innbsp;acte confifterCj�^ arma utrinque uibrare confpicantur. Hinc enim occaConcm ar-ripiuntaduerfartj.utomnia apud nos incerta �C dubia efleuociferentur Sed qu�mnbsp;nullo iure hoc fa cia nt, ex eo apparet,qu�d tjdem manifeftis diflenfionibus^quibusnbsp;Papiftica� fcholae ftrepuntjMonachor� item fe^Ris multum inter fediuerfis,atcp eo�nbsp;rund� odiofiftimis altercationibus nihil olFenduntur,fed quafi nulla inter ipfos f�tnbsp;diflenf�onis fpecies,in exitiali fuperftition� Camerina fecuri quiefcunt. Non mi-rum tarnen eft, homines qui iam pridem pudore omni abfterfo undilt;� conquir�t,nbsp;quodinnobisrcprehendantjcxifto etiam facramentario certamine calumniandinbsp;anfam uenari. Hoc autem dolendum eft, homines alioqui cordatos Si non malenbsp;affedos ade� caecutire, ut leuidecaufa off�ndantur,amp; tantumnon ( quod prouer�nbsp;bio dicitur ) in pulicis morfu Herculem innocent : quando difsidium hoc ita exa�nbsp;gitantgt;quaf� per illud non modo Sacramentorum dignitas amp; ufus omnis� medionbsp;tollatur,uerumetiam uniuerfa falutis ratio in dubium uocetur. Atqui mco iudicio,nbsp;facilisefletconciliationis ratio,f�quidempof�tisutrinque aftedibus Si f�mulex�nbsp;tinda odiofa priorum certaminum memoria, rem ipfam diligentius omnes infpi-cerent. Nam deuero Sacramentorum uf�i non male inter nos conuenit: qui eft,nbsp;qu�dDeipromifsiones Si exhibitum in Chrifto falutis arternae beneficium cordi�nbsp;busnoftrisobf�gnant,qu�dgratiac diuin� teftimonia funt, quod fidei noftrar erianbsp;gend� Si confirmand� feruiunt,qu�d focietatis Chriftianaeteflerae,nos ad fandianbsp;moni�jcharitatis concordiae ftudium obftringunt. Deinde f�gna minime oticfanbsp;aut inania fi'ngimus, fed propter inftitutionem facrofanda cffe fatemur, Si quodnbsp;per ilia fpiritus fandus cfficaciter agatin animis credentium. Ita^neq; Chriftum �nbsp;C�nafua excludimus (ita enim ChriftiCoena eflc dcf�ncrct)nelt;� uinum SCpancmnbsp;nuda aut uacua corporis atlt;�fanguinis Chrifti f�gna efie fentimus, fed certa Si cf�nbsp;fi�cacia eius communicationis f�gilla,quae nobis cum illo intercedit. Etut Chriftumnbsp;fuisubique pr�fentem adefle credimus:ita animis noftris per fidem fupra mun=�nbsp;dum hune corruptibilemeuedis,nos illius corporefanguinead uitam �ter�nbsp;nam ali ingenue fatemur. Itaque de praefenti� Chrifti fiCmanducationis modonbsp;nobis pr�cipualis eft.quem ali) (f�quidem ipforum fenfumred�pcrcipimus ) car-nalem dicunt, amp; ilium ptjs f�mulatque impijs communem faciunt : nosfpiritua-lem efte,amp; ad folos credentes pertinere docemus, Illi corpus ipfum Chrifti inter=�nbsp;ris hifee adefte aiunt: nos illud in c�lis monftramus , Chrifti uer� uirtutem Sinbsp;^atiam ubique diffufam efl�,SCin Sacramentis cxipf�us inftitutionenobis^ob=�nbsp;f�gnari Si repraefentari fentimus� Illi corpus Chrifti cum pane aut fub paneorcnbsp;percipi Si dentibus manducari docent ( ita enim Can. Ego Bereng. uerba fb=�nbsp;nant, quem ipforum antef�gnani aperte probant ) nos manducationem hancnbsp;omnem fide confici affifmamus , Si cum D. Auguftino dicimus : Quid parasnbsp;dentes Si uentrem f crede , Si manducafti. Illi impios quoque ipfam Chriftinbsp;carnem realiter Si oraliter ( fie quidam ex ipf�s loquuntur ) manducare tra��nbsp;dunt, nos autem (quod idem Auguftinus deluda proditore fcripf�t) illospa�nbsp;nem quiderh Domini, non autem panem Dominum edere teftamur, Et du�nbsp;rum nobis uidetur impijs manducationem carnis Chrifti tribuere, quia nequenbsp;illos in Chrifto , neque hune in illis manere, ipfum autem dixilTe feimus,
Qui
-ocr page 31-P R AE F A T I o.
Qui edit carnem mcam j amp; fanguincm meutn bibit, in me manet, ego in ipfo� Neque tamcnnegamus,impios, dum ad C�nam accedunt, corporis �C fanguinisnbsp;Chriftireosficrijimoaliterfieri non poffe teftamur, cum corporis fanguinisnbsp;ipfius Sacramentis impie �C cum prophano contemptu abutantur. Hab�nt qui*nbsp;dem ifta non leu cm diflenfionis fpeciem,im� fatcmur,difsiciium iftud ufe^ in ipiosnbsp;fidei articulos fefe extendifle, quando noftri quidem dodlorCs ipfius caufac nc-ceff�tate addudi,deucraChriftihumanitate 2lt; corporis eins proprieratibusjdecpnbsp;ciufdemin coelos afeenfione diligentius difputarunt; aduerfarrj uer� partim adnbsp;perfonalem diuin� SChuman�natur� unionem confugiunt, Si corpus eius pro*nbsp;pterillam omnipraefens elTe aiunt; partim abillius omnipotentia argumentantur,nbsp;�tTnoshanc negate clamant, quando uerum amp;C. eiTentiale corpus Chnfti eodemnbsp;temporis momento non fimul in coelis amp; in terra, amp; multo minus ubique locorumnbsp;ptaefens efle docemus:fed illud in coeleftibus SiC aeterna bcator� fede collocamus,nbsp;quo nos quoque olim transferri oporteat ut fecund�m eius promifsionem �ter-n�m cum ipfo uiuamus. Arquiquoad noftr� partis fententiam nulla grains caufanbsp;eft,ut ea homines cordati �C pij ofFendantur; quando lefum Chriftum necp � coenanbsp;fua excludimus ,necp ab ecclefiafuaillum abefle docemus; interim uer� eundemnbsp;corporefuo, quodhuiusfeculi of�cijs femel defundum eft,non in terras hafeenbsp;detrahimuSjfedpotius hominum mentes fupra ccelos ad ipfum fidepercipien*nbsp;dum cuehimus; quando item falutem omnem non Sacramentis aut externo co-l um ufui, fed uni 2lt; foli Chrifto tranferibimus, qui ilia fuo fpiritu nobis efRcacianbsp;amp;falutariareddit:quandodeniquehocunum agimus, ut � cralTa carnalisman-ducationis imaginatione QC �gSActTjo�, qu�illi coniundaeft, homines ad fidemnbsp;ueram reuocemus,qu�folanosChrifto inferit, ��tamillius quam bonorumeiusnbsp;omnium confortes reddit. Quid enim inhis omnibus impium c' qm'd Apoftolic�nbsp;dodrin� aduerfumc�quid � fidei articulis alicn� inueniturf Vcl num Chrifti diui*nbsp;nitatem aut omnipotentianegate dicetur, qui ilium in coelis corpore fuo tefidere,nbsp;Omnia autem qu� in c�lo 8C in terra funt, fuo nutu regere,amp; fuos fupra m undumnbsp;hune corruptibilem fidei alis cueAos ad uitam�tcrnam pafeere cr�dit amp;� afiirmat?nbsp;Quant�magisqomnip�tentiaeeius dettahunt, qui ilium, nifi corporaliter prae�nbsp;fens adfit, nihil horum polTc arbitrantur c'Quod fi quibus durum uidetur, panisnbsp;in corpusChrifti tranfubftantiationem,uel huiuscum illo confubftantiationemnbsp;ftegare: meminerint qu�fo illijUtrumque commentum Apoflolis SC primitiu�nbsp;ccclefiac aliquot feculis ignotumfuilTe,�Cproinde non immerito nobis noua 6�nbsp;abfurda uideri Cogitent pr�terca,falutem noftram non in eo confiftete, ut .Chri-fticorpus�c�lodetradum pani confubftantietur,aut ut hic in illud mutetur;nbsp;fed in eo potius, ut nos ipfi per fidem inf�ti, uiua cius membra efficiamur,cius^nbsp;fpiritu animati in ipfo uiuamus. Et c�m conftet regnum Dei non elfe cibum �nbsp;potum, cur obfecro nobis de carnali otali manducatione aliquis litem moueat,nbsp;qui fpiritualem non negamus, imo ut huic locus fit, carnalem retjcimusc Scirousnbsp;enim Chriftum dixifle ; Expedit uobis ut abeam ( corpore nimirum) quia fi nonnbsp;abiero,paracletusillenonueniet ad uos.Quod fi aduerfar�js graueeft,�uerbi�nbsp;Chrifti difeedere, qui de pane SiC uino dixit, Hoc eft corpus meum, Hic eft fan-guis meus ; illis rcipondemus, neque nos ilia uel expunda uel mutata uelle, fednbsp;hoc unum agere,nc ex illis, qu� facramentaliter dida funt, fuperftitionum materia petatur.�t c�m Lucas in poculi dominiciuerbis tropumnon obfcur� indicatie, quand� hoc non ipfum Chrifti fanguinem dixit, fed nouum teftamentum,nbsp;quodin Chrifti fanguine eft fundatum : qu� obfecro religio eft,in toto hoc Coen�nbsp;tnyfterio fenfum altiorem S� fidei articulis conueni�ntiorem lcrutari fH�c cettenbsp;qui probe expendunt,non habebunt quo ofFendantur, nifi in uia plana fcopulos
5
I
-ocr page 32-P R AE F A T I O.
jpfi qu�rant,8C in men'di�ano foie fibijpCs tenebras ofFundantjquibus mentis ocu� los ad uidendum hebctes �C obfcuros reddant. Qiioad uer� aduerf� partis homines , illos quoqueminimedignosputamus, exqin'busfcandalumcaptetur.Sei�nbsp;untpleriquequ�mdenfacPapatustenebraefuerint,��qu�m alte in horainum a�nbsp;nimis radices egerit cralTa ilia decorporali in paneChrifti pracfentia amp; eiufdcmnbsp;carnalimanducatione perfuafio. Dubitauiflequidem de ilia multos fcimus, fednbsp;periculofumfuitdubitationemfatcri, aut quacftionem aliquam inoucre,quaEreanbsp;ceptam � plerifque fententiam in dubium uocarct. Non ergo mirum fuit, eosnbsp;quoque in hoc articule nonnihil hallucinatos fuiffe, qui alios errores �C abu-fus fer� primiobferuarunt,nequeide�inrcliquis articulisipforum dodrinami�nbsp;nushdeimeretur,ncque etiam hic illorum error , ucl potius ignorantia,odio�nbsp;fins exagitari debet. Quod enim illis accidit, hoc ipfum circa initium euangeli-c� pr�dicationis Petrum quoque Apoftolum pa��lim eflelegimus. gcicbat is, fa�nbsp;lutem omnem inChrifto contineri: fciebateund�effefilium Deiuiuentis 8� pro�nbsp;miffum humani generis feruatorem, qui folus uerba uitac tetcrnae habeauAtta�nbsp;men circa Legales ceremonias aliquantifper ha:fit, ut cibis in Lege prohibitis ue�nbsp;t fci nefas putaretj�C � gentium congreffuabhorreret.-ideocppeculiarireue�ationenbsp;opushabuitj qu�ipf�us ignoranti� medcretur. Neque tamenita prcrfuserrornbsp;-ifteemendaripotuit, quin poftca inter Paulum S� ipfum acris concertatio fueritnbsp;oborta,amp; eundem public�reprehendioportuerit,nequi ex gentibus crediderant,nbsp;cius exemple ofFenderentur. Et Petrus quidem curaripotuit, diff�ciliores autemnbsp;fepr�bueruntmultialif, quiipfam falutis dodrinamin dubiumuocarunt,duit�nbsp;Legem cum Euangelio ,8C fideiiuftitiam cum legali mifcereconati funt. Quo�nbsp;rum fuperftitio amp; contumacia etfi publica Apoftolici Conciltj authoritaterepref�nbsp;fa fuerit, eoufque tarnen progreffa eft, ut Paulo atque alijs Apoftolis perpetuonbsp;cum ilia fueritlutftandum, ficuti tota h�c ad Romanos Epiftola teftatur,cuius hocnbsp;prtecipuum caput eft, quod fidei iuftitiam aduerfuseostuetur, qui Legis iuftitianbsp;fidebantj�ifcredentes quoque ad ceremoniarum iam abolitarum obferuationemnbsp;adigere conabantur. Nonergo nouum aut infolens cuiquam uideri debet, fi quinbsp;ueritatislucem ex tenebrisPapifticis eruerunt,in quibufdam diutiushaefcre,quo--tutn perfuafio hominum animis altius infederat, qu�m ut facile euelli poffet. Netpnbsp;ide�nobis fordet Lutheri QC collegarum eius authoritas, fed quae in illis omnibusnbsp;^eluxitfpiritus fortitudinem �� alia pr�clara Det dona gratis animis exofculamur�nbsp;hoc autem cupimus, nequis illorum nominibus abutatur addefenfionemerro*nbsp;rum, inquibus defendendis aliquidhumanum paffi funt, Qiiod fi quis interrownbsp;get, cur Deus hoc ita fieri paffusfitC cur non hanc quoque lucem illis reuelarit�nbsp;,nos ilium uicifsimrogabimus.-Eho, quis tu es, qui ab alieno patrefamili�s rcrumnbsp;ifuarum rationem exigisfCur non potius Deibonitatem immenfam agnofeis, quanbsp;fadumeftiutquicxtenebrisplus qu�m Cymerijs iamprimum emerferant,tan*nbsp;tum lucis euangelicae capere potueruntfPoflunt tarne certae rationes adduci,quasnbsp;Deusinhuius caufae difpenfatione fecutus eft. Vtilcenim fuit, utqui ueritatisnbsp;?diu occultata� dodrinam inftaurare debebant, non initio ftatim in omnibus arti�nbsp;xulisperfetfiam cognitionemfimul omnes affequerentur, amp; proinde mutuis au�nbsp;�xilijs opus haberent, ut �d illa in diuerfis locis citius uulgaretur, �d omnes homi*nbsp;nes non ab ullius do�oris authoritate , fed ab uniusDei uerbo pendere difee*nbsp;rent. Profuit etiam eum articulumin controuerfiam uenire, in quo totus orbisnbsp;Chriftianus maximehallucinabatur,ut hocmaioridiligentiadifeuffo, plureserr�te iam inueterato liberarentur. Quod ut liberius dicam, primitiu� ecclefiae ex�nbsp;cmplo adducor. in qua idem accidiffe iam diximus. Cum magna effet Legis �dnbsp;ceremoniarum legalium authoritas, plerique werd falutem in iUis confiftere arbi�nbsp;trarentuf�
-ocr page 33-P R AE F A T I O?
trarentiir, ade� lit ipfos quoque Apoffolosillariim obferuatio defilieret: neceffk Hiit dein/s difputauonem publicam oriri, ut ea occaConeChn'flilcfu meritumnbsp;�C fidei iuftificantisuirtus illuftrarctur, �C omrlibus conftarct, C�rcumctf�onenanbsp;cum rcliquis ceremon�js �am honon'fic� fepeliri, n�que l'Ilis pofthac altqucm in ec�nbsp;d�fia locum reliquum effe debcrc.Efemm nunlt;^u�m deillis fantam dtlputandiop�nbsp;portunitatem habufiTentApoftoIijneque etiam in eiuscauf�c cognitionem credennbsp;t�uni animi tam fuiffent intend, nif� publica de hiscxorta contendoomniuma�*nbsp;nimos oculos excitauiflet. Qu�d f�quidicant, leuerh fuifle de ceremon�js ex^nbsp;ternis controuerfiam,hodie autem praecipuos fidei Chriftian� articules incon�nbsp;tentionem uenifte ; nos eos, quiita fendunt, uehementer fallirefpondcmus.Narrtnbsp;olim de ipfa falutis ratione contendebatur, an ea uni amp; foli Chrifto tranferibi, aUtnbsp;an in eius pardeipationem Legis iuftitia admitti debefet f Et multos de falutc pe�nbsp;riclitatos fuifle, Pauli uerbaad Galatas abunde probant ; Ecce, egoPa�I�sdiconbsp;uobis, qu�d fi eircumcidaminij Chriftus nihil uobis proderit. Item, Vobis inanisnbsp;fadus eft Chriftus per uofipfos / quicunque per Legem iuftificamini, �C � gratia.nbsp;excidiftis��tc�mhodiein iuftificadonis caufa nobis utrinc^puldhreconueniat,nbsp;nequede alijsfidei articulis ulla fit controuerfia,cum item coniundis uiribus An�nbsp;tichriftum non p�nitendo fucceflii oppugnemus : nimi�m delicati funt, qui ue=�nbsp;litatione ilia Sacramentaria ade� off�nduntur ,ut toram dodrin� noftrie fum�nbsp;ttiamindubium uocent : nimi�metiam iniqui amp; importuni funt, quicunqueil-lam controuerfiam ita exagitant, ut pro fratribus eos agnofeere dedignentur, quinbsp;unumeundem^ cura il�is human� falutis authorem atque raediatorem, lefuntnbsp;Chriftum,agnofcunt �C pr�dicant. Difcant podus,qui caufamiftam hucufquenbsp;egerunt,moderatiusagere, utinfi�rmorura rationem habcant,paci ecclefiarumnbsp;confulant, �C fcandalis publicis medeantur : pugnent autem mutuis pro fe inui�nbsp;eem ad Deum prccibus, �C fuae fidei cr�ditas ecclefias non curiofis �C fuperuaca�nbsp;Ueis difputationibusfatigent,fed in uero Sacramentprum ufu inftituant, �f ad ui�nbsp;tam uer� Chriftianam excitent. Qiiod fi fiat, amp; fUam quoque in caufa tam fandanbsp;tam^ neceflaria authoritatem interponant Chriftiani Principes , procul d�bionbsp;non d�crit p�js conatibus Deus pacis, qui 8C fcand�la omnia � medio auferet, dCnbsp;tegnuro fuum internos maximis incrementis inftaurabit. Alteri uer�illi, qui�nbsp;bus tota Euangeltj dodrina hoc nomine hadenus fulpedafuit,Dei confiliutnnbsp;obferucnt, qui (ut diximus) controuerfijs eiufmodi ad eru�ndam illuftran-dam ueritatis lucem utitur,nbsp;nbsp;fimul fidem noftram exercer, utomni humana au�
thoritatecontempta,abipfofolopendeam�s.Qu�d fih�c nondumf�ff�ciunt a� bquibus, quosPapifticacculinaenidor detinet, eos domum fuam abire iuberaus,nbsp;quscillic agunturpropius infpiccre, utuideant qutm imroeriro noftn's hifeenbsp;diflenfionibus offendantur, c�m inter ipfos circa rem Sacramentariam fcandalo�nbsp;tumplena fint omnia, Nam illic Chriftumfi'ngiuidebunt, qui louis Elictj inftatnbsp;quinque uerbis in panem euocatur: quem fures 2lt; facrilegicum omnif�afup�nbsp;pellcdile diripiunt; quemauari facrificuli facrorum euftodes ludatis �CJMa-gis pro uili pretio diuendunt, quem mures �� uermes arrodunt, qui deniquCnbsp;incendijs abfumitur,amp;( omnibus alijsporiculis fubiacet,qu9e miferosmortalesex�nbsp;ercerc confueuerunt. Illic nundinationem Sacramentorum inuenientplus quantnbsp;Simoiu'acam, qua nemo pius non poteftnonofFendi. Illic quaefti�nes audient,nbsp;non minus impias, quam abfurdas ��rifu dignas : Quid nimlrum mures uer�nbsp;mes m Sacramento altaris arrodant c� Qiiid cum uermiculo ex hoftia confe�nbsp;crata enato fieri debeat r' Qiiid agendum , fi aegrotus Euchariftiam reuomatc�nbsp;In quibus qu�ftionibus foluendis non una eft Dodorum fententia. Alq e�nbsp;�im ad miracuiunj confugiunt , ne Chrifti corpus tineis QC muribus fubij�nbsp;4 4
-ocr page 34-P R.AE F A T I O.
cere cogantur.�lrj ignorantiam fuam fatentur. Altj mures Sf ucrm�culos eiufmp* di flammis exurunt; alijeofdemreljgtof�afleruant. Suntquimafiam exft�machonbsp;imbcdlliori reicAam in ignem contjeere iubeant: alij ( que4 referrepudet ) totamnbsp;illam mai�amab aliquo rite prius praeparato reforbendam efle contendunt. Ta�nbsp;ceo fexcenta aha,quibusilli Chriftianifmum totum Turn's Si ludaeis deridend�nbsp;propinant.Quae omnia cumipfi pedeinoffenfo praetcrcant, fatis confi�t, ipfos manbsp;liri�fa quadam contumacia feandalum fingerCjubi reuera nullum eft�
Reftat, Illuftriffime princeps ut de �js quoque dicamus, qui c�m toti ex ho* minibus mundi iudicio pendeant,aduerfariorum noftrorum multitudine, po*nbsp;tentia, authoritate SC fplendore offenduntur, cruce item Sgt;C perfec utionibus, quasnbsp;euangelij comit�s quafi indiuulfos �C petpetuos efle uident. Sed hos etiam feandalum quererepotins, qu�m ad obiedtum offendere dicimus:quando necuerbo*nbsp;rum Chfiftirecordantur,neque uetercm Si ufltatam ecclel�aefaciem in terrishifeenbsp;agnofcunt.C�menim Apoftoli praedicarent, qu�m paucosexmagnatibusdifei*nbsp;pulos flue auditoreshabueruntc'Sed ne prolixiorflm,infpiciatur falte poftremumnbsp;huius Epiftol� Caput,ubi eorura c�talogum Apoftolus contexit,qui illo temporenbsp;in Romana ecclefiapr� aitjs eximlj�i pracclari habebantur: ilium totum ex ho*nbsp;minibus obfcuris conftare audies,quorum plerique peregrini amp; ex inuifa ludaco*nbsp;rum gente oriundi erantipotentum uer� Si opulentorum, qui tune Rom� rerumnbsp;potiebantur,ade� nulla fitmentio,ut fatis conftet,illosomnes aduerfus Chriftumnbsp;�ieuangelium eiuscumfuo principe coniurauifTc. At non offendit hoc illo tem*nbsp;porc pios,qui Chriftum dixilTe feiebant: Gratias ago tibi pater, Domine c�li Sinbsp;terrae,qu�dabfconderish�c� fapientibusSi intelligcntibus,rcuelaris autemeanbsp;infantibus. Agnofeebant quoque Dei confilium qui hac ratione docct,Filfjfuinbsp;regnum non efle de hoc mundo� fimul^ cauet, ne qui in carneglorientur, fednbsp;omnem falutis fu� gloriam ipfi foil tranfcribant. Atqui non mutata eft ab eo tern*nbsp;pore regni Dei Siadminiftrationiseiusconditio. Cur ergo non etiam hodie no*nbsp;ftri aduerfarq ifta obferu�ntdm�cur non agnofcuntDeibonitat�.qui ecclefi�fu�nbsp;pom�ria hifee no�ifsimis temporibus lon^late^extcndit. Si (ficutiolim perl*nbsp;faiam premifit ) illi reges dat nutritios, Si reginas nutrices Quapropter,fi cui mi*nbsp;rum uidetur, Pontifices Si fummos orbisMonarchas ab Euangclio abhorrere,nbsp;cur nonfimul miraturille, inter Epifeopos Si Principes uirosnon paucosreper-tos efle noftro feculo, qui relidlis amplifsimis honoribusSi Antichriftiani regninbsp;lautitijs,ad paupcrem Si afflidlam Chrifti ecclefiam tranfiuerunt,qui^ poftpofitisnbsp;omnibus alijs negotijs, ecclefiac eius defenfionem fufeipiunt, Si pro ilia feipfosnbsp;Si terras fuas periculis grauifsimis exponunt Habet tales qu�m pIurimosGer*nbsp;mania noftra, inter quos,fi fortifflmum Principem Heflbrum, Philippum, paren*nbsp;tem tuumjllluftrifl�me Princeps,primo loco numcrem, nemo me iudicio ca*nbsp;ruifle dieet, nifi qui ipfe cum ratione fenfum quoque omnem amifitQuid enim il*nbsp;leannis iam fere totis quadraginta non fecit, quod ad ampliandum Chrifti regnum faccre uidebatur j'quos non labores fuftinuitj'quae non fubiuit periculac*nbsp;quosnon fibiholiesfecit,utfefidum Chrifti feruumefle probarett� quotics caputnbsp;fuum manifefto diferiroini obiccit, ut ecclefiae ftrudas infidias auerterct i Sed hisnbsp;commemorandisfiinfiftcreuclim,in immenfum crefeeretoratio, itaqueneuer*nbsp;bofior fim, eos etiam nunc praetereo, qui quam ore profefsi fuerant fidem, fan*nbsp;guine etiam fuo obfignarunt, quales fummo loco natos non Germania modo,nbsp;ucrumetiam Anglia, Scotia, Galliae Si Hiipaniac dederunt. In quibus nifi admi*nbsp;rabilem Dei uirtutem agnofeimus, nimi�m profecto ftupidi, Si infuper digninbsp;fumus, qui in luce ipfa Si media planitie oflendamus.
Idem
-ocr page 35-P R AE F A T I O.
Idem de illis etiam dici debet, qui ex perfecudonibus fcaftda�um arripfdftf# Qiud eniiTi in bis nouutn f�t aut infolens lt; Etenim fi ecclefiae hiftoriam ab ipfanbsp;rerum origine inirio fado euoluamus earn omnibus fectilts illius condidonemnbsp;fuiffe patebit, ut non temere militands nomen acceperit. Abelus cert� j quinbsp;cius feminarium uidebatur y � fratre impio �C ambitiofo. occifus eft. Quid Sc-thus amp; ei'us pofteri pafsi fint, ex eo �ftimare licet ,� qu�d Cain impia fobo*nbsp;les ad fummam potentiam afeendit, urbes condidit, SC terris prop� omnianbsp;bus longe latccp imperauit � quod^ ex coniugtjs imparibus progeniti Nephianbsp;lim fuo exemplo amp;C tyrannide totum mundum infecerunt y ut indomit�m graf�nbsp;fantem impietatem Deus non aliter , qu�m immifsis diluu�j aquis co�'rcerenbsp;potuerit. Qu� autem Ecclef�se faci�s fuit, quando Noa cum pauculis fu�nbsp;miliae reliqutjs Area conclufus, inter inundantium fluminum atque torren-tum fragores, SC c�litus ruentium imbrium uentorum^ inter fe pugnantiumnbsp;procellas , mille mortes omni momento ob oculos habuit, SC poft anni inteanbsp;gri moram demum ex Area egreflus, nihil pr�tcr hornbilem uaftitatem, fquaanbsp;lorem teterrimum , f�dam cadauerum hinc inde iacentium ftragem , urbiun�nbsp;�C aedif�ciorum omnis generis ruinas , �C multa alia cernere potuit y qu� illinbsp;quauis morte duriora fuerunt �quot; Secuta tarnen mox eft tentatio grauior, quan-do tertius ex filiorum numero degeneris animi malitia fuperatus, fefe cumnbsp;ftia pofteritateab Ecclefia alienauit, 0�S maledidionem incurrit, cuius ipfe paanbsp;ter illi internuntius fuit. Qii�d fi ad Abrahamum , Ifaacum lacobum trananbsp;feamus y nihil pr�ter continuos labores SC noua indies pcricula uidere liceanbsp;bit, quibus omnes illi exercitati funt. Eadem pofteritatis totius fuit conditio,nbsp;qu� prim�m in Aegypto feruitutem feruiuit longe miferrimam, deinde annisnbsp;totis quadraginta in deferto uitam fub tentorrjs tranfegit, inde cum fangui=nbsp;naria Chanan�orum gente conflixit, ut � Deo promiffas fedes occuparet, poanbsp;fiea non femel fub uicinis gentibus SC imptjs Chanan�orum reliqu�js feruircnbsp;coadfa eft,f�pius etiam ciuilibus SC inteftinis bellis rempublicam turbari fenfit.Scs�nbsp;cutum eft tandem exilium Babylonicum , quo non Ecclcfia modo , uerum-etiam cum hac omnis eius reftituend� fpes fimul fublata SC extinda uideri poanbsp;terat ; quando urbe uaftata, templo direpto SC in cineres redado, populo itemnbsp;maiori ex parte occifo, infelices reliqui� per totum Orientem difperf� fuerunt,nbsp;amp; mox regia edida paffim fonuerunt, quibus ad idololatriam SC impiam uerinbsp;Dei abnegationem omnes cogebantur� Et qu�muis euoluto fatali illo feptuagintanbsp;annorum curriculo, illis ad fua redeundi poteftas f�eret, maior tarnen pars Baby�nbsp;lonicas terras patria auita chariores habuit: quiuer� ad hanc redierant,�j nouisnbsp;certaminibus excepti, in perpetuo labore fuerunt, SC tandem fub Antiocho gra�nbsp;uior tyrannisEcclefiam afflixit, quando impius SC facrilegus tyrannus templumnbsp;Dominiprophanauitjlibrosfacrosflammistradidit, ueri Dei cultum ftelusplusnbsp;qu�m capitale duxit, SC abfqueomni fexus atque �tatis diferimine in totum popunbsp;lum promifeu� def�uijt. Et c�m ab hac etiam calamitate uix dum refpirauiffetnbsp;populus, mox duorum fratrum, Hircani SC Ariftobuli, ambitio nouas turbas desnbsp;dit, SC Romanis occafio data eft inuadendiurbem SC opprimendipopulum ,quinbsp;libertate uti nefeiebat. Quo tempore Ecclefiam non modo mifere afflidam, SCnbsp;in fedas difeiflam, fed ad numerum quoque admodum exiguum redadam fuiflenbsp;conftatjc�m in numerofifsima gente uix pauculi quidam fupereflent, qui cont�mnbsp;ptishominum traditionibus.abuno Deo penderent,�i eius regn� pio at(^ fandonbsp;defiderio expedarenttquales nimir� Zacharias,Elizabetha,Simeon, Anna,Iofeanbsp;phus,Maria c5 pauculis alijs fuer�t Aderattunc quid� tempus illud pr�f�niru,quonbsp;ccclefi�ad omnes gentes extendi, SC regn� Dei per Chrift� inftaurati oportebat�
-ocr page 36-P R AE F A T I O.
fed hune ipfum pn'us in crucem agi oportuit, ut per infame mortis fuppliciG regm fibi deftinati h�reditat� obtineretEt quod ille Apoftolis pra dixit,fore,ut in munnbsp;doafflidion�fuftineant, hocilli uer� efle ita experti funt, ut uixunum diem abflt;^nbsp;nouo aliquo diferimine aut periculo tranfegerinttut no temere Paulus in priori adnbsp;Corinth.fcripferit: Puto quod Deus nos Apoftolosdefignarit tanquaroorti addi-�os.Nam fpedlacul� fadi fumus mundoj�� angelis amp; hominibus.Durauit aut pu�nbsp;blica h�c ecclefia� totitis conditio fub Romanis Imperatoribus per annos plus mi�nbsp;nus trecentos uf(^ ad Conftantini Magni temporazqui paeem quid� Chriftianis denbsp;ditjfed minime diuturn�. Turbarunt enim hanc primum Ariani, quoru furor fub�nbsp;lato pqffimoImperatorefub eius filijs eo ufq;exeteuit, utdenuo adfanguin� ufcpnbsp;certandumfucritp�js,quifideiChriftian� fynceritat�feruarcftudebant. Succef�itnbsp;paul�poft inImperio Julianusapoftata, quie�nocentior hoftisfuit, qu� maiorinbsp;aftutia in circumueniendis Chriftianis ufus eft. Et c�m hoc etiS extin�o res Chri�nbsp;ftiana melius habitura uideretur, nunqu� tarnen fub pijs quolt;^ Imperatoribus cernbsp;tamina ceftarunt, omnibus feculis hoftes apertes habuit ecclefia, donee ma�nbsp;gnus ille Antichriftus infelix caput extulit, qui ( ut olim pr�di�um fuerat ) men-dac�jsfimul �C fanguinaria crudelitate tyrannidis fu� federn in ipfotemploDetnbsp;conftituit. Qiiot autem millia martyrum totoillo tempore dederit ecclefia, nonnbsp;opus eftrecenfere,cum haecomnibus nota i�nt,6lt; ipfiquoque aduerfarij dehisnbsp;teftentur,quotiesmartyrumhiftoriasrecitant,06corundem memoriasfolennesnbsp;colunt. Quis ergo non miretureorumofeitantiam, qui hodieperfecutionibus �6nbsp;fie cruce,perinde ut renoua �6 infolita,offcndunturtQu�m turpe eft, Chrifti difei-pulos non audiremagiftri fuiregulam,qua fuos omnes ad crueem fiCcarnis ahne�nbsp;gationem uocat� Quae item ratio nos excufabit,fi eo ofFendamur, qued nobis cumnbsp;Filio Dei commune eft f Vel num iniquum efle dicemus Deum , fi nos non alianbsp;uia ad regnum c�lorum deducat, quam qua filius ipfius unigenitus co perue�nbsp;nit f Veniat faltem nobis inmentem quod Paulus in hac Epiftola docct, nos innbsp;eum finempr�deftinatos effe, ut imagini FiltjDeiconformes ef�iceremur. Quo�nbsp;modo enim hoc ftet, fi crucem, quam ille tulit, ferre detredabimus C O igna�nbsp;tics feruos ,qui hero laborante �6 p�riclitante, interea epulari �C delitiarinolunt.nbsp;Omilites nimi�m delicatulos, qui quod Regem fuum iampridem fub�jfleno�nbsp;runt, fubirerceufant. Qiiodfi communiscum Chrifto fortisacerbitas noseflen-dit, curnonuicifsim folatur �6confirm�t nos ciufdcm cum illo regnihacreditas,nbsp;quam ille nobis acquifiuit Si feandalo nobis funt momentaneae huius feculi affli�nbsp;(ftionesicur no ad fuperandas omnes diff�cultates nos excitant aetern� uit� in c��nbsp;�ispromiiT�prafmia�' Cur non Chrifti recordamur, qui fuam nebis pr�fentiamnbsp;pollicetur, �6 nos in hoc mundo orphanos fore negat, e� quod paracletum ha�nbsp;bituri fimus ipiritum fanlt;5um,qui noftros animos fimul atquelinguas modere�nbsp;turf Terrent nos triftia Martyrum fpedacula, qui extorres �6 egeni uagantur,nbsp;qui in carceribus 66 uinculis gemunt, qui ad triremes fudant �6 algent, qui uitamnbsp;in flammis, aquis aut laqueo uel ferro cum publica igneminia finfunt. At curnbsp;non uicifl�m nobis animum addit, quod eofdcm his omnibus fuperiores fieri uidemus , 66 paflim fidei fuac trophaea nunquam intermoritura erigere ,dumnbsp;(quod Apoftolus nofter magno animo pronuntiauit ) neque mors ncque ui*nbsp;ta, neque angeli, neque principatus,nequepoteftates,ncqueinftantia,nequenbsp;futura, neq? fublimitas, neque profunditas, neque ulla alia res illos feparare poteftnbsp;�charitate Dei, quaeeftinChrifto lefu;' C^uod fi cui regnum Chriftieo nominenbsp;imbecillum 66 contemptu dignum uidctur,qu�d periculis 66 cafibus eiuftnodinbsp;perp�tu� exerceatur, mult�mille fallitur quifquis fit. In eo cnim,apparet, illudnbsp;diuina uirtute conferuari, neep infelicibus huius mundi regnis fimile eire,qua� ho�nbsp;minuin
-ocr page 37-P R AE P A T I O.
w�nutn uiribus armfs tiituntur, amp;rfere tune fubit� ruttttt, quaftdo extra omrtcrrj fortunse aleam coftituta eflc uidentur.Quam �luftre em'm diuinae protedionis ar^�nbsp;gumcntum eft, qu�d toto mundo pereuntc, fola ecdefia,qu� tunc penes No� fa�nbsp;*nih'am erat �are�benef�eio inter medias aquas feruatur fquodhuiusinftauratornbsp;AbrahamuSjhomo peregrinus inter Chananatos tutus agitf quod in eadem gentenbsp;illius poftcri incolumes uiuunt, quamuis multor� inuidia grauarenturfquod po�nbsp;in Aegypto laboribus amp; periculis omnibusfupen'ores fiuntf quod in defertcnbsp;^o^litus alunturc�quod terra patribus 4)miffam,eiediscx ea incolis bellicofiff�m is,nbsp;breui tempore occupante* quod inter tot tam^ graues rcipub.mutationes, clades,nbsp;�xilia, reliquiae iliac fuperftites manent, ex quibus ecclefi� olim inftaurari oporte�nbsp;bate'Quis ucro no agnofcat f�ngulari Dei coni�lio fadu efle,qu�d pufillus ille Chrinbsp;fti grex in fanguinaria Hierofolymori urbe no modo faluus manfit,fcd intra pau*nbsp;tos dies aliquot millibus credentin audus eft,0(r ecclefiam conftituit ipi�s quo^honbsp;fiibus formidabile,etn nullo armorum pr�fidio defendereturfquod ex ea eiedi fi'*nbsp;deles,euangelq faces per totam lud�am Samariam, im� intra annos minus tri^nbsp;ginta per tot� terrarum orbcm circ�tulerunt Atquiubic^ terrar� holies inuenie*nbsp;^nt Apoftoli i qui cum publica authoritate turn pn'uata audacia impietate ar*nbsp;tnatfilloscumfua dodrina ciedos �d extindos uolebant.Audiebatur in omnibusnbsp;^ocis minacia Imperator� edida^corufcabantpalTim crudeles carnificg gladq, ad*nbsp;batelaquei,fafces,lora,flagella, uirgac Suf quaeuis alia tormentor� genera ubiqj iilisnbsp;�Xcruciandisparataerant.Accufabanturabaduerfarqs,qu�dcontra Romanas leges noua Deumpraedicarent,cultus ueteres abolerent, fedition� elTent authores,nbsp;fere accufation� omnium exordium audiebatur : Hi qui orbem terrar� contur*nbsp;bantjueneruntetiaadnos. Perruperunt tarnen per omnia obftacula Apoftoli, Sdnbsp;^cclefia non modo uidn'x euafit, fed � medio fublatis tyrannis omnibus ( quorumnbsp;plericp feueritatis diuin� exempla fadi funt)ipfa in hunc ufcp diem incolumis ma*nbsp;�iet.Et quod olim fad� eft, hoc ipfum hodie etiam fieri cernimus,ut qui hominuntnbsp;*niferrimi uidentur, tarnen Chrifto ducc inter tormenta SC gladios de hoftibus po�nbsp;tentilTimis gloriof� triumphent. Nimifim ergo ftupidi funt, qui aduerfis �C peri*nbsp;culis ita offenduntur, ut interim non obferuent Chrifti uirtutem inuidam, qua innbsp;medio hoftium fuorum dominatur, dum Reges � fui cognitione alienifl�mosco�nbsp;g�gt;ut inuitiqu�muis.ecclcfi�tamcnfua� hofpitium pr�beant.
At ftuporishuius caufaeft, qu�dplerique terrenis potius quam c�leftibus intend,Deiuerbum negligunt, �C feripturas facras uel nunquam, ucl faltem ofei* 'nbsp;tantiuslegunt. Qiieruntur autem, non tantum otq ipfis elfe, quantum illis euol*nbsp;vendis fufficiat ,fiC femultis alqs negotqs diftineri. Sed qui hoc dicunt, tj fere maximam fu� uit� partem in ftudijs inutilibus �C parum honeftis tranfigunt*nbsp;SC pefl�m� collocant tempus,quod in inquirendis falutis xtern� myfterqs masnbsp;gnocumfrudu impend! poterat. Non tarnen adeoiniquifumus, ut�quouis ho*nbsp;mine totius feriprur� cognitionem plenam perfedam requiramus : hoc ausnbsp;tem officium omnes homines Deo debere dicimus, ut faltem unum SC alte*nbsp;rum fcripturae facrae librum fibi famili�rem faciant, cuius ledione dilfgentiorinbsp;fakitis �C fidei notitiam fibi parent, qua inftrudi impofturas cauere , obiedanbsp;fibi fcandalaremouerc,�Cpede inofFenfo in falutis uia progredi poffihtlnquonbsp;argumento maximum ufum elTe huius ad Romanos Epiftojae, omnes fatebun-rur, qui earn non omnino ofcitanterinfpexerint. Nam ut totam falutis �ternacnbsp;dodrinam perfed� comprehendit, de qua hodie paffim contenditur : ita fcanda*nbsp;lis omnibus medetur,qu�inhancincidunt, SC qu�homincs imprudentes,uelnbsp;etiam maligni, fibijpfis praeter omnem rationem obtjcere confueuerunt. Quodnbsp;prolixe demonftrari poterat, fi mihi nunc cum ignaris �C imperitis res elTet
-ocr page 38-P R AE F A T I o.
Scdquia de multi's, qu� did potcrant, hucufque didutn eft, reh'qua uer� in �plt; fins Epiftol� ledioneoccurrent, nunc demonftratione proh'xiori non eft opus.nbsp;Me ccrt� Illuftfiff�me Pnnceps,horum confid�ratio mou�t, ucquod nonnuUisnbsp;utriufquc Teftamenti libris tntcrprctandis fed, in ilia etiam tentare aufus fim�nbsp;Laborarunt quidem in cius expofitionc qu�m plurimi ex prifcis ecdcl�� dod�-ribus, �C in eadem pr�datam quoque operam nauarunt noftri feculi lumina,nbsp;quorum ftudio�C laborc Euangelij lux partim reftituta, partim latius propaga-ta eft. Attamen ali|,dum breues ef�eftudent, multa omiferunt, qu� cbicruatudi-gniffima erant, ipforum autcm inftituto minus feruicbant. Alq pro temporum Sinbsp;locorum fuorum ratione,in difputationes longfores digreft� funt: multi uero innbsp;rccenf�ndisaliorum fententtjs diligentiores, multos eo laborc kuarunt, qucm innbsp;illis inquirendis infumpturi fuiflent. Quorum diligentia ut infcholis uerfantesnbsp;plurim�m iuuat,�ta ccclef�aftidminifterij tyrones potius fatigat, Si nifi magnonbsp;iudido utantur, obfcurosfadt, autincertis multum^ inter fe diuerfis opinioni-busintrkat. Sunt etiam, quieum perfpicuitatcacumeftingenq coniunxerunt;,50nbsp;nihil no praeftare poterant, nifi negotior� mole amp; altjs caris foiflent impediti. Qiifnbsp;uer� diuinum hoc Apoftoli fcriptum noftro feculoHomiltjs illuftrarit, neminemnbsp;fcio.Chryfoftomi autemSermones, etfimulta habeant noftris hominibus obfer�nbsp;uatu utilia,tarnen illi potius tempori feruicrunt, amp; propter liber� arbitri) �es�nbsp;JwB fermentum atque alia nonnulla, qu� pafsim interfparfa funt, ab exerdtatisnbsp;Theologis tutius, qu�m ftudtj illius candidatis leguntur. Ego igitur, qui me atepnbsp;laboresmeos �am pridem ecckfi� confecraui, utrudioribus confukrem, ��muknbsp;tis alijs occafioncm pracbendode quibufdam diligentius cogitandi,exillorumnbsp;tneditationibus proficerem, me operaepretium fadurum putaui, fi qu� in hancnbsp;Epiftolam ex aliorum lucubrationibus colkgi, Si qu� ipfe inter docendum obfcr*nbsp;uaui,fub hac ccclefiafticorum Sermonum formula in lucem darem, uth�c quoqucnbsp;CO meorum laborum frudu aliqui frucrentur, qucm fc ex altjs mois feriptis perce�nbsp;pifte,multi nondiftimulant.Quid autem in hoc op�re pr�ftiterim, piorum cfto iugt;nbsp;ciidum,qui tuncmihioft�cium longe gratifl�mS pr�ftabunt,fiamic�6�libcr�ad�nbsp;tnoneantficubihallucinatusfuero. Vt enim me� fidei �i diligenti� mih� probenbsp;fum c�fciusn'tanon negaucrimmihiin hockribendigcncrc acdderepoire, quodnbsp;magnis etiam uiris interdumacddit,ut�fcopononnihil abcrrcnt.Neqjmirumeft�nbsp;hominem in tanta oraculorum diuinorum profunditate non femper primo intui�nbsp;tu uidere omnia,qu� fub illis delitefeunt myfteria. Habet enim fua in nobis incrc�nbsp;menta fpiritus Domini, Si nonnunqu� inferioris fortis hominibus reuelantur,quaenbsp;in fublimior� gradu conftituti uidere nonpotucrunt.Tunc ergo locum habere denbsp;hetillud Pauli:Spiritus prophetarum prophetis fubijciuntur.
C�tcr�m ut tand� ad te redeam Illuftrifl�me Pn'nccps, ficutimihi iucundifl� (num fuit de rebus cognitu ncceffarijs apud te diflererc, qui S^iudicio polies,Sinbsp;Veritatis caufam ftrenu� tueriszita hafee meas lucubrationes ftib Cclfitudinistuacnbsp;nomine, tanquamfelici Si aulpirato patrocinio in lucem exire uolu�:cuius confi*nbsp;Itj Si inftituti rationes me habere puto minime kucs. Tarn pridem enim gratitudi^nbsp;nis kge me urger�' fenfi, ut aliquo publico officio teftarer, me probe memoremnbsp;cfrebeneficiorum,qu� parenstuus,Illuftriffimus Si ChriftianifsimusPrinceps,nbsp;in me iuuenem Si nihil huius merentem liberalift�m� contulit : ut nunc dus erg�nbsp;ecclef�am amp;rcm Chriftianam officia pr�tcream, quam(ut fupra quoque diximus)nbsp;per annos quadraginta mirif�co ftudio Si labore indefatigabil� iuuit atque promo*nbsp;uit. Et quod paucifoknt hoc noftro exulceratif��mo feculo, controuerfiarum innbsp;ecclefia omnium arbiter femper fuit �quifl�mus , neque unquam ad cernera*nbsp;riascondemnationes Si pr�cipites de rebus nondum cognitis fententiasprofilijt,nbsp;SciebaC
-ocr page 39-P R AB F A T I o.
S cf eb at enfin quofdam ccclefi� morbos tutfus tolerarf gt; qu�m remedf|s fntempe� ftiuis �C crudelioribus tollf� Sdebat item alteram aurem ijs deberi,quf aec�fantur�nbsp;8lt; diligent! caufariim cognftfone opus efle ijs, quorum fententiac ut publica au=nbsp;thoritate confirmantur : ita femel pronunefat� uix unquam reuocari polTunt*nbsp;Qua moderatfone ut libijpfi apud omnes pfos laudem acquff�uftimmortalemtitanbsp;Hefsiam fuam purfori ueritatis dodrina illuftrem reddidit, fimul^ effecit, ut ea*nbsp;dem ad uicinos ctiam populos curfu liberiori propagaretur. Quarum uirtutumnbsp;non obfcura indicia,c�m SC ego intepuero adhuc me uidiflememinerim, SCeaf^nbsp;dem multi magnific� pr�dicent,nihil praeter rationem me fadurum putaui, fi tutenbsp;Celfitudini opus i�ud nuncuparem, quo SC tota fidei Chrifiiante �tep falutis rationbsp;continetur,�C plerae^controuerf�aeattinguntur,de quibushodie in ecclefia con*nbsp;tenditur.Feceruntidem exprifeis patribusmulti, quifua feriptaRomanisImpe�nbsp;tatoribus SC illuftribus inimperiouirisobtulerunt, SC illorum exemplum nofironbsp;ctiam feculo multi dercChriiliana optimemeriti, non finecerta SCiufiarationenbsp;fniitati funt.Quos ego e� alacrius fcquor,qu6d te in bonis literis egregi� eruditltmnbsp;cl�e,ledionc autem plurimum deledari, �Cincaufis cognofeendis fummumftu�nbsp;dium atc^ induftriam impcndere,religionis autem Qc punoris circa hanc dodrin�Cnbsp;ftudiofifsimu�'quot; efle,ex fide dignis teftibus non femel intellex�Quas uirtutes boninbsp;Omnes in te merit� fufpiciunt.Debet cnim rcligionis cura principibus uirisc�m�nbsp;nicndatifsimaefle,ut SC Deogratiam dignamr�f�rant, qui illosadfummum di�nbsp;gnitatisgradum euexit,SCpopuli fuifaluticonfulant, quinifi Deum fibi propt*nbsp;hum habeatjfaluus elfe non poteft. Etenim confi�t, eos demum principes omni�nbsp;bus fcculis cum fu� fidei commiflb populo uer�felicesfuiflc, qui (utDauid mo�nbsp;nuit) filiumDeiexofculatifuntjSC euangelio eius portas aperuerunt.PoterathoCnbsp;ptolixa hiftoriarum �C exemplorum omnis generis commemorationc demonfira�nbsp;ti.fed cum T- C. ifta non ignoret, ilia libenter abftineo, Netp ea apud te opus eft*nbsp;Qui cnim omnis uirtutis SC pietatis exemplar uiuumcernis in parente Philippo�nbsp;�lluftrifsimo Principe, SC � pueris fub optimis atc� fidelifsimis pr�ceptoribus innbsp;fana fidei dodrina infiitutus es ; non potes non excitari, ut quotidie in regni Deinbsp;cognftione proficias,fidcm in Chrifium lefum uita 6C moribus tefteris, pacem pu�nbsp;blicam colas,populum tuum diligas,pupillos atep uiduas tuearis,�ppreflbs SC af�inbsp;dlos adiuues,SC imprimis ecclef�� nutritium agas, quod praccipuum �C honorif�nbsp;centifsimum principis officium efle, feriptur�e teftantur. Oro autem Illufirifsimenbsp;�rincepsjUt T. C. hanc qualemcun^ meac uoluntatis �C obferuantiac fignificatio�nbsp;�aem dementer cxcipiat, SC fi quid peccauifle uideor, omne ill�d expedationi �Cnbsp;fpci,quam de te iam olim optimam concepi, tranferibat. Deus,pater Domini no�nbsp;ftri lefu Chrifii,lllufirifsimum principem pattern tuum, tuam^ Celfitudinem.�Cnbsp;domumHefsiacamuniuerfamdonis fuisitidem augeat,fpiritu fuoregat, �Cfuonbsp;fauorctueaturatt^conferuet ad nominis fui gloriam �C ecclefia: fuacatt^commU�nbsp;^is patriae incolumitatem. Amen� Datte Tiguro, primaria Heluetiorum urbe�nbsp;adib.Augufii* Annoincarnati fili) Dei, H. D, ixvi,
T. C,
obferuantifsimus
Rodolphus Gualtheru� Tigurinus.
-ocr page 40-INDEX RERVM ET VERBORVM
Ih H IS HOMILIIS MEMO-
RABILIVM.
97.b
p.b
Abraham pr�ter fpem fub fpe crediditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5'4
Abraham quart circumcifus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl
Abraham quomodo crediderit Deo
Abraham quomodo iuftificatus fit 46.b. fi.b
Abraham radixlud�orum nbsp;nbsp;If4.b
Abrahami fides amp; opera 46.b.47.b Abrahami germani filij quinbsp;Adam hoftls Deinbsp;Adamfecundus, Chriftusnbsp;Adamus typus Chriftinbsp;Adami lapfiu$,origo peccati
I
Adami peccatum quale fiuerit f- * '
fteritatemtranfiuit
Adoptio
Adoptio in fijios Dei Adoptionis effeftanbsp;Adoptionis fini.s _
118 60.bnbsp;�i.bnbsp;ifj.b
Adami amp; Chrifti differentia ^j.b.d�4 Adami peccatum quale fiuerit CSnbsp;ex Adamo peccatum inomnem po-quot; �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;62.b
96.b 96.bnbsp;97.98nbsp;96.bnbsp;Adoptionis filiorum Dei dignitasnbsp;47 . �
Adulterij amp; fcortationis malum 19 z.b
Aegyptiorum intemperantia 192.b Aemulationis affedus i;2.b.i69nbsp;Aemulationis malum
AfFedus etiam boni frsenandi 148 Affedus Chriftianorum qu�les elfenbsp;debeantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8.b.i77
Affedus fandorum,videlandorum affedus 88.io2.io4.b.iiynbsp;Affedi quomodo debeamus eflenbsp;erga proximosnoftroS
Af�lidiones declinarelicet Affiidiones ptorum amp; impiorumnbsp;f8.94.102
Affiidiones quomodo f�rend� 98 Afflidionesfiandorumpatrura 102nbsp;Afiflidionum huius vit�
76.98.b.iii.b
Afjftidionum impatientia
Afiflidionum perpetuitas _____
Affiidiones quarepijs immittantur 94
Affiidionum finis amp;vfus nbsp;nbsp;nbsp;yS.$9
94.io$.b.io6. iO7.i74.b,2li
in Afflidionibusgloriari j8 Afflidorum confiolationes 76.98.bnbsp;TOO.104*^'^*^
Afflidorum patientia vera 112.174 Ambitionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77.h
Ambitio dodorum noftrifeculi 167 Ambitio quantum malum in Ecclc-fianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173,167.216
Ambitiofiorum hominum miferia 77.b
ido.b
�9
conditio
lo�.b iiz.b
Ambulare fecundum carnem 9O.b Ambulare fiecundum fpiritum 91nbsp;Amanuenfies veterum
Anabaptift� rerumpublicarum tur-batores
Anabapciftarum error demagiftra-tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rquot;
Anabaptiftarum luxurio� uita Anabaptiftarum fiandimonia
Anabaptiftarum Ipintus Analogia fldei
Anathema quid
iSz.b
I z;i
8y.b
187 I�'9
188
Andronicus amp; lanta pauli cognati 2Z7
Animus diledionis fedes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190
Animi intentio bona circa cultum di-uinum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJ�
Anim� mors qualis
Animalium obedientia amp;. gratltudo 99-��
Angelorum minifteria Angelorum principatusnbsp;Ant�ifiabula
Apoftoliprimitiasfpiritus fan�i ac-ceperunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi.b
Apoftoli quibus teftimonijs dodri. namEuang.comprobarint iJ9.bnbsp;Apoftoli quart alios deuoueriot 177nbsp;Apoftoli falfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2}�
Apoftolorum adoptio lOi.b Apoftolorum amp; propbetarum au-thoritasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo8,b.i^6.b
Apoftolorum ofificium 218.b.219 Apoftolor�m fiacrificia zitf.bnbsp;Apoftolor� fucceflbres veri amp; falfinbsp;zi7.b.zi8.b. zjz.b
Apoftolatus finis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
Apoftolatus gratia dicituri^'d.ii^.b Apoftolatus lignanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
Apoftoliea benedldio Apoftolicae fialutationesnbsp;Apoftolicum munusnbsp;Aquila amp; Prifcillanbsp;Areopagus Athenienfiumnbsp;Arianorum dcintercefsione Chriflinbsp;errornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iio.b
Ariftocratia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8z
Arrogantia fuperbi� mater 178 Arina Ipirit�alianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a}2.b.i9i
Aficenfio Chriftiinctelos iio.b Aftrologorum impietasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izo
Atbenodori di�� prudensdelra 180 Auaritix malumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18.7 �.b
Auarorum hominum miferia 77 Auguftini de peccati fieruitute fen-tentia
Auguftini de feriptura �nda tefti. moniumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo9.b
n? iiJnbsp;7�
ZI 8
�24 ziy.b.znnbsp;z.bnbsp;zzj.bnbsp;i8f.b
B.
TiAptifimusiterari non debet 7�.b
�^Baprifmi finis amp; vfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68
Baptifmi myfteria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9
Baptifini fiicrainciituiB Beatitude uera hominisnbsp;Bellum an gerereliceatnbsp;Bellum facrumnbsp;Bencdi�io Apoftoliea
4� 18^.197nbsp;179
Beneficentia erga hoftes amp; peregri� nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I7pb.i7tf.b.i8o.b
Beneficentiaelex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/I-b
Beniamitiex tribus nobilitas I47.b Bona opera, vide opera bonanbsp;Bona opera Euangclio non tollun�
tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4j�.b
Bonorum operum radix fides 4f Bonorum operum cum peccatis col�nbsp;lationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;70 .b
Bonorum operum qux ratio haben� danbsp;Bonorum buius mundi vlii*nbsp;Brusi vifio horrenda
*� �7 nbsp;i8r
c,
Xilfiirfta. quid Caro mortem gignicnbsp;Garnis humans corruptionbsp;Garnis infirmitas credentibus non
9� 91nbsp;91nbsp;9�nbsp;22f
9i.b
nocet
Garnis intelligentia Garnis nomennbsp;in Carne efle qui dicanturnbsp;Cenchre� oppidum
Cibi amp; potus qua: ratio babenda zot zoz.b.zo4
Cibi nulli immundi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zot
Cibi quare � Deo in lege prohibit� zoi
Ciborum dificrimina I94.b.i97 Ciceronis teftimonia de Deo �a-l*
ZI. z6
Circumcifio quid Circumeifionis finisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fO-l*
Circ�cifionis minifterChriftus zij Circumeifionis vera ratio amp; vfu�
| ||||||||||||||
ij�.l� |
zoi.b
Charitatis�Chriftianae notx Charitacis cum fide amp;Qgt;e,connexilt;�nbsp;lOJ
Charitatis radix fides nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lof
Chriftus � peccatis lib�r�t 81,88-c Chriftus caputEcclffi�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j�S
Chriftus films Dei ptimogenitus Chriftus finis legis
Chriftus fions vit� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y.b
Chriftus fiundamentum propheta-----a, a�
214.1�
90.0 2'�nbsp;Chri�u�
rum amp; Apoftolorum Chriftus gentium feruatornbsp;Chriftus h�res mundinbsp;Chriftus impletio legisnbsp;Chriftus ludxorumminifttr
I
-ocr page 41-INDEX.
Chriftus iudicabic to tum tmindum
200
Chriftus iu�ificatio noftra 42.b Chriftus iuAi�cationis mediatornbsp;g^.b. 115
Chriftus lapis ofFendiculi 131 Chriftus minifter circumciftonis 21 jnbsp;Chriftus mortis viftor
Chriftus propitiatorium noftrum 42. b
Chriftus qualisferuator 60.160 Chriftus (]uomodo afcendens ill c�-lum nos reliquerit
Chriftus quomodo pro nobis inter, c�d�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo.iio.b.iiJ
Chriftus femel mortuus amplius molt; ri non poteft
Chriftus lignum populorum 2i4.b Chriftus fol iufliti�
Chriftus verusDcusamp;bomo j.bj Chriftus ver� humilitatis exem-plum
Chriftusvitxnou� author yr.b Chriftus vnieus Mediator amp; vnicanbsp;omnium peccatorumexpiatio fynbsp;tf4.b.7i.S9.9O
Chrifto quomodo fimiles efficiamur 49.b.io7.i93
in Chrifto omnes promifsioneS com plette
in Chrifto vnico amp; folo faluamur lt;^4
Chriftiani � Deo aftumpti 19^ Chriftianimanifefti amp; occulti 32nbsp;Chriftiani peccatO amp; mundo mori-untur 48.b.49.b.7o.7i.b.i45'nbsp;atenus fub lege non fint
Chriftiani qu �71.b
Chriftiani quomodo hoc mundo vti debcantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163.193.b
Chriftiani fingulis reddant quod debent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;189
Chriftianifuntferuiiuftitise 74.b 73.b
Chriftiani veri amp; falfi 29.89 Chriftianorum affe�us quales eflenbsp;dcbeant
Chriftianorum arma fpiritualia 73 Chriftianorum charitas mutua 189nbsp;Chriftianorum confenfus qualis eflenbsp;debeatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211.b
Chriftiad dextramDeifefsio iio.b
Chriftianorum dignitas amp;pr�roga�
tiu.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29.33.9y.b.io9.b
Chrifti corporis figoa panis amp; vinu $o.b
Chrifti corporis realis manducatio 93.b.94.b
Chrifti cum fidelibus coniunflio
Chriftianorum fraternitas 172.8 gloriatio
Chriftianorum in hac vita conditio i4f. 174.8
Chriftianorum inanes tituli 29 Chriftianorum liberatio 88.8.89
92.b.93.b
Chrifti dile�io inefFabilis Chrifti diuinitas , .
Chrifti amp; Adami collatio Chrifti amp; diaboli feruitus
Chrifti humanitas Chrifti humanitatis finis
Chrifti ius amp; imperium in homines
Chrifti iuftitia quomodo nobis com-municetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf^.b
Chrifti iuftiti�uis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfy
Chrifti inlititij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9
Chrifti meritum quam late pateat 45-b
Chrifti mors quantum fit benefi. ciumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'* �� � *�
Chrifti mortis tempus
Chrifti mortis fruftus Chrifti obedientia
Chrifti pr�fentia in C�na
Chrifti regnum quale Chrifti regni propagatio
Chrifti regni termini Chriftirelurreftionis fru�us
^6.110,138
ad Chrifti tribunal omnes homines liftenturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,99
Chrifti typns Adamus 43.b Chrifti vbiquicasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no.b
Chriftjm quotnodo induaraus 193 Chrifto riomini nomen tribuiturnbsp;I37.b.i38
60
5'.^4.i98.i99 �3.b.^4nbsp;7J-I�
90
y9,b.2oi.b $9-1�nbsp;^6,69.110nbsp;66.bnbsp;$0-94nbsp;I99.1�nbsp;218nbsp;4.bnbsp;94-1�
Chriftianorum luda,militia ff.98.b 214.8
Chriftianorum negligentia � luxus 1^9.192.8.193
Chriftianorum officium 48.8.74.8 98. 192.8
Chriftianorum regeneratio amp; vita nouanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163
Chriftianorum facrificia 144,8 Chriftianorum fandificatio 79nbsp;Chriftianorum fcutum in afflidioni-
bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108.8
Chriftianorum feruitus 74.78.8 Chriftianorum fpes, vide fpes.nbsp;Chriftianorum Vera nota !�nbsp;Chriftianisan concedaturvltio 180nbsp;Chriftiana fides vera amp; propria 138nbsp;Chriftiana indulgentia 203.8.204nbsp;Chriftiana li8ertas 78.8.81.83.201nbsp;Chriftiana patientia vera 210.8nbsp;Chriftiana prudentianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;232
Chriftian� fortitudinis fulcrum
108.8
Chriftian� libertatis a8u{us 2o4.8
Chriftian� libertatis dignitas 202 Chriftian� libertatis frudus 79nbsp;Chriftian� libertatis qu� ratio ha-bendanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;204.b.2O3
Chriftian�f�ruitutis leges 191.8 Clauiumpoteftasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149 b
Cleripapifticiimmunitas l8i.b C�li amp;terrxinteritus 100.bnbsp;Coelumnouumamp; terra noua loo.b
Cccluw vblquarium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii�.fe
C�na Domini Euchariftia dicitur )44.b
in C�na quomodo pr�fens fit Chri ftus
Cognationis qu� ratio habenda 227.b
Cognitio Dei vnd.epetatur 12.8 Communioprimitiu� ecclefi� 221nbsp;Concordia ecclefiailic.i
Concordia in fiue quails cfted.ibeat 111.8
Concupifcentia legis occafione au-getur
Concupifcentia foilspcccati 82.8 Condemnatio per Chriftum fu8iacanbsp;88.b
Confefsiofideivera 137.159.8 Confefsionis fidci necefsitas 139nbsp;Confidcnti� malum
Coniugium ��ndum eft Cora Deo 92 Coniugium/pirituale 80.8nbsp;Confcicnti� iudicium graue 2^nbsp;Confcienti� pax amp; cranquillitas
Confcienti� mifer� c�folatio 109.8 Confcienti� rormentanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187
Conf�nfus ecclefi� qualis efle de-beat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211.8
Confenfus ecclefi� finis 212 Conf�nfus fceleruraalienorum 20nbsp;Confolatio omnis cx fcripturis flens petendanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210
Conuerfionis ver� frudus 134 Conuiuiorum luxus
Correptio fraterna 170.216 Correptio non tollitur pr�deflina.nbsp;tionis dodrina
Correptionum qu� ratio habenda 132.b. 170
Cultus Deiverus amp;eius frudus 4.8
203
Cultus rationalis � nobis requiritur
Curiofitas humana q�omodo coera cetida
Creatura Vanitatifubieda eft loo Credentium paucitas vocationemnbsp;non tollit
Creditor� amp;dc8itor� officium 189 Crux, videafflidio.
Crux Chrifti quomodo ferenda 98.8
Crucisamp;tribulationumcauf� 94 Crucis Chrifti confolatio 9�nbsp;Cynicorum dodrina
D.
�r-xAuidtypus Chrifti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;207
-�-^Debitorum amp; creditorum officium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;289
Deus author eledionis Sc reproba- tionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I2?.b Deus credentiumtutor loS.S Deusfigulo conferturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izy.b Deus idem lud�or� amp; Gentium 4^ Deus fidei obieftum � yj.bnbsp;Deus iniuftici� non accufandus ltf2.b.I22.b Deus iuftificationis author Sj.b Deusiuftcpunitpeccata Sf-bnbsp;Deus legis author 82.b.184.8nbsp;Deus .liberam habet in omnespote. Ratem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I2y.b Deus magidratus authored iSt.b Deus raifericordi�fuampro arbitrio diljjcnfat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122.8.124 Deus ncmini eft debitor 118.8.120 Deus non eft author pcccati itf.8 6'2.b.8y.92 Deus non refpicit perfonaj zy I22.b.IZ9 Deus omnia pro libera fua volunta-tedifpen�t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;120.119.b Deus pcccata pecatis punit i^.b.i7 Deus peccatis bene vtitur 92nbsp;Deus prsedeftinat quos vult 116nbsp;ft Deus pro nobis,quis contra nos? io8.b Deusquareaffligatfuos 94 Deus quare cibos in lege prohibuerit Deus quare interdum auxilium dif f�r�t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�7f Deus quare legem dederit tftf.b Deus quomodo inhabit�e credenti- bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97 Deus quomodo trahatele�os 123 Deus quomodo indurate dicatur 124nbsp;Deus retribuit bonS amp; malum 23.24nbsp;Deus fcmper habet ccdcfiam fuara I4tf Deusfolusinuocandus loy Deus folus peccata remittit 48.bnbsp;Deus ftimmus amp; maximus iudex
Deus fiios fideles nunqu� defcrit 117 Deus veteris amp; noui teftamenti au thor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208 Deus vnde cognofcatur 12,b Deusvltionumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSo.b Deicognitioinhominecorrupta 38 Dei cultus verus amp; huius fru�us 203 Dei dextera bifariam in fcripturis fumiturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ito.b Deidileftio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ill.b.109 Dei dile�io in filio exhibita 60 Dei diuitiarum profunditas 1^2nbsp;Del eleftio libera amp; gratuita io�.b ,120.121 Dei amp; hominumconiunftio 8o.b Dei filij vnde nafcantur 97.118nbsp;Deifiliorum adoptio Dciprotedio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io8.b.iO� Dei gloria an peccatis illuftretur 33 Dei gloria cum iroaginibus permu-tatanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ly.b |
INDEX* Deihoftes qui dicantur 60,8.92 Dei ir�cauf� peccata Deiiuditium vniuerf�le zoo Dei iuditia imperueftigabilia funtnbsp;162. i2y Dei iuftitia gratise prxdicatione nontollitur Dei iuftitia quomodo nobis commu-nicetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9.8.10 Deiiuftitiaefeueritas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7 Dei longanimitate non abutendum 22.b Dei mifericordia primaria caufa ele-�ionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122.1� Dei mifericordi� caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izz.b Dei mifericordi� fous iuexhauftus 147-b Dei nominis prophanatio 30 Dei operum finis Dei poteftas non eft tyrannica I2tf Deiprouid�cia cunfta geruntur 178 Dei promifsionum veritas 34nbsp;Dei prouidentia peccata non cxcufatnbsp;3f-92 Dei vafa funt homines izfi.b Dei Veritas nonabhominum autho-ritatependetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34.11S Dei voluntas libera eft 123.163.8 Deum non p�nitet vocationis fuse
Deumpromifsiones nonfaciunt de-bitorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117.8 de Deo quaeftiones curiofse amp; impiae JJ'l� Deidonorum vfus 167.8.168.8 Deorummultitudo vnde 14.8nbsp;Deledus ciborum 194.8.197nbsp;Deinocratianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;182 Dextera Dei bifariam in fcripturis fumitur Diabolus quibus. armis contra nos pugnet Diabolus quomodo regnum fuum in nobis obtineatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75-83.8 Diaboliamp;Chriftiferuitus 73.8 Diaboli amp; homin�coniugium 80.bnbsp;Diaboliregni finis Diaconiaamp;Diaconi i69.b.i7i.b Dies fefti papiftarum Diei Dominici obferuatio 1^6 Diei nouifsim� defcriptio 200nbsp;Dierum difcrimen Dile�io Dei in filio exhibita 60 ioy.b.io9.iii.b |
Dile�ionis caufa mouens 190.b Dileftionis Chriftian� debit� 189.8nbsp;Dile�ionis modus amp; finis 190nbsp;Dileftionisfedes animus 19*nbsp;Diledionis ver� natura 173.8.177.8nbsp;Dile�ionis verse,r�gula 173.228nbsp;Difsidia Ecclefiae, vide Ecclefta. Diuitumhuius mundimifera condi' tionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36.8.77 Diuitise ver� qux Diuitiarum verus vfus 197-1� Diuorum cultus falfus Diuorum intercefsio, vide fan �t o-rum intercefsio Do�tores falfi quomodo tra�fandi
Doftorum noftri feculi ambitio amp; ftiperbia Docendi fun�io quam necefl�ria 170 Docentium huius feculi negligentia 170.171 Do�rina Euangelij bona opera non tollitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68 Do�rina ex facris fcripturis peten-da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210 Do�frinaveraqu� 41.169,8.170 Doftrinae Euang.authoritas i66.bnbsp;Dodrinae Euang.fumma 137-8nbsp;Dodrinse forma Eu�ngelium 7^nbsp;Dodrinae verse probatio 139-8nbsp;Dodrinse Veteris amp; Noui Teftamenti confenfus 10,8.137 Domini antiquitus qui didi fine
Domini nomen Chrifto attributuni 137-8 Donatiftarum error nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38.8 DonorumDeidiuerfitas 167.8.168 DonorumDeidifpenfatio 120nbsp;Donorum Dei vfus 167.8.168.8nbsp;Donorum diuerfttas nonfcinditec-cleftamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;168.8 Domini gratuitum in Chrifto exhibitum E. t Brietas amp; comeflationes 192-8 ^Ebrietatis finis Ecclefta ex facris fcripturis docen-daeft Ecelefia infirmorum in fide ratio-nemhabeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.193 Ecclefta non feinditur fhndionum diuerfttate Ecclefta vna omniumfandorum 168 Ecclefiae aedificatio Ecclefise Chrifti vnltas 167.8.1^8 Ecclefiae confenfus finis Ecclefiae confenfus qualis elTe debeat Ecclefiae controuerfiarum origo
Ecclefiae contentiones de ciborum difcriminibus Ecclefiae diftenftonum caufse 167 Ecclefiae difsidiorum authores 230.8nbsp;Ecclefiae dodorum officium 170nbsp;Ecclefi�fundionumdiuerfitas 168 169.218.b Ecclefiae |
Ecclefix impoftorua ingcnium amp; _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji-b Eccleii�opes amp;earuavfigt;s 170 Ecclelise paftores Eccleii� preces Ecclefixprimitiux �acus l�S.b zt6 Ecclefi� Roman� fundatore* Ecckfi� feduftorc� �juomodo tra-ctandi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zjo.b Ecclefi�focietasamp;eius finis 1^7.b Eccleli� veteris Eleemol�narij 171nbsp;Eccleli� veteris occonomia 171.b Ecclefi� ver�nota Ecclefi� vicarij t6jt aij bnbsp;quot;M�.bnbsp;�cclel�am fuam fensper habe�Deusnbsp;14lt;� Eccleliarum controuerfiequomodo eomponendaenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itfy.b Ecclefiarum mutationes varix 15'9 Ecclei�aflieusfenatusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I7o.b Ecc'eiiaftici minifterij dignicas ii�S.b Eccleliafticu�� ininifterium,vide mi� nifterium ecclefiafticuro EleftioDei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lotf.b �lc�lio Dei ad Gentes extendicur i27.b EledlioDeiliberaamp;gratuita Ii8.b ito.b.izi EleQio ex vocante Deo pendec 12t �, ^3-124 Ele�io amp; reprobatio 120.121.t22 Eleftio prima falutis noftrx caufa Ele�ionis caufa prima , nbsp;nbsp;i22.b Ele�ionisDeiprobatio per vocatio. Eleftionis diuinx finis Ele�ionis diuin� vis Eledionis di�inxvfus - - , - , Ele�iionis dodrinx contemptoresnbsp;�24-125 Eleftionis amp; reprobationis author Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izj.b Eledlionis amp; reprobationis finis ItS.b amp;e�lionisfignum fides nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127 gt;n Ele�ione nullus eft operum re. fpeftusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I2o.b,i2i Eie �i amp; reprobi qui nam fine nbsp;nbsp;9. b l2S,b Elcfti quomodo trahantur lo.izj Elefti vafa mifericordix Dei fiintnbsp;ixtf.b Eleftorum glorificatio Eleftorum omnium conditio Eleftorum vi�oria vndcnbsp;Eleftorum notanbsp;Eleftorum vocatio 127.1� 107 �30nbsp;loj.b.ijo 108 218.b XI2 113 -------1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;207.6.121.6 Eledos a Dei diledione nihil fepa-lit Ele�lis peccata in bonum cedunc 105.6 Elementa corruptioni fubieda funt 100 Elementorum obedientia 99,6 |
7? 178 ^54 p�n� 83.b INDEX. Eleemofynx qux ratio habenda 221. 222 Eleemol�narij veteris Ecclefix 17t Epxnetus Pauli diledusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224.b EpicurXorum error grauis ij Epiphanij in vera religione feruori4nbsp;Errotura omnium occafiones 142.bnbsp;Euangelium bona op�ra non tollitnbsp;41-t� Euangelium Chrifti diuitix mundi Euangelium ex auditorum moribusnbsp;non iudicandumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145 Euangelium leges bonas non tollic 45.b.48 Euangelium forma dodrinx Errorum fer�omniumongonbsp;Euangelium non eX euentu huius fe.nbsp;culi iudicandumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58 Euangelium non fbrtuitd prxdica. tur Euangelium omnibus off�rtur 9,b Euangelium potentia Del Euangelium prxconiura Chrifti 234 Euangelium quare gencibus pr�di.nbsp;catum Euangeli) annunciatio iuftitiamDei non tollic Euangeli) author Deus Euangeli) conteroptorum 150.b.151.b Euangeli) dignicas Euangeli) dodrina bona opera non tollitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48 Euangeli) amp; legis diferimen 9.44.b Euangeli) finis amp; effedui 9.6.235nbsp;Euangeli) prcpagatimiracul� I45.bnbsp;Euangeli] reuelacionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;234.b Euangeli) vetuftas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3.b.4i Euangeiio politix non labefadantur i87.b.i88.233.b Euangeliex do�rinx authoritas I44.b Euangeliex amp; Mof�icx dodrinx conlenfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;237.b Euangelici minifterij ratio 144 Euthariftixfacrificium l44.bnbsp;Ef�ui amp; lacobi natales 219.6.121nbsp;Euchitx amp; Pftllianinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175 Execrandi confuecudo pefsima 177 F. t Ames male fuada Ferix ludxorum Ferix papiftarum Felicitatis amp;infelicitati$ caufx 95.6 F�deris diuini certitudo i4o.b Fides antiqua amp; vera Fides � peccato iuftificac Fides certifsimaeledionisnota 213 Fides Chriftiana vera amp;propria 138nbsp;Fides Dei ex femecipfii conftac 34nbsp;Fides eledionis fignum cercifsi.nbsp;muranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127 Fides exauditu eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145 Fides ex euentis non eft iudicanda 58.94 Fides iuftificationis amp; vocatiottis Ilt.b 19^ 197 loj.b 41 70 |
Fidesnouex noftro arbitrio pendes �07. b Fides omnium bonorum fundamen* Fides pr xdicacionem non i�roper le- Fides quid fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io.43.5j.b Fides quomodo nos iuftificet ff.b Fides radix bonor� operum 45.10}nbsp;Fides fine verboDei confifterenon poteft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t42.b Fides folaiuftificac 10.41.4} 44.b. 89.90.b.ioS.ijf Fides fpeiorigo Fidei analogianbsp;Fidei certitudo amp; dignitaS 9O.r3^.b Fidei confefsio veranbsp;Fidei conftancianbsp;Fidei effe�lusnbsp;Fidei amp; conftantix verx pr�miumnbsp;loo Fidei amp; Ipei indiflolubile vinculum 103 Fidei fundamentumnbsp;Fidei fruftusnbsp;Fidei imperfe�io io� p.b n7-tgt;-i39 fb.lt;�.y4.b.234nbsp;^pb,f(�. f7.gS �t� �S�bnbsp;79-1�nbsp;J4-t� �94-1� 10 10.b lt;f9nbsp;�lt;3.bnbsp;92.!gt; 48.55.b 5�'.b.i38,|gt;nbsp;zo�nbsp;Fidei iuftitix amp; legij collatio iJ5.bnbsp;Fideiiuftificationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�4� Fidei iuftitia qux Fidei libertate non aburendumnbsp;Fidei obie�um Deusnbsp;Fidei remora quxnbsp;Fidei verxvnitasnbsp;Fidei verx exercit�un�nbsp;Fidei verx perfeuerantia f4.b.i9i.bnbsp;Fidei Verbum quidnbsp;Fidei virtus maximanbsp;Fide adirus ad Deura patetnbsp;Fidecredituradiuftitiamnbsp;ex Fide eft inuocacionbsp;in Fide infirmi quomodonbsp;194.204nbsp;Fide non fiiperbiendumnbsp;Fide quomodo donentur pijnbsp;inFidefua viuuntiuftinbsp;Fideles infititij Chrifti funenbsp;Fideles in Deoglorianturnbsp;Fideles non fiintin carnenbsp;Fideles peccato moriuntur 48.70.bnbsp;Fidelium conftans perfeuerantianbsp;iii.b FideliumcumDeoconiun�io 9},b Fidelium amp; Chrifti communio 92 , 53-1� Fidelium h�reditas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�2.98 Fideliumin his terris conditio io4 i74.b Fideliumlu�a perp�tua Fidelium not� ver�nbsp;Fidelium prote�lor Deusnbsp;Fidelium fan�imonianbsp;Fidelium tituU �4 37 i;8.bnbsp;142nbsp;tra�aodi soS.b 79 ________________ _ _ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.b .nbsp;Fidelibus quomodo iuftitia Dei coinnbsp;municeturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19 Filij Deijveri qui dicant�r pB.sil 7 � |
FilijDei vnJe nafcantur 97,100.118
Felicitas credentium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�S.b
Forticudinis Chriftianae fulcrum 108.b �
Fraternitas Chriftianorum
Fraterna cbaritas
G.
Z^Aij bofpitalitas
Gaudere cum e:
INDE X.
H.
TjAereditas filiorumDei �^H�res mundi Cbriftusnbsp;H�redes mundi fidelesnbsp;H�redes falutis quidicanturnbsp;ii8.b
H�reditas quid
H�reftim ongo H�retici an fint puniendinbsp;Homo ad quid creatusnbsp;Homo agit quod non agit �pf�
98
72
98
Z^Aij bofpitalitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zjj.b
Gaudere cum gaudentibus Gaudium piorum amp; impiorumnbsp;Gentes � propria confcientia dam-
, nantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z'j
Gentes legis diuin� notitiam babue. runtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^. i84.b
Gentium ante vocationem conditio
I4^.b.
Gentium aflbmptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llj.b
Gentium de Deoopiniones ai Gentium amp; ludxorum idem Deus
47
Gentium falfacognitio Dei ij.b Gentium legis latores a6.b.i84.bnbsp;Gentium legurn fcueritas 2lt;7-bnbsp;Gentium bofpitalitasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*7^
Gentium Idololatri� abl�irditas amp; eius caufanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�4-b
Gentium impudcns fcortandi liccn* tianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18
Gentium pbilofophorum impuden-
cia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21
Gentium falutiscertitudo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyj
Gentium fcruatorCbriftus nbsp;214.b
Gentium vocatio 8.97.b.i4i.b.2i3 Gentium vocationis caufa 1 j�.b
Gentium vocationis amp; ludaeorum re
pudij finis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if7-b
Gentibus iufiitia abfque lege mani. feftata eft
Gentilifmus Chriftianorum if Generis gloriatio inutilis, vide Natales.
Germaaorum veterum cultus dioini ratio
Gloria foliDeo danda
217.b
Gratta Deifaluamur 77.9tf.b Gratia regenerationisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88.ro8
GratiseDei certitudo loj.b Grati�Deidifpenfatio I2i.bnbsp;Grati� nomen
Gratise pr�dicatio bona opera non tollitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97-I47
Grati� pr�dicatione iufiitia Dei nontollitur
Grati� vocabulum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74
Gratiarum a�ionis finis amp; vfus i97-b
Gratitudinis exemple
98 �lt;7nbsp;i8i�nbsp;197-b.nbsp;8lt;;bnbsp;Homo animalis amp; carnalis 8i,9O,bnbsp;Homo interior amp; exterior 87nbsp;Homo in Vetitum nititur 81.83nbsp;Homo per legis opera non iufiifica-turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.40
Homo fpiritualis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;92.b
Homo fub pcccatum venundatus Se�
Homo v�tus amp; nouus 4i.b,^9,b 81.b. 83.87. 87,b
Hominis facultates fiue vires, vide bominis viresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itfj.b
Hominis imperfeftio amp; corrruptio
38.60.b.103 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{
Hominis infima fors nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^9
Hominis ingratitude fumma 99.b Hominis in rebus diuinis excitasnbsp;I4.b.33.b
Hominis intelle�us 8d.b.87
Hominis iuflificatio
Hominis iuftificatiogratuita 41.89 Hominis liberum arbitriumnbsp;nbsp;nbsp;83,b
8�.b.88
Hominismeritum nullum,videme-ritum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfo.b
Hominis miferia poft lapfum 38 41.b
Hominis miferi� amp; corruptiosiis origo
lt;9.b.70, 71. 90.b. 1^4.b
Hominis natura corrupta ^2.72.b 86.b. 9i.b
Hominis operum imperfe�io 47.b Hominis origo ex terra 126nbsp;Hominis perditio vnde
Hominis peruerfum ingenium 83 Hominis regeneratio 69.b.70.bnbsp;81. 83. 86. 87.97. Il8.b, i63.bnbsp;Hominis falus gratuita eftnbsp;Hominis fummum bonumnbsp;Hominis transformatienbsp;Hominis vera beatitudo
Hominis vires 37,b,39.b.6o.b Sy.b. 86.b. 9i.b.163
Hominis voluntas corrupta 123 163.b
in Homine quomodo peccatum pro. grediatur
Homines boftes Dei ftint 60.b Homines in aliorum vitia curiofi ceiinbsp;fores
Homines lutoconferuntur 126 Homines non nafeuntur abfq; pec.nbsp;. cato
Homines onnes Deo Jebitores fiifl� 140,b
Homines omnes fratres font J72.b Homines mendaces funtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34
Homines peccatimancipiafunt 8f 94. i6i.b
Homines quanti faciant vitam fuanj 39.b
Homines fecundum carnem ambulant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9o.b
Homines valaDeifunt i�6.b Hominumcontemptus 197.198.bnbsp;Homind-contra Deura querelx isfnbsp;Hominum cum diabolo coniun�ionbsp;8o.b
Hominum amp; Dei coniun�io 80.b Hominum incredulitas non derogaCnbsp;veritati diuinx
Hominum in hac vita miferia 174.b Hominum nondum regeneratorumnbsp;vires,amp;c.
Hominum omnis fan�itas damna-tur
Hominum omnium communis con
38.^0,b
89
*4 99-bnbsp;Kj.b
48
ditio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4i.b.87
Hominum opera iroperfefta 42
Hominum renatorum conditio 88 Hominum renatorum voluntas 86.bnbsp;Homin� fub legepeccaticonditio 8rnbsp;Hominumnemoiuftusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38
Hominuum renatorum vittofitas 87 Hominibus lex naturx indita 63nbsp;Hominibusnonfidendum 62
in Hominibus quomodo regnetptc-catum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72
Honor cuidebeatur 173.188.b Honor foil Deo deferendusnbsp;Honeftas vitx amp; morum �78.bnbsp;H ofjiitalitas gentiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^
Hofpitalitas veterum patrum J7lt; Hofpitalitatis leges i73.b.227.bnbsp;Hofpitalitatis exempta 226. b.233.bnbsp;Hoftibusbenefacier.dum I76.b.i8lt;�nbsp;pro Hoftibus quomodo oranduB*nbsp;176.b
Human� vitx conditio I74'b Humanx rationis excitas 12.62
Humanarum virium propu ?natores 107,b
Human! ingenij curiofa audacia 1^2 Humilitatis exemplum Cbriftus 178nbsp;Humilitas qux vera
Hypocritar�ingeni�amp;mores 23t.b jAcob ex gratia ele�us
lacobielcftioamp;Efauirepudium 12 leiuniorum vera rationbsp;Idololatria Cbriflianorumnbsp;Idololatri� abfurditasnbsp;Idololatri� font amp; origonbsp;Idololatri� p�nanbsp;Idololatrarum maxima ingratitude*nbsp;erga Deumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij-b�
IdolorG prima origo amp; caufa 14.6.1^ Ignis puigatorij refutationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J69.b
Imaginum primaorigo i4.b.i3.i4 In^piorum amp; pioruni gaudium 177nbsp;Impiorum hominumretributio 24.bnbsp;ImpioiumliominuBiaffli�ioi��! 7^nbsp;Impioriiia
202.b tfnbsp;Ifnbsp;s4nbsp;1^
I
-ocr page 45-Itnpiorum mors xterna 78.5 Impiorum nequitia non fraudi eftnbsp;pijs Impijs non patrocinandum 7 f Impiorum tragicus eXitus j T grediatur Indifferenti� qu� ratio Indulgentia Chriftiana Indulgenti� Chrifiianse finis Induratio reproborum Induravonis caufiinbsp;Indurationis modus Infantes peccatores funt Infantium op�ra pr�uifa _____ Infantium peccatum originale 4i.b Infideliumiudicianontimenda 143nbsp;Infirmi in fide quomodo tra�andlnbsp;194.193. zoi.b.iop. 2Otf. lugratitudo boroinum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*73'5 In�micis benefecienduro 180.b Inobedientia, Adami peccatum giSnbsp;Intelleau$ho**gt;**�*s 84.5.87nbsp;Intenriobonanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a Intentionoftrabonanonfaluat 130 lotentio bona an fufficiat in cultu Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�33-h 111.104.5 104.5nbsp;iio.b 33-b . ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; �nimpijs quomodo peccatum pro. grediatur Indifferenti� qu� ratio habenda 20 f ~nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo^.b modus amp; zq6 lZ4.bnbsp;*^4nbsp;izi.b 141 97.b 'o;nbsp;i03.14r.142 ]8o 180 II 100 179-b Intercefsio fan�orum Intercefsio fpiritus f�n�inbsp;Interceffornofter Chriftusnbsp;intercefsionis Chriftimodus lio.bnbsp;Internretandi feripturas certa r�gulanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*4�.b Inimici diligendi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;176.b Inuidi�malum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.b.18.149 Inuidi� amp; contentionis malum *9� Inuidorumhominumingeniumnbsp;Inuocare nomen Domini quid *4*nbsp;Inuocatio cum fide coniun�a InuocatioDei luuocatio diuorumnbsp;Inuocatio quse veranbsp;Ira quails affedusnbsp;Ira ^otnodoreprimendanbsp;Ir� Deicaufse peccatanbsp;Ir�diuinjeeffcdanbsp;Irac amp; vindidae cupiditasnbsp;Ir� quomodo locus fit dandus 180nbsp;Ifaaci amp; Ifmaelis nataliumdiuerfitasnbsp;118.5,119.5 Ifraelit� veri qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117.5 Ifraelitae vnde didi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ii3.b ludsei legis diuin� violatores zp.b ludaeinonfuntreiedi propter gen.nbsp;tes lud�ioffenderuntad Chriftum lud�i rebelles Chriftinbsp;lud�ifacrileginbsp;lud�i veri qui fintnbsp;lud�orum conuerfio fruduofanbsp;lud�orum cultus d�uinus 134 *3*nbsp;2^3nbsp;30nbsp;32 134 114nbsp;lud�orrm dignitas amp; pr�rcgatiuanbsp;� 28.b.33* t� 4-113.5. 213nbsp;lud�orum amp; Gentium eadem con.nbsp;� ditionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� i(jo.b lud�orum exc�cat�o non vniuer. falls ne^ue perp�tua eft ,j�,5 |
r N D E X. lud�orum inanes tituli zS.b lud�orum in orbefparforum multi-tudo lud�orum impietas non derogat Dei promifsionibus li4.b.ii8.b lud�orum occ�catio lud�orum minifter Chriftus 213 lus legis quid luftificationisauthor Deus 89.5 luftificationis caufa propria 42nbsp;luftificationis amp; vocacionis con-nexionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io3 luftificationis frudus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43.5 luftificationis gratia quam late pa. teat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43 luftificationis mediator eft Chriftus �9.5 43-9O 108 41 luftificationis noftr� ratio amp; modus 41. 33.5.90nbsp;luftificationis Boftr� finisnbsp;luftificationis vocabulumnbsp;luftitia abfque lege manifeftara eft
luftitia Chrifti quomodo nobis com� municeturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 44.5 luftitia Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40,b luftitia Dei caput faluris noftr� 134 luftitia Dei grati� pr�dicatione nonnbsp;tollicurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34 luftitia Dei rcuelatur in Euangelio 9.b.io luftitia fidei qu� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43.134 luftitia Gehtibus manifeftata luftitia gratuitum Dei donum 43
luftitia obedienti� ftipendium luftitia operum 44. 47.73nbsp;luftitia pai eticum non propagatur innbsp;liberosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4z luftitia partialis 41.42.44.5 luftitia qu� Deo placeat 44.bnbsp;luftitia f�la fide apprehenditur 43nbsp;lt;33 luftitia vera non alligatur facramen* tisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31.5 luftitia vt conferatur amp; recipiatur 41.42.b luftiti� diuin� (�ueriras luftiti� Chrifti visnbsp;luftiti� amp; peccati f�ruitusnbsp;luftiti� fidei amp; legis collationbsp;luftiti� propri� vana fidutianbsp;luftiti� ferui funt Chriftianinbsp;luftitiara legis nemo confequitur liiftitiartorumconfutatio 134 luftus quomodo in fide fua viuercnbsp;dicaturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10.b luftificario grati� pr�dicatione non tolliturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93 luftificatio gratuitaeft 40.5.41.131 luftificatio hominis fnbsp;luftificatio legisnbsp;luftificatio operumnbsp;luftificatio vit�nbsp;luftificatio vnde Abrahamo obtige. rit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44.5 luftificati apeccato qui� 70 7lt;r.b �34-lgt; 74-1� 8�, JO.b.�T 89.b 89.b lt;ff,b |
41 40.70 19 �� 134 i;4.bnbsp;I�9-I47 luflificandi BioduS luOificandi verbumnbsp;luftificamurpcrfolam fidem 41. 43- 44-^quot;f7' 89. 90 lud�orum pr�rogatiuatnbsp;lud�orumpropriaiuftitianbsp;lud�orum radix Abrahamnbsp;lud�orum reie�ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: ludspor� reiettibnis caufa ijz.iyrf.b de lud�or� rcftitur�one vaticinium lyS.b Tudicarc qucRiododeSeamus 2oo ludices perf�nas non reipicianc �8? 3�.iSj.bnbsp;27,bnbsp;I48.b.i9y.b ludicarc quomododeSeamus ..
�198.5 Tudici j nouifstmi deferiptio 200 Indicia Dei 'iniperueftieabilia fune
ludicia infidelium non timcr.da 193 ludiciorumDeiexempIa 199.5nbsp;ludiciorum executio nreeffaria 184nbsp;ludiciorum qu� ratio habenda 198.5nbsp;luramentum Deinbsp;lurandi vera rationbsp;lurisiurandi definitio �99 113 b �?9 L. T Aftant�j oraculum de Rotnat rul-na nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if� Laicorum libri an l�ot intaeincs itf. 17 Leuitaru�infiirutioamp;offici�n: 143 Lex.mfitcau�efficienspeccati 8znbsp;Lexbona amp;fan�acftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sj-.b Lex diuin� voluntatis ineerprrs 92 Lex Euangelio non tolliturnbsp;Lex iratti operaturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi.b Lexliteraoccidens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3i.b LeX mentis amp; membrorum 87 Lexmor�lisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;82 Lex natur�E cutn diuina eadem eft 2S Lex natur� lt;35. Sz.b.zoS.bnbsp;Lex nunquain fine Chrifto pr�di-candanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8'7 Lexnondominaturcredentibus 80 LeX peccati Lex perfidein non euacuatur 4�.b Lex propri� non eft caufa mortis 84nbsp;Lex qtiare � Deo data Lex quomodo peccatum augere amp; mortem.iff�rredicatur Lex concupilcentiam nofiram au.-8^' Lex quomodo abrogata Lex fpiritus vit�nbsp;Lex vitatm.ngiftranbsp;Legis author Deus Si 4t{.7}-b 89 8z,bnbsp;8;.l� |
Legis Jiuin�vfuSquot;. � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40.b- finiSj dignicas aS.b.39.15.73,83 131. ]34.b Legis doftfioa necei��ria eft Sz.b Legis amp; Euangclij difcrimen g.bnbsp;Legis amp; fidei iuftici� collatio I35'.bnbsp;Legis amp; Eu.iiigelij coUatio 44-bnbsp;Legis itr.pletionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9O.b.i89.b Legis iiiobedicntia Dei hoftes facit 9� Legis iuftitiam nemo cohfiquitur Legis latores Gentium nbsp;atf.b.i84.b Legis m^Ijtdi�io . � ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88,b.9o.b Legis opera , nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;, Legis opera noniufiificant 40.44 4P4(S.47.48.89.b. Legis vfus verus 47.87,i34.b Legem cur dederit Deus 46.bnbsp;ter Legem peccatiim augetur 67nbsp;.egem latamprxcefsit peccatum 63nbsp;� Lege qucmodo liberati fimus 81,bnbsp;Le ges iudicio opus habectnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 � Leges omnibus communes efic debent . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8y Leges quales e��e debeant Leges fumptuari� Leges vnde pctendte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Legum autHor Deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j84.b i-cguni Gentiotn feueritas 26^.0 Legum finis amp; vfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184.18^ Legum finis amp; vfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i84.b Legibus non aftringitur Deus iig.b Liberum arbitrium hominis 83,bnbsp;8iS.b.88. H7.i65�.b Liberi arbitrij propugnatores ji.b io7.b Liberorum educario nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6t Libertas CEriftiana 78.b.8i.8; Libertatis Chriftian� abufus zo^.b dignitasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zoz fru�us Libertatis Cliriflian� quae ratioha-benda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;204.b.20$ Libertinorum error 139.187 Literae vocabulumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8i.b LonganimitasDeiinreprobis Lotbiliberationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i29.b Lugendum cum lugentibus I77.b Luxus conuiuiorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19z.b M. Agiftratushtereticos punirede. bet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18tf Wagiftratus non terror! eft bonis loj.b Magiftratus author Deus 182 J4agiftratus boni offici� l82.b.i84nbsp;Klagiftratus contemptores 183.187nbsp;Itlagiftratus definitienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184 ;Magiftr2t�S amp; principum officium Waeiftratusfunclio grauis amp; mole-: ft a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J85 Magiftratus eft populum regere amp; conferuarenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^4 �dagiftratuian occidereliceat i8s ^lagiftratui omnis anima fubiefta |
. efio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSi.b.i^i Magiftratui tributa folu�nda 188 Magiflratus Euaiigelio non tollun-; tuj\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� 187.b,i88.233.b b4agiftratusmalian aDeo 182.b Magiftratus negligencesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184 Magiftratuspaftorespopulor� 184 Magiftratus quales. digi debeant . i^S.b Magiftratu� redditus,public! iSS.b Magiftratuum tyrannis � i8ynbsp;Magiftratibus au bel�a. gerere liceat Magiftratibus obediendum necelTa-r�o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;182.187 Magiftratibus debetur,timor amp;ho. nornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188.b Maiorumfiduciainanis . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$1 Malum pro malo non rependendwm , 178.181 Mala non funt facienda vtcueniant bona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jtf.b Malorum inuentores . Maledi�io omnium creaturarum vndc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zot Marici poceftas in vXorera xSz.b Martyres vnde di�t! Matronarum officium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zztf.b Mediatornoftersinicus Chriftns 89.b. 90 Mediarores noftri non funt fan�i �^3 *2.b 94 91 7tnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Mortis caufa quse 72.b.84.b.loo.b Mortis Chrifti fru�us Mortis corporese vtilitas 94 Mortis et vit� fonres,cauf� 6'7.b.9j.b 59-b 72.b �8.b �7-b Mendacesfuntomneshomines 34nbsp;Mendie! !n populo Dei non Ent I7hb Menfa in laqueumnbsp;Mentis humante vitiofitasnbsp;Meritum operS hominis quale 23,b 44.b.47.6o.b.79.b.88.89. 95.98. 103.118.b. 121 Mors anim�quid Mors effe�us peccatinbsp;Mors etiam pijs imminetnbsp;Mors ex carnegigniturnbsp;Mors per Chriftum viftanbsp;Mors quare p�na peccatinbsp;P.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Mortis Chrifti fru�us Morris corporese vtilitas Mortem lexa�Tert Mortemomnes horrei�usnbsp;Mortuorum refurre�ionbsp;Mortale amp; veniale peccatumnbsp;Moripeccatonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____ Mortificatio hominis vera dS.ktfg.b 70.71.b. 80. 81. 9c.b. 1^4.b Militia mercenarianbsp;Militum impietasnbsp;Miniftri ecclefiae falfinbsp;Miniftri legicimi quinbsp;Miniftriquomodo debeant efie affe- �i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;153.b Miniftri verbi � Deo mittuntur 143 Miniftri fine minifterio I70nbsp;Miniftrorum conditio laboriofii 133nbsp;Miniftrorum ecclcfi�fuperbia 2z8nbsp;Miniftror� verbi authoritas i�,b 179 179 231 �43-b |
Minifircrum verbi officium i.a.amp;b 22.37.0,146.b. 169. 2l6.b Miniflioruro verbi vocatio i66.b Minifterij ecclefiaftici contemptufnbsp;166.b . Minifterij ecclefiaftici dignitas I6�.b.ai6.b Minifterij ecclefiaftici difiin�a effi' danbsp;nbsp;nbsp;218.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finis 4 .i^z.b Mifericordia De! prima elc�ionis 17 2i.b 2if i8z Mifericordiae afte�us bonus amp; ne� ; ceftariusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171 Mifericordiae Dei caof� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iza.b Mifericordiae Dei foes iaeXhauftus 147-^ Mifericordia Deus pro fiio avbicria dijpenfatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izz.b.iz4 MifT� facrificium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7* Monachorumauariti* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;251 Monachorump�nitcntiafalfa 7� Monaehorum amp; Monialium impu*nbsp;denslibido Monaehorum fan�itas falf� Monialium ccenobia vndenbsp;Monarchianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___ Mofaic� amp; Euangelicse doHrin� confenfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i37.b Mundi donilt; quomodovtend� J74 de Mundi attemitate philofophori�nbsp;erroresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loo.b Mundi defyderium amp; labor loi Mundi diuitise versenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xfj Mundi huiusvoluptatesfiuxse 76.b 77- Mundi inanimat� partes an fenfibi* lesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 M�di machina vanitatifubie�a 100 Mundi Machina patienrise versenbsp;exemplum Mundi roaena invratitudo ?� �� ' , Mundi partium officium Mundi pax faiamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f6.b Mundohocquomodovtendu ipj.b y-79 187 Mundi mutatio qu� fit cxpe�anda. gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99'.^ Mundi pax falf� Mundo hocquomodo' Mundo valedicendum Munerum acceptio Mutuum datum amp;�cceptum N. I^Arciflus Claud!) Cxf libertu* Z28.b Natalibus quid tribuendum nbsp;yi.120 Natur�lexcurodiuinaeademeft Neronis crudelitas Neftorij error Nobilitas vera quae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi. iiS No�is amp;d!e!fignificatio 192 O. /~\Bedienria Chrifli Obedienria Pt,.:) Obedientiafidei Obedientia mater virtutum i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6(f,b Obedientia Chrifto d�bita I99.b ---------------X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217.b �-............gt; 7f Obedientia |
Obedkncla raagl�ratibus qualis de beacurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8i Oeconomia reterls Ecclefi� I7i.b Obedientia voluntana 187nbsp;Off�ndiculi lapis Chriftus 131nbsp;Oficnfio proximi aoa.zoo.b Videfcandalum Offenfiones euifandasefle p�lt; 178 Officia veteris Ecclefi� 149nbsp;Oligarchianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8t Opera bonaEuangelio nontollun-�ur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44.93,14; Opera bona quomodo horoini tri. �4 40 40 191.b 2o;.b 84. b. I2I 9� buantur OperaLegisnbsp;Opera legis non iuRificancnbsp;Opera lucis amp; tenebrarumnbsp;192 Opera fidei Deo placent Opera pr�paratoria 73.b. 130 b Opera pr�uil� Opera fupererogationis . , ,nbsp;Operum bonorum qu� ratio haben*nbsp;da 23.b.79.b vide bona operanbsp;Operum bonorum radix,fides 43nbsp;Operumbonorurafiudium 134nbsp;�perum Dei finisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143 Operum hominis imperfe�io 47.b Operum iuRitianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7!-44-^7 Operum iuRificatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89,b Operum mentum 23.b. 47,47,b. 79.b.88,93.98.b.121.131 Operum meriti fidutia 37. �i8,b. 44.b Operum noRrorumimperfeftio 42 Operum refpe�us nullus in eleftionbsp;nenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I2o.bi2t Opes buius mundi ioRabiles 77 Opum Ecclefi� vfus Opiniones abfurd� vnde oriantur lyS.b Omnipotentix diuinx vfus in rebus 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; 198 103nbsp;I74.bnbsp;leran-i74-finbsp;72.83nbsp;149 aduerfis Omnipotent�a ChriRinbsp;Orandi vera rationbsp;Orandumpro hoRibusnbsp;20 Oratione quomodo perfeui Originale peccatum Otiofi invocationeDeinbsp;Otium amp; fegnities quantum Eccle. P. pApatus nouahomin� inuentio 41 Papatus totusGentilifmus eR ly.bnbsp;Papatus tenebr� Papifl� falfi interpr�t�s feriptura-rum Papiflarum feri� Papiftarum precesnbsp;PapiRarutn pcenitentia falfanbsp;PapiRici Cleri immunitasnbsp;Papinianusiuris confultusnbsp;Parentum iuftitia non propagatur innbsp;liberos Parentum officium in educationeli. beroruronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;jj Parentumpotsflisinliberos 182,b 1^9.b �97nbsp;lof.bnbsp;7�nbsp;i8t.bnbsp;i8f |
lt; N D Paftores Ecclefi� Patientiaiu affiidiouibus 174-f� E 170.b 103. b. Patientia veraamp; confians fidclium j8.y8.b.iii,b.ii2.b.2io.b Patien�� cxemplum in machina mundinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 Patienti�fru�uc y8.b.98.b.ioo Pacienti�ver�exempla 99.bnbsp;ad Patientiam qu� incitare debeaornbsp;99.ioo,b.98.b Patriarchat,propher�di�i 143 Patri� amatoresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4o Patres vet. TeRamenti filij Dei func 94.b Patrum amp; noftra eadem falus lyy.b Pacrum famili�s officium t7o.bnbsp;Patrum veterura hofpitalitas 174nbsp;Patrumfandorumaffii�iones 102nbsp;Patrum fa�orumde Sacramentis donbsp;�rina Patrum l�n�orum affc�us Patrum fub Lege conditio 102 - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- Patrutn veccrym con�ans fides $4-fgt; 113.1.114.11^ canuernbsp;227.bnbsp;4,bnbsp;2i8.b 87 fC.b y^.b 179-t� 0.b $S.b Paulus Apoftolus Gentium 8 Paulus Gentis ludalc� amantifsi- mus Paulus quando ad Chiiftum fus Paulus verus Dsicultornbsp;Pauli apoftolarus eHe�usnbsp;Pauli ApoRoIi vocationbsp;Pauli cognatidc lamiljaresnbsp;227.b �nbsp;Pauli erga quofiiis facilitas 2o4.224nbsp;Pauli familia pr�claranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;233 Pauli Itudiura lU promouendo Euan. gelio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 Pauli vera amp; pia obediencia 220 Pauperum fubuentio . 173. b. 221, 219 b Pax auimorum vbi qu�rendanbsp;Paxconfcienti�nbsp;Pax cum omnibus habcndanbsp;Pax fideieffc�usnbsp;Pax mundi fallanbsp;Pax quantum bonum fitnbsp;Pax lt;ju� veranbsp;Pacis amp; tranquillitatis plum Rudiu I79.i79.b Pacis modus amp; conditionbsp;Pacis nomen in fcripturisnbsp;Pacis pr�pofterumftudium 179.13nbsp;P�ci amp; �dificationi Rudendum in Pcccatum conferturmarito 80.b Peccatum amp;mors ante Legem re*nbsp;gnarunt Peccatum exvno Adamo inomnes homines propagatum Peccatum in carne noRra condemna turn Peccat� mortale amp; veniale Peccatum mortis caufanbsp;Peccatum omnium miferiarum hominis origonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100,b Peccatum operatur nolentlbus no. bis Peccatumoriginale infantium 4i.b 179 144 90 72.b 72.b |
8o.b 4t.b tfi.b. 42.b 74.b Peccatum originale 6i.b.83.7s Peccat� per Legem cognofcitur 82nbsp;Peccatum quid Peccatum quomodo in homines pro pagarumfit Peccatum quomodo regnet in nobis 72.44 Peccatum quomodo per Legem au.^ geaturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84.b,47 Peccatum fine Lege mortuum Sy b Peccati author an fit Deus 42. bnbsp;I4.b Peccati coniugium Peccati d�finitionbsp;Peccati effcdus Peccati amp; iufliti� feruitui Peccati amp; perditionis noRr� caufiinbsp;84 Peccati mancipiafunt homines Peccati natura amp; vires Peccati ordoamp;progreirus Sy.b.�l b.42.42.1, Peccati p�na mors nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78.79,b Peccatireliquiaepijs nSnocent 88.b Peccati feruitus 72. 74. b. 77.83 (ub Peccatum vcuundatus homo 84 Peccato quomodo moriamur 48.bnbsp;, 70,71,13 Peccata an oronia per ChriRum re-mittantur Peccata Dei prouidentianon excu-fantur Peccata ele�is in bdnuth cedunc 103,b Peccata gradibusaffiurgunt 44.7 j Peccata iuR� � Deopuniuntur 33.bnbsp;Peccata num Dei gloria illuRre'ht ;fnbsp;Peccata piorum amp; impiorum qualianbsp;69. b Peccata per Dei prouidentiam non exeufantur Peccata quomodo renittantur 4S Peccata (cripturarum authoritate ar gui debent Peccatorum atrocitas 42. b Peccatorum cum bonis operibus colnbsp;latio Peccatorum gradus Peccatorum omnium fonsnbsp;Peccatorum omnium caufanbsp;Peccatorummutuus coofenfus 2o.bnbsp;Peccatorum multitude neminem ternbsp;reatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4o Peccatorum remifsio gratuita 48 89.9�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. Peccatorum vnica expiatio CnriRut 89,71,110.44 Peccatis quomodo refiRendum 73 Peccantium differentianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4o.b Pelagianorum errores 9i,b,103,44 Peregrinor� qu J ratio hab�da l/J.b 79-�� lt;�� n.bnbsp;17.1� |
�4 IIZ 2lt;t iS�.b loo.b 13 l�4nbsp;ff.b 94-tgt; videZelujnbsp;iiz.b Permifs�odiuina Per�quutiones piorumnbsp;Perfarum cultus diuinusnbsp;Perfonas non rcfpicitDeusnbsp;Perfonarura rcfpcdusnbsp;Petrus non conftituit Roman. Ec-clefiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227.8 Plioebe miniftra C�chreenfis ecclef. 225 Philofophorum Gentium impuden-' tia Philofophorum de Deo opiniones i4.b.2i;26 Philofophorum de mundixternita-teerrores Phyfica vera qu�? Pietatis fundamentumnbsp;Pietatis ver� proprietas Pij glorianturin affliftionibus 112.8 Pijs peccati rcliqui� n� nocent 88.8nbsp;Piorum amp; impiorum gaudium 177nbsp;Piorum amp; impiorumconditio 54.8nbsp;106,112 Piorum h�fitatio Piorum lelusnbsp;Piorum viftoria vndenbsp;Piorum c�ftans per�uerantia 111,bnbsp;Piorum peccata venialianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72,8 Piorum filus aliorum impietate non impediturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33-b Plenitudinis tempus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59,8 P�na impiorum hominum 24.8 Peen� fcelerum necefl�ri� funt 186nbsp;P�nitentia hoilium carbones vren-tesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.b P�nitentia qu� vera 68.8.69.8.70.
Politi� Euangelio non labefaftan. turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187.8.188 Polycarpi martyris conllantia 60,
Pontifices pacis public� perturba, tores Pontifices ferui feruorum 170 Pontifices Romani vnde pedum o-Rula defumpftrint PotcftasDeinonefttyrannica 126 Pr�deftinatioDeinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.8,107 Pr�deftinatio cx folius Dei voluo-. t�te pendetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;126.107.8 Pr�deftinationis calumniatores 107 b.124,125 Pr�deftinationis diuin� vfus 163 Prxdefiinationis do�rina,preces amp;nbsp;admonitionesnon tollit 164nbsp;Prxdeftinationis finisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107 Pr�deftinationis negotium quomo. doconfiderandum 157.8.125nbsp;pr�deftinationis vfus 107.8nbsp;de Pr�deftiiiatione quxfiiones eu.nbsp;- riof�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124.125 Pr�deftinatorum glorificatio 108 Prxdeftinatorum vera nota 113nbsp;Prxrogatiu� extern� inutiles 152nbsp;Pr�fcientia Deinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo6.b Pr�fcienti� voeabulum I06.8 Precandi vera rationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105 Preces non toHuntur prxdefiinatio |
INDEX. nis do�rina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^4 Preces qujE nioueredebeant 175 Precum abufusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loj.b Precutn petfeuerantia 174.^17^ Precum vfuj in eccleiia Precum verus ardor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aaj Presbyter� amp; feniores I7i.b Primiti�E amp;primitium ioi.iy4,bnbsp;Priraiti�fpirirusfan�i loi.bnbsp;Primitiarum vfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i54-b Primogenitorum praerogatiua Principatusangelornmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilJ Principes videMagiflratus Prifcilla amp; Aquilanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzy.b Promifsiones Dei nunquam irrit� Huntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiy.iid.b.iiS.b Promifsiones Dei generales funt 117.8.119. Promi�iones Dena debitorem non faciunt Promifsiones liberi arbitrij vires no aflruunt Promifsionum veteris amp; nou� Tefta menti finis amp; vfus Promifsionum Dei veritas 34 Promi�ionuroDei ligilla iunc Sacranbsp;menra Prophet� dicunturPatriarcbse 14� Prophet�priai qui fuerint 3,8nbsp;Prophetarum authoritas qu�taio.bnbsp;�r9-b Prophetarum amp; apoftolorum autho ntasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208.8 Prophetar�fortitudoamp; fides 14^.8 Prophetar� infirmitas humana 148nbsp;Prophetia quidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itf9 Propitiatori� noftru Chriftus 42.8 ProuidentiaDeicundagerCtur 178nbsp;Prouidentia Dei peccata non excu-fatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3$-9� Prouidenti� diuin� contcptores �22 Proximo quantum indulgcndumnbsp;zotf.zof.b Proximorum malisquomodo affici dcheamusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;277 b deProximis ooftris n� fernere iudi. candusB Prudentia Chriftiana Pfalliani, Puchit�nbsp;Pfeudoapofloli Publica fupplicia quam fintncceua riain rebu/publicis Puerorum vitium originale 8} Purgaterius ignis Pythagorx de Deo teftimonium 2tf Qi. QV�ftiones curiof�depr�defli. nationenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124.125' Qu�fliones de Deo curiof� amp; impf� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35.8 Qu��iones hominumabfurd� de fa 1�2 99 188 �^^Regeneratio hominis 118.8.165. 85.8.86. 87.97.69,8.79.81.95.8 Rcgenerationis gratianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108 Regenerationis hominis finis 165.8 Regencratorum conditionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pz.b j�f.i�S.b 23�nbsp;J7�nbsp;*1� lutis ratione Quosnodo acquiraiur 13 Reddituum ratio amp; ius ^o^n^rr�rin hnmin�c i |
enn qiiibus coniiitat 202.�gt; Cbrifli (juomodo propage ' 218 7?nbsp;�99-!� 384 184 41nbsp;Religio admagiftratuj pertinet 182. Regn� Deiin qtiibus confiftat 202.8 Regnum C � � tur Regni diaboli finis Regni Chrifti deferiptionbsp;Regnorum amp; poteftat� origo 182.8nbsp;Reses relicionis curam habere dc-b�nt Reges vide Magiftratus Religio antiqua amp; vera 184 . nbsp;nbsp;� Religi�nis -controuerfi� quomodo componend�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167.8 Religi�nis Chriftianxdignitas 97 Religi�nis peruerfumfiudium 184nbsp;Remifsiopeccatorum 90.89.48nbsp;Renouatio hominis vera vnde 165.
Renatorum hominum conditio,vo-lunras 88.86.8.87.8.85 Renatis peccati rcliqui� non nocent
Reprobi vafa ir� Dei funt 126.8 Rcprobiamp;cle�iquinam fint 126.8nbsp;Reproborum induiationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1225.8 Reprobatio amp; clc�io 120.121.122. 123. Reprobatio eX libera Dei voluntace pendet Reprobatio illufirat gloriam Dei
Reprobarionis amp; ele�ionis author Deus Reprobationis amp; cledionis finis 126.8.124 Repudij Iud�orume3ufa 166.8 Rerumpublicarum adminifiratio-nes ReftcQusperfonatum 185.8 Reftub.legibusopusbabent 184.8nbsp;Refiirre�iomortuorum 4.94.8nbsp;Refurre�iofpiritualis 69.70.8nbsp;Refiirreftionis cerritudo 100.8nbsp;Refurreftionis Chrifti fru�us 94.8 138 Ref�rre�ionis aoilr� author,fru-�lus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94.8.54 Roman� Ecelefi� veriamp;priroifun datoresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s Romanorumc�citasiamp;religione 6 Ro�anorum f�da libido lt;7nbsp;ReuelatiofiliorumDei 100nbsp;Keuelationum diuinarum qu� rationbsp;habendanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�59-8 S. SAcerdotium veteris amp; noui Tefta menti Sacramenta non inanihus figniscon fiant Sacramenta fine fide inaniaf�nt 5^ Sacramenta funt figilla promi�io-,nbsp;num Dei Sacrameotoru finis amp; vfus 71.31.69 Sacrameutorum abufus Sacrameiitorum veteris amp; noui Te-ftamenti eadem ratio 49-b.94-8 Sacramentorum noui Tcftameritinbsp;rationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3�-*� v-i- Sacra- |
Sacramentorum myfteria 63 Sacramentis non alligaturfalus 3i.b Sacramentis quantum tribuendumnbsp;po.b SacrificiumMiflse nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71 Sacrificium vnic� pro peccatis Chri ftus Sacrificia Apoftolorum Sacrificia Chriftianorum 90 ilt;f4nbsp;abolienbsp;t(4.bnbsp;Pnbsp;1^4 179.b - - Salux alio rum impietace non impe-??-b 90.89.^2.118.b 7� xitf.bnbsp;164.bnbsp;Sacrificia nouinoui Teftamenti 217nbsp;Sacrificia peccatum dicunturnbsp;Sacrificia veterum qualianbsp;Sacrificia veterum quomodonbsp;tanbsp;Sacrificiorum vet.Teft.rationbsp;Sacrificiorum fpeciesnbsp;Sacrilegij fpccicsnbsp;Seculi iioftri calamitasnbsp;Salus ad quos pertineat ditur Salus gratuita cft 109,24.121 b Salus in Chrifto folo amp; vnico obtin-git nobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^4 Salus ex Dei voluntatependet 123. 120 Salus omnibus annuntlatur 119.141 6,'.b,140. Salus vndcfanftis patribusobtige-rit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7 Salutis h�redesqui fint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiS.b Salutis noftr� ratio amp; certitudo lo.b J3.b,j7.b.9O.i29-b.i6o.iO3.b.i03.nbsp;b,io7.io8.i47.b Salutis nofti� prima caufa ele�io Ui.ifio.b de^Salute aliorum non temere iudi-candum tie Salute dubitationes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I3i�.b de Salute hominumnon temere de-iperandum Salutationes apoftolic� 225'^.233 Salut.ationumvfu$ San�icurafflig�turdrmori�tur 94 Sanfli qui dicantur Sai.ftorumafFc�lus 88.io4.b.io2 222.b.iiy Sar.�orum in c�lis conditio icgt;4.b Sanctorum infirma fidesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri8.b Saufcorum in hoc mundo fors 222.b 227.b San�lorumintercefsio 111.37.b. i04.b San�orum peccata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfp.b ^an�li'ficatio Chriftianorum 79 Sapientia cum fimplicitate coniun.nbsp;�anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jp Sapientia ver� quai l�2.i76.b ^atan� aftus in fupcrftitionibus au-rj9'bnbsp;Sectarij defe�oresab ecclefia 168nbsp;Se�itioforum poen�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igj Seduflores quibus artibus pijs im- ponaft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aji Sedu�of^� Sff'ntx�o traftadi 250 b SeduftofU��,quot;�'�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25T SenatusEcclcbafticus Seniores Scpresoytsri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^.b xy.b |
I N Igt; E X4 Serui amp; f�ruitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*74-^ Scruit� diaboli intolerabiiis 7j.b.7tf Seruitus Chrifti Stdiaboli 7^.bnbsp;Seruitus Chriftianorum 74,b.78.bnbsp;Seruitus peccatiqualislic 74.b.7�.b.85-,77,b Seruitutis ChriftiansEleges 19t Scandalum proximo datum quant�nbsp;peccatumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178.b Scandala Chrtftianisvitanda 200,b I78.b 230. Scandala non danda func pijs lOi.b 2O4.b Scandala vndeoriantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178.b Scandalor�inecclefiaauthores 230 Scifmatum inecclel�a origo 2jo.bnbsp;Scorcationis amp; adulterij malumnbsp;b.77,b Scorrandi impudens licentia apud Gentelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 Scripturadiuini�inipirata eft toS.b Scriptur� tam v�teris qu�m l�ouiTcnbsp;ftamentiad nospertinet _ 208nbsp;Scriptur� facr�authoritas 208.bnbsp;Scriptur� facr� finis amp; vfus iio.yf.bnbsp;Scriptur� facr�vtriufq;Teftamennbsp;ti idem author Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208 Scripturae authoritatem ex feipfis habent Scriptur�ad nos o�s pertinent 39.b Scripturx in ecciefiaexponidebentnbsp;47-b Scriptur� myfteria non omnibus pa tent Scripturae quibus dat� fint lop.b Scriptur�facr� adlaicos quoqjpernbsp;tinent Scripturar�f�crar� perfe�io 250.b er Scripturis omnis confolatio amp; donbsp;�rina petendacft P Simulachror� origo eccaufa I4.b.l�
102.b 99.b.103 �rina petenda cft Signi amp; iymboJi vocabula Siroplicitas quae vera Sol iufl�ti�ChriftuS Spesancora falutisnbsp;Spes certa fideliumnbsp;Spes amp; fideiconnexionbsp;Spet definitionbsp;Spcief�cftanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,_____, Spei, fidei dc charitatit indiftblubile vinculumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103 Spel fidelium fru�us nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yS.b Spei fulcrum,fpiritusfan�us 104 Spei origo amp;fundamcDtumnbsp;Speiprcprietainbsp;Spei vis magnanbsp;Spei vocabulumnbsp;Spem eff�cit experient�anbsp;Spiritus amp; litera
Spirit�fan�us drrbabo falutis'gz.b Spiritus fan�ul dux amp; auxiiiatornbsp;nofternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.b Spiritus fandius orat jp nobis iO4.b Spiritusfan�i operanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97.b Spiritus fanfti inrercefsio io,4.b Spiritus ran�iprimiti* loi.b |
Spiritui fan�t virtu� St potentia 218 �-ef naturalis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t7* Summum bonum hominis nbsp;nbsp;99-^ Superbia grande peccatum I77'b Superbiainecclefia qu�tum noceatnbsp;Id7.13i.b Superbia do�orum noftri feculi 18'7 Superbis mater arrogantia 178nbsp;Superftitiones temporis diuturnita.*nbsp;tenonexcufanturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz,b Superftitionum omnium fonsamp;o-rigo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24.6^^ Symboli amp; figni vocabula 3lt;* Syricius pontifex coniugij hoftis T. Terra maledi�a propter peccatum lo� Terra noua amp; ccelum noiium 100.b Terr� amp;c�liinteritul 100.bnbsp;Terr�maledi�io TefJamcnti noui Sacramenta 3i.b Teftamenti nouifacrificia 217nbsp;Teftamenti veteris amp; noui idem author Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208 Teftamenti Veteris amp; ntui diftri-roen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ifi-b Teftamenti veteris amp; noui eadem Sacramentorum ratio 3lt;s Teftamenti vtriulq; difcrimen 208nbsp;Teftamenti veteris amp; noui confeDinbsp;fusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10.b Timor mag�ftr�tibus debetur 188.b Timotheus quare circumcifut 23}nbsp;Titult Chriftianorumnbsp;Tituli lud�oijum inanesnbsp;T raditiones human�nbsp;Transformatio hominis __ TurcarUm defcriptura facra iudi* ciumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;209 Tyrannis magiftratuum i8y Tribulationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videaf��i�io Tributum fiue capitatio Tributa c�i foluendanbsp;Tributorum ratio amp; iusnbsp;Trinitatis myfterium V. 4.b.2^ zS.bnbsp;92.2;o.bnbsp;itff.b 188 b 188nbsp;i87,b 93lt;gt; VAnicaticreaturafubie�laeR 100 Vaticinium de refticutione lud�onbsp;is8.bnbsp;iio.bnbsp;1S8nbsp;Verbum Dei opprimi non potcft iifnbsp;209 Verbum i�de� quid Verbi Dei reuelacio quantum bene* iicium Veritas detineturin iniuftifia n.b Veteris amp;Noui Teftamenti di/�ri-fcrimen , VetefescorporaliChrifliBM��J�ta* tior.e caruerunt Vicarij inEcclcfia _ _ i^o Vi�loria piorura in affliflionibus Viduarum inprimitiua �teleCa of� �ciaAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aaj rum Vbiquitas Chrifti Ve�igalia folucnda f��t |
Vit�xterna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79.99.b Vita sterna ia Chrifto abfcondita S9.b Vita noua Chriftianorum nbsp;nbsp;nbsp;idy.b Vita humanaquam fit preciofa 19; Vit�qu� ratiohabenda 100.b Vit� �tern� jrrifores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 99.8 Vit� hunian� conditio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 a.b, Vit� iufliScatio Vindif�� amp; irse cupiditas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�)�/. i79-b |
I . M D E Xlt; Vlrcutuzn mater obedientia Vltio an concedatur Cbriftianis 179 �f� Vocatio credentium paucitare non tolliturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144.8 Vocatio elcdorum io7.8�jai.8 Vocatio Gentium 97.b.2ijnbsp;Vocatio interna amp; externa 107nbsp;Vocatio miniftrorum verbi i��.bnbsp;Vocationis amp; donations Deum nonnbsp;poenitecnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;160.8 Vocationis amp;. iuftiiicationis conue. xio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J08 Vocationis Gentium caufa if^.b Vocationis noftrae typus 146.8nbsp;in Vocatione fua nemo iit otiofut
|
Voluntas Dei quaU* xtfj.b.iaj.Ml 122. Voluntas hominis corrupta i6J.b 85.80.8.123 Voluptatum huius mundi inftabili-tas Vxoresfu8dic�Gntmaritis 182.8 Z Zelus carni* Zelus non omnis bonus |
INDEX LOCORVM SACRAE SCRI^
PTVRAE VETERIS ET NOVI TESTA� menti^qui pafsim in his Homilqsnbsp;exponuntur�
GENES I S. 3 Em es amp; in terra con-, uerteris 126 6 Non ebntendet fpi-ritus meus cum hole quia caro eft' 48.8 ly Credidit Abraham Deo , amp; im-putauit ci pro iuftitia 47quot;b ly Numera (teUas,amp;c. Cceritfeme tuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54 18 �bi�t vt interficias iuftum cum impionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yy.b 18 luduxi animum vt loquerer cu Domino qui puluis fum amp; ci ' nisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i2y.b
erit Sar� filins nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118 21 In Ifaaco voc�bitur tibi fernen �i8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' De natiuitate Iacobiamp; Elaui
E X O D I. q IfraeleftfiliusmeusprimogenJ# tusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n3.8.amp;96.8 9 Adhoceteitaui te vtoftendain tepotentiammeam 123.8nbsp;9 Mifereborcuiusmiftrebor 122.8nbsp;12 Peregrino nevim facias 175.8nbsp;23 Non fequeris multitudinem innbsp;I malonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185.8 �3 Si occurreris boui inimici tui
32 Fac nobis Deos qui pr�cedant nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iq.b L E V I T I C �.
ao San|uis eorum fit fuper eos Ego ponam tabemaculum me� inmedio veftri / NVMER.ORVM. 'I' Ne perueftigetis poft cot ve� |
firum, neque poft oculos ve-ftros D E V T E RON O M I I. t Inftituuntur indices, pr�fcribi-tur officium.amp;c. 185 �J Sculptilia eorum ign� comburesnbsp;J�. Mendicus non erit inter vos
rit qux in li8ro legis feripta l�ntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88.8.90.8 27 Maledidus qui non fecerit omnia legi s, �c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13 �.8 30 Circumeidet Dominus cor tu� 32 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... 30 Si non obedieris certo peribis 32 Mihi vindlcta ego rependam
32 Prouocarunt me ad �mulation� in eoquinon eftOeus 146nbsp;I. SAMVELIS. 24 luftiormeesDauidfilimi 177 II. Sam VE LIS. ly Faciat mihi quod illi bonum vi-fumf�erit 1. R E G V M.
21 Teipfum vendidifti ad defignan dum maluminoculis Domini I O B. 9 Quid homo iuftitia contenderet cumDeoi 14 Quis proferet pur� ex immun-dai gt;9 Scio quod Goel meus viuit 160 34 Numquioditiudiciumregnabicnbsp;3�nbsp;PSALMORVM. X Nouit Dominus viam iuftotum
|
2 Filius meus es tu,ego hodicgenui te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.b 2 Sceptro ferreo confringes eos 198 y Sepulchrumapertumguttur eorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38.8 y Speratc in Domino nbsp;nbsp;nbsp;� 102.8
44 Caufa tua occidimur totum diem 49 Qui nituntur opulentia (�a fra-tres fups redimere non pof' funt yi Vt iuftific�fis in f�rmonibus tuis yi Peccatum meum coram me eft femper 52 Ego fimilis oleae virenti, amp;c. !��� 67 Gaudete Genres cum populo e-ius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,213.8 69 Conuitia eorum qui conuitian-tur tibi , inciderunt ta mC 207 69 Fiatmenl�eorumlaqueus iyo.8 69 Zelus domus tux comedit me �2.07 7z Dominabitur � mari vfque ad marenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140.8 18 Aiierte oculos ne videantvani-tatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73 73 Notus in luda Deus JS Inl�lem eft taberaaculum cius,nbsp;amp;C.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ny.8 Si Quo* |
INDEX,
J� Quoufq; tandem iudic�bitisini quefamp;c,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j�� $0 Dies annorum noftrorumfunt anniyo.amp;c. 94 Is qui auremcreauic quomodo nonaudireti gt;0} Ipfe recordatur quodpuluisfii-mus 104 Venenum afpidumfublabijs eo rum toff Et commutaueruncgloriam Dei effigie bouis comedentis hernbsp;bam gt;lt;o Habesfpnntaneumamp;promptif fimum populum 73.bnbsp;HO Scde�dextrismeis,amp;c. iio.bnbsp;�16 Omnishomomendax 34nbsp;H7 LaudaceDominutnomnes gen.nbsp;tesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^4 H? Defecit ad falutemtuain anima meanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 J�y Ecce liberifunt bseredicas Do-mini �30 Apud te dementia eft propterea timerisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127 �30 In verbotuo fpem habeo 103 PROVERBIOKVM. ij Si efurit mimicus tuuscibaeutn iS�.b 23 Sic enimprunamincendesfuper caput eiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.b *7 Qui iuftificat impium amp; cond�. nat innoxiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSj.b ECCLESIASTIS } �7 t
8 8 10 10
19
�8 28 �9 Ne fcruteris ftulte qusc vires tuas fuperant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izf.b Tempus eftflendi, tempus ri-dendi Amorem amp; odium ignor�t homo ISAI AE. Agnofcit bos pofteflbrcm fuum, amp;�c.99.b Ni Dominus Sabaoth reliquif-fet nobis fernen Ei �rit in lapidetn offenfionis Bi.b Qui n� dixerint f�cundum ver oom lioCjijs non ent lux m�-tutina Craffum reddito cor populihums nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijo.b Aflyrij baculus furoris Domini l82.b Reliqui� Ifraelferuabfitur 128 Raditem Icfle qu� flat infignunbsp;populorum gentes requirentnbsp;214 Ecce ego Medos cocitabo in eos �23m Ciuitates Aegypti loqueturlin gua Chananaicanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;212 Macilentia meamihi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t.zlt;) In hoc expiabitur iniquicas la-i5-9.b Domin opus alicnu facit T62.bnbsp;Omnis qui credit non pudeHecnbsp;139 b Fruftra mecolunt docentes do-�rinas hominum 74 |
29 Obftupefeite excatcate vofipfos Ijo.b 40 Quis direxit fpiritum Domini? quisacoftlijseiusfuit? i62.b 40 VerbuDeimanetin�tern� 117
meum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137.b.15'3
fionesveftras nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48.b 4J� An non ego Dominus amp; non eft alius pratter me, Deus iuflusnbsp;amp;'faluans nullus praeter menbsp;89.b 4f Mihi incuruabit omne genu 199 4J Per memetipfura iuraui , amp;c .nbsp;quod mihi incuruabitur omne genunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199 4J V� difeeptanticum fadore fuo laj.b 49 Temporeacceptoexaudiuite et tu die l�lutis luccurri tibi 7.bnbsp;fl C�livt fumus deficient amp; terranbsp;veftis inftarperibitnbsp;nbsp;nbsp;100.b y2 Quibusnonannuntiatumeftde eovidebunt fi Quam fpeciol� funt pedes euan-gelizantis pacem I43quot;b 33 DominopiacuitipfumInfirman-do atterrerCjVt vbi pofueritnbsp;animam videatfernen 66.b 33 Domine quis credidit pratdica-tioni noftrat 33 Ipfcvulneratuseftproptertranf greffiones noftras 42.8 33 Sci�tiafui multos iuftifteabit fer uusmeus 33 Cogitationes me� nonfunt CO. gitationes veftr� ff Vt pluuiade c�lo defeendit amp; non redit,amp;c. 36 Speculatores eius omnes catei funt 39 Ipfi Zionven�etredemptor if^ f^ Veloces pedes e�rumad effun-dendum l�nguinem 38.8nbsp;f^ Verba mea nunquamreced�tdenbsp;oretuonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33.b 64 luftiti�noftr� funt ioftar cento numnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73.b 64 Noslut� tuesl�gulusnofter 126 6f Ecce ego creo coelos nouos, amp;nbsp;terramnouam loo.b 2 gt;0 II
23 �3 33 Inuentus fumabijs qui me non quaerebanrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4tf IE8.EMI AE. Qiioniam duo mala fecit populus meus Non cft hominis via fua,nec cu-iufquam vt eat amp; diiponat grelTui faos Oleam virentem,pulchram, fpe ciofam,amp;c. Maledidus qui iiditin homine Eccceftis in manu mea, ficut lu-tum in manu figuli 126.8 Qu^id paleaecum tritico itf6.bnbsp;Currebant amp; non mittebam eos �43-b Fotdus cum Dauideferuo meo irritum �erinonpoccfti03.b |
48 Maledifliis qui fack op�i ��-mini maligne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i33-b 31 Ecce ego concitabocotra Baby., lonem v�tura vaftant� 123.8nbsp;(f Expand!-toto diemanusmeassnbsp;amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;146.8 D A N I E L I S. JO Michael vous de principibus 1�3 H O 5 E AE.
num nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;128
differo eifrument�,amp;c. 13.8
18z.b
13 Perditio ex te Ifrael, ex me autc falus rua I O E L I S. Qui inuocauerit nomen lehouae i^siuas erit A M O S.
133 3 Quemadtnodum eruit paftor de ore leonis duo crura
MICHEAE.
7 Pr�ftabismifericordiam Abra-hamo amp; veritatem lacobo ^�3�b 7 Quis Deusficuttu� qui f�iper fcelus trani�snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48,8 ha B A K V K. 2 luftus in fide fua viuet lo.b 2 Sidiftuleritexpedaeum zqf Z A C H A RI AE. 12 Eft�ndam fpiritum gratiae amp; la, mentationum 104.8nbsp;M ALACHIAE. i �nnon Efau frater, erat ipfius lacob? I Prophanaftis nom�meumapud Gentes
f Diliglre inimicos vcftros 176.8 3 Ne refiftatis malo f Non exibisinde donee perfol, uerts extremum quadrangt;nbsp;tem 3 Omnis qui afpicit mulierem ad cocupifeendum earn, amp;c. f Verbum Dei uequaquam peribit f Quieunq; afpexerit vxorem al. terius,amp;c. 7 Ne iudicetis vt non iudicemini
|
10 Eftote fniplices vtcoJumb�' ^5^ iz Peccatum in fpiricum fan�um non rtmitritur 64.8nbsp;Qi'o��P'*quot; �singredit�r n� polluienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;201.amp; 194.8
20 Num oculus tuus malus eft 141 60
vobis JB regno Dei 130.8
iy8b 22 De veile nuptiali nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;193 2f Omni babenti dabitur 131 zf Venice benedi�ip�frisamp;pol��-dete regnum paratum vobisnbsp;a iaftis fundamentis mundi 24 M A R CI. t Impletum eft tempus 5'9�b 10 Deo niliilimpolTibile eft ij8nbsp;12 Licet tribut� dare C�l�ri 167,8nbsp;L VC AE. y Exi � me quia homo peccator fumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ly�.b
ip Nifi refipueritis,omnes fimul pe If Filijprodigi parabola 78
monainiufto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7f-b
ui inutiles femus 93. 79.8 40
44.8.78 j8 Parabola vidu� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7^ 22 Difpono vobis ficutmihidifpo. fuit paternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;98
89
Chrifiumpsti 137.8 � O A NNI S. � Illis poteftacemdeditvtfilij'Dei fi�rent Z Zelus domus tu3E deuorauit me 207
3 Sic Deus dilexicmundum 64 J Qui cr�dit habet vitam �ter- |
INDEX� f Qui audit verba mea amp; cr�dit, habetvitam �ternam 79 3 Scrutaminiferipturas 41 6 Carnem meam pro munidi vitanbsp;do
6 Spiritus eft qui viuificat caro no prodeftqui�quam 94nbsp;I Omnis qui facit peccatum fer-u�s peccatieftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�6
8 Sifilius vos libcrauerit, verc li-beri eritis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73
60.b
94 13 Ego elegi vos vt fru�um affera-tis amp; fru�us vefter maneat 8 ^5 Qyi 17 Volo vtvbi ego fum etiam fint xcy o^y v^.
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . 10 Deus non recipitperfonas 128 10 Qu� Deus purificauit tu immunnbsp;danedixeris
13 Pergrati� Chrifti credim�s nos feruatumiri 17 Condiditex vno fanguineomne genus hominum 43.172.8nbsp;17 Inipfo viuirous,mouemuramp;fu.nbsp;musnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163 22 Feftina amp; exi cito ex Hierufa-1cm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;133
Gr�cisjChriftum Dei poten tiamjamp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9.amp; 131.8
funtDei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91.8
ris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23.b.amp; 149.amp; 107
ccce nunc tempus acceptum, amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7.8
174
10 Eftote fine offendiculo tam lu- |
datisqu�m Grateis ^78.i 8 Scitntiainflatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.8 8 Vulnerantes eorum c�fcientias in Chriftum peccatis zoz 13 Caro amp; languis hsereditatem re gni Dei non accipjunt 102.8 13 Si mortui non fufeitantur, Chri ftus non eft fulcitatus 36 II. AD CO AI N T H.
pitur , internus renouatur quotidie 3 Deditq^minifterium reconcilia* tionis 3 Is qui non nouit peccatum pro nobis peccatum fa�us eft 90 3 Oramus Chrifti nomine recon-cilieminiDeo 8 Vt illorum abundantia veftruin defeftumfuppleatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173.8. 10 Arma militi�c noftije non font carnalia, led Dei poteftatcnbsp;valida GALAT.
fruflramortuuseft 23.8
tuo ne fruftra defatigat� fim, amp;c. 4 Quamdiub�eres eft infans,nihil differt�feruo Quod fi circumcidaminijChri-flus nihil vos iuuabic 31 E P H E S.
menta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;196.8
los,amp;*c. i43.amp;J66.b 4 Chrifius fpiritus fui dona diftrinbsp;buithominibus 145nbsp;4 Chrifius perfidem nobis inhabitatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93-8
6 Armamiliti�Chrifliac� 19I PHILIPPEN. I Cupio dilTolui amp; elfe cum Chri-fto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jot Fa�lus eft o8edieni vfq; ad mol teninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66.8 COLOSSE N.
omnis pl�nitude inhabitaret
qu� fit fine manibus 31
THES- |
r. T H E s s A t. t Indefinenter orandum y.i74.S f Omnes filij lucis eftij amp; fi�j dicinbsp;19�
I Finis mandati Charitas 17e
deft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zot. b 4 San�ificatur perf�rmonemDei amp;precationem Auerfare prophanos de rebus i. nanibus clamores 194
eftf�d�fpiritu lanfto zo�.b
busnoftrii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izo.b In magna doxBo non tancum funr vafa aurea fed etiam ligneanbsp;126.b. J Scripturavtiliseftadredargutio nemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jy.b i Scripturadiuinitus infpiracaeft ao8.b.2O9.b T i T y VU |
I M D B X; * Fa�is oegant quem ore prof�-tentur H E B R. AE O S. 4 Sed omnia mala rcfupinata ocu-lis eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l�z.b 7 Illiplures fa�ifunt facerdotes, amp;c. Ar Chriftus perpetuumnbsp;habet facerdotium 60nbsp;Sicut manet homines vt femelnbsp;morianturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71 10 Chriftus vnicavi�ima fuftulit peccatumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71 1} Memoreseftotevin�orumtana qu� vn� cum illis vin�i i7;lt;bnbsp;i77-b I. PETAI. a Lapides viui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20).b } Muliebriva�tanquaminfirmio-ri cribuentes honorem zoS I. I O A N N I S. I Quod audiuimus quod vidimus oculis noftris,amp;c. i;8.bnbsp;a Aduocatum habemus apud patr�nbsp;lefum Chriftum f7.b.i42.bnbsp;a Quidquid eft in mundo cupiditasnbsp;carnis,libido oculorum,amp;c.nbsp;T6.\t |
I Ne dillgaa�s verbo amp; lingua �dl operenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17a } Per hoc fcimus quod Deus in no bis manetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97 3 Si condemnet nos cor noftrumgt; Deus maior eft corde no�ronbsp;22.19^. b 3 Filioli cauete vobii � �mub. chrisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if.h f Haeccftvi�oriaquxviocitmua dum I A C O B I. a Abraham exoperibus iufiifica� tus eft I V D AE. De Michaele archangel� tij APOCALTPSIS. 3 Agnus immolatus ab origine mu di 8 Stella magn.-i c�lo delapfa fontes inftcit 14 Beati mortui qui in Domino njo riuntur |
FINIS.
-ocr page 54- -ocr page 55-IN EPISTOLAM D'
PAVLI APOSTOLI AD ROMANOS
HOMILIAE RODOLPHI GVAL� THERI TIGVRINh
C A P V T
H O M I L I A I.
Aulus feruus lefu Chriftt, uocatus Apoftolus , feparatus ad
Euangeh'utn Dei\
aperiASoculoseorumgyitfeconuertant � tenebrts adlucem, amp; apotefiatefatame ad Deum-iytre-mi�ionem peccatorum amp; fortem interfanBificatos accipiantferfidem t^ute e�i^ in me. Qwbtts yer~ btsnbsp;nbsp;ilium diuinitusaddocendimuntu yocatum^amp; doBrinam eitts non bumanam ^feddiuina e^e
demonfiratur,amp; eadem perfe^e tradi quacunq^ ad y er am 'Dei cultufq^ diuini cognitionem amp; bomi-^iumfalutemfatiunt. �^t enimbuic muneri ilium deflinauit Deus itaif�in �}\/liletana Synods (quamLucas^Eio.i-o.defcribit)�eomnecon�lium Deifideliter ex^ofuijjete�atur. Con�atautemnbsp;totitu ecclefue confenfu, inter omnia eiusJcri^ta^rimum locum deberi epiflola, quam ad l^manosnbsp;�^ipfit:eb quod in ilia omnem iuflificationw no�rte amp; bumana �alutts rationem copiofe amp; perf^icuenbsp;^^a^at�mul^ rationibus yalidi�imis confutat qucecunq^ aduer�ts illam ab bominibtisfitterfiitio�snbsp;etiam impijstadduci folent,Edl� ergo le^u amp; confyderatu digni�ima^ amp; boc tempore imprimds.nbsp;^^te�aria^yt inter diuer��imas de religione contentiones difcamits qua de bis olim �po�olorum fennbsp;^^ntiafuerit�n^fide y er a co�rmemur. Et qma Tauhts gentibtts potifsim�m /dpo�olus datusfuit^nbsp;fi�ipta eius ad nos imprimis pertinere putabimus^ qui exgentibus ftmus oriunai, yt fefum Cbri,-
m,qua Eaulum adJcribendum impubt^ amp; ept�ola tottus argumentum teuere oportet.
Occa�onemfcribendiex repra�ntipetijt .Apo�olus, Fuit enim tune temporis T^ma eccle�a Occa�o.qita
fx ludais amp; gentibus colle�a, quam aFetro �poflolo con�itutamfui�e, amp; bunc illi totis annis Paulum ad feri
quot;^iginti quinque prafuiffeFapi�icifcriptoresfabulantur'.cum Fetrum antepo�remos Fleronis an-
fgt;os d^mam y eni�e,nullis fide dignis bi�orijs probari po�it.Eeri�milior ergo ed�, eorum fententia^ quiprtmos eccle�a T^manafundatoresfui�fe putant�deles,^qui aliunde T^mam commigrauerant^
amp; quorum aliquospo�remo epi�ola buius cap. Fanltis nominat,ytpote .flquilam^Frbanumt�n-dronicum item amp; Iumam.,quosfuos cognatos dicit, amp; eofdem in Cbri�i fideJe priores fuijfe te�atur. 'Furbauerant autem eccle�am illam paulo ante [udai^quiHlo tempore pa�im credentibits in^^fnbsp;gentes negotium faciebant. Frimb enim promi�iones de Chrifioadfolos ludaospertinere contend^^nbsp;bant. amp; neminem exgentibus , ni�prius circumcifum amp; profelytumfailum , in ecclefiafocit-tatem admitti debere. Qui error ipfos etiam ./^po�olos aliquandiu dubios amp; fu�enfos tenuit, ytinnbsp;^Qis cap.gt;�-amp; II. ei�yidere.Deinde legem cum euangelio ijdem mifeebant fCttmhomines per legis opera iu�i�cari docerent amp;ita Cbri�i meritum maxima ex parte euacuabant. Et quamudf
C A P, I�
IN EPIST. AD Romanos,
.i^po�oli pullM Cencilij autloritate controuer�am hanc cotnfonere�atui�ent ,tU)afDtueru�f tii' tnen aliqttoscoercertf^uin nouas�{lgt;itnlelitts�i�:irar(nt. E-rattarts eccle�js nocenti�ima,nbsp;gentihw tnim multi a�de Chriftiana eo rr.agts abhorrtbant, quad ludauos ritus T^manis admo'nbsp;dum inui�s^exigi audirentt multi yero in�dt adbuc infirmioresgraui�ime tentabantur, �iluitfnbsp;incertiflu�uabant.Iudai yerb^cum natura arrogantiores t�tut^nunc noua�uijf�orum�ducia ela^nbsp;ti^gentesfror�ti contemntbant,amp; ita�indtbatur ynitas tccle�ie,qug�mul imfwrum ludibrijs ex-ponebatur. De hts ergo certior faHtts Eauluf.,epi�olam hant�crip�t^ytfiandalum hoctolleret � me-diodes' in yrbe terrarum domina eccle�am feruaret,cuius exemple pluris alios adduci po�e�ciebatjnbsp;yt etiam ip� ad Ckri�i�dem acc�der ent. �t nos in hi�:e y eter � amp; primitiute eccle�a turbts fa tarntnbsp;indefe�um�udium ob�eruemus,quo Ule eccle�js in�diatur^ amp; doSlrina puritatemjuis ^�^anijs yi-tiare at^ corrumpere�atagit. Si enim yiutntibus adbuc .^ipo�oliSjOCulat� Chri�i tefiibus., tantut�nbsp;au�ts e�,quidillumnonfa�uruputabimus hodie, quandopurior yeritatts cognitio ybit^fere terranbsp;rum intercidit.^Nemine ergo no�rijeculi dt�en�ones mourant,yt propter eas de Euangelij yeritate^nbsp;duhitet'.excitet aute nos�atanee amp; impo�oru improbitas^yt in Dei yerbum totts animis intenti yi^nbsp;lemus,ne nos^quo^j/allacijs �ts circumutniant�Tauli y erb fidemat^^ indu�ria imitentur quicun^nbsp;Eccle�js feruiunt,yt tarn�bijp�s ^uam totigregi attendat�do�lrinlt;spuritate�eruarefludeant, ne^nbsp;yllam negligant occa�ione^qua�altts publica yel deftndi yelpropagari pote�.Et qui authoritatepranbsp;fiant,aut don�s pra�antiorib.infiruai �unt,ij no�u� modo cor�m yiua yoce co�ulantfiedfiriptts etianbsp;abfentes iuuet,amp; ybiqj lotoru error es atqjcandala oppugnet atq^ confutet. Ferunt i�ud hodie multinbsp;eegerrim�,amp;quiahacratione regnum Chri�if�liciterpropagari yident,mini�roru calamosinhtberenbsp;conantur fub publica pacts pratextu.Sedno audiedi Junt tales,quando .^4po�olos in fcribendts epi�onbsp;Its tam diligentes fuijfe yidemus,quorupracipun munus erat hinc inde per orbem difturrere,e� quo�nbsp;uts obuios cor am docere.Quanto magis tnim hoc eos decebit,quospe(uliarts yocatto yni loco alligaf^nbsp;quem relinquere nopoffiintt^ Debent ergo �riptts fuppleri,quod ytua yoce cor am prafiare nopo/�tnt�
/^r^umen(um Epi�ohe,
Quoad yerb ept�ola huius argumentum^continet ea breui compendia yniuerfam Euangelij do-�lrinam,qua tota nofirte falutK ratw �r omnia hominis Chri�iani o�icia comprthenduntur.Eartef eiusfunt quinq^Trima de hominisiufli�catione difiutat^ex qua falus no�ra dependet,nbsp;nbsp;nbsp;illa nobtf
ex mera Dei gratia per Chrifium obtingert doctt,fi hunc cum fide yer a apprehendamus, Trobat i^t quia omnes homines natura peccatores�nt, amp; qubdneq^ gentibus lex natura, amp; quam ex ea habite-runt rerum diuinaru cognitio,neq^ ludats quot;Mojaica lexprofuerit, quo minus omnes i�iperditi�itnenbsp;yixerint,amp; Dei iram horrende fceleribtts prouocarint, Et hac quide quinque prim ts capitibtts tra-dantur.Secundapars tribus capifibusfixto nimirufieptimo amp; oSlauo,abfQluitur,qua Ulis occurriftnbsp;qui ex gratia pradicatione carnis lictntiam amp;peccandiimmunitateyenabantur, Differit ergoifnbsp;fidei efie�fis,fanblificationenimirum amp; bonis operibus,de yero legis y�i,de libertate Chri�iana,de^nbsp;certa falutisfidutia,qua pios fub cruce amp; omni tentationumgenere inui^os reddit� Tertia parttnbsp;(quanono,decimo tir yndecimo cap.con�at) deludaor�repudio amp;gentiumyocationeagit,partifttnbsp;ytfiandalu remoueat,quo multi impediebantur,qub minus Chrifium reciperent,quem � fuisgentilinbsp;bus,Iudais,reijct yidebant'.partim yt inter /udaos amp; gentts concordiamfanciret, qua muiuo eon-temptu amp; quotidianis opprobrijs fcindebatur,ctimgentes quide [udaos propterfcelus infilium Dt^nbsp;defignatum amp; infuperabilem eiuspopuli contumaciam, hi yerb illos propter pri�inam conditionettt^nbsp;infolentius damnar ent. Docet er go,qui yeri Ifraelita amp; Abrahami filtj �nt, quod^ hac gloria hotntnbsp;siibtis ex mera Deigratia obtingat,qui aterno decretofuosprade�inaueritt�mul yerb cau�s repff-dij ludaorum amp; yocationisgentium exponit,ne quit Deum hac regni fiii my�eria abfq^ rationsnbsp;�pen�re arbitretur-Quarta parte, yita Chrifliana officia defcribit,amp; duodecimo quide cap.pract-ptagineraliora tradit,in fequenti yerb de magiflratu amp; qua huic debetur obedientia differ it,quibu^nbsp;abfolutis admorum pracepta redit.Inde in duebusproximis capitibuseos reprehendit, quiin extet'nbsp;n�s quibufdam, quaperfeindifferentiafiue mediafunt, libertate Chri�iana cum infirmorum offen-diculo abutebantur : amp; ibirurfus di�idium componerefludet inter 1 udaos amp;gentes, quandofalU'nbsp;temytrifiq^ exmera Deigratia obtingeredocet, amp;proindeneque hosnequeillosquicquamexft'nbsp;metip�s habere, cuius nominefuperbiant. Fofirema pars filutationes habet auibus pracept^
-ocr page 57-H o M I L I A II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
dam interponit de '^Itandit impo�oribta^tiui�anam dfj^rinatn corrumpunt^ amp; eccle�as coturlanti at^ tandem epi�olam S'ofoAsj,^/� concludit,qua Tiet bonitatem nobs^per Chri�um exhibitam amp; innbsp;euangelto mani�e�atam magni�ce frtedicat.Hxc egi�ola �umma e^^ex qua fatis aqgt;garet,conrinesnbsp;ri in illa doUrinam falut�glenam amp; omnibits numerts ab�lutam^quie omntbtn ijs confutandis�t�-�cit^qui yelnouam�dutts rationem quxrunt, yelfub �go��lorum nomine traditionesproferunt-,nbsp;quarum nulla in illorum �ripti^ �t ment io. tiis prami�ts ad Tauli yerba accedemM, yt ip�tm lo-quentem audiamuf.
Primum locum tenet �nfcriptio,cuiuf tres partes �nt,quot;Prima de feipfo agit^ yt quts bac �ribat Jnfcriptio Epia intelligant.Secunda quibu4 i�a�cribantur docet. 'l^ertia�ilutationem�uebenedi^ionem apo�oli-�nbsp;tarn continet, ,^thic meminerimuf .^4po�olorum in�riptiones � yulgaribtu differre in eOj qubd hdsnbsp;iUifer'eExordiorum loco ytuntur.,dKm amp; beneuolentiam�bijpfisconciliant, amp; auditoresattentasnbsp;atq^ dociles reddunt, Pra�at hxc omnia in pra�enti Paulus, Primo enim dum de �ia yocatione amp;nbsp;funSlione diligentius loquitur^authoritate amp;gratiam�biparatapud le�ores�ue auditores. Facitnbsp;eodem�dutatio�tue benediiito.,qua Hits omniafati�a precatur. T)um yero Euangelij definitionemnbsp;inter�erit,amp; illius e�e^a atq, dignitatem de�crtbit�imul dociles quoq^ amp; attentas reddit auditores.nbsp;Inprx�entiprimam modo partem recitauimus , qux�c habet ; Paultts feruus le�u Chri�i yocatusnbsp;a1po�olus,�eparatu4adEuangeliu Del, Ita yero de�tp� loquitur , yt initio�atim ijs re�ondeat.^ 'nbsp;quiip�m amp; turpts de�e�iontsab auita religione infimulabant amp; eins apo�olatum in dubium yo-^�ibant.^eo quodnon conuixij�et Chri/io in terris agenti,Fideamw ergo �ngula ex or dine.
Primo �eruum le�u Chri�i � dicit.E�hic communis titultts Cbri�ianorum omnium, hic tarnen Paulus feruut ^d muntts peculiare re�rtngitur, quad Paulus�u�inebat, Dicehantur autem�erui antiquitus ��r^ chrifii,nbsp;^nndo.^quod bello capti amp; �ruati e��ent,chm occidi po�ent. Proprium Ulis erat, qubd non fui iurtinbsp;^�tnt,ii^ tati d dominorum �orum arbitrio penderent,amp; cum prater yiHum amp; amiHum nihil accb*nbsp;f�rentdllis tarnen laborabant�llorum res agebantyimb Hits etia�uos hberosprocreabant. Detet hacnbsp;Prunes Chri�ianoSiCiim illos Chri�us ex teterna morte�eruarit^qui nifi�uaforte cotenti�nt,et�oliitsnbsp;Chri�i res agant^huic yni laborent.)eiqj�eip�s amp;�ua omnia con�ecrent, �erui Chri�i non merentur
Imprimis tarnen ad Euangelij mint�ros htec pertinent ^yt�e non �i iuris ��d Chri�i�eruos ^�ememinerint,amp;proindereliBisrebus�uisomnibus eiusnegotiaagant.^amp;huicperEuangelijprtenbsp;dtcationem jiliosgenerent qudmplurimos. E� autem objeruatu digni�ima Pauli mode�ia.Scribitnbsp;*s ad quot;�nmanos., ip� chsts Ppmanus,qu(e tune temporis pracipua nobilitas apud omnesgentes duce~nbsp;batur. Hihil tarnen huiusiaClat ambitiofus.^neq^humana authoritate�e� yenditat,�edyno hocnbsp;^itulo contentus eli�^quem itage�it,ytreip�a Chrijli�eruum egerit,ficuti yillorum Uber amp; amnianbsp;eius faHa abund 'e te�antur. At qui hodie Petri amp; Pauli�uccej�ores dici yolunt, Jeruos quidem�ernbsp;ssorumfiip�ds nominant.^ citm reuera Domini�nt dominorum^quado in P^gts principes quoq^�umnbsp;^ttm ins e2r imperium�bi yendicant.
Cxterum quiainter Chri�i�eruos diuer�x conditiones�nt� quoadyocationem �am Apo�o- ShQ�0iiff^ / ^ttm ef�e ait. Erat is�ummusgradus inprimitiua eccle�ia, Ham extraordinarie in�ituti erant^ytnbsp;Chri�ile�u te�es ef�ent.^amp;Euangelium ybiq^gentium prxdicarent^qub illos�iritus�anClus duce^nbsp;bat.Eicationis autem �ux di�ert'e meminit�tt primitm gratiam Deiprxdicet^ qui aliud agentem amp;nbsp;^ihilminus qu�m de apo�olatu cogitantem ad munusi�udeuocarit.ScimuS enim ilium antea Pha.�nbsp;ft�xum amp; acerrimum eccle�x Chri�i per�eutorem fui�i. Dinde amulis�uis re�ondet, qui iliumnbsp;*po�olum yerum ef�enegabant,iamp;��tmul doClrinx�uxauthoritatem a�erit. Ham apo�oliyoxLe^nbsp;gatum�igni�cat.,t2r tales (yt 2.,Cor.q,�cribitur)nomine Chri�i legatione�ungebantur*,ltat^doltrinbsp;na eorum^non humana�eddiuina debebat cen�eri. Difeunt autem hic omnes Eccleftarum mini�ri�nbsp;legitimam yocationem omnibus expeCtandam ef�esne dum temere prouinciam i�am fu�eipiunt, Deonbsp;minuspropitio ytantur.Q^bdergo Ponti�ces amp; Epi�copi hodie apo�olicam authoritatem�is tra^nbsp;ditionibM yendicant.^eb qubdip� Apo�olorum �cee�ores �int.ynimts friuolum e�. Primo enim yoexnbsp;tionem dtuinam habere nonpoffiint, ctim�acerdotium illudtotum.iquogloriantur,non � Deo inflitu*nbsp;tum�dhumanum figment��t.Deinde yt� legitime yocatos e�eprobent,non tarne idea licebit Ulisnbsp;Mouas inEccleJiam traditiones inducere. Apoflolis enim�olts hoc datum fuit, w Chri�i do^rinam
a X
-ocr page 58-c A P. I.
�N EPIST AD ROMANOS.
primipa�tm pradicarent amp; ctilttM diainiforniam in Ecclefijs ex quot;liei 'gt;perlo con�ituerent*, at qui his fucce�erunt^aut ab il�� if fis Ealeftarutn mini�ri ordinati �nt,ab UIk traditam doSlrinam confer-uare amp; qtta�t rigatione quo�diana in hominutn mentibus foutre debuerunt�etfruBum ferret, fdeonbsp;Tauliis Timolbeo fuofracifit^yt defofitumferuetyamp;in ijsferfi�atqua didicerit, non ytaliquidnbsp;exfuo arbitrzo innouet in Ecclefia, Eraterea~yifo�olds in bunc�nem�mttn fan�ui datw fuit,y tnbsp;ex eiu4fugge�ione amp; conf�io omnia reS� ton�ituerent. TsLum yerb Efifiofi qui illorum fucce�io-ne ia^ant.�iritu fan�o omnes ducantnr-,nemo ofinorfro certo a�'irmauerit, qui corrufti�imos if�nbsp;rum mores.,fafiu,facrorumtndinatione,maiiife�os error es amp;falfa dogmataprofitis in�icereyolet.
Apofiolicim nunifs
To�rern� def nit munits apo�olicum 'Paulus, quando addit : S�parants ad Euangelium Deh Erat enim Euangelijpradicatiopracipuum illud, cui ^po�olipoti�imiim quot;Teacare debebant^yt exnbsp;Chri�i yerbispatetf�te in orbem yniuerfum, amp;preedicateEuangelium omni crearurte. Et Uli hocnbsp;2)ominipraceptum tantifecerunt,yt opum Ecclefia admini�rationem amp;pauperumfubuentionemnbsp;� fe reiecerint in alios,cum hatfi in doctndi munere impediri quot;yiiderent. Quo maior eff pontificum amp;nbsp;epifcoporum impudentia.,qui ciim authoritatem apo�olicam fibi yendicent, nunquam tarnen predicant, fed principum more auUca negotia traSlant,amp; circa ludospotius amp; Dana huius mundi�tidianbsp;octupantur. Porrb feparatum fe dicte adpradicandum euangelium T)ti,ritmirum iam inde ab 'vteronbsp;matrts (yt ip� ad Galatas exponit ) yt o�endat yocationem�tam non fortuitam aut temerariam,nbsp;fed in aterno diuineprede�inationts decreto fundatam e�e. fd yerb Ule partim ex occulta�iritusnbsp;fandi te�imonio,partim ex aperta �Dei reuelatione fciebat, cuius in initio huius Sermon� mentionenbsp;fecimtis. Ita yerofi� excufat apud T^manos, ne audaciorem eir confidentioremputent, qut ad eesnbsp;fcribtre in�ituerit : ftmulq, ammumfbijpfi facit,ne yel hominum autboritateyel alicuittspericulinbsp;metufiab eo munereauocaripatiatur,cui 'Deusipfum de�inauerat.Docet autem Pauliexemplunitnbsp;ytipfi quoq, yocationts e^rfideino�reprincipiuminDeieledione amp; prede�inatione aterna con�i'nbsp;tuamtts. Con/lat enim�dtm Deidcnum e�e^quodfoltselects datur,amp;proindeeadem no�re ele�io-tids infallibile argumentum ePf.Etferuit i�acon�/deratioprimum confolationi no�re,nein aduer-�s amp;pericul�s de�eremus. Eiert enim nonpoteif, yt infua yocatione ambulantes Deus negligatfnbsp;qui nos ab aternoprauidit, amp; nondum in lucem hanc aditos officio huic de�inauit, quodex eius yocatione obimus. Jdeo leremiam olimprophetandimunus detredantcm eodem argumenta Dominuinbsp;confolatur,dt�ens: Priufquamformarem te in yentre,noui te: amp; antequamprodires ex ytero,�n�}i-fcaui te,amp;prophetamgentibus con�itui te^Quodipfitm ftbi accommodare debent, quicunq, adali-qtiod o�ictUm legitime yocati�int^ Sed amp; generalem confolationem hinc petant, quife�de donatosnbsp;e�e fentiunt.Qu^ia enim hac quoq^ ex aterno Dei propofito dependet,periculum non eSf.,ne aliquan-do excidant,etiam� interdum ipfos labafcerefinat Deus, ytpropria infirmitattsfenfu ad ardentiusnbsp;falutts�udium attendantur.l^louit enim ouesfuas Chriftus, amp; eas ex manibus fu� eripi nonfinitanbsp;Deinde admonet etiam nos i�a confyderatio, ne no�ri fducia efferamur, aut in�lentitis gloriemurnbsp;donts,quafi illa ex nobts ip�s habeamus. Omnes enim fiUjira nafcimur, amp; quid habes (ait ydpo�a-� lus) quod non accepi�if i.Cor.4. Itaq� Deo conce�ts bonts reli�potius ytamur,amp; fidem no�ransnbsp;effel�ts declaremus,yt (quod Petrus monet) yocatione amp; ele�lionem no�ram�rmafaciamus,dufUnbsp;janBificationi�udemus,nefqj iu�ificatos e�e reipfa te�amur. Et hac quide de�ip� Paulusfcribit,nbsp;yt do^rinafua�dem atq^ authoritatem conciliet, idos yerb in hts agnofiamus Dei bonitate, qui ytnbsp;filium fuum ynigenitu nobtsferuatorem dedit,itaapo�olos emi�t, qui amp; yiua yoce amp;fcriptis falu-tem eius meritopartam toti mundo publicarent.^udiamtis ergo in Hits loquentem lefum Chrifium,nbsp;yt huicper�dem in�ti,in eo yiuamus atq�eruemurjlli debeturbenediSlio,honor,gloria amp;pote�asnbsp;in aternum, ^men,
H OMILIA II.
Quod ante promiferat per Prophetas fuos in Scn'ptuns fand�is, defih'o fuOjta^o ex femine Dauidis fecundum carneni,declarato fih'o Dei, inpo�nbsp;tentia,feeund�m fpiritum fand�ificanonisjperrefurredion� mortuorum;nbsp;lefu Chn'fto (inquam ) Domino noflro. Per quem accepimus gratiam SCnbsp;apoAolatum
-ocr page 59-H O M I L I A II.
apoftolatum in obcdientiamfide� inter omncs genres, pro ipf��Sftotninc: Inter quas eftis etiam uos, uocati lefu Chrifti. Omnibus qui Rom� eftis,nbsp;dileCfis Deijuocatis fandis.Gratia uobis dC pax � Deo p�tre noftro, SC Dosnbsp;tninolefu Chrifto*
DIuHtn quot;Pattlum in epifiola huifn infcriptione tria agere^nuper diximw.�Primi) dtfttaptr�na loquitttriamp; tadicit,^U(e ipfifidem amp; aathoritattm conaliarepoterant aduerfia amulos, quinbsp;�lum ybi^j terrarum diffamahant,Inter ea prtecipuum e^,quodfe apo�olum legitime yocatumnbsp;txaterno P)ei decreto adpriedtcandum Euangelium Deifeparatum e�e�mhit. Poterat hoc non tni-quts auditorthtufatltfacere^ne de ettu�de ampliw dubttarent.l^eruntamen yt mag�s excitet eos adnbsp;attentwnem.,duo adhuc addit-,quiht0prima infcription� pars ahfoluitur, Hamq^uiafi^ adEuange�
kparatum e�e dixerat^definitionem illius interferit^quie ad demonfirandam apoi-
fiolatus dignitatem flurimum facit. Deindefua yocationis authorem apertius exprimit.Quibus ab.-�lutM tranfit ad reliquat inferiptionls partes. Elf^ autem inJignM hie locus^quia Euangelio amp; mi~ nifierio eins fuam authoritatem a�erit, amp; regni Chriftifines aefcribit^ qui ad omnesgentes omnif^nbsp;loci aut ordinis homines extenduntur�
Quoadprimumfie Euangelioficfiribit: j^odantepromifiratper Prophetasfuos infcripturis Eusngelij def^ fan�{^ defilio fuo,amp;c. Continent ifta euangelij definitionem ex materia quot;vel argumenta, circa quod nitio.
illud 'verfatur, de�mptam, qua eiufinodi elf � Euangelium eSi[, pradicatio Deidefi'lio fuo lefit
(^hrifio, in quo Ule fa^lutem hominibus o�ertfecundum promi�iones olim fa^as patrihjfiperfuos Prophetasficutifiriptura 'Veteres teflantur, Sequeturpoftea fuo loco alia definitio ab e�ellts,quan~nbsp;do dieet, Euangelium ejfipotentiam Dei adfalutem omni eredenft. At nosinprafentihanc modonbsp;fingults parftbus excutiemus.
Primo authorem eitis difertenominat Deum, ne quis illud ab apoflolls excogitatum aut ab
*^iijs hominibus confiUum putaret. Et Deum quidem illius authorem e�e, per ea demonfir at i qnte gelqDew, *poxfubijeitfie quibusfiio locodicemus.^eq^ i(la temere ab Apofiolo dicuntur.Confi�t enim totunt
Pethlehemitic� nuntiauernnt. Taceo nunc, quod ip�e Dei filius hoc in terrts
3
-ocr page 60-C A P. I.
IN EPIST. AD ROMANOS.
lam non olim reue�auit T)ewf tAut quomodo fine ilia feruatifuntnoftrimatoresP Solent lac amp; mulra alia huiwgeneric hodie ^uo^^ aduerfarij nobts obijcere. Sedomnibm ifits Taulaa re^ondettnbsp;Imb iam olim bancfalutis ratione f)ett� ^er Trof betas fuos frotnifit^ ne^ ylltimfeculum fuit, quodnbsp;ilia in yniuerfum fuerit deflitutum^ Trof betas autem dicit boc loco,non eos modo, quos yulgus boc^nbsp;nomine dignatur, fed omnes, quibu^feif�im ceuamicK futs �Dewfamiliarit�s manifejlauit ,ytfuinbsp;afudreliquum mundum efjent interfretes.Et confi�t ^flbrabamum amp; reliquos illorum ternforumnbsp;fatres olimfrof betas didosfuifie, Gen,i.a.Tfalm.\o^.Docet ergo,qubd etfinuncfrimiim in carntnbsp;tnanifefiatwfit Dei filiw, non tarnen fine illo y eter esferuatos fuifife qui feculiaribw fromifiioni'nbsp;bw excitati in ilium rejfiexerint.Et non fine caufaferifturas citat, ex quibw boc frolixe amp; euiden*nbsp;ter demonfi.rari poteSif^^ ��d^amytfiufradiximwinfaradifofromifiio ifiafrimtsfarentibwdatanbsp;fuit,qui eandem frocul dubio ad omnes fofieros tranfmiferut. Deinde cum m diluuio frof ter incur anbsp;bilem bominum malitiam abolita yideretur,cum .^dbrahamo illam inflaurauit Dew, cum^ eo tC'nbsp;ternum faluttsfxdw ferijt. Confi�t deniq, illiw notitiam ad eos etiam perueniffe, qui non per Ifaa-cum amp; lacobum ex Abrabami fiirpe defeenderant, amp; �f�deris focietate exclufi yidebantur. Illanbsp;enim fdemfua lobw fuflentauit,yteiw yerba capAi^.tefianiur: Scio quodyindex mew yiuit,e^�C.nbsp;Ter ^Klofem y erb figilia flurapromifiioni yeteri addidit Dew,facrificianimirum amp; ritw Leuiti-cos,qub magis in illiwfide omnes corifirmarentur.Trofbetxyerb eandem ex fuggefiione ffiiritw fannbsp;di mirifice illufirarunt^quando de omnibw yaticinati funt^quce Deifilio in carne manifefiando de'nbsp;buerunt accidere,EIf^ ergo Cbrifiiana fides omnium y etufitfiima, amp; conuincuntur btc omnes, quinbsp;illam bodie nouitatts nomine fujfiedam amp; inuifam facere fiudent, Obijciunt Uli nobis Tatres,Con'nbsp;cilia amp; Ecclefia autboritate.^t nos patres nullos in fide agnofcimw,quam quorum fides in firiftU'nbsp;ris probatur*.neqj ecclefiam aliam recifimw, qu�m qua ex Dei yerbo, quod infirifturls inuenitur,nbsp;'enata,ab eodem dependet atq^gubernatur. Et ideo Taulwfcripturas boc loco adducit,ne quls Tro'nbsp;f betarum nomine quofuis recifiat,qui fuafomnia obtriidunt, aut Dei yerbumfingat nonfirif turn,nbsp;amp; itafalfis illufionibw fefe dr cunduct amp; decipifatiatur.
Euangelij fub' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertio euangelijfiubieHum indicat,FiUum Dei lefum Cbrifium in carne manifefiatum. Elf,
ie�� Chnfius. ^utem admodum diligens in eiw deferiftione, eb quod bac ad amflificandam euangelij dignitatem facit.Trimb Filium Dei yocat,yt eiw aternam amp; yeram diuinitatem exprim�t^ Deinde eiw ins^nbsp;carnationem attingit,quandofadum dicit,quoadcarnem,exfemine Dauidls. Ita yerbfarttm eosnbsp;confutat,qui ilium carnem c�litw attulifie,non ex Firginis fubfiantia afijumpfiffe aiunt:partim eo'nbsp;rum quoq^ impur am fententiam refellit, qui eum ex bominis congrejfu conceftum arbitrantur. Fa-dum enim dicit exfemine,id elffo�eritate Dauidls,nimirumjfiiritw fandi yirtute,qut 'Mariamnbsp;yirginem facundam fecit,ytabfq, yiri congreffuconciperet atqfpareret.Dauidts y erb meminitfrO'nbsp;fter fromifiones,qua iMefitam exilliwfiirpe nafciturum docebant,amp;yulgb tarn nota erant,yt �nbsp;flerifq^ Dauiddfiliw diceretur.�t ne incarnatio aliquidUli detraxifie yideretur, in ea quoq^ non obnbsp;four a diuinitad argumenta eluxiffidocet,quandofubijcit' Declarato filio Deiin fotentia,fecund�mnbsp;Jfiiritum fandificationls,perrefurredionem mortuorum. Senfw elf, Deifilium bominem quidemnbsp;fadum effe ex Dauid�profapia, eundem tarnen in ajfumpta carne diuinitatem fitam euidentifiimisnbsp;te�imonijs declarauifife.Ex bd autem tria potifiim�m adducit. Trimum efi dtwa�tis, idefi,potentianbsp;flue yirtw,per quam Taulw facultatem miraculorum intelligerefolet, yt in priori ad Cor. cap. il-cIfyidere.Etipfe Cbrifiwbac yoceineademfignificationefrequenterytitur.FLam Mat.y.malanbsp;frug�s dodores loquentes inducens,illos in noutfiimo die diduros ait inter alia: In nomine tuo mult aSnbsp;efi,yirtutesflue miraculafecimw. Item 'Mattb.li.de Galilaaciuitatibwdicit*. Siinnbsp;Tyro amp; Sidone fada fuijfintd^duugtucn,id e�,yirtutes y el miracula,c�c.Et buiw generis multanbsp;apudEuangelifias amp; in fid.libro occurrunt. Flon temere aute Taulw inter diuinitatls Cbri�i at'nbsp;gument a primu locum miraculls tribuit,quando bac ilium propria yirtute edidifie confi�t, amp; promnbsp;de in illo aliquidbomine maiw declarauijfi.Alterum argumentu elfffiiritw fandificationls,quemnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ita yocat ab efiedu.Hunc enim darefiliw Dei efi,quo nomine Tetrw ilium Dei donu, yocat. Dedit
yeroeundem Cbrifiw difcipulls,quod fore olimpropbeta pradixerant.Tfal.i^.Ioel.i, Ergo Deu^ fit oportet. Tertio loco ref�rredione mortuorum adducit,ybi non ipfiw modb Chrifii refi(rredio,fe^nbsp;per
-ocr page 61-HOMILlAir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
� er ip�ftn olim futur a omnium mortuorure�ifcitatio intelli^enJa yidetur.l'''f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^f propria yir
tute refurrexity ita olim eiuf yoce euocatifurgent quicun^^ in monument�funt : quod ip/um quot;vitis amp; morcti domtmu habere teflatur. At quia hoc quoq^ penesfilum Deum efl,no obfcure ex eo Chrifii di-^nbsp;limitas afferitur,Et ideo hoc argumento ipfe Ioan^^t'tgt;titur,amp; adhuc in terris agens aliquos ex mornbsp;tuis excttauit^yt � talem ej� probaret.Habet ergo locus hic plenum le� Chrifii defi:riptionem,qu(enbsp;amp; T)eitatem ipfiM aternam amp; humanitate y er am comprehendit^ At quia de hisfiepe alias didumnbsp;efi.,ea nuncpaucisperfiringimus. TAunc aute obferuari debet,euangelio folum lefttm Chrifium tradi,nbsp;aternuyerum^ T)ei Filium,qui propter nos homo fa�lus omniafecit,quee ad humant generis redem-*nbsp;ptionem pertinebant.At quia euangelio falutis do^rinam perfeCl 'e tradi certum efit^no Chrifio connbsp;tentifint quicunq^feruari yolunt, nec quicquam extra ilium feire autfapere 'Velint,qui nobis � Deanbsp;fapientia,iufiitia amp; fanHificatio faClusef^^ Flam ciim eb yfq^fe demiferit Dei Filius, detefiabilisnbsp;ingratitudofuerit,tllum fiernere,amp;eo reliClo circa hominufuperfiitiofirum figmenta occupari.Exnbsp;citet nos prxterea huius conffderatio^yt ipfi quoq^ adquteuis pro illo fubeundaparatiftmits,quipronbsp;pter nos in affitmpta carne extremam ignominiam amp; dir os mortis cruciatttsfubire dignatus e
Elis autem tn Euangelij commendationem interpofitis, redit ad apofiolatum �um,amp; quod de Pitulasfuititt UO fuaadhunc yocattonefrius obiter dtxijfe yidebatur, nunc clarius expontt. yerb ifia^rcecea ajjerihnbsp;dentibusconneHit, quot;Vtamulosfiios forttttsconfutet,eosqj inipfum Filium Deipeccareofiendat,quinbsp;abhocyocatum afiernentur. Et docemurFauliexemplo, licere nobis interdum,yt dignitatemno--(Iram confianter tueamurtquando nimirum hac cum Dei gloria coniunlia efi^ Tdemenim Chrifiumnbsp;�0� femel feei�e confi�t,quo nihil humilius aut modefiitts ynqaam in terris fuit,Et reuera non humtnbsp;its aut modejli,�dgloria Dei amp; publica falutis profiitutores�nt,qui feipfos amp; funHionem�amanbsp;quouis conculcaripatiuntur. Sed audiamus quam modefi� fiimul amp;grauiter Faulushanc caufamnbsp;�^gat. Fer quem accepimus (inquit) gratiam amp; 'apofiolatum in obedientiam fidei, inter omnes gen-*nbsp;tes,pro ip�us nomine, inter quas efiis etiam y os, yocati le� Chrifii. In quibits yerbisprimb obfer^*nbsp;uari debet, qubd apofiolatum amp; omnem quam in Chrifii regno obtinebat dignitatem , adgratiamnbsp;Dei refer t, ceu caufam principalem. .^�gnotnt ergo fe tantafunClione indignum ejfe,quod alibi di�rnbsp;tefatetur.Flam inpriori ad Corinth.iqi.cap.ait: Flon fum dignus qui yocer iA.pofiolus,proptereanbsp;^ubdperfecuttts fum Ecclefiam Deifed gratia Dei fum id quodfum.Atqui eadem efi omnium alianbsp;����� ratio, qui in yerbi minifterio yerfantur, quando confi�t hominem animalem nonpercipere eanbsp;qua junt�iritus Dei, amp; proinde multb minus ex fiipfi infiruKum e�e,yt ea alijs tradat, Ideo in o-i-inium minifirorum perfona accipi debet, quod idem Faulus inpofieriori ad Corinth.cap. ^.fcribitZnbsp;Fiduciamhuiufmodihabemusper Chrifium apudDeum: Idonquodidonei fiimusexnobtsipfisadnbsp;togitandum quicquam,yelut ex nobifipfis,fid qubd idoneifumtts,id ex Deo elf', qui fedt yt idoneinbsp;ttiamelfemusminifirtnoui tefiamenti,t^c.^tquoddeyerbi mini�rts dicitur,idad�queq^tran�.nbsp;ferredebent, quicunq^� in altiori aliquo gradu confiitutos aut don� prafiantioribus infiruHos eJ�nbsp;�ntiunt.Ad omnes enimpertinet. Quidhabes quodnon accepifiil Et quia Deus nemini debitor efl^nbsp;ex gratia habemus quicquid illelargitur,fic^ nobis omnis gloriandi materia eripitur. Quoadyer�nbsp;minifierium yerbi,obferuentprimiim minifiri ipft,hanc fingularem Deigratiam ej�,amp;proindepronbsp;uinciam �am fideliter obeant. Difcant item Theologite candidati, qui y el parentum liber alitatenbsp;yel ex Ecclefia arario educantur, ytaliquando y erbt adminifiri fint, Dei gratiam agno�ere,neqjnbsp;Hits graue fit ab ipfafiatim iuuentute mundi fiudia relinquere, �r fe totos Deo atque Ecclefix eiusnbsp;confier are. Habet enim hac gratia amplifiimas pramij ccelefils promifiiones^ de qutbtts ipfe Dominus �Matth,�i.^.amp;st^.difierit. Freeterea quicunq^ minifiros yerbioderunt,eb qubdfe ab Ulis corripinbsp;fenttunt, ij intelligant fi gratia minifiros odijfi, amp; proinde dignosfe effi, quos iufia irapro meritlsnbsp;ipfoi�ttmfieuspuniat.
finem quoque apofiolatus tir minifierij ecclefiafiici Faulus indicat,quando fe huncac- pintt ceptjjenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inobedientiam fideipro nomine Chrifii,idesf,pro ipfiusgloria,ythac omnibus innote~
fcat,regnumq^ eiut ad omnes propagetur. Elf enim obedientia fidei afifenfus ille, quo Dei yerbo ex animo credimw,lt;^ eiufdem yoluntati nos totos fubifiimus.Ita hanc ipfe Faulus exponit x. Corinth,nbsp;lo.ficfinbtm. Arma militia noflree non carnalia funt, fid Deipotefiate yalida, amp; ad fubuerfionem
a 4
�
-ocr page 62-CAP. I.
IN EPIST. AD ROMANOS.
munitwnum:dum rat'wcinationes euerttmuiiOmnemqjfitblimitatemy^ua extoUitttr nitierjtti cogfii^ tionem 7)ei,amp; captiuam du�minomnem (ogitationetnadobtdiendum Chri�o.Et hxcilia oiedien-tianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam fcripturx fan^�x predicant,non qttam ^onachi �Vouent^autqtiam T^manenfis ext*
qui de nece�itate falutds e�e clamant^ ygt;t omnds anima l^mano �Pon�fici ful/ijciatur.^^od ft �vero Euangelij�n�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnesper�dem Chri�o obediant,confutanturfimul hoc dt�o omnesfu^
per�itiones quas exfemetip�shotnines�ngunti amp; bonxintentiondiprxtextuexcu�triarbitranturt Sedde h� alibi commodiia dicetur.
� mari ^�q^ ad mare regnattirum e�epradixeranr.Pduare di�:ipul� quoq^ didiumfuit'.'Docete omnes gentes,amp;c^Item\ Exttein orbem yniuer�tm,amp;predicateEuangeliumomnicreatura. dmprimdsnbsp;tarnen hoc ad Taulumpertinebat, quem Dewpeculiari mandata ^po�olum amp; doBoremgentiumnbsp;conftituerat.Huius �ner'o inprafenti meminit, yt�:ribenditemeritatemexcu�et,neuearrogantiornbsp;^ideatur,qui literaS fuas T^mam �vfq^ tranfinittatilibi tune erat caput Imperij.Ideo non fine Em'nbsp;pha� ad illos fadla �gt;4po�rcphe ait: Inter quas e�ds etiam y)os,amp;c,^a� dtceret, ES^ quidem 7^'nbsp;ma terrarum (� gentium domina, amp; magna eS^pa�im T^manorum ciuium dignitaszat eademnbsp;y OS no exi ipit^ quo minus Euans,elio amp; re^no lefu Chri�i perfidei obedientiam �tbijtiamini. Tdam
plts�perbiunt. Hicerteomnes�demle�t Chri�icumper�narumre�e^u habent.^quodlacobtsf
Sed yideamus quibus nominibus aut titul� credentes dignetur.'Primttm dile^os Dei yocat^t� ita eos de �alut�principio admonet, quot;Harn�c dicuntur �deles, quia eos iam inde ab xterno dilexitnbsp;7)eu4ifua^ illos gratia prauenit,quot;sgt;t nondum natos eligeret in Chri�o ad regni�ui hxreditatem.^onbsp;Chri�usre�ietens dieebatxSic Deusdilexitmundumt^t�lium fuum^nigenitumproillo tradernbsp;ret, amp;c. Toan^�^,Eutrtit hoc omnem no�ri meriti�dueiam. �^id enim in n^� �uiffe dicemus,quodnbsp;fummum illudbonum adno�ri dileCiionempermouere debueritS*Aut quidhuiusinnob� effipotuihnbsp;priu�quam in rerum natura e�emus f Huius aut e�tderatio dulci�imam nob� confilatione adhibetnbsp;in tentationibus^Quia enim nos priufquam effimusdmb cum filii ira efiemttSidilexit Deus,fieri notsnbsp;tos complenamur,quos tue pro fu� dile�l� agnofieredignatur.Demde E^catosJanaos dicit.Sane�nbsp;yoxnonper�edionem�gni�cat�edeum qui Deo con�ecratuseS�^.Iterum quot;^erb �^ocation� memini(gt;nbsp;yt de huius�ne illos admoneat,qui eS�^ �vt �anCii amp; Deo con�ecrati�imusfidquod yita totiits inno'nbsp;centiam amp; omnia aliabomin� Chri�iani o�ieia comprehendit^ Dotet hoe Taulusmult�in loc�gt;
(um
l� O M I L I A T r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5*
ttwi maxime ad Tttttm Cap.x.Jic fcrilenst Illuxit emmgratia ilia 7)eifaltitiferd omniht! homini^ ltn,erudiens nos^ytabnegataimpietate amp; mundaniicupiditattbui,moderate amp; iufl'e amp;fi�yiua-mt� in prie�nti�eulo^ exp�diantesbeatam illam �em-^amp; illujlrem ilium aduentumgloria magninbsp;Uhus 7)ei amp; Seruatorts nojlri lefu Chri�t.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen ignoramtn^nos adperfedlam illam qua not
decebatfandlimeniam pertingere nonpojje,quoad in carne yiuimu^.Sandlttamen dicimur amp; cenfe^ mur,quoad �dei noflra fundamentum retinemtts^neq^ nos � Chriflo diuellipatimur, qui nobis � p�trefandli�catio fa�tts edf^ amp; qui idem fuo Spiritu carn� reliquias mortificare fat agit ne in nobisnbsp;dominium obtineant. Interim meminerimuSj hie eos confutari,qui Euangelio fidei in Chri�untnbsp;profe�ione ad peccandi Ucentiam abutuntur, aut eo nomine Chri�i doHrinam diffamant, quod bonis operibtis inimica fit^ eirfecuros faciat homines, quos aduerfus fatanamperpetuo yigilare dece-^nbsp;bat, Sed plura adiierfits horum calumnias ipfe Eaulus alibi dieet, yt huic loco nunc in��ere non'nbsp;ft opics.
Sequitur tertiaparsinferiptionis j quam his yerbis abfoluit : Gratia yobis amp; pax � Deo patre Salutatio esquot; be no�ro,amp; Domino left Chri�o. Elf hac faltitatio fue benedidlio tgt;4po�olica,qua ijffsmprcp� yernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S.po-
bis in epiflolis omnibus ytuntur. Id y erb ex C hriflt mandatofeei�e yidentur,qHi illos pacempreca-iu�erat domibus,in quas diuerterent. Mine enim facile colligebant, abfentes quoq^ amp; ignotosper liter as non finefau�a amp; lata falutatione compellari debere. Eluntniini yerb faciunt ad concilian-dam beneuolentiam eiufmodi falutationes,yt initio monuimus,quare apud omnesgentes in yfa fue-
Quoad tarnen Jipo�olos aliud quoq^ conjiliumfiiit �iritus fanSi,qui ipfa �atitnfalutatione �tiangelij fummam amp; bona illa omnia comprehendi yoluit,quorum nobis Chri�its author elf, ytnbsp;intelhgerent omnes,qud ex ^^dpo�olorum dodlrinafue pradicatione�erare deber�nt. Ideo ea precatinbsp;fur illi^ quts reliqua omnia in fe continent, Gratiam nimirum amp; pacem. Gratia enim nominegra-tuitu4 Deifauor fgnificatur,quo nos ills complediitur,qui natura fill] ira amp; inimicifumus,Sub pa-^is autem yocabulo Hebrai omnia qua ad hominis incolumitatem faciunt,imprimis yerb animi amp;nbsp;tonfientiatranquillitatem erga Deum,intelligunt,I�aautemaDeopatre amp; Domino lefu Chri-fio Taulus T^manisprecatur, quia ex y no Deo promanant per quot;Tdediatorem lefum Chri�um,fnenbsp;quo neq^ cum Deo recGnciliari,neq^ alicuius boni confortes fieripoffiimus. Indifferenter tame hie Chrinbsp;fium cum Deopatreconiungit, yt huncpatriaqualem amp; eiufdem cum illopote�atis, adeoq^ynumnbsp;fft o�endar.Qff^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefjs pa�imprecantur yipo�oliffuo exemplo docent,qua nam yera
dia amp; folida bona fint, m quibus acquirendis omnes occupari debeantihac nimirum, yt Deo recon-ciliatipace animorumfruamur. Docet hoe. rerum experientia. Mam etfi multi opibios abundenti multi apudmundum in honorefint amp;pretio,multi yidlorijs clari extra omnem teli tadlum con�itu-ti effeyideanturtomnes tarnen i�iinfelices amp; mi�ri�nt,ni� Deopropitio ytantur,amp;deeiusgratianbsp;intra con�ientiamfuam certi atqffecuri fnt,tgt;ithuius Tvlediatornobis ynicus elf le�ts Chri�us,nbsp;qui per Euangelium feipfum amp; bonafua omnia nobis offert, amp; quafi expanfis brachijs ad � omnesnbsp;inuitat,qui laborant amp; onerati funt. Ip�im ergo audiamus,ipfiim fequamur, �* in ip� beati yere^nbsp;felices erimusJlU debetur benedidlio,honor,gloria amp;pote�asin aternum.Amen,
H O M I L t A in�
Imprimis quidem giatias ago Deo meo per lefum Chriftum fupcr Omnibus uobis,qu�d fides ueftra annuntiatur in toto mundo. Teftisnbsp;enim mihi efl:Dcus,cui feruio in fpiritu m'eojin Euangelio Filij ip�us,nbsp;quod indefinentermentionem uefi:rifaciam,femperin orationibusnbsp;*neis rogans, ut fi quo modo tandem aliquando profperum iter mihinbsp;detur exuoluntateDeijUeniamaduos. Expeto enim uidereuos,utnbsp;aliquot! impertiar uobis donum Ipiritualead uos ftabiliendos. Hocnbsp;eitj utcommunemconfolationem percipiamapuduosper mutuafflnbsp;fidem,ueftrani �mul �lt; meam.
/
-ocr page 64-CAP. I.
IN EPIST. AD ROMANOS.
Dixitnuper Tau�Minepi�olahuiitf infcriptione,quxcunq^diBunecejjaria erantei,quiadio' mines antehac ftbiignotos feribere inflituerat^ Dij�eruit enim de fei^fo amp; a^oflolatu �tOtnbsp;cuiit4 authoritatem probe yindicauit,quot;Deinde Ettanzelij firnmam propo�tie^yt ma^is attentos red'nbsp;deret.quot;Poflremb de T^mani^ ea dixit^^uxfatis euidenter o�endunt,buitu epiflolx cognitionem adO'nbsp;mnium temporum amp; locorum Chrifltanos pertinere, amp; proinde ab ill� contemni nullo modo po�t,nbsp;Sequitur nunc exordium^ quorurfite beneuolentiamcaptat ddigenti amp;prolixa fuierga illos�udijnbsp;commemoratione^quoderibm argumenti^ declarat, quot;Primo enim fi ex illorum�ilute gaudium pet'nbsp;cipereait, amp; hoc yer� abs fediciprobat, quando pro illisgratias agat Deo,quiipfosilhtminare di-gnatusfit. Secundopreces fiuasadducit^inquibua dhsindefimenterDtoc tn nendet. Tertio ardenSnbsp;ip�s quot;vifindi delideriumprofitetur.Q^.a quot;verofingul^ bi�e multa in�tnt yt lia amp; neceffaria ob�r-uatu,defiinguli^ ex ordine dicemtn.
Paulusaliortim nbsp;nbsp;nbsp;^oadprimum jic�tibii'. Imprimis quidemgratias ago Deomeoper Tefium Cbri�um�uper O'
fdute fandet, tnnibuaycbis.rlr!:, Deum fiium'vocat, non quod hunt fiibi proprium yendicet aut Deumquendant fibipeculiarcm fingat,fied ex more fiin^orum loquitur^quos�en�ts diuinx bonitatis mouet, yt huiitsnbsp;amore amp; certafiducia abrtpti�^um dicant,quem non minus alijsquoqj fiui fiimilibus communem e�enbsp;fciunt.EI^autem hoc animi non beneuolimod�^fiedyer� Chrifliani argumentum,quodaliorum Ja^nbsp;lute ita^audet, quot;Titpro Ulis 'Deogratias agat. ^ia enim pijcum fide charitatem coniunifam hd'nbsp;bent�eq^ ip�os ynum amp; idem cum alijs credentibus corpus e�e norunt,fic ye alienisfionis perinde yfnbsp;proprijs gaudeant:maxime� ea ad Deigloriam amp; publicam multorum falueem yideant pertinere,nbsp;ex quo bonorum genere omnino erat T^manorum fides, de qua hie agitur. Ex eo autem colligere li'nbsp;cet, quo loco haben debeant tnuidt, qui aliorum commodis dolent* e 'o quodfiibi decedereputant quit'nbsp;quidalijs datur. Hi ytfieacorpore Chri�ialienos e�ejroduntdta Deum qiioq^ non re^� nouerunt-Si enim hunc inexhaufix liberalitatis e�e ficiret, nullu ex aliorum felicitate dolorem conciperent,fiednbsp;potius eins confiderationead fidem amp; cultum Dei excitarentur. �t fi de tllis hoc yer� dicitur,quinbsp;yulgari inuidix fafeina corrupti aliorum commoda iniquit�sferunt,quales obfecro cenferi debenc,quinbsp;totts animis ringutur, fi quamplurimosadfidem Chri�iacc�dere ttsr hu tts gt; egnum mdieslatiMpronbsp;pagari yideant i* e contra yer 'o impiorum �tcce�ibus gaudent, amp; ex Ulis contrapios exultandi oC'nbsp;cajionem arripiuntfSunt hi aperti glorix amp; Dei publicx fialutis ho�es, amp; indigni qui inter Chri�i^nbsp;ni nominis profe�ores locum aliquem obtineant.
A ^dtiavwtrii� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedyt ad �aulum redeamus,ob�ruatu dignum esf,qubdquiinfinitis laboribtts amp; nouis quO'
attioneorditur fjdle periculis exercebatur, non tarnen � querelts muliebribus, fed � gratiarumailione epi�olam hat orditur. Itrio hoc ip�um in plerifij^ alijs etiam obferuat. Ergo non in ea modb re�exit,qux carni mo-le�aerant,�deaquoq^ bngt;ulobferuauit,qt!X adregni Dei amp; publicx falutupropagationem facie'nbsp;bant,ideo^in medijs affiiCUonibtts inuenit quogauderet,eSr de quogratiasageretDomino.Exemplinbsp;huius generis mult a in Jat rts liter is occurrunt,yt in lobo, Dauide amp;fimilibits,quifere precesfuasnbsp;gratiarumailione inchoant.Facit idem Fetrus infua epifiola adeos firipturus,quihinc inde di�er�nbsp;procul dubio innumeris mole�ijs excruciabantur. Et fanenulla tempera tam iniqua �unt,qux nonnbsp;luculenta nobis exhibeant diuinx bonitatis argumenta, quxfiobferuemtis, non facile contra Deumnbsp;murmurabimus. ,gt;dtfi pro alienis bonis gratias Deo agunt fanlli, quanta magis id nos pro proprijsnbsp;facer e conuenit f Exigit hoc natur x lex, qux gratitudinis o�ieium infini/tis exemplis com mendat�,nbsp;idem Deigloriapofiulat, qux omnibus commendatifiima e�e debet: adhx pr pr xfalutis cura, ytnbsp;nimirum confideratione beneficiorum Dei excitati,jjfdem rell� ytamur,ne ex tio �:obisfint,qux illtnbsp;nobis contulit,yt falutem noftram adiuuent. Sunt autemgratix �agendx Deoper Chrifium, yt itanbsp;per eundem %lediatorem ad Deum referanturbona omnia,per quem ea accepimus'.d ojui facile fitnbsp;yt aliqua nobis obrepensno�ri meriti fiducia,ipfam quoq^ gratiarumailionem inficiit, esr Deo mi*nbsp;nusacceptam reddat.Et hxc quidem de quot;Paulo didla fint,
In�Komsnis fis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�TLunc P^manos quoq^ iti�iciamus,in quibttsprimum occurrit, quodeorum fidem in toto mun*
des ^xcipue nbsp;nbsp;nbsp;antiuntiari yel prxdicari dicit. jdtqui multa alia er ant,qux in illorum common dationem did po
prx icatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuitijs,y}�lorijs, potentia rir totius or bis imperio prxclari effent. Sed Paulus omnil ttf
i�isfidem in Chrtfiumprxfert, amp;quidem merite. Externa enim illa temporaria amp; caduca funh netjt
-ocr page 65-HOMILIAITT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
a�iqtiid�dDeum nolisconcilian�umfaciunt^ Fides autem Deifromi�ioniltiS ceele�iltisio-nis nititur, qua neminem fallant, fttnulq^ T)eum nobispropittum reddit ,fine quo huiw feculi bona nocerepotitts quamprodefje folcnt ,Si qui es^go laudem amp;gloriamflabilem quarunt,ijfidei yerafinnbsp;deant:amp; qui illamj�mel confecutifum,de ea retinenda ferio cogitent,ne cum ta falutemquoq^ amp; quot;vinbsp;tam amittant. Fleq^ enim ynifemper loco alligata e^ fides^neq^ ah externa alicuiusgentis aut yr-hisdignitate dependetfedj�pe fitf^t qui propter banc omnibus admirationi fiutrunt^o�ea turpiternbsp;deficiant, amp; apud omnes ignominia extrema notentur. Capernaum eert� Chri�us adcttlos yfqi eue^nbsp;^um dicit, quando ip� bojfitium prahebat: fed id em ad inferos yfi^ deturbandum minatur propternbsp;ingratitudinem,qua collatum fibi falutis beneficium non agnofiehar.Qute autem hodie fit '^mantsnbsp;Ecclefia conditio,cuius fides Fault tempore tarn Celebris fuit,non opus dicere,cum ea pijs omni^nbsp;bus nota fit. Quod ipfiim de Orientis Ecclefijs omnibus did poteff^, in quibus olim .ripe�oli tantonbsp;turnfuccejfu docuerunt.Qua exempla ytinam Germania objeruaret,quam pofiremis hifee ttmpori-ius Euangeli] luce primam illufirare dignatus eilf Deus, Sedpericulum e^,nt aliquando in nobisnbsp;ttiam impleatur quod Dominus dixit.Eruntprimi nouifiimi^i�c.
Deinde, in toto mundo Eomanorum fidem pradicari dicit y^pofiolus^ Atprocul dubio eadem Fides RotHOftit plurimis,aut etiampiertfq^,dijflicebat. Imo tune temporis rerumpotiebatur KerOilibidinis amp; cru^ in toto orbe ti,nbsp;dtlttatis mon�rum,qui primus contra Chriflianosperf�cutionem mouit,nbsp;nbsp;nbsp;tn yrbe initio faClo (yt
Corn. Tacitus �ribit)multos crudeliter occidit,lgt;t ex yrbif incendia conflatam inuidiam in illos de~ duaret, SedFauluspiorum tefiimonia totius mundiiudiciopraferf.quodnos etiamfaceredocet,nenbsp;illisplacere y elimus,quibus nihil placet quoddiuinum amp; fanBum e^. Imprimis autem elucet htCt_nbsp;quanta Misfit Euangelicteprcedicationis. Flam yt ex Cap.iq^.conijcere licet, fcripfit epiflolam hancnbsp;Faulus in pofirema profeClione, qua collatam � �Macedonia amp; fAchaice Ecclefijs pecuniam Hie~nbsp;^fgt;folymam detultt,quod faClum fuiffe confi�t circa annum � conuerfiotie eins yigefimum fecundumnbsp;��f tertium. ,Atintratantillitemporis fiatium eo'nfq^ profecit Euangelijdodrina,ytnon modonbsp;Ptr omnes ?^mani Imperijprouincias Ecclefite confiituctefuerint,fed in tpfa etiam yrbenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ec-
defia efi'et,cuius fides in toto terrarum orbe celebrabatur. Quodfieri nonpoterat,nifi confefiionefi.-dei,quot;fitlt;e innocentia, morum difciplina amp; beneficentia in fanllos illufirisfuiffet, Fuit hoc opus Dei fingulareamp;fitmma admiratione dignum,fi cogites quam multa obfiarepotuerint 'Epmants,qub minbsp;tius ad Chrifium accederent. Erat penes illos orbisfere totius imperium,amp; immodica potent ia cumnbsp;opiius inexhaufiis coniunlla,non luxum modb amp; Ithidinem inuexerat,fedeb infolemia illos addtt-betrat,ytfuos Imperator es in Deorum numerum afcriberent,de religione leges ferrent nouas,amp;pronbsp;fnoarbitrio Deos alios reciperent, alios ceuculruindignos fafiidirent.Interim nufiiam alibi magisnbsp;tegnabat idololatria.Tt enimgentesfere omnes deuicerant, it a deui^larum Deos in 'vrbemJuam denbsp;ferebant ,fiulte nimiiim ex ijs auxiliumJf er antes, qui priores fedes atq^ cultores defendere nonpo-^nbsp;tuerant: quod ipfitm olim in Amafia rege Dominus per prophetamgrauiter reprehendit. Citm y erb j,nbsp;tnfina Cr infatiabili cupiditate Deos fuos indies augerent,folum y erum Deum,qui � Chrifiiants co-ltbatur,noluerunt admittere: nimirum qubdhoc admiffo omnes alios abijeiendos effeaudirent,ficutinbsp;de Hits D.Augufi.annotauit.Imb yt Tertullianus fcribit,ctim Tyberius Chrifium pro Deo colen-dum effe decreuiffet,Senatus decretu hoc refeidit, amp; iam Senatufconfulto Chrifiiana religio ex y rhenbsp;profiigata erat.Itaq^yixpo�ibileyidebatur,in eaEcclefiam confiituere,qu�fidem inChrifiupublinbsp;teprofiteretur. Qubdfi Apofiolos amp; omnes eosjfielies, qui tunc temportsprimi Chrifiureceperant.,nbsp;0quot; �HBz/ej� pa�imprtsdicabant,non minor difficultas occurret.Erant enim hi omnes ex Iudxts,quo-rumgens omnibus inuifa amp; exofa erat. Erant item homines obfcuri,pauperes,peregriniiamp; incertisnbsp;fedibus yagabantur.Quts ergoper illos e�ieipoffeffierauiffet,quod Tyberij Imperatorts authoritasnbsp;tmpetrare non potuerat fArgumentum y erb ddHrinx ifits hominibus non abfurdum modb,fed par,,nbsp;ttm f^^^�^fium,partim intolerabile yidebatur.Trxdicabant enim Apofioli Chrifium crucifixum,amp;nbsp;hune Del F�l^uns atq^ ynicum humante falut� authorem ejfe docebant, quod yt ludatsfeandalumnbsp;prabebat, ^^agentibus extremafiultitia effeputabatur,ficuti ipfe Faulus ad Cor,annotauit. Exi-gebat praterea Euangelium carnts morttficationem, hominis totius innouationem, morum integri-tatem, amp; fi^^^imoniam: quee omma nonpoterant non duri�ima yideri ijs, qui luxui,libidinif
-ocr page 66-CAM.
IN EPIST. AD ROMANOS.
come�ationibuf amp; omni 'vitiorum gentri � puerK ttj/utuerant. Terrufit tarnen fer olflacula cmnia yentw Ule quot;Domini,qui in Euangelio ffirat, amp; inuitti omnibuf Chrifii ailuerfarijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eC�
, (leftam talem con�itjiit^qua 'Paulo iudice aterna laude digna ejje yifa Debet nos horum con-�deratio confolart,ne ho�ium minis eJr machinationibw hodie terreamur^quihm ilUEuangelijcur-^ fum imfedire conantur. Et quia no�ro feculo huiusgeneris exemfla mulra vidimus,nos quoq^ Chnnbsp;�i 'ygt;iriutem �miligratitudinefradicareconuenit.
Paulus pro Ro Sequitur alterum arpumentum,quo (uum erpa Pomanos fludium quot;Paulusdeclarat, Contittif tnaats orat. inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� j rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j- - 7^
hoc freces,quas je fro uiis maejinenter fundere dtcitjd yero magna cumgramtate enunttat. J. e^ �is ei^ mihi (inquit) Dew^ cui�iruio in jfiritu meo,in Euangelio Filij if�w, quod inde�inentetnbsp;mentionem '\ie�rifaciam,�mfer in orationibus meis,amp;c.Deum diHorum te�em adhibet^adtoq^ in'nbsp;reiurando ytitur.Suo igitur exemflo Anabafti�as confutat^qui ex Chri�ifnecefto yiolenter detofnbsp;to colligunt nefas e�e iurart,amp;feccatum in eo�atuunt,quodin Lege amp;frofhetis inter confe�ion�nbsp;fidei fartes amp; yera religionis extrcitianumeratur. Simulautem Deum diligenter de�nit,quodainbsp;iuramenti con�rmationtm facit. Flam c�enditfe non e�e ex eorum numero^ qui temere iurant,eonbsp;quod yel Deos omnino nullos e�e^yel eosmortalium res nequaquam curarefibifer�taferunt. Diednbsp;ergo fe ilium Deum te�emfi�ere,cui iffe feruiat in�iritu fuo,in Euangelio Fill] tius,amp;c. Quo loetnbsp;non ofeitanttr frxterirtdebemtis,quoddecultu Dti,quem iffe UlifreeJitt,loquitur.Primtimjferuionbsp;illi(tnquit) in �iritu meo,idei^,�x animo amp; mente jjncera.Hoc enim fenftt�iritus hominis�e-queter injerifturisaccifitur. Interim re�ieere 'videturadjfiritualem cultum,qutm Chri�us Ioan�nbsp;4-caf.frtecifit-, yt afud eos fefurget^qui iffum imfietatts accufabant^ eo quod circumei�onem amp;nbsp;ritus legales imfrobaret. Qua� diceret. Et� htec omnia in Chri�o abrogata e�e doceam^ non tamettnbsp;Del cultum abrogo, im'o if je hunc colo in �iritu amp; quot;yieritate, dum me totum Uli confecrOjamp; circa estnbsp;exerceomtiffum ,qute externis certmonijs olim adumbrata fuerunt. Ethicillecultits Dei'nertt^nbsp;9sf^,quem jerifturafa�im commendat^ dumcorda circumcidere,fecuinos carnisaffeBusmaHareinbsp;f reces eirgratiarum ailionem Deoofferre, amp; Uli yiuentes ho�ias adducere iubet. Et in hisquidemnbsp;Paulum fedulum fui�econ�at.Secundb,feDeo firuire ait in Euangelio Filij eius.Hocneroad*nbsp;dit, quia adEuangelij mini�eriiim fracifue erat yocattts. Sunt enim, qui Dei cultores yideri 70'nbsp;lunt,amp;quoadreliqua omnia extra eulfam cenfertfo�unt,ctim interim officium nonfaciant,cui illo^nbsp;Deus dejlinauit, amp; cuius eos fracifuam rationem habere conueniebat. In fuam ergo 'vocationemnbsp;guli relficianr,amp;quod Dei y er ho iubentur,fidulofaciant, Simul'Vero admonemur,Euangelij frte*nbsp;dicatione cultum non quot;vulgarem Deo exhiberi. Per hanc enim regnum eiusdilatatur,amp; multi ex cfnbsp;roru fufer�itionumauijsadilliusobedientiamreducuntur,quonihtlillioftattusacciderefotefl,nbsp;�cutiChri�us in cuisferditte et ami�idenarij farabol�s docetdLuc.\q.At hinc�mulcolligitur,Dtlt;^nbsp;exofos e�eomneseos,qui Euangeli] freedicationemimfediunt,quodif�mPaultts ludaorumeX-tmflofrobat,!. The�al.x.Porr'oquoadhuiusloci�atum.,debethicobferuaricura Pauli,quam�^nbsp;Ecclejijs Chri�i fujltnuit. Quia enim �t a^fo�olumgentium e�efciebat,non modo fradicauit quot;vbi^nbsp;terrarum,fedin hoc touts fuit,quot;vt iamcon�itutas Eccle�asconferuaret.ldeo eafdem frequenter in'nbsp;ui�t, quot;vt �Horum Uber te�atur, amp; fer literas monuit atq^ corifolattts elf^, quosfer n�gocia inuifertnbsp;non foterat. �ddidit htsf reces a�iduas,quas ilium non fro �omants mod�,'Verumetiam fro alijinbsp;Eccle�js fudi�e,ex if�usadPhiliffenfes�olo�enfes amp; The�alonicenfesefij�ol� affaret.Hecfu^nbsp;feruacuam fuiffehanc cur am fatts con�at,� quidfo�er� temforibus inillts locts fa�lum �t cogite'nbsp;mus. Eadem ergo hodie etiam adhiberi debet, quanao non minora aut fauciora fericula fa�im im'nbsp;minent.Itaq^ fufeifianthancmagi�ratus,quosolim DeusEccle�a�iienutritios forefromi�t, i�tnbsp;^^.Iniitentur in eo reges amp; frincifes,quicollegiorum fundationibus amp;fublicts legibus te�atifunhnbsp;quanti Ecclefiam Chri�ifacerent.Priuatim quoq^�nguli curam hdc adfefertinerefurent, amp; i^^'^nbsp;liberosfuos,qui eccle�afeminariu funt,fanBe injiituant,ntcgraue illdsjit adhuius mini�eriumnbsp;cojecrare,quos ingenij don� in�ruBos e�e yident. Sed�u�ra de hts yerbafacimus,quando ex eccUnbsp;fite quide bonis fleriq, dite feere yolunt,fauci y erode eius conferuatione�liciti �unt. l^dinus ergo ht'nbsp;diefroficitur,quia in hac cura tam mini�ri quam magi�ratus amp; friuati omnes frigent.
F4�^Rowi�Moj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yero foti�imiimfetijf Paulus infrecibusfuis P^manorum wmintfFt� quo modo tart'
r * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem ab'
tertium fui erga illos fiudij argumentum quidem non yulgare,fi itinerts difficultatem,peri-^ (ula zir innumeros ^fo�oli labores animo recolas. 2de yero aliquid priuati comm�di captarenbsp;taretur,dtligenter amp;grauirer animi�ti fententiam exponit.Primo enimex Dei yoluntatehoc jibinbsp;obtingert cupit. 2ditnl ergo ex ^riuato affe��u agere inflituit^ fed fe totum eins 'i�oluntati ftbmiftt^nbsp;tx quo a^�iones no�rte omnesearumque fuccefin dependent. 2)einde,expeto (inquit) yos yidere*.nbsp;Ergo non Drbis�lendor^non lucri�es,non otij cuptditai,/id fanilorum illic agentium amor boc Ulinbsp;de�derium excttauit. Tertio fnemfui in�ituti a�ertitts declarans^ait*. Vr aliquodimpertiar quot;^obdsnbsp;donum fpirituale ad yos�abiliendos. Illds ergo non fibijpftprodejfe 'Voluit. 2de tarnen illorum coti-*nbsp;flantite di�idere quot;videatur, qua� correUuru^ quoddixerat^addit*. Hoced^^ quot;Vt tommitnent confola-tionem(alijexhortationem legunt.,amp; Graca Vox vtrumque�gni�cat)�ercipiam apitdvosper mtt-tuam fdem veftram�mul amp; meam.Et hac dicendo^tanti fe eosfacere te�atur^vt ex ip�rum col-loquio amp; exem�lo fi confolationem accipere amp; in fide magds confirmari po�fe�eret^ Confer cum hocnbsp;Pauli �udio Pontifices., quiip� quidem Ecclefias nullas inuifunt, legatos autem emittunt,qui Velnbsp;indulgentiarum nundinatione pecunias coUigunt, Vel inregumaults bellorum faces accendunt, amp;nbsp;nox videbts.nuorum fucce�ires�nt iirtyCir quales cenferidebeant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auodde reibCo dtcit jlboUo-^
natacarnino�rceinfirmitas, quam mundusamp; princepshuitts fatan facilepro�ernent, ni� nouli quotidie fidei viribus �i�entemur. Docent hoc fandorum exempla, quos interdum turpifiime la.-pfos fui�e legimus. Quod ergo difcipulds ad Oliueti montem dixit Dominus., Vt maneanf, vigilent
amp; orent, hoc omnibm diCium putemits. '^daneamtis itaque in �atione no�ra, in quam nos Vocauit Deus. Tigilemus aduerfts mundi amp; diaboli in�dias. 2^1editemur afiidue Dei verha,qua noscon.-filari eir docere po�unt. Locumdemus fpiritui,quemillenobtsaduocatum con�ituit.Oremusaj^i-due,ne nos in tentationibus fuccumberepatiatur. Spes autem omntsfita nobtsfit in le�t Chri�o,qufnbsp;bonus Ulepa�oreff^,amp; fiti fanguinispretioredemptasouesnunquam ex manibus fuis eripifinet�nbsp;Eluic debetur benediilio�sonor,gloria er pote�as in aternum.�men,
H O M � L � A tilf�
Nolo autem uos ignotarc Fratres, quod f�pc propofui irem'rc ad uos (Fed prohtbitusFum uFcp adhiic ) ut frutf�um aliquem haber� internbsp;uos quoque,licut amp;C inter rcliquas genres. Et Grarcis SC Barbaris,tumnbsp;fapientibus tum ini�pientibusdebitor fum. Italt;^ quantum in me^ft,nbsp;paratus fum uobis quoque,qui R.om� eftis,euangelizare. Non enimnbsp;pudetmeEuangeltj Chrifti: liquidem potentia Dei eftadfalutemo�nbsp;mnicredentijlud�o imprimis,tum etiam Graeco.
QJ'^oniam Pomani propter deuiCli orbis terrarum imperium in �tmma apudomnespopulos authoritate, amp; proindepro humani ingenij natura reliquis injolentiores erant, Paulus in
-ocr page 68-e A P. f.
Excufat fuatn ntoram,
IN EPIST. AD ROMANOS.
pradentefn ^eceat^ Ideontt^er fitttrner^a illos �udiutnmttkpsar^utntntds dec�araMt:^uedni� vnrum falute illorumgaudeat,fro jjfdem indefintnttr oret, amp; nihil perindtinyot� hahtat^qu�uinbsp;yt illos tor am quot;^idtre amp; conuenire po�it amp; 'ygt;t ytrina^ut tntttua confilatione in �dt confirmtnmf*nbsp;His nunz commode huitufiudij caufam frincipalem fwijcir.,fiquf hac omnia tx offi�ofacert doctf,nbsp;dr proinde nect�itatt q^uadam mouerii^t quod coram non lictf�iteris ad illos �riftis farciat,nbsp;locw hie di^ni�imuSiCUiw/ingula^artes dili^entiw confiderentur.
Trinntm fraoau^atione ytitur^qua occurritqua�ioni., quam aliqui ohijeerepottrant: Sitan^ to no�ri de�derio tener is, cur tuum ad nos aduentum hucufque di�uli�i i Dicit ergo ; quot;Holo autentnbsp;yos ignorare fratres, quod �afe frofio�ui Venire ad yos (Jedprohibit us �tm 'vfque adhuc) yt �u'nbsp;Sum aliquem haberem inter quot;yiQS qucqueiamp;c.ytri�imum (inquit) fJ� quoddico,amp; in eo mihi cre^nbsp;datis quot;velim^ Sa�tts enim yos inuifere�atui, yt inter yos qiioque aliquem Euangelica prxdicario'nbsp;nis amp; fideifruSum dtierj^er(m,quemadmodum inter reliquatgentes hucufquefeci, Sedprater ani'nbsp;mi 'ifoluntatem in hunc yfque dtem detentus fum. Quam ob rem mera hiec non mihi yitio yertide*nbsp;bet fed neee�itati imputari, qua objiitit^qub minus fotuerim facer e quod ynie'e cufebam, Eidetutnbsp;autem confultb reticere ea, qiitbus imfeditus fuit, ne de fiijfo aliquid diceret, quod arrogantis id*nbsp;Santia ju�ieionem�bi conciliaret, lgt;lam yt in K^iSorum libro yidere, T)eus UH nouas qttO'nbsp;iidie euangeli^andi occafones tn ^fta, 'Macedonia , Achaia e2r infinitis alijs locis obijeiebat, fajfnbsp;ttiam ex in�ituto itinere ilium alio yocabat �iritus, yt quando ex ,gt;ifta in 'Macedoniam rtenbsp;traSuseSf^,ctim if Je in 'Bithyniamfrofidjcifiatuijfet, ,Accedebant deinde ferficutiones, yincubfnbsp;carceres amp; alia huiusgeneris fericula, qua ilium altquandiu remorabantur, At quia dehisncutnbsp;foterat �ne iaSantia fujjicione yerba Jaccre, hoc yno content us eS^, quod fe frohtbitum ejfe di'nbsp;cit. Isleque of us erat flura adders, c�m iff us labores omnibus noti e�ent, amp; in omnium ore yet'nbsp;faremur. Irfitnt autem his yerbis, qua frofius in�eSa de quibufdam cognitu necejfarijs nosad^nbsp;monent.
EudngcUum no Prim�m, Euangelium falutis deSrinam nonfortuitb aut temerefedcerto 7)ei con�lio bet' fortuitopradis minibus o�srri, e^yt fre�nito demum temf ore Chri�usin mundum yenire debuit ,ita �nguld!_nbsp;cetur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque fefulis fua temf ora con�ituit Deus, quibus Uli fer Euangelij fradicationem ad regnifu*
conjorftum yocaridebuerunt. Admonentdehoc Trof beta, quando Chri�i aduentum amp;gentiut� yoeationtm noui�imis temforibus tribuunt. Et Taulus Athenis in Areofago concionem habens^nbsp;temforum articnlos iam ohm definitos eJfe te�atur ,e�c�im gentium fufer�ttiones refrehendi�ehnbsp;addtt tandem: Et tem fortbus quidem i�tus ignorantia di�imulatiSi Deus nunc annuntiat omntbfl^nbsp;ybique hcminibus,ytre�fifcant,e2rc. Abl.f^� Argumentumyero diuina in hacrefrade�inationt^nbsp;quodAfo�olinon temere yagati, imb ne frtuato quidemcon�lio in Euangelijannuntiaiionfnbsp;yji,Jed�irttus fan^iduSlum Jecuti Junt,amp; modb hie modb alibi Chri�um fradicauerunt.nbsp;autem ohm objeruauit Deus, hoc iffum non minus hodie abillo obferuari futabimus. Cur enimnbsp;gnum fuum ineertis yicibus y el mutari y el transferri fateretur,qui olim huius mundi r�gna certi^nbsp;temforum atque loccrum finibus circum�rif�t f Efus autem huitts confiderationis ei^duflt^^'nbsp;Trimb enim aduerjus tyrannorum conatus nos con�latur,ne his Chri�i regnum imfediri foJfefV^nbsp;temus. Etfrimiim enim luiu�is regni aut gentis temf us fatale aduenerit,quoillam Deus Euat^*nbsp;geiijluceillu�raredecreuit f�u�ra aduerfus ilium tumultuabuntur frincifes,neque f�tes fro�'nbsp;fient, quam�qui Solis ortum frohibere conarentur. Deinde cfficijadmonet,yt illuce�entimnO'nbsp;bis yeritatis doSlrinam gratis animis exeifiamust Ei^ enim hoc�ngulare Dei beneficium, amp;nbsp;(yt Chri�us loquitur) temf us eii^ yi�tationis no�ret, quod qui fraterlabifatiuntur,ij fo�ea nt'nbsp;quiequam Deigratiam Jalutiferam�bi occurrereoftabunt. Eeri�ime enim hicdid fotei^, quo�nbsp;de Occa�onefua Toetx olim fabulatiJunt, quam�onte cafillatam, in occifitio autem caluam e�^nbsp;finxerunt. R�ties ergo Euangelij fradicationem nobis o�^ert Dominus, totis animis nosadillagt;^nbsp;amfleb�endam excitari conuenit, amp; tune nobis illud Tauli in fo�eriori ad Corinthios occurrahnbsp;qui cum Deum afud JJaiam dicentem citauijfet, Temf ore aecefto exaudiui te amp; in die falut^nbsp;fuccurri tibi : mox infert : Ecce nunc temfus acceftum, ecce nunc dies falutis. Hoc (inquam)nbsp;8um �nguli �bijf�s occinant,ne idem fatiantur quod infelix Hierofoljma, quam Chri�us ideo e}('nbsp;cindendiHi*
-ocr page 69-HOHILIA 111 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S
t�ndendam foreprxdixit^quod diem yifitation� �t^enon agnoui�et. Luc.li.Qt� etiAm illudloait-nis �ptimopertinet, quod ludxis ait: ^aretii me,nee inuenietis � amp; ybi ego ero eo yoi noncot�-* ritis yenire.
Deinde ohferuari hiedelf et indefeffd TaulHn apo�olatu �o fedulitas. f^oluittsfape S^mam Sedfilftdt PtfU� pro�ci�i,amp;�pe impeditui e�i^ alio ilium yocante Domino.�^on tarnen de��it �^ro��to,ciim ho�nbsp;ud regni Chri�i propagationem y tile ej� �y/ideret. Etenim plurimum in eo momenti�tUm erat,nbsp;�^rli rerum domina,ytl totayyelfaltem maiori parte ad Chri�um conuerteretur.Imitentur hocnbsp;po�oli�udium finguliin fuayocatione,neque�atimanimumdefpondeant,�primusconatttsip�tnbsp;minus �ecedat^ quot;blam yt leremiasadt Cap^ ic* n�n e^l^ hominis yia �a,nec cuiufquam yt eat amp;nbsp;fgre�us fuos di�onat. Et Solomone te�e,cor hominis deliherat de yia fua, T^ominM autem dirigitnbsp;grejjum eius. Solet ahtem is frequenter diutiits differre quam nos yellemus,quod tasnen fuo temporenbsp;yult �eri: ftepe etiam alia ratione ytitur^qu�m nos infiituerimus� Eoluit olim ^hrahami po�erisnbsp;terram Chanaan po�idendam dare fed eofdempr�M perannos quadringentos peregrinari amp; in �r-ttitutem redigioportuit, �yit quot;Deiheneficium illu�rius effteeretur. Sic quot;Dauidi regnumpromi�rat,adnbsp;hoc autem illi quot;viam �rauit per exilium amp; fugam omnisj^ generis aduerfa, quee nihil minus qu�mnbsp;tegnumportendenyidehantur, Itain fatisquidemerati'vt 'Paulus l^mam'Veniret,nonautentnbsp;eo modo, quem ip� ammo �oluebat^ fedcaptiuum amp; ludxorum improhitate coaUum,yt ad Cafardnbsp;tribunal prouocaret, Efus i�orUm nobis hic �tf'tt quodno�ra'yiocationi conuenire feimus fedulonbsp;faciamus, amp; in omnem e�entumpdrati�mits, ne quam occa�onem diuinints oblatam negUgamustnbsp;interim Vei quot;ytoluntati not totosJubijciamus, in cutus manufumw quot;Vt lutum in manufiguli,ideoquenbsp;non obrmurmuremus � quam motam con�lijs no�ris Uleobijeit. Soletut autem nos,qubdytni^nbsp;hileum latet,quiip��ima ei^ fapientia�ta no�ri amanti�imus e^, amp; proinde nihil eorumnegli^nbsp;get,qu(eadfuteglori(eillu�rationem�S�no�ramfalutemfaciunt.
Po�remo caufamquoq^ con�deremus j q�x Paulum tanto de�derio ^mam ^idendiaccen^itt ^ufP^om�ue-t Plimirum y t inter illius loci fideles fru^um aliquem haberet,�cutiinter alias gentes. Ebintmdnbsp;tu de �ipendio libcraliori aitt muniribus fiue donis loquiputaUerit, Fuit enim hxeCupiditaS ab eiu�nbsp;mxirno alieni�ima, qui proprijs manibus inter dum lahorare folebat, ne quibus oneri effet. Sed�u^nbsp;^us nominePpmanoruminfide eir Eu�ngelij cognitione profe^um intelligit,ad Chrifli 'Verbare.-Ipiciens,qui .ripo�olis dixerat'.Ego elegi yosicir con�itui 'vos,'tgt;t abcuntes fruUum a�eratis,amp;�ttnbsp;^us tiefier maneat, [oan. 15', Et alibi eodem fenfu illos me�oribus confers, qui fru^um aliorum la�nbsp;bare amp; induflria�eminatum colligant, ioan,r[..Sen�s ergo ^erborum Pauli eif^-.yt quot;Ve�rum in fide profehfum meo etiam �udio adiuUem, tSquot; ita ex yobis quoquealiquem fi uBum Chri�o colligam,nbsp;cuius ego mini�er �m, FruBum ergo quiefiuir, non fibi,fed Chri�o, yt amp; eos qui iam crediderantnbsp;confirmaret, amp; nouos Uli di�ipulos adduceret. 2dam quot;�t boni prieceptores non alium fruCium�i la-^nbsp;horis magis expetunt,quam yt di�ipulos multitm profee�e 'videant*. ita ^po�olis quoq^ nihil opta-tius �ceidere potuit,qu�m multorum ad fidem Chri�i conuer�o. �urfuiyero P^manos cum reit�nbsp;qtiisgentibusconiungit, amp;idemabijsqu�dab �lijsrequirit. 'ddemoergo �bijp�immunitatem alt-quam in cau�fideipolliceatur,amp;fibiplus qu�m alijs licere exi�imet.Imo qui reliqutspra�antpo-ttntia, authoritate, eruditione aut �milibtis donisj hi fe Veo plusdebere cogitent, yt tarn doCirinAnbsp;qu�m exemplo multos alios illi adducant.
Ob�ruauit hoc inpra�nti Apo�otus.^am nC quidconfidentius dixiffeputetur,caufam di�t hu P^ulo neee�t'.�^ ius�bijcit,zir� neee�itati yrgeri te�atur yt hocfaciat,dicens'. Et Grxeis amp; Parbaris,tumfapiennbsp;tibus tum infipientibus debitor�m.Quibus yerbts argumentumfube Cf eiu�odiiQMCunq,publica **nbsp;cmniMm�luti ex officio confulere debent�js non licet yt aliquem negligant.Atqui ego in hoecon�i-^utus�m^'^t quot;verbum�lutii omnis l�ti amp; ordinis hominibuspradicem.Ergo quot;Vos n�gligera autpranbsp;terire non debeo, amp; quantum in nie esf,paratus �m 'Vobis quoq^,qui Ppma e�is,euangelis(are, Enbsp;autem urgumenti expeculiari 'vocatione Pauli dependet,qua Veus ilium gentium Apo�olum amp; donbsp;�orem con�ituerat. tn quam Ule re�ieiens ad Corinthios feribebat : Si eUangelii^em, non eif quhdnbsp;glorier : neee�itas enim mihi incumbit. Ea autem mihi eCf,nifi euangeli^t^em. lt;Adillu�rationemnbsp;quot;Veto argumtnti facit enumeratio, qua omnis generis homines comprehendit. Gracorum nomint
h 2
-ocr page 70-C AP. I, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. A D ROMANO S,
enim intelligitgentes^ ^uts difciplinis amp; lonis legibtu in�ruUx yitam degtint hone�iorem. �Barlti* ros aut em dicit homines incultos, qui ante receptam Chri�i cognitionem ^ro �uo arbitrio yiuebant,nbsp;adeb yt tum Ulis commercia habere non omnino tutum effet. Deinde�affientes eir in�pientes nomi-nat, amp; duobw hi�ce ordinibtis reliquos omnes comffeSitur. Vult autem ex his inferre ^^po�obtftnbsp;quod ciim haBenw limants nonpotaeritcor�m Euangeliumpradicare, neceffe omninofuerit il-ios per epi�olam admonere,yt �e debito erga illos ytcunq^ liberet. Vnde colligitar,hoc�cripto totatrtnbsp;Ettangelij doBrinam contineri�cuti ea ab ffpofloltspradicata fuit:amp;quodnihil docuerit Paulusnbsp;quam quod� Domino accepum Eccle�js cemmunicare debuit.
tuangelij com nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eacit autem hic locu4plurimhm adEuangelij commendationem, amp; illudomnibus alijs di�ci'
mendatio, nbsp;nbsp;nbsp;pUnis longepra�are docet. quot;ELam 'Vt � ELo�s Lege exordiamur^erat quidem illa diuinituspromul'
gata, diuinam yoluntatem exponebat, tgt;it eadem�olts ludats data fuitiamp;ab eins promi/?ioni' bits reliquie gentes exclu�e fuerunt. Philo�ophia yero^cuigentes yacabant,non ni�t acuti�imis in-genijs conueniebat, eo quodmulta contineretiqute non � quouispoffunt intelligi. Eadem e�^ Eheo-^nbsp;logice �chola�icx ratio, qua hodie apud Pontificios in pretio habetur^ quot;ELameam quoquenoncapbnbsp;unt,qui nonprius bonam atatts�uxpartem inphilo�ophorum libriscontriuerunt, �p�i-gt;qubdnequtnbsp;adELedicina ,neque ad luriffriidentia aut Mathematicarum artium �udia omnes �untidoneifnbsp;ELulla denique ars eS^, nullum opificium manuarium, quodab omnibus cum aliquo pro�eHuad'nbsp;difii po�it. Euangelium y erb, quo �aluti�era illarerum diuinarum atque humanarum cognitionbsp;traditur,yt omnibus prxdicari debet, ita etiam ab omnibuspoteS^ intelligi, quiintelleLlum �uuninbsp;per �dei obedientiam Deiyerbo fitbijciunt. Poffunt enim de huitts articults aut capittbus differertnbsp;non modo doLli amp; eruditi, yerumetiam homines illiterati, opi�ees, nautx, aurigx, mulieres,puerinbsp;denique, qui �epe ex Catechi�mo cum claris do^oribus non �ine auditorum admiratione diffutanbnbsp;EI^ hoc magnum bonitatis Dei argumentum, qui eiu�modi �alutis rationem in�ituit, qua ab O'nbsp;mmbus capipoteE^ e�intelligi. Debet ea nosadhuitts�udium excitare, neijslocum demus, quinbsp;ab illo yulgus hominum reijctunt, eLst in Chri�iana religione my�eria �ngunt, qua nemo �ando eX'nbsp;plicare,nemo item intelligsre po�it^.gt;ttqui non negamus regni Dei mji�eria humanum captum�u-perare: �d illius con�equendi rationem �mplicem amp; per�picuam in Euangelio tradi dicimus, � ctt'nbsp;ius cognitione neque pueri neque mulieres excludi debeant. Itaque omnium captui�e�e accommodent Ectle�arum miniftri,neque pudeat illos cum pueris qua� repuera�cere,amp;apudrudiores cra�nbsp;�iori(yt �c dicam) Elinerua yti,ne hos�ublimiori traBatione ab�ierreant. Fecit hoc olim Chri�us,nbsp;amp; Paulus olim Corinthios aliquandiu la^e cibabat, ctim �olidioris cibi nondum capaces effe yide-ret, Eieminerint denique mini�ri, �e etiam cum Paulo �apientibus amp; in�pientibus debitores effe-Eiirum y erb esj^ ab hoc tarn yebementer abhorrere Pontifices, quiPetriamp; Pauli �uccefioresnbsp;diciyolunt. Pratexunt quidemUlirudis yulgiignorantiamiCuminterimhocynummetuantintnbsp;yulgus yeritatis cognitione illuminatum dolos ip�trum intelligat, amp; ab Ulis �ece�ionem �aciat�nbsp;Itaque populum ad rancidas Elonachorum Legendas , imb ad muta etiam fimulachra remitquot;nbsp;tunt, quos laicorum libros effenugantur: digniip�plan�, qui ad Paalami afinum remittan-tur, yt ex illodi�cant non re�i�endum effe Deo, qui in Filij �ui cognitione omnes homines,y ultnbsp;in�itui.
noftpu Caterum quia �e tarn propen�um ad euangelit^andum animo effe dixerat Paulus, aliam quo^ Jui �udij cau�am,ex ip� Euangelio petitamffubijcit,quafimul iniquis de illo hominum iudicijs oc-currit.Ea enim e� illius coditio,ytplerojq^ hominum eiuspudeat,.cllijs enim ab�urdum e�e yidetufnbsp;a�olis�cripturispendere,amp; ijs fimpliciter credere,quorum certa ratio nonpo�it reddi.Alij�ultuftnbsp;eis iniquum putant, damnatis hominum yiribus amp; yniuer�s humana iu�itia operibus, in �vniutnbsp;crucifixi merito omnem �alutis�em collocare, amp; propter hunc carni mori,mundi amicitiam negli-gere, crucem amp; omnisgeneris aduer�a fubire,pra�entta bona a�ernari,ad�utura autem amp; � nemi-ne yi�a contendere. Ideo Epicurxi do^rina, banc rident,politici y erb homines yt �editio�am amp; bonifnbsp;legibtts inimicum damnant,hypocritx autem yt prorfitts impiam detefiantur amp; hofiiliterperfequun-tur'.yulgb item �ulti�imi mortalium effeputantur,quihmus caufiam tuendamJufiipiunt..gt;4tomni^nbsp;borum�ententijs Paulus Euangelij definitionem opponit,dicens : ELon enim pudet me Euangelij
-ocr page 71-H o M I L I A Tlir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
Chri�i ��i^uiilem pottntia Dei eS^ ad falutem �mni credenti, ludxo itn^rim� i titm etlatn Graco^ It a. �gt;eero de femetipfo loquitur, quot;^t �mul illos etiam officij admoneat, fie hominum authoritatem amp;nbsp;fituorem Euangelio praferantineiieif�s huius pudeat^pro^ter mundum, quide diuinis iudicartnbsp;fionpotel^. quot;Pertinet hxc admonitio ad omnes homines, amp; de hoc ip�o Chri�us in Euangelio gra-*nbsp;Mter di�erit, qiiando � eos ahnegaturum e�e minatur^ quos �ui amp; Euangelij ip�uf pudet cor amnbsp;mundohocfrauoamp;adulterOtEtenim �fidelem fieruumnonpudet J�iheriaut^rineipKfi�dgaudetnbsp;fittus �ihi occafionem dari fuum fiudium amp; fidem ergahunc declarandit nimi�mturfiter Jttami-gnautam fiodunt,quos Chrifii f udet,cuius merito fieexinferni fiaucibus ereptos e�e nouerunt.Ktnbsp;quot;^ero do�{rina hatc animos nofiros magts moiieat, amp; ardentius in nobts excitet Euangelij fiudium,nbsp;proderit hanc illius definitionem cumfiuts partibus diligentius paulo excutere^
Trimopotentiam Dei'ygt;ocat,quod bi�,riamaccipipotel^. Env��enfiusel^^'^stEuangelium ftc did putemus, quia Chri�um prisdicat, qui Dei porentia at que fiapientia eP^. Et huic fiententitenbsp;fiuuet^quodidem ^pofiolus i. CorinthA.ficribitt, Hospraedicamus Chrifium crucifixum,Iudtets qui-dem offendiculum,Greets yerb fiultitiam', ipfiisautem yocatd turn ludxtstum Grecisgt;Chrifium,nbsp;Dei potentiam amp; Deijaptentiam. Alter finfitts efl^,'ygt;t organum fine infirumentum e�e dicamus^nbsp;quo Deus�am potentiam in nobts redimendisexerit^Inidem tamenyterque fien�usrecidtt� ^ecnbsp;frufira potentie meminit Paulus� Ham redemptio fieri nonpoterat, niji debeliatis prius hofiibus,nbsp;qui nobis dominabanrur,peccato nimirum,diabolo,morte amp; ipfio inferno-.quorum omnium '^ires manbsp;ittresfiuntiqu�myt�nobtsyinci po�inrjmo totumhominem regenerari amp; immutari oportebat^nbsp;quod ip�um fine e�icaci �iritus yirtute perfid impo�ibile er at. At omnia ifia abund� prefiat Chri-�us,qui peccata nofira fit� mortd merito expiauir, diaboli caput contriuit, mortd laqueos difirupit,nbsp;inferorum portase�-regit, amp;exyerbi fiii fimineper �iritus yirtutem regenuit nos in Deifilios,nbsp;qui prius ira filij eramus� Et quia hic nobis per Euangeliumnonpradicatur modo, fed credentnbsp;dbusetiamofferturamp;prafens�fiitur,reB'eilludDeipotentiam yocat�Apofiolus� QuodytE�-uangelium magnifice commendat, ita�mul docet non timtndum e�e ijs,qui Uli crediderunt,a mun'*nbsp;do amp; huiusprincipe, yel � morte amp; inferts, Habent enim penes � potentiam Dei, qua armati hacnbsp;tgt;mnia fiadle yincent.Et hue loannes re�exit,quandofcribebat\Hac eJ� yi^oria qua yincit mun.-dum,nempe fides nofira, Qtfit elf^ qui yincit mundum ^ni� qui credit qu�d Ie fus filius Dei^nbsp;^Aoan.^.
Secundo finem Euangelij indicatPaulus,quandopotentiam Dde�edidtad falutem. Com.- Finis tuangelif ftehendit autem filutts yocabulum omnem hominis felicitatem amp; y er am beatitudinem. A pecca- �tltsti/ar�:nbsp;td enim nos lib�r�t Chrifius, ex quibtis originem duxitomne genus malorum, quo homines infie-�untur.Itaque fublatopeccato,hacquoquenece�arib tolluntur; fi non reipfa, cert� quoad ejfieSlum,nbsp;nobts porronoceant. Exarmataenim funt fuo aculeo�quodde morteamp;infierisalibi Apofiolusnbsp;peccat� nimirum, quod folum ilia nobts noxia reddit. Et ergo crabrones,fi aculeum illis eri-fias, adhuc quidem firidore amp; bombo alarum ignaro^unent, p ungere autem non po�untdta tef.*nbsp;^fbild quidem adhuc el^carni ignoranti morborum ^Ss^nortts omniumque huius feculi calamita*nbsp;^um �ecies,�d omnia ilia ad animam yfque non penetrant, amp; tam abe�f^ yt credentesperdant^ytnbsp;f^tius adiumento i�lis fint ad bonum,yt infra Capite oUauo audiemus. Itaque felicitatem yeramnbsp;^ninibus numeris abfolutam nobis Euangelium reftituit, amp; aduerfus huius yita miferias atqutnbsp;fincula,confolationes exhibet,quibus corfirmati illis omnibuspo�itmus�perioresfier�Heque hic.nbsp;nobisquifquam obijciat,Euangelium multis exitio e�e, amp; mortiferum odorem � Taulo alibiT�oclt;�-
Hoc enim per accident fit,eorum culpa amp; yitio,qui illud yel non recipiunt^yel illopro afifeHuum fiorum libidine turpiter abutuntur.
Adhuitts expofitionem facit, qubdhic quoqj falutem ad credentes Apofiolus refiringit. nbsp;nbsp;'tde Satatadf�fos
colligitur no mirum hoedebere yiderifi falutem ex eo nullam confequantur,qui illi credere nolunt. creientes re* Int�rim ob�ruemus, falutemnonrecitationeautfonoyerborum,autEuangelijleBionenobisobtin fifinfitur�nbsp;gere,Jednece�e e�e, yt ipfe hominis animus moueatur ad a�entiendum ijs,qux dicuntur. Idyero innbsp;eleU� Dei �iritus operatur ,�ne quo mens nofira nunquam ijs fidem habebit,quie carnis iudicio abnbsp;^mni rations alieni�ima ej� yidentur.j^od Chrifius non obfcur� monet,quando neminem ad fe yet
b 3
-ocr page 72-CAP. ri
I N � P I S T. AD R O M A N O si
�:Ve dic�f.,nift quem fater traxerit. Et notum eSi^ quoi de Lydia Ehilipfen� Lucas fcrilgt;itjT)om�' numeiuicor aperuiJJ�jytijsattenderet^qu��Taulodicebatur^A^o. th.Hic yerodifcrimenintetnbsp;Legem amp; Euangelium cernitur, Illa enim iu�itiam amp; yitam ijsfromittit, qui Deipraceptti ob�'nbsp;quuntuTitii' ea faciunt qux illa iubent^Hoc yero credentes iufitficari amp;feruaridocet. �Eleqialiafa'nbsp;lutis ratio yer� mon�rari fotel^,quando Cbri�uSi�vniats�alutts autb or^non aliter fer fidem fotefinbsp;apprebendi, Simul ergo efi�ola totiw �atum Eaulwhoc loco at tingit. Si enim �ilM ex Euangelionbsp;obtingit credentibw�equitur nos exfide iu�ificarh quia nifi iu�ificemur�es�alutts nulla nobts efiinbsp;fotel(l, Sed de hts�iio loco f Iura dieentur,
EKrfffgf�iaW! toHit gentiumnbsp;difcrimina.
Caterummefidei amp;�alutts donum ad certam aliquam gentem re�ringeretitr)amp;ludeei quoqttc con�utarentur, qui generis �ui fiducia elati, regnum L)ei fibi �olis yendicabant^additfer exfo�tio-nem: ludao imfrimiS}tum etiam Graco. Ebiob�eruabimus^ Gracorum nomine(quando bi ludaisnbsp;offonuntur) omnesgentes intelligiqu� ab I�aelis refub,ali�na June. I^tio nominis esi^, qubdfit'nbsp;riq^fofuli tune temporis Graca lingua yterentur.Sen�ts ergo e��alutem qua per Euangelium an-nuntiatur,ad omnes credentespertinere ab�q, omni re/^eblu per�onarum aut gentisfiue nationis di'nbsp;�rimineiquodin epi�eltsad Galatas �r Colofien�es magis dt�rte explicatur.Lnitium tarnen�acit �nbsp;Judais.ynon quod borum �alus per�ellior aut plenior�t,�ed quod patribus illorum primiim promifianbsp;�uit,amp; quod Cbri�usiufiit � ludais pradicandi initium �acere Apo�olos.Ob�eruat ergo ab boc tra'nbsp;ditum ordinem^ ne ilium ex priuato gentis odio inuertere putetur. Sei tempus eL^y'Vt dicendi �nemnbsp;�aciamus,Di�cant modo quotquot�eruari cupiunt, Euangelium audire^^in quopotentiam�uam�a�nbsp;uificam Detts exerit^audito credant,amp; itajalui eruntper le�um Cbri�um, �Llominumno�rum.^cidnbsp;debetur benediUiofisonorjglona amp;pote�as in aternum.Ament
H O M I L I A V.
lufti�'a em'mDclfn eo fciiebturjexlidein fidemjficutfcnptum eftjiu�usexfide ui'uet. Eteni'm palam eftira Dei�c�loaduerfuso-mnem impietatem 0^ mi'uftitiam hominum �t qui ueritatem in iniu�nbsp;�itia detineant.
QEia Diui Tauli in�itutum e�, bac epiflola totius do�rina Euangellca�mmam complellh comode in ipfi �atim exordio Euangelij definitionem prami�t�icens Deipotentiam e��e adnbsp;Jalutem omni credenti, ISLam et� boc in Euangelijcommendationempoti�imitm dicatur, fimulta'nbsp;men boc diHo epi�ola totius�atum attingit,qui ei�^jHomines�la fide in le�um Cbri�um iu�itiatfinbsp;atq^�alutem con�equi, ,A.tqui multis boc ab�urdum yideripoterat, ludais maxime, qui iu�itiatt^nbsp;operibus tribuebant,pbilo�opbis item amp; borum�eCiatoribus,qui in '^irtutes(qua morales dicuntur)nbsp;imprimis er ant intend : Idea definitionis buius expofitionem amp; confirmationem nunc �ubijeit, amp;nbsp;occa�one di�utationem, quam inftituerat,paulatim ingreditur, amp; qua�i aliud agens, in eam It'nbsp;S:ores quoq^ abducit,'vt ea legant �* cogno�cant,a quibus alioqui abborrerepotui�fient. Quo exempl'^nbsp;o�enditur, ^po�olos inter docendum �lt;r �eribendum iudicio magno y�os e��e, nequepbanaticorutsfnbsp;�uifie�miles, qui tunc demum�e f�iritu duci arbitrantur,�i incon�derata importunitate amp; ab�qsi^nbsp;omni iudicio effutiant quiequid in buccam yenit, s�' omnia temere con�undant. H.on eS^ boc �iri'nbsp;tus �an�i indicium ,jedeius quioUm gentiumyates exagitauit ,'vt eadicerent, quane ab Ulis ipfij^nbsp;quidemintelligebantur. Sed audiamus Eaulum,qui duobt^ argumentisprobat, quodinEuangeb)nbsp;aefinitione propo�it.
EuangeUj �us.
Trimum ab Euangelij ejfeClu�mit. �Harn iu�itia Dei (inquit) in eo reuelatiir,ex fide in fi' dem,amp;c, Iu�itiam Dei dicit, qua cor�m Deo confifterepotei�^, amp; eitts iudicioprobatur. Quamnbsp;yocat 5 partim y t eam opponat bumana iu�itia, qua neminem in Dei con�eClu iu�ificari po��tinbsp;mnes �criptura te�antur: partim quia Dei donum ef^. Jnnuit ergo eam in nobts amp; ex nobis ip�^nbsp;nullam e��e, qui natura peccatores �umus,yt po�eapluribus demon�rabit. tA. Deoigitur eamnbsp;nobis darioportet*,quod Cbry�o�omus ob�eruans,eam ��vtm�iy,idel^,c�litus obuenireait,nbsp;quiaeadem per Euangelium reuelatur, �atis ton�at,damnari bicomn�m iu�itiam, qua ex bi^'nbsp;manarum
-ocr page 73-homilia V.
13
tnanarUM traditwnum olferuatione quaritur. Argwnentwm '^iro qtto Taultti yt�tur, eluf^ tnodi Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominesferuentur, T)ei iu�itiam haheant oportet, ^t^ui h�c reuelatur amp; exhthetur
per �uangelium,� huie yer� credamw,. Ergo Euangelium ef^potentia �Dei ad�nlutem credenti--hus,neq^ aliter ^uam ex Ulo�altts ohtingit,Ehiprimo ob�eruare decet,quomodo iufiitia 7)ei in Euan gelio reueletur.Treedicationenimirum.inon^mdem nada amp;inam.iquaauresmodo feriar.^fide�'icanbsp;ei amp; yiua,q^uaJ^irittts ip�im hominis mentemp�n�tr�t^cui reif�a o�ert e�quot; exhihet quodyerh�pol-licetur^T^tielandi tarnen yerhoDtitttr Eaulus, ytEttangelij effe��um apudhominesmag�expri-�nbsp;mat.Dum enim ele�is�nam iu�itiam Deu^ in Chrifio communicat^non facit hoc Ulis ne�ientibttftnbsp;fidita agit in animis illorum ^ytfentiant eE intelligantfe ingratiam receptos amp; Chrifti lu�ttia do.-natos e�et quo fit, quot;Vt falutisfiute certi damnationem nullam metuant. Sentiunt prxterea J�iritu^nbsp;ogerationem, qua nouam in Ulis yoluntatemgignit atq^ animos feriopietatis yera amp; innocentis�nbsp;/ludio accendit. Et quiaJfirittts Ule in effe�lum erumpit,iam impijs quoq^ in�itia illa reuelatur,nbsp;quot;yfelinuiti huic te�imoniumferant,amp; ita 7)eumpatrem inpijsglorificentExempla huius reimultanbsp;extant.Inprimitiuacert� eccle�a Hierofohymistantajpiritjesfaniiiyirtus inpiorumWa atq^monbsp;ribu4fifeexeruit^yt illamyulgo omnes agnofcerent,amp; occulta numinismetu territinon auderentnbsp;fiillisconiungere.'Po�eaautem cum Eraianus Imperator Chri�ianosperfequiin�ituijfit,EUniuinbsp;ficundus,A�a Eroconfulluculentum de Ulorum lu�itta eit tnnocentia te�imomumperhibuit.Similiter cum non multo ante Con�antini quot;Magni Imperium Deus horribilifame amp; lue mundi crudeli-tatem ylcifieretur,qua in cultoresfitospleriq, multis annis fieuierant, Chri�iani autem nonfuis manbsp;doi^erumetiam ho�ibios charitatis officia pra�arent,inter gent es pa�im yoces illa audit xJitnt,/o-
Chri�ianorum Deum e�e 'y/erumDeum, neq^ aliam fidem autrel�gionemefi�tamj�n^am, ^uam Chri�ianorum fit. Et buiwgenerismulta etiam hodiefiunt inter eos, quiEuangelio reClecrenbsp;diderunt.ELeq^enim laterepoteif^ iu�itia Dei,neq^opprimi,quo minwfefipal�m exerat.Endecer-�� colligimusdlla deftitutos e�e omnes eos,qui hominem falutis certum fiert po�e negant, amp; qui ho-fum traditionem ficuti hinc inde difiurrunt, amp; incertis de fide opinionibus circumferuntur. Itemnbsp;eosquoq^,qui affeEibtts prauis dediti, � y era pietatis �udio abhorrent,e� ita yiuunt,yt multisfiannbsp;dalopotiusfint quam incitamento adbonum, eir yitafua exemplo elucentem in Euangelio Dei iit-flitiam atq^gloriam obfeurant.
Atquianequiequam reuelatur illa,nifi nobis quoq^ communicetur amp; ip� earnapprehendamus, Vt 'Dei iuflitLs qua ratione. idfiat yidendum erit. Docet id Taultts chm ait*. Ex fide infidem. Et priori loco fidemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comntU't
Deifecundofidem no�ram intelligit, Dicitur autem fides Dei yeritas, qua is in pra�andispromifi-�ontbtts ytitur.Sicinfrafidei yocabulo ytetur,quando Cap.'^. dieet � filum incredulitas ludaorutn fidem Deifaciet irritamlld eSf^,num propter illorum incredulitatem Deitsfuam quoq^fidemfallet^nbsp;quot;^tpromi�dnonpra�etI Fidesautemno�raelf,qua Deipromi�ionesapprehendimus.EIf erganbsp;h�us locifenfus,Deum fideliterpra�itiffi promi�ionespatribus datas amp;infiliofiuo per Euangelium omnibus offerte iu�itiam yeram amp;falutem perfeblamthuius auteparticipes eos demumfieri,nbsp;qui Euangeliofirmiter credunt, eSf ita Chri�um,yera iu�itia authorem, ex animo ampleiluntur.
^tio locum hunc � quibufdam aliter exponi,fid hic mihi infiituto Faultpra alijs conuenire yidetun quia relatione,qua interfidem no�ram amp; Deipromi�iones e�f,pulchr� exprimit, adeoqffdei yer�
rimis autemfiire oportet, fidei iu�ificantis nomine non temerecoceptam
tn nobts opinionem,neq^ etiamgeneralem illam affenfionem denotari,qua hi�oria in facris Utens com ftehenfacredimuszfed earn potius,qua hac omnia nobts applicamus, amp; nohis certo per�tafiim habe-mwlefum Chri�um nobis � Deo iu�itiam,fatisfaClionem,fanCiificatione amp; redemptionem faHum
f�^i^ proindead nos pertinere eorum omniufiu^um,qua Ule fecit amp;pa�us elf. Hac illafides e qua tu�ificap:quia Chri�um apprehendit, cuitts iu�itia nosapud Dei tribunal tuetur, eb qubd hicnbsp;illam nobis imputat.Sunt hac obferuanda non modo propter eos,qui inanifidei profe�ione feipjos de-dicat tn� e eccle�a,etfi quidilla credat non norit. Sunt hi nimis rtdiculi, ne quidgrauius dicam,nbsp;fide coalefcit, illam quoq^ ignorabunt, quicunque de fide nihil certi hab�nt.nbsp;Et cum�des Deiprom'i�ionibus nitatur, qua certa eir euidentesfunt, illa incerta effe nonpoteSf^
topter eos,qui fidem implicitam docent,amp;fu�teere clamant, fi quisfe maner e
CA P, It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS.
jfdde his,quodClrtfliis�noiisfidfi confe�ionemexigityamp;�Pnrtunosfimferp^iratot ejji yu!s,^J reddendam illius rationem. �t quomodo illam yel confiteri^yel eitts rMwnem rtddtrepoterimtifinbsp;fl nullis certi'S articulis comprehenfa^al aliorum autioritate dependeati�
Locus ex Haha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Porro ijuod dixit,prof hetico te�imonio confirm�t /ifofiolus, tir quidem non abfy, caufit.�bfitf
MkIi cap,2, nbsp;nbsp;nbsp;dum enim fleri/^^ yidetur^ hominem feccatorem amp;fiagitiofum fiihitofer Euangelium exfide iu'
fiificari^non yllts fracedentibus of erum meritis autfatisfiaBione, ^ua commifiafielera iffie exfieh Olim cert� hoc Chrifiianis non ludxi modo yerumetiam gentium fhilofcfhi obiecerunt. Et hoditnbsp;fere aduerfarij nofiri hinc cclumniandi occafionem arrifiunt, Ofiendit ergo Paulus ,fenon noui amp;nbsp;f rifts inauditi dogmatis authorem efi� ,fid frof betas olim idem docuifie. Ebi yidemus in quantonbsp;fretio afud iliumfuerintfrof hetarumfirifta, quando horum authoritate ytitur in afiirendo frx*nbsp;cifuo do^lrinte amp; fidei Chriftianx articulo.Et fufficit exemflum hoc confutandis iis, qui nobis abfi^nbsp;firifturarum teflimonio noua dogmata obtrudunt.Extat autem locus, qui hic adducitur in Haba-kufifrofhetacaf.i,, Solatur ille fuifecuUhomines^ qui dura'^lanafiis tjrannide fremebantuf�nbsp;deinde eerundcm fofieros quoq^,quos in Pabylonem abducendos ejfe frxuidebat. Et quia natura m�nbsp;ra impatientes fumus in afflidionibus, amp; ideb aduerfits Deum murmuramus grauiter monet, y(nbsp;tnoram omnem patienter fer ant^ amp; J)omini manum exposent, qui fuosnonfitnegleilurus,amp; tanlt;^nbsp;dem confirmationis loco inferf.Ecie eins,quifie munit, anima nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re^a in ipfo tufius autem h
fide fuayiuet. Ofponit autem inter feHabakufiduo hominumgenera, Primum eorum eif^, qui omiffi Deot^ryerbo eius adexterna prafidiarejficiunt ^adeoq^ ceuarcibtts extru�is fefeaduerfu^nbsp;ilium muniunt^ne eius difciplinx fubijciantur.Horum anima non eS^ reila in if�s, id ei^fi nthdnbsp;reU'einfiituunt, neq,ynquam quiefiunt^feddiuerfis confilijsdifirahuntur, amp; Tgt;eumindiesmagiinbsp;ofi-endunt. ,Alterum iufiorum eS^^quo eos comfrehendit, qui fofitis affe�ibtts toti� Deopendenftnbsp;titts promifiis confidunt, amp; quicquid ille imponit patienterferunt. Hi in fide ifla fua yiuunt, amp;nbsp;omnibus aduerfis fuperioresfiunt, Hxc nunc Paulus ad iujlificationts amp; falutts xternx negotiumnbsp;transfert^idq^ commodifiima ratione.Quia. enim beneficia^qux olimpatribus contulit Deus,figur�nbsp;sitqjfigilla fuerunt liberationisfutur a in Chrifio amp; propter hune Jfiaeliticam rempub, Deus fit*nbsp;tiauit,yt fn ilia exDauidis familia illeprafinito tempore nafiipofief.rek�� adfideinofira do^rinatHnbsp;accommodatur^quodpatribus olim in Pabylone ofprefits diclumfuit. Et fi rem iffam in�iciamus�nbsp;eadem plan� f/� falut� xternx ratio, (fiiotquor enim in ilia proprijs yiribfis corifidunt, amp; fuorumnbsp;oferum atq^meritorum arces extruunt,quibftsfifeaduerjuslegtsmaledi�liones amp; Dei iudiciumnbsp;tueanturfi nihilynquam re^ifaciunt fed intra animosfuosmirific� tumultuantur , amp; qu�muisnbsp;noua indiesJ�lut�prxfidia conquirant,perp�tua tamenfitiunt (yt Samaritan� Chrifius dicebaf)nbsp;^fitigere pofiunt confiientix terrores,quibfis infeftantur.ES� hoc noti�ts.qu�m yt demonflratio-nefrolixiori opus habeat,,,At qui in folius Deigratiam intenti Chrifium apprehendunt,eir in eiu^nbsp;m�rita acquiefiunt, ijfide fua y�tunt. Prim.o enim intra animos fuos con�elationemfentiunt, qu^nbsp;fulfils confiientix terroribtts illos r�cr��t amp; quafi in yitam refiituit. Deinde yitam quoq^ fuam amp;nbsp;a^ionespecundum yerbi diuini canonem dirigunt.,neq^ ex eorum numerofunt., qui fide abnegata cat'nbsp;nis cvpiditatibus immerguntur,amp;yiuentesfunt mortui.Poflremo nonfiufiranturfiefuafidquamnbsp;in Chrifio expehlant yitam xternam reuera confiquuntur, Eides ergo cum noui te�amenti doarinAnbsp;y eter es quoq^prophetas confintire,amp; huius caput prxeipuum efi�, quod miferis nobis iujlitia amp; faltuinbsp;ex fide jola obtingat,qua Chriflum apprehendimus,quiper Euangelium prxdicatur. Irafiuntur tionbsp;Its propter hanc doilrinam P^manenfis,fid cur non /firituifanSo litem mouent,qtti hanc ferpto'nbsp;phetas amp; apoftolospromulgauitfHos enim quiJumus, yt tantis authoribus atq, tefiibus confirm^'nbsp;tarndoHrinam inhominumgratiammutemus;^ Obfiruabisautem inprophetxyerbts,qu'odiufiumnbsp;ex fide SV A yiuere dicit, Pion exfre�it quidemparticulam S V A Paulus , quia negotium ho^nbsp;nunc in genere tradat, amp; quod apud Grxcos (yt etiam Latinos) particulx eiufmodifer�fubintel'nbsp;�iguntur,EP[,autemftngulariattentionedignifiima.Et enimfinguliperfi Chrifio opus habent,it^nbsp;fidempropriam habeant oportet,qua ilium appr�hendant. Falluntur ergo y ehementer, qui de fi^^,nbsp;fide parum foliciti, patrum fuorum fide gloriantur ,amp;eafifaluosforefieranttyt ludxi olim, qf**nbsp;Abrahamo progenitore amp; eius yirtutefiuferbiebantJtem qui in diuorum meritis fiemfalutis col'nbsp;locatif
-ocr page 75-H b M I L I A V. � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
�ocatit^aut �^lonach^ opera�t^ererogatwn� redimuntjytper eaferttentttr, yitciitn �des aUenit non feruer, mtilt� mint^s hoc opera ali�na facient^ amp; ea quidem qux fecundiim hominum traditionesnbsp;�unt^
Tran�eamui nunc ad alterum argumentum,qua Euangelij definitionem amp; pracipuum huiiks Omnes homi^ epi�ola Caput �Paulin con�rmat.Sumiturhoc � contrarijs, quodnimiru homines omnespriufquam nesfuntpecca^nbsp;per Etiangelium innouentur,peccatores amp; ira ohnoxij�nt. Et huepertinehunt, quafer� adfinemnbsp;cap,tertij yfq^ dicentur. ToteP^ aut em omnium �umma hoc Sjllogi�mo comprehendi : Q^uicun q, pec~nbsp;catores amp; ira ohnoxij�unt,hi iujlitiam amp;�alutem ex fiipfis nonpoffunt habere^ �tqtii omnes hominbsp;nespeccatores�tnt amp; ira ohnoxij,Ergo iu�itiam amp;�alutem ex�eipjis hahent nullam : amp; per con-�equens neee�e eS^,�^t hac extra�e quarant,nimirum in Chri�o, qui nohdsper Euangeliumpradi-catur.De �Maiori non di�utat,quia communi�en�uprobatur. In ��Mlinori autemprobanda multisnbsp;infi�it, amp; quia totin orbn tune diui�us erat in ludaos eSrgentes, de ytr�q^�gillatim agit, amp; tamnbsp;hosqu�m illospeccati conuincit,oflend,ens, quodneq^gentibin lex natura amp;�apientia humana �u-dium,neq^ ludais lex �Ivto��ca pro�uerit, quo minus horrendn �eeleribtn Dei iram contra fiip�oinbsp;prouocarint.Et quiadifficile el^hominibus perfitadere, 'y'tfipeccatorese��e�ateantur,graui��manbsp;quaq^ �elera comm�mor�t, qua neq^negaripoterant, cum omnium oculn obuer�rentur,neq^ excu-�ri ciimper ip�tt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communi omnium �en�u damnentur. �a yero (�euti Chri�ios
praceperat) Euangelij doE�rinam �p�nitentia orditur. Quia m�i intra animos �uos conuincantur homines,! hri�um medicum amp; huiin merito par tarn �alutem non magni �acient. Agentibus autemnbsp;initio�aiio �c ait:Etenimpalam el^ ira Dei � ceelo aduer�us omnem impietatem amp;iniu�itia)n hominum,yt qui yeritatem in iniu�itia detineant, Ira yocabulo iu�am yltionem amp; ex hac manantesnbsp;fielerumpanas intelligit.In Deum enim affeHus Uli impotentiores non caduntjrafei autem dicitur,nbsp;quando yindiHam iu�am�acit,Haneautem ecalofieri ait,idel^,pal�m lt;amp;� tam mani�e�e,yt nemo negarepofiit hac � Deo irato amp; iu�ofeelerum yindice immitti. Pojjumus igitur ex yerbts hi�cenbsp;tiu�modi argumentumeolligereDeus quiaiu�us eP^, neminini��celerato ira�eitur : Idemyervnbsp;iram �tam amp; yltionem palam in genus humanum e��undif.Ergo totus mundus peccatts amp;fiagitijinbsp;immer fus es^.Ethic qiioq, �Maiorem non confirm�t,quia nemo tarn �Barbants ePfj,qui illam nega-re aufit. In �Minori queq^probanda non in�i�it,quia nota er ant omnibus exempla diluuij, Sodoma-rum, Pharaonts , �� imprimis regnorum mutattones, quibus iam inde � condito orbe Deus iramnbsp;fuam abunde declarauerat.Et ytde 'Epmants aliquiddicamus,in recenti hominum memoria erantnbsp;bellaciuilia,qua inter Syllam amp; �h/larium,Iulium amp; Pompeium, lulijinter�eHores amp; eiuscadfsnbsp;quot;^indices Augu�um,,gt;d.ntonium tif Lepidum, deinde inter hos ip�os cum incredibili�anguintsef�u-fione amp; totius orbts terrorege�aerant, Imo cum hac�criberet Paulus,�ub Imperatoribus, quianbsp;pri�inamaiorum yirtuteiampridemdegenerauerant,modb�ame amp;pe�e, modo prouinciarum de-ft^ione,modo publicts incendijs Deus iram �tam exerebat. Inde y erb yult colligant,iu�itiam amp;nbsp;�alutem nece��arib in Euangelio quaridebere ,per quodilla nobts Deus in Chri�o o�fert. Interimnbsp;�oj quoq^ ex hoc loco generalem doHrinam petamus, yt yi�s irati Dei�gnts amp; publicts calamitati-hus^nos i�apeccatis no�ris merui��e cogitemus,e�' de Chri�o admittendo�liciti�imus, in quopeent-^^ntiam fimul amp; peccator.um remi�ionem Ule nobts ofi-ert. lAt deploranda hic yenit no�rificulinbsp;f^^ntumacia,quo pleriq^ ita callum obduxerunt,yt quamuts Deus pe�e�ame,morbQrum noutsgene-ribits,bellis exteris atq^ ciuilibus,eccle�arum item di�ipatione,amp; infinitis alijs modts iram�uam te-fietur,adeoqj�ceelo contranos�ulminet,hac tarnenpeccatorum�pplicia ej� non agno�cant,�edautnbsp;�ecuri nimis omnia contemnant,autaduer�tts Deum in�lenter injuriant. Juts nimirum munitioni^nbsp;bus amp; yiribusfreti,quodolim (yt modo audiuimttsjin�ui�eculi h�minibus Habahufipropheta re-prehendit. Hic ergo tubam yerbi Dei mini�ri in�are debent, amp; iratttm Deum iracp �its cau�asnbsp;digito mon�rare,neq^ eorum�ormidare iudicia, qui ip�os hoc nomine�editionum amp; turbarum accu-�ant*,cum Paulurn audiant,qui ad quot;�ornanos orbts totius dominos �cribens ab ijs initium facit, quxnbsp;di�u amp; auditnhorrenda atqj intolerabilia yideripoterant,
S ed ne temere ex�olo euentu argument ari yideatur, caufits ira (2r yltionis diuina di�ertis y er- Caufa ira D� bis indicat peccata nimirum, quorum�ingulas-�ecies duobitsgeneribus comprehendit, impietate
-ocr page 76-CAM,
IN EPIST. AD ROMANOS,
Font omnium peccatorum.
fcilicet dr Intu�ittai quibu^moxfontem omnis malt fuhijcit. Etenimpalam (induit) ira Veie tcelo a�uerfu4 omnemimpietatem dr iniu�itiam hominum,amp;c. Sub impietate omnia comfleBituftnbsp;^uaea^uer�tiprimtetabulapraceptain Veicultu dr religione de�gnanturjamp; direSl�inetue contU'nbsp;meliam tendunt^ytpotefalfat de Veo opiniones^cttm aut Vijpluresfinguntur^aut Epicurao erroffnbsp;eiwprouidentia drear es humanatnegatur'.fuper�itio�os item amp; nefarios cultus rituum facrorutf^nbsp;propbanationem,nomind Vei multiplicem abufum, idololatria^dr ^uacunqjaliabuiu^generd com'nbsp;memorari po�iint.Et quia hdpdmnm locu tribuit^non ob�ure docct ,fceltis quoud�ipplicio dignutfinbsp;e�^i� de Veo aiderfintiamut/ieel aider ilium colamus quam illepracepd: Vamnantur ergo htc-^qdnbsp;animifuiintentioiiemadexcu�mdas�uper�dionesfufficereputant. At � ab ijs peccatur^ amp; ill^nbsp;Vew ira�:itur.,quidde ijs aliquando�atuetur, qui ilium ho�ilder inj'eaantur j dum verbum eiufnbsp;egt;ppt*^tiat,nomen^ UUm 'reneranddexecrationibus,periurijs amp; quot;^lagicd artibus polluunti^ Veindenbsp;iniu�itia nomine peccatafecunda tabula comprehendd^ qua cotra chadtatem proximifiunt^qualdnbsp;funt contemptsparentum amp; eorum quiparentum loco jiint j cades amp; yiolenta quorundam oppre�nbsp;�psdoliifraudesdmpo�ura^rapina�urtaduieus amp; libido�egum amp; iurd euerfio, iniqua iudicia^ca'nbsp;lumnia,conuitia,obtrebiationes^ipia deniq^ cupiditates,qua animitm accendunt, yt tolia yelinr ho'nbsp;mines,amp; de ijsperpetrandd meditentur. Ergo hac quoqj Veut iu�o amp; yindice oculo ob�etuat^ qu^nbsp;pleriq^hominumpro leuiculdducunt�d (ytalibiquoq�fcribd Apoflolusjbiee�intillla,propter qu^nbsp;y end ira Vei �uper omnes�li�s corttumacestquod innum erd firiptura locd amp; exempld probari pO'nbsp;terat.Fontem y erb omnd mali aperd,quando homines yeritate in iniu�itia detinere ad j amp;�mftinbsp;eodi�oomnemexcufationdpratexturnip�s �u�ert. Vicitur autem hoc loco yerdas (yt �equentdnbsp;docent) y er a Vei amp; yoluntatd eius cognitio, tarn ea qua ex lege natura adhuc in nobd reltqua eflgt;nbsp;quam qua no�ro�udio amp; indu�ria acquiritur. Vetinetur hac in iniu�itia^quando corrupta no�f^nbsp;yoluntas illipraualet,no�^prauas cupiditates HUpra�erimuf amp; daJcientes de�gnamu^ quod d'nbsp;iu�um amp; iniquum eS�.Et detineri tune dicdur,quia dum in e�eblum erumpere cuptt, ab aj�e�uufK^nbsp;laqued captiua in�ar con�ringitur^ne quid boni in nobd operaripo�d. Expre�d hanc y era ratio'nbsp;nts amp; carnd lu^am egregtb Voeta in '^edeaper�ona^quam inter alia loquentem indued �bdetA*nbsp;morph �ibro �eptimoi
Sed trahit inuitam noua yd,aliud^ cupido,
'Mens aliud�uadetiyideo melioraproboq^,
Veteriora�equor,amp;c. Ethuitus quidemgenerd multa olim intergentes atq^ Tudaosfiebantt qua cum omnibus nota effent, �* hanc natura corruptionem �nguli in�emetip�isJentirent, exempl�nbsp;non opus erat, Etinamyerb non etiamhodie inter Chri�ianospleriq^ yeritatemin iniu�itia deti'nbsp;nerent.Qmdenim aliudfdciunt,qui ciim�ciant Euangelij doSlrinam y er am effe,huic tarnen Tapt'nbsp;�icas traddionespraferunt, yt quoadcarnem liberius yiuant, amp; mundo hoc magdpropdio ytati'nbsp;turf Qui item intra con�cientias�uas conuiBi,natura legibus contraria faciunt,monitor esfidos od^'nbsp;runt,amp; eo y�^ interdum erumpnnt, yt�e in illorum contemptUm hac aut illa�a^uros dicant. Qff^'nbsp;lus eos adde, quiplagd amp; horrendd Vei iudicijt aliquando domdi, yt yerdatem con�e�i�uerdbnbsp;moxtamenV'haraQndin�aradingeniumrtdeunti Fwnt hac omnia pa�im hodie, amp; adhucnbsp;iram in nos coeldus�auiente admiramurf^obd ergo applicemus quod hic degentibus dicitur,amp;nbsp;pre�dpro yirili cupiddatibus carnd, qua yeri amp; rebli notitias in nobd extinguere�lent, euangt'nbsp;lium audiamus, yt Chri�um le�um y er a fide amplexi, in illo iuflitia Vei amp;�alutd aterna con�of'nbsp;tes e�ficiamur.Illi debetur benedibiio,honor,gloria amp; pote�as in aternum,Amen,
HOMILIA vr.
Pf optcrca quod id quod de Deo cognofei poteft, matiifefium eft in ip�s:Deus �nim cis manifeftum fecir, Nam qu� cius funt inuifibilia,nbsp;dum per res conditas intelliguntur, ex creatione mundi peruidentunnbsp;�terna (cilicet cius tum potentia tum diuinitas: ad hoc, ut fintipfi in�nbsp;excufabiles. Propterea quod cum Deumcognouerint, tarnen non utnbsp;Deum
-ocr page 77-H O M I L I A V f
Deiim glonficauei nntncq; grattas egerunuf�d uani fatf�i' Hint tn ra� ti'ocinatt'onthus f�ts,amp; obtenebratutn eft defiptens cor corum.
�fTattuamp;frincipal� efi�ohe huita^ro�ofitio eF^ybominesnon ex operum/uorummfrit^s, fei \^exgratia Deifer�dem m Tef tm Chri�um iu�itiam amp;�alKtem confequi. i^idetiir autem hiesnbsp;dablrina bumanlt;s rationi abfurda, eb quod homines yulg� �its operihus amp; meritis mulaim tribut-^nbsp;te�ilent.ldeo abiniti��atim TaulwillosomniittJUtixlattdej^oliaty amp; omneshomines , c�mgen-�nbsp;tw tum ludaosjpeccatores amp; ira Deiobnoxios e�edoceti amp;proinde necejjarium e�e, gt;t iu�itiamnbsp;amp;falurem extra fe quarantenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maiori cum^er�ieuitate amp; efficacit� demonfiret, �gentibtts
^wtio fahlo,nonpeccata niodo,Jed ipfam Dei iram at^yltionem ill� ob oculos pofuit, tfuam ille iam mde� condito orbe horrend� tudiciorumfiiiorum exemple declarauerit ; Idq^ non temere,fidpropternbsp;tmpietatem amp; iniu�itiam hominum^qui yeri re^i^ notitiam in iniufiitiadetinuerint� �dquorumnbsp;(onfirmationem faciunt, qua deincepsfequtintur. 2lt;[am qua de gentium iniuflitia amp; impietate di-^trat, ita nunc exponit, yt nemo tam�upidw fit, quiea non tntelligat, nemo item tam perfri^anbsp;front� ,qui eadem negare aufir. lgt;�amprteoccupatione diluit quod'Tenum poter at obijci ab aduerfa^nbsp;rijS�.Gentes non habuerunt legem, qua illos in Dei amp; 'Voluntatis eins cognitione in�itueretZ Erg9nbsp;rion debent accufari tranfgrefiionts, amp; multo-mtnus damnaripropter ea, qua non ex malttia ,�Jnbsp;orrore amp; ignorantia prater officium fecerunt. Sed occurrit Taulus, amp; UIk ^uoq^ manife�atamnbsp;fw�e docet Deicognitionem,'Vtplurimiimproficerepotuerint ,fi eagratia digne �Voluifi�nt yti: pec-^aui�eaiitem eospartim incuria amp; negligentia, partimingratitudine amp; malitia,amp; proindenul-reliquum effeiu�a excufation�pratextum. autem locus hic multa con�'deratione di-gni�itnuf, Docet enim,quibu5 medijshomines in Dei cognitionemperuenire po�intX quomodoitemnbsp;in huius�udiopeccetur, amp; quid maxime^itandum fit ijs, qui in eoproficere cupiunt. 2donpigeatnbsp;trgo �ngulas partes ex or dine diligentii� examinare.
Trimtim probat illos yeritatem ininiu�itia detinuiffe, dumfiipfispotii� quam illam ficuti Geutibut eicc� �tnt:amp; ita Hits ignorantia pratextum �ue excufationem eripit. Sic y erb firihit : Tropterea qubdnbsp;id quod de Deo cognofiipote�,manife�um eS^ in ip�s : Deus enim eis manife�um fecit. In ipfis ,id 'nbsp;inanimis ipforum hac manife�ata fuiffe ait, ytpropria confitentia re�imonio illos conuincinbsp;o�endat. Difirt� autem nominal to yvoisiy t� bti,ideif, quod de D(o cognofci poieif ab homini-bus.Suntenimquahumanaration�acuminecogno�inonpo�imt t, qualia funt trinitatis adoran-da my�erium, Filij Dei incarnatio, diuinitatis amp; humanitatis coraunHio in yna indiuidua perfi-
amp; quacunqu� ad filidam�ue plenam amp; perfeUam Chri�i cognitionem amp; humani generis re-demptionem faciunt. Ee�atur hoc ipfe Domint�, qui olim Eetro,cnm eum Dei filium amp; redem-ptorem no�rum confeffi� e�et,dicebaf. Eeatw es Simon fili Iona quia caro amp;fanguis non reuela� wt tibi�ed pater meus qui in ccelisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et idem in genere'Matthai if, pronuntiat t i^emonouit
filium, ni�pater: nequepatrem quifquam nouit, ni� Filiusamp; cuicunque yolueritfiliw reuelare� ^ac ergo excipit in prajenti TauluStne quis humanam rationem �bijp� adfalutem confiquendat�nbsp;fifficereputaret,interim gentibw earn notitiam Dei tribuit .qua illu excufationem omnem eripiat*.nbsp;^roies^ autem diligenter obferuare di�tn�ionem illam, ne no�ri ingenij acumine freti amp; carnrsnbsp;^itrio�tate fedu^i ea yelimi� fcrutari, qua no�rum captum fuperant. Impofitit hoc olim gentiumnbsp;philofiphis,ytfiio loco pluribw dicetur.Et inter Chri�ianos hac fer�pracipua harefitm caufafuit^nbsp;qubd dcuti amp;fuperbi homines diuinitatis my�eria altii� inue�igare au�funt, �quot; iqdem po�ea con-tendendi libidine abrepti defendendum �ifeeperunt, quodexfuo cerebro femel�atuerant. Ad quemnbsp;lapidem etiam hodie multi ofiendunt, qui�mulpublicorum in eccle�a di�idiorum atq:^ fiandalorumnbsp;authoresfunt. Difcant ergo�ngulifeipfis intra metasjitas continere,amp;a�idui quidem�nt in iu�i^nbsp;tia, fipientia, bonitatis amp; omnipotentia diuina aliorumqu�fimilium confyderatione, qua noblenbsp;ad pietatem incitamento effe po�unt : in reliquts autem �mpliciter credamt� Dei yerbo in fcri-pturls reuelato, patienter expe^emus tempt� illud, quo corrupta natura yinculls liberati^nbsp;Deumfade ad fadem yidebimus, �r in eius confbeilusaudierum ataue bonorum aternorum fiati�-t�te fruetnur.
I
-ocr page 78-CAM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST, AD ROMANOS,
Gentes exDei nbsp;nbsp;CaferUtM diligenter�mul olfiruari debetparricula j ^�4�� per cauja reddittonem Taultufubtj'
reue�Ationedi� tit:�Dettienimetimanifeflum fecit. �ddidit hoc ^ne quit quantnlamcun^j cognitionem Veino�f^ cerunt. fationii '^iribui aut indu�ria tribuat.lSli� enim ilia diuinittes illuminetur, Deum aut omriino nut'nbsp;lum e�e put abusant eiw loco portentu aliquodaut idolum finget � amp; nouif indies erroribusfeipfit'�^nbsp;dement able, Vnde apparet gentes ex Dei fitgge�ione habuifie quicquidde ilia bene amp;fapienter lo'nbsp;cutifunt^iamp;proinde Uli omnem laudem at^gloriam tranfenbi debere. Facit hoc adampli�candanfnbsp;(ulpam,quam Ulis Pauhii impingittquiaeo minus hahent excufationis ^qubddiuinitusreuelatafl^nbsp;quot;veritatis lucemfita malitia amp; temeritate obfiurauerunt. Cauendus e^ autem diligenter illorui^nbsp;error,qU�s human� fapienti� amp; eloquenti� filendor itafafiinat^ 'Vtfolis philofophorum librisin'nbsp;tenti^ex Ulis ea addfetpoffeputent, qu� ad Deum yere cognofeendum amp; colendum, amp; proindeA�nbsp;falutem confeqttendam nobis necefiariafunt. Abutuntur hi loci i�iits authoritate, amp; de plena aii^nbsp;falutifera T)ei cognitione exponunr, quod (yt ante monuimus ) in eumfinem duntaxat ^pofioh^nbsp;dixit,ytgentes coram Deo inexcufabiles effe euincat. Hocipfitm er�onos etiam inphilofiphorun^nbsp;firiptis obferuare decet^ea yerb^ qua adfalutis er y er am fidet cultujq^ diuini rationem pertinent,nbsp;prophetarum amp; apofiolorum librispetamus, quos Dew catholicos�ue yniuerfales totitts orbisdo'nbsp;Bores confiituit.Etfi enim quadampraclare aicant philofophi�ongis tarnen ambagibus leBores cif'nbsp;cunducUnt, amp; perplexis di�utatianibttsfatigant, amp; plerunq, magnis yoluminibus y ix tandem elf'nbsp;plicant,quodpropiori�irttus afflatu edoBiprophet� amp; apo�oli yno aut altero yerbo expediunt.
^uomodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S edpergamus in Pauli yerhis, quifecunda huists loci parte modum manife�ationis huitts expO'
Deus fenatiife nit,Flamqu�eiusjuntinuifibUia,ideS^,qu�in Deoyifit amp;finfibuspercipinonpojfi(nt,eaexcre^' gciwU fione yel ipfa creatura mundiperuidentur,dum intelliguntur per res conditas. Et qu� nam illa�fgt;^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doceti�terna fcUicet eius potentia atq^ Diuinitas. Sen fus eif^,qubd ex rerum creatarum confydt'
ratione cognofierepotuerint Deum e�famp; eundem �ternum atq, omnipotentem e�e. �^dqua ratU' ne�tfaBum facile eyidere. Si enim homo mente pauli�er � terrenis curis atq^ ftudijsfubleuat*nbsp;totam hanc mundimachinam con�pderet,qu� yt decore mirifico ornata eSf^,ita certis legibusgubt^nbsp;naturferi non poteB[^,quin cogitet e�e aliquemf qui hac omnia condiderit, conditafuis legibus cif''nbsp;cumjcripf�rit,amp; eadem intra illarum fnes tontineat.Fatetur hoc Cicero,qui ltb.y.delefihusfiefiff'nbsp;hit : De hominibus nulla gens eS^,neq^tam immanfueta, neq^ tarn ferrea,qu� non, etiamfi ignofUnbsp;qualem Deum habere deteat,tamen habendum fiiat. Ft rurfum alibi � Quidpareil^ e�e tam aptf'nbsp;tum tam^per�icuum,ciim calum fufieximus^calefiaq^ contemplatifumus, quam e�e aliquodnf^'nbsp;inen pra�antifiim� mentis,quo hac reganturf Idem in prima Thufc. quafi. Deum ex operihus agf^^nbsp;Pdfatetur. At hoc dato principio\ mox qualis Ule Deus fit,yidere incipimus, Quia enim omniuf^nbsp;creatorem s^proinde cr��tts omnibuspriorem e�efentimus, luculentum habemus intra nos de eiff^nbsp;aternitate te�imonium,quod ijs confutandis fuf�icit, qui Deos nafei aut ab hominibusfierifabul^'^nbsp;tur.Sequuntur moxalia,qua Deicognitionem magis illu�rant.Sienim�ngularum mundipartifif�*nbsp;tnirabiles motus eir effeBa contemplemur,h�c nos de immenfa creator is potentia admonebunt.Si df'nbsp;(Qram amp;fibijpftper omnia eonueniente dt�o�tionem expendamus, illius fapientiam admirabiniff^'nbsp;Sifirmumflbiqffemper con�antem huius machina ordinem yideamus,�mul Dei yeritas in oculo^nbsp;incurret.Si�ngulorum yfitm amp; ex ijs ad homines redeunttm ytilitatem j�eBemus, de eiufdem efg^nbsp;. iiosbonitatecogitabimus.Fleq�ncfempernece�ieB^incalosfu�icereyamp;aflrorum motus eirnatf^'nbsp;ra arcana obferuare,qu� pleriq^ ob ingenij ruditatem non intelligunt.Su�iciunt enim ad contempl�'nbsp;tionem i�am flores agri,yolucres,eir minutifiima quaque animalcula, quorum flue formaflue agfb'nbsp;tatem amp; indu�riam lfleBes,yelts nolis cogeris in illis yirtutem aliquam humana maiore agno�ef[*nbsp;Fel� qui in femetipjos re�ieiant, amp; membrorum corporis�i dt�ofitionem amp; y�um con�derentjd^'nbsp;(0 yidebunt diuin�potenti�,bonitatis amp; fapientia argumenta, ^od�his addas exempla iudUf^'nbsp;rum Dei,quibus aut cultores fuos tuetur amp; Uber at,aut ho�espumt, tum per�icua �mulfu� nt^ff'nbsp;fuetudinis amp; iuflitia indicia apparebunt, Em�ime ergo hoc dixit Paulus, quad fui cognitionif^nbsp;Deus gentibus in operibus fuis amp; tot a hac mundi machina manife�auerit.lgt;leqj hocphilofiphidi�*''nbsp;mulant,in quorumferiptis multapafijm occurunt, qua hi�e poflfitntfidesn facere. Pote�f, tattff^.nbsp;multorum in�ar e�^e,quodidem Ule Cicere,cuius fupra mentionem fecimusfln fecundo de Legibus
-ocr page 79-fer accident tribuitur, eo quod hie gentium ingratitudine bene y/itt efl^, amp; iufia damnationds cau~ fim ex eo habuit, quod illdt fialutiferum fitiffit ,fi eo bene '^ti yoluifjent. It a euangelium mult ds innbsp;tefiimonium amp; damnationem pradicatur, qui Uli contumaciter obludlantur j cum reuera yerbumnbsp;, imo Deipotentia adfialutemfit omni credenti, Omifids ergo fiinofiit dij^utationibui, quasnbsp;uonnulli hie inftituunt de libero hominds arbitrio, amp; num Deus alicuipeccandi amp; exitij author fit,nbsp;fiatumfotius inj^iciamtts, quern Taulwfibifrofofitum habuittnimirum, yt ignoraiitixfratex-tum gentibua eriferet, quo fleriq, fifi excufiabant. ^eruiat atttem noflrx inflituttoni amp; emenda^nbsp;fioni exemflum ifiud ,yt meminerimus, nos quoque inexcufiabiles fore, fi Dei cognitione defiitutinbsp;tircafitterfiitiones yagemur, autfielerum illecebrasfiquamur. Qute emmgentibus oltm frofofitanbsp;fuit ad cognoficendum Deum occafio, eadem hodie adhuc in omnium oculbs quot;yierfatur, amp; adeandemnbsp;fiholam nos quoqjjfiritusjandlusinfcri^turdsremittir,ytnimirum exmundihuiiafabrica amp;fin-gults creaturts Deifotentiam)maiejiatem gt; bonitatem amp; mifiericordiam agnoficere dificamus. Huenbsp;enim pertinent, qua ipfie Deus cum lobo amp; eius collocutoribus diffierit, aduerfits quos fuum innbsp;ornnet homines imperium iuftum amp; liberum argumentds ex rerum natura defumptds demonfir at,nbsp;�t Dauid in Tjalmds multa eiusgenerdt dicit, nec non propheta frequenter cxlorum expan-fionem , orbium cxlefiium motus , pluuiarum amp; niuium generationem , fulgura amp; fulmina,nbsp;mardsaflits, quot;Ventorurn flatus amp;fimilia pradicantj^it nos indiuina maieflatds confyderationemnbsp;excitent. Imo flupidos amp; fecuros nimiiim aliquando ad ciconias , grues, hirundines amp; reliquatnbsp;aues, ad boues item amp; afinos remittunt ,'Vtiflorum exemple d�bita officia Deo prafiare difcant.nbsp;Et'vtad Dauidem redeamus, illeimpios diuina prouidentia contemptores argumentds ex carports humant fabrica petitds confutat, lgt;lam dicentibui tllds. Dominus non �^idet, neque Deus lor-cob intelligitt re/fonder ille : Intelligite �upidi in populo, amp;ftulti quando demum fapietds f Is quinbsp;aurem creauit,quomodo non audtretd qui oculum finxit,quo pallo non yideretiamp;cf Facit horumnbsp;confjderatio multum ad excirandum in nobts Dei amorem yerum, qui yt timorem eitrs ingenuumnbsp;paritfitagratitudinds quoque amp; pix obedientia pracipua caufaed^. Elf, hic yerus amp;propriusnbsp;y fits phyjices,quem quinegligunt, ijfer� � Dei cognitione indies magds magifque recedunt, amp; itanbsp;tandem feducuntur ,'Vt neque fulmina, neque terremotus, neque alia terribiliora Dei opera objir-uent,autilldsterreantur,eo qubdomnia adcaufasnaturalesreferunt�.ldaturxautem nomineyintnbsp;^uandam fingulds mundi partibus � prima origine infitam inrelligunt, qux proprio motu amp; certonbsp;tgt;rdine agat atque operetur, Dei yerbpreuidentiam nullam agnofcunt, qux ipfam quoque natu-cum fuds aHionibus regat. Dum ergo fapientifiimi mortalium yideri yolunt, flultifiimosfe efj�nbsp;declarant, quando Deum oculds fenflbus alijsfefe ingerentem non agnofcunt, amp; /fontefibijpfisnbsp;nebulas offundunt, quibus excxcati � '^eroprorfits aberrant, Flos ergo ab ijs, qux in fenfus incur-runt, animi oculos altius eleuemus, yt totius mundi crearorem amp; omnium qux in Ulofiuntgu-bernatorem agnofcere difcamits, �* eundem 'Vtpar edf^ glorificemus. Trocul yero � nobds rele-gemits Epicureorum ratiocinationes, qui numinds quidem fenfum metum^ omnem inanimdsfudsnbsp;extinguereconantur,nunquam yerb hoe quodyolunt ef�cere po//unt,eo quod intra confeientias luasnbsp;fi enim hoegentibits olim accidit, qui nulldsprxterea adminiculdsiuuabantur, quanto magds ifiudnbsp;in lilts locum habebit,qui fcfipturas habent, qux Dei 'verbum continent, quo de quot;vfit operum eiusnbsp;yera eorundem confideratione edocemurd Obferuabimusprxterea confutari hoe loco eos, qui ima�
-ocr page 80-CAP, r� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS.
gtnei tuentur^ quod Itirifint laicorum^ ex quilfwilli cognitionem Veidifianti (it ad fie tat dium excitentuft Quid enimnbsp;nbsp;nbsp;libr� optts efl,quando ybiq^ locorumfe nobtf Dem in operibitf
tnanifeftatt� j^ut num hominum manibw fa^a Jimulachra aliquiddocere potuerunt quod non eut' dentifu amp;perfeBita multb ex ijs difcatur^^qux ip� 7)eu4fiio yerbo in e�y�m confiaauitf 'Deinbsp;te efientiam imagine aliqua exfrimifojfiy omnes fcripturie negant, 'Bonitatem yer 'o illi�s amp; ppte�'nbsp;tiam,iufiitiamitemy'Veritatem,fafenciam amp;qu(e alia funt huiufgenerts,quidopiae�^effingethnbsp;cum in eiw operib/tf ybiq^ eluceantf'Sedfura debit alibis
Vtgetitetpec^ cariittmDcinbsp;cognitione^
�Hunc yideamufiquomodogentes in Deicognitione^eccarint,amp; inexcufiabilesfa^afint. Covfi firebendit hoc quatuor caftibw ./^pofiolut. �Primum eii^, quod cum Deum cognouerint (ea nirrtt'nbsp;rum ratione^quafn modo audiuimut) non tarnen yt Deum glorificauerunt. Idei�, non tantificf'nbsp;runt eiua maiefiat em.f quantieam debuerant fiacere.^neque tultum impendcrunt, qui Uli conuentt'nbsp;Deinde non egerunt gratiat, ^lij enim Eficuraifuerunt .^qui Deumres hominum nequaqttantnbsp;curare putarunt, amp; proinde beneficia eiua non potuerunt agnoficere. ^lij yero cum idoloiatranbsp;efientycreaturis aut fiHitijs Dijs ea tribuerunt.,qu(efoliui yeri Deifitnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc proprium idolo'
�x.
latris, quod ne heneficifi quidem Dei mouentur, yt eum agnoficant eo quod horum a'uthoresfift' gunt alios^quos pro Dijs colerefiolent. Exprefiit hoc eleganter Ho fias, quando fornicantem SynU'nbsp;gogam inducitloquentemzlbo.^fiquar amatores meos^ qui dantmihipanem meum, amp; aquas meaSinbsp;lanam meaniy amp;linum meum,oleum meum, amp;potummeum. Sed ibidem refiotidetDominui\nbsp;Et ip fil non agnouit, quod ego dedifiim eifrumentum, yinum amp; oleum, quodque multiplicajfim etnbsp;argentum amp; aurum,qute ipfi �Baalfecerunt,amp;c. Concurrunt ergo in hac idololatrarum ingratitU'nbsp;dine duo ilia horrendafeeler a, de quibtn lerem.t. e ap ite exclamat, dicens : Propter hoc obfiupefidenbsp;cccli, exhorrefiite amp; y ehement er exarefiite *, quoniam duo mala fecit populita meus, medefirue'nbsp;runtfontem aquarum perennium ,yt effoder ent fibi cifiernas,cifiernas( inquamj per tufas, qtt�'nbsp;aquas continere nonpojJunt.Et fan� aliterfieri nonpotef^. Quia enim communifinfu omnes horni'nbsp;nes nouerunt, Deofibi opus efie, fialfis fibifingant oportet,quicunqf � yero illo amp; ynico deficiunt'. dlnbsp;tunc illudquoqjfit,quoddefornicantc ^ynagoga Hofeas dixit:Exempla,quibtt5 boeprobeturfioddnbsp;pafiim occurrunttQuanigraueaiitem ifiorum hominumfcelusfitfimili eleganti docet Chrififiomu^'nbsp;Perinde enim eosfacere dicit, acfiqatsa rege acceptam pecuniam non in yfum amp; honorem r�gis, fi^nbsp;in prisdones, feorta amp; impofiores infumar,amp; hos ex Hits Jfilendidos atq^ diuites reddat. Et y erbnbsp;lafs maieftatts retts erit,ita in diuinam maiefiatem ingrati HU peccant, qui Dei dona creaturts at^fnbsp;Dijsfuisfalfis acceptafsrut.rit fimul de y erb Dei cultu hiclocits nos admonet,qui in eo confifiit,y\nbsp;ilium glorificemits,Z!r eidemgrati fimtts.Fiet hoefi ad illuynicum authore referamus^uicquidbontnbsp;habemtts,omnibus item ytamurad Hliusgloria,eiufqjprxceptis nos per fidei obedientiafubijciamtt^�nbsp;Sequitur tertiu,qnod in illis Taultts aceufat. Vanipa�i funt in ratiocinationibtis fuis, Alij legutihnbsp;Frufirati funt. Sed Grcecumyerbumplus quidddfignificat,amp;fimul fludij ipfiru efieblum comptf'nbsp;henditxquod nimiruno modb � yeri Dei cognitione amp; cultu yero aberrarint,fed fuis quoq^ratiocitt^nbsp;tionibusfedub�i,ea excogitarint qua yani�ima adcoq^ nulla funt, Deos fiiUcet.,qui nulli in rerutnnbsp;tura funt. Qjfi Paulus etiam refiexijfe yidetur, quando ad Corinth, de idolothytisfiribens,intefnbsp;alia dicit: Scimus quod idolum nihil es^ in mundo,id efi, quod res inanis eif^, qua Dei,qualis nulhi^nbsp;y/pid efi,nomine amp; titulo � fuperfiitiofis comendatur. Ex quo etia fequitur fuperfiitiones non mim'^nbsp;inanes amp; yanas efife. Flam etfi cultus eiufmodi iudicio hominuprobenturfinane tame religionts amp;nbsp;diuini cultus nome habent.,ciim interim qui circa hos occupantur,fiipfis colant amp; fiuis defyderijs fief'nbsp;uiant.Euanefiut ergo tales cufigmentisfuis,quibus Deum colere infiituut, ^ddit autem his quaf^^nbsp;loco Paultis:Et obtenebratuefi defipiens cor eoru.Ipfi enim fibi nebulas ofifuderunt,quando non corl'nbsp;fenti ijs,quaipfis defimanifefiauerat Detts,carnisfuarationesficutifunt,quadereinfequentibit^nbsp;plura dicentur, Flunc memineiimus,hac quide degentibus did ab Apofiolo,yt dififiutationts inftd'^nbsp;ta fiatuconfirmef.eadem tame de Chrifiianis etia didpofie, amp; quide maioricum crimine,qui re�tdonbsp;Dei yerbo cultus ex fuo cerebro infiituunt, Deos item nouos fingunt, amp; ipfifibi tenebras ofifundunftnbsp;quibus reuelata in euangelio yeritatis lux obfeuretur. Ftgilemus ergo aduerfus carnis nofir a ratio*nbsp;cinationes,neq. hominufuperfiitioforuplacita admittamus,fidinfolius Dei yerbumintendfimut)nbsp;quod
-ocr page 81-HOMtLIA V r r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14
leliim Chriflum prxdicar,qui catholietn teternx yeritatis doBor amp; lux tnundi^uam ^ui ftjuuntur, tj in ttneorts non ambulantt lUi debetur benedi�it gt; honor % gloria amp; pote�as in xttrtinbsp;nttm j tAmtn,
u vi I \ k VIr.
Cum fe proffterentur faptcntes,ftulti fadi fitntiSC commutarunt gloriam incorruptibilis Detfimilitudine imaginiscorrupribilis ho=�nbsp;minis Slt;^ uolucrum,�^ quadrupedum,�^reptilium, Quamobrem e�nbsp;tiam tradiditillos Deus cupidttatibus cofdium fuorum inimmundinbsp;ciem,ut ignomintaafficerent corpora fua inter fe:Qtitntmirum comnbsp;mutarunt ueritatem Deimendacio,�if Coluertint ac feruierttntcreaanbsp;turar,pr�tertto Creatore,qui eft benedidus in fecula Amen.Proptenbsp;rea(inquam)tradid{t illos Deus in pafsiones ignominiofas. Nam 3dnbsp;f�min�inoruminutaruntnaturalemufumineum , qui eft pr�tcrnbsp;naturam; fimiliter etiam maicuU relido naturalt ufu foeminx exaricnbsp;runt per apperentiam fui alius in alium , mafculi in mafculos f�danbsp;perp�trantes,�d compenfationem, quam oportebat, erroris fui in fenbsp;fercciptentes.
11gt;lterhominuniyitianonpo�remum ef�, quodcbmnaturacorrttpti�imi/inttttyprofan^dsta^ men amp; iu�it haberi 'volumtn, Ob�at autem ifia per�ta�o, ne yeram iuflitiam ampleblamur^nbsp;nobii in�lio�uo �Dew offert^ amp; qux�ola nos apud eiui tribunal d�fendit, haque Taulitf do^nbsp;^tinam de iu�ificatione homints (ommodi�zme ab eoorditur, qubdomnes hominespeccatores e��nbsp;^�endit, ytinde colligatnobtf ali�na zu�ttia opusepfeteanimirum, quam Euangelium in Chri�onbsp;ftxdicat, /l gentibus autem initio fa^o, idololatrix crimen primo loco addiicit,nbsp;nbsp;nbsp;de eo mulcts dif-
ferit j eo quod illudhomines in femetip�is cegre agnofiunt, yt qui tunc�bijp�s fanSli�imi yidentur, ^uando circafuper�itiones fuas occupantur. Et nuper quidem omnem excufationem Ulis eripuit^ eonbsp;quad Deum.qui�e Ulis multiuari�m reuelauerat,nonglori�cauertnitneq^ etdemgratias dignas ege-^gt;nt:fedpotitiS�asrationes fecuti �bijp�s nebulas o�uderint, quihitf uz quot;Veri 7)ei cognieione impe-direntur.At quiahoc obfeurius di^um yideripoterat, hoc loco expoptionemfubijeit qaaidolola-tri� cau�samp;progrejjum^ eins item abfurditatem amp;peenas ex ordine de�ribie. Eb autem dil'gen-^^oremconfyderationem locus i�e meretur, qubi et� de gentium idololatrtaagac -^po�olus, sademnbsp;^nmen ijs confutandisfiruiunt,qui illam hodie inter Chri�ianos tuentur.
7rimb caufam indicat, ex qua idololatrice malum enatum e^f. Cum fepro�terentur (inquic) ^Jololatri^ f^pientes,�ulti faCli�unt. Ergo non vulgares exfecepopuli authores habuir�deos^quipra alijsnbsp;�pereyidebantur,amp;fapientite ftudium publicepro�cebantur:philofophos nimirum, quorum fummanbsp;�itapudplerojq, auchoritas-Exponit autem his'Verbtsquodnuperdixerat illosinfuis ratiocina-tionibui euanujjfe: qubdnimirum negleClts ijs ^quibus illos infuam cognitionem Deus adducerenbsp;quot;Voluit fefe�ulti�imosprabuerint, dum tanta my�eria ration� humante acumine ferucari quot;Volue-^nntJtaq^ idolo�atria amp; abfurdi�tmarumfuper�itionumfontes in humana�pientia 'paultcs nobttnbsp;^�^on�rat.Quodab eo yeri�tm 'efieripatebitf� rem ipfampropius in�iciamus. E^bi primo repeten-dume^f^communi jenfu amp; confientia tepiimonio omnes homines conuinci, yt Deum e�e credanr,nbsp;qntpulcherrimam hanc mundi machinam crearit, amp; eandemgubernet atqiie�ruet. Et quia eiuf-dempotentiafapientia^ bonitas mi�ricordia in operibuseius yniuer�s elucet, ilium ab omnibusnbsp;�imariytimerie�- colideberefatentuTi quife faluos Grincolumese�eyolunt. hxenotitia omnium mentibus in�ta, quam ipfe Deus poi�primi parentis lapfitm in nob^ reliquam e�e 'voluit,nbsp;^edeanoncontentigentium philofophiy quot;Vifereliquis omnibusfapientiores o�enderent,in ipfam 'Deinbsp;naturam amp; f�entiam atque conditionem audacius inquirere cceperunt. 6\dox ergo fa�um e/�,nbsp;qnodSolotnonait',f^tfQrti[aturmaie�atem,opprimetur � gloria. 7gt;lam initia �atim widere non
c 2,
-ocr page 82-C A P. I,
IN EPIS T� AD ROMANOS.
pCtuerunt, quomodo yma Dcw tot reim �tperis, terrefirilm, inferts^marln� regendis �tqKt conpruandtf fufjiciat. Hme ergo Dtorum mnltitudo enata ei^, qttos fummo illi quot;Deo quafifui'nbsp;ftdtarios, amp; prouinciarum al illo creditarumgulernatoresjconiunxerant. Et quod illosdicere notinbsp;puduit, terra quidem forte TPlutoni-i mare ideptuno ^caltim lou�, a��ramp; inttrmedite regionetnbsp;lunomoltigerunt, ^tquia�ngulorumi�orum dominium adhuc latiw patere'videlatur qu�tfinbsp;'vt al yno commode admini�rari pojf�t, loui quidem Vulcanttf, t^^pollo, \iars amp; lorum �'nbsp;milesadditi fuerunt: lunoni �olm rldeptunoautem Thettsy ELeretu, ��daiades amp;alij marintnbsp;Dijinnumerit Elutoni item Hecate^ Ceres, �Baclm,'Proferpina,�iAinos,'Eladamantm,�acmtnbsp;Furix denique atque Charon portitor. Commune yer'o omnium minifler �ue interpret aut intet'nbsp;nuntius conflitutm Jv�ercurim, qui re�on�inbsp;nbsp;nbsp;iuffa line inde perferret. Et ne hi quoque em
r� eir lalorilmnimijs di�raherentur , Semidei quidam excogitati �unt, Fauni ,Tanes, ^atyfh 2dimpha, Hamadrjades, Flape� , Vertumnua, Fomona : quorum numerus eo y�que exere-uit, yt �nguli amnes ,fluuij, lacm, font es ,fylu�, ar lores praflantiores Deos �tos proprios halt'nbsp;rent, Sed amp; �dilm priuarts prafeHi �tnt Fenates Lares, yt iam de dijs yrlium tutorilutnbsp;nihil dicamus, Qui yero ex Fhilo�ophorum numero reliquts fapientiores fuerunt, cum �rrorentnbsp;hunc nimts craffum e��e yiderent, Deorum nomina de Dei proprietatilus expofuerunt, amp; it^nbsp;omnes illos ad ynum numen re�erri delete docuerunt. ,gt;ilij yero yirtutes inter Deos retulf-runt. Qwrum audacia rurfum alij excitati yiria in eorundem allo recenfere au��ant, yna eut�nbsp;morlis, yt Dij halerentur Ira,lnuidia, Somnus, Felrts, adeoque Cloacinus Deus er Stercuedt^nbsp;inueniretur. Et ex Varrone D. ,^uguflinus annotauit, �tpra triginta millia Deorum in orlfnbsp;numerata fui�e. Fuit hiepudenduserror,amp; incredililtsflultiti� argumentum, quadfui religio'nbsp;nts pr�textu confu�onem eiu�nodi inuehere conati funt, qu� hommes omnts religionis incer'nbsp;tos amp; dulios redderet, Flon tarnen hic quieuit hominum flulti�imorum audacia, fed mox aliu^nbsp;error �qu� turpts amp; impius ex priori promanauit, Quiaenim Deus � nolts yidert nequit, amp;nbsp;proinde longius ale�'e yidetur, Dijsfuts imagines�ue �mulachra fecerunt, quorum y fus illtsfudnbsp;triplex. Frimo Deorum formam amp; of�cia referre , e�quot; homines ad horum cultum excitare de'nbsp;luerunt. Deinde latius di�ufam numinfs potentiam ad�mulachra refiringipof�e putarunr, y^nbsp;illit magis pr�fentes ej�nt Dij amp; efficacius operarentur ,yli imagines�li po�tas ej� yiderent^nbsp;in qua fententia Ifraelitas quoque , recens ex sEgyptiorum idololatrarum confuetudine edu'nbsp;^os,fui�fe, ex illorum yerltsapparet, quando .Aaroni dixerunt: Fac nolis Deos, qui pract'nbsp;. dant nos. E^li nemo tarn infanos fuiffe put auerit, yt Deos ipfos al A ar one �eri, aut al illts col'nbsp;leUum aurum in Dei alicuius effintiam conuerti pof� crediderint :�d�mulachrumfieri yolut'nbsp;runt, quod Deum illis pra�ntem ade�fe teflaretur, amp; ilium ip�s qua� olfiringeret, Fertius�'nbsp;mulachrorum y fus erat,qubd apud illa cultum Dijsfuis exhilebant, amp; illicfacrafacielant, qU^nbsp;eir ipfapropter locifanBitatem Dijs magK accepta effe credelantur. Et fuit hoc egregium ditt'nbsp;loli flratagema, quo miferos multiuariam dementauit , amp; paulatim omnem Dei cognitionetgt;*nbsp;atque cultum aloleuit. It a enimfa^um eSf^, yt Deos humana forma amp; corporilus palpalili'nbsp;bus confiare, �* fuis figmentis cogi poffe putarent, yt fe prafintes pr�lerent, Adh�c,fe ornf^^nbsp;pietatisofficioprol'e defunHos ejfe arlitratifunt,�apud Deorumaras atque�mulachraadlrffnbsp;ue tempus honeflati s�'fdnUitati fiuderent, etiam�reliquam yitam omnem expefiimarumeup^'nbsp;ditatum arlitrio lilidine tran�gerent. Et h�c quidem fapienti�imorum hominum inflitutdfnbsp;amp; communiprell totius orlis confenfu approlata fuerunt, Sed Faulus illos extreme ftultosftii�^nbsp;dicit, qui tam parum honorific� de fummo illo atque �terno bono fenferint, amp; reliilo yero eitAnbsp;cultu circa inanem cultus jpeciem�ip�sfatigarint,�cuti mox clarius exponet. FluncobfiruemV^\nbsp;human� �pienti� acumen in diuinis plane nullum effe, amp; adextremam�ultitiam eosaelabi, q^-jnbsp;hoc freti aliquidex femetip�s�atuere audent. Flam yt alibi monet uApo�olus, non percipi^nbsp;homo animalis, qua JuntJpiritus Dei, ideoque nonpoteif, non errare,� in Ulis ferutandisnbsp;rationes fequatur. Q^amobrem Deus yerbum fuum reuelauit, amp; huius pradicationem infl^'nbsp;tuit, qua inter homines perpetub conferuetur, yt lucern� infiar con�lijs amp; aamp;ionibus noflti^nbsp;praluceat�
-ocr page 83-H OMILIA VII.
IJ
(tnderint, cultum denique omnem exhibuerint qui Joli Deo debetur, ,gt;lmplificat autem fcelui hoc Paulus antithejt, in qua primo Deum aternum amp; nulli corruptioni obnoxium opponit ho^nbsp;mini no mortali modo^fed infinitis calamitatibtts obnoxio, quxfingulee adipfitmperdendum'aut cor-rumpendum fufficiunt. Deinde ilium cum fimilitudine imagines ^id elf^tim�gine ad hominis fimilit�nbsp;dinem formatafiue effiHa confert.pigt;t ita Deum omnium conditorem^qui yt exfimetipf� exi�itdtetnbsp;ttnnibus creaturis fuum ESSE largitur rei fihlx amp; hominum induflria fabricatie opponat^nbsp;I^ofiremb Deigloriam atque maieflatem imaginibus hominum, imb yolucrum, quadrupedum amp;nbsp;reptilium confers. Hon autem fingit crimina lt;gt;lpoflolus,qugi immerentibus obijciat ,�dhac ab Ulonbsp;yeri�itne did, hiflorite amp; poeta gentium teflantur. Ham prater hominum imagines , quas Dijinbsp;fuispojuerunt, confi�t Lybies louem fuum ,gt;immoniumfub arietisforma coluijji ab ea corni-gerum dixiffe, �gyptij yerb �dnubim, ^pim sir Ifedem bournfiue yaccarum, yitulorum itemnbsp;amp; canum imaginibus yenerabantur ; quo nomine Lucanus �egyptiorum Deosfemicanes^�ugu-fiinusyerb jdnubim Cynocephalum dixit, quern P'ergilius amp; Ouidius latratoremyocarunt. Ac-^efi�runt his Crocodilifeles,ciconilt;sdbis-gt;amp; his yiliora animalcula, quibus diuinam yim amp; numennbsp;tribuerunt. �efculapio quoque ferpentem affinxerunt, in cuius forma'�pmam adue^us ejfi cre^
debatur. Et potent huius generis multa adduci ,fed quia in hifioricispa�tm occurrunt, ilia breui-
nos autem locus hic,quidde fimulachris, qua inter Chrifiianoshabentur,amp;torum Idololatria 'ebeat. Hamqubdnonnulli ea, queede gentibus dicunturi nihil ad nos pertinttt ^hrifiiatw
lt; S
C A P� I.
IN BPIST. AD ROMANOS,
atunt,nlmMfriudtim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnim eadtm 'phi^ue idelolatri� ratio, ^ua dt ^entitfm fimttb^
chris dicuntttr, eadem noflr�fer omnia conueniunt, Conati fitnt gentiumJa^ientes J)ei imaginent exprimerCi eirqaidem yeri �Dei, quem mundi totitn treatorem amp;guiernatorem ejjecredebantlt;,nbsp;'Idemetiarnnofirorttm hodie in�itutume^i^, Affinxerttnt atttem gentes Deo format hominuminbsp;attium,quadrupedum amp; reptilitim. Quod ipfum in Tapatu feri,nemo negabit qui non (um timortnbsp;Dei pudorem quoque orrtnem abflerfit, Fingunt enim illic audaci�imi hominesfacrofanBa amp; ado'nbsp;randa Trinitatis imaginem,ad quamfius merito exhorrefcat. Sedet in throne�tblimi F at er tra'nbsp;beaindutuit^toronalmperiali redimitw^caniciem barba amp; caf Ulis referent, quafi illiiuindicionbsp;fepatrem tjfe teftetur. In huitusgremio flitts pingitur hominis quot;pulnerati amp; feminecis adhuc ima'nbsp;ginem gerent. Capiti patris aut peSori incumbit �iritvgt;sfanllue,nondumtolumb��e�eexutu^^nbsp;in qua femel fuper Chriflum defcendijfe legitur. Annen ergo Dei maieflat cum imagine hominifnbsp;fenis amp; decrepiti, fauiij item amp; afflt�i, imb yolucris mifer� amp; omnium rapinis expofltte com'nbsp;mutaturf Fel quit negabitflmulyeritatis Deicemmutationem cum mendaciofieri� ^odflquitnbsp;negate yelit, probet ilte Deum eiufmodiforma in ceelis agere^ in eadem coli yelle. Habueruntnbsp;deinde gentet Deos fubfidiariot, quibtts fuat quoque imagines ( ytdiximuf ) pofuerunt, AtilloSnbsp;ttiam in Fapatu inuem.rel'.cet.Inuocantur enim Diui,quosregionum, Erbium^artium, morboruminbsp;bellorum^ tempeflatum ,frugum, omnium denique qult;e in terris marique fiunt, prsefldet atquegu'nbsp;bernatoret efje fingunt. In iflorum honorem extruuntur templa,fiicella, ara,ponuntur imaginettnbsp;alia quidem fenatorio,alia militari, alia matronali habitu, multa autem tali, qualem nemo ytfnbsp;bonus ferre, dsr nulla matronapudicaadmittere �Vellet. Et ne quid^eteris aut gentilitia fuptrfli'nbsp;tionis omittatur, quidam iflorum cum fuis quoque animalibus proflare finguntur. Geflat enim adnbsp;peilus agnnm loannet Xaptifla, Fendelinum bouts, Antoniumporei, Eujiachium cerui canefqut,nbsp;Callum yrfl, Gertrudim mures amp;glires comitantur, � quorum infiflts mtrfibus forte liber ar ipo'nbsp;teratfi ei D Huldricum deflonderent, � cuitts conjfeilugliresprocul fugetefahulantur. Goaretrtnbsp;'vere figulorum Diuumpingunt j qui damonem hnmerisferat. His omnibw nobdiorcs ^artinitSnbsp;amp; Georgius equis �Vehuntur, ex quibus ne templa quidem ingrefii defeendunt. Sunt hac ridiculitnbsp;diHu, fed quja �vera funt, deplorari potius meretur infeltx JitperflitioJorum hominum flultitia,nbsp;qua Chriflianam religionem Turc is amp; ludeeis deridendam proptnant, ]i cultum fie�es,nbsp;idem hifce,qui ohm Deorum fimulachris,impenditur.Alligatur illisgi'atia Dei,tir alia alijs effica'nbsp;doresatque adiuuandum magis inflrubta ejfe dicuntur: quaftrfitafioperegrinationts adDiuospe-regrinos peper it. FLuncupantur ergo Ulis �Vota, in quibus operam luflfle �videberis, nifi locum expri'nbsp;mas in quo diuus quif^gratia amp; �virtute imprim is poliere creditur. Et yt olim gentes Apollinetttnbsp;habebant fiythium,Delphicum, Clarium,Delium:Ita hodie ^aria celebratur Lauretana,Aqueitnbsp;fis,Falfamgamica,'Bolonienfls,amp;c. Apudfimulachra �Verbpreces fiunt eleuatisadillamanibufinbsp;incenduntur cerei,fiuntfuffitusfuflenduntur anathemata, deniq^ ea omnino illic eSf^ rerum facieStnbsp;qua olim in Deorum templis intergentesfuit. 2Ioflris ergo I^manenfibits, qui hodiefunt, contif'nbsp;niunt prorfus,qua yeteribw limants de gentium idolomania Taulusfcripftt.
Idolobtr^glo.' riam D� com-tnutontcumnbsp;imttgimtut.
At quia hac multi pro leuiculis ducunt,qua yix aliquam reprehtnfionem mereantur,diligent(f obferuari debet, quod idem de iflis pronuntiat. Commutatur ergo ab illis qui hac facidnt, gloria,nbsp;Dei cum imaginibus hominum mortalium atq^ brutorum animantium, yeritas item Dei cum meri'nbsp;dacio,deniqjprattrjto creatore feruitur creaturis. �Ham. etfi ilium reliquifie yideri nelint idololatr^tnbsp;quta tarnen Deus ti^elotes famp; diuinitatis atq, honoris diuini jbeiumferre nequit, nequaquamfd^nbsp;impendiputat cultum,quo ifli turn demererifludtnt. Suntautem hacomniancnabfurda modb,fe^nbsp;iniqua,tntufla amp; impia,ci(m ipfam Dei maieflatemladant, cuiusomneshomines obferuantifiirnoinbsp;efledecebat. Grauiter er go in lege cauit Dominus,ne quid huittsfiat, fe^in nulla forma y el hosni'nbsp;nis y el animalis yideri yoluijfe ait in monte Sinai, nt Ifraelitis aliquam faciendi fimulachriocca'nbsp;fionem daret. ^�m grauibus yerb argumentis amp; quam mirificis yerbd atque diHerijsprophet^nbsp;hocfcelus exagitent, norunt omnes, quifermones illorum femel leger unt. loannes yerb Apofiolu^-cumdoifrina Chriflianafummam inepiflolafuacomplexusefiet,hocpraceptoeam concludendatitnbsp;ejfe putauit*. Filioli, cauete y obis � Jtmulachris squafi falua forent qua ad religionem ffeilarttnbsp;emni^
-ocr page 85-H o M I L I A vrr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13
al i�a cultw ditiiniprophanatione al�tnerent.Fuit atitetn admonition^ huiitf�intna tloritas tn yeteri Eccle�a, quam ^er annos circiter quingentos �mulachrts carui�e hi�onx te�an�nbsp;[fit. Et quantum in tlln prohibendi^ epi�oporum feruor ^erit, Epiphanij exem�lum docet^qui c�ntnbsp;Oratorio quodam linteum Renders 'vidi�et, in quo imago defi�la erat^ mox tndignitate rei motuinbsp;difcidit^ amp; adlerofolymitanum epij'cofum grauiter �crip�t, nequidhuitn ferret in ijs loctifnbsp;^tiorum ctira ad ipfum pertineat.Quam ef�olam D. Hieronymtu dignam iudicauit,quam latini..nbsp;t�te donaret.Fidebant enimfan^i illipatres^ Deiculium (on��ere nonpoffe^yli yeritas mendacionbsp;^jgt;fnmutatur:quia Deus, qui yerit�siffa.,mendacijs coli nequit^ Tandem errori initium d�ditnbsp;^^iconfultus quorundam t^^eltes^qui bene de re Cbri�iana meritorum imagines domi fux a�eruarunt,nbsp;fuum erga illos amorem tefiarentur, amp; ex eorum morte enatum animi dolorem aliquo modo le.-dirent.Hinc autem occafio data e/^ fiiger�itiofts^�Vt fimiles imagines temglts inferrent,amp;loco ho-^^ratiori collocarent,quce caufa fuit^yt rude tfulgusgrogter loci dignitatem Hits numen aliquodin-��icaretur, amp; honorem aliquem imgendendum Hits e�igutaret, Confirmarunt oginionem il-�^nlt;tiqu(S circa imagines aut 'ytert faUa,aut ab imgofioribus confiafuerunt. Etyt natura adnbsp;^dololatrtamgrocliues fumus,itafacile agud juger�itiofos error i�e obtinuityytgoflerts temgoribttt
Conciliorum d�cr�tes neq^ Imgeratorum authoritate totus abolerigotuerit. fmb tandem ita yi-fibus au^us nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aboleuerit totumq^grofltgarit,quodfub ^ntichri�i rt-
euenturum e�e ohm Eroghetts .r^go�oligradixerunt. Horum�ntinam grobe memores e�ent boilie,qui ciiminter Euangeliccedo�rinte in�auratoreshaberi yelintgi^urts tarnen amp; imagimbusnbsp;'^flt;},adeo dele^antur, yt in temgl�s quoq^ Ulas finegericulo haben g��e exi�iment. Eotef^ quidentnbsp;Anfiudium illorum,quo yel artes illas admirantur,yel defunBorum memoriam conferuare cugi^nbsp;^^(�Cauendum tarnen etiam atq^ etiamtne quidhuius in temgla inferatur.Quia enim loca i�a yerbinbsp;ft^dicationifacramentorurn �dmini�rationi,grecationibusgublictSideniq, ynifohq^ Deo conjecrat^nbsp;*�e debent,nihil in illtsferendtim e^,quodhominum mentesatq, cogitattones � Deo auocaregofit.,nbsp;lt;*�! ab eins cultu fit ahenum.Atqui inter i�a fer� grimum locum habent imagines,in quibus y el maserig gretium amp; filendorem,yel ar tern ogificum homines admirantur, y el ex habitu amp;� forma ne-�io quid cogitandt occafionem arripiunt. Quod olim grobe obferuarunt fagientt�imi inter gentes,nbsp;.^gudLacedtemonios nullte in curia Senatoria giblura habebantur,ne harum contemglattone eorumnbsp;**nimi di�raherentur, qui illic de rebus gublicis confultabant. Quanto magis ergo hoc in religionenbsp;^bftruari debet,ybi fatan hoc ynum agit, yt nosdyero Deo amp; fanais de eo cogitationibus auocet�nbsp;'dde Fluma Eomgilio hi�orici tradunt, quod temgla fine Deorum fimulachris in�ituerit, quodne-fas p utaret,Deo,quimens eSf_inuifibdtsatq^ increata,hominis aut animalis formam tribuere. Etnbsp;fcribit Elutarchus Egmanos per annos centum amp; figtuaginta fimulachris omnino carui�e Z cuiusnbsp;^eiD.Augu�inusin lib..^.de Ciuit.Deicag.^t^ex Tarronememinit,cuiushtecyerba moxfubijeit-i^od fiadhucmanfi�et,ca�ius Dij obferuarentur'iQiiienimgrimifimulachra Deorumgogultsgo-ftterunt,ij ciuitatibus fuis amp; metum demgferunt^ amp; errorem addiderunt. Quodqu�m yer� diUumnbsp;fibres igf� te�atur. Fleminem ergo Hierum rationes moueant, qui imagines librorum in�ar e�e di-tunt,ex quibus illiterati amp; laid difcant,amp; Heere omnino eas Deo imaginesgonere,quas illi ferigtu-��lt;* fiera tribuit,qult;s ilium fub regis,iudicis amp; antiqui dierum forma deferibit. Sunt hx carnis ratianbsp;dnationes, quibus gentium ghilofoghos feduBos fuijje, nuger Eaulus monuit, Erogheta imaginesnbsp;*nendacij do�loresyocat.EericuloJum ergo c/� libros eiufmodigogulo rudigrogonere, Scimusgrx-terea Deum fibijgfi y ariasformas tribuere,y t fuas grogrietates nobis qua��eblandasgrogonit.y^tnbsp;non idea nobis licet earum rerum imagines in temglisgrogonere, yt�sb his ille adoretur,aut ex i�lisnbsp;homines rudes amp; illiterati difeant. Semger enim ratum firmumq^ manet gracegtum, quo ne quidnbsp;huius fiatgrohibuit.Quodfi illi negare yelint gertinaciusfiibenter ab eis quxfiero,cur ergo non leo-nis quoqj amp; yrfa frementts imaginibus Deumregrxfintent,c�m feigfum ille i�is be�ijs frequenternbsp;tonferac,quando iram atq^ yltionem contra ho�es atq^ yires fuas inui^las yult defcriberei� Qiibdfinbsp;autem hoc facer e y er entur,ne toti gentium fimiles fiant,ab hominum quoq^ fimulachris ab�tneantfnbsp;qua non minus hoc loco Eaulus ingentibus regrehendit.
Sedyideamusg(e�am,quam degentibusgrogter idolelatrixgeccatum Deus furngfitiQuamob-
Panaiioldltt/a trit^
� 4
V
-ocr page 86-CAP. i.
IN EPIST. AD ROMANOS.
rem etiam tradiiit illos quot;Deus cu^iditatibw cerdium fuorum in immunditiem, yt t^nominia affid' tent corpora fua inter fe^ Talionis lege mulilatos ej/e ait,yt quemadmodum Deigloriam prophananbsp;rint,iea feipfis^uo^ fcedi�im'e polluerintj tir extremaignominiaaffecerint. Quaquot;tgt;erb rationehotnbsp;faHum jit^mox clariui indicat: �Propterea (inquam^tradiditillos Tieu�in pa�ionesignominio�tsgt;nbsp;Tlam amp; feeminte illorum mutarunt naturalem y [urn in eum^ qui eP^ prater natur amt �militer e^nbsp;tiam ma�ulijreliHo naturaliy�t fcemina^exarferuntper appetentiam �d aliut in alium,mafiultnbsp;in ma�culos fceda perp�trantes,amp; compen�itionem, quamoportelat,erroris �tiin fife recipientesgt;nbsp;Loquitur aut em de Teuere illicita amp; horrendo Sodomia fielere, quod olim Tretts coelittts immijfinbsp;igne amp; fulp hure puniuit,amp;po�ea in Legefua ftmiliter igntifitpplicio expiate iu�it.TLeqjfine cau-fa huitts meminit ^poJlolus.Quamfceda enim amp; detefiabilt licentia intergentes,amp; quidem l^ma'nbsp;nos imprimis ,illud eo tempore regnauerit,ex illorum hiflorijs amp; poetarum firiptis apparet.SuetO'nbsp;nitoscerte de Tiherio amp; TLerone Imperatoribtts eatradit^ qu� Chriflianisauribtts plan� indigmtnbsp;funt.Toeta 'veroplus quam meretricia frontepuerorum amores decantant,amp;UlisglorianturiMU'nbsp;Herum libidinem Sappho poetria pradicat, Hacautem Taulm Ulis obijcit,amp; contra natur am ifi^nbsp;fieri dicit, yt oflendat^ non potuifie homines eb yfq^ degenerare^ 'Vt ea � quibui bruta animalia abquot;nbsp;horrent,facer ent nifi Detis iratus illos affeBibus pltps quam belluinis tradidijfet, qui cum rationtnbsp;fanapudorem quoq^ emnem in illis extinxiffint� �t quia inter peccata reliquts grauiora funt,qui'nbsp;but 0� m aie fias yiolatur^ meritb tanta padttatis caufas in idololatria monflraty qua illigloriait^nbsp;Dei indignis modis polluerant, 2deq,propterea Paulus obfc�nitatis accufitri debet^quod ifla cornquot;nbsp;memoret.Quia enimfielus hoc impuni inter omnesgrafidbatutyita arguendumfuitiyt eitisfiedita'nbsp;tern amp; in ea fife exerentem Dei iram omnes agnofcerenty eSquot; ad ptemtentiam feriam excitarentiit�nbsp;Inter nos hodie ifia publiceproponinon debent,quando pleri^ ea ignorant'.magiflratuaautem firibnbsp;in hoc e�e debenty'vt quam � maioribus noflris accepimwycafiitas confiruetur.
j^t mouenthic nonnulli quafiionemyannonpeccati authorem coriflituat Deum Paulua,quand9 huncgentes ignominiofis hifce cupiditatibw tradidiffe fcribitf Et ne Deus iniu�itia accufitutyest*nbsp;po�tiones�ngunt nouas amp; lt;� firiptura finfu ali�nas. ,gt;4iunt enimyDeus tradidityid eil^ypermififnbsp;illos fuis a�eBtbus yuut fuit eos fuislibidinibtts indulgere. Ei^autem dif^utatioi�a fuperu�,'nbsp;tua, ctim ipfi Paulus fuorum 'ygt;erborum interpret �t diligenti�imus. Quia enim feeleratam geti'nbsp;tium idololatriam pramifit, amp; hanc iu�o Dei iudicio ficpunitam eJfi fertbity iam ipfi Deumomntnbsp;(ulpa lib�r�t,Et fuis cupiditatibus illos traditos fui�e aitxErgo non nouam in Ulis malitiam cred'nbsp;tiit Detts,fid ei quam hucufq^ cohibuerat,ne in tantam licentiam erumperety habenas laxauit, ytnbsp;fuis corporibus dignam fua impietati retributionem acciperent,amp; fua iniquitatis menfuram impH'nbsp;rentyquam po�eagrautus aterna damnationis fupplicium fequeretur. Ergo y t iudexfacinorofutt^nbsp;carnifici tradity ita Deus iu�o iudicio illos fuis cupiditatibus tradidit, quwus excruciarentur amp; if^nbsp;extremam adducerenturignominiam, TLec^tameninuitosaut reluSlantestradidit,fed fua /fiont^nbsp;ad omne fielus procliues. Eadem ei^ aliarum quoq^ locutionum ratio,quibus Deus Pharaonem in'nbsp;duraui�e,prophetas decepi�e,aut quofdam excacaui�e dicitur. Si enim rem ipfam propiusinfiieid'nbsp;muSyfimperyidebimus peccata quadam enormia praee�i�e, qua Jupplicioifio digna fuerunt^Sunfnbsp;*�'5� difiutationes illa curioja magis quam neee�ariay neq^ opus habet Deus, yt nos ip�us iu�itiatnnbsp;fulcris eiufmodi ruino�s fu/lentemus. TLam ytilli merum in omnes homines ius eSf^ itnperiutrttnbsp;ita nemini iniuriam factt,amp; omnia eius iudiciafunt iu�itia ejr yeritas.Difcamus nospotius hoc I�fnbsp;co,qu�mpericulofa�thominum conditio,qui intra carnis Juarece�useascupiditatesfouent,quai'nbsp;p�s maximorum fcelerum e� exitij fempiterni caufa e�e po�unt,fi eos Ulis tradat Dominus, Eqd^'nbsp;dem nullumfielus tarn atroxatq^pudendum el^,quononpolluipo�intyquicunq^a Deofuis ipfor�tnnbsp;a�e�ibuspermittuntur. Debebanti�aexpendere,qui fecuriyoluptuantur, G�intereacumyefb^nbsp;fiudiopreces ctimpublicas tumpriuatas negligunt. Deinde ij quoq^yqui hodiepro libero arbitrio tatnnbsp;contumaciterpugnant. Quid enim magni obtinebunt,� fuo arbitrio Ulos tradat Deus,quando illn^nbsp;natura corruptum eil^, amp; firiptura inter panas graui�imas hoenumerant ,ft cordis no�ri cupidf'nbsp;tatibuspermittamur.'^Oremuspotiuscum Dauidcyytfuofpiritu nosfulciat at^regat DeuSyneq,noinbsp;ne�ris confUijsferripatiatur.Quodipfum Chn�us quoq^ monuityquanio or are iubet\ �dueniat ri'nbsp;gnum tuum,fiat yoluntai tua)tirc^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oa�
-ocr page 87-txprobrat, Sunt haegrau�s ira Hei indicia,qua �s idolomaniam infielit�s mundi ylcificitur.Hebemus �oj ifia obfieruare,y t exemples hi�e territi,fiolum Heum yerum c(ilamtes,qui nos perfiliumfiuum T?-^igenitum ,fibi coaternum atque confiubfiantialem, ex errorum amp; peccati tenehr� eripuit, yt illinbsp;fieruiamiesin j^iritu amp; in^eritate. Illi debetur benediFlio,honor, gloria amp; potefiasinxternum^nbsp;*Amen.
H O M t L t A Vl�h
Etficuti noncomprobarunt,ut Dcumagnofccrent.-ita tradiditil� los Deus in mentem peruerfam,ut facerent qii� minime conueniunt:nbsp;oppletos Omni iniuftitia, feortatione, nequitia, auaritia, raalitia : pie�nbsp;nosinuidiajc�de,contcntione,dolo,morofitate;fufurrones,obtreda�nbsp;tores, Dei ofores, iniun'atores, fuperbos,gloriofos,inuentores malo�nbsp;rum,parentibus immorigeros, infipientes,perf�dos, humanitatis ex�nbsp;pertes, implacabilesjimmifericordes. Qui corn ius Dei cognouerint,nbsp;qu�d qui talia faciunt,digni fint morte;non folum ea faciunt,fed eti�nbsp;confentiunttjs qui hacc faciunt.
VTreipfiaeulneat Apofiolus, yeram iufiitiam, quxnosapudHeitribunaldefiendit,nob�sper Euangelium infiolo tefiu Chrifloproponiquamfideyeraample^ioporteatiabinitioflatime^nbsp;*gt;ines homines peccatores elTedemonflratseiuando neq, pentes per natur a �e?em,neii, ludxi per '\'lo�-
CAP. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS.
gariapeeeata dejcendit, quorum longa enumerattone docet, quot;Dei tram iuflam non tntnuf in reliqudi eiiam elucere,qui contra natura leges ea cum effrani licentia deftgnarint,^ua illicita amp; fu^plicio dinbsp;gna e�e non ignorabant,
Cauft omniam T^petit autem initio omnts mali caufatn^cra�am videlicet amp; yoluntariam �Dei yen ignoran-pecctaoTwrt. tiam, lt;pua ilium prouocarint^ yt faniorem mentem eds ademerit. ,yiit autem: Sicut non comproba' runt^idei^^Kon aliquofludto dtligentiori dignum iudicarunt^yt Deum agnofcerent(yelyt Gradnbsp;habent^ yt Deum haberent in agnitione^ ideS^, Dei agnitionem yeram jibi ob oculosponerent^in^nbsp;eofilo ac^uiejcerer,t)ita Deus illosyici�im tradidit in mentemperuerfam^yt facerent qua miniminbsp;conuenit^Kocat autem mentem �ilt;/l�unioViqua cum fanioriiudicio�mulpudoremquoe^excu�it^amp;nbsp;cacM affcdltbus ducitur^yt ea faciat palam^qua communtffenfus bominum fro illtcitds amp;pudendtfnbsp;ducit. 'IMalui autemperuerfam quam refrobam interpretari: quia reprobis �es gratia amp; emenda'nbsp;tiontsfere negatur^mens autem eiu�nodifape in eledlts quoq^ aliquandiu locum habetfriufquam adnbsp;Dei puriorem cognitionem yocentur.^de ergo,qut yitia( qua mox enumerabit )in fiipfis fentiunt�nbsp;tx reproborum numero e�e arbicrentur,elr ideo in de�erationem incidant, tutius eSf^ yt mentem y*nbsp;ri iudicij expertem � Taulo notari intelligamustqua etfl in omnibus reprobds domineturtnon tamei^nbsp;proprium (S'perpetuum reprobationt's Jtgnumes^, Itayerb hocenuntiat quot;Paulw^ytomntf malinbsp;cau�m o�endat in ipfis barere j qui yti noluerint ea Dei cognitione quam hie eis manifefiauit (y(nbsp;nuper audiuimus) neq^ talem agno�ere, qui res bominum in�iciat,omniagubernetj(S' digna fa�ifnbsp;pramia r�tribu�t. Docet ergo locus hie, nonidololatria modo amp; fadi�imarum fuperfiitionum,yi'nbsp;rumetiam publicorum fcelerum pracipuam caufam e�e,�reuelaeam�bi Dei cognitionem hominesnbsp;fudiof� reiiciant amp; improbe conculcent,nbsp;nbsp;t enim nonfacilegrauiora peccataadmutunt,qiii DeUtK
�bi ob ocuios ponunt,atq^ ftrib deillo cognanf.ita nihil non audent,quieiusnotitiam femel ex animo eiectrunt.l^bi tarnen nos iu�um Dei iudicium obferuare conuenit.Quia enim eius cognitio intet bene�eia, qua nobis in carne bac yiuentibtts obttngunt, primum locum obtinet, nulla ingratitudenbsp;tnaior amp; turpior , quam qua illam contemnimus^ amp; no�rorum fenfuum fgmenta ijs praferi-mus,qua ille de feipfo nobis manifefare dignatur. Tunitergo Deusingratitudinemi�amexcaca-tione amp; mentisperuer�tate, qua �t,ytmens, qua fenfibus no�ris in�ar auriga dominaridebebatinbsp;prauis a�c�ibus habenas laxet,yt exeu�o iugo rationis,infano impetu ruant,totumq^ hominem �-(um abnpiant in ailiones nefarias,qua tlli tandem exitium afferunt,nifi aliquando mensfibi re�t-^nbsp;tuta in yiam redeat. Exempla huius malipa/iim occurrunt,qua nos docent iudicare de no�ri feetd*nbsp;bominibus.^ia enim e�'ranispeccandi licentia dominatur,amp;yulgo multi abfq^ pudore deftgnatthnbsp;qua comuni natura lege damnantur,dubium no e�,tales � yeri Deicognitione eiuj^ �udio alienifnbsp;fimose�e,amp; bosperuerfa mentis�uUtts effe, quam�ta ingratitudine amp; impietate erga Deum tut'nbsp;ruerunt. Difcant ergo hie omnes homines Deigratiam magnifacere, eS eitts yoluntati fe approbatenbsp;�udeant,carnis y erb affe�ibus atq^ de�derijs pro yirili refflant,ne quidbuius patiantur^
Paulus otnnes Porrb quod ingenere dixit dApoflolus, nunc catalogo multorum atque graui�imorum �eh' fernes accufit Tumcon�rmat, qua Uli prater o�iciumde�ignarint, Hunc yerbitacontexit ,qua�i �ngulos i�o'nbsp;pubbeorumfee rum omnium reos agat : quod nemini ab fur dum yideri debet. Loquitur enim de hominibus, quah^nbsp;leriim. yulgb plerique erant, (S quidem impune. Et quamuis confier aliquos ex gentibtts morum hotii*nbsp;fiate , continentia amp; yita integritate ornati�imos fui�fe , ijdem tarnen numero pauei�imi fri'nbsp;runt: eSquia Cbrifio carebant ,qui foluaanimos bominum innouat atque r�g�n�r�t,occultaamp;nbsp;cognata omnibus natura corruptione atque immunditie laborabant, Denique nullum �elusbi^nbsp;loconominatur,quodnonin Optimum quenq^cadere potui�et,ni� Deusaliquoscateris fecif�etylt-tuofjoros , quorum prudentia amp; moaeratione re�ublica conferuarentur. .gt;4gnouit hoc in ferrtt^^nbsp;ipfo Socrates, quem cum Thyfiognomus quidam hominem incontinenti�imum amp; libidinofi�itnt^^nbsp;ejfedixi�et, cateris ilium y tarte �aturpiter deceptumderidentibus, ilium yeri�imb hoedisd�nbsp;Je Socrates confe�usnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j talem enim fe omnino e�e natura, qualem ille ex fade iudicauit, amp;
resnatura�milesfuturosfui�e,ni�hospbilofophia fiudiumemenda�et.Sen�t ergo in feipfii faph�'^' ti�imus illefui feculi mortaiium,quod inprafenti Eaulus gentibus exprobratZneq^ hic fal� autnbsp;dadj accufari debettCiim eum fua fententia fuffragatorem habt at, qui totius Gracia confenfu
-ocr page 89-H o M I L I � VII�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r�
^^^lt;gt;fitftenti�'imtti^fedintegerrimuiqnoqjhabituifHit.At fcelerumenumeraiionem contexturtti �^^o�olui, id prtemn[it,qno reli^ua ottiniacontinentur, qaando oppleros fuijje ait omni iniuflitiai,nbsp;Comprehendit enim iniwfliti� yocabulum omnia,qua 'vel contra T)eum ip�tm yel contra proximumnbsp;}tlt;tter officium no�rum defignantur^ Habet atttem Entpha�m,quodomnem iniu�itiam ill^ obij-eaoppletos fuiffedicit.Ita enim inter illosamp;pios di�inguit^quietiam ip� in nonnulltspecca-tejolentj�dneq^ omnibw �:eleribtiffe�epromi�uepolluuntjneq^ ita illti opplentur,yt non reliquusnbsp;fitlocM gratia ^ei amp; ffirittii pin^o,qui eos � lapju excitet,^ yeram in ip�s pcenitentiam opere-^ur, Tde tarnen hoc nimtt temere dixiffe putetur�niu�itiam banc in ffecies�tas diducittquarum yi^nbsp;^inti daat ex ordtne numerat,Inter quas primum locum Scortationi tribuit^�cb qua omnem petu- Scort4tilt;i^nbsp;l^'ptiam amp; omnem euerem illicitam comprebendit. Huitts aUtem potius quam adtilterij memgt;nbsp;yoluit^partimyteoru.,quie�ortationegrauiora�tnt,atrocitatem euident�tiexprimerettpar-yt impudentem�ortandi intergentes licentiam arguat^qus eo y�q^ eiiaferat,yt nemo illampecnbsp;f^tilocobaberet. Traduntenimbi�orici,SolQnem,qui^thenic/i�ibjuleget tulitduuenibuimeretri-fw emere�olitu fuiffe^^ amp; Fenervs Tandemie templa,id e�,publica lupanaria in�ituiffe.Qubd � hocnbsp;f^cit,qui yulgin hominum fapientiafuperautt,qiiid de reliquis dicemus�Omniutn certecomunis�ttnbsp;^tntia�uit,qua Comictu tndulgenti�tmo�ni amp; omnis nequitiapatrono tributt}H-on e��agtttitm-(mihicrede) adule�centuhm�cortari, netppotare^t^rcJmo cor�atapudnonnullos Jcortandilicen-tiant inter ea locum habt{iffe,quibiii Uli 7)00! plac�ri poffe putabant. T)eTun'tcis f�minit fertuTtnbsp;^uodnupturaprittt in fano Venerts fefepro�ituerint.,yt ex padicitia amp; corporis yttlgati mercedenbsp;dotem colle^am adyiros�tos de�errent.^p etiamjeferridebent,qi{ie�tbpratextujacrorum Ho-
Deee amp; Orgiorum quot;Bacbi �olita �uerunt fieri. Et quid aliud �acerent,qui 7)eorum �to-'gt;'uni ex �uprts natos effe., iffdem adhuc deleUari credebant f'^erito igitur Eaulus primam in-fu�itia �eciem ponit �cortationem, cuitu licencia omnibus per�elda erat, amp; qua hominis corpus qu�m maxime ff lluitur^ yt idem in priori ad Corinth, docet. Secunditm locum ne quitta tribuit, '^equit�dinbsp;quam Grace tsivn^ici� yocat. Inteiligit autemproteruum amp; improbum altjsnocendi�udium. Quanbsp;nomine diabolum quoq, �criptura urovii�ii dicit,ytqui non per � modo malus e^^,�sdomnibus no-tendi�ud�o ardet,amp; in�ar rugientts leonti oberrans afiidu 'e quant que deuoret.Quia yero adhuittsnbsp;expo�itionem�equentia factunt.,non opusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc dicere.,yt nequitta hac intergentespafiim r�gna
rit.Tertiainiu�itiaffeciese^.Auaritta,qua in pra�enti7sf\s�v^�xdicitur,quayoxffus quiddam Auaritiai qu�m Latina continet. Earn enim animi in�atiab 'iiis cupiditatem exprimit, qua�utspriuatis com^nbsp;modis addidi homines plura �mper appecunt,nec communi omnium �rte contemi rcliquis praflarcnbsp;fludent.. Germani talesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicunt, yt qui tune quoq^ fibi plus qu�m debetiir yendicent,
quando de iu�a amp; tequa hareditatisautaliarumrerum diuifioneagitur. Esi^yitiumboca chari-tatealienifiimum,amp;� non modo inter prtuatos homines di�idia amp; inimtcitias fierit.,yerumetiam re� pub. turbat amp; conuellit,fe tales in tllis regnum obtineant. hicmulta demon�ratione opus eratnbsp;IPaulo, ciim in recenti omnium memoria effet, quantum malorum quot;xi^yiVilix hac 'fipmanis dediffet.,nbsp;T^tr hanc enim inter�e commi�i lulius amp; 'Pompeius ciuilia bella gefferant. Eadem Triumuirisnbsp;quoq^,^ugu�o,.^dntonio amp; Lepido,bellorum cau�a finit.Hitcrempitb.mutarat,amp; ex libera �eruamnbsp;�cerat.Quam efficacitcr y erb inter omnes eos hac pe�ts regnet,qui nond�m ex yerbo Dei amp; fpiritunbsp;renati�unt, yulgiprouerbium docet, quo nullitis Ingenium amp; niores nobts fiitts nocos effe dicimus^nbsp;quo cum nullam hareditatis diui�onem�ecimtts. Qtfi enim multa fimulare amp; di�imulare poffunt,nbsp;moxqualesfintte�antur,quandode HE O amp; t V 0 agitur. 0uartolocoUciKiK,ideS�^,maUtia Ulalitiitinbsp;nominatur,quaanimiadomne yetitum proclittispetulantiam �gnificaf.qua fit,yt�cientesyolen-tes peccemus. ^o yitio fiere ebrio� laborant, amp; qui lingnam �uam ad execrationes affue�ecerunt.nbsp;TLorunt enim i�t non deberetalia fieri,neqj ex�uis �a^is aliquod commodum re�erunt.Inebrianturnbsp;tameniiurant,execratiQnibusamp;diris�ermones�ios omneshorribiliterpermirent, ytmalitio�amnbsp;animi fifi pftulantiam exatient. Quinto Inuidiam ponit,amp; huicfixt am quoq^ amp; �ptimam iniu-nbsp;nbsp;nbsp;cote^icmes
�itiaffeciem coniungit,Cades nimirum atq^ contentiones,qua extila fiere ena�cuntur.Ei^ enim in-uidia (yt Cicero in Thu�cul,^. definit) agritudo �i�eptapropter alterius res �ecundas,qua nihil notent inuidentt.Idem eiu�dem motum acerrimum effe �ribit in librisde Oratore,yt non mintts �vj-
-ocr page 90-CAP. I.
Morofitdf,
Sufurronei.
IN EPIST. AD Romanos.
rium nbsp;nbsp;nbsp;fit in ea reprimen^a, quant in exdtanda^Quia enim affe^uf hie cum philautia coniunhbt^
qnam omnihtu hominihtu innatam ejje confi�t nouit indies y tribus crefeit, quoad eos felicitet agere yiderit,quos eafortuna indignts iudicat. �rgo animum inuidentis miri�ce excruciatj^tnonnbsp;temert � Satyrico fit diUumt
Inuidia Siculi non inuenere tyranni nbsp;nbsp;nbsp;T'irmentum maius^
Itaq^ nifi in tempore reprimatur^cadesparit,eo quod qui inuident,� nunquam leatos aut felicet fore arbitrantUTinifi � medio fublatts alteris Ulis quorum inuidia ringuntur. �xemplum eius ret innbsp;ip� rerum origine editum efl^, quando �atrem flbelum Cainus occidit, eo quod ilium Deo ma�inbsp;fropitio yti 'videret. Et huiusgeneris exempla in hiflorijs pa�im occurrunt. At ex ceedibusfimo esinbsp;inuidia (licet ill� non committantur) nouas fubinde contentiones atq^ Utes feri/iotius eSif, quamnbsp;demonflrari eportear^Quam immaniter autem hape�esolim intergentes regnauerint^probe noruntnbsp;qui hi�orias quot;vel � primo limine falutarunt. quot;idos hie quafi in tranfitu obferuemus,quanti r�f�r�t in'nbsp;uidiam in ipfisprincipijs reflinxijfetquodnon alia ratione commodittsfiet., quam fi noflra�rte con'nbsp;tenti in quot;Deum rejiiciamus, qui yt dona fua lance �qua amp; iu�a di�ribuit, ita bonorum fontem in'nbsp;exhau�um po�idet, 'tdon ergo periculum eSf^^ne quid incommodi nobis pariat aliorum f�licitas, �nbsp;ipfi o�icium fecerimus, Quas rationes Caino etiam olim �)eus adhibuit, efficaces quidem in fe, fe^nbsp;Uli inutiles,quia eis in animo locum dare noluit. OUauum locum dolo tribuit,qua tgt;oce omnisgenC'nbsp;ris fraudes fignificantur, quibus occulte malum firuimus ijs,quos aperte non audemus ladere.nbsp;his^acantylj ferealtudyerbis amp;ore ftmulant,aliud'Sgt;erb inpe^loreclaufum fouent. E�^�siitiuninbsp;hoc plane diabolicum,quando ijsartibus � yeteri ferpente primos parentes deceptos fuiffe,fcripttirnnbsp;docet,�Renault autem oUm inter genres,ficuti philofophorum amp; poetarum libri te�antur,qui illn^nbsp;poti�imiim in fui ficuli hominibus accufant, Honum locum morofitas habet, qu� omnia in deterio'nbsp;rem partem accipiens homines reddit difficiles, qui quot;vel Timonis Lucianici infiar,aliorum omniumnbsp;(ommercia fugiunt,quot;vel tales funt,quot;vt nemo bonus cum ipfis quot;Verfari po�it, �^ hoc fcelus ingenSynbsp;quia charitatem re�inguit tit hominum focietatem fcindit,quam conjeruari omninoneceffee^t l^nbsp;decimo gradu fufurronescollocat. ESf^hocpe�imum genushominum amp; adpacem cum priuatamnbsp;turn publicam turbandam maxime idoneum, Incautis eritm amp; nihil tale cogitantibusobrepunt,^^nbsp;arti�cio�s calumnijs odia amp;fu�ieiones accendunt,qua�mel admiff� amicitias diffoluunt.Sequun*
Doluf.
QiireHatores. tur hos quot;vndecimo loco obtreBatores,qui palam de quibufuis male loquuntur,eo quodinfana maledi' cendi libidine in�ammati,ex aliorum infamia quot;voluptatem capiunt. Eo�unttalesnonmod'o intetnbsp;priuatos homines turbas dare, quot;verumetia lingua fua ceu face plus quam fulphurea totum rnundumnbsp;accendere,quot;Vt lacobus in fua epi�olaannotauit^'Duodecimi�intoforesTiei.Qwdgraue amp;inexcU'^nbsp;fabile conuitium quot;vider ipoter at,quando nulla 'Vnquam gens tarn barbar a amp; immanisfuit,qu�nbsp;ttdio dignum iudicaritt, csr hodie audimus eos quoq, Dei amorem amp; reuerentiamprofiteri,qui � Chmnbsp;�iana religioneproeulabfunt. Tertinent tarnen adhunctitulum, quiDeiyerbumoderuntamp;iUtf^nbsp;reijeiunt quot;vel extinSlum quot;volunt,ne corrupti ip forum mores arguantur. Tales firiptura non quot;vno le'nbsp;co proponit, amp; illorum yocese�eaitt^e prophetettszLoquimini nobvs blanda amp; qu� placeant:nbsp;cedeanobts ,fcientiam quot;viarum tuarum nolumus, amp;c. (^ia enim Deus cum yerbo �o coniundt^nbsp;e�f^, nonpo�unt non eius ofores dici,quicunqj illudoderunt. Principes autem in i�orum ordinenbsp;qui Chri�um amp; regnum eiuspalam oppugnant,amp; contra Dominum at^ yn^um eius inter fefinbsp;�ltant,dicentes: ^mpamus yincula eorum, amp; lora eorum � nobts reijeiamus. Erant tales Pttm*nbsp;tempore in toto orbe quam plurimi,amp;infinites fempermundushichabuit,quiita fenferunt.Ho^^^nbsp;autem yoces i߫ inter eos audiuntur,qui Chrifiiani dici amp; haberi yolunt,amp;hifet e indigni�ifHC�nbsp;runt,fi quemot�zay,id e�l^,fine Deo effe dicamus,cumipfi ofores Dei fint amp; publicihofies. Decitft�nbsp;tertius locus habet vPti^isi�,ide^f,iniuriatores yel(yt alij interpretantur)contumeliofos. Sunt hhnbsp;qui audaci proteruia quofuis obuios ladunt tarn di^ts quam faSlts,quales olim Sodomaos amp;nbsp;baonitas fuiffe firiptura narrat:amp;in quorum numero cenferi debent: quotquot hominesperegfit^'^^nbsp;aut quofiunq, alios l�dunt,a quibtts ipfi nulla iniuria prouocati�nr. Decimum quartum locum fi'nbsp;ptrbiobtinent,quiomnibusalijs pr�flareyolunt,amp; quofuts pr� fi contemnunt. Quodytinifit*^nbsp;�itpeccatijita apud omnes fer� cernitur,qui inh�rentemfibi natur� corruptionem nondu ex
pfornDei.
Iniurutoret.
5�ferK.
HO MI LI A V�IL
a^nouerunt,amp;in Jjtiituficulijllendore felicitatem hominis confiflere arlitrantur. Stint hispr� ximigloriofi tieliaBahitndi Thrajones-^q^uifihi trihuttnt qux non habent.T^gnahat i�udhominiini Glorio�tnbsp;genn^ intergentes^ amp; eo arrogantia tfla proceJJ'eraty'Vt mulri fe Dijsgenitos e�e gloriarentur^nbsp;amp; diuinos honoresyel fiiijpfts arrogarent^yel eos ex propriaauthoritate alijs decernerent^,^pudnbsp;�^manos cert�iam rece�tum eratgvt Senatus in ipfos Deos imperium fihi[umeretiamp;alios q^uidemnbsp;quafi c�lo locaret^alios yt omni cultu indignes reijceret^ T^�tquidem olim�ulti�imam hanc arro~nbsp;gantiam non minus grauiter qu�m facet� ii^ge�laus Spartanorum rex. Cum enimaudi�et Tha�os�nbsp;quod de ipfis optime meritus e�et�hi 'templa ac diuinos honores deereiii�'e�egatos eorum interroga.-wt,numillorum patriapote�atem haheret ex hominihusfaciendi Deosz cum^ �lli re�ondiffent,ha~nbsp;heret, �gedum(inquit)primiim yofipfos Deos facitetldfipraftiteritis^tum yohis credam,qubd menbsp;quoq^ Deumfacerepoteritis.igt;4t hodie quot;Pontifces hancpote�atem fihimendicant,amp;fuis Canonifa^nbsp;twmhHs(ytloquuntur)inter Diuos calites referunt^quos ipfi 'volunc amp; fuis creaturis,epifcopis ni--tnirumfacrificis amp; monachis.,atithoritatem trihuunt remittendi peccata,rerum fubfiantias mutan-di amp; infinit a aliafaciendi-jqux adfolum Deum pertinent.Sed de his alibi commodius dicetur.nbsp;nbsp;une
eosyideamus, quos decimo fextoloco ^pofiolus recenfit. Sunt hi malorum inuentoreSi quos in duo tnlientoreS generapo�umusdifiinguere.Inprimofunt,quiliuidisauribttsatq^oculisomniaaccipiunt,amp;inqiio^-alierum diHo aut faClo tnueniunt quod calumnientunquo fiti^vt etiam qute bene diHa aut faClanbsp;funt�nfenfum peiorem detorqueant. In altera funt qui noua yitia amp; feeler a excogitant,qut amp; ipfinbsp;circa idemfiudium occupantur. t-4lij enim nouas yoluptates, aut noua yoluptatis irritamentanbsp;^'^mminifcuntur : alij guU amp; ebrietatis magifiri nouas quotidie deliaas, noua fercula^poculorum
nouas formas inueniunt, quibus non tarn yentris quam oculorum concupifeentiam expleantz qlij rurfus infingendis execrandi amp; deuouendi formulis artificiofi funt. '^ulti inyfurarijs artibusnbsp;*�genij yim o�entant�um nouas quotidie rationes reperiutit^quibus ex pecunia yel mercibw qua-ftutnfaciant yberiorem. Et tales quidem omnibusfecults exttteruntjmur.do fubindc in peins dege-*^erante: Ppmaautem tantumnon dominabantur,c�m ipfiImperatores,prout quifq^adaliqua yitianbsp;P'ocliuior erar^ifuarum libidinum magifiros atq, mini�ros inpretio haberent�De �iberio cert� horrenda indigna Chri�ianis auribus hi florid tradunt. Et reil� Paultis tales in iflo catalogo recen-fidt,quando non aliud pertierfa mentis amp; iudicij corrupti�imi certius argumentum eif,iqu�m fi quinbsp;q^o�idianis amp; communibus yitijs(quorum nimismagna multitudo r�gn�t) noncontenti^nouas eo-
fecies excogitantiquibus amp; feipfos amp; altos ad interttttm trahant. Decimo feptimo loco prode- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
partndbits immorigeti.Ebi rurjuseos quileuiuspeccant nominauieyteorumfielusamplificet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
5�j non contenti obfequtum negauifije paremtbuSieos tn�per ccedunty aut quauis alia contumelia af~ fioiunt. ES^ hoc queq^ animiperuerfi�imiindicium,quando natura lex eif,iyt benefaCloribus bonanbsp;gratia referatnr^ inter quos primum locum parentes obtinent, quibtts yitahuitts initium debemus^nbsp;quorum labore atq^ indufiria fumits educati. .At repertospui�e,quiparentesindigni�imis modisnbsp;trailarent, omnium prepegentium leges de part icidis tefiantur. �f/leminifii tarnen oportet,par en-tum nomine eos quoq^ comprehendi,qui nobts parentum loco funt,praceptores nimirum,doctor es,manbsp;g�ratus^ey fi qui ah] funt horum flmiles.Dedmi odaui numerantur infipientestquo nomine nonfa- �nfipientes.nbsp;rui intelliguntur,quos natura yitium ad omnia ineptosfecit,fed qui ratione quidem praditifunt,af-fedibus autem prauis fe abripipatiuntur,yt omnia fine ratione atq^ iudido faciant. (^uis y era tales peruerfa mentis homines e�e neg�t,quando brutis fimiles funt,� quibus illos r adonis y fus di�in-guere debebati' His decimo nono locoper�dos yel(yt Graca y ox fonat)paiforum immemores fiitb-tjeit, Qu^ales in contradibtis, fcederibits amp; omnibus altjs promi�is inueniuntur. His autem internbsp;i�os locum dat,quiapudorem omnem abfiergant oportet,quipaBa fallere audent.Atpudorefubla-to,yix aliquis rationi amp; mend faniori lootsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliquus. Fuit autem hocqueq^yidum nimis y ui
gare inter gentes,ey imprimis quidemintereos,qui in publica atithoritate conflitud priuatas res a-geban. LyfanderLacedamonius pueros afiragaHs, yirosiureiurando fallendos,amp;yulpinam pel-lem a�uendam t�i aiebatficubi leonina deficit.Quem animum Feenis,Gratis amp; infinitis alijsfuif-feflnfloriciprodunt.ricefimum in hoc cen/it locum tenent humanitatis expertes,quos Grad �s�i^yis^ astntu locant,eo quod eas etiam a�eiliones exdnguant, quibus ex communi fenfu amp; natura legibtis a�i-
d
-ocr page 92-c A P� I.
IN EPIST. AD ROMANOS.
fimurer^Ap^vcnteifUberosJratres, cognates,amp; ^uo�un^^ alios^^ui nol� propwrieogtiat�onts culo objtri�i funh t^t quanta�t hominum corruptio amp; mentis no�rx perner�tas tx eo aj/l^arcti
^uotl inter taies fer� inimicitite acerrimte ejj� folent,fi quango exardefcant^�euti in Caino, �faiMgt; /o�ephi fratribus, �b�olone, 3^nii(lo amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Catnbj�e amp; in�nitis alijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yidere, quorum
emplain �acris amp; frophanis In�orijs habentur^ Quibu^non tmmerito admimerauerts impium amp; fhis quam belluinum morem exponendi infantes,quem t/ulgo intergentes rece�tum fui�e,non moi'^nbsp;ht�ortci,yerumetiam Comici amp; Tragadiarum firiptores te�antur. Addit htsito'Ttey/is�, quosnoinbsp;implacabiles diximtts^ Sunt bi,qui�femel aliqua iniuriaprouocentur,aut etia de nihilo ira�untut�nbsp;nullas reconciliationis aut j^acis rationesadmittunt, 'Parit eiufmodi animos, fuf erbia amp;� quteexnbsp;na�itur quot;^indi^acufiditas. Quienimnimiitmmagni�e'ede feip�sfentiunt�fdem iniuriaeir cenfK'nbsp;melia impatienti�imi funt^ei' honorem fuum non aliter faluum fore arbitrantur,qu�m� ipfi de ini'nbsp;micis yindiblam�tmant,qualem animo fuo femel conceperunt.�ta yero animos peruerfos frodttnhnbsp;quando enim yident kumani generis focietatem con��ere non fa�e, fi idem omnes failitare yelitt�nbsp;neq^ cogitant idem itts alijs etiam contra ip�sforefi itapergant^ Fuit autem hoc quoq^ yitium otnn'^nbsp;bits feculis commune inter homines, eos imprimis, qui egregijs fa^is amp; animi fortttudine reliqtn^nbsp;are yoluerunt, Poflremos in hoc agmine inducit immifiricordes, qui nullo ali�na miferia fen�nbsp;mouentur, qui crudelitatis extrema fons eif. t^t tales fuiffi plero�q^ inter gentes bella te�antwfnbsp;qua yt tem ere fufcepta,ita crudeli�imege�afuerunt fim^er. fdeq^ cum bellis ee�auit ea rabies,�^nbsp;in^ace quoq^ fomenta qua�uit, adeo yt eX �eilaculis cruentts yiri amp; ftemina �ummam yolu^t^-tem caperent, tn quibus bello capti aut inter fe� aut cum tmmambus be�ijs commuterenturtnbsp;yerb altqua mijertcordta^radttos fw�e dtxerit,qui tndtgnts cadtbtts amp; fangumehumanoper ludt'nbsp;brium fufo oculospafcebati'dta yerb t�afcelerum enumeratione corrupti�imum mundi totites�ati*nbsp;complexus Paultts, yt oflendat ali�na iu�itia opus e�e ijs, qui Dei yindicis manos effugere amp;nbsp;feruari yelint.Et quamuis bis fui contemftum amp; fua gloria ^ropbanationem yltus �t Deus,�}nulnbsp;tarnen corruptionem banc morum ad�tmmum afeendereoportuitjyt cordati quiq^ reformationenbsp;niuer�U Opus e�e fentirent,amp; idea eins autborem�efiim Chrifium�acilius aamitterent^ Qua inib*nbsp;yidetur caufa fui�epracipuajqubdillum nonmodbper prophetasin fuo populo promi�t,�dgentelnbsp;quoq^per Sibyllas amp; harum carmina in illios expc^lationem excitavir.
