-ocr page 1- -ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http.7/repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

• de rug van het boek

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

• the spine

• the bottom edge

• the back board

-ocr page 3- -ocr page 4- -ocr page 5- -ocr page 6-

J?


-ocr page 7- -ocr page 8- -ocr page 9- -ocr page 10-

J «J


LH


«.rï


KlikÆftÜlgn'

JlBi^ wn g^Cl • ^M-Iw‘T^Tk ?lt;


•'1


oai-

wq

«•ƒ

rinx ^kj^» izgt;4C*tn-*H^ fquot;.

ItfRtiîé^Ê 0* îîdtflSnnï*


'LL


.. htltófTiwpaafddw ûâfmatv«’’ Inbsp;^rtfaanfmtflî?'. lt;Ÿ2^apô


__________J_____

gmsa^

' |H|H|{fllU||n||B|M

AÔnMRsSuwSlr

«M


'V



gt; A

lt;

-ocr page 11-

efirf rcputa tf.çTioftiuitt f'

HJCI tiam«|»o«nlt;^

vT

' ^^-gsv

M’Ä»'

ctam^t^tc

CttiCMÎ^^ abnibâWd.^

wmtu

r^^fimûlv;,.

22^ ^f^twnbsp;çiatoi^aby^’nbsp;vT twm

âfflittr-

v..4n,

«S^

•*»

V .-¦ nbsp;nbsp;•¦'

¦ jn-

¦ f - '

ƒ' J

it- ¦• A-i nnpUn y'^^fî'Wrautn

•tr

. A'1}f

’X.

¦ -'V- '.

zra'tntoTOttra

” t ' nbsp;nbsp;' . »

'fl.îrr “•“ /ttuîT^

• »-i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ i. *. jÿ

'- î.w’. . -rv.-. ..L-at

îtfi y s' - nbsp;nbsp;nbsp;•

B«’. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»'

lt;-«P ’

\'^

»

^”r.

____ abtyfk«..

r ftidctn Mtlkwit «;

«tfa

lt;hfwan-^ti§

..il''

ögt;

.;u

f

•u.'

-ocr page 12-

I Theolo^^ Folio n’. sr.

1) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; tlt;gtTO^UKa-4gt;t|nfiO12ib\quciia-

vl' ^Uobfuatumör, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poitu' Ç^w

uiitcbOT? inljifi lt;q?ib; ntncbar wiq; Tlv tW fiuiti^^ffaw lapidaTumt«t4*lt;runbsp;llCtvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ap' dtn i:baVcbitlt;ymiHm

Ç ^wFiJbwrwjxwua^afiryientwq p C|PlTv fiÄ çr^idrwMw cam W cxicnr-manbsp;CXllvVU çerftôeaww'quifqinfpfenua qurnbsp;iTifiprrïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

UlUwV aèmaifiliaipnuet-ifi'ijriw eft’grftquot;' ^•bfi’lfiwrad^^^^çndtî«f;feaê5nbsp;iHaA^Pv ahanómuian^^ypt aift-g» ggnbsp;Tl A'frp'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malcdUTÓ’ aó iult;hua*^x^

Tivl Tv vtttemwnofi wdeof demati^b

QVinTÇ' ainfi^[^‘q«;c^redmwiwT4e rfp-TTiA

UvTnu wmfÿT^-ndfcuîmalcdiciaf.ftcf tprlrrm fi^aUtucnnn»quo äbojpafimi tocfnnbsp;IvOICH) dvpbtfi^fidt^r uiiücdic^ untWrnbsp;T pfnT^p^ 'Vuatóepac«- ttom w rtwfiotcidi?nbsp;WJH 'Tv* «r dtïm ciwf jmmeW df-cwonbsp;«Ä’^^adcipHfÄj i^’uof dtftinbsp;^TivDM yU cnu?merfivQ^uiWm7.q»repttnbsp;'TnulvVlVe^ w cruce- qwa fijpnï efij minaï»

ni-ii

VH* QUlOüca- fe^;-aó.a'tbefi-Tnal«iic^-qi iVl'tvlv rewa wmlot crucifigi*q*ud;r’Ccwnbsp;fiuv walcWnbsp;I ? ICTlEvTvtttaiedicTnycqgt;ptwfimaledicuoncnbsp;peue.(palccUcîô-i)-çeunua«figt;-finbsp;mVQTS cifipe ct penei «4 «ewaledwnï lt;»4?'nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trnC d^'.vataae.eopaflxue.i^iFdpó’

QpnïCt ê^penâ* Ofienfio y qua^bw W « aceippefftP’dewaudicto c^.be^nbsp;Ul U^O -aiai-peue«pftqaaw. fiÄee£‘ q’jcnbsp;^^^bWtwfarwaai-jJuancÄnonbsp;* Uv lU^ wf« qui :|^bw fiff;çntf^muî

» iti« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

TTv^ uV xaup-q« çgpet^lt;gt;‘i5q*^ cci|fauia aicfier ÇP ca aliqö manbsp;pv ÜTlvlVx«dtcm*ur bmw au» t^dicnbsp;Tf A'frp' cX|^«^^»’^'alcdictiî»3firma»aut^nbsp;UvTiv wriwtjp^C'inoytllabaTOfi.qinbsp;TXv IjC qwalhrptutn eaojale-b-vtfe^nbsp;ibuut pötftciEffionf

lt;anfiq-wtfee. O:3J3^ TOQ|-fiK4cv€ gt;nbsp;nvtTï* tfiTOOwfiurrwtnontf’b’XfittfiicÄ'^inbsp;nuis fiuipcnactur.eeq«ubecpcaa

n4i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crtgjMwttnoûoî cnir i5 ludca i

TlOv^* Tônvnno dictiî ctb»wt qui fiifipenfiif ! ¦fi? ........“

lt;covn boKnbsp;diconbsp;tîÎUanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fflajechtcufi wnft- qnfjt:j

ViXyQ (paùdic^feSr^ aw apK fi?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

WftetUttififixm'u^nmwii’aeèà^ê’^ hIuU»/ cè^pfmib;môrt^feft?-hoc.^YTOalfnbsp;rÄilt* öttttt^^ïJ'i’nwrtMxCetb-qiuaTOörftïnbsp;VvlU çpTOaJeditTO cW^eruialediau cûgt; e»«nbsp;twinînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qîffo? wtequar

VHCuH uxoïvfettipmfitfplintt’tj’iKXOT /% qi ejtpcâfitf’Sufcqînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fin rta»'

tvl*^ ftt^Utuî Tinn« w infoUieter rtaiti^ nimvcrfttîct? cffitpUmitit^.SrôaJiïinbsp;IlllXT ûptfc aw« q7ilt;«? füai^iù inftKai^nbsp;nCrriv wcanit-q'ii-^târr^twdin^carninbsp;.cû

J.......- nbsp;nbsp;., tkpttamp; tMorfc^

la au catv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tigiur tutnortw

fiwtgt;‘Cti|Ä jpuwnat ctrtp’fifämd»* babdJOF carmf peài» Cwr ÿunîJnbsp;worftf 4tà^ uialedicTtt« y pa«l«lt;’*

¦ûttc«ni xic^ rirponar. eç. et? oflr qtiai^ j Qwa»im« O* qui»pnn«i'»ttd«w* fianCfib*nbsp;Cl a6penaîn fitf^petiftn montveuf ¦nbsp;ttgt; cj|{ tUw cft) ttlt;q; abtie^^auvut? tè ¦nbsp;yonoF'Ct» VcpeUaTufittt^ft dumiiVnbsp;lt;it;wat«f fit öbgji^nttn’ertnacßi/fii«nbsp;Ctuf ab Vw'^ tnêûcritcw paie ofinrj^nbsp;fitvlfir wtnutnfi balt; a'wwncair’«!*

VpVv nbsp;nbsp;be^to cr t* cjftj-tkpecj

...

Hlpur ctebuw- er^tticarfnec wboc (AVrt tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eûgt; q pimdet? fuçn^’a**^

vIAXI twtn^tnâta}ntmtîdacW«ç»;jptt4t/^

mr-

TOCrt^T^pcpóto TOlïgpö«(plt;»rtalö^ aÄey tnaiedtoioneytót ^ttttnbsp;5tçtnot^d«ertti4i€duTaeiVtieTOo VotrrtiM’nbsp;ftàtép i^cctnwedianf db^ttemo mtiwren^ai^nbsp;mipeiwdtrtnUgno 4 lt;aro tixrctti^ttxmail^^nbsp;eyy«M*wettf hétrewP’Jt» ^|wc» trinomCft^nbsp;ciFwoj*iX«TaUmwt#C|«t«fwfitno firnbsp;UV‘H-lt;TS^tn(gt;tlt;diàpcncldjftriTiltgno‘twttnlt;lt;’nbsp;fl?^xtWïoiitWMdMieft».qy aôhir wdm.OlöW'^nbsp;dw^oifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codioV; et w»fwlt;î

wtwotmo T)«!?»' iid‘ QWey-cibactfJn 4nfl4lt;^ brtrreo^? codwWjti^ tirtwttv^’WpKOfofbpa^nbsp;nèdtUabalufaRwiQf efft^wnofqwfttvtteà«^nbsp;4» crttW;q»irantfiaînm*«c»1^‘wefr«tw-«^^^


-ocr page 13-


-ocr page 14- -ocr page 15-

IND/PAVLI APOSTO

LI EPISTOLAM AD RO-

MANOS HOMILIAE.

A V T H O R E

RODOLPHO GVALTHE-

RO TIG VRINO.

ACCESSIT operiPrtamp;fatio adIllufirißiwum Principes D. Gttilhelmam, D. Philippi Landgrauy Haßu F.de Sctin-dalifi^aibas multi hodie impediuntur^quo minus puriorem E-uan^elij doEirinam recipiant. i n d i c e S item duo ‘P^rumnbsp;^locorum ScripturtUf/jusi toto hoe Itbro explicantur^


riGVRï

EXCVDEBAT CHR 1 STOPHORVS FROSCHOVERVS ANNO M. D, I, X V ï.



-ocr page 16- -ocr page 17-

ILLVSTRISSIMO PRIN-

CIPI ET DOMINO,D. GVILHELMO, LANDi*

GRAVI o HASSIAE, COMITICATTIMELlBOCCOs rum i amp;c. quot;Domino ßto clementißimo î Gratia tirnbsp;à Deo Tatre ^er Dominum nofirum

1E,SVM. CÜKISTVNIl,


CIO ego Pnnccps niuftnfsime,nodefuturos efle,qui me adum egifle, SiC tarn meipfum quam Icdores inutili at(^ fuperuacaneonbsp;labore fatigaui(re dicanr,quiÄpoftoUPaun ad Romanos epi=«nbsp;ftolam i'nterprctari uojuerimj in cuius enarratione olim plericpnbsp;ex prifcis ecclefiae dodoribuSjamp; hodie quam plurimi noitri fe-culi fcriptorS opéram fuam imperidcrunt. Quibus ego reipon-derepoteram,me aliorutn exemplis incitari potius quam abfter


reri debuifle, cum mihiquoqjad ecdeßacminifteriö légitima uocatio per Peigra» tiam obngeritjöd ea ecckfiæ Chriftianælibertas fit,ut ad eius aedificationê ( quera-admodü ojim ad Leuiticum tabernaculö) finguli quöd habent, pro fuarum facul-tatum ratione conferre pofsint. Poteramitem ad mei inftituti defenfionem icriptilnbsp;ræfacræ fœcunditatem adducerc, cuius thefauri tarn profundi amp;inexhaufti funt,nbsp;ut nulla interpretum diligentia illis ertiendisfufRciaqt^uin in omnibus prope locisnbsp;aliquid fuperfit,quod ab alijs nunobferuatS, uel cert^ jcum ratione prætermiflum,nbsp;noftræ inftitutioni Sgt;C confolationi plurimum feruiat4.^4:Qni;a de his fæpe diduninbsp;eft, nunc qs omifsis, non aliam mei confilij rationemafferam, quàm qua me cxcianbsp;tatum 2lt; impulfum fuifle, uerè ÔC bona fide teftari poftum. Eft ea nonindiligçnsnbsp;noftri feculi confideratio, cui argumentum epiftolaç,buius ita conuenit,ut raeo iu’nbsp;dicio, uix alius fcripturae facræ liber extet,quern ecclefiarumminiftri frequentius,nbsp;maioriftudio tradare, ÔCfuæfidei coinmifsisHominibus exponere debeant.nbsp;Controucrtitur enim inter omnis loci 2^ ordinis homines de falutis ratione, de^nbsp;præcipuis fidei Chriftianæ articulis;Slt; quàrnuisfyncerior ueritatis dodrina nobisnbsp;peculiari Deibencficio reftituta fit,undi^ tarnen fcandala obijciuntur,quac euan-gelij curfum multis in locis uehementerimpediunt,0C quibus multi offenfi,uel pe«nbsp;dem fiftuntincoepto falutisitinere, uel neillud unquam fubeant,abfterrentur,nbsp;Quemadmodû enim olim, cum Dei Filius feipfum per dodrina 2lt; miracula mundo manifeftaret, multos eius in alTumptacame fefe exerens humilitas, multos do-drinænouitas, autfaltemimprudenterconcepta nouitatisfulpicio,multos aducr-fariorum ipfius authoritas,plcrof(Ç autem perfecutiones S^omnis generis pericu®nbsp;lareuocarunt,quó minus ad ipfum concederent: Ita hodie quamuis euangelicænbsp;ueritatis lux, Sole meridiano clarior, omnium oculis fefe ingerat, dC multapafsimnbsp;exempla occurfent, quibus uerbi fui authoritatemDeus mirificéalferitatcçtue-'nbsp;tur,quàm plurimos tarne qfdern de caufis, aut fimilibus, impediriuidemus,nere=«nbsp;lidis fuperftitionumLabirynthis Sóerrorum tenebris, in luce ilia ambulent, 6C li*nbsp;bertatis per Chriftum partx beneficio fruantun V idit ille olim,hanc fui regni con«nbsp;ditionem in hoc mundo femper fore,0^ ideo (utMatthæus fcribit) in frequentifti«nbsp;ma populi ad ipfum confluentis corona, non minus uerè quàm grauiter pronun»nbsp;tiauit.Beatus,quiin me nonoffenfusfuerit. Quo dido nosed magismoueri exnbsp;citari conuenit, quod idem olim fpiritus fandus per prophetas monuit, qui Chrianbsp;ftum petram offenfionis foreprædixerunt, ÔC quod iuftus ille Simeon,eodem fpi»nbsp;ritu illuminatus,illuin in cafum fimul et in refurredionem multorum pofitum elfe

Ct z

-ocr page 18-

P R AE r A T I o.

teßatur. At cum flic Ven’tas fit,S^ quæ m hoc nobis ad uitam fmmortalcm uia âplt;?-ritur, per fc fimplex Ôd plana, nullis ambögibus intricctur, ne(^ fcopulis aut fentl-bus horrefcat ipfos homines fibi omnis fcandali authorcs efle oportet. Qui fi fcri« pturas facras propius intuerêtunSC uel unicum hoc Apoftoli noftri fcriptum (quonbsp;SCtotafalutis ratio non minus grauiter quam diligenter defcriptacontinetur, SCnbsp;de omnibus ferè difputatur,quæ incautos SC rerum ignaros in eius dodrina impe-dire pofliinr) animis ab omni prauo afFedu purgatis legerêt, mox remoras omnesnbsp;emedio auferrt uiderent, quibus hucufcpimpedin'funt. Eftigiturhæcresmagninbsp;inomenn:amp; cum in eius confideratione falus noftra non modica ex parte uerfetur,nbsp;UeniammihidabitllluftrifsimePrincepstua Celfitudo,fi de ilia paulofufiusdixe*nbsp;ro,quae ad mitigandam animorum offenfionem facere poflunt.

Fatentur quidem omnes ferè homines,Chrifti dodrina contineri quicquid nobis creditu aut obfcruatu neceffarium cft,ut cum Deo patre rcconciliati uiia^ter» nam confequamur.Cur enim hçcnegent, qui^Penum omnium difcipulorum nomine dixifle fciunt ; Domine, ad qucm ibimus f tu ucrba uitæ æternæ habes. Quinbsp;item Chriftum fexccnties hoc unum incukauifte audiunt ; Amen amen dico uo»nbsp;bis,qui audituerba rnea.fi^ credit ciqui mifitmc,habet uitam aeternamfAt cum adnbsp;rem ipfam dcuenitur ,6^ docetur, omnes homines natura peccatores SC irae filiosnbsp;eftc,qui non alia iuftitia, quam quae nobis ex gratia in uno lefu Chrifto offertur fernbsp;Uari pofsint:ideo^ opus efle,ut euangelij dodrinam omnes audiant,0c relidis fu-perftitionibuSjfalutis fidutiam omncm in unius Chrifti merito collocent: tunc picnbsp;rilt;^ tergiuerfariincipiunt, fiCundicpfcandala conquirunt, quibus fimpliccm hancnbsp;falutisrationcm fibtjpfis perplexam fiC plane inuiam reddant. Et alia quidem exnbsp;(pfa dodrina arripiunt, alia uero ex noftrorum hominum moribus ucnantur,mul=«nbsp;taquoque cxaduerfariorum calumntjs colligunt: quorum omnium tanta eft conlt;»nbsp;geries.utfi quisfingula exGUtere,8C illisrcmedium qualecunque adhibcre uelit,innbsp;immenfum orationemextcndat oportet,imo uix totus liber iftitradationifuffe*nbsp;ccrit.Itaqjnos multis omiisis,quaecrafsiora funt,quam utmcdiocriter attentum rcnbsp;morari queant, de illis folis agcmus, quae pijs SC non omnino alicnis à pietatis ftu-dio negotium exhibent.

Ab illis autem exordiamur,quiphilofophiæ cloquentiac Audio dcditi,cuan* gclicæ ucritatis dodrinam propter humile èC fimplex dicendi genus faftidiuntjConbsp;rinthioru icilicct fimiles,quibus olim Paulus fordebat, quod eius fermo nulla elo-cutionis amp; fapientiae eminentia turgeret, nelt;^ perfuaforijs humanaefapientiae tiernbsp;bisniteretur. Merebantur illi durius tradari, quandofpiritum fandum ad RhetO’*nbsp;rum fcholasrcmittunt,6ó ciqui omnis eloquentiae author eft unicus,diccndi legesnbsp;præfcribere audent: netç interea obferuant, fuo uitio fieri,quod Euangclium lefunbsp;Chriftiipfisfaftidiumuelnaufeammoueat.Vtcnimijs,quiftomachumnoxijshu=‘nbsp;moribus replctum habent, nullus cibus quantumuis lauius amp; falubris fapit; ita cSnbsp;illi humanac philoibphiac SC eloquentiæ faliua totiinebriati fint,nihil admittere pofnbsp;funt,quod ab ilia ucl minimum dilTentit, Quia tame inter hos aliqui funt minimenbsp;mali,ego illos cogitate uelim,fimpliccm ciTe Veritatis orationem, SC regnum Delnbsp;non in fermone,fed in uirtute confiftere,8C proinde nullis uerborum phalcris autnbsp;fuco opushabcre. Deinde cofdêrêipfam propius intueriiubeo,neqjinnudis uer*nbsp;bis hçrerCjfed fub his latente fpiritus uirtutem obferuare. amp;( mox uidcbunt,fe nonnbsp;habere quod defiderêt. Si enim praccipueboni Oratoris partes funt, de re ^pofiranbsp;breuiter SC perfpicue dicere,amp;( auditoribus ^d diciturperfuadere.primalaus,pf^=»nbsp;do fpiritui fando per Euangeliû nobis loqueti debetur.qui ut paucis uerbis myftenbsp;ria innumera coprehendit,ita de qfdê tâta perfpicuitate diflcrit,uf pueris quoc^ QCnbsp;fœminis ea pateat, quae olim philofopht acutifsimi ignoraueröt. Idê animos quoe^nbsp;audito»

-ocr page 19-

P R AE F A T t O,

auditorutn pénétrât, utplerunquepraeter omnem expcdationcm Chnfto manug dent,qui ilium pauló ante totis animis abomirtabantur. Et ut de folis apoftolis di»nbsp;camus,quem Oratorum, fiueGræcum fiue Latinum, magnifici illi eloquentiac af^nbsp;fedatores nobis dabunt, qui cum uno illorum conferri mereatur ƒ Magna fuitnbsp;apudÄthenienfes Demofthenislaus, maior etiam apud eofdemPericlis authorianbsp;tas, quem inter dicendum fulgura eiaculari, tönitrtia ciére, horrendum inlinguanbsp;fulmengerere, 8lt; in auditor urn animis aculeos relinquere dicebant,eumcp pro»nbsp;pter fermonis incomparabilem uehementiam OlympiUm cognominabant. Innbsp;Romanaautem republica Cicero praealtjs floruit, cuius eloquentiam in feriptisnbsp;elucentem,etiam hodie eruditi omnes admirantur.Fuerunt ÔC alrj nonnulli,qüo«nbsp;rumconfiltjs QC dicendidcxteritateRefpub.aliquandiugubernatafuit. AtOmneSnbsp;iftijunius modourbts ciuesuix pauculis annis in officio contirterepotuerunt,utnbsp;confilijs fanioribus locum datent : imo plerique tandem magno fuo malo expertinbsp;funt,quam nullæfînthumanîeeloquentiæuiresî quando fubito inpeiUSmtitatosnbsp;uiderunt ciuium animos,quos fibi dC reipublicacaddidifsimos effe putabant.

que profuit quibufdam, quod 3C dues nati eflent, Qc generis nobilitate atque maa iorum uirtuteS«: proprijs meritis commendarentur. Apoftoliuero, cam ex inui=«nbsp;fifsima ludacorum genteoriundi, nequeullis donispræditieflTent, quæ mundusnbsp;hic admirari folet, tarnen in omnes terras digrefsi,Euangelium lef« Chrifti cruci=»nbsp;fîxiprædicarunt, eiufçfîmplici docîîrina orbis totius faciem innouarunt, nequic«nbsp;quam fefe opponentibus ijs, quorum tunc fuprema erat in Romano Impen'o au^nbsp;thoritas:0C quç per illosinftituta eft orbis reformatio,eadem inter grauifsimos pernbsp;fecutionum motus amp;omnisgeneris periculaconftans manfit,ne(Çullis Regumnbsp;edidis autfanguinarijserudelifsimorum tyrannorumconatibusunquam potuitnbsp;omnino aboleri.Conftat praeterea philofophos S)C fophiftas olim no habuifle quodnbsp;apoftolis ôi uirisapoftolicisChriftumfolumprædicantibusopponerent: eô quodnbsp;hos non nudis uerbis pugnare,fed his fpiritus fanefti uirtutem coniuneftam effe fennbsp;tiebant. Exempla huius generis apud Ecclefiafticac hiftoriac authores pafsim ocanbsp;currunt: quibus recenfendis hic non immoror, eo quod hodie etiam fimilia multanbsp;fiunt inter eos,qui ueritatis dodrinâ hoftiliter perfequuntur.Quac caufa eft, quodnbsp;qui fummam eruditionis exiftimationem fuftinent, fere omnem liberiorem con®nbsp;grelTum declinant,uixcpfeadduci patiuntur,ut cum idiotis dC illiterates deftdeietnbsp;falutis doeftrina coferant.Ifta igitur obferuêt delicatuli illiphilofophicç eloquentiçnbsp;admiratores,ô6 mcminerint,Euangelium no temere àPaulo potentiamDei didSnbsp;effe ad falutem omni credenti. Quod ft illam uirtutem ipfi nondum fentiunt,nonnbsp;apoftolorum 06 feripturaî facræ ruditatem accufent, fed fui animi duritiem agno*nbsp;fcant,de^illa emollienda Ô6 fubigendaferio cogitent,

Porró omifsis iftis ad eos tranfeamus, qui in ipfo euangelicæ dodrinaî argu« mento inueniunt,quo offendantur .Inter quos miferrimi funt,quibus ipfeChriftus,nbsp;uel fcandalû eft, uel faltem ftultitia putatur. Inhorum albo funt, quotquot falutisnbsp;tnyfteriahumani ingenij fenfu metiuntur, Ô6 nihil admittendum putant, cuius ra»nbsp;tionem non ipfi ftatim penes fe inueniunt. Non poffunt autem illi uidere, qua ra-tioneDeifilius hominêinduerit,quomodo idem mortalisfitfadus, Ô6indignamnbsp;mortem in ara crucis in fcelerum noftrorum expiationem fuftinuerit: ut item pernbsp;ilium fada peccati expiatio,nobis omnibus fufficiat. ItaqueautipfacruceChri»nbsp;fticum Turcis offenduntur, nof^ de Deo minus honorifice fentire dicunt, qui ta=nbsp;lia de illo credamus : aut quicquid huius dicitur, fabulam effe putant, quæ rifumnbsp;potius quàm fidem mereatur. Et hoc illud eft, quod olim quoque apoftolis mo»nbsp;leftiam non uulgarem exhibuit, ut Paulus ad Corinthios teftatur, dicens : Nosnbsp;Chriftum praedicamus crucifixum, ludatis quidem fcandalum, Græcis uero ftul*nbsp;5

-ocr page 20-

P R AE F A T I O,

titiam.Et fane fateor,nihil tam alienû efle ab humanae rationîs ludido,quam Dcuin dicere mortalem, dC pro Dei filio æterno 6C dikdo eum agnofcere,qui in tern's hi*nbsp;fee inops uixit,ô5 omnium ludibrijs expofitus efuriuit, fitiuit, alfit, QC tandem innbsp;cruce infami pendens damauit’.Deus meus,Deus meus,cur me dereliquifti Itemnbsp;ex crucifixo 06 mortuoiuftitiam Sgt;C uitam fpcrarCjS^ credere, quod illius meritumnbsp;ad omniG locorum Ô6 temporum homines extendatur.Sedfi Paulum audiamus,nbsp;non tantum noftro intelledui indulgebimus,ut haec in dubium uocemus.eo quodnbsp;nobis abfurda aut impoflibilia uidentur. Scribit enim, hoc myften'G elfe, quod abnbsp;aeternis temporibus taciturn,præfinito demû tempore manifeftari debuerit. Tefta*nbsp;tur item alibi, hominê animalem non perciper e ea,quæ funt fpiritus Dei.Cur ergonbsp;mirum nobis uideatur, fi myfterq huius rationem nonintelligant, quorummcn-temfpiritusDeinondumilluminauit.’imo quiregnicoelorum arcana, non fpi*nbsp;ritus luce, fed proprq intelledus acumine fcrutantur j* Qua: item audacia fue*nbsp;rit, filtj Dei incarnationem altius fcrutari, cum quaratione ipfi in hunc mun*nbsp;dum nati fimus , nemo noftrum exade intelligat, aut uerbis poffi't exponerennbsp;Nam ut maxime omnibus notus fit noftrac conceptionis modus, multa tarnen innbsp;hominis generationem incidunt, quae omnem noftri intelledus captum longe fu*nbsp;per ant. Quod fi quis confidentior hoc negate aufit, agedum dicat ille nobis, quanbsp;rationc infans in utero dclitefcens animam acdpiatimmortalem quo item uin*nbsp;culo hæc cum mortali corpore coniungatur r quibus incrementis rationis lux innbsp;nobis proficiat f unde ilia uis memoriae f cur huic in cerebro potius, quam in o*nbsp;culis aut alia corporis parte fedes data fit r quæ o-vgTraö«« illius ratio, qua fit, ulnbsp;omnia corporis membra mutuofenfuerga fefeinuieem affleiantur f Quid hie 06nbsp;in multis alijs refpondebunt philofophi, nifi quod ifta Deus, uel ( ut ipfi loquun*nbsp;tur ) natura fie conftituerit Quo igitur iure offendimur, fi in filq Dei incarnatie*nbsp;ne non omnia noftris fenfibus pateant, aut non omnia ad noftrac rationis calcu-lumreuocari poffint f Quin potius Dei bonitatem admiramur, qui cum nosnbsp;adillumnonpoffemus afcendercjipfe ad nos fefedemifit, Ô6per filiumincarnenbsp;manifeftatum ea fpedandafi6 contredanda propofuit, quorum cognitio nobisnbsp;ad falutem confequendam eft neceftaria f Cur uero abfurdum uideatur, uniusnbsp;Chrifti iuftitiam 8t uitam in omnes eos deriuari, quiipfi per fidem infiti 66corpo*nbsp;ris eius membra fa di funt, cum Adami peccatum 66 quæ per hoc ingrefta eft mor*nbsp;tern, in omnem eius pofteritatem deriuatam eire,nemo negate po{rit,nifi qui cumnbsp;rationcfenfum quoquecommunem exuerit c*Auteur ftultidiccmur, fi ex mortenbsp;uitam fperamus,cum in omnibus quæfecundùm naturælegescrcantur, corruptie generationem præcedat, 66 unius interims gencrationi alterius feruiat^nbsp;Velnumproimpoflîbiliadmirabimur,Deumnoftræ naturæ confortem fieri, 6£nbsp;quoad hanc mori etiam uoluifTe, cum ipfi dum in mortali corporc agimus, ali*nbsp;quern beatæ immortalitatis guftum percipiamus f Horum confiderationi fi fre*nbsp;quens66diligensfcripturæ facræ ledio accedat, 66 probe examinenturea, quxnbsp;de myfterijs iftis Paulus in hac fua ad Romanos Epiftola tradit, procul dubionbsp;nihil reliquum fiet, quod nobis impedimento fit, quo minus infalutisuia maxi*nbsp;mos progrefius faciamus. Clamat cnim ille, lefum Chriftum efte Dcum bene^nbsp;didum in fecula: Eundem uero fecundum carnem ex ludæis natum efte, ad*nbsp;hæcmortuum 66 refufeitatum efte, 66 in ccelis adpatris dcxteramconfidere tc*nbsp;ftatur, ut pro nobis intercédât. Quorum omnium ratio etfi noftris oculis non-dum pateat, dodrina tarnen hæc fimplex Ô6perfpicua eft; 66 qui inhacacquic*nbsp;feunt, ij non modo fcandalum nullum inuenient, uerumetiam animos fuosnbsp;mirificis confolationibus recreari fentient, quæ illis omnia huius uitæ diferimi*nbsp;naleuia reddent, 66 æftuantis confeientiæ tentationes reftinguentEtquinuncnbsp;quafi

-ocr page 21-

P R AE F A T I O.

quad per fpecutum 8C aenigmata cernunt,olim coram omnia intucbuntur,8lt;f non cognitione modo plena regni Deifruenmr, fed in eiufdem poflefli'onem admifsinbsp;æternùm gaudebunt.

Sequuntur proximo loco, qui ex gratiac prædicatione fcandalum arripiunt, qua omnes homines natura peccatorcs ôôiræ Dei obnoxios effe, ex gratia autemnbsp;per fola fidem in lefum Chriftum iuftificari atlt;^ ieruari docemus.Et hi quo(p in dunbsp;plici funt differentia. Altj enim cum ferio pietatisfenfu afficiantur,mctuunt,ne fa*nbsp;cilem nimis fingamus falutis uiam,6lt;^ ne dolt;^rina hæc peccandi licentia gignat,6^nbsp;hominibus nequam quiduis audendi feneftram aperiat. Alt} ucrô,ctfî cum Deo ianbsp;era omnia cotemnantgt;pij tarnen uideri uolunt, amp; fucata iuPitiac propriac gloria fefcnbsp;ucnditant:qualesinter ludæos olim pharifæi. Si apud genres philofophi SC horumnbsp;fedatores fuerunt:hodie autê plurimi paflîm confpiciuntur,imprimis autem apudnbsp;Monachos SC eos omnes, qui feliciratem ex illorum traditionibus SC earum obfer*nbsp;uatione fibîjpfis pollicentur. Ferunthiindigniffîmè, fi hominis uiresdeprimi, fa»nbsp;pientiâ carnis in nihilum redigfiiuftinâ omnem damnari, S)C operum fuorû méritanbsp;cuerti audiant.Qtiia enim propriæ gloriæ ftudio flagrant, SC hanc in Dei etiâ con»nbsp;fpedu eminerc uolunt,nihil illis auditu acerbius eft, quàm fi nos facinoroforS in-ftargratuitaDeimifericordia abfoluidicamus.Itaenim fibi omne illud decederenbsp;fentiunt, quod Deo SC eius gratiæ tribuitur, irafeuntur ergo nobis, 8c dodrinamnbsp;hanCgfcandaliplenaatcçbonisoperibusinimicam efle clamanUip forum autem cianbsp;moribus multi offenfi,nefcio quid de Euangelio fufpicari incipiunt Sed non no»nbsp;uam effe hanc calumniâ Paulus docet, quâdo Apoftolis hoc ab aduerfarfjs expro»nbsp;bratum fuiffe fcribit,quôd dpeerent, facienda elfe mala,ut bona eueniant. Et Chrinbsp;fium hoc nomine a pharifaeis aceufatum fuiffe fcimus,quôd Dei gratiam meretri-cibus SC publicanis prædicaret. Neminem ergo ifta hodie offendere debent, quafînbsp;noui SC prius inauditi dogmatis fimus authores. Quid enim nos aliud dicimus,nbsp;quàm quod in prima huius epiftolæ parte Paulus prolixe tradit, dum genres fimulnbsp;SC ludæos peccati reatu inuoluit, SC iram Dei cœlitus ardere teftatur propter ho»nbsp;minumimpietatemô^iniuftitiam,quiueritatemininiuftitiadetincntf'Etutmul»nbsp;taomittam, quæexipfiusuerbisad noftram defenfionem potcrantadduci,unu»nbsp;ille locus fuffîcere poteft,quo difputationê illam omnem fummatimcompledens,nbsp;aitîOmnes peccauerunt,Ô^ deficiuntur gloria Dei, iuftifîcantur autem gratis eiusnbsp;gratia,per redemptionem fadamper lefum Chriftum.Item :ConclufitDeus om»nbsp;nés in inobedientia ,ut omniS mifereretur. Et ne quis de folis adualibus peccatisnbsp;illûloqui putaret, alibi diligenter docet, peccatum ex Adamo ita in omnes pofte»nbsp;ros propagatum cfrc,ut omnes in peccatis nafeamur, SC peccati legem in membrisnbsp;noftrisgeftemus,quænospeccato captiuos ducit,ut contra animi aut interiorisnbsp;hominis uoluntatem ea defignemus, quæ diuinis legibus feimus aduerfart Quonbsp;loco feipfum inexemplum ftatuit, ut hanc naturæ uitiofitatem in eledis etiamnbsp;hærere oftendatNeque ifta ex fuo cerebro ille confinxit,fed Chriftum dixifle feienbsp;bat. Neminem regnum Dei uidere pofte, nifi prius renafeatur : neminem item adnbsp;feuenire pofte,nifi à pâtre tradus fuerit. Item, Sine me nihil poteftis facer e. Nonnbsp;ergo nobis,fed Paulo, imô potius Chrifto bellum moueant, qui indignius ferunt,nbsp;q'^id hominem natura peccatorem efle, SC ex femetipfo nihil poflTe docemus. Ex»nbsp;perimur nos in carne noftra hanc naturæ corruptionem, SC quod non fine dolorenbsp;fentimus negate nolumus : ne eledis illis ÔÔfîdis Dei cultoribus fimus confiden»nbsp;tiores,qui olim dixerunt’.Iuftitiæ noftræ funt inftar panni menftruæ mulieris: Do»nbsp;inine,neingrediarisintudiciücumferuistuis: Nam fi peccata obferues Dne,quisnbsp;confiftetCEt cur non idê ipfi quoc]p fateamur, quos ipfe Dei filius orarcdocuit,Re»nbsp;mitte nobis débita noftrac'Quôd fi qui dodrina ifta offenduntunnos illos fcandaldnbsp;« 4

-ocr page 22-

P R AE F A T I o.

petulanter ampere, non autem hoc à nobi's dari dicimus. Nam quod per nos pec^ candi licentiam inuchi,amp;^ fceleribus oftium aperiri aiunt,eo magnam nobis iniu»nbsp;riam faciunt,neqj nobis folis,fed ipfî potius ApoftolOjquine quid huius exhac do*nbsp;drina aduerfarij colligèrent,diligenter cauit, ficuti in ijs eft uidere,quæ cap.fextonbsp;fcribitj ôuquaîpoftea Cap. 12 Ô6 feqtientibus prolixe difleritde uitæ Chriftianænbsp;offîcijsNeque fieri poteft,ut peccandi licentiae fèfe dedant, quiDei gratiam uerênbsp;agnofctint. Nam ut bonæ indolis filtj nullo fræno fortius in officio continentur,nbsp;quàm paternæ bonitatis confideratione: fie qui Dei filtj germani funt, non alia ra*nbsp;tione magis incitantur, ut illi fidum obfequin præftent, quam fi beneficij gratuiii,nbsp;quod in Cbrifto nobis contulit, magnitudinem digne fecum expendant. Quod finbsp;qui gratiae dodrina abutuntur, utfceleribus amp; prauis defiderijs licentius indul«nbsp;geantjid non Euangelio, fed illorum improbitati imputandum eft: neque propternbsp;illos mutari debet praedicatio falutis, cuius fpes nobis certa Sd folida conftare nonnbsp;poteft,nifi per fidem in Dei gratiam recumbat,quae ut inexhaufta eft, ita Chriftumnbsp;nobis praefentemfiftit,quifolus omnibusnoftris uitîjs expiandis amp; imperfedio*nbsp;nibus farciendis fuffîdt. At falutis uiam per nos nimiùm facilcm fierfamp;’ multis o*nbsp;tîj fecuritatis occafionem dari dicunt, dum tanta bona per folam fidem in Chri*nbsp;ftum obtineri docemus.Iduerôfjfoli dicunt,qui quid fides fit nefciunt, qui^eiusnbsp;!ocoopinionemnudam,autinanemtemereinipfis enatam perfuafionem ani*nbsp;mis fuis conceperunt. Qui fi rem propius infpicerent, mox feterentur, fide Chri*nbsp;ftiana nihil praeftantius,nihil cffîcacius autnobiliuscffe, neque aliud impoffibiliusnbsp;elTchomini,quàmChriftocredere, amp;falutis fpem omneminhoc uno collocatamnbsp;habere.Qui cnim hoc poflquot;unt,tjdcm illo uno contenu,fuperftitionibus in uniuer-fum omnibus longum ualererenuntiant, ilium unum audiunt, docenti credunt,nbsp;monenti obtempérant,increpantem metuunt,cafiigantem patienter ferunt,deni(^nbsp;cius uoluntati fefe totos per fidei obedientiam fubijciunt.- necp ad ftiac rationis cal*nbsp;culumreuocantjquaeillepræcipitaut pollicetur,fedijs conftanternituntur, licetnbsp;ipfam naturam return diuerfum quid minitari uideant. Quo fit, ut in omni pericu*nbsp;lo intrepidijin afflidionibus conftantes.-ô^ in omnem eu en turn inftrudi fint, adeonbsp;ut fi montes loco moueanturjterra tremifeat, ôô ff adus illabatur orbis,impauidosnbsp;ferlant ruinap. Et quia fides illos etiam Chriftoinferit, fitutexuerbi eius feminenbsp;renati in illo uiuant, amp; ipfum in feipfis uiuentem habeant, attj ipfum tota uita re*nbsp;ferant. Sunthsce ciuftnodi, ut (quodftipra quoc^ diximus) non modo uireshomi’*nbsp;nis, fed omnem noftriingcnijcaptumfuperent. Namuteanonrepetamus, quaenbsp;de Çhrifti perfona amp; incarnationis eius myftertjs prius diximus, quis noftrarumnbsp;uiriumeflcdixerit,abnegatacarneamp;mortificatis eius defydcrijs omnia propternbsp;Chriftum relinquere, fpretis terrenis omnibus coeleftia fedari, contemptis prae*nbsp;fentibus ad futuraafpirare, inter afflidiones gaudere, in aduerfis cmnia iperare,nbsp;amp; in ipfa morte fibi uitam polliceri f Conférant cum his omnia fua Monachi, QCnbsp;quicun«^ alij fuorum operummeritis fidunt,66 mox intelligent, quàm putidæ fintnbsp;ipforum merces, quibus cœlos redimipolTe arbitrantur, quàm item ardua res fitnbsp;fidesinChriftum,quæ plerifc]^ leuiculauidetur, amp; quam ipfi bonis operibus ini*nbsp;micam cife dicunt.Italt;ç adeo nulla iuftacaufaeft,curgratiæ Dei amp; fidei iuftificannbsp;tis dodrinaaliquem offendat, ut potius deploranda fit illorum iîueflultitiafiucnbsp;ingratitudo, qui corn ipfi no fint folucndo,Dei tarnen gratia afpernantur, qua illcnbsp;débita illorum remittit.Quod fi uero hac ipfi uti dedignantur,nimiùm infuper ini-qui funt,fi eandem nobis quo^inuideant.ôC ne ea utamur, obftare uelint.

Sed durip5 multo eo^ nocentius eft fcandalum, ad quod in eledicnis nbsp;prae*

jdeftin^noni^ articulo aliqui offendunt. Quia enim falutis noftrar fentes in teter* jioDeiconfilio monftramus, qui ex tota humanigenerismaffa, quam mifcram 6^nbsp;perditioni

-ocr page 23-

P R AË Ë A T I Ô.

P^fdi'tïoni obnoxtâ fore præuidebar,alios gratutta mifen'Cordia elegftquos àd gni fui cœleftts hçrcditatêpraedeftinarctraltos auiê in exitio,quod iplï fibi proprijsnbsp;fceleribus accerfiucrunt,iufto iudicio relinqiiictnultis hoc noilmOdo durû dilt;îîu,nbsp;fed iniquS impium efle uidetur,amp; ideô multa cogérant,quæ ih doc^îrinæ huiusnbsp;^ontumeliâ déblatérant,ut amp; hancomnibusinuifam reddant, amp;fuâincredulifatênbsp;3t(ç contumaciâ excufent.Nam ÔC Deû à riôbis fingi aiunt iniuftQ,qai bona fua ini*nbsp;quo iudicio fecundùm perfonarS refpetflum diftribuat crudelem item Ôôimmifeanbsp;rtcordem,qui immerenres in exitio relinquat, ôC ut tyranni fanguinartj folentjho«nbsp;tninûtormentis amp; immanibus fupplictjs deledctur. Imo nos Deum peccati amp; fccnbsp;ïerum omniö authorem facere clamant,qui infuper præter ius æquQ eain nobisnbsp;puniat,qua: ipfo inftigantcôi. impellcnte fecimus Adbæc falutis fpem otnnem pérnbsp;nos cuertiSC multos in extremam defperationem adduci aiunt, alios àutefecurosnbsp;ofeitantes fieri,qui elelt;ffione gratuitaSC æterno atc^ immutabili Dei decreto fre*nbsp;ti,nihil interea boni agant,nonprecibus,non uerbidiuiniftudio, non denicp nIIisnbsp;pietatis exercittjsfefe dedant Quid cnim(inquiunt)his opuseft,quando quieledinbsp;funt perire no pofTunt, reprobos autê feruari impofTibile eftcÉt ne quid oitiiftant,nbsp;dolt;9^rina iftaciuilesetiamleges ômnem dilciplinam imà cum admonitionibus,nbsp;hortationibus, minis,uirtutumpræmtjs QC fcelertim pœnisaboleriuociferantur»nbsp;Sunthæcduraadmoduminuulgtauribus,ôôquofdam ita offendunr, utdodrinânbsp;hanenonerroneam folùmSC impiam,fedrcipub.ctiamexitialenr cire,êcproindenbsp;ferro Si igné excindi debere arbitrentur.Sed nimiùrn illi ignorâtes funt ( ne quidnbsp;grauius dicam)qui nos primos illius authores elTe putanf,S^no uident,uel potiusnbsp;uidcrenolunt,nosnonaliuddicere, quàrtiquod elelt;?îurti illud lefu Chriftiorga»nbsp;num cùm ubique aliâs,tum in hac Epiftola difertè rtobis tradidit. Huius enim Uernbsp;ba funt.Qiios praefciuit Deus,eofdem ôô prædeftinauit; quos uero prædeftinàüit,nbsp;«os 2lt; uocauit .• ôi quos uocauit, eos etiam iuftifîcaUit: quos autê iüftifîcauit, eosnbsp;etiam glorificauit. Adhæcalios quidem uafa irac eße docet, ad interitum paratagt;nbsp;quæDeus cum multa lenitate ferat,utô6iTamfuam iufiiflîmam 6C potentiam in^nbsp;uirftam declarer : alios autê uaß mifericordiæ, ad gloriam præparata.in quibus di»nbsp;üitiasfuac gloria? notasfaciat .Alibi uerohos in Chrifto lefu eledos elfe ait, priul*nbsp;quàmmundushicconderetur. Eleêîôs autem dicere nohpotuit, quinfimül aliosnbsp;omnes ininteritu reliêtos elfeinnuat Nam quôdaliquieleêiionêuhiucrfalem fta-tuunt, id nimis friuolQ Slt; ridiculum comëntum eft,quod ipfoEledioniis uocâbulonbsp;«onfiitatur.ut iam de Chrifto nihil dicamùs, qui illam difertè ad fuos modo reftrinnbsp;git,quando multos quidem uocatos.paucbsucrôcledoseffccIamat.Etidem de dinbsp;Icipulis loquens,Ego(inquit)elegi uos ex mundo.relidis nimirum alijs,quos fern-piterno exitio deftinatos eife feiebat. Sunt praeterea infiniti alij loci,qui dodrinatnnbsp;banc nofti â unanimi ueteris S)C noùi teftamenti confenfu probari docent, quos omnbsp;nés ex ordine recenfere nimis longum foret-Nos ergô qui fumus,qui in hominumnbsp;gratiam aliud dicamus, 8C aeterno Dei decreto fuftùltam regni eius œconomiamnbsp;TnutarcconemurrFacianthoc, quibus Icue uidetur gigântea audaciaincœlumnbsp;afcendere.nos Pauli ueftigia fequemur qui ctiï in tertium cœlum abreptus, multanbsp;propiusinfpexerit, quæ nos adhuclatent,ita tarnenloqui maluit,quàm homi«nbsp;num placitisfefe accommodate. Porrô ut nobis iniuriam faciunt, qui nos primosnbsp;huius dogmatis authores elfe fingunt; ita ijdem non minus'in Deum iniqui funt,nbsp;quiillic fibijpfisfcandalû ponunt,ubiplana 8è expedita funt omnia.Nam ut à Deinbsp;prouidentiainttium faciamus,quispiorum obfecro negabit per hanc mundumnbsp;hune totum arque fingulas eius partes gubernari f Hoc enim gentium philo-fophos fere omnes confeftbs efle feimus, SX. Chriftus prouidenriae uim ad paf-ferculos ufque ôdinagris nafeentes flores,imô ad capitisnoftripilos extendic.

-ocr page 24-

I P R AE F A T I O.

Quam ueró abfurdum fuenXDeum circa ea occupari,quæ fob's corporibus noftris feruiunt, aut etiam uix quicquä ad nos fpedanc, illa autem negligere,fine quibusnbsp;aeternae falutis ratio non confiftitc’ Ätqui fi aduerfarios noftros audiamus, non innbsp;terram cadit pafferculus abfque certo Dei confilio, non capdlus illo ignorante de«nbsp;fluit,non flofculus flaceflit.homo autem totus, quoad corpus SC animam,uel péritnbsp;uel feruatur,nihil hîc agente Deo,imô hoc ignorante, uel etiâ aliud uolente. Quisnbsp;uerô nonineptum SC improuidum dixeritpatremfamiliâs, quicirca nuces ôc ui»nbsp;liflîma oleraoccupatus, greges, armenta, feruos, filios SCfamiliam reliquam om?nbsp;nem negligitcAtquitalemilli nobis Deumflngunt, dum, tam anxieilliushouorinbsp;confulunt,ne quam iniuftitiae labern cotrahat. Namfecundùmillos, ut corpore innbsp;terris uiuamus,6C appropinquante hora ilia fatali moriamurjDeo curæ erinut au«nbsp;tem uitae æternæ haeredesefficiamur, aut mortem fubeamus fempiternam, id innbsp;noftro arbitrio fitum erit, het^ hîc ullum Dei decretum aut confilium intercedet.nbsp;Mirorautemilloshominesde Eledione uniuerfalitam acritercontendere,cùmnbsp;ne uocationem quidem, quæ perEuangelium fit, uniuerfalê elfe probare poflint.nbsp;Nam etfi olim Apoftolorû doêfrina per totö orbem habitatö diuulgata fit, confiâtnbsp;tarnen illos non temere,proutipfis in mente ueniebat, hincinde difcurrifie,fcd fptnbsp;ritum fandum minifierrj fui habuifle gubernatorem, qui eosinterdum praeter ani»nbsp;mi uoluntatem alio retraxit, SC ne in quibufdam locis praedicarent, prohtbuit. Etnbsp;priufquàm Chrifius homo nafceretur,nulla inter gentes fuit aeternac falutis cogni«nbsp;tfo,fed(ut nonuno loco Apofiolus monet) tenebrarum princeps inter illas regn«nbsp;obtinuit,necp dodores fueruntjqui in fuperfiitionum caligine errantes erudirent,nbsp;Quod fi ad nouiffima tempora accedamus, fatemur quidem omnibus feculis re«nbsp;pcrtos fuifle Veritatis tefies,quos Deus ex^fingulari gratia feruauit, ut ecclefiaenbsp;fuæ feminarium eflent ; attamen negari non potefi, reliquos omnes in comuni SCnbsp;publica ignorantia quafi fepultos delitqifTejCum pauculi ifii omnibus infiituendisnbsp;non fufficeret,publica aSt authoritate paflim dominarentur Antichriftiani dodo«nbsp;rcs,qui miferos Sc infelicesa falutis ui^ abducebant» Etquid hodiefîatmultisinnbsp;locis,notiusefi,quam ut demonfirationp longa opusjfit. Hoc tarnen minime difTi«nbsp;mulari debet,liberam Euangelij prædiçationem multis negari, qui fitibundt SC fa«nbsp;melici ad illam anhelant,multis interea iljam fafiidicntibus,in quorum terris quo«nbsp;tidierefonatln quo nifipeculiare Dei confilium agnofcimus, nimiùm profedonbsp;ftupidi fumus SC plumbei. Ergo perfonarum refpedu Qeus ducitur,ÔC gratiçfuacnbsp;thefauros temere difpenfatfMinime.Quam enim perfonam in nobis refpiciat ille,nbsp;cùm una eadem^ fitomnium nofirùm conditio, nei^quifqua alio praeftantior fit,nbsp;hïfi quem ille fingulari gratia dignaturdta«^ perfonas ipfe nobis imponit,non au«nbsp;tcm quicquam in nobis inuenit, quo moueatur.Nejçtemerarius ÔC iniûftus gra-tix fuae difpenfator eft,etiâfî nobis nonfemper c5fiet,quae fit difpenfationis ipfiusnbsp;ratio.Qiiid enim temere agat,quiipfiflîma efi fapicntia,6C quires inanimatas ccrtanbsp;lege gubernat ^Cur ueró iniufius dicatur,qui nemini quicquam debet,plus autemnbsp;largitur, quàm uel optimi quique mereantur î* Cùm ergo in illius aere fint omne«nbsp;homines, nimis temerarij SC iniqui funt, qui ab illo rationem exigunt, autipfi no«nbsp;U as difpenfationis leges praefcribere audent. Nobis licet ab altjs débita exigere, a«nbsp;liorumautem nominadetere,nequeideöiniufii dicimur.'Quæergoiniquitas eft,nbsp;Deum,neideminfuofaciat,inordinem redigercf Etut Pauli noftri uerbisuta«nbsp;mur, num Deo in humani generis maflam minus potcftatis erit, quàm figulo innbsp;lutum fit, ex quoabfque ullius reprchcnfione,uafafingitprofuo arbitrio adufusnbsp;longe inter fediucrfifftmos fQuinpotius illius bonitatem atquepotentiamagno«nbsp;fcimus in illisjjquoscx communi interitu libérât: in alteris ueró eiufdem iufti«nbsp;tiam pracdicamus, cuius exempla quàm plurima ÔC horrendaextare necefieeft,nbsp;uttjs

-ocr page 25-

P R AE F A T I O,

Ut qs multialîj permoueantur.Falfifsimè autemcx hacdodrina colltguftt aduef« fanj, nos Deum peccati amp; fcelerum authorem facere» V t enim propria uoluntatenbsp;Adam in peccatum prolapfus omnera pofteritatem fecum in rninam traxit:nbsp;ita cùm in peccato cocipiamur dC nafcamur,proprio etiam animi mot« adpeccart-dum ferimur, amp;nequeinuitoscogitDe«s, necp nouam nobis malinam inftillat;nbsp;peccata autem pro fuo in rcs omnes turc atque imperio regit OC gubernat, ne in*nbsp;domitùm graffetur illorum licentia, SC ut ad fuse uel iuftitiæ ucl potentiae decla*nbsp;rationem fermant, quæ per fe mala, QC iniqua SC impia funt* In eo igitur eius fa-pientiamagnofcere, non autem iniuftitiam (quæ inipfo nulla eft) accufare de*nbsp;bemus. Nam ut reAè D. Auguftinus dixit, omnia Deus regit SC difpenfatfuonbsp;iudicio, nobis quidem interdum occulto, femper tarnen iufto. Qu6d ft qui peccata à diuinae prouidentiæ cura eximunt, ij profecfto Deum maxima ex partenbsp;ab huius mundi gubernaculis rcpellunt, SC dum incogitantcr nimis cauenf,nbsp;neiniuftum faciant,Epicureum ftngunt, qui tam homines quam Satanamlicen-tius graffari finat. Quoad uero impiorum tormenta SC cruciatus, nimiùm ini*nbsp;qui funt, qui Deum propterea immitem atgue crudelem fingunt, cùm illis qui*nbsp;dem nihil praeter meritum accidat ,ipfe uero fuæ bonitatisSC mifericordiacdiui*nbsp;tiasinfinitis exemplisquotidie declarer, quando folem fuumfuper bonos SC ma*nbsp;losexoriri finit,pluuiamiuftisSC iniuftisdemittit, pios SC impiosdementerpa*nbsp;fcit,refpublicasconferuat, pacem publicam largitur,SC ftcpererumignaros exnbsp;imminentibus periculis eripit: ut iam nihil dicamus de rjs, quæ nobis nihil hu*nbsp;»US meritis in filio fuo lefu Chrifto contulit. Cæterurn fpem falutis per nos labefa*nbsp;Clari aiunt,aliosautem fecurioresfieri, SC ad omnem licentiam procliues ruerenbsp;nobis authoribus, dum omnia ex æterno elcCtionis SC prædeftinationis diuinaenbsp;decreto deducimusjftud autem nos non dodrinæ huius uitio, fed hominum cul*nbsp;pa fieri refpondemus, qui impia SC temeraria curiofitate Dei indicia altiusfcru*nbsp;tantur,8C pleruncpinfenfum alienumdetorquent,quædeillis fcripturætradununbsp;Proprius enim dodrinæ huius ufus eft, ut falutem noftram ex mera Dei gratianbsp;pendere intelligamusjSC illi grati fimus, qui priufquàm eflemus, faluti noftræ tamnbsp;pio SC plus quam paterno ftudio profpexit. Adhæc de falute nos certes facit, dumnbsp;cledionis certa indicia efle docet,Vocationê Dei eiftcacem SC Fidem,qua uocan*nbsp;tern fequimur 5C Chrifto inferimur, in quo nos eledos efle fupra diximus, priui*nbsp;quam mundi huius fundamenta iacerentur« Itaque liber eleaionis eft ipfc Chri*nbsp;«us, cui quicunque feipfos per fidem infitos efle fentiunt, tj de cledione fua du-J^itare non poiTunt, nifi de Chrifto fimul dubitare uelint. Neque hie aliquem fideinbsp;fuæ.infirmitas autimperfedio terreat» Nam quantulacunque fît fides noftra ( utinnbsp;grani fynapis parabola docemur)ad Chriftum apprehendendum fufficit,qui illamnbsp;fuis incrementis indies audiorem atque firmiOrem reddit.Tam ergo abeft,ut cui«nbsp;quam hominum defperationis authores fimus, utpotiusaffirmemus nullam cer*nbsp;tiorem atque conftantiorem falutis fiduciam concipi polTe, quam quæ æternonbsp;^ledionis confîlio nititur. Hæc enim animos confirmât SC excitât, ut fpe bonanbsp;ÔCcerta pleni exclamemus: Qiiis intentabiterimina aduerfus eledosDeifDeusnbsp;cft qui iuftificat. Qiiis eftquicondemnet f Item, Quis nos feparabit à charita-te Chrifti i Numafflidio i num anguftia C num perfecutio î* num fames f numnbsp;nuditas î” num periculum f num gladius f Imo in his omnibus plus quam ui*nbsp;dores fumus per cum, qui dilexit nos, SCc. Nam qui in illam refpiciunt, Dei do*nbsp;na SCuocationem «gtrarixiAsT«,id eft , eiufmodiefle feiunt,quorum illumnun*nbsp;quam poeniteat; SC quia Chrifti cues funt, de boni illius paftoris fide SC poten*nbsp;tia non poflunt dubitare, quern dixifle norunt: Nemo poteft ones measraperenbsp;de manu mea. Non autempropterea falutis fuæita fecurifunt,utuel Deiuerbum

-ocr page 26-

Pgt;-R? AE T 'A T. irO.

negligant, ucl m pfecibiis fn'geant, uel alia pietatis excrcitia intcrmfttant. Sciunt enim fe eledos QC pracdeftinatos efle ad ópcra bona, ut^ uiram uiuant uerè Chri»nbsp;ftianam, SC quoad eins fieri poteft, irreprehenfibilem. Imó «^uia fe Dei filios profi»nbsp;tentur, non pofTunt non patris fui noce 06 uerbo deledari : quia eundem fibi pro«nbsp;pitium efle fentiuntjUon poflunt no in precibus aflidui QC ardentes elfe : quia itemnbsp;.fe à mundo contemnfà plerifque etiâ daranari uident,toti in hoc funt,ut confcien==nbsp;tiæ bonæ teftimonio fuffulti, uocationem Ô6elecffionemfuam (utPetrus mone»nbsp;.bat)fiimamfaciant,ideft,utfideieffe(ftis palàm teftentur,feiuftificatos,S6proindenbsp;uocatosj'mô elcctosôd prædeftinatoseffe. Eftergocalumnia nô minus impudensnbsp;quàm falfa , quod Euangelij dodrina preces Ô6 pietatfs exercitia aboleri aiunt,nbsp;Quod ipfum illisquoq^refpondemus, qui’nuilum adraonitionum, hortationum,nbsp;minarum^præmiorum QC fuppliciorû, imô neque legum ciuilium ufum reliquumnbsp;manere contendunt. Nam qui ad falutem fuos elegit, idem media quoqjinltituit,nbsp;per quæ ad fidem 66 promiffae falutis cognitionem ueniamus, quibus item caro la»nbsp;-fcjuiens coèi:ceatur,ne àduerfus fpiritS ferociat ; inter quæ admonitionibus, hor»nbsp;tationibus,promifsionibus,minis,legibus item ciuilibuSjôC fcelerum pœnis atquenbsp;.uirtutum præmijs non poftremus locus debetur.Et fuftîcere poteft ad diluendamnbsp;iftam calumniam Pauli exemplû,qui cum de eledione 66 prædeftinatione multisnbsp;difleruiflet, mox morum præcepta 66 dortrinam de magiftratu fubiecit, cuiusnbsp;authoritatem SiC ufum, quæ^ illi debentur officia, tam magnifiée commendat,nbsp;ut nemo philofophorum autlegislatorum unquam deillo honorificentius Ô6 di»nbsp;gniusdifputarit.Poteftatem enim hanc à Deo inftitutam efle ait, qui principesnbsp;publica authoritate 66 gladio armauerit, ut nemo illos pofsit falua confcientia connbsp;'temnere. Et hæc quidem paulô fuftus traclanda fuerunt Illuftriffime Princeps,nbsp;quia de illis uulgo difputatur,66 quod multijdum hinc enafcentia fcandala incau»nbsp;tius déclinant, doélrinam Apoftolicam corrumpunt, aut faltem expofitionibusnbsp;àfpiritus fantffi mente alienis emolliunt, adhæc falutis note fundamenta con»nbsp;ueüuntA^proinde ueièpijs fcandalimaiorisauthoresfiunt, dum illis placereuo»nbsp;lunt, qui obfirmato animo errores defcndunt,inftitutioncm uerô nullam admit»nbsp;^tunt, quàm qua inillisretiriendis confirmantur.

Poirô ut fupra hypocritas iuftitiarios gratiae prædicationc offèndi diximus; ita qui carni Ô6 mundo dediti funt , de Euangelicæ dodrinæ nimio rigorc 66nbsp;ecclcfiaftica: difciplinæ feueritate conqueruntur, 66 ex eo fcandalum arripiunt,nbsp;quod non folum fcelera aperta prohibemus ; fed in hoç fumus, ut homo feipfumnbsp;abncget,peccatomoriaturi 66 carnem cum membris fuis terreftribus mortificetinbsp;quod item omnes homines ita Chrifto uindicamus, ut ncfas fit commerces impio»nbsp;rum immifceri, aut facris alienis aliqua ex parte communicare. Nam ita nos nonnbsp;tam Chriftianam quàm Stoicam dodîrinaminuehere aiunt, quæ cum gaudijs ufi*nbsp;tatis amicitiasquoqueaboleat, ô6 genus uiuendi tetricum, aufterum, folitariumnbsp;66 ab omni humanitatis officio alienum inducat, adhæcex amicis inimicos fa»nbsp;ciatgt; 86 pacem turbet, qua nihil inter homines iucundius , falutarius Ô6 magisnbsp;ncceflarium excogitari poftît.Et hæc quidem mirificè amplificare folent, qui fi denbsp;ipforum commodis agatur, omnis cùm charitatis turn concordiæ facile obliui-fcuntur. Sed ut illos confutemus, non adeô multis uerbisopus cft. Nam quodnbsp;in.rjs eft didrum, quæ hucufque tradauimus , hîc quoque repetere pofl'umus:nbsp;nos nimirum non primos difciplinæ huius tam rigidæ 66 feuetæ authoresnbsp;cfl'e : fed nos Chrifti fententia urgeri , qui ut fuos è mundo felegit , itanbsp;cofdcm fibi toros confecratos nuit , 66 ideo ut carni moriantur , 66 ex uer»nbsp;bi eius femine renati uiram nouam uiuant exigit; Cuius didfata Apofto-li fecuti clamant , Vt à generatione praua 66 adultéra feparemur 3 utnbsp;Chrifto

-ocr page 27-

P K AE F A T I O,

Chrîfto furgamus ad uitae tiouîtatem, ut gens fanda Cmus, etus uirtutes præ-*diccmus,qutnosex tenebris in lucem illatn adtntrabiletn alîeruit. Et hi illi ipfi Çunt,qinex fpiritusChriftifuggeftioneàregnocoelorum excludunt fcortatores,nbsp;*dololatras,mœchos,molles,cynaîdos, pathicos,fures, auaros,ebriofos, con-uitiatores, raptorcs, Sd quotquot fuascupiditates Chriftipraeceptis anteponunt.nbsp;Hiipfi denique clamant,nullam cfle communioncmChrifto cum Beltal,luci cumnbsp;tenebris, iuftitia;cuminiuRitia,neque faseire,utquide Chrifti menfa edunt,nbsp;6c bibunt, fimul daemoniorum quoque menfis participent. Qui ergo nos fumus,nbsp;utciuitatisDeilegesmutemuSjôC exhominumearnalium arbitrio licita elTedi*nbsp;camus, quæille tanta cum feueritateprohibuit.'’At dura funt hacc (inquis) car-Tii,neque mundo cum his unquam conuenire poteft. Fateor ; fed non ideô ini»nbsp;qiïa,iniuftaSCintolerabilia funtxnequc ideô quenquam offenderc debenc,quinbsp;fe uerum Chrifti difcipulum profitetur. Cur cnim iniquum putetur, fi totos nosnbsp;fibiChriftusuindicat,qui fetotum pro nobis impendit f Num iniuftuserit,quinbsp;feruis proprio fanguine redemptis ad regni (ui ampliationcmuiitur î’Iniquumnbsp;diccres,qui te iumento proprio uti prohiberet: 5C nos Chriftum iniquitads aceufa«nbsp;bimus.fi nos totos fuis ufîbus addicat, qui nifî ipfius fanguineredempti eftemus,nbsp;lt;am pridem corpore ÔC anima perieramus î* Cur item intolerabile nobis fit Chriftinbsp;iugum, qui durum diaboli feruitium prius fuftinuimus, quo nihil grauius, iniu»nbsp;ftius ÔC crudelius inueniturfOixi Chrifto feruiunt,etfi ea iubeantur, quæ cum car*nbsp;nis defiderijsminime conueniunt, ijfdem tarnen ÔC huius mundi bonis cum ho«nbsp;nefta uoluptate frui licet, 6C cum omnibus hominibus, quantum inipfis eft, pacemnbsp;colere. At qui fefc diabolo manciparunt, tj dum peccati concupifccntijs flagrant,nbsp;labores fibijpfis accerfunt aifiduos, nodîes infomnes ducunt, omnia fîbi infeftanbsp;reddunt,propter terrena bona improbè tumultuantur,diftîdtjs quoddie nouis an«nbsp;fampræbent, ÔCnec^ hoc feculo commode uti, netç ad patriam cœleftcm conten*nbsp;derc poiTunt. Adhæc nimiûm infipientes funt, quibus graue 6C intolerabile ui*nbsp;detur terrenis ftudtjs renuntiare , cùm «eterna bonorum cœleftium praemia fibinbsp;oboculos pofîtaeflTe uideant. Vt corporis ualetudiniconfulamus,medicos accei;*nbsp;fimus,qui nobis plerunquenouamuiuendi rationem præfcribunt, ôCàmultis ab«nbsp;ftincreiubcnt,quacprius nobisuoluptati fuête, Quae ergo dementia eftoffèndinbsp;6C irafei, quando optimus file ÔC fîdiiïtmus medicus,aEtcrnusDciFîlius,ca præ*nbsp;cipit, ex quibus tota aeternac falutis ratio dependetfPoterantiftaprolixiustra*nbsp;tftari, fed ad Apoftolorum feripta Ledores remittimus, ex quibus infinita huiusnbsp;generis argumenta peti potTunt. Diximus autemhucufquedefcandalis, quae exnbsp;ipfa Euangelq dodrina multi captant; nunc ad eos tranfeamus, qui in uita ÔC mo-tibus Euangclicorum multa notare folent, multa etiam exfcmetipfîs fingunt, qui*nbsp;bus fe impediri aiunt, quo minus noftris ecclefijs fefe coniungant.

Ex hisprimi in medium produci merebantur, qui gratiam Dei, quac perE* , uangelium nobis in Chrifto lefu offertur, transferunt inmorum licentiam, ÔCnbsp;exemple fuo multis finiftram fufpicioncm mouent, ut dodrinam noftram bonis operibus ÔC publicæ morum honeftati inimicam efle purent, Sed quia de hisnbsp;fupra didum eft, ÔChoc ipfum Apoftolorum temporibus accidiire,feriacilîaî ÔCnbsp;crebrae adhortationes teftantur, quibus carnis mortificationem, uitæ innocen-ciam ôc diledionem non fucatampaflîm commondant, nunc in hocfcandalore*nbsp;mouendo breuiorcs erimus.Mirum autem eft pfeudoeuangelicorum uitrjs itail«nbsp;los offendi, qui in ipfo cleroPapiftico fiC patribus fandiflîmisCut ipfi loquuntur)nbsp;impudentem 6C auaram facrorum nundinationem, effrænem feortandi ÔC moe*nbsp;chandi licentiam, ebriofas comeflàtiones, infamis aleæ ftudium, artes necroman-ticas tnagiam,at(5 omne aliud nequitiae genus tam patienter ferunt. Et cur non

-ocr page 28-

P R AE F A T I O.' iqdem eos quoc^ ob£cf«attt,qui audito ôif rcccpto cuangcl{o,cx fcortatoribvs hon«nbsp;fti coniugesjcsc cbriofis temperantes,ex auarts liberales muninci, eximpcftort-’nbsp;bus ueritatis dodores,ex fanguinartjs humani ÔC mikticordcsfiuntyS^ ita uuiunt,nbsp;ut fubita morum mutatione omnibus admirationê moueant f Suffîciat ergo nuncnbsp;monuiiTejfcandalum hoc non â nobis darf, fed ab aduerfarijs excogitarigt;6ó per ca-lumniam nobis acceptum ferri.Namutinfi'rmosô^ culpamfuam agnofcentes nonnbsp;abijcimus: ita pro noftris non agnofcimus cos, tjui euangelijprxdicarione adnbsp;fouendam morumlicentiamabutuntur.ltat^iudicq aequitatem merito inillisde««nbsp;hderatnus , qui nobis imputant, cuius nonnosauthoresfumus, fed qpotius, quinbsp;falfa ôd mendaci fidci profefliotie fefe palliant-

Idem illis refponderi potcft, quidodrinam hanc nouitatis acculant- Nam ut multa alia pmittamus, fuflScerc poteft illis confutandis, quod Paulus circa fincmnbsp;huius EpiftolæjEuangclium uocat præconium Icfu Chrifii, amp; huius myfteriumnbsp;per fçripturas propheticas declarari dicit, adhaec,omnia nofirae fidci dogmata ue*nbsp;terisfcripturactcftimontjsconfirmat. Qua ergo rationc illi nouum dicunt, quodnbsp;Mofis prophetarum authoritatecenfirmatur î'Aut nouum ne diccmuspraeco-niumlefuChrifti,cuiusincarnationcm,Slt; per ipfum olim perficiendam gcneri»nbsp;humani redemptionem, Deus primis parentibus, iam primum in pcccatum pro*nbsp;lapfis,SCexparadifo eijciendis promifitfSed debemus calumniam hanc Pontifi*nbsp;cum nequitiæ,quorum tyrannide fadumeft, ut peripfos introdudæ traditionesnbsp;ucterem Euangelif luccm obfcurarint, amp; fuperftitionum tenebrac exhibitum nobis in Chrifto aeternæ falutis beneficium ex hominum notitta abftulerint. Nouumnbsp;ergo plerifque putatur,quod antea ignotum omnibus, nunc primom illis innote-fcit- cùm potius nouæ dici debeant traditiones 0^ fuperftitioncs Papifiieæ,qua-rumprimiauthores nominan'poflunt, amp;quas ante paucafecula praeter omnemnbsp;fcripturarum authoritatem in ecclefiam inuedas elTe confiât ab ifs, qui priuatonbsp;potius honor» fîCquacftui quàm ueritatis dodrinæÔC hominum faluticonfultmanbsp;uoluerunt»

Similis planeillorumcaufaeft, qui dodrinam’nofiram turbas parère Sdfedi-tionum caufam efie uociferantur,ut earn bonis omnibus inuifam amp; fupedam red* dant-Quid enim afferunt, quo crimen hoc probarcpoifintt’Nos certè feditionesnbsp;amp; bella ciuilia ex Euangelio enafei confianter negamus. Nam ut hoc nos toto»nbsp;Deo uendicat in ijs , quae ad rcligionem uitae totius honefiatem fpedant : itanbsp;charitatemfiraternam docet,quae unica QC fidiffima pacis 6^concordiaepublicaenbsp;nutrixefi; quia amp; infirmos patienter fert, SC ifsquoque dementer ignofcit,quinbsp;nosiniurijs quantùmuis atrocibus afiecerunt. Magiftratus autem publicae pacisnbsp;SC iufiitiae cuftodes, adco non abolet, uthos potius à Deo infiitutos SC gladio ar-matosefle doceatjideo^ illisobtemperare iubeat,non modo ne contumaciamnbsp;noftram ulcifcantur jfed ne Dei iram incurramus,fi ab ipfo inftitutus ordo per nosnbsp;turbetur.Etdehisquoque omnibus Apofiolus nofiercùm alibi turn inhacEpi*nbsp;ftolaita diflerit, ut ex fpiritus iandi fuggefiionc paucis pleniflîmè comprehen*nbsp;datjquae çhilofophi gentium Legislatorcsuix infinitisuoluminibus expofue*nbsp;runt. Quod uero ad Euangelif prædicationem plerunque motus aliqui SC feditiones exoriuntur, non magis illi imputari debet, quàm quod multi ( ut modo di-ximus ) eiufdem dodrina ad tuendam uitae licentiam abuti confucuerunt. Peril-ios enim turbae ifiæ fufeitantur, qui Euangelif lucem extindam uolunt, co quodnbsp;uel quæfiui fuo metuunt ( ut olim Ephefiorum ille argentarius Demetrius ) uelnbsp;quod fuperfiitiones fuas non aliter defendi poffc uident : multos ettam peccandinbsp;rabies eo ufque exagitat, ut cœlum terrae potius mifccrc uelint, quàm difcipli-nam admittere,qua fecundum Euangelif leges in ordinem redigantur.Sunt item,nbsp;qui

-ocr page 29-

P R AE F A T i Ó.

qui ambitionis fpiritu inflafi, fub religionis praetextu res nouas moh’untur, iit eâ occafione ipfi deiecftislegitimis magiftratibusemergant,.amp;^ rerum podantur. Ac=nbsp;cedunt his, quos immunitads ôôpriuati commodi fpes allicit,utbonorum om«?nbsp;niumcommunionemmduc£re,decimas,cenfusjueciigalia,tributaquæhuiusnbsp;generis funt abolere conentur. At cùm nihil huiusiubeat Euangeliunijiniquumnbsp;ÔC iniuftum efl:, illorum nequitiam SC improbitatem huic imputare. Quapro«nbsp;pterjUequem illorum calumniæ olFendant jqutfeditioncs ÖC periculofas rcgnoanbsp;rum autreipublicae mutadoncs ex euangelio gigni garriunt, non in prima re-rum facie hærere oportetjfed ad illarum initia al tins alcendere, Sgt;C uidere qui namnbsp;6Cquales fint, qui in illis concitandis fefe duces 6C antclïgnanos præbent ; SC moxnbsp;dodrinam hanc omni culpa liberabimus. Qiiod fi quisexcipiat, non piafdican=»nbsp;dumeireEuangelium,ne qui fub huiusprætextu turbandæreipublicæ occafio-nem arripiant; ego illosnimiùm imprudentes SC iniques reiumæftimatorescffcnbsp;rcfpondeo, fi paucorum nequitiam non aliter reprimipoffe putant,quàmæternxnbsp;Sepublicæ omnium faluds difpendio. Num fluuios QC fontes fimul omnesèmeanbsp;diotollcmus, quia herum confpcdu lymphatici magisiuriunt f Vclnum uineænbsp;excindimerentur, eô quod uino multi intemperantius utuntur, tam fibrjpfisnbsp;quàm mulds alîjs malum dant;quot; Aut num leges und cum magifiratu abolebimus,nbsp;quod multi fub illarum prætextu tyrannidem in cities exercent, amp; aduei fus prin=nbsp;cipes légitimés infurgunt t At miror ego iftos homines tam uehementcr offendtfinbsp;quifucatieuangelicae dodrinae profefloresturbas dant,nonmoueri autem,quan-do Pontificumartibusprincipes circumueniriSCprodi, potentiffima regna internbsp;fecommittijbellisomniamifceri,Sc Imperatorum quoqueceruices impurisillo»nbsp;rum pedibus calcari uident»

Venio nunc IIluftriifimePrinceps,adfcandalum, quo nullum hodie SC uulga=lt; rius SCnocentius eft, SC quo multi minime mail uehementer offenduntur, multinbsp;uero malignioresabutuntunuteuangeli] dodrinam rudibus SC imperids dubiamnbsp;Sc incertam faciant.Id uero ex diflenfionibus oritur,quibus inter fe fcindunttir fe^nbsp;rè,qui relidis Antichrifti caftrisj Chrifto nomê dederunt. Etem'm magno cum doanbsp;lore pij omnes expert! funt,quantum maloru fub renafeentis euangelij initium A»nbsp;nabaptiftæ dederint,quicum primoChriftum amplexi uiderentur, moxMani»nbsp;chteorum SCDonatiftarum furqribus agitati,nouas reuelationes iadare, infantumnbsp;baptifmum damnare, rebaptizandimorem non fine publica ecclefîæ totius contiinbsp;meliainftaurare,ueteris teftamentilibros t!btjcere,adhçc magiftratus authoritatemnbsp;conuellere,leges.ciuiles abrogare,bonorum ÔC facultatum omnium comtinionemnbsp;plus qudm Platonicara inducere,SC infinita huius generis portenta incautis rerûçnbsp;ignaris fub mirifico pietatisprætextu obtrudere fategcrunt. Et ut olim hærefis hæ«nbsp;refîm peperir,SC unus erroradmüTus plures alios fecum traxinita iftorum quoquenbsp;colluuiem,ceuhydramaliquâLernæam,hodiein plura capitadiuifamefleuide=«nbsp;mus,quorum alij Libertini, altj Dauidiani dicuntur, multi etiam Seruetum fecutinbsp;ad Arianifmum defledunt,SCæternamIefu Chrifti diuinitatemnonminus odioanbsp;fis quàm imptjs latratibus uellicant Obijciuntifta nobis aduerfartj, ÔC malum hocnbsp;qs acceptum ferunt,qui euangelicæ ueritatis dodrinam primi hoc feculo inftaura*nbsp;ucrunt.Et tanta eftquorundâimpudenda,uthancnoftræ àRomana eeelefia defcnbsp;dionispœnam digniftïmamefledicereaudeant. Sed quia omnes illi aperte à no«nbsp;ftris ecclefjjs jfeedunt, ÔC nihil fibi nobifeum comune efle,aperto ore profitentur,nbsp;nimiùm profedô iniqui funt,quiquod ab illis pcccatur, nobis imputant. Neq? hicnbsp;multa defenfione opus eft,fed nobis etiam fuffîcere debet, quod de fui feculiimpo«nbsp;fiorjbus SC impijs apoftads loannes dicebat : Ex nobis egrefsi funt,fed no fueruntnbsp;ex nobis ; NamJi ex nobis fuilTent, permanfiflent utit» nobifeum. Et cùm fimilianbsp;fi a

-ocr page 30-

P R AE F A T ï O.

muïta Apollolonim tcmporibus fada fînt,neminem hoc offenderc debet,fi etiaitt hodie, dum homines nimium fecurè otiantur ÔC dormiunt, publicus generis hu«nbsp;mani hoftis bono femini fua quo(Ç zizania interfpargit.