Vti�dj'c4n(Jes Seruit autem no�raetiam in�itutioni locus bic. Docet enim iudicarede yitijs quahodieyulg^ leatde uttijs regfjant, amp;plerifq, leuicula yidentur. Scortationem multi licitam, quidam yerb neee�ariam quolt;bgt;
amp; proinde publica autboritate defendendam e�e,dicunt. Inflituunt ergo lupanariapublica,in qu^' bus iuuenes non tarn libidinis a�um re�inguant, quam paulatim depo�to omni pudoread maioretffnbsp;iibidinem accendantur, amp; tandem yirginum quoq, amp; matronarum pudicitia in�diari difcant.nbsp;quia�mulebaritas re�iguit(quoddenoui�imts temporibos olim Cbri�uspradixit)pleriq,fuis tafi'
tiim commodis intenti alios omnes pra fefacile negligunt,imb hoc damum hominisfrugi �r indu�fij cpuS e�e arbitrantur,� ex aliorum damnisip� lucrum faciant.Hic ergo faces fiias�mul accenddnbsp;inuidia,qua occultts calumnijs, obtreBationibus, conuitijs,rixis,inturijSf contumelijs, cadibusde*nbsp;niq^ tmnia mi�et. F t citm ifia cunSlis metum meutere deberentjpleriq^ tarnen immani �perbia el�nbsp;ti,non homines modb contemnunt, fed aduerfus Deum quoq,iniurgunt,amp;qua� �bijp�s adomti^^nbsp;fufficiant�curipergunt in fuis fludijs. Hine illa morum a^eritas,qua mutua commercia aut orgt;f'nbsp;nmotollit,autpericulofa amp; fu�eila reddit,ciim�des eSr yeritatisfludium planeextinHum �t-cum i�a pa�im conf^iciantur,tamen qua� nihil in mundo�tfielerum,noui quotidie horum magifl^nbsp;atq^ muentoresprodeunt,qui ciim � magijlratibus coerceri �r explodideberent,inter illosfer�patf^'nbsp;nos mueniunt.Quia ergo neq^ principes neq,parentes officium faciunt,horum quoq^ authoritatetnnbsp;tercidere finit Deus. Itaq^ �vet^'�a amp; horribilis rerum confu�o pa�im cernitur, qua bumamtnt�nbsp;�nfum omnem ex hominibus �u�ert, amp; quotidie in peius pro�eit. �itqui mores i�os etbnicis tribt^^^nbsp;Paulus, amp; propter hos Dei iram c�litus in illos de�agraui�e te�atur. 3FLihil ergo etbnicis melioff^tnbsp;tieq^ Chrifliuno nomine dignifunt,qui hodie i�afaciuntfedpracipui malorumpublicorum autbo�t^
funt,tum iram Deus d�claras., Eif hoc durum diblu, s�' multis intolerabile yidetur, hO' mines Chri�tanoscum gentibus aquare. Qua� yerb Cbri�ianum faciat 'Bdptifmi aqua amp;
nomi't'd
H o M I L I A Vlir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10
ilomtnuprofe�io. J^generationK amp; homin� totitti innouatione opin nift Chri�o a-iteni amp; adhac mundi infelices membra fumu4,^uem��irittii amp; meriri Jut fru^uChrifitntxtlu-dit./oanj4.amp;i7.
Catertim ne ^ukgenres tnfirmitatis amp; ignorantia prteeextu excujaret addii quod btsc omnia atn^li�cat � ^ic�m ius Dei cognouerint,qubdqui talia faciunt,digni�nt morte^nonfol�m eafaci-*(n^quot;perumetiam con�ntiunt ijs qui hac�aciunt.Kocat autem ites Dei ^foflolustquodij�e Deus h�nbsp;ninum mentibus in�rig�t. Hoc alij legem natura, alij ius gentium dixerunt. Summa eius, quoadnbsp;mores^quot;vitahuiuscon�tetudinemJeJ^, Quodtibi nonyis�eri^alterine�ecerds. l^oluitautemitisnbsp;Dei dicere 'Paulus, yt eius tran�grej�ores in ig�um Deum feccare,amp; froinde iram ij�tts mereri o~nbsp;�enaat^ Et huifts loci �en�we�^(j^, illos non ex ignorantia aut communiin�rmitate Jeccaui�e, ciurtnbsp;*nim comune illudius anim�Ju� infcriptum habuerint,quod�celerum eiujmodi authores morte mulnbsp;^andos ej� docet,nihilominNS tarnen ijla non modo i�fi�ecerunt^ yerumetiam con�en�u amp;�atrocinionbsp;Jtto eosfouerunt atq, de�enderunt,qui talia defignant.Etenim qui quodprattum e^ faciunt,bi aj�e^nbsp;^d�ts^rauts�uccubuij�e,amp;prater animiyoluntatem peccauij�eyideri poj�tnt.^At�ijdemalijsnbsp;tadem jaciendi authores�nt,amp;�elerattspatrocmando,publicampeccandi licentiam morum^ cor-^nbsp;^uptionem tnuehere fludeant, tune non in�rmi, fed contumaces amp; adomnem malitiam deuotiejjenbsp;^^prehenduntur� JJuomodoenim tn�ip�speccataagnofcent,deq^illi^emendandtscogitabunt, quinbsp;inalijs probant amp; defenfa cupiunt^Fiebat i�ud'vulgb Pauli temporibus.Quoadenim fuper�i-Stones zir nefarios cultus, publica authoritaie hos ^mani defendebant. Q^oad morum corruptio-^nbsp;ab ijfdem�ouebatur fcortandi licentia,amp;ex turpibus ludts, quibits libido accenditur, omnesnbsp;y^lgt;*ptatem capiebant,Qualia enim Flora fe�afuerint,notu ef^,ex quibus aliquando feueri�imjtsnbsp;morum Cenfor Cato ex theatro abijt,ne eius prafentia meretricum lafcitiia impediretnr, qua innbsp;ill�nuda faltabant. Cuiusgener�multaexhi�orijs adduci poterant� Sed fuffteiatPoetasin�e-^^fi^quicitm fcortationis',adultcriorum amp; mafcula Fenerispublicimagi�ri ei�ent,apudomnes ta-in pretio amp; honore erant. Peile igitur Paulus hoc argumentogentes conuincit,ne quis illornntnbsp;nequitiam ignorantia amp; humana in�rmitatis pratextu excufariarbitretur.
Propius tarnen injjici debet, qubd illos ius Dei cognouijfe dicit. Flam etfi exprimi parentis Genies itu Dei ^��pfu hominespleniorem rationis lucem amiferintfyt ideo nonpercipiant ea qua funtJ^iritus Dei amp; co�ioueruntgt;nbsp;*gt; � leterna falutis c�ufam pertinentireliqiias tarnen fecit Deus in hominum animis generales noti�nbsp;^fss,nepc quiddepeccatis iudicari debeat, amp; qubdpeenam mereantur,qui in charitatis amp; iuflitia lenbsp;delinquunt.Exemplum huius rei inCaino yidemus,qui quamprim�mparricidij� Deo c'ouiilitsnbsp;f^it, moxtrepidare cespit metu p�na, quam fepromerui�e�ntiebat.Similiter ^bimelech amp; Pha~nbsp;^��ointellexeruntnon yiolandae�econiugia, amp; Saram mox ydbrahamore�ituerunt,ciimhuic nu*nbsp;ptam fcirent.Deniq^ ex hi�e notitijs,quas Paulus hoc loco ius Dei yocat,omnes leges originem du-
Cicero teflatur,quando inPhilippicis feribit: Lex nihil ei^ aliud, niji relia amp; rt nurriine Deo-* ^^mtraliaratiodmperans hone�a,prohibensquecontraria.Fnlgbaucem receptam fuijfehanc fen-fentiam ,�pplicia docent,qua fceleribus inter omnes gentes conjlituta fuerunt^ Qubd � quot;Verb hocnbsp;�fficerepotuitconuincendisgentibus,ytapud Deitribunal�damnatosej�intelligerent,quicun-que leges iflas tranfgrediebantur : quantb grauior eortlm culpa cen�ri debet, qui inj'uper Dei yer^nbsp;bum audiunt,ex quo de aterna eiiis yoluntate zsr yniuerfa nojlra filutts ratione edocentur ? Fide-^usergo quantacuranobtshodie opus�t,nedum �ecuri Legum zlryerbi Deilimitestran�limuSfnbsp;toramDeoprorfusreddamurinexcufabileSt
Fideamus igitur,quid ingentibus Pauluspoti�imiim deeu�tt, Himirumiqubdciim Legem na turahaberent in cor dibits fuis defcriptam,non modb ipfi in earn peecarint,'verumetiam fceleribus panbsp;(rocinati�ntjZir ita multis alijsfuerintpeccandi authores. Quam autem quot;Vulg�re,proh dolor,e� hocnbsp;no�rofeculo � quot;Elam quot;Vt � �de amp; religione exordiamur^noruntplerique quot;vnum e�e Deum,quinbsp;omnia gubernet,qui �lus inomnipericulo iuuare po�it,amp;proinde filus inuocari debeat, Horuntnbsp;praterea inter Deum amp; nos 'vnicum ejfe Fdediatorem lefum Chri�um, qui pro nobis 'viHima fallus f^o�ra expiauit, amp; nos cum illo in gratiam reduxit. Quam multos autem elfy^tte^nbsp;qui cum i�A tiorint,ad creaturas tarnen conuertuntur,Diuos inu6cant,fuorum ojerum merit is con^
-ocr page 94-CAP. IT.
IN EPIST. AD ROMANOS.
fidtint^cu�ttps fuper�itiofos accumulant,Chrifii meritum maxima ex parte euacuaturt tie^, eo cententi.,inj�per fuper�itionum inuentoriltts �uum patrocinium deferunt : �rfi qui reBiut fen^nbsp;tiunt, eos yi amp; arm� a 'veritatts confe�ione aljlerrent. �s^ hoe peccatum long� atroei�imum�nbsp;eoqj grauiui, quodcum T)ei contumelia c�' multorum perditione coniunSlum e^^, amp; ah ijs fer� com-mifti�ur, qui quot;veri Dei cultum amp; yeritatts doSlrinam inter fuos tueri at que propagart debebant,nbsp;Fiunt h� fimiliain alijs,qua ad mores amp; yita con�tetudinem �e^ant.FLorunt qui in magi�ratUnbsp;funt, quot;^irginum pudicitiam amp; coniugiorum hone�atem fanB� defendi debere, amp; de htspa�im legetnbsp;extant ^dAt non d�funt inter primates,qui non modo ip� yirgines con�uprant amp; ali�nas thor os fu^nbsp;libidinepolluunt,'ygt;erumetiam�i�milibuspatrocinantur, amp; Leges bonas 'e medio fublatas quot;Teolunt'nbsp;�t quod hic�t,hoc ip�m in alijs multis�eri confueuit, quando ebrietatemyaleamtyfurasnbsp;nbsp;nbsp;huiitf
generis yitia fuoexemplo inuehunt, y el etiam publica authoritate defendunt, quiet^ 'r!itia reipub,pe�esejfenon ignorantOffendunt ad eundem lapidem parentes, quiqueeinhone�aef� fei'nbsp;unt,non modofaciunt, fed eadem inliber� fuis defendunt, imo ea faciendi Ulis authores�nt,dutUnbsp;fuxiuuentutis facinora (titde fuopatre Terentianusille Clitipho loquitur)coram Ulispreedicant-Inter priuatos autem homines turpi�ime hic peccant qui lenocinium exercent, qui ebrio�s come�a�nbsp;toribus,aleatoribus fcortatoribuiho�itiumprebent,quialiorum filios admilitiam mercenari'nbsp;am �licitant, illorum inobedientiam defendunt. Sciunt enim omnes i�i hac iniu�a amp; iniquenbsp;e�e,amp; cum ea in fiip�s corrigere deberent,multis alijs eadem perfuadent, at que ex aliorum nequi-tiayoluptatem capiunt. Sunt autem heec mentisperuerfeargumenta,quani� in tempore corrigi^nbsp;tur,tandem fit incur abilis, Inhisergo emendanais feduli �mus,amp; quia adperfeHionemnunquantnbsp;y entre datur, quoad in carne hacyiuimus, Deiiu�itiam fide con�anti apprehendamus ,quamtll^nbsp;nobtsper �uangelium offert infiltofuole� Chri�o,cut debetur benedi�iio,honor,gloriae^pofe�ittnbsp;in �ternum.Amen,
C A P V T IL
H O M 1 L I- A IX.
QVapropter incxcufabi�is cs o homo gt; qm�fqi��s iudi'cas. Nam hoc ipfo quod ludicas alterum,teipfum condemnas: eadem e�nbsp;nun tacis tu qui iudicas.Scimus autem quod i'udicium Dei eft fecunsnbsp;dum ueritatem aduerfus eos, qui talia agunt, Putas autem hoc oho�nbsp;mo,qui iudicas eos qui talia faciunt,amp; eadem facis,fore uttuciFugiasnbsp;iudiciumDeif Andiuitias bonitatisipfius �itoleranti� aclenitatisnbsp;contemnisc'ignorans quod bonitas Dei ad refipifoentiam tc deducit�quot;nbsp;Sedpro duritiatua et corde nefeio p�nitcrethcfaurizas tibiiraminnbsp;diem irac amp; reuelationis iufti iudicij Dei.
EMON�TKAVIT hucufq^ �Paulus omnes getes peccatis amp; ira Dei obnoxiasej�' ji �^t^euidentior effet htecdemon�ratio,multis o�endit,quam turpiter circa religionetnnbsp;externum cultum aberrarint,quam fxdis item fieleribus ^eitam fuam atq^ mores cont^'nbsp;minauerint. �tne 'velignorantiamyel infirmitatemhumanampr�texerent,po�re^�'nbsp;loco adiecit,qubdciLm natura legem haberent cor dibits infcriptam,tamen non modo i�a fecerint,^^.nbsp;rumetiam i�afacientibus�umpatrocinium detulerint,adeo^peccandi licentiam authoritateptd�^nbsp;ca amp; communi confin� defenderinv.quod deploratte malitia argumentum effi nemo�na ment�^^'.nbsp;garepotelf^. At erant inter gentes hypocritxphilofi)phi,qui iu�itiam mirifice fimulabant,c�rf*nbsp;circa �mmiboni inue�igationem occuparentur, yittecon�etudinem hone�ein�ituerent, habi^^nbsp;ge�ibus fanHitatempra feferrent�ngularem, aliorum '^erb flagttia non modo non probarent,y^'nbsp;rumetiam acerrimerepr ehender ent, amp; quofuis obuios magnadicendilibertate ad'^irtutis �udi^^nbsp;hortarentur, quot;�le ergo i�i fibijpfisblanditiasfiacerent ,fe^ ex communi hominum ordineexemptlt;gt;^nbsp;putaff^^^
-ocr page 95-t o M I L I A IX.
^Kfarenff nunc turn illti fermontm in�ituit: amp; quia tales fitam malitiam Ufftculter a^no�untf maiori Tferiorum yeitmentiaaduer/ut ifios inuehitur quam priores illos, qui fua quot;vitia nonpote-rantnegare,
Trimum ingenereproponity amp; ex prace�entibus infert^bosnon minus coram Deo reos ejjepec^^ ^or^^cen^ tatt^qu�m alteros illos,quorum improbitas manifefla erat, ^apropter (inquit) inexcufabilts^s b ��f'nbsp;bomo,quijquts iudicas. luelicandi 'Verbum hoc loco idem �gnificat, quod accu�tre,reprehendere autnbsp;damnaretquo[en�i Chriflus quoq^ ^atth.7,ait, l^e iudicetts,'Vt non iudicemini, Senfws ergonbsp;�tiam 'Vosphilefophifamp; quicunque 'Vel in Jcholis quot;vel inrepub.aliorum morts damnatts,amp; publiaenbsp;honefiatis Jiudiofi haberi 'vultts,coram Deopeccatores amp;piena digni e�ts,neqf aliqUem babettspranbsp;textum,quo quot;ve�ra improbitas excufetur. Id 'Verb tribus rationibusprobat atq^ confirm�t, Trimanbsp;d ipfirumperfina fiumitur,Igt;Iamhocipfi)qubdiudicasalterum,teipjum condemnaSX tadem tnimnbsp;fac� tu qui iudicas. �rgumentum ita formaripote�i^ � Quicunq^ eadem faciunt quet in alijs repre-otndunt amp; damnant,ij fiipfis damnant,amp; non minori culpa^qu�m alteri illi tenenturt �t quot;Vos ea^
facit�,qu(e in alijs fioletis reprebenderezErgo eadem cum ill� culpa tenemini, amp; proinde efits in ^x^tufabiles, Eadem autem illos facere dicit,partim adea rejpiciens,qux philofophi illi occulte d�fi-Plgt;abant,de quibus multa LucianwsJcripfit,amp; qualiapafiim inhifiorijs rit illorum 'vitis occurruntznbsp;Portint de intertoribus animi motibus aut defidertjs loquttur,qui in illis homtmbus corruptifiimi f�nbsp;frequenter in opus erumpebant.Faciunt ergo adhuiusargumenti declarationem,qu(ede il�nbsp;^^^pmplacit0 amp; fiaHis extant, amp; quidem eorum imprimis, qui philofiphia principesfuerut,Quoadnbsp;cognitionem Dei amp; cultum eius,comuni errore implicitos juijjc con�at. FLam confufam illamnbsp;multitudinem ipfi quoq^ crediderunt,amp;illos ijfdemfacris yenerati fiunt,quit tune yulgo renbsp;^fpta erant,yt iam nihil de illis dicamus, qui Deos omninonullos ejj�cenjuerunt,quales narranturnbsp;^P^dTlutarchum Diagoras quot;^lilefius, Theodor us Cyrenenfis amp; jEuemerus Tegeates. Epicurusnbsp;**^^0 Deos humanaJpecieprteditos efi�, amp; illos res mortalium nequaqua curare tradidit,Stoici con-^^�^^tione quandam caufarumfinxerunt,cui ipfe etiam Deus fubiedusfie,amp;yt reliqua omnia, fanbsp;**^inet^�itateferatur.Quodjiphiloj�phts Toetas conumeres,hoseade Dijs cecinijfe yidebts,qiigt;ens
quot;Vir bonus de fedtei yelit. Erroruergo amp;�per�itionum,imb impietatis ma^firifuerut,qui reli S^^eamp;pietatereliquisprafiaredebebant.Quoadmtres,ijdem multa prater ofificiufecerunt.Epieunbsp;''^^^quia Deo non cura ejjeputarunt qua in terrisgeruntur,fummu hominis bonu in yolupfate con-^nbsp;r^^tterunt,bone�a quidem tlla(yt ipp aiebant) fed qua licentiapracipua cauja amp; mor�certifiimanbsp;Pjfiis fiiit,Socrates, qui hominum optimus yideripoterat, yxores omnium comunes efife yoluit,yenbsp;. dlo perhibet Tlato. Quod quid aliudfuit,quam fublato coniugij y fit publicam fiuproru licentiamnbsp;mducere Diogenis impudentia plus qu�m canina netior esi^,qu�m yt de ea opus fit yerbafacere,nbsp;inter T^omanos Cato Tticenfis,quem hone�i�imum amp; acerrimum honefiatiseufiodem futffe feri-^^^ bifiorici,yxorem Horten�iopro�ituit, amp; tandem ambitione amp; metu infamiafitperatus feipfutnnbsp;^^^idit.Ciceronem quoqj animi timidioris fuiffi,amp;fimul honorum cupiditate inexplebili laberauijfinbsp;^�^'^fiat.Deniq^ fi omnium eorum egregi� fa�la con�deres, qui yel in repub.eximij fuerunt,yelyir-^fttenipubli�e doSlrinafcriptis commendarunt,amp; aliorumflagitia corripuerunt acriter, illos no yulnbsp;S^ribus yitijs pollutos futfi� patebit.Quid enim facerent alij,quando apud eos tam pudenda feeler anbsp;*ocum inuenerunt,quireliquis iufiioresatq, fanHiores habitifuntf
. Secundam rationem d Deiperfonadefumit,rir earn his yerbis enuntiat.Scimus autem quod Dei ^fdieium efi fecund�m yeritatem aduerfus eos, qui talia agunt, Secund�im yeritatem efi� ait iudiciunbsp;^^fid tfl,'y)iru,iufium amp; infallihile. T^tio huius di^i duplexpotefi afi-erri, Tna,quia nullus apudnbsp;perfonarum refieSlus,de quo po�ea ipfeplura dieet, Altera,quia non externa ffiecie rerumnbsp;}jominum,adeoqj ipfos fontes aHionum injficit. E� ergo argumentueiufinodiznbsp;�^bfq^ perfinarum re�/eHu iudicant,amp; ipfas hominum mentes intueri pojfiint,ij iudicio fuonbsp;Urnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumunt de ijs,qui eadem faciunt.Deus autem hominu animos perjfe
OS gt;�^u^^gt;neq,perfonarum refieHu mouetur.Ergo nonfalletur in yobis iudicandis,e^ qu�muisbar a,pera,pa Hunt atq^ externaphilofophiaprofefiio,fermones ite de yirtute magnifici amp; tgregia iu�inbsp;ciafimulatio hominihu^ fucumfacere po�intfDei tarnen oculos latere nequitfub bis occultata impronbsp;^^^^gt;quipeenasdeyebisdignasexiget,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d
-ocr page 96-CAP. IT,
IN EPIST. AD ROMANOS.
fidunt,cultus fuper�iiiofos accumulant,quiltn Chri�i meritum maxima ex parte euacuatart ne^} eo cBntenti�nJitper fuper�itionum inuentorilns �tum patrocinium deferunt : amp;� qui re^iuf fen^nbsp;tiunt, eos yi amp; armK � 'rieritatis confe�ione aifterrent. Es^ hoc peccatum longe atroci�imuittfnbsp;eoqj grauiut, quod cum T)ei contumelia amp; multorum perditione coniunUum ef^, amp; ah ijsferi corn'nbsp;fnittitur,qui'neri �Deicultumamp;'TieritatMdo�rinam inter fitos tueri atque propagare dehehant,nbsp;Fiunthis �miliain alijs,qua ad mores eir yita con�tetudinem �e^ant.FLorunt quiin magiftratitnbsp;funt^ yirginum pudicitiam amp; coniugiorum hone�atemJanB� defendi dehere, amp; de his pa�im legetnbsp;extant.dAt non de�tnt interprimates,qui non modo ipfi yirgines con�uprant amp; alienos thorosnbsp;lihidinepolluuntj'verumetiam�ii�milihus patrocinantur, amp; Leges honas'e medio fuhlatasyolunt'nbsp;Et quod hic�t�joc ip�m in alijs multisfieri confiueuit^ quando ehrietatem,aleam,yfuras eir huiutnbsp;generis yitia fuoexemplo inuehunt, quot;pel etiam puhlica authoritate defendunt, quieamp; yitianbsp;reipuLpefies e�e non ignorant. Ofi'endunt ad eundem lapidem parentes, qui qua inhone�a efifi fid'nbsp;unt,non modofiaciunt ,fied eadem in liherisfinis defendunt, imo ea faciendi Ulis authores fiunt,durnnbsp;ficaiuuentutis fiacinora ('vtde fiuopatre �erentianusilleClitipholoquitur)corami�ispradicant-Inter priuatos autem homines turpifiime hie peccant qui lenocinium exercentiquiehriofis comeffti*nbsp;torihus,aleatorihus ficortatoribM ho�itium prahent,qui altorum filiosadmilitiammercenari'nbsp;am Jilicitant, amp; illorum inohedientiam defendunt. Sciunt enim omnes ifii hac iniu�a amp; iniqu^nbsp;e�e,amp; ciim ea in �ipfis corrigere deherent,multis alijs eadem perfiuadent, atque ex aliorum neqtU'nbsp;tiayoluptatem capiunt. Sunt autem hac mentis peruerfie argumenta,qua niji in tempore corrig�*nbsp;tur,tandem fit incur ahilis. Inhis ergo emendandfi fieduli fimus, amp; quia adperfeHionem nunqiiainnbsp;quot;penire datur, quoad in carne hac quot;piuimua, Deaufiitiam fidecon�anti apprehendamus, quaniH^tnbsp;nohisper Euangelium offert infiliofiuo lefit Chri�o,cui debetur henedi^io,honor,gloria �rpote�if^nbsp;in aternum.Amen^
C A P V T I L
H O M I L I- A IX.
QVapropter incxcufabilis eso homo, qmfquis iadicas. Nam hoc ipfo quod ludicas alterum,teipfum condemnas: eadem e�nbsp;nim taci's tu qui iudicas.Scimus autem quod iudici'um Dei eft fecun=nbsp;dum ueritatem aduerfus eos, qui talia agunt, Putas autem hoc oho*nbsp;wo,qui iudicas eos qui talia faciunt,SC eadem facis,fore ut tu efFugiasnbsp;iudicium Dei c* Andiuitias bonitatis ipfius ��toleranti� aclenitatisnbsp;contemnisfignorans quod bonitas Dei ad refipifeentiam tc deducitjquot;nbsp;Sedpro duritiatua et corde nefeio poenitcrethefaurizas tibi fram innbsp;diem irac QC reuelationis iufti iudicij Dei.
EMONSTRAVIT hucufiq^ Taulus omnes getes peccatis amp; ira Dei ohnoxiasep� 't't^euidentior e�et hac demon�ratio,multis o�endit,quam turpiter circa religionetn^nbsp;externum cultum aherrarint,quam fxdis item fielerihus quot;pitam fitam atqj mores cont^nbsp;minauerint. Et ne quot;pelignorantiam quot;pel infirmitatem humanampratexerent,po�rei^^nbsp;loco adficit,qtt()dciim natura legem haherent cordihua infiriptamitamen non modo i�a fecerint,y^tnbsp;rumetiam i�afacientihus�tumpatrocinium detulerint,adeo^peccandi licentiam authoritatepgt;*^
ca amp; communi confin�t defenderintiquoddeplorata malitia argumentum e�e nemo fana mentd^^\ garepoteil^. At er ant inter genres hjipocrita philo�phi,qui iu�itiam mirifice limulabant,c�mnbsp;circa fummihoni inue�igationem occuparentur,'pitacon�etudinemhonefieinllituerent,hahitt*^nbsp;geftihusfian^itatempra fiefierrentfingularem, aliorum quot;pero flagitia non modo non proharent,^^'nbsp;rumetiam acerrimereprehenderent, �* quofidsohuios magnadicendilihertate ad'pirtutis�udd^nbsp;hortarentur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo i�t �hijp�s hlantas facerent, fie^ ex communi hominum or dine exempf^�^
putardft
-ocr page 97-t o M I L I A r X.
^Ktarentf nunc cum tllti fermonem in�ituit : amp;qata tales fttam malitiam iifficulter a^no�unt^ maiori'Veriorum'vehtmentiaaduer/ut i�os inuehitur ^^uam priores Hies, qui �ta'vitianonpote-rantnegare,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Trim�m ingenereproponitySSr ex praceHentibus infert^hos non minus coram 7)eo reos ejjepec-(ati,quam alt�ras illes^quorum improhitas manife�a erat, Qaapropter (inquit) inexcufabilis^s o ,.p, (jccufrff. quot; liomo,quifquts iuHicas, �utlicandi 'verium hoc loco idem fignificat, quod accu�are,reprehendere autnbsp;damnare*,quo fen� Chri�us quoq^ 'Matth.yMt, 2le iudicetiSiDt non iudicemini, Senfus ergo eS^Xnbsp;Etiam yosphilefiphif amp; quicunque ^el in fcholis yel in repub.aliorum morts damnatts, amp; publicanbsp;hone�atis �udic� haberi 'vult�,coram T)eopeccatores amp; pana digni e�M,neqf aliqtiem habetmpranbsp;textum,quo ye�ra improbitas excufitur, Id 'vero tribus rationibtts probat atqj confirm�t, Trimanbsp;�b ipfirumperjina fiumiturtHamhocipfioqubdiudicasalterum,tnpfium condemnas\ eadem initnnbsp;facK tu qui iudicas, �rgumentum ita formaripotel^ : ^icunq, eademfiaciuntqua in alijs repre-bendunt amp; damnant,ij fiipfis damnant,amp;non minori culpa^qu�m alteri HU tenentur: �t quot;^os eadem facitts,qua in alijs fioletis reprehendere:Ergo eadem cum Hlis culpa tenemini-, amp; proinde e�is innbsp;fgt;ecufabiles, Eadem autem illos facere dicit,partim adea rejpiciens^qute philo fophi HU occulte d�fi-g�abant,dequibua multa Lucianus/crip�t,amp;quaUapa�im in hi�orijs Gr Hlorum quot;vitis occurrunt:nbsp;partim de interiortbus ammt motibus aut de�dertjs loquitur,qui in HIm homtnibus corrupti�imi e�nbsp;rantiQ- frequenter in opus erumpebant.Faciunt ergo adhuiits argumenti declarationem,qu(ede il*nbsp;io^umplacitis amp;fiaHis extant^ amp; quidem eorum imprimis,quipl}ilojophia principesfueritt,Quoadnbsp;mim cognitionem Dei amp; cultum eius,comuni erroreimplicitos fuijje con�at. FLam confufam Hlamnbsp;^^orum multitudinem ip� quoq^ crediderunt,amp;Hlos ijfdemfacris yenerati fiunt,qua tune yulgo renbsp;^^ptaerant^yt iam nihil de HUs dicamu^, qui Deos omninonullos e�e cen�ierunt.,quales narrantur
Tlutarchum Diagoras '\lilefius, Theodorus Cyrenenfis amp; Euemerus Tegeates, Epicurus �^cro Deos humanaJpecie praditos ej�,amp;illos res mortalium nequaqua cur tere tradidit,Stoici con-^d^^tione quandam caufarum finxerunt^cui ipfe etiam Deus fubie�us fit,amp;yt reliqua omnia, fitnbsp;*�li Utt^�itateferatur.Quod� philojophis Toet as conumeres,hos ea de Dijs cecinijfe yidebis,qiiie na
quot;^ir bonus de fe dtei yelit. Erroruergo amp; fitperfiitionum�mo impietatis ma^�rifuerut,qui reli S�mtamp;pietatereUquispra�are debebant.Quoad m�res,ijdem multa prater officiufiecerunt.Epicunbsp;^^hquia Deo non cura e�eputarunt qua in terrisgeruntur,fiummu hominis bonu in yoluptate eon-fiitncrunt,hone/ia quidem Hla(yt ip� aiebant) fed qua licentiapracipua caufa amp; mor�certi�imanbsp;P^�U fitit,Socrates, qui hominum optimus yideripoterat, yxoresomnium comuneseffe yoluit,yenbsp;fiill� periiihet Tlato. Quad quid aliud fuit,quam Jublato coniugij yfupublicam �uprorulicentiamnbsp;mducerer� Diogents impudentia plus quam caninan9tioresi^,qu�m ytde eaopus �tyerbafacere,nbsp;dnter 7(pmanos Cato Tticen�s,quem hone�i�imum amp; acerrimum hone�atis eu�odem fuijfi feri-buthi�orici,yxorem Hortenfioprojiituit,amp; tandem ambitione amp; metuinfamiafuperatus feipfiunnbsp;^^cidit.Ciceronem quoq, animi ttmidioris fuifife,amp;ftmulhonorum cupiditate inexplebililaberauifiinbsp;^^^flat.Denii^�omnium eorum egregi� faSlacon�deres,quiyelinrepub.eximij fuerunt,yelyir-tutempublice doClrinaferiptis commendarunt,e^sf� aliorumfiagitia corripuerunt acriter, illos no yulnbsp;garibus yitijs pollutos fu�e patebit.Quid enim facerent alij,quando apud eos tarn pudenda feeler anbsp;locum inuenerunt,qui reliquis iufiiores atq^ fanCliores habitifunt!^
^ecundam rationem � Deiperfona defitmi^cir earn his yerbis enuntiat.Scimus autem quod Dei iudicium e� fecund�m yeritatem aduerfus eos,qui talia agunt,Secundum yeritatem efii ait iudiciunbsp;Dei�defi,yeru,in�um amp; infallibile.T^tio huius diHi duplexpotefi afferri,Tna,quia nullus apudnbsp;Deu e�per�narum refieilus,de quo pofiea ipfiplura dieet, Altera,quia non externa ffieeie rerumnbsp;mouetur,fed animos hominum,adeo^ ipfos fontes aHionum infiicit. E� ergo argumentiteiufinodi:nbsp;Quicun^ ahfq^perfinarum refiePlu indicant,amp; ipfas hominum mentes intueripofittnt�j iudicio Juonbsp;nonfaUuntur^lt;(^fimiles peenas fumunt de ijs,qui eadem faciunt.Deus autem hominu animos perj�enbsp;aos habet,neq^ perfonarum re/�eUu meuetur.Ergo non falletur in yobis iudicandis,amp; quatnuis barnbsp;ha,pera,pallium atq^ externa philofophia profe�io,fermones ire de yirtute magnifici amp; egregia iuflinbsp;tiafimulatio hominihus fucumfacere po�int,Dei tarnen oculos latere nequitfub bis occuitata impronbsp;bitas,qui panas deyebisdignas exiger,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d 5
-ocr page 98-C A P, 11,
IN EPIST. AD ROMANOS,
'T?rtta ratio�tmitur � comparatif, Confert enim interfe hominem amp; 7)ewfn^amp;orationem ifi^
terrogatione figur�t,yt inprofundos hypocritartfm animos aliiut penetret, Tutasautemhoc�ho' mo,q�iiudicaseos^uitalia faciunt,amp;�adem facts�,fore'vteffugias indicium
fanbliratts laudem in eo ^ueefiuijf�,quod de legts obferuationepa�im yerba facerent yhancyeflitu amp; operibus quibufdam ad o�entationem eompo�tis te�arentur,aliorum fa^a amp; mores curiof� obferif^nbsp;rent atq, reprehenderent^Efihoc yidere in parabola Luc.\%,ybipharifeum itade fe loquente Chri'^
fanbfitatts /imulatio,fed�ograuori eorum culpa fuit,quod profe�iom�iie tarn parum rejponderefif�
im �Monachts applicari,qui amp; gentiumphilo�phts amp; ludao
tenturiadhcec, fe mundo mortuoseffe habitu t� ge�ibtn �mulant, yoluntar�e paupertatts amp; obt'
QuaiftaeSf^ �upiditas flue dementia f Ciim enim alios damnes propter feeler a ^^uietuipfietiani dej^nas,annonpropriis confeienties te�imonio conuincerts-iyt ea reprehenfione amp; Jupplicio digna efj(nbsp;intelligasf�Quod fi quot;vero confcientiis tua tefiimonium fine indicium effitgerenon potes,^u�btectatgt;^nbsp;inconfdta amp; temeraria perfuafio e^f^, ^uat� Dei omnia itifloamp;ytndice oculo intuentis iudiciuf!^nbsp;�us inducir, Dew,gratias tibi ago,quodnon fim yt reli^ui homines,rapaces,iniu�i,machi,yele(i^nbsp;yt i�epublicanus.Ieiuno b^ in hebdomade,decimo omnia qutepe�ideo,amp;c.Quo etia pertinent,nbsp;alibi de illorum ieiunijs, ye�itu,ge�ibui dicnntur.�t quales interea fuerint quoad mores dr anitiifnbsp;a�eSltts,idem Chri�us no y no loco demonflrat,nsr( yt omnia alia omittamw )eaquee aduerfu illiin*nbsp;defignarunt,omnium mortalium feelerati�imosfui�eteflantur.�l�.ihilergo Hitsprofuit fueata i'd^nbsp;^am ytmundi confuetudinemreliqui�'eyid�antur-,yitam jtnnbsp;dientia atq^ ca�itatts yoto conf dunt, in alkrum mores feueriter animaduertunt� tgt;it qua ab iH^nbsp;occulte fiuntfdicere pudorprohibet,amp; rebus ip�satque proprijs fa^^ eos C2nuinci.,nemo tam cacudnbsp;non yideat^ Si enim mundi confuetudinem illicitam e�efentiuntcur ip� in medijs yrbi'nbsp;bus locos ameeniores ftbi deligunt cur in fbro eon�ieiuntur f cur in principum aulis yerfantur^nbsp;cur in ca�risdegunt f cur inter armatorum acies yolitant Si inpaupertate yoluntaria,in obedi'nbsp;entia amp; ca�itate falutis meritum collocant, curdiuitijs dif�uunt d' cur reliBo modico, aut etian*nbsp;nullo patrimonio , parceciarum redditus amp; d�cimas intercipiunt f cur �cra omnia yenduntd curnbsp;� mortuis tributum exigunt, quod olimgentes extrema forditiei amp; rapacitatts indicium ef�putii'nbsp;uerut,e^ yulgariprouerbio notarunt^cur non obediunt legitimts magifiratibus� cur immunitatet�nbsp;quarunt ab ijs,qua dues reliqui obedienter in fe recipiunt!^ cur fcortanturi^ cur yirginumpudicit�nbsp;infidias �ruuntf cur alienos thoros polluuntf cur cuculoruminfiar portentofi illi cucullionesnbsp;f�tus aliorum nidts fupponunt!^ 2degent i�a abs fefieri� po�funt. Sed negare nonpoffunt,c�m i�^nbsp;in omnium con�eblu �ant,i^ iam pridem tota hac mundi machina fub illorum flagitijSyCeupof^^nbsp;dere iniqui�imo depreffa, laboret. Interim HU qui ipfirum traditionibus inebriati rationis ye^,nbsp;yfu de�ituuntur,in no�ris aceu�nt mini�rorum ecclejiaconiugia, ciim ip�per omne genus libidifi^nbsp;yolutentur, leiunia d nobis tolli queruntur, cum ip� exqui�ti�imis bellarijs faginentur, onnf^fnbsp;maria cum fluuijs amp; lacubtts fatigent,ytgula fua �'atisfaciant. Kota item � no�ris refcindiclatfj'nbsp;tant, dim ip� Daptifmi yotum manife�a Chri�iabnegatione yiolent, quando ordini mona�ieo�rnbsp;addicunt, Sacramenta queq^ � nobis prophanari yociferantur.,qua ip� improbe mutilarunc,yen�'nbsp;derunt ,eir innumeris abufibus corruperunt, yt y ix micam aliquam prima in�itutionis in Hlisnbsp;re liceat.'N.on e� ergo,quadfua fan�itati i�i homines confidant. Tdam etfi nos eorum conuinceren^^nbsp;qua in nobis accufant,funt tarnen ipfiinexcufabiles, amp; feipfos condemnant, cum eapalam fack^^*
HOMILIA IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;la
ecrum hypocri�m Apo�oliu arguit-^qui in aliorum mores amp; yitia curiofe in^mrunt eadem^, auda'� ^er reprehenduntjciim ip�i ijfdem yel�imilibwiyaut etiamgrauioribus laborent. Et quiahoc nomine fe reliqtiis hominibns itt�iores e�e dueebant y banc laruam eis detrabit. ^on negauerim tarnen�nbsp;fitnul hic per�ringi commune yitium bominumy qui cum fua peccata nimis�curi negligant� in alio^nbsp;fttm tamenyitijsoculati�imi amp; rigidi�imicen�res�tnt. Quoad yerb qu(e�ionempropo�tam,mi~nbsp;fttmeadmittenda es^ eorum�ententiayqui nemini Heere arbitrantWyyt aliorum yitia corri^iatyni�nbsp;qw abijsaut �milibus plane immun��t. Tslam�boc�atuamusy omnino �ublata er it non modo mi~nbsp;^i�rorumyerbi amp;magi�ratuumfiinblioyyerumetiamparentum,pr(eceptoruyatqjomniumyquiali-quospriuatim admonentyautboritas tollabetur:quando neminem inuenire licebit, qui nonfiiis quoq^nbsp;'Vitijs�t obnoxiui.^tqui ita �Deus con�ituity yt mini�ri eccle�aru in�ar�eculatorum yitam mo-^f�^omnium ob�eruenty amp; aduer�us publica �candala tubam y er bi inflent: yt magi�rattts �bditosnbsp;^^fla correptione atq^ dignispeenis in of�cio contineanttytparentes liberor�yitia yerbis atq^ yerberinbsp;bus emendent, yt deniq^ �nguli priuatim proximos�uos pro d�liai rationty yel amice montant y y elnbsp;fiuerittf increpent.Et grants plane illoriim culpa e^, adeoq, bifariam peccant� quinon contendfuisnbsp;i^ccacisyofficium quoq^negliguntyquodalijs debeni, amp; ita illis quoq^pluriumatqjgrauiorumfiele�nbsp;hunt�int autbores.Quia tarnen autboritati multum decedit,ft qui alios corripiunt�apertis yitijspol�nbsp;Jfnt,etiam atq^ etiam cauendu eif^�ne qui a nobis corripiuntur aliquidfielerts nobis exprobrarenbsp;}ofint, Qujcunq,ergo boc officio cum aliquofruBu defungi yolunt, ij quando in aliorum mores ani-'^^duertere infiituerunt,prius infiipfos defiendant�amp;fuosmores examinent, amp;fiquam infemet�nbsp;culpam inueniuntyde ilia emendandaferio cogitent. Vbi magna diligentia opus e^f propter inhalant nobis pbilaudam, quafit, yt yitia no�ra yel non agnofiamus, yelfaltem leuioraputemtM.nbsp;q^atn reuerafint, Itaq, in legis�eculo nofipfis coatemplemur� amp; nunquam non animis nofiris occurnbsp;hat,Deum non ex no�ra carnis placito y fed ex lege nobis reuelata defaSlis amp; diidis no�ris iudicarCynbsp;^^dicium eius e�e ficund�m yeritatem, neq, externa�ecie eum fallipo�c,qui animos bominuntnbsp;^^^Hit.t^udiamtis item confeientiam no�ram,amp;po�tispauli/fier carnis afjeilibustipfam mententnbsp;Hits de no�ris fa^is iudicium firutemur � sir moxproprio te�imonio conuidiy euipam coge-agnofeere . Tune ergo illud loannis euangelifianos ad culpa emendationem excitet � Sinbsp;^'^hdetnnetnos corno�rum � maior eif, Deus corde nofiro, amp; nouit omnia. Eide locum i. Zo4K.
tapite^
Sed adj^aulumredeamus�quipraoccupatione adillorum obieSHonem re�ondet. Dicebant ^e�gt;!gt;ndct ift ^�^^S^htiumpbilofopbiyamp; quicunq^ inter illasfapientia eir authoritatepra�abant-.Si tam �eleratinbsp;^J�nius,y[ ita nobis irafieretur DeuSyyt tu dicts,iamdudum Ule nos puniuiffet-.�non modo p�nas c ffnbsp;huilas de nobis fun^tt,neque yllum ira fua indicium declarauit,fedpotius yiilorijs amp; diuitijs illu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**
J^hesficityOffjtjij^ bonorumgenereaccumulauif.Ergo yani�imumeif^y qubdcultusno�rosUHdiffili-
J 0* �ej apud ilium pro flagitiofts amp; ira dignts baberi ntigaris. Fuit bac fer� communis ratio^^ gentium fiipientesjuasfitper�itiones s�' yeteres mores excufitrunt y e� qua Cbri�ianam reli-^^^ntm atque doBrinam oppugnauerunt, yt ex Demetrianicalumnijs apuf Cyprianum� amp; Sym-^lt;^thi oratione ad Ealentinianum y Tbeodofium � ^rcadium Impp.apudD. .^dmbro�um ebi^nbsp;ydere. Et quiabac magnum pondus habet apud imperitos amp; rudes rerum, qui folisprafentibusnbsp;^fitentiyox euentu de re quauis iudicant, .^po�olus magna yerborum yebementia aduerfus eosnbsp;*�^^l*^idicens : �ndiuitias bonitatisip�us �tolerantiaaclenitatiscontemnis ignorans qubdnbsp;bonitas Dei ad refipifientiam te deducit f Sedpro duritia tua lt;amp; corde nefiiop�nitere tbefauri-^as tibi iram in diem ira e� reuelatienis iu�i iudicij Dei. Habent bic�ngula yerba Empbafim.�nbsp;e� pu ehre Deum atq^ contumaces illosgentUifmi defenfores inter fe conf�re. Deo enim tribuit diui-tias �gitatit,tolerantia e�lenitattSyideif^ybonitateinexbau�am,qua hominesferat,amp; ijfdemp�^nbsp;nttentia occa�onesprabeatyytferuentur. In Ulis yero diuina bonitatis contemptum accufat,qui om-mstmptetatttfhns esf^tduritiam item,qua nullis promi�is �ue minis emolliripo�if.e� corpaniterdnbsp;Hejctum,quod noua fubindefeeler a yeteribus accumulet � �onec iniquitatis menfuram impleat. Itunbsp;yero in tpjos retorquetargumentum,quoUlipoti�imiimnitebanturyatqjfenfusyerborneffp. Audinnbsp;y OS 0 boni�qui nobis impunitatemyyiHorias e�felicem rerum�atum obijcitis-.neqi ifia nos negamus�,nbsp;d 4
-ocr page 100-c A P, I r�
IK EPIST. AD ROMANOS.
fed 'ygt;os turftter fallt dicimM^quando y e�ros errores amp; mores corrufti�imos loc argumento defert' ditM. l^ec enim yos ideo lncttf^ tulit Tfeus, ^tiod ye�r�fufer�itiomltu amp; yitijs dele^leturi �dnbsp;quod lem^ amp; mitts hominumfaltttePotius quam interitugaudet^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferpetua erit hac eiu^
erga yos lenitas ,�d quia yosper hanc ad refipifcentiam inuitat procul dubio iramfuam exeret, �yos contumaces amp; ob�inatos ejfe yiderihnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ye�ra htec audacia ,qua bonitatem eiui
contemnitis,amp; iram yobts ip�s reconduis^ quce olim in magno illo die iudicij in capita ye�ra redun^ dabitfTulchre autem thejaurit^andi metaphora ytitur. Kf enim non amittuntur qua in thefaurtfnbsp;reponimu4,quamu^ ijs in pra�nti non ytamur^fuo autem tempore ad y�tm depromi filent : It^nbsp;qu�muK iram Dei nonfintiant impij qu�mprim�mpeccantgt;ea tarnen interea non extinguitur neq/nbsp;euanefiit ifidybi menfitram iniquitatis impleuerunt cumfcenore dits digna f�pplicia rependit^nbsp;Tofiumus autem bodie ijfdem yerbis aduerjuf eos yti, qui�tper�itiones Tapi�icas amp; corrupti�i'nbsp;mum yitagenus^quod inter illas tran�gunt,non alijs argumentM quam temporadiuturnitate, 'Vi*nbsp;Sorijs amp; huitisfeculi felicitate tuentur : neq^ yidere yolunt, hac tpfitpenes gentes olim locum bd-buij]e,e^ bodie multi) illu�ritts apud Turcasinueniri,quorum inepti�tmasfuper�itiones nemo fati^nbsp;mentis ideopro yeris amp; pijs agnofcir. Debet ergo bine generalis do^rinapeti^ne quit Dei lenitattnbsp;abutatur,aur ex eaperpetuamimpunitatem�bijpfipromittat. Soletenim peenas differre Detts^nonnbsp;quod feeler a ipfi placeant^aut quod eapunire non po�it ,fed yt ad interitum contendentibtts reftpi'nbsp;feendi tempus conc�d�t^Si qui ergo eius bonitatem eontemnant'^tarditatem illam grauitatefupplietj^nbsp;compenfat^ boc probatum omnium feculorum exemplis ab ipfa rerum origine^ �Primo certtnbsp;mundo annos centum yiginti dedit, amp; intereaper �idoapraconem iuflitia adpanitentiam bortatttinbsp;tSf^ifedcum bocnequiequamfaceret, diluuij aquas immi�t qutbus p�nitere nefeios mal�perdidif�nbsp;f^idyero cum .)Egyptijs,Chanana^,I�aelit�, Iudais,j!4ffyrijs�Per�sy Gratis, T^manis trift'nbsp;�nitis alijs ge�um Jtt, probe norunt qui in bi�orijs fiter is amp;propbanis non ofeitanter yerfatifint�nbsp;�t bucpertinent qua Cbri�tts apudLucam cap.\^,fubficus parabola docet, dicendi occa�oneJutU'nbsp;pta � Galilais,quos inter facrafita Pilatus crudeliter trucidauerat. Cogitent ergo omnes homines,nbsp;Deo iam nunc con�itutum ejfe diem ira, idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yltionis, quo iu�um iuaicium eius toti mundo ma'
nife�abitur,quod nunc occultum amp; qua�e medio fublatumejfiyidetur.i^idmonentnosbuiusont' nesfiriptura,amp; yulgb nota funt,qua de illo Chri�usprolixe tradidit.Scd amp; intergentesplerij^ ptsnbsp;�tafitmjuit,ejjiiudicium aliquodinaltero feculo,quo hominumfcelerapoil^mortempuniantur.nbsp;enim non modophilofiphorum dijjutationes,yerumetiam poetarum de inferis traditioneste�antuf�nbsp;2degant bac omnia bodie multi, amp; non fine ri�t excipiunt, Sed hi ex illuforum numero funt, quos^nbsp;nout�imis temporibus exorituros effe, Petrus .Apoflobts olimpradixit^ Et�ntient illi haud dubitnbsp;magnofuo malo,quam turpiter�ta illa opinionefal� �nt. 2dos ergo borum me^ores, qua�i innbsp;con^eilu ambulemus amp; yita innocentiam tueamur, eolamus autem Deum inJ�iritu amp; yeritatt,nbsp;falutis fiem omnem collocemus in kfu Cbri�o, qui yt impiorum iudex in die illo yeniet, itafiugt;'nbsp;rum yindex erit, quos in regnifui amp; aterna beatit�dinis con�rtium recipiet^ Illi debetw benedi'nbsp;�io�onor,gloria amp;pote�as tn aternum,,gt;�men.
tt O M � E I A X.
Quireddet unicutc^fecundum opera ipfius:tjsquidcmquiperpax tientiatn boni operis gloriam amp; honorem � immortalitatem quaerunt,nbsp;uitamacternam,tjs uero qui funt cotentiofi, amp; qui ueritati quidemnonnbsp;obtemp�rant, fed obtemp�rant iniuftiti�, reddetur excandefeentia 6dnbsp;ira, affli�ho�i anguftia fuperomnem animam hominis perpetrantisnbsp;malum,lud�i imprimis,tum etiam Graeci, Gloria uero �C honor 8C paxnbsp;omni operantibonum, ludaeo imprimis , turn etiam Graeco. Non eitnbsp;enim perfonarum refpedus apud Deum.
PO�quam Diuus Paulus er a�ior a gentium yitia amp; manife�aficeler a arguit,tandem eos uggs^' duur,qui inter illaspro iu�� tir fan^M habebantur.In bos autemgrauius multb quam inprio'nbsp;resillt^
-ocr page 101-H o M T amp; I A X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ
rw i�loi inueJntur,eo quodhy^ocri�nihilcon�dentiin amp; aflutw ef� in ijs defendend�i^ttx^rxtet oj�ciutn�unt^Ergo omnia confutat atq^ eri^it,^uiiin Uli�fi^otij?imi{m defendebant^ Trimumnbsp;inter hxc erat externa fan�limonix amp; infiitite �^ecies quod aliorum yitia reprehenderent. Sednbsp;hoc yani�intitm ej� ofiendit, eo quod animospe�imtf cupiditatibwpollutos habeant, amp; ipfi quoq^nbsp;tnultafaciantnon minitsreprehen�onedigna^T)einde impunitatifidebant amp; felicitati^qua tarn ipfinbsp;qiiam maiores ip�)rum iam multts fecults yfi erant amp; inde collige bant cultua amp; mores ipfirumnbsp;Deo nequaquam dijplicere, ^Athuiwreicattfas �poflolus in Deilenitate oflenditquiip�siantnbsp;diu ad re�pifientiam inuitauerit,eundem tarnen non de futurum iufli iudicis of�cio^� itapergant^amp;nbsp;iamnunccon�itutume�ediemcertum, quoiram�tam iudicij�tirigoremdeclaraturM�t�upernbsp;o�ines,qui eitts bonitate adpeccandi licentiam abutuntur, Quia yerb ifla occafione in extremi iudi-cij mentionem inciditjcommode nunc huitts rationem diligentius exponit,yt eitis conj�deratione hy^nbsp;pocritas terreat^eir excitetad ampleblendum Chriflum,in quo yno yera iu/litia atq^falui inuenitur,nbsp;'Kobis autem idem huiu^ loci yfits effe debetiudicij noui�imi recordatio nos in officio contineatfnbsp;Cr ne inaniprofefiionefidei nofipfos decipiamusfed earn iuflitiam fe^emur) quce fola nos in Dei con-�eUutueripotedf,.
Pramittit yerb propo�tionem,qua totitts negotijfummam comprehendit: Qwdnimirum Deu� Deuf unicui^ quot;^nicutq^ mortaltumreddtturus�tficundumopera ipfius.�ta yero hocenuntiat^�^tnonobfiuretefle~ ftddet fecun^nbsp;fw,iudtcium hoc fore yniuerfale,quod nemo fubterfugere pofi�. Quod alibi difertts yerbts exprimittnbsp;ciim infra capA4, ait^ Omnesfiflemur ad tribunal Chrifli)amp; ynufquifq^ noflrum defeipfo rationem reddet Deo.Et inpo�eriori ad Corinth.q.capt Omnes nos manifeflosfieri oportet cor�m tribunbsp;^Ui Chri�U^t ynufqutfq, reporter qua in corpore recipiat,proutfecerit '^el bonum yel malum, Ipfenbsp;'^ftb Domintu ineuangelio totamfuturi iudicij hifloriam�cdefcribitjytnemini dubium efiepofiit,nbsp;^fnn� loci amp; ordin� homines in eo comparituros ejfi. Et yoluerunt maiores noflri hoc inter fidei ar-ticulos recenferi, quibttsprofitemur, qubd � ceelo rediturtu�t Deifilijts ad iudicandum yiuos amp;nbsp;^lt;gt;ttuosjdeSf^^tam eos^qui in illo die fuper�ites erunt, quam eos qui iam inde ab ipfa rerum origine
'})ita defun�ifunt. �rode nbsp;autem hoc probe teuere. Quienimdehis frequenter cogitant �j nort
frtile affe^ibus fii� locum dant^neq^ mundi exemplefr abduci patiuntur .^yt aliquidfaciant, cuitta ^�(tionem Chriflo iudici nonpo�int reddere. dn aduerfis quoq^ nulla confrlatio ef�cacior adhiberipo-� in futur am retributionem refriciamits. �dhtec^aduerfus ho�ium Chrifli infrlentiatnnbsp;quod exillorum fucce�ibus oritur fcandalum,non aliudpnsfrntitts antidotum edf, qu�m� cogi-^eninsfrre aliquando diem^quo ad Chrifli tribunal non tanta ferociafrd horribili cum trepidation�nbsp;fofnparebunt^ yt digna fua impietatipramia rccipiant, Etideo fereoperum meminit frriptura^nbsp;quando de hoc iudicip loquitur, 'vt oflendat nullum in eo foreperfrnarum refredfum^fedipfrs homi-num aSiones in rationem yenturas eflfe.Qwd in prafrnti cumprim� annotari oportebat, quia �Pattnbsp;le cum hypocritts res er at,qui Deum externafrecie, perinde yt homines, decipipojfr�bi perjuaderenbsp;folent. C^iayerb aduer�trij noflri hoc loco amp;huius�milibus abutuntur, yt operumfuorumiuflhnbsp;tiam aflerant contra iuflificationem fidei, qute omnem noflrx falutts gloriam folius Dei gratia propter Chrifli lefu meritum tranfrribittnon alienum ab inftituto Paulifueritf� bonorum operum rationem,quorum frequensfit mentio,propius paulb infriciamus.
Ebi ante omnia lib�r� amp; yer�proteflamur, bona opera � nobis neq^ damnari^ neq^ pr� inutilibui TSona opera amp;fuperuacuis reijci. Scimtts enim illa Deum exigere ,amp;hte fdeifruBus effe ^fine quibus illa non frnffrif'e uerb�nbsp;fides yer a erit, fed inanis perfua�o y el opinio nudie amp; inutili profr�ioni innitens. Prima autem no*nbsp;bis cum aduerfarijs noflrts lisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qubdnon omniafub bonorum operum titulo cenfrri debere dici-
mus-,quxcunq^ ilUnobis obtrudunt -ffrdeaduntaxat, qua Deiyerbocommendantur. Eafrtntqu� frcundumdi^i,2a yoluntatis prafrriptum ex fide fiunt. Qt^am definitionem argumentis non minusnbsp;euidenti its qu�m firmis probamus. Primoquiafolus Deus�tapte natura amp; exfeipfr bonusnbsp;nihil tn yntuerfa rerum natura bonum dici meretur , qu�m quod Dei yoluntati conuenit, quam illsnbsp;nobis yer o fro 'rgt;triufq^ teflamenti libris manifeflauit, Qfrcquid ergo prater yoluntatem Deifit^nbsp;t�c non certoaliquo eitupracepto nititur, bonum cenfiri nullo modo debet. Deinde, quia natura corruptnbsp;nbsp;mall jumus^ ex nobtsip�s nihil boni operabimur,ni� regeneratio pracedar, quanosimm�-^
-ocr page 102-CAP, IL
IN EPIST. AD ROMANOS.
t e t atifj homines nouos facias. T^generationis autem princifium^quoad nos, ex fide eSf^, qua Ch�^' fini Hints author ipnicus recipitur. Quod dtferte loannes docet de Chriflo amp; eitts in mundum ai'nbsp;uentu inter aliafic loquens-.^otquot eum recepertint^ill^ deditpoteflatemj'vt filij �Deifierent, neK^nbsp;qpe ijs qui credunt in nomen eius^ amp;c. Vnde fequitur bona opera non efi�, quxcunq^ non ex fidefiunf'nbsp;Quod ipfum .^poflolits cap,\^,maiorigrauitate yerborum teflabitur, quandopeccatum ejje dicKinbsp;quicqutdabfq^ fidefit. Corruit itaq^ hoc loco maximapars operum, qua aduerfarij noftri pradicatihnbsp;amp; propter quorum intermifiionem nos ceu bonorum operum inimicos accufare folent i qualia ft{fgt;^gt;nbsp;^lifixfacrificium^ Diuorum inuocatio,fimulachrcrum cult/ts,peregrinationes, ieiuniafiata^feri^inbsp;fereorum amp;[uffituum oblationesfiacraprodsfundis^yotorummonafiicoruobferuatio, amp;fexcenl^nbsp;alia huiitsgeneris.Qma enim i�a nullo �bn yerbo commendantur'.neqj cum eius quot;voluntate couenifff.nbsp;neq^ ex fide fieri pofiunt, qux non alio ob�dofqu�m T)ei 'sgt;erbo,nititur.Itaq^ iniuria nobtsfaciunt-,q^^nbsp;nos bonorum operu inimicos effi clamant, eo quod ifia omittamus amp; damnemw, qux olim ipj� De^nbsp;damnauit, quandofe frufira ab Hits coli dixit, qui hominum traditionibus occupantur. Ifa.i-3�nbsp;amp; �Matth'.t^ .cap.
Contra tneri-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.filtera nobts cum aduerfarijs Ids e^ de operum effedufiue merito. �a enim HU tantifaciunti
tWMopervan, *Vt ijs nos regnum 7)�i'nitam^j xeernampromereri contendant'.e�quot; fententiafiamflabiliriarbitras^' tur,quotiesfcripturx operum memineruntficundtirn qua nos in nouifiimo illo die ludicari oporteaf*nbsp;jidducunt etiam Chrifii yerba, qui fuis tnercedem in ceelis repofitam efii pollicetur.�t quod iftinbsp;tiune,nos confiantifiime negamw, amp; eorum fententiam non falfam modo t�r erroneam, Jidglef^^nbsp;Chrifiiquoqjinimicam,amp;proindeintolerabilemejfi dicimus. Si enim nofirorum operum merd^nbsp;Jalus debetur,frufirapro nobts Chriftas morttius yniuerfitmmortisipfiusmeritum euacU^'nbsp;tur.Quodnon nosprimi dicimits, fed diSi hunts habemus authore ^pofiolum, qui ad Galat, cap-^'nbsp;fcribit'. Si per legem eif iufiitia, Chrifiusprufira mortuits e�f. Quod ftfemel concedatur, iam ipfnbsp;Dei iufiitia atqj/dpientiapericlitabicur,quifiliumfuum diledum in acerbi�imosmortis ignomiti^�^'nbsp;fi�ima dolores dare y omit,cum noj�ra fiiluti per nofirorum operum m�rita conjulipofi�t. Kt rarn^�^nbsp;hoc omittamits,res ipfit abund'e docet, non earn e�e operum nofirorum dignitatem � yt Hits meritt^^,nbsp;aliquodtnbui debeat^quo coram Dei iudicio fioj icmur. �Primo enim iam ante diximus,nos exnolgt;dnbsp;ipfis nihilboni operari poffe, nifiperfidem infilios Dei renafiamur, amp; Chriflo inferamur ,fineq^^^nbsp;nihilpoffumus,ytipfe inydtd parabola docet. At fides donumDeieP^, neq^ nos Chri�umeligit^^*^'nbsp;fed ab illo eligasnur oportet, Ergo nihil in Dei conffiedum afierrepofiumttSi quodnofirum fit snbsp;cuius gratia nobis Hie aliquid debcat. Inter homines cent ridentur, qui alienis bonis fuperbiu�'nbsp;Quanto magis rifu eiX reprehenjione digni funt, qui bonis � Deo acceptis aduerfus ipfiusgratia^nbsp;efferuntur b Quo Paulus nofier rcf^-exit, quando in priori ad Corinth./^, cap.dicebat � Quidhabttfnbsp;quod non acceperisdquodfi accepifii,quid gloriaris,yt qui non acceperis.'^ Deinde etfi boni quid op^'nbsp;returinnobis Deusperfuum Cpiritiim, hocipfum tarnen propter innatam nobis corruptionemnbsp;currentescarms cupiditates impsrfedum ideo coram Deiiudicioconfifierenullomodopottrnbsp;Agnouerunt hocfandi omnibusfeadts,quorum yocesfunt: Iufiitia nofira infiarfbrdidorum cetif^nbsp;num funt'.Ininiquitate formatits film, amp;inpeccatis concepit me mater mea*. lgt;Ie ingrediarisnbsp;mine,iniudicium cum firuo tuoildam fiiniquitates obferuaueris,quisconfifiet.^ Pofirem(gt;,etfi
� hil yitijnoflris operibus impfet,eadem tarnen msritum did nonpo�int � quia ex debito ilia facitf'^^.' De quo nimis euidenter nos Chrifiits admonet,dicens*, Ciim feceritis omnia qua iniunda fitntnbsp;dicite-.Seruiinutilesfumits,quoddebuimttsfacerefecimus.Kt ergo boUaoperafierideberedicitt^^'^�nbsp;quafrudtts infiarfiunt,ex quibus arbor bona yerafidei agnofcitur : Ita cauendum omnino efCi.nbsp;falutis meritum illis afcribamtts, eix ita Chrifiumfua ffioliem us gloria,qui nobis � Deopatrenbsp;fatisfadio amp; redemptiofadttsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cor.i. lAec enim Hiefrufira apudprophetam clamat: Epfi
minus,hoceSf^nomenmeum,amp;gloriammeamalterinondabo, Ifa.^'i..
Cum ' un Hii:autemquaruntaduerfarij:CurergoficloquiturPaulus,quodDeusynicuiq,reddetfi^.. iumopera red dumoperaJua.'^Curnonfideipotiusqu�moperummeminitCur Chrifius nobismercedemin^^.^nbsp;dere cMtj; dica repofitam e�e aitf Cur in nouifiimo diedicet,Efuriui, amp; dediftis mihi quodederem;fitiui,amp;^[^y.nbsp;*����nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihipotumjamp;cPQ^tbiusfimpliciterpoterat rejfionderHEkojquis tu es homo,qui didorum
A Is
-ocr page 103-tt O M I L I A X* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4
� Dfo tx�gas?Ve� nutnpro tuo arh�trio regni fui leges ille conflituet^Sedrationes ^uo^j adducipof-funty^uibui locutiones ifia excufentur.�Primo enim fuam bonitatem erga nos d�clar�t,quandopra-^ij amp; merced^ remuneratione dignatur, qucd nos ipjtits yirtute amp; gratia confirmatifactmtts, amp; ('V?�D.Augufliniisdtcebat)fuum donuminnob^coronat.Firmitm enimfemper^^yerummanebit,nbsp;^uod nu^itr diximus, nos ex nobifipfts nihil pofenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne ad cogitandum quidem e�e idoneos. Si qmd
etgo a nobis bene�t^hoc �Dei opus eP^,qui malis amp; corruptis m�rumentis bene quot;vtitur', quod// quot;^ero ^dem illudopus aliquopramio r�mun�r�t,nos eo maiorem bonitatem in Ulo agnofcere,non alientsplunbsp;tnis aduer�is ilium fuperbire debemu�.Deindeita loqui folet in fcripturis fan^lus^ yt nos ad piet atisnbsp;quot;^eratxercitia amp; bonorum operumfludium excitet, ne (quad multi folent ) inani profefione fideinbsp;^^fipfosfallamus,amp;'ygt;itaygt;elmoribusnegemus quodoreprofitemur.Opertim itaq, menttonempacitinbsp;fdem y erb interim non excludit, imb potius fidem y er am atq^ yiuam � mortua di�inguit, qute nonnbsp;tnagis f des did meretur^quam homo mortuus hominis nomine dignus ei^. Quoties ergo de operibuSnbsp;amp; horum pramijsferma eif^,non in externa operum�ede hterere, fed illoru fontem eSquot; caufam effi^nbsp;tientem refhicere oportet,qua in Chrifo lefu inuenitintur, qui non alia ratione qu�m fide apprehen^nbsp;ditur,Jicuti ipfimec loan jq.cap.fub yitis amp;palmitumparabola docet. Confirmatur etiam hac do-i'nbsp;Hrinalilif ipsjts'sgt;srbis,quibus tnnouifitmo iudtcio illeytetur. Td^ec enim hoc modb dtcetxEfuriui,amp;nbsp;dedi�ti nnhi quodederem:Jitfui,amp;dedifiis mihipotum,amp;c, Sed tta exordietur, leemte benediHinbsp;i�iteis mei amp;pofiidete regnumparatum tgt;obis � iaBis fundamentts mundi. �n benediUos patrisnbsp;'^lt;}cat eos^qui regnum tllud aternumpofidebunt. Fnde 'verb i/la benediidio, qua tantum honoremnbsp;^^^bis conciliati''2d.um ex nobisattt nojlrorum operum mentis f '^Aimm�gentium: fid exyno Chri^
lt;gt;btingit^de quo olim Abrahamo dixit Deus: Tn fimine tuo benedicentur omr.esgentes terra. Jrt fiipfo igitur Chrifius tunc quoq^ amp; bonorum operum falutis aterna fotite nobis ofiendet-Deinde rcnbsp;illud � ia�is mundi fundament is nobis praparatum e�e ait,priufquam nimirum tios e�emus^nbsp;^fit aliquidboni aut malipo�emus facere.Exgratia ergo hoc faHu fuerit oportet,cuius ynictts �Me-�nbsp;wator eJi Chrifiits,in quo nosfimiliterpriufquam mundtts hie crearenir,eleTios e�efcriptura no quot;VMnbsp;^efiatur. His 'verbpramifiis, demum ijla fubijeiet Dominus : Efiiriui enim, zlr dedifiis mihinbsp;llfipdederem:fititti,amp;dedifiis mihipotum, amp;c: 'vtofiendat, quibus indieijsillifi DeibenediTlos amp;nbsp;elfidemonfirauerint. Eraterea,cum opera ifia eo nomine comendet, quodfibi ijlafecerint,fa-�
^��lat�fiud non de alijs qu�m fidei openbus intelligi debere, quafola in Chriflum re�icit^tlst ad ��c omniafua refers. FLam qui � fide alienifunt,etiam ipfi interdum e�rientibus cibum ,fitienti-gt;nbsp;j� fotumprabent,nudos item 'vefiiunt,peregrir.os ho�itio excipiunt,amp; alia huiusgenerisfaciunt.^nbsp;j�* quantum in ipfis eT^,non Chrifio conferunt ifta beneficia-,quern prorfus ignorant, fid ad eapra~nbsp;�^�^da alijsrationibusducuntur. Confi�t ergo omnibus hifee locutionibus iufiificationem fidei nonnbsp;**�^^^^ifidpotius Jlabilirijfi yer us illarum finfus viuefiigeturi Et hac quidem copiofius dicenda fue-^^nt,ne quoties operum mentio in Paulints epifiolts occurrat^noua di�utatione opusfit. quot;Eluncper�nbsp;g,amus ad reliqua.
f^od enim ingenere dixit Apofiolus ,mox per difiributionem clarius exponit, docens, quidt�t ^ld pijs rei quomodo Deus ynicuiq^ reddatficundtim opera fua: Eijsnimirum yitam aternam, impijs yerb itibuatDeuSinbsp;itam elf angufiiam,fiue aternos inferorum cructatus. �Proderit autemfingula, qua dic�ntur,excu-tere.Depijs fic loquitur: Tts quidem,qui per patientiam boni opertsgloriam amp; honorem e�quot; immor^nbsp;tahtatem quarunt^yitam aternam.Ebi duas piorum notas confiituit.Prima elf patientia,qna innbsp;bonts opertbusperfiuerant, l^c enimperfiuerantia in re quau^ opus esi^,ita maxime in ijs qua adnbsp;J^utis xterna caufam faciunt. Flam qui pojlquam manum ar atro admouit (inquit Chrifius) re^nbsp;- Ipexertt a tergo,nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idoneus adregnttm Dei.nbsp;nbsp;nbsp;t autemperfiueremtis, patientia inflruTlos e�i
oportet^ animi obfirmatione aduerfus ea, qua nos �pietatts operumque bonorum fiudio auocanti qua tajunt, Caro cum �ts cupiditatibtts, mundi exemplum, ingratitudo hominum, amp; perfi'*nbsp;cutiones, quas omnibus paratas e�e Paulus alibi dicit qui yolunt pie yiuere in lefu Chrifio*nbsp;lA tera piorum nota eS^, qubd quarantgloriam amp; honorem amp; immortalitatem. Coniungit trianbsp;�c,ne qntsi um de gloria amp; honoribus huius ficuli loqui exifiimet,qui yt fittxi funt amp; euanidijtanbsp;animarumjanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lon adiuuant,fidimpediuntpotiits(yt Chrifitts loan.^.tap.tefiatur)
-ocr page 104-f
C A P, 11�
IN EPIST. AD ROMANOS�
amp;pr�it]de �pijstnintm� ^uaruntur, �ntelligitergo yera nbsp;nbsp;immorta�K gloria�uJio/()S,aJ^t(^^
hcn:o primiim conditwfuh, amp; qua in eo coftjlit^yt homo ad Dei imaginem inflatitetur,quam immort alitas olim comitabitur^ ^t quia Dei imaginem in nohts/olus Chri�tts in�aurat, qui i^^^nbsp;ynicui immer talitatis author efl^*rur�ts affaret^ nos hat ferfolam fidem {onfequhqua ille aff^'f'nbsp;hend�tur.�t i� is qui it a affeili �int/ritam aternamfollicetur^ Solent autem Hebrat 'rgt;ita notni�^*nbsp;emnem felicitatem comfleili, qua tune demum�cdici meretur , � aterna amp; nullis fortuna ca�bi^^nbsp;cbnoxia fit.ldeofaulo foii^fer refetitionem i�ud exfonensait : Gloria amp; honor amp; fax omni of^'nbsp;ranti bonumjudaoimfrimis^tumetiam Graco,EtJan� ine�imabilis ilia gloria ei^, qua olim oe'nbsp;finget, quand� in totiw mundi con�eilu Chri�us nosfro Dei�lijs, frofratribw amp; regni calefi^nbsp;coharedibtts agno�et. Cum hat gloria coniunila ei^ fax con/cientiarum, quam nulla tentatiofi^^nbsp;aut huiusfeculi incommoda turbarefo�unt, amp; cuiitsguflum , quem in hac '^itafentimus^yeranbsp;filida beatitudo excifiet., in qua omnts dolor ee�abit^ amp; omnes lachryma ab�ergentur.Hac autt^nbsp;ludais�mul amp; gentibusfromittit-^yt omne gentis dij crimen tollati quodtunctemforis magna cullt;^nbsp;contentione � multis con�ituebatur, ludaos tarnen frimo loco nominatfrofter feederis cum illis�'nbsp;Slifrarogatiuam amp; Veteresfromi�iones^yt alibi etiam annotauimtts
Sequitur,quidimfijs quoq^ redditurtu �t DettStde quibtts hac dicit t Ijs quot;^ero, qui�unt contf^^' tio�, amp; qui yeritati quidem non obtemferant ^�ed obtemferant iniu�itia, reddetur excande�ent^^,nbsp;amp;ira, af�iilio amp; angu�ia�feromnem animam hominis ferfetrantis malum. Ebi�militeri�^nbsp;quoq^ duas notas tribuit^ex quibtts agno�cantur. Trimo contentio�os amp; rixatores yocat^ quodnbsp;xim�adea referridebet,qua ad Deum f�e�lant,cum quo imfijf erf etuasUtes exercere �ilent.nbsp;�utant enim aduer�wfidei articules amp;dogmata,de�crifturarum yeritate contendunt, amp; hanc^nbsp;dubium yocare conantur, admonitionibus t� correftionibus imfudenter ob�refunt, indicia it^^nbsp;Dei accufant, amp; eorum rationem � Deo exigunt, imb frequenter in arcana frade�inationis amp;nbsp;Siionis irreligic�e irrumfunt�eqj Ulis di�utationes in�ituunt,quibtts Chri�i meritum, Dei iu�ii^^nbsp;tir merumin omnes homines aut creaturasimferium, totadeniq�alutishumana ratio euertit^t'nbsp;2ieq^ynquam ce�at in Ulis contentio�s ille�irittts,qui (ytif� Chri�ttsf radi�t) in magno illo^^�nbsp;iudicij�e�e exeretiquando Uli re�on�abunt'.Quando yidimus te e�urientem�tientom, nudum,ftf^'nbsp;grinum,in�rmum aut in carcere, 6r non mini�rauimtts tibi i Quid yero non dicant aut faciantnbsp;les, quifrofriaetiam con�cientiate�imonio non mouentur ,amp; quamuis �fer illam eonuiilos�^'nbsp;tiantiadhuctameninimfietateferguntfEttalesquidem hodiefa�im efff yidere,quiexeo laud^''*nbsp;quarunt,� miri�eis illu�onibtts�acra omnia in contemftum adducere, amp; de afertis�criftura of^'nbsp;tulis di�utationes amp; rixas nunquam finiendas inflituerefo�int. Sedeif^ hacfracifuaimfiorffquot;^nbsp;nota, amp; magno Ulis con�abit hac gloria, ni� re�fi�ant amp; Dei yerbo�e�e obedienter jithijeidf^^*nbsp;Deinde hoc etiam Ulis tribuit,qubd non obtemferent yeritati,obtemferent autem iniu�itia.nbsp;tatis nomine notitiam yeriintelligit,qua ex lege natura hominum animis inharet, de quafrit�^'^nbsp;caf.dixit,quodgenresillam ininiu�itia detinuerint. Sen�tsergoeiif^,qubd tales contracon�U�^'nbsp;tiamfeccent,neq^ yllis rationibus moueantur, �edomniafro animi�uilibidine in�ituant^ Ef^^^nbsp;dicendo omnem Ulis exeu�ationem adimit, quam ex ignoranriafratextufeterefoterant,� nonnbsp;les �ui�ent- %linatur autem Ulis excande�centiam amp; iram,affliClionem amp; angu�iam.Et Deonbsp;dem excande�centiam amp; iram tribuit, non yt ilium motibw hi�ce animi yitio�s obnoxium e�enbsp;temtts,�ed fer hacyltionem amp; non minus ef�cacem quamiu�am �ententiamintelligit, quanbsp;�tanimaduer�irus. EfftHttsautem yltionts i�iusdicit a��iClionem �r angufliam,�tbtllaqui^*^nbsp;cmnisgeneris calamitates cemfrehendens,f er hancyerbextremam de�erationem denotansnbsp;tntra animos no�ros oboritur, quando res no�ras ita in ar Hum amp; angu�ias yndiq, nobis imtnin^'nbsp;tes redaHas e�e yidemus,yt nulla y�iamfalutis�es affareat. Et y erb �ufra de fijs loquensnbsp;na yita amp; beata immortaliratis meminit: ita hac quoq^ non de huius yita mi�eriqs modo exfoninbsp;ient,�d ad�mfiternos in�erorum cruciatus extendi, quos imfijs faratos e�e�riftura di�rUnbsp;(et, amp; Ue quibus Chri�us loquitur,quando illosabijciendos dicit in ignem inextinguibile,ybiyerngt;^nbsp;illorumnon morietur,amp; ybt aternus eritfloratus atq�ridor dentium.TQir�us autem hocetiatnnbsp;(oiudaosamp; Graces nominat,ytgeneris�ductam refrimat: quaciim /udaifracaterishomini^^nbsp;gloriar(gt;^'
-ocr page 105-tl o M r L I A X.
^ligt;riiirefiiary primus locum hic quo^^ trihuit^ioceni eo mintn illosexcttfaripoff�, quod � Tieti inf�duf a�i{mpti^amp; exitnijspromi�ionihus atq^prophetarum oraculis inflru�iifuerint. In omninbsp;autem tra^latione i�a nos memini^e oportet, hac qaidem de ludxM amp;gentibus did ^ fednon minusnbsp;adnospertinere^ amp; perpetuum hoc e�e Dei decretum-fyt yita aternx atq^ c�lefld htsredes fint, qui^^nbsp;cunqfinhonorum operum fiudiopatienter perfiuerant, amp;ad'^eram amp; immortalemheatitudinemnbsp;fan^la cura contendunt:rurfium eeternis inferorum�pplicijs mancipandos fore omnes,qui cum Deonbsp;certamen�fiipiunt, amp; reliElayeritate iniu�itiam impi�fiElantur. Horum itaq^ confyderationenbsp;excitatifugiamus impiorumfludia amp; mores, ea autem fiequamur qutepijs ^pofiolus tribuit ytnbsp;olim adoptatum tsternte felicitatisportumperueniamus^
Quia '�iero ludaos amp; Grcecos bd nominauir,eius diHi rationem fiitbijcit*, Hon eff^ enimperfi^ ^eui norefiiia narum re�eIlusapud Deum^�Perfi)na hoc loco dicitur certaqualitas,qua homines in hoc mundo di*nbsp;ftinguuntur,yt alij alijsfint honoratioreSt Tertinetfub hanc natio^fiexits^genus^ nobilit aS ydiuitia^nbsp;paupertas,conditio,,eruditio,ignorantia,amp; qune alia�nthuiusgenets,. Senfiusergo elf^, Deum in^nbsp;teriudicandumnoninifia�edinhominumfia^a eirfludiare�icere. Sicipf� Taulitsexponit,quandonbsp;inepifioldadGalatas amp; Colo�en�esfcribit,in Chrifloie� non efife �udaum aut Greecum,Scjthantnbsp;^ut3arbarum,maremautfceminam,feruumamp; liberum. Tnepte ergo eir intempejliue nimts hie di.,nbsp;�utatio �nfittuitur de �prtsdefiinatione amp; Ele^ione j quomodo nimirum non ft per�narum reffe.^nbsp;SusapudDeum^c�imnulldpracedentibusmerit�hosquidemeligat famp;yocefill�sautem�uo exitionbsp;relinquat. Hon enim ifudfacit propter gentemfiexum^genus^yita conditionem,fortunas ( quandonbsp;confi�t in quouts hominum or dine, amp; quouts yitis genere tam eleUos quam reprobos inueniri) fednbsp;profuQ iufgnbsp;nbsp;nbsp;liberafua yoluntate, yt in hts quidemfuam potentiam atq^ iufiitiam, in Hits atitem
fiua bonitatts diuitias declaret,ficuti in cap.s).ddigentiui exponitur.Imbpriufquam homines nafcan tur e� yeltalesaut tales ftnt, hos quidem eligit, illos yer'o reprobat : quemadmodum figulits priufnbsp;quam yafa fiint,eorum materiam lutum y fui ignominiofo aut honeflo defiinat. Hon eilf ergo^quodnbsp;illialiquts litem moueat.Qumpotius Tauli infiitutum obfieruemus,quihanc rationem ideo adducit,
hypocritas amp; externa aliqua�ecie fidentes terreatamp; omnes adfidem in Chriflum excitet,quiamp; omndboniin nobtscaufa eJ�. �b�jciamus ergo omnem rerum externarum fiduciam. Ham quianbsp;Deui non re�ieitperfqnam,nsn proderit apud tribunal eins nobilitasgeneris, non natio, non fexiiSynbsp;noneruditio^non diuiti^,non egeftas,nonforma aut yires corporis, non miracula item in Chrifli no~nbsp;niineedita,ytipfi Hlatth.y. admonet: fed folafides,qute Chriflum lefum amplexa per charitatentnbsp;fificon�ieuam reddit ,amp; ea operatur, qua in magno illo die apudtribunal eiuspofunt confiflere^nbsp;dluicergoynifludeamus,amp; Chrifloperhancinfltifilli yiuamus amp; moriamur:cuidebettnr benedi*nbsp;honor,gloria amp;poteflas in aternum, talmen.
HOMIL14, XI.
Quicuneg enim i�ne lege peccaucnintjfinelege �f penbunt : qui=� cunc^ uero in lege peccauerunt, per legem iudicabuntur. Non enimnbsp;qui audiunt legem, iufti funr apud Deum,fed qui legem pr�ftant,iu�nbsp;ftificabuntur. Nam cum genres qu� legem non habent, natura quaenbsp;�egisfuntfaciant, ifti legem nonhabentes, fibijpfis funtlex: utqui o�nbsp;ftendant opus legis fcriptum in cordibus fuis,fimul tefiimonium red�nbsp;dente ipforum confeientia, amp; cogitationibus fe mutuo accufantibus,nbsp;autetiam excufantibusdn die quo iudicabitDominus dcoccultisho-ntinum,fecundum Euangelium meum per lefum Chriftum,
�K24�� eapeccati natura esf^, y teins nuda agnitionenoii multum moueantur homines^ nifi cum hac Dei indicium quoq^ ip fs ob oculos flatuatur, Taulus ita peccati conuincit om^nbsp;^es homines,'vt amp; ira Dei amp; noui�imiiudicij mentionemfaciat.Etnuper quidem docuit, iam numnbsp;conflitutum e�e diem, quo Deus ynicuique redder fecundum opera fua-.pijs quidemgloriam, felici*
t
-ocr page 106-C A P. II.
IN EPIS T. AD ROMANOS.
y'itawjue aternam jimpijsyero horripiles amp; aternos inferni cruciatuf. Et i^uia Ecc�efi^ tune temporis ex ludeeis amp; gentibus collects erant, grauiter monuit nullum ejj� Deo re^'nbsp;Sum perjbnarum , fed ratum fore quod dixit, fue quds ex gentibm fiue ex ludxis oriund^_nbsp;ftierit Hic yerb multis iniquum amp; abfurdum yidebatur^ ludeeos gentibM tequari-^ c�mi^^^nbsp;quidem ex legts notitia �bijfjis perpetuum Dei fauorem pollicerentur , gentes ytrb ex to iff'nbsp;punitatem J�erarent, quod lege ilht �Mofaica caruifent, Itaque ^pojiolus in prafinti huiusnbsp;Si jui rationem reddtt, amp; ofiendit nihil obfiare quo miniu Detis tarn ludieos quam gentesnbsp;�terna fupplicia damnet, fiprout Uli merentur iudieare yelit. Finis ytrb amp; fcopus ( yt lam�^'nbsp;pediximtes ) totius di/�utatjonis ei^, yt ludxi�mul amp;gentes intelligant, neminem mortaliti'�fnbsp;Jua lufhtia apud Dei tribunal con�fiere pojf, Jedaliena opus e�e ijs, qui feruari yolunt, ea niftgt;^'nbsp;rum, quam Ule nobis per Euangelium in ieft Chriflo offert, amp; quee non alia ratione quam yt^*nbsp;fde a^prahenditur^
Tdm JuM guam gelt/CSnbsp;dlt;initiari mc'nbsp;renter.
Frincipibfummam totius negotijproponit his yerbist Q^icunqfftnelegepeccaaerunty�nelt^^ C-rperibuntlquicunq^ yero in legepeccauerunt, per legem iudicabuntttr. Argumentum ex re ipfa^^^nbsp;qua �gitur�d eS^ expeccati conditione�tmitur, amp; ei^ eiufmodcQuicunq^ peccant,ij mortisfupp^^'nbsp;ciodigni funt : Feccant autem tarn ludxi quam Grad: Ergo tarn hi quam illi mortem merentttt''nbsp;Ita yer 'o hoc enuntiat, ytparadoxon amp; abfurdum quiddicere yideatur, dum hos quidemfine leghnbsp;illos autem in lege peccauiffe ait^ytrifq^ y erb idem �fpplicium decernic. Sed obferuabis hoc loco leg^^nbsp;yocabulum non ingenereaccipi ^f�dpro %hfaica tantum, quam�ilis ludteis ex fingulari bene�ef.nbsp;Deus isi tabulis lapideis amp; Itbris deferiptam dederat. Itaq^ gentesfine legepeccauifie dicit, non qu^quot;nbsp;prorfus exleges fuerint, amp; nullam omnino habuerint yoluntatis diuime notitiam ffed qubdnbsp;lege caruerint : ficutipnftea euidentiits exponet.nbsp;nbsp;nbsp;^t habebant ytriq^ quod obifierent ( yt ifd^^
diximus) quapropter adytriuf^populi obieSiones per Frteoccupationem reffondet^ �ttd�os lex nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifiioad ludaos�ndigni�imeferebantilli, qubdgentibus eequarentur quoad damnationisfifiK'*
lib�r�t � dam- tiara. Con�debant enimjuis pr^rogatiuis, qutbus illos Deusprx alijsgentibus ornauerat, natione. omnes in lege continebantur. In huius enimpromulgatione dixerat Deus: Eritis mihipeculiumnbsp;omnibus populis : %lea quidem elf, omnis terra, yos autem mihi eritis regnum facer dotale amp; gt^^nbsp;fanSa-Fdouerantpraterea illud Dauidis,qui in Ffa�ijp.de Deo ait*,Huntiatyerbum fuurnnbsp;cobo, amp; d�cr�ta fua dz iudicia Ifraeli. Hon egit ad hunc modum cum yllisgentibus, neq^ matiifi�fnbsp;Ult eis iudicia, fitec amp; alia huiusgeneris enm multa in yeteriferiptura habeantur,iniqui�imuinbsp;debatur Faulus,qui illos in eodem cumgentibicsgradu collocabat, Imponebat autem miferis,qti'^^nbsp;legis doHrinam dznbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huiusprofe�ionem adplenam falutem fufficere putarent. Sedbreui
gratii re�onfione illorum confidentiamconfutat, dieens : Hon qui audiunt legem iufii funt Deum, fed qui legem preefiant iujU�cabuntur. Argumentum fumit � definitione iufiitia legale*nbsp;quoditaformaripotetit: lufiitia legis non in nudacognitiene, auditione, leliione autprofej�^^^^^nbsp;externa con�flit ,fed in eo, yt faciant homines qua in illapracipiuntur : Fis autem ludai legt^.nbsp;non prafiatis: Ergo per illam non iu�ificabimini, Hlaiorem ip�s legis yerbis probare poterat jZnbsp;illam negate yoluiffent. Ham Deus ipfeLeuit. iS,fic loquitur : Cuflodietis ritus meos t� �'nbsp;dicia mea, quapaciens homo in eis yiuet. Et �Mofes Deuter,./!^, AudiJfrael ftatutaamp;^^'nbsp;ditia, qua ego doceo yos, yt faciatis �z yiuatis, amp;c. Heque ignorare poter ant grauem illatdnbsp;cum folenni ritu promulgatam legis fententiam : ^lAalediaus qui nonpraflat yerba legis ht�^^nbsp;yt faciat ea j dz dieet omnis populus, Amen, Itaque fuo ipjbrum gladio illosiugulac Faulf^fnbsp;cum omnibus confi�t et, neminem reperiri, qui legi plenum amp; perfe^am obedientiam pra�et.nbsp;potesif ex hoc logeneralis dollrina deduci, iu�itiam dz falutem non poffe ex lege /�erari, non q^'^nbsp;hacper fi imperfe^la aut inutilisfit, fed eb qubd nemo hominum illi fatisfacer�potelf^. Seddenbsp;alibipluribus dicetur.Hunc ifiudobfiruemus,nonfatis effe adfalute,yt fiiamus qua bonanbsp;Sa funt, fidytinhis debitum Deo obfiquium pra�emus, Ham, quodChrifiusetiam nioni^^^^nbsp;firutts qui nouit yoluntatem herifui, nequefacit illam,pluribusplagis yapulat. Transferantt^b^nbsp;ifiud ad fi qtioq, qui Euangelij doHrina atq, notitia gloriantur. Continetur quidem in illo p^^^nbsp;amp; smnibiti tiumeris abfoluta redemptio atque falus, Eadem quo^ omnibus in genere pradicetf^'^'.
-ocr page 107-H o M I L I A XI.
qui nam huiusparticipsfiuntfUon omnes '\gt;(iq^yqui Euangelium audiant,fed qui audito '^er� (reduntatq^ olediunt. Idyerofaciunc ,quifolum lefum Chriflum agn^cunt feruatorem �iunhquinbsp;felisie fuper�itionibiii ilium in yera�de colunt^ amp; peccant mortui in waritate t�' quot;yiitts innocentianbsp;f^fnbulant^Hxc qui negligunt^ij ex Euangeliononaliud^quamiu�te damnationis te�imoniumre-ferunt^ �r ex eorum numero erunt^quibui in magno illo iudic�] die dicetur: quot;ELon noui yos. Difcedttenbsp;� me qui operamini iniquitatem^tEc- 'Elattb.7.
� 7orrbgentibue quoq^ iniuria fieri yidebatur ^fi eandem cum ludxis damnationemfiubirent : amp; quia lege 'Elofiaica caruerant qux cumpnsceptM yita�mulpromijfiefialut^ racionem continebat^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izttaran'
tgnorantiamfe excufiaripojfi arbitrabantur^ Ergo his qtioq^ occurrit amp; huncprietextum ina-ejfi docet, eb quod licet non tarn plen� y t ludteii reuelata fiuerit diuims yoluntatis cognitio, tant am tamenhabuerint iufii amp; �qui notitiam^quce ipfis confi�t andis amp; damnandis jitfificiat. ^dnbsp;quam demonfitrationem duobus argumentis ytttur.nbsp;nbsp;nbsp;'Primum ex illorum operibus defiumit^fic
firibensz Ciimgentes,quxlcgemnonhabent,naturaqux legisfiuntfiaciantiifiilegemnonhabentest fiunt lexiytqui o�endant opus legis ficriptum in cor dibits fiuis. Erit autem argumentum euEnbsp;dentine � illud infiormam eiufinodi colligasz Qt�cunqfiibijp�s lexfiunt, amp; opus legis cor dibitsfiuis imnbsp;ficriptum habent,ij lege non omnino carent, amp;proinde ignorantia non excufiantur Z Gentes fitbijp�snbsp;fiunt^ amp; hunts opus tn cordibusficriptum habent i Ergo non aliquem habent ignorantitepr/steX'^nbsp;tUm.Pocat autem opits leg^ dificrimen iit�i amp; iniufii^honefii amp; inbone�i,re5li amp;praui,quodde re= Qpws Legis^nbsp;^usagendisnosiudicaredocet,quidfieriyelomittidebeat. Hoc autem gentes quoqfiiabuiffi, exeonbsp;*^paret,qubd naturafiacianr quie legisfiunt.Ebi ndturte yocabulo earn diuinx yoluntatis notitiamnbsp;tutelligie^quahominibus�T)eoinfitaes^,cuiitsTtpo�u'i^amp;s autpraceptionssphilofiophi legemna~nbsp;tune dixer tint.
Quodautem hie dicit Apofiolus, prolixe demonflraripoteiifi,fii 7)ecalogipnecepta (qua fium-tuam legif Z)ei continent ) ex or dine confieras cum ijs, qua gentes de ijfidem peccatis, qua illic proni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
^tntur,con�ituerunt. ELam quoadprimum praceptum,docet illud Deum ejfie, quern omnes homines (olere �� obfierttare debeant. At hoc ipfiumgentes qiioq^ tenuilje,nemo ignor�t^ qui libros ab Ulis firi-ptos y el obiter inifiexerit, Cicero certein primo de legibus,de hominibus (inquit ) nulla gens ei^,neq^nbsp;tarn immanfiueta,neqjtamfierrea, quanon,etiamfiignoret qualem Deum haberedsceat, tarnen haanbsp;^tndum fiiat.Et nota fiunt multorum de Deo amp; eins cultu fiententia, qua ad yeritatem itapropenbsp;^ccedunt, yt idfieri non potueritfine luce ccele�i cuius ficintillas non omnino obficuras T)ens poi^nbsp;ptimiparentis lapfium in horninum mentibus reliquat efie yoluit.Pythagora doElrinam T), Cyrillusnbsp;^ib.\,contra luUanum yerbotimadducit,qua eiufimodi esfi,'.quot;Deus quidsm ynus ipfie non (ygnbsp;quidamfiufiicantur) extra mundigubernationem^fied in ipfio ei^,totus in toto orbe^ omnesgenera-^^�uesconjyderat,contemperatio exi�ensomniumfieculorum, amp; luxfiiarumyirtutum amp;operum,nbsp;pttneipium omnium,lumen in c�lo amp; pater omnium,mens amp; animatio omnium,circulorum omniumnbsp;tuotio. Cit�tpraterea idem pater Orphei palinodia, qua fialfiam de Deorum multitudine opinionemnbsp;q^uin in Hymnisfiuis tradiderat,correxit, amp; yriUm modb Deum efifie docuit, cuius yirtute omnianbsp;treatafimt, c� jw� ipfie quidem inuijibilis omnia tarnen �ide�t atq^ gubernet. T)e cultu autem Tieinbsp;^^triorabilis extatfiententia apud Ciceronem in x. de nat. Deorum, quarti ex yetu�i�imorumpa-^tutri traditione defiimptamfiatetur, qui inter fiuper�itione amp; religionem reite potuerint difiernerCtnbsp;Cultiis T)eorum (inquit) is eiifi optimus, idernq^ ca�ifiimusatqjfianili�imus ,plenifiimus^pietatis,nbsp;�^t eosfiemperpura,integra,incorrupta amp; mente amp; yoce yeneremtiri Et huius generis multa ex phinbsp;lofiophorum ficriptis adduci poterant,quac!im pafiim occurrant,nunc ea breuitatis �udio omittimus,nbsp;amp; ^d aliaprtecepta progrediemur, inter qua fiecundumnumeratur quoimagtnes prohibet DeuSynbsp;quibiis aut ip�m reprefi�ntemus, aut quibus cultum eins a�ringamus. At qu�muis horribilis internbsp;gentes idolomania fiuerit,confi�t tarnen multos idem finfiijfie,quod T�eus fiua lege Docet.Terfias enimnbsp;neq^ arts neq�atuis yjbsfiuifije ficribit Strabo,fied in locoaliquofiublimiori amp; mudofiacrafiua obitti�e.nbsp;Et cum ijdem Gratis bellum mouerent, templa amp;aras cum imaginibus 'Deorum pa�tm incende-^tint atq^euerterunt,non quidem ex religionis contemptu (yt de Ulis Gr act firiptores inuidiofiepro-diderunt) fidquod�ntmi Dei cultum ajfierere amp; ab idololatria repurgare cuperent. De Girmanit
e X
-ocr page 108-CAP, II,
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O H A N O S.
^eterilui fim�ltafer� Corn, Titcitu^tradit, quod ccele�i maieflati farum conuemre putauerltKt Deum yel�arietihii includ^re^yel htimana�eae a�imilare. ^uma item fecundtts 7^manorufttnbsp;rex (ytfupra ex Tlutarcho docuimtt^) nefasputabat^Deo^qui inuifthil� amp; increatut eJ^ihomintfnbsp;aut animalti formam tribuere, Ergo quod intergentes imfiw amp; itnpurus fttnulachrorum cultitfnbsp;obtinuitjbominum yitiofaBum e^^:,non Tiei malignitate^qui in hac etiam refuam yoluntatem iH^^nbsp;non obfcure reuelauit.nbsp;nbsp;nbsp;Tertiopracepto diuini nominds abufits probibetur quern gentium optima
qui^fimper damnauerunt.Exorcifmos enim�n quibu^ Dei nominibw homines�iper�itio�non mt' nits impie qu�m ridicule abutuntur, multidete�ati funt^ amp; Eericlem � Eheophra�o notatufuij�nbsp;Elutarchus perhibet,qu�d tegrotans amico cuidam incantationes quafdam � mulierculds�bi ad col'nbsp;lum alligatas o�endi��et. Tiam ex eo iudicabit yir�tpienti�imus,ilium animope�imeaffedutn e�ttnbsp;ciim eiu�nodi infanias per ferret. Et Tullum Ho�ilium Eagern fulmine iRum cum totadomo coH'nbsp;flagraui�e^ amp; fepulturte honore carui�e legimits,quodlouem Elicium irreligio�s exorcifm� euoc�t(nbsp;�atui�et. Quoad y erb periuria,quts cum nomints Dei yiolatione �unt, illa quafi communi confenfrnbsp;cmnesgentes horruerunt. Credebant enim Detim iuramenttsprx�dere,neq^ impunitos dimittere eoStnbsp;qui fub ipfius nomine aliquem fallere auderentiquem ideb o^xioii nominabat. Extant eins rei exent'nbsp;pla in omnibus prop� hi�orijs^ytplura de hoc dicere non fit opus, Quarto prtecepto externumnbsp;tum omnem fub Sabbati obferuatione Deus comprehendit, fit de hoc etiam leges tulerunt^qui intffnbsp;gentes �fapientia amp;pietate commendantur. Qubdyerb ijdemceremoniarummultitudine amp;ri(t*nbsp;bus impurts atq^ ridicults cultum omnem corruperunt, non Deo tranfcribi debetfed illorum audit'nbsp;�ce^qui non contenti ijs^^qute lex natura e�r communis ratio diBabat, in�is adinuentionibus euanU\nbsp;runtjficuti in primo cap.eSf,didlum.nbsp;nbsp;Quod� ad�cundam tabulam accedamus, qua of�cia iuft
tia amp; charitatis pracipit,qua proximo debenturt in Ulis quo^gentesprobe in�ruiias fui�e patebd-^ Fuit enim omnibus yulgb nota fententia hac.^qua omnia huiusgeneris comprahendit: Quodtibi^\nbsp;'Sgt;is�eri,alteri nefeceris,Tra�at tarnen huius etiam tabula pracepta ex or dine in�exi�e. Eritgt;^^_nbsp;parentes amp; omnes eos,quinobisparentuloco funt,honorare iubemur. Fuit i�a lex omnium aniff-^nbsp;ficinfculpta,yt Solon interrogatus,cur nullumfuppliciu eis�atui�et,quiparentes neca�ent,re�ogt;t'nbsp;derit,Je nonputauijfe aliquem tantum fcelus in animumpo^e inducere. Et quia in omniumgentiuf'^nbsp;hiflorijs pradicantur,qui animi�ipietatem ergaparentes,principes,praceptores amp; communem p�nbsp;triamfaidis egregijs declararuntfatis confi�t, neminem in hoc quoq, Deipraceptum ex ignoranU^nbsp;peccare potui�e.nbsp;nbsp;nbsp;Secundum praceptum cades prohiber amp; quacnnq^ cum his coniunila funt.
hoc quoq, lex naturagetes abunde admonuitfinter quas homicidiapublicis legibusfimperprohibif� amp; illorum authoribus'graues p�na confiitutafuerunt.'Epmulus,ciimparrictdis nulla p�na decrt�nbsp;fet,omne homicidiuparricidij nomine dignU iudicauit^quod hoc impium atq, nefariumdllud y erbnbsp;po�ibile put aret,Et tanta fuit in hoclegumfeueritas^yt ab yrbecondita per annosfixcentosnbsp;ginti nemo intra moeniamanupriuatacafusfuerit^yt Dion,HaUcarna�aus annotauit. Qubnbsp;referri debent operofa amp; folicita cadium expiationes.^quasgentibusplerifq^ in yfufuiffefcimus'.utfl^^nbsp;rum qubdnatura � fanguinis humani e�u�oneabhorreret.nbsp;nbsp;Tertiopracepto adulterior� amp;�up�'^
rum licentiafranatur*, quam gentes quoq^ intollerabile amp;quouisfupplicio digna iudicaui�e, non legibus modo illaru,yerumetiam publicis bellor� motibtts amp; regnor�mutationibus confi�t,qua i�nbsp;origine duxerunt.Imb priufquam legem fuam promulgaui�et Deus,yulgb omnibus perfiiafumfr^^�nbsp;yagas libidines � Deopuniri,yt Fharaonis amp; Abimelechi exempla docent, qui Sar am rapuet^f'^^nbsp;cum �brahami yxorem e�e ignorarent,At quia de hac re copiofe diximus apud loannem in i^d^�'nbsp;rahi�oria,i�a nunc obiter per�ringimus, Quartumpiraceptum defurtis eif,quo titulo rap^''^nbsp;etiam amp; fraudes amp; omnes alia rationes iniqua atq^ illicita continentur, quibus aliorum bona ad^ �nbsp;transferimus.At neqfi�alegegentescaruerunt.Dracoenim apudAthenienfis capitisp�nam�quot;inbsp;bus con�ituit.Solon y erb etfi hoc aquograuittsputaret,yoluit tarnen dupliptena eosmulifarisdp^^.nbsp;T^manospro furtorum rationepcena etiam diuerfadecernebantur. Apud Scythas amp; Indosnbsp;inter fceleragraui�imum iudicabatur,ebqubdlegumfeueritate eosdefendi oportebat,quin^�nbsp;domus claujas habebant, neque munitiontbus altjs interfefe ytebantur, Fradones amp;ritp^�^�'nbsp;apud omnes femper infames fuerunt, �* digni iudicati , quipublicis �pplicijs coerceretit^j.'^nbsp;A�nni^'
-ocr page 109-H O M I L I A X I.
fraudihu^ yero amp; impo�urdt �hi imprimas abflinendum e�e ^tttarunr, qtticunq, 'mgenui amp; probt yoluerunt yideri. Quoad y fur arias arteS)nemo J�pienium illas hemine bono amp; ingenuo dignas iudinbsp;cauit. 'Mam yt omncs alios omittamua, metnorabtle illud Catonts Seniords de f�neratoribtnnbsp;tudicium,quod Cicero in x. O�.�c defiripfit^ Cum ex Catone quereretur, quid maxime in re fami-liari expediret^re�ondif, �Benepafere. Quidfecundumf Sarts bene pafeere. Quid (ertiumf' Benenbsp;ye�ire.Quid quartumf� Ar are.Et t�m Ule qui qua�erat dixdft, Quidf�nerart f Tum Cato.^ Qttidnbsp;bominem (inquit) occideref Ergo homicidij gentts putauitfapientt�tmtts amp;grauifimeu 'virfonttsnbsp;^f^iquot;gt;��ram, qua aliorum bon�jiib'beneficentixpratexiuinfidiis�ruuntur. Ende apbarec in einsnbsp;ammo ex naturte legibus impre�um fui�e 7)ei de eadem re iudiciuin., quifeentts Miefchxch^ idnbsp;mor�im yocat^eb qubd in�ar yenenati mor�ts ornnem eins fub�antiam inficit atq^ arrodit, qui Ul�nbsp;grauatur*amp;�epe caufa e�^yt tales in feruitute abripiantur.^aut ege�ate coa^i eafaciant^quee cumnbsp;prafenti corports amp; anima periculo coniunClafunt. Qt�ntopracepto fal� te�es amp; cum hdsom^nbsp;nes mendaces damnantur.At quantafeueritate in te�esfal�s f��nt,quicun^ inter gentes cum lau^nbsp;dt regnarunt.,nemo ignor�t,qui hi�oriasyeteres injpexitfApud omnes certe gentes receptufuit ,'Vtnbsp;ampli�imi homines(jtcuti Cicero ait)etiam in minimds rebut te�imonium'defua re non dicerent.Ecnbsp;fioluerut ftnquitidem ille)maiores no�ri,yt quem quifq^odi�et,eum te�imonio pa�et tollere* Emennbsp;ttuntur entm frp^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quos oderunt^At quiddefalfis te�tmonijs opus e� dtcere,quando apud Cn.^
dosgrauiter olim muldlatosfuiffe legimus,qui in quocunq, mendacio deprehsndebdtur. To�remum fracepium omnem rei amp;perfonx ali�na concupifeentiamprohibes. Quod etfi durum rg- intolerabilenbsp;'^ideatur,hoc ipfum tarnen obferuatu neceffariu multi exgentibus dixerunt, eo qubd yiderent nihilnbsp;ftodsratum amp; aquum abijs�eri,quiaffe�uum arbitriojeipfospermitteereger.dos.Sophocleslibidinbsp;rtsafeldum dominum agre/iem atqjfuriofum dicebat. Leonides y erb Xerxiipfum addefeidionemnbsp;foliatanti amp; Grtccia monarchiam pollicenti re�ondebat*. Si noui�es aux�nt tn yita hone��f ab�i.-nui�es � cocupi�endts altents. Mlihi yerb potius e� pro Grxeia mori,quam in popul�res meosgererenbsp;tnonarchiam.Et mttltaprxclare admodum dea�eaibus domandds amp; animi moderationephilo�phinbsp;firipferunt,quodnunquam fecilfent,nifi�iui�ent illds re��endum omnino e�e, � adyirtutem a�i-rare libeat.Hxcfufius traSlareplacuit yt yideamusgentes apud 'Dei tribunal excufari nonpo�e^nbsp;Marn et�promiffxfalutds my�eria ignorauerint,damnantur tarnen ment�propter ea aux in reli~nbsp;quis contra inferiptam cordibus futs naturx legem defignarunt. Meq, tarnen ijspatrucinaiur hic lo-cui,qui hominds yires altiits extollendc^operum meritdsfalutem tribiiunt. Mam de ea notitia loquitur Apo�olus,quxgentibus conuincendts fuffciat,nonqua homo falutem ex�metipfo confequatur..nbsp;Deinde illam mentibus inferiptam fiii�e ait,it a huius quoq^ bene�eium ad Deum aut h�re referens,nbsp;quifolus inhominum mentes ins habet s�'imperium. Ttaq, illds etiam non po�unt tanquam proprijsnbsp;^loriari,qux�cundiim naturx leges bene amp; redefecerunt.Quoad yerb hominds yires, amp; quam illanbsp;'eobis nullx�nt in xternx falutds negotio,peculiarem tradationem infra cap.7.Apo�olus in�ituet.
Eideamus nunc alt er um argumentum, quo ignorantix prxtextumgentibus �u�ert. Tetit hoc (Sentes ipro* ^^lingulorum con�ientia,quam mille te�ium loco e�e yeteres dixerunt.Ed�^ enim hxcproprix men pria confeien*nbsp;iudtcium,qua adlorum omnium probe con�tusfibi homo �ipfum yel accu�it yel ab�luit, dd yerb tiadamnantur,nbsp;ppntibua tribuit Eaulu4,quando dicit,confcientiam ip�rum illds te�imonium redders, amp;ine� illdsnbsp;^^gitationes, qux� mutub aceu�ent yel exeu�ent. Ent autem argumentum hoc magdsperj�icuumfnbsp;�tta�ormetur: Ofreunq^ intra animos�uosproprix con�ientix te�imonio conuincuntur, ij re�i amp;nbsp;boni ignorantiam prxtexere non po�unt. Atqui omnes homines hoc animi �ui te�imonium�ntiunt,nbsp;amp; a proprijs cogitationibta aceu�antur amp; exeu�antur : Eanw ergQxd�^ amp; inands prxtextusigno-rantia.Edf^ autem argumentum hoc yeri�imum, eiu�q^yeritatem omnes experiuneur, qui yel mi-mmam fanxrationds�intillam in�efireliquam habent. Mamytomnes homines celemus no�rxnbsp;feelera,animum tarnen no�rum illa celare nonpo�umus. Et quamuds improbi�ta yel a�utia iudi-ces elut^nt, yel improbitate amp; audacia quofuds rerreant, conjeientix tarnen iudicium fubter�ugerenbsp;non po�unt, qux illds inuitds anteadla omnia in mentem reuocat, fuppliciorum�ecies ob oc�os fa-tuit, dies amp; noUes in�e�as reddit, amp; nouts�ubtnde terrortbus ammos excruciat t quodEodtx olirttnbsp;per�uriar um flagella s�' colubros adumbrauerunt. Denique fiipfi iudice, nemo nocens abfoluiturf
e 5
-ocr page 110-c A P, II� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O W X N O T�
alla yelementlorfcena excogitaripote^, ^u�m (yt Saiyrici yerju ytar) noS�t die^fuufit gt' �are inpe^ore te�ein.7)ebent i�ud omnes homines diligenter oh�eruare, yt quando inenitahile e^nbsp;hoc conjcientia ludicium�llo bene yti di�cant, f^od tunc fiet^ji ab ilia admoniti, feccata�ia agnO'nbsp;�ant�e Hits ex animo doleant^amp;eorundem emend at ionemJerib meditentur. Ita � con�:itntia mofnbsp;den optimum e�e philojophi ^uoq^ olim cenfiierunt^ Et elegant e^^apud Tulliumin 4. Thunbsp;locus ex ^�ar�o, apud quem ciim di�clutus�liw, Heu me mi�erum, dixijj�t, tum�euerusfatefinbsp;Dummodo doleat aliquid, doleat quod lubet. Eaulus yetb alibi incurabilts malitia notamfaoittnbsp;fi nnllo admi�orum�eierum dolore homines tangantur. T^tr�ts^yt�alutarif pcenitentiainitium t�nbsp;iu�iispiu/^jcon�ientitedolor ita in reB'e fabltsnulla efficacior con�gt;latioamp; maior animi�duc^^^nbsp;concipipote^�^iquam i^ua ex bona con�ientiee te�imonio frouenit. Hac enim inuidorum ludtcia amp;nbsp;�ni�ros hominum rumores facile de�icit, fi nullas intra Je cogitationes �bi infe�as �entiat^imb ed'nbsp;dem Iceta amp; iucunda benefabJorum conjyderatione�eijjam oble^at ^�imulq�inof�ciocontinet homi'nbsp;nem,ne aliorum ingratittidine�e�u^craripatiaiur.Quo idem Cicero re/^iciens nullum theatruftf'nbsp;tuti con�cientia maitts e�e dicebat,nbsp;nbsp;nbsp;Sedne��atu Pauli longius di�edamtn, memini�e nos deceti
hxc ita de gentibtts did a efjejyt non minus nob ts conuincendts�eruiant.Habemus enim nos quocj^ gern natura cordibus no�rts in�crijtam. Sentimus con�cientia nos accujantts lgt;elexcu�ntts cogita'nbsp;tiones.^cccdnt his �criftura�acra^qtias hoc noui�imo tempore Deus in omnes propelinguas tran�'nbsp;�erri amp; in omnium manibus yer�ari yoluit,amp; quibus yniuer�a aterna�alutts ratioplen� amp; lucidelnbsp;ter traditur,Stintpraterea�dei dz dcblrina compendia,qua in Decalogo, in Orationedominica amp;nbsp;Sjmbolo apc/lolorum conttnentur. 'Heq, externa yerapietatts exeratia de�unt in Sacrametitthnbsp;quibus e�'Jalutispromi�iones Deusob�gnat,amp;nosno�ri o�ficijadmonet. Qubd�ipandora ilia amp;nbsp;qua omnibus communia�unt,addamnandum gentes�u�ficerepofuerunt, ecqutsob�ecronobts reli'nbsp;qum erit excu�ationispratextus�i imnibusi�tsnonmoueamur f Scio etjuidem multos adhucph^nbsp;^ti�m belluina ignorantia errare : �ed^uia ip�i hanc�bi accer�unt propria malitia, amp; illamintefnbsp;publicas de�de amp; religione controuer�as contiimaciter�oiient, omnemj, injlitutionem rejfiuunt,nbsp;iji�o nomine damnari merenturyCjucdrerum imperiti at^j ignorantes�untt
Conjcientia in Caterum non ignorabat Paulus, multos cum propria con�cientiapugnam��ipere ytillius cO' dietudicij accu gitationes�u�ocent amp; qii�muts� conuidos�entiant, animos tarnen�mulare intrepidos amp; benejfnbsp;bijp�s con�cios: Quapropter rur�ttspo�remi iudicij memitiit,e2r contumaces iflos ad Dei tribunald'nbsp;tat,cuius�eueritatem nullo mgt;cdo e�ugerepoterunt, Coniungit autem hoc cum eo, quod de con�ied'nbsp;tite cogitationibus dixerat, non tjuodhx tune demum emerfura�nt, �ed yto�endateasne in motifnbsp;quidem �Xtingui,�ed ad ip�um Dei tribunal ita nos accu faruras e�e,yt nullos prxterea adtier�iifnbsp;nos teftesproducere�t neee�e. In die (inquit) quo iiidicabit Domimts de occultis hominum, fecuH'nbsp;d�m Euangelium meum,per lefum Chri�um, Comprehendit h^ quxeunq^ de iudicio illo noui�igt;^'^nbsp;ccgnituamp; ob�eruatunece�aria�unt. Primo dielcertimeminit, yt hunc iam con�itutum e�eojletf'nbsp;daf,ne quis impiorum illu�orum �currilibtts argumentts deceptus�e illius aduentu dubitet, Deifi^*nbsp;Deum ludicaturum e�e dicitper Chrijium,non qubdhunc � Deo alium e�eputet�edyt in ea�orrtf*nbsp;yenturum e�edoceat,qua interrtshi�ceyer�ttts �b/lediatortsmunus obiuit. Ergo (ytJii'nbsp;gufl. traClat. in Ioan.\e)�cribit)�orma illa erit iudex,qux�etit�ub iudiceiilla iudicabtt,qux iudii^nbsp;taeS�^.Facit hocplurimumadiudicijhuiusconfyderationem. Quiaenim Deifiliusina�umptaho'nbsp;mints�orma iudicabit,yidebunt ytiq, ho�es eins in quem pupugerunt, amp; yelint nolint cogentur l^'nbsp;tentem�tthcarn� /feciemaie�atem eliuinam agno�cere. Htnc ergo dolor eir planens illeexortetUdnbsp;de quo Dominus '^latthA^^loquitur, Qupmodo enim nonexhorre�cant, tremant,eiulent amp;pl^i^Jnbsp;gant,qui�e adeius tribunal citari audiunt,quemplurimis amp; atroei�imts iniurijs a�ecerunt,deqid�nbsp;fittspropria con�cientia te�imonio conuincunturCPur�us incredibili gaudio amp; yoluptate exultabiifnbsp;pij,quando yindicem amp; redemptore fuum in tanta maie�ate yenireyidebunt,yt�uosad�ein regfi*nbsp;�ui ccele�is hareditatem transf�r�t. ProdeS�^ ergo hanc le�u Chri�i iudicts�orma diligenter amp;�i^f!nbsp;conlyderare,yt adpietatts�udium excitemur,amp; in tentationibtis con�rmem.ur. 'Tertio iudicabHnbsp;(inquit) de occiiltts hominu.TLon ergoproderit externa�ecies,dignitas,opes, iuftitiajimulatio aff(nbsp;profe�iopieratfs�edip�osanimosinlucemprotrahet Dominus.Ham (yt Daniel�cribit)aperitif'
-ocr page 111-K O M I L r A XII,
turliiri diuin�^rouit�enriajamp; �mul ^atebunt omnium con�cientite, qui nunc fuam improlitatem ^ro�undo a�u abfcondere amp; f^ucoahquo yelare po��inr. Tslemo igitur externtd�daty�edyer/s�detnbsp;amp;piecati�udeat, tjutcunque tn tllo die intrepida amp; Ixcacon�ctentia comparere cupt^ T)i�antnbsp;terea�nguli,ne de alijs temere iudicent^de quo y^^oflolui grauiter nos admonet in priori ad Cormth.nbsp;cap.^Jic�mbens: lgt;le ante cempM quicquam iudicetiSjyJqj dum yenerit Do^nintis qui amp; illujira.-turui fj� occulta tenebraruni,iamp; mani�ejla faciet con�lia cordiumiac tune laus erit ynicutq^ 4 Deo,nbsp;'Po�remi) regulam quoq^ iudicij huiiis oflendit^quando additxSecundiim Euangelium meum.Suumnbsp;yocat,non quod jibi in \lludins aut imperium yendicet, fedraiione minifleri]-, quodip�i commt�umnbsp;trat� Domino.i^tq^hanc iudicij�uiregulam ip�e Chnllm conflituit^quando Ioan. ix.Jic loquitur^nbsp;Qui reijeit me, nee recipit yerba mea.^ habet qui ludicet ipjum: ferma quem locutus Jum,illeiudica-iiteum innoui�imodie.Qjeb icjillud �Marti ylt.referripoteif^'.Itein orbem yniuerfum^Crprcedi-*nbsp;t�teEuangelium omnicreaturie.Quicrediderit amp; baptu^atM fuerit.,ferttabitur.Qmno iredideriCtnbsp;eondemnabitur. Damnantitr ergo hicomnes ߣl(e.^qute extra Chriftum nouas faluius rationes �n~nbsp;gunt,Fiet enim iudieiumpo�remum �ecunditm EuangeUum,quod Apo/lolipradiearunt. Hlud *gt;?-ynum le�um Chri�um preedicat�n illo yno nobis iu�iciam , redemptionem atq^ falutem omnemnbsp;fnon�rat, haq^fi'u�ta fuus fuper�itionibus nitentur^ qui non yno hoc contente circa hominum tra.,nbsp;tluiones occupantur,Sedncq^ Euangelijprofe�io ijsproderit^qui quam orepre�tentur �demfaBisnbsp;^egant. Flemoergo lefum Chri�um in Euangelio nobis loquentem contemnat, nepenllud ludiee^nbsp;^ur,quod reip�i falutisyerbum fl�. Audiamiu igiturillum attentis animis.,ytper�dem ip� tn�tinbsp;�uStis feramits^qui no�rieprofe�tonirt�ondeant. Ita �et,ytnohts leetits illucejeat diesiUe^quemnbsp;impij omnes exhorre�unt amp; Chri�o l^uobuiam rapiamur ineeelos, y bi cum illo ceternum r�gna-bitnu�,llli debetu�benediblio�ionor,gloria pote�asin lt;itternum.,A.ir.en,
H O M I L I A Xru
Ecccni Tud�us cognomfnaris, arqufcfcis in Lege, 8lt;f glon'aHs in Deo, amp;: nofti iioliinratem(e�us)6lt;finrernofcisqiiaf di(crcpanf,infti�nbsp;tutus exLege : confidiscp te ducem efle cacorum , lucem corum quinbsp;funt in tenebris, erudttorem infipientium, doif�orciTi infantium, ucnbsp;qui habeas informationem cognitionisac ueritatis in Lege. Qlii igt=nbsp;turdoces alterum,teipfum non doccs fqui pr�dicas nonhirandum,nbsp;furarisCQiii dicis non m�chandum moeeharis. Qiii abominaris ido-la,facrilcgium admitris Qtii de Lege gloriaris per Legis tranfgref�nbsp;fioncni Deurn dedecoras C Nam nomen Del propter uosblalphema�nbsp;tur inter gcntes,ficut feriptum eft.
VT* commoditis eir luculentitis demon�rari po�et^omnes homines peccatores e��, tirideoiu�i- antplitn tia Opus habere,quam nobts in Chri�o Deus per Euangelium o�ertyFauliis totum genus hu-in ludaos amp; genres d�ribuit. Et ha^lenies quidem de gentibus agens, multis argumentisnbsp;t^fgt;bauit, omnes qui ex ijs funt erroribits f�dts amp; Jceleribus graui�imis effe obnoxios., amp; ijfdem 0-flitiem excufationtspratextum eripuir^eum imprimis^qui ex ignorantiapetipoJfeyidebatur.Tsiuncnbsp;trgoad ludaos tran�t.^cum quibus di�utatio grauior amp; yehementior in�ituitur, Quiaenim Deinbsp;peculium olim fuerant, promi�ionibus eins ita e�erebantur,yt pree fe omnes alios hommes contemnerent: imi) aduerfus ipjiirn Deum infurgebant,qua� hicitaipjis fidem fuamob�rinxiffet .^yteosnbsp;reijcere aut damnare nulla rationepo�et. Opus ergo erat acrtori redargutione^quce cri�as illasfero-tiores deprimeret. Itaque hoc ordine aduerfus illosprogredttur, Frimitm egregia dona,quibus lUosnbsp;Deus prxalijs gentibus ernarat, ex or dine comm�mor�t, ne quid maligne di�imulare yideatur.nbsp;Deinde yero quam turpirer Hits abu��nt^docet'.yt intelligant yanam e�eeorum �diictam,quceip�nbsp;iampridemprophanarint.Quodyt euidenttus demon�ret.fmox o�endtt.^quis yer� /udaus^quee itetnnbsp;quot;Sera Circumcifiofit^quceDeiiudicic) probetur. Et hxc quidem yfque ad�nem huius Capitis tra-
9 nbsp;4
-ocr page 112-IN EPIST. ad ROMANOS.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Batjn prafienti yerb de duobus primis articulK,quod Dominus dederit,dicemus.
tuaaorompr� -rogntiua.
c A P. 11.
Quoadprimum,dona amp;praro^atiuas eorumfie enumerat, yt oratione ad i^fioi conutrfa dat fie non de rebin obficuris aut 'tgnot� Icquifiedde ijs,quibtn iffiglorientur atjjuperbiant,amp;^^^'nbsp;inde turpiorem efije nequitiam i�fiorum^^ui illte non rejfiondeant.Tojfiunt autem ea omnia tribti!cii-piribuf comfrehendi, GenerM nobiUtate.iLegK cognitione, amp; qubdalijs gentibtu magifiri fieu doBo'nbsp;res defiinati ejfient.,gt;4d primum periiner quod ait: Ec ce tu ludteus cegneminarts. �Demonflrandtnbsp;ticula illos ad diligentioremfiua dignitatts confiderarionem excit�t, ludteos autem cognominari di'nbsp;cit,qubdeo nomine imprimtsgloriojofiuperbirent,Signifient enim ConfitentemddeS^ttgt;erefideleflt;^gt;nbsp;qui Deum y erum agnoficit atque confitetur. Confiefiionis autem nomine culttn omnts comprebendi-tur.,amp;queecunq^a Juts Dewrequirit.Admonebat item ^romfiionum^quibus JiipJumpatribwifinbsp;obflrinxeratZ inter quasprtecipua erat,quod ex ipfits promijj�s illegenerts humant redemptor enafi^^nbsp;d(beret,cuiit5 regnum fioret aternum atq^ quot;viBoriofiifiimum. Comprehendebat deniq, tiomen hoc ipfio'nbsp;rum maioresjin quoru numero erantfieleBifiimi amici Dei Tatriarchte, ludicesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clart�tmh
fanBifiimi Trophetlt;g,Heroes deniq^ amp; heroina quibus omnibus recefiendis 'vix dies totusfiufiiceret. Dun: quot;yierb c/laxfiKis amp; non fiine Emphafii loquitur,Eece tu ludeeits cognominartstdocere yHlt,m^nbsp;nem ejj� tituli huius fidutiam,nifii tales reueraJint,quales diet y elint. Deinde fiubdit\.gt;icquie fietsnbsp;Lege,(S' gloriaris in Deo, est nofli yoluntatem eitts, amp; internoficts qua dificrepant,infiitutus exL^'nbsp;ge. Legis yocabulo Hebrtei non modb mor alia pr(ece�ta,yerumetiam Legi adiunBos typos amp;nbsp;tura; fialutispromifiionesintelligunt. Dititautem, .^cquiefiisinLege, ideiQ^.placestibi inea, amp;nbsp;rerum fieairushoc adfialutem JuJfiiiereputas,qubdillampenes te habeas.Imb hoc nominegloriardnbsp;in Deo, tanquam tibi conficederato amp; obfirtBotdeniqj nouifliyoluntatem Dei, amp; in Lege � puefdnbsp;inftitutus potes ea difieernere, qua ab eins cancne aut r�gula dijerepant. At hoc quoq^ in eum fineHinbsp;dieit Apofiolw,yt innuat,ne Leg� quidem notitiamprodejje,nifit huic obediant, amp; omnes yita fini^nbsp;aBiones ficunditm eins regulam dirigant.Interim continet hic locus egregium Legis encomium,qttb^nbsp;nimirum in ea fiitam yoluntatem nobis reuelauerit Deus. Illam ergo audiant,qui de hac edoceri cwnbsp;piunttquod ijs obfieruandum erat,qui de nofiri Jeculicontrouerfijsconqueruntur,amp; Ji nihilperindfnbsp;cupereatuntiquamytcertbintelligant,quid dnobisrequirat Deus,quomodo item coli y elit, amp;nbsp;quamfialutis rationcm ille nobisprafiripfierit. Dicunt quidem hoc multi, tir animi fiui fiudiumnbsp;gnificepradicanttat ijdem fere eos audtunt,qui non Dei Legem,fied hominum traditionesproponul�nbsp;Quid ergo hoc mirum eif,,fii illi perpetub rerum dubij amp; incertt maneant Additur his tertitts bo*nbsp;nor,qui ludais obtigerat,qubd nimtrum illos Dew quafipublicos totitts orbis doBores conflituefA^^nbsp;per quos y er a ip/ius cognit io ad alias quoq^ gen tes propagaretur.Et hoc quidem illi non ignorabatitinbsp;ctim hoc nomine imprimisfiuperbit ent. Eendicabant enim fibifilis(ytin Euangelio Chrifius loqi*^'nbsp;tur)clauem jcientia,amp;per mareatq^aridam quarebant quos profielytos facerent, cum interim^^nbsp;ijfidem reB� inftituendis minime cogitarent.Ideo hancpartem ita enuntiat *Paultts,yt inanem i�Ai^nbsp;^oriationem acriter perfiringat. Ait enim: Confidis te ducem efii cacorumjucem eorum qui fiuntnbsp;tenebris,eruditorem infipientit{m,doBorem infantium, yt qui habeas informationem cogtiitionis Hnbsp;yeritatis in Lege. Titulos quidem hofice non impofiuerat Ulis Dominus,ipfi yerb eosfibi arrogaban^gt;nbsp;amp; his non modb fiuamoflentabant dignitatemfified fimulgentes alias omnes fiuperbe contemneba'A^'nbsp;Eas enim folebant ciecas dicere,tenebris immer fas,infipientes,inf antes deniq^ amp; fdcrorum y el tnEnbsp;fieriorum fialutis omnino rudes atq^ imperitas. Quod etfit y ere dicerent,non tarnen yitio carebat i�^.nbsp;oftentatio,ciimipfi gentibus no multb ejfint fiapientiores. Igt;1 am etfi informationem y er a cognitiof^^nbsp;in I-,ege habeient,earn tarnen ex animis procul abiecerant,quos imprimis illuminari oportebat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
miles ergo erantficholafiicis amp; yanis feientia aut eruditionis ofientatoribus,qui bibliothecas habe^^ infiruBifiimas, celebrium profefibrum diBatamagno pretio redimunt,ltbros quoq^ manibusgefiA�nbsp;non minus J�mptuofi� qudm arttficiefe ornatos,c�m^fi interea afini fint Ifidis fiacrageflantes,yi^^nbsp;prima bonarum liter arum elementa degufiarint. Tales (inquam fir ant Iudtei,quod olim illisnbsp;lachias exprobrauit*. amp; quam rude fuerit illorum yulgsts in Hicodemo apparet, qui ciim celebeff^'nbsp;mus doBor effet,ipfia tarnen fialutis human� principia ignorabat.Ti^Sle ergo Taulus hincorditur^^nbsp;dona, quibtts illos Deusdignatuserat,tantayerborumgrauitateillisoboculosponit,yfinhisc�^nbsp;Jfeculo quodam yitiafiua agnoficerent,
-ocr page 113-H O M I L I A X IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�9
kA� Inc cogitemw, lac ita de ludai'S dici^ ytnon minM nolds Jerutant, Dtc�iniir'Vtilgo Clri-�tanii^uo nomine nullum fuh c�lo noliliui amp; augu�iM^adde etiam antique,habetur, ^am etji prarogatiua et dluda Chri�o accepcnmu-f^qui anteannos mille quingentos�exagtnta qumq^ex �^larta yirgine ho, titulinobii connbsp;nonatu� e�,apud yeteres tame clim nomen Chri�tin yfu fuit,quipromi�itm humanogeneri�ruanbsp;torem ita yocarunt ab ynBione, quia eum ^gcm amp; Sacerdotem ( quiantiquituf yngi folebant)nbsp;fore aternum ex Dei reuelatione didicer ant.'M eq hunc modo,fed eos quoq qui in eins aduentum in-tentif�emfilutM omnem in illiu^ merito collocabant,fic olim diblosfui�e,ex Tfalmo �oq^.^atet,ybinbsp;depatriarcht^ inter Chananaos agentibtts Detti dixi�e legitur: MoUte tangere chri�os meos.�rgonbsp;Chri�ianorum nomen cum fan^i�imit patribus amp; amicts Dei familiari�imM commune habemuffnbsp;quodnos quoq^ fer meritum filij Dei �e^es amp; Sacerdotes faSios effe docet,qui mundo, feccato amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
diabolo imferare amp;no�pfos Deoho�iam yiuentem �jleredebemu^. Acquiefcimw item in Euan-* gelio,amp;eitts nomine nobijif�s egregi� flacemu^. Gloriamur fraterea Deo,quinobds fer Chri�umnbsp;faterfab�its�t.Mouimw quoq^ yoluntatem Dei,e�r yerumafalfo dijudicarepo�umias. Deniq,yenbsp;�P etrui ait, elebbi fumits, yt illiM yirtutes fradicemus,qui ex tenebrts nos yocauit in admirabilemnbsp;�anj lucem.Sunt hi titult magni�ci admodum, amp; qui non ob�uram falutts aternte�iem in fe com^-P^ehendunt. At ijdem nihil ptofunt, amp; inants omnino e^f^eorum �dntia, ni� quod dicimur reif Janbsp;pre�emw.Quare�cumhisno�ri fecuUmoresconferas,mox fatehit,quidde flerifq�udicaride-quihodie Chrifiianidicuntur. Quotiu enim quifq , qui Chri�o yer'e infittcs inillofruClumnbsp;feraif qui � mundi amp; feccati yi^orem ej� faClts te�eturf qui facerdotem Dei agat fidelem,amp;finbsp;fuosq Deo confecretPqui Euangelij regulam atq^ leges infuM afHonibttsfequaturt^qui quodyerumnbsp;�e nouit ita affrehendat,yt non fimul erroribus amp; fufer�itionibus locum det f qui denique yita amp;nbsp;^oribus ita Dei yirtutes frtsdicet,yt nomen eius in iffi fanClificeturC Fiuntfleraq^ hts aduerfa,amp;nbsp;ideo frofrij ords te�imonto damnamur, quando ab ijs tarn alieni defrehendimur, quorum fludiumnbsp;f^ofitemur. Qubd�yero communes Uh omnibus tituU nobds arg�endis amp; confutandds fufficiuntynbsp;qu�m obfecro dementes amp; infelices funt,qui hds non contenti,ambitione non minus inefta quam in-�tiabili nouos titulos fibi infufer accerfunt,amp; tantumnon Tudaico more 'Mlagi�ri no�ri,DoCloresnbsp;dluminati,Serafhici,Eatres reuerendi�imi,Lumina Ecclefia, quot;jvlallei hareticorum,amp; quidnonPnbsp;dici yoluntt^T^gnat i� a ambitio fer� in fiholds Chriftianorum,ybi adhumilitatds amp; fatientia Chrinbsp;fiiana�udiumiuuentusin�itui atq^exerceridebebat. tAccedunttituldshi�e aCliones hi�rioniae.,nbsp;P.�us,ye�itus amp; externa fomfa, quts omnia fer� tam inefta dr ridicula Junt,yt mirum �t horniges eruditos ita ineftire foj�, nec yidere quam fe ridicules rudi yulgo frabeant, cuius afflaufiumnbsp;y^'^lc�quarunt. Cogitent Uh qu/efo,fibi tanto minus excufationts fore afud Deum,quantb flus�bi-fit arrogant atq^ alijsfrte�are yolunt..
^edad Eaulum redeamus, qui inanem Tudeeorum gloriationem confutat, amp; cum multafoj�t Gloriationeta deeo, quod� patrum fanCli�imorum moribus iamfridem degenerauerant ,omi(dds tarnen iudaorvmcotlnbsp;.fi ea foti�imitm adducit,qux afert� nimds aduerfus Legem defignabent, ciim ex eins oferibusnbsp;^^l^�cari yellent.Hoc enim imfrimtsfaciebatadhuius traCiationts in�itutum.Etiturautem ma-^^'^dicendi libertate amp; yerbdsgraui�imds eorumfceleraarguit,ei) qiibdcontumacem illorum hyfo-^fifi^*n ahter �angi atq^ domari non foffe fciret. Fbi exemflum habent Ecclefiarum mini�ri,quodnbsp;^^^^guendds hyfocritds imitentur,qui non contenti �eleribus,in�iferinani iujhtia fuco fefe yendi-^�it, lt;1^ Chrijli merito �tam laudem detrahunt, dum in feiffis quarunt, quod Uli yni debet tribui�nbsp; unt equidem, qui nos hodie in eo nimios e�fe futant* at Ji �aulum auddiant, facile nobts ignofientnbsp;tmo nos aquo languidiores amp; frigidiores efiedicent. Si enim eos ita tra^andos e�e iudicauit �Afo-j � ��^,qui iuflitiam amp;falutem in Legds diuina oferibus qult;erebant,qux obfecro dicendi libertas ni-^!^��firifoterit contra no�ros illos,qui yani�imds�fer�itionibiis amp; inanibus hominum�gmen-tis L hrtfli meritum atq^ gloriam obfeurant!^
, ^�^^�P^�fonit frim�min genere quodilldsarguendds feriiiebat: M.imirum,qubdqui aliorutn �udteidumallot ottores y el magifiri haberi yellent,feiffis non docerent, id edf,non obfiruarent quid ifjisfaClo oftis docent, feipfosnbsp;vj^^�dnterrogatione autem ytitur,yt animos eorum fortius fenetret. Qui igitur(inquit) doces al- uegligunt,nbsp;f^tum, teifjum non doces Quaft diceret. Si tales e�ds,, qualeshaberi yultts, cur interea dum alijs
-ocr page 114-CAP. II.
IN EPIS T. AD ROMANOS.
luJteos Lfgii uiolatte toiti-vincit.
Furtum,
confuUt0,'Vos �p/�s negligitK f Cur non potiu4 � yolis initio faBo yos ipfos docet�jyobtltp�s tts,'Tigt;t exemplo litM alijs, /quorum magijlros quot;nos ej/�profitemini f Cur qmealijspr�jcrib�fi pract'nbsp;pta^mhtl ad yospertinere putatii^ rb� rurfm tnemini�e nos oportesjjoc quoq^ de [udaus fie didty^nbsp;idem omnes objeruare debeant, qui in docendi munere yerfantur. ��gt;limis entnt turpe ef^,� qu�nbsp;alijs reprehendunt�p� dejt^nent. quot;Ham amp; T)ei 'nerbo fuam authoriratem detrahunt,amp; feipfosnbsp;temptui exponunt,omnemqjjimul exeufationtspratextumfibijpjtt eripiunt.T^Sl� igitur Timothet^nbsp;fuutn Paulus admonebaf.Eflo forma �ue exemplar �delium in�ermoneyin eonuer�ttioneyin dilt'nbsp;Clionedn Jjiirituin �de,in puritate. Quodautem de minijlrisdicitur,hoc ip�tDiJtbi diflum purentnbsp;in magi�ratu �tnt,amp; legesferunt pubiicas.
Cateriim quod tn genere dixit �po�olitSymox rcip�a probat, amp; quatuor peccati /�eciesexof' dine enumerat,quibiti Legem 'violabant,cuius interpr�t�s amp; cuflodes 'volebant yideri. Erima eKj-Qui pr�diras non furandum ,furaris, Furantury quirem alienam �ibi mendicant per iniuriam,y^^nbsp;inuitts domin� detinent,Habet ergo furtum multas f^ecies,quas in Lege 'blo�es enumerat:amp;nbsp;bentftib hunt tiiulum referri raptnte quoq^^heereditatum interceptiones,qult;e fub iurdt pratextu�dhnbsp;doll Item amp; impojlutce omnis generis^quas in adultetandn meriibuSy in menfurds amp;pondcribitsd�^nbsp;pecuniarum aflimatione amp; alijs�milibus mercatoresimprobi amp;numularijexercent.Fertinent eO'nbsp;dem quot;nfurariorum artesyquibus adextremam egeflatem redigUntutyqui�melin illorum ntanitsnbsp;(iderunt. Puresetiam funt, quimercenariosautquo�unq^operarios mercedelaborum fuurum�nbsp;fraudant. T^idiX amp; origO omnium auaritia,quit non modo habendi de�derium in animis hor�^'nbsp;�um aci�ndlt, yerumetiam alieni cupidos reddit, er ingeniojos in maids artibus excogitandts.nbsp;tarn late patet hoc malum, quot;Vt paucos inueniaSyqui � confeientiam fuam diligentius examinent, flnbsp;extra omnem culpam e�egloriari poflint. ludaorumyero gentempne alijs eo laborauifl'e, ex p^O'nbsp;phetarum fermonibiis apparet,quibus illorum rapinaSyiniujiitiamf audes amp; impofluras accujiiti^'nbsp;amp; hds ip�s fldem faiiunt �vfuraruearteSyquibus hodie adhuc in exilto Juo miriflce ytunttir, ernbsp;immenfas colligunt,'\lerito tgitur eos Paulus furttreos agity'Vt hunts�elerts turpttudine con�dt�^nbsp;tiamillorum frangat: amp;�muldocetquo l�cohabertdebeanthypocrieteyquiijfdemanibusyacatdinbsp;dim alijsfan fliores amp; iufliotes cenfen quot;velint.
Adulterium.
filter a peccatiJfecies adulterium e�ffle quo fle fcribif.Qui diets non moeibandum,m(ecbatn� Confi�t autem in Lege non modb alterius thonpollutionemyjedom.nem Fin�rem illiciram probi'nbsp;beri.Extantenim in Legds expoftionepracepta de fluprds,de mceflibus amp; jimilibus rebus.Chriflflnbsp;yerb eitis fen�tm magds ad yiuum refe(ans,concupifcentiam quoque mulierds alienee adulterij crirni'nbsp;nenotat. Quiyiderit(inquit) multerem ad concupifeendum eamfiam adulierauit earn in corde �*'�*nbsp;Quia ergo Paulusludeets iam ad Chriflum conuer�s fcribebat,yere hocdicere potuit,e�r �os�mulpfnbsp;mnes adulterij accufat e'.dimdx reperiatur aliquts, qui je ab omni concupifeentia liberum p�^^^nbsp;dicere. tndeyerb generaids doClrina petidebet,non flatim corarti DeO iuflos �fle�qui �grauioribflnbsp;flagitijsliberi,iamp; quoadmundi huius indicium irrepreh�njibilesfunt.Quia enim totum hominemj^^jnbsp;yendicat T)eus,iUius autempotior pars eif^ animus^ nunquam Legi debitum obfequium prteflu'jfnbsp;diceiiir,qitianimu Deo fubducit,amp; iliumprauds cuptditatibus mancipat.Edf etiam hieobferus^^nbsp;digni�tmiim,qubdadiilterium inter ea fcilera numerat Pdulus,quis nos irte Dei amp; damnationieb'nbsp;noxios reddunt: amp; quidem meritb,quia ty corpus f�d�polluityquodJfiritus fan�l: templum effei^^'nbsp;bebat, sir animum aufert, ^thomo cum pudore ratione etiam omni extindla in libidinem ruat.nbsp;grauesp�nas m�chts olim con�ituit,quas apudomnes gentes ynanimiconjenfu receptas fuifje aUquot;nbsp;documus. Etreperiuntur pa�im inhiflorijshorrendaexempla,qu(eineosedidit Deus, qui flup�^'^nbsp;f� adulteria impun'egraffari permiferunt, Quare inter extremte corruptionds nojlri Jeculiar^gt;�nbsp;tnentanon poflremum iudicart debet yquodferbludus amp; iocusputatutyquod diuints legibus tam �'nbsp;tteriter prohtberi conflat.
Stferitegi���.
Tertio loco facrilegij Tudteos accufat, dicens*. Qui abominards idolafacrilegium admittds-detur hoc praoccupationds J�eciem habere. Dicebantenim fudeei: Eflo,non immunes flmttsdyd� i�dsyulgaribttSyattamen non ideogentibus conferrimeremur. I�te enim cum illds idololatriam to�^fnbsp;itinxerunt,qutefola hominum mentes � Deo prorfus ali�nas facityC^sr froinde Hits damnandts abuni^
-ocr page 115-leretxFateor qtiidem y es in eo egregie officium facere,qu'odidola affernaminiffednonideo itifiieftid apudDeum.'idam quiidolaabominari folettsdnterimfacrilegiaadmittitK,quce omnem yera�ie~nbsp;tatis laudem yobts eripiunt. t^bi minime dubitabimus, /dpoftolum hoc non�ne certa ratione dixtff�,nbsp;FLam multiuari�m ab Hits facrilegium committi poter at. Hauts enim ff ecies erant-^quod facerdo-tiumyenale fecerant, quad externum Deicultuminqucefiumcommutarant quoddomits yidua-rumatqjCrphanorum ftiblongaprtcationtspratextudeuorabant.Et quamuishorum nihil poffentnbsp;facere ij,tjui yel T^oma y el alibi gentium agebant, ijdem tarnen �acrile^i fiebant^quando ea quce ida
thema dicit, amp; ^na cum idol� exurere iubet� Sic enim quot;Sofies feribit Deut.7^ Sculptilia Deorunt i^ne combitres, argentum amp; aurum quad in Ulis ne concup 'ifcas, yt tibi toUas.^ ne forte offendasnbsp;in fo: quoniam abominatio eif^ Domini Dei tui. He ergo inf�ras abominationcm in domum tuam^nbsp;ne fias anathema^quemadmodum illud eiif,. Omnino execrerrs illud^ amp; prorfits ab eo abhorre as lEif^nbsp;tn�m anathema. Hon fernere ergo Paulus fui feculi fudteos,amp; eos quidem^qtti iam Chrifio nomennbsp;dederant, facrilegos dicit.,gt;{tfi eittsargumentum yalere debet(yt reuera ratum atq^ irrefragabile
^uam multos hodie, Deum immoralem, facrilegos inueniemus, cum Papifias tum Euangeli~ c�sf Con�at enim illos non minori impudentia quam oltm ludaos^ex facrts omnibus qucefium face�nbsp;te : hos yero, dum Eccleftarum reformatores diet yolunt, inexplebili rapacitate templorum orna-nfientadiripere,confiare,domum fuam deferre,amp; inter dum ne � facris quidem redditibus ab�inertjnbsp;quinhosquoq^yelfibiyendicent,yeltnaliQsyfusprophanostransf�rant. Potei^ ergo tllisetiam,,nbsp;qui hac paciunt,yere dici: .gt;4bominamini quidem fimtilachra, �^liffam,purgatorij figmentaf\lo-^nbsp;�achos amp; quce huiusfarina f�nf omnia ffedinterim facrilegia admiteitis,amp; protnde non habelts qu9nbsp;toram Deogioriemini.Itaq^dijcamus,non fufficere^yt fuperfiitiojtcultus�medio tollantur,nifi exnbsp;�nimo etiam abominemur quacunq^ cum yero Dei cultupugnant, CZ ( q^o^ �^h.im Hofeasm�nebat)nbsp;fotnicationes nofirasafaciefimul amp; yberibus remoueamits,
�dditur nunc quarto loco: ^i de Lege gloriaris, per Legis tranfgreffionem Deum dedecoras. Wminis diaiti) duplex peccatum illis exprobrat, quodamp; Deum contumelia afficerent, amp;� ad hoc Lege abuteren.- pfophawtio^nbsp;^^�^iquaillospracateris gentibusilleornarat. aimplificationis aatem ergo adducit Propbetarumnbsp;^ffitnonia, yt ofiendat culpam hancnon nouam aut nuper exortam,fedauitam fiue hareditariamnbsp;ffe,quainpatribusolim Deus reprehenderit.E'idetur autem Paulus non ad y num modoamp; ceriumnbsp;locum refficere,fedad id,quodpaffim Deus queritur,nomen fiiumproprer ludxos ignominiofum ha
5�^� habetur y ybi ait : Homen meum iugtter omni tempore blaffhematur. Et Eo^ech.^^firibituriFenerunt adgenres,ad quas ingre�i fient,amp;prophanauerunt nomen fanb�umnbsp;meum,cum dicerenr eistPopulus Domini funt ififeir de terra fua exiernnt, clrc. Heq^ hic aliciiifirttnbsp;pulum moueat, quod Propheta Deum de gentibus conqueri aiiint, quod ex populi fui captiuita^
Kijtuo '�'��'^''fJkcajtonem captarinrprofcindendi nomen fuum amp; cultum yerum, cuius federn inter ludaos confiitutrat. Quia enim i�i fuis peccaris exilium hoc meruerant ,merito ipfis imputaturnbsp;uidex eo fiebat in nominis diuini contumeliam, Probe autem hac feruiebant Pauli temporisnbsp;, quande ludai.proprer fua peccata inter genres differji amp; mulets modis miferigentibus nouas
C A P, I r.
IN EPIS T. AD romanos,
qtwtidie occa�ones fup^editaiant deridenili yeri 2)ei,cuiia Lege amp; cultu ipfig�oriabantur. Et�*' aunt ad huiitf loci exfo�tionem, qucecun^j in quot;Poet� amp; alijs fcrt�torihui in ludxorum amp; cultitf di'nbsp;ttini contemptunt dicuntur.l^ult ergo dicere ^^o�oluf�llos nequic^uam Lege Dei amp; eim cultu�u'nbsp;�erbire, cum Ule probter ip�os poti�imtim inter genres male audiat. Similis locus efl^apud �MaU'nbsp;(hiam Capj.ybiip� Deus�cloquitur: ^lagmime^�nomen meum in gentihus,atyos prophan^'nbsp;uifits ipfum,amp;c. In prafenti 'Vero quot;Paulus omnem huiiis crimin is taufam �ue materiam in eo mon-fir at,qubd Legem Dei improbe tranfgrederentur. l^nde colligimits,grande fceltts ej�e�t qui.Deilt'nbsp;gibusnbsp;nbsp;nbsp;y er bogloriantur, illarum tran�gre�ione nomen Dei propbanorum hominum ludibrijs est'
ponants Quid enim hoc aliud el^ gt; quam cum Deo ludere^ tutus gloria cumprimts queeri debebat^ El^autemhic �ingulartsa�us diaboli^yt quano�ra�aluti amp;gloriee Dei Jeruiredebebantjeaifgnbsp;nobis prophanoabufunoxia faciamus^ ^Atqui'Vulgb hodiei�ud fiericonfueuitiquandopleriqf,p''[nbsp;Euangelio lefiu Chrifii amp; yer a in hunt fide glorianturfita yinuntf-vt amp; Euangelium amp; fides Cbf^nbsp;fliana propter illos male audiant. Taceo nunc eos^qui ineptis fiuperfiitionibus amp; impie ftmulachro'nbsp;rum cultu religionem Chrifiianam ludeeis atq^ Turcts deridendam propinant.Eos item,qui ipftnbsp;Chrifii yulnera,crucem,Janguinem,corpus,mortem deierant,quorum merito fie redemptos ejfieg^O'nbsp;riantur. Sunt hac magna impietatts argumenta, amp; olim iu�a damnations caufia eruntijs^quid^nbsp;pergunt abfiq^p�nitentia.De i�� ergo emendands omnes cogitent,amp; Chrifium lefium ytua fiideat^nbsp;plexi ita yiuant,yt nomen eius in ipjis glorificetur,ipji y erb per eius meritum faluifiant Jlli debet^^nbsp;henedidiofiionor^gloria amp;potefias inaternum.4Lmen^
homilia xrri.
Nam circumdfio qufdcm prodeft, fi Legem feruan's : Quod (I tranfgrefldr Legis fuen's, circumdfio tua praeputium fada eft. Ergonbsp;fi pr�punum iura Legisferuauerit,norme pr�putium illius proCirsnbsp;cumcifionereputabitur f Er quod eft ex natura pr�putium, fiLegetnnbsp;feruet, iudicabit tequiper literam SCcircumcifionem tranfgreftor esnbsp;Legisc'Non enim is qui in propatulo lud�us fitjud�us eft. nec ea qu�nbsp;in propatulo fit circumcifio carnis.Circumcifio eft:fed qui in occultonbsp;lud�us fuerit,ScCircumcifio cordis in fpiritu,nonliiera:cuius(Iudei)nbsp;laus nonexhominibuSjfedexDeo eft.
il
VT homo intelligat �e non fiuorum operum merits,fied ex fila Dei gratia per lefi Chrifii ritum iufiificari atqjalutem confiqui^necefife omnino el� ytfieipfiumprobe nouerit. Quinbsp;fieip/um reli� nouirfis fie nonmodb peccatoremfiedomnibus mods corruptum efije fientit.^qute}c fi'nbsp;tnetipfio boni nihil operari pofiit,amp; proindeali�na iufiitia opushabeat, qua in Dei con/�ellu fietlt;''^'nbsp;tur. pell� igitur Paulis,ciim y er a iujlifications rationem tradere infiituifiet,ab eo orditur,yffinbsp;tnnes homines,tarn ludaos quamgentes,peccati conuincat.Quaparte contra ludaos fimgularifif^^*^nbsp;tSr magna cum yerborum turn argumentorum yehementia ytiturieb qubd dons, qua � Deonbsp;plifiima acceperant, confifit [efie in�olentius efierebant. Erant inter ilia pracipua, generis nobild^*^�nbsp;Legis eir yoluntatis diuina notitia, er Circumci�o,qua ipfits Deus areliqusgentibtsdifiinxtt^^�nbsp;*tgt;t Juum peculium eos efifie omnibispateret. .^tqui omnia hac Ulis concedit Paults,negat autetnnbsp;propter ilia coram Deo iufios cenfieri,ciimillis minus refiondeant. Et nuper quidem de duobusnbsp;ms egit,nunc autem de Circumcifiionedifiutat,cuiusyfiim y erum primb exponit.Deinde illotp^nbsp;pter hancgentibts nihilo meliores efie docet.Pofiremb qua yera Circucifiio,quifiiie ludaifimisnbsp;filt ofiendit. quot;Hemo autem trailationem hanc hodiefiuperuacaneam amp; inutilem putaredebet.nbsp;nimifta proponit,yt nobis commodifiime pofiint applicari,qui ex hoc loco dificimus,quis yerusnbsp;fiiants, amp; qua Sacramentorumnoui Tefiamentt ratio fitt,quibts hodieaduerfiis ludaos amp;nbsp;casomnium^aliarumfiperfiitionumfiedatoresgloriamur.
CirettMcfionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeprimofitcaitiCircumcifiio quidempredefifiLegemfieruaris^t^rc.Ebianteomniaobfit^^�^
*�**^'� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulum non eo fienfiu hoc dicere^yt circumeijionem quaji adhucwcefidriam fieruatu
-ocr page 117-H o M I L t A Xtit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;St
tiliti commendst. Qua enim ei�s in ea re fententia fuerir,ex epi�ola ad Galatat confi�t t ybi contra eos nbsp;nbsp;illam yt necejjariam adfalutem Ecclefijs oltrudere conabantur^grauiter admodum di~
cit: Ecce^egoEaulut diioyob�,^uod� circumcidamini^Chri�iu nihilyos iuuabit.�Elequehoc fo�M file dicit, fed iam^ridem ynanimi ^^o�oletumconfinjudamnati fuerantiqttiillam folebant ^ra-tipere: �cuti Lucas inA�ps Cafite decimo^uinto prolixe narrat.In prafenti�rgo in genere contranbsp;iudaos di�utat^^ui �e ex gentium numero exemptes put ab ant eb ^ubdcircutnci� e�ent: amp; potiu^nbsp;olim Ctrcumci�ionis ratio fuerit docet ciim adbuc in yfu e�et, qu�m quod de ea adbuc obfer-ttanda praceptumdareyelit. Habeniautem yerbabac�eciem Tra�ccupationis. Sciebat cnininbsp;difdaos adacrem illam correptionem j quam nuper audiuimus, re/^on�tros e�e. dniqti� qutdem itanbsp;contra nos inueherts Eaule: quot;�lam quale�cunque �mits quoad cxtera, �Dei corifxdratifumtts, f�-fignum^ Circumci�onem,exilliusin�ituto in corpore no�ro ge�amus. Ergo minime xquutnnbsp;eodem. loco habeamur cum gentibus, quas olim no�ri maioresper opprobrium incircumci�asnbsp;^ixerunt, amp;c. I�^ obie^ionibus occurrit Taulus, amp; ne Dei in�itutum contemnere yideatur, pernbsp;Conte�ionem ait: Circumcifio quidem prode^i^, fi Legem feruaris. Qua�diceret, Fateor equidemnbsp;Grcumcifionem diuinittts in�itutam, amp; y�tm eins oUm non contemnendum fui�e: fedeaaemnonnbsp;^lijs profuit,quamquiLegem feruarunt. Quodfitranjgre�br Leg� fuerisfiam Circumcifiotuanbsp;fttepttiiff))} �a^ae^�,,td e^^,proprxputio reputatur,amp;protnde none�Lqnodea glortemtnitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P* 'p
Torrbyt .^po�oli argumentum retinsintelligatur, de Circumcil�.one quxdamdicere opor-Erat ea in yeteri Te�amento a^io�acra,qua ex Dei in�ituto prxpatium refecahattirijs, qui ^^confortiumpopiili DeiyelEcclefix pertinebant,yt promi�iombushuit datis fruerentur.�pro-^^tur definitio h�c per primam in�itutionem illiuf, quam %lojes Gene� 17, cap. de�ribit. Elie e=2nbsp;fic loquitur Dominus : Circumcidatur yobts omnis mas : circumcidet�yerb carnem prxptttijnbsp;'^efir� hoc erit fignum �xderis inter me yos.Omnts mas,qui �uerit in generatiombus 7�. �nbsp;hierum oHoFircumcideturyobis,fiueyerna�uerit^ fiueareemptus�erutts�quocunqueextr^eo,nbsp;^vi non ef� de �emine tuo, ^c. Ex quibtts yerbis apparet, Sacramentum fui�e, quo in externantnbsp;Ecclefix�oeietatem recipiebantur, quicunque eins membra debebant cen�ri. Quoad yerb my�e-tium �alutts �id:i^ multiplex eins y fits erat. *Primb enim,ciim in membro genitali �eret,corru-}tionMadmonebat,qux omnibttshominibits exprimi parentis lap�uinhxret, amp; docebatnosputa-^ioneopiis habere,qu.t illa p:irgstur,ne apud nos prxualeat.Deinde quia �tgnum erat �cederis d'iui-cuius prxeipuum caput ei^ proini�io fiminis Uhusbenedicli, qui ef^ lefits Cbri�us^ hicquoquenbsp;figurabatur ,yt �eirent hiinc Ulis iu�itiam amp; �anilificationem �ailum e��eaDeo ,nequea-emundationem � peccatis qujiri debere, quam qua in illo exhibetur. Tertib promi�iones Deinbsp;^�ines obfignabat, imprimis yerb earn, qux de le�u Chri�o data erat : amp; ideo hanc �Paulus infranbsp;^^cet figillum iu�itix fidei, ideP^, eins iu�itix, qua nobps per fidem in Chri�um obtingit. Quartonbsp;Legis ob�eruationem ob�ringebat,qua reliqui f�deris articuli omnes continentur^ Ideo ad Ga-Paulus�cribebat: Fe�oromnihominiqtticircumciditur-^qubddebitoreP^totitisLegis fir-'^'^'tia.Ethis �er'e tot a Circumcifionis ratio comprehenditur, ex quibus in pra�enti argumentumnbsp;*^^finodi ducit.yipo�oltts. Signa fiueobfignationesijs fiolis profit�t, quiconditionibus �ant,adnbsp;^^�Ctfilis ob�ringunturt .gt;it Circumcifio figillum �eu obfignatio potius e^ f�deris diuini, cuiusnbsp;^fpditiones in Lege prx�cribunturx�irgQtuncdemum Circumcifio proderic,fi Legem �eruaueris^nbsp;yt magis ludxos con�utet, mox � contrario aliudin�ert : 5i tranjgre�br Legis fueris, non plUfnbsp;^^xfiimabitur Circumcifio tua,quam alterius hominis prophaniprxputium. Tran�gre�orem ye-ro Legisyocat,non quemuis, qui ex innata infirmitate amp; natura corruptionepeccat ( eo enim fin-fu �an^i�tmi Patres quoque Legem tran�gre�i �unt, quos yerb tarn animo q^u�m corpore cir-cumcijosfuijfig con�at��edeum,quinudafidei aut fi�deris diuinipro�e�ioneconfi�us, interim animonbsp;hooter uo eis deuoto in omne �celusruit. Et quitales fitnt.,eos Circumcifionenequicquam gloriarinbsp;ait^ eum animum prophanum habeant, eir quoad yitam yel mores � gentibus prophanis nihil diff�rant. I^rim nemo ex i�is colligat, Sacramentorum dignitatem amp; efficaciamab hominibusnbsp;pendere. rlxc eriim ex prima in�itutione Ulis confi�t, neque hominum improbitate aboleri po-Hic autemde fruHu Sacramentorum agitur fquem ad f^os piosamp; yerb credentes Pau-
-ocr page 118-CA P. 11.
IK EPIST. AD ROMANOS
re�ringit, eo nbsp;nbsp;nbsp;�U ijli anim^ quo^tie appr�hendant,^uodftgno externo adamlratar amp;
'verlam quot;Dei offertur^
Rdfio Sacra* ^Atq^uodde Circumci�one hic diciturnon minw ad noui Te�amenti Sacramenta pertinet� mentorum no* Sunt enim ha i^uo^ue a^liones facra^ qua Dei promi�iones amp; lenepicia nob 14 ol�^nant, pmulqi^^nbsp;ai Tefiamenti. nos offuij admonent^imo ad hoc pra�andum ol�ringunt eos,qui illbt participant. ItainDaptifix^nbsp;pcccatoriim ablatio Chri�i �angaine ol�gnatur, admonentar autem lapti^ati^ quot;vt Chri�ocon�'nbsp;palticam eodem ad quot;vita nouitatem re�urgant. Similiter Ctena totum no�ra redemptions negoif'nbsp;urn reprafentat, dam nos Chri�i morte �eruatos e�e docet, �mulque monet, quot;Vt eius meritoparta^nbsp;falutem �dei ccn�antia t/�' praceptsrum eits ob�eruatione taeamur,E.t ytriu�q^ quidem magna e^nbsp;'Vtilitas�i quod in Ulis pro�temar,'ver'e eredimas,amp;Chrijlo�dum pra�amtn ol�equium in ijs-,^^nbsp;qua per tlla olftringimar. .^dt � Ulis ab�jideytamur, amp; eadem yita morum^ licentia prophatit'nbsp;mis,non modo nihilprodertint illa,'verametiam multiim nocebunt,amp; no�ra per�dia indicia fitnhnbsp;qua redemptionis no�ra amp; falutis �gilla e�e dtlelant.
Gentes no pint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Paulum redeamts, qui ex prami�s in�ert haiits loci fiatum, docens gentes et� tt^'
ludats deterio' cttmd�s non jint, non tarnen apud �Deam deteriori loco e�e quam ludaos, imo hos potiua Ulis tj� res,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multo inferiores,� profe�ioni fua mintsre�ondeant. Ergo�praputium(inquit)iura Legis�^'
uauerit,n�nne prapatiam illius pro Circumci�one reputabitur, IneSf^ autem yerbis hi�e j^det�' nymia.Praputium enim dicit hominem prapatiatum(�vt�cloqttar)amp;incircumcifum JiueEthaf'�nbsp;tum : per circumci�onem 'Vcro ludaum, quot;vel potitts ip�m ludai�mum intelbgit. Ita autem a'og^'nbsp;mentatur: Circumci�o amp; ludaifmua �verusin Legisob�eruatione confifiit, non inritualiquoi�nbsp;terno.Ergo fi homo Ethmcus Legem �eruet,nonEthnicits aut prephantis,fedyerecircumciiusi^'nbsp;dicabitur. Et yt hoc magis ampl�cet,addit'. Et quodei�^ exnatarapraputium�d ef�, quinbsp;nicus nattts ei�� Eegem feruet,iudicabit te,quiper literam amp; circumci�onem tran�gre�ornbsp;gis, LiteramyocatLegem �cundtim literam modoobferuatam,nulla Chri�i ratione halitit)^^nbsp;quemilladeduceredebebat,t3^qui�lttsillam'Vereinnobisper�cit. Sen�usergoeS�,gentesnbsp;gern obferuent�udices fore ludaorum, qui inani circucifionis figno con�ft, illam interea tranfg^^'nbsp;diantur atqueprophanent. Ktitur autem iudicandi 'verbo,'Vt Cbri�its,qui ludaosper reginatnnbsp;ia amp; ^iniuitas iudicandos fore dicif.yt o�endat,gentium exemplum fu�icerepo�e ad damnd^'nbsp;dos ludaos, qui tot donis � Deo in�ruilieius tarnen praceptis minua obtemp�rent. Faciunt ati�nbsp;adargumenti con�rmationem exempla ,qua pa�imin �riptaris habentur, eorumqui cttm int^^nbsp;cumcifi amp; ab externa populi fadaici focietate alieni fuerint,Legis tarnen natura �udio��tminbsp;runt, amp; Deum ex animo coluerunt, yt ^hdelchisiqedechi jlobi, lethronis, ^aammti, FUnintf�nbsp;rum item, dequibiis modo diximtcs. Deinde qubd pa�im apud prophetas Detts de ludais qi^^�'nbsp;tur,quos fadifragos amp; perfidos dicit,quamuis circumci� e�ent, �* reliquos ritus Legisnbsp;�ohferuarent,
tuflitiacrfaluf tditic yerb rurfus do^rirta generalis peti debet, iu�itiam quot;veram amp; �lutem minime alh^^.' non athgaiuur tame�e Sacramentis. Suntquidem hacgratia Deiamp;falutis�gilla (quot;Vtpauloantediximitsnbsp;SacrameMis, tarnen Ulis alligatus eif, Deus, yt nece�ario pro iu�is ducat amp; �aluos faciat omnes, qttinbsp;commuriicant, Fli� enim in ipjas res intenti�mus,qua fub Ulis latent,amp; Chri�ttm�de 'veraapfnbsp;hendamus no�roque fungamur o�icio, externa hac nihil proderunt, eb qubd corporali modo ets�^nbsp;eitatione con�ant,qua� fidesde�tadanimumhominisnequaquamp�n�tr�t, Imbhacdemurnrf^\nbsp;firrima eif animarum feruitus (quot;Vt Diui .^dugu�ini yerbo 'vtar) �in externis harreant,qiiinbsp;mos debelant in cxlos euehereeyt falutis aternagu�ufruerentur.�t ad hos maxime pertinetjf^^nbsp;Taulus in po�eriori ad Corinth. Cap.^.de liter a occidente fcribit. Flam continet quidem liter anbsp;gis ipfum Dei yerbum,quo is�am mentem nobts reuelat,qua reuera falutaris amp; yiuificanbsp;cidere tarnen dicitur eos,qui fuo yitio hancfibi exitialem faciunt,dum in Dei mentem amp; ip��^-^nbsp;tis my�eria non intendunt. Docet ergo hic locus, quid de pfiudochri�ianis iudices,qui hodienbsp;occurrunt. Habent Uli quoque Dei yerbum quod ytriufque 'Te�amenti lihris contineturUjne^^i-inbsp;'Baptifmum in Ecclefia albam afcripti funt,amp;in my�ica Ciena fidem in Chri�um profitentttrd�^nbsp;ex eorum numero e�e aiunt,quos Chriflus yerepafat amp; alit adyitam attrnam.�t�Ulorutn
-ocr page 119-H O M � L I A XI � �. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^
amp; in h� txprej/am animi ip�rum imaginent penitiu^ in�icias nulla yer te fi^ei indicia aut Chri-flianie y ita argumenta deprehendes.Iudicabuntur ergo hi ^uoq^ftr Tur cat amp; Iudceos,quicum ni^ hil horum haheant ^faniiius tarnen amp; hone�iui yiuunttagtet J�glorits 7)61 �udio�ores ejj� mult^nbsp;argumentai oflenduntt
Cater�m confirm�t �Paultn quod de ludteii dixit dum exfonit qute yera Circumcifio quts ludai� item yer� ludauifit.�Kon enim quiinfropatuloludtein fitfludauiei^meceaquainpropatulo fitnbsp;Circumcifio carnis, Circumcifionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;c. Facit hic antithefim duplicem: primam^ ludai manifefii
amp; occulfi : alteram Circumcifionti carnii amp; cord^^ Tocatautem ludteum manifefiumyel afer.-tum^qui ludaifinum quidem puhlice profitetur, amp; quoadexternos ritue omnia ea ohfieruat, qutein Lege prisfcrihuntur, animum yero al h� habet alieni�imum. Occultits autem ludt�ni dicituti qutnbsp;quod ore amp; externii ritibueprofitetur^ reipfit preefiat^amp; non corpuf fi)ltim,fiedipfum animum �eonbsp;amp; eiui y oluntati accommodate It a Circumcifionem carnM intelligit nudamillam aCHonem^quanbsp;praputium aufertur : cordt^ yero Circumcifionem dicit eamt qua Jimul intrinfiecu^ fit, amp; qua ani~nbsp;homindi gladio jlirittn circumciditur atque purgatur a naturtt corruptie J�rdibui.Itaque nortnbsp;fiuipliciter damnat raului externam Circumcifionem, quatenuf ea yeteres reCt� yfi Junt,neque e�nbsp;tiamprofefiionem fidei amp; religionUtquam omnibusfiiulKrequifitam fuijji fi:imKS,fieddeijs loqui-^'ir.quihtsfioltiContentitChrijlumamp;qua huicdebetur fidei obedientiamprorfinnegUgebant. De�
ergo qua de manifeflo ludteo amp; de carnti circumcifione dicuntur ^per exclufiuamparticulamt � 0 L V M, exponit amp; finfia yerborum ludteum y erum non efji teftimandum ex folapro-fil^ione externa, GT Circumcifionem yeram non fiola externa ceremonia amp; pelliculte praputijrefe..nbsp;^ione confiarCtfiedanimum requiri, qui totum hominem refiormet atque Deo confiecret, ytprofefi.nbsp;fienifitee reJfiondeat.Et huncfinfum ipje Taului nohtimonflrattdum cordii circumcifionem in (fii^nbsp;titu, non Ittera, fieri dicitt Infimcu enim fieri dicitury eo quod yirttu eita in hominti animo fifinbsp;fxerit, eSr mentem totam diuini fiiritm yirtute infiaurat. .gt;id commendationem yero huun fa~nbsp;titadieSla claufiila: Cuius ludtei laits non ex hominihts, Cedex Deo ei�. Id eC^yeos qui yer� amp; exnbsp;antmoludxi fitnt amp; animos circumcifios halent, Dei teftimonio commendari,amp; huic acceptos fore^nbsp;^ifalefcunque tandem efi�yideantur hominumiudicio. Conuenit cum hoc loco quod idem .^pofio-lus ad Fhilippenfes fcribittKos fiumus Circumcifio, ideC^, yer� circumcifi,qui Jfiiritu fieruimitsnbsp;^eotGr gloriamurin Chrifio Iefit,nec confidimus in carne ,id eSl^t inrebus externis ,qu(tadani�nbsp;tnumhomindsnon pertingunt.�Kequeprimus ifta dixit Faulus ,fied inyeteri Tejlamentoeademnbsp;doiirina traditur,T\4ofes enim Deuter.\o,dicebat'. Circumciditepraputium cordisyeflritamp;cerui-^entyefiram ne amplius induretis. Ftipfi Dominus per leremiamclamatc Circumcidimini Do-^mo,Gr auferte praputiacordis yefiritamp;c. Quodficircumcifionis huius authorem qutsraSt�K'lofisnbsp;^Pfum Deumnolisofiendtcin Deuter.$o.cap. fic dicens: Circumcidet Dominus Deus cor tuum,Grnbsp;^er feminis tui, yt ddigas Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, amp; extota anima tua, Grc. Si^nbsp;^^ficantius yero Taulus cum authors modum quoq^ illius exprimit ad Colofifi cap. 1. y bi de Chri.-JyPefu yerba faciens fic firibit: Fer quern amp; circumciji efiis circumcifione,qua fit finemanibus^nbsp;corpus carnis peccato ohnoxite exuifiis per circumcifionem Chrifii (idei^, qua Chrifli fiiritunbsp;confepulti cum eoper �Baptifmum,per quern etiam cum eo refiurrexiflisperfidem Dei ef^nbsp;fieaciter agentis,qui fiufiitauit eum ex mortuts,yosqj mortuos inpeccatis amp;praputio carnis yefirtenbsp;turn eo yiuificauit, condonatis yobis omnibuspeccacis, amp;c. Ft hxc quidem omnia in prafinti fimulnbsp;tompleilitur �pofiolus,quod ad eius infiitutumplurimiimfaciehant.Ex his enimpatet,Circumci-Jtonts yir'tutem amp; efficaciam ex fiolo Chrifio promanare, amp; proinde /udxos,fi hunc aufieras,nihil9nbsp;prafiantiores ejfigentibus, amp; proinde re�� cum his eodem loco cenfieri.Hic autem fubinde memine^nbsp;Sacramentorum nofirorum amp; Chrifiiame profefiionisrationem. TolJuntenim ,nbsp;genera conjlitui. '^�anifefii enim aut aperti dicent ur, qui prater nomennbsp;externum yfiem Sacramentorum nihil habent. Occulti y erb,qui fide yera infiruCli
Lquot;^^J�^^*^lfruiliisJuaprofefiionedignos ferunt,dumfiereueraynClos,ideC(^,regesamp; fiacer-dotes ejje tejtantun de qua re fitepe alias diximus. Quod niji fiat, tarn inutilis erit nomtnis Chriftia.. mprofiepto,quam olim fiuitludxum did aut externa circumcifione uloriari, �t quia inhis yebt-
/
-ocr page 120-CAP. in.
IN EPIS T. AD ROMANOS
menter fialluntur hominum indicia, diligenter oijiruari debet claufulaj}uwloci,qttayeri lud^ laudem ex quot;Deo, non ex hominibfcs obtingere docet. 'Nam hoc quoque ad nos transferri debet,nbsp;ciim totano�ra JaltttM ratio ex �litts7)eigratia dependeat,nos huitcsindicio^robari �udeannt^inbsp;neqi'.e mu�t�m moremur hominum de nobts ferinones. Qatia enim mundw hie totus in mala con�f'nbsp;tatja e^^,niniiiim turpts eorum error e�^,qiii in�denbsp;nbsp;nbsp;religionts cati�a Uliplacere�udent.'Perw^*
enim faciunt,ac�quis contempto faillisautTrinci]^is iudicio,cumhoflibjtsilliitscollttdat, Ulis gratificari yelit. �Deludaorum�cerdotibas atqj�:ribis olim �Domintes dicebat,eos credere no^nbsp;pojfie, quod gloriam ex hominibM quarerent,eam yerb negligerent, qua � T)eoprouenitt Ne qn�nbsp;ergo �mile nobis quoque accidat,in ynum Deum intenti, quern ille nobis feruatorem de�inauthnbsp;lefitm Chrifium,firma �de am�eilamur, qui fui fiiritusyirtute animatosad omnebonum i^^'nbsp;neos amp; olim regni fisi coharedes faciet^ llli debetur benedi^io, honor, gloria amp; pote�as innbsp;num. .kirnen.
C A P V T IIL
H O M I L I A XIIII.'
QV� eft ergo prserogatiua lud�i � autqu� uttlitas Circutnc�^; f�on�s i Multaperomnemmodum. Etpn'man'umquidemil-lud cit, quod �lis cr�dita funt oracula Dei. Quid tum enim fi quidamnbsp;fuerunt increduli f Num incredulitas eorum f�dem Deifaciet irri�nbsp;tam C Abfit. �m� fi Deus uerax, omnis autem homo mendax, quem�nbsp;admodum feriptum eft : Vt iuftificcn's in fermonibus tuis c�m iu�nbsp;dicaris.
P � T J}ttcufique ^po�oltts contra Tudaos^ 'gt;iitque euincat hos quoque i��^' ficatione perfidem in lefium Chri�um optes habere,euidenter probauit eos nequepernbsp;gern nequeper Circumei�onem iti�ificari: quia Legt non obediant, neque etiam id pf^'�nbsp;fient,quoa Circumeifionefigurabatur. T)enique quot;y/t infilentem illorum confidential fi'nbsp;tis reprimeret, eosgentibus nihil prafiare oftendit, eb qubd[udaifimus non in externa profefii^^*nbsp;attt fignorum yfiu confifiat,fied ijspoti�imiim, qua his adumbrantur. Qpo loco doBrina general�^
proponitur,hodieetiam eos firuflranomine Chrifiiano amp; Ecclefia Sacramentisgloriari,quip^'^ fefiioni fiuamintislre�ondent. Hisautem interponiturmododigre�iuncula,quaqua�ionibttenbsp;curritfi�ueobie�ionibtts, quas amp; tunc aliquimouebant, amp;hodie multi mouent, quando per finbsp;uangelt] do�rinam humanaiufiitia Jupercilium deprimitur. Etin prafinti quidem de dual�
06ic(3ion�lMgt; quot;Prima ludxorumeS^,quiita bancproponebant,yt Paulusnontam ingentemipfiorum,q�fi daorumdefuis inipfitm Deumdniurius 'Tiideri pofi�t. T)icebant enim: Qua ergo eil^prarogatlualudaii aut �nbsp;prarogaiiuis ydUcas circumcifionis i� Quafi diceret^ Sigentibus reliquis aquamur, imprudent amp; iniqutts i� �nbsp;quareittium. cabitur Dew, qui amp; hac frufira infiituit, amp; gentem nofiram ceremonijs inutilibtcs atque t�nbsp;cultu grauauit. Ita '^erb folent,qui fiolis externis addiili,horum fidutia efferuntur. TanfUt�nbsp;nim �bijp�s tribuunt, quot;vt fieabfique manifefia Deiignominta abijciaut damnari nonnbsp;trentur. Ethodieinter Chrifiianoseiufimodiyocesaudiuntur,fiquando Eurcise!si� luda^rUfi .nbsp;tneliores ejj� dicimus eos, qui nomen Chrifii morum licentia atque impur it at e prophananttnbsp;enim illi prorumpunt. Qmdergo Chrifiiani babent quopra alijs ornenturi' quid ergo prodeiCnbsp;ptifiniiS quis yfius Ceena Dominica f qua pradicationis Euangelica ytilitas iquot; Erufir� .nbsp;hac omnia infiituit Deus iquot; aut num Ecclefiam inutili labore atque impenfis Jup^ruaco�nbsp;grauare yoluit i' Sed audiant omnesifii Paulum, qui ludaisbreuiter refondent ait:nbsp;per omnem modum, amp;c. Id'verb ad primum membrum deprarogatiua ludaorum referri dfinbsp;ytex Graco 'vocabulonsoJe� ap^aret, amp; qubdde Circumeifione eiusque quot;V�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
\
-ocr page 121-K O M I L I A XII TI�
fre^rtam in�ifuit. ^unc enim in genere de dignitate loquitur, qua Deits ludaot prte alijs gentihu^ firnauerat,amp; hancntultifltcem e�eo�endit. Ide tarnen omnia enumerandoferbo�or fieret,quod ludaorumdi^nbsp;l^raciguum erat in medium adducit,dicenst Et primarium quidem illude^^,quodiUM cr�dita fitnt ^nitiK.nbsp;eracula DeiJta 'verb dicere 'videturt Etfi nibil haierentpratereafynum hoc illos amfifiim� commend are poterat,qubd fitaoracula Deuiillts credidit, Oraculorum autem nomine intelligit pro�nbsp;tnifiiones aternee fialutis amp; humante redemptions, qua in Lege amp; prophetarum lihrts, ceu tabuldtnbsp;infiruments publics continentur. Dicuntur ha His cr�dita efie, quia eas apttdillos Dets quafinbsp;de^ofiierat.Scimts enim Abrahamum quot;in eum finem ab Ulo eleilum,amp;ex Chaldaa in terram Cha~nbsp;naan euocatum fiuijfi, 'Vt cum eo fialuts �foedws infiauraret, quod in diluuioprorfis abolitum (�* w-ttnUum e�e 'videbatur.Deinde eiis po�eros ideo ex �gypto liberauerat,eir inter eot rempub. atquenbsp;ficerdotium,adeo^cultts feti federn con�ituerat,quo facilitsamp;firmitspromi�ionet i�a inhomi-num notitia amp; memoria conf�ruarentur^ Deniq^ ludaos in�ar �conomorum e�e quot;Voluit Dets,quio-racula fua in alijs quoq, gentibis diuulgarent. Qwd initio quidem per Abrahamum,Ifdacum, Ta-tobum amp; Tofiphum non fine fru�u faTlum fuit,quando incerts fiaibts hinc inde quot;vagantes,multosnbsp;tn Vert Dei cognttionem adduxerunr� quot;Prophetarum quot;vero temporibts confi�t quam plunmos lucri-fa^�os fiuiffi,qui quot;Velip�sdocentesaudiuerunt, quot;Velab ipfis feriptosf�rmoneslegerunt.Sedamp; exilijnbsp;^abyLtiid hic praclarts quot;vfis fuit,quodper ludaos hinc inde di�erfbs quot;vtri Dei cognitio long� la�
^ertottim Orientem propa^ata fuit : in quo pra alijs eluxit Daniels amp; fbciorum, Nehemia itemTMardochei,Heftera amp; fimilium indufiria,Quos fuo temporefiecutifimt Apofioli,qui(yt olintnbsp;pfopheta fradixerant) �^n egrefii quot;verbum Domini in toto orbe pradicauernnt. Puit hxc notenbsp;'^ulgars ludaorum dignitas,quam in ills Paults libenteragnofcit, quot;Vtefiendat, Deumnihilcutnnbsp;temere amp; inutiliter egiffe,imb luculentum eleblions ipfirum fruTlumpa�im con�ici,etiamfiip�nbsp;^^^nitatem hanc propria malitiapro�ituer int,amp; reliqus gentibw fimiles faHijint.Et quod ludatsnbsp;bic re�ondet Paults,hoc Chri�ians quoq^ refponderipoteTf^,qui('Vt fiupra diximts)nuda nominsnbsp;P^ofe�ione elati, ipfi Deo iniuriam fieri putant,fi qus eospropter incurabilem malitiam Tudt�s amp;nbsp;'ddurcs �miles,'Veletiam dereriores,efiedicat. Li�e enim ideo euacuaturnomins Chrifiianidigni-^�*^,neq^ fua eripitur authoritas Ecclejta,qua amp; Euangelij doTlrinampenes f� habet,amp;falutspronbsp;n/iifiiones regniq^ c�loriim my�eria inter eleTlos di�enfat, f ludas contumacibts amp; ingra^
non profuit dignitas ilia,qua in fils eleTls elucebat'Jta fils ijs falutars e/� Chrifiiani nomins if�rogatiua,quihuiuiprofe�ionireip(are�ondent.,A.t fimul obferuabimtshocloco,qubd ludao-laudes celebraturts Apofiolts, non ea comm�mor�t qua ipfi fecerunt,fidqua Deusin illosexnbsp;ppatia contulihEtenim poterat Abrahami amp; aliorum patrumperegrinationes labors amp;periculinbsp;�tnas,adhac eorundem fidem,confiantiam, quot;viTlorias amp; alia huius geners recenfertt Sedita am-fiius fu^erbiendi occafionem ills dediffet,qui iam antea confidentius cotra Dominum fife e�erebat,nbsp;ipfum ergofontem omnium donorum illos deducit,'Vt intelligant,dignitatem qua alijsgentibusnbsp;^^�^flentfpfs ex mera Dei gratia obtigiffe, quam modefi� amp; humiliter agnofiere debeant,ne Dei o-infilentia offendant. Qffi etiam ipfi Chri�us refpexit,quando illos Abrahamopatre glo-^^�^^iprohibef,fimul^hortatur,yt quam ipfe nobs confers Ubertatem fidecon�antifiifcipiant. De-ffi hoepbi diTlumputare omnes homines, amp; quoties altius quid de fimetip�sfintire incipiunt,moxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
* ^^d^pofi olifibijpfis occinant.Quid habes quod non accepersTQubdfi accepifli,quidgloriars quafi ^on accepers f Deinde hocquoq^ obfiruatu digni�imum eL�, quad ex infinits Dei benefieijs, qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuela�
g(ntem ifiam ille contulerat,quot;Verbi reuelationemfiuepromi�iones adducit,quibus totafialuts no- nbsp;nbsp;maximivnt
Jfiie ratio continetur.Elif enim hocfiummifattors amp; amicitia filida argumenta,fii quern quot;Volunta- gratia Dei are fioflrx eir confiliorum omnium conficium fiacere dignemur. Chri�us equidem hoc indicia probat, gwmentwm,nbsp;Je atjcipulg^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;figrfiO}-um,fidamicorum loco habuiffie, loan. !�. Eb aucempra�antiuselfihoc di-
uini amorts tefiimonium, quod non de rebus fiuperuacanes amp; inutilibus ,fied de ijs nos per quot;verbunt fiium certos fa�t Deus,fine quorum cognitione fialus nofira confifiere non poteTl^. ideaprophera e-tiam hoc beneficiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lij^ pradicant�Dauid cert�populi ludaici dignitatem commen-
daturts exclamat : Llotts in luda Dets ,praclarum nomen eus in Ifiaele, Item : Lluntiat quot;Verbum fiuum [acobo,amp; d�cr�ta fiua atq^ iudicia fiua Tfira�U.Llon egit ad hunt modum cum quot;vlls genti�
f 3
-ocr page 122-c'a P. in, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS.
lufiamp;c. �PpiLyCi. amp; ^4-7'
fromi�wnes �(tleftadataSy^ritttum ^iiaji locum oltinet^^u�apudIp' legitur: Ego(ait T)ominw)hcc f�dm c�m cii panganiySpiritui mcw qui�pertee^tnbsp;amp; '^crba mcA qua iujerui ori tuo, nunquam rec�dent de ore tuo^ neq^ de ore femindt tui, neq, de effnbsp;uepotum atquepronepotum tuorum,dictt Vomiutu-,porro in fempiternum, ^gneuit hoc bene�eiitt^,nbsp;prjmitiua Eeclefja,quAndo qui ex gentibw ad Chrijlum couer� erant, ludaorum populum maxif^nbsp;ficerunt,quod exhoeprodijj��cirent ^po�olos, quorumpradicatione ip�in yeritatte amp; falutds O'nbsp;gnitionem adduHifuerdt.Hinc ilia yiiee�ib�dia � quot;^lacedonibui t^�chiuti mi�a Hiero�olymatihnbsp;yt labor antibut in ludaa fratribui �ubueniretur, Faciunt ifla adferbi quot;Dei commendationem, ddnbsp;�mul Ko�ri �eculiingratitudinem arguunt: quando pleriq^Ferbumhoc�ecur'enimMContemnunhnbsp;multi ettam oderunr^amp; ho�iliterperjcquuntur.Funiuit olim in ludtcds ingratitudinem i�am Tgt;ef^nbsp;horrendtsmodds^amp;ynacum yerbofuoomnem dignitatem atq^ benediBionemab ill�abfiulit.'El'^^nbsp;quam ergo impun�ferent quicunq^ illos hodie imitantur,Sunt enim eiuffauore etproteBioneprot�^nbsp;indigni,qui ilium in yerbo�uoloquentemaudirenolunt,
Litera obitdlio gentium erat, ex quibu^ multi ludteos it a oder ant,Dt nihil ferre po�ent, quodil horum commendationem diccbatur^Itaq^ folcbant i�t quod modo djxerat Faulw itaexcipere'F'^'.nbsp;Gentiumobie.gt;' temurquidem hidaosclim egregijspromi�ionibusatq^dondsernatos fu�e,�imul quot;^erb fetmusnbsp;ftio centranbsp;nbsp;nbsp;promi�ionesfolds credeniibus e�e falutares atq^ ytilesFludaos autem incredulos amp; contumaces
�^**�^* per fui�e,non 'yteteres modo hifloriee te�antur, fed ip�rum mores inprafenti nimds aperte probat' Ergo non prodeSf^ illds dignitas illa atq,gloria, qua illos �Dew olim donauit.I�ds modo per Frae^'nbsp;cupationem Apoflohas reffondet, eir quod illos didluros feiebatpr�uenit,dicens:Pduidtum � quidu�^nbsp;fucrunt increduUdFLum ineredulitas eorumfidem Dei facietirritamde^rc.Duobus argument�nbsp;confutat, qui ludaorum dignitatem ediof� 'nellicabant. Frimum esf, quod ineredulitas i�a tion �'nbsp;mnibuicommunis,fedquomndam modbfuerit, quorum contumacianondebeattoti populonbsp;e�e. Et quamuds pltro�p^ in culpa e�e feiret, extenuatione tarnen ytitur, ne nimium eos exacerb�.nbsp;quos natura irritabiles,amp;iam anicapbi infenfos e�e feiebat.Interim yds argumenti in eo edf_,qt('^^nbsp;nunqnam defuerintpij amp; fanEi aliquot,qui Deipromi�ionibus crediderint, amp; quos Ule exgri�^�*^nbsp;peculiari �eruauit, yt feminarium e�ent Eccle�a ex illds enafiendaA oient hos propheta,quando quot;nbsp;regno Chri�iyaticinantur, reliquias yocareper quot;^etaphoram , quam �cladibus bellictsautn^^nbsp;fragiis,yel etiam incendijspublicds defumunt, Kt enim inpralijsplerunq^ aliquiferuantur,licetnbsp;ior exercitusparsc�datur,t^ ex naufragijsatq^incendijsfer'ealiquienatantatq^ euadunt,ali�^^'nbsp;fer 'epereuntibusdta fore docent,yt et� ludaorttm gentem Deus repudiet atqj excindat,fempef^^'nbsp;men futuri�nt,quipremi�ionibi(4 eins credant,prieceptds obtemp�rent,^ itafalute in Chri�op^'^.'nbsp;mi�a�uantur,adeo^ yeri ludcei �nt,qualesmiperinfine Cap,2.,defcrip�t. Tales fub Chri�t^�^'nbsp;uentum fuerunt J^charias, Elisi^abetha,Simeon, ^Annapropheri�a, Iofiph,�Mariaamp;nbsp;plures, quos regnum Dei magno cum de�derio cxpediaui�e,Euangeli�x te�antur. Pdd�bus po�.nbsp;acee�erunt A.pQjloU,llt;Licodemus, lofephits Arimathajts,mulieres Galilixte,La;{aruscumnbsp;lus. Simonieprofus,.gehens,amp;aliquotmilliaeorum, qui per .Apo�olosadChri�um conW^nbsp;funt,yt Lucasin Adldsperhibet. Ferhosergo yettisilla ludaorumdignitas feruatafuit,quat!^nbsp;Horum ineredulitas atq^ cotumacia impibprophanauerat. Debet autem ex hoc argumentogene^^^nbsp;Multoriwft int'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admonemur,multorum inobedientiam at^impietatem nonfraudie�epijs,et�^
pietiunonfrait puueiores amp; quoad huius j�eculiiudicium,contempti amp; obfeuri �nt, Qui Lege l�eHpijs,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefilijparentum cu^ ..m luant,nunquam patietur,yt propter impiorum contumaciam pij amp;�d^ �
fuicultoresab hareditate falutds excidant. Edf^hoeprobatum in�nitds exemplds ab ipfa reruin�^^ gine. Sic Floancum fuds �eruauit Deffs,cjtm omnds caro yiam �eamcorrupi�et, amp; jdeodilui'-f)nbsp;quds mi�re fuffocaretur. Sic pereuntibus Sodomds, Lothus eua�t educentibus eum angelds,nbsp;eumy�tn Dominw emiferat. Sic reliquds patribus non ob�itit communis illa omnium.nbsp;tmpietas, quo minwcumillds Deus falutdspcedusin�auraret^Et po�ent huiusgenerdsinuuf^'^nbsp;alia recenferi,qu(edocent iu�umfua�deyiuere,et�alij omnes in�a incredulitate amp; malitiut^^nbsp;gni funt,pereant. Elf, h�c con�olatioe�icaci�imaaduerfusfcandalum,quodexyniuerfaliho^^�^^
-ocr page 123-H O M I L I A X I I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34
Minima enafcitur^ Solent emm huitts exemplo multi alripi in fcelerum focietatem, tfuia tnetuunt-j� ^e^uicquampietati operam daturas efje^eo quodfihi quoq^ cum impijs futs fereundumfit^quando fuinbsp;^udicij rigorem T)eus exeret, '^iemmerimus ergo 'Deum non rmntts omnipotentem qu�m �ufiumnbsp;etgofitos feruare '^ultyita in extremis quaq^periculis rationem facile inuenit, qua illos com-^^ni mundtpereuntis exitio fuiducat^ Comprehendit do^rmam hanc Ifaiaspaucis'verbis ,feddi-^'^is, qult;s in omnium hominum auribus e�� animisperpetuo fonent : Dicite iufio^quod bene Uli erittnbsp;fiquidem fru�u fudiorum fuorumfruetur.nbsp;nbsp;n autem impio malo, quoniam fecundum opera ma-
^ittumfuarumrependetur eUamp;c. If(,^^cap.
Sedalterum quoqj^pofloli argumentum yideamus,quodex'Deinatura defumptumpaucis Uominumit?-'^trbiscomprehendit,2d.um (inquit) increduUtaseorum fdem T)eifaciet irritamf Interrogatione creduliusiugt;' '^titur^'Vtfortius feriat aduerfanorum animos amp;idec) etiam abominantisparticulamfubijcit-gvtnbsp;^Jlendat,� Vei natura nihil tam alienum ef 'e,quam ejuodilU obijciebant. Argumentum ita formarinbsp;poteritiSi Veifides atq, yeritas ab hominum atithoritatependeret, irrites omnino effent promi�io-ludais datee^cum horum pleriq^ incredulifuerint.At Vei fides exfemetipfa conflat-^neqj alteritts �nbsp;^uthontate nititur,E-rgofirtna e�r ratafimper manebitpromi�ionum eitts quot;pentas, �^Atnorempro^nbsp;bat duobusfcriptur cet ejlimoni} s, 'Pnmumjtc profert: Imo fit Veus quot;perax^omnus autem homo men-
�^i'ditwautem Vewyeraxpartimqubdyer--
eius effe'ilufemper coniun^um eSffficuti in creations mundi apparet, ybi quad dixit moxfa-
fuit'.pci'gt;'^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pe^p^fuo durat^neq^ ynquain mutatur, Eerbum Vomini (inquic
V^ias) manet in ceternum. Ex eo autem fequitur, quod promiffa fua fideliterpra�et,neq, eosfiallat ^uicunq^ illisfidunt, E contra omnis homo mendax efprimiim quia naturali quadam inconfiantianbsp;fi^tur, qua fit quot;Pt quod priits inflituit mox mutet, amp; quot;pix quiequam in fuis confilijs frmum aut fla^nbsp;^ilehabeat, Veinde quod quot;pel non meminitpromijj�rum, quot;pelaffe^ualioabreptuseaprafiarenonnbsp;'^^lt,autfi maxime quot;velit,tarnen pr^fiare nonpoteSf^, t^Iccedit his quot;panitas innata, qua ft yt tamnbsp;no�rPs qu�m aliorum figmentis magis qu�m yeritate dele^emur t, cuius argumentum euidens elf^nbsp;quod pleriq^ poetarum fabulas amp;fii�asm�rrationes hifiorijs yens amp; fide dignis prtsferunt. Quibusnbsp;^dde malitiam, quayelnoftra yitiaaflut� amp; fuco malo tegere yeletiam fitb amicitics prcetextttnbsp;alijsnocere cupimiis, Eerifime ergo i�ud�iritus fan^us pronuntiauit, quodomnis homo mendaxnbsp;fit- Ham etfinon omnes ailu mentiantur, potentia tarnen (yt ph^fici loquuntur) mendaces amp; natura admendacium procliues fiant. Elf^ autem multiplex huius diSi y fits etiam extra prafen-^ttnhancdiffatationem.Erimo enim docetne ylHs hominthus fidamits , imb ne nobis ipfis quidem^nbsp;fidyni fit Veo, qui yeritas ip fa elf^. Quod yt in quouis negotio, ita maxime in caufa fidei c��nbsp;^tligionis obferuari debet, ybi multi abhominum authoritate dependent, amp; y el principum ediHisnbsp;ifttndum, yel patrum amp; Conciliorum decretisfiandum effe clamant. Qpid y erb in regni Vei my-Jterijs certiaut yeriflatuent, qui quoad fiiam natur am amp; efentiam non aliud qu�m homines, amp;nbsp;P^'^^ttdemendacesfunt.^ Quinpotiuseosaudimus,per quos Vei�iritus olim locutus ell^, amp;quo-
authoritas diuinis tefiimonijs elf, confirmata 1 In externis quoque di^i huius memineri-hominum promi�is autf�der'^itsfidamus, fedfalutis (fem omnem in Veo habeamtts col-^tatam, Hecenim temere per leremiam Veus pronuntiauit : HlalediBus qui conf dit in ho-^tne,^ carnem facit brachium fuum. Vocemuritem,non debere nos o�endi^fi abhominibus falli-^ttr, Qjfi^g^iim alliud agant, qui natura yani atqUe mendaces funt I �Prceterea Vei bonitatem mc diUum nobis commendar , qui cum yeritas amp; iuflitia fit, nobifium tarnen federe con-^ngt amp; communionem habere dignaturqui mendaces amp; iniu�i fumus , Vebemus autem innbsp;f tw Ponfyderatione ita yerfari. yt innatum nobis yitium agnofeamus, deque Ulo corripendo (b-pette cogitemui,
fi^J^^^^^feriptunc locum ex 'Efalmo qi.producit,quoadulterijpeccatum Vauiddeplorans amp; LCCtti PfiiLff et mtfericordiam inuocansfnter alia a�t\Et iuflificeris infermonibits tuis ciirn iudicaris. ludicar'tnbsp;Veus ,quando homines in iudicia eins curiof its inquirunt. Senfts ergoeii^, Veuntinbsp;fi i femper con�are,neq^ ynquam promifafaller e, y tut homines interdum ab officio fuo exorbitent,
f 4
-ocr page 124-CAP. II r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS,
Im'otam lominuwferfidia ^iniprolitasfi^tmeita lalefii^larefo�if^'Yt hacfotitn^f^' cat�no�rif tllu�retur. Id autem Dauidii exetnplo^robatur. Is amp;prcmi�ionuni amp; bene�cio^^^nbsp;T)e� mMimbr tttrpi�imepeccaueratj^uatido rix '�vxanem adulteriopolluera^ amp; admi�titn�d�^nbsp;mariti indigna cxde tegere conalatur, non fine manife�a diuini notninis prophanatwne.
^am ita in Jetnetipfo agnouit,yt diceref. Tilifoli peccaui,id ef�, adeo turptier beneficia tua prof�* nauif�duf tuum yiolaui yt ^uamu� in hommes quo^^ iniurius fuerim multtf modts^ea tatnt^nbsp;omnia pro nihilo duci po�intfi cum eaperfidia dr ingratitudine confier antur^quam in te comi�-tu 0 Deus hoc it a fieri pajfits es, 'tgt;t iuflificerls infermonibus tuis ciim iudicarts^ ideii^s'^^ omnilgt;i^gt;nbsp;^ui in te amp; indicia tua audaciw inquirunt, con�et te iu�i�imum iudicem amp; fidelem tuarutnpf^'nbsp;mi�ionum quot;yiindicem effe^ quandono�raperfidia tenonpaterisyinci,^ub minus illasprx�es-,^^;nbsp;Pduodergo Dauiddepromi�ionibusfibi faHis dixit quot;Paulus fuo in�ituto accommodant adotfi��^nbsp;Dei oracula extendit^qua ilium apudludaos depofui�e modo dixerat.) amp; ea�emper rata at^j�'^��^^nbsp;fore te�atur^adeb yt illorum yitia illu�randx potitts yeritati diuinxferuiant, quando is nthtlott�'nbsp;nusfidem fuam conflanter feruat.Poterat hocplurimis exemple demonfirarildam fi ab ip�nbsp;hamo exordium facias, nullum feculum fuit, quo non manife�o aliquo indicialudaorum per��nbsp;amp; ingratitudo fefe exeruerit^^ttamen y er ax amp; confiant inpromi�is fuis manfit Detts^ amp;nbsp;uis tandem repudiatis illis gentes in feeder is fui J�cietatem yocarit^reliquias tarnen illoru�!(�^^^^'nbsp;per diximus)feruauit,yt cum iufiitiafimul yeritatis dr bonitatis fux exempla xderet. Debetnbsp;tem loctts ifie ita � nobis confyderari, yt ipfi quoq, in peccatis nofiris amp; hor urn pcenis iufiitiam�f'��nbsp;amp; yeritatem Dei agnofcamus�llam qnidem,ne contra eum murmuremus � hanc yer�^ ne defii^^'nbsp;mus in tentationibus confcientix.St emm peccatumfatearnur, amp; Deigratiam imploremusperbefinbsp;Chrifiimeritum ,ille iufiui amp; fideliself (ytloannes inquit) yt remittat nobispeccaranofi^��^nbsp;�mitemurprxtereaexemplum Dei, neipfiquoqj nos hominum ingratitudine amp; perfidiapatieif^�*�^.nbsp;fuperari,qub minus erga quofuisfungamur charitatisChri�iana officio. Excitet htc nos itnprigt;�^nbsp;Jefu Chrifii exemplum,quem cum incurabili ludxorum ingratitudine quafi ludatumfni�e�i�^^*nbsp;�ynyelaliquos ex publico gentisilliusexcidio feruaret. Huius ergo yefiigijs fedulbin�fianut^^^nbsp;fimul certa nolisfit jalutisfiducia in illius merito, qui ciirn ipfafit yeritas,nos�enofirafalllnbsp;patietur.Illi debetur benedidiofionor,gloria amp;potefias in xternum,Kgt;4men,
� O M I L I A XV.
Quod fii'niuflitia noftra Dei luftitiain commendat, quid di'cc-musv Num iniuftus eft Deus,qui I'nferatiram f Secundum hominem loquor. Abfit. Alicquiquomodoiudicabit Deus mundum�tenimf�nbsp;ueritasDei permeum mendacium redundauiti'nglonamipfius,curnbsp;amplius egout peccator ludicor Vnonpotius diciiur(quemmad�nbsp;mod urn de nobis male loquuntur, amp;ficut quidam aiunt nos dicere)nbsp;Faciamus mala,ut ueniant bonafQuorum iudicium luftum eft,
EEfi animalis homo non percipiat^ea qua funtJ�iritus Dei^ ea tarnen e^ illiusprafietnpd'�^^ temeritas, yt nonmodo nouas de fide religionelegesferai, yerumetiam aternis diuiniefinbsp;pientia decretis amp; yerbis Dei dijertts oggannire non yereatur. EIl[, hac quafiionum abfurdi��^^nbsp;rum caufa^quibus religion is negotium perfeplanum arq^ fimplex quouis Labiryntho intricatil^^nbsp;perplexius redditur. Exempla hums mali in hifiorijs ecclefiafiicts pa�im occurrunt, amp;nbsp;hodie noceat ecclefijs humant ingenij ambitiofa amp; contentiofa temeritas non fine acerbi�imo ptof^nbsp;dolore experimur. quot;ELequitamenhisoffenfidefidei Chrifitana amp;fcripturarum yeritatedubdp�^^nbsp;prafiatpriorem huius C'ap.partem diligenter infiexiffe,qua exemplum continet,quo docemur,nbsp;oUm apofiolis docentibusfaditatumfuifii. Defcripfit enim nuperPaulus ludaica gentis digni^^^^^-ofiendit Dei amp;promi�ionum eiusfidemfiue yeritate illorum incredulitate nequaquam ^bo^�.rnbsp;idq^ Dauidis tefiimonio atq, exemple probauit,qui licet graui�imtpeccaffetfDeum tarnennbsp;fionibusfuisfidelem amp; yeracem fenjitilmb Dei mifericordiam atq^ yeritatem eo illufirioremp
i
-ocr page 125-tt o i� � L I A XV.
JjQtninum d�liais Jett peccant non queat �iperari amp;ex(tngiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc excellent
^�ttna bonttatiipreconium, cuiw dtligens conjyderatio af�i^ti confcientijs dulct�imam confolatio-^exhibet.Ex eo autem tunc temporii notiam qux�ionem moueb ant quidam male feriati de pec-* T)ei gloriam redundantibtn : q^ua Dei iu�itiam in dubium yocabant amp; fcelerum licentianbsp;y�aspatefaciebantt Earn 'Eaultn et� ad�tx tra^ationts in�itutum non multum faceret^ innbsp;f �nentt diluit ne quts fcrupulia in �mplicium amp; infirmorum animis htsreret, quorum fidesfacilenbsp;y-tctari poterat, Etfuo exemplo y�rbi adminiflros dQcet,falutis do^lrinam ita trail art debere^nbsp;diligentifiime.^ qux inftrmioribuialiquodficandfdumprteberepojfitntX nequenbsp;^ttdiendos, qui nihil non difiimulandum efifi arbitrantur, 'Vtomnibits hominibm fefe com�nbsp;pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facilesprtsbeant. Diuidit yerb quafiionem hanc lApofioltts in duo membrUi de quibttsfin-
ex or dine dicemus.
^h^titnb aduerfariorumperfimam fufcipiens ingenere proponit,quodilli adpracedentia obijcie- nbsp;nbsp;nbsp;pttniri de-
iniufiitia nojira (inquit) Dei iufiittam commendat^ (id elf,afierit,confirm�t amp;fia �^^usD^eTdo �^^^wddicemits f Hum iniuflu^ elf Dew,qui inf�r�t iram,idelf, qui nobls peccantibus ira-hominum peccatapuniatf Argumentum hlsyerblscontinetur huiufmodt*,nbsp;�^�^d^dluflrant�,eanullo iurepuniri debent autpoffunt, Atqttipeccatls sioJlrlsDeigloriamtllu-^��'imodb confiejfitses,quando in illls eitts yeritatem amp; bonitatem elucere dixifli: Eadem ergonbsp;nuUo iure pojj�nt t amp; per confequens, iniuflus amp; iniquitsfuerit Deits ,fi Ulis irafcatur, aucnbsp;x'nbsp;nbsp;nbsp;aliquampeccantibus infer at Apparet argumentum hoc probabile primo intuitti,atfi pro-
)�^l^iciatur,paralogifmut elf accidentls, quot;Peccata enim hoc minime ex feipfis habsnt, qubd illU potius in Dei contumeliam fiunt, quando ab ijs de�gnantur, qui y el ilium
^��^t^yel improbe cotemnunt atqj oderunt.Qubd y erb in Ulis elucefcit Dei iujlitiaffides�onitas aliafunt huius generis,hoc diuimeprouidentite opus elf.,qult;s pefiimls quAufiq^ rebus ad finer�nbsp;^piabuti confueuit.Exempla huius rei infinit a adducipofiiintAofephum obpreclarum yirtutlsnbsp;fat' fludiumfratres �tAadianitls yendiderunt,non yt ilium ad honores eueherent, fed yt odianbsp;inaduerfus ilium conceperant. At eaoccafioneilium Deus (yt TfaUtoq�egitur)nbsp;ji^^pptumpramifit,perq^ omnlsgeneris affiiHiones in fummam dignitatem euexit, yt feruarettnbsp;fit ^f^leum. Elaret ergo infratribusparricidij culpa, cir propter hanc quoulsJupplicio digninbsp;laudem mereatur Dei fapientia,quiimpij confilij euentum deditfeli-q^'fi^dem referri debet quod infilij Dei morte accidit. Quls enim nefeit in hacpoti/lim�m eluxijj�nbsp;ftpientiam,yeritatem,omnipotentiam, ytalibiprolix'edemonflraui-p^^Js^^yerbproptereaextraomnem culpam amp;p(�na indignos fuiffe dixerit Sacerdotes, ludam^
^^^'^em,niUitesamp; totam ludaorumgentem, quidiuiniconfilijprorfus ignari,hocynumlfie~ fii�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyrannidem �abilirent, autpriuato commodofluderent, aut im-*
quotip^^'vetera exempla comm�mora,quanda quot;VtHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quie his pojfitnt fidem facere I Ergo turpiter nimls errant, qui eiujmodi argumenta
^ui 'Velpeccandi licentiam inuehant,yel fuam culpam in ipfum Deum deriuent. ffiup^ qtioque amp; �mililibus appofitifiimls probarunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentis efic dixerit
opera medici re�itutus � ilium fibifeiens y �lens iterum accerfit, yt medici Offj^ omnibus commendetf Qulsitem helluones amp; concoHoreslaudet fife idea bonafuanbsp;^utisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicant,yt qui opulentiores funt inde yberiorem habeantbeneficentits amp;liberali-
�lt;^lt;^q�onem f At quid aliudfaciunt,qui fuafcelera per Dei prouidentiam amp;gloriie tnouentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^oufantlDebentauteminhorumnumerocenferi,quifimilesomnino quxfliones
nemopiKsfuperuacaneam effecontendunt,imbyituperiodignam ,eb qubddehls multos It debeat,qute ad gloria Dei illu�rationemfaciunt^ Et quia huius farina difiutato-^fccatlsacnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocfeculum nofir urn,tenendum elf probe quodmodb diximus, non debere
^'��^fenti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonitatls amp; fapientia diuina opus elf. ALtquamuls ifia diHinHio in-
fj�ptftauit r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finem imponerepoffet, Paulus tarnen non direUb reffiondendum
conhd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agit,yt rei indignitatem mult Is exprim�t. E�tf huius loci do^ri�
D^^fratu digni�ima.
-ocr page 126-CAP. III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T, AD ROMANO S.
C^�jiiones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trifno,ne qtiis qux�ionem hanc ex �gt;iritu fanBo fro^natamputttret,per Tarenthe�m interft'
eiufmodi homi rit:Secundum hominem lotj^uor. Ide^, qua�io hac non �iricumfangum auchorem hahet,fedhu' figmentum ef^iamp;proinaeapudfitniorK iudicijhomines, qui yerafietati afiueuC'nbsp;piunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rant,non operofia confutatione opM habet. L4t hoc dicer,do humanam fapientiam amp; quot;pniuerfium in'_
genij humani acumen quot;pno 'perbo iugulat^ amp; nihil admittendum efiedocet., quod ex nofiri cerebrt ficrinio profier tur^quando de diuinisnbsp;nbsp;nbsp;ccele�ibws fiermo e/�. T^tionem huutsfient entice initio addU'
ximus, quod homo dum rationem animalem fiequitur,ea nonpercipit,qu(e fiunt fiirittis 7)ei, EtnO' turn e�^^quodap�dIfiaiam cap.^q. ipfi Tiettspronuntiat � Cogitationes mea nonfiunt cogitationtfnbsp;quot;pefircCyneque quot;pi� mecefiunt yiayeflrce, dicit Tiominus. Sedytc�li terrafiublimioresfiunt., itaeX'nbsp;cedunt yice mece yias yefiras, cogitationes mece cogitationes yefiras. Quod'pnumfii probe obfiet'nbsp;uetur,fiufificiet multorum erroribus confutandts, qui �Diuorum intercefiionem, Jvlfificefiacrificiu^inbsp;operum noftrorum iufiitiam, amp;fiexcenta alia nob� obtrudere fiudent. l^uid enim omnes ifii aliudnbsp;afferunt, quam apud Chrifium, yt apudhuiicsfieculiprincipes, mediatoribut optu efifie, Chrifii ix�^nbsp;tneritum nobis non prodefifie, ni� nobtd applicetur, id^per �Miffiam commodifiimefieri,quce amp;nbsp;rumfiacrificiorum'pefiigia manifefiahabeat, amp; omnemmortis ipjius hifloriam adoculum repnt'nbsp;fientet prcsterea aliquo operefieu beneficia Chrifium nobis obfiringi oporteretlPtfiuam iufiitiam nob^nbsp;communicetiQpi^if^ rationespofiquamprcemijerunt,mox ea recenfient, qucs in Tapatu bonorum op^'nbsp;rum nomine yenditanturfieiuniapreculas conduBitias,ferias.,peregrinationes, chameunias, rofi'nbsp;ria,monachorumfraternitatts,cerea,fiufifitw.,cantum ecclefitafiicum, organorum reboantiumfiono^inbsp;amp; quce aliafiunt huiwgeneris. .At nos hcec omnia illosfiecunditm hominem loqui dicimus, neq,afinbsp;quam efifiefitmilitudineinter ifia amp; earn qua inficripturis traditurnofilrcefialutisrationem,c2f proif'nbsp;defialfia atq, erronea efil'e,neq, �pijs admitti debere. Obijciunt tunc Uli nobis 7atres, Concilia, Can�'nbsp;nes, D�cr�ta,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efifie negare nonpofifiunt,frufira Ulis tittuntur, adeojjfi'�
fieipfios indicioproduntjdum humanam authoritatem diuinceopponunt.
Ciuaflionesha nbsp;nbsp;nbsp;Secundo abominandiparticulamfiubijcit,Abfit.Qua docet,non modoficundum hominem
� chnflianis dici,fidplane impium amp; blafifihemum efifie, neq^ yllo modb inter Chrifiiance capita numerari debef^' ali�na funt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^afi diceret : Aaleatprocul hac quajiio, quot;Pt qua non rejfionfione ,fied detefiatione amp; abominati�gt;��j
dfigna ei^. Vr ckzw liberi bona indolis nihil turpe amp; inhoneflum de fitopatre cogitant, ne^ alies Ulo maleloquentes ferre pofifiunt: itapijsintolerabileeifi^, quicquidcum c�le/lispatrisignofni^^^.nbsp;coniunSlum e�e 'pident. Continet autem locus hic generalem do�lrinam,pios d quaflionibtts eiufif^^fnbsp;tot SS animis ah finer e debere,quibits Dei iufiitiaaut quot;peritasin dubium yocatur, aut eiufidemnbsp;filas'pileficit.Qualesfiunf.Cur Deus hominem crearit, quipeccaret,quem impeccabilem(fi�u'yitnbsp;c� dicam,�iv�n�^T�Toy) createpoteratl^Cur eius lapfiui amp;peccatis iraficatur,c�m iam inde abnbsp;no illius remedium in Chrifiopraparauerit f Annon alia faciliorab illo inueniripotueritnbsp;generis ab imeritu redimendi ratio!^ Sunt hac nimis temeraria,imo impiafiunt, eb qubdyniuerfi^nbsp;nofira redemptionis rationem 'Vellicant, cc�p infirmis cogitationes obijciunt non minus noxiasnbsp;abfi�rdas amp; ineptas.Curio/itatis yerb amp;audaciafimilisef^quarere,quidDeusfeceritpriufiq^�^^nbsp;Confejf lib.Ut cielum amp; terram crearetf Qsfibtts olim quendam ioculariterrefifiondifi^cribitAugujlinin*.nbsp;crtp.12.cr30. ficrutantibusgthennas parabat. At minime dubium eSfi^, eos infierorumfiupplicijs dignifisimosnbsp;qui fiiurrilifiuadicacitate Dei�.oriam amp; ab illo nobis tr adit as ficripturas laceficere audent.^o^^^nbsp;go in has intenti d quafiionibus eiufimodi abfiineamtts,oremus autem cum .Auguftino, quot;Ptnbsp;mer arijs ifiis fianiores cogitationesfiuggerat,ne incurabili audaciafibijpfis exitium accerfiant.
Det� �uf�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cater um ne omnem dififiutationem refiugere 'pideretur,propter infirmiores,tertio loco ratt�^
��f pcccrftrf. fiubijcit, qua Dei iufiitia aduerfitu omnes calumnias afifieritur ; Alioqui quomodo iudicabit mundum!^Sumitur hoc ex ipfius Dti natura amp; communi iudicum ofificioz amp;perffiicuitatis erg^nbsp;gumentum ita fiormabis : fi�emo nifi iufiusfit, iudicis officium poteifi^ obire. At Deus totiitsnbsp;di iudex eS^. Ergo idem ille iufiusfit oportet, amp; proindepeccata optima iure punit, l^idetur^^^^nbsp;Apofiolus ad Abrahami diClum alludere,quipro Sodomis interc�dons inter alia dicebat. Abfii^�nbsp;interficias iufium cum impio,fiatqfic impio amp;iufio*,abfiit(inquam ) abste.fib'um qui iudex ei�'^nbsp;^trfia terra , aquitatem nonfieruabit i� Et quia hinc argumentum petit Eaulits, quo
-ocr page 127-H o M t L I A X r.
foluat, fere al imfijs amp; genitbu^ prophanii oltjcielatar^futis ap^faret Jioc inter gentes^uoi^ yulgo recej^tumfuijfe^ yt �Deum mnndt tot�M iudicem efe crederent. Extant huwfententia te�i^nbsp;moniapa�im inpro�jantsfcriptorihits^ Hue enim referri debet quit quid de numinis quot;vindi^a^denbsp;ftents inferortm amp; ijs qute in hac yita feeleratts aduerfa aeeidunt.^ apudphilofophos legitur, Sed amp;nbsp;hifloriei belloruin tempefiates, clades,feditiones,famemdt�.em, amp;fimiiia � Dif immieti te�antur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
quando Uli hominum peceatts irafeuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnugds damnandifunt kodie, qui ciim Chri�ianidiet k
tgt;elint, Deum tarnen �ngunt otiofum amp; qui ad qutsuisflagitia eonniueat. Quia y era ille mundi to- \ tins iudexnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eer to nobts perfua�im�t, nihil nobtsfortuit um, nihil item prater meritum nofirunt
ticiidere ; amp; quamuts non femper manife�ts fceleribus iram Th;iprouocamin, certa tarnen illi eon-^ �at iudieiorum fuorum tatio, quibtts improbas quoq^ cogitationespunire, aut latentem in nobts eor-^uptionem coerceref�cqj feier a, qua in nobts enafcitura yidet, prauenire eonfueuit^ Quodfi re3:enbsp;tonfydereturdnfnitis qua�ionibus finem imponet^quibits infelix earo dolorts impatientia fuperata^
indicia yelltearefiel� Si enim ille,nifi iu�its�t,mundi iudex e�fe non pote^f^ ilium eert� �folio �o deturbant (quantum in ipfis e^)omnemq, eiua maie�atem extinguunt, quicunq^ ea dicunt-,quanbsp;^'^flitiam illiia in dubium yocant.
^t�mul hoc loco offeij fii admonentur,qui in magi�ratu funt conflituti. Si enim �Detts mun- ludices iuftiti� ^^ffiiudicarenonpotei^y^i� iu�itia ration�m habeat, quanto minui inter homines iudicum nomi- ftftderedebe/thnbsp;digni erunt,qui iu�itia regulam negligunt, amp;pro fuo arbitrio res omnes agunt f Obtinent qui-^�^plerunq^ tribunalia homines iniqiii, qua yelyiolenteripftinuadunt:, y el aliorum fauoreobti-�����f.' rnulti item reges amp; principes nafcuntur.K^�t ni� iu�itia �udeant nomen gerunt inane alfquinbsp;j 6* tyranni potiits quam principes aut reges dici merentur, Vf e?22�j nauta non erit, jui naui-^ndi art(fn ignor�t, nequefaber dici pote^i(^, qui fabricare ne fit : ita rex aurprinceps �ue magi-Jquot;^tuitiullomodo dici meretur, qui non iu�eiudicat ,amp;proindepracipuum magifiratjtsoffciumnbsp;^^�igit, l^idit hoc olim Elihu , qui cum lobo di/�utans, inter alia (yt Hsbraorum interpr�t�s lo-dlum exponunt ) dixit ; fdum qui odit iudicitim, regnabit f lob. 54. J?; ./ifaph prophsta innbsp;�jaltno 81, Eieum iniquos indices corripientem inducit hts yerbis : Qubufq�e tandem iudicabit�snbsp;facies impiorum fufcipietis,amp;c.^ Et moxfubditiEquidem dixeram, Esx �Dij e�ts,amp; yosnbsp;flij excelfi * .Attamenfeuthomines moriemint, amp;feutynus ex principib/ss (prophants ni-
amp; tyrannies ) cadet�� Quibusyerb� non ohfcur'e docet, titnli f�lendore nondefendieos, magi/lratu iniuf� amp; inique agunt. quot;^leminerint ergo,hac non nuda dignitatts,fd potius of-^omina[efs,qua adipfis condemnandosfuffeientts te�imonij loco ernnt,� prauds affeblibuafefnbsp;^��^t^fatiantur, yt omnia prater of�eium faciant.
^tdadTaulumredeamuStqui fecundummembrum infertexpo�tiondsloco, quo quodpriusin CaluMiiiaeo^ ^^tre dixerat , nunc ad fdem feu yeritatem promifionum Dei, amp; hominum yanitatem re- r(ngt;i,quigratianbsp;T^rfts yero in aduerfariorum perfona loquensait: Etenim � yeritas Dei per meum pradicatioitenbsp;'^.^^dacium redundauit ingloriamipfw ( id edf^,fimeayanitate amp; perfidiaillufratur Deiye-^�^^s,eoque magii elucet, quo plus caufa ille habet nobds promi�ft negandi ) curamplitis ego yt^ �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
fttcator iudicor,�ue condemnor f Quin potius illud concedimus amp;fatemur, quod quidam in nobds ^mniantur,quinosdocereaiuntfacienda e�f mala,ytyeniantbona d^ Ebiapparet, Euangelijnbsp;^^tinam illds temporibus inirife 'e tradudlam fuif e � calumniatoribtts, qui illam apud omnes in-qarn exofam facere conabantur. Quia enim falutem omnem gratuitds Dei promifionibus^nbsp;^^tt iocei^nt apo�oli, amp; has nulla hominumperfdia aut improbitate irritas fieri ant abrogarinbsp;P^Jje, mo iliapotius�abiliriaffirmabant, tnulti illos impietatds amp;perfdia erga Denmmagi*nbsp;furrili admodum Sarcafmo dicebant � Qmd nos ipfos excruciamus inutilinbsp;f^^l^^fiudio, cum Deus noflra perfdia magds honor ari po/ditnbsp;nbsp;Quin quod carni amp; mundo
f acet �acimus yt inde magnum illud bonum fquatur, diuina nimirum yeritatds illflratio.^ ^eumyerofinetn ifla dicebant, yt Chrifliana fdei dodlrina, nonmodbyirtutds �udium internbsp;^tnines ,yerumetiampietatem omnem erga Deum euertinbsp;nbsp;nbsp;extinguiprobarent. Ergo non no-
^tnaut infolensputaridebet,fietiam hodieeuangelijdoBrinamale audiatpropter calumniatores^
-ocr page 128-Iir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�N EPIS T. AD romanos
qui illam lon� operiita initnicam amp; �icentia fceleruM cattfam ejj� dicunt, quando humant /u^er�l�ifn depriminijn,nbsp;nbsp;nbsp;T)eigratMmr,ol!iiin lefu Chri�o exhihitampradicai^w. Hociffr�'
enim cliin Chri�o in faciem ex^rohrarunt phart�si hjpocrita, quando ilium helluonemamp;�^ tne�atoremyadhac�ociumpuhlicanorum amp; meretricum^atronum ejfe dixerunt. Etcerto confi�^^�nbsp;eos qui i�a nohds hodie exprohrant,hoc foti�imiim nomine euangelium odij�iquod^tccata lihe^^nbsp;gun, amp; totiiu hominis innouationem requirit qua nihil carni no�ra mole�ifM excogifarifott�'nbsp;Ea tarnen eil^diaioli a�utia, ytyirtutis amp;pietatisparrocinium�tfcefi�e yideatur, quandonbsp;ynum agit quot;y/t quot;veram Dei amp;filij eiu� cognitionem (qua yerx fietatis ynica cauja e^) ex hon^�nbsp;num animis excindat, Intolerahile'hoc olim yifum e�� Satyrico ) quod de yirtute di�utare aV^^',nbsp;rent^qui Curios�mulant amp; �Bachanaliayiuunt. At nos patienter ferre conueniti quodnbsp;fiUum eittsexemplum fecutosapo�olostuli�e�imtts.Doleat tamen^quodcalumniaseiu�nod^^nbsp;diuini nominis contumeliam redundare yidem�sxamp; qui in y erbt mini�erio yerfantur, illasgf^^^'nbsp;ter diluant�mul^fua�dei commi��s diligenti difciplina in of�cio contineanttne qua occa�o cal���^'nbsp;niandi aduerfari�prabeatur.Facithocpa�im Apo�olus magno�udio,inprafinti autem, qui^^^.'nbsp;(�s hic Icngiorem traClaiionem non admittebat^paucis yerbis calumniatores t�os retundit,nbsp;ait:Quorum indicium iu�um e^, T^rfiu yero indicium pro damnatione fumit, amp; dignosproߒ^nbsp;tiat^qui ad inferos damnentur, partim quod animos�os tarn impijs cogttationibus yacare pati^�^''nbsp;tur^quos fanCfis yerbi diuini meditationibtn deditos effe oportebat:partim yero,quodnon cont^^nbsp;talia cogitani�e,eadem in Chri�iantedoHrinacontumeliameuomant, ftmulq^multisalijs�fKnbsp;pietattsauthores.Foffumwnosquoq,fimilire�onfono�rosaduerfariosreprimere , qnosnbsp;contumacia cum Chri�o luClari yidemu^.Accufant Uli huncin euangelioloquentem, quodpecC�f�'^nbsp;licentiam inuehat, t�rfecuros omn� yirtut�s contemptores reddat, Sedfentient olim iu�umnbsp;e�e,quem nunc nequititepatronum e�e calumniantur:neqj te�ibw contrailles optts erit^ quando�'''nbsp;pria ionfcientia te�imonio damnabuntur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Konfadend� ftialuin ut �e�nbsp;niatbonum.
Habet praterea hic locus generalem doClrinam, nihil mali faciendum e�e^ yt aliquidboni iy^ enafcatur.Trimo enim non eapeccati natura eiif^,yt bonum ex�metipfogeneret^ Deinde^ etfi^!.^nbsp;quando benecedat quod� nob� mal'e in�itutumeSlfdlludtarnen nonno�raindu�ria,�ddiuigt;!�^J^nbsp;pientia �r bonitati acceptumferri debet, neq^ in no�ra manufunt rerum euenttts, i�jo quidnbsp;rum�tplerunq^ ignoramus. Adhacyoluntatem�tamyerbofcriptoreuelauit �Dominus,qult;enbsp;nbsp;nbsp;.
con�liorum amp;a^ionum omnium r�gula e�e debet. Impium ergo nimifq^ temerarium fueritt^^^. tuentus ex nobis ip�sfingere,amp; horum�e autpollicitatione Deiyerbum tranfgredi^quofolonbsp;amp; yerafapientiapraceptacontinentur.HabetdoHrinahacmultiplicemyfum,s��lati�im'ees^�^^nbsp;dipotei^. Quoad enim y it a communis a^ionesjmulta hocpratextu excufantur, quod magn�^nbsp;cwus boni caufa�nt.Sic qui non nece�aria cum impijs commercia exercent, hocfe ideofacere ^ti^'nbsp;yt illos Chri�o lucrifaciant. Alij yerofeeder a cum regibtts exteris amp; ex Ulis progerminantetf^nbsp;litiam mercenariam religionis apudexterosprouehenda�udio excufant^ '\lulti yfurariasnbsp;impo�uras,eir rapinas defendant,quod reidome�ieeenon aliter cofulerepo�int,ct�us curanbsp;Uteris feriopracipitur. 'Taceo nunefeedos illos amp; impuros, qui fort ationem amp; lupunaria p�\,nbsp;ferenda e�e clamanr., ne Sodomia amp; alijs longefeedioribus occa�oprabeatur. At omnibus f�^.hnbsp;poni debet Tauli praceptum, Hon e�e facienda mala^ yt yeniant bona. Et ciirn DeM lettio�^�nbsp;quoq^peceatis�.aspanas con�ituerit, nimis audacesfunt, qui in Ulis impunitatem�bipoUU^iii,nbsp;Deinde in religione etiam huius pracepti y fus e/� mult us contra eos,qui eodem argumentenbsp;tiones manife�astult;ntur,qualesfuntimaginum cultus,purgatorium amp;facraprodefunilts,lt;^lt;gt;^�Lnbsp;�o auricularis amp; alia fexcenta, quibus rude yulgus adanimorum deuotionem excitari,nbsp;inof�ciocentineriaiunt eos, qui gratia Dei amp; meriti Chri�i pradicatione fecuriores fierinbsp;iterunt. Solent ijdem Uli magnifi�e extollere bonam animi intentionem, amp; Deograti�imutrt fjfi'nbsp;perfuadent,quicquid^oria eitts�udio homines faciunt. At nos cum apofiolo dicimits^peccatK�^^^nbsp;quicquid nonfit ex fide. Quia yero hac in Dei yerbum re�ieit, ex quo folo depeKdet,exnbsp;poteS^,quod nullo Dei y er bo nititur, amp;proinde peccatum atq, malum eSf^, quicquidfine ilU^nbsp;thoritate homines in�ituunt, Hon faciendum autem ei^ malum^ yt yeniant bona. Eo�it
-ocr page 129-Quid ergo � Pr�ccnimtrsfNuUo modo* �ntcenim conftitinmu� S)C lud�os Sd Grxcos omnes effe fub peccato:ficut fcnptum eft : Nonnbsp;eft iuftus,ne unus quidem. Non eft qui intelligar, non eft qui exqui�nbsp;ratDeum. Omnes deflexerunt,f�mulin�tiles fadifunt: noneftquinbsp;exerceat bonitatem,non eft ufcpad �num:Sepulchrum apert�m gut�nbsp;tur eorum, linguis fuis ad dolum ufi ftint, uencnum afpidum fub laanbsp;b�js eorum.(Quorum os 2�^ diris amaru�cntia plcnu eft. Veloces pedcsnbsp;eorum ad eftundendumfanguinem:contritio SCcalamitasin u�js co-nimjSC uiam pacis non cognoucrunt. Non eft timor Dei coram ocu�nbsp;lis eorum.
CA P, II I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD ROMANOS
tionem,quam cum omri�bit��iominibM communtmhaleiant. y^^monemurita/f, Tau��exem^�oJ'^ homing cognitione non eaJJieBari ieberey^ua in nos Dew ex gratia confert^�edfotiw in naturanbsp;ruptionem^qtia in omnes homines ex �damo ceu iure hareditario,ei^profagata.Errant in hoc,ilt^^nbsp;�tn^loruexem^lfi abutuntur,yt yires hominis afiruant^amp; nos legifatisfacerefojJeeuincant.Q^^^nbsp;enim Uli fecerunt^hoc omnes hominespo�i affirmantzne^ animaduertunt^fanBos nihil ex�meti^�^nbsp;potuij�j�d�militercum alijs hominibw in peccato originis coceptos amp; natos�tif�(�cuti de�mtt'nbsp;i/fo Dauidfatetur) amp; proinde gratia Dei deberi ^uicquid in illisfraclarum amp; eximiu inuenitf^f�nbsp;Et huius dt�ipulos quoq^ Chri�w admonet^quando aitz Sine me nihilpotejlis, [temt quot;[lonyosf^*nbsp;elegiflis,�d ego yos elegi. Erufira igitur crtflas attollunt liberiarbitrij a�ertores, quando alijff^'quot;nbsp;rum iu�iriam comendari�entiunti amp;�bijpfis quoq^propter quxdam reSlefaSla blanaiuntur. Innbsp;nes enim homines dicitur,qnod no�er jdpo�olw quibu�dam Corinthijs dicebaf.Qi�dhabes quodm�^,nbsp;accepi�ifQuod� accepi�Uquid gloriaris qua� non acceperisf^ini�ri autem meminerint�iofߑ^1nbsp;e�'cynon �mplicitermodb�alutis'^iammon�rare�edaduerfushypocritas amp; propria iu�itia o�i^'nbsp;ta tor es peccata, amp; in nobis latentem natura corruptione arguerey^t amp;�bijp�s con�dere de�nant,^nbsp;�mul difcanty� quibus maxime�t ab�inendum ijsyqui�tlute con�equiDolunt, Etenim yiatori ilf^nbsp;�ujira mon�rauertfyni� eunde de aui� qucq^aamonueriszita non�u�ficiet rperam aterna �lutiff^'nbsp;tionem tradidi�e,ni� ea quo^^ cauere di�cant homines^qua ip�)s ab illa auocare�ilenv. Idea innbsp;gutione peccatorum f requentes amp; acres yalde olimprophetafueruntz quorum 'Ve�igia in nouo f(�^nbsp;mento loannes Dapti�a diligenter�cuttts Et Chri�sts hoc inter�iritw�mUiof�ciaprimi*^nbsp;recen�et,qaod mundum arguat depeccato, f[uod ilium per apo�olos feci�e^ eorum condones amp;�^^^nbsp;pta abund�te�tantur.ESZ euangelicus,quo doblrina amp; admonitiones omnescondirinbsp;tet�amp;�ne quo�rigebit quicquid in eccle�a agitur. Nam� ilium tollas, mox�torum operufni�'fi^'nbsp;tia e�eruntur hypocrita, reliqui'Teerb�ecurinimis quot;pna, cum yitainnocentiaprecesquQq^neglif,^�^'^^.nbsp;ad quas no�ra corruptionis�en�us nos quam maxime�oletexcitare. Errant ergo lgt;ehementer ?***nbsp;hodte peccata publice corripi noluntyatq^ eos modo pro yeris euangelij dodoribtts agno�unt,quinbsp;diloquentia ad captandum populi�auorem compo�ta omnium aures demulcent.
icriptitriscon^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Porrb quiaprius argumentis amp; rationibw y�w erat Eauhtfynunc hocip�tm�triptura te�^�^^
uiiicit hypocri nijsprobatyne quidmaligniusnotauif�e yideatur.Quo exemplo admonemur,peccata non nudif iiK iufiitidi ios.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accu�ariyfed�cripturarum authoritate argui amp; oppugnari debere. In hunc enim yfum illas^�
fas e�e,ipfe tnpo�eriori ad Timoth.cap.^.docet. j^odimprimis de lege intelligi debetyqua yt C morumpracepta continet, ita quid de no�ris amp; aliorum fadis iudicare debeamus monef-firipturis ergo de hominum peccatis mini�ri pronuntient. Ebamni�hocfadantypro�urriih^nbsp;buntur amp; maledicis, etiamjt yeri�ime dicant omnia, alt quod de i�adoblrinapartedicimf^nbsp;reliqvisetiam ob�eraari debet. Si enim ^po�olits�ripturarum te�imonijs opuse�iputauifK,-^nbsp;argumer,ta-,que nemo fana mentis negate poterat: quanto magis illaaudiri debent y quandonbsp;dogsnatibw agitur y qua plerunq^humaniingenij captum�perant, proinde argumentis .nbsp;prtbari pc�ittitd Imo ciim eccle�a Dei domus�t, nihil in ea abj^ dtuini yerbi authoritate a�irfnbsp;betyquod non alibi quam in�ripturis facris inuenitur. �dhocpraceptum olim prophetas amp;nbsp;los a�riHos fuif� �imus, amp; Eaulw Timotheum�uum in�ripturis a�iduum e�e iubet y (Onbsp;htsplene contineatur,quicquid adfidei amp; yiitain�itutionem cognitu neee�arium efl^-Seruiuntnbsp;ijs confutandis, qui dum noua dogmata in eccle�am inuehunt, humanas rationes amp; ne�ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
patrum exemplafuf�cere putant.Fallitur enim in diuinis humana ratio, quod in fan^i�iu'^ Dei cultoribw el^ �nidere. ELatban certe, ciim Dauidi de templi extruBione interroganti t^Jnbsp;mentis iudicio re�ondi�er,moxpallinodiam canere iu�'wfuit, eij- negate quodpaulb ante af�f �nbsp;uerat. EtEetrw aliquando non re�opedeince�it ad euangelij yeritatem, ciimfua rationiff^ rnbsp;tum�queretur.Quoad �rterb exemplayj�tis confi�t eorum authoritatem ad alquidprobandurf^ .nbsp;lamef�yni�quodfablumeSi^cumyerbi Dei r�gula conueniat. ELeque nobts controuerfianbsp;quoquamyquid nam hic aut illefecerit,fed qu�m reH�yCir qua nam authoritate ynumquodqi�'.nj^nbsp;fit.Erufira itemEatrumyConciliorumy CanenumyDecretorum nomina tonabis inter eues Cb^ynbsp;qua non aliam qu�m pafiorisfui yocem audire amp;fequi con�teuerunt,
-ocr page 131-HO MI LI A XVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58
Sedaudlamusfiriptur�fiacr� teflimonium ,quodexyarijsloc^ Tau�Mcdntexif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scripturet�^
^ttmgentti in yniuerjumper Ulas iniu�itia iam olim damnatum e�e o�endat. hic quenquatri ^oueat,quod in nonnullps de fuorum ho�ium improhitate Dauid ^ueritur quadam y erb de yete^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;couenire^
���w ludxorum contumacia amp; rehellione dicuntur.Quia enim Tianidpromi�i Seruator�^ le�u Chri fihtypumge�it,eadem de omnihw dicipo�iint, qui extra Chri�um junt^ Etfi talisfuit eiuspopulinbsp;^ondiiio^ quem �Deta�hipne alijs delegerat, amp;apudquem (ytnuper di�um ef^�fua oraculade-^�ieratzqtw dubitet maioremfui�e aliarum gentium corruptionemtqux tenehrarum pote�atead^nbsp;quot;�c tota premebantur f Continent ergo i�i�ripturx loci nonpaucorum modo hominum �/edtotittsnbsp;��mang natur� de�riptionem,quales nimirum�nt,quotquot in Chri�o nondum funt renati^ quot;Dein-
^ta eoscontexit apo�oltts^ yt cau�as atq^ progre�'us peccatorum �mul indicet�icj, nos doceat,quid ^J�lt;eri oporteatfne�fi quoq^ad�tmmumimpietati^ pracipitium deueniamus. �r �flat ergo flngulanbsp;^iligentiiK in�exi�e.
, Orditur ab eo,quad in �Pfal.x^- amp; $3' habetur:7gt;lon eS^iuflus,ne ^ntts quidem. aUtem �^etM ho/^in� *O fHaior illiue teflimonij authoritas, qubd �Dein � t�loprofpexifle diciturfuperfilioshominum,ytnbsp;�^��^^tetnum e�et aliqnts y erb fapiens^ qui ipjuts yoluntati fefi accommodaret^ Quodetflper Troflo^nbsp;^^P^iatn zlr iv�gaiTTan'e�Samp;' de 7)eo dicatur, docet tarnen diilum hoc non temere Dau�di in orena~
�J�fldip�ui 7)ei te�imonio niti ,quiamp; mores amp; occuUa hominum con�lia in�icere, de^ Hits '�f^icare�oleat.Quod ip�um '^do�es quoq^ teflatur,quando ilium de�cendi�i�cribit, yt turrts quot;Baby-^�'^(�tedi�catores amp; corruptam Sodomaorum y�tam�eUaret, DumyerbneynumquidViuflumnbsp;cQtnparui�edicit, ynafententia yniuer�i^ gentti hominum initifliti� condemnat. Idau~nbsp;meritb amp; optimo iure fieri patebit� rem ip�mpropiusconfiyderes. luflsts enim reuera ef�, quinbsp;cuiq^ tribuit,tam quot;Deofiilicetquam hominibtts of�cium�iupr�flans. Continetur ergo iufltti� tinbsp;Dtcaloguijquiabund�docet^quid �Deo,quiditehomimbtts�ngultsdebeamtis. j^tquiane-^^^^rtaUunt inuenitur, qui qt!�cunq^ Ulopracipiunturpraflare pofitt, nemo etiam reuera iuflusnbsp;peterit.Sufficit ergo hoe diPlum addamnandum omnes homines ingeneretquodp quis negarenbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(utn Deo litem fiufiipiat oportet,qui huiitsfiententi� author nobts indicatur. Caterum quod
�^�fere diElum eP^, diligenti/ts confirm�t ^iritttsfian�tts^ dum iniufliti��ecies amp; harum pro-^'^^ll^'^exordinerecenfet*
�'fintamhtsyerbtscomprehendit: IsLon efl quiintelligat.,eanimirum quxDeifiunt. Loquitur ^fiullitite�o de y era Dei cognitione,qu� yt ilium amernttf^timearntts amp; eidem obtemperemus efi�eit. Qiiamnbsp;hominibui in yniuerfium neget�ntelleldum�mul omnem corruptum e�e oftendit^ qui cum amp; yonbsp;^�tatts amp; a^ionu omniumfions�t�as quoq^ corrupti�imas e�fie oportet. Et h�c illa egregia,fi Dijs d�;nbsp;^^^[^ifcientia eli^, quamprim�parentibu^ diaboluspromi�t, cum Ulosadpeccandiitn fiolicitarettnbsp;*^�ime autem i�uddici res ip�a teflaturjquando nemo ynquam repertusf�it,quifiui ingenij acn-^}ne vnyeram Deicognitionempenetrarepotuerit., amp; ciim hodieturpifiimefiallantury quicunq^innbsp;Stunts exfimetip�sfiapere amp; aliquidconfiituere audent. Quu de re in cap.i.abunde diximuSi
^�undb,nemine ejje ait^quiDeumexquirat, Quad y t expracedentifiequitur ^itacerti�imum i. Dcicotia eius f argumentum. Tanta enim eSfi fiummi Ulius hont gratia, yt nonpo�int non arden- tem^tus,nbsp;y �oeittsfludio accendi, quicunqfllliidyere cognouerunt. .gt;4.t quiaidemybiq^pr�fiens ePfi, fieq^nbsp;�f*� uamp;fien�bus no�rts yniuerfis ingeritfiimulqj yfiu quotidiano conflet, nihil nobtsfitne illo l�tum
�fujptcatum e�e po�e^^extrem� profe^�floliditatis indiciumfiuerit.,� quis nullo eiwsfludio tenea-
'^trb y uigare �thoc yitium apud omnes homines ^mox yidebit qui omnium mores atq^ enim dahts, qui nifi diuino amp;propiori numints afflatu excitetur, Deum eSquot;nbsp;ntatem inquirat^esr nonpotius inanibus huittsJictiltfludijs occupeturf Q^�m pauci itemnbsp;doiuU^d�^'^^^^�^ o^niafiiaincipiant^amp; nonpotiuscacoa�ePiuadqueuts rapiantur.'�.^dtquomo*nbsp;lo linos innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^flUilt;i omnts authorem atqfiontem negligttfl\/ledebimur tarnen huit ma-
z-p -x �^^��]^e�{uyiuere,amp;fiine eins gratia ne momentoquidemconfiflerecogitemus.
J. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fi^nes de�exi�e dicit propheta, nimirum � Deo. Facit hoc adprioris amplificatiotiem.nbsp;nbsp;nbsp;Defe�io4
nnuit enim ^^mes non contentas e�e ea fiecuritate, qua Deum negligunt,fiedinfiiper ab illo decli-�re nbsp;nbsp;*P�^fl ^fferentihumeros obuerterel^t alius prophetaloquitur. Simul y erb eii[^ hoeprioris
X *
-ocr page 132-C A P. 111�
IN EPIST. AD ROMANOS
t tonfeqiieni.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim Dei in/juirendi�udium femel ahiecerunt^ijdem mox carnM affe^ilu^�tperati
prorfii^ ab Ulo deficiunt,Quo magunos anniti decet^ne fecaritati illipe�'ifene locum demtu. Ob/�f' ttabimm tarnen hoe loco earn ^uoi^^ homints corruptionem notari q^ux in religione fefi profert, dttf^nbsp;pleriif, reli^o Deo yero circa Deosfalfos amp; creaturarum ctiltu^ octupantur : quam impietarem �'nbsp;era lit er it pa�im aceufant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
4. Corruptionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quarto,�mtil inutiltsfa^ifuntjn Htlrteo legitur, Computruerutfiuefattnt. Fit hoc,^uatgt;^^
'mfcelerihuf, exeu�o Deiiugofetotospeccattsmancipant^ l^uncenimin�udijs�tiiprau^computre�ut,amp;
Deo qu�m hominibui inutiles funt.Sequitur hincf�tor,qui amp; Dei t�' hominumnareso�enditgt;'_ enim illi optima:�agrantite odor fiunt, qui fi ei��unt yiuenteiita non pote� non eosfa�idire,qt^'^^nbsp;deli^^ mortui iacentjamp; omnem yene pietatts fin�tm amiferunt. Sunt ijdem fer� ip� etiatn muntl�nbsp;quantiimuts corrupto,intollcrabiles'. amp; fiepe pofl^ mortem quoq, dur�tfeetor ille.,dum memoriatn�'nbsp;nomintsflagitiofiam amp; infamempo�^fi relinquunt^yt de Sennacheribo olim loelpntdixir.
5. BfWfffee�-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quint�^non e�qui exerceat bonitatem.)non yfiq, adynum.Tterum cmneshomines incltid^
tiicncgledus. propheta,ne de paucults quibufdam loqui putttttr. Donitatis autem nomine beneficentiam amp;
mutua charitatts officia intelligit. Senfin itaq, ei^,eos qui yt homines ejfent creatifiint,omnetn b^', manitatts finfum exuiJfe,Et hoc quidem accidere filet ijs, qui reliBo Deo carnts (yia nihil � bellf*^^nbsp;difierimus)�udiaJeSiantur,qua non aliud quampriuatum commodumjyel libidinem illicitatn}'^^nbsp;quot;TPindOix cupiditatem fuadet.Fit ergo^qubdprouerbio dicitur, yt homo homini lupusfit,amp; in tofi'nbsp;ti�imum communesieges natura tranfgrediantur, quadinfitigenerts confortes indomitumfieui�^^^�nbsp;FaBum hocomnibtts Jeculis,amp; hodiepa�im exempla occur runt, qua Chri�i yerhts fidtm fa�tifgt;^\nbsp;qui noui�imts temporibuscharitatem quot;vna cum fide intermorituram ejfipradixie. IF.eminew'^*'^'^nbsp;hic excipit prophet a,quia omnium eadem natwra e^f,nifi nos Deus fuo/piritu regeneret.
6. Cupiditifsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sextam iniu�itiafieciem ex Tfalm.^, defumit,q(iam hts yerbts�iritttsfanSlus enuntitif^^*'
noceniies� tur pulchrumapertumguttureorum,Sepulchrapropter odorem tetru fere yitarifilent, tir eadetnin^^. pitudo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ga numerat Solomon,quanunquamfitiantur, eo quod terra confumptts cadaueribusprius ingf�^
alia reciperepote�,�perti Dero fepttlchri non alitts Dfus e�,quam quodfunus expeBat^ Innuit ttj, i�a�mditudine,homines partim irifatiabili cupiditate aliorttm exitio inhiare,amp;ad nocendunbsp;fffif�ti'titos:partim quod eurpia,obfc(ena amp; bonis moribus inimica exhalent.Quia enim ex abund^.^nbsp;tia Cordts os loquitur,cor Dero hominis prauum e� amp; infcrutabile,quid aliud quam ftedntnnbsp;lensloquetur, cuius cor nondum elf^Deifiirituinnouatum quot;^leminerint autem huius parabol �nbsp;qui exfiii turpiloquio amp; cantilenisplus quam meretrieijs fiummam Doluptatem capiunt.
tingua dolo nbsp;nbsp;nbsp;Septimo,Ungutsfiuisaddolumyfifiunt.HebraaDoxapartiendodi�abilinguesfonat
fi et uenenata. fodem ere benediUionem amp; malediBionem proferre ait lacobus apo�olus. Ideo huicj�eciei ex sj I04. addit Faulus^Fenenum afiidumfiub labijs eorum,amp;c.Quaft diceret: Si quidblandiuflti�nbsp;tur,perfidt decipiunt�tn autem quod animo latet liberius depromant,Denenata amp; letifirafittft^nbsp;nia, Denique Dt in Ffialm.io.fcribitur,oseorum dirts,id e�, execrationibus amp; amarulentiaplt^nbsp;��-Q^ibus Derbis homines natura iracundos,animifiui nonfiatis compotes amp; obtreSiatores e�enbsp;Cuius mail caufit eJ� inuidia,qua nos neqj aliorum commoda aquts ocults�eSare, neq, laudesnbsp;cis auribtts audirepatitur, Obfiruabis autem non temere tarn multas notas exfirmonepeti,nbsp;humana natura corruptio demon�ratur, ESf, enim firmo index animiX quod Chri�us quoqj�^.nbsp;ui�e Didetur,quando nos ex diSlts no�ris iu�ificari amp; damnari dicit. Et ideo tarn multa denbsp;lingua cu�odiapracepta in firipturis dantur, qua nos fieruare decet,ne dum animo indulgenitt^inbsp;tulantius,latentem in eo corruptionem maiori cum infamia no�raprodamits.
9, Crudelititt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oitauo ex �a,cap,q'^),�udia hominu non minus truculeta quam iniufla deficribit.Ftlottt�
eorum (inquit) ade�undendu fianguine,id e�,totisanimts adfanguinis e�u�one contendunt-contritio amp; calamitas in yiis eoru,id e�,quocunqj iter faciunt,non aliud quam Da�itate amp; bo�^ rer�confuftonepo�fie relinquunt.Hahentenim yerba hachjpotypofimfumma crudelitatisnbsp;tudine ab immanibtts firis defiumpta.Et fimile quid de Hannibale in �Fpmana hi�oriaficribittt^^^^nbsp;ciim infiomnis quendam inuadendx Italia ducem�bi � hue mi�um fiqueretur, tandem � tergo ft� �nbsp;tiens immenfie magnitudinisfirpentem yidit, quauis obuiaprortrente,quo [taliayaftitate denot^^
-ocr page 133-HOMILIA XV r.
��* ille af�rmabat.^ddit autem hic fropheta: f^tam pacK non cognoueruntgt;idef^,pacem non pro^ ^ui ex bellis amp; aliorumperdi�one fummam gloriam parari iampridemftbi perfuaferunt-hac guident ohm yeri�ime diHafuiJJe, omnium gentium hiflorice tefiantur, quarum maximanbsp;ilt;trs beUa non nece�ariat amp; ex his enata Erbium exctdiajagrorum yaflitates, incendia^ ruinas, amp;nbsp;^^ntsgeneris calamitates continet, ld,^iyero hodieprincipum amp; omnium propegentium moresfint,nbsp;''^^^o tgnorat.lgt;l.ullum certe � conditoorbe feculum fuit^quoplures repertijint,qui ex militiamer-^^��tiaiquxftumfaciendo,pacem publicam nonfecui quam pejlemfummam deteflantur. Et hipa-^^nos inueniunt non apud T^ges modo, quos eadem Erynnis exa^tat yerumetiam apud Eatresnbsp;Ir^^^uales,quorum erat ad pacis almee fiudium omnes excitare,
�Pofremo fontem omnium yitiorum ex Efalmo �^(f.infert : IsLon esf timor Dei coram oculis 9- Inipiet�t Quia enim timor illefr�num 'vntcumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quohominumaffe^its coerceri, amp;illiinof�cio
^^�^tineripojfunt, fieri nequit, quin hoc fublato effrenis amp; in omne malum pneceps morum licencia n^^tur.Qu�m quot;vero rarus ille timor fit inter homines ex illorum di^is amp;fa^is apparet.,qui om~nbsp;dubium yocare audent-, qutscunq^ in Deiyerbo cupidicatibus ipforhm aduerfit traduntur,nbsp;hunc intra animos fiios diltgenti firipturarumftudio amp; yet er urn iudiciorum Dei meditaiio-^f^'^^ant^quicunq, fefe ab extrema ilia corruptione feruatos cupiunt.
^i^itaqfijxcyera amp; exfiripturts contextahomtnisdefiriptioj talem nobtsproponent , qualis ^�titra eii^fi innatam amp; ex primis parentibus nobis irihterentern corruptionem confideres. Etfinbsp;�^lij alijs meliores fint^neq, omnes yitijs hifce omnibitsfimul labor ent, eadem tarnen in omnibusnbsp;corruptio: amp; fionti omnium morborum materiam in corporibtts nofiriscircumferimus,nbsp;lt;diquif morbus tarn teter ei^ cuius non omnes capaces fint,/} humores Deus corrumpi amp; innbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;^utari finafjta nullum tarn immanefeelus ei^, quod non infanHi�tmos quofq, cadere po�itt
gratia amp;fiitieiiillos Deus prxfiruet atq^ gubernet, ficuti alias prolixe demonfirauimus^ fiifi^orum lapfus teflantur, �Kemo igitur habet,quo apud Dei tribunalfuperbiat,ytpo-^�^��P'^fiolus multis docebit.Interim meminerimus,hac ilia efi�, propter qua Deifilium incarnari^nbsp;�'^etbi�ifnam mortem fubire oportuit. Sunt ergo hisc cauenda omnibus, neq^ ad alicuiusfeeler anbsp;^V�ti ecclefiarunt conniuere debent,ne ipjorum di�imulatione indurentur, qui ad frugem melio-. ^bebant reuocari. At qui ad ifta,qu� modb recenfuimus, fefeprocliues efie, aut Ulis iam fe te-(Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ybis mature corrigendis cogitent, amp; Chrifium [efum ytra fide ampleBantur ,qtti
^^firmitatibus nofiris mederi, (sr ex fui y erbtfimine renatos ad omne opw bonumidoneos red^-^^potep^^ Illidebetur benediBio,honor,gloria amp;potefias in xternum,fA.men.
HOMILIA XVII.
Scimus autem quod quaecunque lex di'cit, qs qui in lege funt di� ^at:ut omne os obturetur, �I. obnoxius fiat totus mundus Deo. Pro-pterea ex operibus legts nulla caro iuftificabitur in confpedueius:nbsp;Per legem enim agnitio peccati. Nunc autem abfi^lege iuftitia Deinbsp;manifeftata eftjComprobata teftimonio legis ac Prophetarum:Iuftitianbsp;^inquam) Dei perfidem lefuChrifti in omnes �C fuper omnes quinbsp;credunt.
jX/T^btis hucufquehocynum egit.Apofiolus, yt omneshomines,fiueUliludaifiueexgentibus peccatum damnationi obnoxios efi� euincat. Facit hoc non conui~nbsp;yiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura negligentioresfunt, adfalutis ftudium accendat, amp; eiufUem
habent^^*^^' y eram commonfiret. Et enim cegroti morborum cognitions imprimis opus admittunt neque patienterferunt* It a nifipeccata amp; inhts�nbsp;foliciU^'^'^'^'^corruptionem hominesagnofiant, defalutefuaamp; yeraeius ratione nonmul-^^^Lntentus^il'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiamab alijsfefe erudiriaut adillamexcitaripatientur, Tdeo Eaulus
��Or � nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�''''^^F'^entis conuicifie 3 nuper denfa teflimontorum ex firipturis facris comme-
F omnibus modis corrupti�imam hominis conditionem defiripfit- At quia lu-
-ocr page 134-nbsp;
CA P. 11 r.
Probdt locos addu�los de lu-dieis diHose�e.
Scripture dd nos etidtn [gt;cr�nbsp;finettt.
IN EPIST. AD ROMANOS
dteos J}is ^ttoq, difficulter cejjuros yidebat, �tbijcit nunc quod ad cists con�rmatiotiemfach � ad Jiatum hunts fritnietraBahonhproptis accedh.
Et lgt;ritno quidem praoccupattone ythur qua ludxorum obicB^ionem diluh, qui tcflitnofif^^ ilia fcrip titra, yc nthil ad fe pertinentia eludere conabantur, quafi i�a de prophams gentibusnbsp;di^a ej�nt,[taque�cfcribit:Scimus autem quod quacunque lex dnh,ijs qui in lege funt dicattamp;'^�nbsp;Legis yocabulo omnes Veteris�riptura libros comprahendir, T?f Chri�us quoque, qui apud loAp^'nbsp;nem �PJalm.Sz.te�imoniumadduBurusaiebat : ^onnefcriptum e^^inlegeye�raf T^ttiohttf�nbsp;yocabuli eii^, quod omnes Uli libri ad leghper '^lofem latte expofitionem faciunt, amp; reUepitj'*^nbsp;�ynuendiregulam tradunt, tArgumentatur autem ��ne KApo�ohts : Pd^tecunque�ripturhnbsp;nentur, ad eos pertinent, quibus illte poti�imhm datte funt. �t hte y obis ludteis dattefunt, �'^1^nbsp;quod de homims conditione tradunt,non minus de yobis qitam alijs gentibus dicitur. �h/linorprobidnbsp;f Oterai ip�us �Mofis herbis, qui Deur. 4.. hanc ludteorum fapientiam ejfe ait, qua omnibus alijt^^'nbsp;puUs praflenr,qubd leges eir flatuta � Deo yero accegerint. Et in 7falm.\^7, dicitur : �ELunf^^nbsp;yerbumjuum dacobo,amp; d�cr�ta atqueiudiciafua Ifraelh Jdon egit adhunemodumcum ylUs^,^^'nbsp;tibus, amp;c.Sedprobatione aliqua non opus erat, cum ludtei yulgolegetanquam�opeculioglo^^^'nbsp;rentur, amp; in huius dignitatts con�rtium genres minime admittendas effe centenderent. !tai^fif�^''[nbsp;gotifis Cf yjum tllorum te�imoniorum Taulus infert: t omne os obturetur, e�tobnoxius�attot^^^nbsp;mundus Deo, Os ijs obturari dicitur,qui conuiSi non habens quod re�ondeant. Sequitur inde,^^\nbsp;ijdem obnoxij�unt,id eif,,pcenie aut fupplicio adiudicantur. ldautem omnibus accidere air, qf^^ ** �nbsp;Dei tribunal jijluntvr,'S) t illic caufam fuamaganr. Pd^td enim illi re�ondebunt,quiver a eiinnbsp;none defiitutt lamprtdem deflexerunt amp; inutilesfaHifuntr�.gt;iut quomodo fefe extufabunt,nbsp;cogttationes,di3a amp;faBa deinnataipfismalitia te�anturf E'idit hoc olim lobus, quicap.^-�^^��''nbsp;p^id homo luflitia contender et cum Deoi� Si enim^elit cum eoUtigare, non re�ondebitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
tx mille.Si ytribus agendum fit,eccepraualidus eSf^. Si iure agendum, quh mihigatrocinabd^^' Si me pro ivfiogeram, oj meum damnabit me impietath : fiq, integritatem mihi arrogem, oppf�^^.nbsp;me,amp;c.Quibus confentiens Dauidgrecabatur,ne Deus cum ipfo teilet ingredi in iudicium.-^fnbsp;id tn�metipfis non omnes agnofeunt,legem irieum fnem datam e�e ait Taulus, yr omnium 0^**nbsp;turet, qutdefemetigfismagn�c'e nimisfentiendofuamiu�itiamoflentare non'yierentur.nbsp;hie obiter attingit,hoc in epi�ola ad Galataspluribus inrerprerans,inter alia�cfiribit: Si dat^nbsp;lex,quiepo�etyiuiuicarefane exlegeejfetiujlitia. Sedconclufitfcriptura omnia�bpeccat(itfgt;}nbsp;promi�io daretur ex �de lefu Chrt�i credentibus,t2rc. Conjlat autem ex hoc loco,yereimptf^�jlnbsp;omnes eos, quifuam corruptionem agnofeere nolunr, fedfui arbitrij yiribuscon��,fuam iujMnbsp;o�entant. 2Legant enim ij�ripturas omnes dum ijs contradicunt, qua in Hits '^nariimi co�p'nbsp;traduntur. Et quia fcriptura author eJ� Deus (quo nomine earn quot;Paulusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id e^i
nitusin�iratam yocat, nbsp;nbsp;Tim.^.) hunt quoque mendacij infimulant. Sunt item ho�es.
Dei CUI tantum detrahunt,quantum�bijp�s arrogant, jdjibs ergo talesira amp; damnationi ob��}^ e�e negaueritsgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�(f
y^dmonemurpraterea,fcripturasamp; quacunquehrs continentiir,ad nos etiampertinere-
� enim ohm foils luda�datafuerint ,�o tarnen tempore inter omnes �ogulos diuulgari dobutf^^^^^ quod non ob�cur'e docuit Chriflus ,quando apofiolos linguh darijs infiruxit ,ytfalutemnbsp;rito acquifitam omnibus in toto orbegentibus pradicare po�enr. Idem etiam txfcriptura f� ,nbsp;argumento patet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliud ilia continetur, qu�m falutis doblrina, qua illius autbt
ynicum nobis commonflrat, lefum Chriflum, flmul yita Chrifliana offleia tradit, ad etiam nos ampli�imts promi�ionibus amp; minis terri�eis excit�t f .Atqui hac omnesnbsp;noui�e oflortet, amp; ad illapraflanda omnes obflriHi funt. Ergo ad omnes quoque pertineiif � �nbsp;fcripturis proponuntur.E�^ hoc objeruandum infraceftis omnibus deflde,religione,'vita 'dlnbsp;bus , 'Vt meminerimus nobis ifla pracigi, amp; nos legis diuina tranfgreffores atque Deo obnosj'^^'^^nbsp;re, nifi Hits obtemperemus, Idem in minis quoque amp;promi�ionibus tenendum ePf, ne has iqnbsp;quooj ratas fore dubitemus,fi yelpareamuspraceptis Dei, yel ea improbe yiolemtts. Plandif'�nbsp;^uidem ftbijflfis mulri,amp;nouas quofidie fibidelicias faciunt,dum flbiimpunitatemfoUht'^^^!^^^
-ocr page 135-HOMiLiA xvrr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;�
^detn ejuot�dtan� exemples conuincuntur,qult;!s docent^Deum etfi aliquandiu connitieat amp; tnulta di�-non tarnen deejj� fute iuflitia quandoJuam facil�atem centemni amp; homingpror�n tncura^ ^quot;tfa^os eff� yidet.Etpo�em hic exempla adducere ctim publica tum priuata.,quteh�s fidem face-^^^t�ed fu�iciat pijsde hoc cogitandi occa�onem dcdif�.Illud tarnen addo�imul htc illorum tyran^nbsp;^^iem argui,qui laica �cripturarum leSiioni interdicunt,amp; ne illce in �vulgares linguas transf�rantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
prohibent. Si enim qurecumj^ue firiptura dicit^ ijs dicit qui earn ob�eruare amp; ip�its monittspa^ ' -^.^^^tenentur^nimiumprofe^lo temerarij �{nt(ne quidgrauius dicam)qui in h^ loquentem Jfiritutit ^^pediunt quot;vel qui prohibent ne omnibtts iinguts loquatur ea qult;e ad omnium inJUtutionem atquenbsp;^�^�olationem pertinent.
�orro h^ prami��s ad�atum huitts cau�x accedit, amp; tria travat, �Primum, neminem iu�i�-J per �a Opera. �lterum�u�itiamnobts ex mera �Deigratiaobtingere.Tertioymodumamp; ra- ' huiies con�equendiie exponit.�ELosper�icuitattf cau�a de�ingulis ex ordine dicemtts.
, Primum his �Verb� ab�oluit : TPropterta ex operibus LegM nulla caro iujlificabitur in con�eElu tiemo iufiiߓ
I Per Legem enim agnitio peccati, ConneUit hrec cum prtscedentibus., amp; horum qua�t Conclu^ taturexo^er� �''����w ifla infert. Triu�quam tarnen rem ip�am traSlemu�,'voces fingula excutienda erunt. lufli-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gf
^^^�verbum quot;Vari� yjurpatur, fed ex multts date potifimum fignificationes prts�nti tra�ationi f'l^��nt, altera,quod �gnificet yer'e luflurn fieri amp; iuftitiam eiu�nodi adipifd, quee nos apud Deinbsp;^^�^'inal tueatur, ,gt;^lfera, quot;Vtidem fit quodabfoluiin iudicio amp; pro iiifto 'vel innocente haberi. Etnbsp;^^�^finfufere Paulugt;s illo ytitur in cau/a fideif�cuti videre e� .id�lo, 1^,'vbi in cocione^quam in Sy^nbsp;.dntiochena habuit�nter alia dicit*, quot;ELotum fit vobtsfratresjquodper hunc(Ief tm fcilicet)nbsp;�fi^emifiiopeccatorum annuntiatur*. amp; quod ab omnibuit� quibtts nonpotui��sper Legem �M.o
^^flificari, ideif,,abfoluiiper hunc omn�s qui credit iuflificaturfd ef^,abfoluitur. Opera Legts Opcr^ ^^'�^turqtfee fecundum huius pree�riptum fiunt. Sunt autem eanon Vni^sgeneris. V(enim Legisnbsp;f '^^^pta alia funt de Ceremonijs,alia de iudicijs e�quot; caufisforenfibtts^alia de moribus amp; quot;vitce totiusinbsp;p^^'^.^fatione:Ita operaaliafunt Ceremonialia,aliaiudicialia^alia quot;Veromoralia. Dum verofim-,^�^r Legis Opera nominat.^nondubium ilium emnia comple^i, quacunq^ fubLegis titulumnbsp;quot;^um et� initio de folis ceremonijs controuer�a efiet inter ludtsos ^gentes.^ po�ea tarnennbsp;Cj,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hypocrifi amp;fupcrflitione,qui�tam iuflitiamaduerfwsgratitemeritile�t
dil'^�P^^dicationem flabilire'Voluerunt,'vtin genereomnts operum iuflitia oppugnart amp; euerti ^�'^h'Vt�ta Chriflogloria affereretur, Quod propter eos ob�ruari debet.^qui Paulum defolis ce~nbsp;5 diffutare aiunt amp; eo prietextu quot;Vtuntur, quot;Vt hodie etiam fuorum operum m�rita propu.-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carnis nomine hominem intelligitiqua�is fua natura eiQ^., nondum regeneratum^quem in
^�^^oconcipi amp; nafci.^amp;cuius omnia figmentapraua effe^ex fcripturis confi�t. Ergofenfus quot;vevt �ftf�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tonditio.,� extra reftitutionem per Chrifi� faamp;am qualisex
Ett ^�fi�deretur,qualempaul� antede�ripfimusfatiseuidenter apparet,eundemnulla opera ficundiim legem .,quibus reuera iufiu^ fiat, aut propter qua apud Dei tribunal pro iufionbsp;ubjoluipofiit, Etdifert 'e quidem deiufiitia loquitur,qua coram Deoprobatur,'VCnbsp;tritas reprimat,qui quot;vbi inter homines fiuo fuco iufiitix extfiimationem fibipararunt, aduerfusnbsp;infolejcunt,quafi huius ocuU perinde quot;Vt hominumfalUpofiint.Quamuis item omnemnbsp;^^fiitiam damnet, earn quoq^ qua fecundiim Legem natura fit, tarnen operum Legts pernbsp;fucere Voluit,propter promifiionem,quatlla commendantur, Ebo~nbsp;vinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Elofis : Cufiodietis ritus meos amp; indicia fiue fiatuta mea,qua faciens homo in
argumentum � comparatis Validifiimum petipoteif^iSi non iuftificaturhoma ^ttarncu)^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legem Dei fadts, mult'o mintts per ea iufiificabitur, qua fecundiim aliam
^odo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propria animi intentione fecerit.lngulat itaq^ hacfententia non ludaicam
all nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Verumetiam Elahumeticam amp; Papflicam, dnabaptiJUcam item amp; quaf*
^^tiam coi^^^^^�^ omnibus hoc commune ei^, quod in operibtts externts amp;� horum merito faluttsfi� *iorunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Elam dicant Uli quod velint,^ nos,quafi bonorum operum inimicos,omni cenui-
Uffll * � tffi^^ruant,nostamenilludPauliaduerfuseosfufficereputamits(.ExoperibttsLegis ^^�^^oiu�i�fabiturin con�edu Dei. ELeq^ hoc Paulusprim�im dixit,f�dfententia Juxauthn�
-ocr page 136-CAP. nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
rem habet /e�tm Clri�um^qw in Euan^elio air: Si fectritis omnia que �volrs f recevra�tnt�icite, Serui inutiles �tmttf.Quod� auiem inutiles feruifunt,qui omnia fadunt-^quidoh�cro de illd �lt;hnbsp;quipleraqjnegliguntiamp; qui ad omnia facienda yiribus �lane nullrs funtin�ru^Hif'Et�nonferiiit'nbsp;mur Oper um Legst diuine iu�itiaique obfecro humane iu�itie erit titilitas^ que �igidi�im^ bo'nbsp;minum traditionibus nititurf
Lex peccatam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contentus Apo�oltts argumento ex hominis conditione defumpro^ aliudquoq^ ab efe^^
arguit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legis fubijeit^id^ � contrario infert,dicens: Eer legem enim agnitiopeccatiLoquitur autem de et^j
modi agnitione, que peccarum arguit,nof^ reos agit cor am Deo,�muliram eitssreuelat^quxho'fp ribiles confcientie terrores in nobis excitare confueuit^ Ei^ ergo argumentum eiufinoditnbsp;nos de peccato accufat atq^ conuincit�dnos iu�tficare nonpotei^: Lex nos accufat,conuincit amp;nbsp;fcientias graui�ime terrer.Ergo per illam iu�ificari nonpoffumw. %�aior communi omnium ��**nbsp;probatur. ^linorem ipfe po�ea Cap. 7. multis argumentts confirmabit, amp; ideo nuncprolixiori�'nbsp;mon�rationenoneif^opu^. Hoc tarnen obferuari debet Eaulum hocdicendone^ �bijp�,necah�nbsp;fcripture locis contradicere�n quibus Lex magnifi�e commendatur. Ham quot;vtJupra diximus,�!vi'^''nbsp;fesyitam pollicetur ijs^quiilliobediunt. Heq^'vulgaripreconioillam Dauiddignatur,qui�Pfi.nbsp;19.�ccanit: Lex Domini inte^a e�f^ conuertens animam: te�imonium Domirit yerumj impt^^^^^nbsp;Japientiam fiippeditans. D�cr�ta Domini re^a Junt,cor exhilarantia^preceptum Domini repf*^'^nbsp;gatum^ illuminans oculos. Timor Domini mundus., per�ans perpetub.iudicia Domini quot;Vera �nbsp;amp; iu�a.Quibus infinita alia eiufdem fiententie addit in Tfialmo 119. Er ipfi.^po�ohss infia C�'nbsp;7.Legem�iritualem efi�jadhac fianClam�u�am amp;boname�fiete�abitur. Confi�t deniq^yCa not�'nbsp;fiitui ytit�'eyiuamusyamp;olimweaterne heredit�rem confiequamur. Qma'Verb hominisnbsp;fitate fit,'rgt;t nemo Legi fiatisfacere queat,nihil ad nos pertinent hec tarn magnifica eins encomithfi^,^nbsp;in nobss locum habet prior Ule Legis effe�iss,qui eiproprius amp; germantss ei^zideoq^alter fuccedihnbsp;quo inherentem nobis corruptionem arguit, amp; hac quafii in j�eculo propofitta yn� cum firuClibit^^ 'nbsp;Iws pe�imis i nos eternedamnationis reos ^e docet., Eifi^ autem hic Legis yfius diligenter obfiU'nbsp;uanduityt eorum fallaeias euitemtss, qui illius pretextu abutuntur.,'ygt;t liberum hominis arbitr�nbsp;amp; eiw yires commendent, Ham abfiurdum fore aiuntfi Deum ea mandauijje dicamus^que bo^^'nbsp;num nemoprefiarepo�iti amp; inde colligunt,nos nofira dodrina omnem Legis yfiumprorfius aboh^^jnbsp;E^fi, autem hoc egregium diaboU firatagema.iquo rem ei) adduxit^ytpretextu Legis^qui nobtfnbsp;Chrifium pedagogi in�ar e�e debebat,a Chrifio abducamur^ amp; no�ras yires atq^ n�lrorumnbsp;iufiitiam in eo ofientemws^quodnos nofirecorruptions amp; infirmitatis admonere poterar,�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
'titeremur.Hecproptereainiqutsaut in�pienseil^ Deus�igrauioramandauityquam 'vires ��erre yaleant.Qma enim ea eifiambitiofie amp;/uperfiitiofie�arnisfioliditaSy'vtfieip�m nonnbsp;ficat yfieculo amp; manifiefito experimento opts fuit y quo conui�i, de nobifipfits modefiiss fiapiarnnStnbsp;gratiam in Chrifio exhtbitam amplexemur^Es^is ^rgo oculis intueamur hoe Legisnbsp;dificamus quantum nobis deJit. Deinde 'verb 'vbi nos Chrifii beneficio redemptos atq^ renatosnbsp;timiSyfiecundtim Legis diuine prefiriptum 'vitam atq^ moresnofiros dirigamtSy ne nofiri unitn^nbsp;tentionem ficutiycirca res inutiles occupemuryquibus Deis coli nonpoteil^yamp;que ad fialutemnbsp;conducunt.Et hec modb paucisperfiringimuSyplura fio loco amp; tempore diHuri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
tuflitia obt�nt sit ex meranbsp;OeigrdtM.
Eofiquam yerb nos per Legis opera iufiificari negauit .ripofioltSyalterum huius loei ifiityquo docet iufiitiam nobis ex mera gratia Dei per huius mediatorem ylefium Chrifiumyobt^^^nbsp;re,amp; Jic ait: Hune autem abfiq^ Lege iufiitia Dei manife�ata ei^,comprobata tefiimonionbsp;Erophetarum. Tocatautemiufiitiam Deiyquamhic fioltsconfiert,amp;que fiolaineiusconfitH^l^^nbsp;teilficonfilfiere.Sic quot;verb earnnominandoynonobficur�innuityhominesnon haberealiquamnbsp;�veram,quamproprie �am dicerepo�int.Sedamp; 'Verbis exquifitti�imis 'vtitur,que�ngulaadbi*nbsp;doctrine illujlrationemfaciunt.Hunc(aitJabfiq^ LegCyideifi^yabfiq^adminiculo operumyqueenbsp;gispreficriptofiuntyiufiitia Deimanife�ataeifynimirumperEuangelijpredicationem.�^dtt^Lnbsp;hancolim Detspatribis promifijfityneq^ ills ejfitignotay occultiortamenerat ctim J�bproffer �nbsp;nibts amp; L�galihts 'Vmbris quafi delitefceret. Chrifio autem iam exhibita caput manifefi� tstfinbsp;amp; publi�e toti munde predicari capityremotis inuolucris omnibiSy qua eiis cognitionem pni*^
-ocr page 137-nOMILlA XVII� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41
egefa^um fuiff'e dicit. Exhibit a enim fuit gentibtti^quts Legt nun^uatn
J^^^^^nt^nei^obui erat, 'Vtpriui ceremonijs legalibips initiarentur. Et qui ex ludxn iufitifi �ti'^gra confortes faSlifint,hoc non ex Lege babebant,quce ha�enus Ulis potius impedimentafu-^nbsp;�^hlea ex gratia T)ei,qui '^elum ex cordibus tpforum remouebatper Euangelij doblrinam,yt 'fdo~nbsp;J f �em,idef^, yerum Legis fenfum atq^ yfum intueripojfent. l^rfts ergo opera in yniuerfitnnbsp;^nta htcrsmouet Apo�olus,i2t quidem ea quoq^^qux � regeneratispofeafiunt^lLam etft ea txof�nbsp;�tant,nullum tarnen eorum eSf^ mtritum in iujlificatione,qu(e nift pracedat,nihil iuflum autnbsp;'^titn facere poterimus. Et hoc obfiruafe multum prodes^, ne quod folius gratis eif^ nofrorumnbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meritis cumfacrilegio tribuamits,etfimul nobi/ipfis miferrim�carnificimeanimorumftmut
quot;Otes. Quia enim opera noflra omnia ad yeram amp; in Lege prafriptam perfeiiionem peruenirt ''^^^f^Si^�^^i^tnpo�tbileeSf^confcientiasnoflrasquiefere,quoadnon recumbunt in Deigratiam,qu(enbsp;'�^^^tinfrmitatibui per Chrifiummedttur. ^t liiu�itiaDeioUm abfq^Lege mantfe�ataeS^,nbsp;non ridiculos dixerit eos, qui hodie adeam confruandam ineptis Tontificum decrttis amp; homi^nbsp;^^^�iper�itiofrumtraditionibus Opus e�e arbitranturi^
, tamendo^rina heec alicui noua amp; prias inaudita ygt;iderecur,addit:Comprobata te�tmonio ^��fi�eatio gra ac Erophetarum. Kon aliam ergo lufiitiam in EuangeUo pradicari docet,qu�m qute ex Le- �0,^X0^nbsp;'Prophetis demon�rari pof it. quot;Monuit idem antea Chriflus, quando ludxis dicebatt Scruta-feripittras�nam y os yidemini yobis in Ulis yitam aternam haberetamp;illx frit qux te�ifican-
P nbsp;nbsp;fne.credtdt�etis quot;Mofhetiam mihi credidi�'ettside me enim Ule frip�t. Et ex mortuis refit�
^^��iisdifiipulis dicebattHifuntfermones,quos locutusfum adyobis,ctim adhuc e�em yobifium: ^^'�^feilicetoporteretimpleri omnia,qute firipta funt in Lege 'jVlofis,amp; �rophetis,lt;amp; Efalmis d�nbsp;aliquis temere di^a putet,quando euidenter amp; prolixe demon�rari poffunt, Kamfi �nbsp;^quot;'��oslibro exordiaris,initio�atim humanigeneris lapjum inprimis parentibus reperies^ex quanbsp;(2r yniuerfalit noflrts naturts corruptio in omnem po�eritatem manauit : in�aurationernnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no�ra in promi�b femine idem Ither monfirat, amp; promi�ionem illam fubinde repetit,
'^^^bitif ^^gfitiJjti^libris,cultus Leuiticus defcribitur, cuius pracipuapars facrificia continet^ � �^ftterem feminis benediHipromifionem obftgnant,amp; totum redemptiontsfutura negotium ty-^�Uentifimis adumbratutnoboculos ponunr. Et quxdamhitius generis Itber Kumerorumnbsp;Vabet'.quibus in �Deuteronomio accediteuidensoraculumdemagnoillo Eropheta,qucm Deusnbsp;^^^^turus�t,amp;quem omnes homines audiredebeant, quemq^ Chri�um lefum e�e Stephanuspro-Eetrtis in ��is difirte te�antur. Deprophetis quid dtcere opus e^L^quos omnes ident
� M^olui �iritK Chri�i duElos fu�e fcribit,yt amp; mortis eins my�eria amp; po^f^ficnturamgloriant ^^�fil^arent. Occurrunt certe in h�r um le^ione loci aliquot tarn per�icui amp; manife�i de Chri�o^nbsp;futura pradicere ^fed rem ge�am narr are yideri po�int.Eaciunti�aad a�erendam yetu-(Sr certitudinem Chri�ianxfidei contra eos,qui nos hodie nouitatis infimulantiCO quod �hdif-
J �^holeuimuf^ imagines ex templis eiecimus, J^mani Eontifcis iugum excufimus,qHodqj Diuo-intercefionem,purgatorium ignem,facrapro defunBis amp; fixcenta aha damnamus,qua Uit ye fxtis nomine commendant.^tquifatemurnos ifia omnia improbare,nouatores tarnen non fimtts^nbsp;aliam quam Dei iu�itiam pradicemus, olim prom�am amp; comprobatam Legis atq^ Tro-s �arum teflimonio,exhibitam yero in aterno Dei fiho lefu Chrifio,qui agnus ille Dei eif^ immo-^^^*b origine mundi, amp; in quem patres omnes fiaei oculis re/^exerunt. ^tod fiautem aduerfarijnbsp;j��yeterisreligionis fe�atoreshaberiyolunt, ofiendantilliquoquequibus Legis amp; Tropheta-te�iinonijg ipfijrum fuperfiitiones comprobentur. Sed hoc tune facient quando mafia elephan�nbsp;tem pepererir : ex ipforum hifiorijs demon�rari poteilf, illas pofieris demum temporibus abnbsp;lt;^im us partim fitper�itio�s,partim fuperbis auaris amp; temerarijs inuentas e�e, Keminemtrg�nbsp;IJ orum c amores mauere debent, fii�iciat autem ad dirimendas controuerfias de religione r�gula^nbsp;quam ex ocIocq po�umtts elicere, yt nimirum ea modo yer� antiqua catholica amp; orthodoxa pu-�mtis,qult;e Ltgt^ �sr Trophetarum tefiimonio probantur, amp; quorum complementum in noua Te-fiamento demon�rari poteff,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tufiitia Ut ton-
Sequitur tertium caput,quo modurn tSt rationem exponit,qua iufiitia confertur fimul atq^ red- fepetur o' r�
-ocr page 138-CAP. irr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMAN�S
fitur.^ddit enitn A]^o�oUi4:Itifluta(inquiiin) quot;Deiper�dem lefu Chrifli in omnti amp;�tper qui crediinf. T^icit AUtem�dem Chrifti eaniiqua: Chri�o nititur amp; hunc Apprehendit. A Deo i^ttufnbsp;iu�itiAtn hAnCjqtus �tU hoc nomine dignAt^^ conferri^d ntbdsyer'ojper �demrecipidocet. Neqff^nbsp;contents hoc femel dixi�e,mox �tbijcit'ln omnes amp; �tper omnes qui ere dunt. Quibui quot;yierbifnbsp;nA�mui ine�e yidetur^^qui tAmen minime debet �uper�uws 'videri, T^petitio enim i�A Ad fidei cot�-mendAtionem fAcit,amp;hAnc ynicAm rAtionem e�e docet recipienda iu�itia i�iu^simo illam omnH�'^nbsp;fiuffiieere te�atur�iue Uli ludxi�ue gentes�nt:�cutipo�eA di�erte dieet Ata quot;yierb pAucts yerbienbsp;uerfam iti�i�cAtionM rAtionem comprehendit. Primo enim dum iu�itiAm Deiitidem inculcAt,O'nbsp;�endit in nobtd nullum effe^ nift quum Ule nobts eonfert. Deinde eum nobis in Chri�o mon�rat,qtit''^nbsp;Alibi nobis � Deo iu�nium fu�lum e�e �ribit.^Medium yerb^quo upprehendi poteii�fyt nob^nbsp;municetur fideme�edocet^eam nimirum qutein�^num Chrt�umre�ieit. [tq�ti�itiieno�rxtA^*nbsp;e�-iciensnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei mi�ericordia^mAteriA Jbltn Chri�ttsUn�rumenturn y erb fides,�dtquiu de
prolixi/ts dif�eret j in prafinti hac breuiter AnnotAuif�e �u�ieiAt. Ob�eruemta AUtegt;^gt; qubdhAnc tu�itia confequendee rAtionem adludaos amp;gentes extendit^amp;omnibus commuttemfi'nbsp;(it. ld enim eorttm commentum de�ruit,qui ne quem o�endAnt^ynumquenqj in�iA religionenbsp;po�e contendunt : quodbreui�imum e�e omnem religionem ubolendi compendium ulibi demon�^^'nbsp;uimus, ,A.ppAret AUtem htedete�Abiiis hominum ingrAticudo amp; peruerfitAs,qui �acilemnbsp;in�Allibilem�ulutis �uee rAtionem u�ernAri�olent, amp; fimetipfis lAboribas Atq^ curisnbsp;CAnt,quee Ulis fiere tAndern de�erutionis cauJa eSfi.Agno�cAmus ergo nos DeigrAtiAm.,amp;mnbsp;Jefiu exhibitum iu�itium fide yeru ampleilumur,'vt olim tn mugno Ulo die cor um etttstriburt^H^^nbsp;purerepo�imuiicuidebetur benediHtOjhonor,gloriA amp;pote�usin Aternum. ,A.men.
H O M I L I A xvrir.
Nam non eft di'ftindio. Omnes enim pcccaueruntamp;f defiefuntur gloria Dei, iuftif�cantur autem gratis eius gratia, per redemptionentnbsp;qu� eft in Chrifto lefu : quem propofuit Deus propitiator ium per ft�nbsp;dem in fanguine ipftus,ad declarandam iuftitiam fuam per remtfsio*�nbsp;nem pr�cedentium peccatorumintolerantia Dei,addeclarandamnbsp;iuftitiam fuam in pr�fenti tempore, utfit ipfe iuftus �� iuftificans en,nbsp;qui eft ex fide lefu.
OWfjej quidem homines nutura beutitudinis uppetentes fiunt,e�r earn in coniun�lione qui �ummum bonum eifi., confit�ere nouerunt,pleriq, turnen in eo errunt, qubd fiui in(eU�
amp; carn�i rutionesfiecuti nouus�ubinde yius excogitunt,quibui cum Deo coniungi pofiint,Pd^^��l gt; �um ei^, qubd ludui olim �ulutis fidutiumin Ceremonijs legulibus amp; operibus Legis,gentet'^^nbsp;inyirtutum morulium�udioamp; fiucris fuiscollocutumhubuerunt. Et hodiepleriq^^quiu De*^^nbsp;fiuo ingenio a�imuntireliHo yerbo eius circu res externus �quot; inuniu quxdum religionisfiucatifnbsp;citiu occupuntur. Eifi hic multiplex amp; nocenti�imis error, 'ELum amp;Deu�uu gloriunbsp;tum�bypfis quum uliqshomtnwttsperdittontsuuthores�unt. Trx�utergodiligenter uudires^,^^nbsp;Ium, ele�lum illud lefiu Chri�i orgunum, qui yer um xternx fiulutis utque beutitudinis rutionefgt;^ Cnbsp;trudit^yt�mulomnibus occurrut^qux nos ubeureuocurepo�unt,lgt;duper enimdifiert'edocuitgt;�^^nbsp;Dei iuflittu opus e�e,quum is per Euangelium munifieflet.Pd yerb,quiA obficurius di^um yidet� /nbsp;terut,in pra�end clurius exponir,atq, omniufummutim compleilitur quacunq, de ifiu cuufiu dU^ tnbsp;fiunt, Docet enim qua �t omnium hominum conditio, qua yeru no�ra iuflificutionis cuufiu �d l
� item rutione illanobis communicetur,amp; quem huiusnegotij finem utq^ fiopum DestsJibi rit.Eifi er^o locus hic digni�imus,quem omnesprobe con�derent amp; memori mente yerfient,eonbsp;huudfiacile alium reperias,qui cuufium huncplenius amp; muioriper�ieuitute trudat.Ituq^ de �^^inbsp;cniitfoo�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j - jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n r Jen,��quot;
'nium hominwn Primo qua �t omnium hominum conditio docet, dr locum ijtum commode cum praceae� / eommims.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;connehlit.f^ia enim dixerat Dei iu�itiu omnibus qui credunt offerri in Chrifio,e2r hunc eid^
-ocr page 139-I
H O r L I A XVI�L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*
rati�nem tam JudesM quam gentibtii communem frohatione cput trat,propter Tudaos '^f^irnis,qui(?i)t alias diximus)fe geniihn aquiparari indigneferebant.'Dicit ergo'.�biam non ef^nbsp;^�fgt;aio. ^afi diceret.Ciim eadem fit omnium hominum conditio fi qualts fua natura Junt^con-r�^^tentur^eadem quoti^ amp; omnibus communes fit oportet ratio confequenda J�lutts. Qt^tsautem ilianbsp;^^^�^^��f�ominumf Omnes peccauerunt (induit) amp; deficiunturg�orix Dei, Kicat autemgloriatttnbsp;tam^adquam homo initio conditusfuit^amp; qute fola in j)eiconjfe^u locum halet.E�^f hxc bi-^^brts fetitentia,qua omnia compleHitur^^ua de mifera amp;corrupta hominum firtedicipojfuntt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
���^0, omnespeccauijfe, ide�l^^natura peccatores e�e ait: quodhucufq^prolixe admodum demon-J quot;'^^it.^ltero^yiribus quoq^ eos de�itui docet^ne adpriorem conditionem amp; yerce beatitudinds me-^��^fiia induflria amp; ftudiopo�intperuenire. Quodipfum quoque multisfrobaripoterat ,amp; infi-fingulifentiunt,modb animum attendant. Int elle il us enim it a corruptus esl^ ex primortini i^^tntum lapjUf^t homo animales nonpercipiat ea qua funt �iritus Dei. Sequitur ex hoc yolunta-'^^�prauatio^quafity'Vt ea modo yelimus atq^ cupiamtes,qux Deipraceptes aduerfantur,amp;nobMnbsp;^'�^'�ffunt. Vires autem in nob�s nulla funt,quibus aut affellibies prauMrefiftere^aut D ei manda-��^'�ftqui amp; fatesfacerepo�imies.^t quia debts infra Cap.7.difputabit diligentius,hanc naturanbsp;corruptionem in prafenti pauces modo attingit , quantum huius loci traHatio pofiuiabat.nbsp;enim colligitur^nos ali�na opefubleuari oportere^yt amp;peccatts libeiemur,amp;adpriorem di-^�''^�^temredeamus. Obferuemtes ergo in prima huiies traifationts partCi^anam amp; inanem e�e 0-^!^^humanaiu�itia �diitiam, quocunq^ fuco apudhominespalhetur.VbicUnque enimpeccatumnbsp;iu�itia e�e nonpotellf^. .^ttqui apud omnes hommes,� Chri�um au�eras.,peccaeum regnacnbsp;�'�odoniinatur.Fruftra ergo ijdem iu�itia laudem fibi 'nendicant^Deinde quicunOjpeccatoresjitnCfnbsp;pxnam.^nen laudem^merenter. Quo igitur ore fuam iu�itiam iaHabunt, quinbsp;� ^^^�'peccata omnts generis aterno fupplicio digni funil Adde hds,qu�d iu�itia gloria apud Deurnnbsp;t^^yuifi perfeHa amp; omnibus numerts abfoiuta fit. Vult enim fui fimiles nos e�e Deus,amp; no-^^^tlludChri�i, Ejlote per/eifi, quemadmodum pater ye�er in ccelds perfelltts el�. Omnisnbsp;�^��^hominum iu�itii non imperfeBa modo, quot;verumetiarn yitiofa ef�^, t�r (ytfanHiapud Jfaiatnnbsp;^�^^^'irfni�ar ferdidi�imorumcentonum. Itaq^in Deiiudicio confi�erenullomodopofel�. Ser.^nbsp;confutandis ijs^qui iu�itiam nefeio quam partialem�ngunt.idum nos partim ex �de (quanbsp;f^f^gratiam a�equamur)partim tgt;er 'o exno�rtsoperibusi�ii�caricontendunt. Qui yt �Paulinbsp;aperte contradicunt, ita Chri�um dimidia fuagloria parte �oliant,qui �ilus nobtsapatrinbsp;'���ja^usel�.^i.Cor.l.Etdum ijdemaftquid fibijpfis tribuereincipiunt,paulatim eo T/fq,dela-Chri�oprorftisdeieHoexfuogradufeip�sfupra ilium euehant. Semper ergofonet in au-tordibus no�ris hac .rdpofloli fententia: Omnes peccauer�nt,amp; de�eiuntur�oria Dei^amp;c.nbsp;^^eundb iu�ification^ no�ra caujam yeram amp; propri ao�endit in Deigratiafiue mi�ricordia.nbsp;�^^i^ihominibusphilauttsdi�iculteradmod�perfradeturj Deum abfq, operum no�ror�m�rita ��'lt;lt;�4nbsp;df^oiu�iibabereamp; friregni haredes agnofcerefiniis qua fequuntur tanta diligentia amp; crebr a
quot;Vtitur Paulus.,yt yix fibijpfi fat�feci�e yideripo�it. Et hic quidem j; /�^fi�cantur autem gratis fid ePf^,abfq^ fuo merito. ^eq, eo contentas,mox addit, Eiusgratiaznbsp;^^irunt occurrere 'y)Qles,quiyeterumpatrum yirtut^nobis hoc merui��putant,yt fua iu�itianbsp;in,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;noflraamp; quorumuis aliorum meritaexcludat,reliquum el^, yi
lu�i�cationis amp; falutis no�ragloria foligratia amp; mifericordia Dei tranferibatur. Vbinos oportet, ea etiam Opera hic excludi,qua � credentibus �� Chri�i�iritu iam renatis�unt,nbsp;scir^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ffilt;^i�P^j faciunt,meriti nomen proculab Ulis remoueri debet,yt nuperquoq^ di-
boc�da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei gratia iu�ificamur, nullus merito qualicunq^ locus elf^ reliquus:quia �
^odi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratia, yt aiibi ./dpo�olus dtcet. Confi�t item opera illanon eiuf-
^inir i'u^Deiiudicio frbfi�ere po�int. �Manent enim in credentibusquoq^ amp;renatis pec-illorum opera,qua per fe bona amp; fmiia funt,polluuntur.Fateri hoc cogentur, �b �''^h^ptitgs obferuantcogitationes atq^ defideria, qua inter precandum,inter condones fa�nbsp;*lt;!�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pietatis exercitia nobis obrepunt. Quotquot ergo fuorum operum m�rita o�en-
� �0� dejinioit,ij nbsp;nbsp;femetipfos non fatis nouerunt,eli� gratia Dei bo�esfunt,quo nihil grauius
.\
-ocr page 140-CAP. in.
IN EPIST. AD ROMANOS
atrocht^ didpoterat.Qua cau�i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chri�tapublicanos amp; meretrices in rtgno i)eiphari�^
praferr., amp; idem in box pa�im admirabili quot;^erborutn grauitate inuebitnr, ^ui reltquos omnes d�ime inuitat, conjdentiarum pond�r� deprejm refodllationem polliceiur. Fugiant ergonbsp;con�dentix fiopulum quicunque ferio �lutts de�derio tenen!ur:hinc yerb confolationempetant,nbsp;confcientiapeccatorum fefe exagitari fentiuntgt; Cur enim ideo de�erent^quando nosgratdsnbsp;iu�i�cari audiuntfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ii�itiitutnobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'j'citib,qua ratione iu�itia nobdf cotnmunicetur^ docet y^po�olfts,amp;duoproponit, ^uorurt^'
eomunicetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad T)eumpertinet^alterum adhomines^qui iu�i�eari yolunt. Qwadprimum,nos iu�ifi^*�^,
didtper redemptione,qua el� in Chri�o le�^^^busyerbis�militudo�beP^,�umpta ex re autmilitari. Fr enimobarati aut hellocapti redemptore amp;pretio redemptionts opitsbabef.It^nbsp;^uoq^.qui peccatorum debitis oppre�i,adhac�b diaboli tyrannide captiui detinebamur. Hancnbsp;nobtsin le� Chri�o mon�rat Faults,tuiuf�ententice�nnanim� fcriptura con�en�ti �b�ribitd�nbsp;jas cert� Cap.^^�c de Ulo yaticinatus eP�^ilpfe yulneratw ei^propter tran�gre�iones no�r^^r^nbsp;afflidtispropter ini^uitatesno�ras, �MulBapacts no�ra�uper eum^amp; in liuoreejusfanatinbsp;F'os omnes tanquam oues errauimm, ^uife^j in T iam �am: quot;Domintts autem e�ecit,tit in ip�u^nbsp;curreret omnium no�rum initjuitas. Fo�ent buius generts multa addudexprophetist^uibufp^�'*nbsp;confientiunt typt �acri�ciorum,in quibtu 'fiHimaeorum loco cadebantur, quipeccatis �utsrnot�nbsp;meruerant.Sedipfe Cbri�ugt;s doBrinam banc confirm�t^quandofie ideo yeni�eait.,t)t animarnfi^nbsp;det redemptionempro multts. �^latth.'i.o.Et in yldma Ccenafianguinemfiuumpro multisnbsp;dum te�atur. Qm Fetrus refiexit.,quando nos redemptos ejfi ait^non caducts rebus auro nitn^^ �nbsp;amp; argentofiedpredofi fianguine Chrifii,yelut agni immaculati amp; incontaminati. Quia yerbnbsp;abfiurdum amp; impo�ibile ycdetur,ynum pro omnibusfiatisfacere,amp; ideo multi de Chrifiimerito^^'nbsp;bitant^addtt confirmation^ locotQuem propofiuit^tdeP^^prceordinauit Deuspropitiatorium-F^'^nbsp;ro efi^icatiam meriti Chrifit in aterno diuinte prade�inationts decreto fiundatam e�e te�atur,nbsp;fiendat,Deum non po�e eum reijcere,aut earn fiatdfia^ionem a�ernari yt minus idoneam,cui�v,nbsp;�^r q^lt;tm ipfie antemundi co�itutionemfiuo confiilio comprobarit.Idem Fetrus quoc^ ,nbsp;Propitiatoriut in eo loco, quem paulo ante adduximus. Fropitiatorij autem yocet/tituriadarcce operculugt;gt;^nbsp;ludens, quot;^itin Cbri�o pra�itum e�e o�endat, quodolim in Lege adumbratum fiuit.Eratarca� �nbsp;fientiie amp; protedionts diuince (ymbolum, amp; ideo area ficedertSjimb interdum ipfie Dominutnbsp;tuum dicebatur, Huie impojitum erat operculum, cui ytrinq^ Cherubim incumbebat,nbsp;obumbrabatur. Dicebatur operculum hocpropitiatorium, eo quodinde re�onfia dabatnbsp;bus dubijsquod fiauorts amp;gratice ipfiius argumentum erat euidenti�imum, Fo autemnbsp;adumbrauit �iritus fianllus, qui yt Deus yerus amp; aternus, ita de patris yoluntate nosnbsp;fiatit.,amp; eundem nobtsplacat�umpeccata tollit^quce illum nobis infenfium reddebant.ln ugfnbsp;fine iam inde ab aterno illum preeordinatum fiui�e/nultis argumentisprobaripoteS^.Hue efUf^inbsp;tinentpromi�iones primisparentibus e�quot; patriarchis data,propbetarum item oracula, quinbsp;hoc y no fialutem nobis mon�rarunt. Sed amp; ipfi pater hoc difiertis yerbis docet,quando ccelitu^nbsp;mauit\Hic rJ� filius Ule meus dile�tits,in quoplacatusfium.Ff^f igitur Faulus Chri�umnbsp;nandotam ludaos quamgentes ab omni externorum fiacrorum fidutia ad illum ynumremitf^^�^^,nbsp;es-gratia amp; iu�itia Dei mediator adeo^in�rumentum eS^,perqnodfiuaiuflitiam amp;nbsp;reditatem Ule nobis o�ert, .rdtfiimuldocet biclocus,quamgrauispeccati culpa fir,quandonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,())
quam filijDei fianguine redimi aut di��ui potuit : quantus item �terganosDeiamor,qM�. Juumpro nobisideil^, pretium redemptionis fieri yoluit.Quodynum fireblecongnbsp;rur,iam neq^ peccati blanditias admittemus,quibus nos in nafiam fiuam Diabolus alli�t,neq,nbsp;nbsp;nbsp;a
tationibtts de Dei gratta �jr bonitate de�erabimus. Quid enim negaretin fie credentibus,qui K ynigenitum pro nobis dare dignatus eSfif Su�ieit praterealocus bic confiutandis fiuper/btio�^nbsp;quihus multi redemptionem fuam inceremonijs frigidi�imis amp; fiuorumoperummerifitnbsp;Quia enim Chri�umpro nobis redemptionis pretium amp; propitiatorium fecit Deus, huiuf^^.nbsp;decreto relu�antur, quotquotnonynohoc contenti,extrAhuncnouaspropeccatis fiatisfa�^''nbsp;ߔg�nt.
-ocr page 141-homilia xviir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
Torrofru�ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redemptiotjem amp; inflitiAm offtrret 7)eM, nifi nos lac eius dona apprehen- mflitia�Je
iamus Jta^ quo nam injirumento idfiac^ ftmiltcer docet j^pojlolus^dicens*, Ter fidem in fangmne i� prehetutitur. ffiui�defl^^per tamfidem^^qute�inguine Chrt/�inititur. Sangainem yero nominatiquia huius me*nbsp;^itijumui ablud^ amp; quod fub hoc 's/niuerfum mortis Chri�i my�erium continetur. Sunt igitur hienbsp;qxoq^ duo confideranda.Trimo�de �lahoc Dei beneficiumpercipi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem htecfirmus �r cum
^^^taanimi fidutiaconiunilusafi�nfius^ quo Deipromi�iones apprehenduntur. Deindene fiub fidei quamuts temere in nobis conceptam opinionem intelligamus qualis eorurft quoque ei^t quinbsp;^ap^tctsprafiigijs confidant,tenendum efi,fiolam fidem in Chrtfium hocpraconio ornari,qu 'odgratitenbsp;utfliiiie Det confortes reddat. Conftttatur ergo hie duo feedtfiimi amp; noxij errorestalter eorum qui �
a Chrifio Jeparant^amp;� ita inane eins 'vocabulum relinquunt^Quo fit,'ygt;t tande ludteos quoq^ amp; Turcas abfq^ Chrifiojeruari poffi contendant.�lter eorum ei^,qui Chriflum ore quide profitentur.,nbsp;rfet yiero obiec�a longe aliafibifaciunt�n quibtts jpem falutis habent collocata.In hoc maxime offennbsp;ffnt Tapijla^tqui eorum �miles �unt,qui cibos quidem appofitos yident,amp;eofdem magnifi�e comen*nbsp;aute nolunt. /ta ifit bene�eium Dei in Chrifio exhibittimpradicare amp;fidei Chrifiianee ar-^tculos ex or dine profiterijolent'.at quot;vbi ad rem tientu esff,reliSlo C hrifio amp; merito eiits,circa inanesnbsp;^fienionias amp;�ute rattontsfigmenta occupantitr.Ejumtnt hijemper^neq^ ynquam intra cofetentiasnbsp;fi^ofiaturaripofiunt,quoadfide delUtuuntur,qux Chnllu lt;lt;pprehendtt,qutfol,ts e 'sZpants ille -yiitie,nbsp;ccelo demijit pater,yt in ipfo �yiitam aternam cor iequ -tmur. Hoc ergo firmuer tenendum e/�,nbsp;faltitem omr.e in folo Chri/io nobis offerri,apprehendi autetrijola �de,qu� in mortis eiusnbsp;quot;�^dtum return bens ,nos ilU inferitnbsp;nbsp;nbsp;bonorum ei/ts omnium reddit conjortes�
�Poflremo caufam finalem fine jcopumindicat Taultn,quern jibi Deus tn hoc toto negotio pro- Ju�i�cat'onis r�^ptutnliabejt,amp;hxc Jicab tllopraordinata efie ait,ad detlarandam iufiitiam fuamper remifiio- gt;^�ft'itfinis,nbsp;^�^P^acedenttumpeccatorum tn tclerantia Det,addedardndam(inquamfiufiitiamfuam inpree-r^tt tempore^yifi^ ipfe iufttts^amp;c.Dicitur autem bifari�m Deus iufiitiamfuam declarare.TrimOtnbsp;exi^it,e2r ita /'e iudicem iufium efie ofiendit.Deinde^uandofidemJuam
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod promifit reipJaprafiat.Et hoc fen fit accipi debet quod hie dicitur.Eramusenimf'^t
^^f^pedtdum efi)peccaiores,amp;propter peccatum morti aterna obnoxij.�t olim Deus redempt� P^oniiferat^quipeccati debttum dijfcltieret,capue ferpentis conculcaret,amp; ex mortis tjrannidenbsp;jfiatos adfui regni poffefiioncm transferret.Ei^ is filim Dei,qui ex aterno patris decreto in munnbsp;. �*^�fiit,^ homofadits ea omnia peregit,qute ad humanigeneris redemptions erant neceffaria.ltaqjnbsp;^^'^^obisplacatfis pater, nofirtspeccatispropter ilium ignofcensfe iufium,ideiif,,fidelem esr �Vf-^^(em effg declarauit.Efiq, hic probe olferuandum.,quod iufii�cationem nofiram in gratuit a pecca-remi�ionenobis Taulm monfirat. quot;Elam qui hoc non intelligunt,iufiitiampropriam amp; effen-^�wfibifingunt,qua t�quot; Chrifii meritum euacuatur,amp; cuius fidutia elati hoc tarn infigni benefici9nbsp;^fiipfos (foliant,Scimus equidem nos per Chrifium non modo � peccatis liberari Derumetiam re-fS^erari^yt in yiteenouitate ambulantes iufiitix amp; fan�itatifiudeamtts, Sedquia (yt alibidixi~nbsp;ad earn perfeblionem non poffumtts peruenire, qua fola in Dei iudicio conftfiit, iu�ificationisnbsp;fundamentum nulla ex parte in nofiris operibus collocari debet,fed in peccatorum remi�ionctnbsp;^^�tnobis propter Chrifium obttngtt,Docet hoc tile non obfcure,quando Lucteyltimo dicitiltafcrir-if a oportuit Chrifium pati amp; refurgere � mortuis tertio die, amp; priedicari in eius no-peenitentiam ac remi�ionem peccatorum inomnes gentes, circ, lu�ijicamur ergo fid ej�, iufiinbsp;lt;*pffd Deum,eo quod ille Chrifium y er a fide amplexts peccatafua remittit,amp; eifdem illiusnbsp;fif�itiam imput�t,qua de re alibi plenius dicetur.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;������ hoc loco �po�olus rem itaproponere,yt fimul doceret,quam late patent hoc Dei luflifieatiqnis
ߑ^^�^^-Dicitenim,illumfieclarauiffeiufiitiamfuamperremi�ionemprtecedentiumpeccatorum gt;nto ttaptta^fiijg^^ eoru qua ante Chri�i aduentum commiffa fuerunt,quando(y t te patent,nbsp;'^doqultur)jtuitQff^y^g^gg,,^|.g^�^^y^^j^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignorantia ifiiits tempora di�imulauit.Et mox
rtexpo�ttonem fuljjf.f^^^edarandam iu�itiam fuam inprafintt tempore,quandonimirHfilittm � ts redemptorem mi�t, �euti olim promif�rat. Ttaq^ Chrifii beneficium ad omnia fecula extendit^nbsp;ctmmunem omnium credentium firuatorem effe doceat, tam eorum qui ante eius incarnationett^
h
-ocr page 142-CAPUIK' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS. T; ad RiGM,ANO:S
fidget ocu�^ in yenturum re]^exfrunt(ficuti ie �brahamo i^fi lo^ttittir)^uam eorfttn ^ui nUM amp; inceps ilium frafinito temfore ample^uneur. Confutat igitur htc �Paulin duos errores graui�lflt;^^^'nbsp;Primum, eorum ^ui Chr '^i merifum adi�los m odo refiringunr.^ qui illi iam in carntm mi�b credfi^^gt;nbsp;yeteres autemper jacrificia amp; � lorum operum m�rita feruatos e߫ contenduntiConfi�t enim exnbsp;fie yerbnfilos quoq^ ex gratia iifiificatos efit per remifiionem feccatorum,quam nobts Chri�tt^^*nbsp;ruit, dmo hoc nomine Dei beneficium Paulin commendat) quod olim quoq^ humanigenern mifil'^�^nbsp;fis,ctim adhucfilij ira ejj�nt omnes homines. Confientithuic doClrince quodPetrtn in Synodonbsp;fioljmitana dixit contra eos, qui patrum exem�lo abutebantur, yt Legn iugo eosgrauartntnbsp;gentiltn crediderant.^^^id tentatis Deum imponendo iugumfitperceruicem dificipulorum,quo^^^'nbsp;que patres nofiri neque nosportarepotuimm.'^Sedper gratiam Domini nofiri lefii Chrifii crediif^'^nbsp;�os jeruatii iri^quemadmodu ep- illt.Sed amp; alibi Chrifiin dicitur agntn immolattn ab originenbsp;di^eb quad meritifi/�tnfru�m ad primas yfiq^ parentes extenditur.�lterum eorumtqui pro yeK^^'nbsp;iin Chrifiumpafiumtt�' quoad nos originale modbpeccatueitn merito expiatumefiicotendunt^fi^nbsp;alijs y erb peccatn nos ipj'osfiatnfocere oportere. .^Itqui ad omniafiecula �itn meritum ^pofiolinbsp;tendunt, amp; Paptifia ilium digito monfirans ait � Ecce agntn ille Dei^ qui tollit peccatumnbsp;quo di^o omne illud comple�litur.iquodfubpeccati cenj�m yenit.Etfanefrufira �uangeliumfi*^nbsp;in omnesgentes pradicare amp; eimpriedicationeminEccle�a perpetub retinere iu�i�itfinullt�nbsp;eiua meritofiru�tn rediret.Q^a item ratio maiores nofiros mouifiet^yt inter Chrifiiame fidei arH^'*nbsp;los pcccatorum remi�ionem retulifient fi Originalepeccatum fiolummodo Chrifiifiacrificio e�etnbsp;latumf^N-os ergojdpofi�li yerbn infifiamtn, amp; C hrifium comunem omnium �eculorum redetnp�^^nbsp;ejfi credamin,cuitn merito fieruentur-,quotquot ilium fide non fucataiapprehendunt.Ita yer'onbsp;^douatianorum error arguiturgt;quiper Chrifium ea modopeccata remitti docent,qua antenbsp;enum defignata fiunt�js y erb tir p�nitentiie amp; gratia locum negant,quipos^primam pcenite^^'�.nbsp;in peccatarelabuntur, Abufi fiunt illi oltmhocPauli loco. At quid huitn tile dixit,qui �on eiu�^.i^nbsp;iominn, fed omnium �eculorum peccata inter fi conferrc,neqj inter ea difiinguerefiedpotitn Cb^�jnbsp;tneritum commendare yoluit^quodilln omnibus expiandts fiufiiciatf'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
fuflifieationis , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htcomittat Apofioltn,claufilam fiubijcit grauem admodum'.P'tfit ipfieixfiffi�^.
fru�ius,quoad 'wfi ficans cum, qui eP^ ex fide lefiu. Exprimit his apertitn totum huius negotij fruClum,q^^^^^ Deum cr nos. ad Deum quam adnos redeat : ytnimirum illitn quidem hiflitiaatq^ fides totimundo innotefi^^i
fimul iu�ificentur quotquot in Chrifium credunt,qui nobis ab Ulo iu�itia faCltn ePfi^. Kbi obfi^�/. himm�doilrinahac non euacuari iufiitiam Dei,ythodie}r)ipocritayoci�erantur,fidpotiusilllt;^�l.nbsp;ri.Iufiitia enim eS^ flarepromi�istquodciim ybiq^ amp;�emptrfaciat Dein,nullibi tarnen certin^j ..nbsp;fidei c� yeritatis argumentum tdidit, quam qubd tune quot^fallere noluit, quado defilij finnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
et gloria agebaturjqui�ecundiimpromi�iones ipfius acerbam et ignominio�am morte fiibiredebtp, Adhac iufiitia quoq^ Opus incomparabile e^^, qubdne peccata humani generis (cui igno�eet^nbsp;Itat eitis bonis as) impuni abirent,ea filij dileBi non minua acerbic quam ignominiofts doloribtts /-y .znbsp;fiyoluit.Celebratur in hifiorijs ^^leucus Pp^x^qUiciimfilitss adulterfia^us ejfitfiuicynumnbsp;ipfi alterum oculum efiodi decreuit,ne Lex de exoculandis adulter is irrita fieret. At quidnbsp;dicemus, prater inanem luflitice humana ymbramfit cum diuinte iufiitice fieueritate eonferatHf^i^^fnbsp;in Chrifli morte patefaBa fuit � �Merito igitur Taulus hoc loco Dei iufiitiam commendat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
ipfo omnem humani oris eloquentiam fuperat,qubd eius yirtusper Chrifium in nos yfq^ redund^^-^ y bi inefiabili mifericordiee iufiitiam coniunHam, amp; huius rigor em illius dulce dime temperataVl Lnbsp;dere licet. �N ec e^fqubd peccandi licentiam pernosinduci clament aduerfarij. j^jfiaenimfi �.
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yeraamp;yiualoquimur,quie Chrifio infitosregenerat,non e^� periculum, qubdinbonefiiusy^^^
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui per illam iuflificatifunt: amp; quafint yita Chrifiiante officia, fuo loco Apofiolas docebit.
^mnem iufiificationis nofirte rationem hie locus co�prehendit,ita multum facit adaffirendatt^ r ,, tis nofir� certitudinem. Quia enim huius caufa ejficitns eLf Dei gratia amp; mifiricordia,qK�^'^� flnbsp;ennem amp; inexhaufiam efie confiat,non e^f,qubd de eiusperpetuitate quicquam dubitemus.nbsp;cum seterno Dei deereto negotium hoc totum nitatur, nulla y el mundi yelprincipis eiusnbsp;ludeuertere autimpedirepoferit.Quia item Chrifitts nobispropitiateriumfaClusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
-ocr page 143-K o M I L I A XIX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44
^onol�aiantf t^uo minuf nolfi^ p^ttr placatu� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguint ahluti fttmH�. yfccfJit
7)ei quoque ^oria hic agitur^ quundo�tam iujiiciam nbsp;nbsp;nbsp;�dem ira declarare 'Vjlmr. srgti
eum ^romij?ionihu4 tant oh�gnaM�lij �ti fanguine deeffeyille^^ui otintillas tanta�ie^ra-�^^it ^^ddei�iifoninihui arrhahonem falKMgt;l�iri(utn �an�um,in ^uo clatnainm /ihh tpa[�riamp; citm yericarti^iritta fit^nos inaniftr�tafioni nequa^uam Itidi�cat.Enbsp;nbsp;�rgo falin �i�ra cef-
inuiSa : ^ao magK nos anni� dtcet} quot;Vt con�anter fer�usrcmtu in '^ediatort tuts [t�i hiticin I�irituamp;ytritacc�ruiatfitti, Ulidtbetut beHtdiSlhihigt;nor}gloria ^ote�asiiinbsp;^�frnum. lAmen,
n O JA l l, l A XIX.
Vbiigtturgloriadofexdufa cft.Per quam legemc'operumf Non, gt;m� per legem fidei, Colligtmus ergo fide luftificari hominem abfc^nbsp;operibuslegis. Anludaeorum Deusfolumc' annon Slt; gentfumc'certcnbsp;gentium,Siquidem iinus Deus eftjqui iu�ifi'cabit Cireumcifionentnbsp;ex fide, 2C pr�putium per fidem. Legem ergo inanem reddimus pernbsp;fidemrAbfitjimo Legem ftabilimus.
ET�/� honutyquantits quantus eS^^peccator�(gt;amp; ea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura no�ra corruptio,^^ ex noi�t
nihilpo�imus^tantatarnenef^�mulno�ra carnis arrogantia,yr ptleriep^falutem in �to- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
cperum meritts amp; propria iu�itia quterant.Exempla eius non modo in Itidats amp; gentihtts ha-etiamilliSi^uihodieadhuc�tper�itiontbiisaddi^ijunt^'verumetiain mulcts,nutaliqua quot;^�ltognitione illuminati�dsm in illumpro�centur.gamuts enim oreChrifium ynicam iu�itianbsp;^^^icum falutts authorem agno�cant,recurrittarnen�ubinde innata carni�ducia,cjua�t,yt amp;�nbsp;IP�tniniium placeant,amp; �tam dignitatem aliquomodo cor am T)eo o�enteitt. Q^is aute error i�enbsp;lejit Chri�icognitionem ob�urat,amp; � yiafaluttsab�rahic�llum creht 'o er d�ligenter oppunbsp;^^^^inecf�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fecerunt idpa�im �poftoli,amp;interhos maxime FaulM,ele^um illud 'Deiorga
alibi tuin hac epiftola,cuius do�rinaperp�tua inEccle�aretinsridebet. Et hahlentisqui-
�^omnes homines peccati reos egit, iu�itiam yero amp; falutem monflrauit in �la 1) ei gratia,qui ^opifj. Chri�umprepitius e�e yeltt omnibus,qui hune�de yera amplexantur.Hts inpr,ejfgt;ui tra-�*�^'gt;n�huiufconclu�onem infert,qux multa continet qua adno�ra �deiinflitutiorem faeiuntft�'nbsp;i'^oruin cognitio hodte imprimis neee�aria eSf,quando de eadem caufapa�im di�utatur.
Et primo quidem qua� infultans humanx iufiitix meritts, omnem hypocritarum coi�dentiam uypocrit�rtM ^�^timit.Ebi igiturgloriatio!^ Qjtti� diceret. Si T)eusgratis iu�i�catper�dem in lefum Chri�um, ci�deiuiM rtfnbsp;homo quoglorietur!^Annon exclufa ef^ omnisgloriandi materia�ue occa�of Fer quamnbsp;LegemiOperum ne!^ �FLequaquam�moper legem�dei,Ftitur autem Legis yocahulo pro fu-^otum more,dedoUrina loquens,hr Legem operum dicit earn doHrina,qux nosoperib �ts itt�i�carinbsp;^^lt;tdit; Legem�dei yero eam,qux iu�itiam mon�rat in merito Chri�i,quifola�de apprehenditur,nbsp;fenfusyerborum eif,,non habere homines quoglorientur in Dei conf�eilu,amp; omnemgloriandinbsp;^�eriam �blatam eff'e,non quidem per earn doilrinam,qux operum merit um�atuitfed per Euannbsp;^tlium, quo�des in Chri�um traditur, qui nobis ynietts tu�itix amp; falutis authornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At quxrunt
hoc loco nonnuUi,quomodogloriationem proprix iu�itix nobis per Legem auferri amp; eripi neget,c�m dlud maximefadat,quando corruptionem nobis inhxrentem argHit,amp; tales e�e o�endit,qui ad 'Deinbsp;tri �*�^�dnullomodocon��erepo�tmus,� fuo iureillenobi�umagat i� Sed Faulus hicadeamLe-g�ston itKne re�icit,qux ei propria e�,qubdnimirum iu�itiam amp; falutem ijs p�llicetur,qui ipfantnbsp;facits prxj ant^ 2)ici ergo non poteff, quod gloriationem operum excludat, ciim ad illa nos remit*
Eegis�dei,ideif^,Euangelij conditio.Hoc enim tune nos in Chri�9 ^u�t�cart amp;Jeruari docet,� Uli credamus:amp;quia iu�itiam extra nos mon�rat in folius Chri�i menbsp;t�to,recienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnemgloriationemexcludereyelnobis auferredicitur.Flec fernere�cloquitut
Taulusjquando ei cum Hits res erat,quiChri�iani quidem haberi yolebant,Legem yerb cum Euart h �
-ocr page 144-CAP. irr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
gelio ccnim�fceiant,qua}ido illittf opera ad iuflitiam amp; fahttem neceffaria ejje yociferaiantw. dit ergo ipfos ea de^rina confutariiCuittifi�atores yolebant cenferi.
Lex EKdzjs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yero hie obferuabimtu,riuodLegem amp; Euangelium direct inter[e opponitjomnemj,
geliumfibiin* mff,gloriationem ita emedio tollit,yt iujlifieationti laudemfoli fideiin Chriflum tranfcribat-7lt;^� fi ittfiitia operum amp; iufiitia fidci,quod Dominui nofler apudLucam Cap. 1nbsp;ganti parabola docet. Inducit enim pharifieum, qui operum fidutia turgidui dicebat; Domine.,g^*�nbsp;tias tibi ago, quod non fim yt reliqui homines, rapacesdniufii,mcethiz ieiuno hh in hebdomade,^^*nbsp;cimo omnia quapofiideo.Huic autem opponitpublicanum quipeccatorum conficientiatonui^lfi^^�nbsp;que proflratlu non audebat oculos ad c�lum attoll�re,fied infolam Deigratiam ref�iciensperettf^^'nbsp;bat pewits fiuumsCir orabat*. Deiis,propitiui eflo mihipeccatori: Et mox fiuamdeytroque fienH�^'nbsp;tiam fierens Dominus ait\ Dico yobts,defitendit ifle iuflificatus domumfiuampotius quam ille'-quicunque fieextollit,deprimetur�i c�^ qui f� deprimit,extolletur. f^^em locumfi cumprafienti^''^''nbsp;feras,patebit, eos qui operum fiuorum meritisnituntur,direB'e in fidei Chrifliana Legespecc^^�nbsp;amp; ita fibijpfis exitium ^onte accerfere^ Eidei enim proprium e�^ ,gloriationem omnem extl^*^^^^nbsp;re.. Quod ytinam 'Monachi obfieruarent, quorum religio atquefidutiafiolis operibua nititur,amp;nbsp;dem iqs,qua humants traditionibus commendantur,amp; quibus nihilfrigidius aut ineptius excogd^�^^nbsp;poter at- Si enim lex fidei Chrifliana ijs operibits gloriari prohibet, qua fecundtim Dei legemnbsp;abfiurdum plane, imo impium fiuerit, humanarum traditionum operibits tantam gloriam deffl^^,�nbsp;yt nos per ilia aliquid mereridicamus.Clamant illinos harefimfecijji,quando hominem Jolafi^^^^nbsp;Chriflum iufiificari dicimus, at nos ex hifee quot;Pauli yerbts retins dictmtis, ip fas � fide Chrifliati^^'nbsp;lientfiimos efle, ciim contra pracipuam buius legem atq, conditionem,fluor urn operum iuftitiain Iquot;�'nbsp;. flituere non erubeflcant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; �
p'i'^f�i�ds,printipalem propoflit�onem amp; flatum huius tra^lationts repetit: Colli��'^!^^^ nes iftj ipcatur itiflificari hominem abfiq, operibus Legis. ESfl^ hac propoflitio bimembris. Primonbsp;flificationemfidei tribuit,qtiam infirumentum tfienuperdiximtts,quo illa in Chriflo apprehendd*^^.nbsp;Deinde yerb Legemcum fluis operibus ab hac gloria excludit. Ex hts autem nos re��colH�^.nbsp;(um multis ex yeter�patrum numero,nosflola fide iuftificari,qu�muis exclufiua particulanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
� Paulo non exprimatur. Quia enim in hac caufla duo hac, Fides amp; Opera,flola in controuefj'i^ yeniunt,hacautem �pofltoltiS fimpliciter excludit,flola fides reliquafit oportet,cui iuflificationi^^^nbsp;ria infloliducedat.ESfl hoe hodieprob� obferuandumpropter aduerflarios Sophiflas,quifide it^ .nbsp;fium nos iufiificariflat entur,fled non flola, Ita y erb partialem (yt nuper diximits) iufiitia confld'^' 'nbsp;qua partim fidei,par tim operibus tribuatur,nbsp;nbsp;hoc y num agunt,yt flaltem aliquis locus in
tionts caufla operibits nofliris relinquatur,yt aliquando kisfidem flubijcere,amp; liberi arbitri] rum meritorum regnum rurflitsflabilirepofiint.Et hocquidem dolo illosmultis noflro fleculo^^i^^nbsp;fluijfl fi:imus,quiminits prouidi Ulis locutiones aliquas concejflerunt, quibus poflea aduerjin'^^�^ffnbsp;iufliificationis doHrinam HU abuji flunt. Quoties ergo de iufiificationis caufla agitur, nos Jitnp^^^nbsp;cum Paulo dicamits,hominem fide iuflificari abfiq^ operibus Legis.
Pauliu ^Uco nbsp;nbsp;nbsp;Obijeiunt HU nobis hacobi yipofloli authoritatem (non contenti nimirum, qua Hlorum �
vs coci utur. nobis lite mouififi,niflt Apoflolos ip/bs interfi committant) qui in flua epiflolalfiripflt^^^� Cf, braham pater Hie nofler n�nne ex operibus iuflificatus eifl^ ciirn obtulijflet Iflaacum filittm flb^^^nbsp;per altare.^ Eides quod fides adminiflra fiuerit operum ipflius,amp;ex operibus fidesperfleiii^nbsp;Et impleta eh� firiptura, qua dicit : Credidit .Abraham Deo, amp; imputatum ef� ei adnbsp;amicus T)ti yocatus e�fl. Eidetis igitur, quod ex operibus iuflificetur homo, amp; non exnbsp;turn �Similiter autem amp; L^hab illa meretrix, annon ex operibus iufiificata eifl^, cumnbsp;tiuntios amp; alia yia emijijfit i Eidentur hac inter fle pugnare ,fled flacileconciliaripofiflunhnbsp;dem Jfiiritu authore locuti June, amp; reipfit confintiunt, Jicuti ex Hieroflolymitani Concilij A .nbsp;colligitur, ybi non alia lacobi fintentia fluit quam Petri,cuius yerba illic cum Paulinisnbsp;omnia conueniunt. Primo enim obfleruare oportet, non cum yno amp; eodem hominum genetsnbsp;que .Apoflolo negotium fuijfle. Paulus enim contra eos diflfiutat, qui quoad yita morumqtt^nbsp;nbsp;nbsp;J
fudinem iufli y'Ueri poter ant,amp;Jua iufiitia meritogloriabantur.Iacobo autem cum Hitt
-ocr page 145-s
M O M I L � A X IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
lt;��) tnhonefle amp; tur^'ner''viuerent-,fiilei Chrtflianteprofe�ione jufficere arlitrabantur.�tdilj non eo~ � fenjii DocabulM, ^juainbancdil^utationem inciduMy''�gt;b funt.Et Tauluf qutdem fub�d^ice'r-^�mfirmumqj an'ttniaj�en[um intelli^tt,juo Cbrifium amp; in hocnobtioblatasfalu�sfromi�iones re�nbsp;lacobttiyer'tf�deinomineabudturpro inanipro��ione^quaprophanii�t�e� yenditabanttnbsp;^oad tii�ificandi quot;verbum no�er %gt;ipo�olin de cau�t e�iciente di�erit^qute nos cor am Deo iu�osnbsp;^acceptasreddir, �� banc nobvs in �aemon�rat^ eo quodper hanc Dei gratia amp; Chri�i merttumnbsp;communicattir. lacobtnautem de effeB� iu�itia loquitur, ^tite nos reuera iu�i�catos e�e de-^^^rant.Praterea operum nomine ea intelligit �Paulus,quxiu�i�cationemprxcedunt.Iatobusquot;verbnbsp;^^gt;qua hanc�equuntur, Itat^�quot;vtrumq^�mulconiungas,hanc J^lpo�olicado^rinx�ummam e�epanbsp;Hominem non aha rations coram Deo iu�i�cari, quam �de in Chri�um, qui quot;vnicus graiiee
amp; iu�iiia yerx nobts mediator eP� : ex operibttsautem aparere^ num quts yera �de praditus ^ptoinde reuera quoq^ iti�i�catus�it^ Ideonon�u�icere inanem amp; otio�mfideipro�e�ionem(quanbsp;^�tolus�dem mortua quot;vocat)�ed�de quot;vera,ideP�^yquot;viua �r e�icaci opus e�'e,quxbo-M arboris in�arnbsp;r thgnos fruElus�erat.Et huic�ententix fatih exempla,quibtis lacobus quot;vtitur,Con�at enim jdbranbsp;annis aliquot,priu�quam I�aacum immolare decreui�et^Deo credidi�e^tSt earn�dem tlh imnbsp;P^^atam fui�e ad iu�itiam� Q^bd ergo ex immolatione�lij iu�i�catum dieet lacobus^non aliter ac-^ebec,qu�m quad eo�a�o tu�itiam illam declararit^qux ipfiper �dem in fernenpromi�um ob-*�^gt;'at. Docet idem Deus, quem j^brahamo tunedixi�e blo�es�eribit : !am cognoui qubd timeasnbsp;nonpeperei�i�ho tuo quot;vnicopropter me.�tqui iampridem,imb antequam mundifunditnbsp;^^^^aiacerentur yibrahamum nouerai Deusutatamenhumano more loquitur, yt eius �dematq^nbsp;'^�uiatn nunc^er 'epate�aBam e�e o�endat.Ef er^o�mmattm rem omnem comprehendamus,pernbsp;^eicon�e^u iu�i�catus ed^ Abraham^ cumpriusidololatrisconuerfaretur^neq^a-^V*^dbaber(t,cuhisgratia ilium�bi deligeret Dominusdu�itiam 'verb hancpo�ea openbus dccla�nbsp;^�^'*�^iquaex�deilla emanarunt, Eadem eP^ �P�ahabxmeretricts ratio^qux priufquam explora-
� lo�ia�ibm�os exciperet atq^ tueretur,iam ante ex operum Dei relatione�dei yerx femina ^�^�perat,quacaufa fuit,quod Deitimore ferioa�iceretur,amp;huicpopuloconiungicuperet,quemnbsp;tantpropitio quot;Vti quot;videbat�dqjpo�ea hoc tarnprxclaro holpitalitatM officio declarauit. H.eminenbsp;bjpocritarum�ophi�ica moueatfed^po/lo�orum do^rinx in��amus,cuius�umma Paulus innbsp;t'^ffentipropotile^Hxc enim omnem�alutisgloriam quot;vni Deo tran�cribit,et cauetne quodhuius e�,nbsp;�^�legaarrogantianobi�p�s'vendicemits,Eadem (dlutiscertosreddit, lt;amp;�olacon�eientiastr�n-^^dlat,qux nonpo�unt non�.u^uare,quam diu in�iorum operum meritis aliquidprx�dij collocar,nbsp;��wintllisnihilquot;videant,quod Deiiudicium��inerepo�it.y^dhxccarnis licentiam�orti�ime�rx-
amp; reprimit,quando amp; Deiamorem in animis no�ris accendit, amp; timorem eius 'Vere ingenuum P��'''h,neeiuspatrisiram prouocemus,cuius tanta fuit erga nos indulgentia,'Vt �lium quot;VnigenituMnbsp;P^o nobis dederit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eufidntltt�
C�teriim probat propofttionem fuam Paulus argumento,quodex Dei natura defumtt,amp;hoc ffaenuntiat,^1 abfurditatem indicet, qux fequitur,fi iu�itiam nobis ex Legecontingere dicamus. gcnttimi,nbsp;�nludxorum Deus folum!^ annonamp;gentiumicert'e amp; gentium, .^irgumentum ita formabiszSinbsp;fu�iiia ex Legis operibus obtingit, Deus partialis erit^'Vt qui negleBis omnibus alijsgentibus�liuinbsp;ludaici populi faluti cofuluerit.ydt Deus non eiufmodi ei^,fed communem omnium gentium Deumnbsp;Cr�aluatorem e�e con�at. Ergoo�era Legisnoniujli�cant. Hisargumentiineo eP�^, qubdLexnbsp;'Mofaica fblis ludxisdata e�et,eoq^e�ieatittsper illudconfutabantur ludxi,qubdip�i tlla tanquamnbsp;fuo peculiogloriarentur,amp; propterillamgentes reliquat fa�idirent, Addit tarnen ampUoris con-�rmationisergo : Siquidemquot;vnus Deus ej�, qui iu�i�cabit Circumcifionem ex�de,amp;Prxputiumnbsp;per�dem.Ciretimci�onis nomine ludxos,perprxputium 'Verbgentes incircumcifasintelligit,amp;rur-Pus ex L)einatura,qui quot;Vnus amp; �olus ei�^, argumentatur, Quia �Vnus ataueidem omnium gentiumnbsp;Deus effynatn quoq^ et eandem rationem i�li�cationis e�e oportet,qua ipfi homines coniungantur.nbsp;Aequihxcnonpotgj^f�g Lex,quxfolis ludxis esfdata.Ergo fides fitoportet,quamilleinomnesnbsp;Rentesprxdtcare iu�it.^tqui Deum non ludaicifolumpopuh,fed gentium omnium Deum atquenbsp;�vinAicetn e�e,multis argumentis probatur, Ex quot;vno tnim Janguine (quot;Vt Paulus Athenis dtcebat^nbsp;b 3
-ocr page 146-� A P. in. � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. ADR.�manosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
fe�tyn�aerftifng�nwhominum^ amp;'Vnw omnium gentium pater e^^^dam, qui primtnprotnif' ftonem �itura redemptionti accepit^ yt illam ad omnem eiw pofleritatem pertinere conflaret,nbsp;indeetfi ludais foli} data fit Lex per �Mofim promulgata^pritti tarnen omnium hominum atitmi^nbsp;Lex natura in/culpta fuit, qua Leg�s feripta pracipua capita contineri aliiti diximuf. Etnbsp;quoif, adpromiffx falutis focietatem pertinere non modo propbetarum yaticinia deilltsyocand^�nbsp;ycrumeriam ipji Cbrifiu aperte docet, quando Euangelium omni creatura pradicari tufit.
fidei doUrina omnibtngentibtucommunes ejfi debuerit^ illam quoq^ ynicam rationetn f�� patet,qiia homines iufltficentur. Idyer'o eiufinodi quot;rerbis docet �pofioluf^yt ludaos ridere yidelt;gt;'nbsp;tur,qtii adhucfuperbafuagent�fidutia reliquat omnes contemnebant,..Ait enimtyw ef^nbsp;qutiuJUfcabit Ctrcumctfionem ex fide,amp; Traputiumperfidem.Qu^�dioeret.Scio ludaosjibiq**',nbsp;pecultareprte alijs gentibta quot;ytendicare ,/�d reuera fila fidesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua iuflificari pofi�nt tam
qu�m genres. Quad fiyero cuilubet difirimen aliquod conflituere, agedum hoc fit,quad ludxi^^ fide, genres per fidem iufiificantw. .fiitquicum'vtraque locutioeundem fenfum babeatfat�nbsp;par et, difcrimen illudquod ludai queer ebantridiculumefife, amp;in yerbts potius qu�m in rdp�nbsp;confifiere. '
Dci iinperio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem alias quoq, ob caufas probe obferuandum,qubd yn�s omnium gentium 7)eni effidiquot;,
umnesfubfunt. citur. Docent id pa�im facra liter a.Daniel buic omnes linguat amp; r�gna cmnta fubefie,amp; illttm f gnorum omnium yices adminifirare tefiatur. Dauid yero genres omnes Cbrifto in bareditatetnnbsp;tas efife ait � p�tre. Et hune omnium gentium turam babere bifioriaomnes docent, ipfi quoO'^.nbsp;experimur. Seruit hoc confilationi cmniumbominummirific�,quandointelligunt fiquoq^fiiinbsp;proteilione efl�,amp; resJ�as omnes diuina prouidentia confilio gubernari, Htnc cert� confilafio^�^��^nbsp;petere docet CbnftM aduerfus mopia amp; famispericulum, inperficutionibus item amp; quibufun^ifnbsp;lijsaduerfis.quain hoc feculo agentibusaccidere filent.Kide �Matb.^.amp; Mi.Singuliergo/ibnbsp;cent quacunq^ de Del bonitate, lufiitta, yentate, fapientia, omnipotentia amp; maiefiatedieuntufinbsp;Deurn ipfis talemfore cogttent,quando confi�t,dlumneminem �fi reijcere,ni� quifionte ab ipfi[^'nbsp;cefitonem ficerir,Adha;c,infiitutioni etiam nofira firuit ifla confideratio.Admonet enim omndnbsp;mines Detimpsrio amp; legibus fubie^os ejfitcuius fingulos meminijfi oporter,nequi� fi exemptungt;^\nbsp;hitretur quoad morum autfidei pracepta, Quia enim omnium bominum^index amp;gubernatofonbsp;Dsus,ad omnes pertinet quicquid ille de y ira innocentia,de cbaritatis mutua offitijs,de humild�^'nbsp;de iufiitia-,defide item amp; religione pracipie.Errant ergo yebemeter,quipropter fiblimiore alic**^'nbsp;dignitat^ gradum jibi plus quiddam qu�m alijs lieer e putant, neq^ cogitant eo plus fi deberenbsp;quo plus acceperunt. 2dec minus bit confatantur,qui ynumquenq^ infua religione,yelpotiits fifi�^'nbsp;fiitionefiruari pofife contendunt.Qua opinio hodie multos fiducit,eo quod mundo plaufibilts amp;nbsp;ritati confientanea effieyidetur,qua monet nequem temeredamnemus, Confierunt illi Deumnbsp;tifiimo '^donarebte, qui multas atq, diuerfias genres fiuo fiub imperio continear,amp; qu�muis non ij*^nbsp;omnium mores atc^ ritusfiintgt;grarum tame amp; acceptum Jibi habeat obfiequium quodfiing ulip^^rnbsp;gentts morefiibipraflant.�ta Deumfingunt,qui etfi non eadem�treligionis fades apudomnesnbsp;tes,fiingulos tarnen admittat, qui ipfiitts colendi fiudio amp; bona animi intentione ad ipfium acctdi���^'nbsp;cAtqui Tardus argumentum bocinipfios retorquet,amp;quia ynusnbsp;nbsp;nbsp;omnium gentium Devs,l^^
quoq^ 0* tandem rationem effie colligit, qua homines wfitficentur, amp; hone nobts in fide Chrifii firatinimirum quod fidret,neminem fine hoc ad pattern y enireamp; cum eo recondliari poffi.nbsp;praterea locus tfle,neminem propter genus aut nadonds difcrimen � nobts conremni debere,nbsp;nimomnesadDeum pertinent, impianimisinfilentia fiueriteum fafiidire,quemillepro fiuoag^^.,nbsp;fidt,amp;qui per fide in Chrifium nobts frater fiaSlus e^,Teccant in hoc multi hodie,qui Chrt�i^^y,nbsp;Jimi yideri yolunt, quos ego cogitate yelim ( quando non alijs rat 'ionibus mouentur ) hoc ipfio^ :nbsp;[udxts commune habere,quiJimili arrogantia olim reliquasgenres cotempfierunt,imo odio profr�*nbsp;firint. Qu�myerb abfiurdum amp; iniquum efi,homines Cbrifiianosijsmoribus yiuere,quos elimigt;^^nbsp;daorumgenteDeusdamnauitf
^eu^ciMtt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�rfw/� dijfutationem,qui Judttorum obieUioni rejf onder:Legem ergo
fitueinutilemreddimtfsper fidem.Iraenim tuncludxi ^pofioldsEuangelium prlt;^ditantibt^^^^^
-ocr page 147-H O JH I L I A X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;
foleiMtt : Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operibui legi4 fila fide in Chrifium iuflificamur, trgo lex inutile e^amp;
^^Jirahanc olim 7)0114promulgauiti Similes Iud:eorum fiunt^qui hodie nobif ogganiunt : Si legent pr^Jlarepotei^^ neei^ aliqua a^ud 'Deum humante i�j�itite ratio, fedfila fide iufiificamur^nbsp;legem dedtc T)ewsf (v,r ea exigit qua fa�iu impofiibilia funt f Er mox fiends yelts aduerfiu/tnbsp;^angelij doUrinam inue^i f er nos �Deum iniquitatif inftmularifieges bunas aboleri, Itientiam in-tnbsp;fl^�,tuflitiam euerti amp; omnem di/ciflinam � medio tolli yocifierantur, Sedytrifique yno yerbo re.�nbsp;Jrfindet 'paulu41 �bfiit� Quafii diceret � Sunt hac indigna auditu, amp; lt;� do^rina fiiei ahenifitmainbsp;^0 legemfiabilimus., ideffi^ ratam amp; efficatem reddimtts yt fiuum jinem attingat, tunta erg�nbsp;'Deus^omulgauiciquinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt yera fiui cognitione nos illuminet,amp; in Ulo beatos redd.u : Lo�
autem de rota lege^tatn moralt qu�m ceremonialt.,amp;� ytramque fer euangelij doSrinam /ia� \ tefiaitur. Quoadenim moralem,arguit quidem illa innatat� nobds corruftionem,amp; damnatiottnbsp;'^^^bnoxios e�e docef.idyerb non ideo facit^yt in defierationem addu^os mifiercferdat fedytadnbsp;j l^tiflutn nos deducat, in quo fatdsfaElionem amp; iufiitiam nubds monflrat. Quo nomine illam 'Pau�nbsp;'lt;^tid Galatas ficribensfadagogofltmileme�edtcit. Stabilitur autem hac legis fars fer fidem quan�nbsp;� Chri/ium amfle^limurf in quo renati nouds yiribus inftauramur ,yt yelimits quod Deo fia�
amp; ea etiamfraflare incifiamits, qua fritti nobds imfofiibilia erant : yt nimirum Deam ame� ^'lt;sex toto corde eundem ex fide inuocemui,nbsp;nbsp;nbsp;frofter ilium homines quofiads dtligamus, quos
(ommendauit. In quibus yt legds imfletio, quoad nos, confflittita eiufimodifiunt, yt/ina ^^�P^^fiari nullo modo fofiint. Quoad y erb Ceremonias, aboleuit quidem has Chrifitu Ju a mor�nbsp;^tquod illds figurabatur nequaquamfiuflulit. Scimus enim has fromi�a in illo redemftiondsnbsp;'^'fibras�ue tyfosfiui�i, quijimul if/is occufatos deyeterds hominif mortificatione admonebanttnbsp;1*3^^ Per euangelium ifla quoque legds fars flabilitur, quando docet ceremonias non mines, fednbsp;^gt;^hibita fialutds fiacramenta fiui�e, fimulque Ghriflum nobis frafienrem /iflit, quern yeteresnbsp;exfeSiabant: at que grauiter monet amp; yrget, yt carni amp; mundo mortui in y it a no�nbsp;aitibulemus amp;nos Deojijiamus yiuentem ho/liam. Ergo ei/i fnlafide in Chrijlum lufli-Ifltrnur, (amen ideo legem inutiliter dedic Deus, neque i/la fer Euingelium frofbanatur,nbsp;J�^^ptrhoc eius yeritas atque yirttis elucefiiit, qua nulla ed^, mfi illiiis lucem inf�ras, 'idequ�nbsp;morum dificiflina ferfidem iufli�cantem euertttur,ciim eadem omnes homines ab obedien�nbsp;^'*�''^/tamDeodcbemu4,ohjiringat. Obfieruent autem Pauliexemflum omnes ecclefiarumnbsp;yt iffi quoque in euangeli) fradicatione earn caurionem adhibeant, nefer illam lex 'Deinbsp;�f^^fur�ue frofhanetur. Quod tunc frobe cauebunt, ft fefium Chn/�umfyncer� f raditent, amp;nbsp;^^fiajiitum aut exhibitum e�edoteant, quicquid olim fromi�um amp; adumbrat um fuit : hor�nbsp;�fntur item omnes homines adfidei obedtentiam, qua fi illi y ere infifos e�i declarenG lUi dtbttutnbsp;^ficdiPlio, honor, gloria amp; foteflas in aternum^ .�4men,
C A P V T UIL
H o M t L I A XX.
QVidcrgodiccmuis Abraham�mpatrethnoftr�mi'rt�enifTe f� lt;^undum carncmj' Nam fiAbrahamus ex oper�busi�ftif�ca-lir,habet quod glorietur,at non apud Deum.Qiiidcnim fcripriinbsp;fadtcitcCrcdidit AbrahamDeo,�^ imputatumeft�ipr�iufthi�. Ar�nbsp;9^^* ci qui operatur,merces non imputat�r tx. gratia,fed ex d�bite Einbsp;'^^���quin�noperat�rXed credit in eum qui iuftificat irnpiurn,impu�nbsp;faturfid�s pyg pj.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sicutetiam Dauid definit beatificationcm
imput�t iuftitiam abfcp operibus: Beati quorum rc f��� � unt iniquitatesjamp;f quorum obttda funt peccata.Beatus in'ncuinbsp;non imputant Dominus peccatum.
i 4
-ocr page 148-CAP. irii;
IN EPIS T. AD ROMANOS
IjVEMADMODV nbsp;�eccata �oj � Deo �paranfj quxyera amp; ynica cmnii
amp; ferdt�onti can�i e^xlta hominu}}:febcfrasm eo�o��witim confijl�, '^rpeccaiof^^^ ' I culpa liberati cnm Deo ingratiam redeant,lgt;iihilergo nobdf ram necejjarium
tn prtfittione
quot;Vt iufiificationii iflita y er am rationem teneamin. Qui enim in ea probe injiitufi�^^ ij facile omnes errorer atq�uperflitiones relin^uunt^rj^uibu^ plerie^j decipiunrur, .y^rqui hocmyrnbsp;rium ignorant, ij non modo per omndf generts error es mifer� yagantur, '^erumetiam � falut�'^'*nbsp;abhorrent J eo quod hancyelbonis openbus inimicam e�e,y elfaltem nihil abudnobit conferrednbsp;tant,qu�m q^uodjine Chri�o amp; fde Chrifliana haberipo�it. Talet olim fuo tempore multosfrwnbsp;queritur D. Augu�imu, ^ui Chri�iani�eri nolebant ^quod operibw fuih con�fifefibijp�snbsp;putarent. Tiicebant enim: ^ene quot;yiiuere optM e�f. Quid mihi pracepturui e�f, Chri�ua quot;Vt bentnbsp;uamf lam bene yiuo^quid mihi neceffariufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriflws �lullum homicidium nullum furtflt;^�
nullam rapinam facio, res ali�nas non concupi�o, nullo adulterio contaminortamp;c, Quorum � hodie multi audiuntur qui cumfidei mj�eria pror�ts ignorent, in fola opera externa intend�^^nbsp;tnant\lgt;lonyideo melius eosyiuere qui euangelium audiuntamp; religionemnuper r.eformatnnirnbsp;quuntur^quam nos qui patrum ye�igijs infi�imus.Hdem ytrinq^ mores amp; eadem �udia 'viߑ^^'�f.nbsp;Quid ergo Opus e�^ propter do�rinam hanc tumultuari amp;periculanoua�bitndies accerfere �nbsp;talesqutdem�nt,quipraalijsboni amp;iu�icenferipoterant. JdeoTaulusnontemeretantadih^^^nbsp;tia ytitur tgt;t doceat nos abfqj ne�rit operibus folafide in Chri�um iu�ificari. Quodnupernbsp;mentis ex Dei natura defumptisprobauit,amp;fimul ijsre�}ondit,quiperfidei doBrinam legeni��^,nbsp;leri aut euacuariputabant. Sequuntur nunc hoc cap.argumenta alia, quibus idem euidenti�'^nbsp;demor�rat^
lu�ificatio�* �ei exemplo
htur.
Initib autem exemplum adducit, cum quod magna exemplorum yirtus eff_ in illu�rand*^r qu� obfturiora e�e yidentur,tum ytfimul doSlrinam hanc nouitatisfuj�cione liberet,qud adu^^.nbsp;Abrahgmipro fjjcam yulgo inuifamfacere conabantur, Cum^ multaproducerepo�et,Abrahamumpranbsp;alijs deligit : primo quidem, quod ludai hoepatre imprimis gloriarentur, amp;proinde eiuinbsp;plum non po�ent^ reijcere,qua� nihil adfipertinens.'Deinde quiapatris credentium nomen iatnnbsp;nueratiytyulgofiHjAbrahamidicerentur,quoshodiecatholicos amp; orthodoxesdicerefolemtt^', inbsp;quia cum illofa�M falutis Deus in�aurauerat, non dubium e^ gt; in ipfo exemplum iu�ifiettd^^nbsp;propo�tum jui�e,quodomnes homines obferuare amp; imitari debeant^ quando eadem omniumnbsp;amp; conditio eif�cuti antea prolixe demon�rauit. Fuitprtsterea tA.brahamfingularis amittt^f,nbsp;amp; yirtutibus eximijs illu�ris, adeb yt fi quifquam mortalium ex�orum operum merit�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�
tus cenferi debeat^heec laus Uhfitpoti�imiim tranferibenda. FLam yt dfonte yirtutum^fidt*^^^ dientia^exor�iamurjqttis ynquam Deofimilemprie�itit,cuius iu�is itafeaccommodauitjyt^^^'nbsp;folo natalifn terram alienam amp; incognitam migrarit, amp; tandem ex Sarafibi natum diu^nbsp;tum filium propria manu immolareparatusfuerit � Con�antiam quoq^ fidei inuifam declaf�nbsp;quando inplurimisgraui�imif^ tentationibtis Deofirmiter adhxfit,adeo ytneq^famis amp; exih]nbsp;le�ix, neq^ bis raptte yxorispericulttm, neq^ dome�iete Utes, neq^ yicinorumproteruia ilium tfnbsp;cultu amp; fidei y er a profe�ione reuocare potuerint. Fleq^ minor einsfides atq^ probitas erganbsp;fuit, quodeins cum Lotho amp; yicinis aBiones abunde docent. Citm enim interfuos amp; Uhits�quot;^^nbsp;rixieprequentesexorirentur�leet�maiornatu amp;patruuse�et�ont'etarnenfuoiureee�ittnbsp;thopotefiatem fecit eam terra partem deligendi^quamfibicommodifiimam putaret. dAnimt'^,^^nbsp;fortitudine tantapraditusfuit, yt Orientales reges, qui Sodomais amp; reliquis yicinis pralionbsp;cum prada ingenti adfita reuertebantur, ipfe cum paruis copijs infequi aufitsfuerit, amp; illorum fnbsp;citu cafo,pradam omnem recuperarit.Quo fahlo nonpriuatum commodum aut opes maioresq'*J .nbsp;ttit.,fid hoc ynum�e^auit,yt amp; nepotemfuum ex ho�ium manibus eriperet, amp; bonamnbsp;referret.,quorum ho�itio (yt ita dicam) ipfe homoperegrinus amp;aduena ytebatur. Quidnbsp;gulaeius enumerem., quando yixyllum tempus tanti yiri yirtutibus recenfendis fufficettf^'jli^^nbsp;Fideamttspotius,num operibtts fuis iu�ificatusfit apud Deumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de hoc Apo�olum audiaff^ J
quentem,quificaif.Qthd igitur dicemus Abrahamumpatrem no�rum inueni�efecundum Fidetur quaftionem hanc ex aduerfariorum obie^ionibus defumpfi�i, qui Abrahami nomt^
-ocr page 149-H o M I L I A XX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47
�'*� non in ore Jjabelmnt, Qua� diceret: y^udio quot;vos de Abrahamo magnifi�e lo^ui.iamp;patrum fide 'nbsp;nbsp;^%^fiigionegloriari. At non fiufficiiint ifia ad�alutem. Kidendumpotins fj�, qute Abrabami amp;
^^rutn patrum fidesfuerit^ amp; quot;ande Uli fuam a^ud T^eum habuerint dignitatem-, nbsp;nbsp;f er^o nunc de
^^^ahamopatre noflro agamus^quid ob�cro Ule inuenit�d e�^,adeptuf e�^ aut obtinuit (fie enim ^^�^eniendi'Verbo Hebrai quot;Vtuntur (fiecundum carnem�defi^quatenus homo fuit^autper opera,quanbsp;l^^'^ndum carnts rationem amp; proprijs quot;viribus fecit �Prudenter quot;verb Abrahamum fuum quoqfpa^
^gnofiit,rte hunt afpernari aut impiam �patrumfidefeee�ionefecifie quot;videaturjnterrogatione ^f^'Vtitur, italudaosaduerfariosprouocans, quot;vt lib�r�dicant quicquidad caufiefua defenfionemnbsp;��ere arbitrentur. Et ctim non ignoraret,Ulos non habere quad dicerent, ipfe rejpondendi partes innbsp;o�endit, ne ipfum quidem Abrahamum fuis operibus iufiificatum fuiffe, fed ex gratianbsp;quoq^ habuifie quiequidhabuit,l^am� Abraham (mquit)ex operibus iufitficatusfuit.,habetnbsp;^'^P^glonetur, id eP^meritum habet quo fidat, Quibus^exijs qua nuper dixit,inferri debet* Seinbsp;''^'�^^bet quodglorietur apudT)eum,eiim omnemgloriatione exclufiim e�enuperdocuerimus. Ergonbsp;tfl iufiificafus ex operibtts. �Difert� quot;verb tribunal�s 'Dei meminit.,ne quoad homines quoq, Abra,-omnem iuflitia laudem adimere quot;videatur,quot;ftq, ofitndat.,fe de ea iufiitia nunc agere, qua nosnbsp;�f^icio Dei tiieripoteif,ne ad mortis aterna pcenas damnemm\
. ^ofeumus aute nos etiam fimili rationsaduerjarijs nofiris rejpondere,qui Diuas talites nobis obij Tsiuoripm ex�s ^l!l�^^-gt;amp;horuauthoritateabutuntur, quot;vteuangelijdoUrinafimul atqjnosinuidiagrauent,quafifuu
� beno,-g,jj inuideamui^ amp; eximias,quibus ornati fuerunt,quot;virtutesnegemus, Dicamus ergo Ulis fiitiofos retort ^^%'l^idquot;Verb Diui Ulifecundum carne,ide�,exfeip�s habuerunt, quod apud Dei tribunalglo- q^cMW,nbsp;^nnon hominesfuerunt�jfdem quibus amp; nosaffe�ibus obnoxij.^ Annon nohifeum orarutrnbsp;^^grediarts Domine in iudiciucumferuistuis'.'�emitte nobis d�bita no�ra,�cut amp; nos remittinbsp;noflrisfAnnon �ivlariam quot;virginem archangelus Gabriel Ki)(^oc^i7eet^ivlui,id eif^exnbsp;^''��^i^dile5lam,amp;eandeapud D sum gratia tnueni�e dicitf Quis quot;verb operum meritis locus e�,quot;vbinbsp;h^itdicaturfAnnon apofloloru omniuquot;vox e�: Gratia Dei ftimusquod�tmtisi' Annon jjdemnbsp;eWas fuas comuni amp; quafirecepto more exordiutur*, Gratia quot;vobis amp;pax � 'Deopatrei�amp;c,An-
�jud Ifaiamfatentur iu�itiamfuam effe infiarfordidoru eentonumf Dcniq,,quot;vt quot;vno quot;verbo om^ ^'^^cam,lt;innon quot;vnar.imiconfenfu omneshomines adfolam Deigratiaremittunt, cuius '^ediato-docent Ie fern Chriftumi^ Quam do^rinam non quot;verbis modb difertis tradiderunt, quot;verum-propriofanguine ob�g narunt. Et quot;vt quot;vnum addam,quem dabimtts ex omni fan^orunumerotnbsp;^^^^liquemexdefunHispatribus inuocarit,aut ex Ulis �bi aduocatos apud Dei tribunal quaj-.ue�nbsp;y �^t ergoTaulus Abrahamiexemplo contra ludaos'Vtitur, qui iliumfemper in ore habebant\nbsp;bodiefanHorum exempla quot;validi�ime in Dapi�as retor quere pojfecmus, quifub Ulisfuper�itio*-^J�^^ftumpatrocinium quarerefolent.
p 'At ne quis �Paulum aliquid exfuo cerebroprofefre diceretferiptura teftimoniumproducit,quo brahami erS probetjhic etiam exemplo Juo docens-i cotrouer�as ae doHrina amp; religions non huma
��^��tiombus^aut etiam nudis exemplis�edferipturarn authoritate dirimi dehere. Et enim huma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
����fJoin diuinis mifer� cacutit�ta nulla etiam exemplorit authoritas efi,ni� illa cum Deiquot;Volun-,
^�quot;�fcripturis reuelata conueniant.Itaq�ubijcit in prafenti:Quid enim feriptura dicitf Credidit l'�^ham�)eo,zbr imputatum e� eipro iu�itia.Extat locus hic Gen, iq;,cap,'vbi Abrahamo � cadenbsp;^^��tafeureuerfo Dominus dixffe legitur:Ide timeasAbram,ego ebypeus tuns�(m,amp; merces tuanbsp;modu ampla, Cum quot;verb Ulepromi�ione i�a minus afiiceretur�o q,febole careret,cuiusprifeipa-^^^^^�P^crpromi�ifeminisfee auidi�imifuer�t,amp;diceref.En mihi non dedi�ifemen,amp;eccefiliufnbsp;tuoquot;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fl-iteruilli dixit Dns: Hic non erit hares tuusfied qui egredietur de quot;Vtera
i erit tires tuus.Inde illoforaseduHo ait: Sujpicequafo c�lum,amp;' numera(�potes)�ellas:fie *^^^J^^!j^^^-feuibus quot;verbis lAofesfubdit*Credidit Abraham Deo,e^rimputauit ei(fcilicet Deusnbsp;�'c�^^^^flUia.Paulus aute Gracam interpretationsfecutus,qua tune quot;vnlgb recepta erat amp;nbsp;^cijenjum c ariu^ reddidit,pa�iuo quot;Verbo quot;vfus efl�mputatuefl ei,eirc.Pulchr�autehuiusdifeuta^nbsp;^nis mJ itutooe^ feruie. Trimb enim deJobole ex Abrahamo nafeenda hie agitur,in quapri��nbsp;, quepatres fummo animt defyderio expeHauiJfe^modb diximus,Et quamutsnbsp;ofesdsAbrahamipoJleritatefimpliciterloq quot;videaturfcd�attame�llu in promijfum feme mulierii
-ocr page 150-CAP. HIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM BUST. AD ROMANOS
refi)exifi'e,qucdprcmifitonum omnium fundamentum tj/epatres non ignorabant. Te�atur ioc'lj Dormnm /oan.S.fic lohnens', Gejliuit y^brahnm 'vt Wideret diem meum, amp; yidit at^^gauifin e^'nbsp;De fide ergo in Chrifium loan ifte quot;Ivlofis re^ifiime exponitur. Deinde qunmtn mulcn quot;viriuidf^nbsp;amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illttfirn fiuerit .Abraham, tufii tarnen titulam nunc demum iUi cortc(r
Deuii^uando fromifiioni huicfirmoanimi ajfienfiu credidir. hai^jnihil commoditn amp; efficatitu duelpoterat contra ludaot ^ui .Abrahami authoritatt aduerfin yera fidei do�rinam abuteb^^quot;nbsp;tar.Et non mintnnobn etiam ferait exempla n hoc^ yt nojlri jecuUpharifleos confucemas, quinbsp;rum operum iufiitiam oftentare non definunt. !2a�in enim abfurda amp; fiultafit hac illorum co�p^.nbsp;tiafinc luce clariutap^aret. 2dam quern dabunt HU ex toto fiao grege, qui cam Abrah.tmo confi^^jnbsp;tnereatar f 2gt;lon habuit tarnen hic quo gloriaretur abud Deum, qu�muis opera eius omnia exp^nbsp;tnanarint,eo quodhtecquoqj Dei donum�e^yt alibi docemur, Q^aerffo infanta fiuerit, hypoerd^'nbsp;rum yani�imorum opertbua, qua abfq^ fide fiant, hoc tribuere, quod�brahamo patri credentii*�'^nbsp;negatttm fiuttd Abfq^ �de autern iilorum opera fieri dicim^ti, quia humanid/�l�m traditionibtitnbsp;tuntur,quas � fide alieni�imas efie confi�t ito quod htecinfiolum Dei yerbum intentanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clattf^
illi �nobn Diuos contemn�non ytdert autern quanto maiorem illdf iniuriam ipfifiaciant,quandefi' pfos illtf long�prafierunt.Q^id yero de alijs dicemits,qui non contenti fiuorum operum iufiitiatnnbsp;fiiruijfi.eot uniem m�rita aUjs etiam diuendere non yerentur, qua� tanta in ipfis iufittia pleniigt;�.nbsp;f�i)yt in alios pofiit redundare.E^fi^ hxcfiuperbiaplusquam pharifaica,amp;indigna plane Chrijii^^nbsp;auribftf,
faulut 'ocuvn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Porroipfe �Paulus addit�um modofiriptura locum interpretatur, amp; exemplum hoc latiit^
O' tendit^yt communt omnium infiitutionifieruiat.Kbiobferuan debet inter alia,qu�m diligenter�� pturas legerint apofiolt, amp; lingulas quoq, yoces expenderint, amp; quo �udio nos etiam in tilts yefp^inbsp;debeamiis, Doiemur item ficripturas inecclefia non modo recitari debere, yerumetiam exponi ��nbsp;Jinguiotum irfiitutionem accomodari,ne inanifiono aures auditorumfieriant. '\lonet hoc alibinbsp;jlolus quando minifiri effeair,ytyerbum Dominiredle fecare norit, amp; illudfingults4ppticet,pf^'�^nbsp;tptis efie yiderit.Sedne longius euagemur ,audtamus Paulum loquentem : Atqui ei qatopersi^t'nbsp;merces ncn imputatur exgratiafieaex debito^tstc. Argumentum petit ex communt hominumnbsp;amp; hoc ncn yna antitleft illufirat, Opponit enim inter fie operanrem amp; non operantem, gratis''�nbsp;debitumpnercedem amp; imputationem.Euidentior autern eritfienfius, ft illuditafiormes'. Sicutnbsp;tanti merces non cxgratia imputatur,fid iure amp; ex debito confiertur: ita qui iufiitiam operibii'r^nbsp;tnerentur, ijs ilia non ex gratia imputari pottPfifid exmerito hie titulus Ulis debeturiAtnbsp;trioiuflitia input ata fuit propter fidem, qua Dei promifiioni credidit, eadem^ esi^ Deo infiifi^^tnbsp;ratio trga omnes hominest Ergofimiliter omnibus,qui non operantur ,fid iredunt in eum quinbsp;ficatimpiumjiiafidcspioiufiitiaimputatur. Confirmanturhac communi omnium fienfu, Inbsp;terra fiuntpvt mantfiefia amp; grauis iniuria cenjeatur, ft quit gratuitum donum sefiimari y elitgt; f**.nbsp;tiltci t propter opus aliquod ex iure debetur. Kr enim inter operantem amp; non operantem manif^j;nbsp;(ontradiaioei^, ita nnllo modo fimulconfifiere pofiunt gratia amp; debitum, merces amp; impuis'^^*nbsp;E^ tamdt diligenter obferuanda locutio hac.Et qui non operaturfed credit,flt;rc. i^am hicnbsp;do non ycluit bona operafimpliciter (ifideexcludere,amp;otiofos fiacere eosqui creduat : fed h'tcnbsp;agit, ytfiiperbumamp;graeiee Dei inimicum merits titulum illtsdetrahat. Semper ergonbsp;hui uf difiutationts rtfiicere oportet,qui e^, yt rationem eius iufiifitationis ofiendat, qua apud �nbsp;tribunal abfoluimur.Hic opera nofir a in rationem yenire negat Paulus, t� huius fententianbsp;tiesgrauifiima ahbiproducuntur,Prima,quodc�m ilia exdebitofiaciamus, nulla Hits mercesnbsp;tur.�luod tnim interdum firiptura mercedis yocabulo ytitur, partim idea fit, yt eo etiamnbsp;ternam erga nos indulgentiam commendet,quipatres infiar nos promifits eiufmodi ad obediequot;'�^nbsp;allicit :partim quedyita teternapoilfi^fiuperatosdemum huiusficulilabores nobts confiertur,qfi^�jnbsp;eidmtdu m irtfii i yel mercenanopoif^ opus tonfie^um merces diffioluifilet, ftaq^fimilitudofiib^^^nbsp;^ua ramen ret de qua agitur non per omnia reffiondet. Deinde operibus nofirts meritum tributnbsp;potfif^,quoad Deiiudtcium,e'o quod hicillds minime opus habet, Prteterea,fi ad diuina legrsnbsp;Um opera nofira exatnintntur, ilia imperfie^a efie patebit, to quod ad earn metam pertinge^� quot;
-ocr page 151-H O M I L I A X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48
. fiffitrnnt^quafn nolti Tfetts ^rafixit. Ttae^^ noflri meriti^loriatio pror�t^ inan� e�nterxm quango dt hotnifiM Chri�iMi of�cio ferma el� fdem ftnefru^ihw bondi nunquam ejjefatemur. tn�mbona arboris infar^nib yinutum omnium mater ed^: neq^ fernere Chri�tts dixit: Qui manetnbsp;in me,amp; in quo ego maneo, hie fert frti^um multum. Item : Omnem palmitem in me non fer enternnbsp;fntdum,pater tollit:amp; omnem quifertfru^umipurgat,'vtfruBum copioftorem afferat^
Deinde quid credere debeamits^periphrafi quadam docet ^po�olui,dicensX Qui credit in eum, Pdesc!rc4 qM quiiu�ificat impium,t:^c.Impijnominepeccatorem intelligit � Deo aUenum,Hunc Detti iuflificarenbsp;�iidtitr^quando eipeccata condonat^amp; eundem Chri�o infttum regenerat^yt ex impio piuafat. ..Atnbsp;fimuletdmonemur gt;, fdem circa duopotifim�m yerfari t qux ytraque cognitu amp; tre�tu necejfarianbsp;�Primumtqubdnot.^quoadnofram natura, impij amp; � Deo alienifimM.Tarit bocin nobts ye.*nbsp;animicontritionem,quahumiliati adthronumgratia confugimtti.Alterum,quodnos iuflifcetnbsp;quidem foltts, Qwa enimpeccatu legti diuma tranfgrefio elf^, nemo tliud condonare autnbsp;'^'ftiittere potefi,praterynum amp; folum Deum.Facit autem hoc ex gratia propter Chriflum,qui no^nbsp;ab Ulo iu�icia amp; fatiffaHiofa^M ef. Ex hn yer 'o colligitur, �fide Chrifiiana ali�nas ejfe omnesnbsp;yelfepeccatores efe non agnofcunt,yel iufiificationem extra Chriflum quxrunt,quern nobts
(�'�ft ex gratia redemptorem conflituit.
fitterum quia aduerfus ludaos operum fuorum amp; propria iu�itix o�entatores multiplici amp; tecfi( Ppt �^j!!^�idtmon�ratione cpui erat, do^rinam hanc Datiidds etiam atithoritate confirm�t : quem pranbsp;ftapbecdseafdem ob caufasproducit, quasfupra in .Abrakaino annotauimus. Fuit enim i)a~nbsp;fecundum cor Dei, amp; interpromifii �^'lefiiaprogenitores facile primitm locum tenuit,quaH
^quot;^ncyulgo Dauidtsfiliutndicebant. El^autemeomaiorte�imonij, quod htccifacur,authori.* ^�gt;.i*�odfif�lfnt{m hunc'^x. (fi Hebraorum num�ros fequamur ) in grauifiimo morbo (sr mortinbsp;^'^�^cotnpofuit,quandohorrendds confiientia terroribtts aliquandiu exagitatus, tandem
tiecefjarib ad gratia thronum amp; gratuitam peicatorum remi�i9 ^ffeeonfugiendum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hiealicuifcrupulummoueat,quod Eaulttsdeiu�ificationeyerbafia*.
^ent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominis beatificatione loquentem inducit, Hac enim illitts effeiltis efi,amp; ita coha
r I neutra abfq^ altera pofiit confi�ere. Deatitudo enim penes �lum Deum inuenii ur, qui yt � �^um borjjifjj exfe elf^, ita nobis etiam omnis boni atqjelicit at is ynicus esf^author. Cum hocnbsp;qunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpojfunt amp; beatitudinis confortes fieri,nifi quos ille pro iu�is habet. Ideo Dauidi
�hfe caufa beatitudinis hoc Tfalmo differ ens,iu�ificatione imprimis attingit,yt mox audiemus^ �cai ^^�itutum eiif,docere,fi idem cum propheta amp; ^ge Dauidefentire,qui hominisbeati*-ingratuitaiuflitiaimputationsconji�eredocuerit. Ideofici�apracedentibusconnellitinbsp;etiam Dauid definit beatificationem hominis,cui Deus imput�t iu�itia abfq, operibus', 'Beati.,nbsp;� ^^mretnjff�funtiniquitates,amp;c.Quiayero operafimpliciternominat, certumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illumnonde
^^^^onialtbtii�iiPfig^yl^yfqtddamcauillantur) fed omnia eacompleili, qua fiia iu�itia ofien-^�nfieldum afferre folent,amp;propter qua felicitatem Jibi debericorifidunt. E� autem gnium hoc triplex, totidem^ftmilibus conflailnbsp;nbsp;nbsp;Trimb, Hiatt (inquit ) quorm remiffafunt Peceatareiwt*
fumptum,quibus ex gratia debitum remittitur,quando nonfunt tuntur. j,g]nbsp;nbsp;nbsp;^'^titur eofrequenter Dominus in euangelio, amp; illufires atq, con�lationisplenafuntpara^
%lat.\%.habentur. Imbinorationisformula,quamfuispraf(ripfit,hujusnos ^^�net iubensorare, I^mittenobis d�bitano�ra ,ficue amp; nos remittimus debitoribus no�ris,nbsp;^fitem argumentum eiufmodipetit .^ipo�olus'.fu�ificatioconfi�it in remifiionepeccatorum.
i'emifiione opus eilf,fatis confi�t nos nihil in Dei con ^btc^anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccara,qua nobis ille ex gratia remittat. Secundo, beati (inquit) quorum Xtguntur,
�ibfianttaamp;^^^^^�^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confieHufuo autfaditate oculos ofifendit, idem tarnen in fua
quot;^eoi yerb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnanet.Itapeccataperfe manet,neque quodfaHum eff^ infeilumfieripotei^^
quot;^�r�nubtial nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idlt;t Deus non animaduertitfedpotitis Chrifii iu�itia nos yefiit,qua
^itn p t' ��^'^^fi^^figt;^^^^�^^^dtusiudicioornat atq^tuetur.Hincy erb colligitur,non aliter f ^a-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt; quando tegumento fiue yelo opusesf^, quod ipfe Deusadhibet, nt
a a nof ra luf iti�. eius oculos-ofiendat,. Quam enim y anti�t quidquid ip� ad yelandum peccatei
-ocr page 152-I
CAP. II,II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
no�ra ronteximw, inprimorum pArentum exemplo yidemui, ^ui ne^uir^uam rAmis amp;
Non bnpu- futtm nuditAtem fuAm tegere eoHAtifunt. nbsp;nbsp;Tertio Additur, quod TauIj jententi� amp;
tAiuur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftino confentit: 'BeAtuf 'vir^cui non impMArit T)omjnu� peccAtum. ^od ipfum qttoq, yel a .
ribits fumitur, qui dehitum non imputAnt, quot;fei ex reforen�, yhi intet dum reo non Jiue deli�um^quod tAmen y er � Admi�t,interim doeetimputAndiyerbum ^po�e T^eum �uo erp,'^^nbsp;iure yti^rAtiis y erb eiws hoc not debere, qubd A�ier nobi�eum Agit qu�m ipfi merutmtu^nbsp;i�A TAuii doBrinAm degrAtuitA iu�i�cAtionecon�rmAnt.itA hAncplenAm amp;perfe^lamnbsp;amp; Sophi�Arum nonminu� nugAtorium quAm tmpium�gmentum eon�tAnt, qui ne�eip�osnbsp;meritigloriA�olient,7)eum nobti exgrAtiu culpAm qutdemremittere, non AUtempeenAm , �**nbsp;yelputgAtorij ign� Ardoribtn yelno�rif AUt no�rorum(po�quAm ip� yitA hACde�unSinbsp;tijpA�tonibw expiArioporteAt^Sienim iniquitAtes i)etn remtttit,jt deli�{ano/trAtegttf/itlenii�.rnbsp;imputAt^quoture eorundempeenASpoteff^^ exigeref�utquAm tonjolAtionem expeccAtorumf^'quot;'^nbsp;�one mtjeri mortales CApiunt^�pients fe adhuc obnoxios e�e Audiunt!^ Itaq.proculreliBisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
bw ifiusy ncspitius lon�n�um ytriujq^ te�amenti in hoc articulo objeruemtn. Quodenim Ad Prints con�t mAitonem ex ^o�e amp; T)Auidt TauImadduxit, hoc ipfum in aIijs quoq^prophd^'^^nbsp;uenitur.Huiui enim farina tS^.quod J� 45. dicit Dominw : Ego ego^tdeS^. ego�lua0.nbsp;deleo tTAnfgt e�iones ruas^id^propter me,amp;peccAtorum tuorum non ampliM recordAbor, beff^nbsp;yero Cap.1^.de lefu Chri�o yatiitnAns�nter AliAinquit�Hoc nomen eifts,quoyocAbunteuw�^, :nbsp;UAh iv�itia no�ra.Et turfum ifaias cap.q^.Scientia fua multos iu�t�cabit feruui metts,nbsp;yerb memorabilis ^ichea loetn cap,quot;/ ,ybipropheta�c loquitur: Quit Deu^�eut tu.'^qt*^^'�nbsp;iniquitatem,amp; fuper�eliti tran�s, reliquijs haredttattsfuaZ non retinet iramfuamperpetub, �'��nbsp;niam deleilatur bonitate.i^uertetur eir no�rimi�rebttur:fubiget iniquitatesno�ras, amp; dei�^^�^nbsp;Aby�um mar� cmnia peccata eorum. Tranfeo in�nitos alws loios, qui nos non aliter qu�m e^�^'^nbsp;tia lu�tficari docent propter Chri�um^ cut per�dem inferimur. 2ieq^ hic Soph�arum cauill^nbsp;ueamur.,^ui alitubi opera nobdspro iu�uia imputari di(unt,yt tum in Efalmo loh.de Ehineti�''nbsp;hitur,quodcade�orti ^iadianttici yindi^am Dei cohtbuerit, quod ei tmputatum�tpro ivf^�.nbsp;fempiterr.ts temporibus..^ddu(ut item locos,in quibw beatipronuntiantur.,quinon ambulantnbsp;impiorum,qui quod n�umei^cperantur,amp;alia eitttgentrus qu�mplurima./n htsenimjertno^nbsp;de opertbui .qua ex�defunt., prepter hancpro iu�ts habentur. ^amJi i�am auferas.pect^^*^nbsp;quuquid ex nobis pto�ti�itur. Sed neq, f dei opera quenquamiu�i�cant �iproprie loquAif^.'^nbsp;quia multa irr perfi�io ilius eoniurSia ei^,ex gratia yerb illa 7)016 Jibi accepta habet propternbsp;Jlum^ cuius �at.Httas amp; plena n�itia no�ra imperfiUioni mtdetur. Con�antes ergo �mM int^^..nbsp;Qrina, qua jola conjcieraia tet rotesptopuljat, amp; quafde apptehenfafacit., yt in Chri�o ie�t '*7^nbsp;peati cum eodem yitam aternam confequamur� Illi debetur benediCho, honor, gloria amp; fote�^nbsp;aternum , ^Amen.
HOMILIA XXI.
Ifta igirur beatific ano in Circiimcif�encm fol�m, an in prarpus tium cadit; DiCiinuscnimimpuraram fuifte Abrahamofidem proiui^nbsp;ftin'a. Qucniedo igitiir imputata fuitr'� �m eflet in Circiitncifione,annbsp;in PrarputiocNon in Cirrumcificnc/cd in Prarputio.Ei lignum acce�nbsp;pit circumcificnis,figilium iufiiria? fidci, quaefuerar in piarputio, u�nbsp;eflet pater omnium credentium in piafpurio,utefiam ipfis luftitia im�nbsp;puteturcamp;f pater cirfumcifionis,tisfcjlife,t qui non fol�m funtex dr*nbsp;cumcifione, fed qui etiam incedunt ueftigijs fidei patris noftri Abra�nbsp;bami,quae fuit in pr�putio.
Cy�tam deiu�i�cationepntentiam 7aul�ffupr^ expn�ii�et^ tjute e/^,hominem Chri�um le�um iu��rarinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oprrtlm legt^^eandtm mox multu amp;�olidu argumenttf^''^i
firmere ccepit. Trimum ex Dei nAtttra it a ptoftrt : Ki ^ntn quot;Dtm tS^tAm ludAorum
-ocr page 153-H O M I L I A XXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
*����, �� jnam tandem iu�ificandi rationem haitat oportet, ^ua Itiieis amp;gentj�gt;tit cofti� *^^nisfit:Hac yerb non efl lex,�dfides in lefium Chriflvm, qute ytrifi^ ex eequoprxdicatur. Erg9nbsp;]fia fide iuflificamur^Setundum ab exemplo Airahami fetiti/^t pater credentium inflificattu e�^^nbsp;'^^filij quo^ iuflificabuntunAbrakam iuflificattu e^i^ exfide'.Ergopofltrdf ^uo^ eita exfide iu�i^nbsp;obtinget. Tertittm ex definitionede�tmitur: lu�ificatio eS^gratuitaiu�itite impatatiopropternbsp;Jl ff�*,Ergo illam non meremur legis operibus.Quam confiquentiam comuni hominum y�t aiq^ con*nbsp;Cbri�usq^uoq,parabolaSpetit, ^uando dehac cau�di�utat, ^artbainbsp;Jj^�iu�ificationM argumentatus eS^,beatificationenimirumbominisx'BeatiJunt,qtiibttspeceatanbsp;^^fi^^iuntur:�Beatificatio autem ex iu�ificationedependetiErgobtec ^uotiiingratuitapeccatorurenbsp;ton��it.Iflis argumentis nune quintu�tbijcit,ex caufiarum or dine de�mptu: e�^ omniumnbsp;�o tnaiorfides atq^ autboritas,q^uodfingulafer� mani�flis�riptura te�imonijs confirmanturtnbsp;ijj intern nos bac Tauli diligentia,ne di�utatione de bac re�tperuacuamputemus.Quia enintnbsp;. dlu�randa amp; probanda tantopere�tdarut apo�oli,^uos Dei filiusfalutis dolores e�e yoluitfnbsp;confi�t illam fine borum cognitione nullo modo con��erepofi�,
, Qdl�^dtierb buius loci argumentum,ita illudproponit ^po�olus, yt quodin Abrabami exem- Abraham iujli �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confyderandum eratfillu�ret, l^r�ts ergo illitts autboritate aduer�arios�ios confutat,
^u�m maxime nitebantur epuando euangelijdoUrinam oppugnabant. Et ^uia dilputatio c^iKcid ^turt propter ceremonias exorta fuerat ( 'vt Lucas A^o, ly. teftatur) folebant illi imprimisnbsp;^^^^�^cifionem �rgere, amp; banc Abrabami exemplo defendere, qui earn primits�tfcepi�et, Indenbsp;fi^cludebant hunts (irfimilium ceremoniarum ob�ruationem ijs nece�driam ej�e,qui iu�ifica-
Eaq^ bunc locum illis,qux nuper dixerat conneBens ,fic ait ; Ifla tguur beatificatio in cir~ ^�fi�onemfil�m, an eir in praputium cadit f I^tr�tm y erb circumcifionempro circumcifis, pra-'^fiprogentibtiS incircumci�s nominat,^ ita dicere yidetur : Auditis nos noprimos buitts dog-2) fi suthores efife ,fed idem nobi�cum Dauidemquoqj�enfi�e, quibeatitudints cau�tm in gratianbsp;�^��fi^T'auit,quipeccata dementer remittit,'rgt;el etiam quafi tedafint di�imulat, ne ea noois im-inb ^''^^^ffcndtt 'nos,qubdtAbrabamocircumcifionempracepit Dew, amp; quiabuncnihiltemerenbsp;j ^^certb confi�t, illam adeittsiufii�cationem nonparumeontuli�eputatis : cumq, circumcifionbsp;If^if ^^fi^^tttionem obflringat, fine huius operibus aliquem iu�ificari, 'nobisnbsp;.^�^J^^^dey'idetur. Sedagedum excutiamttf hocquoque, an i�abeatitudtnis con�quendxratio^nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauide adduximus,in�lam circumcifeonem cadatfid ei^, an ad�los ludaos circumcijos
if nbsp;nbsp;nbsp;^^firuationi addiilospertineat,amp;no etiamgentibuspraputiatis communtsfitf I^r�us au-
'^brahamumpatrem no/irum in�iciamus, cui fidem pro iufiitia imputatam fui�e modo dixi-�^�.^^odita mani��'e 'Mo�es te�atur, 'rgt;l tdnemo negarepo�it, Ciimautem iu�tficatio amp; beati-jp' fi cobareant,eadem tu�ititeimputatio ilium 'sgt;er�felicem amp; beatum reddidit. Q^omoda quot; uli imputatafuiti^ Ciim e�et in circumci�one, an cum in praputio adhuc incircumci�ts e�etfnbsp;^fi^^priufquatn circumcideretur,hocfiadumfui�ebifloria facranarrat. I�maelemenimtredecimnbsp;�bl'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fil^tt^�gt; quandocircitmci�o mandatafuit. Huius �\ierbnatales multumprtece�it
habetur,in quafidem ^Abrabamopro iufiitia reputauit Domintts. Vc tarnen my.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Eauli argumentatio,�ta earn formabis'.Qipod nondum erat cum Abraham iufiificare-
'^ctfiificationis taufa e�iciens non potesf, dici. (Ei� enim caiifa �mperprior �o effedu) '^^^^^ttmiufiificatii! eS^,tU'Hc nuila adhuc fuitcircumcifio. Ergo btec nonpote^^e�inbsp;Ctrcumcifionem excludit, multb magis reliqua opera excludendanbsp;ouanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnultiim inferior a funt. Harn certb confi�t inter bona opera primatum ijs deberi^
locus Decalogi tabulam re�runtur, amp;ad Deicultumfaciunt. Atqui inter eaprimus ^uenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deb�tur,quiaper banc ad leg� totius obedientiam obflringebantur, amp; ip fa quo-
IciHit ^^^I�^^sndabatur.. Elf^ ergo argumentum hoc e�'icaci�imum aduerfus omnes, qui animam ^^^^^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qtttorunt, qua corporali exercitationefer� confiant, tisr proinde
fist nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b^'^^trant, cuius negotium bic agitur. Quantb autem yaliduis hoc aduerfus Tapi-
^brilf � hr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceremontjs, quas homines fuperfiitiofi partim ex ludaifmo iam olim per
Juma 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facrtsconcinnarunt, yimiufiificandiat^feruanditribuuntfi.
�
-ocr page 154-C A P. inl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I s T. A D ROMANOS
enitn fattant^ nbsp;nbsp;nbsp;nulla ne^ae ^iuina ntque fan^orum patrum authoritate commendantf^ff
quando iit�i�am conferre non ^o�unti^ua olim diuinitw inflittita apudfri�ospatres in ali^uo y� fueruntf E.tytdemiispon�ficibM licuilj�nouosculttts in�ituere,eostarnen adptlutem co�'ejtfi�^'nbsp;dam mi/�m� nece��arios e�e,hoc ip� argumente proharipotef^,quo inpra�nti Tauluf yititur.nbsp;tnw enim � quthus amp; ^uando ea omnia inflituta�int, pro quihiu ip�i hodie di^adiantur, ^t�^nbsp;fine his iu�i amp; faluifa^i�nt iam inde ab apo�olorum temporibus ^uot^uotpriufquamillanbsp;tuerentur in Chri�um crediderunt, ^uts non quot;^ideat, nos e^uoque�ne his iuftitiam amp;falutetnnbsp;�^ui pof�fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� � r'^
diligen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Priufpuam aut em ab hoc loco di�edamus, �Pauli diligentia confyderari debet, qua ille
twnfcr�pturis pturarum le^ione y fus eff, amp; quam hodie adhibere debent, quicunq, in Ulis cum fruBu yer�d'^^ excMicndis. lunt.�idecenim obiten modo quidfa3:um oUmfuerit cogno�ere�uduit,'vt inanihi�oriarumnbsp;animumpa�eret, amp;eafdem auditoribusfuis animi gratia recitaret :�d�mul circum�antiai'�^'nbsp;nes expendit, amp; imprimistemporum momenta ob�ruauit,yiifvideret, quidex�nguHspetipojr�nbsp;quadquot;velfidei yel'vita totius in�itutioniferuiret. Itaque quodfcribx �udaorum hucufq^ nunqp'^^nbsp;ob�ruauerant,ille ex temporis circum�antia deprehendit, �brahamum fola fide iu�ificatumnbsp;circumcifionis quot;Vero longe alium yfum e�e,quam tune yulgb inter ludxos credebatur. Sic adnbsp;^.cap, ex tempore argumentum petit, quo probat ex legis operibw neminem iu�ificari, eb quoo�'^nbsp;dus falutts no�ree, quod cum �brahamo Tieus fanciuit, annis quadringentis amp; triginta legi^f�nbsp;mulgationem praee�erit. Imitentur hanc apo�olorum diligentiam omnes eccle�arumnbsp;P,tenim conftat ex temporum��putatione euidenti�ime cognofei P)ei bonitatem, 'veritateni}nbsp;nbsp;nbsp;.
tiam amp; reliquat ypirtutes, Imb ex illapoti�imum�ripturxfacra quot;Veritas cogno�itur , hac fola habetur certa annorum feries iam inde ab exordio rerum quot;vfque adfilij 7)ei aduent��quot;''^nbsp;carnem: quod omnibi^ aliarum gent�m hi�orijs negatum eP�^. Sed quia hac alterius locinbsp;fu�ieiat inpra�ntiexemplum Pauli omnibus TheologUcandidatis commendaui�e,'vt�tniliy ynbsp;gentia in �riptur^'ver�ntur,neqj aliquid eonfyderatu indignum putent, quod�intusfan^t^rnbsp;ptu dtgnum ludicauit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Circumd�o, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nunc ad in�itutam di�utationem redeamtHiin qua nduerfarij ad Pauli argumentum
etfi non iufti�' �^dum re�ondebantt Ergo fru�ra circumcifus e/^ Abraham, amp; ip� circumcifio prorfus
eP^, Sedpreeuenit illorum obie^lionem Apo�olus, amp; argumentum inillos retorquet,o�endeii^^ ej niu t ts.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumei�onis non vulg�rem quot;vfum e�'e,quamuis per earn nemo iu�ificaripo�it,Et hunc quidemnbsp;nbsp;nbsp;�
cem facit,Primus ad ip�m �brahamum �e�at,de quo fie loquitur t Et fignum accepit citc^!L., fionisfigdlitm iu�itia�dei,qu� fuerat inpraputio.Quafi dicerecEtfi Abraham iam antenbsp;tus fuerit,priufquam circumcideretur-flion tarnen fine caufa po�ea circumcifus ef^jueq^ ideo �^^*nbsp;cumcifioni dignitas eripitur. Quoadenim �brahamum, accepitJtgnum hoc, non quot;Vtnotamnbsp;inanem eir inutilem,�dquot;Vtfigillum eius iu�itilt;e,qnam perfidem obtinuerat, ciim adhucnbsp;tiatus. Eocat autem circumei�onemfigillum, eb quodilla Deus�aspromi�iones qua� obfig�.r^,nbsp;amp; Abrahamum quot;Voluit certum reddere, qubdip�mpro iu�o reputare amp; cum eo initumnbsp;dus perpetub ratum habere quot;velit, Et hunc apudpios olim circumcifionis quot;Vfimpracipuufiinbsp;ex eo apparet,qubd ex illa confolationefumpferunt in grauioribuspericults con�ituti.Ionath�''^nbsp;cum Philifleorum excubijs autprafidijs congre�urus,illos incircumcifos quot;Vocabat,non tarnnbsp;caufa,quam qubdin Deif�dus re�ieiebat, cuiusfignum ip� ex illius in�ituto in corporeg^P^fitnbsp;Quod ip�m Dauid quoqfiecit, quando cum Goliatho in certamen de�endere quot;Voluit^nbsp;quidem Uli omnes,� naturapeccatores amp;prorfuscorruptos e�et�mul quot;Verb�em falutisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L
femine habebant collocatam,quempeccata expiaturum amp; omnium credentium iu�itiam�f^ bant, Itaq^^uod hypocritts autprophants�crorum omnium contemptoribus inane�gnumnbsp;pijamp; quot;Verb credentes infiarpgilli habebant, quod illos de falute in Chri�opromi�anbsp;dubitarenonpatiebatur,
S4crlt;lt;weHto�-� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CiCterum quodde circumcifione hoc loco Paulus dicit,ad noflra quoq^ Sacramenta refetf^
ttouiteflamen- quot;Vt tam de illds quam quot;Vero illor�yfu re�e iudicare difcamus. Neq, hic audiendifunt,qui ti ratio eadem, teflament� cum yeteri confundere clamantiamp;qua de hoc dicuntur quiequa adnos pertinerfnbsp;nbsp;nbsp;�/
qua ueterum.
-ocr page 155-HOMiLIA XXI.
A7 tnim nbsp;nbsp;nbsp;taiem^fuit omnibtn fecul�falut^ rmtto, quam in Chriflo Heui aterno �to d�cr�ta
(otn^rehendit�ta illam codent fimpermodo propo�tityper'yterhido^rinam fcilicei amp; Sacrament a, �t^n�muii[uh Chrifli aduentum figna externa mutata ftnt, in if fa tameJ�lutM ratione tnutatumnbsp;tfl nihil,ne^ aliud nos in no�ris Sacrament�s halemus, qu�m ^uod olim 'veteres haluerut, nifi a^uodnbsp;in folo temfore difcrimen e^, quando Hits �enturui adumbrabatur, queni nos yeni�e credimuf,nbsp;Tratet hocnon ob�air'e ^fofioltts in friori ad Corinth, caf. lo. quando yeteres eande nobifcum efcamnbsp;J^�ritualemcomedi�e,amp; eundemfotuM bibifje fcribitX amp; idem alibi circumcifionem yici�im nobisnbsp;^tibuit�e reiffa nimirum lo^uenSi^uee fer hanc refrafentabatur, Jdon immerito igitur ex hcc loc�nbsp;^��lligitur,quidde no�ris Sacramentts[entire debeamus.Trimo autem circumciftone f.gnum yocat,nbsp;^�^ntirum quodfub i�a ahlione, inffeCiem quot;Vili tir ridicula,maitts quiddam amp; �er� diuinuni�gnifica'inbsp;^ffw.Sunt erpo Sacramenta fi?na rerttm (biritualium amp; diuinar�.ciuts Hits adumbranturfEt hinc
yoportet, l^olui autem argumentum hoc euidentita proponere^yt rudioresyideant^qu�m ini- 'ftonetn n -sr
.... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ........nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MAM
au tutttonem corports amp; ammcenojtree perctptmus^ idem ergo cum 1 ertuiiiana
i i
-ocr page 156-CAT. U�U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPrST. �D ROMANOS
�gt;4mlgt;ro�ftf Jen�t, Craca yoct rvTroy dicens,quod Ule �gurA dixerat^ ^feritar eadem PfOX , �^ftgtt�inum t^tioq^^qui in �P�ilm.^t enarratione�c �rihit; In hi�oria noui teflamenti if�anbsp;no�rt ranra amp; tarn tnirandapattenda, quodeum (loquitur aute de ludaproditore) tarn dtuf^^^^.nbsp;lit tanquam bonum.,cnm eitu cogitationes non ignorarettcum adhibuit ad couiuium, in quo corf^nbsp;amp; �anguinfs �iil IG V KAM di�ipults commendauit amp; tradidit.Etrurfus contra .^ddimati�''^'^nbsp;^lanichai di�ipulu�ijCap,iti.ait; �lon dubitauit Dominum dicere. Hoc eli^ corpM meum,nbsp;gnum daret corpord�uWPoj�em huiuigenerd in�nitos locosproducere^�ed i�a�uf�ciunt adnbsp;�randum,eandem ej� rationem Sacramentorum no�rorum^qu� olim circumei�onfs fuit.,amp;nbsp;olim in Hits�gna rerum diuinarum agnouij�e.
^acrdmei^a He quis tamen^eteres in circumei�one nihil prater inane lignuhabui�i putaret�llam�gJ^p^ fttnt�giUa pro quo^ iujlitia�dei Eatiltts 'vocat. Debet hoc etia in no�rts obferuari. Hec enim nuda amp; inanianbsp;mi�wwmDei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J4cramenta,quales effi �tlent '^lercuriales�atua in trittijs, aut Heroum imagines : fed fff!,,
funt, quibttsfuaspromi�iones amp; quot;vetera bene�eia nobis Deus ob�gnat atq^ confirm�t, .^dhibti� , Deus^ytno�ra infirmitatifuccurrat,quafactre fuperamur^yt de gratia Deidubitemusfi qM^Α^onbsp;culigrauioris imminet. Et ergo circumei�o feedtts obfignabat,^ quo Abrahamo amp; einspo�eritattp^^nbsp;ob�rinxerat Dew.itafacrificia quoq^�gilla eratpromifiionu de Chri�o,quem infiacrificiumpf^^f^nbsp;catishomihuille de�inauerat.Similt rationeper Daptifinum amp; Ccenambeneficiu mortis fuaamp;rnbsp;tispromi�iones Chri�us ob�gnare quot;voluit,yt o�enderet,nos tarn cert 'ofanguinis fui merito �nbsp;ablutos effe^ amp; pro Deifilijs reputari,,quam certo baptifini aquis tin�i in eccle�a externa albuffp^nbsp;bimurtip�mpraterea tarn cert 'o nos quot;velle fuo corpore eir fanguinepafeere alere ad quot;vitanbsp;quam certue� corpora no�rapane amp; quot;vinoali atq^ recreari.Ergo qu�muis ipfa reru,quahicnbsp;turfub�antia cum externisfymbolis non coniunfla fit realiter aut fub�antialiterf�gna tamtffnbsp;euacuantar neq�naniafiunt, fed cert afunt amp; efficacia gratia Dei atq^ beneficij in Chri�onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ftgilla,quibu4 �iritusffanBus ceu in�rumentis quot;Vtitur, quot;vtfideifenfibttsprafens��at,quod percipi nopote�,amp;animos no�ros in�efalutis co�rmet,cuiiis �gilla externis fenfibus proponutff^^'tnbsp;Et� no�rainfirmitate�eHes, tantum e� hoc beneficiu Dei, qui Uli�efe accomodans no blfcufllflt;^lnbsp;balbutiredignatur,quot;vt quot;Verbis expriminopo��. Heqj Deigratiamagni facere'videnturyquibo^�' j.nbsp;hil aut paru e�e putdt,^nififi Chri�its corporefuo contreHand� amp; dentibits atterendu offer at :nbsp;Hicolatts Tapa in�ia illa Talinodia Derengario prafiripta formula dicere non e� quot;veritus. ^lt;*11 jnbsp;ciat ergo nobts de Sacramentis fenfiffe,quodfcriptura docet,nedum Ulis plus quiddam tribuiitff'^J^i^nbsp;tundem lapide cum ludais offendamus,qui circumei�eni amp; facrificijsfalutis merituaffingen^^! �nbsp;Ceti idolis abufi funt,fiqj ipfos quot;Vero Hierumfrubluffoliauerunt. Seruemus nos quot;vfum Hierum lt;*�nbsp;Deo traditum^qui ef^fvt Hlis nos excitemus adpiamgratamqj beneficioru Dei confyderatiofi^fii^nbsp;mi�ionibus eiufdemfirmiter eredamusfin^ fide confirmati�mul officium faciamus,adquodno^' �nbsp;ob�ringunt. lAinim� ergo in externtsfignts har er e debemusfquod D.Augu�inus rniferritnam ,nbsp;marum feruitute quot;vocat)fedanimos altius euehere in contemplatione rerum diuindru,qua hictf(nbsp;brantur amp; ob�gnantur.Si qui fide negleHa in�gnis harent,hi eorum fimiles funt,qui�giUttnbsp;folicttiferuant,fromi�iones quot;vero his ob�gnatas contemnunt,quot;veletia ipfas tabulas lac�rant. Egt;^nbsp;quidem per digre�ionemfufuts diBafunt,quot;vtrefliui intelligatur, Abrahamo circumcifionef^,.^.nbsp;inutilem autfuperuacuamfuiffe,etfiprius per fidem effet iu�ificatus. Docent autemi�itif*^^^,nbsp;reffonderi debeathodie,qui nos amp;facramentorum quot;vfum amp; bona opera in quot;vniuerfum abolef^�^,^nbsp;mant, quando nos ex mera Deigratia per folam fidem in Chri�um iu�ificari docemus.nbsp;KAbrahamum circumei�o multum iuuitditm ilium amp; falutis certum reddidit, e�' adh�ranbsp;officia ob�rinxit'.ita nobis etiam facramenta in eundemplane quot;vfum feruiunt, amp;proinde �nbsp;tnagno �udio obferuantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Abraham profiter po�ercs guo^; circtM'nbsp;ci fus fuit.
Sed pergamus in loci huius exfo�tione , qui alteram quoque caufam continet quam ^Abraham eircumcifus ei� , es- qua ad eius po�eritatem refertur. KAccepitnbsp;circumcifionem , �gHlum iu�itia fidei, quot;vt e�et pater omnium credentium inpraputioinbsp;etiam ipfis iu�itia imputetur ; amp; pater circumcifionis , ijs fcilicet , qui non folumnbsp;circumei�one, amp;c, Senfus efi[^\ Ideo lAbrahamum, quiiam ante iu�ificatuserat, ciretfquot;�^,nbsp;epotff^^�
-ocr page 157-HOMILI�XXT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi
fow/^rer i^�tm e�efatrem omnium credentium, tarn eorum qui exgtntil�i oritmdi ^^ijuam ludaorum, qui tx i^fo�cundum carnem natifimiliter circumcifionem recentre. VozAtnbsp;�orahamum^atrem credentium quia fiedxs cum illo fecit �Dew ad cuiw focietatem cre*nbsp;omnes pertinent,amp; quia in ew exemflo feramfalutM rationemfatefecit Dew, qua homi-�nbsp;tnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oporteat^P^t er^o hanctarn ludats quamgentiiwcommunem effi conftaret^illumpriuf*
lt; �^^^itcumcideretur jpropterfidem ^roiu�o habuit Dew^ amp; tarnen i^�foflea Circumci/tonent �gillum tradidtt^ ^ihil ergo ad iu�ificationem (fi rem i^fam�eilemw) contulit cir^nbsp;f^dceigentibwprte�ant, fedquiaiu�itiafidei�gilliimef^t�otferhancnbsp;'Pcari^eS'nullum intergentes tir ludaosdifirimencon�ituideberedocet.Quod'^tmagM fer�i-j^brahami�Uosde�nit: Qt� non/olum fitnt ex circumci�one�d eil^^^qui non modonbsp;carnem ex illo nati amp; circumci�funt ^�d qui etiam incedunt 've�igijs fideipatr� no�rinbsp;^�^�ami^qua fuit inpra^utio�dei^-,qua Abraham Deo credidit^ciim adhuc incircumci�w e�et�nbsp;rp�udaos circumci�onKfiducia elatosadpra^utium Abrahamiremittit^ quo magti illorum in-tttundat : amp; interfidem atq^ circumcifionem diligenter diflinguit nehac�la�etiillamnbsp;�^^ ^Itrent./^birurfum yidemw^Sacramentafinefidein Chri�um nonfrodej�,amp;turpitererrarenbsp;^�^^�as, qui dim yeteru Sacramenta 'vimfiu�ificandi habuij� negent^eande tarnen noui te�amettnbsp;fif^^^itnentif tribuunt�Atqui Taulw ead� ratione omnibw Sacramentd ingenerehancadimity'Vtnbsp;^quot;^�dei ifi Chri�um hancgloriam yendicetZquod nequicquafecerit� aliquid�atuamw^quo homi-illaiu�ificentur^Sedtir i^fia reruexperientiaconuincuntur,quandomultotbapti:^ari con-�nbsp;^�^^'gt;^iii(tiu�itiaalieni�imimanent,amp;multts etia Ctena Dominiinexitiumcedit, �tieqjminws hiamp;nbsp;^^^^,^tur,qui Sacramentd ex more ^tuntur^ne quiis illot ab omni religione alienotputet�mcriittnbsp;Ua yiuunt^'Vt nulla y el fidei y el iu�itia indicia in illd deprehendat. Cotinet br xterea lot w hienbsp;2 ^�l^^fimdo�lrinam,patresijsdemum honori amp; ornamento ejfi^qui yirtutuyefiigijsinfifinni^qu�nbsp;J^^^^^^laruerunt, Ob�ruandum hoc in religione^ne hie quicqua natalibw tribuamw. Confi�t enintnbsp;Z)�non ex fanguine^neq, ex yoluntate cuiufiquam nafii�dregeneratione opw e�e,cuiw�mettnbsp;Dei,author�iritwfandwe^l^.foan.i.amp;?. Tdeminemergo Chrifiianinomine, quodexnbsp;accepir^fidutia extollat�ed yt huic re�ondeamw cura�t:ne idem de nobd dicatur, quodnbsp;ifi^�wpharifats Abrahamop�tregloriantibw olim dicebat'. os expatre diabolo efidtSi Abra-^}fili] t�ettsyopera .Abrahamifaceretts- loan.^. Debent idem in externa etiam obfiruart) quinbsp;*^orum amp;genertf nobilitatefuperbiunt.Niamyt yeri�imedixitpe�ta Satyriewinbsp;Tota licet y eter es exornent yndiq^ ceranbsp;*^tria^nobilitas fiola ef]^ atq, ynicayirtw,nbsp;enimgenero�m dixertt hunc, quinbsp;dndignwgenere^amp;praclaro nomine tantumnbsp;dn�gn�f^ Quodfipracipitemrapitambitw atq^libidofnbsp;^ifrang� yirgasjociorum in �nguine,� tenbsp;DeleSlant hebetes la�o liitore ficures^nbsp;�ncipit ip�rum contra tefiareparentumnbsp;obil�tas,claramqj facempraferre pudenda.
Omne animi yitium tanto con�ediw infie
j., . ^fi^fnhabet^quanto maior,quipeccat,habetur.
I uupoeta yerb� ytiprolixiw, yt Chrifiianos hominesfiue yanitat�pudeat^qui nobilitatem ni ydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confiifiereputant, amp; illam yulgo non aliter qu�m immani amp; effreeni morum licentiat S4.I,
^tfi^titur. Sedfunt hacalteriw loci. Difiamue coftfiortes fierieos,qui Chri�um le�mnbsp;Abrahamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuper/�itionibw yniuerfiis, yt yeri
^vl H' dr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quosolm ab ortu amp; occafiu yenturos Chriflwpradixit, yt in regno
Amen ��*�7^�� 4ff. Jpji debetur benediStiot honor .gloria amp;potefias in aternum^
-ocr page 158-CAP, ini�.
IN EPIST. AD R�MANOS
H O M I L I A X X I I.
Non cnim per legem promiffio ccfsit Abrahamo^aut femini eius, ut h�res effet mund�,fed per iuftitiam fidei.Si eni'm rj qui ex lege funt,nbsp;haeredesfuntananisfadla eftfides, 66irrita fadla eftpromiffio. Namnbsp;lex iram efficit.fiquidem ubi non eft lcx,ibi nec tranfgrefsio eft. Pro*nbsp;terea ex fideCeft haereditas) ut fit per gratiam,ut firma fit promifsio tori femini : non folum ei quod eft ex lege, uerumetiam ei quod eft exnbsp;fide Abtahami,qui eftpater omnium noftrum, (Sicutferiptum eft,Panbsp;trem multarum gentium conftitui te) coram co cui credidit, Deo ni-mirum qui uiuificat mortuos, 66 uocat ea quae non funt tanquamnbsp;fint.
QV9tiiam 7)eus�tlutts, ^uodin diluuio algt;oli(utn uideripoterat^ in Alrahamo raui�^ firi^tura hunc omnium credentiumpatrem yocarefilet, amp; inter ludaos iamnbsp;mos tUe obtinuerati^tfilii j^brahami dicerentur,^uos hodit catholicos amp; orthodoxos dicimtts-^ .nbsp;hoe yidere in difiutationtbtts^qux inter Toanntm �Baptifiam amp;pharifiaos,imo inter hos amp; Ch�ifi^.nbsp;fiuperhatre injhtuta fiterunt. ^o etiam referri debet, qubd Dominus Juchai ad fie conuer�^^inbsp;mumhliam ^brahamifia^amefieait, amp; alibi beatorumfiedes ^brahamiJinumyocauit,nbsp;igitur Paulus '^terieiufiificationis amp; totiusfialut� rationem traditurus, ^brahamt exemplf^^^ ;nbsp;ducit,amp; illudprolixe traBat,docens non alia ratione quofiuis homines iuftitiam amp;fialutem confi^^nbsp;fofifie,^�m qua ille olim iuftificatus fiit, Quia yero eum non ex oferibus iuftificatumfiedfidern drnbsp;tuftitia im/gt;uratamfiuifi�, if finesfiertptura; yerbts demonftrarat ,mox conft'rmationtslocoomi^^^jnbsp;remouet,qua ludai fratexebant, amp; in quibus ifiem aliquam iuftitia amp;fialutis f^em fileban(^^lt;nbsp;locare,Inter ^ua;frimum locum circumcifiioni tribuit,amp; hanc non iuftiti� caufiimfidfiigiilutnfry^nbsp;frobat,eb quodfnufiuam circumcideretur,�xftde iuftificatusfiuerie. ^tquia circumcifiioninbsp;aitquidf onderis amp; dignitatis acee�ififie yidebatur, nunc Legemfitmul yniuerfiam hacgloria�gt;o^^quot;nbsp;tir ne hanc quidem aliquid contulifie docet. Et facit locus hic etiam ad frioris argumenti confi'''^nbsp;tionem. Si enim lex tota iuftificare non foteSfi hominem,multo minus hoc circumcifiio yel qualfi^^^nbsp;que illius fars fraftare foterit^ Etpoftiimus nos qucq^ eodem argumenta yti aduerfius eos,nbsp;mbits cercmonijs, ex hominum arbitrio inftitutis, hanc latidem hodie yendicant, qubd illartigt;^ .nbsp;fieruationeiuftficentur.Quidenim Ultefiaciant:quando hoc circumcifioni negatur^quee nonfo�^^^,nbsp;legis diuina fars erat,imo qua ad huius obfieruationem homines obftringebatf Sed iffium y^fo/lo^^nbsp;loquentem audiamus.
�JrrffcdW non Confer legem fromi�io ce�it jibrahamo, autfiemini eius, yt hteres ejfiet mundi,fedfif^^K iufttficatus eil fi^�i fidei- Quo loco ante omnia yidendum erit^de qua fromi�ione loquatur. Confi�t enimnbsp;per lenem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;braos hareditatis nomine ivftam amp; legitimam altcuius reifo�e�ionem denotari. ^tfii yerba
confifderes, nihilhuius Deus^brahamofromifiijfie, eirmulto minus fraftiti�eyidebitur. ne tn terra Chanaan quidem hareditatem habuit, yel yefiigium fedis ( yt Stefhanusnbsp;^�{0,7,)fiedferegrinus modo hic modo illic fua tentoriafixit. Quodfii Judaos yideas, quinbsp;hami fernenftue fofleritasfiint jecundiim carnem , Uli quidem terram illam fiuo temfore ocefs.rnbsp;runt^ excademyerofrofterjcelerajua eie�i amp; inter gentes non fimel difierfifiunt. Ltaq,f^f^�^ijnbsp;fionis huiu4 comflementum in Chrifto quari debet, qui yerum illud ^brahami fernen elf,nbsp;fromi�iones omnesJunt Etiam �quot; ^men. Hic enim hares mundi yerus elf, eb qubd Paternbsp;ei tradidit, ficut fer Dauidem in Pfalm.^.teftatur : Filius meus es tu,ego hodiegenui te.
� me,daboq^gentes,yt fint har �ditas tua: tir terminas terra, ytfintfojje�io tua. Qub etiaraf^^ tinent quactinqua in frofhetts de gentium yocatione dicuntur. ^t quia ille J^raharnonbsp;miffus eSfi, iat^ etiam in illoquafi hares mundi fuit declaratus , t^rin huius fojfie�ionevgt; quot;nbsp;nie, quando fater credentium fadus elfi, amp; filij eius etiam hodie cenfientur quotquot if^nbsp;orbe terrarum yer� credunt. Et huic fienfiuifiauet., qubdalibifilij dicunturfatrts handitas
-ocr page 159-HOMILlA XXI�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0
Tfalmo !i7, en�m lareditas^atr�funt j�liji^brahami autemfilijfunt ^uot^uot in omnihn ful^ fiue gentibtii Chriflo fi dunt memo cert� gentium omnium^ adso^ mundtisares amp; leguimttinbsp;dicetur^f^duit ergo 'Paultafitb hoe capite omnes promjfiones�mul complie�lizamp;nbsp;hareditasilla mundi�nfiarpramijfuit^quo Kyibrahamifidem Dew remunerattn e^,amp; ilium�binbsp;plene ccncjliatum e�e detlarauit fub illa ipfam ^uo^j iu�i�cationem comprehendit, �ne qua nemonbsp;poteli^^ in Dei con�eSu con��ere. Quodobfiruare conuenit, ne i^ipo�olum de�tltorio quodam ar^nbsp;gumentoyti putemm, amp;eorum fimilem e�e, qui ciim nonbabent quoddicant, temereeongeruntnbsp;^uicquid primumin mentemyenit. Quiaenim hares mundiper fidem fa^us e^j4braham.,quatnnbsp;i}� pro iu�ttia imputatam fuiffie, nuper audiuimtM, in idem omnino recidunt mundi bareditas amp;�nbsp;^'���catio^atq^ it a cobarenttytfieparari non pofiint^fid quot;^no conce�o alterum quoq^ concedatur opor-w. 'Pduncergo �Pauli argumentum yideamus, quod yt euidentiitf (it�ta formab�stlufiificatio A-otahami ex Deipremifiione dependet,qua mundi bares nominatus efi'.Atpromi�io bac Uli non pernbsp;e�^,nonper iuflitiam Legis �ue operumfiedper iu�itiam fidei obtigit: Ergo non per Ze-l��dper fidem e^^ iufiifieatin� Kocat autem iuflitiam fideitquam Uli propter fidemimputatamnbsp;t^�fprius dixerat. Efl^ argumentum hoc non minus euidens quam firmum,in quo non ofieitanternbsp;^h^juaridebet^qu'odLegem fidei opponensdllam�mpfciter excludit.Ita enim docetfidem, qua iu-^nbsp;fi^mur�ngratuitas Dd promiffiones recumbere,abfq^ omni Legts amp; operum eitts re�e^u.Ei^
pre�^ tenendum,e�m yt Deo�ua gloria a�'eratur amp; integra maneat,tum yt certa amp; firma no~ (onfolatioin tentationibiis: qua nulla ejfe poterit,qu�m prim�m fialutisnoflra certitudinemnbsp;^^'^hqtt�minmeraamp;gratuita Deimiferiiordia quanmui.Sedde hocpofleapluribus dicetur^
'�dunc illud expendamus, quod Abrabamus mundi bares dicitur�dqjpropter fidem^qua Cbri-J It�tm apprebendit.Eadem er^o bareditas ad omnes credences pertinet^qui jimiliterperfidem dfii membra eirfratresfaEli fiunf.quod infra Cap,S.diferte docet,y bi nos Ulius cobaredes yocat,nbsp;enim tile totus nofler e�i^, noflra quoq, fiunt quacunqtie is habet atq^ po�idet. Ideo in priori adnbsp;^^^^nth.idem ,Apofloluf flribit:Omnia yeflrafunt,�ue Paulus,flue Apollos,flue Cephas,�uemurtnbsp;yita, flue mors, flue prafintia,liue futura:omnia(inquam) yeflra fiunt,yos autem Chri-J hamp;c,Et fane, ctim ideo in mundum yenerit Cbriflus,yt nos ad Dei imaginem inflaurar et ,in quanbsp;�(Idam totius mundi dominus olim fuerat,flmuletiam illudius amp; imperium nobis reflituit, ex quonbsp;� *' per ti'unfgre�iDfiff^ exciderat� Ex hoc autem colUgitur,filos credences l�gitimas huius mundinbsp;ereaturarum omnium dominos e�fie, e^r Ulis pro fuoiureytt, Dtcttur quidem fiatanmundiprin-f'/�S ��� buiusdominium impij quoq^ fihiyendicant*,at non legitimum eflf fatana imperium,e:squot; exnbsp;pridem ilium Cbriflus dcturbauit : impij yero yt yiplenter omnia inuadunt, ita ijfdem adnbsp;y perniciem abutuntur. Solispijs creatura omnes ex d�bita feruiunt, amp; ijfdem Jolts flalutarianbsp;yfi, qua reliquis propter abu�m amp; iniuflam y�rpationem exitio e�e folent. Hieautem elucet in-h �X mundi improbitas,qua fit,yt nullis minus loci flt in terris,quampijs^quibus omnia debenturenbsp;f copt er quos yniuerfam banc mundi machinam Deus feruat,eandem olim propter illos etiam de-^^yturus,yt affliSlionum dies abbreuiet. Fit ergo idem omnibus �eculis, quod in Abrabami domonbsp;flߑ^lt;^pit fieri, Vt enim tunc tAgar atq, Ifmael aduerflus Sararnberam amp; IJaacum fiUum pro-. y�onis �r legitimum baredemproteruierunt : Ita aduerflus Cbrt�i Eccle�am amp; yeros eins filiosnbsp;inflolenter influrgunt,eoflq^ eitHosyolunt,yt flibi omnedominiumyflurpent, Hine fit,ytpijinnbsp;^^ndt exulent, egeant, efluriant,carceribus includancur amp; non minus dira quam inflamia mortisnbsp;�l�*ppltcia ferant,impijs interea fecure yoluptuantibtts. At neminem ifia o�enderedebent. �Flam o-^nium rerum yici�itudoelfl, yeniet olim dies redemptionis noflra, quo propter Cbrtfli coba-t es cttlum fir terram innouabuntur, yt in re�itutione ipfli cum Dei filio aternnm yiuant amp; re-pnet,imptj yero in tenebras exteriores eijeientur,ybi Jemptternus erit ploratus amp; flridor dentium.
durum amp; intolerabile ludats yidebatur aliquidaudire, quod Legis digmtati dero-i^ret,qua tlli imprimif fluperbiebant, confirmationem eiusquoddixerat Paulus flubi]cit,qua talis p^os'rtdM q^iexLege flunt, idelfl, qui Legem operibuspraflant, baredes flunt,inanisflailu irrjtlt;w.
^J�^^ficHa ei^promi�to, Ebi rurflus ab abflurdo,yel potius impo�ibili,argumentatur
^modo^Abflurdum amp; impo�ibile elQ, yt fides inanis amp; Deipromi�io irrita fiat (Dei yerbura
i 4
-ocr page 160-CAP, Ilir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
enim aternum dr ferpetuo yfrum ei^^ideojj nec^ fides,qua huk innkittir,f(tllipottif,.)�tqff�*�^^^ inankfieret,amp;promifiio euacuareturfi iufikia amp;fialuf exLegkcondkionihtts^enderef.Er^^^^^nbsp;fer Legem ilia oltingunt. Elinor facile frcbatur, quia nemo hominum LegipottSf^ fiatkfacirhnbsp;non irrita modo, 'leerumetiamridicula cenfientur promi�iones, quibui conditio anneaitur fra�nbsp;impo�ibilkt Exemflk aut fimilibuf res declarari fote^if^. Siquk milleaureos alicuifolld^^^nbsp;ea cenditione, yt y tl Oljmfum alib transf�r�t, aut Solern digito contingat, ytl Oceani aqttarnbsp;hauriat'quk non yidet fromi�ionem banc inanem efife,cui nemo fidtre fo�it f Ita fi baredemnbsp;nes aliquem,fimul yero foflules, yt ex Germania yno die in fl fine am 'nfiqj froficificatur , atttnbsp;fbantem tiolaredoceat ,Jimul Uli omnem bareditatk confiequenda fiem abflulifili. jitquieadtf^nbsp;quoq^ eLf ratiot^bi de bomink iufiificatione amp; falute agicur.'Promifit enim 7)eM,qubdnos�o^.nbsp;fik habere amp; aterna yita baredes ficribere yelit. ^t Ji fromi�ioni buic conditionem Legk�^)^nbsp;ttanda adiunxerk,nullui illittsfru^tts erittquia y t Legem oferibuffrafiemM,tam imfofitbik^^^.nbsp;quam Olymfumbumerkgefiare,autadSolemy�j ficalkceelo admotkafeenderedr quibofU^'!^^inbsp;'rfiq,froficere fofife arbitrantur^'vt Legem imfleat,ij non minus temerarij amp; ftultinbsp;elefhantos ad yolandum aut afiinos Uteris inflruere conarentur, ^gnoficent hoc in fiemetiffirtfnbsp;quiJi amp; y ires fitas in Legk�eculo fro fins centemflantur,dr yeru illius fienfium frobi exftrgt;^��'nbsp;Jd^iatamen de hoc infra Caf.7,amp; S,cofiofitits dicetur,nunc ifiabreuiterperfiringimw. . 4nbsp;Lex tram opt' frafinti autem alio argumento Taulus ytitur, quod ex Legk efftBu petit, dicens quot;nbsp;nbsp;nbsp;.
ratur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efficit. Ira nomint iuflam Dei yindiSam intelligit, quam ille aduerfitts peccata
dr banc ex Lege manare ait,to quod nos peecatores ejji docet,amp;Jimul excufiationem omnem quando qui Legem babent, nt ignorantiam quidem �k deliBk po�unt pratexere, Ideo addd'.nbsp;quidem ybi non fJ� Ltx,ibi nec tranfigre�io rTranfigre�ionem enim yocat,quando iufii^.
ni fines � Deo nobk fraficriftos ficientes tranfiilimus.Qttodquiaad ficelerkampUficationemfifi'�^) ipfo ira quoq, Dei magk accendttur, Itaque argumentum Taulihoc loco eiufimodi fnbsp;nbsp;nbsp;lufi�^^^,
y era animum tranqutllum reddit, amp; ab ira Dei defendtt : Lex animum peccati conjeientia dr nos iram meruijje teflatur.Ergo Lex non iufiificat.Jduodautem nonnulli hk ytrbknbsp;yt Leges bonas e medio tollant,id contra Eauli infitutum faciunt, qui Legk y�m nullumnbsp;tet,quoadcaujam iufiificationk nofira:non autem difiiplinam abolet,qua yt in I^pub.dr�^^^nbsp;quam maximi necefiaria tlfi^ : ita non meliua infiitui pote^l^, quam yt Leges fint bona e�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
qua cum Lege Det conueniant, Etbiceam modopromi�ionem �Legeremouet^pofiolui^�^^ iuftificationem amp; fialutem bomink JJebiat, alias yero fialuas dr ratas eJJi jink, quibui nost^nbsp;Dew adpium obeditntia fludium, qnodnon mediocrittr in nobk accendi /olet, fi illud Deof^^^nbsp;dr pramianobkd�cr�ta efie ficiamw^ fjuiatameabacnonfiunthuiwloci,nunc quodEatd�nbsp;yideamw,dr ex eo doSlrinam petamw generalem,qubddr fides inank fiat, dr Deipromifi^'^,nbsp;(ueturabijs, quiiufiitiam dr filutemin Lege dr huiwoperibw conftftereconttndunt.nbsp;obie^um tSffi ytfupra quoq, diximw )gratuita Dei mifiericordia,cuifidere nemopotelif,,q^finbsp;gk conditionibw obfiriSum eJJi arbitratur.Quia enim haprafiitu impo�ibilesfiunt,non alk^�. ainbsp;di�idtntiam dr injelicem dubitationem innobts tfficiunt.Jd.eq, ideo audiendi fiint,qui noUtt^^.^fnbsp;comminificuntur,quarum obfieruatio iufios drfialuos fiaciat. JJuoadenim Legem Dei,quiab^^nbsp;perfeHa eSf^,adiutorio minimi opw habet,fiednofiro yitio fit,quod earn nonfofiumwprafiurf!~^-ad yero hominum traditiones,fiufira illk Dew colitur,qui tllas iampridempro inufilibttfnbsp;uit. Vides ergo quid de illk indices,qui bodie Ji fiolos Chrifiianos e�e putant, quod operum ��,nbsp;tneritfis nituntur,dr quidem illorum,quanonfiecundtim Legk diuina prajcriptum,jidJ�curidnbsp;tninu traditiones faciunt. Hos cum Eaulo dicimw: Si falutk bar �ditas ex operibw Legk A/nbsp;inankfa^atfi fides,dr irrita faHa efipromi�io.Atquk y eri Chrifiianos dixeriteos,quiamp;f^y(ifnbsp;ne Dei amp;premi�iones irritasfaciuntf Quodfi yero non mouet aliqueApofioli argumentu,fj.nbsp;lominumiflorumtitulosin�kiat, quos fibi ex fia fa^ionk authoribw imponunt, quando'nbsp;dem Denedkiini,illi yero Iiernbardini,alij Francifeani, Dominicani, Augufliniani,droA^ �(nbsp;lunt. Cum ergo hominum regulk iampridemfiefe obfirinxerint,frudtur titults ifik,nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X
faciant,quifalutk fidutiam injola DeimiferkordiacollocatababemWfCuiw �klediatoryrt'^^�i lefiw Chrifiw,qutm Hit nobk iufikiam fttih
-ocr page 161-K O M I L I A xxir.
7orr� hic conclu��fiem infert y^po�obtf*'Propterea ex fide esi^ hiereditas,yt fit per gratiam,yt �tpromi�io to��emini,amp;c. ^rfinifidei Joline metttmit^yi Legem excludat,quam illi prittfnbsp;ireSe oppofiuit.Ex caufis yerojnie ratiQmbugt;s,quas addttxerat^duas imprimit repetit,qux aaprx^nbsp;�fisinfiitutum quam maximefiaciunt^Trima eL^gratia �De^qute confifiere nonpotef^^nififalutisnbsp;gratuitum fiatuamuf. Gr atuitumautem non erit^fi aliter quam fide per(ipitur.,amp; aliquitnbsp;operibite nofirts locui datur. altera expromifiione 1)01 petitur,quam�militer firmam fortnbsp;non�olafides iu�ificationus nofirtecaufa conflituatur.ffuod yt euidentiuspateat^totum
�'^hamifirnenfide^tomnem eiitipofieritatem adducit^quam duplicem facit* Alteram eorum qui fimt�d e�l^i Iudxorum,qui fecund�m carnem ex Abrahamoprognati Legem acceperuntinbsp;eorum,qui funt ex fide.It a yerbgentes yocat^qui c�im neq^ Legem haberent,neqjcirtumcifinbsp;*j�^t,per folam fidem gt;gt;ibrahami filij faHi funt. Ex h�syerb argumentum tale duett*., Eromifiianbsp;'^^^ahamo falla adomnem eita pofieritatem,idf/�, adomnes eos pertinet, qui filij eita cenfinturinbsp;^^�eita yerittfs amp; efie^M ex Legependeret,ad folos ludteos refiringeretur., qui hanc foli acceptanbsp;^^^t.Ergo non ex Lege,fidexfide dependet,qux ytrifq^ comun� e^, per quam tam ludcei quamnbsp;^brahami filij fiunt. Ad maior�s confirmationem pertinct,quod in omnium credentium per-^^�'�loquens, Abrahamtim patrem omnium nofirum dicit, amp; mox Dei oraculum adducir, quo ta~nbsp;probet: Sicut firiptum elf^Eatrem multarum gentium confiituite. Genef. 17. Simulyeronbsp;cognationts hitius exponit, quando Abrahamum patrem omnium nofirlim ejfi ait coram
P�^ddyer^ propter ludaos adiecit, qui carnaltsgeneration'sfidutia injolefeebant. Ofienditergo' ^on de ea agh�d de fiirituali,quie fola in Dei confiie^u yaleat. Scio plerofque Grtecam yocemnbsp;�fnilititdtn�s notam exponere, ex quorum numero Cbryfifiomttf quoq^ habetur,qui fimuldocet^nbsp;^'*��^odo Abraham perindeyt Dette omnium nofirtim pater dicatur (nimirum, quod yt Deu^nonnbsp;^fi^baliffid communis omnium gentium pater el(j,ita .Abraham quoq^ omnium credentium paternbsp;r*^fi)^entts refiieblu.Icem quodytDeus non carnts cognatione fedfidei difpenfationenobis paternbsp;�Abraham quoqpamp;Ctjfedquia hrec argutanimts funtjamp;particulte Gr acte fenftts alientis afnbsp;f^'tur,quem non facile exemple aliquo probaueris,fimplicior amp; �Pauliinfiituto eonuenientioryi-^^^pr interpretatio, quam priori loco adduximus.Huic enim fauet,qucd mox Abrahami fidem de.-�pu^quando ilium Deo credidijfi /cribit,qui yiuificat mortuos,amp; yocat ea qute non fi(nt,t an quarrtnbsp;Jpu.Ea yeri) occa�one in fidei de�riptionem digreditur.,ne illitts loco inanem opinionem aut per�ta.-animo concipiamus. Docet enim earn fidei natur am efie^ quod in Dei potentiam amp; yerita�nbsp;refiieiat, huic credat, qu�muis ipja rerum natura ettts di�ids aduerfiiri yideatur. Imprimitnbsp;yiuificationis mortuorum amp; creations rerum ex nihilo meminit^chm quodin his Deipoten-^'�trnaxime elucet^tum quod�milequidin femetipfoexperttts fuit lAbraham^quando iam effixtitnbsp;^tmortuo corpore fiUumgenuit Ifaacum,amp;quidemexSara,quamnaturaadliberorumprocr�a�nbsp;^^opem iam inepta fecerat. Sedde hts commodius infequenti Sermone dicetur. Klunc nofirx yocatidnbsp;*^^�ypum con�deremus, quem in tAbrahamo Jpiritus �tndus propofitit, K�rcabaturille cum am~nbsp;rf�tmapromi�ionefeminis benedibli amp; numero��imis pofieritatis, cum ia emortuua amp; longo fini�nbsp;'*'^guensnihilhuitts fierarepoffit. Itanos^quiiam pridem mortui fumttsper delib�a,c^ yiribits0-^pnodeftitutiyper Euangeliumyocamuradcommunionem Dei,ythuicin�ti frullus feramus,
amp; gloria Dei amp; multorum aliorum tedificationi �eruiant, ytq^ ad cdeleftis regni hareditatem o~ admittamur, Ef ergo yocationis Abrahamicte caufa fuit Deigratia�ta noflrx etiam yocatio-caufa alia confiitui nequit.Quidenim afferemua.,qui ne adcogitandum quide�umtts idonei� A-^nofiamtis ergogratuitum hocDei beneficium^amp;in huiiispotitts inexhaufiampotentiam atqfoni.-tatem,quam nofiramindignitatem re�iciamus-.ampleblamurautemyera fidebenediSlum illud fi.-Chriflum,quiquodnobtsdee^fuaiufiitia amp;fanditateabund'e farciettElinbsp;tiebeturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cir potefias in aternum. .Amen.
H � M I L I A XXIII�
Qf* praeter fpem fub fpe crcdidi't, ut fieret pater multarum gen* tiljm, fecund�m id quod ei didum fuerat: Ita erit fernen tuum, Et mi�
-ocr page 162-CAP. un.
IN BUST. A� ROMANOS
nimc infirmatus fide non confiderauit fuum ipf�us corpus I'am �nor� tuunijC�m centum circiternatusefTet annos,nec emortuamuuluainnbsp;Sarae : aduerfus promtfsionem autem Dei non difceptauit infidelita-te,fcdrobuftusfadus eft �de,nribuens g�oriam Deo,acplen�perfua*nbsp;fum habens, cum quod prOmiferat pofte ctiam facere : Quaproptcr ��nbsp;dam imputatum eft ei pro fuftitia. Non autem fcriptum eft propternbsp;eum folum,qu�d hoc ei imputatum fueritifed etiam propter nos,quinbsp;bus futurum eft utimputeturqsnimirum quicreduntin eum,quiex-citauit Icfum Dominum ncftrum � mortuis : qui tradiius eft propternbsp;delida noftra,amp; excitatus propter iuftificationem noftri.
DEmon�rauit toto hoc Cap. �Pau�M �lrahamutn non fer opera, fed folam
ejje. Fin� Cir Tp/jw demonjiration^ htiitta e�^, '^t o�endat in iUitnexewflo profojttatrt fquot; yeram rationem,(iua omnes eos lu�ificari oporteat,qui cum 7)eoconciliari eirpromi�tenbsp;fortes feri yoiunt. Simul ergo hic confutantur quot;validifime, qui Jalui� rationes infinitasnbsp;dum ynumqutnqj in juK fvpet�itiontbus fruari contendunt, modo animi intentio bona amp; �''�nbsp;ftt.F[ enim Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e�^ omnium hominumiita quot;Yna modo ff� ratio^qua cumeoconiungif^^^^
froponitur lila in folo lefu Chri�o,quiex .^brahami�irpehominem a�i{mpjit,amp; no�er aftt� �Klediator faBua Tieindeitim falutis fetduilum yibrahamo infiaurauerit
(ent pattem cmniumctedentium,eius ytiq^flij �antneceffc eSC^,quicunq^inillo feedere cen�^^ a fiunt.Filij autem eiu�funt,quotquot fidet illtus yefiigijs inf.flunt.Cateriim quarat htcnbsp;quee ergofuiti�a Miahamt�des,lt;sr qualtsfuit.^idergo infrafentidecetyamp;rurfus quaddetl^^^,nbsp;(if, omnium no�rum in�ttutioniaccemmodat. crgoloiM hicadmodum mtmorabil0,yi^'^'^nbsp;mnem �dei yera rationem explicat,de qua hodiepa�im conter.ditur.Ft yerbflenior �t cau�l^^^nbsp;trABatio,quadam ex ijs quaproximepracejferunt,referenda�int^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ,
pMei otieHtm nbsp;nbsp;nbsp;Interquteprimum ef^,(ui crediderit �brahamfDeo nimirum,'ygt;el eiuspromi�ioni.Fi^f^-^
ohieblum f�l[, 2)eui,quinobiffer�YeTbumin �tifturis reuelatum loquitur^ Inycrboattttf^^^ fracifUM loiwpromi�wnidtbttur,quafeno�rt!m J)eumamp; nobis prof itium�rete�atur,nbsp;nimfiederis cum �brahamo fatli caput eil^thac in Legn exordio froponitur: hanc f^ophetap�,^nbsp;inculcant amp; repetuntt eadem in noui Te�amenti librts illu�ratur,quando frai�itum e�e do(nbsp;qued olim fromi�um fuir./mo quatun^praterea in fripturis hahentur,fiue frteceftafmt�t^^�^j,nbsp;minationes�ive eximfla omni:gentri},adhoc cafutreferridehent.id'ner 'odeduobw nosnbsp;quee hic obftruariadmodum neee�e e�^. Ftimum,non aliud�dei fundamentum iaci deberef^^.)nbsp;ynum 2)eum,(ui y^brahamum quoq. Joliiredidi�eaudimu�, Extatdehoc frlt;eceftum^)t^'nbsp;fum Dominus Deus tuns,quiedt xite dt terra �gypti,non habebis Deosalienos coramnbsp;iffo limine offendurir,qui falutis fern ^�dutiam in creaturis qualibuftunq, collocant^Quci�^^j^,nbsp;tum jibrakamifiltjttutuper��tm,qutfdelongealiamfro�tentur,quam ^brahamifuerd-tf.rum tS^,nenudum inane Deincmlt;tnpratcxamui,fed�deioculisillius�e�lemusfrontt�^^ jnbsp;^am niji id�at,no�tts de Deo imaginationilus decefti, exno�rocerebro quiduisla�nbsp;falfe �deifratexiu interttf fercmurcfinionibtu. Ideo de ^brahamo loquens Taulus,�bin�Fifnbsp;tni�ionti meminir, in quam ille re�exit,neqi aliud in Deo quafiuit, quam quad fibinbsp;fciebat.Et in�a Caf.\o,diiet,fdem exauditue�e,auditum y erb per y er bum Dei.
(crtus amp; firmus animi a�etfui, quo Dei frcmt�ionesafprehendimus ,(lr Ulis con�anterntf'^ , JtaqftUrpiterfalluntur,qui pdem iaClant�neyerbo Dei,eoqjnomine opinionesfuas yendit^^^^�inbsp;non alio quam humanarum rraditionum ptndamento fu�'ulta funt.E^ hoc hodienimis yul^^^^hi/nbsp;huius tnali auihoresfunt,quifimplicirer credendum e�e clamant,amp;apudimferitos yelnudutgt;^nbsp;(le�ee nomen,ygt;el fatrum authoritatem,yel etiam miraculadr fignaiaSlant, amp; ijs argurrgt;f^ �nbsp;cmntbuiferfuadereconantur,quafcrifturisnulli}frobarifo�unt.Sunthioninesa�deahff�^j�.,nbsp;l�r yino Taub diBo iugularaur, qui nec /tbijfft,n(que �ngelo credendum e�e ait, � Euangd�^,-^^,nbsp;liud fradicet ab eo , quad ex Chri�imandato amp; �irititi fan^i fugge�ione
-ocr page 163-H O M I L I A XXIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^4
fiinctmo anathemaeos omnes pronuntiat,qut ifludfacere audent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Secundo^quidin �DeoJ^e^artt Abraham,indicatur,amp;hiequori,duooccurrunt.�PrtmUi^tiod'yii
^i�ett mortuos.Ideil^,qubd yita amp; mortii dominum fit,amp; ftertnde ne morte ^uide impedirt queat, f^e�ure debe^ mima prxflet quodpromifit.E�i^ hoc obferuatn yalde nece�Jarium,Quia enim omnes morei oh- crfrffW�/nbsp;^oxij�umui,�Dlt;o�derenonpoffumta, nijiilium mort� yi^lorem agnofeamttt,qui nos olim ex mor^nbsp;^'^^re�ituerepo�it^Sedneqj�deiobedientiam illipra�abunt ,qu�m^rimum mort�^ertciilum im~nbsp;*�^me[,quibu4hoc nonei^ iamanteper�ua�i�imu.'Docet hoc A^oflolia adHebraost^�ia Abraha^nbsp;txem�o,quem ideo Ifiacum�lium�n quopromi�ionem acceperatdmmolare yolui��e �cribit hocnbsp;fftbente T)eo,qubdcertb crederetjiunc ex mortu� qHoq^�lium�ibi re�ituere�o�e, Ideo yeteres olimnbsp;^^gtaui�ttn^ tentationibus admortuorum re�urre^ionem re�exerunt, ytinlobi exemployi^nbsp;^fmta, Eti^echiel quoq^ propheta ex illa praci^uum con�olationa argumentum petit, quo in Baby-�nbsp;agentes confirm�t, quod ad Dei omnipotentiam eos remittit, qui ohm mortuos yita refiitutu-amp; proinde minori negotio ipfios ab ex�io redu�lurus fit �Et hoc el^, quod ^Martyres inter hor^
^^hilcs fuppliciorum cructatta confirmauit, qubd fie ne per mortem qmdem � Deo di�ungi poffc,fie^ '�^^'^Xorporibui fiu� refiurre�uros ejfie certo ficirtnt. Eide ergo prorfius deflituuntur, quicunq^mor-'�����w refiurreb�ionem negant amp; ludibrio habent. Qua enim ill� in Dto fies yitarcliqua ejfie po-quando mort� doloribta circumuentifibi hinc migrandum ejfieyitlentf�Ideo hoc impijs illufi-\'!''*^tribuunt Apofioli,q�o^ repentima interitta obruet^quando�bijp�spaeem amp; ommatutapol-^^�^^ur.^hgrum quoq^ in Deofiellauit Abraham,qubd nimirum yocet ea qux non fiant,tanquamnbsp;/olo nutu amp; yerbo fiuo omnia conficiat,t� fiua omnipotentia omnibta imperet�Ei^nbsp;necejfiarium cbfieruatu. Sape enimprafiitu impo�ibde yideturquod Dejapromittit,qiiienbsp;t�^,qt{od illitts pracfpta fiacilua contemnimia,neq^ etiam promi�wnibta ata multum moue-Cui yiiio fiola omnipotentia confiideratio medebitur, ytpojlea in Abrahami exemple patebit�nbsp;f^eo huita argumenta pa�im in ficriptur� occurrunt. Ham in ipfia rerum omnium creatione fia^
(fie fiimus,quod hic dic�ur. Qua enim nondum erant,perinde acfii iam ejfint,euDcabat Deu�, prafio aderant��Idam illo dicente, Fiatlux,fiulgebatea: Fiat firmamentum, fiebat: Ger-*^wet terra kerbam yirentem,illagerminabat,amp;c.ln �gyptiaca quoq, hberatione multa huiMge-contigijfi fi�muf^^tinnouo Tefiamento lefits Chrifias deitatem fiuam hocpoti�imum argu-^ento ajj�ruit, qubdilHitt yerb� morbi, yentiyfluHuSi damones paruerant,amp; ipjo yocante morsnbsp;eos reddere cogebatur,quos tam abfiorbuerat,Lat!^arum enim quafi adhuc in ytu� ejjit tir J�n-beneficio frueretur,euocabat,Lazare prodifioras,e� mox prodijt,qui iam quartum infiepul-(liem agebat. Sunt hac diligenter obfieruanda^quia Deipromi�ionibuf nunquam,aut rarb ad-*nbsp;credemus,nifi Ul� yirtutem diuinam,adeo^ ipfium ejfiebium ficiamus coniunBum ejfie.
Tertibmodum fidei exponit,in quo eius yirtus atq^proprium maxime elucet.�dam pergens�tt i^�duf pde�-, ^^'^^hamideficriptione ait:Qu^ipraterfiem fiubfie credidit,fie forepatrtmmultarumgentiumfi-^'*(ei diUum fiuerat, Ita erit fernen tuum. Allegat autem ficriptur� locum mutilatum ex Gen� 15�
Abrahamo fioras edu5lo fie�las cali numerate iujfe hac dixit Dttts'.Etfiaient Apofioli in fieri pura teflimonijs citand� breuiores ejje,yt huim fiudium leHoribus comendent^amp;noie tes quoq^ adnbsp;^�hgentiorem omnium con�derationem remittant. Qmoadyerb Tauli yerba^ contradiHionem ha-yidentur,quando Abrahamum prater j�em jub (fie credidiffie ait-, Sed non eodem fienjufieiyo-^fibulittn hic repetitur. Frimo enim loco per fiem argumentum certnm intelligit, quodalicui /�entnbsp;jactrepoteli^,(^ ita prater fiem credere dicuntur,quibus nulla bene (�erandi caufia in human� yfi-afiulget.Secundo autem loco fies pro fiduciajumitur,quain Deum rej�iciunt homines,etiamfenbsp;ojnnts alia rationesfiallant.Hoc ergo Abrahamumfiecijje dicit, amp; hoc yer� dicipatebitfit illiiis con-ittonem cumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promi�ione diligentiu� paulb confieramiif. Fromiferat Uli Deuspoj�eritatem elt;*
^'*^Y ^^^'^^'^(^tibilem,ytarenammar�amp; fiellascceli. Fromi�ioni huic ipfia rerumnatura ad* ^tjaoatur,neq^ aliqua ratio occurrebat,qua illifiem certamjaceret.Feromne yita anteabla tetn-�^tam tpjequam Sara flerilesfiuerant,eir iam obfienium yires imminui fentiebant. Quomodo igi-'*'^tam fienex febolem fieraret ex yxore yetula,qui iuuen� ex iuuencula nullam ynquamgenue*
Ergojitte communem natura ordinem ,jiue carn� rationem refiieeret, nullaprol� fies appAtt
-ocr page 164-CAP^irir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD R o M AN o S
�f.
ergo fecit in hifce quafi angu�ijt con�itutuf f Idnunc diligenter per �ngulas fonit ^pc�olu4. �PrimOitninitn� in�rmatw eSf^�de^id e^lf^minim� pa�ia ef^ �dem fuarni�nbsp;rietibiti lalgt;efit^ari,fidffem�mel animo conceptam con�anterfouit^Deinde noncon�derainflnbsp;ijtfiM cor�tiiiam emortuumiCnmcentttmtirciternatttie�et annos^ necemortuam 'vuluatnnbsp;Tdon ha�t ergo in oh�acul^ illM^qua taro amp; naturaj^el etiam commune fenfits olijciehant�nbsp;nbsp;nbsp;�
terea^aduerfiu promi�ionem Veinon difceptauit in�delitate aut di�tdentia ^tit facere yndtep^ rationes con^uirunt � quibw '^erbidtuini yeritasin dubium 'vocetur�edin illo ac^u^�^^^nbsp;euentum T)eopermittens,Hincfal^um eSf^^'yitin�derobu�iorfaBus^Deogloriam dederit,^^^^^nbsp;Tideiuera ex^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iu�um^ agno�ens, certb �biper�ta�erit^eum quodpromiferat praflare pojfe, 7)ocent
ercitium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam inflde'verfariconueniat^amp; quodeiets�texercitiumproprium�.Tdimirum re��^^�
litationilw, amp; perpetuo luh�ari cum obflacul�, quas yel carnts a�eBtts, quot;velratio amp; fen�n^'vel etiam tottttsnatura Lex amp; ordo nob� obtjciunt^Solet emm multa huius commifiߑnbsp;tan,ye nos ex �ationeno�radeijciat. Etineo ferio�enduntimpi�qubdad fuarationttc�^�^'^nbsp;reuocant 7)eipromi�wnesamp;pracepta : amp; quiatunc 'sgt;elimpo�ibtlttatK,'TpelalicHiu4inccngt;^�.^,nbsp;tatisi aut etiam manife�ipericuli Jpecies fefeo�'ert,aut �rta�tsnon magnimomentirese��'^�nbsp;turfde qua agitur^mox *^eldi�identpromi�is 2)ti,'Vel mandata eius tranfgrediuntur.^li^nbsp;efipiorum conditio.2dam et� inUIk quo^ interdum ha�tatio locum habeatiUon tarnen eainf^^. Jnbsp;mos fuos fouent,neq^ fe ab illa tfincipatiuntur�ed in Dei feritatem amp; potentiam defixisnbsp;illiui yi�oreseuadunt^Tatethoceuidenterin �brahami exemplo.�tdam huic quoque aliqf^Y^ft'nbsp;mentem 'veniebat^'Elum centenario nafceturfiliwfnum Saranonagenariaparietf^ti�ult;i�f�'* b,nbsp;iundttspotiu�^qu�m de Lgt;ei 'veritatediffidens, cogitauit, amp; ne cognationesi�ain di�idend^^nbsp;generar ent,illico eas ex animo fuo eiecit^non autemfouit di�utationibw curio�s amp; contranbsp;mi�iones in�itutis. Similia exempla in reliquis etiampatriarchs extant, qui �em terra pf^^'Lnbsp;ton�anter feruarunt^ etiam� in eaperegriniagerent^amp; tandem exeain �gyptumnbsp;rentur,yt famispericulum effugerent, Hac flde confirmatts Jacob Jo�pho inter ��yptiei^flnbsp;nantireditum interram Chanaan pollicetur,amp;iammoriturts funw fuumebdeferricurat-^^ !,nbsp;dem�dei opM fuit^quodpc�ea lofephw quoq^ Ifraelitis mandatum dat de o�ibuf fuis eodeftfnbsp;ferends.ln ')^o�e etiam �miljs�det conflantia eluxit,qui ni� in Deipotentiam eir yeritateft^�nbsp;quam in res prafentes dr carnts togitationes re^exi�et, nunquam tania fortitudine amp; �nbsp;(quot;^t �c dicam) populi ingrati amp; reluHant� cau�am egi�et apud Tharaonem tyrannumnbsp;mum. �i�d autem de *Dauidedicemts^quicum regnipromi�ionem accepi�et,deea minimenbsp;tiit,et� omnia �ibi aduerfa e�e fentiret, amp; ad ho fles transfugere cogeretursJmitem ur nos hot^*^ �nbsp;empla,quando eadem tentationes nol� quoq^ obi�iuntur, quibts �brahami amp; flmiliumnbsp;eppugnata eJf^. Tremittitur nobts in Chri�o iuflitia amp;�anJlitastat in nobts nihil quam pe^^^Lnbsp;CT tranfgre�io inuenitur,inib deplorata totitts natura no�ra corruptio,qua nos quodbonumnbsp;cogitare quidem�nit.2don tarnen ideo nobtsde�erandum eJf^�edadDei '^eritatem amp; omfi�'^ Jnbsp;tiam recurratnui^quiolim per prophetam dixis.Sipeccataye�rafuerint yt coccis/iiuealbte^^^^l,nbsp;dentur�i rubeant in�ar purpur a�eutnatiua lana pent.Item., Ego ego Ule ipfe �m,quinbsp;gre�iones iuas,idq propter me,amp; peccatorum tuorumnonrecordabor. Et tune cum Daumfnbsp;mtti '.J^tioiniquitatumno�rarum fuperarat nos,tu y erb tranfgre�ionesno�rasexpiaui�^snbsp;.^dtur.dem modum refurrtJlwnemnbsp;nbsp;nbsp;yitam aternam nobtspolhcerur Dominttsznos yero he
quoti�e mori eir fepeliri, nec aliquem in yitam redire yidemtts.Sednon idcirco dubitabimu^ rj/ promi�ione eir eins'tieritate,quinhanc in Chri�ofundatam e�ecogitemts,quidicittEgonbsp;reUio amp; quot;^itatqui credit in me,etiam� mortuwfuerit,�t)iuet:amp; omnts qui yiuit amp; credit m yj/,nbsp;quaquam morieturinaternumt Quicienimhoc pronuntiat qui eit mortem fuare�trre�lione^ef^ji^^nbsp;fijr (ut omnts pote�as datanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ccelo amp; in terra,facillimum Uli fueritpromi�apra�are.�'^
E)ei faucrem petpetuum eSr exeo pacem atqjincolumitatemyeram nobts EuangeliumpeH^^ ar ft quam in hoc mundo yitam yiuimis �ebles,pios egere,tfurire,algere, exulare amp; omni a^^nbsp;rum genere tentari Didebts. 2don tarnen idcirco animumde�ondere oportet,fedi�aspatern^� �nbsp;e�efentiamts.,quibtts latentem natura corruptionem toercet,e^ in eo agno�amtsfaff�^^^^^i
-ocr page 165-H o M I L I A XXI IL
�lijfut fiaosno� in cruce factre ^ignattir^'vt olim in regni ccele�it �cieta-coo^temur. In nuntem ^no^ reuecemns Chrifli promi�iones : T^on relinqaam yos orphanosi ^^^tlo�Voii�umfumy�jincon�mmationem feculijn mundo affli^ionem hahebitiffedcon�di-�gt;fPQ 'vicimundum.Dicamut ergo cum fanais pMribu4:Deits nobis [u^ugiumnbsp;nbsp;nbsp;robur eS^dn �^d-
. r^^^xiliumprafenti�imumiPrepterea nihil timebimus,etiam� terra loco moueatur^ amp; montes maris yacillent. Tumultuentur genteSiturbenturregnafamp; tellus cum fragore di�uat:
4 subis flat^arx�tblimis eii[, nobis Deus Tacob-^ amp;c.QMbuS illud^pct ^^ddamus:SiDeuspronobis,^uiscontranosi�Quisnosfiparabit�charitate Chri�i^num affli^nbsp;i� b 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfecutiol^numfamesi^num nuditasi^nUm periculumi�numgladiuS'^�m�
fgt;mnibus plus ^uam yiHores (urnus per eum^ qui diltxit nos. Torro quod de a^er�s amp; con-ip�tm inpraceptis etiam Dei obferuandum ef^. i^identur hisc in fanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^^^tauiora �quo^ amp; Dei odm nobis eo nomine�adetfatan,qui nos i�is prater caufatn one
liceat.Sedtuncin Dei bonita-
amp; fapientiam re�iciamus, amp; moxpatebit^ ilium nihil ex odio^nihil iniu�um amp; ini-r^!^gt;mhilitem �peruacaneum autnoxiumpraciperepoJJ�jqui ytno�riamanti�imusdta iu�us et �nUa luHaei^^quaDerosI�aelitasfacit,amp; cuius typus in laeobanbsp;quem hoc nominepropbetacomendat,quodipfe Deo fuperiorfa�us�t^quandonbsp;��^maaduerftfortiterelu^attts�dem firuauit con�antem amp; in mil am .Hofix^
^�rto effeUum queq^fidei duplicem Taulus annotat,quorum alter ad Deum,alter ad ^bra* Ef�^us fiJeli ^^^^udauit.Trimum exprimit,quando �brahamttnt dicit Deo dedi�egloriam,quando ni- quoad Dew��nbsp;^'quot;'^mi�iscredendoy Uli quot;^eritatis eir omnipotentia te�imonium tulit. Debet idemdto-Deiyerbisfidem adhibent, 2di� enim yeracem , bonum amp; omnipotentem e�e �binbsp;'^^�'�ri�nt,illi nequaquam crederent. quot;^dullus ergo Deo honor maior deferripotefl^qurnn thm eiusnbsp;tiif^^^-^^'�^^^y'eticordiam amp;potentiam fide no�ra qua� ob�tgnamus.Ex hoc fonte item manant in-'Verusficundhm yerbi eius regulam in�itutus. Tarit etiam fides hac obedientiam^nbsp;ifli�^^��fos'Teerboillius�bijcimus,amp; meliorem no�ripartem abnegantes(rationem fcilicet amp; in-fi�imus '^iuentem ho�iam.E contra Deum extrema ignominia afficiunt^amp; quartnbsp;busnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilium gloria �oliant, qui eius yerbo credere dedignantur. Quad yt in omni-
J**� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^q^�^^i'�bfe^^^^^^fbetitta maxime in Euangelij prxdicatione locum habet,per
lefum Chri�um,amp; in hoc falutem omnem nobis o�ert.Q^i enim illam reijciunt, in�mulant,��t difert� monuit olim loannes �po�olus^cuius hac 'verba funt:nbsp;trtJ^j^fi^*^^Dei,habettefiimoniumin feipfi:quinoncredit Deo,mendacem feciteum,quianonnbsp;��jj � ^^ft^monio^quodte�ificatusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus defilio Juo:Ei^ autem hoc te�imonium,nempe quod
bes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedit nobts Deus,nbsp;nbsp;hac 'vita infilio eius eii^./^id f non quot;Veritatem modo Dei ta-
lis 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yocant,fedfimul eiufdem iu�itiam�onitatem, fapientiam,deniq, Deum ipfiim,qua-
^id� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^iabnegant*.quando confi�t,hunc non alibifiipfum apertius amp; liberalius mantfe�a-
pro nobts tradidit. Fieri ergo non pote^^, quin ijdem omni numints metu ^erar^j�a�^-^^ habenas laxent,amp; in omne fieluspr�cipites ruant. E�^ ergo hincge-�^Trfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuamgloriam inter homines conflare non po�e,ni�Euangelio filije-
uifuj^-�-^^^^^damus,amp;proindecultum Dei�nefidenullum e�e,quiilliprobetur.F'tenim in-
quot;^uor f�} exhibent quos de nobis maligne fentire fcimus'.ita eorum cultus non po-�a dip^� ^^^pfobare Deus, qui ilium in promi�is amp; 'Verbo fuo mendacem facer e audent. Debebat ierinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^bferuare aduerfitrij no�ri,quiper fidei pradicatione Dei cultum amp; bona opera abo-
�rummal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;transferunt culpam,cuius reatuip�tenentur.Clamantijdem nospubli-
Pxnas fum^^^ uuthoreseffe,lt;^propter mutatam religionisformam Deum de mundo hoc imiuerfi f*fperflitiones^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicimus. Cur enim nobts irafcatur Deus propter aboliras
sitsfft Cuam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Verbo fuo iam olim damnauit f Idem quot;Vero iure Ulis irafcitur,qui ip�glo-
amp; fimul'Pr ^iuscontradicunt ,flUj Juimeritum conculcant. Quodctimhodie pa�im ^^^fuaeti'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in pios fidei Chri�ianxprofe�ores ferro amp; ignegraffetur,nonpoteS^
bfllis eir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus,'vt impiam harte amp;facrilegam audatiamfame,pe�e,fediti9nibus.f
^^^ni�agellorumgenerecoerceat,
-ocr page 166-CAP.llll^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. Ad romanos
E/feOui ftJei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\AUerttm�dei effe^um,cuutf fruBtu ad Abrahamum redijtdiM �verbii enarrat :
quoad nos. ct'iam impuratum ei pro iu�itia. Ita y erb �atum htiitti tra�ationss repetit, yt o�endat i^rl cationem ex gratia 7)ei pendere,^ui nos propter �dem in Chri�um pro in�ts habeat.Et necej�nbsp;repeti impritandi ygt;erbum,ne quis audita tarn magnifica commendatione fidei, nos per hanc,nbsp;Kits opw ei^,iu�i�cariputaret. lu�itiam ergo nob�s imputari ait,nimirumpropter Chri�umM ,nbsp;�des no�ra apprehendit,amp;in quem ^Abraham quotp imprimiis re�exit^yt alibi diximftsJnߑP^^^nbsp;ergo nos�des,non quatenus noflrum opus e^.,�dquatenus Cbri�o in�erit,qui(yt alibt Eauh'^'nbsp;quitur)nobts � Eieo patre iu�itia,fapicntiaear fan^i�catio fa�tts e�^.At quia eadem dont*^nbsp;eFi^)�demo enim yentt ad me�nquit Dominus,ni� pater meus traxeriteum)totum hocnoftf^.nbsp;�i�cationis tis �alutts negotium ex mera Dei gratia dependet, qui quos ab aterno prade�iff^nbsp;eoj etiam yoca't �uo tempore,imb e�j-icaciter trahit, yocationi y erb er traplui cedentes iu�i�^^^�,nbsp;�i�catos deinde in �lij �i gloriam transfert : de quo plura Cap. 8. ditentur. 'Kunc ob�ft^^'^nbsp;nihil excellentius amp; prtedarius fingi po�e �de in Chr�um,qua amp; Deo �uam datgloriam,nbsp;iu�itia y eraparticipes reddit: ideoque nemini debere mirum yideri,qubd illam �criptura tant^�nbsp;nobis commendat.
Exemplam A� irahami tio*nbsp;b� applicat.
Caterum ifta de tA.brahamo dicenti quidam obijciebant*Quid i�a adnos!^ �Ebam Abrab^'^ quidem ita iu�i�catum e�e fatemur ,�aalia long� no�ra e/^ ratio, qui ilium aliquot fetults^, .nbsp;Jecuti Legem accepimus, in qua nouam iu�itia amp; �alut� con�equendxrationem Deus prapy^fnbsp;quam omnino�equt conuenit eos.qui feruart yolunt.Et hodie multi audiuntur,qui yeterisnbsp;exempla amp; te�imonia nihil adnospertinere clamant,amp; yn� cum tempore amp; moribusfaluttlr^nbsp;rationem mutatam e�e arbitrantur J�is ergo omnibus Taulus re�ondet,amp; Abrahami ext^f�nbsp;nobis applicant ait: Non autem�riptum e^propter eum �olum,quod hoc ei imputatumnbsp;etiampropternos,quibus futurum ef^ytimputerur,amp;c. ^a/idtceret. Scripta �untquid��� �^nbsp;propter .Abrahamum,cuius �dei �ir it us fandus te�imonium �erre y oluitz fednonproDti�^^^^,nbsp;folum hac Uteris mandata funt,yerum po�eritatispracipuam rationem habuit Deus,quamnbsp;emplo erudiri oportuit, Ideo poi^ annos demum quadringentos �M.ofim excitauit, qui hatnbsp;leret, yt certb con�aret, nobis quoquepro iu�itia imputandam fore �dem,yt olim hacnbsp;imputata fuit, floluit autem hoc argumentis pluribtis probare Taulus, quia iam antenbsp;Deum ynumejfe,quiytomnium gentiumDeusedf,,itajibijp�fimper con�atinijs,quanbsp;num falutem�ciunt. ^irfus ergo apparet ex hoc etiam loce,ynam amp; eandem falutisnbsp;in yeteri amp; nouo Te�amento.Qupd yt�dei no�ra dignitatem eommendat,amp;�per�itiotie^^ �gt;nbsp;yalidi�ime confutat : ita dulci�imam confolationem nobis prabet, quando nos tanto patriaffnbsp;quariyidtmtts quoadiu�i�cationis articulum.Et� enim non ijfdem yirtutibus omnes orn/ifffnbsp;quibus ilium donauit Deus, tarnen quoad falutis aterna rationem nos Uli pares faciet�des,ryj,nbsp;ius exemplum ynum Tefum Chri�um redemptorem no�rum agno�amus, qui yerum illudp^^inbsp;hamifernen eSf^,in quo omnes gentes benedici oportuit. Neminem ergo fua in�rmitas�ufnbsp;nbsp;nbsp;��
Clio terreat,quando hic nulla habetur no�ra dignitatis rationedfolius Cbri�i,quem �deapf o, dimus,yttotus no�er fat. Continetpraterea locus hic memorabilem dodrinam de yfunbsp;cra-.qubd nimirum propter nos tradita �t,amp; no�ra inflitutioni atqjConfolationi firuiat.D�nbsp;hoc ab alijs fcriptis omnibus. Nam etfi ea quoq^ de multis nos admoneant,amp;nullus tam mc�l^{nbsp;�t,qui non aliquidboni habeat,hoc tarnen facra liter a proprium amp; peculiarehabentfquody'^^^nbsp;exemplis dodrinam proponunt ,quQmodoillis ytidcbeamus, amp; quidin quouis fado nosAnbsp;tari y el cauere conueniat. Et ergo tAhrahami hi�oriam nobis applicat Taulus, itanbsp;mus omnia alia nobis accommodari debere. Qua enim olim pracepit Deus ,eahodieetiangt;�^nbsp;obferuari yult, quoadrei yeritatem,etiamfiinexternisritibus aliqua fada ftmutatio.
illudChri�i,qui finonyeni�edicit,ytLegemde�ruat,fedytimpleat,Ladern eCfptc num atque minarum ratio. Nam yt fibijpftperpetuo confi�t Deus,fic yoluntas quoq^ eiusp^7nbsp;e�t immutabilis eC^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a
Qtt�d credere oporteati
Et tarnen totum hoc myfieriumredius intelligamus, repetit�deiyeracapita docet quid imprimis nos credere oporteat,fi nofiram quoque fidem nobis pro iu�itia impuf^^*
-ocr page 167-H o M I L I A XX nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0
Wttf, Hoc emm tllHs euenturum aitf ^ui creiunt in turn, ^ui excitauit lefum Dominum noflrum a ^ortutf, qui tra�ituf ei^ propter deliBa noflra amp; excitatui propter iuflificationem noflri^ J^binbsp;furjitt 'tnum Deum proponir,cui fides inniti debets �MalediBus enim ei^, qui confidit homini^ amp;nbsp;f��� carnem brachium fiturn, leel quoficunque alios Deos fibi fingit. Et eum quidem nominate quinbsp;iflum 4 mortUK excitauit, non quod hunt Deum efie neget, aut eum patre minorem faciat quoadnbsp;^iuinttatem, fled propter incarnations myflerium, amp; tgt;t nos ad Deum yerum remittat^qui ctim y--*gt;^fuefi'entia,perfi)ntf tarnen tribus confi�t,quas in Ulo ficriptunefianBispafiimpredicant. At quianbsp;^^lgt;�,qui naturapeccatores amp; mortales fumis,cum Deo fanUo c�quot; immortali nihil commune eil^,nbsp;quot;Ju Chrifli filij eits meminit, quern ideo incarnari amp; hominem fieri oportuit,'^t nofier apudiliumnbsp;Mediator ejjet. Et dum huncfilum adducitfimul omnes eos confutat^qui alios fibi mediatores fin-^unt. Tofiremb quiddeboc credendum fit,docett Isiimirumqubd mortuus fit propter deliBa no-Jquot;lt;t, excitatus autem � tnortus propter iufiificationem nofiri, Comprehendit autem Jitb morte amp;nbsp;^^fwreSione totum filij Dei pro nobs incarnati negotium. EJtpro peccats quidem nofiris mor-^uum ejfi dicit, quia -yiHima amp; expiatione opus erat, qua non niji per eum fieri poter at, qui ipfe abnbsp;labe amp; noxa purus effiet. Excitatum yero ait propter nofiri iufiificationem, non quod mor-^�tntruum� iufiificatione excludi debeat, fled quod refitrreiiione fiua Chriflus mortem deui�lantnbsp;f'^orfus exarmatam efie oftendit. lAculets enim mortis peccatum erat, per quod ilia initio inanbsp;^^^IJ^fiit.Ciimergoillam Chrifitsexcufierittaculeumeiis jublatum,amp; fimul fiuos�peccatirea-plent liheratos efie docuit.ita mjfierium hoc ipAeTaults in priori ad Corinthios Capite
^^ponit^ybi inter alia aduerfis eos,qui mortuorum refitrreibionem negabantfioc quoqite argumen-^^�uprofert;Si mortui non J'uficitantur, Chriflus non eil^ fiuficitatts.Qifid fl C hr fins non ei^^ jttflci.. iinaniseS^ fides'veflra,adhuceftisin peccats�\gt;eflris. Quia ergonoflra redemptions tomanbsp;ramentum in Chrifli refiurre^ione potifiimum cernitur, huic quoqiie iuflificationis meri.um (ytnbsp;loquar) inprafenti tribuit Inclufi fitnt his omnes alij Chrifliana fidei articuli, yt alibi prolixenbsp;^^�^onflrauimus. Arguitur autem fimul hoc loco peccatorum nofirorum grauitas, qua nonaliternbsp;morte lefu Chrifli expiari potuerunt: amp; fimul commendatur nobis Deibonitas, qui filiumnbsp;ynigenitum pro nobis in mortem dare dignatts cS^.Qitia autem horum modo meminit Tau-^'^iamp;inhisiuflificationem atque falutem noflram confiflere docet, fittis apparet ,quam turpiternbsp;jlt;�i'lantur,qui hodie nouas expiationes amp; fatisfa�liones excogitant.Fatigantur Uli yanis laboribts,nbsp;teli^o fonte aqute yiuentis ciflcrnaspertujas Jibifodiuntt Flos ergo in Abrabami exemplum in-^fi^^hfitlutis fiduciam omnem in quot;WO Deo collocemusper lefum Chrifium,quipro nobs traditts de-.^^firaexpiauit,amp; refufiitatts redemptionem nobis acquifiuitfempiternam amp; omnibus nume-^igt;JolutamAlli debetur benedillio,honor,gloria amp;potefiasin aternumt ^mtn.
C A P V T V.
H O M I L I A XXint,
IVftificati igitur ex fide, pacemhabcmus erga Deumper Dominum noftrum lefum Chriftum : per quern etiam fide habuimus bunc aditum ingratiamhanc , inquaftamus, ��gloriamur fubfpcnbsp;glori� Dei. Neque id fol�m, fed etiam gloriamur inafflidlionibus,nbsp;fi^ientes quod afflidlio patientiam efficiat, patientia ucro experiential, experientia autem fpem : porro fpesnonpudefacit, quoddile*nbsp;dio Dei cfFufa fit in cordibus nofiris per Spiritum fandum, qui da�nbsp;tuseftnobis.
-ocr page 168-�N EP�ST. AD ROMANOS
SVEMADMODV M mukis bucuj^ euicit Taultn^nos fola�^eiu�i�cart �t �des illa iufli�cans nuper diligenter doctiit. Fundamentum enim�ueobitd^'nbsp;eiitso�enditT^eumynum amp; yerum.^lediatoremyeroj^erquem illi conciliamuti^^nbsp;flum lefum monflrauit, ^ui ^ro^ter peccata no�ra in mortem tradittunbsp;noftriitt�i�cationem � mortii� refurrexit, Teccant ergo in�dei Chri�iamsleges^quicun^ue^f^^'
c A P. V
Pidef pacemgi gnitergii DeS.
��o T)eo�em falutii in creaturas ^ualefcun^ue collocant,yel nouos�hi 'Mediatores�nguntA^^^^ rum interce�ione cum illoingratiam redeanttquotquot item Chri�umquidemorefro�tentu^d'^'nbsp;tpe non contenti,noua pro peccatti �acri�cia amp; nouas �atisfa^iones quarante Quia yero hisnbsp;prehenduntur, qu�e de�de did po��nt, modo Conclu�onem infert ^po�oliPS,qua quod dixitnbsp;probat ah effeB^�dei^cuitis dignitatem amp; quot;virtutem magni�ccextolUt^ytnosadeius �udiu��^'^nbsp;eitet, Simulyero locus hie no�ra in�itutioni multum �eruir. �Docet enim quibtts notis tamnbsp;quam aliorum�deagno�camus.Adhteceos quoq, con�utatyqui de�de nimts hum'diterJentiutf^'^nbsp;huius doHrinam contemnunt�mb feurriliter mordent atq, traducunt^quodeius yim ignorentd^^nbsp;�lationem quoq^ habetdulci�imam^qua aduer�u^s omnes tentationes yalidi�imecon�rmamufdnbsp;derit ergo fmgula^qute hic dicuntur, diligenter in�exi�i,
Frimtim aifjufli�cati igittir ex �de,pacem habemw srga �)eumie!^c, �Patis nomine eon�ientix tranquillitatem intelligit^queeex eo ena�eitnr, quodDeum nob^placatume�e,^^^,nbsp;ab illo amari�cimus. Uanc inter fumma hominis bona olim Fhilo�phi quoque eir Foetanbsp;runt. Flam ni� animus ab internis con�eientite mor�bus Uber �t,omnisalia �ortuna nobisnbsp;atque acerba eP�^.Ideo reB� olim Satyricus monebat,orandum e��,yt�t mens �ana in corpofV�^nbsp;Errant autem inhoebenoquarendo omnes homines�carnis �ua rationem audiant, Tleriqf^^^^^^nbsp;tune � omnium �ecuros amp; yotorum omnium compotes �ore arbitrantur ,� diuitijs abundeiK-quam �allantur illi �ua opinionCj diuitum cura amp; a�idui labores te�antur, quibus �eip�os^'���,nbsp;iint,yt iam nihil dicamits de con�eientia^quaUlis nunquam non ob oculos ponit�audes,tmpo�'�^i�nbsp;rapinas amp; omne iniuriarum genusquibus opes �uas cum multorum aliorum detrimentonbsp;runt, Alij eos rerum �ecuros amp; extra omnepericulum con�itutosputant^qui honoribus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
mBI nullius cen�ram metuunt.Sedijdem ignorant, quot curbs amp; quam multipliei metu diߒ�' � tur,quQS tu auro amp; o�ro�uperbos omniacontemnere cz ridere putas,Suntquiyt animuats�jj/nbsp;hi�ce�ttdijs altius attollere yideantur ,pacem illam amp; animi tranquillitatem in K7T��fi(fnbsp;JentiaStoica �tam e�e exiflimant, Sedilla,�rem propiusinf^icias,yel �mulatio meranbsp;ielluinus �upor, quem qui admittunt,ij nechominesquidem,nedum �elices aut bead du^^ �nbsp;tur. .lAUj rur�us in numints contemptu bonum i�udquarunt, eir tune �e animo quieto amp;nbsp;lo pore �erant� omnem 2)ei timorem �mul abijeiant, amp; curn�ulto illo FLabale dicant :nbsp;Fgt;eus,quires mortqUumcuret,Ethi�ere fimper illudpoetain orehabent: Scilicethicnbsp;hac cura quietos Solicit�t. Item, Magna otia cali, lAon eP^ ( yt yideo) non e/�nbsp;tur in illo,I{es heminum � tam curat �Deus�irc,Sedamp; i�i eon�ientia^�imulos e�ugere nonpyJ sfnbsp;e^r proinde nunquam,quod yolunt,a�equuntur. Idcirco pra altjs fereprobantur,qui innbsp;dio amp; operum�orum meritts con�eientta tranquillitatem tnueniri�entiunt. Tn qua finrenti^�^.�nbsp;pienti�imi intergentes�uerunt,Iuuenal� terte,ctim�ulta hominum yotamultis reprehenpw^jifnbsp;montii�etde �ana mentecogitandume��eijs,qui bead amp;�elices e�ecupiunt,tandemnbsp;�ro^quodip�etibip��is dare, Semita certe tranquilla per yirtutempatetynica yita,nbsp;nino male tranquillitasi�a yirtuti accepta�ertur,in eo autem turpi�ime hallucinatusnbsp;aliam yirtutem animo concepit, quam qua human� yiribus parare, amp; quam ynu�qui�qj�nbsp;po�tt. Similis fuit inter ludaos Fhari�aorum error, quem hodie mordicus rednent amp;nbsp;Monachi amp;horum �eBatores,qui�uamiu�itiamcoram 'Deoyenditare,amp;Ulinsmerit�nbsp;�lent. Sed omnium i�orum opiniones yno hoc diBo Paulus iugulat, quando nos ex �denbsp;pacem erga D/um habere dicit,per Dominum no�rum le�um Chriflum.EIf^ ergo pax amp;nbsp;litasconjeientiae�eBus�deiin Chri�um.EthicyerborumPanli�en�us eB^iQuoniameisfnbsp;fli�camur, eademedam �de placemus Deo,perq�llampace�uimur, qua �t, ytineius���i�nbsp;con��erepb�imw, amp; nulld con�eientia terroribus�uccumbamus^�ado diBi tl�,, quod*^
-ocr page 169-H o M I L I A XXI III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f7
tiol�dari�ntimu^i^uxaifalutem nece�aria�inf.quoiitem nos promter Chrtflum T)(in ii~ Offnesgratix amp; bonitatis �tx thefauros nobt^ miferis amp; inaignis propinatt ^i fi ergonbsp;lt;^�gt;^eientesiulci�imam illam ie Chrifio pairisi^ocem, Hic�liusUlemetfi ii-�*^� omnes confcientix terrores �fcuiere, amp; animos noflros effica^nbsp;J ���confelatione^ua�yiiui�carepotei^. Interim �mulifla aipraceientis ioHrinx confirma^�nbsp;^^^^faciuntfamp;argumenta eiufmoiicontinent.luflificatioparita:nimitranquillitatem amp; patentnbsp;autem ex�)la fide in Chriflum nobts obtingit.Ergo fiola fides iuflificat^ Confutan-quot;Oc argumento duo in�gnes errores �Papiflarum. uAlter^quo pacem hanc in noflrorum operumnbsp;���f� quarere docent,cltm illam omnts flriptura nobis in yna �r fiola fide commonflret^ Et ^u�mnbsp;opera noflra, mox yidebis,fii eorum natur am e�* conditionem propitts injflexe-�U*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fx nobis ipfiis ad nihil idonei fiumw, sion noflrum,fied Dei cpits fJ�, q^tiicquidbene
J ^^^e fiacimits. f^afirt . igitur in Dei confle^u ilia ofientabimtts ^^ux non nofilra^ fed illitts ^^�tntgratuitum!^ Dt inde imperfie�itm amp; maxima ex parte yitiojum ell^ quicquid nos fiaci-Concurrit enim cum flirittts Janlli operatione innata nobiscorruptio.,qux nullum opui in no�nbsp;�^tegrum (ir omnibitsnumeris abfiolutum ejj�patitur, I^odne illi quidem negarepoflf�nt�quio�nbsp;noflrorum m�rita flabdire conantur, amp;ideo homines de 7)ei gratianunquam poflecertosnbsp;ptrpetutsconficientixterroribttseostxcruciant^qnospflscenfiolationibusfiubleuartnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kosergopacemanimorum in Chrifii meritoquaramtts,quifideapprthetsfiuspatremno�
^ptat^^ fii^ul terrores confiientix omnes diflipat.^lter error elfi,quoa perfidem nos quidem ftp c^^iberariaiunt,nonautem�p�na, quam in purgatorjoigne nihilominus nobisexoluendamnbsp;fiif^^odi) inanem faciunt,fiedmeritum Chrifii quoq^ pracipuofltonbsp;S^otiaJ�oliant.f^ifis enim mortis eiiti fru^ui relique eflfiip�na peccati adhuc exigun�nbsp;ni Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contradicunt,qui iufitificatos ex fidepacem erga Deura habere tefiatur^Quo�
^tdib habere pofiunt qui iam morituri ignem ilium exhorreficunt, amp; fixpefiraudatis hes-^ fdlt;^^ fl(f*bislegant, quorum preculis amp; conduBttijs fiacris animasnbsp;P^Jfiopinanturi� �lecPaulo fiol�m,fiedipfi Chrifio contradicunt,qui bannis^. Cap,nbsp;amen dicoyobis,qui fiermonemmeum audit, amp; credit ci qui mi�t me,habetyitamater� �nbsp;in iudiciutn non yentetfldtranfiiuit � morte in quot;pitam.Sedquia de his alibi plura diximuf^nbsp;^^P^^fi^ntifin�'l�^^^f^^^^^�� autem in jipofloli yerbis progrediamur^qui alterum quoq^ fidei effe�nbsp;^fiuejruilfim nobis prxdicat.
um enimpacem hanc nobis exfideper�hriflum Tefum obtingere dixiffiet,mox a�dit*. Per quem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aHitum
�de habuimui huncaditum in gr.ttiam hanc,in qua flamsts, Ifitudautem adijci omnino optes patefacitaii ^^squis firuHumpriorem fidei tribueret,quatenusnoflr uni opttsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quad qui fentiuntftj pa^ gratiamper
wcaniminunquam afi�quuntur,eo quodfideiJux infirmitate �r imperfieKione terrenturdDo^ Cbrijl���� ^f^SP^�oc tantum beneficium nobis per Chr flum obtingere, qui fiuo merito aditum adpatremno�nbsp;^bboprocul excluji eramus. Qua ratione alibi quoq^ ill�mpacem nofiramnbsp;huius loci explicationem, quodin epifit ad Hebrxos Cap^ 1. amp; 4. de Chrifionbsp;quem nobis ad thronum gratix accefi'us pateat^ Ei^ autem hicprxcla-omnis noflra fialits dependet*.qUando confi�t,nullam huiusfiem nobisreli�nbsp;^tn^lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communione amp; gratia exclufi fumus. �deo hune non 'perbis modo, fideut�
irittis fian�lus,quandoin Chrifii lefit morte'pelumtemplificifi -^pofioltts ad Idebr.lt;).cap.docet)adumbrabatur,'piam in yerum illudregninbsp;Exh^ ^^�^^^^^^uondum fiuifi�patefa�am, donecillam fid Janguinispretio Chrifiusaperuir,nbsp;tur idem^PP^^^^t^^bum'pnicumefi� quot;Mediatorem,per quem nobts adpatremaccejfitsfit. Tefia�nbsp;niflpermen' ban. 14. inquit : Ego fium 'y)ia,'Veritas amp; yita : Hemo yenit adpatremnbsp;bominum b ^�**^bus rej�iciens ad 'Timoth.ficribebaf.Enus �Deus,''pnfts etiam Mediator Dei amp;nbsp;***�fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confutantur, qui aliosmediatoresatq^aduocatosqux�
� -r �^^.^Jufionibus decepti Deumfingunt,qui inflar potentifiimi Monarchx neminem ad� fitib^^^ �.^*^J-'.ipfitnultorum intercefiione aditum fecerit. Pugnantetufmodieogitationescumnbsp;pturtSjt�quot; uiuitid �Maiefiati multum derogant.Scimus quidem nobis propter peccatum no paterf
k S
-ocr page 170-CAP, V.
IN EPIS T. Ap ROM ANOS
ad T)eum j�ne �M[ediatore^ qui nos cum Ulo ingratiam reducat. �t quia lune J}onori�^l Filio fro ynigenito contulit,qui ideo hominem ajfrmere yoluic,yc eo officio fungereturfrtolt^^nbsp;e�quot; frcrilega temeritas ei^,� quts regni calorum ordinem amp; ah ipfo Deo conflitutam hierard^,nbsp;turhareinflituat.Clamata^udIfriam Deifilius*. Ego Dominw�hoce^nomen meumiamp;nbsp;meam alteri non daho. Qua ergo dementia ef^, hoc Uli eri^ere amp; in alios transferre y elle,nbsp;fimpliciter omnihtti creatur^ iam fridem negauitf' Sed mitigant aliqui yulgo conceptum .jnbsp;amp; Chriflum quidem ynicum �M.ediatorem a^ud patrem efe fatentur,fedinterim aduocat�nbsp;opus efre aiunt,qui nos ad Chri�um deducant,amp;a^udhunc earn nobis gr atiam impetrent^y^y �nbsp;^lediator amp; pontifex e�e dignetur.Lepidum fane commentum:Quid yero e�^ cum rationt�fr^jjnbsp;re�hoenon eiff Ergo � i�os audiamus�onge aliusiameif Chrtfius^quam olim quandottif^ �nbsp;agebat. Tunc enim mitts humanus peccatorum confortia non exhorruit,publicanos amp; fjnbsp;ces admi�t ad colloquium, amp; qua� expan�s ylnis omnes inuitans^ clamauit : Tenite adnbsp;qui laboratts amp; onerati e�is, amp; ego requiem yobts pree�aho. TLunc yerb qua�gloria ceelefl^ ynbsp;amp;noflra infrmitatis immemor, miferos nosfa�idit,neq^aliquem afric�re dignatur,nbsp;precibtts exoreturf Deniq^ qui olim medicum agebat fidelem, amp; ipfe quarebat infirmos,quotV'^nbsp;tijs mederetur: nunc caufidicum frperbum agit,cuius aures y el pretio y el amicorum fupffi'^f^^�^ninbsp;intercefiione refirari oporteat f Qmd ergo dicemusf Deteriorem e�e iam nofiram conditiont,nbsp;olim cjim aperti inimici amp; � Deo exclufie�emus� Tunc enim peccatores re�la adpromifr^^nbsp;demptorem contendebant,cr illius gratia frbleuabantur:nuncyer'o(fi nugatorum illorumfi^^^^ �nbsp;creditur)po�quam Deo reconciliati fumus,per mille ambages ad Chriflumprimo, deindenbsp;patremperueniendum erit. Omitto multa huiusgeneris,qua non tam rifrm quam execratiofi^^ pnbsp;rentur, amp; digna frnt qua cum fuis inuentoribus ad coruos,yel ad inferospotius, remittanfr'nbsp;quidnouis mediatoribus opus eif,quandoiamnunc frmus in gratia Dei�dq^ propternbsp;qui nobis ab Ulo quot;Mediator amp; aduocatus conflitutus efff TLeq^ideo in Diuos ccelires cenfgt;*^^ �nbsp;fumtis,quos olim eximia gratia amp; gloria Dei yafafui�e,amp;nunc in ccelis yiuere credimtH-autem fuum honorem yindicamus,amp; eum e�e agnofcimus,quem Deus oleo latitia ynxitpt^^^^^^,nbsp;bus frtsconfortibus, Imb Diuorum honorihicmaxim'econfrlimus, dum cauem}ts,ne in i,nbsp;feratur Chrifli gloria,quam ip�fro fanguine amp; propria yita chariorem habuerunt.nbsp;Ioan.i..Si quispeccauerit,aduocatum apudpatrem habemus,Iefrm Chriflum iuftum,amp;t. Inbsp;uemus praterea hoc loco,qubdnos in gratia hac flare dicit ,^po�olugt;. Commendatur hac uiff �nbsp;fidei firmitas,amp; noflrafrlutis certitudo a�eritur,quaexilladependet.Qfraenimpetrafto�.\fiinbsp;irinitimur,Chrifluseif fides autem quanosilliconiungit�irittts fanBioptts eff,quiea�degt;^ fyinbsp;animos noflros obfignat, certe neq^ illam falli,nec falutem noflram euerti po�ibile eff.
Chriflum enim ne porta quidem inferorum praualent, c2r nouit idem Ule oues fuas, neq, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id
manibus fuis eripi patitur. Confutatur his Sophi�arum doHrina, qui nos de per feuer antia tos fieri po�e negant,amp;proindenosfemper dubios amp; fr�enfos e�eyolunt.In nobis quidemnbsp;prium habemtts,^uod nobis certam falutis �em facerepo�it.�t� Deipromi�iones amp;nbsp;ritum atq^ diuina potentiam f�eCles,mhil tlla certius e� firmiw fingi poteif .Fidelis enim effnbsp;qui nosfuprayirestentarinon�nit.Tide i.for.io.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� fr
rides gloriatur His tertium fidei e�-eBum�ue fruHum frbijcie,dicens*. Etgloriamurfub�egloria fubfpegloria citur hicgloria Dei,hareditas regni c�lorum,in quo gloria eiusparticipes efficiemur,quamfrnbsp;rito nobis Chriflus acquifiuit. Eff hic in�gnis admodum e�eBus fidei, quem carnis amp;nbsp;dicio opponit. Quia enim nos yndiq^ mala amp; aduerfa circumflant, frequenter tentamur ytnbsp;cui in deferto efrrienti Satan dicebat*. Si filius Dei es,dic yt lapides ifli panes fiant, Qua�nbsp;Egregius frnb Dei filiuses, quem ita negligitpater, yt ni� tibijp� noua amp; infolita rationefrnbsp;ras,perpetub tibipereundum�t.Sentiunt�miles cogitationespij in egeflate,in fame,in more�nbsp;lijs aduer�s.Sedhts omnibusfides medetur,qua animos yac '�lantes altius in�em futuragl^''^nbsp;yita aterna erigit, quam olim cum Chriflo in ccelis pofiidebimus,amp; cuius tanta eritnbsp;fin�bus neq, ratione humana comprehendi po�it, quoad in hac carne mortali yiuimus,�cai^ Lulinbsp;Cap, 64. tefiatur, �dhanc f�em nos loannes quoq^, dile^us Ule difcipulus remittit, in ��*
-ocr page 171-Ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOMILIAXXrriLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$8
[umw fed nondum af paruit qaed eritnui: fcimw au-faetitfimiles ei erimas: quoniam yidebimtn eum ,ficuti e^. Et hxc omnes confrmati affi^iones quafu^ amp; diras ignominiafe mortis cru-i^^hac gloriantur fideles, qua ratione illos de falute fua incertos e�e autnbsp;Interim admonet nos locus i�e, de credentibus non iudicandum e�e ex huittsnbsp;er�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eatria enim illorum in c�lis efj^ in terris autemferegrinantur amp; exulant. Qt�d
in( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� multa Ulis prater animi 'voluntatem accidant f Soient prudentiores yiri fi quanda
��S)! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignotos deguntygeneris fui nobilitatem amp; opes di�imulare t amp; multa non pa-
(ijj gt; yerumetiam cum rifuferunt,qua ipfis intolerabilia e�ent, nifi eorum recordationem nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tucundam fore fcirent,quando domi fuapatrijs bonis amp; diu expeSlata hxreditate fruentur�
igiturhoc pijfacer e debent,qui fe T)ei �liosfa�os e�e norunt, amp; quorum har edit as in nullus cafus aduerftts interciperepoteriti'
fii). '^^^^Amridet hanc�emnoflramhumana ratioycuiridiculum '^ideturprafentia bona�efu- AffliHiones *'�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frequenter audiuntur quot;voces impiorum, quifidelibus Deifauore amp; quot;vita ater-
!gt;
i'j�fetulanter infultant.Eraclaruseqtiidemfauor eij^, aduerfisquotidienouis ob- dt^tipiorum� ^-^^^^^^^^eantes defrrere: Siitaquot;Vobisfaiiet Deus^cur noneripic,iuuat,tuetur i� Sunt hac�mi-in cruce pendent i Chri�n olim fcriba amp; facer dot es exprobrarunt. Sedoccurrit Eaulitsnbsp;lgt;i�'�^�^^ione, amp; docet, affliSlianes non obfiare, quo minus beati amp; yer'efelicesftmus, atq^ iu�amnbsp;jlonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufamgloriandi.Etfuafententia caufam a�ignaty quod affii^iones no�ra felicitati amp;
ft�^�^ehenda feruiant. �dcuiitsdemon�rationemelegantigradationeytitur, quamfubcor-jli�^�^^ie inducit. lgt;lam quafipariim dixi�etiaddit : quot;ELeq^ idfolumfedetiamgloriamur in af-itfrf^^^^ifcientes quod af�iSlio patientiam e�iciat,patientia quot;vero experientiam-i experientia au-�io nbsp;.^�rro�es nonpudefacit,amp;c.Quafi dicereti Gloriamur quidem fub�egloria Deh�dne-
miferosputet, qui inani modo futur a f�licit�t is �e la�emur, ISLam ha-in hac vita,quo non iniuriagloriari po�umusinimirum ip fas affiiSiiones, quibus exer-�tfienim carnimole�a fint, tir mundo infelices atque miferavideantur, eadem tamenin �eilapulcberrimapariunt, Chri�ianam videlicetpatientiam , experientiam amp;�em, quanbsp;ti'��^ fru�rabitur. Ef vero i�a magisferuiant confolationi no�ra,fingula huitisgradationis
quot;^ideamus.
�ffl�^^^frimus (inquit) quodaf�i^iiopatientiam e�iciat. Idver 'o infolispijslocum habet, amp; Afflii�io pa-�
' ^��^ibusper accidens (vtaiunt) tribuitur. quot;ELamfi affliitiones, quales infeipfisfunt,con�de- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effi�
dlis conf�rascarnis no�ra Ingenium, in Ulis impatientiapotius occafionem inuenireli- , ^'lt;ni 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^**^em ei^piorum conditio, qui in ijfdem patientia materiam habent, quaprorfiis lo-
haberet ,fi nihil mole�um nobis accideret. ELeque hic nobis quifquam obijciat piorunt Zf. . �* eiulatus, quos Ulis quoque inter dum doloris impatientia extorquet, Vt T)auidis gt; lobi�nbsp;'i�itt � fi*fgt;Uium exempla tejlantur. 3gt;Lam etfi in Ulis locum aliquem retineat carnts infirmitas^nbsp;Siin� ^Anc fides, qua facit Vt animos colligant, amp; patienter fier ant qua carni mole�i�imanbsp;e�^^^erofismilitibus dolent quidem accepta vulnera, ijdem tarnen illafortiterferunt, amp;�nbsp;^^^baranda fortitudinisoccafionem cumgaudioarripiunt : itapij non quidem dolorisnbsp;�^e,neqj hunc Stoicorum more di�imulant,patientia tarnen fua hoc quicquid e/� vincunt^nbsp;Prnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;materiam datant e�e,qua fidei fua con�antiam d�clarent, amp;fimul Chri�igloriam
�tdh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem verum vfum crucis amp; affiiSlionum hoc loco obferuemus, qui e^^,quodnos
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exercent,quam qui infinem vfq�eruant,ij in Chri�o perfeili fiunt.Ebi multum pra-
' 9ui^^bis acciderefortuitumfedomnia no�raper quot;Deiprouidentiam di�enfari^ ' ^edita�o^'^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pAtitur, quodno�ra faluti offici�t. Coniungamushuic
� �i'Aetum eadem omnibus feculis in hoc mundo fors fuit\ imo Chri-ponamus,qui nos crucis fuafociosfacere dignatur,Vt regni quoq�ui olim Srtfrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�A non ofcitanter cogitant,ij quotidienouas viresJibi accedere fentient, amp;pro-
nonp�nitendos. .gt;ltqui otiofuo indulgent,neq. quicquamaduerfifrrreVo-hnife a fide Vera adhuc procul abejfe te�antur,
lt; 4
-ocr page 172-c A P, V, Patientiit cx�nbsp;perientMmnbsp;efficit.
IN EPIST. AD ROMANOS
gradationiihuuM membrumyero exferientiam e�cit. f^etui ^robationem legit,Jed quia yox illa ambigua ei^,nos eos fet^ui miduimits,qui experientiamnbsp;ierunt. Eam yero intelligit ^po�olwy quam pij inaffliBionibtafumuntdepattrna �Deitrg*nbsp;�voluntate, amp;promi�iQnum etusyeritatefiuecon�antia. 7)um enimabilloimpofitamcrui^^'^^r^fnbsp;tienterferuntyinditi experiuntur quam Ule beneficua amp; m�i^fit, f^st nwii quotidie exemplinbsp;�ia ccnfirmantnr, Iiaq^ huUii quoq^ experimenra dant, in quibtu illa toti mundo publice iwiotT-dum affiiHionibus,perindequot;vt auruminigne,probata illuflraturgt; amp;fuoexemplomultosalio^.,-.fnbsp;tant.Huiita experientia Opus fuit,quodolim T)auid dicebat : Honummihi �Domine,quodbiit^^nbsp;uiflime^ Etadeandemreferridebet,quadfan�ifrequenterprioraDei beneficiain menffgt;f^^^ nnbsp;cant^t�^ ex illx�em nouam concipiunt de ^eigratta amp; bonitate^quam in teternumdura�t amp;nbsp;la beneficentia exhauriri pojji fciunt. Efl ergo hic quoq^ affli^ionum fruBus eximiuS) quonbsp;fruentur^quicarntscupiditatibiisindtUgenty[endolorisimpatientiafitperari finunt. Porro^^^^nbsp;nem hic moueat^quod �acobua diuerfot'Vel inuerfo potius ordine^ex probationefideipatienti^�'^f^nbsp;autgigni fcribit. 2gt;�ec enim eadem yoce Graca yterq^ quot;ittitur: fed lacobm �n/oMpsoyvt^^nbsp;TTiSi�' inquit^hoc ipfum intelligent,quo fides nofiraprobaturfd affiiBiones,quasnbsp;ignicoirifert, '^tpaulo ante dixtmtts, lgt;l.os difcamus fub cruce obferuare diligenter diuinanbsp;exempla,ytpatientia in nobts quoq^ falutarem illam experientiam pariat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ji
Experientia ej]icih
Tertium membrum eSf^xExperientia autemfiem efi^icitt 'Elam quot;vt modo eSf^ anteaBis ratiocinatur, amp; ita fpem concipitfitmam , 'Deum in pofier um quoq^ talem erga � ynbsp;qualem anteaexpertifumtu.Exempla huiu^ multapa�im occurrunt. Sic Eiauidcumnbsp;grejjurui,auxilij diuint recordatur,quofuffultM aliquando yrfos amp; leones yicerat, amp; tnde^^/^�,nbsp;non pa�urum 'Deum,'Vtin eapugnafuccumbat, quam pro no minis ipfuts gloria amp; popuHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff
lute yolebatfufcipere.Eadem ratione alibi clamat � 7 � � es o �)eiif,qtii me ex �rgt;tero eXi Jpesmeac�m�matrsyberibuspenderem. In teconieldus jiitn �partu,ab yteromattisiaet^nbsp;meus es tu,amp;c.Tfalm.t,x, Et hoc proprium fidei exercitiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quo fifrequetitioresejfi-'^^^jl
� die,maiori proculdubio confiantiafiationem nofiram tueremur, in quam nos E)eus collocauf f nos nimium ofeitantes amp;ftupidosefi�,mult� argumentts dsilaramus. Fiunt multa ^uotiUitr^^^nbsp;luculenter docent,quam curte E)eofit�a ecclefia, amp; quam facile ts hoftium fuorum conftli^nbsp;natUfS di�ipet.Sedpleriq^ illa omnia negligunt,qult;e dtindecaufa eif, quad ad quemuts noutp^nbsp;nuntium confiernantur gt; tlsi' quodpaucos reperias ,qui aliquid pro publica falute audendt^^nbsp;putent^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �
Spf� nonfnide- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedaudiamusgradations huius conclufionem*. E^orro �gt;es nonpudefacit,ideff^, nonfi^^f
facit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos,eb qubd yeri�imum e�e experimur, quiequid de �Dei bonitate fide animo concepimuf�^
enim ille,quoadejfintiamfuam,xternus �r immutabilis e^f,amp; eiufdem bonitasin xternu^ falli non poffttnt, quicun^ in illo collocant�ei�a fundamentum. Sed alio argumenta bttnbsp;.^poftolus*, j^uia dileHio 2)ei effufa el^ in cordibus no�risper�iritum fangum, qui dattH tnbsp;nbsp;nbsp;jj�
lis. Senfus ef�; E)eus nos extreme diligit, e�' dileBionis feu amoris fui argumenta terti�itgt;^^ filio fuo lefu Chriflo exhibait ,neq^ eo contentus,dile^lionem fuam in cor Mus noftris diffwdfif^ �itnbsp;nos intra animos noflros de illa certos fecit, adcoq^ illitS fen� corda noflraperfudit per�i^i^^nbsp;Hum,quem nobisfalutisnoflraarrhabonem dedit, amp; cuius teflimonio animati clamamut Jnbsp;pater.i^omodoergofieripo�it^ytfle�afruflrentur,quorum animts ip� 7)eusflfe inflniiati �f,nbsp;diuinifauorsteflem habent fliritum aterme yeritatts.'^ ELon temere autem in cordibus nofl^^nbsp;Hionem hanc �Dei difiufam e�e ait, amp; eiusauthoremflue teflem facit �iritum�nHum.nbsp;enim myflerium hocfenfus nofiros,amp; non flmper externs experiments dileSio illa cognoflinbsp;quandoplerunq, ea fanHorum /ors eH^ in hoc mundo, yt T)eum fibi iratum sir infenfumnbsp;deantur^ Sed tune nos non in externa rerum fade hxrerefed�iritts teflimonium in cordtbu^nbsp;fonansaudireconuenit,amp;moxin�eanteconceptaconfirmahimur,
E^orro abufi�nt olim hoc loco �Donatifix,qui Chriflianos l�gitima magiflr. lt;ttusdefen�^ .. po�enegabant, eb quodaffliHtombusgUrtart, neq,fibtjpfis tantorum bonorum matenamfi^^nbsp;fionempraripere debeant ) qux ex affliHionibus adnosperuenire ^poflolus docet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
-ocr page 173-H O M I L I A X X V.
-^nalapti�is, qui quid bonas leges e�s^ iura puUica fuofurori aduerja e�i�Tpidentf ^�^(l^fi^pror��fiiblatum Sellent. �dducuntijdem Chri�ipracej^tutn.^�Kenbsp;'^rlt;itisKalo^f^c^^atlh.^� Quo olim luUanu� etiamfcurrili dicacitate aduerftps Chriflianosdenbsp;abutifolebat,Sedin eo errant^quodyerba apofioli, yt amp; Chri�i)extranbsp;violenter detorquent, Taulta enim de af�i^ionum yfu loquitur,minimenbsp;amp; dt)eo in�itutis medijs declinemus, Inter qux magt�ratumnbsp;'^^tenere con�at^quem ineum finem in�itutum e�e fcri^tura docet, yt bonos tueatur, malosnbsp;notum e^ Pauli exemflum, qui cum ad quieuts ferenda parati�imus e�etiHonnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu^indo yirgis ceedebatur, amp; aduer�n ludaos �carios
Mi nbsp;nbsp;'^^ani o^em peti�du�o^ armorumpra�dio fefe defendi permi�t, imo ab iniu�ipra�did
proudcauit. Chri�tts quoc^ patientiam ita commendat, yt priuatatn litj( neget,fuum yero im mag�ratibm integrum relinquit, quos (yt apudlfaiamfoUnbsp;eccle�ie nutritios con�ituit. Licet ergo horum fatrocinio pios yti cumpo�unt. Atfi innbsp;k deuenit,yt adillicita media confugere^ aut dira quaq^fati nece�ept^quidutspotiusnbsp;'y^t�ptionem de�ramm, in quam nos Heus collocauit. Heminem ergo tene-kit'***� calumn�e moueant. Hospotius yerum huius loci y�m obfiruemus, qui miri�cenbsp;it\ ''^fidei Chri�iams commendationem. Inhis enim^quxbucufq^di�lafunt,yniuerfahomintsnbsp;^on��it,quoad grafens hoc amp; futurum feculum, llliui iguur�udium fequantur,quotquotnbsp;quot;tolunt.Ita enim iu�i�cati exfidepacem habebunt erga Heum^neq^ ylltsaduer�s�granbsp;'* lt;fuellipoterunt, cuius nobts ^Mediator elf lefus Chri�us, in quo amp; huius jeculi ap�i^ionesnbsp;i(^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olim yotorum omnium compotesfa^i cum illo in ccelts yiuent amp; regnabunt. Illi debttur
honor, gloria amp;pote�as in ieternum^oimen.
HOMiLiA XXV.
� Chriftus enim, cuin adhuc infi'rmi efTcmus, fecundiim tempus Ptoimp�jsmortuuseft.Enimuerouixpronifto quifquam moriatur;nbsp;�'am pro bono forfitan al�quis etiam mori fufti'neat. Commendat au�nbsp;�^mfuarn erga nos chari'tatem Deus, quod c�m adhuceffemuspec�nbsp;^atoreSjChriftuspronobism�rtuusfit. luftifi'cat�gttur eiusfangui�nbsp;Teruabimur nunc multo magis per eiim ab ira. Nam fi cum inimicinbsp;^HemuSj.reconciliati fuimusDeo per mOrtem filq eius, multo magisnbsp;��^conciliati feruabimur per uitam ipfius. Nec� id folum,uerumetiamnbsp;S^oriamur inDeo per Dominum noftrum lefum Chriftum;per quemnbsp;��Une reconciliationem aflecuti fumus,
nuper Hiuus Paulus�dei in lefum Chriftum effeBa�uefruSius: inter quospo�remo ^Hy^f^'^^i^�qiCommemorauit,quodap�iIliones^quarum yita hacplenaebf^, non leuesmodo, ye-falutaresreddat*, Td^gradationeeleganti probauit^qua tandem conclu�t^nbsp;(uij^ ' '^fttam atque infalUbilem e�e, eo quadgratuita amp; immenfa I)ei dileElione nitatur^nbsp;animos no�ros habemus, (piritum fanBum, qui alibi adopti�nis /piritusnbsp;diligenter ob�ruari,ne dum aliudfideifUndamentumponimus, falutis�em la-certiores nosfaciat Apo�olits �jr aduer�is confeientia tentationnbsp;l^ntius ^�^firmet�nprxfenti dile^ionem hanc, qua nos Heusprofequi dignatus ebf diliitnbsp;�^eo mao�i multa eius argumenta congerit, quibus earn �e^andamproponit. E�q^ locusnbsp;^^�gt;nnemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prteclari illius diSli interpretationem continet quo Chri�us apui
ynipen'^'^^�^�^ falutts nojlra rationem compleE�itur : Sic Heus dilexitmundum,ytfiliunt I^rwibi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnis qui credit in eum^non pereatfed habeat yitam eeternam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reffp/rrntw
^^Itharit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chri�ifummatimcomprehetifurn proponit ^eoquod in eopotifim�tn Chri�i funtma
ucet, Ham Chri�us ( inquit) ciim adhuc in�rmi e�emus, fecundiim temptispro timcomprebtti
4it�r�
-ocr page 174-C A P. V.
IN EPIS T. AD romanos
imp�js mortuuf nbsp;nbsp;nbsp;amp;c.Infirmas autem yocat^non eos qui aliquas quot;vires habent qu�mnis ill^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
xima ex parte d�bilit�t� amp; languid�fint (quo fienfit fer� 'votabulum hoc quot;vfiurpatur) fedeospod intelligit,qui nullis omnino quot;viribus inflrullijunt,quibw quod bonumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaciant, amp; quod
betur ^Delquad ipfis adfialutem fallu neceffarium elif,, Quales nos omnes efie extra Cbrt�*' con f�deremur^ fcriptur� omnes quot;Vnanimi confenfu tefiantur, ^ofis tert� Adamum in fua itna�nbsp;filios fuosgenuiffe feribit,quant modis omnibus corruptam fuifie confi�t. Et ipfe 'Deus cordisnbsp;nifigsstenta ab ineunte �tatepraua effe teflatur. Chrifii quot;Verb diBum aut tefitmonium denbsp;�/�: Hifi quis renatusfiterit �fiipernis,tnonpoteSf^ quot;videre regnum Dei. Itemquot;, Sine me nihilpo^fnbsp;facere. Taulw quot;Verb alibi nos ne adcogitandum quidem idoneos effie ait, amp; ideagloriofulosnbsp;rum quot;virium o�entatoresgrauiter admodum compellans,qu�rit � Qwd habes , quoanonnbsp;IdeSf^, quid ex temetipjb habes � homo , quo'vt quot;Vere tuo amp; proprio gloriari pofiis Ita^bos*nbsp;Chrifium tune pro nobts mortuumfuiffe dicit, quande nondum inflaurata erat hominis naturfnbsp;quot;Vll� nobis quot;vires erant, quibus quot;vel amiffam falutem recuperare , quot;vel nobis oblatam ample^^fiinbsp;mus. Quad quot;Verb eum fecundum tempus mortuum feribit tbifariamexponiturt .dlijenimp^fi^^^nbsp;lam,Secundiim tempus,ad nos referunt, quipro temporis ratione adhucinfirmifuerimusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s
Chri�us nondum in�auraui�et : adeo^de eo tempore i�udintelligunt, quod Chrifii adueti^ tarnem pracefiit. At quia infirmitas h�c etiam nunc in nobis locum habet, neq^ quot;viribusnbsp;inflruBi fumus� Chrifium anobisauferas, fimplicior amp; magisperfiicua mihteorumnbsp;yidetur,qui i�udde temporepr�finito exponunt, quo Deifihus tn mundum quot;Venire amp; nofir^^^ �nbsp;ptionis ergo homo fieri debuitiquod alibi temporis plenitudo dicitur,eb qubd tune omnianbsp;aBaerant,qu� ante illius aduentum fiert debebant.Et facit hoc quoq^ad commendationentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6/1
leBionis, qua Ule nosprofecutus e/�, qubd ne momento quidem fuum aduentum differre eo ipfi tempore quot;Venit amp; pro nobis mortuus fJ�, quod ip fi ex �ternopatris confilio er at confiif^^^.nbsp;ToteS^ hoeprobariprophetarum oraculis , amp; imprimis ijs, qu� lacobuspatriarch� deprotni�*�^^^nbsp;demptoris aduentupradixit, amp; qu� apud Danielem de hebdomadibtts annorum priusnbsp;habentur.Et hucipfe Chri�us rejfiexiffi quot;videtur, quando (quot;vt ^Mlarctts feribit) concionumf^nbsp;hoc exordium fecitximpletum el^ tempHS,amp;appropinquat regnum Dei:refipijcite,amp;creditt^nbsp;geliot 7orro cum multainnos extent beneficia Chrifii, qu� dum interris hifcejecund�mc^.^nbsp;yerJatM eif,in mijeros mor tales contulit,omi�is tarnen alijs omnibus, folius mortis meminifnbsp;flolus,quia in hac omnium aliorum fumma continetur,tir per eandem Ule abunde demonfiraififinbsp;fe totumpro nobis impendent-Quid enim ei reliquum manet,qui�vitam amp; fa.nguinemnbsp;gati� At qu�m excellent fit hoc Chrifii beneficium, amp; quanta in Ulo amor is erga nos quot;Vtsnbsp;quot;Videbimusfit quampretiofaquamq^ chara cunBishominibusquot;vitafit,conJ�deremus^Solentnbsp;hacpleriq^ hominum fortunas fuas omnes exponere, amp; non rarb ex corpore Juo membra �vi^^ynbsp;morbidaauferri finunt,modb quot;vitam conferuent.Imb citrn femortalesefii, amp;Juo temporenbsp;ejjenorint, attamenbreuem huius quot;vita quot;vfum quocunq, pretio aut labors redimendum efitnbsp;mant:quot;vr iam deijs nihil dicam us,qui patriam dulcifiimam,coniuges,ltberos,amicos,religio^^^.^^nbsp;nique amp; facra omnia quot;vita huic mortali amp; euanidapofiponunt. Heque hoc mirum el^ tS,quot;nbsp;quando omnibus animantibus quot;vita huitis cupiditatem natura infeuit,qua immanes etiant bep^^nbsp;cenfispro iliapertinacifiime contra hofies quofeunq^ dimicant.Quidfannon qui mortisnbsp;flagittjs merueruntjillud inuitifubeunt,amp; legitimum hoc natura debitum annon omnespar^^ . 1nbsp;horrefiunt f ^lagna ergo amp; incomparabilisfuerit oportet Chrifii dileBio, quiciim nuttanbsp;lege teneretur,nofiri tarnen caufa homo fieri quot;Voluit, quot;Vt pro nobis moripojfet. At quia hac 7 j/j,/;)''nbsp;funt,'T'aulus alijs argumentis dileBionem illam commendat, amp; comparattone ab exempltf tfO'nbsp;pta quot;Vtitur.Enimuero(inquit)quot;vixpro iufio quifquam moriatur,quot;vtfcilicethominem iufiutnnbsp;bum fit� mortis beneficio in quot;Vita confiruet.Ktitur autem particula,FIX quia huiusgenertsfi^nbsp;pla non quot;vjfiiam in hifiorijs inueniuntur.Ham etft inter gentes multi ciuiliter boni amp; iufiinbsp;indignis modis mulBatifint,quorum multos mijeritum eB^,non tamenrepertits es^.quiytnnbsp;horum � morte indigna redimeret,femetipfum ad mortis fupplicium obtulerit. Quantus erg� 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
Taulus dicere) hie Chrifii amor fuit, qui pro iniufiis amp; quouis fuppliciadtgnts Jefe in
-ocr page 175-^noculjutuuimalttie^^ ^ntuinuidesalijs^quodegomeill^benejicufn amp;Itberalem pmieami*nbsp;hic loquttur,quipro ill� mortemfubirepara�fiint^� quibta beneficia ampla Acceperuntjnbsp;po�erum quaq^ ytileifore j^erant. Quales in hi�orijs inueniuntur Tjlades amp; Ort-H1'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tythias : quibu^ T)ecios amp; Curtios adnumerare licebit, qui pro patria amp; libsrtace
L .�^^'^itam expofuerunt.Extantetinm coniugum exempla eiufdtmgenertSiamp;feruorum, quipro ^lt;is �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortui. QpEgt;s omnes yel acceptorum beneficiorum memoria, yel ad pa�e-
^^^pforum morte reditura ytilitaSy quot;^elyitx antea^ee dulcts retordatio, Deltiiam glona im-uudertnt.At quidhuiu� ex nobts�erarepotuit Tgt;ei fdiM:,quibo�ili animo eramus gt; amp; quorum opera Ule nequaquam mdigebat,amp;in quibits nihil quod ip�nbsp;^�epo�itfEif ergo htec Chri�t dtle^io ine�'abild,neqj yllum eius exemplum a�erri po-ex ilia certam �r infalUbilem falutis�em animo conciperepo�umus. Sunt autem reue-amp; impijj qui nihilominM de ilia dubitant,'vtl qui huius immemores, nihil pro Chri/lo/a^nbsp;eiusgloriampromoueant, aliquidpericulifubire Dolunt. Quanto reSliu� Eol^carpusnbsp;rinn �. EroconCule yr^eretur, yt C hri�o abne^ato per Cxfarrs fortuna iuraret.relion-
IN EPIS T. AD ROMANOS
pote�ittetn accefi�i intelligunt : ntq,^tccati confeienttafaptrat� trtpidabant, ^ui aduocatttm hahent 4^t(d^atremyCUi K iam olim calitM ttjiimonium tulit quad in illo iperef^nbsp;tw fit�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. � L f
V( yer� magfs adhuc nohdsfateantfontes ftlutis nollrx, pra�atfimul iu�icere^ quibti^ nibus aut titults omnium no�rum conditionem Paulus dtferibat. Primo enim infirmasnbsp;intslligens^^uiprorfiis null^ yiribusadbene agendum in�ru^ifinit At ne qu^ hocnullo
C A P� V.
QBltWh�KlM �oflracorru-p t io defernbsp;tur.
�r,
tur, Indignum ergo,iniquum, iniu�um
Dei bonitas,qui dilexit nos,amp; ideo no�rafaluti con^ modansinmundumyenitamp;homofa^used^, ytcaufamno�ramnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .,r
metipfumpropeccatds no�rds obtulit,mortem quo^�a refurreBione yidt, calosfua bis patefecit,in quibus nunc no�rum agit aduocatum �r intercefiforem, Quds ergopo�hac denbsp;ne Dei dubitetfOudsfalutem fuam in dubium yocet,cuius tam multa tam^ certa argnmefdnbsp;proponuntur.^
Ftdelf�i� Deo glor�ntur.
tio nobis accidififi�pittaret,mox eofdem imfios yocauit,yel � religione amp; n uminds metu alienfi�!^. enim y era fietatts frincifiium fides e/�, non po�itnt non imfitj cenferi, ^uicun^ ab bac alii^Jnbsp;Et cum yna modo religso Deo probetur^cuius fundamentiim fides ^r�gula autem eiusnbsp;re�l�religionisnomentllisnegatur,qui amp;fidedefiitutifuntyamp;reli�lo T)eiyerbo circafuft�^^nbsp;figmenta occupantur. Ealuit autem de eo nos admonere Paulus^ yt taies nosfuifife ofiendatgt;j'^\^nbsp;latamquoq,falutem improb�refiuerimus,2)eindepeccatoresnominat, eos nimirum notanSf^'^^jii,nbsp;tijs amp; fieleribus toti addifli quotidie in peius�roficiunt, amp; proinde indigni funt qMS Phi�nbsp;ciat.Qmfinfii yox ifiafrequenter infiripturds yfi(rpatur,yt Ioan,^.ScimUs quodpeccatoff^nbsp;non exaudit,Et Luca y.Hac mulierpeccatrix,idedi^,peeeatds omnino dedita amp; fropterpffifi'jnbsp;pudords libidinempubli�einfamdsed^. Sedadditadhucgrauiusquiddam^ quando nosnbsp;amp; hoftesfuifife ait.Atqui talemfuifife Adamum manife�e confiat^quando non contentusnbsp;ilia dignitate., in quam � �)eo eue�us fuerat, diuinos honores amp; regnum foli 7)eo Aebituf�tnbsp;uitt^d nos y erb,qui ex illoprogeniti fi�mus, non modo per ilium commi�ifcelerds reatus,nbsp;etiamtotius natura nofira deprauatio quafi hareditario iure propagata e/�, amp; multanbsp;fiunt,quahomines, fi extra Chriflumconfyderenturdiofiili inT)eumanirno e�e declarant.nbsp;ho�es meritb cenfentur, qui defe�lione fa�la ad ho�ium caftra tranfeunt,nbsp;nbsp;nbsp;fub horumfi^gt;^^^f
tant,qu/s non quot;Dei ho�es e�e dixerit eos,qui hoc reliclo in diaboli ca�rds yifuntur, amp; huius tes modo,fe^turpifiimamancipiafa^i,omnia Deo amp; y oluntati eius contraria faciuntdquot;nbsp;nullus nobds ad Deum redituse^, nifiper Chrifium ( yt iam fiepe diximus ) ho�esnbsp;,quotquot Chrifium amp; euangelium eius admittere dedignantur, Ferunthodie multi indigfi^amp;fnbsp;fine Deo,aut � Deo ali�nas efifi dicamusfiid^ conuitiumputantintolerabile.At ijdem nifi Cbffhnbsp;fubmittant, amp; euangelij legibus obtemp�rent, Dei ho�es amp; inimicifiitnt, amp; olim ho�ibt^�^^ Anbsp;fanas exoluent.f^oad yerb huius loci�atum,yidemus qua fit no�ra conditio, amp; quamnbsp;hds de no�rds yiribus aut meritdspolliceri debeamus. At cum pro talibus mortuusfit Dei�^^^^ Jnbsp;Chriftus, cum tales per filij dtle^i amp; ynigeniti mortem iu�tficaritfebiq^ rtconciliaueritnbsp;non yideat, hoc omne illiusgratia debere acceptum ferri, neq^ nos aliquam ex nobds ipfis hab[nbsp;riandi occafionemf In gratia Dei ergofalus no�ra omnds fundata ed^, quod ad �ei amp; fi^^^nbsp;eofirmationempluritnum facit,Erat etenim redemptionds no�ra ratio difficillima, quia n� rAnbsp;infirmi,impij,peccatores amp; Dei ho�es eramus, remedium yerb in foliusfilij Dei m�rtenbsp;tur, Indignum ergo,iniquum, iniu�um, adhac trudele eratfilium ynigenititm amp; obedieti^rAdnbsp;pro talibus in mortem infamem amp;acerbam traders. At yicit omnem difficultatem imfff^' Anbsp;Dei bonitas,qui dilexit nos,amp; ideo no�rafaluti confultum yoluit.Et huius confiliopliusfir Jl'
tat, caiosjua j^uds ergopo�hat de
ef^^'
Paulus certb i�ds probe expenfis�atum huius tra^ationis infert eir aitzUeqf idfoht�f�;^.� etiam gloriamur in Deo per Dominum no�rum lefum Chri�um,per quem nuncreconttlf^^nbsp;afificuttfumus.In Deo nosgloriaridicit,qubdnimirum is totusno�erfit,amp; qubdcumillofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
nesferibit) communionem habeamus. Quia enim huic nos reconciliauit Chri�us,yt tantfil^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
(0 habeamur,adnos quoq^pertinet bonorum ccele�ium hareditas:amp;quiapater nobis elf, nbsp;nbsp;nbsp;Lur i
nobis omnipotensef^,ytnostueatur:nobisyerax amp; ipfayerttasef�, ytfuapromi�ap^^J.^(� I iu�us e�,ytnasiu�ificet,amp;aduerfusdiaboli calumniasnobispatrocinttur: nobisdeni^dt^
-ocr page 177-H O M I L I A XX VI�
amp;'\)erlo erudiat^ amp; grejjwno�roiper huiut �culi caliginem regat gulerntt� Gior'iamur alij opibuiihonoribtn^fiemmatttm antiquitate amp; maiorum egregiji faidisi Sedpu�ninbsp;quot;^ana inaniffit eiufmodigloriatio^quotidie experimur, quandofubttis ca�bmpereunt amp; ettane�nbsp;frittf inui^la amp; perp�tua t/idebantur.At non fallit tpuen^uamgloriatio^quam in Deo ha^nbsp;tnt tieri Chri�iani,amp;proinde fili hifelices amp; beati meritb cen�entur^ �lon tetnere autem retond-^nbsp;^�ttiontiper Chri�umfa�a toties meminit Apo�olufjta enim admonet^yt^uotiesde�aluteno�ranbsp;*���iir^non in nobis ip�s attt indignitate no�ra hxreamits�edanimi oculos in Chri�um intendamu^inbsp;nob^ iu�itia ^fatisfadio amp;�anCli�catio � Deo faClus e/� � amp; in quo 'vno certa amp; �emper �binbsp;falutis �ducia inuenitur.
^ed yt ijjji quoque cum quot;Paulo dicendi finemfaciamut^multiplex amp;prtectaru4 admodum huitH '^�a d^.Primb fidem confirm�t^ amp; facit yt ip� quoq^ in aduerfts in Deogloriemur, nec^ dubi-de eiuigratia^quam tot erga nos argumentis declarauit. Deinde of�cij nos admonett'Vtgra-''�jw hunc con�anter feruemtu�n quem nos Deus euexitt, eis' quemadmodum Chri�us � totumpronbsp;^^���^ impendit, amp; �metip�m exinaniuit, yt no�ra faluti confuleret � ita nos quo^ abnegatis amp;nbsp;mundi huius amp; propria carnis�udijs Uli nos totos addicamus , in^ hoc ynum intend�-'^'^iytip�ufqffQ^^glofiapernosprouehatur. fdecenim aliquam excufationemmerentur quiamp;nbsp;tanti amp;proprta�lutts obliti i�metip�s ex tarn�bltmi �liorum Dei gradupracipitant^nbsp;�itante mancipia faciunt, qui Chri�i lefu liberti e�edebebant. Imitemur fraterea exemplumnbsp;etiamin�rmorumfalutempromotamyelimus^ amp;inimicosdiligamtts,neodio aut'vin�nbsp;'^tfpiditate abrepti ea deftgnemus, qua Chri�ianis hominibus indignafunt. Denique hac no^tnbsp;^o�racerti in Chri�o lefu yitam yiuamus nouam^qua amp; aliorutnnbsp;'�'���iKni�ruiat,amp;regnum illius ad complures aliospropager. /Ui debetur benedidiO)honor,^O�nbsp;� ^pote�as in aternumixAmen.
H � Vi l J. � A XXVI.
Propterea �cut per unutn hominem peccatum m muftdum in� *''0iuitj2lt; per peccatum mors, 5C itu in omnes homines mors tranfije�nbsp;in quo omnes peccauerunt.Nam ufep ad legem peccatum eratinmunnbsp;^O-peccatum autem nonimputatiir,cum nullaeftlex, Sed regnauicnbsp;^ors ab Adamo ufc� ad Mofem,etiam in eos qui non peccauerantadnbsp;^militudinem tranfgrefsionis�dami,quiefttypus illius quieratfu�nbsp;turns.
firiptura magno con�nfu docet, iu�itiam amp;falutem hominibus ex meragratia Dei per kfum Chri�um obtingere. Tradit hoc ipfum Paulus Apo�olus,cum alibi tum omniumnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in hac epifiola� Et ha^enus quidem omnia ea remouit, in quibus homines non reide
j. I ^^uti iu�itiam amp; falutis merittim quaruntpptporeceremonias amp; externos cultus^opera item re^ ^jxalegis amp; quiequidpratere^a inter homines iu�itia nomen obtinet. Inde yer'o ynam atq^omni.-��^ ^otntnunem iu�i�cationis rationem o�endit ,�dem nimirum, qua lefum Chri�um,ynicum iu-amp;falutis authorem,apprchendimu5: 'yitq^ certior �t hac no�rafalutis�ducia, magni�ce com-.
^ndauitnuper dileilionem illam Dei,qua is nos infilio fuo complexus ePf^. Porroft i�a ad no�ra Occa�o cy ar^ calculum reuocentur,multis ab fur dum,'Vel etiam impo�ibile 'videtur,'vn� Chri�um omni- gumentwn fe^nbsp;w hominihus po�e fuf�cere,aur 'vnius hominis iu�itia, ita in alios redundarepof�, quot;Vtper ilium iufiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tra�a^
pant, cum pnufquifq^ exfuis fa^is iudicari debeat,amp; fecund�m opera,qua ip� fecit flue pramiufiue j/iena reetpere, Vt ergo huic etiam errori yel dubitationi Paulus medeatur, deinceps collationtMnbsp;7 ituit,qua Adamum,totiusgeneris humaniparentem, amp; Chri�uminter�(onfert,t�� eacompa.-^^^lone �)cet, hocneq^abfurdum neq^ impoftbils cuiquamdebere yiderijftynits Chri�ttsomnibusnbsp;tujiittam atqj'^ij^^g^ conf�r�t, quandoquidem'VnM quoq^ Adamus�a tranfgre�ionepecca.-
^�finJ�l amp; mortem fuper omnes homines inuexerit. Hifi enim Uluddemus,fequetury maiorem ami yim at^ authoritatem fui�'e inperdendts hominibus,quam filij Dei in ijfdem�eruandisfut-
-ocr page 178-IN' EP 1ST. -AD ROMANOS
rit.Qtiod liim newofatia ment� dicere au�t,�rnium ratum^ manet qwdexifia collatione collt^ie. Simnl autem hac occafione muit is di�erit de totafeccati natura, de eius nimirum ori���^nbsp;fro^agatione adpo�eros,eius ite effc^u^tic quaratione idem hoeex^iat�atq^fuhlatum�t:^'^�^.nbsp;omnium hic quoq^y�us e� ^quod Chri�i leneficiu amflificant�d quod imprimis fieri oj^ortet�^^nbsp;enim illud ynquam pro dignitate a�imahimus, ni� natura no�rte corruptie amp; deploratanbsp;nol�yere cognitaatq^perfie^a�t^ ^tquiillud digne a�imant amp; quanto labore idemhot^'^,^nbsp;fartum�tdiligenterexpenduntjij eiusconfiderationead ardentius �alutisin Chri�o confeti^^nbsp;fiudiumexcitantur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
VtunuperRda nbsp;nbsp;nbsp;Tnncipio Adarni exemplumper comparationeproponit ) yt�mul amp;perditionis amp;�aht^^J
mum pcccat� tes nohis patefaciat.Sic autem ait: Tropterea�icutper ^num hominem peccatum in muridam er mors intro uit,amp;perpeccatummors^amp; itain omneshominesmorstranfijt, inquo omnespeccauerunt-Merits �.vctvhdTr�f/leni/^quo alterum huius comparationts memhrum reticetur,
'^Mtm quoq^ hominemfiefium Chrifiumdu�itia parta , amp; per iu�itiam yita dttf,qua �mpliciter in omnes eosperua�t, qui ilium y er a fide amplexi amp; tn illo iufiificati fi�^^'nbsp;non exprimit hoc memhrum quot;Pauluf-^partim ne nouts qua�ionihus occa�onem prabeat^cur etfi^nbsp;omnes iufiifiint Cur omnes adhuemortiftnt ohnoxij amp;pleriqjetiaminpeccatis fiutsnbsp;partim quod eafit contrariorum natura, yt ynopofito,alterum ex eofacile colligatur. Etnbsp;reticet^idpofica nonohj'cure exprimit,quando Adamum eiustjipum fiuifife ait: quifuturusettt^�nbsp;Chri�intmirum,quem alibifecundum Adamumnominat : quia y tex primo illo omnesnbsp;carnem nafeimur,ita ex altero hoc fpiritualisgeneratio,qua fiUj Dei efiicimur,amp;totanbsp;nerits refiitutio dependet^ Caterum yt rnagis perfiicua nobis fit dfiutatio hac �,quadametc'�^nbsp;dtligentius infiicienda erunt: Qutdnimirumpeccatt nomine ?*aulus intelligat f ynde l!ocnbsp;ginem duxeritfamp; quis eittsfit effeBusf Quibus ben'eperpenfis, � contra patebit,quid de iufid^'^nbsp;origine amp; efi'c^ts fintire debeamus^
Peccatu quidf Deceatum uulgo definiunt efie tranfigrefiioncm legis, autfiaSlum ditHumve, quod yoluntatem in lege manifiefiatam defi.gnatur. autem definitio hacangufiior,eo quodnbsp;cemprehendit innatam nebis natura ntfira prauitatem amp;ex hac manantes primes motits,nbsp;ad malum defignandum folicitamur arque impellimur: amp; quosfub peccati nomine atq, tituloppnbsp;ficriptura alibi difertedocet, ^iliits ergo definitturpeccatum,fi dixeris efie omne illud,nbsp;amp; bona yoluntati Dei aduerjatur. /ta emm fimul cemprehendemtts ex ^damo in nosnbsp;natura corruptionem ( quam yulgo peccatum originale yocant) afi^eBus item carnis amp; .jj/nbsp;(upiditates, diHa denique amp;fia/�a praua omnia, qua exprima i�a mali radice, ceupefiitp'nbsp;centifiimi fruilw,enafiuntur. Et hac quidem omnia Eaulua hicfubpeccati nomineintelh^^� .(!nbsp;turn reatu, qui �peccatofeparari nullo modopoteil^. Senfus ergo yerborum eiw ei^, qttff*nbsp;homines reatu peccatorum teneantur, amp; proinde mortis fiipplicio ebnoxijfint, non quidttt^i^ffnbsp;ipfi innocentes amp;iu�i culpam ab Adamo admififam luant,Jed quod in hoc ipfi quoque cotfi^inbsp;deprauatipropria malitia Deum cfifendant,qua ipfis cognata, quamprimumper atatem idfi^nbsp;tti^,fife in diBis eirfadis palam exerat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. t}'
PffMriM� orp gina�c affm�nbsp;tur.
ConfutanturergohisApofioUyerbisTelagianic�m yeterestumrecentiores,quiytfi^ minis extollant, amp;nos nobis adfalute confequendafufi-iceredemonfirentfinfantesex natiuitt^^ o,nbsp;lum mortis centagium (D.Auguflini yerbis ytor) contrahere aiunt, amp; itapeccato oright^nbsp;ilos efie negant,Quodfifimel admittatur,fequetur omnino eofde immerito morte fubire,e�'nbsp;iniu��efie Deum,quiip�s quoq^ mortisfuppliciudecreuerit. Sed longe alia e�fiirirusfanilii^J^^,nbsp;ptura loquentisfentential, amp; quodnos ex quot;Pauli yerbis colligimtps,hoc ipfum Detts�gno quojinbsp;no docutt,quando infantes o�auo�atim a natiuitate die circiimcidere,nbsp;nbsp;nbsp;circumci�onein^^
genitalifacer e iufiit,yt ipfam hominis natura ex prima natiuitate corr�ptd e�rpollutam effc,^ inde curatione amp;purgatione opus habere o�ederet,amp; reipfa cofirmaret quodpriui dixeratf �^nbsp;cordis humaniabineunteatateprauaeffe. Ethocinfemetip�sfanC{i�imosquofq,agnouifiif^'^ -f^nbsp;cofe�iones te�atur.Iobuscerte olim dicebat:Quisproferetpur�ex immunda C Cui in hoc coߒ^' �nbsp;Eliphai^ rcfiondir.Qtfide� homo,yt �fcelerepurus�t, amp; yt natus mulieris iu�usfit f Et
-ocr page 179-HOMILIA XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61
limns 'BildadiQuidparus ejjit natus mulier^f' nbsp;nbsp;nbsp;omnesnon ram de externis aEiionibtrs amp;pecc�
tityjuie lam tnopirseruperunr, q^u�m deipfa hominn conceptione amp; nattuitate lo^uuntur. '�^eiy ali itrfenfit Dauid^ cuitu yerba bxc legnntur in 'T�fal,^ i. En ego in iniqnitateformatus fumy amp; in pecnbsp;imoconcepu me mater mea. At^ui Dauidem ex legirimo thoro prognatufuijje confi�t^quem quoadnbsp;^^fiitutione comugijpurum amp; immaculat�m ejfificripturcetefiantur : Ergo de hominis natiuitate,nbsp;^^ihareditari�iUanoxa cognata efi,hac T)amdis confefiio debet inrelUgi^QuodTaulM non obficur�nbsp;^^^^^i^Kando ad EphefiosJcnbit; Eramus naturafiUj ira^quemadmodu amp; cxteri,Si enim inaiuranbsp;^J^^^iJumus^natura peccatoresfimus oportet,quando fiolum peccatum irte diuina ca'ufia efi.Qubdfiinbsp;fiiec illij non fattsfaciunt,dic�nt quxfio,cur Chrifium nouo amp; infioUto modo ex j^iritus opera-loncipi amp; ex yirgine nafii oportueritfi qua per yiri amp; mulierts congreffum fit generatio,nihilnbsp;^^^^}autigt;uijinpofteros tranfinittii f Quodyer'o ttonnulli inter infantes, qui ex credentibuAnbsp;'^antur,amp; alios qui ex incredulis nafcuntur, dtfiinguunt, nimis friuolum atque infirmum eSf^nbsp;mim regeneratio non ex carne amp; fanguine, neq^ ex quot;voluntate yiri autfamina dependet, amp;
ǫ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^'natifunt liberosfuos gignunt ,fedquatenus homines funt,in ipfirum quo-
Ittur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^am ipfi ex primo parente contraxerunt, natura corruption Ideque enim ita abo~
��r� peccatum, yt nullum in Ulis locum amplius habeat, fed quamuis etus reliquia in fimper hareant,propter Chrifium tarnen,cut infiti fumus,non imputantur. Et q^uem..nbsp;eruditioparentumper natiuitatem non in filios propagatur, eo quod ilia non naturalis,nbsp;ttff^^^flttdio acquifita, y elfingulare T)ei donumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; Ita dim iufiitiam amp; fan^imoniam fuam
fi^^dp�s, fid ex gratia Dei per Chrifium lefum habeant, eandem in liberosfuos hr^^^^^'^^^ntione nonpofiunt transfundere. Debet igitur hocprincipiumprobe teneri, yt nos na-^�in/�^�'��^�^res amp; filios iraefie agnofiamus : quia multiplex amp; perquam necefiaritis cognitionisnbsp;mi� Trimo enim docet,fiilutem nobis ex mera Dei gratia obtingere, eij� ita confidentianbsp;^^dtat,ne idem patiamur quod pharifaus, quern peccatisjuis idfonbsp;ftiifje Chrifius docet,quodpropria iuftitiafidutia infiatus,adgratuitam Dei miferi-\ mnfugeret, �tvlonetpraterea, yt ex nobisprognatos liberosfeaulo amp;folicite inftitua-^obis haufierunt,natura prauitas imperium in Ulis obtineat. Qmferas cicurare in-dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;labore amp; fiudiofibi opus e�e yident ,amp;multapatienterferunt, yt innatam Ulis ra�
amp; Uliscommodioribus atq^adobfiquium paratis ytipofiint. Qwd ergo nosfacere ������1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cut� fio�ris infantibus nafiitur,lupinam rabiem, amp; leoninamferociam,amp; yulpi..
eins generis yitia coerceamus, yt iam inde � pueris a�uefiant imperio par�re, cupiditatibus refifieref Sed 5 turpem amp; execrabilem ne^igentiam,quahodienbsp;^obilitatefuperbos imprimis regnat. Curant Uli, yt equos amp; canes adnbsp;habeant, lt;amp; magnis impenfs eos alunt, qui accipitres ad aucupium ,fimiasatlnbsp;Sinus,yr fis eir apros adfie�tacula exhibenda infiituunf.interea yer�fiem reipublica,nbsp;I^^S^atos liberos in immanes belluas degenerate,aut in turpi amp; ignauo otio corrumpinbsp;n^^nitia magifiros,lenones,aleatores, helluones j J�nguinarios militesnbsp;etiam ipfifuo exemplo Ulis libidinis atq, crudelitatis authoresfunt. His debemtutnbsp;^�igt;Hf^^�'^^��^^^^^nptifiimumfiatum, amp;quacunq, hifienoui�imistemporibusinfelicem m�n-^^mntpericula. Sedde his alibifortafiis commodius dicetur. 'pofiremb difiimus ex ifi� ton'-fidendum e�e ylli hominum, quando omnes homines caro amp; natura corrupti fiinf.nbsp;�*�1 . ^nnp natura nofir a prauitatem leremias re�exi�e yidetur, quando rnalediSlum e�e aitnbsp;f^onfidit,amp; carnem facit brachium fuum. Ideo nec offendi quoq^ debemus fi qui nosnbsp;^�^ntiir �^^^��^fl^^ntur. Quid enim aliudfaciant,qui inpeccato concepti amp; geniti fuis def�derijs re-^^itiil priuatum modo commodum quariint ,amp; ad omnefielus natura procliuesfiinti�nbsp;^finrum prudens yideretur , qui leonis indomitamferociam, lupi infittiabilem in�nbsp;^^biem, porci immun ditiem, canis mordacem inuidiam putaret rem nouam amp; infi--**^fiatur*^^ magis rifu dignus erit, qui ifia inhomine non agnofiit, qui nifi in Chrifio re^nbsp;^tdb ^�^�^ntus eff,bellua elf,iamp; rationis loco turpifiimis afieClibus ducituri^
I^^^nmusin mfiituta tra^atione,ybificuhdo loco occurrit,yndepeccatum fuam originttff Peccdtiorigp,
I 3.
-ocr page 180-C A P� V�
IN EPIST. AD ROMANOS
tralat. Id yeroper ynum hominem inmundum introiuijJidicit^po�oUn. Qws �damui y�iijj communis omnium no�rum parens. l^niM autem meminit, non qubdnbsp;iiherte, quam alibi '\iiro peccandi authorem fuij��.ribit ,�edqubd 'riiri�ili in cen�tm quot;venirenbsp;Caterum qua ratione aue modopeccatum ex Adamo in omnempo�eritatempropagatum�hnbsp;amp;mul(um interfediuer�epacrum�ententix extant-, Alij enim exparentum feminenon corfft^ .nbsp;do^yerumetiamanimam procreariputarunt : in quorum numero exyetu�i�imis eccle�a�V^^-^,nbsp;lus fuit Tertulliantts, qui tarnen non fine errore ( yt Aut!u�intts monet) animx �h/iantuf��^ vnbsp;huit corpoream. Sententix tarnen de traduce animarum ex primo parente .^damo^idesnnbsp;nusfaui�eyideturlih.io.de Gene�adliteram cap.i^. Alijperyoluptatem,quxinyirinbsp;riscongre�fu fentiturypeccatuminprolemautf�tuminde conceptumderiuarifinferunt.nbsp;�ntentia contradicitfcriptura^quegenerationem prolis � T)eoprxceptam amp; thorum coniugdefnbsp;fe impollutum efje te�atur.Fuerunt quoq^^qui animam cum fuis yitijs � Deo creari amp; honii�*nbsp;dicerent.Quia y erb hocpeccati originem in Deo con�ituit, minime prob ar i debet i�orum��^�^iSnbsp;,gt;iccedunt his po�remi., qui animam peccato infici aiunt, quam primiim ad corpus acce�eritquot;nbsp;�Verb fententias ha�e omnes libenter in dubio relinquimus, quando i�a human� rationb^^l^nbsp;longe fuperdt., nulltisfcriptura locus extat.^qui nosy,e Ulis difertb edoceat.Qifia enim ifl^nbsp;rareyoluit Deus�uperuacane� amp; inutiliscuriofitatisfuerit�e ijs acutius dt�utare.Su/�lt;^f^nbsp;nobis.,qubdper ynum hominempeccatum omne in po�eritate tran�ui�e dicit Apo�olus,nbsp;yeri�ime did non dulitemus,qu�muis modus aut ratiopropagationis huius non exprimsttf^quot; �nbsp;enim aliter�eripotui�epatebic� rem ip�mpaulo diligentius examinemus. Vt enimnbsp;tes priores non fibi modo,fed yniuerfr pofieritati acceperaf, ita illas tarn fibijp� qu�m /���nbsp;fit,quando ex prima ilia dignitate fua deie�us eif^. Et quia Ulepeccando ferutts peccadnbsp;(�auidem � quo quisfuperatur,eidem inferuitutem addicitur) non alios qu�mpeccatifet^^'�^^ �fnbsp;rare potuit.Ft ergo lupi lupos g�n�rant,ita Adampeccatorpeccatoresgenuit: amp; yt luport^f�^nbsp;lupinamingluuiem non ob�curts argumentis produnt, ita in infantibtts quoq,peccatumnbsp;y ires �as exerit, quando per �tatem Opus adhuc nullum po�unt per fitere. Deniq^, quianbsp;^uafi communis quxdam ma�afuit,ex quapofieritasomniseifderiuata, inillo quoq,^lt;'^�nbsp;peccauifie, Eanlus non temere affirm�t. Quod alij exemple euidenti amp; proprio plane exip� �enbsp;Fiebrxos Ulu�rarunt. Et enim Leuit�, qui in Jdbrahami lumbis erant amp; aliquotnbsp;culis demum nafci amp; ad facerdotium yocari debebant, quot;^lelchit^edecho, qui lefu Chri�^f�nbsp;fuit,d�cimas dedi�e dicunturt ita in Adamo peccarunt, quotquot ex eins femine po�ea defft'^y�nbsp;procreati. Hobis autem horum y fus e�fe debet, yt difcamus, peccati originem non exnbsp;nobise�e.Illeenim natura bonus eif,,amp;oditiniquitatem. ^datnum quoq�cundiimfua^^!nbsp;nem bonum amp; omnibus numeris abfolutum creauit, eundempracepto euidenti amp;facilii�f �nbsp;Hicyerb fatanxpotius qu�m Deo obtemp�rant � dignitate amp; conditione fua priorinbsp;quod Ulefecii, hoc ipfum in pofleris eius omnibus esf, yidere : qubd nimirumfiientes yoltfgt;^�furnbsp;lutaribus Dei praceptis defiiiiunt,amp;itapropria culpa interitum�bi accerfunt.Quodergonbsp;litis per Hofeam olim dixit Deus, Terditio ex te eJ� Ifiael,ex me aute falus tuaUdem de nov J/nbsp;nibus yeri�ime dicitur. E� hoc obferuandum, nepeccati amp; interitus nofiri caufam in Dea^ dnbsp;feramus,quod oUm Adamus non obfcurefecit, quando de muliereftbi �Deo data conque�f^f^^^ dnbsp;quadhodie etiafadunt,quotquotfielerum amp;perditionis fua caufas in aterna DeiprouiderK^j^i^nbsp;pradefiinationis diuina decretum reijciunt, cuius longe alium yfnm e�e,�o loco y idebimut-nbsp;nbsp;nbsp;�
net nos de hocgrauiter lacobus apo�olus,qui fie fcribit'.FLemOjCum tentatur,dicatfe � Deo 2damDeus malis tentari nonpoteif,nec quenquam tent�t. Sed ynufqui�j tentatar, duttf ^((i'nbsp;priam cupiditatem ab�rahitur amp; inefeatur : deinde cupiditas ,po�eaquam concepit, partitnbsp;turn,peccatum yerb pera^umparit mortem.Iacob.\.
Peccati f f�r-�uf.
Quod autem de peccati effeilu lacobus dicit,hoc inprafinti �Paulus etia afi�ritjquandop^'i^uifi turn mortem ingrefi�m effenbsp;nbsp;in omnes homines tran�ui�e fcribit.^lortisyerb nomine toU^
nis interitu,quoad corpus amp; anima,intelligit,amp; quod ipfe ait,partim Adami exemple amp; na experientia,partim multiplici fcripturafacra te�imonioprobaripote�. Qu�mprtmuxinbsp;damus DeilegUranfgre�uspee�auerat, moxfenud�amp; omnibusmodis miftrue�iftn�h^
-ocr page 181-H O M I t I A XXVI.
^^^ttxend�peri^tmai^ eogitauit,quitus fuam turpitu^inemyelaret.Secuta eS^mox 2)ei �ntin^ ^^i^uuamiffum quam terrammaledi^ioneferijt, amp;qu�muM non revente mortuut conciderettnbsp;ilium morns�ntentia, qu� fuo tempore�am habuit executtonem amp; qux bodienbsp;VC rata e^l^,dumper mortem ex hoc mundo tolluntur^ quotquot ex Adamoprogeniti�mt, Co-^^vr hanc ipjiut etiam animx mors.Sequuntur enim innatam nobis natura corruptionemprauanbsp;amp; teterrimorum fcelerum fruUtu quorum omnium�ipendium e�^ mors fempiterna*nbsp;per mortem non eiufinodiinteritus intelligi debet^quianimam in quot;^niuerfum aboleat,fednbsp;vatio yitg (eterna amp; calejiiSiquam Deus in regno �uo eleilispraparauit. Efl ergo nihil miferiusnbsp;^^/eliciuf peccato,nihil item quod maiori cura atq^fludio � nobts caueri debeat. Trobeatite obfer-fitjinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura confyderetur,peccatip�nam, amp; ideo femper cum terroribus grauif-
j �^(omtifiilam e�e^quos Chrifium quoqj�njiJJe conflat,quando illam fitbire debuit.Qtflod yero ea-^ff^rt^amp;ijfdem tranjitus e.^ in yitam aternam, id Chriflo debetiir,qui �t� noflra expiauit,quibus illa in not imperium obtinuerat.Interim tarn in noflra quam aliorumnbsp;f ^�^fxnampeccatiJpe��emus, 'tgt;thuittsconjyderatio not adp�nitentiam excitet, amp; ytpatienternbsp;kommunem flortem humani generis, quam lefits Chriflus tarn f�liciter mutauit, dum iufli-^��fi�^afa^f^^flffiid ^itamamp;falutem miferts nobls reflituit.
B( �^^^^oiniquum amp;tniuflumytdertpoterat,peccatireosfacereprimi mundihomines,quibusle- tegein Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nondum dederaneo qubd y bi non cf� lex, ibt neq^ tranfgre�io locum habet,y t latunt
I^ilvit ergo banc obieHionem per Anthypopboram, amp;peccatum iam inde ab Adamo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er
aitz^lam yj^ ad legem peccatum erat in mundo. Qua lo-debet,quaftpol^legem latampeccatum ejfedelterit,jedde eofolum tempore lo-'^^'^fl�lvs,quodlegem prace�it, alterum illudquod hancflcutum elf, in medio relinquens^ ^�^^fonulla erat controuerfia, Elf iraq, locutio Uliftmilts, qua tofeph quot;^lariam non cognouif�nbsp;�fi donee filitim fuum lefum pepererat. Et fenfus elf, peccatum etiam primls illls fecults innbsp;nondum promulgauijjet. Eeccatum y erb (inquit) non impu-^gt;(Vfn nulla elf lex.Hoc autem ex communi hominum fenfu loquitur. Quafl dicerevpu,'^^**^!
non meritb aut iure imputari yideaturpeccatum, quod nulla lege certa prohibitum tarnen adhanc regulam minime aflringi debet. Ham et/inonbabuerint legem feriptamnbsp;^crtii tabtflls comprehenjam, habuerunt tarnen notitias naturales de cultu Dei, de non ladendonbsp;f yita zir morum honeflateferuanda,�cuti ex multorum exemplis apparet. Quam hono-deconiugio yeteresdlifenferint, �Pbaraonts, Abimelechi amp;lofephi exempla teflantur^nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de multn ahjs mbH dicamus. Qua etiam caufafuit,qubdHits quoq^ hominibus Detispeccata
f�^^auit,quod Caini,dduuii,Sodomaorum,�gyptiorumamp;aliorum cornplurimum exemiplapro-fߑgt;qvxapud exterarumgentium hifloricosleguntur. Idem yerb �Paulus probata confequentf.f �Mortem regnauifle dicit ab Adamo yfq^ ad �^Mofem, etiam tn eos qui nonpeccauerunt adflmilt'-t((nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^�tnfgre�ionis Adatni.Argumentum itaformabtstl^hi mors regnat,ibi peccatumfttopor-
(quot;b^erpeccatum enim mors ingrefla eif.) .Atqui mors iam inde abexordio rerum yfqjud ^lo-� . ^^^nauit,quod nemo bominum injiciari potelf. Ergo y et er es quoq^ Hli ante legem ivlofismi-' ^flopromulgatampeccarunt.Dicuntur autem non adflmilitudinem tran�gre�ionis Adamipec-^�^�Jfliqui nullo certo nbsp;nbsp;expreflo mandato, yt Adamus,aflriHifuerunt,ciimprater animis inflri-
notiones tllas communes,de quibus paulb ante diximus,nullam aliam legem haberent. Eadem ��0 ^ocutioneinfantes quoq^ compreher�di, quidam ex patnbus reH� annotarunt, qui etfi neque Ie-CTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquod peccatum a�u committere po�int,natura tarnen peccatores funt. Quodyel
� hoe argumento probaripotelf, qubd illos ettam morti obnoxiosejfe conflat. Elf ergo mors tnsamp; firmum argumentum, quo Pelagiani amp; Anabaptiflx atq^ alij omnesconfutantur,nbsp;f^^^sabfq^ peccato nafci,eir y it am omnts peccati immunem yiuerepofle eontendunt.Qui enim hoCnbsp;fflunt, ijdem moriendi quoq^ legem excut ere amp; feipfos immortales facere po�unt.At chm boe ne ijsnbsp;^vtdem conceflumflt ynquam,quiab ytero matrts bomtiium fanHi�imifuerunt, yani�imum elfnbsp;^vicquidillinugantur, niji Deum iniuflitia amp; tyranmdts aceu�are libeat, qui infontes amp; nihil talenbsp;fritos crudeliter occidat.Ergofirmiter teneamus apofloh diclum, peccato amp; merti omnes botfiintsnbsp;snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 3
-ocr page 182-IN EPIS T. AD ROMANOS
obnoxios eJp,etMm fox, qui non ip�) aSiu aduerfus exf return Dei mandatum aliquid�agitij runtjjicua de ^damo fcribitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Rdamttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t non temere�tlijcit Taultn � Qui e�i^ tjfuf i�Uws^ qui eratfitturtn^ Quilui tterhis
CbriJH. ffifim Chri�i ty^umfu�i dicit^ amp; h�c alter um illud collations membrum exfrimitj omi�umfuiffe diximue, �damum quot;^erb Chri�i typum dicit^non quidem in omnibssquafedhr^nbsp;eo,cuits gratia illits exemplum adduxit. Vt enim quot;^nts ^dam peccatum amp; mortem yniuefpnbsp;minurn generi induxit : 'vnts Chri�ui iu�itiam amp; quot;titam mi�ers nobs re�ituit. Quba r^nbsp;^dami aBa conf�d�r�s �gt; tanta inter hune amp; Chrifium diuerfttas e^, quanta inter iuft�^^quot;'^nbsp;peccatum^interqj yitam amp; mortemyCeelum item amp; inferos animo pote�f concipi. Docet autef� /nbsp;hie locis^quam amplum amp; magni�eumfit left Chrifli beneficium, quifoltspeccatumfu�ub^'nbsp;in ipfa rerum origine c�perat,amp;ne per legem quidem aboleripotuit. quot;�deq^peccatum modonbsp;fedfimulmortsquaq^imperium defiruxit^ytiamtranfitusadyitamfit,qu(epeccatinbsp;fuerat, Horum quot;^ero omnium hie nobs y fis e�o, yt in no�rte corruptions amp; miferia agnd'�quot;'^nbsp;addui�ifijumiliterde nobs ipfisfentiamus, toto autem animo amp; conflantifide apprehendatn^nbsp;�itia amp; faluts author em ynicum, Dominum noflrum lefum Chrifium, cui debetur benedidi^nbsp;nor, gloria amp;pote�asin aternum, ^Amen,
HOMILIA XXVI r.
Sed non ut offenfa, fta etiam eft quod Deus gratificatur� Nam � ilb'us um'us offenfa multi mortuifunt, mult� magis gratia Def 5^ do*nbsp;num per gratiam,qux eft unius hominis Icfu Chrifti,in multos redunnbsp;dauit. Et non ficutpcrunumquipeccauit, ita 2lt;: donum. Namiudi*nbsp;' cium quidem ex uno ad condemnationem: quod autem gratificatufnbsp;Deus, ex multis delidfs adfuftifi'catfonera. Etcnimfi unius offenfanbsp;mors regnauit per unum,muh� magis tj quf redundantfam fllam granbsp;tiac 06 doni fuftiti� acceperunt, in uita regnabunt perunum lefuo^nbsp;Chrifium.
�J IN ter alia, qu� in faluts no�ra negotio humanxfitpientia � ratione ali�na amp; alfurdanbsp;nonpoflremum eSf quoddubitatur amp; quxritur,quomodo qus alterits iu�itiaferuetur,^^^ f^nbsp;modo ynts Chri�us omnibtsferuands fufficiatf Ideo Taults nuper collationem Adami amp; ,nbsp;induxit,qua docetfilludnemini debere mirum aut infolens yideri, ciim primi parents traf^Jfj^iinbsp;yniuerfum gents humanum corrumpere amp; mortem�per omnes pofleros inueherepotuerit^nbsp;fimul mults defiripfit deplorati�imam natura nofiree mods omnibtscorruptte conditioneffgt;jnbsp;la oflendat, ex nobs nihil boni promanere, fedfalutem omnem f�lius Dei gratia deberenbsp;tnquibtit Ada ferri,qui nos per filij fui lefu Chri�i meritum fibi reconciliarit. Quia yerb kuits typumnbsp;crChri/ius rat Adamum,'eyexeo multa dubitationesnbsp;nbsp;nbsp;quafiiones enafeipoterant ,fubijcit nunc cortt
diffirant. aliquot, quibts diferimina amp; differentias, quainter Adamum amp; Chri/lumfunt,expogt;i^^rA^ mjfierium hoc, quopracipuum faluts noflra fundamentum nititur,clariis iilufiratgt;nbsp;aucem totiws loci y fisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, yt amplitudinem gratia Dei, quam s in filio fuo nobs exhibu�^
^gnofcamis,amp; eiuscognitione confirmemur aduerfis tentationes, qua expeccatorum mulf amp; tnfirmitats no�rafenfu in nobs exoriuntur. Sunt autem loci huiispartes tres, qtiibuinbsp;tnter Chrifium eir Adamum differentia exponuntur,de quibtsex ordine dicemts^nbsp;f^oneademrd'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partspropofitioeif: Nonyto�-enfa,itaetiam�^fquodDetsgratificatur, ff fr
tto peccati per cgt;ra^�7r7agt;U(c eSf, quod Latine ofienfam reSle dixers,quiapropri� cafitm fiue lapfrm t Adamum mdu' luit autem hocyocabulo yti depeccato loquens Apofiolss,yt Adami ruinam atq^ lapfumfi�nbsp;fli,cr beneficif primeret,qui nobs omnibts corruptions amp; peccati caufafuit.X�^tana ante proprie nonffil,nbsp;co�f�/�f Deus,fignificat. Senfits ergo e^f,in hoc qtiide compartnbsp;f�^ Adamum amp; Chrifium,qubd yterq, quodfuu erat in fuospropagarie,in caters yerb mfinbsp;effi difcrimen,neqf eandem e�e ratione ofienfa autpeccatiper Adamum inueCli, amp; benefits]
-ocr page 183-H o M I L I A XXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64
^kri�o exhibitieCmui diBirationem Jiac ajfert* quot;bla� illitu ynitis offenfa multi morititfunt:,multo gratia Dei amp; donum per gratiam^qute ei^ynitts homing lejit Chrifii�n multos redundauit.
^idetur autem duplex di�rimen h�s herbis anno tari quot;Tetprimo qmdem natura corrupta amp; gratia oji^onantur^eo ^ubdAdam quidempropter naturte corruptionem,^uam ex fuo lapfu contraxitfnbsp;ffccatum in omnespoflerospropagarit^adeo yt peccatores ex ip� matrus ytero na�amuri Chri�uinbsp;quot;^ero tiob� ex gratta datas Jit^ yt eins iu�itia �ue obedientia in multos^ id e^^du omnes redunda--'^�'Qwdergo peccatores amp; propter peccatum morti obnoxij fumw�oc ex natura ceu proprium ha-^^�titti;juodyero iufli amp; yittscon�ortesfa^i�umusddgratuitum Dei beneficium ed^,^ui filij �uinbsp;'��a�am nobis imput�t propter fidem^quabunc apprehendimus. Ecprodei^ hoc dificrimen annota-�)ei gratia afi�ratur, amp; ne quid caraaligenerationi tribuamtis quoad fialutis negotium\, ytnbsp;Judai^qui�alutem ex eo pendere arbitrabantur,quodfiecundhm carnem ex^brahamonati e�nbsp;�h^einde alterum dificrimen in comparatione �dami lt;amp; Chrifti elucet, quo docetur bensficiutnnbsp;tnulto efficacius e�e ad fieruandum, quam ^dami offenfia adperdendum fuerit^ Coniungttnbsp;^'^^^^ogratiam Dei amp; donum pergratiam) perillam quidem gratuitum Dei fauoremintelUgens^nbsp;t^ecata nobts condonat amp; mifieria nofirx confiait urn cupit : fiub hoe autem r cliqua bona omnianbsp;''^^lt;fi(hendit^qHorii authorfiue mediator nobis el^ lefitts Chri�us, Itaq^ y erh�r um Tauli hie�nfiuinbsp;y^-Potuii yniusy^damioffenfia yniuerfiam humanigeneris maffam yitiare,eir efficere^yt omnes na |nbsp;^��'�hcatoyf^fi^fiamur amp; mortis �ipplicio dignifimus:quanto maiorem ergo amp; efficacioreme�enbsp;Y�^�^''�^Mgratiam Dei in Chri�o filio nohis exhibitamtyt nimirum ex hacpromanans donum fiuenbsp;jiffiiiiigy redundaret in quam plurimos,qui ilium fide ample^�unturf d^tio huhts dificri-�Multiplex ehi^.2difi enim hoc admittamus^ t^damus Chri�ofilio Deipotentiorerit^quodabnbsp;ratieng alienifiimum eJǻ Deinde maior erit natura corrupts e�icacia^ e/u�m gratis Dei,amp;nbsp;^ff^��equens in�a naturam Deus ip�,quafi infieriorfiubfiidet.'Plus quoq^ yiriumpeccato Ada-iuflitia Dei trihuemus, quafii hxc angu�is cancellts circumficripta non extra Deum fie�tnbsp;n�ere po�it, peccato interim per omnes gra�'ante^ lAdde hts^ qu'od inter homines quoque r ationinbsp;6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e�^, aliquem alterius merito firuari^ quam perdi. t^tenim quis alrerius cul-
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capiti^f �pplicio luat, non iniquum modbfified inhumanum amp; crudele ei^; yt y erb alteriui
� nbsp;nbsp;nbsp;aut meriti}fierueturfid tsquitatis amp; clementia laudem habet, amp; ideofirequenterfierifiolet,yt
fi^^pter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognatorum m�rita^ aut propter alicuitts m.agni yiri amp; bene meriti inter-^
fiontibus nbsp;magnorum criminum reis parcatur.Seruit ergodi�rimen hoc primum Ada-
�^�'ifii,nonmodb confiolationi nofira yerumetiam inftitutioni^ytinfiola Deigratia amp; Chri-tribuamtts,Ethuc facit^
�^on contentas gratia Deimentionem�ci�e, donum quoq^ ex gratia ilia nobis collatum addu-^ 5 f^odynum omnem excludit meriti gloriationem^ 1gt;lam ybi donum ehfi gratuitum, ibi nullum nuidr^^^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe donum illud^quod in Chrifio nobis exhibitum ei^dpfie Domi-
^Jtrte docet loan.'^.his yerbis: Sic Dew dilexit mundum, yt filium fiuum ynigenitum daret^ tonhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^''^fdit in eum nonpereat^�d habeat yitam ceternam,Facitpraterea ad huius doilrinte
'^^l^^dami meminit,per quern peccatu amp; mors in omnempofieritate�int i'^gata'ata non minus exprefie ynum quoq^ hominem, lefittm Chrifium,nominat,in quo donu hocnbsp;Ionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deusdonarit.Hie ergo ynietts inter Deum amp; nos mediator eS'ffneqj aliudfiub coe-
tot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;datum e�^(yt Apofloli ��o.^doquunturfitn quo nos oporteat fieruarijtaqtte
At nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifio y el Diuos coniungunt,yel aliquidfiiorum operum meritis tribuut,
�s J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diilum e^,nunc obiter modb eaperfiringimuSi
won nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xponit, quod inprima obficurius diUum yideri poterat,amp; ofiendit in Chriflttf�nquo
tIFe ' urn Chrifltis ^damumfiuperet. J^petit autem inttib quodprius dixerat,dificrimen AdamUfuperet '^erbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noxam amp; Chrifii beneficium-FLonfitcutper ynum quipeccauit,ita amp; donum.Qult;s
fio/rf�^ l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tl^oobfiuriora�nt:at�nfitts ei^,noneandem e�e rationemnoxee, quatn
Ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^t�it A damns, qua beneficij aut doni fiit in Chrifio exhibiti. Ft huitts quoq, diHi
^Hod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicium quidem ex y no ( ficiheet Adami deli^o ) ad condemnationemi
�^^temgranficatur Deus exmultisdeltSlisadtu�ificatione,Iudicijyocabuloreatumamp; fimtil
� 4
-ocr page 184-CAP. V.
IN EPIS T. AP ROMANOS
Dei in loc punten J o feueritatem intelligit, amp; ita ytilt dicere', f^nica quidem Jd^mi ofin�t nbsp;nbsp;j
hommes peccati reos fecitamp; tanta fuit eficacitepvt toti po�eritati in condemnationem maior eSf^ yirttis lenefeij^ ^uod in Chrijio nobis Deus contulit, Hicenim non ab ynotnodof^nbsp;euius authornobis ,gt;idamtts fuerat^abfoluitffed ftmul ab omnibus alijs delictis, guanosnbsp;defignauimus. Itac^^ plus potuit Chriflus in feruando humano genere, quatn innbsp;dendo Adamttspotuerits^uia cum hie ynum modo 'vitium in nosprcpagarit,Chri�us nobisnbsp;bonorum author faCluseif^. �Primo enimyitiumilludhareditarium, natura fcilicet eorrup(^'^��fnbsp;fu�ulit, ne in ipfum credentibus exitium afferat. Deinde quacunq^ exhac promanantnbsp;mortis merito expiauit. �dhacmortuosdeliBis in quot;yiitam re�ituit^amp;ex'verbifemine renato^^*nbsp;�viribtis infruxit-j^t in ipfo omnia po�imus.Spiritum item largitur^qui nos regat amp; faluttfnbsp;faciat,'ygt;t nullis tentationum infultibus fuccumbamus. p^ptbd�numerum /^eHarelibeat,p^^^nbsp;tiam feruauit Chriflus, ^u�m Adamusperdiderit. Etfi enimpeicatum Originale in omnetnf! .nbsp;ritatem propagarit, qua iu�a amp; fufficiens communis omnium damnationts caufa esf, nonnbsp;propter folumilluddamnantur hommes^ fedpleri^j damnationis fua caufam ijs fceleribinnbsp;uant, quaipfimalo huichareditarioex femetipfisadijeiunt: imo quotquotpereunt, non nli^^.^inbsp;propria culpa pereunt,eiim tir natura fuapeccatores fint,amp;natura fua corrupt! on em mult^J^ �nbsp;�jsatque argumentas prodant, qu�m primiim id per atatem po�unt. Chri�us yero �liisnbsp;fiiam iu�itiam nobis communicat, amp; falutem fimulyeramconfert ,adebytquotquotnbsp;nullo fuo meritOj�dipfius folius berieficio feruentur.�Reuera ergo inter Adami noxam eixnbsp;neficium ingens diferimenePf,.
Chri/lus omnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2)ebet autem ex hoc loco generalis doClrinapeti, cuius diligens obferuatio imprimis ne(T^�,
hominum pecs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confolationem a�ert e�ieaei�imam, qua omnes tentationum confeientia a�ultits
cataexpiauit. Chriflum fcilicetfuamortis amp; fanguinis merito omniahominumpeccataexpiaui�e,amp;
yirtutem iam iride ab origine rerum admundi huius confummatwnem durarefldeo^fuffitt^^^� uandum omnes, qui in ipfum credunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim fernen illudmulieris,quo ferpentis capnt^^^�'
debuit, amp; earn ob caufam in mundum/yenit (tefie loanne Apofiolo) yt diaboli opera de�run'^'f quapeicatisprimtts locus merito debetur.^ifl ergo omnia fimuldeflruxit amp;nbsp;loinferioremfui�e,nec plenum de hoc yi^oriamreportauifle,fatendumerit:quod fine manij^lnii,nbsp;pietate did nonpote^^Adeo Daptifia de illo tefiimonium perhibiturus dicebat^Ecce agnitsnbsp;qui tollit peccatum munditea locutione omnia comprehendens,qua fubpeccati cenfumnbsp;huic confentiens Euangelifla loannesait : Sanguis filij Dei, lefu Chri�i, emundat nos ab fnbsp;cato.^eq^ hicaliquem moueat,quod non omnes feruantur,amp;multiin peccatis fuispereunt^f*nbsp;nim ip/orum yitio fit,qui ChrifiumampleCli nolunt,cuius meritum nihilominits omnibusnbsp;fu�ieit. Confutantur his locis,qui yt noflris meritis atq^ fatisfa^ionibus aliquem locumnbsp;per Chriflum originale modo peccatum amp; ea, qua ante Dapttfmum comittuntur, expiata �lt;'//nbsp;cent,reliqua y erb per nos expiart oportere, ^i etfi relap fis in peccata non flmpliciter damr�nbsp;dim 2Vouatiani,ab horum tarnen jententia non procul abfunt,quando adea remittuntnbsp;mines,in quibus nulla peccatorurn expiatio,nulla item certa amp;yera fitlutis �esinuenitur� ijtttnbsp;fipties in die cadit iuflus,amp;ideo quotidiana pedum ablutione opus ei^,cuiusfi quoq^ minifi��iigt;nbsp;authorem Chriflus profitetur,quandoipfe difeipulis pedes abluens,Eetro hoc officium adnulfl� Jnbsp;lenddicebadfdiflego te lauero,non habebispartem mecum.Et idempe�nitentiam infuo n9tgt;^^nbsp;dicare iubet. Eff ergo doClrina hac probe t�nenda,ne confeientia tentationihus fuperati cugt;^ .(('nbsp;dicamus t �ivlaior eif iniquitas noflra, qu�m yt remittatur, 2lam qui itafentiunt,ij Chrifl^^. jnbsp;cato cir huius authore diabolo infirmioremfaciunt,c^premifionum Dei yeritatem negantyr �nbsp;nibus ad fuam mifericordiam per Chriflum confugientibus remifiionem peccatorum amp;nbsp;tapollicetur^ EDeifirma ei�fltcperennis amp; aterna esf ipfius bonitas,in qua iHfnbsp;fuperari nunqua yolet.Atquipracipit ille,ytfratri in die feptuagies fepties in nospeccatitti'JJ Anbsp;omnes benign� condonemus^ Turpe igitur eix impiumfuerit,ilium implacabilem amp; adotnnt^ fnbsp;furdum atq^ inexorabile fingere.^bd fi quaras,cur ergopeccatum in Jfiritum far.Clum retnii^^nbsp;flus neget f cur item in nobispeccati lex fubindereliqua maneat,per quam non modb tentai
-ocr page 185-H O M I L I A xxvn.
vumttittm interdum inuiti ad illicita ahripimur^'Vt infra Cap.y, diceturf'facilds nbsp;nbsp;nbsp;ad Wumque
ffjjgt;onfio.lgt;lam quoadprimutn^Chriftimcritum ad eot J�litmpertinet,quiilliperfdem infiti�tnt, Qtiiaautemquiin flgt;iritum fangum peccant,f mul ai Ulo manifeflam fece�ionem faciunt,quaflianbsp;iitcpror�if �iperuacaneanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab huiut loci tra^atione aliena.Quoad alterum,culpam quidem o--
^netn infutsChri�m abolet,ne qua ipfis imputari queat,yiribua item infiruit,quibM aduerfia peC� ^�Utttn Inventur: naturam yero noflram non in yniuer�tm mut�t,�dpeccati reliquias in nobts hx-^nbsp;patitur, partim yt ipfi habeamuf exercendlt;e fidei nofirce occafionem atq, materiam:partim ytnbsp;p�tentia magts eluceat,qui peccatum in�itf qua� captiuum amp; yinflum detinet,amp; idem quartnbsp;aduerfui �iritum lu^etur, coercet, ne nobtt praualere po�it : finit autem yt interea fefe t~nbsp;^^rat, yt ebglorio�its de illo triumphet in noui�imo illo die, quo cumpeccato mors quoq^ abolebitur,
^iabohii cum angeltsfutsinignem aternum ablegabitur,Kide i.Cor.15quot;.
^(quitur tertia huitts locipars,qutg tertium, quad inter jidamum amp; Chri�um e/^, difcrimen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chri�i
*f}^�it:niniirum qubdiu�itia Chri�ipotentiorfueritadyitam nobts acquirendam,quam illiu^o� J^^Jf ad mortem inducendam.Idyerb�c proponit,yt�muldoceat^qu� nam bona illa �nt, quorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** �
�^ author ef^ Cbri�uf, amp; nonfine fpecie argumentations de hs dijferit,yt mags in certa faluts ton�rmemur,Sic enim aif.Etenimfiynius offenfa morsregnauitper ynum,multb magsijnbsp;' ^.�'��^�^��dantiam illam gratia amp; doniiuflitiaacceperunt�n yita regnabuntperynum fefum Chrinbsp;Hoc autem ex pracedentibis colligit ^po�obts, qua� diceretz Quoniam ergo Cbri�is Ada^nbsp;miilts mods fuperat, non eff^ quad propter peccata amp; no�ra conditions mifiriam de falutenbsp;enim omnepeccatum iu�itia Cbri�i,e!!r in eodem boc exbibitagratia maledi^io-.nbsp;abolet, mortem yerb per peccatum ingre�'am Chri�i yita abfirbet, qui eb rem de^nbsp;tiuemadmodumpritsin nobs mors regnabat propterpeccatum, ita nunc nos regnemts ittnbsp;p^fH^rip�iti ^ffgritum,quopeccatumfu�tdit amp; morts imperium yniuerfumaboleuit.E~tau-�nbsp;lt;c ^^^�bum amplificet,nos in illo nongratiam modbffedgratix amp; iu�itia redundantiamnbsp;fi^^bit,cuits di^i rationem elegantiftmili aut exemple Chrpyfo�omis explicate quot;Hamper-etn ^^bt,ac � qus debitorem propter as alienum yn� cum yxore amp; liberis atq^ dome�tcsnbsp;�i '^^ncula coniefium,non modo inde liber et d�bita illius omnia di�olnens, �d infuper in re*nbsp;}2i 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in�tnimo dignitats �premagradu collocet, amp; bonorumfimul atque bonorum om-
'n parttcipcfn �m confortem faciat. Idyerb de Cbri�o yeri�ime dici, res ipfa manife�e docet, nos debitor es 1)01, amp; ideo peccatorumyinculs eit morts carcere detineba-fni�-^^�N''abola Euangelica docemur.Cum^faluts�es in nobs nulla omnino reliquaeffet^nbsp;^ߒ^'^'^obsfubuenitin carne manifeflatis Dei filtts,qui non contends debitorum nexts filuijfe amp;nbsp;^'^^''auij�j infuper nos ex yerbi �i femine regenuit,fibi totos confer auit, amp; cumpatrenbsp;^^fi'^'^res adoptauit, yt regni coele�s coharedes�mts,atq^ ip�is merito acqui�ta bea-fr^famur, lam ergo yer� regnamus in yita, eb qubd nibil in nos iurs amplits babeat morsnbsp;de^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;princeps.fmb yt ijs qui � Cbri�o alientfunt,omnia exitium afferunttita Uli perfi-
detn ' nbsp;nbsp;nbsp;quot;�^^a adiumento�nt in bonum,adeb yt af�i^ionibus quoq^ glorientur,zlr ne morte qui-
^bri�idiuelli po�int, qua bic illos complexes eff^. Interim fimper meminerimts^ tim tirfalutem no�ram donum e�e exuberantsgratia^Q�'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mults mods corrupti era^
f^ruan^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yberrimo amp; redundanti mifericordia fonte nobs opts erat, Qwd Dauid ob-
tuaru^^j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�'lA.i�rere mei Deus pro bonitate tua,fecundtim multitudinem mi�rationum
jfi^^^ra mea.Laua meplurim�m ab iniquitate mea,lt;amp;c.Etfane quicunq^fiip�s in Le-b^odyt ^r^�exerint ,fe illa mi�rationum amp; gratia redundantia opus babere intelligent. tg�ii ��quot;^�mmeritinoflri fiduciampror�sretundtt�taexcitat�mul,ytyno Cbri�o lefucon-�* tantonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prabeamis, amp; in �de con�antes non patiamur nos ab eo�iuelli, qui nobs tot
''um iAmen'^^^'^ faClisef^. Illi debetur benedidio, honor,gloria ei'pot�ias in ater-
H o M I L I A XXVIII.
Itaqiie qucnradmodum per unius offenfamin omnes homines ad
-ocr page 186-C A P. V.
IN EPIST. AD ROMANOS cottdemnationemrfic etiam per unius lufttti'am in omnes homines adnbsp;iiiftificationem �it�. Sicut enim per inobedientiam unius hominisnbsp;peccatores coftituti funt multhfic �c per unius obedientiam iufti con^�nbsp;ftituentur multi. Lex uero pra�terea introiuit, ut abundaret ofFenfatnbsp;fed ubi abundauit ofFenfa, ibi fuperabundauit S)C gratia : Vt ficut re*nbsp;gnauerat peccatum per mortem : ita etiam gratia regnaret per iufti'nbsp;tiaminuitamaeternampe?Iefum Chriftum Dominum no ftrum.
VIdimui hacuf^j Collationem Adami amp; Chrifli^quos ceu duas�ir^es Taultu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L,
rum altera peccatum amp; mors , ex altera yero iuflitia amp; �vita inter homines ftopa^�y ^, Ita autem illorum duhitationi occurrere 'voluit,qutbu^ ahfurd� amp; infolens,imo imfo�ibiley^_nbsp;nosalterius iu�itia et merito�ruari,ciim ynumquenq^ exfiiM faBts iudicandu fore omnts�^^�nbsp;te�etur. Docet ergo Apo�olus hocneq^ nouu neq^ impo�ibile cenfiri debere^quando con�ttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,(1^
fua o�enfa amp; iranfgre�ione omnem po�eritatem peccato amp; exitio obnoxiam feci�i^ 'Plob^ Collations i�ius hicpraciputs yfusfitj'vtex eapeccati ar mortis,iu�itia item amp; -v ita font(^nbsp;ligamist amp; ybi in no�ra miferia cognitionem addudi fumts, tots animis ad Chri�umnbsp;nbsp;nbsp;�f
mts^qui amp;iu�itiamfempiternam('Vt T)anielait)reduxit,amp; mortiaddiblosinyitam re�f^^.^^, hue facit etiam hie loots, quern modo recitauimus. Concludit enim i�am collationemnbsp;eir inde adobieilionem re�ondet, quam multi ex Lege petebant, quot;Vt iu�itiam fidei amp; Ch�f'nbsp;turn euer ter ent.
Conclu�o colla nbsp;nbsp;nbsp;j^oad Collationem,fic infers : Laque quemadmodum per 'vniw offen fam in omnes
tionis 'enter A.f condemnationem:ficetiam per'vniis iu�itiamin omnes hominesadiu�i�cationem�vita.ߒ^^ darnum crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oratio defe^iua.,qua bifari�m fuppleripoterit.. Trimb duobts modb �Vocabulis
Chriflum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legas'Jtaq, quemadmodumper 'Vnits effenfam in omnes hominespropagata eJ� condernt^ߒ
etiamper ynits iu�itiam in omnes hominespropagata nbsp;nbsp;nbsp;iu�ificatio quot;vita. Tieinde 'Vt
hueftfententia,amp;tarn quot;Vita quam mortis caufe euidentius pateant^ex ijs qua pracefferttnhj � nemfc contexere licebit^ Sicutiper 'vniis Adami offenfam iudicium fue reatis 'venit innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �
tullificdtio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;condemnationemfic etiam per quot;Vnits lefu Chri�i iu�itiam donum �ue beneficitttn
dundaitit in omnes homines ad iu�ifcationem 'vita. ocat autem iu�ificatione quot;vita Hehi^ fi abfolutionem , qua 7)ess nos omni culpa liberatos quot;Vita refiituit : amp; huiisquidemnbsp;monfir at in gratia Dei qua nobis in Chri�oeil�^ exhibita*, ficuti� contra condemnationtf Anbsp;in reatu ofiendit,cuius nobis primus author Adamus fuit,amp; qui in nos ex Ulo naturaliff'^Jnbsp;neeL^ deriuatts. lufiificationem'Verb 'vitaomnibis hominibuscommunem facit,perin�^nbsp;demnationem, ciim tarnen confier non omnes reip� iu�i�cari. Ita tarnen loquitur, quianbsp;mnibwad iuflificationem fu�ieit, amp;qubdidem feip�m amp; meritum fuumomnibtsnbsp;lium o�ert. Clamat enim'.Venite ad me omnes,qui laboratis amp; onerati e�is,amp;egonbsp;tionem pra�abo, ItemtSic Detts dilexit mundum,'vtfilium fuum ynigenitum daret^y^^^nbsp;credit in eum,non pereatfed habeat 'vitam aternam.Lt Apo�olosad fuum mini�erintn^nbsp;dicebat*.Ite in orbem 'vniuerfum,amp;pradicate Euangelium omni creaturat Omnis qninbsp;bapti^attsfuerit,faluus erit.Quoad ergo Chri�um,iu�ificatio amp; faits omnibts commungt;^ ^fnfiSnnbsp;Ule ex perjinarum re�eilu aliquem reijeit, amp; idem fuj�icit omnibts,quia iu�itia amp; ytffJ �;nbsp;inexhau�us. Qubdyerbnonomnes feruantur,idhominum quot;vitio fit,qui'Vocatinonyt^^^ -�/llfnbsp;efferentem nonrecipiunt,fid('vt olim per leremiam querebatur�eliHofonte aquanbsp;diunt ei�ernas per tufas atq^ inutiles. Kt y erb i�a Dei bonitatem amp; beneficium in Chri�inbsp;hibitum magnific� commendant � Ita euidenter docent, quamgrauis amp; yehemensnbsp;Vr�w enim homints,primi nimirum par�ntts,tranffre�io omnempo�eritatemdatnnarsnbsp;e^l^,natura corruptionem in omnes quafi hareditario iure transfudit, e^ damnationi obnonbsp;ergofiet,fi ipfipeccato feruiamus,noffi ab illo totos regipatiamur fEI^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffiiff.�
miferrima,cuits lugum nemo proprijs yiribts excutere,neqj labores �* mole�ias quashabi foteL^, � qua cum Dei ira comun^a ( yt ad Colojf feribit Taults ) aternum exitiu�^ 'w ftor
-ocr page 187-H o M I L I A XXVnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;5
� Chri�ui op� ferat^qui[oIm Uier os facit .yfictui a^ud loannem Cap. S.ipfe docet.Lilet lie Ifolts ^^^^arefratres.iqua T). .Auguflintts olferuauit in Chri�i quot;verbis: Amen amen dico quot;Vobis,omnis quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in
^'�'(peccatumferuus pieccati.Sic enim exclamat^ 0 miferabilis feruittts. Tlerunq^ homines cum malospatiuntur^yenales fe petunt,non quierentes dominum non habere fed falt em muta-
� truus peccati quidfaciatf quetn intcrpellet.'^ apud quem fe quot;Venalempetat!^ 'Deinde feruus lo~ � aliquando �d domini durts imperijs fatigatttsfugiendo re qui efeit, Seruus peccati quo fugiti^nbsp;tnalaconfcientiatnonefl quo eatfequitur fe,nbsp;recedit��. Teccatum enim quod facitiinttts eif^ Fecitpeccatumiyt aliquam corporalentnbsp;fftet Voluptatem, yoluptas tranfit, peccatum manet : praterit quod deledabat, remanfit quodnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fer ui tus.Hxc omnia Auguflini funtdn quorum meditattone nos frequenter amp; a�i-^
Verfari oportebat, quo minits loi u n daremu^ blanditijs peccati: quas qui admit tunt, ij mox in^^ iflam fubeunt,amp; ceupedteis quot;vinili adexitium abripiuntur.Semper ergo memine^nbsp;�onnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corruptioneplus fatis malorum labere, amp; iam ante damnatione dignos effe,'VC
(dl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinouis fceleribusindiesaccendere, quamnifipeenitentianonfucatanbsp;nbsp;nbsp;fidein
^on�antire�inguamiiffalui effi nonpoterimus�
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iimplitif declarat FaulttsquoddixitxSicutenimper inobedientiam quot;Vniitshominispecca�� Per udanitin^
HU funt multiific amp; per^nius obedientiam iufli conftituentur multi. Docet his quot;�verbis, obedientiam gt;10^�*�� ^^^'^duAdamipeccatum fuerit,quod nos fimulomnesperdidit,amp;quomodo quot;vnitts offenjanbsp;�l^'璑��j^ibits ee�irit in damnationem : qux item fit Chri�i itiflitia , qua illenobis quot;v'itam rejiituit�nbsp;nospeccatoresfaClos efife ait,ne quis nos quidem iufios ejfe,alienam quot;Verb culpam lue=nbsp;'*^0/^'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Felagianifuerunt,amp; multiJunt etiam hodie,'Vt qui hominis yires
luj fuamiu�iiiam fiabiliant,peccatum Originaletantumnon in^niuerfum negant, amp;il� ptopriumfuijfe aiunt,nobis autempropter illumimputari.At ft per KAdamiinobe�nbsp;(on�ituti fumus, peccatum in nos reuera amp; naturaliter ( ytita loquar )nbsp;hubeat necefife eif. Alieno enim peccato nemo fit peccator gt; amp;nbsp;jjojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prohibeatjUe filijpropterparentum fceleraplei{antur,minim'eputandum esf dHunt
fi�ii Ppimiparentis lapfum damnaturum fuiffe, nifi innobts ipfis iufiam nosdamnandt cati~ ftinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hxc totiits feripturx fententia,amp;peccatum non per imputationem nobts tribui,
fintiunt qui femetip�spenitius in�iciunt, amp;nunquam obfituant. Faulits cert 'e infra Cap.7. nonpeccatum modb,fednbsp;membris fuis inuenire dieet,qua renitentem infuum obfequium abripiat.Et quodnbsp;uegarepoterit,nifiqui aut mentis non composfuerit,autfuperbiaplufnbsp;fff erre aut. t,
'videre quodnam illud Adamipeccatum fuerit,cuiuspropagatio toti po�eritatie- Mobedientii lgt;ecQ, ^^^^lit. Definit hoc inobedientia'Vocabulo.A.po�olus, quodefigeneralius fit,amp; de quouis peccauit Adantnbsp;inprafentitarnentotum Adamilapfum amp; omnem peccatinaturamproprijfii..nbsp;.Acceperat enim parens no�er expreffum Dei manddtum,ne ex arbore feientianbsp;faf*^�'^^^^^^derett amp; mandata adieila erat p�na denuntiatio,fore quot;vt morte moreretur, ft �-^nbsp;ingenijquot;viribus�ire quidbonum amp;malum effet,ideff,nbsp;^^^in quot;Voluit, ciim Deum audire,lt;amp; luius quot;Verho acquie�ere deberet.Arrogantiam hancnbsp;�euta eif,,quam diaboltts fuggefiit, amp; quafailum esf^, quot;Vt Deifidem fu�ieilamnbsp;^^^fdulitas autem ipfum opus genutt, amp; apertum fecit diuini mandati tranfgrefforem�nbsp;Adami inobedientiam quot;Vocaf.t^r quia peccati nomen non omnespro di~nbsp;�fnper meminij�,peccatum nunquam abfipinobedientiacommitti, queanbsp;etiam h znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�curam mandatorum eins obliuionem fibiconiun�am labet. Et
�gt;�lt; non feiht^exitijcaufa eff, omnibus,qui Deipracepta tranjgrediaudent. Ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ada
'^'^^''dtaplerir'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^elus fuis egregt'e confultum quot;Voluit, quando in Dei mandatum pecca^
filt;x bfn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^(entio,quadecepti,prxclarasde Dei cultu opiniones amp; magnam falu^
pio^ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concipiunt, amp; hoc nomine fe excufatos arbitrantur apud Deum^
^nimi propofito omnia faciant, ^t quia eiufinodi intentio cum incredulitate �*
-ocr page 188-C A P. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T, A D R O M A N O S
yerlorum J)ei contemptu necejjario coniunBa nbsp;nbsp;nbsp;, non foteS^ non ( w�muM nlh'd aliud
fer �/celui ejj� graui�imumZcui fi 'Velmodiciimindulgeas,mox in�nira amp; atroci�inta flug� eofrogeminare 'videbis.In hunc ergofinem nob^sifiaconfideraiiofiruiat^ytpeccatifrincif^fi^'jnbsp;mui -3 neq^ carnM rationem in confiliiim adtnittamja, ^uando exfre�um habemta fracef{Ugt;^gt; �nbsp;fieri quiddecaueridebeat. � a'�c^'nbsp;contra non minus exfendi debet,qua ilia le fit Chrifii iufiitia fuerit, qua ille nobis
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� tionem atq^ fidlutem meruit. Definit hancquoq^ fiolius obedientiayocabulo'Paulus^amp;it^�^ c�
dami feccato dire^� offonit^ Et qualis nam obedientia fueritfiffie in efifiola adEhiliff^^'f .�l exfonirfita de Chrifio ficribens: Ciirn e/fiet informa Dei,non duxit rafinamfarem effe curanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
iffi fie inaniuit forma ferui fumpta,/imilis bominibM fa^us, amp; babitu compertus yt boramfii;i fubmifit ^fa^us obediens quot;vfq, ad mortem,mortem autem cruets, amp;c. Eteritm quia yerurn quot;nbsp;ajfumpferat, abborrebat � tarn, diro amp; immani crue� fupplicio carnts fenfus, amp; quamnbsp;fuerit,abund� tefiaturlu^a illa,quam inter orandum fiufiinuitadmontem Oliueti,quando/W�nbsp;�t/s mortis borror Judorein ex illo fanguineum extorfit. Eicit tarnen omnem terrorem ob(^^ d?nbsp;qua fe totumpatrts yoluntati amp; decreto ceterno fubmifit Jdeo extulit ilium Deus in fumriiat^l.nbsp;limitatem,eir eiusmerito boc dedit^ytele^lorum dux faBusfiuftitiamJitam omnibus cogt;agt;^^' 0}nbsp;quiipfiper yeram fidem inferuntur.Et boc illudeff,quodIfaias Cap4q3*fi�''^dixeratfore�fj^nbsp;placuit ipfum infirmando alter ere, yt 'vbi pofuerit animamfuam bofiia deliEHiyideatfiracUy^^^^inbsp;fiiiorum Dei omnium antefignanus fiat)proroget dies, amp; yoluntas Dominipro�ere cedaff^ .ynbsp;eius, amp;c. At bicprobe tenere nos decet dijcrimen, quod inter Adamum amp; Cbriflum nupe^nbsp;uimtfs. Ille enimpeccatum ita in omnempojleritatempropagauit,'ygt;t natura omnes naficarnU^f^nbsp;tores, amp; in nobts hareat peccatum proprium, quod nos aterni �pplicij reos facit : Cbrijlo^ y jnbsp;J�am iuflitiam fie nobis communicat, non 'vt innobis ilia infir ejfentialiter,aut yt propria i^�^nbsp;Dei iudicio defendamur,fed quodnofiradicaturper imputationemgratuitam,id^propterj^^^nbsp;dem,qu� nos Uli coniungit, yt eius fratres,imb corporis fui membra ejficiamur, Scio alirefnbsp;multos, quinoflro tempore de iufiitia effentiali rixas amp; contentiones in Ecclefia excitartiaf�nbsp;bancejje Apojlolorum Jententiam�prayidimus,^illorumlibripafiim tefianturt lAeq^taf^^nbsp;feUa iufiitia illius imputatiua negamus, quapulcherrima amp; omni laude digni�ima funt,nbsp;nimfyt diHum eff) fides nos Cbrifio inferir, yt eius �iritu animemur,nonpojfunt non iaatnbsp;iufiitia yer a Jfu^us,quiintotayita fife exerunt. At quia debts dicendilocus fimper occuf�^'^�nbsp;nunc obiterperfiringimtts.
Ni/Hfi iufiitia 3v une diligenti obferuatione dignum esf^, quod Cbrifius Deo patri non alia re, qu�m oy Deo placet,nifi tia placuit,quod^ ex ilia fola meritum eius dependet,cui falus nofir a omnis nititur. Ex eonbsp;mi�imo argumenta colligimus, nullam iufiitiam apud Dei tribunalconfifiere poffe, nifij^�^^'^iii�nbsp;tiam^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^timnibttsnumerisabfolutamobedientiamprafiat,qualemCbriflifuiffe,pauloantedttc\
Atqui banc nemo bominum prafiare potelf^ citm in membrts nofirts gefiemus legem diuints mandatis reluHatur, amp; fape prater animi fententiam tranfuerfis abripit.nbsp;futs operibus ivfiificari prorfits impo�ibile eJ�. Et qui boc fibi arrogant,ij Cbrifio dignioresnbsp;jlantiores fife faciunt,quando minori negotio fi conficerepojfi fingunt,quod ille non nifi p^Tnbsp;ma obedientia merito nobts impetrare potuir, Confutantur praterea boc loco omnes cultus,nbsp;femetipfis hommes infiituunt^QE^a enim nullo Dei yerbo nituntur,tmo bute aduerfinbsp;obedientia,quam omnibusfacrificijs prafiare Deus per propbetasnonyno loco tefiatur.E�^afinbsp;nam animi intentionem,fiue externum jplendoremfiue yetufiatem amp; aliquot ficulorumnbsp;nem homines fuperfiitiofi iaBent, nos Cbrifii exemplum Hits opponemus, qui c�m dile^ut y�nbsp;filius,fila tarnen obedientia fua patrem nobts placauiti quam qui non afferunt,ij bunc fibip^^tnbsp;iratum amp; infefium ejfe fintiunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjigt;
Cur Legem de.^ Cceterum bac de peccato amp; de iufiificatione dijfirenti Apofiolo ludai obijciebant : Cur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
derit Dcttf. gern patribits nofiris d�dit Deus f Vel quts illius y fus elf^,fiper eius, opera nemo iufiificat^^'. nbsp;nbsp;nbsp;)
per praoccupationemEaulus relpondet,amp;fimul quafiionemdiluit,quaex eonafiebaturqn'^^' yl dixerat,peccattim etiam ante Legem latam in mundo fuijfi. Docet enim non ideo inutiliff^^
-ocr page 189-M O MIL I A XX V III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67
^rauicau�t fremulgatam e�e poflerK temporibus. Sic autem ait : Lex yerb prteterea introiuitf �bnndartt o�enfa^amp;c. Senfw e�^t Et�peccatum iam ante in mundo e�et^neq^ alia�atui po�et iu--ft�tation� ratioi^uam ^ua in ^hriflo inuenitur, amp; cuitte con�rtesfilafide reddtmurxyoluit tarnennbsp;ptomulgare) yt o�enfa abundaret, id efl^'vt mapfi argueretur homin� malitia^amp;itanbsp;tuiatnttfn ^uoq^ eluceret 2)ei bonitat amp; gratia, quam nob� in filiofiuo lefiu Chriflo exhibait, ^bdnbsp;�Item peccatum per Legem augeri amp; abundaredititur�dper atcidensintelligi debet, 21am � il-�n qualti in feipfit e�^ confideres tfianSa es�^ amp; ad '^itte fitn�limonid atc^ iuflitiam homines infii-**^itlno�roautem yitio fit^qubdpeccatumperillamaugeturautgrauatur,�Primo enimtantaeP^nbsp;^turanoflrg corruptio, yt in 'Petitum nitamur, (ir innata nob/i cupiditas tune qua� nouas fiam-concipiat, quando nos coerceri amp;pracept^ fieuerioribui ab ijs ab�erreri fintimM^ad qua natu-�^^pfoni amp;propen� fiumui^,Accedithuic malo^qubdquiprius �mpliciter pee�abat ex innata �binbsp;iam Legtsquoquetranfigre�or, imbmanififiui i)eicontemptor fiat, dum prauasnbsp;cupiditates diuina yoluntati anteponit. Praterea abundare amp; augeri dicitur peccatum,nbsp;ptr Legem arguitur,amp; quafi, in f^eculo reprafintatitin oculos nofiros incurrit,yt illud quot;Velnbsp;^uitt lt;ignofitreatque fiatericogamur.�uodperinde eS^,atque ciim �TD�lici fiti improbitatem cir in-i�'yudinem heru^ exrationumlibellts arguit, T�f confietqu�m deplorata malitia ho-�'��Kquem neque conditiones aquifiima, neque beneficiorum multitudo in o�ieio continerepotue-homines peccatum ex fimetip�s 'vix,amp;ne yix quidem,agnofi:unt,necefi� omninonbsp;ifiud inferrifin quo corruptione�tam amp; ex hac ena�entesfiru^us�nguli intuerentur.
^fnul ergo Paulus htf yerbM ludaorum confidentid retundit, qua Uli ex Legis operibus �bi iujli-'^itam pollicebantur, 21.am poteP^ ex Hits argumentum huiufmodi deduci t Qwequid ad P*((att incretnentum facit,idnequaquam iufiificarepotefQ. At Lex ingrt�a eSf^,'Sgt;t peccatum au-SPff lir eiuf atrocitatem argueret.Ergoplurimiimfalluntur,qui in illa iuftificationem amp;�tlutentnbsp;^^quis tarnen hinc de�erandi occa�onem arriperet,addit ,Apofiolus:E�bi abundauit of-^�'P^'^fiiperabundauit amp;gratia.Et his moxfinalem aiuini con�lij caufam infert'.l^c�cut regna-l'^r mortem, ita etiam gratia regnaret per iufiitiamin ?eitam aternamper lefiitnnbsp;^^r'^^ibormnum nofirum.Qua� diceret, Grauis quidem amp; multiplex eficulpanofirafiednemonbsp;f ��Pphancdtfieraredebet.ESi[,enim Deus diues mifiericordia,amp; ita ab aternoremtonfiituit,'vtnbsp;bonttatis fua redundantia culpam omnem,quam in nobisprauidebat,dilueret*,yt quemadnbsp;peccatum in nobis adno�rum exitium regnauit,ita nunc gratia eins regnum obtint at falu-f �^ittificum per iufiitiam amp;meritum filij fuilefiu Chrifii, quinofieryindex amp;dominttsnbsp;Conueniunt i�a cum ijs, qua in Pfialmo t^o. habentur: Si iniquitates ob�ruare ye�is�nbsp;quisfitbfiifiet f i^erumapudte dementia ei^,amp; ideo timer is. Item Pfil.(gt;q^, �fiationbsp;^�*^^�itumfiperaratnos,tu'verbtranfigre�ionesnofirasexpiaui/li.Confirmdtur pratreea Chrifiinbsp;I ^��lonio^qui fe propter peccatores yeni�e ait, yt eos fieruet quiperierant. Qt�bus exempla addi deanbsp;'^^publicanorum 'amp; meretricum,qua in illo redundanti�imumfiupremabonitatisfionttm inuene-^^�juoptccata omnia abluta fiunt.
'^efimul de yero Legis yfiu hic locus nos admonet,qui duplex omnino epfi^, Primus externus. Legis ufut dua �^ politicum dicere poterts, qui amp; ante amp; poi^ regenerationem in nobis locum habet. Docet e-f ex quid fieri quidite caueri dtbeat,�mul^ue mints amp; promifiionibus nos in officio continet,nenbsp;n �^^ffi^blibus abreptiexorbitemus, ^odet� omnino neee�arium fitt, nihil tarnen confert ad iu-�(lt;tttonem, eb qubd omnis inobedtentia nofira ( yt nuper diximus ) manca atque inperfiedanbsp;tr yjuf tnternus�ue �iritualisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad conficientiampertinet, Arguit enim innatam nobis
tifjf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ea ena�entesfiruClus:neq^ id obiter fiacit,fed quia �mul Dei iram ob oculos fia-
^^mus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p�n�tr�t,ytpeccatorum conut�li,nos mifieros amp; aterna damnatione dignos e�t fien-
in reprobis ft,odium Legis diuina,imb ip�tts etiam Dei,concipiunt,amp; impie ad-
�fT '7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eledi y erb cognita fiua mifiria,�bi neceffarib ad Chrifium confiiigiendum
infiareSfi^(ytadGalat.ficribitPaulusjquoduceadChrifium, 24ediatorem,perueniunt.Ex eo autem apparet,Legem nunquafitne Chrinbsp;ptaduart debtre, amp; yehementer at^pernitiofi�fialli eos,qut illa abutuntur,ytfidei iufiificatione
m
-ocr page 190-C A P, V
I N E P I S T. A D R O M A N O S
oppugnent,amp;fuorum operum iu�itiamflabiliant. Solus enim Chri�us Legis meditationem nobu] f lutaremamp;(ye Dauidisyerbts quot;Vtar) melle fauifq^dulcioremreddih ^em fiauferaSjuihilf^^nbsp;prxterpeccatum amp; �eternx damnationis terrores inuenies�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Hort� or �� tie^ontet.
Deinde breuiter h�c mortis amp; yita fontes ^pofiolus comprehendit, Peccatum enim perntof^ regnauifie dicit, Vr enim hxc peccati aculeus ebf_,ita hoc per mortem fiuas yires atlt;ij potcnttiifi*nbsp;xim� exerit. Lx eo igitur peccati atrocitatem agnofiamuSi amp; fi quando nobis peccandifecurii^^^^^nbsp;repit^mox mentis oculos in mortis confiderationem reuocemus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hcec omnibusfita natura
hilisti''nde nero originem duxiti�Expeccato nimirum. Qua ergo nbsp;nbsp;nbsp;hominum yecordiaiqua^
tem quidem ceu maximum malorum omnium horrent atq^metuuntfpeccatis autem ficuri tes indormiunti qua tam mortis quam aliarum calamitatum quot;�nicacaufa funt,quibus in huiUSnbsp;curricula infefiamuri�Hancamentiam yt in nobis corrigeret Solomonfdicebat,melius e�e Jnbsp;domofune�a amp; luiluofa.iqu�m in domo couiuifilSlam dlic �ernitur,quis finis omnes mantAti^�^f^nbsp;fuperfiitesJunt,eius memores peccata et huius fieculi illecebras odijfie amp; cauere incipiut,amp;c.�nbsp;gratiam periu�itiam regnare ait Paulusin yitamaternam per lefitm Chrifium,nbsp;tem in gratia commonfirans, meritum fimul omne excludit. �JSLec enim quot;^ita modo ex grnbsp;confertur,yerumetiamgratuitum Dei donum e�,quodadillam apprehendenda idoneifumu^'^nbsp;dium y er o,per quodgratia hac exhibetur^eS^ iufiitia: qua nifi interueniat,Deo^ quinbsp;fan^ifiimus efl,nobifcu conuenire nonpotef^.iqui quanti quantifitmus^peccatores amp; iniu�t� .^finbsp;Cuius yerb eil^ ilia iufiitia f lefu Chrifii nimirumdn cuius ore non ef^dolus, amp;qui immAt'^ �nbsp;ille agnus eS^:,qui tollitpeccatum mundi. Hunc fubindenominat amp; repetit Paulus,yt ofii^.^,nbsp;lum omnit gratia, iufiitia amp; yita ynicum mediatoremfiue authorem e�e. Interim mernir�tr^'.�'nbsp;vegnum hoc gratia,ex quo yita faluf^ nofir a dependet,etiam iufiitia regnum e�etquia ytpf^ finbsp;fil iuftitiam acquifitum ei^,ita dues requirit,qui illius merito iufiificati in iufiitia amp;nbsp;feruiant. Hfs y erb primam huius epifiola partem abfoluit ^pofiolus, qua docuit, omnesnbsp;tjatura peccatores e�e, iufiificari autem ex gratia per fidem in Chrifium, qui nobis iufiitiA J)nbsp;^ificatio fa^us fua obedientia patrem placauit.E^l^ hac doBrina fundata prophetarum amp; ��jiitnbsp;lorum tflimonijs.Huic ergo infifiamus firmiter,yt reliSlis fuperfiitionibus amp; infelicts mu^r^^rnbsp;yer am iufiitiam fir cum hacyitam quoq^aternam confiequamur iu Chrifio �ej�,domino rnbsp;tenofiro:cuidebetur benedi^io, honor,gloria amp;potefiasin attrnum. fiimen.
C A P V T VL
H O H I L I A X:^tX.
QVid igttur dicemus f permanebimus in peccato gt; ut gratta aU* diorfiat i Abfit, Qui mortui fumus peccato, quo modo ad*nbsp;liuc utuemus in eo cquot; An ignoratis, nos quotquot baptizati fumusti*nbsp;Chriftum Iefum,in mortem eins efle baptizatos^Confepulti ergo fo*nbsp;mus ei per Baptifinum in mortem : ut ficut excitatus eft Chriftusnbsp;mortuis per gloriam patris, ita �C nos in nouitate uit� ambulernu�*nbsp;Nam fi infitittj fadi fumus fimilitudinimortiseius,nimirum amp;rcfut*nbsp;redlionis (infititq) erimus;illudfcientcs,qu�d uetusillenoftcr hoiuOnbsp;cum ipfo crudifixus eft, ut eneructur corpus peccati, ne pofthac no^nbsp;feruiamus peccato.
R A DIDIT hucuf^j 'Paulus yeram ati^j ^idpoflolicam doBrinam de iu�ifilt;^^^^
Secunid epi'
Polaparsdefi''
4ei efic�is.
Judai aduerfius do^rinam ifiam Lege 'Mofaicaabutebantur, quod in huius operibus
� ff rfwj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l) � J 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I rgt;r�v*r *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J J
min�-fx qua omniffiilm noflra de�endet� Summa illiui e^�^omnes homines amp; propter peccatum mortis reos ejfi, iuflificari autem gratis perfidem in Chfr. tfnbsp;fum^quinobis� quot;Deopatre�ytalibi dicitur)iufiitiaamp;fatisfaBio datueeiC'^^^
......'.r i______(1____Z.�_____1.^ C_______.^'11*____oo ________L____iC
-ocr page 191-M O M I L I A XXIX.
filutcm con��tre putarent^ docttit fimul Legem non ideo lat am fuifJii'vtfeT earn iufit�cemitr^ fed 'vt jpeculitn�ar naturano�ra corruptionem amp; ex hac emanantia peccata argu�t. Interim nemi-tient propter peccata debere in dej�erationem conijci : qnia fic con�itutum �t � Deo^ �Vt cumfecctt-iKmabundat^tunc eitt^ quoquegratia exuberettyt qttemadmodum peccatum regnauit ad mortem^nbsp;jic gratta per iufiitia'm regnet ad ttitamaternam� .^ItCHmi�aprtedicanturimttlttsdoIlrinabacnbsp;abj uraafolum, yerutnetiam bonis operibus inimica, amp; proinde intolerabilis effe 'videtur. Idennbsp;ratlins tiouam traElationem orditur,quam tribus proximo Capitibiis comprebendit, amp; qua �-fti�icionibusimperitorum �mulamp; maleuolorum calumnijs diligenter oceurrit. Di�erite-^gt;gt;ttde t�eiiis fidei^ fanBificatione nimirum amp; yerebonis operibus, de yero Legis yfu^de libirta^nbsp;^[^'�^�iana^ deque certa falutis fiduciaiqutepios aduerfus omne genustentationum in Chrijto in-^^aosreidit^
. I^rincipio atttem aduerfariorumper�nam fu�ipit^ amp; quadilli �ueper tmperitiam�tie calam- � duerlar'or� ^^^^olgt;�iebant,prop�nit,Quid ergoi�PermanebirmiS ne in peccato^yt gratia au^ior �atf Sienim ptr/onan p�inbsp;'r^ ptccatum abundat, ibi etiam exuberat Deigratia, quid opus ei^ peccatis reliHispcenitentia:nbsp;J �te^tque bona opera feClarif In eum yerofinem i�a � plerifq^ dicebantur, yt Euangelij doEri-����^�^^lgbfu�e�lam amp;exofam facerent,yt qutepeccandilicentiaminMeheretjamp;bonos mores cor- c4!;-4i,.uci;inbsp;�tn^eret. Es boc tune temporis folitos fui�fe ludxos facere^ex ijs apparet,quis Cbri�o dorriinoob- ainitt,nbsp;y'ifanbsp;nbsp;nbsp;moribus nihil po�entreprebendere,tarnen publicanorum 6quot; n:e-
^^�^^^'^tnpatronum atq, focium dicebant^eb qubddies pergratixpradicationem adp�niteraiam c5* lietfocietatem yocaret.Similiter etiam hodie^quando iu�itiam falutem omnem in�ila Tgt;tinbsp;Ijatta Cbri�i le�t merito mon�ramus^aduerfarij nobis calumnias�truuntfquod bona opera dortnbsp;^'^.�'^�'^ttritatisnimiie author es fimus per feplus fatis ad peccandum propen�siimb qubd Legemnbsp;gt;nipi�abrogemtts^amp;fan�iorum honori atq^glorix detrahamus^quafi illi�ne cauft tantti'.n �u-^
! ^^ptnderint,yt yitam fuam bonis operibus decor ar ent. Sed quando i�a nobis exprobraniur^co-^ l^^^tpustion nouum aut infolens hoc e�e^ eis' proinde non o�endamur. Quiaenim homo animalis nettnbsp;t^^^ipi'eeaquee funt �iritus Dei, amp; ftmul mundus bit lucem yeritatis odit^nemo tant caut� loqm-CPP�Q alieniamp;carnis�udijs immer�funtfemper aliquam calumniandtocca�enetr�nbsp;^^�(ttitant. Sitnul yerb rem ipfam propius in�iciamus, amp; mox apparebitj aduerfarios i�a quidentnbsp;^^gno et trapiiQ �sterborum apparatu�ed abfq^ omni ratione dicere, amp; fuis conclu�onibtts turpifim�nbsp;enim^et� neminem ex fuis operibus coram Deoiu�ificaridicamtts,non tarnen inde fe-bonorum operum yfam e�e, amp; proinde reliilo illorum �udio,peccandi licentiam amp;nbsp;^^punitate inuebi debere.Illa enim nibilominus ex officio facer e debemustet� Ulis no�udeamus,noinbsp;^^tbgnose�i o�endimus,quibus Deus fuamgratiam impertiat. 2iam yt�lius bonorum paternoruminbsp;nafi itur, no ex merito ad illaperuenitddem tarnen ni�patri obtemperet,abdicari meretur\itctnbsp;rtgni Dei amp; aterna felicitatis bteredesfitmus,gratuita mifericordix beneficium e�,qu(s nos itt
^^�lios renafeiyoluitiat ni� Deiprxcepta feruemus,amp; eiusgloriampro yiriliillu�remus�igni promiffa bareditate Deus deijciat^tls' fempiternis inferorum fupplicijs excruciandosnbsp;ߑ�Lt,Deinde neq^ f�curitatis noxU author esfumus cu;quam,fedpotius docemus,ex animo deteflanbsp;�(cata, qua non aliter qti�m indigna amp; acet ba morte �lij Dei expiaripotuerunt. Et fan�, quinbsp;Chri�imtritumnon ofcitanterexpenderit ,is facileintelUget,quanto�udio firuaridebeatnbsp;tieertas fan^imonia,quam incomparabili fanguints fui pretio Deus nobis acquifiuit. �Prcctereanbsp;tion minus falfiim e�,qubdLegem � nobis aboleri amp; eonculcari aiunt.Etfi enim ea nos iufiificare n�nbsp;po�it,non tarnen ideo prorfus inutilisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedpeccata amp; natura no�rx prauitatem arguit,bene
reile yiuendt regulam prxfcribit, de eperibus cum nofiris turn aliorum iudicare docet, e^ (quoda-mnta a la Iwgl juperat ) pxdagogi infiar ad Chrifium deducit, yt in eo iu�itiam amp; yitam confie.-quatnur, igitur honori�centiusnos de Lege fintimus amp; loquimur , quam aduerfitrij, qtti �um eius operibus homines iufiificari clamant, illam nocentifiimarum fiuperjlitionum parenterUtnbsp;^lirifii hofiem amp; mortis minifir am fiaciunt^Sandlorum y erb �udia minime damnamus,neque illoinbsp;^�iprudentesamp; pratercaufam d�bita fanSlimoniafolicitosfuiffedicimus. Hocenim exofiicio fi;.-^trunt�yt modo diximus ) lt;isfproinde eos imitari debent, quotquot Deoplacere cupiunt^Iidem gt; tjinbsp;m li.
-ocr page 192-CAP�Vr� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD romanos
Re�iondet urrftsricnmnbsp;oalumi/iie.
impriniK hoc in ill^ olftrtient^ qu'odet� in lonis operihui a�idui amp; yite fanSimonia rint^nullum tatnenin fuds o^ertbuf falutds merittim con�itutrunt�td.illiw�tmamp;�dttit�^^^'nbsp;nifn Dei gratia collocarunt, lllorum tnim 'votes funt: hi�itite no�ra �intin�ar fordidorvf*nbsp;tonum : Tiomine^ ne ingrediarts in iudiciutn cum ferttds tuts : Si iniquitates obferuauer�snbsp;quis �ub�t�et f Et in�nita alia huius generts, qutepa�im in �ripturts occurrunt. 2don ttgo �nbsp;fanifos cotumelic��umits�daduer�arijnofiri,qui�e Hits�anSiores amp; iu�ioresfingunt,nbsp;iu�itiatn taminJ'olenteriaSant. Sed omi�ts i�ts, TaulumadobitSionem fro^o�tamte�o�^nbsp;temaudiamtts.
Crfdrtkfj non viuuntin ^e('nbsp;CtltO,
^i initii) non �ne indignantts �ecie ait,^b�t. ^afi dicer et. Indigna �unt Itec qua fiianos homines dicantur,aut quibtts se�ondeatur. Et�ani,qui fic hodte colliguntytir benenbsp;malitiof� detorquent�j �atts itflantur�e ne prima quiderudtmenta Chri�ianareligiontsnbsp;re,ne^ dignes e�e^quibw quis re�cn�oni dtligentiorioccurrat.^ttamenpropter rudioreSi^f^^'^^,nbsp;rantia errant,argumenta pro�trt, quibtts docer, ex Euangelij doSrina nihil huitts celligi^^^nbsp;(ludi debere.EEp^ enim �emper diligens habtnda eorum ratio,qui nondum plan� in�ituti facilf^*^nbsp;untur amp;�educuntur ho�ium �dei calumnijs e^�phi�ica,ni� de ip�a re ftatim edoceantur.nbsp;nbsp;nbsp;h
Erimo autem ab effeHu fidei argumentum ducens,�c aitiP^t mortui fumuspeceato,q^^^ adhuc 'viuemus in eo Jntelltgit peccati nomineinnatam nobtsnatura corruptionem,quaifgt;K^nbsp;nondumrenati funt,efficaciteroperatur,e2romnisgenerts�celera^ceu�uUuspe�imosamp;jiinbsp;tnos,profert. Huicrr,ortui dicuntur,qui ei non amplitts �uccumbunt, amp; ad eiw tentatio-'.tsnbsp;con��unt, ne quid improbo Dei �* ytrbi ip�us contemptu prater officium faciant. ^rguf^^'nbsp;yer� fie for mabis,y t �t euidentiwtj^l�cunq^peccato mortui funt,eamp; natur am illam yiitc�f^�f,nbsp;mortifieauerunt,ij non amplw inpeccato yiuunt�d ff�, non cedunt neque obtemp�rant eiV^nbsp;hrts : At qui credunt yer� in Chri�um, ij peccato Junt.mortui. Ergo ijdem in peccato nettnbsp;amplitts. Exeoautem huiusargumentiyts dependet^quod fideSyperquamiu�ificamurinH^�^^nbsp;ePi^�ne regeneratione^qua amp; no�ri abnegationem amp; carnts mortificationemparit.T^amnbsp;fidei elf, yerbum Dei^quod idem regener attentsfernen elf,eamp; facit yt yiuafide Chr�onbsp;dem corrupta natura efficijs quafi defungamur, ne amplius in nobts locum habeant. Itaqjfij^^nbsp;guuntur emnes, quiciim Chrs�ianidici amp; haberi yelint,nihilomintts innata corruption!nbsp;amp; ideo fe exctfatosputant^quodhumanumfitpeccare.Eatemur quidem. hoc etiam noshes' jnbsp;mines nihilyulgarifts,yf!tatius amp; antiquit� effe dicimuapeccato.At idem hoc Chri�ianufH% dnbsp;gamui, eo quod Chrifiiani peccato mori debent^ Cr nifi huit mortui fint, Chrifiiano neminfnbsp;f�nt. Interim nemoputet,nos mortificationem peccatiperfeSam.,adeo^abolitionemilliut�^^^i)inbsp;falem requirere.Scimuf enim hanc in ifia yita dunt ax at inchoari,perfiti autem^quandofiinbsp;fterhuiits torportsergafiulo folutuslibertateincielo fruitur. Sunt ergo homines Chrifiiani fi,nbsp;ita mortui^yt hoc interimfubinde reuiuifiat in carne ipforum,amp;proindeHits a�idualu^^nbsp;ne Hlud regnare patiantur�ed Chrifio yiuant,cui nomen dederunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Baptifmus nuit cre�ewesnbsp;ejle peccdtonbsp;tnortuoS�
Caterum yt firmitts fit argumentum,nos peccato mortuos efii probat per communionf^y^ nobis cum Chrifio intercedit^Et quia hac inuiftbilis elf,neq^ externisfenfibtts percipitur,eHfinbsp;iolumfiue Sacramentum adducit, Eaptifmumfcilicet.per quern in externam corporis Chri�ir .ftnbsp;ttm adoptamur,amp;per hnne nos de ofiicio no�ro admoneridocet.An ignoratis(inquit)nosq^^ Lfnbsp;iaptii^atifumus inChrifium Iefum,in morteeius effebaptH^atosfDicunturautem Chrifiiantnbsp;te Chrifii baptH^ari, quia per baptifmum HU nomen dant,ea conditiene,yt omnium bonoru cof�fnbsp;fiant,qua Hie nobis fua mortemeruif.inter quapracipuum efi,quodnon modo expiauitpeccat^�^r^,nbsp;rumetiam idem exarmauit amp; aboleuiti yt in ijs amplius nonpo�it regnare, qui ipfi per fidef^nbsp;runtur. Elf ergo argumentum eiufinodi:P^icunq^in Chrifli mortem baptis^anturfin ijsnbsp;effieax effe debet,y t edomita amp; extinl�a malitia eamp; prauitate natura no fir a, in eodem adnbsp;uitatem refurgant.At quotquot in Eaptifmo Chrifio nome dederunt,ij in eiits morte bapti^^^V fy.nbsp;Ergoijdem peccato mort debentadyitam nouamrefurgere, Eacitadargumentihuitti^�'�^^^,nbsp;mationem,q�od Apofioltts infert: Confepulti ergo fumus eiper Eaptifimum in mortem^ytnbsp;citattts elf Chrifius ex mortuis pergloriam patris (id elf,gloriofampatr� potentiamfita
-ocr page 193-HOMILIA XXIX.
I nbsp;nbsp;ntmtatey�ta amlulentM, Se^ultura meminit, qua Chrifl't mortem fecuta e^amp; qua yu�go mor-
tuisirKpendi jolec, yt o�endat feccatum Chrijii merho quafiobrui amp; te^i^ne quidpo�it tn nobis tittle coram �Dtoinrationemyeniat, At �cut Chri�usin mortenonman�t, fed corpus fitum, quodnbsp;frtiK infirmum amp; mortale erat, adgloriofam amp; immortalem yitam excitauit : ita ilUus refurro'*nbsp;^lenem tn nobis quoque eftcacem e�e y ult, yt nosin yitam reflituatnouam �quot; Chrifiiana profe�nbsp;Jiowdi^nam. Conuenit cum his quod idem Aj^ofiolus ad Colo�, Ca^. i-.fic fcribitz Com�eti efics innbsp;''hrtflo, qui ei^ caput omnis imperij amp;pote�atis*per quem amp; circumcfi ejiis circumcijione^qua fienbsp;l�te tnantbus, dum corpus peccatorum carnis exuijlis per circumcifionem Chrifli : confepulti cum eonbsp;fit 'Saptifmum, per quem etiam cum eo refurrexi�is perfidem Tfei efficaciter agentis,qui fuficita-exmortuis, amp;yos mortuosin peccatts amp; praputio carnisyeflra, cum eo yiuificauit, con^nbsp;^tiatis'vobis omnibus peccatis,amp;Ctf^bimemini�e oportet,in Chrifli morte amp;� refurre^ione non ex �nbsp;modoproponi quodimttemur, neque redemptionis pretium foliim exhiberi:fed in ijfdem efinbsp;�^^tcem ytrtutem contineri, qua credentes quoad carnem mortificet, quoad �iritum yerb amp; inter~nbsp;bomitiem in Tuttam reftituat: quam in prafinti nouam dicit, yt inflgnem totius hominis muta^nbsp;^^^�'^^^pxprimat,qua alibi regenerationis 'vocabulo denoratur, ^e yerb hoc tantum negotium no-'viribusconficipo�e putemus,adgloriofampatris potentiamnosreuocat,quaytin Chriflire-^^^^^^lone eluxit,tta tu noflra hac ad yttam Chrifltanam rejufittattone fifeemdenter exertt�utnnbsp;^�^�gt;ie totifff mundi admiratione homines innouat amp; plane alios facit. Et ne quid momentaneuntnbsp;toncifiamttSy nos in nouitate yita ambulare iubet, ea locutione perpetuum melioris 'vita flu-nolts commendans, in quo quotidie nouosprogre�its faciamtn. 2dam qui in finem yfiq^ perfidnbsp;�^^faluus erittqui aut em poflquam manum aratro admouit,a tergo refiexerit^is non idoneus ei^
htc obfiruatu digni�imum., qubd quot;vtfitpra iufiificationis myflerium per Circumci.- Sacrama. dluflrauit, ita nunc ad huius caufa expofltionem ^apttfmi Sacramento ytitur. Et quafl denbsp;fiJ^�'J^^^'�^�^t1sipJoscomp�llat,amp;ait'Anignoratis�,nosquotquotbapti:^atifi{musinChrfip^^^(^ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ti�' mortem eins e�e baptis^atosf Erant enim Ulis temporibus Sacramenta omnibttsno^ inflitutionem quam fimplici�ime amp; in fermone'vernaculo admi~nbsp;itnplicabantur concertationibus curiofls, qua yerum illorum yfum obfcura.�nbsp;temporibus,quando linguaperegrina yfits in Ecclefiam introduites ef^, amp; minbsp;tofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fotius exiflimatione qu�mpopuli inflitutione folicitifuerunt,fublato yero Sacramen.-
^�^�ufuper�itionibus fores aperta funt,quaytfiias amp; contentiones pepererunt infinitasftc falutis cognitionem obfiurarunr.quo faium ei^,ytadSacramentorumquidemnbsp;*^^ienem plerique obflupefierent, neftirent autem quid ea fibi y elint, quifque illorum in religionenbsp;ritnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negotio yfus e�e debeat,Fouent iflam yulgi ignorantiam adhuc hodie,qui c�m ye�
^^^^^itione glorientur, amp; Ecclefta reformatores haberi y elint, Sacramentis tarnen nimi�m authoresfunt infirmis at que rudibtts y tin externisfymbolis firuiliter quarant,qua ani-^nbsp;debebant.Interim yidemus Sacramenta non inaninbsp;enimEuangelij appendices amp; yiflbilia(ytfie dicam)yerba,quibuspro-^fi^^tfuas Deus obflgnat,amp; reliquis etiam finfibus o�ert,quod per yerbum auribus noflris in�nbsp;ta ^1'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no�rinosadmonent,amp; adillud praflandumnos filenniter obflringunt. Qua
2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; fymbola c�^geflus cum myflerijs,qua illic latent,pulchr� conueniunt.Aqua enim
^blutionem peccatorum,qua in ChrifliJ anguine habetur,nobis reprafinrat,Dum y erb in tx eadem rurfus extrahimurz no obfcur� adumbratur quodh�c quot;Paultis dicit.nbsp;Idemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bapti;^ari,adeo^ cum illofipeliriyt in eodem ad nouitatem yita refifeitemur,
^ttuide nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifidquia hac alterias funt traiationis,fu�iciat ea paucisanno^
blilip t modb honorific� de Sacramentis fintire, dum^ illis ex more ytimur, cogitemttt .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�atn praclara fint Dei beneficia, qua olim nobis in Chriflo exhibita Ulis obfignantur.
hfideatn^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profi�ioni iqttum illic facimus, dignbre-
�^^n^ttd'Paulumredeamus, quinon contents ijs, qua dixer at de Chrifli morte amp; refirre- itifuitijdjr^i, ?� S
-ocr page 194-C A P. VT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P T S T. A D R O M A H O �
iiione,J}iscifl�p�enijiiexponi[alio fttnili^ijuodhu�cnegotio frob� conuenit, amp; y fusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quatiao fe quidem yiti, nos autem palmitibui confer qui nififru�lusf�ramuf nofi^'*
cations dignos, ex ipfo re�candi �mits amp; tn ignem abijciendi, qui reprobts p�nitere nefcij^f^^^ e^.Sic autem aif.Si infititijfa^ifutnttsftmilitudini mortiseiws^nimirum amp; refurre^lionif i^r.,nbsp;erimus,lnfjtitiosyocat,quia Chrifloperfidem coa�efcimuiiyt furtuUtrunco aut�ipiti^cui ifgt;r^nbsp;tur,Senfus autem yerborum e�^,Vf furculws exfftpite,cui infttu ei^^fuccum eSr yitamnbsp;firuh�ibusferendis idoneum redduntfitanosper fdem Chriflo inferti^etus yerbo amp;nbsp;murtyt iam non nos yiuamusfed ille in nobts yiuat atq^ agat efftcaciter. Ctim ergofidesnbsp;tnerito potifiimum nitatur, tn quam amp; bapti:^ati fitmta^yidendum erit, yt quemadmodutgt;gt;^. 1nbsp;nobis efficax e^^ ad mortificandam carnem amp; innatam prauitatemfic eiufdem quoq^ tefitrr(^�jJnbsp;ficax fit ad yiuificand�nostyt inyitanouitateincedamtu. Quodyt magis perjuadeat,addit-*^,unbsp;ficientes, qubd yetus ille nofler homo cum Ulo crucifixtn eS^^yt eneruetur corpuspetcati,nefirunbsp;nosferuiamus peccato. Per yeterem hominem yitiatam naturam intelligit^adeo^ totosnos,^^!^^nbsp;ex noflrisparentibus nafcimur,Ilium yero cum Chriflo crucifixum dicit,quiaetim crucisfi(^'^^^nbsp;te Chriflus aboleuit, Et idea ad Galatas poflea fcribebat: ^hfit � megloriari^nifi in cruce�D'^^nbsp;noflri lefu ChriflUper quem mundus mihi crucifixusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ego mundo. Docent autem ifl^i^'^^M
uem aliquam �r momentanedyfidplenam totius hominis mutationem requiriteo qubdquanti �fiimjis,corrupti amp; deprauati fiumus, �Mutationis y erb huisti modus ell^ ,yt eneruetur corptgt;^linbsp;cati,id eflipeccatrix natura^ yelpeccatum yniuerfitm^quod ex primo parente in nos e�^prop��^^.^^fnbsp;cui ytcorpori fita quoq,membra tribuit �poflalu^iad ColoffiCap.^.lic monens: �h/lortficatt^o.j,nbsp;membra ye�ra terrejiria^fcortationemjimpuritatem^mollitiemjcupiditatem malam amp;nbsp;qutee^ idololatria';obquxyenitira Deiin filios contumaceszln quibus amp; yosyerfitbamiftH^^gt;nbsp;dam^ciim yiueretis in eis.Atntinc deponite amp; yos ea omniadram^excandefcentiam^malitiAtt^ynbsp;ledisentiam,yerborum turpitudinem,amp;c. Nam etfi ifla omnia Chriflus fitte crucis m�ritanbsp;ttit,necredentibusprtsualere pofiint^manent tarnenpeccatireliquite^cum quibus perpetubnbsp;C�andum e�fi.Conficitur autem luCla htec gladio flgt;iritus,quodeJ� yerbum Dei^precibusnbsp;noflra dijciplina,per quam illi libidinis amp;petulantite fomenta fiubtrahimus.Torrbfinis iflitlt;^nbsp;hic nobis propofitus eflo^ntpoflhacpeccato feruiamttsdPeccant quidem etiam fanBi,quodhiiit^^^�^nbsp;effi alibi diximus. Peccato autem firuiunt reprobx mentis homines^quiabie^o firteno yctbil^ flnbsp;totospefiimisaffedibus mancipauerunt.Idyerb �pijs amp; yer� Chriflianis alienifiimum ciC'j/jiigt;nbsp;yitam alibiferipturaperpetuum militiam fiue etiamperpetuum peenitentixfludium dicerenbsp;uit. Videmus autem h�c quidiudicari debeat de incurabilibus crp�nitere nefcijs^qui c�mnbsp;yiuant amp;peccato J�ruiant,nondum cum Chriflo mortui amp; fepulti funt^multo minus cumnbsp;yitam nouam refurrexerunt: amp;proinde Chrtfliano nomine indigni fitnt. Nos itaq^ memotttnbsp;Chrifli lefu mortem bapti^atos effi,peccato moriamur,in illo autem refurgamus amp; yiuamu^�^nbsp;lim cteleflis quot^ immortalis yitte htereditatem cum eodem pofiimus accedere.Illi debetut si�'nbsp;llio,honor,gloria amp;poteflas in teternum,.Amen.
H O M I L I A XXX,
Etenim qui mortuus eftjiuftif�catus eft � pcccato.Quod fi uer� mot tui fumus cum Chriflo, credimus fore ut etiam uiuamus cum eo :nbsp;qui foiamus, qu�d Chriflus excitatus ex mortuis, non amplius mort*nbsp;tur,mors illinon amplius dominatur. Nam qu�d mortuus eftspecca-�nbsp;to mortuus efl femel; qu�d autem uiuit,uiuitDeo,Ita etiam uos colh*nbsp;gite,uos ipfosmortuos quidem elTepeccatOjUiuere aut�Deo inChri*nbsp;flo lefu domino noflro.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
.rfy Simplex quidem amp; euidens e/� humante falutis negotium ,funt tarnen in illo diligenternbsp;duo fiopuli,quos homines ipfi flit obijciunt. Alter e�l^inf�lens proprite iuflitite fiducia,^^rif^nbsp;nos Dei iuflitiapriuat,quam infiliof�o ille nobis offert; ita illi quoq, quod/uum ell^ eripihj�^^'^ii
-ocr page 195-HOMILIAXXX.
' Seitsfa�uanx amp; wfli�cans tn firiptur^ di�tttr. �ter, effran� peccandi licentia amp; impunttat e�, ^uam cara pro�i in^enij prauitate�tb�deiprxtextu ftr� qunerere confueitit. He atttem nosnbsp;^ili^tttter Patt�in admonet,im� argumentas amp; rationibtagraui�imts yrget -, ne nosfeduci amp; decipinbsp;pattamilr.2damprim^ qutn^ie capitibtts de iu�ifieatwne hominis ira diljeruir,yt omnem nobis ab-fiulerit deno�rismeritis autno�ra iu�itiagloriandi occa�onem^ In hocaurem cap.yitam amp; moresnbsp;^n�ituere incipit, docens, Chri�ianos homines � peccandilicentia alieni�imos ej�e debere. Et hocnbsp;^uidcm nuper aliquot argumentis demonfirauit ex fidei ingenio amp; fundamento redemptionis no�ranbsp;�fumptis. Quibus nunc alia�thijcit^yt carnem cun�atricem amp; terginer�antem magis excitet atq^nbsp;�fnpdlat.
Et quia nospeccato mortuos e�e dixerat nuper j nunc ex mortis natura�ue effe�u argumen- Chriliiani 3 ducens ait:Qui mortuus eE^du�ificatus eil^ 4peccato, J^titur autem iu�i�candi yerbo infen-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immu^
''^�tenfi,proeoquodes^ab�luere. Ef enim, quiinforoiudicis�ententiaiu�uspronuntiatur,�- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
etiani � crimine�bi intentato ab�iluitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ailoris manu qua�i 'Vindicatur, ne quid huic
illumporro liceat i Ita Chrifliani homines �peccato abfoluti Del iufiificati dicuntar, quiapro-f^tr�itfff Dtndicantur in libertatem, Dt nequepeccato tieque diabolo eiua authori qilicquam porro uirpf �{ Delpote�atis- Eaq^ apo�oli argumentum eJ� eiu�nodt : l^t mors naturalis nos abnbsp;Ditte a�ionibtts eximit amp; lib�r�t ^folaq^negotip noflris nttnquam alioqui finiendisnbsp;P^trn iit,pg�ji * peccato moriuntur, �mul etiam yindicantur ex eiuaferuitute,nc quid cumnbsp;� ^quot;^P^tonibuspo�hac comercij habeant: Jit Chri�ianipeccato funt mortui,amp;proinde ab eo iu�i-c� liberati �nt. Ergo aaionibitspeccati Dniuer�s �mul renunciare amp; Ulis omnino defungi
. Hocemurnos hoc argumento, Euangelium non theatricam amp; momentaniamp�niten-P^^'-iptre (qualis olim ludteorum erat, quam Ho�eas rori matutino amp; nubeculte in magna ftdr -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exorienti confert, amp; qualM hodie apud �Monachos amp; horum �i�atores cernitur)
f�'t^^ttsper omnem Ditam duret. Tlam Dt leui�imiis alicuiw membri mottos, catt'^fi^�^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiuere o�endit, qui mortuusputabatur :�c leui�ima aliqua a^iopeclt;-
gt;�fi in dialis aut fa^is Del etiam cogttationibits exerens, argumento e.�^, nospeccato nondunt �ttos e�e,fed UUtt^ yim adhuc in nobis Diuentem amp; agentem retinere.Quare�nos Chri�ianos amp;nbsp;e�e gloriamur, interim Dero circa peccati a^iones occupati fuerimus, propriafa^tinbsp;J^^ߑ*rguent,eisiuncnobis dicipoterit: SiDere Chri�ianus, lt;amp;quod Chri�ianum decet,peccatonbsp;tuus es, cur hoc in te Diuere amp; agere�nis I cur inuidia ringsrts s� cur odio contabe�cis i cur iranbsp;concupifciilcur libidine ardesi�cur intemperantta dif�uis i* cur rapis ali�na � curnbsp;��^��''�tnam,honorem, corptosproximi Icedisi*curfortunis eins in�diaris s� Hac equidemnbsp;fiinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnortui ,�d in eo Diuentis opera �tnt, amp;c, E^ ergo inanis planeamp;perntcio� Citri-
norninif profe�io, nifi huic dt^afaCla^ no�raprobe re�ondeant. ,^t quia nunquam non�e� amp; aBionespeccati,perpetuonosin�atione e�eamp;nunquamnongladium�iri-tat tonuenit, Dt reuiui�ens �ubtnde amp; in�ar Hydrce Lernete capitum repullulans pec-Itt itidem iElibus repre�itm morti�cttur. Et hucpertinet, quoddepedibus�tbinde ab-i gt;gt;ipo�oli^^ perpetuum p�nttentite amp; �n^imonite�u-tiitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bortantur. quot;Non autem animum de�ondere debemus, � nos ad metamperfeClio-
/gt;�?�*�'S�ideamus, quandiu in hac carne Diuimus. Eult enim Heus nos perp�tua ^fjfemusinmortificandxcarnis�udio, maioresquotidieprogre�usfaciendoolimnbsp;,Dtfiuperatis amp; extinHis omnino peccati �imulis, inHeo Diuamus, amp; per-^enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ttltemus. Et�prophana�icris admi�ere licet, imprimis hic locum habet, quod
^urte 7**� nbsp;^^^eule Diilo poetie fabulantur, Fingunt cAntaum terr te �lium dr immanis�a^ Aataifabuhtt
'^ires nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eertamintbus ex terra matris contain nouas �mper
�L�, � .^7 inui�lior reddi folitus�uerit. Quodciim Hercules animaduerti/Jet, in fublime *^ifn (Dtita d'^�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Es�eademplane omnium no�rumconditio. Sumiis
M terra�lij,ciimex illaprimumparentem Heus�nxerit, amp; matris inge~ ^�f^ltnus , dum reliElis diuinis circa terrena amp; carnalia maxime occiipamur,nbsp;quamuis hri�i �iritus in nobis aduer�s carnem , pitgnam atque certamen in�ituat j
m
-ocr page 196-CAP. vr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. ad ROMANOS
fub'inde tarnen huic nome 'vires accedunt^ ^u�mprimum terram cwittn^mWt id eii[,, ttrrtnii tationibtti atq,/ludijs aliquem locum damuit Ita snim fit quot;Vt�ibito aduerftn Jfiritum ferocit*^nbsp;furgante^ui iam nonnihil domitimanusdareVidehantur, tiicergo tiercules imitandu^�nbsp;carats feriCitsJfiritu duce in altum euehamtts^ amp; quot;Vel inuiti cceleflia meditemur^ Ita enim caronbsp;famitibui Jfoliata fuffocaripoterit^'Vt^iritum 'vi^lorem agnofcat, amp; huius fefefitbijciatitn^i�^'^�nbsp;'Vtquamuts nonomninoaboleatur, ta/men emortuayideri^o�it,�cum ef�caci^q^ute increden(gt;^nbsp;yirtute conferatur^
bominum dura el^ mortis amp; morti�cationis mentio, rur�ts ad Chri�i rtf texemsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rettocat,jimul^pramium ampli�imam ob oculosponit^ quod ijsparatum eiif,,qtiipi^[r
� mori�udent amp; carnem nonfucato pietattsfiudio mortificant.Sic enim aif.Quiidfi Vero motC^'h mus cum Chri�o,credimtts fore Vt etiam yiuamus cum eo. Quibtts yerbis duo comprebendit-nos cum Cbriflo mori dicit,yt certamenboc nobis leuius �quot; iucunditis reddat. Q^uetfi diceret'-i^^nbsp;foli nos�imus^a quibtts exigitur,ytpeccato moriamur, Igt;Iam �Dei�liusjefus Cbriflus, ynbsp;peccato conceptus amp; bomofaults e^f^^ ita omnisfcelerispurtts amp; immaculatus yixit, priornbsp;fir ispeccatis mortuttsacerbi�imos dolores tir incredibilem mortis borrorem�flinuit. Iniqui tr�nbsp;nir/its in ilium ingrati erimtts� no�rispeccatis mori nolimtts amp; omnem carnis dolorem�brefr�^nbsp;mus, qui yt quouis �tpplicio digni fumus, ita nece�itatis lege ad boc yrgemur ,ftquidemnbsp;�lui�eri^ l urpe yidetur inpugna dues deferere, amp;pro patria nolle yitam amp;fanguinent�'�j^nbsp;dere:atquanto turpius amp;indignius eS^^nolle Cbri�ificiumfieri, amp; yitam bancmortalen^^f^nbsp;nerc,yt aterna amp; immortali fruamur f Sedaddit bdalterum ^pofiolustCredimus forenbsp;yiuamus cum eo. Ideil�,ficuti Chrifius adyitam furrexit, fie mortificationem carnts no�r^ jnbsp;yitafiquetur,quam bte infiirittts nouitateincboabimtts, oltm yer� inc�lisperficiemttsnbsp;illius menfarn accumbere dabiturgvt regni amp;gaudij c�lefiis cum illofimus bteredes. FadtiHt^^ �nbsp;ius didi confirmationem promi�iones ,quibusijs yitam pollicetur, qui inpeccatts mortidfi^� ii'nbsp;perijffe yidentur,tAmenamendicoyobis (inquit) qu�dyeniettemptts, amp;nuncep^.quan^nbsp;tui audient yocem filij Vei, amp; qui audi�rint,yiuent.Ioan.^Jtem:Fbi ego fumdbi erit etd^�^ 'quot;�ijtnbsp;fier meus, Etrurfinsx Volo pater, ytybiego fum,ibi etiam fint quos dedifii mibi,nbsp;tiunt,qua Faulits alibificribif: Si commorimur Chrifio,cum eodem etiam yiuemus. i. �itri�'^'nbsp;ad Coloff.^.�M.ortuiefiis,amp;yita yefira abfcondita e/�cum Cbriflo in Deo: f^E^rtdo Cbri�inbsp;ilia nofira patefadusfuerit,tunc amp; y os cum eo declarabiminigloriofi. Et ad Ehilippenfirnbsp;ins yitx nouitatem qu�mfutur� amp; c�lefiis Jfemfimulcomprebendensait : Floftra ciuitasnbsp;ef� (idnbsp;nbsp;nbsp;, c�lorum municipesfiimus) ynde amp; Seruatorem expellamus T)ominum lefi^
fiumZqui transformabit corpus noflrum bumile ,yt conforme fiat corporifiuogloriofb,amp;''* (inquam) emnia in pra�endfimul compleBens dicit: Si cum Cbrifio mortuifuerimits,credirgt;�y^nbsp;yt etiam yiuamus cum eo'.bocnimirum apudnoseffeSlum Voient, yt�ternigaudij confi/de^nbsp;moment aneum dolorem,qui ex mortificatione carnis enafiitur, confiant er feramus atq^ fi^P,^inbsp;^0finfiu inpofieriori ad Corintb. cap.4..fieficribit : Externus bomo nofter corrumpitur tnbsp;tarnen renouatur quotidie Z 'Momentaneaenimleuitas affli^ionis nofir�fupra moaum eei^^ .ynbsp;�ternum pondus gloria conficit nobiszdum nonJpeUamus ea qua cernuntur ,fed ea qua no�nbsp;tur,c�^c, Qubdficumbis conferamus crudatum�ternum,quifluxas amp; momentaneasnbsp;yoluptates oUm excipiet,moxpatebit qu�mfluid amp; mifieri fint,qui res nibili amp; infiabilesnbsp;doredimunt,amp;infelicem carnem delicatius tra�ant, ytbuiusfeculi delitijsfiaginata inf^^nbsp;lilis illius ignis amp; nunquam morituri yermis pabulum fiat : quos impijs amp; p�nitere nefdfirnbsp;efi�Cbrifiusteftatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
itt�� hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fernere autem credendi yocabulo bic ytitur quot;Paulus. Credimus (inquit) fore Vfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii
non corporis uamus cumeo. Ofienditenimiftanonobiter amp;quafi nibiladnospertinentia acdpidebere,j �i ferfufidfide fideidoSlrinam contineri, qu� certis Deiprordt�ionibus nitatur ( quas modo yidimus) � �nbsp;pereipitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debeat negligi. Deinde docet bac tam lata myfieria non corporis fenfu amp; carnis intellf
fidefolaperdpi (quid enim carni abfiurdius amp; inconuenientius yidetur) qu�m yitam in -�t�, licerifim� ex morte yitamJferare) amp; ideo non deberenos in huiusfieculifpedem intentosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
-ocr page 197-HOMILIA XXX. fij infilici�ime agunt,fed animi oculos fer fidem in T)ei ^romi�iones at tollernun^uafallent.nbsp;^eni^^tejlaturhic ^^oflolttsj?ancmeritt Chrijh yirtutem^zir quam ti nobtsmeruit yitantfadnbsp;lis tredentes refiringi debere^neq^ in ea ali^uampartem e�e ijs^qui a�de alieni Chriflum tir do�ri'nbsp;gt;�am ei/0 rei�iunt, Quia enim i�i non moriuntur peccato cum Chriflo fefu -, etiam non refurguntinnbsp;tllo adyitte nouitatem.,amp;^oinde in refurre^ione iuflorum nonpo��nt confiflere*
^ia tarnen in htf carni nofira yix ylla diligentia fuf�cere^otefi[_, exem�um hoc Chrifli iam ChrifiiexM^ fleniuf ex�icat atconfirm�t, Scimits (inquit) quod Chrifiu^ excitattts ex mortuti non am�iianbsp;gt;'Wtiur, mors illi non amplitu dominatur. Id am quad mortutts e^^, peccato mortutts fiemelnbsp;(^ifnirum yt illud aholeret at^ue eneruaret) quod autem yiuit, yiuit �Deo�sdei^t yitam diuinatnnbsp;cielefiem amp; nulli omnino corruptioni obnoxiam, Ita etiam yos colligite, yot^uo^ue ipfisnbsp;Virtuos quidem e�e peccato^ yiuere autem quot;Deo in Chriflo lefiu Domino noflro. In quibw ex Chriflinbsp;'xtmplo, yel meritopotiu^duo colligit �pofloltu quodnimirum mortification^fiemelf�llte e�e,�nbsp;^'^^peromnemyitamcontinuare debeamMt amp; qubdcum Chriflo quot;^itam diuinam amp;immorta-'�^istattrnumfimtts yiCluri, Sed praflat �^trumq�eorjim yidere,'\gt;tfienfiits loci huiitsnobts ficnbsp;^Jf^^�ntior.Jgt;)imumfic colligit*,!^t Chriflits fiemelmodo mortuiM�a mortis meritopeccatumfiuflu-,,nbsp;, ne in fiuos ampHss^ dominium obtmeat : Ita nos quoq^ peccato fimel mori debemitSTi idnbsp;mortificare in carne noflra,ne ynquamprioresyires recipiat, aut nobts ynquampofl,-^�^!^l^�ualerepe�it,^lteriM colle�ionts hicfinfiits elf^: Vt Chriflits � morte excit�twfiurrexitadnbsp;diuinam,ccele�em amp;incorruptibilem:Ita yosquoq^f inilloadyittsnouitatemrefitir�nbsp;cutn eodem yitam yitsetls diuinam amp; omnls corrnptionts expertem. Et hac quidem totiu^nbsp;^^'finitna e�. Sunt autem infiingullsfiere membrtsfluepartibtts nofinulla, qua dtHgentiorem con,^
merentur,
Q firi�ui (inquit) excitatus ex mortuus non ampliuf morit�rimors illi non amplius dominatur. Chriflo mori ^j�flretnum non ita accipi debet, quafi illa ei aliquando dorninatafit, eSr nolentem extinxerit.
�^�^enimpro nobts mortutts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notum elf, quodin �uangelio dich� Igt;lemo tollit animam
��t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^tflatem habeoponendi earn, amp; potefiatem habeo rurfius accipiendi earn. Dom�~
lui �� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diciturfui�i, quia ipfifiic placuit ,amp; fie yoluntarium ill�ts imperia ad breue tempus
^lla '' autem nihil huittsporro euenturum ait, quia ilium fiemel morifiatlsfiuit, ciim yna ^�onepeccatutn mundi omne expiarit, mortem deuicerit, amp; omnia eaperfiecerit qutecunque adnbsp;^fifigenertsredemptionemperttnebant. Idea iam moriturusdicebat'.Confiummotuin Facitnbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^yflerij explicationem,quod ad Hebr. cap,lt;). Jicficribitur t Sicat illud manet homines yt
*^oriantur,pofleayero iudicium�perelfilta tir Chriflitiflmel oblattts eflyt multorumpec~ tillnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;} altera yice abjq, peccato con�icietur ijs,qui ip�m expeUant adfialutem. Et paul�
* L tap. lo. [acerdos aflat quotidie-, operans, amp; eafidemfapius o�erens hofliaSi qux nun,^ add^ aufierre peccata, Hic yeri) yna pro peccatts oblata yi^tma , in perpetuum fiedetnbsp;' ldquodfiuperelf expeBans,donee inimici ipjiusficabellumpedum ipfiiafiant^nbsp;tonfiecrauit in perpetuum eos} quifitnhlificantur. Ex quibus nos tria colligi�-dignifiima. Frimum, ynicam modo e�e ui^limampro peccatis, quam Chriflus irtnbsp;tiucii tnoriens obtuUt, amp; quia eadem repeti non potefl, turpiter eos omnes errare, qui illuntnbsp;s ^t^^tin\l'i�ao�erri docent, Excufitnt quidem illi�um commentum,quod in ^li�a non illuntnbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cruce, o�erri ,fied J'acrificij olim in crucefiaCli applicationemfierifientiant,
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tir calua nimis excufiatio.Fer euangelium enim Chriflus cum fuo merito amp; yirtti
fi nobijfiflif^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apprehenditur, Flequit ergo alia (acrificij olim fiaHi applicatia
Euangelijpradicationem e^rfidem conficitur, Coenamyero mjfiieam (exqua �Lr 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) Chriflus infiua mort� comemorationem in�ituit,non ytper earn nobli
�L V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lilafiacrificijlocofiitpropeccatis yiuentiu amp; mortuorum. �lteruefl, nullant
��If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^ampropeccatis ijs rtliquam efifie, qui � Chriflo deficiunt, amp; cruels meritu impie con-�
^^�tnt. am ytptml^ antediximteSinonpotefl illeamplius mori,amp;proinde nefiacrifiicari quidem, hominesfingunt, yana amp;inutiliafiunt, eh quod nullum aliud nomenfiubnbsp;ommibus datum elf, in quo nos fieruarioporteat, prater ilium ynum, qui nobis � patri
-ocr page 198-CAP. Vb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�N EPIST. AD ROMANOS
/at�fa�lio,tufiitia (�!quot;re^emptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e�^,Tertium,qu�d^iipifm:ifemel
delsat ynquam iterari.In hoe enlm (ytnu^erdocuit ^po/�olw) ti�^imur it: ms�tetn Chrifiij^^^r i merito redem^tifiimutthac autem femel modo aceidit^neq^ iterari atir repeti fore^^ter^o neenbsp;tmern ieerariopuieSf^.lsL^m ^uee ilUcfitdiuineepromi�icutsnbsp;nbsp;nbsp;leneficij in Chrijlo exhihiti '
florin perpetuum firma amp; rata e^ : amp; qui hanc iterari yolunt, perinde faci�nt, ac fi qnti nbsp;nbsp;nbsp;�
legitime obfignatas denuo aut fiepiuf obfignari debere contendat, quod pne manifefia ignominia fieri nonpojfet.lta illi tn Chrifium contumeliofifitnt euitu meritum in dubiiim .nbsp;fidemq^promifiionumeiusfuJfie^�amfaciunt.Qjiodfi dicas,ergoneqjC(enaiterariffidfimeh^^nbsp;modoyfurpariamp;recipidebet*, nosaliameiufrationem ejfedicimui, Htecenimnonfigillu^^^nbsp;tjl redemptions per Chrifium fa^aj^erumetiam morts amp;meritieiis grata piaq,nbsp;tio, quam in ecclefiaperpetuo retineri, amp; � finguls fiepiusfieri multat ob caufasprodefinbsp;recitauimtSt
Chrij�ianortim eft peccatonbsp;tnori,uiucrenbsp;fieo.
Tieinde quodpracipuum huiu^ tranations caput efi^paucis fedafiidua confiderationee'��^^^ yerbs, quidhomines Chrifiianosdectat^monet.Colligite (inquit) yosquidem mortuos ejfep^�,,,nbsp;yiuereautem �DeOit^s'c.Chrifiianoruergoe^i^peccato mori amp; yiuere Deo, Triori membropiiquot;^^^'^nbsp;tiaperp�tua, altero yitte fanUimonia requiritur^ yttoti Deo confieratifimts, Pertinentnbsp;huiis loci explicationem,quacunqj infiriptursde yita morum^ emendatione, deq^ innocend^knbsp;c^iiintur.Imprims yerb illud,quod in lege nonfimel inculcat T)eust Sanbii efiote, quia amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ausfum,amp;c.Qupdinfracap.iz.exponent quot;Paulusmonebit,yt nosDeofifiamtsyiuentembejfi Hinc yerb fequitur, Chrifiianorum nomine indignas efi� tam eos quipeccato, diabolonbsp;iiunt,qu�m illos quifianClimoniam amp; religionsfiudium cum earns mortificationeprofitentgt;gt;'''finbsp;dem,interim yerb Juorum ordinum inuentoribus yiuunt,horum nominibisgloriantur, amp; bdnbsp;t�t confierant: adeb ytabieBo Chrifiiano nomine �Dominicani, Francifiani, Iacobitie,amp;C'nbsp;Si enim �Deoyiuunt, eurabalijs potiisqu�m Deifilio denominantur f Fquot;el numnbsp;ynus e^�^feClarum 'amp;fcifmatum authorem efifi exifiimantf Sedde hisplura alibi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; .fy
Chrifltu uit� Mutecrfalutisnbsp;tuihfir.
Poftremb ynde hoc nobs obtingat,yt Deo y iuerepo�imus, Paults docet cum additth defu Domino noflro, JS�ecefie autem er at hoc adijci,ytfeiamus nobs in Chrifio non exemplfigt;quot;^,nbsp;yitlt;epropofitum efi� ,fid eundem yitee noux Csr faluts eeternte nobs efije authorem. Ex nobt^ Fnbsp;ipfisnihilpofiumts.SedChrifii yirtute amp;Jfiiritu animatiyitam nouam yiuimts, amp;nbsp;mis,qui nofir am yocationem atq^profe�ionem decent. Idemetiam yitaaterttienobs medii^finbsp;author eP^. Excitet noshorum confyderatio,yt officium fidulbfaciamts, interim yerb boutnbsp;amp; faluts nofira authorem ynicum agnofeamts lefum Chrifium: cui debetur benediClio,nbsp;ria amp;potefias in aternum, lt;^men.
HOMILIA XXXI.
Ne regnet ig�ur pcccatum in tnortah� ueftro corpore,ut obediatJS illi incupiditatibusfuis. Nequefiftite membra ueftra arma iniuflitiacnbsp;peccato: fedfiftjteuosDeOjUtexmortuisuiuos, membraueftranbsp;arma iuftiti� Deo.Peccatum enim uobis non dominabitur:non enin�nbsp;eftis fub lege,fed fub gratia.
� /n^ E^pofita cJ� hucufq^prima pars cap fixti, in qua prolixe docuit Paults ex do�lrinad(^nbsp;ficaticne fidei minime enafeipeccandi licentiam : fedpotits nos admoneri, yt qui pernbsp;Chrifium iufiificatifunt,peccatoin yniuerfum moriantur, amp; adyitte nouitatem rcfiirgargt;t�nbsp;doh�rince modb graui�imamadhortationemfiubijeit^quapiosmonet, yt quodfuiofijicij eff^ f,finbsp;gunt,reipfa fedulb prafient. Et hoc quidem ordine ex communi morefiriptane facrceytiturnbsp;lus, Quia enim regnum Dei amp; tota nofirtsfaluts ratio,non in nuda �quot; inani cognitioncconfifinbsp;λ yirtute f^iritts, quern efficaciter in nobs ea agere oportet, qua faluti no fir ce jeruiunt : fi^�'^^nbsp;runq^pracepts hortationes fubijci, in quibts amp; mince amp;promi�ionespropor.untur, quibtSnbsp;firaexcitetw^ytdiuina'^oluntatifififubmittat, �bfiruau�hunc erdineminlegefuad^^^�^^,
-ocr page 199-H � M I L I A XXXI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71
CuiMexemplum %lo[es quoefjfecutia e^^,quandopr�cipita legtf capita iani ^nturn^ toti concioni Ifraeliticafummatim repetijt atq^ commendauit. /nprophetarum yero con-ftonihiif exempla huitugenertf infinita occurrnnt, Imo Chrtflum lejiim idem fectl]e,ahunde tefiaturnbsp;^�tberrimtts die Sermo^^uem in monte hahuit,amp; cttitu fummam 'Matth.cap-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; 7- complexttt
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc carnif noflre ingenium qua terrenisfludijs intenta amp; huitts Jecttli hlanditijs ir-
ggr� adccele�ia a�irat. Dehet ergo hie mos perpetuus ejje in eccle�a, neq^ eoritm fententia � ^itttdehet,^ui fuffitere arhitrantur^fijimpliciterinfiicuaturpopulitij amp;� ^uidfuifitof�eij om^nbsp;ititelligant. 7^�l� ergo quot;Paulus hortatione i� a ytitur, qux duahus ommno partihus con�at,nbsp;, ''^gt;na deterret ah ijs, tj^ux cum Chri�iani nomints profe�ione minime conueniunt, ,^lteraadeanbsp;t�quot; excit�t.^qu� Chri�ianos homin�s decent.
'AdpriorempartemJpeilatquoddicit}�b�.eregnetigitarpeccatumin mortaliquot;quot;ve/lrocorpore.,yt ^thortafur i ^lt;hatn illi incupiditatihus �ts: neq^�i�ite mernhra tgt;e�ra arma iniu�itia peccato. Intelligit au-^�quot;�peccati nomine inh�rentem nohts exprimisparentibus naturaprauitatem, quam '^ulgb OrigtJ-^^dicunti Difert� yeropeccatum yocat contra eos,qui hoc negant, quia non�t yoluntarium^nbsp;libera ele^ione�at.Qi*^dpo�remum etft yere dtcant,peccatum tarnen reuera e� innata ilianbsp;uauerfatur,^�mul nos adtter�ts hanc mouet Gr excit�t,
� autem yerbis i�tf non in�l�gant Profopopceia. Peccatum enim tyranni in�ar eff��ngit, qui *** imperium amp; regnum obtinere cupiat. Id y erb non minus yer� qu�m eleganter facit. Kt enunnbsp;^y^innui rernpub. inuadit y el dolo y el etiam aperta yi, amp; contra leges fiht imperium in eos yen-�^�*^dnquos nullum iushabet'. Itapeccatum^ yel potius hums author dtabolitf, per illud hominesnbsp;diuini iur^j'unt, amp;�um inter illos regnum con�ituereJatagit, Deinde yt tj/rannusnbsp;ytpopulo amp; publica faluticonfulat ^^fedfuaquarit : ita peccatum contempla planenbsp;.^^^'^^�alutCinos totos infuam pote�ate redigit, Praterea yt tyranni non legibus certis �uam po-J oteni limitantur, neq^ in rebus agendts rationem iu�am jequuntur,jed comunts tllorum omniumnbsp;^%Sic yolo,ftc iubeo�tpro ratione yoluntas : Itapeccatum po�quam in homine imperium oh-ceeca a�eHuu libidine ilium contra iits eir aquum abriptt,nulla y el gloria Dei,y el huma-l*�^fis,ytl etiampublica hone�atis ratione habita, Po�remb,yt tyrannidts finis yel efifie^us e�nbsp;'f'�� reipuh, Itapeccatum totius hominis interitumparit,yt tam corpore qu�m animo mifer�pe-fub Dei regno amp; in hoc feculo faluus e�'epoterat,amp;in �turo aternuyiuere. Sunt hac dilinbsp;tonlyderanda,ne yel ipliuspeccati hlanditijs,yel latentium in nohis cupiditatu illece-niundt exemplo nosfeducipatiamur.Sedpra�atfingula yerba Apo�olipenitius injpicere,
'^nmb,ne regnet ( inquit )peccatum, pegnarepropri� dicuntur, qui legitimum habent in PeecatumM . imperium, quibus homines yoluntarij atq,ex officio obtemp�rant. Eflq, hoc difirimen regnet,nbsp;l�gitimas amp; tyrannos, quodhi quidemper yim dominantur, amp; inuitosadfuumob�i-trahunt ; illi y erb legibus agunt �r yolentes ( de probisnbsp;nbsp;nbsp;frugifuhditis loquor ) in opfi-
., ^pntinent. P^gnare ergo dicitur peccatum, quando ei yoluntarium obfequiumpraftamus^ yi^*�ptriuminnosqua� l�gitima iure per mittimus. ygt;leque �ne rarione�c loqui yoluit Paulus,nbsp;^ebat enim nos peccati tyrannidem in yniuerfum effugere non po�e. 'N.am quia eius fomi-^tque principium in carne noftra geftamus, fubinde yim fitam exerit, amp; quidem in faultsnbsp;qu�m diu in carne yiuunt. Et has non rar�prater animi fui yoluntatem abripi yidemus,nbsp;� �'*�dipfiudilplicetfaciant,ficuti proprio exemplofubfinem capitis 7- Paulits docebit. Sentiuntnbsp;tyranni huitts a�ulttts omnes homines, amp; inter dum pij quoque Hits ad tempus �ccumbunt.,nbsp;^^emadmodum in repub.�pe dues opdmi tSquot; patria amantes tyrannum inuiti ferunt, interimnbsp;ejus excutiendi occa�onem folicite expeilant. Ita (inquam ) pijs quoque amp; �nilis accidit^nbsp;� a peccatum : fed ijdem hoc infe regnare non patiuntur ,ytfe illi yolentes fitbmittant, amp; tan-j^am regt le^timo obtemp�rent, Agnofeunt enim fe Deipeculium e�e, huiefe totos debere,amp; ideanbsp;excutten o peccati iugo nunquam non cogitant, necjine acerbi�imo animi dolore d�plorantnbsp;fortem, pfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circumuentos aut yiribus fitperatos e�e yident. Huius ergo nos in
'^po�olttf� nepeccato omnein nos imperium �onte permit tendo � Dei regno tw�
-ocr page 200-C AP. VI. � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. N E P I S T. A P R O M A N O S
Difcrimen in^ nbsp;nbsp;nbsp;Eluctt autem hoe loco difcrimen interpios amp; impios,inter peccatum mortale amp; yetii^^^i
terpeccatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di^lum ei�,peccant inyniuerfum omnes homines, amp; omnefeccatum ,�
e^,afiimetur,mortale, ide�i[,, morte amp;exitio teterno dignum eS(^. ^Afudimpios regnat,^uia huic Doluntarij obfequuntnr, ex eo 'ygt;olu^tatem capiunt, ne^ de emendationtnbsp;tentia cogitant� Ita^peccata omnia ijfdem mortalia amp; exitialiafiunt, �lia longe eS^�nbsp;ditio.Teccant quidem etiam hi,fidper carn� infirmitatem,qu(epeccatiaffultus non�mptr�jnbsp;poteii^. At ijdempeccatuminjemetip�smox agnofcunt, de Ulo dolent, amp; yerapceniten(f�^i'^^^inbsp;accenji de illitts emendatione fe�o cogitant : amp; quoniam in eo fiiijpfis nunqitam fattsfacittf^^^ �unbsp;mintts autem Deo � nobis fatisfieri pofie yident, ad thronum gratiis confugiuntperfideWnbsp;Chrifiurq,quemfibi � Tatreiuflitiam,fiatisfiamonem,fian^ificationem, aduoeatum deni^nbsp;(efiorim fiaBum eff� norunt.Ergo qua perfe mortalia erant peccata, ipfis yenialia fiunt amp;nbsp;uerfiorum Deus propter filij/�i meritum dementer mifieretur. Debent in horum meditatiot^^^ Jnbsp;homine s frequenter 'verfiarUquia amp; ad pcenitentiam nos efficacifiim� excitant, amp; fimulnbsp;dulcifiimam afferunt,nepeccatorum noflrorum grauitate amp; legis diuinacomminationibttifilnbsp;in dejferationem incidamus� Imprimis autem ifia ijs confyderanda erant,qui depeccatis ni^*^nbsp;teriudicando tam fibijpfis quant alijsnimium indulgent, amp; tandem abiedo omnip�nitif!^nbsp;pietatisfiudio,peccatuminfimetipfisregnarepatiuntur, amp;fcientes'volentes tjrannumnbsp;j�nt,quo nullus alius iniufiior,f(edior,truculentior amp;peflilentior fingi yel excogitaripote^'
In mortali ue^ Sedpergamus in Pauli yerbis,qui addif.In mortali yeflro corpore, Quo loco homine^i^'^' firo corpore, totum intelligit, corporis tarnen meminit, quiapeccatum illo potifiimum adfua obfequianbsp;yocat autem mortale per contemptum ,yt nofine nos conditionis admoneat, amp; ojlendatf^fifi'nbsp;noftram totamqualisnuncelf^,mortiamp; corruptioniobnoxiam, amp;proindeindignamnbsp;geamus tantum,yt dus gratia relido amp; excujfo Dei regno,fimuhitaaterna iaduram fi^^^ynbsp;qua nobis in cato parata eSf^, Er enim corpus ipfitm mortale el^,ficfluxa, incerta amp;nbsp;Junt,quacunqj huic yd adnecefiitatem yd ad yoluptatemferutunt: amp;plerunq^ fierinbsp;quifihjpfis exfitis opibus atq^ honoribtts yitam felicifiimam amp;diuturnas yoluptates pol^^^nbsp;prater omnem expedationem,fubito autfortunis omnibusexuantur,autyitamhanc(tf�'!^iinbsp;(qua nihil Ulisacerbius acciderepotel^) commutent. Docethocgrauiter Chrifius in pat^^nbsp;diuitefiulto amp; epulone, apud Lucam 12,. amp; 16. C4j^. Et non fine peculiari mandatanbsp;nobilem illam,amp;iam inde � mundi origine infinitis exemplis confirmatam,fententiamnbsp;Omnis carofanum, amp; omnisgloria carnis flosagri.Quis ergononflultiflimoshominumef^^nbsp;eos, qui dim hac norint amp; intelligant, nihtlominus tarnen propter caduca huius fieculi conif^�^^^nbsp;hreui finiendas yoluptates inf dix illud peccati regnum in fe recipiuntr' Elf, autem alia qf*^fnbsp;ob quam corpus hoc loco mortale dicitur ,yult enim de peccati effedu fiueflipendio nosnbsp;Apoflolus.Quafi diceret � Cogitate quafo, ynde coruptio amp; communis omnibtts moriendinbsp;cum yniuerfo malorum examine, qua mijiros nos in huius yite curriculo infefiant, origm^^^ Anbsp;rint. Expeccato nimirum. Hoc nos mor tales fecit, hoc terra ipfi maledidionem amp; flerih^'^nbsp;duxit, hoc creaturas omnes totam^ mundi machinam in earn mifiriam coniecit, fub quanbsp;C�r ex qua liberationem folicite expedat: huic item debemus egefiatem,famem,morbos amp; r . ((nbsp;alia aduerfa nobis yitam hanc acerbam atq^ amaram reddunt. Quam ergo fluid amp; mife^^� . Anbsp;men miferatione digni funt, qui Uli ad hue firuiunt amp; Jfonte obfequunturi^ Accufantutnbsp;cum fcortorum pc^diam fiepius experti, amp;per ilia non opibtis modb JfoUati, y erumnbsp;mafcabie eir morbispudendis infedifint ,ea tamenfiquuntur amp; amant.
amp; acriorireprehenfibnedignos dixerit, quifubpeccati tjrannide grauiora pafii, nonfigt;l� txcutienda non cogitant ,fedinfuper Uli regnum quafi legicimum permittunt I� Irides q^*!^,. �/nbsp;quamq,grauia ynico yerbulo Paulus comprehendat: amp; ytinam qui hodie peccati blandt� 1^1nbsp;facile admittunt,faltem corpusfitum intuerentur, amp; in eo morborurn, famis,nbsp;dolor is,mortis deniq^ caufas non ofiitanter expenderent'.fentirent profedb mox odium qtto^^nbsp;cad intra animum accendi,qui primus adyitam fandam atq, beatamgradus
fd^'
-ocr page 201-H O M I L I A XXXT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75^
Tertiojinem ^uoiij regniiflittt exprimit^ad^uemfatan nos imprirnts deducere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ole�ia p/fjjj re^nipee
tif fieccato in cu^iditaiibttgt;s cordons. Cupiditates dicit influrali numero, eo quod innata no biscati, ttitasaffe^luumplurimorum cauJdeS^, amp; cu^idhates infinitas ati^jdiuer� generis incarne nofir Anbsp;nobis ferfie arrideant,har� illecebris nos ineficatos cufit jatan,'vt illis obediamuStnbsp;^uiaficregnumfitum in nobis flabilirefotei�^,nofqjinexitiumabducere,quiilliomniumfitor�con-f�iiorumfeopus ei^ ynicus. Tulchre aute Taulus hoc loco ordinem indicat, ^uo diabolus feccati re-intm apud nos inflaurat, Trimus eitis adminifier ei^ anirntts nofier natiuafrauitate infeiltts,exnbsp;juo motus fraui amp; mali proficifcuntur. Imfellit is 'Voluntate, que tunc altera feccati minifir a effi-^tw-At hxc ybi confirm�t a efi,concufificentias farit,que nos totos accendunt adferfiequendum id,nbsp;femel animo concepimus. Quibits ft locus detur, mox ipfium quoq^ corpus adomneficelus fertur,nbsp;l^%bomoindomiti effiranis equi infiar non anteapeccattsfine imponit,qu�mfie totumperdiderit.nbsp;ffi iflafimul doUrina cotinent,quomodopeccato rejifiere amp; regn� eitts � nobispropulfitre pofiimus:nbsp;glificentes in carne nofira cupiditates refiinguamus : �jrfi ifiud omninofieri nonpotefl,nbsp;*��^��menfrienemus,ne nos pr�cipit�s ruant. Admonet de hoc quot;Deus^quando in lege concupificentiamnbsp;fiofn'iietn amp;principiumpeccatirefiingueret.^eyerb ifia innobisdomtneturteanbsp;oportet,que illam in nobts accendut amp; excitant: tnter que primas fiere tenent ocuU ad illicitanbsp;y^�^^aprocltues,fiermonesfiurci amp; turpes, confiuetudo item cum improbis amp; illufioribus, qui lu^nbsp;jiocum ducunt,quecunqjde rebus diuinis dicuntur. T.tenim quantum nobts noceat oculorumnbsp;.T^�*i'^,noraro experimur, amp; idemprophanitspoeta intellexit, qui amoris illiciti amp; intemperanrisnbsp;atif^progrejfitm deficripturus diicitiJAr quot;vidiytperijt'^t me malus abfiulit error.Et C hrifitts
Decalogide adulterio exponent, yt oculos in ofi�cio contineamus monetiCnm ait : Omnis ij*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulierem adconcupifiendu eam,iam adulterauic eam in corde fiuo.At quod defiortatione
�^�ulterio dicitur,in alijs quoqj peccatis locum habetyncqj alius fenfius efi admouendosafie^us efifi ��'quot;i^ttam �vifiiSjfii ei yel modicum indulgeas.Kc enim lupus yifa oue in rabiem accenditur,fitc attanbsp;^ficunia eir opum co/fehluSyinuidum ali�n� felicitatisfiflendordracundum hofiis 'vifius comouet,nbsp;.^/xorationisfireno in fcelus ruant.Ideo olim �Dauid monebat: Auerte oculos tuos,ne yideantnbsp;^^���tem.�Qg fiermone autem impuro nontemereexpo�ta Taultts nofierpronuntiat:Corrumpuntnbsp;bonoscolloquiapraua.^odipfiumdecommercijsquoq^ malorumdiddebere, exemplaomnisnbsp;tefiantur. Hec igitur omnia fiedulb caueant, qui regno peccati noluntfiubijci, e�*nbsp;^��^fienitenaos in pietate progreffius fiacient.
^lt;^to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taulus explicare quoddixerat: ^eqfifiite membra quot;^efira arma iniuflitiepec Kembrnie figt;
� ^embrorlinomine no modb exteriores corportspartes,fiedomnes hominisfiacultates intelligit. fiitniur peecat. n^t^ffiurieiat ijfde fiatan abutifiolet,'vt nobts exitio fint, �Membrorunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miu�i
^�*�^fneminit,quia interioresmotus nonfimperpojfiumus coercere,qub minus illicita cogitetnus nti,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo,�'vt fialte � fiaHis nobts temperemus, amp; � Deo concefias fiacultatesfirenemus
iniufiitie arma fiiue irifirumenta fiant, que ad Dei obfiequiumfimperparata efifie debet� j y�fi�obfiruabts,qubdpeccaroinufiitiaconiungit. Etenimpeccatu nullum eft,cui non iniufiitianbsp;Deitranfigredimur,Deo iniuriamfiacimus,cui obedien
Omnibus numeris abfiolutam,imb nos totos debemus. Deinde in nos ipfios iniurij fiumus, quia di~ cunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sloria,ad quam nos Deus condtdit,nofimetipfosfioliamus.Frequenter y erb inproximunt
gcc-^fi^^^i^fcdundat, quemyel aperte fei occulte ledimus, aut fitltem Uli negamus dilehlionis n-, 1^�dnos lex diuina obfiringit.F'nde apparet in quouispeccato multa concurrere, que nosnbsp;tumyocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magis caueridebet,neilliusimperium admittamus. FLecfine caufiaarmo
fiuenob' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taulus^Innuit enim negotium ifiudnon �ne dimicatione amp;pugna tranjigi,
lieobellu propriam carnem amp; mundi huiusprincipem fit fiufiinenda: amp; qubd cumtfjb fior aui bomb�^^^quicunq^ peccatum in corporefiuo regnarepatiuntur. ImoJunt hiproditorum in-if�*quot; 7/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arma, quibus pro p atria pugnare debebant, hofiibus tradunt, amp; mox
taftra tranfieunt. Confi�tenim nosrationem,intelle^um,membraomnia,omnes �ii^l-^^^^^^*�^^^'*^^�^�'''f�^^^fi�^oultates aDeo accepifie, fthuic fieruiamus amp; gloriam eiuspronbsp;fptopugnemus. Qwdferbblafiphemi,periuri,deieratores,libidinofi,ficortatoresamp;adulttri,
n
-ocr page 202-CA P. VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM E P IS T� AD ROMANOS
helluoneSyclriofiy 'vfurarij (S'fceneratores^falpirij, furts amp; raptores homi�da amp; peccati ferttitto fefe manciparunt f �nnonlingttam jyocem^ratjoncm,inrelle^iufgt;'i,nbsp;inamn,peJeSf totttm ienii^^ corpw diabolofi�ur.r, yt hic omnihw illis adiniuflitiatn contre quot;nbsp;abutaturfTo�fent hxc muliis tra�arizfedfuffciat nos obferuaf�, Paulum brtuent hancnbsp;tionem ita injiituiffe/vt fingulis yerb�fux rationes amp; argumenta infnt : quibuff ^ui nonnbsp;tur,ij fi ab omnipietate alteni�imos e�e ofiendunt,
Hortatur ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porrononfatisefinonfici�'emaluni,nifi^uodbon�e�feceris, amp; tuofungar is officio�ddeo^e^
pietatem �S ramfartefitbijcitPaulw^quaadeahortatur-iquteadyifampi� (rfanU�tranfigendafaciuf' fanflunontam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerba diligenter excuti debent.TrimojSiflite yos(inquit) Deo,Q^a locution^^^ �
homine con^rehendit,yt ojlendat,non aliqua modo nofiri par tern,fid tot os nos requiri,auantt fumus.,quoadcorpus amp; anima,T)icethoc ipfum euidentius infra cap.it.ybimonet^ytnosnbsp;Sfjus yiuente hofiiam.Etfacit hue quod ^lofis in lege iubet, yt Deum ex toto corde,ex tot^a��nbsp;amp; yniuerfis yitibus nofiris diligamtts, Qm enim ita ilium diligunt, ij fimuletiafi totosnbsp;duntyadeo^feillififluntfamulorum infiar.quiaanimum (quiomniua�lionumfons eft) abnbsp;alijsftttdijs atq^ cogitationibits reuocantyamp;in folius 2)ei yoluntate inttnti fidele eidemnbsp;fiant, Efi aute hie obferuatu dignum,quodpeccato)de cuius regno atq^ tyrannideprius egeraiftnbsp;2)eum opponit,Exeoenim eolligimttSynobis cum i)eo nonpo�e couenire,nifipriuspeccatonbsp;uerimttSyne hoc in nobis regnum obtineat,�dmonemurpraterea omni yenia indignos e�e-.qtd^'^nbsp;potius qu�m peccato firuire fiudent.Sunt enim eorttftmiles,quinon contentiprima defe^tonis^^hnbsp;pofiea aduerfits principefiuum legitimu,graciam fua Ulisfionre offerente,feditiof� infurguntgt;^l^^nbsp;tyranno,quernfibijpfts accerfiueruntypugnacapeffunt. Efi talium hominuhodieinfinitttsnnf'^�^nbsp;ytnon mirumfityUos 7)eo aduerfiyti,cum illius hofies potius quamferui (S amici effeyelintl^^'.
Credentes ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'T)einde modum quoq, indicatyquo nos T)eo fifiere debeamus tVtex mortuis yiuosyid
mortuisuiui, yos facere conuenit yt eoSyquicum mortuifueruntyrepente inyitam redeunt,amp;fiyiuerefi^f fiantur,Simul atttem argument�repetit^ quofupra dixit eos qui Chrifioperfidem infitinbsp;dem mori quidepeccato,refiurgere autem ad yita nouitate. Sic ergo yult dicere: ^demineriff^nbsp;yios peccato mortuos e�e,yocatosaute amp; excitatosad yitam nouamyquam in Chrifio degertfi^^^nbsp;niauPtaq^ tanti benefieij memoresytefiemini reipfa yos ex morte in yitam e�e refiitutos. pjiinbsp;per Chrtfium ex morte afterti efiis,turpe fuerit, hanc yitapraftrrt, in quam ille 'vos refiin^^': �nbsp;rurfitm eorum ingratitude afteritur, qui r�gi tam benefico y qui ipfis yita largttorfuitnbsp;dignantur,peccatis yerbfife mancipantycx quibus nihil qu�m mortem�erarepoft�nt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Nenbra ftfian nbsp;nbsp;nbsp;Sedexponif amplius quodinitia dixerat,iubens,yt membra noflrafifiamus arma iufif^
tur arma iuflis yero (ipponit,qua in dehortatione pracefter�t,amp; monet,yt yniuerfis noftrisfacultatib^i^fi^ tia Deo, propenfi amp; paratifmus ad obfequendum Deo y qu�mproni amp; procliues funt impij adnbsp;ytantur ergOyquotquQt Chrijtiani eft� yolunty rationeJua, intelled�u, yoluntatCyfirntoneifi^^nbsp;manibusyfiudijs deniq^ atqffacultatibus fuis omnibus ad �Dei obfequiumyyt huius gloriatnnbsp;prouehant.Quod fifemelfacere inftituerint,fimper inuenient bene agendi occafionem yOtiS'fgt;�^' ,/(nbsp;(sferiandi tempus nunquamhabebunt, Jgt;lam quocunq^ oculos aut animum conuertimu^ gt;f fjffnbsp;occurretyquodnosinDei conffderationem abripiatynof^excitetad latidandumilliusbontf*^ .ftnbsp;fapientiamyiufiitiam,yeritatem, omnipotentiam amp; reliquaeius attributay quafimulillii^^^^^(nbsp;in nobis accendent. �ELonfine ratione autem TPaulus iufiitiam cum Deo coniungit ,fieutnbsp;fiitiampeccato coniunxerat,Ita enim diftinguit inter humanam amp;diuinam iuftitiamy amp;nbsp;� Chriftianis hominibusplus quiddam requiri,quam humanis yiribitspraftaripofit : ueq,fiifi^^fnbsp;fihominum iudicioprobemur,nifiin Dei con�eilupro iufiis habeamur. ldyerbnobisinfil�nbsp;Jefu obtingit y fihuicperfidem inferamur. Etfan�,fi cogitemus nobis cum Deo rem efte,nbsp;quis ille,quique nosfimus, probe expendamus, mox yidebimus nos non habere , quo coratnnbsp;riemur,fedcum pijs, quos Ifaiascap.G^, inducit, clamahimtts * Jufiitia nofirafunt infiarnbsp;rum centonum, amp;c.
Soldfur cr eer ^At quando ifiapradicantur, multa fitnt qua nos abfterrent �* ab infiituto reuocant : ui�orite qua optimis quo^ negotium facityquod hxcpraftitu impofiibiliaputantynimirupropriKiftfi^��
MOM�LIA XXXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74
fin�tpercul�.Sulijcit ergo confolatwnem,qtta illii eertamfacitf)em �y)i^oriit,amp; Je 7)eo leneJ^era-re iubetj qui ipfos non alie^urw fit etft in nonnedl� a�huc imferfeBi aut infrmi �nt. �Peccatum (ait) quot;^ob� non (lotninalitur.Senf�s No� deletis animo defcere^qu�muti multa adhuc 'vobt�nbsp;^tejjefintiattf. �Mam qu�let qu�letfitts, nunquam tarnen f/eccati tanta quot;Vk erit autgotentia,nbsp;'felyot inferuitutemredigat^modb�renuigugnauerittt^'yielyolM ad mortem imgutetur, Id quot;veronbsp;^ftionegraui�tmaconfirmati�U.onenimefittfub lege fed fui gratia, Idel^inoneaeP^ amgliittno-�ra conditio,quit olim fuit. Prita enim legtt rigori olnoxijfuimitt, quce 'VcgerfeHam � nobit tufti^nbsp;^'^mextgebat,ita omnet eotaterno damnabat exitio^ quiyelin mintmo delinquunt amp; nonomnianbsp;M^nt iqua in ilia gracigiuntur. Imo ilia not accujabat,amp; quaf aculeut erat geccati. U une antenbsp;gratta temgui ell^jamp; banc nobii Chriflin meruit,qua rigorem ilium legtt temgerat neq^ notgac��nbsp;atnnart jmtt, Comgrehendtr autemgratiteyocabulo grim�m rtmi/Iionemgeccatoru,qua nobtt exnbsp;gratuita imgutatione iufitia Chrift obtingittdeinde Jjttritum fanblifcattonit,ger quem ex y erbt fe^nbsp;'^^^^^^.^rieramury'Vt omniago�imtu in Chri�o. �Mam yt loannetfcrtbit,Omntt qt� ex 'Deo nattutnbsp;[^Zi'^�incit mundum*.amp;fidet no�ra yiHoria illa el^^qute mundum yincit Per �dem enim Chri�onbsp;^^�rimur,qu} amp;geccatuomne^u�uhtjCf legemgeceatiin membrtt no�rtt co�ercet,ne nobtt dominarinbsp;^��ldeo in�a (ag,y .a^go�oMi innatam Jibt grauitatem deglorant e�- el�mant, Pilfer ego horno^nbsp;^f^rneerigietex i�o corgore mortu mox filijg� re�ondet: Gratiat ago Deo ger lejum Chri-J��y*iamp;c.�)oient autem htec,quantumilli dtleamm,qui gratia hancnobts acqitiliuit.'MlaSeigtturnbsp;'^^rtutt in hunt ynum intentifimui,e3' reh^tt dtaboh ca�rtt aduerfa geccatum for titer gugnemn^,nbsp;^(ibtifuaoge deerit Dominw eir jeruator na�er Te�n Chrt�uf ^cuiuf yirtute ci�tritu con/ir^nbsp;r^tt degeccato triumghabimu^f amp; cum Ulo in c�ltt regnabimtn atq^yiuemtts. illl dtbetur benedi-^^iior,gloria gote�at in teternum^ ^Amen.
homilia XXXI r.
Qindigkurfpeccabimus, qii�d non fimusfublege, fed gratia:� Abnt.Annefcitis,qu�d rut fiftitis uosipfcs feruos ad obcdiendum,nbsp;cius feruicftis cui obcdingt; fine pcrrati ad mortem fine obcdientiaf adnbsp;luftitiamtGratia autem Deo qu�dfiuftis quidemferm' percati,fedexnbsp;cordeobcdiftisei formydodrinxjtnquam tradictcftis. Liberatiau�nbsp;tem�peccato,manc�patieftisiuftiriaf. Hominum more loquor, pro�nbsp;pterinf�rmitatem farms ueftr�. Itacpfictic ftitiftis membra ueftrafer�nbsp;�aimpuritati iniqutrati ad iniqmtatcm: ira mine fiftite membranbsp;ueftra ferua luftitiae ad fanAimoniam.C�m enim ferui elTetis peccati,nbsp;liberi eratis iuftiiiaf.
VT'do^lrinadecarntt mortifeatione amp; leittsnouitate,adquamger Chri�um yocamuri ttti-grobtt huiutfecultfltjt exofa amp; mole�a esl^�.itagijt quoq, amp; iam infde aliqu� yfq^grogre�iit frugulum mouec. Quando enim cum euangeltjgrtscegrufuamtnfrmitatem conferuntjmoxnbsp;fi�liunefeadeamgerfellionem gertingere non go�e,quam ab Hin Chri�ut requirit. �M.etuunt ergonbsp;dubitant^an Deicfgratum habeat quod agunt, CZ ideogaulatim languidioret �urtt. Quartnbsp;nuger qux ad yit� Chri�ianx m�itutionegertinentydiligentertradidt�ityi�i ettatttnbsp;errorioccurritjCf tit tnfrmtt atq^imgerfellit f�em faceret,dtxit\Peccatum 'vobtt non domtnabiturynbsp;yiyeltnferuiiutem rejigat^'yielmortu xternxreatuaggrauet, Atquthuiti^ dtHt rationem addU�nbsp;tir � Qutanon e�n fub lege�edfubgratia. Idelf^^non ea elf 'tie�ra conditiOtqux olim^ quando Itxnbsp;fuo adhuc rigoregratitf omnei eot damnabat,qui y^el in minima deliqni�ent, Sednuncfub regno granbsp;tix degitis, quam Chriflut yobts meruit, tgt;t amp;geccata credentibut grogter ilium non imgutenturfnbsp;�' noutt jimul 'viribitt in�ruHi ea go�ietf, quagrutt quot;nobtt imgo�ibilia eratit. Caterum hxc docenttnbsp;^fifloloaduer/arij ob�regebant,quod carni halenat laxaret amp;geccandi licentiam induceret. t�vsnbsp;nunc non mtnitf grauiter quam diligenter re�ondet.
�[ quot;ft nugerjub inittum buittt tag, ita hic quoq^ illorum olieUionemgramittit, quot;felgotifU eatft
n a
-ocr page 204-CAP, YI.
Pr�occup�t ca lumtiMi aduernnbsp;fanorum, quinbsp;lictntiam pec*nbsp;candi ftabiltrinbsp;aiuttf.
IN EPIST. ZD ROMANOS
pratienitj�c dicens: Quid igiturfpeccabimtn quod non fimtufiih lege,fedful^ratjafQu^�^^�^^if^y Scio quid noiti chijciant,qui doBrinanoJlrxJenfum yerum nona�equuntur. Quia enitnnbsp;gunt^quid�it�ui lege autJ'ubgratia ej�e, nos carnalis lieentia magi�ros e�e amp;feccandinbsp;tuducere�ngunt.Sedlonge aliterfe res hahet^t�'c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem hxc eomunn ol)ie^io,qua et�tf^ �
multi do^rinam�dei fuj^e^�am ycl exofam facere conantur, Jdam cum nos non fub tia e�e dicimus, hoc illi idem e�e futant, ac�gloriemur nos exelegesfa^os quidutspro no�t^ , lnbsp;facere^neq^ ygt;llis�agitijs damnations noh�s atterfere poffe.Quod equidem non aliude��et,nbsp;lata omni difciplina�celeribus fene�ram aperire. At nunquam hec docuerunt apo�oli,neq,nbsp;die aliquid huius in mentem yenit'�ed�ub lege nos e�e negamua^quia leg� rigor em amp; datnn^^''�^^,nbsp;Chri�ui�uo merito aboleuititir qtiodiam non metupeenarum,quas lex denuntiat^coaamp;i,�^'^nbsp;tario�iritM du�u motif Deo obfequiumpra�amus. Sed mirumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eosftrepro bonis ope^^^
tnorum hone�ate aduer�ts euangelij amp; gratiapradicationem pugnare, qui �oseopoti�itnH�^^,'''^ oderunt^quodyeram peenitentid amp; yita totius nouitate docemus, amp; hypocritis laruasdetnt��^'''^^nbsp;quibus�e�ein Deicori�e�u nequicquam o�entant^ Q^ia autem ifiorum obie�ionesatq^ arg^^^nbsp;(um mani�fla impiefate coniun�a,amp;proinde Chri�ianis auribtts indigna�.nt, Eaulusnbsp;abominant tum indignatione re�ondet, Ab�it} it a nimir� indignas e�e docent quibus te�on^^�'nbsp;Suntenimtalumniatores,amp;(ytalibi quoq,monuimns)� cau�anon cau�aparalogit^antjqU'^^'^i.jfnbsp;tia doHrindflicentia amp; �elerata impunitatis caufam e�e ditut.Illa enimpctius tj�cijnbsp;imo excit�t amp; impelltt,yt Deo nosgratos amp; morigerosprabeamttSfqui nos tanto bene�cionbsp;nbsp;nbsp;�
ei^.Debent autem omnes mini�rieccle�iarumprobe objiruare amp; imitari Eaulidiligeniia tatem in refutandis ijs,qua in yeritatis contumelia ab eius ho�tbus adducuntur. Inde enu^*^!�nbsp;quantus in illo t^ebts pro gloria Chri�ifuerit, amp; quam ab illo�nt alieni, quihodie qniduisnbsp;ferut.At quiaaliqui ri(dioresfuntjqudytparalogi�nosamp;ca[umniaseiujmodideprehedsrs�r�'inbsp;non fatis eritillas cu abominatione tir �omacho reieci�e�edargumentis amp; idoneK ratiettib-(�^^�^!^,nbsp;tari Opus e�.Facit ergo hoc etia TauluSf^ inde redit ad hortattone, qua Chriflianos homiti�nbsp;tat^yt reliHo in�elicipeccatoru�nuitio iu�ittAtolant,e�-�e totos Deoper�dein Chri�umc^^^^^f
Chriftiitni funt ferui iuflitl�nbsp;fa�i.
Ducit autem argumentu a�neredemptionisper Chri�um�alla,e3� illud ye�itparabole tis^qu� huit negotioprobe couenit. Dicebantur enini antiquit��erui ��eruando^qui cumnbsp;tircaptioccidipo�ent�n yiitis�eruabantur. Eo�eanomehocadeosquoqjtranslat�e�,quij^[^^Cfjinbsp;de cau�a yenales fa�i ab alijs emebantur. Tn omnes yero i�osheris�mmuius erat amp; imptt�,nbsp;aute eit�modi coditio omnium hominu,quos�ub diabolipote�ate redailoSfamp;iamperituros,if'��l ^11,nbsp;plane perditoSfChri�us yindicauit,tir�uijanguinis pretioredemptos�bi�ruosJecit.Quae^^o��nbsp;qubd�erein�cripturis Dnsno�trdititur.SedparabolamhancTaulusinpra�entipercontfi^^^nbsp;�rat^yt argumentu�it �rmius amp; cuidentius. ^am duos heros fingit^quos inter fi co�ert.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj/
lure debcntut ebedireiuftiti�
amp; iu�itid�ue obedientiam,amp;�c argumentaiurtSeruiijsobedire debent^quoru�erui�unt' ni homines no�unt amplius�eruipectati�ediu�itia'.ErgoChri�iani homines non peccato�e^^�^�nbsp;debent obedire.E�argumentu hocper�icuumfamp; tomuni�en�uprobatur fquidocet�eruos�^^nbsp;ob�equiudcberefpeccatum uero amp; iu�itiaherose�ediuer�oSf amp; ita�biinuicem contrarias, �nbsp;�tmul �eruire�timpo�ibile. Quia yeromulta admi�cetEaulus, qua adilliits ampli�ca^^'^^.nbsp;illu�rationem�aciunt,ilUus yerbaf amp; yt ip�e�ngulaspropo�tiones enuntiet�n�exi�e
%^aiorecum interrogationeproponit,yt�eri�olet in re omnibus nota amp; minime dubi^'^� � tiSfquodcui��it� yo�pfis�eruos adobediendum,eitts �erui e�ts cui obeditis�ue peecatinbsp;�ue obedientia adiu�itiamd' Qucdgeneralius dtcipoterat�lleper di�ributionempeccati amp; 'ffinbsp;tia adpra�entem cau�am accomodat*. amp;��endiyerbo ytitur, yt o�endat ebedientiam hanlt;^nbsp;iure ab ip/is exigifco quod�onte�e�e addicant in�eruitutem. �il.am quoadpeccatum,naturel �nbsp;�erimur,eoque turpior ef� Ulafiruitus, quodin earn yoluntartp concedimus, relira condd*^ '(fnbsp;�elici�iffitf 3 qttum initio conditi�uimus. Quoad yero iu�itiam , hanc quoq^�onte coli*fgt;^^nbsp;Chri�o renati�iritusduUum�equuntur : amp; hocilludeF�, quod Chri�ipopulumnbsp;olim Dauidpradixit, E�almorum �lo. In Eauli yerbtsautem ob�eruari debet, qu�d^nbsp;lege comparationds peccato iu�itiam opponere debui��et, obedientiam poti�s dieert 7�^ pi
-ocr page 205-H O H I L I A X X X II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?�
Ita tnlm quot;Cerarn lu�itiam defcribitt amp; eitu regulam commcnflratjqux e�^'^t 7)etpracep� nos tn�-ri^eros att^obfijuentes prabeamus� Quiaenimy�proprieloiiuar�^�olt^sDew lu�uieflyiuflina nulla tril inter homines, ni� ^ua ex obedientia quot;yiera fecund�m Dei yoluntatem, nobis in Lege re-udatam ^ in�ituitur. Ideaobedientiam D.�ugu�initiinlib.debonoconiugalicap, omniumnbsp;^irtutum matrem e�e dixit, Qjiodideo annotamus,^uiaijs confutandis feruit,qui lu�itiam amp; iu�-tificationem in humanarum traditionum obferuatione con�ituunt. Excufant hi quidem feper obe-itentia,qux matriEcccle�ie debeatur,amp;ilia magnifi�egloriantur.jit nosf erficr^turas edo^^nul-lam Ecclefiam agnofieimus, quam qute ex eeterno amp; e�lefiiyerbidiuini fiminerenataeodemregi-gt;
�^^g^bernatur: amp; ideo obedientits nomen non merenturt ^ui uerbo Dei reli�o circa hominum fomenta occupantur. Htenim non Deo.^ �ed�bijp�sobediuntyamp;proinde Deo j^robari nonpoffitnt.nbsp;l^ide I�aits. Fru�ra me colunt docentes do^rinas hominum. Et �Matth. i �, Omntsplantafionbsp;^^am non flantauit pater meus c�lefiis, eradicabitur. Deinde quot;pt duos heros fingit tjipofiolus,nbsp;^^ecatum amp; Obedientiam^ ita duplicis quo^ flipendij meminit., quofiuosfiruos Uli remunerareJo~
'^��^'^uto enim mortem tribuit, de quo diaum Capite nbsp;nbsp;1^nde colligitur , huius fieruitutem
^^felici�imam, 'Pt�toloco prolixius dicemus. Obedientix'per'o �tpendiumfacitiujlitiam. At comparationisr�gulaquot;pitam diceredebebat. Ita'perodicere uoluit^quia uitte amp; quot;Pensbenbsp;'^^^^''^tn�principium e� iu�itia illa, quam modo de�ripfimus. (^i enim Deipreeceptis obfiquun^nbsp;bos Ule pro iu�is habet. Et ijfdem in fcripturts pa�impromittitur quot;pita amp; bonoruui ciele�iumnbsp;^^��nunio,qug tune demum quot;per�gloriofa e�, quanaoillamiu�itiapracedit. Itauerbrurfum con-Ftnatur quodpaulo ante diximus .fcilicet operum iu�itiam in obedientia mandatorum Dei confiernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quianemoperfeUe pre�are pote� ( in multisenim labimur omnes, amp; ideo quotidiana
tur ^^f^tcatione amp; condonatione opM habemus ) nemo quoq^ hominum ex operibus w�ifca-� ftd Chri�o Opus ed, quem nobts iu�itiam � Deo faSlum elfe, nobis autem per�dem quot;Pniri, iam
quot;^oretn propofitionem cum gratiarum a^ione enuntiat; Gratia autem Deo, qubdfui�is GratiaDeilibe firuipeccati, fed ex corde obedi�is ei forma do�rinx, in quam traditie�is. Quibus'perbis ratifumusexnbsp;ind�� ^^^^^^^^illis reuocat, quales olimfuerint, utdiuini beneficijmagnitudinem agnofcane.de-f yero o�endit liberationem ex feruitutepeccati, non e�e no�ra �pirtutis aut meriti, fedgrati/S
Chri�o exhibitamunust quodipfuminfra Cap.y .de femetipfaloquensclariusexplicable.
.. ^^'^'ifnithisqu.d Chri�ttsapudfranne m Cap. 8. ludais de�ia hbertategloriantibus dicit : �^,gt;�osliberauerit ,'per� liberieritis.Simul 'perb eorum ingratitudinem arguit,qui tantam Deibe
tantopretio redempti, adpeccati feruitutemfponte redeunr, cumpstiuspro beneficiogratias inde�nentesageredeberent,deqj retinendalibertatenunquamnbsp;exnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^enim natura�c tomparatum e�e quot;pidemits, ut qui ex tetro carcere liberati funt, aUt
conualuerunt,ad eorum mentionem toti exhorrefcant, fe�futs redemp^ ditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^dicis nihil non debere fateantur, Eif ergo inexcufabilis eorum ingratitudo atq^�upi.�
'find nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feiifrrifrterintfubpeccatifiruitute non agnofeunt, neq^ gratosfe�prabent Chri�o
faguinempro eise�underedignatuseif. Eftautemhicimprimisobjer- Qf/edi�tid uta amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deferiptio, quam tribus partibus abfoluit. �Primo eos ex corde obediui�e ait, ra quai
f^ljr-f^^^^�^f'^^^�mtarium amp;ferium Deo obfequendi�udium exprimit, rta^erbfolent,quiin animnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��a enim fe totos Deo confier ant,quem (�cuti is iubet} eX toto corde, ex tot a
ore a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Piribus diligunt,nonpo�unt non eidem ex corde obedire.Ergo nihil hie agunt,qui
sulatn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oor de 'perb � Deo amp; 'poluntate eins longi�imt ab�int. Deinde modum �ue re^
doblrina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^dicat,quandoforma doClrina meminit.Intelligit autem euangeUHm,amp;formam
i^ebendi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o�endat eins do^rinam non 'perjatilem aut meert am e�e,fedforma eerta com~
fbtttf olim � oonfutantur, quiformam hanc pro fuo arbitrio mittare audent, quod neq^pro� ^lt;0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� ^�ff�fiea apo�olis conee�um fui�e, alibi demon�rauimits, �FLunc obferuemus, eosqui
'Polunt, in euangelij doblrinam re�ieere, non fui animi aut aliorw
Qpiuenim in euangelio'pnacum 'P�ro G'germano Legis finfuaternum
% e umant generisredempttone Deiconfiliureuelatur,idem illudnobis tamfidei amp; religiortist
n 3
-ocr page 206-C A P. V r.� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I 5 T. A D R o M A N o s
qu�m aSiatMffiat^ confiliorumnoflroruomnium r�gulaynicaejj�lieiet.^^dtt lis tert�h'n^'^^ traditi e�is. �dd�ionit luiiu caufa ei^, q^uod natura circa noflras �eculationes aut aliorutn�bnbsp;tnenta yagamur^ �t^ yt niji nos Tiew trab at amp; alij magifiro (f�iritui nimirum fanilo) !nbsp;dtendos at^j docendos tradat,illi nunquam obediemus. Idea Chrtfiwdicebat:quot;�demo yentt adnUt�^'^nbsp;fater metis traxer it eum^Vnde colligimitSynos ta quoq^ obeditntia nihil mcreri, qua �ctindui�nbsp;quot;Verbum in�ituitur. Quid enim ijs mereamurj qua non ipfi proprijs yiribuspra�amui,fedqttofj^.'nbsp;Author tn nobis ei^ Dcm^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo alibi quot;Paulus�cribit*, Quid babes quod non aaepijhi
accepi�i^quidgloriaris qua� non acceperisfOuid ergo de eornm operibus dicemus, qut hominu�f'^ ditionesJequnntur.,ea autem fecuri negligunt,qua ^eus in 'nerbo�opra�:ribitf�nbsp;Chrill�nilibeynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedconclu�onemargumentihuius yideamus^quam Paulus�c infers : Liberatiautema�^�^i
rati � peccato, to,mancipati e�is iu�itia. Id e/�, non ampliuspeccati, fed iu�itia ferui e�is, ideo^ non H'ri luftitia manci' debetis obedire.Liberationis autem � peccato meminicj yt redemptiontsper Chrt/iumf^^.�^'nbsp;patijunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nt�cium amplius commendet, tit dlam in turn �nem failam effe doceat, 'vt in liber cat em
po�hac nonpeccato^�d iu�itine�ruiamus, Qua�diceret: Turpe nimis amp; iniquum fuerit,iugt;^^fj amp; �opo reltgionis Chri�iana alienum , � peccato iterum �ruiatis cuius tyrannidem yoso/lf, 'nbsp;modtsomntbus dete�ari decet,amp;c. ^dmonet autem nos ordo yerborum Pauli, nosnbsp;mum iu�itia cultores at^�ruos�eri, quando expeccati�ruitute aj�rti amp; liberati fumus�nbsp;nbsp;nbsp;'
tnim duo i�i heri�bi inuicem modis omnibus contrarij funt, fieri nequit, yt 'Vtrifq�imul�rui��f^\ ^tqui expeccati�ruitio nemoproprij arbitrijpote�ate exire aut di�ederepote�^ ,�d hoc tquot; j|jinbsp;beneficium el^, quem idea lobus olim fuum yindicem dicebat. Ergo neq^ tufiitiit ynquain rJ-�^uirepotenmus. Confutantur hoe argumtnto opera praparatoria, quibus ex nofirii^^ lt;
Itbertatefailis nonnulli nos ampltorem gratiam mereri aiunt, 'rgt;t �neri iu�itiaferui ata Dd res efficiamur.Quid enim bonifacient,aut fail tsfuis merebuntur,quipriufquam iu�itia feri^'r^nbsp;peccati mancipiafunt,neq^ exeaconditioner qua nulla infelicior e�f amp; calamitofior,��e}C^^*�^nbsp;po�unt,nifi tUis I)eusperfilium�umfiefum Chri�um^fuccurrati^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
Pxeu�t laquen nbsp;nbsp;nbsp;Catertim quia impropric�ruos iu�itia dixerat eos, quifua�ontenbsp;nbsp;nbsp;'^oluntarij buic ,
di formulant, parabolam quafl exeu�ans aif.Homtnum moreloqiior ,propter infirmitatem carnis 'te�ra-O� (onc udit. f�;^(j^ my�eria hac yerbis longefublimioribus debere trailari:�d quot;^t ye�ra infirmitati amp; humani tarditatt me accommodent, eiufmodi�milibus ytor, qua ex yulgt con�tetudine �efu^inbsp;�mul docent,me nihil exigere, qu�m quod humanisrationibus amp; exemplis quotidianis proe�^�^J�nbsp;^utm ne�it �ruos her is fuis debere obedientiam iquot; Et bis mox illu�rationem corid^Jnbsp;fubtjatrquam antea obfeuritts amp; breuiuspropofuerat ; Itaq�cut jlitiflis membra ye�ranbsp;puritati amp; iniquitati ad iniquitatem,ideii�,ficut yos totespeccato addixi�is, yt in yobis uMnbsp;regnaret'.Ita nune�fiite membra ye�ra iu�itiaadfanilimoniam. Comprehenditautem�lt;f^ fnbsp;ritatis amp; iniquitatis nominibus omnespeccati�ecies, Impuritas enimfanilimonia oppofgt;^�quot;'!iii^nbsp;omnia continet,quacum hone�atemorumpttgnant. Iniqttitasautem omneillud compleHd^�t^nbsp;cum iniuriaproximi eS^ coniunilum.Sic y erb dicit ^po�olus: Hemo me legislatoremnbsp;nimis rigidum exi�imet. Igt;lam nihile plus po�ulo, qu�m quodantebacpeccato�ontenbsp;Huie enim yos ipfos amp; membra ye�ra omnia fliti�is,ytpartim impuriscarnis cupiditatib'ynbsp;fieret,partimyeroiniquitate amp;iniurijs proximos quofq^laderetisr amp;itainmalitiaamp;�jy^^gt;nbsp;quotidieprogreffiis faceretis maiores �quum ergofuerit,yt ctirn ex�ruitute i�a omniunbsp;yos Cbrt�usliberauerit,nunc non minori�udioamp; alacritate membra amp;facultatesye�f^^nbsp;iu�itia�ruitio��atis in fanUimoniafde�,yt totos yos,quanti quantie�is,Deo amp; eins cuu , i.(ilnbsp;�cret is.Ueq^ aliqtia iu�a ratio eif^,qua yos exeu�t,fi immorigerifueritis.Cur enim �ruit^nbsp;nouo conquerattir� non aliudpracipiat,quam quodantea hero duriori amp; iniquiori�ontep^^J�ft^nbsp;Cbri/�o�er iu�inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A�ficuU hominibus dicit Paulttsfhoc idem nobis queq^ diiluputemus. �Multis
tia mult� tolca duru amp; intolerabile yidetur iugum Chri�i amp; euangelica di�iplina obfiruatio. Sedfi rem rab�tws pimin�tciamus,multominusdleanobisexigit,quampeccatitetfuper�itio,quibusantefis^ �t'nbsp;tBr^**^**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2\Zlt;j�� yt�cultu exordiamur�e folum inuocari y ult Deus, �r yt ip�m in J�iritu e�
tnus iubet� �t quanto hoc faeiliuspra�itu, qu�m circa Diuos �xcentos occupari ,nun(^ jlligt;
\
-ocr page 207-H o M I L I A XXXIL
fabricartitadem quot;^eflitu^ ctre�-^auro^ argenta colere,peregr�nationes ad ilia Jujapere periculi amp; labor � plenatymona�icM 'votts obflrtngi.iamp; alia infinit a facer t^^ua nequ� 7)eanbsp;ftobantur ,neque confcientiatnofiratpacatas amp; t ran quill a s reddere pofi�nt f Quoad moret autemnbsp;amp; yttam externam interpracepta Cbrifli primatum obtinet charitas.,quxomnes bornines fratrumnbsp;loco habere, tofdem amare amp; nofir te opu indigos confilio diBis, fa^ts amp; fiacultatibus omnibus iu-^Areiocet, At hoc nonne falutariust iucundius amp; minus laboriofium e^f^, qu�m inuidia ringi, odionbsp;^fi^iiibefierejeemulatione caca confiumi, opesdenique Vmeri amp; ^acho confiecrare^ 'ytel etiam ytil-�^f^ctitnulesdaboribus afiiduts fatigari^ amp; noSes infomnes ducere Vtthpraterca Chril�ufy ytnbsp;ifanbl� innocenter yiuamuf^ Q^ts y erb hoc non dixerit tutius amp; laudabilius efie, ^u�mnbsp;joorianiio eir comeffando fibijpft labores ^curas ^morbos accerfiere, cijr mortem quoque ipfiam accelera-� �acts item ep- concordia fiudium � nobisexigit tiomintts.Et quisobficro fana mentis huic li-^ifidia^ �ditiones, bella, yulnera, cades, yrbium excidia, agrorum yaflationes, incendia, or~nbsp;I ���^orum 0* yiduarum eiulatus amp; alia huitts generis innumerabilia prafierat, qua bellum comi-^^��/filentp Etne di�imulemtis quod in Chrifii legibus duri�imumeiQ^^pracipit Ule ytabnegatisnbsp;�^fi^p�s crttcem nofiramtollamus,exemplum fuum fequamur,amp; fi ita opus fie,fidem in hunc /an*nbsp;nojlro i^fa morte te/lemur. At idem pracepto huic promi�ionem ampli�imam adifiit^fbrenbsp;qui cum ipfo afiliguntur,cum ipjo etiam in ccelts yiuant amp; regnentzadhacfiiritum qu9nbsp;pollicetur ,qui nolgt;^ fidiaduocati infiaradfifiat, amp; quid fiert quiduecauerinece�e fit,nbsp;fl fubiacet. Annon fuperfiitionum quoque fine ludaicarum, fiue �^dahumeticarum,nbsp;^�^pi�iearu feilatores quot;parijscalamitatibus atquepericulisexerceriyidemiui lmb anr.onplu*nbsp;l^^�\�^^iorapatiuntur,qui 'Bacho,E'eneri,�)vlarti,mundo eisr einsprincipifiruiuntidnumfi-r�^if hominibus moriendi neee�itas incumbit i�Enimuero^fi yerum ditere libeat,nwd no*nbsp;non ijs etiam accidere foleat,qui � Chri�o alienijinundo amp; carni yiuere fatagunt,nbsp;cotiditio hoc nomine potior eif,qubd cruc�s Chrfii confirtes CSr illius jocijnbsp;^gt;quod fiiritus yirtute aduerfa omnia fiuperamus, quad deniq^ huitts yita curriculum emenfinbsp;^�ole�es beataimmortalitatis fiedes colligimur ,ybi aterniim cum Chrifioyiuemtis atq^regnabi*nbsp;negen�ur omnibus, qui extra Chrijium fimtfateamnr oportet, Chrifiianorumnbsp;^tnum conditionem omnium felicifiimam,� contra autem ter^ quaterq^ mtfiros CZfiultosefii,quinbsp;^^fiP�^iftsferuire,qu�min Chrifiipartestranfireyolunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..
ptef--^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicendifinem faciamus,fubijtit Eaulus confirmationis loco: Cum fierut eJJ�tK
fo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tat is iufiitite, id eif^, � iufiitia prorfits alieni eratts, adeb yt nihil y obis cum ea ejjet pfctent�
^�gt;eipeccato ep'eius defiderijs Jiruiebatis, Fx h is ergo rurfiis colligi yultiquod qui per c ��n�^m�peccato liberati�nt,fimili rationefi totosiufiitieeconfecrareamp;omnepeccati commercienbsp;debeant. Semper autem y er a amp; rata manet huius difdi Apoflolici fideszqubd nimirum �iu*nbsp;'^'�^Ppotfits alieni fint, quicunq^ peccatis adhuc feruiuntieb qubdduoilli heri (ytiam fape dixi*nbsp;fibinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� conuenire nullo modopofi'unt. Idyero nimis manififi� tefiantur,qui pal�m clamant,
in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^JJ� eumyerbo T)ei,cum difiiplina ecclefiafiica lt;amp; cum bonis legibus, Glorianturhi
^ahtiafitafyt TPauidde quibufdam dicebat)amp; reuerafiuntfilij Eelial,idelrf,homines�ne iugo, j. Ptofua libidine omnia dicunt atq^ faciunt.Et fibijpfis quidem mirific�placent infiua ilia morumnbsp;. ^^^��fjquam filam liber tatis nomine dignam arbitrantur^ Sedeiffhac infelix liber tas, qua nihilnbsp;c ^f�ojtus mifirius hominiacciderepoteif^.Sunt enim eiufinodi homines equorumferoei�imoru
� es,qui ybifranum excujfirunt,indomitumruunt,amp; tandemf�ipfisfimulatq^fififirespracipites � tio'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perdant.Ita ifiiexeufiofrteno yerbi Dei amp;fanioris radonis,perfeclerum auiaprie�
^^nt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniquitatis finem attigerunt, corpus fimul amp; animam in exitium addu*
i� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fmguli redemptionisper Chrijium fadxbeneficium agnofiere,amp;huicfiefegratos
yigj.g nbsp;nbsp;perfieflionem,quit hic nobispreecipitur,nunquam peruenire pofiumus,fubinde
ectrnts reluflantis contumaciam experimur, meminerimus nobis cum e� perpetu� lu�andum ^fitidieprogrefiitsfaciendo,tddem in yirum perfeP�um adolefcamus in Chrifio lefuZ
* ebeturbenedidio,honor,gloria eirpotefias in aternum^Amen^
4
-ocr page 208-C A P. V I.
IN EPIS T� AD ROMANOS
H O M I L I A XXXIII.
Quctnigitur frudumhabebatis tuncexijs,dequibus eunceru^ befdnsf' Nam finis illorum mors eft. Nuncuer� lib�ra� �peccato,nbsp;mancipati autcm Deo, habetis frudum ueftrum in fandimoniam,nbsp;finem aut�uitara�ternam. Nam ftipendiapeccati,mors; donum uc*nbsp;r� Dd,uita aeterna in Chrifto l�fu Domino noftro*
VT qui morlis grauieribus lalorantfir� cibos noxios 'vetitos appetuntt ita quia cati hareditarioomnesinfeTtamp; toti deprauati fum�f ,peccatta omniuarij� delei�^^'�^iijinbsp;exijs yoluftarem cafifnjti^qua nob� exitij amp; mortds xternte caufafunt,Quia '^erb tantanbsp;cax nofira natura corru^tio gt; quot;^t �ientes quoq^ fceltrum illtcebras feitiemurt qua quam lt;'� �nbsp;nanda amp; noxia fintif�m in alijsmultdf tum in nobi� if ft s fafe exferti fumua, non Jattinbsp;cato amp;eiitinatura obiter differuifj�, fed frequentiadmonitioneamp;a�iduii hortationibtn'^'^^^nbsp;funt homines^�^treli^o feccandi fiudio reft fifeant amp; quot;^itant degant 'verb Chrifiianatn,Obf(f��!/f^4nbsp;diligenter 'Pauluainfrafentitra^atione.'Pritnb enim docuit hominti Chrifiianosft fuaT^n'i^nbsp;re�ondere quot;yielintinon modb � manifeflia fceleribm abflinere,fed fetcato in yniuerfum rnof^nbsp;in^ Chriflo lefu ad 'vita nouitatem refurgere^^^irgumentts'Verb, qua btc flurimanbsp;adduxit,adhortationes interfofuitgrauifimas,'Vt qui Chrifli beneficia exfeccatiferuituttnbsp;Deoautem mancifati funt, iamnon tninorifiudio amp;alacritatebuicin iufiitia amp; obedieti^�^. jnbsp;feruiant,quant olimfeccato obfecuti fint, in cuitts feruitio tarn corfui quant aaintam cuntnbsp;fitds facultatibui habuerint occufatas. Quod �Vt facilitts imfetret,in frafinti 'Vtramq^nbsp;Confertur pec 'ptccati nimirum amp; Iufiitia inter fe confert, amp; quid nob� ex quot;Vtraq^ f^erandum fit docet.nbsp;cati cr iuftitianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa conftderationedignifiimua ; quia ex eo difei fotel^,quantb faciliuf,tuti�ay^l^^fi
jerui us^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iufiitia amp; 7)eiferuum agere,quant peccati amp; fcelerum feruitto immerjum amp; obfiriiluni
�tdehocquidemfrimb difierithts 'Verbii'.Qu.em igiturfru^um babebatts tunc.ex i
nunc erubefcittsfldam fnts illorum mors el^. Sunt haebreuiter dilla,fedabund� cofftT^.uI quacunq^ de feccato amp; eiua feruitio dicifoterant, amp;hoc frimb inutile amp; infrugiferum,di^^.'(i^nbsp;featqueignominiofi{m,fofirembnoxium 6�latiferum'Velexitialeejfe tefiantur. Defing^^nbsp;ex ordine dicemuf.
feccato ferui- Trimum cUm interrogatione enuntiat,frofrtas illorunt, quibita cumagit, con/cienfi^^�/ abf^fru* l^ns,qua efi-icacifima elf^ docendi quot;Vel aliquem conuincendiratio.Quern(inquit)frullutn
tunc exijs,dequibtisnunc erubefeitKf Quafidiceret.TLolo nunc bfratres,quidiffe fentiatt* J ditione 'Vefira friori fronuntiare, ne quid ex odio aut alio afieilu dicere 'videar. Ttsnbsp;lo , edicite quxfo quern fru^um 'Vnquam ex feccato retuleritts, quando gentilitianbsp;tenebris immerfi Uli feruiebatisf Sedmagnum altumq, inter quot;Vosfilentium ejfi 'video,qt(^^nbsp;tefiatur 'Vos nihilcommodi ex illo feruitio habuifie, amp; froinde f eccato inutiliter amp; abfbnbsp;ijs feruiri,qui fe Uli mancifant.Idautem � Taulo quot;Veri�ime did, moxfatebit,finbsp;fideres, circa qua omnes Uli occufantur, qui feccato feruiunt. Comfrehendit ea loanne^nbsp;tribui cafitibus quando in mitndo e�e ait cufiditatem carnd, cufiditatem oculorum amp;nbsp;ta. Ttenim hac funt, qua homines feccati feruos reddunt,quba aut carn� defiderijs indtu�nbsp;mundi illecebrtf,qua in oculos quot;Vel alios fenfiti incurrunt, cafiuntur'aut infolenti�tl^nbsp;fifi aduerfin Deum amp; froximos extollunt. tgt;it quia in hvs omnibw nihil firmum autfi^nbsp;(nam quot;Vt idem ylfofiolui monet,fraterit mundui hie amp; cufiditas tiui)fatis confi�t eosnbsp;laborefsmetiffosfatigare,quicunqj quot;Vt ifia confiquantur,feccatiferuitiofefe addicunt.f^^^^j^�'nbsp;nim automnino nullum,aut( quod in idem recidit)talem f ercifiunt,qui cum minime f u(fnbsp;niud infiar inter eorum manw (quot;Vt aiunt) liquefeit, quifibi ex eofelicitatem ferf etu^'^ t^finbsp;lantur. f^od'VteuidentiuiferJfici fo�it, exemfla quadam eorum adducemtd, qui f^t^^nbsp;AiwritwO�nbsp;nbsp;nbsp;mancifarunt. Etfrimw htcfrodeatauarui,qui abiedofietattsfiudio animumfuum togt;^
addixit, in^illfiJfem felidtatisomntmcollocat� .^ngiturds frimiimgrauifolidtu^f^^�^
-ocr page 209-H O M I L I A XXX nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77
IRKW fjt� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ium inofiam mctuit.,nbsp;nbsp;nbsp;ad earn tffugiendam �to �ttdio amp; indu�ria opW e�e
arl�tratur.'ddec enim quid pij amp; y ere Chri�ianipetant intelligir-f quando ex Chri�i mandato aiutX Tmem no�rum quotidiatium da nolii hodie. �N.eq, Deiprouideniiam re�icitt yt ex ea difiat, nortnbsp;pajjurum Denm-t qui yolucres c��i pafcit amp; flores agri ye flit, yt homines ad ipflus imaginem con--diiiolim (S' pofleaadeandem in Chriflo inflaurati aflame eS inopiapereant, Itaq^ Jimetipflimcurdsnbsp;inandics aggrauans no^es injomnes ducit,genium proprium deflraudatidomefl�ts q^oqfluu dimen--fummalignedi�rihuit, modo tempeflatesincommodas.^mod'o malignum, modo yherem anni futurinbsp;fnuentum metuit,Et quia hiflce curds oecupatus Deum negligitflnflatiahili cupiditate accenflus nonnbsp;quantum iampoflideat yidetfled de aliends influper acqnirendts cogitat. Eit ergo^yt quod de hjidro*nbsp;f icMpoeta dixit, foplus funtpotte,plt0�tiuntur aquie,in illo maxime locum habeat, Creflctt enimnbsp;emornummi,quantum ipflt pecunia creflitz amp;quodomntm aliam miferiam fuperat,tamiqscaretnbsp;qutiamacquiJiuit,quamquibiisacqutrenddsinhtat.E[am yt haicnondum habet,itatlldsnonaudetnbsp;'^^f,nequiaex eorum cumulo decedat. Itaq^ (yt ohm de Tantalopoe'tte flabulati flintjinter mediasnbsp;oquasjiti infelici cenflumitur, Ethac quidem quoad animum auaruspatitur.Qplbd� hds addas la-borts atqjpericula,quis idem corporefluo fuflinet,yideids abiedliflimm rnancipiumflub hero omniumnbsp;^'^'quiflimotolerabiliorem fleruitutem fleruire,qu�m Ulins flit.�Lam diesnodlesqfln labore tranjigic,nbsp;^'bonecalgetjitit^fflirit^ne qua lutri faciendi occajio ex manibu^ elalaturx peruula y erb terra ma-nequelatronum infldijs,nequeflerarum incurfltonihM,neq, martsprocellofifludltbits tamp;nbsp;'^fntorum inter fl concurrentium turbinibus terrettir, quo minits quaflum fluum per terras amp; ma-��wflquatur. Et i�a tam aperte amp; manifle�'eflunt,yt demon�rationealiqua aut�ngularibusex-�mpldsminime�t optts. Q�^m yerb ex i�ts omnibus frtidlum auarus reflert f Is (inquam) cui pronbsp;'fotoomnia fuccedunt^ecuniarum aceruos ingentesaccumul�t,domus domibus coniungit,agros,nbsp;�^^�f(a,filuas,piflinas amp; mille iugerum latifundia po�idet, redditvs annuos in immenflum quotidifnbsp;domumflupellediile multa pretiofla in�rudli�imam inhabit at. Et hac quidem rude ctecumt^nbsp;yulgus tnaximifacit,et inilldsflummam homindsfelicitatem confliflere�btperfluadet,�tJi rem ipfantnbsp;frcpitti con�deres,non aliud quam inanem fleltcitatiis ymbram,yel potius flomnium,yidebts.'Erimonbsp;fgt;um inutilds ef� eorz'm po�e�io, quibtis necp omnibus yti potes,neq^ yt illds y tards opu4 elf. Hamnbsp;Tauliis ait,nihtl in mundum intulimus, amp; nihil ex illo efferre licebitiad yitam yerb in terrds flu-flinendam natura pauci�imds contenta esf, quodgentium quoq^flapientes olim intellexerunt. Imonbsp;'^i^tmus frequenter eosamp;flelicius �quot; diutius yiuere,qui paruo contenti hone�o alicuUabofl y Mant,nbsp;turarum expertes �flolius Deiprotiidentiapendent.quot;Dein�e ad yitam proroganda adeq nihil con-ftruni opes,yt hds ynum diem yel horulam ynam redimere impo�ibile fit:quoddininus Ule �Pflaltesnbsp;P^hhredocethdsyerbds.Ex hdsquinitunturopulentia�a,eSmultitudinediuitiarumfluarumglo- Pp�.4gt;�nbsp;^'sntur, nemofratremfluum ylla ratione redimere potedfl,neq, Deo pretium redempttonis eittsper-�lu(re.Accedit hds,quodopesfluapte naturafluxaflunt,yt nemofibi earttmpo�e�ionemflabtlem amp;nbsp;^^uturnampolliceri po�it. Eo�quam enim multds laboribusatq^curtsparta Junt,plerunq^accidit^nbsp;tibiflubitb hinc migrandum�t (yt in flulti diuitdsparabola Chri�usdocet, Luc.it.) yelill�nbsp;fe liiuente (sr yidente dilabantur. Et quam multa,imb innumerabiles yia fint opes amittendi,ne-fflo ignor�t, qui yarios hominum caflus yel obiter in�exerit. Q)ibd fi illarumpoffle�io ftbi falua drnbsp;i^ffgramaneat, flenedla tarnen euitari non potedf, qua tacit o pede obrepens ipflim yitatnnobds a-tnaram reddit,yflum opum amp; omnem hds ytendi facultatem eripit,adhac no�rds nos inui�s amp; ex-o�srtddit,qui fler'ehareditatds�eaccenfi mortem no�ramauide exp�diant, amp; opibusno�rds nobis adhuc yiuentibtts, yt corui aut yultures prada,inhiant.IIunc ergo flruHum tandem ex fluds di-iditijs auarus metit, quod yita huitis yflum ip� inuident ij, a quibus imprimds amari debebat. Etnbsp;�vt nihil horum contingat, rarb tarnen opes illicitds artibus amp; per auaritiam parta ad haredes ter-^nbsp;tj� yflque perueniunt. Heque aliter fieripotedfl,, c�m dr ipfla inflabiles �nt, amp; infldiatores quamnbsp;plurimos habeant,�r eafldem Dei maledidlto comitetur, quaauards amp; fraudatoribus omnia infeftctnbsp;^lt;JJit.Dilt;:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiflquds es,qutsflrudhts ad auarum ex opum coaceruandarumfludio redeatd Hori-
^^fateri oportet,hunc omnino nullum eflf�^auaros autem hero tam iniquo eS duro fine ylla merceatf ^titrta JeruireE
-ocr page 210-c A P, V r�
IN BPIST. AD ROMANOS
Ambitie er tmbitio�.
Sedaliudlotninutn gentn yideatruf, attibitiofis nitnhtitn er ^Icria inaw tnattd�^'' lorum quoq, conduionem nihilo meliortm ejje patebit. hos ^uc^iura amp;� folidtudonbsp;exorutiat, dum honoresamhiunt^er tdeo ab omnibw�bimetuttr.ty (juos yel^irtutenbsp;dum^ quem i��a^feBant, mereri^yeladillum alijs artibtts contendere yident.hiwdia ergo tigt;'bnbsp;tur qua nullum rormentum maiut excogitari�ottil^y amp; innoxios^ ytl etiam meiiora de jofrnbsp;repub. merito^derunt. Et qutamundigloria poti�imiim �yulgi iudicio amp; fofulariauradfnbsp;det,omniumfauorem foUcite captant,amp; yt eum confequantur�pe ijs etiam feruiluer blatidi�^nbsp;quos edio dtgnos e�enonerunt.Idem ergo fer'eambitio�s acciditquodijs^qutequos effranesamp;'quot;�nbsp;mites afeendere �volunt.l'^f enim illi^dum Jtbi imperium itt equos yendiiant�lltsblandiunttif�^^^nbsp;uorum inflar nihil non faciunt^quo eosdemulceri foffe futanr.ita i�i multa facere amp; ferrenbsp;in yulgt ignobilts gratiam^ lutus fauore ad honores confequendos fibi optts e�e ^vident. E(nbsp;illiequts tarn tonjeenfts non fine periculo in�dent,amp;ex tilts fafe cum membrorum aut etia�gt;^Lnbsp;'rico! di�riminedeturbanturtSicquiiam fummosinrepub.honoresa�ecuti �tnt,ijsratnedfnbsp;cum yulgo res e/�, quam multorum capitum be�iam mertto dixerts: quodleui�ima o�'en�nbsp;tur,tt 'tel in�dto�s machinationihuf^ tel feditionibua manife�ts aducr�ts eos infurgat^qud f'*nbsp;ante in ccelum t/q, euexit.Exemflahuiitsgeneris in hiflorijs ba�im occurrunt^tt iamnbsp;mus,quodDeus (tt Eirgomatercanit) fote aes � fedtbus aetrahere,humilesautemeucl�*nbsp;fueuit, 'E eq^ hic aliquem decifiat jua frudentia^aut fortitudinis, aut bene�tlorum amp;nbsp;fuorum�ducia-.quando con�at prudenti�imos fer� in caufaprofria nihil japere, amp;pratla^^okf,nbsp;comitem e�einutdiam,amp;eosfer�populum ingrati�imum experiri,quife amp;�ua omniaptoili��^L,nbsp;lute femper tmpenderunt.Dicant ergo ambttio�illi,quem�u�fum ex jeruitute illa referatit�'nbsp;�^biecerunt,tt �ummts in mundo honortbtis potiripo�entf^lole�tam qutdem amp;nbsp;pericula infinita ton,memorarepoterunt�uElum ter 'o nullum,ni�hocalicuitts faciant,qf*^�^^ynbsp;inanititulorum tant�tmorum enumeratione, animos autem tanaamp;�ulta perfua�oneidi^�*^jif,nbsp;pauerunt.^t quodde i�is diximus,non minus in omnibus reliquispeccatorum mancipijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;-
ScorMeref.
bet. Idam tteos quoq^ �edlemus,qui �cortandi amp; mtechandt licentia atqjimpuritafe uiunt,quidtlli non factunt,quodherum quanttimuts durumnbsp;nbsp;nbsp;iniquum atili�imo firuulo^'^^^
puderetfOute nonpatiuntur ludtbria ab impurisjeortis eir lenontbusfQuem terb indeff liguntl^^^ullumprater momentaneam toluptatem^quam po�rembinopia�nfamia^morbir^if,nbsp;HeHuones cyC� mi amp; infelix omnis generis malorum colluuies comitantur. Eadcm eif^ helluonum s�'nbsp;inuidorum,mtrcenariorum mtlitum,omniumdeniq^aliorum conditio,quipe�imis tupid:^^^^^nbsp;peccatis �ruire�rriel inanimum induxerunt. Dequibus �ngulis,�quis dicere teilt,innbsp;cre�et orafio. Su�iciat ergo ijs,quinondum deploratte�eifunt,occa�onemdediffe,qua in�^[i�nbsp;de�tndere, amp; fn ul aliotum tttam amp; mores examinare difcant, ne peccatorum illecebff^�'nbsp;e�ari patiantur. tnimplus quammifera amp;nunquam �atis dcploratahominumnbsp;cum fruUum�lidum nullum�erarepo�int,tamen tyranno tarn duro atq^ crudelinbsp;Ultutem addtiunt. Sed tantiim in corrupta carne ne�rapoteif^ Satan, tt nihilhorumnbsp;fintiant.qui je Uli manciparuntiquo magis nos aduigilare decet,amp;prineipijs objlare,ne no�^'^ *nbsp;antmis�uporem i�um exitialem inducat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i
eruit Oe eca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obijeiunt quipeccatis amp; impurte carnis cupiditatibus delcBantur.FatemUi�
ipu ore af- �-fttitute i�a nullum fru��um �abilem ad nos redire,r.on tarnen illam omnino damnandargt;*� �t � �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gundam e�e putamus'.quia eSr de�derijs no�risfatisjatit,amp;titam hat nobis iucundam redd�^j�
Jiilla in tniuerfum aujeras,amaritudinis amp; tri�ttiaplena c^i^.ddts re�ondet Taulus fententiaparte, qua e^f : De quibus nuncerubefeuis. Illts autem loquitur, qui citrn pfi^nbsp;mancipiajui�tnt ,tuni per Euangclij lucem ex Uhus feruitute liberatt erant. T^urfus autt^nbsp;entias tllorum compellat, amp; ita dicere tidetur. Leue quidem ttdcripoterat,jt abfq,nbsp;peccatisferutreturfedtarn turpis amp;foeda eif^ huittsJeruitutis condttto,tt eos etiam,quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r�i',
Uberati�unt,futjpjorum fimul amp;fa�orum fuorumpudeat,quoties illorum memoria anifgt;^^^ 3sZf^j htc miht alijs-te�ibus opus e�. Fos enim ipfos appello,quos�io nenpo�c�nepudorenbsp;ni�e,qult;e oltm dejignauifts,t�m partim juperfittiontlusgetilitijs decepti,partimpeccafo^^.^^f�
-ocr page 211-i
H o M I L I A X X X II I.'
ftruitti��^amp;c.Etfin�^u�mpr�m�m Chri�i^erlo^ fideilluminatiin ^^�leti^�s defiendimitfantea�lam yitam Adyerbi diuini r�gulant examinamiify moxnos^u-^^^��findifintimM'.eo qued^eccatoru omnium eadem fit t^ua ebrietat� conditionnbsp;nbsp;nbsp;r f�/?� ^brij^
immodice�tmftuminillii feruettmulta ^uidemprteter officium faciunt.iOmniaautent po�ea yehementerpudet. fta q^uorum animos amp; rationem pratta cu^nbsp;^t�tts excgcarunt,quidu^ ttmereagunt^inffeleribttt quoq^ftbifffis mirificeplacent\at quamnbsp;f^um yfrbi luce illuminatiJii^J�s nouerunt,amp; defa^tsfuM iudicare poffunt,mox illos faifuder^nbsp;^iiidignos effe y ident, qui oculos ad ccelum attollant, aut quibus aliquts in Ecclefia Ckri�i (quiSnbsp;, ^domuf ef^) locus detur. Exfficat hoc eleganter Tiominus inpublicani parabola-, quem huminbsp;Qculis clamauiffi dicitt Tieus,propitius ejlo mihi peccatori,Et filium prodiguntiqui poTf^ ma^nbsp;datas opes ad pattern reuertebatur, dicentem introducit : Tater^peccaui in c�lum amp; in tc^nbsp;f?) ��� dignus,quipojlhac dicar filius tuus, Et Dauidem de hoc quam maxime conque�umnbsp;[cimus, qubd peecatum fibi perpetuo ob oculos yerfari fintiret, cuites confeientia amp; animumnbsp;�^criiciabat, amp; ipfum cor am 2)eo pudore intolerabili fuffundebat. Kide T/al. qt. Kndeappa-ffffuitutemhancpeccati turpem atq^ignomtniofam effe,eirproindeyoluptatemineanullamqutc-�nbsp;^�^^^�re,quam yiri boni amp; fapientes non ni� in rebies hone�es quarendam eff� fentiunt. ^t hic ob-^nbsp;debet,pudorem hunc aut erubefeentiam foil's pijs amp; credentibus tribm,qui iam ad Chri�untnbsp;[^^'terji erant,non impijs aut�iper�itio�s,quospeccati fernitus adhuc detinet. Et� enim h 't quoquenbsp;^^l^uo �uffunaantur,eius tarnen caufa fer'e e^,qubdpeccata commodes fu�s ob�arenbsp;quodaliqua 'Dei reuerentia tanganturdPiorumyerb mentes tdeopudor�uffundie-,qubilnbsp;�^^^agineniin fi obliteratam effe yident,quoditem fuam ingratittidinem agnofeunt^qua amp; T)einbsp;j�^^^atem �* Chri�i meritum improbe conculcarunt. Itaq^ intra con�tenctas j'uas cenui^tnen au-�nbsp;ffffulosadc�lumattollere, eir peccattsfubindeoculisipforuobuerfantibus conqueruntW. V'O-dinbsp;lt;gt;pparet,quo loco habendi�nt impudentes Uli,qui fceleribusgloriantur, amp; ex Hits laude quie�nbsp;hodie magnus illoru numerus. Tales enim fitnt,qui opes y�irts,rapints,fraudibus,militianbsp;,. (fnaria amp; alijs artibus Ulicittf partas fuperbe oflentant,amp; Ulis fuperhiunr.-/ddnumerandiJunenbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lutemperantia amp;gulte infatiabil^ �udiogloria captantt qui item �bijp�splacent
adulteriorSlibidine, amp; ea carminibus quoq^ celebrant, qualachrymisa�iduis V�n merebantur, jrj�i interim Chri�iani amp; Dei cultores did*, fed ex eorum numero �mt^nbsp;�'^^�iritusjanilus inter ho�es Dei amp; palam impiosrecenfet.Tide Pfal.^2..amp;94,
�.dt non ignorabat Paulus i�a apudhuius ficuli filios non magnum pondus habere,qui ytpu- PtecaUfin�-omnetn ab�er�runt�ta nouosfubindeprxtexttts quxrunt-,quibuspetulantiam amp; temerita-tertium addit-,quopcenapeccatiUlis ob oculosflatuitur. TLam�nis(in-� illnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yero monet,ne in pr/tfentipeccatorum ffecie hxreamui,qua carni no�rei
l*ndiuntur,�dpotiHi �nemcon�deremus,ad quern �tos feHatoresdeducunt.Ttenimyetittt ^fffiuUus primis parentibus fuo lepore amp; gu�u fifiolim mirifice commendauit, idemyer�nbsp;ffpo�eritati yniuer�eItetalis fuit*, [ta peccatis fingulis fatan lep�rentnbsp;^dam addit,quo fefe apud nos in�nuant,at y bi admiffd fuerint, lietali morf� animas yulnerantnbsp;fallut �upor illecarnis,quo pleriq^hominum fafeinati mortem nottnbsp;fentiunt*.neqj etiam ex Dei longanimitate nobispetpetuam impunitatem polliceamur. Erite.�nbsp;^ olim tempus,quando amp; confiientias no�ras diuini iudicij terror excruciabit, amp; Deus yindiBetnbsp;^^dttatemgrauitatefupplicij compenjabit,yt Cap.z.diximus. �Meminerimwergo nondum omni-�Untalis defun^os amp; extra omne periculum con�itutos eff�,qui yitie huius �nem lati er fortunatenbsp;^ittgerunt. Excipit enim hanc aterna yita, amp; olim ad Chri�i tribunal omnes homines��entur-,ytnbsp;fftna mortis fuppUde adiudicentur,quicunq^ in peccati feruitio abffj pcenitentia perfeuerauerunt�.nbsp;^[luamyero inntortishuiusaternx�quampeccatipcenam Deuscon�ituit)confiderationediligen�nbsp;ff t omnes homines yerfarentur. Tlon enim ita htec accipi debet,quaft aternum tarn corporis quantnbsp;fftnx interttum nobis allatura,amp; hominem totumprorfus abolttura �t,yt omnino eff� deftnat. Cu-iffffit hoc multi,quiinter fcelera �bijp�s delitias faciunt,tSr totius hominis interitum �n^unt-,yt Cut mots dicanbsp;Jitorum terroribus con�ientiasJuas liberentkStd alite rationesfiintpropter quas impijsde�inat� turpeetta pec-.