Maioris autemmomenti eft,quod circa remSacramentariamcxortumdifsi-dium,ecclefîaspropè omnes iam annis circiter quadraginta exercet; Si quo multi impcdiuntur,ne earn dodrinam recipiant,cuius primos inftauratores fatis hoftilianbsp;ter inter fedigladiariuiderunt, cuius item miniftros Si praccones adhuc hodie innbsp;acte confifterCjÔ^ arma utrinque uibrare confpicantur. Hinc enim occaConcm ar-ripiuntaduerfartj.utomnia apud nos incerta ÔC dubia efleuociferentur Sed quàmnbsp;nullo iure hoc fa cia nt, ex eo apparet,quôd tjdem manifeftis diflenfionibus^quibusnbsp;Papifticaî fcholae ftrepuntjMonachorû item fe^Ris multum inter fediuerfis,atcp eo®nbsp;rundê odiofiftimis altercationibus nihil olFenduntur,fed quafi nulla inter ipfos fîtnbsp;diflenfîonis fpecies,in exitiali fuperftitionû Camerina fecuri quiefcunt. Non mi-rum tarnen eft, homines qui iam pridem pudore omni abfterfo undilt;ç conquirût,nbsp;quodinnobisrcprehendantjcxifto etiam facramentario certamine calumniandinbsp;anfam uenari. Hoc autem dolendum eft, homines alioqui cordatos Si non malenbsp;affedos adeô caecutire, ut leuidecaufa offèndantur,amp; tantumnon ( quod prouer»nbsp;bio dicitur ) in pulicis morfu Herculem innocent : quando difsidium hoc ita exa»nbsp;gitantgt;quafî per illud non modo Sacramentorum dignitas amp; ufus omnisè medionbsp;tollatur,uerumetiam uniuerfa falutis ratio in dubium uocetur. Atqui mco iudicio,nbsp;facilisefletconciliationis ratio,fîquidempofîtisutrinque aftedibus Si fîmulex»nbsp;tinda odiofa priorum certaminum memoria, rem ipfam diligentius omnes infpi-cerent. Nam deuero Sacramentorum ufîi non male inter nos conuenit: qui eft,nbsp;quôdDeipromifsiones Si exhibitum in Chrifto falutis arternae beneficium cordi«nbsp;busnoftrisobfîgnant,quôdgratiac diuinæ teftimonia funt, quod fidei noftrar erianbsp;gendæ Si confirmandæ feruiunt,quôd focietatis Chriftianaeteflerae,nos ad fandianbsp;moniæjcharitatis concordiae ftudium obftringunt. Deinde fîgna minime oticfanbsp;aut inania fi'ngimus, fed propter inftitutionem facrofanda cffe fatemur, Si quodnbsp;per ilia fpiritus fandus cfficaciter agatin animis credentium. Ita^neq; Chriftum ànbsp;Cœnafua excludimus (ita enim ChriftiCoena eflc dcfîncrct)nelt;ç uinum SCpancmnbsp;nuda aut uacua corporis atlt;çfanguinis Chrifti fîgna efie fentimus, fed certa Si cf«nbsp;fi’cacia eius communicationis fîgilla,quae nobis cum illo intercedit. Etut Chriftumnbsp;fuisubique præfentem adefle credimus:ita animis noftris per fidem fupra mun=«nbsp;dum hune corruptibilemeuedis,nos illius corporefanguinead uitam æter»nbsp;nam ali ingenue fatemur. Itaque de praefentiæ Chrifti fiCmanducationis modonbsp;nobis præcipualis eft.quem ali) (fîquidem ipforum fenfumredèpcrcipimus ) car-nalem dicunt, amp; ilium ptjs fîmulatque impijs communem faciunt : nosfpiritua-lem efte,amp; ad folos credentes pertinere docemus, Illi corpus ipfum Chrifti inter=«nbsp;ris hifee adefte aiunt: nos illud in cœlis monftramus , Chrifti uerô uirtutem Sinbsp;^atiam ubique diffufam eflè,SCin Sacramentis cxipfîus inftitutionenobis^ob=«nbsp;fîgnari Si repraefentari fentimus» Illi corpus Chrifti cum pane aut fub paneorcnbsp;percipi Si dentibus manducari docent ( ita enim Can. Ego Bereng. uerba fb=«nbsp;nant, quem ipforum antefîgnani aperte probant ) nos manducationem hancnbsp;omnem fide confici affifmamus , Si cum D. Auguftino dicimus : Quid parasnbsp;dentes Si uentrem f crede , Si manducafti. Illi impios quoque ipfam Chriftinbsp;carnem realiter Si oraliter ( fie quidam ex ipfîs loquuntur ) manducare tra»«nbsp;dunt, nos autem (quod idem Auguftinus deluda proditore fcripfît) illospa«nbsp;nem quiderh Domini, non autem panem Dominum edere teftamur, Et du»nbsp;rum nobis uidetur impijs manducationem carnis Chrifti tribuere, quia nequenbsp;illos in Chrifto , neque hune in illis manere, ipfum autem dixilTe feimus,

Qui

-ocr page 31-

P R AE F A T I o.

Qui edit carnem mcam j amp; fanguincm meutn bibit, in me manet, ego in ipfo» Neque tamcnnegamus,impios, dum ad Cœnam accedunt, corporis ÔC fanguinisnbsp;Chriftireosficrijimoaliterfieri non poffe teftamur, cum corporis fanguinisnbsp;ipfius Sacramentis impie ÔC cum prophano contemptu abutantur. Habént qui*nbsp;dem ifta non leu cm diflenfionis fpeciem,imô fatcmur,difsiciium iftud ufe^ in ipiosnbsp;fidei articulos fefe extendifle, quando noftri quidem dodlorCs ipfius caufac nc-ceffîtate addudi,deucraChriftihumanitate 2lt; corporis eins proprieratibusjdecpnbsp;ciufdemin coelos afeenfione diligentius difputarunt; aduerfarrj ueró partim adnbsp;perfonalem diuinæ SChumanænaturæ unionem confugiunt, Si corpus eius pro*nbsp;pterillam omnipraefens elTe aiunt; partim abillius omnipotentia argumentantur,nbsp;ötTnoshanc negate clamant, quando uerum amp;C. eiTentiale corpus Chnfti eodemnbsp;temporis momento non fimul in coelis amp; in terra, amp; multo minus ubique locorumnbsp;ptaefens efle docemus:fed illud in coeleftibus SiC aeterna bcatorö fede collocamus,nbsp;quo nos quoque olim transferri oporteat ut fecundùm eius promifsionem æter-nùm cum ipfo uiuamus. Arquiquoad noftræ partis fententiam nulla grains caufanbsp;eft,ut ea homines cordati ÖC pij ofFendantur; quando lefum Chriftum necp à coenanbsp;fua excludimus ,necp ab ecclefiafuaillum abefle docemus; interim ueró eundemnbsp;corporefuo, quodhuiusfeculi ofßcijs femel defundum eft,non in terras hafeenbsp;detrahimuSjfedpotius hominum mentes fupra ccelos ad ipfum fidepercipien*nbsp;dum cuehimus; quando item falutem omnem non Sacramentis aut externo co-l um ufui, fed uni 2lt; foli Chrifto tranferibimus, qui ilia fuo fpiritu nobis efRcacianbsp;amp;falutariareddit:quandodeniquehocunum agimus, ut à cralTa carnalisman-ducationis imaginatione QC àgSActTjoé«, quæilli coniundaeft, homines ad fidemnbsp;ueram reuocemus,quæfolanosChrifto inferit, ôôtamillius quam bonorumeiusnbsp;omnium confortes reddit. Quid enim inhis omnibus impium c' qm'd Apoftolicænbsp;dodrinæ aduerfumc’quid à fidei articulis alicnû inueniturf Vcl num Chrifti diui*nbsp;nitatem aut omnipotentianegate dicetur, qui ilium in coelis corpore fuo tefidere,nbsp;Omnia autem quæ in cœlo 8C in terra funt, fuo nutu regere,amp; fuos fupra m undumnbsp;hune corruptibilem fidei alis cueAos ad uitamætcrnam pafeere crédit amp;’ afiirmat?nbsp;Quantómagisqomnipótentiaeeius dettahunt, qui ilium, nifi corporaliter prae«nbsp;fens adfit, nihil horum polTc arbitrantur c'Quod fi quibus durum uidetur, panisnbsp;in corpusChrifti tranfubftantiationem,uel huiuscum illo confubftantiationemnbsp;ftegare: meminerint quæfo illijUtrumque commentum Apoflolis SC primitiuænbsp;ccclefiac aliquot feculis ignotumfuilTe,ÔCproinde non immerito nobis noua 6€nbsp;abfurda uideri Cogitent præterca,falutem noftram non in eo confiftete, ut .Chri-fticorpusècœlodetradum pani confubftantietur,aut ut hic in illud mutetur;nbsp;fed in eo potius, ut nos ipfi per fidem infîti, uiua cius membra efficiamur,cius^nbsp;fpiritu animati in ipfo uiuamus. Et cùm conftet regnum Dei non elfe cibum änbsp;potum, cur obfecro nobis de carnali otali manducatione aliquis litem moueat,nbsp;qui fpiritualem non negamus, imo ut huic locus fit, carnalem retjcimusc Scirousnbsp;enim Chriftum dixifle ; Expedit uobis ut abeam ( corpore nimirum) quia fi nonnbsp;abiero,paracletusillenonueniet ad uos.Quod fi aduerfarîjs graueeft,àuerbi«nbsp;Chrifti difeedere, qui de pane SiC uino dixit, Hoc eft corpus meum, Hic eft fan-guis meus ; illis rcipondemus, neque nos ilia uel expunda uel mutata uelle, fednbsp;hoc unum agere,nc ex illis, quæ facramentaliter dida funt, fuperftitionum materia petatur.Èt cùm Lucas in poculi dominiciuerbis tropumnon obfcurè indicatie, quand© hoc non ipfum Chrifti fanguinem dixit, fed nouum teftamentum,nbsp;quodin Chrifti fanguine eft fundatum : quæ obfecro religio eft,in toto hoc Coenænbsp;tnyfterio fenfum altiorem Sô fidei articulis conuenièntiorem lcrutari fHæc cettenbsp;qui probe expendunt,non habebunt quo ofFendantur, nifi in uia plana fcopulos

5

I

-ocr page 32-

P R AE F A T I O.

jpfi quærant,8C in men'di’ano foie fibijpCs tenebras ofFundantjquibus mentis ocu« los ad uidendum hebctes ÖC obfcuros reddant. Qiioad uerô aduerfæ partis homines , illos quoqueminimedignosputamus, exqin'busfcandalumcaptetur.Sei«nbsp;untpleriquequàmdenfacPapatustenebraefuerint,ôôquàm alte in horainum a«nbsp;nimis radices egerit cralTa ilia decorporali in paneChrifti pracfentia amp; eiufdcmnbsp;carnalimanducatione perfuafio. Dubitauiflequidem de ilia multos fcimus, fednbsp;periculofumfuitdubitationemfatcri, aut quacftionem aliquam inoucre,quaEreanbsp;ceptam à plerifque fententiam in dubium uocarct. Non ergo mirum fuit, eosnbsp;quoque in hoc articule nonnihil hallucinatos fuiffe, qui alios errores ÔC abu-fus ferê primiobferuarunt,nequeideôinrcliquis articulisipforum dodrinami»nbsp;nushdeimeretur,ncque etiam hic illorum error , ucl potius ignorantia,odio»nbsp;fins exagitari debet. Quod enim illis accidit, hoc ipfum circa initium euangeli-cæ prædicationis Petrum quoque Apoftolum païïlim eflelegimus. gcicbat is, fa»nbsp;lutem omnem inChrifto contineri: fciebateundêeffefilium Deiuiuentis 8€ pro»nbsp;miffum humani generis feruatorem, qui folus uerba uitac tetcrnae habeauAtta»nbsp;men circa Legales ceremonias aliquantifper ha:fit, ut cibis in Lege prohibitis ue»nbsp;t fci nefas putaretjôC à gentium congreffuabhorreret.-ideocppeculiarireueîationenbsp;opushabuitj quæipfîus ignorantiæ medcretur. Neque tamenita prcrfuserrornbsp;-ifteemendaripotuit, quin poftca inter Paulum S€ ipfum acris concertatio fueritnbsp;oborta,amp; eundem publicèreprehendioportuerit,nequi ex gentibus crediderant,nbsp;cius exemple ofFenderentur. Et Petrus quidem curaripotuit, diffîciliores autemnbsp;fepræbueruntmultialif, quiipfam falutis dodrinamin dubiumuocarunt,duit»nbsp;Legem cum Euangelio ,8C fideiiuftitiam cum legali mifcereconati funt. Quo»nbsp;rum fuperftitio amp; contumacia etfi publica Apoftolici Conciltj authoritaterepref»nbsp;fa fuerit, eoufque tarnen progreffa eft, ut Paulo atque alijs Apoftolis perpetuonbsp;cum ilia fueritlutftandum, ficuti tota hæc ad Romanos Epiftola teftatur,cuius hocnbsp;prtecipuum caput eft, quod fidei iuftitiam aduerfuseostuetur, qui Legis iuftitianbsp;fidebantjôifcredentes quoque ad ceremoniarum iam abolitarum obferuationemnbsp;adigere conabantur. Nonergo nouum aut infolens cuiquam uideri debet, fi quinbsp;ueritatislucem ex tenebrisPapifticis eruerunt,in quibufdam diutiushaefcre,quo--tutn perfuafio hominum animis altius infederat, quàm ut facile euelli poffet. Netpnbsp;ideónobis fordet Lutheri QC collegarum eius authoritas, fed quae in illis omnibusnbsp;^eluxitfpiritus fortitudinem ÓÓ alia præclara Det dona gratis animis exofculamurînbsp;hoc autem cupimus, nequis illorum nominibus abutatur addefenfionemerro*nbsp;rum, inquibus defendendis aliquidhumanum paffi funt, Qiiod fi quis interrownbsp;get, cur Deus hoc ita fieri paffusfitC cur non hanc quoque lucem illis reuelaritî’nbsp;,nos ilium uicifsimrogabimus.-Eho, quis tu es, qui ab alieno patrefamiliâs rcrumnbsp;ifuarum rationem exigisfCur non potius Deibonitatem immenfam agnofeis, quanbsp;fadumeftiutquicxtenebrisplus quàm Cymerijs iamprimum emerferant,tan*nbsp;tum lucis euangelicae capere potueruntfPoflunt tarne certae rationes adduci,quasnbsp;Deusinhuius caufae difpenfatione fecutus eft. Vtilcenim fuit, utqui ueritatisnbsp;?diu occultataê dodrinam inftaurare debebant, non initio ftatim in omnibus arti»nbsp;xulisperfetfiam cognitionemfimul omnes affequerentur, amp; proinde mutuis au»nbsp;¦xilijs opus haberent, ut Öd illa in diuerfis locis citius uulgaretur, öd omnes homi*nbsp;nes non ab ullius doÄoris authoritate , fed ab uniusDei uerbo pendere difee*nbsp;rent. Profuit etiam eum articulumin controuerfiam uenire, in quo totus orbisnbsp;Chriftianus maximehallucinabatur,ut hocmaioridiligentiadifeuffo, plureserröte iam inueterato liberarentur. Quod ut liberius dicam, primitiuæ ecclefiae ex»nbsp;cmplo adducor. in qua idem accidiffe iam diximus. Cum magna effet Legis ödnbsp;ceremoniarum legalium authoritas, plerique werd falutem in iUis confiftere arbi»nbsp;trarentufü

-ocr page 33-

P R AE F A T I O?

trarentiir, adeô lit ipfos quoque Apoffolosillariim obferuatio defilieret: neceffk Hiit dein/s difputauonem publicam oriri, ut ea occaConeChn'flilcfu meritumnbsp;àC fidei iuftificantisuirtus illuftrarctur, ÔC omrlibus conftarct, Cîrcumctfîonenanbsp;cum rcliquis ceremonîjs ïam honon'ficè fepeliri, néque l'Ilis pofthac altqucm in ec»nbsp;défia locum reliquum effe debcrc.Efemm nunlt;^uâm deillis fantam dtlputandiop»nbsp;portunitatem habufiTentApoftoIijneque etiam in eiuscaufàc cognitionem credennbsp;tïuni animi tam fuiffent intend, nifî publica de hiscxorta contendoomniuma’*nbsp;nimos oculos excitauiflet. Quôd fîquidicant, leuerh fuifle de ceremonîjs ex^nbsp;ternis controuerfiam,hodie autem praecipuos fidei Chriftianæ articules incon«nbsp;tentionem uenifte ; nos eos, quiita fendunt, uehementer fallirefpondcmus.Narrtnbsp;olim de ipfa falutis ratione contendebatur, an ea uni amp; foli Chrifto tranferibi, aUtnbsp;an in eius pardeipationem Legis iuftitia admitti debefet f Et multos de falutc pe»nbsp;riclitatos fuifle, Pauli uerbaad Galatas abunde probant ; Ecce, egoPaüIùsdiconbsp;uobis, quôd fi eircumcidaminij Chriftus nihil uobis proderit. Item, Vobis inanisnbsp;fadus eft Chriftus per uofipfos / quicunque per Legem iuftificamini, èC â gratia.nbsp;excidiftis«Âtcùmhodiein iuftificadonis caufa nobis utrinc^puldhreconueniat,nbsp;nequede alijsfidei articulis ulla fit controuerfia,cum item coniundis uiribus An»nbsp;tichriftum non pœnitendo fucceflii oppugnemus : nimiùm delicati funt, qui ue=»nbsp;litatione ilia Sacramentaria adeô off€nduntur ,ut toram dodrinæ noftrie fum»nbsp;ttiamindubium uocent : nimiùmetiam iniqui amp; importuni funt, quicunqueil-lam controuerfiam ita exagitant, ut pro fratribus eos agnofeere dedignentur, quinbsp;unumeundem^ cura ilîis humanæ falutis authorem atque raediatorem, lefuntnbsp;Chriftum,agnofcunt ÔC prædicant. Difcant podus,qui caufamiftam hucufquenbsp;egerunt,moderatiusagere, utinfi’rmorura rationem habcant,paci ecclefiarumnbsp;confulant, ÔC fcandalis publicis medeantur : pugnent autem mutuis pro fe inui»nbsp;eem ad Deum prccibus, ÔC fuae fidei créditas ecclefias non curiofis ÔC fuperuaca»nbsp;Ueis difputationibusfatigent,fed in uero Sacramentprum ufu inftituant, Ôf ad ui»nbsp;tam uerè Chriftianam excitent. Qiiod fi fiat, amp; fUam quoque in caufa tam fandanbsp;tam^ neceflaria authoritatem interponant Chriftiani Principes , procul dübionbsp;non décrit pîjs conatibus Deus pacis, qui 8C fcandàla omnia è medio auferet, dCnbsp;tegnuro fuum internos maximis incrementis inftaurabit. Alteri uerôilli, qui»nbsp;bus tota Euangeltj dodrina hoc nomine hadenus fulpedafuit,Dei confiliutnnbsp;obferucnt, qui (ut diximus) controuerfijs eiufmodi ad eruéndam illuftran-dam ueritatis lucem utitur,nbsp;nbsp;fimul fidem noftram exercer, utomni humana au»

thoritatecontempta,abipfofolopendeamûs.Quôd fihæc nondumfüffîciunt a» bquibus, quosPapifticacculinaenidor detinet, eos domum fuam abire iuberaus,nbsp;quscillic agunturpropius infpiccre, utuideant qutm imroeriro noftn's hifeenbsp;diflenfionibus offendantur, cùm inter ipfos circa rem Sacramentariam fcandalo»nbsp;tumplena fint omnia, Nam illic Chriftumfi'ngiuidebunt, qui louis Elictj inftatnbsp;quinque uerbis in panem euocatur: quem fures 2lt; facrilegicum omnifüafup»nbsp;pellcdile diripiunt; quemauari facrificuli facrorum euftodes ludatis ÖCJMa-gis pro uili pretio diuendunt, quem mures óó uermes arrodunt, qui deniquCnbsp;incendijs abfumitur,amp;( omnibus alijsporiculis fubiacet,qu9e miferosmortalesex»nbsp;ercerc confueuerunt. Illic nundinationem Sacramentorum inuenientplus quantnbsp;Simoiu'acam, qua nemo pius non poteftnonofFendi. Illic quaeftiónes audient,nbsp;non minus impias, quam abfurdas óórifu dignas : Quid nimlrum mures uer»nbsp;mes m Sacramento altaris arrodant c’ Qiiid cum uermiculo ex hoftia confe»nbsp;crata enato fieri debeat r' Qiiid agendum , fi aegrotus Euchariftiam reuomatc’nbsp;In quibus quæftionibus foluendis non una eft Dodorum fententia. Alq e»nbsp;ßim ad miracuiunj confugiunt , ne Chrifti corpus tineis QC muribus fubij«nbsp;4 4

-ocr page 34-

P R.AE F A T I O.

cere cogantur.Älrj ignorantiam fuam fatentur. Altj mures Sf ucrmîculos eiufmp* di flammis exurunt; alijeofdemreljgtofèafleruant. Suntquimafiam exftùmachonbsp;imbcdlliori reicAam in ignem contjeere iubeant: alij ( que4 referrepudet ) totamnbsp;illam maiïamab aliquo rite prius praeparato reforbendam efle contendunt. Ta»nbsp;ceo fexcenta aha,quibusilli Chriftianifmum totum Turn's Si ludaeis deridendûnbsp;propinant.Quae omnia cumipfi pedeinoffenfo praetcrcant, fatis confiât, ipfos manbsp;liriçfa quadam contumacia feandalum fingerCjubi reuera nullum eft»

Reftat, Illuftriffime princeps ut de îjs quoque dicamus, qui cùm toti ex ho* minibus mundi iudicio pendeant,aduerfariorum noftrorum multitudine, po*nbsp;tentia, authoritate SC fplendore offenduntur, cruce item Sgt;C perfec utionibus, quasnbsp;euangelij comités quafi indiuulfos ÔC petpetuos efle uident. Sed hos etiam feandalum quererepotins, quàm ad obiedtum offendere dicimus:quando necuerbo*nbsp;rum Chfiftirecordantur,neque uetercm Si ufltatam ecclelîaefaciem in terrishifeenbsp;agnofcunt.Cùmenim Apoftoli praedicarent, quàm paucosexmagnatibusdifei*nbsp;pulos flue auditoreshabueruntc'Sed ne prolixiorflm,infpiciatur falte poftremumnbsp;huius Epiftolæ Caput,ubi eorura câtalogum Apoftolus contexit,qui illo temporenbsp;in Romana ecclefiapræ aitjs eximljôi pracclari habebantur: ilium totum ex ho*nbsp;minibus obfcuris conftare audies,quorum plerique peregrini amp; ex inuifa ludaco*nbsp;rum gente oriundi erantipotentum uerô Si opulentorum, qui tune Romæ rerumnbsp;potiebantur,adeô nulla fitmentio,ut fatis conftet,illosomnes aduerfus Chriftumnbsp;ôieuangelium eiuscumfuo principe coniurauifTc. At non offendit hoc illo tem*nbsp;porc pios,qui Chriftum dixilTe feiebant: Gratias ago tibi pater, Domine cœli Sinbsp;terrae,quôdabfconderishæcà fapientibusSi intelligcntibus,rcuelaris autemeanbsp;infantibus. Agnofeebant quoque Dei confilium qui hac ratione docct,Filfjfuinbsp;regnum non efle de hoc mundoî fimul^ cauet, ne qui in carneglorientur, fednbsp;omnem falutis fuæ gloriam ipfi foil tranfcribant. Atqui non mutata eft ab eo tern*nbsp;pore regni Dei Siadminiftrationiseiusconditio. Cur ergo non etiam hodie no*nbsp;ftri aduerfarq ifta obferuântdmôcur non agnofcuntDeibonitatê.qui ecclefiçfuænbsp;poméria hifee noüifsimis temporibus lon^late^extcndit. Si (ficutiolim perl*nbsp;faiam premifit ) illi reges dat nutritios, Si reginas nutrices Quapropter,fi cui mi*nbsp;rum uidetur, Pontifices Si fummos orbisMonarchas ab Euangclio abhorrere,nbsp;cur nonfimul miraturille, inter Epifeopos Si Principes uirosnon paucosreper-tos efle noftro feculo, qui relidlis amplifsimis honoribusSi Antichriftiani regninbsp;lautitijs,ad paupcrem Si afflidlam Chrifti ecclefiam tranfiuerunt,qui^ poftpofitisnbsp;omnibus alijs negotijs, ecclefiac eius defenfionem fufeipiunt, Si pro ilia feipfosnbsp;Si terras fuas periculis grauifsimis exponunt Habet tales quàm pIurimosGer*nbsp;mania noftra, inter quos,fi fortifflmum Principem Heflbrum, Philippum, paren*nbsp;tem tuumjllluftriflîme Princeps,primo loco numcrem, nemo me iudicio ca*nbsp;ruifle dieet, nifi qui ipfe cum ratione fenfum quoque omnem amifitQuid enim il*nbsp;leannis iam fere totis quadraginta non fecit, quod ad ampliandum Chrifti regnum faccre uidebatur j'quos non labores fuftinuitj'quae non fubiuit periculac*nbsp;quosnon fibiholiesfecit,utfefidum Chrifti feruumefle probarett’ quotics caputnbsp;fuum manifefto diferiroini obiccit, ut ecclefiae ftrudas infidias auerterct i Sed hisnbsp;commemorandisfiinfiftcreuclim,in immenfum crefeeretoratio, itaqueneuer*nbsp;bofior fim, eos etiam nunc praetereo, qui quam ore profefsi fuerant fidem, fan*nbsp;guine etiam fuo obfignarunt, quales fummo loco natos non Germania modo,nbsp;ucrumetiam Anglia, Scotia, Galliae Si Hiipaniac dederunt. In quibus nifi admi*nbsp;rabilem Dei uirtutem agnofeimus, nimiùm profecto ftupidi, Si infuper digninbsp;fumus, qui in luce ipfa Si media planitie oflendamus.

Idem

-ocr page 35-

P R AE F A T I O.

Idem de illis etiam dici debet, qui ex perfecudonibus fcaftdaïum arripfdftf# Qiud eniiTi in bis nouutn fît aut infolens lt; Etenim fi ecclefiae hiftoriam ab ipfanbsp;rerum origine inirio fado euoluamus earn omnibus fectilts illius condidonemnbsp;fuiffe patebit, ut non temere militands nomen acceperit. Abelus certè j quinbsp;cius feminarium uidebatur y à fratre impio ÔC ambitiofo. occifus eft. Quid Sc-thus amp; ei'us pofteri pafsi fint, ex eo æftimare licet ,¦ quôd Cain impia fobo*nbsp;les ad fummam potentiam afeendit, urbes condidit, SC terris propè omnianbsp;bus longe latccp imperauit î quod^ ex coniugtjs imparibus progeniti Nephianbsp;lim fuo exemplo amp;C tyrannide totum mundum infecerunt y ut indomitùm graf»nbsp;fantem impietatem Deus non aliter , quàm immifsis diluuîj aquis coé'rcerenbsp;potuerit. Quæ autem Ecclefîse faciès fuit, quando Noa cum pauculis fuænbsp;miliae reliqutjs Area conclufus, inter inundantium fluminum atque torren-tum fragores, SC cœlitus ruentium imbrium uentorum^ inter fe pugnantiumnbsp;procellas , mille mortes omni momento ob oculos habuit, SC poft anni inteanbsp;gri moram demum ex Area egreflus, nihil prætcr hornbilem uaftitatem, fquaanbsp;lorem teterrimum , fœdam cadauerum hinc inde iacentium ftragem , urbiun»nbsp;ôC aedifîciorum omnis generis ruinas , ÔC multa alia cernere potuit y quæ illinbsp;quauis morte duriora fuerunt îquot; Secuta tarnen mox eft tentatio grauior, quan-do tertius ex filiorum numero degeneris animi malitia fuperatus, fefe cumnbsp;ftia pofteritateab Ecclefia alienauit, 0«S maledidionem incurrit, cuius ipfe paanbsp;ter illi internuntius fuit. Qiiód fi ad Abrahamum , Ifaacum lacobum trananbsp;feamus y nihil præter continuos labores SC noua indies pcricula uidere liceanbsp;bit, quibus omnes illi exercitati funt. Eadem pofteritatis totius fuit conditio,nbsp;quæ primùm in Aegypto feruitutem feruiuit longe miferrimam, deinde annisnbsp;totis quadraginta in deferto uitam fub tentorrjs tranfegit, inde cum fangui=nbsp;naria Chananæorum gente conflixit, ut â Deo promiffas fedes occuparet, poanbsp;fiea non femel fub uicinis gentibus SC imptjs Chananæorum reliquîjs feruircnbsp;coadfa eft,fæpius etiam ciuilibus SC inteftinis bellis rempublicam turbari fenfit.Scs«nbsp;cutum eft tandem exilium Babylonicum , quo non Ecclcfia modo , uerum-etiam cum hac omnis eius reftituendæ fpes fimul fublata SC extinda uideri poanbsp;terat ; quando urbe uaftata, templo direpto SC in cineres redado, populo itemnbsp;maiori ex parte occifo, infelices reliquiæ per totum Orientem difperfæ fuerunt,nbsp;amp; mox regia edida paffim fonuerunt, quibus ad idololatriam SC impiam uerinbsp;Dei abnegationem omnes cogebantur« Et quàmuis euoluto fatali illo feptuagintanbsp;annorum curriculo, illis ad fua redeundi poteftas fîeret, maior tarnen pars Baby«nbsp;lonicas terras patria auita chariores habuit: quiuerô ad hanc redierant,îj nouisnbsp;certaminibus excepti, in perpetuo labore fuerunt, SC tandem fub Antiocho gra»nbsp;uior tyrannisEcclefiam afflixit, quando impius SC facrilegus tyrannus templumnbsp;Dominiprophanauitjlibrosfacrosflammistradidit, ueri Dei cultum ftelusplusnbsp;quàm capitale duxit, SC abfqueomni fexus atque ætatis diferimine in totum popunbsp;lum promifeuè defæuijt. Et cùm ab hac etiam calamitate uix dum refpirauiffetnbsp;populus, mox duorum fratrum, Hircani SC Ariftobuli, ambitio nouas turbas desnbsp;dit, SC Romanis occafio data eft inuadendiurbem SC opprimendipopulum ,quinbsp;libertate uti nefeiebat. Quo tempore Ecclefiam non modo mifere afflidam, SCnbsp;in fedas difeiflam, fed ad numerum quoque admodum exiguum redadam fuiflenbsp;conftatjcùm in numerofifsima gente uix pauculi quidam fupereflent, qui contémnbsp;ptishominum traditionibus.abuno Deo penderent,ôi eius regnû pio at(^ fandonbsp;defiderio expedarenttquales nimirû Zacharias,Elizabetha,Simeon, Anna,Iofeanbsp;phus,Maria c5 pauculis alijs fuerût Aderattunc quidê tempus illud prçfîniru,quonbsp;ccclefiâad omnes gentes extendi, SC regnû Dei per Chriftû inftaurati oportebatî

-ocr page 36-

P R AE F A T I O.

fed hune ipfum pn'us in crucem agi oportuit, ut per infame mortis fuppliciG regm fibi deftinati hæreditatê obtineretEt quod ille Apoftolis pra dixit,fore,ut in munnbsp;doafflidionêfuftineant, hocilli uerû efle ita experti funt, ut uixunum diem abflt;^nbsp;nouo aliquo diferimine aut periculo tranfegerinttut no temere Paulus in priori adnbsp;Corinth.fcripferit: Puto quod Deus nos Apoftolosdefignarit tanquaroorti addi-ôos.Nam fpedlaculû fadi fumus mundojôô angelis amp; hominibus.Durauit aut pu«nbsp;blica hæc ecclefiaî totitis conditio fub Romanis Imperatoribus per annos plus mi«nbsp;nus trecentos uf(^ ad Conftantini Magni temporazqui paeem quidê Chriftianis denbsp;ditjfed minime diuturnâ. Turbarunt enim hanc primum Ariani, quoru furor fub«nbsp;lato pqffimoImperatorefub eius filijs eo ufq;exeteuit, utdenuo adfanguinê ufcpnbsp;certandumfucritpîjs,quifideiChriftianæ fynceritatêferuarcftudebant. Succefîitnbsp;paulópoft inImperio Julianusapoftata, quieônocentior hoftisfuit, quô maiorinbsp;aftutia in circumueniendis Chriftianis ufus eft. Et cùm hoc etiS extinôo res Chri«nbsp;ftiana melius habitura uideretur, nunquâ tarnen fub pijs quolt;^ Imperatoribus cernbsp;tamina ceftarunt, omnibus feculis hoftes apertes habuit ecclefia, donee ma«nbsp;gnus ille Antichriftus infelix caput extulit, qui ( ut olim prædiôum fuerat ) men-dacîjsfimul ÔC fanguinaria crudelitate tyrannidis fuæ federn in ipfotemploDetnbsp;conftituit. Qiiot autem millia martyrum totoillo tempore dederit ecclefia, nonnbsp;opus eftrecenfere,cum haecomnibus nota iînt,6lt; ipfiquoque aduerfarij dehisnbsp;teftentur,quotiesmartyrumhiftoriasrecitant,06corundem memoriasfolennesnbsp;colunt. Quis ergo non miretureorumofeitantiam, qui hodieperfecutionibus Ô6nbsp;fie cruce,perinde ut renoua Ô6 infolita,offcndunturtQuàm turpe eft, Chrifti difei-pulos non audiremagiftri fuiregulam,qua fuos omnes ad crueem fiCcarnis ahne«nbsp;gationem uocatç’ Quae item ratio nos excufabit,fi eo ofFendamur, qued nobis cumnbsp;Filio Dei commune eft f Vel num iniquum efle dicemus Deum , fi nos non alianbsp;uia ad regnum cœlorum deducat, quam qua filius ipfius unigenitus co perue«nbsp;nit f Veniat faltem nobis inmentem quod Paulus in hac Epiftola docct, nos innbsp;eum finemprædeftinatos effe, ut imagini FiltjDeiconformes efîiceremur. Quo«nbsp;modo enim hoc ftet, fi crucem, quam ille tulit, ferre detredabimus C O igna«nbsp;tics feruos ,qui hero laborante Ô6 périclitante, interea epulari ÔC delitiarinolunt.nbsp;Omilites nimiùm delicatulos, qui quod Regem fuum iampridem fubîjfleno«nbsp;runt, fubirerceufant. Qiiodfi communiscum Chrifto fortisacerbitas noseflen-dit, curnonuicifsim folatur Ô6confirmât nos ciufdcm cum illo regnihacreditas,nbsp;quam ille nobis acquifiuit Si feandalo nobis funt momentaneae huius feculi affli«nbsp;(ftionesicur no ad fuperandas omnes diffîcultates nos excitant aeternæ uitæ in cœ»nbsp;ïispromiiTæprafmiaç' Cur non Chrifti recordamur, qui fuam nebis præfentiamnbsp;pollicetur, Ô6 nos in hoc mundo orphanos fore negat, eô quod paracletum ha«nbsp;bituri fimus ipiritum fanlt;5um,qui noftros animos fimul atquelinguas modere«nbsp;turf Terrent nos triftia Martyrum fpedacula, qui extorres Ô6 egeni uagantur,nbsp;qui in carceribus 66 uinculis gemunt, qui ad triremes fudant Ô6 algent, qui uitamnbsp;in flammis, aquis aut laqueo uel ferro cum publica igneminia finfunt. At curnbsp;non uiciflîm nobis animum addit, quod eofdcm his omnibus fuperiores fieri uidemus , 66 paflim fidei fuac trophaea nunquam intermoritura erigere ,dumnbsp;(quod Apoftolus nofter magno animo pronuntiauit ) neque mors ncque ui*nbsp;ta, neque angeli, neque principatus,nequepoteftates,ncqueinftantia,nequenbsp;futura, neq? fublimitas, neque profunditas, neque ulla alia res illos feparare poteftnbsp;àcharitate Dei, quaeeftinChrifto lefu;' C^uod fi cui regnum Chriftieo nominenbsp;imbecillum 66 contemptu dignum uidctur,quôd periculis 66 cafibus eiuftnodinbsp;perpétué exerceatur, multùmille fallitur quifquis fit. In eo cnim,apparet, illudnbsp;diuina uirtute conferuari, neep infelicibus huius mundi regnis fimile eire,quaî ho«nbsp;minuin

-ocr page 37-

P R AE P A T I O.

wînutn uiribus armfs tiituntur, amp;rfere tune fubitó ruttttt, quaftdo extra omrtcrrj fortunse aleam coftituta eflc uidentur.Quam üluftre em'm diuinae protedionis ar^«nbsp;gumcntum eft, quód toto mundo pereuntc, fola ecdefia,quæ tunc penes No» fa«nbsp;*nih'am erat »areæbenefîeio inter medias aquas feruatur fquodhuiusinftauratornbsp;AbrahamuSjhomo peregrinus inter Chananatos tutus agitf quod in eadem gentenbsp;illius poftcri incolumes uiuunt, quamuis multorû inuidia grauarenturfquod po«nbsp;in Aegypto laboribus amp; periculis omnibusfupen'ores fiuntf quod in defertcnbsp;^o^litus alunturc’quod terra patribus 4)miffam,eiediscx ea incolis bellicofiffîm is,nbsp;breui tempore occupante* quod inter tot tam^ graues rcipub.mutationes, clades,nbsp;«xilia, reliquiae iliac fuperftites manent, ex quibus ecclefiâ olim inftaurari oporte«nbsp;bate'Quis ucro no agnofcat fîngulari Dei coniîlio fadu efle,quód pufillus ille Chrinbsp;fti grex in fanguinaria Hierofolymori urbe no modo faluus manfit,fcd intra pau*nbsp;tos dies aliquot millibus credentin audus eft,0(r ecclefiam conftituit ipiïs quo^honbsp;fiibus formidabile,etn nullo armorum præfidio defendereturfquod ex ea eiedi fi'*nbsp;deles,euangelq faces per totam ludæam Samariam, imô intra annos minus tri^nbsp;ginta per tot« terrarum orbcm circötulerunt Atquiubic^ terrar« holies inuenie*nbsp;^nt Apoftoli i qui cum publica authoritate turn pn'uata audacia impietate ar*nbsp;tnatfilloscumfua dodrina ciedos ôd extindos uolebant.Audiebatur in omnibusnbsp;^ocis minacia Imperator« edida^corufcabantpalTim crudeles carnificg gladq, ad*nbsp;batelaquei,fafces,lora,flagella, uirgac Suf quaeuis alia tormentor« genera ubiqj iilisnbsp;«Xcruciandisparataerant.Accufabanturabaduerfarqs,quôdcontra Romanas leges noua Deumpraedicarent,cultus ueteres abolerent, fedition« elTent authores,nbsp;fere accufation« omnium exordium audiebatur : Hi qui orbem terrar« contur*nbsp;bantjueneruntetiaadnos. Perruperunt tarnen per omnia obftacula Apoftoli, Sdnbsp;^cclefia non modo uidn'x euafit, fed è medio fublatis tyrannis omnibus ( quorumnbsp;plericp feueritatis diuinæ exempla fadi funt)ipfa in hunc ufcp diem incolumis ma*nbsp;ïiet.Et quod olim fad« eft, hoc ipfum hodie etiam fieri cernimus,ut qui hominuntnbsp;*niferrimi uidentur, tarnen Chrifto ducc inter tormenta SC gladios de hoftibus po«nbsp;tentilTimis gloriofè triumphent. Nimifim ergo ftupidi funt, qui aduerfis ÔC peri*nbsp;culis ita offenduntur, ut interim non obferuent Chrifti uirtutem inuidam, qua innbsp;medio hoftium fuorum dominatur, dum Reges à fui cognitione alieniflîmosco»nbsp;gûgt;ut inuitiquàmuis.ecclcfiætamcnfuaî hofpitium præbeant.

At ftuporishuius caufaeft, quôdplerique terrenis potius quam cœleftibus intend,Deiuerbum negligunt, ÔC feripturas facras uel nunquam, ucl faltem ofei* 'nbsp;tantiuslegunt. Qiieruntur autem, non tantum otq ipfis elfe, quantum illis euol*nbsp;vendis fufficiat ,fiC femultis alqs negotqs diftineri. Sed qui hoc dicunt, tj fere maximam fuæ uitæ partem in ftudijs inutilibus ÔC parum honeftis tranfigunt*nbsp;SC peflîmè collocant tempus,quod in inquirendis falutis xternæ myfterqs masnbsp;gnocumfrudu impend! poterat. Non tarnen adeoiniquifumus, utàquouis ho*nbsp;mine totius feripruræ cognitionem plenam perfedam requiramus : hoc ausnbsp;tem officium omnes homines Deo debere dicimus, ut faltem unum SC alte*nbsp;rum fcripturae facrae librum fibi familiärem faciant, cuius ledione dilfgentiorinbsp;fakitis ÔC fidei notitiam fibi parent, qua inftrudi impofturas cauere , obiedanbsp;fibi fcandalaremouerc,ÓCpede inofFenfo in falutis uia progredi poffihtlnquonbsp;argumento maximum ufum elTe huius ad Romanos Epiftojae, omnes fatebun-rur, qui earn non omnino ofcitanterinfpexerint. Nam ut totam falutis æternacnbsp;dodrinam perfedè comprehendit, de qua hodie paffim contenditur : ita fcanda*nbsp;lis omnibus medetur,quæinhancincidunt, SC quæhomincs imprudentes,uelnbsp;etiam maligni, fibijpfis praeter omnem rationem obtjcere confueuerunt. Quodnbsp;prolixe demonftrari poterat, fi mihi nunc cum ignaris ÔC imperitis res elTet

-ocr page 38-

P R AE F A T I o.

Scdquia de multi's, quæ did potcrant, hucufque didutn eft, reh'qua uerô in ïplt; fins Epiftolæ ledioneoccurrent, nunc demonftratione proh'xiori non eft opus.nbsp;Me ccrtè Illuftfiffîme Pnnceps,horum confidèratio mouït, ucquod nonnuUisnbsp;utriufquc Teftamenti libris tntcrprctandis fed, in ilia etiam tentare aufus fim’nbsp;Laborarunt quidem in cius expofitionc quàm plurimi ex prifcis ecdclîæ dodö-ribus, ÔC in eadem prædatam quoque operam nauarunt noftri feculi lumina,nbsp;quorum ftudioôC laborc Euangelij lux partim reftituta, partim latius propaga-ta eft. Attamen ali|,dum breues efîeftudent, multa omiferunt, quæ cbicruatudi-gniffima erant, ipforum autcm inftituto minus feruicbant. Alq pro temporum Sinbsp;locorum fuorum ratione,in difputationes longfores digreftî funt: multi uero innbsp;rccenféndisaliorum fententtjs diligentiores, multos eo laborc kuarunt, qucm innbsp;illis inquirendis infumpturi fuiflent. Quorum diligentia ut infcholis uerfantesnbsp;plurimùm iuuat,îta ccclefîaftidminifterij tyrones potius fatigat, Si nifi magnonbsp;iudido utantur, obfcurosfadt, autincertis multum^ inter fe diuerfis opinioni-busintrkat. Sunt etiam, quieum perfpicuitatcacumeftingenq coniunxerunt;,50nbsp;nihil no praeftare poterant, nifi negotiorû mole amp; altjs caris foiflent impediti. Qiifnbsp;uerô diuinum hoc Apoftoli fcriptum noftro feculoHomiltjs illuftrarit, neminemnbsp;fcio.Chryfoftomi autemSermones, etfimulta habeant noftris hominibus obfer«nbsp;uatu utilia,tarnen illi potius tempori feruicrunt, amp; propter liber» arbitri) «es«nbsp;JwB fermentum atque alia nonnulla, quæ pafsim interfparfa funt, ab exerdtatisnbsp;Theologis tutius, quàm ftudtj illius candidatis leguntur. Ego igitur, qui me atepnbsp;laboresmeos »am pridem ecckfiæ confecraui, utrudioribus confukrem, ôûmuknbsp;tis alijs occafioncm pracbendode quibufdam diligentius cogitandi,exillorumnbsp;tneditationibus proficerem, me operaepretium fadurum putaui, fi quæ in hancnbsp;Epiftolam ex aliorum lucubrationibus colkgi, Si quæ ipfe inter docendum obfcr*nbsp;uaui,fub hac ccclefiafticorum Sermonum formula in lucem darem, uthîc quoqucnbsp;CO meorum laborum frudu aliqui frucrentur, qucm fc ex altjs mois feriptis perce»nbsp;pifte,multi nondiftimulant.Quid autem in hoc opère præftiterim, piorum cfto iugt;nbsp;ciidum,qui tuncmihioftîcium longe gratiflîmS præftabunt,fiamicè6€libcrèad»nbsp;tnoneantficubihallucinatusfuero. Vt enim meæ fidei ôi diligentiæ mih» probenbsp;fum côfciusn'tanon negaucrimmihiin hockribendigcncrc acdderepoire, quodnbsp;magnis etiam uiris interdumacddit,utàfcopononnihil abcrrcnt.Neqjmirumeft»nbsp;hominem in tanta oraculorum diuinorum profunditate non femper primo intui»nbsp;tu uidere omnia,quæ fub illis delitefeunt myfteria. Habet enim fua in nobis incrc»nbsp;menta fpiritus Domini, Si nonnunquâ inferioris fortis hominibus reuelantur,quaenbsp;in fublimior» gradu conftituti uidere nonpotucrunt.Tunc ergo locum habere denbsp;hetillud Pauli:Spiritus prophetarum prophetis fubijciuntur.

Cætcrùm ut tandê ad te redeam Illuftriflîme Pn'nccps, ficutimihi iucundiflî» (num fuit de rebus cognitu ncceffarijs apud te diflererc, qui S^iudicio polies,Sinbsp;Veritatis caufam ftrenuè tueriszita hafee meas lucubrationes ftib Cclfitudinistuacnbsp;nomine, tanquamfelici Si aulpirato patrocinio in lucem exire uolu»:cuius confi*nbsp;Itj Si inftituti rationes me habere puto minime kucs. Tarn pridem enim gratitudi^nbsp;nis kge me urger»' fenfi, ut aliquo publico officio teftarer, me probe memoremnbsp;cfrebeneficiorum,quæ parenstuus,Illuftriffimus Si ChriftianifsimusPrinceps,nbsp;in me iuuenem Si nihil huius merentem liberaliftïmè contulit : ut nunc dus erg»nbsp;ecclefîam amp;rcm Chriftianam officia prætcream, quam(ut fupra quoque diximus)nbsp;per annos quadraginta mirifîco ftudio Si labore indefatigabil» iuuit atque promo*nbsp;uit. Et quod paucifoknt hoc noftro exulceratifïïmo feculo, controuerfiarum innbsp;ecclefia omnium arbiter femper fuit æquiflîmus , neque unquam ad cernera*nbsp;riascondemnationes Si præcipites de rebus nondum cognitis fententiasprofilijt,nbsp;SciebaC

-ocr page 39-

P R AB F A T I o.

S cf eb at enfin quofdam ccclefiæ morbos tutfus tolerarf gt; quâm remedf|s fntempe« ftiuis ÔC crudelioribus tollf» Sdebat item alteram aurem ijs deberi,quf aecüfantur»nbsp;8lt; diligent! caufariim cognftfone opus efle ijs, quorum fententiac ut publica au=nbsp;thoritate confirmantur : ita femel pronunefatæ uix unquam reuocari polTunt*nbsp;Qua moderatfone ut libijpfi apud omnes pfos laudem acquffïuftimmortalemtitanbsp;Hefsiam fuam purfori ueritatis dodrina illuftrem reddidit, fimul^ effecit, ut ea*nbsp;dem ad uicinos ctiam populos curfu liberiori propagaretur. Quarum uirtutumnbsp;non obfcura indicia,cùm SC ego intepuero adhuc me uidiflememinerim, SCeaf^nbsp;dem multi magnificè prædicent,nihil praeter rationem me fadurum putaui, fi tutenbsp;Celfitudini opus iûud nuncuparem, quo SC tota fidei Chrifiiante àtep falutis rationbsp;continetur,ÔC plerae^controuerfîaeattinguntur,de quibushodie in ecclefia con*nbsp;tenditur.Feceruntidem exprifeis patribusmulti, quifua feriptaRomanisImpe«nbsp;tatoribus SC illuftribus inimperiouirisobtulerunt, SC illorum exemplum nofironbsp;ctiam feculo multi dercChriiliana optimemeriti, non finecerta SCiufiarationenbsp;fniitati funt.Quos ego eô alacrius fcquor,qu6d te in bonis literis egregiè eruditltmnbsp;clïe,ledionc autem plurimum deledari, ÔCincaufis cognofeendis fummumftu«nbsp;dium atc^ induftriam impcndere,religionis autem Qc punoris circa hanc dodrinîCnbsp;ftudiofifsimu’'quot; efle,ex fide dignis teftibus non femel intellexÉQuas uirtutes boninbsp;Omnes in te meritô fufpiciunt.Debet cnim rcligionis cura principibus uiriscôm»nbsp;nicndatifsimaefle,ut SC Deogratiam dignamréférant, qui illosadfummum di«nbsp;gnitatisgradum euexit,SCpopuli fuifaluticonfulant, quinifi Deum fibi propt*nbsp;hum habeatjfaluus elfe non poteft. Etenim confiât, eos demum principes omni«nbsp;bus fcculis cum fuæ fidei commiflb populo uerèfelicesfuiflc, qui (utDauid mo«nbsp;nuit) filiumDeiexofculatifuntjSC euangelio eius portas aperuerunt.PoterathoCnbsp;ptolixa hiftoriarum ÔC exemplorum omnis generis commemorationc demonfira«nbsp;ti.fed cum T- C. ifta non ignoret, ilia libenter abftineo, Netp ea apud te opus eft*nbsp;Qui cnim omnis uirtutis SC pietatis exemplar uiuumcernis in parente Philippo»nbsp;ïlluftrifsimo Principe, SC à pueris fub optimis atcß fidelifsimis præceptoribus innbsp;fana fidei dodrina infiitutus es ; non potes non excitari, ut quotidie in regni Deinbsp;cognftione proficias,fidcm in Chrifium lefum uita 6C moribus tefteris, pacem pu«nbsp;blicam colas,populum tuum diligas,pupillos atep uiduas tuearis,ôppreflbs SC afüinbsp;dlos adiuues,SC imprimis ecclefïæ nutritium agas, quod praccipuum ÔC honorifî«nbsp;centifsimum principis officium efle, feripturîe teftantur. Oro autem Illufirifsimenbsp;ï’rincepsjUt T. C. hanc qualemcun^ meac uoluntatis ÔC obferuantiac fignificatio«nbsp;ïaem dementer cxcipiat, SC fi quid peccauifle uideor, omne illüd expedationi ÔCnbsp;fpci,quam de te iam olim optimam concepi, tranferibat. Deus,pater Domini no«nbsp;ftri lefu Chrifii,lllufirifsimum principem pattern tuum, tuam^ Celfitudinem.ôCnbsp;domumHefsiacamuniuerfamdonis fuisitidem augeat,fpiritu fuoregat, ÔCfuonbsp;fauorctueaturatt^conferuet ad nominis fui gloriam ÔC ecclefia: fuacatt^commU«nbsp;^is patriae incolumitatem. Amen» Datte Tiguro, primaria Heluetiorum urbe«nbsp;adib.Augufii* Annoincarnati fili) Dei, H. D, ixvi,

T. C,

obferuantifsimus

Rodolphus Gualtheru« Tigurinus.

-ocr page 40-

INDEX RERVM ET VERBORVM

Ih H IS HOMILIIS MEMO-

RABILIVM.



97.b


p.b

Abraham præter fpem fub fpe crediditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5'4

Abraham quart circumcifus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl

Abraham quomodo crediderit Deo

Abraham quomodo iuftificatus fit 46.b. fi.b

Abraham radixludæorum nbsp;nbsp;If4.b

Abrahami fides amp; opera 46.b.47.b Abrahami germani filij quinbsp;Adam hoftls Deinbsp;Adamfecundus, Chriftusnbsp;Adamus typus Chriftinbsp;Adami lapfiu$,origo peccati

I

Adami peccatum quale fiuerit f- * '

fteritatemtranfiuit

Adoptio

Adoptio in fijios Dei Adoptionis effeftanbsp;Adoptionis fini.s _


118 60.bnbsp;£i.bnbsp;ifj.b

Adami amp; Chrifti differentia ^j.b.d’4 Adami peccatum quale fiuerit CSnbsp;ex Adamo peccatum inomnem po-quot; ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;62.b

96.b 96.bnbsp;97.98nbsp;96.bnbsp;Adoptionis filiorum Dei dignitasnbsp;47 . „

Adulterij amp; fcortationis malum 19 z.b

Adulterij peccatum

Aedificatio ecclefix

Aegyptiorum intemperantia 192.b Aemulationis affedus i;2.b.i69nbsp;Aemulationis malum

AfFedus etiam boni frsenandi 148 Affedus Chriftianorum quâles elfenbsp;debeantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8.b.i77

Affedus fandorum,videlandorum affedus 88.io2.io4.b.iiynbsp;Affedi quomodo debeamus eflenbsp;erga proximosnoftroS

Afîlidiones declinarelicet Affiidiones ptorum amp; impiorumnbsp;f8.94.102

Affiidiones quomodo fèrendæ 98 Afflidionesfiandorumpatrura 102nbsp;Afiflidionum huius vitæ

76.98.b.iii.b

Afjftidionum impatientia

Afiflidionum perpetuitas _____

Affiidiones quarepijs immittantur 94

Affiidionum finis amp;vfus nbsp;nbsp;nbsp;yS.$9

94.io$.b.io6. iO7.i74.b,2li

in Afflidionibusgloriari j8 Afflidorum confiolationes 76.98.bnbsp;TOO.104*^'^*^

Afflidorum patientia vera 112.174 Ambitionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77.h

Ambitio dodorum noftrifeculi 167 Ambitio quantum malum in Ecclc-fianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173,167.216

Ambitiofiorum hominum miferia 77.b


ido.b

Î9


conditio


loé.b iiz.b


Ambulare fecundum carnem 9O.b Ambulare fiecundum fpiritum 91nbsp;Amanuenfies veterum

Anabaptiftæ rerumpublicarum tur-batores

Anabapciftarum error demagiftra-tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rquot;

Anabaptiftarum luxurioß uita Anabaptiftarum fiandimonia

Anabaptiftarum Ipintus Analogia fldei

Anathema quid


iSz.b

I z;i

8y.b


Andronicus amp; lanta pauli cognati 2Z7

Animus diledionis fedes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190

Animi intentio bona circa cultum di-uinum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJÎ

Animæ mors qualis

Animalium obedientia amp;. gratltudo 99-’’

Angelorum minifteria Angelorum principatusnbsp;Antæifiabula

Apoftoliprimitiasfpiritus fanäi ac-ceperunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi.b

Apoftoli quibus teftimonijs dodri. namEuang.comprobarint iJ9.bnbsp;Apoftoli quart alios deuoueriot 177nbsp;Apoftoli falfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2}«

Apoftolorum adoptio lOi.b Apoftolorum amp; propbetarum au-thoritasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo8,b.i^6.b

Apoftolorum ofificium 218.b.219 Apoftolorüm fiacrificia zitf.bnbsp;Apoftolorü fucceflbres veri amp; falfinbsp;zi7.b.zi8.b. zjz.b

Apoftolatus finis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

Apoftolatus gratia dicituri^'d.ii^.b Apoftolatus lignanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Apoftoliea benedldio Apoftolicae fialutationesnbsp;Apoftolicum munusnbsp;Aquila amp; Prifcillanbsp;Areopagus Athenienfiumnbsp;Arianorum dcintercefsione Chriflinbsp;errornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iio.b

Ariftocratia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8z

Arrogantia fuperbiæ mater 178 Arina Ipiritüalianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a}2.b.i9i

Aficenfio Chriftiinctelos iio.b Aftrologorum impietasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izo

Atbenodori diôû prudensdelra 180 Auaritix malumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18.7 £.b

Auarorum hominum miferia 77 Auguftini de peccati fieruitute fen-tentia

Auguftini de feriptura ßnda tefti. moniumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo9.b


n? iiJnbsp;7»


ZI 8

Ï24 ziy.b.znnbsp;z.bnbsp;zzj.bnbsp;i8f.b


B.

TiAptifimusiterari non debet 7«.b

¦^Baprifmi finis amp; vfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68

Baptifmi myfteria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9


Baptifini fiicrainciituiB Beatitude uera hominisnbsp;Bellum an gerereliceatnbsp;Bellum facrumnbsp;Bencdiäio Apoftoliea


4» 18^.197nbsp;179

Beneficentia erga hoftes amp; peregri» nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I7pb.i7tf.b.i8o.b

Beneficentiaelex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/I-b

Beniamitiex tribus nobilitas I47.b Bona opera, vide opera bonanbsp;Bona opera Euangclio non tollun»

tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4j’.b

Bonorum operum radix fides 4f Bonorum operum cum peccatis col«nbsp;lationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;70 .b

Bonorum operum qux ratio haben« danbsp;Bonorum buius mundi vlii*nbsp;Brusi vifio horrenda


*ï »7 nbsp;i8r


c,

Xilfiirfta. quid Caro mortem gignicnbsp;Garnis humans corruptionbsp;Garnis infirmitas credentibus non

9‘ 91nbsp;91nbsp;9®nbsp;22f


9i.b


nocet

Garnis intelligentia Garnis nomennbsp;in Carne efle qui dicanturnbsp;Cenchreæ oppidum


Cibi amp; potus qua: ratio babenda zot zoz.b.zo4

Cibi nulli immundi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zot

Cibi quare à Deo in lege prohibit» zoi

Ciborum dificrimina I94.b.i97 Ciceronis teftimonia de Deo »a-l*

ZI. z6

Circumcifio quid Circumeifionis finisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fO-l*

Circûcifionis minifterChriftus zij Circumeifionis vera ratio amp; vfu»


3o.b.3z.49.b

Chantas firaterna

172.!»

vidediledio.

Charitas legis Epitome

189.1»

Charitas vera amp; fimulara

171.1»

Charitatis abufius

17®

Charitatis Chriftians leX

I7I-j89

ijï.l»


zoi.b

Charitatis’Chriftianae notx Charitacis cum fide amp;Qgt;e,connexilt;»nbsp;lOJ

Charitatis radix fides nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lof

Chriftus à peccatis libérât 81,88-c Chriftus caputEcclffiænbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jäS

Chriftus films Dei ptimogenitus Chriftus finis legis

Chriftus fions vitæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y.b

Chriftus fiundamentum propheta-----a, a—

214.1»

90.0 2'înbsp;Chrißu»


rum amp; Apoftolorum Chriftus gentium feruatornbsp;Chriftus hæres mundinbsp;Chriftus impletio legisnbsp;Chriftus ludxorumminifttr


I

-ocr page 41-

INDEX.


Chriftus iudicabic to tum tmindum


200


Chriftus iußificatio noftra 42.b Chriftus iuAiücationis mediatornbsp;g^.b. 115

Chriftus lapis ofFendiculi 131 Chriftus minifter circumciftonis 21 jnbsp;Chriftus mortis viftor

Chriftus propitiatorium noftrum 42. b

Chriftus qualisferuator 60.160 Chriftus (]uomodo afcendens ill cœ-lum nos reliquerit

Chriftus quomodo pro nobis inter, cédâtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo.iio.b.iiJ

Chriftus radix lefle

Chriftus femel mortuus amplius molt; ri non poteft

Chriftus lignum populorum 2i4.b Chriftus fol iuflitiæ

Chriftus verusDcusamp;bomo j.bj Chriftus veræ humilitatis exem-plum

Chriftusvitxnouæ author yr.b Chriftus vnieus Mediator amp; vnicanbsp;omnium peccatorumexpiatio fynbsp;tf4.b.7i.S9.9O


Chrifto quomodo fimiles efficiamur 49.b.io7.i93

in Chrifto omnes promifsioneS com plette

in Chrifto vincunteleifti

in Chrifto vnico amp; folo faluamur lt;^4

Chriftiani à Deo aftumpti 19^ Chriftianimanifefti amp; occulti 32nbsp;Chriftiani peccatO amp; mundo mori-untur 48.b.49.b.7o.7i.b.i45'nbsp;atenus fub lege non fint


Chriftiani qu ¦71.b


Chriftiani quomodo hoc mundo vti debcantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163.193.b

Chriftiani fingulis reddant quod debent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;189

Chriftianifuntferuiiuftitise 74.b 73.b

Chriftiani veri amp; falfi 29.89 Chriftianorum affeûus quales eflenbsp;dcbeant

Chriftianorum arma fpiritualia 73 Chriftianorum charitas mutua 189nbsp;Chriftianorum confenfus qualis eflenbsp;debeatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211.b


Chriftiad dextramDeifefsio iio.b

Chrifti aduentus in iudicium

Chrifti carnis natura

Chrifti conceptio

Chrifti cohæredes qui fint


Chriftianorum dignitas amp;præroga»

tiu.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29.33.9y.b.io9.b


Chrifti corporis figoa panis amp; vinu $o.b

Chrifti corporis realis manducatio 93.b.94.b

Chrifti cum fidelibus coniunflio


Chriftianorum fraternitas 172.8 gloriatio

hæreditas

Idololatria

imperfeûio

Chriftianorum in hac vita conditio i4f. 174.8

Chriftianorum inanes tituli 29 Chriftianorum liberatio 88.8.89


92.b.93.b

Chrifti dileûio inefFabilis Chrifti diuinitas , .

Chrifti amp; Adami collatio Chrifti amp; diaboli feruitus

Chrifti humanitas Chrifti humanitatis finis

Chrifti ius amp; imperium in homines

Chrifti iuftitia quomodo nobis com-municetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf^.b

Chrifti iuftitiæuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfy

Chrifti inlititij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9

Chrifti meritum quam late pateat 45-b

Chrifti mors quantum fit benefi. ciumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'* ’¦ — *¦

Chrifti mortis tempus

Chrifti mortis fruftus Chrifti obedientia

Chrifti præfentia in Cœna

Chrifti regnum quale Chrifti regni propagatio

Chrifti regni termini Chriftirelurreftionis fruûus

^6.110,138

ad Chrifti tribunal omnes homines liftenturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,99

Chrifti typns Adamus 43.b Chrifti vbiquicasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no.b

Chriftjm quotnodo induaraus 193 Chrifto riomini nomen tribuiturnbsp;I37.b.i38


60

5'.^4.i98.i99 é3.b.^4nbsp;7J-I’

90


y9,b.2oi.b $9-1’nbsp;^6,69.110nbsp;66.bnbsp;$0-94nbsp;I99.1’nbsp;218nbsp;4.bnbsp;94-1’


Chriftianorum luda,militia ff.98.b 214.8

Chriftianorum negligentia à luxus 1^9.192.8.193

Chriftianorum officium 48.8.74.8 98. 192.8

Chriftianorum regeneratio amp; vita nouanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163

Chriftianorum facrificia 144,8 Chriftianorum fandificatio 79nbsp;Chriftianorum fcutum in afflidioni-


bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108.8

Chriftianorum feruitus 74.78.8 Chriftianorum fpes, vide fpes.nbsp;Chriftianorum Vera nota !ónbsp;Chriftianisan concedaturvltio 180nbsp;Chriftiana fides vera amp; propria 138nbsp;Chriftiana indulgentia 203.8.204nbsp;Chriftiana li8ertas 78.8.81.83.201nbsp;Chriftiana patientia vera 210.8nbsp;Chriftiana prudentianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;232

Chriftianæ fortitudinis fulcrum

108.8

Chriftianæ libertatis a8u{us 2o4.8


Chriftianæ libertatis dignitas 202 Chriftianæ libertatis frudus 79nbsp;Chriftianæ libertatis quæ ratio ha-bendanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;204.b.2O3

Chriftianæfêruitutis leges 191.8 Clauiumpoteftasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149 b

Cleripapifticiimmunitas l8i.b Cœli amp;terrxinteritus 100.bnbsp;Coelumnouumamp; terra noua loo.b


Cccluw vblquarium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiô.fe

Cœna Domini Euchariftia dicitur )44.b

in Cœna quomodo præfens fit Chri ftus

C œnæDominicæ finis amp; vfus

71-94 ‘

Cœnobia monialium

Cognationis quæ ratio habenda 227.b

Cognitio Dei vnd.epetatur 12.8 Communioprimitiuæ ecclefiæ 221nbsp;Concordia ecclefiailic.i

Concordia in fiue quails cfted.ibeat 111.8

Concupifcentia legis occafione au-getur

Concupifcentia foilspcccati 82.8 Condemnatio per Chriftum fu8iacanbsp;88.b

Confefsiofideivera 137.159.8 Confefsionis fidci necefsitas 139nbsp;Confidcntiæ malum

Coniugiumpeccati

Coniugium ïàndum eft Cora Deo 92 Coniugium/pirituale 80.8nbsp;Confcicntiæ iudicium graue 2^nbsp;Confcientiæ pax amp; cranquillitas

Confcientiæ miferæ cófolatio 109.8 Confcientiæ rormentanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187

Confènfus ecclefiæ qualis efle de-beat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211.8

Confenfus ecclefiæ finis 212 Confènfus fceleruraalienorum 20nbsp;Confolatio omnis cx fcripturis flens petendanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210

Contemptus aliorum

Conuerfionis veræ frudus 134 Conuiuiorum luxus

Corpus mortis

Correptio fraterna 170.216 Correptio non tollitur prædeflina.nbsp;tionis dodrina

Correptionum quæ ratio habenda 132.b. 170

Cultus Deiverus amp;eius frudus 4.8


203

Cultus diuorumfalfus

Cultus falfi fous amp; origo

Cultus rationalis à nobis requiritur

Curiofitas humana qùomodo coera cetida

Creatura Vanitatifubieda eft loo Credentium paucitas vocationemnbsp;non tollit

Creditorû amp;dc8itorû officium 189 Crux, videafflidio.

Crux Chrifti quomodo ferenda 98.8

Crucisamp;tribulationumcaufæ 94 Crucis Chrifti confolatio 9®nbsp;Cynicorum dodrina


D.


¦r-xAuidtypus Chrifti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;207

-¦-^Debitorum amp; creditorum officium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;289


-ocr page 42-

Deus author eledionis Sc reproba-

tionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I2?.b

Deus credentiumtutor loS.S Deusfigulo conferturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izy.b

Deus idem ludæorû amp; Gentium 4^ Deus fidei obieftum • yj.bnbsp;Deus iniufticiæ non accufandus

ltf2.b.I22.b

Deus iuftificationis author Sj.b Deusiuftcpunitpeccata Sf-bnbsp;Deus legis author 82.b.184.8nbsp;Deus .liberam habet in omnespote.

Ratem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I2y.b

Deus magidratus authored iSt.b Deus raifericordiâfuampro arbitrio

diljjcnfat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122.8.124

Deus ncmini eft debitor 118.8.120 Deus non eft author pcccati itf.8

6'2.b.8y.92

Deus non refpicit perfonaj zy

I22.b.IZ9

Deus omnia pro libera fua volunta-tedifpenßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;120.119.b

Deus pcccata pecatis punit i^.b.i7 Deus peccatis bene vtitur 92nbsp;Deus prsedeftinat quos vult 116nbsp;ft Deus pro nobis,quis contra nos?

io8.b

Deusquareaffligatfuos 94 Deus quare cibos in lege prohibuerit

Deus quare interdum auxilium dif

férât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’7f

Deus quare legem dederit tftf.b Deus quomodo inhabitée credenti-

bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97

Deus quomodo trahateleûos 123 Deus quomodo indurate dicatur 124nbsp;Deus retribuit bonS amp; malum 23.24nbsp;Deus fcmper habet ccdcfiam fuara

I4tf

Deusfolusinuocandus loy Deus folus peccata remittit 48.bnbsp;Deus ftimmus amp; maximus iudex

  • 109.8.180.8

Deus fiios fideles nunquâ defcrit 117 Deus veteris amp; noui teftamenti au

thor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208

Deus vnde cognofcatur 12,b Deusvltionumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSo.b

Deicognitioinhominecorrupta 38 Dei cultus verus amp; huius fruâus

203

Dei dextera bifariam in fcripturis fumiturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ito.b

Deidileftio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ill.b.109

Dei dileûio in filio exhibita 60 Dei diuitiarum profunditas 1^2nbsp;Del eleftio libera amp; gratuita io£.b

,120.121

Dei elcftionis finis

Dei amp; hominumconiunftio 8o.b Dei filij vnde nafcantur 97.118nbsp;Deifiliorum adoptio

Deifiliorum dignitas

Deifiliorumreuelatio

Dciprotedio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io8.b.iOÿ

Dei gloria an peccatis illuftretur 33 Dei gloria cum iroaginibus permu-tatanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ly.b

INDEX*

Dei haeredes qui fint

Deihoftes qui dicantur 60,8.92 Dei iræcaufæ peccata

DeiiræefFeda

Deiiuditium vniuerfàle zoo Dei iuditia imperueftigabilia funtnbsp;162. i2y

Deiiuramentum

Deiiuftitia

Dei iuftitia gratise prxdicatione nontollitur

Dei iuftitia quomodo nobis commu-nicetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9.8.10

Deiiuftitiaefeueritas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7

Dei longanimitate non abutendum 22.b

Dei mifericordia primaria caufa ele-ûionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122.1»

Dei mifericordiæ caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izz.b

Dei mifericordiæ fous iuexhauftus


147-b

Dei nominis prophanatio 30 Dei operum finis

Dei poteftas non eft tyrannica I2tf

Deiprsedeftinatio

Dei præfcientia

Deiprouidécia cunfta geruntur 178 Dei promifsionum veritas 34nbsp;Dei prouidentia peccata non cxcufatnbsp;3f-92

Dei vafa funt homines izfi.b Dei Veritas nonabhominum autho-ritatependetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34.11S

Dei voluntas libera eft 123.163.8 Deum non pœnitet vocationis fuse

  • 160.8

Deumpromifsiones nonfaciunt de-bitorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117.8

de Deo quaeftiones curiofse amp; impiae JJ'l’

Deidonorum vfus 167.8.168.8 Deorummultitudo vnde 14.8nbsp;Deledus ciborum 194.8.197nbsp;Deinocratianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;182

Dextera Dei bifariam in fcripturis fumitur

Diabolus quibus. armis contra nos pugnet

Diabolus quomodo regnum fuum in nobis obtineatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75-83.8

Diaboliamp;Chriftiferuitus 73.8 Diaboli amp; hominûconiugium 80.bnbsp;Diaboliregni finis

Diaconiaamp;Diaconi i69.b.i7i.b Dies fefti papiftarum

Diei Dominici obferuatio 1^6 Diei nouifsimç defcriptio 200nbsp;Dierum difcrimen

Dierum obferuatio

Dileûio Dei in filio exhibita 60 ioy.b.io9.iii.b

Dileflio inimicorum

Dileftio omnibus præcipitur 190 Dileâioquid

Dileftio vera amp; ftmulata 171 Dileftionis abufus

Dileâionis caufa mouens 190.b Dileftionis Chriftianæ debitû 189.8nbsp;Dileâionis modus amp; finis 190nbsp;Dileftionisfedes animus 19*nbsp;Diledionis verç natura 173.8.177.8nbsp;Dileûionis verse,régula 173.228nbsp;Difsidia Ecclefiae, vide Ecclefta.

Diuiniras Chrifti

Diuitumhuius mundimifera condi' tionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36.8.77

Diuitise ver« qux

Diuitiarum verus vfus 197-1’ Diuorum cultus falfus

Diuorum intercefsio, vide fan ét o-rum intercefsio

Diuorum inuocatio

Doétores falfi quomodo traéfandi

  • 230.8

Doftorum noftri feculi ambitio amp; ftiperbia

Docendi funûio quam neceflària 170

Docentium huius feculi negligentia 170.171

Doärina Euangelij bona opera non tollitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68

Doûrina ex facris fcripturis peten-da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210

Doéfrinaveraquæ 41.169,8.170 Doftrinae Euang.authoritas i66.bnbsp;Dodrinae Euang.fumma 137-8nbsp;Dodrinse forma Euàngelium 7^nbsp;Dodrinae verse probatio 139-8nbsp;Dodrinse Veteris amp; Noui Teftamenti confenfus 10,8.137

Domini antiquitus qui didi fine

  • 137.8

Domini nomen Chrifto attributuni 137-8

Donatiftarum error nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38.8

DonorumDeidiuerfitas 167.8.168 DonorumDeidifpenfatio 120nbsp;Donorum Dei vfus 167.8.168.8nbsp;Donorum diuerfttas nonfcinditec-cleftamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;168.8

Domini gratuitum in Chrifto exhibitum

E.

t Brietas amp; comeflationes 192-8 ^Ebrietatis finis

Ecclefta ex facris fcripturis docen-daeft

Ecelefia infirmorum in fide ratio-nemhabeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.193

Ecclefta non feinditur fhndionum diuerfttate

Ecclefta vera quae

Ecclefta vna omniumfandorum 168 Ecclefiae aedificatio

Ecclefise Chrifti vnltas 167.8.1^8 Ecclefiae confenfus finis

Ecclefiae confenfus qualis elTe debeat

Ecclefiae controuerfiarum origo

  • 138.8,230.8

Ecclefiae contentiones de ciborum difcriminibus

Ecclefiae diftenftonum caufse 167 Ecclefiae difsidiorum authores 230.8nbsp;Ecclefiae dodorum officium 170nbsp;Ecclefiæfundionumdiuerfitas 168

169.218.b

Ecclefiae


-ocr page 43-

Ecclefix impoftorua ingcnium amp; _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji-b

Eccleiiæopes amp;earuavfigt;s 170 Ecclelise paftores

Eccleiiæ preces

Ecclcliæ primitiuæ coRimuDio

Ecclellæ primæ difsidia

Ecclefixprimitiux ßacus lÿS.b zt6

Ecclefiæ Romanæ fundatore*

Ecckfiæ feduftorcï «juomodo tra-ctandi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zjo.b

Ecclefiæfocietasamp;eius finis 1^7.b Eccleliæ veteris Eleemolÿnarij 171nbsp;Eccleliæ veteris occonomia

171.b

Ecclefiæ verænota Ecclefiæ vicarij


t6jt aij bnbsp;quot;Mÿ.bnbsp;Ëcclelîam fuam fensper habe«Deusnbsp;14lt;ï

Eccleliarum controuerfiequomodo eomponendaenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itfy.b

Ecclefiarum mutationes varix 15'9 Eccleiîaflieusfenatusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I7o.b

Ecc'eiiaftici minifterij dignicas iiîS.b

Eccleliafticu’» ininifterium,vide mi» nifterium ecclefiafticuro

EleftioDei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lotf.b

£lc£lio Dei ad Gentes extendicur i27.b

EledlioDeiliberaamp;gratuita Ii8.b ito.b.izi

EleQio ex vocante Deo pendec 12t », ^3-124

Eleöio amp; reprobatio 120.121.t22 Eleftio prima falutis noftrx caufa

Eleüionis caufa prima , nbsp;nbsp;i22.b

EleûionisDeiprobatio per vocatio.

Eleftionis diuinx finis

Eleûionis diuinæ vis

Eledionis diùinxvfus - - , - , Eleéiionis dodrinx contemptoresnbsp;’24-125

Eleftionis amp; reprobationis author Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izj.b

Eledlionis amp; reprobationis finis ItS.b

amp;e£lionisfignum fides nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127

gt;n Eleûione nullus eft operum re. fpeftusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I2o.b,i2i

Eie ûi amp; reprobi qui nam fine nbsp;nbsp;9. b

l2S,b

Elcfti quomodo trahantur lo.izj Elefti vafa mifericordix Dei fiintnbsp;ixtf.b

Eleftorum glorificatio

Eleftorum omnium conditio Eleftorum vißoria vndcnbsp;Eleftorum notanbsp;Eleftorum vocatio

127.1»

107 ’30nbsp;loj.b.ijo

108 218.b

XI2

113 -------1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;207.6.121.6

Eledos a Dei diledione nihil fepa-lit

Eleélis peccata in bonum cedunc 105.6

Elementa corruptioni fubieda funt 100

Elementorum obedientia 99,6

7?

178

^54 pœnæ

83.b

INDEX.

Eleemofynx qux ratio habenda 221. 222

Eleemolÿnarij veteris Ecclefix 17t Epxnetus Pauli diledusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224.b

EpicurXorum error grauis ij Epiphanij in vera religione feruori4nbsp;Errotura omnium occafiones 142.bnbsp;Euangelium bona opéra non tollitnbsp;41-t»

Euangelium Chrifti diuitix mundi Euangelium ex auditorum moribusnbsp;non iudicandumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145

Euangelium leges bonas non tollic 45.b.48

Euangelium forma dodrinx Errorum ferèomniumongonbsp;Euangelium non eX euentu huius fe.nbsp;culi iudicandumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

Euangelium non fbrtuitd prxdica. tur

Euangelium omnibus offèrtur 9,b Euangelium potentia Del

Euangelium prxconiura Chrifti 234 Euangelium quare gencibus prædi.nbsp;catum

Euangelium quid

Euangeli) annunciatio iuftitiamDei non tollic

Euangeli) author Deus

Euangeli) conteroptorum 150.b.151.b

Euangeli) dignicas

Euangeli) dodrina bona opera non tollitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48

Euangeli) amp; legis diferimen 9.44.b Euangeli) finis amp; effedui 9.6.235nbsp;Euangeli) prcpagatimiraculû I45.bnbsp;Euangeli] reuelacionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;234.b

Euangeli) vetuftas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3.b.4i

Euangeiio politix non labefadantur i87.b.i88.233.b

Euangeliex doûrinx authoritas I44.b

Euangeliex amp; Mofàicx dodrinx conlenfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;237.b

Euangelici minifterij ratio 144 Euthariftixfacrificium l44.bnbsp;Efàui amp; lacobi natales 219.6.121nbsp;Euchitx amp; Pftllianinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175

Execrandi confuecudo pefsima 177

F.

t Ames male fuada

Ferix ludxorum

Ferix papiftarum

Felicitatis amp;infelicitati$ caufx 95.6 Fœderis diuini certitudo

i4o.b

Fides antiqua amp; vera Fides à peccato iuftificac

Fides certifsimaeledionisnota 213 Fides Chriftiana vera amp;propria 138nbsp;Fides Dei ex femecipfii conftac 34nbsp;Fides eledionis fignum cercifsi.nbsp;muranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127

Fides exauditu eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145

Fides ex euentis non eft iudicanda 58.94

Fides iuftificationis amp; vocatiottis

Ilt.b

19^

197

loj.b

41

70

vinculum

Fides legem non euacuat

Fidesnouex noftro arbitrio pendes »07. b

Fides omnium bonorum fundamen*

turn

Fides prxuifa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;21

Fides pr xdicacionem non ièroper le-

quitur

Fides quid fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io.43.5j.b

Fides quomodo nos iuftificet ff.b Fides radix bonorû operum 45.10}nbsp;Fides fine verboDei confifterenon

poteft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t42.b

Fides folaiuftificac 10.41.4}

44.b. 89.90.b.ioS.ijf

Fides fpeiorigo Fidei analogianbsp;Fidei certitudo amp; dignitaS

9O.r3^.b Fidei confefsio veranbsp;Fidei conftancianbsp;Fidei effeélusnbsp;Fidei amp; conftantix verx præmiumnbsp;loo

Fidei amp; Ipei indiflolubile vinculum

103 Fidei fundamentumnbsp;Fidei fruftusnbsp;Fidei imperfeâio

ioï

p.b

n7-tgt;-i39 fb.lt;ï.y4.b.234nbsp;^pb,f(ï. f7.gS

«t» ïS’bnbsp;79-1»nbsp;J4-t»

Ï94-1»

10

10.b lt;f9nbsp;£lt;3.bnbsp;92.!gt;

48.55.b 5ô'.b.i38,|gt;nbsp;zoànbsp;Fidei iuftitix amp; legij collatio iJ5.bnbsp;Fideiiuftificationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’4°

Fidei iuftitia qux Fidei libertate non aburendumnbsp;Fidei obieâum Deusnbsp;Fidei remora quxnbsp;Fidei verxvnitasnbsp;Fidei verx exercitîun»nbsp;Fidei verx perfeuerantia f4.b.i9i.bnbsp;Fidei Verbum quidnbsp;Fidei virtus maximanbsp;Fide adirus ad Deura patetnbsp;Fidecredituradiuftitiamnbsp;ex Fide eft inuocacionbsp;in Fide infirmi quomodonbsp;194.204nbsp;Fide non fiiperbiendumnbsp;Fide quomodo donentur pijnbsp;inFidefua viuuntiuftinbsp;Fideles infititij Chrifti funenbsp;Fideles in Deoglorianturnbsp;Fideles non fiintin carnenbsp;Fideles peccato moriuntur 48.70.bnbsp;Fidelium conftans perfeuerantianbsp;iii.b

FideliumcumDeoconiunâio 9},b

Fidelium amp; Chrifti communio 92 , 53-1»

Fidelium hæreditas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ2.98

Fideliumin his terris conditio io4 i74.b

Fideliumluâa perpétua Fidelium notæ verænbsp;Fidelium proteélor Deusnbsp;Fidelium fanâimonianbsp;Fidelium tituU

ƒ4

37 i;8.bnbsp;142nbsp;traóaodi

soS.b

79 ________________ _ _ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.b .nbsp;Fidelibus quomodo iuftitia Dei coinnbsp;municeturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

Filij Deijveri qui dicantür pB.sil

7 î



-ocr page 44-

FilijDei vnJe nafcantur 97,100.118


Felicitas credentium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çS.b

Forticudinis Chriftianae fulcrum 108.b •

Fortun« inflabilitas

Fraternitas Chriftianorum

Fraterna cbaritas

Funftiones veteris Ecclefije

Furtilpecies variæ


G.