-ocr page 212-CAP. VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
fuppUctani nbsp;nbsp;quod olim afud inferos luent^morttis nomine defignatur.�Prirfio quot;Vt mors corfori^
ius^yltimtts rerum huius feculifinis eSf^Sta damnatio amp; qult;e hanc fequuntur f�nie,yltifnii�''L cati flipendium funt^quod poflquam impij receperunt,nullam ex illiis liber ationem fier are poteinbsp;Deinde ��vt fi:riptura fub i^ita 'vocabulo omnem felicitatem comprchendit : it a mors /eternal^nbsp;'mas angufizas hominis fignificat amp; indefznentes inferor urn cruciattts,qui alibi yermis nuuq^^^�*. �nbsp;rituri amp; ignis inextinguzbilis parabolis defcribuntur.Traterea ciim yita y era amp; bonorum ofgt;quot;fnbsp;fatietas in Dei confieBu habeatur^non immeritb mors diciturinfelix eorum conditio,qui anbsp;fie^u in ceternum excluduntur� Hie ergo expendant (inguli,qu�m grauis dr luHuofusnbsp;finis fit.,quem 'Paulua mortis nomine d�not�t, Ivlortem corporis huiui ex qua nobis pernbsp;yitam zeternam tranfitua eif, natura fie horrent homines, yt nihil fibiacerbius acciderepfijfinbsp;riq^ arbitretur,QMm horribiles ergo terrores mors ilia excitabit^cui fies reftitutionis otnnts \nbsp;turHrze autem diuims tanta e^fgrauitas, yt eapijs quot^ intolerabzlis yideatur,quandonbsp;pterpeccatafibi imminerefentiunt. IsLotts funt enim Dauzdis querelts. Hihil integrum ei^nbsp;mea propter indignationem tuam,non eiif pax ofiibus meispropter peccatum meum.nbsp;y era fummi numinis contemptores tanta eiufdem yisei^,yt ilia opprefii yel horribiliternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u
yel ipfzfibi manzts inferant,quod Caini,Saulis,Iudlt;e amp;fimilium exempla teflantur. At fi iui yit/e fiadio currentibus accidunt,quando y enite amp; gratiafies nobis adhuc reliquanbsp;do Euangelij promifiiones audire datur: quidobfecro tunc fiet,quando extremam illam Anbsp;dicis fententiam impij audient,qua cum diabolo amp; angelis eitts fempiternis inferorum tormi�^ jnbsp;dicentur i� Vt enim oculus non yidit, amp; auris non audiuit,neq^ humana mente concipinbsp;Deuspraparauit diligentibu^ fezitaproculdubio omnem in hacyita hominisfenfum amp;nbsp;fiiperant pcena,quas impijs amp; p�nitere nefeijs Deus iam olim decreuit, Ideq^ zfiapro dubifi^finbsp;certisridere pojfizmusycumtamhorrendahorum praludiainillisyideamzis,quidefieratioi^'^ Anbsp;ex agztantur,Verier go dicit Taulzts^eoSiquipeccatis feruiuntfru^um inde nullumnbsp;per y erb feruitutem zllam ipfis ignozniniofamnbsp;nbsp;nbsp;exitialem efie,Et hac nobis in primam hvs''^
lationis partem diBafuffzezantfitaqj ad alteram tranfeamus,in qua breuiores erimu^s, CredeiUium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Comprehendit eaeorum condztzonem,qui Chrifizferuitiofifeaddzxerunt amp; in illo libeff^^.^
^berta�^e^ri� nbsp;nbsp;^'''^fibanafruuntur,Et de iliafic loquiturPaulzts:Islunc yerb liberatz �peccato,mancipi^^*^^^d
flitzna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo,habetisfruBum yeftrum infanBimoniafinem autem yitam Quibus yerbis tria dici^A^^^^f
confideratione pios excit�t,yt earn conditionem conflanter tueanturfin quam illos Chriflu^^'^^^j uit, Primum eif^,qubdapeccato liberati, Deo autem mancipati,ideff,DeiferuifaBi
Duplex CMfti netur his duplex beneficiu m Chrifti lefu, qui primo quidem ex infelicipeccatorum firuido^.fi' beneficium.nbsp;nbsp;nbsp;ruit,deinde yerb Deiferuos fecit,Ei� ytrumq^ confideratu dignifiimum. Vf enim nos
lerauit,quam peccatis ceuindiuulfam comitem adharere nuper yidimus : itayicifitrrt^y mum gloria gradum nos euexit, Ham etfi ferui dicamur, nihil tarnen feruile hicnbsp;dZ � ^da qui Dei ferui funt, ijfiiritu Dei aguntur, quern infra adoptionis fiiritum dd^nbsp;fiolus,amp; ijdem Deo fionte obtemp�rant,adhacfiUorum loco cenfintur,amp; olim cum Chrift�gt;^^nbsp;regni cceleflishareditatem adzbunt, Quod non obfeur'e ille docet,quando difeipulis aitzHo^fnbsp;y os dicam feruos,quia feruusnefiit quidfaciat domintts eitts z Vzs autem dzxi amicos, q^^^, jfnbsp;qua audiui � patre meo,nota y obisfeci, Hihil ergo homini gloriofiits t2r honorificentiusnbsp;t^ff-,quam quod Deiferuzisfimb amicussir filizts perChrifium faBus efl,qui prittsnbsp;diaboli mancipiu.Atfimul nos ifia ofiieij noflrz admonent. Docent enim Izbertatem Chri�f^finbsp;in carnislicentia amp; peccandi impunitate confiftere,fedin eo potius,quod qui pritts diabofVdnbsp;bant,nunc Deo obediunt.Ethoc illudePf^.,quod facra literapafiim incttlcant,amp;qubdnbsp;qui ipfi perfidem znfiztifunt,fir uBusferre iubet, ex quibus fides eorum agnofiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn fi'
patrem glorificent.Procul ergo facefiant,qui Euangeizj pradicatione amp; libertateper Cb^y^^ii^' ta turpiter abutuntur, amp; dim Dei cultores atq�lij did yelint,adhuc peccato atq^ diabolo finbsp;Sunt hi maximi amp; nocentzfiimi fcandali authores. Propter illos enim male audit Euang^nbsp;na,amp; exemplo eorutn multi � fide abfterrentur,quiad Chrifli regnum iam conceffuri efifinbsp;tur.Ideoillorum capitibusgrauis ilia Chrifii Iefufententiaincumbit\Vaei,perquernfi^^nbsp;niunt,amp;c.'Mattht\^�
-ocr page 213-HOM iliA X X X 1 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79
Secundo fruSum�ue premium d�ferait y^pofiolm, quod in prafenti yica recipiunt^qu�cunque in Chr�o 7)ei ferui funt faSli. Htletds(inquit)frui�um ye�rum in fanSHmoniam, Opponit hanc fliaitiefrHClusnbsp;tonfufwniamp;ignotnini^,quatnadpeccati feruosredundaredixerat. lamautemillos fruBumhunc fitiifiitio/M^nbsp;labere aic^neeosj^eamp;inanibui promi�tslaSlAreyideatur^ Quiaentm �Deiyirtttinunqudotibfanbsp;e�^, tttoxaliquem ex ea fru^um percipiunt^quicunque fefiillimanciparunt. FruSlum yerbpro-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
tnittit^non terrenum amp; temporarium, quique ad corptajolum redeat,fed�gt;iritiialem,aternu}n amp; immaree�ibilem,quique in hac yita inchoatut in teternum y�que duret, E^is �nSfimoniaide quanbsp;^lijuiddicendumerir. SanBumLatinidicunt, quodabotnniy�i prcphano�eparatum quot;Deoconfe- San^unt.'nbsp;tratur, yt illius cu�tui ejr konori firuiatt Con�ntit buic yox Graca Scytoy^quam quot;Plato in Cratylonbsp;(otnpofitatn ait ex priuatiuapartieu�a ce amp; yeux terra, quod ea demum fie dici tnereantur, qua abnbsp;^nniterrenaimpuritate aliena,eir Joli Tfeo confiecratajuntXum ergo JdpoflolM nos fru^um no-�um habere dicit in fian�limomam,fenfui es^, libertatem illam, cu�m nobi^ Chrifin^ authornbsp;w nob� y er am fanblimoniam operari,per quam T)eo yer� confecremur, amp; cum illo cotnmunionentnbsp;f^^i�olubilem habeamu4. Quant ergoeximia amp; fialutarpsexcommunia, qua 7)eo ynimur,tamnbsp;ftfclarus e� fit�utartsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ille,quem neb� inprafenti Pauluspollicetur^Debetautem fan-
^�noniahxc bifari�m confiderariiprimo nimiru in ipfis credentibus,qui per Chriflum liber ati funt: dunde in Ms r�bus, circa quas illi occupantur. Quoad illos, /dtts conj�at ip fis fan^os cjfe, c�im eosnbsp;(^bri�us emundofeleUos fibi confecrarit.Et idem apudpatrempro illif intercedens oratx SanXifi-^^ftperyeritatem tuam,�dhtec Paubts alibi de tjs,quiad Chrifium conuerfi erant,firibit:Era-
quidetn tales.,quiregnum Veipo�idere nequeunt,fedabluti efitsfed firtilificatj efi�s,fediu�ifi^ eflif in nomine Domini lefu, amp;per fiiritum Dei noflri. Quo refirri d�bet, quod firfitura pafnbsp;P^populumDei f�nBum appellat^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dulci�ima confalatiomfi Qifiaenim Janbli,
� ��jDeo confecrati�mus,idem hicproculdubio nos tuebitur,neque nos � fua communtone auelli pchetur, At quia fideles quoad hanc yitam yiuunt,in medio peccatorum (yt olim Lothus in Sodo-��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Daniel in Dabylone)degunt,inter quas omni quafi momento fcandala omnisgeneris fife of-
! '�'^^��nieminilje oportet, fan�imonia hanc ad omnia etiam ea extendi, quibus fideles in hoc mundo coiifueueruiit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poilu fis amp; infidelibus nihil e^ purum, eo quod polluta fit eorum merts
6' orfi ientiafic ijs,qui in Chriftofian^ificatifunt,fan^a cr��rlt;ifitnt omnia: quacunque nimirum Pf i:liCJ(fiCirnoKaliq^^o peculiari Deipraceptoprohibita Junt.Ergofan�xfant conditionesyitanbsp;�i?* il! q�.'auii harum,fiue ilia publica fiuepriuata �t, Chri�ianits pura amp; falua confeientianbsp;pfibitur, quot;ddec enim exmadiflratus fnnilione,neq^exre domefiica,n�queexmercatura,neq^exnbsp;jfiuitute,tieq^ exilio,aut alijs huiits generis rebus aliquidyitij aut impurttatis contrahet. Similiternbsp;j fielt Jura credenttbus omnes loci, amp; proinde idonei ad precandum amp; quacunque alia yerxpi�ta-f^ercitia,Sanili item ij�demfunt omnesdies,omnia ciborumgenera,amp; quiequidtotus hic mun-�^^nttnet, Ffide colUgimw, neminem hutus mundi confitetudine amp; rebuahuius feculireil�ytinbsp;l^fiflieipeccatorum feruitio,per Chriflum Deo mancipatifunt.EflqflruHus hicnbsp;yfifi^�libertatis tarn eximius,ytfoltts fuflicere nobts debeataddomandam carnis petulanfiam,nbsp;^^^digr�tate noflra iterum excidamus.
fiitnequis fideiinterris modo fua prxmiaparataputet, addit Paulus,nos finemno�rxhuius VildiCternd, jeruttutis, quam Deo praflamus, habere yitam xternam. Qux promi�io omnia inficomprehendit,
de hominis felicitate dici po�itnt. Fides enim in praientiynacum Chriflo yitam amp; falutem fiprehendit,qua in futurum quoque ficulum continuatur, Itaipfi Dominus pollicetur apud loan-nem Cap.q,dicens', Amen dicoyobis,qui audit yerbamea amp; credit ei qui mifit me,habet yita xter�nbsp;nam. iudicium tion yeniet, fidex morte tranfiuit in yitam. Quo etiam referri debent promif-ego,ibietiamfit minifler meus. Kolopater,yt ybt ego fum,ibietiam fint,quosnbsp;e tj tmt t. ^^tn. 'Flonproifiis modojApoflohs nimirumjorofedetiam proijs,quiper firmonemnbsp;� Znbsp;nbsp;nbsp;^^^dent.Fbi obferuari debet,yitam hanc non Jolis animabus,yertimetiam corporibtts
fi�tM deberi,quxolim fufiitabuntur,ytin eins pojfi�ionem yenire po/?int. Qifiaenim Dei filitti ^^^homofactus eX^yt corpus quoque humanum afjumpfirit,eiusmertto parta falus ad corpora quonbsp;tio�ra redundat. �quum prxtereaeXiy^ qui Deo fe totosfitterunt tarn corpore quam animUf
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0
-ocr page 214-CA P. VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOS
in corpore quaq, fult;e oledientiapramium recipiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo alibifiribir j^po�olaf: Cluitdl
in ckIk eS^ ynde etiam Seruatorem expe^lamtn^ T^ominum lefum Chri�um : ^ui transfsrffi^. torpuf no�rtim humileyyt conforme fiat corpori fuo glorio(b,amp;c,l^t ergopeccati fieruitio nibil�quot;/^-^nbsp;riws amp; calamitofiitf excogitaripote^,^uodcum ignominia mortem teternam nobds affert'Jt^^'nbsp;felicim at^gloriofiittf eif^,qu�millo reli�o Deiferuum fierh^tper Chri�um fandificati 'Vtfafi'inbsp;que confiequamur aternam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Repetit utriufi ^jiat loci huiin Conclufwj qua quot;Vtriufique condition^pramia repettt hts yerb� : que conditionK diapeccati^ mors* donum yero Dei,*vitaaternatn Chri�o lef� Dominono�ro. T^petitionHquot;nbsp;pramiat taufia duplex e^(^. �Primo enim p�narum esc pramij confiderattonem animih nofir� altiu^nbsp;mere y ult,y t � peccatifieruitute ro magts abhorreamus ,ad obj'equia autem,quie Deo debentufr^^nbsp;iori conatu afiiremus. Deinde ijs occurrit,qui doBrina hac meritum nolirorum operum�abiUffinbsp;tant, amp; ex Collatione i�a nimts inepte colligunt : Peceata damnant, ergo opera bona iu�ifinbsp;Item : Si peccando mortem at que inferos meremur, ytique rede agendo yitam er regni cielifi*^�^nbsp;reditatem merebimur. Adcuiw argumenticonfirmattonemijs etiam fcripturalocts abufU^�^\nbsp;quibitsyitaaternamerced^ nomine infignitur. tAt multihnomintbus falfa eifcomparau^gt;}^,nbsp;Uli inter peccata amp; bona opera faciunt,ideoq^ ex ilia non fiequitur quod colltgunt, ISlamnbsp;cata Dere nofra funt, amp; nobis imputari debent, eb quod ilia ex nobis ipfis defignamus ;nbsp;autemnofiranon fiint,nequeipfieaproprijs yiribits facimus,fed author illorumeif�siriti^nbsp;fii,quiinnobis operaturyelle amp; facere, Etfiergopeccatts mortem mereamur,bonts tarnennbsp;'Vitam mereri non poffiumus, ciimillanonnoflra,JedJpiritus fandiopera finr^Deindeped^^^nbsp;esc perfede mala amp; iniufia funt,yt qua contra fandam bonam^ Dei yoluntatem commK^^'^�^^nbsp;amp;proinde mortis fupplicio dignafimtiopera quot;verb bona quacunqueper nos fiunt,imperfed^^nbsp;tfnomodoyitiofia funt, eb qubd Jpiritus fandi oper ationi innata nobts prauitas amp; ex hatnbsp;nantes cogitationes amp; cupiditates mala concurrunt, qua opus per fi bonum corrumpunt- fnbsp;peccata prater ofiiiium funt,bonaautem opera ex ofi'icio fatimus, amp; proinde ( ficut Chri�'�^ �nbsp;etiamfi omnia faciamus,ferui tarnen fumtts inutiles,amp;c. Luc, 17. Adde his, qubdyitanbsp;gnitasatque pretium matuseifi qu�m^et operibus no�ris redimiqueat, lilaenim (Anbsp;Ifaia ofiendimtos (non modo externos hominis fenfus, yerumetiam rationis captum longtjf ifnbsp;^is ergo fuis yiribm aut fadts merebitur, quod ne cogitando quidem affequipoted^ fnbsp;nbsp;nbsp;W
cit, qubd 'Paulus infra Cap. 8. affiidionesetiam, quas m hac yitapij fuflinent,cum fiitur^^ J taaterna gloria minimeconferri pofjeait. Pofirembyitahacpafiim hareditasdicitur,r �nbsp;feruis,fedfilijsdebetur,amp;ideo Chrfii coharedesdicimur. At jilij Dei efficimurnonperofinbsp;�rafedex gratia per fidem in lefum Chri�um, qui adoptionis fpiritum nobis meruit, pt�^ � �nbsp;yerbi femine renati clamamus, iAbba pater. P'ani�imum ergo edf,quicquidaduer/artj^^� �nbsp;rum operum meritis prof er unt,'Mer cedis yerb yocabulum,quo feriptura interdum ytitufr � fnbsp;nitatem nobis commendat, qui patris in�ar indulgentifiimi pramijs adobedientiam nosnbsp;(yt Augufiinus loquitur ) Jua dona in nobis coronat. Hac cum non ignoraret Apofiolusf(� � �nbsp;admodu amp; circumjped� firmonem in�ituit, dicens: Stipendiapeccati,mors: donum ycgt;''^nbsp;aterna. ^a� diceret. Etfi nos Dei feruos fados e�e dixerim, nemo tarnen nos mercenn^^^nbsp;quibus yita aterna expado debeatur.Hac enimgratuitum Dei donum elf,,quod omnitt h�nbsp;etiam fandi�imoru m�rita multiim excedit.Et ne quid omittat, huius mediatorem qu�gt;�}i ysnbsp;lefum Chri�um Dominum no�rum. Inhoc enim (ytadColoffenfesidem feribit)plactti^f'�dnbsp;reconciliare ciim qua in terra tum qua in ccelis funt. At quia*de his fiepe didum eSf � J^�nbsp;tjfdem dicendioccafto occurrit, fermonem huic finem imponemus. ��Lobis autemt�o^^^ ��nbsp;hicyfus e�o, ytredemptionis noflramemores,a peccati feruitio totis animis abhorreami�'nbsp;mits autem Deo,yt fub huius protedione yita huius curriculum tranfigamus,amp; olim ftfnbsp;donum confequamur in lefu Chri�o, Domino no�ro, cui debetur btnedidio, honor,glo�^ *nbsp;inaternumfAmen^
-ocr page 215-H o M I L I A XXXIIIT.
8�
C A P V T VIL
xxxiiir.
H O M I L I A
An fgnoratis fratrcs (peritosenim Legis alloqiior) quod Lex tanrifper dominatur homini, quoad uixerit i Nam uiro fubiedanbsp;mulier uiucnti uirodeuinda eft per Legem: quodfiautemmortuusnbsp;fucrtt uir, liberata eft � Lege uiri� Itaque uiuente uiro m�cha uoca�nbsp;biturgt;fifiat alterius uiri: fin autem mortuus fgerit uir,liberata eft � Le�nbsp;geilla, utnon fitm�cha,fifi�atalteriusuiei, Itaque fratres mei,uosnbsp;quoqucmortificatieftisLegiincorporc Chrifti,utefletisalterius, e�nbsp;ius fcilicet qui ex mortuis excitatus eft , utfrudum feramus Deo.nbsp;Cum enim eflemus in carne, afFediones peccatorum per Legem exi�nbsp;ftcntes , uigebant in membris no ft r is ad frudum ferendum mor*nbsp;li. Nunc autem liberi fumus � Lege , mortuo eo in quo detine*nbsp;tamur, ut feruiamus innouitate Spiritus , �6 non in uetuftatc li*nbsp;terse.
A V L V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in CafitepraceJenri multis docuir^eos qui per CJjriflum ex pee-
cati�ruitute redernpti�tnCiDeiferuos faBus nbsp;nbsp;nbsp;amp; ideo eoldempeccato quidem warty
Z)eo4�re�i'gt;i�ere es- ohremper are dehere� Inter alia yer!) dtxeraf.'Peccatum yobti non .nbsp;nbsp;nbsp;dominabituryquianone�tf fubLegCyfed fubgratia.Quoddt^utnmuUiidwumntmM
dndaorum enimpleriqjTatilumnon fatti honort�cede Lege�ntirefujjgt;icabantury diu' �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abolerety amp; ijfdem turpe amp; iniquitm yidebatur ab ilia fubito de�cereytiim earn
procli�^-^ll) qui ad carntd cupiditates natura Per CI,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eopeccandi licentiam etr iwpunitatem yenabantur^ qubd in nouo Tt�amento
-t^Po/ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di�iplinam fublatam amp; abolitamputarent.ftaqj hoc Cap.di�{ufnillud
bnefi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Lege diligenter di�erit docens,quatentpi ea abrogata fic^ amp;� quantum�t hoc
tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abrogatione nob�s Dettaper Chri�um contuUt*,�wttl^per t�am occa�onem
Ir�' ^^^^^^^^i'^^inlibertateyquant �uo meruonobhi Chri�tn acqui�uityton�anier per�euerent. autem Ltp. qu^dmodo recitauimui, primi� rationem exponit, qua in libertatem illam aj�ertinbsp;'^deinde illiui�nem t�t no�rum officium nobn grauiter commendat.
^^^lt;^�p�fummamdilj)utationts huiitiproponitcum interrogatione,qualeBores �ueauditores Lexnondonti� renbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ttd ludxos beneuolentiam captac. Dum enim ait, ,gt;in ignoratts o�endit�de treden*
authoritate probata loqui. fudteos autem fratres dicit, amp; ijf-tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ientiam tribuityne�ab ipfoproindo^us amp;rcrum imperittscontemnifufficaren
Pod^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proponitf Quad Lex tanttjper dominatur homini,quoadyixerit.l^bi
nem^^f � Q^'^ad yixenc, amphibalogtam parit, e^ubd tarn ad Legem quam ad homi-^ffrripotefl^.x^t quia Legem mori �nptura nuffiam docet,(ommodiui ad hominem re�rin-, '�t tia Taulii quoq^ lenjf� expmilitudinepatebit.qua mox �ententiam hanc illu�rat. Sum-�tur argumenti hxc ei^'. [..ex yit,e huiuf pris�ntds r�gula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt in nobds yiuentem carnid na-
atquemalitiam toerteai, esr proinde in mortuis non habet locum, .tit yospeccato�ue innatot i mortuose�e ,quando Chri�oinjmtllis y nuper demonllrauimiis. Ergo Lex yobds nonnbsp;objeruari debet, liberationern, cuius author nobis ed� Chri�uSy nonnbsp;imaginatione con��ere, [ed i�icacem ej� morti�cationem eins yitij, quod in nobisnbsp;mpera �i�r propter quod Lex quoq^nos reos mortis agebat. Ideo enim illam non ampUtis nobisnbsp;babec quodaccujec in nobis, amp; cuius caufa nos condemnety ciimnbsp;ij tis s�' peccata no�ra mortisfiix merico expiant, ZS' fpn icu fuo nos in�lios Dei regeneraueritynbsp;^�ti lamff ontaneum amp; yoluntanum ob�quium patriprx�ant. Et hoc fen� in priori ad Timothynbsp;Legedatam effe negat, Kfide�mulcolligimuSyeos � Legis r�gula Gr dominio no exemptas effi^
a a
-ocr page 216-CAP. vil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�N EPIST. AO. ROMANOS
quipeccatonondum mcrtui^nfjiin Chrt�oadhucretiouatifunt.Imo ttft �its,quoadfios amp; tx�de tu�ipiatos,aboleut�t^ ijdem tarnen Ltgt teu r�gula lucerna �nbsp;adcutjn lv(emomnesyult;!eju�aBiontsdirigani,l^idt7jal.i^.amp; lu).nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Com'v^pari^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ort� propojitionem hanc Jimilitudine �(ontugio defumpta illu�rat, qua huic ntgoeio
boia jeitfewi� ferttit. 2dam ygt;t nullum in humana focietate yimulum arBttts amp; tenaciui efj^ coniugto, fuamdiujtriit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eitam,qua^artnnbui debentur,pietatts o�uiatcederedebent.Ita tarnpeccato qua/tt
arHi�tme coniun�t funt^quitunque yel tlli yelhuie jeruiunt, Teccatum enim intra no�ra '^r ( yt Jtcdicam ) lot um tenens^ � nobti auelli auteijdnequit yni� yn quadam maiorraluf^^nbsp;dat,Fides autem ita nos Chrt�o in�rity yt neque a��iQtOy neque angufliut ntque fier/icutio,nbsp;fames, neque nudteas, neque peritulum, neque glad'i�5, imb non yiia^ non mors, nonnbsp;frinapaiM, aut ylla alia res creata^nos ab eius dile^ione �efarare po�it, Quod autem tXnbsp;nonnulh Leges coniugales petunt, amp;dediuortio di�utationemin�uuunt ytd prater �nbsp;tem faciuntyqui conttfgtj legjttmi amp; fdeliter obferuati fimilitudine adcau�t iHt^r.j^,nbsp;nem yti ,� non autem docere y oluit,quid fiert auf non fieri debeat, fi iu�a dtuortij (aufanbsp;2d OS igitur omifiis nunc alijs qua�ionibui ea modo tra�abtmus , qua ad rem prafintetnnbsp;Sunt autempmilitudintf huiui partes dua,quasdi�inguere oput euidentiora magij^�^nbsp;Peeeatumcony �jtma Jmt qua dicuntur. In prima parte peceatumyideSi^^y innatam nobti} prauitatemyqtt^^^nbsp;feriur maruo, oaajior.e Jumpta pe�inr.os motw in nobd extitat, marito conpert, nos autem tumnbsp;no�rti omnibus yxot t, qua illiui imperio amp; Legibus JubieBa �t : Itberos autem fiu (iinbsp;toniugioenaftentemyfngitomnes geneitsoptra maluy quanatura prauttas exnobis gig�^�^'nbsp;autem loquiturt Tdamyiro fubieHaniulieryiuentiyiro deuintla ei^per Legemyi^ fiquot;nbsp;(hayocabitur,(i fiat alterius yiri. Strfu^ ri^: P)nemadniodum muiter maritatay quon^quot;�nbsp;tui yixerity ilh per Leges tonitigij deuit.blanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt jine manipe�o adulterij freiere altert
fceriautiunginon po�tttita yos, turn adhuctnyobts ytueretpeaatum , Legibuspe((afi(i'�j.^ nimirum hoc toertetur ) ob�t iHifut�ts, ntque Legem yobts licuit txiuttre, quam adnbsp;natura prauitatem 2)eui tulity nifi tutp� adulreiain�ar manift�amyolutfietti � Vf�nbsp;nem fatere. Alttram partem bis yerbjs tnuntiat �Alpoflolus, Qp^d fimortuM fuerity^^�^^figt;nbsp;tata eii^ a Lege illa,yt non �t mteehay�fiat altertus yiri. haque fratrts mti,yosquoqitf ���L^gt;(1nbsp;cattf�tsLegi tntorpore Chri�i yyt ejjetK alterius�,etus feilicetyquiexmortuisexeitatif^^^^�nbsp;frtiRum fera mtn TJ to. Fbi r urfui nos yxori eonfert, fed qua priori marito defunBo adnbsp;tiupttas tranjiertt: maritumytrb fingitnouum hominem, qui tum Chri�o ex mortereugt;^�^ �nbsp;qui fpirittn Chnfli yirtutecpera bona proeteat amp; aSioneSyqua Deoprobentur. ftaquenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h/
tu jen�u r nbsp;eiu/modi'. Ft mulier mortuo marito Lege coniugij foluituty amp; quod HUpdquot;^t Ld
bat ob/equium,ei debet tuipo�ea nupJerit'.ItayoSytiim petcatum inyoh� abolitum i� �ty jimtiletiam rrortificati e�ts Legi,nt hat yobts arrplttn dominetur*, er quia alterttn/pof�^nbsp;e�ts,uoui nimirum homintSyqutin Chri�orefurrtxitynunt huit obedtreyamp;fruCltnye�rap^^)nbsp;ne dignos fertedtbet�s. ldat{inquam)eorum jumma tS^,qua jimilitudine t�a �Paulusnbsp;fiitutt. Ft yero eadem no�ra tn�iiutioni magn ftruiant,dtfingults partibusquadaiet^nbsp;runt ditenda.
�xplicatur pro bi ptimum octurrit, quodin nobtslatent petcatum marito confient,cuitu imperio, po�ta roniHgif ftidipotius,homo yxoris in�ar male nupta Jubieolui fiit, Fidetur i�a tomparatione adillud�^nbsp;parabola,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re ,Apo�olus, quod firiptura yeteres toniunSlionem t2r communionem, qua nob� cum
(edity niuptiarum amp; coniugij typo adumbrant, amp; quidipfeetiam Chri�tti hac parabolafi^^yi^^i *ffif^ Stimus autem operum Deiimitatorem prapo�erum amp; quafii fiimiam efie di^nbsp;dum in hoc totus ei^yyt� Deediuulfos mifiereperdat Ergonouum coniugium illecommefgt;^^ ffi,nbsp;peccati �ionjam fietit eos,quiyni Deoconiun�itffe amp; huncynumobjeruare deheban(gt; .nbsp;hutusetiam infieltiK toniugij yinculum ( yt paulo antedtximm) arbli�tmum yimoine^^^^,nbsp;fi cum eo no�ram natur am er humani ingenij yires confieras, j^�m yer� iniquum, quaff'nbsp;quam mole�um amp; fiauum jtt huius mari i imperium, ex ijs patet, qua in pracedentinbsp;petcati feruttio di^a funt, Superat tamenomniaaliafqu�dqu�mdtu fub eius impef'^nbsp;nbsp;nbsp;ypl
-ocr page 217-H o M I t I A XXXIIIt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;St
fnttntnof mtfer� terrent,amp; horribilem diuini iudicij rigorem ftibinde ol oc��o:�atuunt.�HnU �minxJuif marito omnium hominumferoci�imo tam mifera conditio es^,quam nojlra fit,nbsp;amp; Ttgn^tt.'Kei^falutis aut conditions meliors �et aU^aa,niftnbsp;r^mt�io tollatur,Quodtjuia nobisfa�u impo�ibile e^,fecundo loco yidere oportet,cuiis benenbsp;f�! �quot; qua ratione liberatiJimus, Docet hoc ^no 'Verbo 'Paului,quando nos Legi mortificatos e�enbsp;jj n (orpore Chrilii. l^bi neminem o�endere debet, quod cum de feccati morte dicere debui�et,nbsp;lifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meminit.In idem enim fenfus recidit,ciim hxc demum quot;^erafit homins mor-
pfccffti yiresde�ruuntur,amp; innata naturx corruftio(quem yeterem hominem a-I ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^o�olus) coercetur, amp; quafi occiditur,ne in nobis porro regnare po�it^ Chriflum lier9
td authorem ejji dicit,in^^eius corpore nos, Del Deterem hominem (qui idem e/� cum pec J�^ortificatum e�e ait. Cuits diUi ratio dupkx es^. ^ltera,qubd Chriflts corpis fuum pro no.-Lfgfi^iquo nos accufabamur,aboleuit,ficuti in Cap.. 1. adnbsp;^jJ�ftribitur. Itaq^ expiato amp; fublato peccato,non habet Lex amplits,quod in nobis accufet aucnbsp;quodnos per fidem membra corporis Chri�i e�- proinde meriti amp; bonorum ipfiisnbsp;fip'^^�^^fortesfa^ifumi^s-Quibusadde,quodhuitin�ti,peccatoquidem morimur,cumip� autsntnbsp;f^'^^�muead Ditxnouitatem.Hinc Derodifcimus,nullam extra Chrifium liberaiionem e�e �pec^nbsp;huiis liberationis participes amp; � Legis malediBiqne exemptas e�i,quam qui Chrijionbsp;corporisipjitsper fidem membra fa^ifitnt.,Atnequisindecarnislicentiamcaptet,tertibnbsp;ytnouo homini,iamin Chri�o rediuLnbsp;CI)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; toniun^i fru�ium fisramus Deo. JSieceniminfiugiferos aut fieriles nos Dult e�e
palmitum parabola abund� docet. fidon autem nobis ipfis, non mundo mints eiu^ principi,fed Deo fru^ium ferre debemts. Fithoc,fi amp; ipji eiimglorifice-amp; eidem alios quoq^ adducamui. filon ergo ita Legis iugo aut Dinculis �luti �-^^^^obisliberum JitDitxno�rxaBiones amp;�udia procarnisno�rx arbitrioinfiituere. 'Namnbsp;��^^^^�^nis, Legis modo rigorem Chrifiua fu�ulit, amp; maledi�lionem aboleuit,quxnos xter.-^^f^f^iatibu� adiudicabat- Obedientiam Dero ade� non abrogauit ,Dt potius ad bancnbsp;if fi^miari Dinculo nunc ob�ri�i fimus. Ft hicdi�imile quid inpropoftto coniugij tj/po fi�nbsp;Jfrt.ff'idux enim liberum eiif,adfecundas nuptias tranfire,Delquodreliquum eif, Ditx in cxli-l^b*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^obis non item, qui ea conditione marito tarn improbo amp; iniquo,peccato Didelicet,
j, ^^*�^ur,Dt nouo homini de�on�ri po�imu4,ideo^Dt hoc fiat plane nece�ttas exigit.FLeq^nobis . medium quendam �atum commtntfii,in quo neq^peccato neq^ Deo ob�ri�i fimtstquia fic com~nbsp;^bifnifant,peccati fetut fint*, qui Derb peccatiiugumexiu�srunt,pernbsp;fiant.Deo autem fruits ferre debemts,id ei^,eafacere,qux Dets probare
1'^�iritui e�e�is agnofiere,ideo^ promi�s prxmijs coronarepo�it.
^�ter�m euidentius hoc explicat Faulus in ijs quxfequuntur,Dt^ Ditxnouitatem (ir eius �u.- Conditio prior perfuadeat, antithefieleganti docet, qux olim nojlra conditio fuerit,ctim peccato adhuc f�fgt; legepec�nbsp;f,a'*�^_^^fitmuf,zp- qualisnuncea ft libcrtas,iu quamper Chrijluma�erti �mrs,lic^ � contrarionbsp;qux amp;qualia nunc noflra Opera aut �udia e�e debeant. De priori conditione fic feribitinbsp;c�*�quot;�?, a�e^ionespeccatorum,per Legem exi�entes, Digebant in membrs no�rs ad
�m ferendum morti.In carne e�e dicuntur, qui nondum renatiin Chri�o, naturx Ditiatx�n.-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�Stione duci folent.quem alibi hominem quot;l-v)(tziif,ide^animalem Docat.tisx^HfjtxTa au-
J^dtue aff triones peccatorum dicit prauosmotts,quiin carne fuaaduerfisDeiDoluntatem fifi rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legem exi�ere dicit, non quod Lex horum cauja fit efficient (hxc enim per fe
nitatu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no�rxnaturx Ditiofitat, Dt Legs prxcepts irritata in Detitum
tix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illicita cupiat,qub mags fefi coi�rceri fentit.Cuits improbitats amp; contuma-
X txempia adbuc Didemts in hominibts carnalibts, imb in nobs ipfs frequenter experimur no-asrerum utteitarum cupiditates excitari, quando Legs prxcepta proponuntur. Legi ergo hoc per ^dens^ibuttur^quodpropri� noftro Dttio fit,qui ex eopeccatorum irritamenta concipimis, quodnbsp;�Stts a�esibts coercends�ruire debebat.Ideo dtjerti hoc tune faBum fui�e dicit,cum in carne efi-^mts.Ita enim culpain omnem in carnem,id efi^,in naturam Ditiofam transfert,in qua(ceu in ma-
9 3
-ocr page 218-'A Q Tt^ \ l. \ K
Quid ergo dicemus fLex pcccatum eft f Abfit Sed peccatUffl noO cognouinifi per Legem� Nam etiam concupifceiwiam nonnofTem�nbsp;nifi Lex dixiffetjNon concupifces. Scd peccatum occafionefutnp^^nbsp;per illud mandatum genuit in me omnem concupifcentiXNam abf^?nbsp;Lege peccatum eft mortuum.Ego quot^ uiuus eram fine Lege quofl'nbsp;dam,adueniente autem illo mandato,pcccatum reuixit,ego ante tnot
-ocr page 219-H o M I L I A XXXV.
fllud mandatum feduxit me, ST per illud �ceidinltacp lex ipfa quidem fanda,8C mandatum illud fandum,ac iuftum,�Cbonum,
QVtmadmodum tem^oribia ^po�olorum homines carni amp; mundo dedtti fuh �dei pr/etextn feccandi licentiam caps ah ant : Isa. qui ojerum �uorum iu�iiite amp; meritts �debant doBri�nbsp;i�orum calumniahantur,quafi ea sum keeper Sofern latapu^naret,imo hans non jtne conttt-^diaahijeeres atq^ conculcaret.Erant inter hos^raci^ui ludai quos Chrt�o quoq^ idem crimen ob.-^�d�ef�mui', freealijs autem Uli Eaulo infenfi erant, eb quodfalutis do�lrinam gentibts�^i-.-edica.-���iCrincircumcifos etiamin eccle�tefociesatem admitteret. Ktergo Chri�tus�efete�aturfenannbsp;Xlo�t adusrfarium^nec yeni�e yt legem aboleat ,fed im�leat : Ita 'Pauhts quoq, in�rafinti�nbsp;^^^^�^quod legem neq^ conculces neq^ ceu inutilem abijeiaty et�i hominem per illius opera iu�ificarinbsp;enim illam in hunc �nem datam e�e�d in eumpotitss, tit peccati conuiBos ad lefumnbsp;^�iflum deducat. Ea autem occa�one legem magnifice commendat, amp; de Dero illiws D�u ewden-di�erit.2\los�ngula�o loco amp; ordtne conjyderahimtti.
dnitio�mmam do^rtnse�uaproponitper nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo aduerfarios inducit, qui doBrinam
(dHmniabanturyamp;ex ea perperam colligebant, quod tp�e nunquam docuerat. Ed^ hoc fgt;ro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P��.
P�fmho�ihusEuangeli�Dthodiepa�imexperimur.Si enirndocemtks^'yfnum e�e quot;Mediatoremin.^ nbsp;nbsp;'
ditum dsr hominesje�tm Chri�um�ilicet: mox clamant aduerfarij^nos in Dirginem Tgt;eiparam d^iuos (�Utes contumelio�)S ej�^e^ �um Hits honorem negare, Cau�a huittsparalogi�ni eS^.^ya-de diiutsperfua�o,quam iampridem ex fuo cerebro�nxerunt, qua� nulltts Ulis honor rel-quusnbsp;r^�fxediatores amp; aduocati apud Deum e�e negentur, Adeundem plane modum ludxi quoq^ olintnbsp;�r�nt,quoad legem amp; eiits opera,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per�a�rant,nos ex legts operib.�ts iu�i�ca-
extrema ignominiaa��ciputabant, � quM illud negaret : qua� Derb nullta alitts leg!4 Djsts ^j�y^uatn iu�i�care. Itaq^ citm nuper dixi�et �po�olus, a�'e^iones peccatorum per legem exi�etsnbsp;w nemhris no�rts Digere�llico exclamabant illu^ Q^ed ergo dicemust^Lexpeccatum e�i^lde�tnbsp;*^'*^^xeiuftnodidodlrinaed^tquapeccatumin nohisgeneret, amp; cut omntspeccatorum no�roruntnbsp;^yadeheatimputari!^ Similtf plane edl[^ hodieillorum obieUio.,qui Euangelto bona ope-a damnarinbsp;^d^^fandiimpunitatem doceri clamant,quando homines ��uorum operum meritts adjolius Chriflinbsp;^ertium remittiaudiuntiQuid Derb�uis Hits Paulin re�ondeti� Primb non�tne animi indignantdtnbsp;d^�quot;�(^tioneait^yfl)�t^P(a nimirum docenSyhanc illorum conclu�one Chri�iantsaurihus indigni�inbsp;ab Euangelij doBrina aiuni�imam e�e. Deinde Derb argumenta � contrarijs�mpto hocnbsp;cr^probat.lmb (inquit) peccatunon cognouiyni�per legem.Qna� diceret: Tarn abe�,Dt lexpec
(au�a e��ciens cen�eri debeatyDt no aliudpeccato magts inimicu amp; aduer�em cen�eri po�it.Hoc
amp; nobti priits incognitas illius in�dtas detegit. E� ergo doUrime apo�lolicay qux lo(o (radieur,fumma,legepeccatu mani�e�ari �r detegi, ideoq^ non e�e eins caufam efficientem,nbsp;quot;^OTroDt reSiusi�atntelligantur yDidendum erit,dequalege loquatur Apo�olits, amp; quid Demorali�egenbsp;lt;Suntenim qui de lege natura hic agi exi�imant, .^lij �las ceremoniales per�ringi �en~nbsp;Sed Dtro�que tottts Derborum contextus con�utat, amp; imprim�s illud,qubd exempli locopra-de concupi�centia Dttanda adducitur. Di�erit ergo de lege morali, cuius�umma in De-^^^^0 continetur. autem lex diuina Doluntatts declaratio , docens quid �eri quidtienbsp;^^itti debeat, Dt reS� amp; beat� Diuamus. f^bi ob�eruari debet Dei bonitas , qui mi�eris mor-
^^^munione�ua indign�s Doluntatem �am mani�eflare dignatus ef�. Simul autetn
^P�*�^ nos admonet , ne impo�ores audiamus y qui Doluntat�s diuina cognitionem aiiunae petere docent y quam ex lege, quam Deus ip� tulit, Q^oad Derb humana�alut�s amp;nbsp;Dita aternx negotium y habet quidem lexpromi�iones ampli�imas y�edquas ea conditions pro-^ontt, Dt q�aciinque pracipiuntur, �a^�spra�emus. Quod enm nemo mortalium po�it, pro-tan�tones t a noln no�ro Ditio irrita �r mutiles fiunt. idieque tarnen ex eo �equitnr , qubdnbsp;w /ex tp�a tnutiliis�t, Del qubd Deus nos maligne laBet aut ludat inanibus promi�ts, Dtnbsp;odie Doctperantur y qui liberi arbitrij Dires sSr no�rorum operum m�rita de�endunt. �Ham Dt hocnbsp;WO t� mult�s alijs�cripturadocet, alius leg�s D�us e� yqui adhuncpromi�a Dita amp;beatitudints
4
-ocr page 220-C A P. VI �, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
j�nem alia yta compendiofiori^ quant per operum amp; no�ra iufiitia mtrirunt deduclt. detegit amp; accufat, necmodo cra�iora ilia qua quot;^eulgo pro peccatii habentur fed carni amp;nbsp;noftris inhxrentern prauicaiem in lucemprotrahie amp;itadocet falutem alibi quam in nobisnbsp;�ris operibtts quart debere: nimirum in Chri�o left, quern huius �M.ediatorem nobis atertio�^ /tnbsp;creto con�ituit T)eut. Et haccaufa ei^., ob quam Eaulus ad Galat, fribens legemnbsp;ait-iqui nos ad Chri�um deducat../ddhisc.,qua nam yer� bona opera�nt lex docet^t^r certantnbsp;regulam prafcribit,ne hanc ex nobis ip�s con�ituenteSybonorum operum loco babeamtes ea^j^^nbsp;Dei yoluntate minime conueniunt.,amp;proinde malafunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Paulus fubfuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caterum apo�oltts in prafinti de primo folum �vfu legis diff�ritamp; bunc rationibui nttdf^
exemplo de lea �rmat.,quas omnes in propria perfona exemplopropontt, yr oflendat fe nihil tradere, cuites no^ : ^edi�erit. dens experimentum tn femetipfo inuenerit,quoaqjpmiliterinuenturi�nr, quicun^ infentetip�^J-^
. tius de�endunt, dta autem fuo exemplo�mul omnes homines excit�t, yt feipfts diligenter esssi^ � atq^ examinent.^yt hacfalutisprincipiapofint cognofcere. Quod qu�mftt neceffarium�odienbsp;tnur.Sienim in femetipfosdefcenderentaduer�arij noflri^quibtts cum nobis de�dei doBrimsamp;nbsp;gione lis e^, amp; naturam fuam yn� cum facultatibus fuis omnibw tarn externis qu�mnbsp;qua ex htspromanant aBiones, ad legis diuina regulam examinarent, mox fe miferos., inisynbsp;ad nullum opus bonum idoneos ejfe fentirent, amp; it a omnis de humana iu�itia amp; operumnbsp;Legfs doffrina meritis controuer�afpiretur. Hac igitur caufa eii^, quod Deus legem liueyoluntaK^J. '^nbsp;nece�ariae�, jam inde ab exordio mundi multiuariam manifeflauit. Trimo enim cordibtts bominttmnbsp;quafdam derebttsfaciendis amp; fugiendisinfculp�t, quas philofiphi legem natura dixerttnl'nbsp;luce gentes quoqj tlluminatapeccatafua aliquo modo agnouerunt amp; ea cognitione exctS^^^nbsp;Det facri�cijs placare�uduerunt.tgt;4.t quta i� a notitta per carnts �gmenta c�quot; fuper�tttones�nbsp;magis atq, magis ob�:urabantur., Deus patres, quos in eum �nem�bi delegerat nouis ifffitinbsp;bus inflituihtS- ijfdempromi�iones de Chri�o itidem inculcauit,yt falutis uiam reSa tenennbsp;Toflea cum ex hts progenita Ifraelitarum�ue ludaorum gens in �gypto multis modisnbsp;tantumnon omnem diuina yoluntatis amp;promi�ionumfalutiscognittonem ami��et, i�dsnbsp;Gisdegem fuam certis capitibus comprehenfamfcriptis mandauit, amp; fummam quidemnbsp;bulis duabus lapideis infculp�t,eiufdem yero fenfum 'Mo� prolixe expo�it, qui etiam ipf 'slnbsp;liari mandato Deiillum certis libriscomplexus eS^,nediuinayoluntatis cognitiotam�^nbsp;prius in natura lege acciderat,obliterari er amittipo�et, Secutifuntpo�eris temporibitsnbsp;quos � Deo excitatos legis interpr�tes fuijfe,illorum fermones teflanturiquando nimirumnbsp;in fuo officio ce�abantex quorum ore legis doblrinapeti debuiffet,yt �Malach.cap.3-*f^nbsp;Tandem ciim illam �riba lt;amp; pharifai infinit is traditionibus qua� obrui�ent, Chrifius yerp�^nbsp;�nfum expofuit: amp; dum idem Uleprimum euangelica pradicarionis caput con�ituit, panttt�nbsp;non ob�ure admonuit, yeram de lege doRrinam in ecclefta perpetuo retineri debere.nbsp;ergo �eriputemus.,qubdtam mitlta de hac Eaulus in ept/tolts�is di�utat.Quia enim tamnbsp;Euangelium authorem habent Deum., diligenti ytriufqj cognitione opus ei^, ne yel Dett�^nbsp;pugnantia tradidifieyel (quodolim %lanichais accidit ) legem amp; totum teflamentumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yit
nefeio quem alium authorem referamus. Ideo nihilprater officium faciunt ,quihodieetiittit u peccataaccufant,amp;yeteriste�amentilibroseccle�a interpretantur^yttotius feriptur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
nobis euidentiuspateat.Hisprami�is adTaiilumredeamus, quiquodpaucisdixerat t tU* gentius exponit.
cs�p��ngt; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc .i, : N.�
peccat�m per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixijfet, Honconcupi�es. Tbt ante omnia tenendum eif^, rlpoP
arguitur concupi�entiafimpliciterloqui,qualisinfeipfae�^,etiam� nonaccedatanimicon�nfus.
tem memiriit, yt quempleriq^ ne�iunt^fontem omnispeccati o�endatjconcupi�entiam qua natiua amp; hareditaria prauitas�bi fidem fuam delegit yt inde totum hominem amp;nbsp;adiones inficiatjtaq^ hoc y ult dicere Taulus : Hunquam fanefciuiffem, motus illos cuptt^^ jjj/ jnbsp;nobis ex natura corrupta infunt,peccatum amp;pcena dignos e�fe, ni� eos in lege prohibpof
teilexiffem.^odautem defemetipfofatetur �po�olits hoc in omnibits hominibus yeri�^^ ,
-ocr page 221-HOMILIA XXXV.
^^^rtltnJttKr.�ntellexerunt quidem philo�phtjmotui i�ot yitio�sfieriifi antmi ton�n�d acctdat^ ttt�ditatts �)(o di�licere fir Ju^plicio dignas e�e iniellexerint, pauci�imos inuenies�nbsp;�''^ort^trtifunt Cynici^qui non i�as mod�^ yerumetia ex bn j^romanantes a�ionei excttfarentffirnbsp;{�net corfiorii inhone�iores im^udenter deleter ent, hoc y no argumenta contenti^quod no minus na^nbsp;^'gt;ralt� Venerioperadare^quam dorfnire~edere,btbere,meiere,amp; eiuee alia funt huiusgenern. Etnbsp;Terentianus illefinex dicebat, hoc mitltoru animis in�det ettam hodie,yc�agiciu e�e negent,nbsp;l'�lt;�noadole�ensfcorteturt^ua� yero libido non perfedamnari debeat,�dpropter atate yel accu-Y^ydexcu�ri mereatur, Vnde coll^mmhuncomni��elerum fontem e�e�inatiuaprauitatemnbsp;�'�'�lt;sin femetipfis nonagno�tant. 'Tunc enitnpeccati yis ignoratur,^ �curitas mentes occup�t,nbsp;^'^^tndulgentia ^ua� mater e�. Ideo meminerimm in lege non externat modo aSionesfirmari,fidnbsp;rJo!menteshominurequiri,yt nimirutottsanimnadeaferamur,^ute �Deusprtecipif.iir rwr�nto-animts ab Hits abhorreamue,^ult;ecunlt;p^ ab illoprohibentur. Docet hoc ipfe no obfcur'e.quanda .nbsp;� ex toto corde amp; ex tota anima eir omnibus yiribus diligamus iubet : amp; nunc�militercon-prohib�e.Qttidenimpraceptts bifee duobus aliud yulc,^u�m nos totos�bi yendica-jnorfo exferiom �m�us ad ip�us ob�quiu paratas habeamtts,yerumetid cupiditates reflirtnbsp;f^g yelimtts tntide aut cogitemtts ^uod illi di�licet. Hoc qui probe expendunt,mox intellinbsp;nihilin�ehabeant-, quo apud Deumgloriaripo�intamp; qudm yana�t omntsnojirre iu-ߑlucia,
^�diudaddit 'Paulus,quo naturee no�risprauitas magts eluee�tit, quando eam no� modo lege Cocupi�entia �^^�tdindeocca�onefumptaetiam augeri aic.Peccatum (inquic)occa�one�imptaper illudmannbsp;in meomne concupi�centiam. Peccati nomine innatanobts eg' hisreditariayitio�tatenbsp;f�^^�itfnfxpe diximus. Hxc (inquit) occa�one�mptaper illudmandatum, �Tlon concupi�es,nbsp;�^�^^eomnem concupi�entid,ide�,omntsgenertscupiditates amp; quee ex hts�quuntur�ctiera,nbsp;�inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ahlualia dicunt.Et� y erb hoc legds occa�one�ahludicae.caute tarnen c^r dream-
iappecatum originale trans�ert,ne legem accu�ire nbsp;nbsp;hanc�elerucau
loin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non objeruarunt '^lanicheei,quando hoc loco abu� �unt, yt legeper�e fiia*
� 2)eo OT4/0 atq^ humant generis inimico lat am e�eprobarh. Qd^'^d igitur Paulus didt, hoc ltgis,quam�n�lam,iu�am amp; bona e�epo�ea te�abitur, Ea enim con-f'tJ-'^�*'�^�^tura e�,yt addepellenda yim aduer�arij magis accendantur, quando� ab illo yrgerinbsp;huius in rerum natura pa�im occurrut.Sic in media a�ris regione per eufTtmqi-tf �^q�^�,drcum�antiam contrariam calorts�rigus magis intenditur,yt amp;nubes amp;exnubibusnbsp;��esprocreet.Fit hoc ip�m in hominu animis,quibus innataprauitas in�det.Quo magis enimnbsp;atq^�alutaribusyrgemur, eomagts cupiditates praua accenduntur, amp;pleruni^nbsp;iiitl�^^'^^^^*^^�'^ldere indpit,quodminus Heereaudimus. Quam naturacorruptionem Poetanonnbsp;yer�unotauitildttimurin yetitu�mper,cupimus^negata. Extanthutus exempla nonnbsp;^�do,qualesolim Cainum,Saulem, ludam amp; eos�ui�elegimus, quiprophetaru amp;apo-tit(^j�*'^fi^^onibus�e�e impie oppo�erunt:�delei�i quoq^ eontumada huius�imulos non rarb�en-�t, fVfo�proprio exemplo Paulus docebit.lmb inpueris yitiuhoc�equens amp; yulgaree�,nbsp;go�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*0 laudem yenantur, qubdea facere au�nt, qult;e �parentibus aut magi�ris�uisprohibita
J ߑunt. Fatetur hoc de�mettp� D./iugu�inus, quando�e aliquando cum coataneis fuis yidni Ltb. con�ffit Hifnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��'�^�'t�um amp;pira�u�uratum e�eferibit, qua neq^ forma neq^�apore comendabantur,
P^rtb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abundaret,amp; proinde non Ulis, fed fur to fe deleilatum dicit. Idem in ludisnbsp;nbsp;nbsp;*��^�*^*^*
^u�m '�1 fi^^^dulentas yiHorias auide qute�ui�'e fatetur, amp; in dolo deprehenfum�uirepotius Pueril 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem no�ne magni dolor is�gnificatione exclamat: I�a nee�innocentia
taut r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur hoc loco,qualesfaili�mus exprimiparentis tran�gre�ione, amp; quam ign9
enter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutis,quicunq, fuis yiribus aut meritis aliquidtribuunt. Orernttspotius indt
t a- � ^F^cornouu amp; mundum in nobis creet,yoluntate no�ram corrigat,amp; motus in nobis '�tunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^^fi'f^lctmus nos adcredendum yerbo Dei,neq^ temere indubiumyoce-
^e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^''fi'''f^trisproponuntur. Hic enim omnis inobedientia amp; tranfgre�ionumfons e�,qubd
ttr r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pleriq, dubitant,tsif aifte bis adiun�a�nt minas ata. promi�ionesper dif�dentiamg
fitotis�urrilitertlitdnnt.
-ocr page 222-CAP. VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. A p ROMANOS
Qi/odrfffof�� Camp;ttiuvn qt/od^e ccncupifcer,tia amp; tiuifracepodixerat,�uncadetr.nia4�'i^peccata�P^i�^'^ fiifcctiiia dixit, fxtendit^Teccatnm (ni(�ttit)jitieIf^e iritrtuum.JtAytro �ygt;o(atjgt;eccattim.,^uodnondutn�t�gt;gt;nbsp;�c^L'exttn*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhuc ajluat amp;furh,yt mcdo dixitrui. Et hoc rur�t^�uo exetr
iatydiiens: Ego enim '\iiutti er am fine legt juondanijid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vtdebar mihi y inert, amp; �aluttf�'ifl�^
tram fecurui'.quando nitnirtitn Tharifetorum tradnionihm excacatui, yerum legtsJenJntn ham^tir idea intiocentiit amp; propria iu�itia�ducia �etw, quot;Dei indicium feturi contemnebam-niente �utem illotnandato^idefi^yy/bimatidatiillitti de coKcttpifcentiagermanw fen/insnbsp;pitu a�^ulfit, amp; ex illo de reliquts etiam omnibus rei�itts iudicare ceepi, wox peccatum reui}(gt;�gt;�^nbsp;autem wortutts fiim,id e�^,tuncpeccAtum,quodpritn latebat amp; nullum quot;^idebatur, ^uafieXgt^nbsp;(hri latebr� exilienSfConfcientiam meam pungere amp; infeParecapit,amp; f^o de illo conuiSu^nbsp;mo (oncidi, qvando fcilicet mepeccatorem amp; tra T)ei obnoxium yidi auiprim mihi iu�ti^lnbsp;nam'ygt;endjcabam,amp; exea mihi'ipitam aternampollicebar, Sic ergofa�lumePi[^,'Vttna�digt;^^,nbsp;quodin�itutum erat adyitam,'vt fcilicet yita confequenda rationem monfiraret, ad^ hui�^nbsp;remjefum Chrifium,deduceret, mihi propria iufiitiafiduciainflato cefient ad mortem,nbsp;tnim Jiue innata mihi naturaprauitas occafionefiimpta per mandatum fiduxit mejamp; i(^nbsp;Crdo efpro�: id tpf^,reatu inuoluit,quern morsfecuta eSif,Iflisautem yerbM Eauluipulchr�defiribi(,�l^^'^. jnbsp;grenus pcccati peccatum in quou� homineprogrediatur.quot;Primo decipit nos innata corruptio ex ipfalegenbsp;arripiens�dqj bifariam facit. ,gt;iut enim iufittia propriafiducia inebriat, dumfalfonbsp;decipit, yt nos iufios putemtts, etiamfi peccatts yndiq^ fimus circumfepti : quod Paulo tutnnbsp;Pharifaisolim accidi�eftimut, amp; hodie omnibtts yidtmw accidere, quihorum exemplfi��'r,anbsp;operum�orum iufiitia apud quot;Deum gloriantur � ^utpeccata nobtsfalftjpecie commendatfi' Jnbsp;minas eludit,ne 7)eum tarn feuerurnfcelerum yindicemfiue yltorem ejfeputemu4,qualetmi^^.^�^nbsp;ptura depingunt. Sic Satan olim ex Deimandato occafione fumptaEuam feduxit. Etho^'^hnbsp;yulgaritts eP^,fiueproprias animi fuggefiiones,fiue eorumfermones atq^ rationes audiaW'^^'hnbsp;bus ceu organtf Cr infirumentis fatan m nob� feducendis ytitur. Et hoc dludeP^,quodnbsp;fcelitsimpio blandiri, aut hunc fibijpfi delitias facere donee iniquitas eius adfummurnnbsp;Pfalm.�^(gt;. Qu�mprim�m enimfallacesifia rationespeccatricts naturaadmittuntur,tf�'^ jinbsp;generisfcclera fequt folent*,ec) quodcaro quafifublatofranopracepspofi cupiditatum illec�^^nbsp;amp;fibi quidtiis licere arbitratur. Sequitur tandem mors,quampeccatifiipendium efjefatnnbsp;audiuimus.Et ifio quidem ordine apudreprobos amp; huiusfeculifiliospeccatumprogreditutgt;nbsp;principijs non obfiant,fedipp quoq^ nouas fubindefcelerum occafiones captant.,gt;ilia autetninbsp;Sorum ratio,qut Lege rehitus ar jalubrius ytuntur, quemadmodum Pauli exemplo docet�^�^'nbsp;uunthiquoqjinterdumficuri,amp; defuayitainnocentiafibijpfismultapollicentur, ,Atnbsp;Jftculum acceduntifiq, ipfos amp; yitam fuam in illopropius e�quot; diligentius contemplcffgt;^'�^�^'nbsp;intra animos fuos conuiPli tantumnon moriuntur, ctim nullam in fimetipfis�emnbsp;Idyero Ulis adyitam cedit:quia tn ifiis confeientia angu�fis adyerbi Det lucem refitiem��^�^^nbsp;Chrifiusfefeoffert, quernfibi fatisfaHionem amp; iufiitiam faPlum e�e audiunr, ^odnbsp;quoqjf�o exemplodocet in Pfalm.'^t.Difcant ergo exempla ifiaimitari^quotquot legisnbsp;�bifaluiaremeffecupiunt.Qui entm y el fecuriin fcelertbus pergunt, yel pharifaicafuorutt* �nbsp;fiducia efferunturP] tandem mtfer�pereunt,quando�bijp�s yiuere yidentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
^^perfc fan' Porro ex ijs,qua hucufq^ diSla funt, tandem pro lege concludir ./^pofiolus his yerbis^ ^a Cr bona, ipfa quidem fan�a,amp; mandatum tlludfanSlum.,ac iufium, amp; bonum. Legem cumnbsp;ifff^pUjytfimulomnia compleilatur, quain ilia traduntur. SanPlamyerb dicit,ytreuef^ 'ipnbsp;objeruatione dignam effeojiendat,amp;finfits conclufionis ifiius eSf^,mintm� audiendos e�enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
^f� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^l^^niantur,yelapo/lolos aliquidcontra illam contumeliofius docere aiunt � di �i
perfe fan^apu�a amp; bona�t,nihil tn illaprophanum,iniufium aut malum pracipi*, neq^ olgt;^ jus ex eaprouentre^nifi qnatenus nos ilia nofiro yitio abutimur.Sunt hacper ficlcira,neq,pfi' -^ftlnbsp;expofitione opushabent, Difiamus nos in legis torffderatione rcile yerfari, tie yelnbsp;impietate improbecontemnamus,yelphartfaicanofirorum operumfiduciairfiatiaduer�^ fnbsp;�itiam efferamur, ,Agnofcamuspotiusprauitatem nofiram^ t^ huius conuiSt non de�erem p
1
-ocr page 223-�4
HOMILIA XXXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84
^^^fttgilt;iniw,qw nolis � T)eofatrefattsfa�io iu�itia ^fan^i�catio amp; recent-
e^. llii debetur bened�^io, honor,gloria amp;potefias in xternum, igt;Lmen.
TA. I \ K XXXVI.
Quod ergo bonS eft, mibi fadum eft mors fAbfit. Imo pcccatumj cum ut appareret peccatum, mihiper id quod bonumeft gigneretnbsp;mortcmiut fieretfumm� peccans peccatum per illud mandatum.Sci=nbsp;mus enim quod Lex fpiritualis eft, ego autem carnalis fum, uenditusnbsp;fub peccatum. Quod enim perpetro, non agnofco: non enim quodnbsp;uolo, hoc ago : fed quod odi, hoc facio. Si uero quod nolo hoc facio,nbsp;confentio Legi quod bona fit. Nunc uero non amplius ego id perpeanbsp;tro,fed peccatum quod in me habitat.
I \^uttntiper �Patt�M aduerfariorum ealumniam, qui ipjitm leg� inimicum amp; in hancconta-^ ejje diceban/ qua� earn feccati amp; fcelerum cauptm ejje doceret. Kftti autem e/�nbsp;criminKf amp; per legem quidem homines adpeccandu irricari dixit,id yero non legts.,lednbsp;dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natur tenofirteyiiio fieri demonfirauit, que in yetitum nitens eo abutatur, quod perjefian^
��ii�' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efi.ydt non contenti ilia priori calumnia aduerfiarij,alter am quoq, intentabant.,qubd
'yierumetid mortts amp; interitus caufiamfaceret. ydd quam diluen-eadem hie quoq^ rationeytitur. Jdam lege quidern mortis amp; damnationisfien-denuntiari fatetur,illitts yerb caufam fiue materiam non in lege ejfi,fid ex nobis promana-ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�tntafit corruptio, yt remfiantlifiimam amp;fitluberrimam nobis exitialem amp; mortifie-
fietat,autem in tota hac ratione obfiruatu dignifiima quot;Pauli diligentia^ qua tarn anxie tSquot; Paulus p?eeail ^^Plt;!tcati amp; perditionis noflra caufia yel in ipfium quot;Deum, yel in altquod eius infiitu- O� periitioranbsp;t!�,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim hoc proprium homini ^yt fiua ficelera per translationem in alios reij- eMiaf
p�^^tatfi nemo alius occurrit. Exemplum eius rd in primis parentibtts ha-�ddatnw enim interrogatuf � T)tocur ex arbore yetita comedififiet, non Jimpltciter pecca-^Teturfied, �Mulier (inquit) quam dedifii mihi, dedit mihi c�quot; comedi. Quibus ftn ^liUerem quam Tgt;eum accufiat,qui hanc ipft dederit. ^lulier autem culpam infier-Quod autem illifiecerunthodiepafiim fit, adeo, TOf pueros quoq^ amp; rerum om...
htc afiutifiimosefie yideamus, autem hoc malumgrauiusmultb quam Pi eus modo accufiatur, quodfiine manifiefia impietate fieri non potesl^, fied inte-i^oque hominum contumacia amp; fiecuritas, amp; ijfidem yia ad p�nitentiam pre-iftgratiam redeant, Dificantergo fitnguli, fiepeccatores amp; modisnbsp;fiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui exfiemetipfits nihil aliudpofiint quam peccare. � contra T)eum agno-
Pfialm.^.dicitur) nonpofitt placereimpietas. Ecinde cum fit^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oncludant, fialutem ex Tieo, perditionem yerb ex nobis efie, qui mandatis Ulins fianilifi-
Ifia conjyderatiofiaciet, yt amp; nobi�pfis difiliceamus amp;amore Pfei ac-amp; 'Tgt;era pietatisfions e/� yberrimiis. nbsp;nbsp;Sed ad huiuf loci trailationem
^Utn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tontinet,qult;ie adyeram hominis amp; natura noftrte cognitionem faciunt z quo-
T^fiu^ ejfie debet,yt noftrneprauitatis amp; mifirite agnitione excitati, eb arden-yriflumcontendamus,qui nobis remedium amp; fialutem attulit.
^iilisb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfiariorum calumnia, amp;ipfiejibiohijcit, quod illi exant�- i^ex proprii
^Uh eolligebant t, ita nimirum cauens, ne quid difiimulare yideatur. Piixerai autem noneil caufii occafitone fiumpta per illudmandatumfieduxit me , amp; per illud occidit. Et mox nwrtK^nbsp;conclufierati Ttaque lex ipfia qutdem fianHa, amp; mandatum illudnbsp;^onum.Ex his nunc fiormat aduerfiarioruobieHionem: Ergo quod bonum efi,nbsp;^fi morsf Ita yerb euincere conabantur aduerfiarij,Paulum �fiipj� difiidere, amp; eu tragt;-^i^uanullo modo interJe cociliaripoj^int.Sedmox Hitsgrauiter re�ondet,Abfit.lm 'opeccatum^
-ocr page 224-'cap, VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
fcilicet tnthifa^titneSl^, mors^ideS^y mortiferum.Jiuemortis caufa. Quafi diceret: bona lt;amp; fan�la fit^eadem monts aut prditionis cauj'a did non potei^: jt-d hac in feccat�nbsp;alia illius cauja fingi debet. Quia tarnen mandatum illud ad mortem jibi ee�t�e dixerat,nbsp;iam,i^uDmodo hoc debeat intelligi, amp; ita ^uis in tota hac caufa legis Berits amp; germanusnbsp;tet.^ampeccatum Jibi mortijerumfa^umej�ait ^ciimyt appareret peccatum,�bipernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
bonum c^�^mortemgenuerit^Dt�erttfummepeccantpeccatumper illud mandatum.Quorum , borum hicfenfus es^Jegem ideo indu�lamfuijje,'^tpeccati atrocitatemproderet,nbsp;nbsp;nbsp;illudj
immaniterpeccans,id ei^-,extreme noxium amp;pe�iferum e�e demon�raret,citm eo etiam adm� i exitium abutatur,quod Deus 'vt nobis yiuificum amp; falutiferum e�et�n�ituit. t enim\nbsp;tum plan� morbum e�e oportet, qui remedijs exarcerbatur amp; augetur : ita natura noflr^nbsp;tem fummam amp; de�eratam e�epatet ex co^ qu 'oddiuinee legis cancellisnon modo ccercertnbsp;fedper hanc qua�irritata in maiorem licentiam erumpit.f^t yero haccorruptio argueretutgt;o'^nbsp;nece�efuit^quia earnpauci alias agno�unt,amp;proinde �peccato etiam (cuius tanta yisnbsp;QkowoJo lex abhorrent.Dicitur ergo lexpeccatumgignere amp; augere�icitur item mortem a�erre, nonqu�^ .nbsp;re^^*^ort^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;triturafaciat�edquodlatentem in nobts amp;pritis ignotam natura yitiofuatem in
�ffirre dicatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortem aternam merui�e docet. �xemplo res clarior�et, quo etiam ab)
qua�ionis expo�tioney�/unt. Fingeintenebris Jedentes aliquos admodum de/ormes aut�p^ denigratos, quorum nemo yel feip�um yelfocios yidere amp; agnojcerepo�ie. Fidebunturnbsp;^^sregiefQrmo�^amp;de eoforta�is�ermones inter feconf�rent, .^tfi quisfubito aperta fenejh^ �nbsp;admittat.,amp;pmul�ngults �gt;eculuadmoueat,mox qualesJint yidebunt. Dicetur isdeformt^�llnbsp;quia turpitudinem eorum,quaprius latebat.fmanipe�am fecit, cuius caufa tarnen ip�l nullonbsp;putaripotei^^Eiadem ratiofuerit�t quisperfonato laruam detrahat, aut meretrict fucuMnbsp;gat,ytruga lt;Cr reliqua faciei yitiacernantur., quaprius nemo obferuabat. Deei^ tarnennbsp;plis i�ts Illud, quod adpeccati yim detlarandam maxime facit. Lexenim (y t modo diximu^) fnbsp;arguitmodoamp; patefacitprauitatem no�ram ^fedeademper illam exacerbatur ,yt�fet'o'��^^. jnbsp;prodat,quo magis aduer�ts legempugnat,amp;eius iugum retjcit. 'blobts autem horum omniu^,nbsp;t�o, yt membrts nojlris in�tum peccatum dete�emur ,neq^ admittamus facile eiusnbsp;yiresrecipiat, quas Juomerito illi Chri�us eripuit, amp; earatione in/eruitutem illam inbsp;retrahamur^ de qua iam anteanonjemel diximus. Debent hue referri admonitiones,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
�riptura proponunt i amp; imprimis quodde�iritu fan�lo habetur, quem nobis Chri�us aauoi^ promittit.Nam officio fuo Ule fungi non poterit,ni� nos magi�erio eius fubijeiamus, amp; in�ff'*nbsp;atq^incordibusno�risloquentiobtemperemus,
t�f 5gt;tri4�lt;tlK, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caterum quoddixit^collationeprobat atq^ confirm�t. Confert enim inter fie legem amp;
homo carnaUs naturam,qualisinfemetipfaeSf^priufq�aminChri�o renaficamur,amp;fic ait : Scimuseniingt;L.^ lex�iritualis eilf.,ego autem carnalts fum,yenditusfubpeccatum. Quidam legem�irituabf*'nbsp;putant,quia non excogitata eif^ ab hominibus., qui carnts O� mundi rationes fecutifuntnbsp;leges �}\/linois, Solonis, Lyiurgi, Draconis, amp; fimilium ) fed ab ipfo Deo promulgatanbsp;Jem atq^ prophetas illujlrata, qui omnes ex�iritusfanBifuggejlione locuti fiunt amp;fcripjerunl'nbsp;re��� quidem i�ifentiunt,quoad legis authorem. Sedquiahtc nulla fuit de legis authore controlnbsp;�a,p�iiornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorum f�ntentia, qui�iritualem dtei aiunt, quod non yerjetur circa externasu
nes modo homints�d in ipfashominum mentespenerret,lt;2r hoc requirat, yt totisantmis . �crati,yitam yer� �iiritualemfide�,fan^amnbsp;nbsp;nbsp;ccele�em degamus. Simultarne ex�iritnj
er e�'eBu ,gt;4poflolus argumentariyidetur,adhuncmodum: Spiritus proprium eifyiui�cii^^', l^x,quoadpropriam naturam^non occidit�dyiui�cat. �Ivlaior cammingnbsp;perientia probatur. Quoadenim�iritus in animante aliquo dur�t,illud yiuii: ffiritu autetnf^.nbsp;toyel exttnS{o,mox ipfum quoq^ moritur.Quod�interroges, Vnde ergo mors.'^ 7^^ondetgt;^rlnbsp;lus�.Ego autemcarnaltsJum, yenditusfubpeccatum. Carnisnomine corrupeam hominisnbsp;er omnes facultates naturales, adeoq^ 'hominem totum, qualis ex femetipfo eif^ nafeitur : adnbsp;mirum alludens,quod Deus olim dixif.Flon contendet �iritus meus cum homme perpeiuo,(O^nbsp;faroeii^,. Se�mus autem yires amp;facultates hominis corrupti�imas ej�e � amp;
-ocr page 225-*quot;*^4; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o H � L I A XXXVI.
tranf^'e�io mortem meretnr y hacnaturteno�ra yitio�e fe�im� effects debet accepta ferri,non atttem legi y quaper fi fan�la amp; bonanbsp;fitbominum carnalium conditio y �fiub peccatum yenditum dicir^ Carndiumnbsp;*^,bl�oria ^gum de^chabo habetur y cui Elias ait, qubdfiipfitm '^endideritadde^ ininvt^ondi*nbsp;�lt;ru(i{nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in oculks ^ominuExprimitur fic firuilM conditio eorum, quifiefipeccato manci-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
^damOy qui (quot;^t Cap.^. diximue) contra Deipraceptumexfru^uprohibita tonditionepofieritatem fuam omnemprogenuir, Idos autem hicnbsp;peccati mancipiay amp; nonfiti iurM autpotefiatis efJe.Qui enim are empti
�1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiillosfwemit. Et quam'vehement amp; �ri^um �eruitutss ifiiui
*�'^gt;no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�fi^^^tint,2^am'vtalias ex �D�^uguflinoannotaui-
-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confugiat,nequedehericommutationefiespotei^efiealiqua, Quidenim
bff�t in�inu yimo in corde amp; intim� 'vificeribu� circumgeflat, quo nemo aliusfuds amp; quot;Violentius abutiturd �t hic meminifi� oportet,nihil in i�a firuitute coablunbsp;ip�nos in firuitutem iflam quot;Vendimits:nbsp;^�^tnalesfiimus,aliternonpojjumusfacere, 'ddon habemus ergo, quod'Vel de �DeOy 'veldenbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In nobis ipfis enim omnds peccati culpa haret y amp; (quod Comicus olim dicebatgt;
��tf^ ��'���frffe omnes cogimur^ Quodobfiruari debet aduerfiis eos, qui dum no�ri arbitrij liber-'^ires ad bene agendum nullas ejfi docemus, fed diuina ope amp; fiiritu nos excitari amp; ^'�*�1(1 '^j!^P^^tere*,indecolliguntynos ad malum quoq^ defignandum nonpojfi artquidyamp; hicquo~nbsp;�^''�^nitus cogi conteimunt. Atquipriiis illud 'verum ed^ y quia toti carnales amp; corruptinbsp;^oad 'vero malum amp; peccatum, nulla quot;vi nobis opus ei�, dim ad hoc defignandum ni-fi�tius, amp; malum faciendo dt ledlemur. Faciunt autem tfia mul-'^^nofiram inflttutionem. Frimb enim excitant nos, quot;Vt Deum afiidudsprecibusfatige-�^Ifi^^ amp; turpiperirefinat. Admonenc deinde y'Vtfiifiedla habea-��^tiiuyneque cedamuspeccati amp; carndsnofiraillecebrIS. 5� enimmerito Jiultiiudican-
H 1^^^ iniqui�imdsfieruiremalunt, qu�m coniefio libertatdsdonofrui � quds non ter^ qua-* ' �unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnortalium inpelici�imos dicat eosy quifiua indulgentia peccati tyrannidem in mem-
^i^\,^�'^^^manf,cuiusfijpendium ed^mors cum [umma infamiaconiundlad Fraterea ad p.e-f ttgt;nl�deratio nos infiruit y ne in aduerjis contra I)eum murmuremus, Quia enim ta-/'coji' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis prater meritum potefi ac cider e : amp; fiuefortunas fimul omnes au�er at Deus^
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tharos liberos eripiat yfiue morbis fxdds amp; diuturnds excruciet y fiue tempefiati-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'
�t^ incurfionibus, cartere, exilio, aut quacunque alia rations nos mulBet, illius clemen-agnojiamus, qui dim nos totos quoad corpus amp; animamperderepo�et, 'vir-.^lt;tdpcenitentiamcafiigatyne cum mundo infeliciaternumpereamus, Imoboniamp;fide-peccantem materiam ex nobds �u�ert, 'Vt nos mundi huius tadere incipiat, amp; ad fibertatem totds animds afiiremus. Ed^ hoc quoque ex beneficies lefiu Chrtfii non po-���lb;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eamgratiam nobds meruit,'Vt nobis ad fidutem adiumentofint,qua noxiaperfiefiunty
J^fi^^^^teritumatq^exitiumcedunty
����I bf nbsp;nbsp;nbsp;^^ts exifiimet, hoc quod Faultis dixit, in folds prophands amp; reprobds locum habere, iHatura uitiofi
amp; euidentittsfibi applicat, amp; ita docet, hanc natura 'vitiofitatem in ijs etiam adhuc ti� in remtis fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttuati lt;amp; hominesnouifaBifiunt. Ham 'Vtalias diximus, inchoatur locum
Inflauratioy ad perfefilionem 'Vero tunc demum quot;Veniet, quando mortale amp; cor-*^duerit immortalitate e^r incorruptibilitatem,amp; caro cum fuis defyderijs abolebitur, innouetnr. Interea fiuam erganos bonitatem atqueclementiam ineo declaratDo-^tnatds amp; plene innouatis afiimat, quamuis multum quot;vitij adhuc in nobds reli-�^^tofiribit -^�pofiolus : Quod enim perpetro, non agnofio : non enim quod yolo,hocnbsp;�j^^^^f^�'^'^*^^'^trbquodnolohocfiacio,confientiolegtqubdbonafit. Hunc 'verbnorenbsp;peccatum quod in me habitat, Htc autem tria inter fie comittit : Legem
lt;gt;na �- fiandla pracipientem, Hominem interiorem �ue renatum, qui legem probat ea^
-ocr page 226-CAP. VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
dele^atur, ^aturam item corruptamfeu hominem yeterem, qui illireluSlatur, EiJum oflenittf mortem neq^ ex lege originem duxiffi^ qux bona eir fain tari a pracipittneq^ etiam ex homine,quaietiigt;^nbsp;renaw ^^ttfidem Chri�o in�tMei^tre�at,quodex innatanobis corrupeioneorpeccatoill/gt;P'nbsp;ueniat.Sedproderit�ngula'Verbapropiuiin�exiJ�.nbsp;nbsp;Trim�m,quodperpetro (inquit) non
fcofd eFf^non probo^neq^ eo deleSor,c�m malum amp; iniu�um e�e fciam, J4t hoede hominetntifi'^' re^yel de feip/o quatenu^ renattn eS^ loquitur, �Kequit enim certamen hoc in homine locumnbsp;priufquam regeneretur.quia nifi renatui�t�bijp�di�licerenonpote^^, quot;Moxyero cau�m�f^nbsp;Hit} diBi affert z'N.on enim quod yolo�oc ago: fed quod odi^hocfacio. Kbi rur�tf de yoluntatfnbsp;reformata loquitur, quam�iritttsfanout mutauity^tdiuinte conforms e�e incipiat. P)Heri(gt;gt;)�nbsp;tern, quod htecnonpo�itfuum haberee�-eiiumiebquodperyitiofamcarnie naturamimpt^^^^�*�^'nbsp;Pduo loco euidenti�ime patet,qu�m turpiter amp; mifer� feipfosfa�lant, qui arbitrijfui libertatefrp^'nbsp;� btunt. Qu� enim amp; qual� obfecro ilia no�ra libertas eSf), quando nos no�ree yoluntati amp;nbsp;tionibits non po�i imperare ^po�olus fatetur, quin eafaciamw quee fecundum internumnbsp;amp; meliorem no�ripartem nolumu^facere,amp; odio digna e�e iudicamwsfEx hts autem pronbsp;cludir, Si�vero quod nolohoc facio,confentio legiqubdbonaft. Id eif),cumfciam legi obtempf�^^�'nbsp;dum e�e,interim prater animi yoluntatem faciam quodhuic contrarium el^, 'vtiq, tpfe anim�^�^^nbsp;confcientiamealegi teflimoniumfert,quodbonaatq�alutifera fit. D.�ugu�.lib,\.denupt-cupi�.locum hunebreuiternbsp;nbsp;nbsp;dilucid� interpretans fieferibit � Si autem quodnolo (inquit)ky
cio,confentiolegi quoniam bona eSf^iquia hoc amp; ilia non '9ul�,quod amp; ego nolo, lion concupi�am,qua dicit,2I.on concupi�es:amp; ego nolo concupifeere, Inhoc itaq, confenttunl'^^'*�^^nbsp;legK amp; mea, Hac y^ugu�. ESf hacpraclara legK amp; diuina'lgt;oluntatK inhac reuelata cof��'^nbsp;datio.Quod enim de feipfo Paulus loquitur,hoc in impijs etiam amp; prophan^ aliquo modonbsp;bet. 2lam quantumuis illiproteruiant amp; facra omnia eludere conentur,tame intra con�ienif^^^l�nbsp;conuiUi,legem Dei bonam, falutarem amp; obfequio dignam cogunturagnofeere. Di�eruntnbsp;pijs in eo,quod illam non amant, fed�imults quidem confeientiaputiguntur, amp; dtuini itidiaqnbsp;exagitantur, interim yerb amp; legem oderunt, amp; Deiho�es manent, cuius imperium inudinbsp;�emitu�eftinent. Cuius rei exempta trifli�ima in Caint,Saule,Iuda amp; �milibus inueniunt��'-terim 'nidemus,eam e�e diuina legts aquitatem, yt communi tarnpiorum quam irnpiorumnbsp;probetur:amp;proindeplus quam impios e�, imo yn� cumpietate fen�im quoq^ comunem eosnbsp;qui illam'^lel�elerum'TpelmortKcaufam e� clamant,
y^t hic aliquis Paulo obijeere poterat: Cur ergo facts quod non ^is.^ amp; 'Yndenam hocp^^^^ quod te odi�e te�arisl'l^e�ondetergo amp; ait\lgt;luncnon ampliusego idperpetro, fedpeccatn� � �nbsp;2� me habitat,Id e�,non ego hocfacio, quatenus renatus amp; Chri�imembru per�demfaamp;u^r'''^�^^!itfnbsp;innata mihi natura quot;yiitiofitas hoc omne agit,dum�iritui relu�latur,amp; in me agit efficaciterj^nbsp;aClionibus mets omnibus fefein�nuat. Ita�binde duos qua� homines , itelduaspotiitsna�^nbsp;quot;tna eadem^ per�na Paulus proponit, quarum hac quidem ex �damo in nos deriuata,nbsp;luntatirepugnat:illa yeroper Chri�i�iritumin�auYata , Deofiruirecupit, nos^adotntienbsp;Ambaptifla. impellit. Caterum turpiter abufi funt hoc loco Anabapti�a, ytfe omnts peccati\ immunes
barent. Ham in manife�ts quoq^ amp;fcedi�imts�agitijs depreher�, nonfe ,fedcarnem i�^f�Jj pi �ondebant..,4t longe alia jipo�oli mens eSf^, qui non hominem,fed legem culpa liberarejolutf'^^^fnbsp;quia caro�ue yttus homoproprij�imano�ripars e�,qua etiam totum hominem, qualtsfu^^^ �f,nbsp;elt^, comprehendit, nequaquampotelC^Ufnum ab homineopitsdid, quodcunq^indeprom^f^nbsp;fadmits, quacunq, aduerfus Dei legem de�gnantur. ^Ali�na potiusnbsp;bene�unt, eo quod illa in nobis Dei�iritus operatur,nbsp;nbsp;nbsp;Interim fadunt hac ad principale^
epi�ola �opum confirmandum. Docent enim, neminem ex fuis operibus iu�ifieari, Deo placere po�e. Primo enim nihil ex nobis ipfis boni habemus, ciim ne ad cogitandum f,nbsp;Jtmits idond. Deinde quacunque ex�ritits fugge�ione amp; 'ygt;irtute fecundum legisnbsp;feriptum facimus, eiufmodifunt, 'Ttt propter concurrentem Ulis natura no�ra prauitatei�nbsp;defedum coridonatione opus habeant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufa elf, quodpij quoque Dei iudidum
-ocr page 227-HOMILlA XXXVir.
amp; 'tufliti4s/�asfirdiJorumcentonumin�arejJe clamant, Itai^ omnium i�orum licnoibts y�ne�e 'tt It�tm Chri�um totis anirn� ample^amur, q^ui nobt^ iufiitia faUufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, amp; quifil�s na^
turayiti�medetur, 'Tpt adregnum Deifo�idendum idoneiej�ciamur� Illi dtbetur btnediStio^ ha* �otgloria �' pote�as in aternum^^mengt;
HOMILIA xxxvrr.
Noui cnim quod non habitat in me ( id cft,in carne mea) bonum� Siquidem uclle adeft mtW, fed ut quod bonum eft pcrf�ci'am, non in�nbsp;uenio. Non enimfaci'o bonum, quoduolo: fed malum quodnolo,nbsp;hoc ago. Si uer� quod nolo ego,hoc facto, non amplius ego id perpc-tto, fed peccatum quod in me habitat.Compcrio igitur legem,uolen�nbsp;timihi fa cere bonum, qu�d mibi malum adiaceat. Deledor cnim Le#gt;nbsp;ge Dci,quoad intcriorcm hominem : fed uideo aliam legem in mem�nbsp;hris meis, rebellantcm Legimentis meat, QC capttuum reddentemmenbsp;Jcgipcccati,qu� eftinmembris meis.Mi(er ego homo,quis me cripietnbsp;ifto corpore mortis iGratias agoDeo per iefumChriftum. Itaquenbsp;*pfe ego mente quidem feruio Legi Dei, came autem legi peccati.
I5\Z
. nbsp;nbsp;ta^qua in�luttf negotio nobii impedimento fiint^non po�rtmum locum habet no�ri ip�ua
in h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fKw enim natura no�raprauitatem amp; illiua 'vim non agnofcimM�tt'Vt aut fecuri
operum fiducia freti Chri�um nobis reddamus inutdem, in 2gt;Pon temere ergo TaulM^ ciim in f^gis traClationem incidij�tyinnbsp;�dfttif �*lt;�^ fiduciam collocabantmulcts amp; diligenter de cor-Proionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura di�erit: ^t^ earn nobis quafi ad oculum demonflret, femetipfum exempli loco
��i^^^dq^ipfeintra fipatiatur,docet. Kbiante omnia probe obferuandumei^contraTe�- pautushae ent �mtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^atores,quifalfad�lib�raarbitrio ^yiribitshominis doHrinaeccle�ampaf- niauer�defei^
in propria perfinaamp; de �ipfo hac omnia dicere,non autem ( 'vt Uli cauillan~ P� carnalis amp; nondum renatiper�nam fu�epij�. Loquitur enim depugna�iri~nbsp;^^^inis interior is amp; exterior is fe item es^ lege Dei yoluptatem capere aitfadhacnbsp;�^inculis non fine�licita amp; anxia animi ardentis confliitationenbsp;''Un I ^dhacgratias agit Deo ob exhibitum redemption^ beneficium amp; �llius �Mediatornbsp;�uirel^' agnoficit atque tandem concludit, fie quoad mentem amp; hominem internumnbsp;quot;Verb carnem amp; eiics natur am �dhuc peccati lege teneri, Qtt^e omnia innbsp;fid illit nonpofifiunt locum habere, Hieritmnon ludanturcum carne amp; dej�derijs eiitSfnbsp;'^�ui y^L^^dunt: nondele^atquoque eos lex Dei ^fiedtotisanimisabeaabhorrent, quamfiibinbsp;Itrari k �^^duer�rifientiunt : innatamquoque natura prauitatemnonagnoficunt^neque eali~nbsp;fiduntnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlam indulgenria nimiafouent, amp;conutUiquoquenihilominus excufiant : bene-
dtaeueibr'^ /� exhibttunon agnoficunt, amp;proindegratias quoque nonagunt eitcs authori, ett^ hominis naturam hoc loco defieribit ,yipofiolM, qualis in�metipfa eilf, amp; cuius reli-^lt;!uenteM j^ds credentibus manent, qui cum illisperpetuo luHantur. Sed Taulum ipfium
'�inipfidsnuperfiefiubpeccatum yenundatum ejfie^drpeccatum,ideiif,,corruptam naturam Ottomodopib quot;��c 'Vtrumdiuina contrariafiunttquodquia nonnullis poteratobfeurius diHum quot;videri, peccatum ue*nbsp;dicens : Isloui, quod non habitat in me (id ei^, in carne mea)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dica*
ddigentiorem natura no�ra conjy-''^fydum exb i'^'hocminm obfieruant. fidtprudenter admodumamp; circum�eileloqui-^^iintelligi �^^^^ds loco tefiatur fie de carne dicere ,per quam hominem totum , qualisfiua natura ^quot;gnitionenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diximus. I ta enim cauet, ne ingratus Dei beneficium neget,qui eum fide amp;
'''�/� inflruxeratiin^hocrenatumnouis'viribusdonarat, 'vtcarnisdejyderijspofftf
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
-ocr page 228-CAP. vir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
reftflere.Senfu^ trgo e^: Siii hoc comperti�imum e�e, quod quoad naturam humanam,j^^^ ji ^datno omnes accepimtts, nihil in femetipfi honi haheat,neq, etiam ex�emetipfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ud'
yero�rohatper adie^am fententiam : Siquidem 'veile adei^ mihi,Jid ytquodhonume^ f^^^ (iani, 7ion inuenio, id e/�, non a�equor, neque eas mihi quot;Viret ade�e quot;video , quibue adper�cf^nbsp;bonumtOpMeS^.Tantundum enim inueniendiquot;VerbumapudHebrteos�gnificat,Sicergonbsp;yoluntas quidem ad obfequendum legi Dii mihipromfta amp; procliutr e^l^�fideadem adtonbsp;amp; imbecillanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod quot;volo nonfo�itperficere. Etper�ciendi quot;Verbo quot;Vtitur, quot;Vt�e adme(^ �
feUionti peruenire nonpo�e ofiendat. Athicprobe cauendum nobitfueriti ne Eaulum homing iam in Chriflo renati quot;voluntate loquiputemuf^ 2d am nifi regeneremur priuf,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fl
necogitarequidem,nedum quot;Veilepo�itmitt, quodbonum e�^. In renattsautem Ifeuiptob^ Li' 'Voluntate operatur amp; quot;Veileamp;facere^ Etfi'verbbonum'velint ,amp; ineiuf�udioaliqfflt;^^j^�^tlnbsp;grediantur,admetam tarnen, qua in lege nobds propofita eii[,,peruenire nonpo�itnt,quoad i'� .�nbsp;quot;vixerint^ �larn quot;Vt �D.�ugu�inM ait�onum non perficitur, nifi dum ab�unt � nobtiprauanbsp;ria:qua qn�m diu nos infefiant,amp; opera no�ra comitantur, ea non modo remorari,'verutntf�nbsp;tiare amp; corrumpere filent, ne quot;veri bona amp;�anBa cen�eri po�int. �t de�pderijs Hits nonnbsp;mur,donee in re�urre^ione corpus hoc corruptibilequot;vitiumomneexuet,amp;corpori Chri�gt;^nbsp;�imile�aBum, eitts�iritu totum regeturZ quo nomine alibi corptts�irituale illudTauli^nbsp;Ergo quodnuperdixerat, hic repetit ; 2don enim�acio bonum quodquot;Volo'.�edmalum
diceret: 2don in eo�ubfi�it natura amp; ingenij meiquot;viriofitas, quod non�acio nbsp;nbsp;nbsp;� ./i�*
ris hominis quot;Voluntas in me effeUum cupit,�edin�uper quodmalum e�e noui, amp; quodUeo oa�\ �, dete�or,hoc�iicto.Exquibttsrur�uaidemquodnuperconcludtt,amp; in�ert: SiquodnoloegOt^,nbsp;CIO,non amplius egoidperpetro ^�edl'eccatum quodin me habitat* Quem locum �dugn�^.K^iitnbsp;enarratione T�almi ii8. eleganter amp; doUe explicat,cuius 'Verbarecitabo,'Vtnos nihil.fitnbsp;Cluomo�o ho= con�et, quam quodolim quot;Veterts eccle�ia doBores tradiderunt. Quarit enim, quomodo boft^ Unbsp;mo agere dic4�� dicatur,quod tarnen ipfi non agit f Et ita re�ondet ; Intelligere debemus, quando peccatu^�hjftnbsp;�fi^tquot;atur in nobis,tunc nos id non operari, quando nequaquam ei quot;voluntd^^L;,'nbsp;con�entit,amp; tenet etiam corporis membra,�Vt non obediant dej�derijs eius. Qmd enimnbsp;catum nolentibus nobis ,ni� fila illicita defyderiai' Quibusfi quot;voluntatis non adhibeatut'^jJ. �s'nbsp;mouetur quidem nonnullus affe^tts ,�ed nullus ei relaxatur effe^us. Hoc pracipit idefi n/lnbsp;lus,quot;vbi dicit\Ho ergo regnetpeccatum in quot;ve�ro mortali corpore adobediendum de�^dert]! tnbsp;nbsp;nbsp;�fi/
exhibeatis membra quot;ve�ra arma iniquitatis peccato. Sunt ergo de�yderia peccati,quibti^ , huit obedire. Operantur itaq,peccatum hacdefyderia,quibusfi obedimnsnosnbsp;tem obtemp�rantes �poftolo non obedimtts eis,non illud nos operamur,�edquodin nobis hdttnbsp;catum. Si autem defyderia nulla haberemus illicita, nec nos necpeccatum mali aliqttido^^^nbsp;in nobis. Hlotumporro illiciti defipderij,cui non obediendo non eum nos operamur, ideo amp;nbsp;dicimur,quoniam eS�^natura quot;vigor ali�na,�ed languor el^ no�ra. A quo languors ommtt^^Lfihnbsp;erimus,cum ariimonbsp;nbsp;corporeimmortales�a�lif�erimtts. Hac Augu�inus,
qua aduer�us lulianum Telagianu lib. 6 .cap. 11, di�utat. Hunt quoad loci huius�atu, hominem natura�ua corruptu amp; malum e�e, neq^ quatenus homo eS�,, quiequam bomtsffi
� habere aut po�i. Si enim hoc de renatis dicitur, amp; Eaulus de�eip�o hoc idem confit Opera prapa^ temerartj amp; impudentes erunt,quifibijpfisplus qutddam arrogant. Co�utanturergohttti .(fnbsp;ratoria.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;thoritate quot;Validi�ime, qui ante regenerations quoq^ opera quadam � nobisfieri po�i
illipraparatoria quot;Vocant, ee quodUlisgratiam maiorem mereamur, amp; adhancpercipitgt;td^, praparemur.Quomodo enim�eip�umpraparabit,qui ex�emetip�o boni nihilpotylf Aut qU^nbsp;bitur,quibonum ne quot;Vult quidem,priu�quam regenerationis\^iritus quot;Voluntatem ipfiusnbsp;mnouetf Firent a cordis humani (inquit Deus) praua�unt �pueris. Et in�raApo�Htttnbsp;e�e dicet,quicquid caro fiapit aut quot;Vulttimo Dei inimicam e�e te�abitur. Qmbus adde qu^nbsp;hacdi�utationeFaulusqu�m maxim'cvrget amp;inculcat,quod�anBi in regenerationenbsp;innouantHr,qu�m quod in Ullispeccati reliquia manent,quibus cum Ulisperpetuo e� luattnu
-ocr page 229-H o M I L I A XXXVII.
^uia diJ^utationM huitu occa�o ex lege defunjptafuit, pane� repetit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deillantiptrdi-� Legis ufits�ut
^��Comperioigitttrlegemidefl,eam eff�legts conditionem amp;'ygt;fum,'\gt;tmihi yolentifacere boniimt firiutit wgctio, fttn adiaceat^ Idea quidam locum ijlum adieHaparticula ynicaJic legttnt � Comperio igiturpetnbsp;^^^ptiamp;c,Sunt tarnen ex nofirtSi^ui legts nomine corruptam natur am inteUigunt, qute n^ts inflow
(uiufdam t�i^,quando nolts ita imperatt'vt illi omnino reftfiere aut eitu iugumpror�ts excu~ ^�^fofifnus. Sed ytut *tgt;erba actipiantur^fenfin tarnen in idem recidit ^^uoad huim difiuta^nbsp;olfieruaridebet, qun nam legit �\)finfit inJalutn negotio. ds nimirum^nbsp;�oti modo liquidfacere quidue omittere debeamu{^docet*,fedfim�l noflram infirmitatem arguit,nbsp;�a�'.�!/� ^u�m nulla noflra 'T'iresfint, quando in membrit noflris delitefiens natura corruptionbsp;tynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftaualet^yt quod maxime 'volumw,non poffumw efle^um dare. �adem ergonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noflra.,
j��^�iamp;eorum qui ex diuturno morbo nonnihil conualuerunt,conditio. nbsp;nbsp;r enim illi interdutn
(tfl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiribus egregi� inflruBosputant,fidmox quantumfibi exJenio, aut morbo de.-
intelligunt, quando �rires conatui non refiondent, amp; in opere quot;rel incejju quot;rix dum inchoata Ijjf'^^t./ta nos quoq^Jfiiritus �rirtute excitati, adbonumprocUues fumuSi nr de 'riribits no�ris ni~nbsp;noffifipfis^ollicemttr : fid quam parum pofiimui^moxfentire incipimus, quando leg�fatisfa^nbsp;mandata exequiconamur. Tunc ergo nobis anitm conciduntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pattont penna ad pe-.
�'^firmium amp;for didorum confie�lumyamp; defalutis rations ar dentine incipimw cowrit ar e.Vnde adhuc legem reTe infiexifle, qui fuis yiribits amp;fucrurn op-rumn-, .rir
�'�'^''J^^lfsolimexpharifieorumfiholtsproaierunt, amp; quales hodisfunt �^ionacln.ss- qmeo^
^��^diricnes fequuntur. Habent illi legem Domini, amp; de yica Cbnfliana offieijs multlitn dsfle-finfum non yident neq^ illam �Tero yfui accomodant, nulla ad eos c.v nge yst�-a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorumfimiles^ quifliecula quidem multa czpraclara habent i nunquam aiitsin
yultum ad ea componant,aut huic afier�as for des abluant,
tfj, ^^^iteturaliquit,quomodo ifialocumhaberepofimt inrenatis, quitam Cbri�t fiiritumaC- HoWo '/�fm�or in hacpugna certantes interfi confirt, amp;ita huitti myflertj caufas ddigentitisnbsp;antem hominem duplicem Interiorem amp; Exteriorem^ yel Spiritum amp; Carnem. Tbinbsp;per interiorem hominem ipfam modo homints mentem aut rationem,per exte-fiistrafiioribus amp;peeuinis intelUgamuit ha enimphilo-
^^imhominem dijiinxerunt,quam diflinHionem olim 'Pelagiani libenter amplexifitnt,amp; ean-^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ohtrudere yoluerunt,qUaji is nihil alt ins in hominis natura agnouerit^ Tidebant
�It' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libero arbitriofauere^quodipfi afierebant gt; ytfuam iufiitiam flabilirent, Sed
firiptura facraphilofiphatur, amp; dum ita loquitur^ hominem totum quantit�qitantits ^^^^^^^^^�^^-duterioremyerodidc^quatenut per fiiritum Dei intra nos agentemmoueturyelre-hnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ante, quatentts carnis afledw fisr dejideriafiquens^mundi huius delitijs,opibiiff
���h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reltquis quafub finfttm yeniunr^capitur amp; detinetur. Et huncquidem
^'^^ines ex primo parente per naturalem gener ationem habent. Interior autem ex regene-Ica�^^�^'^^^^^tumaecipit.Ttrumqj abaltero �Paultti diflinguit^ quando interiori homini tribuit Lesentetttls e3* 'pentif,id eif^propenjionem quandam amp; efficacem fiirittts motum, qui nos ad legit Dei ob- l^x membro�nbsp;litnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impellit:�xtfriori y era legem membrorttm^idelf,concupifientiam, qua intranos de-
omnes hominis facultates excit�t mouet, yt contempta lege Dei car-
^yderijsatq^cupiditatibttsindulgeant. Qg^dfieos�ic^es, quitotiadhuc carnalesnondum �^j^fUjuihil inilli} prater externum hominem inuenies. ^am carnisfenfiti atq^defyderiafi-**'''T�'�^^tionis autem (qua in illisnobiliorparstif) yfum non alium habent, qu�m yt ea qua-
3 m prafinti uita ztr fiio inflituto tommoda ejfi arbitrantur. In renatis autem yterq^ ho-Chrifli^ quiquamuis eoseximmortalis yerbifimine fillnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regenerer^carnemt(imencumfuisdefpderijsnonomninoabolet,fidmanent
^�^dgt;fltira^neq,prorfMinefficaces ,qtia luila amp; certamini huicoccafionem t^rmateriam �^fjqsfodinprafintidefiribitur. Heq^entmaliquispugna amp;certaminilocitse�et^nifipartesnbsp;^^^flditerpugnantes concurrerent. Hispramifiis ad'Pauli'verbaac-�^us, quibus ytrumq, hominem cum Juts derpderijs amp; ex his enafientem luHam defiribif� Dtnbsp;�f 5
-ocr page 230-CAP. VIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
inter�wriitaqfficlo^ttitur'Tfele^orenimle^t 7)ei^quoadinterioretn hominem, lex 2)ei, amp; yoluftatem ex' ea capio fingularem. Et fan� efl^ hoc proprium eorum qm t� 1nbsp;Chri�o renati amp; filij DeifaBi funt, ^gnofcunt enimpatritfiti yocem , hanc libenter �nbsp;dioaudiunt, amp; ^uia in lege nonmodo de yoluntate eiuf admonentur ,fedJimul in ilU exfffj)nbsp;y ident Dei imaginem, ad ^uam initio conditifuimuf, non pojj�nt non admit abili eiitsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj
Jludio accendi : qua caufa eif^, quod dies noBefq^ (yt Dauid in Efalm, i. dicit) in meditatio� terunt,amp; cum eodem clamant Eloquia Domini eloquia munda , argentum excoSum in catim ,nbsp;reojpurgatum fepties, ludicia y elflatuta Domini y er a �mul amp; iu�a., magts exfetib�Mnbsp;auTumpra�anti�imumyamp; dulciorafauis melle�illantibu4,amp;c, Tfalm,ii..amp; *9�nbsp;ferri debet, quod in Euangelio Chri�ui ouibtts fuis dr Dei filijs hoc proprium tribuit,nbsp;yocem audiant.ynde apparet ab ingenio filiorum Dei alieni�imoSi dr ideo hoc nomine indig'f'gt;^nbsp;qui � lege eius abhorrent, dr yerbum eius fugiunt, nt quidaudiant fuis iniquis dTpetulantdi^^J^^nbsp;dijs aduerfum. Cttterum homini interiori alttrum ilium opponit quern externumnbsp;fcripturteyocant,dr huncitadefcribit : Sed yideo aliam legem in membrismeis, rebellantf�'nbsp;mentis mee,dr captiuum reddenttm me legipeccati,qua f/� j� membris meis. �Membrorumnbsp;totum hominem nondum renatumcum facultatibtts fuis omnibus intelligit*, dS' huic legetnnbsp;contrariam tribuit,qua diuer� re�eBtt lexpeccati dr lex membrorum dicitur, Lexpeccatt^nbsp;rum,quod cupiditas ilia per fepeccatum, amp; �mul omnium facinorum qua aduerfus Dftnbsp;tern dejignamtis,cau� eB�fLex membrorum autem, quia per omnia hominis membra��tf^nbsp;nes partes atq, facultates hominis diffufa,Ulis ceuin�rumentis adquauis feeler a abutit^-(tnquit) in tantum yincir,yt captiuum ducat,id eS^, laqueis amp; yinculis prauorumnbsp;confiiingat,yt quod maxime yolo.per�certnonpo�im.Hinc er^opugnailla oritur,quatnnbsp;lusmodb inpra�ntide�ribit,fedcuiuayimomnes fanBi infemetipfis quoq^finferunt,nbsp;confe�i�nt. ^uid enim aliud Dauid,quandofe inpeccato conceptum atq^ natum ej� fatetUt !nbsp;aliudfanBi�mul omnes dicunt, quando iu�itiam fuam in�ar pannorum mulierts mtn�rn^ �ji�nbsp;fiantur,dr proinde or ant,ne Deits cum ipfis iudcio contendat, neue fuum erga illos ittsnbsp;C hri�us cert'e hanc in fuis difeipulis perpetub locum habituram e�e docet, quando �irifiifgt;^nbsp;promptum dr ad obfeqttium Deoprajlandum paratum, carnem yero infir mam e�i tnonttnbsp;kortatur, yt qui per cuts fanguinem abluti dr in ipfi renati funt,fubinde pedes abluant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
harentes [ibi carnis reliquias dr ex his dependentem yita totius confuetudinem diligent^ �y �udio corrigere dr emundare fatagant. Sunt hacprobe obferuanda in pugnis eiufmodinbsp;mbits, ne nobis quidnouum aut infolens accidere putemus, dr proinde in defierationisnbsp;adducamur. ISLamexercet quidemadhunc modum Deus eleblosfuos, eojdem tarnen .�'nbsp;non finit, imblabentes dr pro�ratos�iritus fui yirtute rurfus erigitdr nouis yiribus i^rnbsp;Eifhacdulci�ima piorttm confolatio, quamplane au�erunt df extingunnt ,quicunq,nbsp;de feipfo hac dixi�e,fed alienam hominis nondum renati perfonam fufeepi�i contendunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fi
praterea locus i/fe, ne quem temere damnemus, in quo aliquid yitij reliquum eii^ gt; nut j� cert amine inter dum fuccumbit, yt facinus aliquod manife�um aduerfus Dei yoluntattrn^^ mnbsp;infir morum offendiculo defignet. Teccant inhocyehementer �nabapti�a ,quidumnbsp;tnerts perfeBos amp; peccati immunes e�efibi perjuafirunt, mox omnes eos damnant, in qttte ,nbsp;quid yitij confiicantur,nec contentifuntprtuatim ynum dr alteram damnatti�'e,fedtatas �fA�inbsp;(le�as fatana tradunt, amp; feifinatum nocenti�imorum funt author es. 2gt;lo�ri potius offitif ii�nbsp;innatam dr inh�rentem nobis natura yitio�tatem agnofeere, cum illaindefinenterluH^^^�'^!^nbsp;firm am retinere etiamft nos aliquando labi contingat : aliorum yero yitia feramus patient tf '�nbsp;fecundum charitatis legem emendemus,yel etiam occultemus,ne defratribusperdendispotn*^�nbsp;firuandis folicitt e�e yideamur.
Psoltu cerpori nbsp;nbsp;nbsp;Sed ad Eaulum redeamus,qui luBte huius grauitate dr propria infirmitatisfenfu q^
mortis Juccum fits exclamat : ^Itfer ego homo, quts me ertptet ex tfio corpore mortis � Corpus mortu ruptam illam ma�am, qua ex .Adamo originem duxit, dr qua totum hominem per fuanbsp;Cr improbas fuggefiiones adpeccandum impellitfdritamort^amp;ef(itijmateriamatqiCat�f
-ocr page 231-. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOMILIA XXXVn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88
ha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenju Je^rejpps fe inferiorem yiJet, amp; exclamatione illa tefdtur^ fe neq^per
^roindeeliuino aUxiliofibiopue eJJ�.Quoddimfibi in Chri fgt;^oxanimum rurfn colli^ens fibijpfirejpondet: Gratias a^o 'Deo^er Ie~nbsp;cofj. Que '^erbamanifefl� docent^ ilium non 'vitatxdio addu^um mortem optaujfe, fednbsp;Kowwi�i/�tferatumfetijfe^'tgt;t illitn yiniulif liberattu Deo feraite er Uber-^nbsp;ori�i merito partam tueri poj�t. l^idemits autem in hoc Taali exemplo (jui nam afedusnbsp;fnt fanilorum^ quot;Primb^non occulte modo lu^antur cum carne amp; mundi illece^nbsp;^uoque fuam publice agnofeunt amp; fatentur^eandem d�plorant amp; diuinittti opemnbsp;igt;fgt;putienter ferunt queipfspr�teranimi yoluntatem accidunt^neq^ '^itxhuitnnbsp;amp; icrumnofe tedio fe yinci patiunturt quoad fe Deo feruirepoffe yident. 'Pre--ie,,j ^^^���idam Dei rej�iciunt, amp; benefeijin Chriflo exhibiti conftderattone animum collgitnt innbsp;�L 0 ^j^'^ffnul^ Deofefegratos atq^ obfequentesprebsnt. Imprirnd autem Chrifum lejum fibinbsp;�j, ^^[pwunt^huncomntsbonimediatoremagnofcuntjjuic^ni fidunt,perhuncpreces fuas jimulnbsp;fn/i^^ionem Deo patri offerunt. Hec (inquam ) piorum in huiia quot;^ite pale�ra fludienbsp;dlicogitationibus occupantur, Itaq^meminiffenosoportet^hec pugnantiumamp;luUan^nbsp;�quot;�'n ideoq^ hts non pofe yti eos,quinon pagnanttfed priufquam irparenam defeendantfnbsp;Jquot;!peccaticarntfq/eruitio-fefeturpitermancipantSqualeshodieplerofq,e^f^yidere^
^'quot;'fl�no nomine amp; fide gloriantur.
^rablationfs fuedefierationts huiits conclu�o, quam fie infers: Ttaqueipfe ego mente 'd:-quot; peccati.Sunt hec yerba (yt Pluguftinits contra lulian. Legtnbsp;fidbis)iam fubgratia conjlituti, fedadhuccontra concupifcentiam fitamdimi- feruit,nbsp;^oufintientts ytpeccet^ �Ment� autem nomine^non yt philojophi,ytiturj jedper illam
' �^^^fsnits regenerattts e�lf^ intelligit. Quoad ergo regenerationts gratiam amp;� efie�um fe
J^nutn effe amp; Legts diuine Jludio teneri profiteturZ quoad carnem y erb zsr propriam homintS peccati firuumejfiagnojett, quiaadhucapudipfum carnis esr peccattreltquienbsp;yerbpaucts yerbts docet, quenoftra fit po^fregenerationern conditio, amp;nosnbsp;S�*!)! ***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam peccatum habere ofiendit,honi yerb omnts authorem faat Deum,
Weragratiaregenuitin Chriflo Tefu,amp; fuoJfiirituregitatq^ fufl-ulcit.netoti pereamus, i^f^^'^.^'^'^ani�imum commentum,quicquidScholaflici amp; Sophifle de libero homints arbitrio rit e-nugantur. 2d am etfi in i]s,que nature amp; ciuili yite feruiunt,aliqua po�imus^in ijs ta-f^i^^�*�^^dfalutem eternam �e^ant,amp; Dei iudicio �bijeiuntur,nihil boni habemus. '�equiriturnbsp;.^^fdatnus amp;yelimits ea,queadregnum Dei po�idendum neceflaria funt,zyitdiuinanequenbsp;),ij'*^�*^gt;^f^yolHmus. 2donpercipit enim homo animalts ea,que fitnt�iritus Dei (h Cor^l.) amp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo palam repugnare iam ante demonflratum efl, Fruflra ergo noflris yiribtti^aue
Z '^f^^fi^ofummeritKgloriamur. Obifiiunt illi,nosDeuminiquum\fingereamp; imprudentem., P^^^^piatqueyiresnoflras �perent.yft ipfipotiusin Deum iniqui funt,quando eumle-fi*^ifiiuuc: adhec pltts quarn flipites amp; trunci funt, quando non yident, Deum iflanbsp;^10 pfacepijfl,^ubd illa preflare in noflra poteflate fit, fed yt no fire confidentie criflas depri-preceptorum Deiconfiderationeinnoflretmbecillitattsagnitionemnbsp;^caniur, Etqa�muis huit regeneratio ex parte medeatur, amp; filitts Deinosin libertatem yin-libertas tamen illa manca amp; imperfe�lanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoad in carne yiuimus,id^ noflro yitio fit,quos
^'^atireliquig remorantur, qub minus adperfe�{ionem po�imuspertingere,Semper ergo orandum Dette noflrimifireaturf�lut^yerbfiduciaminynum �efum Chriflum col-locemus, qui y tpeccatum mundi fuflulit, ita yiribue nouts nos in-flaurar, yt in illo po�imus omnia. Illi debetur bene-di^io, honor,gloria amp;poteflasinnbsp;eternum. Amen.
i 4
-ocr page 232-c A P, vilh
IN EPIST. AD
ROMANOS
T VIIL
A � xxxvrn.
C A P V
H O M I L I
NVlla igi'tur nunc eft condemnatio ij's, qui funt in Chrifto Icfu,t)S nimirum, qui non fecundum carncm ambulant,fed fecund�mnbsp;Ipiritum Lex enim Spiritus uitac in Chriftolefuliberauit me�Legcnbsp;peccati QC mortis. Nam c�m impotens eflet Lcx,e� quod nihil poflc*:nbsp;in carne,Deus fuoipfius filiomifToinfimilitudinecarnispeccatoob*nbsp;noxiae, etiam depeccato condemnauitpcccatum in carne,utiusdludnbsp;Legis compleatur in nobis, qui non fecundum carnem ambulamus,nbsp;fed fecundum ipiritum,
OSTQVAM Diuta Taulus nuperabundedi��eruit de Lege Grpeccato,item 'tiirtute Gr efficacia,t�mod'e nunc in hoc Cap. de gratia Dei nobts in Chri�onbsp;j ta amp;�irittts Chrifti^^quo ts nos donat,yirtute �ermonem in�ituit,docenStqm^^^. .�nbsp;operetur,qui Chri�o per�dem yeram in�eruntur. Continetur ergo duobttshi�
bus tota dodrina, qu� hominem in fuijp�us cognitione in�ituit.^ quam non pofiremam yt^^ rl /S ti� partem e�e^philo�phi olim dixerunt. In priori enim, quales ex ex nobts ipfis�muSjdoctf'nbsp;pra�ntiyerb, quid in nob�s efficiatregenerationis gratia: quam quia philo�phi prorfttsi�^'^^ fifnbsp;runt,manium amp; imper�blum es��,quicquidde homine amp; eius naturaillidt�licarunt^nbsp;i�orum omnium e^L, � priorts quam huius in qua nunc �mus tondition� con�deral�^nbsp;citemur ad obediendum �iritui huic,qui tantorum bonorum in nobts author ef�, yt^�t�nbsp;fiantes fimus in�de Chri�i,quam�emel�u�:epimus,
Vttde�t,qu�d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Connedit autem hunc tradatum cum ijs,qu� prace�erunt^Gr clarius exponitquod
reticuerat,partim ob�urius Gr breuiits per�rinxerat. Elam�enfu propri� in�rmitati^ ceduntad coit^ txclamauit* Elifer ego homo,quts me eripiet exi�o corpore moi tts f Etmox �bijp��^f^tlnbsp;iemnationent. Gratias ago Deo per le�iim Chrifium Dominum no�rum, I�us autem conclufionem intulit' gt;nbsp;quidem �eruio Legi Dei, carne autem Legi peccati. Elunc ergo exponit dih^�
^Ufs ilium lib�rant, amp; q^uare Deo^ratiasagatt ynat uem hoc bonum i�ji obttgtrit,juod fie fua�eccati reliqutas circumferat^mentem tarnen Deo totam conjecrarit, Gr italo^uitu�'^nbsp;i^irur nunc ef^ condemnatio ijs, qui funtin Chri�o /efu : ijs nimirum ^qui non fecundt!�^^�nbsp;ambulant�ed�cundiim�iritum.Senfui yerborum i�orum hic e[l^:EtJt inpijs amp; tredenttbtnbsp;catum adhuc reliquum �t, amp; ex eo grauia inter carnem amp; �iiritum certamtna exorianff*^nbsp;tarnen pro�terillas feccati Gquot; corru�ta natur� reliquias non am�liui damnationi amp;nbsp;ttntur^fed promter Chri�um Ie�tm,cui per�dem�int in/iti.,pro iu�tf cenfentur, amp;nbsp;hoc ipji�imum Euan^elium, quo nullum nuntium l�tiu4 Gr iucundius hominiafferri pol�C'nbsp;enim perinde ei^,ac fi qutf capita reo amp; iam condemnato ipji igno�enta gratiamnbsp;qui cotra ip�tm latam morta fententiam dementer abrogaru.Et ccnjitlto quidem at^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gX
aiunt)i�am con�ilationem Eaulia ijsproponit,quosnollr�'Tpitio�tata amp; certaminaillii*^�^^ ' �mi^quodfu�inemut�e�ripiionepriui terruerat,
Qualii no/lra tiberatio pernbsp;Cbri�um.
Docet nos loctts i�e,quala�it liberationo�ra^quam in Chri�o he�t habemfU.ExpritnU^^. i �rima yerba, 2^ullacondemnatio.^blon ait^T^ithilcondemnationeaut�uppliciodignurni�^inbsp;la condemnatio. quot;ELam^yt iam ante diximta,manent infanda etiam gt; eliqui�peccati,amp;nbsp;ter in cogitationibiu, dida,fad� atq^ depderijs no�ia�fe txtiwn. Et Ji �ndos exnbsp;ptione atq^ inde emanantibtapeccati tffeda �ftirtieSyhos quoq^ damnationem meren yideb^'^fnbsp;enim �rma rata^manet�ententiailla:Elaledidu0,qui nun omnia�ierttyqu��cripta�j/fnbsp;Leg� huiits. l^a �ententia �:ip�)s grauari agno�unt, amp; ideo orant: Domine ne intresifiii*^'^^^^nbsp;tum�eru�tua'.Eeccatorumadole�entt�mea.,ac�celerummeorum ne�smemor:memineftt^^^^^^nbsp;mei�cundum benignitatem tuam,propter bonitatem tuam o Domine^ ^odergo non
-ocr page 233-H o M I L I A XXXVIII.
iJproprer Chrl�um fit^eo ^uoi huic funt infitt, amp; idem ille nob��fatre iuftitia faBus e�. Vn�e nr�s colliguur^^uodante multts demon�ratum futt^yidelicet nos�ola�de itt�ificari amp;faluosfie-n.HAmnationis enimfententiam�oli illi effugiunt^qui funt in Chri�o leJit.�t in eo fitnt�)Ucreden.^nbsp;tts^neque aliud in nobis medium �ue inflrumentum efl, quo Ghriflum apprehendere-^aut huicinferinbsp;Mimas,�rgo flola fide iuflificamur amp; adamnatione eximimur..gt;ddhtsc euertit hacfiententia TPau-piomnesaliasJatisfiaBionesnbsp;nbsp;nbsp;expiationes peccatorum, quafcunque hominesfiuper�itio�i exfiemft-
�Y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifluminflituunt. Si enim foli Uli � condemnatione Itberiflint,quiflint in Chri�o leflut
xiinl huiusflierarepoflfiint,quotquot Chri�o deflituuntur, quamuis circainfinita alia fiemetipfosfati JfHf. Imfrimis autem ad extinguendu Turgatorij ignem locus hie in�arfiuminis yberrimifleruittnbsp;^Amjt Monachos amp; Sacrificulos audiamus, iudicium ij quoq^fiubeunt amp; ad purgatorijflammasnbsp;^^^�ntur,qui in Chri�o leflujiint, dr ineiusfide moriuntur. flauloigitur contradicunt,quinul~nbsp;efleteflatur. quot;Keque hoc exfemetipflopronuntiat,fldnbsp;�^^flpmdixifi�flciebat:..ylmen amen dico yobts,qui audit yerba mea, amp; credit ei qui mifit me,ha-yttam eternam: amp; in iVDicrVM non yeniet, fled � morte tranfluit in yitam. Sciebat itemnbsp;fi^^ Chrifliana morituro diBum fui��:Hodie mecum eris in paradiflo .Quihusnbsp;^ij^od Chriflus nihil eorum cxlautt di�ipulos, qua adflalutem coflequendam faciunt. ^iayeronbsp;J^^^^f^urgatortq ignts menttonem nullamfieett ^Jatts confi�t, ilium inflaluttsnegoti� locumpror~nbsp;^�^���^^ttmhabere.Confirm�t hancnofiramflntentiam yoxcxlefiisadloannem delata: ScribefiBeanbsp;^r�'!^^^^i,quipofihacin Dominomoriuntur: Etiam dicit fliritus, quoniam requiefleunt� laboribusnbsp;J ��.^.�^i^fueoru flequuntur eos. Itaqflnterfidei articules hiequoq^non temererelatus e�, quo nosnbsp;pfccatorum credere profitemur.Ec enim hanc inoratione Dominica petimus, itanemonbsp;debet, quin eade ex Dei gratia omnibus obtingat,qui Chrifium yera fide amplexi, amp; eiusnbsp;Lf. j^f^^idam non amplius flecundiim carnem,fledflecundiimfliritum ambulant, Dequaparticunbsp;dicemtts.
te ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cauflam yideamus,quam hts yerbts exprimit �pofioltts*. Lex enimfliritus yi CexAiirittfUti
� fliflo Ieflu(idefi, qui in Chri�o amp;perhunc nobts confertur ) liberauit me alegepeccati amp; tlt;e adamnatio' yitx, yiuificamj�iritusflanBi yim, qui nosfide donat ,per hane �nbsp;� ^flrit,eir tarn iuflitia amp;flanBificationis, quam yita amp;flalutts in illo confortes reddit.Hancnbsp;nomine infignit, quia credentibus legts loco efi, quando ilium fuum ducemnbsp;nbsp;nbsp;magifirum
M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtemp�rant} fimulq, J�iritum hune corrupts natura op^it, quam legem
o/**j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impellit,amp; caufa e�,yt mors quoq^ in nohis t^rannidem obtineat,
(((� nbsp;nbsp;.^PPfos,qui Chri�oinfitifi(nt,praterinnatamipfisnaturayifio�tatem aliud quid habere,
�r� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficio liberentur,ne ilU^ccumbant, nde apparet, liberationim amp; falutem no,-
. ��0� in nudafidei confe�ione confi�ere,fed d Chri�o pendere,qui yt meritumfuum nobfs com-flit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I�iritu flio efficaciter in nobts agit, amp; regenerationis yita^ noua nobts author e�, Ser-
conflitandtshiclocus,qui amp; fide amp;� falutefeuliberationein Chri�o gloriantur, ciimnui J�ffusfan^f indicia in Hits appareant, amp; potius naturaflta corruptioneminfefead mortem amp;nbsp;(vntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patiantur.Sunt hi eorum�miles,quifi yaletudinipri�ina exmorbo re�itutos di
totis adhuc yiribus amp; membris omnibus debilitati in leBo decumbant. Difcant ergo libe-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,fiu potius libertatem fuam, faBis te�ari, qui illam oreprofitentur, Interim hinc confola
fffant affliBaconfcientia,quibus fatanpeccatum amp; mortem obi�it. Ham etfi reliquiapec-nobif adhuc locum habeant,corpus quoq^ morti obnoxium�t, Chri�us tarnenpeccatum ita ex� �^obts tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^on imputetur, amp; ideo ne mors quidem in nos imperium habet ,fed per ilium
^vnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c� ex yita mortali adimmortalem amp; beatam.Et quamu�,quoadtn carne yi-
Mfmt^amp;^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^ciant, tarnen qui in Ulis agit Chri�ifiiritus, illos in hac luBa fuccumbere
amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1*�^� ^b�urius yideri poter at quod dixit, my�erium hoc totum diligentius explicat amp;
t nj rathM'^ff,.^, q^am cum impotens e�et lex ,eo quod nihil pa�et incarne, Deus fuoipfius quot;iCm ^flfl.^cudine carnispeccato obnoxia, etiam depeccatocondemnauitpeccatum incarne^nbsp;^fisi udlegiscompleaturinnobis,quinonficundiim carnemambulamus,fidfecUndiim�iritum.
gt;�
-ocr page 234-C A P, V I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPrST. AD romanos
lufiificatio �egi H� autem duo agit ,Apofloliu, Trimo iufiificationem t�- falutis feu redemptions �mplicitcr nt' fniplicieer amp; difert'enegat�d^propter ludieosfacit^qui huic nimium addict erant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfc
opera iuflificari contendebant. CircumJpeHe tarnen amp; caut� admodum loquitur^ ne legem conf Uofius pr ofc Inder e putetur.,^it enim legem in carne nihilpoff. ^on igitur legis .^fed noflronbsp;quod per illam nonpojfitmts iuflifcari\ amp; inutilis efi lex,non quidem perfefed quod innbsp;tiofam�defl^innosincidit ^qui quanti quanti fumus,corrupti amp; ne ad cogitandum qui^t�*nbsp;fumus.Etenim ft legem probe confideres, poter at ilia fufpicere ,c�mplen� amp; perfeB�nbsp;quacunque ad Dei cultum c^ryitte totius officia pertinents Ter nos autem fiat, quo minutnbsp;aliquem falutiferum in nobs haberepofiit. iKt ergo artifex ingeniofi�imss non in quaus mn^^nbsp;tern exercerepotefi,quamuisarti nihil decedat: Itaneq^ lex^queeformandte yitee magfiesiigt;�^^'^ic^nbsp;net,hoc fuum mtinus in nobs obirepotuits Kehementer ergo errant, qui aliquemfitifnbsp;cari,amp;yellegemhumansytribts impleripofie, yelintquot;'-'--'- - �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-tn,^,lt;ten
nabis opera praparatoria tm diximus in Dei conj^e�u finbsp;-, tAthancimflerenonpofTunttj^^^^'l^ j
quibts amplioremgratiam mereamur. ^am quodfixpe iam confifierepoffunt,quam que legs regule probe rejfondent, t^it hanc implere nonpoffunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
Juflificationis ratio exponi*nbsp;tur.
carnis mole adhucgrauantur, que ip fam quoq^ legem quafi d�bilit�t, yt finem fibt propofif'*^ i pofiit attingere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�it'
^lterum huius loci caput efi,quod yniuerfum iuftifications nofire myfterium breuitif cid'e comprehends ,yt quomodo nosfpiritw Chrifii liberetfintelligamuSsSumma yero omfgt;^^ .^tnbsp;Deum mijfo in carnem filio fuo id ex gratia preftitiffe, quod nobs preftitu impofiibile ernt-ro locus hic(yt modo diximus)omnia compleBitur,que de negotio ifiocognituperqu�mnbsp;cipoffunt,fingulaspartes ex ordine injpexiffeproderit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft
Author iuftifis Trimb authorem totius negotij indicat DeumsFacit hoc adfaluts nofirecertitttdttittt^s cationisDeus, ficientietentationibusmedetur,nepeccatorummultitudine amp;grauitateterritidefalutenofi�^.^nbsp;bitemus.fi^ia enim Deus muite miferations amp;fimul omnipotens efi, procul dubio nofir^^�^finbsp;neq^fons Hie gratie exhauriri,neque eits omnipotentia impediripoterit,qub minus nosnbsp;hoc Dauid,quando dicebat: Si iniquitates obferuare yels o Deus,qusfitbfifiet f Fer�mnbsp;mentia efi,ty�ideo timers,Docetpretereaprimum hoc membrumfaluteno alibiqu�maptf^j'fiinbsp;tir quidem in eius gratia atq^ mifericordia, queri debere. Docet hoc ipfe apud Ifaiam cap-Ar �nbsp;Annon ego Dominus f amp; non efi aliis Deus pr�ter me, Deus iufitsamp;faluans nullumnbsp;S^^icite adme,amp; falui eritis omnes fines terre. Egofum Deus, amp; nullus preterea.Q�^nbsp;nobs efi,quo Dei huius beneficentiam mereamur�,Aut quibusyiribus eum cogemus,yt� pt'nbsp;Tatem adnos iufiificandum eirferuandum exeratfCum Dauide igiturdicamusquot;Mifetett^^ inbsp;vs pro bonitate tua,amp;pro multitudine miferationum tuarum delefeeler a mea,amp;c,Tfal4^gt;nbsp;Mediator iuflinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t quia nobs,fi nofir am naturam amp; conditionem cum diuina confer as,nulla cum
ficationfiCbri nio intercedit, �Mediatore iufiifications amp; redemptions nofire indicatFilium Deitqtttf^quot;^^ ftis Cei F. gj� J fimilitudine carnis peccato obnoxie, Ifiis yerb yerbs tarn diuinam qu�mnbsp;jefit Chrifii natur am comprehendit, amp; Deopatri coeternum atque coeffentialem Filt^'��nbsp;nemfa^um efie, idefi, humanam naturam affumpfiffe tefiatur , yt qui iam in yna perfit^^nbsp;Deusfiniul amp; homo efi,internos amp; Deum*M.ediators partes obire poffet. Ergo quod denbsp;dine earns hie dicitur,nequaquam eo fenfu accipi debet, quern olim heretici Apofiolo obtf^nbsp;natifunt,quifilium Dei non yeram carnem,fed carnisfimilitudinem modb qffumpfijfitonf^ finbsp;Quod Taulo ne in mentem quidem yenit,qui Chrifium alibi ex femine Dauidis hominemfi^nbsp;quoadcarnemexludesoriginemduxifJetefiatur.T^m.\amp;Cfjfia ergolocutionepotiusdotnbsp;luit,eum ita effe hominem faClum, ytfiueformam fiue materiam JpeBes, hominem y erumnbsp;Quod ytinfiniti alij locifcripture docent fit a ebdempertinet, qubd carne eits peccato obnose^^^ j�fifnbsp;caCnon quidem qubd ilium alicuius peccati reumfuiffe putet,fid yt clarits exprim�t,nbsp;carnem affitmpfijfi,qu�m nofir am, qult;e feiapte natura peccato amp;\huius fitpplicijs obnoxiatp'^ Lffnbsp;cato tarnen immunisfuit Chrifii caro,etfi quoad alias conditiones,nofirie per omnia fimilfinbsp;earn in ipfi conceptwnts momentofanChficauit,ytpote non communi hominum more ex ytmnbsp;rs congreffu,fed exJfiritu/anblo conceptus, qui �Mariam yirginem inefiabili yirfutefixtf^^^
-ocr page 235-H o M I L I A XX XV Kr* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 0
�iater�eret. ^od promter multas caujas ita fiert ofortuit. T^ampofie^ ittfiitia^yt in ea i^fia carne iudicio einsfiat�fieret^ q^ult;s peccauerat^ amp; cuius peccatis Ulinbsp;T^^^^de exigebat hoc ipfum no�rxfialut^ ratio,'TPt mors in illo locum haberet cuittinbsp;^'�lt;1)1 7^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^ortebat. Facitpraterea hoc adnoftne fidei certitudinem, quando ficimus Deifi-
exc^pto)filmilemfia^um efifi, (S' proindefidelem e�e Tontficem^, jiiccurrerepofiit^Ideo enim efiuriem amp; fitimfiufiinuit^nbsp;fihj�^ ^fi^i^ittus eS^^ideo trijlitiam t!S dolores omnisgeneris cum diris faute mortis terroribuSnbsp;humani ab eo alienum e�et, amp; nobis�em facer et, ipfum non ignarum mali miferitnbsp;Aii^jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerb yt rurfits ofienduntfialutem nobis ex meragratia obtigi�e (quis enim no-
^fifp^ftfretur DeifiUusf ) ita admonent nos hoc quot;rnico falutis quot;tvledia-^�^ debere amp; in omni tentatione ad hunc 'rgt;num confitgere. lgt;Pec enim i�a modo pro ^�lip '7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eS^fedidem omnesquifalutem efuriunt amp; fitiuntf autfubpeccatorumpond�r�
incredibili benignitate inuitat,amp;gratuitb omnia o�ert^qua nobis ad iu�itiam amp; nece�artafunt. F'ide Ifa.^, '\latthAi.Ioanas, Ideo Taultis dicebat* F'nttinbsp;quot;^^^^^diator Dei amp;hominum, homo lefua Chri�tis.Et loannesadhunccomunernnbsp;�lo^j �^^orumaduocatueosremittit,quipeccatis�is Deiiram meruerunt,t Joanil.ppuicuq^ergonbsp;Ivlediatoresatq^aduocatos quteruntjn amp; in ilium ingrati funt^amp;nbsp;iuiu�ititeatq^crudelitatis infimulant^quifilium in hanclachrj/mar� �Vallemfinecaufitnbsp;demergere yoluerit, cum alia ratione eS per alios 'Sediat ores nobis pa�et fiiccurrk Ergonbsp;hoc Fauli di^um., Deumfilio�o mijfo idpra�iti�e, quod nobisfa^u impo�ibilenbsp;^^pdnec ip� quidem Lexpra�arepote�.
iu�ificationis amp; redemptionis quot;fideamus^quem bis yerbis jdpo�olus tiiodus iu�ij-^tibr�f'^epeccatocondemnauit peccatum incarne. Ebiprimo loco po/ititm peccati yocabulum incarnato dtlitur t qui pro peccat^ no�ris yiilima fa^us e�, Q^^o finfu etiam innbsp;^^^^^tb.cap.^ficfiribif.Fecit yt is qui non nouitpeccatum,pro nobis peccatum e�er^ytnbsp;^��gt;�1 iu�itia Dei in eo.Sunt autem locutiones i�te ex Lege defumptts, ybifrequens eif^ yinbsp;*^��^*�4'''^*� expiationem o�erebantur, peccata dici. Exempta habes Exod.z^.ybidenbsp;eins initiationeagttur,ItemLeuit,t^.qf.\�.Q�setiam referripote�^nbsp;facerdotes populi peccata comedere^ amp; ad torum iniquitatem animumatrollerenbsp;^iijn'f^�ergoyerboru �m Fauli finfits, Chri�um ex nobis a�urnptam carn�m pro mundi yitn * -^pfeIoan.6 loquitur) amp;itafu�icientem propeccattsyiaimamfaHurn e�, amp;perhoc �nbsp;�^^�epeccatumincarnenoflra,iae�jabrogaui�regnumpeccati,quodilludincarneno�ra,nbsp;nondum renati fumus,obtinebatjne� autem yerbis hi�e elegant�militudotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
enim tyrannus,quipote�ate�a diu contra ins amp; fasabufus e�, tandem comprehen ^l^rneampliuSregnet,fedquastyrannidefua meruitpcenasexoluat. ItaDeusmi�innbsp;�*�P^^eatiimperiumabrogauit, quodinnobis obtinebat,''Vtet� eiusreliquias incarnenbsp;^^'^fentiamus,tamen nobis nequedominaripofiit,neque mortem a�erre.Et habet hocduLnbsp;^���lationem, quodpeccatum in carne no�ra codemnatum e�e ait. Ex eo enim falutis no-quodpeccatum inip� naturano�ra quantumuis 'Vitiata eS corruptadeui-olim docebat teneifirpentis ryp^gt; Ft enim per huncJerpentumTrentiuntnbsp;���poxiuf reddebatur,ne occiderepo�et eos, qui ill�m intuebantur : Ita Chri�i pro nobis ob-efi,nepeccatum ampliusnobis mortiferumfit,etiamfi eiusa�eBiones inno-'^^^^^'^^rbifludnosdepeccati atrocitateadmonet, quam immunem amp; horribi-fatisfa^ione,qult;im morte fiUj Dei esepiaripotuit, I�ud ergo in mennbsp;tentari fentimus, amp; inde magnum nobis ad illas re-as adiuffig^^^^j^ accedet,
esfcopumhorum omniumfubijcit Faulus *. Ftius illud Legiscompleatur in Piuis iufli�e4e fecundum Legem prte�are debeham iis, Obedientia nimirum amp;nbsp;�'���0^�'^ocentiajfiuefanBimonia.Iubetenim Lex,'r)t Deum diligamus ex tota corde,extotonbsp;omnibus yiribusiyt ambulemus in preeceptis illius, eS non de�ePlamusneq^ ad dexter am
-ocr page 236-CAP�VIir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
ne^ue aipni�ramtyt cupiditates qttoque�antmw^nt quid yelimM aut cupiatnttf diuifi^ � aduerfutmyt deniq^lanPlifttnu4,quemadmodum T)tw iffefanBuf ei^. Et hat qtiidtinnbsp;ui comminationepriecipitt%�alediBin omtiK qui nonprajiatquacunquein libro hocfcrt^^^Jnbsp;omnif po^ultts dieet Sdmen. ^t trant heet nobis pra�itu impo�ibilia. Etlium ergo mi�tnbsp;in aj�ttn�ea tarne Legi�atisfaceret, lt;amp; ftmulpeccata no�ra mortis �ix merito expiaret, ytnbsp;illud itts Legis imgleretur. Id yeri) in nobis compleri dicitur progter communionem qft^nbsp;Chri�o intercedit: eSr cuiits author ef(^�iritus die yitaide quo initio dixit dum fidem m ti�nbsp;ratur^per quam Chri�oin�ti, eins membra effitimur, l^r�isergo elucethicfaltittsnbsp;do^amp; quodpropter terrores Legis nemo de�erare aut animo prorfus deijei debeat�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnjli'
Quorum pt iufiificatiof
quodnoflrum erat,peccata nimirum, infi tran�uliti amp;pro ijjdemfatisfecit^ nobis tiamiobedientiam atque fanUimoniam communicauit.^are et� in nobis iu�itia nulla�it t CiAnbsp;nobisprofeBam amp;propriam dicerepo�imus neq^ etiam Legi fatisfacerepo�it humananbsp;Chriflum tamenhabemtts qui�oltts nobis ad omnia abundejufficit. Ethicf'undatur pr^ttpttnbsp;lud jdpo�olic� doHrina caput, [u�itiam amp; falutem nobis exJola fide in Chri�um obtittgt^^�nbsp;nari autem omnes.,qui non credunt Euangelio.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j
�Poflremb,quorum fit i�a falus,^pofloltts docet. Et nuper quidem eos nominauerat, nbsp;nbsp;nbsp;p/i
Chri�o lefiu.^t hi Jitnt qui credunt, amp; huncfialutisfiua authorem ynicum agno�tunt. quoq^�blos htec tanta bonapertinent^'vt modo diximtts. Eie quis tarnen ex eopeccandi occa^nbsp;riperet, amp; impunitatemficeler um doHrina i�a putaret �abiliri, rtpetit definitione ytr'e erti^nbsp;amp; tamper effeila autfitgna explicat, qua fide neee�ariofiequuntur. quot;De ijs enim fie loqtli te��^ 'fienbsp;non�cundum carnem ambulant,�dfiecundum�iritu. �dmbulandi yel incedendi yerbonbsp;braorum more,lt;sr illo yniuerfiam yita confiuetudinem comprehendit.Dicitntur autemnbsp;nem ambulare,qui hancfiequuntur ducem a^ionumfiuarum, amp; eius de�deria infieip�snbsp;tiuntur. Sunt hiqui de commi�is ficeleribtts ptenitentiam nullam agunt, nec contend ea defig^^ �nbsp;ilia etiam tuentur, amp; expeccato inpeccatum ruunt � quorum conditionem alibi fiubpeccat^ �nbsp;deficrippt.Secundum�iritumyero ambulant y quihuni ducem Jibicon�ituunt, huiusnbsp;unryamp; quamuisex carnis infirmitatelabantur amp; exorbitent,per ilium tarnenfie erigifimif�^^� �,yi'nbsp;y tarn redeunt.E� ergo finis e�r ficoptts redemptionis no�ra, quoad ad huiits yita curfium,nbsp;tualis amp; yer� Chrifltana. Ideo alibi Chdfiiani carnem crucifixififie mundo mortuinbsp;Et hue refierri debent,quacunq, inficripturis pa�im docentur de no�ri abnegatione/arntinbsp;tione amp; regeneratione. Et quia hat in nobis�irittts operatur, Chri�iani omnes�idttfdt^nbsp;rentur.^od nomen in Tapatu�bifiolis yendicarunt ynili �r raji Sacrifices atq^ Edonacbtgt;^,�^Kfinbsp;Jinenotoria totius or bis Chri�ianiini�ria : quafii carnales adhuc fint amp; � Chri�o alieninbsp;be�ia charallere non acceperuntti^�tji omnia t�a cum no�ro ingenio amp; moribttsnbsp;mox patebit^ quampaucorumfiit thejaurus hic, ex quo ynofialus no�ra omnis dependet,nbsp;magnu� ybtquejit eorum numerus,qui Chri�o gloriantur,pleriq^ tarnen do^rina eins ydnbsp;tiunt, yel eaadfiouenda carnis licentiam amp;peccandi impunitatem abutuntur.Efi hue caui^ � -�nbsp;tii�imorumficeleru,propter qua iram fiuam fitper ingrates amp; rebelles Deus effundit.
animis recondamus ofiratres, tir oremuspatrem m firicordia yt quod in nobis capit opttf t-l'fiiie amp; mentes noflrasfiuo�iritu excitet, yt lefiu Chri�o per y er am yiuamq, fidem infini,nbsp;tir�irittts eins confiortes efftciamur�n^ illo yitam yiuamus nouam,amp; cum todem olim tunbsp;deamus atqj regnemusjlli debetur benedi^io,honor,gloria amp;pote�as in aternum.�mengt;
� HOM ILIA XXXIX.
Natn (|uifecundum carnem funt, quac carnis funtfapi'untqui rofccundum fpin'tum, quac fpiritus funt. Nam intelligenna carnis�nbsp;tnors eftzintelligentia ue�� fpiritus,uita �� pax. Propterea quod intd^nbsp;ligentia carnis, inimicicia eft aduerfus Deum. Legi enim Dci no fub^nbsp;ijc�ur.nam nepoteft quidem.Ergo qui in carne funr, Deo placerc nonbsp;pofliio^
-ocr page 237-H o M � L � A XXXfX.
poffunt, Vos autcm non eftis in carne, fed in (piritu : fiquid� ipiritus Deihabitatinuobis.Quodfiquislpiritum Chrifti non habet, isnonnbsp;�ftcius.
ly/r Hta quidem amp; frteclara tn not extant leneficiafilij �Dei lefu Chrifii, inter ea tarnen facile Xlgt;rtmat tenet qu 'od fnte fatitfaBionitmeritoefecit^ ne peccata nobis amplius imfutentur,nbsp;iocTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtatu tenemur^ ira 7)ei amp; morti aterna fumus obnoxij. Ideo fcri^tura omnes
iZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alijt predicant^ ^uoties defalutis amp; redemftionis no�ranegotio di�erunt. Facit
�gt;0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^nlntj^ui ctim de gratia in Chriflo nob� collatafermonem infiituijfet^ illud ipftm�ri-
kf^^'^i^'^^fnemorat, amp; eaocca�one nuperomnem iuflification� noflra rationem luculenter tSt inde�eccandi aut lafciuiendi anfam arriperet,b� dixit, benefitnbsp;jolospertinere, qui non fecundtim carnein,fidfecundum Qiiritum ambulant,nbsp;^^�I'ftalrtuiutnbsp;nbsp;nbsp;obfcurius di�um*�ideri poter at, illud in pra�nticlariut exponit atque con-
totiuf loci hoc argumento comprehendi pote�^ : Q^icunque carnalibws amp; mor- Sutnm^ totiid f V placere ,neque yiuifict beneficij in Chri�o exhibitinbsp;fitripojfunt Z ^t qui fecundtim carnem ambulant, ij carnalibtif modo amp; mortiferis�u-^^'^'^i^'^tur.Ergoijdem Ifeo non placent, amp; Chri�o adyitam non fruenturj�a yero ftcpro-ti^^^'^f�'ߒgt;lui,�Vtfimul graui�ime hortetur, ne carnem cum fuss defiderijsin nob�regnarepa-magnut huius loci y fits aduerfus eos, qui Chri�i beneficie ad carn� licentiam amp;
�^f�*^ifatem abutuntur.Qwa tarnen eidem multa etiam alia infuntfingulaspartes ex or-
initio quod nuper dixit, iu�ificationM beneficium ad eos filospertinere, qui non ficun-fi^^�dtim fiiritum ambulant. Argumentum autem fumit ab effects carnis amp; fii- offoh^p^rtit ?quot;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundtim carnemfunt,qua carnisfuntfapiunt'qui yero fecundtimfiirit�,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifecun
fi^nt,Carnis nomine totam hominis naturam,qualis ex prima natiuitate e^^,intelligit. d�m /pirtttnn ^*5^ carnem ejfeidemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod carnaliter affici ,amp; carnis rationem atque defideria ambuUnt,
���''�ii � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinis amp; cislefiibus, ad qux Deifiiritus credentes excit�t. Argumentum ��� eiuf-
fif^f i V ^d ceelefiia amp; fiiritualia bona non pofiiint per linger e, amp; ���^gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; beneficij eius confinesfiunt. At qui nond�renati adhuc carnales funt,ij folis
\ A nbsp;nbsp;�^(upantur,Ergoceele�ibus bonis quorunobis author e� Chri�us, frui nequeunt,�Mino-
enuntiat,amp; carnifiiritu opponit,o�endens,carne in ijs,quinond�t renatifunt, ^ci! y''^�'^^gt;iuodfiiritus in renatis. Vt enim hic ad cale�ium bonorum�udia excit�t eos, qui ip�nbsp;�'ntj f^^^^t'-ita caro�ios in terrenisdemerfos detinet. ttaque confirmatur hoc Apo�olidi�o fen-^gt;iii�ߑ^^ri�i, quapronuntiat,neminem,nifipritis renatum regnum ccelor�yiderepo�e. Et'hxcnbsp;�ff^^ere poterant adeuertenda liberiarbitrij amp; operum ex hocprofici�centiufiduciaminbsp;�cundum caruem fiiimus, non nifi carnalta fitpimw amp; qult;srimus,�c�lefiibuanbsp;abhorremut, impo�ibile fuerit nos aliquidfacere, quod Deoplacere amp;apudeiftinbsp;locum obtinerepo�it. Similiter, fi regeneratione omnino optis e^, ex prima natiui-oportet.Quid yero excorruptis amp; natiuaprauitate infinis boni amp; fanipro-
urgumentum fubijcitApo�olus, quo probat, non �cundum carnem yiuendum e�e Caro nihil nifi falutisperhuncexhibita confinesfiericupiunt.Flam intelligentiacarnis(inquit)nbsp;Ct pax.Graca yox qi^�vuitcc (quam alij a�e^um,alij prunbsp;autem cum alijs quibufdam intelligentiam yertimiu) totam hominis
, cogitationibws amp; yoluntate comprehendit. Sen�t^ eii^: quicquid illa y ult amp; cupit, hoc omne mors,idnbsp;^^'^'/ed exitiale e^ *,yt'e contra intelligentia �iritus yita amp; pax e^f,. Ergo non car-�^^^^^^^^^gt;i^l^*^^i'^f^umfuamre�{ein�ituere,amp;pacis yerain Chri-^*�^^fi^(icupiunt. F^itaenim yocabulomotum amp; yinutem�iritus Janili intelligit, quinbsp;*a imptllif, qute Deo placent ,amp; ad yitam yer� Chri�ianam pertinent. E contra pax He-
-ocr page 238-CAP, VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPrST. APROMANOS
IrteMfinmem Jjominis incolumitatem ftgnificat. In frafenti tarnen pro confcie�tiarutntritni^ t�te�itnitur,qua non aliunde qu�m ex Chrifli benejicioj^er J];iritum eitt^ obtingit i qui ^dofiioxnbsp;falutM nofir ee arrhabo atque pignw ell^ amp; in quo ( yt ftaulb ]^ol^ hoc iftfo Cafite aocebtfnbsp;btf)clamamw^tgt;lbbajfater, ^rfips 'verbfiecundum hoc membrum comf aratiotw aJijcereyt)nbsp;�Vtcarnem in ymuerfum �quot;vitiecaufis excluderet, amp; doceret ex hac nihil nifimortemnbsp;ChrifiiautemJ^irituin nos deriuari quicquid 'viuificum autfialutifsrum habemtii,'ybittnfinbsp;obfiruari meretur^qubd difertb tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me^Kosfid eli^^ carnts aut hominis nondum reKS^�'
tionem atque intelleHum ^pofiolus damnat. Si enim ea nofiri ftars^ qua reliquis animanttb^i. fiamns,mortifera amp; exitialis eii^,nifi f er Deigratiam infiauretur,quid obfiecro de reliqutsfi�^^nbsp;tibus amp; affe�ibui hominis dicerntts-^qui nobis cum befiijs communes funt i* .At quod injjnbsp;7*aulus,hoc in priori ad Corinthios Cap.^.certa ratione probat,quando dicit hominem anim^quot;nbsp;ei�,,�um qui natur alifol�m rationis luce regitur^non pofi� percipere ea^ quafiuntfigt;iritusnbsp;enim hicJobts 'vita author el^, mortemfibi accerfiant oportet, quicunque eo defiituti cacanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
rione diicuntur.Exemplum huius rei Capite primo in gentium philojbphis 'vidimus,amp;ideof^quot;* ri demonfiratione non eS^ optts,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Caro quanta quanta eft,nbsp;Dcoreftftit,
Jedinpraf�ntialiamhuiusdiHiconfirmationemfubi'jcit,qua^tgrauior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itapltts
continet,dum humanam natur am non ignorantia modb,fid manifefta amp; incurabilis contum^ que reb�lionis contra Deum accufiat amp; damnat. Ait enim fie : Propterea qubd intelUgt^^^nbsp;inimicitia ell^ aduerjus Deum,id e/�, Caro quanta quanta efi turn omnibusfiiis fiacultattv^.nbsp;relu�atur amp; hofiiliter refifiit. Vt quot;Verb malum hoc amplificaret, inimicitiampotius qu�mnbsp;dicere quot;Voluit. Et quia non ignorabat,nemine eorum hocjacil� concejjurum efie, qui quot;vel fapi^^nbsp;iufiitia titulu inter hominesfiibi 'vendicant,alio argumeto hoc ipfumprobat'.Legi enimnbsp;ijcitur'.nam nepoteli^quidem. Etpotefihacratio duplex quot;videri, quando non modbcontV'^^ Unbsp;carni tribuit,quot;Verumetiam talem efi'e ait, quafi fibijpfi relinquatur, aliter nonpofiitfiacere�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
ergo humanam natur am omni facultate bene operandi itajfioliat,'Vtmiraculo aut ^orrettt^J fit,'Pelagianos olim tarn temerariosfuifii, quot;Vt/ecus docereaufifuerint : amp; hodieabquostafi'J^nbsp;desamp; ftupidosefie , qui pro nofiri arbitrij libertate amp; humanarum quot;virium meritis adttcfj,nbsp;gratiam amp; lefiu Chrifii meritum tarn contumaciter pugnent, quafi hoc demum fitreligllt;gt;^^.j^'nbsp;fiiana quot;Veritatem afierere, fi. Chrifium omnifua gloriaJfiolienr, amp; Deigratiam exinanian^'nbsp;tum enim homini tribuitur,tantum Chrifiimerito amp; t)eigratia decedit. quot;Vt alibififfifts'�'nbsp;tiimus.nbsp;nbsp;nbsp;At quod hic dicit Apofiolus,'veri�imb diHum patebitfi omnem carnis fenfi*^
Uumpaulb diligentius infi)icias,amp; ad Leg� diuina prafiriptum examines. Et '^�t^ptit^^^� A gipracepto exordiamur,quoiubemur, quot;vt quot;Vnum Deum quot;verum agnoficamus, amp;proculfd^^*^nbsp;explofts Dijs alijs omnibus,ffiem amp; fiduciam omnem in ilium quot;Vnum collocemus : quemnbsp;mortalium,quifiolius carnts rationefiecutus,amp;nulla adhuc ceelefii luce illuminatus, hocnbsp;prafiarepofiitfCaro certe nunquam intelliget,quomodo quot;vnus omnibusfiufficiat,'vbiqutpt^r Ainbsp;Jit,omnia 'videat,norit amp; gubernet. Ideo e^iplerique'Vnum aliquod numenfiepremumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.)(�'
illud tarnen Monarch� infiar efifieputarunt, ei^ adiunxerunt Deos inferiores amp; medioxii^^^.^^^/fi rum Opera amp; minifierio in totius orbis gubernatione quot;Vtatur. Quo faHum elf^, quot;vtfidemnbsp;cultum non tlh quot;vm impenderint,fed tn tnfimtam tllam amp; confufam Deorum turbam abfipnbsp;cio amp; deleHu fint partiti.Quod quot;Vt olim inter Gentes amp; ludaosfaHum fuitfita hodie inter tnbsp;adeb manifefi'e fit,'Vtfolis nominibus mutatis,quot;Veterem fuperfiitionem adhuc in terris extortnbsp;Taceo nunc eos, qui etfi quot;vnius Dei cultores quot;videri quot;Velint, interim tarnen diuitias, 'V�gt;�cnbsp;'Ventrem amp;mundum hunefibi Deos faciunt,dum horufiudijs fi totos confierant,amp;fiduci^^fitfnbsp;maxima ex parte in Ulis collocatam habent. Eif hoc tarn quot;Vulgare inter homines , quot;Vtnbsp;nifi diuinitus regeneratum inuenire liceat ,qui fi ab hoc fielere immunem dicere pofiitgt;nbsp;tebimur , fiad alterum praceptum accedamtts,quo omnis inreligioneimaginum'vfitsp^^^nbsp;Ita enim Ulis addiHa elf humanaratio,'Vt fine his neque Deum colt,neq^nos in fide confit f Anbsp;exifiimet* ficuti omnium ficulorum exemplatefiantur. Et fi noftra tempora 'videas ,nbsp;dem qui tmagtnibthsfi nihtl trtbutre aiunt, atfi has tilts auferrt quot;Velts, moxtn furortrf^
__J
-ocr page 239-HOM I L I A XXXIX-
confleti eos non aliam religionem tenere^ quam quxat/]tte rui~ nititur. Q^od � tertium praceptum de diuini nomine abu�t, quartumnbsp;confideres, quit ob�cro di^a. amp;fa^a �vitam^ fuam omnem ita inflituet^ yt omnemnbsp;temporis abufum caueat, nifi iliumfeculiari gratiaJ^irittufan^usaffla-praceptislongumforetdicere j neque ytmultishanc caufamagamu^ opu^eSi^tnbsp;t{^fP!^fitemum illud,quo cufidicasfrohibeturi abundefuficit omnibut conuincendis, yt neceffa-Legt diuinafubijcine^ua^uam pofe�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^firuatu dignijfimum eos Dei hofles cenferi � firitu fanBo, qui yoluntati tt-
^^tdire nolunt.QuodJicuigrauius di^tim '^eidetur^hunc ego animum i�i confideratio* tatftidunt�ib'� ^t^tendereiDelim, amp; mox inhumanis inueniet, quodhuittsfententix yeritatem c�nfir-itonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim reipublica hofiis iudicatur, qui nullis eius legibus teneri y ult j amp; has conuell�r�
�^lt;�nculcare cupiti^ ,gt;iut quit princessftbi amicum amp; fidum putabit, quernfuis ediilts COnttt-^fo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yideritf�Cur ergo Dei amici dicentur, qui illitis Legem abijciuntf Saul certe olim
ii,f^^^^�iiisdKebatur,quodbona etiam animiintentioneprxcepta eiws tranjgrejfts efet,^x igitur ^^tufabit^ qui temeritatt impia amp; carnis libidine abrepti ilia reijciunt �^'lulti equide nosnbsp;tl^i!�*�'^ijrigorisamp;maledicentixaccu�int,�quos dicamu^impios lt;amp; �Deo alienos��thocparumnbsp;f^^ipturis confer at ur^qua Dethoflesyocant omnes eos, qui Legibus ipfuM�tbeffenolunt�nbsp;fil/��nbsp;nbsp;nbsp;humani ingenij peruerfttas,yt nomina fcelerum plerique horreant, ipfa autem feeler a im
^^^t^fjQfj�^g^^fjf��oftumtntscontemptu/e^entur.
'')i� � admonet nos locus i�e,yoluntate Dei, cui nos fubijci amp; par�re oportet, fi ho�es illius ^^eluoluntai tontineri,neque y�iamalibiextrahancquartdebere.Eif hocprimumeonnbsp;'��!i(^^f^�^*^^�dum,quiincultu amp; religione exfemetipfis traditiones nouasfingunt,(amp; tunefe Deinbsp;�^hitranturfi quodip�s bondyideturfaciant.Qtioad enimfeipjos amp;fua omnia nonfiib-
lt;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yoluntati,non amici aut cultores,fedho�es eitts cenfebttntur. Deinde aduerfits eos etia
,^�^^^��'^^fe,quifeeler a quauis per Dei prouidentiam excufant, quando nihil abfq^ huius co�lio aut
i fieri dicunt.Eif, quidem hoc yeri�imum. lgt;lam yt nihil illo infeiofieripotefi, qui ybique omnia yidet'.ita eundem,cum omnipotens fit,nemo coget,yt quid fe inuitofieri patianbsp;hoc fan^ifiimi quiq^,nbsp;nbsp;nbsp;hoc argumenta fife aduerfus omnes iniurias ah impijs illatas
in Jofiphi, fobi, Dauidiisamp;fimiliu exemples eff yidere. Attamen non debet hoc ����l;'* ticcufitionsm trahi,fedinter yoluntatem Dei in Lege exprefiam amp; occultioraprouidettnbsp;difiinguere debemus,ne Deus fcelerunofirorum author confiituatur� Idea enim yonbsp;Lege exprefiit, yt ea nob^ fit yita totius amp; a^lionu omnium r�gula. OMcunq^ ergonbsp;tranfgrediuntur, ij propria amp; innata malitiapeccant, amp;proindejupplicio digni funt,nbsp;Unteren illorurn peccat� ad fuorum iudiciorum executionem amp; adaliquembonufinemnbsp;f �tr� �^^![pr,in eo nos illius lonitatem atqjfapientiam agnofiere, non autefielerum excufationefiuenbsp;jff^rere debemus.ln aduerfis y erb amp; iniurijs,quas nobis homines feeler att amp; impij infe.-fine Deipermifiione fieri cogitemits, tir idea patienter feramus eos,quos pe�imo a�e^unbsp;nos rapifeimus.Q^ia tarnen hac alterius loeifunt�ufftciat nunc ea breuiter attigiffi.
^^2.0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium, qua hucufq^ di�la fitnt,conclufeonem audiamus, quam �Paulus�c infert*,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarne
^n carnefimt, Deo placere nonpojfunt. Iflud y erbfic dicit,yt o�endat, hacfe no tarn docen.- poT^tblaeea ^'����1� ** ^^^^jfegt;quam yt hortetur nos, yt relicts impur a carnis �udijs, fiiritum Chri�i ducemfe-\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicuntur, qui carnis fen fit duci filent, amp; illius �udijs toti immerfi fitnt,
^^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tfiflunt cupiditatibus, qua c�t Lege amp; yoluntate Dei pugndt:Quia y erb qui taies fitnt,
udillaJi�''^^^placere,magnocert�etfiriofiudioopuserit,necarniinnos imperiumpermittamus, turnfii^defiderijscogamusfitb obfiquium�)iritusfanSli,quiinfcriptura nobis loquitur.
Pauli diUoSyricius Pontifex �pm anus non fine facrilega temeritatein ^y*�iciiu PonL icontumelid, C�m enim presbyteros,qui yxores ducebant,ab ecclefia minifierionbsp;J lt;irp �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matrimonium contraxerant, confuetudini coniugali interdiceret,
�fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��tr alia ytebatur:Qui in carnefunt, Deoplacere nonpoffitnt. Confitetudo coniuga.-
t�^^Mrnistt�rquihuic yacantincarnefunt.Ergo ijdem Deononpofi�ntplacere,amp;per confi..
-ocr page 240-CAP� VIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
quem al ectk�a mini�erio remoueri�elent, nefer tllos Deiculw prophanetur. Extant in 'Decreeo Tgt;i�inSl.^x,(ap,Eropo�ui�iIam tune ergo,a'im mtliora effent tempora t^ntichrifli^''nbsp;rttw in ilia fede nty�erium iniquitatps operari ccepit,nbsp;nbsp;nbsp;certis notis fefeprodere, inter quat
amp; Taulus hane retenfent^ qu 'odconiu^ij amp; amorts coniugalis hofl�futurtu�t.Latet awtetn fa^o multiplex impietas,quam in lucem protraxiffeproderit, �ne qui rudiores funt 3 de Tontifid'quot;'�nbsp;iudicare difcant.Trimofatrilega audacia eS^^qubd^po�olofenfum alienum obtruditnbsp;gio exponit,quod Ule de corrupta hominis natura dixic.Veinde eidem palam contradicir.quanilo^nbsp;jugurn confuetudinem inter carnts opera numeral, c�im �Paulus toniugium inter quofu� honorait ,nbsp;amp; thorum coniugalem impollutum e�ete�etur.y^dhac �Deum accufat, quafi ts aliquidcarnaleU^'nbsp;purum amp;fan^afux yoluntatiaduerfum infiituerit, �Deniq^ coniuges�melomnesdamnatnbsp;� quotquot ynqua/uerunt^funt amp;futuri funt,. Si enim in carnefunt coniugati, amp;proprerea jDtOrnbsp;eere nonpoffunt^eidem eerte nonplacuerunt Patriarcha,,non 'Mofes amp; ^aron^nonpleriq,nbsp;tarum,non ^charias cumElit^abethd, non Diuxyirginisparentes, non ^/^po�oliy nonyttf�^�^'^nbsp;cle�xEpifcopt,non �Martyres^quorum maiorparsmatrimonijyinculofueruntaflriHi:nbsp;hildieam deprincipibus amp;plebeis,quorumpietasatque�des infiripturiscommendatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
quamfeed'e amp; turpiter fallantur, qui Pontifices in dogmatibus errarepoffe negant^ e� exfit^�^^^i biorisillorum^fcriptur afinjumpetendumeffecontendunt,
Credentes non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cat er um ad Paulum redeamus,qui quod ingenere hucufq, dixit^nuncfingulis credentihffil^^
funt in carne. cat.,amp;ne hos quoq^propter inh�rentes ipfis reliquias carnis damnare yideatur,per correbUor.tf I cit*.VOS autem non efi� tn carne,f�din fitritufiquide fftrittes 2)ei habitat tnyobts.Habttaiit'�nbsp;bo imperium amp; l�gitimapojfefiio denotatttr,amp;in eredenttbusjptritus habitare dtcitur^quittt^r^.nbsp;nis reliquias circumferant,hx(, tarnen illis non domma�ur,fed imperiupenesJfiritttm maneh^'�^nbsp;nem fubigerefatagit,lt;amp; per infirmitate lapfos rurfus erigit^ adhxc yita totius dux atq,nbsp;Habentergo hxcyerba confolationem eximiam, quamjibijpfts applicare debent, quipreptetnbsp;infirmitatem amp; ex ea accidentesfibi lapfiis fidem fuam tentarifentiunt.Expotiori eni�ip�^^^^nbsp;a�imatur'amp; quemadmodum carnalisdtcitur 3 quiexclufoprorfusfliritu Tieicarnemnbsp;finit:ita jfiritualem ��imat quot;Deus eum.quiffiritui�o locum dat 3 etiamfi carnem nonnbsp;repofiit,Hocenimnobtstunedemum dabiturtquandoexhuius corporis ergafiulo inpatrt^fnbsp;�em migrabimus. Debetprxterta htc obferuari ingens Chrifii beneficium 3 qui non moio PHnbsp;catis amp; borumpxna nos lib�r�t, yerumetiam �iritu fuo donat : qui amp; certifiimusnbsp;ep^ gt; ey ex yerbi femine regenitos nouis yiribtts inflruit3ytin Chri�o omniapo�imus,tllt;^'�nbsp;primamno�ram naturam 3ne adeogitandum quidem idonei�mtis. Docetetiamhociitlgt;t^�*^jigt;nbsp;ratio fit no�ra cum Chri�o lommunionis, amp; quomodo hic in nobis habitet. quot;Hon y tiquenbsp;nbsp;nbsp;J'
liter fed per /firitum �um, qui mentes no�ras fnpra ceslos euehit, yt tarn illo quam donis t�' iS cijs ipfius omnibtts fruamur 3 dum ilium yera fide apprehendimus. Explicat my�eriutnnbsp;Dominus diligenter Ioan. 6 cap. ybi de yera amp; yiui�ca carnis fua manducatione amp; fi�'^S�^�'�-^(l'nbsp;potione dijferit.Et tarn difiefiurusex terris3 ciim difiipulos ob difieffum�um dolentes tonfil^^l^^/nbsp;let,non carnis prxfentiam3jedlfiricumparacletumpollicetur, qui yices ipfius obire,amp;nbsp;tatione nos feruare debeat, Quodytinam diligentius expenderent, qui hodie nobis litemnbsp;ob larnalem corporis Chri�iprxfentiam, qua neque olim infidelibus profuit, neque yerisfi^nbsp;mis feripturx te�imonijsprobaripoteii^3 adhac pracipuis fideiarticults aduerfatur,nbsp;perai�onoftrx redemptionis negotio corpus fuum in ceslos fitbuexifieyillic adpatris dexteP^nbsp;dere3 ey olimdemumyenturumeffefatemur,adiudicandumyiuos amp;mortuos. Obferua�nbsp;hocloco,Chri�ianosomnes�iritum fanClum habere inhabitantem 3 amp;proinde�iritualetnbsp;hoc nomine cenferi debere. l^bi rurfum arguitur Tontificum arrogantia 3 qui non�nenbsp;toria iniuria titulum huncad fuas creaturas tran�ulerunt, yndos nimirum amp; ^ufis fiiPpHitnbsp;atque �Monachos ireliquum yera populum omnem laicos dixere , qua� prophanosnbsp;Chri�i alienos. Secuta el^ hanc iniuriam manife�a tyrannis , qua alteram Sacra^neut^^^^fnbsp;ris partem laicis eripuerunt, amp; i]fdem interdixeruntleSione facrorum librorum ,nbsp;bunc yfque dient feruari, e2r in omnium nationum linguat transferri yoluit Deus, jfii
-ocr page 241-H O M I I. I A XL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9$
orJin^ hominilta communes effent ,amp; ex ijf�em�nguUpeterent, adip�rumtnflitu^ j'^e� conffolationemfaciunt. Sunt htscprorftps intolerahilia, amp; in i^fitcs Dei atq^uefiUj eius con~nbsp;.^^eltam ifla iniuria redundat,quando eiusffonfftm^quamii omniaficum communia habere yult�nbsp;'^^Kffeliant,'quibusillapoti�imiim^audere amp; confirmari debebat^ ^dhuc tarnen illidenobtsnbsp;^�^^��uraur, qui i�a reprehendimui, lt;amp; in ipfo�tcrilegio deprehen�^adhuc�bi omnia Heere yolunt.nbsp;t�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chri�ianos omnes j�iritufanSlo praditos
^}^ontintiauit,cen�rmafionts loco�ubijcitxQt�od� qu�ffiritum Chrifli non habetm non e� eius.
autemhtscratio exijs,qucehucu�qj diBa �unt. Sienim Chri�ianorum efl^ non�ecundtim ^^^^^�dficundiimffiritum quot;viuere�iritum habeantoj^ortet^quiip�orum a�liones modereturatq^nbsp;quoadillo de�ituunturyadhuc caro�unttneq, Chri�iano nominedigni cen�entur, Debet au^nbsp;tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o/i di�um omnes excitare, yt�eip�s examinent, an Chrifiiffiritu regantur : quot;Vt^ ex-
kf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnis de�derijs Uli locum dent,ilium �equantur, orent denique cum Dauide, �S)t huue
^^�^(or�erat Deus,'Vt per eum animati yita amp; �lutts in Chrifio le�u confortes fiant.Huie debetur honor,gloria cif poteflasin ceternum. Amen.
H O M I L i A
Porro G Chriftus in iiobi's eft, corpus quidetn mortuum eft pro* pter peccatum:fpiritus autem uita eft propter iuftitiam.Sed ft fp intusnbsp;��us,qui excitauit lefutn � mortuis, habitat in uobis, is qui excitauitnbsp;�hriftumexmortuis juiuificabitetiam mortalia corpora ueftra pernbsp;�nhabttantem eius fpiritum in uobis. Itaquefratres debicoresfumus,nbsp;�'oncarni, utfecundumcarnemuiuamus. Nam fifecund�rncarnemnbsp;uixeritis, futurum eft ut moriamini : fi uero fpiritu ac�ioncs corporisnbsp;��lortificaueritiSjUiuetis.Qiiotquot enim fpiritu Dei ducuntur, ij ftjntnbsp;filij Dei.
�^oniam homines ob corruptum amp; peruerfum carn^ ingenium yndequaq^peccandioccafio-f'6i �^�^^tripiunt, Taulus hoc Cap. de gratia Dei nobts in C hriflo Fefu exhibita fie diff�riti^t tiij. ^^^'*fat,nequ�s eaadpeccandilicentia abutatur.Soient enim homines,�fiio ingeniorelinq^iidn-tij^ff��'gt;dtnala indoltf liberifacere, qui expatrum indulgentia audacioresamp; d�t�rior�sfiunt^ Ideo
^oneiit Apofioluigratiam hanc ad eos tantumpertinere,qui non fecund�m carnem,�d timbulant.Etquot;^teos,qui naturacunBatores�unt excitet, neceffarium hoceffinbsp;lifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortificata carne cum�uis de�derijs,�iritum ducem�equamur:eo quodcarnis intelligert
otmits Tfeo ho�iliter repugnet,amp;proinde nihil aliud quam mortem in nobis par�re ne hoc dicendoip�osquoq^ fideles damnare 'viderttur, in quitus carnis amp; peccati reliqui�nbsp;��0)1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deprehenduntur:con�olatione interpo�utt,qua docet,illos non pro carnaltbus cen�eri, ciitn
ifnperioJubijciantur,�ed Chri�li ffiritupraditi�nt, qui ipfirumaHiones moderetur. ��oih locum hunc,quem modo recitauimus,�iibijcit,in quo duo trailat. Trim�m, Con�olationbsp;^tth � �� �^''^g�^^ntis quibu�dam�uffulcit,'S)tpios atq^ fideles amplius confirmet, ne propterfita cor-l^fi'O'tnitatis fen�um turpiter fuccumbant aut defferent. Deinde ad inflitutum redit, eJrnbsp;�Ofinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnem cum �uis affeilibus auxilio fiiiritus fianllijubigant. Efiergohuius
'^xl ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; con�olationem afi�ert in tentationibus,qutsexnobtsip�soriuntur*.amp;fi-
aatnonet,imo�orti�ime yrget,'sgt;t illud � nobis impetrari patiamur.
partem ita orditurzTorr 'o fi Chrifius in 'Vobis e�,corpus quidem mortuum e� propter Co�/�irff�r ^�p'f'opter iuftitiam.Qno loco corpus non quot;Vno�enfii accipiunt interpre- perfedionh^quot;*nbsp;iijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^proprie di�umputant de triafia i�a terrena,quis�uis membris Cr partibus confi�t.A- fenfuj�ccutna
intelligunt, qux in corpore quot;vel carne no�rapoti�imum elucet. Ego �V- bant. ^%^^^^f^^^^^P�''^^^^�^^^^^^'�quot;^P�jfi^^t�imo,quando confi�t naturlt;E quot;vitium in corporis amp; ex-
� �gt;tninis facultatibus pracipueregnare, c^in eodem imprimis locum habere affli^iones, quia
-ocr page 242-CAP. Vin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
izH yuium �llud,dum hanc yitam 'Viuimui, Detu ca�igat atijj coercet^ Ethabent Tauli frxoccupationii�ie�emt T)xxerAt tnim nuper homines yer� Chrifiianos non e�e in carne, eojiio^ gt;nbsp;i^�shabiret T)ei�irittts�yltfote�hocmuleis dubium yideri^tj^uando amp; carnis,id^ft,corrtt^tiC!i^nbsp;ra affeiliones in�meiif�s�entiunt fij,frotter eas in corpore yarijs a��iBionibw exercennbsp;morci obnoxios e�� yident.Ei hi qtiiaem Eaulo obijeiebantx %ldgnific 'e tu quidem ^iril�il'ti^^nbsp;comendasycuiwsnobis largitor fit Chri�ua^qua� illenos�peccato amp; morte liberaueriti atnbsp;mtts nos adhueprauis peccati de�derijs accendi,nos^ adhuc mor tales et omnis generis calami^fnbsp;obnoxios e�e cernimtts.Qwmodo aut i�a interfe conueniunt-i�iritu yitee habere,amp; �^'lorti �jr..nbsp;xiui i�i yero obieilioni refpondet Taulus,amp;piosbono animo e�e iubet,quia i�a,qua
amp; dubiosfaciant,in folo corpore locum habeant^adanimayeropertingere non po�int^qui^ ritu yiuificetur .Ttaquehicyerborum�en�ts ei^: 5�o quidem corrupts nat urxyidum in cr(^nbsp;lus adhuc reliquum e�e, (� hos quoquepropter illud morti amp;qute hanc comitanturnbsp;fubiacere,c�m adperfeilionis metam pertingere nonpo�int,quoad in carne yiuunt^ Sednbsp;bent animum defpondere^ Et� enim corptos i�apatiatur amp; mortale multis^ niodis mi�rara� Inbsp;pterinharentes ipfipeccati reliquiast in ijfdem tarnen ei^ Chri�us, cuius�irituseosnbsp;pter iu�itiam,quam in Chri�o�de apprehenderunt^ Spiritus ergo nomine gratia rcgener�iO''nbsp;telligit,quam in nobis�iritusfaniltts e�ieit, qui yt nosparticipesfacit iti�itia Chrifli,nbsp;yiteenouitatemoperatur, ytip� queq^reliHispeccatis iu�iti� �anSHmoma �udeamttsgt; S �nbsp;^^�^^lt;�'ndlum e�pijs,qui et� in media morte yerfentur,yiui�cam tarnen�iritus
ta y er a fernen aut fcintillam intra fe habent, qua nunquamfu�ocaripote�,quomintn[�)^'iv ignem luculentu erumpat.Huius etenim yirtute�t, ytnecipfa mors nobts nocear,fedpo^ f'^\�nbsp;tarn aternam admtniculofit, quando illius beneficioxorpore hocpeccatis amp; infinitis mtfed� fnbsp;peccatum obnoxio liberamur,priufquam y erb illud fiat, adyitam noua renati indies innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jV
ficimus. Hic yerborum i�orum fenfus mihi e�e yideturfimplici�imus amp;plenus tarnen propter alia my�eria,qua hic latent amp; attinguntur,fingula diligentius paulonbsp;Trinitatismy^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occurrit,qubdcum nuper�iritu Dei in nobts habitaredixi�et,nunt ip��f
fierium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in nobis ej� teflatur^ Habemus ergo htc non obfeure expre�itm facrofanila amp; adoranda � �fid
myfierium.Si enim ybi Deus pater ei^ cum�iritujbi etiam filius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynam amp; eande
Deitatem e�e oportet indiuul�m atq^ inconfu�m. Confufione enim omne tollit perfonarll 'J qua in feripturis aperti�im � traditur. Vnitatem y erb illa ipfafic tradunt, yt nemo piffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^d'
tarepo�it.Eirmiter ergo teneamus,ynum e�e Deum Tatre, Filium, amp; Spiritu*, ynnf�� tia,trinum yerb perfinis,qua absfe inuicem laniari nonpo�unt.Fleq^ enim Tater finenbsp;fine illo e�epotefl.�b ytroq^ aute Spiritus ita procedit,yt ah Ulis minime feparetur, nifinbsp;�iritu,amp; proindeinanimatu amp; mortuufingerelibeat^ Qnbdfii�ano intelligunt ^ri^^^d'nbsp;my�eria hac adrationis humana calculu reuocant�gnorantia fuam fateantur, definantnbsp;utllari amp; profcindere,qua humanum captum�perat,Flec enim nos tantum nobifip�t��nbsp;nos i�aplene amp; perfeile intelligere dicamustquia autem in�ripturis traduntur, illapifnbsp;eisr credimusiyt qua ex eorum numero fint,qua in hac carne ex parte modb cognofeuntur^nbsp;plene manife�abuntur, quado Deum amp; regni ccelorum myfleria cor amfade adf�iens
Koiusno�ra Deinde rurfitsexprimitur hoc loco modus no�ra tum Chri�o coniun�ionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� (/
cum Chri�o nobis adfit,yel etiam in nobis habiter, FLimiru�iritu�o, cuius participes e�ieimur conwndtionis, Taulus ad Ephefioscap.^., Chri�um per fidem in nobis habitare feribit. Et ita
Chri�us exponit,quando difcipulos ob difee�um fuum meerentes hoc poti�tmitm tur,qubdIpiritum dare yelit,quiipfisconfolator ,imb confultor amp; aduocatns adfit,nenbsp;in�ar dubij amp; rerum incerti oberrent, FLec tarnen ideo ipfum Chri�um ab ecclefianbsp;(yt quidam calumniantur)afuisprocul abfentem fingimus. Q�a enim (ytpaulb antsnbsp;�iritus ab illo nonfieparatur, ipfum Chri�um in �iritu nobis ade�e, in^ nobisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
Et hac demum illius prafentia falutaris e�. Qui ergo in C�na Dominica negotio de �iprafentianobd litem mouent,ijplan�operam omnem ludunt.Quianonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tdff
illius prafens habere, nifi�iritu dus intra animos no�ros yiuificemur. Qnod docet,quando loan^^^ de carnisfua cra�a amp; corporali manducatione di�utantes adnj
-ocr page 243-H o M I L I A XL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4
it� �� Qjtid igiturfi�gt;e^aueri[Mfilium hominis afcendcntem eo, yhi erat prtM r* Sfirittn quicquaniyamp;cJmo idem Ioan.\Cgt;.nohis expediteait^'^tanobisnbsp;f�^fsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^tt^ui niji ipfe abierit,non fit yentur its. Quern locum aliter quam de cor-
�quot;oi '^xponerefaluapietate amp; religione Chrifiiana nonpojjumust qttando 'ft aiuinitate fua Mrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expedir^imoeonihilexitialius fingi queat. Iterum ergodico aduerfarios
/iffiiperCy dum de eo litigant, cuitps aliquem neceffarium ffum exfcripturis igt;damqu�illidefruilibws manducationts amp; prajentite corporalis tradunt^nbsp;'^funbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gmenta funt,neq^ cum fero ffu amp; fine Ccenx conueniunt, quem in mor
Sk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,non in corporisfiti prxfentia t� manducatione or alt (ft quidam ineptifiim�
nobis Chrifiws confiituit. Seddehts alibi fufiui eFf^ di^um.
'ygt;e�i^ba TauUdn quihui hoc etiam obfiruatu dignum eFf, qubdcorpus mor- affli hlif'^.^^j^orti obnoxiueffi dicit,propterpeccatum. Atfitb morte omnes alias afflihiionescom-\f^^�^flat,quaspropter peccatumcum Uta in mundum ingreffas efiefiripttiratefiatur. Ad-^�^^�^iociis hic,qua caufitfit, ob quam fanFli quoq, affliFHonibiu farijs exercentttr, amp; tandemnbsp;obnoxijjCiim in Chrifio fitaaternapromifiionesacceperint.Fithocpropterpecca-�ifff 'quot;�^^�tilloruadhuchterenSiCuiiis rcltquias ita edomari,adeoq^ excoi^m oportet, Flam nifiprob�nbsp;licentiam erumpit,ficuti multoru exempta docent, qui uim fidepraditi amp; Chrifiopernbsp;'^^tf^'�^f�erint,in^rauifiima tarne fiagitiafced'eprolapjifunt.Et quidfingulifideles infimetipfisnbsp;fitb fine cap.^.fuo exemplo abund'e docuit.Ft ergo filtos melioris etiam indolisnbsp;�S'^iluupuerilium licentiam amp; atatis illitts incogitantia diligenter in officio contineri opor-homines,po^ acceptam queq^ regenerationisgratiam, interduflagellis amp; firgis opttsnbsp;^l^ibia inharens ipjis natura fitiofitas coerceatur, Ideo T)auidbeatu eum pronuntiat,quemnbsp;^'^^^�^fi^nerit,Hinc ergo eFf^,qu()dfanFlietiam cum morbis confliHantur, egent,efuriunt,nbsp;infinitis exercentur calamitatibustft nimirupaternis �Dei firgis emendati,non condemnbsp;^nndo incurabili amp;pcenitere nefcio. !taq^ in ipfis affli�ionibtts magnum difcrimen e^l^.
impios panarum amp; tormentorum locofitnt, hacpijs ad feram pietatemfalutaria 'tfi ^'^'^itia,Quibusadde,quodetfi interdunullijtsgrauiorisfielerisfihiconfcij/intpij,neqj etiarttnbsp;ipforunequitia, ft grauiori amp; feueriori difciplina opus habeant, affliHiones tarnen Ulisnbsp;fi^^^ atq^patientia occafione habeant,amp; multis alijs exeplofinnnbsp;*^�rtem,opus efi peccati atrocitate agnofiere,quando pij quoq^ non fine acutifiimis dolorinbsp;^�^poremigrant.Et quiacaronbsp;nbsp;f�nguis,qualianuncfitnt,regni c�loru hareditati�adir�
fi^mortalitatedeponamtu'iquodnon aliter,qu�m per morte fit,qua animabus tranfitusefi, olim fero in magno Ulo die quot;Domini corpora (fbicunq^ amp; quocunip^nbsp;^f.^^fuerint) nobis incorruptibilia amp; immortaliarefiituere cogetur^ Eide Apoc.zo, Eidesnbsp;'^'^fh^^'�^^�^f'��''endum ejfi quicquid Deusimmittit,amp; in ip fa etia morte intrepidos nos ejfi debere,nbsp;\f^^ncper Chrifium exarmatam,amp; fita ianuamfa�am efie confi�t.Admonemurpraterea,nbsp;�^tC.^fideamp;rUigioneexhuiusficuli euentis iudicaredebere. Sunt enimaduerfisobnoxij om-^^fis,alia tarnen in his (ft modo diximus) eFf^ piorum,alia impiorum ratio.Sed de his quo-^�Otiu ^ieendi locusAibi eritcommodior.filunc fnum hocaddemus,caufam mortisatq^affii-�^'t^fj^'^^^nium in nobis monfirari (peccatum fidelicet, quodexprimisparentibusceuiurehare-\ ^�^traximus) fita ferb authorem proponi Spiritum,qui aliunde accedit,idqjpropter iufii-ex Chrifio habemusper fidem. Ergo ( ft apud Hofeam dicitur ) perditio ex nobis, fita
^falus ex Deo eF^per Chrifium, qui illam nobis fua mortis merito acquifiuit.
^^i^^eihuius expUcationem reuertamur, confirm�t amplius ifiam conjolationem, �c C�nj�miatcon eii^,qui excitauit Tefum � mortuis, habitat in f obis,is qui excitauit Chrifium folationent 'mtnbsp;^fi^^ififiuificabit etiam mortalia corpora fefiraper inhabitante eins fiiritum in fobis. Qui-^'�rgumentum duplex ineF[,partim 4 caufa efficienti,partim ah eius effeilis defumptum,nbsp;'vita indicatur Deus perJfiiritum fanilumlefi-eilumfero efiipfius Chriftinbsp;''��/lienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius exemplum nos quaq^ fiuificari oporteat. T^tio argumentt ex eo dependet,quod
eaufg efi-eSlafint eadem,nifi materia diuerfitasimpedtat. Hacaute inter Chrtfium amp; nos^
2 4
I
-ocr page 244-CAP.vriI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOS
quoadcorpttfitadem e^.�ddoflram enimcarntm illeajjum^�tyamp;nob^fer omnla�milff ynopeccato exceptozquod cum propter ilium etiam nobts non amplim imputetur^nihil ob�at,nbsp;idem�iritM tarn tn illo qti�m in nobtt �vitee caufa amp; authorfit. Sic ergo dicit ./dpo�olui*,�^'gt;^'�'^'^nbsp;rum aut impo�ibile yideri debet quoddixi, �tdam t�tmJfiirittia eiut in yobts habitet, qwnbsp;tnortuis excitauit, idem Ule hoc ipjum in yobis etiam poterit efficere : yt nimirum eiufidem�t^'nbsp;yirtute corpora 've�ra^queepropterpeccatum corruptibilia amp; mortaliafimt, yiuificenturtyf^nbsp;huiiiafieculi curfiit yitam nouam yiuant, amp; oUm adyitte aterna hcereditatem cape�endatn��nbsp;gant, yoluit autem Chrifli refiurre�ionem ineXemplum adducere, ytJimuloflenderetnbsp;quod die nob� contulit,ad corpui quoq^ nofirumpertinereiquo mintti ijs terreamur, qux nob� ���nbsp;mortali corpore ferenda fiint. Interim ./dpofioU inftituto mirific'e ferait hoc argumentum,nbsp;Jfiiritttt fanHi quot;virtue in Chri�i refurreHione fefe tarn luculenter exeruit.,nullo modo dubitartp^jj. ,nbsp;mw^eundem in nobii etiam efficacemfore.pvt amp; corptts hocpeccati mortificet,amp;olim nos totosnbsp;aterna donet. Et hlt;ec etiam caitfa elf, quodde Chri�o jecundlim hominem a/fumptuin lof Lnbsp;iliumJfiiritu^atrts excitatum dicit'.yt nimirumnobts confirmandts iflamag� feruiant.In(�^�'^'^^^,inbsp;tnUm ratumq^ manet,qubdalibi Chriflus^quatenas �erus amp; xternu^ Deifilitts ef�^propriet Tf�nbsp;refurrexiffe elicitur, Adhcec.^quamuis reJurreHionem exmortuts adeoimodb re�ringereygt;�^�^nbsp;quiJfiiritu Chrifii yer�praditi funt ; non tarnen hocita accipi debet, quafi nulla omninofi�^�l ,,nbsp;impiorum refurreidio.,qui � Chriflo prorfi^s funt alieni, I^Jurgent enim hi quoq^,fed adnbsp;quamfiniendafempiternos cruciatus.At hic de Ixta amp; beata refurreHion� agitur^qu�mnbsp;nx hxreditas excipiet',cutt0 non alijparticipes ejfepofijunt, quam qui Chriflum in iplisnbsp;habent:eo quodhicfolus facit.,^1 lampades nofirx tune ardeant., quarum luce ad nuptias il^fi�^nbsp;Vfusrefurret^ fiesinducemur. ,A.dmonet autem nos locM ifie de yfu refurreHionis Chrifii. In quonbsp;dtondchriftb elf,quod mortem deuicitiamp; nobtsfalutem acquifiuit omnibtts numerts abfolutam. �.
Author no�rx refarre�liontsnbsp;eft ߒirctutnbsp;Chrijti.
plum prxbuit,yt nos quoq^ peccatts mortui^ in ipfo ad y it a nouitatem refurgamtta ; qu.t de prolixe diximus.Adhxc lonfolatur nosaduerfus mortts terroresfitem aduerfua tentationes., f'nbsp;carnis nofirxprauts cupiditatibits oriuntur,ne Hits turpiterfuccumbamtts, Qt^�muis enitgt;^nbsp;mis infirma fit, fat iis tarnen effieaxerit jfiiritm Chri�i, yt amp; carnem hanc mortale)�nbsp;yiribusnosinfiruat, quibitseitts de�derijsrefi�amics. Et hocilludelf,qubd iPaulaetild^^^�nbsp;in Chrifio omniapofie,qui ex nobifipjis ne adcogitandum quidem idoneiJumta,nbsp;Debet autem hic inter alia non ofeitanter obfieruari, quodrefurre�ionts nofirxnbsp;thorem facit�iritum Chrifii. Quia enim huiitsproprium opui elf, yiuificare, yitxprine^f�nbsp;origo ad nu�um alium referri debet. Serait hoc ijs confutandis,qui craffam earn fs Chrifiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aii
tionem tuentur, amp; hanc necejfariam efie contendunt, ebquod per earn nos adrefurreHiO^^^ oporteat. At nihil huiw in C�nx infiitutione Dominus dixit, amp; mult fs argumentfs conj'^ ifUnbsp;te ff illorum fient entia. Si enim corporal fs amp; real fs manducatio earn fs Chrifii necejfaria estnbsp;furrel�ioncm yitx, hacfraudandierunt yeteres, quipriu/quam DeifiUuscarnem afi�^^ [li'nbsp;mand.ueare nonpotuerunt.Quodfi rejfondeantfillos nihilominus refurreClurosefie,neqA^^nbsp;ditionem fuiffe obligatos,eb qubd neq^ Chrifiusadhuc homo fallusfuerit, ne ip C�namamp;lt;^fi^nbsp;manducationem iiylitucritiiam corrnitfigment um illud,qus) hanc necejfariam ejfe contends^ ii�nbsp;yeteres ilia abfip falutfs detrimento caruerunt (quos tarnen eandem nobifeum efeamnbsp;medijje Taulus i, Cor.\o.affirm�t) quxratio noscoget,ytfine iliafiruarinonpo�imus.nbsp;nofir a conditio deterior erit qu�m yeterum,quibus fides ad Chrifium percipiendamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Quidyerb de infantibus dicent,quiper xtatem Cxnx dominiex nondum capaces�nt f qui in carceribus,aut inter Turcas degunt,amp;�c�nx yfunece�itate excludunturf quot;idufi ,nbsp;n�s ad yitam re�rreHuros ejfe negabuntf E'idemus ergo quibus Labirynthfs amp; diffijfinbsp;feipfos implicenr, quibus non fufificitfides amp; ea, qux Jfiiritu confi�t,Chrifii communia,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
anniti nos decet, ne carni plus quam fiiritui tribuam us, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JiK
HorNtur ad officium fadennbsp;dum.
Tfranfeamus nunc ad alteram huius loci partem, qua officij nositerum admonet, prxfiandiimgrau�ime hortatur. Agit ergo fiaulus infiar fidi imperatorfs,quipofiquutqnbsp;periculfs admonuit amp; aduerfus illa conjolatus eff,moxhortationem fubijcit jytfftS^
-ocr page 245-H O M I L I A X L.
deJcendant.Sic (inquam) ^^ofloltufatiti^ adhortatwnemJuamratio-�^^'rauif^imis confirmai .^quas ex or dine 'videbimtn,
, ^r�mo ex ifi^ qux hucufir^ di�afiunt,infert : �tar^fratres^debitoresfiimin, non carni, yt fecun- Pij debitores
-c r.^r... f... ^�^ffijU^re efie .^^oj�olofciintta)eiuaalte-
^ttn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'tgt;iaamua,Habent yerba ifta �clipfim( auam familiare efi� ^poflolofcimtn)eiua alte-
'�O'rn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppofitionis reticetur,quod it a Jupplebtr : Debitoresfiimtis^non carni^ yt fecundum
( '^itfamus; fed Deo,yt yinamuafecundum illiuafiiritumt ^r^umenttim hoc abhoneftofu-i^ftam eSf^^ytpreeflemua cuiq^ue debitum oflicium, Deo autem debitores
lt;1! nominibus.Is emm nos^c�m mdli efiemua,creauit\idem nos fafcit amp; tuetur,amp;benefit �^^^^rnulat.Inter qux fiummum elf^f^ubd expeccato amp; fatanx tyrannide re-tio�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adoptauit, amp; fiiritu fuo dignattts elf qui amp; falutis certos facitamp; ad yitam
ijf�^^^fl^^rat, 2d.ifi ergo HU fidele freeflemus obfequium, ingratifiimi fumui lt;amp; quouis fupplicio ^^��^ienim ^arentibus, qui in hanc yitam miferam atq^erurnnofam nos genuerunt ,gratiam di-obfecro non debemtts Deo, qui inf�lices nos regenerauit,yt ip�filio-ejfemus!�
jjlt nbsp;nbsp;nbsp;(amen diligentiui exfendendum j quodnos carni debitores effe negat. Hic enim hypocritx COnti bypOf
dum yitam aternam nofirislaboribtts acqufiiputant, ifi qnoq^feipfos defraudant^^^d^-t^flf�^itamtuendamnecejfariajunt. 2Iam amp; ieiunijs immodicis amp;yigilijs fefi conficiunt,amp; in omnem affernanturpie quidcarni tribuant^cuitts debitores yiderinolunt. Atquinbsp;pro corpore hoc multis indigo,fed pro corrupta hominis natura fumitur,, Inepte ergo adnbsp;j^(^�'^(jfentiam detorquent, quad de yitiofitate nobis innata Taulia dtxit. Ideq^ enim yfigt;iamnbsp;friinits corpori honefie amp; iuftis rationibus profiiaamits. Eins enimpraceptanbsp;x^^l^f(^oreyultus tui comedes panem tuum. Item\ Quifurabatur,ne furetur ampliusfed po-manibus quod bonum fit,e3�c.Imo yt in ipfio fanli'e gaudeamus,amp; ex bonis pernbsp;faturemur,concedit Deus^i�f hocfanHi�imosquofq^ olim fecijfe fcimui, ELon autem
,jv nbsp;nbsp;naturx debitores fumua,yt huic tanquam duci amp; magi�ra feruiamus� Deo enim rebellis
��' (xitiuffi parit ijsyqui ippferuiunt. Itaq^ excufib huius tmperio, nos totosJpirituifubmittere is yitam atqjuBiones nofirasomnesgubernef.
^je^^^.^'�^^�(((hxcynafententia, quam turpiter paralogi^ent, qui per gratia pradicationem amp; lt;Sratla pradi'O (!(� 1�^�uionem fidei bona opera aboleri amp; peccandi licentiamplantari clamant. Gratia enim hac^
5gt;ti)i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifiits,a damnatione quidemlegts nos lib�rai^non autem ab obedientia debito:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opera,
'^��i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debitores facit,nofp illi nouo iure magis quam antea eramus, ob�ringit, Kali-
hoc loco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�rita nofiroruoperum afiruunt, quot;Kam quodexdebitofit^
���)!/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpoteif,. At qui bona opera ex legisprafiripto faciunt,eafacere ex debito te-
ijfdem nihil mereripojjunt. Eleq^ nosprimi ita ratiocinamur,fed Chriftum eodem ar^-� 7^td(� Igt;lumgratiam habet herusfiruo,p fecerit qua ei instil ELonputo.Ita amp; yosciim feceritis omnia,qua iniun^ajunty�bis,dicitei Seruiin-tf, fi^((('^uoddebuimus facere,fecimus. Atfifirui inutilesfunt,qui omnia faciunt, qua in lege �quot;*^(Ur, quid de Ulis fiet, qui maiorem partem negligunt, amp; qui ea ne pofiunt quidem facere�nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Opera fupererogationts,qua tanto cum quafiu �lAonachi amp; Sacripculi diuendunt�
tni�'^��iioargumentoabytilihortationemfuam Taulus confirmai, Simul enimp�nam amp; pra- pramtum ty ��ff ^�^��Mi(-gt;Hicens:Sifecundum carne yixeritis,futurum efi yt moriaminHp yerojpiritu allio- pjifnam propctnbsp;mortificaueritisp}gt;iuetis. %lortis nomine omnem tarnprafentis quamfuturifecuHcala-c^ifiria comprehendif.yt � contra yita yocabulu omnemfelicitatepgmficat. Eule ergo
^^lt;1 r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charanobis efi yita nofira, tafeduli ty indufirijjimus, yt mortificatacarneno-
yiuamus. 2don objcure autem admonet, aHiones carnts etia in fanllis adhuc *^f�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^�^^((ipici^ffi(}ijdem mortificationeminimeoptpshaberet. Quodfuper�itiofulis Ulis
Jfto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominibusangelosfingunt,amp;mdxabecclepacomunionequofuisexcludunt
Jt^^^*^^ ^^^^^f^((^iuprolapfos yidentfPAinime tarnefiagitiofis amp;p�niterenefcijspatrocinamar: alliones carnis, adeo^totum hominem Carnalem,mortipcandum ejfefiqui-�^ua aternx yelimus participes fieri, 'Mdrtificant aute carnem,qui huic refiflunt^eam^ /piritsiS
*
k
gt;� -
CAP. VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T, AD R O 1� A N O S
'virtutein ordinem cogunt,ne fuM de�derijsregnuM in ipftsoltineat. Cuitts mortificatiom^P.^^'n, cam crnniapeccataper fe mortaliaftnt^eadem tarnen yenialia fiant, quando innbsp;nem per Chrifium fia�am refigt;iciunt,amp; ilia in fi reuiuificere amp; doniinari non patiuntur.nbsp;m� caucre delgt;ent,qui � gratta exciderenolunt. Hic autem multa ohfiruatione dignumnbsp;mortificationem�iirituperficidocet Tauluf.CtiitudiBiratioefl, quodexternaadanimatn^^nbsp;riores hominis fiacultates minime per tingunt. Vnde in priori ad Timoth.ficribitZ C orporah^nbsp;tatiopaulum habet ytilitatts^pietasautemadomnia^tiltsei^,amp;c. Tlurimiim ergofallunfnbsp;tnortificati yideri 'volunt^eo quod cucullati aut nigris yefiiti infedant,cilicijs amp; ligneisnbsp;tur,incuruiceruiciterramfieBent,funibttsnodofiscingantur,humicubtnt, amp; aliahuitunbsp;tiant�communihominum yfu ali�na. Suntquidem fiubtrahenda carni, quacunq,eamnbsp;autpetulantiorem redderepcjfiuntX amp; ideo interdum ieiunare amp; � toniugibwfiecubareiubeff^nbsp;autem in externis ifiis fubjiflere,fied ylteriw progredi debemw, �vt ilia nobis ad 'vitaMnbsp;fiiritualem adiumento fimt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. rf(ilt;
C4tt/�f ttit� CT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z)of ff praterea loan hic^yndefielicitas amp; infieUcitas,�ygt;ita amp; mors nobis obtingant.
tnonis. '�ixeritis (inquit Taulus) futurum efi yt moriamin�fi yerbfiiritu aUiones corporis tnortif^� tis,'gt;tiuetis. In carne 'viuunt,quicunq^ huitn dej�derijs indulgent amp;peccatofiruiunt.nbsp;tificduerunt,quicunqj calcatis illius cupiditatibus,figt;iritu duce in Tfeipraceptis ambulant-quidem mortem,his y erb quot;^itam .^pofiolus denunttat.Confientiunt his lex amp;prophet(e,nbsp;/fiaeli dicit*.Eccepofui hodie ante te yitam atq, bonum,m(gt;rtedeniq, amp; malum. 2damnbsp;tibi,'yitdiligas T)ominum Deum tuum,yt incedasinyijseitts,atq'praceptaeitncuftcdiaStf^finbsp;item eins amp; iudicia eins, -Vt yiuas amp; multiplieeris, fortunet^te Dominits T)ew tutn in finbsp;quam tu iam yenis^yt eampofiideas, Sin retrofiexerit cor tuum,amp; non obedierts,fiednbsp;rauer is Deos alios ,feruierif^ eis, denuncio yobis hodie, quod certi�im'eperibitis, necnbsp;diesfittper terram,amp;c. Deut.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius generis atq, argumenti multa pafiim habentur in
rumfirmonibus.Qub etiam referri debet, quod Chrijlus de noui�imorum temporum calatn^� difierensfidemfimul e2r charitatem interituram ait,praualituram aurem iniquitatetnnbsp;ita nimirum docens,cur Deusmundum tottamq,acerbis ertimnis affli^urttsfit.Quibuscnfny^^^,nbsp;ra exempla confer as,quot;videbisyhunc perpetuum Jtbi^ fiemper conflantem iudiciorum Deinbsp;quod peccandieffranem licentiam affitClionibus yarijs coercet, eosyerb omni beneficiotn^b^^fi^nbsp;^ofiequitur,quiprlt;eceptis ip fins obtemp�rant. Transferamns ifia ad nofirifieculi mores,^nbsp;nbsp;pi*
rabimur nosmultismodis infiUcesefi'e,cum omneshominum ordines immani cumconttn*t in omnefceltts ruant,amp; pauci inuentantur,q�i aCliones corporis mortificent.
in omnefieltts ruantpauci inuemantur,q�i a�iones corportf mortificent. k Jignitafe �
Sequitur tertium argumentum ,fiumptum � Chriftianorum dignitate,quoditafortn/Hi^f.�ifi Chrijtianorif, l^otquotJpiritu Dei du(untur,ij funt filtj Dei : Chrifiiani ducunturfiiritu Dei,
habeant, Chrijli nonfunt,ygt;tfiupra *Paulus monuit.) Ergo Chrifiianifiuntfilij Dei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j/
fi totos conficrare atq^ obedtre debent. autem huinsargumenti magna yis ^pnn^�^jiii�^ omnem Dei amorem excujjerunt, fedhuinsfilij cenferi amp; efie cupiunt. Quia tarnen titnfinbsp;multipromifiue fibi �nendicant,obfiruabimns htc,quo indicwfilij Dei dignofcipofiintii^i^'^�^�nbsp;fiiritns fanSii aClionibns. Ei^ enim is non obiter obrepens afieClus aut animi motns teniet^ ffinbsp;efficax �tiirtns Dei,ea in nobis agens, quee huitts pliosfacere decet. Et 'vt in generations catnbsp;rentumfiiritm fine affcHionesfrequenter in filijs quoq, cernuntur, �* ytpo�ta dicebat,fit^nbsp;turfortibns eSr bonistita in Dei flijs huinsJfiritns fife exerit efficaciter./s yerb non modonbsp;faSo opusfunt, fedfimulyoluntateminfiauratamp;adDeiobfequiuminclinat, adhtecfiitsi^^^finbsp;fpffitiiti^ot oa pofiimus,qua carni impcfiibilia fient, Hine ergo yerus Dei amor, obedienti^j jfinbsp;inaefeffum, innocentia quot;vitte, morum honefias, temperantia ,modefiia, dilchlio fraterna amp;nbsp;yirtutesproueniunt,qua infiripturis pafiim cemmendantnr. Kidcrr^us ergo,quiddeplerifit, ifil'nbsp;dtbeat,quihodiefi Chrifiianos effeprofitentur, Sienim Chrifiianifunt,filij Deifunt,amp;ht**f (kill',nbsp;tu aguntur../^tfi mores amp; yitam infiicias, malignipotiusfiiritus ahliones, quam ea qt*^^nbsp;tus in fuis operatur,inuenies. Difiant ergofinguli nominis ifiius dignitatem agnofiere,jiii�.fifiinbsp;patris bonitatem agnofcant,illumq, precibus indefinentibusfilitittnt,yt carnem quidem
-ocr page 247-H o M I L I A XLL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^
autem inflawraripoj?int, 'gt;pt huius duSiim �cuti 2)eo yiuant, amp;filij etM yntgeniti, fe/� ^��i,coharedes ef�ciantur : cui deittw ienediBio^ honor,gloria amp;^ote�ai in aternum, ^men*
, HGMILIA XL I.
Etenim non accepiftts fptn'tum feruitutis rurfus ad tfmorem : fed accepiftis fpirJtum adoptionis, per quem clamamus, Abba pater*nbsp;Qui ipfe fpiritus teftatur una cum fpiritu noftro, nos efle filios Dei.nbsp;Quod fi filij,etiam haeredes : h�redes quidem Dei, cohatredcs autemnbsp;Chrifti: Cquidem fimul cum eopatimur,ut fimul cum co glorifice^Jnbsp;�^ur. Nam ftatuo minime pares efle afflidionespr�fentis tempon'snbsp;^umfutura gloria,qu� reuelabitur erga nos�
I A ^^nadmodum homo naturali impetu ad malum fertur : ita admodum difficile eff, ilium d ^^^^�^tnis^eruerftsfiudijireuocare, amp; adobedientiam �iritus adducere. Ideo 'Paultts eos,^uinbsp;quot;^t liberations per ilium fia^ia memoret,nbsp;filt;^f(�^t(ntcarnem,fedfecundum fiiritum yiuant. Tnter argumenta �yterb, qnibts hoc per-,nbsp;^tiit '^'^*^�^tgt;ft,pofiremum fuit � dignit ate Chriftidnorum defumptum,quos T)etsfiliorum loco ha-colligit,isquum efie,'^t T)ei /�iritam audiant,amp;� fa�s teflentur^ cu�spatrs�ntnbsp;ft,jy��^^^^tlt;mentum'Vtgrauifiimum ejl: ita earns rationi yixperfuadeturpropter aduerfa amp;nbsp;igt;ni^�^^^^^'^�diqjpijs ineumbunt,amp; qua Deiprorfis abills alienati indicia ejfeyidenturt Ideanbsp;^)ii{ ^^.^�^diationemfiubtexit ydpofiolui, qua primum probat nosfilios d)ei efi� : deinde huits di-mtlla maior homini obtingerepote^if, amplifiimum fiu^um exponit :po�remb yiamnbsp;ad eitspoffefiionem peruenitur. Efl^ locts hie non pofiremts inter eos, qui innbsp;pracipui habentur^ Tdamprater quam quod yita in�ituenda plurimumferuit,nbsp;cornprehendit amp; conflations argumentafuggeritquafolanbsp;^fimntstentationespofiuntfufficere.
partem hacpertinents Etenim non acc�pij�sfiiritumferuituts, rurfisadtimo-�^^^^tift^fi'iritum adoptions, per quem clamamts, ji^bbapater,amp;c. Qtfibts yerbs argu- ngi�i
fubeifp, Quicunq, /piritum adoptions habentfjfunt filij Deis Eaute accepififi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
^gt;iti,ff^^^^�P^ions.Ergo e�s Dei filij,Jclaiorem yero omittit,quia per fie nota efi��t quot;Minore ita fimul deficribat,qus tSquot; quais fit ille lfiiritts,quidqjin credentibis agat. E(itur autemnbsp;quot;ELam de yno amp; eodem /piritu loquensfidiuerfia Uli effe^a tribuit,amp; ea rationbsp;(gt;rJpiritum adoptions yocats nimirum quod in quot;^eteribu^ quide timors caujanbsp;adoptions author atq^ indexJit,amp;itafiecuram diuina bonitats fiducianbsp;nbsp;nbsp;li-
clamandipariat. Cofierri aute hie yeteres cum noui te�amenti hominibud^expar-p nbsp;nbsp;VS ,apparet,quafimuldocet�e eodemJpiritu yerba fieri^qui olim quoq^pfi adfiuerit.,,
^ffeliu.Etfiacit i�a di�inLlio adargumenti amplificationem : quia docet multbpra-conditionem,quam olim yeterufith legefiuerit. 3gt;lam et ft Uli quoqjjpiri ipfis in legeloquebatur, idem tarnen ille pracepts amp;promifiionibus conditionbsp;Enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impofiibnes,amp; atrocibus mins territabat,qua timor�firuileanims incutie-
fi^^ibitt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^eteru conditio,qua puerorufitb tutoribts efl,quando(ytin epi�.ad Gal.cap,^,
difierunt,nifit quod tandem tutoru dominio liberati in hareditats fiua libera �^quot;lit.amp;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ELo�ra autepotior iam efl conditio.Quia enim Chriflus legs iugum � nobsfit
T�!fidi aduo^^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conciliauit,Jimul in libertate quoq^ nos afieruit, cirJpiritum nobs confiert.^
hntaneos r^J-fiolatur ducit, amp; ad obfiquendum Deipracepts yoluntarios fiae Dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^'*�^fibac animos nojlros confirmatfleq^ adoptione in filios Dei certos atqfiecuros red-
txpQnitt � ^(quot;fi^l^iridulgentifiiminomineinuocarepofiimusJtamyfieriuhocipfieTauhsadGal. tutor bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infians efl,nihil dijfert �fieruo,qu�mus fit dominus omnium: fid
^^curatoribuseflyfiq^adtepus,quodpaterprafinierit:ItatSrnoscume�emusinfanttS
-ocr page 248-CA P. VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN' EPIST. AD ROMANOS
�tlgt; elements tnundi (ide/�, fulgt; le^e, nbsp;nbsp;nbsp;in�ar frimorum elementorum fitit, quilm
dum ad'\ieritatM cognitionemprteparareyo�u�) eramw inferuitutem reda�li, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:
fletiKudo temforK, etni�t Dem�lium �tum fa^um ex tnuliereifaBum legi obnoxiunt : legi erantobnoxij redimeret^ytadoptionetn�liorttm acciferemm. Quoniamauteme�iifili}^ iCnbsp;Dem�iritum�dij�ui in corda yeflra^clamantem, Abba pater. Itaq^ non atnplim es�ru^lnbsp;lim^amp;c.Quxyerba� cum hoc loco conferas^moxpatebit Taulum yeterempofulum nobt�t*nbsp;ferre,yto�endat, quantb nos Hits pra�emm, quoadfalutis aternce my�eria. 2iemo tarnennbsp;accipere debet,quafi omnes, qui ante incarnatum Dei�lium fub legefuerunt,�iritu ndopti'^^ h,nbsp;ruerint. 2d.am� hoc dicamm^�mul illos Deifiliosfui�fe negabimm, amp; eofdem � yita amp; re�^nbsp;�is hxreditate excludemm. At huic�ntentia multi fcripturte loci reclamant� Scimt�emnbsp;Ahrahamo fodm Dei�c in�auratum fui�fe, yt ille pater credentium dicatur,nbsp;nbsp;nbsp;cum itto
Ifaaco tir lacobo accubituri�nt in ccel^, quotquot ad regni illimpo�e�ionem admittentuf � nbsp;nbsp;J ,
Jfraeliticam gentem non yno loco��j fui nomine Dem dignatur, Tharaoni enim dicebat: iPj^ filim mem frimogenitm, amp; ego dixi tibi,yt dimitteres�lium meum,amp;c. Exod�^.�nbsp;ait Dominm: Citm Jfraelpuere�it,dilexi eum,eir ex�gyptoyocaui�li�meum� Etnbsp;tlamatiFiliosteducaui amp; euexi,ip�autemperfide defecerunt � me,amp;c.^od et� deimptfit*^ .fflnbsp;doctttarnen Dem fipopulumhunc in�ar filiorum habui�fe: amp;fuerunt in confufa illaamp;nbsp;multitudinereliquia�n quibm fernen filiorum Dei integrum eir incorruptum man�t. Sed I�nbsp;te�imonijspluribm, ciim in fequenti cap. Taulm de ludxisfcribat : Quorum e?Cnbsp;gloria,amp; feedera,amp;cr'Itaqj non interperfonas yer� piorum,qiti in ytroq, te�amentofuntnbsp;ugts amp; Euangelij mini�erium htc di�inguit, amp; docet, gratiam illam adoptionts, quttnbsp;rim adumbrata,amp;paucioribm modo conceffdfuit, nunc luculentim amp; liberalim confirri ��nbsp;qui Chri�i euangelio credunt,amp; huncfuum redemptorem e�e ex fide agnofeunt. Imprimifinbsp;pum Apo�oli obferuare debemm,qui per i�am collationem euincere y ult, nos eo magtsnbsp;Bos e�e, quo maiora amp; luculentiora paterna indulgentia argumenta in nos adit a yidernfߒ Lrnbsp;pterea diligenter nobtf e�fe cauendum, ne gratiam i�am ingratitudine aut rebellionenbsp;phanemm?nbsp;nbsp;nbsp;Quia tarnen hoc loco ipfi fontes falutts no�ra aperiuntur, diligentimplt;i^^^ r
ptione infilios Dei dicendum erit, yt rudiores quoq^ intelligant, quid e�fit, quomodo itt^ i�am dignitatem yeniamm,amp; qui eimfint e�-eBm.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .f
Adoptio in�^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adoptio ( yt iurifconfitlti definiunt) e^ aBm legitimm, ad natura exemplum in�^� �^�
Itos D� 5�j(i aliquts�lium haberepo�it,quem nongenerauit. Legitimm aBus dicitur, quiafecundui� b J' �tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua non quemuid adoptari�nunt, �ELam quia hic quadam natura�militudo el�, mon�to
mile eS^,yt filim �tpatregrandauior,minime licet,y t minor natu maiorem adoptet.F^�^�� f� que nonpermittitur aliquem adoptare, citm ne in proprios quidem filios amp; exfe natosUtf L'ifnbsp;fiatem habeant. '�laturam yer 'o imitatur adoptio,quia huius exempla inplantatione gt; ttre'^nbsp;�tione amp;�milibus agricultura operibuspa�im occurrunt,quibusfit, yt ex aliunde a�uu^L.^^nbsp;cults arbores amp; terra fruBus ferant,quos ni� HU infererentur,exfemetipfis nullos ferrent-tem adoptionts eB^,yt qui filios ex fe natos non habent,aliquodyitafolatiumhabeant,dntt^_nbsp;a�umere amp; bonorum fuorum haredes confiituerepoffunt. Et hac quidem in adoptionibut^�'^^ '^nbsp;mines ebferuantur, .Atfi ea ad Deum transferamus, huic minime conueniunt. Legibut t j)fnbsp;nullts afiringitur,amp; ipfi etiam natura profuo arbitrio imperat.^^leq^filatio aliunde pttlt^^^nbsp;luit,cuifiUus er at proprius,amp; quidem coaternus,coejfentialts amp; ynic'e dileBus. Adopf�^nbsp;nos,quia inter homines (quifimul omnesabip� alienifaBierant) filiosnulloshabebat.nbsp;quifilium ynicum habent,hunc eo impenfius diligant,amp; folicit� curent,ne ad eum pertinentnbsp;tas in alios diflrahatur : Deus,cum filium haberet,nos tarnen adoptare amp; fiUj fuinbsp;yoluit.Hacideo dicuntur,yt caufamadoptionsno�ra cognofcamus, quanon alia didnbsp;teSf^jqttam aternum Dei decretum,quipriufquam e�emus,quales qu�m^ miferifuturi tjfi^ afifif'nbsp;uidit,amp; nofiri mifirtus nos in filio fuo leju Chri�o,quem nobis redemptorem amp; yindicem tonbsp;rat,adoptauit,quorum mini�erio minime opus habebat� amp; qui nihil inipfiusgratiam factttnbsp;mus, nifi ille nos hoc gratuite beneficio dignatusfui�et. Et hanc caufam Faulus ad Ephefi^
-ocr page 249-HOMIliaXLI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97
ferbts dijertts cxprimit, quando gratuitam Dei ele^ionem magni�ceprxdicans�nter alia�cribitt ^i^iprade�inauitnos^quos adoptaret in�lwsperle�tm Chri�uminfifiprofpontebeneuoloaffe^unbsp;'Voluntatis�uayamp;c,f^odynumaduer�usno�roruoperum m�rita amp; horum�ducidabunde�u��cit,
�biunc�titem yidere oportet, ytnos adtantam dignitatem peruenirepo�imus, aut quee huitts Vt aidignitas-adoptions�t ratio, Paulus inpra�nti�olius�irittts meminit, qui cum�lij�iritus�t ( yt tem adoptionis P�a ex epi�ola ad Galatas annotauimus) hie�iritus adoptions dicitur, Clarins yero my�erijnbsp;�ins rationem loannes euangeli�a exponit, de�lio Dei in mundum mi��o�ic�cribens Quotquotnbsp;'xw receperunt,ijs pote�atem�d e^^�tts aut dignitatem d�dit, yt�lij Dei�erent : nempe ijs, quinbsp;^�dunt in nomen eins, ^i non ex�anguinibus, neq^ ex yoluntate carnis, neq, ex yoluntate yirifnbsp;pd tx Deo geniti�nt. Qute yerba aperte docent y �dem medium illud aut yiam e��e, per quant adnbsp;^amp;itatem adoption�s i�ius yenitur. At quia ilia Dei donum , quodper �iritum�uum nob�snbsp;confert, Paulus non temere hoc omne ad�iritum re�ert. �le qu�s yer��ub �dei yocabulanbsp;animiper�a�onemyfeu opinionem temere conceptam intelUgaty ob�eruabis � loanne genera-etiam noua mentionem�eri. Ait enim adoptiuos illos Dei�lios, non ex�anguinibuSy ide^^ynbsp;generatione y neque ex carnis aut yiri yoluntate na�ci�d e^^, nihil hue con�erre naturalesnbsp;Heinisfacultates ,�d ad eosperttnere dignitatem i�am, qui ex Deogeniti�nt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur cum
''^i�ione toniunda�mulregeneratioyqua quamnobisnece�'aria�t y Chri�us cum lElicodemo di-JJ����insdocet his yerbis : .Amen amen dico tihiy ni� quisnatus�uerit denuo, non potePCj^ yidere re-Et ibidem regenerationis huius my�erium exponent, authorem eitts j�tritum indicaty ^^��ryerbiim nos in�auret, amp; ex carnalibus �irituales �aciat, Vnde Petrus apo�olus de cre-�i'diisyerba�acienSyCOS renatos e�edicit ex�emine non mortali�edimmortali,nimirum per yer-.�*�^ bgt;eiyiuizgt;rmanentis inaternum. Differt igitur in hoc etiam adoptio illa coelefiis ab eat quanbsp;homnes in y� eF(j,. Hic enim adoptants in�lius nominis amp; hareditatis�ueee�ionem tran�t:
Deo adoptantur, ex eitis�emine renatiyillius�lij amp; natura diuina participes�unt. ��upd p'�' ramenCim Deibonitatem commendat. ita monet, ytyerbum DeidilitJenter audiant. e'lt;r
ritmenfam Dei bonitatem commendat, ita monet, yt: yerbum Dei diligenter audiant, e�quot; fejegiibernandos prabeane, qtticuni^ ad dignicaiem ifiamperuenire, aut eandern re-� �-int. Confutantur etiam h�s fuperflmojihomines, qui eo per ceremonias frigidi�imas amp;nbsp;'i^inHentascontendunr, amp; fe Deifiliosarbitrantur, quodyn^i autrafifunr.qttodmo-� '�tfeob�rinxerunt^autqu'odbaptifmoini�ati in externoeccle�a ceetucenfentur, cuirinbsp;' am ipfis appareant regeneration's indicia.
'gt;t�adoptionis i�tus effeCla quoque yideamus. Hac yno qua� yerbo Paulus comprebendit, Adoptlonis lߒ^i'' *'-'^^ 'pititum adoptionis accepi�e dicity in quo clamamus y .Abbapater, Ethocip�umexpo- efft�a.nbsp;f^i ip��iritus te�atur yn� cum�iritu no�roynos e�e�lios Dei. Ido�rum�iritumnbsp;nientem aut con�eientiam no�ramy qua per�iritus te�tmonium con�rmata non dubitatynbsp;�e^�hj�mits^amp; quod Ule nos patris in�ar �auore amp; amore complexurtts �it. Ergo non modonbsp;Dei�l�neque inani adoptionis nominegloriamur,�edmos Dei�lios e�e certb�cimus. Qj^pdnbsp;datnandi yerbo d�not�t Apo�olus. Hoc enim certam�duciam exprimit, qua cau�a eP�yytnbsp;Dei con�eSlum procedere y amp; bunc patrem no�rum appellate audeamus y cuius ne�eruinbsp;iaici mereremurynifi nie hacgratia nos dignaretur. E^ hicpraclarus admodum adoptionisnbsp;facit, amp; con�eientia a�uantis terrores atque dubitationesnbsp;[heuibtisnihilhomtni inyitabacmole�ius amp;acerbiusacciderepotei�^. E�^ certitudobac ebnbsp;�lt;�?��� �ecurior, qubdin ip� animo hominis�entitar, amp; te�em habet ip�um�piritum yeritatiSydenbsp;jj ^�fide nemo fan a mentis dubitare potef�. Docet idem loannes Apo�olus, qui in epi�ola�ua ca-^^�^^fߒfcribit ; Per hoc fiimus quod Deus in nobis manet, nempe ex�iritu eiutyquem deditnbsp;�^^�^boc�dei amp; religtcnis Cbrifliana dignitas, qua omnibus altjs�e�is atqj�per�itio::nbsp;�siongepraflat. Ha enm etji�uos cultorescirca multa non�nelabore amp; grauibus impen�soc-^patos teneantymtnquam tarnen�alutis certos�actunty fednoutsfubinde con�eientia terroribus�a-i^nt ,Jtcurt yidere ei^ ex eo, quod Uli minquam quiefeunt, fed aut eadem facra ad peccatorumnbsp;-^l'n^expiationemquotidie iterant, aut etiam noua comtmini�cuntur. Sola Chri�iana�des Deinbsp;^'^�acit,amp;�iritum adoptionis apprehendit, qui nos depatrisgratia amplius dubitare non�nit�
r
-ocr page 250-CAP�Vrir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS t; AD ROMANOS
Ccr.fiit^Ktitr er^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quihctninetnfalut�certum fieripojje ne^anf,nbsp;nbsp;nbsp;ita dulioi
detitientf quoi per euangelium infideconfirmaredebtbara. Arguitur item eorum Jiultit���gt;r �iibiliendamfidei faluttf no�ra certitudinem bumaua authoritate optti e�e arbitrantur}nbsp;coKcilia {ogunt,amp; orbtf totiin con�ri�im requirunt. At nihtl tllopro�cjetur^ni� bominesnbsp;mesfuos rerum certifiante Idyero fioltus�inttafian^i opw e^^ -, qui humaniconfienfus adtfit'�^nbsp;minime ppftf habet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
^onitdSDeittos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admodumfieecundwsfJ�, amp; bemitfi Cbrifliano nibiliucicndiu^^^
adoptatuis. nbsp;nbsp;piote^^, qnam inborttm confyderatione yerfiari, qute adfialutts nofira certitudinem
cegre fieret^fratres^jat ficio� queepreet�rea hic confi/deranda yeniunt^paucKperfirinxero. m�m cccurru Det immerja bonitas qui nos in�lws adoptare dignatus csi^, 7udetparer*!�-rum,quos exfienatos e�e �twit, amp; �equenterdeijfidem abdicandts cogitant, Ji illos degene^�nbsp;deante T)tv�,cum ah Ulo amp; ingenio illiw alicni�imi e�emw, nos adoptare dignatus esC^,nbsp;in tetitis orbts con�ie^u ilium �Patrimno�rum e�e clamemitsprtecipit, Quodemm nosnbsp;in�inidufacereditjt Apoficlu^, hoc ytfiaciamus Cbri�tus difiert� iubet,quando ait :nbsp;Yater nojler.qui es in tcelK,amp;c, Super at hac Dei bonitas omnem humani tngenij cap(um,f^Jnbsp;yerbtd tanto argumento dtgnts commendaripo�it. Debet autem eiw conjyderaiio nos Ifnbsp;Deo pree�andum exci tare. Quia emm tile nos tanto amore complexusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, plus qu�mfirr^^^
minum nomine indigni erimttsjt non yici�im ilium amemtts, amp; amoreJfincero colamuii^^^S- J ipfius yoluntatt con�cremus.Quodquta bodtepauci faciunt�atts apparet, raresadmoduir^^jjnbsp;Detpaternumamorem digne conjyderent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h}gt;
Docet deinde loan hic, inuocationem Dei proprium �irititffian^i opus ejje. rtenir-'^^^ fropriurr. Qgt;i' tePi^dicere Dominum lejum ,nijiper�iriiumfanSium ( i. for. Ita multominu^nbsp;e.:... r...a.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir.uocare poterimus, niji �iritu excitemur. Nam quomodo inuocabunt eu�l'
�/iaoeafio'Dei I .
rttm fan^ti CpUi {ft.
cap.to. dieet ,Apf�oltis ) in quern non credidertint nbsp;nbsp;Atfidem nobts per�iritum eonfer^^ gt;
(undem in anwts rojlttsconfrwari^notiui (Sf^^,qvam yt demonfirarioportent. Qi otquot^f� fide clamantfij etiam ffiirituadoptionts de�ituuntur, neque Deum yere inuocantfidbeUߒ'nbsp;iatu auribw ilhus objirepurt, Quidyero de ijs dicemw,qui preces tarn public as quatnnbsp;(uri negligunt, perir.de acJ: tilts non optts b�ibeant ,fiedipfiijibiad omnia fiuffiit(,ntnbsp;^^^l^gortia hedte pa�;m. Sedccgitemus quajo,preces adoptionts no�r� te�imoniutn f�fi� ^f,!,nbsp;cmnts fiaiits Kojha depes^det. Qu�m ergo bat nebts char a eSif,tam nos in tilts a�iduos ejjenbsp;Filij Dfi folwm Cbfiet uabts prater ea, eos qui adoptionts �iritu donattjunticlamare, Abba pater,nbsp;Detm hticoc�t c�m. yni e2r Joli Deo conueniat,qui communts omnium ncjirumpater eSfi^,illos bunc ynuftj^'nbsp;ftr Chrifitm. confi�t,nbsp;nbsp;nbsp;ab eojolopetere, quaadhuius yita incolumitatem amp;futurabareditatem�(l^^
quta adoptie bac (yt fupra diximus) in Chri�ofaSla eSf\, hoc etiayno mediatore patrtm ytiJolentAubet hcc ipjc,quandoin Juonominepatremtnuotaredocet, r�t ntmir.iff^^fj^ilf'nbsp;adpatrem yenire dicit. Conjutantur itaq. bic alij duo erroresgraui�imi, qui circa inuocaUgt;lt;gt;^�^nbsp;mittuntur,nbsp;nbsp;bodie nimium yulgares funt. Alter eorum, qui addiuos calttes conuerfi,
inpericults implorant, e�r quod dt^u abfurdi�imum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipjam orationem domiKicatnctdi
gunt,quando rofaria (yt illi loquuntur) illorum nemtne r�citant. Alter eorum, qui etj I' ,fifd uocent, alijs tarnen apudhunc mediatoribus amp; aduocatis ytuntur', sir honorem eumnbsp;transferunt,qui yni �� foli Chri�o debetur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Vnuf ctnnium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^etiam objeruatudignu,quodcum prius T^manosallocutuse�et Apoflolus,nunti^^^^^j(l^
credcntiti/ifi �i emnt� tredentium.perfonaait'Tn quoclamamus,Abbapater,Ergoynus omniu�irttus,^, ritus er pets� niu pater e�, amp; pi otnde yna etia om.niufides,adeo^ y na fiors atq^ haredttas. Docei hocnbsp;tffjCrc. ra,amp;eodefacit inprafienti,quod duas yocesidemftgnificantes,nempe Abbapater, po�^^
. quaru altera Syriaca,altera GracafiueLatina e�,itaenim o�endit,ynitatt hanc m dem amp; nationum diuerjitate feindipo�e. Nam yt alibi ait,non e� re�t blus perjenatunbsp;amp; in Cbrijlo non e� ludaus neq^ Crcgtus,non Scytba neq^ Darbarus-.Jedquifquisnbsp;Domini,Jaluus ent, Docuerunt idem olim propbeta qucq�nter quosIfa.pradixitforej fitiil''�!nbsp;gno,yt yrbes �gyptiaca loquantur lingua Cbanaajd e�,CDn.uni cum populo Dei Imgf^^
t
-ocr page 251-momiiia X l I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^
j^^�'^f(le^inuoca(ione. T)amnitntur ergo hic fi^a^quihu^ Chrifliani nominis profe�ioIcin�iturt ^^letiam arguuntur, q^ui charitatis amp; ynitatis Chri�iante yinculum temere ahrumpunt, duntnbsp;pfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hofiiliter, 'verfuferi� contemnunt qui eundem cum i^fisj^atrem inuocant gt; �* quos
'�p^itrihiif debebant agnofcere, ^l^.^^'^d�PauU'VerbaredeamM^quialiumadhucadoptionsifliuie�'e^umfitbijcit^ quemexpra notnbsp;quo yniuerjanofiriefalutisratio continetur.Qubdfi filii(inquit)etiAharedes\hxrenbsp;( ^'''^etnDei^coktsredesautemChri�i.Optuauteerathocaddiyquianonomnesfilijharedesfunt.nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;i �*�nbsp;nbsp;nbsp;Efauum Ifaad^neq^ Ifinaelem Abrahami haredesfui�e legimtu^Etfope exhieredantur
exfi natos^amp;�Uos�tos e�� negare nonj^o��tnt. 2de quid ergo�mile nobii etiam
amp; f^oinde adoptio nihil prater inanem fiUorum Dei titulnm afferre quot;videre-^^^���''�pttepromittitynosetiam Deiforeharedesieii'�mulqualuhxc no�rahcereditasfutura�t,do-(^ohxredesfore ait. quot;tdon aute exfiipfi hoc pronunciat^fed ip�im Chri�um di-fpf Mat'.Di/fono yobtis�cuti mihi di�gt;o�iitpater,amp;c.Luc.-i.i., Item,yolo ^aterj^t quot;vbi egofumt lf�^^tciim�ntquosmihidedi�i.liMrt.\7� Jn Apo�oliautem 'verbisobferuari debet,'vitam c!sfnbsp;hareditat�nominedenotari. E�enim hareditasl�gitimafitcce�ioinquot;vniuer-*�?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dco iure optimapo�identur, quxcunq^ex hareditate ad nos deueniunt. Docet
'^oxfalutem,cuiu4nobtiauthor e�i^ Chri�us, certam atq,�abilem,adhacplenamquoqj amp; abfolutde�e,Quiaenim nos Demhteredes fcri^fit,nemo nobddebitam hxredita-(j � ''�^^tuertere,aut Deitd�amentuirritum facerefoterit.Et quia idem nos cumfiliofuo ynigeni-fuotum cceleflium admittit,nihil nobis dee�e poterit eorum, qua adfalutemnbsp;forteipji Deoaliquiddeejfeputemns.Ab�ergeturergoomnislachryma�pio-^r'^^^�S^^^dioanteineffabili exhilarabuntur,omnideniq^ fatietatebonor�ifruenturinconjfe�unbsp;loquitur.Et quia bene�cij huitts nobts author efl Chri�m,'validi�ime hic confitnbsp;^�'n� T *** ^^ita adhuc nobis agendaputant,qua ille inta^ia reliquerit.Aut ergo Eaulum falfi ar^nbsp;^uidmaifis amp; fublimius affei�ant,quodfuo merito Chri�us acquirers nopotue-����ht ^lt;treditatem hanc Deusnobtsgratuit 'o cotiferi propter Chri�um, falfarij amp; tefla-^�cjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'��truf toresfunt Tonti�ces,quift^ clauium pratextu huius di�ributionem�bi yendi-
regnum c�lorum 'Vanale facitint.
Apo�olus hareditate i�ampromi��e,'viam quoq, mon�rat,qua adeiuspo� c^no ordineai addit: Siquidemftmulcumeo ( Chri�onimirum) patimuriDtfimulcumeo hare�tateinnbsp;yerbis non meritum nh�rum a�ruitur (ficutiexfiquentibtts euidenti�imepa- heatitudinisnbsp;^^'^dicatur,quem in regni�i amp; bonorum eim di�enfatione Deus obferuat. Qui efly^tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�f�*�**
�j�� P^^'utgt;iiamus,quam ipfe�lius Dei ingre�us e�. 2decenim melior debet e�e difcipuliauc tnagi�ii asit harifuerit. At hic per crucem amp; omne genus af�imonu regni c�-��ianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adi�^ Eadem ergo yia nobis quoq^ erit incedendum.Ideo ille in euangelio clamatz
quot;yienireiahnegetfemetipfum, �r tollat crucem fuam quotidie, amp; fequatur me. At qui J^ftanter expendi debet,quad cum Chri�o pati, amp; ad eins exemplu pati debemus .Sunt enimnbsp;*^tilitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patiuntur,aur ip��bi cruce amp; af�i�iones accerfunt no nece�ariasquot;, amp; hi nihil inde
P'cc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chri�us�e^lari debet,quipa�us eif^,yt amp;patris aterno d�cr�ta obediret,
f'^itrio ^tito diaboli regno de�rueret. In hune igiturfinem nos etiam re�ieere conuenit,'Vt immittunturferrendis Ulifidele obfequiu^raflemusideinde quot;Vero ijfidem quot;Vta-hu cu *�^f�i^^��'�'^dum membra no�ra terre�ria,ne ^erpeccatum diabolus regnu in nobis obtineat,nbsp;^tsgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pati dicemur,amp;fua crucisficiosille agnofeet.^ieq^opus erit,yt ip� nobis cruces alie
^'^lelli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiita rationesfuasin�ituunt, quot;Vt Deoobtemperare 'velint, moxaduerfa
'�^ciuini ^�^fi^^tefidem in Chri�um, amp;moxmundum tibiinimicum experieris, Fac falutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d^ito odiumfequetur, atque mole�ias tibi exhibebunt ij ip�,pro quo-
^'^SrauC �^�^^^^iti^i�ilasAbnegateipfumcarnemcjg mortifica,amp; cito dolores at^crucia-^'^^'^idtb' '^^^ds.Qmbus� communes omnibushuius 'vitalabores atq^ moleftias adnumeres, fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tircum�are malorum examina,'vt minime quarenda �tcrux, quam cum
jeramus, Studeamus modopatientia, amp; in finem quot;pfiq^perfeueremus, amp; ita cum Chri�o
r *
-ocr page 252-CAP. VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AP ROMANOS
ttiAW glorifjcalitKttr : qua de re Taulw in ijs qua fequuntur, diligenter amp;cofioff Confolationisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;durim amp;grau'tW acciderefotei^,quant afflidlibnes huitasfeculi, �
gt;n cruce atgu^ cntmno intoleranties yidtritur-^qua (um yitapericulo (cniunSaJuntjin nouam confolattmetn nienta.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditur,qua nes aduerfm entnent tentationupala�rant arguweKtisfoltdi�inids confirm�t. Jntt�^
t. Socychri�i frina nt e�,cuius nv:do ntentinit^quodninur�cum Chrt/iof atianiur.0^Kenim huiu^focitts�'^i . fujnui. u^fottuna f�e dedignetur �' ^ta quis miles tarn ignauiisfiterit^ ytif�o �egn �lio in priwa^nbsp;(uni l'c�ilit'pugnaie�pfedefuga ccgitet�Indignicertc�untnomine Chri�iano^qui�e Cliri�og^^
i. . Gloriaccns adiurgcredeireElant.Secundum argumentum e�,qu�dnoscum Chri�ogloria etiamjocios fort^'''nbsp;fortes erimuf. Gloria yocaiulo regnu cale�e � emnem^quam in hoc obtinebimw,felicitate intelligit. Hoclt;t^^^
yti 'Teolttit,quod natura gloria cupidi�imi �umtus, eir cruce Chri�ifert non alio nomine bor^j^ quant quod mundtu earn ignemintefam c�eiudicat. �}vlonetergo,neincarnis amp; mundiitidic'�Ojgt;�^'nbsp;J:�amts,fed ment�s oculos intendamts ingloriam,qua nobis cum Chri�o iamindeab atirnop^'j
lt; Jf .Et fane qua gloria hemini mator obtingere potef^,qu�m fi eum iieifilius, quando in masefi^nbsp;patrts cum angelts fuss adludiciumprogredietur.frofratre amp; eoharedefuo agnofcat�Caudettf^^nbsp;tes triumpln amp; inertts yulgialplaufu,amp;ideofcrtiitspugnant,.c^tquid'ygt;antwe^^aurapofquot;^ inbsp;fi cum (cele�igloria cenparetur .dtquia multi resacquifitasminortsfaciunt, quodlaboti
j. Prtetftfwr. lai impenfs aquo maiorilus parentur,tertium argumentuprofert Paulsts,quo gloria illtu^nbsp;tore tnaiUi, cellentiam per collationem ampltfcat, amp; docet minime tintendum e�e, neplus damni qtM^ .
nosredeat. Statito (inquir) mnim�pares ejfe afflidliones prafentis temporis cuntfutttragl^^^^^j^ reuelabitur erga nos-f^aji dicerer.Sunt qttidemuha eisgraues afflidliones 'pitahuiits,amp;nbsp;e� carni his fubitide exerceri.y^tegoyos i�arumfinemfelici�imu�eSiare yelim.nbsp;parata e� gloria ijs,qui cum Chri�o patiuntur,tanta f�,^! huttts feculi affliQionesfiw'^'^nbsp;feratitur,tllipraponderare nequaquampe�int, imo ne conferri quidem ei queant.
ad corpus folum pertingunt,gloria autem tarn corporiquant anima tomunicabitur..r^ffi^^^�����L� mentanea funt,gloria ctterr.a,.c^f�idlionesfenfu perctpi eir 'perbis defcribipo�untjgloiiit^^�^^i^fnbsp;fum eir humani ingenij captu juperat'.quia ('ptpicpheta inquitjeapraparauit Dttas dil�P,�!ji^^nbsp;quaocultis non yiditjeir aiirisnonaudiuir,amp; quaincor hemtnps non afcenderut.Facitnbsp;meritotuno�rerum confutatione. In meriiis enim mercedi opera re�ondeant oportet :nbsp;nullo m.odo�at,ntq^ etiam�eripc�itppani�,matif^ eorum arregantia, quifua merit^�^^i^^^iflif^nbsp;in ratione 'pcnire'Polunt.Sedquia de hoc iam�pitis e�diClum,omi�o eo,r,unc retielandinbsp;�'deremus,quo Eavlus hic iptitttr. �De gloria enim feu felicitatefutura loques ait'.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
erga nos. fion inquit, Earabitur*. quta parata effj nobis � iadiis pundamentis mundt, ^lat.tq.tc�atv.r.Tdonnutemfimperoculisnoflitspatet,quaillajandorumforsftt'.qt^^^J^nbsp;num miferrimi 2)eoexofi'pideKiur,quandoperpetuaaf�iClionesillosmanet.Stdtunt^^^f^tifnbsp;'pitamno�ram^yt Eaulus Colc.ff.'^.aitjabfconditame�ecum Chri�o in Deo,amp;quandofnbsp;dusfuerit tunc amp; nos gloriofos fore cum illo.f^b etiam per tinet,quod loannesin Cafbol^^nbsp;bit cap.'^.Chari�imijnunc fitj Deifumw, fednondum apparuit quoderimustfiimu^^^j^nj�nbsp;cum ipfepatc�:blusfuerit,f miles ei erimusiquonia �pidebimus eum ficute^f^, idon erg^ .(t�yinbsp;illoruni labor at q^dolor,qui cum Chri�o patiuntur,fedijdem quot;pita amp; gloria coronatnitni^nbsp;recipient,qtia emnem fenfum htiiusjeculi�perat. Eoterat autem hacfolaratio fuf�^^^^ .ndnbsp;tmnes terr ores, quos caroin affli�ionibus concipitfequentur tarnen adhuc alia,quas fuonbsp;debimus.2dos cum his gentium exempla conferamus, qui^fpelgloriamhuiusmundintf^nbsp;r(mpub.iuuarent,aut patria libertatem a�ererent, omnia eafecerunt amp;pa�ifunt�v .�fjnbsp;�us requirit. Inexcufabilis ergo erit no�ra ignauia ,� aterna regni ccele�is glorianbsp;poterit-quam caduca huittsfeculibona apudillospotuerunt. Imprimis yerb excitetnosFj.^^^t�nbsp;exemplum,qui quot;Pt nobispraiuit�ta�iritum quoq^promifit, quo animati omniaferre amp;nbsp;'terimus. Illi debeturbenediBio, honor,gloria eSrpotefias in aternum^ .Amen.
H o MILIA XLIL
Etenim cr�a tu ra intente defydcrans cxpedat rcuclationew rum Dei'.Nam uanitatt creatura fubieda eft,non uokns, fed
lt;
homilia xlii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9?
eum^qui cam fubiccit fub (pc, qu�d ipfa quoc^ creatura uindi'cabi't�r cxferuitutc interitusinlibertatem gloriacf�h'orumDet. Scimus enimnbsp;uniuerfam creaturam una fufpirare SC una parturire ufcp nunc.
omnts hominei natura cubiunt�^i leneejji^a nulla rt mag� quam � truce affli^io-��tjn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Morrent:nbsp;nbsp;nbsp;hac cauja e^l^,proper quam multi de�ciunt��de Chri�iana,aut ad
mundo inuifam^amp;proindeperficutionibui obnoxiam e�eyident. ^lij Juirinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j tarnen impatientiafuperati T)eo og^anniunt, amp; bunt fiti immemorem e�e
tbmnt^er�aeifruBuf amp;eximiam 'verb credentium dignitatem exh'll} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^tcruce �* afftiSHonib�!.) qua in hoc�eculo nob�ferenda funt^admonuit, ne
ttin�Utaoffendatur.Inde'^erbcon�lationemingreditur^quam multtiamp; '��fi� �nbsp;nbsp;nbsp;argumentis con�rmatt ex quibtu nupr tria prior a �Tfidimu^ Z Quod nimirum cruciff)--
��ufi/ '^�^*^^�^ti�liumylefum Cbri�um., quieadem,imograuiora,pronobiipa�tneS^: Quod J��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^aoq^futuriftmttt in cale�i gloriazQubd item gloria bat amp; eiuf excellentia maiorfint^
affli^iones e^r arumna cum ilia conferri mereantur. Hit fubtexit inprafenti 4- ExfWp/cw� ^'quot;^�mentum, quod ab exemplo totiue machina buitis mundi defumit ; o�endent in iriani-fttr^^^^ta con�ici,qua gloria illiufexcellentiam nobif commendent nofq^adpatientiamamp;nbsp;^yerafide hortentur. In locum '^erb buncper�e difficilem plufadhuc obfiiiritattsnbsp;interpr�tes y dum extra oleas currendo (quot;vt aiunt) quaftionesmouerunt quo modo ina-^^^.^^�^^^ipartes aliquidfentirey^velletnolle^�erareaut dolerepo�tntf quomodo item yel ange-Qfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piorum�iritibuf, qui iam inpatria felices degunt-,ea conueniant, qua hic detotiiia
^g^�^ltu dicuntnrl^^t nihilhorum �Paultts docere yolui[,ne'i. jub c. catHra yo^ bominesyel animat eorum,aut angelos intelligit ,�d mundi hui.ts machaum eilfqfnbsp;��Irnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perpro�popaiam tribuitperfinam f in qua tolerantia amp; dc�yderij exempla cernan-
omi�is di�utationibua philofiphicidi ^po�oli �opum Pfeliemtn nbsp;nbsp;nbsp;ad hunt diriga^
quot;1quot;^^ di.untur'.�cq, clariuf patebunt, qua primo intuitu ob�curiui diHa yidentur� �nio patientia exempium in mundi mathina extare docet, quad imttemur, Earn 'gt;^erb Pat��tia exemnbsp;yocat^quia non exfemetipfa exi�it, fed � TJeo tondita atq^ creatanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Crea~
defy der: ns expeHr.c reuelationem�lwrum Dei. Grace legitur icTroKetqxt/ltKix intent am ardens creatura defgderium. At quia hoc Hebraici�rmontsnbsp;�^^i�'�emfipzt,nos perjpieuicr.ets ergo Sub�antiuum in ^Adie^tuum conuertimw, Eli^au-�i�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiufrtodj dejy ierium, quodge�ibws quoque extern�s fe� prodit, amp; quodipfum
aliquo modo debditat : quale in illid cernitur qui modo captte exerto, modo oculds ^*1) � aliruiusaduentumexpeUant, quemmagni boni authorem ip�s fore arbitrantur.
T^^utdin Ifamo iiq,dicensz i)efecitad�lutemtuamanimamea,idel^,prade-tua anima crtxiatur amp;contabefcit: 'verbu tuum expe^o. Eiu�nodiautem de�de-pro�popaiam machina orbis totius tribuit : amp; eandem�mul dicit expe^are re-ibfi t id ei^, diem ilium, quo toti mundo innote�et, qui nam Dei filij�nt, amp; ߑbipl^t'iadonabuntur.Duo igiturmachinahuic tribuit, quodnimirum�licit'equi-�����iio ^^��^ߑ�^ '^de�ydertt ilium diem , attamen�mul expeHet obedienter � Deoprafinitum ter^-fliciif'-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buiue prima partts htc�n�n e�e yidetur ; Tslon�li yos S fratres, ex huius feculi af-
��'�����i fn^lc�iam�ntitts, neque �liealiberaridelyderatis : fed idem in rebus inanima-^ '�'ybtac mundi machina esf^ yidere. �Pdam bac quoque fitmmo amp; ardenti�imo eiusnbsp;�ur^ f^deriQ tenetur, quo gloria, quam�lijs fuis Deus iam inde ab aterno praparauit, reuelabi-�^re^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ita pracipiti defyderio abripitur,yt fuam �attonem defer at,�d interea patien-
^���de^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partes m of�cio continet. Idem ergo 'Xos etiamfacere conuenit. Tiutn
cundlis �'embus �r quot;eortsflagranti�imis omnes eosannitide-^��ti' � ^^�^j^^i^^'�����'�f��ijbgli'r�dnti.r. rntcre a tarnen ob�rmato animo amp; inuiHafideicon-�����'���dum es^, quam diu Deus nosinhuiirs �-culi �adio exercere yioluerittne dum ^ota if^patientia abrepttnbsp;nbsp;nbsp;-^md dejignemitsprater officium, cui not Deus
r 3
-ocr page 254-c A P. V 11 r.
IN EPIST, AD ROMANOS
Vtf�ngul�nun nbsp;nbsp;nbsp;Qtto��utem tie mundi huiuf m^fchina dicit jipofloluijjoc in omniltn amp; finguldsilliui
di parte! ofji� e^�^'Vtdere, T^amfi accele�ibuiorbihttf exordiart^^firuantillicon�anter�tos fiumfaciant. initio mundi Deus con�ituityCerttd yicibin dies cum no^ibtt^permutant, annitftnporalegibtncf^'nbsp;tts di�ribuunt,'vt quot;^erno tempon a�as �uccedat me�ibw idoneatx�atem autumnuspomifer amp;nbsp;pra^nans excipiar,huc yero Canos hirfuta capillos hyemsfiquatur,qua �getes Jub niuibui nbsp;tatasfouet, amp; telluri ^ua� effect a amp;fruBibtefferendtsfatigatee quot;^ires nouas in�aurat. ^t enmnbsp;tes s�a iam tot fecul� durarint,nuUa tarnen in Hits�t conftffio, nihil itemprtecer ordinem�pf�^ffnbsp;feriptum tommittitur ,ni� quando Ule quot;yiel no�ris peccatii ^rouocatus, yel alias ob caufasnbsp;graues or dinem i�um ad tempus perturb�t, [ntereayero ijdem ctelipro anni rationemodet�nbsp;pluuiam de�illant, modo rarem per gramina amp;� �getesffargunt, modo pruints�utefeentes bffy �nbsp;adurunt,modb niuU^us omnia contegunt. Qu�d�reliUn ccelis ad a�rem de�endas,hunc
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officijprobe memorem inuenies�um�to motufruges amp; plantas omnes con�ruat,amp;animalis
uts in yita fu�inet,tpuoadita �)eo ^i�tm fuerit.Similiter a^ua omnes,�uuijdat�s,�agna�f��^^ rentesffontesfuoof�cioa�idu'efunguntur. Terra e�nu�to^uottannii, ceuexpenttin�rn^��'nbsp;�uges depromit amp; rel�tta,qua amp; hominum eir animalium alimonia�ruiunt. Ita igntt ittdepfi^nbsp;motttfuum calorem�ngulis, prout opta habent, fubmini�rat, yt eo '^egetentur , ne torport iilt;nbsp;tontabe�cant. Imo� adanimalia tran�amus, qua brutanbsp;nbsp;irrationalia dicuntur ,
tium fuum facere, amp; �eundum natura yel conditions�a leges yiuere '^idebs. �tenigt;fi� (ut ^ets per leremiam loquitur) in a�re nouit tempora �bi pra�nita:grui amp; hirundonbsp;temptsprofeSlions fua, idem in pifiibts cernitur, qui fuo tempore in aby�um fe�nbsp;rurfumfuo tempore inde emergunt �j^ capiendos prabent. Immaniores autem ie�ia,nbsp;in rabiem ferantur,hominis tarnen reuerentia amp; metu ab�errita interdiu latent, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
adpradam amp; dbum quarendum ( quot;^t in Tfalmo I04. habetur)prodeunt. ^,e 'nro h� ffum creatafunt iumenta,Ulifuum obfequtum fumma�deamp; ftudiopra�ant.nbsp;f)ominuspcr Ifaiam ait, agnofeitbospoffefjoremfuum, amp; a�nts heri futpra�pe : equinbsp;num, tergo fe�orem recipiunt, neque modo patienter ilium ferunt,fed� ita opus �t,ad titbit ,nbsp;in medias hq/lium aciesruunt, amp;proillo calci�us amp; mor� dimicant, �Denique nihil efC��.nbsp;hac mundi machina, quod non�am �ationem teneat, amp; generalem totiis creatura libef^^,nbsp;(�bedienter exepeBet, quamuis ardenti eits defyderio teneatur, Quis ergo non yideat,nbsp;gts hoc facere debeant homines , in quorum gratiam hac omnia creatafunt ^b�urii^f^nbsp;foret, hominem, qui ad Dei imaginem conditts dr ratione praditis ef� , abrutisnbsp;yinci, amp; cra�� Ulis atque inantmatis mundi partibus deteriorem deprehendi,nbsp;ita �gerunt, ij olimferarumnbsp;nbsp;nbsp;brutorum,imo cceli, terra amp; aliorum elementorum exen^�^
demnabuntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� � Itif^'
Glon'lt;f futura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trat er hoc autem ob�ruabis, magnam procul dubio effe^oriam illam, qua nobis in
cxcflkww. nbsp;nbsp;xata tSf^,cnm omnes creatura eiis deffderio tarn magno tangantur.Summum bonum
dixerunt, quod naturali in�biSlu ab omnibts exopiaturt Quis ergo negetfummum hominis e�e liberationem ex corruptione amp; gloriam, qua olim reuelabitur, quando �vniuerfa huitfnbsp;machina illam yidere exoptat i' Huus ergojfemeritb accendunturpij, yt omnia aduerj^tnbsp;terferant. In huits item �ducia totis animis acquie�unt, amp; facilem leuem^ ducuntnbsp;ratum, quas in mundopo�ident omnium, imb ipfits etiam yita ; quando � ceele�is illiitf�^nbsp;haredes olim fore �iunt. Hae�es olim lobum con�rmauit (yt eius confe�io cap.l'^-ter mediosdolores Deum fan^� coleret atq, ob�ruaret, �adem Taulum in diutino carcettnbsp;tis appropinquantis articulo inui^um amp; intrepidum fecit : quod nimirum immortalef^^ �idnbsp;marce�ibilem iu�itia coronam �bi in ccelis repo�tam e�e �iret, Hac yna ( inquatn)nbsp;^artyribus animum addidit,yt cum tyrannorum minis infandos�mul exqui�ti�imorui^nbsp;torurncruciatts amp; mortem ipfam contemnerent. �tquihodiehanc�em animofuo concep^�^�'nbsp;ejr retinent,ijsfacile eif) carnem cum fuis dej�derijs abnegate,ipfam yitam pro Chri�i�''nbsp;ponere.�x hisergo a�imare licet impios amp; impuros illufores,quii�a rident, amp;huittsnbsp;immer�cale�ia negligunt.Qualesnoui�imis temporibtsfore,olim Tetruspradixitidl
-ocr page 255-I
H o M I L I A X LIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loo
Hw aui/iunftfr, qui� facile futur a ilia bona nobis conceffiros aiunt, moJo ipfs liceref Wa bac ^Itntiperfetuofrui.Suni hi�milesfociorum l^ly�is, qui Loti dulcedint inefcatiomnimreditMinnbsp;^^tiamcuram afiecerant.lmo Circeisporcis potiw conferri merentur, qui in bara yolutarimale-quam in pri�inam hominisfqrmam redire, 1gt;lam hi quoq^ parrite ccelt�is amore ex animo tx�nbsp;pecuinas yoluptates ijs bonis prceferunt^adqua rota huec mundi machina a�iirat, �Menttnbsp;^'^�'Uont carere dicuntur^qui graui�imis morbis detenti medicina re�uunt,amp; nolunt curari. Quitnbsp;�0� infanos amp; dementes dixerit eos, qui in mi�ro amp; mortali huius corporis erga�ulo detinerinbsp;^^tabe�ere malunr,qu�m inde liberari, amp; ad gloria illites immortalis confortium accederefnbsp;t^^^^^^^'^�^^f^�^^^^^^�)�*bindeab�po��loreuelationis filiorum �Deimtntionem�eri,dequanbsp;�c dicitur,quia tunc patefiets qui nam �lij �Dei�nt: imo tunc cumdorianbsp;ofic Chrifli conjftiiu comparebunt y qui nunc hominum abieili�imiputantury'amp; plert�qftx-�nbsp;cogirandum, 2^am confolationem in omniaduer�rumgenere efficU'�nbsp;aliamfore rerum fadem y amp; nos Chriflum habituros no�r a glorianbsp;�iifbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impijs turpi�ime conculcatur. Tfocet itemyne ex huius quot;�ita fucct�ibus aut
iudicemtis.'�d.am tgt;t Solomon in Eccleffuo cap.t) didt, amorem amp; odium igno^ henbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e�,ne�it quid amore aut odio dignum�tyaut quid ytiley quid inutile cenfere debeat. Et
quot;^idemus, ea nobif magni alicuius boni caufam�ue occa�one prabere, qua initio nocenti� (:f^^^bantur.E contrafape exitio e�e hominibtis ea, quailli�biimprimdprofuturaputabant,nbsp;omnium reuelationem in extrem� ilium diem referuatam ef �yfcriptura omnis docet,Exnbsp;teligionCyde hominibusitem yniner�sdebet ludictu�eri.^Gd�ab omni^nbsp;fhuaretutyminus tarn in�isfludijs deligendiSyqu�m in alijs itidicandts homines peccarent,nbsp;hty-^y^^^amus in TauU argumentOyqui caufam indicat,cur mundi machina hoc tarn ardsnti de- Creaturaud'nbsp;0�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;T^tinitati creaturafubieda e^,non yolenSyfedpropter eum y qui eamfubiedt nttdtifubie�a
lt;*^iftitem yocatfiatum mundi huius corrupdbilemyquem. in�ngults duspartibuscsf-�titurafua Legesfequantur, nbsp;quam diu ex�unty o�icium fuum fadantyquoad
fiif J��! tarnen non perp�tu�) durant yfed y el in nihilum redigantuty yel in aliamformam mut an-
'v�'/ 'Poeta Eythagora yerbis eleganter cxpre�it: ^�cquoq^nonperfiant,quanoselementa'focamus,nbsp;^am^ yicesperagun t certaSy refolutaq^ tellusnbsp;^liquidas rare�cit aquasytenuatur in auras*,nbsp;^era^ humor habet,dempto quoquepondere rur�esnbsp;hd.f,hfuperosaertenui�imtesemicatignes,^i!�c,nbsp;otbcs olim mutandos e�e regiusille Pfaltes teftaturx 'Tu �Deus (inquit)primtttnnbsp;iedfiiyamp; ccelifunt opus manuiim tuarum ; Qjua interibunt, tu autemper�as, fSfnbsp;yerera�untyteqj illa immutante,mutabuntur, Quibtis addcy quad propter homi,^nbsp;�ngulis mundipartibus ira Dei fife exerit, dum in Ulis fiunt, qua yel inpra�ntinbsp;^ulum aliquod futurum portendunt. idam yt propter ^Adamidelibium terranbsp;maledidione percu�d y�inas amp; tribulos proferr, amp; yix multo labore edomaripo-lt;1^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pitdat : itafrequenterfieri cernimtts, yt hominum improbitate o�enfu4 Deus , mo-
�-'*� peflilentem reddat y tnodb fontes amp;�uuios arefadat, modo agros cum frugi-�'Hn, .^^^^tum�ublibus turbine amp; gr andine y a�et, modo pecudibus luem immittat, modo cxlo-*�^f- �^�^tescomoueaty'Vt interfi nubes collidantury Sold Lunaq�umen defidat, fulmina cadanty t^^bentttryamp;alia huitts generts fiant, q�a nobts terrorem amp; metum incunbsp;*quot;���'^0/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundimachinayanitati fiuecorruptionifitbieda e^i^.Hac autem illarrt
^dit ^pofioluSy non quodinanimata i�a mundipartes yelle aut nolle habe-propen�one re�icit, qua omnes res cr��t a fui coruptionem aut defiruBionem f'^�^fi^uationem yero fuijpfius tendunt. Idem ergo elf,Hon yolens^quod inuita neitura,nbsp;*^���1� ߑi-^^^^^quot;^iT^fif�P��^^�^�'�*dopo�ulabatyyt caufam oftenderety propter quam hacreuela-Dei intento cum de�derio expe^are dixerat. ^Attamen quamuis ab his natura ab-ifirt tarnen ( inquit )patientery dr in officioper�at, propter eumy qui earn fubiedt fubffe^nbsp;r 4
-ocr page 256-CAP, VUL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
qubdl^pt ^uo^iCreaturayindicabiiurexferuituteinterituiin lilertatemfilwrum Det. to inanimata huic machina eiufj^partihm fer �Profipopaiam Jj)em tribuit futur a Itberationti,nbsp;autem nomine non aliud quam Dei con�lium�ue decretum intelligit^ quod e�^t^t mundmhf^^^^nbsp;fuo tempore ex hac miferabili feruitute liberetur. ^nde rurftts tollipere debemu4,patientnnfgt;'gt; .nbsp;mule b ma^tb nos decere, quorum peccato fa�um eS^, qubd yniuerfa oac mundi machina corrupiy^nbsp;amp;feruituti obnoxia fit, ^ts enim non iniqui�imum effe dixerit eum^quicumfita temeritatt nensnbsp;ipfiim modb fedfuos�mul omnes inpericti�u angu�ias extrtmas adauxit, cum ijfdem tamef^rnbsp;re non 'vult ea^qua illos omnes patienter ferre 'videtf
Peecdti dtroeb autem in h^ obferuandum,qu�m magna,quam^ horribilts�tpeccati atro�tas.f^etllif�^ tas magna.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te homints lapfitm lati�ima fuit totius mundtfades, zsr in�np^uld eius partibui bonitatts
dtutna indicia apfaruerunt ; ita lap�ts tileprimorumparentu totius mundifaciem immutallftif 'Pt hominis tranfgre�io amp; ruina yniuer�m hanc machinam fecum traxerit. Hinc enim teih^tit �nbsp;rides �erilitas initium fump�t , hinc morbi exorti�tnr, hinc noxia tempeflatum proceila^^^nbsp;runt, u^ddhanc deniq^ originem referri debet quicquid in toto hoc mundo nobts mole/iunbsp;ePfl.�mb 'Tetmorsper peccatum infroiuitycuiomneshominescum reliqutsanimantibui obnoxf]rnbsp;Jtaoheandem caufammundum quaq^hunc futa�nismanet�ueinteritui:e2r ytprophetain^**^'^^nbsp;liolim ysfumus deficient,amp;terra 'pefiisinfiar�pettiflateperibit.lfa.^t. 'ble^ideoputabimif^^ �nbsp;creatis iniuriam fieri^aut Deum iniquiorem efie^qui in tilts quoq^ iramfitam d�clar�t. 5� e^^^nbsp;firatui licet ciuis feditiofidomum folo aquare^yt tamfcelerts admi�i qu�mpanadeillofutnpf^ ,nbsp;moriaapudpofteros extet'.curnonliceat Deo mundi huius machinam, quam nobis incolen�^'^nbsp;dic,nofiri caufa mulBareffmb aquum edf^ �ne qua propter hominem condita funt, amp; olit�nbsp;injlaurabuntur,,tumeodem etiampatiantur.Sunthac nobis obferuanda aduerfits blanditd^�^�:nbsp;tiquibtta mundi princeps nos inefcarefludet. T^am�pa�tm in oculos noflros incurrentianbsp;fignaprobeintueamur^non leuiaputabimusea deliSla^ex quibits iliaproueniunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Creatura uinf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��urfui autem confolationtsplenum efi, qubdcreaturam exferuitute hac interitusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/j
slicabitur inU' dicit.^poflolusquideminlibertatemfiliorum Dei. Exponitur hoe apud hfaiam cap.li^ bercatem filio* Domino dicente',Ecce ego creo ctelos nouos amp; terrant nouam,, amp; yeterum nulla erit mentioi��!^^nbsp;rumDct, cor'Tpenient.Qub Petrus ydpofloltts rejf kiens in pofleriori Epiflola cap.^ ait'.Ccelos nouosnbsp;nouam iuxtapromijfum illtus expe^�amusdn quibus iuflitia inhabitat. Cuius formamnbsp;templatus loannesfiribif.P�idiicelum nouum amp; terram nouam'.primum enim cteluf amp;pf^^^nbsp;abiqt,, amp;� mare iam non efl,amp;c. i^bi non opus efl dijfutare, quales cali illi noui^e�f qualisnbsp;facies futur a fit. ^efasenim eaquarere, quainferipturis non traduntur. 2^os potiuspfofi^fnbsp;credamus,qua amp; iuflitia Deinitieur,amp;cum'fis couenUtquayulgbfieri folent.l^eenim inte^^^^�nbsp;rilis filij^qui diu inter exteros peregrinatus effrota fimul domus gaudetyamp; in eiufde nuptijf'*'^^^nbsp;fimul omnes 'vefliuntur,'yitadipfosetiamgaudij amp; gloria illius pars redundetifta olim ciim^^nbsp;iiisfeculiperegrinatione laborio��ima inpatriam coUigemur, amp; cumJfonfo noftro lefunbsp;pdas celebrabimus,aquumfluent quot;Vt adhuius etiam mundipartes^quarumfiruitio amp; obfej^V^^nbsp;li yfi �mus aliqua gloria redeatjd yerb non de brutis quoque animalibus �* jumenfis tntelu^ .nbsp;bet^quibus nihilhuiuspromittuntflacra literafledde ceelis amp; terra, quibuspromifsio certafi^_nbsp;Fundatur autem hicfimul noflta re�rreSlionis cerdtudo.Qu�m enim iniquumfluent terram^ inbsp;uari^ex hac'verbdejumpium hominem aterna noClepremi,poflquamjemeltn illamnbsp;Fdnum ferui autancilla condidonempotioremputabimus,qu�m ipfiusheri efie debeat!^ Dfnbsp;go hac ffes nos ad patientiam amp; fidet obediendam excitare, ne mole�iusfleramus huius ficuuj^nbsp;tem^quaolim cum libertate tamflelid amp; beata commutabitur.
Fhilofophorum Simul yerb totus hic locits philofophos 'vanitads aceuflat eis conuincit, qui mundum hu^^^ error de mundi fjKffj efle contendunt,amp; nefao quempenodum trigintaflex milltum annorum finxerunt, quibi^dnbsp;attriutate.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnta adfluum principium rede ant, Foluit tfta hominibus perfuadereflatan, ft omnetfi
terna curam atquecogitanonem ex eorum animis exim.eret, amp; mortis horrorem leniret, qxif^ , quoq^ obrepere folet.De hts olim Petrus 'Vadcinatus a^yamp; hodie imprimis hoc argumente ��nbsp;turprophanihominesj qubdterras iflas in aternum manfluras, ��fluperflidoflorum hominittiilt;^
-ocr page 257-H O M I L I A X LU.
�r.jei �mti�um um nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dJ mmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mn mtrt
tpofiolin ,quando in huius caufa mentionem incidit, mut a g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodabexetn-
us nos (onprmat ne /�b affli^ionum pond�r� faccuwbam . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defiderio ad
lo ton��0 creaturu�d efiytnachina hu iits tnundi dejumpfit ,qua j pf q hrtefixihtir interea �uramillain liberationem al^iret,patienter tarnen fertnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominesdecers t *gt;#
�partesin officio continet.Pnde colligit, mult'o magts hoc Chrifiianos homin
-ocr page 258-C A P. V I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
cfficijfut memoresJlationem fuam teneant^, neqne ex impatientia quicquatn Je�gnent�i/t inelignum. Sequuntur alia argumenta,qua ficproponit.ytfimul quorunda oj?ie^ionibtti rejfon
i Exemplum Et primo quidem exemplum ^po�olorum adducit,quod qttinti argumenti loco Apofiolorum, citper j^nthj/pophoramfiue 'Praoccupationem. quot;Diceret enim aliqudst Fortiter quidem ttinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jf,
nos ad crucem ferendam amp; con�antem futur� liberationis expeblationem hortarts, lt;gt;dt num in ilia yos �po�oli adeo fortes amp; confiantesfitds f Veftra cert� conditio melior multo T�nbsp;quam nofir afir,qui yel 3^m� yel alicubi locorum certas fedes hahemtts, amp; certo noftroru^iJ^^i,nbsp;tuum imperio premimur.F^sx enim,c�m nufiiam fixas fedes habeatrs ,pericula quautsnbsp;fitsdeclinare:quodplerojq^yefirum firenue facere'yiidemus,amp;c. Fta enimfolent mintfit^f^^p^nbsp;refionfare,quinondutotrs animis Chrifiumamplexifunt-, amp; mult a huiws generis bodienooi^ hnbsp;untur,fe quando inpericulis adfidei confiantiam homines hortamur. F^fiondet ergo eiufmofnbsp;lationibu^ ^pofiolus,amp;pracedens argumentum cum fequenti conneSens,ficait: J^on Jolts^nbsp;ilia,fed amp; ipfi quiprimitias fiiritus h^emus, nofip/i (inquam)apudnoftpfosfit�tiramui)nbsp;expe�lantes,redemptionem corporis nofiri, Qu� quot;yierba plerofiq^ de omnibus Chrtfiianisnbsp;terpretarifcio,fed de ^pofiolis Paulum loqui,totijts tra^ationisfcopus amp; ordo fatisnbsp;iudicio,tefiantur. Quia enim quot;Vulgus Chriftianorum ad yit� �tern�(fem amp; patientemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f(i
hortatur,abfurdumfuiffiet,Ulos ipfos quibus loquitur,in exemplum proponere. 'i'lam fi blt;gt;^ faciebant,quid opus erat hortatione tarn prolixa amp; tarn mulcts tam^ yalidts argumentisnbsp;tai�Deindeetfi certo confiet,omnes Chrtfiianos fiiritufanBo pr�ditosefi'e(namnbsp;non habet,non eif^ eius ) hie tarnen de primitijsjpiritus ferma fJ�. Scimus autemprimd^^^i ftnbsp;did primos agrorum aut arbor urn fruFlus,qui i)eo confier ari folebant. Indeprirniriumnbsp;teresLatinidixerunt, quicquidin aliquarepracipuum autprincipalenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primitias
fanFli accepijfi dicuntur ^pofioli,quiaprimosfiirituspromifiifruFlusacceperunt (namd^^FjiP hunt mijfum eff� fiimtts) amp; quod huitts yirtuspeculiaribtts amp; eximijs donisfifiin Ulisnbsp;do repente fertpturas omnes intellexerunt,linguis yarijs locuri funt,animos item concepe^f*�!^'^iinbsp;pidos tir inui^os,e�r miratulafecerunt,qualia nemo anteillos tgt;nquam feceratxquibusnbsp;euangelij minifierium commendare amp; illorum pradicationifidem facere yoluir.Deniqtf^nbsp;rum opera amp; minifierio Deus �tti toluit,ttper illos alijscredentibus /^irittts daretur.'P^^^^iifinbsp;erg�loquiturPaulus,quandoillosprimitiasJfiricushaberedicit,neqjarroganterfibietcoU^gnbsp;pr�rogatiuam 'tendicat,fid tt obieFlioni(quam Juprapofidmus )rfifondeat,amp; tt argumffnbsp;ioriad minus Chrifiianos omnes adpatientiam hortetur^ Itaquefinfus terborumnbsp;�Vobispr�cipimusofi'acres,quamquodipfi innobis experimur, Fleeenimnos(ytmtdsffijf^'nbsp;tur ) extra teli ia�um confiituci alios adeertamen horcamurt Sed ipfi quoque continuo fnbsp;nbsp;nbsp;jjl'
rum amp;periculorum pond�r� prefii �* propri� infir mit atis finfu perculft, apudnofipfis ) tra animos nofiros Jufiiramus amp;gemimus, amp; itanon ftne ardenti defideriojnter con(tgt;^nbsp;fitHiones adoptionem expellamus.Qubdfi hoc nobis acciditquiprimifiiritum fanBumnclt;^nbsp;qui^primi in hanc arenam � Deo fumus deduBi, y tper nos euangeliu [efiu Chrifii innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
propagareturtnonnouum aut infiolens tobis�tideri debet,fieandem nobifium fortem fufi^ut^ htc alicui mirum tideripocei^, quod ipfis adoptionem expellare dicit. Fam ante enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.fin
effe Deifilios amp;h�redes,coh�redesautem lefiu Chrifii,accepijfiitemfiiritum adoptiontsgt;^ memus,Abba pater. Quid ergo expeFlarunt �pofiolif'Flum deterior eorumnbsp;fiianor urn,condition F'elfi quoad hanepares fumus,quid adhuc adoptionem expeilamits-^ojpon�o,2gt;lon enim deadoptioneJimpliciter loquitur,quafe ea demufieridebeat,fedd^^nbsp;nifefiatione atq^ complemento.FFam dum h�c yita amp; huiusficuli conditio dur�t, nihilnbsp;Deifilij effeyidemur,fidquafi alieni � Deo extrapatriamperegrinamur�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quandofiu
recipiet in h�reditatis promifi� pojfi�ionem,tunc adoptio perfici dicetur,et fuo efie^tt fefi Ethanc^pofioli mentemefie,ex eoapparer,quodexpofitionis locoJubijcit�.F^demptiontutnbsp;nofiri.Eif,enimhocappofitiuediF{u,ytdoceat,quidqdoptionis nomine yelitintelligi-de hoc etiam diFlo yari� sir diuerf� interpretum fintenti�..gt;ilij de morte intelligunt, qu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(f*'
corporis diffiolutionem facit, amp; nos totos molefiifi omnibus lib�r�t, qu� in hoc corpore
-ocr page 259-H o M I L I A XLIir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�e�
corpus idea notninartputant, ^uia ex eo omnium malorum origofluxerit ^ita^rof�ts ^Jj^^itionpoJJitntjdonec illudper morte aloleatur.^hjplenum amp; extremum redemptione denoturinbsp;in refurreSione mortuoru fiet^quudo totttt homo perfect in�uurubitur. Q^o ChrifiiM re-pxnsdiem ilium noflrum redemptione dixit.T) .Ambrofliw corpus pro omnibui Chripiuntt, idefl,nbsp;lt;^^^dentium accipit^qute noflru corptts dicutur, quiu omnes eitts membru fumuu, t�' quanbsp;omnes iflaflent entia conciliuri amp; nihil prater ^poflolinbsp;�^fecerimas opinorfl ilium iflu locutione hac omniupmul copleSii dicumus. ScimM enimpios cunbsp;tx hoc corpore liberentur^non turn propter lubores amp; morbos^quum quo deiw ufleBiones fibinbsp;flulutem tendentibits impedimento ejfleflentiuntjmprimds yerb ijdem optunt yiderecom-^oflra, quod in nouiflimo demum die obtinebimw. ^y�tquiu hac tuncnbsp;topi '�^'�1'^otquot ynquum in Chriflum crediderunt, commumd erit, nonptflunt defluu redemptionenbsp;pmul hac etium ipflis in mentem yeniat. Imo non purfium inde pondus noflraflelicitutinbsp;pimus^ quod redemptions huiis.Jqcios nos hubiturosflcimus omnes Dei plios amp;nbsp;^^^^^i'i^orum memoriu upud nos dum hie yiuimis,pretioflunbsp;nbsp;nbsp;churu eJ^. Et hxcqui-
JP^^Puyerborum huius locidi�iuflufficiunt^
� ^P^nttl docet locts ifle,qui amp; quulesflunBoru ufleBisflnt,dum in hoc fleculo yiuunt^Sufltrunt cupiunt^nonquodimputientitsflerunt^qua ipfisDeusimponitfledmelionbsp;lt;^eflderio ubreptigt;amp; quodpropiis cu Chriflo coniungi yellent. Ergo non Stoica�7r�i,nbsp;i)il^ndolentid in illspuritfliritus flun^us,neqj ex hominibis lapides uut truncosflucit, qui ni-amp; nulls yelflecunds yel uduerflts rebus moueuntur^ Interim y erb non prajeribunt Deonbsp;mintseidem obmurmurunr ^fled illits yoluntutempatienter expe^ant, amp;flutio-tenent. Elfl hoc in eorum quoq^ exempls yidere^ qui in Meters 7 ^flumenti hiflonbsp;Tulit multa uduerflu Abruhumts, amp; idegefliuit yidsre diem Domini - pCiiti ip�nbsp;� idem tumenflorti amp; inuiHo unimo omniupertulit, amp; inflnem y fqueperjeueruuit^nbsp;^��etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ Ifluacofluijfle certum elfl. lucob cert 'e cum tn extrema flens^u upud Pharucnem
Pn^J�t^^^S^inutions flux fibi udmodum graues (ir moleflos uceidi/fle ,flemper rumenin yer a fi*if �gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promijflum Ivle�iamflrma atq, inconcuflam fleruauit. QuoA
httifl^JpeSlemis^interdum qtiidem eumpopuli improbitate comotum de onereexcutiendo cogi^ '��'pip '^^iuijje legimtstut idem ille Dei admonitionibis fij'e in yiam reuocuripujjis amp;nbsp;extremum yfijjflnem yitafluxflortittr flu�muit. ItuDuuidemfrequenternbsp;interd�t clumureaudimuSfQpbuflq^ obliuiflcers mei Domine fnuntnbsp;tuum abfleondes I� Idem y erb moxjibijpp reflondet : Expe�la Dominum^nbsp;cor tuum.Qtfld deieHu es animu meu -, amp; cur flic intra me tumultuarsd Speranbsp;luoi^^i^ttiaadhuccelebraboeumproflalute ante conJfeHum meum reddita,amp;c. OmittomultoSynbsp;fnodum affe^os fluifle conflat. De t^dpoflols y erb hoc minime dubium elfl, 'Paulanbsp;ingenere de omnibus dicit, adfleipflum reflringens in Epiflola ad Philipp, flenbsp;amp; ejflcum Chriflotnam id longe optimum elf, : fledpermanere in carne magstnbsp;��yostamp;c.lta ergo angebaturpartim huius yitx moleflfls ^partim yitxxter-interim nolletflationemfliam deflerere, quoadfluum miniflerium Chriflo amp; eccleflxnbsp;'^^bat.Conuenit autem amp; ytile eff,^ yt horum exemplaflemper ob oculos habeamis, j�o-
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admonent,ne huitsfleculi blanditifl nos ineflearipatiamur, ythtc
autem adc�leflia bona contendere cupiumts.^Accidit hoc multSj quos ^^^iiarinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii^^^hicfu�inemtsquibusomnes obnoxij flunt,conjideratione
quiPgp^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confirmant nos ifla^ne ad morts m entionem conflernamur, yt ijs acciderc
Zsryitx xternxJfem ignorant. Cogitemtsergo hanc Chrifli merito muta-pxna,fid ad yitam xternam tranfltis flt.Etquia nos cum Chriflo ^^^c difnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 geflire nos decet amp; exultare , quando nos in procin^lu efle yidemus.
Cur enim non flinguli credences cum Simeone dicant � fiunc dimitte ; quia yideruntocultmeiflalutemtuam,amp;c,nbsp;diligens huius loci conflderatio prxeipuam flapientix partem, p^ia amp; huius yit^
-ocr page 260-r
Zk^, Vlijt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
mala patienter ferre docet, e�r fimulfuturorum bonorum fanSo defiderio accendit, nos^, T po�e�ionem praparat,ne mortit periculo amp; acerbitate terreamur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a
6 A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caterum redeamm ad^po�oli yerba, qui ampliui exponit quoddixerat,nos Jif
ߒ�- optionem,redemptionem nimirum eorpords nofri, fimulfextum argumentum ordine falut� � Deo nobta conftituto defumitur,igt;lam jfie(inquit) feruati fiumuf, ide^ijnbsp;firaomntfin /fierepofita eif^.Spes autem ficernatur,non efi�es, P^bijfieiyocabulumptif'�^nbsp;'ivletonymiam pro reJfierata ponitur^cernendi autem yerboprafentem amp; certam iUi^^yPnbsp;d�not�t,e�quot;fenftneif,jfiemnonyerfaricircaresprcefentesamp; quasiampo�idemttfnbsp;tes amp; futuras. Quod communi Jenfu probat,dicens: Quod enim quit cernit,idefi,coramadtjj^^j-^ifgt;nbsp;� tenerifentit,cur�eretfSic autem yult dicere : lam quidem omninoperallum efinbsp;tds noflra negotium,^ banc nobts Chrifltt^perfel�� meruicneq^ etiam dubia efi fides, qt^^nbsp;mi�iones apprehendimus.lgt;londum autem in eittspo�e�ionem yenimuf,qu(e nobts obting�nbsp;tefi,quoadin hac carne mortali yiuimw.Kam caro amp;fanguis(yt i Corinth, dicituf)'f .fihnbsp;regni Dei accipere non po�unt^neq^ corruptio incorritpta natura htereditatem obtinebitf^^nbsp;yt corpora hac nofirad corruptione amp; mortalitate Itberatafimmortaliafiant.Intereaautf^l^^^ii�nbsp;fientamur,qua certa amp; infallibtliself, ebqubdexfidepromi�ionum enata Chrifionitituh �nbsp;fits quem ne inferorum quidemportapraualent. Ex bis autem mox infert : Si yer 'o quoa^ ./t'nbsp;mus fi}eramus,ytique per pattentiam expeUamus. Sed yt eutdentior fit totiua locifenfi^^^nbsp;tum ylpoftoli hac forma comprehendemtts^Spes elf^ rerum nondumprafentium, fednbsp;peHatio: Salus nofira amp; plena totius homima redemptio in ffie confifiit. Ergo nonadhucp^^Jnbsp;fed earn expellare,amp; omnem qua intercedit moram patienter interea ferre debemits, E^ �� �nbsp;mentum firmi�imum amp; adperfuadendampatientiamplurimum ponderts habet. Exnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�'
fiat,eosJalutts ordinem ab ipfo De�prafcriptum abrumpere yelle, amp; proinde in aterna dii*�^. �' uidentia amp; pradefiinationts decretapeccare, quicunq^pracipiti defiderio regni ccele�tsnbsp;fum fuum,priufquam ad met am yenerint,finireyolunt,ne quidtrifie e�r molefiupatiatttf*^'^nbsp;hac cum ratione amp;fenfu hominum communi conueniunt, prolixiori expofitione autdetno�,nbsp;non eQ^ Opus. Cum yero ex ijs confiet,�em nobts adfalutem confequendam omnino
amp; illam nobtdfcriptura pa�im commendent, de illa aliquid dicendum erit, yt omnes � quidfitfies, qua eius origo aut quodfundamentum, quid item �erare debeamtts, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
*ff'^�** , . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j�
spei definitio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quoadprimum,illam ex Tauli yerbts it a definiemits*. Spes elf, expellatio certa amp;
luttsplena amp;perfeBa,quam nobts Chrifiimeritopartam, amp; incuiitspoffe�ionemnoscet^'^ ros credimui. Continet hac definitio omnia qua in hac caufa confiderari debent : fedptit^fߑ�iinbsp;gula extutiamus,obferuari debet ,�em hanc nobts � Deopracipi, er praceptum iHu^^�^^ni'fnbsp;quod ad omnes perttneat, quifalutts participes fieri yolunt. (^ia enimfidei coniunHa,nbsp;nbsp;nbsp;��
Bum elf proprium, idem praceptum,quo in Deum credere iubemur,nos ad ffierandum git. Sed extant peculiar ia quoque pracepta, qua omn� loci amp;, or dints hommes comprebefinbsp;IPfal.q.yera piet at ts officia tradens Dauid inter alia inquit: Sacrificate facrificianbsp;in Domino.ltem Efal.'^y aduerfusfcandalum,quodeximpioru latts[ucce�ibtts obijcituf� Xnbsp;muniturus, ait:TuJfierain Dominum,eir quodbonum elffacito.Et Efal.bx omnesnbsp;hortatur, dicens'. CollocateJpem in Deum omni tempore Spopult, effundite ante conffeBuft'nbsp;yefirum, Detts refugium nobts. Ifurfus Efal.i^i: Ijrael expeBa Dominum ab hoc tetnpo^^! jfi�nbsp;num.Similiter Eloj�asprophetadictt: EuadDeum tuum conuertarts^beneficentiam^-^^ �i'nbsp;cufiodi,amp;fierain Deum tuum iugiter. Eetrus yero.^ipofiolusexfpiritufanBo omnibu^tnbsp;EerfeBefperate in eam,quee adyos defertur,gratiam. Seddies medeficeret ,fihuntsgenett^nbsp;mnes rtcenfere yelim.Sufiiciat nuncpromi�ionem addidi�e,quam Jeremias magna curiii^^^ �i'nbsp;reprofertfftc clamans.DenediBus yir,quifidit Domino,amp; cuius fies elf Dominus.leretf^'^nbsp;�ruemus autempracepta hac omniafimpliciter prafcribi, neq^ aliquam Hits adijci conditiofnbsp;yelhunc yel illum in Deoffierareprohibeat.Hoc enim ijs corifutandts feruit, quifieifutitb^nbsp;in nofirorum operum meritis confiituunt, cis' Schola�icos�os Theologosfecuti dicunt
-ocr page 261-H o M I L I A XL nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103
amp;^raci^uadit(tntcttltuifar~ ^on�flit, in �Domino /�eremin, amp; ilium ex fide inuocemus,nbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^il^^^^figmentis, non ad nofiram indignitatem,fied in Deiprace^tum rejpieiamus, qui
n%duiitemus hocilligrati�imumefie^fiinilloconfiantes fimusamp;a�iduk ^''��enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodfiecundo loco con�derandumpro^oj�imuf} quxfj^ei origo Jiuefitndamentu Spe�orig� amp;
difiutarejit^eruacaneum mibi yidetur^c�m bac omnium quot;vitutum fundanentMlft ^�^Z')i�^^^^^�^^^^�*^�^^^*^^igi�^^^�gt;^gpeittsyideamit4iquam idemfiiritus in nobtsefi�icit^ ES^nbsp;promifiionesapprebendit^et basanimts nofirisefficaciter im^rimenSfnbsp;amp;Jalut^ promi�a certam amp; inui^am in nob^ operatur. Tdecenim fierinbsp;�^iitj Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non illipriuffidere didicit.,gt;�t quomodo eifidemuSt nifi inpromifiiones
turfium apparet,fiem non nofir� merittsniti, �ed Dei'verbo amp; fidem af^rebenfistet ideofirma manere,eriamfi nosindignos 'videamus^qui � Deanbsp;�*��^6'11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�viderein Dauid^exemplo,qui cttm in Tfial.\-^o dixijfiet: Siiniquitatesobfier
*� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^ofnine quisfubfiifietfmox fubijcit: E'mim apud te dementia eP^, amp; propterea
Tgt;omine,expedauit anima mea, lt;amp; in �ygt;erbo tuo fiem habeo. Kidit ergofie indi^ (o^edumprodiret. ^t idem diuinx clementia fiducia fretus in eiitspromi�io^nbsp;fiem concepit, quie ipfium in tentatione illafiuccumbere nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pa�a. t^t ergo in
�'%c^^��^'*^l�'^^inuida maneat, inpromi�iones Deicrebrb refiicere^amp;eafidemj�binde in mentetn '^�^����^^nit. Simul yero bic illorum Sopbifina confiutatur^qui boc loco aduerfiusfidei iuflifica-^r^^^^^^^i'^nosperperamfiacere, imb Pauloalienumfienfiumobtrudereclamant^quandonbsp;amp;fieruaridicimus, dim btc nos �efieruatos e�e t^�pofiolus tefietur. Errantnbsp;fu)f,�gt;eni �fid� diuellunt^ lt;amp; illam fiine bac confiifierepo�e fingunt.2d.eque etiam Paulifcanbsp;fiitfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;boc loco non de iufiificatione neque de caujis bumaniefialutts dt�titat,fieddocetpo
iufiitiaatqjfialutefiu�entemur,quis nobdperfide iam ante obtigit, Quodipfium ^i^^^^^quado alibi cbaritate magnifi�e nobMficripturtscomendantjamp;buiusoperibusiuflitianbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id enim propterfidem faciunt, quieyt�ei, it a cbaritatd quoq^ radix e�^ quot;�don
fis Pj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;barerefied ipj�m arborem amp; radi�e confiderare oportety quando fialutd nofirts eau--
eognofiere yolumw,Et quod olim Po�ta de tribus Gratijs indi�olubili nodoin-^^^trunt^iboc ipfium nos de Fide,Spe amp; Cbaritate dicere po�umus^qux ita inter fi co-� Jifie alterts duabuspo�it fiubfifiere�Quia enimfides Deipromi�ionesfirmo etnbsp;^ffi�uapprebendif,mox mentesnofirasin�emc�lefiiumbonor�erigst.^Atqui Deonbsp;�knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonum�erantfijprofiedb nonpo�unt eundem non amare ex toto animo : neque
��jP^^^^^^^^cquieficit,fiedfiimulexillOfCeuomnisbonifiantefineosredundat,quosille nobts ergo tenebrionesilliamp; Sopbifiteparalogifmo� Caufianon caufiafquandofia-^pei yel cbaritatifioli tranficribunti id^ eo confiliofiacjunt^yt ab illafidem excludant^ amp;Ctnbsp;tertio loco,quid in Deo�erari debeat. Id y erb intelligemus ,Ji quodmodb diflunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
exfidepromi�ionum Dei originem ducere. Ex eo enimfiequitur, ea noi �i^^loffinem ab�ulerts.nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nieretur,qult;e nullis certispromi�ionibusfiu�ulta^ opes, dignitates, honores, refiitutio..
eitts generis expeflat, qua neque omnibus Deus promifit .fneque etiam omni-flare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;largiri confiieuit. Sunt enim bac ex eorurn numero ,Jine quibus fialus nofira confiesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus pro fiuabonayoluntatedi�ribuit^prout nobis yidet conducere. Erga
^nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiermo ef^, ad generales Dei promi�iones refiringi debet, quibus ille pollice-
J ff* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no�rum agere,nos in buius yita curju^prout nobis y tile fuerit,tuert,�iritu fito no-
ttniitigff^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^ii^es largirifin mortis articula fieruare ,peccata nobis propter Cbrifium
bine migrantes adfie colligere,corpora item in noui�imo die refiufiitare, deniq, nos Dgt;crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^l^flis amp; beata immortalitatis participes fiacere y elit. Hac nos certb amp; firmiter
reliu�^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei promi�is nituntur*.Ega ero Deus tuus^amp;fieminis tuipof^ te: 2d on
^litfntparacletum dabo yobis,�iritum yeritatis : Ego ego deleo tranfi-t J ^^nestuas\��i audit yerba mea^amp;credit ei qui mijit me,babet yitam aternamX amp; in iudiciunt
s
-ocr page 262-CAP. VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST^ AD ROMANOS
non yemet ,fed tranftaii � morte in ygt;itam, nbsp;nbsp;ego refufc�abo 'eum in noni�imo �ie � Vil�
Jum,ibietmmfitmini�er meui^amp;c, Hac(inquam)amp; infinitaaliafromi�aa'Deoacce�rmtH^'l^ CArn� quitlem amp; mtindi iudicio yana amp; ridicula 'videntar, eo qaod corpordfen�t nonnbsp;fi, amp; ea fer� nob^ aceidunt,qtia mundm Dei irati indicia ej� putat, Sedfiorum eJ� cogit^^f��'^nbsp;htc � Pa�ilo dicitur,�em circa futur a bona yerfari, amp; ideo bac�e affrehsndi amp; retineri o^ortif^�nbsp;�luia �fenfbui noflris frocul abfiint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m '�
Sfei eff�dit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eftat fo�remum,yt deJbei ejfeBis quoi^ alitiuiddicamw. Inter quce frimum e^,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
�entationibui mcdetur,r^ dubitationeifellit, q^ux nobis interdum de �Deigratin amp;falutis certitudine obre^unt^ Tromi�iones enim Dei generalesfinguli �bijf�s fer�em af flicant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
omne dubitim fellunt ex animo,c^uando amp; Deum yeracem ejji cogitant,amp; quot;peritatis illius fa�im co�iciunt.i^omodo enim de diuinifeeder is fromi�ionibw dubitarent, qui Dtum innbsp;Caf.dicentem audiunttSi irrit�foteflisfaceref�dus meum.,quodfecicum die, amp;feedvanbsp;no^e,yt nonfit dies �r noxfuo temfore,etiam irritum fieri foteritf�dua meum cum feruo tntonbsp;uide,amp;c.ItemIfa,q\,^Attollite oculos yeflros in c�lum, �r terramfitbtus infiicitetquoniamnbsp;fumtts deficient,^ terra yt yefiis yetuflateferibit, amp; habitatores eins adeundem mod�ff^nbsp;falus autem mca in xternum durabit,t2r iufiitia mea non interibit.Qux rurfus Sofhifiarumnbsp;fintentiam euertunt, qui hominem ju� falutisdubium amp; incertumefi�iubenttnimirutnyf^^^^fnbsp;fradam yberiorem amp;ferfetuam habeant Sacrificuli amp; �Monachi, ^tqui frofriumfitief�f^)nbsp;bitare,amp; hanc ideofrxcefit Deus,ytfalutis certi efiieiamur, ,gt;lt non mirum efl eos f^einbsp;rare, qui negleila Dei gratia fuorum oferum meritis nittintur, ^Iterum �ei effe^um efl,nbsp;zientes reddit in affii^Mnibw.Quia enim in Dei yerbum intenta e^,difcit ex eodem, fios^i^�^f,nbsp;quidem malis in hac yita exerceri,hacautem no irati Deifigna, fedbonxnbsp;nbsp;nbsp;faternx yoitin(^.,'.ff
fiimonia ejfe,qui nos ytfilios cafliget,ne cum mundo infelici damnemur, ndet deniq,fif^ ��quot;xaidf nobis in Deo faratum effe , qui fuos nouit ex tentatione erifere, neq^ nos fufra quam fert^fTifinbsp;tentarifinitenbsp;nbsp;nbsp;Sequitur ex hts foflremum, quod in finem yfq^ nos fuflentat,ne confundanK^�^',^
fhilojofhi olim ^em ancoram falutis dixerunt. Et qu�m magna eitts yiresfint, in rebin yidere. Sfe freti milites cum maioribus hofiium cofijs fugnam cafe�unt. Sfe excitatinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g
res terra mari^ omnisgeneris fericula fubeunt.Sfes nautas mouet,yt ex fortu in altutn yitam fuam cum fortunis omnibtts yentis amp; fiu^ibus committant. Sfe cofirmati innbsp;languentem trahimtts,yt non temere �Poeta dixerit � Eiuerefie yidi, qui moriturua erat- flnbsp;fetsif fies illa,quam homines expropria perjuafionefibi concipiunt, amp; qua ideofiei notni�^nbsp;eif: quid non pofit y er a ilia amp; fanBafies,qua Dei promi�is eertis nititur^Hac certe obf,nbsp;t^res omnes confirmauit,yt tormenta quauis forti animo fu�inerent. Hac regum minasnbsp;nificum crudeles artes retundit, ferrum hebet at, adhac egefiate, exilio, infamia, amp; otntil^'*^nbsp;mundi aduerfls Juperiorfie omnibus Ulis gloriofl�ime triumphat^ Et fi yerum faterinbsp;alia ignauia amp; leuitatis.,qua yulgb circafidem amp; religionepeccattir,caufa efl hodiejqu�qt^.'filfnbsp;futur a beatitudinis in hominu animts extinbla,fleriqj praflntibus huius fleuli bonisnbsp;exflent,amp; forcorum inflarfaginantur. 'ivleminerimus ergo ofratres,yitam hanc corruptf^nbsp;mortalem efi'e,praparemtts autem nos ad crucem,amp;patienter feramits qua Deus nobisnbsp;primis yerofiecertapromi�ionumDeianimos erigamus, amp;ita omniayincemusinnbsp;Dominonoflro^cuidebetur benediSlio^ honor,gloria amp; fotefias in aternum. Amen.
H O M I L I A XLirir,
Itid� ucro �d Ipiritus un� fubkuat fnfirmi�tatcs noftras. Quid precemur ut oportet,non nouimus: fed ipfe fpin'tus interpell�t pronbsp;bis fufpirqs inenarrabilibus. Qui uer� ferutatur corda nouit quis�^nbsp;fenfus fpiritus: quia fecundum De� interpell�t pro fandis. Noui���^�nbsp;autem quod ijs qui diligut Deum, omnia adiumento funt ad bon����nbsp;tjs uidelicet,qui fecundum propofitum uocati funt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
-ocr page 263-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A XLIII�,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�4
Uj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;au�itf multa argumenta corexit^ tmiitti nos adfidet confiantiam �pat�tntiatn �n ad-
Ij�t f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^�n'tatur.Inter qux quoad Sext�ej\ex ordine falutis nofiree diuinitus inflituto de�im�
fh � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ytilem^fed neceffariam quoiq^ e�e c�m falus no�ra omn�
confi�at.I^f e�j�� filitts hteres quidem eft faternorum bonorum j iri horum ^^^t^�f�ionem non 'venit friufquam maiorennts fiat, quot;rit abfi^ tutoribm fieiffium at^ fiuaguber^nbsp;?�Aw: Ita nos quoque iam nunc quidem filij Dei atque haredesfiumus regnum quot;^ero eius tunenbsp;i qttando inJ�culi huius ionfiummatione Chri�us lefiu nos adfierecipiet,nbsp;7 frgo btc yiuimtiSy�efiuflentamur,qute amp; ip/a certa atquefirma eSfi;,quia Chri�o, inuibftefgt;e-�iritw arrkaboneintra animos no�ros confirmatur, Interea'verbpatientia opus e�^nbsp;�ofiraspofiifi�roseJfifChri�usnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cxtertim quiacaroinaduer(isdifficult�
plurim�m terretur inprafenti Septimumargumentum fubijcit ^po-lu]}, '^^^^^^^gt;^ftodocet,nos etfinatura infirmiores �mus,�iritus tarnen auxilio fiubleuari, t�quot; preces �*oo*'^**^**^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fjfi^i^^i fi clamantes fiuccumbere non patiatur. Cui deinde oUauunt
abeuentu^quinonpofiitnonfielicifiimusefi�^fiinfideamp; dile�lione Dei confiante^ '^fitnnus^
l�isyerbMproponit. Itidem �tterb fir f�iritusquot;y^nafithleuat infirmitatesno�ras,amp;(� Afacili^ �ilt;i/���nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eeiem conce�ionis,quAm �iritus promifitone diluit.Quafidiceret:EI^quidem
difficultas^firgraue afifii�ionumpondus, qua(fitgt;erum fateri yelimu^jyiresno�ras 'Hon tarnen omnts fiies fialutis abijei, nequefiub Ulis ignauo metu fiatificere debemus,nbsp;tffttaei�imumauxitiumex�irittt�n^Ojquino�rasinfirmira^-iji^r ^^'pondus ,cui ferendo infirm� no�ra 'ygt;iresnonfiuffiiciunty'\gt;n�fiuhleuat^ Et habet locutianbsp;*iL �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non inelegantem.Kt enim qui onits aliquod in humeros fiubletiare nonpo�unt, au^
�����1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accer/�4nttqui partem oneris in fie recipientes,illud leuius reddunt.Ita quando aj�i^io-
%fi.^,^SI*^amur,yteas nequeaquo animojufeipere, nequeea,quadecet, fortitudineatque Chri�i�iritusfitam qua�man�jupponens, tolerabilia reddit^nbsp;^'^i^cfi^^P'�^hilta erant.Inde tierb colligit, nodebere nosfiuccumbere, aut qua Dominus imponienbsp;�^elleytie dum hoc conamur,�iritusfianHiorgana e�e deire�lemus, Et enim turpi�im�nbsp;�onte ad nos iuuandos accurrunt, dejerere in negotijs ad nos pertinentibus � Ita impijnbsp;fianHum nobts infialutis caufia laborantibus fiuppetias fierentem de�ituunt, neque
'cij ^�^^^^reyolunt 'vt ip�s adparandam yiUortam longe omnium pulcherrimam quot;Statur.
huius argumenti'Vis, � Dei bonitateminhoc �iritus auxilio fefi exerentem probe ton� mator illius apud nos fides e�e debet, qubd non ex fiuo cerebro hxc profiert Eaulus^nbsp;^hrifiipromi�ione nititur, qui iam mortem aditurus dificipulis dicebat : Ego rogabo pa-oonfiolatorem fiueaduocatum dabit quot;Vobis , 'Vt maneat 'Vohificum in aternum ; nempenbsp;'^^'^^^atis, nrc. Item : ^Aduocatus Ule, nempe�iritus finblus, quem mittet paternbsp;� �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docebit omnia, amp;fiuggtret vobts omnia, qu� dixi quot;vobis. Et rurfius ; Cum
^*�clt;e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verit�tis fintroducet quot;Vos in omnem veritatem, amp;c. Qifibus addi potei^, quod
I Capite monet,non dubitandum nobts e�e , quin pater�irttum fianBum nob� oran-^�^�*^^rus fiit. Debet autem in bis ante omnia obferuari paternus erga nos Dei a-^'�iini quidem aduerfia omnisgeneris, qua carni mole�i�imafiunt, ideo autem immittit, *^^�11'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtofiram Ulis coerceri neee�e ei^,qua dum pace amp; otio abundat, in turpem atque e�ra-�
^rumpit^ Interim vero vt fidi patres filijs tenerioribus adhuc fiub pond�r� impofita ^bfiqne mor a fiuccurrunt � Ita Ule etiam fiui Jpiritus auxilio nobis infirmis adel^, quinbsp;!^^iil)jfifi(^�^lJ^ggorit,amp;ipfimonus leuiusreddit:denique (ut idem .Apo�olusadCorinthiosnbsp;^'Uiones ctnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentari vltra quam fierrepo�imus i amp;fiicuti abundant
*^'*'^gt;101 Ck �ff�^^^'^his, ita abundat quoque per Chri�um confiolatio no�ra. Et ne quid dubite^ � fi�^. ^�^^r� orandum dicere iu�it'. He inducas in tentatione,fiedlib�ra nos � malo'. Simusnbsp;f ofiratres, curemus autem diligenter, ne morum amp; vita impuritate�iritum fitn�_nbsp;^r emus,^ it^ nojipfis�oliemusprajidio tam neee�ario, .
-ocr page 264-CAP, Vin
Paulutfcreli-guii adnujne^ rat,lt;^ui�gt;iruunbsp;eon/irmantnr.
IN EPT S T. AD romanos' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
loititio Tauli', Spiritui yti�fubleuat infirmitatei w�raSgt; quendo loniungit ftcum reliquti credentibttit'Vtpartim illiianimtim/aciatiquando��/ Joii^nbsp;re� tum ip�s apo�ol�,dileE{i�imti Chrifii amicif, imfo�tam e�e 'vident : partim ne ip��^^nbsp;trihuat�ed quot;Dei hene�ciumprteiicet, cuita auxilio hucufque in graui�imorum periculorui^nbsp;nbsp;nbsp;f
mimbtii inui^ui�ettrat, Struit bot ijt con�utand� qui Diuos calites acommuni eximunt, t�quot; ideo in illos transferunt no�rte faluttigloriam, dum eosnobds in hocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mit
Spiritus fatt'
tibui auxiliatores atque tutores, amp; apud Deum in cislts aduocatos quot;Vel interce�ores cum in terrds agerent, ij�dem nobi�:um affe^ionibta obnoxij fuerunt ( quod Taului amp;nbsp;apud Ly�ren�es ipgt;lisfaerificare quot;valentes, ingenue te�antur ) amp; protnde 7) et gratta atq^^^,nbsp;c�ui habuerunt, Ideo idem 'Paulin noflereccle�arum precibusje�e adiuuari ct^it,nbsp;adiutum fatetur, quot;vt Satanx ip�um colaphdt cadenti re�i�erepotuerit. Et inp/o�eriori ad d �nbsp;de illds,qua �^ma ip� acciderant�cribens�nter alia aitz �Dominus mihi a�uit, amp;nbsp;�Vt per me �des�eretpreconij, quodaudirent omnes Gentes, amp; erepttn fui ex ort leoti�-de fetds in euangelio propaganda laboribus loquens, ettm�eplus omnibus alijs apo�oHt!nbsp;dixi�et, moxper correHionem �uhijcit ; ^.on ego , fed gratia Dei, w� mihi affutt.nbsp;e�r aiiahuiusgenerdseojmode�ieeergo dixiff^eputabimus^ Jdamet�mode�utminilldsnbsp;rttb agno�tere debeamuSi hac tarnen fer� dixtrunt : quodquot;vt multds rattonthtsprobari poftnbsp;tnultarum loco nobds�u�icit, quod apo�olos adprtedicandum exire noluit Chriflus ^pTtu�q**nbsp;ritum�anSlum ccelitus accepij�ent. (fuid enim eo opus eratfi ip�propria quot;virtute i�a ton�c^^^nbsp;�enrf Quoadyero conditionem, quam nunc in calds agunt tllosper�e�ebeatos er omnibf^,^�nbsp;culi m^e�ijs liberatos e�e credimw. quot;Minime ergo nopirds rebus occupantur,�edqui�neid^nbsp;�am hantmundi mathtnam creauit s�' eandem pnu�quam tllie�ent,�uaproutdentiaggt;'^��^f^'nbsp;nunc quoque�olu� omnibuspraeif,, amp; ip�e idem �uos�eruat atque tuetur. Itaque proctd �nbsp;per�ttiojorum hominum �gmentds in quot;vno Chri�o�eremus, qui quot;vt in ccelds no�er apudnbsp;uocatus eSi�d^a nobds in hocJetulo laboranttbus adei��uo�irftu,qui nos regit atquenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.^no quot;Porro quot;Vt magts nos excitetadanplexandum�tritus auxiltum, duo addit, qtueadbf'^.^iii'
b^^c� nece�is� tfgt;fnti confirmationnn�atiunt.Primo^koc neceffartum r�edo(ety amp; proindenondebere gligijd quot;verb�c prcbaC^id enim precemur quot;Vt oportet^non nouimus�ed ip�e /�iritusnbsp;nobds �u�irijs inenarrabiltbus. Senpus quot;verborum hicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Quicunque ip� nt�ciunt quid^yj�'
rium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'verb�c probat*, ^id enim precemur quot;vt oportet^non nouimusfed ip�e /�iritus
nobds �u�irijs inenarrabiltbus. Seri/us quot;verborum hic edfi^ : Quicunque ip� ne�ciunt quid^yj/'
quomodo res�uasin�ituantfimoderatore amp; ton�ultore opus habent,qui illds ad�t^^ttgt;o^^ fis atqpericulds itafiereperplexi rtddimur, quot;et ignoremus^ quidfieri 'Vel omitti debeat.nbsp;date amp; auxiliatoreopuse^.'M.inoremprobat ip�isprecibus^ quce quot;Vt nete�ariiefimtgt;it^nbsp;�itui oportet, fpfi(inqutt)Jentimus quidem nos diuino auxilio opus habere, amp;proinde a�l�^nbsp;opprefidi ilamamusdnterim quot;Vero nefiimus quid � Dto peti debeat. ^amfier'e eripi atq^ld^^^nbsp;tnus,quandoJatius e/f^ afifligd.Eel mod�amp; tempusprafiribimus Det, amp; ita Ult legesnbsp;quot;voluntati nos amp; no�ra omnia debebamus�bijcere. Et hoc�anBds quo^ quot;v�u quot;venire, i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(r
demuSj'vbi�equenter illa quot;voces audiuntur'. Qiibu�qj mei obliuificerds i)ominefquou�q,f�^^ ab�conddsfCur quot;viaimpiorupro�eraturfamp;c,.a^t quando htecpatiunttrr,tuncpro illit^^�fi^d'^nbsp;pellat ��irijs inenarrabiltbus, amp; quot;vota meliora atq^�anSliora mentibuseorn�uggtrit,nbsp;interpellare autpo�ulare dicit, non quod ip�e quoad�uam e�entiamfiueper�onam oretnbsp;fiat,amp; propterea minorfit p�tre amp; fiUo ( quemadmodum Ariarit oltm ex hoc locoperper^^,nbsp;bant ) fed quia nobds adrea�precandum duxeEfi^^nos^�e bona implet ,fimulq, eaatUf^'. f�nbsp;^f*lt;^^obdscirca carnds afftUus occupatts ne in mentem quidem quot;venirent facitdt^y�/d^^nbsp;nos quot;Voluntati Dei�ubijciamus ea petamusquee Uli con�entiunt nobdsquot;vtilia�untgt;.nbsp;trgo 'Paulus adlocum.S^charite Cap.\ii.reffiicere,'vbi Deuspollicetur,qued�iritumiff,fnbsp;mentation umfiue precation��ds largiri quot;velit.Vt enim �iritus fortitudinds e�quot; �apienti^nbsp;fortes amp;�apientes reddit'itagratia amp; lamentationu�tritumpropheta quot;vocat,quinosD�^, -f/t�nbsp;e�-gratosreddit, qui^diuina mi�ericordia�n�m in nobdsexcttat, cz adlamentationesp�^^-f^si'nbsp;lit ,quibusncn tarn propter afifii^iones, quam propter peccataeir inh�rentem carnds
-ocr page 265-H o M I L I A XLIin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loy
^inentamur, amp;ptjsJanBts^ ^recibia �Deigratiam im^loramnf, ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� nob�! fiat fan^x ip�m
'^oluntatiaduerjam, Tromi�ionem yero banc quot;Paultts nunc in Chrifio imlgt;letam e�e docet amp; ident J^l^ra^uo^ docuit, quando dixit, nos�iritu adoptionts acce�i�e, in quo tlatnemuf,�bbapater, .rdl-, quod ad huius fiptimi argumenti confirtnationefacit, e�,quod hoc�irittu auxiliue�tcax e�enbsp;lia quifcrutatur corda (ait)nouit quis�t fen�u f�iritus: quia fecundhm De� interpell�t pronbsp;Mii. Id e�, Deus agnofcit fuifpiritus yotafiue dilata, amp; quia fan^os Ule regit amp; mouec,yt eanbsp;� ^^^iqult;e cum ip�usyoluntateconueniunt, benigne illos exaudit. Cur ergo inaduerfis de�erent,nbsp;uuxilio fuhleuantttr,lt;amp; inpo�erum quoquefe accepturos e�efciunc,quibufcunqfnbsp;'�^ip�sporro Opusfuerit^Sedprteter�atum huius loci, duo nobts yeniunt con�deranda.
, quot;Pritnum, quanta �t hominis imperfePlio �ue corruptio. lAonet amp; excit�t nos natur te fenftts, Hominis im^' �duer�s clamemus amp;precemur^ ^^it ni� f�iritus nos regat, nihil quam belluimts quidam ylu-ty^l�^^^^t,quemdolorM imp atientia nobis extorquet. Ex nobis ip�senim , neque Deum reB�nbsp;'ygt;tile�tintelligimus, adhacveramprecandirationemignoramtts. Etnbsp;]i^^�.-gt;lt;iuodfan�i�imi fapeinfuisprecibuserrant,neque confequuntur quodyolunr.^tinAbra-ini �'^^�lt;^f�ione pro Sodomtxis, amp; infiliorum ^bedxipo�ulatione ei� 'ygt;idere. �h�n ipfe Tau.-exemple ei^, quando tentationibus molefii�imis liberari pstijt, quibtis tarnen iliumnbsp;f^^'^Uebat exerceri,ne reuelationum excellentia efferretur.. Taceonunc, quodinterprecandum
^��tationes obrepunt,quie opiisperfefanili�imum inficiunt, amp; caufa funt, y tore quidem �^hcationis fundamtts, corde autem procul � Deo peregrinemur. Su�icit hoc y num abundenbsp;Telagianos,amp; imprimis quidem recentiores, qui hodie ecclefias turbant, tHenim,nbsp;^^s^^j^^f^'^'^^�^ftgt;plUi�^^^�^gt;P^^^^tmagni�ce commendant, qtiibus Deum exorari aiunt, yt yi-.nbsp;no�ras facultates longefuperant.iAtque hocnbsp;fatemur, neque ignoramus ulud apo�oli : lAultiim yalet oratio iu�t e�tcax.,nbsp;hoc errant, quod ita de precibusfentiunt amp; loquuntur ,qua�in no�ro arbitrio�t re�enbsp;lfiritusDeiopus�(,qui� no�ris de�deriqs annuerenonyult,fgreipfafnbsp;f�'�es impedit, nepo�imus con�anti animifiduciapetere, quod maxime impetratum yolu^nbsp;femetip�s boni poterunt ,aut quzdde Deomerebuntur, qui ne precari quidemnbsp;*!% fuo I�iritu Deus mentes atque linguas eorum regat P Humiliemur ergo fubpotenti ma-no�ra in�rmitatis memores,illiusgratia nitamur, cuius Ivlediator atque author no-
�^��i�us [efus,in quo ynopo�umus ea,quie humanis yiribus confici nullo modo queunt^ *^ �'^^tmulta continet locus kc,qu� adyeram precandi rationem fatiunt, Inter qut�primumnbsp;corda fcrutatur,�iritus fui fenfum noui�e amp;proindepreces no�ras exaudire ait^nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'�^^^^��^us,folum Deum inuocari debere.Quia enim preces ad animum�eilant, amp;ple-
.�^^^^llis exprimerepo�umus,qUa nos maxime angunt ,fru�ra eum inuocabimus, qui cor-^tcana non yidet,neque de�deria occultiora intelligit. ^/dt folum Deum corda (ir renet '^��3^11 fcripture te�antur. Etitur hoc argumento Solomon quoque hominum quotquotnbsp;'�^^,^^unt fapienti�imus, quando in templi dedicatione ad yeri amp;fummiDei inuocationem
Confutant heec illorum errorem^ qui Diuosc�litesinuocare docent, de qui-^me etiam qucedam diximus. Uequepo�unt illorum fententiarn admittere pij, ni�prius no�rorumarcanafcrutarijtir�iritusfen�sagnofcere. Quodciimneqjfiri-\lt;i(-^^h^gumentisdemon�rarepo�int, definantnobis molefiie�e, nequenobis inynius Deiin-fquot;'��dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ut-Etenimft in Diuis ctele�ibus aliquidpraftdijnobis repo�tum e�et^ ma-
Ytf��^icendiocca�onem habui�et ^pofiolus. Dixi�et enim Intrepidi amp; confiantes e�oteo infirmitas no�ra magna�t, hanctarnen fubleuant Sanilorumpatrum interce�nbsp;coelis agunt, Hos ergo inuocate ,amp;prtefens ex Hits feniietisnbsp;^'^'^^huinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�iritusmeminit, qui no�raspreces adynum Deumdiri-
f��f'7� acceptas. Interim non obfcure innuit, qualespreces no�ras e�e oporteat, yt ra~ R^^�inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E'biprimumrequiritur,ne nobis inorenafcantur, fed ex corde per �iritut
eas moderatur,yt amp; reliquat yitisailiones, quas ex fidein-^'tJamnanturergoblatterones,quifexcentas(ytitadicam)preculas Deoadnumerant, amp;
X 5
-ocr page 266-C A P. V T I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T N E P I S T. A D R O M A N O S
8. Rbeuentu �ffli�ionum.
ne tn nutnero errent tglobulis ex traie^o faniculo pendentibttf, feu rofarijs ( quot;Vt illortim Wi� Dtar) ytuntur, �J^diculi plane homines 7)eum numero gaudere putant j autquieM�*nbsp;tuere'videntur ne plus qu�m debent Veo exoluant cut omnia fita deberipij non ignorant'�nbsp;inde opus e�^, ytfecundum Deum oremus, id e^, ea petamtts e^ux cum eius yoluntate co�'^nbsp;niunt. yf e�?�� non audit pater flium eapetentem, quaip�us yoluntati aduerfan(ur,^aej,fih'gt;nbsp;(itura nouit : Ita nonpote^ eorum temerarijs amp;fiultss yot�annuere ccele�^pater, ^uinuU^nbsp;luntatis ip�usratione habita ^yelnoxia �Velillicitaperunt. Idea interprecandum Chrifiu^^' jnbsp;iufif.Fiat yoluntas tua in terra jficuti in ceelo. Et hanc formulam ipfe etiamficutus e^, tttnbsp;montem oliueti dirts mortK fibi imm 'mentts terroribus cruciaretur^ Fides ergo qua caufa�f �nbsp;non femper exaudiards in precibus tuis ; hinc yero confolationem petito t� Ulis Veus nonnbsp;nuat, flamyt tua faluti confulat, di�icilem fefe prabet: interim yero ea largitur,nbsp;gts fitnt neceffaria. Itaque tibi quoque diet putes quod oUm Eaulo dicebatur ; St^icit tibi�^nbsp;mea^amp;c. _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Sequitur oHauum argumentum ab euentu af�i^ionum, quod perpraoecupationem �Putantenim multi, Tieum �torumpreces minime audire, imo illos in yninerfum abominarhnbsp;eosperpetuis af�iBionibus exerceri�nat. I�fs ergo cogitationibus occurrens, ait : Fhouimusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
qubdijs qui diligunt Deum, omnia adiumento �nt ad honum I ijs yidelicet, quificundumpt^i^ turn yocati funt. Con�anter affirmai r�r de notitia eer ta atq^ �rmi�ima loquitur ^quA innbsp;fides,qua eadem facit,y t nemo plus dubitet de felici omniu euentu,qult;e nobis in hoc feculonbsp;T^rfus ergo hicconfutantur,qui de gratia Dei amp; falutiscertitudinedubitare docent. Ex^'*nbsp;quidemiudicari non poteff, an ftmus in gratia, eb quod carn� ratio aduerfa amp;nbsp;irati indicia effi putat: at fides fuo\iudicio omnem carnts rationem fuperat. �Kouit enini 'nbsp;Jlum bonum amp;fbrtem ilium pafiorem effe, ex cuius manibus ones nemopo�it rapere. Seit ittfUinbsp;nbsp;nbsp;J
amorem ardentiorem effe erga nos^uam matrum fit erga proprios filios. fdeo contra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�y I
fut urorum bonorum expe�la tione omnia aduerfafuperat. Sed digna e/^ hac Paulifeatentia, nbsp;nbsp;nbsp;i
fingula yerba diligenter con�deremus.
Diligentes Deunt.
Trtmiim deijs loquitur,qui Deum diligunt.Dile^ionis yerb memimt,non fidei,eb prim is parit tolerantiam illam,qua aduerfis omnibus efficimur fiiperiores.^lamfi prophani^�jnbsp;omnia yineit(yt Poeta ait)quantb maiores diuiniillius amoris yires erunt, qui in fumtmit�'^ ^nbsp;reffi(it,amp;eiusincredibilideftderio eos aciendit, quiillttdfimel cognouerunt^Deindefidetx^nbsp;difiinguit afucata amp; otiofa einsprofefftone, qua multififieyenditant. Comprehendit enim �1^^^nbsp;Sio fidem ipfim dr omnia alia,quie ad yer am dr perfeilam pietatemfaciunt, Ham ytnbsp;gamus,eundem nouerimus oportet.Qtite enim ignotum diliget f �t qui Deum yer� nouit, amp;nbsp;uit,yteum diligat, non poteil^ non in illoffem eir fidueiam omnem collocare, Hincfit,nbsp;eidemconfecremusperfideiobedientiam,quieamp; carnis mortifieationemparit amp;nofirialgt;^^ 'nbsp;nem,adeo^homints totius innouationem.Adeosergo,in quibusifla locumhabentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Decorreptio^ ne Of grattanbsp;Cdp.?.
flringitur:amp;proindenihilprie�ant,qu in nefeio quibusexternis ceremonijs Deidne�lioneui^i tatem con�ituunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� '\ti
Deinde,quid Deum diligentibus promittat, yideamus � Omnia Ulis adiumento bonum,id e�,omnia Ulis falutariafunt,amp;profitnt adfalutem yeram confiquendd.Quamjetif^ �nbsp;D..Auguflinus itageneraliter accepit, ytpeccata quoq^ eleilis in bonum cedere dixerit.nbsp;dem negari nonpotefi,quando in Ulis fuam infirmitatem fintiunt, Dei item mifiricordiam expnbsp;tur fingularem,amp;prioris lapfus memores maiori Jludto atqueferuore ad officium redeunt,nbsp;pofierum multbfiint yigilantiores :ficutiin Dauidis, Petri f'T fimilium exemplis eiCnbsp;tarnen inde colligi debet, quod peccatis indulgere, aut in ijfdem perfiuerare debeamus.nbsp;hacper fi illicita amp; noxiaiqubd autem ex ijs aliquidboniprouenit, iddiuina bonitatisnbsp;opus es^'Quia tarnen hac ali�na fimt � Pauli in�ituto, qui inpra;�nti,non de peccatis, /e^ Jnbsp;Bionibusnbsp;nbsp;nbsp;aduerfispiorum loquitur,ad hac etiam fintentia ifia imprimis rejlringi debet,nt
tientius ea feramus, qua nobis adiumento effe in bonum , multis argumentis probari f Prima enim per affliiliones Deus nos ab huius feculi blanditijs ab�r^it, ne mtmdt
-ocr page 267-. nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M � L I A XL�TTLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io6
P fiiamur,in quo nihil prater infinita certamina nohts propo/itayidemuf, Deinde per eafi- Vt af�iFlionet no�ra cumfuK cubiditatibus, Adhac inter affli�lionespij bonam Dei 'Volun^- A^iumeato fintnbsp;habent qua inpatientiafidei fux obedientiam atquenbsp;Q^i^us acceditquodfiepe in hoc etiam j'eculo latum euentum Jortiuntur, Sicnbsp;per duraamp;periculofitcertamina adJummam dignitatem eueFliise^. Sic Dauid pofi[, per-k^a- ^'^fiefi^mas ad regnum peruenit. Eidem quoq^ magnam authoritatem conciliaueruntnbsp;^ecibus initio periturus yidebattir.Et in publiai ecclefiia perfiecutionibus exemplanbsp;plurimum adiutas amp; � 'vitijs innumerii repurgaeasfiapefuififie docent,nbsp;Jififero omnia [allant in hoc mundo, amp; perpetutts laborurn atq^ periculorum tenor nos in finemnbsp;ff.fi.�^�perfequatur,nonfallit tarnen Deus ,� qui immarcefiibilem iufiitia coronam nob^ in calonbsp;[�'^^^^^^'tmmtllahofiium'vifibiliumautinuifibilium 'v^pote^ifi,praripere. E^igitur piorumnbsp;Srnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Comadia,cuiw Catafirophe latifiima eF^dicet initium amp;progrejfies turbas amp; pericula
fo�i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferant, E contra impij Trag�diam aguntdn qua reges amp; heroes magna cum
^.^P^odeunt ,[ed exitum funefiifiimum[ortiuntur, Ea enim eF[^ in Hits animiperuerfitas, �Vt ' �^^pro fiia libidine abutantur, amp; ipfis quoq^ admonitionibus d�t�rior�s fiant, ideoq^ /emper innbsp;f 'Vt ad Eimoth,[cribit �pofiolus ) amp; tandem ipfefibi exttium accerfiant. Cuiusnbsp;^^'^txempla in Dharaone, Saule, tyichaboamp;fimilibushabentur. EF[^ergo ingens dileSiiondsnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;m, quando infiar pharmaciprafientifiimi omnia ea nobis[alutaria reddit, qua ; per[s noxia
^^^^idiafitnt,
'it- '�fi^^^^�rinequiddile^ionii'Vtoperinofiroamp;merito tribuere'videretur,percorre�lionemadie- vromi�ioncta quificund�mpropofetum'Vocatifitnt. Loquitur autem non de hominum propofito adele^osre*nbsp;amp; hunefiettti liberi arbitrij ajfiertores interpretati [unt ) fid de Deipropofito. �nbsp;�UiJ' ^l^itur aternum illud Dei decretum,quo[uos elegit in Chrijlo ad regni[ai amp; aterna beati-r^^^�^.^^reditatem,Quodquiaantemundihuius confiitutione (yt alibi /ipofiolus docet) faSlum,nbsp;t�4 liberum atq^gratuitum eS^,plerumqj hominum operibus amp; meritis opponitarficuti infranbsp;t�r'P�^tebit. Ifio igitur appendicepromifiionem hanc ad eleFios refiringit: amp; quia eleFlio gratuitanbsp;hfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofir urn meritum excludit. Ete'odem [acit,qubdficundiim propofitum yocatoS dicit,
^�^^^irexternas quoq, 'Vocationes dtjiinguit: quarum altera omnibus, quibus euangeliupra-: altera ad[olos ele^ospertinet, qui cum ficundumpropofitum amp; decretum '�^^�^^^r,pradicationemexternam internal ef�caxfiiritttsfian^i operatiocomitaturt quxnbsp;K '�^^�^'tngelio credant,amp; ex eins [emine in filios Dei renafiantur. His quot;Verb adfiequentia tran-^pofiolus,in quibusmjfierium hocomneclarius exponet, �Hoshorum confyderationtnbsp;igt;il '^'''�^^ipatienter[eramus quacunq^ Deus imponit, Aderit hie nobis /[iritu [uo, yt omnia nobdsnbsp;�dif^mento[tnt, amp; olim in regni[uipojfifiionem nos recipiet, quodficundum propofitumnbsp;J�lt;U � *��^'^prxparauit in Chrifio lefiu, Domino nofiro, cut debeturbenediHio, honor,gloria amp; pote-^
^^ernum, ,gt;d,men.
H o M I L I A X L V.
Nam quos praefciui't,cofdem dC pr�dcftinaui't, ut conformes fiant �'nagini f�lij fui:ut is fit primogcnitus inter multos fratres. Quos ueronbsp;P�'�deftinauit,eos etiam uocauit:6lt; quos uocauit, eos etiam iuftifica-^�ttquos autem iuftif�cauit,eos etiam glorif�cauit�
quibw nos'pMltt^ aduer�a Jjaiuifeculi affliEliones armat, y tin ijsinui^ /)�fiationemno�ramtentamta o^auum ah euentit eorumtnbsp;, docent ijs qui T)eum diligunt omnia ad honum [lue ad fa-'^ti Fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc autem ideo adduxit^yt ijs mederetur^ qui^rtefentibiksfolum intenti.^ de
feculiflatu indicant,amp; affli�ionihtts ideo offenduntur, quodeas Dei irati in-quot; ir^foitrantur. Tfocetergo^noslong^iusproj^iceredeher�jyitnon inprxfentirerumconditio-^e^emus, quem �Deus fthipropofitum habet, ,Atqui confi�t hunenbsp;^^antifiimumefiiy ^yelleythomines Jaluifiant atque in'yieritattscognitionemyeniant^nbsp;4
-ocr page 268-CA P. vin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T* AD ROMANOS
C�im Verb idem pro �tafapientia �� omnipotentia omnibui imperet, lt;amp; omnia ad fine m ai fixum dirigat,nonpotefif^ non felici�imw efje etientua omnium, qua ex eiua conf�io nohifacai*^nbsp;Quod yt infinitis exemple probaripofe^if, ita h� minime opws eS^, dtm quotidienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
i�tf�dem faciunt.Hd autem commode hic locia fubijcitur, qui nonum argumentum contifi^^^ itaproponit �poflolus,''vtfimul adpracedentd illu�rationem atq^ confirmationem faciat.nbsp;ex ordine falutd no�rXy quem � T)eo ita in�itutum ef� docet, titper affliSliones Chri�o cpnjofnbsp;reddamurinhocfeculo,amp;tandemadcxle�dglorixconfortium cum illoadmittamur.E�^^^^. r�nbsp;eo diligentiori conlyderatione digni�imw, quod non modo ad prxfens Tauli in�itutumnbsp;'TPniuerfaM quaq^falutis no�rx rationem comprehendit^
Ab or�ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conneait autem eum cum ijs, qux nuper dixerat, amp; ex 'Verborum occa�one �c in�ert J
fdutif nofirx, �eot prx�iuit,eo�dem amp;prxde�inauit, yt conformei �ant imagini�lij�ui : yt �t jfifi inter multot fratres*, P^os y erb prxde�inauit, eos etiam focauit^amp;c. Summa amp; fen�fnbsp;hiceS^: �Dew non aliter quam per affiidiones ad cxle�iaglorixhxreditatem nos admittitamp; ,nbsp;cit'. Ergo patienter illasfer te, yofi^ accommodate illius xterno d�cr�ta. Si enim gentiumnbsp;dixerunt, quot;Deos fua bona pro laboribusnbsp;nbsp;nbsp;mole�ijs yenderehominibu� : quafttb magis
homines i�ud ob�eruare conuenit^^yt xquiori anima omnia aduer�a fer ant ? Cxterum t�, cedens exemplo Chri�i eir fine falutts, amp; adhunc modum argumentatur i fd^ofiun^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ��
eos Chri�o fliofuoynigenito, yultconformes�erii �quot;proindeeandemcUm Ulo �ttemj^y;' � oportet : At Chri�i fors fuit,quod per crucem inpatr�s gloriam ingrefjitsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo
quoq^ erit incedendum^ quot;PoteSf, hd aliud adhuc argumentum fubtexi : ^^icunq^ cum guntur, ij cum eodem glorix cxle�ts erunt confortes z At qui T)eum dibgunt amp;per �d^^ �itnbsp;Junein�ti,ijcum illoaffligi folent, adeo^nonaliam quam Chri�icrucemferuntz Ergoffnbsp;glart�cabuntur atq, regnabunt. Ex his yerb colligitur, eos qui huitus feculi af�iBiones indi^^nbsp;runt,xterno Dei confdio ob�repere,amp;ea mole�'eferre^quxnobis adcxle�fis regnipoffi�om^^^^^^^^^nbsp;tendenttbttf yiam�ernunt.Quodynum�probe expendant homtnes,moxnouam tntra amfnbsp;�noluntatem enajcifeq^ nouis liiribw inflaurarifentient, yt aduerfia quxuus xquo animof^^^^^' �.!!'nbsp;in ijfidem fupericres�ant^ Quia yerb hic falutts fontes aperiuntur, amp;fcalam fiue cacef�^^nbsp;ait Apo�oltts, per cuius gradtts yel anulos ad cXie�ispatrix hxreditatem afcenditur,nbsp;fingulas huius loci partes attentius confyderauiffe.
Scala faJutis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trimbprx�ientiam Deiponit Taulus,dicens*, ^osprx�iuit,eo/dem amp;prxde�inaud'^
eontexitur. nbsp;nbsp;�itntix 'yiocabulo non nudam aut quot;pulgarem notitiam�gni�cat, fed talem, qux cum app^'�
i Prapientia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pjQg finfit in Tfalmo Detts quot;piam iu�orum nou�fid eif^, probare amp;
feruaredicitur. EtTaulusad 'Timoth.fcribens, �Houit (inquit) Donnnus,quifuntfui-item feoues fuas nouiffi ait. E contra reprobis olim di^urus e, 2dejcio yosfid ei^ gt; �, �Vospro mets, neq^ quot;posprobo. Quoad ergo hunc locum,perinde es^ acfi dixi�it: Q^osprxt�dd .�nbsp;gtt,Vt infuorum numero e�ent,eofdem amp; prxdefinauit,amp;c. Fontem ergo amp;fi(ndamen(gt;*^f^(iiilnbsp;in eleHione Dei nobis mon�rat Apo�olus.Ef enim qui domum extruere flatuit,ex lapid'*�^ pfnbsp;e�s lignor�flrue deligitprimum ea,qmbus vti decrettif.deinde Verb�ngulafuis locis amp; y lt; (�nbsp;natzamp; tandem expolit amp; parat,vt idonea fint : Ita Deus ecclefiamfibi extruHurus,nbsp;humanigeneris maffa elegit eos,ex quibus illam confiare voluitzfingulos item alicui vfmnbsp;prout Variafunt hominum officia amp; diuerfi eorundem or dines: po�remb autem eofdemp�finbsp;amp; Verbum Juumpurgat atq^ idoneos reddit ad id, quod per illos exequi d�cr�t�t. /�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;�
illa imprimis obferuari debet, earn ab xterno fa�lam effe, amp; quidem in Chri�o lefu qm pg^' (vt Tetrusficribit)prxdeflinatus eIf,,Vtnofierredemptoratq^feruatQrfieret. 'Ee�uturnbsp;lus adEphef.cap.t.quando Deum nos elegiffe ait in Chri�o, antequam mundifundamentanbsp;tur. Ea eo autem colligimus, ele�lionem hancgratuitam effe, neq^aliquid in ea no�risnbsp;Elfflio Dfinbsp;nbsp;nbsp;weritis tribui debere.^linimb ergo audiendifunt, qui nos propter opera prxuifa eleilos
Sratuita. dunt, HienimgratiamDeinegant,quxfummaeS^ingratitudoatqfimpietas, alieni�imum e^. Quia enim natura corrupti,amp;ex nobis ipfisneadcogitandum quidem tnbsp;mus,quid obfecro boni in nobisprxuiderepotuit Deus,quam quod ipfinobis donaturtts trat-
-ocr page 269-H O M J L � A X L V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l�?
^w^o�oluf no�er l�for.4- lt;tit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habes^quodnon accepi�if� Si yero itctefi�i^cuf^otiaris
acce�erii Quibit� adde^ ^uod illorum fintentia falutem omnent negat infantibM, qui i�^Jjuam aliquidbonifacerepo�int,ex yita decedunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hos quoque ad Deigratiatn pertinere^
y'Tfitam^rtsde�inarose^�y(decredentiumin�ant-.lM loquor alios autem occulto Dtiiudicia �y^fto)�:riptura non yno loco docent, Fisderis certe diuinipromi�io e^ � Ero Tiev^tuibs amp;�-tui. Et infantes oclauo diecircutncidi yoluit quot;Dens^ yt bancgratiatn externo etiamfigno illiinbsp;^ptmaret.Chrifius yero difirtt ait^talium effe regnum c�lorum, amp; eofdem difert� in credentiuntnbsp;^^erocenfet. �Matth.\S. Taulm item infantes in impari coniugio, id eSf, ex alterutrofolumpa-Chri�iano natos, �n�los dicit.l. Cor,7. Ef^ ergo yani�imum, quod Uli de operibus pra:ui�snbsp;^��^uauerunt, Fleque temere hoc tarn diligenter a�erimtts. Ex hoc enim falutis n��ra certitudonbsp;, qua nonpote^ non dubia e�e, ji yel aliqua ex parte nofiorum operum meritis niti de,�nbsp;alibi prolixe demon�rauimus. Eoluit autem quot;Paultta non�ne ratione hoc loco prafcientiantnbsp;^^ameleSionem dicere,citm ytramq,�mul intellexerit.Illa enimpra�nti eius in�ituto ma-
^ou�^utionis a�ertfub cruce laborantibtts,�fe Deo iam olim ,priufquam e�ent, f'^i�ecogitenf.Ex eo enim colligunt�eri nonpo�e,yt iam ip�s yel ignoret yelnegligat Deus,nbsp;'^Pf^�aterno ex gratia elegit,
'^f^nitur ficundusgradfts , quemprtede�inationi tributt ^pofioltts. Dicit autem Deumfuos, * � ^rttde�iifa'^ P� ^''�ciuit,prade�inaui�e,yt conformes fiant imagini filijfui, f�sc. Quibtts yerbis confiltum atq^nbsp;dt^ion� txprimitur,qui yt filio Dei conformes ef�iamur,im 'o y tab Ulo infilios toopte-��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primogenitits inter multosfratres. Quodpo�remum ideo addit, yt minus graue aut
tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifio,quoadcrucem amp; affliHiones, nosfimiles fieri oporreat, Cur emm pigeat
ftero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habere, qui yt proprius amp; ynigenitus eif^ Dei fiiitis tta inter nosprtmogeniti
udmodum, Frimogenitisenimin iulnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duplexportio cedebat. Deindepoif patrts obitum penes illos erat totius famuite
^t�io f�^^��^^^^lt;^inter�atresinflar regum autprincipumhabebantur, Traterea i�dem adja-^tn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ditas patebat, eo quod Deo peculiariter efi�nt conjecrati. Jtaq^ non fine caufa no-
^tn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carne manife�ato tribuiiur,amp; hue Lucas re�exit, quando natales eius defcri
�^^�'^^^\i�t�tpeperi�efilium fiium�ir Tr^c�a'nHeit. Qptafi diceret; Ettmpeperit,qui inter Dei
^dto eorundem rex at�facerdos eif. Quodfi yero inter homines earn reue-
P^^^ogenito reliqui �atres ,yt ilium obferuent, nequecupiant fuam conditionem Hitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��ndidiorem e�e, quam illius fit : quanto magis hoc nos Chrifio tribuere decet, ne nos
^Fe�re yideamur. Debet preeterea nos confirmare, quod multos �atres dicit ,gt;ipoflolus^ ^^itneleSli pauciorese�e dicantur alibi re�eilu maioris partis hominum, qua ex reprobis connnbsp;illorum quoq^ numerus eif, amp;proinde patienter ferre debemus fortem , quantnbsp;^lt;tfe alijs tornmunem e� audimus.nbsp;nbsp;nbsp;Interim nofir urn fuerit,non ofeitariter con�de-
fiel � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei, quiciimfilium haberetynigenitum, multos alios Uli cooptareyoluiieis
��(gt;� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ub ip��ce�ionem fectramus, Quodyt fidemnoflramin omnigeneretentatio-
lut confirm�t : ita offieij quoque admonet, ne propter externaperfinarum difirimina ali-adoptauit, Turpe enim fuerit, eum pro�atre nolle agnofeere, quent fiinat- dignatur. At quia de hoc dicendi locus fape occurrit, nunc ipfumfinemprade-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;predella
ttf.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligentius expendamus,qui eif^,ytfitlio Dei conformes efficiamur. Hie enimpr�gt; nationif,
ce/T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum illo in hoc feculoferendanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alia quoq^ comprehendit,qua non minus ne-
Flam quum Dei filius in terris agens abfiluti�imum innocentia amp;�n�i-gt;tti^^^^^'^P^�^^fi*^rit, Uli nos conformes nunquamerimus, nifi ipfi quoqfinnocenter eirfanil�yi-obferuari debet, quifimilitudinem hanc Chrifii,adquam nosinfiaurari SlilTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huitesficuli afifliClionibus confifiere, amp;fiperfeilionis Chrifiianxmetamiam atti-
egeflate confli^entur , � patria exulent, aut alijs erumnis atque mifirijs P^^ fi laudem nullam merebuntur , nifi ea propter iufiitiam amp; fi-^^�hrtfium feramus. Et non ad affiiCliones modb , yerumetiam ad bona opera prade�nbsp;^^^fumus,yt fanili Gt inculpatifimuscoram ipfiper charitatem ,ficuti adEphefii. firibiturt
-ocr page 270-CAP. VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I s T. A D R o M A N o snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
detrumfuh crvce Chri�oanfortriesfunt, amp;per illtttn catn gloria;pajjf�iotietn ingreduntur. T)tbethoc dtligtnttr objeruari icntra itn�osfrttdt�w^^^^'nbsp;�es amp; dcbirina i�iw illu�res : qui '^t tam ituperitii txo�atn rtddant, illa emrie�etatn j�^nbsp;aboleri,amp;bcnacferaexplodi aiunt.lta tnim argunitMantMZ 'Pradf�inationbsp;bil�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tic�rorKMoferumtnerito�edattrfioamp;gratuii� Da detretofendet,
de�inatw �(�i.^netej�arib �eruabor quali�un^i�m^aut ^uic^uid tandem
(edens tieri�imum. 74am �yitl�aias �ne^u�t'iDem�ntt exetitttitim ali^itid ecn�ituente, .fi^ eiet irritumf Sedex eo i�i im�e toncludunt, q^uvdprade�inatio yitte�an�fimoniamnbsp;(andt��ier� itnptinitatemat^licentiaminducat. Eichtetfallacia Scphi/lita�diSefectif�^^nbsp;ad diSum�mplieiter, Etfi enimprade�inatio ab�^ omni opernm no�rotttm re�eSunbsp;tia, faUa fir,nos tarnen Deta adeertum�nem de�inauit� ^uo exorbttare nonp(�umfti,nbsp;te�ari libeatinos non e�e exprade�inatorum numero.Htine�nem Uli non yident^autpond^nbsp;nolunt*.quieE[,''vt�lio Dei conformes reddamnr, Tios ergo yerum prade�inationisnbsp;9nw.iqui in ducbtupoti�imnm con��it. Erimum t, 'Vf in adner�s e2r tentationibtnnbsp;feruiat, ^uando in b� flij Dei imaginem contemplamur. .^Iterum, ��t eiw con(yderaft^^�nbsp;muradJerifimpietattt�ttditim, amp; no�ram eltSionem at^yoeationem ( yt Eetrtuct�Uinbsp;faciamus, dum yitce exemplar in Chri�o nobtspropo�tum��amur, �^Itminerimtnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^ui�
po�einfiliorum Deinumero cenfiri^nifi Cbr�um agno�anm�atrem no�rum primogt^'^ amp; Uli ceu regi amp;�ctrdoti no�ro omneprie�emw objequium.
3� Vocittio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertiwgradw cS^ �gt;pocatio.Quos quot;i/eroprade�inaMt,eos etiam yocauir, Quo loco
non in genere accipitpro externapradicatione euangeli�qua (yt nuper dixinrtw turn impijs amp; reprobus communis eSf^ ^e^rde ^ua illud Chri�i intelligi debet : 'Multi/�pnbsp;pauii yero eledr.fedearn yocationeintelligit, qua�t�ecundiimpropo�tum, amp;proindenbsp;operatione�irittts fanSi loniun�a eil^;qua�t,ygt;t ele�li Deum ipocantem audtant, quot;^c^bonbsp;dant,amp; eidim ex�de obtemp�rent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc diligenter objeruandtimpropter eos qui eic ,
generaliamp;yniuerfaliluseuangelij promi�ionibiusargumcntapetunt, quibw elebltonetu \ tuitam C�r eiufdemprade�inatwnem oppugnent*imo quibtts probent�dcmex no�ro arbit�'��'j^^iiiilinbsp;re, enim duplex yocatio quot;Vt nuper etiam docuimiUs : Externa.^ quam reprobinbsp;non autem illa mouentur quot;^it credant amp; obediant: Deinde interna, quam foliele�i intrarnbsp;fentiunt,t�r qua nunquam caret fuoe�eblu. Fru�ra igitur Uh yniuerfales promi�iont^nbsp;ni�probent illarumpradicationi internam yocationemJemper coniurElam e�e..c1t qua tai^^nbsp;probabunt,qupndo icn�at externampradieationem non omnibus hominibtus innote�ceif j�nbsp;pa�im inueniri,qui nullam euangelij mentioncm ynquam�eri audiuerunt. Sedyt hoc Jiffnbsp;utrfarij,excipiunt:^tqui in cmnem terram exiuit/onus eorum. Quibus addunt, hcdienbsp;�rtptts in omni lingua libi � y biq gentium pradicari. F atemur nos, .^po�olos olimnbsp;bis partem yeritat US diErina perlu�raui�e. Sedquid hoc adpo�tros, quibusillosyi�^nbsp;non contigit, amp; qui hodie per ijrannidem Turcicam yel Tontificiam it a in ignorantta anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�.fii'
yt an ahqua �t aliafaluiii ratio prater earn, quam � fuis progenitoribus acceperunt, rent P Quid item libri illi homines UUteratos in defertis aut in terris amp; in/ults no�ro detnut^^^^^it'nbsp;inuentis agentesiuuarepo�unt.^Etyt de�us Ulos iam in Chri�ieognitionein�ituhq^�.nbsp;ribui Hierum diccm us, qui m:uliis feculis per temporis amp; loci iniuriam hoc tanto beneptnbsp;de�itutifSunt ergo inaniafubterfugia,quacunq, infelices illi humanarum yiriumnbsp;prepugnatores aduerfus puriorem fdei diSrinam ex htmanarationisferinio pro/erunt^nbsp;�rmiusnos exhcc Fault loco aduerfus Ulos argun.entab,mur : Quo/iurq^ Deus pradej.ff-�lij�uiimagini conformesfant,eojaim etum yocatper euangeliumiy^inon tmnes yocat.nbsp;cmnesprade�inauit. THcq^ideo iniu�itia accujari debet Deus, yt qui perfonasre�ic/a^�^^elnbsp;tnim Ule debitor e f^.Deinde neminem alicuius perJor.ari�eSu yel yocat yelneghgi^*nbsp;dem omnium ex Adamo nafcentium e�et condnto, ex tnpelict illa e�' cotruptanbsp;los quidem elegit exgratia,Ulos autem iu�o tudieio reliquit. Fbi nos in tllis quidem em^nbsp;txofcularifin lis iPft� lu�itiam agnojieredebtmius : non autem in lus yocarteum� s^^fUtf^
-ocr page 271-H o M I L I A X L V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16^
^e hi� filura alibi. Nunc ygt;ero teneamm, '\gt;ocationem ^'��ccnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^ifi(ft^ yirtutetnfit^infalutit ordine�ium habere locum, amp; proindehuic
Schere omnes eos, qui in numero filiorum 7)61 cenfiri yolunt, ^od ijs confutand^ �quot;��ntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerbipradicationem amp; preces cum publicai turn prtuatas aboleri cla~
ir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Vocentur, ^uicun^j ab^Ulo ele^i amp;
f ^Jinatifunt, pradicatio euangelij Inc jlabilitur amp; ad hanc audiendam efficaci�im 'e excican-ottnnes, quando earn Deo�acere, amp; proinde efpcacem fore incelligant. Qwd fi qui in illites fwtminu amp; fa�idioperguntj ijs nos illud Chrifli occinimus : Qm ex Deo cf^, audiit yerba meaznbsp;^o/terea yos non audits^quia ex Deo non e�is. Ioan,
f^^wquartumhuius fcalxgradumyideamus ,quiiu�i�cationem continet. Nam quos y o..
) eos amp; iu�i�cauit. Vocat enim ad Chri�um, qui nobts ab Ulo faHus nbsp;nbsp;nbsp;iu�itia
^l��natlicatio. Itaque iu�ificatio partim Chri�iiu�itiam�tgnipcatquxnobts propterfidem im.^ (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partim regenerationts amp;fanili�cationts gratiam, cuitts yirtute ft, yt renati ex�tnine
�^^efyitamnouam amp;yere Chri�ianam yiuamtain�tnUitate amp; innocentia. l^bi rur�ts quot; ^t�riorum calumnix confutantur.^ qui do^rinam hanc bonis opsribtts inimicam e�e, amp; ea om-''^�gt;'mflitiam aboleri clamant. Imprimis y erb hic obfertiabimui^ quod yocationem amp; iuftifcatio'.nbsp;'^^^nterfe connect, enim huius connexionis yinculum qult;sras, non aliud qu�m fidem inue-quot;quot;�^I'oteris.IIac etenim yocationem Dei auditnbsp;nbsp;nbsp;hominem ad earn Jequendam incit�t. Stabilitur
bit do^rina de iufiificationefidei,de quafiupra multis eiif diiliim. Fide autem tuflificari did-'^quot;�'i^uiafierhanc Chri�um yn�cum euangelijpromi�iotiibus yniuerlis apprehendim/ts^ amp;eiufi-�quot;''Tfocationi obedimtts,qui proprius amp; yertts iufiificationisfidei firuiltts ei^.
^at quintus amp; fiupremus gradus, Glorificatio, �b qua plena totws hominis redemptio f.Glorfictit�si^ f�licitascomprehenditur. Dicit enim'.Qttosautem iufiificauit,eos etiamglorificautt^nbsp;^^^'�^^ittem hiequoqueyerbopraterititemporisjquia gloria nofirapars^ yelpotitts fundamen-^^L^quodin filiorum Dei numerum adoptati,proprio eius amp; ynigenitofilio in hacetiam yitanbsp;P^mts J �� quafi laborum atquepericulorum eius Jicijfiumus. Deinde quoad ccelefiem amp; bea-.nbsp;S^ofiam, quia hanc Chriftus lefus, qui no�rum caput ei^fam obtinuit, amp; in ilia addextramnbsp;^�^^op�det,nosquoqueeandem in fide amp; fgt;e itapo�idemus yt deilladubitare nonpo�imus^nbsp;^^d�^ilt;tgt;ndebeamus. Eius enimpromi�io e�i^: Ebi ego�m,illic etiam minifier meus erit. Itemt
''later, yt ybi ego fumfbi etiam fiint quos dedifii mihi.Et c�m illius corpus fmus,� quo ilium, tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuellit autfiparat, iam etiam cum illo in ccelefiibusfiedemus, fcuti adEphef.
yerbpaucis hifce yerbis omnia comprehendit �pofiolus, quts de yniuerj� �latis ne^otio did pof�nt, amp; huius caufias atque effeHus it a inter fie connellite yt de illius certitu.�nbsp;^�fieniopiKf dubitare po�it. Esf^ ergo hac catena nobili�ima, amp; omnium regum torquibusnbsp;^*�^^fiilibuspretiojior. In qua obfieruatu digni�imum elf^, quod ex eeterno amp; inuiolabiliDeinbsp;initium fiumit, amp; qubdindifiolubili nexu omnia interfiefe coherent. Nulhis autem in ilianbsp;^''f�firibustribuitur, imb nulla alia fit operum mentio, niji eorum, qua iam yocati amp; iufiificatinbsp;jptitus yirtute fiacimtts � quod ad retundendam nofiri meriti fiduciam abunde fiuffeit. t^fiusnbsp;iflorum omnium hie nobts efio, yt primb quidem fialutis nofirte�ndamentum in Jola Deinbsp;snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er Chri�um collocemus : deinde ferium concipiamus yerapietatts amp; innocentia Chrifiianie
quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipofiremb ( quiproprius huius locifiatus el^ ) aduerfius huiusfiecuU afifiiUiones confrme-
��quot;'^'^ifiinui�o animo amp; inconcuFa fidei confiantia yincamus, quicquidnobis � Deo imponitur^ �^�^twmeainiquiori animo quit fir at, quiseir inhocfieculo nos imaginifilij Deilefiu Chrifii con--jotfnesfaciunt, amp;fiimulyiam fternunt, yt adaternx amp; c�lefits gloriapo��io..
nem cumilloperueniamusf cuidebeturbenediHio,honor,gloria
amp; potefias in aternum, vXwe�.
-ocr page 272-CAP. VIII�
IN E P IS T. AD ROMANOS
1
HOMILIA XLVI.
Quid ergo dicetnus ad haecc' Si Deus pro nobis, quis contra nos. Is quidem qui proprio filio non pepercit,fed pro nobis omnibus tra^nbsp;diditeum, quomodononctiam cum eo omnia nobis gratificabitiir-Quis intentabitcrimina aduerfus eledosDei�' Deus eft qui iuftific^t�nbsp;Quis eft qui condemnet lt;; Chriftus eftjqui mortuus eft: imo ucr� qn*nbsp;etiam excitatus eft, qui etiam eft ad dex tram Dei, qui �^interceditnbsp;pro nobis.
Slcuti mutt a junt tribulationet iu�orumt�c multa amp; cnlra confilatione opui
�falutis yta exorhitemui. Ideo Tauluf,c�m in harum mentionem incidij/et non tettitf^ j argumenta contexit^cfuibue nos in�dei conflantia amp; omntsfortunes tolerantia confirmet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.f,
lo. DfW fTf* dentiwm tutornbsp;crprote�lor.
inter ilia fuit, quodexeeternodiuinaj^rouidentia preedeflinationts decreto attiffalutis dine defitm^fit, docens, hune ita � Deo inflitutum e�e, '^tper huius feculia�li�ionesnbsp;Dei conformes faBi,tandem cum eodem cale�� amp; immortalts glorificationis confortes ejfgt;' �nbsp;y bi per occaftonem yniuer�tm nofir te J�lutts negotium cum f�ts caufis amp; effects inter �nbsp;nbsp;nbsp;u
elegantigradatione expo�tih Sequiturnunc decimum argumentum, ^uodex ijs infert, � ufq^ di�a funt, amp; ^uo docet, nos in quouis tentationts genere, certo amp; infallibilinbsp;auxilioniti,e�' proindenonhabere aliqnamiufiamtrepidationM caufam^ ld yer b euidenHnbsp;firationeprobat,amp;pofiremoconfcientite etiam tentationibusoccurrir,^ omniadiluitgt;j^�^^nbsp;nofirte certitudinem indubium yocare po�itnt.
t^irgumenti fumma htec eSft, QMcunq^ Deumprote�torem amp; propugnatorem quouts periculo inui^os amp; confiantes in fide perfiuerare conuenit : j^tqui pro nobis fiatnbsp;partes nofir as tuetur : �rgo in omni periculorum genere inuiUifiare, ne^^ yllis maliffi��'�j Mnbsp;debemui.Htec autem non fimplici amp; yfitata dicendiforma proponit,fed yt plus animino^''^�^^'nbsp;argumentum ifiud cum pracedentibusconneBit,amp;ex illisficinfert: Quid ergo dicemusnbsp;ceret: Cum btsc ita fife babeant, ytpropter ordinem falutts � Deo confiitutum ,ijs ^ninbsp;gunt, omnia ad bonum adiumento (int,amp; ijdem in tribulationibus teterno att^^ ynigif^^^^nbsp;conformes efficiantur,quid opusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouas itidem carnistrepidantts rationes inire,au(�^^
Fulcrum Chri* ftiantt fortitu^nbsp;dini!.
prtefidia conquirereifi'idemtts etenim Deumpro nobis flare,amp;omnia in eum finem his falutaria fiant. .Atfi is pro nobisflat,penes quem e^ftotitts mundi imperium, amp;nbsp;ctslum t erraff concutit,quis contra nos aliquidproficietf Habent autem ifiaexclatnado^*^nbsp;ris Ipeciem, qua omnem mundum amp;fingulas in boc creaturas, quafe ad certamenprouoc^^�^/�fiirnbsp;certa amp; indubitata fie yiitoriafufiultus^ Terinde enim boc eSf^ ,acfi dixijfit : �ge^^^nbsp;nunc contra nos in arenam o Satan,eif tuas y ires atq^ artes omnes exere. Inj�rgat contf�nbsp;dus,amp; fuafiratagemata in mediumproducat, Infurgite,qttando ita libet, tyranni, acWf^ f ijf/ii'nbsp;fias, faces tir laqueos expedite. Tdibiltarnen bac omniaproficient, cum Deo proteilotf^^ Iflnbsp;qui omnibus imperat, amp; qui nutufuo difiiparepote�f, omnia, qua aduerfits iliumnbsp;yeronon temereautinfolenterpronuntiar,fedfiirit us bac yerba funt, qui ../ipofiolufgt;^nbsp;amp;fanBafortitudine armauit,yt quodbtc yerbis tefiatur,reipfa abund�prafiiterit,nbsp;ftmos labores,pericula innumerabilia amp; mille mortes inuiBa fidei conflantia fuperauit.^nbsp;influa modo,fid in omnium credentium perfona loquitur, ytfl�o exemplo doceat, qur^nbsp;t�te amp; fortitudine bomines Cbrifiianos infiruBos eflje conueniat.nbsp;nbsp;nbsp;Obfiruemus igitut bo^
crum ebrifiiana conflantia amp; fortitudinis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bocipfi Deus, quem � fuis partibtt^j
credentes.2don ergo,ytimpij amp;carnalesfilent, �terrenis nbsp;nbsp;carnalibusmundibuiu^
dent,qua y ana amp; fallacia eflfe indies experiunturfid in Deofiduciam collocatam babef^^� nbsp;nbsp;nbsp;iff
praflens eif,, amp; aduerfus quauispericulafuospoteif^ tneri, Cur enim de eo dubitent j mundi exordio innumeris exemplisprobatum eiffDei enim manupotenti in medijsnbsp;uatus eij[,,cum totum genus mortaliu diluuij innundationeperiret, Abrabamum
-ocr page 273-H o M I I, I A XLVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I09
^^xukminter Chaniinxosamp; Orienraliumregum armaeiuftlemprie�^iotncolumemmanft]/elegi~ aduerftti Efauiin�dias firuauit, amp; lofe^hum contra impudicamulierdsca-^^'�nsamp;heri�uiir am d�fendit, Huiut item auxilioamp;fidefretu� Toius aauerfits millefatananbsp;conatiti falutit j^em inuiBo animo retinuit, I�raelittt quo^j idem illeper medios marts ru^nbsp;'Cortices amp; quot;^trin^j furgentes fiuUus tutum tran�tum praouit amp; fuosin medioginerationtsnbsp;^iti�ei cufiodiuit. quot;Dauidquoe^j multorum annorum experientia amp;nbsp;w diuinis bonitatis amp;potentia exemplts edoSlits^ idem quod in hoc loco Taultts^dicebat : Dq~nbsp;niea,a quo nam timerem Domintts robur itita mete,� quo nam expatiefie-
2)olt;7;j�o � me�ante^non timebo quid mihi facial homo. Et quod hie fenfit hoc ip�tm
-immani�tmi hofits manibusper angelum eripuit, amp; expe�e l�tali�r^ cxti,de quot;Daniele inter leonesM focijs eiufdem in medio�tnacisnbsp;ogt;�nif(^ admirations feruatis dicemits � Tojfem hts prophecas adnumerare^nbsp;aliqui per annos quadraginta,alijquinquagintaamp;amplittsinfuo minifierio falui perfe-, quamuis dicendi libertate nouos quotiaie ho�es �bijp�s accerfirent, Qupdipfum denbsp;quoquedicipote^if,,quos Chri�ttsynodi^o aduerfu.s iratam militumcohortem atquenbsp;firuoru rabiem d�fendit^cum ipfe caperetur:amp;po�ea diufiruauit^yteuangelium innbsp;^^^lt;prbepreedicarent. Sed deficeret me dies^ fi omnia huiusgenerisexempla recenfere 'telim. Htsnbsp;^�^^fbgt;fhqitbd et� nos occidi�nat Detts, aut morte natur ali ipfe nos tollat, idem tarnen innbsp;��!� Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruare, amp; tune demum Cerarn yitam largiri�let, quando huius yita tempora.-
tjf�^nullanobisfupere�i^, fdoc enim nobts Chri�usimpetrauit,'^tmors corports^ qua olim pec~ *10}^*�.'*,cradentibusin yitamaternam tran�tits�t, �catiilleloan.^, cap. te�atur, tiacnbsp;�^^Imis meditari conuenit in omni tentatione, quanos fatan amp; mundus afaluttsnofiranbsp;t'gt;tiantur :�mul^ meminerimus, �obts cum eo ha�e rem e�e, qui iam olim per Chri.gt;nbsp;nii^- ^^^^use�'exarmatus,inaniamodb pugna�mulachracietamp; imperitos rerum crepitttin.*nbsp;'^^trritat.
^^^tum'^tcertior�thacfiduciayprobatDeumpronobts �are,quiafiUumpronobtsdederitj Proamp;jfDftt� pignus certum haberemus, E^ re�e quidem hoc argumento 'Vtitur, cum olimnbsp;hfnmanwelts nomine Chri�um ornarit�iritus fanBus, eb qubd ^lediator�t ,quinbsp;^^ticiliat^'ve lam no�er amp; nobifeum �t,qui prius proprer peccarum � nobts alientts erat,nbsp;tum gravitate hoi ennuntiat ,amp; amaiore ad minus comparatione faBa docet, Deumnbsp;iijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�fgt;bxporro nessar�po�i. Sic enim ait : Is quidem qui proprio filio nonpepercir.,fedpro no-
Kp ^^^^us tradidic eum quomodo non etiam cum eo omnia nbbtsgrati�cabitur Habent autem �tmdtis amp; empha�m.Trimb enim de Deo loquitur, qui ut nemini nihildebet,nbsp;opus habetf yt aliquem�bi demereatur, Ergogratuiti amorts beneficentix eS�^ quic^nbsp;quot;dleinde�lium Deipropriumide^,germanum amp;cmaturalem (quialibi'^nigeni-G),nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�o�2i�4f, �^KJW/rww Chriflum� nobtsdi�inguens, quifilijfumtts adoptiui, Huie
pepercit, id efl^, non habuit chariorem nobis, tft illiparcenao nos p�rire�neret : imo HUprterulir. Ham tradidit eum. Et qubf In yallem lachrymarum,in ege�atem, *�nbsp;ptyi^^��^^^^bores,pericula, denique in mortem dir am atque ignominiofam quam fitblimis in cructnbsp;^ol^^ ^�^trones fu�inuit, Elf^ hoc extrem� amp; incompcurabilis dileHionis argumentum,nbsp;^igt;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parentes in hoc feculo omnia fua expendere, �^t�lios captos amp; de yitap�riclitantes re-
Jui ^tDeus�}gt;tnosredimeret,�lium�um'vnicum tradidit. Ob�ruauithocipfe Chri�uSf ^^todemodi�utans, hoc eodemargumento Deidile^ioncm nobts commendat. quot;Pro qui-*nbsp;t^ttm �livm�um tradidit Deusf Pro nobis'.quihomines fumus peccatores^ miferi, mortalesynbsp;tx quibufile nihil praclarum jperarepoterat. Et quidem pro omnibus ilium tradidit. Ergo nonnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�*^iquotj qui reliquis fanait at e t2r yit� innocentia pra�abant. Sed pro omnibus, quota
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��e ample^luntur. EIf ergo h�c bberalitas exemplo carens, quando
^��*^*^�S^_ptttio��imiJruBusnonadpaucosr^rtngidebuit ( ytfere inter homines fieri fo.-�unt nolunt omnibus communia e�e ) fed ad omnis ordints amp; loci homines ^ndart,^ omnibus^qui ilium recipiunt,adfalutem�fficere,!^ereigitur ex h� colligit:
s
-ocr page 274-CAP^VIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I s Ti AD ROMANOS
Kcn etiM cum eo omnia nolisgrati�cttur f Omnia , f(ilicet terre�ria amp;ctele�ia. ad Colo�in. J,fcrihit ^fo�obu) flacuitfatri^yi in Chri�oomn�plenitudo inha�icd�^hnbsp;eum fihi reconciliar et omnia faci�cat� per�nguinem crucK eim citm qua in terra turnnbsp;li^funt. Debet tamenhoc j^r Synecdochem adeamodo re�ringi, qua nobis ytilia crj�nbsp;funt : quorum illeprocul dubio nihil negat. �t gratificandi ^erbo ytitur TaulM ytnbsp;ex gratia obtingere doceat,ne no�ra indignitatis nobis con�:ij in fidefluHuemw.Hincnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnl/
re dcbemus^ nondebere Deibonitatemindubium yocari -, fi quidnon dat, quod nos ab ili^' mus. JsLegat enim interdum quodpetimus^ quia illud nobis non flut are fed noxium �rfnbsp;daret. P�uius ergo fpientia amp; bonitati yota no�ra fiibijcere, non autem ilbpro imperils f ftnbsp;here debemus^ .yidmonent i�a nos de dignitate fumma, quam in Chri�o obtinemusgt;nbsp;in illo reconditi omnes tbefauridiuina�ientia amp; bonitatis: creidem emnispote�asdatat^Z �fnbsp;lo amp; in terra, .yit quia hunt nobis donauit pater, non dubium eif^^f*irr in hoc nobis do^nbsp;omnia ,yt no�ris y�bus amp; falutiferuiant. Ideo 'Paulus in priori ad Corinth.eap.^.nbsp;wirf ye�ra�mt.fvos autem Chrifli., Chri�us yero Dei. Debent i�a nos excitare, yt no�ri ofnbsp;mores, nos yici�im totos Deo confecremus, yt fanblum illius peculiumfimus : amp;�niUd^^nbsp;no�ra pro eius nomine amp; gloria impendamus, ne pluris apud nos �t mundus hicqu�mf^^^^nbsp;ne�cium, quod in Chri�o nobis collatum ei�^. Sunt enim reuera in�elici�imi hominum) inbsp;in illo omnia acceperint, huic mundum praferuntamp; ex hoc mendicare yolunt quitjfffnbsp;� ipfis pro�t. 3gt;!os potius ^brahamum patrem credentium, prophetas item amp;nbsp;temur , qui quacunque in mundo ip�s chara amp; pretio�a erant reliquerunt, yt Chri�^^nbsp;lucrifacerent.
Kedetur cons nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�apradicantur,multorum confiientijspeccata amp; ex bis enatus merifitd^
jcientijs ob pec �is timor obflrepunt., qua hanc�alutis certitudinem nonnihil labefa^are�olent. Ergo cata trepiditn' medetur .gt;4poflolus , amp; nos de y troque �ecuros e�e iubet. Et de peccatis quidem �s*nbsp;tibut.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ua nos infe�ant,�c loquitur : Quis intentabit crimina aduer�is ele^os Dei f DeM tiC
�cat. herum interrogatione ytnur ytfecuram animi Chri�o nitentisfiducie expri�^^��,/ enim hac ita accipi debent, qua� nemo�t qui nos accufit, aut qui nos alicuius criminisnbsp;po�it : fedqubdnullis accufationibus debeamus terreri. .Accufat enim nosmundus hit)^^^i^^�f^'fnbsp;quotidtequ�m multa quam^atrociacrimina impij nobisintentent,quodyeteribus etiatf dfinbsp;nis olim accidiffe., Tertullianus amp; huips�milesfcriptoreste�antur. Sednondecalumni�^nbsp;criminibus hic fermo ef�. De ijspotius loquitur Paulus^de quibus nos ipfa lex Dei accuf^^' '�nbsp;ex lege occa�one fumpta nobis obijcitfatan^yt nos in de�erationispracipitium adducat.nbsp;nbsp;nbsp;jili
hac fape in con�cientijs hominum horribiles terror es. Sed.hos minime formidandos e�t t nbsp;nbsp;y�f
docet.Et caufam adducit'.Deus ei^^qui iu�i�cat,idePf^,quinon modo non admittit tfltf nesyierumetiamproiu�is amp;fanSlis nos habet: nimirumpropter Chri�um qui nobisnbsp;fa^usnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cui nos per �dem in�ti �umus. Tnico enim iu�ificandi yerbo yniuer�tm
ptionis amp;�dei Chrifliana negotium comprehendit, de quo fuperiusprolixe di�utautrat-tem argumentum hoc firmi�imum, Quia enim Detistotius terra (yt Abraham dictb^ E tribunal fupremum eil^, � quo nullaprouocatio a�ori feu reo conceditur, rionnbsp;aliquem praterea timeant, quicunq^ illiusfententia iu�ificatiyel abfolutifuerint. Itittnbsp;enim impudentia fueriti tales ylteriits per�qui y elle: amp; dim in repub. bene confittu�nbsp;adurn agere.,multo minus hoe Deus diabolo autaltcui hominumpermittee, yt eos denuonbsp;cent y quos Ule ab omnipeccatorum reatu liberos pronuntiauit,nbsp;nbsp;nbsp;Debet autem diUgtnttff I fil'
qft 'odhanc fintentiam Paultta di�rdad eledos re�ringtt. Quiaenim eleHio antemundif �!' tionem fada^ amp; proindegratuita e�,rurfus hic totum no�ra jalutis my�eri�ad Deigttitt�.nbsp;tur^ amp; ab i�apromi�wne excluduntur,quotquot�toru operum meritiscon�dunt,amp; txdnbsp;iu�i�cari, Simul yero hic admonemur depracipuo eleSlionis yfuide quo nuper etiam dixtf�nbsp;nimiruin tetationibusconfolationiferuit,amp;�alutiscertosreddit.^aquia impo�ibilee�nbsp;tiam in eledione�alli,amp;eiufdempotentta nemo yincere aut eius d�cr�ta reuocarepote�, ��Xnbsp;falhbilts�toporteteleilorujalus.Huicigitur�eifirmtttrin��amuSiQmi�tsdi�utationtb
-ocr page 275-H o M I L I A X L VI.
110
fiiultf doSlrinam hanc intricant nbsp;nbsp;nbsp;imferitti at^, inexer�tat� formidalilem rediunt. Ee
tlt^orumper�na loquatur ,fin^uli i�amfintentiamfihi��t leent J tie^fte d�bitent ft in ele^ornm nttmero cen�ri, quando fe fide in Chriftum prteditos efienbsp;'Ham qttantulacunlt;[j ea fit ^fiufificit tamen adapprehendendum Chriflum:in quo nos paternbsp;dleamp;�rtfs pafior ef�, ex cuius manibm cues nemopotei^ rapere. f^idenbsp;loan.xo.
i)iA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieri filet,y t qui neq, accufintur,neq, alicuitts criminis conuiSli fitnt, tamen tntra ani-^
' -1 t r � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 metwm rcmo'�
metuatque terrorwM dijcruaentur, quorum certam rattonemreddere non etiam medetur Taulus^^ nihil huitu metuendum ejfie, neque nos ciufimodi terri-elebere docet. Idyerbper ChrifiifiattsfaSionemdemonfirat, quiomneidnbsp;jj^.^ptlt;e�iterit, quod nobis abfi)luendis atque liberandis feruiebat, ^irfius yerbeerta fialutisnbsp;lint��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quitondemnet f Quafi diceret : ^gedumprode^ aliquis
inipudentia , qui eosdamnare aufit, quos ipfius Deifiententia abfioluit,non ta^ tjjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jlliiii temeritas terrere debet s� Chriflus enim ei^.,qui mortutss efi^ : imb y erb qui etiam ex-
ei^addextram Dei,qui amp; interceditpro nobis.Comprehendithisplen�om-�'^^.'^I'edemptionis amp;fialutispartes^dequibus Jingulis ex ordinealiquid eifi^dicendum.
damnationem proximb fiequitur damnati mors, qua illiusfiententia nbsp;nbsp;legibusfid- Chrlfiut
ftcf^-'*^gt;fgt;etnmremouet, eb quod Chrifiuspro nobis mortuw ^iuflitia diuina iampridem fitit- iKhisnioriuuSt. ,, Jf� '^�orte ergo Chri�ifiacrificium fiattsfiablionempropeccatis nofiris comprehendit. Etpo^nbsp;hificeTauliytrbis tale argumentum for mari: QuicunqfiatisfiaBionemhabeneple-^^^fi^�i^fijdem damnationisfiententiam pertimeficerenon debent: cifitqui Chrifluspro no-kt( iuflitia amp; legi diuina abunde fiatisfiecit: Ergo nullius nos damnare yolentis temeri-foUi '^^^^^^^bemus^ Hamquihocyolet,nontdm nobis quant Chrijioiniuriamfiaciet.,cuiuifiatis-httf^ �^�i^qnemeritum reijeit amp; coneulcat, Eides ergo quid de diaholi fiugge�ionibus indices,qui*nbsp;conijcere�udetgvt cum Caino dicamus: 'Maiorei^ iniquitas nofira,quantnbsp;^^l^�^iiti.His enim non tam nosp/itit, qu�m DeifiUum ynigenitum , quem fiuo honore fio-illas admittunt, fimiliter in Chrifium iniurij atque contumeliofifiant, quandanbsp;fiuciuntqu�m illitts fiacrificium, cuists merito ilia expiari debuerunt. At tion binbsp;offendunt, yerumetiam illi, qui non contenti Chrtfio, extra hune nouaspecca-
amp; nouas fiatisfiaBiones excogitant, aut ab alijs excogitatas recipiunt. Hun-^'^�^iftifdfiacerent ,fi Chriflum pro nobisfiatisfieciffie crederent: amp; ijdem nonfiinemanifie�a eius honorem y el in�ip�s, y el in homines iam olim yita defiunb�os, yel in craffiosnbsp;'quot;��f 0*fiacrificulosflrrt bfiape in res inanimatas amp;�n� carentes transfierunt�
^^fii Chri�opro nobis fiatisfiaQum effie intelligamw, ficrupulum tamen amp; terrorem Cbr�flusre* inijcit,quamperpeccatum ingrefi'am amp; peccatifiipendium effieficriptura docetj^^^^^*nbsp;^issnibus adhucfiubeundaei^. Ergo Chrifium non modo mortuum, yerumetiam �nbsp;^Jfidicit , yt illifts yirtute mortem yn�cum omnipotefiate aduerfiaria deuiClamnbsp;Ch ' ^�bis enim per morrem,cuitts aculeus eS^peccatum, diabolus dominabatur^ Qplri ergonbsp;quoqjtmulfiufiu�it., �r hofiem noflrum exarmauit, yt po�hacne-'^utnl^^^^^'^bilis effie debeatilliuspotentia, HLametfit communis moriendi lex adhuc omnibus inanbsp;��'����;fiupradiximus)ijs,quiChri�operfidemfiunt infiiti,nonampliuspeccatipx-initium�d tranfittus ei^, qui nos ex infielici hoc mundo amp; lachrymarumnbsp;quot;iioitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deducittin quam hinein fide y era migrantes anima moxperue-
^^ruptibr�^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quieficentibus, donee ipfia quoq^ in magno Ulo die Domini immort alia amp; in-�
^td'u
^�^^^itat O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;degtmus rurfius aliquos my�eriorum fidei rudiores nouus adhuc metus CMflutaddtjc
lt;J�it meti^ ^brifium non amplius corporaliter amp; yijibiliter nobis prafientem adef� yi- ^**�**^^�� Crc, tueri f J- oii^riem nofiri curam depofiuerit, aut longius � nobis digreffius nos nonpofiit
quot;Paulus,quo nam Ulefiefie receperit,ybi item degat,amp; qute iamfit illius con-^dextram Dei ilium effie ait^ Scimus autem dextree yocabulum, cum Deo regn�
f 4
-ocr page 276-CAP. Vin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP 1ST. AD ROMANOS
e'ttn ctch�itrilwturjnfanam in�riptur� acci�i.T^afn primo aterna heatitudinis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
in quem omnespiosolim transferendos ej�^pie amp; ^er� credimtu.Hunc autem extra corrupttb�lem in cielif efje^infimti�:ripturee loci tejlantur^qut c�los^id, ccele�ern
amp; dextram Deiconiungunt. �Marciticerteytrumqjdi�rteexprimit, Chri/tnmI tielos,amp; con�di�eaddextram Dei.Tfeindedexteramaie�atem amp;gloriam�e�io yeroad �nbsp;. eiufdem maie�atiiat^gloriacon�irtiumjignificat. Efl^hxc'Metaphorica loctitiofexrtsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
fuetudinepetita,qui addexteram �bicollocant eos^quosJummo honore dignantur. Ita ter am Dei federe dicitur fHim, tpuia yt fecundum dimnitatem yntn eSf^ cum p�tre, ita ajjnbsp;^uocpcarneminceelos�cbuexit ,'^thxc etiam diuime illiui gloria conforsfieret. Stapf'�nbsp;rium exponit^quandofibi omnempotefiatem datam e�e ait in c�lo amp; in terra. Quodnbsp;fenti qtioq^ Tauhts dicere yoluif^yt doceat^ ita corpta fuum � nobu abfiultjfe Chrifium gt; �nbsp;diuina maieflat� quot;^irtute nos minin� reliquerit, amp; cjuod eiufdem cum patre potejlatt^�^�^'^^^r ''nbsp;tueri po�it./dferb prafinti infiituto optimefruity amp; efficaci�imum conjAationh .nbsp;mentum. Ex eo enim apparetflltd cum filio Dei^ domino c�li amp; terra negotium fort jnbsp;damnare yoluerint.lllum ergo prim ccelo d�ifiant oportet,qu�m hoc po�mt e�e�um dart-igitur yel externa yi tyranni pugnant, amp; nos propter �dem harefeos damnant : yelnbsp;noflrosfatan nobts damnationts fententiam occinit : femper cogiremm, Chriflum redemf^^^^gri'nbsp;flrum e�e ad dextram Dei ,.amp;proinde nihil contra hunc ef 'e�uros e�e, quicun^ nosdatfnbsp;lent.nbsp;nbsp;nbsp;..y�t obferuemm hic afluti�imum diaboliflratagema,qui hodie artieulum a�tr^�^^
rif fr ^irr r n if rrirn fr, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jj * J rrrvrrrri^ ir~~-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i� V '
diabolifiratagenia-^^tit hodie articulum a�^�'^^ t'tr ruberuacaneis difbutat�anibiis de rtelaamp; COfr , uiif
fli amp; �e�ionts ad dextrampatrts curiofls amp;fuperuacanetd di�utationibjif decceloamp; (�rf^ fli yhfuario obfcurare�udet*. nimirum yt illuts fruBum ex hominum animts aboleatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id-'
mam iflam confolationem nobts eripiat ,quafolafidemnoflramin omni tentatione�it^t^' feruare poteSi^. Etenim fierijolet.quoddum de Chrifii corpore quidam altercantur,amp;nbsp;flatem m eofitam e�e contendunt, yt corporefuo in terrts etiam ybiq^prafens adfit ,�rinbsp;�u^um regni amp; maieflat� eim minus obferuent, amp; adopiniones abfurdas �� fuperflitio��*^nbsp;delabantur. �N.ositaqueproculrelicts eiufmodi altercationibus ,fideiarticulasteneatftt^'.nbsp;feueremus in �mplicitate do�rina apo�olica, qua Chriflum lefumperaiio noflra redetnp^^^nbsp;gotio, mundum hunc reliqui�e, �*�pra omnes cielos eueCium ad dextrampatrts con�d�nbsp;'Vnde amp;�iritum fuum mittit credentibm, amp; eofdem aduerfus omnes ho�es , cum yiftbd^^nbsp;fiuibiles�forti�ime tuetur,
Cbri�tu pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quamuts autem ifla norint amp; credant pijfjfdem tarnen non rarb fcrupulum mouetif^ ' �t
nofcts intercet� tidiedmo �ngulisprope momentis,in nouapeccata ptolabi�ntiunt.In horum trgogratta^�fif du.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mum adhuc addit^tSquot; Chriflum in patrts gloria pro nobts intercedere, amp; fideltspontifitt^^�^l Jji�,
fam noflram agere fcribit. Dtcitur autem pro nobts intercedere Dei filitts, non quodfttpp^*^ finit)� poplitibus adpatrts genua aduoluatur (nihil enim huius dittina illamaieflas nos eogitn�J �nbsp;quiaperpetub apud Eatrem efficax eSf^ illitts mentum, amp; illepro nobts in eins con�t�quot; /.nbsp;yt propter ilium nobtsplacatus fit atq^propititts. Turpiter ergo �r impie olim hoc loconbsp;funt,quando ex interce�ione colligere yoluerunt filiumpatre minore e�e. Et adeundetnnbsp;Hits no�ro feculo o�end�t,qui ne cum /friantsfacere tideantur, Chriflum fol�modo qutgt;^nbsp;natura pro nobts intercedere aiunt.Quia enim hoc de Chrifli merito amp; eius perpetuonbsp;tur^non eflpericul�, ne illitts diuinitati quicqua derogemus, � interce�ionts muntts toti C �nbsp;in quot;^tna indiui�perfona Deus amp; homo ejftran�ribamus. Imb ne diuinitate htc excla^�^^^nbsp;flra falutts ratio admonet.Confl at enim omnes Chrifli aBiones amp; pa�ionesfuam eli^ntratnbsp;cia m ex eo habere,qu bd qui iflafecit amp; pa�us e�^ quot;ytertts amp;proprius eff^ Deifilitts. fictif'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�y
ilia patriplacere nonpotuiflent, Te�atur hoc yox ilia expatrts ore ccelittts delata'.fdufif��l/ tnetts dileClus�n quoplacatttsJum, Hac enim yoce non modb %lediatorts officiu ilH ttnbsp;fuum yerum amp; aternum agno�it, eumq^ � nobts diflinguit, qui natura filij ir^inbsp;adoptiuifaflifiimtts. Et inprafinti diuina maieflatis confortium cum interce�ionenbsp;iungit'.nimirum ad illud Dauidts re�icienSiqui hoc ipfum myflerium in�iritu prawdenbsp;xit Dominus Domino meo, Sede � dextrts mets, doneeponam inimit�s tuos�abellupfdf*
-ocr page 277-HOM I L I A XLVir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lii
JwAUtt Dorn'intti nbsp;nbsp;nbsp;nonpxnitebtt enm, yt tu�t�tcerdos in xternutn�eundutn ordinem �M.e�cl}i-
^^^ech.'pfalm.uo� �Plurimum'vero�eruitloettshicconfutandMtjt, quiDiuos cxlitetpronoiisin^ ^frcfdtre arbitrantur proinde illos inuocant amp; cultibtu diuinis yenerantur. �t nihil hitinA denbsp;jo^aorum conditione in patriafiriptura tradunt t neq^ nobts apudfilium interceffore opusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui
^�^nes labor antes btnign� ad�e yocat amp; neminem adfe yenientem foras eijcit, Apua pattern yerb Refilas hoc munerefungitur^neq^ aliquem in fui honorisfocietatem admittit^ Eius enim yoxe^�f.nbsp;^etnoquot;tenitadpatrem^nifiper me.Etnotum e� illudloannis'.Si quispeccauerit,aduocatum habe-^^udpatrem,Ie�tm Chri�um iu�u^e�'c^ Item illud 'Pauli: Vnus quot;Deus/vnus mediator Dei amp;nbsp;^^gt;nutn�omo le�ts Chrifius^ U 'Tim.xJPrtetereayciim hic confolatione eorum inflituat,qui in con-�tntentantur, quam mulcts argumentts fuffultam ejfe oportebat, minimeomifijfet Diuo-tnterce�ionem,� quid huius in c�lcsfieri credidiff�t. Faciunt autem omnia i�a adajferendamnbsp;no�ra certitudinem^cuitts hic nobis y fus ejfe debet, yt in fide immoti amp; intrepidiflemus ad^nbsp;(itnnesdiaboliajfultjts amp; proprits confiientitefuggej�iones, neq^ dubitemusnos tutos amp; inui-Y^fre^quoad lefu Chrifio, yiHore^rege amp; facer dote noflroynico eir aternOfUitimur. Illidebeturnbsp;^^^(diliiQfi,Qfigj.^^lQj.j^^p�t:e�asinacernumf,Amen,
homilia XLVir.
Quisnosfeparab�t� charitateChnfti�Niim affli'djofnumangu-�iaCnum perfecutioCnum famcsCnum nudi'tasc�num pencukxmfnum gladius�' (Sicutfcriptum eft:Caufatuaocddimurtotutn diem,habiMnbsp;^tnus ueluti oues madationi deftinat�. ) Sed m ijs omnibus plusnbsp;9��muidoresfumuspereum,qut dilexitnos. Nammi'hiperfuafumnbsp;quod nec^ mors, nelt;^ m�a, nec� angd�, necp principatus, necp po=�nbsp;deflates, neqj mftanaa,neq5 futura, ne�^ful�limitas, neqjprofunditas,nbsp;^6�$ ulla alia creafura, nos fcparare pofsi't � chan'tate Dei, qu� eftinnbsp;Chrifto lefu Domino noftro.
APofiolus Paulus hucufq^piotuduerfits huiusfeculi affliUiones it a confolatus e^t^tfimul ijs quoq^ tencacionibus remedium adhibuerit, que expeccatorum confeientia amp; diabotifug-intra animosnofiros exoriuntur- Oflendit enim nullam accufationem timendam ejfeijs,quo-^�^folusfundata�t in eleilione Dei^ euius neqj fapientiafallt neq, potentia impediri pote�^, quonbsp;^^^^fitma amp; tat afint� Fjufita item eos tgt;el � propria con�ientia, 'Ttel ab alijs homi-O' diabolo damnari dixit,qui ip�us Deifententia iampridem abfolutij�nt, eist qui in Chrinbsp;'fttomniaea habent,quaadfalutem'ipforum tuendamatq^conferuandamfaciunt, Hisnuncnbsp;^^^�onem totius confolationis infert, magno'verborum amp;argumentorum pond�r� grauem^ quanbsp;return natura extare, quod nos � d�le^ione Dei auellere, amp;falutem^quamnbsp;^^iflo iam obtinuimus,eriperepofiit.'Mulcis autem hoc agit, quia difficileadmodum e^ huma-�'��fi^tniperfiadere, quiid Deus nos diligat e� nobtsbeneyelit, quandoyndiq^aduerfis atq,peri-� '^�^^emur. ,Aut enim ij�afortuitb fieri putant homines, eir inde colligunt Deum humana nonnbsp;/����'����X hxc ira eitx indicia ejfe arbitrantur, amp; ideo facile de/jerant : aut dum inpr�fentem mo-'^^���tnflatumintentifunt�eretributione in ccelts parata non cogitant,amp;ideoafjliidionumpon-fi[lt;beprefii turpiter jitccumbunt. Sic ergo locum i�um Apo�olui concludit, yt omnibusi�tsfian-�^lgt;rohemedeatur.
Ptprimi) quidem fummaeorum^quee diEtunts e^�pramittit: 2dimirum nihilejj� in tota natu- ^Icdlos nihil *10nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eleilosfeparare poj^it � dile^ione Dei. De ea autem dile^ione loquitur, qua Deus
^^�atligit, QnodenimnonnulliearnintelUgunt, qua nos DeumprofequimurftdaPauli infiituto f/�sCr ip�us quot;verbis confutantur,quibuspoflea dieet, nos in omnibus quot;vincereper eum, quinbsp;^^jtnos.ldeqfrnium ejjethocconfolationisargumentumfide no�ra diledione loqueretur,quartnbsp;in elects etiam non nunqua friget amp; mulcts parcibtts imperfeda eif^. Simul aucem meminijjenbsp;*^^^ec,fub i�a diledione Dei quot;vniuerfam �lncem no�ram comprehendi,cuius certicudo hic aduerjict
t 5
-ocr page 278-CA P. Vir r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPTST� AD ROMANOS
oWMH generis tentationes ajj�r�ur. enim dileBio i�a yinculumj^uo Detn nol^ xit^yt nos faluos faciat.Quia ergo illaabrum^inonpoteS^^conflansquoq^ amp;�rma�tnbsp;no�ra^qtt� ex illa dependet. Caterum 'Vt maior�n yps orationK,rur�if lum exclatnationet�K^i^nbsp;poniti^ua quodammodo toti mundo amp; eiui �rincipi in�Uans, omnia ea in certamennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
aduer�us �alutem no�ram aliquidpo�e yidentur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nosfif/arabit � dileblione Cbri�i
dicer et* Ciim tanta �t no�rte falutts certitude, cuitn nobts author ei^ �Deifiliuf, ([ui femeri�fum �ro nobts tradidit^nihil 'tttiq^ erit,quod yel blanditiarum illecebris, 'vel�rotni�i'^'^nbsp;yel mtniSj'Vel etiam aferta 'vi nos ex eiw manu aiq^ proteBionepo�it eripere,^ub minusnbsp;�etub benefaciat,in^ eafalute con�ruet,quam in illo obtinuimui, Scimus enim ilium dtxij�'nbsp;meas nemopoteii� ra�ere ex manu mea, ^t quia hocmultts con�dentiin di^um yiderinbsp;�roferant iUialiquid quo illuddiuime diledionts 'ygt;inculuabrum�i�o�it, �hlum idfaetttnbsp;num angu�iafnum�er�eutiot^numfamesfnum nuditasf* num�ertculumf�numgladius-'^nbsp;terautem ea comm�mor�t, � quibus caro quam maxime abhorrere confueuit, tgt;t dumnbsp;'tgt;idemjts�e reliquM omnibttsJtmta�curiores. In eorundem yero enumeratione ordinemnbsp;feruat,quo illafi inuicem con�qui folent, 'Primo affitdionis aut trtbulationts meminitnbsp;quam genus omnia eacom�rehendit, qutenobtsmoleftafunti amp;quibus fides no�ra tentart�nbsp;etiam labefadatur amp; euertitur interdum^ni� Dei yirtute adiuuemur. Hanc�roximog�i'^^'�l^^jif^nbsp;tur angu�ia^qux hic adanimum transfertur^t�quot; earn anxietatemfignificat^quam �nbsp;itain ardum coguntur^omnes no�ra rationes i^t quid fiert aut omitti debeat,nob^ �laneinbsp;nbsp;nbsp;j, i
fit : ynde hoc etiam mali accedit, quod nos tam � Deo quam ab hominibus derelidos Tertio loco �erfecutionem nomm�t �fiub qua omnts iniuria com�rehenditur, quam nob�nbsp;inferunt,dum modo calumnijs amp; falfiscriminibus modo in�dio�s amp;�roditorijs confdf�^�cilnbsp;a�erta etiam yi omnia nobts infe�a reddunt, amp; fa�e authoresfunt^ yt relido natalinbsp;fedibus extorres hinc inde tgt;agemur:aut dum hoc non datur, domi indies nouts�ericul^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
Per�eutionemfamesexei�ity qua extremam ege�atem amp;rerum omnium ino�iam denof�*^�^� luit autemfam� yocabulo �otiusyti^ quianihilhac intolerabilius ePf homini, ynde^^nbsp;fuadam 'Steteresdixerunt, amp; hoc�utaruntfidei con�anti�ima argumentum ^� quinbsp;ma famts neee�itate inuiolatam feruauerunt ,�euti olim Saguntinos amp; Petiliaciuesf^Jnbsp;fide ��omanis datafeei�e legimtis. Fami�roxtme nuditatem coniungtt, qua �au�ertal^'� -�nbsp;famia �r ignominia coniundam in fe com�rehendit. E�^ huius caufa fames, qua cumnbsp;tunts ye�es quoq^ di�rahere cogit,'vt cor�ori languefientinbsp;nbsp;nbsp;deficientifucurratur. E�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
minibus mole�i�imum, quando ad earn miferiam rediguntur, 'vt nudi amp; laceri oberretKn � in honore amp;�retio erant, �Multi certe ea tur�itudine �lus mouentur, quam omnibus �nbsp;mod�, qua nob^ in hocfeculo�o�unt accider'e. I�isfexto loco�ericulum coniungit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j�
fingults hi�e occurritfium modo yitaymodb honori amp;fama, modo no�rts timemus, i���triculo grauior e^if,amp; multos�riu�uam aliquid�atiantur, addefe^ionemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
�elltt.Poflrembgladium nominat,amp;fub hoc omnes mortis 'violenta/fiecies com�le^d^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
fKWintentanda fide facile intelUget, qui innatam nobis quot;vita huiitscu�iditutem� �lderauerit. Hac autemomniain eum finem recen�t ^�o�oltts,'vt inuiBam�l^'nbsp;ej� oflendat a�ud eos, quos Deus ex mera dileS�ione elegit, yt regni amp; felicitatts ate�^^nbsp;haberet^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lttf^l^
��^e tarnen 'vanus amp; ambitiofus o�entator 'videatur^quigloria�udio i�a
�turate�imonium adducit^quo�robat,nihilhictemeredi^ume�e,fediam olim/lt;^^((( fort em in hoc mundo yt i�a �a�ifint,neq^ meliorem�erari�o�e, quoad internbsp;uimus.lta enim feri�tum exrare in Pfal.4.t[.. Caufa tua occidtmur totum diem, habtttjnbsp;oues ma^ationi de�inata. Prudenter 'Verb hunc locum cir�t, in quo �ij de Ulis querunnbsp;^ntiocho aut fimdibtts tjrannis ob�uriorem Deicultum amp; quot;Vera fidei confe�mnemnbsp;'vbi teflantur,qubdnihilomintisfidem Deo inconeu�am feruent. Addunt enim�o^nbsp;rum enumerationem : Hac omnia eueniunt nobis,attamen nequaquam tuinbsp;fumus in tuo fadere} TLon defle^it retro cor no�rum, nec d�clinant � Jemit^
-ocr page 279-�� o M I L I A XL Vir.
^i�i^entir Ine noiij con�deranJapiorum conditio, qttam in hoc mundo�i�inent, amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffT*
^'^^'^idere licet omnia^qutshucufc^Yaulu�recen�iit, Primo enim cum reliqu�s mortalibw com-putiuntur, quieterpeccatumingreljic carnir.o�rtsca�igandeeamp; coer-l^j^..^fi^ftiunt.2dam amp; laboribu� exercentur,amp; morbos fentiunt, amp; cur�grauantur ? neq^ ali^uts immunitdteab his^olliceri debetquando ip�e Chri�its j^ropternbsp;titnCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignatui eS^^Atnon i�a modbferunt�edfrequenter malts innumerts circum�
tul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angu�ias redigunturt^t con�lia ineant ab fur daamp;parum bone�a,'vel etiam peri^
�^^rlt;��4W0 f quot;widere amp; Lotbo^ quorum Ule quidem 'y/xorts, bic quot;^ero fiUarum pudici^ j^^-^quot;^P�''tculuadduxit�um carn�s rationes audiunt.^ibus Dauidquoqj adnumeraridebet, quinbsp;�Upnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angu�ia fuperatui ad Phili�reos confugitiamp; illic multa fecit prater officium. Eiu�dem
�ifyinterdumpijjfe � �Deo religi�s, amp; bancipforuoblitum e�� yociferantur: ^nlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunquam facerent, nifi ad boe extrema animi anxietate cogerentur. Augent 'Verb
gt;� oi)cperfecutiones,quas impij contra fideles excitant ^yt bisfublatis euangelij quoq^ lux extiit �nu illicane amp;anguepeius oderunt, Hisdeinde debemusexilia,fummam rerum omniumnbsp;ttuditatem amp; omnts generis opprobria : quxomma bodie multis in locispij fiu�i.-Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exemplis minime fit optts.I�a yer'o a�iduis e!;;' perpetuis periculis indies magisgra
immerito conquertpofiint,fi totum diem occidt,qwando plus quam mille mortes ( quot;VC patiuntur, dum infingulas borasgladios, laqueos, facesnbsp;nbsp;nbsp;omne aliud tormentigenus
ouium inflarbabenturin mundo,qua ma�atiom definatxfitnt, tenim la* �Iplttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^bfiueomni commifiratione amp;feelertsconfeientia oues ma^antiitanemopiorum yieent
�^tin '^�^^tfi^^gtduntur, nequefiepeccare putantqui in eos omnem crudelitatem exercent, fmb lt;^dquamuts occafionem oues occiduntur : it a nunquam non occaftonem inueniunenbsp;fideles in car ceres amp; ad mortis fitpplicium abripiant. fpfis enim acceptum feruntnbsp;dits l/rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prater�em accidit, amp; in Ulis communes omnium aliorum calamitates 'vlcifcen-
/��/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; qtt�tndopublica mala non melius expiari po�eputabant im*
stpfj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'iltores, quam fi homines Chri�ianos ad ignem, ad leones, ad fur cas amp; aliafitpplicia
ipfitmpa�imfierifolet,injligantibusmaxime Epifiopis amp; quot;Monachts, qui ^^^�*udere fatagunt, �bleminiergo hoc nouum aut infiolens yideri debet, quand�nbsp;^'�, ^^^�^'^^t^^^ttmomnibits ficulis fuiffe audimus. Tiefuo autem officio diligenter cognentfide-^ri^' ^�ndus ouium loco habet ipfiharum ingenium atque mores�edulb imitentur,nbsp;f^^prnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^rinnocentia�udeant, ne aliam ob caufam, quam propter �Deum amp; huius
�^patiantur. quot;ELam Tfpie amp; yere dixit iAugu�intts, non fupplicium, fed caufia ^^indepatienterferant omnia. 7gt;lam ytouesdum ma^antur^ nonporcorum in-pertinaciter reluBantur, fed cultros tacita adm ittunt*. It a pij in fuis tribulatio*nbsp;Ettty Tieum clamant,neque yindiHa�udio aduerfits bo�esfuos in�urgunt, neq aliquidnbsp;fubterfugiant,fedffa amp; inuiBapatientia armatiffeipfos amp; cau*nbsp;Ip�utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^buntatipermittuntiquam fanBam�onam amp; falutarem e�e feiunt, quot;Heque hoc Ulis
^,ߓ^ ^if,-)^fi^^do Chrifli exemplum intuentur, qui hoc ipfum fecit. Animum quoque wj ouibus confert ffiritus fanHus'.itaprocul dubio illorum mors in oculis Tiomi-fe tlt;ttnj'*^^�bar fuaui�imi facrificij eif^,ctim feipfos totos Deo offerant.Qffi Eaulus re�ieienStnbsp;��bfecrijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^bat.,ctim in h�r asfingulas gladium ceruici fua imminentem expeHaret.At quis
^^��'t^bis amp; miferrimi yfits effe potel^ melioramp; hone�ior, quam yt De� ri^fi^ fi�^f i in terris yerb illius yintam, eccle�am, fua carne �ercoret,nbsp;nbsp;nbsp;fanguinefu�
'^P��^bus,amp;'Vnde illudfn docet, qubdi�a nos non pof elellorS ^'�^'^unthiel' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei.In hisomnibus(inquit)plus quam 'Vi�oresfiimuspereum,quidilexit
lea quot;Verba diligenter cOnfideranda, Erimb ait : In bis omnibus plus quam yi^ores
lt;lilellio^�^quot;VOX vTSi^viK�iay, amp; fenfits el^ ^quodquxeunque nos � ^^bilcofffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, longo interuallo poiif nos relinquamus ^amp;proinde omnibus i�is
profiel Anterim objeruabis^non dicere ,Apo�olu, H.�c omnia yincimus, vt nimirum
f 4
-ocr page 280-CAP. V nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extent, ne^ue not oppugnare per^ant:fedjn h� omniltti,amp;c, quot;Manet enttn,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nt
tnanehiti^uoad hie mtindue fieterit,af�iBio amp; anguflia,neque 'vn^uam cefjahunt perfieuttonthh^ pijs exirium,famem.,nuditatem amp;gladium fariunt : gladitu item illorum ceruicihuijftnbsp;nehit, yt nunquam Hits fecurts e�e lice at. At in ifl� amp; inter ifla �deles yincunt t amp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc
admiratione dignum,^uod amp; ea quot;vincunt, quihwomnes alijfuccumhunt : amp; tunc^incunt, ipfi�ccubui�e amp; omnino quot;ei^i aut oppre�t e�e yidentur. ��don pote^ eq^uidem hoc yiderenbsp;ratio aut mundi huius fapientia,quomodo 'yn^or euadat, ^uigladio caditur, aut la^tteo��oc^^nbsp;aut igne in cineres amp;fauillas redigitur,aut quacunq^ alia rationeconfitmitur,Sed� 7)11 Opt-con��io i�udomnependet,euitts yirtutefitt^t qui quoadcorpits in hoc mudop�rit, eiu^ cauߔ'^nbsp;minus inter homines quoque quot;vincat, amp; idem quoad animamfitam,in ccel� '^iiuat atq, triutpp��^nbsp;^ores ergo �nt pij,y tut corpus pe�ime haheat,quia caufam �uam ohtinent, quam quot;Dett^nbsp;nonftnit,quia non illorum,fed�ua eT�^.Tmo plus quam yincuntpij.C�m enim inter horrtinejrnbsp;yiiloria ohtineatur,'ygt;t adyi^orem quoq^ noparua clad�pars 6* lachrymte redeant (�cuft� i'i�nbsp;m�a'Teibloriadicitur)pij�c yincunttytinmedijsaffli�ionihusglorienturatq^gaudeant,nbsp;hi materiam declarandte�dei amp; exercendte patientia ohlatam quot;vident, hofles autem�uos fctnbsp;hios atq^ incertos reddant, Exempla huitis rei in hiflorijs pa�im occurrunt. Capiebantutnbsp;rofolym� apofloli,nbsp;nbsp;nbsp;quot;virg� ca�t non�ne graui�imts minis dimittebantur. At illi curng'tt^.^^^^
lant,qubd eo honore ip�os dignatus e�et Deus, quot;vtpro eius nomine affligerentur � ddo�ibtt^j. '� mire turbatis amp; perplex�,qui�uas artes amp; con�lia ab hominibus ob�curis amp; illiterat� �nbsp;lant. Et con�at aliquos ex T^manis Imperatoribtts � vi tandem ab�tnui�e, ne inanem !nbsp;mendo,�ipfis amp;�uam authoritatem omnium ludibrio exponerent'.quodip�um hodienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
�tmis T^gibus accidi�e�cimtts At aqueyeri�ime dixit quot;Paulus,nos plus quam yiblorese�eitltgt; ijs,qua�alutemno�ramoppugnant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pl-
unicunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7quot;7e quid autem no�rts yiribtts tribuamw�ocet,cuius yirtute yibloria hac nobis obti��.'lii
perchrtfium. Flores�t-mw(inquit)pereum,quidilexitnos,De Chri�o loquitur, yt�upraaudiuimftf-
�iritum largitur,quo animati amp; confirmati, omnia in illo po�unt, yt alibi Paulus�erib� pneceptisin�ruit, amp; proprio exemplo pr ait. T^tionesitem fitggerit ,quibus�eip�osaduetrnbsp;tentationes arment atq^ ccn�rmentAta�t,yt in quouis ca�u animum colligere po�tnt,amp;nbsp;�u�entare. Tdam y t priera repetamus, non po�unt communibus huius mundi a��i^ibnibtt^}nbsp;here,qui Chri�um dixi�e�ciunt: In mundo a��t�ionem habebitis,�edbono animo e�ote,t�gt;_nbsp;dum.P�dem in extremts angu�ijs non de�erant,quia omne�uum onus et omnes curas (tttnbsp;^^.iubenturjin Dominum reijciunt,qui cum tentatione euentum quoque�elicem darepotd^' ii/nbsp;� per�ecutione exorta�olum yertere cogantur,cum Dauide dicunt, Domininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terra t�r
eius'.amp;illudChri�iinmentem reuocant, quando omnem terram�bi negariyident,Indcgt;^J^(tt^, mei man�tones multa�unt. Similiter�amem�uperant, dum�ua�orte contend cum Paulo otnbsp;e�urire amp;�aturari,neqj de Dei cura paterna dubitare po�unt,cuius exempla in brutif anttt-yolucribtts cceli amp; pullis coruorum quotidie co�ieantur. Et�i omnem �em in humanif�hiyffnbsp;yideant, cum Chri�o dicunt:3gt;lon in�olopane yiuit homo ,�edin omni yerbo, quodexitnbsp;Eadem ratione �eip�osin nuditate con�olantur. TAam huius eos pudere nonpotes�,}^�^^nbsp;quoq^ in cruce nudumpependi�e, amp; eundem no�ram ye�em nuptialem �aClum e�e�ciunt � �,nbsp;no�ra tuspitudo amp; iniquitas tegitur.In periculis yero omnibus in Deiprouidentiamnbsp;nobis nihil�ortuitum accidere�init,amp;illius bonitati atq^ omnipotentia con�dunt, qui�uoAnbsp;tentatione eripere, neque nos amplius tentarifinit quam�errepo�imus. Qubdnbsp;mnia^ alia impia crudelitatis in�rumentapro�erri yideant, tune illud Paulinum tp�^Js- -gerit'.Eita nobis el�^ C hr i�us,mori autem lutrumtEtfiueyiuamusfi.uemoriamur,7)onnnbsp;Hac �' alia quia ex Chri�o praceptore didicerunt, qui eadem animis illorum certanbsp;re^�in omnibusaduerfisper ilium yinceredicuntur.Quodyt nos inuiblos amp; con�antes�^^^/fif^�nbsp;mul monet,ne htcaliquidnofiris yiribus aut meritis�eramtts acceptum. Etenim, quia nugt;[nbsp;manumel�^, quam quodnobifip�s egregi�placemtts,fi quidpraclari�acimus,nontemett^ *^^pfi^.nbsp;Paulus addidic^i dilexit nos. Poter at dicere,ptpem nos ddigimus (nam hoc quoquep�I (sLI
-ocr page 281-HO MILIA XLVIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llj
dieendo,ijs occafionem dedijjet, qut�is ytrilits amp; proprix dignitati conpdunt. Viluit ^^ouocere,(atn eleSionem no�ram quant yirtutes quibiu ele^i ornantur^exgratuita Dei dile^io-^ffuiere:cuiu4 confideratio folaconfolationem hanc omnem�abilem �rmam facit qux mox Irtnbsp;primitm aliquid�duci� in nos ipfos aut m�rita nofira collocamt0,
cum prote�atione^qua ampliu^ confirm�t quxbucufqut Conduit cum ' *}�^t,'blam mihiperfitaj�m e^f(aic)qubdneqj mors^neq^ yitatneq^ angeli,neq^principatus^neq^ ^^�^^�auone,nbsp;f �ߑffes,neq^ infiantia^neq^ futura,neq^ fublimitat^neq^profunditaSineq^ fila alia creatura^ nos fe�
(^^^titate Dei, qux e^lf^ in Chri�o left Domino noflro. In quibi0 yerbts ante omnia omnium credentiuperfina loqui, Tgt;lam qui i�a ilium de fe Jolo dinbsp;kt'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uodfieciali reuelatione edoHt^ftlutls fux tarn certttsfaHusfit�jtotumhuiuiconfo^
'Paulo ardeltonem quendam amp; yanum ofientatorem faciunt� Q^od jtlu' t^^fif�tfum effe dicit, hoc ipjum omnes Chrifiiani adfe trahere debent, yt non minoremnbsp;ooncipiant^Quod�quxras., ynde ifiaperfuafio tarn certaproueniatl^multa eu0 ar-t^enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffunt, s�' hue pertinent quxeunq^ haHenus dilla funt.Sciunt enim fideles fe � Dea
falutem prxdefiinatos ejfe, Pignus eledionis amp; prxdeflinationis fuehabera lejuni upt '^^fi'citra animos autemfuos inuentuntpdem., certifiimam eleHionrs notant., amp;fitritiuJanUinbsp;amp;fiiritt0adoptiontsamp;arrhabo falutts dicitur.Extra fe yero firipeurashabent^nbsp;confenfti de elelioru in Chrifio falute tefiantur:amp; hts tn finita beneficia accedunt, quo^nbsp;igt;t,p-^'��'�ߑieratio illos de bona Dei yoluntate amp; gratia dubitarenon�nit. Proculergo reijci debetnbsp;plenum figmentum de finali perfiuerantia, de qua ahquem in hac yitafin�nbsp;^'^���^^�^(ionecertumfieripofii Schola�ici negant, quot;Elegant ijdem �mul cumferipturts fidei e�quot;nbsp;tcflimonium,amp;omnemJalutii certitudinem euertunt. Igt;leque Hits patroctnatur,quodnbsp;�^�^oillant eleHi. Hoc enim non fidei yitio fit ,fed nofiro, qui non tantam habemttfnbsp;btl,tt,^f^fitmam, qualis ea ejfe debebat, Qlfia tarnen eadem, quantulacunqjfit, adChrifium ap*nbsp;( yt^^iporquoque diximM ) non propter eit0 in�rmitatem defier art, fidnbsp;f^flis (lamare debemus. Domine adauge nobtsfidem. Item, Succurre incredulttati nofira
5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^iperjuafum habent I Q�odneque mors, neque yita,neque ^^gt;t�rat na�tra
^\g^�'hP^incipatf{S ,neque potefiates ,eirc. nos feparare pofiit � charitate Dei, E'cpriuf durif-^omtfiemorauit, � quibu^ caro maxime abhorret : ita nunc eorum meminit, qua fua fftudinem, * ^^^juid effeHura yidentur, amp; hac quoque. apud eleHos non tanti momenti efii docet,nbsp;Dei confilium irritumfaciant, amp; charitatts illitu diuina yinculum abrumpant^nbsp;complexus Primo mortem amp; yitam nominat,fic omnianbsp;tarn in y ita quam in morte nobts occurrere pofiunt, amp; nos y el hlanditijsfuts al-territant.Et fane neutru htc alicuii0 momenti efitquia quoad hac yita pijfruun�nbsp;fi^^fUione yiuunt, per mortem yero ex hoc feculo pleno miferiaruad yita aternapofi
� ��'�tnfeunt. Deinde angelos frincipatus drpote�ates producit. Ita y erb angelorum ordinet difiinllos ejfe ,ex alijs quoq^ locts apparet, Ham in priori ad Thefiiarchannbsp;Hlicha'eltmquoq^ ludas ^pofiolui in fignit. Principa�uum y er b amp; pote fia-nomina angelis tribuuntur, quia hos minijlros fitos magnis yiribt0 elr incredibilinbsp;^'*���lt;1� inflruxit, amp; eofdempopulorum t� regnorumprincipes amp; quafiprafe^os confiituitt^nbsp;apud Danielem extat, qui inter angelosprincipem Perjarum, amp; principetnnbsp;'Elicha�lem principepopuli Tudaict nominat.Potefi aute Pauli locus tam de banbsp;in^tlligi-Ham hos quide hoc yn�agere confi�t, yt �* nos � Dei dilellioninbsp;infefiu reddant ,ficuti in lobi hifioria exemple euidentifiimo demonfiratur,nbsp;^''^'llinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnts eorum conatM,quiaper Chrifium deuiHi,nihil etiam aduerfits eospofiuntt
'^^%biin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angelts hoc per Hyperbolen exponit ur, yt argument�ifit ah
pofiibile effet angelos bonos aliquid huitts ttntare, tarnen hi quoque nihil i^pttat Deus,cuifacile fuerit omnia eoru cojilia turbare qui aternanbsp;et pradefiinationts d�cr�ta yiolare yolunt.Simile argumentum epijhad GaLhabetur^
-ocr page 282-CAP, VIH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD ROMANOS
Siangelui dec�lo euangeli^et yobifprater nbsp;nbsp;nbsp;^uod euartgeli^^auitrun
� TDero nihil aduerf^ �ei dileUionetn poj�tnt angeli, quorum yires humane owmbit^ res ejj� fcimus, qua dementia fuerit homines timere, qui yil aperta quot;Tei falutem no�r^f^nbsp;yel inanihiK anathematifmis nos damnare audentf Fulminate quidem Uli yidenturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jifii
communicationesproferunt-.fedfucorum bombifunt^ amp;fulguraexlebete,quaimperttotu oculos perfringunt^animas quot;y/ero ladere nonpoffunt. Tertio loco rurfits duoipboftttinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
fiantia amp; futur a,yt o�endat, nihil quod yel nunc prafens e�f,, yelfuturum fjieratur attt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
banc no�rafaluttsfducia euertere^ aut nos � Dei charitatefepararepoffe^ fiambonts; pij non inh�rent ^fed ad futur a amp; ceelefiia a�/irant, E contra mintsfuturorum malorutit finbsp;tur^ciim �ciantUjs qui Deum diligunt, omnia adiumento ejfe in bonu^ Sedneq^ mora diutufsgt;nbsp;illorumfrangerepoteif^.quia Deum femperfui�milem eJj� norunt, cuius yeritasamp;poteHnbsp;tern forts diuturnitate impediri ^�it. Exemfla eius rei tn �brahamo et reliquis patribu^f�^nbsp;^ui etft promifsiones Dei diu differri yiderent amp; in terra promt�a ne pedis quidem ye�^Si^ Ji'nbsp;�derent,in fide tarnen confiantes amp;inui3imanferunt,Idem in Martyribus cerniturtquos^^^^^nflnbsp;�ns mortts yiolenta nece�itas neq, diu expeHatus futur a redemftionts dies abfierruit,nbsp;magno amp; intrepido animo in faluttsper Chrifiumparta fiduciaperfeuerarent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afp^.
cmnes eosin ofi'icio continet,qui intera�iduapericula tSquot; tyrannoruminasfideiconfefiions^i tuentur.Quartolocofublimitattsamp;frofunditatismeminit,ferillam qwde yniuerfumbi*^nbsp;fiilendore atqjgloriam,per banc yerb cotemptum atq^ infamia denotans. Senfius ergo e�,nt�_ Mnbsp;turn amp; filendidum^nihilitem tarn humile amp;abiellum infieciem e�e,quod Dei dileSione Jcnbsp;autnosafalutts fiducia reuocare pofiit.Ts�ectemere ytriufiq, meminit,Scimusenim multoigt;rnbsp;iusfeculi ffilendor non mouet,ementita humilitat^ �ecie amp; byfocri� moueri, yt impofiorf^^nbsp;tiscedant, amp; �falutein Chrifiopropofitaexorbitent. Sednihilhuitts elel�iadmittunt,qt*^^nbsp;yerbodidicerut, regnum Deinoninhifceexterntsconfiftere, fedinipirituamp;paceanimotf*�^�lt;il('nbsp;Dei�iritus in nobts operatur. His omnibus fubfinem addit, Hef ylla alia creaturatyt�f^^^fi'nbsp;frebendat reliqua omnia, quacunq^ in rerum naturafunt.Quia yerb hoc elf^ yerepiorutn^^^nbsp;yt nullis rebus quantiimuisfraclaris amp; eximijs dimoueantur� Dei dileHionefiacil'e exnbsp;quid de Ulis debeat iudicari,qui opes,honores,yoluptates,amicitias buius mundi dr almnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jiifi
ris tantifaciunt,yt � Deo amp; eius cultu deficiant,je^ indignes declarent,quos ille amore tur. Elfborum magnusnumerusbodie, yt yerbdicerepo�is ,fidemin terrisraramfffi^^nbsp;fietatis fiudium afud flerofiq^ omnis loci amp; ordinis homines refriguiffe,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fif
Dileflionis Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tandem dicendi finem faciamus, non ofcitanter pratereunda efiparticula :
mediator Cbri* Cbrifio lefu Domino nofiro^ Hac enim dileBionis ifiius diuina ^ediatorem amp; yinculuO* fius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; earn omnino adijcioportuit,ne nos illam nofiris operibus mereriputemus, ^id enim
apud Deum, qui natura peccatores amp; filij irafuntf Cbrifius autem omnis boni nobis auf'/o^ diator efi ynicus. In hoc enimfolo nobis pater placatus efi.Et idem ille propter nos homonbsp;diuer��imas naturas,humana amp; diuinam, non modb infita perfona coniunxit, yerumef^^^nbsp;feconciliauit,yt Deo iam fropitio ytamurfitaqj in hunt ynum cofianter re�iceredebentt rnbsp;falutem fuam retinere, amp; in Dei dilellione permanere yolunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Abfoluimus iam altt^^,
buius epifiolapartem,quadecuit �Paulus,ex ijs qua de gratuitapeccatorum remi�ione tionefidei dixerat,nim captandam e�epeccandi licentiam,fedfiudendumpotius, ytfidemnbsp;fiemur,fanllificatione nimirum,yita innocentia,libertate�iritus,obedientia, certa �nbsp;tisfiducia, eii^quaexhacdependet Chrifiianafatientia in omnigenere tentationis.nbsp;nia cum in y no lefu Chrifio habeantur, hunc folum audire, huic yni confiderenbsp;amp; eidem obtemperare debemus, Huic enim debetur benedi�nbsp;di�lio, honor,gloria amp;potefias innbsp;aternum,Amem
-ocr page 283-K o M I L I A XLVin.
�4
IX^
XLViir.
p
1 L
Eritatem dico in Chrifto, non mentior,attefiante fimul confcicn V tiamca per fpiritSfandum:qu�dmagnamthitriftitia fit, 2lt;per-P^uscruciatuscordimeo. Optarime.nim ego ipfe anathema efle �nbsp;x pro fratrtbus mcis,cognatis inquam mets fecund�m carnem.nbsp;tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adopttOjSC gloria,8C foedera,8C legisla�
cultus, �C promifl�ones : quorum funt Patres, SC ex quibus eft hriftus quod ad carnem attinet: qui eft fupraomnes Deus benedi�nbsp;^�infecula,Am�n,
� iA^o�oltn,eleBum illu^ Det or^anum -, oSFopritnM Cafitihit^ yniuer�tm huffta TeftU J falutK rationem non minu4perfidie quant dilucid� amp; euidenter ex^o�tif i cuiui hac
^fumma eF^zOmnet homines natura^eccatores amp;filio5 irts ejj�yiufiificariautemamp;fer occa�oeic^isf^ ffari ex gratta frof ter lefitm Chri�um^� hune �de quot;yiera amflexentur. 2lt;[e yero aliquinbsp;earnis licentiam �Tuenarentur�Uittf effeBa amp;fruHits recen�iit^ carnis mortifica--��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^OMtatem,�ihertatem �gt;iritugt;s,pati�ntiam in omni aduetforum genere.Et quia �.js mul
folerantiam argurnentis plurim� hortatits e�: ^^^hri�oexhihitte certintdo atqj�ahilitas tqius nullit quot;Vel huiusnbsp;machinationihinpo�it euerti� Sequitur tertia epi�alapars quis nouantnbsp;^^^^inet de yera lefu Chri�i eccle�a ad quam falus i�a^ertinst. Et illam quide nonnbsp;^^^husgraui�imis caufis mottts j^po�olmin�ituit.Trima exUl��iitfeandalum, quodnbsp;^�^'^^^dulitate amp; contumacia enafeebatur^ Quia enim Hits promi�iones omnes datanbsp;^hriflum hofliliter oderant.,t2r ettangelium e�n in�ferahili contumaeia ybique ter-^nbsp;antur,multi autpromi�iones Dei omnino irritas facias e��eputabant, attt lefumnbsp;�''�quot;�fiTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humantgenerts�ruatorem e�e negabant : eb quod nimts abfurdum yidt'^
dlo agno�cerCf qui ab Hits ipfisreijciebatur, ex quibui natitserat. Dnnde concordiam Jiitiii', oportebat inter ludaos amp; Gentes, qui conuitijs amp; opprobrijs mututsfi inuicemnbsp;enim ex Gentibui erediderant, ij ludaos in 'vniuerfum omnesfalute indi~nbsp;ctudele amp; immane facinus,quodin Deifilium de�gnauerant.ludai yerb yenbsp;f^tl^^^^{^ff�rogatiua elati�aluttspromi�iones adfe�olospertineredamabat, t� indigni�imbnbsp;incircumeifaabfqueomni ceremoniarumlegalium exercitioin ecclefite amp;�alu-
^dmitterentur.E^t ergo tantis incommodts medeatur Taulus, di�utationem i�am in^ Dei promi�i ones firmi�imas e�e,ad eos aut em �tlos pertinere illarum fru^um,quinbsp;^^�^i�um lefum apprehendunt,inquo ynoilla�ium habent complemensum.Exednbsp;� b^dxos meritb repudiari amp; abi�i � Deo, cum contempto Chri�o inani carnts gene-^^^ifi^^^^^nttadoptari yerb in illorum locum eos ex gentibus^ qui euangelio credunt, amp; le�mnbsp;agno�cunt,Et y erb Tudaorum �tpercilium deprimit, ita no minus cauet,nbsp;P'^dium �ant, amp; ideopro reliquijs ludaorum co�olationem �tbtexit, docens, hos ita re-iitgt;tin,r߰^^dp-)'^^�ntul�cce�tts adregnum Dei omnibus per Chrifiumpateat,quotquQteuange-obedientiam accommodant. Et hac quidem tribus proximts Capitibus traSlan-�*�16nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ex carntsgeneratione na�ci, neque ex ceremoniarum ob�rua-
P'^�^tndu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttetum e�e eorum,qui eX gratia eleSli,promi�iones �aUit� in Chri�o y era fide ap-
l'd^^ �iritufianClificantur, Hic ergofialutts noflrx principia denuoproponuntur,amp; 1', ^.'''�'dfi'gt;'n^�^t^''s do^rina de gratia Deinosiu�ificanttsperfidem in Chrifium.Etnonnbsp;teri(^ quot;^dte^qti�m yeteri eccle�xjqux ex ludxis amp;gentib!ts colleblafiuit�fiafieruiunt. quot;Elamnbsp;^�^��dentiam confutant, qui hodie eccle�a ad fi rapiunt, t�� hanclocvcertonbsp;�s^^^�^^^ids titiilofiuperbiunt amp; nobts no�trapatteitatem amp; obficuram atq^ mi�
^^dnionem exprobrant.
C A P* I X.
In^flWrfM'onc �3 titur,lt;]uaoiiifnbsp;ftijpicionetnnbsp;rcmouet.
IN EPIST. AD ROMANOS
plertque ex ludtsis Taulutn ho�ili infitam gentem animo ejje�tj^icahntttr, i�a tra^atio illii admodim odiofa amp; mole�a erat^^uad[� quidem repudiari, gentes yeronbsp;adoptari audirentdnitio commoda in�nuatione 'vtitur,qua omncm odij�i�/icionem^rudinff^ .nbsp;nattmultis nimirtim exponens,qu�m amico amp;propenfoerga illos�{ animo. dtayeroexempM^^^nbsp;het yerhi minifirts omnihtts^yt non qttidempartant impijs hjpocrit� amp; palam rehellihu^gt;p'�'��^^^(nbsp;ro orationem ita moderentur atq^ temperent)ne quid ex odio agere yideantur ,yiqgCordatHnbsp;omnibiti con�et�pfos illorumfalut�m quarere^quihua quot;Dei indicia feueriora cum�tsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�-
nihu� denuntiant.Oh�ruarunt hanc docendirationempropheta olim.^quiet�pleruttq,fidf�^�^ uerfjts populi feeler a ,frequenter tarnen pro illoapud Deumintercedunt, amp; pereuntiutnߒ^^nbsp;�'^imis querelts profiquunturJdem Chri�ufn quoi^�cil�e�:imtts ^quitotM yi�eriiu^nbsp;turnpopuli ingrati amp; rebell�s infelicem di^er�onem yideret)amp;ad Hierofolymacon�e^^^^nbsp;masfttdit'.imb in illos beneficia quotidieplurima chntulit, quospropter cotumacem ingr^f^^^^nbsp;acriter increpabat.�J^^e ergo amp;prudenter tarnpraclara exempla/dpo�olusimitatur *.nbsp;ter autem peccant, qui qaafi adconuitiandum condu^li fint, intempefiiu�s di�ierijs amp;nbsp;J�nn�s mala m defieipfisJufiicionem in auditorum ariimis augent atq^ confirmant.
fMluigcnt� ludaiccenbsp;ti�imitl.
Trop�fitio y elfiumma infinuation�s ifiius eS^,fie [udteorum gentem non yulgariter^fi��^ -�.fr illa magntfic� fientire,amp;proinde nihil de ill�s ex odio aut alio affe^u prauo diUuruefi�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;
hat-f quandofe magno dolore afifici ait propter illos, quos yideat reieBo Chri�o in exititt^ nbsp;nbsp;�
hoc eximium yeri amoris argumentum.Si quos enim odio habemM) illorum interim modts latamur. Dolor autem y el ex noflr�s y el eorum mifierijs aut aduerfjs in nob�snbsp;ex animo diligimus.Quia ergo Taulus ludaorum exitio tantopere doluit, yehemente� il^^nbsp;oportet.^yit quia hoe mult�s non yerifimile yidebatur, eo quodgentium �pofioltts amp; doifO^nbsp;tur,amp;hispoti�imtimpriedicaret,argument�sgrauifiim�s illud ipfium demon�ratiqttlt;^^��'�nbsp;yidebimiM,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r Pifi'
lureiurando K� titurPifulii!-
Trimum�pronuntiat�spetiti amp; iujiuranduminterponit graui�imum amp; mt�tiplf^v^ �e Vnitatem dico in Chri�o^non mentior^atte�ante�mul conficientia meaperfiiritumnbsp;bet iuramentum hocgradationem quandam,quafubinde altius affurgfi^qubfaciliusfidetpnbsp;^am initioyeritatemfie dicere ait in Chri�o.Ergo hunc te�em adhibet^qui ipfa e� yertf^nbsp;nu�Mgrauior a�hiberipoterar,imprim�s � quot;Paulo, qui ciim ilium omnibus rebuspr^ߒ^pnbsp;noncredibile eS^.^ eum illius nomine adaliquem decipiendum turpiter abuti yoluifie.nbsp;2\Zo� mentior.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diceret\ quot;ELonfium eorumfimilis, quibus leuiculum yidetur aliqitf^fi^
Vcrdiwrrfndi rlt;tio.
fuisfiallere.Itaque mihi tuto credipoterit.^At ne hoc quidem contentuSitertium adhuc ity^^ ' �antefiimulconficientia mea.Sunt enim quitemere affirmant amp;iurant quiduis,etiarHi^^'^^nbsp;cognitum amp; perffe^lum habent.Conficientia ergo te�imonium adducit^qu� ytfiallere nor^cnbsp;tntllete�ium loco �^,0* crudeliter eos ylcificitur ,quiipfiaabtttttntttrt auteius te�itgt;t��^^^. �id'nbsp;yel�uffocare conanturt�cuti in Ulis e�^ yidere^qui ea poti�imitm occajione in defftrafiof^^nbsp;fdp�u tamenprophanihominesamp;rerum imperiti fiubconficientiayocabulo nudamalij^^ �nbsp;nem Jiue yanam per�tajionem intelligunty Uliffiritumfiin^u coniungit tytfiede ea confim^nbsp;t�endat^quaffiritus te�imonio nitatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. � ,
�dmonetautem nos locus hic de yera iuTandi ratione.Tn qua ante omnia obfieruari dt tnenta infiacr�s liter�s nuffiam fitmpliciterprohiberi,fied yt iuremuspermitti, modo hocp^nbsp;grant amp; cognitu neceffariagt;qua altoqui yixfidem inuenit apud eos^quibtts cum nob�s resdnbsp;quidem legitimum iuramentorum yfium effctytconfirmation�s caufia adhibita cotrouerjfprnbsp;ponant ^.Apofiolus ad Hebraos cap.6. docet. In quemfinem non modofianblos,nbsp;Detsm olimiurauifij�^nonynoloco ficriptura tefiantur. Imointeryerafideinbsp;yel confiefiion�sfidei Jpecies�u�urandum quot;Mofies amp; propheta numerant. Deut-dr'nbsp;l^.d^^.amp;c.ffiios locosopponereoportet �nabaptifiarumfiuroribus,qui yerb�s Cfiri�h^^nbsp;extant,abutuntur, yt yn� cum iureiurando omnem ordinempoliticum, leges itemnbsp;aboleant atq^ euertant. Quod enim Chrifius illic de temerarijs iurament�s dicit, quanbsp;rationem infiermone quotidiano adhihent�lli ad iujiurandum extendunt, cuius in
9
-ocr page 285-H o M I L I A XLVIir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��
(eJIaritu ef�, nbsp;nbsp;quod in ecclefia quoque^ caufa religionsJttum y�im haitre citm ex hoc loco tuni
iKultis alijs ap^aret.Hic antepracepii illiu4fernher ineminilfe oportec, ytper feliuf Dei yeri nome iuremin.Quta entm confcientias noflras te�amur^nosqj ipfis,� qua �aus admittatur^adp�na aflrinnbsp;certe�olui inte�em adhtheri debet^qui amp; conjctentias no�ras nouit-, amp; periurospunire^ye-fiJicos Autem amp; cau�am bonam agentes tueripote^^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ts ynu4 �olta Dew, qui ideograuiter
^fMet,ne per Deos ali�nas iuremusi yt qui hos in �ui honoris con�ortium admittere nullo modopo-Chri�um adducit, quempo�ca Deum in�ecula benediBum nominat, Jjpritttm [anSum, cuiits diuinitas certis �riptura locts probatur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo intolerabilts illorum
iutandu Diuosinuocant. lgt;iam hocfaciendo Deum�uohonore f�olianty amp; ido^ religio��imi yideri yolunt, Eraterea non minus curare debemtts^yt inter iuran-��^fn�� fiobis con�ij�mtis,amp;ne quidtemere affirmemtts^ quod nobis minusper/�eblum fit. Fru�nbsp;Deum te�em inuocabimus�propria mens nos accufet, amp; quihanc nouit Deus^temerita-�nit. Quii�a diligenter ob�eruant, ij iurant in yeritate, in iudicio amp; innbsp;�^'�ficuti Deus lerem.^ monet) amp; inter iurandum minimepeccabunt.Toterant i�afu�ua tra^nbsp;quot;�^'/^�Iquia alterius loci funt^ea nunc paucis attigi�e fu�iciat.
fuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non modo dolere ait,�d�mul dolore�ti magnitudinem mulcts exprimit,yt ex ea de
fttdiciumpo�it�eri.Efl mihi(inquit)magna tri�itia. Opponitur hacgaudto,amp; calamitas nihil�ibi iiicundum e�e�nat. Imb perpetuum cru^nbsp;Graco yocabulo odliMJu ytitur, quod non quemuis,fed ex pareu labo~nbsp;if, ^^�^^^Icrem�uecruciatum�gni�cat, quem acuti�imum e�e con�at. �tquiaidemplerunquenbsp;�� I perpetuo amp; inde�nenti dolore cruciari dicit ; amp; quide in corde�uOiCuiits dolores omnianbsp;trant, qua corporibus no�ris grauia amp;acerba accidunt. dgt;leque tarnen his contentas^nbsp;enim(inquit) egoip�e anathema e�e � Chri�opronbsp;{u�! �^^^itiamp;c. Dicuntur autem anathemata non modo quaDeo confecrata amp;abomnialioy^ AttJthem4tnbsp;^�Itf^^^^^f^^^�^^taetiam ,quaille abominatur,yteaincultum�uumnolitimpendi,�edpotius
^^hilum redigi yelit, quodHebrai Harem dicer e con�ueuerunt. Sic anathema fuit [e-gt; omnibus qua in eacontinebantur. Et ,gt;4rnale}�tas �mili rationecum fuis facultatibussnbsp;fieri Deus yoluit� Sed amp; apudgentes anathemata dicebantur homines facri, qui adnbsp;'�i, ^^fif^^^onemfeu expiationemDeis manibtts amp; inferis deuoti maSlabantur ,�qualuesautnbsp;��^S.^^eret, quam tali hominum internecione Dijs placatis �edatum iriputabant. ,gt;ldi�anbsp;f'Difnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^lludens� anathema fieri optat:amp; quidem � Chri�o-,yt o�endat,� non modo ad mor-
fi^�gt;cundamparatum ejfe�ed � Chri�o �mul tir omni�efalutis libenter excidere yelle^ faluti con�ultum e�e yideat. Ei�^ hoc graue diUum, amp; horribile admodum yide-''�� i� cogitemtes hoc Taulum dixi�e, qui Chri�um�uam fapientiam , iu�itiam,fanClificatio-'�ttifp^^'^^deniquefuame�efciebat, quiq^propter ilium pro�ercoribus amp; rebus noxijs abieceratnbsp;^tfip^^�^^cunque in mundopraclara amp; eximia habebat. l^eque tarnen hicprolixa di�utacio�nbsp;A'ei '��X gt; falua pietate potuerit optare, quod cum aterno diuina eleClionis decreto pugnarenbsp;fi cleClum e�e non ignoraret^an item pium fuerit, propter alios � Chriflo feparari y elle,nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hic mundus nobis fordere debet. Tdihil enim opt�t �Paulus, quod Dei^oria quiequam
�^''lt;^10 ! propter ludaorum incredulitatem gloria Chri�i multum decedere yidebat, huius 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in yotum illud erupit.Et huius�mile exemplum in �^lofe habemus,qui ex libro Dei
i ne Ifraelita cum pablica diuini nominis infamia toti excinderentur. Qmbus exemplis bncf^�*ߑ*^ntum in fanClis quoqj po�intpracipites HU affeClus,qui ex ardenti gloria Dei ftudionbsp;^��^orum diledione oriuntur^ Faciunt enim yt in pra�ntem modo rem intenti, nihil prate�nbsp;�ndo t^elo ea petant, qua cum Dei yoluntate non per omnia conueniunt. Quianbsp;^i^finodi originem habent fan�i�imam , amp; ad�nem pium yere^fanBum tendunt,nbsp;excufationem inueniunt. Docet autem hoc Pauli eXemplum, quo animonbsp;^^fnmi�os e�e debeant, qui populo alicui prafunt. Donus paflor ponit animamfuamnbsp;�t^ ' '*i.Ergo ip/i quoque nihil antiquius habeant populi fialute, ejr hanc non modo laboribusnbsp;^^umetiam fanguine amp; yita fua redemptam cupiant� Fall affeClu Dauidem praditurti
�
-ocr page 286-Mt
CAP.�X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O M A N O S
ttfnpore clatnabat: E-go^eccAuiy ego inique egijouet autetn ceruntr�Sit qutsfo manttf tua contra mt amp; contra domumgatrtt mei. Quid, qttoa intergc�^^^nbsp;fueriint, qui capitafuapropatria amp; falute publica deuouerunt f Quo magtr Chriflianosnbsp;anniti decet ,nefeab illtf yincipatiantur, Imprimti autem hoc fin ofiicij ejfe metninerintdonbsp;antifiites,quos Chrifiitsfine ecclefiapaflores conflituit..At quia hie afieElin hodie apudorraitnbsp;amp; loci homines rarui rarum quoque, yel potius nullum falutispublicte �udiut� inbsp;omnia pefiiim cunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�('
C��er�m magni faciamui oportet tos , pro quibw capita amp; animas nofiras deaouerepf gt;/! must Ideo ne Taului inania yerba ia�{are yideatur, multa in ludaoru comendationtmfi^rnbsp;omnibus confiet, quam magnifie'e de Ulis fintiat. Et primo quidem fratresfuos yocat, amp;nbsp;gnatione fibi deuinBos efie tefiatur. Habet hoc argumentum � tommunifinfit amp; ex natuffnbsp;defitmptum,quie monent,nt nosfratrumpudeat, amp; yt eos diligamus atq^ eorundemnbsp;�emur.�t egoftnquit Taulus ) ludteos pro fiatribus agnofio, non quidem honorarijsamp;^��'nbsp;fed pro cognatis,quifint o � meum amp; caro mea. Ergo ndn pojfum no agerrime ferre illorum [nbsp;2)einde ne hotfucato animo dicereputetur,dignitatem illorum multts exponit,omnia ea il^lt;[ �- iidnbsp;liter concedens,quibus eos T)eu�prce alijsgentibus ornauerat.Quo loco obferuare debernu^^Jnbsp;perfe integra amp; pretiofa manere,etiamfi illis aliqui abutantur. Cauendum ergo ne ilb*nbsp;propter improbos amp; malafideipoffejforestquod hodiephanatici quidam ntmis incon�derattK^'^nbsp;qui in eccle�a mini�trium amp; in magi�ratum yirulentas linguas acuunt, amp; ipfis ordines �nbsp;fiitutos contumeliof�profeinduntpropter aliquos,qui in Ulis ton�ituti o�iciumfuumnegHg'^^^.nbsp;quipotius malis quoq^ amp; improbis tribui debent tituli, quos ex officiohabent,yt horutnnbsp;i!noneantur,quid ipfosfacere conueniat. Sic �Micheas capita domus luda amp; principesnbsp;tos,qui nihil minus erant, IIS' quorum iniu�am atq^ crudelem tj/rannidem pofieanbsp;..Adhac facerdotum amp; prophetarum fitulo eos dtgnatur,quipopulumfalfa do^rinafiduc^^^nbsp;facra omniayeriaUafecerant.Quodipfum alij etiampropheta diligenter obferuarunt.
Sed yideamtts fingula ex ordine, qua ad ludaorum comendationem 'Paulus recenfi^' Ifraelitas effe ait.Er at hoc nomen longe nobiU�imum,quo lacobum olim ornaueratnbsp;Hri angelopraualuifiet.Fuerat autem luBa ilia tjpus tentationu omnium,quibus fidetrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
annis 'Deus probaueratUn quibus omnibus dim yiBorfuifiet, Ifrael,ide� ,princeps a�e -----------1 pretio habuerunt,amp;hoci^^ tribuit,ne generts nobilitatem Hits negare yideatur,quam Deus conceJJerat.Deinde illo^^^p fid�nbsp;adoptionem. Erantenim adoptati � Deo, ytipftttspeculium eSr fiUj effent. Eiusenit�'^^�^nbsp;Exod.ji^.1fraele�fUttsmeusprimogenitus. Item Exod.i^: Eritis mihipeculiumpreenbsp;pulls � mea quidem e^^ omn� terra, yos autem eritts mihi regnum facerdotale,nbsp;quamfentenriam multaetiamapudprophetaspafiim leguntur. Eratautem hacnon''Py�'^^i'nbsp;gnitas, qubd tot gentibtts prateritis, qua amp; maiores Gr potentiores erant, Deus i�ar�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dif'
gnatusfuit.Et hanc bonitatem Dei non raro quot;^ofes erpropheta illis inculcanr, qua�do tiam illorum yolunt deprimere. Tertio gloriam quoque eorum effe ait.Qu.o nomine exctnbsp;fignificat,in quam illos pra alijs gentibus euexerat Deus, ciim fuum inter eos domicilie*''!nbsp;ret,tSrfuamprafintiam argument� infnitiste�aretur. Hue ergo pertinet q^cdnbsp;Deus 1. Ego ponamtabernaculum meum in medio ye�ri, amp; animus meus yos nonnbsp;ambulabo inter yos, amp;ero Deus ye�er,(S� yos erttispopulus meus.Quo Dauidrejf tnensnbsp;*H.otus inJuda Deus ,praclarum nomen eius in /frael. In Salem ei^ tabernaiulum et'^gt;nbsp;fio eiits in .^ifone. Pfalm.76.Quarto,feedera adludabspertinere dicit. l^'^titur autemnbsp;ro,quiafape cum illis fcedusfecit Deus, yelpotius idemfadusfiepius in�aurauit. Sedamp;r,nbsp;lulas dedit,quibus eir fidem illorum confirmare, amp; officijfimuladmonere yoluit. HoCnbsp;mere inter pracipuas dtgnitates niitnerat: quando totius humant generis gloria in ff,nbsp;elucet,quod quifummum aternumq^ bonum ePf, nobifcum fteduspangere yoluit,nbsp;nobis obflringeret, Gr bona fua omnia nobis communicaret. Quinto ligislationem tllit^�'*nbsp;ius nimirum Jpfe Deus Hits author fuerat , qui Legem fitamyiua yoce inter illos
luJ^ortimcom meadafio�
ifraelita.
Videnomil. .... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ..p,
y^.in Hofeatti- diCfu-sfuit, ivler�� igitur nomen ijlud illiufpo�eri infummo pretio habuerunt i amp; boc tribttit.ne oener� nobilitatem 111� neirare '^ideatur.auam Tretet conceflerat.7iigt;i��ef,dgt;
Ado^tio.
GloriOi,
PeeJera,
Leffiktor,
H o M � L I A XLVHI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il6
amp; tandem�riptdscotn^rehenfam inter eos exrare yoltiit, Gloriantur aliagentes fuds legtslatorilipft i^oshumanajapientia amp; iu�itia exi�imatio commendautt:^ualesfKerunt Draco-iSolon^ '\linos^nbsp;�fcur^ui, Tsitima\amp;quantum hodiefito lufiiniano iurij�eriti tribuant^nemo nefcit. Quanto autemnbsp;cen�ri debet ludteorum dignitas^quibui if� Deut legem dedit abfoluti�imam^ qute non modonbsp;huataj hominum aUionei�doublieaquoq^ iudicia inflituit, deniq, omnia comprehendit, ^u� dominbsp;^�r�^in militia item amp; patt�eri oporreri^Sexto loco cultum nominar, id ef� j 'rgt;eram colendi Tiei CuUttt�nbsp;�)li ludai habuerunt. idam apud aliasgentes cultus fui���imus arbitrarios, quinbsp;�^^buminumtraditionibus nitebantur fitainanibus amp; frigidi�imis ceremonijs confiabant^Iudxinbsp;cultum habuerunt ab ipfi Deo prafcriptum^ cuius jingula ceremonia tjpos continebant re-�^'��^fnturarum,nbsp;nbsp;nbsp;promi�ionum falutts�gilla erant,�tmul^ of�cij �dmonebant eos,qui circa illas
^^^�t^abantur. Ide'ofiptimum locum quot;Paulus Dei fromi�iombus tribuit, easnimirum intelligens, Promi�ioneit ^^^deChri�o erant amp; humani generts redemp�one quam per hunc confici oportuitt Erantill�nbsp;J� K ludet! dat�,qui amp;promi�ionum haredes dicuntur, eo qubd expatribus de�:endi��nt^ qui i�asnbsp;�ceperant.^� etiam cau�i fuit^quod UImprimis euangeliumpr�dicari oportuit. OBauo Pa Patres^nbsp;^���iinar,eosnimirum,quos Deusip�efibipr� alijsdelegerat, �vt cum Ulisfalutis f�dus inflau*nbsp;quorum numero pr�cipui�int,Kgt;ibraham,I�aac amp; lacobxquorumfimiles in nullis hi�orijsnbsp;'^''�^iitntur�ue res ab Ulisge�as�ue pieratem^ fiue�pientiam,�ue yetuflatem amp; certamgenerisnbsp;l^^^^�ionem con�deres, Eoluit autem horum quoq^ mentionem facere ^poflolns, quiapr�claru Deinbsp;/�ro^ewirom habere bonos amp; yirtutibus illuflres. Solent enim ex his yirtutum�minanbsp;^�porum animisin�ri^qu� etfi in multisfoliant, in alijs tarne rurftts emergunt amp;fru^um feruntnbsp;j^?^f�i.Sed amp; dome�ica maioruexempla plurimiim pofTunt in excitandis animis,y t Ula imctemur.
I�� Deuspeculiaribus promi�ionibus fefepioru po�eris obflrin
. J'^rum�denequaquamdubitaredebent,quotquotillurnpi�amp;fan^'ecolunt. C�terum anni* Chri�ut
Ch - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus quodomnem aliam dignitatem infinitis�atijs excellit^ dicens*. Ex quibus e�
3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^d carnem attinet,qui eS^fupra omnes Deus bensdiBits in�cula,uAmen, Cum enim
^pbus fuaincarnatione totumgenttshumanum nobilitauerit,quanto maior cenferidebet lud�o* *tobilitas^ ex quibus Ule carnem �iam a�umere dignatus eif, f Et ciirn fobolis f�licitas ( quasnnbsp;) inter huius feculibona nonpo�remumafapientibus numereturt quisnbsp;alijs omnibus lud�os excellui�i dixerit, ex quwus Chri�us lefus cum ip�s eccle�� Chri-�quot;quot;�^rimitijs de�endit�
te�imonium de Chri�q, quo ytraq^ eins natura Cbri�ai Si enim quoadcarnem ex lud�is defcendit, yerus homo�t oportet. Niam quadnbsp;)^^�'^Plt;�fiitur Caro eif^,amp; carnis nomine totum hominem^yel potius ipfam humanam naturam,nbsp;I '^^�^flgnificari�imtts. Facit adhuius demon�rationem genealogia illitis^ quam Euangeli�iinbsp;dprimispatribus initio failo,contexunt.Htc ergo cofutantur) qui in Chri�ophantafma
^^�*�t,aut ilium corpus a�riumfeu ciele�e habuijfe docent., quod c�lo delatum per fvlariam, ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in terras defienderit. T^rfus ifi quoad carnem attinet, ex lud�ts nattts e/�, y tique
�^f^'!'^�*^^^fxtellentiushabuitiquod etiam iam ante fuit ^riufquam Ule carnem affumeret. It a o�inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; �terna exprimitur, quam paulopoi^diferte etiam nominat, quando
txcellentiorem e�edicit,imo Deumyocat benediClumin fecula^ ^ec enim hie j4rianos tgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audimus, qui non minus abfurdis amp; inept� qu�m impijs di�inblionibus, lo*
^nc nob^ ext or quere conantur. ESf^ enim hic clarior, qu�m yt y lits nebulis obfufeari po�it: turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contumacia notior atque maior e�^ , qu�m yt multts confutari merea*
D � trgo amp; latrent Uli quod y elint, nos cum Paulo Chriflum agnofcamits amp; credamus �tula,quiillorumlatratus aliquando�eptro fuo ferreo compe�et. Etnbsp;bt Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^tulus pronuntiat, fimul quot;FLe�orij delirium euertitur, qui duos in Chri�o
i^ua� fine his natur arum diuerfitas non poffet con��ere. Fbos autem yfumiflo* je,^^m^^�V^f*^^^t^-)^nieI^,ytIefum Chriflumagnofcamus yerum amp;ynicumatq,��icien��nbsp;^^gt;i�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redemptorem, qui in fecredentes firuare y elit amp; po�it, yt alibi fufius de-
u 1
-ocr page 288-CAP� IX.
IN EPIS T. AD ROMANOS
^oad y er o huiw lo�fiatum^meminerjmw^'Paulum nihil hic itninio a^ultitorio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
cere^Jed ludtsos reuera hahuijje omnia, quacunque adalicuiui homin� atttfoljuli dignifiii^r nbsp;nbsp;nbsp;|
�a; ijjdem yero nihilemolumenti retulijj�,ciim ingrati amp; (otumaces illi� rurpiter ahiiji auiem hac ipfa in no� translata, qui per fidem m Chri�um in illorum locum luttt�imus-nos i�a quicquam iuuahunt,ni� illii re��� tir pie ytamur. P^od yt public � obferuan debet,nbsp;lui ecclefite titul�s amp;praro^atiu�sgloriemur�tapriuatim quoq�nguli herum wtimni�e oelt;gt;tnbsp;quia omnds dignitas riobds in yno leju Chri�o obt'tgit, hune totis anim� ampledti debenms gt;nbsp;*vitam'ygt;iuaniM no�ra profe�ione dignam, t^reiufdem coheeredes �mits in ccelt�iitgnoamp;lnbsp;l�li debetur lenediaio,honor ,gloria e�r pote fias in aternum^Amen.
HO MILIA XL IX.
Fieri tarnen non poteft, utexciderit uerb�Dei. Non enim omftC� qui funt ex liraelCjfunt Ifrael : neque quia funt fernen Abrahamfid^nbsp;omnes funt f�ltj. Sed in Ifaac uocabitur tibi fernen. Hoc eft, non qn�nbsp;filtj carnisjijfil�jDeifunt: fed quifunt fil�jpromifl�onis,cenfeniu�i�'nbsp;femine. Promifl�onis enira ferme hic eft: Secundum hoc tempus uc�nbsp;niam,amp; erit Sarae f�lius.
aVoniam Taulus hoc Cap.amp;fequentilus diBuru� er at de 'Vera eccle�a, cuius origo^^ no diuinte prade�inationds decreto amp; libera Dei ele^ione dependet, eademnbsp;or um r�pudi� amp; gentium 'Vocatione dicere oportebat, qua duo ludtets non modo dur^, jnbsp;ditu intolerabilia, yerumetiam abfurda nim� amp; impia yidebantur. ^apropter initie �nbsp;ludaos omnem odij fu�ieionem diluit, dumfe ex illorum r�pudi� amp; inttruu tantum dolertf^Kitnbsp;tefiatur,'vt falutem eorumproprio exitio redimere,amp;fuum caput atq^animampro Hitsnbsp;piat. Et cau� quidem tanti dolords Taulopracipuafuit, quod ip�us Deiglorianbsp;rum�alui fimul inpericulum 'Veniebant. t^llij enim Chri�upro redemptore olim patrfbu^f� cpnbsp;yix agno�trepoterant,ciim eum ab illds reijei yiderentyexquibuiUledefcenderat^^^llijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ln/t
tuJaortan co�t'' tuniactanoitnbsp;derogat D�nbsp;promi�ioniinbsp;but.
illo mintts dubitarent, promi�iones tarnen yeteres in yniuer�m irritasfaHas e�e putabant'^i� fides inanimds no�rds ab�q^manife�o (alutdspericulo labefaBari nonpote�l^. Horumit^ -Ldnbsp;ratiofanlli�imum ^po�oli pedlus mouit, yt iniuriarum , quas � Tudads plurimas amp;nbsp;acceperat^omnium immemor,tantum animo�uo dolorem ex illorum interitu conciperet,nbsp;plum hoc digni�imum obferuatu,'Vt ip�i quoq^ nullds iniurijs nos�uperaripatiamur, qttinf'gt;^..ft�'nbsp;gloriam ynice quaramus,amp;quantum in nobds eS^, omnes homines, quantumuds indign^^nbsp;tos,ab interitu amp;perditione fludeamus reducere,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ud
Caterum ybi ea prami�t, qua ip�m odij��i done Uber are poter ant, nunc ad traUationem accedit, amp;inttio�atim occurrit tacita obie�lioni, quam exijsqua pracefftt^�nbsp;dam mouebant adhunc modum : Ergone ludai fimul omnes damnati�unt, qubd tu iH^^^nbsp;tium tarn acerbds querelds amp; tanto ludluprofequerds f �t� hoc ita eS^, exetderit oportetnbsp;Dei, amp; inanes atque irrita eruntpromi�iones falutds, quas huicpopulo Detts proprias e�nbsp;Hds(inquam)re�ondet, amp; propter iudaorum contumaciam meritam damnattonetny^ jpdnbsp;amp; einspromt�ionibw nihilomnino decedere docet,Quin imo (inquit)fieri nonpotedf,,'vtjtgt;nbsp;txciderit, (^aft dtceret iEtjiea�t fudaorum conditio,yt meritb de illorum cacitate, tontnbsp;t�quot; quam hds merentur perditione conquer ar, attamen f�diis Dei perpetuo firmumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�'
Veritrf�Do mi�olabilis.
ideo irrita �unt promi�iones, quibw ille �dtm fuam olim patribus obflrtnxit : imo yt t ta fiant impo�ibile ef� , ni� aliquid fngamw , quod Dei cmnipotentiam expugnarenbsp;tatem illites impedire po�it. Et hoc quidem de ludads dich Taulus , �vt obiedtionibt*^ �(ii^ inbsp;re�ondeat (degentibus enimpo�eapeculiarem�ermonem in�ituet) amp;ideo i�aaHnbsp;tem cau�am poti�imum accommodari debent, Interim eadem hae generalem dcdlrinat^nbsp;�eruatu maxime nece��ariam continent : E'eritatem Dei perpetuo ratamnbsp;nbsp;nbsp;inuiolabiletn
-ocr page 289-' H o M I L I A XL I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n/
iromi�ionumeliufidemfernoslahefa^ariaut euerti fa�e. Trobaturhoc exeOi^ubdfides�Deinon ex nobis fipendetfidquot;pi ille quoadjtsam efientiam aterntes eS^fibi^nbsp;nbsp;nbsp;femper confi�t�, ita quot;verbum
^wquteitts teternumfiab�le �rperp�tuafirmum confiifiit, Docet hocipfie elegants coparatione apud jfiam cap,^o:'vbi quot;vox Tiet prophette loquens introducitur, qute ilium clamare, idefi,difiert� amp; fie~nbsp;teflart iubet id,quodauditurus eraf, T�imiru,Omnis carof�num^amp; omnisgloria eiusfios agriznbsp;, ^^^ttf�num, defiuitfios, Verbum autem Dei nofiri manet in ceternum, Qttb etiam illud referrinbsp;� ehquod in �PJalmo'^'^ibabetur ; Dominus irritum facit conftlium gentium^ amp; cogitationespopu~nbsp;^'^'��sdifiert.Confilium autem Domini in fempiternum perfiat ,cogitata cordis eius per oniniafiets-^'C.t pfi 2)ei filiui iri euangelio de i}s,quts � patre acceperat nobis renuntianda ait : Ccelumnbsp;nbsp;nbsp;ter-
y^^tertbuntfirmonesautem mei nequaquamprxteribunt.Sunt htecplena dulci�ima confilatio-gromde diligenter teneri debent in omni cafuiyt eorum meditatione animos fiu^itiantes colli-� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fide labafientes confirmemus. Qupties ergo nofir a infirmitatis amp; imperfiitionis finfit
^�tfnur, amp; timemits ne Deuspromifiionesfitas, quoadnos^ ratas effie quot;Velit, eo quod in fide infirmi ^.^'''^'sltisquequealifiimperfeBifitmus-.tuncfitccurat^promifiiones Deinon nofir a dignit ate amp;nbsp;fif^^ babere in bonitate Dei immenfa, amp; fidem quantulamcunquenbsp;^^fetensenj efieadapprehendendum Chrifium, qut fuo merito omnesnofiros defe^us abundefarcittnbsp;qitando impij tyranni ecclefiam oppugnant, amp; periculum ei^, ne illorum mints amp;fitpplicioru
''^Ubui quot;viclia faluteexcidamus'.tunc quoque in mentem quot;veniat ,falutem nofiram in lefiu Chrifio ^�^yjiiipetra ilia inui^a eif, aduerfus quam ne porta quidem inferorum praualent :nbsp;tarnen Chrtfii furnttSfCX cuius manu nemo nos r apere poterie.Similiterfinbsp;regnare ^ amp;exHitsetiam multosdeficere quot;videmtts, quiantehacecclefia ex-oni^l^�^^d�^fi^''''^i^^tamp;fromifiionibus Dei palam gloriati funt : tunc rurfiis cn Dei quot;veritatem amp;�nbsp;animi oculos intendamus,qui quot;Verbum fisum inter cider e nonfiner amp; cum Taulo dicanbsp;fl quidam pint incredulif num incredulitas eorum fidem Deifaciet irritamf Cogtte-}�enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;iuflioremamp;humanigenerisamantiorem efi'e, qu�mquot;vtalicrumimpietatesnata
tip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu^ fiaudi efiepatiatur, Et quia idem ille omnipotent eir totius mundigubernator . .
^v^ituejuos ex omni tentatione eripere, amp; in medio nationispraue amp; degeneris tueri pote^^ ^ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �
Ipem eb firmitts nos tenere �porter, quand� exempla innumera extant, qui-exordio cofirmata eSf^. Tlam'Vt � primts fecults incipiamits, fiimusTdoa tern g^j^'^fi^^^ffi^^carnem quot;viasfitas corrupiffie,amp;eosetiam,qui interfilios Dei cenfibantur,turpemnbsp;hrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defi^ionemfecififi.Tdon tarnen excidit Detpromifiio, quam primisparentibus in
tgf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derat,fid in quot;Pdoa amp; fitts ratafitit,quos inter medios diluuijfiulius Detts mirabiliter tu-
illof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifi^ri fub 'Mofiin defer to accidiffifcimtts.Qtfimuis enim quot;Vniuerfa fiere
in d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingratitudine amp; contumacia Jua Dei iram indies prouocarent, amp; propterfeelera
�ne a� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;borrendis exemplis profiernerentur, non tarnen promifiioni fua, quam olim cAbraha-
^f^ihquain Tofita amp; Chalebo^ adbacinimproborum illorumpofieristandefuum dtr^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic prophetarum tempore pauculi admodum fuerunt, qui Deipromifiis cre-
^icav^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obfequerentur, adeb yr Tfaiasfi amp; difcipulos fuosportenti infiar in Ifraele e�i
��ii�! **^^**^^*� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minimefraudifuit tanta multitudinis impietas,fid quia Uli promifiio-
ex Ulis quot;vberrimumretulerunt, Eofjenthuius generis exempla innumera dignifiimum eil^,qubdfub Chrifii incarriationem contigit:quandoine-fi ^inntum ordinum corruptione .�achartam Elifabetham^ Sime�nem, i^innam.^ lofiphum^nbsp;fuisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fii^i*c^tiitgt;ytin Ulis regnumfutim infiauraret \ amp;promifiionbus
eSf^,quando ft homines in quot;vniuerfum omnesfal quot;^brahamifilios ex lapidibus excitarepoteil^fi Etenitn qui mundum hunc totumpropter
quot;Vt^ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bumanum genus filij proprij morte redemit, is nunqUam res eh deuenire patie-
dttn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fintfuorum reliquia,exquibttsecclefiafuccrefiat,qua interdum tota extinlda quot;vh
dlius quot;verbumeXcidat,autpremifiionumeiusfideslabefalletur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Promifiionon
^on nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tauli traQationem redeamus^ qui quod dixit argumento firmi�imo probat:
^�^imomnesquifiintex Ifiaelefunr Ifraelineque quiafuntfinten ^brahami, ideo omnesfitnt
u 3
-ocr page 290-C A?� �X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D ROMANOS
T)e�nofie data t^f,,'ygt;tpromifeu� ad omnes ^ertineat, qtiiex f�'aeleficfin^��''^ carnemgeneranturynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omn�sgermani funtfilij Abrahami, quotquot illiudfimen aut^o�eri�'^^^
quoadcarnis procreationem, Suhefl autem quot;nerbii i�ts eiufmodi argumentum : Si quotquot diim carnem ex �brahamo defiendunt, amp; in externa ludaorum refub. eenfentur, yerinbsp;germanifilij j^brabami e�enty excidiffet 'vtiq^ quot;Deiferma amp; in eiw promt�ti�des de�deraftp.nbsp;fet,fi aliqui ex illn reijeerentur aut l^erirent: Sed non omnes qui ex IfraeleJuosnatalesducunt,^^nbsp;Ifraelita: �unt.Ergo etfi fleri^j illorum �falute excidant-tTfei tamenf�dw firmum manetyamp;tf^^nbsp;lataedfpromi�ionKfides. 2)iflinguieergo inter Ifraelitas yel .r^brahamifilios. �liosenimfi^'nbsp;qui grater natales nihil ex .r^brahamo habenty amp; hos carntsfiliosgofiea dieet, .^lios autem,nbsp;tnodb carntsgeneratione ex .r^hrahamogrocreati funt, fedinfuger aterno amp; arcano ^)eidecftt^ .rnbsp;grehendunturyqui illosgrade�inauit amp; elegit, ytgromifiionumfint heeredes : amp; hosgofieagf^f !nbsp;fiontsfilios 'noeabit : non tam qubd igfigromifiionesfide aggrehendant, quam qu 'od �Demnbsp;ad quos gromifiionum eiusfruSlm ger einer e debeat, ^agrogter e fi Dem tum /udaorumgt^^^i^^^nbsp;dmfeeerityamp;faluttigromifiionesgromifeue amp; indefinite omnibmfintgradieatee,non tamenf�^nbsp;nali generatione f�dm illudfundatum fuit y yt neceffe fuerit eim gromifiionibm �ngnlosfi*�*'.inbsp;carnales fuertint ^brahami filifi fed in Dei ele^ionef�dm hoc fuas radices habuit,ideo^g^'gt;ߒ' -^^^nbsp;num illarum fruBm adfolos etiam eledlosgertinuit : quos (yt Cag.S.dihlum ed^) Demnbsp;yocat,amp;fimulfide donat,quaigfos Chriflo inferit, yt in eo yiuant, amp; in eodem eeternanbsp;ticiges atq^ haredesfiant.Ergo nihil decedit diuintegromifiioni, etiamfi tota illa carnaliumnbsp;rum colluuieSygrout dignaed^, ingerditione amp; exttio relinquatur. Sunt autem inhtsduog^^nbsp;feruanda,qua ad noflram inflitutionem non garum faciunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
Vniuer�ales nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Primumyex yniuerfalibm Deigromifi� non fequi, qubdyel Ule cuiquam debitorfit j
promij^iones nofiro arbitrio amp; goteftatefit Hits credere er falutem oblatam amglebli, Eilf, hoc mul(^ neg; Deum de^ fatione digmfiimum hodiegrogter eos,qui hoc argumentofer'e liberum arbitrium amp; fuorut�nbsp;7iicXquot; � m�rita defendantyamp; infuger eode abutuntUT adnegandam Dei eleSHonCyquam noflnenbsp;hitr^ uires a- mentum effe confi�t,Dem (inquiunt)faluttsgromifiiones omnibm gradicare iufiit; ergo innbsp;nbsp;nbsp;dftt
ftruu/it. bitrioeSf^illtscrederCyytferuemur, �ELifienimhoedetur, Deumeum hominibm ludere, inanibmgromifits la�are aiunt, Eelim autem �Paulo re�ondeant ifii homines, �* dicnn(gt;nbsp;ludeeis Dcm luferity quandof�dm cumgatribm eorufecit, amp; huimgromifiiones totinbsp;ger groghetasgradicauitf.^utlufm ne fiuityciim illosfimul omnesger loanhem Dagtifinngt;^nbsp;giendum Chrifium excitaret, cum Hitsfalut^ yerbumgrcedicaret DeifiUm,cum^ ex huin^nbsp;to .^gcfioli inter illosgriedicandi initiufacerent^Atquiferio htecfiaSlafiuiffe , indefeffumnbsp;fiifiudium amp; acerba lachr^jmte tefiantur, quihm illorum interitumgrofecutm efǫnbsp;nie ilamaf.'Multifunt yocati,gauci yero ele�li*,amp;agofiolos de incurabili tarn IudaorUfn�^^^-fiigt;^nbsp;tim mundicontumacianon femeladmonuit. �iSLonergo lufit cum illisDemyfedfuagrrrf^^ �'*nbsp;Hits oflendit y amp; eos grogriaculga gerire docuif, quando oblatam falutem recigerenolffe^*^ /g�nbsp;hic eos moramur, qui illos hoc nongotuijfe clamant, amp; ideb extra culgam eos ejfeconcln^^ jii'nbsp;enim imgotentiailla in hominibm yoluntaria ef^,amp; nobis cognata ei^, non autem �nbsp;uitis infligituryoxcufationemgrorfm nullam mereturfidgotim gerditionem ex nobisnbsp;riratem yero amp;fidem fuam hoc igfi euidentifiime Dem d�clarai, quod in gente corrng^^f ipi�nbsp;grorfm degloratafuosferuauit,ne comunialiorum exitio igfi quoq^ inuoluerentur. Eidt^nbsp;tufias amp; grauescaufashabere,grogterquasfalutisgromifiionesomnibm ingenerenbsp;la agudfolos ele�os fiium effe�um habeant- Et fane nemo ilium hodie etiam nobifiuir! It*nbsp;quando nosfuo alloquio dignatur, quandofuamgratiam nobis offert,nbsp;nbsp;nbsp;infilio
V,. � �
Viti \fr d�lit lt;e non nlt;ijcunturnbsp;ex carn�'.
grogonityqua adfalutem confequendam neceffaria funtMos autem glmqu�m ludimts^i ratamgrodimm nofiri ingenijgeruerfitatem, qui tot tantis^ diuina gratia argumentifnbsp;mWy amp; interim noflris yiribm amp; meritis confidimusycnm res igfa clamet, nos ne adco�nbsp;dem idoneos, amp;figmenta cordis nofiri � gu�ris graua amp;geruerfit effi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;le�^E ,
^Iterum adgrincigalem huim loci fiatum gertinet y quo docemur, Abrahami amp; non ex carne autf anguine nafci(quodloamp;nes quot^ initio euangelica fua hifioria anrioi^^^^
-ocr page 291-H O 'M I t I A XLIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nS
lot omne ex liiera amp; gratmta T)ei eleHioriepcfidere, qui in omni hominum or dinefitos ha-lety^uos tuetur amp; don� necejjarijs inflruit.Quod quia ludxi non obferuarunt^generes fiducia elati^ (onjilium Deij^reueruntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gatribttsgromijja faliitefrujltati funt. 1^nde colligttur, hodie etiam
nmium�ulte agere eos omnes, qui in carn�generations gloriantur. Qualesfunt,qui quafi adfalu-ffgt;rgt;fuficiat,ex Chrifiiants garenttbingrognatu amp; baptifmo initiatumeffe, tamfidem in Chrifium ontniaaliayerttgietatK exercitianegligunr. At ludest quoq^ exgatribttsfan^i�imitdefcen-etrant^ tirgef circumctfionem in externumfader�s diuintfecietatem cooptati fuerant. Contra illosnbsp;clamat Ago�olus: 2don omnes quifunt ex lfraele,funt Tjrael: neq^ quia j'untfernen Abraha-ffi jileo omnesfitnt�lij. Et hoc �'oer� di^umfui�fe illorum mores abund� teflatifunt, amp; infelix eo-'^f'iismex�dtumprobauit. Idem ergo nobtsipfisoccineredebemus*, lgt;lon omnes quifunt ex Chri-rnaioribw^rognatiyChriflianifint :neq^flatimfilijfunt, quidicunt, �Paternofler quiesinnbsp;'tdifi enim nos reuera tales ejje �de amp; eiu^ efeCl^ tefismur.,idem procul dubio nobis quoinbsp;aaidet, Quodfi autem quot;vana amp; inanis ePfi^jfiiritualium donor urn amp; titulorum gloriatiofnbsp;obfecro eorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yanitas, quos ementitic nobilitatisJ�lendor infiatfaut qui maiorum yir-
tttulisfuperbiunt,a quibmilliiampridcm degeneraueruntf Potuer�t illorum�ultitiam '�^���'dt^rehenderegentiumpoetie,inter quos�raclare admodum luuenalis cecinitt
Tot a licet yeteres exornent yndiq^ cera
'^tria,nobilitas fola eif, atq^ Dnica quot;virtus. nbsp;nbsp;nbsp;Seide hisplura alibi commodius dicentur.
Jdunc ad Taulum reuertamur,qui quod dixit exemfilo probat,quod ex ipfa Abrahami familia E.xemp�ts pro� r���cit, Seruithoceius in�itutomirific'e. St entm initiofiatiminter eos qui ex Abrahami.,patrisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5*lt;�*^^***^�
^^'*gt;n,lumbisprognatifunt,difcrimenfuit, ^t alter quidem progermano filio amp; promi�tonunt ^P'^^tde cenfiretur, alter y erb eijceretur: nemini miru aut infolenspo�hac yideri debet, fi innbsp;fTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iti longa multorum feculoruferie hoc ip�m accidit, yt maiorpars exciderit
jCih a nbsp;nbsp;nbsp;�^^^ifiouum fuSlu fruflratafit. Simul autem ex hoc loco apparet, quam acrifludio
Paul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerfatifint, quando falutis amp; regni Chrifli myflerta tarn probe in Ulis locis
objeruauit, qui primo intuitu nihil prater rem domefiicam amp; fimplicem nuda hi�oria nar-yt euidentitis appareat, ipfsfcripturte locos yidebimus ,quibu4
extat,ybi hifioriadeIfmaele Abrahami exancilla Agarfilio expaternis LocM� ' �s eteilo,^ abhareditate Abrahamica exclufo,fic narraturiKidit Sarafiiiu Agar �gyptia,nbsp;� , ��tcgenuerat Abrahamo, ludentem (id eif, proteruitts amp;petulantius agentem cumfilio fuonbsp;�^^^��hamu-.Eijceancilla hancyn� cumfiliofuo: Filtus enim huius ancilla nonnbsp;. p^is cum filio meo Ifaaco. Doluit autem hiefermo Abrahamo y ehementer, idq^ filij �i caufa^nbsp;doleat tibi de puero amp; de ancilla tua,fed obtemp�ra yoci Sara innbsp;ibifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibi.ln Ifaaco enim yocabitur tibifernen'. Id efl,promi�iofeminisbenedilli,quant
Paul*�^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''�^^^ffdetur,amp;non ad Ifmaelem pertinebit.Ex hoc autem exemplo fingulari,reB�
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infert,qua caufapropofita mjflerium illuflrat', Flon quifilijcar
-IP 'l sJei/itntfedquifilijfuntpromi�ionis,cenfentur infemine.Idelf, quemadmodum Ifmael, ^^^^hamo natuifuit, nihil autempraterea eximium habuit^nbsp;bron'ir'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illlt;t amp; diuinitits eleHa Abrahamipofleritate cenfert', fedfiolus Jfaac, qui ex
bisrede nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difienfatione Deifuit natus : Ita perpetuum hoc erit, y t filij Dei falut^
igt;tra 7) �T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^fcantur,fed expromi�ionibus, quarum fions amp; origo elfi^ ingratuita amp; U-
^^gnumfiuumproutipfi yifiumfiueritdijfienfiat,
^^i�quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefi,\^.cap,adductt,ytIfiaacumpromi�ionisfiUumeffedemonflret.'Pro- Locus Se�,t3,
(^^�^^^jhic firme elfi: Secundum hoc tempus yeniafn,(�-erit Sara fiUits. Sunt i^ totatlla allioue, quadlic narratur, Dei perfionam Juflinuifie , exnbsp;l^it^lenti�tme apparet, Sunt autem omnia ifia ad loci huius fiatumnbsp;germanes .Abrahami filtos amp; fialutts haredes non alios fore, quantnbsp;Diiernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expromi�ione naficuntur. Elf, igitur Ifiaaci natiuitas diligenter con-
a. In qua primum oceurrtt,quodnulltsnatura ytribud,fidpotiuscontranaturaleget
� 4
-ocr page 292-CAP.IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T� AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .
natui fuit. Jam enim Abrahamw nbsp;nbsp;finio effeetus amp; 'vxoris Sar� (qux natura
fuerat) ytertn etiampne fenio plan� mortutu er at ; adeo quot;Tpe rifum ipfi moueret angelui}^^^ � rituram dicebat. Tromiferat autem ex illa filium Abrahamo DeMi amp; idemnbsp;^uod null� natura yiribw conficifoterat^ Eadem omnium eleJlorum amp; credentiumnbsp;^uos firiptura filios �gt;ei amp; fa.lutii haredes 'vocare filet. Sumtu enim omnes naturanbsp;quifiquam hominum yelfiipfim in Dei filinm regenerare^ autexfimetipfi talemprocreartjnbsp;Islam quodex carne naficitur^caro eJf,. Calituf ergo generentur oportet^qui Deifilij cenfirfnbsp;Cuiu�generations author eJf,filts Deis,qui ad illam non alia caufi mouetur,quantgtati^ �nbsp;qua nos elegit amp; pradefiinauit in Chriflo^ priufquam mundus hie crearetur. Offert idem unbsp;hoc beneficium gratuits promi�ionibtSyquas qui it a renafifi debent,�de yer a apprehendu� � .nbsp;fto�n^ eo iflam dignitatem confiquuntur, yt filij Dei fint. Explicat myfierium hoc multH if I r^inbsp;firs cum filicodemo agens Ioan, J.cap. ad quern locum eos remittimts, qui illud propiitfnbsp;cupiunt, In prafienti autem hoc teneamts, quod infialuts aterna negotio nonfiolum nuUdnbsp;natiuitats prarogatiua el�, yerumetiam excluditur hicjimulomns yiriumnofirarumrnbsp;operum iu�itia, meritum denique s�' quicquidpraterea habent iufiitiarij hypocrita j qd^^nbsp;confiueuerunt.
Dews nemini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde in toto hoc negotio obfieruabts, Deum illudpro fua bona yoluntate admini�tdth^^^ �
efldebitor. lits gents fiiue homins debitorem effe. Ham Ji Ifimaelem J�ebles, multa ille habttif .fii' Dets ipfi obJlriUts yideripoterat amp; in mults Ifiaacum excelluit. Erat enim ipfi quoq, �dnbsp;mifilits^ amp; primogenitts quidem i Ifiaaco maior tots anns tredecim. Idem cum patredquot;nbsp;circumttfionem,fiteders diuini figillumt acceperat. Etft terrena conjyderemus ipfienbsp;propriam obtinuit,regni federn c�nfiituit,reges amp; duces procreauit, cum interea tarnnbsp;eius pofieri incertsfidibrs yagarentur, amp; nous quotidie mole�ijs exercerentur, yi^q^ fnbsp;fer� quadringentos terram patribts promiffam obtinerent. dttamen praterito IJinad^rfi^nbsp;Ifiaacum amp; eits pofieritatem transfiertury neq^ aliam eitsfiaUi caufiam ficriptura indicti^{��ff�nbsp;promiJJionem Dei,qu� dbrahamo datafiuitpriufiquam Ifiaac conciperetur, amp;proindegrdd�^''jfli!i'nbsp;Elf, hoc euidens admodum eleHiontsgratuit� exemplum : quam qui hodie infitorumnbsp;ts amp; dignit ate confiituunt y ij fi fiuperb� nims patribts fanUifiims pr�fi�runt y quoinbsp;buijje confi�t,quicquid in illspraclarum amp; eximiumfiuit,
Coiuracarnii rationes, euinbsp;hoe a�furdimtnbsp;uidetur.
Heq^ hic quenquam offendere debet^quodifia earns ranoni abjurda y yel ettam tniq^dp tur.Hon temereenim � fiauloalibidiHumesfyhominemanimalem nonpercipereea,nbsp;ritts Dei. Et ipfium dbrahamum h�c myfieria �gre admififfey amp; yix tandemintellexiJJ^nbsp;doneepeculiari reuelatione � Domino inflitueretur. Argumenta cert� i^ran�� titt^nbsp;fiunt, quodnon expe�lato diuinapromifiwns euentu yfied pr�cipiti dej�aerio abreptus j�.nbsp;ancilla concubuityquod Ifimaels tamJolicitam curam habuit, quoditempo�f natumnbsp;eieSlio amp; abdicatio tam ipfi fuit molefia. Et quodilli accidit y hoc ipfium Ifiaac quocynbsp;etiamfi de lacobo peculiare oraculum accepijfity tarnen Efiuum illi pratulit, amp; circanbsp;quant iliumfiuit occupatus. l^uidf�annon apofiols indignum yifiumfiuit, lud�os abijcif amp;nbsp;locum genres adoptari y ,qua fiub tenebrarum potefiate fieruiebantl Tetrum cert�polCj^^nbsp;Jfiiritum fianHumc�lefiiyifitoaeinfiituioportuit y ne � gentium congrejj� abhorreret. -/yrnbsp;ergo aut infiolens cJf, nobs cogitationes temer arias obrepere : Cur hune negligat, ilb*'^nbsp;Dominus!^ Cur hune efificacitertrahat,ilium in t�nebrs errarepatiatur � EJf enimnbsp;carni nofira,quodcum ipfiayix quicquam reH� amp; iufi�fiaciat, in Deo qui iufliJJimusnbsp;mus elfdufiitiam amp;fiapientiam dejyderet. Hofirum ergofiuerit modefi�Japere in hi/cenbsp;ne dum tlla ad nofira rations calculum reducimus y Deo litem moueamus, nofi^ ipfijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfiff
pietats reatu implicemus, dumin Deo �quitatem requirimus y cuius iudicia omttmji^^ amp; yeritast _
promi�is D� firmiter infifnbsp;fiendum.
Int�rim propojitionem �Pauli firma amp;eonfianti fide retineamuSyfitri nonpojfi) mijJtones excidant aut irritafiant. Ills ergofiortiter infiifiamus,etiamfi ratio amp; ipfinbsp;ills refitfiere yideantur. Hamfit ludaos yideamus, ea tunefiuit eorum conditio, cum
-ocr page 293-H o M I t I A L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�9
^fi�olusy yt �tl�^ tn 7)e'i f�iere amp; fromi�ionum eiutfru^u nullus omnino locut reli^tts e�e yide-fttur.^iam amp; iwioxio fiitj �Dei fanguine femetipfis polluerane amp; euangelio eitn terrarum ^o�ilitfr re��ehant, rata tarnen fuit promi�io Dei in reli^uijspiorum, quos faluosfore., ohm pra-^fxtrantprephetx, Huitu conJ�Jeratio hauddubi� �po�olos mouit, quod etfi repudium illorutnnbsp;�'fni^norarent, ybiq^ tamenlocorum ill^ Chri�umpradicarunt � quia ybiq^aliquotrepeririffera^nbsp;^''gt;*tqui ad reliquias illas per tinerent. Debent i� a nobts quoq, �anum inijcere, ne Dei arcana tu�nbsp;�rutemur-.quinpotius in��amus expreffo Dei yerbo, quodeuangeliumomnibus annuntiartnbsp;'^r^iamp;falutem Chri�i merito acqui�tam promifiue omnibus offert.Tdam quodde .ripo�olis modonbsp;hocprophetx etiam yeteres obferuarunt, Sciebant bi ex Dei reuelatione, maiorempopulinbsp;partem reijciendame�i, de^eofxpiusacerbeadmt^um queruntur. ^Attamen illostpfosnbsp;tJetpopulo agnofcebant,promi�ionts de '\'le�ia ijfdem inculcabant, neq^ ob�abant, quo minuinbsp;�lijfcederts�gillo Circumci�one, in�gnirentur. Sunt hac exempla obferuanda aduer�tinbsp;�'^'gt;�tptiflaS)qui tegreferuntyqubdeuangehumpromifcueomnibttspreedtcatur amp; infantesbapti-f�^vr.Clamant enim�anRum nondeberecanibusproijci, amp; incertum e�e,an aliquando crediturinbsp;^lt;ti in infantia tinguntur. F atemur nos ytrumrp^ : at�mul dicimus^non tta yitandos e�e canes^nbsp;bos latent eleClos,cibo �lutis amp; yitte atern� fraudemus. Et quia quales futuri�nenbsp;quales iam nunc�nt in Dei con�eSlu�gnoramus,ttmerarium�erit, eos � falutispro^nbsp;^rtonil/its txcludere,qnas Deusyniuer/ales e�e yoluih ^oadnos yero�emper hoc animts no�rdtnbsp;ifduitm no�ram � Dei dtleBione gratuitapendere, amp;proinde nihil no�r� yiribusnbsp;-Soletur autem nos, quod Dei promi�iones in credentibus ratte ma~nbsp;(ontumacianobts�audie�enonpocedf^. Solidum enim�at Deifundamen-^nbsp;^�lt;*btns�gnaculum hoc, 'FlouitDomimtsqui�nt fur.neq�eripoteS^., ytaliquisouesrapiatnbsp;Chri�i tcuidebtturbenedi^io�onor,gloria amp; pote�as in aternum^ Amen,
H O M I L I A L.
NonfolumautcmhoCjfed 6^Rebecca cum cx uno cottccpiflef, �cmpe ex Ifajic patrc noftro. Nondutn enim natis pueris, cum nihdnbsp;feafi'entboni uel malt (ut quod eft fcc undum electionem Dei propo�nbsp;fitum maueret,non ex operibus.fed exuocante) dt�umcfte�Matornbsp;lerutct minori. Sicut fcnptum eft: lacob dilexi, Efau autcm odtonbsp;habuu
IX�
'� M, qua fub initium euangelica preedication�pturimum negotij apofioltsfecerunt non ^�'^�remum fuit, quod regnum Dei � ludais adgentes transferri �amp;ideo his Chri�um poti�i..nbsp;oportuit. Ex eo enim ludxi, quos generts fuifiducia amp; externi cultus ^lendornbsp;^I�^habde odium aduerfus Apoflolos concipiebant ,amp; eosybique terrarumnbsp;P^^fi^^�bantur : quod Fauloimprimts attidi�e ABorumhbsr abunde docet. Acce^^nbsp;grauius e^y nocenttus�andalum , quod Deus fxderis fui olim cum Ab-^nbsp;^lt;tr tmmemor tam e�e , amp; eiufdem promi�iones omnes abolitis yidebantur � ludxi^nbsp;Abrahami po�eritas, reijcerentur. igitur amp; merito Taulus cau-let, ^iligenti�ime traSlat � amp; po�quam initii mulcts demonfirauit, qn�m propenfo amp;nbsp;A ludteos animo , mox docet , Dei fadus perpetuo frmum manere nequenbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decedere , etiamfi maior ludteorum pars � f�lute excidat, /d au-*
probat eo argumenta , quod ef�cacia promi�ionum , non in carnds generatione amp; gens'* ele�ione libera ton/i�at, qui nulli mortalium ob�ri^ts quosnbsp;�ilt;^ r �quot; falutis promi�ts participes reddat , preeteritts alijs , qui ip� minus proban-*nbsp;quj'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ton�rmaret , primas Abrahami �los in exemplum adducit , quorum alter
I�nael, et� primogenitus e�et , reieUus , Ifaac yero promi�ionum hares faClus fite� jftas Deus ex peculiari gratia ad ilium re�rinxit, Ita yer 'o Apo�olus ludtsorum
-ocr page 294-CAP. IX.
IN EP I S T. AD ROM ANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
fuperci�itim nbsp;nbsp;rnfias deprimit^ qui (yt diximnt)generisfiducia�tperbipentes omnts
infolenrer conttmnebant^amp; quajifuffceret ex y^brahamo natum effe,��gt;erafietat� /e�t Cbrijlo itnpi�negligebant^inquo yno falw habetur, //.obis ergo idem buitte doufi^^nbsp;debet,ne falutis no�ra �duciam in eo collocemtts, qubdex/arentibus Chriflianisnbsp;etiam facris ecclefta initiati : fedpotius in mera /)eigratia, qui nobif firuatorem d�dit It�nbsp;�itm,in^eo nos elegit,priufquammundtti hic tonder etur,
Argume^tim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Accedamus autem ad loci huitts trailationem,qu�m modo recitauimu4,in quo aliu�
ocipraje , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adducit,quod priori euidentiu� e/�, amp; plus quoq, roboris habet adprobanduW,
in�ituit. //am altius nuncaffurgens, non modo generisprarogatiuam,�edopera quo^^^. af' fum omnia � cau�s no�ra�lutisprocul remouet,'ygt;t hanc ex fola Deigratianbsp;nbsp;nbsp;libera eh^^
dere o�endat. Sunt ergo loci partes dua.
�acobi er IS�ttti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Prima de carnali generatione agit,yt hanc in ele^ionis amp;�alutts no�ra negotio �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nji/
natales. quamre�ieio�endat. ^od yt maiori cum per�ieuitate facial, exemplum diligenterpt�^i dicens*. ^onfoUim autem hoc, fed t�quot; P^becca citm ex 'vno concepi�et, nempeex /�acp^^, �ffnbsp;Ineif^ autem quot;tierbis i�is eclipfis, qua ita fuppleripoterit : //on in filo /fmaele amp;nbsp;dititn hic quidem eligeretur j Ule autem reltnqueretur � Deo*, �nerumetiam T^beccabotVJ^^fi'nbsp;perta ei�_,c�m ex yno 'viro concepiffetjfaaco nimirum, qui communis omnium
duit autem hoc elogio Ifaacum ornare, cum qubdifludadremouendam odijfu�ieio^^^yi'' (quomodo enim ipfam/udaorumgentemodi�epotuit, qui communemilliuspatremf^^ I�frnbsp;tum quodhoc ad caufa propofita confirmationem faciebat, cum audirent exprogenito^^nbsp;Ifaaco non lacobum modofed Efauum quoq^,reprobum amp; � Deo reieSftim hominem,nbsp;xi�e. imprimis autem hoc exemplo illu�rare yoluit, quod in priori obfeurius diHumnbsp;de quo ludai di�utarepoterant. Fuit enim inter TJmaelem fir Ifaacum nonparUanatff^^^'��nbsp;fttas. Hic enim ex coniugio legitimo, Ule ex concubinatu natw erat. Ifaaci item matiTFnbsp;ftemina libera,ingenua,pia, mode�a firfide in�gnis : Jfmael 'Verb matrem habuit./^glt;t^�^^ffiKnbsp;ui� �gyptiorum gente oriundam, conditioneferuam,arrogantem, amp; cuius'�irtutesn^^^^i^nbsp;pturispradicantur.Itaqj Ifaaco ex natalilus aliqaidacce�tjfe yideripoterat, cuiusnbsp;pofleros etiam redundare deberet. ^are ne quam contendendi amp; feipfos efferendi occa�o��^^nbsp;rent ludai, lacobum amp; Efauum adducit, in quibus natales ijdem amp; catera quo^fnbsp;fuerunt. Fuit enim yna 'vtriufq^ mater /iebecca,fceminafaniU�ima^pater item ynusnbsp;Epi�olatof. promi�ionis filium amp; haredem nuper dixit. Ex hocfimul quot;pno concubitu (quodnbsp;adSixtum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notauit) conceptiftmul in ytero eodem delituerunt,f�� eodem temporenatifunt. //ihilit� -�r
tri quot;yiel expatre yel ex matre potuit obtingere,quo alter carer et, //am yt rurfus a^ug^r 'rgt;tar,�rgt;no concubitu conteptiamp; geniti funt ,amp; ideo'Tpnumtuncadeosfiminandosmirif^nbsp;�igt;num adconcipiendos meritum matris. Qma etfi mater eos donee pareret yifeeribusp^^'nbsp;clufos,fir forte't)oluntates affeiliones^ tiariauit,non 'vni,fedambobusytiq^yariauiii�^^^^fnbsp;Centreportauit. /mb� qua fuit inter eos prarogatiua natalium, eapenes Efauumnbsp;natusiuspfimogenituraobtinuit. //ihilominus tarnen Dewlacobum�bidelegit, �fi^^nbsp;fuo reliquit exitio, Feri�ime ergo nuper dixit Apo�olus,non carnisfilios,fedeos quit^i .ft�nbsp;ne nafcuntur�n femine cenferUfir ele�i,non exfanguinibus (yt loannes ait) neq, ex Jtilffnbsp;nis,autex'r)oluntateyiiri,fed exfolo Deogenerantur. E�q,hoc exemplum ebmaioff^nbsp;qubdDeus contra proprias legesfeciffie 'videtur, quando dignitatem hancEfauonbsp;pfit,qui tarnen in legeprimogenitos, tanquam fuos,�biliendicat, amp; eospraalijsfrutr^,nbsp;tiores efieyoluit. Sedita fieri oportebat, 'vtomniscarnis fiducianobis eripereturnbsp;non modo falutem ab eleilione Deipendere ,fed hunc quo^ omnino liberumnbsp;nbsp;nbsp;nullis itg
Hum ejfe,propter quasyel hunc yel ilium eligere debeat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
DfW nuUis le* Seruit hoc confutandis Ulis, qtii Deum ijfdem legibus, quas nobisprafcrip�t,ttfifiL^(d gibiK aflringis eo argumento aduerfus illius eleHionem amp; prade�inationem 'TPtuntur,'y!t arbttrijue�f^ elff iJnbsp;fir operumfuorum m�rita defendant. Folunt Uli yideri, qua�pro Deigloria�nbsp;�itia lab es Uli a�ergatur ; interim non nident, quam graui amp; atroci iniuria Uium F
-ocr page 295-H o M I L I A L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;���
Him ijflem�cum legibus�tbijciunt lt;amp; ita eum nob^ debuorem faciant� Itx nobis data *^gt;�0� Deo: qtii y tin ntundi eltmentorum adminiflratione multa quotidie agit, qua natnra legt*nbsp;us ab i^focon�itutis aduerfantur (quot;^tin frodigijs,portentisjmon�ris amp; fimilibus eil^�videre) itanbsp;tnter nos^uoque multa facit^autfieripatttur, qu�fi adlegum inter homines receptarum r�gulantnbsp;^^umines^tniufia amp; ini^uayideri poterunt .Qualia funt^c�m �egetes gr andine�ernit ^fulmine c�--^us demi�� ali^uorum domna exurit,pluuijs intempe�iuis f^em anni intercipit,aut alijs modta yr-f. �tgrosjuepofiulaturt ctim item lue immiffa homines amp;fsecora occidit, �Ham et� hoc illos meruifii
,�I0JfJg Galilaisfronuntiauit,^uosinterfacrafua Ti-^ trucidaueratt ^n hos fiilos pra omnibtts alijspeccatoresfuiff� ^ytque fie tra�farentur me-f^i^ijfidtftf moribuspraditos i imo ^u�m multos hispeiores^ intereanbsp;^.^h^tunafitcee�it ytiyidemjia f Curergo iflos filas fie travat f Cur reliquts farcit f Cnritemnbsp;ejurientibtts, amp;hinc indeyagantibua timfiosyerbi amp;nominis fiti contemf tores of ibuanbsp;^^^efsrinotio delitiari finit f^uidhic refionderi foterit aliud, qu�m quo die a if fi y �lit quinbsp;^^terra dominuscttmfit^omnia froj�onutu atque arbitrtogubernat f 'Keque ideoiniu�usnbsp;did debet. lgt;lam yr nos tlle creauit, ita ex illo habemus omnia qua ad yitee huiusfit~nbsp;^^^^�gt;f^onemfaciunt:eaautemnonytnobisfrofriafint largitur,fid commodato dat^yt illdadnbsp;�'^'^^fruamur: eadem yero, quandocunqueilU yifitmfuerit .,� nobis refetit. Licet ergo illidenbsp;� '�onflitngj.f qjtod lubet ; ni� eum in hoc mundo minus iuris amp; foteflatts habere dicamus, quantnbsp;Y^^liquuinfiadomo^amp;ifJ^erfuosdomefiieos habeat. Imo asm illius yoluntas fiifrema fitiu.-^'ff^l�iliniquum aut iniu/lum cenfiri debet^ quad illefadti qui �nemine cogitur-ifidfrofieabonanbsp;ininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia difienfitt. F't ergo illius bonitatem eSquot; mifiricordiam agnofieredebemua
W^nfiitiam eiusnosfrcedtcaredecetin tjs, quosineaferditionerelinqutt^ quant jlljnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fielenbus accerfiuerunt. Quodjt hoc nonnullis durum yidetur, agedum ofiendant
nobu debitore autlegibus aflrt^um effi,qux lUum eade liberalitate erga omnes ex xquo demonflrarenonfofimt,definantquxfi illi ob�refere,fidfotiits illius yolun^nbsp;bxc quidem adfrafins Pauli in�itutum faciunt. 'Kunc ea quoq^ yideamuStnbsp;fxtra illud hoc loco yeniunt contfideranda.
^^gt;nonemur f yanam inutilem efi� omnem gloriationem, qute ex Maiorum Generis g�o^ fiobilitate quxritur. Eif quidem (yt alibidiximus)hocfingulare Dei donum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inntiUs.
amp; 'ygt;irtutibus illu�res t at fatum ex illis eommodi ad nos redit, ni� ffiiritu '�'n iotitemur. Sic nihil �fauo f ref uit Ifaaci fatrts fietas, nihil KAbrahami aui fides,nbsp;S�^ ^^igt;no carnis cufiditates fiHaretur, Debet igitur exemflum hoc bifari�m con�nbsp;xternefalutis negotio* ybi mtdtis hoc fatis ejfi yidetur, qubd exfa~ .nbsp;ifi^j.^ ^brifiianis geniti, amp;fer baftifinum in externam ecclefix ficietatem receftij�nt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi
}(i^ 'Vr^(gt;'tt,nemofud�orum damnari debebat, qui ex frogenitoribus fanilifiim^ originem du� Deus iffi fatribus fer �Mofirn frxfiriffirat. Deinde in externisnbsp;'^fi*^ ^on enim refiub. aut r�gna maiorum yirtute confiruantur,fi abnbsp;Etfa�iminhi�ortjsextmflaoccurrunt, quibus docemur, qu�mturfiternbsp;dederint^qux maiorum yirtute in immenfum creuerat. De friuatisnbsp;otnifiibus nufer diilum eif^e^r idto de his infrxfintitacemus.
^iftu lt;^rguitur hoc exemflo aflrologorum e^genethliacorum imfietas, qui mores amp; fata ho* Aftro�og� amp; fubijciunt,amp; de illis ex horumfofirione yaticinantur. Euertit horum temeritasfri- genethliacicMnbsp;no�rx fundamenta, Pugnat enim c�im Dei ele^ione, quam liberam amp; nullis legibusnbsp;Sftritusitem libertattmnegat, quiybi iffiyult�gt;irat,non ybi fyderutnnbsp;niii^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onfilitionem quoq^ illam nobis erifit, quam in fint cafite 8, audiui�
Angeli neque frincifatus, neque fote�ates, neque inftantiaaut futuranos � '77'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^tllerefofiint. Sed amp; Chri�o yim facere conantur ifii homines , qui neminem
��'3 jai oues e manu rafere fofiitt ffuod� id foteif nemo, ergo neque Saturnns , neque �'''hneque aliquorumfyderumfigura quicquam htcfoterit, quo minus amp; Chri�ian'eyiuant,
-ocr page 296-CA P� IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. Ad ROMANOS
tamp;aChri�o [iruentur^qtfos ille ab^q^omniloc�^ordmif amp; hora natale rej^fe^lu na natura ho�es did merentur, quando hominem i�uo gradu deturhant^ amp; a�rd eutn�btpnbsp;quem Tietts omnium creaturarum prindpem conflituit^ amp; cuiit^�ruitio angelos quc^jdej�^
� Lib.2,dedo�r. T^di�im 'e ergoD.�ugu�. dixit, eos qui ad'Mathematicos ingrediuntur pecuniatn f, chrxap.21. �erui exeanty aut '^lartis., aut V?nerd, quot;Velpotitts omniumfyderum, quibuf Uli quipdnu trfnbsp;runt,erroremqjpojlerdpropinauerunt j yelbe�iarumpropterfimilitudinem, yel hominwfH^nbsp;homines honor andos impo�terunt yocabula,Qi�im 'rgt;ana autem amp; fallax fit ifiorumnbsp;td exemples demon�rari pote^^, inter qua cumprimts memorabile eS^, quod in �fauo amp;nbsp;idem ^ugu�intn ob�ruauit. Jllienim cumfimulex eodempatreconcepti e�ent, amp; ab�l,ottgt;^J .nbsp;tempord interuallo ex ytero prodijffent, �acobonimirum Efaui pedem tenente inter nafct^' 1nbsp;tarnen amp; moribus di�imilimifuerunt, amp; diuer�os omnino yita totius ca�tts fuflinuerunt.nbsp;nbsp;nbsp;�
in iflts acddit,hoc ip�m in omnibus fer�gemelld, amp; in innumerd alijs acddere�olet,qui ra amp; eodem qua� momento na�cuntur, ^eq^ hic mihi aliqud obijdat,�apenumero 'vera ab ipinbsp;did, amp;fyderum pradi^iones ip�) rerum euentu confirmari. Idem enim in�trdbus quoq,nbsp;olim apudidolorum oracula �abium fui�e�imuSf ita nimirum quot;Polente i)eo^ yt ef�cactdluP�nbsp;dperentur,qui yeritatem ftbi oblatam fa�idiebant. IS^os ergo�ripturdfacrd inf�amta,ji*^nbsp;i�as omnes diuinitus prohibit as e�� dotent j eir Chri�um � regno �uo omnes eos profligaturun^nbsp;tur^qui illd 'vacauerint. ^b Augu�. rej�exi�e 'ygt;idetur^quando�cribit : Omnes artesJnbsp;yel nugatoria yel noxia�uper�ittond, ex quadampe�ijera�detate hominum amp; damontit^n^i^nbsp;pabla tn�deld amp; dolo� amidtia con�ituta ,penittts �nt repudianda amp; fugienda Cbd�f^^^^nbsp;Eide��dicheamno�rum Homil.�i-o�
ConPolatio pa^ nbsp;nbsp;nbsp;Habet praterea exemplum hoc duld�imam con�lationem, qua parentes �e�erecreen�
rentum, enimapparet, non e�e inillorumpoteftateliberos habere quales ip�t yolunt^�ed ytilUb dantur, ita idem illorum quoq, cafus lt;amp; fortunam omnem arcanofito con�lio gubernatnbsp;quidem�iritus fui dond dignatur, alios quot;verb natiua corruptioni relinquit : amp; rur�us hosttf'^ �nbsp;�rb tandtm ad�e yocat amp; trahit. Et quddubitet��aaium hoc 'ygt;nict in quot;yiotd habui�e,'Vi'^� bnbsp;�liuspij�imus e�' Deoob�equense�etf�ddiuer�um experitur, tixquidem inE�auo, queui�^^^'finbsp;primcgenituram,corports amp; animi robur^atq^ yenand��udiumpra altero diligebat. Jdein�J �,nbsp;jud qiioq^ �lijs Tacobus paffus eli� quorum maiorpars apatrtjs moribus turpi�imenbsp;Quam y erb in�elix�uertt T)auidd�boles, nemo ne�dt, qui hi�oriam �acram yel obitef �inbsp;2\Zemo igitur temereparentibus�liorum mores autpeccata exprobret,t^ Uli qucq^patienl^�^nbsp;�quid huitu! ip�is accidat.Interim of�dj fuiprobe memores nihileorum negligant, quod^b^nbsp;in�itutioni�eiuit^yt coram Deo iti�am habeant excu�tionem��udio�uo minuspro�ecf^^^^'nbsp;Gperwm qucq; Sequitur altera huius lodpars,qua altius a�cendit �Paulus,^ opera quoq^ yel horurit 1�^nbsp;rc�e�uinul= excludtt,quibus ludaiplurimum�debant, qua�ireliqudgentibuse��ent�anHiores,nbsp;liamele�ione, modum diligenter�atobumnulloplane operumre�eblueleHumfui�i, Hondum enitnu^^^^nbsp;(inquit)dim nihilfed�ent boni yel mali (yt quod el� �ecundiim eleblionem Deipropo�^^�^^�inbsp;tieret,) nonex operibtts ,�edexyocantediblumel^ei', '^laior�eruiet minori,e�c, ^lbitgt;nbsp;multa argumenta �mul contexit. Primumatempore�umit ,quandoDeum�ua eleaU�^^ (ftnbsp;tum, friu�uam pueri Uli in lucem aderentur, Pebeccapate�eci��e didt. Quod qua �fipnbsp;blum Jtt, blo�es Gene�'i q(,cap.de�cribit.Deinde illos nihil yel boni y el mali �ed�e ait. Itanbsp;fidenti diui�ioneytitur, yt opera in yniuer�um omniaremoueat �caufis diuinaelebliontfgt;j'\^i'nbsp;�rx�alutd eS�^�undamentum,Pratereaip�um oraculum addudt, quo Pebeccte ob �(�^bi�o� ��lnbsp;rorum inytero�olicitie dibium�uit: Duagentes �untin yterotuo, amp; duopopuli exyi�tf^^nbsp;diuidentur: alter autem altero erit robu�ior, amp; maior�eruiet minori, He qudyero diUuf^^nbsp;res temporarias modo pertinere putaret, neq^ ad�alutd cau�am�iue doHrinam deberenbsp;ojlendit ecplus quiddam contineri, adeo^ httfontes diuini amorts amp; odij recludi, ex jjii''nbsp;tam�alltsquamperditiodependent.Idauteprobatte�imonto quot;Walachiapropheta!,quonofianbsp;Locm maldc.i, Uor Hlo�sinterpres produd poter at, Extat locus circa initium cap,i. y bi ludats exnbsp;uer�is�uam ingratitudinem Dominus exprobraiurtts,ytanimoseorumacutiusferiret)(ol 3
-ocr page 297-H o M I L I A L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141
^n� it Uit,in quo illos fdi rej�onfantes indu�t. Et ipfe quidem dicendi initium faciens aitX illi'ln^tiodilexiflinosf ^ua�diceren[\Egregia cert'e amorMargumenta^nbsp;^titiQs�^uaginta extorres amp; captiuos detinuifli, quod reuer�sin�nittis ni-iniurijs yexaripa�ia es^ Htc ergo eos confutat Dews, amp; adgentis�itepri-^nbsp;��tfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Annon Efau frater er at ip�uis lac ob f Et ego dilexi [acobum^ Efauum
Jit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^dig^ndi 'ygt;erbo autem fingularem fauorem�gnificat, quo lacobum pro�euttti
quot;^ocabulo oflendity� erga E�tuum non ita affe^um fui�e ,�ed yoluij�e quot;et ille fito exi-1)1 y^�^^^^^^^'^de^ionMautemhuiusargumentaprofert,qubdlacobo amp;po�eriiterram laBe 'ft�t'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d^derit, E�auum yerb in regione�erili collocarit, ibiq^ quantumuisferocientem
Itida�s mole�us e�et, Item qubdhorum qtiidem terram amp; quot;Vrbes refiituerit, Idumxo.* defcenderunt)regionem ^aflam amp;� dirutam maner epatiatwr. Et qu�mu�snbsp;�^^damentu�uum in Chri�ohabuerunt,quiex lacobonbsp;iotjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter quem retnpub.Iudaicam�eruatam oportuit,donec ille na�ceretur, reHe hunc
caufa TaulMadduett, Imbni�i in lacobipo�eris Chri�um ob�eruesdn quo illi amp; lin '^�^'^teliquisgentibfiidominati�ntiinanii eritpromi�io,quam I^beccaaccepit, Etftenimnbsp;hcu!*'*** �ubegerit breue tarnenfuit illud dominium, amp; yixdignum cenferipoteif^, quodnbsp;llt;i(j^��'^^'^�^dcinioornaretur,ni�fubilloregm Chri�itypum confyderes,llontemere autem quot;Ma-confidentes illos amp; futetu�itiie fiducia turgidos ludaos ad genttsfureoriginemnbsp;fti)ij^�*^^'gt;'^^illit difiant^ nihilfe habere quoglorientur, cum lacobum ex gratia elegerit Dcm^^nbsp;�f^oreproficutuspo�eafuerit. Etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocefficaei�imum argumentum,quo hodie
*iitnt^��'^dxiuflitiarijconfutari po�unt, � adfuos natales remittantur : ybi nihil aliudinue-ininiquitate conceptos amp; natos e�e, Deum 'verbfuosin Chri�o elegi�e,priu�uam ��! trearetur.nbsp;nbsp;nbsp;lAtque hue imprimds pertinet caufa huius my�erij, quam per Tarent he�
fidf^*�'�^'*^^t�terferit : Et quod el^ficundum eleBionem Deipropo�tum maneret,non ex operibuf^ Hk enim docet�hoc itafiert oportui�e, 'ygt;t decretum illudfeu beneplacitum 'Deifir�nbsp;S��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*�^�^'�'^^'lt;^et,cuiu4 non alia caufa a�ignaripoteii�, quam mera tiss lib�ra illiiK '\iolantas,
amp; in corrupta illa penerts humani ma�a reliais ,fuos dttreti alicuiiK noui meminit, quodtunc demum fieri debiierit�ed ^'la-'^dturdta nimirum innuens ,fe de xterno illo eleblionK decreto loqui, quodante mundinbsp;( '^t alibi loquitur) faHum eSf^. Et ne eo quidem contentas, addit ; lion exnbsp;y�fidicetno�rK,fedex tocante. Ebi operibus yocationem Dei opponit, efficacem nimirum,nbsp;fitifj ^�fpleblos amp; pradejlinatosfolospertinet ( yt cap, 8. didicimtK ) ita ex mera Dei gratia amp;nbsp;ibero arbitrio dependet.
\^^^�*�^bitniK igitur hoc loco,ab eleUione Dei (qua prima amp; propria falut�s no�ra caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qtiod Je raco�
^oni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oper um re�eblum excludi. Quod enim de lacobo dtxit, ilium priufquam aliquid dicitur, ad
DeoeleHumfui�e,hocipfumi�acaufa redditioneadomneseleblosextendit: erit i nifi quod htc dicitur, adfiolijK lacobi perfonam re�ringere, amp; totumnbsp;ex illo deducit, euertere amp; eludere libeat. Sedqub minua hocfaciamus,nbsp;iotu�P^ope yerba ob�ant, Trimb enim propo�tum Dei nominat, quod operibus direHe opponi.nbsp;Deinde huiiK modum aut regulam in elellione Dei o�endit, quam gratuitamnbsp;hic mundus e�etfaHa �t. Sed amp; ipfe infra cap.�. eleHionem gratia, idnbsp;dieet. ,A.dditpraterea, bELon ex operibtK ,fed ex ydcante�e quaparticula modonbsp;diligenter obfiruanda propter eos, qui Deum propter opera, qua nos fa^uros Operapra*nbsp;.^^^f^opter fidem in nob�s praui�m nos elegi�e clamant, �cq^elellionK caufaminne-con�ituunt, E If hoc yani�imum commentum, quo illi Apo�o�nbsp;^''^htunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in�mular.t (quod D, Augu�inw quoque annotauit ) qui i�am folutionem
tarn facile ( �Dijs placet ) foluunt omne illud, quo in huius caufa Qji, quot;fftitana ratio o�enditur, Jdt non miniK facile hoc illortim figmentum conftitatur,nbsp;�� er4 difert� excludit, amp; elellionem, non ex illls ,fed ex yocante Deopenderenbsp;temerariumfuerit, nouam operum di�inHionem comminifei, quorum alia iam faHafint^
X
-ocr page 298-CAP. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. A P ROMANOS
/i/irf 'vero futur a fint. Et tam ta quxfecimui qu�m quxfaBurifumtta hic exclud�, tota niff�ri�s abund� teflatur. Quomodo enim non ex operihus pendehit eleSlio amp; filtts nofira, pKnbsp;ta quaf��uri eramus, nos �Deut elegit f ^id item de infantibus illi refifiondebunt, quinbsp;aliquidfaterepo�int^moriuntur f lgt;lumin illis quoqueopera qua nulla�vnquamfai�tu't^^^i^jtnbsp;Titus prauiditf Tollithos (inquiunt) Deus, ne op�ra mala faciant, proptsr qua dam�^^'^nbsp;tnereantur, ^udio quidem humana rationis commentumjed Vei y er bum nullum audio,nbsp;nbsp;nbsp;/x*
confirmetur, Etyt demusfoc in credentium liber is fieri, qui in feedere Vei cenfentur, daorum amp; Turcarum paruulis dicemus, qui � fadere amp; promi�ionibus exclufifuntfnbsp;illosimmaturamortetoUit,ne ynquam ad Chrifii coonitionemperueniantf Eelnumpropff^nbsp;mala,qua ntquefectrunt, neque ynquam faBurifunt, eofdempunirifentiemus fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/x*;
iniuftus erit Tieus,fi priujquam hominespeccent, panas exigatf Eides ergo ifios honutit^ ynam difficultatemfugiuntfinfinitas alias incurrere. Quas omnes non alia ratione compi�^y^lnbsp;tuitabimus, quamfifiripturasfecuti teneamus, omnes homines natura peccatores amp; tnort^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
tjfi, Veum auttm ex corruptailla generis humanimaffa aliquot elegi�e in quibusfut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
diuitiasdeclaret, aliosautemiufioeiufdem iuditiorelinqui, yt iuflitia amp; feueritattsdiuiti^^.,^gt; pla fiant. Et hoc 7). �vgufiinus in hocpropofite exemplo obferuauit,inter aliafic dicens :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �lt;
gebat in lacob antequam natus feciffet aliquid boni,nifi gratuitum mijericordia fua don^^'.^ jj!) quid oderat in Efau antequam feciffet aliquid mali,nifi originalepeccatum Tdamnbsp;diligeret iuflitiam, quam nullam tile fitter at ; neque in ifio odiffet natur am, quam bonatn ifiy�nbsp;fecerat,c^c. Tdeque propterea alicuius iniquitatis Veus accufari poteif,yt neque a editor fi**nbsp;quidem d�bita fua benign� remittit, ab alijs autem quodipfi debetur,l'ecundum leges exi�^�nbsp;autem altj de fide dicunt,quam nos habituros effe Veus pra;uiderit, cequ'efriuolum eif.nbsp;ideo in nobisprteuidit, quod tarn nobis daturus erat. ^^ia ergo ilia gratuitum ipfiittdotiH��*nbsp;iniuriam illi nonparuam faciunt, qui turn nobispropterea magis objinBum factre conantf^f'nbsp;omi�is fuperfiitioforum hominum commentis ,nos ipfuniTaulum optimumfuorum yfrbo^�^nbsp;terpretem audiamtts,quiquodhicbreuiwdixit, inpefierioriad Ttmcth.cap.i. adhuncnto^quot;^ uinbsp;plicat'.Veusferuauit nos,eir yocauit yocatione fanSa, non ex optrib its nofir is, fed exfuo�^* (fnbsp;amp;gratia,quce data quidem eif^ nobis in Chrifio Itfu ante temporaficularia. Firmiter er^' �nbsp;tntis hoc nofir afalutts principium,amp; quia nihil in nobis ei^, cuius refieSu not Tieiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hJrif
ejfeilu nos Deus
vettn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^e Ota entmn viranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itv.j jainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� n Chrifio Iefu,quifi�gt;iEf^tgt; )
infitos feruat, amp; ad omne opus bonum idoneos reddit^ Illi debetur benediClio, honor,glor^
� {
I
omne hoc illius gratia tribuamus,�x qua nosprorfits indignas elegit in i quot; ~
fias in seternum, ,Amen, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
H O M I L I A LI.
Quid igitur diccmus^�numiniufti'ti'a cftapudDcumc�Abfit, Na*�� Moifi dicit : Miferebor cuius mifertus fuero : �C commi fcrabor queinnbsp;commiferatus fuero.Itac^ non eft uolentis,nec}j currcntis,fed miftrcflnbsp;tis Dei. Dicit enim fcriptura Pharaoni : A d hoc ipfum excitaui te,nbsp;oftendam in tepotentiam mcam, amp;utpra?diceturnomenmcuininnbsp;tota teria.Ergo cuius uultmiferctur,quem autem uukindurat.
DOcuit hucufq^ Taultts , eltlliontm 7)ei,quie nofir te falutis principium eFf, nori ex cit neratione , neq^ ex operum noflrorum meritoaut dignitate, fed ex aterno Veiprop^Pnbsp;dere,quipriufquam aliquis mortalium exifieret, eoselegit, qtlos infuopeculio tenferenbsp;tue hteredesfcribere dignatus eSf^. Finnautem ifiittsdijputationis hie tilt eif,propofitu^,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdp
retundat, qui yt generis fui prarogatiua amp; operum Itgalium fanilimonia gloriabantur. quas gentes omnes tnfolenter contemnebant, adhtec Vet f�dus y na cum omnibus tlhii^ pnbsp;omnino abolitum iri putabant, fi ipfis reieilis gentes ad ecclefia amp; falutis focietatetnnbsp;tur. Ideo exemplis (xprimagentis eorum origine defitmptis yfus efi,quibus quoddoctre
-ocr page 299-H O M I L I A L T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ili
J f primo qttid�m Jfmatltm Ifaacttm deinde Efauitm amp; lacolum frodux�t^in ^u�-� ftti lietra amp;^r4tuira DeieleSHo euidenti�ime elucet fquandoillii nondum natif,c�mnt^uelfoninbsp;ntque ntali ali^uidfe�^ent, lacolttm quidem Detu ftn^ularifauore complex ta e^^, Efatium yeronbsp;^fromi�onum amp;fttaerts �tificietate exclufit. Ex his autemgeneralifdo�lrinapetideief,(tiiMnbsp;ttiatn in ecclefia magnuf ^ftif ei^ : ne quid in falutis negotio yel natalibui no�r� y el operni�nbsp;'*'gt;frorum meritif tribuamui: fedJ�liutTfei gratia fidamuf ,quino�in Chriflo elegit prhijqiiiiqgnbsp;priufquam hic nytnduf exifieret, Qui hoc probe tenent,ij amp; coram 2)eo humUiantur,amp;nbsp;^^�*^^tntnortalium prafi contemnunt ,�mulqj certum amp;folidumhabent falut�fuafundamen-omnigenere tentationum tuto nituntur : perp�tua interim fiu^uantibuf omnibtu alijs,
� fliants amp;�ilutts cauj�j in femetipfts quarunt^
J f�^^^^�fndoi�apradicantur,moxcaroamp;ratio humana tumultuariincipiunt, Ferre enim non Muer^ariorvm quot;^oi^ritatem referantur, amp; totuf homo operumfitorumnbsp;nbsp;nbsp;dignitatttfltts ^�s^onss,
yr U in yniuer�tmJpolietur.Et qu�muit quihif affeBibui reguntur, non aliudqu�mfitamglo^ j��irant,attamen Dei nomenfratexunf,amp;tam iuflitia qu�mgloria T)ei 'vindicet haberi 'Vo-^^%j^lt;ffiiones amp; obieHiones infnitas proferunt ,quibuf non modo doBrinam hanc eleblion�nbsp;^^^^flinatioti^ oppugnant,fed tantumnon ab ipfi l)eo confiliorum amp;faBorum omnium ratio�nbsp;.y.^gnnt, Eo autem non aliudproficiunt, quam quadfeipfosnunqudfiniend� quafiwnibttf.cettnbsp;, ��pyntliK quibufdam implicant,ex quibuf fe nunquapo�ea explicarepoffiint.He quid ergo nobisnbsp;haccaufa cognitu perquam nece�driaiPauluf obie�iones aduerpiriorum pracipuas adducit,nbsp;(tgf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confinentur,amp;itaadeasrejpondet, ''vtnosin Dei ycluntateacquie�eredo-
hot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facra fcriptura libris reuelauit. Debemuf ergo nos quoq^ ad ��uis exemplumin
nequidinue�igare autfiire'Velimuf^quodnon expref�mhabeturinfacr� ^^rio�tati amp; audaciafua eo quot;ffq^ indulgent, �vrplusfipere yelint, qu�m�iritutnbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuenit quod Solomon pradixiti'vt � gloria diuina maie�attd obruantur, quam altius
nttn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijsautem^qua�ripturadifert� rradif,eeli nobif abfurda yideantur, rationem ta~
ii�'\i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnem [ubijciamusper�dei obedie ntiam: qua fola efficiet, yt�ne offen�one in
humana acumen paper ant,
ev ' ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inprafentiprimant obie^ionem, quam �po�olus ingenue�bijp� opponit,ne N��� iniuflitiit
aut dolo mala multa di�smulare dicat, qua in huiua caufa tra�latione ex� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dfuf
raiP * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim* Omdergo dicemuf^num iniu�itia e� apud Deum^fioc aute ex carnts
ore prof�r�, qui illam fee uti, Deum ex fuo ingenio a�imant, tir ijfdem,quibus ^i^trt�ribtent, f�t enim c�maudiunt, ilium ex ijs qui eiu/dem loci atq^ordi�nbsp;ff r^^fffuia parts fuut, alios quidem eligere amp;fauore immenfo profequi, alios autem reproba�nbsp;iniHrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^f^fOmni operum, qua yelfecerunfVelfaUurifunt, re�ellu: hoc �ne manifefla
docent aut fintiunt, ex Deo tyr annum in� 'Phalaridetrudeliortm fingere damant. Et ne quid prater rationem dicere yi�nbsp;eojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuper de ECauo amp; laccbo diSla funt ,fic colligunt : lu�itia munusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijs,qui
^noh nbsp;nbsp;nbsp;^^^^�*^^ilt;tprtresJune,pariapramia tielfufplicia r�tribuerez Efauus amp; lacob ex
tnatrpfVtero�mulconcepti ,priujquam yielhonum yel malumfecijfent ,eiuf� quot;^truni *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, adeoque per omnia pares fuerunt : Ergo 'vtrumque Deus adoptare, yel
oua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debuit. Et c�m eadem fit omnium hominum conditio quoad natur am yitiofam,
,^^^�'^��^p�trentibuscontraximut,eodem etiam iudicioergaomnesprocedere debebat Deus, fedfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fauorefuocompltlli,'velomnesfuoexitiorelinquere. ^odciimnonfaciat,
Ptrr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) alios- quidem fibi deligat amp; feruet, alios autem in interitu relinquat, y tique
�^'-^^P^utor ef�, amp; non aquo iudicio erga omnes ytitur. Hac ( inquam ) olim Faulo gLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eadem nobts quoq^ obijciunt, qui doSirinam hanc eonfutare in�ituerunt�
orif ^''^^ons audacia amp; temeritatts humana argumentum, qua fit, 'Vt ipfum Deum itt ilium fimulatquenbsp;fortsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impia ora amp; effranes lirguas laxentfi quid non intellgiint, quodillefacit. Er�
entern amp; ignorantia huiuspracipua eli^ caufa, quod yniuerfitm hoc ele^ionis amp;prade�inOr^
X �
-ocr page 300-CAP� ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P rs Ti A D� R�0 MANOS
iion^ iit�ntt negotium iumanit legibut giiiejnari amp; fecvndtim iufiitilt;e /ifirilutiux reguh^�gt;^�' minifirart oportere futant � alttu^ ajcentlant ad con�yderandam quot;Det maieflatem amp; ideramtnbsp;gendi fote�atem,^ua neq^ legibtti no�ris fubijcittirynte^ dlum alicui debitor em e�e finit.nbsp;Im non�ne�omacho obieUionem i�am reijcit�icens : ^bjit*, yt exetratione fiotim ^tt�mnbsp;dignitme�eoflendat. Terindeenim hoceS^, ac�dixi�etZ fmpiumamp;nefas e/��fiaeres,tdtjlt;�nbsp;-^ogitdre^nedum '^erb� eloqui:amp; yt abanim� Chrifltauorum eiu�noduogitationesalieni�i^*�nbsp;debent'.itaauresquoq^adtalia obturandt!e�unt,ne aliquidaudiant quo Deiomniagubernanfnbsp;�itia in dubium yocatur, Attamen mox ffropter eos, qui inflitutionem admittunt,amp;protnue^nbsp;curabilesfunt,re�onfionemin�ituitdiligentem ^qua ^eieleSiionemfimulatq^refrobatio^nbsp;iniu�itiie culfa hberat.Sunt itai^ re�onjwni^ autfilutioats huimpartes dute^quarum pfiort �nbsp;amp;fi,alteradereprobKdi�erit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
ile�tonkeauf. /�primaiele^lionisjupremacau�m�ufundamentuirilibera amp;gratuita �Dei fa prima eft, �itt�t,yt indeeuincat,eam no debere adiu�ititelegesreuocari^ qux�exaU'e ob�eruentt^nbsp;Drt mifericor* Jia �e inter homines quidem locum aliquem habere poterit. E.t po�it htc argumentunbsp;mari'.f^uicunqjahquos fuamifiricordia amp; gratia dignantur abj^alioruiniuria�jnbsp;reprehen�one aliqua dignifunt^fid laudem potim merentur: Tietts dum aliquos eligit^eorunbsp;ita^'ytt interim nullam iniuriam faciat illfs,quos relinquit in exitio, quod Uli proprijs peccal�nbsp;runt:Ergo nonpeccat DeuSiamp;preedicaripotiiadebet eim bonitas,qttihumanogeneri innbsp;perditoaliqua rationecon�ltum yoluit.Ei^hoc argumentueuidens amp;�ltdum. ^niotnbsp;muni omnium confin�probatur,amp;qui earn admittere nolunt, ij inter homines quoq, orn�nbsp;^uitatem toilettenbsp;nbsp;nbsp;author es erunt ,'nt�tmmum im �tmma fiat iniuria. 'Minorem yttonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
ipfa diuinte natur a conditio^qua libera poteflate in omnibm ytitur,neq^ ea fioliari pote^��'� iji* rerumcreatarum ordinem yelts redigere. Caeerum Taulitsnon hoc modo argumentunbsp;yt tnaiorfit eim ytsfipfum T)eum de fe i�a loquentem inducir,amp; huncolim ^oifi dixi�gt;nbsp;loetu Exod.p. ferebor cuim mifiertmfuero,tomijerabor quem comifieratm fuero.Habentur hac yerbanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
ybicolloquiu J^ofis cum Deopo�aurei yitulihi�oriaminflitutudeficribitur.7eccau(ti^^f�^^^^gt;i� tetotm populus yn�cum Semoribm t�rpontificejuo Aarone., ideo^ Tyeus ilium abdicatenbsp;iier�umperdsrefiatuerat-Tro illih ergo tntercedit �^vlofisf^ ybipo� longam difieptatioi^^f'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
ipfisreconciliat�eJJeyidetjCupit de eo certiorfieriperjingularemaliquam DeiapparU^� tin dicit: Oflende mihi quafiogloriam tuam- Cui rejfiondens Dominus ait: Ego cor am tlnbsp;dam omne bonumeum^amp;proclamabonomen fehou�cordte,amp; mifiereborcuiusmifierfii^J. �rnbsp;Quibus yerbis ita je illdpropitium forepollicetur^ytfimul fe nemini debitiorem,neqjinbsp;fuam y Ui ob�riSa e�e o/fendat, quod^ lUapro jita bona amp; libera yoluntate yti yelitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
peculiari gratia cotrplebli decreuerit. Facit ergo locus i�eplurimum adprobandumi^�^^^^�^^ huius traflation� Fauluspropofuit,Deum ludad quidepromi�iones dedi�egeneraleh�^*�nbsp;Jingulisfidemfuam ob�rinxiffi,yt nifi omnesfimulpromtfiu�feruetjlla intercidi�iauf^^nbsp;e�e dicantur.Hoc ip�m enim dijerte Deus inprafenti tefiatur�um Ifraelitts fub ^lof^nbsp;diam fuam eaconditione promittit.ytfibi integrum e�e y �lit earn adeos rejlringere,quoi * bsl^^�unbsp;terts dignatusfuerit. Debemus ergo ex i�afintentia duo colligere,qute in trab�ationebatnbsp;quam debent excidere.Trimum�olius mifericordice Dei donum e�e quicquidboninbsp;mus. �Alter um, mifiricordiam hancpro illiusarbitrio di�enfari, neq^ yllts legibus ejj^^nbsp;ideoque nullam illius caufam confiitui debere-prater mer am Det yoluntatem^ qui Xnbsp;feretnr fytpo�eainhuius loti conclufioneFaulus difert� doiebit. Et c�m'^ojemiiinbsp;ui�e, nequein familiariillo colloquio in cauftsi�ius cognitione yltertus ptogredi pol^V.^ff\^nbsp;mus, inexcufabilts juerit nofira audaeia, fi tpfi plus qutddam fapere amp; Del arcana a^nbsp;tart yelimus � Quoad yero loci huius Jlatum , nos ex i�ts omnibus ad hunt monbsp;mentabimur contra eos , qui Deum ceuperfonarum atceptatorem alicuius iniu�ttt^nbsp;re audent : Faria paribus reddi debent in ludicio, ybi iudex eadem lege omnibusnbsp;�At in falutts negotio non iudicij feueritate amp; rigore agitur ( quia fi hoc fiait, omnll j'',nbsp;Jed ex Dei gratia amp; mifericordia totum ifiud negotium dependef : Ergo non iniujlfii
-ocr page 301-L I.
H O M I L I A L I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj
i quot;^gt;^1 in exit io relinquat. ToteS^ autem ad fleniorem lii'.iti^ lt;ili'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accommodari farabola, quee �\iatth,i.o. de operarijs habetur, qui et�alij
�gt;tarnen mercedem �patrefamiltas acceperunt. Quod dim ijs^qui � inJi � txorfi totiui diei afium amp; laborem fuflinuerant, iniqui�imum yideretur ^ tir ideanbsp;^^niut ffn-rent fe poflremd pares cenferi ^ni illorutn dicitur z Amice, non facio tibi iniuriam,nbsp;�Iff�/� � Tolle quod tuum ei^-,amp;abi, Tolo autem huicneui�imo dare,nbsp;^i^^^ finihi in medfacere quodyolod An oculits tuus malu^ eS^, quod ego bonuanbsp;fiinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pramij aqualitate dicatur, non minus tarnen ad totum diuina ele^iond isrgrade-
^le^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accommodarigotefi^. TLemini enim iniuriam facit T)eus. TLam qui ab Ulo ne-
T)eus accipiunt, �ternte nimirum damnations fup-^(jj^^^V*'^^geccatoribis deberiiOmndfcrigtura docet^ Si qui yero ex communigenerd humant ����tio ��'^^^^i�^^ntur,id fine aliorum iniuriafacit �Deus^cuiin fud licet quodlubet,Et� quibisifianbsp;animi�timalignitatem amp;inuidiamprodunt eoip�, qu�d �Deibe-l^ntinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fummd laudibus yehere, amp; cum quot;Dauide dicere debebant : Si inuenero
'Domini, reducet me,amp;ofl endet mihi tamfe qu�m habit aculum fuum : Quad fi ^�^e^mihi beneplacitumintezpraflofum, faciat mihi quad ilU bonum yifum fueritt
^�diamus,qui ex Dei 'lierbd ad Jvlofim di^ld conclufionem hanc infertz Itaq^ non No� efiuolefts turrentdfed mifirentd Dei, Duo nominat^quibus omnes homindfacultates corn-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eurren^s
'voluntas^quce animipropenfionem cumfiid def^derijs continet,quibus ^�ttura eoferuntur, ytfibi bene e�e 'velint. At non prodef^ illud, neqj adfalutemnbsp;illudbonum amp; ^eram eiusconfiquendi rationem exnobsip�syidere 'iSFnbsp;tnr�s ef^,quo 'ymiuerfumfalutd adipifcenda�uMum^omnefq,,nbsp;homind conattts�gni�cantur. Eaaute �^detaghora frequenter ytiturin ijs�nbsp;^otinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aternte negotium faciunt,,quia illic amp;�tdore multo �r continuogrogre�ii opts edf^t^t
�^^d^^pi�e,admetam quot;pfiq, indefe�o fiudio contendamus. At in eo quoq^ nihil nos efficere ait, �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dcogitandum quidem idoneifumttsz amp; quodquot;^tnum hicprodeS^(yt nimirum
*'�'�0?! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc ipfi nonpo�fumus, niji diuinitis detur: quacunq, autem ex noflra in-
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura in�tas facimus^ea nihil nos iuuarepoffunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo Pau
hoc negotium,non ex no�ra yoluntateamp;fiudio�ue aBtonibtsfed ex mera Dei j ^^P^^dere. Quod ipfum in Efaui amp; lacobi etiam hifioriapulchre figuratum fuit,quandonbsp;^^^ediSlionemagatregromi�dmaccigiat,inyenatione fatigatuti ciim intereabene-^'gt;lt;lip�'^^�^��^etur ,cuiillam Deusiamgridemdefiinauerat, Sunt hac diligenter obferuanda, non Sn uelmoJicu.
'�dJ' imperitosplaneogerumfuorum ia�atores, '^erumetiamaduer�usacutiores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in
noflrarum '^irium defenfores,quiytgratiaquoq^gatroniquot;videanturihanc qui-ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necefiariam e�fi fatentur,interim autem modicum quid in nobd e�e aiunt,quoplu-
^'^�^^fis^ntia adiuuemur. Adeb ambitiofa eSf^ homind natura, yt nouasfubinde ra-aliquam in fal�td negotio gloria gartem adfe transf�r�t, ne totam y ni Deo Sedagedum excutiamus modicum illud, quodUliimmodica ambitions tanto-fit, oportet aut intelligentia aut 'voluntatd parsfit, Atqui intelle^usnbsp;P��funtfiiritus Dei myfieria ifiafagientibus huitsfeculiabfiondita e�e,nbsp;^�rinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tduntas autem non ni� ad malum grog endet, amp; ideo Dominus �gmenta cor-
** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ub ineunte atate.Quidergo in nobd reliquum e^ boni, quoddiuinagratia
�'d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j eit non totum,quantum quantum eSi[^, gratia donum fit f Quin igitur il-
non4occinimts J Quidhabes quodnon accepifii f Quodfi accepifit, q�idglortard ^t^'^'*^focordi^^^^^�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tolligat, nos ex'hominibus truncos aut fiigites face-
t^adieo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noxia magifiros e�e. Scimus enim hominesfin�_amp; ratione amp; quot;Volun-
\^-ls y'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ftm omnibus in falutd negotio nihilgrofici dicimts, ni� in illd agat Dei
^^^{tlla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;yioluntates no�ras inclinet, non inuitos, aut etiam nefcientes, trahat,
�^^gt;Plt;�emadmodum in truncd amp;fiigitibtsfieri yidemus. /dem quoq^ nos de�des amp; otiofit
3
-ocr page 302-CAP, IX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
efje nonpdtitut�,feJmouetfotitss, yt ordini falutit diuinitusprafcn^to nos aaomodttnuf, tem noflram oferemur atm timor� amp; tremore^amp;c,
Rf{)roamp;dtio �U 'Tranfeamw nunc ad alteram rejjionfionts Paulina partem, qua de reprohtf tir luflrat gloriam plusnegotij e�l^ humanie prudentia. 3gt;lam ytfacile conc�dant omnes^ laude di�H�gt;f��Tnbsp;T)ei mifericordiam,qui indignos amp; exittum meritos ex gratia eligit^ijfdem tarnen durum amp;nbsp;yidetur^fiquemprateriri amp; reijci audiantJdeo hos etiam exemple exjiripturif defumptocotiiff�^nbsp;cit,ex quo argumentum taleformari potei^l Qutecunq^adjlluJlrandam nomintsJ'uigloriam�P�^nbsp;facit^ea reSlt amp; iufi� ab eo fiunt Z T^probatio damnandorum facit ad illufirattonem nomin^nbsp;Ergo iufl'e eos reprobat,neq,ideo alicuiu�iniujUtice debetaccufari,7)e '^'laiorinon efldubiui^ii^^nbsp;totius firiptura confenfu confirmatur,qua hominem ad hoc creatum e�e docet, ytperipfum 2)� �^nbsp;men illufiretur. '^linorem ergo probat exemple Pharaonn, quo ytx aliud extat^tn quo horribii^'^^^nbsp;diuincefeueritatK argumenta inueniripo�int. Hocautem itaproponitt Dicitenimnbsp;raoni,id ci^yScriptura 7)eum Pharaoni ita loquente introducir, ^d hoc tpfum excitaut te,^^ '�rnbsp;dam in tepotentiam meam, amp; yt pr/edicetur nomen meum in tota terra. Extant yerbanbsp;Exodi 9� cap. tir quia per fe dar a funt,res ip�s conf�derabimuSjquce Hits continentur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Pharao excita tus � Dro.
Pharaonis fx� T�nwo ipfe f)eu4 Pharaoni dictt*, �dhoc ipfum excitaui te, Ebiprobe tenendum quodegt;�r. enipltvm excu* gularibw exemplesfubinde doSrinamgeneralem deducif.tir idquidem non temere,quandonbsp;tudieijs�d�btjp� femper confi�t. Jfits ergo yerbds author reprobationts idtm^qui amp; eleHiorH^nbsp;ditur^ �)etn nimirum'.in queJi caufam queeras^non aliamfiatuerepoffimut^qu�m yoluntaten�Jf:nbsp;tir quod ita Uli placet^ cuittf iudicia omnia �nt iufiitia amp; yeritas. Eidimw illud nuperin Mnbsp;exemplo,quem,priufquam ydbonum yd malumfecifiet,Deo exo�m fui�e dixit.,quiinteriit* Inbsp;bum �militer nulld operum meritd intercedentibus dtligebat,Et e hic probe obferuanduttgt;�nbsp;citandt yer bum, quodfeioli quidam tnterpretationibui ex Hebrteoru grammatica petitbsnbsp;fiudent:quafi yero Paulin Hebraa lingua imperittn temere � LXX.tnterpretum translation^nbsp;teffirit,qua tunc in omnium manibw yerfabatur. Voluit autem hoc yerbo yti,ne qubsnbsp;temere exortu,aut otiofa Deipermt�tone eo yfq^prcgrej�m e�eputaret. Et enim fuos eltgtfnbsp;tir ea in illbs agit,qua ipfos adfinem defiinatum perducerepojfunt : ita alteros illos idem tiltnbsp;fimulq^ excit�t cos,yt ipforum opera ytatur in ijs,quaper eosexequi decreuit. ^Ueq, defolo jnbsp;ne fia lecutiohabeturd�d multa fimilesinjcripturbs extant.Sic ^edoscontra Dabj^lonet�oo�^^^nbsp;re dicitur,yt in earn omni crudelitatbs genere defauiant,I�,i^. Iere.^\, Et idem Senna(bt^[^�nbsp;yirgam furorbi fui ejfe ait, quam ipfemanufua teneat amp; regat. Et Pfalm.iy, impijnbsp;dicuntur^quta eorum opera in fubs ludicijsexequendd ytitur. Quorum confyderationemotV^nbsp;men fcripjit: Omnia operattts e[^ Dews propter feip�m,impiumquoq^ ad dtem malum�[db^y.f/iinbsp;�fiamttc^neq, meueamur carnbf ratiombw, qua dodrina ifia o�fenditur, 2dam�illam*lt;7' �nbsp;nullus�dei Chrifiiana articulits doceripoterit,ciim in omnibus aliquam errorbsautpeaattlt;gt;^ �11).'nbsp;nem caro arripiat,Et quia hac inferipturts traduntur,minimefuperuacaneamfednec��t^^fiinbsp;primbs putabmits eorucognitionem, 2lam yt multa alia omittamus, magnus Ulins y�^ ynbsp;monet,ne yd multitudine impiorum, yeleorundem contumacia terreamur, qua yeritattnbsp;reludantur, Quia enim illos Dens excit�t, amp; eins inflrumenta�nt, qui nos amatnbsp;minime timendum (il^,ne nofira�luti incommodent. Tdam inuitilicet amp; infeij reguntur^t �nbsp;manu Dei, ne pro fualibidine yltra fines abillopra�criptosgra�aripo�int : quodinPquot;^nbsp;exemplo facile ytdebunt,qui eins hiftoriam non ofatanterperlegerint,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ft/t'
finis iii quem Pharaoexcita'nbsp;tut.
Et hue facit finbs diuinidecreti, quem in illo excitando Deus re�exit : Etofiendatfitt^ quit ) potentiam meam, amp; yt pradicetur nomen meum in tota terra, Fadum ytrumqf rnbsp;riam.OJlendit enim in Pharaonepotentiam fuam Dominus miri�ce, quandopopulum.^(Sinbsp;illo inuito in immen�m auxit : quando con�lium Ulins de occidendbs illorutnfiUjs per objitnbsp;obfeuras er imbelles faminas, turbauif, quando occulto con�lio e�fecit, yt ^ofes iTinUttSfl'nbsp;expo�tus per Uhus fiham feruaretur, amp; ipfe eum qua� finu�o foueret, qui de ip�gt; rnbsp;rannica crudditatts panas �mpturus erat : quando portentbs amp; plagbs inaudtttsnbsp;gyptum terruit: quando ad extremum yfque reludantem coegit,yt populum dimisttff
-ocr page 303-H O M I L I A LI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114
� tni^ue �^atlitai ^ui^etnper marif ruhri yat�um faluos traduxit, �Pharaonem yero cum ex-�*^ eiufdem fluSm horribili amp; prtM inaudito exemple oppre�ie, Ita yerb 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^eipa�im in omnibus terrib pruedicareeur, quod 3^cbab^ meretricdf yerba
S� (tiutores abunde docent : fed tir hodie exemplum boe diuime iu�itia nbsp;nbsp;potentia in ecclefia an-
h 'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fneoenimapparetinonim-
^^P^^f^^^^fos^quicunqueTharaonbs mores imitantur, Con�ititur item iTii�' quot;�tritasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eccle�amfuam benign� re�icit,amp;eandem tune quotj^fecundtim pro-
�'f amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Iberat^quando nonaliquafalutis�es reliqua yideripoterat,2donergo tyrannicofa-
�am potentiam Dew o�entat,fedita cum reprobbs illis agit, yt amp; ip�mpleniuf P^ttate melitssproficerepe�imui^ Itaque nemo ilium yel iniu�itiee yelcrudelita-tmi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debetJ�dadeum binemomniadiripamus ..quem illiin Tharaonis reprobatione amp; indu-
^�^^pofitumfui�iaudtuimus,
li!ilr^�^��^^^dit locum bunc Taulus^Ergo cuiwyultmiferetur^quemautem yultindurat^f^- tle�io ^d liberam Dei yoluntatem re�ringi, amp; nullam aliam caufam afferri, quanbsp;tnntus jdpo�oltu acquieuerit^nimitim arrogantes amp;�ultieruntyqui ttoluntatemnbsp;��'(.�(i, �^^��^'^^ria^rofundiuifcrutariyoluerint. E� tarnen aliquid dietndum de reproboruindura- refertur,nonnbsp;^0 �nudam permi�ionemfingunt,amp; ne Deum malt alkuius autboremfaciant�ouinbsp;nbsp;nbsp;tites otio-
^�litt^^!f!��demfaciunt,qui relibldsgrauioribus negotijs interdum adesnuiuia�thjopica diuer-l(f ^iculi omnino homines qui de Dei iu�itia tant op�r� laborant, qua pa trends nullds opus ba-y��w officiumJ�cur� negligant^Sed ytpermi�ionem tllds concedamus non tamers maxime terTet,effugiunt, Islam per mt�io quoqjaliquayoluntatds ffecies es^, amp;nbsp;di}(f^'�^*�flinoyelimmihi re�tondeanty l^olens ne an inuitus talia Deuspermittat f Siinuitumnbsp;^fi^^dant quds Hie�t, qui inuitum cog�r� po�it dquot; Sin y �lens permittit, non pottrit hoenbsp;(quod illifolent ) humants legibus cum illo agere yelimus, �Poteratenim illenouas men-quot;�tiluntates in bominibus creare: quodctim non faciat, eadem culpa tenebitur, quailli.
'^tr^l^^^��b^tupiu)it ,quibus indurandi amp; exaecandi yerba in hoc negotioduriorayidemur. E�e ^^^trpretationibus Deiiu�itiamnontuent�r, itainterim illius omnipotentiam amp;proui-^dieprgciptiadiuinitatisproprietatesfuntjinpericulumadducunt,de^Ulis dubitaredo-�'iijLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^�dneque nobisprodeb^,�fcriptura locutiones molliantur, quibus�iritusfanUus hor-
e�eHum in reprobis defcribit, yt in nobis illius timorem amp; ardtntius obedientia In��amus ergofcripturet yerbis, neque dubitemtts, Deum in reproborumanimisnbsp;�*^iudicio, quteadillos indurandos faciunt. 2d.eque tarnen ideo ipfepeccatum facit,nbsp;prtecipuus author fi�. �'OMfMi�� Hie nouammalitiam animis eorum infundit,nbsp;'^^^^Hlic delitefientem occafione aliqua in�ucem protrahit, y tea ad fuumfinem de�ina-Itaque indurationis caufa non extra impios ePf, qui fuapte natura Deo relu-^^fi^^trepergunt, quam diu hic eos nonpeculiari fauore dtgnatur. Etyt alibi diximus,nbsp;^b^ff^^^^^dinfuperioria�ris regione fieri folet,ybi �circumfu/� calort nubes frigida per eivlt^nbsp;^inilnbsp;nbsp;nbsp;^�^^^fi�ntur,yt tandem grando indeprodeat, amp; tonitruafiant, atquefulgura cumful�
dra rrittgisa Deo yrgentur impij, t�tbene agendi occa�ones �bi propofitasi ^�*P,is �emunt amp; a�uant, ideoq^ digni funt, quos omni gratia�oliatos Deus in re-bg( , ^fritem tradat, yt ybi impietatis menfuram impleuerunt, illi iu�as peenas exoluant. Etnbsp;Ebaraone, Caino amp; Saule multis^ alijs accidiffe, feriptttra non obfeurenbsp;bis ergo de ijs iudicare di�amtts, qui Deo pertinaciter relu^antur ,amp; ex eo deterio-amp;pietatis occa�onem praberefolet. O�enduntfe reproba mentis ho-*'��gt;�1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligentibus accenferidebere,quibus omnia adiumento funt inbonum^ Tn-
gt; qui ciim tales e�e norit, nihilominus ea agit, ex quibus illi peio-dillum eS^ ,per illos gloriam eitts Hlu�rari, amp; eundem plerumque �^^^f^^'^uesitadirigere,yt �uorum quoque in�itutioni amp;�lutiferuiant.EtquoadH-gt;^^dura)jtur quidemaDeo,fednon prater meritum,ciim natura corrupti�nt,Damnan-�lt;(n} non immerito,c�m ex propria amp; innata malitiapeccent,atque fubindein peiusproficiant..
X 4
-ocr page 304-c A P. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST� AD ROMANOS
* w
Torro i�orum omnium hic nohis eflo, yt primo qui^falutM no�ra fonte� a^no�arn�!^�* gratia contineri, amp; proinde nihil tribuamtu no�rorum operum meritti, Deinde diuimejtiju^'nbsp;�eueritatK, quee in reprohts elucet,cojideratione excitemur ad timor� Dei/Vt ei obtemperemv^'^^nbsp;ties item ele^lionts amp; gratice�te �gna nobis Deus offen-jex Ulis con�lationem petamus^nequinbsp;temus de�lij Dei le�u Chrt�i merito amp; yirtute, qui yt no�ra ele^ionis qua� ftmdatnentuti^nbsp;itafuos nouit,amp; neminem eorum ex manibttsfuis tapifinite lllidebeturbtnedi�ioji honornbsp;pote�as in teternum� Amen,
V. Ci l -L 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lir�
Dices ergo mihi : Quid adhuc quiritaturf na uoluntati illius quis reftitit Imo uero o homo, tu quis es qui ex aduerfo refponfas DeO'nbsp;Nurn dieet figmentum fidori, Cur me ficfecifti cquot; Annon habet potC'nbsp;ftatem figulus in iutum,ut ex eadem mafia faciat aliud quidem uas adnbsp;decus, aliud uero ad dedecus c' Quid fi uero Deus uolens oftendercnbsp;iram,amp; notam facere potenti� fuam,pertuh't multa longanimitate ua�nbsp;fa ir� apparata ad interit�: Sd ut notas faccrct diuitias gloriae fuaeergAnbsp;uafa mifericordia�,qu� pr�parauit adgloriamj�
PO�quam �Pauluiy'vt �udxorum fupercilium deprimeret o�endit eleStionem Dei mante rationem, non ex natalibus amp; carnis generatione pendere, fed ex mera^rati^nbsp;nbsp;nbsp;y
�noluntate D�i^qui etiam illis reieilispromi�iones �tas irritas fieri non patiatunmoX ob'ti^�'��ipigt; re�endere ciepit quas carnis ratio in hac caufa mouere fofit. Et nuper quide cum Ulis c�hnbsp;urn iniufiitia amp; tyrannidis infimulanr,fi ex eiufdem lociatq^ ordints hominibus^ abfq^nbsp;re�e^u alios quidem eligatfflios autem reijeiar, Quibus ita re�onditt'^t docuerit,negotiitnbsp;non debere ad humanx iufiitix leges reuocari^qux inter homines obferuantur^ciim totuni
Dei mifericordia amp; quot;Tioluntate confi�af.quar�m ilia quide nullius iniu�itixaccufaripofiUi^�^ �gt;' libera amp; nemini ob�riHa adhxc omnis iu�itix r�gula fit ynUu atq^ omnibus numeritnbsp;quibus poftremo conclufionem intulitiErgo cuius yult miferetur, quern quot;^ult indur at.nbsp;nos admonere �noluit^yt omifiis quafiionibus^^curiofis amp; temerarijs^ in Dei 'noluntateacqt^^Tnbsp;Si enim tantus Apoflolus^qui amp; yas eleiiionis fingulare fuit^amp; in ceelum tertiumnbsp;ineffabilia audiuit, in huitts caufa traBatione ylteriusprogredi noluit, nimium certe injO�^ � Anbsp;arrogantesfitntiquotquotfibi plus illopermittereaudent.At non fufficiuntffla humanx rs(\'�nbsp;tunc imprimis tumultuari incipit ,fi quos � Dw negligi indurari, adeo^exitio dejii^�^�^^nbsp;Tunc enimpromi�iones amp;prxeepta Dei^qux infaerts Uteris habenturycum i�a donrifitt^'^�^lnbsp;homines imperiti^ amp; ft hxc no�rafententia y erafit, Deum �bijpfi contrarium effe amp; nobifi^'^. '�inbsp;re clamant:multa item alia congerunt, quibusculpam damnationisfux omnem in Dt^^nbsp;yt qui crudeliter nimis^yel etiam petulanter nobifeum agat.Quapropter Paulusalteranif .^^^if'nbsp;nem a^ert,qua omnia ilia comprehendit, dr adillam quoq^grauiter re�ondet. Qtfi locusnbsp;, tilts confiderari debet, qubdbreuem amp; irrefragabilem omnium eorumfitlutionem confiufhlnbsp;nis rationi in toto i�o negotio cumprimis abfutda amp; iniqua yideripoffunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
Cur Cirus qui~ nbsp;nbsp;nbsp;Initio aduerfariorum obieilionemproponit,non minits impiam amp; alienam � religtoufj
ntetur deho'.� dacem nbsp;nbsp;temerariam.Quid adhuc quiritaturDeiisi�Elam yoluntati eius qiiis refiitif- ( �}
^�ta^ufe^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grata yerba, quodquida contra omnes aliorum interpretationesprobe amp; reileobfif �
cotripiatf * nbsp;nbsp;Atifia obijeiendo ad hoc refpicerefolent prophani homines,quod Deuspafim apudpropheffi
dxorum contumacia amp; ingratitudine, imprimis autem de impio falutts contemptu conquer^ nbsp;nbsp;�
lios educaui(inquit) dr euexi,ipji autem perfid'e defecerunt � me, Agnofiit bosfuumpo/fijr jffi' afinusprxfepe herifuit at Ifrael non agnojcit,populus meus non intelligitJtemiObfiupefif^^nbsp;horrefeite Ct y ehementer exarefeite^ quoniam duo mala fecit populus mnus, menbsp;aquarum perennium,amp;/od�runtftbiputeos,puteos(inquam)pertufos,amp;c,Etrurfussp^�^
-ocr page 305-H O M I L I A LIT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l�f
^ropletani'.E^uUem ciconia in aire nofiit�ia flata tempora:tur(ur, grus amp; hirundo olferuant tem fiu frofeHionis fua\atpo^ulus meus non cognouii iudicium �Dominijamp;c, Quibus imprim� addipo~nbsp;ttrant bei) in qutbus ^ua� iure cum luda� a^urui-, eos in iudiiium cit�tfOr aBionesforenfes infii^nbsp;tH�:lt;iualesin Tfal.^ o.^Hch.G.Ifa^^o amp; alibi babentur^E tipfum Chri�umin euangelio non femelnbsp;�le ih� con^tte�um fuijfe legimus. Ex ijs yerb impifeeu mahefrug� filij,ref�onfandi occafionem ar-tgt;liiunt,amp; clamant:Si negotium hoc omne � libera 'Dei yoluntate dependet, amp; � cwus yult mifere-yeri) yultindurat ,^uo igitur iure de nob� quiritatur f cur item nob� ob ea ^ucefacirnttsnbsp;fwetnfeiPcitr accufatdaut etiam ^mnat f Denique ^uid opits e^ nos legibtts jpriecept�,do��rina,nbsp;^�'^^tiQnibui,correption!bus amp; min� obtundid^iritandi amp; fuccenfendt caufam habens, ^ui fuamnbsp;^��ntatem contemni amp; fua d�cr�ta yiolari yident. igt;it ^u� noflrum hoc facit dQtits eius yolunta-^��jf ^nquatn eppofititd^nnonpetius Uli morem gerimui)^uando ad �Pharaonts exemplum indu^nbsp;ycrlo eitii reluBamur^yt fuis potentie in nobts oflendendie occafionem habeatf Et yt id maxi-'^^�ulleniuf, irriius tarnen foret conatu� nofler, c iim Ule omnipotent fit, eius^ nutui omnia obedirenbsp;^�^oftis opinor in h�nofiri feculi hominum ''voces, qui ijfdem omnino quot;^erb� aduerfwsnbsp;�quot; prisdefination� doBrinam latrant ,amp;per hanc 'rgt;niuerfapietat� exercitia 'Tigt;na cumnbsp;Y�!��^��lgt;Ueri'vociferantHr, Sedpriufquam Hits refifiondeattir yobferuare nosoportethumaniin-j quanihilinfolentiui amp; audacius fingipotePf. quot;Houerunt hommes Deugt;ne�'e,amp;nbsp;atquefangum e^�, ^Attamen qu�m prim�m fefe ab Ulo acettfari amp; iudi�js illwpre-inf^�iem aceufare audent.Et non nouum e�^ hoc malum, fed in prim� pa-^eibuit, Tdam etfii Ulos in ipfo feelere Deits deprehendi�f, amp; ipfi intra animosnbsp;�.ufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i tarnen neque Adam neque Eua culpam fuam ingenue fatentur, fed Ule quidem
(�ttib 'Mulier (inqutt ) quam tu dedi�i mihi, C3't. quot;Vt �Deum fiui jcelertsfatiat au-in firpentem peccatum omne reijcit. 2d on mirum ergo, p idem etiam hudiepafim tt^^tnij cap turn longe fiuperat,tA.t hic pnscipua errons caufanbsp;^�^�^��^**tarum imperiti homines Deum tyranntdis injimulant, qui nos prater noflram quot;vo^nbsp;^^^^tnter cogat ad male agendum. Id quod falfi�imum eSf. Ipfi enim ex innata nob� cor-^'�oinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex nohts ipfis non nifi malum 'Volumusmeque quot;voluntas cogi potel^. quodgen-
intellexerunt. 21 am �.trvst�amp;� amp; ab omni ratione alieniftmum elf ^yt qu� '�^ii^t^^^^'^^^'^'^^�t.Induramur ergo noncoe^Uifedyolentes \ neque quot;venob� quot;v� aliqua adhibeaturnbsp;� ytgratiamfuamnob�neget Deus t, quodUleoptimo iurefacerepotelf , cientnbsp;'f d��fimus, amp;ipfeneminifitdebitor, ^t quia humanarationequenoflram indtonita-ueDei liberum in omnes nos imperium libenter agnofeit, ad eiufmoaieffuunbsp;���Hlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; quibus mag� excacata inyoces abfurdi�imas amp; palam impias erumpit. Tgt;lemi~
f^pl�f^^taeiufinodi ofl^endant: amp; quia hi noflra ration� fruHus funt ) difeamui ^�^tre ) femper^memtnerimus, cogitationes Det ( yt ipfe Ifaias^^ait ) noneflinbsp;) amp;yiasUltus non ejfe noflrarum fimiles, Qisarecum 2dofe calceosexue-rationes atque affeGus deponere oportet)fi cum Deo in colloquium yenire, amp; eiusnbsp;'^�^�*tnus. Sic plana amp;expedira nob� erunt, qua prius obfeura, tntricata amp;nbsp;H�prami�ts ad ^pofloli rejfionfionem accedamus, qua duabmparti-
amp; yehementem obiurgationem continet, qua aduerj�rij obieSlionem reijcit, amp; quaftio fl �'�t�t retundit argumenta yalidt�imo,quod � communi omnium hominum conditions de- �� teuuitnbsp;� homo,tu qu� es, qui ex aduerfo rejfionfias Deo 1 Quaji diceret � ^a hae ''nbsp;���^1^^^�^tia) hominem aduerfus Deum litem fufciperel An nefeis te cinerem amp; ter-^�tlojfied infuperpeccatoremfiniuflum amp; extremeflultum effe : Deum yeroefl�nbsp;�^^^fifbiifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonum, adhac ipfam iuflitiam , bonitatem atque fapientiam Qu^inerga
ca^ � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potefiatem.d� , I^bi yides Apoflolum propter im-quot;
negare autmutare quodprius dixerat : imb ne mitigat quidem autmol-ffltnt, qui de hoc negotio file loquendum ejfe putant , ne quis offendatur� ^0 hoe�eripo�it apud eos, quinodum regenitiadhuccarnis ratione amp; affeHibus ducuntuv^
-ocr page 306-CAP. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPI� T. A P R OM A N O S
F Atemur equidem diligenter caueridebere,ne quam dtmtti offenfitonem imperitit interim y erb propter neminem mortalium � doHrina yeritatts difiedere,aut in ijs aliquidpronbsp;finealiorum arbttriomutare debemus^ quafiiritta fianUus inficripturis eilfi^ locutus. Ifiattinbsp;Im in tota ifia traHatione nihil mut�t propter obieBiones aduerfariorum, fied hos quideinjl^ j jnbsp;obiurgat^doHrinam y erb eandem repetit amp; amplius cofirmat: Ita nobis quo^ agendum ertt�nbsp;Detatradidit^hominum y el inepti�imorumyel fiuper�itiofirum iudicio at^ tmperio fiubtf^^^nbsp;Confi�tenim ininquirendis amp;examinandis Veiiuditijs nonaliam notentiorempefiemfifitl^nbsp;fi hominesfita conditipnis amp; tenuitatis immemoreStnimitim ftbijp�sindulgeant adjult;e�^ Jnbsp;calculumea reuocent, qua abj^fitngularij�iritus illuminatione cognofiinonpofi�nt. Anbsp;Audent�j pa�im inueniunt quod captum eorumfuperAt,amp; proinde offenduntur ijs, exnbsp;fialutisfiua argumentapeteredebebantjmitemur ergo exemplum ^brahamipatris credenu^nbsp;pro Sodomis apud quot;Deum intercefiurus, humiliteradmodum audacia amp; J'uperbianbsp;tur�icens*.En obficro,induxianimum,ytloquerercum Domino meo^qutpuluisfumnbsp;Eie quafio iram moueat Domino meo,fi yel iam locutus�uerOyCirc. Terreat item nosnbsp;ta exemplum,quem nonpuduitfiateri,parum abfiuiffi q^uinpedes ip�us nutaret, �quot;nbsp;rum Deigenerationem dAmnaret,cum ex huiue fieculi euentis de gratia Dei amp; totofideinbsp;let iudicare:ideo^fibi opusfuijfie,yt in Dei arcanapropius ingrederetur, amp; caufiam hatte efinbsp;bo reiUus cognofieret.Quodft tantopropheta in ijs accidit, de quibM aliqui exphilojbphfi �nbsp;no male iudicarunt, quantb magis decet nos humiliter amp; modeflb fiipere in aternis diutnfi fnbsp;eSr pradefiinationis decretis^qua nullo humant ingenij acumine inuefiigari pofiuntnbsp;piens Ule monuit. Difficiliora te ne quaras ,amp;neficruteris ftulte qua yires tuasfiuperattt-mandatafunt � Deo�anU'e meditare,necpluriumoperum eiM efio curiofius, quot;Elon enimopj*^nbsp;oculistuis arcana peruideas.Tlura negotijs tuis necura,necfiuperuacna ficruterisnbsp;Elamplura quam pro humano captu tibifiunt patefaila, %iultos enim decepit yanafiuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Eccle�a�ici
Caternm ne quis Faulum infolentius agereputaret,amp; obieEafibi argumenta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
rioribtts yerbis exeipere,ytfi)lent qui non habens quodrefiondeant^mox alterafiua refienpf te argumentis quoq^ agit ne iufiam aliquam offenfionis autfiandali caufiam in rudiu amp;nbsp;animis relinquat. Trimum yerbfiteprofert^ytfiimulpramtffam increpationem confirmtf�nbsp;ciam atq^ injolentiam illorum rej�onjatorum amplificet.Sic enim ait ; Elum dieetnbsp;Cur me�tc fieti�if %Annon habet poteflatem figulus in lutumfiptex eadem mafiafaciat^nbsp;y AS ad decue yel honorem ^aliud yerb ad dedecM �ue ignominiam Sunt hac parabolic^ gt; i-Anbsp;bM confiant,quibwficriptura�equenter ytitur in rebus fierijs amp; magni momentigt;
.....
potefiate Agunt, tjnulltufy* fdef^C^ 'tbusobtimo iure j,ait. amp; i^
Rr�fondetad ^Ud/iionrtnbsp;tirguntetilif,nbsp;t Dew liberanbsp;habetutcmnesnbsp;fotefiaiftn,
�VAS Ad deem quot;Vel honorent ^Aliud yer o ad dtdecw �ue ignominiAm f Sunt hac pArAhoU^^ t quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
telligAntur amp; Aniniss ne�rts tenAtins inhgr�ant. (^oAd yero i�orum
� fuh^ eiufmodi: Qui cwniA fro fuo iure amp; (tim l�gitima^ yeltyrAnnidisAccu�aridebent. %AtnuiT)ews cum homintbusoftimo iure Agit,nbsp;te�Atem habet, non l�gitimant modo amp; ordinariam, yerumetiam liberatn eSF nuUf^nbsp;cum�riftam : Ergo � nemine attufari fotefl^ frofterea, qua de nobts �atuit. 7)tnbsp;fitione nulla e��intercordatos amp; yer�prudentes controuer�a. 'Elam inter homines hocnbsp;eeptum e�^^qui eos reprehen�onedignos indicant, qui aliqiiem fuo iure yti nonpatiunti^^'nbsp;ergo�militudine probat ex facrts Uteris de�tmptaf in qua Deus figulo confertur,nosnbsp;Quodneminipoteil^, ab�trdum yideri, quiprimum parentem ex luto faHum ej�e nouic-fit parabolayis,cum interrogatione earn enuntiar, quot;filum dieet figmentum fiilori,Cur^�lofr^yinbsp;Quafidicerer. Quit non abfurdum amp; indecens dixeritfi yas atit opus aliquonbsp;mattonts rationem extgatfEt ne hoc aliqut contumaciores negarent,abjurditate hanc ticnbsp;quodfigultisfiui lutipotefiate habeaty^ pro fuo arbitrio ex eadem mafjn tarn honorisnbsp;�quot; ad tnhone�os y fus deputata y a fia facerepo�it, Etfii y erb parabola hac pluribusnbsp;toeUt beatur^tadid tarnenpoti�imtim alludere yidetur 'Paultu,quodIfaias cap, 4^.dicit: r *nbsp;cum failorefiuo^te�a cum te�is terra.Quafit diceret: tAbfiurdufuerit^fit y at luteumnbsp;moueat,qui tarnen etiam ipfie ex terra amp; luto originem ducit:amp; loos i�ud yobie eontf^
H o M r L I A LI r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i�
nuttirx tomunio.^ Et addit', ��dum enitn dieet Itttumfigulo�to,Quid �*�t manuefldnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nulla apparent in tuo o^ere mamu induflria amp; in^enio-
�io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doQrinamgeneralempropheta^roponat^qua earum querimonijs rej^ondet,
^(cuj�nt amp; eorum rationem ab Ulo exignnt, re^� Eaultn eandem huic omnK carntf rationes longeyincit. Simile yer o i�ud hue imprimasfacere^ate-^^ii^ftanto diligentitu exetitiamtis. Khiprimum oceurrit^qiiodinter lutumnbsp;nullum e^l^^eo qubd nos ex lut o ereauit Detts,nbsp;nbsp;nbsp;in illud�imus olim rea
� r.
�tifti 'gt;^damo olim di�lum fuit^ Terra es,amp;in terram reuerterts. Tomne lutum, quan~ fTfTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fxternamdifferre yideatur,tarnen lutum e^ : It a et� inter homines alij alijs
quoad externum J�lendorem, omnes tarnen ex eodem famine creati amp; nihil niji �*!!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terrena,conditio autem mortalis atq^ eaduea eii^,. Deinde ytfigulus^o^-
'^eiu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t quot;Vt txeo yafia omms generis pro fiio arbitrio fingat : Ita multo mages
non nos modoffidipfium quoq, lutum amp; terr am ereauie, ex quaprimum dejumptifiumtxZ 'ill f fium admouifietfuos nullt omninofuturi eramus. Ex quo tertiumfiequitur,qubdnbsp;�^�f^lla reprehenfione dignus ejl ft ex eadem luti eongefte yafia diuerfiafaeiat : Ita neq. Dewsnbsp;�iioj � (Ota hiimani generis maffa alios quidem etigat,ye glorix amp; gratiafitte yafia fint^nbsp;^��'��l�'�((ereat amp; reijeiat, yt illds addeelarandam iram fitam eum illorttm ignominia amp; inte.-^oedentus^iamplus iurts amp;potefiattsinfuumlutumfigMushabebit,nbsp;�gt;ha4,^^'^^^'�((ditor:amp; totum illud argumentum eorruet^ quo Ifiaias eSr Eaulus yfifiunt, y tear�nbsp;murmurantts querelas retundant. Cur yerb non reprebenditurfigulitsnbsp;it�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'^dta eidem defiua dignitate nihil detrahit., etiamfi ex eo yas ignominiofits y�-
Lutum enimiam ante res yilis amp;abiella e�^,quie yulgo omniumpedibws ^atUf. ^fittunq^ ergo yas ex illofiat, aliquid honoris Uli accedit, quodfialtem alicui yjui defii-uliam acciperetyprorfius inutile efiet. Eadem plane inter nos quoq, amp; Deumnbsp;^uim natura peccateres amp; exitio digni fumus, nihil nobis adimit Deus, � nos rebusnbsp;^��lt;4; �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f((dicio dejlinat,amp; interitum nojirum maturatatq^ luculentiore fiacit.QMnpotitis
iuterea donts qttibufdam inflruit yt aliquo ^ull^ �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exequendis infieruire pofiint. Si ergo reprehen�one digni fiunt, qui ettns
5�� �i'(oq^t^ff^ afiellifint^ querelas amp; clamores cient : quantograuiits accufiari merentur^ ^^lt;iiUf�^^��^^^^^(((�rmurant, quiipfisiam anteperditisadgloriamfuamillujlrandamytidi-^emper ergo cogitemits in hac caufia, potefiatem^qua Deus in nos agit�egitimam �r ordina.-^itij rf'^^P^Jtunnicam, qua in fiuperba amp; crudelipotentia ofientatione conjfiat : amp; eandem il~nbsp;^tttf^P*^�(finiperadaliquembonum finem dirigi^ Qtfod finoscaufia iudiciorum eiusinterduntnbsp;habitare inaccefi�m\famp;Japientiam illiusabyfum efii^cuiuspro-((OS inuefiigari non pofiit^ amp; proinde huius doilrina memores in tins yoluntate ac-�
(((((A hanc quoq^ caufiam yarius eis multiplex huiusparabola yfius. quot;Primo Dei boni- PAraboU ie Itt ^^((((((dat^qui nos ex terrafitmptos in earn dignitatem euexit.^ yt ip�us yafia cenfieamur�Etnbsp;�(isi((om non ignor�t,ex eo confiolationem petere debemits,qubdquifidelis efl j mininbsp;quot;(^(Jupra yires tentemur. Sic ifilo argumento olim Dauidyfius e^ in Pfial. loj. lt;//-liberorumflta Dominus mifieretur timentium ipfium. Ipfie enim nouit condi-*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p(bd�muspuluis. Et apudIfiaid Cap. 64 fidelesJimiliter clamant : 2Iunc
nofier^nos lutum^amp; tufigultts nofler,amp; nos omnesopus mantis tua: He ira-ntodum y neqj yelisperpetuo iniquitatts meminifie, amp;c. Similiter in huius quoi^ ^�^Oiir�^-� ^�fifideratioifla nosfiblatur.,ne in morbts,egefiatey exilio, perfiecutionibus, autfiimili-dejfieremus, Qwaenim lutumfiumusin manu Dei, fiacileilli fiuerit conditionem
^(((Atiflimo flatu in melius commutare. Et bunc ifilius parabola yfium ipfie Deits d(*daorum afifiii^i�imis leremiam in domum figuli deficendere iubehnbsp;^^iii41 yideretyas quod turn fiormabat figulus tconfiiringi^ ipfitm yero ex ea mafifiamox^nbsp;ogt;t�ceref Dominus hoc adprafintem rerum fiatum applicant, aitt �nnon infiar figuli
-ocr page 308-C A P. I X.
X A fine eie-�ionis or re-probationis.
TN EPIST. AD ROMANOS luius potero yol�faeere S domus I fr a el f Eeee y os efiis in manu meaperinde at^ue �ut�m i�nbsp;figult,amp;c.Praterea in officio quoque nos continet diligent huiutparabola confideratio, ne per t��nbsp;illicita adaltiorem conditionem contendamuSifed nojlraforte contentt. Spartam ornarefata^o�^' 'nbsp;in ^uam nos conflituit Deus^cui omne in nos ius e^^ at que imperium,Sed pergamus ad reltjU^-2dam alterum adhuc argumentum fubijcit� fine, quem Deus tam in reprobationenbsp;quam inJuorum ele�ionepropofitumhabetHoc cum quadam l^ticentia �/ecieadhunenbsp;ponit:p^idfi yero Deus yolens e�ender e iram,rix notam facer e potentiam ft am, pertulifnbsp;ganimit�te y a fa ira apparata adinteritum\ amp; yt notas facer et diuitias gloria fua erganbsp;ricordia,qua praparauit ad gloriamfQua yerba yt melius intelligantur, argumentum it^Knbsp;ltS'.Quacunque adillu�randam Dei^oriam rSt nomitits eius cognitionem faciunt,ea nullo monbsp;prehendi aut aceufari merentur : At qui tam reprobatio qudm eleSlio Dei nomen atq^ cognt�o'�^^�,nbsp;lu�riorem reddit : Ergo nemo ilium propter ilia debet accufare.Ad 'Hvlinorts confirmatione^i-^nbsp;net^quod in reprobatione impiorum Dei iram amp; iuflam fcelerum yltionem, eiufdem itempo^^quot;�^^,nbsp;in Ulis ylcifcendM,adhac longanimitatem quoque in Ulis diu tolerandts elucere dicit, yn�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Homines uafii
Deifunt,
tijsfidefif^,inexhauflo thefauro mifericordia�ta,qua erga elehios ytitur,quosexfingulari^''^^ gfriampraparauit. In his autem duo nobis diligentius conftderanda yeniunt.
Trimum.,qubdhominesyafadicit,nimirumyfitataHebraorumphraf, quiin�rumenl^ � generis hoc nomine appellare cofueuerunt. Innuit ergo nos effe inflrumentain manu Deiq'^^,nbsp;paret nos,amp; nobis profua yoluntate ytaturiPertinet hoc ad eleilos amp; reprobos. IHam y^nbsp;domo (ficuti in po�eriori ad 'T'imoth,cap,i. Apo�olusfcribit) non tantiim ftnt yafa aurei^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
tea�id etiam lignea ac te�acea,amp;alia quidem ad decu/5,alia y erb ad dedecus: Ita Deu^ fa habet hominumgenera, quibus in huius mundiadmini�ratione amp; ecclefta fua con�ruai^�quot;�nbsp;fis etiam modis ytitur ,pro yt hoc amp; ad nominisfuiglotiam, amp; adfuorum ftlutemfat^^^nbsp;Et eieiliquidem yafamifericordia amp; adgloriam praparata effedicuntur ^eb qubdUlo^f^^f�nbsp;gratia Deus ex corrupta humanigeneris maffa exemit^ yt amp; fuamgloriaper illos illu�^^^ �nbsp;dem gloria caleflis confortes reddat. Tales olim patriarchafuerunt, quot;Mofes itent,prophet^s^i^^^,nbsp;Gquot; inter hos ?aulus imprimis,quem ip� Deus y as eleilionisyideifi^,organum eleili�imut!gt;^�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
amp; inter los Taulus imprimis,nuem ip� Deus yas eleBionis,ideSfi^,or?anum ele�i�imun^^'^ nbsp;nbsp;'
cmnes item,quotquotfide in Chri�u fan^ificati Deu y erb colunt. E contra autem impij hi yafa ira dicuntur,praparata adinteritutquia in Ulis iramfitam Deus declarat,amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fif
yfus elf^,iu�am deetsqueq^panamfumit.,amp;meritoillosexitiode�inat.Talem Tharaop^f'l� nuper aud!uimus,amp; talem Sennacheribum Deua ipfe dicit, quando eumyirgamfuroi'^^nbsp;�quot; tales etiam hodie cenfiri debent,qui deuotisddomnem impietatem animis tnfinemnbsp;lu�ari pergunt,Et debet diferimen hoc obfeTuari,yt in genere quidem nondubitemus,D^�nbsp;3osfuos habere,amp;fimulreprobos etiam effe,qqos ( yt de Efauo di�um fuit) iu�onbsp;fuerit,priufquamnafcerentur.Quando autem defingulishominibusquaritur^annbsp;aut repreborum numerofint, tunc non temerepronuntiandum eif^,quando qualis quifihnbsp;futM uHit,nos ignoramus, cir fape reproborum motres imitentur ad tempus , quipo�te^nbsp;ad elcifos pertinere non obfcuris indicijs probant � cuius rei exemplum in ip� quot;Paulo IttttU^ ffnbsp;lemus,Prodefl autem ingeneraliilla eleSionise�^reprobationiscofideratione crehrbyt^r^nbsp;luniiles amp; mede�os leddit in Dei conffeSlu,ne quid nobis ipfis tribuamus in ijs, qua ad ffnbsp;bitem�ellanf.Deinde eximiam Dei bonitatem commendat, amp; illius amorem yerum if*nbsp;tat^, quo nunquam ardebunt,quife ex gratia eleHos effe nefciunt,tir fimul eleHionisnbsp;neficia ignorant, Adhac nullacertior elf �lutis fiducia, quam qua exgratuitanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l-
tur .lAam quicunque yel adfeipfos yel ad aliapra�dia re�ieiunt, ij non pojfitnt non ff bi) tipcnderc. Atf. falutemno�ramabaternodiuinaeleclionisdecretopendere,amp; Chri�onbsp;tnus, tnox omms dubitatio ex animis no�risprofiigabitur, Po�remb in omnibusnbsp;^ionibiis i�a nos confolantur, eir aduerfits impiorum fidei ho�ium conatus amp; quorunstiffnbsp;tn�dias amp; machmationes nos confirmant,Hinc eninr docemur, imptos quoque Detnbsp;tnenta effe,qui Ulis no�ro bono ytitur,fed eofdem tandem ceu yirgas inutiles in ignttn com)nbsp;malitiapcenasluant,
-ocr page 309-H OM TL I A LIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117
Jlttrum y er o hic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obferuaiimw^quod Deuffua in nos potefiate non tyrannico more alu- poteftat�
titur,fed ita agit, quot;Vt tam in reprolis ^u�m in eleilisf� nolis cognofcendu pralear, nosj^ ad fui timo-ttm 0* 'rterafidem excitet.'Plam quot;Tiftpaulo ante diximus in reprolis iram fuam d�clar�t eiuam ad-peccata^raui/^imam ef� oportet, ^uando qui natura lenigntts amp; humanigeneris amanti�i=i ingenio qua�ali�na ( ''vt Ifaiasloquitur ) facit, dum aliquot excxcatyinduratanbsp;�4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tandem aterno exitio deflinat. Sedamp;potentiam�tam manifeflifime
���ilf� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferocientes amp; humano iudicio inui�os tandem punit, amp; fingularia
�itimorem nolis commendet, lgt;l.ec minui fua etiam longanimitatis gt;!ojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argumenta dat^quilmpijfefe in tentationilus confolentur, Qui enim immanifimos tyran
�ottgt;igt;tit hofles tam patienterfert, amp; ijfdem diu ignofcit, durus amp; inexoralilis effe ip�m conuerfipeccatafua agnofcunt,pcenicentid y er am meditantur,iamp; corutnnbsp;i^filij�i meritoj^erant� Toteranthxcomniainnumerisreproloruexemplis illuflra-ill[nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ino,SodomiSy Chananceis,�Pharaone,Senacheribo,Herode et�mililuiextant. Sedquia
funt,amp;fimiliapa�im occurrunt, al illorum commemoratione , Ireuitatisfludio Quoadyero eleBoSfhosquoquenon aecofauoreprofequitur,fedin Ulisfuaglorite (idnbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; gratia fua, qua ilium gloriofi�imum, lt;amp; omnibta yenerabilem reddit, iuxta illud
(^quot;^''^^pud te dementia efi,propterea timeris)diuitias amp; inexhau�os fontes dedarat.Hi. enim ^�^riifeflius cognofcuntur,quando ilium tam propitium in nos e�e yidemus,quor�natu^nbsp;^li^^^^'^'^^�^rruptac�'Jcelerataedf^,quam reprolorum ,in quos tam horrendaira fuaiuficedo-Q^oties ergo aliquot caco �r furiofo impetu in proprium exitium ruere cernimus, �..nbsp;occurrat,quantum nos Deo deleamui,qui nos aqu 'e corruptos � communi il.-amp;�iritu�to regit,ne�milifurore amp; impietate abripiamur. Poffent i�anbsp;^�^�^�hfidcumplui aquo excreuerit oratio, (ufficiat Pauliflatum obferuauiffe, qui docere
lt;il' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniu�um aut iniquum facere,�ue aliquot ex gratia peculiari adfalutem eligat ,�^
r didos ad interitum deflinetjtaq, omi�is querelis omnibus,illiui potius bonitatem Chriflo lefu complexus e�yfludeamus autem yocationem amp; eledionem no*nbsp;Chriflum ita ample�i, yt amp; in hoc feculo yitam nouam yiuamus, er c���nbsp;f^^^i�a hareditatefruamur^ Illi debetur benedidio, honor, gloria amp; poie�as in a.�nbsp;%.dfnen.
homilia L 11 L
Quos etiam uocauit,ni'mirutnnos,non folum ex Iud��s,uerum=� 'tiam ex Gentibus, Vt etiam in Ofee dicit: Vocabo populum meum,nbsp;9ui meus non erat, SC earn qu� dileda non erat, dile�am, Et erit, innbsp;Joco ubi didum fuerat eis j Non populus meus uos, illic uocabuntur
Dei uiuentis, Ifaras aut�clamat fuperlfrael.-Etiamfi fueritnume lusfihorumlfraelut arena maris, reliquiae feruabuntur. Rem enimnbsp;fonficietSCconcidetiniuftitia: quoniamrem concifam peragetDo�nbsp;�iiinus in terra. Et ficut prius dixit Ifaias : Nifi Dominus Sabaoth relianbsp;S^ifletnobis fernen, fadi elTemus utSodoma,SCGomorrhaefimilesnbsp;^^difuilTenius.
^�ulus toto hoc Capite docet, qui nam inpopulo Dei cenfeantur, ad quos faUis lefu Chri
3^�^firnpertineat. -A ludais autem exor�tSj qui hunc titulum �bifoldsyendica-negotium hoc omne in libera amp; gratuita eledione Dei fundatum e�e, amp; proinde ex prarogatiua aut alicuius humana dignitatis y el lu�ttia merito pendere. Quo loconbsp;^i^^^rtem de eledione amp;prade�inatione Dei ea dixit, quapijs adcoercendam carnls auda.^nbsp;po�unt fiifficere, lgt;lunc ergo ad alteram huitts Capitis partem tran�t,
, Dei eledionem non intra ludaici populi fines condudi, yerumetiam ad Gentes qm, '
y � � .
�' ,�
*
-ocr page 310-C A P. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P � S T, A D R O M A N O S
txtendi, � (A occa�one apertittf de Gentium 'VOcatione amp; ludteorum repudio�u ritt 'Keminiautemhodiedo^rina i�afii^eruacanea'^ideridebet^qua��uhlata in i'i/inbsp;dteorum republica amp; extin^l� �mul Gentium [uperflitiomb�!, nullus forro illittt aptt�nbsp;�t. Continetenimyeras cau�as atque fontes�alut� humana jamp;monet,nequisno�rii^�.ffnbsp;in carne ^lorietur,fed foliia Dei gratite con�dat, quinosnullts intercedentibtts merifi^nbsp;�lio fuo elegit,nbsp;nbsp;nbsp;eiufdem merito redemit. Deinde ajferitttr hic nofirte falutts certitude,
^0 cumfrimi� opits eratt Quia enim exgentibtu oriundifitmuff ^uas � republicapo^uli�^^* '^y-mi�ionibus falutt^ olim ali�nas amp; exclufas fui�e confi�t^nun^uam certo Jferare�otertf^r fium amp; eiui meritum ad nos pertinere, ni� Jciamttsboc teternum Dei decretumnbsp;tes quoque adfalutts amp; eccle�a confortium yocarentur. illud ergo in frafenti Tault*^nbsp;di�itno ordine docet. Trimbentm ele�ionem Dei ad Gentes yfque extendit^yt IudA'gt;^_nbsp;rogantiam retundat, qui fe folos in eledorum numero cenfiri debere contendebantt cnbsp;qua� fundamento iaCbo^ grauius quiddam de ludteis pronuntiat: quad nimirumnbsp;r�pudiait, pauciores babituri �nt ectle�a dues , innumer�s interea ex Gentibuf ad tunbsp;fluentibustnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ji(^'
Ele�ioDriad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quoadprimampartem^conneClit locum bune cumpnecedentibut^ amp; quiadixerat.,
gentes quoque tiasglorix^ide�^^bonitatis fua amp; �terme falut�s^y declarare in ya�s mifericordia, elenf extenditw,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eterno fuo decreto adnomints fui gloriam amp; fitlu t�s �tem� b�reditatem defiinarit ,t �
jubiungiti(^os etiam yocauit,nimirum nos (ita yero in communi omnium eleUorum pf^^ 'fif tur)nonfoliim ex dudad^yerumetiam exgentibtts.Tropofttione ergo buitts loci ifianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
qua efi^Eledos non modo inter Judaos b�dberi, yerumetiam intergentes amp; Deum nert |y quodd�fcrimennation�, quo minusecclefiam fitam ex Tudad amp;gentibus colligat,ldyf^^,h�nbsp;per f^ocationem,non quidem externam quaaures folitm yerborum fonoferir,fedefficact�t\ �'nbsp;internam fin quafiiritusf�n^i operatio cum yerbi pradicatione coniun�fa ed�^^amp;qu�nbsp;ra Cbrifii cognitione illumin�t,amp; yer� credentesreddit.IneSf^ ergo yerbis ifits argutfitttftt��'nbsp;modi'.^ofcunque Deui �ternofuo d�cr�ta elegit amp;pradefiinauit, eoj etiam fuo tempof^nbsp;efficaczter trabiVt^tqui confi�t,nonfolitm ludaos, fed gentes etiam yocari per euangdtlL^ififnbsp;ttonemfidq^ ex peculiari Cbrifii mandata ,qui ^Apofiolts dixit : Vos erit� mibi tefiei amp;nbsp;falem, amp; in tota Judaa, Samaria , amp; yfque ad extremesfines terra. Item: Ite in orbttgt;^nbsp;fum, amp;pradicate euangelium cmni creatura. Ergo eleClio non ad folos ludaos refit^^^onbsp;quafigentes �promifiionibuinbsp;nbsp;nbsp;regno Dei exclufa fint. Vel� breuius libet, arguweftt^^
mabts � Va fa miferic�rdiayelele�i funt, quofiunque Dew efftcaciter yocat : Vocat gentes : Ergo tleSlio Dei ad illas quoque extenditur. Debet autem ex b�s generfi^nbsp;� er j, gratiam Dei t�quot; falutem, qua ex ilia dependet, non yni folitm populo, aut yfttnbsp;num ordini ejfe alligatam.Vf ����J Z)e�x non ludaorum tantitm Dette e^fed amp;gentiuiftnbsp;fiitm quoque communem omnibus eleClis fuis feruatorem defiinauit : inquo f yt alibinbsp;nonedf^ ludaitsaut Gracm, non Scjtbaaut DarbartiS,non mas autf�mina, fionfi�'^^,fllrnbsp;ber.ToteSf^ hoc innumeris argumentasprobari,fi quisforte dubitet. Hue enimnbsp;primis parentibus promifit, nimirum yt corifiaret eius meritum ad totamnbsp;di debere, e^r nemo fe propter genus aut fexum, aut quancunque aliam cau/�mnbsp;arbitraretur. Deinde et� in Abrabamo , yel Jftaco potius , peculiaris ille ^opulu^nbsp;pofieafuerit, ex quo Cbrifius carnem affumere debebat, tarnen omnibuspropeficult^nbsp;populum aliquos babuit Deus, quinbsp;nbsp;nbsp;fide yera inflru�i amp; illius cultores
fuiffe feimus �Melcbiiiedecbum, lobum, lethronem, Hiramum ( quiintemplit^di�lt;:^ lomoni non yulgarem operam contulit ) amp; plures alios , quorum hifioria facra rnt finbsp;Quid, qubd gentibus femper fitus ad ecclefiam aditus patuit ,fi qui reliaisnbsp;rum Deum colere yolebant f Sed amp; Cbrifius ipfe, citm in terris ageret, nullumnbsp;num ynquam afi)ematuseiif,fed in difcipulorum albo babuit pifeatores ,publicanoSi P^.^^ tinbsp;Senator es , mulieres aulicas , meretrices denique , qua reliHo turpi quafiunbsp;fucatam agebant. Et idem gentium yocationis diferti meminitt quando aitfiA^^
-ocr page 311-� o M I L I A LI r r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liS
non fint ex ouili ladaico^quas etiam quot;Vocari oporteat.f^iderunt hoe apo�olifex ^a�hiti trttijCjini huiiiigratiaexent�lum in Cornelia Centurioneconlficere(,dicehat: h'ygt;eri(ateaeprehen- Ojj�0(/ Deno accipiatper�nam�d in quattisgente qiti�uts timet ffum amp; operatur iu�itianiinbsp;^^^ectptui e� ei.Et Taulut citm pro principihta amp; magillratibui�qui tunc temport^ omnes � Chri^nbsp;P^ana religione alieni erant)precetfacere iu�ijfet-,hancfuipracepti rationem affertX 2d.am hochonu
amp; acceptum-coram�ruatore no�ro �Deo, quiomneidde�, quofuis aut cuiufeunq^ loci amp; ordinis 'tiultferuari, amp; in tgt;eritatii cognitionemperuenire.K Timi, x.�Plemo igitur de�eret propternbsp;^^�!^�^�xum,cond}tionem.autqutecunqj aliainexternam homintd per fond cadunt.^ELouit enim Do-juifunt�i,amp; eofdem ybique inuenit^etiam� interdum ab illo negleCli 'videantur.
ho autem hicobferuari debet^quod Gentiumele^Honem ex quot;vocationeprobat. E�autem UleHioprobat A quot;� ^ffe^um�cundum illudi^uos prade�inauit^eot etiam yocauit. Docet igitur fuo exemplonbsp;nbsp;nbsp;per uora*
ele^ione quorumeunque nihil�atui aut temerepronuntiari debere, cuiut non certum .^�^^�^eSiiilliusargumentum.Etenim nocenti�imw illorum error eS^^qui cumfalutemho-P'*gt;�aliberaamp;gratuita DeieleClionependereaudiunt, moxaudaci nimium amp;phts quam Ica-fummas illas amp; primas caufasfubuolare tontendunt, at que Dei arcana ferutanturtnbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yel ipft yel alij, de quibus agitur,�nt ex ele�lorum numero, .^itqui non it a docent nos
Y^'^�era^quin prohibent potins tnetam incofultatemeritate in Dei arcana irruereconemur. Nos t�fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cau�s^quoadqua�iones illas^fub��ere, amp; eleBtonnatqueprade�inationts effeCla
fr � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� nobis cogno�i, amp; tarn in nobis ip�s quam in alijs non omnino obCcur� de-
autem primo loco fefe o�ert Vocatio^ q ua per euangebum�t, amp;�iritttste�i-
�* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet,quo de ijs qua audimus, intra animos quoque no�ros certiores efficimur,
�des nafeiturtetiius �uBus ePj^ iu�ificatio amp; fanCttfcatio ,obedientiaicem amp; reliqui ^P^^arur, qui^ in 'tota yita no�ra confuetudine atq^ moribusnbsp;cuangebjpradicatione amp;�irttus te�imonio, qui illam in corde tuo cofirmat,nbsp;dtbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, amp;�dem objerua,quie certi�imum eleHionis fignumesif^. Q^amubiinte
A ^(nderis, eam�udijs ibi proprijs te�are: amp; non dubita te ex eleClorum numero ejj�, quando te 2^'�^*gt;fucataCbrt�o in�tum e�e fentts. Ncqueetiam te fideiinfirmitasautimperfeHioterreat^nbsp;fff,ad Chri�um apprehendendum fufftcit,in quo tandem in 'virum per-[ta inabjs quoque eandem rationem fequere, neque dealiquo temerepronuntia,nbsp;t�tumacia in/inem yfque Deo reluliari,amp;non alia qu�m reproba mentis indi-�mbereyideas.
�n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Paulum redeamu^,odio�implane erat ludais, qubdgentes fibi aq�ari audirent, amp; LociHof.t ettl '
^^�^los quoq^ hoc mj�erium initib ignorauiffe, adelt ytTPetr�peculiari reuelatione in�itui mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^l^fibum congre�ii abhorrer et. Ideo Eaultts, ne quid nouum aut infolens exfuo cere-
quot;''��d^^tur,oraculum Dei ex Hofea a�ert^quod Cap.x amp; primo habetur. Q�od yt reCliue tis�^'^^^i^^^^^f^entumiquodpropheta tra�atynouiffeoportet.Exprobrareyoluit Deus [�raeli-pm�j^ ^�^^lt;�^b�dinem amp; idololatriam,qua it a fefe polluerant,'ygt;t qui Dei peculium e�e debebant,nbsp;dicimererentur. lubetur ergo in [^i�one prophetanbsp;��i^fbat)ducerefcortumpublicum, amp; exillo�liosfornicationis,
^�urios amp; illegitimos gignere � quorum nominibus partim feeler a totius populi, partim p�nte fumeredecreuerit.Primusergo�lius let^ael, idePf^, fernen Deidi-.quo nominefalfam generis .�brahamici aut [�aelitici gloriationem exprobrat, amp; o�enditfo�nbsp;f luant idololatrite^quam in Pei^raele amp; alibi non ferio exciderat [ehu,cum illi Deus pul*nbsp;^ti gerenda occafionem prabui�et. Deinde �lia nafeitur, quam Lo ruchama, id eP^^nbsp;�lgt;finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commiferationeindignam nominare iubetur. ha yero innuit Deus, quodpo�hae
negare, amp;illos abfque commiferationepunire 'Velit. Sequitur hanc�lius Lo populus meus : quo �gni�cabatur abdicandos fore, ne amplius Dei populusnbsp;quidemprima Eijionts jllitcs Jiue oracult pars ei^, Quia quot;Ver� adhuc reliquenbsp;i^l^oraparte confolationemprofert,qua polliceturfore, yt ingra^.nbsp;tecipiantur, amp; Deus inter illos ^le�i� regnum in�auret, ad quodin�niti alij exgentibuf
y i
-ocr page 312-CAPJX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in EPIST. ad romanosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
(o�liganttir.�n ifia autem fromij?iont rur�ti ad nomina illa alludens, ait : Vicaho Jj) eum t]fii non er at mew ^opultt},fopulnm mtum-.Et Lo l^chamadd e�^non dile^famiydtif^ .nbsp;miferatione dignam^yocabo dile^lameam.Et entiinloco/vbidieehatur ets^l^onfofulu^^^nbsp;ilhc yocabuntttr Eilij Dei yiuentti.Jfla boe loco Eaubt^ de Gentiu 'tgt;ocatione exponit,id^nbsp;ter rationem. quot;Nam et ft in priori farte defolis Ifraelitts loquatur , qui frofter idololatrtat^nbsp;[celera abdicandifint,promi�ionem tarnen re�itutionts ita[ubiungit^ ytfatif con�et eutnnbsp;nbsp;nbsp;A-
�huticne loqui^quafer Chri�um�eridebuit.*lgt;lam inter alia bac quoipdicitxEt eritnuffl^ rum I�rael in�ar arena maris,quam metiri aut numerare nemofote�^, Item\CongregabttHnbsp;luda amp; filijJfraelisfimul^ponent^fibi caput ynumtelrc. Con�at autem,propbetas de re^rtonbsp;�c 'ygt;a-ticinari,'Vt Gentium yocationem fer�cum fudaorum re�itutione coniunganttnbsp;nonfimper difirtis yerbts exprimant.l^am quoddeinnumerabiliilla ludaorumultituiti^^.nbsp;nv�iampoi^ reditum ex Eabylone impletum ei^ gt;[edin Cbri�o[num complementuntnbsp;innumeros exgentibtu yocautt, quiper�dem 'vertamp;germanifiUj j4brahami amp; yeri I�^di^.nbsp;[unt.Eoluit prceterea Eauluaconfultb ijs tefiimonijs bic yti(ficut in [equentibus etiamppt^^^*nbsp;Judaos nimmm�iperbienres�ua originis amp; conditionis 'Sieteris admonerent. Etfan�nbsp;ob�uram reprehen�onem continet,� circum�antias omnesprobe con�deres. lgt;lamperini^^^nbsp;� dixi�et: j^id optes f GeHfej ideo � Cbri�o amp; eccle�a ali�nas put are, quod aliquattdonbsp;runt populus Dei f Kennen idem de �Ste�ris maioribus tradunt propbeta, qui Deum illis f^ Jnbsp;titulum eripui�e te�anturf Cum 'ver 'o nibilominus cum illo ingratiam redierittsper Chrgt;l�^^�^gt;nbsp;probibebit.^ quo minus eadeltberalitate amp; dementia Dew ergagentes Statur^qua olirrtaibtpjnbsp;nte[ueruntf Etenim quod i�is impedimento e�e yidetur, boc yos cum Ulis commune babe�^'nbsp;�r^ofacitis, quod idempropheta Ho�eas iubet:Dicitefratribw ye�ris, idei^, ijs quinbsp;per �dem fiUj Abraham amp; ye�ri fr acres [aCli[unt, ^mi, id e Eopulus mew :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p*
�rts.^chama,idc^,mi[ericordiam ccnfecuta. IdeS^^ agnofiitepro ye�ripopuli gratia haredibw omnes eos^quos eadem�desyobis coniungit^ amp; memineritis regni Cbrifi^� '' �nbsp;in eo conf�ere, quodfublato nationum di�crimine eccle�a eiw ex ludais amp;gentibus colH�j.nbsp;Dei mi�ericordia in totum orbem redundat. Hic mihi buiw loci[en�wpropriw amp;nbsp;tio yidetur,quam Daulw in buiw yaticinij allegatione refrexerit^nbsp;nbsp;nbsp;fruodfiquaras,i�t
Tlondiledt amp; Honpopulw dicantur^qui tarnen ex eledorum numerofuerunti�fatilii �ojScripturam non fimper ad ip�am 'Te�que eledionem penetrare, quando de hominibu^nbsp;fid int er dum ex prafinti conditione de Ulis iudicium facere : quando hoc no�ree in�ituttou^^.nbsp;[olationifiruit.Itaque 2Ion diledi amp; ^donpopulw didifuerunt, m quibw tune nullanbsp;dicia apparebanttqu�muis eofdem Dew, quoad decretum fuum tecernum , pro dileblis amp;nbsp;[uo agnofieret. Sic �contra�lij Deieiroues Chrt�i dicuntur apudloannem Cap.�o.amp;^^'s fii'nbsp;temporis in infinitas[uper�ittones di�erfi,nibil minw effe yidebantur.nbsp;nbsp;nbsp;Interim admont^ j,
iw loci conjideratio ^falutem omnem nobis ex mera Dei gratia ,nullo no�ro merite hi 2Iam� nos�eSles,nonalijs titulis noscommendari yidebts, quam quod dicimur,nbsp;Dei�filon dtleili, Eilij irce, Serui inutiles,amp;c.Quodergo in Deipopulo cenfimur,nbsp;jeru� boni atque�deles iam duimur atque[umw, boc ex gratia�ngulari nobis obtige^�s �nbsp;EH^ itaque ingens amp; incemparabile beneficium illud Chri�i, qut nos in earn diguti^nbsp;rein quam nos eo con�antiw tueri detet, ne in ilium ingrati, amp; ideo quouis [upplicfe dig�nbsp;bendamur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Prophetie prte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecedamw nunc ad alterambuiw loci partem, qua Gentes non modo yocandasejjeu {(
dixeruntpau^ eX Ulis multoplures quam exludteis credituros te�atur, cum ex bis maior pars reijctetiua] dores ex lUquot; eaocca�one de ludteorum repudio di�erere incipit, ^At quiahocludceis prorfiw iutoleranbsp;daisfiluos fo^ b�tur , �Sr Taulum boc potifrimum nomine, ceupublicum [ua gentis ho�em, oderantjnbsp;nine non[uis, fidpropbette Ifiaite yerbis enuntiat, ex quo te�imoma duo adducit, quibwnbsp;(ri�asadmodumgrauiterdeprimit^Sicenim ait : I�aiasautem clamatfiiper Ifraeh��f^ynbsp;numerw �liorum Ifrael quot;vt arena maris , reliquiafiruabuntur,amp;c, Clamandinbsp;tosreddereyult ,ne i�aqua� nihil adfipertinentia [urdis auribwpratereantlpaf^^�^^^-^^((t^
-ocr page 313-H o M I L r A LUI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119
b^]}icuitatem commendat, ne qu� hoc ilium expropheta yerhds argute potiiti t^ttam y ere colligere V*fft.Extat autemprimum teflimonium in Cag.decimo^ybi de clade, quam illn graui�imam tlla^nbsp;f ^ji�t ^�yrij,loquitur, amp;� yixpaucot euafuros ait, qui inflar reliquiarum ex naufragio aut in-Chnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem Taulus ad regnum Chrijli transfert propter typum, amp; quod ex
tj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^oquehabueruntqtixcunqueinillos beneficia �Dettscontulitficutiineademprophe-^
. dap.-^ 8difert'emonet. Trophetts quot;verbainHebrieofichabent: Sifuerit numerusfUo-riuertentur-.nimirum ex clade ilia feu exilio. Confumptio conci-^ ^^Mturtata,inundabitiufiitiam: quoniam confumptionem concifam faciet T)ominus 'Deusex^nbsp;terrte.Taulus quot;vero Gracam translationem ficutus e^, eo quod ilia tunc
^^nibwtereretur,quie inpoflrema quot;Vaticinij huiusparte obfcurioreSf,,^ HebrtsxUngute (i^ de doBrina noui teflamenti in compendium redigenda, de eccleftie item confummationenbsp;Ju!;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia ad hunt locum minime pertinent, Senfts tarnen idem es^, Pa
^f'^^llticum quot;vehementer attenuandum fore, adeo quot;pt clades ilia propter paucos reli-^^^�^gt;�ptio qucedam amp;interneciogeneralts quot;eideripofiit.Sedhxc (inquit)inundabit iuflitiam. If, ^^'^fiabiturpublice de iufiitia 7)ei, qux ifia occafione redundabit in totum orbem. Quod yt illonbsp;nonobfcurefaBum e^, quando Hierofolyma cumpaucts aduerfts �fiyrios mirabiliternbsp;,^'^��^^fuit, Sennacherib autem exercitu eiusper angelum yna noble aefo, indeprofugit, amp; mox �nbsp;templo Dei fui fiblitij crudeliter occifusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: quo exemplo fuam luflitiam Deus toti
t�^�'fi�auicltaclariushlt;ecomniapoflerts temporibits impleta funt/uh regno Chrifti, quando ludeeorumparte, apofioli cumpaucts alijs ex ea gente Jaluttsper Chri/lumpartisnbsp;' l'i(i,^^�^f^^i-gt;Dei iu�itiam in Chrijlo nobis exhibitam toti orbipradicauerunt,quafide apprehen^nbsp;^^�fitntesquafiinundauit.
'(tit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ontentus quot;pno tefiimonio Taulits,ne hoc prophets temere excidiffe putaretur, aliudfub:^
^demanteaquoqueconqueflume/feprobat.Extat ifiudCap,primo,amp; tale nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2d.ifi
^���^�tothiid eS^, exercituum reliqui/fet nobis fernen ,fabli e/femus yt Sodoma, amp; Gomor^ ilc,^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa�ifui/femus,ideSf^, cum totagentepereundunobisfuifietfunditits, ytne nuntius qui,-
\^.^^nobis reliquus manfi/fet (quod olim Sodomxisamp; Gomorrhisis accidit, quandofimul ^^^itus immifio extinbii amp; conjumptifunt) nifi Deus ex peculiarigratia aliquos feruaf-'fitlefia fitx gx nobis olim nafiituns, amp; inter nos ex omnibuspopulis colligendx, feminariumnbsp;fietjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y era loci inpriefenti hie yfus eif_, Non nouum aut infolens cuiquam debere yideri,ji
� Chrifii ecclefia amp; falutis communione reijeiantur, amp; miferepereant, cum hoc qttoquepatribus eorum nonfemel acciderit^ amp; de eoprophetarum acerbes amp; trifles que~nbsp;fitf^^^^^iqui calamitate illam inJfiritu prceuiderunt.Etfane multa huiusgenerispafiim in pro-^iii^^^f^iptis habentur. Nam idem Ifaias alio in loco,fe cum pauculis difcipulis gt; qui yerbo Deinbsp;portend inlfraele effe ait.Etrurfus Cap,i4.,credentium ecclefus tlnuitatem con-' �i^acilentiameamihi,macilentia mea mihi. Eiufdem yero contemporanetts �^ti- Mich.7.nbsp;populo Ulo accidere queritur j quod dlis, qui poSf^ peraBam yindemiam reliblosnbsp;^^'^^tmtteb quod boni amp; pij omnesperierint.,yimos item reliquias ludteorum pauculis o�i^ kmosf.nbsp;quot;�itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ottes expreeda rcliquafaciunt. Es^^echiel yero propheta,cnm Palatiam flUum 'Be- E^ecfc.ti.
�^^ftflrem amp; de quoJ/es magnapijserat, fubito mortuum yideret, in fimilem querimo-�tttf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domine Deus,num confumptionem facies reliquiarum fflaelis f Seddies me de-
gPj omnia huius generis,qua apudprophetas habent ur,recenfere yelim,
^quot;irgt;i nos in iflis,Deum neque externa hominum dignit ate, neq^ multitudine moueri � Fit hifee Tfaia tarn Iraelis (quod nomen erat longe digni�imum ,yt alibi diximtis)nbsp;mentio,quam /ibrahamo ijfde yerbis Deuspromiferati nthilominus tarnen reij-'ij t ^perituros e�eprophetapradicit.Fallunturergo yehementer, qui dim de religione amp; falu-multitudinem amp; dignitatem feu authoritatem hominum rej/iciunt, amp; impo�i-multos fimul err are,amp; yeritatem ab ijs ignorariqui reliquos atithoritate amp; glorianbsp;Sunt rurfus,quibus indignum yidetur, falute yni Chri�o tarn rigide aflringere, yt omnesnbsp;^quot;^itt,quotquot ilium non agnofcunt,Oflendit i�os ingens 'T'urcarum�udaorunhFapiflarumnbsp;y 5
-ocr page 314-A P. I X.
IN EPIST. AD ROMANOS
C�r�milium mult'uudojquorum alij nomen Chrifli yix audiuerunt, alij yero eundem Jjofit� Je^uuntur.t^tijui �Deum^qui�yt tam f�pe diximiti) nemini debitor e�-^neq, multitudtnenbsp;neque humante dignitatts�lendore moueri, in ludxorum exemplo ita a^^aret, quot;Vtnbsp;�ratione non�r opia. Ergo� ex eleSlo Ulo peculio Dei maior parsperijt,quidmirum�t i^^^nbsp;niat^qui�uperflitionibta ab�urdi�im� amp; manifefla idololatria Dei oculos quotidienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.(ft
MoJiMCrrrf-' tiofalutis-
quequodillorum multitudo quenquam moueat, quando Chri�um dixij�e�cimuf. catiypauci ele^i.
Erietereamodumamp; rationemfalut� Ifaiasin hifceoracul�nonobfiur�exprimit, tnoquod Tauluf Grxcorum interpretationi in�iflensdixit d^liquite�ruadtuntur*,idnbsp;l^uertendiyerbo exprimitur. E�l^hocprincipium�alut�^yt qui � Deo alieni natinbsp;Ulnapo��ua de�deria rece��erunt^adilium redeant^Quta yer� Chriflta ei^yia,nbsp;trem nemo yenire pote^i^, hune�de yer a amp; con�anti ample^amur oportet. Deinde quinnbsp;rum meminit^yideamia quomodo ex ill� Loth feruatta�it. Khi ante omnia occurrit Deig�gt;'^^\nbsp;cuUar�iquiilium�ruatum yoluit,ciim perdidignta e��t-^quemadmodum yniuerfa eitnnbsp;(et^qux tllum nonyulgaribta yitijslaboraui�i te�atur: Ita omnium hominum �aluf exIj/nbsp;gratiapromanat�cutiiam non�mel ei^ demon�ratum. Deinde non in Sodom�nbsp;indeedu^ia,amp;quidemprater animi yoluntatem:Ita no in Tudai�mo, neq^ in gentili�mOitt�^^nbsp;pi �elerum�eruitio �ios�eruat Deut, fed inde educitper euangelium fuum amp; efficacemnbsp;rationem.Quodaduer�a eos obferuaridebet, qui ynumquenq^ in�ta religioneferuaripo^^nbsp;dunt,ne propter fidem cum aliquo litigare cogantur, Atqui in yno Cbri�o falutem centin�nbsp;feriptura docet,amp; hicfuos 'emundo felegit amp;�bi confierauit, neeum mundo infelicinbsp;feiopereant.^t quia de h��epe diximia,nunc huita loci yfum teneamui,amp; agnofeamutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Dei,qui gentes prophanas amp;exitio dignas yocare amp; adoptare dignatut elf. Terreat ligt; ' ludatcx genta exemplum,ytprocul abie^a omni rerum externarum fiducia�alut� �betnnbsp;fu Chri�o collocemta,quifuos nouit, amp; neminem illorum perire finet. Illi debetur benedi�:^lt;gt;inbsp;gloria eirpote�as in aternum. Amen,
G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ A. Llin,
�
Quid igitur dicemus c� Quod Gentes qu� non fec^abantur tiam,apprehendenntiuftitiam:iuftitiamautem earn qu� eft ex fide'nbsp;Ifrael uer�,quifedabatur Legem iuftiti�, ad Legem iuftiti� non pet*nbsp;uenit.QixarecQuia non ex fide,fed uelut ex operibus Legis. Off�ndenbsp;runt enim ad lapidem offendiculi. Quemadmod� feriptum eft: Ecee,nbsp;pono in Sion lapidem offendiculi,petram offenf�onis.�Comnisqidnbsp;credit in eum,non pudefiet.
DOcuit hueufq^ quot;Pauha�iumanigener�falutem exfola Deigrattapendere,qui dihuita con�itutionem aterno decreto elegerit,� contra alios iudicio nob� quidemnbsp;tarnen,praterierit, yt fuam in ilia iuflitiam amp;potentiam declararet ,fimulqj manife�iof(^ljigt;nbsp;retbonitatem amp; miferieordtam,qua ergaeleUos fuosytitur. Deinde ex prophetarumnbsp;monftrauitscleBionadiuina beneficium adgentesyfq^extendi:quaoccafionedeharumyot^^�nbsp;mul amp; ludaorum repudio feu reieHione dijferere c�pit. Quia yerb ifia omnia in Dei pradejmnbsp;ne caufas habent arcanas,qua nofiri ingenij acumen long�Juperant,nunc yt ludaorum muf�^^ iffnbsp;t�umora obturet,adeascaufasdefeendit qua innob�funt quanonobfcur� indicifipof^^nbsp;prehendi.Ofiendit enim,quomodo Gentesfalut�in Chrifloparticipesfa^afint :fidenimirf*'�*!�gt;nbsp;Chri�um apprehenderunt : quomodo item ludai abeadem falute exciderint : nirntrum p^nbsp;dulitatem, qua Chri�um rej�uerunt : Ica yerb amplita confirm�t quod priia non fimdnbsp;rat ,'Promi�^iones Deiperpetub ratas efi�, falutem item nob� ex gratia obtingere, fi*^nbsp;yitio perire omnes quotquotpereunt, Er enimfides Dei donum gratuitum el^, ita
-ocr page 315-H o M I L I A LI UL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ij�
ex innafa amp; Jiereditaria 'vitioftrate whuerens Titum emni no fine perdtiion^ culpa aiunde ob�r�t.utjceffiw autem nos hoc loco^quihus medijsfaltts yel apprehendaturiyel amittatur,'!^ q^uidnbsp;fosfacere conueniar, qui �rio amp; y er o illu^�udio tenentur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur loci i�ius doBrina ytili�i-
�ia, juant quot;vtfaciliui amp; clariw omnes cogno�cant, Gentes amp; ludaos inter�e confert, amp; de�ngult� flt;idicu,qt{te ad huius can�te cognitionem faciunt,
('aterumprimo loco de Gentihus di^urus,qult;s�ionempramittit^qua cau�x huim tra^ationem �t gentes iufti ^ilt;gt;n aiuer�irijs qua�communicant ait^Quidigitur dicemwf ha yero interrogat^ne�uam�enten-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confecuta
temere amp;pracipitantitaproferre yideatur^ yt^ o�endat ex pram i�h I�aia �yiaticinijs hoc col �
�i� jlt;^^fequetur^ amp; quod ludah non ah�trdum modo^�edpror�ts intolerahileyideri poterat.Sen-^
1�^ ^ptmei^:Ciifff itafuturuprophetaolimpradixerint, yt amp;gentes yocenturadeccle�a amp; [alu^
amp; eadem ludaos numero aut multitudine credentium long� yincant^eo quodplerif^
w� irtfua contumaciapereuntihua, yixpauculi quidam credituri�nt, quid oh�cro ad i�a dice~
^pwus caujtsaut medijs negotium hoc omne confici putabimus s� Et mox ip�e ��i re�ondens^
(n^uit) omnino dicendum erit,quod exprami�h inf�libili con�quenfia colligitur, quodq^ res �'^pnbai j Quodnimirumgentes, qua non�eBabantur iu�itiam^apprahendertnt tu�itiam^eirc,nbsp;Gentes non�eSlatasfuij�e iu�itiam�d e�,non habui�'e yera iuflitia�udium^ neq^ de illanbsp;�'n'^^'lafilic�asfui�e.Quia enim('y)t alibi loquiturjnon modo exclufa eranf^ � repub.I�raelis�nnbsp;^^�^'^�^rumpromi�ionum amp; legh do^rina audiebatur ^yerumetiam�neyeri Z)eicognitione�thnbsp;tenebraru degebant ifal�a�apientia�gmentis amp; ambigu� �Deorum�oru^ yetdamonumnbsp;^^^ipitbantur^nullum in illtspotuic ejje yera iu�itia�udium I fed yt in primo cap.nbsp;humana�pientia curiofam in rebus diuints audacia amp; nefarias fuper�itiones immanianbsp;tnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^feelerafecuta�tntdn quibus abfq^ omnipudore amp; ratione yolutabantur.Siqui aute in.,
iiitih 4�*�^^eliores yilifunt^q^ualesfuerunt �ri�ides.,Socrates^Cato amp; horum fimiles�iyir..
. ^�idem nonnulliipraclari amp; illu�resfueruntinon autem�uduernntei iu�itia^qua�ola ad fr eon��erepote^,amp; nos Uli gratos atq^ acceptos reddit. Imo eam^ cnmper euangelium
�^ra^^'^^^^��^fiditerperfecutifunt,quot;pt iu�itiapublicainimicam amp;caufam turbarttatq^d��n�o.. tarnen (inquit jdpo�oltts) illam tandem apprehenderunt amp; incredibili�udio amplexifuutnbsp;la �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yidebatury de�nit aperte de qua iuflitia loquatur*. ea nimiru, qua e?f exfide,
p^�'^^^^^^^fidein Chri�um obtingit,qui nobis (yt in priori ad Cor,cap,i. firibitur) � Dect pl fliu�itia�atisfa�io�an�ificatio amp; redemptio, Quod aute hicdicit �Paulus,hoc exem..nbsp;ptobaripoterat,qua inAClis apoflolorumnarranturtlllicenim yidemusybiqflocorum
PKritnoj ex gentibus euangelio credidt�e, ludais interea inftta cacitate amp; contumacia per-
^�^bgt;ts,imb hoc ynum agentibus,ne Chriflus intergentespradicareturt
' 'V'� l^^onobis 'confioderanda yenit diuina ele^ioms amp;pradeflinationis yirtus atq^ efficacia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poten^
decretu'.quddo nihil obflare potefl,qub minus qui eleSlifitnt,fuo tempore, Ittii *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiflutifita reluaantes, ad earn perueniant.Exempta huius generis pa�im ha�
diciturfioc multis etia inter ludaos accidijfi confi�t. Idam Tgt;tde Apo-dlos iufiitia in Chrifio reuelandafiudiofos fui�e dixerit,cnm earn tunc ip�quoq^ amp; ip� yelpifiatores effent, yel adteloniumfiderent,yt de lAatthao fcribituri*
� n. yocati aliquanto tempore cum Chrifio egiffint,illos de regno terreno potiits, quam de
J nbsp;nbsp;ulafimpiterna J�licitos fuijfie fiimus, qua Daniel per lAefiiam adducenda forepradixerat.
dicem]ts,qui cum yeram iufiitia ratione nonfe^laretur, fed perj�queretur, amp; cljinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extin^am 'pellet, prater animifii 'poluntate fubitb conuerfics Chriflo manus de-
Pt I�^fi-'^�^iff�de quidin Samaritanacernitur,quac�m'pitdpriorein Ubidinibus ^''�!,fegijjit,amp;ad aqud hauriettdu Peniret,Chrifiu aqua 'piuentisfonte inuenitt^Etq^ ad gentesnbsp;^lAacedones de iufiitia illa amp; falute tn Chrtfio exhibita quicqua cogitauifnbsp;Q�ii'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulo in Troade agentiapparuit, Gf eu adfalut� tllis ferenda euocauif.^
It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;or.Eph. Cyp,amp; ommb.alijs dicere pojjumus, ad quos nihil huius cogitantes apoflo-
in Irergofalutiseorucaufamfuijfie dicemusaliam, qu�mqubdnominaillor�iamante ^tfcripta erant,amp; iam Penerat pl�nitude temporu,quando illos pocari oportebatf'ELec defiuns
J 4
-ocr page 316-CAP. IX.
�N EPIST. AD ROMANOS
� ' no�rifeculi exemp�a^qua hanc�enten�am confirmant. Ifia yero nos conjolentur tn confictenti^^nbsp;tationibttf^ nenosht^ yincipofifie^arbitremur. Suntemmhxc Dei bencfiiia donanbsp;net}j DeumJua eleHionis amp; yocationis pcenitere potei^. Ones quo^^ ex Chrifli manu nemo .nbsp;qu�muis interdum extra gregisfiuifepta yagentur. Soletur etiam aduerfins impiorumfuf^'Lnbsp;mundi corruptifiimi exemplum, ^tiandoplcrofi^j in exitiiim mere yidemtn, amp; totos in hoc tf' .,nbsp;alios quotpfecum trahant. Hihil enim hi quoq^ contra ele�os Dei proficient : Et ^uis noait, �nbsp;dam Hlorum ex eorum numero fint, qui quod non fie^antur neq^ qnarunt,inuenire debent /nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Pa�m peccato res iuflitiamnbsp;aiiidiui arrifnbsp;piuta.
Deinde non temere hie apprehendendi yerbo Dtitur j^pojtobts,quo auiditate (se ardent rium iufiitix oblata exprimir, lgt;lajeitur hoc in hominibus ex fenjuJ'uts corruption^ amp;nbsp;quam fie propter peccata fua demerfios yidenc. Et quia hancfiacilitts agnofeunt ex euangelij^^^.nbsp;tione^ qui apertts fiagitijs amp; grauioribtispeccatts detinentur, ijdem quoq^ oblatam�binbsp;atq^ faluteauidiw arripereconfiueuerunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufit e^^qubd qui tales funt,reliqtf^^fi^^
intognitione Chrifii (S' totofialutisnegotio anteuertunt: quodtllo internd adhuc fiuijje confi�t. Quern enimferiba amp; pharifiai^ quospropria iuflitiafiducia inflabat,nbsp;adeumpublicani amp; meretrices cateruatim confluebant. Quo illi quidem ofifendebantu� gt;nbsp;fium publicanorum ficium dicebant ^fied yicifitm fiibi ab Ulo did audiunt : Eublicani amp;nbsp;praeunt y.obd in regno Dei. .riccidit hoc ipfium intergentes quaq, quot;Vt nimirum multo pltit^^nbsp;^0publica moru corruptione infami, quam ex philofophd, qui yirtute amp;fitpientia omnibnbsp;�Tliolebant,adChri�um accejfierint,quern amp; incredibilidefyderio amplexifiunt, zir in eodep^^.nbsp;fidei confiantia perfiuerauerunt, fieuti eorum �Martyria teftantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo auida ill^
falutd apprehenfio certum ^era fidei argumentum : lt;amp; ex eo de multd nofiri feculi carepo�umw,qui dim Chriftiani did lt;amp; haberi yelint,tarnen euangelium^ quo iuftitiaili^^r �fl,nbsp;bts effertur, naufeabundifiafiidiunt, y el etiam improbe oderunt. ^o indicia fieipfiosnbsp;quod neep natura fiua corruptionem amp; qua ex hac naficunturficelera, neq^ Chrifium amp; 2'*nbsp;ablatum fialutd aterna beneficium rede agnofiant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiji,
luftitia gratui�i � lt;gt;ldmonet not prater ea loctts ifie, iufiidam illam qua fiola nos Deogratos amp; tu�. Dei doti� fton ex nob� predirefied merum amp; gratuitum Dei donum ejfie. t enim earn nobd innbsp;eJi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per euangelium,nobd ( inquam) nihil fere de hac prius cogitantibus t Jta fides ipfia qtm
hendirntts , Dei donum esf^, quod Hie in animts nofird perjfiiritum fuum accendit Idea Chriflus dicebat : lgt;J.emo yenit ad me, niji pater metts ilium traxerit : Et Ifiiiasnbsp;6tot/li(/lKfifni, id e^, � Deo dodos yel Dei difidpulos forepradixit, eb qubd nifi Hienbsp;animdnofird yiuificet,externapradicatione nihil profidtur, ytmultd docet Eaulttt^^^^nbsp;Corinth.�^ cap. Con fut antur hd yAidifiime, qui opera quadampraparationdconfinxerd'd^ffi^nbsp;noshancgratiam meren aiunt^ytfidedonemur.Quidenimmerebuntur, quipriu/quatni^pfifiiynbsp;Dei illumin�t,ne ad cogitandum quidem idoneifiunt!^ Imbfi yerum fateri ygt;elimuSiConfi^^ 'nbsp;dodiximtis) fer'ead Chrifium apprehendendum ineptifiimosmortaliumeffie,qui'^irtut^nbsp;tiareltqudhominibtnprafiareyidentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Vtludfiadiu^ ^^dtempjts eif, ft ad fudaos tranfieamus, de quibm plane diuerfum pronuntiafr. p.itiam non/.o!^ ffrael'\:erb,quifiClahatur legem iufiitia,ad legemiufiitia nonperuenit. ldei^,rudaigt;dfnbsp;twnnt pcrucf tord anima intendfuerunt ,'ygt;tq^huicfatdfacerent plurimum laborarunt, tarnen adnbsp;utre. rationtm lufiificatiand., quafola prodei^,nonpotueruntpertingere. Ende quot;y/erb hoednbsp;fide,fedyelut ex operiltu� legd.Jaeo igfitur yeram iuflitiamnonfuntaffecuti, quianonrenbsp;affequei.da rationefecutifunt'.fideorum fimilesfuerunt,quiiterfaciendo multiim
amp; laboresgraues fuflinent,yt ad locum aliquemperueniant,'viam yerb plane diuerfim nbsp;nbsp;itilt;�^yi
abdticentem fequuntur. Et enim illi ab Hlo eb longua recedunt,qub eelerius currant t lufltda: amp; faluits tnam ingrediuntur, quam quanobd ynica propoflta eff, in lefiunbsp;yiam amp; yeritatem efiedamat, eb longius �falutdfcopo aberrant, qub magd circa intfi' 'ntfrnbsp;flitiones amp; hominum commenta occupantur.Eorrb Tauliargumentum,qub inprafeiidnbsp;f�Idem.o iuflificatur nifiperfidem in lefum Chrifium, quinobd � Deo iufiitiafaiittsnbsp;dai Chriflo relido iuflitiam non ex fide,fed ex operibiis legdiobtinere yoluerunt. Ergo
-ocr page 317-H o H I L I A LHTI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJS
�P^filu^i^fii^ totttm ittflificatlonpsnegotium inprttna traUauerat, 2\iunc autem obferttab^^per ea q^uce bic degentibMnbsp;hibknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cbri�i^j^tiarite^amp;inuenietib, Item quoditt
T)ominum,amp; yiuetis,amp;C.Sedratio quarendidocttttr^amp; difcri-frtt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bene aut male quterentes, Confiflit hoc in fide. quot;Bene enimnbsp;nbsp;nbsp;cum
'!) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^num Chriftum intendfunt^ in quo iufiitiam amp; teternxJalutds thefiauro� no^
�i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem amp; inutiliter queerunt.^ quotquot circa alia occufantur, qua � Chri-
amp;propterea T)eoinuifiosreddunt.
debeti�fialute omneseot alerrare y qui fine fide ex operibui K faluteaber^ l^fifii^dwnif negotio opera ita cum fide coniiinguntt yt non pro iuflificatio- ritnt qaotquotnbsp;dliu^ caufam quMmcunq^ ftatuant, Hic enim quoad caufiam iuflificationif,nbsp;interfi contrariasopponiyidemuSj yt ynopofito alterum negetur amp; exclu--nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***
bndaos ideo � iufiitia yia aberrauifi� ait ^poflolus^ qu'odillam non ex fide, fid ex ope- � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
'^fiient. Et legib opera difiert� nominal,ne quts hoc de operibus ijs intelligat, qua ya-�^Ir fi^P'^^fti^i^num fie�latores ex fimetipfis aut aliorum fiui fimilium traditione faciunt.
hoc 'videtur carnd iudicio,iujiitiam �neoperibus conftituere, dim non aliam iu-nuidus hic agnofiat, quam qua in operibus elucet. Sedmeminiffie oportet, caufiam hancai if*fii^i^ fitrmonem efie, qua apud eins tribunal confitjlat. Qu am in le-^^j^ficquamquari,ex ipfialegeprobaripoteifi. Huitts enim findidem elfiqui oliminbsp;L�^fdticafigurauerunt, amp; quern ^iofies difiert�pradicauit.nbsp;r�quam Ifiraelitdfiummam torius legd expofiuijfit eofidem tarnen ad magnum ilium prophe-^-^^fiiquem ni� audiant,animas eorum ex populo Dei excindendas fore minatur. Q^odfia-^*''^'�lquot;*^ffnt,� eos ex legd operibus iuftficaripo�e credidijfit. .rdtprophetam ilium effinbsp;us modo amp; Stephanus in Adtsfid Deus pater tcfiatur, ccelitus damans t Hienbsp;meusdiledus, in quoplacatus Jum:Ilium audite.^tqui nonmutatur Chrifiusin bo-manet hodie, beri amp; in aternum. Vr ergo ex fide in ilium iuftificatus
lt;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiupra diximus cap.^^} ita eadem fide nos quoque iufiitiam obtinebimus. �ddf
frudus bonosfacere. Ergo bonas arbores nos priusfieri, id priufiquamaliquidboni autiuftifacerebo�imus. Quiayerbpecccatoresna-fdpfum regenerarepotel^,aliunde hoc ncbts obtingat oporteC.a Deo nimirum,nbsp;i^fli^i^^ fi^-i^ 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;gt;(bem nos regenerat,yt in illopo�imus omnia., qui eX
�quot;'(J J ^ogitanaum quidem idonei fiumus. Hunc quia non aliter qu�m fide apprehendi-^i^i^^^ inflificuri. Itaque ordinem abipfio Deo conflitutum inner tunt, qui ah iufiificationem tribuunt. 'Ham opera noflra, qualiacunque jint ^fi abfiqutnbsp;iffccatafiunt, Eter�m Ji credentium iuflitia propter cobarentes fiibi carnts affedionesnbsp;^***cenjerur,quantomagdabominabiliaerunt Deo illorum opera^nbsp;�yiitinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; proinde ab illo inyniuerfium alienifiunt � Debet ergo ludaorum exemplum
S **^J� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^rrere,ne dumbosfiecuti, iufiitiam amp;fialutem in proprijs operibus quxrunt,
'�''�da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludant, yerumetiam cum ill/s � iufiitia Jimul amp; fialute atema
modts omnibus abfiurdi�imttm yidebaturquoddicit,caufimamp;fontem '^in^^^^^!^�^*^^^'^^�'^f'gt;^botOffenderunt (inquit) adlapidem offendiculi. Sic yerb Chrifiumno- runt ad Cb^nbsp;propbetarum tejlimontjspatebit,amp;finfius e^ : Ciim adeum ipjitm offen- fiitflt*nbsp;*'��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnis iujiitia habetur, feri nonpotuit, quin � iufiitia aberrarent. Dicitur au-
liij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ff^^diculi j nonproprie amp; qubd ipfi talisJit ( enim yeritas, refiurredio
�i{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multi hominum fiuo yttio ad ilium ofiendant amp; cadant. Vt ergo lapts per
iii^m yerb ofiendunt, qui iter fattentes eum non obfieruant, fed alib ^cda yia d�clinant : Ita Chrifius per fie nemini impedimento ed^^nbsp;impingunt, qui in fialut� negotio non redo pede fiecundum yeri-Euangelij ambulant, Cbrifium longe alium animo concipiunt , quam Ule reuera Jir^
-ocr page 318-CAP* IX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS ,...01,11^'
Quod ludeets non yno modo aeeidit, Trimb enim ^e�iam ex propbetarum '\gt;atictmfj leB�s finxerunt, qui in�ar ^hdonarebee potenti�imi regnum habiturw�t terrenum,nbsp;pompa magni�ca illu�re : qui item ludteos ex bofiium omnium tyrannide ajferturu^inbsp;externo eultu in�auraturui , amp; huit maiorem dignitatem ex omnium gentiumnbsp;�t. Ctim ergo Chri�um yiderent infirui bumillimiforma,pauperem amp; egenum, difif/�nbsp;amp; egents ftipatum, yulgo quidem contemptibilem, magnatibw yierb inttifum amp;nbsp;�ecte offen�yillumpro ^e�iaagnofcerenequaquampotuerunt-Etbocillude^l^,nbsp;�los impedit^qub minus ad Cbri�ifidem aceedant.^am quia nihil hominemains innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g
hominem yerb yident contempti�imum t�quot; infami cruets�pplicio a�ebium, nosridert�^^^j/ft* illo�eramtts, tix nobts illud leremix obijeiunt ; �M.alediBus, quifidit homini, amp;pomfnbsp;chiumfuum. Veindeiu�itiam amp;falutem in operibuslegts, tarn ceremonialibui q^^^nbsp;ludxi quarebantZaudiebant autem Chri�umdicentemi Sibacomniafeceritts^dicite,nbsp;�mus. Itaq^ eins doCirina offenfi, ilium hone�atisfimul (� templiatq^ omnium�etotumnbsp;xerunt. Quod ip�m illos po�ea Stephane quoq^, �* Taulo, atq^ ^po�ol^ reliqtf^nbsp;Prxterea magni apud illos fiebat ordinis facerdotal� dignitas amp; pbari�icxnbsp;Cum ergo Chri�um elamantemaudirent, Ve quot;Vobisferiba amp;phar'^ijamp;ciperindeatptnbsp;tionem homines immerentes conuitijs Ixderet, ab illo refiUerunt, Ethxc quidem alintfinbsp;generis,non ludxis modo,quot;Verumetiam gentium fapientibus ob�iterunt, quo minus euungnbsp;nbsp;nbsp;dif
rent. Ideo quot;Paulus i. Corinth.t.cap.dicebat i Nosprxdicamus Chri�um eruci�xum�dd 'offendiculum^ Grxeis quot;Verb �ultitiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iti^'^
Quid hodie tnultos rento�nbsp;retur in fidenbsp;Chrtfti,
Sunt bxc ita nobis confyderandxj yt�mul obferuemus, quid bodie multos remottt�d gt; falutis neg�tio.^hdanet enim idemfemper mundi huiits ingenium, amp; ijdem omnibttinbsp;tarum mores funt.Ideoetiam hodie inueniuntur, qui �ibfidei amp; religionisprxtextut(l^.ig^fi'nbsp;runt in hocfeculo,opes item,otium amp; fecuram quot;voluptuandilicentiam. At yident ilHnbsp;tnites indiuulfos ade�e, crucem, inopiam, perfecutiones, exilium^famem amp; nouanbsp;'vitxpericulai�muljjin his omnibus fidei obedientiam e�quot; carnis mortificationemttqdd^^fiinbsp;Nonpo�unt ergo non illo amp; eittsdoClrina offendi, quem fuis' �udijs tarn aduerfutn amp;nbsp;t�e quot;Vident. Sunt rurfus alifqui arbitrij fui libertate amp; proprijs quot;viribus gloriantur,nbsp;meritis�dunt, amp; in eultu externo atq^frigidifimis ceremonijsfanilimonixlaudetnqdd^^^iii^nbsp;quia hxcomniaper euangelij dodrinam confutantur^mox o�enfi elamant^nosnbsp;nbsp;borntf^'^iiff
amp; �ipites faeere, eultum Piei amp; facra omnia abolere^preces amp; cum bis bona optt^ damnare. Accedunt his qui Pontificesfu�ieiunt, amp; quos tbtatricus Ule eleripontifi^'d i^i*^nbsp;itafafeinat, quot;Vt nonpo�intnon o�endi, quamprimiim illos improbari amp; fuis celoribn^nbsp;diunt. Itaq�odrinam hanefedttionum amp; turbarumpublicarum feminarium e�i'V^�^Jnbsp;calumniatores e�edicunt eos omnes,qui ecclefixpuritatem atq^ libertatem re�itutam�^nbsp;y�tm caufismultosbodie impediriin Chrtfliamp;falutisnegotio,quibusolimnbsp;Jvfiiores tarnen fuerunt ludxorum querelx, qubdprofacris � T)eo traditis pugnatt^^nbsp;Uli ea tuentur,qux ab hominibusprxter 2)ei quot;verbumin�ituta e�e,nemo negarepotty'nbsp;alia infinit a,eiufdem tarnen generis omnia,quibus caro decepta, ex Chri�o e�rdodt^nbsp;o�enfionis fibi/acitquot;. quot;Vt non temere ab illo di�umfit'Peatus qui in me nonnbsp;tem o�endemur ,fi exclufis carnis opinionibus, Chrifti amp; euangelij cognitionemnbsp;mus^quxnoserrarenonfinent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, e u
�.. . � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. r ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n , rr . . pfi
luditofum fcdn �orro mere dibile yideri pot erat, Jttdaos ad 'Me�iam ojjendijj� quem tam dulum pradb ipjorum tanto tam^ diuturno defyderw hai�enw expeUauerant : ideo rurfudnbsp;dumi/nprophe adducit^quibuiprobet^boc qucq^olimpradillumejje. ConiungitautemdtioslocoS-inbsp;cap-o^lauo Ifaite fumitur^amp; adreprebospertinet^quibue minaturpropbeta,fore,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{�fff
in lapidem ofendiculi �� petram ofenfionds,in laqueum deniq^,amp; in tendiculam-ludaorum impletumfit, mododemonjlrauimw. ^Iterineiufdempropketttcap-y'^n^f^ � piorum confolationiferuit,quosconfirmarioportebat, nereproborum contumaciampj.l^^nbsp;fore put ar ent, amp; proinde�em *Me�its yenturi abijcerentJta y er o loquitur illitf^^ Jnbsp;nbsp;nbsp;ind'
� O M I L I A LV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�P
�w; �� tnpotto in ^ion lapidem^ lapidemprobatum, angularem,^retiofum.,fitndatttm � ^ui treda autem de Chrifio diet manife�itn quam ytprobari oporteat. /die enim la-fff tiit fundamenti yere dicitur, quia�t^er ilium adificata eS^ ecde�a, Trobatut item lapts eS^nbsp;tejlimonio,amp;ad ip�tm ^robantur^quifitnt exele^orum numero. �ngularis autem re-polios longe diuer��imoiantea ludteot �r gentes, in eiu�dem etclt�tenbsp;* �r^^o^ttuduosparietes (oniungat.Tretio��imtnyerb�t oportetciim redimendo humanogenerinbsp;T�nwfry?j quidem totitn mundi diuitijs redimi poterat. Taultn tarnennbsp;�linbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oraculiparte,po�remam modo adducit, yt innuat,�rmumnbsp;nbsp;nbsp;ratum fort quoi
� ^pffromi�t, tsr impiorum contumaciam minime fra^tdiforepijs, modo ip� in fide fua con-U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; adomnttcredentesextendi
'iteri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfofnireitttr, quad non confundantur autpudefiant (fie enim Taulm Cracoruin
ttddidit, quodin Htbrao habetur, ^donfe�inabit) ideSf^,nonfru�rin-de Chriflo conctperunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tr� credunt^ideo non ft�inant,idei^ fpatiena
fofgt;��^ fita non pracipitant, Inueniuntergo '^'^^^^^(ti�qj�erautrunt,iu�itiamnimirum amp;fattsfadionem,redemptionem,fanBificatio-Pf ^^��^'^�^^emducem, yitam deniq^, amp;^^cunq^illtsadfalutem confequendam neceffaria�tnt^nbsp;credentibM ex gratia offert, na nimium �ulti amp; ridiculi funt, qui ea autpretionbsp;, aut �torum operum meritdt impetrari. Excitent ergo illa nos,ygt;tproculnbsp;ilt;tgt;nfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, amp; omnibui alijsquanotdetinere autremorari pottrant, ad lapident il-
fontendamtts, amp; ip� quoque yiui lapidet ( '^tTetrut ait ) fuper ilium adific�-^'^'^fttalff ,facerdotium fan�lum,ad offerendum ffiriruales ho�ias, acceptai �)eo per tettfff ^bri�um, quot;Dommum nojlrum ; cui debttur benediHio j honor,gloria amp; pote�as in
C A P V T X*
homilia lx,
FRatres, propenfa quidem uoluntas cordis mei ZC deprecatio ad Deum fuper Ifracl eft ad falutem, Teftor enim de ipfis, qu�d ze-^^mDeihabeantfed non fecundum fnentiam.Nam ignorantesDe�nbsp;�^ftitiam, amp; propriam iuftitiam ftudentes conftituerc, iuftiti�Dcfnbsp;fuerunt fubiedi,
�ffgtfi^'^i diligentia Taulue jdpoflolut de Tudxorum r�pudia aut ret�^�ont Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidemproprer ipfoi ludaoit'^t� qui illorum tra^abiliores adhucerant^
tos in tgt;id reuocee:parttm yero, yt hoc exemplo omnes homines admoneantur, qute y era flt;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bumams falutn ratio, amp; quid imprim�s cauere debeant, qui illam confiqui yolunti,
magno�udioea oppugnat,qute ludtetsmaximeob�iterunt^quomintu T^eigratiam Chrtflum lefum ampleBerentur, qui nobis ab illoynicuffalutts amp; omnis boni %^e-^rat inter hacpracipuum caca amp; infolens gentil atq^ patrum fiducia^quaitanbsp;yeritatem amp;gloriam non nifi ipfis faluis confiflere poffeputarent. Docuitnbsp;f*quot;� conditione fidem fuampatribttseorum ob�rinxiffe, ytntfi omnes ludai fer-irrita Cr tnurtles cenferi debeantEt i�am occa�onem naHus denbsp;P^t^de�inarione Taci libera atque gratuita diffiruit,qua�alutis no�ra origo atque fun-'Altera ludaorum remora erat propria iu�itia �ducia, qUam in legis ob�r-� ^imprimisquidem in cultuexterno con��ere putabant Cr falutem�bi ideodeberiar-lH^^ߒ'�^�bdeospracateris populn Dette olimtlegtffet,ytfuum cultuminter eoscon�itutrtt-^^piee diffutabit, Cr docebit, hanc legalis iu�itia fiduciam^ non inuti-.!*�gt; fed plane noxiam effe^quia impedimenta Ulis fit, quo minus Deiiu�itiam recipiant^nbsp;nobtsper euangelium in Chri�o offert, cjr qtta fola fide apprehenditur. Et quia Uli
-ocr page 320-CAP. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
initio dixtnmf) negotium erat cum melior�b�s,quorum^leriti,exignorantia peccabant,Ani^� amp; fideliter illos injlituit'.tir nefidei iu�itia,tanquam re noua lt;amp;� inaudita priui, o�'enderentariffnbsp;olim quoq, � �Mop amp; prophet ti traditam ejj� docet, �nprafentitra^ationiis huiits Exorditnny^nbsp;bimufiCui eror� ifliu� amp; omnis malt caufam mox�tbijciet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
In�nudtione lu Exordium infinuatione tonflat^quali eum in nouo etia cap.yfum e�e yidimiu.(^i^ enitn daosfibibenc'^ eratinprimitiuaeccle�aapudomees credentes ludaictegentif autboritaseb ^u'odex ill^�^^''nbsp;uolo� reddit.nbsp;nbsp;nbsp;a�itmp��et Deifilitts^ ludai quoq^ e�int apo�oli, qui ilium gentibuf prxdicabant,
caute agendum fuit, ne ^uidex odio priuato in illorum contumeliam dicereputaretur, 0quot; nbsp;nbsp;nbsp;.
nemodij amp; animi maleuoli fit�itionem diligenter remouet. Suo autem exemplo mini�f�^�^^ '. rum omnes admonet,qua cautione ip� etiam inftmili ca�t debeant quot;^ti, IsLam ^uia Dei ye�t^nbsp;fi mundo graue at^j mole�um ef�, nihil autparum eo apud auditores proficietur, nifi �nbsp;amart amp; falutem fuamab Ulis ferio quteri intelligant. [taej^ abftinere debent Uli � non neefp �nbsp;animorum ofenfionibus, quales ex conuitijs , intempe�iuis amp; �urrilibtts diiterijs autnbsp;nibtis odio�s enafcuntur.J^bi yero res ipfa hoc exigitgt;ibi nihil in alicuiusgratiam di�imnl^^�^nbsp;turpiter adulari,aut fcelera excufaredebent^Docuit hocip�tmfuo exemplo Chri�ttSinbsp;lachrymis quoq^ fuum erga ludaicum populum amorem ati^^�udium te�atus eS^ : c�rrttttf^,nbsp;uerjus contumaces fcribas amp;phari�eos iu�a feueritate dicendi yteretur,Et quad denbsp;tur^hoc ip�tm magi�rattu etiam fibi diblumputent, amp; idem�ngulipriuatim obferuenh�rnbsp;monitiones amp; correptiones alicuius momenti amp; authoritatis ejfe yolunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'
Paulus �uditoii' Cetterum ipfum Apo�olum loquentem audiamuSi qui adhunc modum orditur � penfaquidem yoluntas cordis mei amp; deprecatio ad Deum�fper I�ael esf^ adfalutefrt-diop�. fuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerborum ei� : Ego ludxos fiue Ifraelem non odi, neq^ ex odio priuato quiep�^''� .fi�
dico^qutead illorum exitium pertinent.Id yerb probat:Trimnm,quia animi mei yoluntas propenfa id eSf^ ex animo Ulis bene y oio. Quod nefalfum putetur, aliud argument�t�nbsp;tinsfubijcit. Deprecatio ad Deum pro Ulis frequenter ab s mefit, lt;amp; quidem in eum fint��? ijifli'nbsp;fiant. Habethocaliquam luri�urandi�ectem^ qutanonpo�umitspreces nofirasinamot^^h^jit^nbsp;nium allegare, nififimul Deum quoq^ illiits te�emfi�amus, adquemprecesfiunt. ^tttef'yiiiiirnbsp;yerbis h fee quxdam quot;Epticentite�ecies, Hamperinde hacfinant,acfi dixi�it : Qtt�mtts�! (ipnbsp;lorum ex animo con/ultum yelim, earn apud Deumprecibtts afiiduispromouerejjjXnbsp;ramen me ipfa caufie huius neee�itas tir quo erga Chrifium obfirifltts fum officiumnbsp;reie^ione amp; eius caufis yerba faciamytirc.
�fidia'a charita Sunt autem hxc yerba diligentius � nobis conj�deranda. 'Primb enim fuo exempt� 4 tis Chrifiianie. ^pofiolus^quayerafint Chrifiianeebeneuolentice amp; charitatis indicia. Illiusqua�pttpfilnbsp;fons , ariimi propenfio. ^am nifi htec adfit,inanis adulatio amp; fuetts eritt quicqttta .^jp�spnbsp;dileSiione amp; amore dicitur.Ideo hanc nobis comendaturua Deui^huius regulam nos exn�nbsp;nbsp;nbsp;nliil
tereiubet^ ytnimirumeodem,quonofipjbsamoreiliumprofiquamur. Atqui ttofipr�, amp;perfunilori� diligtmtts, fed toto animo nobis beneuolumus amp; omnes tam animinbsp;y ires intendimus,yt ea confequamurtquee nobis ytilia s�t commoda e�e yidentur,nbsp;proximum quoq, a�eBifimus, moxpulcherrima e�e^a fequentur, quibtts amorent nunbsp;teflabimur.Efi^ enim animus fions a�ionum nofirarum omnium�n quibus non po�unt �nbsp;nisfraternee argumenta elucerefi ille ea accenfusfuerit, Fratrum ergo�luti confultungt;nbsp;r�t (yt externa ilia amp; yulgaria, qua inter huius fieculi quoq^ filios in yfu funt ,tacennbsp;admonitionibus,hortationtbusdncrepationibus^ confolationibus a�idue promouebimUS�nbsp;bil horum ipfipo�itmusper infeitiam, aut ifiis nihilproficimus preces tarnen adnbsp;yt is fratres regere fe^ Ulis propitiumprabere dignetur. Et fi hac quoq^ propter iUett* .
irriteefint, faltem Hits condolebimus, amp; calamitates, quasfibi mij�ri accerfitnt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
yeri amoris teflibusfrofiequemur. Sic Chrifium feei�e fcimus,amp; ante hune Erophef� in quibus ille fuo�iritu agebat.Et quod inprafinti defeipfo Faulus dicit,hoc innbsp;lis locum habuifi�jillorum labores atqj infinitapericula 'te�antur,qucepro hominuml^ .^ltf^nbsp;runt.Sunt ergo � Chri�i�iritufimul tir charitate Chrijiianaalieni�imi, quotquofh�
-ocr page 321-H o M r L I A L V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJJ
^o^niilemafidedefe^tonemamp;crudele�ecclefiarum clades�cctioculii intuentur^autettam feri^ (liiantibm amp; fereuntibus fcurriliter infultant.
T)nnde exp�tn�ur in �Pauli exemple laboriofa amp; molefla minijlrorum yerbi conditio. Sunt hi Laboriofa mu Tito tonflituti�eculatores, amp; hune exf�ts manibm aliq�ando reqtiifturum ejj�fciunt eos., quosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uer^
^fjorumjuleicommifit. Quia ergo 7)eum amant, amp; huic fideles ejfe cupiunt nonpoffunt non etiatn * ^'gt;�lt;ire�los,quosipfi tantoperecordi efenorunt. Interim multa yident, qute infelicM populi interunbsp;fwttndunt, amp; primt fer� gladium irat i Dei conj^icantur, quo ts ingratos amp; contumaces pu.-lt;�t�u,Dolent ergo amp; gemunt,dies noBef^ laborant, yt ad exitium ruentes lib�rent. Interimnbsp;^�^^^^^ttmcontumactbus amp; peeniterenefcijs duriits agerecoguntur, amp; Hits peenas denuntiare,qtta^
^�'�memoratio ipfis quidem acerbi�ima,peruicacibus yero Hitsplerunq^ ridicula el^. .riccedit ^^^^�^l^gtaui�imum, qubdab ijs pro nocenti�imts hofiibtts habentur, propter quos ip� quoti-^h�litmtur, noHes infomnes ducunt, amp;pro quibtts fanguinem fuum atq^ animas profunderenbsp;(, �'*�^^-.^teidithoc olim �\lo�,amp;pol^ iliumprophetts omnibtts.Kecmeliorem Chriflile��r-�^-ߒlh^^^ingelicahi�oriate�atur. Paulum certe ceupublicumgentts ludaicx ho�empa�tmnbsp;ex ��orum libro confi�t, cum ipfe illorum falutem proprio fanguine amp; yita cha-illos omne otium amp; quietem omnem�bijpfi denegaret-Experiuntur idemnbsp;�0 �mini�erio laborant.Seddebent HU ad yetera exempla re�ieere, ne quidhornmnbsp;pfttent. Qui yero ab Hits arguuntur amp; monentur, patienterferant eorum innbsp;itailltsmandauit Dominus, tuquises) quiillts�lentiumimponas!^nbsp;non timebit f Darnmus Deuslocutus e/�, t� quts non pro-
P^ttli yerbis,qui fui er ga ludxosfiudij rationem reddtt,dicens : quot;�efior enim Judai ze�u/m Deihabeant, fednonfecundum feientiam. ^j^ltts ( quern Latinifer� amula- ^fibabetw,nbsp;'ygt;ebementi�imus Hie amoris affeHits el^ ,quo abrepti, non modo rem aliquam ipfilnbsp;eandem alijs inuidemus, ita yt nihil nobts tarn molefium po�it accidere, qtiamnbsp;fittdio Dei amp; cultits diuini y�rpatur, amp; pro.-f ^Hbuit Apofiolits, qui yt Dei cultores�udio��imi yolebant yideri,ita indignif-^^'�din cultus illitts focietatem gentes admitterentur, quxprius � repub. Ifraeltsnbsp;autem yerborum Pauli el^, ludaos non odiofedcommiferationedignos e�e,nbsp;�ooie^ ^'^�^�^�^tultoreseffecupiant,amp;ineiuscultu prouehendo maxime laborent,ex ignorantianbsp;lonfius � Deo amp; fdluttsyia rec�dant,quo plures amp;grauioreslabores�i�ineantinbsp;^^oxreipfademonfirabit.
ff- ludxorum exemple obferuemus, non omnem t^elum Deoprobari aut laude di- J^onomnisze* txcufationem eos mereri.qui�ts aHionibus amp;fiudijs^elumpratexunt. Eli^ lusprobatur.nbsp;^^tti^f^^pltx, bonus amp; malus, quern nosper�ieuitatts amp; breuitatts ergoin^elumcarnts
^fl^^^^tmus. Carntss^eluself^,quinullayerbt Deifeientiafiue notitia nititur,fedexno- Zeluscarnis. wum opinionibus enatus y ana amp; inani ducitur perfuafione. Is etiamfi �eciem aliquamnbsp;^�^fifi^lt;fhfuam tarnen originem amp; naturam pe�imts e�e�ts d�clar�t. �Ham animumnbsp;�^ni�^^^ttecat amp; awes obtur�t,ne yerbum Dei audiat �fed carnts fwe placita amp; ante conceptamnbsp;^�i,^�l��fgt;nfiquatur.Et quianofira omnia nobis mirifice arrident ffer'e admonitionnm amp; ft-impatientes reddit,yt eos qui nobts contradicunt odioprofiquamur, amp; tandem hofii.-j^Hemur;deniq^ rabiequadam animos accendit,ycnea fanguints quidem e�u�one abjli-�^ttrfuper�itionem aliquam fimel defendendam�feeperunt- Quo Chrtfiusnbsp;affiiHionibus in hoc mundo ferendts fuos pramonens dicit fore, yt Deo cult urnnbsp;A�! pr�l^^e�bi yideatur, quifquis illos trucidarit. Et huius i^eli exemplum in Paulonbsp;fell aph arifaicx fiudio prie multts alijs profeei�et, amp; omnem cultitsnbsp;i^harum obferuationeconfi�ere�biperfua��et ,moxcaco amp; inconfultonbsp;fiij^^^^matus,fenihilnonoporterefacere putauit, ytfua perfuafioni contrariam Chrifii do-extirparet, /ta immants lupi infiar in ouile amp;gregem ecclefiie irruens, tarn yi-^mulieres in carceres abduxit,ijfdem tormentanbsp;nbsp;nbsp;minas adhibuit,quibits multos infirmiO�
-ocr page 322-C A P. X.
IN EPIST. AD ROMANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
res adpdei alnegationem amp; horrihiles blaj^hewias adegit,ficuti ipfemet coratn tur.Et quod ?aulo accidit^ hoc muliK alijs eo tempore acc�difje non e^^ dubium � ne^jnbsp;generss exempla hodie in ijs, quos�milds :^elui extimulat, yt Chriflum in yerho amp;nbsp;Zelut jpiritUf, perfequantur, Spiritus yero ^elum huicpriori opponimus, qui ex yerbi Dei amp; yolunl^f^nbsp;gmtione certa enatus, eiufdem r�gula gubernatur. Is nos � quot;vero aberrare non finit,nbsp;turn ei[j Dei yerbum it a ab hoc Jfiiritus quoq^ Dei non defieSlit, amp; fimul fianHo s^elonbsp;flammat ^ythuiusyoluntatiobedire amp; ipfi placere cupiamus. Hunc ergo :^elum nos fienbsp;amp; qua nobts animus diHat diligenter examinare, an cum yoluntate Dei in yerbo eittfnbsp;conueniant.Sic monet Dominus per �Mofiem loquenst Ideperuefiigetispol�fi cornbsp;oculos yeflrosposfi^quosficortarifioletts. Quinmemoresfiitts-^amp;fiacietis omniapracepl^f^�^^'nbsp;fianlliDeoyeflro.Idum.i^.
Anitni intentio ^dmonet nos horum confiyderatio, quam fiallantur,quibonum anirnipropofiitum gt; ��� non fufficitad- (ytipfiloquuntur) intentionem nobis ad Dei cultum eirfialutemnollramfiufificereputant-(ultwmDei,nbsp;nbsp;nbsp;proximum compendium adperditionem. Quia enim � yerbi Dei obferuatione abdudh
quotidie erroribus implicat,quifit in fldei articulis admittantur, cumprafienti exitio conin'',^ fp Et ciim alioqui noflrorum commentorum maximi admiratoresJimus, minimeprodelfinbsp;nione confirmari^ qua yerbi Dei ignorantiamJimul atq^ corttemptumpar�re confiueud.-d'fi^fp'nbsp;perjuafito hodie multorum animis ita infiedit, yt yix 'vllis rationibusfiihi earn aufierrip^^^^^^-.^it^'nbsp;flondeant mihi yelimjquid de ludaisfientiant. Idum illos peccauifle, amp; quantum innbsp;num exitium meruififie negabunt, quando Chriflum in concilio damnarunt, Eilato tradt^^nbsp;infiamis atq^ dira mortis tllifiuerunt authoress�Quando item ^poflolos eiusperfiecutinbsp;quoq^ [anguine nefarias manus pollueruntfidon opinor. Id am fit hoc negare audeantyff^^^'E^,nbsp;iudicio conuincentur,qui obficelusiflud totamg�htem diflipauit, amp;pcenas de illis fiuffif�^�^flll^nbsp;atrocitas omnia, quaacondito orbe �dita fiunt diuinafieueritatis exempla, longefiuper^f'nbsp;hac illos ;^elo Deiamp; bona intentione feciflfie ex hoc loco apparet, amp; adhuc clarius Eauh^^^' ipeff^nbsp;priori ad Corinthfitc dicens: Si cognouiflent.^nequaquam. dom�iumgloria crucifixiffent'nbsp;idem teflimonium Ulis perhibet ASlo.'^^ Frairesfl'cio quod per ignorantiam fieciflts,fii(^^^^L{it^'nbsp;pes yeflri. Vides ergo yaniflimam efle illam excufiationem qua ex bono animiprop�] �'Mnbsp;Flam fit ea yalere debeat tn tilts defiendendts., qui hodie Eapatum ludatca plane con�Ui^^^nbsp;delitate tuentur aduerfius euangelica dcClrinaprofieflores, eadem ratione Turcarutnnbsp;luinam in Chriflianos rabiem excufiare oportebit : imo eb iuflior ent horum defienfito gt;nbsp;nem fiuam armispropagandam efle,ex Flqhumetefiuo didicerunt, quernprophetamnbsp;arbitrantur.EIfi, igitur hac omnium nocentiflima opinio. Facit enim quot;Sitnbsp;tas leges habeasinter indtfifierentia numeretur: quod non aliud eSfi^, quam omnetnnbsp;hominum animis euellere^amp; eius loco noflrarum opinionum idolum erigere.Etquinbsp;nulla religione fierib aguntfld tepidiplane^aut etiam frigidi,in h�r as mutantur, fiatsi^nbsp;communicant,amp; dum omnes omnium [edarum religionesprobant ,fie ab omnireligio�^^ �nbsp;efifieprodunt.Scio hac multos non Vehementer mouere^qutfibijpfits hoc fiuo commente deld^l^^l^^til^nbsp;Sed longe aliter iudicat Deus, qui dim nosfiibi deflonfiarit, vult, vt ipfiifidem fieruemt^^^^. .�nisijnbsp;Et vt marito honeflo intolerabilefioret, fit Vxor ijs commificeretur , quos inpracipuonbsp;ipfie habet, neq^ vllum amicitiaaut bona intentionispratextum admitteref.ita Detifnbsp;^elotem profitetur,eiufimodi caluis excufiationibus demulceri nunquam pot ent.^tfiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
rum flagitium,qui ex ignorantia amp; quot;^elo bono in Vera fldei amp; religionts leges delinqUf^�^^� cro de Ulis iudicabit Detts,qui cum veritatemprobe norint, ab ea tarne reclamantenbsp;conflientia deficiunt,imb eandem in alijs hofliliterperfiequuntur amp; extinSlam volunt. F- h/iif'nbsp;Uliprocul �peccato in jfiiritum fianSlum. Qub magis Ulis annitendum eifi^, Vt in lentpeflhnbsp;diaboU laqueo retrahant,ne (quod Chriflus minatur)poflrema illorumfiantpeioranbsp;iudai noluer�t Eorro hispramiflis,ne ludaisplus aquo patrocinari videatur Eaulus, adnbsp;fubijei iufiitia Hationem accedit, amp; t^elum hunc non exjimplici amp; vulgari ignorantia enatum ejfie
ea, qua excufiari non poflit, amp; qua eb vfiq,[^ogi^fflnfije^Vt cum ipj� Deo manifeflutn et^
-ocr page 323-H O M I t I A L V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�?4
�cenuntiatl^am ignorantes T)ei iu�itiatn^amp;frofrtamiufiitiamfiu-f^truntfitbie^i.Crimen ergo aut fceltes ludaorumhoceii[^,quoi ^�gt;^�^t�unt, Quidyerograuius dici ^oterat. S celus e^^ nolle regis aut principesnbsp;� ^itf�lefn iudicijs amp; deer et is iu�i�imis reclames^ idfedi-dignumflagitium ei^, j4tquanto htecomnia�perat,(iquisdiuinanbsp;jitigulas huitts loci partes ex or dine yidere. Tria enim in il~nbsp;^^^�^^^fontem omnismali sndicat, quod Dei iuflitiamignorauerintt Ergo eircaiu-[�tnmum yitahumanee amp;falutis noflra caput ei^. Er Dei iufiitiam dicitnbsp;iudicando ytitur, dum yelpijs amp; bonis yirtutumpramia retribuit-^yel im-^^^^at:partim earn, quam nobis infilio fuo communicat tir qua folainilliusnbsp;ytramq^ nemo hominum ignorare debeat, eograuior ludaorumnbsp;^nic^l^^i^inDeo legemacceperant, quo nomine 'blo�esohmillos (olos gentemfiapientem dixit:nbsp;interpr�t�s habebant Er ophet as, amp; quib us ipfe Deifilius aliquandiu pradicarat,nbsp;�'^�gt;t(t ^ft^^retjnon omnem ignorantiam excufarizfedearn modo, qua circa res nihil ad teper--, aut de quibttsanemine ynquam edoBifitmus, nonautem finemagifiro aliquonbsp;^^t^^'J^JF^gt;gt;t,Sicculpa quidem caret �Medicus,�yelrem nauticam ignoret,yelcalceosconfitere,nbsp;^tfi qua�a profifiionis funt ignoret,qualia funt, morborum dificrimina amp; cau-^�'dt^^^'^^^etpharmacorum y fins, amp; qua alia funt huutsgeneris,na tile excufiari non potesi^.nbsp;^***^ft /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maxime in falutis negotio tllui obferuari debetfiPoJfune
Chrijliani abfqj falutis diffiendio : qualia funt quacunq^ tn facris Uteris non ^'^^^gt;Sti^^-^^^fi^��^lt;^Umquidemfuumyfumhabuerunt, nuncautemin Chrifio left abrogatanbsp;punit,quam qua ele^losfuos donat, amp; faluosfacit,ne-
ignorantia�cutum�r,docett ^bdpropriam iufiitiam�uduerint confit- ipdaipropri� fi^�n ^icit iufiitiam, quam homines ex fimeripfis habent, aut in fuis operibus quarunt.nbsp;�^tid^fuorumoperumiufiitiafretiputarintfecoram Deiiudicioconfifierepo�e. Etnbsp;ludaorum erroremfuiffe,confi�t:pharifaorum imprimis,qui reliquis om~nbsp;^fanTiores habebantur. �tnunquam illi eo confidentiadeueniffent, � yel Deife-inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam in examinandis nofiris operihus adhihet, yel ilUus de nohis iufiifican-
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perf�e^um hahui�ent, Debet autem hic obferuari diligenter Conftituen-
'Verbum. Eo enim s^pofiolus humanam iufiitiamperfiringit, qubdper feinfirma rf^^bafeit, ideo.j^ nouisfubindefulcrts opus habeat,qutbuffiabtUatur. ^uodtn lu*nbsp;ii(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus ea omnia nonpotueruntfuf�cere, qua in lege Deus prafiripferat,
^^�Udie nouas finxerunt, aut ab aliis corifi� as receperunt ,quibusyacillantemfua
ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. rt-
i ^^,tif.'^^^^^�^�^'^friuf^membripracedentis exponit, Qwdiufiitia DeinonfuerintfubieTi^ luiaorwncQm funt cor am Dei iudicio,ytfemiferosefie amp; gratia feu mifericordia opus ha- fidentia,nbsp;^�ftitia,quam illenobis in Chrtfio ojfert,cum fide appr�hender ent. Et hoc etiamnbsp;^^^�filt;gt;^ogt;�harifaor�amp;fcribar�mores teflantur,qui(yt de UlispronuntiaturLuc.7.)nbsp;i�fio^pf!^ Eannem Daptifiam ad Chriflum remittebat.Tnde yero hoefinbsp;tibundefatis infiruBosputarent, amp; in ip�tis Dei conJ�eSlitnbsp;ki^'^tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^atias agimus tibi, qubdnonfumvsficut cateri homines, raptores, iniufii^
bis in fabbato,d�cimas damns ex omnibus quapofiidemus.amp;c. Et fane impo�i-� quot;^*^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicantis yeliufiificantis,fefe fubijeiant, nifi quifuacorruptionis amp;
deprejri,cum Dauide clamant: Domine, neintres in iudicium cum firuo tuot
quis confifietfi
Pt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locum ifium ad noflrifeculifuperfiitiones atq^feHas trans ferre, yt de omnibus Corers, iufiit�4
^^�^loare, qui hodie quoq^ ex operibus Juis iufiificari yolunt. Ignorant illi iufiitia Dei rios nofiri �^^^��mi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^amfi hanc nouiffentfefeferuos inutiles, amp; iufiitiamfuaminfiarpannbsp;nbsp;nbsp;*�
^^^^^enflruaejfefaterentur.ltaqfadfuam tufiitiam, qua reuera nulla elif,recurrunt,
-ocr page 324-IN EPIST. AP ROMAN OS
amp; yt laneflaliliant^lahoriltti continue amp; in definent �tltu fefe confidant.QuHm C[aam farutn^�'^ nihil,froficiant,eorandemfiacrorum iugd refeddo, amp; nouaramfiatdfaBionum crebra in�ituW�H^nbsp;fatd tefiantur. Find ergo laborum amp; fiudiorum omnium hie illd e^, quod ab omni iujlitdtx^f'nbsp;dunt. Earn endm cuimaximefidunt,nonpofiuntajfiequi. Quamyero Deivf xn Chrifioofierhamp;^i**nbsp;gratuitapeccatorum'rtmifiione confi�t^ impie amp; inj'olenter reijdunt, F^fiat ergo,'vt yelnt nolr hnbsp;peccatornm fiaorum reata obflriili maneant, amp; tandem fiua contumadtep�nas dent 7)eo,nbsp;fuiiudicij rigorem aduerfiui ipfios exeret. ^apropter non de lana caprina aut ymbra a�d (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
aiunt)hodie nobd ld eJ� tum Fapi�d,qui�tmli amp; eadem prorftts temeritatefuam iufiitittfiabu^�^* fiudent:fed de ipfd Dei iufiida amp; fdlut d nofirte fiumma contenditur. It a enim interfienbsp;humanaamp;diuinaiufiida,ytfimulconfiiflerenonpofiint. Expendant ergo hune locum dtli^i�^'^'nbsp;quicontendones nofirifieculi leuiores efifieputant,qu�m yt illd maltiim moueri debeant hommescef'nbsp;dati. Singuli autemfit� conditiond miferrim� memores, humilientur in conj�eilu Dei, �*nbsp;iufiiti� renuntient,yt y er am illam amp; omnibitf numerd abfiolutam affiequantur, quam ille noissTnbsp;fiert in filiofito lefiu Chri�oX cui debetur benedi�io, honor,gloriaamp;potefilat in aternum, .�mm-
K O H 1 L I A LV I.
f
Nam firn's legis eft Chriftus ad luftitiam omni credentu Mofts enim defcribit iuftitiam,quae eft ex lege, quod qui fecen't ea homo, u*nbsp;uet per ilia. At quae ex fide eft iuftitia ita dicit.Ne dixeris in corde tiiogt;nbsp;Quis afeendet in coelum i Hoc eft Chriftum ex alto deducere. Autinbsp;Qiiisdefccndet in abylTum C Hoc eft Chriftum exmortuis reducer^'nbsp;Sd quid dicitf Prope te uerbum eft in ore tuo,0C in corde tuo.
CAP. X.
All �
Cottfutaturiu* T^yialuf .^pofiolu^deTudxorumreieHioneitadififierit,yt illorum exemplumcomm�gt;^gt;��.'^�'�^j^ fiiti� fnropt� hominum infiitudoni fieruiat, Ofiendit enim eos � gratia Dei amp; fialutepairibiH pf^^''l)\ynbsp;fi^ueia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excidiffe, quodiu�id� diuin� ignaripropriam iufiitiamfiabilire �uduerint. Ex quo
pri� iu�ttt�fidatiam infialutu negotio pernidofifiimam tfifie,neq^ ynquam in Dei rtpofieeoSyquiennq^ex fiaorum Oper urn merits iufiificari yolunt. �tquia nonfiufitcdfi�^ify^inbsp;dixifie in re aliqua,fiedeiufidem eonfirmadone opw tlfi,yt amp; reliqui nosycrum dixijfiem( ,nbsp;tarn modo contexere incipit ^pofiolu^ , dr ita quidem, ytfiimul qu��ionibtts occurraf,^^'^nbsp;ex Iud�d in hac caufia remorabantur. Timebant enim,ne in legem Dei, yelpodits innbsp;peccarent,fi ilia relilla ad Chri�um contenderent, Hihil pr�terea �gt;tliu,hucufiq,fiern,O'\nbsp;tabant, quam quitd legd iufiitiam tantofiudto fieHati erant, earn illias obfieruadontmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi'
iua ipfiorum tarn firio comendafiit. Turbabant ifia multos ex ijs etiam,qui non fiucatopi^f dio tenebantur,eo^ maior illorum ratio haberi debebat,quod legem � Deo datam ejfie, amp;nbsp;tiationeminfinitdpromi�ionibu^, adh�c mindquoque horrenddpublice commendatam^Jj jjiuhinbsp;noui�ent, Itaq^ quaatnque huiasgenerd in quaflionem yenire poter ant, diligenter Faunbsp;drquidemargumentdexipfialegedefiumptd,quibu4 omnemoperumiufiitiamyalidifi^sntnbsp;rind {esd Chrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Frimum � finepetit,propt er quern lex � Deo data efi.Find legd (inquit)tfi Chrifi'S^^
plus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tredend. Chrtfium yero finemlegd dicit,eo quodh�c tota in ilia refiicit, amp; hicfolt*^ JpM',
qua illaprafiare non poter at,nofira mmirum natura yitiofitate impedit a. lgt;Iam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Sum efi,c�m impotent e�et lex,eo quod nihilpo�et in carne,Detes fiuo ipfiut fiUo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(oifin
ne carnd peccato obnoxia,edam depeccato condemnauit peccatu in carne,yt iuf iH^^ tur in nobd. Inprafienti autem ex hifite yerbd eiufimodi argumenta elicerepo�umU^'F^^�^^^^^ni^nbsp;yt nos tor am Deo iufios reddat. Id yero non lexfad operibas,fiedfiolu^ Chrifiaspra�d�'nbsp;nbsp;nbsp;in d
ille legd find efl. ^aiorpropofiido comuni omnia conjen�probatur.^dam yt in repub. fineferuntur,ytfiranata dr reprefiaficeleralitentia,ciuesprobinbsp;nbsp;nbsp;bonefiifiant,amp;
aerbio bona leges ex maid moribus enata dicuntur ItaJ'ua etiam legd huntfinfifn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/,
totam yita huius confiuetudinem) Deus e�e yoluit,yt, quernfiibt elegeratpopulusfianS rum innotendafie ai alijs gentibus fieparatum e�eprobaret. De quot;Minori nunc non op^ tquot;
-ocr page 325-H o M I L I A L V r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155?
(nm eamhucnj^ arguments Tattlui con�rm^iuerit, amp; paul'o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adluc plura di�urlii
fit. Nunc obferuemu^ ex prwri argumento, c^uod modo recenfuirntcs^ aliudfequi quo infirmiores legis tranfgre�ionem 'vehementer horrebant,plurimtim potuerunt confirmari. E^hocnbsp;t�ijhioili:fi�ticunq��nem legis a�equuntur ij demum legi vert obtemp�rant, �qui�nis illiui ei^nbsp;Ckrifluf, Ergo qui hune recipiunt^ ij ad�nem legis per ueniunt, amp; eidem debitum ob�equtum prx~nbsp;lligt;tt,lta^ueprapo�erusplane amp;�uperitacanests eorum mettn e/�, qui timent, ne legem tran�gre-tliantur amp; in Deumpeccent ^� ad Chriftum accedant,Imo apparet �imul iniqui�imoS legis inter-freies nanifeflosfal�arios e�e, qui iu�i�cationem in illiiti operibti^ qutsrere docent, NLame�f le--geiK�enfua fua dtgnitate�oliant, dum illamfine Chrifloproponunt, eiv multis nocenti�imi er-torts ttjHeinteritU4 authores�nt. Continet ergo breuis hae�ententtapreecipuum Chrifliantereli-l^^^�gt;^�ft(t,quo con�rmato non tudai modo fed�mul cum his omnium quaq^aliarum �perflitio-�^ytSatorescon�utantur, Sienim lex^quam ip�e Detts olim tuUt non aliter ad iufiitiam amp;�a-tonjequendam vtilis �uit, quam quod ad Chriflum remifit.^ qui qua nobis prxflitu impo�i-trant fito merito impleuit, quti non videat Vani�imum e�e quiequid�uper�itiofii hominesnbsp;ߒt^trum traditionum obferuatione ^arriunt Tiebent ergo fitngula: httiu^ �ntentia partes dili-
^tima (nim Verum legis v�m tradit.,quem ni�probe tenedmus,�ubinde in caufa i�a iu�i�ca^ amp;perplexi hxrebimuf. Quia enim�nis eins,propter quem olim data�uit, ei^ Chri�us^ Uertts,nbsp;^gtrmanus illitis v�is�uerit, vt nos ad tllum dirigat. Idea ad Galatas Taulusnbsp;lf�^^'^^^pitdagogtts no�er erat ad Chri�um,vt ex�de iu�i�caremur.Adhunc ergo�nem omnesnbsp;7)epromi�ionibus,qult;s in ea continent ur,non neee�e ei^ dicere, quarum alianbsp;*^�ntu difertepollicentur,alia de rebus quidem temporarijs datx�unt,�uum Vero comple-habent*,quia ni�hic nobispatremplacaui�et,nihil boni ex eo adnospofi�et rpdtre,nbsp;examines, docent quidem ilia quidfacer e amp; quales nos e�e conueniat, fed ita hocnbsp;tl��f^^^^'^elinuitosad Chri�um remittant, quando nobis ad eaprr�jiandavires plane nullasnbsp;exiguntur. NLeq�nprxceptorum con�/deratione vnquam cumaliquofru~nbsp;'^^'^ttti�infimgulis primo no�ratran�gre�ionisculpam^amp;viriumno�rarum d�bilita-'*'t.J^����^tdeinde ad Chri�um re/piciamus, qui quodnobis deer atfua obedientia meritofarci-?t(odnie legis verum fenfum �pharifrorum traditionibus repurgaturus, in�n-circaexterttas modoa�iones ver�riuidentur, animumab omnipraua affeili-^^itiiridocuif.nimirumiVtnos adaltiorem my�eriorumfaluttS nofiracon�deratio-Ef Verbpracepta nospeccati amp; imbecillitatis no�ra conuiSdos ad Chriftum abirenbsp;fix,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^obis deeif^ iufiitiam in illo con�equamur: ita huius quoq^ typosproponunt,omnes illi
cultw Eieiexternuscon�abat.Chri�uaduinbrabat circumcifio, (irper .^^ttaria amp; agnata peccati labe purgari docebat, Chri�i typus erat agnus pafcalis,nbsp;sfiii quotidie mane s�' Ve�eri irnmolabantur : quodloannesTapt. difirt� docuittnbsp;mon�rans clamabat : Ecce, agnus ille Tiei., qui tollitpeccatum mundi Eademnbsp;% 0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^tum�aeri�eiorum ratio, neq, horum modo, verumetiam in�rumentorum amp; Vafi-
In tabernaculo erant,vtpote altar^,men�e,panum propo�ttonis,candelabri,arca, �* templi,quaomnia Chri�i vmbrasaut typosfui�i.ialibidocuimus, j^uid.^nbsp;('^^nuperdiilum po�quam i�a omnia tradidit, magnum iliumprophetam au�nbsp;fliii nomine Chri�um denotari Tetrus amp; Stephanus te�antur Ende non temere Chri-Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si crederetis ^ofi,etiam mihi crederetistde me enim ille�ripfit.Ex quibus om-
^'^tHf^r^j^^ft'^^^^�^^^^ntumlegereB�vti, amp;�ecundumhancvereiu�oscen�eripo�e, qui Chri�
^Pde amplediunturt.
�^}^^^^^nius diddi pars, qua Chri�us �nis legis ad iufiitiam e�edicitur �mrit �itpitittfidejo� n^^dium illud edf^,quo amp; Chri�um amp; in hoc iufiitiam atq^ falutem appri- l^lt;tpp^cbendi^nbsp;iu�i�catiogratuita a�eritur, NLam vt Chrifiurn ipfum nobis ex gratianbsp;Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^noq^ donum T)ei eifj, quo eleili donantur Vt illusn ampleCli vel reciperepof
st igiturpraterea ex hoc loco^eos qui�de de�ituuntur�imul iu�itia quoque omni cartre^ril^
� 3
-ocr page 326-IN EPIS T. AD ROMANOS
prcindtpeccatum ejj� qatc^uidillifaciunt, J^am etfi ittfiitiam�tam adIfg� prafcr�tfttini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji^i
^uia ramen adper/eiltonem^quam ilia exigit^pertingere nonpo��nt^eo autem carent, ftil �ihuenirepoteratjpeccatores maneanr oportet, amp;proinde ex leg� fententia damnantur,nbsp;non omnes hommes ad hancfalut� rationem aflringiputet, objeruanda ynitterfalt^p^^nbsp;Omntf. Ea enim non modo Deipatrts erga omnes homines liber alitas, amp; Chriflinbsp;n�s feruandosmeritumnotatur,feddoceturfimul,ynam amp; eandemfalut� amp;nbsp;nem omnibus hominibus � Deo ejjipropofitam , neque aliud nomen fub calo datum e�e, ff�nbsp;feruari oporteat, Procul ergo arceri debent, qui ynumquenq^ in�ta religione, qualt�ttt^^nbsp;feruari contendunf.de quibu^ ttim�xpe alias di^um�t,nunc nihilprieterea addemta.
Torrb nouum amp; infilensmulrts yidebatur, homines alia ratione quam ex leg^ opttd y�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 arr^Mei ihfAWt nti/IVnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hvfiWilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�OS t�lw
Conferuntur
T)cu� ornarat, nos alio
fuperhac refiententiamamplioridemon�ratione Taulw confirm�t. Et quiaytriuj'qj if^fi^ anted mentionemfeceratynunceas inter fi confert, quot;^tex dificrepantia, qua inter illasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
conflet ytramquefiimulcon�iflerenonpo�efid'^nadataalteramnegari. Id 'Verb omne tx ipfid lege defiumptds herbis enuntiat : amp; cum exprophetts multa in hanc�ententiatnnbsp;tui�et, ^lo�is tarnen potius quam illorum te�imonijs'Vtimaluit, yt quia maxima erat�nbsp;nes ^o�s authoritas, femel omnes qux�iones abrumpat gt; qu^ ab hominibwnbsp;noua moueri(blenf.e�r quot;Vtfiipfum apudeospurger, qui eum ^lo�s amp; dohlrina ^ofatcf bv.nbsp;fufiicabantur, Docet ergo, ne quot;Mo�s quidem earn fententiam fttijfi) qubdquifquamnbsp;leg� operibus iu�ificetur, amp; ita ilium legempropofiti�e, yt non obfiuri appareat, nospi^^nbsp;fidem m Chri�um deduct. Sedmaior erit i�iua collationts perfiicuitas, ��ngula tnemMnbsp;confideremw^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; �
tuflitia leois. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primum itaproponttt *}lt;dofes enim defiribit iu�itiam ^quaeS�^ ex lege, qubd quife^i^'^ /j?
licet qua lege pracipiunrur) quot;viuetper illafideFf^,yitam eafua cbedientta confiquetur.E'^^^ Leuit.tS.'vbi ficloquitur Tlominuf.Cu�odietthrittn amp; iudiciamea,quafacies homo^if^�^j�l/nbsp;Et huitu gener�s multapa�im habentur-Ex ijs quot;Verb ita argumentatur y^po�olui'.Legi^ �nbsp;facere quain illapracipiuntur./^thac nemofacit,imb ne pote�quidem: Ergolegtsnbsp;hominum a�equitur,tiTproinde nemo etiam ex illius operibtts iufiificatur.Eelfi lubet,af^'�'^�fii�^nbsp;itaformabts:Legrs iu�itia nemini quot;vita confirt,nifiqui omnia illiuspraceptaperfehl�obj^^^^iiifnbsp;ab illts neq^ ad dexter am neq^ adfini�ram difie�erii : Id quot;Verb nemint homtnum pra�itu
Ergo nemini etia exiu�itia legtsytta obtingit. Ende fiquitur, alium omnino eiusfifiegt;^��quot; fiti^*' yt nos infi detineat. Ebi meminifie oportet,promi�ionem hanc legis de aterna liita intd^'^^^i�i'�nbsp;non de teporaria,quam in hac carne 'viuimuaiyt quida exponunt, qui yel argumentanbsp;yel lege Dei contumelio�tis tra�arefilent, ^tdenim legenbsp;nbsp;nbsp;tarn diligenti eius comena�^
trat,fi non aliud contulijfit,quam quo impios etiafrui yidemui,imb quod nobis cum tibits comune eifer�Sed amp; ipfi Chr�us illorumfintentia confutat,qui iuuenem proprio �T*nbsp;eia turgidulum, amp; tarnen de yita aterna interrogante,adpracepta legis remittit ,ytht^r sfib^�inbsp;�gt;ehlis,yerum illius yjum addifiat: Cateriim yt quod Ulifintiunt concedamus,nihil tamtf^ Enbsp;qu�m qubd magis per�ringetur,yt y elint nolint in no�ra fenrentiaeant.Si enim pernbsp;earn ncmoperfeh�� obfiruet, ne temporariam quidem yitam acquirerepo�iemus, mulfonbsp;tb aternam confiquemur,qu� filis iu�is debetur. Facit autem mirifice ad huius argu^^nbsp;snationem ahlus Ule filennis, quo Dew legem promulgari yoluit, quamprtmiim terra�nbsp;VWcDckM?� e�entingre�fi Flamin duobw montibus, Ebalamp; Garifim aras erigi,amp;populumfinbsp;res difirtbui\iu�it, yt alij quidem poif, legis promulgationem Uiiw benediHiones de�nbsp;alteri y erb eiufdem malediBiones opponerent, quas fingulas totiw populi te�imofU�^nbsp;oportebat.Et harum quidempofirema erar, quot;hdalediHw, qui non rata habuerit yerbanbsp;ytfaciat ea,amp; dieet omnispopulw, �men. Quid enim hac tota aHione aliuddocerenbsp;nw, quamproponi quidem in lege pracepta, quaperfifalutaria�nt,amp; yiree atern^nbsp;yeri�tmas�bi coniunHas habeant : quia tarnen illa nemo pre�are queat, nihilnbsp;reliquum fieri , qu�m horribilem maledi�ionem , quee tanti�er nos premat amp;
-ocr page 327-H o M I L I A LV I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ij�
id ilium Trc^hetam accedamu^ ( de quo �Mofes^rtM dixerat ) qutfua oledienttA male-di�ionem illam aholeuit, nos tum p�tre in grutiam reduxit, amp; cuius euangeliumpropri� yerbum �tneittrnK dicitur,quia nobts quantiiniuis imbecill�s amp; indign� yitam confert,mod'o ei credamusfnbsp;^^�ntmmtnmeptos amp; ridiculos futs 'Paralogifmis fefeprabent, qui expraceptts amp; promi�ioni-colligunt. Tieus (inquit) hxc amp; iflafacere iu�it, amp; eafacientibus yitamnbsp;opfribus apudilium iu�ifcamur^^ eorundem meritts yitam �ternam confernbsp;finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argumentum hoc tunc yaleretft nofiraru ytrium ejfit
^tat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;banc nofir ce iufiificationts rationem Deui infiitui�et.Sedcum res longe aliter ba
�lt;/�� f��fKrrif tantum fibide�ts yiribus polliceri audeat, nos multbfirmius ex Lege *gt;ifi(f�.^fi,^^^�^^^^^^bimur:7Lullapromi�io.qua cum conditionefit.promittentem obfiringittnbsp;�^�^^^P^opofittefitfat�faBum : Tromi�iones Legis adiunblam hahentconditionemperfektenbsp;^f^opi^^^ficicErgopromi�iones illa Deum nobis non obfiringunt, ytnos yelpronbsp;3�, yita aterna donare teneatur� Item : quot;Llullapromi�io efiicax aut rata ejfe poteif^t,nbsp;fi^ impo�ibili prafiitu: xAtqui promi�iones Legis cum conditione proponunturjnbsp;P^^�ftre potei^. E rgo inefficaces funt amp; irrita, quoad non aliunde nob� remedium ac-homines adeo deltrare, ytfuis ineptijs ipfam yeritatisnbsp;arbitrentur.�Lleq^ tarnen Deipromi�ionibus fidem derogamus, neque bona openbsp;�0)1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim Deus yeraxinpromi�isfu�,ncfiroautem yitiofit,quadea apudnoslocum
ti(^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��Bonisautem Operibus ideo fiudendum eif, non qubd yitam tsternam nobis merean-
�*fo obfequiumprafiemus,amp;fruiltisferamus nofiraprofe�ione dignes,
''^^^�'^^Mnuncad alterum Collationis membrum, quo de fideiiufiitiafie agit,yt ipfam lo- ^^�it'M�dei, p Erofopop�iam, illi quoq^ ipfius '^ofis yerba tribuit, yt hune de illa concio-
� -^^fi^^-Leguntur ea in DeuteronXap,^^ ad hune medum: Eraceptum ifiud.quod ego ti. abfeonditum� te,neq^remotum^'ELonin celis, yt dicas: Pfittsafeendetnbsp;'^^dinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illudnob� afferat,et annutiet nobis illud,yt ipfum faciamusi^Elec efi yltra mare�
^faijcietnobts mare,(2r adferet nobis t�quot; annuntiabit, yt illudfaciamui f Sedyalde in ore tuo,amp; in corde tuo,ytfadas illud. Comendat his Eaulus Legem dninbsp;^'dc^^T^^^^^fieilitate.qux duo inomni doilrimegenere imprimis�eilari folent. Docet ergo ilianbsp;magisperjfiicuanonopusfitaliundepetere,^idyero (inquis) illaadde.-^^fiitiam,cjtmproLegis iufiitiapotiusfaeiantf.dnnonifiudefi Elofisyerbacorrum^^nbsp;\ Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trahere in fienfum Ulis plane contrariui^Sedaudi b bone quifquis es,e$� rem diligen.�
TauluElofinullam yimfacere,imbnihilyerius amp; magispropriudicipo-toto Ulo cap. Elofes de tota Legis do^rina loquitur, qua no moralibus mode eir ^ijs fi^^^^buspraceptis confi�t,fedfimul in Chrifiu rejfiicit,quem amp; difert�pollicetur, eirtypis yanbsp;�'��f�!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad que(yt�pra diximus)nos infiarpadagogi deducit.^pparet hoc ex eo,qubd
Cl '^��n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex captiuitatepromittit,qua quoad externa Tfiaelis rempub,nunqua fafia efi^
�0r4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habuit complementu,qui filios Dei dijfierfes collegit, Tromittit ite circucifienem
Chrifii beneficiuefife,amp;folafide acquirifatd confi�t,Et in hoc loco, yerbu illud ^�^firiptue�eait'.quod�militerfolius Chrifiiopuseii^,e�radnouitefiamentigratiamnbsp;ptopketarumjermonibuspatet,maxime ijs,quaapudI-erem.cap,^i, tir Esi^eeh.n.
defidei iufiitia Taulus exponit ,amp;yt melius omnia fuo infiituto feruiant^ dlt;tt^rj��''*/^hquadam etiam interponit amp; addit, non quidem ytfienfitm alienum Elofi obtrU'^nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clarius exprim�t. Ideo etiam, yt diximus, iufiitiafidei perfonam affin-
- '^^�*^bunc totum diligenti expolitione illufirat.At qua ex fide elf(inquit)iufiitia ita dicit: tuo,Quif afeendet incxlutnl�Hocefi Chrifium ex alto deducere.^Aut quis de~nbsp;^by�umf Hoc efi Chrifium ex mortuis reducere.Sedquid dicit ; TPrope elf yerbum in orenbsp;^titordetuo. Ita yerofideme�'qua ex hac nobis obtingit iufiitiam ab efieClis defcribit,quanbsp;' ^^od nimirum,hominem de ijs quoque certiorem reddat, qua nullo car-percipipo�iint, amp; fie omnibus dubitqtionibus medeatur, quainfaliitisne-^^cidunt. Ex to autem colligere yult, iufiificatione exfiila fidependere,amp; hanc oUm � �Mo�
K. 4
-ocr page 328-c A P, X,
IN EPI�T. AD ROMANOS
tr��itamfu�jje. Qnodytrectusintelligatur^argumentutn irafcrmalrs: fu�i�c�tidfif^ ^ropriui tffe^ttinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, hominetn falut��tx certunt facere amp; fierplexrf illri cogitationdu^
Hubititiones defalnte.
qvte jfnfos amp; carni deditos exercent : At Jjoc fola fdesfrxfiat^e 'o quod kxc iff�imunt Dn non ori modo^'inerutnetiam cordi no�ro inferit,q^uo confirmati amf �iuf duiitare nonpojjntnn^'nbsp;fides quoc^fiola iufitficat.Ad argumenti huiw confirtnationem atnflioretnfacier,finbsp;fiitiam,eb qtibdJenifer in nohn manca amp; intferfi^fa ei� , homines infalut� catifafemperoKnbsp;fnjfenj�s tenere^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiff'
Torro dubitationes onines,^Ute circa falutrs negotium homines turlant^adduos articw^^ nbsp;nbsp;/
lui refiringit,quifunt : An tiitanob� in ccelo paratafir, amp; num illic fatremfrofitium bare Item,an mors amp;inferi deui^li,nos^'ver'e ex UIk redempti fimusf Difiutantur bacnbsp;�os,^ui fide in Chrtfium defiituti fiunt. Et deprimo quidem dubitant carnales,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jlt;(
runr,nfi ^u� btcyiuitur,neque etiam credunt homines Deo curaejfi. Clamant ergot j/it in tcelum,'^t quidillic agatur ^ideat, amp; inde nos reddat certiores j num nobis haredttasj^iifnbsp;parata fit,aut num Deus nosficum habere cupiatfitemfi quid huiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quit nob� ad
fiernetfquis fcalas applicabir,aut alis infiruet,quarum remigio illuc contendamus eos quoq^folicitos habet^quipeccati confcientia territi^cum Deo quidem coniungi ouptuntfie^^^itnbsp;tern,ne maioresfint mortis amp; diaboli�vires, quam quot;Vt ipfi ex illorupote�ate eluHaripo�ifX'nbsp;nbsp;o/,
ergo quot;Voces funttQuis defeendet in abyJfum^'Vt �videat,an morsexarmata,inferorum diaboli regnum euerfiim,nos^ ex ifits omnibus quot;Vere redemptiftmusi� Exemplum ifiarum fiinbsp;num in dtuite epulone Chrifiusproponit, qui aliquem ex inferis mitti cupiebat, per quernnbsp;admonitirefipifcerenr,Et�vrinamnon hodie�vtriufq^ generis exempla in omnium oculif�^^ht^quot;nbsp;tur. Catertim omnibus ifiis �Paulus ynam fidem opponir, amp; per hanc quicquid huius nosnbsp;plodidocet.Iufiitiafidei,idcPf, qui �vera�dedonati amp; per hanc iuftificati J~unt,nihilnbsp;quia his Chrtfiumnegari amp; omne eiirs meritum euacuari'vident. 2damfidicamus,Jfii^^^^i�i'nbsp;in c�los.^quid hoc aliudfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chri�um �Velle ex alto deducerendei^, �veile yt itenuf^\-jiliii
lapfus homo fiat,moriatur,refurgat,in ccelum afcendati�Id'Verbpetiautoptari nonpote^�^Jfii' cmnencgemuf^quodilleiampridem pro nobis fecit amp; paffus e/�. Similiter qui clamantnbsp;fi endet tn abjfiumf annon mortem Chrifii merito �ir rtjurredione deuiClam ejfe negant � jnbsp;ilium rurfus mori, amp; ad inferoS redire 'Vellent,'Vt quod iampridcmperfecit iterumfaeiat �.nbsp;quam) quia fides intelligit,nihil herum ipfa interrogat ,neque etiampatienter auditsnbsp;e� m eriti dus contumeliam dicunturtfed certafiuncplen�praflitifie qucec�nq^ adnofiraq*nbsp;nem fadunt,illis confiantifiduciaacquiefeit, Scitenim iliumf�melmortuumejfe,amp;infi^f^nbsp;rcres in crucefiiftinuiffe/vt eum abolerer,qui morris habebat imperium. Seit etiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gpfdt '
afcendijj�,�vt illic nobis locum pararet,iir illic no�rum eJfe intercefiorem apudpattern, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �i
lum nobis propitius ePf^. Scitprieterea eum animas credentium, qua infide quot;Vera hint rccipere,(gt;r olim 'vcnturum,'Vt corpora quoq^ refufeitet, amp; plenaperficiat totius hominttt^.^^ff^nbsp;ncm. Ifiis ergo confirm�t afides,nihil quarit amplius : amp; fi quid nondum intelligit, idpfi^nbsp;quot;vfiq^ in eum diem,quo ipfum Deumfade ad fadem quot;videbimus, ri;r in dus eonjfehlu omnttt �nbsp;rum fadetate fi uemur.dtaq^ � fide amp; religione omni alieni�imifitnt, qui hodieqttafiiondnbsp;uenr, quibus Chriflimeritum amp;falutis noflra fundamenta in dubium �vocantur.nbsp;faduntfitripturas omnes negent oportet, amp;proinde Chrifiiano nomine indignifunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� '
iftadicunt,animosproduntleues,quinonmultiimtangantureorumconfiderattone,iriqttt glor ia amp; faills nofir a omnis confiftit.
FiJfi certituda nbsp;nbsp;nbsp;Sedpraflat etiam 'videre,�vnde hacfideicirtttudo enafiaturf Docent id �lvlofis
exuerboDei dicunt'.Tropeteef� 'verbum inoretuo,amp;incordetuo.ErgoexDei'verbo fidesdeijy^^^^^^ef
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,qua nequefenfuneq^ intelleUucarnispoffunt comprehendi. Etquia'Verbumincordaq^r
injinuat, f.mul yoluntatem inclin�t,quot;Vtijfdem affentiatur, qua carni plufqu�m Ebi non ofeitanter obferuart debet,qubd 'Verbum hoeprope nos ejfi dicit.Hac enimpaft^nbsp;alias �eiulationes amp; infiirationes excludit, quibusfere hominesphanatici fuafigr^tritnbsp;'^leminerimus nos,quot;voluiffe Deum'vt'Verbumfuum fcriptiscomprehenfumpropenosjttr
-ocr page 329-� o M ILIA LVir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ7
� �X Ulo nbsp;nbsp;feiert^uxcu�^^ nol� adfalutem confequendam funt cognitu necejjarta, quot;�^lon expen-
dignitatt^qui Concilia expeSiantfaut or�ds totiui confin�tm, �^slqincunq^ infidei arti� ^uam adfiliut rptrbi T)ti authoritarem rtcurrunt� Deinde ybi�r 'Verhutn illud^o�endictnbsp;quot; ort(uo,(�tn corde tuOtES^ ergo qua hoc nititurfideSinon cert a modotyerumetiamfacilds expli-j�lt;e certit articula continetur^quospueri quoq^ amp; mulieres edifcere, amp; de ijs� opMfit, ra-hocfacile demonflratu,amp; nouws de hocfiermo inflitui poterat � fed quianbsp;traflatione cuiquam molefli ejji,nbsp;deploranda nobis 'Venithominum nofirificuli malitia amp;peruer�tas, qui c�im 'verbumnbsp;^^�rtbabeant, amp; idem cordibus quoque amp; conjcientijs eorum fubinde obflrepat, im'o expuertsnbsp;^oitotanteiuscapita,quotiesilliorationem Dominicamc�' Symbolumapo�olorumpromorenbsp;religione controuer�as perinde ob�upefcunt amp; attoniti harent,nbsp;^*^^**^�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunceos,qui ijia ho�iliter opfugndt,amp;cttmfidei Chri~
i� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Velint,ijs tarnen contradicuntfine quibtss illa nonpoteff^ con�flere. Extant
, nbsp;nbsp;nbsp;homines horrenda diuinie feueritatis exempla,quorum nonnulla noflro feculo 'vidimus. De-
^^^'�^^^confiderationos terrere, 'vtbeneficij diuinimemores^'verbum fidei totis animis compleUa-fiduciam in 'Vno d�fit Chriflo collocemus,qui amp; inferos debellauit, amp; c�los nobis ape-cum Deopatre amp; fbiritu fanUo 'Viuie amp; regnat, llli debetur benedi^ig honor, vloria amp; '
H�MILIA LVit
f eft uerb�illud f�dci,quodpf�dicamus:Nempe,qu�d fi cofta �wsHieris ore tuo Doinin� lefutn, amp; credidcris in corde tuo, quodnbsp;Museum excitauita mortuis,feruaberis,Corde enimcreditur adiu*nbsp;^*^�in,ore autem confeffio �t ad falutem,
'^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plerique homineStDeum,quifitmmum bonum amp; ipfit aterna iufiitia eft,regrli
f hi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aterna bona non ni� iuftis amp; fanflis commuriicare.At omnibus feculis de eo in-
ftligio��^^�^ controuerfum fuiffie confi�t, qua nam illa iufiitia fit, hoiiijj �^��fifiere,amp;nostlliatceptos atquebonorum eius participes reddere potefi.Etnbsp;�ilj.r omnium controuerfiarum de fide amp; religione caufa amp; materia e� 'Vnica.Interim ciimnbsp;h�^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus innatafit, in hocfere fedla omnes confentiunt ,^quodgloriam illam iufiitia
i^�iL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operum meritis tran/cribunt� Quodludai olim eopertinacius fecerunt,
λ�(/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z)eo latam haberent, ex cuius prapo�ero f�nfu earn opinionem conceperant,
homines iufiificari oporteret. Quoshodieimitantwr, quifcripturis 'Vel per ^isiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^otiam malitiof� detortis eundem errorempertinacitsr defendunt. V~f quot;Vfro hac tu-
ob quam Chri�� ho�iliter perficuti fiunt ,e� �bijpfis extremum exitiu ac-(eurm�tis hodie idem acciaere quot;videmits, qui illoru 'Vefiigijs infi�unt. Ideo Taulus hanc fine Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illos tra^at,'Vt qua de Ulis dicutur,omni�in�itutioni feruirepo�int. /nter qua
^ollatio iufiitia Legis amp; iufiitiafidei, qua ex ^lofeprotulit, amp; b�patribus nonaliam iujlificationis ratione tradidi�fe, quam qua no-Ittod^k*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dofum obtingit: adhac non pofie 'vllam aliam inueniri aut conflitui o�endit,eo
^�^i^os nofiros de Jalute ctrtos faciat, amp; dubitationes omnes excludat, qua nos in hae %od 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diis locum modo � nobis recitatum fitbijcit, quo magis confirm�t �r illu�rat,
^onmendationem iufiitiafidtiprius dixit, Eartes locifunt tres.
^o^^inam accommod�t, quod ex �\^�ofe di�um fuit de 'Verbo, quod in ore Adeuangeliia^ *^(innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^���^futur, amp; quod nos def�lutt per Chrifii meritu m parta non finat dubitare. Hoc ^exKofenup^er^
^i�ionCl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidei,quodpradicamus. trb�fidei autem 'vocat per ^etonymiampro-
hnicul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ungelium, eo quodper fidem apprehendantur. Et emphafim habet
la a� ita,^Q^pradicamus, 2dam perinde hoc e�f,, acfi dixifiit : �Mofes 'verbum illud
-ocr page 330-c A P. X.
IN EPIS T. AD ROMANOS
Wa ram magntfic� amp;graitittr comendans.^ detiullo alto locutut qu�m de Fuafigello I(fu
J�i^quodnos ^po�oliyohi^ ^rtedicamu^tErranruaq^yehemenrer, amp; gratte nobrsfaauntfnittru'''gt; qu� nos � quot;J^doje di�entire, amp; iufli�cationis ra�onem tradere aiunt quam amp; iUe amp; patres nollff^'nbsp;tunes ignorarint.Contineturergo hts yerbts euidens te�imonium^ quo docemur^ eandern e�e yeiefi^nbsp;eamp; noui te�amenti do��rinam. Quod enim hic Eaultts dicit 'Ver� ah illo diBum e�e^res ip fa ^ohtgt;nbsp;^po�oli enim non aliud,quam pcenitentiam amp; remi�ionem peccatorum in nomine left Chriflif^�nbsp;dicauerunr,quemadmodum ille in mandates dederat.Hac ipfa autem � �^ofe quoque tradita�fgt;nbsp;iam [tspe demon�rauimus.Erophetee yeroilit populi feeler a graui�im'e accufint, amp; quofud a�pnbsp;nitentiam hortanturt ita remi�ionem peccatorum amp; falute omnem in filo Chri�opollicentur, qfnbsp;fuo tempore yenturum aiunt,amp; ex�nrituJanBo deomnihw yiaticinanturiquieille pro human�nbsp;nerts redemptione facere autpart debuit. fdeo Chri�tts cum ex mortuis redijjfer., apuddiߒp��*'�^i.nbsp;'veterus te�amenti libris concionatus edf,amp;inter alia dicebat t. Hi funtfirmones, quos locsit�lnbsp;adyoscum adhuce�em'vobifcum: quodfcilicet oporteret impleri omniaqutefiriptafinf�'nbsp;^ofis, amp;prophetus amp; Efalm�sde me.Etrurfts-.Ita firiptumed�, amp; ita oportuit Chtifif���f^lnbsp;amp; refurgere � mortuis tertio die: amp;pradicari in eius nomine refipifcentiam estremifiionempf^^^^^nbsp;rum apudomnesgenres�nitio faBo ah Hierofolyma,amp;c, Sunt htscobferuanda diligtufi�^nbsp;eos,qui 'veterus te�amenti libros nihil ad nospertinere dicunt, amp;� no fine feurrili dicacitate rt^nbsp;quicqttid ex Ulus profertur. quot;Peccant hi atroci ingratitudine in quot;Deum, qui libros illos inter t^fnbsp;horribiles totitusorbtsmutationes amp; interperjecutorum fideimachinationes crudelifima^^^y^^nbsp;fingulariprcuidentiafiruauit,'vt noflra inflitutioni amp; cdfolationiperpetubferuirepofient-Uli ecclefiam 'vniuerftm maxima iniuria a�ieiunt, quam thefauro, quem in terris hi�e ffinbsp;iet,fioliare conantur : amp; quo fitblato,nihil reliquum edf^, quo noui te�amenti authoritas^�^�nbsp;eos confirmetur,qui illam negate audent. Superar ergo horum impietas amp; ludaicam amp;nbsp;harbariem,dum quos ytraq^gensin fummopretio amp; honore habet ^libros tarn impudentip^^�*nbsp;damnare audent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
Summa JoBris Sed reliBts ill�s�ecundam huitus loci partem 'videamtts, qua fitmmam 'verbi i�igt;^�^�'l't[iilt;'. na euangelica. doBrina euangeltca comprehendtt'.Siconfe�tufuerts ore tuo quot;Dominum lefum, �* credidt�^^
de tuo,quod Deus eum excitauit � mortuus ,feruaberus. Confe�ioriem primo locoponit^ntmi -jd* in fidei �rfalut�s negotio prima partes debeantur (nam ni� �des pracedat, non habebisq^'^^nbsp;fitearis)fedquodadhuc ad 'Mofis'Verba alludere pergir,qui 'verbum i�udin oreno�f�^ lt;nbsp;no�ro ejfe dixit. Deinde ad ordinem re�ieit, qui inter homines in cognofeenda amp; iudicatto��nbsp;fide obferuatur.Qniet tnim nullius cor infiieerepo�umus, ex confe�ione externa amp; ijsnbsp;coniunBa funt,amp; earn comitantur^defide illorum indicium faciamus oportet.'Quoaderg�^nbsp;explicationem (ciim neq^fidesfine confe�ione,neq^ hacfine ilia e�e debeat) quot;Vtrarnquefitnnjnbsp;mus,amp;circa quosarticules quot;Vtraque�mul quot;Verfitur 'videbimus,^iciim inplures diduci,�l^^nbsp;traBaripo�int,2^po�olius illosomnes breuitat�s amp;per�ieuitat�s ergo adduo capita refif^^^ f(llt;'nbsp;Confe�iofiJei Primum e�f,'vt ore no�roconfiteamur Dominum iefiimfidef^,'vt fefitm ilium,qf*^^nbsp;in quo c�jiftat. fjjis t2r 'Verus fit Deifilius,ex 'virgine tarnen 'Kiartaprafinito tempore homo nafciyoludt
mus amp; publice fateamur no�rum e�e Dominum,id eBf,'ygt;indicem amp; feruatorem no�rutf' pfos�j tus enim domini dicebantur,qui altquos 'velbello captos in quot;vita feruabant, quot;Vel are fuo rsnbsp;Juam redigebantpote�atem.[nferipturts autem titulus hicplerunque Chri�o tribuitur,
Ifaiam clamat*,Ego Dominus fioc ePf nomen meum, amp;gloriammeam alteri non dabo. � Cgti'f Prophetas modo hoc t e� art 'Voluit�iritusfanBus,'verumetiam inter gentes^ amp; quidemtjnbsp;pore^qub Chri�us in carne natus eSf-,non obfeurum illi te�imonium perhibuit : quandonbsp;Lib,�. cap. sefar (quot;Vt apud Oro�um habetur ) occulta numints quot;virtute motus Domini nomen \nbsp;publico ediBo cauit,ne poflhac � quoquam^ nealiberis quidem amp; nepotibus, 'velfirioyfnbsp;nus diceretur.Fuit hoc procul dubio nouum amp; infolens prophants hominibus, Cr necipfinbsp;faBifiui rationem quot;Veram intellexit. Sedita fieri 'volehat Deus, 'vt qui tunc orbts totitn � fto�^^,nbsp;tabatur,honorem iflum Chri�o cederet,quipropterhumanigeneris redemptionem otntiH*nbsp;Dominus iure amp; merito diciturjs entm cum ho�e no�ro communi Satana congre�tt^)^''^ fif
-ocr page 331-H o M I L r A LV IL
jHo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffianibia eripuit at^^�ruauit^ne communi ilia humanigeneris claJe,ceu dilumo
eremur.Idem^cim nullum aurum nobis redimendis�ifficeret^�anguinisfui lt;^lt;^loamp; in terris accepta,omnibusnbsp;*''�'f�tfTaduerfus omnes hojles,tam quot;vifibilesqu�m inuifibiles,amp;quxcunqueillis im~nbsp;p(ticula,potentifim� tuetur.Qmcunque ergo talem agnofcunt amp;fatentur,hititulumnbsp;^T^ibuunt. lit hinc exortusfuijfe yidetur yetuf ecclefia mos, quo infacrisnbsp;iffnm Chri�um plerunque �Dominumnoj�rum dicimus. Quodc�mfit, tuncnosnbsp;f*ntiamm9 re�icere conuenit, ne coram eo turpes amp; mal'efidibypocrita
^��iill(f���^'f�^lfneraliM eif^,alterum caputfubijcit Taultts,quo ratio nbsp;nbsp;modus exprimitur, quo tttaxim�
noflerfai�us eif.Eflhoc,yt credamus in corde noflro,qubd Dew eum
. f^bifoUus refurreSlionis fefuChrifli meminit, non quod eius mortem amp; quce~
gt; afcenfionem item, qutepoi^ fecuta ei^, amp;fe�ionem ad dextrampatris ^igt;^ refurre^ione falutts no�rx complementum habetur. Fru�ra enim pro
^^�^oi^ttus e�et in ar a crucis, amp; inutiles nobis, quoad icternam falutem ,fuilfent n� mortem quoque amp; diabolum yici�'et^cuitn tjrannideinexitio detine-Sxjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refurrehionem pra�itit, que fieri non poter at, nifi mortis yires amp; ip fits infe-
yeramamp;propriam Chri�ianorum fidem effi rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rediuiuum rejurrexi�i credant, Flam mortuum effi ludxi quoque
ipfitm gentes olim non negabant. quot;De refurrel�ione autem cum ytrifque lis erat potifiimum ofienfos amp; irritates fui�i in i�Horum li-ex ilia Chrifiigloriam pendere, amp;eandem fidei in Chri�umfundamentumnbsp;�l^iusafi'eueratione multi quotidie adfidem ecclefie adducebantur, Fotesf^ etiam alienbsp;refitrreilionis fofius mentionem faciat jdpo�olus. Quia nimirum hxc omneinbsp;comprehendit. Si enim refurrexit � mortuis ,prius ilium mortem obijffi o.,nbsp;^0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; cnjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerusfallusfuerit oportet, in quern mors amp; alia,qux homimbus naturaliter
n X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�gt;tuerint, quot;^irfits, ftrefurrexit,proculdubio deuiHa morte lt;amp; excufio illiusiu^
tcternam ,amp; fimul debellataomni aduerfaria pote�atein c�lis regnum�bi ���� Hec (inquam) quia in refurrellionecontinen,-ftlt;gt;minauifi� j amp; ideo eandem omnes ^pofioli pafiimfingulari�udio e^diligen^
ob fier uemus,fidei Chri/�iana e�e, non obiter modo lefum Chri�um re dempto a agnofcere,fidfimul modum atq^ rationem tenere, qua nosille redemit amp; �gfyg^emptio,nbsp;Fi pro^^�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouerimus, non multum � gentium fuperfiitionibits ab^.
^'S***^' Ftu ^oluerunt eos, quorum diuinit as nullis certis ar gument is aut rationibus de* fi^^i ^ofirx certitude quam y er a falutis fiducia yerfatur ,yt
� ^^�us pro nobis fecerit, amp; quibus rebus confiet redemptionis nofira negotium, omni affiidionts genere confiolatie, quam Satanx nos tent antisfugge�io^nbsp;^^ternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiultitia effi,falutis fiem in quot;Deifiliocollocare,ciimtuin
S d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infinit a yitx pericula , ille autem in cxlis regnum habeat f His
^ttidem ad dextram patrts lefts Chriftus ,fed prius in terris hifee hominem f ^Jj^^pta homints natura i�'dem tentationibus fefe fitbmi/it, quibus nos exerce.,nbsp;^u r no�ram caufam fuficepi�e , eis' nunc quoque no�ri curam nondumnbsp;^^fi^i^ confeientijs diabolus exprobrat, amp; nosniminm ridicules e�inbsp;falutis fiduciam habeamus. .^Lt hie quoque ex Chri�ihi�oriare�nbsp;f�enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis mortuum e�e , nobis item � Deo patre fatisfaHionem amp; iu�i.-
inanem e� hanc no�ram fiduciam. Sic in media morte cofola.. ^�oti�^ ^��^tispo^^o � � filium propter nos mortis agonem fu�inui�e amp; refiurreHione�anbsp;^^tat effi yiei�e cogitemus. Denique nulla nobts tentatio accidit, aduerfusquamnbsp;^^nsima certx fidueix e�quot; confolationis argumenta fiUj Dei pro nobis incarnati
f
-ocr page 332-�5.
I
c A P. X.
IN EPIS T� AD ROMANOS
hi�orta. Et Itec cau�t nbsp;nbsp;nbsp;, ^�od �r olim Tr ophet a de omnih tu, qua Uli in ttrrif r .�ii.
runt j^vaticinatifunt, amp;po�eaEuangeli�a eademex�iritutfugge�tone diligenter defcrtji� quot;Debent ergo miniflri eccle�arum in hoc effe, yt lefu Chri�i hi�ortam, amp; jingulas eitapiit^^^nbsp;pulo �epeamp; magno�udio proponant yfimul^y�tm omnium, qua in ea continenturnbsp;finguli ea �bijp�s applicare po�int, 'amp; it a inter tentations s �dem in Chri�um certain tttqutnbsp;cuj�am retinere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�igt;
PiJeifru�ut,
Excitare not debet�deifruBus ampli�imut^quem Eauhu yno 'yierbo comprehendit�^^ rii. Continet hocprimum iu�ificationem^ id e^^, remi�ionem peccatorum gratuitamnbsp;no�ra con�are nonpote�.^ia quam diu peccata nobu imput�t 'Deut^morti adhuc obnoxtj�fnbsp;quam illorum�ipendium e�e,iam�epediaum e^Jdeo angelut lofepho nominit le�t,nbsp;torem�gnificat^rationem reddituruf^ait : Quiaferuabitpopulum fuum expeccat^ eiitf�nbsp;iu�i�cationem�an^i�catio,quanobitex regenerationeobtingitXcuiu^ effeChu esi^,quo�^^�^nbsp;melitn pro�cimttf^ inter huim�eculi certamina 'viblores euadimuf. Eergo�deinbsp;quam 'herbis exponipo�it,ciimper illam ea bona obcineamm, qua '^tt omnem huitunbsp;fern long'efuperant,ita nullif yiribm amp; nulla hominum indu�ria acquiripo�unt.Soletur nosnbsp;con�deratio in omni tentatione^qua�tlutM no�ra�em Satan labefaClare fludet.'Eluin qt*^^ bj,'nbsp;que�itpeccatorum no�rorum multitudo amp; enormitaSy tarnen� le�um �Dominum no�ruM^bnbsp;in etm morte atque re�rre^ione con�antem habeamut antmi�duciam ^proculdi* lt;nbsp;bimur.f^uodenim Eautui dicit,hoc ipfum Chri�i 'ferbw co�rmaturidicentMZnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credidt^'^
fidecreditur adiiiflitiam.
Ptit^atitsfuerit�eruabitur.ltem,�^i creditin me�jabetyitam aternam,Simul MtempfO'�^'gt;.^^� i�as^ntichri�i excomunicationibus amp; eorum maledicenttaopponamui, quinoshodienbsp;aterna damnationis reos e�e clamant, eo quad a T^mana ecclepa fece�tonem fecerimu^'nbsp;ore no�ro confitemur Dominum le�tm, �r firmo cordif a�en�i credimu�, quod Deut eumnbsp;� mortuis,hauddubieadeccle�am eiuf pertinemu4, amp; in i�a �de�eruabimur� �Maledict�^nbsp;illijfednobit benedicet Deu4,cuiuibenediClio (yt Dauid ce�atur )�uperpopulum eiusp^Tnbsp;net, amp; beati �unt omnes,qui f�erant in ilium.Tfal.^ �r i, erc,
Catertm quia cofe�ionis�mul atq^ �dei di�inBe meminerat,nunc ytriu�q^ rationtt^^ tertia huiw loci pars e�^.Et de �de qutdem�c loquiturz Corde creditur ad iu�itiam,idnbsp;prehendunrur promi�iones Dei-,quarum omnium fundamentum in Chri�o habetur,q^i^'�,nbsp;iu�itia�adusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; ita in illo iu�itiam amp;�atisfaClionem cum omnibws bonis ccele�tbu^ t
Cor di yerb�dem tribuit,quia (yt nuper diximus ) a�'en�us eff^, quem Dei promi�is deindeyoluntatem inclin�t (cuiusfedern in corde e�eaiunt) amp;� totumhominem Deo'^^��^nbsp;eius yerbo obfequatur. E� ergo htc obfiruandum ,�dem non e�e nudam cognitionernnbsp;adnospertinentium,multb minus autem opinionem yelperfuafionem e�etemere innobti^^ �f�nbsp;fed certo amp;�rmo animi a�en� con�are, quem ijsprabemits, quaadno�ramnbsp;qua ex ipfius Dei quot;yierbo at��iritus fugge�ione certa lt;amp; yera e�e cognouimus. Ideonbsp;gnitionemcum�de�ripturaconiungit,autillamprohacfumit, yt �a.q-^. Scientiafuf��'^ .(fl^^nbsp;, �cabit iu�us feruus metis,quorum tniquitatesipfe portabit.Et �Petrus [oan, 6 dicebit '�nbsp;mus amp; cognouimus,qubdtu es Chri�us,��us Ule Dei yluentis. Joannes autem dileilii^^nbsp;lus in �aepi�ola Catholica,quoties de�dei amp;�lutis my�erijs loquitur,Sciendi amp;nbsp;bafubinde inculcat. J/'t Cap.4.: �Koscognouimus amp; credidimus charitatem, quam Dtitinbsp;nos.Jtem: Nos�e^auimus amp; te�amur,qubdpater mi�t�Uum feruatorem mundi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
fcrtp�'ygt;obis,qui creditisinnomen�lij Dei, ytfiatis qubd'vitam habetis, amp; ytcreditt^^^ epi�olam illam fuam his yerbis exorditur: Quoderat ab initio,quod audtuimus, quod �nbsp;lis no�ris,quod�eilauimus amp; manus no�ra contreBauerunt de quot;nerbo 'vita, amp;c.nbsp;obijciat,hanc cognitionern amp;�deicertitudinempenesfolos apoflolospotui�e inueniri, qit^nbsp;�ofuerunt,amp;cor am ilium quot;mderunt atq^ audiuerunt. �Kon enim htc quicquam prode�f'J'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
diui�ecoram,contreidaui�e ( quandohacomnia Judas quoque amp; in�nitialijex buerunt)fedmentis illuminatione Opus eff^,quam�iritus in nobis operatur, quandonbsp;animos no�ros con�rmat atq^ ob�gnat, f^ta ergo ele^i omnesper yerbum externunt 'Vtgt;nbsp;nbsp;nbsp;j�t
-ocr page 333-H o M I L I A L vir.
il�e conferturj^ut aJoftionii J^irittts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e adern quoq^fidet certitudonbsp;nbsp;nbsp;co.^
a^udomnes tleBos inuenttur. 1gt;lam etji incrementa �ta habeat fideSi amp; alij alijs phtt ec ^'l'*lt;fro�ciant,babent tarnenfin^uli credentes quodad Chriflum apprehendend� fatiseS^, amp; ideanbsp;'lt;^t^jttenottttambabent,quteillos excidetenon�net; ISlam cum eodem loanne dicunttSci-T^fofumw'.Scimue item^qitodfilttts quot;De'i '^entt^t�' d�dit nobis mentem yt cognofiamitsnbsp;Chriflo. EtrurfinxTerbpccognofiimuinbsp;�uinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfum in nobis,quodde j�iritu fito d�dit nobis. �Kam yt idem ille lApoflolu^ aitz
t)eijhabet te�imoniumin�ip�. Sunt hacprobeobferuanda^ quiaeos Confutant dubitare docent, amp;�fimulfidei noflrx dignitatem comendant, qua omnesnbsp;quot;^^^verfam buiui mundi�tpientiam longe yincit, Inuefligarunt olimfummubonumnbsp;^^f^^^^�^'^^^^^P^^^ofophi^Sedquod Socrati accidiei^tpoil^, mulcum amp;diu-rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diceret, Hoc ynum[do quodnihil�iozboc omnibtts alijs quoque euenit, amp; idem di.-
iltorum,qua Socratis ffuij�tingenuitas. Idem etiam nofiris aduerfarijs hodieeue-Sjextra Chriflumquarunt, alibi o�endimtt^. Qwa enim noua flibindedogmata amp; ^'^^fi�tstndarationesadmittunt,flatis teflantur^qu�dnee cordeadhuccrediderint^ neenbsp;^^^l'^�^fntrintfCuiusfludiofl�imi pra alijs yideri 'Siolunt.
'*�1,5^ �^^fl^fiflione etiam fidei dicentem ^poftolum audiamtts'. Ore fit confe�io ( inquit) adfialu.- Confefiro �taJ ^'�1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc ita accipi, quafifidepercipiamuiprimamgraiiarrt-, deinde quot;verb fialutem confiefi fi^tcin.
'�*\^���'^'*^i^icinterpretati�ntlocum iflum,qui operum mentum afleruntj'Vt huicaliquem lo-^f\^^^�^^^^^ificationis amp;fialutisinuenirent. Qwaenimde quot;yiera amp; quot;viuafide �Paulusloquitur, ^^''^lt;t^J^ffiioneitaconiun�lameflecogitabimus,'vt abs fe inuicem diuelli autfiepararinonpo�
( ytantediximus jamp;yt oflendat ordinem, ^�'^��ntJn-^fitgotioprogredimur, Ineoprimum fidesoccurrit, qua ex Dei'yserhodificitur, amp;nbsp;confirmatur. Q�iu autem hac in corde refidet, amp; yoluntatem noflram inclin�tnbsp;j*quot;�!) ^^^^yerbiprafcriptum,fimul totum hominem �biyindicat in obedientiam. Hinefit, ntnbsp;5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem,mox oreprofiteamur,imo yita tota exprim�mes: amp; adfialutemfie-
fialuttsin Chrifito yer'eparticipesiam faHos ejfie teflatur. ^bd�er-rejecare libeat,firmiter tenendum eifi,.^poflolicumilludaxioma, Kosfiola
amp; proinde per eandem fieruari, licet nulla fiefie off er at fidem confitendi occafio. ^obif proponitur, nunquam earn negligemus, fiquidem fide 'Vera praditifuerimus.nbsp;tiut in fide difiimulandayelneganda pergunt, ijeertefie ab ilia alienifi-declarant t At hie tenere oportet * confe�ionis nominenbsp;fe ^��^^if^eri, quam yulgb puteturt Kam primiim ore amp; quot;Verb^ fieri debet t quot;vbi inge-,ne nos coram hominibes Chrifli amp; Euangelij eies pudeat, Et enim nemo fir-t quot;f'itnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieruitij fiuipudet : ita Chriflo indtgntts erit, quifiquts propter mundum auc
�Ham caufiam ilium profiteridedignatur. Hue pertinent, qua ille ^lAarciS-cap- cir-�Sgt;itaquoqueamp; mores refieruntur, qui Chriflum loqui te( iijj Dews glortficetur : ne ex eorum numero fimus, qui ( 'vt Paulus ait ad Eitumnbsp;'ffpi^ofitentur. Poflremb quia fides totum hominem Chriflo 'Vendi-^f'�^�h^^^^^^%noflroeumfateri,Gtquamorefiecimus fideiprofie�ionem (fiitaopwsfijt ) mortenbsp;^^bemtts. Eecerunt hoc olim multi ex'verts Chrifiianis, qui idea KaPifiy�dtKlar-hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifli pra alijs diHi fiunt, quad ei fian^ine fiuo teflimonium perhibuiff�nt. Con
^^bertini, qui confe�ionem fidei inter indtfferentia numerant ,amp; quoadexternant i magiflratui jtmpliciterobediendum ejfi contenduntt Quorumnbsp;� ium e� Chriflo contradicemus , qui nomints fiui confie�ionem neceff�riamnbsp;^e�amenti Martyres damnabimus, qui contraprin-Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem confie�ifiunt, dr mori potius, quam fiacris alients communicare quot;Volue-
imeminerimtts,'Verbum fidei ejfi Euangelium,quo Chriflitspradi�^ p ��5� fide quot;Vera ampleHamur, fidem quot;Verb fit� teflemur firullibus, inter quos ingenuanbsp;^^utn quafii locum obtinet, Ef enim caueri debet,ne inani externa profe�ionis ritulo
-ocr page 334-C A P. X.
IM EPIS T, AD ROMANOS
fttie�^eglortemur : tfa non tninia curandum , nefidei nomine nobifif�s itnpon4fnuf , ^ua�Idti �e earn in cordtif arcano ab�con�am tenere, c�m interim eandem amp; ore abnegemin., amp;ytrameinbsp;eiw ingenio alieni�imam fiuamuf. Oremtn ergo �Deum^'nt animos no�ros illumintt amp; con�rmit,nbsp;ft amp; credamus in lefum Chr i� urn �lium funm amp; in �dei eitts confe�ione in �netn y�ueper�u-remM,tgt;t hic ^uoque nos pro fuis agnofcat, c�im in gloria pair is 'teniet ad iudieandutti yiws mtf'nbsp;tuosjlli debetur benedi^io honor ^gloria amp; poteflas in aternum^�men�
H O M I L I A LVIII,
Dicit enfm fcn'ptufa:Omnis qui creditin eum,non pudefiet Non cnitn eft difttntftio uel ludxi uel Graeci, Nam idem Dominus omni�,nbsp;eftdiues inomnes, quiinuocantcum, Omnis enim, quiinuocaucHtnbsp;nomen Dom�ni,feruabitur.
MEtnorabile admodum ef^^^uod nuper dixit ^po�olui nofler*. Finis Leg� iu�itiam cuiuis credenti, Ea enim fententia duo agit, quorum cognitionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* �
��i�, Trimiim ludeeos confutat, qui Lege contra Chriflum
f�entlut tilottunc ^uam maxime tn Ee^empetcare, quanilo iitfittiam crfalutemm^S^pi* qua! in hunc �nem potiM data fit, yt nospeccati conui�os ad Chriflum deducatnbsp;iuflitia redemptiofailuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euidentiui pateret, collationem iufliti^
flitia: �dei inflit uit, amp; ytramque 'Mofis y er bis defer ipfit yt ex Ulis palam conflef, Srinam nihil continere, quod patres olim prorftts ignorarint. Deinde, quodalterumnbsp;pftteiC i ludseorum confldentiam retundit,quifalutempatribuspromijfam ad fefolo^P^^^nbsp;rabanty amp; eo nomine gentes reliquat contemnebant. Docet enim^ rationemfalut^nbsp;Chriflicontineturtyniuerfalemejfe^amp; Chriflum floliits �dei reipeBu.,quofuis abfqf^fnbsp;amp; perfinx difirimine, adecclefta amp; flutis confortium yocare, ,gt;4d hanc partemnbsp;cedit, yt earn quoqueampliut illufiret, amp; certis rationibus conflrmet. Fbiflmpernbsp;MM, hac olim quidem propter ludeeos diamp;a fui�i, eadem yeropropter nos oportui�t�^'nbsp;inflitutioni amp; confolationt hodie non minus feruiunt. Hie enimdiuinaliberalitattfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
quadum�lutem in Chriflo omnibus offert,diaboli fimultentationesforti�imi repellfl grattam Det amp; Chrifli merttum contrahere fiudet, ytnosabtllis exclu�s effe eutne nbsp;nos^rieterea i�orum confideratio, yt cogitemM, omnes homines debitores e�e Deo,yf^^^^^(Dif^nbsp;'ftqfimul eos omnes amore fldo comple^antur, quos ille nobis per �dei yinculum tn Cigt; Jnbsp;xit.FideamMergo,quoordinehanccaufam ^poflolM proponat.
Fideido^hwa Frincipio, quia de�de tamp;r eiM confe�ione indefinite locutM erat, nunc apertius^^ 4 uniucrfaliternbsp;nbsp;nbsp;niuerfaliter accipi debere. dim yerb feiret argumentum hoc inuidite amp; odijplenum
'^^^^^^^^fi^�^ofiloorditur,quodex Ifmie Cap.xSdefumit, amp; cuius fupra merninerat. Itaque commoda tranfitione amp; prorfis artifleiofa locum hunc cum ipt-� fnbsp;runt, connellens, ait ; Dicit enim fcriptura,Omnis qui credit ineum,non pudefief'^^^i^flnbsp;Deum crederedicuntur, quieiusyerbo a�injitm ita prabent,yt certb flbijpfltnbsp;pertinere, quacunque is de �lio fuo pollicetur, amp; idea de UUm erga fe bonitate Crgc^^\nbsp;tant, Tales(inquitIfaias) nonpudeflent,ideS^., nonfruflrabunturfua�e,nbsp;rabunt. enim locutio hac ex hominum more defumpta ,quos pudor fuffundtcnbsp;fua amp; conjiliorumfforumfucee�u�uflrantur.Tudet enim eosfult;xflthicitt amp;nbsp;alios �ntyfi. (^uoad autemprafens argumentum , Faulus in yniuerfaleparciculamgt; ^ difnbsp;me incumbit,yt contra ludaos yocationegentium afferat,iir oflendae,prophetasnbsp;^o�s interpr�t�s ,pr0mi�tones �lutis de Chriflo datas ad omnes credentes yfqu*nbsp;amp; non aliam huius apprehendendi rationem tradidiffe, quam fidem. Ex eo autent (O anbsp;quam excludi debere gentesffi apud hat quoquefides tlla inueniatur,amp;c,
-ocr page 335-� . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M I L I A LVIir.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140
eliciamus eiuototumiu�i�cationis no^ iu�ifictt-� �ojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infide Chrtfli magis confirmari j^ojfitmM. Efl hoe eiufimodii filt;gt;Pgt;'ohiftur,
iudicio Vei^ dl demam yer� iufiificatm ei^^ lAt qui in Chri�um credit, 'V-fundatnentum,ii in Dei iudicio nonpudefiet Z Ergo qui in Chriflum credit, '^Jaioretn Ero^ojttionem commundt'fienfim prohat, Quiaenimtotahteccaufia
^roderit iu�itiam no�ram hominibti4 af/^rohaut�i, ni� in Dei quoque �cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P^^^tndamur. Idyero nob� exfiola �de in lefiunt Chrifium ohtingere, non modo hic
adi'Paulwhocquot;^numfiere tota iflaefi�olaprolixedemonfirat, Faciet tarnenplu~ tonfirmationem diligentior Legh amp; fidei confideratio.Nam�illamnbsp;inueniei,qu�m quod ad no�ram confufionemfacit, �Moraltt enim Lex, de D�inbsp;^�tneam nemohominum implereautprte�arepofiit, ynumnbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dla,quodnotpeccati conuincitt amp; quia ea � nohis requirit, qute '^ires nofirasfit--
damnatione amp; exitio relinquit, Ceremonix autem, � Chriflum^ertllas tonferunt, quam quad noflram miferiam nobtf quaji expro-ytabeaexordiamur)inmebrogenitalifaCla,nos ex ip/a conceptione amp; nanbsp;adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;forruptos e�e docet,quiputatione autpurgatione optu habeamM, Vildimx tiero,
tirpo�faliam manuum impo�tionem iugularentur, quid aliud quam tri-^^hibebant,quo a�antes admonebanttir,homines propria malitia in pecjides degene-�quot;^�^dlemortibus at que exitio fempiternodignos e�ef E adern fe�orum quoque ratio fi*^ ceremonijx, ron obficur 'efiignificabat, omnes homines �tb tenebraruntnbsp;illorum imminere �^aflatorem ilium angelum, qui animabjts no�rtsper-Itatabernaculorum fierixnon quot;vitammod�m defierto fiub tentorijs allam innbsp;^^�^Patrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerumetiam omneshomines Jux admonebant eonditionts, quod nimiriini ex-
^�Ijil ^!-^^.[^�'^^rinentur,quam diu tn hac carne 'viuimw.Denique,quocunque oculos circumferas, t�tn ***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^idebts,qu�m quod quot;^el natura corruptionem, yel manifiefiapeccata, yel eorun-
^^nlrntsno�rKingerit,nosque omni proprix iuflitixfiducia amp; falutts fit (Jo* Vorige alia eL^fidei in Chrifium ratio.Hxc enim, quia iu�itiam �rfalutem ex-2} ^obls exprobrat, cuiui nos puderepojiit. Id.am fiundamentum fialutts habet innbsp;^���^!^�^tesfunt inexhaufiiamp;� thefauri injcrutabiles : �^ediatorem'^b nobis pro-� quiproculanobisremouet ,quicquidnos confundere autpudefacerepoteSl^.nbsp;F ater fecit fatisfallionem no�ram, iu�itiam itemamp; redemptionisnofirxnbsp;* ���5^ gt; qubdnosno�rijpfiorum ampliuspudeat. Imbtiim idem nosfiiritufito donet, ^uinbsp;f, ts naturx etiam nojlrx medetur, 'ygt;tcaleftium bonorum capax fiat,nbsp;nobispericula indique excitet^Ji mors fuis minis nosterritet, amp;totisnbsp;�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Satan infurgat, tarnen ne tunc quidem nos fies nofira fru�rabitur. Scimu^
�l^'*'*^hunc� Chrifio deuiClum e�e: feimus eundem no�ram e�e refurreilianematque yi-ilium omnempote�atem accepi�ein cxlo amp; in terra, adhxc petram e�e infit-quam ne inferorum quidem portx prxualerepo�int, Qtfibuspromijito illa dul-^�*��fe ouesJitas noui�e te�atur,nec e�e quenquam, qui eas ex manibus ip�uspofiit 'lt;4o^ ^^^^i�ima amp; infallibilis no�rx f�lutisfies, qux ex iuflificatione fideidependet:nbsp;*^^tdentium eadem fox ei^, qux Dauidis : In te Dominefieraui, non confundarnbsp;tuas commendo fiiritum meum : redemi�i me Domine Deus yeritatis,lt;istc,nbsp;'S T*
? '�^tfn lt;f^Faulum, qui 'vaticinium illud Ifaix adfuum in�itutum accommod�t diferte, Stuift abfque', '^^^nilj^lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atque argumentis aliquot confirm�t,yt omnibus con�et,illud yniuerfaliter
�Primumex ipfa hominum natura aut conditio- omnibus offert Grxei, re.
gentes di�in�io er at,quoad rempub, amp;Jacra externaiei) qubdgentem in qua Deus nomenfuum amp; quaxterno fito d�cr�ta con�ituerat,nbsp;umanx ratio^g,^ mundo mamfejlaret, Quoad banc yerbfnull� ynquam difirimenfuit, neq^nbsp;A 3
-ocr page 336-C A P. X.