Z^Aij bofpitalitas

Gaudere cum e:


INDE X.


H.

TjAereditas filiorumDei ¦^Hæres mundi Cbriftusnbsp;Hæredes mundi fidelesnbsp;Hæredes falutis quidicanturnbsp;ii8.b

Hæreditas quid

Hæreftim ongo Hæretici an fint puniendinbsp;Homo ad quid creatusnbsp;Homo agit quod non agit îpfè


98

72

98


Z^Aij bofpitalitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zjj.b

Gaudere cum gaudentibus Gaudium piorum amp; impiorumnbsp;Gentes à propria confcientia dam-


, nantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z'j

Gentes legis diuinæ notitiam babue. runtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^. i84.b

Gentium ante vocationem conditio


I4^.b.

Gentium aflbmptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llj.b

Gentium de Deoopiniones ai Gentium amp; ludxorum idem Deus


47

Gentium falfacognitio Dei ij.b Gentium legis latores a6.b.i84.bnbsp;Gentium legurn fcueritas 2lt;7-bnbsp;Gentium bofpitalitasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*7^

Gentium Idololatriæ ablîirditas amp; eius caufanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ4-b

Gentium impudcns fcortandi liccn* tianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18

Gentium pbilofophorum impuden-


cia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21

Gentium falutiscertitudo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyj

Gentium fcruatorCbriftus nbsp;214.b

Gentium vocatio 8.97.b.i4i.b.2i3 Gentium vocationis caufa 1 jÂ.b


Gentium vocationis amp; ludaeorum re


pudij finis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if7-b

Gentibus iufiitia abfque lege mani. feftata eft

Gentilifmus Chriftianorum if Generis gloriatio inutilis, vide Natales.

Genetbliacorum impietas

Germaaorum veterum cultus dioini ratio

Gloria foliDeo danda

GIoriæDei verum ftudiujB

Gloriæ futuræ excellentia

Gloriatio vera in Cbriflo

217.b

Glorificatio eleôorum

Gratia adoptionis

Gratia Dei qua'mlàtèpateat

Gratta Deifaluamur 77.9tf.b Gratia regenerationisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88.ro8

GratiseDei certitudo loj.b GratiæDeidifpenfatio I2i.bnbsp;Gratiæ nomen

Gratise prædicatio bona opera non tollitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97-I47

Gratiæ prædicatione iufiitia Dei nontollitur

Gratiæ vocabulum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74

Gratiarum aûionis finis amp; vfus i97-b

Gratitudinis exemple


98 »lt;7nbsp;i8iînbsp;197-b.nbsp;8lt;;bnbsp;Homo animalis amp; carnalis 8i,9O,bnbsp;Homo interior amp; exterior 87nbsp;Homo in Vetitum nititur 81.83nbsp;Homo per legis opera non iufiifica-turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.40

Homo fpiritualis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;92.b

Homo fub pcccatum venundatus Se»

Homo vêtus amp; nouus 4i.b,^9,b 81.b. 83.87. 87,b

Hominis facultates fiue vires, vide bominis viresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itfj.b

Hominis imperfeftio amp; corrruptio

38.60.b.103 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{

Hominis infima fors nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^9

Hominis ingratitude fumma 99.b Hominis in rebus diuinis excitasnbsp;I4.b.33.b

Hominis intelleûus 8d.b.87

Hominis iuflificatio

Hominis iuftificatiogratuita 41.89 Hominis liberum arbitriumnbsp;nbsp;nbsp;83,b

8«.b.88

Hominismeritum nullum,videme-ritum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfo.b

Hominis miferia poft lapfum 38 41.b

Hominis miferiæ amp; corruptiosiis origo

Hominis mortificatiov.era

lt;9.b.70, 71. 90.b. 1^4.b

Hominis natura corrupta ^2.72.b 86.b. 9i.b

Hominis opera bona

Hominis operum imperfeûio 47.b Hominis origo ex terra 126nbsp;Hominis perditio vnde

Hominis peruerfum ingenium 83 Hominis regeneratio 69.b.70.bnbsp;81. 83. 86. 87.97. Il8.b, i63.bnbsp;Hominis falus gratuita eftnbsp;Hominis fummum bonumnbsp;Hominis transformatienbsp;Hominis vera beatitudo

Hominis vires 37,b,39.b.6o.b Sy.b. 86.b. 9i.b.163

Hominis voluntas corrupta 123 163.b

in Homine quomodo peccatum pro. grediatur

Homines boftes Dei ftint 60.b Homines in aliorum vitia curiofi ceiinbsp;fores

Homines lutoconferuntur 126 Homines non nafeuntur abfq; pec.nbsp;. cato

Homines omnes adChrifti tribunal fiftentur


Homines onnes Deo Jebitores fiifl» 140,b

Homines omnes fratres font J72.b Homines mendaces funtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34

Homines peccatimancipiafunt 8f 94. i6i.b

Homines quanti faciant vitam fuanj 39.b

Homines fecundum carnem ambulant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9o.b

Homines valaDeifunt iî6.b Hominumcontemptus 197.198.bnbsp;Homind-contra Deura querelx isfnbsp;Hominum cum diabolo coniunûionbsp;8o.b

Hominum amp; Dei coniunÛio 80.b Hominum incredulitas non derogaCnbsp;veritati diuinx

Hominum in hac vita miferia 174.b Hominum nondum regeneratorumnbsp;vires,amp;c.

Hominum omnis fanûitas damna-tur

Hominum omnium communis con


38.^0,b


89


*4 99-bnbsp;Kj.b

48


ditio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4i.b.87

Hominum opera iroperfefta 42

Hominum renatorum conditio 88 Hominum renatorum voluntas 86.bnbsp;Hominû fub legepeccaticonditio 8rnbsp;Hominumnemoiuftusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38

Hominuum renatorum vittofitas 87 Hominibus lex naturx indita 63nbsp;Hominibusnonfidendum 62


in Hominibus quomodo regnetptc-catum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72

Honor cuidebeatur 173.188.b Honor foil Deo deferendusnbsp;Honeftas vitx amp; morum »78.bnbsp;H ofjiitalitas gentiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^

Hofpitalitas veterum patrum J7lt; Hofpitalitatis leges i73.b.227.bnbsp;Hofpitalitatis exempta 226. b.233.bnbsp;Hoftibusbenefacier.dum I76.b.i8lt;»nbsp;pro Hoftibus quomodo oranduB*nbsp;176.b

Humanæ vitx conditio I74'b Humanx rationis excitas 12.62


Humanarum virium propu ?natores 107,b

Human! ingenij curiofa audacia 1^2 Humilitatis exemplum Cbriftus 178nbsp;Humilitas qux vera

Hypocritarûingeniûamp;mores 23t.b jAcob ex gratia eleöus

^lacobi amp; Efa ui natales

lacobielcftioamp;Efauirepudium 12 leiuniorum vera rationbsp;Idololatria Cbriflianorumnbsp;Idololatriæ abfurditasnbsp;Idololatriæ font amp; origonbsp;Idololatriæ pœnanbsp;Idololatrarum maxima ingratitude*nbsp;erga Deumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij-b»

IdolorG prima origo amp; caufa 14.6.1^ Ignis puigatorij refutationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J69.b

Imaginum primaorigo i4.b.i3.i4 In^piorum amp; pioruni gaudium 177nbsp;Impiorum hominumretributio 24.bnbsp;ImpioiumliominuBiaffliûioi’«! 7^nbsp;Impioriiia


202.b tfnbsp;Ifnbsp;s4nbsp;1^


I

-ocr page 45-

Itnpiorum mors xterna 78.5 Impiorum nequitia non fraudi eftnbsp;pijs

Impijs non patrocinandum

7 f

Impiorum tragicus eXitus j T

grediatur

Indifferentiû quç ratio Indulgentia Chriftiana

Indulgentiæ Chrifiianse finis

Induratio reproborum Induravonis caufiinbsp;Indurationis modus

Infantes peccatores funt Infantium opéra præuifa _____

Infantium peccatum originale 4i.b Infideliumiudicianontimenda 143nbsp;Infirmi in fide quomodo traûandlnbsp;194.193. zoi.b.iop. 2Otf.

lugratitudo boroinum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*73'5

Inîmicis benefecienduro 180.b Inobedientia, Adami peccatum giSnbsp;Intelleau$ho**gt;**’*s 84.5.87nbsp;Intenriobonanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

Intentionoftrabonanonfaluat 130 lotentio bona an fufficiat in cultu

Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’33-h

111.104.5 104.5nbsp;iio.b


33-b . ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

lœpiorum peccata mortalû

Impiorum tragicus rtitus

»nimpijs quomodo peccatum pro. grediatur

Indifferentiû quç ratio habenda 20 f ~nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo^.b

modus amp;

zq6 lZ4.bnbsp;*^4nbsp;izi.b

141

97.b 'o;nbsp;i03.14r.142

]8o

180

II

100 179-b

Intercefsio fanâorum Intercefsio fpiritus fànûinbsp;Interceffornofter Chriftusnbsp;intercefsionis Chriftimodus lio.bnbsp;Internretandi feripturas certa régulanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*4ÿ.b

Inimici diligendi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;176.b

Inuidiæmalum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.b.18.149

Inuidiæ amp; contentionis malum *9î Inuidorumhominumingeniumnbsp;Inuocare nomen Domini quid *4*nbsp;Inuocatio cum fide coniunöa

InuocatioDei luuocatio diuorumnbsp;Inuocatio quse veranbsp;Ira quails affedusnbsp;Ira ^otnodoreprimendanbsp;Iræ Deicaufse peccatanbsp;Irædiuinjeeffcdanbsp;Irac amp; vindidae cupiditasnbsp;Iræ quomodo locus fit dandus 180nbsp;Ifaaci amp; Ifmaelis nataliumdiuerfitasnbsp;118.5,119.5

Ifraelitæ veri qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117.5

Ifraelitae vnde didi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ii3.b

ludsei legis diuinæ violatores zp.b ludaeinonfuntreiedi propter gen.nbsp;tes

ludæioffenderuntad Chriftum ludæi rebelles Chriftinbsp;ludæifacrileginbsp;ludæi veri qui fintnbsp;ludæorum conuerfio fruduofanbsp;ludæorum cultus dîuinus

134 *3*nbsp;2^3nbsp;30nbsp;32

134 114nbsp;ludæorrm dignitas amp; prærcgatiuanbsp;• 28.b.33* t’ 4-113.5. 213nbsp;ludæorum amp; Gentium eadem con.nbsp;¦ ditionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ i(jo.b

ludæorum excæcatîo non vniuer.

falls ne^ue perpétua eft ,j«,5

r N D E X.

ludæorum inanes tituli zS.b ludæorum in orbefparforum multi-tudo

ludæorum impietas non derogat

Dei promifsionibus li4.b.ii8.b ludæorum occæcatio

ludæorum feriæ

ludæorum minifter Chriftus 213 lus legis quid

lus tributoruB»

luftificationisauthor Deus 89.5 luftificationis caufa propria 42nbsp;luftificationis amp; vocacionis con-nexionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io3

luftificationis frudus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43.5

luftificationis gratia quam late pa.

teat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43

luftificationis mediator eft Chriftus

«9.5

43-9O

108

41

luftificationis noftræ ratio amp; modus 41. 33.5.90nbsp;luftificationis Boftræ finisnbsp;luftificationis vocabulumnbsp;luftitia abfque lege manifeftara eft

  • 40.5

luftitia Chrifti quomodo nobis com« municeturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 44.5

luftitia Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40,b

luftitia Dei caput faluris noftræ 134 luftitia Dei gratiæ prædicatione nonnbsp;tollicurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34

luftitia Dei rcuelatur in Euangelio 9.b.io

luftitia fidei quæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43.134

luftitia Gehtibus manifeftata luftitia gratuitum Dei donum 43

  • 130.5

luftitia obedientiæ ftipendium luftitia operum 44. 47.73nbsp;luftitia pai eticum non propagatur innbsp;liberosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4z

luftitia partialis 41.42.44.5 luftitia quæ Deo placeat 44.bnbsp;luftitia fóla fide apprehenditur 43nbsp;lt;33

luftitia vera non alligatur facramen* tisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31.5

luftitia vt conferatur amp; recipiatur 41.42.b

luftitiæ diuinæ (èueriras luftitiæ Chrifti visnbsp;luftitiæ amp; peccati fèruitusnbsp;luftitiæ fidei amp; legis collationbsp;luftitiæ propriæ vana fidutianbsp;luftitiæ ferui funt Chriftianinbsp;luftitiara legis nemo confequitur

liiftitiartorumconfutatio 134 luftus quomodo in fide fua viuercnbsp;dicaturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10.b

luftificario gratiæ prædicatione non tolliturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93

luftificatio gratuitaeft 40.5.41.131 luftificatio hominis fnbsp;luftificatio legisnbsp;luftificatio operumnbsp;luftificatio vitænbsp;luftificatio vnde Abrahamo obtige.

rit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44.5

luftificati apeccato quiï 70

7lt;r.b

’34-lgt;

74-1’

8ÿ, JO.b.çT

89.b

89.b lt;ff,b

41

40.70

19

îî

134 i;4.bnbsp;IÎ9-I47

luflificandi BioduS luOificandi verbumnbsp;luftificamurpcrfolam fidem

41. 43- 44-^quot;f7' 89. 90 ludæorum prærogatiuatnbsp;ludæorumpropriaiuftitianbsp;ludæorum radix Abrahamnbsp;ludæorum reieâionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

ludsporû reiettibnis caufa ijz.iyrf.b

finis

de ludæorû rcftiturîone vaticinium

lyS.b

Tudaicipopuli dignkas

ludaifinus verus

ludicare^uid

Tudicarc qucRiododeSeamus 2oo ludices perfônas non reipicianc

’8? 3«.iSj.bnbsp;27,bnbsp;I48.b.i9y.b

ludicarc quomododeSeamus ..

  • 183.5 ¦nbsp;ludicum fundio qualisnbsp;ludicum officiumnbsp;ludicij diuini formanbsp;ludicium temerarium

¦198.5

Tudici j nouifstmi deferiptio 200 Indicia Dei 'iniperueftieabilia fune

  • 123.147.5

ludicia infidelium non timcr.da 193 ludiciorumDeiexempIa 199.5nbsp;ludiciorum executio nreeffaria 184nbsp;ludiciorum quç ratio habenda 198.5nbsp;luramentum Deinbsp;lurandi vera rationbsp;lurisiurandi definitio

Î99

113 b

ï?9

L.


T Aftantîj oraculum de Rotnat rul-na nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifÿ


Laicorum libri an lîot intaeincs itf. 17

Leuitaruœinfiirutioamp;officiün: 143 Lex.mfitcaußefficienspeccati 8znbsp;Lexbona amp;fanßacftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sj-.b

Lex diuinæ voluntatis ineerprrs 92 Lex Euangelio non tolliturnbsp;Lex iratti operaturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi.b

Lexliteraoccidens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3i.b

LeX mentis amp; membrorum 87 Lexmoràlisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;82

Lex naturîE cutn diuina eadem eft 2S Lex naturæ lt;35. Sz.b.zoS.bnbsp;Lex nunquain fine Chrifto prædi-candanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8'7

Lexnondominaturcredentibus 80 LeX peccati

Lexperfèfanélàamp; bonaeft

Lex perfidein non euacuatur 4ç.b Lex propriè non eft caufa mortis 84nbsp;Lex qtiare à Deo data

Lex quomodo peccatum augere amp; mortem.ifférredicatur

Lex concupilcentiam nofiram au.-8^'

Lex quomodo abrogata Lex fpiritus vitænbsp;Lex vitatm.ngiftranbsp;Legis author Deus

Legis conditio promifsiones irritas facitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Legis definitiejilatonica

Legis defioicio

Si 4t{.7}-b

89 8z,bnbsp;8;.l»


-ocr page 46-

Legis JiuinævfuSquot;. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40.b-

finiSj dignicas aS.b.39.15.73,83 131. ]34.b

Legis doftfioa neceiîâria eft Sz.b Legis amp; Euangclij difcrimen g.bnbsp;Legis amp; fidei iufticiæ collatio I35'.bnbsp;Legis amp; Eu.iiigelij coUatio 44-bnbsp;Legis itr.pletionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9O.b.i89.b

Legis iiiobedicntia Dei hoftes facit 9Î

Legis ius ,

Legis iuftitiam nemo cohfiquitur

Legis impotentia

Legis latores Gentium nbsp;atf.b.i84.b

Legis m^IjtdiÄio . ’ ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88,b.9o.b

Legis opera , nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;,

Legis opera noniufiificant 40.44 4P4(S.47.48.89.b.

Legis vfus verus 47.87,i34.b Legem cur dederit Deus 46.bnbsp;ter Legem peccatiim augetur 67nbsp;.egem latamprxcefsit peccatum 63nbsp;à Lege qucmodo liberati fimus 81,bnbsp;Le ges iudicio opus habectnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 ƒ

Leges omnibus communes efic debent . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8y

Leges quales eïïe debeant

Leges fumptuariæ

Leges vnde pctendte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Legum autHor Deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j84.b

i-cguni Gentiotn feueritas 26^.0 Legum finis amp; vfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184.18^

Legum finis amp; vfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i84.b

Legibus non aftringitur Deus iig.b Liberum arbitrium hominis 83,bnbsp;8iS.b.88. H7.i65’.b

Liberi arbitrij propugnatores ji.b io7.b

Liberorum educario nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6t

Libertas CEriftiana 78.b.8i.8;

Libertatis Chriftianæ abufus zo^.b dignitasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zoz

fruäus

Libertatis Cliriflianæ quae ratioha-benda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;204.b.20$

Libertinorum error 139.187 Literae vocabulumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8i.b

LonganimitasDeiinreprobis Lotbiliberationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i29.b

Lugendum cum lugentibus I77.b Luxus conuiuiorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19z.b

M.

Agiftratushtereticos punirede.

bet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18tf

Wagiftratus non terror! eft bonis loj.b

Magiftratus author Deus 182 J4agiftratus boni officiü l82.b.i84nbsp;Klagiftratus contemptores 183.187nbsp;Itlagiftratus definitienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184

;Magiftr2t“S amp; principum officium

Waeiftratusfunclio grauis amp; mole-: ft a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J85

Magiftratus eft populum regere amp; conferuarenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^4

ïdagiftratuian occidereliceat i8s ^lagiftratui omnis anima fubiefta

. efio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSi.b.i^i

Magiftratui tributa foluçnda 188 Magiflratus Euaiigelio non tollun-; tuj\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ 187.b,i88.233.b

b4agiftratusmalian aDeo 182.b Magiftratus negligencesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184

Magiftratuspaftorespopulorû 184 Magiftratus quales. digi debeant

. i^S.b

Magiftratuü redditus,public! iSS.b Magiftratuum tyrannis ¦ i8ynbsp;Magiftratibus au belïa. gerere liceat

Magiftratibus obediendum necelTa-rïo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;182.187

Magiftratibus debetur,timor amp;ho. nornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188.b

Maiorumfiduciainanis . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$1

Malum pro malo non rependendwm , 178.181

Mala non funt facienda vtcueniant


bona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jtf.b

Malorum inuentores . Malediâio omnium creaturarum

vndc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zot

Manichatorum error

Marici poceftas in vXorera xSz.b Martyres vnde diót!

Martyrumconftantia

Matronarum officium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zztf.b

Mediatornoftersinicus Chriftns 89.b. 90

Mediarores noftri non funt fanüi


«^3 *2.b

94

91 7tnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Mortis caufa quse 72.b.84.b.loo.b Mortis Chrifti fruâus

Mortis corporese vtilitas 94 Mortis et vitç fonres,caufç 6'7.b.9j.b

¦ nbsp;nbsp;quot;

59-b

72.b £8.b


ï7-b Mendacesfuntomneshomines 34nbsp;Mendie! !n populo Dei non Ent

I7hb Menfa in laqueumnbsp;Mentis humante vitiofitasnbsp;Meritum operS hominis quale 23,b

44.b.47.6o.b.79.b.88.89. 95.98. 103.118.b. 121

Mors animæquid Mors effeäus peccatinbsp;Mors etiam pijs imminetnbsp;Mors ex carnegigniturnbsp;Mors per Chriftum viftanbsp;Mors quare pœna peccatinbsp;P.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

Mortis Chrifti fruâus Morris corporese vtilitas

Mortem lexaÉTert Mortemomnes horreiùusnbsp;Mortuorum refurreâionbsp;Mortale amp; veniale peccatumnbsp;Moripeccatonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____

Mortificatio hominis vera dS.ktfg.b

70.71.b. 80. 81. 9c.b. 1^4.b Militia mercenarianbsp;Militum impietasnbsp;Miniftri ecclefiae falfinbsp;Miniftri legicimi quinbsp;Miniftriquomodo debeant efie affe-

âi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;153.b

Miniftri verbi à Deo mittuntur 143 Miniftri fine minifterio I70nbsp;Miniftrorum conditio laboriofii 133nbsp;Miniftrorum ecclcfiæfuperbia 2z8nbsp;Miniftrorû verbi authoritas i«,b

179

179

231 ’43-b

Minifircrum verbi officium i.a.amp;b 22.37.0,146.b. 169. 2l6.b

Miniflioruro verbi vocatio i66.b Minifterij ecclefiaftici contemptufnbsp;166.b .

Minifterij ecclefiaftici dignitas I6â.b.ai6.b

Minifterij ecclefiaftici difiinâa effi' danbsp;nbsp;nbsp;218.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finis 4 .i^z.b

Minifteria veteris ecclefiae

Miracula quare cefl'arint

Mifericordia De! prima elcâionis

caufa


17

2i.b

2if

i8z

Mifericordiae afteâus bonus amp; ne» ; ceftariusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171

Mifericordiae Dei caofâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iza.b

Mifericordiae Dei foes iaeXhauftus 147-^

Mifericordia Deus pro fiio avbicria dijpenfatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izz.b.iz4

MifTæ facrificium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7*

Monachorumauariti* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;251

Monachorumpœnitcntiafalfa 7» Monaehorum amp; Monialium impu*nbsp;denslibido

Monaehorum fanâitas falfà Monialium ccenobia vndenbsp;Monarchianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___

Mofaicæ amp; Euangelicse doHrin« confenfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i37.b

Mundi donilt; quomodovtendû J74 de Mundi attemitate philofophoriînbsp;erroresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loo.b

Mundi defyderium amp; labor loi Mundi diuitise versenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xfj

Mundi huiusvoluptatesfiuxse 76.b 77-

Mundi inanimatæ partes an fenfibi* lesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

Mûdi machina vanitatifubieâa 100 Mundi Machina patienrise versenbsp;exemplum

Mundi roaena invratitudo ?¦ ’• ' ,

Mundi partium officium

Mundi pax faiamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f6.b

Mundohocquomodovtendu ipj.b

y-79 187

Mundi mutatio quæ fit cxpeâanda.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99'.^

Mundi pax falfà


Mundo hocquomodo' Mundo valedicendum

Munerum acceptio Mutuum datum amp;äcceptum

N.

I^Arciflus Claud!) Cxf libertu*


Z28.b

Natales Ifaaciamp;Ifmaelis

Natales lacobiamp;Efaui

Natalium vanagloriatio

Natalibus quid tribuendum nbsp;yi.120

Natiuitatumiudicia

Naturælexcurodiuinaeademeft Neronis crudelitas

Neftorij error

Nobilitas vera quae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi. iiS

Noâis amp;d!e!fignificatio 192

O.

/~\Bedienria Chrifli Obedienria Pt,.:)

Obedientiafidei Obedientia mater virtutum

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6(f,b

Obedientia Chrifto débita I99.b

---------------X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217.b

—-............gt; 7f

Obedientia


-ocr page 47-

Obedkncla raaglßratibus qualis de beacurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8i

Oeconomia reterls Ecclefiæ I7i.b Obedientia voluntana 187nbsp;Offèndiculi lapis Chriftus 131nbsp;Oficnfio proximi aoa.zoo.b

Videfcandalum

Offenfiones euifandasefle pÿlt; 178 Officia veteris Ecclefiæ 149nbsp;Oligarchianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8t

Opera bonaEuangelio nontollun-»ur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44.93,14;

Opera bona quomodo horoini tri.

»4

40

40 191.b


2o;.b

84. b.

I2I

buantur OperaLegisnbsp;Opera legis non iuRificancnbsp;Opera lucis amp; tenebrarumnbsp;192

Opera fidei Deo placent

Opera præparatoria 73.b.

130 b

Opera præuilà Opera fupererogationis . , ,nbsp;Operum bonorum quæ ratio haben*nbsp;da 23.b.79.b vide bona operanbsp;Operum bonorum radix,fides 43nbsp;Operumbonorurafiudium 134nbsp;Çperum Dei finisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143

Operum hominis imperfeäio 47.b Operum iuRitianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7!-44-^7

Operum iuRificatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89,b

Operum mentum 23.b. 47,47,b. 79.b.88,93.98.b.121.131

Operum meriti fidutia 37. »i8,b. 44.b

Operum noRrorumimperfeftio 42 Operum refpeäus nullus in eleftionbsp;nenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I2o.bi2t

Opes EcclefiaRicæ

Opes buius mundi ioRabiles 77 Opum Ecclefiæ vfus

Opiniones abfurdæ vnde oriantur lyS.b

Omnipotentix diuinx vfus in rebus 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

198 103nbsp;I74.bnbsp;leran-i74-finbsp;72.83nbsp;149

aduerfis Omnipotentîa ChriRinbsp;Orandi vera rationbsp;Orandumpro hoRibusnbsp;20 Oratione quomodo perfeui

dum

Originale peccatum Otiofi invocationeDeinbsp;Otium amp; fegnities quantum Eccle.

fijsnoceat

P.

pApatus nouahominû inuentio 41 Papatus totusGentilifmus eR ly.bnbsp;Papatus tenebræ

Papiflæ falfi interprétés feriptura-rum

Papiflarum feriæ Papiftarum precesnbsp;PapiRarutn pcenitentia falfanbsp;PapiRici Cleri immunitasnbsp;Papinianusiuris confultusnbsp;Parentum iuftitia non propagatur innbsp;liberos

Parentum officium in educationeli. beroruronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;jj

Parentumpotsflisinliberos 182,b

1^9.b »97nbsp;lof.bnbsp;7°nbsp;i8t.bnbsp;i8f

lt; N D

Paftores Ecclefiæ Patientiaiu affiidiouibus

174-f’

E

170.b 103. b.

Patientia veraamp; confians fidclium j8.y8.b.iii,b.ii2.b.2io.b

Patienùæ cxemplum in machina mundinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

Patientiæfruâuc y8.b.98.b.ioo Pacientiæveræexempla 99.bnbsp;ad Patientiam quæ incitare debeaornbsp;99.ioo,b.98.b

Patriarchat,propherædiâi 143 Patriæ amatoresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4o

Patres vet. TeRamenti filij Dei func 94.b

Patrum amp; noftra eadem falus lyy.b Pacrum familiâs officium t7o.bnbsp;Patrum veterura hofpitalitas 174nbsp;Patrumfandorumaffiiâiones 102nbsp;Patrum faâorumde Sacramentis donbsp;ârina

Patrum lànûorum affcâus

Patrum fub Lege conditio

102

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r-

Patrutn veccrym conßans fides $4-fgt;


113.1.114.11^ canuernbsp;227.bnbsp;4,bnbsp;2i8.b

87 fC.b

y^.b 179-t’

0.b $S.b

Paulus Apoftolus Gentium 8 Paulus Gentis ludalcæ amantifsi-

mus Paulus quando ad Chiiftum

fus Paulus verus Dsicultornbsp;Pauli apoftolarus eHeöusnbsp;Pauli ApoRoIi vocationbsp;Pauli cognatidc lamiljaresnbsp;227.b •nbsp;Pauli erga quofiiis facilitas 2o4.224nbsp;Pauli familia præclaranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;233

Pauli Itudiura lU promouendo Euan.

gelio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8

Pauli vera amp; pia obediencia 220 Pauperum fubuentio . 173. b. 221,

219 b Pax auimorum vbi quærendanbsp;Paxconfcientiænbsp;Pax cum omnibus habcndanbsp;Pax fideieffcâusnbsp;Pax mundi fallanbsp;Pax quantum bonum fitnbsp;Pax lt;juæ veranbsp;Pacis amp; tranquillitatis plum Rudiu

I79.i79.b Pacis modus amp; conditionbsp;Pacis nomen in fcripturisnbsp;Pacis præpofterumftudium 179.13nbsp;Päci amp; ædificationi Rudendum in

Ecclefia

Peccatum Adami quale

Pcccatum conferturmarito 80.b Peccatum amp;mors ante Legem re*nbsp;gnarunt

Peccatum exvno Adamo inomnes homines propagatum

Peccatum in carne noRra condemna

turn

Peccatû mortale amp; veniale Peccatum mortis caufanbsp;Peccatum omnium miferiarum hominis origonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100,b

Peccatum operatur nolentlbus no. bis

Peccatumoriginale infantium 4i.b

179

144

90

72.b

72.b

8o.b

4t.b tfi.b. 42.b

74.b

Peccatum originale 6i.b.83.7s Peccatû per Legem cognofcitur 82nbsp;Peccatum quid

Peccatum quomodo in homines pro pagarumfit

Peccatum quomodo regnet in nobis 72.44

Peccatum quomodo per Legem au.^ geaturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84.b,47

Peccatum fine Lege mortuum Sy b Peccati author an fit Deus 42. bnbsp;I4.b

Peccati coniugium Peccati définitionbsp;Peccati effcdus

Peccati amp; iuflitiæ feruitui Peccati amp; perditionis noRræ caufiinbsp;84

Peccati finis

Peccatifons coricupilccnti*

Peccati imperium

Peccati mancipiafunt homines Peccati natura amp; vires

Peccati ordoamp;progreirus Sy.b.âl b.42.42.1,

Peccati pœna mors nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78.79,b

Peccatireliquiaepijs nSnocent 88.b Peccati feruitus 72. 74. b.

77.83

Peccati fpecies

Peccati vis amp;natnra

(ub Peccatum vcuundatus homo 84 Peccato quomodo moriamur 48.bnbsp;, 70,71,13

a Peccato iuflificati

Peccata an oronia per ChriRum re-mittantur

Peccata caufæiræ Dei

Peccata Dei prouidentianon excu-fantur

Peccata eleÀis in bdnuth cedunc 103,b

Peccata gradibusaffiurgunt 44.7 j Peccata iuRè à Deopuniuntur 33.bnbsp;Peccata num Dei gloria illuRre'ht ;fnbsp;Peccata piorum amp; impiorum qualianbsp;69. b

Peccata per Dei prouidentiam non exeufantur

Peccata quomodo renittantur 4S

Peccati feruitus

Peccata (cripturarum authoritate ar gui debent

Peccatorum atrocitas 42. b Peccatorum cum bonis operibus colnbsp;latio

Peccatorum gradus Peccatorum omnium fonsnbsp;Peccatorum omnium caufanbsp;Peccatorummutuus coofenfus 2o.bnbsp;Peccatorum multitude neminem ternbsp;reatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4o

Peccatorum remifsio gratuita 48 89.9®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Peccatorum vnica expiatio CnriRut 89,71,110.44

Peccatis quomodo refiRendum 73 Peccantium differentianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4o.b

Pelagianorum errores 9i,b,103,44 Peregrinorû qu J ratio habëda l/J.b

79-’»

lt;ÎÂ n.bnbsp;17.1»


-ocr page 48-

«4 IIZ

2lt;t

iSç.b

loo.b

13 l«4nbsp;ff.b

94-tgt; videZelujnbsp;iiz.b

Permifsîodiuina Perßquutiones piorumnbsp;Perfarum cultus diuinusnbsp;Perfonas non rcfpicitDeusnbsp;Perfonarura rcfpcdusnbsp;Petrus non conftituit Roman. Ec-clefiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227.8

Pharao excitatus à Deo

Plioebe miniftra Cêchreenfis ecclef.

225

Philàuti« malum

Philofophorum Gentium impuden-' tia

Philofophorum de Deo opiniones i4.b.2i;26

Philofophorum de mundixternita-teerrores

Phyfica vera qu«? Pietatis fundamentumnbsp;Pietatis ver« proprietas

Pij glorianturin affliftionibus 112.8 Pijs peccati rcliqui« nô nocent 88.8nbsp;Piorum amp; impiorum gaudium 177nbsp;Piorum amp; impiorumconditio 54.8nbsp;106,112

Piorum hæfitatio Piorum lelusnbsp;Piorum viftoria vndenbsp;Piorum côftans perßuerantia 111,bnbsp;Piorum peccata venialianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;72,8

Piorum filus aliorum impietate non impediturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33-b

Plenitudinis tempus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59,8

Pœna impiorum hominum 24.8 Peen« fcelerum neceflâri« funt 186nbsp;Pœnitentia hoilium carbones vren-tesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.b

Pœnitentia quæ vera 68.8.69.8.70.

  • 71.8.72.8

Politiæ Euangelio non labefaftan. turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187.8.188

Polycarpi martyris conllantia 60,

  • 191.8

Pontifices pacis public« perturba, tores

Pontifices ferui feruorum 170 Pontifices Romani vnde pedum o-Rula defumpftrint

Potefias clauium

PotcftasDeinonefttyrannica 126 PrædeftinatioDeinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.8,107

Prædeftinatio cx folius Dei voluo-. täte pendetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;126.107.8

Pr«deftinationis calumniatores 107 b.124,125

Pr«deftinationis diuin« vfus 163 Prxdefiinationis doârina,preces amp;nbsp;admonitionesnon tollit 164nbsp;Prxdeftinationis finisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

Pr«deftinationis negotium quomo. doconfiderandum 157.8.125nbsp;prædeftinationis vfus 107.8nbsp;de Prædeftiiiatione quxfiiones eu.nbsp;- riof«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124.125

Prædeftinatorum glorificatio 108 Prxdeftinatorum vera nota 113nbsp;Prxrogatiuæ extern« inutiles 152nbsp;Præfcientia Deinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo6.b

Pr«fcienti« voeabulum I06.8 Precandi vera rationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105

Preces non toHuntur prxdefiinatio

INDEX.

nis doârina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^4

Preces qujE nioueredebeant 175 Precum abufusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loj.b

Precutn petfeuerantia 174.^17^ Precum vfuj in eccleiia

Precum verus ardor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aaj

Presbyter» amp; feniores I7i.b PrimitiïE amp;primitium ioi.iy4,bnbsp;Priraitiæfpirirusfanûi loi.bnbsp;Primitiarum vfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i54-b

Primogenitorum praerogatiua Principatusangelornmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilJ

Principes videMagiflratus Prifcilla amp; Aquilanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzy.b

Promifsiones Dei nunquam irritæ Huntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiy.iid.b.iiS.b

Promifsiones Dei generales funt 117.8.119.

Promißiones Dena debitorem non faciunt

Promifsiones liberi arbitrij vires no aflruunt

Promifsionum veteris amp; nou» Tefta menti finis amp; vfus

Promifsionum Dei veritas 34 PromißionuroDei ligilla iunc Sacranbsp;menra

Prophet« dicunturPatriarcbse 14Î Prophet«priai qui fuerint 3,8nbsp;Prophetarum authoritas quâtaio.bnbsp;’r9-b

Prophetarum amp; apoftolorum autho ntasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208.8

Prophetarüfortitudoamp; fides 14^.8 Prophetarû infirmitas humana 148nbsp;Prophetia quidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itf9

Propitiatoriü noftru Chriftus 42.8 ProuidentiaDeicundagerCtur 178nbsp;Prouidentia Dei peccata non excu-fatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3$-9»

Prouidentiç diuin« contcptores »22 Proximo quantum indulgcndumnbsp;zotf.zof.b

Proximorum malisquomodo affici dcheamusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;277 b

deProximis ooftris nó fernere iudi. candusB

Prudentia Chriftiana Pfalliani, Puchit«nbsp;Pfeudoapofloli

Publica fupplicia quam fintncceua riain rebu/publicis

Puerorum vitium originale 8} Purgaterius ignis

Puerorum inftitutio

Pythagorx de Deo teftimonium 2tf Qi.

QV«ftiones curiof«depr«defli. nationenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124.125'

Qu«fliones de Deo curiofæ amp; impf« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35.8

Qu«ßiones hominumabfurdç de fa 1«2

99

188 ¦^^Regeneratio hominis 118.8.165.

85.8.86. 87.97.69,8.79.81.95.8 Rcgenerationis gratianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108

Regenerationis hominis finis 165.8 Regencratorum conditionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pz.b

jÿf.iÿS.b 23»nbsp;J7Ïnbsp;*1’

lutis ratione

Quosnodo acquiraiur

13 Reddituum ratio amp; ius

^o^n^rrïrin hnminïc i

enn qiiibus coniiitat 202.¦gt; Cbrifli (juomodo propage

' 218 7?nbsp;’99-!’

384

184 41nbsp;Religio admagiftratuj pertinet 182.


Regnû Deiin qtiibus confiftat 202.8 Regnum C • •

tur

Regni diaboli finis Regni Chrifti deferiptionbsp;Regnorum amp; poteftatû origo 182.8nbsp;Reses relicionis curam habere dc-bént

Reges vide Magiftratus Religio antiqua amp; vera

184 . nbsp;nbsp;”

Religiônis -controuerfi« quomodo componend«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167.8

Religiônis Chriftianxdignitas 97 Religiônis peruerfumfiudium 184nbsp;Remifsiopeccatorum 90.89.48nbsp;Renouatio hominis vera vnde 165.

  • 165.8

Renatorum hominum conditio,vo-lunras 88.86.8.87.8.85 Renatis peccati rcliqui« non nocent

  • 88.8

Reprobi vafa ir« Dei funt 126.8 Rcprobiamp;cleâiquinam fint 126.8nbsp;Reproborum induiationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1225.8

Reprobatio amp; clcâio 120.121.122.

123.

Reprobatio eX libera Dei voluntace pendet

Reprobatio illufirat gloriam Dei

  • 123.8

Reprobarionis amp; eleÛionis author Deus

Reprobationis amp; cledionis finis 126.8.124

Repudij Iud«orume3ufa 166.8 Rerumpublicarum adminifiratio-nes

ReftcQusperfonatum 185.8 Reftub.legibusopusbabent 184.8nbsp;Refiirreôiomortuorum 4.94.8nbsp;Refurreôiofpiritualis 69.70.8nbsp;Refiirreftionis cerritudo 100.8nbsp;Refurreftionis Chrifti fruûus 94.8

138

Refùrreûionis aoilr« author,fru-élus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94.8.54

Roman« Ecelefi« veriamp;priroifun datoresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s

Romanorumcæcitasiamp;religione 6 Roœanorum fœda libido lt;7nbsp;ReuelatiofiliorumDei 100nbsp;Keuelationum diuinarum qu« rationbsp;habendanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’59-8

S.

SAcerdotium veteris amp; noui Tefta menti

Sacramentum quid

Sacramenta non inanihus figniscon fiant

Sacramenta ligna fiint

Sacramenta fine fide inaniafùnt 5^ Sacramenta funt figilla promißio-,nbsp;num Dei

Sacrameotoru finis amp; vfus 71.31.69 Sacrameutorum abufus

Sacrameiitorum veteris amp; noui Te-ftamenti eadem ratio 49-b.94-8 Sacramentorum noui Tcftameritinbsp;rationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3’-*’

v-i-

Sacra-


-ocr page 49-

Sacramentorum myfteria 63

Sacramentis non alligaturfalus 3i.b Sacramentis quantum tribuendumnbsp;po.b

SacrificiumMiflse nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

Sacrificium vnicü pro peccatis Chri ftus

Sacrificia Apoftolorum Sacrificia Chriftianorum


90 ilt;f4nbsp;abolienbsp;t(4.bnbsp;Pnbsp;1^4

179.b

- -

Salux alio rum impietace non impe-??-b 90.89.^2.118.b


7» xitf.bnbsp;164.bnbsp;Sacrificia nouinoui Teftamenti 217nbsp;Sacrificia peccatum dicunturnbsp;Sacrificia veterum qualianbsp;Sacrificia veterum quomodonbsp;tanbsp;Sacrificiorum vet.Teft.rationbsp;Sacrificiorum fpeciesnbsp;Sacrilegij fpccicsnbsp;Seculi iioftri calamitasnbsp;Salus ad quos pertineat

ditur

Salus gratuita cft 109,24.121 b

Salus in Chrifto folo amp; vnico obtin-git nobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^4

Salus ex Dei voluntatependet 123.

120

Salus omnibus annuntlatur 119.141 6,'.b,140.

Salus vndcfanftis patribusobtige-rit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

Salutis hæredesqui fint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiS.b

Salutis noftrç ratio amp; certitudo lo.b J3.b,j7.b.9O.i29-b.i6o.iO3.b.i03.nbsp;b,io7.io8.i47.b

Salutis noftiæ prima caufa eleûio Ui.ifio.b

de^Salute aliorum non temere iudi-candum

tie Salute dubitationes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I3iï.b

de Salute hominumnon temere de-iperandum

Salutationes apoftolicæ 225'^.233 Salut.ationumvfu$

Sar.ûum

Sanôicuraffligâturdrmoriâtur 94 Sanfli qui dicantur

Sai.ftorumafFcélus 88.io4.b.io2 222.b.iiy

Sanftorumafilifliones

Sar.ûorum in cœlis conditio icgt;4.b Sanctorum infirma fidesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri8.b

Saufcorum in hoc mundo fors 222.b 227.b

Sanélorumintercefsio 111.37.b.

i04.b

Sanûorum peccata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfp.b

^anéli'ficatio Chriftianorum 79 Sapientia cum fimplicitate coniun.nbsp;ûanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jp

Sapientia verâ quai lô2.i76.b ^atanæ aftus in fupcrftitionibus au-rj9'bnbsp;Sectarij defeßoresab ecclefia 168nbsp;Seôitioforum poenænbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igj

Seduflores quibus artibus pijs im-

ponaft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aji

Seduâof^’ Sff'ntxÏo traftadi 250 b SeduftofU“’,quot;®'“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25T

SenatusEcclcbafticus

Seniores Scpresoytsri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^.b

xy.b

I N Igt; E X4

Serui amp; fèruitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*74-^

Scruit’ diaboli intolerabiiis 7j.b.7tf Seruitus Chrifti Stdiaboli 7^.bnbsp;Seruitus Chriftianorum 74,b.78.bnbsp;Seruitus peccatiqualislic

74.b.7Ä.b.85-,77,b

Seruitutis ChriftiansEleges 19t Scandalum proximo datum quantünbsp;peccatumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178.b

Scandala Chrtftianisvitanda 200,b

I78.b 230.

Scandala non danda func pijs lOi.b 2O4.b

Scandala vndeoriantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178.b

Scandalorüinecclefiaauthores 230 Scifmatum inecclelïa origo 2jo.bnbsp;Scorcationis amp; adulterij malumnbsp;b.77,b

Scorrandi impudens licentia apud Gentelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18

Scripturadiuiniç’inipirata eft toS.b Scripturä tam vèteris quàm lîouiTcnbsp;ftamentiad nospertinet _ 208nbsp;Scripturæ facræauthoritas 208.bnbsp;Scripturç facrç finis amp; vfus iio.yf.bnbsp;Scripturæ facrævtriufq;Teftamennbsp;ti idem author Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208

Scripturae authoritatem ex feipfis habent

Scripturæad nos oés pertinent 39.b Scripturx in ecciefiaexponidebentnbsp;47-b

Scripturæ myfteria non omnibus pa tent

Scripturae quibus datæ fint lop.b Scripturæfacræ adlaicos quoqjpernbsp;tinent

Scripturaruminterpretatio

Scripturarûfàcrarû perfeâio 250.b er Scripturis omnis confolatio amp; donbsp;ûrina petendacft

P

Simulachrorû origo eccaufa I4.b.l£

  • 103.b 99 b

102.b 99.b.103

ârina petenda cft

Signi amp; iymboJi vocabula Siroplicitas quae vera

Sol iuflîtiæChriftuS Spesancora falutisnbsp;Spes certa fideliumnbsp;Spes amp; fideiconnexionbsp;Spet definitionbsp;Spciefïcftanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,_____,

Spei, fidei dc charitatit indiftblubile vinculumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103

Spel fidelium fruâus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yS.b

Spei fulcrum,fpiritusfanâus 104 Spei origo amp;fundamcDtumnbsp;Speiprcprietainbsp;Spei vis magnanbsp;Spei vocabulumnbsp;Spem effïcit experientïanbsp;Spiritus amp; litera

  • 102.b loj.b.ziy.bnbsp;lO2.bnbsp;$8.bnbsp;8i.bnbsp;Spiritus vnus omniu credentiu 97.bnbsp;Spiritus compun£iionis i^o.bnbsp;Spiritus graciie amp; lamentatiónumnbsp;iO4.b

Spirit’fanöus drrbabo falutis'gz.b Spiritus fanüul dux amp; auxiiiatornbsp;nofternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.b

Spiritus fandius orat jp nobis iO4.b Spiritusfanöi operanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97.b

Spiritus fanfti inrercefsio io,4.b Spiritus ranâiprimiti* loi.b

Spiritui fanât virtuï St potentia 218

ç-ef naturalis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t7*

Summum bonum hominis nbsp;nbsp;99-^

Superbia grande peccatum I77'b Superbiainecclefia quâtum noceatnbsp;Id7.13i.b

Superbia doâorum noftri feculi 18'7 Superbis mater arrogantia 178nbsp;Superftitiones temporis diuturnita.*nbsp;tenonexcufanturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz,b

Superftitionum omnium fonsamp;o-rigo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24.6^^

Symboli amp; figni vocabula 3lt;* Syricius pontifex coniugij hoftis

T.

eriEmpusplenitudinix

* Tentationum finit

Terra malediâa propter peccatum loô

Terra noua amp; ccelum noiium 100.b Terræ amp;cœliinteritul 100.bnbsp;Terræmalediâio

TefJamcnti noui Sacramenta 3i.b Teftamenti nouifacrificia 217nbsp;Teftamenti veteris amp; noui idem author Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208

Teftamenti Veteris amp; ntui diftri-roen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ifi-b

Teftamenti veteris amp; noui eadem

Sacramentorum ratio 3lt;s Teftamenti vtriulq; difcrimen 208nbsp;Teftamenti veteris amp; noui confeDinbsp;fusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10.b

Timor magîftràtibus debetur 188.b Timotheus quare circumcifut 23}nbsp;Titult Chriftianorumnbsp;Tituli ludæoijum inanesnbsp;T raditiones human«nbsp;Transformatio hominis __

TurcarUm defcriptura facra iudi* ciumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;209

Tyrannis magiftratuum i8y Tribulationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videafîîiâio

Tributum fiue capitatio Tributa cüi foluendanbsp;Tributorum ratio amp; iusnbsp;Trinitatis myfterium

V.

4.b.2^ zS.bnbsp;92.2;o.bnbsp;itff.b

188 b 188nbsp;i87,b

93lt;gt;

VAnicaticreaturafubie£laeR 100 Vaticinium de refticutione ludçonbsp;is8.bnbsp;iio.bnbsp;1S8nbsp;Verbum Dei opprimi non potcft iifnbsp;209

Verbum iïdeï quid

Verbi Dei reuelacio quantum bene* iicium

Veritas Dei inuiolabiliseft

Veritas detineturin iniuftifia n.b Veteris amp;Noui Teftamenti di/èri-fcrimen ,

VetefescorporaliChrifliBM®‘J“ta* tior.e caruerunt

Vicarij inEcclcfia _ _ i^o Vióloria piorura in affliflionibus

Viduarum inprimitiua ÈteleCa of» £ciaAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aaj

rum

Vbiquitas Chrifti VeÜigalia folucnda füöt



-ocr page 50-

Vitäxterna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79.99.b

Vita sterna ia Chrifto abfcondita


S9.b

Vita noua Chriftianorum nbsp;nbsp;nbsp;idy.b

Vita humanaquam fit preciofa 19; Vitæquæ ratiohabenda

Vitæ xternae cxcellentia

100.b

Vitæ «ternæ jrrifores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 99.8

Vicseamp;morumhoneftaj

Vitæ hunianæ conditio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 a.b,

Vitæ iufliScatio

Vindida publica amp; priuata

Vindiótafolius Deleft

Vindifîæ amp; irse cupiditas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i’)’/.

i79-b

I . M D E Xlt;

Vlrcutuzn mater obedientia

Vltio an concedatur Cbriftianis

179 •f’

Vocatio credentium paucitare non tolliturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144.8

Vocatio elcdorum io7.8‘jai.8 Vocatio Gentium 97.b.2ijnbsp;Vocatio interna amp; externa 107nbsp;Vocatio miniftrorum verbi i££.bnbsp;Vocationis amp; donations Deum nonnbsp;poenitecnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;160.8

Vocationis amp;. iuftiiicationis conue.

xio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J08

Vocationis Gentium caufa if^.b Vocationis noftrae typus 146.8nbsp;in Vocatione fua nemo iit otiofut

  • 169.8

Voluntas Dei quaU* xtfj.b.iaj.Ml 122.

Voluntas hominis corrupta i6J.b

85.80.8.123

Voluptatum huius mundi inftabili-tas

Votafidelium

Vxoresfu8dicæGntmaritis 182.8

Z

Zelus carni*

ZelusDei

Zelus non omnis bonus

Zelus piorumimportunui

Zelus quid

Zelus ipititus amp; carats


INDEX LOCORVM SACRAE SCRI^

PTVRAE VETERIS ET NOVI TESTA« menti^qui pafsim in his Homilqsnbsp;exponuntur«

GENES I S. 3

Em es amp; in terra con-, uerteris 126

6 Non ebntendet fpi-ritus meus cum hole quia caro eft' 48.8

ly Credidit Abraham Deo , amp; im-putauit ci pro iuftitia 47quot;b ly Numera (teUas,amp;c. Cceritfeme


tuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54

18 Âbiît vt interficias iuftum cum impionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yy.b

18 luduxi animum vt loquerer cu

Domino qui puluis fum amp; ci ' nisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i2y.b

  • 18 Secundum hoc tempus venia amp;

erit Saræ filins nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118

21 In Ifaaco vocàbitur tibi fernen

»i8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

De natiuitate Iacobiamp; Elaui

  • 120.8

E X O D I.

q IfraeleftfiliusmeusprimogenJ# tusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n3.8.amp;96.8

9 Adhoceteitaui te vtoftendain tepotentiammeam 123.8nbsp;9 Mifereborcuiusmiftrebor 122.8nbsp;12 Peregrino nevim facias 175.8nbsp;23 Non fequeris multitudinem innbsp;I malonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185.8

»3 Si occurreris boui inimici tui

  • 180.8

32 Fac nobis Deos qui præcedant nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iq.b

L E V I T I C î.

  • 19 Non fufcipias faciem pauperis,

amp;c.

ao San|uis eorum fit fuper eos

Ego ponam tabemaculum meû inmedio veftri

/ NVMER.ORVM.

'I' Ne perueftigetis poft cot ve»

firum, neque poft oculos ve-ftros

D E V T E RON O M I I.

t Inftituuntur indices, præfcribi-tur officium.amp;c. 185 •J Sculptilia eorum igné comburesnbsp;J’.

Mendicus non erit inter vos

  • 175.8

  • 17 Maledidus qui non omnia fece

rit qux in li8ro legis feripta lùntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88.8.90.8

27 Maledidus qui non fecerit omnia legi s, «c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13 ƒ.8

30 Circumeidet Dominus cor tuû

32 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....

30 Si non obedieris certo peribis

32 Mihi vindlcta ego rependam

  • 180.8

32 Prouocarunt me ad æmulationê in eoquinon eftOeus 146nbsp;I. SAMVELIS.

24 luftiormeesDauidfilimi 177 II. Sam VE LIS.

ly Faciat mihi quod illi bonum vi-fumfùerit

1. R E G V M.

  • 18 Zelo zelatus fum pre Domino

exercituum

21 Teipfum vendidifti ad defignan dum maluminoculis Domini

I O B.

9 Quid homo iuftitia contenderet cumDeoi

14 Quis proferet purû ex immun-dai

gt;9 Scio quod Goel meus viuit 160 34 Numquioditiudiciumregnabicnbsp;3«nbsp;PSALMORVM.

X Nouit Dominus viam iuftotum

  • 106.8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

2 Filius meus es tu,ego hodicgenui te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.b

2 Sceptro ferreo confringes eos 198

y Sepulchrumapertumguttur eorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38.8

y Speratc in Domino nbsp;nbsp;nbsp;¦ 102.8

  • 17 Impij gladius Deiftint 123.8

  • 18 nbsp;Confitebor tibi inter Gentes

  • 213,8

  • 19 Cœlienarrant gloria Dei 145.8nbsp;22 In te conicftusiumàpartu 58.8

  • 32 Beari quorum remiftæfuntini-

quitates

  • 33 nbsp;Confilium Domini in lêmpiter-

num perftat

  • 36 nbsp;Scelus impio blanditur 83.8

  • 37 Tulperain Dominum 102.8

44 Caufa tua occidimur totum diem

49 Qui nituntur opulentia (ùa fra-tres fups redimere non pof' funt

yi Vt iuftificèfis in fèrmonibus tuis

yi Peccatum meum coram me eft femper

52 Ego fimilis oleae virenti, amp;c. !ƒƒ•

67 Gaudete Genres cum populo e-ius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,213.8

69 Conuitia eorum qui conuitian-tur tibi , inciderunt ta mC

207

69 Fiatmenlàeorumlaqueus iyo.8

69 Zelus domus tux comedit me ¦2.07

7z Dominabitur à mari vfque ad marenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140.8

18 Aiierte oculos ne videantvani-tatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73

73 Notus in luda Deus JS Inlàlem eft taberaaculum cius,nbsp;amp;C.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ny.8

Si Quo*


-ocr page 51-

INDEX,

Jï Quoufq; tandem iudicâbitisini quefamp;c,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jö’

$0 Dies annorum noftrorumfunt anniyo.amp;c.

94 Is qui auremcreauic quomodo nonaudireti

gt;0} Ipfe recordatur quodpuluisfii-mus

104 Venenum afpidumfublabijs eo rum

toff Et commutaueruncgloriam Dei effigie bouis comedentis hernbsp;bam

gt;lt;o Habesfpnntaneumamp;promptif fimum populum 73.bnbsp;HO Scdeàdextrismeis,amp;c. iio.bnbsp;’16 Omnishomomendax 34nbsp;H7 LaudaceDominutnomnes gen.nbsp;tesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^4

H? Defecit ad falutemtuain anima meanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

Jïy Ecce liberifunt bseredicas Do-mini

’30 Apud te dementia eft propterea timerisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127

’30 In verbotuo fpem habeo 103 PROVERBIOKVM.

ij Si efurit mimicus tuuscibaeutn iSö.b

23 Sic enimprunamincendesfuper caput eiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.b

*7 Qui iuftificat impium amp; condé. nat innoxiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSj.b

ECCLESIASTIS

}

•7

t

  • I

8

8

10

10

  • II

  • 13

19

  • 14

»8

28

»9

Ne fcruteris ftulte qusc vires tuas fuperant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izf.b

Tempus eftflendi, tempus ri-dendi

Amorem amp; odium ignorât homo

ISAI AE.

Agnofcit bos pofteflbrcm fuum, amp;’c.99.b

Ni Dominus Sabaoth reliquif-fet nobis fernen

Ei «rit in lapidetn offenfionis Bi.b

Qui nó dixerint fècundum ver oom lioCjijs non ent lux mà-tutina

Craffum reddito cor populihums nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijo.b

Aflyrij baculus furoris Domini l82.b

Reliquiæ Ifraelferuabfitur 128 Raditem Icfle quæ flat infignunbsp;populorum gentes requirentnbsp;214

Ecce ego Medos cocitabo in eos ï23m

Ciuitates Aegypti loqueturlin gua Chananaicanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;212

Macilentia meamihi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t.zlt;)

In hoc expiabitur iniquicas la-i5-9.b Domin opus alicnu facit T62.bnbsp;Omnis qui credit non pudeHecnbsp;139 b

Fruftra mecolunt docentes do-ärinas hominum 74

29 Obftupefeite excatcate vofipfos Ijo.b

40 Quis direxit fpiritum Domini? quisacoftlijseiusfuit? i62.b

40 VerbuDeimanetinæternü 117

  • 42 Ego Dominus, hoc eft , nomen

meum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137.b.15'3

  • 43 Egoisfum quideleo tranfgref-

fionesveftras nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48.b

4J’ An non ego Dominus amp; non eft alius pratter me, Deus iuflusnbsp;amp;'faluans nullus praeter menbsp;89.b

4f Mihi incuruabit omne genu 199 4J Per memetipfura iuraui , amp;c .nbsp;quod mihi incuruabitur omne genunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199

4J Væ difeeptanticum fadore fuo laj.b

49 Temporeacceptoexaudiuite et tu die làlutis luccurri tibi 7.bnbsp;fl Cœlivt fumus deficient amp; terranbsp;veftis inftarperibitnbsp;nbsp;nbsp;100.b

y2 Quibusnonannuntiatumeftde eovidebunt

fi Quam fpeciolî funt pedes euan-gelizantis pacem I43quot;b 33 DominopiacuitipfumInfirman-do atterrerCjVt vbi pofueritnbsp;animam videatfernen 66.b

33 Domine quis credidit pratdica-tioni noftrat

33 Ipfcvulneratuseftproptertranf greffiones noftras 42.8

33 Sciêtiafui multos iuftifteabit fer uusmeus

33 Cogitationes meæ nonfunt CO. gitationes veftræ

ff Vt pluuiade cœlo defeendit amp; non redit,amp;c.

36 Speculatores eius omnes catei funt

39 Ipfi Zionvenîetredemptor if^ f^ Veloces pedes eörumad effun-dendum lànguinem 38.8nbsp;f^ Verba mea nunquamrecedêtdenbsp;oretuonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33.b

64 luftitiænoftræ funt ioftar cento numnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73.b

64 Noslutû tueslîgulusnofter 126 6f Ecce ego creo coelos nouos, amp;nbsp;terramnouam loo.b

2

gt;0

II

  • 17

  • 18

23

î3

33

Inuentus fumabijs qui me non quaerebanrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4tf

IE8.EMI AE.

Qiioniam duo mala fecit populus meus

Non cft hominis via fua,nec cu-iufquam vt eat amp; diiponat grelTui faos

Oleam virentem,pulchram, fpe ciofam,amp;c.

Maledidus qui iiditin homine

Eccceftis in manu mea, ficut lu-tum in manu figuli 126.8 Qu^id paleaecum tritico itf6.bnbsp;Currebant amp; non mittebam eos

’43-b

Fotdus cum Dauideferuo meo irritum Ëerinonpoccfti03.b


48 Maledifliis qui fack opüi Ôâ-mini maligne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i33-b

31 Ecce ego concitabocotra Baby., lonem vétura vaftanté 123.8nbsp;(f Expand!-toto diemanusmeassnbsp;amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;146.8

D A N I E L I S.

JO Michael vous de principibus 1’3

H O 5 E AE.

  • 1 nbsp;Summe tibi vxorem fornication

num nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;128

  • 2 nbsp;Etipfanonagnouitquodegodc

differo eifrumentû,amp;c. 13.8

  • 12 lâcob Deofupcriorfaétus eft 33

  • 13 Dedi tibi rcrem in furore meo

18z.b

  • 14 Reddamus iuuencos labiorum

noftrorum

13 Perditio ex te Ifrael, ex me autc falus rua

I O E L I S.

Qui inuocauerit nomen lehouae i^siuas erit

A M O S.

  • 3 nbsp;1-^9 fi rugiat quis non timebit

133

3 Quemadtnodum eruit paftor de ore leonis duo crura

  • 6 Vae fecuris in Zione quitus nonnbsp;dolet quod lofeph atteriturnbsp;177-b

MICHEAE.

  • 7 Fuit tanquam colleâiones fni,nbsp;dus æftatisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129

7 Præftabismifericordiam Abra-hamo amp; veritatem lacobo ^’3«b

7 Quis Deusficuttuî qui fîiper fcelus traniîsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48,8

ha B A K V K.

2 luftus in fide fua viuet lo.b

2 Sidiftuleritexpedaeum zqf Z A C H A RI AE.

12 Eftùndam fpiritum gratiae amp; la, mentationum 104.8nbsp;M ALACHIAE.

i Ânnon Efau frater, erat ipfius lacob?

I Prophanaftis nomémeumapud Gentes

  • 4 Orietur Sol iuftirlæ 192nbsp;WATTHAEI.

f Diliglre inimicos vcftros 176.8 3 Ne refiftatis malo

f Non exibisinde donee perfol, uerts extremum quadrangt;nbsp;tem

3 Omnis qui afpicit mulierem ad cocupifeendum earn, amp;c.

f Verbum Dei uequaquam peribit

f Quieunq; afpexerit vxorem al. terius,amp;c.

7 Ne iudicetis vt non iudicemini

  • 8 Multi ab Oriente amp; Occidentenbsp;venient amp; difeumbent, Scc,


-ocr page 52-

10 Eftote fniplices vtcoJumbæ' ^5^

iz Peccatum in fpiricum fanßum non rtmitritur 64.8nbsp;Qi'o‘’P'*quot; ®singreditür né polluienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;201.amp; 194.8

  • 15 Caro amp; fanguis non reuelauit

tibi,amp;c.

  • 16 Tues Petrusamp;fuper banc pe

tram,amp;c.

  • 17 Hiceft filius meus, amp;c. in quo

placatusfum

  • 20 Multi vocaiijpaucieleéli 129.8

  • 6107.8

20 Num oculus tuus malus eft 141 60

  • 20 Parabola de operàrijs 123

  • 21 Publicani amp; meretrices præeût

vobis JB regno Dei 130.8

  • 22 Erratis nefeientes feripturas

iy8b

22 De veile nuptiali nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;193

2f Omni babenti dabitur 131 zf Venice benediûipâfrisamp;polîî-dete regnum paratum vobisnbsp;a iaftis fundamentis mundi

24

M A R CI.

t Impletum eft tempus 5'9’b 10 Deo niliilimpolTibile eft ij8nbsp;12 Licet tributû dare Cælàri 167,8nbsp;L VC AE.

y Exi à me quia homo peccator fumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyô.b

10 nbsp;Samaritan! parabola

ip Nifi refipueritis,omnes fimul pe

ribitis

If Filijprodigi parabola 78

  • 16 Facité vobis amicos ex Mam-

monainiufto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7f-b

  • 17 Cum feceritis omniajdicitCjfcr-

ui inutiles femus 93. 79.8 40

  • 18 Parabola Phariftei amp; publicani

44.8.78

j8 Parabola viduæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7^

22 Difpono vobis ficutmihidifpo. fuit paternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;98

  • 22 lEcce Satan expetiuit vos, amp;c.

  • 170.8

  • 23 Hodie mecum erîs in Paradvfo

89

  • 24 Ita feriptum eft,amp;ita oportuit

Chrifiumpsti 137.8 ï O A NNI S.

» Illis poteftacemdeditvtfilij'Dei fièrent

Z Zelus domus tu3E deuorauit me 207

  • 2 nbsp;Ecceagnusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64.8.133

  • 3 nbsp;De regeneratione hominis 118.8

  • 4 nbsp;Salus ex ludœis eft

3 Sic Deus dilexicmundum 64 J Qui crédit habet vitam æter-

nam amp; in indicium non Venice

INDEX»

f Qui audit verba mea amp; crédit, habetvitam æternam 79

3 Scrutaminiferipturas 41 6 Carnem meam pro munidi vitanbsp;do

  • 6 Nos credimüs amp; cognouimusnbsp;qùod tu es Chriftus 138.8

6 Spiritus eft qui viuificat caro no prodeftquiçquam 94nbsp;I Omnis qui facit peccatum fer-uüs peccatieftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£6

  • 8 Geftiuit Abraham vtvideret dienbsp;meumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47-8

8 Sifilius vos libcrauerit, verc li-beri eritis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73

  • 8 nbsp;Vos ex pâtre diabolo eftis 31

  • 9 nbsp;Deus peccatores non exaudit

60.b

  • 10 Habeo amp; alias eues 127.8nbsp;14 Ego fum via veritas amp; vita 37

  • 14 Expedit Vobis vcdifcedam,amp;c.

94

13 Ego elegi vos vt fruôum affera-tis amp; fruâus vefter maneat 8

^5 Qyi

multum

17 Volo vtvbi ego fum etiam fint

quos dediftimihi

xcy o^y v^.

  • 3 nbsp;Scio quod per ignorantlamfeci-

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

10 Deus non recipitperfonas 128 10 Quç Deus purificauit tu immunnbsp;danedixeris

  • 12 Ecclcfia orat pro Petro 223

  • 15 Per hune omnis qui credit iufti-

ficatur

  • 13 Quæ ratio habenda circumci-

fionis

13 Pergratiâ Chrifti credimüs nos feruatumiri

17 Condiditex vno fanguineomne genus hominum 43.172.8nbsp;17 Inipfo viuirous,mouemuramp;fu.nbsp;musnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163

22 Feftina amp; exi cito ex Hierufa-1cm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;133

  • 1. AD CORINTH.

  • I Non multi làpientes, non mHlttnbsp;potêtes amp; nobiles,amp;c. 223.8nbsp;I Omnia vcftra funt,fiue Paul.finenbsp;mundus fiue vita 32.3.33.67

  • 1 nbsp;Prædicamus turn ludæis tum

GræcisjChriftum Dei poten tiamjamp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9.amp; 131.8

  • 2 nbsp;Homo animalis non percipit quç

funtDei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91.8

  • 4 nbsp;Quid ha8es quod non accepe-

ris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23.b.amp; 149.amp; 107

  • 6 nbsp;Tempore accepte exaudiui,amp;c.

ccce nunc tempus acceptum, amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7.8

  • 7 Mundo hoc quomodo vtendum

174

  • 8 nbsp;Efca nos non commendat Deo

  • 207.8

10 Eftote fine offendiculo tam lu-

datisquàm Grateis ^78.i 8 Scitntiainflatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.8

8 Vulnerantes eorum côfcientias

in Chriftum peccatis zoz 13 Caro amp; languis hsereditatem re

gni Dei non accipjunt 102.8 13 Si mortui non fufeitantur, Chri

ftus non eft fulcitatus 36 II. AD CO AI N T H.

  • 3 nbsp;Deliteralegisoccidente 51.8

  • 4 Externushomonoftercorruro-

pitur , internus renouatur quotidie

3 Deditq^minifterium reconcilia* tionis

3 Is qui non nouit peccatum pro nobis peccatum faôus eft 90

3 Oramus Chrifti nomine recon-cilieminiDeo

8 Vt illorum abundantia veftruin defeftumfuppleatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173.8.

10 Arma militiîc noftije non font carnalia, led Dei poteftatcnbsp;valida

GALAT.

  • 2 nbsp;Siperlegcmeftiuftitia,ChriftuI

fruflramortuuseft 23.8

  • 3 nbsp;Ccnclulit feriptura cmnia fu8

peccatum

  • 4 nbsp;Dies cbferuatis amp; menfes; Me-

tuo ne fruftra defatigat’ fim, amp;c.

4 Quamdiubîeres eft infans,nihil differtàferuo

Quod fi circumcidaminijChri-flus nihil vos iuuabic 31 E P H E S.

  • 1 nbsp;Elegit nos ante mundi funda^

menta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;196.8

  • 2, Cum per oflênfas mortui efie-mus viuificauir noi,amp;c.i34.8

  • 2 nbsp;EramusnaturafilijirîE

  • 2 nbsp;Ipfiusfumus opus 204nbsp;4 Alics prophetas alios Apofto-

los,amp;*c. i43.amp;J66.b 4 Chrifius fpiritus fui dona diftrinbsp;buithominibus 145nbsp;4 Chrifius perfidem nobis inhabitatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93-8

  • 4 Obteflor per Dominum ne atn-plius verfemini ficut Genteî

  • 3 nbsp;Nemo fuamipfius carnem odK

  • 187.8

6 ArmamilitiæChrifliacæ 19I PHILIPPEN.

I Cupio dilTolui amp; elfe cum Chri-fto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jot

Faélus eft o8edieni vfq; ad mol teninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66.8

COLOSSE N.

  • 1 nbsp;Complacuit patri vt in Chrlflo

omnis plénitude inhabitaret

  • 109.8

  • 2 nbsp;Circumeifi eftis circumcifiof*

quæ fit fine manibus 31

  • 3 nbsp;Mortifiratemembraveflra 69.8nbsp;3 Vitain Chriftoabfcodita 98.8

THES-


-ocr page 53-

r. T H E s s A t.

t Indefinenter orandum y.i74.S f Omnes filij lucis eftij amp; fiüj dicinbsp;19»

  • I. nbsp;T I M O T H.

I Finis mandati Charitas 17e

  • * Vnus mediator Chriftus ƒ7.lu

  • * Deus omnes vult faluos fieri iz8nbsp;4 Corporalis exercttatio nihil pro

deft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zot. b

4 Sanâificatur perfërmonemDei amp;precationem

Auerfare prophanos de rebus i. nanibus clamores 194

  • II. T I M O T H.

  • * nbsp;Non ex hominis arbitrio allata

eftfèdàfpiritu lanfto zoï.b

  • * Deus vocauitnos non ex operi-

busnoftrii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izo.b

In magna doxBo non tancum funr vafa aurea fed etiam ligneanbsp;126.b.

J Scripturavtiliseftadredargutio nemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jy.b

i Scripturadiuinitus infpiracaeft ao8.b.2O9.b

T i T y VU

I M D B X;

* Faâis oegant quem ore profî-tentur

H E B R. AE O S.

4 Sed omnia mala rcfupinata ocu-lis eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;léz.b

7 Illiplures faâifunt facerdotes, amp;c. Ar Chriftus perpetuumnbsp;habet facerdotium 60nbsp;Sicut manet homines vt femelnbsp;morianturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

10 Chriftus vnicaviûima fuftulit peccatumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

1} Memoreseftotevinâorumtana quâ vnà cum illis vinâi i7;lt;bnbsp;i77-b

I. PETAI.

a Lapides viui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20).b

} Muliebrivaßtanquaminfirmio-ri cribuentes honorem zoS

I. I O A N N I S.

I Quod audiuimus quod vidimus oculis noftris,amp;c. i;8.bnbsp;a Aduocatum habemus apud patrénbsp;lefum Chriftum f7.b.i42.bnbsp;a Quidquid eft in mundo cupiditasnbsp;carnis,libido oculorum,amp;c.nbsp;T6.\t

I Ne dillgaaüs verbo amp; lingua ßdl operenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17a

} Per hoc fcimus quod Deus in no bis manetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97

3 Si condemnet nos cor noftrumgt; Deus maior eft corde noßronbsp;22.19^. b

3 Filioli cauete vobii à ßmub. chrisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if.h

f Haeccftviäoriaquxviocitmua dum

S Probate Ipiritus

I A C O B I.

a Abraham exoperibus iufiifica« tus eft

I V D AE.

De Michaele archangel« tij APOCALTPSIS.

3 Agnus immolatus ab origine mu di

8 Stella magn.-i cœlo delapfa fontes inftcit

14 Beati mortui qui in Domino njo riuntur


FINIS.

-ocr page 54- -ocr page 55-

IN EPISTOLAM D'


PAVLI APOSTOLI AD ROMANOS


HOMILIAE RODOLPHI GVAL« THERI TIGVRINh


C A P V T


H O M I L I A I.


Aulus feruus lefu Chriftt, uocatus Apoftolus , feparatus ad


Euangeh'utn Dei\




aperiASoculoseorumgyitfeconuertant « tenebrts adlucem, amp; apotefiatefatame ad Deum-iytre-mißionem peccatorum amp; fortem interfanBificatos accipiantferfidem t^ute eïi^ in me. Qwbtts yer~ btsnbsp;nbsp;ilium diuinitusaddocendimuntu yocatum^amp; doBrinam eitts non bumanam ^feddiuina e^e

demonfiratur,amp; eadem perfe^e tradi quacunq^ ad y er am 'Dei cultufq^ diuini cognitionem amp; bomi-^iumfalutemfatiunt. î^t enimbuic muneri ilium deflinauit Deus itaifßin °}\/liletana Synods (quamLucas^Eio.i-o.defcribit)ßeomneconßlium Deifideliter ex^ofuijjeteßatur. Conßatautemnbsp;totitu ecclefue confenfu, inter omnia eiusJcri^ta^rimum locum deberi epiflola, quam ad l^manosnbsp;ß^ipfit:eb quod in ilia omnem iuflificationw noßrte amp; bumana ßalutts rationem copiofe amp; perf^icuenbsp;^^a^atßmul^ rationibus yalidißimis confutat qucecunq^ aduerßts illam ab bominibtisfitterfiitioßsnbsp;etiam impijstadduci folent,Edlß ergo le^u amp; confyderatu dignißima^ amp; boc tempore imprimds.nbsp;^^teßaria^yt inter diuerßßimas de religione contentiones difcamits qua de bis olim Äpoßolorum fennbsp;^^ntiafueritßn^fide y er a coßrmemur. Et qma Tauhts gentibtts potifsimùm /dpoßolus datusfuit^nbsp;fißipta eius ad nos imprimis pertinere putabimus^ qui exgentibus ftmus oriunai, yt fefum Cbri,-



m,qua Eaulum adJcribendum impubt^ amp; eptßola tottus argumentum teuere oportet.

Occaßonemfcribendiex repraßntipetijt .Apoßolus, Fuit enim tune temporis T^ma eccleßa Occaßo.qita


fx ludais amp; gentibus colleÜa, quam aFetro Äpoflolo conßitutamfuiße, amp; bunc illi totis annis Paulum ad feri


quot;^iginti quinque prafuiffeFapißicifcriptoresfabulantur'.cum Fetrum antepoßremos Fleronis an-



fgt;os d^mam y eniße,nullis fide dignis bißorijs probari poßit.Eerißmilior ergo edß, eorum fententia^ quiprtmos eccleßa T^manafundatoresfuißfe putantßdeles,^qui aliunde T^mam commigrauerant^


amp; quorum aliquospoßremo epißola buius cap. Fanltis nominat,ytpote .flquilam^FrbanumtÄn-dronicum item amp; Iumam.,quosfuos cognatos dicit, amp; eofdem in Cbrißi fideJe priores fuijfe teßatur. 'Furbauerant autem eccleßam illam paulo ante [udai^quiHlo tempore paßim credentibits in^^fnbsp;gentes negotium faciebant. Frimb enim promißiones de Chrifioadfolos ludaospertinere contend^^nbsp;bant. amp; neminem exgentibus , nißprius circumcifum amp; profelytumfailum , in ecclefiafocit-tatem admitti debere. Qui error ipfos etiam ./^poßolos aliquandiu dubios amp; fußenfos tenuit, ytinnbsp;^Qis cap.gt;°-amp; II. eißyidere.Deinde legem cum euangelio ijdem mifeebant fCttmhomines per legis opera iußißcari docerent amp;ita Cbrißi meritum maxima ex parte euacuabant. Et quamudf


-ocr page 56-

C A P, I»

IN EPIST. AD Romanos,

.i^poßoli pullM Cencilij autloritate controuerßam hanc cotnfonereßatuißent ,tU)afDtueru»f tii' tnen aliqttoscoercertf^uin nouasß{lgt;itnlelittsßiß:irar(nt. E-rattarts eccleßjs nocentißima,nbsp;gentihw tnim multi aßde Chriftiana eo rr.agts abhorrtbant, quad ludauos ritus T^manis admo'nbsp;dum inuißs^exigi audirentt multi yero inßdt adbuc infirmioresgrauißime tentabantur, ßiluitfnbsp;incertifluÜuabant.Iudai yerb^cum natura arrogantiores tßtut^nunc nouaßuijfßorumßducia ela^nbsp;ti^gentesfrorßti contemntbant,amp; itaßindtbatur ynitas tccleßie,qugßmul imfwrum ludibrijs ex-ponebatur. De hts ergo certior faHtts Eauluf.,epißolam hantßcripßt^ytfiandalum hoctolleret è me-diodes' in yrbe terrarum domina eccleßam feruaret,cuius exemple pluris alios adduci poßeßciebatjnbsp;yt etiam ipß ad Ckrißißdem accéder ent. Ât nos in hiß:e y eter ü amp; primitiute eccleßa turbts fa tarntnbsp;indefeßumßudium obßeruemus,quo Ule eccleßjs inßdiatur^ amp; doSlrina puritatemjuis ^ß^anijs yi-tiare at^ corrumpereßatagit. Si enim yiutntibus adbuc .^ipoßoliSjOCulatü Chrißi tefiibus., tantutünbsp;außts eß,quidillumnonfaäuruputabimus hodie, quandopurior yeritatts cognitio ybit^fere terranbsp;rum intercidit.^Nemine ergo noßrijeculi dtßenßones mourant,yt propter eas de Euangelij yeritate^nbsp;duhitet'.excitet aute nosßatanee amp; impoßoru improbitas^yt in Dei yerbum totts animis intenti yi^nbsp;lemus,ne nos^quo^j/allacijs ßts circumutniant»Tauli y erb fidemat^^ indußria imitentur quicun^nbsp;Eccleßjs feruiunt,yt tarnßbijpßs ^uam totigregi attendatßdo£lrinlt;spuritateßeruarefludeant, ne^nbsp;yllam negligant occaßione^quaßaltts publica yel deftndi yelpropagari poteß.Et qui authoritatepranbsp;fiant,aut donüs praßantiorib.infiruai ßunt,ij noßuü modo coràm yiua yoce coßulantfiedfiriptts etianbsp;abfentes iuuet,amp; ybiqj lotoru error es atqjcandala oppugnet atq^ confutet. Ferunt ißud hodie multinbsp;eegerrimè,amp;quiahacratione regnum Chrißiféliciterpropagari yident,minißroru calamosinhtberenbsp;conantur fub publica pacts pratextu.Sedno audiedi Junt tales,quando .^4poßolos in fcribendts epißonbsp;Its tam diligentes fuijfe yidemus,quorupracipun munus erat hinc inde per orbem difturrere,eÿ quoßnbsp;uts obuios cor am docere.Quanto magis tnim hoc eos decebit,quospe(uliarts yocatto yni loco alligaf^nbsp;quem relinquere nopoffiintt^ Debent ergo ßriptts fuppleri,quod ytua yoce cor am prafiare nopo/ßtnt»

/^r^umen(um Epißohe,

Quoad yerb eptßola huius argumentum^continet ea breui compendia yniuerfam Euangelij do-£lrinam,qua tota nofirte falutK ratw ör omnia hominis Chrißiani oßicia comprthenduntur.Eartef eiusfunt quinq^Trima de hominisiuflißcatione difiutat^ex qua falus noßra dependet,nbsp;nbsp;nbsp;illa nobtf

ex mera Dei gratia per Chrifium obtingert doctt,fi hunc cum fide yer a apprehendamus, Trobat i^t quia omnes homines natura peccatoresßnt, amp; qubdneq^ gentibus lex natura, amp; quam ex ea habite-runt rerum diuinaru cognitio,neq^ ludats quot;Mojaica lexprofuerit, quo minus omnes ißiperditißitnenbsp;yixerint,amp; Dei iram horrende fceleribtts prouocarint, Et hac quide quinque prim ts capitibtts tra-dantur.Secundapars tribus capifibusfixto nimirufieptimo amp; oSlauo,abfQluitur,qua Ulis occurriftnbsp;qui ex gratia pradicatione carnis lictntiam amp;peccandiimmunitateyenabantur, Differit ergoifnbsp;fidei efie£fis,fanblificationenimirum amp; bonis operibus,de yero legis yßi,de libertate Chrißiana,de^nbsp;certa falutisfidutia,qua pios fub cruce amp; omni tentationumgenere inui^os reddit» Tertia parttnbsp;(quanono,decimo tir yndecimo cap.conßat) deludaorürepudio amp;gentiumyocationeagit,partifttnbsp;ytfiandalu remoueat,quo multi impediebantur,qub minus Chrifium reciperent,quem à fuisgentilinbsp;bus,Iudais,reijct yidebant'.partim yt inter /udaos amp; gentts concordiamfanciret, qua muiuo eon-temptu amp; quotidianis opprobrijs fcindebatur,ctimgentes quide [udaos propterfcelus infilium Dt^nbsp;defignatum amp; infuperabilem eiuspopuli contumaciam, hi yerb illos propter prißinam conditionettt^nbsp;infolentius damnar ent. Docet er go,qui yeri Ifraelita amp; Abrahami filtj ßnt, quod^ hac gloria hotntnbsp;siibtis ex mera Deigratia obtingat,qui aterno decretofuospradeßinauerittßmul yerb caußs repff-dij ludaorum amp; yocationisgentium exponit,ne quit Deum hac regni fiii myßeria abfq^ rationsnbsp;ßpenßre arbitretur-Quarta parte, yita Chrifliana officia defcribit,amp; duodecimo quide cap.pract-ptagineraliora tradit,in fequenti yerb de magiflratu amp; qua huic debetur obedientia differ it,quibu^nbsp;abfolutis admorum pracepta redit.Inde in duebusproximis capitibuseos reprehendit, quiin extet'nbsp;nüs quibufdam, quaperfeindifferentiafiue mediafunt, libertate Chrißiana cum infirmorum offen-diculo abutebantur : amp; ibirurfus dißidium componerefludet inter 1 udaos amp;gentes, quandofalU'nbsp;temytrifiq^ exmera Deigratia obtingeredocet, amp;proindeneque hosnequeillosquicquamexft'nbsp;metipßs habere, cuius nominefuperbiant. Fofirema pars filutationes habet auibus pracept^

-ocr page 57-

H o M I L I A II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

dam interponit de '^Itandit impoßoribta^tiuißanam dfj^rinatn corrumpunt^ amp; eccleßas coturlanti at^ tandem epißolam S'ofoAsj,^/« concludit,qua Tiet bonitatem nobs^per Chrißum exhibitam amp; innbsp;euangelto manißeßatam magnißce frtedicat.Hxc egißola ßumma e^^ex qua fatis aqgt;garet,conrinesnbsp;ri in illa doUrinam falutüglenam amp; omnibits numerts abßlutam^quie omntbtn ijs confutandisßtß-ßcit^qui yelnouamßdutts rationem quxrunt, yelfub Ägoßülorum nomine traditionesproferunt-,nbsp;quarum nulla in illorum ßripti^ ßt ment io. tiis pramißts ad Tauli yerba accedemM, yt ipßtm lo-quentem audiamuf.