IN EPIS T. AD ROMANOS
alia ratione Tndos.ialia Terfas,alia �[ianos,alia Europaos yel �fros in�ificari et imi) quoadnaturam hontinum, qua omnibua comunis omnes m yniuer�tm exy^daniofnbsp;res amp; �lij ira natifunt^et ideo omnes iam inde ab ip�a rerum origine gr at uit a redemfiioquot;^�nbsp;nbsp;nbsp;iji,
te opu� babebant.Hancautemin yno le�tChri�o Veuapropo�tit^ quem initio�atimAdi fitus efl^'vt ilia ad omnes eins po�erosfertinere, omnes int eiliger ent. Et qu�mu�nbsp;tam,ex quapromi�us Ule redemptor enafci debebat, in ,gt;�brabamo amp; Ifaaco de�gnaret,nbsp;tarnen monuit�nfimine illo omnesgentesfore benedicendas.Etprophetafrequenternbsp;gineadAmmorrhaos amp; Chananaos retiocant,yt demonjlrentdllos � reliquisgentibttt
ergo quot;Paulus inprafentipronuntiat�i�in^ione inter �udau amp; Gracu nullam e�t)^** in quibui falutis noftra fumma con��it. Sdlterum argumentum petit ex ip�us 2?�nbsp;^am idem Dominus omniu. Cuicon�entit,quod�upra dixeraf.An ludaoru Deus tanttt^^'nbsp;gentiufcerte amp; gentium. At ommu Deurnar Dominuef�e,�non aliaratione,nbsp;tione fat� eon�arepof�et.llleenim e�iqui('rit apudAtbentenfes Paulus dixit)exnbsp;omnegenus bominu,amp; gentibus�ngulis tarn locorum quam temporu�iorum�nesdifitib^' .��nbsp;item exprophetaru oraculis,prouidentiaeius ad omnia totius mundi r�gna extendi, imop^^ p�nbsp;tnini�rari 'videmus quotidie,quacunq^adomniuno�rum alimonia atq^ ton�eruationefati^'''^'^^�'nbsp;aute ygt;eri�imecolligttur,nondebereregnuillud Deifalutiferuin tarn arSos�nescogigt;'quot;(^^nbsp;vitate 'rgt;nita modo Judaorugens cen�eatur. Et hoc non argute nim� ex jolts i�atayerbti'Anbsp;ligmfedper�ncuaplanefunt multoruprophetarum oracula, qui ^ie�ia a mart adm^rtnbsp;rum,amp;multos populos ad monte ilium Dm concurfuros ef�e te�antur,'rit'rgt;ias cutsnbsp;ltsambulent,Ptde ^^ch,^,Pfal.^amp; 7tt,'quot;Mith.r\..Jja,i,amp;c.Sedtertitiadhuclt;ttgume�^^nbsp;natura amp; ingenio Paulus�ubijtit,quado illudiuitefde�,liberale amp;bcne�cue�'ed�itm^�^nbsp;inuocanteum.Et�an'epropriu Dei e�e benefacere,gentiu quoq^�apientes 'rgt;iderunt,amp;i^^'gt;nbsp;tune ad Dei natura proxtme accedere dixerunt,� quampltirimis benefaciat. quot;Nee ternenbsp;Its dibla�tnt,l^idebdt enim diuince Uhus bonitatis argumenta in ereatione hominis amp;nli��nbsp;tarunde co�eruatione r^propagatione�nfinitis ite exeplis,quibus�uaerga nos liberalitntef^'nbsp;d�clarai.Qeets yero fame metis dixerit, Deu htec ideo facere',yt in inferioribtts hifce,qtt^nbsp;pus ffeblantjillius benefeentia cofi�at.'^/denimperinde e�et, ac ft quitfiliuadtepusnlere^�',fi�.nbsp;amp; in delitijs haberet,yt po�ea illo abdicato hterede aliunde a�umpt�fcribat.Ad altiora effnbsp;ditur Dei honitas,amp;yt nos ex gratia creauit,ita in exitiu prolap�s redemptor e dedii �h^�^ yf�lnbsp;lusproponit,yt quotquot Uli�dunt, amp; ipfum inuoeatfn Ujo yitam atq^falutei^equant^^'nbsp;ergofiaes fuerit,amp; qua ex ea promanat y er a Dei inuocatio,ibi ille prope e�, ytfua benefi^^��^^^ �nbsp;^usnobis impertiat. Abunde ergo expauculisi�is Ifaia yerbts Paulusprobauit, gentibigt;^nbsp;�deaditumpatere ad earn�alute, cuius nobis author amp; Mediator e� leftts Chri�us.Etnbsp;fus, quata diligetia amp; iudicio in�ripturis exiutiendts yfifint Apo�oli, qu�m ite alieriif^^'^^ f�nbsp;jfiritu,qut hodie leuiter oia periurrunt,et fufficereputant,fi�:riptur(e yerba obiter recite�^ .nbsp;nemo intelligat,in que y�im olim �ripta pnt, aut qua ndfiib ilhs lateantfideistq�aluttfj'�^�nbsp;�eria.Huic ofeitanti� debemus erroru atq^�sper�uionu Labirynthos,quibus infehx Chr^�*nbsp;yulgus implicitum,quid de fide amp; falute nofira flatuat prorfius nefeit. quot;Elec ynquanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jni�t
Omnet hotni. nesdebitoresnbsp;finit Deo^
ilia yerttatts cognitio,nifi yetus infiiripturis trablandis doblorum diligentia amp;indu�rtt^�^.
Quia yerohac alio loco idmodiits trablabuntur,nunc de ijs diiamus, qua nobis inp^^ yniuerfali Deipatris liberalitateobfiriiandafunt. Ex eaautprimo colligimus,nbsp;aquo debitores e�e, yt illufanb�� colant,et eide feruiant, Ef e�z�2 omnes fill]pane colerenbsp;tius benefcentiam omnesfienttunt,etiam� hic ynum aut alterumpecultari qttodacs^nbsp;vis afiebiuprofequatur*, Ita quamuis in quibufidamplura amp; luculentiora lon�icianiur �nbsp;tatts argumenta,quiatamenillenemineprorfusnegligit, faluteyeram infliofuoonfinbsp;omnesquoq^ illu amare amp; colere,adhac obfequia orr.ma illtpra�are debent.Serutt hoc ifinbsp;qui veligJonem amp; fidem,im'o omnia fiere Chri�ianapietatts ofiiiia, ex qua�u metiuntuf}nbsp;legibusfblos ecclejia amp; y er bi miniflros teneri clamitant.Sed eho re�onde qnifiquis es,nbsp;firi diuinte benefitetie firuHupercipiuntf An profolis mini�rts Chri�tn mortutts e�.^ A^l
-ocr page 337-H OMI LIA LV in. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14�
tumexdiaboltfieru�t�o liberat�funtfHac(mquam )iU��li^tranfcribere,amp; teipfumi�^tantisio-^ �n^riuari cup�Non o�inor, ^0 tPitur iure in falutisfocietatem admitti yis, chm ea T)eo officianbsp;illefilij ffiiffanguine red^empros ob�rinxitfNum plu4 quiddam � mini�ris exigi dicestnbsp;eccle�x mtn�erio yiuant-^Idem amp; e^otecum�entio.^t illosiam nunc flttsquiddam�debanbsp;lo^uor�ra�are dico, quando non contentipropriam�alutem cura�ij�e fro tfta quo^^ amp;nbsp;j torum aliorum excubant^quando firipturaspropter te fcrutantur^ quando yt tute�aluti confu^nbsp;nonlaboribusmodo amp; yigilijsfi�econficiunt^yertimetiam multorumodia,conuitia amp; onintsgenbsp;tttpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i�inent.Et yt de ignauts loquar num te illoruni ign�uia amp; ingratitudine ex-gt;
*� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenuis alicuius�ipendij quo Uli fruuntur ,jummula, cum
�inguinemfamp; eiits merito partum teternte �alutts beneficium non minori improbita-Hi'� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bac nonoficitanter obfieruanda ^yt finguli qute fiuioff-icij fint curent, aliorum y erb
doleant^atq^ Hits emendandis manum fidelem adhibeant. �dmonet praterea Contra inuidiii \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confideratio, ne cui inuideamus aliqua T)ei dona, quod olim Cainumfeciffefici^
�dbelumfratrem �Domino reffici amp; fie multb beatiorem eff�yidit, Sed quid Uli dicit ^dte ' ^^�^^��bene egens,fiere siQiiafi dicer et: Qg�d opus e^ alteriusforte dolere^ cum ex ea nihilnbsp;''knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi qttoq,pietatem colueris, feres huicpromijfiapramia:amp; qui ^belo huc^
benefiacerepotero. Hoe nobis didputemus, amp; quoties aliente for-fiaficinat,tunc �Paulinum ifiudnobis occurrat\Tdem THomi omnes qui inuocant ip�m : Qmbus illud Chri�i adde : Num oculus tuusnbsp;bonus fit Deus i In fumma^meminerimus^ diuineebeneficentite thejauros exhau-rationem,qua illis nos queq^potiri pofiimus^tio eff� inuidta aut odiunSinbsp;^'^f��'^^l'^tprofiequimurfiedfidecumfraternacharitate coniun�am.Hisergo�udeamus,nbsp;fifu^um aliquem percipere yolumus.
fde;(g߰�*�'l^^�ntis i� is aliud te�imonium Taulus�biungit,ex loelepropheta, cuius eb certio� tocus lorf,*� quod eoloco (y t exTetri yerbis Ado.xpatet ) aperte de Nle�iaamp;donisnbsp;f.f�^^umeffundendis yaticinatur, �tquia fimulpericulofiam tempor�illorum condi-
���t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denuntiarat Chri�i contemptoribus gt; inpiorum confiolationem
tu qtd initocauerit nomen Domini�alutis erit.Quafidiceretxl^tut totusorbis ter-tarnen terreri debent pij amp; fidi Dei cultores^ Nam etfi itifitngulis mundi parti-.^^tidairee Deifigntt appareant, idem tarnenfiuorttm non obliuificetur,fiimulq^memor dementer omnes eos exaudiet^ qui nome illius inuocauerint, �ed'e autem amp;nbsp;Ta�Uts c�mfide inuocationem coniungit, quia hxc illiusproprijfiimumnbsp;^^^^^^^^If^tetide qua aut quali fide loquatur.ne quis nudam aliquam opinionem a-^uteminfiituto yaticinium i�udquam maxime fieruit: quia difiertis yer-p-j �ttite dixerat, Deum diuitem amp; beneficum effie in omnes j qui ipfum inuo-^ttllogentis autperfinte re�gt;edu moueri.nbsp;nbsp;nbsp;Eifi, autem htecprophettefiententia yntt
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficripturis habentur., amp; ideo animis no�ris diligenter recondi deb�t. Nam pri
P�ttere a�dimus in quaciinque ne^ i�a yniuerfialis amp; Indefinita elfi,, omnes excit�t^ yt in morbis, fame,nbsp;^^^^^^^^��tie^^nimi terroribus�n omnideni^ aduerfbrumgenere,adDeum, ceu yni-^nbsp;I)r,,y^^^^�*^^fflutisportum,recurramus^ Deindemodum yensinuocationis tradit,quandonanbsp;Cjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lubet^Nomenautem Deidicitur infiripturis omneillud jper quodUle �no-
^߰ddetn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tgo nullibicertius amp;perfiedius Ule agnoficitur, quam infiliofiuo le�t
�ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomenproprijfiimum e^lpf amp; Domini nomen inuocare dicuntur, qui ad
\^J�^�-tttnt,(3'precesfiuas propter ilium exaudiri petunt.Quam precandi fior SUg^�^per dificipulis diligenter commendauit j 0* eandem ex yeteri amp; amp;pio more in Ec�nbsp;ft j)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt; nuper diximus. Elfi^ enim non y tills modo fiedneceffaria quoque � e�
�iOf'�^^�^�ttamor^^�'^�^^�* �h^tum acceffus elf,niji quem NLediator Ule ynicus nobis fecit. �^Perunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tttprecari^qu�m Deo imperiofie pnsfiribere yident�r, quotquot Tharifiaica
ttciaturgidiinillius conffeHumyeniunt.FruHum'Verb Inuocationisynoytrbti
3
-ocr page 338-I N E P I s T� -A D R o M A N o s
{omprelendtt Tropleta^ Salwu erit. Quamfromi�ionem infinn� exetn^l^ con�rtn4t^^ I demon�rauimtu.'Kunc autem oh�ruari debet,faluiem nobispromitth'veram fctlictt amp;nbsp;que fola falutis nomen meretur.Ergopromi�to ifla non fernher ad omnia extenditur^^ff^J��' jnif^nbsp;po�tilamuf,Exaudit quidem nos agrotantes,efurientes,exulantes, amp; quauts alia nece�^^nbsp;citos.'ELon autem fernher morbis medetur^neq^femper diuitias confert^aut ab exilio revot� �^4/'*'''�nbsp;iliafaciat, nobis nonjemper 'ygt;tile aut falutarenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Interim ea benigne largitur,quaaa
falutem amp; ad yitam aternam faciunt. ^amamp;�iritum�anHum animis no�ris infertt, bis adauget,amp;patientia yiribtis in�ruit^eon�lationibtn item nos armat, quibusnbsp;malis fuperioresefficimur.'ELunquam ergo irrita amp; inefficaeesfuntpiorumfr�t�s, amp;nbsp;fallant m bot feculo, nunqttam tarnen fallet aterna falutis fromi�io, ^uamfroculdubio^�nbsp;tur,^u�tun(^ in Cbri�um yer'e crediderint. Etfane q^uacunq^ nufer amp; nunc infrafentinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
omnia no�ra falutis certitudinem a�erunt.Et enim hac Cbrijlofundamento nititurߑgt;�^^''�'r^^iid bendimta�de, qua ciim ex Dei yerbo enafcatur, amp; in if� cordefedern fuam babeat, not dtlt;nbsp;finit.Eadem quoq^ nonfudefacit, quod nonfemel �Dominta in Euangelio docuit, quotiet^�nbsp;imflorantibiis re�ondit',Fiat tibi�ecundiim �dem tuam� Sed �� frecandi fiducianbsp;quaamp;iffanon fallitciimfuam �dem nobis Dewif�etotfrom�ionibwob�rinxerit.^^ Jftt'nbsp;con�antes,nos^ gratos illifrabeamtts,qui yt�lutem omne in �Vno �liofuo lefu Cbri�onbsp;famfrofofiiit*, jic yer�feruat omnes eos,qui ilium tum�deaffrebendunt.Illt debetutbtti^nbsp;nor,gloria amp; fote�as in teternum. Amen.
H 0 M I L I A LIX,
Quomodo igitur i'nuocabunt cum,in quem no credidenntf 4*^^* modo autem credent ei,de quo non audierintfOuomodo autemnbsp;dient abfquepraedicantet'Qiiomodo aut�pracdicabunt,nif�mifl�^'^^^nbsp;rintfSicutfcriptum eft ; Qu�m fpeciofi pedes euangelizanti� pac^���nbsp;euangelizandumbona�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�j
PA ulus afo�olus de ludaorum refudio tJr eins tau�s �c agit, 'Vt non minori �udio id L de gentium yotatione di�irat,^uam fer euangeliuni�eri ofortere,amp;illas tionnbsp;daos adetclefia Chri�i amp; falutis tomunionem fertinere ,frolixe demonflrat. Caufinbsp;tra^ationis e�.,qubdludaoruton�dentiamref rimi ofortebat^quinon modogentesin�^^^nbsp;nabantur,'y)erumetidEaulumboc nominefoti�imitm oderant,quodeuangeltugentibitt�nbsp;tir intircutijos in etcle�a�tietate retiferet. Docuit ergo butufq^ i�ud non nouu autinf^^^^^nbsp;non fauta extare yeterufrofbetaru oratula,quibus Dew falutein genereomnibttso�^'^^nbsp;Euangcli�nc'^ itts 'Mediatore lefum Cbri�u amflel{untur,amp; iffum ex�de 'Vera inuotanti Ex eonbsp;ce�ario gcnti' argumentu dedueit,quodmagis fertinet adfui mini�erij afo�olatus defenfionem.nbsp;^^pf^dica= fgjjg omnino e�e,'vt euangeliu intergentesfraditetur ,eo qubdnifiid�at, 'Veteresill^�.^nbsp;ton��ere nullo modofo�int.E�^ lotus hic ynus ex in�gnioribus totius efi�cla. Docetnbsp;riotie Dercs homines ad falutem aternam deducat : amp;�mul magni�ta continet mini�^^^lnbsp;commendationem,cuius hie 'v�ts el�^'vt illifefeaccommodent quicunq�eruaricufiunf�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Summa totius Vt quot;verb magis fer�icua fit tora trallatio,frimc)fummam argumenti animocondr, loci.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua e� haC. Dei yoluntas amp; decrettie�^'vtfalus Cbri�ifilijfuimerito acquifita,nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gUj�^
re�ringaturfed 'Vt ad eins tomunionem rcliqua etiagentes attedant. Atnift quot;verbtt eua cetur,tum neq^ iffum Cbri�u agnoftere^neq^�alutef er�dem in buntfotirifo�iimut-lium inter gentes quoq^fraditari of ortet: amp; fer ton�quens, boeneq^ mihi neq^ alijsnbsp;debet 'vitio 'vertere,qubdgentibus fraditamtis. Hat{inquam) omniu, qua btt amp;nbsp;fumma e�.Defrimaauteargumentifarte�ettfrofo�tione 1vlaiori.,naofus fuitnbsp;banc exfrofbetarum oratulis elicit,qua nufer audiuimus, amp; quibus fromi�ionesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfobdi^l
tinentur, qua non minus adgentes qu�m ad ludaos fertinent. Minorem yero diHg^^^^^f^ Gradationem aut Soritem,quo effe^a cumfuis cau�s conned en s ^'vniuerfum no�ra
-ocr page 339-H o M I L I A L I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�4^
tornptelenfumproponir. TntereffeBa extretnum ant/ummum locum oitlnet faites lomi nisatirnaide jua hie agittir.Hanc ex inuocatione 7)01 pendere, nuper ex loele didicimtesycuites yernbsp;iafunt: Ornnts, ^ui inuocauerit nomen Dominifalutu erit. T^Lunc igtturpergradationem colligit:nbsp;Inuocatio nonpotefieri abfiq^ fidet Fides in hominibua nulla erit j ��yi de �Deo audiant amp; edocean-�nbsp;tnr: Audire autem y el edocert non pojfunt, nifi fint yerbi pracones: � 'Pnecones yero y erbt nulltnbsp;truni^ nijt a Deo mittantur. Ergo ytgentes Dcum inuocare pofiint ex fide amp; ipfis ^uo/^j deflina^nbsp;itimfalucem confiijai, illts euangelium annuntiari necejje e^fi�d quod nos yfpofioli non fine peculia-fl eonplio,im� ex mandato Dei exprefi�fiacimtis, ci?proinde non fumtes � quoquam aceufandi. Innbsp;pn^ults autem huiies gradationts partibtes interrogatione ytitur, yt mag�sferiat auditorum ani^nbsp;ofiendat ifia omnibus comporta eff�^amp; communi omnium confenfuprobark Sedproderitnbsp;partesfiugradits ex ordine yidere.
�Pftfnoinquit:Qupmodo inuocabunt eum^in quom noncrediderintf Loquiturautem deinuoca- Inuocatio non ^fityera^qua Deograta tir accepta el^-,non de quouts ylulatu aut rugitu quo impij quoq^ males ftfinefide,nbsp;^offguflijs yndiq^pre�iclamanf.non etiam dehypocritarumpreculia, qu� inani yerborumfono amp;nbsp;^^quot;^ffgefticulatiombus confiant, amp; fiere ad certum numerum aflringuntur, quafi hic adexoran-�nbsp;^'^Dtumaliquidmomenti afferat, Eeraauteminuocatio animi opusel^., amp; �yeteribusdefini-^^^'^U'jquittm efi� cum Deo: quod cum non po�itfieri fine peculiari mentis eleuatione, reEl'e ad ani^nbsp;quot;'''ffi�ftur,Deindequiinuocant�]fuascuras atq^cogitationes^omne item animifuidej�derium^nbsp;�nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finum deponunt,amp; ab eo auxilium exposant. Id yerofine certa animiperfiua^
eilt ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiduciafieri impo�ibile elf_. Qu� arcanafua omma einsfidei committat,de
Ptrr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yoluntate dubitet I Aut quis ab eo auxilium petat, de cuius potentia nonplene
/deo yeteres inter preCtindu multa de Dei infinit a mifericordia^ deq^eiufdem yeritate ^fff^fnerunt (ficuti in Pfalm� efi'yidere) yt ifiorum commemorationefidem fuam-(^hrifiuSj cumorandiformulamdjfiipulisamp;nobtsomnibuspraferiberet^exordioeiufnbsp;lipi �^'^^'^^^i^�d'-Paternoflerquiesinexits, Itanimirumadmonens,yt Deumtalemanimocon^nbsp;ifidulgenti�imi inftar nos exaudire amp; iuuare paratttsfit, eir qui idem in c�lidnbsp;iiifiifnperet,amp;proinde omnia largiripo�it, qu�nobisytilia amp;neceffariafiunt. Ete-,nbsp;agnojcamus,ore quidem ad ilium appropinquabimus, amp; labijs eum honorabi,�nbsp;de hypocrites queritur)cor autem habebimteslongi�ime ab eo remotum. Etnbsp;fini * fi^^^^ffius^preces nofirxapudillu accepta amp;ratx e�e nonpoterunt, Etenimintii�tibinbsp;f quot;^^fba, quantumuis blanda amp; fupplicia, quem de te mhil egregium�erareprobenofli-.itanbsp;deleHatur^quorum animos absfealienatosefie amp; circa infinitaaliafalu.-Cbrifitts �tA.ar.cap,\\.dicebat:Qua!tunqj or antes petitis,credite quadnbsp;lacobiesde oraturisficribes aittLoflulent cumfide,neq,difceptent:nainnbsp;maris ^qui yentis agitur amp; iailatur ; neq^ exifiimet homo illefe quic.-Confiutatiir hes infelix illudfchola�icorum edmentum^ qui hominem denbsp;dubitare docent. �Pratexunt quidem illifialutes amp; honoru operumJludium,quodnbsp;fiodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^i^ifari oporteat,nefecuritati locum demuslfieddum hoc agere yideri yolunt ,prxcipu�
filutis prafidium, amp; quod idem inter bona opera primum locum obtinet, prorfies �ff'preces nimirum,per quas nobis ad Deum adituspatet^amp;quibusfidem noflram tefiamur,nbsp;ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hic obferuanduieam demum y er am fidem e�e,qua ynius yeri Dei inuocationem ex verafiJet b�
dqi ff'^ofiuertunturenimhac interfe, amp; quemadmodu qui Deumyer'e inuocateyult^priuscre^ uocationem quifquis yer� crediderit in Deum, procul dubio eunde inuocabity ciim tot yndiq^ nosnbsp;^'^�^^I^filt;^itla,quanos cogunt,ytfialute extra nos quaramttSt Couincuntur ergo qui perfidemnbsp;aboleri aiunt,ciim illa nd aliunde qua ex fide promanent. Similiter illoru quoq^nbsp;T^tum^orianturfinpericulis aute non ilium ynu inuocant,fedaliosnbsp;liberatores quarut.Qifia enini inuocatio fidei opus efi,nemo inuocari debet,nifii cutnbsp;^�fin ' fl^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidendu e�e ynanimis totius fcriptura edfienfus teflatur. Ergo ille ide fiolus
����///j' f�dus. Confirmatur hocinfinitis locis,quifiripturas legenttbus occurrunt. In lege cap,px.. ^^fiituitur,qui thymiama, quod Deo incedebatur t^precu tjipus erat,in aliuy�m trasfierat^
A 4
-ocr page 340-CAP, X�
IN EPIST. AD ROMANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��,)lt;
Quodecreto^ quidaliudinntt'ttur qu�m inuocat'ionem nonpojJeaDeoin creatures firtefenti animx amp; faluM aternts periculof In Tfalmo autem qo, �tper�uiofis ceretnon�nbsp;feruatores Dem accufanii^'yieri cultm formam tradens: Tn die tribulation^ (inquit)nbsp;amp; liber abo te^ amp; tu meglorificabis. Chriflm item ait'.y')s ita or ate,Tat er no fier qui esnbsp;Qui titulus cum quot;yiniamp;fili Deo conueniati�ygt;tique hie etiam folu* orari debebit, ./^ddehis ( j,�nbsp;fanHorum 'gieterisnbsp;nbsp;nbsp;noui teflamenti,quifimtdomnes ynum Deum inuocauerunt, adeot�^.^^^f/^,
illorum quot;Vnquamnein mentem quidemDenijJi 'videatur ,qubd alius prater ilium inuoc^f^^ Et ex hiflorijs confi�t, ex eo fere grauifiima pericula ^lart^ribtts exortafuifie, qUodnbsp;inuocare noluerunt, Eebementer ergo errant hodte, qui circa Diuos ita occupantur inbsp;remprecum fuarum partem Ulis offer ant.Excufant fe Uli, quod DiuoSfolummodo pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnii'
lus fuis amp; aduocatis habeant apud Deum, huic y erb quoad animi fiduciam ,Juum bonof pifl grum feruent.Qff)dfl ex animo ita fentiunt, cur non eo etiam ^ediatore contentifunt lt;nbsp;nobis quot;vnicum confiituit,filio nimirueius lefu Cbrifio,qui in Euangelio ait : Hemo �vemf^nbsp;nifiperme Cur non Apofiolos audiunt dicentes X Enus Deus, �vnus quot;^lediator Dei amp; .A'���nbsp;bomo lefus Cbrifius.^Item:Siquispeccauerit,aduocatum habemusapud Deum, lefutUnbsp;tuflum,x.Ioant^Obijciunt bis aduerfari] yeterum exempla, qui inter orandumabq)^^nbsp;uidis mentionem fecerint, Sedeofitamproduntignorantiam, Ter DauidemenimHb'^^nbsp;Cbrifium intellexerunt, qui non rarb Dauiddicitur � 'velpromi�iones Dauidi datas,nbsp;Cbrifio fuum complementum baler e fciebant. Toter ant bac fufiffim�tra^ari,fedfVffd^�nbsp;didiciffe, inuocationem quot;Vni amp; foli Dea deberUnon autem confici abfq^ fide, lt;amp; idea innbsp;fedulb exerceamus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
pides non .coni' (iftit fine uerbonbsp;Dei.
Sequitur fiecundum buitts Gradationts memirum � Quomodo aUtem credent ei, dierint.'^Quia enim auditis creditur,nifi aliquid 'Vel audias 'velalia ratione refcifcas,nonnbsp;credipofiit.� bic altius quid Taulus innuit. Quia enim hie de Cbrifii amp; regni Deinbsp;tur,qua bumana rationis acumine inueftigari nonpoffunt,diuinitus de Ulis edoceamurop^�'nbsp;boc membro nos ad 'Verbum remittit,Euangelium fcilicet,quod nuper 'Verbum fideinbsp;eSt fide apprebenditur,amp;'verum fideifubieClum tradit,quod in quot;Vno Cbrifio babemus, �nbsp;licet, 'Vt tpfi nobis Deum amp;fidem fingamus ex nofiro cerebro ,fed talis credi debetnbsp;fenobisin'Verbofiiomanifefiat. Illic autem talisdefcribitur,qui filiumhabeatfibi oo'^jfnbsp;quern pro nobis bominem fieri voluerit,'vt eius merito redempti, in illo 'vitam confequ^^^^iff �nbsp;in filio lefu Cbrifio Deus perfidem apprebenditur,fit ideo (quot;Vt ille loan.^,nbsp;isnepatremquidem babet. Quia autem fluts Dei nobis in fcripturts loquitur, ad easf^^Jnbsp;conuenit, quot;Vt inde difeamus quidcredi ,amp;qttafidei nofira ratio teneri debeat. Heq, �nbsp;qui nouas autpeculiares injfirationes expe^ant, quot;vel etiam reuelationes iaSant,nbsp;Ulud,quod infiripturis continetur. Efi boc compendium ad omnisgeneris errores atqjfi^ffp^^^^^^^^nbsp;quo inprimisparentibusfeducendis Satan quot;vfus elf^. Cum enim illi certum Dei �Vttbtifi^nbsp;quo ex arbore feientia comedere probibebantur, ad alias in/firationes amp; fisgppfi '^�^^^^nbsp;nbsp;nbsp;�
quibusfidem amp; bonitatem Dei ipftsfujfellamfecit,qua cauffafuit, quot;vt dum fibiprater f confulere 'volunt ,fibijpfis exitium accerferent. Idem in iffaelitis elf. 'videre, quinbsp;�verbo exprefi�,quodin monte Sinai audierant,recefferunt,mox Deum fibi imaginatiff') �p (thnbsp;lacbro 'vituli exprimipoffet, quodcommentum Ulis idololatria turpifiima caufiamprffnbsp;generis multa pofieris quoq^ temporibus in illagente acciderunt.In quot;Veteri autemnbsp;fimarum barefumportenta ex inffirationibus ilhsenatafuifjefctmus,quas quidamnbsp;certo ia^arunt, 'vt in Hicolaitarum, Gnofiicorum, Edentinianorumnbsp;nbsp;fimilium p,
'Videre. Eadem pofieris temporibus ^onacborum amp; Turgatorij at^fuperfiitioqum irt Hum origo fuit.Et bodie �nabaptifiee cum fuis coniuratis, boc ferefundamentonbsp;lationibus extraordinarijs eandem,quam certo amp; exprejjo Dei 'verbo autboritatem trtnbsp;fernere ergo nos aduerfits ijla Deus diligenter pramonuit olim in legeamp;propbetK :nbsp;ducamur,fignis quoq^ aliquid tribuere'vetat,fi quiperillanos aDei'Verbonbsp;Ijaias item fuifeculi homines ad legem amp; tefiimonium reuocat, ne 'vllis alijs dodrintf �' F
-ocr page 341-H O M I V I A L I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I4�
Jw/e �rcundttciftnant, Et Chrifim euangelica doSrina certa capita conflhait yt minu4 loci e�et *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quod fi^uihis ommbua contemptM hinc indeyagan-
^^^dem errorum amp; perdition^ Junt authores.
�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;membrum h� quot;verbisproponit *, Quomodoaudient abpradican-
7.o:v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonftmpliciterpradica^gt; KtordZwh
ir/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altquidpromulgare jignificat. l^ndemimjlri yerbi kh^vkh, td ei^^
^�o^fgt;quot;gt;f*�f*ftotutnpublicum�t,amp;quieper illos 7)eusproponit ,adom^ ^��Jiitidtanem atei^ con�olationem pertineanr. tn prafinti autem hoc pro confe�ofumit ^poflo-litijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t�dei mjflerijs ex 'verbo quot;Dei edoceri po�e^ni�iper eccle�a mini�ros, qui ordinarij di-
pt^tcones�tnt. t^bi non opuset^ difputare^annon po�it 'Deu^s�ine mini�ris.,aut�nt �pos docerCy amp; in �lij�ui cognitionem inducere-Quidni enim po��t^ctim ni�i il^nbsp;Ipiritum�ium,nullus�t doBrtna externteprofetlusfAc htc non quidpo�it Deus^nbsp;*�^�gt;11!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; ^^0 or dine in nobis erudiendis ad �alutem quot;Vtatur. Quttflio
pbanatici contra eccle�a amp; quot;Verbi mini�erium quot;vcuntur, perinde �e ha~ sgriculturam abolitam cupiens clamet ; j4nnon�ne aratione amp;�emente aliq�qj operi-�ugesproducers, amp;nos alerepoceti�^r'Quin ergo tUilocum damns,amp; interea�^nbsp;3'ie�-, illius expetlamus beneditlionem Htc cert'e nemo negaret quod lUe quxrit, attamertnbsp;cordati omnes animi arrogantes amp; parum pij indicium ejj'e dicerent. Eiet at is enimnbsp;�^%rjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �Deo exigere,�edetus�apientiam atq^ bonitatem in omnibus ip�us in�itutis exo.^ *
tegendosprabere. tdam qui�cusfactunt, cir contemptis ordtnarijs medijs,quibiis bonitatis amp;potenrits ip/iiis documentapetunt, ij T)eum tentarenbsp;impietate�eri nonpoteii�^.Eii�autem quot;Verbi pradicatio,ordinaria quot;Viitnbsp;inhomimbus erudtendts T)eitsadhtbet : quodomniumJeculorum exempla abund�
Eatriarchas fui�e�cimus ,quos T)eusprophetasdtxit,eo quod Voluntatis Gene.idt
amp; hincindeperegrinando Vera �deidoilrinam �mul amp; viuum exempluqua� Pfdnt-iof,
Et quia hoc extraordinarium vidert poter at,po�ea in lege Leuitas in�ituit ^^�^'puumunusfuit, Verbum illius populo exponere, qui idea ad cat us �acros �olebatnbsp;^'*''����1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�l'*�^do till in�uo of�iio ce�arunt, tune extraordinarios doHores excitauitprophetas^
k populo pradicarent. Hec mut at a f �ub Chri/li aduentum hac docendi ratio�ed ''f ^^^�^^^ti�ime obiuit ip�e Dei �lius,i2r idem di�cipulos in orbe Vniuer�tm emi�t,qui euannbsp;'�lit ^entibus diuulgarunt.Quibus adde.quodne ttincquide � �ilita rations T)eus di�
priuatim peiuliari quada gratia dignatus et^. In J�aia letlione Ver�abatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*�*
'^^^hjops, quando eum 'Dominus in�de in�ituerevoluit : amp; quamuis animi oculos ip� in prophet a verbis Chri�um proponi videret, Ehilipp� tarnen deflinauit.per quemnbsp;cum Eaulum�ulgurtproflrauiffet,eunde tarnen iam mantis �hi deden�nbsp;remittir,ex quo euangeliu attdiat. Similiter et�paulopo� ad Corneliu Centurio�nbsp;�lt;�/?,j e'�m rriitteret,non tarnen hunc doUoris of�ciofungi voluit, fed Simonem Eetrum accerferenbsp;um pradicaret.Eo�ent huiusgeneris exepla innnumera adduci,amp; hunc ordinemnbsp;no�er aperte docet,quatUo ad Ephef cap.^fcribit, Chri�um ex alto di�ri�nbsp;^�*gt;1 '����^j�iritusfui inter homines, amp; alios quidem dare ^pojiolos, aliosVero Erophetas,alios attnbsp;nJl^^^lS^�lt;gt;^^itlios rurftis Eaflores amp; Do�lores,adcoagmentatione fanBor�,ad opus mini�erij^nbsp;^*���0 f�tidde�,eccle�a adi�cationem.Huicigitur inftituto Deinosaccomodemtis, quand�nbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tognofcere,neqj in Chri�u crederepo�iimifs. H.am minime�eran�
amp; extraordtnariagratia cum Ulis ailuru e�e, qui ab ipfo in�itutu ordi hac caufa e�,obqudmini�rosverbifui 'Deus pa�tmmagni�ce com
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te�es,hominuferuatores,pa�ores, crimprimis�torumdecretorupracones
omnes homines authoritacem conciliare ita tp�s of�cij admonere debet,Vt omnibus alijs�udijspraferant � ne (quodmulti�olent) illa omi�a,circa quot;^if*nbsp;^��^�quot;^�p^^�^^^^�^oocupentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verbi praeo.^
'7^'^ Gradationis membrum : Quomoao pradicabunt, �iue pracones erunt, i Dfo mit* ^^^fuerint 2dam vt praco legitimus non f/�, nift quem princeps aut magi�ratus mutif^
-ocr page 342-C A P^ X,
IN EPIST. AD ROMANOS
neq^ etiamfraco quicqaam fr omulgarepotei^,ni�illud � �(o magtftratu prtui minM Deiprxconemagerepoterithomo,nifiabilloordinattu fuerit^ Autq^uidnbsp;annuntiaitt,quodratujit^qui nihil in mandate aceepitf' �dmonet igitur ifiapars^^^^nbsp;tnos yerhi mini�ros,ntfi qui lt;i Tiomint) mi�t amp; legitime ordinatifitnt, Ideo illediof^,nbsp;�em,Aaronem, I�iiam amp; reliquosprophetas. E.t de j^po�olorum mi�ione euidetit�*��*nbsp;teflatur.Apud leremiam 'vero depfiudopropheti^ queritur quot;Dewt Currebant, �nbsp;tos. Elf ergo hoc peculiare bonitatii diuinx argumentum, quando y er bifui praconti nbsp;quos de ei/ts yoltintateydeq^ ijt edoieamur^ qux adnofiram falutem faciunt, Ideo innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfid
to hoc inter b�n�ficia Dei fer� primo loco numerari filet, yt yidere elf, i-^Earalip^S �lvlicheatht^c. E contra horribilem impietat^ yindiHamcomminaturtn Deufnbsp;denunciat^�mos ^.�gnofiamus ergonos hanc gr atiam hodie, amp; de mini�rts legf^^^.j,nbsp;quod � Deo mi�fi ip�w Chrifii nomine legationefiungantur, ideo^ in Hits loquentenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
tts amp;gratts aritmis audiamus. 'Minifiri yero ipfi ex eo confilationempetant, ne yd mitattsfinfu terreantur,aut iniqua defe mundi iudicia exhorrefiant. Ham DotnVid^nbsp;homini os amp; linguam (yt ille Mo� dicebat) amp; idem donts nece�arijs infiruit eos,qiiOf
amp; arduis defiinat : cuius rei exempla in omnibushifiorijs, cnm facr� tumprophati^j^^'^Cj)^ runt, Inter qua admodumprxclara funt, qux in Mofi,Elifieo, Ifaia,Hofra,nbsp;habentur,Expedient modo yocationem amp; mi�ionem legitimam finguli, amp; Deumfif^inbsp;nimedeefiefentient,
QttofKocZorf� gnofci debeantnbsp;qui legitimenbsp;[untmi�i.
,At quxris,quibtK indicijs ego inter minifiros difiernere,aut num qui legitime po�umr� Eel quts me certumfacietfi Chriflo mif�s effe, qui hunc nunquam yiderU�(-eiufmodi quafiiones hodie, amp; multos minime malos ea res yehementer anxtos at^nbsp;Sed nihil periculifibelf, fi animum yelpaululum intendere yelimus. Sunt enimnbsp;in minifirts,quafi obferuemw,nos aberrare nonfinent, Erimum in ipfa eleHioneelf^rnbsp;l�gitima fuerit.Atqui non ea modo legitimadebet cenfiri,qua immediate ab ipfonbsp;etiam quam eccle�afacitfecundum leges �fiiritu fanUo datas per apofiolos. Ettm^l�^!nbsp;Iiio,qux � folo Chr 'tfio fit, hodie rara elf, amp; olim queq^pauciores immediate �nbsp;runt.Eult enim Deus in eccle�a(yt in repub.etiam)ordtnemferuari, amp; cum Canont^�'fiinbsp;qui in epifeoporum amp; diaconorum elellione obferuari debeant, non dubitabis ab ipfinbsp;nertdefitnatosefieeos,qui legitimam yocationem non prauertunt, nonprece autprectonbsp;ieminumpotentium authoritate fufiulti yiolenterirrumpunt � fid ordinarifinbsp;Chrifii nomine congregatx fuffragijs eliguntur, Ham ni� hoc demus, illegitima iudic^nbsp;thixApofioli ele^io*,neqj ordinarij amp; yeripafioresdicipoterut omnes HU,quos Titttt amp;nbsp;ficundum Canones ab Apofioloprxfiriptos elegerunt. Deinde alterum indicium exnbsp;titur,cuius htcpoti�ima ratio haberi debet.Ham qui Dei yerbumprxdicat,amp;idegt;nnbsp;projj tempor um amp; locorum ratione omniu infiitutioni confilationi accomodat,ttnbsp;repoterit,etiamfi inip�useleBionenonnihilfitaberratum.Ideo Chriflusfcrib�nbsp;fedentibus obedire iubebat,ciim ijdem non legitime ordinati ejfint, infinities infipt^nbsp;rent� ImprimisyerofeopMfiudiorum omnium in minifirisobfiruari^bet,qui�f'^^nbsp;riam amp; eccle�x xdificationem dirigatur, non y uigarefiiritusfanHi indiciumnbsp;yerbi prxcones comitari filet.Et quia hxc omniafacile obfiruari amp;pcrcipipofiunt,nlt;^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
rit y idere,qui nam � Deo mi�t fint.
Vetbipracones eomm�dantur.
Porrbyt euidentius ejfet, Deumhocordine ytiinhominibi(serudiendis,rurfuf oraculum exIfa,cap.qi..adducit,quofimuldocet,euangelij minifiros in honore amp;nbsp;bere.Elt;iticinaturillicprophetadeUberationeex Dabylone,ytqjpios quafiinnbsp;cat,adfitum Hierofilymx, qux yndiq^ montibus cingebatur, alludens, fingu innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
rere nuntios, qui liberatoris aduentum nuntient, atq^ eos non fine admirations dans exdamat: Quam /fieciofifitntfitper montes pedes euangeli^antis, prxdicantis p^^nbsp;t^antts bonum,prxdicantisfalutem, dicentissfioni, �EegnatDeustuus,amp;c,nbsp;Chrifiinegotium amp; communem humanigeneris redempttonem transfert'.quiu
-ocr page 343-K o M I L I A HX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�44
notTo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yniuerfal� illiui.quam in ari�o hnhmm.fed in hc i^�t fu�haherunt
ha ergo locum brobhera ad ^auli in�itutu afflicabiit fr ^^^f^^fionempradicarent : hanunimittioportetfaluttf in~nbsp;aut yerum nunciarepoterunt. Etyt olim yettrejnbsp;^�^'i Pfe ** ^fff^gaudio excepti apud omnes in honore amp;preciofueruntquot;, 5� multo magit euan^nbsp;^^^orific� traClaridebent. Continet autem locttthieegregiamnbsp;probt tenere,non tarn 'vtile quam ntce�ari�enbsp;ItiltiL 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pedum mentio fit, hinc fitte infolentia occa�one arripuerunt, qua pedes fitos
quot;^erbhotabhuiuslocifinfiu alfenu�t,resipja docetJfaiasenim ^ttonymiampro nuntiorum aduentu ytitur. Deinde de euangelijpraconibutfnbsp;�*�011 nuntiant, At ht cum T^m. Tontificibus nihil comune habent, cum ifti amp;pacentnbsp;hit^ *!^S^Oftnt,amp; bellorufaces per totum orbem ctrcumferant,adeo^ iam feculth aliquot bellor�nbsp;�n orbe Chri�anofuerinr authores. ha^ illtis reliihs nos in Pauli in�ituto infi�amits�nbsp;Ofnnia obfiruabis, quid qui priasprtecones di^i fitnt^nunc publica nuncijs conferun- 'Eit�ngeiici mhnbsp;doBrina e^^�^utt nonpriuatim in angulK, fedpublice omnibw adeoq^nbsp;�*'o^rnbsp;nbsp;nbsp;C^iflas apofiolts dicebat ) promulgari debet. P'nde conflat,eos yebementererrare,qui
circumfiribunt, amp; eius lucem contra Chrifii mandatumfitb modium occultant, ^'�'�'^quot;^ffgt;(igt;ne populos inflituatur, in tuius ignorantia ip�fummum habentfute tjrannidhnbsp;argumentum do^lrina i�itts indtcatur. Euangelium quidem bonum nuniiumnbsp;y aria fiunt generabonorufid de quo hic agitur definit PacM nomine, huelliguntnbsp;�'''��Fl�homintf felicitate, quam y rauerjam in E uangelto prxdicari patebit ,� quamnbsp;Primoenim Deum nobifium ingratiamredtfijedocet, quinob�tnbsp;i^lt;ttM amp; infenfits trat,Ideo Paulits minijlenum reconaltationtsapo�cl^comnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deindeconfeientijs amp; ammts pace afierc,�'titquipritts yelprautf affie�-
( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^'*^,'^i�t*abantur, quot;^elconfeientiafiimulss excruciatiomnia fibiinfeflafentiebant, nunc
fi cotos Uli per fidei obedientlarrifitbmittant, Pratereapacificos reddit,ti^ enim fideiprtecipuusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charitas,qTia di�idianbsp;nbsp;nbsp;cotentiones nonpati-
Chri�oeapitein quot;vnumidem^corpuscoaluerunt. Q^bdauteinterdum i^p^^^^* debet,qui difciplinit impatientes,euangelij igne�non alia rationtnbsp;permittttinterdum Detismultaillor�petulantiie,quia nosnbsp;abundantes fecuritati loiu demos. Docet ifia,quid in euangelio qua.�nbsp;0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^dicari debeat:qua item fit eorum improbitas,qui illudfa�idiunt,aut etiam hoftili.-
Punit i�am ingratitudinem Deus graui�tme, ft multorum exempla docent.
^'^ui�imtshifeettmporibtts Deuspacem iftam fer� iucundam atq^falutarem nobds ff!i^f^�^^P^^i^^tiontpericula aduerfa, qua mundum infelicem exagitant, mitigenturznbsp;Dei beneficium, ftq, pace illa nob^frui liceat, totts animh ample�lamurnbsp;**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hfum Chri�um, qui ftluos nouit, it a eofdem ex manibusfuis eripi non finet�
^btnedibltQ^ honor,gloria amp; pote�as in aternum, lAmen.
H O M I L I A LX.
Sed non cmnes obedierSt Euangclto.Ifaias em dicifDomine qu� ''1�ditprafdicationinoftrae:' Ergo fides ex audnueft,auditusautcnbsp;audieruntflmouer�momn�tcrramnbsp;� Hiit fonus eorum, 6^ in fines orbis terraru uerba eor�. Sed inquamnbsp;j80- Nunquidlfracl norognouit ?Primus Mofes dicit.Ego ad�mu*nbsp;l�'oP^*quot; non eft gens, per g�tem intel*nbsp;tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouocabo. Ifaias aiitern utitur auda�
j. ^Slt;dicit. Inuentusfum ab�js, qui me nonqu�rebant; confpicuus dj �^�^'^b�squi de menoninrerrogabant. Aduerfusifraelemaut�nbsp;expandi manus meas ad populum rebcllem amp; con*
-ocr page 344-IN EprST. AD romanos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ql^emaimoclum in'veter� teftamenti libriiprolixe docetur 'Vt Dew tfiaelemftli lium delegerif.Itain nouo Teflamento non minori diligentia narratur, yt UloreieSo amp;nbsp;pudiatogentes adoptarit,amp;adhasregnumfitum cum yniuerjis�tluttspromi�ionilfttinbsp;Tra aiijs aatem negotium i�ud copof� travat Taulu^^ cuiui authoritas htc eo maior noii'inbsp;iet, qu�deum exJingnlari Vei confilio gentiitm apo�olumfuiffe�cimui t ideo^ no�rumnbsp;rit,in cau�e huiu� confyderatione non ofcitanter 'verfari. Jgt;lam 'Vtper fi re's magna amp;�upeni^ �nbsp;qubd Veuspopulum tot ficalis fibi dileUi�imum reieeit, gentes yero prophanas amp; � .j,nbsp;gnitione alieni�imas a�umpfit : Ita in hoe exemplo 'T^era amp; propria ciim falutis tumnbsp;�ra^cau�e,ceuin tabula,f�eSlandaproponuntur. Quia enim ludaosideo repudiauit V�tunbsp;creduli amp; contumaces e�ent, docemur , increduUtatem amp; contumaciam yeri�imas e�enbsp;ditioniacau�is,amp;idem pa�uros e�e cum Iudais,quotq^uotip�orum''ve�igijsin��unt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
gentes,nihilhuius meritas,gratuitomi�ericordia�uabeneficio,ex pote�atetenebrarumtnl^^�' '� lij fui tran�ulerit,nbsp;nbsp;nbsp;in �alutts aterna hareditatem adoptarit�atts apparet,falut� humafi^
non alibi ^u�m in gratia Vei quarendas e�e^ amp; hic nihil y el yiribtes no�ris-, y el no�rorut� merit�s tribuidebereXaterumq^uiaJudaiyocationemgentium indignt�im'eferebant,(^fnbsp;fiu�eBos habebant, quafi ex a�eBupriuato Hits euangeliumpradicarent � o�endit nupet �nbsp;nihil ab ipfis temere fieri, amp;ex modo feu ratione,tpua Veus ordinarie ytitur in yocaitdtsnbsp;euicit,gentes quo^ ab illo ele�tas e�, amp; adeccle�a amp; falut�sfocietatempertinere. Et cut� � �nbsp;probare yellet,Iudaos magno fuo merito reijei, eo qubd Vei ordinationi�fe non accommode^ nnbsp;tarnen obie�lionibus re�ondet,quibus HU profita contumacia apoflolis ogganiebanttnbsp;Rr�ondeturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trima ex credentiumpaucitatepetebatur, qua apofiolorum mi�ionem t�quot; pradicatiox^�.^
^u�hn^us. tt^fitfie�lamfaciebat, ludaicerte ex eaficargumentabantur : Quicunq^a Veomi�i�tnhT�f �. De paucitate Utes yirtuteamp;�iritudonantur,yt�bicommifiummunua magno cum profe�lupo�int exe�'�^nbsp;fredentium^ tum t�^enimquodapud dfaiamdicit Veus: ytpluuia amp; nix de ccelo defeendit, amp;eononf^nbsp;inthriat terram, amp; earn par�re atq^germinare facit, yt det ferentifernen, amp; panemaUedd'jnbsp;Ita erit yerbum meum,quodexitdeoremeo,non redibitadmeyacuum�edfacietquacuxlt;b'^^�nbsp;pro�erabitur in hts ad qua mi� Hlud, amp;c. Xt apofiolorum pradicationi pauei�imi creditx^nbsp;diunt,Etgo non funt � Veo mi�i, amp; proinde yanum e�f^,quod HU contra nos degentiutitnbsp;di�erunt, Ham� haneprobaret Veus,procul dubio illa�mul omnesadChrifitfidetneo^^^r^�nbsp;ficuti olim maiores no�rt omnes 'Mo�s doHrinam amp; ab hoc in�itutum cultum ynaniminbsp;nbsp;nbsp;M
teperunticitm � Veo yer� mi�us efiet.Erat argumentum hoc admodumplau�bile apudxxd^^ imperitos, eb qubd nonplures modo exgentibiis,fed ijfiere qui reliquis pra�abant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rLjf/
Urina ho�iliter aduerjarentur t yrbium nimirum magi�ratus, Troconfules, Thilo�phi� anti�ites, amp;imprim�s Imperatores I^mani,penes quos tune erat totius fiere orhtsimpfX^'L^lFnbsp;fi^dts'non^f�i^�piudocet,hocnonnouume�eautinfiolens, neq^nbsp;pernece�ario ^ubd pradicatio amp; fides non inter fie neee�arib conuertantur. Ham yerumq^^. Xnbsp;fequitur. qubdex yerbipradicatione fides naficatur, nonautem omneseos promifiuefidedonariij^nbsp;nampradicationem audiunt:quia multiJemen Hludyerbi non admittant intra animosfixo^nbsp;ger minare amp;fruUusferrepo�it. Quod ne ab ipfio fiubtilius excogitatum putetur,nbsp;inducit, eSsquot; extat locus hiccap.q^, ilUcdeChn�o yaticinaturttspropheta, �mulixnbsp;uidet,pauci�imos fore, qui euangelio credant amp; Chriflum yer� recipiant. 'ldeo cum �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �
dolortsplena exclamat : Vomine,qu�s credidit pradicationi no�ra (auditum entgt;^ fdebraica phra� dixit ^po�olus, profiermone aut pradicatione, qua auditunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. ^ri
ehium Vomini cui reuelatum e�f^ �' Vrachij nomine yel Chri�us ip�e intelligi omnia fa�ae�e loannesficribif.yel euangelium, quod potentiam Veie�ejuptudii�fnbsp;Jalutem omni credenti, Ita y erb yult in prafienti dicere : Cum propheta, qut de Cht�o onbsp;nati funt,�mulpradixerint ,pauci�imosfore, quiillius euangelto credant,nbsp;acerbi�imo conque�ifimt, nimirum yos iniqui efi�s, qui credentiumpaucilutem nobtsnbsp;mi�ionem no�r am in dubium y ocare conaminU Ham etfi Veits per yerbum externunbsp;tarnen nonjufi�eit, nifii interna reuelatio amp; mont�s Hluminatio accedat.nbsp;nbsp;nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X
-ocr page 345-M o M I L I A t X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I4�
prater rationem noiis exprolraturtquodn�n no�ra culpa nbsp;nbsp;fedeoram ^ui ad-
Deum impudenti amp; indomiia contumacia infurgunt,
lt;iu' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam loctu hic patrocinatur adner�tt Tapi�as amp; �nabaptiflas^ De eu�ngelia
argttmento contendurtt, non e�e yerum euangelium idcpuod � nob^ prcedicatitry noniudicandii ^tjjue hominum inut�im�t, amp; apudeot ^ao^} non multum�ullumferat, qui eiwpriedica-nbsp;nbsp;nbsp;auditonvm
neminem o�endere debet, paucitas credentium^ 'Vtnequeim-
^^wDei yeritas amp; ratio falutis no�r�, nonabbominum
amp; inuiolabili diuinaprouidentig d�cr�ta nititur. Deinde omnibtu non^^hocmundo, ^tpauciorese�entquiillicrederenc, amp; Chri�ttsidemnbsp;tnultosquidemyocariait ^paucos autem ele�os e�e, qui yocationemnbsp;fifnile illud, quodex Ifaia aduerfarij nob^ obijciunt, repetamtn, nas quoquenbsp;�Kfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pluuite e^f^, rationem e�e dicimtn, t enimpluuia non quidem intttilis
3 autem ybiq, locorum e�eSum habet, eo quod rapes amp; locaper��erilia ytrbum quoque nunquamfinefru^uprxdicatur., non tarnen apudomnesnbsp;fittinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^^i^ue hominum animos plus quam lapideos aut alijs pe�imts a�e^ibus prceoccu^
Chri�us quoque in fementtsparabola admonet. Sufficiat ergo nobis, �*lt;^ naturafrugiferum eif^, neque in illud transferamus culpam, qua in corruptanbsp;dmofihuita�auitatemprobe confyderemus, multbmagismirabimur,ali-�^�iunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tredant,qu�m quod non omnes credunt. '^ia enim ��de amp; omnium bonorum cte~
tfbborremus, mirificam fane amp; yer'e diuinam e�e oportet euangelijyirtu~ ''��fo �illumin�t amp; trahit, yt reli�is terrenis ad cale�ia a�irent. Sedamp; in-^i^aniorum parabola Chri�usmo-finiri �'jomnes, fidemin aduer�riorum obie^ione non temer e per obedientiam de-���'��'fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obedierunt ( inquiunt) euangelio. Et alibi frequenter obedi�nties fidei me-
homines per euangelium adduci oporteat. Eides enim fine a�enfuconfi�erenonpo-ive nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^^ffinareuelationi adhihet^ ^tfi huic cedatintelleilus ,mox'^oluntatem quo^
S���� � � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homofidei obedientia fubijeitur. Elihil ergoproficiunt in falutis ne-
'�fil�n ^�fi^^ppiifice ia�lant,obedientiamyerb nullam Deopraflant,imodifcipUnamomnem
amp; eos hofliliter perfequuntur, quife Ulis ad yita innocentiam amp; morum hone~ �'^^gifiros prabent.
^^�utata prima obieBione aduerfariorum ,nunc conclufionem Gradationis, quam Fides ex audi�o ^��n ff infirti Ergo fides ex auditu e��f\, audittn autem per quot;perbum Dei. l^^afi dicer et:nbsp;ttt)iff^^��^��!��hhunce�e ordinem Dei, �Ptfides^er euangelijprtsdicationemdonetur, multiau-tredant, ex eo�itis apparet, quodgentes quoque Deus elegerit, amp; qubdeuange-ludais pradicaridebeat. Quo loco admonemur, quodetfifides Deidoanbsp;^^his ee�andum e�, quo minus illam a�equi �udeamus^ Qma enimnbsp;di�ribuendis or dine amp; medijs absfr in�itutis ytitur ,hisfe accommodent opor-(ntn 0^5 yoluntt Calumniatores ergo funt , quiper nos yerbi Dei fludium amp; precesnbsp;�ijs 'Pera pietatis exercitijs aboleri aiunt, quando Deigratiam pradicamus, amp;nbsp;debet falutem omnem nobis ex illa obtingere docemus. Imprimis autem hic ob�ruari
quot;^�^hipradicatione ,fed ex yerbo Dei enafei ait t^ipo�olus. Ex ^ui ntaj , non aliud quam Dei yerbum pradicari debere, amp; fidem minime ab ijs doceri,nbsp;Ijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Ptrho circa fui ingenij �eculationes aut aliorum traditiones occupantur. E t euer-
Chf � fententia omnes religiones, quasfine expre�'o Dei 'verbo hominesfiiper�itiofi ex-'��in�ituunt^ Elam fine �de in C hr i�um nulla poteif, e�e religio,qua Deoplaceat^ At medio au�er as, fidem fimul fujluleris, Eehementer ergo errant,quife apud Deumnbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}fi fimpliciter credant,idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,fi quiduis temere recipiant, quod ab ips tradi-
ftti)iff�^�fl^^em in ecclefia habent, Eaulus enim alibi omniaprobare iubet, amp; quodbonum eif, � ^^h�^�^^nes clamat, 'ble cuiuis �ifitui credideritis,fed probate�iritus num ex Deo fint,nbsp;��modo ex Deo erit, quod ab hominibus profe�um nullo Dei yerbo confirmatur i T^rfus
D
-ocr page 346-I
IN EPIST. AD ROMANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g
ergo hoc quoque nos tidquot;rierhi Dei�udium excitare dehec amp; doSrinas dijudic^re.fn� in fide tonfirmemur, in^ ea quotidieprofitiamtps. '�dam etfii in ea fiemel limtn infiuft^f 5nbsp;nbsp;nbsp;� .fiif'
^ter naiura noflra yitiofitatem aaminiculds crebrts optts eS^, quihm amp; fulci^^tar amp; Et quemadmodum Iwctrna, nifi okutn itidem infundas., mox extinguitw ; Ita nifi Ifcrbttn^lnbsp;animts nofir � infiilletur, diu dur are non ^oteS^ fides inter afie^uum turiines,q(�dii'^fnbsp;concutitur. Et enitn ex yerho Dei fides enaficitur ita ad illatn fiulciendam atquefoutno^�^nbsp;Ulo e�^ efficacius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
z. Df Wlt;fw. l^ideamw nunc alteram olieSlionem qua ludai Taulo refionfiabant, quam bU 'verb*^ qui ip� quoq; prehendit *,Sed dico, ^Annon audierunt, fcilicet ludai f Senfitts ef^: Si ex eo frobaturgf^^nbsp;euan^elium aunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filutts Jocietatem fertinere , quod euangelijpradicationem audtuerunt,
diuerunt. fudtets etiam dicendum erit, ^nnon enim Uli quoque auditierunt, amp; quidem JI fiofrim�m , deinde ex ^pofiolts, qui apud illos prtedicandi initium feceref Htfnbsp;Faidus : Imb quot;Tierb in omnem terram exiuit fionits eorum, amp; in fines or bis terrarutnnbsp;Hae dicendo flusfateturautconcedity quam aduerfarij quarebant. Quafidiceret :nbsp;�Sgt;t ludais euangelium pradicatum efie negem quot;vt fotiits afofiolorum dohrinam adex!t�^nbsp;orbts terrarum cardines diuulgatam efifie afifirmem, Id yerb non proprijs ^fed Dauidisnbsp;tiat, qui eum quot;pfialmo decimo nono legii aut yerbidiuiniencomium infiituifiet, abofifittjnbsp;huiuf exorditur, qub magts ccmmendet Deibonitatem, quinon contentw barbari�itgt;^lt;^ 3 hnbsp;gentibtis fieipfium in admirabili illo ccelefiis machina opere manifefiauifie , infiiper legemnbsp;LocUf Pfal, r^. digito ficriptam populo J'uo dederit,per quam Ule infiituatur. Verba Dauidts hacfiunt :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g
'rantgloriam Dei, amp; extenfio opus manuum eins annunciat. Dies diei eloquitur nox no^i indicatficientiam, 7^on fnbsp;nbsp;nbsp;;//zifiermo,non '^erba, neque auditur yox eorunt�
tarnen terram exiuit r�gula eorum, amp; in fines orb� yerba eorumyamp;c^ quot;E^gulam yocatot^�^'^ firuSuram orbium cielefiium, qua cents legibw confi�t amp; nihil habet quodnon gt;nbsp;gula^quam Hits Deusprajcripfit. GradfionUm dixerunt, quia tanti operts excellent^nbsp;tnenjam opifiits Dei Japientiam pradicat, t�t tacita fiui contemplatione fie^atoresnbsp;quam fi quts mille yoces auribus eorum mtonaret� Hac autem prafienti cau�a Tattlti^^f^nbsp;ad hunc modum : Deus equidem omnibusfiecultsfiefie humanogeneri manifefiatiit, amp;nbsp;yerbum juum non omnibusgentibus reuelauerit, tarnen in mundi machina fe ytdendutnK^ lt;nbsp;buit^yt nemo fie negleSlum dtcere queat. Qantb mintts ergo ludaos qud dixerit ab eo 'finbsp;qui injuper yerbum habuerunt, quod (yt olim propheta polliciti fitnt ) � -^fiipn amp;nbsp;^g^^fi^m nunc in toto orbepradicatur Faciura adhuius loci confirmationem qua altbi diii*�,nbsp;7\iaminfiracapite\q^^dejeipfi tefiabitur ^pofiolus, quodeuangelij pradicationeofffit^^^�'^finbsp;ab Hierofiolyma ad Illyricum yfique impleuerit^ Et Colofienfies hortaturus, ne � fienbsp;dimoueripatiantur, illud iam tum apud omnem creaturam, quafiub ceelo e^l[,,pradM^^�^fi.,nbsp;amp; in toto mundo firuldificareaitEt� enim nondum publica J^mani Imperij authoritiX^ jnbsp;tumefiet^ ybique tamenlocorum diuulgatum erat, amp;pafitm erant ecclejia Chrifi�ntDf^^^^finbsp;fidtmyeramfiro�tebanturiamp;in eius confiefiione^inuitis quoq^ amp; multumreluSantibttt f�'*nbsp;Jimts quibusq^^admirabilianimorum confiantiaperfieuerabant.
Euangelif pro Venit nobts hoc loco confifideranda Dei inuihlapotentia, cuius yirtutefia�um efCgt;'^^' pagatimiracu- annos yifinti duos ( nam totidem � TauU conuerfiione yfique ad illud tempus nutneranttft,nbsp;Ium. Corinthum yenit,ynde epifiolam hanc/criptam efie confi�t) euangelium intoto orbe tef)^^nbsp;pradicaretur. Flam fit apofiolos cuih ijs confieras , qui fie Hits doBrine eorumnbsp;facil'e yidebis nihil hie humana yirtute aut indufiria fieripotuifie, c�meos aduerjarte �nbsp;berent, qui illos authoritate ,potentia amp; longo rerum yfiu long�fiuperarent. Imofit yeiui�j finbsp;libeat y dicemus nulltm ynquam miraculum � condito orbe maiusaditumfiuifie,nbsp;per pradicationer^ Jefiu Chrifii crucifixi totius orbts refiormatio fa�a fit i amp; quidemnbsp;qui ex gente reliquts popults inui/a nati erant neque yllts humants priuilegijsnbsp;iantur ,t�mpriusopifitesmanuarij , amp; inter fiua etiamgentK homines contemptfi^ffgt;y'�j^i^
-ocr page 347-1
H O M I L ! A LX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^
'blt^ue J}ic iiolis aliquii '^ahumetem aw Taf am T^manum obijciat qui idem fecerinh � fntm non nouam do�trinam amp; priit^ inaudita dogmata frotitlerunt , fed ex mulcM, qute iarHnbsp;�^recefta trant,centonts quofdam conjuerunt, qui aliquo yel �^ofaicee legts yel Chrijliantsdo-^^^efttcQ colorati, itn^eritis amp; rudioribui non ita difficulter fctuerunt obtrudt^ Itaque omnesnbsp;^cfftfundamentum alienum tedificauerunt, ciimafo�olifilum Chriflumcrucifixumfrtsdica^-ludxtsquidemfcandalum trat,gentibtn yero extremafiultitia yideba-i^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen omnia obfiacula Tfeipotentia per Euangelium fefe exerens : cuim confydera-
terreamur, quihodie euangelij cur�im �ticenantur. Interim non minia confyderari debet borribilts amp;foeda eccle�arum di�ifatio,nbsp;'viuentibiMadhucnonnullisex�fo�olorum numero hiere�es caferunt,nbsp;�!/if � ^^***'^^^**�^ qiddemtottts �ivlahumetis furoresficutm eS^, Occident yer� Ton-fif^mi�t, qui totam 'veteris doHrinte eir religionisfadem corruferunt. Et bacnbsp;tb qu'odpleriq, bominum contempto yerbo eius,foif, fute radonisfig--'Sier carnis cufiditates decUnauerunt. 'Terreant ergo nos exempla ifla, ne infolentiu^nbsp;�quot;^ffnagnofiamus autem bonitatem �Dei, qui noui�imis bi�e temporibus yerbi�i facem rur-�quot;^(niere dignatus eif,cuius lucem qui�quunturdj errare non poffunt^nbsp;iit^^^fi��'gt;'^tertiaobie�iio,quam Tauliaduerfarius ex prioris folutionein ludxorum defenfio- ?� lujainbsp;�lj^'\�'�'�^i'-Sedinquam ego,Tilunquid Jfraelnon cognouit, fcilicet Tieum aut ab hoc propofttamnbsp;Quorumyerborumbicfenfuse�eyidetur * �^don eif^qubditare�onaeas Taule-feje/���^�^^'^lt;gt;flt;tdone amp;prtsdicadoneefficaciloquor, qua Dei cognidonem amp; fidem quot;Veramexnbsp;re�ondeas quot;velim , num Ifiaelem Dei cognidone prorfus de�itutum dicasfnbsp;��ifij ' ^ixeris, Dauidis te�imonio conuinceris, qui ait : lgt;lotus in luda Deits, praclarum no-Dauide quot;Ver�pronundatum eff^rurfus quaro,curnos Deus reijeiat.^nbsp;^'Sponr^'�^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; ob quam in noflrum locum gentes adopteneur Hic iam graui amp; dtligenti
� qf^^doceret, Deum quidem fuo erga ludaos officio probe defun�um e�i,amp; tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^qtios credidi�e,de quibus bic non agatur,plerofque autem fui�e inobedientes, amp; ad-
'vocationem, quam quiagentesfeq^uantur, illos quidem fuo merito reijeirbas ^i^r^^^��^�^pdoptari. -At quia boe inuidia amp; odijplenum erat, non ipfi Taulus re�ondet, fednbsp;dfdatnde ludaorum contumaciaamp; eorundem iu�a reieilione pronundantes inducit,nbsp;�! to �kdo�s locus Deut. 51. quot;vbi�c.loquitur Deus *. Ip�prouocarunt me ad amuladonetnnbsp;Ti^eus, amp; ad iram me incitarunt �vanitadbusfud : amp; ego ad amuladonemprouo-titnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^on eif gens', fer gentem �ultam (aut intelligendf� exfertem) irritabo^ eos.,
le ^^bofieriorem buiits locifartem Tanlus, quot;vt doceat non nouum e�e qu�dde gentium ^ocado-\^^^�^^orumreiedione dicitur, ciim boc ita fore iam olim %lofes fixdixerit. rhi neminem mo-
�r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Sofern Deits de Ulis queritur, qui Deos alienosfinxerint amp; manifefla ido-
^e ij^�� oontaminarint, ciim � contra fatis con�et, ludaos po^ reditum ex Dabylone illofce-f'^'�^ pollutes, amp; circa Cbrifli tempora ab idolorum amp; falforum Deorum cultu ita ^''�deliterpotiitsoccidimaluerint,quam Cxfaris�atuasin templumredfere. �Hamnbsp;baberent in templo,intra animos tarnen fuos Deum longe alium conceferunt, quamnbsp;^6A � qui nimirum Juffimentis ,facrificijs amp; diebttsfe�is colatur. Adbxc ciim xternumnbsp;reijeerent, amp;pro illo q�^gemfuum dicerent Cx�rem, extremaimfietatenbsp;neque aliudfacere foterant � quot;vera�de amp; Dei cultu magis alienum. Tf�enbsp;^djolimper ^ofemfronundatam, amp; qua iam �apiusfuam habuerat executionnbsp;oxtendit, amp; talionis peena mul�andos ait ^perindey tft paternbsp;adoftet in eius locum, quem propter contumaciam incurabilem abdicauit, Imita-bonorum mores Deus, amp; quot;Vt Uli amulatione accenfa filios inobedientiores adme-^''osnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adducere conantur *. ita Ule quoque ^elum fan�um in eorum animis accenderefiudet,
^bftfj^fuificuros amp; in cultu eiix negligentiores e�e con�ieatur. Ebi imfrimis nos memini�e nunquam non babiturum, quos pro populo amp; ecclefia fua agnofeat ) etiamfi eos reij-^dtts ecclejia nomenfu�inuerunt. ToteSlf^ enim (quot;vt Dapti�a dicebat) ex lafidibusfilios
3 2.
-ocr page 348-C A P. X.
IN EPIST. AD romanos
tAlrahamifacere. Quod quu ludat animaduertere noluerunt-, tnani per�tafione decefti, i^fis Deta necejjario obflriHu� ejjet,�l)ijffis�ta contumacia exitijfuerunt authores. Qitodtxen'nbsp;^lum 'ntinam diligentwi expenderent) ^uihodie�milicon�dentia deeepti in fu�er�iiionibiuatjigt;fnbsp;Jceleribui pergune.
Qualesfuerint �Porro non inutilefuerit widere, ^uibw nominibutaut titulis Dem gentes de�ribat, amp; �llt;gt;� gentes , priufy les illiefuerint,frtufquam ad Chriflicognitionem amp;eccle�a confortiunt yocarentur .Primonbsp;tur�adCh^n'fl^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Habuerunt ^uidem folitias amp; rej�ub. ^ua mirificefiorere �vi�te funt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n�in C
�o hommes coalefcant, nulla inter eos e�efoteff^ communia firma amp; fiabilts- Qnpd ctnnitiml�^ tium exemplisprobari pote^f,, Ruanda confi�t, nullam ynquamfu�e, qua non tarn extern lt;nbsp;quam intefiints tumultibw exagitata horribilesmutationespafia�t. T^ullaiteminuetiit^Tij^nbsp;leges fuas amp; reipubformam not�epim mutarit, Imo quam hadiedabistqua primas�uas jeo^^nbsp;hue Jeruet, amp;in prima terrarum diuifione^maioribmfuds a�ignata loca tnhunc '^jq, ater� frnbsp;deatfSola eccle�a, et� yarijs ca�bm ipfift quoque iaSetur, manet tarnen fimper fub 'vnonbsp;T^ge lefii Chrifiq, ijjdem Jemper legibm 'viuit amp; ciim in hoc mundo per egrina�t jpatnatnnbsp;lit habetquam Uli nemo eripere, aut ab ea excluderepotei^. Et ideofila digna eif,nbsp;autpopuli yeri nomen obtineat. Deindegentemfiultam amp; intelligentia expertem yocat.nbsp;floruerunt inter genres artium fiudia, amp; multi in hifiorijs prudentia amp; Japientianonumnbsp;nbsp;nbsp;l
gnifice commendantur. Sed�ipientia nulla eif apudeos, qui Dei amp; aterna falut� cognin jlituuntur. Quad�Mofes non obfiur 'e monuit ^quando iudaos�olospopulnmfapientetnepf � :nbsp;quod feip�um amp; legesfuas illdf Dem manifeflauiffet, Debebant ifiuddiligentimnbsp;ciim Chrifiiani die) yelint, gentium tarnenphilofophiam ita colunt, ytfacrarum literartttHjnbsp;extremam barbariem 'putent, amp; adhuc ex gentibm kges petant, quibm cum remptd,nbsp;�amgubernari oportere arbitrantur. Debemm ifi� hominibm yniuerfalem illam corrti�'^nbsp;qua hodie fcholas,ecclefias atq, rempub. difiipat,
Locui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Iter locm, quem Taulm aduerfariorum obie�ioni opponit, apudIfaiam capitt
gentium uoca' amp; bimembr� eSf-.quiafeor�m degentibmfeor�m de Judads loquitur, Eumautein tione etquot; iudao larigrauitate adducit, I�aias autem (inquit) ytituraudacia,ideil^, magnacutn libf^'nbsp;rum repudio. pronunciat. Etfaneprophetts fanBaaudaciaopm fuirapudeos, qut intolerabiltconfifi^^^^^^i^^nbsp;aduerfm Deum �r yerbum eirts efierebantur. Et hodie in extrema ilia amp; vtultti modnnbsp;�ma feneBa mundi, eadem audacia minifirts opm ei^, qua fefe impia hofiium yerit�^^nbsp;tati opponant,amp; Chrifiiinip�s loquentts experimentumprabeant. Qmd'verb dixit If,nbsp;tm fum ab ijs,qui me non quarebant � con�ieum faamp;m fum hts, qut de me non interrogernbsp;guntur hacpaulo aliter in Hebraofenfm tarnen eSlf idem. Degentibm autem ifle dnrennbsp;Detfi fe ex gratia Hits manifefiare yelit, etiam� deipfii queerendo aut inueniendonon Pnbsp;Qwod reuera fa�um fuiffe apparet, � quales omnium gentium mores amp; fiudiafuerte^^nbsp;quando jipo�oli illa Chrifium pradicare c�perunt. Exhibetur autem inhis typtnnbsp;cationts omnium nofirum, 2dam ytgentibm non quarentibm ipfum olim fefe exhibtgt;^^^nbsp;plerunque nob� eriam aliudagentibmfefe ofiert,amp;fuagratia nosprauenit.nbsp;neceffe e�f^ : quia ea eSf^ noflra corrupiio, 'Vt cum maximepeccauimm, qua� re bent gnbsp;nofiris yitijs indormiamm. Sic ,gt;4damum � fuo cenj�eau fugientem , amp; fr� ;(/((gt;��nbsp;Dem qua�uit amp; yocauit. Sic Ifraelitas iam immerfos �gyptiorum fuperfirtf^^^nbsp;quot;�t yerum cultum inter eos in�itueret, Euertitur hts'nniuer�a meriti nofirt glor^^nbsp;ritur D ei gratia qua ynicum eSf^noftra falutts fundamentum. Sed pergamrtsnbsp;bts, qui altera huim loci parte Deum de ludteis ficloquentem inducit ; Toto dienbsp;nm meas ad populum rebellem amp; contradicentem. quot;ivlanuum expan�one findit^ .nbsp;quo erga illos fit yfus, dum amp; yerbo fuo quot;yiocauit, amp; infinitis beneficijs ad feinuK^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� gt;
rb toto die,id eSf^,afiidu� amp;inde�nenterfeei�eait, Confirmaturhoc i^ftiittstxei^^ atr^ omnes prophetarum fermones te�antur. .AtqualesillifPopulmrebelltsyelconttif' ^fi�nbsp;tradicens. Duo igitur Ulis tribuit,qua fiere coniunHa e�e folent. IKam qui Deo nonnbsp;non obediunt quo^, Qubd� ijdemfor tim yrgeantur, iam etiam obfirepere amp; tontrt^^'^
-ocr page 349-HOMiLTA Lxr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;4:*
f^�ifn occurrunt cuiiu fontes amp; effe^A ^ui^lenius cognofcere'velit^ea litdxorum contumacta amp;pe�tmMJlu�ijsprolixe diettntur. 2iunc adnbsp;owww referri debent, yt difeamus T)ettm quidem falutem omnibus offerrepernbsp;bancautem nonfufpcere nifi et credamtti. Q^ia autem fides T)ei donumnbsp;autem in nobis ipfts amp; ex nobts nafeitur^ confi�t fiuo yitio perire omnes eos tjui pe^nbsp;'^tro feruari eos,qui falutem confequuntur. Oremus itaci, T)eum,'Vt mentes nofirasnbsp;accommodemus noseiusinfiitutioni^amp;Chrifium lefum totts animds amplexi-^nbsp;�l^ijtiamus perfidei obedientiam^ Illi debetur benedi^iofionor,gloria amp;potefias in
Q K P N y XI.
HO-MILIA L X I.
VrVm igttur (inquatn ego ) abiecit Deus populum fuum fAbfif. jj*. iNamSC ego Ifraelitafum, ex femme Abrahami, rribiisBenia�nbsp;Non abiecit Deus populum fuum, quem pr�cognouit. An nef�nbsp;His 4�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J feriptura f quomodo colloquatur c� Deo, ad=
*�H�sIfi-aejgji(-ens: Domine Prophetastuos occiderunt, altaria � diruerunt ; Sd ego reli�us fum folus, �C qu�runt animam meam.
,^.?5l�-dd dteit ei diuin�refponfum�Feciutremanfenntmihi feptem *'a utrorum,qui non flexerunt genu imaginiBaal, Ita igitur �C hocnbsp;^^�^pore referuatio fecund�m elccfli'onem grat�x fada eft.
1�^ rr * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf^agna cum grauitate Taultts hucufii^ de Tudtsoru reie^
1 � w�e amp; gentium yocatione differuit,non quidem odio [�xgentis fed yt infolentem ge-tproprite iufiitio:fiduciam reprimeret, ^ua amp; aduerfus �Deigratia efferebantur^
autemexhts^finon re^�in^ kr^menhvn �^^^^pperniciofifiimi errores enafii, yt nimirum Tudtsiauidem fie in yniuerfum abie^os eapitis,nbsp;faltitisfiem abijeerent : gentes yerb aduerfus illos fiuperbirent, amp; itanbsp;l^^^'^1.'�*aillQ^ T) eus dignatus erat^magna ex parte obliuifcerentur. �Neq^ dubium e^^mul-h^^'^gt;it'^^\'^^^^^^^terofienfiosfuijfe^quandotantaminfuagente cacitatem atq^ contumaciamnbsp;*i^'**^ ttnt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apofiolts (yt nuper in Taulo yidimtts ) molefiifiimafuerityquis dubitet
eos,qui in fide minsts adhuc infiruBi amp; infirmiores erantf^E contra quoq^ du� infidenter nimisaduerfusludteosproteruijffe, qui amp;anteaomni~nbsp;l{ '��^quot;gt;gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bfiorijs amp;po'�tts apparet) amp; nunc fiuo illo fuperbogentium aliarum contem
fiiaprouocabant,qui iam Chrifto nomen dederant.Ideo hoc capite nouam traBatio ^^fld�it,quaprimum [udteos confolatur, ill� certamfalut�fpemfacit,nepromifiio�nbsp;abolitas putent, aut fie ab omni fialutis fie exclufis arbitrentur. Deinde gentesnbsp;''���ji 2)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;udteos infolentius contemnant, fed meminerint fibi quaq, idem quod Hits accidere
tfiiment, amp;Juo erga ilium officio probefungantur. [ta yerb hxc tra� ao^rinam coprebendat, qute in ecclefiaperp�tua retineri debet,de fialutts ha�nbsp;conueniat, qui illayelafi�qui yel iam apprehenfam feruare cupiunt.
P^iof^pattts^quadeludatsagit,btecDettsnonabiecitJ�ampopu- R-eieilio Iudlt;ea aatempropofitio bxcperfiicuitatisergo in duo membrafiueparteinbsp;[udaorum non ejfe ''vniuerfalem,fed Deum fuifxdertspro-^hrahami yeros amp;germanosfifios,quospecuUarigtatiafier^*nbsp;g^^^^ationemrefiringi, neq^ omnesinyniuerfiumnbsp;ex Abrabamonatifiunt, fedeos tantum, quos Deus aterno amp;gra�nbsp;prtedefiinauit. Cteterum yt leilores magis attentos reddat,amp; oratio al�nbsp;antmospenetrer,pergit interrogando, amp; yt nuper ipfifibi obijeit, quod ludtei infua
3
-ocr page 350-IN EPTS T. ADROMAMOS
gentK ^efen�onem aduer�ts afoflolos adducelanf, Ciim enim ex J[aia lo^uentem xiJ�tyTotoeliee^andi manM measadpopulum rehellemnbsp;nbsp;nbsp;contraditentem: lt;amp;�mulo�f��
oltmpradiSum ejje^quod T)eui Pentium prophanarum ado�tione �udaosad tsmulationetn turM efl�t,nunc tnterrogat in aauerfarij perfona: 2d um igitur (inq^uam ego ) abiecitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
�uumf�rocat autem ludaospopulum 'Deipropter f�dui, qu� illos fibi deuinxerat, yt nbsp;nbsp;nbsp;�%
peculium. Senfui ergo huim ^ueeflion� eF^^ 2dum Dettiftederis cum patribut oltni�a^h mifiionum fimul omnium oblituefimel omnes ludaos-abiecit, yt quicune^j ex hii nati junt,nbsp;J�efalutK exciderintfd^�ondet ^po�oltt^^Jb�t. Et it a yno^erbo qua�ionem hanc,y[^^nbsp;pijs auribui^reijcienSydotet, Deum in promi�i^�t^ con�antem atq, yeracem ej�jtie^ue ti^*nbsp;aut irrita fieri propter multorum increduhtatemt^juod ipfium fiipra quoque eap.^. difirtifnbsp;monflrauit, 2dam yt ills tarn in multn quam in pauc�s diuinam fiuam potenriam adnbsp;quando yult exerit: itaneque credentium multitudo illiuf promifiionibu^ quicquam adatfgt;nbsp;eorundempaucitas Hits aliquidderogat. Exfieipfio enim fiua yeritas confi�t yerbo Dei,nbsp;tninum authoritate depenaet,yt alioipluribus ef^ demonfiratum.Sedyideamus, quibu^^^^nbsp;tts probet Taultts^ quodin pnefienti prepojuit.
t./dgt; exemplo proprio.
quot;Prtmum dproprio exemplo defiumitfiicens: 2dam amp; ego Tfiraelitafiim, ex tribus Deniamin, Eote�^ argumentum hoc fitbformaSjUogifiniexpo�torijitapropont ^nbsp;/firaelita : Ego nonfium abie^us � Deo ; Ergo Dew non omnes ffiraelitas abiecit.nbsp;urgumentt partem diligenter proponit. 2d am non contentus fie Ifiaelitam dixifie, ne qi^^nbsp;turnputaret,addit fie ex Abrahamifiemine,ide^, iam inde �primis fiuagentts maioribif^ 'nbsp;natum ejfie:amp; quidem ex tribu Deniamin. Quodpofiiremum addit, cumqubdadgenerH^^ j�dnbsp;nemfiaciebac ( fiimttsenim iam tuncinterludaos confiujionem illamceepijje,ytnonoiH^^.^^tl'nbsp;tribu certi efiint quod multorum natales fiufie^bos fiaciebat) turn quod Deniamitarurfinbsp;bilifiima amp; mulcts nominibui celebrts efiet, Deficenderat enim ex �fiahele,qua nonnbsp;cubina, fied l�gitima Tacobi yxorfiuerat, Eademprimum regem dederat, amp; in eitts fioft^Jnbsp;Hierofiolyma cum templo,quo omnes ludai imprimts gloriabantur. Qdf^dfi hts addas^nbsp;ignorabat Eaulum Chrifiihofiem eir acerrimum fideiperfecutoremfiuijfie,plurimutnf�^�^^f�nbsp;gumento huic accedet, Eerinde enim hoc fi dixifiet : Si mihi non obfiult^qubdescnbsp;genitus fium, quod legis 'Mofiaica � puerts fiudiofifiimus fiui, quod pharifieorum ficH^^.,nbsp;prapofiero ;^elo abreptsts aduerfitts Chrifium s�' ecclefiiam eius extrema quaquenbsp;etiam dudai propter fiiumgenus amp; priorem conditionem nequaquam debent de fialutefi^^^jffinbsp;re.2dam inexhaufittsei^ditiinamifiericordiafionSiamp;quam mihifiecit gratiam Deu^nbsp;numeris alijsfiacerepotei^.d^oluit ergo �fieipfio exordiriDauluSy non yt fieipfiumnbsp;Slarctfiedquiainipfioinfitgneamp;plenumconfiolationiselucebatdiuina bonitatts tnijt^nbsp;xemplum,
VnJePauIut de fu� falutenbsp;iertuifucrit.
i^uodfi quaras.,ynde hacfiducia apo�olofiuerit,ytfi � Deo eleSum amp;fialutis adeoqjfiuo exemplo alios confiolari audeatifacilis erit re/�onfiofioc ilium ex fide habuiJfiA finbsp;turn ejfie fiiebat.�ddfi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hacproprium illud Dei donum eil^, quod fiolis ele�is j
pofiunt defiua eleEiione amp; pilute dubitare, quicunque illam infiemetip�s deprehendunt-huic alia quoque diuina bonitatis argumenta^quod Deumfiibi in apoflolatu adejfiefieutu ter omnem fiemfruClttsfitapradicationtsyberrimos pafiim yideret..r^dmonemurnbsp;�l�jpoffe ynumquenque defiua eleSlione certum fieri, imb de hac minime dubitanduiunbsp;per fidem Chrifio infit os efi� norunt.Et imprimis caueri debet,ne y el Sophi�arum tattfinbsp;nbsp;nbsp;(
tiam cordis no�rifiugge�iones admittamus,qua nos de Dei gratia s�' fialute dubitatf. enim confi�t,nos per pdem Chrifio inferi amp; eius ouesfieriEt quamuts ilia interdutftnbsp;perfieilafittfiufificit tarnen ad Chrifium apprehendendum, in quo deinde adoleficit amp;nbsp;incrementis augetur. quot;�urfius non minus certum ef�, Dominum fiuos nouifii , amp; neinugt;^ j^irnbsp;Chrifii ex manu eius rapere. Certa igitur debet ejje credentibus fiua eleilionis amp; Jcainbsp;i^oadalios autem,neminem temere damnare,quin potius propter nos de alijs efiitt�
-ocr page 351-H o M r L r A L X r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;148
alij t indi-Wut,quorum cur am Dein habeat.
ludxorum confolatwne ex aterno amp; inuidabilipriede�inationds nbsp;Rbaterno
gt;^^'�*^ecrtio'paul�i prof�re^ 2d on abiecicT)siiipepulumfuum, ^juemf/rtecognouic. Argumenti icttet,quo non nuda amp; ociofa prxf�entia figni�catur (jualem Deo ho-
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffihuuntjfed ta�K^qux cum frxdeftinacioniidecretoconiunSlay�mul Deifauorem
dignatur. Idem ergo el^^ac � dixijjett QUff''^rlt;cde�inauit. �ugu�triM interpretaiur in lihro de hono perfiuerantix nimirum adilludnbsp;^lf^-^'^'*'�dfupra dixit* Q^osprte�iuic^eofdem amp; j^rtede�inauir. Argumentum itaquenbsp;�d)ei�rmae�^ amp; inuiolahiltf,nbsp;nbsp;nbsp;proindenon ahijeie eos lt;^uosfimel
amp;prxde�inauit ludxos, quodexfeederecum Abrahamo amp; reliquifpatribiu probatur : ergo eo�lem non abiecit, neque in yniuerfum damnari debet totnnbsp;�''iiij P�ffifus, etiam� maior pars per incredulitatem amp; contumaciam � falutte promi�io-Hic autem ob�eruari debet ^quodf�dm Deidifirttsyerbts adeosre�ringit^ quosnbsp;l'�tf autprade�inaitit. Exeo enim di�cimus�n�ilut'M negotio nihil tribuendum eff�nbsp;2dam quoad illam,omnes in peccatts concipimur amp; nafiimur,nbsp;pf^clarum habent patres no�ri, id non exfe-^dnlergo carnisgensrationi tribuerepoffianus quodnbsp;detrahatur, qutieynica amp;Jola no�rtefalutisorigo e/� .Ac�nihiladfalutemcon-'''(ttij���''*�fi'virtus amp; generis nobilitaSj quidobfecro �ultiu^ potei^�eritjudminani huita titulanbsp;j, i{.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potius in hoc e�e, ytper�dem yeri amp;germamfilij Dei ef�ciamur!^
^quot;�Pr ^fffittm argumentum �pronunciatis, Oraculum enim adducit quo olim DettS E- �gt; Aprotiun* �mili tentatione fluHuantem confolatus el^, Extat hi�oria in primo lihronbsp;�9- 2darraturillic^ ytpoi^ triam annorum amp;�exmen�um�ccitatem at-� ^�'�^i�imam decaufa religionis amp; publica reformatione ad montem Carmeli in pub-^gt;gt;iߑ^���^itijsdi�eptatum�tt ^t ciim Detts yeritatis do�rinx amp; y er o cult ui te�imo-delap�m , ynanimiomnium ordinum confinfu religio yera appro-Secuta e��^ mox horribilis Eaalicarum cades j ex quibus quadringentosnbsp;I�ififttffugge�ioneexcitatus^trucidauit, Et� yerofaHum hocnbsp;fanto tempore exoptatis imbribusprobaret, neq�e idem damnare pa�et Achahnbsp;y Put '�Baalitarum patronits fuerat: non tarnen i�a lea^abelire-potuerunt qute nouo furore infiammata Elite mortis fupplicium denunciauittnbsp;P^J]^ pf�pbffa amp; timor� magno correptus fuga�biconfuluit. Eratnbsp;� qua animum eius eograuius excruciabantquodnulla melioris fortisnbsp;�^^�^ffftur, ciimpoPi^ tamprteclara Deimiracula tif reformationem publico omniumnbsp;let^abdi adhuc tantitm liceret. Itaque t^elo ineon�lto abreptusmoriyoluit^nbsp;��*ff^pit,qux hic�Eaulocommemorantur^ �p^lo ^^elatttsfum (inquit)pro Dominonbsp;I�ael relirafeederetuo,aras tuasdtruerunt, amp; prophetastuosgladionbsp;reliquuifum^queerunt^ animam meam,yt tollant eam.Ealuit autem Elitenbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;^dducere^partim yt infirmi in fide amp; qui intra confeientias fuasfiuHuant ,plus con-
ythementer accifas e�e yident : partim yt �perbagenerit Petrum feeler a in mentem reuocet, amp;o�endat nonnouam e�fe contumaciam ifiamnbsp;aduerfua Chrifium recalcitrabant ^fed eofdem plane olim patrum quo^nbsp;diligentiobferuationedignum exemplum i�ud Elite^quo docemurtytpij in-importuna abrepticum ipfo Deo expoftulare audeantt quando impios indomi-^duerfitspiosfucee�tt optato yti yident,Extant huiusgeneris querelte in aliji
amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiuntur. Imprimis ante hie offendunt miniflri,qui
minifierio relinquendo cogitant. Sunt ergo frtenandi a�e�us etia boni ^xini regulam dirigendi^ ne nos extra obedientitSy quam Deo debemstsfepta abripiant�
4
t
-ocr page 352-c A p, xrgt;
Ecclef�d non femper omnionbsp;tut nota.
NekWfre iu�
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O M A N lt;5 Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
7ra alijs autem mimjlri curare debent,�atione fuamfortiter tueantur, t^uaW fiiffiiiunt,yel loan Ulis datur,neq^ apert a yi ab eccle�js fuis eijc'tuntur. 'Het eanbsp;confideranda ei^, qult;e in prxfenti ipfos excruciat ,fedftmul cogitare oportet, tjualn^�^nbsp;futura�t,�ipfia�ationejuadifiedant. Quod� res pans habituras quot;yiident ,�iliewifiS�'frf�lt;'^nbsp;rum,quiadhuc reliquifunt,ferantpatienter quicquidfalua con�ientiaferripotefC^ff^r^^nbsp;pijsanimum faciant ,pios autem con�lio amp; auxilio de�itutos illorum libidtninbsp;fuo exemplo Cbrifltn, qui c�im non femel dicere cogeretur, Generatio praua amp; infidelt^�'*nbsp;patiarf tarnen in officio fuo con�anter perrexit,
Sed 2)� reffonfum audiamus,qui dm Eliaprcecepiffet,yt Ha^t^aelem Syrutffebt* lis regem �vngeret,amp;in�iper Eli/�um ad yerbi mini�erium yocaret, additZ Et re��i*^nbsp;Ifiaelfeptem m�llia,quorum omnium genua non funt curuata ante B aal,et quorum ommnbsp;ei^ oftulatum eum, Quibsts yerbis non modo confolattir Eliam quot;Domimts, yerumeiiam^^nbsp;intempe�iuum amp;� iniu�am querimoniam arguit^ ipfum Vehementer fallidocens, quodfill'nbsp;ptoomnesin Vniuerfumdefeciffeputet,ciim non contemnendus ver'efidelium siumerii^nbsp;quu^�t. Ham v�tato morefcripturarum numerusfinittts pro in�nito (�ptem milHi^nbsp;multis milUbus)ponitur. Et e� hie non ofcitanter expendendum Hebraicum verbum,nbsp;titur.Eo enim te�atur,quodipfe i�os re�duosferuarit,velvt manferint, author fuerit�nbsp;hoc opttsfuit,qui illos ab teterno elegerat, amp; in eum �nemprade�inarat, Vt fui cultores�j ^iii'nbsp;Vniuerfali illatotius populi defe^ione ip��anili etimpolluti manerent. Hon ergoilloff* ���nbsp;tio admittenda ei^,qui illos ideo feruatos dicunt, quod idololatria aliorum non comunt^^^ �slnbsp;potins ab ea ab�inueTint,quodillos Tiens xterno fuo decreto�bi referuauiffet.,Vt in illd^nbsp;infuo populo retineretur .ET�^ autem hic loens in�gnis admodum,amp; multacotinet, qfuf^nbsp;in�itutionem atque confolationem faciunt.
Erimiim docet,quidijs reffondeas qui Vt rudibtts �J- imperitisfuturnfatiant, amp; Slrinam Vulgo fuj�eilam amp; inuifam reddant, Vociferantur : ^n ergo patres no�ri otnn^^nbsp;funt,amp;perieruntf�nnon omnibttsfeculisfuit etcle�a f Fuit fanefemper eccle�a, amp;nbsp;ele�os �ios habuit quot;Deus, qui ip�im Verb colerent, Atnon femper omntbns nota ef�(^^nbsp;huitts titulum fu�inent fepe in err or es incidunt, veram interea fidem atque religion(fgt;��'^ pisnbsp;retinentibus multis, qui amp; ipfi non omniu oculis con/�ieuifunt. Sic erat apudlfaelitasei�'nbsp;tJr reliqui erant aliquot mille, qui de Beo reSl�fentiehant,Jc^ ipfos nullts fuper�ittond�^^,^ .fiiii�^nbsp;natter ant. At ijde�mul omnes it a latebant, Vt ne Elix quidem noti effent, qui inter vefl^�inbsp;primum locum obtinebat.Quod hodie etiam multis in lotis fieri,non e� dubium. Quoad'p��^^^�^irnbsp;illis�erarepofiumns,quando confi�t, illos in communi totiw orbis exeitate fideinbsp;retinuifie,quod in Sjmbolo cApo�olorum, Oratione Dominica amp; Decalogo cotinetur,nbsp;ceptumfuifi'e,vtiammoriturisorationis Dominicxamp; Symboli lApoflolici recitatione ppnbsp;in cuius confefiionepleriq^ illorum mortui funt. Taceo nunc eos,qui maiorifidei lute illume�nbsp;pi�ieos Vfus palam damnarunt,amp; ab impijsfacris ab�inuerunt,eorum omnino �mileh^^^^^gffi'^nbsp;tatem temporibns EUxDeus commendauit. Hon ergonosimpietatisinmaioresno�ro�nbsp;accujare debent. De Ulis enim pie amp; honorificefentimus. Fiderintpotius ip�,ne dum m�^^.nbsp;plis ad tuendos manifeftos abufus contra Veritatis doPlrina abutuntur, tarn in illos imptjP �nbsp;in Deum,tuius verbum tanta tumpertinacia amp; improbitate oppugnant.
Setundo admonemur htt,non temere iudicandum effede hominibus�ngulis ,�quanHigt; nbsp;nbsp;�p'
manife�a tyrannide oppreffam,Velpublitisfuper�itionibus corruptam atquefiedat�m p - �� omini^ q^am vt in mundo hoc miiltipe�imi�nt, qui nobis boni amp; probt videntur', ita innbsp;multi boni amp; pijfint,quorum fides e^-pietas nos latet. Et � Eliam ,firuum fuum totffii'nbsp;eximiumfallt pa fits ei^ Deu^, quid nobis fiet,qui nthil huiufmodi de nobis ip�sfierareti^'nbsp;hoc probe tenendum aduerfus temer aria carnis iudicia, ad qux natura p^ocltuesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p'
bus hodieplurimiimpeccatur in religionis negotio. Sunt enim , qui Anabaptifiarum comi^ cepti, ah eccle�js manifefiam fecefiionem faciunt, amp; totas ecclefias nimiiim audaUernbsp;qnodnon omnia fecundiim Verbi Deiprxfcriptum ab omnibusfieri vident�nterim veto n�
-ocr page 353-H O MI LI A LXr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�49
�'��tos i�a non minui ^u�m ip�s Ji�gt;licent,multos item Deum fur a mente colere, amp; ^i-'^�H'fiude yer� Chriflianam.Fugiunt ergo, tir ccettu�tcrosdeuitant, in quibus amp; yerhum �Deifa �cttndiim Chrifiiinflitutionem rit�admini�rantur ; neteontentieotnbsp;jid�edunt�mul alijs quoq^�ce�ionis authores funt, amp;�:hifma faciunt, quo nihil in eccle�anbsp;^nti��ui actidere foteF^. Cogitent i�i,if�s did, quod Elite in frte�nti didt Dominuf, amp; caueantnbsp;� ir'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftcle�js turhas dant,grauiori �elere fiif�os imflicent,qu�m altert Uli, quos in�delium et
' �''��or�� loco hahendos ej� arhitrantur. yddhtec con�olentur t�a nos aduer�u eos, qui eccle�at i,defeUionem omnino interiturase��e timent, Quodenim Elite temforibtts accidie,nbsp;iam inde ab if�a rerum origine omnibus f�eulis�aClum eS^,e^ hodie etiam�t (�cutifaulonbsp;iuf complures Chri�i cultores inter eos inueniantur, quos�mul omnes a�de defid�e
Deus, quos�bi reliquos firuauit. gtnua�ua Daalts imagini�exerintyneque eumore�uo�nt o�ulati, Idololatrianbsp;tinf- �^^^0 federn haiet�d externu tndidjsJ'e� frodtt, quemadmodum�des quoque yera orMnbsp;yeroDdcttltu fe� d�clar�t, Etgenuum quidem incuruatione omnti cultus ex lernusnbsp;afud ortental(s('^t ettatn hodie afu.daliquas nattones) reuerentite amp;obe-f^^.l����bolum er at.Er go fiiis Hin cultoribushocte�imonium �rt Deus ,quodimfi}s idolorumnbsp;t^'��^�^diorum facrtsnullo modo commiinicarint, c�'nege�u quidem corporn aliquid�ee^nbsp;ionealtenum.Debethocobferuari contrano�ri�culi ']gt;dicodemitas, quifuf^nbsp;credant,confe�ionem yero�dd adeb non nece�ariam e�e contendunt, ytpubliknbsp;iitrf'^�'^�?��^�itiombus �fe palam polluant.Flaiidiuntur hi quidem �biqp�s�deinomiue ,�d re-� �^^t,�dinanii faljo concepta�dd opinio.Ea enim fidei natura e^,yt ignis in-(i^^^�^^�^�'npo�it,jedtune maxime ��prodat, quando illamaduerfarij extinguere autobrtierenbsp;yendicat, nonpo�iint illi externum cultum s�' 6ris con�j�onenbsp;S, �e illi p er�dem con�erarunt. E^ hoc yidere in '}gt;/lartyrum exemplis, qui quiduitnbsp;rui yoluerunt.quam �dem in Chri�iim quaeunq, ratione di�imulare.^��-er huc,quienbsp;He bac recoptolius dibiafunt.
ur in Tauli yerbts,qui exesrplum i�ud, �tie oraculum Elite redditum,prte^ EitempU sppB ^^eonimodat,amp;ita quidem,y t ruifus attingat y eras jalutis caufas,quas multi in openbsp;conflituebant. 'Nainaitilta igit ur amp; hoc tempore referuatio�cundiim eleClio-f^ebraicaphra�eltdionemgratiteproeleStonegratuita, amp;�n-olim Elia docente , l�m omnia deplorati�ima yiderentur, Deus aliquotnbsp;�rerwo ex gratia eiegerat'ita nunc quoque in yniuerfali ( yt ftc loquar)populinbsp;contumacia,qutedam referuatio faClanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorum, quos�militergratuitoeie�
�ein eum�nem prade�inauit. 'E.cferuationis autem amp; reliquiarum meminit, yc ^agis commendet,t^ prophetias yeteres illis in mentem reuocet, in quibus �equentnbsp;�^dconfueuit. Ex eo autem argumentum infers,quo omne meritum�falutisnO-excluditur,de quoinfequenti Sermone dicemus, lgt;dunc difcamus, Deumnunquanbsp;fuarum, amp; in extrema etiam corruptione fuos feruarene polluantur, aut ytnbsp;for dibits in yiam redeant. Experimur hanc dus bonitate nofiro �culo multiua..nbsp;procul relictsfuper�ittonibtis,con�anterper�ueremus in confe�ionefidei,nbsp;lt;^tttnus Deiftlius amp; ynicus humanigeneris redempton (ui
^^io,honor,gloria pote�as in aternum. Amen.
H O M I L I A LXIL
grati'am, non lam ex operibustalioquigfatia fam non operibus, lam non eft gratia : alioqui opus iam nonnbsp;�tioQuid ergo f Qiiod requirit Ifrael,boc non eft aftecutus: Ele�nbsp;^uteni aflecuta eft, reliqui ucio excaecati funtSicut fcriptum eft;
I
-ocr page 354-CAP. Xr. quot;
I N E P 1ST. Ad r o m a n o s
Dcdi't eis Deus fpfritum compundi'onis:oculos utnon uideant,8^ au* res ut non audiant, uft� in hodiernum diem. EtDauid dicit: Fiatipfisnbsp;menfacorQinlaqueum ��tcndiculam ,amp;inofFendieulum, �^inrc�nbsp;tributiottem ipfis. �btcnebrentur oculi corum utnon cernant, �C ter�nbsp;gum corum Temper incurua.
P^cAu�i\Apofloli in�itutum e�^jhoc Cap.primMin Indaorum reli^ttias confolari felicemtotitu ferepopulicitcitatem atqtte contumaciam de Deipromi�ionihui dubitaret�nbsp;bant:deinde quorundam ex gentibm co�dentem petulantiam coercere, qui aduerfuinbsp;infolenter folebantproteruire. ConfoUtio Tudieorum hoc poti�imnm argumento nititur^nbsp;non�mul omnes abiecerit, fed ex aterno fute eleBionif decreto aliquot feruarit, qui Chri�unbsp;nbsp;nbsp;� �
�^iera reci^iant, amp; in eo falutem confiquantur^ Et ne quit hoc nouum amp; in�lens ejj�futart^ non om�tes �mul�ruentur, quotquot ex I�raeleJ�cund�m carnem nati�fnt,exemflumnbsp;xit^oflendens�mile quid olim quoq, Elix tem�oribu^ accidiffe.Quodexemplum itanbsp;luttf caufam in gratuita 2)ei eleUione mon�rauerit, ne quts eos, qui Elta docente�ruatt�nbsp;ex�tts meritts habuijfeputet^ amp; ex eo de propria iu�itia amp; operibusgloriandi occa�ontmnbsp;P'bi didicimtts^ijs non de�erandum e�e propter paucitatem credentittm-^eofdem tarnennbsp;etiam dehere curare, ne gratia amp; bonitate Dei ad carn� fecuritatem amp; licentiam abut^quot; .gtnbsp;diligenter yigilent,nealiorumfuper�itionibuafeu impietate ip�quoque inuoluantur,nbsp;ignorabat /^po�olttsjudaos nimuim propenfos e�e adflabiliendum Legts iu�itiam titnbsp;rum m�rita,adhac eofdem repudij amp; reieSlionis i�ius do�rina'^ehementer o�endi', ideobu^nbsp;fubijcit,quo tarnfalutiis quam reieilionts caufx diligentius explicantur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Atd'
Omnemeritum �. caups falutitnbsp;remouctur.
Trincipio clarius exponit quoddegratuita eleBione �Deidixerat, amp; argumentum nbsp;nbsp;nbsp;\fiiir
trarijsiqux ita interfe opponit,ytacau�shumanafalutts omneno�rorum operummeriff����^^ifil!� remoueat,(ir omnino excludat,Et quia illi cum cotumacibit� res erar.,duplici EnthymemtH^nbsp;Trimum ef^., Sipergrat}am reliquiaillx(yt diximtts) firuatafunt, noniamexoperibu^'nbsp;msmatisfoimahac erit\ ��eliquia ex ludats�ruatafuntpergratiam, Ergononpernbsp;tedensprobatur* /^lioquigratia iam non fgratia Jde^�^ ; [ta interfe opponunturnbsp;tir no�'ra opera^yt� hxc admittas,dla non aniplius po�it con��ere.'Ham yt cap.quartonbsp;operatur merces non imputatur ex gratia ,�d ex debito. Sedaddit amplioris con�rmatier^^nbsp;terum quoq^ Entlrymema,quodpriorts in fe conuer�onem habet : Sin ex operibiis, iamnbsp;tia.Quodyt magstper�ieuum�t, etiam adhunc modumformabdt : T^liquia fudaorum�^p^nbsp;ex cperibttf^yel propter opera eorum, Ergo non ex gratia, jintecedens yerb etiamnbsp;Opus iam non e[i^opus.Ide[f,,non retinet fui meriti laudem amp; amp; dignitatem^quampri^^^ �d�*nbsp;aliquidtribuitur3amp;�u�raje merui�e quiequam clamant^quigratiam aliquam�bifa^^ ,nbsp;po�itntnegare.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e�(tiid^�j
Tfocent hac, infalutdsnegotio nullum pror�ts operum ref�eSlum admitti debere..
g^ratia euacuatur, qu�mprim�m operum no�rorum meritum �atuitur ,fequiturgratis, e�e eos,quicunquepro Ulst pugnant, Imo ip�ta Dei ho�es�nt, quia huic omne illudnbsp;lega arrogantia eripiunt,quod�bijp�s 'Mendicant,Et quidobfecro mereantur de Deo 3nbsp;ip�s nihilhabent aurpo�untfScio quidem multos nimi�m infolenter liberiarbitrij^uid^ Anbsp;fed nos illts' 'Paulinum illud opponimus, ^id habes quod non acceperss s� quod�accepi�^ gt; K figt;nbsp;riar�s quaftnonacceperss.'^Et illud Chri�it Sine me nihilpoteftts facere. [mprimisUUtetnnbsp;locusaduerfiis eosyrgeridebet,quiet�ele^tionem Deinen yideanturnegare�iberamt^^nbsp;tuitam e�e negant,quando nos propter opera,qux in nobis futura Deusprauiderit,tleido^vK^fnbsp;Pduia enim opera gratia ita opponuntur, yt yno dato alterum negetttr, nunquam potf^nbsp;�mul cen��ere,amp;perindenbsp;nbsp;nbsp;�ue defuturis�uede iamfaSlis operibua loquarit- Et�
cimtss,nM merentur,�ultum fuerit, ijs meriti alicuiutgloriam tribuere, qux nec adbuc ui rerum natura extant. Dicunt illi,Deo omnia e�eprafentia,et in illo nihdtjjnbsp;prxterttii/^od yt. fanofenfu admittimiu�ta per illud non tollitur operum dfcrimertij'*^
-ocr page 355-H o M I L I A LXir.
prateritaialia tarnprafcntiafunt.Et o�endant illi quaf� a�i^uam rationtm fo h 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos olimfriii�juameJJitr.u^,propter of era prteuifa elegerif Deia^nuncye-
�w'*^'*'*^ratiortem venire nonpatiatur d �N.equeetiam no�rie�ententin
Deus bona opera rem unerari dicitur.ELam hoc quoq^ illiusgratia et bonitati a�:ribi de-pfe in nobis operatur^pramiogratuito dignari�oletiamp; ( yt D.^ugu�inui ait ) dona �!ty ifronaty'^t ad yirtutts amp;pietatts �udium nos excitet. ^t hit nobts non de i�o ^�eddenbsp;amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(aufisfirmo ef^, cuiitsnon aliud fundamentum �ripturamon�rant qu�m aternam
Tiei^pua abfque omni no�rorum operum re�eHu in Chri�o leju faBa e^f tt�^��*�'^fffgt;du4 hic crearetar^Erce�at autem hoc Deibene�cium crebrb amp; diligenter confidera-
^�^f^^f^onem petamusfi quando no�ram indignitatem nolitsfatan obijcit^amp;intra con-propria tnfirmitat� amp; yztiorum no�rorumfenfu tentamur, Tuneenimnihil fltt^ttantem rur�ts�abilire amp; tonfirmare po�it^nbsp;�'i i * 'j reuoiemw,falutem no�ram non ex no�ra dtgnitate, a ut operum no�rorum me-�Ideigratia effefundatarntqua diues amp; inexbau�a e^f^ �r quam nob�s meruit dinbsp;h�t �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quinobtffatisfa^to amp; iu�ttiafa^us eSf. Exiitat nos quoque i�a tonfideratio, yt
�ddcogralosprabeamtn, nbsp;nbsp;ilium non ore modoprxdicemtisfedyitam quoque
Pf^Jlituamus^yteiw nomeninnobdsglorificetur-.de quo iamfapediSumesf,.
��jti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc conclu�onem,quam exprami�ts infert, Salutem nimirum amp; einspromi�ionss Salmad elesi
'^w^�^^^pfttinere.^t quia hoc dtdlu durum erat,pramittit interrogationem, 'Vt o�endat-, hoc dos folospcr� ijs^quaprace�erut.Quide^gofQua� diceret\Quando Detn hot olim te�atm e�^ tinet._nbsp;^�^^^���htghlarieosJibijeruaui�e, qui tommuniidololatria non cum alijsabreptifuerunt-, amp; eonbsp;quot;�'�fjtrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia diferteexclu�t, quid ex eo fequeturdydut quido ludaddetotahac caU�
''�i�^^*.�^�^^ffgt;us.'quot;Hoc nimirum,Quodrequirit Jfrael,hoc non ed�a�ecutus': Eledlioautem a�ecu-^ ' �s'ne �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excacatifunt.lfraelds nomtne eos intelUgit, qui nihil Ifraeliticum habebant,pra^
tarnds amp; cacumatqjprapo�erum Legds 'Mofaica�udium. Hi (inquit)iu�ttiam hucufq^fedulb amp;�udio indefe�� qua�uerunt ,fed nihil a�ecutifunt. Ende yeronbsp;'^lt;gt;n^inus dicat,Quarite,amp; inuenietdsf Ex eo nimirum,quod male qua�uerunt, nequenbsp;tationem fetuti�nt, quafola i�a inueniripo�unt. Qjilt;^fitcerunt enim inproprijs 'nbsp;quot;''���l) operibus amp; eorundem meritds,in Circumcifione,adeo^ in externds amp;frigidds cere-nec iu�i�care,ntque�lutem nobds conferrepo�unt.Et quadimprimds nocuit,nbsp;^�^�^ixerunt,quot;iigt;tynicumiu�itia c^falutds �^ledjatorem�efum Chri�um,quihdsad-n^odo improbe contempferinttyerumetiam ho�iliter �ntper�euti. Itaque mirum nort
4 iu�itia ygt;era�mul amp; falute exciderunt. Qpiodautem tlli nonpotuerunt a� ߑH;^�^?��^}Eleblio a�ecutaeSf^.EleBionds nomen pro ip�s elects yfarpat,amp; ira loqui 'Tpoluit,nbsp;�lutds exprimeret^ne quds yelminimum trtbueret eorum operibns cir meritds, qui
amp; ex eaenatum interitum nonfuntfecuti. Senjue c lit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutem hi foli obtinuerunt, quos Deus iam inde ab aterno elegit, t!3r ideo�de
^ffa Chri�umamplexi,e�^ ineodem�ruati�nt.7^liquiyerlt;)omnes,quosneneadem ^^�diu�o iudteio praterijt�j excacatifunt,amp; in �a ignorantia arque contuma-
^0��ffitereinfalutds negotiono�rum�udium, multo J/Hon feruatuar tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� i�ds Deum quds�bidemereripo�et, ludai quoquefalutem
^�^^odum exilldsperij�ent, 2dam
perpetuo ratum manet,quod nuper dixit, 2don e�e yolentds aut curren-confutantur hic yalidi�ime, qui ynumquenq^ in�a religioneferuaripo�e ^'*����'�21�)'quibufeunque quarunt. Elam quia Deusno�rrs openbsp;^P��^^ ad omnia ��ieit, nihil per ea de tllo mereri po�umus. Deindenbsp;(quemadmodum paulo ante demon�rauimus ) fic omnia no�ranbsp;r^jtna�nt,amp; illds quoque ex innata no�ra corruptionefcmperaliquidyitij adhartt^
-ocr page 356-CAP. XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T, AD ROMANOS
J�� in nobis lonut quot;DeiJ^iritits operatur.Et dim multo plura deleamiu Deo^ quatn ttetne quot;pnquam fira�arepofitc^reuerajerui inutilet, adhxc nimiiim im^udenteifumitf ,nbsp;Dea 'velim ui rationem inireieumq^ nob it debkorem confiituere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
tudforumre-' Torrb quia IudeMduruamp; infolens 'videbatur^quodde maior�partds excacatione dixit, ieilio probatur �fipura teflimoniafubijdt^ quibus docet hoc iam olim Deum ipfisperpropheias efiminatum. Co��*nbsp;�tl[Q autem ea adducit�n quibus iflud Detis incr�dule amp; contumacibui minatur, yt o�endatnbsp;hil hie fieri abfq^ eerto amp; iufto iudicio. quot;Kam quamud Deus abfe^omni operum no/lrorumnbsp;alios quidem ab aterno elegerit^alios autem Juo exitio reliquerit^ nullius tarnen morojitatis atcfnbsp;ripotejhquiaytillenemini debitor e^^^ita omnes hominescaufas iree Dei amp; damnationtffi*nbsp;femetipfis habent^propriam nimirum naturte fitacorruptionem, amp; qua ex hac nafeuntur 'Vtttu,^nbsp;autem Hits nouam malitiam Deus infiillat, multo minus alienam ipfis immerentibitsnbsp;tefl hoc quafi adoculum demonflrari ,fi ludaicagentis hifloriam, amp; eorunde mores iam inde onbsp;fis temporibus quot;yifq^ ad Chrifii aduentum paulo dtli^entius excutiamtts. Sed quia hac fatis �lt;gt;�^1nbsp;ijs,qutferipturas y el obiter modb amp; � primo liminefalutarunt, ill^ diutius immorari non dCnbsp;�Kideamusergotefiimonia^quaTaulusaddueit,inquibusprimtim duo coniungit,quorum.nbsp;ex IJaia Cap.ilt;),alterum ex eiufdem propheta 6 Cap.defumitur.�npriori loco aduerpnnbsp;mam amp; templum yaticinanspropheta,inter aliafic aitquot;, Obflupefacite et obfiupefeite,excitaitnbsp;ipfis zsrfitis caeixeflote ebrijfednon yinoiyacillatefednon exJieera : quoniam mi/cuit yobtsnbsp;nusfiiritum altifiporis amp; eonfirinxit oculos quot;^leftroSyamp;c.�t Cap.6^Celebris ille locusbnbt^^p.�Lynbsp;non aliusfrequentior citatur in noui teflamenti librts, amp; qui crajfam amp; yoluntariam pof� ~ �
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rantiam mulits defiribit,inter qua hac etiam yerba leguntur: Craffum reddito corpopuli bu�
aureseius obtura,amp;oculos etui obline, ne forte yelocults fu� yideat, yel auribusju^ cordeintelUgat,ytconuerfusferuetur.Etinterrogantepropheta,qubufqfiac cacitas amp; tont���^nbsp;dur are debeat frefiondetur � DominotDonecyaJlatafuerint yrbes,yt nemo fitquii�b/tb��nbsp;in domibtti nullus ft homo^atq, terra redigatur in folitudinem. Hac ( inquam) omniafmtt^nbsp;gens y^poflolus,fcriptum ejje au', Dedit eis Deus Jfiritum compundionis (ita yocans,qi�Of�.,tnbsp;Jfiritum yeterni aut altifiports dicunt)oculos yt non yideant, amp; aures yt non audianfnbsp;hodiernum diem.Et hti mox aliud ex Dauide etiam adducit.quod iu Efalmo (gt;(} extatnbsp;dum:Eiat menfa eorum laquetHy dr ybipacem fperant,illic impingant, Obtenebrentur otfnbsp;ne yideant., amp; dorfum eorum femper incurua. Effunde fuper eosfurorem tuum,amp; afinbsp;prehendat eos.Talattum eorum defolatum reddatur,amp;c. l^Seautem huius Efalmift�'�^.nbsp;turTaulus, ciim multa in eofint, qua de Chrifio Euangelifta adducutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua de nullo a�nbsp;nbsp;nbsp;{t
exponipofiunt. quot;Prudenter y erb in ytroq, tejlimonio breuitatiftudet,t^ quadam etiatn omt^ daos ntmuim irritet,quorum alij iam ante plusfatts exacerbati erant, alij autem adnbsp;inclinabant, Ebi nos meminiffe oportet,defcribt in ifiis yaticinijs pcenas,quibus Detufiltjrnbsp;ptum amp;indignam mortem, adhacincurabilem ludaorum contumaciam ylcifci fiatuttt^'nbsp;eius iudicia fbifemper confient,defingulis ex or dine aliquid erit dicendum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fffii
Poena contem� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trimb Jfiritum compunction is aut altifiporis Hits tribuit,quo fgnifeatur anitnu^iP�^
pti Cr reieClt fidus amp; propria falutis negligent,partim irritabilii amp; exacerbatus odio Chrifii f�mul 5 Spiritus comnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offertur, Eirumq^ tn duda� yidemui, l^amfiupidinimittm amp; t'otufif�^
funitionis, nbsp;nbsp;nbsp;fitationiifua: non obfiruarunt, ficuti Chrifius ipfe non fine lachrymiis de Ulis conqneritfi�
gligentia modbpeccaueruntfid odio Chrifii ebujey infiammatifunt, yt ilium nealijsqu^ (ari yoluerint : cr qub plures ipfis emolliendi rationes Deus per filiu amp; Apofiolos fiotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;//if
UhprafraUiores amp; cotumacioresfadifunt.Exempla huius ret in euangelio infinita ta huiusgenet is tA.doru liber nobts exhibet. Hutenimpertinet, qubd quoties yeltnitatt*nbsp;dore, yelfiripturarum amp; rationum ejficacifiimaru authoritate conuidinohabueruntq�^�nbsp;rejf onder ent,femper ad yim manifefia aut finguinaria confilia conuer�funt, Qu^id,nbsp;miraculojlex mortuis refujeitatum octidere conatifunt, ciim illofigno plurimosadnbsp;yiderent.^Ebdemrefer quod de Stephano feribitur Aclo,7 cap.amp;quanofierhicApoߒ�''nbsp;loco expertus esf.l^eque breuisfuit hac rabies amp; malitia,fed etiam hodie in Ulis durits,
-ocr page 357-HOW ILIA LXIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifl
Itftt ferre nonpo�int,amp;iam moriturifiepe ^uiritentur,^uodillttm fihi tnfefium ejfi in ^mos propheta explicatione oflendimtu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
. �(Undo oculoi minarur, qui non cernant^ amp; aures qute non audiant. Quiitu 'VerljM yoluntaria �
% yiaeant, tarnen yidere nolint,neq^ 7)eogloriam dare,qui lucem illti offert.Argumenta hu� toiienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa extantfinter qua cumprimif euidens amp; luculentumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quod in 'N i�
hifr�quot;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habetur,qui noHu ad T)ominum yeniens, illi dicebat : T^bhiffcimits te � �Deo 'Ve^
fis�^ edere,qua tu edtr,nifi Demfit cum eo. Qffhm conuenit^ *lt;luli publice in templo dicebant: Chriflm ciim 'venerit,nunfifitgnaplura edet ijs^qua hiinbsp;�iin 'jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de cenfii ilium interrogaturi Tharifa't cum Herodian�s aiunti Praceptor,]^�
�^^^ yiam Dei in yeritatt doceas, neq^ cures quenquam '. non enim rejficts in per� quot;�mirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Habuerunt ergo oculos amp; aures,non tiideruntaute neq^audiiterUnt,propria
gt;�alitia excacati,qua agnitam yeritatem rejfuerunt.
l�iii ^'^��^'^ptecaturillts'VatidicoffirituDauid^ytmenfa eorum fiat inlaqueum eSttendicu� �in/ ^fff^diculum amp; in retributionem ipfis. �Menfie yfim e^ -vt ad earn accedences reftcia-fVel etiam nouas amicitias contrahamm. Ergomenfix^ocabu�nbsp;quot;it^^^^$^''''quot;quicquid nob�sfuaue lt;amp; iucundume^lf^,omne item 'illud, in quoacquiefiimm,autnbsp;{\'^p�*��fi)latij amp;prafitdijfitum putamm. Idyerb ludacs erat Lex amp; fcriptura^ inquibmnbsp;^.�quot;fius de Hits ait ) yitam aternam fi habere arbicrabantur. quot;hdenfititem Hits er at ex�nbsp;amp; titulm ecclefia 'velpopuli Dei ,quo imprimesgloriari folebant. At omnia hac Hits
amp; tendiculam, in offendiculum item amp; in retributionem. �]gt;lamfalfa perjua� '^l^(i(�^^^^^'^^�^�^f(otidiefibijpfiserroresfinxerunt,adhachumilifigt;ecie Chrifii offenfl func^cuntnbsp;male intellects regem terrenum, quot;ViCorijs amp; aulico iflendore illuftrem, imagina�nbsp;hoe quoque malum adhuc hodie, yt falfofiripturarum finfit excacati,adomnia fi�nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; falutts myfieria non minm turpiter qu�m pernitio/� offendant. It a in retributione
^t*ihm maxime confidant, ('Vt Hebraica quot;Veritas r l^^\���*��fffrant,illicimpingunt.
''Mi �'����^^f*gt;tbrentur(inquit)oculieorum,ytnon cernant. Toterat hocideyideri cumeo,quod 4 Oc�f(��u�j| ^^'�f^Ifaiaadduxit*,fedduplicationemcxcitattsminatur,qua priores ilHm pana ejhyt ni- ohtenebraM,nbsp;'^identibtts ocults non yidere yolunt, amp; audientibm auribm non audiunt, adeo^nbsp;^^�^^^t;pofiea it a excacentur,yt ft maxime cupiant yerum cerner e, nullam tarnen eimnbsp;^�I�i^ipofiiut.Et hoc illud el^,quod in euangelio Chriflm dicit\ Omni habenti dabitur:nbsp;h abet,id elif,,qui Dei dona non agnofeitnbsp;nbsp;nbsp;ees yti dedignatur, etiam quod habet
ftiam referri potelif,, quod defame y erbt per Amos prophetam Dem minatur,fort Ittdai audire cupiant,y t^ y erum eim fenfum ajfiquatur, per omnes terrasnbsp;^fiurrant,nihil tarnen inueniant. Tatiuntur hoc hodie inf dices Hli. Nlam etfi Legisnbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noCurna atq^ diurna manu yerfent, l^bbinorum interpretationes euoluant^
^�'^^ditionibmfififatigent,tamen ita oculos eorum obtenebrauit Deus, yt qua in fieri� � ^'^^ddiano clarimfulgenttChrifli myfleria yidere nopofiint,amp; ne yeteru quide l^b�nbsp;'ll ^�nt 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moueantur, quiplurimos fcriptura locos non omnino male de Chriflo exponunt�
amp;fiiritualiter f DorfiintUfa o�nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominisfignificat, ciim corporis turn animi, ^inatur ergo amp;pradicit aatio.
I ''S� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agendi amittant,et fimul omni externapotentiafioliatiferuituteperp�tua
*quot; *'* ^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opprimantur. I^truqj y erb in ludais iam olim impletum efie, amp; in hodiernum
�fl omnibm, yt prolixiori demonflratione nequaqua opmhabeat, Quis bariaries , quam craffa omnium ad politicum quaq^ �atumnbsp;Qlfffrt yerb nihilpo�tnt in ijs,qua adaterna hominis falutempertinent,non o�nbsp;Chriflum abiecerint, fine quo nihilpofiunt etiamij , qui in mundoprudenti�imietnbsp;��^}liiis * ^�gt;^itaturhanccalamitateferuitus graui�ima amp; exilium, quod iam an�nbsp;�� quingentis durauit,et quo in omnts orbis angulos dijfer�,omniu homin�fannasilst
C
-ocr page 358-CAP. XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
dtbriajili�in� et omnegenininiuriar��t�inentJnquo �ngulare 7)eiiudicwagnofcettffO^^^. 'j^f, dim fiepe alias oppre�i^femper aut re�itutifint, nue yero omne/fient re�itutiond frorfiu^
Panit content* Sunt hac diligenter ob�ruanda in eumfinem.^yt di�amu�,quam graue fcelu^s fit ptorJOM enan� cere, amp; quit fors maneat eos^qui euangelio illius eredere nolunt. Fitfer�,'Vtfiupore quodatnnbsp;attoniti,fropriamfalutem negligantfinterim yero�iritum irritabilem animo conciputft/�nbsp;gitantur,ytquiefeerenonpofintynquam^quamdiu Chri�i'�egnumfurgereamp;florere'vi enbsp;enim facts e�f^ Hid, fi ipfi iugum Chrifli excu�erint,fed eumtotofimul orbe eie�untnbsp;inde nouts quotidie con/ilijs acq^ maebinationibets tam fimetip/�s qu�m alias omnes fatigAitt,nbsp;tur max yoluntaria cacitas amp; ignorantia, quot;Vt qu�muts in rebus huiusficuli oculaii�icftfi�^* jfinbsp;lio plurim�m yaleantfinfidei tame amp; falutis humante my�erijs nihil videre autfapere ytnbsp;audire licet multos,qui quadyerum e�efatentur, amplest tarnen nolunt, quia maiorern Apnbsp;carnd,qu�m yeritatts amp; falutts tsternlt;s,rationem habent.Fit igitur iufto Dei iudicto,ytnbsp;falutaria funt,illis exitiofint, Gloriantur Chri�o amp; yerbo eius ffedille ipfis enbsp;autem odor mortis ad mortem, quia pro fua libidine omnia torquent, tir ideafolutnmo^^^j
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiunt,yt calumniandi occa/ionem yenentur, Glorianturpatribus amp; prifiis Concilijhfi^* j i:lt;
qu�m illos fibi 'aduerfari fentiunt, Sacramenta y�trpant, amp; ex ijsfibi falutem polliccntut �} �Baptifimoiu�tedamnationiste�imoniumreportantfin C�naautemiudiciumfibijp�ttdAnbsp;bunt,eb qubd indigne acc�dant. Et quod in�iritualibttspatiuntur,hoc ip�m in externftnbsp;aceidere folet,yt quacunq^ alijs ytilia amp;�lutaria�ntf ipfispropter turpem abu�mperntt^nbsp;rant.Finis omnium eF^^tenebrarum amp;ctecitatts duplicatio, cui feruitus amp; captiuitatnbsp;iun�laei(^.Quia enim Chri�um,quiynicM no�eryindex eF^fnoluntadmittere,peccA� .jb'nbsp;laqueis perpetub detinenturzamp;proinde in externis quoq^ miferi amp; infelicesfunt, licet adnbsp;rere amp; omnium mortaliumfelici�imie�eyideantur. Toteranthiee infinites exempldnbsp;fed yerbis minime opus ei^ gt; '^�bi res ip fa loquitur, amp; mult a quotidie fiunt, qua hisnbsp;facere. 2iunc hoc potius obferuemua, diuer�m plan� e�e piorum amp; yer� credentiugt;n fi�^�nbsp;eniminfoliusDeiyerbumintentifOCulofimpliciamp;probo omniayident, amp; quiaomnibi*^nbsp;tunturfOmnia quoque Ulis cedunt in bonum. Itaque quoad animas Uberati ex peccatorvitinbsp;yinculiSf Deoferuiunt infanHitate er intlocentiaZquoad y erb externa, felicesfunt innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�'
mundets hie eos pro miferrimis amp; infelici�imis habeat. I�a nos excitent adfalutis amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hot^^*
dium, yt Chri�um lefum amplexi,in eodem con�anterperfeueremus. Ipfi dtbetur bentdt^ gt; gloria er pote�as in aternum. A men.
homilia l xiir,
Dico fgi'tur. Num ideo fmpcgcrunt ut conciderentc�AbfitSed eorum ruinam falus obtigitgentibus, ut eos ad �mulationemnbsp;caret. Quod fi eorum ruina eftopulentiamundi, �C diminutionbsp;opulentia gentium,quant� magis plenitudo ipforumf Vobisnbsp;cogentibus, quatenus ego quidem fum Apoftolusgentium�nbsp;rium meum illuftro,fi quo modo ad�mulationem prouoeem car^cnbsp;meam,amp; fernem aliquos ex ipfis.
QVimadmoduminter Deibeneficianulluprce�antius amp; f�lutariuse�, qu�tn dicatio,qua filium fuum lefum Chri�um, amp; in hoc omnes aterntefalutisnbsp;fertzlta nullaingratitudofeeleratior er Tgt;eomagisexofa e�,quamfieuangeliumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
amp; Chri�um pro fuo redemptore agnofeere dedignentur, Tuniuit illam Deus omnibitsp�'aj(qi�^^ dienen pauca fuafeueritatts amp; iufiitia exempla yidimu5,qu(e docent,quid debeantnbsp;quoi erga ilium ingrati e�e pergunt. Inter alia y erb horrendum imprimtf eF[,,qttod in innbsp;nitur: quorum contumaciam amp; incredulitatem olim per prophetaspradixit �irittts fannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/t
dem panas graues denuntiauit, quas illis diuinitus immi�as fui�e hi�oria te�ansur� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nn/
-ocr page 359-H o M I L I A L X I i �. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifl
^o�sat^^ T)auid^oraculaadduxitineqtiis hocnouum autinfilent futaret, aui
amp; feueruate quiritaretur. Toter ant autem i�anon reB� intelleBagentetqui� �t^mjwntioresriddere, Tadxos autem in de�erationis prtecipitium adducere : ideo nunc conf�la-^nbsp;ftonctn^Itnioretn in�ituit, ejua o�endit�altttem eorum non omnino deploratam e�e ^�mul^ gentesnbsp;de toto hoc negotio reBitu iudicare docet.nbsp;nbsp;nbsp;Cteteritm yt nohts exjjeditior amp; magts fer�i-
Iotahtec trablatio,ante omnia obferuaridebet^^fo�olum nunc quidem ingenere de tota fu-^'''�^tnte loqui,nunc autem de�ngulds. Ingenere loquitur quando de eorum exctecatione e�quot; '���ij�rit, j^uiaenim pars maior exctecata amp; contumax erat i�atotigenti tribuit, At denbsp;o�endit, Deum�emper�bi inter eosfirnen aliquod reliquum fecijfi.,ex quo eccle�a in-illnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^opagetur adomnes omnium terrarum populos. I^nde colligit, non ita damnatam e�e
gt;!�tiotjem^ye nulla de quoquam fialutts f�esfuper�tt, adeo^ yt nece�ariiipereundum fit omni-�^^^^^^^^�toriginem ducunt.
fiimmam totitts caufeproponit, nbsp;nbsp;rurfits interrogatione ytitur ne quid di�imulet,
r�!��' ' ^��('^�l^titJimpegeruntjyt conciderentf Figur at� autem locutionibus agit/vt ad Tropheta* nbsp;nbsp;luaaorum,
^dudatjquee Chri�um lapidem offendiculi mult�fore�rxdixerunt:amp;quia illudnuper , t^^^^^^^^*nfltderat.,reBenuncqu�rit,an earationeadhunc lapidem debuerint oߒendere^yt totinbsp;irrecuperabilemfacerentfinefalut� iaBuram�Id yero con�anter negat, quando�.,nbsp;ait,Ab�t. FLequeilludnegatmodo ^fidaduerfarium argumenta confutat� caufitnbsp;eorum ruinamfalus obtigitgentibus^yt eos adamulationempro^nbsp;in eo elf^, quodruinx amp; reieHion� ludxorum longe aliumfinem e�fi o�en..
omnes xterno exitio deuoueri debuerint fedeum potius, yt amp; gentium faluti
^^�exemplo excitatiin yiam redeantamp; falutem quorundam contumacia Compare recuperentfPo�unt ergo huiitf argumenti duxpartes con�itui, quarum alteranbsp;altera de ludxorum falute luculentum te�imonium perhibet, Trimam hoc Ea-^nbsp;�����iiijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poter�: Ter ludxorum o�enfam amp; ruinam falus obtigit gentibus^ Ergo
quot;�^ij ^^}^�^t'unt,yt i�� adxternum amp; immedicabile exitiumprxcifitarentur, ^bi tarnen obfir- ramfalutem ludxorum (� frofrie loqui yelimus ) non yeram or fropriamfalutis gentium gentibufattu^nbsp;enim hx alia y ia amp; ratione adfaluteperuenire, neq^ adeo impotent aut maltnbsp;neminem yitxconfortem faciat^ni� alium frius in illiusgratiamperdiderit) fednbsp;^�'itiiߒ^P'^^ins falut� hincgentibIts obtigi�e, amp; proinde non aliam nece�itatem htc �atui debere,
��'�iine diuinitui con�ttuto dependet.E��^ yt in reprobatorum locum eleflifuccedanty r'1?�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dl� non reieclts (eruaripo�fent. Et de hoc ipfe Chri�its ludxos non obfcure admo^
��i^^ ���ao tninatur ,fore yt yinea alijs locetur^ e�r regnitm Dei ab ip�s transferatur adgentem fnn yocationefrufhts ferat, E�^ confolation� plena hxc Det bonitai, qui in,-irafcitur, yt (quodiracundifilent) omnes alijs benefaciendi rationes�mulnbsp;^�mentix memor, mox alios inuenit, quosfuorum bonorum participes factat.Qwoinbsp;dicitur de Dei or dine, hocineuangelij prxdicatione imprim� obfiruatum yo-l ''���ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nnc ludxiprim�m yocarentur ad cxle�es illat nuptias ill� autem yeniri tSf
fiqui nolentibtts, gentes eadem pradicatione excitatxJuccederent. Eide para.-
'^latth.^z cap. fd�/ttn Taulus re�exi�e yidetur, quando. .Antiochix in Ti�dia do^rinam tumultuantibtts dicit: Eib� oportebatprim�prxdtcarefirmo-111nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repellit� eum, t�t indignos yo�pfis decernit� xterna yita, ecce conuertimur
mandauit Domintts, eirc. ffuibusomninoconfentit,quodmaioricumyehe^ ^dtam ye�ibttsfii�, Corinthi dixit : Sangu� ye�er fuper caput ye�rum. 'Munduinbsp;�gt;il ^tbef��^^�^�'�^S^��^^prof�ifisir.
exemplum crebro amp; diligenter con�derari, 'Ttt ex eo dfcamus, ni-P^^^^P^^in� externis omnibus ad nos redire, nifi Chri�o nos per euan� �^^^damtts (irfidele prx�lemus obfiquium. Quanta enim ludxorum dignitas amp;nbsp;* '*��gt;�!) ^tundem gloria olim fuerit, nuper Cap.nono audiuimtts. Sedadeo nonprofueruntnbsp;� \T^lt;gt;d Chri�ui ill� interminatttsfuerat)exprim�faHifint noui�imi. Erat hoc no-
C i
-ocr page 360-CAT.-X.!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R OM A K O S
Sdufgentium . ludieos ad tetnunbsp;tation� prouo'^nbsp;(at.
Deifapientia tnalisiguo^ be*nbsp;neutitur.
lisfau�oaitent�tioiftruandum, quibtn hocnoui/?imo tempore euangelij lucetnpr�tm^^y yoiuit Vetts, inj^ ea anntt atnpliuf quadrag^tita ex�ltare pa�ui eS^, mult� inter tanbsp;lertatenequicq^uatnlaborantibM. 'N.ifi enimyer�credarntu,amp; fidemnonfucatoobeditnt^inbsp;dio te�emur^nepo�remi quidem trimw in regno �Dei^�dab eo in 'tminerfum excludetnu^-SedadTaulumredeamw i^uine ludeorum ruina faitsgentibuiprofuiff�yideaturnbsp;qttoque ytilemfore docet qttte altera huitts argumentipars ei^, Ham. illis reie^is�nbsp;bus obtigi�e ait ,'vtilU adatnulationem prouocentur. Ex^uo fequitur ^non ita off�dtjf^nbsp;yt nulla falutM eorum �es ftt reliqua. Loquitur enim de amulatione bonanbsp;tere amp; cum Ulo ingratiam redire cupimus: amp; ad %�ofis yerba^ Deuteron.^'i.i qua nupef^{nbsp;alludit. �mulatto enim affe^us ille e^ quo cruciamur j quando nobts alios pt^f. � if'nbsp;eum locumJurrogatos effeyidemus, quem ipfi priws teneamui. Etfi 'Tperb non caruittfnbsp;daorum amulatio,quagentesetiam fatts ho�iliterper�cutifimt, eademtarnen elel�oinbsp;Chri�um ample^endum excitauit, cuius �iritu innouati, odium omne depofuerurK' -�nbsp;atque Chri�iano amore omnes eos complexi �tnt, quos eundem Chri�um colere amp;nbsp;debant. igitur hoc loco diligenter con�deranda nobts Dei fapientia admtrabf�fnbsp;res humanas di�enfat, yequaperjemala amp; noxia funt^bonialicuius caufam amp;nbsp;b^ prabeant. ^id enim ludai facere poterant magts impium amp;pernitio�us,nbsp;�um le�imt tgt;nicum falutis author em reiecerunt Eo enim fielere excacari amp; abijafpnbsp;^t hinc ytilitas duplexficuta ePl^ j quando ex eorum lap�gentibtts falus obtigit,nbsp;tione fanifa accen� cogitare cceperunt tmde excidi�ent, amp; ami�um pri�ina dignd^^^nbsp;tnaiori�udio recuperare contenderunt. Extant huiits generts exempla pa�imnbsp;(onuenit , ne ijs o^endamur, qua primo intuitu in no�ram pernitiem in�ituta e�i yj/nbsp;debant lofephurn fratres ,'ygt;tfuum odium exaturar ent amp; eoliberarentur^ quem aliqf�^�'.*^^td'nbsp;ipfos regnarurum intellexerant. Erat hoc ingens fcelus amp; cum manife�aimpietatecoti^nbsp;Eo tarnen optime 'tgt;fus Deus, qui i�a occa�one lofephum adfummam dignitatewtnbsp;autem populo in ali�na terra ho�itium parauit,amp; eadem opera multorum faluti(otgt;fnbsp;famts tempore perituri fui�ent. Simile quid in captiuitate 'Babylonica accidit, Eueri�^fj^D^'nbsp;cum templo Babylonij de yero Dei cultu iam omnino aSlum e�e 'ygt;idebatur, ctitnnbsp;ter infultarent, amp; fuasfper�itiones hac tarn infigni �fibforia ceu diuino te�imonionbsp;arbitrarentur. At t�a occa�onefablum eF^^yt idabuchodonos^or yeri Dei cognitie�^ �nbsp;illiui cultum ediSlts regijs mandaretnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerapietatts femina per totum
qua po�erts temporibus fruSus non vulgares tulerunt. Et huiui generts multa priuatK aliorum hominu aCiionibus quotidie experimuri quorum omniu con�derationbsp;y�tmfiruiredebet, yt Deifapientiam arquepotentiam agnofiamui, amp; nonnbsp;bominum temeritate atquefurio�s conatibus. idam et� pro fuo libito e�ranes ruerenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
tarnen prouidentia frano dlos gubernat quot;Deus, (amp;� feier a quoquead�nem aliquetn amp; eleHis fu� 'Vtilis e��^, amp; gloria f�a illu�randa fruit. Interim nemo peccatanbsp;debts gloriandi occafionem inde arripiat. ^ia enim ilia prohibait T)eus,neque eoru�* (rnbsp;no�ra manu funt, illius yerbo nos par�re conuenit ab ijs ab�inere, qua '^olunt^^^ �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
uerfantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
D� paterna eo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J)einde non minus obferuari debet hoc loco paterna 7)ei bonitas,qua olim ludaoru
Chri�um tst faluttf aterna hareditatem allicere�uduit, c2r qua hodie eiiam pa�im e�rpeccatores ytitur.�em quot;ritpater�lium contumaciorem teneriori aliorumnbsp;lationempreuocatj^t ille quoque depromerendapatris gratia cogitare incipiat ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it'
agit Deus, amp; dum alijsfuamgratiam manife�ts�gnisoffert, eosfanSa amulationeac det,qui illam hucufj nimis ofcttanterneglexerunt.Eidtthoc no�ro tempore Germants^ (t'nbsp;mumbus tenebrts obrutam Deus euangelij luceprimam omnium illu�rare dignatus tnbsp;tomirum in modumextolU Germanica nationis dignitas,quam�mulin�nitaalta qlp.%^fiitd^nbsp;taficuta funt. At quia multife nimt�m ingratesprabuerutpro tantq beneficio,yerbtj^^)^ �|nbsp;Anglos quoq^, amp; Dolonosgt; Gallos item e�fquod mirum e^)f^ngaros, qu�muisf^
-ocr page 361-s. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 0 M I L I A L XI i r.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^
quot;����cij) ^^�^^^^^i^lt;^lt;^fn^freciepir.Itayeronosadamulatjonemprouocareyoluknenosabillts ^oiirina rudimenta � nobis acceperanr, ^At nimi�mfluftdi conftliumnbsp;^deo calam�attsbellicx etinfin�a omntsgeneris malafecuta funt,quibMl'utnbsp;Tiewpumuitj amp; nifi emendemur^periculum efl^,ne idem nobis^quodconsumanbsp;^'digenter ergo in hoc rep�dij ludxorum amp; yocaiionts gentium exemplum a-Of ortet, yt de euangelij ad alios f of ulosfrofagatione reil� iudicare difcamus.nbsp;yotit exoftanda, netfj alia re yehementiits amp; iujluu fijgaudent, qu�m �nbsp;orbtrnjlargi cernunt, At qui euangelij libertate haHentts abuftnbsp;^�^gtatos nimtsfrabuerunt�j interea Tnemimjj�debent, h�c reieHionis aut refudijif-Dew oflendere y �lit, regnumfuum nulligenti alligatum ejje ,amp; quoinbsp;transferre decreuerit. Itaq^abiffisiam difcejfurum Chrifiummatura feeniten-
Ittdais non obfcure refiitutionis f�em fecit,amp; bac gentibw fuf�e^a efsfote- Gttttes in faltt-/fi'��iot!' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;frioridignitatireflitutis,iffasrurfitsabijcioforteret*thuicetiam fO/w
y amp;gtntes quoq^ in /�e �alutisfer Chrifium acqui�tx confirm�t. Q�fid� (inq�it) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
ofultntia mundi,amp;diminutioeorum of ulentiagentium,quantomagisfleni-*^�tvi^'��''''^^gt;titias mundi yocateuangelium lefit Chrifit, quo thefauri yita aterna toti mundo quot;'Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y erb ofulentiam yocat,cofiofam amp; innumerabilem multitudinem gentiu^qua
arguments in eo confij�it,quod tanta �t diuina bonitatis abundantia, ^^^�djs exhaunri fofitt^ amp; qti�mtiis multos iamJaluosfecerit, adhuc tarnen in infinitesnbsp;^dautem commttnifenfiii fecund�m ordinem natura accommod�t, tS'fer cotrtfara-fltts habeat con/olationis. Senfius ergo efl: Si laffiw [udaorumgentes regni cxlefitsnbsp;�ߒ�^datepotuiti amp; eorundem diminutio caufafiue occa�ofuit ^ytgenresmagnisco-^lt;^tle�am cOnuenirentficuti olimfrofbetafradixerunt: quantam ex omni hominuntnbsp;fore futabimw, quando luda't in yniuerfum omnes Chrifium r�cif ient, amp;fidentnbsp;fli^o�tebunturi* Hoc eriim yocat tudaorum flenitudinem, de quorum refiitutione in-Quoad y erb huiits loci argumentum , nemini cordato dubium efie fotei^, yni-^'^CL-I^^^^daorum conuerfionem ad Chri�um,flurimum faBuram ad doBrina euangelica amp;nbsp;^^^'��^^tonfirmationem.'�dam amp;ij quiiam crediderunt,infidefnaconfirmabuntur,eiral-Chrifiiana negotio dtligentiw cogitare incifient quando eoS ad Chrifi'i eccle-'quot;''''�fi n^^'^^�^^bunt, qui hoftes illius fertinacifiimi ha^enus fuerunt. Int�rim frater huitts ar-Jioftim, hocetiam obferuabisqubdqu�muisludai incredulitate amp; contuma-^^deruntgent�hus, qua in Chrifti cognitionem feruenirentfijdem tarnen multisnbsp;fuerunt, qui illorum exemflo abfierriti, doarinam Chrifii habuerunt fufie-ntii firifturtscotradicereyiderent,quibwha imfrimiscr�dita amp; commijjaeranttnbsp;^^^^^^^�^tfotuerunt, ytif�illts crederent. Itaquequodmult 'i alij ifia occafione credi-( y fitf ta diximw ) aferibi debet ; ludai y erb nullam excuj�tio-� ^^^^'tneontenti frofria inobedientia, �mul omnes alios in fielerts focietatem ab-^t ytii�iffiirumfurori Deus ob�itilfet. Cogitent de hoc diligenter i quicunque fe franbsp;donatos y ident ne fua ingratitudine amp; contumacia multis alijs incredulitatisnbsp;jt �titnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� quodijs Deus decreuit, qui alijsfean-
��**� tninus ad yeritatis cognitionem ferueniant, aut in yeritateiam ante agnita fer-
'Pnulus aliud argumentum � frofrio exemflo, quo docet ytriufque fofuli,dudieoram JuJaonwi Cf h'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tta efie coniunhlam, yt qui ynum feruare fiudet ^fimul alterius quoque S^ntiw^aU�
'^tttemait: Kobisenin- dicogentibus^quatenwegoquidem fum Afofiolusgen-meum illufirofi qUo modo ad amulationem frouocem carnem meam, amp; feruem ^^f^'ffitgumenti y is ex eo defender, qubd etfi gentium Afofiolus fit,tamen ludais quoq,nbsp;Chrifio adducat. Gentium y erb Afofiolumfedicit, non ex frofria arro-J^^dtalem Dew iffefecifisi,qui ( yt ACloaXxhabetur) in temflo or anti amp; extra fera�
C 5
-ocr page 362-CAP. XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPrST. AD ROMANOS
ptodixerattFe�ina, amp;exi cifo ex Hierojolyma ^uoniam nonaccipient te�imoniunt Frofic�fcere, nam ego ad gentesprocul mittam te. Et ita inter ipfum amp; reliquos apo�olos conuiiH'nbsp;ratj'vt hi quidcm inter luateos ipfe quot;vero intergentespradicaret, 2don tarnen ita afiri^UfaeruntO'nbsp;mnes i�i, quin ohlata occaftone �Paulo ludaos quoq^ in�ituere, amp; reliquta intergentes ttiamnbsp;licerer, dn prafenti igitur ita argumentatur �po�olmt Si ludaorum conuer�o amp; re�iwio^enuenbsp;fraudi e��t,ego qui proprium�tmgentium ^po�olus�lis minimeprxdicarem: Sedego minifltrtu�^nbsp;meum per hoc maxime illu�ro , qu 'od ex ludais quoq^ aliquos lucrifacere, amp; fandla amulano�^*^nbsp;cen�s ad�alutts �ocietatem pertrahere conoriErgo eorum re�itutio atq, �alits gentibn^ nihilnbsp;Poted^ etiam argumentum hoc ad primamhuius loci partem accommodari,'Vtnbsp;non omnino dej^eratam e�e demon�ret, quando ip�e UIm conuertendis adbuc intentas]t( tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,�
iure eos negUgerepo�et quot;^t qui inter gentesprttdicandiprouinciam acceperit. Et tunc argumentum^ Si de ludieorum falute f^es omnino nulla reliqua e�itj ego meum mini�eriunf^inbsp;nbsp;nbsp;�
quam ad illos extenderem, qui gentium film �Apo�olus : Sed meum mini�erium hoc ip� amp;gloriofius reddo, quod ludxos ad fianSlam illam amulationem prouocare, amp;nbsp;fieruarefiatago^Ergo illorumfialus nondum omnino eP�^ deplorataJudeeos autemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;juisf�
quo yocahulo Hebrat confianguineos denotarefolent ^ytjuum erga illos a^fe^um melii*^ amp;maiorem�biapudeos beneuolentiam conciliet. Sunt autem prater Pauli in�itututrt tnnbsp;bis hac quoq^ obfiruanda�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
Gfcrirf minifle Primum, gloriam minifierij amp; mini�rorum in hoc poti�imttm con��ere,yt quantp*^ Jjt �ltatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfosadChri�um touertantur amp;faluipant^ Vthementer ergofalluntur^quiillamininsnt
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mor urn titulorum�lendore�n ye�itu infolito, aut etiam inutili templorum ornatu con�n^
terim ^�erodocendt munustanquam afua fun^ionealienumnegligunt^neq^ynquamdtbo yelconuertendisadfidem Chrt�i,yeltnearetinendiscogitant,E^hoc yitium nimisnbsp;die apud eos,qui ^po�olici yolunt dietnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ecclefiarum opibiis delitiantur, ,/4tfi bont^fP-
fibi acquirunt diaconi,qui bene mini�rant(yt in priori ad Timotheum firibitur)procul at* Ulifemetipfos �ogradu indignos e�e demon�rant^ mini�erium turpiter dehone�ant^nbsp;te negligentianbsp;nbsp;fa�ui plus quam Per�co debemus minifierij ecclefia�iciamp; tottus r^
temptum,qui hodte pa firn r egnat nbsp;nbsp;quem Tgt;eus inultum non finit,y t in exemple �ltlt;^^^
paret,amp;ijs,quospoPf^ reditum ex quot;Babyloneper ^Ivlalachiam aceufat.
Vtini�ri ut afi nbsp;nbsp;nbsp;Ttaque minifiris omnibus probe obfiruandum erit Pauli exemplum, ytdifiant,
fe(ti (�e debes qttofit�afieSli e�e debeant',Ft nimirum omniumfaluticon�tltum yelint,noneorurnnto^^�^^�^!^ cura ipfispeculiariter mandata ePf^.Exigu hoc non folitm charitatts Lex, yerumetiatn^nbsp;qua hocpotifiim�m illtifiratiir, amp; quaftngults hominibiis imprimis cordi ejfi debehE^^!*^^^nbsp;hitneque in ccelts neque in terrts charius amp;pretiofttts habetfua ecclefia, quam filijfininbsp;guineacquifiuit,nihil quoque illi iucundius amp; magis acceptum accidere pote�i^, qu�nifnbsp;augeatur,eir ad earn noui quotidie credentes accedant.Fidit hoc Paulus,qui ideo luda^nbsp;t�muis ingrat� amp; contumacibus pradicauit,c�im fie exeufare po�et, quod gent thus dotdo^nbsp;natus. '�Mouit idem nylus reliquos apofiolos, yt Chrifli do�irinamfiriptis compleblerettt^�^�nbsp;ignauia patrocinium quafiuerunt, quod nihil huitts manda�et Chrifius, qui foluntnto inbsp;iu�erat.Fidebant enim o�ictj fui e�e,nullam oceafionem negligere,qua Chrifii regnunip^nbsp;aliqutferuaripo�ent, Obferuemusi�ahodie contraeos,qui nosnimios e�e aiuntnbsp;quodlihrisedittseuangelij doBrinam ad eos quoque extendimus, ad quos yiuaye^nbsp;pertingere, lgt;lulla enim in tarn fanSlo munere diligentia nimia e�pote^l^,pcena a�tentgnbsp;busijsparatafunt, qui�afideicommi�um talentum defodiunt,amp;opus 'Dominifi^*^nbsp;�^Aatth.'t^.Ierem.a^Z.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �nt
finis Mtni�er'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Po�rembfinem mini�erijeccle�a�ici Paulusindicat,quieSf^,ythominesfalat �^
tcclefiafliti, nbsp;nbsp;tem hoc proprium 7)ei opui,ytilliKS yerba Jfa.^^ .tefianturi�nnon ego �Dominus, \
Dew prat er me,Deus iu�us amp; faluans nullus prater me. T^�icite ad me, nes terra, amp;c. Et apudeundem prophetam idemgrauiter a�irmat Cap,^-!. qu 'odnbsp;mini ctdert aut tranferibere yelit. �ttamen miniflri quoque feruare dicuntur, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfol
-ocr page 363-H 0 M r L I A LX�irr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15�4
? ^,^j�i'�t^oresyMarytoqu9j'veriufalutiiamp;'Tpitiettternieann{tnciant,iiuo Dtv^ceu inUru-
ytitur. 2iam y (primo cap.dixk Tttulw^EuMgehum potenda Dei '^*gt;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idea illi in yifione�Macedo ille dicebatt Traijce in Macedo-
pfob�diflinguendam,neyel minifterium amp; mini�ros
gt; qu^dfolint Dei eS^. [taque yniner-referri debet yerbi y erb pracones illim cooperarios �u ad-) agnofcamttt, qui non proprijs yiribus agant, fed ex �iKj dele^i nou^yiribus� Deo donanturyt buic muneri pofint fufficere. Obferue^nbsp;Deibonitatem, quiyt falutemomnem in y no fliofuolefunbsp;y St�ndern nobd per yerbum quotidie offert. Hoe ergo audiamus^ amp; iitnbsp;ample�lamur, qui amp; in huiusyitxcurriculo feruabit nos, amp; olimnbsp;�'^ ^^le�is baredes fadet.Illi debetur benedi^io,honor gloria amp; poteffas in eeternum,^men,
HOMIL�A LXriII.
Namfiab/eAio corS cftrccondljatiomundi, qu�eritaflumptio, �'�fiuitacxmortuisc'Qiiodfi primiti�fand�, fanda ctiammafla: finbsp;fanda e�, etiamrami. Qiiod G nonulH rami defradi funt, tu ue�nbsp;�^^cumcflesoleaftcr, inGtuses proipGs, Sufpardceps radicis �C pinanbsp;SMinis oleae fadus es, ne gloriarcaduerfus ramos. Qu�dGgloria-^*��nont�radicem portas, fed radix te.
b'er
*lia,q'M apofiolorum tempore euangelij curfutH remorabantur , non po�remum '^ehemens inter ludxos ciF gentes contendo, cuitts caufe in y troque populo fi�nbsp;ludteis enim alij fauo amp; implacabili Chri�i odio inflammati, eiiangelium eius ho-faluteper Chri�um acquijita adfe folosperdner�nbsp;.�����ylfntes autem�mul omnesfuperb� nimd abominabantur. Gentes rurffts eorum moro'^nbsp;irritateefic illosdamnabant, yt omnem falutd (�em ornnibtts illd fimpliciter ne^-yocatione nimium arroganterefferrentur. Itaq^ Taultn,ythoc diffidium compo-\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutem non omnino defferatam effe docet,amp; certam re�itutiondffem illdpollice^
gentes conuerfts,has quoq^ reprimit, ne aduerfus illosinfolenttMproteruiant. [mo \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^tiufq^populi falutem it a coniundam effi, yt qui ynum firuet ,fimul alteriui etiam
�'i�iijj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; gentes tune demum yer� fenfuras quanta�t yd diuina gratia nobd in Chrifla
^\t^'�i'^�^�ndoludai olim Chri�umpublice recipient, Quod et� hucufy argumentdaliquot do� ^f''�^^^*^d^�^fin(ialiaquadamprioribusadditampliordconfirmationdergo.
�'^pstit argumentum, quad nuperprimo loco adduxit, mutatdfolummodo yerbd luJaorumeoft' ^nibus tune yfusfuerat. Si (inquit) abiedio eorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reconciliatio mundi,
'�ita ex mortudf ^conciliationem mundi yocat, euangelijpradicationem, ttt^ttrum yulgata, Deum mundo iam reconciliatum effi docetinnbsp;�lt;igt;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iram placauit. Qm nomine euangelium in po�eriori ad Corinthios cap. JT�
,amp;fape alias yerbumgratia dicitur, Ter yitam yerbexmortud non to^^orum refurreaionem intelligit, qua in nouiffimo die futur anbsp;tx regno mortd adregnum Chri�i,in quo yiuificati, yitam nouam yiuimus,nbsp;� f amp; immort old yere^ beatayita hareditas excipiet. ergo argumentumnbsp;cuiushicfenfuses^: Sitameximius fuitabie^iond amp; repudi} ludaorum fru^us^nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^^tes impia amp;prophana Deo reconciliata�nt, quanta ef�cacior erit amp;
humant generts falutem ytilior eorundem affumptio, quando Deus illos rur-^� inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^t-ititt � yt fide Illuminati Chriftum lefum publice proficeantur ^Annon tune
mortuts reuocatus , yitam yer� beatam yiuet , �* in illa gaudio nunquam ^itltabit f Docet autem nos hic locus iudicare de euangelij pradicatione , qua ad
C 4
-ocr page 364-CAP, XI,
IN EPXST. AD ROMANOS .
Chi�um amp; ecde�a etitf cotnmunionem'Vocamur. hxc'Vocatiotx illamfequuntur ij ex morte in yitam tranfeunt, Docet hoc i^fe Chri�iif ^uatido /tfud�nbsp;io^Mtur: Amen amen dico yobis.^ ^uifermonem meuth audit, amp; credit eijUtfUf^nbsp;bet yitam xternam,amp; in condemnationem non yeniet�ed tranftuit ex morte ad 'vitatn.Sutnnbsp;natura feccatores, amp; corfue mortit (yt fupra cap, 7,de�eip�i Taultu locutue e^) circuin�nbsp;J^ifiergo htec natura, no�ra yitio�tas corrigatur,autfattemfranetur,totosnetin�*^^i^if('nbsp;tem redtgit,'vtpeccati[eruiefficiamur,cuiuffiruiti]�ipendiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mors. Corigitur antefti
natur per filum Chri�um,^ui yt mortis �ta meritopeccata noftra expiauit:ita/uos ex �iritus�andi 'virtute r�g�n�r�t, yt noui homines�ant ,amp; Deo accepti�nt, fdeo ident J^inbsp;cum cap.7.�ia mi�eriafen/ii opprej�ts exclamauijjet, '^li�erum me,quis me liberabitden^nbsp;morttffmox�bijp/i re�ondit: Gratias ago Deoper le�um Chri�um Dominurnno�rnm.t^nbsp;idem in communi omnium iredentiumper�ona loquens ad Ephe�t,cap. ait : Ciitnpttnbsp;tui effemui,yna yiuificauit nos per Chri�um,cuius gratia e�ts�ruati,ynaj,�fiit4uit,yp^^V fii'nbsp;cauit in cetlis in Chri�o Ie�t,amp;c. Exquibus certb jeiiuitur.,nullam nob^ yita'amp;�alnt^�nbsp;^uam ej�e,ni� qua in Chri�oper euangelium nobts o�ertur} amp;proinde eospropriantnbsp;gere,quiilltidccntemnunt,yelaudirededignantur.
ludaorum di= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eqwitiir aliud argumentum,quo ludaorttm �alutem non pror�us de�eratam e��e doct^t
gnitas ex �xde bts:Quod�primitia�anda,�anCla etiam ma�a: amp;� radix fanda nbsp;nbsp;nbsp;etiam ramt.
re Del. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex fadere olim cum patribtts fado, quo probat, Deum non it a abieciff� ludaorumgt^^
fanditas tir prarogatiua quxdam ex veteris promi�ionts �virtute inpo�erts eorumpti^P r�f reat.Senftn ergo amp; �mmaargumenti e^f, hac : Deus patres ludaorum fandificauit,^nbsp;parauit inpeculiumt Ergopo�eritasquoqjillorum fandaamp; DeipeculiumeP^. P^tiletjquot;�nbsp;confeqnentiapropterpromi�ionem Abrahamofadam'Ero Deus tuus amp;femintstuipo^^�'^flidtnbsp;menhtc nos memintjfe oportet, Eaulumnon de�ngulis ludatsloqtti, qua�nbsp;quotquot fecundum carntsgenerationem ex Abrahamo defcenderunt,reuerafandi�n(�^'^pnbsp;repopuli i�ius dignitatemnbsp;nbsp;nbsp;conditionem pradicare, quod nimirum in illo nunquam de�f^^A^^ld
yera donati,Chrt�um appr�hendant,amp;in eo germant filij Abrahamifadigradumfui^gt;�^^.�'y^iiftl^ tueantur. Torro ytargumentum hoc euidentius amp; ef�cacitts�t, duplici�militudittef
Primitiv, atq^ confirm�t, Trimam ex lege de�mit,qua de primitifs habetur, Erant autempt^f^!^^^/!^^ frudus,quiex nouts agris aut yinetsatqi arboribuscolligebantur,amp;fubhorum ten�mp^nbsp;qiioq^ tam ex hominibus quam expecoribits altqua ex parte yeniebant, lubebat aiitetnnbsp;Deo confier are, ygt;t intelligerent hune omnium donorum ynicum effiauthorem, c�pfO^^nbsp;gratiarum adione yterentur,qua cibos ('^tamp; reliqua omnia,qua in nofirum 7gt;fumnbsp;fandificari amp; nobts falutariafierifPaulus inprioriad Timoth.cap.^.docet, 'Mortnt'^nbsp;tum,quoprimitiaofierebantur, 'SofiesdeferibitLeuit.tt'^. Tdum.t^.amp;Deut.X^,nbsp;finti Apeflolusfie argumentatur. Quemadmodum olim primitifs Deo oblatis reliquitfi^^^jnbsp;fandificabantur,'ygt;t ifsfalua confeientia amp; lib�r�frui liceret : fta cum ludaorumnbsp;illitis qua�primitiafunt, Deusiam olim conficrauerit, quisdubitet J�nditatts huttp�nbsp;pofierts adhucharere^ Efi^fimilitudo hac adprobandum quot;Pauli infiitutum eb effittgt;^*^^�^�e^fnbsp;gumprimitia ab hominibus offerebantur, amp; tarnen omnem reliquammaffamfiuenbsp;cabant: ludaorum autempatres ipfe Deus�bi inpeculium fegregauerat, amp; quidem eanbsp;Kadixludaot f�bgt; faderis cum ifs initipromi�ionibus tota quoque po�eritas comprehenderetur.nbsp;rum Abraham, fimilitudinem exrerum natura petit deplantis amp; arboribus,qua talus ePf:nbsp;gra �t,'^im fuam �* naturam toti arbori amp; ramisex hac enatis commnnicat : Atqutfinbsp;radix fanda�d ePf, Deo confier ata ePfz Ergo fandi etiam funtpo�eri, qui ceurantt �l�,nbsp;ginem ducunt. Perradicem yeropopuli ludaici Abrahamum intelligit, quiillorumpfi^^nbsp;quem Deus �ngulari gratia ex Chaldaa euocarat^ytfadusfalutis,quod in diluuio abonbsp;batur,cum illo in�auraret, atq^ ex eodempopulum �bi peculiarem procrearet, in quo fianbsp;amp; bonitatem toti orbi te�atamfaceret. Ita ergo exgentis ludaieaprimordifs argurne�nbsp;�olus, yt omnem totius gentis fanditatem non aliunde quam ex gratia feederts amp;�
-ocr page 365-2). . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A L X r 11 I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff
^�fndat. lgt;iam yt mn fimel jam di��um e�^ ,fan�{{tas ne^uaquamper carn� ,ne^ ali�na iu�ttia quenquam T) eo commend at, fed proprianbsp;apndeitts tribunalconfi�ere amp; falutem confequi Teolunt,nbsp;{tcc^j f^^^fiat amp;radicem patres intelUgi debent, non quoad homines iSr ex primo parentsnbsp;I ^^^i/uerunt, fed quatenus Deus illos�bi delegit amp; confecrauit, cuiperfidem in�ti, exnbsp;fan^itatiis^amp; quacunque ad yitam atquefalutem aternamfaciunt,nbsp;^p^l ��^�^tfios ifla^ ne temere de hominum flute defer emtts ^fed in Hits quoq^ qui nunc �fidenbsp;�iliem yidentur, radicem,id e^, maiores eorum reficiamus ex quibusprogenitinbsp;diximus ) �des amp; fanait as non ex carnis generatione obtingant, firma tarnennbsp;nanet promi�io Dei cuius yirtutefit, yt nunquam tot apiorum po�eritas damnetnbsp;ui inueniantur,in quibttspromifiiones ilia efficacesJunt. Debet hoc in Hits ob-gemunt j^elfub Tapatu infinites fuperftitionibusimmerfinbsp;Chrijlo mfiri, amp;ecclefiapars magnafue^nbsp;''���F'^renbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dews inter illos quoq, aliquos, in quibusfideifernen delitefiit, amp; quos fuo
�*^^1 ttahet. Interim nofir urn fuertt diuinafeueritatts exempla agnofcere, illorum pio�udio amp; irremifitsprecibus adiuuare,
cumgentibtis congredttur eas grauiter admonet^ne ludxosinfolen^ Gentes non He aut illorum ruina hofiiliter infultent. Vr T?er� maius fit admonition� pondus^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infolefce^
^�^terfi confert, amp;gentibus fuam originem ob oculos ponie,yt intelligant,quomodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***
'^�'^^�^^^^geruenerintfin qua nuncfint conflituti. In�ftic autem parabola^quamadducere radicts memtnerat, nunc ecclefiiam Veterem Dei olex ex ilia radice enatanbsp;arboris pra ceteris mentionem facere yideiiir, quia yetsres etiamprophetaeademnbsp;Dauid enim de fiemetipfo, yt yero amp; germaito eccle/ia membro loquensnbsp;a inquit: Ego /imilis olea yirenti in domo Det .fem pofui in bonitate Dei in per^
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de toto populo ludaico cap.iific loquitur : Oleam 'virentem ,pulchram amp;
^^*'�gt;^fif�^yocauerat Dominus nomentuum:fidadyocem magni rumoris incendit folia eins ^^mi eius. Dominus enim exercituum, qui teplantauit, locutus contra tsnbsp;us Ifiaelis esr domus Iuda.,!^c, gt;^dquemlocum imprimis alludersnbsp;oleam quidem totam excle�am ex y^brahamo ceu radicequadam enatam^nbsp;l^''^g'�tlos ludaos intelligitquorum aliqui 'Vera amp; confianti fide infiruili perfii^-'^�pp^o^ter incredulitatem zsr mores d�g�n�r�s defraKi amp; � Deo reielli fitnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trba
1?' amp;� b ' i^od � nonnulli rami defraHi junt, tu yerb cum efes oleajler infitus es pro ^�cinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;pmguedinis olea fastis es,negloriare aduerfus ramos. Propo�tio
\d '' exgentwus oriundiadeccle�a Dei communionempeculiariquadamgra.-i�fbltfitre amp; fuperbireaduerfus ludaos, quiiam inde expatrtbus L r' ^�tlefia membra efe debeant. I^tio huius praceptifeu admonitionis eSf^Qjfianbsp;^S�'^^^^^dem nonnulli rami (ficutiillis euenturum Deus olim pradixit) quot;Vos autem in tillquot;Vefiro merito (fuifiis enimoleafierj amp;nullofru�lucommen-'dieihoc beneficium elf^, quiyos infiri quot;Voluit, quot;vt tarn radicis quam pinguedi-tffittffm'fni, Tofumus tarnen maioris perficuitatis ergo totum argumen-mifera condittone admeliorem euehuntur ntdlo Juo merito, fedalte-habentquodinfolefeantaut fuperb'econtraaliquemglorientur: .yltquinbsp;�^^fi�r,ideii[^,aUtni � populo Dei,amp; non acerbi modojverumetiamprorjus infru-ex gratia cooptati efiisin ecclefiaficietatem, quot;Vt eius gratia amp; bene-^�fttf efficeremini,quam Deus olim �brahamo amp; eiusfeminipollicitus elf^iErgononnbsp;^^fi^^ ^^�^i^mini,eir multb minus aduerfus natur ales �brahami filios debetis fuper-nomine non aliud quam communionem ecclefia amp;fanllorum intelligit, quaminnbsp;^dfolfioprofitemur: amp; quod hic fub parabola proponit,hoc ipfem in epifi.ad Ephef.capA^nbsp;^�^^i^fictxplicaf.'Mementote'Vos Gentesquandafuiffiabfiq^ Chrifio,abalienatosnbsp;extraneos apa^fspromifiionis ,fem non babentes t^Dei expertes in munda:
-ocr page 366-C A P. X I.
IN EPIS T. AD R�MANOS
tAt iwnz tn Chrlj�o Te�t^yos ^ui olimerat�froculjfropin^uifaSH e�^ ferfangtiinetn Quo amp; illud Chri�i ex '\latth3- referrifote^ ; �J)ico 'vol�^ quodmulttab Oriente amp; Ocz^nbsp;'renient, amp; difcumlgt;ent cum ^brahatno^ Jfaaco amp; lacoloytire. Difert�aiitem Taulttiinf^^inbsp;nonnullos modo defraBos e�e ait^ yt hac etiam in farte ludaorum dignitati confulat,nbsp;flerique,qui illo temfore yiuebant^frofter imflacabile Chri�i odium reie^�i ej�nt^iffenbsp;rationem longitt/s extendens omnes Iiidxos quotquotynquamfuerunt amp; ad noui�imwnnbsp;�i aduent um futur i funt comfrehendit : in quorum numero aim amp; olim in�niti fuerintnbsp;gradum fideliter feruarunt, amp; fuh noui�imum diem reliqui omnes Chri�um amflexuri]i'gt;^nbsp;tnfra dijert 'e te�ahitur)nonfrater caufam�cloquitur,yt ruina illiui amp; refrohatwntsnbsp;� gente tota auertat, amp; f OJ ^�2� ex gentibw frof hauts credtderunt mode�tits �afere doceat,cf����nbsp;ita exciderint ludai omnes, qui multi adhuc�ufer�nt, qui fuum in eccle�agradum retinenh^inbsp;fro�atTibugt;s agno�cere oforteat�iquidem if� Jeruari y elint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
GfHte� olea' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caterumfrater huitts loeiflatum rurju4 admonemurjalutem no�ram omnem, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L
ftro tonferun-^ hanc faciunt,exmera Dei gratia fendere. 'i^amolea�rosfui�edicit omnes eos,quiexgetitdi*�� .
mi ad Chri�um acce�eruntiquafarabola non temere ytitur. Olea�er enim�eeie oleam refert,folia autem amara amp; fru^w flaue nullos fro�ert: Ita qui exgentibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, g
� '� �� nihil frater externam fietatts �eciem habuere, qua Deo flacere nonfotuit, c�m i'l�
Aterba �nt,quaeunq �ne�defiunt,ad �u^us autem melior esfer endos omnino inefti illorum hifloria tefiantur. �tyt furtulus non fiiffum inferere fotel^ ,�d alteritts of et a vnbsp;�ria inferiturz Ita nemo mortalium feif�m in eccle�a con�rtium t�quot; bonorum cale�iutnnbsp;tem intruderefotelf^�edgratuita Dei adoftione of its e^f, amp;�irittts fanCli oferatione,qtgt;gt;^'nbsp;nbsp;nbsp;2
torum bonorumcafaeesreddat. Quibtts addamtts di�miile,quodini�afarabolahabetur. a arborumflantatione furculiboniamp;generojtores in�irfesfylueftresinj'eruntur*. Atfto^^^�f .jn'nbsp;d�g�n�r�s e2r infrugiferi yel�erilesfumus,in�irfem inferimurgenero�am amp; fanllani,jif^l�, �nbsp;dolem nobts communicans, nos immutat �r ad omnebonum idoneosreddit. Horumnbsp;yalidi�ime etnfutatfharijaicam frofria iu�itia amp; meriti�dueiam. Htenimfauonesy�l^^f r^nbsp;�uorum deformitate, caudam fritts tum fuferba colorum fulcherrimorum o/lentatiotiee^inbsp;eontrahuntatqdemittuntzlta qutjuam originem amp; exhac deriuatam totitts naturano�tfnbsp;ftwnem faulo diligentiusintuentur,moxfrofria�ducta cri�asdefrimunt,amp;cum Da^'^^nbsp;re incifiunt'.'^^lifere're mei Detts fecundum multitudinem mijerationum tuarumiamp;t� , .nbsp;Eadem ttojlranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dkac obferuemtts hoc loco, quodita nos infttos dicit, yt amp; radicis amp; finguedintf
GS fiatrum con yeterts farticifes efficiamur. Eadem ergo ei� noflra amp; Abrahami atq alorum fatrum ditto,crc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in eiufdemgratiafarticifatum cum Hits admi�tfumus. Htenim Abrahatnus comtnunti^
eredentium fater, amp; hi omnes illitts �lij dicuntur : ita in ctel� quoq^ yntts tarn �rum omnium fater,yntts item omnium yindex eir Dominus Chri�us,yna amp; eademnbsp;hareditas atq^ eadem omnibttsfahts far ata fJǻ Z'x quibus iterum affaret, yett0 �*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
mentum,non diuer�a,fed reiffaynum amp; idem ejfe,nominibus autem i�ts di�inguifto�^^ nouiadoftionem, amp;frof ter mutatasin melius ceremonias,fo�quam Chriftusomnewyf^^^.^^^fnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuum autficrorum�anguinemfuofrofriofanguinefro nobis effufi aboleuit.
tuni amp; in femetiffosiniqui funt ( ne quidgrauius dicam J quiyetus te�amentumnibilA tinere clamant, ^quatunq^ ex hoc froferuntUr te�imonia�currili dicacitate reijetunt-feiffosauellunt eX dea illa nobili�ima,cui nos Deus mi�ericors in�ruit,amp; fimulfe� wnbsp;tia finguedine�oliant,�ne qua neq�uClum aliquem bonum�erre,ne qf�alutem obtinere�jj ,fitnbsp;�Porro concludit hoc argumentum Paulus breui quidem,�d admodumgraui admon�nbsp;nbsp;nbsp;it
fra�entis etiam condifiontsdignitatemgentibuscboculos flatuit.�c dicens: Quod�glo^l* radicemfortas,fedradix te.Qua�i diceretZ Si ea ef� yeflra 0gentesconfidentia,ytnbsp;re amp; yniuerfam 1 udaorum nationem fra yobis contemnere libeat, facile�uerit ye�ras tnbsp;�rangere. Ham� frt�ina conditionts adeo oblttte�ts, yteiusnonfo�itts ampUns retotnbsp;quajo amp; frafentem hanc in�icite.J^nde qua�o hoc yobis obtigit,qu�d�lij Dei tenfeminhj d�nbsp;di�ionts diuina�ruClum fercifitts, quod regni ceele�ts haredes e�is�aSi f Annon
-ocr page 367-HOM I L I A L X t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10
�ttan^elium aS, Chri�icognitionem yocati^ amp; ^er�dem �lij �brahami fa�ii nbsp;nbsp;Itittu po�eritati
tti^familiainfitie�KjCuidi^ume^^., Ero �Dem tutu amp;�eminis tutpo�^te t Item^InfeminetM iinuiicentur omnesgentes terrxf�Q^x ergo dementia ei^yfi qui in�titim es �trculuSiUduerfm arbo�nbsp;rtm�mo aduer�usradicem ip�tmgloriari amp;�uperbire in�ituas Eote�^enim htec�alua �are^nbsp;ttiatn� tu ilectttiam,tu autem^ ni� illa�tlua maneat, con^�t�ere non�otes. Kel, anno� quot;videtts, lu^nbsp;contemni non�o�e, nifi�mul amp; 'vtriu�que �o�uli communis pater �brahamws damnetur^nbsp;p tarn quot;^s quam illos�t�inetr'Htc mihi ysrborum iflorum �en�ts e�e yidetur. Ex quibmgenera-f�itm doHrinapeti debet^ne contra illos ingrati amp; fuperbi e�eramur, qui nobii alicuitts beneficijnbsp;quot;^��^�tlnrisyel admini�ri�tint. Ei^ enim hocfacinm indigni�imum, amp; euidensdementix argu^nbsp;^^tiini^cui� indulgeas, non potei^ non finis eim tri�i�imus e�e, i'^t y erb in omnibus alijsihumi�nbsp;^^�^ntode�ianos�udere conuenitZ itainxternnefialutis negotio�d cumprimis failoopitsei^,nbsp;nobisipfis nihilpoteramus, imbqui fialute amp; conditions meliore indigni eramus exnbsp;dignitatemfiliorum Det eue^ifiumus. j^gnofcamus ergo hanc gratiam Dei^nbsp;pr^dicemm^ lefium Chri�um, qui yt nos exaitaret extremenbsp;dignattts eil^, Illidebetur benediilio,honor,gloria ^poteflasin xternum^^men,
t
homilialxv.
Dices igitur,Defradi funt rami ut ego jnfererer.Red�,per inf�de� defradi funtjtu uero per fidem ftas. Ne efFeraris animo, fed ti�nbsp;Deusnaturalibus ramisnonpepercit, uide ne tibi quoc^nbsp;parcat. Vide igitur benignitatem Slt; feueritatem Dei:in eos qui-ceciderunt, feueritatem.in te uero benignitatem,fi perman-^isinbenignitate, alioqui 8lt; tu excideris Scd amp;illi fi nonpcrman-^intininfidelitatCjinferentur. Poteft enim Deus rurfus eos infere�nbsp;Etenim fi tu ex naturali exctftus es oleaftro, 00 praeter naturam in-f�s es in ueram oleam, quanto magis tj qui naturales funt, inferen-'quot;'P'opri�ok�?
fquot;zcontentionem componere amp;fiopirefiudet, quoi fio tem�or� ttonjine magnoficandalo flagrabat. Caufia einsprtecipua erat yetuso,!-mutub contemner ent,Et enim ludai priusgentes proprophanis amp; aliens �nbsp;. �^�^��fita tune yici�im,qui exgentibus ad Chri�um erant conuerfi, ludteos propter impiesnbsp;tndignis planemodis fiteuierant,fitmulomnes� Deo repudiatose�e^nbsp;fialutis excidi�e clamabant � �* �mul contra eos�a yocatione injblentiulnbsp;� ^mmemorespror�is qualis olim ipjbrum fiui�et conditio, amp; qubdinprtefintem digni�nbsp;f�^^^ eue^li,.Itaq,cum ludtsisprimb agit,Apo�olus, lt;amp;hositaconfiola^nbsp;yocationemolimaDeodecretamfui�e, amp;proinde ipfioshancnondeberenbsp;enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde yerbgentes hortatur, yt mode�im agant,nfqj aduerfus eosfiuperbiant^ quo,-
plt;ttftbus illorum datis promi�ionibusfiuantur. At � nimia animorum contentions yehementius exarfierunt, y ix aliqua dili,-�t^^^^^�uufiam hanc diligentius adhuc trailat in ijs qute modb r�citauimus.
qmd inta^um relinquat,^nouam obie^ionem adducit^ qua gentium fideles ludai non reite �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludteos defiendtbant, Dices igitur, Defra^i funt rami yt ego inf�rerer, �i propter gen
^^^^^i�nt ludxi, yt nos gentes in ecclefia Dei amp; fialutis hareditate locum h aber emus: �^^^orum dignitas. TAicitur hoc argumentum communi hominumnbsp;fit^eo quod�tjpra�antim amp; magis eximium habetur, Falle~nbsp;animaduertebant, ludaorum ruinam non neee�ariam fui�inbsp;����tt} �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fialuis,gentes yocare amp; eiu�em�lutis confortes fiacerepotui�. Idamyt alias
� tarn malignm aut pauper ei^ Deus yt in �am familiam nouos dome�ieos non
-ocr page 368-CAP� XI
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. A Ti ROMANOS
nift ytterilfps eieSlK recipere �o�if, Erat igitur in hoc gentium argumentoparalogi�nm non CAufam yt cau�m. �gt;�ec enim proxima amp; propria caufa reie�ionts ludteorum erat gent^nbsp;catio , fed (yt mox dieet yipoflolm ) iUipropter fuam tnfidelitatem amp; inohedientiatn rti�^nbsp;runt^ T)eM autem ea occaftone profuafapientia amp; aterno decreto bene ytebatur. u4dmo)if� .nbsp;fern not locus ifle,in examine iudiciorum atiij operum Deidiligenti caufarum in�eUione JJ^nbsp;nefimilifallacia decipiamur. Etfi enim 2)eus inter dum hoc aut iflo ordtne ytatur, nonnbsp;fequitur^ id fuodproxim� praee�it �Tperam amp; propriam eius quod inde fecutum e^^ cau�i�nbsp;^tiod id non aliter fieri potuerit. Habet enim T^eus infinit as rationes, quibua quod decretutf^nbsp;perficere,'tgt;thominumfieleribus Uli minime opitsfit;quodautem ill^ etiam ytitur adbonfHtgt;Pnbsp;in eo ipfiusfitpientiam amp;prouidenriam agnojeere debemits, qua ilia quoq^ gubernat,nbsp;nem modumgrafiintur, Exemplum huiits rei euidens in lofephi hifloria extat. Edfi^�*��'^quot;�. jj-ditus ad�gypti imperiumperuenit, eadem occaftone �acob cumfilijsferuatuse�^-Ebif^nbsp;dem ordine Deits 'nfus e�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantu fcelM fratru adfinem latudejlinauit, hoc tarnen ip�t^
yera caufa fuit boni illius,quod inde ef� ficutum, amp;proinde nullam quoq^ excufationetn ^ r^, Hoc quia non omnes animaduertunt, multi Deum peccati authorem faciunt) amp; intnuo^r*'^nbsp;lera eo pratextu excufant,quafi eafieri neceffe fuerit.
Gentes ludaii nihilo prlt;e��t.
Sed'Tit adgentes redeamus,qute in hoc argumenta adeundem lapidem offenderunt,(^^^^ Ulis Paulus^quafi reile colligantinimirum ad Dei difiofttionem refiicienSy qui etfigtfX^^^.nbsp;feruare amp; ad ecclefia fute communionem adducere poter at, eas tamen,reieilis priusnbsp;locumfuccedereVoluit.Interimyerb confiquentiamnegat,amp;gentesnonpropterea [udaHrnbsp;tioresefie docet, amp; proinde eosturpiterfallt, qui ex eo gloriandi amp; fuperbiendi occa�ogt;gt;^ L(ihnbsp;plant, cuitts confyderationepotius deijci amp; humiliari deberent. Id tgt;erb argumentisnbsp;quee ex ordine Didebimuf�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ' if
Cau�t uera re� pudij ludteor�nbsp;er uocationisnbsp;gentium.
Primumexcaufis �veris petit Judai (inquit) defraHifuntperinfideliraremitWVf^^r^lit^ fias.f^afi diceret'.Eateor defraUos effe ramos illos, fed hoc non tdeo fieri necefiefuit,nbsp;ejjet in ecclefia : fed defra^i funtpropter infidelitatem amp; incurabilem contumaciam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftfl�'
infeprouocauerunt.Similiter amp; yos non ideo yocati eflis,qubdtill excidi�ent,fedhoc nbsp;nbsp;nbsp;, .j/?
demobtigit,qua Deusyos donare amp; illuminare dignatus el^. Ergo noli animo efferthrj^pr time in ludais elucentem Dei iufiitiam,ne quando tdem tuquaq^ patiaris.Et timerenbsp;falutis fiduciam indubium yocariyelit, qua in credentibus certa amp;perpetubnbsp;cum Ulis agit,qui fidenimium infolentergloriabantur,sir ex eo fecuritatem animicorK^fP^^^^^nbsp;nihil nocentiuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infalutis negotio, adpiam amp; religiofam tarn fuijpforum amp; infif'''^ .fffP'
quam diuina iufiitia confyderationem eos reuocat, Eotel^ autem ex tierbis hifee duplt^ turn for mari: Erimum,^ui non fuis yiribua aut proprijs meritis ad dignitatem aliqtf^^nbsp;�0� habent iufiam defimetipfis gloriandi occafionem : yltqui'vos ad ecclefia amp;nbsp;nem perueniftis nullo'veflro merito,fedhocomneexfidehabetis, quagratuitutnnbsp;quo eleiios fuos dignatur. Ergo nulla ^obis ei^ iufia aduerfus ludaosgloriandinbsp;argumentum hoe confirmari multis ,fipriorem gentium conditionem amp; earundem (Ofnbsp;mores expofuiffet � fed quia de his in prtma epifiola huitps parte multis dixerat,nonnbsp;hie repetere,,gt;ilterum ygt;erb argumentum fie collige:Si 'vosfide confiflitis,fideinbsp;betist fides non fuperbos amp; elatos reddit, fed nofirijpforum deiellionem amp;pi^^nbsp;txpropria infirmitatis amp; corrupta natura fenfu enafcentem,parit:Quin ergopofitaconbsp;amp; fuperbagloriatione, quot;vosquoq^ humiliamini, yt yosyerafide donates efie demonfi^^^nbsp;inaturhocquoq^argumentumtotius feriptura confenfu , amp; InfinitisfanHorumext^fnbsp;fide confianti�tma Illuminati ejjent^clamarunt Domine,neintresin iudiciumnbsp;� me Domine,quia homopeecator fum : ^iferum me,quis me liberabit ex hoc corpotfnbsp;jane fieri non potel^ , quot;vt fidei dignitatem amp; donorum Dei,qua per illam nobisnbsp;tiam reB'e intelligat,quipropriam infirmitatem tir natura nofir a communisnbsp;ipfi non agnofiit, Obfieruemus autem hie diligenter,quodperditionis caufamnbsp;jlrat,qutpropria wfidehtate sir inobedttntta dejrwgt ��- retpet mtruerint,jalutts
-ocr page 369-j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KO Ml LT A LX V.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If 7
ii^oruanim^ accenderit. Docet igitur fuo exem^lo j4^ofio�itf^qnQ-deoeamiifSde cau�s humanx�ilucdi amp; perdi�oni^t ne yideltcetin �Dettmreijciatur quod ^^'^^'�^t^^^odexprimiiparentihits qua� iureharedicario conefaximM : boni quot;Verb ornndtnbsp;tranfcribamM, qui 'Vt nospriu�quam mundus hic crearetur irtnbsp;�ta adhunc recipiendum nos idoneos amp; tarn�dei quam aliorum donorum cuele�iumnbsp;�ire oporcer,qux amp; qualdsJkfidesilla,qua fiamM^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h�c
Cbriftumge�arum cogni(io,multo minus autem opinio in nobis temereena-ifi)i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efi�cax ajfinfius,quem in nobi4 f�iritusfian�u^ efficit^ yttoto animo in Dei bonita-
amp; tulem agnofiamM defium Chri�um, qualem nobisfiriptunefiacrte depingunc, totum hominem Chrifloyendicat, amp; fru�ibuspulcherrimisfiefiprodit,obe^nbsp;5 ^^^nis morsificatione, innouatione, innocentia amp; fianclimonixfiudio, dileclione^nbsp;hiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�^ttiita in rebus aduer�spatiencia. Einem yerofibipropoficum habet fi^ei gloriam,non
quot;k ߒ^��'is�udium,autpharifiaicampropria iu�itia oflentationem, [^is ergo nos�udere canue-h^ii' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;collatxgradum teneamits:proculautemfacefifianti qui nudofidei titulo
^��'ipod oreprofitentur failis negant.
f^�^^tm^iergit Paulus, amp;argumento � Comparatis diuinumiudiciumillis ob oculos �atuit^ luiaoram est^ infiolentiusgloriabantur,lgt;lamfi Deus (inquit) naturalibus ramis nonpeper^nbsp;�0� par cat. Islaturales ramos yocat ludaos^quia ex ipfia radice,id e�, ex j^branbsp;ttfi^^^���'lt;credentiumfiecundum carnemprogeniti�amp; ex�iificederispromt�ionum legitimi hxredes
�^erbgenteSjprobe tenendum eii^, Paulum hoc loco non omnibits aut fingults ex aquo titulo turgidi^quafe isfiuf�ceret de nero fidel officio yixnbsp;admonitionem hancnon temere toti gentium eccle�a accommod�t, Q^i lt; ^nimnbsp;palamfcelerati Jefie yio^nbsp;qui ciim Chrifiiani diet amp; haberi 'Velint, omnem tarnen ecclejiie ordinem atq^ di�nbsp;\[' �^f�^^'^dentifiim� turbant,fitinterdum^ 'sst ecclefiamfitam Deits alio transf�r�t, Jaluisnbsp;'''lt;*!( 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;improbos illos fidem ip� illibatam feruarunt. Grauiter ergo monet �bi ca^
'fi.t^^^^�^idhuiuspatiantur, qui tune nimittm ofcitantes fuperbiebant. Elec f�peruacanea fuit '^^i^f'^'f^^'^tinhifiorijseif^ yidere^ quteplerifiq^gentiumecclefijs bocaccidijfetejlantur, quodnbsp;pradixit, ELam ^t [udxos feduxit ettea confdentia , qua dccepti Deum fibi ob^nbsp;P�gt;taritnt,amp; quafupinum tarn Dei quam quot;verbi ipfius contemptu in Ulis peperitiita mulnbsp;acciditj^tfuaconditionis minus memores,partim hare�bus amp; non minus impioruntnbsp;SJnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dogmat urn inuentoribus locum dederint, partim effranifcelerulicentia ecclefiat
\�^^f��inarint, multis etiam in locts ineptifiimas fuperfiitiones amp; man fefiam idololatriam ad^ contra illos quoq^fui iudicij rigorem Deusprotulerit,amp; Orientales qui
Turcis amp; Sarracenis fubiugata,Occidentales autem ab Antichrifio J^manoopprefi horrenda admodum exemplafi cogitemus in ifs locis hodie Eiahumetis impia de,*nbsp;^\p�'�'^i�futturpem Edonachorumatq^facrificulorumtyrannidedominarhinquibus ipfe Deinbsp;�* doUrindfuam miraculisfiiluberrimis illufirauit: in quibtts item Apofiolipradinbsp;fff/ey?�fueruntdoHrinapuritate, miraculorumfrequentiaamp;inuiblafortifiimorunnnbsp;conflantia celeberrima. Elec ceffauit adhuc diuina iufiitiafeueritas. Elam no,*nbsp;I'tgiones amp; quot;Vrbes,Chri�iani nominisprofefiionefitperbienreSj'Vel dTurnbsp;'ygt;idimuSj'vel ad Pontificum tyrannidem redijfie, fub quibtts infelicemfirnbsp;liber ata er ant �terumferuiunt, ^bdfi ygt;erb exempla,qua aliquando euentttnbsp;pradixit, T^manos terrere,amp;ficuram illam confidentiam Ulis excutere debuerunt^nbsp;nos eamouere debent, qua ipfi nojlris oculis quot;vidirntts, quot;vt iam de maiorum malorumnbsp;dicamus, qua nobis Deuspafiim ofienditfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Veterurn exemplorum
^^f^^ntia intuemur,femper nobis in mente quot;veniat, quod Chriftus de Galilais � Pi^ Hierofolymitanis ruina turris Siloaopprefiis dicebaC.Anputatis quod ifiifolipec,*nbsp;^^fif^^�'itif,omnesftmiliterperibitis. Luca ij.
^^(ertinet^quod ipfi Paulus hac Dei indicia inter fi confert, t^s� illorum yfum nobis dilia
-ocr page 370-c A P. X r. V�ts rcpudij lunbsp;dteorum uonbsp;cationii^en-t'nmt
IN EPIST. AD ROMANOS
gentt�ime commendat^ Dicit enim*J^ide igitur benignitatem feueritatem runtifeueritatem t in re yero benignitatem ,fi permanferrs in ienignitate : alioqui amp; exdnbsp;*Benigntras,quam Grtec�^hso/ht�: dicunr,paternum amp; propen/utn nos iuaandi�uatumjt^i^'^^^,^^nbsp;quod 'Deoproprium ejje itim fcriptura rum otnnia eitts opera abund� teflantur.nbsp;quam pleriq^jeueritatem interprerantur, propri� rigor ille e�,qtio indices ytuntur,quandotn Inbsp;�bipropofitas diligentiits inquirunt^ amp; (quod medici in morbrspericulo�oribtn facere�^^^ /nbsp;��rf adytuum re�ecant.'Porro�sn�iif yerborumJnc e�^quot;, dim o genres, yromi�^�i^f^^^^nbsp;pleni altercarionibuS) rem ipfamporius confydererrs^ ^obferueris diligenrer, qualia rarnjrf*^nbsp;quam benignirarrs �ua exemp�a Derrs in toto hoc negotio ediderit� Seueritatisnbsp;exemplum e^i^ in Iudars,qui ab eccle�te eir falutrs co^ortio exciderunt, Qu^ enim nonyidfnbsp;qu�m iufttis amp; �uertis �:elerum yindex �t Deus, quando eos abiecit, quorum patresnbsp;quos�bifeederepeculiari ob�rinxerat, amp; quos�iumpeculium amp; regnum�tcerdotalenbsp;��am dictre dignat us fuit. E contra quot;verb reque eximium benignitatts amp; clementicenbsp;plum in yobts tpfis inuenietts,fipaul() attentius confyderaueritis, quee olim ye�ra conditionnbsp;res,amp; qua�uaia ye�ra futrint,priu�quam gratia,in qua nunc�atts,confortes tffetts. f^rnbsp;merito, id ef^,fceleribtts ye�rts iam toti perieratts, amp; in perditione ilia y obis perpetuo ftidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gf
Vtuerfari det� ieamuA t� prit'nbsp;deftinatiotiKnbsp;negotio.
erar, nifi Dei^atia amp; mifiricordia yobis fubueniffet, qua ille mottrs�ndigni�imos hcet t yocauit ,amp; infui feeder is atqj promi�ionum fuarum focietatem admi�t. Etnbsp;y OS heec Det bentgnitas, quoad y os tn eapermanferitts,td eSf^,ft gratis antmis agnouerttf^^nbsp;yobis faBam,amp;fimul confantifide tenueritis flationem yefiram,in quam � Deo efiisnbsp;ni�feceritis, procul dubio y os quoq, exeidemini, yt eafdem cum ludais ye�ra infidelit^^^ itnbsp;tumaciapeenasexoluatis. ES^hacgrants amp; non minusneceffaria admonitio ,qttadoct^^.^jidnbsp;nos yerfari deceat inpradefiinationis iamp; indiciorum Dei omnium confyderatione,nbsp;multi,dumnimtsaudacicuriofttatelongiusprogrediuntur, amp; Dei arcanapotius,qu'^^'pi(ldnbsp;rum eius yfiim tnquirunt. ^d hac ergo duo capita totam hanc confyderationemnbsp;bonitarem illius obferuemus,qui cum nemini mortalinm debitorfit, omnesfimul in exitio���inbsp;poterat, quod Uli fibijpfis accerfiuerunt. Sedparris indulgenti�imi in�arno�ri mifettt*^^nbsp;gnts qnoque aliquos elegit, amp; quotidiemultos yocat, quos bonorum fuorumceele�iurnh^^^nbsp;y ult. Deindefiueritatem quoque amp; iu�um rigor e Dei confyderemus,quo inpuniendisnbsp;fceleribus ytitur,amp; quemnemo aceufarepotei^,cnm neminiiniuriafaciat,feddignafid^nbsp;rumfupplicia rependat.Et quia ytrumq, yni �r eidem Deo Eaulus tribuit, quem ideonbsp;rem firiptura yocant,confutantur htc �tvlanichai,qui duos Deosfinxerunt, quor� alternbsp;homines confer at,alter nos p cents amp; aduerfis affiigat. ES^ ante confyderationis huiutnbsp;mus.^am dum bonitatem Dei expendimus,fiert nonpote�l[,,quin fides no�ra confirtnt�^�nbsp;eius amore accendamur, qui nos adgratiarum a^ionem amp; obedientia y er a�udi�nbsp;autemfeueritatis diuina cognitio facit,yt eorum commiferatione tangamur, qui hanc connbsp;uocarunt,amp;pratereanobi�pfis timeamus,ne quid�milenobisaccidat, quo yixalindf�r e�',nbsp;ad yerapietatis�udium in nobis excitandum.Et prode� htc fempermeminiffi,quodnbsp;citur,tunc nos benignitatis Dei participes fore, ft in ea confiantes permaneamus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
firiptura docent, nonfatis el� yocatum effe, amp; bene ccepiffi, nifi tn finem yjque enim pofiquam manum aratro admouit, atergorefiiett, noneSf^idoneus adregnu�nbsp;ergo confianti fide, qua fill bonitati t�r gratia Det innitamur, neque aliquidnbsp;operibits feu meritis. Opus item eSl^, yt tn yocatione nofir a confianter pergamusnbsp;ait) eamcertam faciamus,dumfru3usnofiraprofe�ione dignosferimus,deqtiibu^)'^. ffi'nbsp;di�um. In y troque ludai peccauerunt. Ham amp; fuam iufiitiam confiituere conatinbsp;menfub hocpratextu yitam yixerunt omnifcelerum generepollutam. i^miferif^^ �nbsp;Dei,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecclefia confortio reuulfifunt t quod omnibus ijs accidet, quicunque dl�^^
�udiK nen lt;lt;� dcmptaotnnisinbsp;j|gt;csrcjlitirtioenbsp;nif.
fecuti fiuerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fb(triߑ'�l�
^orro i�a occafione redit Taulus ad ludaornm confqlationem, quibus �itutionis,�cdicens, Sedamp; Uli,� nonpermanferintin infidelitate�nferentur-
-ocr page 371-H o M I L I A LXV.
ygt;os,^u� exgentihiu credidiflii lt;amp; ecclefta Chrifii membrafa^i eflis,rur�n excidemini^nifi '�! �Un bengnttatefirmi permanjeritif : ita ludxi � non manferint in�deles amp; contumaces, denuonbsp;W ecdefiam amp; falutts tetern� htsreditatem admittentur. Quad quia propter tnui^am contuma::nbsp;tuneEuangelio Chrifii amp;fideiapo�olicxrejifieban.t, incredibileyidebatur, probat pernbsp;7)ei, Tote^ enim (inquit)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rurfits eos inferere : nimirum adillud refiiciens,quod
niif Chrifii dicit,apud T)eum nihil impofiibile efje. �^idautem nonpofiit,qui yt Domi^ tillnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur, ita omnes res creatas yn� cum angelic tam bonis quam malts fub fito habet
Aidittamenhuicargumentoaliud�faciliy quod ipf�gentium exemplo confirm�t,ad hune ''�''^'E.ttnim fi tu ex natur ali ex eil its es oleafiro, amp; pr�ter natur am infittits eS in yer am oleam,nbsp;tu �nbsp;nbsp;nbsp;naturales[unt,inferenturproprite olea!^ In quo argumento explicando non mul-
rj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eif^,cnm communi hominumfienfuprobetur. Qptis enim non yideat,facUius amp; natu-
eonfentanetim efife, yt ex ipfa arbore enatifiurculi aut rami in ilia maneant amp; fruClits fe-maiori cumfifie inferantur, quam qui aliunde defumpti nihil cum arbore com-^^�^^entPDocet autem exemplum hoc,de nullius hominisfilute temere efife defifierandum,quoad fttcil� cernitur, an in Jpiritum fangum quis peccet, quodpeccatumfolum irre^nbsp;if^fieffiChriJliisdocet.Suntitemincertaplaneamp;incognttanobis �Deiiudicia,quiinterdumfee^nbsp;J ����inios homin esamp;apertosfiuinomtnishofiesfiitbitoconuertit,ytfua bonitatis amp;gratiteexem-^f^^frabeat, ex quibtts intentationibus confeientia confiolatioms argumenta petamus. I\[e-fuampracipitet, ne dum nimij lufiitix Dei yindices fiumus, eins omnipoten-^'�litati aliquidderogemus. Interim nonobfiat hoe, quo minus quorumuis ficelera aceufe-, adhtecfupplieiorum amp;damnationis atermsminiseosadpeenitentiam excite-ad earn tardiores Junt.
�r, �^^^^�'�^terea hic obferuari, quodin re admodum diffiicili non alio quam omnipotentiie diuime ffg^tnentum Eidentquidemhocimpij,fifi�lumadducatur,quafi yero Deipotentia alienisnbsp;*�gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habe at',fed hoc y num pi) s fufficit,fi quid Deum polliceri audiant.Ergo nobis etiam
/ifiofi^tredebet, yt ad Dei omnipotentiam recurramus in rebits duris amp; dififiicilioribus, qute no-Obferuabis tamen,illam tunc modb allegari debere, quando de Dei yoluntate enim longe alia illius quam hominum conditio.nbsp;nbsp;nbsp;dunt hi multa,fed omnia quae
nonpoJfunt.At Deits non omriia quxpoteii^,yult: alioqui amp; boues yolarent, amp; �t^^''^^�die orbes terrarum crearentur, amp; multa alia prater natur am amp; omnium expeilationentnbsp;O�0, frgoomnipotentia eiits latius extenditurquamyoluntas,hxccumilla coniungaturnbsp;54nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit, quod ex ea deducitur,argumentum, Fru�ra enim omnipotentiam Dei alle-
do/confeiium ytfeum yelle non probaueris� .At quoad prafientis locifiatum, con�letur certbferuare potei^ omnes, quife ipfius yoluntati accommodant. Eins autem yo-�ftquiyerbum ipfius audiunt amp; huiccredunt, in Chrifio lefufalutem confiquantur,nbsp;ikf-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;K:commodemus, neq^ fallet nos qui aterna ei�^ yeritas^ Ipfi debetur benediamp;io, honort
^^otefias inaternum, Jimen.
n o I J. � A Lxvi.
Nolo enim uos I'gnorare, fratres, myftenum hoc (�tne fitis apiid 'loftnetipfos fapientes)qu�d e-xcaecatioex parte Ifraeli accidi't,doneenbsp;P^enitudo gentium introierit, S�itatotus Ifraelferuetur, ficutfcrianbsp;ptuin eft: Veniet ex Sion file liberator, 06 auertet impietates � lacob.nbsp;bt hoc ilk's � me teftamentum, cum abftulero peccata ipforum, Ita^nbsp;quoadEuangelium,funtinimici propteruos; quoad autemeledio�nbsp;�'cm,dile(fti propter patres. Nam dona QCuocatio Dei eiufmodi funt,nbsp;utipftini eorum p�nitere non pofsit.
In fl� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Apofiolus tarn multis tam^ diligenter aduerftsgentes de ludaorum re~
J nutione dijferit,yt ofiendat eiufdem falutis hareditatem tarn his quam Ulis defiinatam efifii^
D X
-ocr page 372-C A P� XI� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
Exhotuemmcognittme Ulo temfore totttu ectlefig pax amp; concordiapendebat,loc ti�imtim turlabatur, quodytrinq^fe mutuo odiffent, amp; alij alios ceu falut� indignos cotemnt� .nbsp;Et quia bic pluntnum peccabatur ab ijs, qui exgentibtts crediderant, eb quod nimis infilt^^nbsp;nbsp;nbsp;�
uer�ts ludaos juperbirent, non contentw ijs qute hucufq^ dixit de illorum conuerftone, tn�^j quxdam addit imprimis memorabilia. Trimb yaticiniumprofert, quodprocul dubionbsp;Jjiiritui fanSli reuelatione habuit. Deinde boc ip�tm yeterum propbetarum te�imonijcnbsp;Terttb fubijeit bis argumentum ex natura (yt ita dicam) amp; condttione immutabili decretof .nbsp;promi�ionum Deidejumptum.lgt;iobtsautem i�orumomnium bicyftu e�o,nequosprit(iicattnbsp;t�te damnemw,amp; ne facile de�eremus de nobi�p�s, ciirn pertinaci�tmam [udaorutn gc^^^^ tnbsp;tot extrem� impietatis argumenta Deits tanta gratia profequi dignatusfit.
Vattcinatur de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trincipib yaticinium non fine prtefatiuncula adducit,qua le Stores attentos rtddit�icc�^'
ludaorum rc= yos ignorare,fratresgt; myfierium hoc, amp;c. 'My�erij quot;^ocabulo docet rem e�e non 'vulglt;ttongt;�gt; ' V fiitutione, hucufq^ m.ultos latuerit, eirproinde dUigentiusnbsp;nbsp;nbsp;maiori�udio in eiws confyderatione e�t
dum.Et ne hacprater inanem rei arcanie cognitionem,nihil praterea 'vtilitatis habere fam fubijeit '.Et ne firis apud yofmetipfesfapientes. j^uo loco non y er am Japientiatnnbsp;tiam intelligit�edpotiu^prauum carnisaffeSlum, amp; ceecam animiperfuafionem, quanbsp;imponunr atque blandiuntur,quafipenesfe babeant rerum omnium notitiam, atquefoltjj^^l��fttnbsp;omniafufficiant, Qu�perfuafio, yt inanifiducia animos in�at,fi( in quibufitis alijSnbsp;damnandis nimium arrogantes amp; temerarios reddit. I�a ergo admonitiuncula �vittutnnbsp;�rtngtt, quopleriq^exgentibtti tnbutwcauf� cogmttonepeccabant. Quafidiceret: fdcnbsp;infole�itis, qubdyantsperfuafiombui infiati, 'rejfolosputatis ea yidere, quaadhotnluUf^L^ffrnbsp;factunt, amp; qu� omnes alij ignorent. ^.Atqui ignoratts yos quoque,quid Deus in hacnbsp;rit,de qua nunc controuertitur. ..Audite ergo my�erium, �paucis hucufque obfiruatuf*nbsp;tum,amp;c. uAdmonent autem nos b�c Apofloli yerba, qu�propria contumaci� amp;nbsp;caufa fiue origo fit,qu� amp; opiniones abfitrdi�tmasparit, amp; in ecclefia con trouerfias atq^�nbsp;nunquam �menda excit�t, Ea nimirum, qubdhominesexfeip�sfapere yolunt,nbsp;fuosinani fapientiaperfitafione concept� gt; non re�ieiunt ad my�eria Dei, qu� nullonbsp;acumine, fed ex �iritusfiinSli reuelatione amp; diligenti firipturarum collationenbsp;Hoc olim Sadduca�s impofuiffe Chri�us te�atur in refurreUiionts mortuorum articulo.nbsp;�ionem deillanonminits impiam quam abfurdam mouentibusre�ondetille*. Erraticnbsp;feripturasatquepotentiam Dei.Etbancno�roquoquefeculo contentionum omnium, fisf'quot;nbsp;fi�pax turbatur,caufam e�e confi�t, quando plerique, ne erraui�e aut aliquidnbsp;fur, femel conceptas amp; hucufquepropugnatas opiniones mordicus retinent, amp; dlii tSnbsp;ynum argumentum fufficere arbitrantur, fi eos ignoranti� amp;�upiditatis, b�refeosnbsp;pietat� accufent, qui aliterfentiunt. 'Meminerimus ergo, non omnibusfiatimpaterenbsp;ptur� facr� my�eria, amp; interdum eos etiam in nonnullts ballucinari, qui in reliqut^ �nbsp;fiint (quod Apo�olts quoque,quoad gentium yocationem, accidi�e feimus) amp; proindenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hifK.
tius e�e, quam yt de nobifipfis bumiliter fentiamus, rationem y erb amp; intelleStum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f fiUj
obedtentiam fubijeiamus yerbo Dei,quem euangelicepr�dicationtsfiopum e�e, Apo�^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
non yno loco admonet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fj/
Excacatio�u� 'Efgt;�t�cb quod nam illud myfierium eSf^, cuius cognitionem in pr�fenti tanfopeff rrfii�*Li daorwm neque Qubd excacatio ex parte Tfraeli accidit, donee plenitudo gentium introierit, amp; itanbsp;uniuerfalis,ne= uetur. Tarticulabac ,Ex parte,tam adbomines exc�catos ,quam ad tempus exc�ca^^f-^nbsp;que perp�tua poteSif, fenfus e��f, Excacationem ludaorum neq^ yniuerfalem neqj perpetuamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pit �
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duntaxat eius populi parte duratura e�e eb yfq^, donee gentium plenitudo infidei amp;
�um exhibitajocietatem adducatur:quofa^o,tunc totum Ifraelemferuatum irt,yt^ rfiii/ji magn� agminibus ad Chri�um conuerfi,fidem in bunepubheeprofiteantur, amp; ita indnbsp;Ebi tarnen memini�e oportet, non de fingults ludats hacdici, quafiad ynum omnitnbsp;nbsp;nbsp;yiiii
fint. �Ham yt intergentes olim fuerunt, quos nulla doSlrina aut indu�riapraconum potuit, quo minus Chriflo reluHari pergerent, etiamfi Imperator es ipfi fuam aufit (((^1
-ocr page 373-H o M I L I A L X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifg
talefia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orthoJoxa inttrponerent:ita non dubitim e^, q^u�n inter ludneos q^uoq^ femper futitrt
jui m auita contumacia pergant inq^ ea male pereant� In genere ergo de toto Ifraele loquitur� i^'�f m4torempartem ad Chriflum tandem conce�uram e�eprauidebat, Scio hoc � quibufdam ex-�nbsp;tludan^quiiam indeatemporibus ^po�olorum conuerti cceperunt)amp;hodie adhuc adChriflinbsp;�1)1^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliqua multitudine in �uaimpietate per�uerantium
cenfiripo�unt^ illorum�ententia (quod ip�rumpace dixerim ) Apo�� Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fonuenire, J\lam� nihil aliud'Volui�et, ridiculus yideri poter at, my�eriurn
fiebatyamp; quodnemo nonyidebat�eri.Et quid tempueetiam,qubu�f mihinondubium el^t eum de in�gnialiquaconuer-Chrijiiaduentumfutura�t. Interim de temporti articula amp; ifni^nbsp;di�utandum., fed�f�cerenob^ debet�mmarianbsp;^^ill^f�' �^^*�i�*^�iy�trijexpo�eio, cuiuscircunj�antiatquoq^ I�irittts fanlius reuelaturitl erat-,nbsp;fi*t�e^aut nece�aria. E'irumetiamnon ob�urahuittsreipraludianbsp;i^^^ttlosincurrunt. Ham� ludxos j^eBemusymanifefla yeterisnbsp;p in illtf� quantnmuis mi�rts er af�iHi�imds, con�icipo��ntz maxime quoadnbsp;fii),j ^quot;J^^amp;incredibilem multitudinem �qua omnet aliasgentes, quoquotintoto orbe terrarumnbsp;to ^f'^^�perant, Fatebuntur hoc, quotquotnorunt quam innumera millia eorum in Aphricanbsp;^^^^^�num fer�Orientem ffque inueniuntur: quot;veiam eosomittamus,qui in Europanbsp;intermixti habitant� Q^odfiyero eos quoq^�eiles � quihodie Chri�i nomen atquefi-quot;^ix centefimtts erit, qui�ta pro��ioni re�ondeat. �Alij enim aperti euangelicanbsp;^^��'�^^^^rinaho� es funt,amp;huius��atoresferro amp; igneplus quam ho�iliterperfiquun-hpticritas agunr,amp;�lo Chri�ianorum nomine consenti�illoaum yera of�cia negli-^'^ttici^^^f^^^^^ttidempedem��unt^�dinfuper religionem omnem qux�u metiuntur � auteiusnbsp;t�quot; e�rsenem omnts generts licentiam abuti confueuerunt. Quis ergo non 'vi-^^^^^^^^'^^��liquam sSquot; horribilem totiusmundimutationemexpe^andame^ef Etpericulumnbsp;ludcets propter infidelitatemamp; contumaciam fuam repul�s fucce�eruntZ
� iiiiitt fuam pof��ionem iterum redeant, sir quem nos ineccle�alocum occupent �fimul^ Juo exemple �Mahumecica impietatis �Hatores adpiamnbsp;^�^^^^'^ertefalutis�udium excitent. Et tale quid olim'Veteres patres �nfif� ex La-tl^o^tite noui�imum diem �Eomam ruituram CT imperium ex Occidentsnbsp;'^^ntem transfercndumfore teflatur. Quodquam 'Verifimile�t�fatalia Chri�ianorumnbsp;�^i�*tntes Eurcarum 'viSloria fatts docent, Credibile ergo el^ � fore tune� quot;Vt Chri�inbsp;'^igt;n�^^^^tincaChriflianinomintspro�fforibits negligitur amp; conculcatur, inter Turcasamp;nbsp;�udus �vherrimos�rat. ^od� quds mihi Chri�um obijciat�quiLucanbsp;� �Oj *. ^^luts homints cum quot;Venerittnum reperturus elf �dem in terra r* facilis erit re�onfio,nbsp;quaft uniuerfalem totius orbis conuer�onem paulopoIfnoua�curLnbsp;^'Itsa 2(�,ue�dei inpleri�ue re�inguatur� amp; inde ad nouam licentiam plerique rela-T^^tiS mundi huius dies propter ele^Ios �osabbreuiabit, Interim^nbsp;, di�amus, non temere contemni debere ludaos, quibus tanta falutis ff esnbsp;contumaei�imi�nt Chri�iho�es) fuum tarnen 'V/umnbsp;quot;Vetertte�amenti qua�cu�odes funt amp; 'vindices� cuiusnbsp;htereticis falfarijs iampridem corrupti fuffent, ni� eos abflerruif�nt ludai�nbsp;�dijt deprehendere poterant. Deinde ipfi Chri�o amp; �deinbsp;te�imonium ferunt� quandoeapatiuntur � qua%Ie�iacontemptoribusnbsp;^^^^tophetapradixerunt. Et'venit hic nobis obferuanda Deibonitas s�'fapientia, quinbsp;^If'*^tianc� in eadem tarnen Vel inuiti fuoscon�r*�nbsp;fi(''�^^illin^^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludaorumexemplo � amp;�ationemno�ramcon�anter teneamus�ne
f^'cidamus ,dum tantum Dei bene.-C^f^^�^�^ntemnimus.
^fui capit^�gmenta diuina reudationts amp; my�eriipratextu quot;venditare yideatUTf
-ocr page 374-CA P. XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O �S A M O S
Confirm�t uat /;oc ipfutn yeterum firophetarum te�itnonijs confirm�t, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim hic y^pefio�orU^
ticinii^futim �fjnjlo acce�tut quem in quafiionihut difficiliorihm idemfecifieficiunt qtticttntif te�monljf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itifiexerunt.Hts autem exemple eorum infiolentia ar^uitttr,^(fi
� nbsp;nbsp;nbsp;'vidcri 'Volttnt^nihil 'Vero minttifaciitnt^ quant quoia^ofioUfecerunt: jedpotiuf exj^t
nioproferuntquodlubttfidqfinuitisquoqjauditorihui'violfnterobtrudunt. Imofict^f^^^ niM imjteriof � doniinantur, dum nullam harum interpretationem admittunt, tifi adf�^^'nbsp;capitefinxerunt,aut qua ipforumfigmentisper omnia conutnit. Sedpriuatimqu^ �iiLjnnbsp;nentur, ne quafiuis animifiui j�ggefiionespro diurnes oraculu! admittant, fedillas dtlt^^^nbsp;pturasfiacras^ceu Lydium laptdem,examinent.Solet enim hocflratagemate erga nos tgt;t^]nbsp;^eHoribw noflris fi�fie infinuans,mul(a fiuggerit J'ub plaufibili y er a religionts amp;nbsp;amp; Tieum ita yelle nobi4 perfitadet Z ea autem ratione yel infiuperfiitiones abfiurdifi^tnnbsp;yel in fadas libidines pracipitat, yel etiam extin^io fraternacharitatts affeBu^crudeltsnbsp;ricordesfacit erga eos,ijuihus nos amp; nofira omnia debemns.Exempla huius mali in fartnbsp;extant, amp; ab hit non ali�na funt omnino, qua � �Monachts amp;facrificulisfubnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; J
'veltemerepromijfa caflitat�s pratextu defignantur. Et quid noflrofeculo Anabapt� ^leriq^ noruntzquibw ad omnia feeler a excufandahocfufficere yifum fuit,qubd bancnbsp;rem effe amp;patrem hacaut ifiaipftsfitggtfijjtdicerent. Sederatillemendatiorum paff'}nbsp;ill�sperfiringebat, quo minuf'verum ilium^atrem luminum pofiint agnofeere. ^^rbet �nbsp;tiufmodipra�igias diligenter obferuari quot;Pauli exemplum, Habuit�s'Vaticir�umnbsp;reuelationeJfiritu^JanBiy'vtpaulo ante diximuf; Attamenillonon fuperb�gloriatnrnbsp;ris facris confentaneiimi amp; ideo recipiendum ejfe docet. (d^otquot ergofecw faciunt, amp;rnbsp;tiones nobis obtrudere jatagunt, quas nullaferipturarum authoritate tueripofiuntinbsp;tes amp;pernicio�fiimosimpo�ores�ff'enondubitemus. lgt;lecenim �bijp� contrariuanbsp;Slus^neque tam infinit a aut intricata ePf no�ra falutis ratio, 'vt nouis quotidie ajfirrgt;^^^^nbsp;Patetitemex hocloco t�rfimilibus, qu�mdiligenter fcripturaslegerintApo�oli^i^nbsp;animis minutifiima quaq^, adeo^fingulas yoces^obferuarint, THifienim hocfecijfifnbsp;quam ex i� fi 'verbis, qua mox audiemus, elicere potuiffet hanc ludaicagentisnbsp;nuncdifierit. Imttemurnosquoq, hancdiltgentiam, amp; mulra deprehendemtts,qnanosp Jpdnbsp;bant, P^ia enim�iiritus fanUw in feripturis loquitur, nihil in illis tam minuttttnnbsp;my�erium aliquodftngulare contineat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Loci �fiiia Quoadyerb feriptura te�imonium,duos locos coniungit,quorum alter ex Jfaia �f ,7^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex0.7,�Vel('Vtnonnullis'videtur)exleremia-^i.defumptusePf,TriorapudTrophetaf^J
/pfi .l^oni 'veniet redemptor,amp;ijs qui in lacob � tranfgre�ione redierint,dicit T)orntaV^' (ait 'Domintis)hocf�dits cum illisferiam: Spiritus meus,qui fuper te e�, amp; 'verba tnta Jnbsp;ori tuo,nunquam recedent de ore tuo,neq^de orefeminis tut, ne^ de orenepotum atq^pf^�^nbsp;rum(dicit i)ominus)porr� infempiternum.To�eriorautemhuiusteflimonijparsinf^^*^ fiflKnbsp;ta fie habet I In hoc expiabitur iniquitas lacob^ amp; hic omnisfruHus,ablatiopeccati ti^�nbsp;lere, hocreferrelibeat,cum ijsconuenire 'videturtquain hune modudicitDominus*,nbsp;quodferiamcum domo Ifraelis,Jnferalegem meam in interioraeorum, amp; incoreorufif'^^^jf^nbsp;ero^ Deus eorum,ipfiq, erunt mihipopulus. Et non docebit quis �vltraproximumnbsp;tremfiiAm,dicens,Cognofcite Dominum'.fedomnes mecognofcent�minimoeoru quot;vfifi^nbsp;eorum (dicit Dominus)quiapropitius ero iniquitatibus eorum,amp;peccator�t eorum non utftnbsp;cordabor.Ex i�is hoc tejiimoniu contexit apoflolus,non quidem 'Verbotim omnianbsp;cerpens,qua adfuum inflitut�maximefaciebant : ejr contentus locos ifios quafinbsp;le�ores ad diligentiorem eorum confyderationem remittit. THeq^ aliquem moueredeathnbsp;nulla aliter exponat, qu�m in Hebrao feriptafint. Scimus enim apo�olosplerunqutnbsp;terpretationefecutosfuifi�,qua tune in omnium manibus er at* amp; quiafinfus plane idtmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi
non opus erat � 'vulgata amp; apud omnes recepta editione difeedere. Kidetur awttm tt^ phetarum 'vaticinijs Taulus ita argumentari : Ex ^one,idefi,ex ludais exire debtufnbsp;qui amp;peccata expiet,amp; hominibus ad Deum redeundi authorfit;Ergo ludaorugtnfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
-ocr page 375-HOMILIA L X V I.
'^ft^^titumr�ie^aamp;ilamnatae^^tP''alethac confiquentia^eo ^ttodf�dere quot;�einitAtKTquodo-^ino irrkumforet ^uoad Ittdaosfi illorum excacatio yniuerjalti amp; perp�tua effet. Etfacit ad ar-^^^^tici)nfirmationen},quodapud Tfaiam additur de jfiritu e^ yerbo T)ei, t^uce nunquam ab Hits ''^^JjJwa�tit.Idenim in hunc ygt;^ diem impleri confi�t, quando ludai Legit amp; prophetarum librosnbsp;�^^^^^otnanibiafititytrfant, amp;^u�muis 'Thalmudicit traditionibut amp;falfis de Chrifio opinio^nbsp;. txcacati illos non intelligantfiunt tarnen eorum quafi cufiodes q^uidam lt;Uf ipfo Deo confiitutifnbsp;inhifce prophetarum �herbis ^uxdam nobis diligentiua con^
�'^^^ffis'fttdeferuator aut redemptorprodire debueritf Ex fi^n amp; Tacob,idef^.,ex ludceoru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�* �*
fiirpe,qult;e per i^nem denotarifolet, Ita enim olim Deus promi
^*^^**�^ prophetarum oracula, quibm hoe confirmatur. ld 'verb de fola humanitate
i fecunditm carnem ('vt Cap,c),'vidimus)ex ludais natus eif^^cnm ^uoad quot;^frus amp; patri co'�ffentialisfit DeifiliusJdeo Samar itidi dicebat,]alu-^DHgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etidemyt ex ludais homo natusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter illos ea^eregit,quee ad
redemptionem faciebant'.ita aternafalutis quot;verbu ex ,^P]one quot;Vel Ldierojblymaemi-orbem propagaretur: ^uod ira fore olim Dauid, '^�icheas item amp; If�ias prcedi-iis ^i'' nbsp;nbsp;nbsp;lgt;oc nobis in eumfinem obfitruandum, yt intelligamits impo�ores ejfe^ omnes eos,qui no^
tit'j^^J^'iatores monfirant,neque ex alio falutem expeSlari debere , qu�m exjblo lefu Chrifio,qui hominem afiumere dignatus
ChrifittSy'videamua, Hebraice Goel dicitur, qu^ 'Vox non quem-
^iheratoremfignificat, fed eum, qui expropinquitatis amp; cognationis iure aliquid yifidicem dicunt. Ei^ hoc 'videre Leuit, xy cap, 'vbi de anno lubil�o agitur,nbsp;^^^tGfi^l^^^^^^f^�gt;*^'Venditaadprifiinosheros,aut illis proximo cognationis gradu coniunSos (quinbsp;)redibant. Er antiquituahoc nomenpromifib �Mefiite datum fuifie, ex lobi hi-nonprophetas modo, fed ipfum �^lofem quoque prxeefiirit ,fic ilium �Vocat�nbsp;^ubd Goel,id eS^,'vindex meus quot;viuitfamp;c.Exprimitur ea 'Voce quot;Vera Chrifii hu�nbsp;fr^^^^nofier eS^ylt;amp; nos �vindicandiiushabet.Quiaergototits na�ernbsp;quiequid nie fecit. .Ajferit hoc nofirx falutts certitudinem, amp;dulci�i�nbsp;P^tiotjg^ ifiprabec, qui metuunt y ne � Chrifii merito excluji, aut hie ab ipfisalie.-
nofira redemptionis htc notatur, qui in eo confifiit, quod ptccata � nob/s auertit amp; Modw fJutis^ tenemur,nulla nobisfalutis ff es effepote/i, quia irx Dei amp; mortisnbsp;obnoxijfiimtts.Ideo quot;Baptifia de Chr�lo dicebat: Ecce agnus ille Dei, qui tollitpec*nbsp;R*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem hoCynon qubdnullum in n^bis fit amplius,fidquadilludexpi�t y amp; ita
*^Sxj ^***^naiufiitia yUe quidhuius imputeturijs, qui Uli per fidem irifiti l�t'Vniti �i^^jttf, '*^^^*^gt;^'^hdnondominatur quoque nobispeccatumt quiain Chrifiorenatiex'verbinbsp;}nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am plan� nouam ei^ nofiraprofefiione dignam'viuimtts. Qmdergo refiaty quam
y qui nosfiliorum loco habet, amp; illius nos cehxredes ejj� 'vult, qui hac i�Faciunto'.nni'a ifia ad afi�rendam nofirx falutis certitudinem, ne fiu-fiS�^fifines admittamus. ^Lam non temere illiuspromifiiofa�a eilf,,fideanbsp;/f^'^lt;'t4fp.*^�^i�^niinijtDeus,'vtnosin fuiregniconjortium ajf�meret y amp; nos tefiamentonbsp;autem tefiamentumhocDeifilio, quiillud fanguinefuo cortfirmauit^nbsp;tefiamenta, quxf�cundtim leges conduntur, rata ramp;firmafunty quanta magis ra�nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefiamentumycui omnium qux'vult libera eSrxquapotefias ei^� Aadehis^
^^^���^^nem in cordibus nofirisgefiamus yjfiritumfanilum, in quo clamamus Abba
^^goterreatpeccatorum multirudo yautdefferationisconfitltordiabolus. Simul ^hri�i^'^'^p^'^antum feelusfit, fatisfaBionepropeccatis amp; eorundem remi�ionem al�]S,qu�mnbsp;Flam qui hoc faciunt, ij amp; Dei tefiamento fidem fuam deroganty amp; Chrifiinbsp;^^ntycuius hxc prxeipua gloria e^,amp; qui idea no fier quot;vindex amp; redemptor dicitur.
D 4
-ocr page 376-C A P. X L
�udaict gent� tonpdera�onbsp;duplex.
IN EPIS T� AD ROMANOS
Se^uusir tertium TauU argumentum ab elc��ione amp; initnutahili con^itione JecretotK^' ^uod ha yerb� comprehenditdta^ue quoad�uangelium,�tnr inimieipropter yos: quoadnbsp;i�icnem,dile��ijunt(yeldiliguntur)propterpatres.2^amdonaamp; yocatio Dei^eSft-FAt'itd p jj,nbsp;genta ludaicee con�derationem,quarum altera ad mores eorum,aitera ad eleh�ionein amp;jn/ynbsp;uinifc�dera referturiamp;finfus ef(^:Siex moribtaiquibta nunc'VtHUntia�imentur,procul difnbsp;mid Dei amp; ab hoc alieni funt, idq^ quoad Euangelium : quia nimirttm hoc non admitt�tit,nbsp;pradicationem ho�iliter oppugnant ,ne adyos gentes propagetur� y^tfi ad patres eoru a�f�^nbsp;in quibiapopulum i�um Jibi Deta elegit in peculium illos adhuc diligipatebit.nbsp;accipi debent^quaftpatres hoc meruerint,aut hi fu�pofter��ilut� fuerint authores. lu�i�nbsp;fideyiuit^nonaliena:amp;fatanotuei^, quodE^ech.iScap.depatribia amp;fiU}spronunttatgt;nbsp;fert 'e Taulta elehlion� diuime meminit^yt ita nos adyeterespromi�iones amp; aaftedtH olintonbsp;tribta fa^um remittat. 2^am etfipatrum m�rita non redundent infiliosd�g�n�r�s,foletnbsp;expiorum GTfideliumpo�eritate jimper aliquos�dedonare, amp; efficaciter adfe trahere tnbsp;ftonibtafu�deft,quasfirmasGrperpetu 'o ratas manere oportet. Ptaq^etf maiorparsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�*
Vocatie Gquot; dot natioDei�/ntnbsp;Wf��iiila,
amp; euangelio elus reluBaretur, Ule tarnen fader � fui memor., yoluit ex ill� reli^um quod,in quo fader�gratia amp; promi�ionum fuarumfruBta eluceret. �t hoc co�rmatnbsp;jententia: quot;Kam dona amp; quot;Mocatio Dei eiufinodifunt, *vt ipfum eorum panitere non po�tt*nbsp;autem non de yulgari yocatione.,fid ea qua cum ele^iione coniunhlanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; qtiam
comitatur.lta dona qttoq, intelligit non quau�,fidqua ex aternaprade�tnatione de^t�^ ftne quibta falutem nonpo�umus confequi, Eorum nonpotefi^panitere Deum, quianbsp;nae^i^omnia yidens amp;penetranSiGtproinde inelehltonenonfallitur^ytpanitentta auttof^Jnbsp;tatione(hac enimproprie Dei^anitentiadicitur) opus habeat.Confert quidem reprob^i^^^�^nbsp;na aliqua,fed in bunc yfum,yr inexcufabiles fiant amp; euidentiorfit illorum contumaciaddOnbsp;tadem fuo tempore rurfus aufert^non quod ille mutetur, fed quod ipfi nonper�ant in fuanbsp;amp;proinde donts omnibus fioliari mereantur. E contra pij amp; eleSli interdu dona quadamnbsp;nbsp;nbsp;Ijnii'
no amittunt,yel ea infeobfiurari amp; yehementerdeficerefentiunt(ficuti in Dauide, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'�!'
libus eJ� yiderejamp; ipfi in nobds frequenter experimur ) nunquam yero in Ulis Deifiattof^^ fum extinguitur:itaq^ y bifuam infirmitatem imperfeh�ionem agnouerunt,mox in�auf^^, df�nbsp;tioresq, adpugnam redeunt,amp;fic eorum eleilio amp; yocatio, quoad aternam falutem,rJd'nbsp;rata^ manet.Habet i�a tonfideratio efftcaci�imam confolationem , qua nos in tentatiofit�''^J fit'nbsp;tare debemtn,ne�lutts fiern in nobis fluBuaripatiamur,aut etiam euerti. �ELam yt innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fi
uo dixit ty4po�olus,nihU eif,quod nos � dileLiione Deifiparare po�it, ntlt;^ nos ille txci^^^^ prayirestentaripatietur,\ Corinth.io.
Qtio animo er* gdcfuofuishominbsp;nes ejje delgt;ea=nbsp;mttif
xAdmonemur pra tert a hoc loco,quo animo e�e debeamus er ga quofuis homines. '^nntlgt;'^' ci di�erentia.QuidaEuangelij amp;fidei orthodoxa hofiesfuntaperti exprofe�o, necnbsp;infidelitatefimulmanibtnpedibusq^ obfiant^ ne quialij yeritatis luce illumtnentur.nbsp;daorumfimiles fint,pro Dei inimicis agnofcere,neq, hoc ignauo metu di�imulare, autfibjnbsp;pratextu non nece�aria commercia cum Ulis contrahere debemus. ^am qui picem contrt^^ Xnbsp;natur ab ea.Et cum proprijs peccatis plus fitis grauemur,magno fiudionobis cauendutnnbsp;rum fceleribus aliqtta ex parte communicemus. Interim � yi ab�inendumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ne illos tf^
mus,fedomnis potius tentanda occafio,fiforte eos doBrina amp; exemplo yincere,amp; Chri߫ po�imus.Ita olim Chri�um amp; yipo�olosfeci�e conflat. Et memorabile cumprimis e^nbsp;plum,qui etfi ludaosho�es Chrifli amp; ecclefia contumaci�imos e�eficiret, non tarnennbsp;qua inillisadhucreliquaerantbona,imobonamde illorum conuerfione�em tontipihnbsp;fiacit,yt aliquos ex Ulis Chri�oadducat. Teccatur hodie inytramq^partem, ^nmautn^^ftiinbsp;gidi fumus quofiis temeredamnando,yelnimiumleues in confortijs eorum, quos incurabtj^nbsp;ignoramus. .gt;4lterumgenus hominumyerosamp; germanos Chri�ianos habet.nbsp;agnofcere amp; fyncero amore compleLlidebemits. .^itquifincerus amor non erit,nifi confl�nbsp;�abilis�t.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enimpatrisexemplum nobis imitandum proponit Chri�us, ilium yero� �f
dtleLlionis nonpamtetynquam, nos quoque in fratrum dileclione confiantes e�e conn^
-ocr page 377-H o MI LI A LXVII.
l�f
naimrts no�ros ( induit Cicero ) ^micitias quot;ytiolare nefas erat. Et idem grauiter monet, amicitijs �0� (�t quot;vundum yt fioribtts tarn diu gratis, qtt�m diu recentiiui,Qubdfi hoc gentium fa^ientes irtnbsp;ftofkanif amicitijs obfiruare^otuerunt, quanto maiua nefas fuerit, Chriflianos homines in ea ami^nbsp;iileilionein�abilesreperiri,quts Chri�ofundamentonititur, qui nosomnes eiufdempatrisnbsp;J� quot;gt;t/ecirjamp;arUi�ima fraternitate inter nos mutub con�rinxit'*nbsp;nbsp;nbsp;Torrb quoad Tauli in�itutu^
quot;^ftrtiobis oboculos'^er�tur �Dei bonitas amp;clementia,qua ludeeorumgentem, quanttimuis mdi.-6 P'��lt;im,froficutuae^, amp; quahodiemultostequeindignos adhucpro[equitur,Eiuaautem con�-^��10 nes adobedientia amp; quot;^erte pietatis�udium excitet ex eadem petamus confolationis ar.-�(a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ceterno patr� d�cr�ta nobis
Pr'^^Dnjdius fle�ti Chrifiui ,eui debetur benediHio�onor, gloria amp; pote�as in aternumf
HOM ILIA LXVIL
Sfcutem'mamp; uosquondam non parm'ftisDeo, nuncautcmeftis ���ifehcordiam confecuti periftorum incredulitatem : ficSdifti nuncnbsp;�'onparuerunt, ut per ueftram mifericordiam, Sgt;C ipfi mifericordiaranbsp;fonftquantur. Conclufitemm Deus oxnnesin mcredulitatem.uto�nbsp;���niummifereretur.O profunditatem diuitiarum cum fapienn� tumnbsp;^ogntrionis Dei.Ou�m infcrutabilia funt eius iudici'a, Si imperuefti�
(inunc non parent,quot;fit per 'Veftram mifericordiam, amp; ipfi mifericordiam cofequantur� Un eo confi�it(quot;fit modo diximua)quad quot;vtrinq^peccatu fit incredubtate amp; inobedien^nbsp;lutis ratio exifiat,qu�m qua in Dei^atia amp; mi�ricordia habetur� ylmpltficatur aitnbsp;um per collationem, qua ludaorum incredulitas amp; qua cum gentibm�Hafuit mi�^nbsp;fe opponuntur. Qua� dicerett Si cum quot;fios incredult t�* contumaces ef�tis, ludaoruntnbsp;obb falutis occafiofuit, quit obflabit, quo minus ludai ea mifericordta, quam yobuSnbsp;lent, ad fanflam �mulationem excitati ad Deum redeant, amp; itaipft quoque eandemnbsp;'^itordiam confequantur f 2dam qui hoc impo�ibile ej� dixerit^ ts incredulitatts
-ocr page 378-CAP. XI. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN Blllf. AD ROHANOS
contufnacia lu�aorwn maiorem ^uam diuina tni�ricordia effe^um
tnen con�rmauonM loco Eptphonemacumprtmtf memorabile : Conclu�renfm DeitioW dulitatem-^ytomniummi�reretur.ita yero loquitur^nonqu'odincredulicatM amp;con^fnbsp;culpttm omnem in 2)eum transferre yelie^quafi hicnos inuitos amp; immerentes excacaiteff^vnbsp;lutts noflrx di�enfatione agit, ^uie ab arcano amp; nobis incognito,iuflo tarnennbsp;Del tudtctodefendet^amp;proinde huius dt^i �nfuf es�^:lta di�enfauit T)eM per�/^f^f^^nbsp;noflree falutts negotium, quot;pt omnes homines inobedientix reos amp;�o iudicio obnoxtos haB ,nbsp;eum fnem,�pt omnibtts confiaret ,�lutem in�la ipjiM mi�ricordia quari, nihil autetnnbsp;nbsp;nbsp;-�gl�
noflris yel 'piribw quot;pel meritis tribui debere. Conti ernt ergo htec �ntentia cum ea, Galatas Cap^^^habetur : Conclu�t�riptura omnia �bpeccatum yt promi�io ex�enbsp;daretur credentibjps.lgt;lam quodillic de�riptura yel Lege dicit�ic ad huiu4 authoremif'nbsp;Cl'c refert,qui nos per Legem peccati accu�at amp; conuincit.Similiter inprte�nti ^uidetnnbsp;illic autem promi�ionts meminit, qua � credentibttsper�dem apprehendatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff
non alia cau� ei^,quam Dei mf�ricordia, amp; eiufdem gratuitum quoq^ donum esC off quoq^parte loci i�i probe conueniunt.i^oad yero huiits argumenti flatum autfinemtnbsp;flolui.Trimum, neminem hominum quicquam habere, cuius re�e�luaut merito ali�f^nbsp;prater mer am amp;gratuitam Tgt;ei mifiricordiam.�lterum, Deum nullis legibus ob�ti^f^ 'nbsp;minus gratia�a donapro�o arbitrio di�en�t, amp; (quot;Pt Cap.^ diClum ) cuius Deldnbsp;duobus hts�quttur,flulte nimtsfaceregentes,� ludaosprafi contemnant, qua� htsij�^nbsp;rint'adhac inexcu�bilem amp; impiamplaneaudaciam ej�,� diuinagratia certos � rknbsp;'Velint^ne mi�ericordiam eandem ludai con�quantur, qua ipfis non minus indignif�(nbsp;teriim,quia his yniuerfa humana�lutis ratio continetur^digna e� hac�ntentiaf quam a jnbsp;transferant,amp;cuiusftngulapartesprobein�iciantur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
Omneshomia Primum in incredulitatem eir contumaciamconclu�ef�dicimur ; quodet��mp^ff'^^j! ncs conclu� (ub telligi po�itjquodper Legem amp; propria con�ientiateflimonium conuiCii,coram Veif^j!^.nbsp;pcccatom,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^are amp; culpam agno�ere cogimur,nihil tarnen -petat, quo minus de infelici no�ra
exponatur,quam in hac carne fu�inemus, amp; cuius origo ex primisparentibus in nos � Quoadhanc enim reuera�bpeccatum conclu��mus,Latetenim ( ut Cap.7, audiuimu^/ -jfnbsp;bris no�ris Lexpeccati,innata nimirum nobis natura uitiofitas,qua nospeccato captiuof^^nbsp;tis oculoshehetat ,intelleClum amp; ygt;oluntatem�bi �bijcit, yt adomne malum
adhacmanuspedes^�deLf,omnestotius hominis facultates itaconfiringit^ytexfioB^t^^^^f^ po�imuSiimo ne adcogitandum quidem �mus idonei. At quiapeccati�ipendium mors (fC � � j�nbsp;quie�it hac no�ra in/elicitas ,�dyt ij quicarceribus amp; yinculis ob capitalia�eleradi^^^nbsp;gulas horas �ntentiam mortis expeSlant, amp; ideo perpetuis terroribus, ip�pleruKnbsp;ribus^excrucianturiita quihanc carnis �a peccatricis conditionem �ne Chri�o�cumnbsp;qua per hanc excitati de�gnarunt�elera in mentem reuocant�jdem mox intra animosnbsp;lern con�ientia carnificinam, terrores item amp; metum quouis �pplicio atrocioremnbsp;�Vtcum Paulo exclamare cogantur,�\li�rum me^quis meliberabit de hoc corpore moftf^'nbsp;runt hanc infelicitatem�am fan^i�imi quiq^-, amp; ideo de anima terroribus gt; o�iumnbsp;faClione^peccati ob oculos �tterfantis improbitateacerbtslachrymisconque�i^oraruC,��inbsp;Domine cum�ruis tuis in iudicium. �lamfi iniquitates ob�ruauerisf Deus quisconpl�nbsp;mus ergo nos quoq^ hanc no�ram mi�riam agno�ere, yt amp; humiliemur in con�eHunbsp;iudicemus de a�li�ionibus, qua nos in carne i�a yluentes exercent. lAeminerimusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tߒ,
in�arfubpeccatumconclu�s amp;damnationis aterna fuppUcio dignos e�. (^idergo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
curis amp; mole�i� infinitis,adhacmorbis,ege�ate,fameimortis terroribus^ exilio amp;�mm ' A lamitdtibus af�igimuri'^eruimus nos grauiora^ at Deus pro �abonitate hi�emal^nbsp;erudit.,'ygt;t ad ipfum conuer� non condemnemurcum mundo infelici amp; pcenitere nefcio-Cau�t�alutise�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Altera parte huius EpiphonematiS}Caufa yera falutis indicatur,Dei mi�ricordiafitnbsp;nbsp;nbsp;^iil
mipmcordia nbsp;nbsp;ea quidemgratuita^ qua Deus miferis nobis abfque omni no�rorum operum aut
fuccurrit.^id enim bonifaciant, quipeccati quot;vinculis con�riHi�nt � Qwditem de Do nbsp;nbsp;nbsp;j*
-ocr page 379-Jj,; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A L X V I I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l�fi
datnnatione dignut tS^d^quia de hoc iam�spedixirnttf^iam^luriiuf quot;����iiijj'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nohii quod yt onines hominesfuh feccatum conclufit quot;Dew : ita eandem o-
propojuit y cuius non alia caufa, quam gratuita illites mi�ricordia fingi ^inc colligaty omnes homines faluosfore. 'Mam qui hocflatuunt, ij quot;Pauli �Ver-detorquent^ Mee enim docere yult hoc loco qui amp; quam multinbsp;j-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtMibtes loquens ^'quot;vtrojque ad Dei mifericordiam remittit ttit
fuperhirede�nant neque'fe mutuo in�lentius contemnant. Fatemurpratereat ^f^�tricordiam fuam in Chri�o /e�u per euangehum omnthtts hominihtes off erre � e^-omnes�ruari dicimtts, quia illam non omnes apprehendunt. Soles enim credentihtunbsp;�equicquam Hitspradicatur^qui ��de alieni earn contemnunt^aut pro-
C, ^}orum merito nituntur.
jff^fido doi�rina i�a propenitur, miri�ce fe�e torquet carnis ratio^ cui quot;yiix quicquam po�ritiafalu^ iqu�mfalut�s amp; redemptionts noflraglortam omnem gratuitaDei mifericor-
txprimo parente in fe deriuatum quod yt hicaddiuini^ qua�ionespa^ '���AVnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deoq^per omnia ftmil�s �eri conatus eSf : Ita omnes homines ,fi carnem in rituariaSt
-^^d^^iit^omnia quihus opus kabent,penes fe e�eyolunt, yt ipfijibiadfalutemcon�-^dnttsq^ honorificum ejfe arbitrantur,quam ab aliorumgratia Po�ot hoc probari communi gentium omnium confenfu, qua et� Marias amp;nbsp;fi ^intr�s falutts rationes fecut a �nt�n hoc tarnen omnes confenferunt^quod in homi-At({^ �z no�rorum operum merites illam maxima ex parte confi�ere putarunt. Fieri ergo nonnbsp;commoueatur carn�s fenfus , quando omnes homines peccati reosamp;fuinbsp;^onclufos e�e audit neque aliud inter eos diferimen exi�erti qu�m quod ab tsternanbsp;'� ^�i;^*^�^P^'�^de�inationependety qui libera fuayoluntate amp; gratuita mifiricordia alios adnbsp;p�!, ^�quot;'2�'�i hxreditatem elegit aliosautem exitio fuo reliquit. Fidetur hoc carni indigni�i-oonflringifentiat,yt quodfcriptura tanto confenfu tradunt, negate amp; con-�amp; {^^�^hmiri�ce tarnen tumultuatur, amp; qute�ionesprofert non minus impiasquam ab�r-hominenon ita crearit Deus, yt nulla oceafione labipo�etf Felcurlapfuntnbsp;t kt ^�^''^^(tit,ne hoc tarn acerbo remedio opus e�et� Cur non etiamnum hodie ob�et, quo mi-cum eadem fit omnium hominum conditio^ alios quidem elegerit, alios autem re-�'�titf cuangelium non omnibtes �mul prtedicari curet � Cur non omnes, qui illudaudiunt^nbsp;atque trabats�Cur tot feculis mai'orem orb�s partem in teneb��s oberrare pa�us�t.^nbsp;millia hominumin ignorantia elr infidelitateperirepatiaturf�nnon iniufius,nbsp;^'�i^^f^�clbs cenferidebeat�itadi�enfet reshominumgytpleriquein interitu relinquanturs�nbsp;obi�ie^quibus Deifapientia,bonitas,iu�itia amp;prouidentia in dubium yonbsp;^�^}inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deinceps re�iondet a^po�olus, amp; ita quidem yt omnium hominum ora argu-
fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obturet.
^^^^sem ab Exclamatione,cuius cau� ef�, quodmy�erioru tantorum co�derationeob- Deiittdicia ipp* quo� yertat, aut quo carnis rationiin hac caufa �tisfaciat. Et�o exemplo Pcrueftigabiliitnbsp;dici^^ce ceconomiee rationem exaBampo�it reddere, amp;ebdem�cumo-nbsp;nbsp;nbsp;*
^^^tn(^^^^^-gt;�icunqjeamfcrutariamp;altiusinue�igare yoluerint. Sieautemexclamat: Opro-
^iuitiarum ctim fapientia tum cognitionts Dei s� Quam in�rutabilia funt eins iudicia, Fro�nditatem diuitiarum Hebraica phra� amp; non�ne Emphafinbsp;P^�undas,amp; eadem phra�fapientiam amp; cognitionem coniungit, rem nimir�eandemnbsp;ysmaius orationis pondus �t. Ita y erb oflendit tarn profundam e�tnbsp;earn adorarepotius quamferutari debeamus, nedum qiicejliones teme-uliquidderogetur.Et no temere ita exclamare �po�olum fateberis,� yelnbsp;%^ilinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obuia animalculapaulb diligentius in�exeris j quales funt culices,formicte^
in Ulis miri�cam corporis �ruCluram , membrorum ^�fl'gt;^um fugientia acuti�imorum fenfuum organa, fiue ingeniumamp;na-J ^Tcts j non aliud habebis quod dicas, quam, 0proftindas diuitias diuime fapientix tSt
-ocr page 380-C A P. X I.
IN EPIST4 AD ROMANOS cognitwn^iamp;c.lJem �et,li ad flores amp; plantas te conuer terts, yt tam de creaturisnbsp;lumani corporafalrica nihildicamw.Q^odfl yero adconftlia 7)ei et rationem,^fta injipe�^^nbsp;amp; totiuf mundiguhernatione quot;Vtitur ( quee omnia iudiciorum Csr yiarum nomirahuinbsp;duntur)animum conf�ras, amp; rerum euenttts humanee rationi inexpeUatos cum ijsnbsp;ceflerunt confideres,multo ma^ts teintricatum'videbts^'�d.am ytaliaexemplaomittatnt^,^�[..^^jfnbsp;quamflerauiflet,ex Judceorum infldelitate amp; contumacia occafionem orituram,if uafideifbripnbsp;doHrina ad alias gentes per totum orbempropagareturf ,gt;gt;^ut ^uds humante rationi pennbsp;dxos 'Tpnquampojje Chriflianorum exemplo adpiam illam amulationem prouocarhye amp; t/ ,nbsp;dent Chriflo,amp;nobtsfefe coniungant,quos cane amp; angtiepeius oderuntf ,gt;4ttamenpritisunbsp;fuijfeconfi�t,amp;alterum quotpproculdubiofiet,qu�mprim�m Chrifiianinomintsnbsp;idol� �� inepti�imtsfuperjlitionibus, Deum in �iiritu amp; 'neritate colent, eir yitatnnbsp;fe�ione dignam.Imo yt qute quotidiefiunt infiiciamus, quoties accidit, quot;^t inopinati alicutte^nbsp;expeBati boni nobts catfiafit illud, quo nihil acerbius amp;pernitiofitts nobtseuenire poflept^^^* �nbsp;Sed hoc illud e^^ qucdlfaias dicit,�Deum optu alienum nonnunquamfacere, yt
Opus locum haberepoflit.�t ciim huius rationem nos yidere nonpoflimus, quidaltud quum es^,qu�m yt dicamus : Quam infcrutabilia (unt indicia 3)ei, amp; quam imperuefltg��e'�^nbsp;eins f Quid ergo fiet,fi animi oculos altius attollere conemur adeorum inuefiigationem,qult;inbsp;ni amp; ccele�is regni adminifirationem,amp; ad eeternum diuincepradefiinationts decretutnp^�^^^^ffirnbsp;Jsleq^pudeat nos in hac caufa no�ram ignorantiam aut ingeni] nofiri hebetudinem faterif^^nbsp;tum yipofiolu, qui plus alijs omnibus laborauit,amp;qui in tertium ccelum abreptus inefl�aetnbsp;audiuit,nonpuduit ad hunc modum exclamare apudeos,apud quos�bidocendipartes fugt;^l
Retundit'curio fam hamatiinbsp;ingenij auda^nbsp;ciatn.
Dorrb nefubitaneus aliquis amp; inconfultus motus jExclamationem ifiam exprefli�e) mere in orenata yideretur,rationesprofert yipo�olus ,quibtts omnem carnis curio�tatei^^nbsp;ciam quafifi ieno yalidi�imo coacet. Trimam � Dei fapietjtiapetit,hts yerbts cotnpreberi�gt;^nbsp;cognouit mentem Hominidaut quis eifuit�confiliofTerfifiitin femel capta/nter}Ogatio!^^l\fl'^nbsp;'vt audaculos ifios nouis qu�flionihus retundat. Quafi dicer et : Quant ts yos, cur hac au^nbsp;j�enfet Dctisf Sedehb qui nam yos efiis,qui tantum ius yobis in T)eumfumitts,nbsp;wdiciorum rationem reddere cogaturf�Pdum quts yefiium illius mentem eognouit,amp;nbsp;Ule omniafaciat�ntelligitf el num illealicuius yefii�m cofilioynquam yfus e^^snbsp;hen�one digrus, quod yobts melitts quid confultntibus nonparuerit f Vt y erb ma�ornbsp;yts,�riptura yeibts ytitur. Idem enim apudIfaiam habetur,ybifle ait Tropheta'. Qs^nbsp;ritum 'bominilquts yerb�confilioeifuit, amp;eum docuitf Cumquoinijtconfllium,qi*^�^fl'nbsp;retfquds doiuit eum in femita iudicijrQuorum omniumfenfits efi, Deum �tpremam effyy j�'nbsp;cuius ocuUs(yt adHtbraos Cap.^feribitur)emnia nudaamp; apertaflnt,qui^nec^ fallip^fe^nbsp;nendo, neque aliqtio confultore opus habeat\amp;ideo nimiiim audaces e�quot; confidentes e�e eoh^^^^p^nbsp;adfuas rationes reuocare, amp; in eius iudicia profundius inquirere y elint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Debet aiifp^ /
tentia femper nobis ob oculos yerfari, yt in aternam drperfeHi�imam Dei�apientiatn modo non inquiramus curioflits in eiits iudicia ,fed nihil prorfus de illofeire yelimtts gt;nbsp;nbsp;nbsp;j
jeripturis reuelatur.Quia enim mentem eius nemo cognouit,fruftraferutabimur id, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/i (gt;'
tere yoluit.Imb qui illudconantur, ij inextricabilibus Labyrinthisfefe intricant, tremum impietatis pracipitiumfeipfos abdutunt,yt infeta audacia mal'e pereant.Hern�nbsp;colltgat,yel malignum amp; inuidum e�e Deum, yelincerta amp; dubia e�e quacunquefefe''^,nbsp;tiegotiotraduntur. H^uelauitentm illeinfcripturisquicquid nobis cognitunece�ariven enbsp;tem fola calauit,quorum notitia yelfecurosfacere,yel in de�erationem conijeerepoteff^^nbsp;animos nofiros � magis neee�ariorum conftderatione reuocare^ Quoadyerb�alutisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��sC^�''i
fiem amp; fidei Tchn^o^ooltcy^ea ��iritus fanBi tefiimonio dependet, quo intra animos nop mamurpet humanis demonfir ationibus minime fit opus�
Contra eos,^ui Dcuminiufttsnbsp;tiie accufant.
Secunda ratio � iufiitia Deifumitur,amp; ijs re�ondet, qui Deum iniufiitia accuf�^t fi non omnium ex aquo mi�ereatur.Illam yerbfieproponitzQuisprior d�dit ei,amp;reddit^^^nbsp;quis ynquam hominum aliquid Deo largitus el^,quodhic reddere teneatur,au{ qf^od
-ocr page 381-H o M r L I A L X V I �.
hancredigas, �Remo T)eumAC* foie�,nifieundemfibidebitoreme�epriite demonflrauerif.�t Dettinbsp;ditquot;�'debefiErgo nonpote�accu�ari yllitu iniu�itia 'VeliniquitaiM^ etiam� in ip�ui i�nbsp;^^�^^^Alitas appareat. Adminorii confirmationemfacic^ quodnemo quicqua T)eopriornbsp;1))^ �?^^offide nemini ohfiriBui e� qui nihil � quoqnam accepit.Fru�ra ergo quxritur, Cur non o-otnnes eadem commi�eratwne digneturpro�equir^Cur non omnes efficaciternbsp;�^'�1!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potiui in ijs,qui �eruantur, illiu^ mi�ericordiam amp; bonitatem, in ali� 'vero eitt�-
lij)f^^ߑ^^^Agnofiamu4.Si eniminter hominesiniu�u^non e^^, qui yni amp; alteriexdebitoribut condonat^ab alijs 'ver 'o debitum exigitzqna ratione Tyeum iniu�um dice�iu^^nbsp;nutem argumentumhoc ijs confutandds ^qtii nos proprer operanbsp;deBos e�e docent. QFtdenim in nob� Ule quot;vider epotuit priufquam eligeret, quamin-'�'^ibusmodtsdeploratam natura quot;vitio/itate, amp; turpi�imorum�eleru�uBus ex ea ena^nbsp;^ttid'Vnquam boni nosfaBuri eramits^ni� Ule nos �uo �iritu regenerate dignatu^ fui�-���itur Eaulo reclamant humante iu�itite dcfen�ores.^ ?2z E)eum nobts ob�riBum �ngunttnbsp;^'(re ^^^f''�enti con�anter negat, �Debemits autem ex eodem hoc argumente confolationemnbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduer�s confirmemus , amp; carni cum P)eo litiganti franum ini�iamu^.
bonam quot;valetudinem anobts �u�ert,�dileBam coniugem�t charosliberos,ami %enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meritoseripit�opibuf amp; honoribtK�oliat,tunc cogitemus, nos nihil ex noflrtd
pro �uo iure nunc � nob� repetere ea,quorum 'v�umfruBum hucu�q^ nobi4 ex �n-^'^fti^Ja^�^^^nce�erat,amp; cum lobo dicamus:J)ominusdedit,'Dominusab�ulit�ltnomen Domi.^
'^�^do, quam exfine omnium operum Dei deducit, qui e/�, quod eins gloria Omnia eo(inquit)e2rper eum^rsr inipjumfiuntomnia.Ex Tieoomniaej�edicuntut,nbsp;materitefit rerum creatarufied quod omnium creator amp; prima caufitptt FLanflnbsp;terram^, amp; omriia qua his continentur, ex nihilo produxit, idem adhuc hodie ope.-� �nnt bona quot;Velammi, quot;Vel corporis, quot;Velfiortuna, qua non ab Ulo acceperimus. Ternbsp;'�i�^^.^ninia�ub�flunt �r in�uo E�e,quam diu ip�e quot;Voluerihcon�eruantur.Qwidenim Taulusnbsp;de hominibus dixit,In ip�o quot;viuimus, mouemur amp;�umus:hoc ip�um adomnia altanbsp;debet, .At hic nos memini�e oportet, ita res omnes per �)eum exi�ere,'vt Ule�olugt;snbsp;l*\,�^^andis�u�iciat ,neque aliquo opus habeat adiutore, quocumcuram amp; laboremifiuntnbsp;yero duobui tstiium �equitur, quod in ip�um quoquefint omnia, idei^, quoinbsp;'^\l^^''*�^^�''^Pter ip�'.m�nt condita , amp;proinde eins gloria omnia �eruiredebeant. Qu^od�nbsp;) rur�us apparet, Heere quot;Deo omnibus ytipro�ua yolunta.�nbsp;/fok � audaces e�e nos�i ab eo operum amp; iudiciorum�orum rationem exigere quot;Velimusjdeonbsp;'^^^dicat: Tp�t fit gloria in fecula, EB^ hacnbsp;de eleBione amp; prade�inatione T)ei,amp; hicpracipuus negotiji�ius quot;vfitsnbsp;^^�^^�lt;^)7)eum omnia reBe�u�e amp; bene di�en�re, amp; ideo eins iu�iiiam,�apientiam atquenbsp;e�eetiaminijs,quorum rationem nostiideref� mtelligere nonpo�umus,nbsp;%s,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; qua confirmationis particula ei^, ft o�endat, hoc apudomnespietatis quot;vera�u-
�'^^^na^e�e debere. Quod'Vt in omnibus alijs, ita maxime in prade�inationis cau� j quoad eleBos amp; reprobos.tn hisenim iu�itia exempla edit, quibtts omnes hominesnbsp;:in illis'vero bonitatem amp;fipientiam juamtoti mundo eon�ieiendantnbsp;h^l^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Indignos tantis bonis accumul�t, amp;�uo�iritu regit,ne iterum excidamus. In hit
^^Idprater ea�apere libeat, qua in�cripturis eodem �iritu authore nobis ^'^'^^^�^^�^^^�'''imfidamus t)eo, amp;eiu�dem 'Voluntatinos accommodemus. Si quid quot;Veroacciditnbsp;ftnp^Bentia amp; temeritati cum Taulo re�ondeamust 0profundita^ /nbsp;^fdtiarum citm�pientia tum cognitionis �Dei. Tu quts es o homo, qui cum quot;Deonbsp;litiges Ex eo, e�*per eum,amp; in ip�m�nt omnia, flli de~nbsp;beturbenediBio, honor,gloria amp;pote�as
inaternum,Amen.
-ocr page 382-CAP. XII.
IN EPIST. AD ROMANOS
X IL
Lxviir.
H O M I L I
OBfccro fgitur uos fratres, per tni�fer ationcs Def, ut fiftatis corpora ueftra hofttam u!uam,fandraiTi, acceptam Deo, rationalem il* lum cultum ueftrum..Etne configuremini feculo ifti,fcd transforme-mini per renouationem mentis ueftr� ad hoc utprobetis qusc fit uo*nbsp;�untas Dei,bona illajaccepta �C pcrfeda�
T^didtt hucuJ^j Taulw y er am no�rafalutis rationem�e qua�c r�t^ tonnes homines peccatores amp; mortis xternx reos e�e ,feruari autetn amp;
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meragratia Dei^^ui nos ah xterno elegit in Chri�o lefii^yt huit f er�dem infttW
sei^ ?��ZH regeneremur amp; regni cale�is efficiam w hxredes. Sequitur deinceps itis epi�olapars^qua yitx Chri�iane officia tradit^et de bonis operihus^qux yeranbsp;differit^ Continetur ea quatuorproximts CapitihusJnprafentiprxceptaproponit generaltanbsp;�ngulos Chri�ianospertinent. In decimo tertio de quot;ivlagiflratu lt;amp; ohedientia agit, qu^ iHinbsp;Mine ad externa quad religionis exercitia tranfit, qux per � indifferentiaflint : amp; quianbsp;tes amp; ludxos propter ilia noux quotidie diffnfiones enafcebantur,diligenter docet,quid in iH^^nbsp;itari debeatquot;vtnbsp;nbsp;nbsp;confeientix puritas amp; ecclefiarumpax atque tranquillitas conferuetur.
netautem nos i�a ffpo�olicx doilrinx quot;Methodus^quo ordineamp;qua ratione Euangelitonpf^ ridebeat.Initiumfiat �fide.Quia enim omnisfalws amp; iu�itiain yno Chri�o habetur,nbsp;ratione,qit�m perfidem, apprehendere poffumus ,fru�r a de iu�itia amp; operibus bonis J,nbsp;ffutabis, qui nihil huiuaex fiemitipfisprxflare poffunt.Jt ne qui inanifidei prxtextu fiwynbsp;lantffecundo loco defidei amp; iufiificationis fidei effeilis dicendum erit, Itaneque 2)einbsp;Chrifiimerito quicquam derogabimua, neque fenefiram aperiemusmorum licentix,nbsp;fi{b Euangelij nomine yenantur^ y^tquiinuerfo hoc ordine ab operibus incipiunt,nbsp;tiam euacuant, sir Chrifium fui meriti honore �oliant ,ftmulque authores funt ,'Vthoia^'�nbsp;ternis quibufdam exercitijs intenti, opera quot;^er'e bona amp; qux fiola Deo probari poJfr��^�Li^nbsp;negligant. Toter at hoc multis demon�rari, � in re omnium osulis expofita, demon�f^^nbsp;exemplis opus effet,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Orditur ah oh' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ccedamus ergo adhuius loci traSbationem, quern cum obficratione, yelpotius obte�aff�
tefietione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uifiima orditur,fic dicens : Obfecro igitur y os fratres per miferationes Dei,amp;c,
innumeroplurali,quiaetfiynicafitmifiricordia Dei, eiustarnen effedafunt infinitaamp;i^� dumfifi ad omnes hominu cafus, amp; ad omnia tentationum genera ex tendit. Imonbsp;eSrpeccatorii remi�ione multiplex mifericordiafife profert, qua nobis\omnino opus effenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fr
tiidjCiimper Tgt;lathanuprophetamfceleris grauifiimi conuiHus exclamaret : *hdifererem(^f . jlt;ii( cundiimmagnam mifericordiam tuam, amp;fecundiimmultitudinemmifirationucuaruipnf di'nbsp;tatem meam.In prxfenti autem comodefic loquitur TauluSy^t hortationem atq^ doBrifiantnbsp;quitur,ex ijs qux hucufq^ defalutis et iu�ificationis negotie diHa funt,deducat.Terinde enifanbsp;ac fi diceret*,�udi�is quam multiplici mi�rieordia yos pro�eutus fit Deus, qui ab xternonbsp;qui cumnulli effemus,creauit'.qui ttim perfidam ah illo feciffemus defeilionemnbsp;tnundum mifit, amp; eundem nofiri caufa in mortem tradidit non minus crudelem amp; acereanbsp;ignominio�m: qui filij�nguinepeccata no�ra expiauit, mi�ros eir indignos in filiorusn nanbsp;adoptauit, nosque non modo per Euangelium ad� yocat ,fid infuper adoptionis fitritunbsp;quem cordibus no�ris in�rit,'rgt;t in tllo clamemus Abbapater: qui deniq^ in omni generenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi
�nobis benignum amp;propitium prxbet. Obtefior ergoyosoffatres, 'Vt herum tnemores uatis,qux ^yefiramprofefiionem deceat, amp; Deo grata fiue accepta eff pofif.
miniffe oportet, Taulum non in propria,fedin Chr�iper�naloqui, quemadmodutn^i^^ ^^fiifl
-ocr page 383-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M r L I A L X V 11 Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^4
* quot;i^oynine Chrifiilegationefungimur, yelutl T)eo '^os '% ^f^^^os^oramtis Chrifli nomine^l^conciliemini Deo.Hoc ipfum ergo nobiiquoque didpu-=nbsp;jKijyj�f��� �^pofiolospublicos totitu orba doBores fui�e confi�e, amp; htsc non m alitim finem cum relinbsp;w^KwcTy^Mf diemfieruata fint, quam yt nofirts etiam infiitutioni fieruiant� Q^aranbsp;0* quam inexcufitbild impietas fuerit ipf um Dei {ilium p�r �pofiolos nos obtefian-^^i tlluen audire dedignantur dignifunt ye ipjorum quoq^preces illefiurdtinbsp;quot;^dnam meminifient, quotquot hodie minifirorum ecclejiie exhortadones,nbsp;fcriptd defumptas, non modo negligunt, yerumeciam ludibrio babent,amp;Ci, codrin� de
3 q�lt;ead 'Pauli infiitutum factunt, mulca obfieruatione dignum ed^ j do^ri- pyg�e�inatiod ^�^^'^fiinatione amp;gratuita eledione Dei^ minime obfiare quo minuipreces fiant amp;ho~ nenontolUtnbsp;�*^ ^dmoneantur. Hoc quidem ex ilia colligunt hypoCrita amp; gra^ preces lt;cdsnbsp;'���[�nfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bocab illtifalfio amp; per calumniam fieri, res ip fa amp; ynanimn fiacrce ficriptur� ntonitiones,
f tftim bac aternam amp; gratuitam Dei eledionem conllanter afjerit� ita doA \^^'*'f{��^/^ifnadmonitiones c^sr exhortadonesgraui�imasinterponie^quibui errantes inyiananbsp;'�'�CdJ-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fxcitatyobfiinatos yr get amp; impelltt, cundantes hortatur, incurabiles y erb acerrd
� ^^rumfateri libeat.,non aliud ed^, quod ad y erapietatd {Indium homines effica-f�tum hominem Deo yendicare po/^it, quam gratia amp; mifericordia ilhui confideratio. Ex ea enim obtefiationes adduci pofifimt, quales fiuntparentumnbsp;\n�i�^^�orum patronorum erga {uos clientes : amp; ferreiti fit oportet, quem non mouentnbsp;fi�^t^^da beneficia, qua nobd ex aterno fiuapradefiinattond conftlio Deus in Chri-ei^ y quod apud prophetas quoque firequens admodum beneficiorumnbsp;^^^iiii^^��'^�^^^oratio , amp; quod �pofioli nos pa�im reuocant ad gratiie Dei nobd in Cbrifionbsp;Quodfi quts obifciat, hac frufira inculcari,Ji ex nobifipfis nihilpofiimtts,nbsp;'�%tti^{� bieidecretonofira omnia dependeant: facild erit ad illud reffionfio. Ham etfi nofirinbsp;fint, fiunt tarnen alia caufia, ob quas nos per yer bum edoceri amp; precibusnbsp;oportet. Sunt enim hac Dei inflrumenta , per qua in nobis ille ea operatury quanbsp;f Jiiiit ^�*^^^om fiaciunt. Debent ergo fie illts accommodare y quicunque fieruari cupiunt. Dein-Oitternis obiedis ad malum fiubinde felicitatur, eandem externis quibufidam medifsnbsp;opus ed^y ne prauisdefiiderijs nimiiim indulgeat. Pratereaex yerbo difici-�^f bona amp; accepta Deo^ ne ex nobis ipfiis fingamus, qua ille odit atque
~ Ci*.
y nunc Paulum audiamus, quifundamentuM tottuspieta� VundatnentuM iChrifiiani hominis officia deriuantur : Quod edf,, yt Deo confiecratiy omnia ad Plt;^w,crc�nbsp;yoluntatem infiituamus. Hon ignorabatautemy Chrifiianamreligionem dmultisnbsp;oontemni amp; traduciy qubdieiuna e:s'firigida nimts 3 nulla haberetfiacrificiaynbsp;externorum rituum filendore commendaretur,quales apud ludaos amp;gentes multtsnbsp;p'^C-�^^^^^^(�l'^odipfium hodie etiam nobis obijciunt,qui religionemex teremeniarum ap-^C'^ijc�quot;f�!^�^^')bdeo dodrinam hanclocutionibusfiguratisenuntiatyamp; yitam Chrifiianamfiubnbsp;deficribit *, yt ofiendat, Chrifiianis quoqueboniinibus non deejfiefiuafiacrificiaynbsp;^�*^P^oudesimmolent yueque multo thure in fiacrisfiuis ytantur. Sic autem ait � Obficronbsp;ipcr mifierationes Dei y yt ffiatis corpora yefira hofiiam yiuam, fiandam , acceptamnbsp;cultum yefirum. Paucis yerbis rem maximi momenti comprehendity amp;pro-
In quot;bti �^^^^fi^fi^^tttionem diligentem merentur,
^ygt;in�^'�fi�fcrificium nobd commendat, Erantautem olimfiacrificia adionesfiacrayin Deicul- Sacrifi'ciwmc�^ �l^^busaliquidofferebatur,quo illiusin omnesrescreatasimperium,amp;fiuam\obe-
^ofiabantur. /nduplici yerb difi^erentia erant. y4Uaexptatoriadicebant,ebqubdijs ^brifius adumbraretur, quemprafinito temporepro totiusnbsp;j. txpiari oportuit. ^lia erant eucharifiicay quibuspro acceptis beneficifs animigra^nbsp;'^'^tttfii^P^omptamad omneobfiequium yoluntatem declarabant. lAtquifiacrificiumexpiato-^^^nyfiuhabent Chrifiianiy eb qubd illa omnia Chrifius aboleuit y qiiando in aracrucit
E a
-ocr page 384-C A P. X � I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E T IS T. AD ROMANOS
propeccatps no�ris immolatui eflzq^iiodyeli[ci�ione non oifture fuitfgnifcatum.
gio expiatoriafacra poffunt injlitui : ^uia ^uihoc factunt ij Chrifio fuum honorem eripi^h eum mendacij arguunt, qui iam moriturtu dixit omnia confummata efe, qtitecKnqtie innbsp;genert! redemptionem fieri op or tuit, Euchariflicti autemfiuegratulatorijs facrit Chrijiiani non tinbsp;rent, in quorum numero funt preces amp; gratiaruma�liones, C�na item 'Dominica ( quamnbsp;Eucharifiiam dixerunt, quodcommemorationem gratam mortts Chrifii contineat ) e^rimpt^�^^nbsp;quodfeipfos totos Deo corifecrant, 'Vt inprafenti ^pofiolttsdocer. 14unc autem ohferuemui,nbsp;illudfacerdotium itaaholitum effe, quot;Vt in eiue locum nohiliui amp;prafiantiue multofuccefiirit-J^ �nbsp;olim foli Leuita admittebantur Z at in nouo teflamento omnes qui credunt in Chrifium,nbsp;facerdotes faSlifunt^jui quot;yit 'vi�imas offerunt Deo magKgratasjta nulltefiue locis�uenbsp;circumfcribuntur,quo minwfimpernbsp;nbsp;quot;yibique Deo cultum fuumprafiare amp; fiacrtfoperanpop
Cbri�iani �i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid yeropotifiimum illudefl^ quod Chri�iani Deo offerte debent Siffue ( inquit )
ftant fua corpo yg�ra hofiiam '^iuam, amp;c^ Sifiendi yerbo adfacra Leuitica alludit, in quibue ram Jacrtflctu. fifiebantur �yt Deo facras effe conftar et: fimul autem animi promptitudinem reqiiintnbsp;cumprimtt optts e : quia nifi animo toto fidele amp; yoluntarium obfequium praftemin,nbsp;amp;accepti non erimu^. Ideo Dauidpopulum Chrifiidicebatffontaneumfore amp;nbsp;qux adilliu� cultumpertinent. Tjalm.wo.Et quamutsfub corporti yocabulo Synecdoctnti^nbsp;hominem comprehendat illo tarnen yti yoluit, ytoftendat affeBuum morti�catione optlt;^nbsp;qui in corpore avt carne potifiim�m yim Juam exerunt. fdem ergo hicdicit^ quod ad Colofflt;��r^nbsp;pite tertio hn quot;verbh tradit: quot;Mortificate rnembra yeftra terrejiria, fiortationem\.,nbsp;mollitiem, cupiditatem malam, amp; auaritiam , qua eJ� idololatria, amp;c. Quorumnbsp;fuiePf^, ytma^attf amp; extinSlts affe�ibtti amp; defiderijs carnK noftra^ nos totos Deoconp^^^nbsp;amp; huicjoliyiuam�}.
tlofiia uiua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t non contenttts hoc dixiffe, amplius docet, qualia hac noftrafacrificia effe debearttf^^^^^
mb hofiiam yiuam requirit, amp; ita rurfw excludic facra Leuitica, in quibui pecudes occiot yt Deoyi�imaaut hoftiafi�rent, l^on pote^^ autem hoftia yiua aliter intelligi, qu^f^nbsp;quam in Chrifto yiuuntfidtles,amp; quapriorem^quam in carne quot;vixerunt^yitam aboletnbsp;jicatiyt modbdiximus^l^t enimyidua^qua in delitijsyerfatur^quoadanimam mor(uatfigt;^^^^gt;filnbsp;(orporeyiuat: ita ij demumyere yiuunt^ qui tam carnipropria quam mundo renunf�; .-ffifnbsp;etiammoriuntur^ytyniChrifto yiuerepofiint.Suntergo yiua hoftiaij,quorum yitaygt;�^nbsp;Sanffa,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftum refert atque loquitur. Deinde heftiam hanc .^ipoftolw fanSam effenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
ah omni yitio amp; macula alienam. Si enim nefas erat olimpecudem yitiofam autmorbidafi^ ferre,multb minwi huicprobaripoterunt ,qui ciim ein� cultum profiteantur ,�multarnen^nbsp;carnuftudijs addtSlt, yuijs teterrimis laborant,SanBi autem tunc erimusft relicts noftf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij
mudi defiderijs,nos totos Deo cofecremits.Itaq^particulahac adota hominis membra ftrasfacultates extenditur,et hoc maxime requirit 'Paulits,yt quemadmodupriujquarnnbsp;ft us innotefceretjatio amp; intelleSlus nofter ad malum procliues yoluntate quoq^ �ecunbsp;imo osdinguam,pedeSimanuagt;ytfiim,auditum, membra deniq^ amp;facultates omnes pecc^nbsp;parunt : it a nunc in ynum Deum intenti, hunt meditemur, huius yoluntatemnbsp;quamur tsquot; canamuSiamp;(yt yno yerbo omnia dicam ) huittsfiruitio deftinemitSi quicqutnbsp;Deoaecepta. mua yelftcimu^s, jidditurhts tertiumiqubdnoshoftiam Deoacceptamfifteredebeatni^^^^^^^iPnbsp;hocprioris conftquensyideriffed�mul regulam yeri cultus atq^ totius yita Chriftiari'^fi^^ Jnbsp;e�f,ne c amis aut mundi iudicio nos approbate,ftd y ni foliq^ Deo placer e ftudeamttf-bi de feipfo dicit quot;Paulus,Si hominibusplacere,Chrifii fieruus no effimzhoc ip/itm omnesp �nbsp;debent,quotquot yeri Chriftiani effe aut yideri yolut.Quia enim nosfua fforfameffinbsp;pia amp; fida matrona oftiiiunosfacereconuenit,ytficuti hac contemptisfuapudicKiainju^^^^'^fnbsp;yni maritoplacereftudetzita nos quoq^ yni amp; foli Chrifto tarn nofipfos qu�mftudianbsp;lari cupiamus. Gratum autem amp; accept it er it Deo hocnoftrufacrificium,fi (yt moxfiqunbsp;yoluntatem fequamur, quam nobis perfertptur as fanzas reuelauir, amp; quacunquenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefP^^Ltt
dim harum canonem exfidefaciamus.Hac enimfola Chriftum apprehendit,qui tiofte�^*
a
-ocr page 385-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K O M I L I A I X V I II,
fftt^ita nolfK ilium placauir^ytpropter ilium no�ra omnia Uli accepta fint^ ** yeteri morepreces^qua non minima noflri huiuf facrificijpars�tnt,Iefu Chri-po�remitm fubijcit ^pofloltts,hunc effe rationalem Ratiotialif cutenbsp;S�*�!�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priora omnia, LeuiticMautlegalibtt�facri^cijsopponitur,
ittationalespecudes immolari �olebant^Senfta itat]^ ei^ : Hailenui quiaem circa Tudtei^uamgentesoccupatifuerunt. Atnbsp;^iritu coli �Vulttquodtunc demum�et,fi quot;vos adbunc modum Ulifiiterittsnbsp;fantam,quaetiam Uli erit acceptij�ma, ^bi meminerimM, i�^ non modo yete-^^quot;'�^f^i'^erumetiam quacunque hifie noui�imis temporibus homines�iper�itio� in�itue
Ct y^^�^�i'idemereanturyyelyiuentiumatqjmortuorumfaluticon�tlant.
Vi) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maximi momentialiquidobfiurius dixiffeputetur ^po�olits, pleniore totiws ^hUftlaninoit
'I�bn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubijcit,qua duabus partibus confi�t ,quarum prior quid caueriyaltera quid fie
his '^erbtscomprehenditt Et nt configuremini feculo i�t. Intelligit autem Cbri�o renatos�edadhuchuitts�culi�udijsatq^de�deri�addiSos, qui alio nonbsp;^Uuntur. Conuenit igitur hoe cum ta admonitione, quam magna quot;yierborunbsp;Cap-4 proponit : Obte�orper 'Dominum, ne amplis yerfemini jicuti reliqua
\ ^����ntur in 'Vanitaie mentts�ta, cogitationem habemes ob�uratam, amp; abalienata � yita ^S^�^^�tiam qua e^^ in ip/is ex obduratione cordts eorum: quipoflqu�m dedoluerunt,
'�lii pl^'^ߑgt;'untproteruia, adpatrandam impuritatem omnem certatim i VOJ autem non ita didi-\^�ߑ*�'''�gt;amp;c,Sunt autem i�a admonitiones ijs opponenda ^qui mundi huiiis confuetudinem necej�ariam e�e,amp; inde colUgunc,eos nimtsJlult�facere, qui propter religionsnbsp;peculiare quoddam yita genas fequuntur. Etenim /i rem ipj'am penititts injpinbsp;^i��^^'��^auibus cau�s adduct Apo�oli de hts nosadmonuerunt. Et primo quidem�imits,nbsp;mundo hocfilegi�e y y t illos ft bi tot os confecraret. Ergo facrilegium faerit ,� quinbsp;e�e dehebat, ab eo ad mundum hunc corruptum amp; prophanum feee�ionem fa-Joannesaitjmudumtotuminmaloiacerey amp;�udiaeiusnequaquamex Deonbsp;intentas cale�ia non curat. Quo fit y quod carnis cupiditatibus abreptuSypeccato.-fequitury amp; noua quotidie peccata yeteribas accumul�t. Quia y erb piorum politia innbsp;mundo conuenirenonpo�unt.Quibusaddeyqubdincertumfluxumq,e^�^,quicquidnbsp;'^�gt;n j.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eximium amp; pradarum.'Piam y tin priori ad Corinthios feribitur, praterit y ni..nbsp;nbsp;nbsp;.
^'*^gt;gt;sfigurayqua fpecie quide blanda amp; magnifica yidetuty fed reip� nihil habet, quod 'id.am fi opesnbsp;nbsp;nbsp;atuitias�eStes, nihil hts inter tins amp; magis fliixum e�e yidebds,
cx improHifb dilabuntuty amp;rarb adtertiumyfqueharedem perueniunt.Eadem feculi ratioyquam�abilem amp; firmam e�e impo�tbile e�f^, ctim tota � yulgi iudicionbsp;^^^Uin�abilius txcogitaripote�. Qubafiadyoluptates mundi tranfeamus, easnon
amp;inhone�ase�epatebity amp;plerunq^exitumhabereinfeli.-hfiloreperpetuo coniunllum. Atquipraclaru(inquts)amp; tuti�imum in aduerfispra-t^^^^^f�abere multos amp; authoritatepraditos. Fateor. Sedamicos yeros in mundo reperiri f Vfe^*** �^ffedu adhuc reguntur,nunquam tuprobauerds. Soient enim tales amicitiam T?-amp;proinde yn� cumfortuna in horas mutantur, Tarpiter ergo amp;pernitiofe feipfbsnbsp;configurantur, yt huic placere po�int. Quod yt omnes Chr�iani obferuarenbsp;hoc Hits meditandum eSf^,quiin aliquo munerepublico�nt con�ttutiyyt qui manbsp;S,*^untyaut ecclefiaper yerbi Det pradicationem feruiunt. Qtfia enim Uli hunc fui offteijnbsp;habere debent,ytfuafideicommi�umpopulum Deoadducant, in^haiusobe-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; mhil ab Ulis indecentius fiertpotef^, quam fi ipfi mundo potius quam Deo pla*
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huttis declaration's partem yideamus, qua ediftSed transformemini per re.- Chrifiiani
'^efira.adhoc, ytprobetts qua fit yoluntas Dei, bona ilia, accepta amp;perfeda.
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''tgt;os curare decet, yt regeniti amp; toti innouati,folius Dei yoluntatem
y obis omnium yefirarum adionum finem atquefcopumproponatts. 'Merentur �3
-ocr page 386-CAP* XI!� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
rfWfm�ngula 'veria diligentiortm confidtrationetn. Trimo t transformtmwi tionem tneniK �Ve�ra.'Transformandi'Vtrlo �Vtnur^'Vt o�endat^nullamnbsp;rtf �vite formam extare deler� inijs^^ui Chri�iani effeyolunt. Et yt maw fit oratwntsfo�nbsp;transfiormationem illam per mentis no fine renottationem quot;Vult fieri.'^lagnaigiturnbsp;��, amp; ^uidem non externi modb hominis,'Verumttiam ipfiw mentisquapoti�imanbsp;lis pars ei^.^o loco'Validi�imeconfutantur philo�phi, amp;quihosfietutilileruhotnwtsartnbsp;amp; no�ra natura quot;vires extollere tonfiueuerunt. Fingunt Uli mentem in�ar dui� amp; regtnanbsp;totum hominem cumquot;Vniuerfisipfiusa^ionilusgulernet, lt;5' leatospradicanteos,nbsp;nbsp;nbsp;btu^
imperio oltemperant,quaji quot;Veropraui affeBus in fiola carne hareant. ^yit F^ulsts cutn nopp formationemal ipfwmentisrenouatione inchoari quot;Velittnon ol�urireginami�^f^j^^r , ffnbsp;�uodeturlat, amp; earn quoqueyitiofiam amp; feduUricem e�e te�atur. ^deque hocillutntenifTfl^nbsp;putalimti�. Scielatenim ( i Corinth^X �crilit ) animalem hominem non perciptf^^�jjnbsp;�iritus Dei. Quod Ji �verb no�er ille intellehlKS diuina non percipit^ eadem nt quot;Vtllt quiot inbsp;re/^. F/�^ ergo 'voluntas hominis corrupta^ amp; proinde aSliones gignit non minsts corrups^^nfnbsp;que'vitiojas. ideo Chrifius quoqut hominem totum renafci oportere dicelat,no� �ltstquot; ninbsp;monens, quam quodTaulus in prafienti perno�ritrans�rmationem amp; mentis � .0/'nbsp;telligit. Sedhic nolis aduerfarij eos ex gentilus olijciunt, qui rationem amp; meritttn Mnbsp;feUtbusrefi�ereconJe�i funt , eSfJimul'Vtrtutilus praclaris floruerunt, �Atfacile illft^^J/-^nbsp;poteS^. ^ec enim negamtts re�are in homine fctntillas altquas purioris mentis j amp; nfnbsp;fuum habere quot;vfium in ijs, qua ad 'vita prafintis infiitutionem faciunt. Etoporttiitnbsp;tura hominum animis in/culptam manere , yt amp; ipfi inexcufabiles ejjent innbsp;dialoli improbitas aliqua ex parte franaretur , ne indomitum furens 'vniuerfuin ttntn tnbsp;�atum di�iparet. ^Attamen confi�t fimul ,fcjntillas illas mentis non tantas ejje, quot;Vtnbsp;(lis rationemlognofcertxntqu� easnofiri intelle^us quot;virese�e, quot;vt Ulis ad quot;vita attrii�lt;gt;Pnbsp;tern atquepo�e�ionem contendere po�imsts : quod mox fateountur, qui fiipfis diligentiit^^nbsp;nauerint. Fiji quot;Veterum' illorum heroum amp; philo�phorum inter gentes fa�a intuearfitt^ gt; jj.nbsp;'videbimsesplongealium finem Ulispropofitum fuifje,qu�m quot;vita aterna�em, quamnbsp;lorum ignoraueruntt 2^am etfi animarum immortalitatem aliqui admiferint, ijdtmnbsp;porum refurrelfionem non modb negarunt, fed quot;Vt rem abfardt�imam cumfibilo amp;nbsp;perunt ,ficuti in KAthenienfibus eJ^ quot;videre, cum Taulum in Areopago de ilia di�ereii(� ^^filnbsp;ui�ent. 2\lcmo igttur fibijpfi llandiri^fed in ifio transformationis amp; renouationssnbsp;pergere debent, quoad fe adeiusmetam nondum omnino peruenij� quot;vident. Ftquiait� rfiiS�nbsp;ad in carne ifia 'viuimsis , ad illam peruenire non datur , perpetuum e�e debet bo^nbsp;quando nunquam deerit quod agamus. Germinant tnim femper ex innata nobiinbsp;qua per Chri�um in nobis in�auratam 7)ti imaginem obfeurant, amp; qua re�inditifl^^nbsp;oportet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ Cff*
riris tr�Hffor'y Bwtionw,
Facit hut,quod de fine huists transformationis Taulusfubijcit ; Ad hoc quot;Vt
luntas DeiifSsrc-Loqutiur enim de probation�, qua cum iuduiofanofit, amp; confenfumtu^^ quern diuina'Voluntatiadhibemui. Itaquthoc'vultdicerez Transformari quot;Vosoportetnbsp;tionem mentis 'vefira, quot;vtpo�itis reH� iudicare de quot;Voluntate 7)ei, amp; 'Vt hanc alacrit�s'nbsp;quajola amp; quot;Vnica ren� e�t beate quot;viuendi r�gula. T)ocent ergo hac quoque mentis refi^^ ^^^fiffnbsp;nece�ariam e�e. Ft enim agroti de cibis iudicare non pojfttnt quoadflomachum amp;gu�stmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi'
atq^ quot;Vitiof uni habent : ita neq^ nofira mens Dei quot;Voluntatemprobarepoterie, nifipriusabj tiofitate liberetur,quafacit quot;Vtdiuina omniafafiidiamus.Simulyerb admonetnosnbsp;adhucprofecifii in quot;Verapietatisfiudio,quibus nondumprobatur Z)� yoluntas,nbsp;nbsp;nbsp;quiquot;^
pta 'Velfecure negligunt,'vel etiam improb� contemnunt atq^ calumniantur. �iC horums mer us hodie etiam inter eos, quipuriorem euangelij doBrinamprofitentur Z quot;Vt �os taceam gt;.nbsp;quoqjerronbsp;nbsp;nbsp;ign� plus qu�m ho/liliter per�qutjolent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Dei uo�unttfs
Forrb dejcribit quot;Voluntatem illam 2)ei Faulus, yt nos adeius fludium amp; obedient^ .
Fbi ante omnia obfiruari debet,eum non de arcana quadam amp; occulta 2)ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
-ocr page 387-fingunt, fed ea qua in firifgt;turif reuelatur amp; cuiut interpret optimum e^Z dolorem dedit. Hane quot;^ero bonam efi ait, non eo duntaxat nomine,nbsp;*''**��� (onC �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fid quod no�rtefaluttxonfitltum 'riult, '^t nimirum in illo bonorum om-
reddamur� J) einde Deo aceeptam effe dicit, ne quid ilium pracipere dijpliceat :ficutiinterdum principibuf acciderefolet, qui populi improbitatenbsp;dli^ ip�t quidemprobantur, 2dulli enim nece�itatinbsp;trpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pf*'Voluit, qute^ ip fi probantur, nobtf in lege eir Euangelio mandat,
ne ipfi di�lieeat, quifquti yitam fuamfecund�m ilia in�ituerit, Terti^ ��**�1, JJ yJ*^*flatur, e� quad nihtl ei d�fit, neque etiam aliquid habeat Juperfluum aut�peruaca-^^P^fifi^n� loco, quod inpofteriori ad Timoth. capite tertio defcriptu-fi^^P^nra diuinitui ef^ ittjfiirata, amp; ytilit ad do�rinam, ad redargutionem.,adnbsp;infiifin : ytperfefilus fit homo Dei,ad omne opus bonutnnbsp;^^d ergo hie rejfiondebunt, qui Conciliorum decretis amp; hominum traditioni�nbsp;fi^ip^nr^authoritarem quot;vendicant ,Accufant hifiriptu-� Gtproinde in harum authorem JfiiritumfanSum, eiusfq^ notaries prophetas amp;nbsp;^^P^P^oliofi Junt : r� qu�muisfiipfiis multtscur� atquelaboribjn fatigent, olim tarnennbsp;^�^�^^dixilje Deum ; Fruftrame colunt docendo doP�rinashominum. 2gt;los ergo inferieinbsp;audiamus Deifilium,Jefum Chrifium,qui cum^eritaslt;sternafit,neminemfallit�nbsp;calat,quorum cognitio nob^ e^ necefiaria, llli debetur benedi^io, honor,glorianbsp;sternum, ,^men.
HOMILIA LXIX.
it� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^*quot; grat�am,quaf tniht data eft.cdfco cufuls uetfanti in�
^os, ne fapiatfupra quod oportetfapere : fed fapi'at ad fobn'etatem cmq; Deus partitus eft menfuram fidei. Qiiemadmodum enimnbsp;corpore membra multa habemus, membra uer� omnia eandSnbsp;J�phabentadionem; Ita multi unum corpus fumus in Chrifto, fin�nbsp;^^��tiinautemaln aliorum membra.
K�............
offioin, de quibtts hoc tapite Taulus di^erere inflituit, facile ptimum eff^, quot;Verfatur, lauern quia ram ludtei quamgentes maxima ex parte infacri-f*%-P^f^banr,amp; Chriftianam religionem hocpotifimum nomine traducebant, quodnbsp;yoltftr, primo eriam loco de nojlrts facrificijs agir. Et yt hac omnibus omniurrtnbsp;ofttndat, Chrifiianos homines non pecora bruta^fedfeipfiis Deo ho,-amp;fanSam fifiere iubet. Quod tunc nos faUuros docet, fi reli�o mundo amp;huiusnbsp;transformemut, quot;^t diuinam quot;Voluntatem amp; probemus, amp; in noflris a^ionibusnbsp;non deer ant ill^ temporibusfcioli quidam curiofi amp; Afguntentw�nbsp;�\.^^^'j!*^^infirutandisDtiarcanis longius qu�m par erat progrediebantur, amp; apudru- locipri^entif,nbsp;? 'jijt ^^^�ifi^i acumen arque eruditionem ambitiofe nimbs ofientabant : erantq^ Uli eo nocentioresnbsp;t %ti ^^fe inter ludaos amp; genres controuerfia difenfiones �ifcerent, qua illorumnbsp;etiam maloFattlttsoccurrens,modefiia amp;humiHta^nbsp;fimul ofiendat, quam rationem at^ quot;^iam cttm in diuinx quot;Voluntattscognir��^
^�^tubus alijs rebus Chrifiiani publice amp; priuatim fequidebeanr.
P^^fatiuncula 'rgt;titur,quia res erat magni momenti, amp; qui arrogaritius de femetipfis fi alijsadmoneripariuntur. Ofienditergo,fenonpriuataaurhoritatelo-contemnere nefas fit, Enimuero ( inquit ) per gratiam,nbsp;��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fyerfanti inter quot;vos, r�'C. Gratia yocabulo ytitur per 'Metonymiam, Apoftolatut
�^Pfum apofiolatum intelligir, ad quern ilium tieus exgratuita miferifordia 'vocauerat^ gratiaduitur,
� 4
-ocr page 388-J
c A P. XIr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 N E P I S T. A 15- K O M A N O s
(v.m non tnodo � fide amp; yer a T)ei cognitione alienta, yerumetiam crudeli^ ecclefi^
amp; multt� nominibtn indtgnutfialute ^ quam nobit Chrifitu meruir: ^uod ipfimtr tt cafi.it difiert'e tefiatttr. Confiultb autemjiclo^uiyoluit ne de modeftia altjsnbsp;fitam authoritatem infolentiw iaBare ytderetur. Simul yero nos hoc loconbsp;fingularis gratia Dei beneficium efi�fi ^uos ille ad y erbt fiui minifierium deflinat, ytflK^f^nbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eos de fide amp; fialute edoceantur. Qtda enim ille fiine nob� ^uacuncij y ult fotei�
tna bonitatts hoc argumentum e/�, quod nobis cooferarijs amp; adminifiris yti dignatur indignos amp; ineftos donis necejfiarijs inftruit^yt tanto munerifo�imusfiufificere-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nifit
lisminiflrM hacgratia refiidet^jedfraterea inalios quoq^redundatqui fer illot edoai J lefium y er afide affrehendunt, �� in hocfialutis aterna farticifes redduntur.
tiusobfieruare^qui � yerbi minifterio ita abhorrent, yt nihilindigniusfierifoffie arbitrtgt;t(^^ fit yeliffitilludfitbeant^yeljuosfilioshuicconfiecrent. Atquiolim nonfudebatillufitttnbsp;Juis �Monachos amp;fiacrificos creare, yt ita Ulis ad efificofatus amp; J�bbatiasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
quernabfierrebat extremamorumatq^totiusyitacorruftio,qua afudillos hominetre^titt^^ mintisfilias quoq^ in 'Monafleria detruderentfin quibus aut f erf etu 'o yrebantur,nbsp;da atq^ infiami libidine folluebantt �t hodie flerofiq^ Chrifti amp; ecclefia eius itafudet j ytjttotnbsp;in quouis aliofotius yitagenere yidere malint, quam in eo minifierio^ fitne quo homtnutnj^nbsp;�otei^ confii�ere. Debemus malum hoc maxima ex farte eorumcorruf to iudicio,nbsp;gelij oderunt,ne fer earn of er a iffiorum mala arguantur, amp; ideo illius minijlrot turbarum anbsp;corum malorum authores efie damant.^fud nos autem maior effie debet �Pauli authorttas, fnbsp;inter Tudaos nonfoflremum dignitatisgradum tenuififiet, amp; ciuis ^manus e�et (qult;fnbsp;fitmma gloria,adeoqj nobilitas yer a cenjebatur) hanc tamengratiam maximam futauit,jt^^nbsp;iliumfilijfiii cognitioneillufirare^ �� in .Afoflolorum numerum adoftare dignatu^ erat.^nbsp;�uthoritdf a*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sednelongiw aquo digrediar,ad./Ifofiolifrafiatiunculam fiu frotefiationem fotiif^^^.'*Jr
foftohrum zr mur,in qua hoc irnfrimis obfieruaridebet^qua authoritate olim locutifiint afofioU,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huf
loquantur,qui ad ecclefiia minifierium legitime yocati,non fiui cerebrifigmenta tradftnttfi^ olim ./^foftolt ab iffi) Chrtfio inmandatisacceferunt. Funguntur hiomnes legations if.fnbsp;nomine ( yt nufer ex fofieriori ad Corinth, caf. quintoannotauimus ) tirfroindenenftf^^nbsp;frofria,fied iffiia Dei authoritate commendantur, qui ynicns amp; yerus minifierij authornbsp;tefi[^hoc frobariinfinitis cnmyeteris turn noua feriftura tefiimonijs. jdfud �mos ofnbsp;Jfiraelitarum gentt frof betas dedi�e dicitur, amp; afud leremiam hoc non fiemel inculcatnt jnbsp;daos in exitium ruentes if fie mane fiurgens fer frof betas reuocarit.In nouo tefiamento idenri efnbsp;fitm� cernitur�quando if fie Chrifius afofiolos amp; yocauit,amp;adfradicandum emifitin orhtf^�^c.hi'nbsp;fium.Et ne in his afoflolattts tSt mintfieriu yerbi defieciffefutaretur, difiert� docet Paulttt^f^nbsp;fiosficribens.,eunaem Chrifium iam etiamde ccelisfiiritus fiuidonahominibusdifiribnerti^ ^tnbsp;quidem darefrof betas, alios afofiolos, alios dodores amp; euangelifias, aliosfafiores, ytnbsp;ra ecclejiam fiuam adificet atq^ confieruet. Sunt bac diligenter amp; crebrb conjideranda, Trffiquot;nbsp;if Jos mtniflros ofificijfiui admonent,yt meminerint fie Dei legatos efifie, amp; froinde huiuf yt�'*nbsp;cere fradicent,ne quid y el de fiuo addendo, y el ex illo detrahendo amp; di�imulando in crtnii^nbsp;yrgwjii�uti,ideS^,male aut ferfid� adminifirata legationis incurrant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim
minis abufius,fi qutsfiub huiusfratextufrofrij cafitis figmentafrofierat, aut bac cum P Jr commificeat.Quidenim faleacum triticoi^ inquit Dominus lerem.'X^. Sacrilegium autem tnbsp;mum atqj nocenti�imum e/�, aliquid detrabere ex yerbo Dei, quod omni auro amp; argentofifnbsp;ejfie Dauid teflatur,nbsp;nbsp;nbsp;fer quod nobis fieiffium amp;omnes gratiaJita tbefiauros Deus comm
Ifnde eidem leremiadicehatur olim'. .Jdomnia,adquate mitta. ibis', amp; quacunq^ manisu loqueris. Curent fraterea minifiri, yt yitam yiuantfiua yocatione aut conditione dignam,m J,nbsp;diuint authoritatem morum licentia frofiituant atq^ prof hanent.nbsp;nbsp;nbsp;Deinde auditores p*
monent,ne Euangelij doSrinam ajjernentur, nbsp;nbsp;earnfrofter minifiros humant figmt'^fi
leant,fiedfotius amfle^antur,tanquam fiermonem iffiius Dei : quodoUm Th e�alonicenjet J^^^pi cijfi Paultisficribit. TLam qui hoc faciunt, ijs adfialutem cedit euangelijf radicat io, neqj
-ocr page 389-P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A �, X t X.
m qui Jixit: crediderit amp; iapti^atin fiter�yfaluui erit� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qw ficM agtmtX
ftenasgraues dabunt,quas amp; Chri�M�M.atth,\o, Nu�( quarum exem^la in ludais amp; gen�btu cumprimss horrenda hiftorix nobstfro-'*���(1'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unimos nofiros magds permoueant,non ofei(anserj)ratertre debemu4,quod 'Paulus
inter yos^ P�ts enim yerbis yniuerfisomnts or dints amp; loci homines com-^^cej^to, P'tenim Deus omnium hominum creator atty gubernatoreP^^itaeius *'*�^'^1�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; obedire oportet. Docet hocipfi^quando yerbi minijiros teconomts amp; di/^en/a-
!^U^�.qutbu. f fita domus amp; fitmilia cur am tommiferit. Et leremice idem dicebat\Ego con-gentes amp;fuper r�gna, [tem,egofacia te hodie ciuitatem munitamyColumna fer-contra omnem terram,contra reges ludUiContra principes eius,contrafacer populum terra. Et confi�t horum probe memoresfuifie tarn prophet asnbsp;fol�mpradicarunt,fid ita fecueruntyerbum Dei, yt omniumnbsp;i^�icutioni, correptioni amp; confolationifiruirepoffet. Quod ipfum hodie etiam fierinbsp;I*ftimium infolenter agunt,quifibi nefcio quopriuilegio cauent, amp; yerbi minifins nihilnbsp;^tu�^^h^'^ociferantur, citm ipfi interea quidu^profita libidine faciant, amp;publicorumfianda^nbsp;contenti, ipfifibi in miniftros ius eir imperium fumunt,lt;irnbsp;. '^�nifefiatyrannide dtcendi amp; tacendi leges prafcribunt. At non aliud efficiantifiinbsp;**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rodunr, (t'tm patrtsfamiii�s yocem audi-
^t^thoritatePaulttsedicitatq^iuhetN?qtiMfapiatfit- tuodel�lampra 'quot;f^fctfnpere. In Graco e^ vm^qi^ov�^t, quod altum fapere, aut in fapiendo modum ex- cipit,Z�'f,nbsp;^dt ergo,ne qutsfibi plusfumat, quam � Deo acceperit ,amp;ytfmguli cum mode-(^uodaiunt) metiantur,fe^ intrafita yocationis limites contineant. Et hoc pra*nbsp;caufas opus erat. �N. am yt initio diximus, cum intergentes amp; dudaos difienfionesnbsp;concordtafies effiepoter at, nifi ytrinq, modefiitts de fimetip/isfingulifinti-(quot;''Nj eiufdemgenttshomines, quiiam Chrifionomen dederant, alijalijslongius infidtnbsp;rlibertate in ijs,qua media amp; indtfferentia dicugt;itur, interdum inconfultiinnbsp;fi^^dalo ytebantur, feq^ ( yt in priori ad Corinth. 8. capite edj^ yidere ) feientianbsp;�^�^'��^cbant. Sedamp; inter daidores ( yt in eadem epifiola habetur) multiambitiofioresnbsp;^\'quot;f^dusfiudebant,quamecclefiarum adificationi amp;ytrtliquisomnibusexcellereyi-fichant inutiles amp; nunquam finiendas, amp; tamfeipfisqu�mauditorescir-necejfarias detinebant, negledlis interea ijs , fine quibtis fides yer a amp; hominisnbsp;tile tfgc amp; y aide necefiarium erat, de hoc illos grauirer admoneri �nbsp;nbsp;nbsp;eadem
hodie nobis opus eilf. 'peccatur enim etiam nofir o ficitlofimiliter d multis� curiofius,qua inferipturis nufiiam traduntur, yelhis contraria infolentinbsp;:yel etiam manifefiosfiriptura locos in jenfumalitnumdetorquent,yt prittsnbsp;Dt ^pi^iones tueripofiint. Gloriantur tales fer� ingenij acumine,adhac labor esamp;fittanbsp;, amp; fiepe priuatasquoquereuelationesiailant,qi(afi in ipfiiis Dei col-tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audierint,quapriusneminimortaliumfintcognita. Inter quos omnesfacile
1 qui fcripturas facras hucufque � nemine intelle^as, ne Apoflolorum quident !�i{ .y^^'ltatem plene patefaUam efi� contendunt : nimirum yt fuis opinionibus locum fa-i^^ttdita prius eruditionis amp;fitnclitatis exifiimatio-^.'''���''14'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^ltia nocentifiima, qua non modo fuis anthoribus lahores amp; moleflias
pariunt, yerumetiam in ecclefia abfurdifiimarum opinionum, adhac difiin-caufafunt,quodomniumfeculorumhifioriatefiantur.Apudludaoscert�mose d^fi'ti pontifex Hierofolymis gymmafium conflituit, in quoiuuentttsnbsp;txercitijs imbuta altius quidfapere ccepit, qu�m in Dei lege docebatur. Et i�nbsp;^ny��^l��trefes ex philofophor�fiholispotifiim�mpfodijfi�, Tertull. nonynolocoadmo-delnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;pus ei^ dicere, quando nonfine infigni ia^ura expertifiumus,do-
� ^to hominis arbitriojde operumnofirorumeritts, de Diuor�inuocatione,depurgat�a
-ocr page 390-- I
CAP�XI^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPrST. AD -ROMANOS
.1
rio amp;�icr�prodefitnB/fyah ijs inueUam fuijj�,qui �hilofophorum�phiflica facras quot;yiel contempferunt^yel�is figmentis corruperunt.Et quid hodie nonmdlts accida(,quinbsp;gelica: yeritatiisfiudtumprofi[entur,pij amp; cordati omnes non�ne dolore amp;gemitu vident.nbsp;ergofibi � 'Paulo diciputent: 2gt;Ie�piatMfuj^ra quod oportet�pere^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Rrttio re�� fa= Quid ergo ( inquis ) faciendum f aut qute nam erit re^� fapiendi ratio ^rfiis piendi. ^udi dicentem � Sed �piat quifq^ adfobrietatem, prout cui^ Deut partitus eif^ metfuramnbsp;Grtecb oTi)ip^olt;rvvKponitur,quam Plato definit efi'e ot�fuqtxiJ t�? ijgflywfrioiij, id ePffialutemaut ^nbsp;feruationem intelle^ut amp; prudentie,ne fcilicet illa Vel corrumpantury Vel fuos limites tranpttanbsp;Hoc ergo pracipit �pofiolut,vt quifq^ donor um Quorum certam habeat rationem, amp; illa ad fopnbsp;fibi � Deopropofitum dirigaf.quiefftVt humiliati fub eint manu omniafiaciamitt adipfitU^lo^^ .
amp; communem aliorum omnium vtilitatem. Id Verb tunefiet ^fii intra duos hofice limites nuerimtit. Quorum primut esf^ne quidnobifipfis tribuamus, quodnon habemutfiedpronbsp;aut cognitionts noflreefiapiamut, Ham qui longiut progrediuntur�sfiere idem quodfitori d(nbsp;Ist nobilifiimipiloris tabul�s audaciut iudicanti acciderefiolet. Ctim enim Ule non contentu^ 7/^nbsp;crepidispill�s indiciumfiecififie^pofiero die circaerutamp;tibiam quoq^ nonnullareprehenderetnbsp;rifiu amp; perp�tua fua ignominia prouerbio locumfecit. He jutor vitra crepidam.�4.lternbsp;bit efio j �e quid flatuamut fidei articul�s contrarium^ neue extra horum fiept a licentiitseua^^nbsp;�tfi enim aliut alio eruditior fit �r exercitatior^certa tarnen amp; immutabilts fibiq, ipfinbsp;fians elf principiorum fidei noflrts veritas in qua aff�renda omnes dona fua omnianbsp;fenfu conferre debent.Quam regulamfi hodie omnes obferuarent^puriorem multbnbsp;nam eccle�a)amp;faciliut componerenturUtesatq, difienfiones^quibut circareligionem totitf t(nbsp;orb�sfcinditur,Sedexempt�s aliquotagamuSi Vtresfit illuflrior.. Dijputaturhodie,nbsp;Chrifium^Vel ex nofir�s operibttt iuftificemurHn qua controuerQta alij adphilofiphorumffnbsp;currunt^e2X itUc ingenij fui vires atq^indufiriam magnifi�e ofientantZalij Conciliorum amp;nbsp;rum d�cr�ta inquirunt, vtrinq^ Verb caufam hanc ad humante ration�s calculum amp;nbsp;nem inter hommes receptam reuocant. .^tfi hit omifiit Dei Verbum audirent, amp; fideinbsp;culos excuterent^quibutfatemur Deifilium Verb hominem fa�lum in cruce mortemnbsp;nuifie^mox pater et, hoc non temere it a fieri oportuijfe, neq^ afierendam elfe noftrorumnbsp;tiam^eb qubdhisc Chriflimeritoderoget, cutut non aliter quam perfidem ipfi partidl^^nbsp;Similiter in Ccente Dominicce caufa de reali amp; elfentiali corpor�s Chrifliprtefentianbsp;tontenditurfidq^ non fine conuitijs amp; publico multorum fcandalo. Qu^bdfiad fideinbsp;cipia omnes rejpicerent, quibus docemur, Chriftumpolf^ peraHum noflra redempttot^^.nbsp;corpus fuum in c�losfubuexifiefiuiut aut em loco nob�s dediff� Jfiiritum fanHum ) qttinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fifi^'
per fidem euehit,Vt tllo Verbfruamur ad vitam teternam: facilb contentionum ornniump retur,quem nunquam attingent, quicunq^�tomifi�s amp;negleSl�s,de c�loamp;de Deide^nbsp;tationesphyficas amp; metaphyficas mftituunt. Eadem eSif omnium aliorum ratio, ?A �nbsp;in controuerfiam Veniunt. Difcant ergo omnes intelleHum amp; Jbnfits fuos omnesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[
tiam Verbo Dei jubijeere, Vt modeflb amp; humiliter defemetipfisfentiant, amp; (vt��y altiora fi non queer ant,nbsp;nbsp;nbsp;Qisbdfi verb circa ea nos humiliari conuenit, quee ad jffUi
gotium faciunt,quantb magts hoc in terrenit amp; temporarijs huiut mundi bon�s obfirttaf^ nbsp;nbsp;nbsp;j,i(d
ne eorum fiducia elati,aduerfut Deum aut quofu�s alios�perbiamus � Sunt enimomnj^ irnj^^ � ta lt;amp;fluxa, tamqjpericuloja elf eorum trallatio,vt nob�s metumpotius amp; folicitumnbsp;quam animos nofiros confidentiores reddere debeant,amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i�di^
finis focietatU Eorrb quia arrogantia nihil elf mag�s indomitum,amp; qui haclaborant, Ecclefiaflicit, runt,quibutfife contra quofu�s tueantur,praceptum hocfium 'Paulut validifiimo at^nbsp;firmat, quod petitur ex fine, propter quern ad ecclefiiefocietatem vocamuriqui elfsnbsp;Chrift 0 capite in Vnum corpus coale fiant. Eflq^ hocfimilefrequens admodum apudnbsp;procul dubio ad Chriflum refbexitiqui vnitatem nob�s vnicb commendat, amp; iam mfi* -fictitfiju'nbsp;de ea rogauit*, amp; quod hint defumptum elf argumentum,nob�s nunquam nonnbsp;fiprobb conjyderetur,admirabilem habet efficaciam in permouend�s hominum amWtfi
-ocr page 391-H o M I L I � Lxrx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;168
^manahi�oria nbsp;nbsp;yidere^yli �Menenw^ggrip^a hoe ip� fimi�t^o^�-'
^^oftoli hxc�int: ^iemdmodum enim in yno Similecorpoyh ^^hemuiy membra autem omnia eandem non habent a^ionem : Ita mukinbsp;Chrifio�ngulatim autem alijaliorum membra^Sunt bacper fe clara eir per-quot;ntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apofioli in�itutum obferuemin, qui ijs occurrere yoluit, qui�fe in�olentiue efjere-
^^i,'^'*'^'*^'^^^P^^ribtKin�ruUi ejJent yamp; reliquis dignioretncondition�s fuagradum obtine-corporis amp; membrorum eins confyderationem remittit, y tex ea di�ant tlt;*^onfimilitudo i�a admodumfxcunda e^, proderit earn in certas partes
^�t no�ra in�itutioni magis feruiat^
corpus ex pluribus membrts con�at, caput yerobabet yntcum^fub quo mem- '^tti omniuf^ �V�i'v*^���^�^^^^lt;fntur ; Sic ynaeS^eccle�a omnium�inBorum atq^ credentium y qui�mul om- f^^orum ec�nbsp;Chri�o in eiu�lem corporis ynitatem yinculo miro �r indij�olubili co'�unt.
^^gt;^crenturprogentiumamp;locorum diuer�tatey ilia tarnen omnes reuera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
quot;'quot;''�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; yniuerfalem eccle�ampertinenty quam in Symbolo Apo�olicopro�te-
cxgentibus quoq^ adduSluru dicebat, ytjit ynum ouile ���ft^^'Quoloco eximia 'Deipatris bonitasnobtscon�/deranda yenit, quiciim ipjiadhuncnbsp;Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpoff�muSyfid infe�as amp;�tper�itiones, adde etiam diuerji�imafcelerum�u-
�It[ ^i^cr��liuffj �iutn in terras yenire amp; hominem fieri yoluity yt nos in ynum colUgeret^ ^^ergo horribilis eorum impietas,qui�b religionispratextueccle�am y cuiusynanbsp;�cSlas diuer�as�indunt. Sunt enim tales in Chri�um ip�fm contumelio�yamp;nbsp;^�*^ corrumpunty�euti �Paulus ad Corinth, docet, de Ulis agensyqui ab-Petriniy �polloniani amp; Paulini dici yolebant. At hodie eanbsp;ef�, yt qui nomincy habifu amp; externis�acris, non Chri�um y�ed �BenediSlumtnbsp;^^^ei�umy Domir�cum y aut qttemuis aliumprofitentur, ij omnium�in^i�imi amp;nbsp;'^�^�gt;t^^^'^^deriyelint,�Atquinemonobis magifier e�e debet y prater Chri�umyquinobis �patrtnbsp;de�ta yoluntate nosplene edaceat. 'Pleminem quoq^ pro capite no�ro debemtisnbsp;unimare, yita ffiiritum difiribuere, amp; reliqua capitis officia pra�are queat.nbsp;rquot;*^� ^hri�us pra�et ,�lus etiam eccle�a totius amp;�ngulorum�delium caput dici me-^^cant pneterea, qui propter res tempor arias ynitatis huius obliuifcuntur y amp; charita-^'^(H^j^'^^nculum�cindunt\quales funt, qui opes amp; honores Chri�opraferunty qui item yin-^^^epti contra quofuisinfurgunt y quos pro membris eiujdem corporis�eumagno^nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes malitiafuperantyqui nullis iniurijsprouocatiypropter nationis amp;gentis
?'�J oderunt atq�a�idiunt, quos eiu�dem�dei yinculo Chri�us ipfis ob�ri�os e�e yoluit,
. ' ....... .
hahent a�ionemy�d alia alijsfunClionibus de�inata �ntAta Diuerfie quot;nt tma 'Vitiithae ynicafitynon tandem eadem eif^ omnium credentium conditioy�d yt dona diuer- eccle�a endertnbsp;fun�iones y arias multumj, inter fi diuer�as Deusin�ituit, qua non omnibusnbsp;donorum diuer�tate diftribui debent. Singuli ergo intra�uos limites�efinbsp;nbsp;nbsp;'
�lt; ^''*eq, alterius prouinciam aliquis temere inuadat, ni��e diuinittis yocari yrgeri fin-Ij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporis con�u�o fieret, �i y el pedes manuum aut oculorum o�ficium �bire yel-
^�cum�iiccedere : Itaeccle�a ordototuspericlttabitur, � priuati bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^i�eria inuadantyyel qui his deflinati �unt, yitam priuatam degant. Con�utan-
amp; turbulentihomines,quiomnesad�iuamrelegari yellent j amp; Chri�iand '^ii'gt;i�^^�^^ߓ^^eos,quosin aliquo honoratiore dignitatis loco con�itutos e�e con�ieantur.nbsp;t r ^^��^ quidem �eruire amp; publicam pauperunt curam ( qua nihil pium magisnbsp;X ^�fi�eipere yolueruntyciimper hanc�e�e in docendi munere impediri yiderent, cui ipjos
�ll'
imparitas amp; qua in Ulis eP^ diuer�tas�un^ionum, corporis ynitatem ^dtt^ionunt di uliquam inuidia amp; amulationis occa�onemprabet : Ita neq^ credentium im-
� eccle�amfiindit, neque di�enfionum aut �multatum cau�a ePif,, fiprobe confideretur� ^ffnitatem.
-ocr page 392-CAP. xir. � IM � PI s T. A I, R OM A N o s
�cutt ad corfor� to�w confiruattonem imfaritas ilia memirorum necej�iria minw necejjenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in eccleftafunBiones e�e di�inilas^ qua deinde dona quo^ diuerja
' ^uemadmodum inter membra amulationem omnem excludit arcana �la (rvitTtK^en tia^quafit, ^tfiingula alijs laborantibits com^atiaritur, amp; o^emfierantfiontaneam, adbi^nbsp;fiias^ires atq�acultatei adfromouendam tot�a corpora Jalutem atq^ incolumitatetnc��]nbsp;Ita inter yeros Chri�ianos nullui amulationi loctts e^,e 'o quodarcano amp; ineffabilicbartf^ finbsp;culo interfie confiringuntur,yt fiwguli de toto ecclefia corpore confieruando cogttent, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
uer�i acciduntfiibi accidifi� put ant. lmb qui eandemfiun^ionem fiuflinent, mutuas fibi dunty'^t quemadmodum manuf manum iuuat,amp;pespedi opemfiert � ita ipfi quoq^ flbinbsp;tulentur., ^rfim ergo peccant gr auifiim'e.,qui aliquempra Je contemnunt,eb qubdipfitnbsp;locum in ecc�efiia tenent,amp;fiepluribuidonit inflru^os e�econfiicantur.Tgt;lec minu^peccanM Ljjnbsp;pi otio/efie dedunt,quia alijsJunt inferiores: quafii hac caufiafiitfiufificiens, ob quam omnenbsp;in aliorum humerosdeuoluant. Debent ergofiinguli cogjtarequodinprafinttdicitur,nbsp;membra efie. Ff ergo mantis nonfiibijpfiified toti corpori mantis e^: oculi item nonftbifi�^f.nbsp;toti carport amp;Jingulis in hocmembnsJuo yifiufieruiunt : quodipfium de omnibus alijs .drnbsp;ri�im'e dicitur: Ita Jinguli credentes quicquidfiunt, bocnon fitbijpjis modb ,fiedomnibttsnbsp;bent, quos/uo ofificio aut miniflerio opus habere �vident. �t yt nullum in corpore nofltonbsp;otioj� cefiat, eb qubdalijs yelpraflantitis �Velignobilius� itaneminemfiua condttto,fi^nbsp;ta fit,otwfiim aut ignauioremreddere debet. quot;Debet autem hoc tarn in fiiritualibtis qM'^nbsp;porarijs don� obferuari;amp; quot;Vtfiemel dicendifinem fiaciamtiS,excitet nos horum confyder^^^'�nbsp;dejham lt;Sr mutuam charitatem,quam non minus proprio exemplo nobis commendauif 2?�^'nbsp;feruator nofier lefius Chrifttis:cui debetur benedi^io,honor,gloria cirpotefias in aternurn,'^�
H O M r L I A LX X.
Habcmusautem diuerfa dona pro gratia,qu� nobis data propbetiam jfccundum analogiam fidei: �ueminifterium ,inmini*nbsp;ftrando.'fiuequidocetjin docendo:fiucquiexhortatur,inexhorfaigt;��*nbsp;ne; quidiftribuit,cum fimplicitate: quipr�eft,cum diligentia:nbsp;miferetur, cum hilaritatCt
QVamuis Deus omnes eleSosfiuos atq,fideles lefiu Chrifti in quot;Vnu ecclefita corpus indifiolubili eiufidemfidei yinculo conftrinxerit, in ecclefita tarnen hac omnisgenefi^'^nbsp;pto donorum fiuorum diuerjitate conflituit : qua tarn abesfi y t ecclefia ynitatem ficindat!t,�^^^^^fji,nbsp;kuit tonfieruanda quam maxime inferuiant, dum Jinguli quodacceperunt, in communenbsp;^t hominumprauitatefit^ythispleriqjadficifimataamp; aififienfiwnumcaufiasabutantur,qgt;^*nbsp;tis amp; concordta yinculum efie debebant ; quando nimirum inferioresprajlantioribusnbsp;rurfi^ illes prafie infiolentius contemnunt. Igt;Ion temere ergo Daultts de ecclefia quot;vnitate amp;nbsp;fidelium donis tarn diligenter difiutat,hoc imprimisfipe^ans, yt �Vnufiquifqjeipfiumnbsp;tionis limites contineatyneq^ defemetipfofientiat infiolentitts.Et quia de hoc nuper ingenere ugt;j)nbsp;nunc adfjecies tranjit,amp; do�lrinam hanc ip ft ecclefita amp;fitngulis, qua in eafi(nt,muneribue ttjjnbsp;quot;Vt fitnguli yideant^quid ipfis infiuafiunHionefitfaciendum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r � '
Donorum it.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Orditur autem commode ab eo,quo pleriq, abutebantur ad fouendam fitam ambitionetn, � J
fchdit^unUat� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^f^^^^�^^^P,^bant,ipfi)snon immeritofiibialiquidiurisjumeretn
ecclefia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;munera,quia donispluribus effent injIru�i. Dicit ergo : Habemus autem diuerfa dona pro
quanobtsdatae/�. Habent yerbaijla concefiionisfieciem,amp;itadicereyidetur: Fateor nbsp;nbsp;fi'
alios alijs (fieprajlantiores,amp; dona effe multum inter fie diuerfa : fed non fiequitur ex quam aduerfita aliosefierri aut infioleficere,yel etiam aliorufunHiones inuadere debedt.Etnbsp;ptu caufia eff,qubddona iJla non ex nobifipjis habemus ,fiedpafiilt;r(tix7�fiunt,tdei^f, donagrainbsp;quanobu Deus non ex d�bito,fedexfiingularigratia atqj liberalitate largitur. Habent ergonbsp;guh^non prout ipji meruerunt,fiedprout illos Detts gratiafiua ei^ dignat us. fjujd ergo habes o j
-ocr page 393-LXX.
H O M I L I A LXX.
ir( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qtioi�fi accepi�i^quid gloriarti, quafi non acceperts f Aut cur eo adner�psfra^
incommunemeccle�aytilitatemconfierre debebasf Hic quot;Verborum 7auli jen�iis ^^^odici^ resi^�aprobabit ,fi ad homind (uiujqj natiuitatem defcendamtHynbsp;^*^^^**^ fgfntainlucem hancaditiir^itaytfiuecorpttsfiueanifnumlfie^esfillumnbsp;�*i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mi�riorem efi�fatear�. Ouid ergo adfialtttem aternam fibijpfi confer at,qni ne cor^tti
�ruare fote^�l^if^eluif autem ab boc or dir i Apo�olw,quia ynum hoc� �gt;1Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yitijs mederi fotefi, quts in bnnc caufam inciaunt. 7rimo enim inaidi-
Toflinguity neproximi donis felicitate ringamur , Cur enim Uli in� ^��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullit cum noflr� iniuria datum e^f, f' Kel cur ipfi inuidendo Deum ac-
iniu�a lance dona�a diflribuat f Deinde fuperbiam queq^ nobts dominari nun-ifi cogitemui not in Dei con�eSlu yerfari, qui nobts ynicus omnium qucehabemugt;s feruum merttb damnamits^ aut yillitum^qui in herifui conjfie^unbsp;ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infolentius '^titurxquo non fupplicio digni�mue not fi propter dona Dei aduer
\gt;!equos Ule nobiis commendati�tmos e�e cupitf Excitetpraterea not i�a confidera-ptrfid 'e defodiamui tal�ntum.,quod nobti Dette d�dit^ttt eo fteneremur, amp;gloriam �'^^ehatnus.
TauluiX Enumerat enim officia aut munera funHionwen ue J 'f� tx or dine qua oltm in ecclefia primitiuafuerunt, quidq^ in fingults potifiimumfieri de- terutm ecckfianbsp;^^^neE�it autem i�amenumerationem cum eo ,quodde donorum diuerfitate dixerat.^ emtmeratio.nbsp;P^�pbetiam.,ficundum analogiamfidei:fiue mtniflerium, in miniftrandofiue qui do~nbsp;'^^i^^�'^^o'�uequi exhortatur^m exhortationet qui diflribuityCumfimplicitate,amp;c. ybi quoadnbsp;ftri ��^nflru�ionem, fingula membra ecclipfim habent, qua aliquam obfcuritatem finfuinbsp;P�'�gt;inde aliquide^ jubintelligendum., acfi ita�riptum effet : Ctim diuerfa dona habea-ipfirumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agant, amp; fibi commiffum munttsfi-
j^i^^n'^^^^iuantur. Ergo fiuequts prophetiam habet earn exigat fecundum analogiam fidei: aut diaioniam habet, in miniflrandofidulum amp;� indufirium fife prabeatfiue qudtnbsp;'^jlrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itccepit, isetiam docendo incumbat pro yirilifiue quts exhortandi gratia pollet, hac
�^P^^ diflribuit, hoc ipfiim facial in Jimplicitate : qui **^C ^lijs, cum diligentia fuum facial officium : eir qui mifiretur, animum in eo oflendacnbsp;dtu y era innuit,minime opus e�e, yt alienis negotijs nos implicemus, quandonbsp;�q^^�'^^umfun^lionumtotumhommemrequirat, amp; proindefinguliplus fatts negotij ha-�ffiCio y elint pro dignitate defungi. Hispramtfiis ,fingulas partes excutiamus, ytnbsp;'^'^^�^t,qua yeteris ecclefia �conomia fuerit, amp; yndepetendafit hodie reformation's
I ^fil.^^yeteremformamreduBamamp;reflitutamyolunt.
^^opbetiam nominal., Significathacproprie fingularem illamfacultatem�iri- proph�t�. amp;pradicuntur futur a , qua inter miracula refertur, amp; quam inprimitiuanbsp;^^^^dtufloruU fi,hifioria yeteres teftantur. .At quia inprafinti �faulits de ijs muneribusnbsp;'fl'*'^'?�!*****nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debent perp�tua ejfie, amp;fimul analogia fidei meminit,qua inter prophetan-
^Jfi debeat : eodem fenfupropheiia hic accipi debet, quo in priori ad Corinth. 14� i{f%f '^'*fi^lmirum pro ordinaria inquifitiene diuina yoluntatts, qua per firipturas fit j amp; pronbsp;�^^J�'''-^l(�ite. �Pertinet ergo hacpars ad ordinaries facrorum librorum interpr�tes, qua-eccl�iafuerunt, amp; quales infiholis maxime haberi debent, ex quibuspofieanbsp;E^binos obfiruare oportet, intelligentiam atque inter�nbsp;�^^P^ttrarum inter y^pifiaritecTX amp;peculiaria Dei dona numerari, quibus hic�am ec-(qwodetiam D.Petrus monuit)priuata interpre-*� '''����fornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiithor e^fifiiritusfanBusfita illam nemo intelliget, nifiqui�iritu duce amp;
fu�! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Elam quirationem illam animalem amp; nobts cognatam fiquitur, nonpercipii
�lrat is, ybicunque ipfi yoluerit,neque yllislocis, yeltemporibus, '''��in p ��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc adarguendam P^m-pontificum infoleniiam, quiyerumfiriptura
^^^iopeilorisfuideiitefcere, amp;inde peti debere contendunt*, neque eo CQntenti,jfaculta-
-ocr page 394-CAP. XI r.
JMBPIST. ADROMANOS
ttm lane interfretandi mitr� amp; laruM a�rin^unt, quiittffiutt (reatttms, efi�o^ot amp; doBores,if� infigniunt,
Regulttcerta interpretdndinbsp;fcriptum.
Torr o omt�� illfs^ audiamttf, 'Vt in hoc munere fito y�rptr� deleant interpr�tes, � tertaq�c interpretandi r�gulaf�Comprehendit hanc Taulmfubanalogtafidei/ecundtimnbsp;^hetia ommis dirigi deleat. Ita quot;yiero quot;vocat fideiprincipia, amp;axiomara ilia certanbsp;giotiM ^ua ( yt nuper quoque dixim�s ) fere in Sjmlolo, quod apo�olicum 'focant,nbsp;Julet ergo hocffe^aretne quid afferatur^qu/odtumfidei articulifpugnet. lgt;lamnbsp;doElrina ,falft iam conuiSlae/�, etiam�miracults amp;�gnK confirmetur. Docet hocin It^^ y jfnbsp;quandomort��tpplidomulilareiuletprophetam, qui T)eos ali�nas oltrudere conatwr^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I�
quidem per illum fa^d credendum e�e monet, nbsp;nbsp;nbsp;� omnis firiptura interpretatio fecundutfi j j
analogiam amp; httiusprincipia examinaridehet, fatd confi�t, nonfemperlitera in�fiendugt;nf� fcriptur as frequenter conferri delercyne quem fenfum fidei articulis contrarium afiruatnv^*nbsp;etfi nuper exemples nonnullis demonfirauerimus, praftat tarnen adhuc quadam alianbsp;enamtuautemyerhaChrifiiTetrodicentis: TuesTetrus, amp;fuper hancpetramnbsp;fiam meam, Q�ffn iocum Tapa adfe rapit, yt primatum fuum flahiliat, �tft fidei nofir^nbsp;giamfieSlemus, qute infinit�s alijsfcriptura tefiimonijs docet, Chrifium effe petram illa�gt; f �,nbsp;fam^cui ecclefia tora nititur,adeo^fundamtntum ejfe prophetarum atqj apofiolorum : mo^/nbsp;Tapam falfarium efii, qui Chrifii yerha in fenfum alienum detorqueate�t contra illiftfp^^ k�'nbsp;fihi in ecclefia primatum yendicet. Idem yidelu in eo,quod ibidem de clauilus dicitur, q^nbsp;liter adfe Jolum pertinere Tapacontendit ,amp;inde prohat,penes Ji effepotefiatem,^nbsp;remitrat,yeleorum reatu confiri^os teneat^quofeunque ipfi yoluerit, ^od�yeto aliosfiypjnbsp;locos conf^deres,ytdebts idem quod htc Tetropromittitur,althi A^ofiolisfimul omnihitfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijfi
fum ergo efC,quod Tapa clauiumpotefiatem exementito quodamfucceJIiondfi^�M lumpertinerecontends, fifuoadyero remifiionem peccatorum , fideiaxiomanbsp;Utarum, hanefolius TIeieJfe, amp; proinde clauium nomine nihil aliud qu�m Euangtl'j Jnbsp;tionemfipnificari, qua credentiluspeccata remit�, incr�dules autem amp; panitertnbsp;retineri docet. Ita ex Chrifii yerhts ^atth.q. T^on exilts inde, donee folueres extfsquot;^'*nbsp;drantsm^amp;ctpontifitij doHorespurgatorium ignem colligunt,quo animaspurgarioposf^nbsp;pro omnibus aeliS�s, qua in corpore agentes defignarunt,fat�fectrinr. Sedfifideinbsp;�las,hacfuum illudaxioma opponet,quo in Symbolo dicimus. Credo remifiionemnbsp;hac Chrifium iubebitaudire dtcentem � Amen amendico yob�s, qui credit in mefiialttnbsp;nam, amp; in indicium non ytniet,fed � morte tran finit in yitam,amp;c. Hac igitur ratio �'snbsp;feripturarum traSationenosnequaquam dyeritatis fiopoaberrarefintt amp; Sophifi^^��nbsp;licopatefacietiqui/ub illarumpratextu nobis imponere conantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Cbeonit �el MHwJicr��.
Sed Tergamus in Taulo, quiprophetandi muneri minifierium, quod Graci fubijcit. Sub eo igitur Diaconescomprehendit,quorum erat opesecclefiareciperenbsp;niftrare necejfaria ijs,qui ab ecclefia alebantur,curare item ea, qua adexternam eccltp^ /iiio^^^anbsp;tionem pertinebant. His pofieafiecialepraceptum prajeribet, nuneyeronbsp;infuo munere yerfari debeant. Siue (inquit) minijlerium, in minifirando,idelf,,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitO
diJfienJationiectlefiafiicaprafeHuseif, isfiminifirumejfi meminerit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(,
�ondeat,atq, munusfideifua creditum fedulo exequatur. H.os Germani multum abfimili breuitate exprimimus :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biCttC �gt;4p
Continet ante hac quoq^ pars generalem doHrinam, 2ieminem infua yocatione debtft o Afffil^ autfibi commijfam funHioneper yicarios adminifirareJta enim officiumnbsp;uefcelw efix amp; fimul negligentia ilia non potefi non cum publico incomodo atq, damno co itafcnbsp;Vt enim in re nautica, qut clauo amp; remisprafunt, nonfinepericulo ceffiant, infuonbsp;fulojitm eif eos cefiare autferiari, quibus publica aliqua cura commijfa eSf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffb
Junt,fi yjcariosfibt fubfiituant, quando neque hoc inJuapotefiate habent, neque eft -�gfft quem fidtlittr amp; digna cum indufiria munus alienum obirt, in quo eos yi^^^ qfi
-ocr page 395-��M�LIA L X X.
i?a
legitime mandatum eS^. r�idit hoe /Alexander SeuerM Imperator, ^iti jkj ' '^^htlpernicif^ue effe dicelat qu�m res per yicarios adminiflrare.' I)uod ipfum in eccle�anbsp;debehant^^ui huius miniflriamp;prafides yideri �volunt. ^t ^uam multos ho-i^iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mini�erio (yt ira dicam) miniflri funt � Dieunturferuiferuorum �Pontifices.
Jij, ^^�^^fttttiunt � '�lon eccle�a^ fed Veneri^�^arti, �Bachoy � quid his esi^pndendum ma-^^tfith huius tituli prat ex tu faflum plus quam Perfleum oflentare.Et inter eoSf ttgt;iniflerio^loriantttr,no�paucosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuenire, qui otium ignauum amp; yoluptates fuo
^^^^^tprxferunt. Fit idem in omni fere ordine, amp; flyerumfateriltbeat ,hcecomnts confuflo-turn funHiones tarn puhlica quampriuate non fine miniflerio ohiri i ^tq^ tarnen in Ulis otiofiyerfetntur,quafl inanes tituli fuf�ciant, Exeitet ergo omnes ho-ttdmonitio) amp; qui ad altiora afeirant,di�i illius memores fint : Qui inparuo fldelisnbsp;^ulta conflituetur.
doloresponic, amp; hos in docendo fedulos t^r induflrios effe iuhet t 'Vt nimirumpopu- D�cetidifun^ diligenter erudiant amp; quofq^ in yer a fide amp; pietate �di�cent. IPult crgo,ytnbsp;fittdijs renuncient^quicunq^ docendi munere fungnntur. quot;FLam yt hoc maxi-ptiefiantifiimum eif^ : ita nihil nobis tarn ytile aut iucunduntnbsp;hubnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tlt;tufa illudrelinquamtts. Ohferuarunt hoc apofloli tanta diligentia^ yt ne men-
\ ^uidem yoluerint miniflrare ctimfeper earn curam � docendi officio auocariyide-tirca hoc plurimum peccatur, dum y el prophanisfludijs intendfurityquidoSlo-inter docendum, circa quaflionesoccupanturjuperuacaneas^amp;fubtiliama-fSiifP^^^/priatradunt. Facile autem omnibus hifeeyittjs medebuntur ,flprimo cogitent,ipfes fnii^^^^�^nis rationem reddituros ejfe T)eo,qui (yt Es^echieli dicitur) pereuntiumfanguinemnbsp;^^^^itet. 'Deinde yero do�lrinam deriuent ex y er isfontibus, id eif^,ex ore Dei, quinbsp;loquitur qua Dei yerbum continent, quo yno doceriamp; confirmaripofeitmttf.
'**^*�� exferipturis de ijs,qua cognitu neceffaria funt, non de rebusfuperuacaneis t� nihil Singula deniq, auditoribus a^ipltcent, yt ifla�bi did amp; adfepertinere intelli-\fj-^do3oreserunt,amp;Dei yerbum reHefecabuntficuti -^poflolttsnofler alibimonet.Fb'inbsp;�llnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus prudentia quamfide opus effe� hac prafiare y elint.
'!\ii^^^^ l��todobirina exhortationemfubijeit� FLam etfl duo hac interfeconiun^ifiima yidean- E-xhortath* neq,femper ytroq^ inflru^us efl,qui alterum ex Ulis habet. S unt enimnbsp;i^lt;gt;gt;if^^^�ituitatem amp; fac�itatem placlaram habent, atijdem in exhortando plane frigenttnbsp;f� 'quot;'^^^^rnaces amp; refeonfatores aut in magnates publica authorirate praditos mci-yidere ePf^, qui dim docendo minuspofiintfi quando de rebus obfeurioribus e�f^nbsp;yehementi�imi funt,nbsp;nbsp;nbsp;mira quadam grauitate argumento-
W ^�i � *^*^�* tgt;hflinatifiimospenetrant. Etut yero ifla habeant, meminiffe oportet^ in ecclefia y\^^^^'�doilrina^yerumetiamexhortationibus opus e�e : id^propter carnis peruerfafn^nbsp;^fithindeatergo re�icerefelet, amp; in ijs etiam cun�latur^quis fanda amp; falutaria efl'eno-flndio amp; tt^elo opus e�f^ yerbi miniflrisyt omnibus conflet ipfesferio amp; exnbsp;adhortationum yfus pracipuus ef� in p�nitentia dodrina, peccata lib ere ar-agnitio pudorem Ulis incutiat, quiprius effrani libidinefuis defyderijs indul-^^^^''^gtitionem liberiorem non omnespatienter ferant, medicos imitari conuenit, quinbsp;�tgrotos aggrediutur, yt yelintnolint morbi fui yim agnofeereamp;fateri coganturznbsp;�^^^Irano Dauidis adult�rin arguente habemtis. T^mouenda quoq^ funt qua
�'�4�o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felent,qualia funtpeccatorum amp; carnis blanditia^mundi exemplum,Spicu
l�'^^ritemptus^etcum his fuperflitiofa ceremoniarum fiducia,in quibus multifa-^^f^i��^^^^^^^pttnitentiaflbipr(eterea opus e�e arbitrentur. Froferantur item mime gratia, amp; iudicioru Dei exempla^qua tarn his quam Ulis fidem faciunt.Hocnbsp;fui�e,ipforumfermones teflantur, amp; huiusgeneris multa in Chrifli amp;nbsp;p- ^^^^^tonibus eSf yidere.�t cum hac ex officio adhunc modum proponere debeant yernbsp;i^%frtrit,hanc illorum libertatepatienterferre ^ne dum Ulis contradicunt,ipflnbsp;S.^^ptafcribereyideantur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F e-
-ocr page 396-CAP. XI r. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP�ST. ad romanosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
dji�ff��ttio Qf�nto ai^)'tacon6i redit^ie qutlttsfitfra in genere aliquiidixerat, 'ygt;t nimirttm cpum ecde�^, � mini�erio yerfari^non rerum dominos ej�i qui pro imperia amp;�io arbitrio omnia agan(gt;nbsp;y er b,y t diximtu^of�tij illorttm erat, p�tunias qux � fidelibus inpublicos ecclefianbsp;tur recipere, amp; eajdemprout nece�itas exigebat di�ribuere^quo animo�tum ijlud tnttntti o fnbsp;b�ant) docet hds herbis:Qtd difiribuit^cum�mplicitate fcilicet i�udfaciat.f^bi ante omnta o J lt;nbsp;bimus ) tccle�am fimper habui�� opes amp; arartum publicum, cuius cura certts homimbp^nbsp;fuit^qui opes i�as cert a tum ratione dif�tnfarent, quot;Ham et�t priuati�ta omnia cum anbsp;habtii�� dicantur,boc tarnen non confu�onem dedit)neq^ rerumproprtetatem�i�uliti^t^^quot;^ t.n^)nbsp;demon�rauimus. �Publicarum autempecuniarum certus yfus erat, quadprimumnbsp;eHr�acramentorum admini�rattoni�eruiebanCdeinde ex ijsalebanturpauperes,quosecclep^nbsp;nus imprimis commendatos e�e yoluit^ne incredults amp; impijspublica egefiatis exempla�^hinbsp;bi�um eiu�dem carports membra�untzQuodapo�oles inprimitiuaeccle�adiligentercatnjjhnbsp;in^^ts te��tur. Et quid Diaconos�eu bonorum illorum di�en�atoresfacere conueniat, Wlt;�nbsp;Paulus docet)quando in di�ribuendo�mplicitate requirichoc nimirum yolenSiyt bona�d^nbsp;tte^ �yrllia�e^uiprauo locum dent.^opertinet^ne quidfaciant ad o�entationem,neueabtgt;f^nbsp;buendo,priuatamlaudemautgloriamquaranr.quodmultibodiefaciunt)dumqua�ex�onbsp;tUTifuam liberalitatem a'vulgopradicaricupiunt.Imprim�auteeauendume^^nedolotnanbsp;tur) r�' fraudulent erfibijpfis yendicet aliquid ex iis)quee eccle�a debentur. Harn qui boc/adf^,nbsp;daproditor�Jucce�ores funt)Cuius exemplo omnes nos admonere yoluit Dominus, quatnp^^nbsp;�t opum alienaru traSatio, amp; quanta tum religione ecile�a bona traBare debeant ij,qudigt;^nbsp;di�enfatio tommi�a e�. Etenim fi eos damnat Cbri{ltos,qut defuo nihillargiuntnrnbsp;fupplitio digni erunt,qui infuper ea fu�'urantur,qua alij contuleruntf Et� repentinanbsp;meruit .Ananias,qui in fuo mentitus e�, quideos maneat, qui in ali�na amp; mentiuntur)�nbsp;pradones aguntf In horu tonfjderatione admodu diligentes fuerunt apo�oli,quandonbsp;-noluer�t�eilataprobitatts,e2r qui�iritufan�o atqjapientiapleni ef�nt, �t bodie ecde��'� 'flnbsp;�Vel abfq^ omni pudore in quot;^fusprophanos amp; nefandos expenduntur,�rgt;el ijs comittuntur,quif^^lr�!inbsp;turpi�ime dilafidarut,t^ qui mulio yinopleni,quid �iritusfan^us 'rielitatq^ iubeat,pror/t^^^'^-^^(fnbsp;Senlt;lt;ttt-5 eccle^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSextb,Quiprae^^ (tnquit) tum diligentiaprajit.I^ideturbocmembrum adSeniore^�^i'
�a�iiut, re,qui apud quot;Veteres Senatum eccle�a referebant, amp; publica difciplinaerantprafe�i, gentiam requirit, nefocordesatq, ignaui quiduts negligant autdi�imulent. Eteriimnbsp;hominum,quoadfeipjum amp; propria yitaconfuetudinem , magna cura opus�hnequidpf^^ . LfSnbsp;cium cum�andalo aliorum faciat,nullusfocordia locus e�epoteS^ apudeos, quorum cuf^*nbsp;quoq^ multorum falus eS^ commijfa.ES^autem bacquoq^ admonitiogeneralts,amp;adotiVK^^lnbsp;gi debet, qui alijsprafunt. Inter quos non po�remi numerantur pa�ores ecclefiarum, qf^fn r^ifnbsp;toruminflar toti populo prafe�lose�e, Deus apudE^ecbielem te�atur\ imopatrutnnbsp;cum per illorum mini�erium homines ex 'Verbi femine in Deifilios regenerentur. Pra�niC'� ff(nbsp;diligentia, eir �bi diHum putent)quod Petro olim Cbriflus dicebat : Ecce Satanexpetim^�^'�nbsp;yentilaretficut trititum^ ^uia enim Ule bominumfalutemper 'Verbi doHrinam impri�gt;�inbsp;atq^ cu�odiri nouit, non aliud ad nosperdendos compendium expeditius e�eputat, quam�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^e,
bipracones cirtumueniat, amp;fitordes atq^ ignauos reddat. Debent ergo hi ('Vt Paulus A monet) tarn fibijpfis quam totigregi artendere, ne ho�ts huius infiidijsaditumpatefaciantgt;nbsp;praterea diligenter impo�oribus, quifalfasdoHrinas hinc inde feminant: ob�ent item manbsp;exemplgrum autboribus, amp; omnibusfcelerum irritamentts : adhac contra tyrannorum mm �nbsp;borribiles tonatus con�rment fedulo eos,quosnon nihil labaftere 'vident�Similiternbsp;inini�rant,fe a Deo con�itutos e�e meminerint, 'vt tanquam iuditiorum eius executores i /ii,nbsp;pulopra�nt, l^igilent ergo,neipjorum incuriafiat)'Vt populus a'Veri Dei cognitions amp;nbsp;Hat,aut in fcelerum licentia malepereat. Hic 'Vero legibus opus e/�, quibut executionemnbsp;cedere oportet,�ne qua leges frigent amp; emortua iacent. Debet et 'iam ifla admonitionbsp;lids amp; quo fluts alios extendi., quos iuuentuti Deus prafecit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hts cr�dita totiusrttp*^ �
(le�a f�es ) quia ex puer is eos tandemprodire oportet j qui eccleftte e�
t
-ocr page 397-H o M I L r A L X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171
fttcceJant. At q^uo femel e�l^ imbuta recentferualit odorem Tejla diut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo �nfi-
tutione diligentit qua yerafietattjfemina tenellts animii infer at : amp; quia ai ineunte atate ad ma-Itttnfrocliuesfumui,difiiplinam quaq^feueriorem acc�dere oportet,qua iam �storiitaturos in ofpcio ^^tmtAt.Q�am yero htc nulla cura nimia tir fuperuacanea�t^fanBorUm patrum exempla teflan^nbsp;^^^Akrahaminimirum^rfaaci, lacoii amp; fimilium � qui etfi nihil non fecerint, quorundam tarnennbsp;r�gt;igt;ru)nproteruiam amp; malitiam nulla diligentia aut cura ftperarepotuerunt. Sed 0 deplorandamnbsp;��'^fi��ittli infelicitatem, quando nulli i�orum ordinum officiumfaciunt. Tleriq, enim ex minij�r�snbsp;modo reiuifoliciti hoc f�eBant, ne aliquorum odia amp; iram contrafeprouocent;amp;finbsp;^elo feruentiori agiyident, eosnimium yehementetefeaiunt \ quafi yero aliquisnbsp;motiti hodie nimiits ejfepofit^quando non ynuffatan neruot omnesintendit^yt Chri-di�ipet.Quod� magiflrattts inj�gt;icias,pafim quidem ea regnare yidebii, quibws Dei iranbsp;; at qui de illdsextirpandis aut corrigendis cogitet, qui tnpcenitere nefciospe�imorutnnbsp;jitlcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flringat ,yix quifquam reperitur Z imo turpiter nimis adquauis
^^�^iqfConniuent^dummodo ipjt fuis fortunis integris yti^aut pro fua Itbidine yoluptuaripof-lil' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,�quireliquis melioresyideriyolunt ijfolisopibtisaccumulandisintenti, de
^^flltutione nunquam cogitant, amp; illos ne ab alijs quidem doceri yolunt, nedum cor^-1^^^-P�^werfalisilla morum corruptio enafcitur, quam emendare impo�iiilefuerit,nifi refor-'f^^nitium�capitibus fiat, amp; iuxta Taulipraceptum,cum diligentiaprtefint, qui in altiori ^l^^^con�ituti,
k(^�^�^^�*^po�remahuiusadmonitionisapo��licapars e^: Qt^i mifiretur, cum hilaritate Eleemo/ynorif, Uili^^^^'^olocodeijsdicereputoApo�olum , quiaaobeunda Chriflianamifericordiaofficiape^nbsp;quales erant yiduaamp;fenes, qui ab ecclefia in eum finem poti�imum ale-exciperent, agrotis inferuirent., amp; quibufcunq^ alijs ade�ent,qui com^-(^lieno auxiliopra alijs opits habebant, locum hodie xenodochiorumprafe�ifnbsp;�ruiunt,obcinent. Hisomnibuspracipit,ytmifericordice operafaciantanimohilarinbsp;ipfi^ttm deprehendere liceat *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc fa^u cumprimis necef
mifiri ex eo folatium amp; recreationem non yulgarempercipiunt, fi quos ipforunt ^ungi, amp; ad Opern ferendam promptes ejfe yideant : Ita ijfdem nihil molejlists ac~nbsp;fi quibufuis oneri ejfe fuj�icentur, eos^ morofis amp; difficilesfentiant, quorum
*^Ci) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debebant fubleuari. Terdunt ergo moro� illiomnemgratiam jitis officijs, eif idea
^uoq^ Taulus ait, Deo non ni� hilar em datorem probari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem hac quoque
omnibus conjyderanda. Equot;t enim genus humanum infinitis miferijsfubiacet�ta mifi^ omnium animis Deus infeuit,yt hominis nomine prorfusindignttsfit ,quifquisnbsp;abfque dolore amp; gemituintuetur, monfirum yero naturte yideri queat, quinbsp;�^�fptatem quxrit, Dei certepraceptum eil^,ne � carne noflra, idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ab ijs, qui eiufdem
confortesfunt,fadem noflram abfiondamus. EtinEuangelio negle�a charitatis jacerdos amp; Leuita quijaucium amp; fioliatum neglexerunt, probatur autem Samari-^^^iC^'^n^^^^^dignotimiferiatadus Uli Opern tulit, Eif^ergo diligenter curandum ,nemifiri�nbsp;extinguamusamp; ita �so^yoireddamur, quos inter noui�imifeculi peflesEaulusnbsp;Ebiplurimumproderit cogitare nosfratres amp; eiufdem corporis membra ejfiznbsp;omnium nojlrum fors, amp; nullum effe mijer ice genus, quod non in nos quo^nbsp;^x^mplis quotidianis aburide probetur, yet erum com-^nbsp;ddmc ergo colligamus,nos omnibus hominibus obfiridos ejfi, neque no-no�ro cerebro fingamus perfonarum difcrimina, propter qua aliquos negligerefasnbsp;lt;^mmo hilari officium faciamus, amp; huius�gnificationefarciamusnbsp;^jfiof�um darepoffumus^ ladder autem latos e�' alacres, fi cogitemus ojficijsnbsp;dejitm Chrifluminfuasrationesafiriberequicquidinjitosipfiusnomi''nbsp;effe opum eirfacultatumnojlrarum yfum,quam y t noflra flmul amp;aliorumnbsp;fipfamij nobis tn ccelo repoflti conjiderationem adijcias,ferreusfisopor^nbsp;oornmifirationem amp; promptum quofuis iuuandifludium exciter is,
E 3
-ocr page 398-�
�I
C A P� XII� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
Ecck�t Hete- �p�'iulqudtn 'vev� dicendt finem faciamtn, olferuari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deist ioc loto ysttrts amp; j
ri� otconomia, gccli�a ceconotnia, amp; qux in ilia fuerint puilica mimera aut officia^ Trimnm doitrina ^rtjgt; erant, quorum alij fcripturasfacras quoadliteram amp; fen�itn hijloricnm interpretaiantiir, dHj�nbsp;ro ylteriits�rogre�i illas docendo gt; monendo^ hortando corriptendo amp; confolando totiiis eah� nbsp;�ngulorum xdificationi applicaiant. Haiebant hi omnespit coniunSlos presiyteros�ue 1nbsp;qui difiiplinam puilicam conferuaiant, amp; contumaciores in officio contineiant. 'Tertiumnbsp;tendant Diaconi,opum ecclefiee difienfatores q^uiius yidiiarum collegium amp; xenodochinbsp;tantiiuspr�fe^i adnumeraiantur, Itaq^ nullis J�peruacaneis muneriiw ecclefiagrauaidtiߒ �nbsp;ctiofi inaniius titulisfuperiiebant, qui illi praerant. Hodie autem prater inania nomina,1nbsp;reliquum e^\ amp; in illorum locumfuccefierunt apudl^manenfes nefcio q�i Epifcopinbsp;dis infignesypresiyteri ynBi amp; ra�^acoluthi,ofiiarij,exorcifta,fuidiaconi^ yt iam de Cardt^�nbsp;purpuratis nihil dicamw^quos omnes tot a yetuflas ignorauit,nbsp;nbsp;nbsp;qui prater fafium harbaricv
hil conferunt ecclefia, Quodfi eos refiicias, qui Jynceriorem euangeltca yeritatis doUrinamf m tenturfunt quidem multis in locis dodlores amp; pafioresfidi ijdem tarnen aifq^ omni autiofnbsp;fuo fiadio laborant .^neq^ fenioresfunt qui difciplina publica executions illos tueantur,nbsp;magiftratu agunt^ amp; eopratextu feniorum locum occuparunt, ij fsr� omnis difcipUmt acsff^ .fjnbsp;fies amp;primi ionarum legum difiipatores funt. In TDiaconorum yero locum �uccejferunt�nbsp;prophani, uino ebrijamp;pleni auaritia, adhac immites amp; barbari,qui ubifuaprius turpittf^�.nbsp;runt mox quafi alij homines faBi^ portentofo amp; inexplebilirapisndifiudio ex ecclejtanbsp;thefauros fiii congerunt. Hacemendari oportet, fiyeterem ecclefia formam refiitutam'^'^nbsp;At hanc optare facilius efi qu�m reducere in tanta omnium ordinu corruptione, Orandusj^S.nbsp;pater yt ecclafiaJua cura ipfefufcipiat^amp; in hac extrema mundifene^a regnumfiHjnbsp;fit conjeruet^ dlU debetur benedtdlio^ honor,gloria amp; potsfias in aternum^Amen�
HO MILIA L X X r,
Diledio efio mmim� fimulata.Eftotc abhorrentes�fna�o,agg^^^�* natibono : fraterna chantatealrj ad ah'osamandospropenfi, hon�^�*^,nbsp;altj alijs praeeuntes; ftwdiommim� pigri,{piritu feruentcs,uwp��^nbsp;feruientcs,
QViniam T)ominws amp; Seruator nofier, lefiu Chrifius, miferossiosnonfi)lttf^^^�tjh{S^^quot; queis amp; morte redemit yerum etiam itafibi acquifiuit,yt nosfuumpeculinfi^rnbsp;nta confecratos effie yelit: apofioli eins non modi redemptionis nofira myfieria amp;ifi��nbsp;Chrifii beneficiumpradicant, fed infuper quid huic deieamus ,fideliter docent. Facit y I �nbsp;ridiligentia Tau�tisnofier: quipoji expojitamfidei Chrifiianaddlrinam amp;aternafgt;�nbsp;urn, hoe Cap. de yita Chri�iana officijsdijprere capit, �� nuper quidem de illis ex ordf^^nbsp;puilica ecclefia munera oieunt.FLunc yeropriuatisqueq^^^ hominibuspracipit quidnbsp;ritate fraterna orditu.r.,quia hacomnium ailionum Chrfiianarum fions amp; ( yt aliiid^nbsp;totius efi perfeClio.lt a y erb de hac agit, yt paueis aphorifmis omnia comprehendat, rnbsp;eonfiyderationem faciunt.,fimulqjyitijsmedeatur,quailliusfiudium impedirefolcnt. .
Dileflio ptnon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Principib,qualts ea ejfe debeatfiocet. DileClto (ait) efio rntnim�fimulata.
fimulata. fim inferipturts,maximeautem apofiolicts, Flam inprioriad Timoth,capJ.idegt;^ '^�fi'liif^l^ i^ Finis mandati^el^charitas expurocordejamp; confeientiabona ,amp;fide non fimulata�nbsp;triiuat quad hic de charitate dicitur, idem tarnen adillam omnino referri debet,qtdanbsp;cordepuro nihilfimulatumprodirepotelif^^, FtTetriu animasnofiraspurifi.catasnbsp;yeritati perfigt;iritum,cum charitatefraternafimulationts experte, amp; mox addit:Fgt;^Pnbsp;alios diligite impenf�, Deni^ confi�t, hoc proprium eirgermanum eJfe charitattsfitati'^nbsp;Ideo autem Apofioli illofrequentius ytuntur, qubd homines niitura mendaces Clnbsp;yel fimulationem procliues funt,tiim in omnibus alijs rebus , turn maxime qn�^�^
-ocr page 399-H o M I L I A LXXf.
agitur.�Ham et� omnesfateant�ir, illam non minai nece^aridm efl� quant
amp;fru^uofam^mirific� tarnen fleriq^ tergiuerfari folent^ amp; tunc quoq^ charttattsfludio��imi
^��'^olunt, quando nihil eorum friefiant, quxilla exigit. Et tanta ef^ huiasfimulationii quot;^iit hanc multi imponant tamp;�e extra culpam ej�e�hiper^nbsp;amp; animo nimi�m�ecuro omnia charitatn officia turpiter negligunt,nbsp;?�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nolts yidendum^ quidfit �mulata, quid item quot;yiera dile^io. Simulata dicitur^ TDile�lio f�mui
omniumfons e^,non ref�ondst yerbn autge�ihas, quibm animibe-^ Idtaqux�ti �dit �^^^tuipollicemur. Eeccatur ergo hic non yno modo. Erimtu e^.^ cum occulto quidetnnbsp;�iBj ringimur,ea autem yerbii fiibdolts amp; amici yultiti afluta�ignificationedi�imulu'^nbsp;hoftes^quiayixynquamfattdcatieri pojfttnt, qui itaagunt,nbsp;T�^nnino reprehen�oi e�et cum .Abelofratre locutai e�fe dicitur,nbsp;liInbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amice^iCnm interim crudeleparricidtum animo�to meditaretur.Imb taliam Der
� o�ult! conferri merentur,aut yenenatdt�corpionum iiiibai, �Eleq^ multtim �facri- nbsp;nbsp;nbsp;'
'^^^^illoru improbitas, ei) qubd�an�o amp; diuino dileSlionif prtstextu ad tegendos animos pro.-ii^ ^^^^^f^abutuntur. Simulant item dile^ionem , qui non nijipritiati commodi ergi) aliquot co.-�gnificatione profequuntur. Nam cum proximi amantes fideri yelint^reuera tamcrt f^�^rnant,quodnon ob�cur'ecernitur,�quando aduerfa ijs incidunt, quosaliquandiucoluerunt,nbsp;Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mox dilabuntur, amp; mu�arum�miles �unt, qux x�iuo tempore circum circa flrcpuntt
occultantur. Vroximihisfunt^quipotentiores fe amare�mulantjidye^: coallifaciunt. Talis e^ amor�ubditorum mala�dei^ liberorum item de^ensrum,nbsp;�uprti amp; adulterijs fe�e addixerunt.^^i quibus omnibus� metui cau�am au�eras,nbsp;funul^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quando monet, ne dile^fio�t DileflioKerA
y er am amp; ingenuam requirit, � qua bmnts a�eSlus prauui long� exclu�tn�t, O' fltr �quot;�'^*��^de�cribit,dic�ns:Filioli,ne diligamies yerbo neq^ linguafjedopere amp; yeritate^Exem-^nbsp;di f euidens amp; omnibus numerts abfolutu nobts Chrifltesprxbuit-,qui yt non yerbes mo~nbsp;t, f ^^^^�ttspromi�ionibus,�edreip�a dile�ionem noflri te�atus e^ ; ita nihil�� commodi cau-gt;
��h ^'gt;1 ip� aliquid con�erre po�imus, neque ille noflrts beneficijs optes habeat^ Imo tunc �lorrvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afflilii�ima ,�edomnino de�erata erant, neq^ aliter quam
teflituipo�ent. ult autem ille, yt ita nos mutuo diligamies, quemadmodum ip�e nos di � 'rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fxemplum �biomnts loci amp; ordinis homines accommodare debent,�ipracepto huic
d ��'^^^facere yelint.,gt;^t�charitatc eiu�modi quaras hodie�mulationti quidemplurimum, terrarum re�rigui��e yideb�s ,�cuti�uturum e�enoui�imts temporibsesnbsp;ih^'�^�^^'^f^�^dixit. Et hacnonpo�rema cau� el�, yniuer�alts illites corruptions, qnaybique
h'�s quam tot tant es q, calamitatibts Dews iuflis ylci�citur.
^^^umquiamulti�ub charitattspratextu malorum commerces�e�implicant,amp;�mulip� Dile��ionls yitio diligenter Faultsoccurrit,dicens:Efloteabhorrentes � malo,agglu f�'^�xtunonnbsp;jHj.� Habent inhoc pracepto�ngulayerba Empha�mpeculiarem. Nam primo malum�m-tgt;mnia comprehendat,qua�ub huites cen�um yeniunt ,�ueper fe iniqua tir�a-.nbsp;�fuul proximo aliquod nocumentum aff�rant,Et quiaproprie maludicitur omne id,nbsp;pugnat, nos^ ab illo ab�rahit ,prohibentur hic quacunque circa externumnbsp;fUfn r fi^^^p^o��iotiem contra Deipracepta�unt, mores item corrupti amp; exemplapraua�mulnbsp;i^jj^��'Utthorihus, Hac autem non modo cauere O�ugere ,�ed odiffe, imb horrere amp; abominarinbsp;^�1�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�iritts �tnBwsper Dauidem eos beatos pronuntiat,qui non ambulant in yia impio
i�ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in�elices�int oportet^^uicunq^ non neceffaria cum Hits commercia in�ituunt, ytq^ hxc
di) f ^�^po�int�llorum quoq^ moribies�e�e accommodant.E contra autem bonum non appetere mo /�'iid/fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hareamies,pracipit,EI� autemglutini ys mira,ade� yt ligna
�udere,quam ea parte diuellerepo�ts,quaprobe inter fe comiffa amp; conglutinata�unt, ^dhxreamws, ytnulls rationibts, quantiimus f�lendids etgraui-patiamur. f^uia aut�lts Deisperfi et ex feip�o bonts e�,
�^�''^bonum dici meretur, quod ip�ts naturx amp; yoluntati e� con�entaneum*, amp; ideohuie
f 4
-ocr page 400-CAP� XI r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
yni MOS tnttntos e�i conuenit� Hales igttur loc loco quod illis rejjgt;ondeas,qui per Clrtfii^^ Uion� legem excufant commercia impiorumdmo idololamamfoperflitiones amp; manife�amnbsp;rce abnegationem,Clamant illi^nos charitatem omniltu delere ^amp;ab lacalieni�imum �gt;nbsp;quem damnemua. Charitatem enim leneJ�erare de omnibus.Quafi quot;yierb htec in eiufmodi cotninnbsp;amp;�iper�itionum�)cietate confiflatamp; non potitu in eo, yt errantes in yiam reuocemtufland^nbsp;lamus � medionbsp;nbsp;nbsp;omnium fialuti pro yirili conflulamw, F atemur praterea nontemeredamn^�
efle homines,pro quibus Deifiliusmortem fiubireyoluif.attamen damnaridebent amp;argitifi�[fl, tiones amp; illiciticultus^qui Chriflimerito derogantit�quot; quo minuseius beneflciofruamurtitf'p^^^nbsp;E.t bene quidem flgt;erat de omnibus claritaSjfied eadem 'Vt beneflerarepoflit, excit�t nos,nbsp;quorumuts arguamus^nec patitur^t nojlro exemplo aliorum fiuperflitiones confirmetnus,^^^nbsp;ifloru excuflationes nimdsfrigidte, amp; quidifli homines queerant^ex moribus eoru facilenbsp;mirum �vtpo�pofita �Deigloria,pacefeculi huius frui^ amp; cum infelici mundo yoluptuartnbsp;naripoflint^Qu�muts enim de religione interdum 'verba faciant fit a tarnen intereanbsp;appareatfillos omnem religionem amp; timorem Dei iampridem toto animo expuifl�.1gt;J.oSnbsp;regulam fiCiemur,qui charitatis quidempraceptum grauiter inculcatefimul yero monet,nbsp;miter agglutinatie � malo totis animis abhorreamus. Q^odipfum alij quoq^ apofloltfaciunt�nbsp;certe,qiio nemo in charitate comendanda 'Vehementior erprolixior efl,non yno loconbsp;dum fedemur eir ea quee in mundo funt'.adhac idem illepracipit^ ne iflfalute dicamus aUtnbsp;demus, qui doUrinam � Chrifli etiangelio alienam afferunt. EfVt ipfiim Chriflumnbsp;obflecro in charitate magis feruidusf quit in quofitts magis beneficus s' quis ergapeccatores^nbsp;tior ynquamfuitf Quanta autem feueritate amp; yehementia idem ille in 'Pharifleos amp;nbsp;flitionum amp; errorum authores inuehiturf ^nnon etiam monet ille, quot;y/t memoresnosnbsp;feledos ejflfipfiper omnia confieratimaneamus,i� ex Babyloneexeamtts f QmddePt^^^,nbsp;qui ettm adprimum firmonem,quern Hierofolymts habuit,multos animo compunblosfial^^^^^ fi�,nbsp;quarere audiret,hoc imprimis monuit ^quot;Vt apraua ludeeorum generatione feipfosnbsp;Paulus non contentus ijs^qute hic dicit^alibi�fliecie mali abflinere iubet,nimirum,nenbsp;occafionem demus infirmioribus, Hemo igitur nobts tantifit, yt eius caufa aliquidfaci^^nbsp;Deiyoluntati aduerfiturinedummundipacem fiClamur,a Deipatrisgratia excidami^'nbsp;fraterna chsrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porro qute humani ingenij infelicitas eFf^, multidum Charybdimfugiunt inconfHltgt;tgt;^J^^^^tigt;^�
tas pracipitur, lam incidunr.qui nimirum^ nepeccatis amp; fiiperflitionibns aliqua ex parte communicart ip fis homines oderunt,eir fub plaufibilipuriortsreligionis atqf'VeritattsprtetextUeodijsp�^��*^nbsp;forta�ts alia de caufa iampridem animo conceperunt,nimi�m hofliliter indulgent.nbsp;ritatisprieceptum ^pofiolus, cSr quo affeClu circa hanc priediti efle debeamus, docet h^nbsp;terna charitate alij ad alios amandos propenfi eflote. In Graco eptlss'o^ytvi e�e 'vult,qttfl^ �(^'nbsp;dum propenfis interpretantur, cum plus quiddam finet quam Latini yna yoce exprtf�'�^nbsp;enim so^y� natur alts ilia animi totius propenfio, qua nobts fanguine iunblostf^j�^nbsp;profiquimur^yt yltro Ulis dolentibtts condoleamus, tir ne requifiti quidemfijfdemperit^�^'^^glijf^^�nbsp;opemferendamaccurramus. Cuius affeHus yehementiam nonignorauit japienti�ii^f^nbsp;quando ex illo iudicium fecit de duabus meretricibus,qux depuero yiuo interfi tontendeb^nbsp;fratribtis germants flue yterints idem ille non obfiur'e cernitur, qui yidelicetnondutnavinbsp;rx legibus humanitatem omnem exuerunt, Eodem Paulus Chriflianos omnes yultnbsp;prxeeptifiii rationem reddit,dum charitatem^qua interfe cohxrent^fraternam dicit.F^nbsp;gumentum talecolligerepo�umus*.Qfiifratresfuntgermanifijfiinuicemnaturaliamofnbsp;tur,amp; qu�muis interdum yitijs offendantur^afleHum tarnen ilium eXuere nonpojfimhjnbsp;riculo exerat : At quotquot yeri Chriflianifunt^ ijdem interfifratresfint. Ergonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(t�f,
dam improbent,ipfis tarnen non odifie ,fidpotius exjyncero charitatis affeHuomniumfi lere debent.Erit argumenti huius maior efficacia ,fifraternitatis Chriftianx rationetnp^^^^ fifinbsp;fideremits.Ham pofiunt quidem omnes hominesfratres dict.^ eo quod ex yno Adamonbsp;dant,amp; ( yt AClo.iy .dicitur) exynofinguineprocreatieandemconditionem omnesnbsp;primis tarnen in Chrifliants hic titulus locum habet^quem Ulis ab ipfigt;\ Chriflo impofif^fid
-ocr page 401-HOMTL�A L X X I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17?
-^po�olifecutl Chri�ianos pa�-� P^^^f^'^^arunt.E�^nominffhuiUiratiotnukiplex.Trimoenim ynm lt;i;r idemomniucreden-indty nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chri�i authoritate inter orandumhocncmineinuocamtn, Eie-
�4{�eadem omnium mater eS^ Eccle�atdileBa ilia Dei�on�t^adcuitu�numautgremium trofonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deifilij f�^�alutis har ede t cen�eri'folunt �ficuti in Symholo ^po�olico
eodem�emine , yerho Dei nimirum, eiu�dem�iritut minute ata^ operatione communif e� regenerations modtSi�det nimirum in /e�im Chri�u,nbsp;��(itditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dependentium capaces reddit. Quibts po�remum
Itp^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fomnium credentium hareditas in ccels, q^uam ab aternofraparatam
�**ipretio nobs aequi�uit, Qus ergo Chrifiianos �ratres ej�e negaueritt fiffru i**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines arP�ior coniun^�io excogitarifote^,qu�m qua hucn�q^ expo�ta e^^r'Ee
fn�itr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnem aliam cognationem, lgt;�am ciim germani amp; yterini�atresnon raro
i^lt;f nbsp;nbsp;nbsp;acerbi�ima} no�ra hac �aternitas a-
^���finfuminChri�o parit, q uem nullapriuati comodi�es^nulltspericuli metisjnullain� firtt Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne totiu^ quiaem mundi authoritas di�oluere aut turbare poteP^, Equot;nde ap^
^'''' 'ow ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;een�eri debcant,quotquor in�raterna charitats leges improbepeccat, amp; ^t l^el
p�^��^�fnt,'ygt;el aceeptas iniuriasylci�cantur, yelfitalibidinimorem gerant J�anhli�imu Hgt;nii^f�\�''^�^�gt;nfraternitats Chri�ianaquot;vinculumabrumpunt, Tales cert'eChri�ianie�enbsp;''���Xi *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^nquam tales fuerunt, amp;proinde neq^ Dei�lij�unt^neque cale�sregni harcdiia^
ytinam hodie diligentitsob�eruarentiquibts leuiailfim quot;fideturineaa--
*���^*6' 'j\f^*^^^^e^'^^eium)quocharitasmaximeextinguituriCotempttsnimirumeorum,quos ^eflofealijas ui debebamus.E^enim hoc omnibus innatumiyt�e contemni aut ne^^nbsp;*'^'�*'*0 nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indigni�ime ferant, ft ab ijs contemnantur aut minors fiant, quosfibi exfra-
ebfiriBos e�e norunt. Hine ira, di�idia amp; aper ta inimicitia oriuntur^ malorum cau�a eSf, ambitio ^ficuti in hi�erijs omnium ^op� temporumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi-
^��ntemptusquot;velexnimiafamiltaritate, quot;velquodfiium honoremalijsinuidemts^ tiolumts.Huic igaur quot;vitio inprafenti quot;Faults medetur, dicens*. Honorenbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chri�ts pracipit, qui quot;vt di�cipulsfuis charitatemutuam
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ita quoties inter illos contentio deprimatuincidit, femper adhumilitatemeos
� '�iit� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difee�iirts ad mortem, pedes eorum abluit j �iwirww yt exemplum prabe-
qua multisegir Chri�is,paucis y^po�olus comprehen-'^ttr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d�bita honore fraudemis � quinpotits omnibus nofiro exemplo praire, t� eos
quinobis honorem impendere-volunt. Quod tunc fiet,fiynumquenquepra ^�^nis.^qua� Domino accepir,dignea�imemts.Exeofequetur.,qubdanimifinten-ti�''^^^f^^ߒ^^fideli obfequio^tirPfi ita opusfit)fubfidjo digno teflabimur. Q^a yt apudignotnbsp;�1)11 quot;�iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^bis conciliant, ita infiar adamantini quot;vinculifitnt, quo animorum beneuoiena
coaluit,perpetuo cenfiruatur. At hie memint�e oportet, nosi�ao�fiia o-t( 'iifj quidem quot;vili�imis quoq^ nbsp;nbsp;extrema finis hominibus, 2dam qualefitinq^ fint ali-
Chri�um credant,fiUj Dei ejr no�rifratresfitnt. Finge ergo ad filium, qui caju aliquo adege�atem redailus ejuriat �* algeat, neq^ aliquamnbsp;�eciem. FLum quot;Ver'o tllum ideo a�ernaberis, fifilium principis e�e intelligas�nbsp;� ^^num fubditum agere quot;vels, eo magis ad commifirationem excitaberis,amp;nbsp;dignitasilla re�ituatur,quam cafisille inexpehlatuseiab�ulit. Queenbsp;('bri�ianum propter ege�atem Cir mi�eriafa�idire atq^contemnere, quinbsp;25� tarnen films eif^, amp; in quo honorando �gnificare debebas, quo animo in Deumnbsp;^^ninjtinis omnium credentium pater eSf^ f Sed hodie quot;Vtrinq, plurimiimpeccatur�nbsp;r\-i � rudes nirnium, quid euiq^ debeatur non quot;vident:alij ambttio�ores amp; �uo tan-omnes ex aquo negligunt, amp; fua dignitati aliquiddeee�itrum arhitran-^^^es honor andos nonnihil demittant^Sunt rurfus alij quot;Vtrifque infelitiores,qui etfifitprsi
-ocr page 402-CAP. XIr.
�NEPIST. ADROMANOS
�ileHio non udmittit mo'ynbsp;ram.
coMtnunew Chri�ianorum loditionem ingradum aliqnem�thlimioretn eueHi thoTitatem effrani morum Ucentia et pe�imo yitee exefnflopro�auunt,yt honoremnbsp;rtantur. Faciunt hoc interduprincipes yiri amp; eccle�aruantiJHtes^yt iam deparentikf^^nbsp;hominibusnihil dicatnr^Debent ergo ytrin^j hac yitia emtndari, yt amp; fuam dig�itattjtgt;tamp; tnbsp;�iana moruntgrauitate tueantur y amp;�mulomnibusalijs honorem eumd�f�rantnbsp;ali^uo con�itutts,yel Chri�ianis hominibus yniuer�s debetur,
At qu�mu� multa quotidie incidant,qua charitatts o�icia � nobis requirunt, ingeniofa eif^ infingendts excufationibus, �Modo enim indignu amp;iniquHmpurat ytnbsp;rebus ali�na curemus : modo ingratitudinem mundipratexit, qui�tis benefaBoribus pejjtmanbsp;tiam referrefolet�,interdumper�narum difcriminafingit,qua�aliquisfitmortalium,qff^ rftnbsp;tatts Chri�iana lex excludatffiepe etia defua inopia queritur*,amp;fihts omnibus nibdpropcf^nbsp;tnoras neblit^ et dum cunQatur^ omnes benefaciendi occafiones elabi finit.Qttamobre h�te q^ linbsp;Taulus remediuoppofiturtis monet^nefiudiopigrifimtis. QttafidiceretzSt Chrifiiunietnjt^^nbsp;quos charitatts�udiu maxime decet^proculface�ant exeufationes i�ee. Fla ybt neee�itAST Lnbsp;non yerb� aut di�utatione aliqua�edauxilio prafenti opus e^� ; quod nunquamfet^etnti^nbsp;periclitantibus,ntfi alacres amp; impigrifimus in ijs,qua ex charitatts lege facere debemu^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^/(/
cul abie�a omnipigritie, yidete yt animi�udium omne ad iuuandosproximosintendati^� quem alienum amp; ye�ra ope indignumputetts,qui 1)01fiUus tsr ye�erfraternbsp;di ingratitudo yos � benefaciendo ab�erreat^ctim remuneratorem habeatis Deunt j qtttnbsp;�us omnis bonifons eSf,ita ynicuiquedtgnafu�fa^is pramia rependit, Totius ergoyot^nbsp;cet,ne yos mundi ingratitudo yincat, tir ne ita eorumfimiles efficiamini, quos ipfinbsp;Debent i�afinguli fibijpfis applicare pro fui officij aut conditionis ratione, QuM etd�^nbsp;pronuntiat leremias eum,qui opus Dominifecerit maligne nunquam felices eruntnbsp;ritatis oficio cunBatores funt, quod nobis Deus tarn yerbo quam proprio exemplonbsp;debet nos excitare Chri�i exemplum, qui etfi ipfi cum ingrati�imts amp; incur abtlibu^^^^quot;nbsp;tarnen alacritate omntbtts opem tulit,qui hancab eopo�ulabant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AQc�'
Chri�iani �iigt; nbsp;nbsp;nbsp;^^ta quot;iterb hac carnigrauia amp; di�ieilia funt^ad�iritum nos remittit Apo�olufi
rituferueant, ueamus monett Ham qui huic locum dant ij mox intra animos fiios^elum oriri cun^ari nonpatietur in ijs^ad qua diuinitus yocantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;particula docemur,
leant,qui omniafusq^ de^ferunt^ neque ylla fratrum nece�itate mouentur, im'o ne communi, qua ex negle�ts, y el etiam oppre�ts amp;fraudulenter circumuenttsnbsp;eccle�am amp; ad ipfum lefu Chri�i euangelium redundat. Car ent ij fiiritu Chri�i,qtttnbsp;gere tirotiarinonpote�.tAt qui�iritum Chri�inon habent�jnon funreius,ytnbsp;Magna igitur nobts cura opus eif,ne philautia amp;priuati commodi �udio hunc in nobu fnbsp;tiamur. Fbi multiimproderit,fi cum yerbi�udio diligenti quotidianam (tele�iumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;let^t
rationem amp;preces indefinentes coniungamus, quas nunquam irritasfore Chn�tn non
7emporifere nbsp;nbsp;nbsp;Additpo�remb Taulus,yt temporiferuiamus. Quo memlronon incon�antes amp;
utendum,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quales hodie�nt Fertunni quidam,qui quau� de catifafidem amp; religionem mutant,p^
modumforearbitrantur: fedprudentiampracipit, quaomnesnoflras aClionesmodtr^tfF^^t^^ t}equidperperam,autcum�atrum incommodofiat.Suntenim,qui etfinemininbsp;prodefiefiudeant,temere tarnen amp; inconfultb, yel etiam negligenter omniafaciunt.fFnbsp;occajtones rei bene gerenda elabi patiantur , yel yt indo^i medici mor bum augentdunbsp;yoluntiita ip� quoq^ malum dentgrauius, quandopericlitanttbus �uccurrere infiitunnf''nbsp;yt in omnes occafiones intenti,omniafuo loco amp; temporefaciamuside quo Solomonqj^p^^^ pimnbsp;monuit, quando fingultsprope hominu aBionibus certum tempus � l^eodefinitueJfidot^^A^^nbsp;Interim nondi�imulare yolo,quofdam exyeteribus, Chrjfo�omumyideluet CSnbsp;nonnullts,pro legi�e hv^ku , quafi nos Domino feruire Taulus iubeat. Quainfinbsp;piamtfs,fenfits loci erit,charitatts trat erna finem amp; jeopum effe debere gloriam Dthnbsp;homines faciamus, quodin illius contumeliam cedat. Ft fane inter di^iones non tnt*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;1'
-ocr page 403-� � I �lt; I A LXXlt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;174
i amp; �^ttrii^ fer^tu fitu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frafinti in�ttiit0^roi� conu ernt� Ego
�l*iiMm rtcebta Grecorum codicttm leUiont difctdo ne fcri^turce ftcrte authoritas in ^2*r�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contem^toribtn.�ELo�rum yerbfueritd�a non modo audire
Cin H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exfr^ternte cJiaritattt officijs nosfro difiipulis fuif agnofcertfo�it le^
b�, a- � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlo die, qw tudicabit yiuosnbsp;nbsp;nbsp;mortuoj, Uli debetur benedtUio, honor^oria
^^*^mceternHm,Amen.
U O M I Iz I A LXXir�
E�otc fpe gaudcntei, in afflidione tolerantes, in oratione perdu� ���Htcs.Vfibusfandorum communicantes,hoipitalitatem fedantes�
^ff^Uanem incidit yquerofittf yit^e Chri�un^ r�gula 'gt;gt;tcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di�iru,yr�mul brtuihtn �tntentijs aut afhorifints omnia ea comprehendatfqua ad
(ff � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in�itutndam faciuntJnterqua^o�remum fuit, quodprudentia tSsr fedulitatem
im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes iuuandiproximi occafiones capture debeamuty ne qua nob��trtenti-
i2^^''^j^.^^^*^^^^^^^dtelabatur,Ita y erb docttynunquanobtt defuturam occafione benefacien-�'XKli;} occurrit, qui feparatas quidem amp; promptos e�e aiunt adquauis charitatts offtcia, quodfaciant.Sunt hi non modo ridiculinimi^ y�d ignauorumferuorumjiimlesnbsp;hahentquod agAM.Cxterumquiainhoc�unbsp;���h ' ^^'*^^^lt;^g^i^pfdimuryqu�mprafent^feculiamcre,}amp; quod natur ain fertndis aduer�snbsp;argumentum imprimis�t�lantj (sr inde redit ad
^^^r�atisofficiayquaadhucrcliqua/une, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j-'
^*11� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Audere iubet.Loquitur autem de�e Chriflianorum, qua eS^ certa amp; lata expe-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***
noi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ale�ium,qua nobis per Chri�um acqui�ta e�e,per fidem cognouimus, Adhanc ye~
t^^^'^^'�''^^^^^^^po�oluSytamp;eAgaudtreiubtt,quiaquihocfaciuntyijprafintibushuiusfeculibonis Chri�iana charitatis memoreso�iciumfaciant'.irnbpromi�af�licitanbsp;iimJ fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ita abripiuntur, yt cumgaudio amp; alacritate omnia�a in Chri�um amp; membra
TvTrf�� yt Ule monuit, mercatoresfidulos imitanturf omnes di�rahere, amp; omnisgeneris pericula terra mariq�ubiretnbsp;incomparabilem ohtineant y ex qua lucrum ingens amp; certum�erarepo�unt.nbsp;e��acioryamp; cum incredibili gaudio coniun�ae�yqubd quafuturafuntjnbsp;quot;quot;'Jiiie *�^^�utia��itydum animos no�rosfupra ceelos euehity yt iam nunc illic cum Chri�onbsp;Ephefws Cap.i dicitur. Sunt igitur nobis in hocaphori�no duo imprimis con-y^**^^^iChri�ianos homines non debere in huius mundi bonis acquiefcere. Tiamquihocnbsp;eeele�ianon curant,amp;proindeillorum�egauderenonpo�unt, Etytdeeonttncnbsp;^oworKOT ttrre�riuconditioyqu�perfecaduca,�uxa s�' incerta funttnbsp;cen/eri mereatur, quifquis �duciam in Ulis aliquam collocate Debet igitur Incnbsp;feintf oculos yerfari regulay qua in priori ad Corinth.cap.7 habetur y yt mundo hoc ita y-���nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnis arbitrio. Alterumy yt omnem f^em amp;gaudij materiam i�
bonis repo�tam habeamtis.Hac enim fola certa,firma amp; nullisfortune cafibua fhefauriyquos neq^ tinea aut erugo corrumpunty neq�uresfur-iittii�^P^^h,6.Deinde neq^fallerenosporeii^eorum�es, quia Chrifiipromi�ionibtis amp; m�ritanbsp;yeritasy �c omnipotent quoq^ ei^, yt illi facile fit promi�a pra�are, tAdd�nbsp;Hie�t Deifilius,nonpote� meritum eins a�ernaripater, yt illud irritum autnbsp;��* �^^^'ESf^ ergo infelix prorfiis eoru conditio, qui contra hoc^po�oli pra-fftodb huius feculibonis intentiyin hisfiilis�erant amp;gaudent.Talesenim�emnbsp;the/auros regni calorum ignorant Amb qua de bis dicuntur, fiere cum rifit amp;nbsp;nol� fl,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit,yt neqtie Chri�iani �tnt yeri,neqj falutem aterna po�int affequi, ad quam
�^uunt.f^idiin hoc etiam feculo miferrimi funt mortaliu, quia dum ca-'iS 'guntyterrenis autem toti inhiantynon po�unt non�e fuafalliy cuiusfundamentum fall^
-ocr page 404-CAP. XII.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R 0 M A N � S
millefortttme Citliha ohnoxium ei^. Difiantergoomnes gt; procul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h�i�fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fii
rum eiw omnium �duciaiCum T)auide ex toto animo exclamarexln te Domine^eraui, tui ^falus mea�.non confundar in aternum,amp;c,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .. �
Inaffli�ioni^ huf patienMnbsp;ttd�t.
Secundo-^yt in affliBione tolerantes�mus^pracipit.Efl hoc prioris confequens,jW4 nd feculiaduer�s yelaffii^ionibus yinci�o�iintjqui�gt;e ccele�ium bonorum con�rmati in niedt]nbsp;lationibusgaudent�cuti�upra Cap.quintodocuit.T^r�n autem^'^cj^es iflanbsp;neat,patientiam actedere oportet: eo quod in diuturnioribw mal� atq^ calamitatibitsnbsp;more e�quot; tura no�ri�e^promi�ionum eitts yeritate dubiiare incipimtis^fdinc enitn ill^nbsp;rum:Qwtu�i^ Domine!^^oufq^ mti obliui�cer�f Qwiu�q^ clamogt;amp;nori exaudtsfE^^drgenbsp;eirc.. Hic ergo animos noflros certa�e amp; inui�lapatientia con�rmari necej� e^-^nenbsp;nes�dem noflram labefaBent^ aut nos ex�atione no�ra deijciant. �^bimultumnbsp;rimtts^non aliam nob� �ortem in hac ^ita agentibu�propo�tam ej�es dr�ripturasnospdp^ dof^nbsp;uer�is amp; afflidionilw admonere. Scimw enim perpeccatum yn� cum morte genui ornntnbsp;e�e ingre�um^amp; yitam no�ramilitiainflar e�e,adeoqj homines adlaborem,perindeytnbsp;landum nafci. Eeri�ime ergo in quot;Pfalmo 90�cribitur\Diesannorum noflrorum unni�dd^�tnbsp;tu,autad�ummumoBoginta:iampra�anti�imum horum labor eS^ amp;mole�ia.nbsp;omnia taceamus, qu� morborum examina enumerauerit^ quibw exercemur fl qtiando fidnbsp;mano corporepars e^, quanonin�nitis morbts e�quot; cruciattbus�tobnoxia.'^nbsp;Chri�i cultoribus multa aliunde^quos mundus hic odit amp; ho�iliterper�equitur�o quodtdnbsp;n� yeritatM penes �e habeant,quam Ule ferre non poteff propter opera �a prauU)nbsp;guuntur.Docent hoc exempla fandorum^^quibus iam inde ab ipfa rerum ortgine nunqudtnnbsp;ho�es^qui illds negotiumfacer ent. Imofi Chri�um (�e^lemus, hunc quoq^ perpetu� odi�nbsp;tionibus exagitatumfuiffe conflat, i^emini igitur noflrum hoenouum autinfolensyid^�''nbsp;quid durum amp; aduerfum accidat,neque nos impatientes e�e decet in ferendaforte,nbsp;amp; bonts communis e^. Deinde nunquam nobis excidat,nihil nobis fortuitum accidere�^quot;nbsp;flraflerDeiprouidentiamgubernariyqui ( yt Chriflttsait ) pilos capitis noflri innutn^�^nbsp;qui^nosp�riclitantesquot;pidet amp;fiigasnoflras numerate lachrppmasitemnoflrasadfi�lt;gt;^^'^f^�ii^'nbsp;rationarw afcribit.Ebi�mul cogitare debemusflllum iuflum e�e, amp;prdinde nemini initif^nbsp;patrem quoq^ e�e non minus indulgentem quambeneficum, qui omnia ad falutemnbsp;leidet enim nobis obcognatamcarnispetulantiam difciplina amp;cafligationeopttse�enbsp;do incurabili condemnemur.Interim quot;verb�dem quoq^ noflram probat, amp;patientitenbsp;fit,adhac affliClionum lefu Chriftiparticipes reddit^yt olim cum eodem tn calis quot;viuapi^nbsp;gnemus. Et efl hcec non quot;vulgaris noflra crucis gloria, qubd qui propter peccatapuniftnbsp;filij.Dei incrucef�rendafocijefficimur,quod'Vnumadabolendam omnem uoj�urUfUy if�nbsp;ignominiamabundefufficit.�dde his,qubdnoftrte infirmitatisrationemhabet Deus-s^nbsp;uidin Tfalmo 185nbsp;nbsp;nbsp;, quemadmtodumpater UberorumifereturX ita Domintts mifeteft*^
ip�m : Islouitenim conditionenoflram,recordansqubd�mttspuluis.Itaq^nonfuptuy^ tari �nit,fed quot;Vna cum tentatione eua�onem quoq^ praflatfytfufferrepo�imtts.A Coriu�\nbsp;accedit, qubd quot;vt affliHiones huius fecuU tempor aria, im b momentaneafunt:itaminiff^^�^^^ifinbsp;futuragloria,qua olim reuelabitur,amp;in qua bonis Ulis inaflimabilibtts fluemur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jilir
die, amp; auris non audiuit,neqj quot;vlUs hominucogitationibus concipipo�unt.Hac qui di^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
Inpreetbut perdurandum.
terfecum expendunt,ijfe multiim adiuuariflntient,'Vt in aduer�s tolerantes e�e
.^t quianequefuturorum bonorum fpegaudere,neqjaffliBionespatientia conflante fumus,ni�fuam opem nobisfer at Deus,tertio locopreces nobis cdmeridat, amp; in oratUuf�^ii^nbsp;id elf,a�iduos e�e, amp; ( quot;vt ipfe i The�ah^ exponit ) indeflnenter or are iubet,nbsp;fenflu accipiendum e^,quo olim Euchita lt;amp; Efallianiifludintellexerunt,quos,om�ib^-^^�*�^'^nbsp;poflpoflie^i^unt�m oraui�e,amp; inprecibus atq^ Efalmodijs dies noBesq^
tnim aha quoq^ negotia obeunda, qua ipfa Deus fieri quot;Vult, amp; 'tadamp;J^oyiay-atq^ tuu ( �l� . precibus � Chriflo damnarifiimus. Hoc ergopotius quot;vult �poflolus,'Vt nofinetipfitnbsp;m endemus, amp; in quouis cafu amp;periculopreces ad Dtum eiacultmur, quot;Vt Ule nos fueu(gt;*.
-ocr page 405-H o M I L I A LXXir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^
I ,
quot;gt;U
��( nttllo die intermittantttr certa, tempora orandi Ita locum i� um 7). Auguflinus in liiri ^�ercjibui adQuoduultdeum expo�iit � nimirum ad yeterum morem re�iciens, quos certas pre^nbsp;boras habuiff�yin �Daniele �Bts ^pofiolorum cernitur. autem diligents obferuationenbsp;�,��tmum,^u!)d�riptura facrte nospa�im adpreces remittunt^ amp; eas inter quot;percepietatsis exerci'�nbsp;tommendant. Caufa q^uidem prtecipua eirti rei , qubd ex nobis ip�s nihil poJ�t-�nbsp;tt�'proinde mendicorum in�arperpetuo eaperere cogimur^eiucenobts ytilia amp; ne�nbsp;^^^'''��tor.Simul yero hoc nofiree dignitatis, qua nos Deus exornauit ,prtecl�rum e/� argumen-nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�em vehementer confirm�t. Quidenim nobis magis honorificum accide-.
tensporis momento ad Dei thronum aditsts pater,qui nofiraS peti-ijfdem benigne annuereparatus efl f Gaudent eo honore imprimis,qui inprinctpum tenent, quodreges quandocunque volunt conuenire^ amp; cum Ulisnbsp;jiti j)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colloquipofiint,quam libertatem pleriquefiruili adulatione amp; officijsparUm honeflrs
ntaior gloria ei^,quod omnibus nobis in quacunque necefiitate conflitutts ad licet,qui etfifiua maieflate calos c�quot; terram impleat,neminem tarnenfafiidit,amp; quidnbsp;inttlli^U Et facit hoc ipfitm plurimum ad confirmandam nofireefa~nbsp;�'��.0 7**��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubia aut incerta ejfe nonpote^. l^am vr omnia alia nos fallant,preces tarnen
it-.tt^^^^^�^ipere,nemoimpedirepoteif^quas/ibiacceptasefi'e,amp;proinderatasfore.�Deus ipfepol tempore affli�ionis tuce inuoca me,amp;liberabo te.Et Ifa,�y: Funbsp;ptiufquam inuocent,ego refiondeamt amp;adhuc Ulis loquentibus, ego exattdiam. Qu�nbsp;ctuthoritate cofirmantur,qui vt nobis pattern inuocandi itts fecit: itama-'fi^f^taccipiamus, quiequidin ip�iss nominepetierimtis. Exemplaautem infiri*nbsp;^'�ibi^i^'^occurrunt,quce Deum in exaudiendis[uorum precibusfacillimum amp; indulgen.-eorum commemoratione nunc non eif^ opus^quando in fesnetipfis multa eiusnbsp;'^fn^jrfhendenr,quicunqj�pietatis finjunon omnino alienifunt. Et enimuero qui fieri pofietf^nbsp;faillit***** feclamantium preces negligat, quiimpijs nihil ab ip� petentibus benefacit, amp; qui
^furientibus efiatn f�ppeditat Hoc modo teneamu^, interprecandum conftanti Differs enim tnterdum opem promiffam Deus , vt Vel ampliuspro digni-j yelfidem nofiram exerceat, amp; Vt illufirius fit, quad in extrema nece�state nobisnbsp;Et quoad ilium, mor a quidem breuis eff, nofiro autem fenfuilongavideturtnbsp;*''�'hfff'^�^�fnofiranimi�mpracipitare,amp; in illisnimittm feruentes effefolemus. Quo fitytnbsp;audeamus ,aut etiam abillo turpiterdifeedamus ,fi non primo quoque temporenbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Sed illic obedientiafimul amp;precandi confiantia opus ed^,Vt amp; orandopergamus
Y'liit, ��^^^�*^P�usfubifiiamusvoluntati, qua iufia,fanila amp; nobis falutaris eif^. Docethoe � imprimis autem in parabola vidua qua apudLucam Cap.sS defcribitur,nbsp;. ^^icimei^ exemplum mulieris Chananaa, qua �^latth.t^cum Chrifio di/�uratio-Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu�mptrtinaciter infiituit, cum is initioprecibus eiusfife difficiliorempraberet^
C'quot;�**�habentur: Expeila Dominum, forte fit amp; roboretur cor 'Uo? ' f*� �diominum.ltem apudprophetam:Si difiulerit, expeila eum : certi�ime enim veniet^nbsp;A^^fi^^et.Habak^^cap^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
^S'ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^fdit quot;Paulus adtradenda charitatis Chrifiianapracepta, e^r cum hue� y/�iw fanSo�
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^^nes homines nobis com mendarit, nunc de quibufdam peculiar iter agir qui nobis pra rum communis
�'^Uj � ^Jr debent. nbsp;nbsp;Primo autem loco fanilosproducit, monens vt illorum vfibusfeu neee�i- can�sM.
communicemus, Sanilos autem vocat eos qui credunt, eb quod tales / ^^dempti amp; Deo inpeculium confierati funt. Et hos nobispracipu� comendat, quietnbsp;dfbeamus, maxime tarnen ea Hits debetur, qui nobis arili�imo illo Chri..nbsp;��^f'^^^^**^�(^^^^^�*^P^^diximtis) coniunBi,amp; fideinofiradomefticifisnt. �dhac
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^manifingulos Chrifli culrores fibi commendatos habe-
r f^�^^�^'^ficutiones feruebant ,in quibus HU fortunis omnibus fioliabantur, eSftan.-^i^H prater cades amp; omnis generis pericula poter ant �erare. Q^a ^^^^mnosexcitare debet, Vtin fideles beneficifimus :quando eaePf, charitatisnatura^nbsp;G
-ocr page 406-Cap. XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.�
yt illictnttxitn� opererur^ybi nofiris officijs imprim� opus effe yi/let-Quidyero Kt nece�udtihm fiue yfibus illorum comun�emui. Kbx nonputabimus boe yellenbsp;tnum Hits opentferamus,auando inextrema nece�itatefHntconflituti: quodfer�fdc�untnbsp;nefaciendum natura tardioresJunt :fledparatos nos efle yult adomne officium,nbsp;operam yidemus UIm comntodare pofl�. Communicandt autem yerbo ytitur, yt oflendat fto^VJnbsp;miferijsperinde aflici debere,yt noflrts. Ita enim ipfi exponit,ad Hebraos Cap. ij �c.f,f,nbsp;mores eflote yinClorum,tanquam yn� cum illis yinCli,eorum qui affliguntur ,acfi ippnbsp;pore efletis. Cuius pracepti ratio eii^, qu'od eiufdem corporis membra flumus, amp; proittde (Ofi(nbsp;Communieatio omnesfldelesaffeau debemuspreediti effe, quem in noftri corports membris cernimits,nbsp;inegentium amp; affliHorum fubuentione mutuam fieri
tione.
Uoj^itaUtatem pficcipit.
miferijsperinde aflici debere,yt nofiris. Ita enim ipfi exponit,ad Hebraos Cap. ij ficficf^^ inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r . . .�n
poreefletis. Cuiuspracepti ratioeil^,qu'odeiufdem corporismembrafumits omnes fideles affeau debemus praditi effe, quem in noftri corports membris cernimits.
tionem.'^i enim illisop�mferunt,yicifiim bonorum,qux illi habent,participesfiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff)
ter fudxos amp; gente s non obfcur�fiebat, ciimgentes quidem opibus fuis ludteos iuuarent, fff ft' yicifitm euangelij doitrinam amp; reliqua donafliritualia reciperent.Et hodieidem fieri Cf^'!nbsp;flatur,quando iubtt,yt ex 'Mammone iniquo nobisamicosparemus,qui nos cttm defecentj^iffffnbsp;bernacula xterna recipiant. Idem in fuas rationesfe afcripturumpromittit omne id, q[�oa iJ^r . ,nbsp;tores cofertur,Kf enimproph�tiepramium accipit, quipropheta benefacit, eb qubdptopht^ff^^nbsp;fideifrui�uamp; pramiodonahitur, quifquis alicui credenti ex fide yera beneficiumnbsp;illudefi^, qubdEaulus inpoflerioriad Cor int bios ait, noflram abundantiam Jupplt^fnbsp;tium defe�um,ytamp;illorumabundantia noflrum dtfeilum fuppleat, amp;itanbsp;falutaris^ Debent hoc diligenter expendere, qui � bene facienda hancob eau fam imprffi^fnbsp;qubd nullam flem retributionis fibi propofitam efl� cernant, proinde beneficianbsp;effe arbitrentur^ ^Agunt ifli ordtne prorfits prapoflero. Cnm enim ipfi beneficiumnbsp;rent,de Ulo acetpiendo cogitant, neque in Deum rejficiunt , qui remunerator esCnbsp;mulautem htcnobisdeploranda yenit nojlri feculi corruptio, quando omnes fer'e, f*' Lffnbsp;dicuntur, huittsmutux communicationis immemores, fratres fuos amp; fidei domeflicot ff ffi�nbsp;publica inopiic exempla effe finunt, Tugnat hoe cum lege Domini, qua ille yetat, ne me ffnbsp;populoftio : nonqutdempauperes amp; egenoseijct tubens,fed quodtta illisprofleflamnbsp;fut nominis amp; yeree religionis ignominia ofliatim mendieare cogantur. Qfiam
flribarum tyrannide atque iniuria abolitam , ,^pofloli in primitiua ecclefia infi��ff in qua res ita conflitutasfuiffe Lucas in ABis narrat, yt nemo egens aut mendicue tfgt; tgt;nbsp;fliani naming profeflores fuerit. Conferebant enim priuati homines pecunias exnbsp;rariopublico, pauperes alebantur, ne quid ab exteris amp; prophanis hominibus peterenbsp;�t hodie publica ecclefiarum opes, quas Chriflianiprincipes amp; majores noftri contulernf^^�i^^ffnbsp;nos y fits cotdiertuntur, amp; exillisfer'e ditefcunt amp; yoluptuantur,qui yix inter Chriftjff^nbsp;locum alique habere debebant^ Eft hac ingens Chriftiani nominis amp; ecclefia prophanattOi f at'nbsp;inultam non finit,amp;multafeueritatis eitts exempla hodie extant ,plerifque autem ocub �Vnbsp;bus ilia obferuent,
Torr'o nequisfeomniofftciodefunClumputaret, ftconterraneis �amp;� conciuibttsfutf J pectiliare praceptum de per egrinisfubijeit, quorum tunc in omnibus ecclefijs magna eratnbsp;propter perfeeutiones,qua ybiq, contra fideles inftituebantur, Eftautchuiusnbsp;mentio tnlege,amp;Exod.Xi. eapgrauiter admodumpronuntiat Deus^Peregrino nenbsp;opprimas eumtquoniam yos quoq^ peregrinifuiftis in �egypto. Quod licetJolisnbsp;tur,non minus tarnen nobis conuenit,qui qualefcunq^ftmus, amp; ybicunq^locorumyttffnbsp;terrts tarnen hifce peregrinifumus, cum pater amp; patria nobis in ecelofit.Imbnbsp;tinet,quampaucos dabis,qui fe aborigines effegloriaripofint,amp;quorum maiores non a �nbsp;terrasaduenerint,quasipfinunc obtinentfEtyt talesinuenias,nullitarnenerunt,^*** .nbsp;y el pofteris fuis fedes perp�tuas polliceri pofint, ctim fubinde r�gna potentifiima tnff ff�ffnbsp;txcindi amp; diftipari yideamus. Cur ergo non moueatnos eius conditionisnbsp;yelfaltempofteris acciderepoffe nouimus f Suntpraterea alia etiam leges, quibus iuditnbsp;tas CT beneficentiaergaperegrinospracipitur, amp;quasyidere ef^Leuit,^'S��^ttttt^gt;^�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b
7
-ocr page 407-tt o M I L t A 1 X X 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^
fnultifunt^quodamp;^eregrinoi commendant,^ eos accufant^qut Ulis y'lm at^u� ^4tetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus conuenitnatura lex,quamgentiuanimis infcriptamfuijjeex ea
e�jjoj^itum tutorem ejje dixerunt,amp; quod Ulis atroci�imum fceltts yi-interboflesquoqtteratumferuarefolebant^ �thenienfescert'eca-monfirare yiam. Quo igitur�tpplicio non dignum putajj�nt^ Itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiolare aufus fuijjitiEt yt adfaeras literas redeamus^annon Chri�us chari-
'^�^^^ritaniparabolam exponit,qui hominiignoto amp;peregrino ip�e quoqueperegri-loi^ �i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficentia fiudio non debere in perfonas curiojius inqtiiri, cum
^'^^^^dam mifericordam ali�na miferia con�eiljtsfujpicere debeat. Eoffiimus enim nosfal tiihijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod non fine periculo �t ,� quem dignum mi�ericordia negUgamiis : tut o autem amp;
lt;iecfj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifitndignis quoq^ benefaciamMpropter Chriflum, cuius nomen illi pratexunt. ^eque
l�^ueficio indignum putemtis, dim ipfe Detcs Solem fuum fuper bonos amp; �'(�lifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pluuiam iu�is atq�miu�is immittat.Sed amp; Chri�i exemplum nos imitaricon^
amp; prius nunquam yi�)S adeo non neglexit, yt ho�ium quoquefaluti confultuni illorum interitum cunt lachrymis �tpro�cutus,
'd^�^ulipraceptum,ho�gt;italitatemfedaridmbperfiequiiubet. Quo yerlo ytitur, �Pt fgt;ti^^����onrdenti amp; s^elo opus e�e,ne expedemus, dum qui � nobis bo�itium amp; opem petant^fednbsp;'I�fos quxramus,qui i�ts opushabeant. Exemplum huius rei in Abrahamoproponitur, quinbsp;bo�ites operiebatury amp; yenientibus occurrebat, yteos non fine pre.�nbsp;^^^�^^ffidedueeret yamp; dignis offitijs recrearet. Quo animo nepotem quoq^ eins Lot humnbsp;ߒ�^iJp�^^J�'^�^ߑ^f.E'tcrqueautem ex eo frudum retultclong�yberrirnum, quando (yt in epi-ficribitur)angelos T)ei exceperuntyCiim homines absfe excipiputarent. Quidyeronbsp;optimis amp; forti�imis yirts amp; Heluetica libertatis authoribus dicemus quinbsp;peregrinorum tradatione laudem pracipuamfibiparauerunt f Quorumnbsp;conueniebat.lgt;lam yt de yulgoperegrinorum nihildicamus,exulantpafil-quipropter euangeliumpulfit incertisfiedibM yagantur, amp; lt;? nobis opem petUnt,,nbsp;9�^�gt;gt;uniadatum eifi,,Chri�um tutoprofiteri. Kbi non defiunt quidem pij amp; boni,quimi-�^tipfiouent^ At non defiunt etiam Diotrephes, quos ambitio exaguat^yt non contendnbsp;'^\i*'^.^^^datefijs quoque negotiumfiaciant^quifiifie hofifiitales amp; beneficosprabent, quot;Peccantnbsp;procul dubio pcenas dabunt.Sunt autem inter per egrinos quoq, nonnulli parumprUnbsp;ru�ici,quipiorum facilitate abutuntur,amp;ijsfiape pne iu�a caufia molefliam exhi-^^publica nimis curiofifiunt^quod yitiumgentes quoq^ in homineperegrino damna.-ofidum facere difcamMy amp; ho�ites quidem aduentitij curent,necui prater ra-����Iff�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fint-.alij yer 'o,quibuspatrie folo amp;pacefrui datum eifdeneficentia�udeanty amp; me-
i^fi^ Chri�opra�are,qui olim illis dicef.Teregrinttsfui, amp;collegi�is meyt�^c^ ^^^tbenediHioyhonor,gloria amp;pote�as in aternum. Amen.
H O M I L I A rxxiir�
Benedicitc ijsjqui uos perfequuntur; bencdidte, 6^ ne execrcmt� �}i-Gaudete cumgaudenhbus,amp; flete cumflentibus:eodemammonbsp;�nteruosmutu�afFedi,Nonaltafapientes,fedhumilibusuosaccom- inbsp;��codantes. Ne cftote prudentes apud uofmetipfos : Nemi'ni malum 'nbsp;pro malo rependentes.
quidemfiraternainterhominesnihiliucundius, ytiliuse�r magis necefifariumei^, natura nofiranbsp;nbsp;nbsp;carnisperuerfittas,yt ex innato nobisphilautia yitiopriuatis
intentiyomntsgeneris excufiationes fingamus, ne charitatis ofificia egentibuspra�e-^dmodum illiuspracepta Paulus itaproponit y ytfimul omnibics ijs occurrat, ^rt torumfiudio impedire po�unt. Et quia pracipua remora in illorum per finis fer�fie fi of-G X
-ocr page 408-t
CAP. XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN � PIST. AD ROMANOS
fernntyllttiltts noftra officia debemut, de fin^uli^ ex or dine amp; diligenter diff�rit^ Py �icii exorfuffiubet, ytfanUorum neceffitatibui comnmnicemM^e�' ^uee ill^ acciduntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lfih
de ducamtts jac�illainnobi�pfisfateremurt ^tnequM tune fe omni officio def feregrinos quo^ue amp; nob^ antea ignotos commendat, amp; ardens hoffitalitatn fludtunbsp;ci ff t. Quo �nscepto curio�tati medetur, qua plerique nimium maligne in eorum condicio�^^''^ unbsp;runt^quos ope fua�tbleuare debebant.Sequuntur alia,qu� adidem argumentum�tcitttth inbsp;in prie�nti nos in�ruittnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J)*
Ko�ibtu bene' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teregrints enim ho flesfubijcit^qui nos aliqtta iniuria affeceruntiamp; adhuc *ffilt;^f'^*
�tctenduim nbsp;nbsp;nbsp;qiiibw peculiaripracepto opus erat^quiaplerique�bi in tales qffiduispermiffum efft ariif^^
y ix aliud carni durius atq, difficilitis e�^,qu�m glifcentem yindiBte cupiditatem multi non poftremam gloria partem �tam effe putant, amp; animi ignaui nimiumquenbsp;t�i ^utttnhjinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tniuriaiJibtfaiiat f attenter fer at. Q�it tauft e/�, ^uedex ^arutinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf
di�ffiorum ign�s amp; nunquam �niendainimicitiaexcitentur. Quid ergo Paulus f quit) ijsj qui yosper�equuntur', benedicite (inquam)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne execremini. Paucis
dit, quod Chri�us apud ^latthaum quinto Capite pluribtts explicat, dicens y e�ros * benedicite ijs qui deuouent yos : benefacite ijs, qui oderunt yos : amp; orate ptenbsp;infe�antj amp;perfiquuntur yos. Idem ergo quod Chr�us dicens Paulus, noti confluldnbsp;det, quidfa^u y tile amp; commodum �t, fled cum authoritate .^dpo�olica pracipit amp; rrtetnu� �nbsp;ludfaciamus, ^eque admittenda elifl, eorum expo�tio, qui ex Chri�i pracepttsnbsp;quo flacilius fluam iu�itiam�abilirepoffint. Quia enim Ule fiimmum in nos habtt\ fffnbsp;idem patris�ipientia aterna elfl,, nihil Ule iubet gt; quod non cum patrts yoluntatenbsp;propter plenum quoque amp;perfeblam obedientiam Uli in hts omnibus debemus. Quodnbsp;objeruatu cumprimls ei^ neceffariumeo quod yel minima yindil� �tf�icionbsp;turbat, amp;(yt paulo ante dtximtts ) mimtcttiasparttperp�tuas. Diflcamus ergo htC)nbsp;ma�t ratio agendicum ho�ibus: �a nimirum, yt eorum male�aSla benefaHts cempt�r�\pill'nbsp;ijfldembenedicamtts y eibene precemur^non quidem,ytin conatibus �tls iniquisnbsp;ytantur ( hoc enim ipfls non y tile autfalutare .,�d noxium foret)fed yt peccatum �tutnnbsp;pcenitentiam agantyVeum innocent, amp; ne in fuis fieleribus mifir� pereant. Sic olimnbsp;contumaci Jfraelitarum gente non femel quot;Mofes orauit. Sic pro ijs oraruntprophetit,qi*f^\^fft(lt;^nbsp;tnones impie contemnebanttamp;ipfospraterea ho�iliterperfiqUebantur. Et ip� Chri�tttgt;_ ai�^'nbsp;(em affigeretur pro ho�ibus flu� intercedebat dicens^ Pater, remitte eis*^ neflciuntett'j^^^^^'nbsp;ciunt,Cuius exemplum Stephamtsprotomartyrficutuspro Ulis orauit, qui ipflumnbsp;bant; Domineyne�atuas eispeccatum hoc.Stdamp; Paulus ludais beneprecarifolebat,pt^Vnbsp;ces a�iduas fasere, ciim nullos Ulis acriores amp; infefliores ho�es haberet. A quo�udioalU^L^�^nbsp;po�olos minime alienosfuiffi, ex eo apparet, quodpro ingrato mundo labores amp;perictd^nbsp;graui�ima, yt inuitos quoque tir reluHantes ad yerxfalutls amp; f�licit�t Is ceternx poffp^^^/ficilgt;^'nbsp;cerent.Cur ergo nobls graue�t, ijs meliorem mentemprecari, qui. iniurijs amp; damnisnbsp;Ellfl quidem ( fateor ) hoc carni durum amp; difficile, idj^ tunc imprimis, quandonbsp;quouls fupplicio dignus effe yidetur. Sedffellare nos oportet,non quidille mereatur,fedq^j�^,^^nbsp;ceat.Potuerunt hoc gentium poeta intelligere,inter quos Comicusfub meretricisperfirt^^ffnbsp;� fgo maxim'e dignafumhac contumelia, tu tarnen indignus qui faceres, Pudeatergo,bliK^I'nbsp;homines in Chri�i fchola non plus profeciffe, q��m ytfi agentibus yincipatiantur. Itaqi^^nbsp;rimus,nos Deifilios e�r Chri�idtfcipuloseffe; amp;proinde Deumpatrem imitemur, quimtf^nbsp;ganimitateno�ros mores fert, amp; SolemJuum ffper bonos amp; malos oriri�nit,pluuiamnbsp;impijsdi�ribuit. Obediamus item Chri�o, qui yt hacderepraceptumdeditluculentuminbsp;plofluo idem illud(yt modo diximus ) con�rmauit. Et quia incurabili huius mundimSi^^^nbsp;plerunqueoffendimur,cogitemus, nosremuneratorem habereDeum, quifuorumpr^c^ff^ Aff'nbsp;feruatoribus optimamgratiam referre confueuit. Coniungamus i�ls meditationibus prtlt;^f^
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S�t mox nos diuinitus adiuuari fentiemus, yt quod carni no�rce arduum amp; impe�tbilt^^ �
yincamus.
-ocr page 409-homilia l X X 11 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177
gt;U.
frtt^ui^ulcherrimoSi^uifoli nos in eo confirmare^oj/unt. Trimo enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iene�
reflinguirnttsquiliMnihil fxcoguarifote�. quot;�^am qui illis yruntur,ijfihijp�s omniainfefla reddunt^amp;nbsp;quot;'quot;���fihVnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proprium exedunt. �Deindepropo�ranohis e^^inhocexercitiopulcherri��
p^^l^fi^i^tiirnirum,con�antite,yerlt;e dileSionts,�eij amp;�milium, 2gt;don innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patientiis pramium,quod Chri�tti ampli�imumpollicetur,quando nos animas
')*�''li� P^ffi�f^^os e�eait,Frangiturprlt;sterea hacrationehoflittm nofirorumrabies^ melius fendre amp; innocendtsno�ree te�imoniuferre cogantur, �cud in Sau�
** *�^^� intraHabili, yidemus : quem Dauid j'na bonitate femel atqj iterum eo ad^ exelamaret: lu�ior me es Dauid�U rr.i, i Samuel, 2,^ amp;26, Qucd�nbsp;^�^d^mus, qui nullis offici� yincipoffunt ^faltem illorum improbitatem arguemus^nbsp;publice omnibus approbabimus. Sed � nos miferos ai.^ .e inf lices, quii�anbsp;yerbHt eafaciamus^nulldradonibiesperfuaderipo�umus.nbsp;^'�411nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mala imprecari non licet, multo minus ijs^quibus preeter caufam aliquam irafci- '^xecr�iones
hocpriecepto inter Chri�ianos homines infelix illa amp; impia deuottendi lt;amp; \'^^'^^�f^^iudo,ad quamplerique nimiiim procliuesfunt. Teccaturea non modo incharitattsnbsp;ip�m Deum quem no�ra Itbidind lt;amp; furorts mini�rum�ue executorem fiertnbsp;\sd^^d� Diuorum nominibus ad hoc abutamurdctm amp; illd atrocem iniuriam facimus, eirnbsp;l^P^^ '^'iolcirnus.Oubd� queer as cur Dauid aliquos dirts deuoueritPnbsp;%lagomaleprecatus�tfcur �emeosab�indipetierit, qui Galatarumfidemlanbsp;re�oderi pote^^� Flam primo faciunt i�a fanBi non in priuatts cau�s�ed quan-�quot;'�fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; publica falus periclitantur�n quibus afierendis nullus i^elus nimius ejfe pote�^.Et
i quando aliquos incurabiles amp; deploratos iam e�e quot;ytident. Fresterea ex�iritus loquunturiquapropter imprecadones illee potiiis 'vadcinia amp;preedibliones cenfiri
Hu y liguas peenas impijs amp; feeler at ts denuntiant^
'^�^^P^^fralepreeceptum fubijcit �Paulus,quo a-vyeTt��axiJ Chri�ianam nobis commendat, C�rihM eq^ tgt;ffe^ifimus,adeo^aliorum calamitatesatquefenfum innbsp;^'quot;�ilili.^^^-^quirit hoc ynitas corporis ecclefiaflici�e qua fiepe diximus. Inprafend tarnennbsp;�oeies.Prima ad res latas e!ir pro/�eras perdnet: Gaudete(inquit) Gdudeniamnbsp;rX j^^�P'ideripoteratpneceptumhocfuperfluum, fed reuera neceffarium eif. (puia enim cum gaudenti''nbsp;� ��i^/�^^^��donem procliues amp; inuidi fumits, plerunque aliorum felicitate ringimur, amp; (yt huf.nbsp;f'% ^^''^'^^^ririo murmuratore loquitur ) malignis oculis�e�amus Dei liberalitatem �r ^0-^�ospro�quitur.Huic igitur quot;vitio mederi ^ult �po�olus, amp; monet, ytproculexclu-xmulatione , aliorumfelicitati congratulemur, amp;eorum fucee�ibusIxtis ,per~nbsp;i'hocfaciunt,ijamp; animorum fuorumtranquillitadreB�con~nbsp;quoquementesfibiconciliant. Eif^enim hoc adparandasfibiamicidas compennbsp;\J^^�^d�imum,�quinos fibibene^elle, amp; ip�rumpro�eritategaudere 'videant^ Debetnbsp;hoc non generaliter accipi,fedadgaudia hone�a modo amp; fanBa re�ringi, qualia
'�filont,qui 'vt Deum omnisboniauthorem agnofiunt : ita cum gratiarumaPlionela-oxcipiunt, ijfque adnominis ipfuts gloriam reite quot;ptuntur. ,gt;llia hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rebusprophanis amp; carnis libidini�ruientibusgaudent, imo in lafciuiam
?�'i)n ^�^V�^^duntur, amp; Dei donis omnibus turpiter abud folent. Quibus apud Lucam Chri�tts ! d^^*^ntiat ; Vte 'pobis, qui ridetis nunc : nam lugebitis amp; fiebitis, ( autem rebusnbsp;gciiidere debetdta altjs pie amp; hone�e gaudentibus non congaudere, animinbsp;'n qtii quot;Verb longtusprogre�i gt; infuperfelicitate aliorum ringuntur, amp; eamnbsp;enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^otforadiaboli ingenium referunt� Hunc eriim primorumparentumhonori amp;
rIti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijfdempeccandi authorem fui�e legimus, non alia caufa ad hoc exttmulatum,
gloriam amp; dignitatem ferre non p^et, Iniitatus ei^ ilium Cainus, qui aduer-ilium Deopropido quot;vd amp;�bipraferriyi-� multos illius�miles ePP yidere : qui quot;pt hominum miferrimi funt, e�'fdpjo^dolort G 3
-ocr page 410-� N E P � S T. AD romanos
nonnecejjarlo pror�ts inut 'tli excruciant*, irainip�tm T)cum quoqueitiT^ui�fih -f, hocconceffabonainuiderenonpo�iint^nifi�mul illiu^ judicia accujent,^uibuifiMdon^n^^^^nbsp;nes diflribuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
PlorandZ cun floruntibus.
alterahuiusaf bori�nipartepl�rareiubetcumplorantibus: ^uodnon a�iud malisperinde yt noflris affici.Ita enim in epi�ola ad Hebroos exponitnr : '\letnores ejiote tonbsp;affliguntur^ac� ip�in corpore e�et�� T^tioprxcepti huitis ex comunionedepen�t, juenbsp;ebf^ in Chrtflo.,^itceyt ex fide promanatjita cbaritatts yinculo continetur ^cuites propriunenbsp;{onimi�ratione,fi^uos mifieros amp; calamitofis e�e con�ieatur : ficuti in Samaritani p^[^ �.nbsp;Dominai^ybiiliumfiaucij amp;�oliati hominti conIfeBu admifiericordiam comtnoturnjuijjf lt;lt; � �nbsp;eundemprius facer dosnbsp;nbsp;nbsp;Leuita animis nihil motts prateri��nt. Et �an'e, nifi omnem barn
fenfum exuerimus,nonpo�umui non moueri aliorum miferijs^/fuas in nos etiam to natura fenfu admonemur^Sunt ergo reuera inhumani qui adeb non mouentur aliorum tnnbsp;interim fecuriyoluptatibui inhonejlts amp;geniofuo indulgeant./iccufauithosohmnbsp;ret:Vofiecur� in,^one,quidormiuntin le�ti eburnets,�diftendentesingrabbatt^�^nbsp;tomedunt,amp; yitulospinguis ex corte. Qm ados nabli concinunt^amp;perindeytnbsp;eogitaruntJibi in�rumenta �Muftca, Qui yinum inpateriipotant, prafiantifiimtsnbsp;buti^neqiie illii doletiquod lofeph atteritur,Io�phi enim nomine pop ulum intelligit,quim^. e�'nbsp;famee�^ egeflateconfli�abatur, Etindiuiteepulone hoc imprimts Chrifltn ctccufat Lilnbsp;dem �lendide ylueret^nullam y erb rationem haberet Lan^aripauper ti amp; ylcerofi,qutu�{nbsp;iacebat. E� inhumanitas ifta nimiiim�equens hodie, quando in communi totiid orbtfnbsp;inter miferabilesegenorum eirfiamepereuntium clamores,alijillicitagaudia�^lanturinbsp;agunt,falt ant,ludunt,amp;infinita alia faciunt, qua � Chrifliani nominti profe�ionefantnu�^!^nbsp;Sunt his peiores, qui infuper miferti infultantrquod in�lentes yi^oresfolent, quales olimnbsp;fuerunt, quos Desss hoc nomine grauitercorripit,Ifa. 4.7,J^ch.i^ f^c,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui tuncquoi^^�fi,
dederunt,ciim interpocula Deosfuosia^arent, amp; yeri Dei cultum nimts infolenterinfi�^^ Quorum ftmilesfunt hodie, qui ex fucee�'u aut cladibru de fide amp; religione indicant,nbsp;uangelium atquefidem in Chri�um exprobrant ,fi quid aduerfi patiamur. Quidautem anbsp;nbsp;nbsp;jf'
aliud,qu�m quod diabolic xemplum imitantur,quiChrifio e�urienti dicebatSifilio'^^^ �tt' he yt lapides i�i panes �antd Qui idem per impios ludaorum facerdotes ilium innbsp;rem mordacibue dibits profeidit � Si filists Deiebf,, defeendat^ amp; credemus in earn-turhuiusgeneris multa hodie amp; ita Chri�o inmembris futs labor anti adhucnbsp;pinant �mpijfiimihomines : quorum malitiam Deus inultam nonfinet^ Vincuntautetnmnbsp;nbsp;nbsp;�
tateytrojqucy qui ex aliorum miferijs occafionem arripiuntfuas res augendi,amp; iam ante plus fat^ mifen �nt, atque ( yt Amelel^ta olim ) hofiiliter perfequuntur amp;nbsp;Tales funt fere y�rarij, haredipeta ff^cophanta, qui yel yiduarum amp; orphanorutbnbsp;uadunt,yel publica fame amp; inopia abutuntur, yt mains lucrum faciant ; quorum tnoffinbsp;capite obiauo ceu in tabula depiSos proponit� Sunt amp; ifia hodie yulgaria, interim yt^^nbsp;Dei in nobis puniendis rigorem, cum ipfe omnem humanitatts amp; mtfericordia fenfum inbsp;exuerimus.
Superbian frohibet.
Cater�m fubijeit his �Paulus aphori�nos tres quos totidemyitijs opponit, per quf leges quam maxime turbantur. Primofuperbiam yetat, earn imprimts qua pt, yt bOnbsp;nbsp;nbsp;�'
nofir a forte ,fubinde ad altiora ajpiremus^ amp;�praomnescupiamuseminere.Esfhactnt (ati, yt Sirachides ille fapiens dixit, Hac enim elatus Satan dignitate �a excidit gt; amp; pnbsp;mos parentes eadem ilia dementauit,yt contra Dei prseceptum ex arbore yetita comeder�f^��ihnbsp;ritati yero nihilperinde atque ilia aduerfatur^ eb qubdhumilitatemJimul cumeioTa^ueuf^- i�iiltnbsp;quibuscharitas maximefoueri, amp; homines intra eius leges contineri folent.lubet ergonbsp;jie altafapiamus., fidhumilibus nos accommodemus, tAr fane adaltiora nonpofiuntnbsp;fortefuacontentinorunt y quampaucis natura nofira opus habeat, amp; qubd in quuulsy'nbsp;tioneDeo feruire amp;falutem confequipo�umus. ProdeS�, autem ,imbnece�ariumeiC}^nbsp;humilitatis regulam teneamus ; quam cum multi in yefiitu infolito amp; certis quibufdlt;t
-ocr page 411-nOMILlA L X XI II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17S
I*
Sk
1
fefi tnepros ridicu�osfrteltn�. 2dos ergo ad Chrifit exemplum re^ ^**gt;itemur, errare non poierimiHt Humiliauit � �if�im�onte, amp; c�irn ejj�t ittnbsp;aternefatTK d�cr�ta obediret^feruiformam accent � it a ipfi quoque�onte nosnbsp;^��iiK 7) �� fr^gid� hominum traditionibus fed Veipraeeptts no�netipfos accommodare de-
A ^^�denon�am^fid 2)eipatrKgloriam in omnibiti fun inflitutts Chrifiuiquxfiuit : � quo qftidumhum�itatti fludiumprofitentur eoipfio �videri'\ioliint,ytolimnbsp;h�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicebatfijs ipfiu libris fiua nomina nonfine gloria afi-e^atione adficribere, quos
ficribebant. �dhac Chri�tts no inutiliterfiefie humiliauit, fied omniaficit ye ideoq^ neminem ynquam neg�xit : Ica nos quoqj adquseuis ofiiciapro-�nbsp;ejjedecet, ne ( yt ambitiofit fiaient) honorem nofirum extennartnbsp;fieruiamus, qui nobis inferiores fiunt, Sunt quidem hac carni yald� ad^snbsp;flt;tciltfuperabimws, fi ante omnia noflram eonditionetn probe infi)i-gt;nbsp;�'�a � proprij habere cogitemus, quod laudem amp;gloriam aliquam mereatur. 2Iamnbsp;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mijirumtita anima quoq^ infinites yitijs obnoxia adinteritum yer-
autem bona, qua philofophi fortuna dixerunt, adeo in-^�^ducafunt ,yt m�rit� mifer amp; infames dici debeat ,qui Ulis infolefcit efiertur^ lt,L'�'^^)^frationiadda!nttsDeinaturam amp; ingenium , qui (ytfcfipturaomnes tiflantur)�-} gratiam yer� fuam humilibtes impartit, quos folos illiiis capaces ejfe, exempla Da-((J^otiieVirginis amp;fitnilium teflantur, amp; Chrifites non minusgrauiter qu�m per�icu'eda-^^'��^�^difcipulosin regniim Dei ingrejfitros ejfenegat,nifiparuulorum fimiles fiant.
^t,\��^'��^''gt;arrogantiam prohib�t, qua ytfuperbia omnis mater elf , ica proximi contemptum j^emofl�js� ^([f'^^^fi^usadgignenaadifiidia fitfficit. Dicit autem : 2Ie efiote prudentes apudyofmetipfos, ylm eatt/vro^nbsp;yobi�p�s, quafiipfi yobis ad omnia pofiitis fufficere, yt aliorum confllioyelnbsp;�^�l^fi^opus. ConuenitcumhacfententiailludSolomonis'P�ouerbiorum. Hefisfapiensittnbsp;denunciat ijs,qui taies funt. Frequens autem elf in hoc admonendo �iritusnbsp;Hi('^ �^'^ia arrogans ilia �ijpfiiesfiducia, omnium errorum quafi fions amp; ynica caufit esf.Ideonbsp;^innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dogmata fingunt homines, quodfiplies aiijs fapere fbi iam ante perfuafirunt. Idea cul-
hit�'���^�ftuunt,quodfibiin ipfum Deum aliquod ins yendtcant, quafi es ipforum commenta fifrtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idea yitam fuam nullis legibies co�reeri patiuntur, quod fi reliquis omnibus pra-
.^t qui ita fentiunt,ijdem quofifis prafi contemnnnt, amp; cum fi nulliies ope in-i neminiquoque ipfirum opis indigo d�bita charitatis officia pra�ant. �F^U'e ergo
I^aultes nos admonet, fimul nob^ hie obferuanda y enit quot;Deiprouidentia, qui ita ^ffiituit, yt nemofibijpfifufficiat, amp;fer'epluribtes opus habeant, qui reliquis excel-corpore humano caput amp; oculi,et� dignitate alijs membrisnbsp;fliij^r^^umtamen omnium firuitio opus habens: ita qui inter homines dignitatis gradufupr anbsp;gt; � ffjultorum quoque minifierijs amp; obfiquijs fuam illam dignitatem tueri coguntur,nbsp;c^*^fi^ puucifapiunt, fere fit, yt quifapientifiimifunt, non raro aliorum confilijsnbsp;^becca cacum amp; Tieocontrarium ifaaci cotifilium defilijs, Tacob amp; Efauo ,fuanbsp;in cumfinem, quern Detesiam oUmprafixerat. Etquot;Mlofis ficeri lethroniscon-% ^��^fl^tuenda repub. non infeliciter y fus elf. Quid autem de FLaamano ,potentifiimo Sy-imperatore, dicemus, quipuella captiua, deinde firuulorum quoque confiho ob~nbsp;generis exempla in gentium hiflorijs amp; yfu quotidiansnbsp;^g^cur confidentiusfeipfo mtatur ,fid meminerint omnes^nemini mor-*nbsp;b�gt;i ^^nia fimul data ejfi. Er er^o finguli jua dona in publicum confirre debent gt; yt quaninbsp;quot;^Icifiim nonpudeat illos aliorum confilijs amp; ope yti,quando fi minuspofii
* 'l^emini malum pro malo rependite, �^uxfintentia non de yindiHa intel-* i^e ittitltim pra �oftea dicetur ) fid hie plus quiddam reqnir it, ne fiilicet talionis lege y- rependa^,nbsp;fill' ^�^^�*tos , qui nos^ aliquando in necefiitate conjlitutos neglexerunt, Sunt enim, qui hoc �***�
'��� txifiimant ffiq^ excufatos effie , modo manum abfiineant, ..-4t quia fatis nocet,
4
-ocr page 412-CAP. XI r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
tgentinon fert opem,el^ hoc malum malo refendere, amp; ^ui hocfaciunt, eoiem cum tu implicatitur, amp; digni�int quos Deus quoq, negligat.nbsp;nbsp;nbsp;ult ergo nos meminijj� Taulnf) nm ictf
yt aliquem negligamus,amp; ne eos quidem,qui nobts aliquando charitat� of�cia negarunt-�nim debitores fumus ex lege Dei^qui nos fitum exemplum imitari iu�u^ amp; ferfonaruin omnia fuflul�^quie beneficentiam imfedire fo�unt. ^ia yerb adhac tar dum eii^noflr�mrnbsp;genium^ apudDeum^recibus a�iduisin�are nosconuenit,�Vt ignem quot;vera charitattsnbsp;animts no�rts accendat, amp; nos yeros ef�ciat di�ipulosfilij fui lefu Chri�i : cut debetvr btne fnbsp;honor,gloriaamp;fote�asin (eternum.iJimen.
HOM ILIA LXXIIII.
Procurantes honeftacoram omnibus hominibus. Si fieri potcft, quantum eft in uobis, c� omnibus hominibus in pace uiuentes; No^nbsp;uofmetipfosulcifcentes, diledi: fed datum locum ir�. Scriptum^nbsp;enimiMihiuinditfta, ego rependamjdicit dominus. Itaq; fi cfuritin*�nbsp;micus tuus, Ciba eum : fi fitit, da ei potum; hoc enim fi feceris, carbo�nbsp;nes ignis coaceruabisin caput eius. Neuincaris � malogt; fed uincitonbsp;bono malum.
Qp^oniamprtuaticommodi �udium amp; ymdi�te cufiditas homini extnnataamp; corruftione inh�rent,non fufficit charitat� fracefta ftmpliciter tradidijfenbsp;moueri oportet, queecaro aduerfus illafqlet commini�i. Id quot;Verb magna diligentianbsp;Trimb enim perfonarum re�eSum prohibuir^quopkriqjfefe excufant, amp; docuit emnibmnbsp;faciendum^adeb -yitneq^peregrini neq^ho�esnegligidebeant. Deinde fuperbum amp; confidenf^''*^^^,nbsp;rum contemptum yetuih qui cum charitate nullo modo conuenirepoteSf^. Tneterea I*���!�'' ,,0^nbsp;idei^-jodiofam acceptarum iniuriarum recordationem � nobts alienam e^e yultj quanbsp;Ium malo compenfemKS,amp;ijs negemus d�bita charitatts of�cia^qui nos aliquando in ncce�tt^ .jinbsp;�itutosncglexerunt. �t quia prater i�a morum a�eritas charitatem concordiatny^inbsp;impedit amp; turbat,nunc de illa agit, amp; inde tranfit adpriuata yindi^a�udium, quo nihil niXnbsp;e�e confueuit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. �'
Uone/ltU tiifa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trincipib autemgenerale praceptum ponit^quo totiusyita Chri�ianot ratiofeurt^i^*�
amp;'ii}orumcoin netur,'Procurate(inquit) hone�acoram omnibus hominibus, Trocurandiyerboprudentie tnendatur. fiudium diligcns requirit, amp; fenfits elf^ : SeBemini hone�atem 'vita amp; morum j � innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf'
fe�anda curate, yt ye�ram innocentiam ita omnibits approbetts, let nemo iu�am calutnm^^� cafionem habeat, qua 'vel Deigloria aliquid detrahat, yel charitatem inter yos turbetnbsp;guat, Conuenitigiturpraceptum hoc cum ijs, qua habenturinpriori ad Corinth.capAo.nbsp;tationem de idolothytis ita concludit � E�ote fine o�endiculo tarn [udais quam Gratis^ amp;nbsp;Deificut (^r ego per omnia omnibttsplaceo , non quarens meam ipfius yitilitatem,�d tnultoflt;nbsp;feruentur.nbsp;nbsp;nbsp;Docent ifta, Chri�ianos homines non fibi folis 'viuere dehere ,fedaliorum
num, quibus cum 'ygt;iuimus,rationem e�e habendam, 'vtper nos adificentur. Sufficit q*nlt;^ apud Deum bona confcientia, fed hac non con�abit,nifi nos ita yixifefciamus, yt nullt tftofnbsp;fiandalofuerimus. ^am qui talesfunt,ij non modb inproximum, yerumetiam in Deuwf rpinbsp;cuius gloriaplurimum decedit inter homines ,fi ex nobts occafio proueniat, qua illi doctrinenbsp;calumniari lt;amp; accufarepo�int.Ideo Chrifius, qui alibi monet, ne ambitio� iuflitia amp; opefnbsp;�rorum oftentatione priuatamgloriam yenemur, rurfus grauiterpracipir , yt operanbsp;hufuts in�ar lucts con�icuafaciamuSiyt Ulis excitentur adglorificandum Deum gt; amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�'
ploaccenfi,ipfiquoqjDeum amaree�'iu�itiayerafiudiumfeHariincipiant. Qua gens Yaulus fuerit,ex eo apparet,qubdfrequenter de fuo iurece�it,amp;� licitis quoq^ ^�h�in^�nbsp;mis amp; rudibits fcandalumpraberet,�t hodieplurimum in omnempartepeccatur, ^Ujnbsp;ternis,qua perfe indifferentiafiint,libertate fua abutuntur, amp; ita demum fi yeros euangu*}!nbsp;tores e�e putantfi omniafaciant profuo inre,neq^ aliquam habeant rationem eoruni gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�iti^
-ocr page 413-K -� H I L I A L X X11 I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�7^
ff^deredebelantjnt ill^ offenderentur.Faciunt q^ui--��9*/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eademfMiunt,necL huic apo�olicopracepto obtemperanr^quiquec bona amp;
quot;'n� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ejjeomnibu^homtnibuf confier,Quodetfiyix'vn^uam apudom^
}i(i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamtn cauendum e^,, ne per nosfier y quo m�mes alij ifiiid intelliganr, amp;fi
feei^dalumpratercaujam JU�am arrtpuifie, nonautem nos illuddcdifiecon-prioresfitnt,qui effranes in quoduf^fiagitiumferunturyamp;(�ygt;t ludas ill c �nbsp;nbsp;nbsp;fifiid) gratiam l)ei qua nobis per Euangelium in Chrifio exhibetur transf�rant
borum ingens numertts hodie,quiperinde faiiunt ^aefi nos ideo in liberta~ ^briftus yindicarit^ quot;^t nobis impunefiortarii m�chari, inebriari, defraudare^nbsp;^^^^^^^^^fft,fienerarij amp; in quauis feeler a poif^ cacos carnis affe�its ruere lice at. Ham ea im--inter genres damnatafunt y amp; qua hodie etiam inter Turcas amp; In-'/li^J fapientibtes improbanrur. Ex his ergo fiandala enafeuntur nocenrifiima, imonbsp;quot;Oilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yirulentiam accuunt, qua fidem in Chrifium �� yniuerfam Euangelij doilri-^
f^^findunt,^ quot;fft qua turpis jfiius licentia amp; impuritatis caufafit. Eadem �Verb �''^inii quoque difir abuntur,, qui in fide yer a amp; fan^o pietatis fludio yniri atq^ coalefcerenbsp;pr^rrptumhoc nonminusnecefiariumqu�mytileijs omnibus,qui faluteminnbsp;yh^�ram obunere cupiunt,
ne (quod multi folent ) fub bonefiatis pratextu nimium morofi amp; rigidifimus, amp; Padsftudiii/tn concordiam turbtmus, aliudpraceptum fubifiir : 5i fieri potef-^, quantum ei^ in pracipitur.nbsp;iiffomnibfis bominibus inpaceyiuite, autpacem habete. Eif^autem hoc praceptumge,.nbsp;quot;�lit � Texcluditur. r enim Chrtfius omnibus fieruandis in mundum yenit, om~nbsp;^niorefuo complexusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; EuangeUj fiuipracones �pacis faliitatione exordiri
'�^^ntmim�deiet) ytqui huitts difcipulicenferi yolunttcum aliquomortaliumproptercau/as Utes fufeiptant, quibuspax Chriftiana turbetur. Heq, nos ad hoc excitare debentnbsp;(iij,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chnfiits nos inimicis quoq^ amp; apertis hojlibtts benefacere iubeat. Et qu�muis
po�imus,qui �religwne Chrtfiianaprorfus'alienifunt^ ijfdemta^ occafio, quaprotiocati contra nos infurgant, tij^ bella moueant quorumfiu~nbsp;homind)us aliemfiimum efiedebet, Teccant igitur in hoc Taulipraceptumpra^nbsp;\ ^^fidentesy qui turnfuo iure nunquam cedert yolunt,fubindedi�idiaamp;litesexcitant^nbsp;yiri fanguinum qui ex militia mercettaria yiuunt, amp; proinde pacifnbsp;utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acerrimi. Tuentur Ulifife plurimis rationibits, ciT rti bellicaperitiam ytilem
txtmpla item omnisgeneris prof�rant eornm, qui bella aliquando gefifi-'tnumputantfufficere,finon alia ratio Ulisfit^ qua yitam fufientent^ qui in otio �*
� ^^^�^yiuere ajfueuerunt. ydliquid(inquiunt) agendum eif^, quando neqfiameemori, neq^ ��'�i!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otio rranfigere libet.Fateor. Sed yicifiim y os rogo o boni^num quod agar is nihilfit^
f^^ocentemfundere,,figetesproculcare^ domus diripcre,yillas incendere, yrbes orphanos affiigere^ cadibus deniq^,, rapinis, incendijs ,fiupris omnia mifeere,nbsp;L^l^^^ahisgrauiorafacere, qua bellirabiem comitarifolentiquot; Himium certeinfelices efiisynbsp;%!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��^^tis, non occurrit : fielerati autem amp;bominum confortio imb yitahuius yfuin^
fididicifiis, quoauttempitsteraris,aut yefiraconfularisinopia atque tnimyiuaty quinifit infiniti alij mifirepereant^yiuere nonpotei(jf Etenim fi yefiranbsp;�tfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'kalere debent ,frufira olim Deus per '^lofim clamauit: '^aledi^us qui accipit mu-
^^tmam homints innocentisy l�r dieet omnis populus, ,gt;dmen. Frufira etiant Inti Taulus admonet , yt pacem habeamus cum omnibus , quantum in nobis eif^ *nbsp;ebri�i praceptum inimicos diliget, qui ex amicis inimicos fibi facitynbsp;belli,id eif,immani latrocmandi libidineferro amp; ign� grafietur f Quid y erb de Ton.-quot;'iiijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 qui infiar bellonafates difiidiorum circumferunt, reges amp; populos interfi com-,
bellafuadent cruenta,yt ip�s domiJua tutb yoluptuari amp; otiari liceatF .^nnon horum principes, non femel Turcarum armain Chrifiiani orbis pernitiem prouocaruntf
� I olim belli,quod(acru yocant,pro recuperanda terra fan^a fuerunt authores,quo nullum
-ocr page 414-I
CAp�Xrr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I� T. AD ROMANOS
'�n^uam � condiio mundo diuturniWi truculentius amp; tanto cttm orb� totim dtj^endloge�um tf confi�t f Annon Ladislaum Vngarns regem po^ infignem amp; Chriftianit omnibtu'^t�m indo-riam �ugenirts Turcarumbellorurfiaimplicuity in quo mifieri cafinperfidie^xnas dein^nbsp;cefiatadhuc bodie Tontificum furor quin bella quotidie noua concitent^ amp; tarnen Tetri Ttid'inbsp;Juccefiores haberi yolunt^� quorum doBrina amp; e^emplo tarn turpiter difiedunt,
Pdcw wodt� Torrb nequMpaci^ prxtextu ab officio difiedat r� yel in Deum ipfum yel inproximumfi�' V conditio,nbsp;nbsp;nbsp;cet^nnodum amp; conditionempacts cum omnibits colende Apofiolia adijctt hii yerbtst Sifieri fgt;otd(,i
quantum eif in yobts. Duoponit,quorum alteropietati r� glorie Dei confitlit, altero afiediup'' uatos excludit,ne hts temere abreptt pacem yiolemw. Trimi enim membrifenfits esi^tSifieripoilt;^nbsp;faluapietate lt;amp;gloria Dei. Quod enim cum htspugnatdd Chriftiani homines necpojfitnt netnbsp;facere,e 'o quodiam ante Deo obfiriSli funt, cuiplus obedire debent quam hominibtts. Teccantnbsp;priuati homines, qui in hominum gratiam � yeritate deficiunt amp;fidem in Chrifiumnbsp;Dicunt Uli quidem, fe hocfacere pactsfiudio, ne turbarumgrauiorum authores fint : fed fi id''quot;'nbsp;mores amp; animos infiiciamits, hoc ynumeos mouet, quodgldriam hominum magisquamfioquot;nbsp;^eidiliguntficutidequibufdampharife� amp;� fudeorumprincipibrts loannesfcribtt, Similff^^^^^nbsp;q^Koq, culpa eif., qui in aliquo munere publico confiituti officium negligunt ne turbealiqufo^^^^^^nbsp;tur.Excufantfehocargumentomagifiratus ignaui^quando religionem corruptam t/�nbsp;bonas tueri, improborum licentiamfrenare amp; co'�rcere debent: item minifiriecclefiaruntnbsp;mundo deditifi quandofuperftitiones amp; fcelera arguere iubentur. Silent ergo/ie qnis illosfi^'quot;^nbsp;amp; turbarum authores efie dicat, Sedcalua amp; nimis frigida eJ�illorum excufatio. Heenbsp;tiofiu eif, qui officium faciendo aliquos offendit : fedfeditiofi crimen in eos cadit,qui ipfosnbsp;monentibttsnonobtemperant.Eide de hoc Achabiamp; Elieprophete colloquium,nbsp;de, quod neq, licet nobts officium negligere, quod nobis Detts impofuit, amp; non in nofironbsp;potefiate funt ea, qua ad rempub, amp; ecclefiam fieSlant, cuitts curam diuinitits commijfimnbsp;tnus. Sed in hoc quoq^ elucet nofirifeculi calamitas. Tleriq, enimpropter-priuata commoda,ilgt;�^l^nbsp;pietate amp; gloria Dei negligere poter ant, acerrime contendunt, amp; frequenter cxlumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,gt;
nequidipfirumexifiimationi decedat, ^At quandopro Dei gloria amp;publica/alutealiqtgt;�^i��jii bet cum leuifiimapericuli fufiicione coiunSlum,moxpacem in ore habent, amp; tlliuf praco�i^nbsp;contexunt, eoj autem turbarum amp; difiidiorum amatores effie clamant, qui ipfos offieijnbsp;in Domino fortes efieiubent, Sed meminifie debebant, Chrifium nobts non mundihu^'fi'^ff^nbsp;pacem polliceri ,neque �vnquam cejfaturos effigladij illitts efieSlu^, quern ft mifiurutn^^nbsp;pradixit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,
Contra uMi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idispramifiis tranfit ad ^indiSia priuata cupiditatem,dequa multis amp; magna cttnlt;s
itampriuatant, agit, c�tm quod carohanc quot;^itilem amp; nfceffariam efie putat adrtprimendam hofiiurnnoj*quot;' daciamdmo inillanonpofiremamfortitudinis laudem collocat : turn quodeademnbsp;tiarum nutrix eif,qua extingni nonpofiitnt,quoad ilia durauerit.Initio autemnbsp;Hrinaproponit his yerbis : HLon yofmetipfis 'vlcifciminidile^i ,fiddate locum ira.nbsp;compellat,amp;dile^os dicit,'^tfibi in caufadifficili beneuolosreddat leHores, amp; ytnbsp;hiltraditurum,quodipfi)rum honoriautcommodoaduerfitur,cum eos amet, amp; proina^nbsp;nori confultum cupiat. Elf autem fententia hac biper tita,cuiuf priori parte prohibeffiquot;'nbsp;beatfieri, altera quidfaciendumfit docet. Trohibet autem ne nobis falias iniurias ipfinbsp;Ebi obferuabimui ante omnia, Deipraicepta ( yt Chrifittsapud�Matth�um admonet)nbsp;corpits modo amp; aHiones hominis externas y erfari, fed ad animumyfq^pertingere:nbsp;totum hominem eiromnes eitis facultatesfibi yendicat. Trohibetur ergo htcomntg^^'finbsp;C^fenfuseSf,nondebere Chriftianoshominesfeipfos yelfaHoyelyerboylcifii}nbsp;y elle quidem aut appetere. Hee enim culpa yacat, qui manum quidem abflinet,amp;a connbsp;amp; maledi^is fibi temper at, animo autem totus afiuat atq^ 'proximi exitium meditatp�gt;nbsp;huic aduerfum quidaccidere optar. 'Ham nota elf Chrifiifententia, qua eosnbsp;quifratribttsirafcuntur. Et hannes eos ex Deoefie negat, quifratresfuosnondinbsp;qui oderuntfratres,eoshomicidas efie tefiatur. Atquomodofratrum amantts efiepo
-ocr page 415-� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L X X I I � Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l8�
iiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yindiElit cu^iditateflagrant. In ill^ cert� ira perp�tua quxah odio
^uapropter non jatii f�liciter praceptunt iflua 'PauU exponunt, qui yindi^lam diflinguendo, illam quidem prohihitam, hanc yero concef^nbsp;)^��ti;j, 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^fl uon negemuaf teere Chrijliano homini admagiflratum confugere, iure amp;
noflneaufa fieri dehet, quam yt cum proximi detrimento qui defenftone non contenti, infitper yindiBam quoque qute..nbsp;��rprodunt i amp; fuhplauflhili iurM pratextu^ magiflratunbsp;ahutuntur^, Inittemur ergo in tali cafu Tauliexemplum, quiciim yirosnbsp;quidem omnem trihuno indiea-quot;*�[ � urmii l�gitimas defenderetur, non autem yindi�iamfieripetijt qua ho^
Juts impia illiu4 confliirationis pcenas (tarent. Et koe confi�t,qui fidem in Chrifium y ere amplexifunt. ilslemonbsp;V ''(�* ^^^��^endo feipfumfallat, quando charitati fraternx ( quie germana difcipuloruntnbsp;curn ira amp; odio, amp;proinde cum yindi�xttiam cupiditate ,nullo modo contie-
r) yhi iniuria gratii amp; atroci lacefitia fuero f ^poflolum audi, dandut � ^ureiuhet. Qnpd memhrum yari�exponitur. .^ilij enim eiu^iram intelligunt^nbsp;cedere oporteat, ne refiflendo amp; notyleifiendo illam magts inflammemm, -acciptunt,cut locua detur,fe nos � yindi^a nohis temperemitf. Eaulumnbsp;catfam omnem �DeopermittamUs, quiprocul duhio ylturwfit iniurias^nbsp;'^*''���11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eif ytraq^ expofittopia^neqtie ali�na ah .i^pofioli infiuuto. Inpoflerio-
^'�(i^c^�quot;�^^�^^hihenda elf,nedum caufam nofir am Deopermiitimm, illudcum yindiclii hahere iniuriarum noflrartim yindieem. Eotelf^ autem meo iudi-ji,*'�'�iio noflra quoque intelligi.,cui locum dare dicemurfi earn nonpatiamur erumpere,nbsp;concoquamus amp;fireenemtps, ne dum eiindulgemus ^illa ma-incendiafieri, El enim ignis adhuc latitans fa-�bMterumpat amp; acre liberior^tuatur, indomittim furit, amp; ipfa domorumfafii-iram intra animos nofiros continemus, tllam paulatim non magno nego-.nbsp;fl'tifr ,t ^^flumustat fl eadem in opus erumpat, nouisfubinde yirihu^ auHa, tandem nosnbsp;qttoque exuifle, er totiin helluasdegeneraffe yideri pofiimiis.nbsp;hreuts cJ� (yt Horatijyerhisytar ) facile mitefiet, fl moram admiferlsnbsp;con�derarts. Vid�t hoc ^dthenodorusphilofophus,quinbsp;t^iiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impetrauijfet, iam difieflifrus ilium monehat, ne quid faceretiratus^
ex ordine literarunr Greccarum elementts. Quod diU:um fapientifiimo prin.-�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illo adhuc confiiltore opus ejfe dicer et, (ir eur�totoanni /pacioapudfe re-
V^fi' nbsp;nbsp;nbsp;quidam feruo, quipeccauerat,dicebat. Vapulares, nifi eflem iratus. �Merita
�.����OJ' homines (ita feritatts pudere debet, ft Chri�i pracepta non ohferuent, qua; ytilia fiipietttes intelleXerunt. Et fane, yt que in facris liters traduntitrnbsp;communi hominum yju occurrunt, quorum confyderatio iram amp;infanamnbsp;I'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in nobis reflinguere potelf,. Erimb enim communi omniumgentiumcon-
i�\���'*�^l�^�^e�f,ne quis in propria caufit iudex fittnequeid immerito cauetur, quan-. nobifipfis nimium indulgemus, in aliorum autem delEHs notandis admo.�nbsp;Vehementes. .gt;^tqui feipfiim ylcifiitur , non iudex tnodb elf in caujanbsp;V'quot;Ur fententia � fiipjb prolate executorem quoque agit, quod � iudicis digni..�nbsp;magiflratus elf, ne manifefia fiagitia aliter quam legt.-�^tur � '^^fintihus penitentie tempus conc�d�t, nep�na illius yitio ad animam quoquenbsp;yefanum amp; nimis iniquum dixerit, qui in caufapriuata aduerfietnbsp;s quantum in illo elf, animam quoque cum corpore extinHam yelitY
�� ttlicetiniuriafallafit,nemo tarnen iram,quemtonfidtorempefiimum eJfeconfi�t,,
-ocr page 416-CAP. xn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP I s T. AD ROMANOS
aiidireamp;eiM monitispar�re debets Adde his^qubdnihil nobispreeter diuinte prouidentia conlt iuft at^f d�cr�tant accidie. Co^itemtts ergo, Deam ho�iam iniqaitate contra nos bene '^ti,nbsp;malitiam retundat,amp; nonpcenitendam ytilitatem nos ex inimicis caperepojp, finbsp;conaitia reBe expendamw.,amp; qua ab illispatimur^adiudicij diuini calculum reuocentuS�nbsp;V'mdida foliutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Torrb aadiamus^quibus argumentis Taulus 'vindicte�udium prohibeat.
i:)ei ejl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptura[acra,cuius duos locosadducit. Trimus Deut.^^.cap.habetur, ybi �Deut depopuli
dine amp; contumacia conquerens,amp; illipcenam denuntians,inter aljaait : quot;Mihi yindiUt, dam. '^leritb autem fibi hoc ius yendicat Deut, qui rerum omnium dominas, amp;nbsp;dicebat) totius terra iudex e�,adhac�)lus ab omniprauo affeilu liber,iu�o amp; lt;tquo iudtcionbsp;ribus hominum puniendis ytitur,'gt;toluit autem hoc diElum nobis in mentem reuocare Taunbsp;tendat^non e�epericulum, neho�es no�rapatientia ferociores fa�i impune quiduisnbsp;faciant : 2sZo� de futurum enim partibusfuis Deum, qui iniquitatem inultamnbsp;ideo Dauidquoq^ Deum 'ygt;ltionumyocat.Tfalm,^t^.Quotquotergofeipfos'ygt;lci�u�tur,iJ .^iiifnbsp;charitatis leges violant, fedprimum Decalogipraceptum tranfgrediuntur, amp; Deumnbsp;if ui iniuria af�ciunt^ dum fibifumunt,quod illius eif^: quafi Ule aut partesfuasnbsp;pote�atem ip�s communicarit. Sedytrumqfab tlloalient�tmum eif^, qui.^loff^�^lJnbsp;qui fuis cultoribusfaBas iniurias perinde ac ft�bijpfifa�a effent,accipit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ho�es benefi� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^�lter locttt Solomonis eif,,ex Trouerb.x^.cap.defumptus, amp; duabutpartibus conj
cijs placaiidi quidcum ho(libut,quinoslaferunt,fieridebeat,docet. Siefurit(inquit)inimicHftuusgt;t^^^^^jit^ fuit, da eipotum. Cibi amp;potut yocabulis omnegenw offcij comprehendit,nbsp;aliqua con�itutofuccurritur. Senfusergo eSf, benefiajscertandum ejfecumnbsp;aliquam faciunt. Conuenit di^um hoc cum lege Dei, quaExod.iJ.cap.extat : Sinbsp;inimici tui,aut afino eius erranti, mox reduces eum Uli. Si yideris a�num eins, quinbsp;bent em fub onere fuo,num ceffabis amp; derelinques eumi�num defertum deferesi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
nim� hocadmittas, quinpotiutpropenfam tui animi 'voluntatem erga tuos inimicos lorum reducendis amp;fubleuqndispublic� tefiator. puamuisnonfallemurmeoyidere,pquot;^.J�gt;nbsp;pto allegoriamfiibefe dicamuf,ytfenfasfit .* Si inimicum tuam in belluam degeneraui�fnbsp;bouisaut afini infiaryel poPfprauos carnis afi^eSlut errabundus 'vagetur,nbsp;omnisgeneris farcina opprefus fuccumbat, tuum erit, ilium hero juo adducere ,'Yt cumnbsp;cilietur, cS;-peccatorum yincultsfoluatur, amp; non aternumpereat, Exempla'Vtriufqijf^fi^^,^^nbsp;occurrunt, EU^euspropheta,cum Syros hofiesnon fine miraculo in Samariam addust^^lnbsp;potu refe�losdimifit. DauidSaulem amare amp; beneficijsprofequinon defijt, quamuit a(St^jnbsp;fua perpetuo infidiari cerneret, Trophetas item amp; apoflolospro illorum falute dies amp;p'f^nbsp;bauiffefcimut, qui ipj�rumhofies erant truculenti�imi. ^ouitifiosomnes Chri�i^fnbsp;pro ingrato mundo,imopro ho�ili amp; contumaci�ima ludaorum gente idemfeci�e confl^^'nbsp;turpracepta amp; exemplafibiproponant,qui yeri cultores Chri�i diet �yiolunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,-^s '�
Idyeroyitfaciliusanobis impetretur,fru^um ^berrimum Solomon pollicetutf^ enim fifeceris,carbones ignis,id eS�, ignitos amp; ardentes, coaceruabis�per caput eius-nonnulli carbones i�os de ira Dei, quam fibi accerfant duri Uli e�quot; implacabiles, quinbsp;emolliri amp; yincipo�unt. Etfi autem yerum fit, Deum talibut grauiter irafei,nbsp;ritatis pracepta tiraduntur, qua omnium faluti confultum cupit, commodius iflanbsp;�ium amp;mutuoamoreexponemus,quoaccenduntur, qui nonomninodeploratifunt�tt^nbsp;tes amp; ad benefaciendumpropenjos e�e yideant. Et itafiere locum hunc D.�ugu�.
de doBrina Chri�.cap, i b.^bi de difiernendis figur�t is locutionibut agens, hunc quo^ bi^i� cum inter easconnumeransait'.Carbonesfitnt yrentespeenitentiagemitus,qufiutjuptnbsp;eitts,qui doletJe inimicumfui�e homints,� quo eius miferiafubuenitur. Eteriim ytx qu^Dnbsp;durus amp; immitis eif,, quin eorum quos odit longanimitate amp; beneficentia yincatut,nbsp;non omnino refipifiat ,faltem ad tempus animum colUgat, innocentia tefiimoniutnjnbsp;ipfijn iniufiitiamaccufet.Quod Saulemfeei�enuperaudiuimus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;//
Nc 4 Concludit ergo i�am trabiationem /dpo�olas hts yerbis : He yincaris a male ,je
-ocr page 417-H o M I L r A L X X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l2�
Ifene�centia^ malum y erb fro malitia amp; malefaB^fumitur^ ��linbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yinci malitia amp; ferutrfitate adutrfar'tj tui^ytpar fart referenda eiti4
\fotim malitiam illtu4 tua lenitare amp; manftetudine yincito, yt y el refipi/caf^ wwoceMrw aduerfafeip�tm tefiari cogatur. Hie ergo pugnaprofonitur^nbsp;fftquen�Me^. Qjiia enim iniurtarumplenafuncomnta,perpe~nbsp;i ne aduerftriorum contumacia amp; imfrobitate ftperart eademnbsp;reprehendimui,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem diet fote^, quam diffieile �t,in haepugna yince-
nobtf fhilautia ad yindi^am proeliuesfumtes. Et ft ht�orias in�ieiamut, htc t(, \^^'J��idehimus multos, qui prins inn timer as gerttes amp; orbem fer� totum terr arumnbsp;n^iunifefioJ�lutM fericulo eoniun^umnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eo magis nos anntti de-
vftdrj loeum demus.Oremus autem quot;Deum fatrem, yt ex y erbtfut femme renatos eonformes effieiamur, e� yiBoriee buius puleherrim� pra-
Ulo: cut debeturbenedi�iojhonor,gloria amp; fote�as in aternum, ,H.mtn,
c A P V T X I I L
HOMILIA
1 Wnis anima poteftatibus fupereminentibus fubieda efto, Non eftpoteftas nifi � Deo : Sd. qu� funt poteftates gt; funt � Deonbsp;Itac^ quifquis fe opponit poteftati, Dei �rdinationi refiftit�
k. ^^tem refiftuntjipfi fibi iudicium accerfent.
HB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fraternadi�utauit Eaulus,yt omnia diligenter remouerit, kr�imewtwn
�* illius ftudium amp; officia imfedirefilent. E^ltimum inter bac fuit yindi^te eufidi- (3^ occa�octtgt;� 1;^^lt;}ua Chri�ianoshomines alieni�imos effeyult:nimirum Chri�ipraceptumfieu- XIU�nbsp;i^lt;^fi^ntur,frobibet. .gt;lt do^rina bac,niftprobe intelligatur, mul-parit. �Prim'oenim probibereyidetur,ne magifiratus defenfione aduerfus eos
V 4 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniuriam faciunt. Deinde ipfiim quoque magiflratum yidetur abolere,
ecclefia,nullus ilUui y fin fit. Et confi�t omnibus feculds repertosfuijji fitbfrtttextu Cbrifiianx ltbertatM,non modo magifiratus amp; refiub.euer-^i^kl)J*�.^^^ftdiugum feruitutis excutere conati funt.Quales nofiro temporefunt �nabapti.^nbsp;Chrifiianibominisejj� aiunt,yt nec iffr magifiratualiquo fungatur, nequenbsp;tonfugiat, amp;eosqui iliumgerunt, potefiatem tenebrarumamp; ttbnicts dete.-furoribus non procul abfunt, qui cum audiunt Cbrifiianorumnbsp;'�hc'r***�� obfequiumprtefient, tam magifiratus qu�m leges amp; iura publica abnbsp;*H.ccedebatbismaius malum apofiolorum temporibus, ludlt;ieienimye'�nbsp;, indignum futabant, .^lbrabami fofieros amp; �le^um illudDeipecu-tyrannide premi, e^ideoerebris feditionibuslibertatemyeteremrecupe.^nbsp;'^nlti quoque,quiex gentibus ad Chrifiifidem accefferant,non minus imp atien-^^f^ri^tiqnos Cbrifii bofies effe yidebant manifefios. j^fud y trafique y erb in-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efifiola e^yidere) impo�ores carni amp; mundo deditt, quigratiam Dei
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'i^^nsferebant in carn^licentiam,amp;yteacommodius fruipoffint,magi-
^�nfrobe conuellebant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufa erat, qubd Cbri�iana religio apudpoten-
, yt qua fiditionum turbarum caufae�et, quemadmodum bodie nomine multiprincipibits fufie^am amp; inuifam faciunt. Hon temereerganbsp;hfl ^5tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de magi�ratti amp; etus autboritate, de^ obedientia, qua Uli debetur, differunt�
Sp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pi�ola cap. 2,. y bi Cbriflianos tam regibus qu�m ijs, qui borum nomine
boe qu�m diligenti�im'e mandat ^yt fuafidei commiffis f'^^^fiatibus obtemp�rent, dn frioriyerb ad 'Timotbeumproijs,quiin eminentia (on^nbsp;H
-ocr page 418-\
CAP.Xirr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP�ST* AD ROMANOynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..
�ituti funt j frtces publicas�eri yult. In pris�nti dutem cattfam hanc tnuli^ agicnimirum ^uod Hitsfcriberet, qui ^ma in yrbe rerum domina ageiant, ybi anbsp;profeJJoribM nihil�ditio�uf fieri poter at fine aperto totitu ecclefia amp; religion^ fferMhnbsp;culo. Commode Dero i�am traClationem ijsfubijcit, qu� de quot;vindi^�a nuper dixerat,nbsp;quit legitimtu magifiratuum 'yfitifit,amp; quod Chrifli do^trinapolitias amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffM
potiu� quam di�ipet. Efifite doHrina hac noflrit temporibui non minui qMW ad reprimendos eorum furores j qui libertate Cbrifiiana ( yt diximtti ) contra tn^^r
. rPt�af�*' Otnnii anima, Eropofitio totius tradationtseS^i Omnts anima poteflatibusfupereminentibuinbsp;Suntautem huius propofitionis yerba fingula diligenter excutienda^ytqutbusnbsp;yelit j4pofiolus�ntelligamus, Erim 'o omnem animam dicit, qua Sjnecdocbica locuti^' Anbsp;Hebrat totum hominem folent denotare. Eoluit autem ea litc yti Taulus^ yt ofienderetjnbsp;extern^ modb amp; ad corpus facientibus, yerumetiam de animarum falute agi : amp; y^ di ',jsnbsp;ret^quibusintquum yidebaturfiomines Chriftianos, qui circaanima n�gocia fere occupan^^^fitnbsp;fubtjci, quorumpotefias circa res sxternas amp; corporales potifiimiim yerfatur. 2gt;btfninfnbsp;excipit Eaultts, autimmunitatedonat. llgt;lam ytomnes difciplina opushabent,itanetno�nbsp;teif^quin\vP�ft(t l�gitima reipub. confiitutio turbetur, Hno igitur hoc di^oprtm^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fiU
fj}quot; confidentes Uli conuincuntur, qui yelgenerisnobilitateyelnefiio quibuspriuilegiflrf^ihif miniparere yolunt amp;multainmagiflratuum contemptumfinguntatquedicunt,qm^nbsp;tatemillorumeleuent. p^tdumcateris hominibusprafiareyolunt,fereuerafiliosquot;^^^^^ ��pit''.nbsp;fine iugo amp; difciplina ejje tefiantur^ amp;proinde indignos , quibus inter homines locusnbsp;confutatur htc etiam yriiuerfa cleri papfiici immunitas quam 'Pontifices tam fibi��nbsp;creaturts^nonabfquefiimma totius orainispolitici confufione amp;legitimorum magff^^^^ J^nbsp;minia, conftituerunt, Si enim omnts animapotefiatibtts fubejfe debet, ergo hisnbsp;^fubijci Pontifices, Car dinales, Epifcopi, Sacrifici, ')vlonachi,amp; quicunquenbsp;mine cenfentur. 2iequeillorum cauillum admittimus, quofiiis Epifcopis amp;nbsp;potefiatemyendicant,cui facrificiamp;monachi debeantfubeffe. Quiaenimapofiolorn^j ifii^nbsp;haben yolunt,adipj�squoquepertinet quod apofiolis diHumeif^z Pegesgentiumnbsp;y os autem nonfic. Quod� yota aut iuramenta pratexant, quibus fefe Epifcopit amp;nbsp;fiiis obfirinxerunt, nos ilia cum Chrifti legibus amp; cum ea obedientiapiignare dicemus,nbsp;nbsp;nbsp;�iC
fiiani hominesfitis magiflratibus debeni, lt;amp;proindepro impijs amp; ilUcitis refcindi nos foli aut primi ita jentimus : fed eandem olim yeterum patrum amp; epifioporumnbsp;Chryfofiomi in hunc locum expofitio luculentifiime teflatur, quitam monachos quttm J.nbsp;potefiatibus htcfubijcifcribit, (irmox ex Pauli yerbis infert : Siue ergo apofiolusfiittf^d^nbsp;geltfia ,�ue propheta, aut quifquis tandemfueris, magiflratui fubeffe dehes. fdec^nbsp;pietatem euertit,amp;c. ,gt;itpratexunt Uli Imperatorum amp; ^gum priuilegia,nbsp;tatem Ulis concejferint, Ebinos ilia partim confina, partim malis artibus quxfitainbsp;yim extorta effe,dicer e pot eramus. Sed yt nihil huius dicatur, yidendumfamennbsp;ges ilia dare, yelipft accipere debuerint ,qu(eyt cum Deiordinationepal�mpugnant,^nbsp;nem in republica pariunt, amp; extremte atque effranis licenti* caufa funt in eonbsp;quernpra alijs publica dtfciplime legibus coerceri oportebat. Et nimis impudentes ttfnbsp;fibi yendicant Uli, quam nec Chriflusipfeynquam quafiuit, qui etfiEcele�atotius capptnbsp;yniuerfi do��or � Deo conftitutus effet,tarnen �b cenfit nafci yoluit, lt;5* tam profiip� inbsp;cenfumfoluit,ne fcandali aut confufionis alicuius author fieret
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde quidomnisanimafacere debeat,docetur:Subieila efio,inquit.
Subie�a eflo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ryiiolentam fubieClionem,fed obedientiam yoluntariam d�not�t, f^bi tarnen
obedientiam illam certis Umitibus effe circumfcriptam , ne quid fiat diuina rium, amp; qttt^dfalua pietate fieri non pote^f,. Quoad ergo principes quod iufiumjafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijf
pracipiunt j par�re nos conuenit : imo patienter ferri aebent qua Uli prater omrte fi
-ocr page 419-H o M r L I A tXXV.
^^^o�detn amp;pietat^ officia non impediant. ^tfi non contenti olfi^inijiy in corpora modo �rfortunas ftbi iui amp; imperium quot;nendicentfedinfu^nbsp;^nuadant ^fitperfiitiones t� cultwnefarios obtrudant, eadenique mandent^nbsp;manifefiafieri nonpojjunt, tune apo�olica illa r�gula yaleredebetznbsp;^uam hominibui, Hancenim non Uli ex proprio cerebro finxerunt,nbsp;f�^ufirunt^qui qua Cafarit Junt,ita Uli reddere ittfiit^yt ea etiam Deo cedant^queenbsp;pietatM officio debentnr, Exempla huittapafiim extant in �Marty ribui, quinbsp;^fttilibui fife principumfuorum yoluntati amp; receptie legibugt;s diligenti�ime accom-tarnen nunquam adducipotuerunt, ytaliquid contrapropriam confiien--E^ ^1'go turp^ tllorum error^qui magi�ratui /impliciter obedien^-fifper�itiones impias plaufibili obedientix pratextu
^^m�**^*�quot;* i nosfubditosefieyelit^poflolM. �Poteflatibiu nimirum fuperemi- Magiftratib:t! JUp^^io'f'^^funt eir quosnobis Demimpofuit.
'^4�i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Monarebis yerumetiam quibufeunqj alijs fubeffe nosdecet, qui Ulorum
f*EtitaTetrw^po�olmprxceptumi�udexponitin prioriepiflolacap.x, ��ote cuiuis human� ordinationi, (id eil^, cuinis magi�ratui inter homines con-quot;d^ominum:fiue regi^yt qui pra�t*, fiueprx�dibm, yt qui per eum mittanturcumnbsp;^tum ad laudem re�� agentium. Videtur aut em Taulm pote�atesfuper-exprimeretdiferte^quibui nam obedire debeamm: 'Plimirum i�^ quibm impe-Pdec enim itibet, 'Tft qnibufuis nihil ad nos pertinentibm no�pfos �tbijeia-eotnm iniuriafiert nonpoteif^^ quorum ditiontfubie^i fumm. Q^odpropternbsp;milites obf�ruari debet, qui contra J�orum magi�ratuum leges in militiantnbsp;c''iej- d^�bm exterisfuum obfiquium offerunt, deinde 'rgt;erb quacunq^ in hello defignari fo-ij}j �'� tontine excufant, qu 'od principibus obedire aquumfit. Traterea modum quoq^ obe-�^primit Taulm qui e^, yt �mpliciter obtemperemm ijs quibm Jubiei�ifumuftnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlifint.Scimus enim non 'vnam effe reipub.adminiflranda rationem, %^ogt;gt;
penes'ygt;numeil[,Jummarerumpoteflas. Jri�ocratiam y erb 'rgt;ocant,quando maxime idoneis deliguntur qui rebusprafint. Democratia item pf�, ybinbsp;reguntur.Et habent�ngula i�aform�fua yitiafn qua dege-Vgt;?) ^d}dtinaratiofiruetur. Tuncenim quot;Monarchia in tyrannidemsAri�oeratiain Oligar-confufionem turbulentam mutatur. Fit etiamfrequen-indigenaperfiditiones aut yi aperta rempub. inuadant amp; in fuampote�atemnbsp;huiusfit,non e^f, fiubditorum,'^el reipubformam mutare yelleprofuo arbifnbsp;iure amp; imperiofiditiofiin di/fiutare ^JedfimpliciterpraJ�ntibus magi�rati-�mnibus^qua illafa confeientia amp;J�luapietatefieripofi�nt, ytpaulb ante di-ijs,qui in Dabylonem abduUi erant,fcribebat, ytpacem eins ciuitat^ qUart-^\^^d^^^^d)ominustran�ulerat,amp;proeaorarenf. quamu� non ignoraret, Dabylo�ioinbsp;�''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^recitatosali�nas terrasinuafifie.Et Chri�us Cafariobtemperandumejjemonuit,
g^rites exteras nullo iure fitba^as fubfito imperio continebat. Et cum i�a ^jdem P^mani fer� toti orbi dominabantur, de quorum Imperatoribus nihil dietnbsp;tyrannie amp; libido omnia illafuperet. Frocul ergo faee�anidi/fiutationes quasnbsp;��^^rum cupidi mouent, amp; hocpotim cogitent finguli yt ipfi ojficium faciant^nbsp;\^�^tf^�^^^^pr�terojficiuminquirant,
'Vpleriq, licentia appetentesfunt,praceptum hoc fuum Faulus rationibus amp; argu- fMihor 3'v^o/ ^^rifirmat. Frimum ab authore yel caufa efficiente magi�ratus defumit,quod firatui eftnbsp;pote�as nifi� Deo: amp; qua funtpote�ates, funt � Deo ordinat�. Exnbsp;formaripoteSf^. Fnum*. Omniordinationi a Deo con�itutaeS^nbsp;^rdinatio diuina : Ergo magi�ratui eif obediendum. .AlterumZ.nbsp;^^^ationi diuina refi�it,peccat � PAagi�ratus e^ ordinatio Dei : Ergopeccat,quifquit
-ocr page 420-C A P� X 11 L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� N E P I s T. A D R O M A l� 0 s
Cl
illire��it-t T)eittautemnono�itanter in�iciyniuer�tlif iliapropo�tio, ^uadicit tem e�e � �Deo.Extenditur enim hoc adomnes, qui ordinarium amp; le^itimum habent i� alio! t (nbsp;rium.A quot;Deo igitur e^pote�asmariti in yxorem^Vetts enim mulieri dixit: Adnbsp;ilu� tuui,amp; i^fe tibi dominabitur� Et idem per apofiolos clamatx Exores fubditae�otepropelnbsp;rii-A Deo item e^^pote�as parentum in liberos:quia idem ille legem tulit: Honorapatrem tnbsp;matrem tuam, ytfis longauus in terra,quam tibi dabit Dominus, quot;Eleqf hoe praceptonbsp;Hum rebellem amp; contumacem morte mulUare iu�it. Ita � Deonbsp;nbsp;nbsp;potefias, quamhert t�j�
praceptores in difeipulosfimperatores bellid in fitos milites exercent. Et eandem rationttn magiflratum amp; fubditos,euidenti�imeprobaripote^^. Extant enim manifefiiftriputta lonbsp;Deum dicunt r�gna difiribuere �r transferre, amp; eundem expulueribus amp; luto aliqttos exft^nbsp;quos inter fui populi principes collocet. Dan,^, amp; 7. Tfal, 115.nbsp;nbsp;nbsp;? Qtfibus conuenit ynantf'
niumgentiu confinfui,cuius non alia caufa indicaripote�^, quam natura lex,quam cor dibus in�ripfit, jiee enim y Ila gens tarn barbar a amp;ferox eSf^, qua non intelltgatpt^^nbsp;opus e�i,qui in commune confulant, quibusreliquus populus obtemperet, Atqutddtbonbsp;loquor^c�m finfum ifium in brutts animalibus nonnullis conjfidamus,qua amp; regni amp;nbsp;formam interfe confiitutam habent,ficuti ingruibuSy apibus amp; nonnull^pifciumgeneribmt Jnbsp;dere.'ELeq^ hie audiendifunt^qui aliam ejfeaiunt populi Dd conditionem, in quonbsp;reHum amp; bonum eSf^facere, neq^ aliquis imperium in alios y�rpare debeat. Seimtts entm �,nbsp;ex Dei mandata inter Jfraelitas iudices confi�uiffe, amp; tales frequenter ab ipfo Deonbsp;quandopopulum abhoflibus oppre�umyindicareyoluit. Et nonynoloco tefiaturfacrahtfnbsp;puli Ifraelitid nunquam conditionefui�e miferiorem amp; infelidorem, quam fi iudice autnbsp;legitime caruit.Quodfi qui Anabaptfiarum furoribus imbuti clament, hac olim locumnbsp;nouo autem teflamenco longe aliam e�e ratione ecclefia:nos Ulis yici�im Dei oraculum opp�nbsp;qui de ecelefia Chriftiper Ifaiam di�erensz fe huic reges nutritios amp; reginas nutrices daturftf^^nbsp;tur.'N.eque deeruntnobtsexempla eorum,qui amp; magiftratumgefiferunt,amp; Chrifli difeipf^^'r^^isSnbsp;fdeli�imi,qualem lofephum Arimathaum,lgt;ltcodemufPaulum Sergium,Eraftum amp;nbsp;fui�elegimus�.ytiam nihildicamusdefanSli�imes Imperatoribus, Confiantino, Theodofiflnbsp;fimilibus,qui ecclefiam publica authoritate amp; armisyiBridbus defenderunt. �Minime e^^ �(S'nbsp;dtbenr,qui magifiratum rem prophanam e�e clamant*, quinpotius Taulum audiamus, s Mnbsp;mus Del beneficium,qui ordinem ifiumper natura legem in omnium animts approbauit,t^nbsp;tus legitimes confiicuit,quorum authoritate improborum audacia amp; petulantiacoercea�^�^i'nbsp;An malt quo^ ^^^fi quaras,num ergo mali quoq, mag�lratus amp; tyranni � Deo flntt�nbsp;tnagiflratus � me:non quidem quod ille malos,iniquos amp; crudelesfaciat ( tales enim fuapte natura f�nf)nbsp;Deo fint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populi malitia amp; ingratitudine offenfus tales dare filet, yt panas dent, qui bonis par�re
Jdeoper Hofeam dicebat: Dedi tibi regem in furore meo. ^od minime ignorauit lem tyrannum iniufii�imum yn��um Domini dicebat : non quidem dus tyrannicamnbsp;bans,fed Dei ordinationem in illo agnofcens.Et Teroboamum ab ipfi 2)� excitatumnbsp;docet.Sennacherib item amp; lgt;labuchodonoti^oryirga amp; baculus furoris Dei,imb feruinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lffiut�^
fifa.io, lere.tq. T^eq, aliterfentirepo�iimus,nifi maximam mundipartem amp; r�gna mun quibus ytplurimu tyrannidominantur,a Deiprouidentia eximere yelimus.E(ergonbsp;CIS magifiratibus Dei beneficiu agnofeere debemus*. itafi impij rapcores amp;fanguinartj tytquot;nbsp;ganrpeccaroru nosrecordari decet,quibus eiufmodipefles mertdmus.Et hie quidenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
mafit ratio,qua tyrannoru iugum txcutere,nofq^ in Itbertate yendicarepo�imus: ea nimttni^ � nofira contumacia meruimus panas,patienterferamus ,panit�ntiam item agamusyfi^f!*�r.((d*nbsp;anim�s conuertamur ad Deum:non autem, ytfedttionibus tumultuemur,nbsp;nbsp;nbsp;impatienff^ J
contrafiimulum calcitremus,quodfine nofiro magno malofieri nonpotel^,
Vtagiflratutbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedytadmagifiratus legitimos redeamus,prodefi illosfiepe amp; diligenter cogitarenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ffif*
Bl ^ciunt, cr citur,ipfis poteftatem � Deo accepi�e.Ifiud enim officij illos admonet,yt nimirum Dtf .� yfj.fif^j.o,tehant, qui eosin tant am dignitatem euexit. Fecerunt hoc admodumnbsp;quos hoc nomine poti�imiim fcriptura facra commendat, qubdyeri Dei cultum
-ocr page 421-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M I L I A L X X V.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l8j
^^tt�n nomina diuini extirparint amp; legK diuina difciplinam yoluertnt ob�rua-principes fer io feciffe hi�orite te�antur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo nimium tur^
** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;religKnis amp; doBrinte cttram nihil ad� pertinereptttatjamp; proinde dm
mundo feruiunr^ E^olunt i�i fine Deo regnare^amp; proindein-ubdudt enim illd�ium fauorem Deus , amp; ita 'vilefcit illorum authoritas, dunt improbts autem amp; turhulends contemnuntur.T^rfum confolationemnbsp;^��'*1 amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magi�ratibus a�ert^ fi cogitentj fe � Deo ordinatos ejfe^qui ipfis dignitate
Et fane confilationeoptuei^,^uiafundio illorum labor d amp;periculi ohferuauit quot;E^x ille barbar us, qui citm oblatum fibi diadema multumnbsp;i^ ifi^^ �^ocem erupit z 0 nobilem magis qu�m felicem pannum, quem finbsp;^�*^^��^^^ft^t,qu�m multisfolidtudinibus amp;pericultsamp;miferijsfit refertus, ne humi qui-\ifiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�i^tre�bellet.Totttit hocyidere,quipratermundinegotianihiltradabat. �t quanto
e�rani mor um licentia, cum �per�itionibus, idoloiatria,
amp; horum patronts res nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Terrent hos infinit a pericula, amp; nouas quotidie curas illd
� ^^^tumacia amp; ingratitudo,qui fiere pe�imamgratiam ijs refiert, qui fro publica fialute oportet y Deum non defiuturum ijs, quos if fie ordinauit, modo ofifidumnbsp;^%'' '�f'*lt;^ilt;f�t. Illius enim promi�io e/^: Honorantes me honoraho. Et qui angelos regnorumnbsp;^tdit (Jicuti apud Danielem legitur) illorum miniflerio pios queq^ magifiratusnbsp;amp; laboribusfiuccumbant,Exemplo nobdfiunt quot;IvlofeSjIofiuesDauidjEi^echias,nbsp;'Theodojitts cum multis alijs,qui omnibuspericulis amp; hofiihusjuperioresfid^inbsp;� if* �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multos ingrates nimium,multos etiam perfides aut aper tos ho�es habuerint,
alterum argumentum,^ contrario defiimptum,quop�nam quoq^ contemptoribus ma- Puniuntur, qt� ^^^^^dat.Idyero expracedentibusficinfiert^ltaq^ quifqutsfi opponitpote�ad, Dd or- 'nagi^atuired�llnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tccstem refifiunt,ipjifiibi indicium accerfient. �rgumentum itafiormato : Qui- �'
^ii)^'�^�^''^^doni rejifiunt,ijfitbijpfis accerfiunt iudicium : Quifiefie opponuntpotefiati,ij Dei or-ijdemjibiipfis iudidu accerjunt. ludidj autem nomine non earn modop�na i^****�* ^^Sifir^tus defieditiofisfiumerefiolet,fieddiuina �tgt;ltionem,qua reipub.turbatores amp;nbsp;Quia enim magifirattts � Deo efi�,aduerfius huncinfiurgunt, quotquot magifiranbsp;opponunt Jdeo Samueli de Ifraelitts rdpub.fiormam mutare �ytolentibus dicebatt Honnbsp;,ne regnem fuper eos. Et exemplafiunt horrenda, quibus Deus olim fiditionumnbsp;Hue enimrefierri debentfer'eomnia, quade Jfiaelittsindefiertocontra ^ofiemnbsp;ficribunturdnter qua cumprimts memorabile e�fi,y(od Cora, Dathanum amp; -�by-^�^^^^�c�s omnibus quot;^iuos abfirbuit, c�imaduerfius ^o�m res nouas tentarent. �bfiolonnbsp;^�y^^^^^^*iS^oficeret,expropdjscapillisfiuffienfius,impiafieditionisp�nasd�dit. Hecmultonbsp;,quifieditione'^ix dum fopitam mflaurauit..^mri quoq^ t�r�mbri exit us finitnbsp;'^?^**orum yterq, aduerfits reges impiosexpriuata ambitione armaJ�mpfiit. Ingentiuau-�^'i^oxetnplahuius generis pa�im occurrunt,quibus comemorandd yijt totus diesfiufificeret,nbsp;^�'1'^�ccant,qui prauo affedu contra tyrannos infiurgunt, quid de illis dicemus, qui 'vtnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itgttmdifiiplinamexcutiant,aduerfiusmagiftratuquot;yfer�piumtnmultuantur,aat
L-\^*��^^^*ospugnant contra eos,qui do�rinam amp; ecclefiam tota refiormare fiatagunt f Tro-Conf�rent impun� illamproteruiam, amp; tyrannos impios atq, crudelesferre cogentur, qui ^^^i^^^'^^^t^i�^oipibusfiibifii nolunt. Quod 'vtinam cogitarent ddigentius,quifie nouis oneribusnbsp;^^�lt;f,^^��'^^fgt;rur,quando magifiratus morum licentia bonis legibus co '�rcere infiituit. Sentient illinbsp;9nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oneribus grauari, quando illis fie dignos tyrannos Deus imponet,qui difid-
negligent,a�iduis quot;^erbexadionibus, operis itemgratuitis,iudidjsdeniq^ini� C*���nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpora exhaur'i�t. Dificant ergo magifiratus dignitatemfiuam agnofiere
quot;Populus item magtfiratuidebitam reuerenda exhibent,amp; bonis legi-ik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denique omnes,'^tfiub Chrij�o lefiti, rege regum, '^itam degantfiandam
P^'orffMolimcumeodeminceelif recipient. Illidebetur benedidio, honoTt potefias in aternum,t^men,
H 5
-ocr page 422-CAP. xirr.
IM EPrST. ad ROMANOS
HOMILIA LXXVI.
Natn magiftratus non flint terror! bom's operibus, fed mail's. Vis autem non metucre poteftatem, quod bonum eft facitO,8C laudcm exnbsp;ipfa obtinebis.Dei enim minifter eft tuo bono. Quod fi feceris quodnbsp;tnalum cftj metue. Nonenimfruftragladiumgeftat. NamDeimini�nbsp;fter eft,ultor ad iram ei,qui quod malum eft fecen't.
P�ulw jipojloui frimaluitti cap.partedt ^agiflratu nbsp;nbsp;ijs^qua adhuittf cof^f/derattlt;�f�j
ciunt^adtnodum diligenter di�erit, idq,duaspoti�itniim ob cattj'as. 7rima ei^y ^uod�dgt;}� cap.pracedentts yindiHam omnemprohibuerat, qua expriuatoamp;prauo affeilu/umitur'.nbsp;quod inter ludaos eirgentes multi erant, quifub Chriftianalibertattspratextuaduerfuinbsp;tuiyfeditiofenimii tumultuabantttr, amp; ita religionem Chri�ianam multds ju�eBam amp;nbsp;tiebant.Qu�letpo�erK quoq^ temporibttsfimperfui�e,t^r hodiemultospa�iminuenirieonfilt;gt;^''^^j,nbsp;rumfurorjbtn propo�tionem 'Vniuer�alem opponit, monent, yt omn� animapote�atibui�*f^-^fnbsp;nentibua fubictta�t,amp;debitum illts ob�quiu�deliterpra�et. Earn yero rationibusgrafiiߑ'�^L,nbsp;bat,quarumprimaacau�a ef�cienti yel autboremagi�ratus de�imp�t,quem 2)eufnt�tdtgt;�lt;^^^jnbsp;uit,amp; ex eo coclu�t,eos ordinationi diuina re��ere,quicunqj magi�ratibw�uKfe�oppornfgt;^^'nbsp;de alteram intttlit � contrario,qubdqui hocf a(iunt,procul dubio 2)ei iudicium incurrant,qgt;^*nbsp;absfein�itutiturbatores impunitosnon finat�cuti omnium feculorum exempla te�^fgt;*^' .utfnbsp;Kagiflratiu n� H� in prafenti tertium argumentum �fine fiubijcit, quo magi�ratus yjum amp; quanttt (nbsp;tii terrori bo' bumanugenw ytilitat redeat,docetjta Dero hocproponir,Dt elegantipraoccupatione,nbsp;logifimifigura De�it,eorum occurrat rationibw,quibu4 durum amp; mole�um Didetur,bomi�gt;�nbsp;�tanos iudiciorum atq^p�narum terroributfubijci, qui^ de magiflratuum iniquitate amp;nbsp;eonqueruntur, quafiuts Jubditit mole�ifint. Caufiali autem particulahocarg umentuiff�^nbsp;tioTie hu�tsdijputationtf conneBentaiti^dam magi�ratuinonfuntterroribonftopeTibt^yr^^i^nbsp;IfSyamp;c.QuaJi diceret^ 2^on ef�, qubdde magi�ratuumfiauitia amp; de terroribttf,nbsp;tncutiuntyConqueramini.Quia enimhxchomtnibtu Chri�ian�ficribo,quorum e�^bon^'^fnbsp;Dirtutibus operam dare,terroret i�i nihil ad Dos pertinent. 'ELam qui magi�ratnmgf^^.J^fif�!'nbsp;terrorifiuntyquibonaoperantur,fied�agitio�s amp; improbM,quipublicam humanigff^�^^l^(i(d^Anbsp;turbant.ES^ er?o adeuitandum terrorem omne compendium certifiimum,fiq(todbot}^�^^^�f^nbsp;Tune enim laudtm amp;pramiumreportahtSytam abeSl^,Dt aliquidincommodt�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
male agas amp; pro carnts libidine teipfitm Ditijs dedas, merito tibi extimeficenda erit fieueritas. ^am Dt Dei mini�ri fiunt,Dt bonos amp; probos tueantur: ita illos idemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^c,
uityDt ipfitts iram amp; Dindi�amperfiequantur aduerfitn eos,qui quod malum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L/W j/
hacfiumma eorum, qua hoc loco dicit ^po�oluf, quam maiori� per�ieuitat^ (omple^ipoterts ; Chri�iani homines eos non timere, fedpotittf amare ^coleredtbinbsp;tuenturjmalos autem amp; improbospuniunt atqjCoercent'.'^lagi�ratus officiuei�bottot^^^fi^dnbsp;Deropunire amp; Dlci/ci:Ergo Chrifliani magi�ratum colere amp; obfieruare, no�eruilit^^nbsp;^aiorprobatione multa non habet opui, quia comuni omnium confienfiuprobatur,nbsp;Dtile modo,Derumetiam neee�arium e�iyDt maloruferocia co'�rceatur,ne bonis �j��ffinbsp;�Minorem Derb definitioneprobat, quando magi�ratum dicit e�e mini�rum 2)etaanbsp;bene agunt,Dindicem Derb amp; Dltorem eoru qui mala operantur.Quibus Derbis Dff^nbsp;fus omnesfeditioforum hominurationes,fiue (lamorespotius, maniftfli�imenbsp;eos bonis omnibua meritofiu�eBos e�e dehere, imb male�bijpfis conficios amp;
qui magi�ratum � medio fiuhlatos Dolunt.^difi enim boni defendantur, malt aute amp; f opf^^-Lih authoritate coerteantur,autfingulifieipjbs armata manu tueri cogentur, awtfiefitnbsp;perdipatientur : ex quibu� hocquidem prorfium intolerabile, illud Derb periculofugt;^nbsp;di�ipatione coniunBum eii^. Quia Derb Eaulttm hoc loco omnia comprehendif, ^li�nbsp;po�unt dici,amp; qua olim gentium philofiophi Dix multis libris expo�terunt} pra�^^r^nbsp;diligentius in�icere,
-ocr page 423-. H o � I L I A L X X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1S4
tx ^^o�oli Stritt talem con�ituerepojjumi^: %lag�ra^ auhoritatearmattti, 'vt bonos tueatur amp; rsmuneret, malosnbsp;di^n� coerctat. Conuenit (um i�a de�nitione ^uod qui magi�ratumgertint^nbsp;'r^ ^l^ftntur:nimirum quod in terris 2)ei yfices obeant, quoad indicia publica, amp; pacisnbsp;ob�ruandum yenie, magi�ratiispote�atem non e�e exlegem,nbsp;circumfiripeam. Quia enim Tiei mini�er eP^�dq^
T)eoamp;hominibuiob�riBum e�e con�at.�Prima igitur omnium, qui in magi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e�
T^^ofitttiant, amp; huius honorem at que cultum confiruare amp; prouehere Dci cultum tue commun��njits, amp; idem natura lex mandat, qua yt bonamgratiam ijs refe-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouehe-
beneficijs affecerunt. 1gt;lihil ergo turpiies amp; iniu�iusfieripote�,quain ^^llg^nt t!r interciderepatiantur^ quifiuam authoritatem omnemabillo yno acceptnbsp;''^^�S^l^ortatur,yt Chri�um exoficulentur,amp;fiummacum reuerentia Uli omniaJuanbsp;Ifiaiam principes�a eccle�anutritios , t�rproinde cultus quoqj fiui ( circanbsp;otcupatur)yindicesatq, cu�odes con�ituit. In quopracipuam fiuit dignitatis Grnbsp;^*'*�*0 L**� putauerunt T^es amp; principes, qui in facra hi�oria commendantur ,�cutinbsp;r*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^fl (ttram religionis omneabsfie reijciunt^qua-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiuspratextu ad�abiliendam fiuam tyrannidem abutuntur. Fecit hoc
Ifirnelis 3^x,quodei infielici�imi ce�it, Imitantur tarnen illius exemplutn faciunt principes,qui idololatrid amp; fiuperflfiiones manifie�asfiernbsp;Pontificum fiauorefibi concilient,quem ad propagandas imperijfines ytilem etnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfiua�runt�i^ibus adn�msrari debent, qui epifcopattts amp; �tcerdiftia adfie ra�
li rations hominibus indignifiimis confierunt,yt fiamilias nobiles fiibi deuin-*'*'^tr^fi^*^^lt;�nt,interim 'Vero minime hocagunt,yfo�sciu fiaciant ij, quos ipfi adeas dignitates 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;culpam omnem fiunt,qui euangelica do�rina�udiofi yolunt yideri.Qt�m
^'^^^eosreperias-, qui religionis curam hecfioliim animo�fiipiunt, yt ecclefiarum bo-ditefierepofiint. Qupdybifiemelillis proyoto fiucce�it ,moxyerbimini�ros � *'^�nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��imant, amp; leuiculum Ulis ygt;idetiir,fi parochia infinite p aflor es inepti�imos^
gt; fif^ola item cum bonis liter is intercidant, modo ipfii thefiaurosJibi �*�yolu�uentur, Eritproculdubio horumquoquepotentianondiuturna^nbsp;^^�^Ifium aliquando cum Teroboamo fiubibunt, quem cum tota po�eritate extinSlumnbsp;quot;^^^l^frint ergo principes,fie Dei mini�ros, amp; nonpo�erioris modo, yerumetiantnbsp;� I cu�odes e�e, nequefiuam authoritate ipjisfirmam tir�abilemfiore,niji Deinbsp;afifierant�
^�*�1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque amp; fiingulis,qui fidei ipfior�cr�ditifunt,fie ob�ri�os ej� cogitent. Ft tr�m JXagi�ratt^ tjl
i^u,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;con�ituuntur,^)! huncpaficantamp;fi�ruent,no autem yit�o oiio aut commo-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reget
qtficun^ in magi�ratu con�ituti�nt, eos in �i populi commodum Deus ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ipfiquidem promter populum,non autem popjilus propter ipfiosfia^lus e�^ nbsp;nbsp;nbsp;*
antiquitus mit^tvts^��ir,ideilfi,pa�orespopulorum, im'o patres, amp; (yt ) recepto fiere omnibus fieculis nomine DeneficidiHi fitnt. Hoditnbsp;^^^^^Ifiitniyocari yolunt, Gr gratia atque dementi� titultsqu�m maxime deled an*nbsp;^^^^^gt;riniapublicapacKrationemhabere. Gr publicispopulicommodispro�iceretnbsp;�/Sft �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malorum authoresfiint, yfel ab alijs aliquid malt
rurfiuspeccanr,qui�is modo commodis intenti,populumyelnegligunt ^rudeliteropprimuntatque�oliant.^aleshodiefiunt,qui'^enationibus,ludis,po.-/tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;addidifieras,canes,accipirres,��rta amp; para�tosplurisfiaciunt, quam
V*�omnia adqua�um in�ituunt j hominibusauaris diuendunt quorum ���A�*populusatteritur atqueexhauritur,Quorumfiocijfiunt, quiexadionibusni^nbsp;ffl^^lf^rum laboribIts atquefianguine partas pecunias ,'^elin resturpifi-hm r�^ � '*�*^ ^* ^rarium augent atque thefiauros congerunt, in quibtispracipuam rei-ptane�i arbitrantur.Floluit olim Dauidcum prafinti militum periculo hau�am
ti 4
-ocr page 424-CAP, XIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
aquam llbert^fed quamuMfiti arden��im^ infeflaretur^illam DaminQ libamt^ ne fuorvmfan^mnt bibere yideretur*,,gt;itbodie multis non admodumgrave eS^ ex infelitdsfo^ulifudoribin yolufiU4gt;nbsp;ri,neq, interea famefereuntium mulierum atque liberorum lacbrymis amp; eiularibui mouen(ur.p�tnbsp;� Vauidds exemflutn non rej^iciunt�altem pudeat ip�s ab ethnicts amp; 4fide Chrifiiana alien�fitunbsp;cipibuffiuferari, 2)e Tiberio Ctefiareficribitur, quodfrafidibtn, quiprouinciaru tributa augnifi*'nbsp;debant yrej^onder it: ^onipafiorts eS^ tondere gregem,non degltwere^ Et Eraianusimmodtcastx*nbsp;a^iones tanquam fefiemtabificam totiuf reipub, abominabatur. Dicebat enimeandemfifciflt;^gt;'��'�nbsp;ejfie in repub,qua liends eS^ in humano corpore, Et enim hoc creficente,reliqua membra contabep:! �nbsp;ita crefcentibui ararij publici tbefiturdt^populifortuna decreficunt,quibu4 exhaufidt,rtfittb.diu co^nbsp;fifiere nonpotefi,7^prebenftonem yero nonparuam merentur^qui^etfii ipji manumnbsp;lum tarnen Tcelluxu perire^'-pel 'vfiirariorum artibut amp; monopolies expoliaripatiuntur, quod onbsp;nimds bulgare eSi^.^idyerodeilldsdicemuSi qui bellanonnecefiariamouent, amp; propternbsp;modoexaaionesfiaciunt intolerabiles^ yerumetiampopulum cum agrds, domibtts amp; fortunnnbsp;uerfis hoflium libidini obijciuntfSunt hi omnes non pa�oresfied depafiores populorum,nbsp;Um pcenas dabunt Domino, quipauperum amp; affliSlorum querelas interea audit)amp;populuiunbsp;lorum manu requiret.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. inifi
^qgiftratut of Torrb quot;ytt hifce yitijs medicina faciliui inueniripofiit magiftratits officia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lull'
oportet, Comprehendit ea Eaulus duobus capitibuStquorum alterum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonos tueri amp;
dem (fub qua omnegenuspramij intelligitur) dignam tribuere'�lterum, malospunire amp; nbsp;nbsp;\
gladiofibi diuinitus commijfo. In ytroq, autem diligentes ejfe �Tpult amp;ferib agere,quando att,t dium nonfrufira aut temeregeftare,fedin eumfinemt^t illoproutnecefiitaspofiulatiytanti '.'dnbsp;binon pofiremi nerui^quibtts amp; difciplina amp; rejpub.conferuantur, quod gentiumnbsp;derunt,^ntifthenesenim refpub,eas adinteritum inclinare dicebat�n quibus bom � malifnbsp;ferrent, Solon autemfiapienit�imus �tbenienfium legdslator,, pramijs amp; peends refiub-cond�^nbsp;fiabatur,Etenim ybi ijlaceffant,tgt;el(quodpeius edif) inuertuntur,fieri nonpotedC�j^^!^��'^^iidnbsp;rum honeftate iuflitia fimul amp; pax publica intercidant. Tunc enim malorum crefiiti^dnbsp;atqjferocia�oni quot;Vero aut omnes � medio excedunt,autprincipesfitos odiffe incipiunt,nbsp;improbds illds opprimuntur,quos fua indulgentia aut malitiafouerunt. Et autemnbsp;p�nds fuus locusfit,^tribus omnino opus eft',Legibus nimirum, ludicio^ eir iudiciorum /tutnbsp;(utionefie quibusftngulds quadam hucpertinentia dicemus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,�
tnrepub,opus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legem Tlatoin ^ino�amp;librdsde Legibus non maledefinitt efferationemguberrtsii ^
Legil/us, nbsp;nbsp;qua ad optimum finemper media commoda dirigit, tranfgrefioribus fudsp�nas, obedietidb
pramiafiatuens.Legum ergo yfus eS^ ingubernanda repub,amp;proindeearundefinds eft) amp; qui in ilia agunt, coferuentur. P^uodnunquam fiet^ nifi certtefint leges, quas amp;
amp; qui horum imperiofubeffe amp; par�re debent. Sunt autem circa has tria imprimds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Trimum^yt cum lege natura amp; Dei yoluntate confentiant. Quia enim Dei minifier tus,nihilflatuere aut decernere debet, quodhuius �noluntati aduerfetur. ^eque ynquatHnbsp;qui natura adlicentiamprocliues fient, legibus reH� obtemperabunt, nifinuminds reufiftinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttp
qu�m externa yi amp; ciuiliumpanarum metu �n officio contineantur. Ideb gentium '�erum Deum ignorarent ,legum fuarum authoremJ�mper confiituerunt aliquem exnbsp;rum numero,�tgt;t maior effet illarum authoritas..^^oafies tnim,qui �Badlriandsetnbsp;sas ad Oromai^on authorem retulit, quem illi Deum optimum amp; boni omnis authore tjjenbsp;'^rffmegiflus yero apud�gyptios � �lvlercurio leges fuas fibi traditas effi dicebat,nbsp;fium legislator louts famili�rem amp; collocutorem fe ejjefingebat� quot;Vt ab eodem leges accipeinbsp;tur, Carondas apud Carthaginenfes Saturnum legum fuarum inuentorem primum profitenbsp;cttrgus apud Lacedamonios ^Apollinds, Solon amp; Draco apud �thenienfes^HneruX)nbsp;apud Scythas Eefia nomenfuds legibus pratexuerunt. Huma autem, 'vt apud Epmanotnbsp;e�r bello affueuerant, legibus fds authoritatem aliquam conciliaret, noUurnos cum'j�^��^^. ^fftpoftynbsp;greffusfibi effifimulabat, Quidautem dehdsdicere attinet,quandoprofiituta impttr^nbsp;^lahumetfub �rchangeli Gabrields nomine Arabibtts fuum Alcoranum obtrufit. fL
-ocr page 425-� o M I L I A L X X V Id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSf
'^fri � tamtn dinina legum maiefias elucett ^uam in den/t�tmtf tineiris imj^t] coguntur^�Kofira tarnenfotior e�^conditio, quifabulis amp;figmennbsp;fthb �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habemus, quibw non modi) naturel legem in cordis tabulas infcrip�t T)eMi
fid qua admirabili amp; pror�cs dtuina breuitatt ^***donbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^qua ad totius rei^ub, amp; fingulorum bominum gubernationemfaciunt^ e^rper^*
dignum Jit,Nam etfi quadam adfblos Ifiaelitas Jro illorum Hitspromifia rationsfertinuerint^ reliqua tarnen ipfis fontes iudictorurn nobisnbsp;lt;^ognofci dtbent.,qui in re^ub.amp; eius admini�ratione cum laude amp; frustenbsp;iudao regi ohm pracifiebatur^ yt diuina legta librumpenesfi haberettnbsp;^^init^^*^�'fimetiplum quotidie exerceretthocip/um fibiquoqfdiUum e�e Chrijtianiprincipes punbsp;diligentia curent, ne quas legesferant diutnis contrarias, idam in ipfo hminenbsp;^*�1��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iinpingunt, qui abfque certis legwua rtmpub.adminiflrant,amp; qui ipfi ftbi lex funt,
non in ore habentesz Sic quot;volo^fic iubeo ,fit pro rationeyoluntas. Se,-bonum leges de�inare amp; dirigere oportet, qui non alius ejfipotei^,qu�m qui fuafuniiione propofitttsejfi debet. Eii�ts fitlus amp; incolumitaspopulipublica,nbsp;cultu,morum bone�ate amp; iu�itiapublica,qua fuum cuiq^ redditur ,confi.-mediocriterexercitatua ignor�t. �Debent ergo ex 7)01 yerbo leges condi, qui-%�.^''^oigt;esamp;iiliciti cultusprohibeantur,religio autem yera omnibus c�mendeturi quodolimnbsp;quot;^tteresmodohijioria, yerumetiamquiadhucextant iurds Ca�nbsp;iibrite�antur.Ferri quoq^ debent leges,qua luxum amp; omnem intemperantiampro-i**^^**'^**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;motum dijciplina maxime euertitur.Ea autempubltca authorttate omni
'�^'*�gt;l^^^^�^*^ftquaadyitainnocentiam amp; fanilimoniamfaciunt. [nquo ordine nonpoj�remutti tenent^quas apud rej�ub. bene co�itutas omnibusficulis fioruijjefiimvs.Leinbsp;^�f^Jl�^igt;nuenit,quibus aperta yts,rapina, doU ,furta amp; non multtim ab hts ali�na yfurario*nbsp;**!'�*tgt; Wirtes cohibeantur: �t quia infinita eii^hominum nequitia, amp; ex malis mori-f^�^erbio dicitur)bona leges enafiuntur,magi�ratus nunqu�m non ineentos eJfi con--*quot;^110^ **�� quot;^^(�res qu�m nouas leges in eum finem accommodene,ye morum licentia amp; yitijs[ub-^^^^^l^iiulantibus in tempore occurrant.nbsp;nbsp;nbsp;Tertio�eges omnibus ex aquo communes ejfi con*
'^^ti^*'^'^igt;'iim,qua de religione, mor�hone�ate amp; publica iu�itia feruntur, ^ia enim adhae.
�jfi a�rt�ifunt,nejasfuerttpriuilegiacondere, qua aliquibitsimmunitateamp; ^^ncedant. F atemur qutdem in alijs mulcts, qua falua pietate amp; iu�itia concedipofi-ejjeperfints illu�rihits;at in alteris Hits nihil tam alienum ef� � Chri�ianinbsp;adulatortum illud amp;plufqu�m parafiticum torquatorum iurifionfitltorumnbsp;^J^'*^'*flus lAugu�a nontenentur legibus. Qj^anto re�iits Tapinianus, qui mori maluit,nbsp;Tia�iani Imperatoris excufaref Etenim qu�mprim�m principesfibinbsp;^*1(^*7�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;punitur,tunc amp; ipjorum authoritas deficit,amp;legum yigorpaulatim ex.^
l�^odocculta quodampudore continentur magfilratits, ne in alijspuntrepergant, quoi ill ^e^^�*�^^'*'^^'Fthacqiiidem de Legibus di�afujficiant.
legum y fus elf^,nifi adfinem ilium,de quo modo diximus, dirigantur, yt obferuant, �r rurfitspeents dignis mul�entur,qui eas tranfilirenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bwent*
e^t yt de iudicumfun�ione dicamus, quifuum legibus yigorem amp; yitam ( yt eonftruanr,��o officio digne fungantur.E� autem iudicare idem quod ius di^nbsp;e^i�iurmagifiratus,quando iuris amp; iujlitiafententiam ex legibttsprofert, quayni-addicitur.Quaa�io,yt admodum necefiaria e�,itaproprie ad Deumpertinet,nbsp;'^�'^utur.,amp; cuittsomneiudicium ejje,fcriptura facra nonynoloco docet. Idemnbsp;'sulcis alijs,ita.hic quoq^ hominibus mini�rts ytitur, quo facilius inter homines focietasnbsp;^\ff^fi*^�i�upuniripo�tnt.(Juo magis aduigilandum elfijs,qui hoemunus obeunt-, ne quidnbsp;^�^i^p^'^igt;ifa�iant,c^ica in �Detim ipfumgrauiterpeccent. Dicunturde hoc multa in firpturts^nbsp;�%,y��^ofis Deutero. I cap.hi fie yerbis, ceu compendia quodam breui,fummatim compre-f^uitt caufas fratrum yejlrorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicate iu�e inter yirum amp;fratrem eius i�'inttf^
-ocr page 426-(
01
CAP. X�II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. A D- R. O M A N O S
peregrinutn eiw.'Konre�piet�facieminiudicio'.tam paruumquammagnum hit� ab yllo yiro,amp;c. Docent i�a quid in iudicando obferuari-, qua item yitia cauen dcstnbsp;mum caufas omnium,amp; quidem peregrinorum quoque,audire iubet, l^bi fub audiendt ytrnbsp;tern c au far urn cognitionem requirit,per quam praiudicium omne excluditur^ Vf ���W*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. utif
debet^quipublicw infopulo aliquo iufiitia miniflereS^: ita yt omnia audiat oportefqf^'^ in caufacognitioneinflruerefojfunt^ES^bocimprimtsnecejfarium. IKamytmirisatfnbsp;pe�imasnonnulliornare filent: ita ignorantiaiudicem nonexcufitt,fi negligentior fit tn tonbsp;quifitione,qua cognofii poter ant,fijludium amp; indu�riam adhiberet. Et quiafrequentfiP^nbsp;minuti�imayidentur,multum momenti aff�rant ad cauf,a: reB� cognofiendasnbsp;mole�ia iudicempige�t,�gt;tfingula examinet, qua ilium in hacparte iuuarepoffunt. latonbsp;uum quam magnum audire iubetur,Quibu� adde, qubd non aliud ad conciliandospop^*quot; .nbsp;ffcaciuf eSf^,quam fiprincipes facilem omnibus adfi acceffumprabeant,amp; benigne quofi^nbsp;nbsp;ifjUf
qui caufas fuas ad ipfis deferunt. '^rfus non alia re magis irritantur animi, quam ff audiri,'yielnegligenter audiri yideant.Exempla in btflorijs pa�im occurrunt, internbsp;memorabile elf^,quod de Thilippo ^^e firibitur,quem Eaufanias medium inter ffIwmnbsp;incedentemobtruncauit, quoddeatrociiniuria fibi ab Attalofa^a conquerentem diunbsp;imo itiam ludibrio babuiffet.Et Demetrius �Epx ^acedonum,animos hoc �ymofaamp;otn^oc^nbsp;aUenauit,quod multorum fupplices libellos legere dedignatus, eoffdeipfis ff eBantibttt totp,^^^j(iiK'nbsp;*i SrfWi ii,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff profluentem abieciffet^ Infacra autem biftoria multi reli�o Saule ad Dauidem conff
tur,qui erant amaro animo^ altqui animum amarumgenerofiores quiq^ aduerfus tnagtff^* concipiunt,ff iniuriasffbifaSlasnegligi,amp;caufas fuas reijciyideant. yidithoc^bfolom�f^l'^^if�nbsp;nus aftutus quam ambitiofus, tff idea dim populum aduerfiispatrem Dauidem excitarOffnbsp;hacarteimprimd ef^ yfus,quodfi quidem ad cognofcendas omni�caufas facilem prab^�^f^^^'nbsp;yero infimulauit negligentia,qui nec ipfe aliquem audiat, neq^ indices con�ituijfet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
giam confluentd caufas cognofcant. .At non fatts eaudiuijfe, niff indicium quoqut tur,quo fuum quifque iw obtineat^�Slam ni� idffatfru�ra boni de faHdffbi iniuriffcon^^^^fit^nbsp;audaciores yerofiunt,qui contra iw amp; aquum ali�na inuadunt, aut bond '}gt;imfitiunt^ffllnbsp;tem in eo non n�gligentes modo�nt indices,'verumetiam iniu�asfintentiasferant,ij ittdtc^nbsp;f^nthium conuertunt ( quot;ytcpropheta Herbd '^tar ) quando yiro bono nihil acerbiwnbsp;quam fi caufa bona cadat, eir legumpratextu iniquedamnatw infiifficionem Keniat,nbsp;iniquam aduerfw aliquem fitfieperit.nbsp;nbsp;nbsp;Sedne quidhuiwfiat,yitia quoq^ indicat �jsdoft^� ?
(ibw imprimts cauendajunt. Inter qua primum nbsp;nbsp;nbsp;reffedwperfinarum. 2Iamquiigt;^�^
ij in ipfjuscaufa,de qua agitur, cognitionempenetrarenonpoffunt : quia multa occurrtt^f^^^qr corporis quam animi ocuTos Ulis per�ringunt. Et dim hoc Deo pa�im tribuant facra I�nbsp;ptrfinarum refieHu iudicet, ab eodem illos etiam alieni�imos effe conuenit,qui
�yfites obeunt. Differ it de hocfiepe 'Sofies, amp; tanta quidem diligentia, yt neq^ paupertatt quicquam dandum effe doceat, ne yelprapo�era mifericordiapeccemw, yel inuidia,qtt�^nbsp;dum opulentionbw infenfis reddit. Ideo Exod.^^fic per ilium loquitur Dominw :nbsp;mtiltitudineminmalo,idelif,,nonconfientiasiniquisfuff'ragijs,etiamfihacmultitudiney^'�^rffi(il'_nbsp;incaufa declinabdadperuertendumpoi^multoStPauperd caufamnonornabis ,neq, t^ inbsp;peruertes,t�'cdtem Eeuit.ic^fHonfacietd quid peruerfim in iudicio�.nonfufcipiasfacitmnbsp;neq^ honorabdfadem diuitdjn iu�itia indiciumproximi tui difcernes. Quibw illudnbsp;nd adijcipoteiftlt;2p* it�ificatimpium,amp;quicondemnatinnnoxium,�Vterqf abominatio tnbsp;nofProuerbvi7.Deindemetumqueq^prohibet,amp;fiibhocomnesaffieHw'ygt;ehementioresconbsp;dit,'rtpoteamorem,odium,iram,fiempriuati emolumenti, quibwreHi�imeconiungitt^tnbsp;corrupteLa-,quibtMfapientum quoq^ oculosper�ringi amp; caufas bonas peruerti,alibite�attt^'^j^(^'^nbsp;cum tudidum Deiltt,amp;eb aHores e�r rei quot;yieniant Deum confilturi(ficuti �I\/lofesnbsp;cul � iudicio remoueridebent, quacunq^ reHicognitione amp; fententiam iu�am impedirepojjnbsp;propterprudenti�ime olim apud Athenienfes con�itutumfuit, ytin fflreopago,caufa **'nbsp;l�W mi^oiini()Hiagerentur,ideIf^,fineexordijs,quibwbeneuolentia captatur, amp; iudicum
-ocr page 427-homtlia l X X V r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�86
UtSenattiiJymbolum erdt^quo iudices ol/uin^li oculos amp; Matict ^ingelfanturf i�(//'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rejj)�cere^yel munera acciperepoJJ�nt,Qux fi hodie etiam ohferuarentw
corrupta halgt;eremfis,amp;proinde minw di�idiorum amp; turiarum.
autetn in iudicando o�iciumfaciant magtflrattics, nihil tarnen pr6ficient,ni�fententia �iidicijf exectt.^ dnlgt;^cenim poti�imum confiait defenfio bonorum amp;p�naimprobo- doneoputeft,nbsp;^caiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inrelligi debet^tjuodmagij�ratwsgladium nonfrujlragefiare dtcitur. Ke^ue
phanaticorum ^uorundam dameres^qui neminem occidi debere aiunt, amp; eos,quigladtum arripuerint. 'Priuatasenim cesdet Tiettsprohibuit*amp; quipriuanbsp;ocddesftdem magiflratui dixit,Excindet malum � medio tui', amp; infinitesnbsp;illrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j'upplicia decreuit, Imo ne qud iudices fanguine pollui piitaret, dum fontes puni-
^�nori �mul amp; confcientijs probe confuluit, quado in lege de m�lefcts occidendis addit: �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eos-Leuit,^.^.TsLon ergo gladium expriuato affedu arripit magiftratus, fed
}'ii^^,^^��*�^^nnigeftat,nec idtemere,fed yt fcelera dignts p�nts co�rceat. Et hoc quidem non iufli-^ui^j-^�''^��'nmetiam bonitas Deiexigit, qui m fcelera ciuilibtis p�n� cocrceri ytdt�tafontibtts^ ^ofunt, reftpifeendiocca�onem offert, nexternte mortis ffippliciumincttrran�nbsp;^[^^�^'^^^^^^^^^�^^^onumyqui cum Chrifloincrucemfuffixifuerunt,accidit, ytininfamifuppli^^nbsp;inueniret, hoe muleis quotidie accidere yidemies, qui in peccatisfuis mifer�nbsp;�^nuioribtesfupplicijsin yiamfalutisreducerentur, Exigit idemdifcipUnapublinbsp;^^pnucorum exemplis terreantur,ne�bi omnia Heere putent.Cceter�m in iudiciorumnbsp;^^^1 ^dam caiiendum eif,ne pr�cipites nimi�m peena�pfam admiffi fcelerii cogni-ne quid crudelius fat, qu�mflagttij ratio pqftulet. Q^aretunc demum pcenxnbsp;^f�^nt,quando contraleges Dei aliquidindignius commiffum ejj�conftat,quodgrauitesJupnbsp;K � amp; hoc ipfum ita temper are conuenit, ne illius atrocitas animam yn� cum corporenbsp;ndducat.Qu�d� roges, quxfielera gladiopuniri debeantfacilis erit ref�on�o � ea enimnbsp;'quot;��'�lu ^�^^.^daejfedicemuf, qux T)ews ipficapitalibusp�nis digna eff� cenfit. Inter qu�,c�tmo-gt; qnte aduerftis primam tabulam cumdiuim nominis contemptu, cultuspro-''� amp; tnultorum aliorum fedu^ione de�gnantur,procul dubio in eorum authores qu�m fe~nbsp;ratione animaduerei debet.'Minime ergo illorumfententiamprobamus, qui �do Deh�i-etici/nbsp;^'^^^ntis ho�es lt;amp; aternxlefu Chriflidiuinitatisoppugnatorespleilendoseff�negant. quot;Di- pnniendis,nbsp;donum Dei eff�, neque aliquem ad reH�fentiendum cogi poffe. Sednos yieiffim diet-�^i^^l�^^^ipoff�p�narum metu impo�ores, ne yirus h�refum ffargant, amp; prauis dogmatibuenbsp;^tlgt;if��^t^Htos rerum feducant.'ELam fi illorum ratio yalere debet, nulla prorfus fcelera punirenbsp;\ff^^nndoneque iram frxnare,nequecupiditatesprauasreffinguere,neque noflraforte contentinbsp;^�lt;it^^lf^ߒ^gt;ni� i�a nobis Deus perffiritum fieurrrlargiarur, Deum ergo potius audiant Chri-^^^Hpes,quinbsp;nbsp;nominis fui prophanatoresiamp; nouor�. Deorum doHores pfeudoprophetas ex-
\i, �/P^'�^^�*denter tarnen di�ingui debet inter h�refum authores,qui alijs in�dias�ruunt, amp; decepti deuiarunt, amp;proinde comifirationepotius qu�m fupplicio dignifitnt,nbsp;'^�^e�^^ff^�^^fi^^^^^�^epoffintin'y)iamreuocari, Scio de hac caufa apud yeteres olim mult�minnbsp;^^ttt^l^pffntiam diffutatum eff� fed plurimum htc tribuendum cenfto D, \4uguflino,quem priusnbsp;neceffitas amp; rerum experientia docuit, ytiliffimum eff�, '^r hxretici legibus amp;pi!e-^idehat enim minus loei tune ejfe impeffortbus , amp; multos admeliorent
'^^dffe,qui illorum dolis amp; artibus circumuentifuerant. Legantitrqux firip�tlib.1 contra j,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^P^'dtemtra^,\\.in loan.amp;c.
p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�tj^t de bello quoque amp; bellandi iure diceremus, eb qubd hoe adexecutione eir ^a- De beUo, ut
pertinetfdpaucispoteii^resexpediri.Erimbaut�mnonprobamnseos,quihelr hocgeridegt; tamgrauem amp; iuffam effeaiunt,ytpropternbsp;''?� *J^fi^t^debeant. Confutantur enim ij�iauthoritate Dei ,quimilitarts difcipHnx leges de-daturus erae,fi bellafimul omnia damnaret. Conuincuntur item ftn^orum exemnbsp;'^brahami patris credentiiim, qui armata manu t�quot; nonfine cxde,nepoeem Lothutnnbsp;manibus ajferuit.Et in nouo te�amento milites producuntur,quos loannes quot;Baptiffapr^-
-ocr page 428-CAP. XIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
ceptK in�ruxit, non autem armaalijctre iu�it^ Sed amp; Centurion� fit mentio ^uorumfi^f^�� Chrifio magnifi�e commendatur.Qmbui adde ^uod �Dauiddicebat X Dominwi inflruitnbsp;adpraliumyt^digitosmeosadbellum,Quodfinemanifiefiaimpietatedicinon^oterati�bellii'�nbsp;fer fie illicit a efi�nt amp; imfia. 'Prxterea cam magiflratta fitfingulos contra iniurias priM(^^ }nbsp;quanto magis debebit quot;^niuerfiim pofulum defiendere ne cum terris amp; for tunis omnibutnbsp;Sedmeminerint btc omnes^bellum exeorum remedioru numero ejfie^qu�fine manifie�operilt;^�nbsp;berinonfojfiunt, amp;froinde non nifiextrema necefiitate yrgente^� feritis medicis^dhibenf^;nbsp;in hisfiepe moriuntur,qui ea fianitatis recuferande caufia yjitrfant: ita no raro in bellisy^l.nbsp;qui caufiam bonam iuflam^defienduntiamp;f atriaconfiultum yoluntycuiitsreiexemplanbsp;J'acristurnfrophanisnonpauca extant.Eifi^ergodiligentercauendum magifiratibus,nt^^nbsp;neceffiariafiuficipiant, quorumfiemper exitus infielix esfi,nbsp;nbsp;nbsp;ne fiuafidei creditum poptd'*^
fericulis obijciant,ex quibuspofiea^ non quado ipfis lubet^ emergerepofiint. TsLunquitm ma confiugiendum e^tnifii quando ex iufto amp;antiquofixdere aliquos contra yim iniujlarrinbsp;aut communempatriam aduerfws hoflespublicos lt;amp; implacabiles tueri, yel religionemnbsp;mnia affererecogimur, ne impij ilia cum diuini nominisprophanatione amp; totiuspo�eritainL^ijjtifnbsp;extinguant atqueconculcent.Et cum tantatarnq^grauescaufia nos �rirgenttnunquamtam^�'nbsp;amp;pietatis obliuifici debemM-jamp;eaquoq^ moderationeyiHoria quot;vtiyyt omnibtuc�n�et,nosnbsp;nbsp;nbsp;�fS
tamrepellere,nonauteminferreyolui�e.Itaqueproculex Chriflianorumcaflris relegtfgt;^���' amp; barbari illiiqui (quot;nt �M.aritts olim dicebat )inter armorumflrepitua leges, audiri nofip^'jjnbsp;t^rproinde omniaprofiualibidinefaciunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Q�ier qttales nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yf aliquando dicendifinemfiaciamus, poteif^ ex his omnibus colligi^qui
�ratum eligi deb eant.^dimirumqualesolim lethrodeficripfiit^quando 'Mojidicebat:J)f^^^^� eigi c ean . p^^^i^yijrosfiorteSytimentes�Deif'rgt;eraces,amp;quiauarttiamodiohabeant^amp;c.Quibin'^^\nbsp;honiprincipis amp; iudicis yirtutes comprehendit. Etfian� ante omniafiortitudine opusnbsp;i�aperfiepericuli plena fitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multorum odia incurrere cogantur, qui in ea fideles eficfi^
tarnen fortitudo in audaciam nbsp;nbsp;crudelitatem exeat, D� timor�, ceufrano, illam
idemyera�pientiaprincipiumei^, amp; in rebus agendis confiiliafianafiuggerit. Et qttia p/ih y nam indices fiuflinent, yeritatis amantesfint,ne hjpocrifi amp; fuco eins oculos offendant,nbsp;'ygt;eritas..gt;tuaritiam yero nonfugiant modo ,fiedodioprofiquantur. quot;�dam yteaonmin�^nbsp;nbsp;�'
radix ei^, ita fi iudicibus dominetur, leges amp; iura yenalia facit, amp; reiium neque yw^ �[(�' cere finit,I�a ergo fibi ob oculos ponant,penes quos ex patrio moreeil^ eligendi magi�f^^^�nbsp;/gibets y erb principes naficuntur,ij quos �Deus dederit patienterferant, amp; �llis quitli^�nbsp;deliter: imprimis autem tam populus qu�m qui in magifiratufiunt, T)eo fiefie �pprob^^f�nbsp;cumfide agnoficant. ^gcm regum amp; Dominumdominantium, le�m Chriflum �nbsp;diClio�onor,gloria tisf pote�asin aternum. Amen.
H O M I L I A LXXVn�
Qiiaproptcf neceffe eft fub�jci,non modo propter iram, propter confcicntiam. Propter hoc enim edam tributa foluitis �nbsp;dem midiftri Der funt in hoc ipfum incumbentes. Reddite anbsp;mnibus quod debeds ; eut tributum debetur, tributum : cui �eCdgnbsp;uedigaheui dmorem,dmorem.-cui honorem,honorem.
IUflitutum Diui �Pauli ApofloliePf^docere, qubdomneshomines fuis rnagifir^fifi^fi^^^^ quifiquam Chri�iana libertate amp; euangelijpratexta contra magi�ratum abuti denbsp;faciliusperfiuadeatijs,qui natura licentia appetentes fiunt,amp;imper are potiusnbsp;graui�imis argumentas ytitur, interquapofiremum fuit, qubdmagi�ratus propter pf*nbsp;in�itutus,amp;Deimini�erfit,yt bonos tueatur atq^ remuneret,malos yer onbsp;nis coerceattEx quofiequitur, pote�atem hanc nemini debtre grauem aut intolerabi e
-ocr page 429-H o M r L I A LXXVI�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187
cmmbuiJuJjie^ium facer e yelit,yt quiftbijffi male confciui fcenas fib'iparatasfubter-^ifiiplints iugum excutere yelit. lllic yero fer occafionem de otnnibM ijs di^iim e^f, ^quot;^^�la^i�rattfs officium pertinent. Inprafenti ergo adjubditos redis .^�o�obts^amp;'quodpriuinbsp;^ffiiio dixerat.,nunc diligentiits ex^olit,ei in eum finem argumenta�riora omnia
inferens ait:Quapropter neceffe e^f fubijci^nonfol�m gr��ter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A
ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter confcientiam. 2decefjaria eff dicit obedientiam, qute magiflratibm debetur^ necelfari�i
til} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill^fn ittter �//��feg� yel indtfferentia numerant,amp; nefedittofidicantur^fe non
^itttts qui quot;volunt magi�ratu gerant amp; iUb alij obtemp�rent,idyero adf�lutem hoc e�ugio hodie multi ex ^nabaptifts fgt;tuntur^'yit iuuidiam d�clinent,nbsp;^p�^ (^onflauerunt. Sed figmentum hocomne 'Paulu4't)nonbsp;Jiibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etne
liU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buiue caufam non in ira modo , idei{j, in yltione cSquot; yindi^a, quam ma^
feditio�sfiimunt,indtcat, fed ipfiw effiientix caufam htc agi docet. quot;blam niortalium in alteriia confcientiam iuf babeat amp; imperium, quia tarnen magiftraticS dnbsp;cuiusyerboadpra�andam Uliobedientiam ob�ringimur, hancUlifdtta confei-^^f�''�artnequaquapojjumits.�dec enim in hominibits folis iniuria illa baret, fed in ipfum �Detitnnbsp;hiill..^^**^^�gt;^�dutionem'violamus, �Pdecleuiculum f/ideri debet quod quot;Paulus dicit. quot;i^Pam ytnbsp;e^,i'�!��filff^tKr,�eri tarnen nonpoteif, quin intra confcientiam fuamgraui�ime crucientur,nbsp;tonftlijs eum �atum turbatum e�eyidentj�ne quo publica falw amp; reipublica tr�nnbsp;tnodopote^f.P^tutenim bec di�imulent t� tamenauthores effefiidentma^
��iftir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiditiones comitari folent, amp; quorum maxima pars ad innocentes redit, mifiros
�eiu'^ J mulieres amp; imbellem fexum, ad eos denique, quos illi malts artibu^ infcelerts
Exempla buitts malimulta extant, inter qua memoratu digni�imum �lUf ^^^^^ciccidit. Cum enim ille cum conitiratts Cafarem occidiUet,e�' oh id ah i^iugu�o ar-tempore ante pugnam Pbilippicam,intempejla noBe quendam adfe ingre^nbsp;�frroj � '^�i�teiens borrendam amp; mon�rofam affexit imaginem corporisferi at que terrihilis. fn-Quis(inq^uit) bominum aut �Deorum es.^quidtibi'tiisiquidadnos 'veni�ii�nbsp;�tu�.^^^^^^'tirauittile: Tutts 0 quot;Brute malttsgeniitsfum,in Pbtlippis me'videbis.Quodunumnbsp;ffbinde exagitatumfuiffe, quaipfi nonobjeur'eprafagierunt,quonbsp;tnaie�atis dattirtts e�et.Qtpod ^fum multts alijs accidi�e legimtts: amp; coflat eiufmodinbsp;^ftLr ^^^^^�fft)rumprincipummantis euaferunt,incertis tamenfedibtts '^agari,eir omnia�binbsp;tttfno eosperfequatur.�Ee�l'eergomonet jdpo�olusjytffont�nosfubmittamtts �nbsp;'^��^tintari�illipra�emus obfequiu, adquodno�ras confcientias quot;Dei yerbo a�riBasnbsp;'quot;*�1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^�t locu� i�e,quid de illis iudicari debeat, qui de magi�ratibus contumelio�e fen-
ffnt non modbpal�mflagitioft,qui omnem dijciplinam reijciunt, bonas le ^^j^^^ttateperrumpunt epsT conculcant,atq, illarum yiindices omni iniuriarumgenere af-i'�tii^*�^^�^'^atum in i�o homin�genere tenent, qui religionis pratextu adbocfceltts abutuntur,nbsp;tontra humani generis focietatem comittipoterat.Faciunt boc nimi�m feditiofenbsp;ex bis emerferunt Libertini, qui yt multos friptura locos impie detorquent, itanbsp;^^^^^tpote�ate tenebrar� yocarefolent,amp;nefas effe clamant hominem Chri�ian�ali^-ptitnfff��'^^Pfftciofungi. Sednon mintts impudenter^ a�utius tarnen,idemfaciunt Ponttfees,nbsp;ft^inim� abolendu ej�fatentur,fed e� interim res adduxerunt,yt ipfiprin-etutemfubfint,imb �bi amp; fuis Immunit�t e con�ituerunt,qua ilnbsp;^�*�^'�1 n '^tieribuspublicis eximit,'r)erumetiam d�fendit,ne ob manife�a fcelera � magiflratunbsp;non minits contumeliofam qudm fal.-Gr �tos�iirituales,alios Dero omnesfeculares dicere folent'. quod non aliud e�^nbsp;t^^�tnt,a Chrijlo amp;falutisperbuncpartaconfortio excluders.quot;Flamnbsp;^*^^tlo bocfelegit Chri�tts : ita eofdem fpiritufuo donat,f^r httitts yirtute ex ferbinbsp;ptnerat,yt nontemerefupra dixerit Paulus,eos Cbri�i non effe,qui�iritu eius de�ituun-
-ocr page 430-A P. XI r r.
rut t PIS r, AD HCl il A'S 0 S
tur.Ergo ttJjntecrvm loco illibaient owties hctnines^qui ie�iach/tra^eretnnonacct^truntili^ip^* terim i/itidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di�imvlent. Sedqu�tnuisplenK iuccM ftiam imtnunitatem
amp; tn^glfitatwomnesmfolenterfuperiiant., certumtamtn e/1^, illosfro^ri^ cwfitwtt^ te�itr.onio tonuinci* ^uedet� alit^uandiu non fen�ant ) ertt tarnen tempuf ,nuando camjtdpOr^nbsp;omnibw Deo fine infilentia graues f�nas exoluent. Simul autem docent i�a^^uamimptidtnsjnbsp;aduerfiariorum no�rorum calumnia, qui per Euangelij dcHrinatn poliiias amp; tnagi�ratv{igt;fgt;nbsp;thoritatcm labefaBari a�int. tAtqui nulla alia ratto eS^ qua ilia mag�s confirtneiur �,nbsp;popithis intelligat, magi�ratum Dei ordinationem e�fi, cut necefiarib obedire debeant,nbsp;Jana confeientia in Deicon�eBu ambularecupiunt. filine enim obedientia quot;voluntariattajctiuf�nbsp;qui illudprobe intelUgune, ram abjunt �fiditionibus 'Vt tyrannos quoque iniqui�itnos nbsp;Jerant , t� quod in illis quoque legittmi magifiratus fiecierti aliquam agnofiunt, amp; eofaO�^nbsp;nitw imponi norunt, quando populiproteruta amp; petulantia tales meretur. Sed o tlepiloratatn �nbsp;flri fieculi cacitatemi qute yt omnes hominum or dines peruafiit iraapud principesnbsp;tkas imprim�s regnat. Hi enim Euangelij do�rinam qua obtdienriayera doceturipfo�nbsp;fa ho�tiiter per�equuntur eiusque miniflros yel occidunt i yel ex ipj'orum ditionibus proci� *nbsp;dereccgunt.E contrayer'o �Pontifices amp;Epifcoposyna cum �M.onachts inpretiohabentftti^nbsp;conflha admittunt y ijfdemper auricularem confe�ionem fita omnia communicant,questionnbsp;�mos principum boj�es e�i y res ipfa demon�rat. Ham yt regnum illud Papijlicum altoidnbsp;nuum ( yrapud Danielemhabetur) decu�ione, id e/�, regncrum aliorum oppre�iont o'nbsp;uit : ita regum di�idijs maxime fouetur amp; confiruatury quos PontiJicesmirM arttbusnbsp;mitterecon�euerunt,amp; bella ex belln fubtndenoua rexuntyyt tlltf circa htec occupattsflp�^nbsp;agere,amp;mal�partam potentiam �abilirepo�inr. Te�antur hoc aliquotfeculorum bi�orilt;t�nbsp;Itn in orbe Chri�iano angultn eb^, qui non ye�igiabellorum atquecladiumgraui�igt;tgt;^^J^^'^nbsp;dat,quaru lUi authores Juerunt.Idem ergo hodtefit quod olim in Juts Corinthijs accujauitnbsp;Eert enim mundus eos, qui eum populo ipjos principes quoq^ in fernitutem adigunt y qui op�nbsp;blicastum priuatas exedunt, qui ambabuf manibus queeu� obuia ad fi rapiunt y ^***fl^nbsp;quidcniqfinfaciem caduntyt^ omnigenere contumeliarum eos adobruunty quos ex Dettni'f^ anbsp;honore amp; pretio habere debebant : rurfits yero eos edit amp; quotttsfupplicio dignes iudicat,j^^nbsp;gi�ratibus�am authoriratem conferuatamyolunt ,amp;pro omnium falutediesnbsp;Sed bac ilia error es e�icacia eP^yqua ees excacari amp; indurari tequum ei^y qui oblatamp''^nbsp;gelicce yeritatts lucemfaflidiunt.
Tritutorum ratio cr ius.
Cecteriim quia magi�ratibuspropter confiientiam obediendum e�e dixeraty argutgt;ii��'-�^t c^iif ex re ipfia amp; communi omnium gentium confuetudine defumptumy quo illudproberyamp;nbsp;qui iugum omne excutere conantur.Propter hoc enim (inquit) etiam tributa�luitrs:�^^^�* nbsp;�ri Dei�ntin hoc ipfum incumbentes, Argumentum euidenriuserityfi in hancfortnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
cunque aliquibus tributafoluunt,eosfefuperiores e�e teflantur,quibus obedientiam debeant-butafoluunturmagi�ratibuiyid^ ex moreapud omnesgentes receptor Ergo tneigifttattbui � obedientia.At ne quts exciperetytributaper yimextorqueriy non exiureautdebitofolut)^nbsp;quidem mini�ri Deifunt,in hoc ipfum incumbentes,Q^ibui yerbts docety tributapriniipf�nbsp;amp; proinde ilia ex populo amp; fingults ep time iure colUgi, Dependet enim huius argumenttnbsp;muni iuregentium,quod mini�ros Jua mercede dignos e�e docet. Ham quod in Euangcup t -Chri�us dixit y Dignus e� eperarius mercedefua,ad omnis or dints amp; loci homines rejerrtnbsp;fuam Oper am alijs impendunt. Facit autem ad argumenti amplificatione,quodeos quttnagtjnbsp;runty Dei miniflrosyide�yab ipfo Deo in i�amfunilione co�itvtos efie, amp; totos in hoc ipfi�nbsp;re dicityyt o�iciufaciant.Ita y erb ius tributorufimul a�erit Faulus contra ees, qui ctjinbsp;cmnino opus e�efateanturyexaUionestarnen omnes impatienterf�runt,amp;immunitatenbsp;in republica nulle modo admitti potef�^ Etex hiflorijs confi�t, hint fere omnibus jeculu .
catifus feditionum per eos, quipriuattspotius quam publicis commodes fuerunt y erb indigne tulerint ludcei y qubd Ctefaribus cenfum exoluere cogerentur,nbsp;ret, quam fuper eare Chrifio propofuerunt, yt yel fiditionesreum agefe po�enfi ss^�tii*
-ocr page 431-H o M I L r A L X X V IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l88
e^gt;�i�lios ex Chriflianii tiuo^jTem indignt�itnamputa^^ homines tribtita ijs cogerenturpene�ere,qui yt reltgion� yerxJjo�es eranttnbsp;tur�i�imi ahtttehantur. QpM ergo eratde hocomnesnbsp;tumultuandi occa/ionem arriperet, autfidicioftsrerum nouatoribtisnbsp;sem^ore ob�ruatutn yoluit 'Paulus, hodie etiam ob�eruari debet, nenbsp;�quot;^�ild�cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^toinde tyrannos dicat eos, qui ilia colligunr. IsLam yt nunc
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magifiratus in repub.faciunt,illis mercedem�ro�o labore deberifa~
omnemprovins in�exerir. Etenim non temere Paulus de principum officio hic '^titur. Eo enim docet .illos non leue onus �uflinereiamp; fun^ionem ipferutnnbsp;^^it�f( totam hominem requirat, imb cut ynus yix ynquamfufficiat, Ham ytpax pu-^nbsp;(ondunt,in futurum profficiunt,primi odium, inutdiam amp; pericula in fe re-�nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retineant, aut ablata re�ituantur, ipji omnium querelas audiunt, lus
miniflros defendere coguntur eos,qui iniuriampatiuntur. lidem yt nobis tu=� ^^trJ��^'ߑ*�^^^�^^^ones, prtedones amp; graffatores perpequuntur amp; � medio tollunt. .Adhxcpatrunbsp;^��'11�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difciplinam publicam cu�odiunt, ne luxu amp; intemperantia�ipfosper^
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;furgat, Uli maxime periculis expoftti�tnt, amp;
^iiix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pp^tui�itni partem in fuos humeras rectpere coguntur. ergo eos mercedeindi^
�iMiill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingrattis, imb iniquits �* iniu�us fuerit, quipro tantis beneficijs nihil
^�^^jff^^^^ttputat. jdtqut nonfeniper officiumfaciunt, inquis. Sedeho, tuquises,quitibiin �ftiif, f�quot; ab Ulo fui officij rationem exig� f Sed e�o ignaui amp; negligences fint,nonnbsp;quoque ab officio tuo dtfcedere licet.Qffm ergo Ulos 'Deo ittdicipermittis, tu quot;Ve-qualefcunq�int,qui magi�ratumgeruntffatius tarnennbsp;* '� ^�taleshabere,qu�m magiflratupror�is carere, quando confi�t,ex tyranno quoquenbsp;'^quot;ititffj Yfieommodi adpopulum redire,quamexiiva.^'^�.. Ille enim qualifcunquefit, formantnbsp;, amp; inter dum iniurias citm priuatas tum publicas propul�t. .gt;it quxnbsp;fequitur �vx^�x, fummam ordinum omnium confufionem parit, ins abolet, amp;nbsp;^T�'j^�piUo tj/rannifint, quotprofuoarbitrioquot;fiiuerein�ituerunt. Heqjetiamnimiusprinnbsp;debet, yt de tributes amp; exa�ionibus immodicispublice conqueratur.nbsp;diximus,iniquaetiam onerapatienterferridebent,neq^ fubditorumePf, ytipfinbsp;prxfcribant, aut legesfer ant ?nbsp;nbsp;nbsp;Interim 'verb meminerint ffincipes ,fe populi
i amp;proinde fuo iure moderatius 'vtantur, ne mifiros oneribiM non neceffarijs memores fint, ne dum hoc neglig�nt, male fidis operarijs �milesnbsp;; '^�fti crimen incurrant. Eributis. item �lt;r alijs redditibits no abutantur ad libidinem .nbsp;e^rpopulo niminmgraues,amp; fimulmali etiam exempliauthoresfint. Pecnbsp;j*ii^em ius�um�renu'e admodum yrgent,infuoautemnbsp;��^p,nes,nequequerelas afftiHorum audiunt,neque ius dicunr,neque in commune con-'Gentris � libidinis �udia occupati, reipubt cur am harpffis committunt, qui aure�fnbsp;indies nouas, exa^�ionum yias excogitant,nbsp;deglubitur. P^ddent omnesi�i olim rationem Deo, qui iniu�itiam amp; crude^nbsp;j- '^ta^^^^^^^�ioneminultam non finitanbsp;multorumcapitumbelluae^f^, amp;proinde'y)ix'vlltslegibuspote^f^circum�r� Omnibus red*nbsp;ffmmatim comprehendit Paulus omnia, quxcunque fubditi futs ma^nbsp;�cnbsp;nbsp;^^'In genere tarnen i�aproponit, yt ad alios etiam or dines hominum pofiint extendi.
5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur omnibus quod debetis, Cui tributum debetur,tributum, amp;c, �eddendi
r^***^? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ebitores effe doceat.Hec enim nobts ipfis natifumuSyfedyt multorum aliorum
habemusUtayici�im Ulis � nobis bona gratia referridebet, nosq^adomneoffi u'l�^ii) omnes homines femper propenfis amp; par atos effe conuenit. Purfus ergo corifanbsp;ni'�^toitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccvx^�x[i amp; confufionem quandam induciaiunt. Qua rationeenim illa
^bi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officia finguloru Chri�t doBrina tarn probe di�inguat, amp; nos omnibus ho.,
e�e doceatf Quodaute ingenere dixit /^po�olus,mox adprxfente caufam refirin'� i a
u
-ocr page 432-C4P. XIIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS^ -
Tributum,
gens a^dit: Cui tributum deletur/i trilutum reddiie:cui yeSigah^eSigahcui honorem,honorent. �Di�inBione amp; partium enumeratione ytiturtyt minusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gui
Timor,
hac pra�are iniquum �ygt;idetur.Et frimb quidem trihut� nominAt^eum cenfumtnt^ K Laul^^'r tim fro opumautfacultatumratione exigitur,quem AlijcafitAtionemdicunt, fof� rliiurA;,nbsp;uium capita imfonatur. 7)einde yeSligal fonirur, quodfro merctbus amp; itinerthits]nbsp;duabus bi�ce�eciebus omnes magiflratuum reddirus publicos comprehendit. �f �.nbsp;reddere iubet^yt(quod modo diximus) i�aprincipibus ex iure deberi o�endat.nbsp;tam atq^fortunas tuenrur^adhacannomepublicafro�gt;iciunt, yiasfublicasflernunfiPnbsp;rentes aggeribtu muniunt�ontesfublicos deducunt,adificiA multafartim extruunhpnbsp;uantyqua omnia publico omnium bonofiruiunt, aquum planenbsp;autnegotioru/uorum ratione aliquid conf�rant. Quod qui no agnofiunt,ij nimium�ifrinbsp;des fe ejfeproduntjciim �quot;yiapublica,amp;fontes hincindedij^�ti amp;publicAyrbtumjfnbsp;infinit A alia ipfis magiflratus prouidentiam in mentem reuocare, amp; fimulofiid]nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��jo
Honor.
Tfwo loco ttmorem quoq^ reddere iubet, eo nomine obedientiam d�notant, qn^ fucatoproficifcatur. Etfi enim feruild timor � Chri�ian� hominibusprocul abefif de t gt;nbsp;firatu tarnen diuina maie�atM�ieciem agnofeere, amp; earnpi� yereri debent ne dum tnbsp;nuntfimul Dei oculos offendant.Trodeff, item timor� homines in officio contintrt, �lt;nbsp;rum committant pcena amp; animaduerfione dignum. Et fane non poterir omninbsp;innatam nobis natura yitiofitatem non ofcitanterficum expendit, quA adomnenbsp;mus.Tofiremb honoris meminit^eam reuererttiam intelligent,quam ijt debemttf,^nbsp;tatisgradu fupra not confiitutifunt. quot;Kafiitur hac ex dtgna a�imatione ordinfinbsp;lius,quam altj fuflinent. Tarit autem multa externa officia, quibui quam animonbsp;rentiam,publice te�amur, dum y el caput aperimtts aut genuafle^imuf, yel obuiam^f^nbsp;y ia cedimus,yel alia eius generisfacimtts,qua not de Hits praclarefentire docent.Etnbsp;pracipit Taulus. Noueratenim Deipraceptumeffe,quoparentes amp; quotquotalfinbsp;locoJunt,honorare,t3� coram cano capite affurgere iubemur.1^hoc animi modefii etdtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�,))�
tionepiefentientis argumentum eift,ita adconciliandos animotplurimum momenti ha ad tonferuandam magiflratuum dignitatem amp; coercendot illorum contemptoret ytpjnbsp;*E[am communibusexemplts rudioretquoq^ excitantur^ycdefuisprincipibushonertfi^^ Jailli'nbsp;incipiant,amp;fimul contumacioret ab�errentur, ne quidaufint contra eos tentart, qtto^nbsp;in pretio ejfi yident.Huitts ergo reuerentiafludioflfiimifuerut omnet boni., qui rempnbsp;yolueruntferuatam. Laudantur certein l^manahifloriaFabijduo,pater
� dem Con�tlatum gerent patrem ad fi yenientem exequo defeendere iu�it, ne qua patri fguflir rentia,confulari dtgnitati aliquid derogaretiille yero filijfaSlum ingenue probauit, qmlnbsp;e�e tam probe meminiffet.E/l tarnen modus in hac etiam re adhibei^us, amp; patrijs atq,nbsp;bus ytrinq^ contentos e�e decet,ne reuerentia in adulationem hiftrionicam aut barbarinbsp;tienem degeneret,nbsp;nbsp;nbsp;Ita y erb hune de magiflratu amp; fubditis traSatu Taultts conchtp �
fuerit Del beneficium agnofcere,qui hominum faluti amp; pact hac ratione confidtum �V� �cytamur,yt interim�tus Deo honorfaluttseir integer maneat,yt^fidemarq,obfeqiii^nbsp;praflemus Domino amp; redemptorinofiro, lefu Chriflo,cui debetur benedi^io, honor,nbsp;fias in aternum. Amen.
H o M I L I A LXXVIir.
Ncmmiquicquam dcbete, nifi utalq alios diligatis. git alterum,Legcm impleuit.Siquidemillud,Non moechabcris,lgt;nbsp;occides,Non furabens. Non falfumtcftimoniu dices, Noncoft^^^^nbsp;fces,�^ fiquod aliud eft mandatum, in hoc ferm one fummatio'^^^�P gnbsp;henditur, Diliges proximum tuum, i�cutteipfum.Charitasnbsp;non afRdtmalo.Ita^ expletxo Legis eft chantas,
-ocr page 433-MH�MIIzIA L X X V I 11.
bucu^ue amp; diligenter admodum Taultu de magiflratu amp; fniditorttm officijs diffe-^ 3*0fli,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quictim fub Euangelij frarexta licentiam quarant., magiflrattts
^ifiiplinam abolere cupiunt. Docuit ergo,�rincipes � Tieti in�ittttos ejje.^ amp;froin�� tonfiitfitias fuas fanas amp; furai firuare cupiunt, Etnenbsp;fiifficere putaretifimul ofiendit fideliter filui debere tributa,'^e^iga��nbsp;qtiofcttnque aliosredditus, into honorem amp; reuerentiam quoque ijfdemnbsp;animo erga illos bene affe^o effe tefletur^nbsp;nbsp;nbsp;Cceterumi quia magiflratuum
foti�imiim nomine inuifa e^, quodiudiciorurn publicorum executionenos ifimulque cogit, yt omnibus reddamuf quod debetur, nunc huic etiam malo re-rations Utes forenfes amp; iudicia publica effugere po�imus amp; eanbsp;fraterniB commendationem digreditur, qute fi obferuetur, nos omni mole�ia
do^rinxhts yerbtsproponit*. TsLeminiquicquam debete^ ni�ytalij alias di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fF�gi*
debitores funt, qui omnibus reddunt quoddebent. Senfus ergo huius loci e�f, : Si '^idetur, homines Chri�ianos magi�ratibus adfoluenda ye^igalia, tributa amp;nbsp;itemobedientiam amp; honorem obfiriSlos effe , ynica erit yos extricandira-diffoluattf, neque yos in alicuiw are diutius effepatiamini.tta enimnbsp;nbsp;nbsp;magiftra-
neminidabit^ occafionem, ytaduerfusyos Utes farenfes in�ituat, aut in quot;�'��iio ^y^^'i^ia yero hoc multi cumdoSlrina Chri�i pugnare arbitrabantur, qui difdpulosnbsp;^'^^ii^'^��^^^�^^itattspraceptoob�ringiyoluit,huiusquoque memtnitPaulus ^yto�endat, eanbsp;^�^^tuum iure amp;populi off-icio dixit,non ob�are, quo minus lex illa Chri�ianx dileHio-maneat.Sunt igiturfententia huius ^poflolica partes dux�e quibttsfinit'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicendum,yt noflra mflitutioni magisferuiant,
ffgt;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po^it^pracipit, yt ita nos geramus, ne quis � nobts aliquidexigere, aut nos Chri�laui �tt'
frp f quot;^^Ipratermi�i accufarepo�it. Quodetfi cum ijs coniungat ^po�olus, qua de fubdi-offif^i�plt;tftlo ante dixerat, lati�ime tarnen ad omnis loci amp; ordin^ homi-ti nbsp;nbsp;nbsp;f^^��^.^^^*Sibi ergo hocdiSlumputent,quipecunias yelrem qualecunq^ mutuo acceperuntf
nteminerint,qui yt fuum cuiq^ reddatur,pra-^''^l^fi^tlittr quod ipfis commodato datum eSf^, amp; quidem conflituto tempore, amp; non reddant,ne acceptibeneficij immemores amp; ingrati effe deprehendantur.�M.o�nbsp;Hefiodus,yt quod� yicino accepi�i, eadem menfura, yel etiayberiori red^nbsp;��quot;''��? po�erum quoq, cum opus e^f, illius beneficentia po�^ yti.,gt;4t hodie ea eP(^ homi-^**i^ i^fddittttr: tiy plerunq^ er editor thusf�ts pe�imam granbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cotentifunt illosfefelUffe,ni� eofdem ho�tliter etiam perfequantur� Per-
f^^�^fttei �^'^P^߰li admercenarios opifices, qui cum aper am fuam alicui locarunt, tequtripo�it.E~ici�im illts mercedem quoq^ debit amnbsp;illorum opera�nt y�.lubet hoc grauiter TSeus in Lege, quando inter damannbsp;9%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fraudem amp; iniquitatem, quahic committitur. Et quod de opificibus dicitur,
^^*^frid adfe transf�rant, er bona fide herds jutsferuiant, ne de Ulis iure quds con lilgt;^^os, qui etiam ipfi mutuafibi inuicem officia de-� ixtl ^^�^�^^^ds y trafiquefideles amp; indu�rios effie conu�nit. Sedamp; coniugibus hocdiciputenbsp;diledionem mutuam Deus exi^t, amp; citm illam ipfii jibi inuicem ffoponde-tieceff'e efl,nifi Dei iram incurrere libeat.Denique huius didli meminerincnbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem yel adulterinds m ercibus, yelmenfiura, yel pond�r�fiallant,aut debi-
ytdoldseiufimodi Deusoffenditurgraui�im'e (�cuti �Mofesamp;propheta ficandalum exterisprabent,qui aliquidhuiusfiacinut,cum interimnbsp;�quot;�� ^digionts �udtumprofiteantur,
^lt;'c '���^p^fit^^et omnia recenfiere,\altera huius didiparte adcharitate mutuam nos remit- Charitas���* �^^dtliinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perp�tua leneri ait,yt alijalias diligamus. d^biprima obfiruari debet,cha- i^^gt;^bit� Chii
�'tti.Ergo non inno�roarbitrioedf^,yt alias diligamus,yel minus tfiedyt id facia-
i ?
-ocr page 434-CAP. Xin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
tnui necejje nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am prater id, quod earn Tgt;etn pa�im pracipit, multa etiam alits rationes aae-
dunt, qua idem iuient. Inter quas fola fufficere poter at cognatio ilia �iritualii, quanosomnestn Chrifiofratres, imb eiufdem corporis membrafacit \ amp; euiw neee�itudinis quot;ninculum tatn aratimnbsp;�de amp;religione yiolarinonpo�it.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo debitumhoedileBionis Chrifiianaperfe-
tuum,quo nunquam liberari pofumu^, quoad inter hominesyitam degimus. I^unquam entm cep UUm caufa,Dew nimirum,qui hominem adfuam imaginem condidit, quieiufdem naturanbsp;amp; ijfdcm affeHionibw omnes obnoxios fecit,qui item non modb diligere iubet,fed nunquam nonnbsp;cafones quoque offert �,'nt dilehiionem operibuf tefemur, Denique quot;^t Dei bonitas in aternum �nbsp;neque ytiquam ceffant beneficentia riui^ quibui ilkffa bona in nosprofundit � itanosnbsp;nenter qtiofuts amorefraterno compleSli, amp; omnibus benefacere aebemus, quos opis nofira mnbsp;effeyidemus^Et hocilludell^, quod in Samaritani parabola Chri�tts docet^ fcutialibi f 3nbsp;diximus.
Charitas Legls nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Pergit autem inprafenti i^pofiolus, amp;rationem aliam ajfert,propterquam alijaltosa�
tot�� epitome, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimirum, qubd qui alterum diligit, Legem impkat, Charitatem ergo cotnm
qubdlegis totiusepitomefit ,nos^huius obferuantes faciat. Idyerb rurfus duplicirationep Prima partium autpraceptorum Deienumeratione con�at. Siquidem illud(inquit)lN.on Jnbsp;leris^ Hon occides, Hon furaberis, Hon falfum te�imonium dices-, Honconcupifiesnbsp;aliud el^ mandatum, in hoc fermonefummatim comprehenditur, Diligesproximum tuumjnbsp;ipfum.Idautem non tx feip/o Pauluspronuntiat, fed doUrinx huius authorem habet �M **^^01*'nbsp;de fummopracepto,autpotius omnium praceptorum fumma interrogatw s'ef}gt;ondit:Prtm^^iiffnbsp;mandatorum el^, ^ttdi Ifrael, Dominus Deus no�er, Deusynus DiUges tni^'nbsp;Deum tuum ex toto corde tuQ,amp; ex tot a anima tua, eir ex tot a mente tua, amp; ex totisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-M*
Hoc el^primum mandatum.Etfecundum huicfimile e� hoc: Diliges proximum tuum,'Vff*�^liii' Pluodautem inprafinti ^po�olusdicit,multa demon�ratione non habet opus,qi(ianbsp;fuste�imonioprobatur. Subijcit tarnen rationem alteram ah effe^lu: Charitasproximumdi'nbsp;cit malo.Ethuic rurfus infert quodinitibpropofuerattltaque expletio Lcgis ei(^chart^as-^Lnbsp;(eretxLegishicpracipuus yfuse�^quoadhuius quot;riitieconfuetudinem,nenosmutubladatna^^nbsp;'Vitam'tiiuamus innocuam.jdt tales nosreddit charitas, � cuius ingenio nihil tarn ahm nffnbsp;quamproximum aliquanoxa aff^icere, cum potius adbenefaciendum procliuis atquenbsp;Ergo qui charitatem colunt,ijdem fimul Legi fatisfaciunt. �t hic diligenter cauertnbsp;Pauli 'yserba in alienum�nfum extra in�itutum eius trahamsts J quodaduerfarijnbsp;illis Oper um no�rorum iu�itiam euincere amp; tueri conantur. Hec enim de totius legisnbsp;fermo eifffed de externis off^icijs,qua proximo debemus, amp; qua in 'vita externa confuetuo^nbsp;tidunt. Deinde yt demus 'nerba hac�mpliciter de totius Legis impletione aceipidebere,nbsp;inde fequetur,quod aduerfarij colligunf.quin potius contra illos licargumentabimur :nbsp;ximum yer� yt feipfum diligit,is Legem implet: ^/itproximutn nemo y erb amp; perfekte dm�nbsp;in Lege iubemur.Ergo Legem nemo implet,amp;per confequens,nemo etiam per illitxnbsp;Hu Deiiu�i�cabitur,Deminorinon elf^dubium,quando concupi�entiaetiam meminitnbsp;hancquoq^per dileClionem excludi ait, nemo autem mortalium inuenitur, quifeabnbsp;rumdicereau�t,ni�feiensmentiriyelit,ficutifiipra Cap.7 eSf^demon�ratu. ^areomipnbsp;fimorum hjpocritarum rapfodijs,quibusfuam iu�itiam palliare �udent,ea yideamus, qtt�^nbsp;doHrina con�derationemfaciunt.
D� Ionitas pa J^o loco ante omnia admirabilis amp; plus quam paterna Dei bonitas nobis ton�defi^^ terna in prack qui cum merum in nos habeat imperium amp; abjolutam quiduis mandandipote�atem,non anbsp;piendo, praceptts nos ob�ringere yoluit,qu�m qua�mul omnia ad dileHionem referripoff�gt;ttinbsp;uinum magis, nihil etiam in tota yita lucundius amp; falutarius excogitari poteiC�nbsp;alibi diximus)nos Dei�millimos reddit,qui yt ipfa chariias elf^, ita eius operibu^fult;ttifnbsp;omnibus momentis erga omnes homines te�atur, dum indigni�imis quoq, amp; � fui cognitt^nbsp;yita fub/idia liberal�ime largitur, Quod olim gentium philo�phi ob�ruarunt, quannbsp;lenefaciendo ad Dei naturam proximo accedere , amp; tune hominem homini DeutUr
-ocr page 435-H o M I L I A t�cxvrrr.
^o^^ttfientutn non minm ytile amp; nfcejjarittm quam iucundi�imtitn ��^W**^**'*lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infirmitatibuf i^nofcit.,deltlia tegu, in imurijsferendii longanimes,
ifittiSlos reddir, amicitias deniq^ concili�t yeras, amp; eafdem fouet atq^ curriculo nobis iucundum aut beatunt accidere potenbsp;qtt�m noflra faluti Dein confulere quot;Voluit, cum nihil man-^'^iiio, i�**�(haritatii legem fo�it reuocari, Sed� miferabilem, quot;velpotiuf nulla mifirationenbsp;ingenij peruerfitatem, qua fty^tcharitateprocul abieaafimul Dei leges omnesnbsp;odijs autem amp;fimultatibM indulgeamtn, qua 'vtnosdiabolifiliose�iciunty itanbsp;acerium reddunr. V('verb adfiudium dileSionismagisaccendamurnbsp;fi^^'^tlcattiri debeat intelligamin ,paucis dicendum erit,quid tllafitquiiinitemnbsp;itj, dederit ,qui diligi y amp; quit in diligendo modus teneri i^r quoufque dile�lio pro-
i
wot us ant propenfio animi, qua alicui bene quot;volumus, non quidem noflri�ed D�tiiio quiif fituorem ilium reipfapro 'viriliteflamur. Animits ergodileilionts fedes eSf^,nbsp;u'�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgt;bferuari debet, qui fe legi huic fat�fecijfeputant, fi neminem ladant, beneuolen-
. jinmodofimulent,cum interim animoshabeant odij amp; inuidiaplenos,^quedileifione etiamdefinitiohaceos,qui amant quidem, fid fui commodi caufa, eo quodnbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� accepturosfierant. Hos enim Chriflus publicantsfimiles dicit, qui
dile^iontsgenus inter prophanos hominespafiim inuenttur, qui fi rem omnem hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonproximosfuosyfidfiipfispotius dilignnt^ ^od mox quot;videbis fi commodi
^^ficiorum fjgt;em auferas� quot;Tunc enim amor ille totus euanefiit : imofi quidaduerfi pa-*gt;gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^wantifiimi yoluerunt quot;videriytunc rurpifiimi defertores fiunt, amp; illorum occur-
fugiunt.EffeHum etiam dileHionis definitio indicatyqubdfauorem amp; ani-tt^''^\^�^^^^pf�*'^bicunq,opuseii�,declaramus, enim animus Voluntatis amp;a�lionunt fons:amp;quia amor mifiricordiamparity quaproximi aduerfis tommouemur,fieri
Pe ^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exerat,i2rpericlitantibus pro virili openftferat,
fl^!^iltJr-i^^tas,adquos nampraceptum dileilionts pertineat y aut quibits datumfitfnos'ilhtd Q^ihtu datu� hominespertin�rere^ondemus. Docethoc Chriftw^quan- fitdtleiHonKnbsp;gt;^^dicat,exquo difiipuliipfiusagnofcipofiint.Tracipitur ergo dileSlioomnibus Chri- pTdceptem^nbsp;^^�^^iuutindo�liy diuitesautpauperesynobiles auttgnobiles yfani aut inualidifinty.
egeftatem, inopiam amp; alia huius generis pratexunt y Vtfifi ah huius pracepti cum interim ijdem illudnunquam non in ore habeanty (ir aliosomnespropternbsp;dileBio animi mottts amp;propenfio eii^,neminem vel ino-n excujat,ft illius officia negligat. 2^am qui diuitibus amp; aliquafacultatinbsp;�^^'lt;^dauit, Vtefurientes �^fitientescibopotuq,reficiant,vtergaperegrinoshofii-�lt;^�''ofuntibus autinquouisaliopericulo conftitutisfuoconjilio amp;auxi-bon^ ^��*�P^^dus quoq, amp; opis ali�na indigis pr acepit, vt omnibtts bene velint, benefa^o-*V dinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;referant,amp; quoad eins fieri poteif^,nemini graues aut moleflifint^ Qua-
P^ccantyquando egenos negligunf.ita non minor horum culpa eJ�, � illis fitas for-amp; ciim ex Juo labore fibi viHum pararepo�int, otiofi tarnen amp; ignaui �Ilf/' C^X .fuis alijs molefiiam exhibent. J^rfus, Vt peccant qui cum pace bona fruanturj,nbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi recipiunt y vel etiam (quod de Diotrephe quodam loannes apoflolus queri-
%4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alijs recipiantunita non minus Uli peccant, fi in pace agentibus male Vta
fi'^^^ wifiros amp; extorres effe cupiant. Teccat item creditor y fidebitum 'H ^^^�.^wodo amp; detrimento inhumanius exigat : at non minori fcelere hie tenetUr,Jinbsp;y amp; intereain comme�dtionibus ea dilapid�e, exquibus poter atJuitnbsp;Eadem enim charitatis lex creditoreshumanitatis admonet, amp;debitore�nbsp;,ne eos fallant, qui ipfis in necefiitate conJUtutis fubuenerunt� Sunt ergo h�tnbsp;W ^^fi^uanda, ne quisfibijpfi delitias faciat, dum dtleilionisptaceptum nihil adfi
I 4
-ocr page 436-CAP, Xlir,' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
Qkm ddigi do nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autent diltgi deieat, yno yerbo docet J^irituilanBut, quandoproxifflittn MfntMt.
innato nobds philautia niorbo medetur, ^ua omnium nocenti�ima diletlionif fraternx Hxc tnimfacit, ytfleri^^ cum Comico illoadolefcente clament^ Hev^^proximMnbsp;fir bine 'varia iliaperfonarum diferimina emergunt) quihwpleri^^ fefe excufant ne hti 'vfnbsp;nefacerecogantur. tAlijtenim'vitamantta^am amp; turpiafacinora,aliji �Veteres iniunat, enbsp;item maiorum inimicitias amp; publica fueegentts quot;vitia exprobrant, amp; caufas fattsgrauesnbsp;labere putant, ob quas illos in extrema quo^ neee�itate confiitutos negligant, Sedotnntl/inbsp;prteflruit quot;Deu�^ quando iubetproximum diligere,ita nimirum monens, yinbsp;fonarum.difcrimine procul reliBo^extinBa item omnium iniuriarum memoria, quemuH obfttnbsp;uoreamp; commiferatione profequamur, amp; pro �virili no�ra iuuemus, � no�ronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aLfii'
opua babeat. �tenim curti quot;Vnaeademqj bominum omnium origo amp; conditio fit, amp; ijfdemap bus eirpericults omnes ex aquofint obnoxij,fapienti�ime boc � T)eo Opt. '\lax. eSf, con�iOifnbsp;mututf operts amp; auxilijs omnes opus babeantamp; frequenter ab obfcur� f^pauperrimts horf^ .^fsnbsp;in extremis pericults feruentur, quipaulb ante tanquam Semidei quidam omni fortuna�f -^ftnbsp;poteranfVideri.Exemplum huius rei in Xerxeproponunt bi florid, quicumpriusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.1,111�
�raui�et,amp; rerumnatuiramaliquo modo mutareconatus e�'et,nonmultop6Sf,,aini�tf^^[f lj(il nibusjpifcatoria nauiculte bene�eio mare traiecit amp;feruatttsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius generis multa quo^ igit'
'videbunt,qui �Varias buius mundi quot;vices non o�itanter obferuarint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,(/�
g�petamus caufas, qua nos ad diligendumproximum excitent. Sufficiat nobis,quodhorno dem nobifeum natura confersfit, quern ope nofira egere �videmtts. 2dam fiquern ifiudnbsp;mouet,na isfe non cbaritatis mod'o Cbrifliana,'verumetiam bumanitatts quot;Vacuum e�e abund^nbsp;tur.Interim non abrogatur diferimen illud, quodinter fideinoflra domefiicos amp; � fidenbsp;twfandus conflituit.lgt;lam quot;vtpropter communem bumanitatisfenfiim,diledionisnbsp;patere debent: ita aquum eS�f, �Vt nobdpra alijs bominibtts commendatifint, quoseademp�^fis,nbsp;dem patris fiUos, imb eiufdem corporis nobifeum membra fecit, amp; quos faluapietatenbsp;�iana negligere nonpoffiimus^ Qubdfiuerb fceltts elf ,fratres in neee�itate confiitutosnbsp;quanta tunc eorum fuerit impietas,qui eo non contentifinfuper iniurijs illos afficiuntnbsp;resiniurias quot;vlcifcantur amp; odium exaturent, aut ex illorum incommodis priuatum
... - . . .
Kl cluA f: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^liquum tlf,'vt de modo dile��ionis,amp;qitoufq^ ilia progredi debeat,dicamus.
dtlcitionis^'^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proximumperinde quot;vt teipfum diligereiubet. ifuapars quot;Vtpbilautiam
ita ijs re�ondet,quife cbaritatis quidem�udiofi�imos e�e profitentur, ignorantiam quot;Vefop^ ^fi' re queruntur,quod nefciant,quid aut quantum proximo largiri, aut quoufq^ diligendonbsp;leant. Sedneqjquerelisneqjmultaquafiioneopus elf, T^amquis�bproximinomint�^^nbsp;beat,modo audiuimus,eum quot;Verbficut teipfum diligere iuberis. Hum quot;verb ignoras,qtt�igt;^nbsp;impenfe teipfum ames, tuifq^ commodis quanto fiudioconfultum quot;Velis I Hemofuamnbsp;edit,inquit Paultts adEphefq.cap. Hemofibijpfi inuidet. Ergo neq^proximumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L �
fortunam atq^ commoda inuidere debes. Deinde quamprim�m aliquid aduerfi incidit, do nos nofirijpforum miferet. Doleamus ergoproximi quoq^ infortunio, amp; commfl�rationeeut^nbsp;ilium iuuare conemur../^dbac,nofip�s nonfimulat�,fed quot;Vereinenfrigide, fed ardenter arn^nbsp;amorem ifium indefinenti fiudio teflamur, quo in nofiris commodis quarendis nunquafU n .nbsp;pamur. Eundem igitur affeHum erga aliosquoq, homines induamus, quot;Vtfyncero amp; quot;Vehtffinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijf
rum amore incenfi, omnem occafionem diligenter obferuemus, qua eorum commodis prof� feruire poteif. .^ddebis, quod quot;vitijs nofiris dementer admodum ignofcimu^ �nbsp;corrigimtts occulte, quot;Velmirificedi�tmulamtes. Idem tn proximi quot;Vitijs fleridebet,titminbsp;ttandts nimium rigidi fimus, deq, ijfdem corrigendis potiits quam difiamandis cogttemus.
�Vt nofipjos amando nunquam defatigamur.ita nullius nos laboris amp; indufiriaptgeat,qu^f i mum iuuemus,elffubeunda. Cater iim quot;Vtnofipfos non nifi ad aras quot;vfq^ ( vt prouerbiodicgt;('*^l^ifnbsp;gere debemus, nec quicquam nofirijp/iies er quot;vita nofira amore facere, quo religio amp;fidtjnnbsp;obfiriUi fumtts,'violetur:ita homines diligendifunt,'vt tarnen primas partes flemptr apti�fgt;
-ocr page 437-t'
M o M I L I A L X X IX.
; Xt nbsp;nbsp;nbsp;fan4mtn^quod huiiu yolttntati aduerf�tur.^ilmonuit dt hoe nu^trnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tauluf^
Ittf�p omnihtts hominibMpMem haiere iu�it, quantum in nobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoad eins�eri
Chri�iana legibus. Hk ergo diligenter eaueri debent,qui�tb ebari-intfieabnegant^yeltur^iter di�imulant,amp;cum eiu�manife-gt; colludunt. De quibus �^eri dki pote�l^^quod amp; fide amp; chant ate y acutfint. Qwa enintnbsp;exfideenafeitur, banc autem Uli negligant^ illam quoq^ habere nonnbsp;��quot;ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qnidem de ifla caufia in prafenti dixifiefufficiat. Or emits autem Deum omnis boni
'quot;��i sT � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jfiiritum intra animos noflros 'vent dileUionis ignem accendat,quo inflam-
yitam omnem inflituamus adfilijfiui lefiu Chrifli exem-
lt;^^^�^^gt;dts in ceelk efificiamur. Illi debttur benediHioflionor,gloria amp; potefloi quot;^ifAmen.
HOM ILIA LXXIX.
. �d^,cumnouerimu!sopportunitat�,qu�dm'dch'cettcmpeftiuum fit nos � fomno expergifet� Nunc enim propius nos eft falus,nbsp;H^�meum crcdidimus.Noxprocefsitjdiesaut�propi'nquat.Ab�jcia-��'^s ergo opera tenebrarn,�lt;^ induamus arma lue�s. Vt interdiu com�nbsp;Mt�ambulemus, non in comeflationibus ebrietatibus, non cusnbsp;��ibus �c lafcimtjs,non contentione �C inuidia.Sed induimini Domi�nbsp;^tefi� Chrifto,6C carnis curam ne habete ad ciipiditates.
ij s,qua proximo prace fier unt^ita de dileilionefraterna difl�ruit, yt in ea to^ ^^l^^konem dixerit conjiflere. .i^tquilegkfinemamp; yfium.tquoad huius yita con^nbsp;lt;^onftat,yt quot;Tfitam yiuamus noflra yocatione dignam.,fianSlam nimirum amp; in-Commode ergo amp; prudentes doBrinam hanc modogranbsp;adhortatione concludit^qua omnes homines, quifidem in Chriflumprofiten-'d^fbetautemillainobiseb diligentiusCQnfiyderan,qubdDeusnbsp;docet,amp; optima quidem iure � nobis requirit, Quia enim nos,ciim nulli efli-^^n^r^^^'^djuamimaginem condidit, amp;fo�ea c�im�dignitate noflra turpiterexcidijfiemns^nbsp;fo�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demit,qui nosfiuofianguine amp; fliritu fianHificatospriflina dignitati reflituit : non
'{�f�^'fidprorfitsimpij amp; ficeler atierimus ,nili hanc noflram dignitatem conflanter tuea-hocplurimum loci iflins conj�deratio, quapr opter fingulas eins partes ex or dine
^dhortationisel^t�hijciamutoperatenebraru,amp;induamusarma�ucis, Abij�eftilaJane peccata amp;fielera, c�m quad ex ignorantia yeritatis amp; principis tenebraru, op�ra tenebra-lanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiunt�.tum qubdqui illis occupantur,t�nebris gaudent,lucem y er b fugiunt,yt
'^^ftntur.Arma lucis yerb dicit opera bona amp; J�nbla,partim quod exfide amp; yerita Cbrifio,qui yera amp; teterna lux efltpartim qubdeadenbsp;gt;iil s�iifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad gloria patris noflri,qui in teelis eli^. Ea enim efl'virtutis yera amp; operum
mundi quantumuis fielerati oculos perflringat,amp;impijs quoq^ homi-confefiionem extorqueatprater animi ipfirum yoluntatem. filon temere till'^�11^1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arma tribuit.Adpeccata enim caro naturafuaprocliuis el^,neqj multam
qui bonis op�rionsfludere yolunt, ijmoxfibimilitiamlaboris amp;peri-'Trident, in qua cum tenebr arum principe, cum mundi terriculamentis amp; ^^^^^i^^^^^gt;*^pngnimdum ei^,fitquidemflationemfiuamfiruare -, l�T libertatem Chri-plt;trtam retinere y elint. Arma huius militia �Paulus ad Ephefios cap.6, de-conditionem omnem amp; progrejjum pleniuscupit cognofiere,nbsp;ht/'^in^^��j^^^ffi^*flterfibiperfuaderifinit,yt reli^lis yitijs ad Chriflicaflratranfeat, amp; bute ArgumentWMnbsp;buiusprincipem militet,adhortationihuicargumetapramittit Paulus ex re �temporis op*nbsp;defiimpta, quibus ofiendit,id quod monet fa^u neceflarium efii^ t^rtunitate,nbsp;^^partam nolint rurfius amittere. Conne^it autem locum hune turn ijs, qua nupef
-ocr page 438-CAP. XIII� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD. ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, [Jji
decharuat� debtto�nunquam nonpra�ando dixerit, amp;non�ne amplificationif (fciliceteo maiori �udio nos curare decettne oj�cium no�rum ne^ligamus ) ctttnnoUff^nbsp;tunitat�m,quodyiidelicet tempe�iuum iam�t nos ��mno expergifciyamp;c.nbsp;nbsp;nbsp;(itur aute^i A'fl-
tneraphorss � die nbsp;no^e^ �mno item amp; yigilia de�mptiSy'Vt res non modo magis
rumetiamytfimper nobds debts cogitandi occa�o occurrat^quoties Solern oriri�r' ex�omno exper^^aS�i�rgimuStSen�ts enim e�:Quemadmoduhomines�ugi exorientt^nbsp;tunitatem minime negUgunt^�ed yn� cum fole aut primo diluculo excitati furgunt^y^nbsp;camturent,amp;negotiafibicommiffaagantzlta Chri�ianihomines^ ^uibMnbsp;portunitatem �bt diuinittn oblatam eape�ere debent^ e�^fe�renuos ate^ indu�riosnbsp;obeunda^adqua illos Deus yocauit. Torro opportunitatem iam ade�epra manibus ^duo,nbsp;tnent�probat,quot;Primum bis yerbis continetur : 1gt;lunc enimpropitts nos e^^falits, quaff*nbsp;dimus.^od nonnulli de tempore legis �lvio�aicte exponunt;, qua fub �e promi�ionumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gjit^
ceremoniarum exercitio yeteres detinuit^ amp;�lutem in Chriflo typts adumbratam o�endit,quaper euaiigelium coram amp;pra�ns��itur� Quorum�ententia in� quidtff^f^^, ^nbsp;--eS^�edquia ad�olos ludaos �e^at, Paulus autem toti qua apud ^manos erat eccle�^l qua procul dubio maior eorum numerus fuit,qui exgentibus ad Cbri�i fidem fuerantnbsp;plicior amp; expeditior eff^ eorum�ententia^ qui i�udin genere accipiunt de tempore,nbsp;ludaorum quamgentiumpracefit^yt�nfits�tiSalus iampropiusnos eJ�, qu�tnnbsp;mus credere.E�q^buius'diSli ratio certaamp;per�icua. 2dam yt extrafidem in Cbri�up�vnbsp;nino nulla babetur: ita bac tum demum nobts affulgere incipit, citm fide donatnur, toinbsp;pinquat,quo magis in fide amp; Cbri�ifiruatorts cognitione proficimus.l^ult ergo Paulff^gt;^^^^lt;idnbsp;quam qua� in manibus iam babeant,con�/deratione excitentur, nefua ignauia amp;fiff*f^^^nbsp;tlabipatiantur,l^f enim quot;neniam nullam meretur,qui bareditatem,in cuiuspofie�iontf^nbsp;non tuetur,fed earn diffluere finit : ita nulla excufatione dignifunt, qui in�lutis poJPr\i 'iffnbsp;euangelium adduBi, illam non con�anter defendant. Etyt ij,qui ex longinquaperegf'*��^^*'^nbsp;triam redeunt nimium turpesfefi dant,fi tune demum deficiant, quando auitasfidtinbsp;babent�c nimium turpis ignauia fuerit,fi tune fuccumbamus, quando modicum adhuojrnbsp;fuperei^f adpatriam illam yere beatam in ccelts obtinendam.
Qm diutiui in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Debet igitur ex boc loco g�n�rales doBrina peti, eb feruentiores nos e�e debert in
�de ambulaui' tiusinea ambulauimus, amp; quo longius ineadem fumusprogre�i. T^quirit boclexgf^^� tnuf,e�feruenf quam Cbri�o debemus, Turpe enim nimisfuerit,in eius beri�ruitio remi�ioremfitf*,nbsp;tiores e�e des deficere, cuius beneficentiam amp; liberalitatem aliquandiu experti fumus. Kiditnbsp;mus ^lartyr Tolycarpus, quem cum adfupplicium duceret Cafartspra�Bus ,tir ytnbsp;gationeyitafua confuleret,bortaretur,re�ondi�e tradunf.O^oginta Cr�exann^�t�^^j 'f^d�nbsp;bil me la�t ynquam�.quomodopo�um maledicere 7^i meo^qui falutem mibi dedit,nbsp;gratitudinis officium yt idemfaciamus�adet�dfalus quoq^ no�ra boc ip�m exigihnbsp;con�et^nosfimul etiam adyita no�ra finemaccedere,in quo animarum ratio iffiptiit^fi^r�f^'nbsp;iet. Sedea el� hominum peruerfitas/vt yix alia in re magispeccetur. Sunt quidemnbsp;runq^feruenti�ima\ quoad fcilicet pri�inamiferia amp; cacitatts memoria nobis ob oculo!^Jnbsp;e�quot;fimulcum mundo quotidie luSlandum e^. Quam primum yerbpax amp; otium conclu*nbsp;prions feruitutis amp; infelicitatts obliti,fecuritati nos dedimus, amp; quotidie magis atq,nbsp;mus^Ftt boepriuatim infingulis hominibus, amp;proinde omnibus ex aquo feruit bac Patt *nbsp;tio^yt carni ad otiumprocliui amp; cunblatrici in tempore occurrant. Publice etiam idtff^nbsp;fijs accidit, amp; ex eo eSf^,qubdex otio amp;pace�mperplus mali ecclefia accepit,qu�m exnbsp;bus,qua cotK in�arfunt,ad quem fides no�raacuiturficuti de Cartbagine nobilis iUtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�f
m�nus dicebat.Imprimis autem inpo�eris boc cernitur, ejuiparum memores quanto� busfi'ts fidei libertas con�iterit, earn parui a�imant, eo^ faetlius negligunt. Typ**^ b�nbsp;iis olimprace�it,quipo^extin^ospatres, quiliberationem ex �gypto amp; operanbsp;lofa in de�rto yiderant, Dei beneficium y na cum terra promiffa yilipendere, amp; pt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/iii*^�
defle�erecceperunt^ytyicintsgentibusfefeapproiarent^ uAdeundem modumhoditf* v (Hd
-ocr page 439-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M o M r L I A L X X r X.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^4
ilt;ilgt;orilgt;u4 amp;pericul� hoc noui�imo tempore eaati^elij lux ex \/(ntichri~� dtuobrutafuerat^ emerferit illam magnt facere nonpojjitnt� imo nonnullinbsp;���o� f*�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feipfos amp; pofleros fuos ohiecerint, toti^ in hocfunt, '^t
bojiihu'f reconciliari, amp; hiis amiciif ytipo�int. Et hxc cau�a ti�, quad(yt Chri~ ftreprimifiuncnoui�imi^ amp; noui�imiprimi: quia qujphmi adnbsp;�֫nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;venerunt^ tandem languidioresfatli�e ah ali� yincipatiuntur ad quos lax
�ife '^�{�fl^gt;idemumperuenir^ Quodne nohts quoq^ accidat^ etiam atq^ etiam 'yiidendum ^clu huiui nunquam olgt;Uuifcamuryamp;femper nobtt in auribtts amp; animtf fonent yerba hac^nbsp;�'��I ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam oltm, amp; proinde patienter, imo cum nouo fidei ar dore�peran�
^�^breuem illam,qua nobis adhuc refiat,mole�iam.
Itaproponit yipojlolits : 2^exproce�it,diespropinquat. *EloBem dicit proee�it^ fhii'S^orantia Dei amp; Chriflijiem yero temptti,quo ille mttndo illuxit: E'idetur autem adpro-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^pprcpinf
re�icere, qui Chriflum lucem gentium forepradixerunc � Delta certe cum per ^^^^ifnpijs ludais horribiles punas minatjti effet, quas circa Chri�i aduentum fubire de-pijs dulci�imam confolationem adhibet^e�- ait: Orietur yobis timentibtcs nomennbsp;fanttas in alts eitia, E'bi Solem yocat Chri�um quia is lux mundi ei'f, quanbsp;fjjj ^�^^tlum aduentu omnes homines illuminauit.Ju�itics ye: o ^oleif, quia non modo qualesn-^nbsp;^ysritatis cognitionemmundointulit ,yerumetiam iu�itia fallus, fimul y er anbsp;i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ftrittidirigit, neporro in tenebrarum operibita
\j^'^^f�'quot;^ttmfos.ldeofanitatem in eins alis ejfeait. lgt;lam yt Sol radijs fuis (qui illi infiar ala^ ^tt,f'^^-��iuibua omniapenetrat ) res omnes tarn animatas quam inammatas fouet, adeotq^ homi^nbsp;exhilarat�ta Chri�tts�o merito amp;jfiritu nos yegetat,yt fru�usnbsp;eonfcientias peccatorum terrortbtts grauatasfubleuat,yt nouogaudio conceptOinbsp;ergo aduentus eiix amp; totum illnd tempus, quo nobts innotefcit, diei confer tur,nbsp;i Chri�ianos homines tenebrarumoperibtisreliBis, eafaceredebere,quo-�nbsp;eofi�e�lu nonpudeat, amp; qua no�ram deceantprofe�ionem� Qitodalibieuidentiusnbsp;banc pluribus eXplicat,2d.am in priori ad Theffalonicen. cap.q�c fcribif.Om-^flds,a.cfilijdieiinon fumus noSlis,nec tenebrarum.Ergo nondormiamus yt reliqui,nbsp;fobrij�mits. Elam qui dormiunt, noHu dormiunttamp;' qui inebriantur, noSlufuntnbsp;quifumus dieiyfobrij fimus,amp;c.Et rurfus ad Ephef,cap,q^. Eratis quondam tencbra,nbsp;in Domino,yt�ltj lucis incedite,Sunt hacper/picuafatis tSrcornrrtunifenfuconfir-
^^Ita demon�ratione non fit opus,^ttamen non ofcitanter praterire debemus,qubd tem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CM
^^����12(8 le� Chri�i,noSlem ditit,e^r eos qui Chriflum adhuc ignorant,dormtentibus confert,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eH,etc,
omnia tenebris inuoluit, �r rerum difcrimina tollit�um (yt poeta yerbis ytar) eif^ yjjuf ;�( Chri�i ignorantia toti yita tenebras offundit,quibus fit, yt quamuis homi^nbsp;fientiant,tarne ne^ in fide neq^ in�lutis negotio aliquid certi inuenire po�int. Exempliinbsp;^^^titide quo cap.primo abunde diximtts. Idem in ludais hodie cernitur,qui dum Ele�nbsp;'^t(,^^'^/uumfi3itium amp; imaginarium expeSant, Chri�iyerb lefunotitiam admitterenolunr,
��'^plus quam Cimmerijs aberrant,quas ipfipartimfibi o�undunt, partim ex '�abbinoritm colligunt.Sedyos app�llo,qui aliquando in Eapatufine Chri�i cognitione oberraui^nbsp;'1' ^fiitno recolatts qua ye�ra tune conditio fuerit, amp; quampuerilibtts in rebus�lutem qua~nbsp;f'^pf��yefiriipforum yospudebitfatfcio,(^ mirabimini yosynquam tam�upidos amp; hebsternbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimnusfenfus omnes quafi yinculo afiringit amp; ligat, nefuo officio fungi po�int,in^
^'^fbantafia feu imaginationi mira obijeit ludibria, qttte dormientes yel territant, y et ina-perfundunt:Itaqui Chriftumignorant amp;huicnondumjunt infiti, ijfimulomnestunt errorum amp; corruptxnatureslaqueis yinUashabent, yt nthil eoruntnbsp;�lutem ipforum amp; Dei glortamfaciunt, Interea autem quia mens nofiranbsp;^ߒgt;gt;ipotelf , mirific� imaginationtbus feipfam deeipit, amp; modo yants terroribus confter-^j^ Deonu�iamprohibita�nt, modo fibijpfi�lutem pollite-�nbsp;^^gt;quibus Deara prouocari potius quam placarijolet. ^dmonetnosiflorumionjyderatio^
-ocr page 440-CAP, XIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
^titdno�ra mtioni tribuamtu infalut� negotio�ed hanc ownem yerbo 7)ei�ibijciafnuif(^r obedientiam, quot;Deinde agnofcerenos docet beneficium Dei^quidiem hunc nob� illucefcere .nbsp;non olim modo filium fiuum in terras demifitt, qui lucem fiuam mundo infierret, fedeanfi�^nbsp;etiam tempore infiauraret abolttts amp; dificufits tenebr� quas fat an per ^ntichrfium tottnbsp;ofiuderat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'lit
QHtd Chriflia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofir a admodum tarda amp; fegn� eft,non contentus nos ingenere
tiosfacerede�^ ampliitsrem omnem exponit,docens quidfieri, t�r qua operapotifiimum caueri debeant.Mfrn� eeat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinet, quod ait: f^tinterdiucompojiteambulemus, ^afidiceret:Quemadmodumqftittta^
luceagunt, honefiati diligenter fiudent, ne quid fie indignum faciant^cuitu ipfios aliquando puderepofiit: ita multi) magts nos de hocfiolicitos ejfie conuenit, quibtts euangelij lux dietn uh*nbsp;tatifiimum attulit, quern tanto de�iderio fiinEli patres olim expe^arunt, amp;quinosnonnbsp;mundo con�icuos efiefied in Deipatr^, imo Chrtfli, qui olim tudex omnis carnis nenturtu^nbsp;omnium angelorumcon/feblu quot;^lerfiarificimui. huitts argumenti yis magna apud 'vereftnbsp;Chrifliana ingenuitatepraditos � fed idem hoc pierofiq^ arguit, quorum ea efi fiupidttas,nbsp;ignorent, fie in Dei oculis yitam agere, ea tamem fiuhinde defignant,qua coram hominil�*^^''�),nbsp;facerepuderet, ^aior tarnen torum e/� ^ecordia,quorum nthilpudet, amp; qui turpiftim^nbsp;gitiayixpropeccattsnbsp;nbsp;nbsp;tenebrarum operibus agnofcunt.Ideopergit j^pofioluf,t!ir nomtttan
Chriftianistria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exprimit,qua Chrifiani homines imprimisfiugere amp; abominari debeant. S�nt ^ctr***
funt fugienda, ro,fub quibus alia omnia, qua huiusgenerisfunt, comprehendit, 6r ideone quidomiffiepufc � t c (Tt� g,'**i^duobus'vocabulisdeftribit. quot;Primumlocum comefiationibuseSt ebrietatibustribuit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
nes cr ebrietat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meritb,quia antiquitus immani amp; incredibililuxu circa conuiuiapeccatum
�igyptios eo yfq^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intemperantia , *r)t in come�ationibus cranium homintf ttiof ji
fern curarent, y t eins conftieilu finguli quid de ipfis mox futurum e�et,admoniti, eo libet�^^a^jff indulgerent,e�r mundi delitijs quoad liceret per huius yita yfum fruerentur,Quayerb denbsp;Cr ,�ntonij couiuijs plus qUam regalibusfie Sibaritarum luxu, item de fmperatorumnbsp;ccmtfiationibua non adgulam modb, fed ad libidinem quoq^ explendam infiitutisnbsp;omninoexcederent,nifiabijsftriberentur,quiillorumobferuanti�imifuerunt,Qua yerotgt;*^'�nbsp;priuati quoq^homines tarn domi qu�m publice per tabernas meritorias yftjint,nemoi^f�^^nbsp;poetarum amp; imprimis Comicorum fcripta y el obiter modo injpexit,^eq^ inter gentes tr.oe - i^(�nbsp;Hafunt,yerumetiam inter ludaos,qui Dei populus ditebantur,locum inuenerunt,quos �lt;gt;�'nbsp;propheta acriter cerripiunt, quod yino immodico ytantur, cantus lafeiuos amp; quot;^lu�catxp'nbsp;conuiuijs fuis intermifieant.Pide Ifa,^, .Amos 6. Qua y erb ebrietatem tir intemptrantt^nbsp;turfielera, non opus c/� enumerate, quando ea omnibus yulgo nota funt, Etenim curnnbsp;extitiguat amp; eius yfum impediat,fierinonpotei^,quinpudorequoqj omni abfierj� amp; otun*nbsp;metu excujfi) in quoduis fcelus ruant, quiyino fitperati nihil hominis amplitts habent,ft^ �nbsp;formam. Ideo conuiuia eiufmodipijs femper fuJpeSa fuerunt,ficutiin �obihifioria eif,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� p'
ptgt;^filiorum amp; fiUarum conuiuia, qua interfe agitabant ,fatrificare, e� Dei iram d�ft^ bat,yeritus nimirum, ne quidliberius dicendo yelfaciendo ilium offendifient, �iAeritonbsp;lus comefiandi amp; inebriandifludium � Chrifiianishominihusyultalienifiimumefie,cvtn^nbsp;raret Chriflum quoq^, cumde noui�imorum temporum flatu periculoft�imo yaticintit^nbsp;alia dixifie-.Attendite yobifipfis ne quadograuentur corda yeflra crapula amp; ebrietate,amp;t-Quid ergo de illis iudicabimus, qui hodie in intemperantia non yoluptatem modo fed litt* tnbsp;amp;gloriam quarunt,amp; (yt olim Ifaias dicebat) heroes amp;gigantes junt adbibendutn �VJ� �nbsp;rimyerb adomniayerapietatisofficiapigrit^ignauicefiatoresfuntfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fioiid'
s CubiliaSecundolococubilia ez lajciuias prohibes, amp;pofiremum hoc adprioris explietitt^ l�fciuia. 7gt;lam cubilium yocabule non thalamum aut thorum coniugalem intelligit (quem in epifio^
braos JanBum amp;impollutum e�etefiatur ) fedpotius fornices, amp; qua in his exerce�^**^ i^t, adeo^fiortationem ipfam amp; adulteria,libidines itemportentofas',qua omnia Dgtnteit^*^ ^orib**^�nbsp;ytpleriq, ifia non modb licitaputarent ,fed defiuprts yirginum amp; nefandis putrorutigt;^^^,�^�^^^^nbsp;tanquam hone�i�imis amp; iuuentute dignis exercitijs gloriarentur, fteut in po�rarutn i ferif^
-ocr page 441-H o M I Iz � A L X X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19?
lafcinias nominat j4poflolM^ quot;vna. 'ygt;Qce timnia compleSli 'Voluit, ^ue %inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irritandam 'Velfouendam faciunt^qualia�int yerba impudica,ge�uampetulantiit
^uxcunq^ aliafiint huutsgeneris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcorta�o ( quot;Pt in
quot;'��fi�i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li^i'do illicita corpMpolluie,amp;ipfum Chriflum iniuria afficit, qui
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpora no�ra �irittn�an�t templa�nt, magno�udio ea nos canere decet,qute^
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcelui amp;�tcrilegium yiam po^nt�ernere. Quid 'Verb di�urumputas Apo~
'quot;'l�orit quot;VrUbits, qua Chriflupro�tentur,publica lupanaria extare,lt;amp; ea magi�ratuum �Bachanalia zir Lupercalia palam exerceri,��upra quot;virginu impunit a abir�^nbsp;quot;��iihi inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excipi, fi deniq^ inter�anbli�imospatres (� Dijsplacet ) amp;,eccle�a colum.-
�eri, �ed ma�culam i^enerem ab epi�cop^ publice pradicari amp; ^inmendarfvi--P^o�^tet,aut quas non lachrjmas�iindcret tanta rei mdigmta-Di nbsp;nbsp;nbsp;^td b tempora,quana^� de hts quidem boni multi conqueruntur, pauci 'Verb exprinci.-
admouent, yt tantam Chrifliani nomints infamiam deleant^
contentioni amp; inuidia tribuit,po�eriori loco hanc nominans, qua alioqui ordi- 3 Coniefitio amp; enafientiumprogre��um confyderes., Continentur �ub his qua-~nbsp;repugnant,quorum omnium mater atq^ origo ei^philautia. (^la enim nosnbsp;. ^ij ��lut natura,�t yt nifi yitio huic occurratur, alienam felicit at em aquo animo non po�imttsnbsp;arbitramur.Inuidemw ergo aliorum commodis,c�� inuidiafru�cu eJ^,nbsp;firtenoncontenti, ali�nant potiorem e�eputamus, amp; earn malignis oculis a�icimtts^nbsp;in fraudes atq^impofuras^ imb 'vimapertamnbsp;homtnibus Chri�ianisalieni�ima e�e, c�m.qubd cum impatien-.nbsp;''�'*^ureaduer�ts'Deumconiunila�unt ,tumqubd his regnantibits charitas con��ere nonnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^priam fuorum notam Chriflu� ipfe con�ituit. Et apparet ex i�is, eos falutiferam
I nondum degu�auif�e, quicunq, bifce quot;vitijs addi^i nolunt re�pifiere. At � hao ^^rtenunquam fallet,parutts ent 'Verb Chrijlianorum numerus, quantumuis mulnbsp;Pquot; fiotnini tirfacris Chri�ianis communicant.
loei conclufio, qua biperrita fententia con�at : Induimini �Domino Tefu Chri�o, Chrifliani Chri eJfpiditates, Induendiyerbo quot;Vtuntur Hebrat per �Metaphoram de re induant.nbsp;fgt;h^j^*'^elornamur amp; in�ruimurjyel dedecoramur.Hot afunt enim ifla locutiones, indui de.,nbsp;induiconfufione,maledi^ione,amp;c. Similiter quot;Ve�itutotiitsetiamnbsp;denotari con�attynde nobis Germanis noua 'Ve�e induti dicuntur,qui mores amp;nbsp;mutauerunt.Ham 'Vt 'veftis ad hominis decorem�ue ignominiam multumnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facere dicitur : Ita ex 'Vita conuerfatione amp; moribtts de homine toto indicium
I 1^*'''�: nbsp;nbsp;nbsp;ergoprima huius conclu�onisparte Apo�olus,yt toti Chri�o inferamur, amp; huius
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^eamtts gubernandos, yt omnis no�ra yita ilium refer at atqj loquatur. Etenim a..
vV�! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baptifmo Uli nomen dederunt,eidem po�ea yiuant\neq^ Uliper�dem in�ti y ere
�i^i^f^ Ghrijli�ecimina autfru^ttselucent. Ideo adfui exempli imitatio-hortatur. Difcite � me (inquit) qubd mitis flm tir humilis corde. Item, Exem-** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feut egofeci, etiam yosfaciatis.Et Tetrus Chriflum pro nobis mortuum e�fe^
reliqui�fe,cuius ye�igijs nos in��ere c�nueniat. Et hac ilia 've�is nuptialis ^'�li(tt.^�*l�ifn fldem induitur, amp; fine qua ceele�es illas nuptias nemo adir�, nemo etiam in illisnbsp;'^lrttth.i.x.^lterahuiusfententiaparte monet,necarnis curam hab�amusnbsp;explendas. Curanda quidem funt,qua ad yiilum neee�fariafunt, amp; qua adnbsp;Idea 'Paulus Timotheum iubebatyinomodicoyti,eir abaquaab.-��c ^��ofnachi imbecillitatem amp; crebras infirmitates, quibtts obnoxiits erat. Et qui pro.-no�p�s fernere perdamtts, dum ab�pomni yaletudinis rationenbsp;i^^ enrari debet, yt cupiditatibus eitts indulgendo illam lafeiuio�nbsp;�iritumproteruiat. Quin�quid huius�entimus, moxnbsp;f �'�^^^^fi*l�^�gt;�^l^idebent,yt Chri�us Matth�i nonoadmonet. Et hue pertinetnbsp;itiunijs,quam alibi traClauimus.P^gula autem omnium tuti�ima erit,� meminert
-ocr page 442-CAP.
XIIIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
nnii^noi in hoc mundoperegrinoi ejje,amp;non mukopo�i^ carnem hanc deponi oportere^ yt ehuW� i�ili'Sfoltita mens,ad ecele�npatrixfedes a�endere,illa yero depofifa corruptibilitate omni,olim iit'nbsp;(orrupabilis amp; immorialis re�urgerepo�it.f^tamur igisur mundo hoc,yt non abutamur, netj^aln^fnbsp;nobis in rerum necejjariarum y�i�opuspropofuus�t, ^u�m yt yiuamui ^u�m diu nos yiuere yi^lfnbsp;7)etos,amp; eidem�eruiamus in timor� amp; obedientia.Hxc qui non ofcitanterficum expendunt,ijamp;i�i^nbsp;luce ambulant,reli�lii tenebrarum operibuf.,amp; Chri�o le�u yer� induuntur, cum quo in ccelfs qimijnbsp;regnabunt amp; yiuent,Illi debetur benedi�lio�]onor,gloria amp; pote�as in xternum^ tAmen.
a C A P V T X I I I L
gt;
HOMILIA LXXX� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
EVm ucrojqui fide eft infirmus,af�umite,non tarnen ad certamina difceptationum. Alius quidem credituefcendum efte quibufuis; ,nbsp;alius autem fide infirmus edit olera.Qui edit,non edentem ne pro ni�nbsp;hilo habeto : �C qui non edit, edentem ne condemnato. Deus enimnbsp;eum afliimpfit.Tu quis cs qui iudicas alienum famulumf^Proprio domino ftat aut cadit. Stabilietur autem. Poteft enim Deus cumfta�nbsp;bilire.
IS S E R VI T bucu�q^ Taului prolixe de pracipuui religionts Cbri�ianit no�rx capitibw, de fide nimirum amp; eiu4 effe�is, de cbaritatefraterna amp;nbsp;monia�udio. Iflis modo nouam trailationem�ubijcit, qux tarnen amp; ipfa adnbsp;� praceptum pertinet,qua Utes amp; contentiones,qux tune inter fideles aut Cbri�ut���jnbsp;gno cumficandaloglifeebant,componerefludet.Erant enim illo tempore eccle�x colleSaexnbsp;gentibus,idei^,ex ijs,quiyel ex ludaifimo yel exgentilifimo adfidem le�u Chri�i tran�et^�^� �
ArgttWfBliww cyu'^us feguennbsp;tiftra�ationis.
hos qui ex ludxis erant, legis '\lofiaicx ceremonijs innutriti, eas xgr'e relinquebant : t� fiacrificando amp; multis alijs ab�inerent,obfieruabant tarnen ciborum dificrimina, dies itefn�߰�'�nbsp;facilepoterdt adduci,yt ea nunc abijcerent.,qux olim diuinitm in�ituta amp; 4 maioribus߫^nbsp;feculis obfieruata fuijfe feiebant. E contra qui ex gentibui erant conuer�,fuas fuper�itione�i � �(('nbsp;abfiurdifiimx ejfent, amp; nulla quot;Dei autboritate mterenturfacile contemnebant, amp; quia ijd^nbsp;daica fiatuta maxima ex parte abrogata effie nouerant,ijs quoq^ contemptis liberius yiueb/ff^i^�stnbsp;arbitrio, yt quibufuis yeficerentur, amp; dierum obfieruationes fimulomnes negligerent,nbsp;ytrinq^ continuorum difiidiorum amp; contentionum feminaria. Hi enim ludxos in fide adb^^nbsp;res ridebant, eb quodfuper�itioji nimis libertateper Cbri�um nobis parta non yterentut-Judxigentium libertate off'enfi,eos accufabant �quot; damnabant, ytqm. euangelicalibertate^f^nbsp;tur ad intemperantiam amp;gulx�udium� Hanc ergo litem TuuIm componerefindens,nbsp;qui in fide amp; cognitione Chrifiiprogrefifits maioresfecerant, monet ,ne infirmioribusinj^^'nbsp;ue eos contemptius babeant, fedpotius de Ulis infiituendis amp; confirmandis fint Jiliciti �nbsp;res y erb hortatur, netemere condemnent alios , qui fuam libertatem tueri yolunt,nbsp;ipfi nondumperfie�le intelligebant, lubet denique,yt charitatis Chrifiianx ytrinque ffinbsp;cor dix eccle�arum �udeant, amp; omnia fiaciant ad fiatrum amp; totitts eccle�a adificatio^^^nbsp;autem huius tra�ationis yfits magnus etiam hodie, Primo enim admonemur, nemn^nbsp;debere ,� inter eos, qui ynum amp; eundem Cbri�um profitentur amp; docent, aliqua fjpinbsp;difienfionis fiecies appareat in externis nonnullis, qux perfe indi�ferentia amp; media fi��nbsp;enim boc yetus diaboli �ratagema , quo in turbandis eccle�js ytitur, yt fierenbsp;ad fidem amp; falutis nojlrx rationem pertinentes difiideant , qui in yeris amp; principe*,nbsp;Qrinx capitibits confientiunt. �Hemo igitur eo offendatur , yt propterea Euangt^�1nbsp;nam fiufieClam habeat, aut eiw feClatores infiolentius damnet. 7)einde yerb di/cer�^nbsp;quid in eiufmodi cafibtts fieri debeat, amp; qua moderatione nobis ytendumfit, tif fjefi
-ocr page 443-H o M I LIA L X X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194
T)e\ transferantta in carn^ licentianty'vel nimia indulgentia abreptif �gt; amp; eos in Hilf obferuandif redd^mitf perrinacioref no�ronbsp;inflitutione adplentorem Chri�i cognitionem debebamnf adducere, T^roderit ergonbsp;^\quot;Ki�f trailaiioni� panes conj�derare diligentiin.
�lt;in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generalepraceptum proponir bis yerbis : E.um, quifidee^infirmus, afiumite,non Firmi0�pJer4
^enfuipneceptieS�^,eosqutinfidepluf profecerunt,amp; Chri- tion� habeant lite/ yfiim intelligunt,aliorum debererationem habere ddigentem�otinfirmwres huma-difputationum non necefiariaru magts intrieati e�rfatigati, � fide innbsp;hv � ^4diant.J)icit atitem in�rmiores,qut aliquant quidem Chrifii cognitionem amp; fidei yensnbsp;*^�11 jf ^�^quot;^^^il^bertatem tame Chrifltanam nonduplette inteUigunt^^promde externts quibuj-.^fiperfitttofiuf inhierent,amp;(ytprouerbto dtcitur)nodu in fiirpo qult;erunt,dum timent nenbsp;altcuiusprophanatione, autJirmlialiquofaBoyDeioiulos offendant.nbsp;ofttnium rcbufii�imi in fide yeri Chrifiiani haberi yolunt, ssr nos h�-eo quodfiuperfiitwnes ipfitrum improbamuf, amp; libertate ea ytimur , quantnbsp;Kf^^'^^^fiifitnguintfpretioacquifiuit. Sed quales jint,hic locus abund� docet. Sienim irifirmi
3 qui fui error if occaftonem ex lege Dei non reile intelle^a habebant : quit non ^��^^ufirmos folttm,fed �fideprorfus adhuc alienosefie, qui ciborum difcriminafuperjli�nbsp;S, '�^fi''uant,qute nulla dtuinte legis authoritateprobantur,fed priuata hominumfiuperftitiofo--�^itate inflituta funtf
eos,qui yer�infirmifitnt ex ignorantia errantcuiuf pratextum habentex ajfernandum,tubet apoftoluf, yt eorum rationem habeamM diltgentem, neper nosnbsp;'^ntinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pereant^ ^Jfumereergo eos iubet,amp; inflitui, yt aliquando reiiiuf fintire incipiantt.
lt;^haritatif lex�e quainpnecedentibuf eif^ diSlum� Etenimfi Jceluf e^^ bouem ^^^^^^^^�luitfnonreducere, autafinum eiusonerenimiodeprefiiim negltgeretnullayenianbsp;^^^lt^'�'�l*�f i^utrem ignorantia tenehris immerfitm amp; fub legis fuperflitiofa obf�ruattoneferuili-relinquunt, quempia inflitutione erigere amp; fubleaare debebant. Eehementer ergonbsp;%iiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanta fuperflitionum yartetate, qua totuf mundus Jcinditur, ynumquenq^ fuo
efie aiunt,amp; nos pacis turbatores efi'e yociferanturfji ignorantia nebulas difcu-^'ttp,^'*h^�itionum iugo infelices liber are fatagamus. Habent HH fua jententianonaliumfinent '^(t^'*^.t^u�in quod mundo hoc commod'e ytt, amp; fuum fludium omnibusprobari cupiunt. Seinbsp;produnt nimium ofcitan^es,qui necgloria Dei�udio tangantur, nec charitate Chri-�'^\^���^^'-^dhtec iniquifiunt donorum Dei a�imatores, dum qua ab illo acceperunt, yt ijsf�^nbsp;ignauo illofiruo turpiter defodiunt^cir neq^�bijpfts neqjalijs ytilesJunt, quosfiiisdo~nbsp;Longe aliter Chri�um afie�umfuiffelegtmufyde quo olim Daifid feripfirar,nbsp;exedit me. Cuiufexemplum Taultts na�er imit�tttf, omnium moribuf amp;captuinbsp;\^gt;�odauit ,nbsp;nbsp;nbsp;quamuis occafionem intergentes amp; ludaos temere oblatam arriperefolitu^
Chri�o lucrifaceret.Et idem in po�eriori ad Corinth.cap.\\,fcribebat: Quis H T^fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affligarfquis offenditur,quin ego yrari�
obfer uari debet modus ^quo cum infirm� fide agendum e^.Hunc y no yerbo �po CXuomoio �g� ��^P^fbendit^quandoprohibetyne ad certamina dt�eptationum deducantur. [ntelligit autem dum cwm infirlt;*nbsp;neee�'arias,qu� de qu�ftionibuf inutilibitf infiituuntur-^ amp; in quibuspleriq^ yince-�tduerfarij ignominia^quam hunc eruditiorem amp; meliorem facere. Sunt ilhe innbsp;1'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pe�ilentesadmodum. Tlerunq^enimfit ^yt amp;yeritas altercandoamittatur,
fi*i4^^^�-l^^�^bant�r, amp; quipriuf in�rmifblumfuerant, po�ea yel incertiores amp; magisperplexi Njj. �fn4�j ii fideamp; religione Chri�ianain yniuerfiim refiliant. Ideo Eimotheum quoq^nbsp;prophanos de rebuf inanibuf clamores amp; oppofitiones falfo nominatie feiennbsp;yenditarunti�fideaberrauerintEt in po�eriori epi�olaadeun
amp; ad eruditionem ineptas qutt�iones rei�e, feiens easgignerepugnas : feruum oportet pugnareffed placidum e�e erga omnes, aptum ad docendum,tolerantemnbsp;fnitate erudientem eos,qui contrariafentiunt,fi quando eis det Deuf gt; yt conuer� agno-
-ocr page 444-C A 'Xi�l��, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD ROMANOS
�ant yerit�tem. Quam tidnionitionem,� hodie omnes animai infculpam halerent ,maiorestnli^^ p^ogrejjds pleri^faccrent^amp;non tot tantif^^ concertationihtti eccle�a^a�im turbarentur. Sednbsp;gnw ybi^ e^^�cefticorum numertts^qui amp;�deiprofundte amp; eruditions�ngularslaudemnbsp;�imationcm ex eo yenantur, quod omnia in dubium yocant, amp; in ijs quoq^, qua in firi^(uru jigt;^'nbsp;^lici�wie dicuntu�iquafiionts mouent nunquam finiendas. Intricant i�i hommes tarn�if�^nbsp;alios,qui eos audiunt:amp; qui inter illos o^timi habentur^muliercularum�miles�mt, dequibiisaMnbsp;Paulus dicit^qubd�m^er di�cant,ad cognitionem autem yeritats nunquamperueniant. Imonbsp;nbsp;nbsp;.
fere ex fcripturs�emina de/�erations amp; extrema impietats concipiunt.Quia enim nimiuni asui�^, curio�tate accen�,quaus in Jen�ts alienos detorquent,amp;qua per�e dar a atq^per�icua �unt,sgt;ffquot;�nbsp;inuoluere�udent,iuflo Dei iudtciofitt^t quod^erfi�alutare e�,tpi�s in exitium amp; perditione ce�jt -Debet ergo hic loits etiam extra cau�am de qua nunc agitur priuata omnium in�itutioni�ruif^�nbsp;�f^guli omi�s dii�utationibw amp; qua�ionibts�iperuacanes gt; adDeiyerbum�mmanbsp;rentia iontremi�cant,tir huic�e�e captiuosprabeantperfidei obedientiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Contentio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Porrb ad rem ip�am proptts accedit Taults^ amp; ca�um proponit, de quo tunt maxime conttfy
ciborwm difsri' batur,�liis quidem credit ye�cendum ej�e quibu�ts alits autem�de infirmis edit olera, I� � minibui. dicuntutiquilibertats Chri�iana tis inteUigunt,amp; �ibi Uber am pote�atemfadamt�inouer�inbsp;buslibet ye�cendi,Et rtd� credendi yerbum bis accommod�t, quia non inani opinione tales dunbsp;tur,fed Det yetbodn quodynumfides yera reJ�icit.Cbri�tsenimineuangelioaitiQuodpero^'^j^nbsp;ditur,non inquinat aut polluit hominem.Et quot;Petro in legali ciborum di�crimine adhucnbsp;barenti diHumfiuit ccele�i oraculot Quod Deusfiandifisauit,tu comuneaut immundutn nedi^ inbsp;Hs Dpponit infirmosfide.,quosoleribus ye�ci dicit.Quia enim intergentesmagna eratcofii�o�nbsp;(arnium efium, citm amp; eorum animalium carnes publice yenderentur, qua lex pronbsp;tabat, amp; fiepe idolothjta apponerentur in conuiuijsj eirfimiliter pifices non adeo facile di�eegt;gt;^r^nbsp;yt nec aues auf yolucresijelebant infirmiores illi,quos legs confcientiagrauabat,fiere olerib�nbsp;ye�ci,in quibus minus periculi er at,ne in legem peccarent, Quod ip�m hodie etiam multi eX b'nbsp;�aciunt,qui legs �a �nt ob�eruantiores. Heq^ deer at ills exemplum, quo �e tuerentur,qtlt;^'^nbsp;gimus Danielcm olim cum�uis�ocijs�ola legumina comedijji,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regijs cibts ab�inui�e,
rorem aut ignorantiam aliquid immundum continuer ent.Caternm exeacredentium initio diximis ) contentionescrebra(Sra�iduaoriebantur,amp;ytrinqjpeccabatar,ebquߒ. hi'nbsp;dem in�olentiis infirmioresderiderent,hiyereHissnimium moro�edamnarent, dtaq,con�. .ff:nbsp;membrepro�ert j^po�olus,quo ytriu/q,parts errori aut yitio tommodi�ime medetur.
fide Qui edit,non edent em ne pro nihilo habeto', amp; qui non edit, edentem ne condemnate.
rirntif in J niedefliam futtnbsp;dtt.
. gt; qui in fide melius in�ruHi quibu�us libers yefiebantur, �uperbiam amp; �a�um reprehenditt plerunq^ comitariJolet. Ham ytinpriori ad Corinth,dtcit,Scientia infiai,ni�i cbaritatttnbsp;�rano gubernetur,Fit er go,y t qui plus alijs pro�ecerunt, alios non�mpliciter modonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cit^
^^gligant,�ed y ix hominum loco habeant,amp; alloquio quoq�o dedignentur,Hunc yeroffd^�^ injolentifiducia coniunllumprohibes,ei� quidem non�ne caufisgraui�ims. Pugnat enimnbsp;�obriafidei�apientia,qua�uadet,yt tune quoq^,cum per Deigratiamprobe�amus,no�rx
Rom.iz. Pbilip.t,
amp; innata infirmitats memores yigilemus,ne quando cadamus. Deinde charitats lt;/ yiolat,fine qua Chri�iani nominspro�e�io�alua amp; integra manere nonpote�. ChariracS �' n��nbsp;(yt alibidiximus) alios honoreprauenire,nbsp;nbsp;nbsp;ynumquemq^nobspra�antioreexi�imare-
non leus culpa eoru, qui�uafide atq^�eientia eo yjq^ efferuntur,yt reliquospra�e contemn^^hfUi^ �perbeinfiultent, quorum in�itutioni�etotosdebebant impendere^ Et ylcifcitur plerun^iTnbsp;tonfidentiam iu�ts Deus,yt quando minimeputant,aliquagrauioritentatione�perattUt^ pf'nbsp;bantur quam ij,quostamfa�ue�econtemp�erunt,Exemplnhuiusreiadmodum memorabnbsp;tro habemus : quic�m condi�ctpulos�uos ignauimetus�uJ�eSos haberst, nimi�^confidenttf wnbsp;fine infigni illoru contumelia dixi��et, Et� i�i omnes o��endantur, ego tarnen no offendar�^^nbsp;po�ea ip�unoSe non modo cum �ls�ugit,�edex�uga reuer�us Chri�nm impi'eabnegautt.nbsp;y Hs anallula yoce proflratus �uccubutr,qui tantos triumphosfibijpfi priuspollicitusfrf�quot;^^�^nbsp;ergo Paulus inpra�enti modeftiam pracipit ijs,qui�plus alijsprofeei�i yident, amp; monthnbsp;pra�e contemnant aut pro nihilo habeant.
-ocr page 445-��MILIA L X X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195:
tjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fictif Qui non edit^edentem ne condemnato. Quibus 'verbis ei etiant yi- Infirmi non tegt;
qubdnimirunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;condemn:
�*�tl^*'* induis yt impium amp; illicitum damnant, cuius rationem i^fi non intelligunt, aut tonfidentiorem reddit,ni�cbaritate regatunnbsp;hri,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f-f�^ injcitia, amp; ideo qui bac detinentur ad quofuis damnandes audaci�ime
fdsj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prte�nti cauja omninofiebat^ C�tm enim eos,qui exgentibtis credide-
Chriflianxlibertatis iureyefciyiderent ,id non in meliorem partem in^ ** �'^^�^^�dillosgula t�^ intemperantia�udio ferri dicebant, amp;eofdem deprophano leg^nbsp;^^lt;^^�ibant^ Id 'Verb in Ulis reprehendit Taulus^quia amp; fidei libertatem circum-titv,um terminis iampridem abolitis, amp; non mintts quam altert Ult peccabantnbsp;^^iff^f^p�gt;'�*^^^f^�^lt;^i^^f^p^octtlexcutere^ amp;meliora�eraredeomni-''�illo ^oderatione excu�are quxcunq^ aliquam excufationem admittunt. Simul 'Verbprio-borum iudicijs fife yincipatiantur ^yt d libertateper Cbriftumnbsp;enimfratrum infirmitati indulgendum elf^ ne earn nofiro exemple probarenbsp;lt;l^.y^d'vtip�paulatimproficiant,curandum amp; ita maiores fidei quot;vires colligant.
^gwrnos quoque exbocloco,minime formidanda nobiseffiaduerfariorumindicia, Fideles non tigt; �per�itionibusfafcinatipropter ea nos damnant, qua Deusfiacire non filumpermi-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mpde.�.
'*'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iu�it.Ham ecclefiarum amp; 'Verbi mini�rosprofornicatorihtts babent,eb qubdquot;vxo.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ittdicia,.
amp; coniugij legibus obediunt. Atqui Dei quot;Verbo Uli excujantur ,qui de primo parente, peccatum laberetur,dixit � Hon eli^ bonum, quot;Vt bomofiltis fit,fdciamusei adiuto�nbsp;Cbri�i fintentiam,quaille ca�itatis ,fiu potius continentia donum nonnbsp;��f�w ejfi ait, neque alios ad eam'vouendama�ringi'vult, nifi qui donum boc diuinitusnbsp;^^^ifnuspratereaylpo�oli yocem dicentist Honorabile elf, inter quojuis coniugium,nbsp;'^^^llutum. Item'. tAd'vitandasfornicationespropriam quifque'vxorembabeat,amp;pro-�nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^templafianHi�imorum patrum,facer datum,propbe-
pojfitmus neque debemus magnifacere eorum indicia,qui damoniorunt � �dulus loquitur) decepti,coniugium damnant. Idem de Ulis dicerepo�umus, qui ci-obferuant i amp; ieiunium certis temporibtts a�fingunt, nofquepro bx-faciamus, .^Lbutuntur Uli contra nos boc Tauli loco,quo fuam fuper�i-amp;quod faciunt, inter adiaphora aut indifferentia refirri debere putant, imbnosnbsp;obfiruare debere contendunt, qux � 'Pontificibus in�ituta fiint ciborumnbsp;'P^^lo iniuriamfaciunt, ciim locus bic illis nullo modonbsp;enim legis diuinx confiientia detinebat, amp; proinde tolerabilis erat illorumnbsp;^^^ditione bominum nituntur,cuuts nulla effe debet in diuinis autboritas, Heindenbsp;legales ceremonia propter 'veterem dignitatem cum honore fepelirentur, amp;ideonbsp;Ic^^firripoterantZateadempietasmonetI've humanx traditiones'Velmtnquam admit-lt;tbijciantur nefidei libertatem amp; fiiritualem Hei cultum impediant,nbsp;luqueuminijciunt,amp;eosbumanarumtraditionumiugograuant,quosapo�olinbsp;fk�'*1 liberos ejfi 'Voluerunt. Quibus adde, qubd amp; magnam diuini cultus partem innbsp;j^^�per�itionum illarum collocant, amp; ijfdem falutis meritumtribuunt, quod'vni amp;filinbsp;^'*^111nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i aliquid daredebeant Cbrifliani homines, quot;Vt potius
telinquenda explodenda fint, ne illorumficij efficiamur, qui amp; in Chri-fi^nt, amp; in eins ecclefiam nonfine manifefla tyrannidefibi ins amp; imperium ' C *'
illtt�^ confilium Paulus confirm�t, inter qux,primum Chri�isniottta fumitur ,amp; tale elf ; Heus enim Uluma�umpfit, Seruitautem'Vtrifquebxc nes�Deoafinbsp;formaripoteif: Hemo ilium quot;Vel mjblentius contemnere,'Velpro impio amp; �t�fpU,nbsp;afiumptum amp; filijlocoadoptatum eJficonfi�t : Atquicuntpfnbsp;fi^^ redemptorem amp; feruatorem datum e�e agnofiuntf etfi in qui-^^bxreant,a Heo tarnen a�umpti funtl Ergo ijdem neq^ contemnineq, damnari debent,
A. 3
-ocr page 446-CAP. XIIIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AI� ROMANOS
De '^'Iaioti controuer�a nulla e^^quia commun^ fen�ti di�lat, nonpo�e�ne Deicontton^^^ tilgt;'ijci,quem Ule probat eir�iof�uoreprofequi dignatur. quot;IMinoris autem yeritas exeop^itnbsp;�des Dei donum ef�^,amp; homo antmalii nonpercipit ea qua�tnt j�iritui Dei.Fierl ergonbsp;^uin �ngulare dtuini�auor� documentum�e� quit aliqua Chri�i cognittone illumtTiAtgt;^U�^.^^^ji,nbsp;in illo quant, FLeque hic nos o�endere debet credentium in�rmitas. Vt enim �emen nonnbsp;cre�cit amp; fru�um fert,�edcum temports progrej�t Jua habet incrementa, per qute tand�^nbsp;ritatemdeducitur: itaexyerbi Dei�emine concepta Chrijb cognitio c(t^�des,nonjttbit^��nbsp;mamperfeBionem emicat, �ed�udsquoq�ncrement� augetur,doneerelt�is�dcrtsexiߒ^nbsp;Deopendetjamp;�olida�ducia in ynum Chriflum recumbit, totumj, hominem�irittn libi^nbsp;dicat.Interim rur�u^htc admonemur, quot;Pauli con�lium dea��umendls e^ ferendis in�tft^*^nbsp;los pertinere, quipracipuum�dei caput tenent,nbsp;nbsp;nbsp;in illiits cognitioneproficere cupiufi^�
hoc facit ad Irypocritas amp;pertinaces inepti�imarum �uper�itionum depenfores,qui libertAt �ianam opprejfam amp; extinHam 'volunt : multo minm y erb in impijs Chri�i hofiibtnnbsp;qui�acra�mulomnia contemnunt,
Peccant, qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porrb expolit amp; illufir at argumentum ifiud jipoflolus. T'u quts es (inquit) qttiti^^ ^ifh
Dfj frruos te� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famulums^Proprio domino/iataut cadit.Stabtlietur autem:potepf enim Deu^
�crc iudic�ttt. credentesaDeoa�itmptos amp;adoptatose�edixerat,reCltinfert: T'uqutset,qfiiigt;^^�'.^'^i(f' numfamulumfldyerb excommuni hominum more dicit.Importunasenim amp; imquitsnbsp;�tur,qui in ali�na familia'�bi ius 'vendicat, amp; famulos ali�nas pro �to arbitrio regttt anbsp;yult.l^ptfnfo magts ergo reprehen�onedtgntts elf^,qut�bt hoc tn Dei�eruospermttttt, amp;nbsp;no�us inquirit,qui nullo iure adipfr mpertinent f l^bi tarnen memini�fe oportet, Pauhd^nbsp;loqui,qua perfe tune temports media amp; indifferentia erant,amp; temer aria homimimnbsp;moroforum iudiciafol�mprohibere,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entmpalam contra Deiyoluntatem�unt, tanbsp;nbsp;nbsp;^iii'
reprehendere,deq,illts ex Dei yerbo tudicare licetjmodb idfiat animo non maligno, famiam conciliare, fed ilium potitts inflituerenbsp;nbsp;nbsp;in yiam reducere �udeamus. Facit aiuff' rfi
gumenti amplificationem,quod ait\ Proprio domino fiat aut cadit. HamperindehoctsC^^'^fiti' xiffetz Q^emadmodumfamuli f�ts her ts fer uiunt, ad quos etiam omne lucrum damn^nbsp;dat ex ijs,qu(s yel bene yelperperam faciuntftta qui Chrifio credunt, Deiferuifrnt,amp;�7 �nbsp;fed Dei interelf^,quomodo Ult fro officio fungantur. lAtne qutsprtsiexeret, fefratrisnbsp;timere,amp; ideo �bt hociits in ilium fumer e,per correUionem addit: Quin imb fiabilietutgt;nbsp;ceref.Qtfidilium dixicadere dominofrof Quinpotiits �abit ille, amp; Indiesmagtsnbsp;litur, Solet enim Dews opus bonum quod ceepit ad finem quot;^fqiperficere, neq^ aliqutspotdCnbsp;boni illiuspafloris manu, rapere, qui illas fanguinisfuiprecio acquifiuit. Ft quia denbsp;in hac caufa fatts certi frmus, reSe argumentum aliud ab omnipotentia Dei frbijeit �'nbsp;Deus eumflabilire : quod infirmum amp; omnino nullum effet, niji de Dei 'voluntate frttt^^ h(f('nbsp;Continet autem locus hicgeneralem do^rinam,ne quern damnemus, aut de alicuiusfalu�^�^ptd'^nbsp;mus, quoad y el minima aiuince adoptionts indicia in ille deprehendimus. Flam quot;Vtnbsp;nuper diximut) de omnibus bene Jferat : ita monet hoc ipfum diuinte bonitatts fiducia,nbsp;quofuts �rmam amp; inconcuffam �ruare debemus, qu�m diuhoefaluis yerapietatts hgi^'nbsp;tel^.Sed 0 infelicem amp; nunquam frtts d�plor�t am nofiri feculi iniquitatem. Paulusnbsp;cari aut damnari y ultpropur ciborum diferimina in lege Dei conflituta, eb qubd tins lt;lt;nbsp;nem amp; Chrifiiancelibertattsyfumnondum omnesintelligerent. K^ithodieieiuniorum,qtt'^ �dnbsp;inflituerunt, obferuatiofrperflitiofa yer 'e Chriflianorum amp; catholicorum notanbsp;reticts autem damnantur amp; quouts frpplicio cenfentur digni effe, qui liber t�te pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� i/iiitr
parta cum fide amp;gratiarum a^iqne ytuntur. Qtflddimb ferttnturinterea, quiex^fiti^^ mts,ex frdore amp; fanguinepauperum amp;muleoruminnocentumopprefiioneyiuHnf-exclamet, 0 mores,0 tempora. Cxterumferamus nos patienter �fratres, iniqua hominumnbsp;rum iudicia,amp; fuffleiat nobts,quod confeientias noflras ex laque ts illorum libera fitnbsp;yerb ilia ytamur adproximieedificationem amp;gloriam lefr Chriflidomininofiri, cutdebtnbsp;diHio, honor,gloria amp; poteflas in at er num, udmen^
-ocr page 447-H o MI lia t X X XI
H O M I L I A LXXXI,
Ali�us quidem �ftimat diem pr� di'e,al�us autem pcr�qu� �ftimac quemuis diem. Vnufquifc�in animo fuo plen� certus cfto. Qui cur�tnbsp;diem,Domino curau� qui non curat diem,Domino non curat. Quinbsp;tditjDomino edit: gratia s enim agit Dco. Et qui non edit,Dominononbsp;agitDeo, Nullus enimnoftr�m fibijpf� uiuit, nullusnbsp;moritur. Nam fiuc uiuimus Domino uiuimus ; fiuemorimur,nbsp;Eominomorimur.Stucigitur uiuamus,fiuemoriamur,Dominifu-��lus. Ad hoc enimChriftus OC mortuus eft 56 refurrexitddreuixit,utnbsp;^ttimortuis qu�m uiuentibus dominetur.
I V'���� � firuMor no�er, le�tt Chriflui iammorrem ai�urus dif�pulif�iis nihil per� i^harifatem mutuam amp; Chri�ianx'vnitat� fiudium commendat amp;hancdicitnbsp;�'g�rw4�4 w not am fort tx qua pro difcipuli� agnofci po�'mt. �lt;don fernere igitur Tau^nbsp;i^i hoc incumhif, 'Yfaifidium tollat, quod in primitiua eccle�a inter ludueot amp;nbsp;^^^P*huiui ex ceremonijs legalihua manahat. Has enim qui exgentihtti credide-lihertatefreti, prorftu contemnehant : ijfdem '^lero pertinacitts infflehant, qui exnbsp;Chriflifdem tranfierant. trinque ergo per contemptum lt;amp; iudicia temeraria pecca~nbsp;^luntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fi arhitrum interponens gt; grauirer 'vtrofque monet) yt modeftuti
'�^�^ifati fraterna diligenfiua�udeant. Ea autem pott�imiim adducit de quthta Hit i^ihorum fcilicet atque dierum difcrimina^ qua 2)ei(i inLegein�itueraCtnbsp;e�e^ytijdamnenturaudaciuifquosnbsp;^^iul'^��^f^^�^euramatque clientelamfufiepit. Itemnimihm impudentereosagere,quifihtiu�nbsp;\f^^'*'^^^^i�feruosDei, quos hie fihi flij �i fanguine acquijiuic. ^te'Vt inpra/enti cauftnbsp;\i'^!*^'*�^fponderiie�edehuerunt:ira nos quaq^mouere debent.ne y/elpropter res nullius mo�nbsp;damnemus, quot;vel maligoo ohtreElandi �udio ahrepti famam proximi ladamuftnbsp;dehet. �t quia in y troque plurimiim hodiepec�nbsp;reliqua etiam argumenta yidere,quihuf �poflohts quot;^titur.
prof�r�t taliumcafum proponit de dierum dele^u �ue diferimine , fic C�titetttiodii �quot;'tei � �leidem a�imat diem pradie^ ide^f^^ inter dies dijcernit,amp;alium alio fan^iorem dierumdiferi*nbsp;\]^^''��^^ent ducit: alifu autem peraqj a�imat quemuis diem. loco ante omnia ohferuahis^nbsp;7)ominico quem ah altqs non difeernere nefasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Con�at enim fahhati in�itu�
eeremonijs legahhus antiqutorem e�e, 'vtpote in ip�a rerum origine fa�am, amp; ean� J^eealogiauthoritatee�e confirmatam. Quia 'gt;pero quot;tieteres�hhatum ohferuabant innbsp;j^^emoriam, cui po�erts temporihus liberations ex �gypto beneficium acce�it,pri�nbsp;fidelesfuumfacrum otium in diem proxime fequentem tranjlulerunt, qui ab illsnbsp;^quot;�iitit^^'^^^diBus, partim propter quot;Domini /efu Chri�i rejurre^ionem, quam primo poSf^fah�nbsp;�ߑ*^am e�e Euangeli�a firihunt: partim quod totis Domino confieratM e�e deheat,nbsp;ohfieruetur,primo quidem charitas monet, ne lahorihus nimijs exhauriantur eo�nbsp;quot;^*�gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;^hs aliquodiua e^ amp; imperium : deinde yer 'o idempietas pracipit, '^t faltem
Deo confecremts y qui no�ra neee�itati fix continuis �eruire yoluit. Jdun� d^^^^ ^i**^ diei religio, nifi quando illud yel Dei gloria , y el proximifaits poftu�nbsp;antiquitus in�itutum e�e,Chri�is te�aturi ftaque in prafinti quot;Paulusnbsp;llt;gt;quitur,qux prater fahbatu alias oh caufas inflicueafiterant, amp; quafiih Chri�nbsp;*'*'�^lt;1 cum gents tlbus republica dehuerunt aholeri, ex quarum numerofuerunt �Heo�nbsp;dies�afiha cum a:^ymorum dtehus^ pentecofici fe�um tabernaculorltate^
� dittf � lubilats, amp; � qua alia huits generis y el in Lege tradita, yel po�ers temporihus ''^�as in�ituta fuerunt, quales dies Purim in He�er� lihrofui�'e leguntur , ieiunia itemnbsp;-^4
z
-ocr page 448-CAP, XU 11, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMAN-OS
Il
Veteris inter'' pretis errornbsp;graui�imuf.
quinti amp; �eptimi menfis, qua tempore captiuitatis aut exilij �Balylonici /ufeepta faifie cofiat is-charia fiptimo Cap. De his non minus quam de cilis interprimitiua ecclefia fideles contender j JiLamqui ex gentibus erant, liberius omnia quouis die agendo^ ludaosfiimul ridebant,qut Jeip/nbsp;dierum obfiruationemfitperuacaneam afiringerent.^ hi yerb earn per tinaciter nimis ^efienfil��^fi^'j^j^nbsp;credibileei^ in Ppmana yrbecontrouer�am hancgrauiorem amp; acerbiorefiaiffe quam alibi, tonbsp;Judaiillicplerifiqueexofiefient^amp;cumfitisfiabbatis�po�tisquoqj^maxim'e Satyricisffderentnbsp;Sed huicetiam contentioni confiUium faluberrimum Paulus interponittquando
inanimoJuoplenecertum effeiubetdeeo,quodagit. Quern locuyetusinterpret turpi�itnecorf^^^ quod propter eosannoto, qui ea leilionehodie ytuntur, yt y elfitasfiuperfiitiones defendantnbsp;dibus amp; imperitisfucumfiaciant.l^nufiquifiqfiinquiunt) infiuofinfit abundetidnbsp;quod ftbi bonum yidetur^neque quis alium in eo interturbet, quod bona animi intentioneff fnbsp;tern hie �nfius nonlmodb � Pauli mente, yerumetiam ab omnipietate alienifiimtts.nbsp;rius in legeprohibetur,quam nepofi nofiri animi intentionem ambulemus, amp; � Dei yetbonbsp;xtram quidem defleBamus � Propheta item cum Ulis maxime altercantur^qui reliaisnbsp;fiui capitisplacita fiquifiolebant. Et ^pofiolus nofier cultus illicitos omnesfier'enbsp;ne damnat,quod cultumfiignificat, quern quisjibi proJuo arbitratuabfiq^ Dei yerboebgit-lE jifinbsp;yeteris interpret is le�lionem sprout liter a fionat, yrgent�j abolitis omnibtts y er a religtoplt;^nbsp;licentiam inducunt quafiuisfiuperfiitiones inducendi drfiabiliendi : ijdem etiamnbsp;lant,quamonet,ytproxtmummytam reducamus,�qttando iliumaberrarecernimus. j. �r�d'nbsp;audimusqui confeientiamnudam nobis obijeiunt, amp; huiua teflimonium nobisexcuf�di^Jnbsp;putant.Qffa enim homo animalis nonpercipit ea quaJitnt Jpiritus Dei^conficientia otit^^^^ fillnbsp;nulla ePf^,niJi ilia Dei yerbo regatur, amp; ex illo de rebus agendis certior reddatur.
Paulus remittit,amp;monet,ne quidtemereagantfiedperobedientiamfidei in foliin Dei'J�^�^^^^il' Jpiciant^neq^ quicquam agant�e quo �bi ipjis non probe confiijfiint, autquodyerbonbsp;fiarificiant.Quam enim excufiationem apud Deum afferet,qui � propria mente accufiatK^-Jirum nos condemnet(inquit loannesjmaior e�f, Deus corde nofiro,amp; nouit omnia../dtttq^!^nbsp;Deofiatisfiaciet,quiconfeientiafluCluantifiatisfiacere nonpotefif Eimam yerb hanc Ptittnbsp;attenderent.iquihodiecra�i�imasfiuperfiiiionescontumaci�imetuentur,quasnullo Dd
amp; fropria confiientia te�imonio damnari�iunt, Sedfentient Uli ali^uando ^uidjtt c eitts�iritu contendere.
Argwmentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cteterum regulam generalem caufa prafintt appltcat,dtcenstQut curat
curat diem^ �Domino non curat. Sumitur htec ratio ex rerum mediarumfeti^^'jJM^. ' natura �ueproprietate, qua eS^^ quodfalua confcientiafieri autpratermittinbsp;aliunde y el ex nolis acce~dat,quod opus per fe indifif-erens inficiat aut corrumpat. Dtfi^p
aliunde y el ex nolis accedat,quod opus per fie indifferent inficiat aut corrumpat. Dtfio^^ tir yer� credentilus loq^uitur�n ^uibtu fiolisifia locum halent. Et primo q^uidemnbsp;ex ludais tuetur^ne quit eos temere damnet*. Qui cur at (inquit)diemiamp;alium aliofi^nbsp;matais Dominocurat�deii^�n^ratiam Dominilocfiacitgt; cuipium olfiequium.nbsp;dies religiofius olfieruando j quos in legepraceptos efi� nouit. Etfitn� itafiaciebantpijnbsp;quodlegis alrogationem amp; Chriflianam lilertatem nondum intelligerent: et mereliti� Jnbsp;religio excufiationem,quia impia leuitatis fiacinusfiuiffetfii contra legispraceptanbsp;mante propria conficientia ijsyti yoluiffent,qua diuinitus conceffa ejjeadhucnbsp;igitur ex loco iflo iudicare de nofirifieculi ludais.^qui ad 'Papatum tranfieuntamp;fi�flt;^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiffi''
tiantur.^onpofiunt Uli in animofiuo certi effe^ quia religionem maiorufiuorum tloritateconfirmatamdefierunt,eamyero fiuficipiunt, cuius pieraqueexercitiadwffffnbsp;nantut) amp; qua maxima ex parte/uperjlitiofia defunHorum inuocatione,nefiarionbsp;lac turpifiacrorum nundinatione amp; inepti�imis ceremonijs confi�t, quarum ratio est jfjifv ynbsp;nulla omnino reddi poteifi^.Ergo in propriam coficientiam Uli peccant^ amp;nbsp;quipofiea Clrifiiani nominis profiefiionem plerunquefiagttijs nequifiimispolluant-gentiumfidelibus confitlityyt hosquoq, yindicet, nepracipiti ludaoru iudicionbsp;non curatdiem(inquit)Jimiliter Dominononcurat.Qwmadmodumenim qui leg^
-ocr page 449-H O M I L I A LXXXr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�97
^^fulua confcientia yiolare nonpojjunt^amp;proinde dierum difcrimina obferuant, nt ejttidifi 7)eufn temert�.Ita altert tilt, quosi�eerror non detinet, amp; ^ui Itbertatds Chri�iana dignitatemnbsp;'lgt;int,eadem rationtmouentur^ne inter dies difcernendo., Chri�igloria amp; merito derogent,at(lfnbsp;libertatem cancellds angu�ioribus includanr,af(t etiam fu^er�itio�is illos in�io errorenbsp;Iff autemcolligereyult^vtrofq^� inuicem toleraredebere.,ctimidem ytri�^uefcopusnbsp;* r�it^ [itmefas nim e�e^yt prof ter rem mediamfefe mutuo damnent qui in �tmma �det amp; re�nbsp;�^tonutniunt.
bic aliquts^cttr Taultu nunc inter media amp; indiff'erentia numeret, quod in efi�ola Concil�tHt ^es tanquam defe�ionem � fide accnfiatr�Dicit enim: Dies obfieruatis titr menfes,amp; temporanbsp;quot;^^^ds^nefru�ra defatigatttsfirnapudyos.Et Colofiinfesgrauitermonet idemnbsp;flt;ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudtcaripatiantur ob c'ibum autpotum,aur refieBu dieifefii aut noailunij, aut
^edfacile ad i�a relbondettir. 'Primo illic cum ijs agir,qui ad impotentia i�a et quibu�per Chri�um Uberati eranr, nimdsfiultafuper�itionerelabeban-lu '^�firmoru faluti confiilit,nt quds illos importuniuigrauet,priufquam in religione Chri-^plenius in�ituantur.T)einde eosoppugnar illic, quidierum arque ciborum difcrimi-adfalutetn necefiaria exigebant^ amp; Legem cum euangelio mifiebanr nonfine Chri�i amp;nbsp;iitLnbsp;nbsp;nbsp;^^^ominiatbic quot;vero i�a in tnfirmrs ad tempus modo tolerari yult,nulliits autem confeien-
inijcir.Pulcbre ergofibijpfi confi�t Paulus, �r reuera prudentem eirfidum agit �tano-it^^�^familia Domini,quando cibum opportuno tempore amp; pro cuiufiij captu di�ribuir.Quam ma bodie nonnuUi obferuarent in ijs,quiepro rebtts medijs atq^ indijfsrentibus obtrttnbsp;fetteritateexigunt,'^t non obfcure''videas, tllos in ijsprtscipuam faluttsfidunbsp;i^jttire,
yrtat
Fopi�id'ita^
�ipidampermi�ionem bancferijs Papi�iers patrocinaripiiranr, nimts impruitenter nudis hominum fuper�itioforutraditionibus^^
'�gt;�llum in religione yfum e�e,�iritusfan^us non yno loco monuit. 'Deinde non Deo, fed Di in idololatriie crimen incurrunt, dum aliquam cultus diuinipattem crearurdtnbsp;cert'eDomirit efie�ripturate�at�r,amp;dsfapeapud'�opbetasqueritur,quodfttanbsp;^'tDi^f^bbanauerint.�dblt;tc,cum pracepto Deifuper�itio t�apalam pugnat, jd�ii^gt;iigt;rgt;fepfimitnbsp;quot;Voluit,!^ non minus di�rte lubet, ytfex dies in operibus hone�ds amp; adyi-necejfarijs occupemur, ^dde bds,quod nimds ridiculi funt, qui religionem in orianbsp;neee�ariofitam e�epurantiCum hoepa�im damnetur,laborem '^erb hone�umferinbsp;�^%^*''^(^commendent. Po�remonulldt exemplds piorumferiteillxautfe�aprobaripo�unr. Innbsp;'^aJf^^�o*�ento,'vbi certmonijs maxime locus fuit, nemo ramen y el patriarchds,yelpropbe-^^Sii�^-gt;di^^��o^iri�ituir, Po�erds demum remporibus quidam Jvdartjirum memo-mfiituerunt ,pio quidem confilio,f�dnimi�m infelici euentutquando ea occafionttnbsp;i^rimenfum creuit, amp; Encaniorumfefiaficuta funt, qua cum Juperfiirione effranemnbsp;ifidudspatrandi licentiam coniunbiam habent. Tutifiimu ergofueritin hds t^sr alijs,quetnbsp;fiffff^ 'j)gi yerbum obferuare,ntqf yllds bominum ftatutdsgrauare confiientias,nbsp;dit ad ciborum difirimina Paulus, amp; bds quo^ r�gula Hiam generalem accommod�t, 'R.edit fit cibopnbsp;tradidit^Qui edit (inquitjnimirum cibos quoslibet, Domino edit^.gratias enim agirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difirimt^
�^�*�o�edit,Dominononedit,amp;gratiasagit Deo.Ebirurfus obferuabds, bac quoq�efol^ ߒ-M�^rum alij alijs perfe�liores eranr, amp; tarnen ad eundem finem tendebat, Setfus enininbsp;f'�^rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yefiitur, nullo obferuato Legds difirimine, ds hoc facit ad prouebendam
beneficiumlibertatds per Chri�um nobts acquijita agnofeit: Similiter quiLegdscon-nonnullds adbuc ab�inet, etiam in Deigloriam re�ieit, nefas ducens aliquant itanfgredi, de cuius abrogatione nondum fitplene inftitutus. Ergo neque hic neq^ Ulinbsp;tibijei, E^ro^ autem eodem �udio promouenda gloria Dei duci, probatnbsp;^\^�'runia,iliQttem,qua ytrinq,ytantur,amp;ita colligit: Qmcunq,cibis qualibufeunque yefiun-ea ipfa te�antur, fe omnds boni largitorem Deum agnofeere, amp;proindenbsp;atq^ eius dondspie ytuntur,adtquigrattas agunt Deo tarn ijgt;qui abfq, difenmine quidui^
-ocr page 450-CAP, XIIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. ad ROMANOS
edtint, quawalteri ilU,^ui aquilgt;ufdam adhuc al�inent � Ergo neutri alios damn�rt delenhT^^ ytpriores Uli Ubertatis bene�cium agnofiuntfita alteri Uli non minuspiam Dei reuerentiam tejgt;^nbsp;tur,dum pro ijs etiam fegrates prabent^qua fola fibi conce�a putant.
Gr�tidr�aflw Continet autem locus bic memorabilem doElrinam, nos tunc demum Domino edere autnon ( , quanta po�it. ife.quandogratiaruma^Eo accedtf.non guident inants amp; bypocritica, quce nudts yerbts confi�t J.nbsp;ex ipfo corde promanans. De um omnis boni dutbt^rem agnofiit, amp; eundem inuocare docet.
h�c germanus�dei� uClus^ amp; proinde tam cibos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reli^ua omnia fan^ificat,ne illorum A
b�noxiuse�epo�it^EtenimfierinonpoteSfi^-i'VfqMiseotemer'eautintemperanterabutatuti'i^ ' fe ex Dei manu accepi�e, amp; quo fie in illius con�eSu Dti intelUgn.Debet ergo hoc ad opesnbsp;honores huiusfieculi^ad omnia deniq^ alia transfierri^quibus in bac yita ytimur^ quoru nihilno gt;gt;nbsp;Jan^um e�^^fii eo cumgratiaruma^ionefiruamur. Sicpatriarchts olim diuitia,quantninuH �nbsp;fianilte amp; Jalutaresfiuerunt^quodfie Ulas � Deoaccepifiefiirent,amp;ijldem ad diuininotninU^'�,nbsp;'nterentur. Sic bella amp; yi^lorite etiam nonfiinefianguinepartispijs regibus fianbl^fiueruntnbsp;jibi diuinitus obtigijfie agnojcebant. E contra qui hoc omnis boni principium ignorant,autnbsp;pie negligunt, ijs impur a e� noxia fitnt omnia. Quia enim fide defiituuntur, qua fiola nospfi�nbsp;pollut a Jit oportet eorum mens amp; confiienria, qua deinde ijfdem omnia impur a e�r noxiareaj �nbsp;bebant ifia diligentius confiiderare Epicuri degregeporei, qui tam cibis quam reliqtitis Det^^.nbsp;fide ei; gratiarumaHione ytunturjimoijfidemprophano cumluxu abutuntur adexplenait^ �nbsp;uiem,aut ytfitnelibidinifiat�fiaciant,neq, interim confiiderant opus Domini, ytlfiaias dei�lt;^nbsp;tur. Sunt Uli or fibijpfis amp; omnibus alijs noxij, quia illorum ingratitudine irritatus Dett^-gt;nbsp;iunc infielicem tempeflatibus amp; infinitts alijs plagts mulhiat, Dt donor urn fiuor urn abtififfif/^^^^^iiinbsp;temptum ylcificatur.Obfieruabimuspristerea damnari hoc loco ieiunia 'Papifiica amp; tnonafix^^nbsp;bus tarnen hominesfiuperflitiojipietatem fiummam confiflere putant. ^Atqui ea fii�enbsp;ne agi manifiefium eSfi,cnm amp; cibos � Deo conditospro noxijs amp; prophants ducat, amp; �/lii't*nbsp;re meritum conflituant, non consenti nimirum cibos per fie bonos amp; fianUos polluijfie, �ifinbsp;quoq^fiuo honore amp;gloria,quantum in ipjisefi,jfiolient^/dequia de ieiunijs amp; yeraieiu�^�^'nbsp;ne diximtts alibi,nunc plura non addemus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fin'
tc^ijeit nunc aliud argumentum ab ipfio hominis fine defiumptum, qui eSl^, quod ^d : .jitit apnenomintSt initibconditi,amp;idebperChriflum redemptifitmus,'Tpt totijimus Deoconfiecrati-ait:Tgt;lullusnofirumfiibijpji 'viuit,amp; nullusJibijpfimoritur. ISlamfitue 'ytiuimus, Dotnitgt;onbsp;fiiue morimur,Domino morimur.Siue igituryiuamus,fiue moriamur,Dominifiumus,amp;^;
rb ad prisfentem caufiam applicat, � toto ad partes argumentum ducens hoc modo � Chrifi�^ .fid) nes yiitajuam 'vniuerfiam Domino debent,imb huicyiueredebent amp; moritErgonbsp;'Tpitis huiusablionesUlidebent confiecrare,amp;adnomintsjuigloriam dirigere. Exeoautei�nbsp;nbsp;�
ligant,non in cibts beerendum,fied totos nospotius in hoc e�e debere, yt tarn cibis qu�m fUfi Jidd donis bene amp;fian�'eytamur, ^dantecedentis yerb confirmationefiacit, qubdnos Dotntfii^^djl^nbsp;e�eait,fiiueyiuamus,liuemoriamur,Et rurfius hoc quoq^ueprobat, addens : u/ldhocnbsp;amp; mortuus �� refiurrexit amp; reuixit,'^t tarn mortuis qu�m 'viuentibus dominetur.
bts ius amp; imperium Chrijli legitimum comprehendit,quod Ule per Juam incarnationent, Jfifi' refiurredionem in nos acquifiiuit. Homo enim fiaBus eSfi^, ygt;t humanam natur am fiibifigt;�'^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'/
fiumpta yero humanitate mortuus eSfii^t nos ex mortis tyrannide yindicaret. In eadenttn refiurrexit er reuixit,'TPt nobis yitam mereretur aternam, amp;fiimul nosJuumpecultufiit^^nbsp;Jibi debitor espacer et,qui Uli omnia no fir a ex iure deberemus,Ex his autem euidentifiifi'^nbsp;neminem�bijpfii yiuere autmori, idelfi, nemmemfiefiolum re�ieere autprofiuo arbilf^^nbsp;infiituere, fiedpotius omnia ad Chri�i yindicis amp; redemptoris no�ri gloriam defiinarenbsp;enim in externti Ulis alio re�ieiat, quitamyitam qu�m mortem Domino debetnbsp;mortis etiam mehtionemfiacere, yt fitrupulofiis illorum conficientijs mederetur,nbsp;ciborum dijertmine yitam aternam aliqua ex parte confiifiere arbitrabantur. Eos ergonbsp;�y)ult,Ulam ex Jolius Chrijh merito pendere, quern yer a fide amplelli, amp; cui yitatn otnfonbsp;tn orte confiecrare debeant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
-ocr page 451-H o M I L I A L X X X T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^8
f^tc'^ero'ft iio�rir.oso�icij aJmovcrd:jra immcu�am amp; w�mtcm le�u Chi�ipoteft^tetnno- Potejld^Chrifti ^conmer�^nt, de ^uamtdea j^a�tm ir.�cripturdf magni�'ce dicuntur^ Hue emmpertinent, qua innbsp;�^^ule^itfiu^tTo�ula � me,daboq^gentes yt�nt hareditas tua,amp; terminos terrayt�nt po�e�nbsp;J'� ii'o-Steptro�erreo cenfringei eos, yt yaja te�aeea comminues eos, Item, Imperabit � man ainbsp;afiumini y�que adterminor terra, Cerarn illo procumbent accola defirti, amp;inimicinbsp;'quot;^pKluerem lingent, ^^ges martf mediterranei e^ in�ularum munera a�erent, reges Schebaamp;�nbsp;j ^eanoraria adducent.,gt;�dorabunt eum omnes reges.,omnesgentes�eruient ei. Et rur�n*.Sede �nbsp;ponam inimicos tuos �cabellum pedum tuorum^ e�c.Quibtts in�nita aha addi po.�nbsp;extant, quod Gabriel jdrchangelusregni etus�nem nullum fore te.-prafenti Eaulus fcrtbit.Ham qualecunq^ inter ho-�^^ �w feruos,hoc tarnen�eruorum morte t�rminatur, qua hos ab omni jubieClionenbsp;ffddit.Qwia entm in corpora �ola hommes ius habent amp; imperium, Hits ex-^fublath�us quoq^ illorumfinem habeat, neceffe el�^.At Eaulus nos Chri�i ej�e ait�ue ui-lit^'^^���^^riamur. Ergo in animas quoq^ illitu imperium extenditur,amp;ne morte quide�nitur.,nbsp;^y^^boliarticulesfatemur,iliumnoui�imo dieyenturum adiudicanduyiuos amp; mortuos,nbsp;if.r^'^.^'^�ideratio ytili�ima,amp; ob multas cau�as admodum necej�aria. Erimb enim adyita amp;nbsp;},i^�^^^fl^tutionemfacit(ficuti modo diximus) amp;monet,ytquoniampropter nos Chri�us inter-peccata no�ra mortuits epf^,refurrexit autem propter noflram iuflificationemtnbsp;yitam omnem confecremtts, neq^fngulas modo yita huius alliones dirigamtti adil-tsf^'^^Iterumetiam in illo moriamur peccat�,,refurgamus autem in eodem adyita nouitatem�nbsp;f�^c�fgt;pro illitts nomine yitam deponere amp; mortem quantiimuts acerb am fubireparatinbsp;quot;��11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniquitasfuerit,huic aliquid negare,cuitetotumnbsp;nbsp;nbsp;tua omnia debeas f u/Lutqua
ff
quot;^da huitts mortalts ( quam femel deponi oportet ) iaClura�eripotelff, gloriadeponatur, � quoillam accepimus Qu^ hocfaciunt, ij yiHimam �Deoo�e-^�^^^'^dam hanc mortalem atq^plenam miferiarum cum immortali amp; yer�nbsp;qua omniumgaudiorum focietatein �Dei con�eHu�uentur.Seruit etiamcon-��iMynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�a con�deratio, ne ylla yel yita huitis yelmorthpericula horreamui. Quoadenim
^K^'i^nfda�ram, Dornmifumus,qui fuosnouit,amp; quifugasno�ras(yt Dauiddicebat) imo ca ^^meratos habet. Quoad y ero mortem, quam femel omnes homines fubire oportet, eanbsp;^'�^I��'^lt;ino�raiit5habet,aChri�o autemnosadeo nonpoteP^�parare,ytpotiusnosillinbsp;gt;�iii cordungat.Eius enim merito mutata e� mortts coditio, yt quapriuspeccatipaartnbsp;'^dam aternam tran�tus�t. Et ergo corporibus no�rts optatam quietem affertnbsp;^�f^J�^^d)itaanimas credentiumcorportsyinculhfolutasadbeatitudintsnbsp;^'^�^^fi^dtitjdeo in Apocalyp� Cap.}4..yoxceele�tsdicebat*. Eeati mortui,quiin Do-dicit Spirittts,quoniam requiefeunt � laboribusfu�, e�r opera eorumfequunnbsp;Q % fanHi omnes agnouerunt, amp; hinc illa con�antia fidei enata ePf ,qua eos omnibusnbsp;�p^^dres amp; ad omnia inuiHos fecit. Omnium enim animis inferiptumfuttynbsp;uudiuimustQuts nos feparabit � charitate Chri�iP num affliHioPnbsp;i)jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per�cutiol^num fames.^num nuditas.'^num periculumPnum gladiusPImo in hds
eum, qui dilexit nos, Ham mihi perfuafum elf, qubd ne�e ^da,neqjangeli,neqjprincipatus,nequepote�ates,nequein�antia, nequefutura, nequenbsp;neque ylla alia res creata nos poterit feparare � charitate Dei, quanbsp;Domino no�ro.At hodie magnum fidei infirma, yel potius difi'tdentia amp; incre-^**�dadomnempericuligrauiorts mentionemtrepidamus, quot;Memineri-^^dis feculi res cadant. Domini effe,qui in fe credentes inter huiits yitapericulanbsp;^^yamp;olim regni�i cceleflh haredes faciet, in quo aterna tarn corporu quam animarunbsp;felicitatefruentur, Illi debetur benediHio, honor,glorianbsp;nbsp;nbsp;pote�as
inaternum.Amen, .
-ocr page 452-CA P. xirii.
IN EPIS T, AD ROMANOS
H O M I L I A LXXXII*
lt;igt;
T U ucro cur nid icas fr atrem tuum C aut etiam tu cur pro luW� o bes fratrem tuum � Omnes enim fiftemur apud tribunal Chriftinbsp;ptum eft enim : Viuo ego j dicitDominus t quoniam mihi fefenbsp;omne genu, amp; omnis lingua confitebitur Deo. Nempe crgo u^nbsp;quifquenoftr�m defeipforationemreddetDco. Quapropter^^nbsp;plius alius dealioiudicemusjfedinhoc potius adhibeteiudicniH*�nbsp;ne ofFendiculum popatis fratri,aut fcandalum*
QVmiam Chrifiiand famp;fraterna ciarttas, fine qua fideiyerx profe�io non alia re tnag� titrbatur^qu�m fuperbo aliorum contemptu amp; temerarijtff^ynbsp;damnantur qui corrigi pdtitts amp; amic�fu�ipi debebanCnon imm�rit�) Taulusiif.nbsp;tijsi�M mederifiudet/Erantenirn�ytiam non femeldiximU4)inprimitiuanbsp;certationes de ceremonijs nonnullis in legeprafcripM j quibta alij quide pertin�ciii^ ifipjnbsp;quot;iDero illts neglectsCbrifliana libertate interdum nimts lib�r� ytebantur^ non�nepdttnbsp;rumfcandalo.Ita yerb '^trinque noua quotidie di�idiaJ�rgebant^quibttspublicd ecclep�� [nbsp;latur.EtqtiiaytrinqUepertinaciores erantqu�m decebatymultis argumentis jnbsp;cobibct,inter quxpo�remum fuit a fine amp; o�icio hominis defumptum, quo monuit i b lgt; Jnbsp;mines non in cibis aut dierum difcrimine barere debere ,f�dexterna bac omnia W'*nbsp;a�ionibus adDeigloriam dirigerez njsquidfaciant quad huit aliqud eicparte deroge(�_^f.ߑ^nbsp;quidem i�a yer�pijs amp; probe in�itutis fufficere, quia tarnen in Tf^mana ecclefia m�(f �nbsp;amp; infirmi er ant multorum item anitni quotidianis concertationibus infiammati pifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
btta di�icnltercedebant,pluraadhucfequuntur^quorum aliquampartem modo pETa^remnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^tius traHation�propofttionem repetit,nbsp;nbsp;nbsp;earn qua� exprtemi�i^ J,
neqi^�dicari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicasfratrem tuumfaut etiam tUtCUrpronibilobabesfratrem
ne^ contemni eicb�propofitio duplexfiue bimembris con�itui^cuiusfenfusfit^fratremdd ef^', debere,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemneqjtemere iudtCariamp;damnart debere ab infirmai fibbertate Chrt�tana pro fof
neque quot;Xiici�im contemnendum autpro nibilo babendum effe eum qui adhuc infirmttf dias eir indiferentes baret^nec tarnen malitiafed pta ignorantia peccat.Q^od atitemnbsp;ponipoterat,per interrogationem enuntiati^t oratioJtt efficacior , amp; magisferiat aum^nbsp;-Nam perinde hoc e^^^ac ft dixiffet.,^n nefcis nos fratres e�e in Chri�o lefu,qui ex eod^nbsp;femine renatos nospatris eiufdem filiosfecitfE'nde ergo bacpetulantia te ince�it,'vf''�^.nbsp;yel temere damnes.^ yel etiam a�erneris omnino amp;pro nibilo duc as � Voluit aut�fdte^nbsp;�iana memini�e,quia buius conftderatio plurimum momenti habebat adreprirnendamfnbsp;tem. Scimtis enim inter�atres tus e�e aquale^ amp; nimis inconueniens e�e, ytquinbsp;bus nati bareditatem eandem adeunt ^fefi mutuo contemnantt aut alius in alium fibinbsp;'vendicet.Id enim non cbaritatis modo legibtts contrarium eS^^ yerumetiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
ftquidem communis natura lex 'y)alere debeat, fd�odft boe ynum omnes homines probe nbsp;nbsp;nbsp;fa�
non tanta temeritatefua pracipitarent iudicia^neque tam effrani obtre^andi ^fbidm^f^^^f^ feinderent.^adhac minsts loci dar entfuperbia^quafacit,y t reliquos omnes pra�e cont�^^^nbsp;uas quotidie di�idiorum occaftones�bi inuicemprabeant.,gt;4t c�m i�a omnianbsp;mitum gra�entur,�tis con�at,paucos e�e quifraternitatis Cbri�iana ius agnofeantnbsp;dem quoq m terris raram e�e, qua propri� i�ius fraternitatis yinculum e�. �ffnbsp;feruabis,non prohibert hoc loco tn ymuer�m omma tudicta, yt qutdam plus fattinbsp;tranttir.Sunt entm tudtcia quadam diuimttistn�ttuta, qua fine mamfe�o tnobedtenfinbsp;fare non po�unt.Et magi�ratum ad hoc in�itutum e�e in pracedenti Cap.audiutmti^inbsp;eia enuntiet, amp; eadernproutpar eif^ exequatur.�Mini�rorum etiam ecclefianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pefr^ff,
ex Dei Derbo iudicare, amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;boc pugnant arguere'.quod ciim illifaciunt, ipfi^nbsp;nbsp;nbsp;��i'^
-ocr page 453-� P M r L I A LXXXir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199
po�eriori ad Corinthios ait ) experimentum pralent Chri�i itl ^�I�^�iii^�Peccantauteir^ Quitos cotiuitiatorts e�e clamant^quando non conuitium dicunt fednbsp;ttnt^ff^^gitn^ur.Sunt item iuduia^qute ah hominibw priuati^ rcBi�ime exernbsp;.'^'^yquando errantes ex quot;Dei 'nerbo admonent^tir � peccatis eos reuocant^qui in Hits alioijut erantnbsp;f^^^cipuutn charitata fraternx o^tts e�ealibi diximw, ��lon ergonbsp;, fed de temer ar io amp; nimis pnecipiti hominum con�dentium iudicto,nbsp;3�� ^ �^^^^tinequefalutisproximi�i�udio,fedprauo a�e�u abrepti, ea etiam damnant^nbsp;lt;0)i( 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i yelcommoda aliqua ratione excufari poterant. Ita non de quoun hominum
Suntenim qaos iure contemnas amp; pro nihilo ducas manifefti nimi-,qui priuata temeritate �bi in quofuts cenforiam yirgulam /umunt, amp; ���Dlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pracipitanter damnant,quos abs �e di�intire aitdiunt.Qui tales funt,eosjalua religio-
��1(11^*�'* po�utnm, Eorum ergo arrOgantiam Taultts inprafenti retundit quifa�uose pro fratribmagno�ere, amp; quorum rudttatiptjs admonitionibus confulere
^f^2^^�^l^�gt;i^in'Pauli'verb�,quiquoddixit,argumenta longegraui�imoconfirm�t,dicens'. adid� fiftf^�rapudtribunal Cbrt�i. hoc quoque argumentum duplex, quodinduo re-tipf��^.Erimumfubparticula ynluerfalt continetur, quando omnes nos eidem iudicio��endosnbsp;po�utntts'I^^i^^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fotios,qui yn� cum ipfe ad idem tribu-
\^���^��*^�bi judicium fum�t : y^tqui omnes nos olim ad idem iudicium��emur : Iniqui ergo amp; hi,^'^^�^�fittsfuerimtts,� ip�aliorum iudices e�e �delimits. Jlterum argumentum ex Chrt�i of�nbsp;udmonet,quando nos ad eins tribunal ffiendos e�e�ribit. Ita tjcnbsp;rewer� modo amp; con�denter,fed impie etiam facere, qui quodfollies lefu Chri�i munbsp;^i^f^f�i^uadunt,^ de hominum con�ientijs iudicant ,qult;s folius Deiocultspatent. 'ELam'Vtnbsp;rtdicultese�et reus,qui aliorum iudex e�e^elletiat� idem in iudicis folium im-gt;nbsp;plane intolerabilts effet audacia amp; quouts�tpplicio digna. Eorrb probat yeteris
Chrifti tribunalfiflioportere, amp;projnde conueniens e�'ei, ytfe� �bmittant,non autem illiits partes ftbi arroganter y fur pent, quot;Nam fcriptum eSf^, in^nbsp;\^'*^�S'�idicit Dominus ,quoniam mihi fef� fielet omnegenu, amp; omnes lingua confitebitUTnbsp;^�*�^^iitrum infertzErgo ynufquifque no�rtim de feip rationem reddet �Deo,tSrc.Ceete-�nbsp;//rfWffi Cap,4.f i amp; fecundiim Hebraicam 'neritatem fic habet : Eer me~nbsp;^�i^^^^^^^igt;tgreffa e^i^ ex ore meo iu�itia,yerbum quodnon reuertetur *, Qp�d mihi incurua-iurabtc omnes lingua duntaxat per Dominum. Eariat ergo in Herbes nonni.-'veritate, fenfies tarnen idem eP^. Ciim enim Deies dicatfeperfemetipfumnbsp;iurandiformulam, quce Deo in fcriptures familiaris eif,, exprimit; Eiuo ego,nbsp;TieiesexfemetipfoHiuitamp;fua HnitesHirtuteexi�it,Htiqueperfemetip�m iurat^nbsp;^^t^^�^illamnitam atquee�entiam interponit. Neque per alium iurare poteP^ (Htinepi�nbsp;^unotatur ) cum neminem fefuperiorem haheat. Deinde quodEaulus tran�ulit,nbsp;lingua DeofinHebrieo legitur, lurabit omnes lingua duntaxat per Dominum.nbsp;\ J�ftialiies ef� apudprophetam, ide^po�oltes ad fuum genies extendit,fore nimirum,Htnbsp;P^� itgno�ant, eique debitum d�f�rant honorem,.idtqui hoc ip�m faciunt,nbsp;iurant. EPf enim iu�urandum folennes amp; lib�ra eiies Deiconfe�io,nbsp;teftem amp; feuerum omnes per�di� nindicem appellamies. (lute caufa ePf^,nbsp;notas cenfetur,nbsp;nbsp;nbsp;nonnunquam pro toto DeicultuH-
*^�*��^4 y � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commodit�s dicetur. Nunc quteproprie ad hoc Haticinium pertinent, con~
amp; ifterna lefu Chri�i diuinitas, qitat hic argumenta long�fir^ uittmitas cM pi^obatur.Con�at enimprophetic Herba de nullo alio, quamaeHero fiiii�tritur.nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proxime prlt;ece�erat:�nnon ego Dominies, amp; non ePf^ alites Deus prater
^fl^nns nullus prater mep^l^�icite ad me, crfalui entes omnes �nes terra, ego^ uulliesmox fubipcitur,Eer memetipfium iuraui,amp;c At hacdeChri
J-a
-ocr page 454-CAP. XriIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�H EPIS T. AD ROMANOS
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-5
�Il
�o Tanias Eiferte exponitt^ proinde ilium pro Deo quot;Vero^ xterno amp; eiufde cumpatre tJIentif uiitnijtilluinfcripturiscitund�impielufilJedicamut.quodfinefiimnn impietateneco^ititri^uttloifnbsp;pote�. �Deinde en hic tribuuntur Cbrifio,^uie alibi Deinfibi Joli'Vendicat, yc yideliceeper eim noeitnbsp;iuremuij^e tllupublic�pro�teamnr,yt ei nos totos Jubmittamin,^ qua dli deferimui obidin(i/i,(i�'�nbsp;ternitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o�tcfis tefitmur.fPotefl ergo ynm bic locutfiiffiicereaduer�us Seruetanosimpo�)res,i[^
infelice amp; lam olim damnata �rij barefim in�aurarefiatagunt,amp; non 'Vno loco teneratadbucecclt� fias Cbri�i impie amp; magno cum in�rmorumJcandalo conuellunt, TSLosautem omififs til� infslicil)ii^nbsp;monflris^cum aterna Cbri�i diuinitatefimul regnieiits maie�atem aternam con�deremtis, tjUfnbsp;nunquam�nieturfita nos quoq^ aduerfus omnem bofiis no�ri amp; in/erorttm pote�atem luebitur.
Quando im* pleiida fintnbsp;gute de Chri'nbsp;ftiregno di^nbsp;(Mturi
Deinde non prater rationem queer at aliquii, quando ijla impleri oporteat j qua de Cbri�i amp;potentia dicuntur.��d.am�huiits feculiformam atq^conditi�nem in�iciamta^ nihil minin�ef^�nbsp;tabimuf,Habetenim Chri�its ^biq^ locorum bofies acerrimos^qui tarn ab�int yt ipfi^enaafledsuf�nbsp;amp; ilium pro �o Deo agno�ant, yt potius regnum �um bofliliter oppugnent, membra eitunbsp;igne perjequantur,amp; �f ab euangelio quidem,cuiugt;s Ule '^erus author efi, ox maledicum tnnbsp;pias ab�ineant.Itaque nemo fefe chiltafiarumfigmentis atque delirijsfallipatiatur, ye taleqi�quot;nbsp;hoc mundo expeBetfin quo nos affli�ionem amp; omnisgenerts mule�ias manere Ule preedixit-tur tarnen hxc regni euts maie�as inpijs amp; eccle�a,quie yer� credentium catus Hi eni�^nbsp;�um le�mpro fuo Domino amp; Deo agnofcunt ijdem ilium coram hoc mundo infelicinbsp;(onfitenturiti item genuafle^unt, eir ad omne obfequium illipree�andum totis animts psrH'nbsp;y^gnat ergo in Ulis iam nunc Chri�tts '^er�, idem occulta diuinitatis 'Teirtute impios qirgt;�bnbsp;co'�rcet^yt qu�muis ipfum agnofiere noUntfintrafuos tarnen terminosfe�continere coranturtnbsp;profuo arbitrio contra ipfum amp; fideles ipfiusgrajfaripo�int.At ifbi noui�imtts dies illuxerU �nbsp;inimicosfuos omnespedtbw fu�fubijciet^ amp; tunc mors quoq^ ( quern ho�em nou�imumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
(it )abolebitur fille yerb trader regnum Deo amp; patri,ciim aboleuerit omnem pote�atem, quot;Vi omnia in cmmbiti. f^ide i Corinth, !�. Tunc ergo Uli quot;Ver e�eSent Jefe omnia genua tamnbsp;in c�ltigt;,qu�m eorum qui in terris amp; tn inferno Junt:amp;impij quoq, Uli con�tebuntur,qt(ando'^�^nbsp;uitiiudicem amp; Dominu fuum agnofcent,quern citm in 'viuis e�ent omni iniuriarumnbsp;uerunt. Tlcminemergo huius feculi�atus fue conditio o�endat, 'n/1propter banc denbsp;aternonbsp;nbsp;nbsp;y nine}fait dubitet. Ttndit enim adfinem�um mundus, amp; tunc yno mctnente
tur^quee nunc yix ynquam fieri pojfe putamus.
lucfici/ noui�ilt;� Sedillud yideamsis,cuitts caufa bocpropbette te�imonium Taulttsadduxit^ yt tiimiti*''�! tniconfidera=� ret,nos omnes apud Chrifli tribunal iudicio fi�endos ejfe, ybi ante omnia probe tenendumnbsp;1^*0,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicium noui�imum omninofore fin quo omnes homines iudicari oporteat, yt finalem innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,toi
audiant. Teflantur hoc pa�im facree litera, quarum te�imonia adducere longum fit'll � ^nl' idem inter Chri�ianeefideiarticulos confitemur. Qul^ tarnen Jcripturarum authoritate �0^nbsp;turn mouentur homines propbani amp; mundo per omnia addibli, proderit Ulis fin^ulariumnbsp;rum Dei exempla ob oculof�atuere, q ute minas amp; pradib�iones illas minime y anas e�e attfnbsp;Um cert�,cnm omniscarocorrupifiet yiam fiiam, dUuuij aquas immifit Dette, quibus totumnbsp;dum perdidtt, yno Hoa feruato, qui humani generis ejfet in�aurator. Deinde idemnbsp;yrbes amp; terram omnem ignibtts ccelitns demifiis yaflauit, citm incurabilifielerum licentt^lnbsp;inpeiits profit�rent. trumqueyer 'o exemplum adeo memorabile eif, ytgentUiumquoq,Jlt;^�'�l ^nbsp;amp; poeta urn Uteris celebretur, amp; po�erioris non obfiura ye�igiainlacu,A�baltite,qit(minbsp;ra maremortuuyocat,eciam hodie extent. Secuta funt pofieaborribilesplagie,nbsp;fitperbtam amp; tyrannidem yltits e�,quapopulum Ijraelittcu opprejfirunt. Heq, mebor Cha nbsp;Jbrs fuit,qui Uli populo d�bita terram occupauerat, amp; omni Jceleru genere inquinarant. Innbsp;ffraelitas tarn mulca tam^ atrocia iudiciorufuoruexempla edidit, yt Ulis comemorandtsnbsp;nonfu filter et.Et fi prophanas hifiorias excutere libeat, nulla gente tam ob�ttram autnbsp;inuenies ynquamfuiff'e,quie non multa huitisgenerisfenferit,Quare experientia magi�ra et Ji'nbsp;lege edod�ordati quique Deum iuftum amp; feuerum feier um yindicemejfeagnouerunt.i
, funt quotidiana nojlri�culi exempla, qux hoc ipfiim docent^ modo non nimis ofcitantes ejjen nbsp;nbsp;'iiit
/
-ocr page 455-H O M I L I A LX XXI r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AoO
Quia tarnen inrerea non fauces ejje confi�t, qu�hu^ in hac 'vita agentiius omnia ns�^fakunty� contra quot;vero multi boni cumferfetuts mifirijs confli^antur, exigtt hoc comunts iu-^nbsp;,'Vt aliquando indicium quot;vniuerfale Deua exerceatfin ^uo omnes�elerati dignasfro�ele^nbsp;^^f^�pcenasexoluanttamp;'vici�im fijfromij/� fitafidei atq^yirtutumpramiaaccifiant. l^ifinbsp;.^^^�fnuSi'Dei iu�itiacon�fiere non potef^, amp;iniuriam olim ijsfeci�s dicetur ,inquQS tantanbsp;impun�ferentibus�uaflagitia,que aut eadem aut etiamgrauioranbsp;non minus 'Ver� quam fie crediturfiudicium fore extremum^ ad quod omnes honbsp;ttrff��^fifi^^difintitam ij,quos dies Hie adhuc yiuentes defrehenderit ^quam illi qui ex mortutsnbsp;iif^*^^ntHr, quot;Vt in corporeJ�o dignam remunerationem accipiant, Qjtanta autem cum gloria amp;�nbsp;Chri�uf in nubibus cteli cum angelorum myriadibui 'venturttsfit, quot;Danielfropheta Cafitenbsp;tradit.^amp; iffiequeedam huepertinentia commemorat %latthai 14,nbsp;nbsp;nbsp;f/larci 15 Crf^�.
% diximits. Tlura 'vero traduntur in libre �pocalypfeos, ,gt;4perientur tunc librt di~ patefient omnium hominum confiientia^ amp; manife�abuntur qiuehucujquenbsp;*fierunt.�t quia priusyno incendia terra cum omni hnitis mundi machina corruptibiliab-\'*�''^^]�dgt;untfimul amp; abolebuntur quacunque nunc magnifica amp; praclara habentur. Hemi-tfiftmphi commendabunt, neminem publicorum munerum dignitas tuebitWfnbsp;�^f^'^^^^^ruipatrocinabuntur, deniquenihil erit quod iudicisanimumfieSlerepofSit,quan-'^J'^�^tribunahlludfiifiemur. quot;Keque tefiibus aut argument^ opus eritquihus conuincanturnbsp;%� f modi) diximus ) ipfit confeientia aduerfus illos tefiabitur. Feretur autem fententianbsp;itttius executio perp�tua amp; aternaerit. quot;Flam qui perfidem Chri�o infiti�ruUusfitanbsp;\i^^^^�^^o^tftltrunt,ij ad illumrecepticum eodem teterniim yinent amp; tegnabunt. Incredulinbsp;infelicis�udia Chri�o antepofuerunt, cum di^olo amp; angelis eiusnbsp;ablegabuntur, ybi kermis eorum ( yt Chri�tis ait ) non morieturtnbsp;^tt non extinguetur.Debent autem inhorumconjideratione frequenter 'Verfari homi-k^^�fi^^�^igt;quia'vfuseorum multiplex eSf. Trimo enimnon alia re magM excitamur adpienbsp;, quam ficogitemus fore aliquando mundi finem , �Venturum item Chri�umnbsp;findijsaddi^i quot;viuunt. quot;Monet praternbsp;^neimpatientiusferamusiniqui�imam huius feculiconditionem, amp; neno�ranbsp;gt;fed inuiBapotius fidei atque ffiei con�antia expeBemus ilium diem, quandanbsp;^igt;it,'�'^'�ftvmfiet de omni carne amp; quo finguU dignos fuorum �udiorum fruiius metent^ Ha*nbsp;\^i'*�ifia dulcifimam confolationem^qux nos aduerfus mundi huius amp; fanguinarios ho�iumnbsp;'Vehementer confirm�t. Cur enim ignauo metufuccumbant, qui fe �vindicem in coe~nbsp;quot;Venturus , yt abolito frorfus diaboli re-^^^'for^^lHrttjs hxredesreddatf Qua confideratio non minus omnes quoque alias T?�-^�^hts leues amp; iucundas reddere fote�f^,
udfrafentis argumenti traClationem, in erua Taulus ex ijs qua modo dixerat, (^o�todo itta j qua quid homines Chri�iani facere debeant ,docet, Quapropter ne amflius debeo*nbsp;j ^^^if^^mus, fed in hoc fotius adhibete iudicium , yt ne offendiculum fonatts fratrienbsp;iftdicandi ytitur, t}uam nos alior um interpre-
^(iit f^'^'^H'vtcunqueexpre�imtts, Tdiam primo loco , quot;Vt haElenusfifrxcipitem alios damnandi ^fohibet : fecundo autemiudicio eircum�ieSlo amp; diligenti nos yti iubet in no�r� ablioni-^fi�i^^^^^dis.Ita yeri) odiofos illos amp; malignos cenfires per�ringit, qui in aliorum yitijs cor-ly�lt;^^os^ ey omnem fui ingenijindufiriam ad hoc conferunt y tinnbsp;fi '�Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obferuent aut inueniant refrehenfione dignum, citm interim in fuis yitijs obferuan�
nimittm turpiter blandiantur. Senfits ergo yerborum eif: adeo yos er in notandtsyitijs ye�ram fiue fietatem fitte indu�riam o�entartnbsp;dijudicandts illa ytimini, er huneyobts yitx yniuer-fifintinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o��K�?w finem proponite, ne cut fcandalo fitis , cuius fidemfer yos potius con-
autem r�gula i�a ytrifque accommodari, yt qui libertatdt ^tts intelligunt, eb non intemfe�iue nimis abutantur, neque infirmioribus occafionemnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� i
-ocr page 456-*
�*�
CAP. Xllir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
prale�tJt 'Vel ipjos �amnandi yel aliqt�dfadendi aduerfugt;s fropriam con�:ienttanttrtifj�^f^^ hue rudes amp; injirm� funt non nimiiim fua in�rmitati indulgeant ^fedjludeant proficere)nbsp;rum quoque�dem fuo exem^lo labefadent, aut faltem in fimili infirm�ate dedneane.nbsp;nos memmerimM, frace^tum i^udgenerale e�e, amp; perp�tua ab omnibus obfiruari debere-enim in Lege eum maledtSlum pronundari, lt;^ui caco fcandalumponit, adquodillee�endst-Ljnbsp;tb autemgrauius fcelttifuerit, in 'y^iajalutts ambulantibus o�'enfiond aut lapfus authort�'P jnbsp;J^uiidfadunt,ijamp; ipfi peccant, amp; fimul aliorum quoq^ue peccatts communicant,nbsp;pracipua caufa funt.Ideo Chriflus quoque clamabatz homini, per quem offendiculf^^'^nbsp;Expediretei, yt/u�enfa �colloeius molaa�naria demergeretur in profundummard.^^*^nbsp;Jpla tefiantiir, iam tnde ab origine rerum grauiores p�nas dedi�i eos qui non contend fri^nbsp;�mul alijs quoque peccandi authores �uerunt. quot;Punttur quidem .Adam , quad ex wit^nbsp;medi�et : grauior autempeena Euee decernitur, qua�udum ilium eipropinauit, drnbsp;uius muldatur �erpens,cuiui�ua�u amp;hortatu yterque peccauerat. Sic leroboamo primo �CMnbsp;rum regi�oe imprimd yido datur quadtotipopulo idololatriee amp; turpd � Deo defedion^^nbsp;fui�et.Et les^abeld �pplicium atrociuf�ui�e con�at, quam ^chabi, qui per i�amnbsp;Habenti�amultiplicey�um tarn in religiontsnegotio quam in reliquts yitte aBionibisf*^^nbsp;o�eitantia �pleri�quepeccatur qui dum fud cupiditatibus �atdfaciant, nullamnbsp;tionem habent^quibuf ciim yiuunt.Sedmagno tlld coflahit ea licentia. quot;^dos igituro�id)nbsp;�atrum�alutipro yirili�udeamu^s ,'vitam yerb omnem�c in�ituamus, yt olimnbsp;comparere po�imus ad tribunal le�u Chri�iyindicd no�ri:cui debetur benedidiOfhonofnbsp;poteflas in (eternumfAmen�
tt o M 1 L i � LXXXIIb
Noui nbsp;perfuafum habeo per Domtnum lefum, nihil cfle coitif�^
ne per fe,nifi ei qui exiftimat aliquid efle commune, id d comu�c^^� Vcr�m fi propter efcam frater tuus triftitia aff�citur, non iamnbsp;dum charitatem ambulas. Ne efca tua ilium perdito,proquonbsp;ftus mortuus eft.Ne igitur ueftrum bonum blafphemetur. Nonnbsp;eft regnum Dei efca potus, fed iuftitia, SC pax, S)C gaudium innbsp;tu fando, Nam qui in his feruitChrifio, gratus eft Deo, QCprobat^^nbsp;hominibus.
NOn temere Paulus tarn prolixe tam^ diligenter de ciborum dele^u aut difiriffgt;}^*^^l^ fi enim ea res leuicula yideri po�it,yt qua ad regnum Dei perfe nihilfaciat,nbsp;Jtone,amp;priuata�atru charitas amp; publica ecclefia pax turbabatur; c�m alij quidetp^nbsp;liber t�te amp; dus yfit re�� in�ituti, quibufud yterentur .� alij y erb adhuc rudes amp;nbsp;ab�inerent^ amp; priores illos nimiiim con�denter damnarent, Oriebantur inde conrentione^nbsp;acerbi�ima,qutbus ecclefia ynitas �cindebatur non finefcandalo^ quodeuangelij turfum^nbsp;criter impediebat. Pe�e igitur�uam authoritatem illd d�enfionibus interponit Apofi^quot;nbsp;td hucujque docuit, quantum y trinque peccetur temerarijs iudicijs, crcm innbsp;deberent, yt olim ad Chrifii tribunalfana confeientia comparere, esquot; fuorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
reddere po�int, cuius iudicium omnes hominesfubire oportet.Quibus prami�d, nunc a cL y(fgt; fam propius accedit,de qua �c loquitur ,ytfimul obiebltonibus occurratyquibus aduerfarfjjnbsp;que tuebantur. 3\Z os �ngula ex ordine yidebimui.
fraoccupatio� nbsp;nbsp;nbsp;Trinctpwpraoccupattone ytttur^qua t]s re�ondet,quz confiltum tpfius dem�rm^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vf
ne'docetfenon eo nomine damnabant,qubdperilludlibtrtatem Chri�ianam euerti aut cirturnferibipi* euertere liber* l,ant ergofiniquefecumagi� propter�per�itio�s aliquos legalium ceremoniaruntobjnbsp;tatem Chrifiia=�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^b ijs abfiinere cogerentur, quorum yfum liberum Chriflus illdpermifij�f
lumincon�anfiaaccufabant,quitalequid abipfisexigerer,t�maliquando �ttitet (
f
-ocr page 457-K o M I L I A L X X X11 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lol
�mil� indttlgentite ferre yoluer'iT.Ita enitn folent, qui contentions exaceriati induxeruntt'^t neminem facil�ferant, quemfintentia�taaduerfari 'vi'-diligenter^amp;primoquidemdecibii ipfsamp;eorumnatura^dein-de eorundemyifudiJferitt�TptinteUi^ant,quid in illti quot;^trinque debeat obferuari.
Wiiii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ait'.'id.Qui amp;per�iafitm habeoper DominumIefitm.,nihilefe com^ CibinuUiim*
^liquidejfe commttne,id ei commune e^� 'Proteflationegraui yti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijMtut*
libertatii Chrifliams iu^^neque in hoc ejfe, quot;vt ilia pijs iter um eripia-fjj otit(inquit)amp;quidem non obiter,fidprobeperfuafum habeo^idq^no fernere colleBit conie^fa-tnodbprobabilibuf,fedper Dominum lejum, cuiui ego /um praco amp; perfe,idefi,exfita natura communem efe-.amp;tdsononeaeii^meaaudacianbsp;fto �gt; uliquem cibum tanquam illicitum amp; impurum per fi (uiquam prohibere yelim.nbsp;Hebraorum more id,quo aliagenteipromifiu� mebantur^ amp; quo non licebatnbsp;Deuifibifelegeratjamp;�reliqufipopulM'nolebateff�feparato�, 7gt;�on autemfuperuanbsp;test'''��'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jtue proteflatio. quot;Ham amp; fux doSlrints attthoritatem
tHit;'*' nbsp;nbsp;nbsp;fi^wiores amp; magdi injlruBos in fde,quo s confiliofuo nonnihil ojfendi fciebat,amp; alte^
'^o�sreuerentianimia detinebantur,Chrifli authoritatem opponit,qHam merito omni^ ferre debent, qui Cbrifliani did amp; ejje yolunr, Simul autem hoc exemplo admcnemur,nbsp;credi debereinecclelia^ quifealiquidcertb nouiffeproteflantur,adeoq^ (yt multiim-rjj^folent)animasfitas yelutipignori deponunf-,quofadHusfdem inueniantfed Chrifli autho-d^lgt;ff)qMafi qui deflituanturynon magd fidem merentur., quam y steres Uli,qui olim yernbsp;babebanr,cnm fui modo capitts figmenta afierrent.Qiibd� quxras,ynds Taulits
% ^^�^^jentia in hacre tamplen�perfitafiisfuerit, non milita inqufidone opus e^. ^Jgt;lousrae d^dxorumfcribd amp; fenioribus dixerat : Hihil, quod per os ingreditftr, polluit bo-^*(odexoreegreditur, hocpolluithominem, Tdam quodperosingredituriiWfentremnbsp;e�citur. Ex corde autem egrediuntur cogitationes mala, cades, adulteria^nbsp;falfatefiimonia,obtre^ationes: hacfunt quapolluunthominem, Sciebatitem^nbsp;animalibus in Lege prohibitd tanquam communibtts amp; immundd abhorrerui, di~nbsp;(�le�i yoce: Qua Deus purificauit, tu communia aut impura ne dixerd.Etytrtntnbsp;i non ignorabat, Deum omnia perfe bona fir falutaria creauijfe, amp; in Lege cibosnbsp;fi*lt;^P^^ fiutura alijs impurioresfint ,fedpropter myfierium, yt in-admonerentur, cauenda ejfe ea yita amp; morum yitia, qua homines animalibusnbsp;'^.�^^^*gt;^ibusfimiles reddunt,Qtiod ipfitis Legd yerba non obfcure docent, quibus cibi ilU ipfisnbsp;^'^^^^ndiejfe dicuntur, nimirumpropter Legis padagogiam, non quod perfi tales efient�nbsp;^�i^^f�^^^^fl^hacei^fin Chrifio lefufublatam eJfe legalium ceremoniarum atque difcrimi^nbsp;qua yeterempopulum quafifitb padagogia quadam detinuerit, amp;proinde nullumnbsp;Sutura impurum ejfi^yt eo yefientes pollu�t,impurum autem fieri illd, qui adhucLe-^^tinentur, amp; nefas ducunt aliquid contra Legd prafcriptum facers, E'( enim con^-Cbriftumpurgata amp;� in huiw merito acquiefienti pur a amp; concejfa fiint omnia qua in quot;nbsp;%inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T)eM condidit�tafi qui in fide Ckri�i adhuc nutant, amp; fibijp�s immunditiem quan^
^^*gt;iit^^^^^�ncipiuntexLege non probe intelleUa, Hid polluta amp; impura funt omnia, quibiisre-^''''et.�^fi'^fiientiaytuntur. Islam qui contra confcientiamaguntfij fimulDeum paruifaciunt, y proinde fide etiam deflituuntur, �t quia hoc interdum Hid quoquenbsp;^'^[f^^Hara habent y er afidei principia, amp;ex ignorantia fola adhuc in quibufdam erranttnbsp;~^^onem habere yult ^poftolM^ne illos offindamus, dum nofira libertatd lure licenter ni^nbsp;)^'*��^lt;fu�aaliquaneceffariaytimur.
diligenter obferuari amp; expendi debet, quantum amp; qu�m infigne beneficium nobd �gt; otiaminexterndhifce^quacorporiamp;prafentiyitafufientandaferuiunt. Innbsp;�^'^pfgt;�io purente noftro omnes creatura malediHionem incurrerunt amp; nobd y el �oxi�nbsp;eir moleflafaHafunt, lHam yt yniuerfam banc mundimachinampropter ho-eus condiderat,amp;ilium creatura totutsprincipem ordinarat^ cuiu4 nutui omniapar�rent^nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 5
-ocr page 458-CAP�xnn� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPISL AD- ROMANOS
it a idem illein peccatum frolap�ts � fri�ina dignitate excidity neque i�lum modd) tvin ritatepeen^ addixit Deu^Jed bas in reliquas creaturas 'Voluit redundare � yt ^uernaafnonbsp;hero exfita fo�e�ione deieUo ^feruorum quo^tte conditio deterior efficitur�ta homintsnbsp;ras quoque quaseiits�eruitio quot;Deui deflinauerat infelicioresredderet, 'PatethocexTdti'^^''nbsp;quibtu inter alia ad ^Adamum yftu ei^', quot;MalediBa ef� terra propter te,in dolore cotnedesnbsp;eflfru�wex ea enafcentes) cunS� diebtte yita tu�', �ina atq^ tribulumpro^erminabitnbsp;ducabis herbam agri'.in fudore yultua tui comedes panem.,donec r euer taris in terrd.,exnbsp;es,amp;c.E,t ^uodde terra dicitnr,hocipfum dealijs etia creaturis intelligi debere^res ipf^ doje^,'nbsp;tnim efiy^ubd illlt;e omnes yel perfi noxia�tnt homini^yel per abufum noxiafiunt.Im'o �ibil i� .nbsp;(reatts tarn yile or infirmum efl,quodnon fufficiat adperdendum hominem,�ita J)eo yM^nbsp;nbsp;nbsp;'Hf
tuti infinitK exemples demon�raripoterat.At huicinfelicitati Chriflui opem attulit, fublatts � mediopeccatds no�rds,T)eumpatrem nobtsplacauit, nosj, apudhuncpri�in�nbsp;�ituit�mul etiam illiin beneficio omnia alia nobis fanBificata�unt, yt qui in hunc credunt,lt;nbsp;fruipo�int. Nam yt Cap.oSauo di�lum e/�, ijs qui Tyeum ddigunt omniaadiumentojo�^,nbsp;num. Itaq^ Chri�um fanBificationem no�ram yocatfiriptura, eiubdyt nos quot;Deoconfecratiinbsp;rum quo^j omnium y�m nobisfanHum amp; innoxium reddit.Fbi tarnen memini�enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i/
amp; l�gitima rerum creatarum y� loqui, qui cum fide coniun^tts ei^. Qui enim hae defii^'*^^ omnibtuprofiua libidineabutifilent, amp; ijfidem impura funt omnia, eo quodpolluta�nbsp;r� confcientia, yt nuper quoquediximus. Hxc yt Chrifiibeneficium nobis commendaf^^gt;nbsp;mem hominum ingratitudinemarguunt, qui illudnon modb negliguntfiedoblatuinfibinbsp;nantur� Ohm qutdem Apofiolts adhuc docentibu4,adLegts lugumplertque incltnabant,f^nbsp;rimum negotij cum Ulis Apo�oli habuerunt, qui pro liber t�te per Chrifluparta debu't�^^^��^�fnbsp;qu�m Tfeogratias inde�nentesagere-Hodie yero,qui exfieruitutegrauiori liberatinbsp;quamfub Papatufiruierunt hominum fiuperftitiojorum traditionwus oppre�i, illatn adh'^^.
ti Chri�ianxprxferrefiolent ; amp; yt olim [fiaelitx calamitatum, quas in �gyptogt^gt;*'� '^�ici pe�i erant,immemores,adalias carnium,ad ciepe item amp; allia rej^iciebant : ita multinbsp;Tapatui delitias amp; pacem , qua fib eoyfifunt, magnificepradicant in euangelicxnbsp;meliam, malitiofie interim di�imulantes trifti�imx firuitutis oner a, quibtu amp; corpor^nbsp;hominum impurifiacri�uli etmonachigrauauerunt.�^lereturifia ingratitudo,ytamtj�.^i^f�ii^nbsp;nouas fidei dominatores habeant, qui yel yet eremferuitutem reducant, yel nouam p^io^^nbsp;leuiorem in�ituantiquodnon yno loco hodiefieriyidemustnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Monet, Htfrfl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caternm quia cibos in Legeprohibitos ijs communes aut impurosejfi dixerat, qtd
tr�w� infirma^ le^o Chri�i beneficio,adhuclegis confcientia gr auantur, eSr Ulas pro impuris ducunt fulium rationem habeant, amp; concefifafibiper Chrifiumnbsp;tur,ne infirmas infide offendant, aut alicuiusgrauioris mali in ecclefiafint authores.
t A t o^cio adhibetgraut�imas, quas nemo ptut contemnerepoteii^. Trtma e/�, quod qut cbaritatis, fendunt,iharitatis Chri�ianx Leges y iolent� Si propter efiam ( inquit ) frater tuus tnjnbsp;= tur,non iam fecundum charitatem ambulas. Charitatds enim eS^, neminem Ixdere amp;nbsp;nbsp;nbsp;^^iji
riarum fiecie abfiinere.�At infirmasgrauiter luedi amp; offendi ,� yel alios eafacere ea cogifentiant,qua ipfi illicita ejfi arbitrantur , notius e^ qu�m yt multds demonp^nbsp;Nunquam ergo charitatis fiudiofi did poterunt, qui in re non admodum necejfirta fifnbsp;re non yerentur. Tyocet autem hie locus,quanta nobis Chriflianx charitatts curaejje denbsp;ijs etiam abfiinere iubemur,quorum yfitm nobds liberum fecit Chriftus, ne ilia pernbsp;iebant huius meminiffi,qui fuum modo itu pertinaciits yrgent, amp; turpe�bi ejfinbsp;(0 oliquidremittant.Acqui Chrifiiani hominds e{l^,non quidfibilicear yidere,fedquid(nbsp;�ulet,amp;quidfaluapietatefieri aut omittipo�it.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rdid^^^rf
a. Ex merito nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedaliam rationemprima hacgrauiorem afiert Taulua,dicens: Ne efca tuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiidf�*�^0s
Chrifii� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(jhrifiusmortuus efl.'Perdi dicit fratrem� contra proprix confeientix
togatur.lta y era in ipfim Chrifium peccari docet, adeo^ meritu mortis eim euer�q'^^^^. perdimui,quemilleper mortem sSr[anguinefuuminyitdaJferuit.Facitautem baeuoj
-ocr page 459-HO � I I I A L X X X I 11.
^�iuf amp�tficatione,amp;proinJe diligen�M itif^ici �Mtrttttry�^t conftlioadu(r[Ari,qu�cunqjfratribuffcandal�prabent, fileenim quot;venbsp;' If�fir hune firuatosperdunt, quantum in ip�is ef^, Chriftuinbsp;amp;�tn^uinem proprium depofuit : ipfi yero ne n cibo quidem yili amp;nbsp;frutrum�fluee tueantur.�dhiec Chri�tnpro nobti,qui � quot;Dei nu�nbsp;iodhtec inimici amp;filij ira eramui,hoc�ecici�i eos inhumaniter negUgunt, qui eiu�de na-^nbsp;����.unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tp�rum frntres�int^Denity Chrifiui cum T)eui fit yerui amp; ater
it^,^�f^^^gt;^l�rotnot�eo y�^ demifit^ytextremumnobtsfiruitiumprafiiterittilli yerb cum ab-* �ut �^� fi^[gt;dortales,ita crifias attollunt,yt nemini eedere.neqf in alicuiuf gratiam aliquidfacerenbsp;rgt;^^lto laborefieripoterat. Efi ergo magna huiueargumentigrauitat^nbsp;lt(.��^^^lui eodem etiam in priori ad Corinth.cap.Z.yfiti eS^^ ybiclariuaillud explicans dicittnbsp;fratrttytiryulnerantts eorumconjeientiaminfirmamdn Chriflumpeecatts.Itaq,innbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licentia abhorruit,yt mox adderet : fdf^apropterfi eficafacityt offendat frater
^ii^^�^^ߒ'*^^'*rnibMinaternumfnefaciam ytfrater meua offendat.Q^�m yerb�jfiritu Chri �K^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefeeler a quidem manifefla defereredignantur, etiamfi hte quam plurimot offendi
^ii,jfi�'t�'oqHibue Chrifiuaeff, mortuMPf^u^d yerb de illfi dicemM,qui data opera alijspeccandi qui yefiitupeeulanti t^gefilbits indecor ft, y el etiam lafciuijs.dUierijsatq^ carmtnbsp;prouocant: qui yirgines lenocinijs futt feducunt : qui bonorum yirorumfilios adnbsp;gt;i,ji '^^^^lt;tmfQlicitanty amp; improborumnebulonum confirtijsirretiunt: qui in militiam mercena-nequitia fcholam, imprudentes amp; incautos educunt. �Peccant hi omnes in ipfitm Chri-crimen incurrunt, quod cum manifefio Jacrtlegio coniunflum ef^ dum tosfittananbsp;f^eifiliusproprij fanguinispreciofibi acquifiuit,nbsp;l^e)i^ff^**rttrtiaratioyquaillorumlicentiam refranat Paultts, quilibertatefuacumfratrunt 3. Adignitat�
, quam hisyerbtscomprehenditz �Keigicur y eflrum bonum blaffhemetur. lihirtatiscbri �^^^^ibertatKChriflianaiin.,quodin Chrifloobtinemits, e�rhocKcci��pofli� Chriflianorumnbsp;pertinet, amp; eorundem dignitas in eo maxime elucet, qubd legisnbsp;f tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libertate quot;Deo feruiunt^ amp; ab hoc contefifs rebin falua confeientta ytipoffunt,
^��^liargumentum tiu�nodi: Chriflianoru ef^ nihil eorum facere,propter qua libertas uvt in periculu yeniat: At fl libertate noflra abutamur, multi earn calumniandi oc-^htfj-^P^^^fripiunt.Ex eo enim contentiones non necej�tria excitantur, animi item credentiumnbsp;***lt;(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er alij quidem �fide refiliunr.^in qua nonnihtl profecerant,alij yerb ad earn mia
�*��^iqubdneqfintereosadhucdefummareiconueniredicant,quiillamprofitentur. f^art S^. ^�^^lt;tmyidendum epf^nequidhuiui�yobisfiat^Debebant inhuiusargumenticonfidera-homines^amp;cogitareffe inflar lucerna aut duitatis excel fa (yt Chri-^'^tllT^^^�cfuundo,in quam omnes alij oculosfuos conijciant^amp;proinde non poffe occulta effinbsp;r��i� ffuiitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifgt;fpij yeritatis lucem perfe oderunt.^ quamuis occafionem nim^ auide
%,,,n � nbsp;nbsp;illiitsdo^rinam calumniari amp; yulgo inuifam reddert poffunt. At cum libertas atq^
lt;^^10pretio quam filij T)� fanguine redimipotuerit, nimium turpts ingratitudefue-b P^^f^fi^a licentia hominum improborum calumnijs obijeiamui.
-�qui fibijpfisinfide Chrifliphtsaquoplacebant^amp;yt HU Regtttt/lfi'Del Chrifiianamlibtrtatem omnino defendendam effe clamabant, eb qubd noneftefcaautnbsp;'���i ht * ^^^Ugi non poffet fine contumelia regni Dei, cuius fines per morofos illos lega-ttuguflum redigerentur. lAdhxc, indignum e�e dicebant, yt ho-�Pfi^fi�^�*^l e�et,qui in regni Dei cognitioneprogreffits maiores feciffent, Ampliut ergonbsp;e^^flendit,noneffecaufamiufiam,cur illapratexant, quando abfquenbsp;libertatts Chrifiiana de fuo iurenonnihil cedere, amp; infirmiorum infirmi-
� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnum Deiefca autpotuS,fidiuflitia, amp;
�P^gnum Dei yocatyniuerfum noflrafalutfs negotium,cuiui Chriflns qui deftrufladiaboli tyrannide regnum Dei inter homines inflaUrauit^nbsp;conflituit,ex quibus yeri Chrifliani agnofiantur,qHi regni illiits dues haberi yolunt^
^4
-ocr page 460-CAP. Xllir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. A ROMANOS
O�endtt autem regnum ifiud amp; eitn propagationem ftue conferuationentiWn in edendo aut yel cihialicuiuf ab�inentia con�ftere ,fed longe alias ejji illins leges^alia item exercitie tnbsp;'vacare oporteat,qui illius priuilegijsnbsp;nbsp;nbsp;immunitatibwfrni cupiant. t^idetur autem
W'
latione nece��ariorum amp; non nece�ariorum argumentum ducere ad hunc modum : Qnaaa Zgt;ei confiquendum aut retinendum nece�aria�int, ea rebits non nece�farijs ne^uaquamnbsp;corrumpi debent:,Atiiui cibtts amp;potus minime nece�aria funt adregnum Igt;ei,�rgop^�^^^^^ggjn,nbsp;it a contendendum eSf, y t potior a ilia corrumpantur aut negligantur, �ne quibtts regnumnbsp;ter nos con�t�ere nonpote�^^ Conuenit locus hic cum eo^qui in priori ad Corinth.^^ttip.hnet - �nbsp;nos non commendat Deozneq^enim�'Tpefcamur,abundantioresfiimus:ne^jfi nonnbsp;riores reddimunin ijs nimirum^^ux ad regnum Dei�e^ant. Etinyeterite�amentojm' �nbsp;niuntur. Hue enimfacit i quod de ieiunio quinti amp;�ptimi men�s quierentibus npudnbsp;Dominus re�ondett Ciim comedit� amp; bibitts^annon yobK comeditKie� yobis bibit�i�^^.i-requirat.idocet: Indicate indicium yeritatM, amp; beneficentiamatq,mifericordiamfitci(f^^^^if^^nbsp;fratrefuo'.'^iduam amp;pupillum,peregrinum amp;pauperemneaf�igattSyneitemcogitttnnfnbsp;tr� ye�ri in cordibus quot;ne�ris, Toterant huius generis multa adduci, qute omnia te�antuf �� eM'nbsp;hominis yn� cum Dei cultu yero, nequaquam in rebits externis amp; quee corpori�fUiunt tnbsp;H.am yt in priori ad Timoth, cap.^, dicitur. Corporalis exercitatio paululum habetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-f^i
fietas ad omnia ytilis eif^^yt qutepromi�ionem habeat yitie prafentis amp; futura.E� nutt
Lib 1 f/e �iriC- boc loco i.v(ril^amp;�v Taulus dicit(yt Eufebius exponit) ynius amp; folius yeri ptir.euang. obferuatio^ amp; qua fecundum huiuspraferiptum in�ituitur totius yita confuetudo.
�iritus ei^, in�iritu amp; yeritate coli yult, animum hominis requirit, quem ablionUfn^'^^'jiif fonteme�e con�at.Qua caufaeif^quodpropheta eosquoq^accufant^qui olim externisnbsp;lege Deipraferiptis nimium tribuebant.,adeo yt circa eas occupati, res ipfas qua his adun^nbsp;tur,negligerent.Debebant hoc diligentius cogitare, quihodie in ecclefijspereuangelijdo�ߔnbsp;formatas.,nouos quotidie ritus inuehunt.,amp; non consentiapo�olica yeteris eccnbsp;quibus ceremonijs �ue apparatu tarn doBrina quam facramentis authoritatem qunndam^�^^i!nbsp;Jludent, Q�fuo�udio hoc ynum agunt, yt rude yulgus.dum externa miraturnbsp;q Deo abducat.^ amp; ijs minus attendatf in quibus tot a no�ra falutis amp; diuini cultus rattenbsp;Grauior tarnen eorum culpa elf, qui humanas traditiones yrgent, amp; confeientias homt''^nbsp;uant.,dum falutis merit um mon�rant in �per�itiofa ceremoniarum amp; decretorum b^nbsp;obferuatione.Quodfi yer 'e dixit Taulus, T^gnum Deinoneffe efcamautpotum,nbsp;legibttsdiuinisprohibitos effefeiret,quanta reiliusnosdicerepoj�tmus.^regnum illudi^nbsp;cucullam aut ciliciumiaut yitam heremiticam}autperegrinationem,aut ieiunium,autjujptnbsp;cereos amp; lampades,autfanSorum reliquias,aut T^manas indulgentias^autnbsp;quiequid huius in eccle�am homines fuper�itiofi inuexerunt!^ Quid enim horum yllofaff^ Inbsp;ra te�imonio autprimitiua amp; apo�olica ecclefia exemple comprobaturlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ra'
In u'buscot' Quaergo�ntilla(inquis)in quibusregnumDei amp;yerafalutisn6�raratioconjijt^'.^.^^iif ��at regnum'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taulus fnter qua primus locus iu�itiatribuitur. Hi� enimiu�i�mus,coram s'
Del, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iu�o amp;perfeClocomparerenobis non licet. Debetergo iu�itiahtc accipi tarn pro
mur in Deicon�e9u,quam ea,qua ceufru9usex prioriillafequitur. Hamfinot�e^�^i, ex nobi�p�s nullam habemusjfed inpeccatis concepti amp; g�nitif legem peccati in fnenbrtfnojnbsp;cumferimus, qua iam inde al ineunte atate effellispe�imisfe� exerit, yt�pra cap.7� **.nbsp;lu�ificamur autem ex gratia per fidem in le�m Chrt�um, qui pro nobis fatisfaHio amp;nbsp;9us eif^ ; amp; qui huncfide y er a apprehenderunt, ex yerbi eiusfemineper �iritus y^tutenbsp;yitam nouam yiuunt�n qua iu�itia amp; innocentia�udent. Ham qui tufius eif,nbsp;in hoc tot US eif^t�.t tam Deo quam hominibus finguUs tribuat quod debetur. Dftn ergo t J )��nbsp;nomin�tTa�luSifidem in Chri�umpracipit : illam yeropotiusquamhanenominareyonbsp;eicCurreretiqui inanifideiprofe�ionefuperbiunt,nihilautem eorumpra�ant,nbsp;Chrifii cultores decent.nbsp;nbsp;nbsp;Secundo pacis meminit^ qua amp; ipfa bifariam fumitur.
t�lligit,quamquiexfide iufiificati funt,habens apudDeum (ys�upracap.qninso dixts)
-ocr page 461-h o m i l i a Lxx:iciir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�05
qnaijdem hominduf con�liantur ferf�dem, quafrofriafraterna charitatds amp; concordia ^da�itur ex kn tertio loto gaudium in J^iritu fanBo, Fieri enim nonfote^i^ qtiittnbsp;^��^f^wmifgaudeanti ^*^i�feccatorum nexibmfolutos, cum Zgt;eo fatre reconciliatos amp; cum ho-fenttunti^t cum omnibus facem habeant, quantum in ipf�snbsp;%�oc yerum atque folidumgaudium,quodnullts huius ficuli molejlijs aut calamitatibus tutnbsp;�^'^j^notuncmaxtme�uum effe^um froj�rt, quando nobti omnia infeflaejji fentimui, �utho-efficientem habet�iritumfanUum cuius frofrium of�cium in credenti*nbsp;^iooifaracletum agere debets ei'pdiaduocatiinflarnobts in tentationibtts tam confolationenbsp;� jadejj�. ^otquot er^o regnum 7)ei ajjequi amp; huius dues atque haredes. manere eu*nbsp;y''^^�^^�i^�ffrfiidonibus,fidei in Chrifiumfiudere debent^yt ex hat iu�ificatiface amp;gaudionbsp;^��r-tantur.
confirmationem quodfequitur : �Kam qui tn h�ferait Chrifio,gratus CuttiU ttetas Chrifiicultus adeo^ yerusatq, germanus Chriflianifinusnbsp;qua modo commemorauimus. Huius yerb effeBut fulcherrimos indicatidum nosnbsp;^!lt;��atos amp; hominibus acceftosfieriferibit. Defrimodubiumnon e�^gt; Habemusenim Deinbsp;7^� �racu�um, quo �e nobia in filio lefu Chrifio flacatum amp; reconciliatum ejfie tej�atur. Tn eo au*nbsp;^.�quot;quot;�1� felicitates colof hon confifiit. Q^i enim Deo grattes eT^^�scum eodem communionem ha-euangelicafradication�sfinem ejfie, loannes Afoftohes in fiua Canonica ofiendit. Quid,nbsp;^!�'^^ilt;efiefotefi,quicomunionem cum T)eo habet ,^omnts boni fonte amp; thefiauro inexhaujiofl^n-�Deofrobarinonfojfie eos,qui�fidein Chrijlum alieni,drca inaniaceremo-jiiferfiitiofi^^^tn fiudia occufanturjtaq, euertit hic locus omnes religiones,qui^nbsp;extra Chrifium Deo fieruire amp; fialutem confiequi inftituunt. Deinde tales hominibuinbsp;�^T'aari ait,quod tam adfios qu�m imfios refierri fote^, Kam qui yer'e fij fiant, ij alioruntnbsp;f �ftetti yera oferam dare yident. Tmfij yero amp; alieni �fide, licetfludijs eiufi-quoad if fits, tanta tarnen yirtutis amp; fietatts yes e/�; ytfiefie Ulis ifftscom-^nbsp;oderunt.Quo fit,yt non rarb cogantur yeritati, tefiimonium fierre.ETfi, ergo hoc adnbsp;ftabilem confiequendam comfendium cerii�imum , fi Deofieruiamus in iufiitia^nbsp;fiifiilo. Kam eorum ,qui hoc jaciunt,memoriam Deusfieruat, amp; ijfidemfieri imfijnbsp;ignorantes,honorificum tefiimonium fierunt. Itaq^ yt fij non facile contemnuntnbsp;Sittj^^fiiudiciadta non aliamgloriam affetunt, qu�m qua ex fijfncere Dei cultu amp;fietattinbsp;r ^^dundat. Hanc ergo regulam fibifrofonantfiquendam , qui Deoflacere amp; regninbsp;cufiunt. Quia enim ilia Chrifli lefiu teflimonio confirmaturfidem illenosfi earnJe-'^*^^ffius yita curriculo tuebitur,amp;olim in regni fiui ctele�is confiortium ad fie transfieret�nbsp;'^'^�^ienediCliofijonor,gloria amp;fote�as in aternum,K,^imen,
HOM ILIA LXXXIIII.
Nempe igitttf quae ad paeem faciunt, feAemUr,6^ qu� ad mutu* ���i�dificationetn. NccibicaufadeftrueopusDd. Omnia quidemnbsp;Pura, fed malum eft homini qui edit cum offendiculo.Bonum eft nonnbsp;^^fticarnibus, neepbibereuinum, neqjquicquam in quo frater tuusnbsp;���'pingit, aut offenditur, aut infirmus eft ? Tu fidem babes; apud teanbsp;�^etipfum babe coram Deo. Beatus qui non damnat femetipfum illnbsp;*�quod approbat. Qiii uero ambigit, ft ederit, condemnatus eft*nbsp;S^oniam non edit ex fide. Quicquid uerd ex fide non fit, pecca�nbsp;eft.
intendfiunt, qua cor foriferuiunt : ita
^�^f^alibus of{ifii�^^^^ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�ttantur, religionem quoque in ceremonijs aut externis
Tp F confii�ere fueant t Qui error^ytfiufer�itiones infinitas olim feferifdttt
-ocr page 462-CAP� XI I II, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP I'S T. AD ROMANOS
omnium fir� concertationum caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in religions sxoriuntur, ^um alij y (teres olim aio�
litas ceremonias foflliminio reducersfiudent, alij nouas ex fuo cerehro fingmt aut al alijs confias ecclefite oitrudunt. Et huius generis fuit apo�olorum temporibtts excitata de ciborum deltd� feu difirimine concertatio', quam^quia in apertum fcifma exarferat, Eaulus magna diligentia coi�'nbsp;fonerefiudet. Inter argumenta autem quibus ytitur ,^o�remum fuit, eos farumprudenter, imenbsp;etiam inique nimium facere,qui propter cibos cum quoquam certamenfit�ipantfOUt ecclefia ynita-temfcinaanttC�mi�lorumdeleSM nihilfaciat ad conjequendum regnum Dsi, Ebi^erocca�onif�nbsp;docuitdnquibushoc con��atnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;queenam�ntfrtsci^ua yertspietatis ca^ita,qutenosamp; �
ceftos reddere y amp;noflram profe�ionem hominibttf commendare pofint. Sequitur yniuer� traHationis iflitts conclufi�, quam argumentsgraui�imis iterum confirm�t, fimul^ obieSionf^nbsp;luit,quas contentiofiores quidamfubinde yrgebant.