Primum locum tenet înfcriptio,cuiuf tres partes ßnt,quot;Prima de feipfo agit^ yt quts bac ßribat Jnfcriptio Epia intelligant.Secunda quibu4 ißaßcribantur docet. 'l^ertiaßilutationemßuebenedi^ionem apoßoli-‘nbsp;tarn continet, ,^thic meminerimuf .^4poßolorum inßriptiones à yulgaribtu differre in eOj qubd hdsnbsp;iUifer'eExordiorum loco ytuntur.,dKm amp; beneuolentiamßbijpfisconciliant, amp; auditoresattentasnbsp;atq^ dociles reddunt, Praßat hxc omnia in praßenti Paulus, Primo enim dum de ßia yocatione amp;nbsp;funSlione diligentius loquitur^authoritate amp;gratiamßbiparatapud leÜoresßue auditores. Facitnbsp;eodemßdutatioßtue benediiito.,qua Hits omniafatißa precatur. T)um yero Euangelij definitionemnbsp;interßerit,amp; illius eße^a atq, dignitatem deßcrtbitßimul dociles quoq^ amp; attentas reddit auditores.nbsp;Inprxßentiprimam modo partem recitauimus , quxßc habet ; Paultts feruus leßu Chrißi yocatusnbsp;a1poßolus,ßeparatu4adEuangeliu Del, Ita yero deßtpß loquitur , yt initioßatim ijs reßondeat.^ 'nbsp;quiipßm amp; turpts deßeÜiontsab auita religione infimulabant amp; eins apoßolatum in dubium yo-^‘ibant.^eo quodnon conuixijßet Chri/io in terris agenti,Fideamw ergo ßngula ex or dine.

Primo ßeruum leßu Chrißi ß dicit.Eßhic communis titultts Cbrißianorum omnium, hic tarnen Paulus feruut ^d muntts peculiare reßrtngitur, quad Paulusßußinebat, Dicehantur autemßerui antiquitus àßr^ chrifii,nbsp;^nndo.^quod bello capti amp; ßruati eßßent,chm occidi poßent. Proprium Ulis erat, qubd non fui iurtinbsp;^ßtnt,ii^ tati d dominorum ßorum arbitrio penderent,amp; cum prater yiHum amp; amiHum nihil accb*nbsp;f‘rentdllis tarnen laborabantßllorum res agebantyimb Hits etiaßuos hberosprocreabant. Detet hacnbsp;Prunes ChrißianoSiCiim illos Chrißus ex teterna morteßeruarit^qui nifißuaforte cotentißnt,etßoliitsnbsp;Chrißi res agant^huic yni laborent.)eiqjßeipßs amp;ßua omnia conßecrent, ßerui Chrißi non merentur

Imprimis tarnen ad Euangelij mintßros htec pertinent ^ytße non ßi iuris ßßd Chrißißeruos ^ßememinerint,amp;proindereliBisrebusßuisomnibus eiusnegotiaagant.^amp;huicperEuangelijprtenbsp;dtcationem jiliosgenerent qudmplurimos. Eß autem objeruatu dignißima Pauli modeßia.Scribitnbsp;*s ad quot;ßnmanos., ipß chsts Ppmanus,qu(e tune temporis pracipua nobilitas apud omnesgentes duce~nbsp;batur. Hihil tarnen huiusiaClat ambitiofus.^neq^humana authoritateßeß yenditat,ßedyno hocnbsp;^itulo contentus eliß^quem itageßit,ytreipßa Chrijlißeruum egerit,ficuti yillorum Uber amp; amnianbsp;eius faHa abund 'e teßantur. At qui hodie Petri amp; Paulißuccejßores dici yolunt, Jeruos quidemßernbsp;ssorumfiipßds nominant.^ citm reuera Dominißnt dominorum^quado in P^gts principes quoq^ßumnbsp;^ttm ins e2r imperiumßbi yendicant.

Cxterum quiainter Chrißißeruos diuerßx conditionesßntß quoadyocationem ßam Apoßo- ShQ»0iiff^ / ^ttm efße ait. Erat isßummusgradus inprimitiua eccleßia, Ham extraordinarie inßituti erant^ytnbsp;Chrißileßu teßes efßent.^amp;Euangelium ybiq^gentium prxdicarent^qub illosßiritusßanClus duce^nbsp;bat.Eicationis autem ßux dißert'e meminitçtt primitm gratiam Deiprxdicet^ qui aliud agentem amp;nbsp;^ihilminus quàm de apoßolatu cogitantem ad munusißudeuocarit.ScimuS enim ilium antea Pha.‘nbsp;ftßxum amp; acerrimum eccleßx Chrißi perßeutorem fuißi. Dinde amulisßuis reßondet, qui iliumnbsp;*poßolum yerum efßenegabant,iamp;‘ßtmul doClrinxßuxauthoritatem aßerit. Ham apoßoliyoxLe^nbsp;gatumßignißcat.,t2r tales (yt 2.,Cor.q,ßcribitur)nomine Chrißi legationeßungebantur*,ltat^doltrinbsp;na eorum^non humanaßeddiuina debebat cenßeri. Difeunt autem hic omnes Eccleftarum minißri»nbsp;legitimam yocationem omnibus expeCtandam efßesne dum temere prouinciam ißam fußeipiunt, Deonbsp;minuspropitio ytantur.Q^bdergo Pontißces amp; Epißcopi hodie apoßolicam authoritatemßis tra^nbsp;ditionibM yendicant.^eb qubdipß Apoßolorum ßceeßores ßint.ynimts friuolum eß. Primo enim yoexnbsp;tionem dtuinam habere nonpoffiint, ctimßacerdotium illudtotum.iquogloriantur,non à Deo inflitu*nbsp;tumßdhumanum figmentüßt.Deinde ytß legitime yocatos eßeprobent,non tarne idea licebit Ulisnbsp;Mouas inEccleJiam traditiones inducere. Apoflolis enimßolts hoc datum fuit, w Chrißi do^rinam

a X

-ocr page 58-

c A P. I.

ÏN EPIST AD ROMANOS.

primipaßtm pradicarent amp; ctilttM diainiforniam in Ecclefijs ex quot;liei 'gt;perlo conßituerent*, at qui his fucceßerunt^aut ab ilïü if fis Ealeftarutn minißri ordinati ßnt,ab UIk traditam doSlrinam confer-uare amp; qttaßt rigatione quoùdiana in hominutn mentibus foutre debueruntçetfruBum ferret, fdeonbsp;Tauliis Timolbeo fuofracifit^yt defofitumferuetyamp;in ijsferfißatqua didicerit, non ytaliquidnbsp;exfuo arbitrzo innouet in Ecclefia, Eraterea~yifoßolds in buncßnemßmttn fanüui datw fuit,y tnbsp;ex eiu4fuggeßione amp; confüio omnia reSè tonßituerent. TsLum yerb Efifiofi qui illorum fucceßio-ne ia^ant.ßiritu fanÜo omnes ducantnr-,nemo ofinorfro certo aß'irmauerit, qui corruftißimos ifßnbsp;rum mores.,fafiu,facrorumtndinatione,maiiifeßos error es amp;falfa dogmataprofitis inßicereyolet.

Apofiolicim nunifs

Toßrernö def nit munits apoßolicum 'Paulus, quando addit : Séparants ad Euangelium Deh Erat enim Euangelijpradicatiopracipuum illud, cui ^poßolipotißimiim quot;Teacare debebant^yt exnbsp;Chrißi yerbispatetfîte in orbem yniuerfum, amp;preedicateEuangelium omni crearurte. Et Uli hocnbsp;2)ominipraceptum tantifecerunt,yt opum Ecclefia adminißrationem amp;pauperumfubuentionemnbsp;à fe reiecerint in alios,cum hatfi in doctndi munere impediri quot;yiiderent. Quo maior eff pontificum amp;nbsp;epifcoporum impudentia.,qui ciim authoritatem apoßolicam fibi yendicent, nunquam tarnen predicant, fed principum more auUca negotia traSlant,amp; circa ludospotius amp; Dana huius mundißtidianbsp;octupantur. Porrb feparatum fe dicte adpradicandum euangelium T)ti,ritmirum iam inde ab 'vteronbsp;matrts (yt ipß ad Galatas exponit ) yt oßendat yocationemßtam non fortuitam aut temerariam,nbsp;fed in aterno diuinepredeßinationts decreto fundatam eße. fd yerb Ule partim ex occultaßiritusnbsp;fandi teßimonio,partim ex aperta “Dei reuelatione fciebat, cuius in initio huius Sermonü mentionenbsp;fecimtis. Ita yerofiß excufat apud T^manos, ne audaciorem eir confidentioremputent, qut ad eesnbsp;fcribtre inßituerit : ftmulq, ammumfbijpfi facit,ne yel hominum autboritateyel alicuittspericulinbsp;metufiab eo munereauocaripatiatur,cui 'Deusipfum deßinauerat.Docet autem Pauliexemplunitnbsp;ytipfi quoq, yocationts e^rfideinoßreprincipiuminDeieledione amp; predeßinatione aterna conßi'nbsp;tuamtts. Con/lat enimßdtm Deidcnum eße^quodfoltselects datur,amp;proindeeadem noßre eleäio-tids infallibile argumentum ePf.Etferuit ißaconß/deratioprimum confolationi noßre,nein aduer-ßs amp;periculùs deßeremus. Eiert enim nonpoteif, yt infua yocatione ambulantes Deus negligatfnbsp;qui nos ab aternoprauidit, amp; nondum in lucem hanc aditos officio huic deßinauit, quodex eius yocatione obimus. Jdeo leremiam olimprophetandimunus detredantcm eodem argumenta Dominuinbsp;confolatur,dt€ens: Priufquamformarem te in yentre,noui te: amp; antequamprodires ex ytero,ßn£}i-fcaui te,amp;prophetamgentibus conßitui te^Quodipfitm ftbi accommodare debent, quicunq, adali-qtiod oßictUm legitime yocatißint^ Sed amp; generalem confolationem hinc petant, quifeßde donatosnbsp;eße fentiunt.Qu^ia enim hac quoq^ ex aterno Dei propofito dependet,periculum non eSf.,ne aliquan-do excidant,etiamß interdum ipfos labafcerefinat Deus, ytpropria infirmitattsfenfu ad ardentiusnbsp;faluttsßudium attendantur.l^louit enim ouesfuas Chriftus, amp; eas ex manibus fuù eripi nonfinitanbsp;Deinde admonet etiam nos ißa confyderatio, ne noßri fducia efferamur, aut inßlentitis gloriemurnbsp;donts,quafi illa ex nobts ipßs habeamus. Omnes enim fiUjira nafcimur, amp; quid habes (ait ydpoßa-• lus) quod non accepißif i.Cor.4. Itaqß Deo conceßts bonts reliépotius ytamur,amp; fidem noßransnbsp;effelîts declaremus,yt (quod Petrus monet) yocatione amp; ele£lionem noßramßrmafaciamus,dufUnbsp;janBificationißudemus,nefqj iußificatos eße reipfa teßamur. Et hac quide deßipß Paulusfcribit,nbsp;yt do^rinafuaßdem atq^ authoritatem conciliet, idos yerb in hts agnofiamus Dei bonitate, qui ytnbsp;filium fuum ynigenitu nobtsferuatorem dedit,itaapoßolos emißt, qui amp; yiua yoce amp;fcriptis falu-tem eius meritopartam toti mundo publicarent.^udiamtis ergo in Hits loquentem lefum Chrifium,nbsp;yt huicperßdem inßti,in eo yiuamus atqßeruemurjlli debeturbenediSlio,honor,gloria amp;poteßasnbsp;in aternum, ^men,

H OMILIA II.

Quod ante promiferat per Prophetas fuos in Scn'ptuns fandîis, defih'o fuOjta^o ex femine Dauidis fecundum carneni,declarato fih'o Dei, inpo«nbsp;tentia,feeundùm fpiritum fandîificanonisjperrefurredionê mortuorum;nbsp;lefu Chn'fto (inquam ) Domino noflro. Per quem accepimus gratiam SCnbsp;apoAolatum

-ocr page 59-

H O M I L I A II.


apoftolatum in obcdientiamfide» inter omncs genres, pro ipfîüSftotninc: Inter quas eftis etiam uos, uocati lefu Chrifti. Omnibus qui Romæ eftis,nbsp;dileCfis Deijuocatis fandis.Gratia uobis dC pax à Deo pâtre noftro, SC Dosnbsp;tninolefu Chrifto*

DIuHtn quot;Pattlum in epifiola huifn infcriptione tria agere^nuper diximw.’Primi) dtfttaptrßna loquitttriamp; tadicit,^U(e ipfifidem amp; aathoritattm conaliarepoterant aduerfia amulos, quinbsp;ùlum ybi^j terrarum diffamahant,Inter ea prtecipuum e^,quodfe apoßolum legitime yocatumnbsp;txaterno P)ei decreto adpriedtcandum Euangelium Deifeparatum eßeßmhit. Poterat hoc non tni-quts auditorthtufatltfacere^ne de ettußde ampliw dubttarent.l^eruntamen yt magßs excitet eos adnbsp;attentwnem.,duo adhuc addit-,quiht0prima infcriptionû pars ahfoluitur, Hamq^uiafi^ adEuange»



kparatum eße dixerat^definitionem illius interferit^quie ad demonfirandam apoi-


fiolatus dignitatem flurimum facit. Deindefua yocationis authorem apertius exprimit.Quibus ab.-ßlutM tranfit ad reliquat inferiptionls partes. Elf^ autem inJignM hie locus^quia Euangelio amp; mi~ nifierio eins fuam authoritatem aßerit, amp; regni Chriftifines aefcribit^ qui ad omnesgentes omnif^nbsp;loci aut ordinis homines extenduntur»

Quoadprimumfie Euangelioficfiribit: j^odantepromifiratper Prophetasfuos infcripturis Eusngelij def^ fan£{^ defilio fuo,amp;c. Continent ifta euangelij definitionem ex materia quot;vel argumenta, circa quod nitio.


illud 'verfatur, deßmptam, qua eiufinodi elf î Euangelium eSi[, pradicatio Deidefi'lio fuo lefit


(^hrifio, in quo Ule fa^lutem hominibus oßertfecundum promißiones olim fa^as patrihjfiperfuos Prophetasficutifiriptura 'Veteres teflantur, Sequeturpoftea fuo loco alia definitio ab eßellts,quan~nbsp;do dieet, Euangelium ejfipotentiam Dei adfalutem omni eredenft. At nosinprafentihanc modonbsp;fingults parftbus excutiemus.

Primo authorem eitis difertenominat Deum, ne quis illud ab apoflolls excogitatum aut ab

*^iijs hominibus confiUum putaret. Et Deum quidem illius authorem eße, per ea demonfir at i qnte gelqDew, *poxfubijeitfie quibusfiio locodicemus.^eq^ i(la temere ab Apofiolo dicuntur.Confiât enim totunt




Pethlehemiticü nuntiauernnt. Taceo nunc, quod ipße Dei filius hoc in terrts






3

-ocr page 60-

C A P. I.

IN EPIST. AD ROMANOS.

lam non olim reueîauit T)ewf tAut quomodo fine ilia feruatifuntnoftrimatoresP Solent lac amp; mulra alia huiwgeneric hodie ^uo^^ aduerfarij nobts obijcere. Sedomnibm ifits Taulaa re^ondettnbsp;Imb iam olim bancfalutis ratione f)ettó ^er Trof betas fuos frotnifit^ ne^ ylltimfeculum fuit, quodnbsp;ilia in yniuerfum fuerit deflitutum^ Trof betas autem dicit boc loco,non eos modo, quos yulgus boc^nbsp;nomine dignatur, fed omnes, quibu^feifßim ceuamicK futs ‘Dewfamiliarités manifejlauit ,ytfuinbsp;afudreliquum mundum efjent interfretes.Et confiât ^flbrabamum amp; reliquos illorum ternforumnbsp;fatres olimfrof betas didosfuifie, Gen,i.a.Tfalm.\o^.Docet ergo,qubd etfinuncfrimiim in carntnbsp;tnanifefiatwfit Dei filiw, non tarnen fine illo y eter esferuatos fuifife qui feculiaribw fromifiioni'nbsp;bw excitati in ilium rejfiexerint.Et non fine caufaferifturas citat, ex quibw boc frolixe amp; euiden*nbsp;ter demonfi.rari poteSif^^ ‘îd^amytfiufradiximwinfaradifofromifiio ifiafrimtsfarentibwdatanbsp;fuit,qui eandem frocul dubio ad omnes fofieros tranfmiferut. Deinde cum m diluuio frof ter incur anbsp;bilem bominum malitiam abolita yideretur,cum .^dbrahamo illam inflaurauit Dew, cum^ eo tC'nbsp;ternum faluttsfxdw ferijt. Confiât deniq, illiw notitiam ad eos etiam perueniffe, qui non per Ifaa-cum amp; lacobum ex Abrabami fiirpe defeenderant, amp; àfœderis focietate exclufi yidebantur. Illanbsp;enim fdemfua lobw fuflentauit,yteiw yerba capAi^.tefianiur: Scio quodyindex mew yiuit,e^‘C.nbsp;Ter ^Klofem y erb figilia flurapromifiioni yeteri addidit Dew,facrificianimirum amp; ritw Leuiti-cos,qub magis in illiwfide omnes corifirmarentur.Trofbetxyerb eandem ex fuggefiione ffiiritw fannbsp;di mirifice illufirarunt^quando de omnibw yaticinati funt^quce Deifilio in carne manifefiando de'nbsp;buerunt accidere,EIf^ ergo Cbrifiiana fides omnium y etufitfiima, amp; conuincuntur btc omnes, quinbsp;illam bodie nouitatts nomine fujfiedam amp; inuifam facere fiudent, Obijciunt Uli nobis Tatres,Con'nbsp;cilia amp; Ecclefia autboritate.^t nos patres nullos in fide agnofcimw,quam quorum fides in firiftU'nbsp;ris probatur*.neqj ecclefiam aliam recifimw, quàm qua ex Dei yerbo, quod infirifturls inuenitur,nbsp;'enata,ab eodem dependet atq^gubernatur. Et ideo Taulwfcripturas boc loco adducit,ne quls Tro'nbsp;f betarum nomine quofuis recifiat,qui fuafomnia obtriidunt, aut Dei yerbumfingat nonfirif turn,nbsp;amp; itafalfis illufionibw fefe dr cunduct amp; decipifatiatur.

Euangelij fub' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertio euangelijfiubieHum indicat,FiUum Dei lefum Cbrifium in carne manifefiatum. Elf,

ieâû Chnfius. ^utem admodum diligens in eiw deferiftione, eb quod bac ad amflificandam euangelij dignitatem facit.Trimb Filium Dei yocat,yt eiw aternam amp; yeram diuinitatem exprimât^ Deinde eiw ins^nbsp;carnationem attingit,quandofadum dicit,quoadcarnem,exfemine Dauidls. Ita yerbfarttm eosnbsp;confutat,qui ilium carnem cœlitw attulifie,non ex Firginis fubfiantia afijumpfiffe aiunt:partim eo'nbsp;rum quoq^ impur am fententiam refellit, qui eum ex bominis congrejfu conceftum arbitrantur. Fa-dum enim dicit exfemine,id elffoßeritate Dauidls,nimirumjfiiritw fandi yirtute,qut 'Mariamnbsp;yirginem facundam fecit,ytabfq, yiri congreffuconciperet atqfpareret.Dauidts y erb meminitfrO'nbsp;fter fromifiones,qua iMefitam exilliwfiirpe nafciturum docebant,amp;yulgb tarn nota erant,yt ànbsp;flerifq^ Dauiddfiliw diceretur.Ât ne incarnatio aliquidUli detraxifie yideretur, in ea quoq^ non obnbsp;four a diuinitad argumenta eluxiffidocet,quandofubijcit' Declarato filio Deiin fotentia,fecundùmnbsp;Jfiiritum fandificationls,perrefurredionem mortuorum. Senfw elf, Deifilium bominem quidemnbsp;fadum effe ex Dauidüprofapia, eundem tarnen in ajfumpta carne diuinitatem fitam euidentifiimisnbsp;teßimonijs declarauifife.Ex bd autem tria potifiimùm adducit. Trimum efi dtwaïtis, idefi,potentianbsp;flue yirtw,per quam Taulw facultatem miraculorum intelligerefolet, yt in priori ad Cor. cap. il-cIfyidere.Etipfe Cbrifiwbac yoceineademfignificationefrequenterytitur.FLam Mat.y.malanbsp;frugùs dodores loquentes inducens,illos in noutfiimo die diduros ait inter alia: In nomine tuo mult aSnbsp;efi,yirtutesflue miraculafecimw. Item 'Mattb.li.de Galilaaciuitatibwdicit*. Siinnbsp;Tyro amp; Sidone fada fuijfintd^duugtucn,id eß,yirtutes y el miracula,cä‘c.Et buiw generis multanbsp;apudEuangelifias amp; in fid.libro occurrunt. Flon temere aute Taulw inter diuinitatls Cbrißi at'nbsp;gument a primu locum miraculls tribuit,quando bac ilium propria yirtute edidifie confiât, amp; promnbsp;de in illo aliquidbomine maiw declarauijfi.Alterum argumentu elfffiiritw fandificationls,quemnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ita yocat ab efiedu.Hunc enim darefiliw Dei efi,quo nomine Tetrw ilium Dei donu, yocat. Dedit

yeroeundem Cbrifiw difcipulls,quod fore olimpropbeta pradixerant.Tfal.i^.Ioel.i, Ergo Deu^ fit oportet. Tertio loco refùrredione mortuorum adducit,ybi non ipfiw modb Chrifii refi(rredio,fe^nbsp;per

-ocr page 61-

HOMILlAir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

ƒ er ipßftn olim futur a omnium mortuorureßifcitatio intelli^enJa yidetur.l'''f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^f propria yir

tute refurrexity ita olim eiuf yoce euocatifurgent quicun^^ in monumentüfunt : quod ip/um quot;vitis amp; morcti domtmu habere teflatur. At quia hoc quoq^ penesfilum Deum efl,no obfcure ex eo Chrifii di-^nbsp;limitas afferitur,Et ideo hoc argumento ipfe Ioan^^t'tgt;titur,amp; adhuc in terris agens aliquos ex mornbsp;tuis excttauit^yt ß talem ejß probaret.Habet ergo locus hic plenum leß Chrifii defi:riptionem,qu(enbsp;amp; T)eitatem ipfiM aternam amp; humanitate y er am comprehendit^ At quia de hisfiepe alias didumnbsp;efi.,ea nuncpaucisperfiringimus. TAunc aute obferuari debet,euangelio folum lefttm Chrifium tradi,nbsp;aternuyerum^ T)ei Filium,qui propter nos homo fa£lus omniafecit,quee ad humant generis redem-*nbsp;ptionem pertinebant.At quia euangelio falutis do^rinam perfeCl 'e tradi certum efit^no Chrifio connbsp;tentifint quicunq^feruari yolunt, nec quicquam extra ilium feire autfapere 'Velint,qui nobis à Deanbsp;fapientia,iufiitia amp; fanHificatio faClusef^^ Flam ciim eb yfq^fe demiferit Dei Filius, detefiabilisnbsp;ingratitudofuerit,tllum fiernere,amp;eo reliClo circa hominufuperfiitiofirum figmenta occupari.Exnbsp;citet nos prxterea huius conffderatio^yt ipfi quoq^ adquteuis pro illo fubeundaparatiftmits,quipronbsp;pter nos in affitmpta carne extremam ignominiam amp; dir os mortis cruciatttsfubire dignatus e

Elis autem tn Euangelij commendationem interpofitis, redit ad apofiolatum ßum,amp; quod de Pitulasfuititt UO fuaadhunc yocattonefrius obiter dtxijfe yidebatur, nunc clarius expontt. yerb ifia^rcecea ajjerihnbsp;dentibusconneHit, quot;Vtamulosfiios forttttsconfutet,eosqj inipfum Filium Deipeccareofiendat,quinbsp;abhocyocatum afiernentur. Et docemurFauliexemplo, licere nobis interdum,yt dignitatemno--(Iram confianter tueamurtquando nimirum hac cum Dei gloria coniunlia efi^ Tdemenim Chrifiumnbsp;»0» femel feeiße confiât,quo nihil humilius aut modefiitts ynqaam in terris fuit,Et reuera non humtnbsp;its aut modejli,ßdgloria Dei amp; publica falutis profiitutoresßnt,qui feipfos amp; funHionemßamanbsp;quouis conculcaripatiuntur. Sed audiamus quam modefiè fiimul amp;grauiter Faulushanc caufamnbsp;‘^gat. Fer quem accepimus (inquit) gratiam amp; 'apofiolatum in obedientiam fidei, inter omnes gen-*nbsp;tes,pro ipßus nomine, inter quas efiis etiam y os, yocati leß Chrifii. In quibits yerbisprimb obfer^*nbsp;uari debet, qubd apofiolatum amp; omnem quam in Chrifii regno obtinebat dignitatem , adgratiamnbsp;Dei refer t, ceu caufam principalem. .^îgnotnt ergo fe tantafunClione indignum ejfe,quod alibi dißrnbsp;tefatetur.Flam inpriori ad Corinth.iqi.cap.ait: Flon fum dignus qui yocer iA.pofiolus,proptereanbsp;^ubdperfecuttts fum Ecclefiam Deifed gratia Dei fum id quodfum.Atqui eadem efi omnium alianbsp;’¦«»» ratio, qui in yerbi minifterio yerfantur, quando confiât hominem animalem nonpercipere eanbsp;qua juntßiritus Dei, amp; proinde multb minus ex fiipfi infiruKum eße,yt ea alijs tradat, Ideo in o-i-inium minifirorum perfona accipi debet, quod idem Faulus inpofieriori ad Corinth.cap. ^.fcribitZnbsp;Fiduciamhuiufmodihabemusper Chrifium apudDeum: Idonquodidonei fiimusexnobtsipfisadnbsp;togitandum quicquam,yelut ex nobifipfis,fid qubd idoneifumtts,id ex Deo elf', qui fedt yt idoneinbsp;ttiamelfemusminifirtnoui tefiamenti,t^c.^tquoddeyerbi minißrts dicitur,idadßqueq^tranß.nbsp;ferredebent, quicunq^ß in altiori aliquo gradu confiitutos aut donü prafiantioribus infiruHos eJßnbsp;ßntiunt.Ad omnes enimpertinet. Quidhabes quodnon accepifiil Et quia Deus nemini debitor efl^nbsp;ex gratia habemus quicquid illelargitur,fic^ nobis omnis gloriandi materia eripitur. Quoadyerànbsp;minifierium yerbi,obferuentprimiim minifiri ipft,hanc fingularem Deigratiam ejß,amp;proindepronbsp;uinciam ßam fideliter obeant. Difcant item Theologite candidati, qui y el parentum liber alitatenbsp;yel ex Ecclefia arario educantur, ytaliquando y erbt adminifiri fint, Dei gratiam agnoßere,neqjnbsp;Hits graue fit ab ipfafiatim iuuentute mundi fiudia relinquere, ör fe totos Deo atque Ecclefix eiusnbsp;confier are. Habet enim hac gratia amplifiimas pramij ccelefils promifiiones^ de qutbtts ipfe Dominus ’Matth,‘i.^.amp;st^.difierit. Freeterea quicunq^ minifiros yerbioderunt,eb qubdfe ab Ulis corripinbsp;fenttunt, ij intelligant fi gratia minifiros odijfi, amp; proinde dignosfe effi, quos iufia irapro meritlsnbsp;ipfoi’ttmfieuspuniat.

finem quoque apofiolatus tir minifierij ecclefiafiici Faulus indicat,quando fe huncac- pintt ceptjjenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inobedientiam fideipro nomine Chrifii,idesf,pro ipfiusgloria,ythac omnibus innote~

fcat,regnumq^ eiut ad omnes propagetur. Elf enim obedientia fidei afifenfus ille, quo Dei yerbo ex animo credimw,lt;^ eiufdem yoluntati nos totos fubifiimus.Ita hanc ipfe Faulus exponit x. Corinth,nbsp;lo.ficfinbtm. Arma militia noflree non carnalia funt, fid Deipotefiate yalida, amp; ad fubuerfionem

a 4

»

-ocr page 62-

CAP. I.


IN EPIST. AD ROMANOS.


munitwnum:dum rat'wcinationes euerttmuiiOmnemqjfitblimitatemy^ua extoUitttr nitierjtti cogfii^ tionem 7)ei,amp; captiuam duàminomnem (ogitationetnadobtdiendum Chrißo.Et hxcilia oiedien-tianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam fcripturx fan^îx predicant,non qttam ^onachi ’Vouent^autqtiam T^manenfis ext*

qui de neceßitate falutds eße clamant^ ygt;t omnds anima l^mano ’Ponüfici ful/ijciatur.^^od ft •vero Euangelijßnünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnesperßdem Chrißo obediant,confutanturfimul hoc dtÜo omnesfu^

perßitiones quas exfemetipßshotninesßngunti amp; bonxintentiondiprxtextuexcußtriarbitranturt Sedde hü alibi commodiia dicetur.


à mari ^ßq^ ad mare regnattirum eßepradixeranr.Pduare diß:ipulü quoq^ didiumfuit'.'Docete omnes gentes,amp;c^Item\ Exttein orbem yniuerßtm,amp;predicateEuangeliumomnicreatura. dmprimdsnbsp;tarnen hoc ad Taulumpertinebat, quem Dewpeculiari mandata ^poßolum amp; doBoremgentiumnbsp;conftituerat.Huius ’ner'o inprafenti meminit, ytß:ribenditemeritatemexcußet,neuearrogantiornbsp;^ideatur,qui literaS fuas T^mam ’vfq^ tranfinittatilibi tune erat caput Imperij.Ideo non fine Em'nbsp;phaß ad illos fadla »gt;4poßrcphe ait: Inter quas eßds etiam y)os,amp;c,^aß dtceret, ES^ quidem 7^'nbsp;ma terrarum (ÿ gentium domina, amp; magna eS^paßim T^manorum ciuium dignitaszat eademnbsp;y OS no exi ipit^ quo minus Euans,elio amp; re^no lefu Chrißi perfidei obedientiam ßtbijtiamini. Tdam


pltsßperbiunt. Hicerteomnesßdemleßt Chrißicumperßnarumreße^u habent.^quodlacobtsf


Sed yideamus quibus nominibus aut titulü credentes dignetur.'Primttm dile^os Dei yocat^tÿ ita eos de ßalutüprincipio admonet, quot;Harnßc dicuntur ßdeles, quia eos iam inde ab xterno dilexitnbsp;7)eu4ifua^ illos gratia prauenit,quot;sgt;t nondum natos eligeret in Chrißo ad regnißui hxreditatem.^onbsp;Chrißusreßietens dieebatxSic Deusdilexitmundumt^tßlium fuum^nigenitumproillo tradernbsp;ret, amp;c. Toan^‘^,Eutrtit hoc omnem noßri meritißdueiam. ß^id enim in n^ü ßuiffe dicemus,quodnbsp;fummum illudbonum adnoßri dileCiionempermouere debueritS*Aut quidhuiusinnobü effipotuihnbsp;priußquam in rerum natura eßemus f Huius aut eßtderatio dulcißimam nobü confilatione adhibetnbsp;in tentationibus^Quia enim nos priufquam effimusdmb cum filii ira efiemttSidilexit Deus,fieri notsnbsp;tos complenamur,quos tue pro fuü dile£lü agnofieredignatur.Demde E^catosJanaos dicit.Sane»nbsp;yoxnonperßedionemßgnißcatßedeum qui Deo conßecratuseSß^.Iterum quot;^erb “^ocationü memini(gt;nbsp;yt de huiusßne illos admoneat,qui eSß^ ’vt ßanCii amp; Deo conßecratißimusfidquod yita totiits inno'nbsp;centiam amp; omnia aliabominü Chrißiani oßieia comprehendit^ Dotet hoe Taulusmultüin locügt;

(um

-ocr page 63-

lî O M I L I A T r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5*

ttwi maxime ad Tttttm Cap.x.Jic fcrilenst Illuxit emmgratia ilia 7)eifaltitiferd omniht! homini^ ltn,erudiens nos^ytabnegataimpietate amp; mundaniicupiditattbui,moderate amp; iufl'e amp;fièyiua-mtü in prießntißeulo^ expédiantesbeatam illam ßem-^amp; illujlrem ilium aduentumgloria magninbsp;Uhus 7)ei amp; Seruatorts nojlri lefu Chrißt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen ignoramtn^nos adperfedlam illam qua not

decebatfandlimeniam pertingere nonpojje,quoad in carne yiuimu^.Sandlttamen dicimur amp; cenfe^ mur,quoad ßdei noflra fundamentum retinemtts^neq^ nos à Chriflo diuellipatimur, qui nobis à pâtrefandlißcatio faätts edf^ amp; qui idem fuo Spiritu carnü reliquias mortificare fat agit ne in nobisnbsp;dominium obtineant. Interim meminerimuSj hie eos confutari,qui Euangelio fidei in Chrißuntnbsp;profeßione ad peccandi Ucentiam abutuntur, aut eo nomine Chrißi doHrinam diffamant, quod bonis operibtis inimica fit^ eirfecuros faciat homines, quos aduerfus fatanamperpetuo yigilare dece-^nbsp;bat, Sed plura adiierfits horum calumnias ipfe Eaulus alibi dieet, yt huic loco nunc inßßere non'nbsp;ft opics.

Sequitur tertiaparsinferiptionis j quam his yerbis abfoluit : Gratia yobis amp; pax à Deo patre Salutatio esquot; be noßro,amp; Domino left Chrißo. Elf hac faltitatio fue benedidlio tgt;4poßolica,qua ijffsmprcpè yernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S.po-

bis in epiflolis omnibus ytuntur. Id y erb ex C hriflt mandatofeeiße yidentur,qHi illos pacempreca-iußerat domibus,in quas diuerterent. Mine enim facile colligebant, abfentes quoq^ amp; ignotosper liter as non finefaußa amp; lata falutatione compellari debere. Eluntniini yerb faciunt ad concilian-dam beneuolentiam eiufmodi falutationes,yt initio monuimus,quare apud omnesgentes in yfa fue-

Quoad tarnen Jipoßolos aliud quoq^ conjiliumfiiit ßiritus fanSi,qui ipfa ßatitnfalutatione Étiangelij fummam amp; bona illa omnia comprehendi yoluit,quorum nobis Chrißits author elf, ytnbsp;intelhgerent omnes,qud ex ^^dpoßolorum dodlrinafue pradicationeßerare deberènt. Ideo ea precatinbsp;fur illi^ quts reliqua omnia in fe continent, Gratiam nimirum amp; pacem. Gratia enim nominegra-tuitu4 Deifauor fgnificatur,quo nos ills complediitur,qui natura fill] ira amp; inimicifumus,Sub pa-^is autem yocabulo Hebrai omnia qua ad hominis incolumitatem faciunt,imprimis yerb animi amp;nbsp;tonfientiatranquillitatem erga Deum,intelligunt,IßaautemaDeopatre amp; Domino lefu Chri-fio Taulus T^manisprecatur, quia ex y no Deo promanant per quot;Tdediatorem lefum Chrißum,fnenbsp;quo neq^ cum Deo recGnciliari,neq^ alicuius boni confortes fieripoffiimus. Indifferenter tame hie Chrinbsp;fium cum Deopatreconiungit, yt huncpatriaqualem amp; eiufdem cum illopoteßatis, adeoq^ynumnbsp;fft oßendar.Qff^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefjs paßimprecantur yipoßoliffuo exemplo docent,qua nam yera

dia amp; folida bona fint, m quibus acquirendis omnes occupari debeantihac nimirum, yt Deo recon-ciliatipace animorumfruamur. Docet hoe. rerum experientia. Mam etfi multi opibios abundenti multi apudmundum in honorefint amp;pretio,multi yidlorijs clari extra omnem teli tadlum conßitu-ti effeyideanturtomnes tarnen ißiinfelices amp; mißrißnt,niß Deopropitio ytantur,amp;deeiusgratianbsp;intra conßientiamfuam certi atqffecuri fnt,tgt;ithuius Tvlediatornobis ynicus elf leßts Chrißus,nbsp;qui per Euangelium feipfum amp; bonafua omnia nobis offert, amp; quafi expanfis brachijs ad ß omnesnbsp;inuitat,qui laborant amp; onerati funt. Ipßim ergo audiamus,ipfiim fequamur, ö* in ipß beati yere^nbsp;felices erimusJlU debetur benedidlio,honor,gloria amp;poteßasin aternum.Amen,

H O M I L t A in«

Imprimis quidem giatias ago Deo meo per lefum Chriftum fupcr Omnibus uobis,quód fides ueftra annuntiatur in toto mundo. Teftisnbsp;enim mihi efl:Dcus,cui feruio in fpiritu m'eojin Euangelio Filij ipßus,nbsp;quod indefinentermentionem uefi:rifaciam,femperin orationibusnbsp;*neis rogans, ut fi quo modo tandem aliquando profperum iter mihinbsp;detur exuoluntateDeijUeniamaduos. Expeto enim uidereuos,utnbsp;aliquot! impertiar uobis donum Ipiritualead uos ftabiliendos. Hocnbsp;eitj utcommunemconfolationem percipiamapuduosper mutuafflnbsp;fidem,ueftrani ßmul £lt; meam.

/

-ocr page 64-

CAP. I.

IN EPIST. AD ROMANOS.

Dixitnuper TauÏMinepißolahuiitf infcriptione,quxcunq^diBunecejjaria erantei,quiadio' mines antehac ftbiignotos feribere inflituerat^ Dijßeruit enim de fei^fo amp; a^oflolatu ßtOtnbsp;cuiit4 authoritatem probe yindicauit,quot;Deinde Ettanzelij firnmam propoßtie^yt ma^is attentos red'nbsp;deret.quot;Poflremb de T^mani^ ea dixit^^uxfatis euidenter oßendunt,buitu epiflolx cognitionem adO'nbsp;mnium temporum amp; locorum Chrifltanos pertinere, amp; proinde ab illû contemni nullo modo poßt,nbsp;Sequitur nunc exordium^ quorurfite beneuolentiamcaptat ddigenti amp;prolixa fuierga illosßudijnbsp;commemoratione^quoderibm argumenti^ declarat, quot;Primo enim fi ex illorumßilute gaudium pet'nbsp;cipereait, amp; hoc yerè abs fediciprobat, quando pro illisgratias agat Deo,quiipfosilhtminare di-gnatusfit. Secundopreces fiuasadducit^inquibua dhsindefimenterDtoc tn nendet. Tertio ardenSnbsp;ipßs quot;vifindi delideriumprofitetur.Q^.a quot;verofingul^ biße multa inßtnt yt lia amp; neceffaria obßr-uatu,defiinguli^ ex ordine dicemtn.

Paulusaliortim nbsp;nbsp;nbsp;^oadprimum jicßtibii'. Imprimis quidemgratias ago Deomeoper Tefium Cbrißumßuper O'

fdute fandet, tnnibuaycbis.rlr!:, Deum fiium'vocat, non quod hunt fiibi proprium yendicet aut Deumquendant fibipeculiarcm fingat,fied ex more fiin^orum loquitur^quosßenßts diuinx bonitatis mouet, yt huiitsnbsp;amore amp; certafiducia abrtptiß^um dicant,quem non minus alijsquoqj fiui fiimilibus communem eßenbsp;fciunt.EI^autem hoc animi non beneuolimodà^fiedyerè Chrifliani argumentum,quodaliorum Ja^nbsp;lute ita^audet, quot;Titpro Ulis 'Deogratias agat. ^ia enim pijcum fide charitatem coniunifam hd'nbsp;bentßeq^ ipßos ynum amp; idem cum alijs credentibus corpus eße norunt,fic ye alienisfionis perinde yfnbsp;proprijs gaudeant:maximeß ea ad Deigloriam amp; publicam multorum falueem yideant pertinere,nbsp;ex quo bonorum genere omnino erat T^manorum fides, de qua hie agitur. Ex eo autem colligere li'nbsp;cet, quo loco haben debeant tnuidt, qui aliorum commodis dolent* e 'o quodfiibi decedereputant quit'nbsp;quidalijs datur. Hi ytfieacorpore Chrißialienos eßejroduntdta Deum qiioq^ non re^è nouerunt-Si enim hunc inexhaufix liberalitatis eße ficiret, nullu ex aliorum felicitate dolorem conciperent,fiednbsp;potius eins confiderationead fidem amp; cultum Dei excitarentur. Ât fi de tllis hoc yerè dicitur,quinbsp;yulgari inuidix fafeina corrupti aliorum commoda iniquitésferunt,quales obfecro cenferi debenc,quinbsp;totts animis ringutur, fi quamplurimosadfidem Chrißiaccédere ttsr hu tts gt; egnum mdieslatiMpronbsp;pagari yideant i* e contra yer 'o impiorum ßtcceßibus gaudent, amp; ex Ulis contrapios exultandi oC'nbsp;cajionem arripiuntfSunt hi aperti glorix amp; Dei publicx fialutis hoßes, amp; indigni qui inter Chrißi^nbsp;ni nominis profeßores locum aliquem obtineant.

A ^dtiavwtrii’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedyt ad ßaulum redeamus,obßruatu dignum esf,qubdquiinfinitis laboribtts amp; nouis quO'

attioneorditur fjdle periculis exercebatur, non tarnen à querelts muliebribus, fed à gratiarumailione epißolam hat orditur. Itrio hoc ipßum in plerifij^ alijs etiam obferuat. Ergo non in ea modb reßexit,qux carni mo-leßaerant,ßdeaquoq^ bngt;ulobferuauit,qt!X adregni Dei amp; publicx falutupropagationem facie'nbsp;bant,ideo^in medijs affiiCUonibtts inuenit quogauderet,eSr de quogratiasageretDomino.Exemplinbsp;huius generis mult a in Jat rts liter is occurrunt,yt in lobo, Dauide amp;fimilibits,quifere precesfuasnbsp;gratiarumailione inchoant.Facit idem Fetrus infua epifiola adeos firipturus,quihinc inde dißerßnbsp;procul dubio innumeris moleßijs excruciabantur. Et fanenulla tempera tam iniqua ßunt,qux nonnbsp;luculenta nobis exhibeant diuinx bonitatis argumenta, quxfiobferuemtis, non facile contra Deumnbsp;murmurabimus. ,gt;dtfi pro alienis bonis gratias Deo agunt fanlli, quanta magis id nos pro proprijsnbsp;facer e conuenit f Exigit hoc natur x lex, qux gratitudinis oßieium infini/tis exemplis com mendat’,nbsp;idem Deigloriapofiulat, qux omnibus commendatifiima eße debet: adhx pr pr xfalutis cura, ytnbsp;nimirum confideratione beneficiorum Dei excitati,jjfdem rellè ytamur,ne ex tio ¦:obisfint,qux illtnbsp;nobis contulit,yt falutem noftram adiuuent. Sunt autemgratix ’agendx Deoper Chrifium, yt itanbsp;per eundem %lediatorem ad Deum referanturbona omnia,per quem ea accepimus'.d ojui facile fitnbsp;yt aliqua nobis obrepensnoßri meriti fiducia,ipfam quoq^ gratiarumailionem inficiit, esr Deo mi*nbsp;nusacceptam reddat.Et hxc quidem de quot;Paulo didla fint,

In’Komsnis fis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“TLunc P^manos quoq^ itißiciamus,in quibttsprimum occurrit, quodeorum fidem in toto mun*

des ^xcipue nbsp;nbsp;nbsp;antiuntiari yel prxdicari dicit. jdtqui multa alia er ant,qux in illorum common dationem did po

prx icatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuitijs,y}£lorijs, potentia rir totius or bis imperio prxclari effent. Sed Paulus omnil ttf

ißisfidem in Chrtfiumprxfert, amp;quidem merite. Externa enim illa temporaria amp; caduca funh netjt

-ocr page 65-

HOMILIAITT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

aïiqtiidüdDeum nolisconcilianâumfaciunt^ Fides autem DeifromißioniltiS ceeleßiltisio-nis nititur, qua neminem fallant, fttnulq^ T)eum nobispropittum reddit ,fine quo huiw feculi bona nocerepotitts quamprodefje folcnt ,Si qui es^go laudem amp;gloriamflabilem quarunt,ijfidei yerafinnbsp;deant:amp; qui illamjèmel confecutifum,de ea retinenda ferio cogitent,ne cum ta falutemquoq^ amp; quot;vinbsp;tam amittant. Fleq^ enim ynifemper loco alligata e^ fides^neq^ ah externa alicuiusgentis aut yr-hisdignitate dependetfedjàpe fitf^t qui propter banc omnibus admirationi fiutrunt^oßea turpiternbsp;deficiant, amp; apud omnes ignominia extrema notentur. Capernaum eertè Chrißus adcttlos yfqi eue^nbsp;^um dicit, quando ipß bojfitium prahebat: fed id em ad inferos yfi^ deturbandum minatur propternbsp;ingratitudinem,qua collatum fibi falutis beneficium non agnofiehar.Qute autem hodie fit '^mantsnbsp;Ecclefia conditio,cuius fides Fault tempore tarn Celebris fuit,non opus dicere,cum ea pijs omni^nbsp;bus nota fit. Quod ipfiim de Orientis Ecclefijs omnibus did poteff^, in quibus olim .ripeßoli tantonbsp;turnfuccejfu docuerunt.Qua exempla ytinam Germania objeruaret,quam pofiremis hifee ttmpori-ius Euangeli] luce primam illufirare dignatus eilf Deus, Sedpericulum e^,nt aliquando in nobisnbsp;ttiam impleatur quod Dominus dixit.Eruntprimi nouifiimi^iÿc.

Deinde, in toto mundo Eomanorum fidem pradicari dicit y^pofiolus^ Atprocul dubio eadem Fides RotHOftit plurimis,aut etiampiertfq^,dijflicebat. Imo tune temporis rerumpotiebatur KerOilibidinis amp; cru^ in toto orbe ti,nbsp;dtlttatis monßrum,qui primus contra Chriflianosperfècutionem mouit,nbsp;nbsp;nbsp;tn yrbe initio faClo (yt

Corn. Tacitus ßribit)multos crudeliter occidit,lgt;t ex yrbif incendia conflatam inuidiam in illos de~ duaret, SedFauluspiorum tefiimonia totius mundiiudiciopraferf.quodnos etiamfaceredocet,nenbsp;illisplacere y elimus,quibus nihil placet quoddiuinum amp; fanBum e^. Imprimis autem elucet htCt_nbsp;quanta Misfit Euangelicteprcedicationis. Flam yt ex Cap.iq^.conijcere licet, fcripfit epiflolam hancnbsp;Faulus in pofirema profeClione, qua collatam à ‘Macedonia amp; fAchaice Ecclefijs pecuniam Hie~nbsp;^fgt;folymam detultt,quod faClum fuiffe confiât circa annum à conuerfiotie eins yigefimum fecundumnbsp;««f tertium. ,Atintratantillitemporis fiatium eo'nfq^ profecit Euangelijdodrina,ytnon modonbsp;Ptr omnes ?^mani Imperijprouincias Ecclefite confiituctefuerint,fed in tpfa etiam yrbenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ec-

defia efi'et,cuius fides in toto terrarum orbe celebrabatur. Quodfieri nonpoterat,nifi confefiionefi.-dei,quot;fitlt;e innocentia, morum difciplina amp; beneficentia in fanllos illufirisfuiffet, Fuit hoc opus Dei fingulareamp;fitmma admiratione dignum,fi cogites quam multa obfiarepotuerint 'Epmants,qub minbsp;tius ad Chrifium accederent. Erat penes illos orbisfere totius imperium,amp; immodica potent ia cumnbsp;opiius inexhaufiis coniunlla,non luxum modb amp; Ithidinem inuexerat,fedeb infolemia illos addtt-betrat,ytfuos Imperator es in Deorum numerum afcriberent,de religione leges ferrent nouas,amp;pronbsp;fnoarbitrio Deos alios reciperent, alios ceuculruindignos fafiidirent.Interim nufiiam alibi magisnbsp;tegnabat idololatria.Tt enimgentesfere omnes deuicerant, it a deui^larum Deos in 'vrbemJuam denbsp;ferebant ,fiulte nimiiim ex ijs auxiliumJf er antes, qui priores fedes atq^ cultores defendere nonpo-^nbsp;tuerant: quod ipfitm olim in Amafia rege Dominus per prophetamgrauiter reprehendit. Citm y erb j,nbsp;tnfina Cr infatiabili cupiditate Deos fuos indies augerent,folum y erum Deum,qui à Chrifiiants co-ltbatur,noluerunt admittere: nimirum qubdhoc admiffo omnes alios abijeiendos effeaudirent,ficutinbsp;de Hits D.Augufi.annotauit.Imb yt Tertullianus fcribit,ctim Tyberius Chrifium pro Deo colen-dum effe decreuiffet,Senatus decretu hoc refeidit, amp; iam Senatufconfulto Chrifiiana religio ex y rhenbsp;profiigata erat.Itaq^yixpoßibileyidebatur,in eaEcclefiam confiituere,qu«fidem inChrifiupublinbsp;teprofiteretur. Qubdfi Apofiolos amp; omnes eosjfielies, qui tunc temportsprimi Chrifiureceperant.,nbsp;0quot; «HBz/ej« paßimprtsdicabant,non minor difficultas occurret.Erant enim hi omnes ex Iudxts,quo-rumgens omnibus inuifa amp; exofa erat. Erant item homines obfcuri,pauperes,peregriniiamp; incertisnbsp;fedibus yagabantur.Quts ergoper illos eßieipoffeffierauiffet,quod Tyberij Imperatorts authoritasnbsp;tmpetrare non potuerat fArgumentum y erb ddHrinx ifits hominibus non abfurdum modb,fed par,,nbsp;ttm f^^^‘^fium,partim intolerabile yidebatur.Trxdicabant enim Apofioli Chrifium crucifixum,amp;nbsp;hune Del Fïl^uns atq^ ynicum humante falutû authorem ejfe docebant, quod yt ludatsfeandalumnbsp;prabebat, ^^agentibus extremafiultitia effeputabatur,ficuti ipfe Faulus ad Cor,annotauit. Exi-gebat praterea Euangelium carnts morttficationem, hominis totius innouationem, morum integri-tatem, amp; fi^^^imoniam: quee omma nonpoterant non durißima yideri ijs, qui luxui,libidinif

-ocr page 66-

CAM.

IN EPIST. AD ROMANOS.

comeßationibuf amp; omni 'vitiorum gentri â puerK ttj/utuerant. Terrufit tarnen fer olflacula cmnia yentw Ule quot;Domini,qui in Euangelio ffirat, amp; inuitti omnibuf Chrifii ailuerfarijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eC‘

, (leftam talem conßitjiit^qua 'Paulo iudice aterna laude digna ejje yifa Debet nos horum con-ßderatio confolart,ne hoßium minis eJr machinationibw hodie terreamur^quihm ilUEuangelijcur-^ fum imfedire conantur. Et quia noßro feculo huiusgeneris exemfla mulra vidimus,nos quoq^ Chnnbsp;ßi 'ygt;iriutem ßmiligratitudinefradicareconuenit.

Paulus pro Ro Sequitur alterum arpumentum,quo (uum erpa Pomanos fludium quot;Paulusdeclarat, Contittif tnaats orat. inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ j rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j- - 7^

hoc freces,quas je fro uiis maejinenter fundere dtcitjd yero magna cumgramtate enunttat. J. e^ ßis ei^ mihi (inquit) Dew^ cuißiruio in jfiritu meo,in Euangelio Filij ifßw, quod indeßinentetnbsp;mentionem '\ießrifaciam,ßmfer in orationibus meis,amp;c.Deum diHorum teßem adhibet^adtoq^ in'nbsp;reiurando ytitur.Suo igitur exemflo Anabaftißas confutat^qui ex Chrißifnecefto yiolenter detofnbsp;to colligunt nefas eße iurart,amp;feccatum in eoßatuunt,quodin Lege amp;frofhetis inter confeßionänbsp;fidei fartes amp; yera religionis extrcitianumeratur. Simulautem Deum diligenter deßnit,quodainbsp;iuramenti conßrmationtm facit. Flam cßenditfe non eße ex eorum numero^ qui temere iurant,eonbsp;quod yel Deos omnino nullos eße^yel eosmortalium res nequaquam curarefibiferßtaferunt. Diednbsp;ergo fe ilium Deum teßemfißere,cui iffe feruiat inßiritu fuo,in Euangelio Fill] tius,amp;c. Quo loetnbsp;non ofeitanttr frxterirtdebemtis,quoddecultu Dti,quem iffe UlifreeJitt,loquitur.Primtimjferuionbsp;illi(tnquit) in ßiritu meo,idei^,€x animo amp; mente jjncera.Hoc enim fenfttßiritus hominisße-queter injerifturisaccifitur. Interim reßieere 'videturadjfiritualem cultum,qutm Chrißus Ioan»nbsp;4-caf.frtecifit-, yt afud eos fefurget^qui iffum imfietatts accufabant^ eo quod circumeißonem amp;nbsp;ritus legales imfrobaret. Quaß diceret. Etß htec omnia in Chrißo abrogata eße doceam^ non tamettnbsp;Del cultum abrogo, im'o if je hunc colo in ßiritu amp; quot;yieritate, dum me totum Uli confecrOjamp; circa estnbsp;exerceomtiffum ,qute externis certmonijs olim adumbrata fuerunt. Ethicillecultits Dei'nertt^nbsp;9sf^,quem jerifturafaßim commendat^ dumcorda circumcidere,fecuinos carnisaffeBusmaHareinbsp;f reces eirgratiarum ailionem Deoofferre, amp; Uli yiuentes hoßias adducere iubet. Et in hisquidemnbsp;Paulum fedulum fuißeconßat.Secundb,feDeo firuire ait in Euangelio Filij eius.Hocneroad*nbsp;dit, quia adEuangelij minißeriiim fracifue erat yocattts. Sunt enim, qui Dei cultores yideri 70'nbsp;lunt,amp;quoadreliqua omnia extra eulfam cenfertfoßunt,ctim interim officium nonfaciant,cui illo^nbsp;Deus dejlinauit, amp; cuius eos fracifuam rationem habere conueniebat. In fuam ergo 'vocationemnbsp;guli relficianr,amp;quod Dei y er ho iubentur,fidulofaciant, Simul'Vero admonemur,Euangelij frte*nbsp;dicatione cultum non quot;vulgarem Deo exhiberi. Per hanc enim regnum eiusdilatatur,amp; multi ex cfnbsp;roru fuferßitionumauijsadilliusobedientiamreducuntur,quonihtlillioftattusacciderefotefl,nbsp;ßcutiChrißus in cuisferditte et amißidenarij farabolüs docetdLuc.\q.At hincßmulcolligitur,Dtlt;^nbsp;exofos eßeomneseos,qui Euangeli] freedicationemimfediunt,quodifßmPaultts ludaorumeX-tmflofrobat,!. Theßal.x.Porr'oquoadhuiuslocißatum.,debethicobferuaricura Pauli,quamß^nbsp;Ecclejijs Chrißi fujltnuit. Quia enim ßt a^foßolumgentium eßefciebat,non modo fradicauit quot;vbi^nbsp;terrarum,fedin hoc touts fuit,quot;vt iamconßitutas Eccleßasconferuaret.ldeo eafdem frequenter in'nbsp;uißt, quot;vt ÄHorum Uber teßatur, amp; fer literas monuit atq^ corifolattts elf^, quosfer négocia inuifertnbsp;non foterat. Äddidit htsf reces aßiduas,quas ilium non fro ßomants modó,'Verumetiam fro alijinbsp;Eccleßjs fudiße,ex ifßusadPhiliffenfesßoloßenfes amp; Theßalonicenfesefijîolù affaret.Hecfu^nbsp;feruacuam fuiffehanc cur am fatts conßat,ß quidfoßerü temforibus inillts locts faÛlum ßt cogite'nbsp;mus. Eadem ergo hodie etiam adhiberi debet, quanao non minora aut fauciora fericula faßim im'nbsp;minent.Itaq^ fufeifianthancmagißratus,quosolim DeusEccleßaßiienutritios forefromißt, ißtnbsp;^^.Iniitentur in eo reges amp; frincifes,quicollegiorum fundationibus amp;fublicts legibus teßatifunhnbsp;quanti Ecclefiam Chrißifacerent.Priuatim quoq^ßnguli curam hdc adfefertinerefurent, amp; i^^'^nbsp;liberosfuos,qui eccleßafeminariu funt,fanBe injiituant,ntcgraue illdsjit adhuius minißeriumnbsp;cojecrare,quos ingenij donù inßruBos eße yident. Sedßußra de hts yerbafacimus,quando ex eccUnbsp;fite quide bonis fleriq, dite feere yolunt,fauci y erode eius conferuationeßliciti ßunt. l^dinus ergo ht'nbsp;diefroficitur,quia in hac cura tam minißri quam magißratus amp; friuati omnes frigent.

F4ƒ^RowiïMoj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yero fotißimiimfetijf Paulus infrecibusfuis P^manorum wmintfFtß quo modo tart'

r * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem ab'


-ocr page 67-

tertium fui erga illos fiudij argumentum quidem non yulgare,fi itinerts difficultatem,peri-^ (ula zir innumeros ^foßoli labores animo recolas. 2de yero aliquid priuati commödi captarenbsp;taretur,dtligenter amp;grauirer animißti fententiam exponit.Primo enimex Dei yoluntatehoc jibinbsp;obtingert cupit. 2ditnl ergo ex ^riuato affeïîu agere inflituit^ fed fe totum eins 'iéoluntati ftbmiftt^nbsp;tx quo a^îiones noßrte omnesearumque fuccefin dependent. 2)einde,expeto (inquit) yos yidere*.nbsp;Ergo non Drbisßlendor^non lucrißes,non otij cuptditai,/id fanilorum illic agentium amor boc Ulinbsp;deßderium excttauit. Tertio fnemfui inßituti aßertitts declarans^ait*. Vr aliquodimpertiar quot;^obdsnbsp;donum fpirituale ad yosßabiliendos. Illds ergo non fibijpftprodejfe 'Voluit. 2de tarnen illorum coti-*nbsp;flantite dißidere quot;videatur, quaß correUuru^ quoddixerat^addit*. Hoced^^ quot;Vt tommitnent confola-tionem(alijexhortationem legunt.,amp; Graca Vox vtrumqueßgnißcat)ßercipiam apitdvosper mtt-tuam fdem veftramßmul amp; meam.Et hac dicendo^tanti fe eosfacere teßatur^vt ex ipßrum col-loquio amp; exemßlo fi confolationem accipere amp; in fide magds confirmari poßfeßeret^ Confer cum hocnbsp;Pauli ßudio Pontifices., quiipß quidem Ecclefias nullas inuifunt, legatos autem emittunt,qui Velnbsp;indulgentiarum nundinatione pecunias coUigunt, Vel inregumaults bellorum faces accendunt, amp;nbsp;nox videbts.nuorum fucceßiresßnt iirtyCir quales cenferidebeant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auodde reibCo dtcit jlboUo-^

natacarninoßrceinfirmitas, quam mundusamp; princepshuitts fatan facileproßernent, niß nouli quotidie fidei viribus ßißentemur. Docent hoc fandorum exempla, quos interdum turpifiime la.-pfos fuiße legimus. Quod ergo difcipulds ad Oliueti montem dixit Dominus., Vt maneanf, vigilent


amp; orent, hoc omnibm diCium putemits. '^daneamtis itaque in ßatione noßra, in quam nos Vocauit Deus. Tigilemus aduerfts mundi amp; diaboli inßdias. 2^1editemur afiidue Dei verha,qua noscon.-filari eir docere poßunt. Locumdemus fpiritui,quemillenobtsaduocatum conßituit.Oremusaj^i-due,ne nos in tentationibus fuccumberepatiatur. Spes autem omntsfita nobtsfit in leßt Chrißo,qufnbsp;bonus Ulepaßoreff^,amp; fiti fanguinispretioredemptasouesnunquam ex manibus fuis eripifinet»nbsp;Eluic debetur benediilioßsonor,gloria er poteßas in aternum.Ämen,

H O M Î L Î A tilf»

Nolo autem uos ignotarc Fratres, quod fæpc propofui irem'rc ad uos (Fed prohtbitusFum uFcp adhiic ) ut frutfîum aliquem haberê internbsp;uos quoque,licut amp;C inter rcliquas genres. Et Grarcis SC Barbaris,tumnbsp;fapientibus tum iniîpientibusdebitor fum. Italt;^ quantum in me^ft,nbsp;paratus fum uobis quoque,qui R.omæ eftis,euangelizare. Non enimnbsp;pudetmeEuangeltj Chrifti: liquidem potentia Dei eftadfalutemo»nbsp;mnicredentijludæo imprimis,tum etiam Graeco.

QJ'^oniam Pomani propter deuiCli orbis terrarum imperium in ßtmma apudomnespopulos authoritate, amp; proindepro humani ingenij natura reliquis injolentiores erant, Paulus in

-ocr page 68-

e A P. f.

Excufat fuatn ntoram,

IN EPIST. AD ROMANOS.

pradentefn ^eceat^ Ideontt^er fitttrner^a illos ßudiutnmttkpsar^utntntds decîaraMt:^uedni» vnrum falute illorumgaudeat,fro jjfdem indefintnttr oret, amp; nihil perindtinyotü hahtat^quàuinbsp;yt illos tor am quot;^idtre amp; conuenire poßit amp; 'ygt;t ytrina^ut tntttua confilatione in ßdt confirmtnmf*nbsp;His nunz commode huitufiudij caufam frincipalem fwijcir.,fiquf hac omnia tx offiàofacert doctf,nbsp;dr proinde nectßitatt q^uadam mouerii^t quod coram non lictfßiteris ad illos ßriftis farciat,nbsp;locw hie di^nißimuSiCUiw/ingula^artes dili^entiw confiderentur.

Trinntm fraoau^atione ytitur^qua occurritquaßioni., quam aliqui ohijeerepottrant: Sitan^ to noßri deßderio tener is, cur tuum ad nos aduentum hucufque dißulißi i Dicit ergo ; quot;Holo autentnbsp;yos ignorare fratres, quod ßafe frofioßui Venire ad yos (Jedprohibit us ßtm 'vfque adhuc) yt ßu'nbsp;Sum aliquem haberem inter quot;yiQS qucqueiamp;c.ytrißimum (inquit) fJÇ quoddico,amp; in eo mihi cre^nbsp;datis quot;velim^ Saßtts enim yos inuifereßatui, yt inter yos qiioque aliquem Euangelica prxdicario'nbsp;nis amp; fideifruSum dtierj^er(m,quemadmodum inter reliquatgentes hucufquefeci, Sedprater ani'nbsp;mi 'ifoluntatem in hunc yfque dtem detentus fum. Quam ob rem mera hiec non mihi yitio yertide*nbsp;bet fed neeeßitati imputari, qua objiitit^qub minus fotuerim facer e quod ynie'e cufebam, Eidetutnbsp;autem confultb reticere ea, qiitbus imfeditus fuit, ne de fiijfo aliquid diceret, quod arrogantis id*nbsp;Santia jußieionemßbi conciliaret, lgt;lam yt in K^iSorum libro yidere, T)eus UH nouas qttO'nbsp;iidie euangeli^andi occafones tn ^fta, 'Macedonia , Achaia e2r infinitis alijs locis obijeiebat, fajfnbsp;ttiam ex inßituto itinere ilium alio yocabat ßiritus, yt quando ex ,gt;ifta in 'Macedoniam rtenbsp;traSuseSf^,ctim if Je in 'Bithyniamfrofidjcifiatuijfet, ,Accedebant deinde ferficutiones, yincubfnbsp;carceres amp; alia huiusgeneris fericula, qua ilium altquandiu remorabantur, At quia dehisncutnbsp;foterat ßne iaSantia fujjicione yerba Jaccre, hoc yno content us eS^, quod fe frohtbitum ejfe di'nbsp;cit. Isleque of us erat flura adders, cùm iff us labores omnibus noti eßent, amp; in omnium ore yet'nbsp;faremur. Irfitnt autem his yerbis, qua frofius inßeSa de quibufdam cognitu necejfarijs nosad^nbsp;monent.

EudngcUum no Primùm, Euangelium falutis deSrinam nonfortuitb aut temerefedcerto 7)ei conßlio bet' fortuitopradis minibus oßsrri, e^yt freßnito demum temf ore Chrißusin mundum yenire debuit ,ita ßnguld!_nbsp;cetur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque fefulis fua temf ora conßituit Deus, quibus Uli fer Euangelij fradicationem ad regnifu*

conjorftum yocaridebuerunt. Admonentdehoc Trof beta, quando Chrißi aduentum amp;gentiut» yoeationtm nouißimis temforibus tribuunt. Et Taulus Athenis in Areofago concionem habens^nbsp;temforum articnlos iam ohm definitos eJfe teßatur ,eÿcîim gentium fuferßttiones refrehendißehnbsp;addtt tandem: Et tem fortbus quidem ißtus ignorantia dißimulatiSi Deus nunc annuntiat omntbfl^nbsp;ybique hcminibus,ytreßfifcant,e2rc. Abl.f^• Argumentumyero diuina in hacrefradeßinationt^nbsp;quodAfoßolinon temere yagati, imb ne frtuato quidemconßlio in Euangelijannuntiaiionfnbsp;yji,Jedßirttus fan^iduSlum Jecuti Junt,amp; modb hie modb alibi Chrißum fradicauerunt.nbsp;autem ohm objeruauit Deus, hoc iffum non minus hodie abillo obferuari futabimus. Cur enimnbsp;gnum fuum ineertis yicibus y el mutari y el transferri fateretur,qui olim huius mundi régna certi^nbsp;temforum atque loccrum finibus circumßrifßt f Efus autem huitts confiderationis ei^duflt^^'nbsp;Trimb enim aduerjus tyrannorum conatus nos conßlatur,ne his Chrißi regnum imfediri foJfefV^nbsp;temus. Etfrimiim enim luiußis regni aut gentis temf us fatale aduenerit,quoillam Deus Euat^*nbsp;geiijluceillußraredecreuit fßußra aduerfus ilium tumultuabuntur frincifes,neque fîtes froß'nbsp;fient, quamßqui Solis ortum frohibere conarentur. Deinde cfficijadmonet,yt illuceßentimnO'nbsp;bis yeritatis doSlrinam gratis animis exeifiamust Ei^ enim hocßngulare Dei beneficium, amp;nbsp;(yt Chrißus loquitur) temf us eii^ yißtationis noßret, quod qui fraterlabifatiuntur,ij foßea nt'nbsp;quiequam Deigratiam Jalutiferamßbi occurrereoftabunt. Eerißime enim hicdid fotei^, quoßnbsp;de Occaßonefua Toetx olim fabulatiJunt, quamßonte cafillatam, in occifitio autem caluam eß^nbsp;finxerunt. Rôties ergo Euangelij fradicationem nobis oß^ert Dominus, totis animis nosadillagt;^nbsp;amflebîendam excitari conuenit, amp; tune nobis illud Tauli in foßeriori ad Corinthios occurrahnbsp;qui cum Deum afud JJaiam dicentem citauijfet, Temf ore aecefto exaudiui te amp; in die falut^nbsp;fuccurri tibi : mox infert : Ecce nunc temfus acceftum, ecce nunc dies falutis. Hoc (inquam)nbsp;8um ßnguli ßbijfßs occinant,ne idem fatiantur quod infelix Hierofoljma, quam Chrißus ideo e}('nbsp;cindendiHi*

-ocr page 69-

HOHILIA 111 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S

tîndendam foreprxdixit^quod diem yifitationù ßt^enon agnouißet. Luc.li.Qtß etiAm illudloait-nis ßptimopertinet, quod ludxis ait: ^aretii me,nee inuenietis ï amp; ybi ego ero eo yoi noncoté-* ritis yenire.

Deinde ohferuari hiedelf et indefeffd TaulHn apoßolatu ßo fedulitas. f^oluittsfape S^mam Sedfilftdt PtfUÜ proßcißi,amp;ßpe impeditui eïi^ alio ilium yocante Domino.î^on tarnen deßßit à^roßßto,ciim hoénbsp;ud regni Chrißi propagationem y tile ejß ‘y/ideret. Etenim plurimum in eo momentißtUm erat,nbsp;’^rli rerum domina,ytl totayyelfaltem maiori parte ad Chrißum conuerteretur.Imitentur hocnbsp;poßolißudium finguliin fuayocatione,nequeßatimanimumdefpondeant,ßprimusconatttsipßtnbsp;minus ßecedat^ quot;blam yt leremiasadt Cap^ ic* nön e^l^ hominis yia ßa,nec cuiufquam yt eat amp;nbsp;fgreßus fuos dißonat. Et Solomone teße,cor hominis deliherat de yia fua, T^ominM autem dirigitnbsp;grejjum eius. Solet ahtem is frequenter diutiits differre quam nos yellemus,quod tasnen fuo temporenbsp;yult ßeri: ftepe etiam alia ratione ytitur^quàm nos infiituerimus» Eoluit olim ^hrahami poßerisnbsp;terram Chanaan poßidendam dare fed eofdemprÎM perannos quadringentos peregrinari amp; in ßr-ttitutem redigioportuit, ‘yit quot;Deiheneficium illußrius effteeretur. Sic quot;Dauidi regnumpromißrat,adnbsp;hoc autem illi quot;viam ßrauit per exilium amp; fugam omnisj^ generis aduerfa, quee nihil minus quàmnbsp;tegnumportendenyidehantur, Itain fatisquidemerati'vt 'Paulus l^mam'Veniret,nonautentnbsp;eo modo, quem ipß ammo ÿoluebat^ fedcaptiuum amp; ludxorum improhitate coaUum,yt ad Cafardnbsp;tribunal prouocaret, Efus ißorUm nobis hic ßtf'tt quodnoßra'yiocationi conuenire feimus fedulonbsp;faciamus, amp; in omnem eüentumpdratißmits, ne quam occaßonem diuinints oblatam negUgamustnbsp;interim Vei quot;ytoluntati not totosJubijciamus, in cutus manufumw quot;Vt lutum in manufiguli,ideoquenbsp;non obrmurmuremus ß quam motam conßlijs noßris Uleobijeit. Soletut autem nos,qubdytni^nbsp;hileum latet,quiipßßima ei^ fapientiaßta noßri amantißimus e^, amp; proinde nihil eorumnegli^nbsp;get,qu(eadfuteglori(eillußrationem«S‘noßramfalutemfaciunt.

Poßremo caufamquoq^ conßderemus j qüx Paulum tanto deßderio ^mam ^idendiaccen^itt ^ufP^omäue-t Plimirum y t inter illius loci fideles fru^um aliquem haberet,ßcutiinter alias gentes. Ebintmdnbsp;tu de ßipendio libcraliori aitt muniribus fiue donis loquiputaUerit, Fuit enim hxeCupiditaS ab eiuénbsp;mxirno alienißima, qui proprijs manibus inter dum lahorare folebat, ne quibus oneri effet. Sedßu^nbsp;^us nominePpmanoruminfide eir Euängelij cognitione profe^um intelligit,ad Chrifli 'Verbare.-Ipiciens,qui .ripoßolis dixerat'.Ego elegi yosicir conßitui 'vos,'tgt;t abcuntes fruUum aßeratis,amp;ßttnbsp;^us tiefier maneat, [oan. 15', Et alibi eodem fenfu illos meßoribus confers, qui fru^um aliorum la»nbsp;bare amp; induflriaßeminatum colligant, ioan,r[..Senßs ergo ^erborum Pauli eif^-.yt quot;Veßrum in fide profehfum meo etiam ßudio adiuUem, tSquot; ita ex yobis quoquealiquem fi uBum Chrißo colligam,nbsp;cuius ego minißer ßm, FruBum ergo quiefiuir, non fibi,fed Chrißo, yt amp; eos qui iam crediderantnbsp;confirmaret, amp; nouos Uli dißipulos adduceret. 2dam quot;»t boni prieceptores non alium fruCiumßi la-^nbsp;horis magis expetunt,quam yt dißipulos multitm profeeße 'videant*. ita ^poßolis quoq^ nihil opta-tius àceidere potuit,quàm multorum ad fidem Chrißi conuerßo. ßurfuiyero P^manos cum reit»nbsp;qtiisgentibusconiungit, amp;idemabijsquódab älijsrequirit. 'ddemoergo ßbijpßimmunitatem alt-quam in caußfideipolliceatur,amp;fibiplus quàm alijs licere exißimet.Imo qui reliqutspraßantpo-ttntia, authoritate, eruditione aut ßmilibtis donisj hi fe Veo plusdebere cogitent, yt tarn doCirinAnbsp;quàm exemplo multos alios illi adducant.