Chriftiani pad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conclufioriem hifce yerbis comprehenditt, 7gt;lempe igitur qua adpacem faciunt,�blefrn^gt;^.f
adt�cationi nbsp;nbsp;mutttam adi�cationemjta yer o reuocat eos � rerum inutilium obferuatione, amp; � contentiet^'
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* quaindeenafcebantur,at^monet,ytijspotiusfludeant,quibttsecclefiaceuyinculisautne�ti^^.^^^
feruari folet. Elf^ autem hacgeneralis r�gula, quam cum in omnibus alijs rebus, turn medijs aut indifferentibus debemus obferuare amp; fequitE'bi imprimis opus elf 'Viderei^'gt;^i^[0ii,,nbsp;bis liceat facer e fed quidfaBu y tile fit aut nece�arium. Ham defemetipfo alibi aitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ti
nia mihi lisent ffed non omnia conducunt: omnia mihi licent,fednon omnia adificant. in duo intentos e�e. �Prim�m,yt quapacis funt,aut qua adpacem conferuandamnbsp;Eif^ hac admonitio y aide nece�aria, eo quod charitatis legem omnibus impofiiit Chri�^'nbsp;idem tile nos omnes in ipfo ynum corptts effe yult, pacis atq^ ynitatis ecclefiaftica turbatf^^nbsp;nullo modo potelf^Si enim te�e Solomonefapientt�tmo mortalium, ilium Detts odit,quifgt;�^nbsp;tresferitdi�idium,quantomagiseiexofiamp;inuifi erunt, quieceleftam, ^�aipfius�onfi^dtnbsp;eif,diffen�onibusfctndunt,eir inter eos rtxas atq, contenttones ferunt,qui in�iritus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fid
ipfi foli feruire debebantr'Ham hunc no�ra yocationisfinem effe con�at, yt abnegata dejjderijs, Chri�i�iritu regamur^ amp;huius yirtutefub yno capitein ynum orpu^nbsp;^tqui carnales funt adhuc, quicunq, di�idijs amp; contentionibits indulgent, ficuti innbsp;operum carnisadGalat.cap. quinto abundedocetur. Heq^ temere faBum putabitnu^nbsp;non modbjluderefedillamfeBarifimo perfequiiubet,amp;eo yerbo ytitur,quo ardentnbsp;rei alicuius confequenda�udium�gnificatur. Quia enim natura adamulationem amp;nbsp;fidia procliuesfumus,magna nobis�iritus contentione opus elf,yt carnem franemus, j** IS'nbsp;fuis yitijs perpetub eijcit atqifugat,pacem in ecclefiayel retineamtis, y elfugatam reduc^'^nbsp;terim non minoridiligentia obferuaridebet cautto ilia, de qua cap.duodecimodixitnbsp;nimirumpacem habeamus cum omnibus, quantum in nobit eif. Ham nifi huiusprobenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sd
mus,nimio amp; inconfultopacis�udioabrepti,yeritatem amp; Deigloriam turpiterprodenn^^�t die multi faciunt,dum apudinfelicem mundumpacifici amp; concordiaamantes did yoluns-Aedificatioec^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�-^Iterum eBf,yteafeBemurquaadmutuamadi�cationemfaciunt. Eifeiutetn^ ! �i'
clefia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Metaphorafrequent admodum inJdcris Uteris, I^tio eius elf, quodecclefia tota 7)d
tur, in qua tile regnat, amp; in qua gratiafua thefaurot depofitot habet. Lapides,ex tur, fidelesfunt�nguli,quos Eetrus lapides yiuos didt fifundamentum adificij huitte e^nbsp;petra nimirum ilia pretiofa, de qua cap. dedmo ex Ifaia differuit. Idem oflium quoq tiffnbsp;put anguli, id efl,fummtts tile lapis angular is,qui amp;pariet es ex ludais amp;gentibus extrnnbsp;Bit, amp; totum adifidum abfoluit, imo capitis inflar fupra omnet Dei filios eminet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^rfl
y erb aaificamur perfidem,quafadt,y t amp; ipfi inferamur,amp;inillo ynum toT'pn^ lefcamus.EtadficatoresquidemfeuarchiteBipublidfuntdoBores, quifidem Chri�ipff...nbsp;buic homines a�d'ucuntdnterim y erb�nguli alios adificant, dum yel rudes omnino in cfnbsp;done infiituunt,yel aliqubyf^progreffospijs admonitionibus amp; exemplo confirmant-f'nbsp;diligentia amp;prudentia opits eSf, ne quidanobd importuniusfiat, aut bene agendinbsp;quamnegligamus. Itaq^ adificandiyerbo omniapietatisofficiacomprehenduntt(r,qt*^r ):^cf^nbsp;bent prafiad, y tinfalutiscognidone proficiat, amp; infide confirmettsr. Qua nunqntot'
-ocr page 463-H O M T L r A L X X X ihl.
ftt^gt;lica reB� cordi ef^. Tiebet autem no! ad�udtum ardentitu ac-* ^^�^�onitat^ �Dei amp; no�r a dignit at� confy deratio, llliittenim tngent argumentum e^-, t^u'odnbsp;y�lj�e demit tit yt in nob��hijp� domtalium factat. yidmiranturnbsp;lj^^^�gt;�^��^rincegs aut 7^x apudaliquem exfulditorum yulgodiuertat, turn eo agatfami..nbsp;idereg�jhomo tarnen e^-,amp; eiu�iem cum illo naturagarticeps, amp;nbsp;ffabeo hene�cium accipercyaut nece�ario ali^uo auxilio�ubleuari potef^.Quanto igitur plu^nbsp;uljjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; laud� meretur quot;Deifacilitas y qui nos inhabitare dignatur, qui amp; ab eiM natura
��i quidempo�uminprode�cyni� Hie nosfuoJ^iritu regat, amp; nouM quot;vi ii^^�^ttiats'Kf '�fr� illuftres amp; magnifci yiri domibu^l'tt� dignitatem addunt: ita nobia etiantnbsp;2)f j domttsfiimus, amp; ab illo in dome�icorum fuorum numeronbsp;tnag�s nos annitideccty y t qttemadmodum fideles domef�i non obfitasres interfefenbsp;dtmicantyfedrem domefiicam t2rpatr�famtlids comodumpro yirilipro^nbsp;nos quoq^ reliB� r�bus no�r� omnibuSytoti in hocfimuSy quot;^ft Tfei domus xdificetur^t� no�nbsp;accefiionibus auge fiat.Hune fiopum fi hedie omnes fibi propofieum haberentypr(,culdu-^i^^^^^riorifiueremur y amp;eeclejiaresfelicittsfuccederent.yit quia pleriq^deftiagloriafioliciti,nbsp;i�, r^�ufayquam femeldefendendam fufieperunt, yincere 'VoluntyUon mirumfuertc, lues exliti^nbsp;manife�� Chri�i ho�ibiuludibriumfie-operas adecclefiee eedificationem conf erre nolunt,
Hf^ngumenta redity^t mag� excitet eos, qtiibtn caufa hxc non adeb magnimomentieffie propter cihwM \y^^f^iamp;proinde afieBibus�ii�liberiusindulgebant. E-f^t omnia^quee hucufq^ adduxitytn non dejiruaturnbsp;Quodnon ita accipi debet,qua� cibosexnbsp;excludat, turn hos quoq^ � T)eo conditos ejfe alibi fateatur ; fed de eo opere T)einbsp;�^d homines maxime�/e^atyamp; cui alia omnia infiruiunt. Ethic quoq^ opus Dei W-Dei opus fnbsp;nbsp;nbsp;fo/x ecclefiayquam nifi Hie colligat amp; adificetyfujlra nos labor abi^
'f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eedificationem efie dtcebat. Dei item opus ei� homo quilibet,quern non ini^
oondidit, fedlapfum amp; mij�r� perditumperfill] jut meritum amp; nde rurfiits idem .edpoflolus adEpheficap.2,.ait:/pfiusfumus opus, conditiin
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bona,quitpraparauit DeWy'bt in ets yerfaremur. �/� preeterea Dei opusfi..
lofitm, Ham nemo y enit ad me (inquit Hie) nifi pater meus traxerit ilium. Itemt CH'[dngufs non reuelauit tibiyfedpater meus ceelefits. Hequiquot;nbsp;hie obflat infirmitas amp; imperfe^iofidei, qua in nonnullts cernitur. ^uia enttnnbsp;percipit ea, qua funtjfiiritus Dei, quicquid diuina cognitionts in homme quali^nbsp;donume�^,huiusautemimperfeSio atq^ infirmitasexhomindsamp;nbsp;debet. Dicitur etiam Dei ofius tota humantnbsp;�'^pHoamp;fingHlorum hominum falus, cuius ergo filium Dei hominem fieri oportuit, yenbsp;'�''bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redimendis Hie�atuerat,perficeret. Hon inepte autem feceris meo iudicio^
fi^^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus i�ds yalet Eauli argumentum,
^iborum difirimine lt;ir deledlupertinacius contendebant,aut libertatefua licentius abu.-ynitatemfeindebant, amp;infirmorumfidemlabefaflabant, amp; infratresiniu'. c^fi'f^^'^^�antum in Hits erat ,eorum falutemeuertebantyquosfuifanguin�pretio Deifiliusnbsp;quot;^f��^^f^i^hac cum cibo confierasytantuminter hunt amp;Hladifirimenapparebit,yenbsp;^^�p�^^�fiimus, aut etiam inhumanus amp; impius cenfiri mereatur, qui propter cibuntnbsp;?'4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negligit,quibus nihil fanPlius, nihilpraclarius, nihil magts necefiarium exco�
I),
^pofioluSyhoc multds alijs accommodaripotePfyamp;idea multiplex hu- Argumentibtte ^�txpendamus y qu�m yarijsmodfs Dei opus de�ruipofiit, amp; ins ufusmultianbsp;^�^peccetur.7^deundem ergo modum contra mercenaria militia fi^atores adducipo plex.nbsp;hrifiiano homini, ytpropter yilempecuniam amp; yanam huius mundiglorto-.nbsp;otcidat, qui t:gt;r Dei opus eP^, amp; adilliusimaginem conditus. Etfufficetepoted^
-ocr page 464-CAP. XIILL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPI ST. AP ROMANOS
argumentum hoc aduerfu� omnet rationes eorum, ^tti illud exercitium honefium, y tile dr ad ^uh. tuendam necejjarium e�e contendunt, 2dihil enim Uli afferunt, cuius prenum amp; dignit as t'*'*nbsp;homine con�rripo�it,quem tantifecit �Dewp^t eum fUj futfanguine redemptum yoluerit,'pofi*'�^nbsp;etiamfimilt argumente redargui, qui ytfuo qua�ui amp; honori confidant, falfsdogmatibus ahoru�^nbsp;fidem euertunt,amp;pacem ecclefiarum turbantiqui omnesnon ynomodo �Dei opusdejlruunt, Qudnbsp;non immerito eos adnumerauer�, qui quot;^tfitam libidinem amp;gulam expleant, alijspeccandiaiulgt;nbsp;resfeint,dumpuellarum pudicitiam ^violant, aut thoros ali�nas polluunt, yel etiam iuuendes,nbsp;rundam animos yitiorum illecebris irretitos fiducunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes fi Dei opus,quod per ipfis dej�^
tur,re�� eeftimarent,nunquampropter yile lucrum,aut inantdgloriee auram,yel euanida c�pd�� tds ergo,illud corrumpere auderent,
Purh quoq; no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cater�m quia contentiofis nulla rationeslufficiunt, adobieBioneS redit, quibui caufa�ffi.-
utendum cum defendebant,quiItbertatefua abutebantur. Ex quibuspracipua erat: Qtttecunaperfipurafi^ �I offrndieulo, yfi licet,quiapurts omnia purafunt, ^tqui cibi omnespuri fitnt, amp; Dei yerbo tgt;obtffigt;tgt;^T^
Ergo licet Hits yefci,neqj conuenit yt noftra Ubertatifranum inijciatur. Sed refiondet ad bet flolus: Omnia quidem pura, fed malum e/l^ homini,qui edit cum offendiculo, Erimitmnbsp;ytttur,ne Tudaiio more ciborum dele^um fiatuere yideatur^ deinde y erb docet dijlingf�nbsp;inter cibum e�r eius efum.Senfits ergoyerborumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fateorfane quod dicitds,amp;
r�fententiam agnofeo,qua hominem nullo cibo per os ingredtente inquinari ait:at cauendutn tjf cOine nos quidadferamus,quod cibumperfepurum nobts impurum amp; noxium faciatFitb�^'d^,nbsp;mus cum offendiiulo fratris infirmioris, qui nofira libertatis beneficium nondum intelHg^h^n^,nbsp;indenofiralicentiaturbatur, yttamdenobisquamdefidei Chrifiianacaufayniuerfaiwqi*^nbsp;tire incipiat. 7lt;lec temerefic loquitur �Paultts.f^ia emm Chrifliana charitattse�lf^,infirtgt;io^(^nbsp;ter ferre dr fidem illorumfulcire,impurum amp; illicitum fit oportet,quicquid cum eorumnbsp;coniun^um. Et qui abo, quo abfq^ omni incommoda abfiinere poter ant ,fratrem infirtntt�'nbsp;dunt,ijfatts tefiantur,fe maioremgula amp; licenciafua rationem habere,quamfiatruin,p�^'^finbsp;farguinem proprium efiundere Chriflus yoluit, ddeo regulam infert, qua ofiendit,nonnbsp;dum efe�quid Itceat,fed quid conducat tamnoflra quam fratrum nofirorum faluti,�Bontigt;ti^nbsp;quit ) non yefeicarnibtts,neqjbibereyinum,neqj quicquam, in quo frater tuns impingd,ci^^7^pe'nbsp;tur,aut infir mus eS^. Cumqua fententia omnino conuenit, quod defemetipfedicit in prtof^^finbsp;rinth.fe carnibttiperpetubpotius abflinere yelle,qu�m ytfeatrem offendat, pro quonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olid
dignatus c�f.In prafenti yerb tria cauenda efie docet. Trimum,ne frater itnpingat,autp^f^'^iD(, cor:cidat,id t�f,ne per nos � fide alienetur, amp; ita � Chriflo excidat,in quo ynofalus otnn^nbsp;.rdlterum ne ofiendatur ,dum nojlro exemplo offenfusfiniferas de fide amp; religionenbsp;clones animo concipit,amp;itagrauiori aliqua tentatione turbatur. T(rtium,ne ittfif^^^^'^j^nbsp;noscoaSuf aut quacunq^ratione induilus,aliquidfacit contra propria confeientiadillcH�^nbsp;dationepulchra ^pofloltts ytitur,in quaafummo exorfusadimum yfi^gradumdefetndfirnbsp;C hrifiianos homines in hoc ejfe debere, nefratrem perdant, imb ne per ipfes offendatur ,tinnbsp;fides yelminima exparte labefa^etur.Flam yt hoccharitas iubet,itagloria Deihocipfenbsp;cuiusfludium nobis ante omnia cor di ejje debet. Fbi rurfus admonemur, qu�m alientpfgt;nbsp;Chrifii, qui ne illicitis quidemnbsp;nbsp;nbsp;defer to Dei yerbo prohtbitis abfiinent. ettamfi Ulis
ofiendi,r^multorum confcientiasgrauifiimt yulnerarifeiant.IlUcittu eflomnisimagtn^ religione, fimulachrorumcultu TurcastirIudaosoffendiatq^abflerrericonflfl,q'j'^nbsp;fidem chriflianam tranfeant. yittamen huntquidem multi mordicusretinent,iuifl�^� pUcil^nbsp;defendunt, amp; aliorum opera eieHas in templa reducunt,ne quid ab alijs didicifie ytdeantu.
Cr homine Chrifliano indigna e� mor um licentia,luxuria, ebrietas, feortatio amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co^^^ i
generis : amp; propter hac euangelium male audire fcimtts. Qsfis yerb de Ulis ^holendisjts quis manum admouet,yt morum honeflas inflauretur�imb quis patienter fiert fidosnbsp;hanc cum difeiplina ecclefiaflica reflitutam,illa yerbfiiblata aut corre^a yolunt. Exsnbsp;dem communisillafecordiamultisrationibus:fedeasnunquam recipiet Deus,qutic^ Jnbsp;nas horribilesfcandalorum authoribus iampridem denunciauit,
-ocr page 465-H o M I L I A L X X X I I 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��j*
^f��*^*^^*^***� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itbertat� euangelicapropugnatorei f ^itnirum, Fid�libcrtate
ne cut fu�icio detur, quafi non yno C hrtjio contentt faltitetn externi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abucatuf
^fcfdgt;amui^amp; Judaifmumcum Chri�ianareltgionecommtfceamui^Sedhnquaq^Tau-fidem habes*, apudtemetipfum habe coram Tieo. Fidei nomine plemorem benefi-^quot;fi�i amp; libertattiper hunc acquijttie cognitionem intelligit, qua in�rmtores Uli dej�itue^ ergo concedit tlldsquod/ibijpfistribuebant,monet autem^ytpenesfe amp;fibijplistlludnbsp;ill^i^ttam fide conjecuti ftn[,prudenter amp; yiiltter ycantur, y bi nM peri-
^�^^^^dtfitnt ,fiquoadT)eum fie omnifieruttuteliberatos e�e fiiant. Outa cnim fides jibipropojitum habet yt nos fi)eo coniungat, non importuna ojlentatione ytitur, quanbsp;eoniun^a fiit ^ fied in propria conficientia aut animt tranquillitate acqmejcitgt;,nbsp;Stnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necefiitate yrgeatur. Eautem diligenter ytdendum, ytproprium amp; ger^
S* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apoflolicifienfium teneamtts. 2decenimpublicam amp; liber am fidei y er a prof'e�io-
''�({i), nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minui autem iubet^yt occulta fide animi contentif interea I'acrii alrenis commit
�iKjj S�* publice yelfiabits yel diblti negemui quod in corde credimuiiadhxc non prohib�e,quo mi^ ^nfide injlituamin yt magfis proficiant .* Sed de fioles indi�ereritibw ^l^ertattsnbsp;'^�* fiermo e^gt;amp; �e in eo fidem nojiram ambitiofie amp; cum alioYum ficandalo ojlcn^nbsp;ergofiibijpfi contrariits e^^neq^ cum eo hicpugnat, quodcap.decimo dtxit,cordenbsp;^ii(j quot;'�Wcre�j oreautem fiert confie�ionem ad fialutem.l^t yerb fidemprofiterifiic tandempu^nbsp;fxercere debemiti,qua in eum finem Deus infiituitrqualia�nt^yerbipradicatio^nbsp;^^tt',igt;baptifimuiyCcena Dominica yfiis,publica ynim amp;yeri Deiinliocatio, yitainnocentia,nbsp;bi!tj fifi'�tterna^amp;yt nos ab omnifiuperjiitione amp; idololatriapuros confieruemu^. Hat yera fiuntnbsp;}amp;inhis confitflit yera illittsprofie�io,non in efiu,potu, dierum obfiruatione,auc qui-rebusiquibmneqj Deigloriapromouetur neq^proximifides adificatur, lilanbsp;pitffn o�endunt 'qttia amp; eiepre�b Dei yerbo commendantur amp; cum bor.onbsp;fiunt, Quodfit qtits yel fiuperjiitione yel morofitate nimiaoccupatus ficandalumnbsp;S. r ��^�' � nobts non datum inde arripiat, huncfalua conficientiafitia cacitati relinquerepo�u^nbsp;US �Matth, ly. wo��Jf gt; cum infimtli caufia dificipuli pharifiaotum ficandalum illinbsp;�*^^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . � /�-J- �
'��itt lorum importunitatem hucujqj repr^tt �aulusfitta infirmes quoq^ confiolationem ad- I� mdiffirentia generalem regulamprajcribic,quam omnes in medijs hi�e amp; indtfferentibitsfiequan^
^lt;^15flilicetpropter alteriitsexemplum aliquidfiaciat^ animo incertoaut tr�pidante confiden
) ^ui non damnat fieipfium in eo quodapprobat, Videtur hoc ccctvsxfa y ejfie amp; pa,. * oniaenii . ^otnodo enim rem eandem quts eodem tempore damnare amp; probare j aut fiemetipfium innbsp;�oierit,quodprobat^ Sedapprobandiyerhum non adanimum�edadexternam confie�.
amp; cum hac coniun^am a^ionem externam refierri debet, ylpprobare ergo dieitur
qui Ulo yeficitur^ne in fide putetur injirmus, interim yerb propria conficientia damnat^ciem fia�um �ium cum lege pugnare cogitati cuius abrogatione noipinbsp;�^d.Eumergo beatum pronunciat jlpofiolttSy quiquicquidfiacit^ bona �rfialuaconfidentnbsp;yi^�^^manem Jui animiperfiafiionem aut aliorum exempla temerefiequicur^fiedex Dei yer-�Ham qui ita afieSli fiunt, ij etfi errent in nonnullts, yeniam tarnen error ill�nbsp;e^,nen malitiofia tontumacia,Jedfimplex ignorantia cum Dei :^elo coniunHa,nbsp;^fita no�ra Deo nunquam approbatepoterimus gt; niji nobts ipfis conjci] firniis ilia cum eittsnbsp;Quod qui certb nouerunt, ij bead fint, neq^ ylhs hominttrn iniquo-^ouentur, Ideo Taultis tnpoifi.ad Corinth.gloriationem fiuam e�e dicebat, tefiimo-fiua-.de ea nimirum loquens,qua in Dei yerbum rejfiicit, amp; hoc yno nititur, E con-^'�if^fi^^i�^^sfifederit^condemnat�sesfi. jdmbigere dicittir, qui legd conficientia adhuctene.,nbsp;'��^um certtts de Chrijiiana libertatis yfiu, alternd rationibus antmu hue nunc diuidit illuc,nbsp;peccare, amp; propria confiientia tefiimonio damnari ait, fii quidedat in lege prohibitnbsp;* Quicquid yerb non ex fide fit, peccatum effi,nbsp;lion txterna�edanimum requirit,quern illi addicere amp; confiecrare nonpofiunt,quinullo
\
-ocr page 466-!
CAP, (XV� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �hift
certoyerbonituntur ,cu�fidereamp; fibijpfisperjitadere po�int gt; q^ubd Deus ipfoscum�tt fibigratos amp; acceptes habere yelit.Fidei enim yocabulum hoc loco yeram Ulf folidam animf^}nbsp;fionem^non temere obortamfed ex Dei yerbo conceptam fignificat. Ex hoc autem diao elilt;^(nbsp;lus,infirmes etiam at^ etiam cauere debere,ne quid reclamante confcientia facianttnbsp;losmonetj ne quem cogant aliquid fine fidefacere. Eiif,trgo huius fententiapraclarusyjv^^nbsp;tramqjparfem,quemytinam hodie omnes diligentius obferuarent^t�rmoxfublatasyiderem^nbsp;xima ex parte diffin�iones.,quibus hodie etclefia Chrifii cum magn6 multerumfcandalofim�t(�*.^nbsp;Sola�dei ope�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Debet autem ex hoc loco generalis doSrina colligifnon alia opera Deo placere,quam qu^
ra Deo placet. fiunt,id eif^,ea fiducia.,qubd ille nobis propter filium fuum propitius e�e yelit. At quiafiit^ yerbum r^icit, fiducia ilia in nobis e�e nonpoteif^, nifiqua facimus cum yerbo Dei corfit^nbsp;Damnantur ergo hie omnes hareticorum labor es atqfiudia,quibus feipfos conficiunt.nbsp;Chrifii cognitione errant fidem habere nonpo�iint� /ugulantur item eodem diHo omnesfi^^Hnbsp;tus,quos exfuo cerebro homines infiituunt. 2^am cum non fint ex yerbo Dei,ne ex fide qutdef^L^^nbsp;amp;yere deill�dicitur illud Chrifii*. Omnisplantatio ,quam non plantauit paternbsp;excindttur. ltem*.Frufira mt colunt docentes do�irinas hominum. Quibus adde,qubd qui ci^^,nbsp;occupantur, perpetub intra animos fuos flu^uant,neqjynquam de Dei gratia certifiunt.nbsp;enim ratum^fempererit, quod Samaritidi Chrifius dicebat : Qpfifquis biberit ex uquuhadj^nbsp;feilicet hauriunt qui fuis inuentis amp; laboribus confeientiarum fitimyoluntrefiinguerejpnbsp;rumiqui y erb biberit ex aqua, quam egodabo,nonfitietinaternum. �tainDeiyerbumtfjf^j^^^nbsp;difcamus,amp;aBionum nofir arum omnium regulam atq^ principium habeamusfidem innbsp;fium, qui nos Deo patri reconciliauit, yt huic opera nofir a probaripo�int, Uli debetufbtnfnbsp;honor, gloria amp; potefias in atirnum, lt;gt;4.men.
C A P V T XV.
hohilia lxxxv.
DEbemus autem nos qui firmi fumus, infirmitates infirmoru*�* portare, SC non indulgere nobis ipfis. Itacp unufqufstp noftr�Jflnbsp;proximo indulgeatinbonum, ad�dification�. Etenim Chriftos n�,nbsp;indulfitfibijpfi, fed,ficiitfcriptum eft, Conuitiaeorum, quicon�*'nbsp;rianturtibi,incideruntinme.
3\? priori capiteDiuusTaulus graui�imam litem compofiiit,quaillotenip^ fid erlt;�r�rlt;��r legalia ciboru diferimina inter infirmiores infide amp; eos, quinbsp;infiruBi erantfibertate autem Chrifiiana licenter nimis �* nonfinefcandAo^^^nbsp;tebantur.Et primo ofiendit nimium iniquefacere eos, qui propter res
�- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yjtffnau mmium intquefacerc quipropUT rcs
diasfife mutub damnantconttntionihw non neceffarijs ecclefnepacemperturbant-t� argumentit adpuilica^actf amp; mutua ledificationtsfludium omnes hortatui mtf ohferuare iubet.^ne quts in ijs, aux perfe indifferentia funt, aliquid fine fide amp;nbsp;confcientiam yel ip�faciat, yel aliosfacerecogat^nbsp;nbsp;nbsp;Hm modo do^rinamgeneraltorenfj^.^-j^fifi
Chrifiiana lenitate amp; indul^entia,quaomnes Chrifiifidelesfe mutub ferre, amp; mutun^^ fubleuare debent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
Ceneralit do' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ropofitio amp;fimma totius loci efl: quot;Deberntts nos qui firmi fumttsdnfirmitates tnpTm
ArinadeCkrii- nonindulgerenobisipfis.OpponityerbdoHrinahancarrogantiayitioitjuononconeol fi�tna indtilgen turbatur^yerumetid bumanitatisfinfus quafi extinguitur^dum no�ris modoplacitfsnbsp;iM-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J�lutem nihil ad nos pertinereputamus. Latent autem fub hit yerhis rationes amp; argu^f'^ '
ct�tma,qutefacile deprehenderepotertsftfingula proptua conf�deres. nbsp;Trimo^
Ergo nihil hic nobis liberum relin^uit,fed offc�um pracipit, quedfaluisiufiiti^ bw non po�it pretermit ti. Id y er b exfine donoru Dei colligit^qui ideo aliosnbsp;0 don� diuerfisat^f yberioribwinfiruit^ yt nece�itatt mutua obflriSi, finguli m (O'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fd'*'
tit argumentis adpublica pacis amp; mutua adificationis fiudium omnes
-ocr page 467-H o M r L I A L X X X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io6
-^po�olM^tj^uia nos eiufde corpora mtmlra fecit CirifuSt affeHionum confenfia effe debetquem inter noflrt corporis memnbsp;Chri�iang�icietatK leges peccant^quicunq^f bi folds '^iuunt amp; alioruninbsp;fi per tinere palam prote�enttir� Imb dum i�amnbsp;Jfiit,. '^�^^^^�lgt;i Ifendicantfine hominum quidem nomen mereri o�endunt^ctim per natur� legemnbsp;�quot;Mj'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olimintellexerintf hominem non �bi filinatum ejfi,fid ynumquenq, quad habet
Sik***� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conferre , yt communem omnium falutem pro yirili adiuuet, Deinde argu^
p^ittt^perfiina hoc enuncians Taulua ^fiipfum illds adnumerat^ ^uiplurtbus in�ru^i^aliorum infirmitates ferre debeant^ Idenim non facit ambtciofi^ ytnbsp;'^'quot;�'lt;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;gloriam 'gt;eenetur,fid ytfuoexemplo aliosexcitet, ^uiforta�is fit�ieabanrur^
fxigere^quod ipfimet minimepree�aret. Quam autem Ule facilts fuerit er^4 quofids, ''fl�� Cj- ^^^^d� te�atur,amp;� ipfi non obfiurt docet tn priori ad Corinth, nono capice qui locu^snbsp;gt; qttbdnidsfiribebat, qui de ipfi amp; cites laboribus nimium inique iudicabant,nbsp;'ill K . huiui argumentiauthoritas apudeos, qui yerapietate funtpraditU Quem entmnbsp;fratr�businfilentius agere, aut fuaapudillos libertate abuti, quos tanttes �pofioanbsp;organumtam indulgenter tradlandos putauit, yt/ux dignitatds tantumnonnbsp;illos Chri�o lucrifaceret.^nbsp;nbsp;nbsp;Tertio quid nos faesre iubeat, yidendum
infirmitates infirmorum.Grxcum yerbum �st^di^esv,plies quiddam �gnificat^ conatum exprimit, quograuioraomra in hume-St cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo ingens requirit, amp; ne nos alicuius mole�ia txdeat,fi quando
tio�ro iure cedere oporteatjnfirmitatum autem nomine,non yitta aperta, qu� cum �Wa/'� ^'^oluntatepugnant y intelUgit :fid errores.,quiper ignorantiam committuntur^ amp;finbsp;*'�onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non malitiof�.,fedex commuai amp; innata nobds infirmitate dejignatur^ ^Tinime
S'jt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^^i Petuliprxcepto abutuntur, amp; fub Chri�iana indulgentixpratextupal�nt
^f^�'^�'otinantur, eit ficeler a quoq^ atrociora exeufiant. In qno non �plebeds modbpeccatur ^fiedl ^if^^^��gt;gt;tificibteSyqui difienfiandt authoritatem fitbifiumunt in ijs etiam, qua diuinds legibus pro-horrendaquoqueflagitiacondonant,atquehancfiuam temeritatem,Indulgentia-nomine yenditant. �tqui nihil huitespracipit .gt;4po�olus, nec quid ecclejiarumnbsp;uidfingulos Chriftianos priuatimfiacere conueniat,docet. Et de infirmitatibtesnbsp;ijt, f *''1 inter quasprimtes locus debetur ignorantia non malitiofia, fidei imperfellioni, tentationi-f'ftT)j''''^'^^i^�amp;fiqua aliafitnt huiusgenerds. Inhds omnibtes nos firatribus condolere amp; ad opentnbsp;^f*�'!i^ofnptosatquefiacilesejfieoportet.C�menim i�a innobdstampatienterferatDeus^nul-^�*itil�\'�'^^��r*iminhumanitasautferociamerebitur, qui propter quemuds errorem eos abifiiuntfnbsp;^��^^^^�^ififf^Thri�umprofitenturt Quodfipraceptum hoc extraTauliin�itutumlatiutnbsp;corpore amp; fiortunds laborant, refierripoterit, inopes nimirum amp;nbsp;item male affeCloSy amp; ft quicalamitatesgrauiorespatiuntur. Hos omties inuifi-4W�C4 Ope fiubleuare debent, qui melius amp; lautites agunt. Jdeo enim donafia in-^gt;(^^�^l�*ra Deus di�ribuit^ ytqui opultntioresfint,aliorum ege�atifinbuenianr. quifiafientianbsp;^liospra�ant, rudes amp; imperitos regantatquedoceanttfianiitem agrotantilusad-�ktnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extra periculum con�ituti fiunt^eos fieruent amp; tueanntr^ quos periclitari y ident. �Pent-
Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de coniugum officijs Petries ficribens, marttdspracipit, yt muliebrifixui tanquam in-
defierant^ amp; yxoresprudenter atquemodefi� tra�ent, Quodipjumdefinibusdici non fiolum infirmitatds magna caufia elf^ yerumet'iam animi yires d�bilit�t tSf^nbsp;Se 7^^�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerfiantur. .^gnoficant ergo Jinguli hac natura yitia,ne diffi-
S/ '^*^4'*^�'�^� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leniter ferre amp; fiubleuare iubet comntunts charitatds lex, amp;ficietatds
^^'^^tatio,quapijsomnibuscommeridatifiima ejfidebet.
-rlpoflolus, amp; modumfiiuerationem yeram, quam infiufferenddsfratruminfir^ ^^^fi^debeamus,hds yerbds indicat : Debemits non indulgere nobds ipfis,fid ynufiquifquenbsp;'gt;gt;t(ff'fi^ximo indulgeat in bonum, adadificationem. In Graco �^ta-Kamp;pponitur, quedpleriquenbsp;�fWj yulgarem eiusfiignificationemfiecuti perplaeendi yerbum reddiderunt, yt nimirumnbsp;M Z
-ocr page 468-c A P* X v;
IN EPIS T. ad romanos ..�jX t�emo �bijp� pl�ceatjed proximo Jludeat placere, Sed quia hoc amphiho�on ei^-,amp;nbsp;necejjarijs an�am dat^nos eos fequi maluimtn, qui indulgendi yerbo quot;vtuntur -, quod Tault�jnbsp;optime conuenitJDe ijs enim loquitur^quifuijpforum modorationem habentiamp;contegt;nptif'gt;nbsp;alijs, licenternimtsfaciuntquicquid�bilicereputantjamp;tta�tb libertatts Chri�ianapr^i^^nbsp;affe^ibu� moremgerunt.E��j hoc animi con�dentts argumentum, amp; qui ita a�eBi�unt,j( quot;nbsp;hominis opera indigere,fed fibijp�sfi�u��cere arbitrantur.Eult ergo �Paulus,y tproculnbsp;no�rijp�tisfiducia,qufq^ non quod licet faciat,fed�mul eorum quoq^, quibtts cum tnuit -, tlt;inbsp;habeat,fe^ illorum moribus atq^ ingenio,quoadeiusfaluapietatefieri potei^, accommodet,ni jnbsp;no�ra libertate,yel Ucentiapotius,offendamus, Idem ergo htc Chri�ianis omnibuspractp�j*nbsp;pij parentes in Uber or um fitorum inflitutione ,amp; fidi atq^ artis fute periti medici incuranaunbsp;facere conjueuerunt. I^tenim ytriq^illiliberorum �ueagrotantium ingeniaobferuant,ti)nbsp;captuiamp; moribusfifiaccommodant, (^rmultafapeindulgent,quo faciUusamp;tnaiorituUgt;]^^nbsp;fuum erga illos officium facianttitapiorum el^, diligentem omnium,quibus cum yerfitttfufi^^nbsp;nem habere, ignorantes patienter ferre, infirmitatibus quorundam indulgere ad tempi*^gt;nbsp;paulatim per ip�)s lucrtfiant, amp; in Chri�i cognitione progreffits faciant maiores. Si enupnbsp;denter in equis amp; reliquis iumentis obferuamus, yt Ulispo�imus commodioribus yti gt;nbsp;ter uinbsp;nbsp;nbsp;infolentes erimus,fi minor isfiant � nobisfratres, quos idem Chrifii Jfiritus at^
fociauit, Latet autem�b his quoq^ yerbis argumentum minime contemnendum, minis Chri�iani fumitur, quod eP^ : yt nofipj�s abnegemus,amp;mortificatis carnis Afje�tnbsp;�osfubijciamus obedientitefidei, jltquifiipfis abnegarunt, ijfua exijlimationis nonnbsp;nem habent,quin ipfis magts cordifit Deigloria amp;proximifalus,adqux duo, ceu ^dytf^nbsp;�tefi:opum,pij aStones fuas omnes dirigunt^
indulgentiie Chriftiatiiefi�nbsp;nii,Grc,
EPC uutem non ofiitanter obferuanda cautio, quam Paultts adhibet, ne nimitt pietatisfimul Chri�fana f�r charitatislegespeccemus.Sienim omnibus indulgere ydif^,nbsp;ingenijs atque moribus teip�m accommodes, multafades ab hominis Chri�iani of�(^^nbsp;�mul tuo exemplo eos contumaciores reddes, quoserudire amp; in Chrifiiantefideinbsp;mare debebas, Ideo ad Galatasfcribens ^po�olw dicebat : Si hominibus placerent,nbsp;non e�em. In prxfinti autem nos proximo indulgere iubet in bonum, id c�, quoadnbsp;no amp; commodofieripotePC' Et quia bonorumgeneramulta funt, multietiambonunif^nbsp;reuera malum amp; noxium ePC, per expofitionem addit, aid eedificationem. Sic ergo�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M
ffr^trum infirmitati, yt ip ft ^dificentur in fide^ amp; indies magis atq^ magisprofio^^�^^'^ ilia Chri�iana tit pia elf indulgentia, y el a-vyKal�halt;rn ( yt Grteci loquuntur )nbsp;faluti confulit,ita plurimum facit ad promouendam Dei^oriam, titproinde pijscotnt�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
effe debet. Et yerb huius �udium ad homines omnespriuatimfie�at, yt quatenUf gloria Deifieri potePf ,fefe alijs accommodent : ita ad eos maxim'e htec cura pf^fdtet,I^^^^(nbsp;minusprtefecit,qualesfunt ecclefiarum minifiri amp; qui in magiflratu con�ituti fuut-auditorum captumfefedemittere,tit modblaUe, modbfolidiori cibofibicommifiutunbsp;modbfimpliciori doUrina rudiores in�ituere,modo admonitionibus,hortationibus u/ttr i�c�nbsp;in�are,modb confolationibus yti,proutreinece�itaspo�ulat. altfiquiip�sdicendtlt^fnbsp;re,autfilentium imperare audeant,illis nihil omnino dandum ePC � quia Uli nonnbsp;quam funt, qui in domo Deifibi imperium yendicant. quot;Eleq^ decetyt hominumnbsp;quiDei feruifunt,t�thuicaliquando rationem redderecogentur. aldeundem utodu ^(offnbsp;populum prudenti lenitate tit manfuetudine regere, tit interdumpia facilitate ytid�nbsp;�oa�uefcant,quiadhucferocioresfunt: Siqulyerbrempub. turbare,leges amp;nbsp;omnem euer tere t�^ publicam morum licentiam inducere parant, amp; ad/ua nequitiudfi -fffnbsp;thoritate principum abuti yolunt,ijs ne minimum quidem cedere oportet ,fedgiudi�gt;�K pf0pgt;^inbsp;dum ePC,quem in eumfinem acceperunt, yt bonos quidem tueantur, malos autemnbsp;decet feueritate coerceant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliot'*quot;'^,
Ah exempta Chrifii.
^t quia carni yixquicquam diffi�lius ePC, quam abnegatisproprijs affe^i^I ribus t^ ingenio indulgere, addit prioribus argumentts aliud ab exemplo Cbrt�* (
-ocr page 469-homilia lxxxv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I07
'�1� ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;optime conuenit ita apudpios maximam authoritatem meretur, Tnfert au^
pfe/}' ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redditionem, yt o�endat,fe nihilpracipere, qu�m quodipfe Chrifltn iamprident
i^%f^oiendum fuo exemplo commendarit, Etenim Chriflws (inquit) non in* *gt;�111nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uber t�te infolentiuii fedpotiugt;f no�rtefalutis ratio-�
lt;/lt;� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* i^^^^^^^P'^'Ofi^oueri po�e �iebatt Cur ergo Chriflianot homines pu-
�frn k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiilutK authorem amp; yitx totius magi�rum pro�tenturf l^eri�ime au-
hi�oria euangelica euidenti�im'e demonjlrat. Idam yt ab eins incarnatione wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yertis amp; aternwerat T)eifilitts non tarnen fux dignitatih inspertinaciter tueri
�j� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^^^^^^*^^oxinaniuit�fi^amp; nonhominemmodb^fedferuiformama�unt
^tTA calamito��imuf nbsp;nbsp;faHuStyt mi�eros nos expeccati feruitio amp; diaboli tyranni-
�^^l^de� yitam eius,quam in terrts quot;vixitiomnem confyderes -,plus quampaternam in-hominum infirmitatibus accommodauit,'ldam qui fan�i�imus erat�rt-ythosad frugem melioremper-(�j ^^'Qs^^^frna nbsp;nbsp;nbsp;Deipatrts�apientia, ad rudern amp; puerilem auditoru captum �e�e demi�ti
^^l^fititenonerubuit^yt aterni regni my�eria, quxomnem humani ingenijrationent rerum terrenarum par abolis adumbrata po�int percipere. Quanta autem facili-, ' difcipulos lt;amp;horumnonmodbtarditatemiyerumetiam ambitionem amp; aliayitianbsp;tn^ ''�ߑ�fia tulerit,longum foret commemoraretneq^ yerbts opus e^, cum eandem ipfi hodie in no-'��r experiamur. Adde tarnen his omnibus, quodciim per annos circiter triginta qua-l'^^fludia ailiones omnes nobis impendif�et, tarnen qua� nihil adhucfecijfet, yitam quoq, pronbsp;innocentem non fine publica ignominia profundere yoluit ;nbsp;nbsp;nbsp;pro nobit
ignitri, imb omnifcelerumgenere obruti,imb T)ei ho�es,amp; tiiiii �'!'*^^^^riominibttsindigni�imi eramus,quorum illerationem haberet aliquam, H�cquife-pror�ts ofcitanti expendunt,plus quam ferreifint oportet,finonmouentur, ytipfinbsp;toiiftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^firmis indulgeant,amp; defuo iure inter dum cedant, yt Uli in fide amp; falut^ n�gocia
hu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^niorfit exempli huius authoritas, feriptura teflimonium adducit,quo illud/fiiritus lauiit
commendauit lt;amp; eius typum in �Dauidepropofuit, qui in Tfalmo bc), deiniurijs *''^^^amp;eiusconiuratisfailisapudi)eumconquerens^ amp; fuam ajferens innocentiam, internbsp;oomedit me, amp; conuitia eorum, qui conuitiantur tibi, inciderunt in me^nbsp;exprimit odij amp; iniuriarum, quas ab hoflibi�?fiatiebatur:eam nimirum^nbsp;oonuitijscontra Eieum populum eius irritatus armaaduerfus illosceeperat,eirnbsp;Sciulis animum ambitio�um contrafe prouocarat, yt tanqua regni afie^atoremnbsp;qtii-nihilperinde in yotishabebat, quam yt regem amp; regnum cumproprij ca�nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firuaret, quot;Deinde animi dolore defcribit,quo cruciabatur, qubd fub impij r�gis imperia
*^�^^^^)religionepejfum ire, tabernaculu Domini negligi amp;facra omniaprophanari yideret, �ffoih�^Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro hac fuapietate non aliudpramium reportet,quam qubd impij hofies hane
tint * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipjum conuitijs amp; opprobrijs diris lacejfant, ipfe y erb nouos animi dolores indefien-
T^tum clamarecogant,yt t�rfuinominisgloriam tueatur, eirpopulumfuum libe~ rr^frentur exitium,in omnium capita redundet. Ifta yero quot;Paulus reSli�imenbsp;h propter typum, quem Dauidge�it, per quem fpiritus qucq^fanilus multa ciim innbsp;lquot;' �to tum in alijspa�im dixit, qute de nullo alio yer� quam de Chri�o intelligipo�imt. Etnbsp;rilt;^lt^�^rnus,attinet, priorempartem de ^elo domus Dei loannis cap.i.
� ^!�^�fi��*'^�^�gt;rimodant.Eteidempo�eriorpars,quie hic citatur,proprij�ime couuenitjllum (ii^n^^^^^riuitiorum genere lace�iuerunt impij hofles, ebqubd Deipatris gloriam afi�ertamtifnbsp;(uitumreflitutum yelletjtayerb eidemcordifuit caufa illa,yt ijs, queecumpatris contu-rr^lrius tangperetur,quam � in ipfum dire^bfui�ent di^a, dmb qui in pro-patienti�imusfuit,nihil eorum ferrepotuit, qux inpatris ignominiam redun-^^prifritsyerbadPauliin�itutumpertinet, qubdomniaiflainferecepitChriflus,amp;fuatnbsp;'^crito expiauit,ne miferi infelices hominespropter ilia xtern�m damnarentur. Et qu�mnbsp;�M 3
-ocr page 470-: A P* XV� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,IN EPIST.- AD ROMANOS
effc4xfiterit in ill^ expian�� illitti tneritum,ex topatet,quodflares ex lio�ium nuw^^ to foi^ conuerfi earn ingenue fradicarunt,quemfrius conuitiatifuerant.ivlagnAnbsp;lenitas,quem ne conuitia quidem acerhi�ima � nobts alien are fotuer ant, quo minusnbsp;falutem qaareret.^ndecolligitur^nulla'TiieniitdignoseJ�tqui�atrestemeredatnnanlt^t^^ߒ^J^^^nbsp;ter nimts eos contemnunt,qui no malitiaffid�mflici ignorantia errant in exterms amp;nbsp;in quibia neq^ip�ram ntq^ aliorum hominum faites conji�it^ Viderunt hocfanBi omnthnbsp;C hri�i�iritiis olim yires �as exeruit,cuius exemfla manife�a in 'Mofefrofhetts, apo�o^^^nbsp;nbsp;nbsp;�
liqu� �Mart^ribus occurrunt. Et ita nos hodie affeBos e�fe conuenit, quando fa�itn quos multa offenduntwbiq^ etiam audiuntur imfrobi yera do^rinte ho�es^qui omnetn caWnbsp;occa�onem mira diligentia caftant, yt yniuerfum fidei nofirte negotium omnibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fnf,
fo�int. Sedquam alieni�nt fleriq� Chri�i�iritu non�ne magno animi dolore fij quando multi nulla infirmorum ratione habita, imfudenter froteruiunt fiub libertat^ tllf'nbsp;fnetextuimulti 'ver'o conuitijs,quibus Chri�i gloria obfcuratur,adeb non mouentur�t^'^^^ .h,nbsp;ria cum aferttsfidei hofiibus commertia queerant, afud eofdem of�ciafublica ambiant t �mnbsp;nie^ ferre amp; audirefo�int,modb�ecuri delicientur. Eerfuadent Uli �bi interea, quod�d^^^^^nbsp;hofies �dem Chriflo illibatam feruare y elint ^fid quam fericulo�e �nt eiufmodi bominutn^^^^^nbsp;e^ud quasilli calefiunt. Tetri exemplum docet,quicum ex fugayixdum�efe collegi�ih^^nbsp;�c� aula ad eundem ignem cum eius firuts conjidens, Chri�i abnegatorfa�usnbsp;�nguli caufam fideiferib agere, in externis y erb amp; medijs Chriflianee charitatts memortf^ 1,nbsp;infirmitatibus condoleant,amp; quatenusfietas fermittit, indulgeantquoq^ ,�udium denii^�^ du,nbsp;hibeantft)tamp;if�dignesfideifruCltesferant, amp; quamflurimosin faluttseeternee confot'O�'^nbsp;cant fer fidem in lefum Chriflum Dominum no�rum', cui debttur benediClio, boner, glof^nbsp;fias in eeternum, ^mengt;
H OMILI� txxxvr,
Nam quac ante fcripta funt, ad noftram dodrinam fcn'pta ut per patientiam �� confolationem feripturarum fpem habeaniuS�
P Oflquam Taulus litem, qua interfrimitiueeecclefiee fideles circa ciborum difif^^ ceremonias in lege fraceftas exortafuerat,nufer comfo�it, ex eo occa�onenbsp;lern doblrlnam digreditur,qua monet^yt Chrifiiani reliil�s omnibus controuer�js eiufino^i�nbsp;cle߫ foueantfefe mutubferant,eir fuarum ablionum finem �bifrofonantfublicamomni^.�ittnbsp;num falutem amp; gloria Dei frofagationem. At obftathicnobtsqu�m maxime arrogantnbsp;fiducia,amp; qua ex hac enafeitur ird}umanitas,qua fit,'vt aliorum infirmitates nihil adnbsp;futemus,amp;froinde nofira libertate cum aliorum fcandalo abutamur^ Hanc ergo multf^nbsp;bus arguments remouit nufer, quibus ofiendit ,nos fer if fas fidei tir ChrifiianafocietaH^* 'itlt;nbsp;firtngi,'yit froxtmorum fitlutem, nobts commendatam habeamus^ Inter alia yero, lefunbsp;flum froduxit,qui citmferio frouehendagloria Dei fatrisfludioflagraret, nonfibijffi^.nbsp;�u iusfertinaciterferfequeretur,fid infirmi�imis quibufq^, imb feccatoribus quo^nbsp;comodauit,tgt;t omniufaluti confuleret. Et'vt maior efiet exemfli illitts authoritas,fc�iff^^^^i^fi.jtii'nbsp;Argumentum teftimoniuadduxit,quoDauidem Chri�i tjpum codefiudioflagrauiJfidocetur,Atfotef^�^_nbsp;cr occafio bus dam obijcereifiduid ad nos ifia,qua tu ex �tieter� tefiamenti librtsf refers,ciim illud cum�^nbsp;tut loei, ni�nbsp;nbsp;nbsp;ritibus iamfridem abolitu effe confletfScimus equidem hac amp; alia huius generts ob
fuifie,quado aha er at mundifacies qua fit hodte. l!leqfiatim recifi debet quicquid quando mendaii�ferindefiribifotefi,ytquod^erumefi.Hacamp; multaaliaquofdadixtjfinbsp;rifimileefl,quando Chrifiianareligioin hominuanimtsnondum fat�sconfirmataerat.Et jnbsp;dubitet,quando hodieinter eos,qui Chrifiianunomefublic�frofitentur, multosefiaunbsp;alia h�abfurdiorainfirifturafacracontemftumd�blat�rant f Sedomnibus^ill�
frafinti re�ondet,amp;faue� quidem �ygt;erbK,graui�imts tamen,illius authoritateajfirtt. ^',i, anteferiftafunt(inquit)ad no�ra doHrinam feriftafunt,tire. Ita yerb loquitur,'VtqtiQd t ^�tt
-ocr page 471-H o JW ILIA LXXXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4o8
te�imoniu^quodnuper audiuimtu, perrinear,fed ad omnes yetefisfcriptu-atq^�fiten�asreferripo�it, Qjtafidicerct: Jgt;leminihocin�lens haccau/a^amp;�gpealias�riptuneauihoriraie ytor.lllaenimpropternosda-amp;confilationiferuiat^^uofacilutsnbsp;nbsp;nbsp;maioriconflantia omnes yttahu-
^�^Jy^^^^^itfutationes omnes yincere., amp; xternx falutps them ata, fiduciam inconcufjam [er-
clari�imayneque multa interpretatione opM hahent iatcau�tjde ��liiKnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cau�as digni�ima e�^^'vt in eiits con�deratione d�igentius �ygt;erfemur. �Hec
�tl) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnfcriptur^tradttur no�rxfalutts ratio,nifi de Hits reSleiudicemuSt
IHentix morum amp; publicorumfeder um caufa, ^ubdqua exferipturts tra-i amp; proinde nihil ad nosperrinere putant. Exquoaliits fJttfiitur t q^uodinreligiontscaufanon fohts quot;Deuiin feripturtsnobislo-�)i(j.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plfruque ex humanx rarionis arbitrio decernunturt Itaque quot;Vt erroribtts hifee amp;
���^^�(rratur,primo yidere oportet de quibtts feripturts �Paulus hoc pronuntiet. quot;Deinde qua illa-lt;tue quis author�t. Tertio quibtts data fit.Pofiremo,quis ilUttsfit�nis amp;yfts.
^r,,^^^f^^ntum,neminidubium ejfepote�,de Ulisferipturts loqui �po�oUfex quibtts te�imoni� Paulitf tie fcrl� ^fiiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuino adduxerat,amp; exqmbus multa quoq^ alia decerp�t^quxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueterts
^�'flolis habentur.Ea autem no in philofophorum aut poet arum fiue hi�oricorum gentiliu li- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo�
�^io�f^ophetis amp; hi�oria. Ergo de bis quoq^ loctts i�e debet in-*��*1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Te�amenti libris,qui tunefoli in eccle�aprimititia habebantur.lgt;lam quoad
f^Ufl�^'^^^^^libroSiij aut nondufcripti,aut nonduinynum codice colleili erant. Tbi tarnen ob-'''^ftit^^,'�^^^'^^*^^^hisintelligidebere,quoddeyeteribus Hits dicitur, amp; proinde ytrunq^ Tefla-
^^^b�recipi amp; pro diuinaferiptura agnofei debere. T\d.inim 'e ergoaudiridebentphanatici Teflament�reijciunt,amp;indign�nbsp;�^^nes Chri�ianos Ulis grauari,qux olim /udats diila autfiripta fint. Itayerbfuampro-�Kj A �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ne quid de �Usgrauius dicam ) quodqua Fudaor�dignitas olimfuerit nefeiantt
^^^fp� mihi re�ondeant quot;velim ^an Paulus epi�ola hanc ludaisaut Chri�ianis ^'*'t^'^�^^^f�^^^-^Chri�ianis'ygt;tiq,fcriptame�efatebuntur.'flamftidnegareyelint�nfcription9nbsp;^^i^^^'''^^^ntur,qua illos focatos lefu Chri�i dieit. Quia ergo quacunq^ oltm feripta Junt,propternbsp;Te�amenti libros Chriftianorum quoq^in�itutioninbsp;^.f�^lt;^^fdithuicargumento^quodidemyeterisqui amp;noui Te�amentiauthor eiif ^Jfiia ueterise�
�^�^nimirum, quo prophet as quoq, olim impul�s amp; animates fuijfe Petrus difer te fateturi, nouiTeftamett �MLanichaorumblaffihemia, qui ^lofis et prophetaruferipta � principe tenebraru, tiauthor,crnbsp;habere tradiderunt, Sedamp; argumentuytriufq^feriptura idem e�.Etrinqj i^�^ntutriufquenbsp;humanigeneris redemptor,lefts Chriflus^f^r eademfalutisperhunc aequifita ra �*���8**��^�^^***��*nbsp;Quodmulttset euidenti�im'edemon�raripoterat,nifiipfius Chri�iauthoritasfu�t-
'^^'^ortuisrefiifcitatusapuddifiipulosfua mortis amp; refurre�tonis rationem reddit, amp;fic K^^frtui�i aityquaeuq^ in ih/lofe,prophetis amp; Pfalmis iam ante de illo firipta fuerant.Difcrinbsp;i^Prnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^^iufiq, Te�amenti libros in folo tempore e�. Quem enim yenturupradixerunt quot;Ma
oum Euangeli�a amp; yipo�oli in mundum yenij�, amp; redemptionts no�ra negotium y�!gt;ir�^^�ߑ*^^�^r.Efveteres quidem pluribus ceremonijs atq^ typis mj�icis in fidepromi�ionumnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hodie minime opus e�^quando ipfa rei yeritas nobis illuxit: quemadmodu
mortefaHanonobfcur�doeuit.Itaq^ ad afiferendamfidei Chri��anayetu�at'e Teflamentilibrisomninoopuseif'.quodapo�olosobferuaui�'epatet^quandoynbsp;^!^ti.'^^^'^^'�'ifl^fxemplum,illorum te�imonia tarn frequenter addtixertint. Et�ne quibtts argu-T^^^reas adducerepoterimus, �nt eum qui in crueeinfamem mortefubijt,pro-
. ^�^piorem e�ecredant^nifiexprimispromi�ionibus amp; prophetarum yaticinijs edoceana decreto fieri oportui�ef (^arefidem amp; religionem Chriflianam mastimanbsp;yetus Teflamentum reijeiunt :pij yerb Ulis reliHis Dei beneficium agno-ipifalutis no�ra certitudini ita confulere 'voluit:amp; proinde quod htc � Paulo dicitur^nbsp;^J�^firipturaintelligideberenobisper�afi�imume�o^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^i 4
-ocr page 472-C A P, X �?
Scripturie db
rat^.
IM EPIST. AD ROMANOS
SedytdeafHW ^ualiinam iliafcriptura�t,amp; quem authore Meat.Duett lui in fo�eriori ad Timoth^^ Cap.yhi �ilt;gt;Tffvivsoii,id e^�^^a Deo in�irata e�idicihnbsp;fentiens( yt paulo ante diximui ) prophet as Chri�iJ�iritu pree ditosfai�efertbit, Idemf^t^tnnbsp;tien de hoc pronuntiat inpo�eriori epi�. cap, primo his yerbts : 2^on ex hominitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�'i r� i)t.
olim prophetia, fed ��iritu fanBo a�ii�ocuti �tntfanSi Dei homines.^apropter etp uid,propheta,amp;pofihos ./ipofioliatq^ yiri apo�olici,quoadnatales amp; eJfentiatnfMtt')quot;'��'^�'^^nbsp;rinf�ets affeBibtti('tgt;tde�emetipfo quot;Paulusai�io.ie\.pronuntiat) obnoxij, ^eictarnenfitjpturnbsp;facrarum authoritati nihil derogat^eb qubd non ex affe^ibuspriuatti,fed ex Dei imptiljunbsp;�ionefcripferunt,qui (tgt;t leremiee dicebatur)tgt;erbafuain osjllorumpofuittimo�trittttnjunnbsp;dibus illorum inferuit,cuius yirtute illuminati, amp; inter dum extra �e rapti, yiderunt quf rmnbsp;tnanxrationisacumineinue�igaripotui�fent.Itaque Deiinterpretes amp;legatifuerunt,amp;e^nbsp;lorum conditio fuit.,qu� legatorum inter homines e�e folet. Hi quamuis non reges ip��^^�.^''nbsp;men nomine tgt;erbafaciunt,amp;qui illos yiolaritiipfos reges iniuria affeei�fe iudtcatur.Itanbsp;MSfua author em amp; principem habuerunt Deumneque contemni po�unt aut negari qua lt;�'nbsp;quin in hunc iniuria illa redundet.�tqui � Deo mi�bs fu�e, pluribus argumentanbsp;garibusdemon�ratUTyquceloco literarum Credentia(yt'vulgbloquuntur)fuerunt.,qutbuinbsp;l�fidemfacereyoluit,�Mofern cert'enon temerecucurri�fefeimus,�d� Deom�uifuatnnbsp;�gn� adei) manife��probat-, yt Magi �gyptijfateantur, illa non humana yirtutCjfedpitnbsp;gitum fieri. Quod ip�m in prephet� quoqjapius homines prophani amp; incurabilesnbsp;./�pofiol� non opw e� multa dicere, quando confi�t illos � Chri�o yocatos amp; totiusnbsp;tmi�osfui�e,quieofdem yirtutemiraculorum inflruxit, imb�iritumfuum dedit,quinbsp;�bilifuperillosyenit�tafign� amp; miracul� euidentifiim�fife declarauit, qua ornn� locinbsp;hommes in admirationem adduxerunt.Quia tarnen confi�t, impo�ores etiam multosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i-
rui�'e, amp; multa huiusgener� operatione fatanica �eri, ipfasfiripturas yidere oportet, amp; hit,nihil in ill� quam diuinum amp; ctele�e contineri. Ordiamur autem � Lege natura, qn^'^^nbsp;traditam amp; omnium homtnum antmts mferiptam e�e,nemo cordatus negabit.Eoentmnoii^�^^.i^nbsp;prehenduntur naturales illanotitia, qua comuni omnium gentium confinjit probantur.nbsp;�t,qui res omnescrearit, amp; creatasgubernetzQuiid hunc inpericul� inuocare amp;nbsp;gnum exhibere debeamui:Qubd re/fub.cert� legibus regidebeat,qutbus in officio homindfL q�nbsp;tur,amp; fuum cuiq^cedat*. Quod denique tibiy�fieri, tuquoq^ alij s facias. Sunt haciam i�^^nbsp;rerum origine omnium cor dibas infculpta,nbsp;nbsp;nbsp;hodie adhuc apud omnespro y erts ,fanb{ri^fi
recipiuntur,quinon yn�cumpietatehominem totumexuerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�(sfj
era fibr�s conf�ras, nihil inuenies,quod ifi� r�pugner, imbfat eherts in h� omnia ifiapl^'quot;^^^^ cari,amp; fimulremediumproponi,quodnatura noftra mult� mod�corruptifiimameditvtnbsp;prophan� amp; 4 Chrifio alien� prorjus impofiibile ePf,,per nos qui Chrifioinfiti fiumt(S,ali�l^'^j^nbsp;prafiari po�it.Itaquefiripturas diuinitus in�iratas e^ negari nopote�^, ni� ipfitmnbsp;negare amp; proculcare lubeat. jiccedit h� aliud argumentum ex yaticiniorum yeritate,nbsp;rorum yeram cognitionem atq^ euentus omnespenesfolum Deum effi confi�t. Etfi enim Mnbsp;ta tribuant .^firologi nugatores amp; arioli, omnes tarnen illos partim incert� conieHur�m^�i^nbsp;ambipi� amp; lubricts re�on�s omniafua inuoluere yidemus, yt diaboli mendaciorumpar*^)^0�nbsp;facile agnofcas.Etfi quando illi yerum dicunt, hoc tarnen iufio iudicio Deusfierinbsp;tad erroredecipiantur,qui yerbofuo doceri amp; regi nolunt.Solus Deus yt omnianouit,t(apnbsp;per yerum dicit, amp; quodfore pradixit,fuo tempore amp; loco e�-eSlum dare pote^. �yif�nbsp;fcriptura yattcinia ex ordine examines,amp; cum hifiorijs etiamprophan� illadiligenter co�finbsp;hil inuenies,quod non reuera impletumfit,aut etiamnum hodie impie atur.Toter a hienbsp;t� qua de Chrifio yenturo olimpradibia fuerunt*. fid longa commemoratione non e^�f, opu^ gt;nbsp;omnes norunt,ilium amp;promi�b tempore yeniffe, amp; in loco olimpradi^o natum e�e,nbsp;feti�e amp;pci�iifn fffigt; q^^ prophetarum libr� habentur. Idem in Monarchiarum hi�of�nbsp;dere,quarumfucee�iones �quot; occafus Daniel itapradixit,ytnondefiitur�yaticinatustftd^,rnbsp;ante fada defiripfiffi yideri pofiit, Etfi ad nofir a tempora accedamus, nihil hodiefit, q�onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li'
-ocr page 473-M � L � A t X X X V r.
de notti�imorum temporum�atu, ijs itetrt ����'Mtd^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�*ggtfiione de �ntichri�i aduentuatque regno tradiderunt.Quod�deftt-
'*��'frxdicarunt,nihil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in illiffi�um amp;falfitm e^^, amp;^roinde�tri^
J) nbsp;nbsp;nbsp;dlarutn authorem nos agnofiere conuenit. Q^od yt nobiifaciliusferfuaderifinanttts^
*''*��*h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excitare dehee, t^ui libros hofie mirabiliser frorexit, amp; in hunc 'V/^, dierft
wdem impiuslehoiachim ItremitefermonesflammK tradidit^�edijdent %i(i^ '�� **^*ndati hodie adhuc extant, y^ntiochus quo^ue Legis libros abolere canatus ei^^feinbsp;infamianotauit^prohibereautem nonpotuir, qtto mint� Lex T)eipo�e~nbsp;***'cognitione mtdtifroficerent.Eadem infania amp; im^ietate exagianbsp;ingenij amp; imperij yiresprotuUt, ytfiripturas ex omnium manibuSnbsp;L^itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimnem detraheret-.�dbisfaluis adhuc fir integris Ule horrendum diuini
^^gt;^^^r'*'gt;gt;fit^use^^.Quodficogites�mul,qu�m multifiripturx yeteris codices tempore
Hierofilyma excidio yel dilaterati yel igne con�tmptifint : quot itent tumpriuatas Hunni^ Gottht^nbsp;nbsp;tndali^ amp; aliagentes barbarsepofiea *t�
^fij^'^^ii�otiesharetici libros illos corrumperetentarintfingulari miraculo faElum e^e fatta �*hoditrnum y/que diem integros at^ue incorruptos habemtts�dj, eo mag/sfatebe�nbsp;lecum reputes quam multi�riptores cum Latini tum Grad interdderint, quoruMnbsp;s -p^o �boltre�detiam regespotenti�tmi conferuare ftuduerunt. Q^is ergo neget, yetern amp;nbsp;libros Deo prie omntbtts alijs curafuij�f' cuius rei non aitam caufiam adducere pe�nbsp;ipfif^ oraculd amp; per eius�iritum reuelata aterna�lutis yerba continentnbsp;iflaabundefiufficere omnibus^qui non omnempietatisfienfitm exuerunt jaddemus ta~nbsp;gentium arquepopulorum cofien/um)quonon objcur�probatur, firipturasab ipfio De�nbsp;^!^*ditas eJJe.Quem enim libru dabis, cuius eafiuerit authoritas in religionis cauja, yt duo.^nbsp;1 tdiadifiidentibusprobariporueriti� Nofiro cert'eJ'eculo yidimushominesdo^ifi-yfiuexerdtatos hoe � fismmis quot;^donarthis in mandatis habui�i, yt rationentnbsp;amp; religionis communem conferiberent, qua ab omnibus receptajcontrouerfia omnes iitnbsp;\f^fi^^f^entur.fi(tilli magno eonatu non aliud profecere, qu�ni qubdtotius mundiludi-gt; amp; ne jibijpfis quidem potuerunr fatisfaeere. Quodfi quot;Btbliorum codicem proferaStnbsp;amp; facrum e�e fatehuntur^amp; quidem illi ipjiqni diuerfis fententijsfiifii in totonbsp;inter fe /is dlix n-xlt;r�y(yt Grad aiunt) dij�dent. Tdeque hiede illis fiolis loquor,nbsp;profitenturfied ludaosfimulcrT'ureas comprehendo. quot;Papi�a equidem fcripturenbsp;fide dignos e�e fatentur.errant autem in eo^ quodijfdem non contentif circa inutilesnbsp;r�^f^'^�itioforum traditiones occupantur.ludai nouum quidem Te�amentum rdjclunt^aSnbsp;fummum honorem deferunt, facile adducipoterunt, modo animum attendere ye�nbsp;^^^�^^ipfum quoque Chri�um,quiin eopradicatur^admittant, Turca y erb profiteras etnbsp;omnes �^dofis^prophetarum, Dauidis t�r Solomonts libros, adhac quacun^ ab E-Chrifliincarnatione ex 'Maria yirgine^deeiujdem miracults amp; do^rinapofire-^nbsp;iudicium traduntur*,folam aute mortis amp; refitrre^ionis illiushtfioriam^quafinbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recufiant.Sed amp; illosfacile foret plenius infiicuere,nifi fimulachroru cultft
floriq^pertinaciter nimis retinent,qui Chrifiiani did eiy haberi omnibus alijs fi^ts didpoterat.qua y tut inter fi difiideant^femper tarnen maximanbsp;authoritate agnofienda confintiunt. Id y erb nunquam fer et nifi occultusnbsp;motus accederet,qHi libris quorum ipfe author e^�^,fidem conciliare�udet.sidnbsp;tt^'^��^oferri debet ^qubd yt olim Ptolemaus Pbiladelphus Legis librOs in Gracamliii^nbsp;'^y�^�^�^�^'^**tauitdta hodie ytrunq^ Te�amentum in omnibusprop'eorbis totius linguisnbsp;^^bliaomnes alioslibros, quotquor ynquafiripti funtfiong� excellant�nbsp;C**quot;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^^^^or eli^ Deus,fequiturfiripturas fuam quoq^authoritatem exfiipfisha� Scr^turafu�
demum accepi�e, yt quidam nimi�m imprudentergarriunt, qui Euangelio Ecclefia authoritas illud comprobaui�et. Qjn hoc y num agunt,yr Ecnbsp;�^s nomen amp; titulum fibi iampridemfaljb yendicarunt, fupra feripturas extollantj amp;
-ocr page 474-CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�N EPIST. AD ROMANOS
deindefuperfundamtntum illudnon minus intpium ^uatn rttinofum luiricuti^
amp; Conciliorttm decreuadificent.)quilMinfelitempopulumiam fecul� aliquot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g
ergo error illorum non f�dm modo,fedomnino intolerabilis.Si enim fcripturx diuintttff thoritas nulla ei^^nift Ecclefia teflimonio confirmetur, Deut iffe infra hominesnbsp;merebitur nifi ea loquatur,jua hominum calculeprobaripofrmt.Quidergo /^iriiuifr^nbsp;mu�per Tiauidem clamanti: Omnis homo mendaxfUum qui natura mendaces funt,yf'�^^nbsp;fua authoriratefrabilirepoteruntf Qmd Tetro dicemus, qui Eccle�am amp;ftngula etu^nbsp;deles nimirum,ex teterno amp; immortaliyerbidiuini�eminerenafcidocetfCuiconfentthnbsp;lusfiipr� fidem dixit ex auditu e�e, auditum yeroper^erbum Dei t illud frdicetyt^bum ,t.,^^i^nbsp;firipturts continetur.Qwditem Chrifio rel�ondebunt Uli homines, qui fe teJUmentumynbsp;accipere negatf nimirum quodqui yeritas ei^ipfa,hominumteflimonijs minime opus hanbsp;ouibus fuis hocproprium tribuit, quod nullius alterius qu�m fuam yocem audiant- �uihusnbsp;licum illudadde^Si ego yelangelusdeccelopradicauerityobispraterid,quodprtsdicatumtnbsp;thema e�o.Etfropheticumilludx Vtrbum T)omini manet in xternum� Quem locumnbsp;�qdif.fjoc aute efl yerbum illud,quodeuangeli^^atum efi y obis. Obijciunt illi nobisnbsp;dixerit'.Euangelio non crederem,nifi me eccle�a catholica commoueret aulhoritas.dftnbsp;�ibros excutias,yidebis fan^ifrimopatri nihil mintts in mentem yeni�e, qu�m quodilltnbsp;lis elicere yolunf.quod nimirum Eccle�ee, id e J�, hominum qui Eccle�ie nomen yfurpant, .nic^^*nbsp;tatem maiorem qu�m ip�us euangelij e�e yoluerit. Trimo enim de feip�), qualis adbuc Mnbsp;' . rum erroribtts implicitusfuerat,loquitur, amp; qua occa�one adyeritatts cognitionem amp; Ji�^nbsp;�ianatn peruenerit, docet: ea nimirum, quod admirabili eccle�a confinfr amp; ceconomiajaf�nbsp;motus,de re tota diligentius cogitare ceeperit. Deinde de eccle�a y era loquitur, qua non al� � J/nbsp;�on[ifui yocem audit,e�r cuiM exemplum ele^i omnes nonpo�itnt non magnifaeere. Sei amp;nbsp;mituta eccle�a diUum hoc accifrpoteii^, in qua^po�oli ip� amp; yiri apofiolici yeronbsp;moniutnpsrhibuerunt contra irnpc�ores, quiEuangeliaadtdterina fupponere amp;
xtu Chri�i z/�:ritjts eins obtrudere folebant,qua ille nu�iam docuit.Sed non digni funt nbsp;nbsp;.��/
nes,quibus cum pluribus di�utetur. Eijs enim hoc ratum certum�^ e�e debet, fcripturis fao^, muni Dei yerbum ccntineri,t�r proinde illas non alia qu�m ip�us Dei authoritatecomeni^f^�^j^fii,nbsp;non alio nomine �dem mer eri, qu�m quod � Deo inf�irata de eitts yoluntate nos certioresnbsp;Et hac quidemfr-jficiur.t confutandis omnibus, qui yel Conciliorum authoritatemnbsp;euehunt,yelfcurrilibttsdiSlisillarum fidem eleuant, Illorum enim impudentia manijnbsp;qu�m ytamplitts confutari mereatur*. horum autem impietas tam aperta, yt bonis omnibi*^nbsp;horroremincutiat�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� ni
Scriptura quie- 2d^unc tertium huius traSlationts caput yideamw,QMbusfcriptura dattefint, amp; flt;lt;lt; datafinti audire amp;fequi debeant.Errant htcmulti, quieas adfolos yerbi amp; ecclefiarum minifiros ^^0nbsp;putant, amp; inique fecum agi yociferantur,fi quis ipfos quoque illis credere amp; obedire iubeatfnbsp;lus omnibus qui ^mce Chri�i nomen profitebanturfiribensait ; Quse antefcriptafunt,nbsp;nbsp;nbsp;fi fed
doPirinam fcripta funt.Ergo omnis loci amp; ordinis hominesfimul comprehendit,amp;'proinie otn pturis �ubijeit. l^eque hoc expriuato arbitrio fade, fed quia in fcripturis omnium ho}ninf*'�^ %f('nbsp;defcribifciebat,merito omnes adillarumfiudium atq^obfiruationem a�ringit. (^betiatnnbsp;ferri debet, quod inpo�eriori ad Timotheum ait*. Omnis fcriptura diuinitus ef^ tn�iruta,nbsp;ad dc^rinam,adredargutionem, adcorre^ionem,adin�itutionem,quse e� in iu�itiaiytpeffi^'nbsp;homo Dei, ad omne opus bonum perfePle infiruPlus. Ex quibus yerbis inter alia colligitur, �nbsp;Dei homines aut�Uos e�e, quiferipturas nihil adfe pertinere aiunt. imprimis autem cenumfnbsp;hoc locophanatici,qui iilas folis in�rmis datas e�e contendunt, quosfulcris dufmedi cra�ios'nbsp;�entari oportcat,J�bijp�s yero ne�io quodyerbum nonferiptum yendicant, quodexnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rV/j
rationibus addifcatur. Quibus non fu�ieit, quodintolerabiliarrogantia fe reliquis Chriflt�quot; fi�, preeferunt, ni� Dei yerbum quoque dilat�rent fua illa di�inPlione, amp; Deum ipfum Ldnbsp;ciant, qut aliud in�ripturisprof�r�t, aliudper reuelationes occultiores ip�s injpiset� Longf^i�'f^nbsp;Taulus,qui et� in tertium ccelum aliquando abreptusfuerit, amp; reuelationes habuerit
-ocr page 475-H o M r L I A L X X X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il�
tamtn ha Jefiripturis loquitur,yt fi quoque ijs adnumeret,ad quorum doBrinam atque in-* ptutionemilla datafint. ^Jeminem ergo arrogant Juijffiin fiduciadecigiat-, 'nt incert�jfieculatio-�''�'u illufionihusfittanictififiprabeatcircunducendum i fid Dei bonitatem agnofiamui,qui boenbsp;��/��ro /oj^� gretiofi�imo nos donare yoluit,amp;adeandem do^lrina regulam omnes aflringere.,qu9nbsp;nyniuifidei amp;faluttsfi)cietatemcoalefiamtts.Confutaturpraterea hoe loeoeorum tyran^nbsp;hominibus glebets firigturarum leBione interdieunt yt igfi commodtM illorum conjeientijsnbsp;hoefielus long�graui�imum,nec imgun�firent, quicunA tantumfua libidininbsp;quot;^^'�treaudent.
firigtura facra dieamus ,ex quo ilUus'^tilitasnobts gatebit, quamin finit er uf�t ^�^tet.TrimumdoBrina es^,e�r quidem ea,qu� nos Deo addueat, amp; in aternafa fi^ip^nr^^am�nbsp;� �t^otio inflituat.-Hanc in filis firigturts inueniri dicimugt;S)quando confi�t earn efie totiut homi^nbsp;^^^^'*^tionem,yt quafiiritus Dei fient,nofiro intelleBu nequaquamgercigigofiint, quemadm�^nbsp;philofighorum exemglo Cag.grimo yiidimtts..^t hie grobe tenere ogortet,firigtttnbsp;!�( s'tradi,quacunq, nobis adfalutem cognitu necefiariafitnt,ficutiin ijs difirt� Taunbsp;po�g^iofiad Timoth.addu^lafitnt. lgt;�amfi aliquain gartefirigturade�
Dei^rfeiiusfieri.Sednihil Uli deejfe,resigfadocet,quando ��er ^�^^'^gt;^fhomine,de grafintis yitaofficijs,de interne amp;externo Dei culture yitaaterna eenbsp;�*(r inbsp;nbsp;��^^�y^tnda ratione dici gotei^, quod non omne tn firigttiris inueniatur. Imo quicquid
itj; ���f rebus ifiis diciturfidfalfum amp; yanum , yel etiam gernitiofitm ef^. quot;Magna autem in dignitas,quod tot a ad doHrinam nobis data efie dicitur.Ergo nulla eitts gars elf^,nbsp;(iilij^i^fi^^�^�tofiram infiitutionem, aut qua ceu infiugferanefi,igi yel contemni debeat. Innbsp;ififi^^rufifjrgtis etfi multagraclare dicantur,glura tarnen reijci merentur,fi ea adfidei amp; yerbinbsp;Qg^are qui in Ulis yerfintur, idem faciantogortet, quod Vsrgiliits de En-^nilJ^^�^^Jfifirturiyt ntmirumgemmas exfiercore colligant. At quicquidinfirigturis occurrit^nbsp;^'�^tio yel infrugiferum yel abfurdum quoq^ gutetur, totum tarnenfitluberrimum amp;nbsp;^^^i^t^^^^^^��^�^'^tili�tmum efi� degrehendes ,fi tlludgrogius infiexeris, E't ergo quacunqiteinnbsp;^^^^^titur,a nobis cognofii debent: ita adfblas has recurrendum el^ in omnibus, qua nosnbsp;quacunqj rationegerglexos rerumq^incertos faciunt'Itaquerurfus confutantur^nbsp;'�oqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[alutis extrafirigtura Itbros quarunt,amp;yel circa traditiones amp; Conciliorurn deere-
Igirituum reuelationes quarunt,yel ad artes illicitas couertuntur, ytexmortuis ^fl^ologicas rationes audiant. Quia enim fila firigtura ad do^rina nofir am data funt�nbsp;audiredebent, quidifiendofallinolunt, Admonet dehoegrauiter admodum fuifi..
^fitias Cag.S.his yerbxtSidixerint yobis,ScifiitaminiaTythonicis diuinis,quimufi Q-ff^^^^^^^^Mnnonynaquaqjgens/uosDeos confulitfTHumgroyiuisadmortuosf AdLe-^l^^�^onium ; ti�� qui non dixerintficundiim yerbum hoc,ijs non erit lux matutina,amp;c,��gt;Li-i*lt;iii^�g^itiofiin homini acctderegotel^,qu�mfiinijs qua adaternam falutem faciunt, fife alionbsp;firigtura libros remittigatiatur�
quot;ftgergatientiam amp; confilationem illarumfiem habeamus, id gutientiamgragaremur,amp; confolationibus yeris atque filidis confirme-quot;fit�^ aterna excitent,e!r huius meditatione in ofiicio retineant, EI^ hoc faHonbsp;qubdyeritatis fiudiofiamp; qui filas firigturas fiquuntur ,mundo exofinbsp;f�trijs cajtbus quotidie exercentur. Et Chrifius difiigulosfuos ad ferendam crucemnbsp;. ^�lorum conditionem nihilo meliorem in hocficulo fore gradicit, quam igfius fuerit. Vndenbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Omnes qui yoluntgib yiuere in Chrifio lefu ,gerfecutione
^^'^ifi frgo confilatio accedat certa amp;filida,quafides nofira confirmetur,facilefuccum-in yeritatis confi�ione gerfeueraret, ciim natura � cruce amp; ad-t'tligiotiem quoque ex huiusficulifitcee�ibus metiantur. .At in hisan-N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis,firigtura facra multiglicem confilationem adhibent. Trimb enim docentt
^iHtj-^^^^^^titum accidere, neque ex hofiium yel aliorum hominum arbitrio resnofirasgendere, gtger Deigrouidentiam , qui yt cagillos nofiros in numerate habet, ita nihil immittitfi
-ocr page 476-'5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E P I s T. A.D R o H A N o s
^uod�on ali^uetn infignemfru^tint no�gt;^ afferat. Quia etiim fide�ii amp; nos yltra qu�m ferre po�imns, tentari nonjinir,[eei yn� cum tentat�one euenmmnbsp;f�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facilem largitur.Docet item firiptura,affli�liones eiufmedi apud eleilos nonpteMsfifJ^^..
ternas caftgationes ejfe, ^uibtts carnem noj�ram �Dem in officio continet, ne eitu atjtotffj mm mundo corrupto tir pcenitere nefcio damnemtir. Docet frieterea,fidem noflramnbsp;aurum in ign�frolgt;ari,yt amp; ipfi noflram infirmitate agnojcamm, amp; alij ex nobis yenfPnbsp;fliana conflantia exemplum captant, t^dbcecmagnum diuinf bonitatts argumentum J ifftnbsp;^uod cruc�filij Dei cofortes amp; flcij eff'icimur,qmpropterpeccatapuniri merehamur.l' fj -^^(inbsp;confolationemnobts afferunt exempla�tn�li�imorumpatrum,prophetarum,ydpoflolotttj^nbsp;mis ipfitts Chrifli'.qui omnes aut ftmilia, aut etiam noflr�grauioraperpeflifinit.nbsp;mi�iones,quibtn docemurfDeum amp; in hoc feculojuos. tueri,amp;ijfdem in c�lts retrihutiouem^ynbsp;fimamparatam effepqute ciim fcripturaslegentihuspa�im occurrant,nonopus e^idt^nbsp;cenflnats immorari.^dunc ohferuemm, non temere Taulum patientia cum f^econiungef^'nbsp;docemiir, qme 'vera amp; Chrifliana patientia fit, amp; quomodo heec � philo flphica diflm^^�^^nbsp;eriim quada mentis ohfirmatio eif,qua nonnulli induratigraui�imospotinsnbsp;aliquidfacere yoluerunt^quodfihi minus decorumputarent.Cuius exempla in '^utio acnbsp;noneEleate, Indorum Gymnofophiflis eir alijs qtiihufdamhifloriaprophamepropofiff^^'.^^Mt'nbsp;Dei iudicio non pote ff confiflere,amp; confi�t taies fer � tentationihus confcientia 'mincinbsp;tionem incidant. Chrifliana autem patientia 'vtexfideamp;germano Chrifli amore nufifl^^^nbsp;auxilij diuini amp; aterme falutisflhiconiunClam habet,qua fit ,'mt inmedijs affli�iombi snbsp;pij,amp; omnibus aduerflsfuperiores inpatientiafua (yt Chriflusait ) animasfuaspo�d^^^' '�nbsp;turn ijdem in fcripturas reJpiciant,faUiaut errarenonpoffitnt. Et httc quidem defcripl^^^jgt;nbsp;prafinti diClafint.Difcamus nos Dei beneficium agnofcere,qui amp; dodrina amp; confolutilt;�y.,.p�^nbsp;nos inflruere'moluit.Iflis autem 'mtamur ,TJt 'mita quidem aBiones omnesfetundutn ycrnbsp;fcripturis reuelatiregulam inflituamusffn aduerfis autem confiantes amp; tntrepidipeffi�^^^^nbsp;Chriflo Jefu,qui nos tandem huius feculipalaflra liberatos in regnum fium ccelefle ttunsfi^nbsp;debeturbenediClio, honor,gloria �* potefiasinaternum.�men.
H O M r L I A LXXXVlb
Deus autem patientia; cofolationisdetuobis, ut eodemani�^,^ inter uosmutu� affe��i fitis fccund�m Chriftumlefumrutconcoi'�,nbsp;ter uno oreglorificetisDeumac parrem Domini noftri lefu Chrgt;* 'nbsp;Proprcrea affumite alijalios,ficut �C Chriftus aflumpfit nosing'^�*nbsp;riam Det.
QEcmadmodum in re domeflica eSr reipub.adminifirationt nihil 'mtiliui �' eif^,quam mutuus animorum atq^ 'moluntatum confenfusi ita hie idem ad ecclefi^^^ {ifnbsp;ntmimprimisrequiritur.Quia enim Chriflianifmi hie finis amp; fcopits ei�i'Vt
Chriflo in ynum corpus coalefiamus,amp;huius'mita curriculum emenfl,eiufdem regni} jji^f hareditatem accedamus, impo�ibile e�f^ Chriflianoseffeeos amp; ger mana eccle�a niefnbr^^ij.^^.jidnbsp;gaudent, amp; di�idijs non necejfarijs ecclefia 'mnitatem flindunt atq^ conturbant. Idebnbsp;pturapa�im commendant,amp; Chriflus iam mortem aditurus, hoc imprimis apatrenbsp;pit diflipulorum nomine,quot;mtprocul reli�is diffinfionibus 'mnum fint in ipfi. Humsnbsp;cutus quot;paulus tarn multus in hoc e^, 'mt glifeentes di�idiorum fcintillas inprimitiua ecc ej ,piltnbsp;guat,amp; concordiam inter ludaos amp;gentes,interfirmos item amp; infirmas in fide 'veratnsUiiJ^^^f^l^nbsp;^nciat.Etnuper quidem lej'u Chrifli exemplum produxit, quod'mnum multorumnbsp;infiar effepoterat,amp;quod fflumpijs atq, credentibus fufftcit,fiquidem rem omnem
At quia multorum ea ePf ofcitantia, 'mt fublimiora ilia amp; qua ad Chrifiianamperfeicto��^)^' non multum adfepertinere arbitrentur,oflenditfimul,nos illud nequaquampoffe content' ftim
-ocr page 477-H e M I L I A Lxxxvn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an
diligentemfiripturafiera fa�ant j ^uax non aliam ob cauftm 7)eui extare ^tc�m fan^orumexemplainhttnc yfinnbsp;�iirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iritui ftn^M^nimuim inepti amp; abjur�tfuertnt, qui Chrifli exemplum ajjernan
nosjeciti^t commune omnium nofirnm redemptor,do�{or atque ma^ � �
����U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fripturarum le^�ionem aur ex bis defumptam doSir�nam ad animos bominum Dpi� erf tar^^
��'�'in ir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JuJficereputaret^ in prafinti yotum fue precationem interJerit^ quot;vt �Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ferf
^^odper�yierbumjuum externum nobis commendat. Deuspatientia (inquit) animo inter y os mutuo aJJeBiftis, Jecund�tm Ckrijlum lefumXnbsp;Z)e��� aepatrem Domini noflri lefu Chrifli, Deumpatiencia amp;
^�iig nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ocat ab ejfefiis^qttia afJliCios maxime rejjicit^ amp; eorundem animos patientia y era amp;
fiettndis rebus fer e pro no�rali-natura impatientesfumuSiamp; aduerfus ipfum Deum quoq^ amp;ilUus kiij. J�S**lt;*J fnurmuratrices laxare non yeremur. Ex quo tandem malum aliud nocentius ena~nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^niapraj�ntibus modo intenti fumus, fer� ex bis quoque defide amp; religione iudicamus,
tuangelica dodrina profejj�res yelabimpijs hojlibus crudeliter affiigi, yelinter ^yi^^^^^^^ntus^multiyniuerfamfidei Chrifiiana caufam in dubium�inocent, amp; tandemperfe^nbsp;dijflnfionumfeandalo J�perati,turpiter �fide tir agnita yeritate deficiant. Hic igiturnbsp;e^,quod Deum inuocantibus non deerit. Solet enim ills per quot;verbum fuumnbsp;^^J^if '^-f�^�^^^ntiapracepta dare^amp;per illud ipfum confolationis argumenta adhibet qua deindenbsp;^nifnos nofiros quot;viua amp; eficacia redditt quot;vt illis confirmati omnibus tentationnbsp;eficiamur. Sunt bac diligenter meditanda in omni affiiilionum genere. ��dam quot;Vtnbsp;^�nfugere amp; quot;vndeopem petere debeamus:itafi nihil aliudaccedat ^ dtdcijjimam t2^ ejfi~nbsp;^''^^�ii^'^�^^�^�*tionem hoc nobis affert,quodpatientia quot;Vera amp; confolationis omnis authorem ejfinbsp;P^**ni^qui quot;Vt aterna bonitatis amp; gratia fions efl inexhauflus�tafidelis eff,(ficuti inprio-tap. IO die it .ripofiolus) neque nosfupra qu�mferre po�imus, tentaripatii ur. Quo^nbsp;quot;^pnosipfespriuatim tentari, quot;ve� ecclefiam totampublic� yexarifentimus , nequequot;vllumnbsp;apparet,adhac carnisinfirmitatepre�ifuccumbereincipimusitunefuccurrat^nbsp;'quot;'^4^, ^��nfolationts authoremejfe Deum^amp;buiusgratiaatque'virtutefreticonfianterfera-^ftj^^^�^ttemyqua qualifeunque in hi/ce terris fuerit nobis tarnen faluttfera erit,fi in Chriflonbsp;i' h.^''�^^^^^nsjjirituducamur.^quinosaberrare nonfinet.
^^ifj^^^^^^^^^bferuatu digni�imumTauli exemplum ,quicumhucufque Chriflianaconcor,� Sine Del gratia pltitimis at quefirmi�imis commendauijfett nunc tarnen quafi nihil huiusfia^ nihil pro�eitutnbsp;conuertituriamp; Deum orat^tfludium illudquot;vnitatis in illorum cordibusaccen- doeendo,nbsp;fine ilUus gratia amp; quot;virtute nihil refli � nobis fieri, neque aliquid in animis hominunbsp;Petendo plantant aut rigant, nifi Deus incrementum dederit. vAdmonet hoc quot;verbinbsp;^wdfua indufiria tribuant ,fedfruBum miniflerij fuiomnem foUDeo acceptum fc�
I), nbsp;nbsp;^^dtili, infeflas fcindantur,aut � quoque propria indu�ria proficere pofi� Jutent. Q^id
eulturapo�int, qui terram banc abfquefruBu colunt, nfi ipfor� laboribits Deus !�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animos fuos mutarepoterunt, qui ne capillum quidem album aut ngrum fa-
vifitorpor is fuiftatura latum quot;^nguem adijeere!^ Eff, ergo non minus necejfarius quant '�ftencionesfacra cumprecibus inchoantur att^finiuntur, ^em quot;vt mi.,nbsp;h � *��debenf.itaauditorum quoque ef�,precibus illis interefi� , nequequot;Vnquam obli^inbsp;fi^^^ftm agi-.cuius procul dubio negligenti�imi, aut etiam omninopropbaninbsp;��1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ta opera illisperaflts , demum templa ingrediuntur,aut finitis concionibits,priuf
, tanquam canes � culina aliqua fifiproripiunt. nbsp;nbsp;Sedtemptts eif,, yt
in�iciamus, ybi duopracipu�conjiderandaquot;veniunt : Erimum,qua* ^'^^^^^^tirdia inter Chri�ianosp�e debeat � alterum,quis illius finis fit amp; fruHtts apud
-ocr page 478-CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOS
C�fenfuiChri Quo�dprtmtimy�c ait /�poftolui�.'Det'Volis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eodemanimo inter
j�Moritwqutt^ Jffttnd�tm Chriflum Je�um.ln Gramp;co eS^^'n ccvv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Tii�n^tii.^id quot;Vero
lu ejjc e edt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;mentemrefertur,fati4apparet-jTaulum tieanimorum amp; fententiartitii
tatum confen�t lo^ui,nonautem eo, quem in yerbii amp; inanifermon� j�ecie pleri^ quatunf' i^�tm concortlix y ox indicat,qua Latini 'vtuntur, 4 cordium coniun�ione nimirumnbsp;er^9 illii diuinittu dari^ 'vt idem fentiant infidei amp; do�lrinlt;s Chri�iante articulti, deindenbsp;tub patienter amp; benign�ferantt amp; confen�um ilium animorum yerbis tir yitte totiuinbsp;lam teflenturjtaeiuem hoc ^po�olt yotumpeccant, qut noua dogmata inuehendo ynitatnbsp;�te�indunt, qui contentiones non nece�'arias excitant, qui rigide nimi^ eos damnant amp; lt;� I rnbsp;quo� amic�feuere debebant, Qtftbtas etiam imprim� adnumerari merentur, qt� in religionf^nbsp;dogmatibin tergiuerfatoresfuntgt;amp; adlocutiones ambiguas confugiunt, quibinfuamnbsp;lid� tegant, amp; ita fucum faciunt incautit amp; mintte expertts. E� hoc hominum gentts hodtepnbsp;admodum , nat con�at in Sacramentaria contentioneplurimum damni dediffe improuidoUnbsp;ciliatores, qui nouas loquendi formulas excogitarunt, quas y traque pars in fuam �ententta .nbsp;here,amp;cothurni in�ar ytroquepedi inducere pa�et, �ta enim faSlumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, yt qui adtempn^ hj
tire yidebantur ,fubitb totbs animts in furorem eit rabiem accen� fuerint, c�m ab fucumfaSlHe�eputarent.Fru�raergoidtm loquemurin etcle�a,ni� intra animos no�rof pnbsp;tiamusiamp;procularcendifunt ab ecclefiagubernaculdsya�i illi amp; a�uft homines,qui,q^^^nbsp;dogmatibus Crfalutis negotio agitur, yerbis perinde yt talds amp; te�erts ludere tonjdeueix^^'^^j^fnbsp;Cant prat erea hoc loco, qui in yita amp; moribue amicitiam atque 'yioluntatumnbsp;�mulant ,ciim in corde diffen�onum ignes foueant, qitosprima quaq^ occa�one in luceinnbsp;P^i cum /oabi amp; luda proditortsper�diam imitentur, inter germanes Chri�i cultotttnbsp;here non poffunt,tir panas qucq^ T)eograues exoluent.
ConPenpM �� ^orrb quia pacis nomen (yt Hilarit�s inquit )�ecio�um, amp; opinio mit�t is omnibx^r^i, vmtaW re^u^ ^raclara yide^fitplerunque, �vt boniquoque nimiopacts amp; concordite�udioabnpt'nbsp;improbi Terb amp; fuper�itio� yeritatts ho�es fub pacis prtetextu queeu/s inuehere Crnbsp;conentur. Idea Cbri�iame 'rmitatis regulam �Paulus proponit, quam qui obferuant i ijfnbsp;re nunquam poterunt^ Petit enim , yt eodem animo inter fe mutub affeSli�nt [ffiinbsp;�um Icfum 3 zzZ�J�, ad exemplum Chri�i, qui nobis yniri yoluit ; yel fecundiim t�ittt denbsp;qua nos 2)eo patri adducit, e� fub illo qui caput noflrum eiif, ex multis credentibus youf�nbsp;corpus con�ituit. Ergo in ipfo Chri�o nos yniri amp; idem fentire oportet.Et itaille de hoc�nbsp;naynitatis my�erio loquitur, quandopro difeipulis amp; omnibus, qui eorum pradicatiet^^^^^ .ifnnbsp;or ans,patri dicit :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro eis, yt omnes ynum�nt,�cut tu pater in me, amp; ego in (fj
�obis y num �nt^ Ex quibus apparet,non Chriftianam ynionem ftue concordiamfed infd'^� �iirationemeffe,quacunq^extra Chri�umin�ituitUr.Idyerbfit, qu�mprim�m� Chrifitnbsp;lutis authore amp; magifiro,atq^ ab eins dobirina difeeditur. ^la enim confenfits per fi tesnbsp;nbsp;nbsp;�
bonus aut malus iudicatur, preut in caufa bona aut mala confintimus. Itaq, toto talo ertan religione abfque certo Dei yerbo cbfiirant, amp; ineptifiimasfuperfiitiones inani confin�onts finbsp;exeufariarbitrantur. j4dhosenimdiffoluendosamp; diuidendos gladius e!sc ignis ille Cbrt�^tnbsp;quem fe in terram miffurum e�epollicetur. Hec minor illorum errornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qui c�m yerttati'i
nam teneant,ab ea tarnen ex parte djfcedunt,amp; multa largiuntur aduerfarijs, yt p^te amp; .gi fruipo�int. Peccant hi in difertu Chri�ipraceptu,qui parentes etiam relinquere amp; odi�e !�nbsp;ab ipfo auellere conentur, filimium ante carnales,amp; yix hominum titulo digni fiint,quipf�^nbsp;fenfum in apertis flagitijs atq,fieleribus expetunr.no contenti nimii ufi ipft maltfint,ni�l^nbsp;altos infocietate trahat,Soientillimagnific� comendareconcordid,quaohm Papatunbsp;tefioruerit,quando jimulomnes militiam mercenariamfeblabantur,ludebant,potabant,�ortnbsp;tur, amp; quauis alianeminepjohibente defignabant pro animifui libidine : nos autem eonoffi'^^nbsp;cufant,qubd ab auitisfuperfiitionibus fimul t^r ip�s fecefiiontm fecerimus, tJquot; di�tn�orfilnbsp;authores faP�fimus, Sednon mouent nosillorum clamores, quipublicanorum amp; peecatoiunbsp;fum Chrifio minimeprobarifcimus.Etfi illi adebpfribltefrontis funt,yt interrogate
-ocr page 479-ttOM�LiA LXXXVti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lii
**'lierum ca�r� difcejjirimuijnolii mulio mag� licet ^uxrere^cur non ip�i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofira ye�igiafi~
Concordia adeo amantes atc^fludioji fiintf' ^odfiill^ durum amp; graue yidetur^ fr uan-fuo infelicifielerum atq^fuj^erfiitionum J�ruitio, nos autem libertate Chrifliana frui�nant,
* Vdua,inreliqujs, quantum in nobis e�, libenter cum ip�sgacem hone�amcolemuf, f ^tbuc imprimis pertinet,q�od de fine amp; fruBuynitatis Chri�iante 'Paulus fiubijciti l^tcon-^^^��Vnooreglorificetis Deum acpatremDominino�ri lefu Chrifli^ E^hictotius �vit� Chri-cocordia etiam finis aut fco^us nobispropofitus e�e debet.nde rur
Chri�ianum confenfum cenferi non^offe, qui non tendit ad gloria Deicvii omnes creaa �^*'amp;quidem homines imprimis, deflinati funt., Et rurfus �contra dicimus,nonglorificaripofi�nbsp;}^'''M�abijs,quiin Chrifio^nitiidemfentiunt, amp; yno cordefimul atqu� ore ilium celebrant,nbsp;dfaias de�gypti yrbibus ad Chri�um conueijisdicit, quodlocuturanbsp;Chanaan, ideif,, linguafan^a amp;in Deipo�ulo yfitata, Hocenimnon deidiomatedi~nbsp;^Oiqtfod omnes qui � fuferflitionibus ad euangelij yeritatem tranfeunt,ea di^uri fint,qui.^nbsp;i^j^^tiacelebretur\ytipfofermoneetiamfe Chri�ianosamp;germanos �Deicultores effeteflen�nbsp;'^dmonet ergo locus hie, quid indices de temerarijs difitdiorum jeminatoribus. Hi �t eccle^nbsp;p-ff''^lt;wt,ita Deicultores efi� nonpo�unt, cum ynitatem feindant qua Ule imprimis delei�atur,nbsp;Vfolummodopreces Deus exaudit, qui procul reliais contentionib us,inter fife totts a-lii)^�^^�^'^^^���t:ita�folis etiam illisglorificari atque coli 'y)ult,neque eos ferrepote^, qui ciim il^nbsp;dicant,interimfratresfuos oderunt, amp; inter illos difiidwru autbores funt. Ser.^nbsp;^fi^ confutandis,qui ytomnibus homines commodi yideantur., omnss quoq^ reli-^�If'i�^'^^^�^^^^diuiniformas probant.Deum enimpotentifiimo �M.onarchafimilefingunt, in cuiusnbsp;tiationum ferui yerjanturjqui c�m non ynum officij genus ilU exhibeant}Omnes ta.-de animi intentione bona certusfit. Ita illi Deum yarijs cnltu�generibus de.-neque multtim curare externam fideiprofefiionem, modo adeundem jcopum omnesnbsp;Dei^oriain ipfis celebretur.Poterat horum fententia multis amp;grauibus ar�nbsp;^onfutari,amp;alibi demonfirauimus, per illos totum lefu Cbrifii amp; redemptionis humantenbsp;religionem fimul omnem euerti : fed nuncfufficiat, quod in prafenti dicitur.nbsp;Deus,yt yno corde amp; ore Deum 'verum ,patrefii-^^'^^l^^glorificemus,nunquamprofeilo huicplacebunt,qui amp; Deos diuerfis in orehabent,nbsp;Chrifii quot;tel ignorant,tel ildo tno non contenti funt gt; adhacfiiperflitiones diuerfas fi-tnitatts Chriftiante tinculum abrumpitur. lgt;lemo igiturfibijpfi figmentiseiufmo^nbsp;facial,fidtnum Chrifl urn omnes attdiamus,nbsp;nbsp;nbsp;in illo tniti, eius tirtutes pradicemus,
I \^^^^^^tistocauitinadmirabilemfuamlucem,E'ide\Pet.t.. '
^^Paulumredeamus,quipoflquam precationem hanc i�iexhortationiinterpo�iit^ad (^hrilliexenia '^)gt;i^�''f�^iChrifii exemplum repetit,cuiusJitpra meminerat, amp; qttafi concludens ait � Proptereanbsp;Chrtfius ajfumpfit nos ingloriam Dei. Ei� autem memorabile imprim�nbsp;fr'*'�'''� .rlpofioli inflituto mirifice conuenit. Hec enim excit�t modo ad imitationem, te-.nbsp;'^''�(If^^^^^tcufabiles facit eos, qui Chri�um profe�i ilium imitari nolunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnim Ule nos ita
amp;fibijpfi amp; nobis inuicem nos tniret atque coniungeret,nulla tenia digni erunt,
'^inculum illuddijfoluerint,cuius Ule author eif^.Prode� ergo non ofiitanter tidere,quo~ %\^P^^�f*f�pfirit,tt ita difiamus,quid nobis fa�o opus fit. Ebiprimum occurrit,qubd ab eonbsp;infirmi modo amp; imperfe^i,fed � Deo prorfus alieni ,peccatores item amp; iranbsp;ergo ratione fifi excufabunt, quifratreminfirmumfimb titijs quoq^graui�imisnbsp;it^ittrium atque contumeliofum jitfeipere dedignantur f Qwita affeHifunt, ijnbsp;�^odo,fed in ipfiim Chri�um iniurij funt,dum feputant indignum efifi,quod Ule priornbsp;P^tttulosfilum fitfeepit Chrifius,fedfiip/�m omnibus offert, amp; abfq^ omniperfona.-! omnisloci amp; ordinis homines adfetocat, neque aliquem ad fi tenientem reijcit.nbsp;�finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniquumfuerit,fi nos ex no�ro cerebro difcriminafingamus,qua Chrifiiana charts
leges turbent, amp; difiidijs caufitmprabeant. .^�dhac ingloriam Dei nosaffiimpfit , � �* nos huius confortesfacerei, amp; eandem in nobis illuflraret.�quum ergo e�, tt nos
i
-ocr page 480--�Vf I
c A P. X T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T M
N E P I S T A d
conflantertuumw, SttmeMum quot;validi�imum i)�r',nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�}orjficandi occafwmm^raleamtu^Toteftlnnc*
tdf autakerittsdhnicatM^iipr^^^rarrogantiaretgt;rimatar,^uiinaninolgt;!li�^' frabeam iis,qui in aradunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^gni�imum facinus e�epucant ^jifefefatndiariol^^
Tantum enim e.fua d^gniem^ ex tniferisnob� T)ei{�ws fecitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriflmfuatn dignita tnnobts commnicatttt
t��ih(l�amofficiorahumilLtpyc.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lagMaugertamp;�o�^f
rum igiturc�ftderationefi-eautmes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^^fi'^^^^ilt;�fltidio,quod nos Deo �mtllimos reiitt-
fer nobts ob oculos yerfetur- yt aJemTd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aberremin, Chrifii lejit exftn�ugt;� f�^'
�^du�t�anosquoJm^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^o^dsfufciftendtsDelgloL
quam in nobds DeKloria illuflretuf^^e't^^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�gt;�^amur, td^ ineumfinem, yt
H O M I L I A LXXXTHL
Illudautcmdi'cOjIe^um Chriftum miniftrutn fuiflecircSctfion** pro ueritate Dci,utcofirmaretpromiflioncs patrum : SC utgenKsp'^�nbsp;mifericor dta glorificent Dc�, ficut fcr iptum eft; Propter ea confit^^^�nbsp;ttbt intet gentes,�C nomini tuo pfallam�t rurfum dicit.Gaudeteg^^nbsp;tes cum populo eius.ErrurfumzLaudate Dominum omnesgcntcs,nbsp;collaudatecumomnespopuli.Etrurfus Ifaias dicit: Eric radixnbsp;Sd. quiexurgatadimperandumgentibus.inipfogentesfpcrabunf'
QV^niam Dti Filius propter nos homo faHus, omnes quoq^ humante naturx receptt'.hoca nobts optimo iure requiric^yt qui eius nomenprofitentur^ yitanbsp;fe�ionedignam ex qua pro germants Dei filijs agnofcipo�int^ Ethaccaufa edC },^��Mlllt;i^nbsp;exemplum pa�im nohts imitandum proponit^�r yt illud imitemur�tortatur.l^^'enbsp;quoque^dum Chri�ian� concordia amp; ynitatis�udium�tadet, yt qui eiufdem/ideip^nnbsp;� mutuoferanty amp; alij aliorum in�rmitatibus igno�:ant ; Chri�um Hitsproponit, qt*^ �f r�inbsp;t�te erga nos mifiros mortales amp; in�nitis yitijs obnoxios y�ts�u^ Quodexemplit�gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�***��*
yt omnem excufationem eripiat omnibus qui y el ambitione y el yindtfla cupiditate ahr^P itts contra fratres pertinaciusperfiquuntur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, '
iiwfroj cr gen nbsp;nbsp;nbsp;Cateriim re�abat adhuc �minarium litis inter Judaos amp; gentes, difirtmen
�plerif^ nimis odiose exagitabatur, ludai enim yeterum promi�iof^^� �
* quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignitatis fidutia elati,fi folos in Deipeculium a�itmptos e�e^ amp; regnum Dei atq,
rem Chrifiu lefum adfifolospertinere arbitrabantur.Itaqjgentesproprophanis duceb/t'^^�^^ii qui ex his trediderant, propter legalium rituum contemptum pracipiti nimitim at^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hol
ciodamnabant,Econtrahit turn Chri�ianalibertatisbene�ciumre�iusintelligeretit� bantteb qu'odeoscirca ceremoniasinutiles adhucoccupari yiderenf.multaquoq^abfq,nbsp;ce�aria faciebanttyt Ulis dolorem commouerent, Huie igiturmalo mederiin�ituitnbsp;ta poti�imiitn rations facit, quodo�enditneq, hos neqftllos iu�am caufam habere ob q�nbsp;tur^aut alios pra fi contemnant,cnm ytrofq, Deus ex mera gratia a�umpferit,neq,y^['^ rufl-ildnbsp;di�rimen ob�eruarit, prater ynum hoc, qubd ludais propter promi�iones patribt�nbsp;euangelium primispradicari yoluerit. Facit ergo locus hic ad expo�tionem di�i illif^ �gt; �rf,nbsp;pronuntiauit,fore,ytynusfit pa�or tSrouileautgrexynus ,quem ex ludais amp;gendbf ntest^�^�nbsp;gioporteat. flobisautem eodem argumento cocordiaamp;ynionis Chri�iana�udiutn ���d�tf�nbsp;ne propter caufas nullius momenti yinculum illud abrumpamus, quod Chri�us.Jnbsp;�neire,amp;�iritus fanHi yirtute tonfirmare dignatus
-ocr page 481-M o M I L I A tXXXVIIt.
�8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inixit aghf�cfcribens* fllud aut em dico, lefum Chrifium mini�rumfui�e �r- Chriflitt min�
tonprmaret ^romi�iones parr um. Circumci�onrs nomine per '\leto f�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intelligitf qui circumci�one � reliqursgentibtu di�inguebatur. Sen�rs ergo e�,
ifj inter ludxoseuangeltjpraconem arq^ mjni�rumfut�'e^ adeoq, illrspeculiariter fui�e
�gt; ^tf^fido di�ipulrspro Chananaa intercedentibirs re�ondet. Ihlon Etquamurs interdumin�nesgentiutpconce�irit, eirnbsp;*i�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toan.'^cap.�cribitur)yerie�dei�eminaI�arferit'.hoctarnen extraordi-
�^!^�'�O�lb fecit, yt mox futureegentium yocationi preeluderet ; amp; yr ipfi apudludaos�tam qua� ffrtamtita di�ipulos quoque intra horum�net�e�cotinere iu�it,ne adgentet ex.-i^^f*d�arale,quando yerbu Domir� (ytprophetaolimprxdixerant) ex
�gt; orbem exire deb�it,E^if, autem bac incomparabiltf ludaorumgloria^quod Dei�littf exil-for undem mini�er�eriyoluitzquod munus tanta indu�ria amp; �edulitate obiuit,yt atque ./^poflolorum ddigentiam longefuperarit. EtyideturTaulmconfidtonbsp;'^^J�l�^**^^ixi�ebocloco,ytfuperbosillos amp; nimiiim confidentes tam Itidxorum quamnbsp;iili^'Jfidtus deprimeret,quifiratresfa�idiebant, quibirs ip� quoque omnia debebantpietatrs amp;nbsp;iiffi�-,Etenim neStncnouamarr�fiirentfifeeffereni'toceitftonem�ud-i^aiifamnbsp;,cur Chri�us illrs miniflraredebuerit*, nimirum non quadip� hoc mererentur^nbsp;s ad corfirmandum promi�iones olim patribirffa^as. Cum Abrahamo enim eanbsp;fa^um.,qubdex eittspo�ertsnafici deberet benedi^�illudfernen, in quo omnesnbsp;inprophet�pa�im occurrunt yaticinia de regno �Dei^quod inter fudxospri-^^*i^�^^''^aTi,inde yeri) ad omnes gentes extendi debeat. At qui paul'o ante Chri�: temporaresnbsp;fiueruntyfS' �Deus promi�iotvum fitarum omnino oblitus yideri poter at, citmnbsp;^mani.,fiacra autem omnia corrupijfient facer dotes, qui religionentflbi
� J^ffrant, amp; yix aliqua populifan^i indicia'reliqua erant. T'unc ergo Chri�us y enit, �* p^if�o�m docendo yerum Legis diuime fenfum reduxit, deinde y erb diabolinbsp;^d^�'*^xit,c2r interdudieos eccle�am confiitu�t.jparuam quidem amp; mundiiudicio contem-'*%^a�fi^^**�fi^trapaucosannospertotum orbem propagatafru^us tulit yberrimos. Deniq^nbsp;Corinthiosfcribit ^poflolus, omnes Deipromi�iones in Chrifio fiasse funtE-'^idebant�r.E'bi fimul obferuabimtis, qu�m errent phana�nbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui yeterts tefiamentipromi�iones ad temporaria modo amp; carnalia bona fertinere
^^^^^ttmentoilliits librosreijciunt,ytminimenece�arios,in quorum leUioneyerfentur '��i�i� ^�*^ines.Quia enim ad illas confirmandas Chri�us yenit,yehementer illifallantur opor-^f^porariorum folummodo bonorum authorem e�e dicere yelit.TsLequonbsp;�NI)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognitionem ynquamyeniemus,ni�yetertstefiamentipromi�ionesamp;
cumijsconfieramus, quteinEuangelifiarum amp; -Apofiolorum librisde i�lo tradun-prtefiens'Pauliinfiitutum,docet, ludtetsquoque fialutem nullo illorum meritot per Chrifium lejum obtigifife. Eenitenim hic, clt;r inter illosfialuttsminifiernbsp;{nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patribus fiaHafiuerant.^Atqui ipfios patresex
fit confi�t, amp;promi�iones quoque illorum fiuifegratuitas : lgt;lon habent ergo �i �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, t� nequepropria neque maiorum yirtutegloriaripofi�nt apud Deum,qui
i ''^\j^�^^^^�^^P^�fifftfftisefi. Admonuit de hoc illes grauiter �lAofes,qui non femel dtxiti quot;bion plnres aut prisfiantiores fitM alijs popults ; fed quia dilexitnbsp;�gt; qnod iurauit patrtbus yefirts,amp;c.Et de eodem hic quoque illosnbsp;dignitatem aduerfusgenresiaEfarent,cuius nullam rationem Deusyn-tf�icerenonpoterat, c�imgentibusper omnia fiimilese�ent quoad�per-htnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Jor�w corrupti�imorum licentiam,
ag�t,quarum yocationem amp; afifumptionem dilig�ntius afifi~ ChriftufgentU ludiei fubinde dubitabant,^ �Paulum eopoti�imum nomine oderant,quod euan-
Conne^it autem hancpartem cumpreecedenti, amp; Chrifium, et�primis ludaisfifi
3
-ocr page 482-CAP, XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
m�n'ife�4rlt,tamtn gentibfts quoque innotejcere dehuilj�, Dt et�um h^epro mifiricordia peuw �ctnt.Et Iud^e^^ qwdem yertiatem, gentihu^ *^1(70 mtfericordiam tribuit, non ^uodilliabf^ut tnilt-ricordia �ruati�nt,�d quod hac ingentihttt clarior amp; illu�riorfuit,quando hi etiam 'Yoe^njunt^nbsp;falutis con�rtium, qui � promi�iontbui amp; f�dere friu^ omnino excluji erant. Sic ^icheatjubjMtnbsp;frophetiafux depromi�ionihuf olim^arrihitffaSlti loquens.,�lrahamo mifericordiA, facolio aut^nbsp;yeritatem tribuitiquod ille quide ex fingulari grati/t euocatugt;s fuit ex idololatrar�i confoTtio,ytnbsp;confocderatus fieret�n bocquot;Veropromi�ionum yeritat Wtixim� eluxit, quando eum inter eotpertctt^nbsp;la amp; labores T)eus mirific� feruauit.Qwod � yer� fcederit t�quot; promi�ionum cau�m yer amnbsp;re libeat, non aliam qu�m gratuitam amp; nullo fiue patrum flue poflerorum merite prouocatamnbsp;tnifiricerdiam inueniet. Simul autem �nem indicat, quern gentes in yocatione amp; a�umptione^,nbsp;debeant�ebiaremimirum, yt Dei mifericordiam agnofcant ,pro eagratias agant,amp;iut���f�*'^nbsp;prtsdicent. Etfacit hoc quoq^ ad conciliandos ytriufq^populi animos, quod ad idem oftcium tam^nbsp;tes qu�m [udxos yocatos e�e docet^ quodefi(yt Eetri yerbis y tar} yt yirtutes illiffs pradicent,nbsp;ytrofij ex tenebrts yocauit in admirabilem lucem �tam.Sed yideamws ex or dine locafcnpt�^^' �nbsp;bm gentium a/fumptionem probat,
Gentium a� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trimum ex Tfalmo iSpetit^quietiam in fecunda Samuel� libre Cap.tt habetur.�Pr^ f
^urCcrHu- ^nuides praclara Dei bene�cia^quibus ilium in regnifa�igium euexerat, inpericultf'^*�^l^ ra 'teft�nonij^s,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiS�oriascontraho�esqu�mplurimas coce�erat'^t�t tandem yotogratiarumabU�^^^^^^
LocM P�l-18. mum concluditjdicens*, Eropterea confitebor tibi intergentesnomini tuop�llam.fiocalt;f'� lus non inepte�o in�ituto accommodat.Poteif, enim ex eo argumentum tale colligit Con��nbsp;Dei csquot; gloria etus pradicatio inter foies fideles locum habens., eo quod hie ab impijsnbsp;yult,amp; ijdemfere ilium pradicari non ferunf.�t Dei confe�ionem intergentes quftqjpt*bflieenbsp;gandam e�e,olim Dauidprlt;edixit:Ergo Hits quoq, Detts amp; huius beneficium innbsp;bitum debuit innotefeere.E� autem in hoc argumente obferuatu digni�imum,quodpercoti�r �^,nbsp;yeri Dei amp; nomin� eiuspradicationem,probatgentes etiam ad Chrifii ecclefiamnbsp;tium pertinere. Hinceriim colligerepo�umus, confe�ionem Dei amp;fidei yeramefjenotamc^^ jnbsp;tium�mb neee�ariam e�i adeb, ytpro credentibns aut yeri Chrifiianis haberinbsp;de Deo fentiuntprofiteri non audens, fed turpi amp; ignaua di�imulatione ytuntur, fi qua/iaolnbsp;lum aliquodfefeoftendit.'Putant quidem Uli fefficere ,fi intra animos fuos fide amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jjtntt
illuminatifint,amp;fibijpfudelieiasfaciunt,dum.quantum inipfisefl,gloria Chrifiiturpif^t �i, fed ab Ulo ipfe damnantur , qui fe pro fuss minimi hahiturum dicie^cwm yenerit inglori^�*nbsp;quotquot ip�uspudet coratn mundo hoeprauo amp; adultero,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/z�
LocmPfal.^7. Secundum tefiimonium eif^ : Gaudetegentes cum populo eius. Qui locus ex fumptus e�e yidetur, cuius nonfingula yewa, fedfenfum potius reddere, amp; eum fronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^1^0
commodare Paulus y oluit, quod innoui Teflamenti libris frequenter fierifelet.Eotf'^�''^ Dauid pios excit�t,y t Deum lati celebrent,amp;yreiusbeneficentiammagtscommendeh^^^^^^^jftnbsp;populo ludaico coniungit, quas idem faCluras ait. Celebrent ( inquit ) tepopuli � Deusnbsp;popnlt yntuerfi, Gaudeant nationes amp; ouent,amp;c, Quod ergo Paulusreddit: Gaudetegenbsp;piopulo eius : idexpofitionts caufr fadumeff^, amp; cum Dauidds fenfr ( yt modo dtxtminbsp;conuenit.�t ficum yeteri populo Dei,gentes etiamgaudere amp;exultare debentnbsp;populo Ulo locus fit oportet, lmb gentes in Chrifii cognitionem adduci nece�i-elf,nbsp;lumpoteif folidum effegaudium,quo confeientia nofir� exultent, amp; Deum yer 'e amp; etenbsp;dicent, Debet autem htec quoque credentium nota diligenter obferuari, qubd iUi omnesj .nbsp;dent amp; exultant in Domino, neque yllo nationts autperfonarum difertmine impediutttur)l^.^iffnbsp;nusilludfaciant. .tlrSlwr enimeffynioilla, queenos in Chrifio coniungu,nbsp;lumamp;quie ex illa dependet truttird�aa, yllis externts rebios interrumpi aut di�blttfnbsp;dent ergo fimul omniumlocorum Chri�iani, quando regnum Chrifii prop agar inbsp;yndique adeiuscognitionemyenireyident.Knde i contra apparet, Chri�ianos diet non ..nbsp;quialiorum falutiinuident, amp; dolore impioringuntur, quandoregnum illud Detad^nbsp;extenditur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sej^'^'^
-ocr page 483-HOHIL�A L X X X V 11 I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�4
�� * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Py^/.ny. haietur^ ybi�tniliterjpirititifan^f�omnei j^acitsPfil.nf^ ceUbrandas hortaturt Laudate (inquit) Hominu�i omnesgcn-tutn omnespopuli� �t mox caufa huittf praceptifubijcitur: (^iu confirmatanbsp;ipfiui^amp; Deritaseiiis in aiernum.Exquihm rur�a colli^itur,7)euin iarh olimnbsp;quoq^ a�iimeret,amp;per has ettam pradicari y elle. ndehmul�quitur^nimiumnbsp;^tum iiiiurios ejji eos^qui aliquem exgeneibus faflidioj� contemnunty amp; eccle^nbsp;re�ringunt. Et facit ad argumenti huiits con�rmatione quamnbsp;^Juionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diximus)prophetafubijcit. Si enim tpfe Tiens bonitatem fuam ad omnes
'^ttitatepromi�ionum fuarumfrui atq^gauderC^ulf-nimiumprofeSlb aliquotexcludere audent^ Toterit ergo�ngutts tllortidici^quodmurmuratorinbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parabola re�ondet : Tittm ocultts tutt-s maltts eij^, eo quod ego bonus/'Ums�
�'�Jtmul nos admonet locus hic quid in toto falutts humante negotiopoti�imu �eSlari debeat. C� Tiei bonitas, qui nos abfq^ omni no�rorum operum aut meritorum re�eBu ex gratia affitmnbsp;l^'^tedesfaceret. Tieindeeiufdemyeritas,quapromi�ionesolimpatribusdatas�de~nbsp;'^o�^fftonfitant^ita in omni tentatione confolatiogt;�nbsp;�abitarepo�'unt, qui huiusfundamentum innbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T)ei bonitate ejfe norunt amp; qui eiufdem yeritacem inui^am ejfe e2r in atera
^f��inere cogitant.
quartum te�imonium ex Ifaiayndecimo cap.defumptum,lt;amp; idquiderrt cufnprimtseui- Locuf
, eoqubd illic loci de Chri�oleftpropheta di�rt'eloquitur, Habuit enim�r-W(/' Jubrege .t^chasyimpio amp; facrilego hypocritaj quando regnum [uda propter bellumi ri[r-^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extreme periculo erat con�itutum, Confitgerat tunc/dchas
uuxilia, qute mi�is legatts�mul amp; muneribus^non minus�ruiliter quam impie im-��interponit Ifaias amp; tr�pidantes confolatur , docens Tieum ip�s �ruaturum %r( �^�^^�^P^iid^ip^�^pper promi�iones Tiauidi olim datas ex cuius po�eritate'^le�iamna�'lnbsp;wng**'' ^^^tonfolatio�teffcacior, in %le�ix de�riptionem digreditur^quem tantapotentiain-quot;^��^i�^^^utur^ytnonludxosmodo iamnuncdefenfurus,yerumetiamgentes�ruaturusnbsp;in toto orbe terrarum longe latej^propagaturusfit. l^biintet aliafu ait: Tunenbsp;^^^(��^'�'^^radicem h fe,qux�at in�gnum populorum, genres quoq^ requir�nt^ Quem locum exnbsp;^���l'islarione Taulus adducit,qux fenfumpotius qu�m yerbaprophetxexpre�it.Quodenimnbsp;^^i^'�^�'.^�'^^xillopopulorudicitur^idem e� cum eo., qubdexurre�urum dicit ad imperandumgennbsp;fuorum regumyexilla confluere amp;coUigt.Et quia T)eusnonquxri.gt;nbsp;repofitamhabeamus, re^� etiam dixerunt Grxci, qubdg^entes in iliumnbsp;autem loots hic Eauliin�ituto conuenit^ amp; plurimum potuit ad deprimengt;-tri�as,qui ex eo intelUgebant^ Chrijlum non minui adgentesqu�m adipfospertine*-''�}�** ^^��� htc multa latent,qua ad yeram Chri�i cognitionem faciunt^ ytilefueritfingulas hu�nbsp;f^^ies aliquant b diUgentius confyderaui�e.
^�dicem le�e dicit Chri�um^eb qubdexea familia illeprodiredebuit, amp; qubdidem ille Chriliits faiii�t �lt;���! fuit hene�eiorum Dei omnium, qux inillam Deus ynquam contttlit. Etenim�nbsp;^ttferas, nihil yel inipfo Dauide yel eius po�erM reliquum erit gt; cuius ergo Deusnbsp;flt;^uore peculiaripro�qui debuerit. Tlosautem obferuareconuenitpropheta exem^-timor� con�itutis confolationem adhibiturus., prtecipuum eius argumentumnbsp;��^�ityeteribus deillopromi/�rspetit. E^f^hoc alijsquoq^prophetis frequens admodum:
p�ad ynum Chri* in eo quaramus confolationem^ cuius certi�ima amp; yalidi�ima argumenta no.-patrem nobtsplacatum amp; eundempeccati,mortis,diaboli, mundi huius atq^nbsp;^jfi cogitemus. Qui enim hoc�bi yer�perfua�runt., ij nullis impiorum conati-quidem terreri po�unt.nbsp;nbsp;nbsp;1 quia hodie pauci funt., quos y er a Chri�i cognitio illu-
^^gt;11} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;externa foltim huius mundi pra�dia intenti�nt^non mirum eiO,quodin peri--
^duer�s Omnibus fiiccumbunt,amp;Ct
-ocr page 484-CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM BPIST. AD ROMANOS �
Chriflui �gnu Deinde exurget (inquit) ad imferandum gentibtii. Vil yt Hebreta fanant fofulorum.nbsp;nbsp;nbsp;fofulorum.Ei^ hat %letafhorica lacutio,ex re militari petita :
e^,quadad ea colltguntur mihtes^qut amp; dla fequij �7 pro tilts dtmtcare confueuerttn� i�a Chri�o quam maxim�,qui yt caput atq^ dux na�er e J�, ita yexilli injiar nobit aU /-�jifnbsp;prepo�ttts ^adquad etclefta ex omni' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
a fut atq^ ^ux na�er e J�, it a yexilli infiar nain 'ibufgentibw (olligieur, yt amp; ilUui duilurnInbsp;tm nas hacparabola, Chri�ianiJmumntilittitlf^�^^^V^jrnbsp;� commune e�^ diabaluf, qui ne yiblui quitlegt;fgt; fnbsp;ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, noflr� facultatibtu tantra nas ytt fote^ t
tutaamp;faluadegat. �dmanetauttm men damus in bapti�no.Ho�ts in ea communts eff diabolus, qui nenbsp;plentti doli atq^ mille artium magi�ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, no�r�facultatibus contra nos ytt paie�
priampernitiem conuertamin, qute nobts adfalutem debebant feruire, 2d.on tarnen improbitas tertere debetiittm � nobis Cbri�us�et, qui ilium iam olim yiett, amp; in qnonbsp;nia pojfumus.Excitet nos potitts brauij propo�ti magnitudo,eeterna nimirum f�licit�t,nbsp;manet,amp; in cuittspo�e�ionem max yentunt anima^quamprimum per huitts yita labofttnbsp;trga�ulo elu�atafuerint.'Pudeat prteterea nos eorum fimilesfieri,qui cum Chri�inbsp;tur, tarnen aut in turpi otio(ontabe�unt ,aut etiam in Satanaca�ris militant,dtitt^^nbsp;aCliones ita in�ituunt, yt Chri�o s�' eiuspreeceptis aduerfentur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
Chriflusgenti� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*gt;ddditpo�remo Jfaias'. In ipfo gentes f^erabunt, Endefat� confi�t,iliumgentt^*^
quoc^fcruator, uatorem efie,amp;proinde has propter priorem conditionem non debere negligi aut contenigt;t�\IC.^^il tern in Chri�o�eraredebentgentes, idem yeruiDetts�toportet, niji Jbiritumfanili^tn^nbsp;magifirumdiiereyelimtts,quifalutisfiemaltbiqu�minDeocollocareaoceat, Interim^^nbsp;etts,regnum Chrifiinon terrificum efie, qualiaferehuitts mundiregnaefe folent:fednbsp;�mte�ei atq^ confolationts.Eenit entm ille,non yt nofira nobis rapiat,fed ytfua drnbsp;net : non yt immani fafiu aliquem terreat,fid yt blanda humilitate omnes adfe inudef-ytiudicetfedytferuet.EiC.inexcufabiliseorumingratitudoamp;contumacia,qf** -/la�'nbsp;tati regem huntjuperfiregnare nolunt:quorum hodienimium magntts e/� numeruf.dedt^fLnbsp;nas Hitferre exoluunt, quando �ntichrifiianis impofloribusprteda fiunt, qui nonnbsp;omnibus illosfioliauifie, infuper corpora quoq^ laboribtts fuperuacaneis, corda yerbnbsp;txcruciant.� tandem infeltces fecum adinferos trahunr. Obfiruabisprteterea, Chri�d'^�nbsp;lus nihil pr aterfiem tribui, qua Chri�um requirant, quot;Kon ergo in prafinti ficulonbsp;quari debet, quot;Kam yt fupra cap.ohlauo diilum eff,figt;e feruatifitmus,amp; in terris quidemp^�b.iis^nbsp;mur,yelpotius exulamus,patriam yero amp; ciuitatem habemus in ccelis, ybi thefaurinbsp;fitifunt, qui yt omnes mundi huius opesfuperant, ita nullisfortuna cafibusfunt obnoxtj-huitts arrhabonem habemttsfiiritumfanClum, qui illamfiu^uare amp; intereidere non fndgt;nbsp;ifia nos confirmare in omnibus tentationum procellis, amp;quia htecfites omnibus Chri�ia�gt;^� ,fitnbsp;nts eSf^,eadem nos excitaredebet, yt neminem contemnamus, qut tllam nobifeumpro�i^^^�^.�^f'nbsp;potius in fidei ynitate yno ore amp; corde laudemus Dei bonitatem, qui nos filij fui leftnbsp;tresatquetobteredes facere dignatuseS^, lllidebeturbenediClie,honor,gloria ^potefi^�^nbsp;num^Simen�
HOMILIA rXXXIX,
Vtinamucr�DcusfpcjimpIeatuos omnt gaudio �iTpacc inerte dendOjUt abundetis fpeper uirtut�fpintus fandi. Pcrfuafum autcmnbsp;habeo Sc ipf� ego dcuobisfratresmei,qu�d ipfiper uosplcnifin'sbo-nitatc, impleti omnt cognitionc, ut qui polsitis etiam uos muwo mo�nbsp;nere.Audaciusaut� fcripfi uobis,fratres, aliqua exparte,ueluticomnbsp;monefaciens uos propter gratiam quse data eft mihi � Deo, ad hoc utnbsp;firn minifter lefu Chriftiin gentes operans cuangelio Dei, utoblationbsp;gentium fiat accepta,fandificata per fpiritumfandum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
Qf^emadmadum dominus na�er Fe�ts Cbri�us idea in rnundum yenit, amp;Jro �alutemortuusef^^ytfilies �)ti, quiinyariasfuperftitiones amp; diuerja
-ocr page 485-HOMILIA L X X X I X.
fl trant,in 'vnum colliger et�ta yf^o�oli (juo^ hoc fere 'vnum agunt ytt^uor fimel Chrifio lu~ ^(truntfnfiiiei ynitate conferuent^ Exem^lum huittsfludij cumprimK illtiflre in Paulo hahe^nbsp;cum in T^mana eccle�a amulationem amp; partium �udia^ifcere yideret eo quod ludetnbsp;P itnttsfe mutuo contemnerent atq^ audaciuf damnar ent,mult m in eo e/�, yt omnem di�idij cau-tn Chrifio yereconcilietjnterargumenta yero, que adducit^ ad~nbsp;�ttngraueei^, quod ytrumq^populum ex gratia affumptum ejfe docet. Inde enim fiquitur,ni-ebjurdefacere eos,quifi alijs pr�f�rant,autpropter infirmitatem aliquam eos con~nbsp;��^tit,quos Deui ipfe eodem cum ipfis honore dignatu^fit. Sequitur nuncpre�nt hic locm,quonbsp;^^^�'^concludit ifiam traSlationem, deinde fcribendi audaciam excufat apudeot, qui ipfumcon-pljiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temerarium dicere poterant, qui ad homines nunqttam absfi yifis tant
'* amp; tanta cum libertatefiribere aufiufuijjet.
I�, precedentts adhortationtsprecationem habet, qua d Deo ill� dari opt�t quodhucufq, Concludit pre tinam yero Dem j^ei impleat yos omni gaudio amp; pace in credendo, yt abundetts f^eper ^t^dentem tra�nbsp;'Mfi^ti^t.Kbi non temere jdpofiolumfie firibereputabimtn. Confi�t enim adhorta.nbsp;�'^^ amp;admonitimibusplurimum pondertsaccedere, fl Hits preceseiufmodi interponantur. Exnbsp;eolligunt ifquibtts cum nobts res e^i^mosfirib agere, amp; ipfirum faluti ex animo conful^nbsp;hf�^f^^'itiodnifi tilts perfuafumfit, fru�ratam nofipfosqu�m tllos admonendo fatigabimits.
Hits occurritur, qui futs yiribtts nimium tribuunt j �* Deum hec aut illa nunquam manda-i^^�'�fitant, nifiinnofiroarbitrioejfit eaprefiare. Q�o argumenta olim Pelagianiyfifant, amp; f^�'^^iboc'yinumin ere habent,quipro nofiriarbitrijlibertate amp;opcrummcritisaduerfitsnosnbsp;(inquiunt)prefiarepo�emits que Detts mandat,frufira tlle legemdedi�it. �dhecnbsp;dicunt, qui nohifeum ludat ea iubendo, que humants yiribtts prefiari nonpo�int,nbsp;S finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afiri�ttsfit Detts, yt nihilprecipere nobts debeat ,qu�m quod nobts faBupo�i-
quis illam legem eipofitertt!^ aut quts ipfis tantum iurts dederit, yt ilium est nullits preceptorum diuinorum y fits ei^,fi eaper nos prefiari nottnbsp;corruptionematqjinfirmitatemnofiramarguunt, �r nos coguntpet*nbsp;^^^l^torem ad gratie thronum confugere, ybi y er a amp; certa falutts f�es nobis aperitur.nbsp;tif^iquadprophetas amp; apafiolos mouit, ytfrequenterfitisadhortationibstspreceseiufinbsp;'^5 ��^^�^t^�iMf.quorum exemplum Eccle�a quoq�equitur, quando infacris c�tibas yerbum Deinbsp;^�^f**^** orditur, amp; ijfdem conciones etiam/acras concludit. At quia de his alibi quoq^nbsp;^^gt;nuncquid quot;Paulus ifiisprecetur, ex ordine yideamus.
^^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium aliorum, que Ulisprecatur, fubieUum feufun- ^i�esomttiwm
^*�ttf***� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Opt�t enim,yt in credendo,idei^ infide,omnigaudio amp; pace impleantur.I^s bonorum futt'
pn�im fidei in toto falutis nofire negotio primepartes tribtiuntur, yt que nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
^PP^^benait,qui omnium bonorum nobis ynicus mediator ei^. Ergofrufira laborant De��) colere amp; huicplacere conanturiquia fine hac neq^ Chrifium ample^i,nbsp;accedere pojfiimtts. Imofifidem auferas, fimul d nobis Chrifium quoq^ abftu-iufiitia � Deo faClus fit,peccatum erit quicquid fine fide/admits Itaq^ pri-dcbet'.c�' quia Dei donum eS^ (yt ad Epheficapfecundo Apofiolusnbsp;ptecibus earn petere debemtts, yt in nobis augeatur atq^ confirmetur. At ctim eademnbsp;Sid )nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nitatur, cir ex yerbipredicatione nobis obtingat ( ficutifupra cap, decimo audi-
^ccibus perpetuum amp; indefinens yerbi Dei fludium nos coniungere oportet, ne nofirasper^ imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingenij figmentafidei nominepalliemus, amp; ita tarn nobifipfis qudm alijs hom�
hodie nimium multi magnofito malo faciunt.
yidelicet amp;pacem.Etgaudijquidemnominealacriscon- Fidei adtuniltt intelligitur,quam expace^ quenobisin Chrifio lefiicum Deointerceditjoriri,fupra gaudium amp;�nbsp;'Slipnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;errabimtis aute.ytopionorfifimpliciterifiaaccipiamusde gaudio,quodpii P�***
uliosquoque homines in fide proficere, amp; ecclefiam fratrumynitate f-* ^I'tfiere atq^ confiruari yident.Ita enim adprefensApofloli infiitututota hec precatianbsp;ergo,y tfi qui bucujq^ di�efionibus credentiu offenfi amp; merore aliquoaffeHifunt^
-ocr page 486-CA P, XV, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN -EPI S T. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p
tlunc ftihlatM omnihui di�idijs gaudio fio amp;�tn^o recreentur dum omttes pios in j/lt confentire amp;pacem inter omnn loci amp; ordin� hoinines florere cernunt. Sitnul^uttf^^^'^nbsp;admonet^qux nam ilia fides fit,^uam ficri^tura omnes rantopere commendant: 2ditnirnnt nnbsp;animi ferjua�o^ne^ in ore fiolum nata confefiio: fiedcertw firmufi^ animi afif�nfitsnbsp;mi�iones amp;fiiilutts aternte beneficium in Clsri�o nobts exhibitum apprehendimtu : �quot;nbsp;miimDeo concili�t deinde cum hommibus quoq^ amore fian^o amp; conjiantinbsp;^it quot;r/ndegaudium enaficitur yerum, quod omnes huius yit� afifliUiones nobts dulttt (S'nbsp;^^^dit.
Spei abunJart'� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Tertiofinemfiti yoti exprimit:Tc abundetts�eper yirtutem f�irituf fanSi.
tiam precatur. nriis necefiarium, eo quodfiolafies c�lefiium bonorum nos intra hutus feculi certatnim r' .(itf gt; ne in Ulis�tccumbamus. Idea abundantiamfiei^ ide^^,fiemamplam e�r inuiBatnill^�^^jjiff'nbsp;^ua ad yincenda quteuds aduerfitpo�itfiufficere. Et ^uia htec non in noftro arbitrio esC gt;,nbsp;nts nofirce ingenio prafentibus tantum bonis intento r�pugn�t, fiiritus fitnBinbsp;yirtute earn in nobis gigni atquefioueri oporteat. Tbi rurfiws admonemur Chri�i^^'�^nbsp;non in huius quot;^ita conditione hterere debere^fiedanimos f�e futurorum bonorum attollert, (Snbsp;firmatos per omnes aduerfittates confianter elu^ari debere. Quod procul dubio facientnbsp;cium Chrifli amp; queehicnobis meruit bona digne expenderint^ Quanta enim fiei �virtusp'nbsp;prophanis ,�xempla quotidiana docent, T'i�loriieamp; triumphorumfies omma bellinbsp;reddit.^gricolas autem ynafies recreat^'vt duri�imos quofii^ labores animo lato fiubetpfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d
uam quo^j cantufiefie exhilarent, Opum yero f�e multi excitati per terras �* maria fingulisprope horis mille mortes adeunt. Ita qui in carcerihtigt;s amp; yinculis detinentur�olanbsp;nes aut leuiorisJupplicijfiefimetipjisfiuflentant.�,grotos yerb inter acuti�imos doloft�nbsp;fouere quisignoratfytnon ineptepo'�ta dixerif.Tiuerefie yidi^qui morituruf erat. Ql�.nbsp;fieiyts eil^in rebtu temporarijs amp; moxperituris,quid nonfiacient^ 'vincent,quinbsp;na beatitudinis fiem animis fiuis conceperunt f �Sebemtu ergo nos quoq^ illam ardetitdnbsp;Z)eo expetere;ftmul yero^quiafiem hanc nobis Tiews facit per 'Verbum Jitum, hocnosfr^j'^^'i'^if'^^!^nbsp;dire, legere �r meditaridecef.m quo nonparumproficiemw,fi exempla quoq^fianBorUf*nbsp;infiiciamtts, qui �Vtfiefuflentatifunt, ita Deum quoq^ in futspromi�is 'Veracemnbsp;tandem ommbus aduerjis fuperiores fecit, Inomnibus quot;Vero ifiis obfiruabis authoregt;ttnbsp;alium proponi,quam Deumfiei,id e�f^�llum T)eum,in quo quot;Vno amp; folo omnes fier artnbsp;faites animos noflrosfie bona accenderenbsp;nbsp;nbsp;confirmarepoteSf^, Seruit hoc inflitutioni
adfalutem noflram faciunt,alibi quam in T)eo quaramus*, Confolationem quoq^ nobis cts^^ ne noflra infirmitate terreamur, cui facilepotei^fubuenire T)eus, quifuos huius fett^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
cumbere non finit,
Scribendi Uber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taulus tra^ationem flamabfoluit, qua ludaos e^gentes hortatiosefi,
tatem excu�it. firant,^ charitati atq^ quot;Vnitati Chrifliana fludeant. Catertim quia hacmagni fingulari etiamfludioamp;'Vehementiaeamtra^auit,'Vtquadamgrauittsdibla'videTiplt;��^^^lff^'�'^nbsp;temeraria 'vtriu�q,partis iudicia acriter reprehendit, amp; gentibus idem quodludainbsp;dium minatus eS^,nifi fua profe�ione dignos fruBw ferant. �dhac cum de moribus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
pracepta traderet, magna erga illos libertate 'vfus eff^. Erat autem magna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;it%/
(quot;Vt fierifolet) infima etiamfortis homines inflabat,'Vtfe reliquisprafiare arbitrartrgt;( bium , multos non aquo animo tuliffe, hominem exterum amp; ex inuifadudaorfgt;^ s ,er(fgt;^^nbsp;dumflbitantumpermififiif'Vteafcribendilibertate'vteretur, Quodc�mEaulutnrUgt;rt �f 0(fd�nbsp;logiam fubtexit,quafa�um fuunrexcufat,amp;Jifi omni confidentia �� temeritatisfii/�^''^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
idqjtribus argumentes,qua modo'videbtmus.
Siniflram de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trimumfub praoccupationis figuraproponit, eif ne quis eum de T^manisfitfgt;^[
Eomanisfujpi� honorificefentireputaret, quot;virtutesquoq^ eorum egregi� commendat. Terfuafitm cionem declUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggo de quot;Vobesfratres mei, qubd tpfiper quot;Vos pleni fitis bonitate, impleti omninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'yf
po�ttes ettam 'vos mutub monere. Senfies eJ� ,fi nullafiniflra de ipfis fufiieione motutfgt; tߒ nbsp;nbsp;r
eptflolam Jer ipferit^citm tales agnofiat,qui ipfi interfe mutub monitor es officium obirtp^j
-ocr page 487-H�MILIA LXXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il�
fnaxim� nece�aria funt, 'Bonitatem nimirum amp; cogn�tionent �Bonitatiinomine henignitas amp; anitni ad iuuandum propen�promptitudo no~nbsp;natura admonitionum impatientes fiimui^nunt^ua feremttsnbsp;j z/e quorum erga nos beneuolentia duhitamw aut qui nimia a/^eritate fi nohtsfitj^e^nbsp;curare quicunq, quot;Vel in ecclefix min�erio yerf�nrur y el ex quacunq^nbsp;bit)i * ^��^fumunt aliosadmonendi, ne quam animi ho�ilK aut maleuoli�u�^icionem de fimetipfisnbsp;admonere,rerumperitiamatq^ cognitionem accedereoportet,l^idenintnbsp;^^J^^^cnignitate,qttiquidfa�lo opu^�tnonyideef �^r�u^ergo indu�ria amp;�udium requi,-iiidicium no�rum Vehementer facit ^�t animus ergaproximum re�l� affenbsp;�y'trumq^ T^mants tribuit quot;Paulus, nemo Uli iurefuccenfereampliuspotuit,nbsp;foltts in omni renbsp;�%,f^quot;����/^*^gt;�dinijs etiam^ quos�tts vitijs labor arejciebat) quot;Dei dona agno�itjamp;eorum virtutinbsp;I^cm ilium apud Corinthiosquoq, amp; Galatasfeciffe�imtis, �ELeq^ idea leuita-laudet atq^ vituperet, Vf e� j�j in ecclefta quauts,alijnbsp;�liijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yituperium merenturt ita in quoutsfere homine aliquid commendatione,nbsp;nbsp;nbsp;rurfus alt�
dignum e^f,,Qt{cd qui non obferuant�j vel vitijs quoque aperttspatrocinantur, �1,^'quot;��''� �mul probant, vel virtutes in ijs maligne di�imulant, quos accufare �r reprehenderenbsp;*''Di7^^^tixerunt. Mmonet de hoc nos Chriflus proprio exemplo,qui eodem tempore apo�olo^nbsp;\,^^hniatucontendentiumambitionemgrauitercorripit^ t�quot; eorundemfidem atq, conflantiamnbsp;^^�imendat, qua in tentationibusplurimts apud ipfum perfeuerarant. Imprimes autetnnbsp;amp;pra�mptuo�s aliense �dei amp; eccle�arum dominatores Paulus fuo exemplo arguit^
amp; imperium, vt nemini vel docendi vel aliquid torrigendi quot;quot;eelint, qui nonpriits in ipforum Verba iurarit, e!;^ ex ipffrum prafcripto loqui in�i�nbsp;�bi hoc ius iam ficulis aliquot Ppmani Ponti�cesff quorum infolentia nonpro-\ftiJ^**^tnoflro tempore nonnulli euangelica do^rimein�auratores, qui non �bi folts, fed ip�nbsp;iniuriam �eri clamarunt i� quts non expeilato ipforum decreto autpermi�ione all�nbsp;nondum videranty vel non auji erant aggredi. Dedit horum ambitiogra�nbsp;�^^^�i^iqux adhuc hodie multds negotiumfaciant: quo magh nos anniti decet, vt�ngulinbsp;^ctle�a isdi�c�tionem�c conf�rant, Vt interim alijs etiam locum dent,quos rer���nbsp;J^l�^^gendidexteritate7)eusin�ruxitiamp;c,
argumentum � fine de�umiti quem�bi interfiribendum habueritpropo�tum, nbsp;nbsp;per ^�ttefuiinjii
\^-^^^^�^�teturfi audaciorem fuiffe, veniam tarnen mereri,eo quodip�sprodeffi Voluerir,Sic 'f^^^^acittsver'oferip� Vobisyfratres, aliqua exparttiveluticommonefaciens Vos. Qua�nbsp;infirubtos e�e amp; probe teuere quxcunque ad falutis cognitionem faciunt, jdU�nbsp;'^^Uf-^^^^^'^^fit'i'ibere,Vt Voscommonefacerem deijs,qttte obferuatUmaximeneceffariaf�nt,nbsp;pijs quoque in obliuionem veniunt, Ita Verbfifeexcufat Paulus, vt nihilfeindi^nbsp;fui apo�olattts authoritatem con�anter affierit, amp; culpam�c agnofcit vt�-officio feci�e te�etur, Longe aliter author libri fecundi �h/lachab(eorum facit, quinbsp;�^^fff^�^^^firiptum fuum Jic excufat,vt fe dubiurn e�e o�endat, bene ne amp; reil� autfecus omnianbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( inquit ) amp; commentario congruenter hoc eir ip/e volebam :�n exiliter
�ltttgt;dpotui. Fru�ra igitureinslibri atithoritate Pontifidjpurgatorium igneni �� r tuenturt neque nobts vitio verti debet fi ilium reijciamus^cuiusfcriptor tarnnbsp;^fiitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xcufat, Sedhcecextrarempropo�tam. Fluncobferuemus^eosquoque qui
negotio in�ruiii�imi e�e vident�r, admonitionibus crebris opus habere, nbsp;nbsp;r enim
fumtis i itaadbonum tardi amp;plerunque officij immemores fecuritatt animi affeBtts accedat. Et occurrunt pa�im exemplanbsp;^^graui�irna feeler a prolap�funt, ex quibusfiitis apparet quam parum de nobi�pfiinbsp;�Iltmibm ergo fecuri amp; confidentes �nt,qui plena falutis cognitione itaglorian�nbsp;�^�flttutjone aut admonitioneporrb Opus habere dicant, tir proinde condones nullasnbsp;^^onitores omnes non fine ignominia reijdunt^ Superbiunt Uli fitafdentiaffid interim �ia
-ocr page 488-CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPIST. AD ROMANOS
Paulut ex officio Romanos monuit.
infcitiant egregi�produtit: quodnirnirum nefeipfos qaidem adhac nouerint : ^uia ruftionem fer�)e�lam haberent^ nullas admonitiones �tperuacaneas, nullas hortationt^nbsp;nullasdeniq^correptiones nonnecej�ariasfurarent: deniq^adaudiendu�)ei yerbutn�'�^r *nbsp;ejjent.,quodfiliorum Tieiproprium e�e Chriflus te�atur.Ioan.^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fHii��'
Apojloldttts feu minifleri�nbsp;ilicitur^ratiit.
Tertio loco Taulus ofjiciunt�tum allegat, ne monitorts yices temere fijje quot;Slideatur. TLam diceret aliqu� : E�o^non nifi admonendicaufafcripjeris :nbsp;quo�ti commonefacere amp; hortari debeasfTrauenit ergo hanc oiie�ionem,nbsp;ptergrattam^qute dataeS^ miht a Deo^ ad hoc yt�m mmt�erle�s Chri�t ingentes^nbsp;gelio Deiy quot;St ohlatio gentium fiat accepta^amp;e. Gratia yocalulo ipfum afollolatumgt;*gt;^^nbsp;cumin priori ad Corinth, ait t Gratia T)ei fium quod[um, Itaq^�enfius ef^quot;, Dettsffif^^nbsp;mini�rum fecit inter genres, amp; proinde officij mei c/�, yt in�ar fidel�s my�a autnbsp;gelio operergt;amp; in hoc Jim totufj�vt ex gentibus 7) eo grat am tir accept am oblationemnbsp;inter yos quoq^fieri cupiam^nemo me accufare debet, quafi afieClu ainbsp;htl ad me perttnenttbua tmmtfceam, Comprehendtt autem hts yerbts omnem mtw�f^lnbsp;rationem,quapropter�ngula � nob� aliquantb diligentius in�ici merentur,nbsp;Erimo apo�olatumgratiam yocatjcuitts difli duplex ratio aj^ignaripotei^-homines߀^at,qui in eo�ngularem Deigratiam experiuntur,quod�am yoluntate�^^nbsp;amp; falutem filij merito acquifitam ijfdem offert, neq^ aliudexigtt, quam quot;St quot;serbonbsp;tatiatq^diledioni mutuee�udeant, qua optima quot;sei etiamynica efl^ ratio yita re^^nbsp;tran�genda.Sunt ergo reuera impij amp; quouds�ipplicio digni,quicunqj gratiam hanc ncgt;^nbsp;eiryerbumfalutMcontemnunt^'Veletiamperfequuntur, ES^peccatum hocnimiutnnbsp;feculo,amp; multifummam fibijpfisfilicitatempollicenturffi euangelium procul �finibii^�*�^iinbsp;amp;faluberrimum Chrifiiiugum excuterepoj^int, Sedplurim�m fallentur ffefua gt;nbsp;iudiciumfubibunt,qui Sodomas amp; Gomorrham olim tolerabiliuspuniendas ait,qgt;^^^.^�'^iiuii'^'^^,nbsp;lumipfiusreijciunt. �lterahuiusdiCli caufaadipfosminijlrosrefertur,quosprf^^^�nbsp;gratia fua Dein dignatur, quando illosfilij fuiJ�mmyflas facit, amp; eorum opera innbsp;gniJiti amp; falutts aterna my�erijs 'stitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim in homine inuenias, quo ad
euehimereaturf Gaudentpleriq,amp;praclareficum agiputant,fi�principtbttf honorificas amp; alia maiorti momenti negotia dejlinentur. �t hoc nunquam Hits obfi^^� (ii'*'' ;nbsp;fuo iudiciofallerentur principes, aut ipfi adres agendas idonei effent, j^^isycro no�^�nbsp;negotia obeunda idoneui ef�, , .ciim in no�r�s quoq^ cacutiamus, ni� nos Veus fui^nbsp;��utnum 7)eum innobisordinandtsfallidicemw, qui corda amp; renes infficitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diquot; -ni)
hoc eff,quodquot;verbi diuinipracones aliquiJiunt, amp; debent hi illam agnofcere, quot;Vt amp; nbsp;nbsp;nbsp;d iquot;
commtjjum�bimunus obeant, amp; aduerj'ariorum mindsatq^ conatibttsnonterreant!^^�^ nbsp;nbsp;nbsp;,j
ff em habeant in uiClam,qui eosferuabit, quam diu gloriafuaferuirepoterunt.
KinffiriEuany nbsp;nbsp;nbsp;Treinde of�cium mini�rorumpracipuum notatur, quandofe euangelio operaft
gelio operart�t locutio ex facrts dejitmpta, ideo quot;veterum nonnulli hoc loco confierandi quot;verbum t�r.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men minijlri non ipj�m euangelium ,fidpotiusper illud homines 7)eo confierant,not (
tem fiqut maluimtts, qui amp; Latine amp;propri� magds �poflolifenfum reddidit, cerdotium alludit, amp; fortajdds ijs oblique reff ondet,qui Chri�ianam religionem hoc no^^nbsp;nebant,qubdfacerdotium nullum haberet, amp; facrtficijs de�itueretur, in quibtt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i��fi
quam genres religionem omnem confi�ere putabant, Tult ergo dicere, apo�olos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ait
facer dotium, fed non tale, in quo inutifibus ceremonijs aut faerds per Chrijlutn eperentur,fideuangelio, cuuts minijlerium ipfe Deifiliits proprio excmplonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^sii'
Janduit.^Admonet autem i�a locutio miniftros, quot;Vt relidlds omnibus alfqsjiudijhfi� � ventur,quot;vthuius dodrinapafiim innotefiat. Tiec enimprofidis Chrifiiminifirtthitnbsp;pofihabitaeuangelijpradicatione, circa alia negotia occupantur qua ad ecclefu^nbsp;hilfaciunt,imb ip/os�fuo officio auocant. Qua autemfuntfacrificia ilia, qu^ �pf�^ findnbsp;terdotio offerri debuerunt f TLon boues,oues, hcedi, columba,farra,Uba, autnbsp;generds:fidipfiauditores,quos Deoadduci^amp;huicperobedientiafidei'viuentesboj
-ocr page 489-y, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M r L I A X C.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117
M�'fiat accepta , fanUificata perfiiritum 'Vi^imif confieruntureuangelijauditoresgermani, eo qu'odhkgladiMillenbsp;hl^�t ^^tnk affe^tts mortificantiir yt homo totut in Chrifto refiurgere amp; �Deo uiuerenbsp;^x^erno minifterio nimium tribueret,fian^ificationem httiui oblationk adfit-�quot;�'ftihnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiplilt;^fiia minute 'yterbum Dei in animts nofirk �fficax reddit, yt nofira
Etdocet totui hic locut, qute namfiintnoui te�amentiJacri- Sacrificia tjoui tojminifiri ecclefiarum ofif'erre debeant^ Singulifieipfos Deofiflant amp; iauen- teflamenti,nbsp;Hofieas ait) idefian�as preces ati^gra'tiaritma^ionemojfierant : minijlri 've-^�'�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capiant, fi; wj Chrijlo adducant qui non alia re magk quam fialuta noflra dele^
�*!gt;f�c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facejjant,quifacerdotium quoddam exfuo cerebro infiituerunty in quo yn^i amp;
detraheretaut quinque y erborum demurmuratione yerum illita corpus ^fopatri propeccatk yiuorum amp; mortuorum offerte dicuntur:
'ii#r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimulachrk offerunturpecunia, cerei, gallina, oues,'y)efles,triticum amp; quacunq^
libido exigit.Habetpraterea loctts hic eximiamconfolationem^quodnimi-�^^^ifiimi amp; odoratifiimi facrificij loco excipit miferos nos mortales,fi per euangelij do^ E^ergo Uli accepta noflra conuerfio
V f ^\fdtitkpromi�ionibui,qua Uli coniun^a funt^ nemo dubitare debet, Excitet hocnos^yt S� ^ff'^lkk mundi iudicijs euangelium audiamtcs, audito credamtcSi lt;amp; nos Z)eopatrififta^nbsp;quot;^i^imas perfidemin lefum ChrifiumEiominum nofirum: cui debetur benedi^io^
� gloria (�* potefias in ater num tarnen*
n O tu � L t A X c.
Habeo igiturquod glorierin Chrfftolefu, inhfsqu�adDcunl P^ftinentNonenim aufim quicquamloqui,quod non efFecerit Chrisnbsp;�US per me ad obedientiam gentium j fermone S)C opefe, in uirtute fi=nbsp;�''orum S)C prodigiorum,in uirtute fpirit�s Dei.adeo ut ab Hierofolynbsp;amp;: circumiacentibus regionibus ufc� adlllyricum impkuerim euanbsp;Chrifti: itaporro ambiens pr�dicare euangelium, non ubinbsp;�^^minatus eft Chriftus, ut ne fuper alienum fundamentum �dif�ca-Sed ficut fcriptum eft.Quibus non eft annuntiatum de eo uide*nbsp;�unt: Sc qui non audierunt, intelligent.
l^pffauit nttper quot;Paulusfiribendi audaciam e^r ne quts eum confidentia dr ambitionis accu^ if^uiadpomanos (quorum tunc fummaerat in orbe terrarumpoteritia amp; authoritas)nbsp;deflinaretihoc fi ex officio facere oflendit.Tn hoc etenim fe quot;yiocatuni effe^ytgentium apo-
quot;��'i�ie� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi^imam gratam adducat. (^ia ergo inter has ll^mani primatum habe^ Paulus [ui apo'
*'pZi^^^�f��^uamabeoprateririautnegligi debuerunt, ^oniam yero ea occafione in juiapojlola- fiolatut author \ intidit,nunc eiusauthoritatem argumentas aliquotgraui�tmk commendati non quk ritatem tuetur,nbsp;ambitiofeia^et,fedytamulorum calumniasdilu�tj quiipfiusyocationemnbsp;'^^'�^bant, 'vt ita doblrina etiam fidem omnem derogarent. Q^od igitur Paulo Ucuit innbsp;ipfum omnibus quot;verbi minifir� licet, imb faBu neceffarium esf: quot;Vt quoties in fitaper^nbsp;ipfius Deigloriam periclitari quot;videntinihileorumomittant,quaadtuendamipfi)~nbsp;faciunt.Sunt enim ignaui nimts,amp; indigni qui pro Chrifli minifirk habeantutinbsp;\^ff�'�^^fii^quot;^P[lt;^dumnonaudenttuerifinquema�DeoeueUifitnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G�oriatur�n
fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toeius caufa hts yerbk continetur � Habeo quodglorier in Chrifio Tefufin lefu Chriflo^
ddePfi^finmunereapoflolatus mihicornmififo ita quot;verfatusfum, ytnon materia fi ita opwsfit. Glorior autem in Chrifto lefu, qui mea opera quot;vti digna^nbsp;adeoj^idoneumfecit ad eaperagenda, qua mei ingenij captum longe fu-
^�^eq^ etiam caduck amp; momentanek huiusfeculi bonk glorior,fed ijs, qua ad T) eum per -
-ocr page 490-CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
tinent amp; regno eim propagandafiruiunt. Jflud yero iniquisde Je aduerjariorufn amp; hacJihi nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ade� molefla ejje docet^quanda borne eonfcientia te�imonio fretttf,
funUionds ra�onem reddere, Continetur autem fub hoc Tauli exetnplo generalds doBrtnn,^^ � rebti� amp; quornodopijgloriari debeant.E^^ hactognitu digni�ima^eo qubdadgloritenbsp;n�s natfiraprodiuesfumM, in codent aute yari 'e amp;grauiterpeccantM^ dum illam ydnbsp;tilibiii amp; noxijs quterintips y^el nofira indufiria amp; proprijs yiribtis ea tribuintu^inbsp;Deus fecit. Sunt ergo hic duo obfirtianda,de quibtn fuo exemplo nos �PaultK admonet,nbsp;ijsfoingloriemur^qua ad 7)eum pertinent fdeff^ad qute ille nos dejlinauit^ amp; in qudn^� inbsp;dn nos off cio nofro probefundose�e fcimtn.f^era enini gloria edf^ Deoplacere,amp;hunc]^^j ^(1nbsp;induflrie tejlem approbatorem habere : quod Hin fein obtingit, qui tn eitn yocationenbsp;ambulant.Qtiapropter�ulti amp; infelicesfunt.iqui relido fuo offciodn opibtn,honoribt�nbsp;inanifafitnfut o�entatione,yej}itu amp; ince�u fuperbo, yoluptatum�udio, mundiftto^^nbsp;tijsgloriam quarunt. Quid enim inhn omnibtn firmunt �abilcj aut quid ex omninbsp;t^d�Qun item nefcit,in omnibus iflnplerunq^prateritorum�elerum indicia extare,y(ii^'�L^fiiiknbsp;potitn pudere debeat,quam ex Hin gloriam inanem capture d� Ea deniq^ ijlorurrt cmniuff*nbsp;tioj^vta 7)ei regno nos auocent^nifi potenti�iritus fanSli minute in officio contineamvf* .�fi'nbsp;ergo quot;^el opum theJaurHyel bonorum huiusficuli�lendor^yelmundi applaufin elfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ii�i''
mlt;e er Tf/n��� corporn, fapientHe item amp; eloquentia aliorumqj donoru fiducia inebriet,^^ dl' perbe glorietur',fed yt hn omnibus rtB'e ytamur cura fit, eir � 'Deo nobn comi�amfundi^quot;nbsp;liter obeamus',�- itagloria yera nosapud Deum manebit, quam nullce huiusfecitlinbsp;aduerfarioru inuidia obfeurare poterit. Deinde in Chri�o le�gloriemurdde��nfi^^nbsp;donoru omnium,amp; quacunq^per nos reU� aut benefaSa funt.iautbore,Hic enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I���!,
quinoscum Tatrein gratia reduxit.,amp;donoru�iritus Janhli capacesfecit, bde in omne cperatur,amp; Hlo cejjante^ex nobn ip�s nihil omninopoJJumtts.Docet hoc Hie in yHdnbsp;farabcla apud loan.cap,\q.Quod qui non obferuantdjfer'e Juijpforu fiducia elatinbsp;du proprio conatu resarduas aggredinntur,fibtjpfts ruina amp; ignominia extrema author^^ijnbsp;ro quoddefemetipfodixtt Eaulusf dnunc argumentn aliquot confirmat.^qua exerdini'T^^^-.fit�''nbsp;Chrifliu innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erimum � caufa efficiente y el authore apojlelatus fumit.^amp;ita enunciatzTsLon auf'�^
taulo c^it, loqui.^quodnon effecerit Chri�tnper meadobedientiamgentium,id e�,ytgentes adip� adducerem. j^rgumentum euidentius erit,� ad hunc modumformerur : Quacunq, Chri�onbsp;Oper atur,ijs turegloriari po�umtn amp; yt hoc fiat piet as iul)et,ne illites beneficium contenifi^�'^ffipj.nbsp;mur.ydtquicquid de meo apoflolatu ego comemorofilludomne in me effecit Chri�unnbsp;riaripofium,amp;iu�am fanhiamq^ habeogloriandi materia, .^ddargumenti confirmatiotxfi^^nbsp;Je religtone prohiberi tejlatur, ne quid de fieipfo dicereaufit,cuit(S non ipfum Chrifiuinnbsp;beat. Quapr opter quod modo in genere di�lum e�,in�lo Chri�o nobn gloriandumnbsp;ad y er bi mint�ros pertineC, yt ne quid illi fibijpfis ytndicent,fed omneni fui mini�edj tl!quot;nbsp;nrs effeClum ynifob^ ChriJJo tribuant. Docet hoc Eaultn prolixe in priori ad Cor.cap-3'l^^j^ffi�^.nbsp;culturaparabola. Vt eritm terram coli quidem oportet, inann tarnen ejl cum eorunbsp;aliorumquirigantlabor,niji Deusincrementudederif.lta Deiyerbumpradicarinece�i^,nbsp;fernen hoc Chrifius fui�iritus yirtute intra hominu animos f�cundum amp; efficaxfa^i^^ff � fnbsp;cendo,monendo,hortando,increpando amp; confolando nihil proficient.Et lofirma tur hotnbsp;nbsp;nbsp;J
ritate,quinemineadfeyenireait, nijt quem pater traxerit, ^rfin auttm minifif^J fi lusindicat, quando Chri�umjibi in hocajjuifie feribit, ytgenres ad fuum ob�qM�^^,nbsp;E^ hxc Hla fidti obedientia,qutefola Deo probatur, Vt entm ex Dei yerbo enajcimi^�^nbsp;Chrijlum remittit,cui omnes hominesferuitium amp; obfequium debere, �iritus�n^u^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill''
(undo docet, ybi omnes genres illi � p�tre in htereditatem datas e�e Jcribitur. Etnotum Efalmi 7 X..Adorent eum omnes reges,omnesgenres feruiant ei- Vnde apparetnbsp;�olorum fucee�ortbtts habendos e�e,qui ex futs feCiatoribus hominum feruosfaciunt,nbsp;nomina imponunt, yt qui in Chrifti nomen bapti^ati funt, non fine atroci eSquot; notortainbsp;Eenediblini, �Bernhardini,Francifcani,Dominican! dicantur.l^ouent hi omnes inter altrtonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn
-ocr page 491-n � M I L I A X �. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i8
��� p�aufthi�ipratextu�tper�itionesfuas defendunt. Sed Deo probari nonpote^ oiedien-Ilia, turn nullo eius yerbo commendetur, zirproinde non exfidefii,quemadmodum al�h� ^no^ue
^lterum argumentum � yeri apofiolatM fignt^ defiumit, qua in ipfio non minM qu�m in alijs Pau�iuueriapo yijiolif manifej�a fint. quot;Dicit enim Chriflum in fie efificacem fiuifife fiermone amp; op�r� tn quot;virtute fiigno �olatiu fignanbsp;'�n amp;frodi^iorumdn yirtute /piritue 7)ei, ^bi rurfiws argumentum itafiormabis: Chrifiiii lefius habutt.nbsp;rftmsfiios docendi eif agendi dexteritate,adhac yirtutefiignorum amp; prodigiorum,imo ipfitrts (pi-^^^n^fanbli quot;^irtute infiruxu'^tqui bac omnia in me conjpicuafiunt,neqj aliquid horum mihi deeifi:
amp;germanuifitm Chrijliapoflolui. Admaior�confirmationefiaciunt,qua'\'latth.\o, ^^�^^'Tigt;ltimo,.^b{o,i. amp; x.cap.habentur. �M.inorem totu^ liber �^orum prolixe probat,lt;amp; qua-J �'ladhuius confirmationem ipfiemoxadducet,'ygt;t nunc ampliori demonflratione nonfitt opu^.Suntnbsp;, ^'Verbabacfitnguladiligentiu4 excutienda. Sermonis enim yocabulo nonmodoordirtanaton-fi^^notantur, quas quot;Paulus in ecclefitjs habuit, yerumetiam colloquia, dijputationes ciimpriua-fii�n publica,quibus ilium plurimusn potuifie,non yno exemplo probari poter at. Pertinent etiamnbsp;ii^( titulum epiflola,quibtu abfientes docuit,monuit amp; confiolatus eJ�, Operts yerb �Vocabulumnbsp;'�'^abus pHmitur,amp; indefiejfiam Pauli in obeundafinafiunidione induflriam,labor es afiiduos,per e^nbsp;^^'��^limespericuliplenas,patientiam itemin carceribus,yinculK amp; omni aduerfibrumgenere, om-illiits abliones atq^ ftudia comprehendit. His quafii peculiaremfipeciem amp; apoflol� prosnbsp;y�!� addiefigna amp;prodigia. Vtroq^ autem nomine miracula d�not�t, qua amp; jignafiuerunt, qui-^*^^i*an^elijdod{rinaquafiobjignabatur,yteiapudauditores fides fieret, amp;fiimulomnes hommesnbsp;fi'^fiuate in Chrij�i amp; diuina yirtutis admirationem rapuerunt*,quo nomineprodigia didla fiunr.nbsp;quot;P 11^omnibus yirtitsfeu potentiaJpiritusfian�i adifeitur, fime quo nihil horum apofiolipotuiff�nt
Docet autem locus hic, qua yera apofiolq/us aut apofiolica funBionisfiigna fieu teftimo- signa apo�o.' item mediaJiueinJ�rumentafitnt,quibus regnum Chrtfii propagatur, amp; quibuseosinplru^ latus,nbsp;^^^fficonuenit ,quiinilliusminifierioyerfiantur,, quot;Debetur hicprimtts locus yerbo aut dodlrinic,nbsp;ab ipfiamundi origine quot;Deushumanogeneri amp; yoluntatemfiuamexpofiuitiamp;fialutem aternbsp;eius confequenda rationem monfirauit'.ytnon. immerito diuinus ille Pfialtes dixeric. quot;^li-jj. �fiumfiuum, amp; fianauit eos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem yerbum hocjimpUx, euidens amp; certum, yt quodnort
^^�i^eyolitantibus Sibyllafiolijs,fedin ytriufiq^ teflamenti librtsdeficriptumcontinetur. Huim ^'�^^�iitione amp; eiufidempradicandi facultate inflrubium efifie oportet, quifiquts Chrifii amp; ecclefiianbsp;yoluerit. Ideo Paulus in epiftolts ad Timoth. epifieopum yult efi� (/lud-ctfcfiK�ij, ided^,
addocendum, amp; qui 1)� yerbum reSl�fiecarepofeit, yt omnium irifilitutioni amp; confeladoni ne yerbumperfiefirigeat,aut doSlrina quthoritas nullafiit^ operibus queq^ mintj�i ospol-(^fi���*^n�t,ijsnimirum,quanuperin Paulo eximiafiuififiediximus. Et requiritur hicyitatotiiutnbsp;filt;^ inflituere illi debent, neprauo exemplo ipjifi�a doidrinafidem amp; authoritatemnbsp;'f�! d�rogent. Admonet de hoc Chri�us,quando apoftolos meminiffie yult, ipfios infiar ciuitatis innbsp;Jita efee, qua latere nonpo�it, amp; quia omnium ocuU in ipfios conie^ifiint, in hoc eos ejfienbsp;opera eorum coram hominibus luceant,amp; alij ex Hits habeant Dei^orificandi occafiionemtnbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;apoflolos cumprimts diligentes fiuifee, nemo plus dubitat, cum conftet primitiuam ecclefiam
^fi�^Koq^ admirationi fiuifeepropter ytta amp; morum fian^imoniam, qua Chrifiiani reliquts omni-(j. ififi^^^ttt.lllos autempraterea miraculorum dono Chrifius inflruxerat,quibus olim opus erat, iiii ^^^'^^^^^^P^ttcifeimi agnoficerent,amp; omnesfidei doSlrinam fiufpeSlam hoherent,quafit ab homi-excogitata. Hts igitur hodie non opus ed^amplius inter eos,quinbsp;funnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profitentur,amp; nifijuumficripturts fiacrts honorem defier ant, Chrifiiano nomine indtgni
^tclefiacatholicapertotumorbem dife-ufiaatq^fiundatafiit, �euevare�ig. eo).nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in nojira tempora dur are permifea fiunt, ne animus femper yifibilia quareret, zsr
fi'i�^fi^tet genushumanum, quorum nouitateflagrauit. ^one�fi ergo quod clamoribus moueamur qui hodie in media euangelij lutefiignapo�ulant,quibus do�rinam denbsp;tuitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htfium Chrijlum confirmemus. Sunt hi fudaorumfiimiles, qui ciim Chri�us qttotidie
Ht� a ederet, fiignum aliquodde ccelo dan cupiebant. Obijciunt ijdem nobtsfiigna, qua apud Di-
0 x
-ocr page 492-CAP. XV.
IN EPIST. An ROMANOS
uortim�tnulaclraymartyrum reliquias amp; in monachorum clau�r��ant ad^a�i�it^relt^tonncts �rmatwnem.�f nos ilia omnia�al�a amp; diabolica e�edicimuf : parsitn auia impo�ttris confiani, ntiffnbsp;�unt yer�, qitx�eri 'videntur:partim quia ad mendacia confirmanda�unt^yt homtnetabynonbsp;ad creaturas reuocens, t^rproinde ex eorum numero�unt, qua Antichri�i temporibits �rtpturanbsp;iuunt-Quoad'ygt;ero miniflros yerbisnihslilli efficient niflfigt;iritin fan�i yirttite fiibleuenttir, qtu^nbsp;ip�s fiiggerat quidquo��s loco amp; tempore�tdicendum , amp; auditorum eordatlluminetatq,M�nbsp;yerbum ob�gnet,'Vt illud Dei efie intelligantfeq^ illi regendos prxbeant. Et hac quidemarmij^nbsp;apoflolica,quibusolimprimi illi totum orbem Chriflojubiugarunt,nbsp;nbsp;nbsp;quibM hodie etiam �.nfiit
tfle oportet eos,qui illorumfuccefioresdici c3' haben yolunt. At qui hodie hunc titulam �htT�W lt; cant, nihil/er�prater inanefucce�iontsnomenpratexuntdeindeyer 'o mitrtSjpediipalli�fi^lfl 'nbsp;liripipijs amp; nefiio quibitt nugis fefi ojlentant.,qua omnia quot;velab ipfis confitla, yel ex LeuitltpM^..nbsp;dotioyolim per Chriftum abrogato,translatafunt. �Elos yerb non quarimtaSt qutbttf yelffbnbsp;�icceflertntyCttm fliamus olim quoq^ bonts fitter dotibus malos, amp; hts rurftts interdu bonosnbsp;fuperflitiofum moramur ^fed hocpetimtts, �vtfua yocationts autfunUiontf 0nbsp;teflimonia nobis commonflrent infermone^ opere, 'rgt;irtutefignorum amp;Jfiiritusfanbit potentta�nbsp;f�m nonpo�intfacer e�eflnant fefe inanifuco Rendit are apudeos, quiafini illius Cumaninf�^� �nbsp;ex leontna pelle prominentes iampridem deprehenderunt, neque illorum clamortbtts porronbsp;po�unt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aa'tft'
itpo�o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cateritm ne inanibus herbis fe 'venditare TaulitsputetUr,tertium argumentum ab tff�
latuf Pauti, nbsp;nbsp;fertiquo exponit,quantum profecerit docendo apudgentes quamplurimas, ^]gt;lam potent^' 1 yfl
tw Chrifliadeo efficattm tn tpfofuifle aitgygt;t ab Hierofolytna amp; lircumtacentibtti regtlt;^'^� �inf adlllyrtcum euangeltum Chrtfli impleuerit. /ra yero longi�tmum tra^um comprehendiff ff,nbsp;Syriam^Th�niciatn,AJtamminorem amp; non paruam Europa partem extendiiur,nbsp;giones circumiacentesygt;n�cum in�lts marts adnumeres, quasidem Tauliti euangeltjf^^^'^^ffllinbsp;jlluflrauitflmulqjtemporis breuitatem conf�ras ,opus inuenies,quod nullts humantsnbsp;hominum ton�lto ^el authoritate conficipotui�et^ni�i hoc itayolui�et Dejts, qui �
'tttifui yirtute armauit. Et facit adfablt hujus amplificationem,quodfe non obiter modb^l^/p �orte pradicaui�efed euangehu impleui�ejd ebf perfeble amp; plene tradid�e omnia,nbsp;rum cognitionemfatiunt,qua hoc continentur. Hoc ytprailarum efl apoflolica indtflt'^nbsp;tolerantia teflimoniumtita non minus euidens ebf diuinapotentia argtmentumf qua��* Afli'nbsp;lorumprt�dicatione exeruit. Ulius enim hoc opusfut�e.ex eo apparet^qubdomni humanof^�^nbsp;flituti�mb mortalium abtebli�imifuerunt apoflolt,qui tarn breui temports�acio tot fbfi^^nbsp;ria perluflrarunt,etgentes partim barbaras partim�perftitionibus et fitarum opum fidu^^nbsp;ad Chrifltobedientid adduxerunt.Quvd autem olirrifablumebf^ddnoflro quoqjeculo alfl^.nbsp;tefablum e�e fiimtts^quando diu�ppre�am euangelica yeritatts lucem ex Antithriflif'^'^ jftiifnbsp;eduxeruntpauculi homines, quos ante illudfablum nullus nomints atttgeneris fllendoftnbsp;ygt;elpublica yelpriuataauthoritascommendabat,amp; illam ipfam lucem inuitispotentt/nquot;�nbsp;nisper omnia otbis Chrifiiani r�gna longe lateq^propagarunt. Vnde colligimus,negou�^'�'^^fiitli^nbsp;non humanum, fed reuera diuinum efle,amp; proinde non metuendos e�eflolidi�imorutnnbsp;conatus.,quipoff^ tot exempla antece�orum fitorum adhuc Chriflo oblublari attdent.nbsp;Cfftcitvm apoonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sequitur quartum argumentum^ab officio apoflolorum defitmptum, quad
fiolorum^ lattq^ dtuulgare inter eos, qui nihil huius audiuerunt hucufq^ amp; � Chrifii cognido^^ funt.Suntenimyariaminiflrorumflecies,c�m (ytadEphej,^.cap.fcrtbiiur) T)tusanbsp;apo�olos det^alios aute paflores,alios doblores,alios prophetas, alios euangeliflas,nbsp;�iritus fut donis injlruxit^ amp; ad res obeundas idoneum reddidit. Quod cum nonnulltnbsp;tnox nimispracipiti amp; temerario iudicio omnes eos damnant, quos non per omnia apOr -ffttpi'nbsp;miles e�eyident. ESfergo probediflinguendum inter apoflolos amp;paflores,qui altogt;^nbsp;ficopt dteuntur. tApoflolorum fuit legatos Chrifli agere , amp; nullis certtsfed:bufaf�^�'�^ iubt'nbsp;modoillic pradteare. Quia enim oculatirerum � Chriflo geflarum tefles erantnbsp;bat, yt ybique terrarum ipfi pradicarent, quo maior efl�et doSlrime de Chriflo E�
-ocr page 493-H o M I L I A X C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I�9
iri orient yntuer�im^predicate Eaangeltum omnicreafura^ Itemx Iud�a,in Samaria amp;'vplfai extremos fines terra,nbsp;e^i^yidere) o^^idatim con�itaeiant epi/copos�ttenbsp;lon�itutas eccle�as�ruarent.Hos Chrifltps �conomis confert^lt;iui�am 'iiia Do-non minus pradenter ^uam �deliter di�riiuere debeant�to tempore : amp; ad il-^rL gt; ^ttod ^fia epifcopds in quot;^iletana Synodo Taultts dicit : jittendite yoii�pfis totonbsp;*''U�jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;iritiis fani�us con�ituit epi�opos adpafcendum eccle�am T)n^ eirc. ^la ergo i�t
debent minime aecu�andi�tnt ,� non ip��tto^j ad exemplum apo�olorum hinc inde �(5 ^�'imbfihocfaciantab�jpeculiariyocationejyiritiis reprehen�onemmerentur^ ytqtti�nbsp;�bi�ationem temere defirant. Idea olim loannes Chry��omits (yt Socrates�ribit)nbsp;^�fiopKtn grauiter reprebendit^iiubd relira Cypro Con�antinopolim yeni�et^nbsp;oocle�a ali�na immi�:ui�et. Hac extra remprafentem annotare libuitpropternbsp;%(^�^��'^^�^iatos,qui hodie omnem occa�onem yenantur , qua yerbi mini�ris�am authorita-f^^tant.ldunc ad Tauli argumentum reuertamury quad ex yerbis ip�us itaformarenbsp;e^i^ euangelium diuerfis in locts per orbem totum pradicareyamp; quidem Hits po'-^�lt;^�^gt;ybi Chri�us nondum e/� nominatusild ego �tmma diligentia hucufq, pra�iti,neiynbsp;cura fuit, qu�m yt illic pradicem, ybi nulla antebac Chri�i mentio e?^ fa^la^nenbsp;alienum,ide�l^jalterius manu amp; indu�ria ia^um (nam�propri� loqui libeattnbsp;^iiji^^^^�ndamentumprophetarum amp;apo�olorum, Chri�its le�is. Ephef.2,, amp; i.Corinth.^.)nbsp;Ergoyerttsfum Chri�iapo�olus,amp; ampli�imam habeoinhocgloriandi materiam,nbsp;^^^(ern argumenti propo�tionem maiorem probat Ifaia te�imonio, qui cap.^i-- de Chriftonbsp;^'����t�^f^^^�^^�^'^nsdnter alia dicitfore^yt ij lucem hanc yideant, quibus hucujqj nihil de ea annunnbsp;�^nttsper Chri�umparta negotium intelligant, quipritts nihil de illo audierunt.nbsp;, nonpof� Taulunt ex Apo�olorum numeroexcludi, cum inip�poti�i-�h^nodjfirittts�n�{us olim de illorum mini�eriopradixit. Facit autem hocye Df*nbsp;�Deibonitatem ^quiyerbum falut� hominibus ignards�mo nihil de hocnbsp;igt;0h'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proindeindignts,pradicari yoluit. Cuius confyderatio nos amp; officij admonet^ ne tan
a�ernemur: amp;�mul con�latur,ne de eiusgratia dejf eremus, qui tam multa tam^j humanumgenus mi�ricordia exempla adidit.nbsp;nbsp;nbsp;�M-ereturpraterea multam con AOolloloruiin
^aborio�a amp; indefej�a apo�olorumfidulitas, qui et� continuis laboribus atq^ pericul^ fedulitys cT in� ^�illi�'�^��^^^ntur,nunqud tarnen de ignauo otio cogitarunt ^�ed in hoc potius fuerunt^yt regnumnbsp;^oce�ionibusaugerent. Arguit hoc eorum ignauiam., qui aliorum laboribusnbsp;eccle�ascollabiftnuntydum�iootio amp;yoluptatibuscon�uluntt quorum hodieninbsp;nnmerus. I^^id yero de Ulis dicemus,qui cum apo�oloru labores, inopiam,pericula,nbsp;^Sicanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non in ore habeanti^ ip� illis modo locis obrepunt, in quibus Chri�us iam ante pure
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bene con�itutas eccle�as nouis dogmatibus aut ceremonijs �peruacaneis atq^ inu
�h 'E�ales olim docentibus adhucapo�ol^ erant lA.a^arai, qui legem euangelio mi�e-Circumcifionem atq,ritus legales tumultuabantur.Similes horum hodie Anabapti^ Fapatus regnat,yix y�iam apparent, aut certe nullam manum admo-�per�itionibuspurior religio in�ituaturiquamprimtim yeropiorum mini�rorumnbsp;^^^\il^-�^^^^'gt;'e�rmatio aliqua amp; fidei libertas obtinetur,tuncilli abfq^ mor a �brepuntiCCclenbsp;mini�risadhuccum fuper�itione amp;idololatriapugnantibusnouanbsp;quot;^ero�efe produntproprio indicio,qu()d nihil cum Chri�i apo�olis communenbsp;freieres.^turbulentosho�ce jfiritus,maneamtts autem con�anter in Euan-i^e�m yert pradicat, amp; in eodem omnia nobis mon�rat, qua adregninbsp;con�equendamfaciunt. Illi debeturbenediHio, honor] gloria amp;pote�as in
* 'Amen.
HOMILIA XCT�
Uer' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueniretn aduos.Nunc
cum non habeamampUus locum inhisregionibus, defiderium 0 3
-ocr page 494-IN EPIS T. AD ROMANOS
/�gt; autcm habcam ueniendi ad uos, � muln's anm's, quandocutt^FP�'��nbsp;cifcarinHifpaniam, ueniamaduos. Spcro enimfore, ut iftac pr^^t^*nbsp;riens uideam uos, amp; � uobis deducar illuc, fi tarnen ucftranbsp;dine prius ex parte expletus fuero. Nunc autem prof�cifcornbsp;�ym�, miniftrans fanc^iis. Placuit enim Macedoni� �� Acbaiaenbsp;miinicationem aliquamfacere inpauperes fand�os, qui font Hicro�0*nbsp;lym�. Placuit inquam, 6c debitores illorum funt. Nam fi fpftitua*��nbsp;ipforum gentes participarunt, debent etiam ipfein carnalibusmi^^*^nbsp;ftrare eis,
^emadmoJam yasil�udTefu Chrifli elt�um., Taulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ropag/tndo C
gno plin omnibtti apo�olii lalorau��ta humants falutK hofl� fatan�lli Jidittijnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fer�ios�ruos^^uorum alij illitu yocationem, alij yerofidem situ tn
(onati�int.Et hteccaufa eum mouitjytde feipfo amp;afo�olatuJuo�efiui differuerit^tj^odiy 'Peritatif amp;�alut� commune cau�m fericlitari yideret. Debet hoc in ijs etiam ob�tf*�^^��tnbsp;fertiudiuimM^ amp; qua modo recitata�tnt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tiebat� 7^ma etiam awulosby
tra hos �uam authoritatem prudenter admodum a�irit^o� endens,je in commi�o fibi Kere ita 't)er�atume��e,'ygt;t yberrimam habeatin Chri�o lefit gloriandimateriam,nbsp;argumenta,quibus idfrobat,fo�remumfuitgt;qubd in hoc foti�imum incubuerit hucu/q,gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d
lium longe late^ diuulgaret in ijs loc^, in quibus Chri�m antehac nunquam fradicafftf�^^llf quodfrofrium afoflolorum muntts fuij�e, audiuimus, Subijcit hdspra�entem locutngt;nbsp;continetiquaad amf H�rern huittscauj� detlarationemfaciunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
Curferiuf Ro* mam ucnerifnbsp;Pftulitt.
�i
Trincifib per yinthypophoram occurrit obieBioni^ quam aliqui in ferre pottrant.
aliquK* Sipetuliarii es gentium apo�olui,iamp; tanto ftudio yfw es hucufq.^yt qu�tnplurtf�i'U' Chri�in innotefceret, cur non ad nos quoq^ T^mam yeni�i, cum non minus nobis qu^t� �'nbsp;lus debitorfist' Hanc ergo qua�ionemplenum fini�ra fu/^icionis amp; inuidiaprauenittnbsp;^apropter etiam impeditus jumfape, ne yenirem adyos. Coharent iflaium ijs,nbsp;quideuangelij do�lrinam ijs poti�imiim pradicare�udeat^ qui illam hucufqj nondumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i'
C haut caufamfuife ait,quafuum aduentum adipfos in hunc yfq^ diem impedieric-^^�^^^jf/f rum Cap. i6,legitur,nonprofuoarbitrio fuasprofeUionesin�ituit, fedjpirituntducemnbsp;�rumJecutus e�,quiinterea ipfum abin�ituto itinerealio reuocauit.Quoditaferi oportePnbsp;ip� apo�oli minus inuidia fu�inerent, amp; omnibus con�aret Chri�t regnum nonhutnutit^, '�[,nbsp;gubernari,fed totum ab aterno diuinaprouidentia decretopendere. Quod autem apofioi^nbsp;Zoc ipfum omnibus alijs etiam folet euenire. 2d.am yt Solomon dicebat, Cor hominis delibit*' Y�nbsp;fua. Dominus autem dirigit grefum eius.Et qua interdum pio t^elo in�ituuntur, non �nbsp;habent efeClum,yel qu od tarn ante i�is ntgotijs Deits alios de�inauit, yel quod nos adeainbsp;da minus idoneos ejfe nouit^ no�ra opera in alijs maiori cum�uHu ytipoteii^, Exempl^nbsp;rei in Dauide habemus, qui cum Deo templum adificare�atuijfet, oraculo tarnen impt^^nbsp;quo didicit,opus i�udadfilium Solomonempertinere, Debentautem exempla eiufmodtno!nbsp;ne indignius feramusfi quid huitts nobis quoq^ accidit,yt minus fuccedat,quodfan^o amp; f� .^ii^nbsp;fufiepimus, Confoletur item nos,quod idem impijs quoq^ accidit, qui amp; ip� nonfempernbsp;finem fua con�liaperducunt : imofrequenter�t,ytpiorumfaluti Gr ecclejiapropagatton�^^^^^'nbsp;quodilli aduerfus hanc in�ituerunt :�cuti in Eharaone, Saule er fimilibus olim faifumji*^]]nbsp;mus. J^eminem ergo illorum conatus terreant, quos facillime eludit Deiu. Simulautemnbsp;abieBa no�ri arbicrij fiducia,confultationes omnes diuina yoluntatifubijciamtis, Deutnnbsp;yt Hlarum euentum adno�ramfalutem amp;fui nominisgloriam dirigat.
PoUicetur fe Romamutntu^nbsp;rumejj�^
Eorro,ne quid fingere putetur Eaulus, aduentum fuum difert� Gr multis yerbispoH'^^ promi�tonem hancfuts quoq^ rationibus confirmat.2iuncautem (inquitjciim nonhabeaf*nbsp;locum m bis regionibusfde�dertum aute habeam yeniendi ad yos,quandocunq,proficififinbsp;niam,yeniam adyos,amp;Ct Erimum argumentum ex reprafentipetit, quia quodin i�tspoquot;
-ocr page 495-�tiiLt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A X C I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ll�
gt; pe^fnij/iirttm omnino 7)eum, y t quod dtu optautt,tandem berficiar, � tenert airi^�s 'videndi,'^t yeleo argumenta o�endat,�tllosnolle inan�-yulgare exemftlum obedientite * quam Chriflo Domino Tau�nbsp;fgt;iic q? ^^^*^do funBioni�tx^adquam ab Ulo deftinatM erat^affe^m�ios omnes yn� cum ar--^o�pofuir.Debent hoc imitariomnes,qui Chriflo �eruireinftituenbsp;�dei obedientia ei'^ , quam euangelicte prxdicationts finem arquefio^um ej�nbsp;pott^- Q^bd Ji autem htec diuintc yolunrati flanBanbsp;4 ��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu�m procul, Deum tmmortalem, ab e� ab�unt, qui turpi�ima carntsflu�
.'�tfl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Illi anteponuntfSed in Paulo pergamtts i qui temput quoque amp; occaflonetn
yenire decreuerit : nimirum quando inHiJpaniamproflciflatur, lamer^o itt ''�'�n? bancquoque inui�ere, cum in.huicyicinis regionibus non fitpere�etlo-. l�anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriflinoneflet annuntiatum, Quodyero ex hoc nonnulli colligunt,illain
''�quot;'Sc/'***� �l^��l^fprtedicauij�f nimts temerarium e^. 7gt;lam qui tories impeditu^ fuit prater a-��omam yeniret, hic quoque impediripotuir. �Keque fatis conflat, an \^^^^�^ltywu4exyintults,poflquamludgorum improbitate coaEbus ad Cafltrem prouo-dedublus eb^- �P^^fl�^^ boc in medio relinquere^ qu�m circa quaftioncs imtti^-f^l yoluntatem mag� declarer, amp; J^manos fibi obflri^iores reddattnbsp;yt iflacprateriens yideam yos.,amp;� y obis deducar illuc^ /i tarnen yeflra con-parteexpletusfuero.^lagnam ergo�em de l^omanis conceperat Paulus^ quan~nbsp;longlfiqfia amp; periculofa deducendtim conf}dit:nonquidempompam ma-^qnalis hodie in deducendis per�natis ^po/lolorum �cceflonbus adhiberifloler^nbsp;�n babeat cum illis con�rendi de flde^amp; inter proficifienaum commodius docerenbsp;*^^*rff^^^l�^if,ybiilliyelhoj�res.,yel clienres,yelamicos amp; notos aliquos habebant. Idee de*nbsp;Paultts, qubdoflicium iflud � Ppmanis non obfcur�petit, quosnunquamnbsp;amp;flnJt*lomnem bonorum �irit�alium lopiam lilts ofl'erebat.^nbsp;^b Hits yiti�im petere, quod Hits amp; fa�ufacillimum erat, amp; non fine cerro�u-fian'e debent ecclejia,miniflris rSquot; paflortbusjuif omne genus ojflicij, cum hi internbsp;loco Jinr,amp; horum miniflerioin Dei filios regenerentur, quiprius ah eitts re-exclttfi erant,ldeb� Corinthijs quoque idem ahquando pojlulauit: amp; quanta innbsp;�^fitpiorum�atrum�dulitas, ex Horumlibro apparer, ybipoflrema il-Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gracia in fnd a am defiribitur. ,^t hodie plerofque miniflrorum yerbi pudet amp;
gt;gt;lntichrifiiants prafiulibus , qui illos deducant amp; omnihononore pro�quanturt f���Hfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimiiimJiruiliter Jefefubijeiant ^fitli illi pro excrementis mundihabentur, quo-
� immijeere debeat, niji qui cum illis infamis amp; omnibus exoflis fleri yelit, J^pmafe di�e�urum ait ,fi�mel eins yidenda occafio obtin-qui illic erant confuetudtne prii0 ex parte expletus ,amp; (yt Capite primo dixit )nbsp;'^'hf'^�j^la^ir^neytrinqueconfirmatijint. Fuitergotn illoardens amp; inde�f�um prouehendi re-s^equeminorfuttamor erga ecclelias^ quarumomnium curam fuishumerisim-So); ^lj^�^^auit ,ficutiinpo/lerioriadCorinthios capiteyndecimotejlatur. Piac ilium mouir^nbsp;^�^am quotidieoccafionem quafiuifje qua Euangelium hominibus acognitionenbsp;alienis pradicarer, infuper eccleflas conflttutas inui�rir, amp;modb ex Orientenbsp;^rttrfus hinc ad Orientales ecclefias redierit. Decet hie amor gregis'paflores o-lllo ardeant, nunquam oflictum facient. Tdlonautemgregem amarepoterunr,tti�nbsp;buitts cultumproueilum amp;propagatum cupiant. Ideb Hie Petrum offi-.^^�Hftereyolens, prius interrogabat, num fie amaretC Quid ergo de Hits dicemus�nbsp;ecclefitam, cuius paflores fiefie profitentur, flrib curant �mb oues diftrahi,nbsp;** laniari finunt, modb ip� in pace otio agantiSunt hi alieniprorfius � dileiitonenbsp;pq/lores dicantur^c�m mercenariosag4nt,amp;fiuum otium gregifiutefidei com^
0 4
z
-ocr page 496-CAP.XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM E PIS T. A D R OH AN O S
Excufat moram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caferutn lacfcribenti quot;Paulo rurfits obijci poterat: quot;^agnific� quidem de tuonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(hut
fu� ad iHospro lKtris.iamp; nos tui aduentw fpe la�ias.Quin ergo tam nunc abrupta omni mora ad nos
'^''' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullus ttbiin regionibusillis loctufit amplius^Toterantpraterea ali^ui
turumejj�,amp;protndepromijfiorumtmmemoremputare^fialiquantijfiercun�laretury}Li. ^,11) ifits quoquemedetur, amp; ^ua caufiaeum adhucimpediat, docet� 2d.unc autem ptofittfi^^ I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
Hierofoljmam^minifirans fan��ts,amp;c^Quaft diceretxE^ quidem pracipuum fiolica caput^yt Euangeliumpa�impradicem, amp; q^uia in hifieregionibus 'vixaliqttff^finbsp;locum reliquum habeOiyideor abfique mora ad'vos yenirepo^. Sed aliudnegotiuminctoti^nbsp;(ationenequaquam alienum^quodmeHierofiolyma yocat^ytgratum amp; nece�ariumofftfinbsp;�em fianblts qui illicfiunt dum pecuniam in pauperum fiubuentionem colleUam adnbsp;Et hxc quidem iufta fuit excufatio.Scimus enim �poflolospauperum curamimprim� ��nbsp;que eos negligerepoterant^cttm non minima ecclefitepars fint^ Q^are Taulo etiam (nbsp;lat,cap.xfatetur)dlacobo,loanne amp; quot;Petro mandatum fuit,yt pauperum probe tnetnv�flnbsp;ijgt;J�mfinguli mini�rifibi quoq^ diSumputare debent3amp;proindeapudecclefiasfedulo tnfi^ /nbsp;gligantur illi, quos tanta cura amp;fludio nobis commendauit �)eifiliut, quot;^t in fuasnbsp;pturiim ejfi polliceatur,quicquid in illos conf ertur. Equidemft huius officij nopig uitP^�/di^nbsp;infiniti alij labores amp; cura difiinebant)amp; qui tanto ^manam ecclefiam 'videndi defitdt^^^ pfnbsp;inexcufabilis plane erit eorumfuperbia amp; inhumanitas,qui pauperesfafiidiunt, amp;nbsp;uentioni feruiunt, nihil ad fepertinere exiflimant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
tJi�oriafubuen nbsp;nbsp;nbsp;At ne cui fu�eSumfit quod modo Paulus allegat,rem omnem breuiter lt;amp; diludd^ lt; i
tionis pauperii yerbis: Placuit enim 'Macedonia amp; Achaia communicationem aliquam facere in quifuntHierofolyma.Placuitinqua,amp; debitores illorumfunt,e�c. HacytreSitHnbsp;r� ejta,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altiuspaulorepetendaerit hifioria, PoSf^ Chrifiiafcenfionem ecclefia Hierofolymif
eapit^ybi ^poflolificuti ille mandaratpradicandi initiumfecerant: qua indies tnagif fcente,ibidem prima aduerfusChri�ianosperfecutioin�ituta eP^fin qua Paulirabit^^^^f!^nbsp;taspra alijs eluxit. 7)i�erfifunt tunc per [udaam tot am fideles, amp;plerique oputnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
iaSuramfecerunt,'^tepifiolaadHebraos Cap.to teflatur� EtquiainludaapoP^, nos dominabantur impiffacerdotes,quorum alij Pharifai,alij Sadducai erant,non dubif^nbsp;ab eo tempore illic loci fideles a�iduis periculis exagitati,t2r indies ad rnaiorem egefiattf^nbsp;rint, Acce�it tandem hifce malts famespublica fub Claudio Imperatore, qua Agabitfp�^^.-turam pradixerat, amp; qua orbem terrarum longe late^ afflixit. Quod ergo de hac adtn�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jii
chenifideles initio deer euer ant, yt ynufquifqjprofacultatum�arum ratione aliquidfr^^. daa laborantibus conferret,hocpoflea in alijs quoq^ ecclefijs Apofioli con�ituerunt. Etnbsp;tunc temporis in 'Macedonia amp; Achaia'^erfabatur,ybi ecclefiapraalijspacefruebanttt^�^^'^^�o^nbsp;de opulentiores erant,pecuniam in illis publice colligi curauit, quam ipfi po�ea (nbsp;narrat)Hierofolymaminfratrumegentiumfubfidiumdetulit. Priufquam t^tnene)([..^^ffilfi^nbsp;tteret,fcrjptis ad alias ecclefiasliteris ^chaorum amp; Macedonum liberalitatemnbsp;dauit,yt quam plurimos adeius exempli imitatione excitaret.Hoc ipfum ergo hitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^1
ttfi aduentus fui dilationem hoc argumente excufet, it a tarnen in commendationern chaia amp; Macedonia digreditur,'vt non obfiure P^manos quo^fui in hac re officijnbsp;autem hoc fingularefuit Chrifliana beneficentia exemplum, quod ad omniumficulofttf�nbsp;nem�iritits fanSus in ecclefia extare yoluit,non inutile fuerit fingulaspartespropiut t
Primo Achaia �r Macedonia nominantur, quafratribui in ludaa egentibt^ cedcties frdtrb fuccurrerint.Quam ingenti autemlocorum �acio illa regiones � ludaa di�entnbsp;m ludaa tnareeo contendas,fiuelongioriambitu autcircuituperAfiam minoremproficifi^t'tS��nbsp;ju ucniunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Geographorum tabulas y el obiter infiexerunt^ Q^oad yulgus cert'e, quot;vd etmfit t
mos quofiq,, ntdla erant inter illospopulos commercial Mimin� tarnen illos neglig�fi tttqfpflt;gt; alienigenis amp; nihil adfeper tinentibus habent eos, quos in Chriflo lefunbsp;fibi obfiriSos effefeiebant, EPf hoc in eleemofynis obferuatu cumprimts necefi'arium, tttnbsp;tium amp; locorum dijerimina admittamus, quibus adimptdiendam btneficentiam
-ocr page 497-_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M I t I A X C r.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aill
Iniqunm yero amp; parum Chri�ianume^^negh^la ininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; corpora eiufdem membra fecit,ab incertts locorum �^cijt amp;
potiut quanta a�ud^�o�olos amp; frimitiu/e ecclefne fde-Quodenim Hierofolymts initio con�itutum fuit^ne quit inter Cbri�ianos prnhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuum � quibu/uii obuijs aut o�iatim mendkaret, �dex publico al�rentur^
�flij^ etiamecclefijs �o�ea fuit ob fer contenti fueruntyd�o�oli, quodfingula ecclefia�tos�au�eret alerent,�dnbsp;*''^�5!^lgt;u ' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditiores eOent t�t otio abundantiori�uerentur,alijs in nece�itate maiori con�i-
b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bxc quidem tune fecerunt, quando�erfecutionum�ericula pa�im imminebant,
ec leecle�a, nifiqu� quotidie ex�riuatk hominibitt colligebantur. �thodie 'vtdetur fuos egenos alere,qux in paceprofunda dsgunt, qux ref�ub,ha^nbsp;�*orum lt;amp;principum liberalitate opeshabentpublieas, qua a--�ulltt^Imratiopauperibitinbsp;^rfitfuosabfqjOmnidifcipUnaoberrare amp; publica ege�atts exempla effe patiuntur^nbsp;debebdt. Habent quidem qui huim mali author esfunt,nbsp;corradunt, ytfefe excufent ,fed omnibuaillth diluendth fuffteit Lexnbsp;mendicos effe prohibait, amp; primitiua ecclefia exemplum, qua fub impijsamp;fa^nbsp;j^�^^rdotihuf collapfam Dei ordinationem in�aurauit,
'''�^\-^�^f^^^ttij�dicit/dthaictsamp; %lacedonicMeccle��, Grace legitiirHvJ^oKHlt;r�p,quod^^ eleemq/ynit f rrei�udium amp;animipropen�onem fignifcat. Hac in eleemofynts omnino optesnbsp;dlas benefeentia intmtcas,de quibtts modo diximits, excludit �,amp;a�e^i~
amp; �n^um infeiuntjdeo Chrifltes monebat cauendum e�e,nedum t *^'^%^^^^**�^^'gt;�rii�ra manusfeiat qutdfaciat dextera.�t �Paulits inpo�eriori ad Corinthiosnbsp;cau� loquens, inter alia dicit:()uifqj�eutpraoptat corde, fie conf�r�t, non exnbsp;^'*�'�0�1�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hilarem datorem diligit 'Deus. Facitpratereahac animipropen�o,yt
[ 'tgt;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no�rts re�ondeant,et proinde Deo grata et acceptafint,qui non tant
^nimum donantts re�ieit. Idea rur�es in eadem epi�ola Cap. oClauo �po�olus jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promptits animtes,is acceptus eff proeo quod habet aliquts, non pro eo quoi
4 ''��''ih ' yidua paupercnla exemplu, cuiies duo ar a minuta, qua ex pia animipro^ � c�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fraudato,ohtulerat,Chrifius maximts amp;�lendidi�imts opulentorunt
l^rftis autem hie apparet,� quid de no�ri ficuli moribtts indices� ^ommodi�udium amp; in�tiabilis habendi cupido apud omnis loci amp; ordints homi-�nbsp;^d iuuandum �atres inopes animipropenfio * qua cau� e/� , quod autnbsp;511nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maligne confertur,nequegrata Deo e�epo�int no�ra in�atres officia.
�* 'Macedonesdecreuerint, indicatur : Tdimirttm communicationbni ali~ Eleemofyna 'i ^^��ffteinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ndos.qui�nt Hierofolymth. Communicationis nomine ytitur, Tff hoc il- contmunicatio
Chri�umhabentcommunem,fidem itemamp;facramen �gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoq^ omnibusregniccelorum hareditatem expectant, �militerfacilitates
^^�^�^^rieshabeant.Ideb Lucasin gt;gt;4.Bis inter eccle�aprimitiuaexercitia com .fj�itii cg recen�t. F'bi tarnen cauendus eff, fanaticorum error, qui Flatonicam reriintnbsp;^^^^^^re conantur, amp; Chri�iano nomine indignos dicunt eos, qui propriumnbsp;Wi''quot;��**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�J'o/jx�demonfirauimiis,nihilhuius ynquam Chriflusaut apo�olicon
\'ytt %^�^munequifq^deferebatpro fuoarbitrio, neq^cogebaturomnia conferre,nifiita ^lt;^riorum�orumproprietas, ffum quot;^eroillorumcumalijscom-j/*quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eharitatis officio,prout fratrum egentium neee�itas exigere yidebatur, amp;facul
apud /dchiuos amp; ^acedones obferuatumfuiffe,ex ijsapparet,
quot;^dCorinthiosadduximits. Inprafenti yeronominantur etiam Uli,in ^^^�^�^^^debeat ,Fauperes nimirum �n^i. Facit hocquoq^ contraconfu�onemnbsp;***��bbQ � nonnullitantopere ygt;rgent:amp;�mulduplicinomine commendantur ifquibus�b..nbsp;^xit. quot;Fiam pauperes dicuntur, yt o�endat commi�ratione dignos effe, etiamfi exteri
-ocr page 498-C A P. X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T* A D R � M A N O S
nutprocul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plerifque ignotifint ^Deindefan^os quot;^locat, eo ^uod
diJjent-iquinobKafatrejanHificatiofaHuiquiinfe crtdentesfangvine fvo��nfl Juo donatospatri confecrat.^Ai qui tales funt, ijdem otnnes eiufdepatrtf �lij amp; i^^*^nbsp;pluf quam germani^ Et bac ilia funt, qua nos in ijs ohferuare conuenit, qui no�ra Irene�cefnbsp;habent.Esccant in eoplerique,qubdanteaSiam 'vitam odios� traducunt, aut yeteresinturMnbsp;tem r�uocant, At non qu�s olim fuerit quifque,fid quif amp; qual� nunc ftt yidere oportet : CT � �nbsp;fueritpropter yeteresiniurias aliquem negligere, ciim nos T)evf tam dementer ingrtif^^^nbsp;quoties ad ilium eonuer� opem eius imploramttf J'aide ergo numpauper,amp; numnbsp;�ianuf�t,quituumauxilium petit, amp; i�a tibifufficiant. Quod tarnen non accipide�etnbsp;fide alienos negligere liceat. T^ampropter communem bumanitattsfenjum Uli quoq, dili�nbsp;yt no�ra beneficentia prouocati,de reitgioneChri�iana redita iudicare difcantt Doeetbo^ �,nbsp;in Samaritani parabola,amp;quantum bac re olim fubimpijs dmperatoribufveteres Chrifit^'p (jl,nbsp;cerint apudgentes,Ecclefia�ica hi�oria non yno loco docent.Quia quot;^ero htc de eleemofyni^r p,('nbsp;quibuf �delium Cbri�t nece�itatifuccurrebatur, defol�pauperibttsfandtt 'Paulusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff'
terea ciim omnes homines diligere iuheamur,maior ytiq, eorum ratio babenda eS^ � ligiontf yinculum nobis ob�rinxit: quodnon obfcure ^po�oluf no�er monet in epi�ol^^ di'nbsp;capitefexto�c firibens : tium tempus babemus ,fimuf benefiet erga omnes, maxime 7^�'quot;nbsp;me�ieosfidei.
Gentes fudaoa 'Pojlremo,etfi banc 'Macedonum amp; Aebiuorum Uberalitatem commendet, boc gc. rum debitores /ojnbsp;nbsp;nbsp;officiofacer e docet,c�m addif.Placuit, inquam, amp; debit or es illorum f�nf.
quidem e�' Cbri�iane faciunt,dum yoluntario animi motu ad boc faciendum feruniurfiy � bocfaciant,iure tlst legibus Cbrifiian� a�ringuntur,qua iubent, quot;ytt quifque in eo quodanbsp;fidemJuam quam ocy�ime liberet.Illos autem ludtets debitores ejfiprobat argumente,nbsp;ratione maioris ad minus ampltficat,^am �fftritualia ipforum gentesparticiparttnt,dfnbsp;ipfa in carnalibus mini�rare eis.Per f^iritualia intelUgit yniuerfa bumaniefalutisnbsp;�vt Cap.nono didumfuit,Iud(eorumpropri�fuerunt adoptio,gloria,fiedera, legisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d;�� gt;{f
promi�iones,patres, ipfedenique Cbri�us quoad carnem. Imb yt bic Samaritididicebaty ex Ivdaisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Horum omniuparticipes fadi funt qui exgentibus amp; ab omni�lutisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iK�^
exclu� erant,quando ex ludais oriundi Apo�oli in totum orbem digre�i funt, amp; euan^f nbsp;nbsp;nbsp;fl
gentesprcedicauerunt. Tlebuit enim fecundiim cetera propbetarum oracula, Lex � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loif'�'�'
yerbum �Domini de lerufalem.Qubdergogentes Cbrifiinotitia illuminatafuerunt,qne num Dei participes infalutis poffe�ionem yenerunt, qubd ex potefiate diaboliin regnUff*nbsp;fierunt,boc omnepo� Deum ludais debebant, eir proinde eorundem debitores erant,nbsp;defua in illos liberalitatepoterantgloriari, ciim ip� maiora multo ex Ulis accepiffefffquot; �nbsp;mento in priori ad Corintbios cap.nono ecclefia�ica mini�rorum flipendia Paulusnbsp;dit.Facit autem locus bicplurim�m adcomendandam euangelij dignitatem,quie tanta t^^^nbsp;ci Apo�oli totum orbem ter'parum ludteis debitoremfecerint. Qu�m f�da ergo amp;nbsp;ingratitudo eif, qui ipj�s minifiros euangelij contemnunt, inopes amp; famelicos oberrare jnbsp;inuidia amp; odioprofequunturf Qu�m item iniqui ceternee falutis t^fiimatoresfunt,q^�^^^^^#ffr^^nbsp;fecult amittant, euangelio longum yalere dicunt, amp;fidem in Cbri�um abnegant fnbsp;diligenterofratres,amp;adnosyfq^propagatam euangelij dodrinam gratis animts enbsp;C hrifio lefu y er a fide infiti in eo^dem Jeruemur amp; yiuamus. Illi debetur benedidio,nbsp;petefias in xternum.Amen,
HOMILIA X C I I.
Hoc Jgitur ubi perfccero,S� eis confignaucro ficifcar per uos in Hifpania.Scio autem me,cum ueniam adnbsp;plenitudme benedidiom's euangelij Chn'fti uenturum eiTe. Obnbsp;autem uos/rarres, per Dominum noftrum lefum Chrift��
-ocr page 499-H o M r L I A X C � I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit
Ht�tcm fpifitus, ut mecum certetis ueftris pro me apud Deum pre�� bus:Vtlib�rerarebcllibusinlud�a, ut^minifteri�hoc meumerganbsp;nierofolymam,accept� fit fan�sut cum gaudio ueniam ad uos pernbsp;uoluntatem Deijuna^ uobifeumrefocillenDeus autem pacis fit cumnbsp;oninibus uobis.Amen.
nuper�tum aduentum T^manis pollicituseft, amp; ardensipfos 'videndi de�de^ We yero illos f�e tnani la^are yideretur ^ftmul caufam indicauit ,qut9nbsp;Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mi�M iam nunc omni mor a abrupta ad eos aduolet. Fuie htec Hierofolymita-
finecej�trije de caufts�tfcepij�fcribiCf^c pecuniam inAchaieds amp; �Mac�doniens adfratres in ludieam deferat, qui illic penuria amp; fame laborabant. Fbi de eccle-in�icuro�c loquitur/vt fimul T^manos quoque adeiits imttationem exciter-,amp; ingenbsp;^�^taoceat, quam diltgens apud Chri�tanos homines pauperum Chri�i cura e� deheat : amp;nbsp;(r ^gt;^juidem apudeccle�artim mini�ros, quando tantum Apo�olum non piguit juam operantnbsp;i^^^�rre,qneif} lahores alij infiniti amp; quotidiana pericula exercebant. Pertinent autem adhtf^nbsp;,is^j ^^�^^^^^ationem ifta quoq^, qute modo recitauimus. Frimo enim repetit fui aduentus promif-i^^'^certum tempiti definitiquo adtpfos yenturits�t.Deindepetit^ytfuis precibus ipfum adiunbsp;'^�/�^�'iculis omnibus fuperiorfa�us tandem 'Voti huius compos fiat,
Rejsetit pro-infiionem fui adUentuSt.
fuofic difierit ^yt fimul magniprofe^its in euangelio fiem Hitsfaciat. Dicit enimt *((' �^^�feceroj amp; confignauero ets hunc frit^um, proficifear per quot;Vos in Htl�aniam, Scio autemnbsp;^j^fi^^i^imadyoSfCum plenitudinebenediPlionis euangelij Chri�i ttenturum efie, Senfts e�f,nbsp;'^enire,amp; inde in Hifianiamproficifiifiatuerit,quamprimiimpecunia illam de quanbsp;�^^^^�^sfratribus in ludxa reddiderit. Ftitur autem confignandi yerbo, metaphor a e.x morenbsp;pecttniam.,quam adaliquos deferri curabantfiigillo obfignarefolebant: quodnbsp;multts obferuatur. Ita ^erb fidem exprimit, qua tn ilia deferenda '^elit 'yitiamp;nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fideliter agendum fit in eleemofiynarum dijfenfatione^ne qua fraus commit^�
Chri�ianorum ofiicium, quot;sit de fuo largianturpaUperi-'^tnia dignum fcelusfuerit^ fi qui aliorum liberalitate collatam pecuniam yel doh negligentia fua difiipent. Idea ^po�oli olim 'Diaconos eligi yolueruntf�eSla-\t^P^�^ieatiSiqutbits alienapecumatutb committipoffet. Deinde eleemofynas iflas fru^umnbsp;, gt;lt;^gt;^i�ts nominis tnultiplex ratio potePf^ afiignari, Frimo enim e^ hie iufiificationisnbsp;dentes non fioliiminnocentiafludent, yerumetiam charitati amp; beneficentice erganbsp;quot;�^^^^��^fitfeopis indigos efieyident., maxtme tame erga dome�ieos fidei^ ytfiepe diximtis.De^nbsp;^^'^Hurquoadeos,quibeneficentiamillamexercent,eoquodipfismaxim'e ytilisfie,quinbsp;fidemJuam quafiobfignant,amp;(yt Chrifitts aitffibijpfisamicosparant� quibits ohmnbsp;recipiantur, Quoadyeropauperes, metunt hiquoquefuxfideifntSliif.,nbsp;Aei ^dfiiritu alij excitati ipfis benefaciunt. Sentiunt enim y eram efie Chri�i promifiione,quanbsp;fpfi^ ^lt;^�fitrant, amp; �patris prouidentia pendenr,nbsp;'�^t ^dts iufiitiam confequantur. EPf ergo yer 'e ingens qutefius pietas, yt qua tarnnbsp;^�^^i^qu�m futur a yita promifiiones habet. Interim non parum fatiunt ifia ad caufam^nbsp;'*��1 j';j Mpofiolus traPiat. FLec enim illius moram indignius ferrepotuerunt Fumant, ctimnbsp;non minus ytili amp;fruPluofo, quam pio amp; ftnSo occupari audirent. Ft tarnen illosnbsp;fiHq^-�^1'*^�^^^^^dderet, aduentum fuum non inanem aut infrugifer urn fore pollicetur. �Kamnbsp;yeniam adyos,cumplenitudine henediClionis,ideh^, cumplena amp; yberihene-�nbsp;/iiienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti yenturum efie. Efi autem euangelij benedi^io copiadonorumfiirititsfan�
in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidi apprehen/b in nos redundant, Follicetur ergo, fe non yulgaria dona collar
i^^jftacemfore euangelijpradicationem,quam apudillosfaSluritsfit.Idautem de sir s^pofiolum lefu Chrifiifeefiefeiret, haSlenitsybiq^terrarumnbsp;p�gt;^�^dicati frudtts yidiffet longe yberrimos. ,M.dmonentur hoc exemplo Epificepi^nbsp;^^^obeundis fuarum Diocefum eccl�jspoti�imiimfie^are conueniat. Kimirum yt bent�
-ocr page 500-CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
di^ionent euatigeKjJicurn aff�rant, amp; huiui doUrina animos omnium confirwtnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^niit
'Vtfru�us ChriJlo'vberiortsferant^�thodiefferiquehiflriones^otiM qu�m fublat� ergapopulum di^itts amp; in cruc^ for mam contorts benediSlionempollicentufi^ fgcuif^'nbsp;yero neque ipfipradicantintqueyt hoc ab alijspnedicerurf�rmittunttadhxcnbsp;na,ex mifera amp; infeliciplebe pecunias �orradunt,^uas immani luxu amp; nefariaprodi^^^^^^nbsp;ras^mimoSffcorta^milites amp; turpi�imarum 'volupiarum magiflros profitndunt. hteri^Jnbsp;^pofloiica gloriantur,amp;' ab omnibus obedientiamexigunt,^uam tunc demum ill^nbsp;nesffiipft ^po�olorumrnoresimitatifuerint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Sanili fer�in'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cteter�m quia ex ijs,qute hucufq, acciderant,f^ ex peculiariJ^iritus feuelationefcK^^ .
gratosfentiurU �i^j inter ludaos infidiasfiruBas e�e^ amp;proinde nihil fibijp� quam extremapericulupo lu�ct�Mt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hune graut obteflatione concludit, qua fefe illorum precibus commendat.
cupiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rabile exemplum,quo docemur^qutefan^orum in hoc mundo fort�ttnimirUyquod dum
bus optime mererifludent,pe�imam ex eogratiam referunt, amp; multoru inuidiagrauath tidie pericula incurrunt^ Trudixit htec it a fore Chriflus �Domiinus : neqj tarnen iit �po�otnbsp;hac cceperuntfedpriufquam Ule hominem affump�t, non meliorfuit �^ofls ^pfopl^otutu �nbsp;omnium aliorum conditio,qui Deofidelesfuerut, amp; commUni omnium jaluti yoluerupt 1nbsp;Qffb minus hodie nos offendi oportet,fi�milem mundi ingratitudinem ipfi quoq, exptrtumf^ '.jfnbsp;tnur autem quot;Paulum ^poflolum, qui quot;^it omnem falutts fiduciam in yno Deo repo�t^^ynbsp;quoad homines,nonadarmataprxfidia,fedad preces confugit, e� eccle�arum interetfi^'�^^^^nbsp;uarioptaUit.Sedproderitipfitmloquentem audire,amp;fingulaeius yerbadiligentiufnbsp;Paul^�dfli�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qh�ffff) autem(inquit)'VOS,fr atres,per Dominum noflrumlefurh Chriftum^ amp;
tuuari'pcti^ friritus,yt mecum certetts yeflrts pro me^ apud Deumprecibus, eirc. Habent htcc omm^ hementerfolicitiflgnificattonem,^amcumeosfimplictterofl'icijadmonerepofl�ti obttp^,nbsp;ai ytitur^neq, contentas per DominUm noflrum lefum Chrtflum rogauiffe ( quod tm��'nbsp;re pQtefl,yt qui Chrifio nihil antiquius amp; charius habent ) fimul charitatemj�irttitt^^^^�nbsp;eamnimirumintelligens, quamfriritus Chrifli in nobis gignit, amp; qua credent�s tanq^^^nbsp;corporis membra inter fr conflringunturgt; Paucis ergo Verbis hie dicit, quodadPhilipp^r^fi^'.nbsp;explicattSi qua tonfolatio in Chrifloffi quodfiolatium charitatisfr qua commurtiofrirttufpl.nbsp;fiera amp;miferationes, amp;c. Docent autem nos exempla eiufrnodi,francos non effenbsp;animi aflefriones autpa�iones omnino nullasfentiant. Habent enim in Ulis quoq, locts dot �nbsp;gaudium,fres\neque ifla di�imulant,quin modo in Chrifli(�iritu exultent,modonbsp;effugio cogitent,modo metu abfirpti confolationem amp; auxilium queer ant, modiidererf*nbsp;filicitiex huius carnis ergafluloliherari cupiant.Qua omniayt in Paulo locum iuuiutr^�'^quot;^^^^\i�l'nbsp;bife iffdem cum hominibus alijs affeBibus obnoxium effeteflatur�ta infanCli�imisnbsp;chis�n quot;IMlofeyDauidejprophetis amp;eximijs Deicultoribus confiiciuntur^nbsp;tiohaberi debent,quafiaffeHionesiliafanClitatieorurn aliquidd�rogent^Qutaenimnobtj^nbsp;inh�rent,perfr mala non funp,frd yitiofa fiunt,fi innata corruptioni indulgendo,easnbsp;illicitis applicemus,^t � ijfdem moueamur iuflis amp; fanClis de cau�s,amp; effdemfriritu C �nbsp;mus,maxtmarum yirtutum in nob^ caufa funt^Quod multis argumentis poter atprobarh)^ 4nbsp;aliorum loco fufficerepote� Chrifli exemplum,qui cum nullapeccati labe infe^in fueritj^nbsp;nibus tarnen iflis non frit alienus,neque etiam Ulas difiimulauit ,fedinterdumnbsp;yerbts,yerumetiamlachrymisteflatus ePf^.^inimeergoprobaridebent StoicUq^^nbsp;ros bonos amp; y erefrpientes effe dicunt, qui ab omni humanitatisfenfu alieni,nulltf ^^fflip^�^nbsp;rum cafibui mouentur, y el potitts fe non moueri fimulant. Hi yt ex hominibus lapidetnbsp;faciunt, it a charitatem quoq^ omnem ex illorum animis extirpant, /me qua nihil rectutnnbsp;peripottfl.Ptquamturpiterplerunqjfeipfosfallant,multorum exemplateflanturjq^nbsp;iflam tota y it a pro/e�i,poflremo in extremis yita periculis non obfeure oflenderunt, aiintt^ gnbsp;tis metus apud Ulos potuerit.Ham yt ex multis y num Catone Hticenfim yideatntt^fl^nbsp;manos hanclaudemtulit,quodfilus Uber amp; ex omni parte inui^ttsfreritfedlonge aiiu �gt;nbsp;tis hora oflendit,quand3 metuens ne in Cffaris manus yeniret,mori quidem yoluit, amp;
-ocr page 501-H o M I L I A X CI I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11J
ammo fuit Mecillo amp; meticu�ofo^ yt necgla^ium altitu iam yulneratuiextremumfiiritum ducerepojfet^fed�le^oprouolutusnbsp;flnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magno cum tumultu euerteret. Sunt ergo homtxum y ana ambitione inelria-
�^�ax ilia Stoica amp; Anaba^tiflica dicuntur. Sufficiat Cbriflianis Cbriflifiiricu adiuti affe^ibiu ref flant,et quot;vt id po�int,^recibui a�iduts apud Deumnbsp;ititerce�ionefl iuuarijetant. Fecit hoc FauUts, amp; hoc Uli remediumfuijflnbsp;declarauit.
�^man�spetiflf Obfl:cro(inquit)yt mecum certettt yeflrtspro me apud Deum nbsp;nbsp;ptecibat
optimumamp;' tuti�imumfibi repoftumefl�putamt.Et '�o) J f^3^ttlt;tndopromi�ionespaflim occurrunt,quihttsfuam opem Dew omnibuf polUcetur,^uinbsp;Qu.^ytyeteribui exemples confirmantur, fee multa quotidiepriuatim amp;nbsp;^^^^Pflfl^^^federn facere, Tdeb adprecesflmper confeugit ecclefea. Quodfe not quoq^nbsp;�'%r �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ornntsgenerthpericulaflruari experiemur. E(itur aute certandi yerbo,
ingentiopM e�e oflendat, quando yndiq^ ljoflium febiimminentiuinfedijs prema-fe^^^docet,quam vehementer hac res illicordtfuerit. Simul autehac locutionead-//'�^^ /^^^tet^quornodo infr atr um pendit antium caufa a�eSli efle debeamus: ita nimirum,
^^feantpertculainnos transferamits, amp;noscumets ineodem certamineconflitutoseffl '^*0 eo enim veru^ illeprecum ardor amp; feria animorum deuotio enafecitur, qute vota no-et accepta reddit. F^quirit ifeudvnitatt^ Chriflian^ratio,neq^conuemt,vt qui eiuf-Scnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Membra funtfeub vno capite Chrifto^absfee ali�na eflfspatentpericula,qtiibus alij exer�
'^^iquod pro publics nece�itatibits ecclefea preces pundit, amp; quodpp inter precandum Q*^uoque hominum neceflitatibm afliciuntur. Quodofliciu etfei omnibus dsbeamut ex cha-, imprim� tarnen ecclefiarum amp; verbi diuini minipirtspreeflari debet. Vf enim iflinbsp;falute laborant, itapublicumquoquefecandalum inde oriturfe velcontra ojfi-fefi^^^^i^faciant,vel impiorum hoflium libidini cum publico ecelefeia totius ludibrio fubijeiantur.nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecclefece fedelespro .Apoftoldpubliceprecati funt, vt contemptts minis impiorum ho
^^fl^Jibertate verbum Deipradicarentiamp;dodrinte fuaperfegna amp; prodigia federn feacerent� occiflim lacobum Fetru� etiam ab Herodein carceremconiedus efejet, eccle-adDeumproillo a�iduamfui�eflribitur.Ado.i'i.PEt ifludquidem olim Chriflia-ferio veritatis amp; gloria Dei fludioomnes afficerentur.gt;gt;it hodieadtnultaalianbsp;miniflris accedit,qubd vtprimi ferepericulis obijeiuntur : ita plerique illorumnbsp;\ ^�^^ent, amp; p�riclitantes diris deuouent ,vt qui flli publicarum calamitatum atque tur-^fe^t^^^^^�^^�fi^t.Qtiodperindeeif,, ac fe qui inter medios fludits amp;�Vndique irruentesvento-yflli'�^^�^^^lt;ff(elerumexecrentur, amp; extindum eupiant. ^odergoa ^manispetit Faulus^nbsp;quot;''�'�iijjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;mnesfl�ispafloribus debere meminerint'.vt nimirum eos�isprecibits iuuent, amp; 4�
^%^^^'^^^minis partem ex illorum humer is in flfee transf�rant, Obferuabis pneterea hoc loco^ amp; authoritatem non ex hominum meritis ant dignitate habere. FLam fe hocfla=�nbsp;\\tif^^^'^^iifuerint oportet ,Apofloli,qui illorum inter ce�ione iuuari Voluerunt, quos ipfes longenbsp;fiiebant. Pfubdfe obijeias, hanc eorum fuifle modefliam, ita illos culpa liberalis,vtnbsp;^^h^l^^�'^^bomnes, quiillo temporevixerunt,arrogantianimiaaccufes, qui tant�imfuisme-�^P'^ft^bos ijsfubleuari pofl'e putarint.Sed non fuit hac olim piorumfententia, quinbsp;!^iii^^^^tdiatorem lefum Chriflum agnouerunt*,ita preces noflras propter hunc Deo gratas eff�nbsp;t?Xo ^fe^P^^^^^^^^^i^^^^blorum/ua velinfermitas velindignitas deterruit, quo minus pronbsp;aut laborante illas offerrent. Et Chriflus nos inter precandum non in noflranbsp;'?'iocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^fe*o nominepoflulare iuffit ea,quibus nobis opus ePf. Quid,quod idem phari�
reprehendit,qubd inter precandum fuorum operum atq^ meritorumfiducia ni^-I ^^^P^^^^bolam Luc,\S.cap. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t He
��^^��^^i^tamur,prafcribit is T^manis, quidfuo nomine � Deo pofeularede-dit : Et liber er � rebellihus in ludaa.Eos aute intelligit, qui Deo immorigeri euan-^l^iebant,lt;amp; inflarflditioflru Chriflo reludabantur, quern omniupopulorum regempattr
F
-ocr page 502-CAP. XV I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IK EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
con�itah, reSl� quidem reiellib'ti eos confert^ quia non contentipropria incredulit^tt dien[ia,r)tnni conatu in hoc maxime incumbebant,ne alijs quaq^gentibin euangeliumnbsp;Q^od et fl iam mult ds in locts �Paului expertus erat nunc tumen non�negraui caufa jibiat^nbsp;tuebat, �Kam yt in �Stsfcribitur^toto Ulo innerepa�im admonebatur deperictilts,qii^ ff�'quot; .f},nbsp;rofolymts manerent.Ideb in %liletana Synodo ^fllt;s epifcopds dicebat: Ecce ego yindlitinbsp;�cijcor Hierofolymam,qux illic mihi obuentura fint ignorant^ nifi quad (firittn fandlits ptfnbsp;ciuitateste�ificatur,dtcens,quod yincula amp; affli�iones memanent, ^o etiam referriitbetnbsp;biprophetts yaticinium , qui cum arrepta �Pauli t^ona �bijp�pedes manus^ 'vmciui�ergt;tlixt�^^nbsp;dicitjfirittii�an^ttstl^irum^cuiws e/^ ts^onahtec ,fic '^fincient in leru�alem ludxi^ tradenCjdnbsp;mts gentium, ^tqui pro ludxorum falute Paulum imprimds labor auij�e , iam non femel i�nbsp;er tota eita hi�oria abunde teflatur.ldem ergo ip�qttod Chriflo �Domino,acciditf quemnbsp;bene�eia^quee ab illo acceperant, fimilitergentibus illudendum amp; crucifigendum tradideru�f^'.^^u!nbsp;autem htsc (yt nuperquoquediximiti) communds�an^orumfirs, quodeos fer'eho�esnbsp;experiuntur, pro quorum falute ipfi dies no^esque excubanr. �t quid de fanBis loquor, qlt;*^ .f{tnbsp;ter gentes quoque � fuds pulfi amp;� occifi plerunq^fwrunt, qui de repub.optime meriti erant,nbsp;fua pro huius falute non femel obieceranf. ficuti in T^manoru amp; Grtecorum bi�orijs exemp^^nbsp;tiadds,Cimonds.,Themi�ocldsfPhocionds, CamilU, Scipionum^ Ciceronds, amp; multorumnbsp;cent.Ciceronemcerte� Philologoquodam quem ipfifiudijsliberalioribits erudierat )nbsp;ab tgt;4ntoniofitbmi�dsproditum, � Popilio autem Tribuno militum, quemparricidij reufinbsp;ciodefenderat,occi�imfui�e hifloriciferibunt. Quo minus nos admirari aut o�endi detf^nbsp;huiui euangelij mini�rds accidit^ettm illius lucem mundo exofim e�e con�et, amp; illu haue tX
PaulifortitU� 'rgt;elle,ne ipjius opera mala manife�entur. Kunc autem Pauli fortitudinem nos o conuenit,qni et� graui�imapericulaftbiparata e�e ab tpfi/fintu fanBo admoneretur,nbsp;cordatione perculfus ad eccle�apreces confugiat,non tarnen fefe ab in�ituto reuocaripx�gt;^nbsp;minuspergeretfuamfunBionem obire, cui ipfitm Deus de�inarat. Kam ciim in �ivlilef^^^ �'j�i'nbsp;(�eutt modo diximtis)de yincults^qua ip�tm Hierofilymte maneantfermonem feei�ehnbsp;cit : erum nullius rationem habeo, neque yita mea char a e/^ mihijpfij^t confumem cu�fi^ q)ii'nbsp;cumgaudio,amp; mini�erium quod accepi � Domino lefu ad te�ificandum euangeliumnbsp;Et cjim Ctefarea Agabi 'Vaticiniofici) eius territi ipfitm hortarentur,ne Hierofilymam amp;nbsp;grauiterrefiondif.^tdfacitisfientes amp; comminuentescormeum.^enimuero ego nonfilx�inbsp;fid amp;moriparatus fum in lerufitlem pro nomine Domini lefu. Hacfidei fortitudinenbsp;firu�los e�e conuenit, yt Chri�i amore amp; ccelefids quot;Tpitts defiderio accenji omnia cotemnttff^'*^^ *nbsp;in no�ro o�icio remorari po�unt.
juJaoram gra ^Iterum quodpiorumprecibus � Deo impetratum cupit Paulus,fitit, nbsp;nbsp;hocfitum^ ff'
fHierojolymitandsfratribusfitbuenirefiudebat, fanBigratum amp; accepfum hs� .�id etiam dubitabat: nimirum propter calumniatores, qui omnia eius fiudia amp;nbsp;interpretatiombusinpeiorem partemdetorquebant, Itaenimfilent, quiodij amp;nbsp;mel in animum admiferunt:amp; tanta calumnite 'feis eSf,, fpt nihil tam hone�um, tamfifgt;^nbsp;iutarefit,quodnon arrodat,amp; apudimperitos fu�gt;eilum reddat. Kec frufira de lud^orx V'-tudine Paulum dubitaui�e, rei euentus declarauit. Kam etfi ecclefue Uhus pa�onbsp;na eirfiudij rationem rcMidi�et,nbsp;nbsp;non contemnendam pecunia fummam inpauperum f(fi
nemfecum attuli�et,aduerfariorum tarnen calumnia amp; infidite tantumpotuerunt,^^ pli amp;Jacrorum omnium ho�is amp; prephanator in ipfi templo corriperetur,amp; inde extranbsp;tempofiularetur communiomnium clamore-.neq^ in tanta turba ahquis repertusnbsp;�tbueniretjprxter Tribunum l^manum,qui eum furioforum manibus eripuit.nbsp;gniimcharitatis amp; beneuolentite argumentum, quod apud exteras ecclefias omnes tr�f�^�nbsp;ill^ interee�itper tanti itineris terra mariq^ con�eiendipericula adeospecuniatn detii fnbsp;rum gratitudine nihil certi fihijpfipolliceripoterat. Kam yt alibi yidere e^ff, nonfil^ l fi�'nbsp;ti�ites amp; qui hos fe^labantur, yerumetia qui inter ludteos iam Chri�o nomen dederant,nbsp;quioresfuerut�o quod ritus Leuiticosabrogadose�edoceret,quibusillinimiutn ttdbX'^ fffl
-ocr page 503-HOMILIA X C1 1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;444
^'^^*fnenillefert,eofdem^rofratrib^ ag'nofiit,et fan^osyocat'.nimirumpropttr Chr'i�urn,ij�em hFffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apprehenderanf,amp; ^uodJ'ciretfan�losnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calumniatorum obtre^ationibiM deci-
animo cocifiant,^tinamfimiti manfuetudineyterencurhodie omnest . premin Chri�um fro�tericon�ieuerun:,etprocul dubio euangelij lux maiori cum�icceffupro-�inderentur ecclejite, quas tn Chri�o �vnita.s e�� oportebar. i)ebet autemnbsp;^^�^fmplo generally do^rina peti, ne propter hominum ingratitudine defatigemur benefacien-l)eo remuneratore con��, de ijs ^uolt;l, if ne mereri pergamui quos nobid iniquioret ej�e certiinbsp;confi�t. Et quia ingratitudine nihtl turpiits fiele�iu4 amp; ipfi �^eo mag� exoj�m e^,nbsp;debemttf, ne inter benefaciendum cuiquam tanti ficeler in occafionem prtebeu-�^vremuf ergo quoad eiun fieri pote�,yt beneficia no�ra iqs grata amp; accepta fint�n quos ea con-multitm proderit� animo alacri amp; yultu amico at que adhilaritate compol�to largia-IfJ � fgtntibits altquidexprobremus, quodyel animoseorum offendere, yel ijfidem (inifiram denbsp;tf^J^I�icionem inijcere pofiit,Eeccant in eoplurimt\quidum eleemofynas di�r ibuunt stales fie ge-apparent, ipfiosnon egentibus expia charitatis afieclufiubuenire^fidfieipfios debito libe-tinter hominesfiuo honori confiultum ye�le.Sedc�m hilarem datorem requirat 'Tiettn, nutiquanbsp;iaktbit eleemofipnas., que yulttu aufleritate amp; amarulentis att^ odij plentn exprobationibun
tertium,quod ^manor� intercefi^ione Taulun impetrari yult : Equot;r cumgaudio D�nia Paulut Roinant '��f^tyoluntatem T)ei^yna^ Dobificum refiociller,Quibunyerbis idem dicit^quod cap primo di- venire cupit t�nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'gt;�ox yidere,yt altquod impertiar yobis donum �)irituale ad Dos ftabiliendost boc efl^
Cj^^'*nemconfiolationemJiue exhortatione percipiam apud yospermutuam fidem, ye�ramfimul quot;tfi^'Etgonon opes^nonhonores, non aurampopul�rem amp; inanes Dulgiapplaufitis quis�uit^ fiednbsp;t,j)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaqu�mplurimisprodejfiet,amp;exaliorumfideatq,profieHuip�e Dtci�im confiolationem
% ^'^^q^�muis hoc eiun defitderiumfian�umJir,amp; admultorum aliorumfialutem tendat, idem '�titj*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuina fiubijcit,amp;Dt Deo Dolente hocfiibi obtingat, precatur,Ei^ hoc probe obfier-
temereprxficribamun,Tgt;lamquitoti� T)eo pendent, eorum preces propter fi-fiunt,Cf ijdem mintts offenduntur, fi non per omnia illorum yotis Tyeun annuat, �p-^,^.^'gt;nobl'cur� in hoc Eauli exemplo.Optauit quidemille.,yt cum gaudio Epmamyeniret.Ac yoluntas,qui ilium prius � ludtetn capi, inde in gentium manus yenire in yin-detineri,naufiragiumfacere, et yix tandem per millepericula amp; dificrimina rerum ebnbsp;omnia illi minui molefia fiuerunt, quod iam anteafi totum �)eiarbitrio fiubmi-*1), ' ergo hoc HUm exemplttm, amp; memtnerimtts 2)eum yota nefiraplerunque alia crucisnbsp;oondire^qu� fiacilius carnem in officio continent, quee moxfierocior fieri fiolet, fiifiucceff�nbsp;�^^'weytatur,
J�t nbsp;nbsp;nbsp;^oncludit loc�hune omnem imprecatione yel benediBione yer� Apofiolica*, T)ews autepa� Benedi�io A-
omnibusyobds,Amen.Deumpacts yocat,qui amp; nobtsplacatttsat^propititts efi,amp; cha- poftolica. tcfff fiat ernte yinculo credences interfiefie confiringit^yt procul relicts difiidijs,pace colant amp; con�nbsp;ant. Hune Hits adejfie optat,ytglificentes in ilia eccle�a dififienfiiones componat, amp; ad pacis
Z�� 'gt;fnnium mentes inclinet.�t htec quidem nobis quot^ omnium yotorum fiumma effe debet,im-'i(r quot;�^ficulo, quandopaxprocul d terris exulat, amp; nouis quotidie difiidijs interfi committun-ynitos effi conueniebat. Tdiamfi principes ff eremus,plerofiq^ circa bellor� �udia ���itjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laudemamp;gloriam quarere yidebis. Accomodantfiefie horufiurortbus homines ye-
��^ditid in queefium conuerterunt.,neqj artem aliam nouerunt,qua fitbi Di�ium parent,Qubd ^hh-oculos conuertas,fiora omnia litibus nunquafiniendis�repere yidebis,quas homines yelnbsp;, �^^Eniofii amp; yindi^lte cupidi fer� de nihilofiufiipiunt.Qu�m multis yero quamq^ atrocibufnbsp;Nhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^i�tiimpliciti interfiefie digladientur,nemopiitsfiine lachrymis narrarepo�it. Of-
Si,f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pij multi, Gquot; euangel� curj'us maxime tmpedicur,amp; multi animarum periculum/u^
ergoomnes ynooreamp;animo Deumpacisjytis omnium mentes regere dignetur,yt infideipuritatefitleilionefiraterna etnbsp;^�ianis�udio coaleficant per Chri�um /efiumfamp;in eodem fieruentur',cuidebetur benedi^iOinbsp;^^^o^iaGrpote�asintsternum^Amen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E
-ocr page 504-CAP, XVI
IN EPIST. AD ROMANOS
X C I I I.
COmmendo autem uobis Ph�ben fororem noftram, quae eftmb niftra ecclefi� Cenchreen�s; ut earn excipiatis in Domino ficutnbsp;dignum eft fanc^lis, SC adfitis ei quacunque in re ipfi ufus fueric. Naranbsp;h�c c�m multis hofpitium praebuitjtum mihi etiam ipfi. Salinate Pri*nbsp;fcillamSC Aquilam, adiutores meos in Chrifto lefu: qui pro animanbsp;mea fuam ipforum ceruicem fuppofucrunt. Qiiibus non ego folusnbsp;grattas ago, fed etiamomnesecclefi�gentiumjtemccclcfiam,quaenbsp;in domo eorum eft. Salutate Ep�netum mihi dilceftum, primitiasnbsp;Achai�inChrifto. SalutateMari�,qu�mult�m laborauit erganos.
�. � . � . � ^rgumetttWAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ontineturboc Capitepofirema huius epi�olapars, quaprimiim Thabenftetntnatigt;^,^^if
CdpitJSi�. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r ...M
- � ch[ ' �ianam i commendat, ^er quam ad 3^manos fcrip�t t deinde pro more�to�liK^^^l^^^,nbsp;ponit, quibM nominatim eos laudat, qui in J^mana eccle�apraalijs excellc^-^'�^'nbsp;� no pretieptum �tbijcit yer� Apo�olicum de yitandu impofloribm,
^elij doStrinam �iii figment� corrumpebant, amp; turbas pa�im dab ant in eccle��:po�rigt;n'gt; totatn magnifica /ofo^y�et contludit, qua quot;Dei bonitatem nobtf in Chri�o leju exbibi(-tgt;�'nbsp;Euangeliomanife�atampieprtedicar, ira nimirumpiot excitans,yt amp; illam gr^ri^nbsp;ple^antur,firinea retinendafife fortes iff ton�antesprtebeant. In omnibus autem i�i^ fjifiil''nbsp;dignifima elf, yipo�oli indu�ria amp; mode�ia^qui ad Bulgaria quoquecharitatisnbsp;tit, ye�bi apud ^manos authoritatem atque beneuolentiam conciliet, amp; quamplurint�^nbsp;lucrifaciat.^o exemplo eorumfa�us arguitur, qui in eccle�a pro imperio omnia agurit :nbsp;rundam inhumanitaSt quiytfe Chri�lanosa�endantf^ixaliquem alloquio dignantutfnbsp;manitatts officia negligunt.
Commendat phaben nun-tiam.
Sedad T^auli t/erbaaccedamus^quiprimo(quot;pt diximus) Thteben, cui epi�olam battea�� nosperferendam dedit, non minus diligenter quam magnifi�e commendat. Qaodyt ex cbaf^ .nbsp;ficiofecit�ta apudeos fefe quot;poluit excufare^quibus ridiculum yideripoterat, rem tantinbsp;Hercule committere, cuius nomen forta�ts l^me hucufque inauditum amp; incognitumnbsp;ergo'Xommendo 'pobts �Phceben�ororem no�ram, que elf mini�ra eccle�a CenchreenjiS)'^^nbsp;tipiatis in Domino�cut dignum elf fanlliS)amp;Ct I^bi ante omnia hoc obferuari debet�nte^^nbsp;nacbaritatts officianempo�remumefie, ytperegreprofeHurosfratresamicts amp;notisnbsp;inendemus,�Iiam prater illud quod aliunde omntsgenertspericulaperegrinantibusnbsp;�bimultaper ignorantiam yelincogitantiaaccerferepo�funt,omni�fer'einiurijsijdemnbsp;amp; non rarb boni quoq^ illos fuj�eHos babentpropterfraudulentos impo�ores.,quifefe mirtߑ^nbsp;infinuare norunt^yt quorundam facilitate abutantur.^ccedit bis, qubd cum omnes bomtne^inbsp;tommodi appetentes �nt,peregrinos Tsixferunt^quam prim um illosfelicius agere y ident,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
tune�bi quiduis in illos licere arbitrantur. Qi^a caufa elf, quodtarn multa in Legt^ peregrints iuuandis amp;fouendtspracipiuntur, amp; qubd interpios bic mos obtinuitgt;yf�^^_nbsp;rum iturosfuis tommendarionibus iuuent, amp; illorum exi�imationi quapo�iinf dUtgf�^^^^ ^^�^Len�'nbsp;In eo tarnen prudentia amp; circum�eEtione opus elf,ne yel no�ra ytilitatis ergo indtgnot conbsp;mus,yelnimia facilitatefidem no�ram apud amicos fuf�eilam reddamus, flam qui hocpacnbsp;dumhumanitatis ofiicium indigni5pra�ant,crudeles amp; iniqui�tnt ineos,quibusplerutiqttfnbsp;magno periculo homines indigni�imos obtrudunt^amp;Ctnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tneitda-
Plabe digna, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kidit hoc Taulus, qui ideb rationes amp; argumenta gr aui�imaprofert, quibus hanc co
qua comtnen- tionem fuam confirmat^ne ip� temere excidi�i yideatur:amp;pracipua quidem ex illmp^^�^.! ^^^�sorornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignam e�eefiendat,quampij�bi comendatam habeant,�Primum yno yerbo compreben
-ocr page 505-lt;
H o MI LI A X C 11 (. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l�f
ii�t.�:a tnim innuifj Chrifliana ejj�iamp;adeccle�/e�cietateperiinere. Kt enim olim creden^ diceiantur^nimiru Chrifii eomariM omnium doBorii amp; eaangelij re�e^tti ita ijdem in--dici/olebantf eo quod y nia amp; idem omnium ^ater e� in c�l� : ynut widernnbsp;, ^frater,lefus Chriftui'.quoditem exeodemfeminet'Deiyerbo nimirum,renatifunt:qubdeun-^nbsp;(Dinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acceperunt,quiadojjtion��iritus diiiturz quoddeniq, eandem hareditatem�mul
^^�ail)une,quam nob��uo merito Chri�ui acqui�uit.E� ergo tarn arBu amp; �zn^um Chri�iana yinculu^yt�olum hoc adtollenda omnia aliaper�onatu di�rimina�fficiat^�cuti iam flt;s-nimi�m curio��nr^ qui cum con�et Chri�ianum, amp; proindefratrem ip�orum e�e�nbsp;�)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tofft^ncau�as qult;erunt,^ro^ter quas ip�tmiuuarej yel etiamnegli-
lt;i�te curio�rate hoc ynum Uli efftciunt, quod�e in Chri�iana religione^arum ad-amp;fr�mrnis charicat� affeClu tarn^arum moueantur� De�
dicit eccle�e Cenchreen�ts,Fuerunt Cenchrea oppidum Corinrhiorum in Miniflra Cen� ^^���^tnare�geum �tum^ nauium�atione celeberrimu, amp; ideb frequens quot;valde amp;populo�m; ti�^'^^npsec�nbsp;loco apparet. H�ins miniflra fuij�e dicitur Fhoebe^ quod non ita
^ooueritpublic�t'yiel facram�nta admini�rarit( nam mulierem in eccle�a loqui i^^ffirobibet.i for.14, amp; i Tim,�2..)fedex 'viduaru numero fuit ,de quibia in priori ad Tim,nbsp;tnitn olimpauperes expublic� eccle�a bon� alebanturz ita ill� curand�de�i-it^f^^oantyidua^ qua reli�� omnibus alijs rebuffe totas eccle�a confecrauerant. Harum offi^nbsp;^�(^fratres peregrinos excipere,agrotahtibugt;s infer uirefubuenire af�i^� 4 ea dsniq^ obire mu-debentur,Et quia ill� obeund� non poterant fufficere maritata quaspropria do-Ijj ^^�leroru�orum cura detinet^i^ ideb ccelibatusperpetuia requirebatur,grauiter monet Faitnbsp;'''��iJ**** ordinem adoptetur ni� qua iam fixage�mum atat� annum compleuerit, '�/Vinbsp;kj},nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^orfueritdiberotfuot iamprobe educarit^ yitam deniqj omnem ita tranfegerit^ne qtus
de illafacile enafci po�it, Fuit ergo hic 'viduarum or do non minta �inSluf quam ne-'^^ll�'.poferis autem temporibta ex hoc occafione fampta Satan monialium ccenobia in-tenerapuella educarentur^ qua rebttsdiuints quot;Vacarentperp�tuayirginitat� yoto ^iii)�*'l^odab ^po�olorum in�itutoalieni�imumt/fey ex eiufdem FauUno�ripraceptopatet�nbsp;hitij %'T^tiunioref 'viduareijciantur, nealiquando aduerfw Chri�um cum publico fcandalo la-S?r� etiam nubere iubet eos, qui donum cafitat� non acceperunt � Domino, amp; fi yrifin-Satana quot;yiafricitt, yr fub religion�pratextu ea inuehat, qua amp; mores bonos cor*nbsp;religionemimpiorumho�iumludibrioexponunt.^odin %lonialiumclauflr�nbsp;negarepote�,quando illarum libido eb yfque exar�t, ytpleraque earum c�no-^l�^�o amp; diuin�cultibui,qu�mFeneridicata amp; publica lupanariayideripotuerint,nbsp;''�ii'�� fin�li coniugij contemptum yltws e^f,, amp; hodie adhuc eadempana eos mul^are fo-^^untaEuangelij luceyeritatemininiu�itiadetinent. FtergoadFhabenredeamtts,nianbsp;\'^�*^^^emplohabentnofiri ficuli �Moniales,Deguttaquofitueantur. 'Flamytdiximus,exnbsp;'''lit^^'quot;^*�^^^ofitit,quaiamproue�{a atat�,eccle�a alumn� lt;amp;peregrin� fratribus ex officio mi-explicationem facit, quodpo�ea de eiwfide amp;indu�ria fubijcit Faultn, di-'^f^�^gt;^f*��hofiiriumprabuir, turn etiam mihi. Qua yerba ha^enus aliter ex Graconbsp;ffedfi yiduarum officium, de quonunc diximus, diligentius con�deres, hunenbsp;Inflituto imprim�'conuenire amp; ^poflolica grauitate dignifiimum eff� patebit, Itanbsp;teflimonium perhiber, quod non ( ytmulta filent ) ignaui otij caufit eccle�anbsp;\tfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fid infuo munere obeundo erga quof��fuerit officio��ima amp; inter hosfiquoque
*'^'�4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; yerb�fu� �dem faciat, amp; famina de fi bene m�rita dignam gratiatn
^ll^^ argumentum � communi Chri�ianorum offteio f�biungit, quando iubet, '''^����1� Domino ,ficuti dignum e^ fanCl�, ide^, �cuti Chriflianos homines facerenbsp;l�^gt;^lt;tnitas amp; ho�)italitas qu�m maxime decet, quando amp;patrem creden-huiuf �udio��imum fuiffe confi�t ,amp; illius oficia Chrifiuitantofiudiocom-^ffosilla conferuntur, ^dmonetergo illos rem fuanbsp;^^digni�imam fa^uros e�e, fi nullo honore dut humanitate nulla earnprofiquantur^
-ocr page 506-C A?. -KV �.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD ROMANOS
CM�/fcf tat extent in �tn^osfratres beneficia. Et fian�, q^ui erga taies fie ingratos amp; inhumatws^ft' lentfij fie Chrifitano nomine nequaquam dignos efi� nimis manifiefi�tefiantur.Qwdergo deiH^ diet'nbsp;mtn.qui �Diotre^hemillum(cuiM loannes in tertiaefitfiolameminir) imitatheos oderunt amp;ealui�-'nbsp;niantur,quosperegrinis eis egentsfiratribusfiauere quot;Sfident^
Phcxhe fufcipigt; endac^ iuuansnbsp;da.
Quid yer O illud e�ifi^,quod tot arguments Eauliia Iemands perfiuaderi cupitf Comendo earn bdsfiinquitfiyteam excfiiatss in T)ominojamp;adfittisei^quacunq^ in re fifit yfitu fuerit.Erimiim Vtii^nbsp;2)omtno tllam exefiiant monet^ ide^lfi� in nomine Domini^amp;ideb quad Chrifiiminifiraftt.J(^'^[nbsp;hoc obfieruant inter charitatis oficia^ij in illKobeunddsfirigerenonJ^ofifint. Quid enim quot;Domino Clif^nbsp;Jio aut eins membr� negarepejjunt^quifie Uli frw totos confiecraruntf ^Addtt ergo,yt Uli adjmti�*nbsp;quacunqj re fifiorum auxilio �ae conjilio illaoptu habeat. lgt;londum enim omni ebaritatds officionbsp;peregrinos defiunBifiunt,qui y ententes amice compellant, deducunt tpromi�is la^lant,nbsp;nbsp;nbsp;honorem
Salutationes
Apofici.i�.
qualemcunque illds defierunt fied yerbts fia^a refiondeant oportet, r�' quibuanam illtpoti�iin^ff Opus babeant yidere conuenittyt ex eo colligamus, quidofifiieij nos Hits fira/lare deceat. Et hocnbsp;ei^,quod/oannespraefiit,neyerbismodo firatresdiligamttsfiedopereffd^ytfifits beneffnbsp;tefiemur^quam yerbdsprofitemar animi nojiri beneuolentiam.Sed�fielicem illorum temporua^nbsp;ditionem ^quando haccommendatio mulieri peregrina apud homines ignotos amp;inyree(!rJ-^'� ''nbsp;dominaprodefi�potuit.Hodieita pleriq^refriguerunt,yt ijsfiefieinhumanos amp; ingratosnbsp;quosfifinouerunttalesejfii.qualem Taulus Th�benbanc defiribittim�quorum operafiptnbsp;uatifitnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�� !,
Catertim � Thcebescommeitdatione adfialutationes tranjit .^pofiolus, quasanimi amid^ j neuoli indicium effeyulgo etiamputarur.^ingulK autem^ quosfidluere iubet, fierepeculiaresd�nbsp;yirtutts teflimonium defierf.non quidemadulandicaufia (cui enimadularetur, qui mundumnbsp;(umJuo fafiu iampridem calcauerat ) fiedyt Jitum honorem yirtus habeat,amp; Epmant inteldtgf^ �nbsp;quos nam fifit in pretio habere amp; imitari debeanf.deinde yt Uli fifit tont� commendationtsnbsp;in curfiu bene ceeptoperfieuerent,nepofiremaprioribuspeiorafiant. Triufiqu�m tarnen illorumnbsp;na audiamus-fobfiruare conuenity in toto hoc catalogo fiatdsprolixo,neminem cenferi in Chrifi^^^nbsp;albo ex ijs,qui tunc Tarnte diuitijs, honOribnsaut triumphds illufires fiuerunt, fied horrtiftesnbsp;huius feculi eonditionem,obfi:uros amp; maxima ex parte peregrines.Itaque h�c quoque accidit,nbsp;inprioriadCorinthios cap.primo quot;Paulus admonec,dicenstE'idetM yocatione ye�ram.,ficttf�^�^ �nbsp;non multifitpientes fiecundiim carnem, non multi potentes, non multi nobiles,amp;c. Et �hrifi^nbsp;fiiiimyfteria� fiapientibst� amp; intelligentibus abficondita,infiantibus autem reuelata effediceb^^'nbsp;hoc ipfium etiam hodie fieri,yt ad euangelij do�rinam^quando ea prim�mprtsdicatur,pleru)^�linbsp;dant hominesplebei amp; nulla authoritatepreeditiy eandem yero auerfientur, yeletiam hofidi^^^inbsp;fiequantur,quotquotgeneris nobilitate^ opibus amp; honoribus excellunt., Obijeiunt amp; exprobr^�^j..nbsp;nobis aduerJarijyGT eo argumentofierefidem no�ram confiutarefiaient. Sedneminem moueant inbsp;calumniat quinpotius Dei confilium agnofiamus, qui ( yt Paulus loco fiiipra citato admop(^)nbsp;fiulta fiunt in mundo eligerefolet,ytpudefiaciatJapientesrt^ qutefiunt infirma, ytpudefiaciat �nbsp;funt robufta: t�r qu� ignobilia fiunt in mundo pro^ nihilo habentur,yel etiam nullafiunt,elig^ �nbsp;queefiunt aboleat,Inquemyerofinemhoc\facitf Ktneglorieturyllacaro corameo �.nbsp;conflet.,yniuerfium nojlra redemptionis amp; Jalutis negotium non ex nefiira dignitateffedex fiol^^inbsp;gratiapenfire.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . -i cuiH
frifcHla�f� Aquila.
Porr � inter eos, quibus falutem aficribit Paulus .,primi nominantur Prificilla amp; qgt;fda gt; tcclefia,qua domi ipjbrum fuerit. Et Prificillam quidempriori locoponit^cuius ratio certa ytfinbsp;potePi^.Sitarnen conie^uris locus efifi, illufiriorfiortafiiis fuit yxor, amp; magis nota omnil�^'nbsp;prior adfidem conuerfia maritum poflea infiituit. Comuges certe fiui^ Lucas diferte tefits^'^^'nbsp;olim Paulum hofpitio exceperant,cjim Corinthijsprim�mpradicaret.ldem./4quilamgenerenbsp;ticum, conditione yerotabernaculorumtextoremfuifieficribit. Ettuncqwdem Ppmaexfi^Pnbsp;rinthum y enerant ,ynde illos poflea T^mamredijfije ex hoc loco apparet. quot;idon autem illos onbsp;fialuereiubet Paulus.,fiedeofidemfiimulmagnific'ecommendat. igt;iamprimo cooperarios yelnbsp;reafiuosin lefiu Chrifloyocat. Quodad do^rinam referri deberefiatts conflat. Ham enm
-ocr page 507-H o M I L I A X C r 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li�
'ygt;tni^tt illian adfe receptum friuatim in yia 7)o-mini flenitfs in�itue^ dubio in maltMetiam alijs fec�re^quiadi^�s diitertebanhCredibile etiam e�inbsp;frofecij�, ytpublico docendi munere fungerctur, quempriuatim yxor adiuuerit,nbsp;�?**^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^**i nenjini folebat adulari, eos non�ne cau�a�tos adiuiores in le� Chri�o dixir�
tnulta ob�eruatione digna tanti �po�oli niode�iayqui �e multo inferiores pro adiucori-^jy�gt;fny�M agnofiit, Sic alibi in ep�olarum infiriptionibua So�henem, Tjmotheum amp; (^. �bi coniungit. Imo htc n'e mulier� ^uidem ipjum pudet apudeccle�am T^tnananiinbsp;�ttes ybiti^ terrarum pradicabatur. Sciebat enim in Chri�o lefu non effe yel mar em yel fcemi-^nbsp;Γ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�*^dem mereri in quouiis hominesquem ill� in�ruere Tieu^ dignatur. Sunt ab hoe
�firitu alieni�imi^qui yt�bi omnem laudem in eccle/ia yendicent,ne eos quidemprofratribua � agnofiunt f quorum non minor in Euangelio pradicando fides amp; indu�ria elucet^nbsp;-f^�^ambitio quantum mali eccle�js dederit no�ro ficulo,non opuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commemorare ^cum illitn
y� bodi^ adhuc magno cumpiorum dolorepa�im confpiciantur.
iij( �^liudquiddam maim amp;pra�antim de Aquila er Trifcilladicit Eaulua,quodnimirucer-S'^tpro ip�ti4 anima fuppofuerint, ideS^, quodfiipfos manife�o yittepericulo obiecerint/ve ^ifttrent^nt ab ho�ibus occideretur. Quod illos Corinthifecifie,credibilee^f^quando confi�tnbsp;.^quot;�1 illic in maximt^ angu�ijs cum timor� amp; tremore yerfatum e�e, adeo yt de yrbe deferenddnbsp;\l�'^�'^Pf(ttliariconfilationeopm haberet.�tqui nonpoteratillepericlitari, quin fimulinpe^nbsp;�quorum ho/�itio ytebatur.Et hacforta�ts caufa fuit,quad tandem mutato ho-^nbsp;1)^ l^�um quendam diuertit,cuim domm Synagoga corfints erat, Fuit aute hoc magmsfideinbsp;(!(�^^baritattsargumentum,quodpro ho^ineperegrine fiipfos amp; omniafua periculoprafintinbsp;f^itn in quot;Paulo erat,cuim caufa idfacerent,prater ynum hoc, quod Chri�t feruumnbsp;bii(i�^'*^^i^uim opera amp; minifierio ille in regno fuo intergentespropagando ytebaturf Jpfi certenbsp;tantum e�e ait,yt non ipfi modo illdsgratias agat, yerumetiam omnesgentium ecclsnbsp;do^or er at,ad Ulas omnes redundabat fru^U'S beneficiorum, qux in ipfuntnbsp;�^'^fifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;btic elucet mini�erij euangelici dignitas,quando qui minifir os iuuant atepj
�Rci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ffi^��l�f omnes eorum aaditores obfiri^os amp; debitores reddunt. Quod cum hodie
^S�fiant,(ertum eif illos euangelij quoq^ dignitatem non re^�� xfiimare,amp;e.
ad^quilx amp; Prifcillx comendattonem, quodecclefix meminit, quam domi fua Ecclepa dome� \^�F'^^ftlligunt hoc aliqui de familia ipforum,quam itagubernarint, yt eccle�x forma refer- �ica Pr^�f.^nbsp;domum fiam ecele߫ y�bus dadicaui�e putant,yt in ea ceetui piorum conueniretnbsp;publicaspreces amp; Sacramentoru adminifirationem.Quoruntnbsp;^ugtsprobatur. Cur enim in Hits ceupeculiare quid Paulus comendaret, quodomnes
����� yulgo facert tentnturi'Et yerifimile ePlf^ Chrifianos in yrbe ^mana, cum templa pu�
1 domus habui�e certas,inquibttsadfacra fua conuenirent\amp; quia yixpo�ibile^ \ trat, tarn multos in ynam domum eonfiuere, ciettts habuerunt difiin^os, quorumnbsp;0�Prifcillxdomocolligebatur: quepraalijsfitonomine falutari yoluit^pofiohts^nbsp;ydquilam, tum quod in eo forta�isplures haberetnotos amp; amicos. At quicquidnbsp;fortitudinis Chri�ianx tefitmoniu, quodconiuges iflifuos dome�nbsp;infiituerunt,amp;fimuldomumfua ecclefixconficrarunt,yt templipublici in�arnbsp;molefiia magnafieri non poter at,ita cum periculo coniunilum er at,cum Chrinbsp;��''ki f^itnpridem per Stnatufconfiltum damnata e�et, amp; Clauduts ludaos omnes anteanbsp;-^dmonentur hoc exemplo Chrifiiani homines^ quidipfosfacere cotieniat,Quia enimnbsp;^si^, j'^�^^ortifamp;fanguinMmerito�ngulosconficrauit,yt�iritttsfan^itemplafint,Jtmulom-tccLr^^^^fdecet, yt amp; fuacorpora Deo dedicataferuent, amp;familiasfuas itainfiituant,ytinnbsp;pyptcies forma agnofii po�it. Quod tunc fiet,fi in 'Dti cognitione amp; yera fide fuos eru-f^^'''biamp;regm Dei myfierijs frequenter d�erant -, ft ad preces quotidianas illosajjuefa-��f.fiipliuadillgentiori inofficiocontineant,nealicuiusfcandaliftnt authores. fta�n-domus ecclefiteeruntiamp;qui/que pater aut mater familids domifuxparochumnbsp;c^�opumagtt, �cuti D. cAugu�inus quoque annotauit. Etquiititresfuas infiituerunt^
P A
-ocr page 508-C A P, X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS
V'fomnia ad fuilicos eccle�a y�is conferre, amp; ^ttatn ^lunmosttmarii �Vtin y er a Chrifli fide infiituantur. Ethac quidem in �quila amp; Erifiilla extm^lo ebfitruatti*nbsp;'veniunt,
EptenetOf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epanetum fubijcit^^uem ftmiliter fialuere iuiet quern �* ipfum duflici nomine commt^*
dat.Trimb enimfiuum dileBum dicit^lsLam etft omnes diligere deieamtts, qui perfidem Cbri�otn* Ji� amp; firatres noflrifiunt,nihil ohfiat tarnen, quo minor quot;y/el fiamiliaritatti ergo, yelpropter pratnbsp;riora Dei dona,'\iel etiam propter accepta leneficia, aliquot pr� alijt comple^amur. Ita enim p!nbsp;Chriflui loannempra alijt djlexit,etfi interea omnium hominum amantij�imut tfi�t^ E^nbsp;hocpr�clarumEpteneti elogium,quod Eaulo dile^i�imuifuit. quot;Elam etficredihilefit,hocillt�gt;f��nbsp;tnultotfraudifitijjiquiyel Eaulumpriuatimoderant, 'vel Chriflianeereligioniiniquioreser^^^nbsp;attamen ex eo amp; olim apudpiot laudem hahuit, amp; hodia adhuc eitos memoria in ecclefia Chrt�^rnbsp;ret,ELeminemergo Chrijii fieruorum pttdeat,quaatumuti mundo inuifi amp; exoftfint :nbsp;notm�ndihuiot,quitotutin maloiacet,amp; cuitttamicitiae^inimicitiaapudVeum.nbsp;tnitiat Achaix in Chriflo dicit Epxnetum�ta innuentprimumfuififie, qui in Achaianbsp;dideritamp; Chriflum'verafidefitamplexut.uAlluditenimadlegem^quxfrugumeSsCaliarumfnbsp;primitiat 7)eo conficrare iuhebat*, qua rationegentit alicuiusprimitix merito dicuntur� quilt;nbsp;nbsp;nbsp;i
feprimot Chri�o confecrauerunt. E�i^ hxcprxclara admodum laus, O* dignifunt taletAU' piot in pretia habeantur. Confi�t enim eat non niagni facere mundi huius iudicia, neq, ubh�nbsp;exemplttpendere,qui tale quidaudent. Et ijdem alijt multis occafionemprabent,qua ett^nbsp;falutts cognitionem perueniant, adeo^ ofiium aperiunt ,per quod euangelij pradicatio anbsp;altquem tngredttur^ Adhxc 'ygt;t diuturnts amp; multts expertmentitfidet �lorum confirmatut,nbsp;quoq^eandemdeclarandioccafionethabentquamplurimat, amp;maiorem defiipfitljgt;f^ߑfi^^iAigt;^nbsp;faciunt, ESf^ ergo hocfingulare beneficium Z)ei,fi quot ifio honore dignatur. At �**nbsp;tifficij meminijfe decet,^t incurfitfuopergant^tia^ quam de fefiemprabuerunt,indietmagtsnbsp;gis confirment, Elam fi degeneri c� ignauo animo in medio certamine fuccumbant gt; tuntnbsp;noui�imifiunt, amp;pofirema eorum funt inttijt d�t�riora.Hac 'not obferuare decebat 'nitinbsp;quot eagratia'Deus dignatus e^f^ift toto mundo par tim '^ahumeticit partim Eapfi^^^Ehutnbsp;fiitionibus immerfo,primitia omniumpopulorum in Chrifio lefufaHi fitts^ytper yosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z;//'
adaliat quaq^gentet diuulgaretur. At quantum hodie �prifiino t^elo amp; feruorepleriq, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
rint,ret ipfa loquitur.Ttaq,periculum e�^,ne non modo not alijprauertant, yerumetiam datiolim Chrifiusminatuse�f^) regnum �Deianobts adaliottrantferatur,quiillo diguo^nbsp;ferant. Atfi laudem merentur,qui tnaliquagenteprimi euangelio credunt amp; Chrifionbsp;quanta plus Hits debetur, qui primi euangelium pradicant, amp; Chrifio yiam fiernunt,nbsp;fituminfiauret � Hxcillaapofiolorumgloriae/f,amp;ideoillosprophetaolimferuatoreso^nbsp;qui in montem .^on afcenfuri amp; fanguinariotEdumxot iudicaturi fint. Atqux �ofirifij^^^^^�flnbsp;titat eSf,talet hodie profeditiofis rerum nouatoribus habentur,amp;maxima apud omnesfi�^^nbsp;odio laborant.
Mrtr�M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cxtertimpergit Apofiolut,amp; Salutate(inquit) �Maria,qux multum laborauiterguU^'�
fuit hac yirgo mater �iomini, cuius pofiremam mentionem Jacra liter a A^orum pritUf ��' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dunt, zir quam Claudio r�gnante diem fuum obijffe quidam ex yeteribus tradiderunt.Stonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-iiiit
dam, cuius memoriamjftritus fanBusconferuariyoluit,fecundumpromi�ionem'. yfq, durabit. Commendatur hac eo nomine,qubd multumpro Taulo laberatierit.Quonbsp;fus docemur,quidmatronat Chrifiianat deceat : ELimirumfanBts mimfirareamp;fedulas ejjnbsp;tene. �8. niapietatis amp; beneficentia officia. Talem olim Sar am, quam credentium matremnbsp;confi�tfuifi�, qua cum amp; genere i�ufiris tir ex marito opulenti�ima effet, tarnennbsp;tiam eafecit,quorum hodte multasfamulatpuderet. Et E^beccam �prim� annis adea^nbsp;a�itefaldam fmffe,euidenter apparet in ijs, qua inter ip�m amp; Abrahami famulumfa^�nbsp;Cene.2.t[. Similis etiam Ahiga'�lKindufiria fuit,amp;Lat^arifororesElartham atq,Enbsp;nominefiiritus fandus maxim} commendat. Hodie autem pleraq^nobilitatem amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cfjgrep^'
in ignauo otio, yefiium luxufincejfufafiuofit, amp;fuperbo omnium aliorum contempttt tof^PJ
-ocr page 509-� O M I L I A* X CI I If. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11?
** hr'tfio nbsp;nbsp;� fide ali�nas elfie ofiendunt amp; proinde indignas, qux inter DeifilioS
f�ll' ' ^rfits autem TaulM hoc loco egregium animigratifiecimen exhiiet, Ruanda *�^**/^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fifilt;^id)amp;eandemfiuo te�imenio toti �J^tnanorum ecclefiacom
^-laaute meritofacit,^uia amp; natura lex nos henefa^orihus noflr� honamgratia referre do^ hocfiaticharitas requirtti^uie no alia re mages alitur at^jfouetur.Efi ergo turpts nimi�mnbsp;jj,. ^^^^tatitudo,quosiene�ciorum acceptorumpuder, amp; qui talesyiderinolunt, qui aliorum ofi-I jn^uam o^us haluerint. Q�id ygt;er� de Hits dicemus, qui 7)eum quoq^ omnts boni authoremnbsp;aedignanturiamp; HHus gratsAm aperte negant^dumJitorum operam m�rita afi�runt f Imi-Jjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exernplum, amp; hominibus quidem nos pro accepts beneficijs gratos prabeamus^
eir mifiricordiam publice pradicemtts, quipromijerts nobis amp; morte aterna fuum lefium Chriflum tradidit, ^vt eius merito redempti, calefiis regni dues efficere-
' l^i dtbetur benediUiofisonor, gloria amp;potefias in aternumf ^men^
H O M I L I A XCnil,
Salutatc Andronicum QC Iimiam, cognatos meos, 5lt;5 concapdd wostncos, quifunt infigncs inter Apoftolos, qui edam ante me fue-��unt in Chrifto. Salutatc Ampliam dilcdum mi hi in Domino. Saluta^�nbsp;Vrbanum, adiutorem noftrum in Chrifto, �6 Stachym mihi dile-ftutn. Salutatc Apellcm, probatum in Chrifto. Salutatc cos,qui funtnbsp;*lAriftobulifamiliaribus. Salutatc Herodionerncognatummcum.nbsp;salutatceos,quifuntex Narcifsifamiliaribus, cos (inquam) quifuntnbsp;�^Domino. Salutatc Tryph�nam dC Tryphofam, quae laborant innbsp;^omino.Salutatc Perfida dil�dam, qu�multum laborauitinDomi^nbsp;�' Salutatc Rufum feledum in Domino SC matrem eius ac meam,nbsp;^^^Utatc Afyncritum,Phlegontcm,Hermam,Patrobam.Mcrcurium,nbsp;^^uicumeis funtfratres. Salurate Philologum SC Iuliam, Nereumnbsp;^Ibrorcm eius,SC Olympam, SC qui cum eis funt omnesfandos. Sa�nbsp;*^�ate al�j alios ofeulo fando, Salutant uos Ecclefi� Chrifti.nbsp;nbsp;nbsp;�
l J ^lt;�tiam firipturafiicra diuinittts infilratAt^t nofira c�m infiitutioni turn confilationi fir� Jttnt,nihil in illis tam minutum aut bulgare eft, quodnon diligentem con�dera�nbsp;^^ߒidtusfitndifiapientiai^stjub �vilibus amp; contemptifiimis inuolucrisnbsp;'^^ximorum t� fialuberrimorum myfieriorum thefiauros comprehendat, �pparct botnbsp;^'^^^.^^lt;^/�lutationum catalogo, quic�m nominibttshominum obficurorumconfiet quorumnbsp;�dpturisleguntur ^nihilprorfitsadnosperrinereyidetuiquot;. At habemstsh�^nbsp;Hi( ^xemplum,quo J'toic� HH confiutantur,quifie tune demitm Chriftianosputant,fii tetric9nbsp;t afiieritate omnes d�cidantneminem alloquio autfidtitatione dignentur. Dein-
gt; oftfndit bonts amp; bene meritis de ecclefiia amp; repub, laudem de-%i^fi^t^^li^^prfconio commendandos e�e, quot;^t amp; alij adeorum imitationeni excitentur^amp;' captopietatis curfiu, Docet preeterea, quibttsfiudijs eosdeditos e�e oporteat,quinbsp;quarunt^cuius omnes natura appetentesJ�mtts. Sunt amp; alia qnxdam in noi�nullisnbsp;y theri vidimus, amp;plura inijs qua modo redtatafiunt�equentur, idionpi- ''nbsp;ue rehquM etiam dicere,qui htc nominantur.
Andronicum eir Juniam,cognatosmeos,amp;concaptiuos meos, quifiint in- Andronicutcr ttiam ante mefuerunt m Chriflo, Sunt hiquoqtte ex eorum numero,de Utniiu cogtiatinbsp;fiacris Uteris ex tat, etfii in ecclefia Hlufires fiui�e ex hoc loco appareat. 7^o-fungus omnium fiandorum natales amp; res geflasprolixius deficribere ,ne Ubrisni-Eccle�am grauaret, amp; ytnos modefii� admoneat, ne huitts fiecuHgloriamnbsp;J captemtts, Debet enim pijsfiufficere quod etfi nominaipfiorum omnino intercidunt^
-ocr page 510-c A P. X V I.
IN EPIST. AP ROMANOS autalfqj rerum alillif gtflarum comwemoratione ferttantur ^eademiamen in c�l^nbsp;amp; quod ohm in magno iUo die digna�tx yirtuiii! pramia acci^ient. l^ideamtn tarnen quilnH tuunbsp;i�os Taulwdignetur. �Primo cognatosfuos dicitiCo qtiodnon modo ludai, 'verumetiatnnbsp;(onfanguinitatagraduij^�tconiun^iejjent. Quaratione etiam paulo ^oi^ Herodionem que�nbsp;cognati titulo dignatur. Et cum hoc non di�imulat^fito exem�lo docet^�an^os nihil frxternbsp;facere,fi cognationii naituralts aliquam rationem habeant^ amp; fro�inquosfuos fr lt;s ahjs curetihnbsp;requirit hoc natura lex qua so^yic^�de^^naturales affe�iones nobis infeuit, qua nosadcom^'inbsp;rationem excitant ^fi quid ijs aduerfi acci^ere 'videmtis, qui eiufdem fanguinis nobifcumnbsp;funt. Idea �s�qyovi, quiaffii^iones iflas in animii fuis juffocant Paulus in fo�eriori ad �nbsp;theum in imf iorum cathalogo recenfet^quos fij omnes auerfari debeant.Et idem alibi in�aeUunbsp;ferioresejf aiteos, qui fuosimmifiricordiierneghgunt.nbsp;nbsp;nbsp;Secundo concaftiuos fuos�Vocaf f
rum quodaliquando fecum in carceremabduBiamp; eorundem�vinculorumfoci] fuiffent. affaret,afofiolosmulta tulijfe^ qua Uteris frodita non funt^eb quod /�irituifanilo fattsfudnbsp;rare, qua nobis adfidei amp; falutis doSlrinamfufficerefofunt^ Ei^ autem obferuandafa�^^nbsp;�rs, quaabhuius {eculifilijs differunt. Elifuos confulatus,tribunatus^ triumfhoSjfr^f^^'nbsp;alios huius generis honores numerant, quos in Ulis coliegas habuerint magnijit� iailanfif �nbsp;terhosfraalijs illu�resfuerunt, Afofioli quot;Verb amp; qui horum doHrinam fecuti Chri�onotne�nbsp;fua extlia^ career es, vincula, plagas, labor es amp;pericula numerate, amp; qui iffs horum f�rff�tnbsp;recenfere con�euerunt, �dmonuit de his nos Dominus, amp; idea non yt re noua amp;nbsp;debemns : neq^ etiam formidandanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huiusfeculi infa mia. Elec enim maior nobisgloi'^^
fotei^, quam�in Chri�i militiam afcribamur, amp; focij efficiamur frophetarum apo^'^ fan^i�imorum martyrum, amp; cum his certamen UludyertfanHumfubeamtis, cuiusnbsp;elfaternus Deifihui,pramium 'verbiu�itiacoronaimmarce�tbilis. Tertib hoequ^ijji�nbsp;buit^ qubd in�gresfint inter apo�olos,amp;quod ante if�m tn Chri�o fuerint, ideh^ ?nbsp;Chri�i cognittonem atq�dem peruenerint^ Eta yerb loquitur ��ne o�endat obiter, Cnbsp;non in nuda amp; inaninommis Chri�tanifrofe�ione con��ere,fedin eo, 'vt Chri�oper�demnbsp;�ti�iuldem�iritu animemur,amp; �Tpitam in illo yluamusnojlraprofe�ionedignam-laudemtllis tribuit Paulus, oportet ex eorum numero fuerint, qui �ygt;el cum ipf Chrifof^nbsp;gente'vixerunt, yelprimis apo�olorum concionibusadfidem conuerfi�nt,quorumnbsp;Lucas jidorum fecundo amp; tertio cap.numerat, Con�at enim Paulum primo jlatimnbsp;�i afeenfionem in ccelos conuerfum fut�e, quem tarnen ^ndronicus amp; Junias iam antepf^nbsp;Et ei^ hoc magnum mode�ia apo�ohea argumentum, qubd�ionte his i�amgloriamnbsp;quamuis quoad�iritus dona amp; apo�olatus e�eHa illosfibi minime pares e�e nonnbsp;idem yita ftta inpharifaifmo male tranfa^a amp; fua contra Chri�ianos crudelitatisnbsp;qub magis Dei^atiam commendet, quam ab omnibus cognofei eupiebat. Confer aim � .nbsp;eos.,qui hodieprimatum�bi quot;nendicant in eccle�a, qubdprimi Chri�um agnouerintnbsp;liumpradicarint',amp; yt Joli �mineant multorum aliorum labores calumniantur^qui foff^Jnbsp;cum �listempore,autnon multb polf,,opus Dominiaggre�t, multbfelicius laboraueru�^�^^^^^ii'^^nbsp;�as iamreformatas habuerunt,cum ipfiadhuccircafirdespapi�icasoccuparentur.nbsp;apo�olos fuum nomen latius extendere,''vt inhuiusgloriapartierpationem omnesnbsp;yno loco alligati Chri�ianam religionem hinc inde propagare fatagebant. Uec enim **nbsp;ria�oliciti erant,fed de Chri�i regno, eir'Vt quamplurimi per hunc�lutts at erna hafsdsspnbsp;nbsp;nbsp;� fl
Petrut non con fiituit Rom.nbsp;ec�e�am.
Cateriim nonparumfacit hic locus adconfutandum impudens Papi�arum�gme� trum fecundo Claudijanno Ppmam yeni�efabulantur, amp;illic eccle�am prirnumnbsp;ipf P^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiginti quinqueprafuerit. Si enim hoc'vere dicunt, l^mafueritopof^� /�f(figt;i^^
epi�olam Paulus �criberettCur ergo nullam eius mentionem Ulefacit C aut quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
propter quam in tarn longo amp;honori�co eorum catalogo,qui tune in illaeccle�a in�g�^^^ '/ Petri nomen reticueritCElum qubdeum illiceffe nefetret.^^tqui ybiq^gentiumnbsp;pradicabatur, amp; quomodo fantus apo�olus Paulum laterepoterat, qui tam multosfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
bus cognitos habebatfKel num amulatione motum Petri nomen dt�imulaui�eputalst�^'^�-
-ocr page 511-HOMILIA X C 111 I.
^iifffi�ifnum. E.t tur Tetro fuum honorem inuideret, qui dealijt ' I ^^�riorihui tam honorific'eloquitur f 2iunquamergofuumfigmentu T^manenfisnbsp;Concilio Hierofolymitano interfui�inbsp;�ctindo cap-te�atur) decimoo^auo demumah eituconuer-( � tempora proh� fupputes ) in nonum Claudij annum inciditf Tr�-.jjj aident Uli homines , quam atrocem quot;Petro iniuriamfaciant., quando ilium totts annM yi^nbsp;minbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^m� fedijfe nugantur,qui ex Chrifli mandata orhem terrarum ohire, eir euangelium
^^tur �^dicare dehehat. Etfanefi cum alijs hi�orijs ea conferas^que in facris liters ha� rationemquidam no�rofeculo�t�icatifunt^ Petrum nunquam P^mamnbsp;'^'lt;mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;durius yideripoterat propter yetu�i�imorumfiriptorum confenfumqui
�Keronis anno martyrij coronam accepi^e tradunt j f^o id non facile negaue-eccle�x fundatorem e�e,amp; illic epijcopi munus obiuiffe, con�anter nego. locuseii^,hteclaus �quilxpotitts^yely^ndronico amp; lunie^autetiam mul~nbsp;Lucas �dofecundo cap,fcribit)Hierofolymte fuerunt in die Penteco�es�nbsp;Kf�'�^�^^^':^^dicerantfidem, Ppmapradicarunt. ^od autem po�ea PpmcePetrws Paulusnbsp;ill^tfi^ magts commendat^ quam Hierofolyma com-^^�tur, qua yt olimprophetas trucidarat, ita po�eris temporibus ipfut^ Chri�ifupplicianbsp;'iiL.^^^^inde Stephani�acobi ^po�oli amp; multorumaliorum fanguine maduit. Sednecejfenbsp;^iii^''l^'^.^^^*�wo�sfulcrts regnumfuum�abiliant, qui fcripturarum te�imonijs amp;frmts ratio-
quot;�dPaulum redeamUSqui in falutationibus coaceruandis pergens ait ' Saturate^m- Ampti���y S}�onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ihi in Domino.Et max Stachym quoq^ nominal,quernfimiliter dileClum fuum di- Stqchys�
^gt;iiifi^�^^^^��pra de Epteneto quoq^ yfusfuerat. Pbimonuimtts, Chrijlianoru quidem efe omnes compleSt,at non objlare hoc,quo minus aliquospropter infigniora�gt;iritus do-tollatapra alijs diligamus. Q^x caufaprocul dubio Paulum quo^ mouerunt^nbsp;alios amaret.Obferuabts autem htc yno yerbo exprimi Chri�ianx dilt�ionis mo-^ill^pS�*t�tm:qua e^^,yt in Domino amemus,ide�^�deb, quod Domini membrafunt, amp; nobisnbsp;�loiiiljf^^^dati. Et debet nos excitare,quod hie quaq^omnes dilexit, amp; pro omnibus femetipfumnbsp;Ei^ autem hxc r�gula non minus 'ntLnbsp;Si� ^^''^�aria ohferuatu, flam yt carnis defideria ah amore fanBo amp; Chri�iano excluditftcnbsp;remouet,quce charitati officiunt. Inter qua primumfere locum hahent perfinaruntnbsp;Si� r*��?�'� (yt alibi diximus) in Chri�oprorfus nullafunt, � nohis autem finguntur�um phi-fuhinde effugiaquarimus, ne fratriopis no�rte indigofuhuenire cogamur,nbsp;'''�����v'^ofninoaliquosdiligunt, eorumamor�ahilis amp; con�ansneq,cumfortunamu^nbsp;filet,quiamicitiamfui comodicaufaftmulant.Etijdemetftinterdummal'egra*nbsp;^^Cl)p�j^�'^,quihus fe totos impendunt, non tarnen priuata yindiila cupiditate inflammantur^nbsp;��'�^fji�-^^^^ptum amp;jpiritumfecutidniurias omnes patienterferunt, ^bdergo hodiecharitasnbsp;''���/�t I ''^ara, amp; amicitia minus firma atq^ in�ahtles �nt,ex eo e�,quad pauci expend�t quartnbsp;Chri�i lefu,quinosfuo amorecomplexus e/�, amp; eiufdem corporis memhrafecit^
� Vrhanum,adiutorem no�rum in Chrijlo. Hunceodem tittilo, quo prius fupramonuimus, hoc Uliadmodum�equens fuifi�iquodfuamnbsp;^oftifuunem habere yoluit, qui ip�m in fuomini�erio aliqua ex parte iuuerant,nbsp;fan^os, qua quot;pix locum inueniet, nifiprocul abieHo inuidia malo, Deinbsp;bominihtts re�� aftimemus. Qn^d quia faciunt, qui Dei gloriam ex animo promo�nbsp;t'��f*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemini inuident,nequeeos alicuius hominispudet, cuius aliquem 'vfum effs
^^tem agunt, qui Deipratiam riii dona fratribus inuident, quafi illorum haredi-dLis quot;^erb d�t�rior�s funt,quiplus quam Luciferiana�perhia elatif /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lt;gt;ftinem pote�atemfihi filis yendicant, amp; quos pudet pro fra-
'^^'*�11 ] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuis eos agnofeere, quorum opera amp; mini�erio Deus ipfi yti dignatur. Su-
�* ^^hodiepa�imfidei titulo, amp; folifidei quot;sera doi�ores haberi yolunt:fedpericulum
-ocr page 512-C A P� X V I,
� N EPIST. AD romanos
tie in ip�s locum Jjaleat^quo� ludieorum fcrii� olim Chrifiu� diceiat : Quomodo re^ciim gloriamalijah alijscapcetds^amp;gloriam quaa�olo 7)eo proficifc�tur,non qu^rattsf
ApeUct.
Salutate j4^ellem,probatum in Chri�o�d e^,yer 'e ChrijHanum nbsp;nbsp;nbsp;qui�e talem
tiiu��gnds at^j argumentas declarauit. Qu�m multos autem �K^mafui�eputabis, qw res in hello�ortiterge�as^'velpropter aflutiam in con�ultandojyel etiampropter nouas 'ytoluptatttf^nbsp;illecebras amp;'�celerumficietatem,ip�s Imperatoribws amp; reliquis in�umma dtgnitatenbsp;babantur^ Sedomnesi�osalto jtlentiopraterit 'Paulus, amp;^ppellemill^pra�ert^qnH�^^,nbsp;probatus crat,ES�, er^o ea demum yera laus amp; gloria� Dominoprobemur^ytutde nobtf hicnbsp;dus iudicet.Im 'o quia nos Dominus ex hoc mundo�elegit^yt ip�i con�ecrati�mus, turpe ningt;^nbsp;minuspernitio�um�uerit^�mundoplacere�udeamus,�d.am�hominibusplacerem (aitnbsp;�olus) Chri�i�ervusnonej�em. Pobantur autem Domino, qui Chri�umle�umnbsp;apprehendunt, Pdic enim�Uus Ule dilehlus e^�, quipatrts iramplacauit, nc�q^ cum Ul� ���nbsp;reduxit,Et hac�de �brahamum Deoplacu�e�upracap.quarto audiuimus,yt amp; reliqu^nbsp;quorumpietasin�cripturis commendatur, Fideihuius effeBum�ue�ruBus quodi�tnbsp;yocationem�equuntur, amp; � Deo�bi mandatam prouincia�ue ea magna�ueparua�^^r^nbsp;magna cum indu�ria admini�rant, Itaq, in breui i�o Apell�s encomio generalem regulativnbsp;omnts loci amp; erdtnts homines,quam�equi debent� laudem yeram a��equi cupiunt,
Ariftoiuli miliares.
KartiJTus.
Pergitautem^po�oltts,amp;iSalutate(inquit)eos^qui�untex Ar�oluli�amiliatilgt;tt^� �icos�oloSinon aute ip�um jiri�obulum �aluere iubetxyel qubd Ule iam diem �uum obij�tt,nbsp;� �de Chri�iana alier.us e�et,�amUiam tarnen haberet, quee maxima parte ex Cbriflit^�^^nbsp;bat,Et huic�ententice�auet^quodpcS�^ interpo�tum Herodionem cognatum�uum (dcnbsp;^ndronicoamp; luniadixinius) ij�dempropeyerbts ytitur,dieens',Salutateeos.,qui�ufit(^nbsp;�amiliaribus^eos (inquam) qui�unt in Domino�d eS�^qui Chri�operfidem in�itt Ctnbsp;�iani�unt. Ebi quia�amilix numero�a meminit,mihi nondubium e^^, eum de 7darci�lt;^pnbsp;Claudij Cee�ards libertus,�ummum �er'e locum apudeum obtinuit itiimei ab epi�olUTnbsp;Senatus quoq^ decreto qua�oria amp;pnetoria ornamenta obtinui�et.Fuit autem homonbsp;pax, adeo yt Ca�are aliquando quer ente de fi�ci exiguitate, non ab�urd'e didlum�( )nbsp;pecunijs,�� duobtts Ubertts^ FLaci�onbsp;nbsp;nbsp;Pallante, in con�rtium reciperetur,
�oliditas amp; indulgentia crudelem quoq^�ecit^ amp; eb audaciaprouexit^ ytaduer�ts tis yiros con�irare �nderet, inter quos ..r^ppium Syllanum � medio tolli curauit�ulnbsp;pr(etextu,quo Claudium in��icionem adduxit^ yt�e ab Uloper in�diaspetiputaret,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tlj
men hicquoq�ome�icos Chri�ianos^non quidem omnes,�edaliquos, quorum fidemmj'. gt;quot;S-oportet^quando Ulos i�ohonore Paulusdignatur. In quo exemple multaconf�derattotgt; Deiprouidentianbsp;nbsp;nbsp;bonitas admirabilds, qui euangelij radijs in domum impur am, au� qi*
guinariam penetrareyoluitillic�ubin�elicidomino elt;r deuotoSatanee mancipio��^ �lij�ui cognitione illuminatos ad�alutis aternte con�ortium adduceret.Eer� igitur dictunbsp;rat j�iritits ybicunq^ y ult. Jtem nouit Dominus qui �unt�ui. Et quia idem non minttt}^ ��l�'nbsp;benignus ed�^,nihil ei ob�arepotel�^^quo minus�i yerbi luce omniapenetret, amp; intepnbsp;�uis locum tutum paret, Scribitur � Suetonio, Claudium ludeeosyrbecxpuli�e, ��Cmnbsp;Chri�o tumultuarentur.Itahomoprophanus loquitur,yt Clrri�ianam religionem cont�nbsp;�cindat.j^pparet tarnen ex eiusyerbis,Claudium non tarn ludeets quam Chrijlo injenjtfnbsp;eece idem ille, et�penes ip�um e�et orbts terrarum imperium, non tarnen ef�cerepot�iti jj�tt'nbsp;in yrbe P^manajmb in illorum adibus eccle�te�eminariit reliquum�t, quos ille innbsp;Et FLarei�uf j qm amp; Ca�arts cSt l\de�alina eius authoritate�uffultuspotenti�imtsnbsp;dabilts erat,amp;proculdubio Claudij yoluntati�etotumaccommodabat,domi�uittos�tnbsp;quos ille eiedos yolebat, Exfanthuiusgeneris exempla pa�im. �^io Pharao �dojemnbsp;aluit. Sic .^chab dum prophet as omnes occidere�atuit ,aulce pree�eClum habuitsionbsp;occulte alebat atq^ tuebatur. Et Eucas inter Chri�i comit�s loannam numeral, quamnbsp;rem�ui�e�cribit,quihJerodis erat procurator. Similiter in catalogoprcphetarumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d
in Antiochenaeccle�iaillu�res�ueruntrecen�etur 'Manahem, qui amp; i^�^ tum tit �(i
-ocr page 513-�Keronem^in cuiw fatnilia ali^uosfuijj� confi�t, qui in Chrifium ere Ji Je-^����^dt *^^^^Juerfue Chrifiianosperficutionem cruJelem infiituijfit. j^ftoJ ipfiim multif alijs nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcimus, qui iilitn exemplu fiecuti funt. Et nofiro feculo multa huiufgener�
yfitieftoinehofiium Chrifii\fotentiaamp;'tyranniJeterrea~ *'��'ketnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; yi^f^ illorumfrangere, amp; eorunJem confilia fer luJibriumeuer-
*
i quilui falutem �Paulut afiribit* 'Eryfbxna nintirum tir Tryphicnitt ^**^^f*^ ornn�buf hanc lauJem tribuit, qubd multitm laborarint in quot;Domino,nbsp;^l^im cum matre,quam fitam quoq^ matrem Jicit,nimirumpropter beneficia, quee ab eanbsp;���iij p � ? I^^J eiu/Jem at as ifium honorem merer etur, Suo igitur exemplo pietatem in parentesnbsp;nbsp;nbsp;*
off nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si enim matrts nomine earn Jignattn efi^ tantus ^pofioltn, quaaliqua
contulerat,inexcujabilts certi futrit eorum ingratituJo amp; impietas, qui ye-, ex quibtts geniti, amp; quorum cura atq^ laboribtts eJucatifiunt, Simul autem fi*i mulieres aJmonent.quot;Pracipuu in hoc e� pofi ea, qua aJ Dei cultumnbsp;ff-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afiiduus,quern in liberoru educatione, domrts adminifiratione dr alijs ret
obire debent. Er enim otium in quouts homine turpe amp; noxiu efi,ita in muliere im-Deopluribusnegotijsamp;cur^ defiinatam efie, alibi diximus. Et confi�t,inter ^�^Uo/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; illufirioresficeminas ah artifieijs amp; ret domefiica cura imprimes commen-
mortalium �apienti�imtes hac ip�a in bona 'vxoris amp; matrisfiamilias typopotifi:
\lt;i.li,^^gt;'Erouerb.�^i.Laborent autem in quot;Dominoed efi,propter Dominum amp; ex yerafide, '^}if^J�*�l�tboris finem,quam illiusglorid,fibipropofttum habeant, Ethacquidem olim mulierunbsp;^hrifiianarum exercitiafuerunt' cum quibtts fi nofirifeculi moniales confieras,pleraf^nbsp;fiiperfiitionibus,partim in ignauo otio cojineficere '^idebK,'rgt;tfi quando ex ignoran-Ou'*^** ^^^�^^ntur,adomnem tarnen domusgubernationem inepti�ima �nt.
^**'�^**^*^� ^Jitlettorium nimes yideri poterat, fingulospropria aliqua commendatione ornare, A�gt;ncritut, f^tlejiapraalijseminebant,pofiremo multosfimulcomprehtndit'.Ajyncritumficili- Phlegon,�yc,nbsp;Herman, quot;Patrobam, quot;^lercurium, amp; qui cum ill� fimt fracres. Quibus mox
Wjtir luliam, quot;ELereum amp;fiororem eitu, Olympam item amp; fian�los omnes, qui cum ^tcitmlongumefifiet omnesnominatimrecenfiere, neminem autem quot;^eUetn�gligerenbsp;\t(^^.^iitert,ne quam amulationioccajionem daret, tandem omnes fimul compleSiens ait : Sa-fi^�^�' iubetpro illius temports ratione,Euitenim oficulum apudye-\j'^^^�^oaniicitia charitatis,'verumetiamhonorM amp; reuerentiajymbolum,'ygt;t ex tllo Da-** ^Pp�iret,qui yerum Dei timorem regibtts comendaturus inter alia ait*, Oficulaminifilium,nbsp;''^**^��thodie apud aliquas nationes hie mos ePfi,, quot;ptmanuum exoficulationefiui animibene-^^f^otnptitudinem ad omne obfiequium tefientur. Pracipit autem oficulum fanSlum Paet-pil�^'^filitmprauos amp; obficcenos libiJinis afieBiU,'vtrumetiamfiucum omnem amp;fiimulationemnbsp;promittunt, reipfii amp; fiaSl� negent: cuius perfidia exempla innbsp;^^tifii prodit ore hifioriafacraproponit, Elam yt alibi Paulus monet,charitas ctw-��'^�^iOrnntsfiuciamp;JimulationM expert requiritur.Et ciim Joannes moneat,ne yerbis monbsp;nofirum operibus declaremus,multominusprobaripoterunt,qui latentemnbsp;is amicis 'verbis amp;gefiibus occultant,doneefiefie aliqua nocendi occa/io ofierat,nbsp;f ^fir'll ecclejiarum etiam nomine ipfisfialutem dicit*,earum nimirum, per quaseranfiuit,c�m l/lutuieecc�e*nbsp;fiaelicet amp; Elacedonicarum. Et hoc quoq^ ipjum firequenter �arumfalutufnbsp;'^ili^^^'t^'l^ebent enim amicitia comercia ejfie inter ecclefias etia longe inter fie difiitas*,in quibusnbsp;poterunt minifiri,ficum doHrinaconfenfiu beneficientiafiudium coniungant,
S'^^in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pretio habere tefientur.Et qui hocfiaciunt,ij Chrifii quot;Voto fiefie accommo
de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^fi^ 'Vnum efifie cupit. Grauis autem illorum culpa efi,qui ambitions nouitatis
St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tclefias absJi inuicem diuellunt, amp; noua quotidie difiidiorumfieminaJfiargunt, Fa�
non contentifiuafiatione,plurihus ecclefijsfimulfieruire quot;Volunt, quot;Vtexpluri-habeant. Qui c�m fieri fiicum ipji difiideant, amp; in ecclejijs diuerjis diuerfid Joceant, non
-ocr page 514-CAP. XV r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS
tn�rum e�^� eccle�arum in�mpliciyeritate confen�tmferrenonfo�inh Oremtif nos �)Qmtttugt;n,'1f Z�quot; ill� mentent det fanwrem,amp;inter eccle�asfacem quot;neram firmamq�anciat^'vt idem omrits crei^nbsp;tntt4,idem fentiamtts, amp;idemloqttamtirin Chriflolefu Domino noflro^cuidebetur benedictionbsp;nor^^loria eir fotefias in aternnm^Ament
HOMILIA X C V.
Prccor autem uos,fratres,ut fpeculetru'nf eosjqui difltdi�a Si fcan� da�a praeter dodn'nS,quam uos didiciftis,excitant,SCdech'netisabcis.nbsp;Nam quieiufmodi funt, Domino noftroIcfu Chrifto no feruiunt,fednbsp;fuo uentri:amp; per blandiloqucntiam bencdit��ionem corda hom^nbsp;num minime malorum feducunt, Veftra enimobcdientia ad omnesnbsp;pcruenit. Gaudeoergo quod ad uosattinet:fcd uolouos fapientesnbsp;quidem cffe ad bonum,{nnocentes uero ad malum. Porro Deuspac��nbsp;conteretSatanam fub pedes ueftroscito. Gratia Domini noftrilc^bnbsp;Chrifti �tuobifcum.Amen�
emadmodum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eitu e/� Ionitas Deritatts do^irinam omnibus
it a Satan hoc ynum fere agiti^t y el hanc extinguat omninOi'rpel not ab ea exttio immergat.Quapropter non fatts e� illam femel tradidi�e, aut in eins cognitione^tbf**^^^ff(tnbsp;frogre�nsifedfimul cura amp; �udio o_puse� aduerfu^ Satame artes atq^ in�diasjyt in ngnd^nbsp;conjianterin finem yf^ferfeueremw. Et qui eccle�arum mini�ri autpa�ores�ntjdib^^ fiinbsp;cubaredebent, quot;ft omnthus ijs occurrant, quibuehomines-feduci amp; ab eeterna faluttsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jjio
fo�unt. Inter htec facile primas tenent impo�ores, quif alfa dogmata ferendo^ priuatint confcientiaSjpnblic�'ferototas ecclefias turbant � quales femperfuturos ejfe,olimnbsp;nuit,amp;quantum damni dent ecclefijs�p�hodie pa�im experimur. Ceeperunt autem dHnbsp;hucin finis ag�ntibus^quandoquiexpharifaifmoadChri�umconuer�fuerani,legt^^^^ '�S'nbsp;gelio mifcerct amp; cum iu�itia�dei earn coniungere conati funt, qute ex legis operibusnbsp;bant hi maximasturbas in eccle�jsj amp; multum negorij apo�olisfaciebant ^�cuti in ffnbsp;rumplerifque eS^fidere^ Et quia periculum erat, ne in ^manamquoqueecclefiafnf^nbsp;autforta�is iam cceperant illic etiamE^s^aniafuaf^argere^ non temereEaulus dednbsp;admonetieir fidetur admonitionem hancconfitlto ad�nem ffque huitts epi�ola di�uli�f�,nbsp;ponder is baberet, amp; tenacius illorum animis htereret. quot;Eleque nobis fuperuacanea fidf*nbsp;conj�deratio,quandofic illam jiroponit Eaulus^ftnon minusno�risquoque tempoddgt;^ inbsp;Sic enim ait^
tiefedu�oria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trecorautem yos,�atres,ft�eculemini eos,quidi�idiaamp;fianda�a,pr�ter
busa�monet. 'Vosdidtct�ts,excttant,amp;detltnettsabe^s,s^!rc. ErecatureosApo�olus,quosprofu^� tnonere,feletiampr(ecepto.yrgerepoterat.Sedythocmodeftitts erat�taprofundittsatin^nbsp;nbsp;nbsp;f
in�derepoterat humilis illa petitio^qua non obfcure docebat, quam Uli cor di e�et ipfirungt;j enim bona indolis�lij,parentumpreces nullo modo contemnere aut reijcerepo�unt :nbsp;cultores pudet quodammodo fe ab Ulis rogari, qui pro fuo iure ip�s mandandinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
maxime�ide ijsagiaudiant�tnequibus�lus ip�rum nonpotei^eon��ere. Ecfer�f^^j'ifl/ii� nitioneplus ftilitatis ad nos redeat-pfideamus ex or dine de quibus loquatur apo�olitfi
amp; quibus argumentis nos excitet.
Loduifur de dif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^oadprimum, eos nominat, qui di�idia eir fcandalaferuntprater doilrinant gt;
fcandalorum feminatori-'nbsp;bui,z^c.
fidioruttt er �oU tradiderunt^ Eoterat falfos doHores nominate amp; dogmatum nouorum au(hoi'f^�'^^Qdlt;^ hi non facile ab omnibus agnofeuntur, ab e�eBis illos deferibit, qua funt, qubddump^^nbsp;nam in Eccle�js receptam nouas traditiones inuehunt yfere di�tdia excitant amp;nbsp;feindunt, quodfine fcandalofieri nonpoteif^. Faciebant hoc ilUAe quibusnbsp;enim dodlrinam de circumei�one amp; alijs legalibus ceremonijs in ecclefiia retinendtsnbsp;mine yenditabantfPauli yerb authoritatem eleuabant,quafi is non yertts e�et
-ocr page 515-H � M I L I A X C V.
% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confi^utnpriedicaret. H�nc di�idia orieiantur in Ecclefijs, cnm alij
?lt;��/o amp; eiui authoritatecontenderent, HincfaBiofa illa Eaulino-quot;Pf^^inorum amp; y^polloniorum nominaprodibant, de quibta in�rioriadCo-jifri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ettum illiinterfecommitterentur, quipriwynum Chrijlumprofe�ifuerantt
infirmas in fide ea res vehementer offenderet, ho�es vero fidei inde calnm-arriperent, amp; tta vtrinq^ euangelio remora ohijciehantur quo minuf po�et ad froij'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Hocipfium poflerti quaq^ temporibui accidiffe confi�t ,quandoharetiti
[t�{ ^�^�*^h^^*f�^^^^�^�fi^fi*^f^^ditionibuido�lrinam de Chrifio corrumpebant, amp; nouas quotidie ^xc�tabant^ Et no�ro fieculo idem experimur, quandoper male feriatos homines fynceriornbsp;gt;iif unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouis figmentis inficitur^quibtts multi decepti ab eccle�js fece�ionem faciunt ma-
�i ^1� ) alij vero fiaBiofis Lutheranorum amp; JZytingUanorum nomintbtts fie inuicempro�induntf fi�iratione ontnem Euangelij pradicationem apudmultosfiu�e�am reddunt.EPfi, enim hocfiro�nbsp;ttadit�onibuf, qua prater apofiolorum do�lrinam inuehuntur, quodprimo qmdemnbsp;�fiionespariunt�einde vero ex tjsficandala creant.,quibtti euangelij curfius tmpeditur,amp; multinbsp;�^plicioribus offenduntur.
'fit quia hoc loco aduerfarij noftri contra nos abuti fiolent, quos communem ecclefita pacem nbsp;nbsp;nbsp;Qfi* di�idia
^^^^^^diam turbauififie di�idiorum atq�candalorum graui�imorum authoreS ^ff^'^dolaca j�;��gt;^ant:diligenter obfiruari debet ^po�olum difiert� deillts loqui,quidijj'enfiiones eSrfiandalanbsp;�^^^nt�utn noua dogmatumfigmenta obtruduntprater doBrinam, quam ab ip�s apo�olts maio-
���rilt;lidicerunt,Ende colligitnta,non omnia di�idia improbari ,fid quadam Vtiliafimo etiam j ^rfifiiae�e:quibus nimirum confienfius in malo amp; in fiuper�itionibus turbatur:quodnifi fiattVeri~
�^�odi'wa locum habere non pote�ifi^. Ideo Chri�us, qui Vera pacts princeps eilfi, j dicebat, fie non '(�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gladium, quo coniun^i�imos quoque ficitidi fieparari opor^
fr f'^^^^fi^i�^ jcimws^quai^o ludaorum aliqui,reliEits Leuitic�s ceremonijs amp;ficribarunt jiti quibus omnes antea confienfierant, ad Chri�i fidem tranfiieruntX amp; intergentesnbsp;^i�^fproculabieUo Tieorum�Qitiorum cultu-,religionem Chri�ianam amplexifiunt, tjinc certenbsp;^^^que populo certamina enata fiuntgraui�tma, quatotum orbem conct�jerunt, quodin mortenbsp;Chrifii�a�i terramottte iam anteportenderant.Sed hotitafieri oportuitjne inpefiinbsp;t� lethali fiuper�itionum inepti�imarum confienfia humanum genws periret. Et non nega~nbsp;�?� fiwiile quid no�rts temporibue faBum e�e, quando multi per Euangelij pradicationemnbsp;cognittone illuminati�Efipmana fiedefiece�ionemfecerunt, amp; reliaisfiuper�itionibjtsnbsp;Chriflum amplexi�nt. Inde enim ficifima exortum e^, quod r�gna amp; re�ub, con-\^^^^^^^dtusinnouationem induxit, amp; propter fieditiones amp; bellaciuiliainde enata^multo-l^^^�^^^^'^^hementer o�endit. ^t nonpropterea accufari merentury quiprimi euangeliumpra-\^''^^�''^^^^c^o�oli^ fitibuidocentibui idem olim accidit^ �ELamvt Chrifiuside'o in mundumnbsp;ttffi^^de�ruao diaboltregno amp; eiui operibu^i�os ex hoc mundofieleSos Deopatri confiecra^nbsp;tarn remeuangelioadhuc hodie Vtitur, amp;nihilprater officium faciunt, qui fialutiferonbsp;gladio eum orbis confenfum , vel potius vanam confenfus fpeciem ficindunt,nbsp;�p^�iitionibus O* humants traditionibits excacata ad interitunt
^duerfarijs no�ris dicendum eS^.^ ^er� te�aripo�umtts, ipfios hac Eauli admoni^ Admonitiohiec fii tiotari. Ipfi enim Junt, qui prater do^rinam apo�olorumfinfinitas traditiones in Ec- aduerfiarios nonbsp;inuexerunt,quibusfides in vnum Chri�umlabefa^ata, cultus i)eicorruptus,amp; tota fa-maiori ex parte euerfa fuit. Illorum enim antefignants debemus quot;Mi�anbsp;cultum, �Diuorum inuocationem, purgatorium ,fiicrapro defun�isinbsp;auricular em, peregrinationes, cielibatum ecclefia�icum, vota mona�ica, ci; fexcentanbsp;^�^dam mentionem apofioU vnquamfecerunt.Ex hts di�enfionesexortafiunt amp;fieBa,nbsp;itafci�us e^,vt innumeri tantumnon abnegato Chri�i nominefin alio�nbsp;�ijonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�quibwetiamdenominarivoluerunt. Hinc diuerfi ^lonachorum ordines,
^(Sinterfie Veflitu,ritibusfacrorum,gefiuumamp;ince�usdiuerfitate,amp;nonnulli dogmatibtts
-ocr page 516-C A P, XV I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�NEPIS T. AD ROMANOS
qwqtte /tfferunt, Confintire tamenpotuertint, quia omntsre�iHo amp; conculcato Cbrifiitn^'^^^ Juatn iu�triamflabilire conatifitnt, amp; fuorum operum mer�n falutem acceftam tulerttnt-multa autem amp; qu�mgrauia fcandala\illorum corruf� mores,acerbte concertationes �nbsp;fiagitia fepererint, non of tu e/]^ d�ere , ciim liffis amp; tonforibw �yt �rouerbio di�tttr) not^Jnbsp;Tateo Item quodfabul�frigidi�imiide furgaiorio amp; de Diuorum miraculis, adhac�itigt;^nbsp;abj'urdo fimulachrorum cultu Cbrtfiianam retigionem ludaif amp; Turcif deridendamexfo�^nbsp;Illi ergo if��unt qui di�idia amp; �candala excitarunt in eetie�a., nomiof,qui ad y murnbsp;atq^ (ultum omnes exhortamur, quiquot;onum Chri�umfradicamw, qui in boc 'vno omneffi�*^nbsp;tionem ccmfrehen�am e�e docemtn, qui denique toti in hocfumw, 'Vt omnes homines reltitynbsp;fiitionibus�mul amp; 'vitiorum illecebrts,�e totos Chri�o confecrent, esr fer�deiobedituff^^^^^nbsp;�eruianr in�an�itate amp; dileSione fraterna. 2gt;Iec ef�, qubdilli nobis fucum fa�antnbsp;omnia�crifturis contineri aiunt, fedmulta fo�erbs demum temforibus per ^ei�firituv^J .nbsp;fatribur amp; Concilijs reuelatae�e, qua non minus nece�aria�nt creditu amp; obferuatunbsp;in y^fo�olorum �riftts continentur� Tlacet Hits commentum hoc mirifice tat nos illftdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'fii
mum , adhac imfium amp; facrilegum e�e dicimtts. f^id enim abfurdius excogitari eccle�am tarn diu carui�e aliquibus nece�arijs dogmatibus eamp;�deiexercitijs, atquenbsp;canobts innotui�e^quaafo�oli ignorartnt,quosDeifiliusorbtstotiusdoBorese�e yoluis-�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illa maiori ex farte cum afo�olorum do�rina fugnant, of ortet, yt aut�iritum illorutn^^
e�e negemus, aut hunc dicamtisfibijfft contrarium e�e� Garriant ergo illiquod yelinS� menlufficere debet,quod eos hic difert� not�t Taulus, qui aliquid noui inuehunt amp;nbsp;doUrinam, quaeccte�js fer afo�olostradita f/�. f^idf annon alibi anathemanbsp;Afoflolus amp; angelus,qui aliud euangelium f radicat,frater id, quod^Slfo�oli ex fefunbsp;dato fradicauerunt f Q�trt enim lili f lene amp; ferfeble tradiderunt, quacunquenbsp;gnitu neee�aria funt f�fer�uum noxium, imo imfium �t of ortet, quiequidff^^^^
QsiddgfnJttw ^udiamw ergo quid Ms iubeat facere j^foflolus,ne ab Hits feducamur^ cum fedu�ori� (f^lemur, admonet. ha �^ero magnam diligentiam requirit, -vt tanquam in�eculanbsp;buf, culemur, ne nobts incautis amp; alia cognantibus obrefant. Scitbat enim imfo�oribuinbsp;e�e, quodfamilias fubeunt amp; mirificis artibtts fefe in�nuant ,� quos fo�int innbsp;Itaque aduerfus eosfludio amp; magna animorum attentione ofus efi^. j^am et�nbsp;adhibere debeant ,imfrimts tarnen � quot;perbi mini�rts amp;fa�oribus ea exigitur ,quosff^^nbsp;T)euf con�ituit, ttt�eculatorum in�arfro fublica falute excubent. l^ide �:^echiel-3�nbsp;f^o nomine in nouo etiam Te�amento Efifcofi�untdibli. a^libiyerbcanibtts confts^^. �(fe�nbsp;fures eiufmodi amp; latrones latratu �ofroaere amp;quo�M admonere debeant, neab�nbsp;tur. Et falfos frof betas aut fer�dos Ttominus afud Ifaiam canes mutos �Vocat, eo ?nbsp;farte foti�imum Juo officio d�funt� ^eminerint ergo horum quicunque in eccle�a m^^'y rnbsp;�ititti funt, neque eos audwnt, qui neminem cmnino argui aut accufari 'volunt:nbsp;'meritattsdoBrinam �mfHeiter tradidi�e. Ham foterat quidem illafiffieete,fifi^�.^(�i�\nbsp;omnes con�anter retinerent. Sedcitrn ea �t homintim infelicitas, tit yel if�nbsp;tes eius ia�uram temere faciant, yel imfo�orum artibus circumuenti in exitiumnbsp;multa curafriuatim amp; fublice ofus e�i^, ytfal�m arguantur of ortet, quicunqt*^nbsp;luti in�dias �ruunt. ^are ecele�arum mini�ros omnes Afo�olorum exemflt*^^nbsp;uenit,quibus nonfat�/uit�t if�fuumfaeerenteffitium,ni�alios qffequeexcitarent,^nbsp;imfo�oribus admonerent,quos �ventures e�e in �gt;iritu frauidebant. Sed addit alterumjnbsp;finti Taulus,amp;� talibus declinare iubet� ^odfraceft�t Chri�i 'verbis tonutnit,qatnbsp;inter aliahoc dicit,quod'verifafloris'vocemaudiant,ali�na autem 'Voceauditanbsp;fuffitit imfofioresagnoui�e,jed eojdem quot;vitare ef ortet : quia �Vt doilrinaHierumnbsp;ita earundem ftenarufarticif es cum Ulis fiunt,quitunqj eos fequuntur.Egt;ebtbant hocnbsp;non neee�aria eum 'Monaehts amp; fafi�ictsfrafiulibus iomerciaexereent^t^' eahocM�^^ f
-ocr page 517-H o M r L I A 3c C V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15lt;
norint tos do^rinam falfam tueri. ^Atqui iJeo illi quot;v�tari debent, ne qtnd htt'nn nobis affricent. Habes autem rurfus boe loco ijuod illis rejjfondeas j ^ui nos aceufant qaod � T^-eccle�a defecerimus. Id enim reWe 4 nobisfallum ede ex hoe loco apparet quando con�at il-rtorem ab apo�olorum doBrina defeei��, quam con�anter eos retinere conuenit, quicunq^ �i-confequi aut�eruari quot;^olunt�
�imus, quam ybi teterna falutts negotium agitur, hanc�tam impoflores, �3 tationibu^ yl�o/iolus confirm�t, E.t frimam quidem �fine petit, quem Chriflofiducnnbsp;ii^^�*^^'�tofitttnthabent, ^am qui eiufmodi�nt ( inquit) Domino no�ro lefiu Chri�o non fier^ tri �onbsp;ti^^ߑ�^fio'tgt;entri. Conuenit hoc ei, quad adPhilippenfis de Ulis ip�s �:ribens , Dcum ipfiortintnbsp;*i(ir ^^^it�i^idetur autem hoc illorum hypocriticaprofe�ioni opponere,qua deuotionem ani-nirific�fimulant, amp; dulce nomen lefiu fiubinde no �negeinittt repetunt, amp; ita de Dea amp; einsnbsp;ytiuraueris nihil Ulis fian^iusamp;religio�usexcogitaripojfi, Sed yno �Verhohasnbsp;�^�/^ificutit^quando illosprateryentrem amp;gulam,mhilaliudquxrere ait.E,t fian� quot;Vt in omni-\j^^^l�niofis admodumfiacit center, fi fame yrgeatur, ita religionis quoq^ amp; pietatis fimulaanbsp;quam egregios. Eiifiautem hxcpropria amp; perp�tuaimpo�orum nota,qult;)dfitibreanbsp;j!( j^^�^�^xtu,yentris negotiu agunt 'amp;gulxjerutut. Tribuit hanc fuifieculifieduHoribus Ifiaias,nbsp;feribit Z Speculatoreseiitsomnes exeifiunt, omnesfimt ignari,canes muti, latrarenbsp;l^^��!�gt;^t,torpent,iacent,fiomnum amant. Et canes illi robu�i anima�ttiari nonpojfiunt. Et pa^nbsp;nihil norunt intelligere,omnes yiam �am �eUant^quifiq^ ad emolumentum fuum � fiummonbsp;% fi''^^^(�^i'^nt)yinumadfieram,ytperpotemusadebrietatemyfqf, atq^adeoficut hodie,itaamp;
^^^^rttia magna yalde.Quibui Jimilta apud Et^echielem quoq^ cap,J:i^.leguntur.Et in nouo ��^^pto Chri�ttsficribiis amp; fiacerdotibits hoc tribuit, quodfiubpratextu longarumprecationumnbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ulisfiacere non opusfui�et,�gulamfiuampotuijfientfranare amp; paruo
(^bd�adno�ra tempora acc�das, mpapatu ��crificis amp; monachis omnia ad '^tdebisqux�ua yero finem ejfie yentrts amp;gula �udium, yt iam de libtdinenbsp;� J ^�atiabUi nihil dicam.lfileqj intrapriuatos modo parietesgulafieruiunt�dinter ipfiafii-agunt, yt in diuitum exequijs amp; anniuerfiarijsfiacris eifi yidere. Similes horumnbsp;i de temperantia amp; yirtutibtts alijs multa diff�rant, hoc tarnen ynumnbsp;y entres ex aliorum laboribits yiuant. Et mira t�� eiufimodi hominum in hac renbsp;citmpij yeritatis mini�ri yix aliquos inueniant, � quibtu �ipendio admodum te~nbsp;nufquam nonadmanum fiint,qui eos excipiant,honorific� tracentnbsp;nbsp;nbsp;omni delitia-
'^^'\^^^'ߧ�rient, Sicado^chabi amp; leti^abelis menfiam delitiabantur impofiores Eaalitx, c�m ^tii^^f^opheta in�eluncis deliteficerent, amp;nonjinepericuloab.rlbdia modicopane alerentur,nbsp;teporibu^ accidifieficimus: amp; apofloli horum^fiucceffiores idem non fiemel expertinbsp;^pminus nos offendiconuenit, fil quid huitts hodieetiamfieriyideamus : cogitent autemfim-^nbsp;frtebeant amp; eos �bi yita ac xternafialutts magi�ros deligant,quQSnbsp;s�^^^lUlpraterea quay entrtsjint curare.
�^^^^rum quoq^ argumentum,quo tales cauendoseffi monetX lgt;limtrum quad per blan- seducunt blatte b�nedidionem corda hominum minimemalorum fieducant.�rgumenti yts in eo la- diloquentia amp;nbsp;J�ntgt;quos declinaridebere nemo negauerit,ni�quifienfiu communi careat.Expri- benediliioni-^iffy'^'^filgenter modum amp; artes.tquibus in fieducendishominihus ytantur.Et primo�^soT^-yia^nbsp;%^^'*^hqua non quamlibet blandiloquentiam,fiedearn�gnificat,qua yti conf�euerunt, quifie denbsp;jnsf^'^^^odispotius qu�m de fiutsfiolicitos efi� fimulant, amp; itaincautos innaffiam pelliciunt,nbsp;fgregi�jc�m Euam tentaret.TLam quafii huius amp; totitts pofleritat^fialutem atq^nbsp;^^0 dignitatem illipollicituse^fifinis monitfs obediret,Eandern
%t)j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfieudoprophetisfiriptura not�t, quando magnificis yiCloriapromifiionibtt^ eum ad
^yrisgerendum excitarunt.Et quifiub ^^dechia rege, quot;Babylonifs iam yrbem obfiden-r^f,^rn cum regniproceribia deceperunt,quo minus leremiam audirent.q^solsyux q^ddem p atria amp; fialutts publica �udiofis e�e omnibus perfiuaderent,[ere-jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus fiu�eUum fiacerent. QuaJimulatione facer dotes quoq^ po�ea yfios fiuifie, ex
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/t 5
-ocr page 518-CAP, XV I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOS
Caiapha yerl� apfaret gt; ^uando Chri�utn ideo octidendum e�efiiafir, ne T^rnanb ftih�i� ca�o detKr,qute tatigenti amp; terra exieium afferat.'Neq^ dubium e^^ p/eudapo�olos iUos,denbsp;htc agitur,�n hac arte imprima excellui�e, ctim alibi �Paulus illtt�gientiam humanam amp;nbsp;tiam magn�cam amp; adper�adendum mir� compo�tam tribuat, Hodie magni in hac re af^'rnbsp;�int Tonti�eum legati, amp;abbts�ubornatimonachi declamatores, ^uicumlachryin�decorrff�^nbsp;eccle�aflatu.de ordinum omnium di�ipatione�e animarum interitu^de turbiSf�editionibitilt;i�^^nbsp;Its '^ndir^j gli�centibuf conqueri�olent^ amp; yt hi�ce malts medeantur^non modo�uam optram amp;lnbsp;dium omne,yerumetiam�anguinem�uum offerunf.ciim interim ijdem Uli horum oinniuinprsrrtt^nbsp;thores�int.^ amp; altbi ^uidem principes contra Juos�ubditos ad arma excitent, alibi yeropoptdgt;*^,nbsp;tier�ts magi�rattts juos ad arma yocent. Et ^uamuis nota�nt plerijq^ illoram artes, ne^ d�jnbsp;terrarum angulus�it, in quo non aliquod�ua nequitia experimentum dederint, adhttc tatneff �nbsp;niunt^qui ip�irum�ermontbtts decepti�fi Hits abutendosprabent, Tyeinde tvAsyhxnbsp;ait^quam pleriq^ a��entationeminterpretantur.Ego yeterem Interpretern�equimaluiipi'jnbsp;gicum yocabulum benedi^ionts pofuit : quod yt Gracoper omnia ref�ondet,ita plui ^ttiddan*nbsp;tinet,eir huicargumentopulchr'e�eruit, Islam amp; fucataslaudesfigni�cat, quibttsnbsp;ambitio�ulorum animts in�nuare folent amp; faufias imprecationes, qua cum diuininomiru^^�^nbsp;tione�unt. Etrumq^apud impoftores eiu�modiyidere licet. Si quosenimiam anreadot��^nbsp;quium promptes amp; paratos ej�e y ident, aut aliquos in o��cio retinere�udent, eos germane!nbsp;ros eccle�a�lios yocant, r� non tarn ip�os quam maiores eorum laudibtts ampli�tmts adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j�f
- euehunt.Ueqj eo contenti�alutationibM quoq^ ytunturnonyulgarihws,perquas otnn�^�'*!^ denuntiant : habent praterea benediSliones, quas �ublatis digitis in cruets�ormatn jnbsp;emintts�antibus efferunt,^credit htspltts quamjeruilts a�entatio, qua magnatum yidyj e�nbsp;lant, amp; yt Hits propitijs ytantur, in ijs quoq^ dijpen�ant, qua�ne�elere amp; publico �^^�^�� \liilnbsp;nonpo�iint, Etebantur hts artibus olim �edu^ores, de quibws hic fermo eP�^, amp; hodie yuitnbsp;comemoratione optts eS^,quidponti�ces amp; horum legati, quid item ^donachi amp;nbsp;quiyt�ub miri�copietatts amp; magna deuotiontspratextuhomines minime malos decip�^{'nbsp;pi obj'equio inter eos etiam fibiamicosparant, qui religionem omnem plus quam CyclopHc!�'^-�ifnbsp;re contemnttnt. Quia ergo � talibttspericulum maximum e/�, non temere y^manos�osgt;nbsp;�mul omnium locorum amp; temporum�deles Eaultts monet, yt�ibi ab ijs dtligenter caueafH'^nbsp;bent hodie yulpeseiufinodipublice argui,ne incautts malum dent. Etenim hac illa argttt�!^ inbsp;quaplurimos hodte in �ntichri�iants tenebris retinent, quamuis euangelij lux omnesJj�hnbsp;tret.Inui�a enim e^l^pleri�que yeritas,quajcelera arguit c�* aceu�t, Ij�dem yero p^f^^nbsp;qui et fiprima�ecie au�erioryideatur, carni tarnen tolerabilior eS^, quiahentintsyH!^*^nbsp;tribuir,operum no�rorum m�rita extollit, amp;fittsfaSlionespracipit, qua non cartti^nbsp;ne,jed inanibtts modo ceremonijs amp; adfanUitatis exi�imationem compo�rts eon�ant.r^r,.i-i^te'nbsp;terea �ntichr�ws the�auros terra ( yt T)aniel ait ) quibtn�os cultores ditare�olet, e�nbsp;nbsp;nbsp;Jefd
nores,opes,pacem, regna,ip�sdeniq^ccelospollicetur. Quid ergoapud carnales hotntnj^ Chri�us, qui yt yerbo fuo�celera amp; yniuer�m no�ra natura corruptionem arguit,nbsp;�ta�oeietatem omnes yocat,qui ip�m �eilari yoluntd�
Sini�rant fu�ii nbsp;nbsp;nbsp;Cateriim ne 7^ manife Taulo��eblos e�eputarent, amp;proinde animts�uis ab
tionem deelt* praoccupattoneprudenti emnem��icionem prauenit, amp;�epro Hltsideb potitts�ohci �4t.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tc'odnolit eos igradu �uoexcidere, quem hueu�q^tanta tum laude tenuerint, Eejl^^^
(inquit) ad omnesperuenit. Gaudeo ergo quodadyos attinet : fidyolo yos�apHneetf, adhonum,innocentesyeroadmalum. Idei^,ctlebraturpa�im�desye�ra,perqtt�te!'nbsp;dit�'.Qtpid yt mihigaudiumparit non yulgaretita yelim yos inter tot tam^nbsp;�is no�ri in�dias prudentes amp; circumjpellos e�e, ne quid yobts humanitus accidat. .-f^po�'nbsp;propter�dei tSquot; obedientia yeflra prajlantiam , ceu in �ecula quadam, omniumnbsp;eftts,ideoq^ lapjus yefier non tarn yobts turpis, quam multts alijs noxius e�et propternbsp;non agr� �eretts hanc meam pro yobts filititudinem, l'imuit autemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E'
-ocr page 519-H � M I L I A X C V.
ip�prafa^ittiff^uid aliqnando futurum ejj�c n�m'trum yt fir'llnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exitio, Etfcimus quid^o�erts tem-
^fft^ni Epifiopi ambitionefuperati^primatum in ecclefia malts artibu^ (ߒ^ *� �pocal. cap, oUauofiribitur) magnaflella ccelo delapfafluuios amp;nbsp;lt;/offn�4�j quot;^erbi quot;Dei corrupir, ytmultis fuerit exirio. Et quantum hodie no-��iiiit ' epifiopi,nemo non itidet. 2^on ef^ ergo, qubdmaiorumfide Gr yereri obedientianbsp;^�orientur.,�quaiam pridem magno cum totius orbts fiandalo degenerauerunt.
iHi,rlj-^^^^�^^^�'^�^^P^^mumobferuabimus,eb maiorifludio Gr curadiligentioriopMejfi, quo Q�ialioteX� confiituttu. Vt enimpericulofius cadunt qui in alto fedent, ica latiuffirpit ce�unt, pbiinbsp;^1(1 ^^^^^^^^^^ffi^fidalum.7)ebent de hoc publice cogitare Ecclefia Grd^f�ub. lgt;lamqubha magisnbsp;offendunturfiJuam dignitatem publica yitiorum Ucentia,aut leui Gr turpinbsp;*��gt;1 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d^idit hoc Eaultcs, qiti etfi omnes ecclefiat filicite cur ar et,pro Hits tarnen ma-
^entepeculiari dignitate excellebant, quales fuerunt Corinthiaca^ ifs^p^^dsT^omana, Etinamyerbhuitameminifienthodie, quipri-infiaurati laudem fibi yendicant ,ita yerb yiuunt, yt non obfiura ruina moxfu-fiipfis prabeant. �Debent autemifiam admonitionem priuatim quoq^finguli adfinbsp;h(o fui loci autgradtts dignitatem tueantur. Cagitent ergo ecclefiarum miniftri,fi inpo-de �pofiolis loquitur) Gr proindenbsp;(Hf ��^�� ^Ham curent, ne quid prater officium facienda,publici fiandali autboresfiant. Eademnbsp;i'^^exercere debet,qui in repub.excellunt,ne fuo exemplo eos corrumpant, quos legibus Grnbsp;hfi^^'fi�^debebant in officio continere. Similiterpatresfamili�s Gr quiiuueviuri infiituendanbsp;^Pfiffit adfe quoq, pertinere cogitent, neforte turpi licentia amp;petulantia fua difii-fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^dia conjifiere nonpojfitnt. Ebiplurimum proderit,� Chrifii
\oe^�^� ment em reuocent,qua is horrendum illua y ah omnibus denuntiat, quifiandalum
multos ef� yidere, qui cum nimium faciles �nt in recipiendis quibufuis irnpofiorum Chri�iani fiU Htfj^^gt;^mncfitam leuitatem fimplicitatis Chriftianapratextuexcttfant,probe etiam obferuari pientcsfintainbsp;S ��^�^'^���^liudmonitio: Eoloyos fapientes ejfi adbonum,innocentesyerb ad malum, Conuenit bonamtinno�nbsp;E�otefimplices yt columba,prudentes yt ferpentes. Eff quidem laude di� **nbsp;\^ �'[^^P^ditas,fidea,quanon exfiupidaignorantiaena�itur ,fidcum candoreanimiconiun-^'X^^^di�udio ali�na edf^, Interim tarnen fapientia yera Chri�ianos infiru^los ejfinbsp;'^ji^^^�^^�^P^^mdpium ei� timor Domini finis autem amp; figptts, yt ea intelligent, qua adfalu-fiue r.etinendam cognitunecejfariafunt, ,Addifcitur illaexfacrtsliteristnbsp;Kii^�^^difi�imos efie conuenit omnes eos,qui feruari yolunt, Confutatur igitur hac fintentianbsp;^i\ti.�^�^^'gt;'l^^^�,^�^rttionemfcripttrrartim amp; omnium myfteriorum fidei,fimplicitatis Chrifiiaanbsp;�findnnt Gr adfalutemfufficere arbitrantur-,fifimpliciter credant (yt ip� loquuntur)nbsp;�blrinam quamuis recipiant, amp;iumentorum inflarfi � quouis circunducipatiantur,nbsp;^^dnter pafioris Gr alieni yocem difiernerepofie,Gr hoc f�reto,ilium fequi. Et Tau-� ^onet,yc Ckrifliani omniaprobent, quodq^ bonum refineant. Qpfibtts illud Tetri adde,nbsp;Gr paratum effe y ult ad reddendum fidei fua rationem, At.nihil horumnbsp;r''�fiare,qui Schola�icosficuti�nfide ilia implicita�d eii^,in ignaua omnium dogmatumnbsp;acquiefiunt.
'�'�'��1� ^('i^^tdusplusanimil^manisfaciat, amp;eofdemfibimagtsbeneuolosreddat,promi�io- Promittitui�a Gr plenam confilationisfitbifiit bis yerbis rTorro Deus pacis conter etfatanamfub riant inChri�o,nbsp;promi�ioni imprecationem addit : Gratia Domini no�ri lefii Chriflifitnbsp;fatanam omne illudintelligit, qua is yeritatis lucem Gr communem homi-^mpedirefatagit.Alludit autem adprimam promi�ionem de Chri�o, qua eSf^z Semennbsp;^^^'^^leabit caput firpentis.Quam loannes apo�elus exponent, dicit Deifilium in mundumnbsp;propter nos y enit, Gr omnia fua nobifium comti
� nbsp;nbsp;nbsp;^^iWnmodbyi^oriai�iusfruSlumnobiseommur�cat,yerumetiamyires fuggeritamp;
fC 4
-ocr page 520-CAP, X vr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AI� ROMA NOS
�iiritu fuo armat, ��vt nns ^uoque in pugna ilia, qux nobis adhuc fufiinenda 3^am yt alibidiximitSy yicit quidetn diabolum Cbri�u� , neeleBorumJ'alutiatnpliinnbsp;idem tarnen permittit, 'vt nouis quotidie a�ultibw nos exerceat, ne in otio torpcre cc�t^nbsp;mit�.Et habet fat an arma fua^quibu^ contra nos inde�nenter pugnat. Inter quteprimasnbsp;care cum afe^ibu�^ rpuinobis ex innatanaturxnofirce yitiofttate inhcerent. Eoj�mt hiplu^^�^nbsp;nobts^ eoep^ehementiusnosexagitant, qubdfatanprauis fugge�ionibttsmundiitegt;�^^�'��inbsp;omnis generis illecebris illos accendit, yt�xpe inuitos amp; reluHantes abripiant, amp;peccatenbsp;ducant^ftcutiproprio exemple Eaulus fupra capite�ptimodocuit. Habetpratereafatanifgt;^[nbsp;res hypocritas, qui yelpriuati commodi ergo, yel yt nomen�biparent, nouis do�rinisnbsp;cumueniunt,i�r priuatim quidem multos � yeritatis yia abducunt ,public� autem in ecclep� � .'jfnbsp;excitant eirfcandala-,yt anteyidimuf^ �ccedunt his tyranni perficutores, qui minisnbsp;infirmes terrent, yt yeritatem abnegent � Chrifto fialutis ynico authore fiecefiionem finbsp;Sitquiaduerfinomniai�anosEaulus confolatur,amp; T^manisjfemfacit, breui/ortnbsp;minus fatanam conterat fub ipfirum pedes,ne quid illis nocerepofiit. ^uodtuncfaBumfi^J^^^^tnbsp;fiat^ Ilam non dubium elf, quin maiores quotidie in�deprogrefiitsfecerint, amp; yiribissnbsp;bolum etufq^ fuggefiiones cum propria camis affeHibus conculcarint. Deinde aduerfitsfiquot;nbsp;quoque amp; harettcosfidem diu illibatamferuarunt, yt in hiftorijs Ecclefiafiicis eif uidisfi, ,nbsp;rannos autemfidei perfecutores horrenda exempla �dita funt, quando flero quidemnbsp;num intulit, Domitianus y erb � fuis occifus e�f, amp; expofieris Imperatoribus,nbsp;ecclefia manus intulerunt, nemoficca morte (yt po'�ta yerbis ytar) yitam fuam finifilt;nbsp;tunefailum eif,hoc deinceps quoque multis in locis in hodiernum yfque d'tem fa�umfuiffigt;nbsp;adhuc fieri fiimus, �Heminem ergo innumerabiles fatana doli, neminem propria camtSp�nbsp;aut infirmitas , neminem impofiorum artes, neminem furiofi tyrannorum conattts amp;nbsp;mita terreant. Quia yero Dominus is eJ�, qui nofira opera adfatanam debellandutnnbsp;quidem gloriam huius yiBoria omnem nos tranferibere decet s Simul autem orandusnbsp;yt gratta fuanobis adfit, amp; nos omnibus iftisfuperioresfaciat in Chrifiolefu Dominonbsp;debeturbenediHio^honor)gloria amp;potefias in aternum^ ^AmeUt
HOMILIA XCVI�
Salutantuos Timotheus adi'utor meus, amp; Lucius, �C �afon,^ Sofiparer,cognarimet Saluto uosinDominoegoTcrtius,quinbsp;fcnpfi epiftolam, SalutatuosGaiushofpes meus.�dEcclcfixtoti�S'nbsp;Salutat uos Eraftus,procurator urbis: Quartus frater. Granado*nbsp;mini noftri Icfu Chrifti fit cum omnibus uobis, Amen. Ei uero,nbsp;poteft uos ftabijire , fecundum Euangelium meum amp; pracconiuii*nbsp;lefu Chrifti, fecundum reueJationcm myfterij,quod � temporibt�^nbsp;acternis taciturn fuit, nunc uero faeftum eft manifeftum, SI. perfcript^^*nbsp;ras propheticas ex mandato�terni Dei,ab obedientiamfidei, ow�*'nbsp;bus gentibus declaratum:foli (inquam) fapienti Deo gloria per kfu�!*nbsp;Chriftum in fecula, Amen.
Ad Romanos fcripta fuit Corintho per Ph�ben xninifiram Cenchreenfis Ecclefi�.
POfiquam Apofiolus tota bac epifiola fufficienter tradidit, qua nobis ad falutem confix Jtid cognitu necejfaria funt,nupergrauem admonitionem fubiunxit,yt qui Chriflum�m(^ .nbsp;funt,prudentia amp; fi^udio dtligenti ytantur in obferuandis impo�oribus, ne ab bis circumfi^^^^nbsp;tatem amittanr, Aldmonitwni y erb cenfolationemfubtexuit} qua Chri�umfuoauxilio^,.^
-ocr page 521-� o H I I, I A X C V r.
? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^fprom}ttit,qui ip�tm ttudiunr, amp; in tiuifile ^erfeutrare fin dent.nbsp;nbsp;nbsp;S e^Uftntitr flUfte
�gt;Wa ^t(xaatn,quilgt;tt4 epifiolam abjoluiifide ^ibtn breuiter ex or dine dicemuf.
. nbsp;nbsp;^frtmo ^uidem limantsfiuorum familiarium nominefialutem dicit^ ex ^uibtti nonnullot,^td SuoruMfami'
diferte nominat. Efijue fialutationum ifiarnm duplex. �N.am inter eos^ lUriwn intertfallo diflabantiOnimorum (oniunBionemfouere yult'. amp; fimul epifiola au::nbsp;ntaiorew concili�t,quando ei tarn multifiubficribunc, tiuorum fides amp;fietas apud exterosnbsp;tn ^'cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trat.Qu�muts enim Vmtatds doBrina exfiemetipfitfiuam authoritatem habeat neque
confirmari, miiltitm tarnen adiuuat noftram infirmitatem piorum ih/t proinde bonam operam nauant, quiamp;hunc priuatim fouent, amp; publice inter ec..
pttcetn confiruarefiudent, ne quadijfienjionis fiecies 'vniuerfiam fidei caufimfiifie^am red-..
amp; aduerfiis yeritatem ferociendioccafiionemprabeat. Qaodyti-.-edit obferuarent,qtti yt apudignobile yulgi{s,aut etiam apudprincipes ytrot, quosJiiti blan.. ^f*i^boritati confidant dt�idta confitltofouent itfter ecclefiastnbsp;.r� ^^^teos profiindunt f qui eundem cum ipjis Chriflum profitentur, Cir quorum labor es atquenbsp;I,**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non omntnopeenitendam ytilitatem conferunt. Ef^autem incredibile diBu,,qtian.f
^di homines ecclefice Chrifii iam aliquot annts nocuerinr, dum amp; infirmas multos offendunt^ ��^'�^^ariorum petulantiam confirmant, amp; euangelij curfum pafiim impediunt. TUfiant ergonbsp;r�olos imirari J qui Bulgaria quoque officia mutuarum fialutationum tam diligenter obfierua-.nbsp;omnium animos inter fi conciliarent. Sed prafiat fimgulos yidere, quorum nomina h�cnbsp;V^^hntur,
matre Iudlt;ea amp; p�tre Grxco tlatiim fuifieLucas ABo.\(gt; Timotheuf, Lyfiris, e^ ciimpublicofiratrum illius ioci tej�imoniocommendareturjnbsp;moxcircuc�dir^yt eiiu opera atq,minifterio inter ludteosmaioricumfr�l�lu ytinbsp;hune alibigermanufilium., amp; eodemficum animopradi-tum ejfi tefiatur. Tanta cert�nbsp;^^^^*d'^^�i)f^desfiuit.,yt non modoperegrinatianuacq^ lahor� fiociitsfiuerity yerumetia in yintU-�^^.S^�^^tomnegenusofficijpreefliterit.'i�eTeergo ilium h�cjiuim adiutorem dicit.Tbirurfius ./^po.-habemu.s,quad hoc titulo eum dignacur^qui lt;amp; iuuends amp; fiuw in Chri
-r �u erat.Sunt ergo ab ^pofiolico f^tritu alienifiimi^q^ui neminemfibiaqualem amp; dignitatiiJult;e ^''�'^firreyolunt, amp;fiuperb'enimis eosquoqjafiernantur^quospro firatribuaagnoficeredebebantfnbsp;Opera Deus tpfie in fiui regnipropagatione ytitur, Dificant autem fitnguli, yt Dei dona ittnbsp;'*^omine yenerentur^neq^ aliquem contemnant,cuius opera Deus ipfie yti dignatur.
,'r fi^�fheum Luciusfiequttur,quem Origenes Lucam Euangeliflam ejfieputaf-fiedquianonye.- Lue�u
,j nbsp;nbsp;^^y'Paulum abjq,graui cau/dnomen eius^mutare yolutjje,ego ijspotius ajfintior-f qui Lu-
^fietueum incelliguntfqui Adlo.c^ cap,inter eccle�a Antiochenx do3:ores amp; propbetas nume� Lucio lafintquemaliquando Tbefifialonicxdomumhabuijfie-,amp; illic'Paulumatque lafoti,
�# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bofiitio excepififiyA^o.17 cap.legimus.Subijt tune pro Taulo graueperieulum, TLatn
, ' �cerant Indai, concitata hominum y/enalium amp; ficeler atoru turba,illius domum aggrefii eum protraxerunt^ybi accufittus e^^.,quQdcontra leges �ifipmanas eos foueret, quinbsp;turbarint.l^o locofitmul appar^t^ non exiguam fuifis lafinisauthoritatem,
. fio indices pofiaccufiationem tarn grauem,fiatispa�ione ab illoJumpta,eum dimifierunt. Coniun ^�l^'^hts Sofitpatrem, qui Derrheeenfisfinit, amp; Aamp;o.'i.o inter eosnominatur, qui Taulum ex So�pater,nbsp;in ,Afitam yfiquefiecutifiunt. Et hos quidem omnpsfiuos cognatos dicit*,ex quo colUgerepojfic..nbsp;.^^�^�lifamiliampraalijspraclftram amp; illuflremfiuififi, citm in diuerfits locts propinquos amp; co=*nbsp;fudnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines non yulgaresfiuijfi,ex toto htfiorits contextu apparet. Docet aute nos
Apo/iolus, yt gratiam dignam refieramus ijs, qui de nobis aliquando bene meritiJunt, tunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura iubeat ,qu(egratitudints fiminaplerifique ex brutts animantibus infiuit,
r�figt;nis fiuerit,� homines fie ab Hits y inci patiantur. ^odji y er o nulla fiefie offert bene faciendi t y�0) neque nobts yiresfiuppetunt, yt grattas dtgnas bene meritis refieramiis,fialtem honori-mentionemfiaciamtis, qui pro nobts aliquando labor auerunt autpericlitati fiunt.
-ocr page 522-C A P. X
Tertius Pttuli amanuenf�s.
IN EPIST. AD ROMA'NOS
Torx'o tant^'virKfeJeconiunxit Tertius,�Pauliamanuen�t. Salato (in^wf)'^^{l e^o Tertiui.,qw defcri^Jt efiJlolam,Solehantemm':v�lereiamanuen��ia 'Vtiy quibjttf^ynbsp;ianrdn quo exercitij^enere Ca�arem ita excellttij�e tradunt hi�orici,'^teodemternfortnbsp;etiam pluribitt fcribds epi�olas diBare foleretdMaior tarnen eS^ Pauli gloria,
�(HW.
�uggerebat diBare�ilittti fuit, tir tarnen ea mode�ia y�t^s e^ yt if�tm non l!�^ ntulij cut integrumfuitfuum nomen ijrliterdt fitbfiribere, qult;e tantum �ipo�olumnbsp;bant.Quo loco�mul yidemus,nunquam�tapramia tiirtuti dee�fe.iamp; filere Igt;eum merrtofnbsp;feruare^quifideliter ip�feruiunt., Hine enimfaBum eB�, quod xterna nomints ^racUnnbsp;Tertio h�te obtigerit pro officijs^quxPaulo Chri�iferuo^raflitittamp;c.
Sedpergit in alijs recenfendis:Salutat tgt;os Gaiui^ hojfetmeus amp; eccle�a tetiu^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lif
thium fui�e confi�t ex priori ad Corinthios epfiola, ybi Paulue Crifium amp; Gaium absfi ficli' tos ejfifatetur,quot;ivlagnaauteeiitslaui ei�, quod non Paulo�lihoj�itiuprabuit,fedptf^nbsp;fta totiiis hofies dicitur t quo nomine hannes quaq^proprioepifiolio ad ipfumnbsp;Tnde app�ret hominem fuijfe opulentu^ qui Chrtfiiartos hinc inde ineertM fedibusnbsp;excipere,yiatico donare amp; deducerefolitMfidt, Erat aute hoc non modo Jumptuofunt^rfi egffinbsp;nifefio etiampericulo coniunBum,eb quod Chrifiianafides magtfirat'tbuipa�imfertnbsp;'Vt hannes ficribit�abuit Gaius hieaduerfarium acerrimum,i)iotrephen�ominetn^f^^bnbsp;inhumanum, qui c�m�biprimum in ecclefia loc� ytendicaret, peregrinos omnesnbsp;amp;�mul negotium faciebat omnibus,qui illos excipere amp; ijfdem charitat�s ofiicia exhibf^nbsp;rant, Sedeo illufirior esl� Gai memoria^ quem nihil horum mauerepotuit, quo miriu^ ofi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;�
ret,!)ebent ergo eiusexemplum diuitesomnes imitari. Ham 'Vt hofiitalitatem uob^��^^fi �m commendat, amp; fanBi�imos quofque T)ei cultores illius fiudio/i�imosfuifiidocet,f�* �nbsp;alius y fus e^� qu(e�uoftor.,quam yt ex Hits Chrifii fratres alantur,pro quibusnbsp;muneratoreifliberalt�imus.Tiluitquidem Gaiumhuncomnibusinui�m etinf�tfif^i.nbsp;trephesfid yiuit atq,fioret inter pios illius memoria, c�m interea huius nomen ob injbh^^*nbsp;humanitatem omnibus bonis exofum Gr detefiabile�t,
Eraftta.
Gaiofubijcitur Eraftus ciuitatis procurator. Ham Greece otKov�ft�' le^tur., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
Qttrfrtw.
lrlt;;.
cee dij�en�torem�gnificat.Quia yerb nomenhoc adtotam ciuitatem refertur^ego ydi rarium, yel (quodmihi magis arridet ) annoneepreefeBum denotariputo: neq, de alb^nbsp;thiorum lirbe locum intelligo.,Additur .buicf^artus frater,quem amp; ipfitmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L
t�te illufiremfuijfi oportet, yt eius nomen iam pridem ad J^manos yjque peruenerit� culus nimi�mfuijfit Paulus, � ad eccle�am totius orbisceleberrimam feribens,hotnigt;tgt;�^^f^(^gt;*nbsp;ignoti mentionemfacere yoluijfet.Eif^ autem digni�imum obferuatu, quodofftcioru amp;nbsp;publicarum nomina non reticet �pofiolus,quandQ de ijs loquitur,qui tunc in ecclefiunbsp;Chrifiianee religionisfiudium infignes babebantur,Eo enim admonemur, euangelijnbsp;abolerimagifiratusGrpoliticasinrepubfunBiones,Ham ytfupra CapA^.ei^ diBunt}nbsp;�gifiratuum poteftas � l)eo irtfiituta eif^, neq^ idea in mundum yenit 2)� filius,yt Leg�^nbsp;blicaaboleat. Sic Hicodemum amp; hfephum �rimatheeum Chrifit difcipulos fintUlamp;nbsp;nbsp;nbsp;Jip
fuijfelegimus-.nequehoc ab Ulis ynquam requifiuit Dominus, yt� repub.aifcederenf,]* puli yellent ejfe, Imb publicanis licuitfuum munus obire,modb nihil prater ius amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
Sic Paulum Sergium Cypriproconfulem non impedijt magifiratus, quo minus ad Cbrgt;j cederet : yt neque Erafiumhunc bonorumpubhcorumadminifiratio ab ecclefia amp;nbsp;focietate re�rahere potuit,Quo etiam referri debent Imperatorum Chrifiianoru exeinpt^fi^ futfnbsp;ximam laudem meruerunt, quod (yt olim per Ifaiam Deuspromiferat) ecclefia nutri Jnbsp;.fuere,Proculergoprofitgari debentfitrioft �nabaptifiarum clamores, quiytomniap^Vnbsp;yerfent,magiftratum cum legibus amp; iudicijspublicis abolere conantur, amp; Chrifiiunoi �nbsp;gifiratum gerere pofie negant.Sunt Uli nocenti�imi feditionum author es,GT fimtulyf^^^ htlCrnbsp;nant,quorum acce�ione amp; authoritate ecclefiaplurim�m auBa atq^ conferuata ei^'
s.h.�io F�
Hkjuam qtfoqueJalutationempro morejuoJuhijctt ; Gratia Domini nojtn lejquot; * nbsp;nbsp;gnii�
-ocr page 523-rt o M t L I A X C Vf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154
�lis,^men. Quam formamip� quot;^�tatamfitijle te�aturinpojkrioria� The�alonicenfis ^igt;triiis*,Salu(atio^ meamanu Tauli-, quoiefifi^num in omni tfifiola�ta�rilo*, (Gratia Domini^nbsp;^lt;�im ytro ttfiju^ra quoq^ po�itrif^hic ranie repetit,10 quoi ex gratia Chrifii yniuer�t io�rinxnbsp;^nficenim ilia nobis ade�i iicitur,quanio bonis Hits �ruimur,qult;e Ulenbsp;^njw m�rita acqui�uit. Et hat quiiem hominibits Chri�iants yotortt omnium jiimma e]]s iebetinbsp;^quot;^^ni/icum Chri�o cotiiunUi�nt, 7)eo etia in yniuer�em propitio yti non poterunt, qui nobis per il-quot;quot;ipwatus e�jieo alibi omnia,quie carnis amp; muii iuiicio eximia amp; pratlara putantur,pro �er-�.^^^^�^�^^^^^noxijs iucit ,^po�olus, yt Chri�ilappreheniere amp; cum hocyniripo�ir^.nbsp;Chriflum tjf euangelium eitts cum omnibus bonis ceelefltbus facile contemnunt, monbsp;�^i�js abunientfmuniumfibi amicum habeant,amp;yoluptatibtts immer�pro carnis libiiine om�nbsp;in��uant.Qua caufa e^, quoigratix Chri�i expertes Dei iram fentiutit, qux a�iiuis amp;nbsp;^eni� iniicijs aiuerfus illosfefe iedarat,
( ^fjuiturtotius Epijlolx conclufio, quxpartimprecatlone, partim J^opoK�ylix. amp; niagni�ca Dii Condu�o eph '^�leniadgfig con�at,amp; qua�mul tota ioUrinx autprxiicationis euangelicx ratio comprehenii-''^frecatioQb�uriore�,quahocpetir,ytinfiieagniraeon�rmati in fine yfque per�uerent. Ffanc Crnbsp;figur�t,qua omne laude amp; gloria ym e^r �oli Deo tran�ribit,itaadmonens, ne quidnbsp;aut proprix indu�rixtribuant.Sic ante aif.Eiyero ,qHipote� yos flabilire ficundiimnbsp;quot;�^^elmtneum amp; prxconium lefu Chrifli,�dfapienti Deo gloria per lefum Chri�ttm in�cula,A-�''quot;�Cotinetautem i�adiuininomintsprxdieatio dodrinageneralem,yt qui infidealiquo y/q^pro^nbsp;^��ifunt,confiantes in ea maneant,amp;�mul omne hoc quadhabent, Dei beneficiumgratuitum ef�nbsp;^ܒ^�Ant^idcoqj hunc ynum amp;�lumprxdfcent.Faciunt ad huiits doUrinx cofirmationem rationes^nbsp;P' Dei yirtutespradicat.Erima eii^,quod is nosfiabiiire pofiic,f)t^od ita accipi debet, yt �llurrinbsp;^^�^^bocpofi�cogicemus.idam itade Deo loquitur,yt reliqua omnia excludat, qux inter hominesnbsp;aitcuiM momenti e�e yidentttr.Et fane, quia�desgratuitum Dftdon�efi, idem is qudnbsp;quot;�ofc donatjtam intra animos nofiros�lus confirmare �r fiabilirepotefi.Id yerb facit fecunditntnbsp;uuthore lefum Chrifium referttir. Qm membro confutantui
l �ilti confiantiagloriarif�lent,c�m toti ab humanis traditionibtts pendeant.neque in fide Chrifiii -( r^^i^wfuperfiitionibiis non minusineptis quam impijsperfeuerent, Efi hxcimpia amp;pernitiofa ,cuiusaliquandograuesp�nasdabunt, ni�� Chrifioper obedientiam fideifubijciant^nbsp;fiipiens, amp; proinde norit, quid quouts loco aut tempore fieri, amp; qua ranbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^��^^^fari debcant. Dicitur aut em �lits fapiens, quia non aliunde dijcit, fid exfitnetip�t
fapientixfonsj #.v quo omnes hauriant oportet cognitionemeorum,qux ipfis funt^Eorrb gloriam omnsm Deohuicynitranfcribit per le�m Chrifium. Qtfiaenimhicnbsp;�)quem-bona cxlefiia omnis generis in nosderiuantur^nbsp;tif.nbsp;nbsp;nbsp;patri acceptos amp; gratos reddit,nulla etiam laus aut gratiarumaHio a nobis ad ilium
P^^ chrifium ei offertur. nbsp;nbsp;Cxteritm quia in euangelij mentionem EuuIm in-
qgt;soque comprehendit, qua ratione illud mundo reuelari amp; intiote�ere yoluerit Deust ^^fiwnonparum proderitfingulaspartespropitts infpexiffe.
f�ri( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/uutn dicit,eb qubd eius e�et minifier, 'Breuesn y erb illiue definitionem inter-
Chrifii.�libi fermone reconciliationisyocauit,pQtentiditem *quot;gt;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fauflum Ixtumq^ nuntium dicitur,eb qubd Deum nobis pla�a-
^*ie/Fr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bumanigeneris nos certosfacit, ^cquiaomni�horum 'lvlediatorno-
^Dri Chrfiits,rell� eiitsprxconium dicitur. Debet hoc ob�ruaripropter eos,qui euangelij do-�io�e '^olunt,cum tarnen non Chrifium lefumprxdieent ,�dleui modo amp;frigida eiu^ men-�lutem con�quendamfaciunt, dlibi monfirant, amp; infelices homi-remit tunt, quosyni Chr�o adducere debebant, Erxdicant quide H� �Uti nonlefu ChrifiieHangelitcprxdicant,amp; proindeanatbemacen�ridebentiquacunq,
^�[^^efe yendicent.Fide Galat.v.Si atigelttsdec�lo,amp;c.
q^eque Euangelij diferte iiidicat, quando myfierium dicit, quod� tempori-, id nbsp;nbsp;nbsp;iam inde � mundi initio, taciturn fit, rinne autem ex mandato Dei xterni prxp
i
-ocr page 524-C A P, 'n: VK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� 't,tl
dketw. '^ox illuddiuinum ejp docet, amp;Jjroinde omni yeneratione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
enim myfteria dicebantur^ ^uodeaoporteret (ii/a-fct^Tas^idef^yintjps alicuiprofhatjo prodere: amp; idea defolk diuink ea yox yftr^abatur. Quoad ergo �uat!^di^^gt; �nbsp;tmyfterium dicit lAfo�olta^non quodperfetuo amp; femper ouultari debueritfed ^uodtntjj^^�nbsp;nbsp;�
Mrfrc.tj.
EUdttgeUinn dctlaratumnbsp;ptr fcriptU�nbsp;ras prophe�nbsp;ticas.
utnafapientia regnicalorum thef�uroscontineat ^quioltm quidemfleroJ^uelatuerunt^f^P .,^ to aMtm tempore demum expecultari T)ei mandate publieatijunt, quando t^ipoj�oltfnbsp;Trofebli in orbem quot;yiniuerfum ,prcedicate Euangelium omni creature. JsLam etp yetern tejnbsp;patres Cbriflumminime ignorauerint^ea tarnen tognitio obfeuriorfuit amp; tarior^ytnbsp;mi�ionibus amp; tjipk atqueprophetijs petebatur, ^ue ne bodie quidem ab omnibusnbsp;eirfere intra folitts ludaica gentkfines fubfi�ebat, Quod fi cjuaras cur lucem banc tarnnbsp;occultarit ,rationem nullam afferre po�um.us, quam quodita ei placuit, quinemintnbsp;debet, nequeetiamin fuk conjilijsfalltpote�^, tum tir fapientia amp; yeritasipfit fit.Eii��� !��nbsp;btt quod aduerfarijs nofirk refiondeatur, quibusmirum tirabfurdumyidetur,nbsp;lucemfub �ntitbrifliank tenebrk tarn diu latufie , nofirk temporibus fingulari Inbsp;eio nobk illuxi�e dicimuf. Quid enim btc aliudfa^um eS^, quam quod ante Cbrifli incifnbsp;nemfaBumfuijfe Taulus tefiatur Etfiquk omnia altiusjcrutariyelit, minusnbsp;poterunt noui�tmorum temporum homines, quos confi�t lucem banc propria culpanbsp;dobuictenebrasantepofuerunt, efficientes yolentesin�perfiitionesprolapfi�nt, quasc^��'nbsp;fii doSlrina pugnare cf illius merito aduerfarinon ignorabant. Sed omi�ts tfik, bocpotif*^,nbsp;uemus , Euangelium certoDei confilioolim mundo manifeftatum e�e, amp; bodieetiameXnbsp;eterni T)ei decretopradicari, Trobat boc admirabilk Ulepradicationkfuccefiw, quem iftemonbsp;rari potuit,quo minus doblrinaillaomnes terras amp;yrbes peruaderet ,nequjcquam AfSnbsp;tibusomnibtts, qui tune fumma fapientia exifiimationem fuflinebant, ef figt;^fnbsp;dominabantur. Kiditboc obferuandum e�e Gamaliel, quodfciretnibtlperpetuum efie,q^'^nbsp;mano confilioinflituitur finuiBumyero amp; aternum manere, quiequidex teterno Detnbsp;pendet, -lAc bodie ifiud yidere nolunt qui Cbrifliano nomine gloriantur* amp; qu�muknbsp;perimentk iam didicerint frufira aduerfus Cbrifium pugnari, pergunt tarnen, amp; totiesnbsp;Ium inflaurant.Sednon terreant nos illorum confilia atque maebinationes. Spirat enimfii^^,nbsp;Cbri�i ybicunqueipfi yoluerit, nequeyllk regum ediblkmouetur. Et quia CbriJlipteW�'' �nbsp;Euangelium oporterepradicari in toto orbe,prtufqu�m ipfe adiudicinm yeniat,nibil pro�^'^�tnbsp;illudimpedireccnantur.2^osigiturcumprophera dicamustHoce�confilium,quodd�cr�tai!nbsp;yniuerjam terram : amp; bac manus, qua extenta eil^�per omnes gentes, Domino enimnbsp;�atuente, qukipfumfaciet irritum f cumqueextenderit manum�am,qukearnrefiedet- �/nbsp;Tertio modus quoque exprimitur, quem Detain Euangelij reuelationenbsp;feruariyoluit.Tdamdeclaratumdicitperferipturaspropbeticas. Quodyeredici,ipfius g,nbsp;Apoflolorum bi�oria te�antur. lllum enim confi�t concionum fuarum argumenta exnbsp;pbetkfumpfij/e, yt ofienderet fe eum e�e, quem illiyenturum e�e pradixerant. Quoatxsf^t �nbsp;Apo�oliquoquefecuti�nt, ficutiin illorumfermonibus amp;feriptkei^yidere. Ita yttonbsp;fu�ieione Euangeliu lib�r�t, qua boc olim aduerfarijgrauabarit, tf quam bodie multi ttnbsp;�udent, yt omnibus inuifum reddant. At quomodo nouum cenferi pote^l^, quodprimtsnbsp;nbsp;nbsp;f
mi�ionibus nttitur, f in cuius explicatione omnes propbeta yerfati�ntf Simulautemaamei^^ tur mini�ri omnes,earn demum yeram e� Euangelij pradicandi rationem, �qux de Chrtjionbsp;cuntur, yeterk Te�amenti autboritate confirment, amp; bac ita fieri oportui�edoceant, Er^^�nbsp;nem docendi rationem amp;abipfo�iritu Cbri�itraditdmetbodum turbant amp;fublatamyolunt,^nbsp;^ofis amp; prophetarum librosreijciunt,nequeferendumputant, ytilliin ectlefta publice expon*nbsp;tur. Frujiraenim de Chri�i morte amp;refurre^ione di�eremus,nifii�aillum exaternopatr�^nbsp;fidiofacereamp;pati oportui�e omnes intelligant.Idyero nunqua docebimus,nili yeteresprotni�i''^^'nbsp;typorum legaliu my�eria ef propbetarum oracula expUcemus. haq^ hoc yetus Satana �ratap^f��nbsp;eS�^,qui olim quoque yeterk Te�amenti librospartim corrumpere, partim omnino abokrecotuinbsp;e�,yt ea ratione noui quoq^ T�amenti authoritas abrogaretur,amp; yniuerfi fidei Chrifiianafuri
-ocr page 525-H o M I 1 t A X C V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1?^
f^igilemtu trgo tios^f^r T)eograti fimtn, ^uifiri^uras in lune'pfquediem no�rtefalutK certitudini decederet,
fnyfieriumfereuangelij^iritdicationertuelariamp;^ro^onideleat,do- Euange�i^pr�^ nimirum^entilin.Oportuit hoc adijei,propter Judteos^tjui ytgentes al omni ecclefitenbsp;-^polioloshoc nominepoti�tmiimperfeijuelatur, quodeuangeliupro-^uid ergo yideantur ex friuato cojilio factre^yno yerlo qua�i Ulisnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnentem reuocat^quo lu�i erant euangelium in tote or he annttntiare, amp; ilUgentes
�'i�e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lilifatis diilufit^nunc i�udmonui�e�fficiat^euangeliiiadomnes ho
proindefalutisper Chri�u partte haredes fore, quetquot illudaudiunt,amp;�de ye nobi�uludit Vominm,cuiuspromi�io e� ; Qttifquis crediderit e�laptinbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ngulifilijpfis applicentpromi�iones euangelicas, amp; ex Ulis certa con
T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�duciam,qua ipfos minime pallet,modofide non fucata praditi fuerint, eifc.
'kii' finem eirfiopu do^rin� euangelica Taulus indicat,qui(yt altliquoq^ monuit)infidei yinfiell�ngel^ ^^J�fi^^�^qnirit htec, yt homines fefe totos euagelio per fidefulijciant,et Chrifto ad cmne
'ffff ****� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^detur hoc prima �onte leuiculw.atfi cogitemus, hominem �irituale non per-
t( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funtfiiritus 2)ei,affellus item carnis � nulla re perinde atq^ al euangelij luce alhorre-
t,f^^^^/^�fUmus,oledientia hanepra�ari nonpofie, nifiprius tota hominis ratio amp; intelleclus cum delellentur. Ideo Taulus in po�eriori ad Corinth.de euangelij miniflerio fulnbsp;f fe militari petita loquensjnter alia fcrilit -.Arma militia no�ra non carnaliafunt�ednbsp;fatiocinationes euertimus, omnemqfullimitatem, quienbsp;e^pdtudducimus omne cogitatione adolediendu Chri�o, e�c�nbsp;mini�ris in eumfine co�deranda,ne ignauo otio jeje dedant, aut�lijp�santetemptanbsp;iii^ff^^^pf�eda�idtte amp; inde�nenter cfii(tufdciant,quoadyiderintaliquot adperfeilaillamfi-^nbsp;iio^ �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nendum pcrduHos e�e.Qui yero euangeliu audiunt ,fimiliter difcant, Chri�ianifmui
*�*10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autnudafidei profe�iene con�fiere: fid in eo,y t mortifie at is amp; abolit is carnis
atq defiderijs, yni Chri�o yiuant,OS' huic in omnibus oltemperent.�t cofutatur hoc loc9 'n�f ^�^^f^iajquieuangelijdeilrina bonis operibus inimicam,fielerum yero tir licentiapeccandinbsp;quot;^ociferantur.Fatemur equidem,nonpaucos e�e,qui ilia turpiter abutantur, et calum-J* ��^�ithac dicendioccafiontmprabeant*Jednon inultum hocferent, amp; yerbifuiatq^gratieenbsp;^^[^ffiptum olim quot;Deus feueriter yindicabit,
^^gt;(^^iante gratia 7)01 ad cake epifiola peruenimus, temptts e� yt colle^is y �lis nos 7)oiuit Apofiolus,omnes homines natura peecatores,et propter peccatu ira 7)einbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jolanos apud7)ei tribunal tuetur,in Chri�o Ie�mon�rauit,que nlt;s
pro nobis tradidit,yt no�rafatisfaSio fieret. Huic perfide infer untur quicnnque bonor�t ip�us omniu participes fiunt.Inde y erb eaufas/alutis humana altiiis inue�i-aterno diuina eleEionis lt;amp;� pradefiinationis decretofundata e�e o�endit. Tandemnbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^i�iana officia tradidit,quorum hacfumma e�,yt nos totos 7)eo cofecremus�udea-
*'''lt;?;* ^^�^^^^^^^^^dufittia tir dUe�ioni firaterna,qua ytfuum ynicuiq^ tribuit,ita nemine contem-^fuslt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^dnetur his yniuerfiifiilutis ratio,quam omnis locihominibus communem effe yult
*'*�gt;1 ^yfieriu illud e if,quad diu abfeonditum, tir inter Judaos olim folos clfcuritts reuela-fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toti mundo plena lumine manife�atum eif, amp; hodie etiarn pa�im pradica
� �s- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc,yt yno ore tir corde dicamus-. Gratiasagimus tibi 7)euspater clementifl-
P tnifera mundi adinteritum yergentisfeneila,myfierium hoc falutiferum rurfus re-auttm,ytper huiuspradicationem colledas ecclefiasferuare digneris,t2r fiofitos illumines dr emolUas, yt ex euangelij femine renati te glorifies�nbsp;� 6* yitam yiuamus no�raprofe�ionedignam, amp; olim in magno illodie,intrepidacon-fcientia compareamus,atqj coharedes fimusfilij tui Pefu Chrifli,7)omininbsp;noflri,tui debeturbenediBio, honor,gloria amp;
petefias in aternum,^men.
F I N I S.
-ocr page 526-s
s«'
I
t
*
•
♦ » ♦*.
f
r
4
«
■
t
. »
\
I
ï»'
»
: ■
• '■’ '
'l
lt;
y
;
•■a
‘-i’
'tk’
■C - \
4 » -•'.. *1.^
’gt;
f-
U
«i
gt;
A M • «
4 s
.tî ’A
3^;
.. J ...
iri4î. ;
• ■»
«
% •
. -^^V-
'Z
\ :
T .•
A
1
gt;,
. J
« ,-
. \
t '
• • - 'S \
-i':
■. ■ .'
*.l
f
■Mr’ V'
* V
(
.r;'
-e .» y
. -Ç '■