Obßruauit hoc inpraßnti Apoßotus.^am nC quidconfidentius dixiffeputetur,caufam diät hu P^ulo neeeßt'.»^ iusßbijcit,zirß neeeßitati yrgeri teßatur yt hocfaciat,dicens'. Et Grxeis amp; Parbaris,tumfapiennbsp;tibus tum infipientibus debitorßm.Quibus yerbts argumentumfube Cf eiußodiiQMCunq,publica **nbsp;cmniMmßluti ex officio confulere debentßjs non licet yt aliquem negligant.Atqui ego in hoeconßi-^utusßm^'^t quot;verbumßlutii omnis löti amp; ordinis hominibuspradicem.Ergo quot;Vos négligera autpranbsp;terire non debeo, amp; quantum in nie esf,paratus ßm 'Vobis quoq^,qui Ppma eßis,euangelis(are, Enbsp;autem urgumenti expeculiari 'vocatione Pauli dependet,qua Veus ilium gentium Apoßolum amp; donbsp;äorem conßituerat. tn quam Ule reßieiens ad Corinthios feribebat : Si eUangelii^em, non eif quhdnbsp;glorier : neeeßitas enim mihi incumbit. Ea autem mihi eCf,nifi euangeli^t^em. lt;Adillußrationemnbsp;quot;Veto argumtnti facit enumeratio, qua omnis generis homines comprehendit. Gracorum nomint

h 2

-ocr page 70-

C AP. I, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. A D ROMANO S,

enim intelligitgentes^ ^uts difciplinis amp; lonis legibtu inßruUx yitam degtint honeßiorem. ’Barlti* ros aut em dicit homines incultos, qui ante receptam Chrißi cognitionem ^ro ßuo arbitrio yiuebant,nbsp;adeb yt tum Ulis commercia habere non omnino tutum effet. Deindeßaffientes eir inßpientes nomi-nat, amp; duobw hißce ordinibtis reliquos omnes comffeSitur. Vult autem ex his inferre ^^poßobtftnbsp;quod ciim haBenw limants nonpotaeritcoràm Euangeliumpradicare, neceffe omninofuerit il-ios per epißolam admonere,yt ße debito erga illos ytcunq^ liberet. Vnde colligitar,hocßcripto totatrtnbsp;Ettangelij doBrinam continerißcuti ea ab ffpofloltspradicata fuit:amp;quodnihil docuerit Paulusnbsp;quam quodà Domino accepum Eccleßjs cemmunicare debuit.

tuangelij com nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eacit autem hic locu4plurimhm adEuangelij commendationem, amp; illudomnibus alijs dißci'

mendatio, nbsp;nbsp;nbsp;pUnis longepraßare docet. quot;ELam 'Vt à ELoßs Lege exordiamur^erat quidem illa diuinituspromul'

gata, diuinam yoluntatem exponebat, tgt;it eademßolts ludats data fuitiamp;ab eins promi/?ioni' bits reliquie gentes excluße fuerunt. Philoßophia yero^cuigentes yacabant,non nißt acutißimis in-genijs conueniebat, eo quodmulta contineretiqute non à quouispoffunt intelligi. Eadem eï^ Eheo-^nbsp;logice ßcholaßicx ratio, qua hodie apud Pontificios in pretio habetur^ quot;ELameam quoquenoncapbnbsp;unt,qui nonprius bonam atattsßuxpartem inphiloßophorum libriscontriuerunt, Öpßi-gt;qubdnequtnbsp;adELedicina ,neque ad luriffriidentia aut Mathematicarum artium ßudia omnes ßuntidoneifnbsp;ELulla denique ars eS^, nullum opificium manuarium, quodab omnibus cum aliquo proßeHuad'nbsp;difii poßit. Euangelium y erb, quo ßalutißera illarerum diuinarum atque humanarum cognitionbsp;traditur,yt omnibus prxdicari debet, ita etiam ab omnibuspoteS^ intelligi, quiintelleLlum ßuuninbsp;per ßdei obedientiam Deiyerbo fitbijciunt. Poffunt enim de huitts articults aut capittbus differertnbsp;non modo doLli amp; eruditi, yerumetiam homines illiterati, opißees, nautx, aurigx, mulieres,puerinbsp;denique, qui ßepe ex Catechißmo cum claris do^oribus non ßine auditorum admiratione diffutanbnbsp;EI^ hoc magnum bonitatis Dei argumentum, qui eiußmodi ßalutis rationem inßituit, qua ab O'nbsp;mmbus capipoteE^ eÿintelligi. Debet ea nosadhuittsßudium excitare, neijslocum demus, quinbsp;ab illo yulgus hominum reijctunt, eLst in Chrißiana religione myßeria ßngunt, qua nemo ßando eX'nbsp;plicare,nemo item intelligsre poßit^.gt;ttqui non negamus regni Dei mjißeria humanum captumßu-perare: ßd illius conßequendi rationem ßmplicem amp; perßpicuam in Euangelio tradi dicimus, à ctt'nbsp;ius cognitione neque pueri neque mulieres excludi debeant. Itaque omnium captuißeße accommodent Ectleßarum miniftri,neque pudeat illos cum pueris quaß repueraßcere,amp;apudrudiores craßnbsp;ßiori(yt ßc dicam) Elinerua yti,ne hosßublimiori traBatione abßierreant. Fecit hoc olim Chrißus,nbsp;amp; Paulus olim Corinthios aliquandiu la^e cibabat, ctim ßolidioris cibi nondum capaces effe yide-ret, Eieminerint denique minißri, ße etiam cum Paulo ßapientibus amp; inßpientibus debitores effe-Eiirum y erb esj^ ab hoc tarn yebementer abhorrere Pontifices, quiPetriamp; Pauli ßuccefioresnbsp;diciyolunt. Pratexunt quidemUlirudis yulgiignorantiamiCuminterimhocynummetuantintnbsp;yulgus yeritatis cognitione illuminatum dolos ipßtrum intelligat, amp; ab Ulis ßeceßionem ßaciat’nbsp;Itaque populum ad rancidas Elonachorum Legendas , imb ad muta etiam fimulachra remitquot;nbsp;tunt, quos laicorum libros effenugantur: digniipßplané, qui ad Paalami afinum remittan-tur, yt ex illodißcant non reßißendum effe Deo, qui in Filij ßui cognitione omnes homines,y ultnbsp;inßitui.

noftpu Caterum quia ße tarn propenßum ad euangelit^andum animo effe dixerat Paulus, aliam quo^ Jui ßudij caußam,ex ipß Euangelio petitamffubijcit,quafimul iniquis de illo hominum iudicijs oc-currit.Ea enim eß illius coditio,ytplerojq^ hominum eiuspudeat,.cllijs enim abßurdum eße yidetufnbsp;aßolisßcripturispendere,amp; ijs fimpliciter credere,quorum certa ratio nonpoßit reddi.Alijßultuftnbsp;eis iniquum putant, damnatis hominum yiribus amp; yniuerßs humana iußitia operibus, in ’vniutnbsp;crucifixi merito omnem ßalutisßem collocare, amp; propter hunc carni mori,mundi amicitiam negli-gere, crucem amp; omnisgeneris aduerßa fubire,praßentta bona aßernari,adßutura autem amp; à nemi-ne yißa contendere. Ideo Epicurxi do^rina, banc rident,politici y erb homines yt ßeditioßam amp; bonifnbsp;legibtts inimicum damnant,hypocritx autem yt prorfitts impiam detefiantur amp; hofiiliterperfequun-tur'.yulgb item ßultißimi mortalium effeputantur,quihmus caufiam tuendamJufiipiunt..gt;4tomni^nbsp;borumßententijs Paulus Euangelij definitionem opponit,dicens : ELon enim pudet me Euangelij

-ocr page 71-

H o M I L I A Tlir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

Chrißi îßi^uiilem pottntia Dei eS^ ad falutem ömni credenti, ludxo itn^rimü i titm etlatn Graco^ It a. •gt;eero de femetipfo loquitur, quot;^t ßmul illos etiam officij admoneat, fie hominum authoritatem amp;nbsp;fituorem Euangelio praferantineiieifßs huius pudeat^pro^ter mundum, quide diuinis iudicartnbsp;fionpotel^. quot;Pertinet hxc admonitio ad omnes homines, amp; de hoc ipßo Chrißus in Euangelio gra-*nbsp;Mter dißerit, qiiando ß eos ahnegaturum eße minatur^ quos ßui amp; Euangelij ipßuf pudet cor amnbsp;mundohocfrauoamp;adulterOtEtenim ßfidelem fieruumnonpudet Jùiheriaut^rineipKfièdgaudetnbsp;fittus ßihi occafionem dari fuum fiudium amp; fidem ergahunc declarandit nimiùmturfiter Jttami-gnautam fiodunt,quos Chrifii f udet,cuius merito fieexinferni fiaucibus ereptos eße nouerunt.Ktnbsp;quot;^ero do£{rina hatc animos nofiros magts moiieat, amp; ardentius in nobts excitet Euangelij fiudium,nbsp;proderit hanc illius definitionem cumfiuts partibus diligentius paulo excutere^

Trimopotentiam Dei'ygt;ocat,quod biß,riamaccipipotel^. Enväßenfiusel^^'^stEuangelium ftc did putemus, quia Chrißum prisdicat, qui Dei porentia at que fiapientia eP^. Et huic fiententitenbsp;fiuuet^quodidem ^pofiolus i. CorinthA.ficribitt, Hospraedicamus Chrifium crucifixum,Iudtets qui-dem offendiculum,Greets yerb fiultitiam', ipfiisautem yocatd turn ludxtstum Grecisgt;Chrifium,nbsp;Dei potentiam amp; Deijaptentiam. Alter finfitts efl^,'ygt;t organum fine infirumentum eße dicamus^nbsp;quo Deusßam potentiam in nobts redimendisexerit^Inidem tamenyterque fienßusrecidtt» ^ecnbsp;frufira potentie meminit Paulus» Ham redemptio fieri nonpoterat, niji debeliatis prius hofiibus,nbsp;qui nobis dominabanrur,peccato nimirum,diabolo,morte amp; ipfio inferno-.quorum omnium '^ires manbsp;ittresfiuntiquàmytànobtsyinci poßinrjmo totumhominem regenerari amp; immutari oportebat^nbsp;quod ipßum fine eßicaci ßiritus yirtute perfid impoßibile er at. At omnia ifia abundè prefiat Chri-ßus,qui peccata nofira fit« mortd merito expiauir, diaboli caput contriuit, mortd laqueos difirupit,nbsp;inferorum portaseß-regit, amp;exyerbi fiii fimineper ßiritus yirtutem regenuit nos in Deifilios,nbsp;qui prius ira filij eramus» Et quia hic nobis per Euangeliumnonpradicatur modo, fed credentnbsp;dbusetiamofferturamp;prafensßfiitur,reB'eilludDeipotentiam yocat»Apofiolus» QuodytE‘-uangelium magnifice commendat, itaßmul docet non timtndum eße ijs,qui Uli crediderunt,a mun'*nbsp;do amp; huiusprincipe, yel à morte amp; inferts, Habent enim penes ß potentiam Dei, qua armati hacnbsp;tgt;mnia fiadle yincent.Et hue loannes reßexit,quandofcribebat\Hac eJÇ yi^oria qua yincit mun.-dum,nempe fides nofira, Qtfit elf^ qui yincit mundum ^niß qui credit quód Ie fus filius Dei^nbsp;^Aoan.^.

Secundo finem Euangelij indicatPaulus,quandopotentiam Ddeßedidtad falutem. Com.- Finis tuangelif ftehendit autem filutts yocabulum omnem hominis felicitatem amp; y er am beatitudinem. A pecca- ßtltsti/ar»:nbsp;td enim nos libérât Chrifius, ex quibtis originem duxitomne genus malorum, quo homines infie-ßuntur.Itaque fublatopeccato,hacquoqueneceßarib tolluntur; fi non reipfa, certè quoad ejfieSlum,nbsp;nobts porronoceant. Exarmataenim funt fuo aculeoÇquodde morteamp;infierisalibi Apofiolusnbsp;peccatû nimirum, quod folum ilia nobts noxia reddit. Et ergo crabrones,fi aculeum illis eri-fias, adhuc quidem firidore amp; bombo alarum ignaro^unent, p ungere autem non poßuntdta tef.*nbsp;^fbild quidem adhuc el^carni ignoranti morborum ^Ss^nortts omniumque huius feculi calamita*nbsp;^um ßecies,ßd omnia ilia ad animam yfque non penetrant, amp; tam abeÏf^ yt credentesperdant^ytnbsp;f^tius adiumento iïlis fint ad bonum,yt infra Capite oUauo audiemus. Itaque felicitatem yeramnbsp;^ninibus numeris abfolutam nobis Euangelium reftituit, amp; aduerfus huius yita miferias atqutnbsp;fincula,confolationes exhibet,quibus corfirmati illis omnibuspoßitmusßperioresfierùHeque hic.nbsp;nobisquifquam obijciat,Euangelium multis exitio eße, amp; mortiferum odorem à Taulo alibiT»oclt;«-

Hoc enim per accident fit,eorum culpa amp; yitio,qui illud yel non recipiunt^yel illopro afifeHuum fiorum libidine turpiter abutuntur.

Adhuitts expofitionem facit, qubdhic quoqj falutem ad credentes Apofiolus refiringit. nbsp;nbsp;'tde Satatadföfos

colligitur no mirum hoedebere yiderifi falutem ex eo nullam confequantur,qui illi credere nolunt. creientes re* Intérim obßruemus, falutemnonrecitationeautfonoyerborum,autEuangelijleBionenobisobtin fifinfitur»nbsp;gere,Jedneceße eße, yt ipfe hominis animus moueatur ad aßentiendum ijs,qux dicuntur. Idyero innbsp;eleUß Dei ßiritus operatur ,ßne quo mens nofira nunquam ijs fidem habebit,quie carnis iudicio abnbsp;^mni rations alienißima ejß yidentur.j^od Chrifius non obfcurè monet,quando neminem ad fe yet

b 3

-ocr page 72-

CAP. ri

I N È P I S T. AD R O M A N O si

«:Ve dicîf.,nift quem fater traxerit. Et notum eSi^ quoi de Lydia Ehilipfenß Lucas fcrilgt;itjT)omî' numeiuicor aperuiJJèjytijsattenderet^qu«àTaulodicebatur^A^o. th.Hic yerodifcrimenintetnbsp;Legem amp; Euangelium cernitur, Illa enim iußitiam amp; yitam ijsfromittit, qui Deipraceptti obß'nbsp;quuntuTitii' ea faciunt qux illa iubent^Hoc yero credentes iufitficari amp;feruaridocet. “Eleqialiafa'nbsp;lutis ratio yerè monßrari fotel^,quando CbrißuSi’vniatsßalutts autb or^non aliter fer fidem fotefinbsp;apprebendi, Simul ergo efißola totiw ßatum Eaulwhoc loco at tingit. Si enim ßilM ex Euangelionbsp;obtingit credentibwßequitur nos exfide iußificarh quia nifi iußificemurßesßalutts nulla nobts efiinbsp;fotel(l, Sed de htsßiio loco f Iura dieentur,

EKrfffgfîiaW! toHit gentiumnbsp;difcrimina.

Caterummefidei amp;ßalutts donum ad certam aliquam gentem reßringeretitr)amp;ludeei quoqttc conßutarentur, qui generis ßui fiducia elati, regnum L)ei fibi ßolis yendicabant^additfer exfoßtio-nem: ludao imfrimiS}tum etiam Graco. Ebiobßeruabimus^ Gracorum nomine(quando bi ludaisnbsp;offonuntur) omnesgentes intelligiquæ ab Ißaelis refub,aliéna June. I^tio nominis esi^, qubdfit'nbsp;riq^fofuli tune temporis Graca lingua yterentur.Senßts ergo eßßalutem qua per Euangelium an-nuntiatur,ad omnes credentespertinere abßq, omni re/^eblu perßonarum aut gentisfiue nationis di'nbsp;ßrimineiquodin epißeltsad Galatas ör Colofienßes magis dtßrte explicatur.Lnitium tarnenßacit ànbsp;Judais.ynon quod borum ßalus perßellior aut pleniorßt,ßed quod patribus illorum primiim promifianbsp;ßuit,amp; quod Cbrißusiufiit à ludais pradicandi initium ßacere Apoßolos.Obßeruat ergo ab boc tra'nbsp;ditum ordinem^ ne ilium ex priuato gentis odio inuertere putetur. Sei tempus eL^y'Vt dicendi ßnemnbsp;ßaciamus,Dißcant modo quotquotßeruari cupiunt, Euangelium audire^^in quopotentiamßuamßaßnbsp;uificam Detts exerit^audito credant,amp; itajalui eruntper leßum Cbrißum, ‘Llominumnoßrum.^cidnbsp;debetur benediUiofisonorjglona amp;poteßas in aternum.Ament

H O M I L I A V.

luftiü'a em'mDclfn eo fciiebturjexlidein fidemjficutfcnptum eftjiußusexfide ui'uet. Eteni'm palam eftira Deiècœloaduerfuso-mnem impietatem 0^ mi'uftitiam hominum «t qui ueritatem in iniu»nbsp;ßitia detineant.

QEia Diui Tauli inßitutum eß, bac epiflola totius doärina Euangellcaßmmam complellh comode in ipfi ßatim exordio Euangelij definitionem pramißtßicens Deipotentiam eßße adnbsp;Jalutem omni credenti, ISLam etß boc in Euangelijcommendationempotißimitm dicatur, fimulta'nbsp;men boc diHo epißola totiusßatum attingit,qui eiß^jHominesßla fide in leßum Cbrißum iußitiatfinbsp;atq^ßalutem conßequi, ,A.tqui multis boc abßurdum yideripoterat, ludais maxime, qui iußitiatt^nbsp;operibus tribuebant,pbiloßopbis item amp; borumßeCiatoribus,qui in '^irtutes(qua morales dicuntur)nbsp;imprimis er ant intend : Idea definitionis buius expofitionem amp; confirmationem nunc ßubijeit, amp;nbsp;occaßone dißutationem, quam inftituerat,paulatim ingreditur, amp; quaßi aliud agens, in eam It'nbsp;S:ores quoq^ abducit,'vt ea legant ö* cognoßcant,a quibus alioqui abborrerepotuißfient. Quo exempl'^nbsp;oßenditur, ^poßolos inter docendum «lt;r ßeribendum iudicio magno yßos eßße, nequepbanaticorutsfnbsp;ßuifießmiles, qui tunc demumße fßiritu duci arbitrantur,ßi inconßderata importunitate amp; abßqsi^nbsp;omni iudicio effutiant quiequid in buccam yenit, sä' omnia temere conßundant. H.on eS^ boc ßiri'nbsp;tus ßanÜi indicium ,jedeius quioUm gentiumyates exagitauit ,'vt eadicerent, quane ab Ulis ipfij^nbsp;quidemintelligebantur. Sed audiamus Eaulum,qui duobt^ argumentisprobat, quodinEuangeb)nbsp;aefinitione propoßit.

EuangeUj äus.

Trimum ab Euangelij ejfeClußmit. ’Harn iußitia Dei (inquit) in eo reuelatiir,ex fide in fi' dem,amp;c, Iußitiam Dei dicit, qua coràm Deo confifterepoteiß^, amp; eitts iudicioprobatur. Quamnbsp;yocat 5 partim y t eam opponat bumana iußitia, qua neminem in Dei conßeClu iußificari poßßtinbsp;mnes ßcriptura teßantur: partim quia Dei donum ef^. Jnnuit ergo eam in nobts amp; ex nobis ipß^nbsp;nullam eßße, qui natura peccatores ßumus,yt poßeapluribus demonßrabit. tA. Deoigitur eamnbsp;nobis darioportet*,quod Cbryßoßomus obßeruans,eam «¦vtmèiy,idel^,cœlitus obuenireait,nbsp;quiaeadem per Euangelium reuelatur, ßatis tonßat,damnari bicomnèm iußitiam, qua ex bi^'nbsp;manarum

-ocr page 73-

homilia V.


13


tnanarUM traditwnum olferuatione quaritur. Argwnentwm '^iro qtto Taultti ytïtur, eluf^ tnodi Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominesferuentur, T)ei iußitiam haheant oportet, ^t^ui hßc reuelatur amp; exhthetur

per £uangelium,ß huie yerè credamw,. Ergo Euangelium ef^potentia “Dei adßnlutem credenti--hus,neq^ aliter ^uam ex Uloßaltts ohtingit,Ehiprimo obßeruare decet,quomodo iufiitia 7)ei in Euan gelio reueletur.Treedicationenimirum.inon^mdem nada amp;inam.iquaauresmodo feriar.^fideß'icanbsp;ei amp; yiua,q^uaJ^irittts ipßim hominis mentempénétrât^cui reifßa oßert eäquot; exhihet quodyerhüpol-licetur^T^tielandi tarnen yerhoDtitttr Eaulus, ytEttangelij effeïîum apudhominesmagüexpri-‘nbsp;mat.Dum enim eleÜisßnam iußitiam Deu^ in Chrifio communicat^non facit hoc Ulis neßientibttftnbsp;fidita agit in animis illorum ^ytfentiant eE intelligantfe ingratiam receptos amp; Chrifti lußttia do.-natos eßet quo fit, quot;Vt falutisfiute certi damnationem nullam metuant. Sentiunt prxterea Jßiritu^nbsp;ogerationem, qua nouam in Ulis yoluntatemgignit atq^ animos feriopietatis yera amp; innocentisénbsp;/ludio accendit. Et quiaJfirittts Ule in effe£lum erumpit,iam impijs quoq^ inßitia illa reuelatur,nbsp;quot;yfelinuiti huic teßimoniumferant,amp; ita 7)eumpatrem inpijsglorificentExempla huius reimultanbsp;extant.Inprimitiuacertè eccleßa Hierofohymistantajpiritjesfaniiiyirtus inpiorumWa atq^monbsp;ribu4fifeexeruit^yt illamyulgo omnes agnofcerent,amp; occulta numinismetu territinon auderentnbsp;fiillisconiungere.'Poßeaautem cum Eraianus Imperator Chrißianosperfequiinßituijfit,EUniuinbsp;ficundus,Aßa Eroconfulluculentum de Ulorum lußitta eit tnnocentia teßimomumperhibuit.Similiter cum non multo ante Conßantini quot;Magni Imperium Deus horribilifame amp; lue mundi crudeli-tatem ylcifieretur,qua in cultoresfitospleriq, multis annis fieuierant, Chrißiani autem nonfuis manbsp;doi^erumetiam hoßibios charitatis officia praßarent,inter gent es paßim yoces illa audit xJitnt,/o-

Chrißianorum Deum eße 'y/erumDeum, neq^ aliam fidem autrelïgionemefiètamjàn^am, ^uam Chrißianorum fit. Et buiwgenerismulta etiam hodiefiunt inter eos, quiEuangelio reClecrenbsp;diderunt.ELeq^enim laterepoteif^ iußitia Dei,neq^opprimi,quo minwfefipalàm exerat.Endecer-ÎÔ colligimusdlla deftitutos eße omnes eos,qui hominem falutis certum fiert poße negant, amp; qui ho-fum traditionem ficuti hinc inde difiurrunt, amp; incertis de fide opinionibus circumferuntur. Itemnbsp;eosquoq^,qui affeEibtts prauis dediti, à y era pietatis ßudio abhorrent,eÿ ita yiuunt,yt multisfiannbsp;dalopotiusfint quam incitamento adbonum, eir yitafua exemplo elucentem in Euangelio Dei iit-flitiam atq^gloriam obfeurant.

Atquianequiequam reuelatur illa,nifi nobis quoq^ communicetur amp; ipß earnapprehendamus, Vt 'Dei iuflitLs qua ratione. idfiat yidendum erit. Docet id Taultts chm ait*. Ex fide infidem. Et priori loco fidemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comntU't

Deifecundofidem noßram intelligit, Dicitur autem fides Dei yeritas, qua is in praßandispromifi-ßontbtts ytitur.Sicinfrafidei yocabulo ytetur,quando Cap.'^. dieet î filum incredulitas ludaorutn fidem Deifaciet irritamlld eSf^,num propter illorum incredulitatem Deitsfuam quoq^fidemfallet^nbsp;quot;^tpromißdnonpraßetI Fidesautemnoßraelf,qua Deipromißionesapprehendimus.EIf erganbsp;hßus locifenfus,Deum fideliterpraßitiffi promißionespatribus datas amp;infiliofiuo per Euangelium omnibus offerte iußitiam yeram amp;falutem perfeblamthuius auteparticipes eos demumfieri,nbsp;qui Euangeliofirmiter credunt, eSf ita Chrißum,yera iußitia authorem, ex animo ampleiluntur.

^tio locum hunc à quibufdam aliter exponi,fid hic mihi infiituto Faultpra alijs conuenire yidetun quia relatione,qua interfidem noßram amp; Deipromißiones e§f,pulchrè exprimit, adeoqffdei yer«


rimis autemfiire oportet, fidei iußificantis nomine non temerecoceptam

tn nobts opinionem,neq^ etiamgeneralem illam affenfionem denotari,qua hißoria in facris Utens com ftehenfacredimuszfed earn potius,qua hac omnia nobts applicamus, amp; nohis certo perßtafiim habe-mwlefum Chrißum nobis à Deo iußitiam,fatisfaClionem,fanCiificatione amp; redemptionem faHum


fß^i^ proindead nos pertinere eorum omniufiu^um,qua Ule fecit amp;paßus elf. Hac illafides eß» qua tußificap:quia Chrißum apprehendit, cuitts iußitia nosapud Dei tribunal tuetur, eb qubd hicnbsp;illam nobis imputat.Sunt hac obferuanda non modo propter eos,qui inanifidei profeßione feipjos de-dicat tnß e eccleßa,etfi quidilla credat non norit. Sunt hi nimis rtdiculi, ne quidgrauius dicam,nbsp;fide coalefcit, illam quoq^ ignorabunt, quicunque de fide nihil certi habént.nbsp;Et cumßdes Deiprom'ißionibus nitatur, qua certa eir euidentesfunt, illa incerta effe nonpoteSf^

topter eos,qui fidem implicitam docent,amp;fußteere clamant, fi quisfe maner e

-ocr page 74-

CA P, It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS.

jfdde his,quodClrtfliisànoiisfidfi confeßionemexigityamp;’Pnrtunosfimferp^iratot ejji yu!s,^J reddendam illius rationem. Ât quomodo illam yel confiteri^yel eitts rMwnem rtddtrepoterimtifinbsp;fl nullis certi'S articulis comprehenfa^al aliorum autioritate dependeati’

Locus ex Haha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“Porro ijuod dixit,prof hetico teßimonio confirmât /ifofiolus, tir quidem non abfy, caufit.Âbfitf

MkIi cap,2, nbsp;nbsp;nbsp;dum enim fleri/^^ yidetur^ hominem feccatorem amp;fiagitiofum fiihitofer Euangelium exfide iu'

fiificari^non yllts fracedentibus of erum meritis autfatisfiaBione, ^ua commifiafielera iffie exfieh Olim certè hoc Chrifiianis non ludxi modo yerumetiam gentium fhilofcfhi obiecerunt. Et hoditnbsp;fere aduerfarij nofiri hinc cclumniandi occafionem arrifiunt, Ofiendit ergo Paulus ,fenon noui amp;nbsp;f rifts inauditi dogmatis authorem efiè ,fid frof betas olim idem docuifie. Ebi yidemus in quantonbsp;fretio afud iliumfuerintfrof hetarumfirifta, quando horum authoritate ytitur in afiirendo frx*nbsp;cifuo do^lrinte amp; fidei Chriftianx articulo.Et fufficit exemflum hoc confutandis iis, qui nobis abfi^nbsp;firifturarum teflimonio noua dogmata obtrudunt.Extat autem locus, qui hic adducitur in Haba-kufifrofhetacaf.i,, Solatur ille fuifecuUhomines^ qui dura'^lanafiis tjrannide fremebantuf»nbsp;deinde eerundcm fofieros quoq^,quos in Pabylonem abducendos ejfe frxuidebat. Et quia natura m»nbsp;ra impatientes fumus in afflidionibus, amp; ideb aduerfits Deum murmuramus grauiter monet, y(nbsp;tnoram omnem patienter fer ant^ amp; J)omini manum exposent, qui fuosnonfitnegleilurus,amp; tanlt;^nbsp;dem confirmationis loco inferf.Ecie eins,quifie munit, anima nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re^a in ipfo tufius autem h

fide fuayiuet. Ofponit autem inter feHabakufiduo hominumgenera, Primum eorum eif^, qui omiffi Deot^ryerbo eius adexterna prafidiarejficiunt ^adeoq^ ceuarcibtts extruÜis fefeaduerfu^nbsp;ilium muniunt^ne eius difciplinx fubijciantur.Horum anima non eS^ reila in ifßs, id ei^fi nthdnbsp;reU'einfiituunt, neq,ynquam quiefiunt^feddiuerfis confilijsdifirahuntur, amp; Tgt;eumindiesmagiinbsp;ofi-endunt. ,Alterum iufiorum eS^^quo eos comfrehendit, qui fofitis affeÜibtts totià Deopendenftnbsp;titts promifiis confidunt, amp; quicquid ille imponit patienterferunt. Hi in fide ifla fua yiuunt, amp;nbsp;omnibus aduerfis fuperioresfiunt, Hxc nunc Paulus ad iujlificationts amp; falutts xternx negotiumnbsp;transfert^idq^ commodifiima ratione.Quia. enim beneficia^qux olimpatribus contulit Deus,figurénbsp;sitqjfigilla fuerunt liberationisfutur a in Chrifio amp; propter hune Jfiaeliticam rempub, Deus fit*nbsp;tiauit,yt fn ilia exDauidis familia illeprafinito tempore nafiipofief.rekîè adfideinofira do^rinatHnbsp;accommodatur^quodpatribus olim in Pabylone ofprefits diclumfuit. Et fi rem iffam inßiciamus»nbsp;eadem plané f/Ç falutü xternx ratio, (fiiotquor enim in ilia proprijs yiribfis corifidunt, amp; fuorumnbsp;oferum atq^meritorum arces extruunt,quibftsfifeaduerjuslegtsmaledi£liones amp; Dei iudiciumnbsp;tueanturfi nihilynquam re^ifaciunt fed intra animosfuosmirificè tumultuantur , amp; quàmuisnbsp;noua indiesJàlutüprxfidia conquirant,perpétua tamenfitiunt (yt Samaritanæ Chrifius dicebaf)nbsp;^fitigere pofiunt confiientix terrores,quibfis infeftantur.ESÇ hoc notiîts.quàm yt demonflratio-nefrolixiori opus habeat,,,At qui in folius Deigratiam intenti Chrifium apprehendunt,eir in eiu^nbsp;mérita acquiefiunt, ijfide fua yùtunt. Prim.o enim intra animos fuos conßelationemfentiunt, qu^nbsp;fulfils confiientix terroribtts illos récréât amp; quafi in yitam refiituit. Deinde yitam quoq^ fuam amp;nbsp;a^ionespecundum yerbi diuini canonem dirigunt.,neq^ ex eorum numerofunt., qui fide abnegata cat'nbsp;nis cvpiditatibus immerguntur,amp;yiuentesfunt mortui.Poflremo nonfiufiranturfiefuafidquamnbsp;in Chrifio expehlant yitam xternam reuera confiquuntur, Eides ergo cum noui teßamenti doarinAnbsp;y eter es quoq^prophetas confintire,amp; huius caput prxeipuum efiè, quod miferis nobis iujlitia amp; faltuinbsp;ex fide jola obtingat,qua Chriflum apprehendimus,quiper Euangelium prxdicatur. Irafiuntur tionbsp;Its propter hanc doilrinam P^manenfis,fid cur non /firituifanSo litem mouent,qtti hanc ferpto'nbsp;phetas amp; apoftolospromulgauitfHos enim quiJumus, yt tantis authoribus atq, tefiibus confirm^'nbsp;tarndoHrinam inhominumgratiammutemus;^ Obfiruabisautem inprophetxyerbts,qu'odiufiumnbsp;ex fide SV A yiuere dicit, Pion exfreßit quidemparticulam S V A Paulus , quia negotium ho^nbsp;nunc in genere tradat, amp; quod apud Grxcos (yt etiam Latinos) particulx eiufmodiferèfubintel'nbsp;îiguntur,EP[,autemftngulariattentionedignifiima.Et enimfinguliperfi Chrifio opus habent,it^nbsp;fidempropriam habeant oportet,qua ilium appréhendant. Falluntur ergo y ehementer, qui de fi^^,nbsp;fide parum foliciti, patrum fuorum fide gloriantur ,amp;eafifaluosforefieranttyt ludxi olim, qf**nbsp;Abrahamo progenitore amp; eius yirtutefiuferbiebantJtem qui in diuorum meritis fiemfalutis col'nbsp;locatif

-ocr page 75-

H b M I L I A V. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

îocatit^aut à^lonach^ operaßt^ererogatwnü redimuntjytper eaferttentttr, yitciitn ßdes aUenit non feruer, mtiltö mint^s hoc opera aliéna facient^ amp; ea quidem qux fecundiim hominum traditionesnbsp;ßunt^

Tranßeamui nunc ad alterum argumentum,qua Euangelij definitionem amp; pracipuum huiiks Omnes homi^ epißola Caput ‘Paulin conßrmat.Sumiturhoc à contrarijs, quodnimiru homines omnespriufquam nesfuntpecca^nbsp;per Etiangelium innouentur,peccatores amp; ira ohnoxijßnt. Et huepertinehunt, quaferè adfinemnbsp;cap,tertij yfq^ dicentur. ToteP^ aut em omnium ßumma hoc Sjllogißmo comprehendi : Q^uicun q, pec~nbsp;catores amp; ira ohnoxijßunt,hi iujlitiam amp;ßalutem ex fiipfis nonpoffunt habere^ Ätqtii omnes hominbsp;nespeccatoresßtnt amp; ira ohnoxij,Ergo iußitiam amp;ßalutem exßeipjis hahent nullam : amp; per con-ßequens neeeße eS^,‘^t hac extraße quarant,nimirum in Chrißo, qui nohdsper Euangeliumpradi-catur.De °Maiori non dißutat,quia communißenßuprobatur. In ‘‘Mlinori autemprobanda multisnbsp;infißit, amp; quia totin orbn tune diuißus erat in ludaos eSrgentes, de ytrßq^ßgillatim agit, amp; tamnbsp;hosquàm illospeccati conuincit,oflend,ens, quodneq^gentibin lex natura amp;ßapientia humana ßu-dium,neq^ ludais lex “Ivtoßßca proßuerit, quo minus horrendn ßeeleribtn Dei iram contra fiipßoinbsp;prouocarint.Et quiadifficile el^hominibus perfitadere, 'y'tfipeccatoreseßßeßateantur,grauißümanbsp;quaq^ ßelera commémorât, qua neq^negaripoterant, cum omnium oculn obuerßrentur,neq^ excu-ßri ciimper ipßtt»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communi omnium ßenßu damnentur. üa yero (ßeuti Chrißios

praceperat) Euangelij doEîrinam àpænitentia orditur. Quia mßi intra animos ßuos conuincantur homines,! hrißum medicum amp; huiin merito par tarn ßalutem non magni ßacient. Agentibus autemnbsp;initioßaiio ßc ait:Etenimpalam el^ ira Dei è ceelo aduerßus omnem impietatem amp;iniußitia)n hominum,yt qui yeritatem in iniußitia detineant, Ira yocabulo iußam yltionem amp; ex hac manantesnbsp;fielerumpanas intelligit.In Deum enim affeHus Uli impotentiores non caduntjrafei autem dicitur,nbsp;quando yindiHam iußamßacit,Haneautem ecalofieri ait,idel^,palàm lt;amp;• tam manißeße,yt nemo negarepofiit hac à Deo irato amp; iußofeelerum yindice immitti. Pojjumus igitur ex yerbts hißcenbsp;tiußmodi argumentumeolligereDeus quiaiußus eP^, nemininißßcelerato iraßeitur : Idemyervnbsp;iram ßtam amp; yltionem palam in genus humanum eßßundif.Ergo totus mundus peccatts amp;fiagitijinbsp;immer fus es^.Ethic qiioq, ‘Maiorem non confirmât,quia nemo tarn ‘Barbants ePfj,qui illam nega-re aufit. In ‘Minori queq^probanda non inßißit,quia nota er ant omnibus exempla diluuij, Sodoma-rum, Pharaonts , çÿ imprimis regnorum mutattones, quibus iam inde à condito orbe Deus iramnbsp;fuam abunde declarauerat.Et ytde 'Epmants aliquiddicamus,in recenti hominum memoria erantnbsp;bellaciuilia,qua inter Syllam amp; °h/larium,Iulium amp; Pompeium, lulijinterßeHores amp; eiuscadfsnbsp;quot;^indices Augußum,,gt;d.ntonium tif Lepidum, deinde inter hos ipßos cum incredibilißanguintsefßu-fione amp; totius orbts terroregeßaerant, Imo cum hacßcriberet Paulus,ßub Imperatoribus, quianbsp;prißinamaiorum yirtuteiampridemdegenerauerant,modbßame amp;peße, modo prouinciarum de-ft^ione,modo publicts incendijs Deus iram ßtam exerebat. Inde y erb yult colligant,iußitiam amp;nbsp;ßalutem neceßßarib in Euangelio quaridebere ,per quodilla nobts Deus in Chrißo oßfert. Interimnbsp;«oj quoq^ ex hoc loco generalem doHrinam petamus, yt yißs irati Deißgnts amp; publicts calamitati-hus^nos ißapeccatis noßris meruißße cogitemus,eä' de Chrißo admittendoßlicitißimus, in quopeent-^^ntiam fimul amp; peccator.um remißionem Ule nobts ofi-ert. lAt deploranda hic yenit noßrificulinbsp;f^^ntumacia,quo pleriq^ ita callum obduxerunt,yt quamuts Deus peßeßame,morbQrum noutsgene-ribits,bellis exteris atq^ ciuilibus,eccleßarum item dißipatione,amp; infinitis alijs modts iramßuam te-fietur,adeoqjèceelo contranosßulminet,hac tarnenpeccatorumßpplicia ejß non agnoßcant,ßedautnbsp;ßecuri nimis omnia contemnant,autaduerßtts Deum inßlenter injuriant. Juts nimirum munitioni^nbsp;bus amp; yiribusfreti,quodolim (yt modo audiuimttsjinßuißeculi höminibus Habahufipropheta re-prehendit. Hic ergo tubam yerbi Dei minißri inßare debent, amp; iratttm Deum iracp ßits caußasnbsp;digito monßrare,neq^ eorumßormidare iudicia, qui ipßos hoc nomineßeditionum amp; turbarum accu-ßant*,cum Paulurn audiant,qui ad quot;ßornanos orbts totius dominos ßcribens ab ijs initium facit, quxnbsp;diÜu amp; auditnhorrenda atqj intolerabilia yideripoterant,

S ed ne temere exßolo euentu argument ari yideatur, caufits ira (2r yltionis diuina dißertis y er- Caufa irabis indicat peccata nimirum, quorumßingulas-ßecies duobitsgeneribus comprehendit, impietate

-ocr page 76-

CAM,

IN EPIST. AD ROMANOS,

Font omnium peccatorum.

fcilicet dr Intußittai quibu^moxfontem omnis malt fuhijcit. Etenimpalam (induit) ira Veie tcelo aäuerfu4 omnemimpietatem dr iniußitiam hominum,amp;c. Sub impietate omnia comfleBituftnbsp;^uaea^uerßtiprimtetabulapraceptain Veicultu dr religione deßgnanturjamp; direSlèinetue contU'nbsp;meliam tendunt^ytpotefalfat de Veo opiniones^cttm aut Vijpluresfinguntur^aut Epicurao erroffnbsp;eiwprouidentia drear es humanatnegatur'.fuperßitioßos item amp; nefarios cultus rituum facrorutf^nbsp;propbanationem,nomind Vei multiplicem abufum, idololatria^dr ^uacunqjaliabuiu^generd com'nbsp;memorari poßiint.Et quia hdpdmnm locu tribuit^non obßure docct ,fceltis quoudßipplicio dignutfinbsp;eß^iß de Veo aiderfintiamut/ieel aider ilium colamus quam illepracepd: Vamnantur ergo htc-^qdnbsp;animifuiintentioiiemadexcußmdasßuperßdionesfufficereputant. At ß ab ijs peccatur^ amp; ill^nbsp;Vew iraß:itur.,quidde ijs aliquandoßatuetur, qui ilium hoßilder inj'eaantur j dum verbum eiufnbsp;egt;ppt*^tiat,nomen^ UUm 'reneranddexecrationibus,periurijs amp; quot;^lagicd artibus polluunti^ Veindenbsp;iniußitia nomine peccatafecunda tabula comprehendd^ qua cotra chadtatem proximifiunt^qualdnbsp;funt contemptsparentum amp; eorum quiparentum loco jiint j cades amp; yiolenta quorundam oppreßnbsp;ßpsdoliifraudesdmpoßura^rapinaßurtaduieus amp; libidoßegum amp; iurd euerfio, iniqua iudicia^ca'nbsp;lumnia,conuitia,obtrebiationes^ipia deniq^ cupiditates,qua animitm accendunt, yt tolia yelinr ho'nbsp;mines,amp; de ijsperpetrandd meditentur. Ergo hac quoqj Veut iußo amp; yindice oculo obßetuat^ qu^nbsp;pleriq^hominumpro leuiculdducuntßd (ytalibiquoqßfcribd Apoflolusjbieeßintillla,propter qu^nbsp;y end ira Vei ßuper omnesßliös corttumacestquod innum erd firiptura locd amp; exempld probari pO'nbsp;terat.Fontem y erb omnd mali aperd,quando homines yeritate in iniußitia detinere ad j amp;ßmftinbsp;eodiäoomnemexcufationdpratexturnipßs äußert. Vicitur autem hoc loco yerdas (yt ßequentdnbsp;docent) y er a Vei amp; yoluntatd eius cognitio, tarn ea qua ex lege natura adhuc in nobd reltqua eflgt;nbsp;quam qua noßroßudio amp; indußria acquiritur. Vetinetur hac in iniußitia^quando corrupta noßf^nbsp;yoluntas illipraualet,noß^prauas cupiditates HUpraßerimuf amp; daJcientes deßgnamu^ quod d'nbsp;iußum amp; iniquum eSß.Et detineri tune dicdur,quia dum in eßeblum erumpere cuptt, ab ajßeÜuufK^nbsp;laqued captiua inßar conßringitur^ne quid boni in nobd operaripoßd. Expreßd hanc y era ratio'nbsp;nts amp; carnd lu^am egregtb Voeta in '^edeaperßona^quam inter alia loquentem indued °bdetA*nbsp;morph ßibro ßeptimoi

Sed trahit inuitam noua yd,aliud^ cupido,

'Mens aliudßuadetiyideo melioraproboq^,

Veterioraßequor,amp;c. Ethuitus quidemgenerd multa olim intergentes atq^ Tudaosfiebantt qua cum omnibus nota effent, ü* hanc natura corruptionem ßnguli inßemetipßisJentirent, exemplßnbsp;non opus erat, Etinamyerb non etiamhodie inter Chrißianospleriq^ yeritatemin iniußitia deti'nbsp;nerent.Qmdenim aliudfdciunt,qui ciimßciant Euangelij doSlrinam y er am effe,huic tarnen Tapt'nbsp;ßicas traddionespraferunt, yt quoadcarnem liberius yiuant, amp; mundo hoc magdpropdio ytati'nbsp;turf Qui item intra conßcientiasßuas conuiBi,natura legibus contraria faciunt,monitor esfidos od^'nbsp;runt,amp; eo yß^ interdum erumpnnt, ytße in illorum contemptUm hac aut illaßa^uros dicant. Qff^'nbsp;lus eos adde, quiplagd amp; horrendd Vei iudicijt aliquando domdi, yt yerdatem conßeßißuerdbnbsp;moxtamenV'haraQndinßaradingeniumrtdeunti Fwnt hac omnia paßim hodie, amp; adhucnbsp;iram in nos coeldusßauiente admiramurf^obd ergo applicemus quod hic degentibus dicitur,amp;nbsp;preßdpro yirili cupiddatibus carnd, qua yeri amp; rebli notitias in nobd extinguereßlent, euangt'nbsp;lium audiamus, yt Chrißum leßum y er a fide amplexi, in illo iuflitia Vei amp;ßalutd aterna conßof'nbsp;tes eßficiamur.Illi debetur benedibiio,honor,gloria amp; poteßas in aternum,Amen,

HOMILIA vr.

Pf optcrca quod id quod de Deo cognofei poteft, matiifefium eft in ipßs:Deus énim cis manifeftum fecir, Nam quæ cius funt inuifibilia,nbsp;dum per res conditas intelliguntur, ex creatione mundi peruidentunnbsp;Æterna (cilicet cius tum potentia tum diuinitas: ad hoc, ut fintipfi in«nbsp;excufabiles. Propterea quod cum Deumcognouerint, tarnen non utnbsp;Deum

-ocr page 77-

H O M I L I A V f

Deiim glonficauei nntncq; grattas egerunuféd uani fatfïi' Hint tn ra« ti'ocinatt'onthus f«ts,amp; obtenebratutn eft defiptens cor corum.

ÇfTattuamp;frincipalü efißohe huita^roÿofitio eF^ybominesnon ex operum/uorummfrit^s, fei \^exgratia Deiferßdem m Tef tm Chrißum iußitiam amp;ßalKtem confequi. i^idetiir autem hiesnbsp;dablrina bumanlt;s rationi abfurda, eb quod homines yulgà ßits operihus amp; meritis mulaim tribut-^nbsp;teßilent.ldeo abinitiôßatim TaulwillosomniittJUtixlattdej^oliaty amp; omneshomines , cùmgen-’nbsp;tw tum ludaosjpeccatores amp; ira Deiobnoxios eßedoceti amp;proinde necejjarium eße, gt;t iußitiamnbsp;amp;falurem extra fe quarantenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maiori cum^erßieuitate amp; efficacité demonfiret, àgentibtts

^wtio fahlo,nonpeccata niodo,Jed ipfam Dei iram at^yltionem illé ob oculos pofuit, tfuam ille iam mdeà condito orbe horrendé tudiciorumfiiiorum exemple declarauerit ; Idq^ non temere,fidpropternbsp;tmpietatem amp; iniußitiam hominum^qui yeri re^i^ notitiam in iniufiitiadetinuerint» Àdquorumnbsp;(onfirmationem faciunt, qua deincepsfequtintur. 2lt;[am qua de gentium iniuflitia amp; impietate di-^trat, ita nunc exponit, yt nemo tamßupidw fit, quiea non tntelligat, nemo item tam perfri^anbsp;fronté ,qui eadem negare aufir. lgt;îamprteoccupatione diluit quod'Tenum poter at obijci ab aduerfa^nbsp;rijS’.Gentes non habuerunt legem, qua illos in Dei amp; 'Voluntatis eins cognitione inßitueretZ Erg9nbsp;rion debent accufari tranfgrefiionts, amp; multo-mtnus damnaripropter ea, qua non ex malttia ,ßJnbsp;orrore amp; ignorantia prater officium fecerunt. Sed occurrit Taulus, amp; UIk ^uoq^ manifeßatamnbsp;fwße docet Deicognitionem,'Vtplurimiimproficerepotuerint ,fi eagratia digne ’Voluifiènt yti: pec-^auißeaiitem eospartim incuria amp; negligentia, partimingratitudine amp; malitia,amp; proindenul-reliquum effeiußa excufationépratextum. autem locus hic multa conß'deratione di-gnißitnuf, Docet enim,quibu5 medijshomines in Dei cognitionemperuenire poßintX quomodoitemnbsp;in huiusßudiopeccetur, amp; quid maxime^itandum fit ijs, qui in eoproficere cupiunt. 2donpigeatnbsp;trgo ßngulas partes ex or dine diligentiié examinare.

Trimtim probat illos yeritatem ininiußitia detinuiffe, dumfiipfispotiié quam illam ficuti Geutibut eiccü ßtnt:amp; ita Hits ignorantia pratextum ßue excufationem eripit. Sic y erb firihit : Tropterea qubdnbsp;id quod de Deo cognofiipoteß,manifeßum eS^ in ipßs : Deus enim eis manifeßum fecit. In ipfis ,id 'nbsp;inanimis ipforum hac manifeßata fuiffe ait, ytpropria confitentia reßimonio illos conuincinbsp;oßendat. Difirtè autem nominal to yvoisiy bti,ideif, quod de D(o cognofci poieif ab homini-bus.Suntenimquahumanarationéacuminecognoßinonpoßimt t, qualia funt trinitatis adoran-da myßerium, Filij Dei incarnatio, diuinitatis amp; humanitatis coraunHio in yna indiuidua perfi-

amp; quacunqué ad filidamßue plenam amp; perfeUam Chrißi cognitionem amp; humani generis re-demptionem faciunt. Eeßatur hoc ipfe Dominté, qui olim Eetro,cnm eum Dei filium amp; redem-ptorem noßrum confeffié eßet,dicebaf. Eeatw es Simon fili Iona quia caro amp;fanguis non reuela» wt tibißed pater meus qui in ccelisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et idem in genere'Matthai if, pronuntiat t i^emonouit

filium, nißpater: nequepatrem quifquam nouit, niß Filiusamp; cuicunque yolueritfiliw reuelare» ^ac ergo excipit in prajenti TauluStne quis humanam rationem ßbijpß adfalutem confiquendat»nbsp;fifficereputaret,interim gentibw earn notitiam Dei tribuit .qua illu excufationem omnem eripiat*.nbsp;^roies^ autem diligenter obferuare dißtnÜionem illam, ne noßri ingenij acumine freti amp; carnrsnbsp;^itrioßtate fedu^i ea yelimié fcrutari, qua noßrum captum fuperant. Impofitit hoc olim gentiumnbsp;philofiphis,ytfiio loco pluribw dicetur.Et inter Chrißianos hac ferèpracipua harefitm caufafuit^nbsp;qubd dcuti amp;fuperbi homines diuinitatis myßeria altiié inueßigare außfunt, öquot; iqdem poßea con-tendendi libidine abrepti defendendum ßifeeperunt, quodexfuo cerebro femelßatuerant. Ad quemnbsp;lapidem etiam hodie multi ofiendunt, quißmulpublicorum in eccleßa dißidiorum atq:^ fiandalorumnbsp;authoresfunt. Difcant ergoßngulifeipfis intra metasjitas continere,amp;aßidui quidemßnt in iußi^nbsp;tia, fipientia, bonitatis amp; omnipotentia diuina aliorumquéfimilium confyderatione, qua noblenbsp;ad pietatem incitamento effe poßunt : in reliquts autem ßmpliciter credamté Dei yerbo in fcri-pturls reuelato, patienter expe^emus tempté illud, quo corrupta natura yinculls liberati^nbsp;Deumfade ad fadem yidebimus, ör in eius confbeilusaudierum ataue bonorum aternorum fiati«-täte fruetnur.

I

-ocr page 78-

CAM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST, AD ROMANOS,

Gentes exDei nbsp;nbsp;CaferUtM diligenterßmul olfiruari debetparricula j ^«4»» per cauja reddittonem Taultufubtj'

reueÏAtionedi» tit:‘Dettienimetimanifeflum fecit. Âddidit hoc ^ne quit quantnlamcun^j cognitionem Veinoßf^ cerunt. fationii '^iribui aut indußria tribuat.lSliß enim ilia diuinittes illuminetur, Deum aut omriino nut'nbsp;lum eße put abusant eiw loco portentu aliquodaut idolum finget » amp; nouif indies erroribusfeipfit'’^nbsp;dement able, Vnde apparet gentes ex Dei fitggeßione habuifie quicquidde ilia bene amp;fapienter lo'nbsp;cutifunt^iamp;proinde Uli omnem laudem at^gloriam tranfenbi debere. Facit hoc adamplißcandanfnbsp;(ulpam,quam Ulis Pauhii impingittquiaeo minus hahent excufationis ^qubddiuinitusreuelatafl^nbsp;quot;veritatis lucemfita malitia amp; temeritate obfiurauerunt. Cauendus e^ autem diligenter illorui^nbsp;error,qUös human« fapienti« amp; eloquenti« filendor itafafiinat^ 'Vtfolis philofophorum librisin'nbsp;tenti^ex Ulis ea addfetpoffeputent, qu« ad Deum yere cognofeendum amp; colendum, amp; proindeA»nbsp;falutem confeqttendam nobis necefiariafunt. Abutuntur hi loci ißiits authoritate, amp; de plena aii^nbsp;falutifera T)ei cognitione exponunr, quod (yt ante monuimus ) in eumfinem duntaxat ^pofioh^nbsp;dixit,ytgentes coram Deo inexcufabiles effe euincat. Hocipfitm erßonos etiam inphilofiphorun^nbsp;firiptis obferuare decet^ea yerb^ qua adfalutis er y er am fidet cultujq^ diuini rationem pertinent,nbsp;prophetarum amp; apofiolorum librispetamus, quos Dew catholicosßue yniuerfales totitts orbisdo'nbsp;Bores confiituit.Etfi enim quadampraclare aicant philofophißongis tarnen ambagibus leBores cif'nbsp;cunducUnt, amp; perplexis dißutatianibttsfatigant, amp; plerunq, magnis yoluminibus y ix tandem elf'nbsp;plicant,quodpropiorißirttus afflatu edoBiprophet« amp; apoßoli yno aut altero yerbo expediunt.

^uomodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S edpergamus in Pauli yerhis, quifecunda huists loci parte modum manifeßationis huitts expO'

Deus fenatiife nit,Flamqu«eiusjuntinuifibUia,ideS^,qu«in Deoyifit amp;finfibuspercipinonpojfi(nt,eaexcre^' gciwU fione yel ipfa creatura mundiperuidentur,dum intelliguntur per res conditas. Et qu« nam illaßfgt;^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docetiÆterna fcUicet eius potentia atq^ Diuinitas. Sen fus eif^,qubd ex rerum creatarum confydt'

ratione cognofierepotuerint Deum eßfamp; eundem «ternum atq, omnipotentem eße. Œ^dqua ratU' neßtfaBum facile eyidere. Si enim homo mente paulißer à terrenis curis atq^ ftudijsfubleuat*nbsp;totam hanc mundimachinam conßpderet,qu« yt decore mirifico ornata eSf^,ita certis legibusgubt^nbsp;naturferi non poteB[^,quin cogitet eße aliquemf qui hac omnia condiderit, conditafuis legibus cif''nbsp;cumjcripf€rit,amp; eadem intra illarum fnes tontineat.Fatetur hoc Cicero,qui ltb.y.delefihusfiefiff'nbsp;hit : De hominibus nulla gens eS^,neq^tam immanfueta, neq^ tarn ferrea,qu« non, etiamfi ignofUnbsp;qualem Deum habere deteat,tamen habendum fiiat. Ft rurfum alibi î Quidpareil^ eße tam aptf'nbsp;tum tam^perßicuum,ciim calum fufieximus^calefiaq^ contemplatifumus, quam eße aliquodnf^'nbsp;inen praßantifiim« mentis,quo hac reganturf Idem in prima Thufc. quafi. Deum ex operihus agf^^nbsp;Pdfatetur. At hoc dato principio\ mox qualis Ule Deus fit,yidere incipimus, Quia enim omniuf^nbsp;creatorem s^proinde créâtts omnibuspriorem eßefentimus, luculentum habemus intra nos de eiff^nbsp;aternitate teßimonium,quod ijs confutandis fufßicit, qui Deos nafei aut ab hominibusfierifabul^'^nbsp;tur.Sequuntur moxalia,qua Deicognitionem magis illußrant.Sienimßngularum mundipartifif’*nbsp;tnirabiles motus eir effeBa contemplemur,h«c nos de immenfa creator is potentia admonebunt.Si df'nbsp;(Qram amp;fibijpftper omnia eonueniente dtßoßtionem expendamus, illius fapientiam admirabiniff^'nbsp;Sifirmumflbiqffemper conßantem huius machina ordinem yideamus,ßmul Dei yeritas in oculo^nbsp;incurret.Sißngulorum yfitm amp; ex ijs ad homines redeunttm ytilitatem jßeBemus, de eiufdem efg^nbsp;. iiosbonitatecogitabimus.FleqßncfemperneceßieB^incalosfußicereyamp;aflrorum motus eirnatf^'nbsp;ra arcana obferuare,qu« pleriq^ ob ingenij ruditatem non intelligunt.Sußiciunt enim ad contemplé'nbsp;tionem ißam flores agri,yolucres,eir minutifiima quaque animalcula, quorum flue formaflue agfb'nbsp;tatem amp; indußriam lfleBes,yelts nolis cogeris in illis yirtutem aliquam humana maiore agnoßef[*nbsp;Felß qui in femetipjos reßieiant, amp; membrorum corporisßi dtßofitionem amp; yßum conßderentjd^'nbsp;(0 yidebunt diuin«potenti«,bonitatis amp; fapientia argumenta, ^odßhis addas exempla iudUf^'nbsp;rum Dei,quibus aut cultores fuos tuetur amp; Uber at,aut hoßespumt, tum perßicua ßmulfu« nt^ff'nbsp;fuetudinis amp; iuflitia indicia apparebunt, Emßime ergo hoc dixit Paulus, quad fui cognitionif^nbsp;Deus gentibus in operibus fuis amp; tot a hac mundi machina manifeßauerit.lgt;leqj hocphilofiphidiß*''nbsp;mulant,in quorumferiptis multapafijm occurunt, qua hiße poflfitntfidesn facere. Poteßf, tattff^.nbsp;multorum inßar eß^e,quodidem Ule Cicere,cuius fupra mentionem fecimusfln fecundo de Legibus

-ocr page 79-


fer accident tribuitur, eo quod hie gentium ingratitudine bene y/itt efl^, amp; iufia damnationds cau~ fim ex eo habuit, quod illdt fialutiferum fitiffit ,fi eo bene '^ti yoluifjent. It a euangelium mult ds innbsp;tefiimonium amp; damnationem pradicatur, qui Uli contumaciter obludlantur j cum reuera yerbumnbsp;, imo Deipotentia adfialutemfit omni credenti, Omifids ergo fiinofiit dij^utationibui, quasnbsp;uonnulli hie inftituunt de libero hominds arbitrio, amp; num Deus alicuipeccandi amp; exitij author fit,nbsp;fiatumfotius inj^iciamtts, quern Taulwfibifrofofitum habuittnimirum, yt ignoraiitixfratex-tum gentibua eriferet, quo fleriq, fifi excufiabant. ^eruiat atttem noflrx inflituttoni amp; emenda^nbsp;fioni exemflum ifiud ,yt meminerimus, nos quoque inexcufiabiles fore, fi Dei cognitione defiitutinbsp;tircafitterfiitiones yagemur, autfielerum illecebrasfiquamur. Qute emmgentibus oltm frofofitanbsp;fuit ad cognoficendum Deum occafio, eadem hodie adhuc in omnium oculbs quot;yierfatur, amp; adeandemnbsp;fiholam nos quoqjjfiritusjandlusinfcri^turdsremittir,ytnimirum exmundihuiiafabrica amp;fin-gults creaturts Deifotentiam)maiejiatem gt; bonitatem amp; mifiericordiam agnoficere dificamus. Huenbsp;enim pertinent, qua ipfie Deus cum lobo amp; eius collocutoribus diffierit, aduerfits quos fuum innbsp;ornnet homines imperium iuftum amp; liberum argumentds ex rerum natura defumptds demonfir at,nbsp;£t Dauid in Tjalmds multa eiusgenerdt dicit, nec non propheta frequenter cxlorum expan-fionem , orbium cxlefiium motus , pluuiarum amp; niuium generationem , fulgura amp; fulmina,nbsp;mardsaflits, quot;Ventorurn flatus amp;fimilia pradicantj^it nos indiuina maieflatds confyderationemnbsp;excitent. Imo flupidos amp; fecuros nimiiim aliquando ad ciconias , grues, hirundines amp; reliquatnbsp;aues, ad boues item amp; afinos remittunt ,'Vtiflorum exemple débita officia Deo prafiare difcant.nbsp;Et'vtad Dauidem redeamus, illeimpios diuina prouidentia contemptores argumentds ex carports humant fabrica petitds confutat, lgt;lam dicentibui tllds. Dominus non ’^idet, neque Deus lor-cob intelligitt re/fonder ille : Intelligite ßupidi in populo, amp;ftulti quando demum fapietds f Is quinbsp;aurem creauit,quomodo non audtretd qui oculum finxit,quo pallo non yideretiamp;cf Facit horumnbsp;confjderatio multum ad excirandum in nobts Dei amorem yerum, qui yt timorem eitrs ingenuumnbsp;paritfitagratitudinds quoque amp; pix obedientia pracipua caufaed^. Elf, hic yerus amp;propriusnbsp;y fits phyjices,quem quinegligunt, ijferè à Dei cognitione indies magds magifque recedunt, amp; itanbsp;tandem feducuntur ,'Vt neque fulmina, neque terremotus, neque alia terribiliora Dei opera objir-uent,autilldsterreantur,eo qubdomnia adcaufasnaturalesreferunt’.ldaturxautem nomineyintnbsp;^uandam fingulds mundi partibus à prima origine infitam inrelligunt, qux proprio motu amp; certonbsp;tgt;rdine agat atque operetur, Dei yerbpreuidentiam nullam agnofcunt, qux ipfam quoque natu-cum fuds aHionibus regat. Dum ergo fapientifiimi mortalium yideri yolunt, flultifiimosfe efjènbsp;declarant, quando Deum oculds fenflbus alijsfefe ingerentem non agnofcunt, amp; /fontefibijpfisnbsp;nebulas offundunt, quibus excxcati à '^eroprorfits aberrant, Flos ergo ab ijs, qux in fenfus incur-runt, animi oculos altius eleuemus, yt totius mundi crearorem amp; omnium qux in Ulofiuntgu-bernatorem agnofcere difcamits, ö* eundem 'Vtpar edf^ glorificemus. Trocul yero à nobds rele-gemits Epicureorum ratiocinationes, qui numinds quidem fenfum metum^ omnem inanimdsfudsnbsp;extinguereconantur,nunquam yerb hoe quodyolunt efßcere po//unt,eo quod intra confeientias luasnbsp;fi enim hoegentibits olim accidit, qui nulldsprxterea adminiculdsiuuabantur, quanto magds ifiudnbsp;in lilts locum habebit,qui fcfipturas habent, qux Dei 'verbum continent, quo de quot;vfit operum eiusnbsp;yera eorundem confideratione edocemurd Obferuabimusprxterea confutari hoe loco eos, qui ima»

-ocr page 80-

CAP, r» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS.

gtnei tuentur^ quod Itirifint laicorum^ ex quilfwilli cognitionem Veidifianti (it ad fie tat dium excitentuft Quid enimnbsp;nbsp;nbsp;librà optts efl,quando ybiq^ locorumfe nobtf Dem in operibitf

tnanifeftatt‘ j^ut num hominum manibw fa^a Jimulachra aliquiddocere potuerunt quod non eut' dentifu amp;perfeBita multb ex ijs difcatur^^qux ipß 7)eu4fiio yerbo in eüyßm confiaauitf 'Deinbsp;te efientiam imagine aliqua exfrimifojfiy omnes fcripturie negant, 'Bonitatem yer 'o illi»s amp; ppte»'nbsp;tiam,iufiitiamitemy'Veritatem,fafenciam amp;qu(e alia funt huiufgenerts,quidopiaeï^effingethnbsp;cum in eiw operib/tf ybiq^ eluceantf'Sedfura debit alibis

Vtgetitetpec^ cariittmDcinbsp;cognitione^

’Hunc yideamufiquomodogentes in Deicognitione^eccarint,amp; inexcufiabilesfa^afint. Covfi firebendit hoc quatuor caftibw ./^pofiolut. ‘Primum eii^, quod cum Deum cognouerint (ea nirrtt'nbsp;rum ratione^quafn modo audiuimut) non tarnen yt Deum glorificauerunt. IdeiÇ, non tantificf'nbsp;runt eiua maiefiat em.f quantieam debuerant fiacere.^neque tultum impendcrunt, qui Uli conuentt'nbsp;Deinde non egerunt gratiat, ^lij enim Eficuraifuerunt .^qui Deumres hominum nequaqttantnbsp;curare putarunt, amp; proinde beneficia eiua non potuerunt agnoficere. ^lij yero cum idoloiatranbsp;efientycreaturis aut fiHitijs Dijs ea tribuerunt.,qu(efoliui yeri Deifitnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc proprium idolo'

¦x.

latris, quod ne heneficifi quidem Dei mouentur, yt eum agnoficant eo quod horum a'uthoresfift' gunt alios^quos pro Dijs colerefiolent. Exprefiit hoc eleganter Ho fias, quando fornicantem SynU'nbsp;gogam inducitloquentemzlbo.^fiquar amatores meos^ qui dantmihipanem meum, amp; aquas meaSinbsp;lanam meaniy amp;linum meum,oleum meum, amp;potummeum. Sed ibidem refiotidetDominui\nbsp;Et ip fil non agnouit, quod ego dedifiim eifrumentum, yinum amp; oleum, quodque multiplicajfim etnbsp;argentum amp; aurum,qute ipfi “Baalfecerunt,amp;c. Concurrunt ergo in hac idololatrarum ingratitU'nbsp;dine duo ilia horrendafeeler a, de quibtn lerem.t. e ap ite exclamat, dicens : Propter hoc obfiupefidenbsp;cccli, exhorrefiite amp; y ehement er exarefiite *, quoniam duo mala fecit populita meus, medefirue'nbsp;runtfontem aquarum perennium ,yt effoder ent fibi cifiernas,cifiernas( inquamj per tufas, qtt‘'nbsp;aquas continere nonpojJunt.Et fané aliterfieri nonpotef^. Quia enim communifinfu omnes horni'nbsp;nes nouerunt, Deofibi opus efie, fialfis fibifingant oportet,quicunqf à yero illo amp; ynico deficiunt'. dlnbsp;tunc illudquoqjfit,quoddefornicantc ^ynagoga Hofeas dixit:Exempla,quibtt5 boeprobeturfioddnbsp;pafiim occurrunttQuanigraueaiitem ifiorum hominumfcelusfitfimili eleganti docet Chrififiomu^'nbsp;Perinde enim eosfacere dicit, acfiqatsa rege acceptam pecuniam non in yfum amp; honorem régis, fi^nbsp;in prisdones, feorta amp; impofiores infumar,amp; hos ex Hits Jfilendidos atq^ diuites reddat. Et y erbnbsp;lafs maieftatts retts erit,ita in diuinam maiefiatem ingrati HU peccant, qui Dei dona creaturts at^fnbsp;Dijsfuisfalfis acceptafsrut.rit fimul de y erb Dei cultu hiclocits nos admonet,qui in eo confifiit,y\nbsp;ilium glorificemits,Z!r eidemgrati fimtts.Fiet hoefi ad illuynicum authore referamus^uicquidbontnbsp;habemtts,omnibus item ytamurad Hliusgloria,eiufqjprxceptis nos per fidei obedientiafubijciamtt^’nbsp;Sequitur tertiu,qnod in illis Taultts aceufat. VanipaÜi funt in ratiocinationibtis fuis, Alij legutihnbsp;Frufirati funt. Sed Grcecumyerbumplus quidddfignificat,amp;fimul fludij ipfiru efieblum comptf'nbsp;henditxquod nimiruno modb à yeri Dei cognitione amp; cultu yero aberrarint,fed fuis quoq^ratiocitt^nbsp;tionibusfedubîi,ea excogitarint qua yanißima adcoq^ nulla funt, Deos fiiUcet.,qui nulli in rerutnnbsp;tura funt. Qjfi Paulus etiam refiexijfe yidetur, quando ad Corinth, de idolothytisfiribens,intefnbsp;alia dicit: Scimus quod idolum nihil es^ in mundo,id efi, quod res inanis eif^, qua Dei,qualis nulhi^nbsp;y/pid efi,nomine amp; titulo à fuperfiitiofis comendatur. Ex quo etia fequitur fuperfiitiones non mim'^nbsp;inanes amp; yanas efife. Flam etfi cultus eiufmodi iudicio hominuprobenturfinane tame religionts amp;nbsp;diuini cultus nome habent.,ciim interim qui circa hos occupantur,fiipfis colant amp; fiuis defyderijs fief'nbsp;uiant.Euanefiut ergo tales cufigmentisfuis,quibus Deum colere infiituut, ^ddit autem his quaf^^nbsp;loco Paultis:Et obtenebratuefi defipiens cor eoru.Ipfi enim fibi nebulas ofifuderunt,quando non corl'nbsp;fenti ijs,quaipfis defimanifefiauerat Detts,carnisfuarationesficutifunt,quadereinfequentibit^nbsp;plura dicentur, Flunc memineiimus,hac quide degentibus did ab Apofiolo,yt dififiutationts inftd'^nbsp;ta fiatuconfirmef.eadem tame de Chrifiianis etia didpofie, amp; quide maioricum crimine,qui re’tdonbsp;Dei yerbo cultus ex fuo cerebro infiituunt, Deos item nouos fingunt, amp; ipfifibi tenebras ofifundunftnbsp;quibus reuelata in euangelio yeritatis lux obfeuretur. Ftgilemus ergo aduerfus carnis nofir a ratio*nbsp;cinationes,neq. hominufuperfiitioforuplacita admittamus,fidinfolius Dei yerbumintendfimut)nbsp;quod

-ocr page 81-

HOMtLIA V r r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

leliim Chriflum prxdicar,qui catholietn teternx yeritatis doBor amp; lux tnundi^uam ^ui ftjuuntur, tj in ttneorts non ambulantt lUi debetur benediÜit gt; honor % gloria amp; poteßas in xttrtinbsp;nttm j tAmtn,

u vi I \ k VIr.

Cum fe proffterentur faptcntes,ftulti fadi fitntiSC commutarunt gloriam incorruptibilis Detfimilitudine imaginiscorrupribilis ho=«nbsp;minis Slt;^ uolucrum,ó^ quadrupedum,ó^reptilium, Quamobrem e«nbsp;tiam tradiditillos Deus cupidttatibus cofdium fuorum inimmundinbsp;ciem,ut ignomintaafficerent corpora fua inter fe:Qtitntmirum comnbsp;mutarunt ueritatem Deimendacio,óif Coluertint ac feruierttntcreaanbsp;turar,prætertto Creatore,qui eft benedidus in fecula Amen.Proptenbsp;rea(inquam)tradid{t illos Deus in pafsiones ignominiofas. Nam 3dnbsp;fœminæinoruminutaruntnaturalemufumineum , qui eft prætcrnbsp;naturam; fimiliter etiam maicuU relido naturalt ufu foeminx exaricnbsp;runt per apperentiam fui alius in alium , mafculi in mafculos fœdanbsp;perpétrantes,ôd compenfationem, quam oportebat, erroris fui in fenbsp;fercciptentes.

11gt;lterhominuniyitianonpoßremum efÇ, quodcbmnaturacorrttptißimi/inttttyprofan^dsta^ men amp; iußit haberi 'volumtn, Obßat autem ifia perßtaßo, ne yeram iuflitiam ampleblamur^nbsp;nobii inßlioßuo “Dew offert^ amp; quxßola nos apud eiui tribunal défendit, haque Taulitf do^nbsp;^tinam de iußificatione homints (ommodißzme ab eoorditur, qubdomnes hominespeccatores eßßnbsp;^ßendit, ytinde colligatnobtf aliéna zußttia opusepfeteanimirum, quam Euangelium in Chrißonbsp;ftxdicat, /l gentibus autem initio fa^o, idololatrix crimen primo loco addiicit,nbsp;nbsp;nbsp;de eo mulcts dif-

ferit j eo quod illudhomines in femetipßis cegre agnofiunt, yt qui tuncßbijpßs fanSlißimi yidentur, ^uando circafuperßitiones fuas occupantur. Et nuper quidem omnem excufationem Ulis eripuit^ eonbsp;quad Deum.quiße Ulis multiuariàm reuelauerat,nonglorißcauertnitneq^ etdemgratias dignas ege-^gt;nt:fedpotitiSßasrationes fecuti ßbijpßs nebulas oßuderint, quihitf uz quot;Veri 7)ei cognieione impe-direntur.At quiahoc obfeurius di^um yideripoterat, hoc loco expoptionemfubijeit qaaidolola-tri« caußsamp;progrejjum^ eins item abfurditatem amp;peenas ex ordine deßribie. Eb autem dil'gen-^^oremconfyderationem locus iße meretur, qubi etß de gentium idololatrtaagac -^poßolus, sademnbsp;^nmen ijs confutandisfiruiunt,qui illam hodie inter Chrißianos tuentur.

7rimb caufam indicat, ex qua idololatrice malum enatum e^f. Cum feproßterentur (inquic) ^Jololatri^ f^pientes,ßulti faClißunt. Ergo non vulgares exfecepopuli authores habuirßdeos^quipra alijsnbsp;ßpereyidebantur,amp;fapientite ftudium publiceproßcebantur:philofophos nimirum, quorum fummanbsp;ßitapudplerojq, auchoritas-Exponit autem his'Verbtsquodnuperdixerat illosinfuis ratiocina-tionibui euanujjfe: qubdnimirum negleClts ijs ^quibus illos infuam cognitionem Deus adducerenbsp;quot;Voluit fefeßultißimosprabuerint, dum tanta myßeria rationü humante acumine ferucari quot;Volue-^nntJtaq^ idoloïatria amp; abfurdißtmarumfuperßitionumfontes in humanaßpientia 'paultcs nobttnbsp;^’^onßrat.Quodab eo yerißtm 'efieripatebitfß rem ipfampropius inßiciamus. E^bi primo repeten-dume^f^communi jenfu amp; confientia tepiimonio omnes homines conuinci, yt Deum eße credanr,nbsp;qntpulcherrimam hanc mundi machinam crearit, amp; eandemgubernet atqiießruet. Et quia eiuf-dempotentiafapientia^ bonitas mißricordia in operibuseius yniuerßs elucet, ilium ab omnibusnbsp;•imariytimerieä- colideberefatentuTi quife faluos Grincolumeseßeyolunt. hxenotitia omnium mentibus inßta, quam ipfe Deus poißprimi parentis lapfitm in nob^ reliquam eße 'voluit,nbsp;^edeanoncontentigentium philofophiy quot;Vifereliquis omnibusfapientiores oßenderent,in ipfam 'Deinbsp;naturam amp; fßentiam atque conditionem audacius inquirere cceperunt. 6\dox ergo faäum e/Ç,nbsp;qnodSolotnonait',f^tfQrti[aturmaießatem,opprimetur à gloria. 7gt;lam initia ßatim widere non

c 2,

-ocr page 82-

C A P. I,

IN EPIS T» AD ROMANOS.

pCtuerunt, quomodo yma Dcw tot reim ßtperis, terrefirilm, inferts^marlnü regendis ÂtqKt conpruandtf fufjiciat. Hme ergo Dtorum mnltitudo enata ei^, qttos fummo illi quot;Deo quafifui'nbsp;ftdtarios, amp; prouinciarum al illo creditarumgulernatoresjconiunxerant. Et quod illosdicere notinbsp;puduit, terra quidem forte TPlutoni-i mare ideptuno ^caltim louï, a‘éramp; inttrmedite regionetnbsp;lunomoltigerunt, ^tquiaßngulorumißorum dominium adhuc latiw patere'videlatur quàtfinbsp;'vt al yno commode adminißrari pojfèt, loui quidem Vulcanttf, t^^pollo, \iars amp; lorum ß'nbsp;milesadditi fuerunt: lunoni Æolm rldeptunoautem Thettsy ELeretu, “îdaiades amp;alij marintnbsp;Dijinnumerit Elutoni item Hecate^ Ceres, ’Baclm,'Proferpina,‘iAinos,'Eladamantm,Æacmtnbsp;Furix denique atque Charon portitor. Commune yer'o omnium minifler ßue interpret aut intet'nbsp;nuntius conflitutm Jvîercurim, qui reßonßinbsp;nbsp;nbsp;iuffa line inde perferret. Et ne hi quoque em

rù eir lalorilmnimijs dißraherentur , Semidei quidam excogitati ßunt, Fauni ,Tanes, ^atyfh 2dimpha, Hamadrjades, Flape« , Vertumnua, Fomona : quorum numerus eo yßque exere-uit, yt ßnguli amnes ,fluuij, lacm, font es ,fylu«, ar lores praflantiores Deos ßtos proprios halt'nbsp;rent, Sed amp; «dilm priuarts prafeHi ßtnt Fenates Lares, yt iam de dijs yrlium tutorilutnbsp;nihil dicamus, Qui yero ex Fhiloßophorum numero reliquts fapientiores fuerunt, cum «rrorentnbsp;hunc nimts craffum eßße yiderent, Deorum nomina de Dei proprietatilus expofuerunt, amp; it^nbsp;omnes illos ad ynum numen reßerri delete docuerunt. ,gt;ilij yero yirtutes inter Deos retulf-runt. Qwrum audacia rurfum alij excitati yiria in eorundem allo recenfere außßant, yna eut»nbsp;morlis, yt Dij halerentur Ira,lnuidia, Somnus, Felrts, adeoque Cloacinus Deus er Stercuedt^nbsp;inueniretur. Et ex Varrone D. ,^uguflinus annotauit, ßtpra triginta millia Deorum in orlfnbsp;numerata fuiße. Fuit hiepudenduserror,amp; incredililtsflultiti« argumentum, quadfui religio'nbsp;nts pr«textu confußonem eiußnodi inuehere conati funt, qu« hommes omnts religionis incer'nbsp;tos amp; dulios redderet, Flon tarnen hic quieuit hominum flultißimorum audacia, fed mox aliu^nbsp;error «què turpts amp; impius ex priori promanauit, Quiaenim Deus à nolts yidert nequit, amp;nbsp;proinde longius aleß'e yidetur, Dijsfuts imaginesßue ßmulachra fecerunt, quorum y fus illtsfudnbsp;triplex. Frimo Deorum formam amp; ofßcia referre , eäquot; homines ad horum cultum excitare de'nbsp;luerunt. Deinde latius dißufam numinfs potentiam adßmulachra refiringipofße putarunr, y^nbsp;illit magis pr«fentes ejßnt Dij amp; efficacius operarentur ,yli imaginesßli poßtas ejß yiderent^nbsp;in qua fententia Ifraelitas quoque , recens ex sEgyptiorum idololatrarum confuetudine edu'nbsp;^os,fuißfe, ex illorum yerltsapparet, quando .Aaroni dixerunt: Fac nolis Deos, qui pract'nbsp;. dant nos. E^li nemo tarn infanos fuiffe put auerit, yt Deos ipfos al A ar one ßeri, aut al illts col'nbsp;leUum aurum in Dei alicuius effintiam conuerti pofß crediderint :ßdßmulachrumfieri yolut'nbsp;runt, quod Deum illis praßntem adeßfe teflaretur, amp; ilium ipßs quaß olfiringeret, Fertiusß'nbsp;mulachrorum y fus erat,qubd apud illa cultum Dijsfuis exhilebant, amp; illicfacrafacielant, qU^nbsp;eir ipfapropter locifanBitatem Dijs magK accepta effe credelantur. Et fuit hoc egregium ditt'nbsp;loli flratagema, quo miferos multiuariam dementauit , amp; paulatim omnem Dei cognitionetgt;*nbsp;atque cultum aloleuit. It a enimfa^um eSf^, yt Deos humana forma amp; corporilus palpalili'nbsp;bus confiare, ö* fuis figmentis cogi poffe putarent, yt fe prafintes pr«lerent, Adh«c,fe ornf^^nbsp;pietatisofficioprol'e defunHos ejfe arlitratifunt,ßapud Deorumaras atqueßmulachraadlrffnbsp;ue tempus honeflati sä'fdnUitati fiuderent, etiamßreliquam yitam omnem expefiimarumeup^'nbsp;ditatum arlitrio lilidine tranßgerent. Et h«c quidem fapientißimorum hominum inflitutdfnbsp;amp; communiprell totius orlis confenfu approlata fuerunt, Sed Faulus illos extreme ftultosftiiß^nbsp;dicit, qui tam parum honorificè de fummo illo atque «terno bono fenferint, amp; reliilo yero eitAnbsp;cultu circa inanem cultus jpeciemßipßsfatigarint,ßcuti mox clarius exponet. FluncobfiruemV^\nbsp;human« ßpienti« acumen in diuinis plane nullum effe, amp; adextremamßultitiam eosaelabi, q^-jnbsp;hoc freti aliquidex femetipßsßatuere audent. Flam yt alibi monet uApoßolus, non percipi^nbsp;homo animalis, qua JuntJpiritus Dei, ideoque nonpoteif, non errare,ß in Ulis ferutandisnbsp;rationes fequatur. Q^amobrem Deus yerbum fuum reuelauit, amp; huius pradicationem infl^'nbsp;tuit, qua inter homines perpetub conferuetur, yt lucern« infiar conßlijs amp; aamp;ionibus noflti^nbsp;praluceat»

-ocr page 83-

H OMILIA VII.


IJ







(tnderint, cultum denique omnem exhibuerint qui Joli Deo debetur, ,gt;lmplificat autem fcelui hoc Paulus antithejt, in qua primo Deum aternum amp; nulli corruptioni obnoxium opponit ho^nbsp;mini no mortali modo^fed infinitis calamitatibtts obnoxio, quxfingulee adipfitmperdendum'aut cor-rumpendum fufficiunt. Deinde ilium cum fimilitudine imagines ^id elf^timàgine ad hominis fimilit»nbsp;dinem formatafiue effiHa confert.pigt;t ita Deum omnium conditorem^qui yt exfimetipfô exißitdtetnbsp;ttnnibus creaturis fuum ESSE largitur rei fihlx amp; hominum induflria fabricatie opponat^nbsp;I^ofiremb Deigloriam atque maieflatem imaginibus hominum, imb yolucrum, quadrupedum amp;nbsp;reptilium confers. Hon autem fingit crimina lt;gt;lpoflolus,qugi immerentibus obijciat ,ßdhac ab Ulonbsp;yerißitne did, hiflorite amp; poeta gentium teflantur. Ham prater hominum imagines , quas Dijinbsp;fuispojuerunt, confiât Lybies louem fuum ,gt;immoniumfub arietisforma coluijji ab ea corni-gerum dixiffe, Ægyptij yerb »dnubim, ^pim sir Ifedem bournfiue yaccarum, yitulorum itemnbsp;amp; canum imaginibus yenerabantur ; quo nomine Lucanus Âegyptiorum Deosfemicanes^Äugu-fiinusyerb jdnubim Cynocephalum dixit, quern P'ergilius amp; Ouidius latratoremyocarunt. Ac-^efiêrunt his Crocodilifeles,ciconilt;sdbis-gt;amp; his yiliora animalcula, quibus diuinam yim amp; numennbsp;tribuerunt. Âefculapio quoque ferpentem affinxerunt, in cuius forma'ßpmam adue^us ejfi cre^


debatur. Et potent huius generis multa adduci ,fed quia in hifioricispaßtm occurrunt, ilia breui-




nos autem locus hic,quidde fimulachris, qua inter Chrifiianoshabentur,amp;torum Idololatria 'ebeat. Hamqubdnonnulli ea, queede gentibus dicunturi nihil ad nos pertinttt ^hrifiiatw

lt; S


-ocr page 84-

C A P» I.

IN BPIST. AD ROMANOS,

atunt,nlmMfriudtim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnim eadtm 'phi^ue idelolatri« ratio, ^ua dt ^entitfm fimttb^

chris dicuntttr, eadem noflrüfer omnia conueniunt, Conati fitnt gentiumJa^ientes J)ei imaginent exprimerCi eirqaidem yeri ‘Dei, quem mundi totitn treatorem amp;guiernatorem ejjecredebantlt;,nbsp;'Idemetiarnnofirorttm hodie inßitutume^i^, Affinxerttnt atttem gentes Deo format hominuminbsp;attium,quadrupedum amp; reptilitim. Quod ipfum in Tapatu feri,nemo negabit qui non (um timortnbsp;Dei pudorem quoque orrtnem abflerfit, Fingunt enim illic audacißimi hominesfacrofanBa amp; ado'nbsp;randa Trinitatis imaginem,ad quamfius merito exhorrefcat. Sedet in throneßtblimi F at er tra'nbsp;beaindutuit^toronalmperiali redimitw^caniciem barba amp; caf Ulis referent, quafi illiiuindicionbsp;fepatrem tjfe teftetur. In huitusgremio flitts pingitur hominis quot;pulnerati amp; feminecis adhuc ima'nbsp;ginem gerent. Capiti patris aut peSori incumbit ßiritvgt;sfanllue,nondumtolumb«ßeäeexutu^^nbsp;in qua femel fuper Chriflum defcendijfe legitur. Annen ergo Dei maieflat cum imagine hominifnbsp;fenis amp; decrepiti, fauiij item amp; affltÜi, imb yolucris mifer« amp; omnium rapinis expofltte com'nbsp;mutaturf Fel quit negabitflmulyeritatis Deicemmutationem cum mendaciofieriß ^odflquitnbsp;negate yelit, probet ilte Deum eiufmodiforma in ceelis agere^ in eadem coli yelle. Habueruntnbsp;deinde gentet Deos fubfidiariot, quibtts fuat quoque imagines ( ytdiximuf ) pofuerunt, AtilloSnbsp;ttiam in Fapatu inuem.rel'.cet.Inuocantur enim Diui,quosregionum, Erbium^artium, morboruminbsp;bellorum^ tempeflatum ,frugum, omnium denique qult;e in terris marique fiunt, prsefldet atquegu'nbsp;bernatoret efje fingunt. In iflorum honorem extruuntur templa,fiicella, ara,ponuntur imaginettnbsp;alia quidem fenatorio,alia militari, alia matronali habitu, multa autem tali, qualem nemo ytfnbsp;bonus ferre, dsr nulla matronapudicaadmittere “Vellet. Et ne quid^eteris aut gentilitia fuptrfli'nbsp;tionis omittatur, quidam iflorum cum fuis quoque animalibus proflare finguntur. Geflat enim adnbsp;peilus agnnm loannet Xaptifla, Fendelinum bouts, Antoniumporei, Eujiachium cerui canefqut,nbsp;Callum yrfl, Gertrudim mures amp;glires comitantur, à quorum infiflts mtrfibus forte liber ar ipo'nbsp;teratfi ei D Huldricum deflonderent, à cuitts conjfeilugliresprocul fugetefahulantur. Goaretrtnbsp;'vere figulorum Diuumpingunt j qui damonem hnmerisferat. His omnibw nobdiorcs ^artinitSnbsp;amp; Georgius equis “Vehuntur, ex quibus ne templa quidem ingrefii defeendunt. Sunt hac ridiculitnbsp;diHu, fed quja “vera funt, deplorari potius meretur infeltx JitperflitioJorum hominum flultitia,nbsp;qua Chriflianam religionem Turc is amp; ludeeis deridendam proptnant, ]i cultum fieÜes,nbsp;idem hifce,qui ohm Deorum fimulachris,impenditur.Alligatur illisgi'atia Dei,tir alia alijs effica'nbsp;doresatque adiuuandum magis inflrubta ejfe dicuntur: quaftrfitafioperegrinationts adDiuospe-regrinos peper it. FLuncupantur ergo Ulis “Vota, in quibus operam luflfle “videberis, nifi locum expri'nbsp;mas in quo diuus quif^gratia amp; “virtute imprim is poliere creditur. Et yt olim gentes Apollinetttnbsp;habebant fiythium,Delphicum, Clarium,Delium:Ita hodie ^aria celebratur Lauretana,Aqueitnbsp;fis,Falfamgamica,'Bolonienfls,amp;c. Apudfimulachra “Verbpreces fiunt eleuatisadillamanibufinbsp;incenduntur cerei,fiuntfuffitusfuflenduntur anathemata, deniq^ ea omnino illic eSf^ rerum facieStnbsp;qua olim in Deorum templis intergentesfuit. 2Ioflris ergo I^manenfibits, qui hodiefunt, contif'nbsp;niunt prorfus,qua yeteribw limants de gentium idolomania Taulusfcripftt.

Idolobtr^glo.' riam D« com-tnutontcumnbsp;imttgimtut.

At quia hac multi pro leuiculis ducunt,qua yix aliquam reprehtnfionem mereantur,diligent(f obferuari debet, quod idem de iflis pronuntiat. Commutatur ergo ab illis qui hac facidnt, gloria,nbsp;Dei cum imaginibus hominum mortalium atq^ brutorum animantium, yeritas item Dei cum meri'nbsp;dacio,deniqjprattrjto creatore feruitur creaturis. ’Ham. etfi ilium reliquifie yideri nelint idololatr^tnbsp;quta tarnen Deus ti^elotes famp; diuinitatis atq, honoris diuini jbeiumferre nequit, nequaquamfd^nbsp;impendiputat cultum,quo ifli turn demererifludtnt. Suntautem hacomniancnabfurda modb,fe^nbsp;iniqua,tntufla amp; impia,ci(m ipfam Dei maieflatemladant, cuiusomneshomines obferuantifiirnoinbsp;efledecebat. Grauiter er go in lege cauit Dominus,ne quid huittsfiat, fe^in nulla forma y el hosni'nbsp;nis y el animalis yideri yoluijfe ait in monte Sinai, nt Ifraelitis aliquam faciendi fimulachriocca'nbsp;fionem daret. ^àm grauibus yerb argumentis amp; quam mirificis yerbd atque diHerijsprophet^nbsp;hocfcelus exagitent, norunt omnes, quifermones illorum femel leger unt. loannes yerb Apofiolu^-cumdoifrina Chriflianafummam inepiflolafuacomplexusefiet,hocpraceptoeam concludendatitnbsp;ejfe putauit*. Filioli, cauete y obis à Jtmulachris squafi falua forent qua ad religionem ffeilarttnbsp;emni^

-ocr page 85-

H o M I L I A vrr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13

al ißa cultw ditiiniprophanatione alßtnerent.Fuit atitetn admonition^ huiitfßintna tloritas tn yeteri Eccleßa, quam ^er annos circiter quingentos ßmulachrts caruiße hißonx teßan»nbsp;[fit. Et quantum in tlln prohibendi^ epißoporum feruor ^erit, Epiphanij exemßlum docet^qui cùntnbsp;Oratorio quodam linteum Renders 'vidißet, in quo imago defiêla erat^ mox tndignitate rei motuinbsp;difcidit^ amp; adlerofolymitanum epij'cofum grauiter ßcripßt, nequidhuitn ferret in ijs loctifnbsp;^tiorum ctira ad ipfum pertineat.Quam efßolam D. Hieronymtu dignam iudicauit,quam latini..nbsp;täte donaret.Fidebant enimfan^i illipatres^ Deiculium (onßßere nonpoffe^yli yeritas mendacionbsp;^jgt;fnmutatur:quia Deus, qui yeritâsiffa.,mendacijs coli nequit^ Tandem errori initium déditnbsp;^^iconfultus quorundam t^^eltes^qui bene de re Cbrißiana meritorum imagines domi fux aßeruarunt,nbsp;fuum erga illos amorem tefiarentur, amp; ex eorum morte enatum animi dolorem aliquo modo le.-dirent.Hinc autem occafio data e/^ fiigerßitiofts^’Vt fimiles imagines temglts inferrent,amp;loco ho-^^ratiori collocarent,quce caufa fuit^yt rude tfulgusgrogter loci dignitatem Hits numen aliquodin-ßßicaretur, amp; honorem aliquem imgendendum Hits eßigutaret, Confirmarunt oginionem il-ß^nlt;tiqu(S circa imagines aut 'ytert faUa,aut ab imgofioribus confiafuerunt. Etyt natura adnbsp;^dololatrtamgrocliues fumus,itafacile agud jugerßitiofos error iße obtinuityytgoflerts temgoribttt

Conciliorum décrètes neq^ Imgeratorum authoritate totus abolerigotuerit. fmb tandem ita yi-fibus au^us nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aboleuerit totumq^grofltgarit,quodfub ^ntichrißi rt-

euenturum eße ohm Eroghetts .r^goßoligradixerunt. Horum’ntinam grobe memores eßent boilie,qui ciiminter EuangeliccedoÜrinte inßauratoreshaberi yelintgi^urts tarnen amp; imagimbusnbsp;'^flt;},adeo dele^antur, yt in temglès quoq^ Ulas finegericulo haben göße exißiment. Eotef^ quidentnbsp;Anfiudium illorum,quo yel artes illas admirantur,yel defunBorum memoriam conferuare cugi^nbsp;^^(•Cauendum tarnen etiam atq^ etiamtne quidhuius in temgla inferatur.Quia enim loca ißa yerbinbsp;ft^dicationifacramentorurn ädminißrationi,grecationibusgublictSideniq, ynifohq^ Deo conjecrat^nbsp;*ße debent,nihil in illtsferendtim e^,quodhominum mentesatq, cogitattones à Deo auocaregofit.,nbsp;lt;*«! ab eins cultu fit ahenum.Atqui inter ißa ferè grimum locum habent imagines,in quibus y el maserig gretium amp; filendorem,yel ar tern ogificum homines admirantur, y el ex habitu amp;¦ forma ne-ßio quid cogitandt occafionem arripiunt. Quod olim grobe obferuarunt fagienttßimi inter gentes,nbsp;.^gudLacedtemonios nullte in curia Senatoria giblura habebantur,ne harum contemglattone eorumnbsp;**nimi dißraherentur, qui illic de rebus gublicis confultabant. Quanto magis ergo hoc in religionenbsp;^bftruari debet,ybi fatan hoc ynum agit, yt nosdyero Deo amp; fanais de eo cogitationibus auocetßnbsp;'dde Fluma Eomgilio hißorici tradunt, quod temgla fine Deorum fimulachris inßituerit, quodne-fas p utaret,Deo,quimens eSf_inuifibdtsatq^ increata,hominis aut animalis formam tribuere. Etnbsp;fcribit Elutarchus Egmanos per annos centum amp; figtuaginta fimulachris omnino caruiße Z cuiusnbsp;^eiD.Augußinusin lib..^.de Ciuit.Deicag.^t^ex Tarronememinit,cuiushtecyerba moxfubijeit-i^od fiadhucmanfißet,caßius Dij obferuarentur'iQiiienimgrimifimulachra Deorumgogultsgo-ftterunt,ij ciuitatibus fuis amp; metum demgferunt^ amp; errorem addiderunt. Quodquàm yerè diUumnbsp;fibres igfà teßatur. Fleminem ergo Hierum rationes moueant, qui imagines librorum inßar eße di-tunt,ex quibus illiterati amp; laid difcant,amp; Heere omnino eas Deo imaginesgonere,quas illi ferigtu-’’lt;* fiera tribuit,qult;s ilium fub regis,iudicis amp; antiqui dierum forma deferibit. Sunt hx carnis ratianbsp;dnationes, quibus gentium ghilofoghos feduBos fuijje, nuger Eaulus monuit, Erogheta imaginesnbsp;*nendacij do£loresyocat.EericuloJum ergo c/Ç libros eiufmodigogulo rudigrogonere, Scimusgrx-terea Deum fibijgfi y ariasformas tribuere,y t fuas grogrietates nobis quaßßeblandasgrogonit.y^tnbsp;non idea nobis licet earum rerum imagines in temglisgrogonere, ytßsb his ille adoretur,aut ex iïlisnbsp;homines rudes amp; illiterati difeant. Semger enim ratum firmumq^ manet gracegtum, quo ne quidnbsp;huius fiatgrohibuit.Quodfi illi negare yelint gertinaciusfiibenter ab eis quxfiero,cur ergo non leo-nis quoqj amp; yrfa frementts imaginibus Deumregrxfintent,cùm feigfum ille ißis beßijs frequenternbsp;tonferac,quando iram atq^ yltionem contra hoßes atq^ yires fuas inui^las yult defcriberei’ Qiibdfinbsp;autem hoc facer e y er entur,ne toti gentium fimiles fiant,ab hominum quoq^ fimulachris abßtneantfnbsp;qua non minus hoc loco Eaulus ingentibus regrehendit.

Sedyideamusg(e„am,quam degentibusgrogter idolelatrixgeccatum Deus furngfitiQuamob-

Panaiioldltt/a trit^

« 4

V

-ocr page 86-

CAP. i.

IN EPIST. AD ROMANOS.

rem etiam tradiiit illos quot;Deus cu^iditatibw cerdium fuorum in immunditiem, yt t^nominia affid' tent corpora fua inter fe^ Talionis lege mulilatos ej/e ait,yt quemadmodum Deigloriam prophananbsp;rint,iea feipfis^uo^ fcedißim'e polluerintj tir extremaignominiaaffecerint. Quaquot;tgt;erb rationehotnbsp;faHum jit^mox clariui indicat: “Propterea (inquam^tradiditillos Tieuâin paßionesignominioßtsgt;nbsp;Tlam amp; feeminte illorum mutarunt naturalem y [urn in eum^ qui eP^ prater natur amt ßmiliter e^nbsp;tiam maßulijreliHo naturaliyßt fcemina^exarferuntper appetentiam ßd aliut in alium,mafiultnbsp;in maßculos fceda perpétrantes,amp; compenßitionem, quamoportelat,erroris ßtiin fife recipientesgt;nbsp;Loquitur aut em de Teuere illicita amp; horrendo Sodomia fielere, quod olim Tretts coelittts immijfinbsp;igne amp; fulp hure puniuit,amp;poßea in Legefua ftmiliter igntifitpplicio expiate iußit.TLeqjfine cau-fa huitts meminit ^poJlolus.Quamfceda enim amp; detefiabilt licentia intergentes,amp; quidem l^ma'nbsp;nos imprimis ,illud eo tempore regnauerit,ex illorum hiflorijs amp; poetarum firiptis apparet.SuetO'nbsp;nitoscerte de Tiherio amp; TLerone Imperatoribtts eatradit^ qu« Chriflianisauribtts plané indigmtnbsp;funt.Toeta 'veroplus quam meretricia frontepuerorum amores decantant,amp;UlisglorianturiMU'nbsp;Herum libidinem Sappho poetria pradicat, Hacautem Taulm Ulis obijcit,amp; contra natur am ifi^nbsp;fieri dicit, yt oflendat^ non potuifie homines eb yfq^ degenerare^ 'Vt ea à quibui bruta animalia abquot;nbsp;horrent,facer ent nifi Detis iratus illos affeBibus pltps quam belluinis tradidijfet, qui cum rationtnbsp;fanapudorem quoq^ emnem in illis extinxiffint» Ât quia inter peccata reliquts grauiora funt,qui'nbsp;butm aie fias yiolatur^ meritb tanta padttatis caufas in idololatria monflraty qua illigloriait^nbsp;Dei indignis modis polluerant, 2deq,propterea Paulus obfcœnitatis accufitri debet^quod ifla cornquot;nbsp;memoret.Quia enimfielus hoc impuni inter omnesgrafidbatutyita arguendumfuitiyt eitisfiedita'nbsp;tern amp; in ea fife exerentem Dei iram omnes agnofcerenty eSquot; ad ptemtentiam feriam excitarentiit’nbsp;Inter nos hodie ifia publiceproponinon debent,quando pleri^ ea ignorant'.magiflratuaautem firibnbsp;in hoc eße debenty'vt quam à maioribus noflris accepimwycafiitas confiruetur.

j^t mouenthic nonnulli quafiionemyannonpeccati authorem coriflituat Deum Paulua,quand9 huncgentes ignominiofis hifce cupiditatibw tradidiffe fcribitf Et ne Deus iniußitia accufitutyest*nbsp;poßtionesßngunt nouas amp; lt;î firiptura finfu aliénas. ,gt;4iunt enimyDeus tradidityid eil^ypermififnbsp;illos fuis aßeBtbus yuut fuit eos fuislibidinibtts indulgere. Ei^autem dif^utatioißa fuperué,'nbsp;tua, ctim ipfi Paulus fuorum 'ygt;erborum interpret ßt diligentißimus. Quia enim feeleratam geti'nbsp;tium idololatriam pramifit, amp; hanc iußo Dei iudicio ficpunitam eJfi fertbity iam ipfi Deumomntnbsp;(ulpa libérât,Et fuis cupiditatibus illos traditos fuiße aitxErgo non nouam in Ulis malitiam cred'nbsp;tiit Detts,fid ei quam hucufq^ cohibuerat,ne in tantam licentiam erumperety habenas laxauit, ytnbsp;fuis corporibus dignam fua impietati retributionem acciperent,amp; fua iniquitatis menfuram impH'nbsp;rentyquam poßeagrautus aterna damnationis fupplicium fequeretur. Ergo y t iudexfacinorofutt^nbsp;carnifici tradity ita Deus iußo iudicio illos fuis cupiditatibus tradidit, quwus excruciarentur amp; if^nbsp;extremam adducerenturignominiam, TLec^tameninuitosaut reluSlantestradidit,fed fua /fiont^nbsp;ad omne fielus procliues. Eadem ei^ aliarum quoq^ locutionum ratio,quibus Deus Pharaonem in'nbsp;durauiße,prophetas decepiße,aut quofdam excacauiße dicitur. Si enim rem ipfam propiusinfiieid'nbsp;muSyfimperyidebimus peccata quadam enormia praeeßiße, qua Jupplicioifio digna fuerunt^Sunfnbsp;*’'5® difiutationes illa curioja magis quam neeeßariay neq^ opus habet Deus, yt nos ipßus iußitiatnnbsp;fulcris eiufmodi ruinoßs fu/lentemus. TLam ytilli merum in omnes homines ius eSf^ itnperiutrttnbsp;ita nemini iniuriam factt,amp; omnia eius iudiciafunt iußitia ejr yeritas.Difcamus nospotius hoc Ißfnbsp;co,quàmpericulofaßthominum conditio,qui intra carnis Juareceßuseascupiditatesfouent,quai'nbsp;pßs maximorum fcelerum eÿ exitij fempiterni caufa eße poßunt,fi eos Ulis tradat Dominus, Eqd^'nbsp;dem nullumfielus tarn atroxatq^pudendum el^,quononpolluipoßintyquicunq^a Deofuis ipforütnnbsp;aßeÜibuspermittuntur. Debebantißaexpendere,qui fecuriyoluptuantur, G’intereacumyefb^nbsp;fiudiopreces ctimpublicas tumpriuatas negligunt. Deinde ij quoq^yqui hodiepro libero arbitrio tatnnbsp;contumaciterpugnant. Quid enim magni obtinebunt,ß fuo arbitrio Ulos tradat Deus,quando illn^nbsp;natura corruptum eil^, amp; firiptura inter panas grauißimas hoenumerant ,ft cordis noßri cupidf'nbsp;tatibuspermittamur.'^Oremuspotiuscum Dauidcyytfuofpiritu nosfulciat at^regat DeuSyneq,noinbsp;neßris confUijsferripatiatur.Quodipfum Chnßus quoq^ monuityquanio or are iubet\ Âdueniat ri'nbsp;gnum tuum,fiat yoluntai tua)tirc^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oa»

-ocr page 87-




txprobrat, Sunt haegrauès ira Hei indicia,qua ês idolomaniam infielitês mundi ylcificitur.Hebemus «oj ifia obfieruare,y t exemples hiße territi,fiolum Heum yerum c(ilamtes,qui nos perfiliumfiuum T?-^igenitum ,fibi coaternum atque confiubfiantialem, ex errorum amp; peccati tenehrù eripuit, yt illinbsp;fieruiamiesin j^iritu amp; in^eritate. Illi debetur benediFlio,honor, gloria amp; potefiasinxternum^nbsp;*Amen.

H O M t L t A Vlîh

Etficuti noncomprobarunt,ut Dcumagnofccrent.-ita tradiditil« los Deus in mentem peruerfam,ut facerent qiiç minime conueniunt:nbsp;oppletos Omni iniuftitia, feortatione, nequitia, auaritia, raalitia : pie«nbsp;nosinuidiajcæde,contcntione,dolo,morofitate;fufurrones,obtreda«nbsp;tores, Dei ofores, iniun'atores, fuperbos,gloriofos,inuentores malo«nbsp;rum,parentibus immorigeros, infipientes,perfîdos, humanitatis ex«nbsp;pertes, implacabilesjimmifericordes. Qui corn ius Dei cognouerint,nbsp;quôd qui talia faciunt,digni fint morte;non folum ea faciunt,fed etiânbsp;confentiunttjs qui hacc faciunt.

VTreipfiaeulneat Apofiolus, yeram iufiitiam, quxnosapudHeitribunaldefiendit,nobèsper Euangelium infiolo tefiu Chrifloproponiquamfideyeraample^ioporteatiabinitioflatime^nbsp;*gt;ines homines peccatores elTedemonflratseiuando neq, pentes per natur a îe?em,neii, ludxi per '\'lo»-





-ocr page 88-

CAP. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS.

gariapeeeata dejcendit, quorum longa enumerattone docet, quot;Dei tram iuflam non tntnuf in reliqudi eiiam elucere,qui contra natura leges ea cum effrani licentia deftgnarint,^ua illicita amp; fu^plicio dinbsp;gna eße non ignorabant,

Cauft omniam T^petit autem initio omnts mali caufatn^craßam videlicet amp; yoluntariam “Dei yen ignoran-pecctaoTwrt. tiam, lt;pua ilium prouocarint^ yt faniorem mentem eds ademerit. ,yiit autem: Sicut non comproba' runt^idei^^Kon aliquofludto dtligentiori dignum iudicarunt^yt Deum agnofcerent(yelyt Gradnbsp;habent^ yt Deum haberent in agnitione^ ideS^, Dei agnitionem yeram jibi ob oculosponerent^in^nbsp;eofilo ac^uiejcerer,t)ita Deus illosyicißim tradidit in mentemperuerfam^yt facerent qua miniminbsp;conuenit^Kocat autem mentem èilt;/lóunioViqua cum fanioriiudicioßmulpudoremquoe^excußit^amp;nbsp;cacM affcdltbus ducitur^yt ea faciat palam^qua communtffenfus bominum fro illtcitds amp;pudendtfnbsp;ducit. 'IMalui autemperuerfam quam refrobam interpretari: quia reprobis ßes gratia amp; emenda'nbsp;tiontsfere negatur^mens autem eiußnodifape in eledlts quoq^ aliquandiu locum habetfriufquam adnbsp;Dei puriorem cognitionem yocentur.^de ergo,qut yitia( qua mox enumerabit )in fiipfis fentiuntßnbsp;tx reproborum numero eße arbicrentur,elr ideo in deßerationem incidant, tutius eSf^ yt mentem y*nbsp;ri iudicij expertem à Taulo notari intelligamustqua etfl in omnibus reprobds domineturtnon tamei^nbsp;proprium (S'perpetuum reprobationt's Jtgnumes^, Itayerb hocenuntiat quot;Paulw^ytomntf malinbsp;caußm oßendat in ipfis barere j qui yti noluerint ea Dei cognitione quam hie eis manifefiauit (y(nbsp;nuper audiuimus) neq^ talem agnoßere, qui res bominum inßiciat,omniagubernetj(S' digna faÜifnbsp;pramia rétribuât. Docet ergo locus hie, nonidololatria modo amp; fadißimarum fuperfiitionum,yi'nbsp;rumetiam publicorum fcelerum pracipuam caufam eße,ßreuelaeamßbi Dei cognitionem hominesnbsp;fudiofè reiiciant amp; improbe conculcent,nbsp;nbsp;t enim nonfacilegrauiora peccataadmutunt,qiii DeUtK

ßbi ob ocuios ponunt,atq^ ftrib deillo cognanf.ita nihil non audent,quieiusnotitiam femel ex animo eiectrunt.l^bi tarnen nos iußum Dei iudicium obferuare conuenit.Quia enim eius cognitio intet beneßeia, qua nobis in carne bac yiuentibtts obttngunt, primum locum obtinet, nulla ingratitudenbsp;tnaior amp; turpior , quam qua illam contemnimus^ amp; noßrorum fenfuum fgmenta ijs praferi-mus,qua ille de feipfo nobis manifefare dignatur. Tunitergo Deusingratitudinemißamexcaca-tione amp; mentisperuerßtate, qua ßt,ytmens, qua fenfibus noßris inßar auriga dominaridebebatinbsp;prauis aßcüibus habenas laxet,yt exeußo iugo rationis,infano impetu ruant,totumq^ hominem ß-(um abnpiant in ailiones nefarias,qua tlli tandem exitium afferunt,nifi aliquando mensfibi reßt-^nbsp;tuta in yiam redeat. Exempla huius malipa/iim occurrunt,qua nos docent iudicare de noßri feetd*nbsp;bominibus.^ia enim eß'ranispeccandi licentia dominatur,amp;yulgo multi abfq^ pudore deftgnatthnbsp;qua comuni natura lege damnantur,dubium no eß,tales à yeri Deicognitione eiuj^ ßudio alienifnbsp;fimoseße,amp; bosperuerfa mentisßuUtts effe, quamßta ingratitudine amp; impietate erga Deum tut'nbsp;ruerunt. Difcant ergo hie omnes homines Deigratiam magnifacere, eS eitts yoluntati fe approbatenbsp;ßudeant,carnis y erb affeÜibus atq^ deßderijs pro yirili refflant,ne quidbuius patiantur^

Paulus otnnes Porrb quod ingenere dixit dApoflolus, nunc catalogo multorum atque grauißimorum ßeh' fernes accufit Tumconßrmat, qua Uli prater oßiciumdeßignarint, Hunc yerbitacontexit ,quaßi ßngulos ißo'nbsp;pubbeorumfee rum omnium reos agat : quod nemini ab fur dum yideri debet. Loquitur enim de hominibus, quah^nbsp;leriim. yulgb plerique erant, (S quidem impune. Et quamuis confier aliquos ex gentibtts morum hotii*nbsp;fiate , continentia amp; yita integritate ornatißimos fuißfe , ijdem tarnen numero paueißimi fri'nbsp;runt: eSquia Cbrifio carebant ,qui foluaanimos bominum innouat atque régénérât,occultaamp;nbsp;cognata omnibus natura corruptione atque immunditie laborabant, Denique nullum ßelusbi^nbsp;loconominatur,quodnonin Optimum quenq^cadere potuißet,niß Deusaliquoscateris fecifßetylt-tuofjoros , quorum prudentia amp; moaeratione reßublica conferuarentur. .gt;4gnouit hoc in ferrtt^^nbsp;ipfo Socrates, quem cum Thyfiognomus quidam hominem incontinentißimum amp; libidinofißitnt^^nbsp;ejfedixißet, cateris ilium y tarte ßaturpiter deceptumderidentibus, ilium yerißimb hoedisdßnbsp;Je Socrates confeßusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j talem enim fe omnino eße natura, qualem ille ex fade iudicauit, amp;

resnaturaßmilesfuturosfuiße,nißhospbilofophia fiudiumemendaßet.Senßt ergo in feipfii faph’'^' tißimus illefui feculi mortaiium,quod inprafenti Eaulus gentibus exprobratZneq^ hic falß autnbsp;dadj accufari debettCiim eum fua fententia fuffragatorem habt at, qui totius Gracia confenfu

-ocr page 89-

H o M I L I À VIIÏ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rô

^^^lt;gt;fitftentiß'imtti^fedintegerrimuiqnoqjhabituifHit.At fcelerumenumeraiionem contexturtti •^^oßolui, id prtemn[it,qno reli^ua ottiniacontinentur, qaando oppleros fuijje ait omni iniuflitiai,nbsp;Comprehendit enim iniwfliti« yocabulum omnia,qua 'vel contra T)eum ipßtm yel contra proximumnbsp;}tlt;tter officium noßrum defignantur^ Habet atttem Entphaßm,quodomnem iniußitiam ill^ obij-eaoppletos fuiffedicit.Ita enim inter illosamp;pios dißinguit^quietiam ipß in nonnulltspecca-tejolentjßdneq^ omnibw ß:eleribtiffeßepromißuepolluuntjneq^ ita illti opplentur,yt non reliquusnbsp;fitlocM gratia ^ei amp; ffirittii pin^o,qui eos à lapju excitet,^ yeram in ipßs pcenitentiam opere-^ur, Tde tarnen hoc nimtt temere dixiffe puteturßniußitiam banc in ffeciesßtas diducittquarum yi^nbsp;^inti daat ex ordtne numerat,Inter quas primum locum Scortationi tribuit^ßcb qua omnem petu- Scort4tilt;i^nbsp;l^'ptiam amp; omnem euerem illicitam comprebendit. Huitts aUtem potius quam adtilterij memgt;nbsp;yoluit^partimyteoru.,quießortationegrauioraßtnt,atrocitatem euidentütiexprimerettpar-yt impudentemßortandi intergentes licentiam arguat^qus eo yßq^ eiiaferat,yt nemo illampecnbsp;f^tilocobaberet. Traduntenimbißorici,SolQnem,qui^thenic/ißibjuleget tulitduuenibuimeretri-fw emereßolitu fuiffe^^ amp; Fenervs Tandemie templa,id eß,publica lupanaria inßituiffe.Qubd ƒ hocnbsp;f^cit,qui yulgin hominum fapientiafuperautt,qiiid de reliquis dicemusßOmniutn certecomunisßttnbsp;^tntiaßuit,qua Comictu tndulgentißtmoßni amp; omnis nequitiapatrono tributt}H-on eßßagtttitm-(mihicrede) aduleßcentuhmßcortari, netppotare^t^rcJmo corßatapudnonnullos Jcortandilicen-tiant inter ea locum habt{iffe,quibiii Uli 7)00! placäri poffe putabant. T)eTun'tcis fœminit fertuTtnbsp;^uodnupturaprittt in fano Venerts fefeproßituerint.,yt ex padicitia amp; corporis yttlgati mercedenbsp;dotem colle^am adyirosßtos deßerrent.^p etiamjeferridebent,qi{ießtbpratextujacrorum Ho-

Deee amp; Orgiorum quot;Bacbi ßolita ßuerunt fieri. Et quid aliud ßacerent,qui 7)eorum ßto-'gt;'uni ex ßuprts natos effe., iffdem adhuc deleUari credebant f'^erito igitur Eaulus primam in-fußitia ßeciem ponit ßcortationem, cuitu licencia omnibus perßelda erat, amp; qua hominis corpus quàm maxime ff lluitur^ yt idem in priori ad Corinth, docet. Secunditm locum ne quitta tribuit, '^equitïdinbsp;quam Grace tsivn^iciÿ yocat. Inteiligit autemproteruum amp; improbum altjsnocendißudium. Quanbsp;nomine diabolum quoq, ßcriptura uroviißii dicit,ytqui non per ß modo malus e^^,ßsdomnibus no-tendißudäo ardet,amp; inßar rugientts leonti oberrans afiidu 'e quant que deuoret.Quia yero adhuittsnbsp;expoßitionemßequentia factunt.,non opusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc dicere.,yt nequitta hac intergentespafiim régna

rit.Tertiainiußitiaffeciese^.Auaritta,qua in praßenti7sf\säv^ßxdicitur,quayoxffus quiddam Auaritiai quàm Latina continet. Earn enim animi inßatiab 'iiis cupiditatem exprimit, quaßutspriuatis com^nbsp;modis addidi homines plura ßmper appecunt,nec communi omnium ßrte contemi rcliquis praflarcnbsp;fludent.. Germani talesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicunt, yt qui tune quoq^ fibi plus quàm debetiir yendicent,

quando de iußa amp; tequa hareditatisautaliarumrerum diuifioneagitur. Esi^yitiumboca chari-tatealienifiimum,amp;‘ non modo inter prtuatos homines dißidia amp; inimtcitias fierit.,yerumetiam reß pub. turbat amp; conuellit,fe tales in tllis regnum obtineant. hicmulta demonßratione opus eratnbsp;IPaulo, ciim in recenti omnium memoria effet, quantum malorum quot;xi^yiVilix hac 'fipmanis dediffet.,nbsp;T^tr hanc enim interße commißi lulius amp; 'Pompeius ciuilia bella gefferant. Eadem Triumuirisnbsp;quoq^,^ugußo,.^dntonio amp; Lepido,bellorum caußa finit.Hitcrempitb.mutarat,amp; ex libera ßeruamnbsp;ßcerat.Quam efficacitcr y erb inter omnes eos hac peßts regnet,qui nondùm ex yerbo Dei amp; fpiritunbsp;renatißunt, yulgiprouerbium docet, quo nullitis Ingenium amp; niores nobts fiitts nocos effe dicimus^nbsp;quo cum nullam hareditatis diuißonemßecimtts. Qtfi enim multa fimulare amp; dißimulare poffunt,nbsp;moxqualesfintteßantur,quandode HE O amp; t V 0 agitur. 0uartolocoUciKiK,ideSß^,maUtia Ulalitiitinbsp;nominatur,quaanimiadomne yetitum proclittispetulantiam ßgnificaf.qua fit,ytßcientesyolen-tes peccemus. ^o yitio fiere ebrioß laborant, amp; qui lingnam ßuam ad execrationes affueßecerunt.nbsp;TLorunt enim ißt non deberetalia fieri,neqj exßuis ßa^is aliquod commodum reßerunt.Inebrianturnbsp;tameniiurant,execratiQnibusamp;dirisßermonesßios omneshorribiliterpermirent, ytmalitioßamnbsp;animi fifi pftulantiam exatient. Quinto Inuidiam ponit,amp; huicfixt am quoq^ amp; ßptimam iniu-nbsp;nbsp;nbsp;cote^icmes

ßitiaffeciem coniungit,Cades nimirum atq^ contentiones,qua extila fiere enaßcuntur.Ei^ enim in-uidia (yt Cicero in Thußcul,^. definit) agritudo ßißeptapropter alterius res ßecundas,qua nihil notent inuidentt.Idem eiußdem motum acerrimum effe ßribit in librisde Oratore,yt non mintts “vj-

-ocr page 90-

CAP. I.

Morofitdf,

Sufurronei.

IN EPIST. AD Romanos.

rium nbsp;nbsp;nbsp;fit in ea reprimen^a, quant in exdtanda^Quia enim affe^uf hie cum philautia coniunhbt^

qnam omnihtu hominihtu innatam ejje confiât nouit indies y tribus crefeit, quoad eos felicitet agere yiderit,quos eafortuna indignts iudicat. £rgo animum inuidentis mirißce excruciatj^tnonnbsp;temert à Satyrico fit diUumt

Inuidia Siculi non inuenere tyranni nbsp;nbsp;nbsp;T'irmentum maius^

Itaq^ nifi in tempore reprimatur^cadesparit,eo quod qui inuident,ß nunquam leatos aut felicet fore arbitrantUTinifi è medio fublatts alteris Ulis quorum inuidia ringuntur. £xemplum eius ret innbsp;ipß rerum origine editum efl^, quando ßatrem flbelum Cainus occidit, eo quod ilium Deo maÿinbsp;fropitio yti 'videret. Et huiusgeneris exempla in hiflorijs paßim occurrunt. At ex ceedibusfimo esinbsp;inuidia (licet ill« non committantur) nouas fubinde contentiones atq^ Utes feri/iotius eSif, quamnbsp;demonflrari eportear^Quam immaniter autem hapeßesolim intergentes regnauerint^probe noruntnbsp;qui hißorias quot;vel à primo limine falutarunt. quot;idos hie quafi in tranfitu obferuemus,quanti référât in'nbsp;uidiam in ipfisprincipijs reflinxijfetquodnon alia ratione commodittsfiet., quam fi noflraßrte con'nbsp;tenti in quot;Deum rejiiciamus, qui yt dona fua lance «qua amp; iußa dißribuit, ita bonorum fontem in'nbsp;exhaußum poßidet, 'tdon ergo periculum eSf^^ne quid incommodi nobis pariat aliorum félicitas, ƒnbsp;ipfi oßicium fecerimus, Quas rationes Caino etiam olim î)eus adhibuit, efficaces quidem in fe, fe^nbsp;Uli inutiles,quia eis in animo locum dare noluit. OUauum locum dolo tribuit,qua tgt;oce omnisgenC'nbsp;ris fraudes fignificantur, quibus occulte malum firuimus ijs,quos aperte non audemus ladere.nbsp;his^acantylj ferealtudyerbis amp;ore ftmulant,aliud'Sgt;erb inpe^loreclaufum fouent. Eß^’siitiuninbsp;hoc plane diabolicum,quando ijsartibus à yeteri ferpente primos parentes deceptos fuiffe,fcripttirnnbsp;docet,‘Renault autem oUm inter genres,ficuti philofophorum amp; poetarum libri teßantur,qui illn^nbsp;potißimiim in fui ficuli hominibus accufant, Honum locum morofitas habet, qu« omnia in deterio'nbsp;rem partem accipiens homines reddit difficiles, qui quot;vel Timonis Lucianici infiar,aliorum omniumnbsp;(ommercia fugiunt,quot;vel tales funt,quot;vt nemo bonus cum ipfis quot;Verfari poßit, £^ hoc fcelus ingenSynbsp;quia charitatem reßinguit tit hominum focietatem fcindit,quam conjeruari omninoneceffee^t l^nbsp;decimo gradu fufurronescollocat. ESf^hocpeßimum genushominum amp; adpacem cum priuatamnbsp;turn publicam turbandam maxime idoneum, Incautis eritm amp; nihil tale cogitantibusobrepunt,^^nbsp;artißcioßs calumnijs odia amp;fußieiones accendunt,quaßmel admiff« amicitias diffoluunt.Sequun*

Doluf.

QiireHatores. tur hos quot;vndecimo loco obtreBatores,qui palam de quibufuis male loquuntur,eo quodinfana maledi' cendi libidine inßammati,ex aliorum infamia quot;voluptatem capiunt. Eoßunttalesnonmod'o intetnbsp;priuatos homines turbas dare, quot;verumetia lingua fua ceu face plus quam fulphurea totum rnundumnbsp;accendere,quot;Vt lacobus in fua epißolaannotauit^'DuodecimißintoforesTiei.Qwdgraue amp;inexcU'^nbsp;fabile conuitium quot;vider ipoter at,quando nulla 'Vnquam gens tarn barbar a amp; immanisfuit,qu«nbsp;ttdio dignum iudicaritt, csr hodie audimus eos quoq, Dei amorem amp; reuerentiamprofiteri,qui à Chmnbsp;ßiana religioneproeulabfunt. Tertinent tarnen adhunctitulum, quiDeiyerbumoderuntamp;iUtf^nbsp;reijeiunt quot;vel extinSlum quot;volunt,ne corrupti ip forum mores arguantur. Tales firiptura non quot;vno le'nbsp;co proponit, amp; illorum yoceseßeaitt^e prophetettszLoquimini nobvs blanda amp; qu« placeant:nbsp;cedeanobts ,fcientiam quot;viarum tuarum nolumus, amp;c. (^ia enim Deus cum yerbo ßo coniundt^nbsp;eïf^, nonpoßunt non eius ofores dici,quicunqj illudoderunt. Principes autem in ißorum ordinenbsp;qui Chrißum amp; regnum eiuspalam oppugnant,amp; contra Dominum at^ yn^um eius inter fefinbsp;ßltant,dicentes: ^mpamus yincula eorum, amp; lora eorum à nobts reijeiamus. Erant tales Pttm*nbsp;tempore in toto orbe quam plurimi,amp;infinites fempermundushichabuit,quiita fenferunt.Ho^^^nbsp;autem yoces iß« inter eos audiuntur,qui Chrifiiani dici amp; haberi yolunt,amp;hifet e indignißifHCßnbsp;runt,fi quemotêzay,id eïl^,fine Deo effe dicamus,cumipfi ofores Dei fint amp; publicihofies. Decitftßnbsp;tertius locus habet vPti^isiç,ide^f,iniuriatores yel(yt alij interpretantur)contumeliofos. Sunt hhnbsp;qui audaci proteruia quofuis obuios ladunt tarn di^ts quam faSlts,quales olim Sodomaos amp;nbsp;baonitas fuiffe firiptura narrat:amp;in quorum numero cenferi debent: quotquot hominesperegfit^'^^nbsp;aut quofiunq, alios l«dunt,a quibtts ipfi nulla iniuria prouocatißnr. Decimum quartum locum fi'nbsp;ptrbiobtinent,quiomnibusalijs pr«flareyolunt,amp; quofuts pr« fi contemnunt. Quodytinifit*^nbsp;ßitpeccatijita apud omnes ferè cernitur,qui inhärentemfibi natur« corruptionem nondu ex


pfornDei.


Iniurutoret.


5«ferK.


-ocr page 91-

HO MI LI A VÎIL

a^nouerunt,amp;in Jjtiituficulijllendore felicitatem hominis confiflere arlitrantur. Stint hisprô ximigloriofi tieliaBahitndi Thrajones-^q^uifihi trihuttnt qux non habent.T^gnahat ißudhominiini Glorioßtnbsp;genn^ intergentes^ amp; eo arrogantia tfla proceJJ'eraty'Vt mulri fe Dijsgenitos eße gloriarentur^nbsp;amp; diuinos honoresyel fiiijpfts arrogarent^yel eos ex propriaauthoritate alijs decernerent^,^pudnbsp;ß^manos certèiam receßtum eratgvt Senatus in ipfos Deos imperium fihi[umeretiamp;alios q^uidemnbsp;quafi cœlo locaret^alios yt omni cultu indignes reijceret^ T^ßtquidem olimßultißimam hanc arro~nbsp;gantiam non minus grauiter quàm facetè ii^geßlaus Spartanorum rex. Cum enimaudißet Thaßos»nbsp;quod de ipfis optime meritus eßetßhi 'templa ac diuinos honores deereiiiß'eßegatos eorum interroga.-wt,numillorum patriapoteßatem haheret ex hominihusfaciendi Deosz cum^ ïlli reßondiffent,ha~nbsp;heret, Âgedum(inquit)primiim yofipfos Deos facitetldfipraftiteritis^tum yohis credam,qubd menbsp;quoq^ Deumfacerepoteritis.igt;4t hodie quot;Pontifces hancpoteßatem fihimendicant,amp;fuis Canonifa^nbsp;twmhHs(ytloquuntur)inter Diuos calites referunt^quos ipfi 'volunc amp; fuis creaturis,epifcopis ni--tnirumfacrificis amp; monachis.,atithoritatem trihuunt remittendi peccata,rerum fubfiantias mutan-di amp; infinit a aliafaciendi-jqux adfolum Deum pertinent.Sed de his alibi commodius dicetur.nbsp;nbsp;une

eosyideamus, quos decimo fextoloco ^pofiolus recenfit. Sunt hi malorum inuentoreSi quos in duo tnlientoreS generapoßumusdifiinguere.Inprimofunt,quiliuidisauribttsatq^oculisomniaaccipiunt,amp;inqiio^-alierum diHo aut faClo tnueniunt quod calumnientunquo fiti^vt etiam qute bene diHa aut faClanbsp;funtßnfenfum peiorem detorqueant. In altera funt qui noua yitia amp; feeler a excogitant,qut amp; ipfinbsp;circa idemfiudium occupantur. t-4lij enim nouas yoluptates, aut noua yoluptatis irritamentanbsp;^'^mminifcuntur : alij guU amp; ebrietatis magifiri nouas quotidie deliaas, noua fercula^poculorum

nouas formas inueniunt, quibus non tarn yentris quam oculorum concupifeentiam expleantz qlij rurfus infingendis execrandi amp; deuouendi formulis artificiofi funt. '^ulti inyfurarijs artibusnbsp;*»genij yim oßentantßum nouas quotidie rationes reperiutit^quibus ex pecunia yel mercibw qua-ftutnfaciant yberiorem. Et tales quidem omnibusfecults exttteruntjmur.do fubindc in peins dege-*^erante: Ppmaautem tantumnon dominabantur,cùm ipfiImperatores,prout quifq^adaliqua yitianbsp;P'ocliuior erar^ifuarum libidinum magifiros atq, minißros inpretio haberentßDe Êiberio certè horrenda indigna Chrißianis auribus hi florid tradunt. Et reilè Paultis tales in iflo catalogo recen-fidt,quando non aliud pertierfa mentis amp; iudicij corruptißimi certius argumentum eif,iquàm fi quinbsp;q^oîidianis amp; communibus yitijs(quorum nimismagna multitudo régnât) noncontenti^nouas eo-

fecies excogitantiquibus amp; feipfos amp; altos ad interttttm trahant. Decimo feptimo loco prode- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

partndbits immorigeti.Ebi rurjuseos quileuiuspeccant nominauieyteorumfielusamplificet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

5«j non contenti obfequtum negauifije paremtbuSieos tnßper ccedunty aut quauis alia contumelia af~ fioiunt. ES^ hoc queq^ animiperuerfißimiindicium,quando natura lex eif,iyt benefaCloribus bonanbsp;gratia referatnr^ inter quos primum locum parentes obtinent, quibtts yitahuitts initium debemus^nbsp;quorum labore atq^ indufiria fumits educati. .At repertospuiße,quiparentesindignißimis modisnbsp;trailarent, omnium prepegentium leges de part icidis tefiantur. ‘f/leminifii tarnen oportet,par en-tum nomine eos quoq^ comprehendi,qui nobts parentum loco funt,praceptores nimirum,doctor es,manbsp;gßratus^ey fi qui ah] funt horum flmiles.Dedmi odaui numerantur infipientestquo nomine nonfa- înfipientes.nbsp;rui intelliguntur,quos natura yitium ad omnia ineptosfecit,fed qui ratione quidem praditifunt,af-fedibus autem prauis fe abripipatiuntur,yt omnia fine ratione atq^ iudido faciant. (^uis y era tales peruerfa mentis homines eße neg€t,quando brutis fimiles funt,à quibus illos r adonis y fus dißin-guere debebati' His decimo nono locoperßdos yel(yt Graca y ox fonat)paiforum immemores fiitb-tjeit, Qu^ales in contradibtis, fcederibits amp; omnibus altjs promißis inueniuntur. His autem internbsp;ißos locum dat,quiapudorem omnem abfiergant oportet,quipaBa fallere audent.Atpudorefubla-to,yix aliquis rationi amp; mend faniori lootsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliquus. Fuit autem hocqueq^yidum nimis y ui

gare inter gentes,ey imprimis quidemintereos,qui in publica atithoritate conflitud priuatas res a-geban. LyfanderLacedamonius pueros afiragaHs, yirosiureiurando fallendos,amp;yulpinam pel-lem aßuendam tßi aiebatficubi leonina deficit.Quem animum Feenis,Gratis amp; infinitis alijsfuif-feflnfloriciprodunt.ricefimum in hoc cen/it locum tenent humanitatis expertes,quos Grad «sói^yis^ astntu locant,eo quod eas etiam aßeiliones exdnguant, quibus ex communi fenfu amp; natura legibtis aßi-

d

-ocr page 92-

c A I.

IN EPIST. AD ROMANOS.

fimurer^Ap^vcnteifUberosJratres, cognates,amp; ^uoßun^^ alios^^ui nolü propwrieogtiatîonts culo objtriÜi funh t^t quantaßt hominum corruptio amp; mentis noßrx pernerßtas tx eo aj/l^arcti


^uotl inter taies ferè inimicitite acerrimte ejjè folent,fi quango exardefcant^ßeuti in Caino, ÉfaiMgt; /oßephi fratribus, Äbßolone, 3^nii(lo amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Catnbjße amp; inßnitis alijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yidere, quorum

emplain ßacris amp; frophanis Inßorijs habentur^ Quibu^non tmmerito admimerauerts impium amp; fhis quam belluinum morem exponendi infantes,quem t/ulgo intergentes receÿtum fuiße,non moi'^nbsp;htßortci,yerumetiam Comici amp; Tragadiarum firiptores teßantur. Addit htsito'Ttey/isç, quosnoinbsp;implacabiles diximtts^ Sunt bi,quißfemel aliqua iniuriaprouocentur,aut etia de nihilo iraßuntut»nbsp;nullas reconciliationis aut j^acis rationesadmittunt, 'Parit eiufmodi animos, fuf erbia amp;¦ quteexnbsp;naßitur quot;^indi^acufiditas. Quienimnimiitmmagniße'ede feipßsfentiuntßfdem iniuriaeir cenfK'nbsp;melia impatientißimi funt^ei' honorem fuum non aliter faluum fore arbitrantur,quàmß ipfi de ini'nbsp;micis yindiblamßtmant,qualem animo fuo femel conceperunt.ïta yero animos peruerfos frodttnhnbsp;quando enim yident kumani generis focietatem conßßere non faße, fi idem omnes failitare yelittßnbsp;neq^ cogitant idem itts alijs etiam contra ipßsforefi itapergant^ Fuit autem hoc quoq^ yitium otnn'^nbsp;bits feculis commune inter homines, eos imprimis, qui egregijs fa^is amp; animi fortttudine reliqtn^nbsp;are yoluerunt, Poflremos in hoc agmine inducit immifiricordes, qui nullo aliéna miferia fenßnbsp;mouentur, qui crudelitatis extrema fons eif. t^t tales fuiffi pleroßq^ inter gentes bella teßantwfnbsp;qua yt tem ere fufcepta,ita crudelißimegeßafuerunt fim^er. fdeq^ cum bellis eeßauit ea rabies,ß^nbsp;in^ace quoq^ fomenta quaßuit, adeo yt eX ßeilaculis cruentts yiri amp; ftemina ßummam yolu^t^-tem caperent, tn quibus bello capti aut inter feß aut cum tmmambus beßijs commuterenturtnbsp;yerb altqua mijertcordta^radttos fwße dtxerit,qui tndtgnts cadtbtts amp; fangumehumanoper ludt'nbsp;brium fufo oculospafcebati'dta yerb tßafcelerum enumeratione corruptißimum mundi totitesßati*nbsp;complexus Paultts, yt oflendat aliéna iußitia opus eße ijs, qui Dei yindicis manos effugere amp;nbsp;feruari yelint.Et quamuis bis fui contemftum amp; fua gloria ^ropbanationem yltus ßt Deus,ß}nulnbsp;tarnen corruptionem banc morum adßtmmum afeendereoportuitjyt cordati quiq^ reformationenbsp;niuerßU Opus eße fentirent,amp; idea eins autboremßefiim Chrifiumßacilius aamitterent^ Qua inib*nbsp;yidetur caufa fuißepracipuajqubdillum nonmodbper prophetasin fuo populo promißt,ßdgentelnbsp;quoq^per Sibyllas amp; harum carmina in illios expc^lationem excitavir.

Vti«dj'c4n(Jes Seruit autem noßraetiam inßitutioni locus bic. Docet enim iudicarede yitijs quahodieyulg^ leatde uttijs regfjant, amp;plerifq, leuicula yidentur. Scortationem multi licitam, quidam yerb neeeßariam quolt;bgt;


amp; proinde publica autboritate defendendam eße,dicunt. Inflituunt ergo lupanariapublica,in qu^' bus iuuenes non tarn libidinis aßum reßinguant, quam paulatim depoßto omni pudoread maioretffnbsp;iibidinem accendantur, amp; tandem yirginum quoq, amp; matronarum pudicitia inßdiari difcant.nbsp;quiaßmulebaritas reßiguit(quoddenouißimts temporibos olim Cbrißuspradixit)pleriq,fuis tafi'


tiim commodis intenti alios omnes pra fefacile negligunt,imb hoc damum hominisfrugi ör indußfij cpuS eße arbitrantur,ß ex aliorum damnisipß lucrum faciant.Hic ergo faces fiiasßmul accenddnbsp;inuidia,qua occultts calumnijs, obtreBationibus, conuitijs,rixis,inturijSf contumelijs, cadibusde*nbsp;niq^ tmnia mißet. F t citm ifia cunSlis metum meutere deberentjpleriq^ tarnen immani ßperbia elßnbsp;ti,non homines modb contemnunt, fed aduerfus Deum quoq,iniurgunt,amp;quaß ßbijpßs adomti^^nbsp;fufficiantßcuripergunt in fuis fludijs. Hine illa morum a^eritas,qua mutua commercia aut orgt;f'nbsp;nmotollit,autpericulofa amp; fußeila reddit,ciimßdes eSr yeritatisfludium planeextinHum ßt-cum ißa paßim conf^iciantur,tamen quaß nihil in mundoßtfielerum,noui quotidie horum magifl^nbsp;atq^ muentoresprodeunt,qui ciim à magijlratibus coerceri ör explodideberent,inter illosferèpatf^'nbsp;nos mueniunt.Quia ergo neq^ principes neq,parentes officium faciunt,horum quoq^ authoritatetnnbsp;tercidere finit Deus. Itaq^ »vet^'ßa amp; horribilis rerum confußo paßim cernitur, qua bumamtntßnbsp;ßnfum omnem ex hominibus äußert, amp; quotidie in peius proßeit. ßitqui mores ißos etbnicis tribt^^^nbsp;Paulus, amp; propter hos Dei iram cœlitus in illos deßagrauiße teßatur. 3FLihil ergo etbnicis melioff^tnbsp;tieq^ Chrifliuno nomine dignifunt,qui hodie ißafaciuntfedpracipui malorumpublicorum autboït^

funt,tum iram Deus déclaras., Eif hoc durum diblu, sä' multis intolerabile yidetur, hO' mines Chrißtanoscum gentibus aquare. Quaß yerb Cbrißianum faciat 'Bdptifmi aqua amp;


nomi't'd


-ocr page 93-

H o M I L I A Vlir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

ilomtnuprofeßio. J^generationK amp; hominü totitti innouatione opin nift Chrißo a-iteni amp; adhac mundi infelices membra fumu4,^uemàßirittii amp; meriri Jut fru^uChrifitntxtlu-dit./oanj4.amp;i7.

Catertim ne ^ukgenres tnfirmitatis amp; ignorantia prteeextu excujaret addii quod btsc omnia atn^lißcat î ^icùm ius Dei cognouerint,qubdqui talia faciunt,dignißnt morte^nonfolùm eafaci-*(n^quot;perumetiam conßntiunt ijs qui hacßaciunt.Kocat autem ites Dei ^foflolustquodijße Deus hónbsp;ninum mentibus inßrigßt. Hoc alij legem natura, alij ius gentium dixerunt. Summa eius, quoadnbsp;mores^quot;vitahuiusconßtetudinemJeJ^, Quodtibi nonyisßeri^alterineßecerds. l^oluitautemitisnbsp;Dei dicere 'Paulus, yt eius tranßgrejßores in igßum Deum feccare,amp; froinde iram ijßtts mereri o~nbsp;ßenaat^ Et huifts loci ßenßwe§^(j^, illos non ex ignorantia aut communiinßrmitate Jeccauiße, ciurtnbsp;*nim comune illudius animüJuü infcriptum habuerint,quodßcelerum eiujmodi authores morte mulnbsp;^andos ejß docet,nihilominNS tarnen ijla non modo ißfißecerunt^ yerumetiam conßenßu amp;ßatrocinionbsp;Jtto eosfouerunt atq, deßenderunt,qui talia defignant.Etenim qui quodprattum e^ faciunt,bi ajße^nbsp;^d»ts^rautsßuccubuijße,amp;prater animiyoluntatem peccauijßeyideri pojßtnt.^Atßijdemalijsnbsp;tadem jaciendi authoresßnt,amp;ßelerattspatrocmando,publicampeccandi licentiam morum^ cor-^nbsp;^uptionem tnuehere fludeant, tune non inßrmi, fed contumaces amp; adomnem malitiam deuotiejjenbsp;^^prehenduntur» JJuomodoenim tnßipßspeccataagnofcent,deq^illi^emendandtscogitabunt, quinbsp;inalijs probant amp; defenfa cupiunt^Fiebat ißud'vulgb Pauli temporibus.Quoadenim fuperßi-Stones zir nefarios cultus, publica authoritaie hos ^mani defendebant. Q^oad morum corruptio-^nbsp;ab ijfdemßouebatur fcortandi licentia,amp;ex turpibus ludts, quibits libido accenditur, omnesnbsp;y^lgt;*ptatem capiebant,Qualia enim Flora feßafuerint,notu ef^,ex quibus aliquando feuerißimjtsnbsp;morum Cenfor Cato ex theatro abijt,ne eius prafentia meretricum lafcitiia impediretnr, qua innbsp;illßnuda faltabant. Cuiusgenerümultaexhißorijs adduci poterant» Sed fuffteiatPoetasinße-^^fi^quicitm fcortationis',adultcriorum amp; mafcula Fenerispublicimagißri eißent,apudomnes ta-in pretio amp; honore erant. Peile igitur Paulus hoc argumentogentes conuincit,ne quis illornntnbsp;nequitiam ignorantia amp; humana inßrmitatis pratextu excufariarbitretur.

Propius tarnen injjici debet, qubd illos ius Dei cognouijfe dicit. Flam etfi exprimi parentis Genies itu Dei ^‘‘pfu hominespleniorem rationis lucem amiferintfyt ideo nonpercipiant ea qua funtJ^iritus Dei amp; coÿioueruntgt;nbsp;*gt; ƒ leterna falutis cäufam pertinentireliqiias tarnen fecit Deus in hominum animis generales noti»nbsp;^fss,nepc quiddepeccatis iudicari debeat, amp; qubdpeenam mereantur,qui in charitatis amp; iuflitia lenbsp;delinquunt.Exemplum huius rei inCaino yidemus,qui quamprimùmparricidijà Deo c'ouiilitsnbsp;f^it, moxtrepidare cespit metu pœna, quam fepromeruißeßntiebat.Similiter ^bimelech amp; Pha~nbsp;^‘‘ointellexeruntnon yiolandaeßeconiugia, amp; Saram mox ydbrahamoreßituerunt,ciimhuic nu*nbsp;ptam fcirent.Deniq^ ex hiße notitijs,quas Paulus hoc loco ius Dei yocat,omnes leges originem du-

Cicero teflatur,quando inPhilippicis feribit: Lex nihil ei^ aliud, niji relia amp; rt nurriine Deo-* ^^mtraliaratiodmperans honeßa,prohibensquecontraria.Fnlgbaucem receptam fuijfehanc fen-fentiam ,ßpplicia docent,qua fceleribus inter omnes gentes conjlituta fuerunt^ Qubd ß quot;Verb hocnbsp;ßfficerepotuitconuincendisgentibus,ytapud Deitribunalßdamnatosejßintelligerent,quicun-que leges iflas tranfgrediebantur : quantb grauior eortlm culpa cenßri debet, qui inj'uper Dei yer^nbsp;bum audiunt,ex quo de aterna eiiis yoluntate zsr yniuerfa nojlra filutts ratione edocentur ? Fide-^usergo quantacuranobtshodie opusßt,nedum ßecuri Legum zlryerbi DeilimitestranßlimuSfnbsp;toramDeoprorfusreddamurinexcufabileSt

Fideamus igitur,quid ingentibus Pauluspotißimiim deeußtt, Himirumiqubdciim Legem na turahaberent in cor dibits fuis defcriptam,non modb ipfi in earn peecarint,'verumetiam fceleribus panbsp;(rocinatißntjZir ita multis alijsfuerintpeccandi authores. Quam autem quot;Vulgäre,proh dolor,eß hocnbsp;noßrofeculo ƒ quot;Elam quot;Vt à ßde amp; religione exordiamur^noruntplerique quot;vnum eße Deum,quinbsp;omnia gubernet,qui ßlus inomnipericulo iuuare poßit,amp;proinde filus inuocari debeat, Horuntnbsp;praterea inter Deum amp; nos 'vnicum ejfe Fdediatorem lefum Chrißum, qui pro nobis 'viHima fallus f^oßra expiauit, amp; nos cum illo in gratiam reduxit. Quam multos autem elfy^tte^nbsp;qui cum ißA tiorint,ad creaturas tarnen conuertuntur,Diuos inu6cant,fuorum ojerum merit is con^

-ocr page 94-

CAP. IT.

IN EPIST. AD ROMANOS.

fidtint^cuïttps fuperßitiofos accumulant,Chrifii meritum maxima ex parte euacuaturt tie^, eo cententi.,injùper fuperßitionum inuentoriltts ßuum patrocinium deferunt : örfi qui reBiut fen^nbsp;tiunt, eos yi amp; armü a 'veritatts confeßione aljlerrent. £s^ hoe peccatum longè atroeißimum»nbsp;eoqj grauiui, quodcum T)ei contumelia cä' multorum perditione coniunSlum e^^, amp; ah ijs ferè com-miftiîur, qui quot;veri Dei cultum amp; yeritatts doSlrinam inter fuos tueri at que propagart debebant,nbsp;Fiunt hü fimiliain alijs,qua ad mores amp; yita conßtetudinem ße^ant.FLorunt qui in magißratUnbsp;funt, quot;^irginum pudicitiam amp; coniugiorum honeßatem fanBè defendi debere, amp; de htspaßim legetnbsp;extant ^dAt non défunt inter primates,qui non modo ipß yirgines conßuprant amp; aliénas thor os fu^nbsp;libidinepolluunt,'ygt;erumetiamßißmilibuspatrocinantur, amp; Leges bonas 'e medio fublatas quot;Teolunt'nbsp;£t quod hicßt,hoc ipßm in alijs multisßeri confueuit, quando ebrietatemyaleamtyfurasnbsp;nbsp;nbsp;huiitf

generis yitia fuoexemplo inuehunt, y el etiam publica authoritate defendunt, quiet^ 'r!itia reipub,peßesejfenon ignorantOffendunt ad eundem lapidem parentes, quiqueeinhoneßaefß fei'nbsp;unt,non modofaciunt, fed eadem inliberü fuis defendunt, imo ea faciendi Ulis authoresßnt,dutUnbsp;fuxiuuentutis facinora (titde fuopatre Terentianusille Clitipho loquitur)coram Ulispreedicant-Inter priuatos autem homines turpißime hic peccant qui lenocinium exercent, qui ebrioßs comeßa»nbsp;toribus,aleatoribus fcortatoribuihoßitiumprebent,quialiorum filios admilitiam mercenari'nbsp;am ßlicitant, illorum inobedientiam defendunt. Sciunt enim omnes ißi hac iniußa amp; iniquenbsp;eße,amp; cum ea in fiipßs corrigere deberent,multis alijs eadem perfuadent, at que ex aliorum nequi-tiayoluptatem capiunt. Sunt autem heec mentisperuerfeargumenta,quaniß in tempore corrigi^nbsp;tur,tandem fit incur abilis, Inhisergo emendanais feduli ßmus,amp; quia adperfeHionemnunquantnbsp;y entre datur, quoad in carne hacyiuimus, Deiiußitiam fide conßanti apprehendamus ,quamtll^nbsp;nobtsper £uangelium offert infiltofuoleß Chrißo,cut debetur benedi£iio,honor,gloriae^pofeßittnbsp;in «ternum.Amen,

C A P V T IL

H O M 1 L I- A IX.

QVapropter incxcufabiîis cs o homo gt; qm’fqiïïs iudi'cas. Nam hoc ipfo quod ludicas alterum,teipfum condemnas: eadem e»nbsp;nun tacis tu qui iudicas.Scimus autem quod i'udicium Dei eft fecunsnbsp;dum ueritatem aduerfus eos, qui talia agunt, Putas autem hoc oho»nbsp;mo,qui iudicas eos qui talia faciunt,amp; eadem facis,fore uttuciFugiasnbsp;iudiciumDeif Andiuitias bonitatisipfius ôitolerantiæ aclenitatisnbsp;contemnisc'ignorans quod bonitas Dei ad refipifoentiam tc deducitîquot;nbsp;Sedpro duritiatua et corde nefeio pœnitcrethcfaurizas tibiiraminnbsp;diem irac amp; reuelationis iufti iudicij Dei.

EMONÎTKAVIT hucufq^ “Paulus omnes getes peccatis amp; ira Dei obnoxiasejß' ji “^t^euidentior effet htecdemonßratio,multis oßendit,quam turpiter circa religionetnnbsp;externum cultum aberrarint,quam fxdis item fieleribus ^eitam fuam atq^ mores cont^'nbsp;minauerint. £tne 'velignorantiamyel infirmitatemhumanampr«texerent,poßre^’'nbsp;loco adiecit,qubdciLm natura legem haberent cor dibits infcriptam,tamen non modo ißa fecerint,^^.nbsp;rumetiam ißafacientibusßumpatrocinium detulerint,adeo^peccandi licentiam authoritateptd’^nbsp;ca amp; communi confinß defenderinv.quod deploratte malitia argumentum effi nemoßna mentß^^'.nbsp;garepotelf^. At erant inter gentes hypocritxphilofi)phi,qui iußitiam mirifice fimulabant,cùrf*nbsp;circa ßmmiboni inueßigationem occuparentur, yitteconßetudinem honeßeinßituerent, habi^^nbsp;geßibus fanHitatempra feferrentßngularem, aliorum '^erb flagttia non modo non probarent,y^'nbsp;rumetiam acerrimerepr ehender ent, amp; quofuis obuios magnadicendilibertate ad'^irtutis ßudi^^nbsp;hortarentur, quot;ßle ergo ißi fibijpfisblanditiasfiacerent ,fe^ ex communi hominum ordineexemptlt;gt;^nbsp;putaff^^^

-ocr page 95-

t o M I L I A IX.

^Kfarenff nunc turn illti fermontm inßituit: amp; quia tales fitam malitiam Ufftculter a^noßuntf maiori Tferiorum yeitmentiaaduer/ut ifios inuehitur quam priores illos, qui fua quot;vitia nonpote-rantnegare,

Trimum ingenereproponity amp; ex praceâentibus infert^bosnon minus coram Deo reos ejjepec^^ ^or^^cen^ tatt^quàm alteros illos,quorum improbitas manifefla erat, ^apropter (inquit) inexcufabilts^s b »•f'nbsp;bomo,quijquts iudicas. luelicandi 'Verbum hoc loco idem ßgnificat, quod accußtre,reprehendere autnbsp;damnaretquo[enßi Chriflus quoq^ ^atth.7,ait, l^e iudicetts,'Vt non iudicemini, Senfws ergonbsp;£tiam 'Vosphilefophifamp; quicunque 'Vel in Jcholis quot;vel inrepub.aliorum morts damnatts,amp; publiaenbsp;honefiatis Jiudiofi haberi 'vultts,coram Deopeccatores amp;piena digni eßts,neqf aliqUem babettspranbsp;textum,quo quot;veßra improbitas excufetur. Id 'Verb tribus rationibusprobat atq^ confirmât, Trimanbsp;d ipfirumperfina fiumitur,Igt;Iamhocipfi)qubdiudicasalterum,teipjum condemnaSX tadem tnimnbsp;facù tu qui iudicas. Ârgumentum ita formaripoteïi^ î Quicunq^ eadem faciunt quet in alijs repre-otndunt amp; damnant,ij fiipfis damnant,amp; non minori culpa^quàm alteri illi tenenturt Ât quot;Vos ea^

facitù,qu(e in alijs fioletis reprebenderezErgo eadem cum illù culpa tenemini, amp; proinde efits in ^x^tufabiles, Eadem autem illos facere dicit,partim adea rejpiciens,qux philofophi illi occulte défi-Plgt;abant,de quibus multa LucianwsJcripfit,amp; qualiapafiim inhifiorijs rit illorum 'vitis occurruntznbsp;Portint de intertoribus animi motibus aut defidertjs loquttur,qui in illis homtmbus corruptifiimi f»nbsp;frequenter in opus erumpebant.Faciunt ergo adhuiusargumenti declarationem,qu(ede il»nbsp;^^^pmplacit0 amp; fiaHis extant, amp; quidem eorum imprimis, qui philofiphia principesfuerut,Quoadnbsp;cognitionem Dei amp; cultum eius,comuni errore implicitos juijjc conßat. FLam confufam illamnbsp;multitudinem ipfi quoq^ crediderunt,amp;illos ijfdemfacris yenerati fiunt,quit tune yulgo renbsp;^fpta erant,yt iam nihil de illis dicamus, qui Deos omninonullos ejjècenjuerunt,quales narranturnbsp;^P^dTlutarchum Diagoras quot;^lilefius, Theodor us Cyrenenfis amp; jEuemerus Tegeates. Epicurusnbsp;**^^0 Deos humanaJpecieprteditos efiè, amp; illos res mortalium nequaqua curare tradidit,Stoici con-^^‘^^tione quandam caufarumfinxerunt,cui ipfe etiam Deus fubiedusfie,amp;yt reliqua omnia, fanbsp;**^inet^ßitateferatur.Quodjiphilojôphts Toetas conumeres,hoseade Dijs cecinijfe yidebts,qiigt;ens

quot;Vir bonus de fedtei yelit. Erroruergo amp;ßperßitionum,imb impietatis ma^firifuerut,qui reli S^^eamp;pietatereliquisprafiaredebebant.Quoadmtres,ijdem multa prater ofificiufecerunt.Epieunbsp;''^^^quia Deo non cura ejjeputarunt qua in terrisgeruntur,fummu hominis bonu in yolupfate con-^nbsp;r^^tterunt,boneßa quidem tlla(yt ipp aiebant) fed qua licentiapracipua cauja amp; morücertifiimanbsp;Pjfiis fiiit,Socrates, qui hominum optimus yideripoterat, yxores omnium comunes efife yoluit,yenbsp;. dlo perhibet Tlato. Quod quid aliudfuit,quam fublato coniugij y fit publicam fiuproru licentiamnbsp;mducere Diogenis impudentia plus quàm canina netior esi^,quàm yt de ea opus fit yerbafacere,nbsp;inter T^omanos Cato Tticenfis,quem honeßißimum amp; acerrimum honefiatiseufiodem futffe feri-^^^ bifiorici,yxorem HortenÇioproßituit, amp; tandem ambitione amp; metu infamiafitperatus feipfutnnbsp;^^^idit.Ciceronem quoqj animi timidioris fuiffi,amp;fimul honorum cupiditate inexplebili laberauijfinbsp;^’^'^fiat.Deniq^ fi omnium eorum egregiè faèla conßderes, qui yel in repub.eximij fuerunt,yelyir-^fttenipubliée doSlrinafcriptis commendarunt,amp; aliorumflagitia corripuerunt acriter, illos no yulnbsp;S^ribus yitijs pollutos futfiè patebit.Quid enim facerent alij,quando apud eos tam pudenda feeler anbsp;*ocum inuenerunt,quireliquis iufiioresatq, fanHiores habitifuntf

. Secundam rationem d Deiperfonadefumit,rir earn his yerbis enuntiat.Scimus autem quod Dei ^fdieium efi fecundùm yeritatem aduerfus eos, qui talia agunt, Secundîim yeritatem efiè ait iudiciunbsp;^^fid tfl,'y)iru,iufium amp; infallihile. T^tio huius di^i duplexpotefi afi-erri, Tna,quia nullus apudnbsp;perfonarum refieSlus,de quo poßea ipfeplura dieet, Altera,quia non externa ffiecie rerumnbsp;}jominum,adeoqj ipfos fontes aHionum injficit. Eß ergo argumentueiufinodiznbsp;‘^bfq^ perfinarum reß/eHu iudicant,amp; ipfas hominum mentes intueri pojfiint,ij iudicio fuonbsp;Urnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumunt de ijs,qui eadem faciunt.Deus autem hominu animos perjfe

OS gt;’^u^^gt;neq,perfonarum refieHu mouetur.Ergo nonfalletur in yobis iudicandis,e^ quämuisbar a,pera,pa Hunt atq^ externaphilofophiaprofefiio,fermones ite de yirtute magnifici amp; tgregia iußinbsp;ciafimulatio hominihu^ fucumfacere poßintfDei tarnen oculos latere nequitfub bis occultata impronbsp;^^^^gt;quipeenasdeyebisdignasexiget,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d

-ocr page 96-

CAP. IT,

IN EPIST. AD ROMANOS.

fidunt,cultus fuperßiiiofos accumulant,quiltn Chrißi meritum maxima ex parte euacuatart ne^} eo cBntentißnJitper fuperßitionum inuentorilns ßtum patrocinium deferunt : amp;ß qui re^iuf fen^nbsp;tiunt, eos yi amp; armK « 'rieritatis confeßione aifterrent. Es^ hoc peccatum longe atrocißimuittfnbsp;eoqj grauiut, quod cum T)ei contumelia amp; multorum perditione coniunUum ef^, amp; ah ijsferi corn'nbsp;fnittitur,qui'neri ‘Deicultumamp;'TieritatMdoÜrinam inter fitos tueri atque propagare dehehant,nbsp;Fiunthis ßmiliain alijs,qua ad mores eir yita conßtetudinem ße^ant.FLorunt quiin magiftratitnbsp;funt^ yirginum pudicitiam amp; coniugiorum honeßatemJanBè defendi dehere, amp; de his paßim legetnbsp;extant.dAt non deßtnt interprimates,qui non modo ipfi yirgines conßuprant amp; alienos thorosnbsp;lihidinepolluuntj'verumetiamßiißmilihus patrocinantur, amp; Leges honas'e medio fuhlatasyolunt'nbsp;Et quod hicßtßjoc ipßm in alijs multisfieri confiueuit^ quando ehrietatem,aleam,yfuras eir huiutnbsp;generis yitia fuoexemplo inuehunt, quot;pel etiam puhlica authoritate defendunt, quieamp; yitianbsp;reipuLpefies eße non ignorant. Ofi'endunt ad eundem lapidem parentes, qui qua inhoneßa efifi fid'nbsp;unt,non modofiaciunt ,fied eadem in liherisfinis defendunt, imo ea faciendi Ulis authores fiunt,durnnbsp;ficaiuuentutis fiacinora ('vtde fiuopatre ÊerentianusilleClitipholoquitur)coramiüispradicant-Inter priuatos autem homines turpifiime hie peccant qui lenocinium exercentiquiehriofis comeffti*nbsp;torihus,aleatorihus ficortatoribM hoßitium prahent,qui altorum filiosadmilitiammercenari'nbsp;am Jilicitant, amp; illorum inohedientiam defendunt. Sciunt enim omnes ifii hac iniußa amp; iniqu^nbsp;eße,amp; ciim ea in ßipfis corrigere deherent,multis alijs eadem perfiuadent, atque ex aliorum neqtU'nbsp;tiayoluptatem capiunt. Sunt autem hac mentis peruerfie argumenta,qua niji in tempore corrigé*nbsp;tur,tandem fit incur ahilis. Inhis ergo emendandfi fieduli fimus, amp; quia adperfeHionem nunqiiainnbsp;quot;penire datur, quoad in carne hac quot;piuimua, Deaufiitiam fideconßanti apprehendamus, quaniH^tnbsp;nohisper Euangelium offert infiliofiuo lefit Chrißo,cui debetur henedi^io,honor,gloria ürpoteßif^nbsp;in aternum.Amen^

C A P V T I L

H O M I L I- A IX.

QVapropter incxcufabilis eso homo, qmfquis iadicas. Nam hoc ipfo quod ludicas alterum,teipfum condemnas: eadem e®nbsp;nim taci's tu qui iudicas.Scimus autem quod iudici'um Dei eft fecun=nbsp;dum ueritatem aduerfus eos, qui talia agunt, Putas autem hoc oho*nbsp;wo,qui iudicas eos qui talia faciunt,SC eadem facis,fore ut tu efFugiasnbsp;iudicium Dei c* Andiuitias bonitatis ipfius ÔÔtolerantiæ aclenitatisnbsp;contemnisfignorans quod bonitas Dei ad refipifeentiam tc deducitjquot;nbsp;Sedpro duritiatua et corde nefeio poenitcrethefaurizas tibi fram innbsp;diem irac QC reuelationis iufti iudicij Dei.

EMONSTRAVIT hucufiq^ Taulus omnes getes peccatis amp; ira Dei ohnoxiasep’ 't't^euidentior eßet hac demonßratio,multis oßendit,quam turpiter circa religionetn^nbsp;externum cultum aherrarint,quam fxdis item fielerihus quot;pitam fitam atqj mores cont^nbsp;minauerint. Et ne quot;pelignorantiam quot;pel infirmitatem humanampratexerent,poßrei^^nbsp;loco adficit,qtt()dciim natura legem haherent cordihua infiriptamitamen non modo ißa fecerint,y^tnbsp;rumetiam ißafacientihusßtumpatrocinium detulerint,adeo^peccandi licentiam authoritatepgt;*^



ca amp; communi confinßt defenderintiquoddeplorata malitia argumentum eße nemo fana mentd^^\ garepoteil^. At er ant inter genres hjipocrita philoßphi,qui iußitiam mirifice limulabant,cùmnbsp;circa fummihoni inueßigationem occuparentur,'pitaconßetudinemhonefieinllituerent,hahitt*^nbsp;geftihusfian^itatempra fiefierrentfingularem, aliorum quot;pero flagitia non modo non proharent,^^'nbsp;rumetiam acerrimereprehenderent, ö* quofidsohuios magnadicendilihertate ad'pirtutisßudd^nbsp;hortarentur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo ißt ßhijpßs hlantas facerent, fie^ ex communi hominum or dine exempf^’^

putardft

-ocr page 97-

t o M I L I A r X.

^Ktarentf nunc cum tllti fermonem inßituit : amp;qata tales fttam malitiam iifficulter a^noßunt^ maiori'Veriorum'vehtmentiaaduer/ut ißos inuehitur ^^uam priores Hies, qui ßta'vitianonpote-rantnegare,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Trimùm ingenereproponitySSr ex praceHentibus infert^hos non minus coram 7)eo reos ejjepec-(ati,quam altéras illes^quorum improhitas manifeßa erat, Qaapropter (inquit) inexcufabilis^s o ,.p, (jccufrff. quot; liomo,quifquts iuHicas, Êutlicandi 'verium hoc loco idem fignificat, quod accußare,reprehendere autnbsp;damnare*,quo fenß Chrißus quoq^ 'Matth.yMt, 2le iudicetiSiDt non iudicemini, Senfus ergo eS^Xnbsp;Etiam yosphilefiphif amp; quicunque ^el in fcholis yel in repub.aliorum morts damnatts, amp; publicanbsp;honeßatis ßudicß haberi 'vultü,coram T)eopeccatores amp; pana digni eßM,neqf aliqtiem habetmpranbsp;textum,quo yeßra improbitas excufitur, Id 'vero tribus rationibtts probat atqj confirmât, Trimanbsp;«b ipfirumperjina fiumiturtHamhocipfioqubdiudicasalterum,tnpfium condemnas\ eadem initnnbsp;facK tu qui iudicas, Ärgumentum ita formaripotel^ : ^icunq, eademfiaciuntqua in alijs repre-bendunt amp; damnant,ij fiipfis damnant,amp;non minori culpa^quàm alteri HU tenentur: Ät quot;^os eadem facitts,qua in alijs fioletis reprehendere:Ergo eadem cum Hlis culpa tenemini-, amp; proinde eßis innbsp;fgt;ecufabiles, Eadem autem illos facere dicit,partim adea rejpiciens^qute philo fophi HU occulte défi-g»abant,dequibua multa Lucianus/cripßt,amp;quaUapaßim in hißorijs Gr Hlorum quot;vitis occurrunt:nbsp;partim de interiortbus ammt motibus aut deßdertjs loquitur,qui in HIm homtnibus corruptißimi e»nbsp;rantiQ- frequenter in opus erumpebant.Faciunt ergo adhuiits argumenti declarationem,qu(ede il*nbsp;io^umplacitis amp;fiaHis extant^ amp; quidem eorum imprimis,quipl}ilojophia principesfueritt,Quoadnbsp;mim cognitionem Dei amp; cultum eius,comuni erroreimplicitos fuijje conßat. FLam confufam Hlamnbsp;^^orum multitudinem ipß quoq^ crediderunt,amp;Hlos ijfdemfacris yenerati fiunt,qua tune yulgo renbsp;^^ptaerant^yt iam nihil de HUs dicamu^, qui Deos omninonullos eße cenßierunt.,quales narrantur

Tlutarchum Diagoras '\lilefius, Theodorus Cyrenenfis amp; Euemerus Tegeates, Epicurus “^cro Deos humanaJpecie praditos ejß,amp;illos res mortalium nequaqua cur tere tradidit,Stoici con-^d^^tione quandam caufarum finxerunt^cui ipfe etiam Deus fubieüus fit,amp;yt reliqua omnia, fitnbsp;*«li Utt^ßitateferatur.Quodß philojophis Toet as conumeres,hos ea de Dijs cecinijfe yidebis,qiiie na

quot;^ir bonus de fe dtei yelit. Erroruergo amp; fitperfiitionumßmo impietatis ma^ßrifuerut,qui reli S‘mtamp;pietatereUquispraßare debebant.Quoad m»res,ijdem multa prater officiufiecerunt.Epicunbsp;^^hquia Deo non cura eßeputarunt qua in terrisgeruntur,fiummu hominis bonu in yoluptate eon-fiitncrunt,hone/ia quidem Hla(yt ipß aiebant) fed qua licentiapracipua caufa amp; morücertißimanbsp;P^ßU fitit,Socrates, qui hominum optimus yideripoterat, yxoresomnium comuneseffe yoluit,yenbsp;fiillü periiihet Tlato. Quad quid aliud fuit,quam Jublato coniugij yfupublicam ßuprorulicentiamnbsp;mducerer“ Diogents impudentia plus quam caninan9tioresi^,quàm ytde eaopus ßtyerbafacere,nbsp;dnter 7(pmanos Cato Tticenßs,quem honeßißimum amp; acerrimum honeßatis eußodem fuijfi feri-buthißorici,yxorem Hortenfioprojiituit,amp; tandem ambitione amp; metuinfamiafuperatus feipfiunnbsp;^^cidit.Ciceronem quoq, animi ttmidioris fuifife,amp;ftmulhonorum cupiditate inexplebililaberauifiinbsp;^^^flat.Denii^ßomnium eorum egregiè faSlaconßderes,quiyelinrepub.eximij fuerunt,yelyir-tutempublice doClrinaferiptis commendarunt,e^sf‘ aliorumfiagitia corripuerunt acriter, illos no yulnbsp;garibus yitijs pollutos fuße patebit.Quid enim facerent alij,quando apud eos tarn pudenda feeler anbsp;locum inuenerunt,qui reliquis iufiiores atq^ fanCliores habitifunt!^

^ecundam rationem à Deiperfona defitmi^cir earn his yerbis enuntiat.Scimus autem quod Dei iudicium eß fecundùm yeritatem aduerfus eos,qui talia agunt,Secundum yeritatem efii ait iudiciunbsp;Deißdefi,yeru,inßum amp; infallibile.T^tio huius diHi duplexpotefi afferri,Tna,quia nullus apudnbsp;Deu eßperßnarum refieilus,de quo pofiea ipfiplura dieet, Altera,quia non externa ffieeie rerumnbsp;mouetur,fed animos hominum,adeo^ ipfos fontes aHionum infiicit. Eß ergo argumentiteiufinodi:nbsp;Quicun^ ahfq^perfinarum refiePlu indicant,amp; ipfas hominum mentes intueripofittntßj iudicio Juonbsp;nonfaUuntur^lt;(^fimiles peenas fumunt de ijs,qui eadem faciunt.Deus autem hominu animos perjßenbsp;aos habet,neq^ perfonarum re/ßeUu meuetur.Ergo non falletur in yobis iudicandis,amp; quatnuis barnbsp;ha,pera,pallium atq^ externa philofophia profeßio,fermones ire de yirtute magnifici amp; egregia iuflinbsp;tiafimulatio hominihus fucumfacere poßint,Dei tarnen oculos latere nequitfub bis occuitata impronbsp;bitas,qui panas deyebisdignas exiger,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d 5

-ocr page 98-

C A P, 11,


IN EPIST. AD ROMANOS,

'T?rtta ratioßtmitur à comparatif, Confert enim interfe hominem amp; 7)ewfn^amp;orationem ifi^

terrogatione figurât,yt inprofundos hypocritartfm animos aliiut penetret, Tutasautemhocêho' mo,q«iiudicaseos^uitalia faciunt,amp;€adem facts¦,fore'vteffugias indicium


fanbliratts laudem in eo ^ueefiuijfè,quod de legts obferuationepaßim yerba facerent yhancyeflitu amp; operibus quibufdam ad oßentationem eompoßtis teßarentur,aliorum fa^a amp; mores curiofè obferif^nbsp;rent atq, reprehenderent^Efihoc yidere in parabola Luc.\%,ybipharifeum itade fe loquente Chri'^


fanbfitatts /imulatio,fed€ograuori eorum culpa fuit,quod profeßiomßiie tarn parum rejponderefif’


im ’Monachts applicari,qui amp; gentiumphiloßphts amp; ludao

tenturiadhcec, fe mundo mortuoseffe habitu tÿ geßibtn ßmulant, yoluntarûe paupertatts amp; obt'


QuaiftaeSf^ ßupiditas flue dementia f Ciim enim alios damnes propter feeler a ^^uietuipfietiani dej^nas,annonpropriis confeienties teßimonio conuincerts-iyt ea reprehenfione amp; Jupplicio digna efj(nbsp;intelligasf’Quod fi quot;vero confcientiis tua tefiimonium fine indicium effitgerenon potes,^u«btectatgt;^nbsp;inconfdta amp; temeraria perfuafio e^f^, ^uat« Dei omnia itifloamp;ytndice oculo intuentis iudiciuf!^nbsp;ßus inducir, Dew,gratias tibi ago,quodnon fim yt reli^ui homines,rapaces,iniußi,machi,yele(i^nbsp;yt ißepublicanus.Ieiuno b^ in hebdomade,decimo omnia qutepeßideo,amp;c.Quo etia pertinent,nbsp;alibi de illorum ieiunijs, yeßitu,geßibui dicnntur.Ât quales interea fuerint quoad mores dr anitiifnbsp;aßeSltts,idem Chrißus no y no loco demonflrat,nsr( yt omnia alia omittamw )eaquee aduerfu illiin*nbsp;defignarunt,omnium mortalium feeleratißimosfuißeteflantur.’lß.ihilergo Hitsprofuit fueata i'd^nbsp;^am ytmundi confuetudinemreliquiß'eyid€antur-,yitam jtnnbsp;dientia atq^ caßitatts yoto conf dunt, in alkrum mores feueriter animaduertunt„ tgt;it qua ab iH^nbsp;occulte fiuntfdicere pudorprohibet,amp; rebus ipßsatque proprijs fa^^ eos C2nuinci.,nemo tam cacudnbsp;non yideat^ Si enim mundi confuetudinem illicitam eßefentiuntcur ipß in medijs yrbi'nbsp;bus locos ameeniores ftbi deligunt cur in fbro eonßieiuntur f cur in principum aulis yerfantur^nbsp;cur in caßrisdegunt f cur inter armatorum acies yolitant Si inpaupertate yoluntaria,in obedi'nbsp;entia amp; caßitate falutis meritum collocant, curdiuitijs difßuunt d' cur reliBo modico, aut etian*nbsp;nullo patrimonio , parceciarum redditus amp; décimas intercipiunt f cur ßcra omnia yenduntd curnbsp;à mortuis tributum exigunt, quod olimgentes extrema forditiei amp; rapacitatts indicium efßputii'nbsp;uerut,e^ yulgariprouerbio notarunt^cur non obediunt legitimts magifiratibusß cur immunitatetßnbsp;quarunt ab ijs,qua dues reliqui obedienter in fe recipiunt!^ cur fcortanturi^ cur yirginumpudiciténbsp;infidias ßruuntf cur alienos thoros polluuntf cur cuculoruminfiar portentofi illi cucullionesnbsp;fœtus aliorum nidts fupponunt!^ 2degent ißa abs fefieriß poßfunt. Sed negare nonpoffunt,cùm iß^nbsp;in omnium conßeblu ßant,i^ iam pridem tota hac mundi machina fub illorum flagitijSyCeupof^^nbsp;dere iniquißimo depreffa, laboret. Interim HU qui ipfirum traditionibus inebriati rationis ye^,nbsp;yfu deßituuntur,in noßris aceußnt minißrorum ecclejiaconiugia, ciim ipßper omne genus libidifi^nbsp;yolutentur, leiunia d nobis tolli queruntur, cum ipß exquißtißimis bellarijs faginentur, onnf^fnbsp;maria cum fluuijs amp; lacubtts fatigent,ytgula fua ƒ'atisfaciant. Kota item à noßris refcindiclatfj'nbsp;tant, dim ipß Daptifmi yotum manifeßa Chrißiabnegatione yiolent, quando ordini monaßieoßrnbsp;addicunt, Sacramenta queq^ à nobis prophanari yociferantur.,qua ipß improbe mutilarunc,yenß'nbsp;derunt ,eir innumeris abufibus corruperunt, yt y ix micam aliquam prima inßitutionis in Hlisnbsp;re liceat.'N.on eß ergo,quadfua fanäitati ißi homines confidant. Tdam etfi nos eorum conuinceren^^nbsp;qua in nobis accufant,funt tarnen ipfiinexcufabiles, amp; feipfos condemnant, cum eapalam fack^^*


-ocr page 99-

HOMILIA IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;la

ecrum hypocrißm Apoßoliu arguit-^qui in aliorum mores amp; yitia curiofe in^mrunt eadem^, auda'’ ^er reprehenduntjciim ipßi ijfdem yelßimilibwiyaut etiamgrauioribus laborent. Et quiahoc nomine fe reliqtiis hominibns ittßiores eße dueebant y banc laruam eis detrabit. ^on negauerim tarnen»nbsp;fitnul hic perßringi commune yitium bominumy qui cum fua peccata nimisßcuri negligant» in alio^nbsp;fttm tamenyitijsoculatißimi amp; rigidißimicenßresßtnt. Quoad yerb qu(eßionempropoßtam,mi~nbsp;fttmeadmittenda es^ eorumßententiayqui nemini Heere arbitrantWyyt aliorum yitia corri^iatynißnbsp;qw abijsaut ßmilibus plane immunüßt. Tslamßbocßatuamusy omnino ßublata er it non modo mi~nbsp;^ißrorumyerbi amp;magißratuumfiinblioyyerumetiamparentum,pr(eceptoruyatqjomniumyquiali-quospriuatim admonentyautboritas tollabetur:quando neminem inuenire licebit, qui nonfiiis quoq^nbsp;'Vitijsßt obnoxiui.^tqui ita ‘Deus conßituity yt minißri eccleßaru inßarßeculatorum yitam mo-^fß^omnium obßeruenty amp; aduerßus publica ßcandala tubam y er bi inflent: yt magißrattts ßbditosnbsp;^^fla correptione atq^ dignispeenis in ofßcio contineanttytparentes liberorüyitia yerbis atq^ yerberinbsp;bus emendent, yt deniq^ ßnguli priuatim proximosßuos pro déliai rationty yel amice montant y y elnbsp;fiuerittf increpent.Et grants plane illoriim culpa e^, adeoq, bifariam peccant» quinon contendfuisnbsp;i^ccacisyofficium quoq^negliguntyquodalijs debeni, amp; ita illis quoq^pluriumatqjgrauiorumfiele»nbsp;huntßint autbores.Quia tarnen autboritati multum decedit,ft qui alios corripiunt»apertis yitijspol»nbsp;Jfnt,etiam atq^ etiam cauendu eif^»ne qui a nobis corripiuntur aliquidfielerts nobis exprobrarenbsp;}ofint, Qujcunq,ergo boc officio cum aliquofruBu defungi yolunt, ij quando in aliorum mores ani-'^^duertere infiituerunt,prius infiipfos defiendant»amp;fuosmores examinent, amp;fiquam infemet»nbsp;culpam inueniuntyde ilia emendandaferio cogitent. Vbi magna diligentia opus e^f propter inhalant nobis pbilaudam, quafit, yt yitia noßra yel non agnofiamus, yelfaltem leuioraputemtM.nbsp;q^atn reuerafint, Itaq, in legisßeculo nofipfis coatemplemur» amp; nunquam non animis nofiris occurnbsp;hat,Deum non ex noßra carnis placito y fed ex lege nobis reuelata defaSlis amp; diidis noßris iudicarCynbsp;^^dicium eius eße ficundùm yeritatem, neq, externaßecie eum fallipoßc,qui animos bominuntnbsp;^^^Hit.t^udiamtis item confeientiam noßram,amp;poßtispauli/fier carnis afjeilibustipfam mententnbsp;Hits de noßris fa^is iudicium firutemur » sir moxproprio teßimonio conuidiy euipam coge-agnofeere . Tune ergo illud loannis euangelifianos ad culpa emendationem excitet î Sinbsp;^'^hdetnnetnos cornoßrum » maior eif, Deus corde nofiro, amp; nouit omnia. Eide locum i. Zo4K.

tapite^

Sed adj^aulumredeamus»quipraoccupatione adillorum obieSHonem reßondet. Dicebant ^eßgt;!gt;ndct ift ^’^^S^htiumpbilofopbiyamp; quicunq^ inter illasfapientia eir authoritatepraßabant-.Si tam ßeleratinbsp;^Jßnius,y[ ita nobis irafieretur DeuSyyt tu dicts,iamdudum Ule nos puniuiffet-.Ænon modo pœnas c ffnbsp;huilas de nobis fun^tt,neque yllum ira fua indicium declarauit,fedpotius yiilorijs amp; diuitijs illu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

J^hesficityOffjtjij^ bonorumgenereaccumulauif.Ergo yanißimumeif^y qubdcultusnoßrosUHdiffili-

J 0* «ej apud ilium pro flagitiofts amp; ira dignts baberi ntigaris. Fuit bac ferè communis ratio^^ gentium fiipientesjuasfitperßitiones sä' yeteres mores excufitrunt y eä qua Cbrißianam reli-^^^ntm atque doBrinam oppugnauerunt, yt ex Demetrianicalumnijs apuf Cyprianum» amp; Sym-^lt;^thi oratione ad Ealentinianum y Tbeodofium ä ^rcadium Impp.apudD. .^dmbroßum ebi^nbsp;ydere. Et quiabac magnum pondus habet apud imperitos amp; rudes rerum, qui folisprafentibusnbsp;^fitentiyox euentu de re quauis iudicant, .^poßolus magna yerborum yebementia aduerfus eosnbsp;*ß^^l*^idicens : Ändiuitias bonitatisipßus ätolerantiaaclenitatiscontemnis ignorans qubdnbsp;bonitas Dei ad refipifientiam te deducit f Sedpro duritia tua lt;amp; corde nefiiopœnitere tbefauri-^as tibi iram in diem ira eä reuelatienis iußi iudicij Dei. Habent bicßngula yerba Empbafim.»nbsp;eä pu ehre Deum atq^ contumaces illosgentUifmi defenfores inter fe confère. Deo enim tribuit diui-tias °gitatit,tolerantia eälenitattSyideif^ybonitateinexbaußam,qua hominesferat,amp; ijfdemp«^nbsp;nttentia occaßonesprabeatyytferuentur. In Ulis yero diuina bonitatis contemptum accufat,qui om-mstmptetatttfhns esf^tduritiam item,qua nullis promißis ßue minis emolliripoßif.eä corpaniterdnbsp;Hejctum,quod noua fubindefeeler a yeteribus accumulet » äonec iniquitatis menfuram impleat. Itunbsp;yero in tpjos retorquetargumentum,quoUlipotißimiimnitebanturyatqjfenfusyerborneffp. Audinnbsp;y OS 0 boni»qui nobis impunitatemyyiHorias eäfelicem rerumßatum obijcitis-.neqi ifia nos negamus»,nbsp;d 4

-ocr page 100-

c A P, I r»


IK EPIST. AD ROMANOS.


fed 'ygt;os turftter fallt dicimM^quando y eßros errores amp; mores corruftißimos loc argumento defert' ditM. l^ec enim yos ideo lncttf^ tulit Tfeus, ^tiod yeßrüfuferßitiomltu amp; yitijs dele^leturi ßdnbsp;quod lem^ amp; mitts hominumfaltttePotius quam interitugaudet^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferpetua erit hac eiu^

erga yos lenitas ,ßd quia yosper hanc ad refipifcentiam inuitat procul dubio iramfuam exeret, ßyos contumaces amp; obßinatos ejfe yiderihnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yeßra htec audacia ,qua bonitatem eiui

contemnitis,amp; iram yobts ipßs reconduis^ quce olim in magno illo die iudicij in capita yeßra redun^ dabitfTulchre autem thejaurit^andi metaphora ytitur. Kf enim non amittuntur qua in thefaurtfnbsp;reponimu4,quamu^ ijs in praßnti non ytamur^fuo autem tempore ad yßtm depromi filent : It^nbsp;quàmuK iram Dei nonfintiant impij quàmprimùmpeccantgt;ea tarnen interea non extinguitur neq/nbsp;euanefiit ifidybi menfitram iniquitatis impleuerunt cumfcenore dits digna fùpplicia rependit^nbsp;Tofiumus autem bodie ijfdem yerbis aduerjuf eos yti, quißtperßitiones Tapißicas amp; corruptißi'nbsp;mum yitagenus^quod inter illas tranßgunt,non alijs argumentM quam temporadiuturnitate, 'Vi*nbsp;Sorijs amp; huitisfeculi felicitate tuentur : neq^ yidere yolunt, hac tpfitpenes gentes olim locum bd-buij]e,e^ bodie multi) illußritts apud Turcasinueniri,quorum ineptißtmasfuperßitiones nemo fati^nbsp;mentis ideopro yeris amp; pijs agnofcir. Debet ergo bine generalis do^rinapeti^ne quit Dei lenitattnbsp;abutatur,aur ex eaperpetuamimpunitatemßbijpfipromittat. Soletenim peenas differre Detts^nonnbsp;quod feeler a ipfi placeant^aut quod eapunire non poßit ,fed yt ad interitum contendentibtts reftpi'nbsp;feendi tempus concédât^Si qui ergo eius bonitatem eontemnant'^tarditatem illam grauitatefupplietj^nbsp;compenfat^ boc probatum omnium feculorum exemplis ab ipfa rerum origine^ “Primo certtnbsp;mundo annos centum yiginti dedit, amp; intereaper “idoapraconem iuflitia adpanitentiam bortatttinbsp;tSf^ifedcum bocnequiequamfaceret, diluuij aquas immißt qutbus pœnitere nefeios malèperdidif»nbsp;f^idyero cum .)Egyptijs,Chanana^,Ißaelitü, Iudais,j!4ffyrijsßPerßsy Gratis, T^manis trift'nbsp;ßnitis alijs geßum Jtt, probe norunt qui in bißorijs fiter is amp;propbanis non ofeitanter yerfatifint»nbsp;£t bucpertinent qua Cbrißtts apudLucam cap.\^,fubficus parabola docet, dicendi occaßoneJutU'nbsp;pta à Galilais,quos inter facrafita Pilatus crudeliter trucidauerat. Cogitent ergo omnes homines,nbsp;Deo iam nunc conßitutum ejfe diem ira, idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yltionis, quo iußum iuaicium eius toti mundo ma'

nifeßabitur,quod nunc occultum amp; quaße medio fublatumejfiyidetur.i^idmonentnosbuiusont' nesfiriptura,amp; yulgb nota funt,qua de illo Chrißusprolixe tradidit.Scd amp; intergentesplerij^ ptsnbsp;ßtafitmjuit,ejjiiudicium aliquodinaltero feculo,quo hominumfcelerapoil^mortempuniantur.nbsp;enim non modophilofiphorum dijjutationes,yerumetiam poetarum de inferis traditionesteßantuf»nbsp;2degant bac omnia bodie multi, amp; non fine rißt excipiunt, Sed hi ex illuforum numero funt, quos^nbsp;noutßimis temporibus exorituros effe, Petrus .Apoflobts olimpradixit^ Etßntient illi haud dubitnbsp;magnofuo malo,quam turpiterßta illa opinionefalß ßnt. 2dos ergo borum me^ores, quaßi innbsp;con^eilu ambulemus amp; yita innocentiam tueamur, eolamus autem Deum inJßiritu amp; yeritatt,nbsp;falutis fiem omnem collocemus in kfu Cbrißo, qui yt impiorum iudex in die illo yeniet, itafiugt;'nbsp;rum yindex erit, quos in regnifui amp; aterna beatitüdinis conßrtium recipiet^ Illi debetw benedi'nbsp;äioßonor,gloria amp;poteßas tn aternum,,gt;îmen.

tt O M Î E I A X.

Quireddet unicutc^fecundum opera ipfius:tjsquidcmquiperpax tientiatn boni operis gloriam amp; honorem à immortalitatem quaerunt,nbsp;uitamacternam,tjs uero qui funt cotentiofi, amp; qui ueritati quidemnonnbsp;obtempérant, fed obtempérant iniuftitiæ, reddetur excandefeentia 6dnbsp;ira, affliéhoÔi anguftia fuperomnem animam hominis perpetrantisnbsp;malum,ludæi imprimis,tum etiam Graeci, Gloria uero ÔC honor 8C paxnbsp;omni operantibonum, ludaeo imprimis , turn etiam Graeco. Non eitnbsp;enim perfonarum refpedus apud Deum.

POßquam Diuus Paulus er aßior a gentium yitia amp; manifeßaficeler a arguit,tandem eos uggs^' duur,qui inter illaspro iußü tir fan^M habebantur.In bos autemgrauius multb quam inprio'nbsp;resillt^

-ocr page 101-

H o M T amp; I A X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ

rw iîloi inueJntur,eo quodhy^ocrißnihilconßdentiin amp; aflutw efÇ in ijs defendendüi^ttx^rxtet ojßciutnßunt^Ergo omnia confutat atq^ eri^it,^uiiin Ulißfi^otij?imi{m defendebant^ Trimumnbsp;inter hxc erat externa fan£limonix amp; infiitite ß^ecies quod aliorum yitia reprehenderent. Sednbsp;hoc yanißintitm ejß ofiendit, eo quod animospeßimtf cupiditatibwpollutos habeant, amp; ipfi quoq^nbsp;tnultafaciantnon minitsreprehenßonedigna^T)einde impunitatifidebant amp; felicitati^qua tarn ipfinbsp;qiiam maiores ipß)rum iam multts fecults yfi erant amp; inde collige bant cultua amp; mores ipfirumnbsp;Deo nequaquam dijplicere, ^Athuiwreicattfas Âpoflolus in Deilenitate oflenditquiipßsiantnbsp;diu ad reßpifientiam inuitauerit,eundem tarnen non de futurum iufli iudicis ofßcio^ß itapergant^amp;nbsp;iamnuncconßitutumeßediemcertum, quoiramßtam iudicijßtirigoremdeclaraturMßtßupernbsp;o»ines,qui eitts bonitate adpeccandi licentiam abutuntur, Quia yerb ifla occafione in extremi iudi-cij mentionem inciditjcommode nunc huitts rationem diligentius exponit,yt eitis conjßderatione hy^nbsp;pocritas terreat^eir excitetad ampleblendum Chriflum,in quo yno yera iu/litia atq^falui inuenitur,nbsp;'Kobis autem idem huiu^ loci yfits effe debetiudicij nouißimi recordatio nos in officio contineatfnbsp;Cr ne inaniprofefiionefidei nofipfos decipiamusfed earn iuflitiam fe^emur) quce fola nos in Dei con-ßeUutueripotedf,.

Pramittit yerb propoßtionem,qua totitts negotijfummam comprehendit: Qwdnimirum Deuä Deuf unicui^ quot;^nicutq^ mortaltumreddtturusßtficundumopera ipfius.ïta yero hocenuntiat^’^tnonobfiuretefle~ ftddet fecun^nbsp;fw,iudtcium hoc fore yniuerfale,quod nemo fubterfugere pofiù. Quod alibi difertts yerbts exprimittnbsp;ciim infra capA4, ait^ Omnesfiflemur ad tribunal Chrifli)amp; ynufquifq^ noflrum defeipfo rationem reddet Deo.Et inpoßeriori ad Corinth.q.capt Omnes nos manifeflosfieri oportet coràm tribunbsp;^Ui ChrißU^t ynufqutfq, reporter qua in corpore recipiat,proutfecerit '^el bonum yel malum, Ipfenbsp;'^ftb Domintu ineuangelio totamfuturi iudicij hifloriamßcdefcribitjytnemini dubium efiepofiit,nbsp;^fnnü loci amp; ordinü homines in eo comparituros ejfi. Et yoluerunt maiores noflri hoc inter fidei ar-ticulos recenferi, quibttsprofitemur, qubd è ceelo rediturtußt Deifilijts ad iudicandum yiuos amp;nbsp;^lt;gt;ttuosjdeSf^^tam eos^qui in illo die fuperßites erunt, quam eos qui iam inde ab ipfa rerum origine

'})ita defunàifunt. Érode nbsp;autem hoc probe teuere. Quienimdehis frequenter cogitant ßj nort

frtile affe^ibus fiiü locum dant^neq^ mundi exemplefr abduci patiuntur .^yt aliquidfaciant, cuitta ^‘(tionem Chriflo iudici nonpoßint reddere. dn aduerfis quoq^ nulla confrlatio efßcacior adhiberipo-ß in futur am retributionem refriciamits. Ädhtec^aduerfus hoßium Chrifli infrlentiatnnbsp;quod exillorum fucceßibus oritur fcandalum,non aliudpnsfrntitts antidotum edf, quàmß cogi-^eninsfrre aliquando diem^quo ad Chrifli tribunal non tanta ferociafrd horribili cum trepidation«nbsp;fofnparebunt^ yt digna fua impietatipramia rccipiant, Etideo fereoperum meminit frriptura^nbsp;quando de hoc iudicip loquitur, 'vt oflendat nullum in eo foreperfrnarum refredfum^fedipfrs homi-num aSiones in rationem yenturas eflfe.Qwd in prafrnti cumprimü annotari oportebat, quia ’Pattnbsp;le cum hypocritts res er at,qui Deum externafrecie, perinde yt homines, decipipojfrßbi perjuaderenbsp;folent. C^iayerb aduerßtrij noflri hoc loco amp;huiusßmilibus abutuntur, yt operumfuorumiuflhnbsp;tiam aflerant contra iuflificationem fidei, qute omnem noflrx falutts gloriam folius Dei gratia propter Chrifli lefu meritum tranfrribittnon alienum ab inftituto Paulifueritfß bonorum operum rationem,quorum frequensfit mentio,propius paulb infriciamus.

Ebi ante omnia libéré amp; yerèproteflamur, bona opera à nobis neq^ damnari^ neq^ pró inutilibui TSona opera amp;fuperuacuis reijci. Scimtts enim illa Deum exigere ,amp;hte fdeifruBus effe ^fine quibus illa non frnffrif'e uerbónbsp;fides yer a erit, fed inanis perfuaßo y el opinio nudie amp; inutili profrßioni innitens. Prima autem no*nbsp;bis cum aduerfarijs noflrts lisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qubdnon omniafub bonorum operum titulo cenfrri debere dici-

mus-,quxcunq^ ilUnobis obtrudunt -ffrdeaduntaxat, qua Deiyerbocommendantur. Eafrtntquâ frcundumdi^i,2a yoluntatis prafrriptum ex fide fiunt. Qt^am definitionem argumentis non minusnbsp;euidenti its quàm firmis probamus. Primoquiafolus Deusßtapte natura amp; exfeipfr bonusnbsp;nihil tn yntuerfa rerum natura bonum dici meretur , quàm quod Dei yoluntati conuenit, quam illsnbsp;nobis yer o fro 'rgt;triufq^ teflamenti libris manifeflauit, Qfrcquid ergo prater yoluntatem Deifit^nbsp;täc non certoaliquo eitupracepto nititur, bonum cenfiri nullo modo debet. Deinde, quia natura corruptnbsp;nbsp;mall jumus^ ex nobtsipßs nihil boni operabimur,niß regeneratio pracedar, quanosimm»-^

-ocr page 102-

CAP, IL

IN EPIST. AD ROMANOS.

t e t atifj homines nouos facias. T^generationis autem princifium^quoad nos, ex fide eSf^, qua Chï^' fini Hints author ipnicus recipitur. Quod dtferte loannes docet de Chriflo amp; eitts in mundum ai'nbsp;uentu inter aliafic loquens-.^otquot eum recepertint^ill^ deditpoteflatemj'vt filij “Deifierent, neK^nbsp;qpe ijs qui credunt in nomen eius^ amp;c. Vnde fequitur bona opera non efiè, quxcunq^ non ex fidefiunf'nbsp;Quod ipfum .^poflolits cap,\^,maiorigrauitate yerborum teflabitur, quandopeccatum ejje dicKinbsp;quicqutdabfq^ fidefit. Corruit itaq^ hoc loco maximapars operum, qua aduerfarij noftri pradicatihnbsp;amp; propter quorum intermifiionem nos ceu bonorum operum inimicos accufare folent i qualia ft{fgt;^gt;nbsp;^lifixfacrificium^ Diuorum inuocatio,fimulachrcrum cult/ts,peregrinationes, ieiuniafiata^feri^inbsp;fereorum amp;[uffituum oblationesfiacraprodsfundis^yotorummonafiicoruobferuatio, amp;fexcenl^nbsp;alia huiitsgeneris.Qma enim ißa nullo ‘bn yerbo commendantur'.neqj cum eius quot;voluntate couenifff.nbsp;neq^ ex fide fieri pofiunt, qux non alio obùdofquàm T)ei 'sgt;erbo,nititur.Itaq^ iniuria nobtsfaciunt-,q^^nbsp;nos bonorum operu inimicos effi clamant, eo quod ifia omittamus amp; damnemw, qux olim ipjè De^nbsp;damnauit, quandofe frufira ab Hits coli dixit, qui hominum traditionibus occupantur. Ifa.i-3‘nbsp;amp; ‘Matth'.t^ .cap.

Contra tneri-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.filtera nobts cum aduerfarijs Ids e^ de operum effedufiue merito. Èa enim HU tantifaciunti

tWMopervan, *Vt ijs nos regnum 7)€i'nitam^j xeernampromereri contendant'.eäquot; fententiafiamflabiliriarbitras^' tur,quotiesfcripturx operum memineruntficundtirn qua nos in nouifiimo illo die ludicari oporteaf*nbsp;jidducunt etiam Chrifii yerba, qui fuis tnercedem in ceelis repofitam efii pollicetur.Ât quod iftinbsp;tiune,nos confiantifiime negamw, amp; eorum fententiam non falfam modo tèr erroneam, Jidglef^^nbsp;Chrifiiquoqjinimicam,amp;proindeintolerabilemejfi dicimus. Si enim nofirorum operum merd^nbsp;Jalus debetur,frufirapro nobts Chriftas morttius yniuerfitmmortisipfiusmeritum euacU^'nbsp;tur.Quodnon nosprimi dicimits, fed diSi hunts habemus authore ^pofiolum, qui ad Galat, cap-^'nbsp;fcribit'. Si per legem eif iufiitia, Chrifiusprufira mortuits eîf. Quod ftfemel concedatur, iam ipfnbsp;Dei iufiitia atqj/dpientiapericlitabicur,quifiliumfuum diledum in acerbißimosmortis ignomiti^’^'nbsp;fißima dolores dare y omit,cum nojîra fiiluti per nofirorum operum mérita conjulipofièt. Kt rarn^’^nbsp;hoc omittamits,res ipfit abund'e docet, non earn eße operum nofirorum dignitatem » yt Hits meritt^^,nbsp;aliquodtnbui debeat^quo coram Dei iudicio fioj icmur. ‘Primo enim iam ante diximus,nos exnolgt;dnbsp;ipfis nihilboni operari poffe, nifiperfidem infilios Dei renafiamur, amp; Chriflo inferamur ,fineq^^^nbsp;nihilpoffumus,ytipfe inydtd parabola docet. At fides donumDeieP^, neq^ nos Chrißumeligit^^*^'nbsp;fed ab illo eligasnur oportet, Ergo nihil in Dei conffiedum afierrepofiumttSi quodnofirum fit snbsp;cuius gratia nobis Hie aliquid debcat. Inter homines cent ridentur, qui alienis bonis fuperbiuß'nbsp;Quanto magis rifu eiX reprehenjione digni funt, qui bonis à Deo acceptis aduerfus ipfiusgratia^nbsp;efferuntur b Quo Paulus nofier rcf^-exit, quando in priori ad Corinth./^, cap.dicebat î Quidhabttfnbsp;quod non acceperisdquodfi accepifii,quid gloriaris,yt qui non acceperis.'^ Deinde etfi boni quid op^'nbsp;returinnobis Deusperfuum Cpiritiim, hocipfum tarnen propter innatam nobis corruptionemnbsp;currentescarms cupiditates impsrfedum ideo coram Deiiudicioconfifierenullomodopottrnbsp;Agnouerunt hocfandi omnibusfeadts,quorum yocesfunt: Iufiitia nofira infiarfbrdidorum cetif^nbsp;num funt'.Ininiquitate formatits film, amp;inpeccatis concepit me mater mea*. lgt;Ie ingrediarisnbsp;mine,iniudicium cum firuo tuoildam fiiniquitates obferuaueris,quisconfifiet.^ Pofirem(gt;,etfi

‘ hil yitijnoflris operibus impfet,eadem tarnen msritum did nonpoßint î quia ex debito ilia facitf'^^.' De quo nimis euidenter nos Chrifiits admonet,dicens*, Ciim feceritis omnia qua iniunda fitntnbsp;dicite-.Seruiinutilesfumits,quoddebuimttsfacerefecimus.Kt ergo boUaoperafierideberedicitt^^'^’nbsp;quafrudtts infiarfiunt,ex quibus arbor bona yerafidei agnofcitur : Ita cauendum omnino efCi.nbsp;falutis meritum illis afcribamtts, eix ita Chrifiumfua ffioliem us gloria,qui nobis à Deopatrenbsp;fatisfadio amp; redemptiofadttsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cor.i. lAec enim Hiefrufira apudprophetam clamat: Epfi

minus,hoceSf^nomenmeum,amp;gloriammeamalterinondabo, Ifa.^'i..

Cum ' un Hii:autemquaruntaduerfarij:CurergoficloquiturPaulus,quodDeusynicuiq,reddetfi^.. iumopera red dumoperaJua.'^CurnonfideipotiusquàmoperummeminitCur Chrifius nobismercedemin^^.^nbsp;dere cMtj; dica repofitam eße aitf Cur in nouifiimo diedicet,Efuriui, amp; dediftis mihi quodederem;fitiui,amp;^[^y.nbsp;*«»¦»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihipotumjamp;cPQ^tbiusfimpliciterpoterat rejfionderHEkojquis tu es homo,qui didorum

A Is

-ocr page 103-

tt O M I L I A X* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

à Dfo txîgas?Veî nutnpro tuo arhïtrio regni fui leges ille conflituet^Sedrationes ^uo^j adducipof-funty^uibui locutiones ifia excufentur.‘Primo enim fuam bonitatem erga nos déclarât,quandopra-^ij amp; merced^ remuneratione dignatur, qucd nos ipjtits yirtute amp; gratia confirmatifactmtts, amp; ('V?“D.Augufliniisdtcebat)fuum donuminnob^coronat.Firmitm enimfemper^^yerummanebit,nbsp;^uod nu^itr diximus, nos ex nobifipfts nihil pofenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne ad cogitandum quidem eße idoneos. Si qmd

etgo a nobis beneßt^hoc “Dei opus eP^,qui malis amp; corruptis mßrumentis bene quot;vtitur', quod// quot;^ero ^dem illudopus aliquopramio rémunérât,nos eo maiorem bonitatem in Ulo agnofcere,non alientsplunbsp;tnis aduerßis ilium fuperbire debemuî.Deindeita loqui folet in fcripturis fan^lus^ yt nos ad piet atisnbsp;quot;^eratxercitia amp; bonorum operumfludium excitet, ne (quad multi folent ) inani profefione fideinbsp;^^fipfosfallamus,amp;'ygt;itaygt;elmoribusnegemus quodoreprofitemur.Opertim itaq, menttonempacitinbsp;fdem y erb interim non excludit, imb potius fidem y er am atq^ yiuam à mortua dißinguit, qute nonnbsp;tnagis f des did meretur^quam homo mortuus hominis nomine dignus ei^. Quoties ergo de operibuSnbsp;amp; horum pramijsferma eif^,non in externa operumßede hterere, fed illoru fontem eSquot; caufam effi^nbsp;tientem refhicere oportet,qua in Chrifo lefu inuenitintur, qui non alia ratione quàm fide apprehen^nbsp;ditur,Jicuti ipfimec loan jq.cap.fub yitis amp;palmitumparabola docet. Confirmatur etiam hac do-i'nbsp;Hrinalilif ipsjts'sgt;srbis,quibus tnnouifitmo iudtcio illeytetur. Td^ec enim hoc modb dtcetxEfuriui,amp;nbsp;dedißti nnhi quodederem:Jitfui,amp;dedifiis mihipotum,amp;c, Sed tta exordietur, leemte benediHinbsp;i‘iteis mei amp;pofiidete regnumparatum tgt;obis à iaBis fundamentts mundi. £n benediUos patrisnbsp;'^lt;}cat eos^qui regnum tllud aternumpofidebunt. Fnde 'verb i/la benediidio, qua tantum honoremnbsp;^^^bis conciliati''2d.um ex nobisattt nojlrorum operum mentis f '^Aimmègentium: fid exyno Chri^

lt;gt;btingit^de quo olim Abrahamo dixit Deus: Tn fimine tuo benedicentur omr.esgentes terra. Jrt fiipfo igitur Chrifius tunc quoq^ amp; bonorum operum falutis aterna fotite nobis ofiendet-Deinde rcnbsp;illud à iaÜis mundi fundament is nobis praparatum eße ait,priufquam nimirum tios eßemus^nbsp;^fit aliquidboni aut malipoßemus facere.Exgratia ergo hoc faHu fuerit oportet,cuius ynictts ‘Me-‘nbsp;wator eJi Chrifiits,in quo nosfimiliterpriufquam mundtts hie crearenir,eleTios eßefcriptura no quot;VMnbsp;^efiatur. His 'verbpramifiis, demum ijla fubijeiet Dominus : Efiiriui enim, zlr dedifiis mihinbsp;llfipdederem:fititti,amp;dedifiis mihipotum, amp;c: 'vtofiendat, quibus indieijsillifi DeibenediTlos amp;nbsp;elfidemonfirauerint. Eraterea,cum opera ifia eo nomine comendet, quodfibi ijlafecerint,fa-‘

^°ßlatßfiud non de alijs quàm fidei openbus intelligi debere, quafola in Chriflum reßicit^tlst ad “»c omniafua refers. FLam qui à fide alienifunt,etiam ipfi interdum eßrientibus cibum ,fitienti-gt;nbsp;jß fotumprabent,nudos item 'vefiiunt,peregrir.os hoßitio excipiunt,amp; alia huiusgenerisfaciunt.^nbsp;jß* quantum in ipfis eT^,non Chrifio conferunt ifta beneficia-,quern prorfus ignorant, fid ad eapra~nbsp;ß^’^da alijsrationibusducuntur. Confiât ergo omnibus hifee locutionibus iufiificationem fidei nonnbsp;**‘^^^^ifidpotius Jlabilirijfi yer us illarum finfus viuefiigeturi Et hac quidem copiofius dicenda fue-^^nt,ne quoties operum mentio in Paulints epifiolts occurrat^noua dißutatione opusfit. quot;Eluncper»nbsp;g,amus ad reliqua.

f^od enim ingenere dixit Apofiolus ,mox per difiributionem clarius exponit, docens, quidtät ^ld pijs rei quomodo Deus ynicuiq^ reddatficundtim opera fua: Eijsnimirum yitam aternam, impijs yerb itibuatDeuSinbsp;itam elf angufiiam,fiue aternos inferorum cructatus. ‘Proderit autemfingula, qua dicüntur,excu-tere.Depijs fic loquitur: Tts quidem,qui per patientiam boni opertsgloriam amp; honorem eäquot; immor^nbsp;tahtatem quarunt^yitam aternam.Ebi duas piorum notas confiituit.Prima elf patientia,qna innbsp;bonts opertbusperfiuerant, l^c enimperfiuerantia in re quau^ opus esi^,ita maxime in ijs qua adnbsp;J^utis xterna caufam faciunt. Flam qui pojlquam manum ar atro admouit (inquit Chrifius) re^nbsp;- Ipexertt a tergo,nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idoneus adregnttm Dei.nbsp;nbsp;nbsp;t autemperfiueremtis, patientia inflruTlos eßi

oportet^ animi obfirmatione aduerfus ea, qua nos àpietatts operumque bonorum fiudio auocanti qua tajunt, Caro cum ßts cupiditatibtts, mundi exemplum, ingratitudo hominum, amp; perfi'*nbsp;cutiones, quas omnibus paratas eße Paulus alibi dicit qui yolunt pie yiuere in lefu Chrifio*nbsp;lA tera piorum nota eS^, qubd quarantgloriam amp; honorem amp; immortalitatem. Coniungit trianbsp;«c,ne qntsi um de gloria amp; honoribus huius ficuli loqui exifiimet,qui yt fittxi funt amp; euanidijtanbsp;animarumjanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lon adiuuant,fidimpediuntpotiits(yt Chrifitts loan.^.tap.tefiatur)

-ocr page 104-

f

C A P, 11»

IN EPIST. AD ROMANOS«

amp;prßit]de àpijstnintmè ^uaruntur, ïntelligitergo yera nbsp;nbsp;immortaÏK gloriaßuJio/()S,aJ^t(^^

hcn:o primiim conditwfuh, amp; qua in eo coftjlit^yt homo ad Dei imaginem inflatitetur,quam immort alitas olim comitabitur^ ^t quia Dei imaginem in nohts/olus Chrißtts inßaurat, qui i^^^nbsp;ynicui immer talitatis author efl^*rurßts affaret^ nos hat ferfolam fidem {onfequhqua ille aff^'f'nbsp;hendîtur.Ât iß is qui it a affeili ßint/ritam aternamfollicetur^ Solent autem Hebrat 'rgt;ita notni’^*nbsp;emnem felicitatem comfleili, qua tune demumßcdici meretur , ƒ aterna amp; nullis fortuna caßbi^^nbsp;cbnoxia fit.ldeofaulo foii^fer refetitionem ißud exfonensait : Gloria amp; honor amp; fax omni of^'nbsp;ranti bonumjudaoimfrimis^tumetiam Graco,EtJanè ineßimabilis ilia gloria ei^, qua olim oe'nbsp;finget, quandû in totiw mundi conßeilu Chrißus nosfro Deißlijs, frofratribw amp; regni calefi^nbsp;coharedibtts agnoßet. Cum hat gloria coniunila ei^ fax con/cientiarum, quam nulla tentatiofi^^nbsp;aut huiusfeculi incommoda turbarefoßunt, amp; cuiitsguflum , quem in hac '^itafentimus^yeranbsp;filida beatitudo excifiet., in qua omnts dolor eeßabit^ amp; omnes lachryma abßergentur.Hac autt^nbsp;ludaisßmul amp; gentibusfromittit-^yt omne gentis dij crimen tollati quodtunctemforis magna cullt;^nbsp;contentione à multis conßituebatur, ludaos tarnen frimo loco nominatfrofter feederis cum illisß'nbsp;Slifrarogatiuam amp; Veteresfromißiones^yt alibi etiam annotauimtts

Sequitur,quidimfijs quoq^ redditurtu ßt DettStde quibtts hac dicit t Ijs quot;^ero, quißunt contf^^' tioß, amp; qui yeritati quidem non obtemferant ^ßed obtemferant iniußitia, reddetur excandeßent^^,nbsp;amp;ira, afßiilio amp; angußiaßferomnem animam hominis ferfetrantis malum. Ebißmiliteriß^nbsp;quoq^ duas notas tribuit^ex quibtts agnoßcantur. Trimo contentioßos amp; rixatores yocat^ quodnbsp;ximèadea referridebet,qua ad Deum fße£lant,cum quo imfijf erf etuasUtes exercere ßilent.nbsp;ßutant enim aduerßwfidei articules amp;dogmata,deßcrifturarum yeritate contendunt, amp; hanc^nbsp;dubium yocare conantur, admonitionibus tÿ correftionibus imfudenter obßrefunt, indicia it^^nbsp;Dei accufant, amp; eorum rationem à Deo exigunt, imb frequenter in arcana fradeßinationis amp;nbsp;Siionis irreligicße irrumfuntßeqj Ulis dißutationes inßituunt,quibtts Chrißi meritum, Dei iußii^^nbsp;tir merumin omnes homines aut creaturasimferium, totadeniqßalutishumana ratio euertit^t'nbsp;2ieq^ynquam ceßat in Ulis contentioßs illeßirittts,qui (ytifß Chrißttsf radiât) in magno illo^^‘nbsp;iudicijßeße exeretiquando Uli reßonßabunt'.Quando yidimus te eßurientemßtientom, nudum,ftf^'nbsp;grinum,inßrmum aut in carcere, 6r non minißrauimtts tibi i Quid yero non dicant aut faciantnbsp;les, quifrofriaetiam conßcientiateßimonio non mouentur ,amp; quamuis ßfer illam eonuiilosß^'nbsp;tiantiadhuctameninimfietateferguntfEttalesquidem hodiefaßim efff yidere,quiexeo laud^''*nbsp;quarunt,ß mirißeis illußonibttsßacra omnia in contemftum adducere, amp; de afertisßcriftura of^'nbsp;tulis dißutationes amp; rixas nunquam finiendas inflituerefoßint. Sedeif^ hacfracifuaimfiorffquot;^nbsp;nota, amp; magno Ulis conßabit hac gloria, niß reßfißant amp; Dei yerboßeße obedienter jithijeidf^^*nbsp;Deinde hoc etiam Ulis tribuit,qubd non obtemferent yeritati,obtemferent autem iniußitia.nbsp;tatis nomine notitiam yeriintelligit,qua ex lege natura hominum animis inharet, de quafrit’^'^nbsp;caf.dixit,quodgenresillam ininiußitia detinuerint. Senßtsergoeiif^,qubd tales contraconßU’^'nbsp;tiamfeccent,neq^ yllis rationibus moueantur, ßedomniafro animißuilibidine inßituant^ Ef^^^nbsp;dicendo omnem Ulis exeußationem adimit, quam ex ignoranriafratextufeterefoterant,ß nonnbsp;les ßuißent- %linatur autem Ulis excandeßcentiam amp; iram,affliClionem amp; angußiam.Et Deonbsp;dem excandeßcentiam amp; iram tribuit, non yt ilium motibw hißce animi yitioßs obnoxium eßenbsp;temtts,ßed fer hacyltionem amp; non minus efßcacem quamiußam ßententiamintelligit, quanbsp;ßtanimaduerßirus. EfftHttsautem yltionts ißiusdicit aßßiClionem ör angufliam,ßtbtllaqui^*^nbsp;cmnisgeneris calamitates cemfrehendens,f er hancyerbextremam deßerationem denotansnbsp;tntra animos noßros oboritur, quando res noßras ita in ar Hum amp; angußias yndiq, nobis imtnin^'nbsp;tes redaHas eße yidemus,yt nulla yßiamfalutisßes affareat. Et y erb ßufra de fijs loquensnbsp;na yita amp; beata immortaliratis meminit: ita hac quoq^ non de huius yita mißeriqs modo exfoninbsp;ient,ßd adßmfiternos inßerorum cruciatus extendi, quos imfijs faratos eßeßriftura dißrUnbsp;(et, amp; Ue quibus Chrißus loquitur,quando illosabijciendos dicit in ignem inextinguibile,ybiyerngt;^nbsp;illorumnon morietur,amp; ybt aternus eritfloratus atqßridor dentium.TQirßus autem hocetiatnnbsp;(oiudaosamp; Graces nominat,ytgenerisßductam refrimat: quaciim /udaifracaterishomini^^nbsp;gloriar(gt;^'

-ocr page 105-

tl o M r L I A X.

^ligt;riiirefiiary primus locum hic quo^^ trihuit^ioceni eo mintn illosexcttfaripoffè, quod à Tieti infœduf aßi{mpti^amp; exitnijspromißionihus atq^prophetarum oraculis inflruêiifuerint. In omninbsp;autem tra^latione ißa nos memini^e oportet, hac qaidem de ludxM amp;gentibus did ^ fednon minusnbsp;adnospertinere^ amp; perpetuum hoc eße Dei decretum-fyt yita aternx atq^ cœlefld htsredes fint, qui^^nbsp;cunqfinhonorum operum fiudiopatienter perfiuerant, amp;ad'^eram amp; immortalemheatitudinemnbsp;fan^la cura contendunt:rurfium eeternis inferorumßpplicijs mancipandos fore omnes,qui cum Deonbsp;certamenßfiipiunt, amp; reliElayeritate iniußitiam impièfiElantur. Horum itaq^ confyderationenbsp;excitatifugiamus impiorumfludia amp; mores, ea autem fiequamur qutepijs ^pofiolus tribuit ytnbsp;olim adoptatum tsternte felicitatisportumperueniamus^

Quia 'ïiero ludaos amp; Grcecos bd nominauir,eius diHi rationem fiitbijcit*, Hon eff^ enimperfi^ ^eui norefiiia narum reßeIlusapud Deum^‘Perfi)na hoc loco dicitur certaqualitas,qua homines in hoc mundo di*nbsp;ftinguuntur,yt alij alijsfint honoratioreSt Tertinetfub hanc natio^fiexits^genus^ nobilit aS ydiuitia^nbsp;paupertas,conditio,,eruditio,ignorantia,amp; qune aliaßnthuiusgenets,. Senfiusergo elf^, Deum in^nbsp;teriudicandumnoninifiaßedinhominumfia^a eirfludiareßicere. Sicipfè Taulitsexponit,quandonbsp;inepifioldadGalatas amp; Coloßenßesfcribit,in Chrifloieß non efife ïudaum aut Greecum,Scjthantnbsp;^ut3arbarum,maremautfceminam,feruumamp; liberum. Tnepte ergo eir intempejliue nimts hie di.,nbsp;ßutatio înfittuitur de ’prtsdefiinatione amp; Ele^ione j quomodo nimirum non ft perßnarum reffe.^nbsp;SusapudDeum^cîimnulldpracedentibusmeritùhosquidemeligat famp;yocefillûsautemßuo exitionbsp;relinquat. Hon enim ifudfacit propter gentemfiexum^genus^yita conditionem,fortunas ( quandonbsp;confiât in quouts hominum or dine, amp; quouts yitis genere tam eleUos quam reprobos inueniri) fednbsp;profuQ iufgnbsp;nbsp;nbsp;liberafua yoluntate, yt in hts quidemfuam potentiam atq^ iufiitiam, in Hits atitem

fiua bonitatts diuitias declaret,ficuti in cap.s).ddigentiui exponitur.Imbpriufquam homines nafcan tur eÿ yeltalesaut tales ftnt, hos quidem eligit, illos yer'o reprobat : quemadmodum figulits priufnbsp;quam yafa fiint,eorum materiam lutum y fui ignominiofo aut honeflo defiinat. Hon eilf ergo^quodnbsp;illialiquts litem moueat.Qumpotius Tauli infiitutum obfieruemus,quihanc rationem ideo adducit,

hypocritas amp; externa aliquaßecie fidentes terreatamp; omnes adfidem in Chriflum excitet,quiamp; omndboniin nobtscaufa eJÇ. Àbïjciamus ergo omnem rerum externarum fiduciam. Ham quianbsp;Deui non reßieitperfqnam,nsn proderit apud tribunal eins nobilitasgeneris, non natio, non fexiiSynbsp;noneruditio^non diuiti^,non egeftas,nonforma aut yires corporis, non miracula item in Chrifli no~nbsp;niineedita,ytipfi Hlatth.y. admonet: fed folafides,qute Chriflum lefum amplexa per charitatentnbsp;fificonßieuam reddit ,amp; ea operatur, qua in magno illo die apudtribunal eiuspofunt confiflere^nbsp;dluicergoynifludeamus,amp; Chrifloperhancinfltifilli yiuamus amp; moriamur:cuidebettnr benedi*nbsp;honor,gloria amp;poteflas in aternum, talmen.

HOMIL14, XI.

Quicuneg enim iîne lege peccaucnintjfinelege ôf penbunt : qui=« cunc^ uero in lege peccauerunt, per legem iudicabuntur. Non enimnbsp;qui audiunt legem, iufti funr apud Deum,fed qui legem præftant,iu»nbsp;ftificabuntur. Nam cum genres quæ legem non habent, natura quaenbsp;ïegisfuntfaciant, ifti legem nonhabentes, fibijpfis funtlex: utqui o«nbsp;ftendant opus legis fcriptum in cordibus fuis,fimul tefiimonium red«nbsp;dente ipforum confeientia, amp; cogitationibus fe mutuo accufantibus,nbsp;autetiam excufantibusdn die quo iudicabitDominus dcoccultisho-ntinum,fecundum Euangelium meum per lefum Chriftum,

ÖK24»» eapeccati natura esf^, y teins nuda agnitionenoii multum moueantur homines^ nifi cum hac Dei indicium quoq^ ip fs ob oculos flatuatur, Taulus ita peccati conuincit om^nbsp;^es homines,'vt amp; ira Dei amp; nouißimiiudicij mentionemfaciat.Etnuper quidem docuit, iam numnbsp;conflitutum eße diem, quo Deus ynicuique redder fecundum opera fua-.pijs quidemgloriam, felici*

t

-ocr page 106-

C A P. II.

IN EPIS T. AD ROMANOS.

y'itawjue aternam jimpijsyero horripiles amp; aternos inferni cruciatuf. Et i^uia Eccîefi^ tune temporis ex ludeeis amp; gentibus collects erant, grauiter monuit nullum ejjê Deo re^'nbsp;Sum perjbnarum , fed ratum fore quod dixit, fue quds ex gentibm fiue ex ludxis oriund^_nbsp;ftierit Hic yerb multis iniquum amp; abfurdum yidebatur^ ludeeos gentibM tequari-^ cùmi^^^nbsp;quidem ex legts notitia ßbijfjis perpetuum Dei fauorem pollicerentur , gentes ytrb ex to iff'nbsp;punitatem Jßerarent, quod lege ilht ‘Mofaica caruifent, Itaque ^pojiolus in prafinti huiusnbsp;Si jui rationem reddtt, amp; ofiendit nihil obfiare quo miniu Detis tarn ludieos quam gentesnbsp;«terna fupplicia damnet, fiprout Uli merentur iudieare yelit. Finis ytrb amp; fcopus ( yt lamß^'nbsp;pediximtes ) totius di/ßutatjonis ei^, yt ludxißmul amp;gentes intelligant, neminem mortaliti'’fnbsp;Jua lufhtia apud Dei tribunal conßfiere pojf, Jedaliena opus eße ijs, qui feruari yolunt, ea niftgt;^'nbsp;rum, quam Ule nobis per Euangelium in ieft Chriflo offert, amp; quee non alia ratione quam yt^*nbsp;fde a^prahenditur^

Tdm JuM guam gelt/CSnbsp;dlt;initiari mc'nbsp;renter.

Frincipibfummam totius negotijproponit his yerbist Q^icunqfftnelegepeccaaeruntyßnelt^^ C-rperibuntlquicunq^ yero in legepeccauerunt, per legem iudicabuntttr. Argumentum ex re ipfa^^^nbsp;qua ägiturßd eS^ expeccati conditioneßtmitur, amp; ei^ eiufmodcQuicunq^ peccant,ij mortisfupp^^'nbsp;ciodigni funt : Feccant autem tarn ludxi quam Grad: Ergo tarn hi quam illi mortem merentttt''nbsp;Ita yer 'o hoc enuntiat, ytparadoxon amp; abfurdum quiddicere yideatur, dum hos quidemfine leghnbsp;illos autem in lege peccauiffe ait^ytrifq^ y erb idem ßfpplicium decernic. Sed obferuabis hoc loco leg^^nbsp;yocabulum non ingenereaccipi ^fèdpro %hfaica tantum, quamßilis ludteis ex fingulari beneßef.nbsp;Deus isi tabulis lapideis amp; Itbris deferiptam dederat. Itaq^ gentesfine legepeccauifie dicit, non qu^quot;nbsp;prorfus exleges fuerint, amp; nullam omnino habuerint yoluntatis diuime notitiam ffed qubdnbsp;lege caruerint : ficutipnftea euidentiits exponet.nbsp;nbsp;nbsp;^t habebant ytriq^ quod obifierent ( yt ifd^^

diximus) quapropter adytriuf^populi obieSiones per Frteoccupationem reffondet^ ïttdæos lex nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifiioad ludaosßndignißimeferebantilli, qubdgentibus eequarentur quoad damnationisfifiK'*

libérât à dam- tiara. Conßdebant enimjuis pr^rogatiuis, qutbus illos Deusprx alijsgentibus ornauerat, natione. omnes in lege continebantur. In huius enimpromulgatione dixerat Deus: Eritis mihipeculiumnbsp;omnibus populis : %lea quidem elf, omnis terra, yos autem mihi eritis regnum facer dotale amp; gt^^nbsp;fanSa-Fdouerantpraterea illud Dauidis,qui in Ffaßijp.de Deo ait*,Huntiatyerbum fuurnnbsp;cobo, amp; décréta fua dz iudicia Ifraeli. Hon egit ad hunc modum cum yllisgentibus, neq^ matiifißfnbsp;Ult eis iudicia, fitec amp; alia huiusgeneris enm multa in yeteriferiptura habeantur,iniquißimuinbsp;debatur Faulus,qui illos in eodem cumgentibicsgradu collocabat, Imponebat autem miferis,qti'^^nbsp;legis doHrinam dznbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huiusprofeßionem adplenam falutem fufficere putarent. Sedbreui

gratii reßonfione illorum confidentiamconfutat, dieens : Hon qui audiunt legem iufii funt Deum, fed qui legem preefiant iujUßcabuntur. Argumentum fumit à definitione iufiitia legale*nbsp;quoditaformaripotetit: lufiitia legis non in nudacognitiene, auditione, leliione autprofejü^^^^^nbsp;externa conßflit ,fed in eo, yt faciant homines qua in illapracipiuntur : Fis autem ludai legt^.nbsp;non prafiatis: Ergo per illam non iußificabimini, Hlaiorem ipßs legis yerbis probare poterat jZnbsp;illam negate yoluiffent. Ham Deus ipfeLeuit. iS,fic loquitur : Cuflodietis ritus meos tÿ ß'nbsp;dicia mea, quapaciens homo in eis yiuet. Et ‘Mofes Deuter,./!^, AudiJfrael ftatutaamp;^^'nbsp;ditia, qua ego doceo yos, yt faciatis öz yiuatis, amp;c. Heque ignorare poter ant grauem illatdnbsp;cum folenni ritu promulgatam legis fententiam : ^lAalediaus qui nonpraflat yerba legis htß^^nbsp;yt faciat ea j dz dieet omnis populus, Amen, Itaque fuo ipjbrum gladio illosiugulac Faulf^fnbsp;cum omnibus confiât et, neminem reperiri, qui legi plenum amp; perfe^am obedientiam praßet.nbsp;potesif ex hoc logeneralis dollrina deduci, iußitiam dz falutem non poffe ex lege /ßerari, non q^'^nbsp;hacper fi imperfe^la aut inutilisfit, fed eb qubd nemo hominum illi fatisfacer«potelf^. Seddenbsp;alibipluribus dicetur.Hunc ifiudobfiruemus,nonfatis effe adfalute,yt fiiamus qua bonanbsp;Sa funt, fidytinhis debitum Deo obfiquium praßemus, Ham, quodChrifiusetiam nioni^^^^nbsp;firutts qui nouit yoluntatem herifui, nequefacit illam,pluribusplagis yapulat. Transferantt^b^nbsp;ifiud ad fi qtioq, qui Euangelij doHrina atq, notitia gloriantur. Continetur quidem in illo p^^^nbsp;amp; smnibiti tiumeris abfoluta redemptio atque falus, Eadem quo^ omnibus in genere pradicetf^'^'.

-ocr page 107-

H o M I L I A XI.

qui nam huiusparticipsfiuntfUon omnes '\gt;(iq^yqui Euangelium audiant,fed qui audito '^erè (reduntatq^ olediunt. Idyerofaciunc ,quifolum lefum Chriflum agn^cunt feruatorem ßiunhquinbsp;felisie fuperßitionibiii ilium in yeraßde colunt^ amp; peccant mortui in waritate tÿ' quot;yiitts innocentianbsp;f^fnbulant^Hxc qui negligunt^ij ex Euangeliononaliud^quamiußte damnationis teßimoniumre-ferunt^ ör ex eorum numero erunt^quibui in magno illo iudicï] die dicetur: quot;ELon noui yos. Difcedttenbsp;» me qui operamini iniquitatem^tEc- 'Elattb.7.

¦ 7orrbgentibue quoq^ iniuria fieri yidebatur ^fi eandem cum ludxis damnationemfiubirent : amp; quia lege 'Elofiaica caruerant qux cumpnsceptM yitaßmulpromijfiefialut^ racionem continebat^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izttaran'

tgnorantiamfe excufiaripojfi arbitrabantur^ Ergo his qtioq^ occurrit amp; huncprietextum ina-ejfi docet, eb quod licet non tarn plenè y t ludteii reuelata fiuerit diuims yoluntatis cognitio, tant am tamenhabuerint iufii amp; «qui notitiam^quce ipfis confiât andis amp; damnandis jitfificiat. ^dnbsp;quam demonfitrationem duobus argumentis ytttur.nbsp;nbsp;nbsp;'Primum ex illorum operibus defiumit^fic

firibensz Ciimgentes,quxlcgemnonhabent,naturaqux legisfiuntfiaciantiifiilegemnonhabentest fiunt lexiytqui oßendant opus legis ficriptum in cor dibits fiuis. Erit autem argumentum euEnbsp;dentine ß illud infiormam eiufinodi colligasz Qtßcunqfiibijpßs lexfiunt, amp; opus legis cor dibitsfiuis imnbsp;ficriptum habent,ij lege non omnino carent, amp;proinde ignorantia non excufiantur Z Gentes fitbijpßsnbsp;fiunt^ amp; hunts opus tn cordibusficriptum habent i Ergo non aliquem habent ignorantitepr/steX'^nbsp;tUm.Pocat autem opits leg^ dificrimen iitßi amp; iniufii^honefii amp; inboneßi,re5li amp;praui,quodde re= Qpws Legis^nbsp;^usagendisnosiudicaredocet,quidfieriyelomittidebeat. Hoc autem gentes quoqfiiabuiffi, exeonbsp;*^paret,qubd naturafiacianr quie legisfiunt.Ebi ndturte yocabulo earn diuinx yoluntatis notitiamnbsp;tutelligie^quahominibusàT)eoinfitaes^,cuiitsTtpoÄu'i^amp;s autpraceptionssphilofiophi legemna~nbsp;tune dixer tint.

Quodautem hie dicit Apofiolus, prolixe demonflraripoteiifi,fii 7)ecalogipnecepta (qua fium-tuam legif Z)ei continent ) ex or dine confieras cum ijs, qua gentes de ijfidem peccatis, qua illic proni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

^tntur,conßituerunt. ELam quoadprimum praceptum,docet illud Deum ejfie, quern omnes homines (olere çÿ obfierttare debeant. At hoc ipfiumgentes qiioq^ tenuilje,nemo ignorât^ qui libros ab Ulis firi-ptos y el obiter inifiexerit, Cicero certein primo de legibus,de hominibus (inquit ) nulla gens ei^,neq^nbsp;tarn immanfiueta,neqjtamfierrea, quanon,etiamfiignoret qualem Deum haberedsceat, tarnen haanbsp;^tndum fiiat.Et nota fiunt multorum de Deo amp; eins cultu fiententia, qua ad yeritatem itapropenbsp;^ccedunt, yt idfieri non potueritfine luce cceleßi cuius ficintillas non omnino obficuras T)ens poi^nbsp;ptimiparentis lapfium in horninum mentibus reliquat efie yoluit.Pythagora doElrinam T), Cyrillusnbsp;^ib.\,contra luUanum yerbotimadducit,qua eiufimodi esfi,'.quot;Deus quidsm ynus ipfie non (ygnbsp;quidamfiufiicantur) extra mundigubernationem^fied in ipfio ei^,totus in toto orbe^ omnesgenera-^^°uesconjyderat,contemperatio exißensomniumfieculorum, amp; luxfiiarumyirtutum amp;operum,nbsp;pttneipium omnium,lumen in cœlo amp; pater omnium,mens amp; animatio omnium,circulorum omniumnbsp;tuotio. Citâtpraterea idem pater Orphei palinodia, qua fialfiam de Deorum multitudine opinionemnbsp;q^uin in Hymnisfiuis tradiderat,correxit, amp; yriUm modb Deum efifie docuit, cuius yirtute omnianbsp;treatafimt, cÿ jwî ipfie quidem inuijibilis omnia tarnen ÿideàt atq^ gubernet. T)e cultu autem Tieinbsp;^^triorabilis extatfiententia apud Ciceronem in x. de nat. Deorum, quarti ex yetußißimorumpa-^tutri traditione defiimptamfiatetur, qui inter fiuperßitione amp; religionem reite potuerint difiernerCtnbsp;Cultiis T)eorum (inquit) is eiifi optimus, idernq^ caßifiimusatqjfianilißimus ,plenifiimus^pietatis,nbsp;’^t eosfiemperpura,integra,incorrupta amp; mente amp; yoce yeneremtiri Et huius generis multa ex phinbsp;lofiophorum ficriptis adduci poterant,quac!im pafiim occurrant,nunc ea breuitatis ßudio omittimus,nbsp;amp; ^d aliaprtecepta progrediemur, inter qua fiecundumnumeratur quoimagtnes prohibet DeuSynbsp;quibiis aut ipßm reprefièntemus, aut quibus cultum eins aßringamus. At quàmuis horribilis internbsp;gentes idolomania fiuerit,confiât tarnen multos idem finfiijfie,quod Tüeus fiua lege Docet.Terfias enimnbsp;neq^ arts neqßatuis yjbsfiuifije ficribit Strabo,fied in locoaliquofiublimiori amp; mudofiacrafiua obittiße.nbsp;Et cum ijdem Gratis bellum mouerent, templa amp;aras cum imaginibus 'Deorum paßtm incende-^tint atq^euerterunt,non quidem ex religionis contemptu (yt de Ulis Gr act firiptores inuidiofiepro-diderunt) fidquodßntmi Dei cultum ajfierere amp; ab idololatria repurgare cuperent. De Girmanit

e X

-ocr page 108-

CAP, II,

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O H A N O S.

^eterilui fimîltaferè Corn, Titcitu^tradit, quod cceleßi maieflati farum conuemre putauerltKt Deum yelÿarietihii includ^re^yel htimanaßeae aßimilare. ^uma item fecundtts 7^manorufttnbsp;rex (ytfupra ex Tlutarcho docuimtt^) nefasputabat^Deo^qui inuifthilü amp; increatut eJ^ihomintfnbsp;aut animalti formam tribuere, Ergo quod intergentes imfiw amp; itnpurus fttnulachrorum cultitfnbsp;obtinuitjbominum yitiofaBum e^^:,non Tiei malignitate^qui in hac etiam refuam yoluntatem iH^^nbsp;non obfcure reuelauit.nbsp;nbsp;nbsp;Tertiopracepto diuini nominds abufits probibetur quern gentium optima

qui^fimper damnauerunt.Exorcifmos enimßn quibu^ Dei nominibw hominesßiperßitioßnon mt' nits impie quàm ridicule abutuntur, multideteßati funt^ amp; Eericlem à Eheophraßo notatufuijßnbsp;Elutarchus perhibet,quàd tegrotans amico cuidam incantationes quafdam à mulierculdsßbi ad col'nbsp;lum alligatas oßendißßet. Tiam ex eo iudicabit yirßtpientißimus,ilium animopeßimeaffedutn eßttnbsp;ciim eiußnodi infanias per ferret. Et Tullum Hoßilium Eagern fulmine iRum cum totadomo coH'nbsp;flagrauiße^ amp; fepulturte honore caruiße legimits,quodlouem Elicium irreligioßs exorcifmü euocät(nbsp;ßatuißet. Quoad y erb periuria,quts cum nomints Dei yiolatione ßunt, illa quafi communi confenfrnbsp;cmnesgentes horruerunt. Credebant enim Detim iuramenttsprxßdere,neq^ impunitos dimittere eoStnbsp;qui fub ipfius nomine aliquem fallere auderentiquem ideb o^xioii nominabat. Extant eins rei exent'nbsp;pla in omnibus propè hißorijs^ytplura de hoc dicere non fit opus, Quarto prtecepto externumnbsp;tum omnem fub Sabbati obferuatione Deus comprehendit, fit de hoc etiam leges tulerunt^qui intffnbsp;gentes àfapientia amp;pietate commendantur. Qubdyerb ijdemceremoniarummultitudine amp;ri(t*nbsp;bus impurts atq^ ridicults cultum omnem corruperunt, non Deo tranfcribi debetfed illorum audit'nbsp;àce^qui non contenti ijs^^qute lex natura eär communis ratio diBabat, inßis adinuentionibus euanU\nbsp;runtjficuti in primo cap.eSf,didlum.nbsp;nbsp;Quodß adßcundam tabulam accedamus, qua ofßcia iuft

tia amp; charitatis pracipit,qua proximo debenturt in Ulis quo^gentesprobe inßruiias fuiße patebd-^ Fuit enim omnibus yulgb nota fententia hac.^qua omnia huiusgeneris comprahendit: Quodtibi^\nbsp;'Sgt;isßeri,alteri nefeceris,Traßat tarnen huius etiam tabula pracepta ex or dine inßexiße. Eritgt;^^_nbsp;parentes amp; omnes eos,quinobisparentuloco funt,honorare iubemur. Fuit ißa lex omnium aniff-^nbsp;ficinfculpta,yt Solon interrogatus,cur nullumfuppliciu eisßatuißet,quiparentes necaßent,reßogt;t'nbsp;derit,Je nonputauijfe aliquem tantum fcelus in animumpo^e inducere. Et quia in omniumgentiuf'^nbsp;hiflorijs pradicantur,qui animißipietatem ergaparentes,principes,praceptores amp; communem pßnbsp;triamfaidis egregijs declararuntfatis confiât, neminem in hoc quoq, Deipraceptum ex ignoranU^nbsp;peccare potuiße.nbsp;nbsp;nbsp;Secundum praceptum cades prohiber amp; quacnnq^ cum his coniunila funt.

hoc quoq, lex naturagetes abunde admonuitfinter quas homicidiapublicis legibusfimperprohibifß amp; illorum authoribus'graues pœna confiitutafuerunt.'Epmulus,ciimparrictdis nulla pœna decrtßnbsp;fet,omne homicidiuparricidij nomine dignU iudicauit^quod hoc impium atq, nefariumdllud y erbnbsp;poßibile put aret,Et tanta fuit in hoclegumfeueritas^yt ab yrbecondita per annosfixcentosnbsp;ginti nemo intra moeniamanupriuatacafusfuerit^yt Dion,HaUcarnaßaus annotauit. Qubnbsp;referri debent operofa amp; folicita cadium expiationes.^quasgentibusplerifq^ in yfufuiffefcimus'.utfl^^nbsp;rum qubdnatura à fanguinis humani eßußoneabhorreret.nbsp;nbsp;Tertiopracepto adulteriorü amp;ßup’'^

rum licentiafranatur*, quam gentes quoq^ intollerabile amp;quouisfupplicio digna iudicauiße, non legibus modo illaru,yerumetiam publicis bellorü motibtts amp; regnorümutationibus confiât,qua ißnbsp;origine duxerunt.Imb priufquam legem fuam promulgauißet Deus,yulgb omnibus perfiiafumfr^^’nbsp;yagas libidines à Deopuniri,yt Fharaonis amp; Abimelechi exempla docent, qui Sar am rapuet^f'^^nbsp;cum ßbrahami yxorem eße ignorarent,At quia de hac re copiofe diximus apud loannem in i^d^ß'nbsp;rahißoria,ißa nunc obiter perßringimus, Quartumpiraceptum defurtis eif,quo titulo rap^''^nbsp;etiam amp; fraudes amp; omnes alia rationes iniqua atq^ illicita continentur, quibus aliorum bona ad^ ¦nbsp;transferimus.At neqfißalegegentescaruerunt.Dracoenim apudAthenienfis capitisp«namßquot;inbsp;bus conßituit.Solon y erb etfi hoc aquograuittsputaret,yoluit tarnen dupliptena eosmulifarisdp^^.nbsp;T^manospro furtorum rationepcena etiam diuerfadecernebantur. Apud Scythas amp; Indosnbsp;inter fceleragrauißimum iudicabatur,ebqubdlegumfeueritate eosdefendi oportebat,quin^ßnbsp;domus claujas habebant, neque munitiontbus altjs interfefe ytebantur, Fradones amp;ritp^‘^’'nbsp;apud omnes femper infames fuerunt, ü* digni iudicati , quipublicis ßpplicijs coerceretit^j.'^nbsp;Aßnni^'

-ocr page 109-

H O M I L I A X I.

fraudihu^ yero amp; impoßurdt ßhi imprimas abflinendum eße ^tttarunr, qtticunq, 'mgenui amp; probt yoluerunt yideri. Quoad y fur arias arteS)nemo Jàpienium illas hemine bono amp; ingenuo dignas iudinbsp;cauit. 'Mam yt omncs alios omittamua, metnorabtle illud Catonts Seniords de fœneratoribtnnbsp;tudicium,quod Cicero in x. Oß.ßc defiripfit^ Cum ex Catone quereretur, quid maxime in re fami-liari expediret^reßondif, ‘Benepafere. Quidfecundumf Sarts bene pafeere. Quid (ertiumf' Benenbsp;yeßire.Quid quartumf’ Ar are.Et tùm Ule qui quaßerat dixdft, Quidfœnerart f Tum Cato.^ Qttidnbsp;bominem (inquit) occideref Ergo homicidij gentts putauitfapienttßtmtts amp;grauifimeu 'virfonttsnbsp;^f^iquot;gt;’ßram, qua aliorum bonßjiib'beneficentixpratexiuinfidiisßruuntur. Ende apbarec in einsnbsp;ammo ex naturte legibus impreßum fuiße 7)ei de eadem re iudiciuin., quifeentts Miefchxch^ idnbsp;morßim yocat^eb qubd inßar yenenati morßts ornnem eins fubßantiam inficit atq^ arrodit, qui Ul»nbsp;grauatur*amp;ßepe caufa eß^yt tales in feruitute abripiantur.^aut egeßate coa^i eafaciant^quee cumnbsp;prafenti corports amp; anima periculo coniunClafunt. Qtüntopracepto falß teßes amp; cum hdsom^nbsp;nes mendaces damnantur.At quantafeueritate in teßesfalßs fßßnt,quicun^ inter gentes cum lau^nbsp;dt regnarunt.,nemo ignorât,qui hißoriasyeteres injpexitfApud omnes certe gentes receptufuit ,'Vtnbsp;amplißimi homines(jtcuti Cicero ait)etiam in minimds rebut teßimonium'defua re non dicerent.Ecnbsp;fioluerut ftnquitidem ille)maiores noßri,yt quem quifq^odißet,eum teßimonio paßet tollere* Emennbsp;ttuntur entm frp^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quos oderunt^At quiddefalfis teßtmonijs opus eß dtcere,quando apud Cn.^

dosgrauiter olim muldlatosfuiffe legimus,qui in quocunq, mendacio deprehsndebdtur. Toßremum fracepium omnem rei amp;perfonx aliéna concupifeentiamprohibes. Quod etfi durum rg- intolerabilenbsp;'^ideatur,hoc ipfum tarnen obferuatu neceffariu multi exgentibus dixerunt, eo qubd yiderent nihilnbsp;ftodsratum amp; aquum abijsßeri,quiaffeÜuum arbitriojeipfospermitteereger.dos.Sophocleslibidinbsp;rtsafeldum dominum agre/iem atqjfuriofum dicebat. Leonides y erb Xerxiipfum addefeidionemnbsp;foliatanti amp; Grtccia monarchiam pollicenti reßondebat*. Si nouißes auxßnt tn yita honeßäf abßi.-nuißes à cocupißendts altents. Mlihi yerb potius eß pro Grxeia mori,quam in populäres meosgererenbsp;tnonarchiam.Et mttltaprxclare admodum deaßeaibus domandds amp; animi moderationephiloßphinbsp;firipferunt,quodnunquam fecilfent,nifißiuißent illds reßßendum omnino eße, ß adyirtutem aßi-rare libeat.Hxcfufius traSlareplacuit yt yideamusgentes apud 'Dei tribunal excufari nonpoße^nbsp;Marn etßpromiffxfalutds myßeria ignorauerint,damnantur tarnen mentópropter ea aux in reli~nbsp;quis contra inferiptam cordibus futs naturx legem defignarunt. Meq, tarnen ijspatrucinaiur hic lo-cui,qui hominds yires altiits extollendc^operum meritdsfalutem tribiiunt. Mam de ea notitia loquitur Apoßolus,quxgentibus conuincendts fuffciat,nonqua homo falutem exßmetipfo confequatur..nbsp;Deinde illam mentibus inferiptam fiiiße ait,it a huius quoq^ beneßeium ad Deum aut höre referens,nbsp;quifolus inhominum mentes ins habet sä'imperium. Ttaq, illds etiam non poßunt tanquam proprijsnbsp;^loriari,quxßcundiim naturx leges bene amp; redefecerunt.Quoad yerb hominds yires, amp; quam illanbsp;'eobis nullxßnt in xternx falutds negotio,peculiarem tradationem infra cap.7.Apoßolus inßituet.

Eideamus nunc alt er um argumentum, quo ignorantix prxtextumgentibus äußert. Tetit hoc (Sentes ipro* ^^lingulorum conßientia,quam mille teßium loco eße yeteres dixerunt.Edß^ enim hxcproprix men pria confeien*nbsp;iudtcium,qua adlorum omnium probe conßtusfibi homo ßipfum yel accußit yel abßluit, dd yerb tiadamnantur,nbsp;ppntibua tribuit Eaulu4,quando dicit,confcientiam ipßrum illds teßimonium redders, amp;ineß illdsnbsp;^^gitationes, quxß mutub aceußent yel exeußent. Ent autem argumentum hoc magdsperjßicuumfnbsp;ßttaßormetur: Ofreunq^ intra animosßuosproprix conßientix teßimonio conuincuntur, ij reÜi amp;nbsp;boni ignorantiam prxtexere non poßunt. Atqui omnes homines hoc animi ßui teßimoniumßntiunt,nbsp;amp; a proprijs cogitationibta aceußantur amp; exeußantur : Eanw ergQxdß^ amp; inands prxtextusigno-rantia.Edf^ autem argumentum hoc yerißimum, eiußq^yeritatem omnes experiuneur, qui yel mi-mmam fanxrationdsßintillam inßefireliquam habent. Mamytomnes homines celemus noßrxnbsp;feelera,animum tarnen noßrum illa celare nonpoßumus. Et quamuds improbißta yel aßutia iudi-ces elut^nt, yel improbitate amp; audacia quofuds rerreant, conjeientix tarnen iudicium fubterßugerenbsp;non poßunt, qux illds inuitds anteadla omnia in mentem reuocat, fuppliciorumßecies ob ocÄos fa-tuit, dies amp; noUes inßeßas reddit, amp; noutsßubtnde terrortbus ammos excruciat t quodEodtx olirttnbsp;perßuriar um flagella sä' colubros adumbrauerunt. Denique fiipfi iudice, nemo nocens abfoluiturf

e 5

-ocr page 110-

c A P, II» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O W X N O T»

alla yelementlorfcena excogitaripote^, ^uàm (yt Saiyrici yerju ytar) noSît die^fuufit gt' ßare inpe^ore teßein.7)ebent ißud omnes homines diligenter ohßeruare, yt quando inenitahile e^nbsp;hoc conjcientia ludiciumâllo bene yti dißcant, f^od tunc fiet^ji ab ilia admoniti, feccataßia agnO'nbsp;ßantße Hits ex animo doleant^amp;eorundem emend at ionemJerib meditentur. Ita à conß:itntia mofnbsp;den optimum eße philojophi ^uoq^ olim cenfiierunt^ Et elegant e^^apud Tulliumin 4. Thuß»nbsp;locus ex ^ßaräo, apud quem ciim dißclutusßliw, Heu me mißerum, dixijjèt, tumßeuerusfatefinbsp;Dummodo doleat aliquid, doleat quod lubet. Eaulus yetb alibi incurabilts malitia notamfaoittnbsp;fi nnllo admißorumßeierum dolore homines tangantur. T^trßts^ytßalutarif pcenitentiainitium tßnbsp;iußiispiu/^jconßientitedolor ita in reB'e fabltsnulla efficacior conßgt;latioamp; maior animißduc^^^nbsp;concipipote^ß^iquam i^ua ex bona conßientiee teßimonio frouenit. Hac enim inuidorum ludtcia amp;nbsp;ßnißros hominum rumores facile deßicit, fi nullas intra Je cogitationes ßbi infeßas ßentiat^imb ed'nbsp;dem Iceta amp; iucunda benefabJorum conjyderationeßeijjam oble^at ^ßimulqßinofßciocontinet homi'nbsp;nem,ne aliorum ingratittidineßeßu^craripatiaiur.Quo idem Cicero re/^iciens nullum theatruftf'nbsp;tuti conßcientia maitts eße dicebat,nbsp;nbsp;nbsp;Sedneàßatu Pauli longius dißedamtn, meminiße nos deceti

hxc ita de gentibtts did a efjejyt non minus nob ts conuincendtsßeruiant.Habemus enim nos quocj^ gern natura cordibus noßrts inßcrijtam. Sentimus conßcientia nos accujantts lgt;elexcußntts cogita'nbsp;tiones.^cccdnt his ßcrifturaßacra^qtias hoc nouißimo tempore Deus in omnes propelinguas tranß'nbsp;ßerri amp; in omnium manibus yerßari yoluit,amp; quibus yniuerßa aternaßalutts ratioplenè amp; lucidelnbsp;ter traditur,Stintpratereaßdei dz dcblrina compendia,qua in Decalogo, in Orationedominica amp;nbsp;Sjmbolo apc/lolorum conttnentur. 'Heq, externa yerapietatts exeratia deßunt in Sacrametitthnbsp;quibus eä'Jalutispromißiones Deusobßgnat,amp;nosnoßri oßficijadmonet. Qubdßipandora ilia amp;nbsp;qua omnibus communiaßunt,addamnandum gentesßußficerepofuerunt, ecqutsobßecronobts reli'nbsp;qum erit excußationispratextusßi imnibusißtsnonmoueamur f Scio etjuidem multos adhucph^nbsp;^tiàm belluina ignorantia errare : ßed^uia ipßi hancßbi accerßunt propria malitia, amp; illamintefnbsp;publicas deßde amp; religione controuerßas contiimaciterßoiient, omnemj, injlitutionem rejfiuunt,nbsp;ijißo nomine damnari merenturyCjucdrerum imperiti at^j ignorantesßuntt

Conjcientia in Caterum non ignorabat Paulus, multos cum propria conßcientiapugnamßßipere ytillius cO' dietudicij accu gitationesßußocent amp; qiiàmutsß conuidosßentiant, animos tarnenßmulare intrepidos amp; benejfnbsp;bijpßs conßcios: Quapropter rurßttspoßremi iudicij memitiit,e2r contumaces iflos ad Dei tribunald'nbsp;tat,cuiusßeueritatem nullo mgt;cdo eßugerepoterunt, Coniungit autem hoc cum eo, quod de conßied'nbsp;tite cogitationibus dixerat, non tjuodhx tune demum emerfuraßnt, ßed ytoßendateasne in motifnbsp;quidem €Xtingui,ßed ad ipßum Dei tribunal ita nos accu faruras eße,yt nullos prxterea adtierßiifnbsp;nos teftesproducereßt neeeße. In die (inquit) quo iiidicabit Domimts de occultis hominum, fecuH'nbsp;dùm Euangelium meum,per lefum Chrißum, Comprehendit h^ quxeunq^ de iudicio illo nouißigt;^'^nbsp;ccgnituamp; obßeruatuneceßariaßunt. Primo dielcertimeminit, yt hunc iam conßitutum eßeojletf'nbsp;daf,ne quis impiorum illußorum ßcurrilibtts argumentts deceptusße illius aduentu dubitet, Deifi^*nbsp;Deum ludicaturum eße dicitper Chrijium,non qubdhunc à Deo alium eßeputetßedyt in eaßorrtf*nbsp;yenturum eßedoceat,qua interrtshißceyerßttts °b/lediatortsmunus obiuit. Ergo (ytJii'nbsp;gufl. traClat. in Ioan.\e)ßcribit)ßorma illa erit iudex,quxßetitßub iudiceiilla iudicabtt,qux iudii^nbsp;taeSß^.Facit hocplurimumadiudicijhuiusconfyderationem. Quiaenim Deifiliusinaßumptaho'nbsp;mintsßorma iudicabit,yidebunt ytiq, hoßes eins in quem pupugerunt, amp; yelint nolint cogentur l^'nbsp;tentemßtthcarnü /feciemaießatem eliuinam agnoßcere. Htnc ergo dolor eir planens illeexortetUdnbsp;de quo Dominus '^latthA^^loquitur, Qupmodo enim nonexhorreßcant, tremant,eiulent amp;pl^i^Jnbsp;gant,quiße adeius tribunal citari audiunt,quemplurimis amp; atroeißimts iniurijs aßecerunt,deqidßnbsp;fittspropria conßcientia teßimonio conuincunturCPurßus incredibili gaudio amp; yoluptate exultabiifnbsp;pij,quando yindicem amp; redemptore fuum in tanta maießate yenireyidebunt,ytßuosadßein regfi*nbsp;ßui cceleßis hareditatem transférât. ProdeSß^ ergo hanc leßu Chrißi iudictsßorma diligenter amp;ßi^f!nbsp;conlyderare,yt adpietattsßudium excitemur,amp; in tentationibtis conßrmem.ur. 'Tertio iudicabHnbsp;(inquit) de occiiltts hominu.TLon ergoproderit externaßecies,dignitas,opes, iuftitiajimulatio aff(nbsp;profeßiopieratfsßedipßosanimosinlucemprotrahet Dominus.Ham (yt Danielßcribit)aperitif'

-ocr page 111-

K O M I L r A XII,

turliiri diuinæ^rouitîenriajamp; ßmul ^atebunt omnium conßcientite, qui nunc fuam improlitatem ^roßundo aßu abfcondere amp; f^ucoahquo yelare poßßinr. Tslemo igitur externtdßdatyßedyer/sßdetnbsp;amp;piecatißudeat, tjutcunque tn tllo die intrepida amp; Ixcaconßctentia comparere cupt^ T)ißantnbsp;tereaßnguli,ne de alijs temere iudicent^de quo y^^oflolui grauiter nos admonet in priori ad Cormth.nbsp;cap.^Jicßmbens: lgt;le ante cempM quicquam iudicetiSjyJqj dum yenerit Do^nintis qui amp; illujira.-turui fjÇ occulta tenebraruni,iamp; manißejla faciet conßlia cordiumiac tune laus erit ynicutq^ 4 Deo,nbsp;'Poßremi) regulam quoq^ iudicij huiiis oflendit^quando additxSecundiim Euangelium meum.Suumnbsp;yocat,non quod jibi in \lludins aut imperium yendicet, fedraiione minifleri]-, quodipßi commtßumnbsp;tratà Domino.i^tq^hanc iudicijßuiregulam ipße Chnllm conflituit^quando Ioan. ix.Jic loquitur^nbsp;Qui reijeit me, nee recipit yerba mea.^ habet qui ludicet ipjum: ferma quem locutus Jum,illeiudica-iiteum innouißimodie.Qjeb icjillud ‘Marti ylt.referripoteif^'.Itein orbem yniuerfum^Crprcedi-*nbsp;täteEuangelium omnicreaturie.Quicrediderit amp; baptu^atM fuerit.,ferttabitur.Qmno iredideriCtnbsp;eondemnabitur. Damnantitr ergo hicomnes ߣl(e.^qute extra Chriftum nouas faluius rationes ßn~nbsp;gunt,Fiet enim iudieiumpoßremum ßecunditm EuangeUum,quod Apo/lolipradiearunt. Hlud *gt;?-ynum leßum Chrißum preedicatßn illo yno nobis iußiciam , redemptionem atq^ falutem omnemnbsp;fnonßrat, haq^fi'ußta fuus fuperßitionibus nitentur^ qui non yno hoc contente circa hominum tra.,nbsp;tluiones occupantur,Sedncq^ Euangelijprofeßio ijsproderit^qui quam orepreßtentur ßdemfaBisnbsp;^egant. Flemoergo lefum Chrißum in Euangelio nobis loquentem contemnat, nepenllud ludiee^nbsp;^ur,quod reipßi falutisyerbum flÇ. Audiamiu igiturillum attentis animis.,ytperßdem ipß tnßtinbsp;ßuStis feramits^qui noßrieprofeßtonirtßondeant. Ita ßet,ytnohts leetits illucejeat diesiUe^quemnbsp;impij omnes exhorreßunt amp; Chrißo l^uobuiam rapiamur ineeelos, y bi cum illo ceternum régna-bitnuó,llli debetuïbenediblioßionor,gloria poteßasin lt;itternum.,A.ir.en,

H O M I L I A Xru

Ecccni Tudæus cognomfnaris, arqufcfcis in Lege, 8lt;f glon'aHs in Deo, amp;: nofti iioliinratem(eïus)6lt;finrernofcisqiiaf di(crcpanf,infti«nbsp;tutus exLege : confidiscp te ducem efle cacorum , lucem corum quinbsp;funt in tenebris, erudttorem infipientium, doifîorciTi infantium, ucnbsp;qui habeas informationem cognitionisac ueritatis in Lege. Qlii igt=nbsp;turdoces alterum,teipfum non doccs fqui prædicas nonhirandum,nbsp;furarisCQiii dicis non mœchandum moeeharis. Qiii abominaris ido-la,facrilcgium admitris Qtii de Lege gloriaris per Legis tranfgref«nbsp;fioncni Deurn dedecoras C Nam nomen Del propter uosblalphema«nbsp;tur inter gcntes,ficut feriptum eft.

VT* commoditis eir luculentitis demonßrari poßet^omnes homines peccatores eßß, tirideoiußi- antplitn tia Opus habere,quam nobts in Chrißo Deus per Euangelium oßertyFauliis totum genus hu-in ludaos amp; genres dßribuit. Et ha^lenies quidem de gentibus agens, multis argumentisnbsp;t^fgt;bauit, omnes qui ex ijs funt erroribits fœdts amp; Jceleribus grauißimis effe obnoxios., amp; ijfdem 0-flitiem excufationtspratextum eripuir^eum imprimis^qui ex ignorantiapetipoJfeyidebatur.Tsiuncnbsp;trgoad ludaos tranßt.^cum quibus dißutatio grauior amp; yehementior inßituitur, Quiaenim Deinbsp;peculium olim fuerant, promißionibus eins ita eßerebantur,yt pree fe omnes alios hommes contemnerent: imi) aduerfus ipjiirn Deum infurgebant,quaß hicitaipjis fidem fuamobßrinxiffet .^yteosnbsp;reijcere aut damnare nulla rationepoßet. Opus ergo erat acrtori redargutione^quce crißas illasfero-tiores deprimeret. Itaque hoc ordine aduerfus illosprogredttur, Frimitm egregia dona,quibus lUosnbsp;Deus prxalijs gentibus ernarat, ex or dine commémorât, ne quid maligne dißimulare yideatur.nbsp;Deinde yero quam turpirer Hits abußßnt^docet'.yt intelligant yanam eßeeorum ßdiictam,quceipßnbsp;iampridemprophanarint.Quodyt euidenttus demonßret.fmox oßendtt.^quis yerè /udaus^quee itetnnbsp;quot;Sera Circumcifiofit^quceDeiiudicic) probetur. Et hxc quidem yfque adßnem huius Capitis tra-

9 nbsp;4

-ocr page 112-

IN EPIST. ad ROMANOS.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Batjn prafienti yerb de duobus primis articulK,quod Dominus dederit,dicemus.

tuaaorompr« -rogntiua.

c A P. 11.

Quoadprimum,dona amp;praro^atiuas eorumfie enumerat, yt oratione ad i^fioi conutrfa dat fie non de rebin obficuris aut 'tgnotü Icquifiedde ijs,quibtn iffiglorientur atjjuperbiant,amp;^^^'nbsp;inde turpiorem efije nequitiam iÿfiorum^^ui illte non rejfiondeant.Tojfiunt autem ea omnia tribti!cii-piribuf comfrehendi, GenerM nobiUtate.iLegK cognitione, amp; qubdalijs gentibtu magifiri fieu doBo'nbsp;res defiinati ejfient.,gt;4d primum periiner quod ait: Ec ce tu ludteus cegneminarts. ’Demonflrandtnbsp;ticula illos ad diligentioremfiua dignitatts confiderarionem excitât, ludteos autem cognominari di'nbsp;cit,qubdeo nomine imprimtsgloriojofiuperbirent,Signifient enim ConfitentemddeS^ttgt;erefideleflt;^gt;nbsp;qui Deum y erum agnoficit atque confitetur. Confiefiionis autem nomine culttn omnts comprebendi-tur.,amp;queecunq^a Juts Dewrequirit.Admonebat item ^romfiionum^quibus JiipJumpatribwifinbsp;obflrinxeratZ inter quasprtecipua erat,quod ex ipfits promijjùs illegenerts humant redemptor enafi^^nbsp;d(beret,cuiit5 regnum fioret aternum atq^ quot;viBoriofiifiimum. Comprehendebat deniq, tiomen hoc ipfio'nbsp;rum maioresjin quoru numero erantfieleBifiimi amici Dei Tatriarchte, ludicesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clartßtmh

fanBifiimi Trophetlt;g,Heroes deniq^ amp; heroina quibus omnibus recefiendis 'vix dies totusfiufiiceret. Dun: quot;yierb c/laxfiKis amp; non fiine Emphafii loquitur,Eece tu ludeeits cognominartstdocere yHlt,m^nbsp;nem ejjè tituli huius fidutiam,nifii tales reueraJint,quales diet y elint. Deinde fiubdit\.gt;icquie fietsnbsp;Lege,(S' gloriaris in Deo, est nofli yoluntatem eitts, amp; internoficts qua dificrepant,infiitutus exL^'nbsp;ge. Legis yocabulo Hebrtei non modb mor alia pr(eceÿta,yerumetiam Legi adiunBos typos amp;nbsp;tura; fialutispromifiionesintelligunt. Dititautem, .^cquiefiisinLege, ideiQ^.placestibi inea, amp;nbsp;rerum fieairushoc adfialutem JuJfiiiereputas,qubdillampenes te habeas.Imb hoc nominegloriardnbsp;in Deo, tanquam tibi conficederato amp; obfirtBotdeniqj nouifliyoluntatem Dei, amp; in Lege à puefdnbsp;inftitutus potes ea difieernere, qua ab eins cancne aut régula dijerepant. At hoc quoq^ in eum fineHinbsp;dieit Apofiolw,yt innuat,ne Legü quidem notitiamprodejje,nifit huic obediant, amp; omnes yita fini^nbsp;aBiones ficunditm eins regulam dirigant.Interim continet hic locus egregium Legis encomium,qttb^nbsp;nimirum in ea fiitam yoluntatem nobis reuelauerit Deus. Illam ergo audiant,qui de hac edoceri cwnbsp;piunttquod ijs obfieruandum erat,qui de nofiri Jeculicontrouerfijsconqueruntur,amp; Ji nihilperindfnbsp;cupereatuntiquamytcertbintelligant,quid dnobisrequirat Deus,quomodo item coli y elit, amp;nbsp;quamfialutis rationcm ille nobisprafiripfierit. Dicunt quidem hoc multi, tir animi fiui fiudiumnbsp;gnificepradicanttat ijdem fere eos audtunt,qui non Dei Legem,fied hominum traditionesproponul’nbsp;Quid ergo hoc mirum eif,,fii illi perpetub rerum dubij amp; incertt maneant Additur his tertitts bo*nbsp;nor,qui ludais obtigerat,qubd nimtrum illos Dew quafipublicos totitts orbis doBores conflituefA^^nbsp;per quos y er a ip/ius cognit io ad alias quoq^ gen tes propagaretur.Et hoc quidem illi non ignorabatitinbsp;ctim hoc nomine imprimisfiuperbit ent. Eendicabant enim fibifilis(ytin Euangelio Chrifius loqi*^'nbsp;tur)clauem jcientia,amp;per mareatq^aridam quarebant quos profielytos facerent, cum interim^^nbsp;ijfidem reBè inftituendis minime cogitarent.Ideo hancpartem ita enuntiat *Paultts,yt inanem iÜAi^nbsp;^oriationem acriter perfiringat. Ait enim: Confidis te ducem efii cacorumjucem eorum qui fiuntnbsp;tenebris,eruditorem infipientit{m,doBorem infantium, yt qui habeas informationem cogtiitionis Hnbsp;yeritatis in Lege. Titulos quidem hofice non impofiuerat Ulis Dominus,ipfi yerb eosfibi arrogaban^gt;nbsp;amp; his non modb fiuamoflentabant dignitatemfified fimulgentes alias omnes fiuperbe contemneba'A^'nbsp;Eas enim folebant ciecas dicere,tenebris immer fas,infipientes,inf antes deniq^ amp; fdcrorum y el tnEnbsp;fieriorum fialutis omnino rudes atq^ imperitas. Quod etfit y ere dicerent,non tarnen yitio carebat iß^.nbsp;oftentatio,ciimipfi gentibus no multb ejfint fiapientiores. Igt;1 am etfi informationem y er a cognitiof^^nbsp;in I-,ege habeient,earn tarnen ex animis procul abiecerant,quos imprimis illuminari oportebat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

miles ergo erantficholafiicis amp; yanis feientia aut eruditionis ofientatoribus,qui bibliothecas habe^^ infiruBifiimas, celebrium profefibrum diBatamagno pretio redimunt,ltbros quoq^ manibusgefiAßnbsp;non minus Jùmptuofiè qudm arttficiefe ornatos,cùm^fi interea afini fint Ifidis fiacrageflantes,yi^^nbsp;prima bonarum liter arum elementa degufiarint. Tales (inquam fir ant Iudtei,quod olim illisnbsp;lachias exprobrauit*. amp; quam rude fuerit illorum yulgsts in Hicodemo apparet, qui ciim celebeff^'nbsp;mus doBor effet,ipfia tarnen fialutis human« principia ignorabat.Ti^Sle ergo Taulus hincorditur^^nbsp;dona, quibtts illos Deusdignatuserat,tantayerborumgrauitateillisoboculosponit,yfinhisc‘^nbsp;Jfeculo quodam yitiafiua agnoficerent,

-ocr page 113-

H O M I L I A X IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»9

kAî Inc cogitemw, lac ita de ludai'S dici^ ytnon minM nolds Jerutant, Dtcîiniir'Vtilgo Clri-ßtanii^uo nomine nullum fuh cœlo noliliui amp; augußiM^adde etiam antique,habetur, ^am etji prarogatiua et dluda Chrißo accepcnmu-f^qui anteannos mille quingentosßexagtnta qumq^ex ’^larta yirgine ho, titulinobii connbsp;nonatuó eß,apud yeteres tame clim nomen Chrißtin yfu fuit,quipromißitm humanogenerißruanbsp;torem ita yocarunt ab ynBione, quia eum ^gcm amp; Sacerdotem ( quiantiquituf yngi folebant)nbsp;fore aternum ex Dei reuelatione didicer ant.'M eq hunc modo,fed eos quoq qui in eins aduentum in-tentifßemfilutM omnem in illiu^ merito collocabant,fic olim diblosfuiße,ex Tfalmo ïoq^.^atet,ybinbsp;depatriarcht^ inter Chananaos agentibtts Detti dixiße legitur: MoUte tangere chrißos meos.Èrgonbsp;Chrißianorum nomen cum fan^ißimit patribus amp; amicts Dei familiarißimM commune habemuffnbsp;quodnos quoq^ fer meritum filij Dei ße^es amp; Sacerdotes faSios effe docet,qui mundo, feccato amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

diabolo imferare amp;noßpfos Deohoßiam yiuentem ßjleredebemu^. Acquiefcimw item in Euan-* gelio,amp;eitts nomine nobijifßs egregiè flacemu^. Gloriamur fraterea Deo,quinobds fer Chrißumnbsp;faterfabîitsßt.Mouimw quoq^ yoluntatem Dei,eär yerumafalfo dijudicarepoßumias. Deniq,yenbsp;’P etrui ait, elebbi fumits, yt illiM yirtutes fradicemus,qui ex tenebrts nos yocauit in admirabilemnbsp;ßanj lucem.Sunt hi titult magnißci admodum, amp; qui non obßuram falutts aternteßiem in fe com^-P^ehendunt. At ijdem nihil ptofunt, amp; inants omnino e^f^eorum ßdntia, niß quod dicimur reif Janbsp;preßemw.Quareßcumhisnoßri fecuUmoresconferas,mox fatehit,quidde flerifqßudicaride-quihodie Chrifiianidicuntur. Quotiu enim quifq , qui Chrißo yer'e infittcs inillofruClumnbsp;feraif qui ß mundi amp; feccati yi^orem ejß faClts teßeturf qui facerdotem Dei agat fidelem,amp;finbsp;fuosq Deo confecretPqui Euangelij regulam atq^ leges infuM afHonibttsfequaturt^qui quodyerumnbsp;ße nouit ita affrehendat,yt non fimul erroribus amp; fuferßitionibus locum det f qui denique yita amp;nbsp;^oribus ita Dei yirtutes frtsdicet,yt nomen eius in iffi fanClificeturC Fiuntfleraq^ hts aduerfa,amp;nbsp;ideo frofrij ords teßimonto damnamur, quando ab ijs tarn alieni defrehendimur, quorum fludiumnbsp;f^ofitemur. Qubdßyero communes Uh omnibus tituU nobds argüendis amp; confutandds fufficiuntynbsp;quàm obfecro dementes amp; infelices funt,qui hds non contenti,ambitione non minus inefta quam in-ßtiabili nouos titulos fibi infufer accerfunt,amp; tantumnon Tudaico more 'Mlagißri noßri,DoCloresnbsp;dluminati,Serafhici,Eatres reuerendißimi,Lumina Ecclefia, quot;jvlallei hareticorum,amp; quidnonPnbsp;dici yoluntt^T^gnat iß a ambitio ferè in fiholds Chriftianorum,ybi adhumilitatds amp; fatientia Chrinbsp;fiianaßudiumiuuentusinßitui atq^exerceridebebat. tAccedunttituldshiße aCliones hißrioniae.,nbsp;P.ßus,yeßitus amp; externa fomfa, quts omnia ferè tam inefta dr ridicula Junt,yt mirum ßt horniges eruditos ita ineftire fojß, nec yidere quam fe ridicules rudi yulgo frabeant, cuius afflaufiumnbsp;y^'^lcèquarunt. Cogitent Uh qu/efo,fibi tanto minus excufationts fore afud Deum,quantb flusßbi-fit arrogant atq^ alijsfrteßare yolunt..

^edad Eaulum redeamus, qui inanem Tudeeorum gloriationem confutat, amp; cum multafojßt Gloriationeta deeo, quodà patrum fanClißimorum moribus iamfridem degenerauerant ,omi(dds tarnen iudaorvmcotlnbsp;.fi ea fotißimitm adducit,qux afertè nimds aduerfus Legem defignabent, ciim ex eins oferibusnbsp;^^l^ßcari yellent.Hoc enim imfrimtsfaciebatadhuius traCiationts inßitutum.Etiturautem ma-^^'^dicendi libertate amp; yerbdsgrauißimds eorumfceleraarguit,ei) qiibdcontumacem illorum hyfo-^fifi^*n ahter ßangi atq^ domari non foffe fciret. Fbi exemflum habent Ecclefiarum minißri,quodnbsp;^^^^guendds hyfocritds imitentur,qui non contenti ßeleribus,inßiferinani iujhtia fuco fefe yendi-^ßit, lt;1^ Chrijli merito ßtam laudem detrahunt, dum in feiffis quarunt, quod Uli yni debet tribui»nbsp; unt equidem, qui nos hodie in eo nimios eßfe futant* at Ji Êaulum auddiant, facile nobts ignofientnbsp;tmo nos aquo languidiores amp; frigidiores efiedicent. Si enim eos ita tra^andos eße iudicauit »Afo-j ° ’‘^,qui iuflitiam amp;falutem in Legds diuina oferibus qult;erebant,qux obfecro dicendi libertas ni-^!^ßßfirifoterit contra noßros illos,qui yanißimdsßferßitionibiis amp; inanibus hominumßgmen-tis L hrtfli meritum atq^ gloriam obfeurant!^

, ^°^^°P^°fonit frimùmin genere quodilldsarguendds feriiiebat: M.imirum,qubdqui aliorutn ïudteidumallot ottores y el magifiri haberi yellent,feiffis non docerent, id edf,non obfiruarent quid ifjisfaClo oftis docent, feipfosnbsp;vj^^’dnterrogatione autem ytitur,yt animos eorum fortius fenetret. Qui igitur(inquit) doces al- uegligunt,nbsp;f^tum, teifjum non doces Quaft diceret. Si tales eßds,, qualeshaberi yultts, cur interea dum alijs

-ocr page 114-

CAP. II.

IN EPIS T. AD ROMANOS.

luJteos Lfgii uiolatte toiti-vincit.

Furtum,

confuUt0,'Vos îp/ôs negligitK f Cur non potiu4 à yolis initio faBo yos ipfos docetüjyobtltpßs tts,'Tigt;t exemplo litM alijs, /quorum magijlros quot;nos ej/èprofitemini f Cur qmealijspræjcribùfi pract'nbsp;pta^mhtl ad yospertinere putatii^ rbï rurfm tneminiße nos oportesjjoc quoq^ de [udaus fie didty^nbsp;idem omnes objeruare debeant, qui in docendi munere yerfantur. ‘îgt;limis entnt turpe ef^qu»nbsp;alijs reprehenduntßpß dejt^nent. quot;Ham amp; T)ei 'nerbo fuam authoriratem detrahunt,amp; feipfosnbsp;temptui exponunt,omnemqjjimul exeufationtspratextumfibijpjtt eripiunt.T^Slè igitur Timothet^nbsp;fuutn Paulus admonebaf.Eflo forma ßue exemplar ßdelium inßermoneyin eonuerßttioneyin dilt'nbsp;Clionedn Jjiirituin ßde,in puritate. Quodautem de minijlrisdicitur,hoc ipßtDiJtbi diflum purentnbsp;in magißratu ßtnt,amp; legesferunt pubiicas.

Cateriim quod tn genere dixit ÄpoßolitSymox rcipßa probat, amp; quatuor peccati /ßeciesexof' dine enumerat,quibiti Legem 'violabant,cuius interprétés amp; cuflodes 'volebant yideri. Erima eKj-Qui prédiras non furandum ,furaris, Furantury quirem alienam ßibi mendicant per iniuriam,y^^nbsp;inuitts dominü detinent,Habet ergo furtum multas f^ecies,quas in Lege 'bloßes enumerat:amp;nbsp;bentftib hunt tiiulum referri raptnte quoq^^heereditatum interceptiones,qult;e fub iurdt pratextußdhnbsp;doll Item amp; impojlutce omnis generis^quas in adultetandn meriibuSy in menfurds amp;pondcribitsd’^nbsp;pecuniarum aflimatione amp; alijsßmilibus mercatoresimprobi amp;numularijexercent.Fertinent eO'nbsp;dem quot;nfurariorum artesyquibus adextremam egeflatem redigUntutyquißmelin illorum ntanitsnbsp;(iderunt. Puresetiam funt, quimercenariosautquoßunq^operarios mercedelaborum fuurumßnbsp;fraudant. T^idiX amp; origO omnium auaritia,quit non modo habendi deßderium in animis hor»^'nbsp;«um aciéndlt, yerumetiam alieni cupidos reddit, er ingeniojos in maids artibus excogitandts.nbsp;tarn late patet hoc malum, quot;Vt paucos inueniaSyqui ß confeientiam fuam diligentius examinent, flnbsp;extra omnem culpam eßegloriari poflint. ludaorumyero gentempne alijs eo laborauifl'e, ex p^O'nbsp;phetarum fermonibiis apparet,quibus illorum rapinaSyiniujiitiamf audes amp; impofluras accujiiti^'nbsp;amp; hds ipßs fldem faiiunt ’vfuraruearteSyquibus hodie adhuc in exilto Juo miriflce ytunttir, ernbsp;immenfas colligunt,'\lerito tgitur eos Paulus furttreos agity'Vt huntsßelerts turpttudine conßdt’^nbsp;tiamillorum frangat: amp;ßmuldocetquo lócohabertdebeanthypocrieteyquiijfdemanibusyacatdinbsp;dim alijsfan fliores amp; iufliotes cenfen quot;velint.

Adulterium.

filter a peccatiJfecies adulterium eïffle quo fle fcribif.Qui diets non moeibandum,m(ecbatn’ Confiât autem in Lege non modb alterius thonpollutionemyjedom.nem Finérem illiciram probi'nbsp;beri.Extantenim in Legds expoftionepracepta de fluprds,de mceflibus amp; jimilibus rebus.Chriflflnbsp;yerb eitis fenßtm magds ad yiuum refe(ans,concupifcentiam quoque mulierds alienee adulterij crirni'nbsp;nenotat. Quiyiderit(inquit) multerem ad concupifeendum eamfiam adulierauit earn in corde ß*'’*nbsp;Quia ergo Paulusludeets iam ad Chriflum conuerßs fcribebat,yere hocdicere potuit,eîr éosßmulpfnbsp;mnes adulterij accufat e'.dimdx reperiatur aliquts, qui je ab omni concupifeentia liberum pß^^^nbsp;dicere. tndeyerb generaids doClrina petidebet,non flatim corarti DeO iuflos éfleÿqui àgrauioribflnbsp;flagitijsliberi,iamp; quoadmundi huius indicium irreprehènjibilesfunt.Quia enim totum hominemj^^jnbsp;yendicat T)eus,iUius autempotior pars eif^ animus^ nunquam Legi debitum obfequium prteflu'jfnbsp;diceiiir,qitianimu Deo fubducit,amp; iliumprauds cuptditatibus mancipat.Edf etiam hieobferus^^nbsp;dignißtmiim,qubdadiilterium inter ea fcilera numerat Pdulus,quis nos irte Dei amp; damnationieb'nbsp;noxios reddunt: amp; quidem meritb,quia ty corpus fœdèpolluityquodJfiritus fan£l: templum effei^^'nbsp;bebat, sir animum aufert, ^thomo cum pudore ratione etiam omni extindla in libidinem ruat.nbsp;grauespœnas mœchts olim conßituit,quas apudomnes gentes ynanimiconjenfu receptas fuifje aUquot;nbsp;documus. Etreperiuntur paßim inhiflorijshorrendaexempla,qu(eineosedidit Deus, qui flup’^'^nbsp;fÿ adulteria impun'egraffari permiferunt, Quare inter extremte corruptionds nojlri Jeculiar^gt;ßnbsp;tnentanon poflremum iudicart debet yquodferbludus amp; iocusputatutyquod diuints legibus tam ß'nbsp;tteriter prohtberi conflat.

Stferitegi«»«.

Tertio loco facrilegij Tudteos accufat, dicens*. Qui abominards idolafacrilegium admittds-detur hoc praoccupationds Jßeciem habere. Dicebantenim fudeei: Eflo,non immunes flmttsdydß ißdsyulgaribttSyattamen non ideogentibus conferrimeremur. Ißte enim cum illds idololatriam to’^fnbsp;itinxerunt,qutefola hominum mentes à Deo prorfus aliénas facityC^sr froinde Hits damnandts abuni^

-ocr page 115-


leretxFateor qtiidem y es in eo egregie officium facere,qu'odidola affernaminiffednonideo itifiieftid apudDeum.'idam quiidolaabominari folettsdnterimfacrilegiaadmittitK,quce omnem yeraÿie~nbsp;tatis laudem yobts eripiunt. t^bi minime dubitabimus, /dpoftolum hoc nonßne certa ratione dixtffè,nbsp;FLam multiuariàm ab Hits facrilegium committi poter at. Hauts enim ff ecies erant-^quod facerdo-tiumyenale fecerant, quad externum Deicultuminqucefiumcommutarant quoddomits yidua-rumatqjCrphanorum ftiblongaprtcationtspratextudeuorabant.Et quamuishorum nihil poffentnbsp;facere ij,tjui yel T^oma y el alibi gentium agebant, ijdem tarnen ßacrile^i fiebant^quando ea quce ida



thema dicit, amp; ^na cum idolü exurere iubet» Sic enim quot;Sofies feribit Deut.7^ Sculptilia Deorunt i^ne combitres, argentum amp; aurum quad in Ulis ne concup 'ifcas, yt tibi toUas.^ ne forte offendasnbsp;in fo: quoniam abominatio eif^ Domini Dei tui. He ergo inféras abominationcm in domum tuam^nbsp;ne fias anathema^quemadmodum illud eiif,. Omnino execrerrs illud^ amp; prorfits ab eo abhorre as lEif^nbsp;tnïm anathema. Hon fernere ergo Paulus fui feculi fudteos,amp; eos quidem^qtti iam Chrifio nomennbsp;dederant, facrilegos dicit.,gt;{tfi eittsargumentum yalere debet(yt reuera ratum atq^ irrefragabile

^uam multos hodie, Deum immoralem, facrilegos inueniemus, cum Papifias tum Euangeli~ cüsf Conßat enim illos non minori impudentia quam oltm ludaos^ex facrts omnibus qucefium face»nbsp;te : hos yero, dum Eccleftarum reformatores diet yolunt, inexplebili rapacitate templorum orna-nfientadiripere,confiare,domum fuam deferre,amp; inter dum ne à facris quidem redditibus abßinertjnbsp;quinhosquoq^yelfibiyendicent,yeltnaliQsyfusprophanostransférant. Potei^ ergo tllisetiam,,nbsp;qui hac paciunt,yere dici: .gt;4bominamini quidem fimtilachra, ‘^liffam,purgatorij figmentaf\lo-^nbsp;»achos amp; quce huiusfarina fünf omnia ffedinterim facrilegia admiteitis,amp; protnde non habelts qu9nbsp;toram Deogioriemini.Itaq^dijcamus,non fufficere^yt fuperfiitiojtcultusèmedio tollantur,nifi exnbsp;«nimo etiam abominemur quacunq^ cum yero Dei cultupugnant, CZ ( q^o^ ‘^h.im Hofeasmçnebat)nbsp;fotnicationes nofirasafaciefimul amp; yberibus remoueamits,

Ädditur nunc quarto loco: ^i de Lege gloriaris, per Legis tranfgreffionem Deum dedecoras. Wminis diaiti) duplex peccatum illis exprobrat, quodamp; Deum contumelia afficerent, amp;¦ ad hoc Lege abuteren.- pfophawtio^nbsp;^^¦^iquaillospracateris gentibusilleornarat. aimplificationis aatem ergo adducit Propbetarumnbsp;^ffitnonia, yt ofiendat culpam hancnon nouam aut nuper exortam,fedauitam fiue hareditariamnbsp;ffe,quainpatribusolim Deus reprehenderit.E'idetur autem Paulus non ad y num modoamp; ceriumnbsp;locum refficere,fedad id,quodpaffim Deus queritur,nomen fiiumproprer ludxos ignominiofum ha

5”^’ habetur y ybi ait : Homen meum iugtter omni tempore blaffhematur. Et Eo^ech.^^firibituriFenerunt adgenres,ad quas ingreßi fient,amp;prophanauerunt nomen fanbîumnbsp;meum,cum dicerenr eistPopulus Domini funt ififeir de terra fua exiernnt, clrc. Heq^ hic aliciiifirttnbsp;pulum moueat, quod Propheta Deum de gentibus conqueri aiiint, quod ex populi fui captiuita^



Kijtuo '¦'•»'^''fJkcajtonem captarinrprofcindendi nomen fuum amp; cultum yerum, cuius federn inter ludaos confiitutrat. Quia enim ißi fuis peccaris exilium hoc meruerant ,merito ipfis imputaturnbsp;uidex eo fiebat in nominis diuini contumeliam, Probe autem hac feruiebant Pauli temporisnbsp;, quande ludai.proprer fua peccata inter genres differji amp; mulets modis miferigentibus nouas



-ocr page 116-

C A P, I r.

IN EPIS T. AD romanos,

qtwtidie occaßones fup^editaiant deridenili yeri 2)ei,cuiia Lege amp; cultu ipfigîoriabantur. Etß*' aunt ad huiitf loci exfoßtionem, qucecun^j in quot;Poetü amp; alijs fcrtÿtorihui in ludxorum amp; cultitf di'nbsp;ttini contemptunt dicuntur.l^ult ergo dicere ^^oßolufßllos nequic^uam Lege Dei amp; eim cultußu'nbsp;ÿerbire, cum Ule probter ipßos potißimtim inter genres male audiat. Similis locus efl^apud “MaU'nbsp;(hiam Capj.ybiipß Deusßcloquitur: ^lagmime^ßnomen meum in gentihus,atyos prophan^'nbsp;uifits ipfum,amp;c. In prafenti 'Vero quot;Paulus omnem huiiis crimin is taufam ßue materiam in eo mon-fir at,qubd Legem Dei improbe tranfgrederentur. l^nde colligimits,grande fceltts ejßeßt qui.Deilt'nbsp;gibusnbsp;nbsp;nbsp;y er bogloriantur, illarum tranßgreßione nomen Dei propbanorum hominum ludibrijs est'

ponants Quid enim hoc aliud el^ gt; quam cum Deo ludere^ tutus gloria cumprimts queeri debebat^ El^autemhic ßingulartsaßus diaboli^yt quanoßraßaluti amp;gloriee Dei Jeruiredebebantjeaifgnbsp;nobis prophanoabufunoxia faciamus^ ^Atqui'Vulgb hodieißud fiericonfueuitiquandopleriqf,p''[nbsp;Euangelio lefiu Chrifii amp; yer a in hunt fide glorianturfita yinuntf-vt amp; Euangelium amp; fides Cbf^nbsp;fliana propter illos male audiant. Taceo nunc eos^qui ineptis fiuperfiitionibus amp; impie ftmulachro'nbsp;rum cultu religionem Chrifiianam ludeeis atq^ Turcts deridendam propinant.Eos item,qui ipftnbsp;Chrifii yulnera,crucem,Janguinem,corpus,mortem deierant,quorum merito fie redemptos ejfieg^O'nbsp;riantur. Sunt hac magna impietatts argumenta, amp; olim iußa damnations caufia eruntijs^quid^nbsp;pergunt abfiq^pœnitentia.De ißü ergo emendands omnes cogitent,amp; Chrifium lefium ytua fiideat^nbsp;plexi ita yiuant,yt nomen eius in ipjis glorificetur,ipji y erb per eius meritum faluifiant Jlli debet^^nbsp;henedidiofiionor^gloria amp;potefias inaternum.4Lmen^

homilia xrri.

Nam circumdfio qufdcm prodeft, fi Legem feruan's : Quod (I tranfgrefldr Legis fuen's, circumdfio tua praeputium fada eft. Ergonbsp;fi præpunum iura Legisferuauerit,norme præputium illius proCirsnbsp;cumcifionereputabitur f Er quod eft ex natura præputium, fiLegetnnbsp;feruet, iudicabit tequiper literam SCcircumcifionem tranfgreftor esnbsp;Legisc'Non enim is qui in propatulo ludçus fitjudæus eft. nec ea quçnbsp;in propatulo fit circumcifio carnis.Circumcifio eft:fed qui in occultonbsp;ludæus fuerit,ScCircumcifio cordis in fpiritu,nonliiera:cuius(Iudei)nbsp;laus nonexhominibuSjfedexDeo eft.

il

VT homo intelligat ße non fiuorum operum merits,fied ex fila Dei gratia per lefi Chrifii ritum iufiificari atqjalutem confiqui^necefife omnino elß ytfieipfiumprobe nouerit. Quinbsp;fieip/um relié nouirfis fie nonmodb peccatoremfiedomnibus mods corruptum efije fientit.^qute}c fi'nbsp;tnetipfio boni nihil operari pofiit,amp; proindealiéna iufiitia opushabeat, qua in Dei con/ßellu fietlt;''^'nbsp;tur. pellè igitur Paulis,ciim y er a iujlifications rationem tradere infiituifiet,ab eo orditur,yffinbsp;tnnes homines,tarn ludaos quamgentes,peccati conuincat.Quaparte contra ludaos fimgularifif^^*^nbsp;tSr magna cum yerborum turn argumentorum yehementia ytiturieb qubd dons, qua à Deonbsp;plifiima acceperant, confifit [efie inßolentius efierebant. Erant inter ilia pracipua, generis nobild^*^’nbsp;Legis eir yoluntatis diuina notitia, er Circumcißo,qua ipfits Deus areliqusgentibtsdifiinxtt^^’nbsp;*tgt;t Juum peculium eos efifie omnibispateret. .^tqui omnia hac Ulis concedit Paults,negat autetnnbsp;propter ilia coram Deo iufios cenfieri,ciimillis minus refiondeant. Et nuper quidem de duobusnbsp;ms egit,nunc autem de Circumcifiionedifiutat,cuiusyfiim y erum primb exponit.Deinde illotp^nbsp;pter hancgentibts nihilo meliores efie docet.Pofiremb qua yera Circucifiio,quifiiie ludaifimisnbsp;filt ofiendit. quot;Hemo autem trailationem hanc hodiefiuperuacaneam amp; inutilem putaredebet.nbsp;nimifta proponit,yt nobis commodifiime pofiint applicari,qui ex hoc loco dificimus,quis yerusnbsp;fiiants, amp; qua Sacramentorumnoui Tefiamentt ratio fitt,quibts hodieaduerfiis ludaos amp;nbsp;casomnium^aliarumfiperfiitionumfiedatoresgloriamur.

CirettMcfionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeprimofitcaitiCircumcifiio quidempredefifiLegemfieruaris^t^rc.Ebianteomniaobfit^^ß^

*’**^'° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulum non eo fienfiu hoc dicere^yt circumeijionem quaji adhucwcefidriam fieruatu

-ocr page 117-

H o M I L t A Xtit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;St

tiliti commendst. Qua enim ei»s in ea re fententia fuerir,ex epißola ad Galatat confiât t ybi contra eos nbsp;nbsp;illam yt necejjariam adfalutem Ecclefijs oltrudere conabantur^grauiter admodum di~

cit: Ecce^egoEaulut diioyobü,^uodß circumcidamini^Chrißiu nihilyos iuuabit.’Elequehoc foÏM file dicit, fed iam^ridem ynanimi ^^oßoletumconfinjudamnati fuerantiqttiillam folebant ^ra-tipere: ßcuti Lucas inAÜps Cafite decimo^uinto prolixe narrat.In prafentiérgo in genere contranbsp;iudaos dißutat^^ui ße ex gentium numero exemptes put ab ant eb ^ubdcircutnciß eßent: amp; potiu^nbsp;olim Ctrcumcißionis ratio fuerit docet ciim adbuc in yfu eßet, quàm quod de ea adbuc obfer-ttanda praceptumdareyelit. Habeniautem yerbabacßeciem Traóccupationis. Sciebat cnininbsp;difdaos adacrem illam correptionem j quam nuper audiuimus, re/^onßtros eße. dniqtiè qutdem itanbsp;contra nos inueherts Eaule: quot;Èlam qualeßcunque ßmits quoad cxtera, ‘Dei corifxdratifumtts, fœ-fignum^ Circumcißonem,exilliusinßituto in corpore noßro geßamus. Ergo minime xquutnnbsp;eodem. loco habeamur cum gentibus, quas olim noßri maioresper opprobrium incircumcißasnbsp;^ixerunt, amp;c. Iß^ obie^ionibus occurrit Taulus, amp; ne Dei inßitutum contemnere yideatur, pernbsp;Conteßionem ait: Circumcifio quidem prode^i^, fi Legem feruaris. Quaßdiceret, Fateor equidemnbsp;Grcumcifionem diuinittts inßitutam, amp; yßtm eins oUm non contemnendum fuiße: fedeaaemnonnbsp;^lijs profuit,quamquiLegem feruarunt. Quodfitranjgreßbr Legü fuerisfiam Circumcifiotuanbsp;fttepttiiff))} ßa^ae^ß,,td e^^,proprxputio reputatur,amp;protnde noneïLqnodea glortemtnitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P* 'p

Torrbyt .^poßoli argumentum retinsintelligatur, de Circumcil’.one quxdamdicere opor-Erat ea in yeteri Teßamento a^ioßacra,qua ex Dei inßituto prxpatium refecahattirijs, qui ^^confortiumpopiili DeiyelEcclefix pertinebant,yt promißiombushuit datis fruerentur.’pro-^^tur definitio hßc per primam inßitutionem illiuf, quam %lojes Geneß 17, cap. deßribit. Elie e=2nbsp;fic loquitur Dominus : Circumcidatur yobts omnis mas : circumcidetüyerb carnem prxptttijnbsp;'^efirß hoc erit fignum ßxderis inter me yos.Omnts mas,qui ßuerit in generatiombus 7’. ¦nbsp;hierum oHoFircumcideturyobis,fiueyernaßuerit^ fiueareemptusßeruttsàquocunqueextr^eo,nbsp;^vi non efÇ de ßemine tuo, ^c. Ex quibtts yerbis apparet, Sacramentum fuiße, quo in externantnbsp;Ecclefixßoeietatem recipiebantur, quicunque eins membra debebant cenßri. Quoad yerb myße-tium ßalutts ßid:i^ multiplex eins y fits erat. *Primb enim,ciim in membro genitali ßeret,corru-}tionMadmonebat,qux omnibttshominibits exprimi parentis lapßuinhxret, amp; docebatnosputa-^ioneopiis habere,qu.t illa p:irgstur,ne apud nos prxualeat.Deinde quia ßtgnum erat ßcederis d'iui-cuius prxeipuum caput ei^ proinißio fiminis Uhusbenedicli, qui ef^ lefits Cbrißus^ hicquoquenbsp;figurabatur ,yt ßeirent hiinc Ulis iußitiam amp; ßanilificationem ßailum eßßeaDeo ,nequea-emundationem à peccatis qujiri debere, quam qua in illo exhibetur. Tertib promißiones Deinbsp;^ßines obfignabat, imprimis yerb earn, qux de leßu Chrißo data erat : amp; ideo hanc ‘Paulus infranbsp;^^cet figillum iußitix fidei, ideP^, eins iußitix, qua nobps per fidem in Chrißum obtingit. Quartonbsp;Legis obßeruationem obßringebat,qua reliqui fœderis articuli omnes continentur^ Ideo ad Ga-Paulusßcribebat: Feßoromnihominiqtticircumciditur-^qubddebitoreP^totitisLegis fir-'^'^'tia.Ethis ßer'e tot a Circumcifionis ratio comprehenditur, ex quibus in praßenti argumentumnbsp;*^^finodi ducit.yipoßoltts. Signa fiueobfignationesijs fiolis profitât, quiconditionibus ßant,adnbsp;^^‘Ctfilis obßringunturt .gt;it Circumcifio figillum ßeu obfignatio potius e^ fœderis diuini, cuiusnbsp;^fpditiones in Lege prxßcribunturxßirgQtuncdemum Circumcifio proderic,fi Legem ßeruaueris^nbsp;yt magis ludxos conßutet, mox à contrario aliudinßert : 5i tranjgreßbr Legis fueris, non plUfnbsp;^^xfiimabitur Circumcifio tua,quam alterius hominis prophaniprxputium. Tranßgreßorem ye-ro Legisyocat,non quemuis, qui ex innata infirmitate amp; natura corruptionepeccat ( eo enim fin-fu ßan^ißtmi Patres quoque Legem tranßgreßi ßunt, quos yerb tarn animo q^uàm corpore cir-cumcijosfuijfig conßatßßedeum,quinudafidei aut fiœderis diuiniproßeßioneconfißus, interim animonbsp;hooter uo eis deuoto in omne ßcelusruit. Et quitales fitnt.,eos Circumcifionenequicquam gloriarinbsp;ait^ eum animum prophanum habeant, eir quoad yitam yel mores à gentibus prophanis nihil différant. I^rim nemo ex ißis colligat, Sacramentorum dignitatem amp; efficaciamab hominibusnbsp;pendere. rlxc eriim ex prima inßitutione Ulis confiât, neque hominum improbitate aboleri po-Hic autemde fruHu Sacramentorum agitur fquem ad f^os piosamp; yerb credentes Pau-

-ocr page 118-

CA P. 11.

IK EPIST. AD ROMANOS

reßringit, eo nbsp;nbsp;nbsp;ßU ijli anim^ quo^tie appréhendant,^uodftgno externo adamlratar amp;

'verlam quot;Dei offertur^

Rdfio Sacra* ^Atq^uodde Circumcißone hic diciturnon minw ad noui Teßamenti Sacramenta pertinet» mentorum no* Sunt enim ha i^uo^ue a^liones facra^ qua Dei promißiones amp; lenepicia nob 14 olß^nant, pmulqi^^nbsp;ai Tefiamenti. nos offuij admonent^imo ad hoc praßandum olßringunt eos,qui illbt participant. ItainDaptifix^nbsp;pcccatoriim ablatio Chrißi ßangaine olßgnatur, admonentar autem lapti^ati^ quot;vt Chrißoconß'nbsp;palticam eodem ad quot;vita nouitatem reßurgant. Similiter Ctena totum noßra redemptions negoif'nbsp;urn reprafentat, dam nos Chrißi morte ßeruatos eße docet, ßmulque monet, quot;Vt eius meritoparta^nbsp;falutem ßdei ccnßantia t/ÿ' praceptsrum eits obßeruatione taeamur,E.t ytriußq^ quidem magna e^nbsp;'Vtilitasßi quod in Ulis proßtemar,'ver'e eredimas,amp;Chrijloßdum praßamtn olßequium in ijs-,^^nbsp;qua per tlla olftringimar. .^dt ß Ulis abßjideytamur, amp; eadem yita morum^ licentia prophatit'nbsp;mis,non modo nihilprodertint illa,'verametiam multiim nocebunt,amp; noßra perßdia indicia fitnhnbsp;qua redemptionis noßra amp; falutis ßgilla eße dtlelant.

Gentes no pint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Paulum redeamts, qui ex pramißs inßert haiits loci fiatum, docens gentes etß tt^'

ludats deterio' cttmdßs non jint, non tarnen apud ‘Deam deteriori loco eße quam ludaos, imo hos potiua Ulis tjß res,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multo inferiores,ß profeßioni fua mintsreßondeant. Ergoßpraputium(inquit)iura Legisß^'

uauerit,nönne prapatiam illius pro Circumcißone reputabitur, IneSf^ autem yerbis hiße j^det«' nymia.Praputium enim dicit hominem prapatiatum(’vtßcloqttar)amp;incircumcifum JiueEthaf'’nbsp;tum : per circumcißonem 'Vcro ludaum, quot;vel potitts ipßm ludaißmum intelbgit. Ita autem a'og^'nbsp;mentatur: Circumcißo amp; ludaifmua •verusin Legisobßeruatione confifiit, non inritualiquoißnbsp;terno.Ergo fi homo Ethmcus Legem ßeruet,nonEthnicits aut prephantis,fedyerecircumciiusi^'nbsp;dicabitur. Et yt hoc magis amplßcet,addit'. Et quodeiß^ exnatarapraputiumßd efÇ, quinbsp;nicus nattts eißß Eegem feruet,iudicabit te,quiper literam amp; circumcißonem tranßgreßornbsp;gis, LiteramyocatLegem ßcundtim literam modoobferuatam,nulla Chrißi ratione halitit)^^nbsp;quemilladeduceredebebat,t3^quißlttsillam'Vereinnobisperßcit. SenßusergoeSß,gentesnbsp;gern obferuentßudices fore ludaorum, qui inani circucifionis figno conßft, illam interea tranfg^^'nbsp;diantur atqueprophanent. Ktitur autem iudicandi 'verbo,'Vt Cbrißits,qui ludaosper reginatnnbsp;ia amp; ^iniuitas iudicandos fore dicif.yt oßendat,gentium exemplum fußicerepoße ad damnd^'nbsp;dos ludaos, qui tot donis à Deo inßruilieius tarnen praceptis minua obtempèrent. Faciunt atißnbsp;adargumenti conßrmationem exempla ,qua paßimin ßriptaris habentur, eorumqui cttm int^^nbsp;cumcifi amp; ab externa populi fadaici focietate alieni fuerint,Legis tarnen natura ßudioßßtminbsp;runt, amp; Deum ex animo coluerunt, yt ^hdelchisiqedechi jlobi, lethronis, ^aammti, FUnintfßnbsp;rum item, dequibiis modo diximtcs. Deinde qubd paßim apud prophetas Detts de ludais qi^^ß'nbsp;tur,quos fadifragos amp; perfidos dicit,quamuis circumciß eßent, ö* reliquos ritus Legisnbsp;ßohferuarent,

tuflitiacrfaluf tditic yerb rurfus do^rirta generalis peti debet, iußitiam quot;veram amp; ßlutem minime alh^^.' non athgaiuur tameße Sacramentis. Suntquidem hacgratia Deiamp;falutisßgilla (quot;Vtpauloantediximitsnbsp;SacrameMis, tarnen Ulis alligatus eif, Deus, yt neceßario pro iußis ducat amp; ßaluos faciat omnes, qttinbsp;commuriicant, Fliß enim in ipjas res intentißmus,qua fub Ulis latent,amp; Chrißttmßde 'veraapfnbsp;hendamus noßroque fungamur oßicio, externa hac nihil proderunt, eb qubd corporali modo etsß^nbsp;eitatione conßant,quaß fidesdeßtadanimumhominisnequaquampénétrât, Imbhacdemurnrf^\nbsp;firrima eif animarum feruitus (quot;Vt Diui .^dugußini yerbo 'vtar) ßin externis harreant,qiiinbsp;mos debelant in cxlos euehereeyt falutis aternagußufruerentur.Èt ad hos maxime pertinetjf^^nbsp;Taulus in poßeriori ad Corinth. Cap.^.de liter a occidente fcribit. Flam continet quidem liter anbsp;gis ipfum Dei yerbum,quo isßam mentem nobts reuelat,qua reuera falutaris amp; yiuificanbsp;cidere tarnen dicitur eos,qui fuo yitio hancfibi exitialem faciunt,dum in Dei mentem amp; ipßß^-^nbsp;tis myßeria non intendunt. Docet ergo hic locus, quid de pfiudochrißianis iudices,qui hodienbsp;occurrunt. Habent Uli quoque Dei yerbum quod ytriufque 'Teßamenti lihris contineturUjne^^i-inbsp;'Baptifmum in Ecclefia albam afcripti funt,amp;in myßica Ciena fidem in Chrißum profitentttrdß^nbsp;ex eorum numero eße aiunt,quos Chriflus yerepafat amp; alit adyitam attrnam.ÄtßUlorutn

-ocr page 119-

H O M ï L I A XI î ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^

amp; in hù txprej/am animi ipßrum imaginent penitiu^ inßicias nulla yer te fi^ei indicia aut Chri-flianie y ita argumenta deprehendes.Iudicabuntur ergo hi ^uoq^ftr Tur cat amp; Iudceos,quicum ni^ hil horum haheant ^faniiius tarnen amp; honeßiui yiuunttagtet Jèglorits 7)61 ßudioßores ejjè mult^nbsp;argumentai oflenduntt

Caterùm confirmât ‘Paultn quod de ludteii dixit dum exfonit qute yera Circumcifio quts ludaiß item yerè ludauifit.’Kon enim quiinfropatuloludtein fitfludauiei^meceaquainpropatulo fitnbsp;Circumcifio carnis, Circumcifionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;c. Facit hic antithefim duplicem: primam^ ludai manifefii

amp; occulfi : alteram Circumcifionti carnii amp; cord^^ Tocatautem ludteum manifefiumyel afer.-tum^qui ludaifinum quidem puhlice profitetur, amp; quoadexternos ritue omnia ea ohfieruat, qutein Lege prisfcrihuntur, animum yero al hû habet alienißimum. Occultits autem ludténi dicituti qutnbsp;quod ore amp; externii ritibueprofitetur^ reipfit preefiat^amp; non corpuf fi)ltim,fiedipfum animum ßeonbsp;amp; eiui y oluntati accommodate It a Circumcifionem carnM intelligit nudamillam aCHonem^quanbsp;praputium aufertur : cordt^ yero Circumcifionem dicit eamt qua Jimul intrinfiecu^ fit, amp; qua ani~nbsp;homindi gladio jlirittn circumciditur atque purgatur a naturtt corruptie Jôrdibui.Itaque nortnbsp;fiuipliciter damnat raului externam Circumcifionem, quatenuf ea yeteres reCtè yfi Junt,neque e»nbsp;tiamprofefiionem fidei amp; religionUtquam omnibusfiiulKrequifitam fuijji fi:imKS,fieddeijs loqui-^'ir.quihtsfioltiContentitChrijlumamp;qua huicdebetur fidei obedientiamprorfinnegUgebant. De»

ergo qua de manifeflo ludteo amp; de carnti circumcifione dicuntur ^per exclufiuamparticulamt ® 0 L V M, exponit amp; finfia yerborum ludteum y erum non efji teftimandum ex folapro-fil^ione externa, GT Circumcifionem yeram non fiola externa ceremonia amp; pelliculte praputijrefe..nbsp;^ione confiarCtfiedanimum requiri, qui totum hominem refiormet atque Deo confiecret, ytprofefi.nbsp;fienifitee reJfiondeat.Et huncfinfum ipje Taului nohtimonflrattdum cordii circumcifionem in (fii^nbsp;titu, non Ittera, fieri dicitt Infimcu enim fieri dicitury eo quod yirttu eita in hominti animo fifinbsp;fxerit, eSr mentem totam diuini fiiritm yirtute infiaurat. .gt;id commendationem yero huun fa~nbsp;titadieSla claufiila: Cuius ludtei laits non ex hominihts, Cedex Deo eiÇ. Id eC^yeos qui yerè amp; exnbsp;antmoludxi fitnt amp; animos circumcifios halent, Dei teftimonio commendari,amp; huic acceptos fore^nbsp;^ifalefcunque tandem efièyideantur hominumiudicio. Conuenit cum hoc loco quod idem .^pofio-lus ad Fhilippenfes fcribittKos fiumus Circumcifio, ideC^, yerè circumcifi,qui Jfiiritu fieruimitsnbsp;^eotGr gloriamurin Chrifio Iefit,nec confidimus in carne ,id eSl^t inrebus externis ,qu(tadani»nbsp;tnumhomindsnon pertingunt.’Kequeprimus ifta dixit Faulus ,fied inyeteri Tejlamentoeademnbsp;doiirina traditur,T\4ofes enim Deuter.\o,dicebat'. Circumciditepraputium cordisyeflritamp;cerui-^entyefiram ne amplius induretis. Ftipfi Dominus per leremiamclamatc Circumcidimini Do-^mo,Gr auferte praputiacordis yefiritamp;c. Quodficircumcifionis huius authorem qutsraSt’K'lofisnbsp;^Pfum Deumnolisofiendtcin Deuter.$o.cap. fic dicens: Circumcidet Dominus Deus cor tuum,Grnbsp;^er feminis tui, yt ddigas Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, amp; extota anima tua, Grc. Si^nbsp;^^ficantius yero Taulus cum authors modum quoq^ illius exprimit ad Colofifi cap. 1. y bi de Chri.-JyPefu yerba faciens fic firibit: Fer quern amp; circumciji efiis circumcifione,qua fit finemanibus^nbsp;corpus carnis peccato ohnoxite exuifiis per circumcifionem Chrifii (idei^, qua Chrifli fiiritunbsp;confepulti cum eoper ’Baptifmum,per quern etiam cum eo refiurrexiflisperfidem Dei ef^nbsp;fieaciter agentis,qui fiufiitauit eum ex mortuts,yosqj mortuos inpeccatis amp;praputio carnis yefirtenbsp;turn eo yiuificauit, condonatis yobis omnibuspeccacis, amp;c. Ft hxc quidem omnia in prafinti fimulnbsp;tompleilitur Âpofiolus,quod ad eius infiitutumplurimiimfaciehant.Ex his enimpatet,Circumci-Jtonts yir'tutem amp; efficaciam ex fiolo Chrifio promanare, amp; proinde /udxos,fi hunc aufieras,nihil9nbsp;prafiantiores ejfigentibus, amp; proinde reÜè cum his eodem loco cenfieri.Hic autem fubinde memine^nbsp;Sacramentorum nofirorum amp; Chrifiiame profefiionisrationem. TolJuntenim ,nbsp;genera conjlitui. '^ïanifefii enim aut aperti dicent ur, qui prater nomennbsp;externum yfiem Sacramentorum nihil habent. Occulti y erb,qui fide yera infiruCli

Lquot;^^J°^^*^lfruiliisJuaprofefiionedignos ferunt,dumfiereueraynClos,ideC(^,regesamp; fiacer-dotes ejje tejtantun de qua re fitepe alias diximus. Quod niji fiat, tarn inutilis erit nomtnis Chriftia.. mprofiepto,quam olim fiuitludxum did aut externa circumcifione uloriari, Àt quia inhis yebt-

/

-ocr page 120-

CAP. in.

IN EPIS T. AD ROMANOS

menter fialluntur hominum indicia, diligenter oijiruari debet claufulaj}uwloci,qttayeri lud^ laudem ex quot;Deo, non ex hominibfcs obtingere docet. 'Nam hoc quoque ad nos transferri debet,nbsp;ciim totanoßra JaltttM ratio ex ßlitts7)eigratia dependeat,nos huitcsindicio^robari ßudeannt^inbsp;neqi'.e muîtùm moremur hominum de nobts ferinones. Qatia enim mundw hie totus in mala conßf'nbsp;tatja e^^,niniiiim turpts eorum error eî^,qiii inßdenbsp;nbsp;nbsp;religionts catißa Uliplacereßudent.'Perw^*

enim faciunt,acßquis contempto faillisautTrinci]^is iudicio,cumhoflibjtsilliitscollttdat, Ulis gratificari yelit. ‘Deludaorumßcerdotibas atqjß:ribis olim ‘Domintes dicebat,eos credere no^nbsp;pojfie, quod gloriam ex hominibM quarerent,eam yerb negligerent, qua à T)eoprouenitt Ne qnßnbsp;ergo ßmile nobis quoque accidat,in ynum Deum intenti, quern ille nobis feruatorem deßinauthnbsp;lefitm Chrifium,firma ßde amßeilamur, qui fui fiiritusyirtute animatosad omnebonum i^^'nbsp;neos amp; olim regni fisi coharedes faciet^ llli debetur benedi^io, honor, gloria amp; poteßas innbsp;num. .kirnen.

C A P V T IIL

H O M I L I A XIIII.'

QVæ eft ergo prserogatiua ludæi î” autquæ uttlitas Circutncî^; fîonîs i Multaperomnemmodum. Etpn'man'umquidemil-lud cit, quod ülis crédita funt oracula Dei. Quid tum enim fi quidamnbsp;fuerunt increduli f Num incredulitas eorum fîdem Deifaciet irri»nbsp;tam C Abfit. ïmô fi Deus uerax, omnis autem homo mendax, quem»nbsp;admodum feriptum eft : Vt iuftificcn's in fermonibus tuis cùm iu»nbsp;dicaris.

P î T J}ttcufique ^poßoltts contra Tudaos^ 'gt;iitque euincat hos quoque i»ß^' ficatione perfidem in lefium Chrißum optes habere,euidenter probauit eos nequepernbsp;gern nequeper Circumeißonem itißificari: quia Legt non obediant, neque etiam id pf^'“nbsp;fient,quoa Circumeifionefigurabatur. T)enique quot;y/t infilentem illorum confidential fi'nbsp;tis reprimeret, eosgentibus nihil prafiare oftendit, eb qubd[udaifimus non in externa profefii^^*nbsp;attt fignorum yfiu confifiat,fied ijspotißimiim, qua his adumbrantur. Qpo loco doBrina general’^



proponitur,hodieetiam eos firuflranomine Chrifiiano amp; Ecclefia Sacramentisgloriari,quip^'^ fefiioni fiuamintislreßondent. Hisautem interponiturmododigreßiuncula,quaquaßionibttenbsp;curritfißueobieÜionibtts, quas amp; tunc aliquimouebant, amp;hodie multi mouent, quando per finbsp;uangelt] doÜrinam humanaiufiitia Jupercilium deprimitur. Etin prafinti quidem de dual»

06ic(3ion«lMgt; quot;Prima ludxorumeS^,quiita bancproponebant,yt Paulusnontam ingentemipfiorum,q»fi daorumdefuis inipfitm Deumdniurius 'Tiideri pofièt. T)icebant enim: Qua ergo eil^prarogatlualudaii aut ßnbsp;prarogaiiuis ydUcas circumcifionis i’ Quafi diceret^ Sigentibus reliquis aquamur, imprudent amp; iniqutts i» ¦nbsp;quareittium. cabitur Dew, qui amp; hac frufira infiituit, amp; gentem nofiram ceremonijs inutilibtcs atque t»nbsp;cultu grauauit. Ita '^erb folent,qui fiolis externis addiili,horum fidutia efferuntur. TanfUt»nbsp;nim ßbijpßs tribuunt, quot;vt fieabfique manifefia Deiignominta abijciaut damnari nonnbsp;trentur. Ethodieinter Chrifiianoseiufimodiyocesaudiuntur,fiquando Eurcise!si‘ luda^rUfi .nbsp;tneliores ejjè dicimus eos, qui nomen Chrifii morum licentia atque impur it at e prophananttnbsp;enim illi prorumpunt. Qmdergo Chrifiiani babent quopra alijs ornenturi' quid ergo prodeiCnbsp;ptifiniiS quis yfius Ceena Dominica f qua pradicationis Euangelica ytilitas iquot; Erufir» .nbsp;hac omnia infiituit Deus iquot; aut num Ecclefiam inutili labore atque impenfis Jup^ruaco»nbsp;grauare yoluit i' Sed audiant omnesifii Paulum, qui ludaisbreuiter refondent ait:nbsp;per omnem modum, amp;c. Id'verb ad primum membrum deprarogatiua ludaorum referri dfinbsp;ytex Graco 'vocabulonsoJeù ap^aret, amp; qubdde Circumeifione eiusque quot;V«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

\

-ocr page 121-

K O M I L I A XII TI»

fre^rtam inßifuit. ^unc enim in genere de dignitate loquitur, qua Deits ludaot prte alijs gentihu^ firnauerat,amp; hancntultifltcem eßeoßendit. Ide tarnen omnia enumerandoferboßor fieret,quod ludaorumdi^nbsp;l^raciguum erat in medium adducit,dicenst Et primarium quidem illude^^,quodiUM crédita fitnt ^nitiK.nbsp;eracula DeiJta 'verb dicere 'videturt Etfi nibil haierentpratereafynum hoc illos amfifiimè commend are poterat,qubd fitaoracula Deuiillts credidit, Oraculorum autem nomine intelligit pro»nbsp;tnifiiones aternee fialutis amp; humante redemptions, qua in Lege amp; prophetarum lihrts, ceu tabuldtnbsp;infiruments publics continentur. Dicuntur ha His crédita efie, quia eas apttdillos Dets quafinbsp;de^ofiierat.Scimts enim Abrahamum quot;in eum finem ab Ulo eleilum,amp;ex Chaldaa in terram Cha~nbsp;naan euocatum fiuijfi, 'Vt cum eo fialuts ’foedws infiauraret, quod in diluuioprorfis abolitum (è* w-ttnUum eße 'videbatur.Deinde eiis poßeros ideo ex Ægypto liberauerat,eir inter eot rempub. atquenbsp;ficerdotium,adeo^cultts feti federn conßituerat,quo facilitsamp;firmitspromißionet ißa inhomi-num notitia amp; memoria confèruarentur^ Deniq^ ludaos inßar œconomorum eße quot;Voluit Dets,quio-racula fua in alijs quoq, gentibis diuulgarent. Qwd initio quidem per Abrahamum,Ifdacum, Ta-tobum amp; Tofiphum non fine fruÜu faTlum fuit,quando incerts fiaibts hinc inde quot;vagantes,multosnbsp;tn Vert Dei cognttionem adduxerunr» quot;Prophetarum quot;vero temporibts confiât quam plunmos lucri-fa^îos fiuiffi,qui quot;Velipßsdocentesaudiuerunt, quot;Velab ipfis feriptosfèrmoneslegerunt.Sedamp; exilijnbsp;^abyLtiid hic praclarts quot;vfis fuit,quodper ludaos hinc inde dißerfbs quot;vtri Dei cognitio longé la»

^ertottim Orientem propa^ata fuit : in quo pra alijs eluxit Daniels amp; fbciorum, Nehemia itemTMardochei,Heftera amp; fimilium indufiria,Quos fuo temporefiecutifimt Apofioli,qui(yt olintnbsp;pfopheta fradixerant) è^n egrefii quot;verbum Domini in toto orbe pradicauernnt. Puit hxc notenbsp;'^ulgars ludaorum dignitas,quam in ills Paults libenteragnofcit, quot;Vtefiendat, Deumnihilcutnnbsp;temere amp; inutiliter egiffe,imb luculentum eleblions ipfirum fruTlumpaßim conßici,etiamfiipßnbsp;^^^nitatem hanc propria malitiaproßituer int,amp; reliqus gentibw fimiles faHijint.Et quod ludatsnbsp;bic reßondet Paults,hoc Chrißians quoq^ refponderipoteTf^,qui('Vt fiupra diximts)nuda nominsnbsp;P^ofeßione elati, ipfi Deo iniuriam fieri putant,fi qus eospropter incurabilem malitiam Tudtés amp;nbsp;'ddurcs ßmiles,'Veletiam dereriores,efiedicat. Liée enim ideo euacuaturnomins Chrifiianidigni-^‘*^,neq^ fua eripitur authoritas Ecclejta,qua amp; Euangelij doTlrinampenes fè habet,amp;falutspronbsp;n/iifiiones regniq^ cœloriim myßeria inter eleTlos dißenfat, f ludas contumacibts amp; ingra^

non profuit dignitas ilia,qua in fils eleTls elucebat'Jta fils ijs falutars e/Ç Chrifiiani nomins if»rogatiua,quihuiuiprofeßionireip(areßondent.,A.t fimul obferuabimtshocloco,qubd ludao-laudes celebraturts Apofiolts, non ea commémorât qua ipfi fecerunt,fidqua Deusin illosexnbsp;ppatia contulihEtenim poterat Abrahami amp; aliorum patrumperegrinationes labors amp;periculinbsp;ßtnas,adhac eorundem fidem,confiantiam, quot;viTlorias amp; alia huius geners recenfertt Sedita am-fiius fu^erbiendi occafionem ills dediffet,qui iam antea confidentius cotra Dominum fife eßerebat,nbsp;ipfum ergofontem omnium donorum illos deducit,'Vt intelligant,dignitatem qua alijsgentibusnbsp;^^‘^flentfpfs ex mera Dei gratia obtigiffe, quam modefié amp; humiliter agnofiere debeant,ne Dei o-infilentia offendant. Qffi etiam ipfi Chrißus refpexit,quando illos Abrahamopatre glo-^^‘^^iprohibef,fimul^hortatur,yt quam ipfe nobs confers Ubertatem fideconßantifiifcipiant. De-ffi hoepbi diTlumputare omnes homines, amp; quoties altius quid de fimetipßsfintire incipiunt,moxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

* ^^d^pofi olifibijpfis occinant.Quid habes quod non accepersTQubdfi accepifli,quidgloriars quafi ^on accepers f Deinde hocquoq^ obfiruatu dignißimum eLÇ, quad ex infinits Dei benefieijs, qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuelaâ

g(ntem ifiam ille contulerat,quot;Verbi reuelationemfiuepromißiones adducit,quibus totafialuts no- nbsp;nbsp;maximivnt

Jfiie ratio continetur.Elif enim hocfiummifattors amp; amicitia filida argumenta,fii quern quot;Volunta- gratia Dei are fioflrx eir confiliorum omnium conficium fiacere dignemur. Chrißus equidem hoc indicia probat, gwmentwm,nbsp;Je atjcipulg^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;figrfiO}-um,fidamicorum loco habuiffie, loan. !ƒ. Eb aucempraßantiuselfihoc di-

uini amorts tefiimonium, quod non de rebus fiuperuacanes amp; inutilibus ,fied de ijs nos per quot;verbunt fiium certos faßt Deus,fine quorum cognitione fialus nofira confifiere non poteTl^. ideaprophera e-tiam hoc beneficiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lij^ pradicant»Dauid certèpopuli ludaici dignitatem commen-

daturts exclamat : Llotts in luda Dets ,praclarum nomen eus in Ifiaele, Item : Lluntiat quot;Verbum fiuum [acobo,amp; décréta fiua atq^ iudicia fiua TfiraèU.Llon egit ad hunt modum cum quot;vlls genti»

f 3

-ocr page 122-

c'a P. in, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS.

lufiamp;c. ‘PpiLyCi. amp; ^4-7'

fromißwnes £(tleftadataSy^ritttum ^iiaji locum oltinet^^u«apudIp' legitur: Ego(ait T)ominw)hcc fœdm cüm cii panganiySpiritui mcw quißpertee^tnbsp;amp; '^crba mcA qua iujerui ori tuo, nunquam recèdent de ore tuo^ neq^ de ore femindt tui, neq, de effnbsp;uepotum atquepronepotum tuorum,dictt Vomiutu-,porro in fempiternum, ^gneuit hoc beneßeiitt^,nbsp;prjmitiua Eeclefja,quAndo qui ex gentibw ad Chrijlum couerß erant, ludaorum populum maxif^nbsp;ficerunt,quod exhoeprodijjßßcirent ^poßolos, quorumpradicatione ipßin yeritatte amp; falutds O'nbsp;gnitionem adduHifuerdt.Hinc ilia yiieeßibßdia à quot;^lacedonibui t^Âchiuti mißa Hieroßolymatihnbsp;yt labor antibut in ludaa fratribui ßubueniretur, Faciunt ifla adferbi quot;Dei commendationem, ddnbsp;ßmul Koßri ßeculiingratitudinem arguunt: quando pleriq^Ferbumhocßecur'enimMContemnunhnbsp;multi ettam oderunr^amp; hoßiliterperjcquuntur.Funiuit olim in ludtcds ingratitudinem ißam Tgt;ef^nbsp;horrendtsmodds^amp;ynacum yerbofuoomnem dignitatem atq^ benediBionemab illüabfiulit.'El'^^nbsp;quam ergo impunèferent quicunq^ illos hodie imitantur,Sunt enim eiuffauore etproteBioneprotß^nbsp;indigni,qui ilium in yerboßuoloquentemaudirenolunt,

Litera obitdlio gentium erat, ex quibu^ multi ludteos it a oder ant,Dt nihil ferre poßent, quodil horum commendationem diccbatur^Itaq^ folcbant ißt quod modo djxerat Faulw itaexcipere'F'^'.nbsp;Gentiumobie.gt;' temurquidem hidaosclim egregijspromißionibusatq^dondsernatos fuße,ßimul quot;^erb fetmusnbsp;ftio centranbsp;nbsp;nbsp;promißionesfolds credeniibus eße falutares atq^ ytilesFludaos autem incredulos amp; contumaces

‘^**’^* per fuiße,non 'yteteres modo hifloriee teßantur, fed ipßrum mores inprafenti nimds aperte probat' Ergo non prodeSf^ illds dignitas illa atq,gloria, qua illos ‘Dew olim donauit.Ißds modo per Frae^'nbsp;cupationem Apoflohas reffondet, eir quod illos didluros feiebatpr«uenit,dicens:Pduidtum ß quidu”^nbsp;fucrunt increduUdFLum ineredulitas eorumfidem Dei facietirritamde^rc.Duobus argumenténbsp;confutat, qui ludaorum dignitatem ediofè 'nellicabant. Frimum esf, quod ineredulitas ißa tion »'nbsp;mnibuicommunis,fedquomndam modbfuerit, quorum contumacianondebeattoti populonbsp;eße. Et quamuds pltroßp^ in culpa eße feiret, extenuatione tarnen ytitur, ne nimium eos exacerbß.nbsp;quos natura irritabiles,amp;iam anicapbi infenfos eße feiebat.Interim yds argumenti in eo edf_,qt('^^nbsp;nunqnam defuerintpij amp; fanEi aliquot,qui Deipromißionibus crediderint, amp; quos Ule exgri‘^‘*^nbsp;peculiari ßeruauit, yt feminarium eßent Eccleßa ex illds enafiendaA oient hos propheta,quando quot;nbsp;regno Chrißiyaticinantur, reliquias yocareper quot;^etaphoram , quam àcladibus bellictsautn^^nbsp;fragiis,yel etiam incendijspublicds defumunt, Kt enim inpralijsplerunq^ aliquiferuantur,licetnbsp;ior exercitusparsc«datur,t^ ex naufragijsatq^incendijsfer'ealiquienatantatq^ euadunt,aliß^^'nbsp;fer 'epereuntibusdta fore docent,yt etß ludaorttm gentem Deus repudiet atqj excindat,fempef^^'nbsp;men futurißnt,quipremißionibi(4 eins credant,prieceptds obtempèrent,^ itafalute in Chrißop^'^.'nbsp;mißaßuantur,adeo^ yeri ludcei ßnt,qualesmiperinfine Cap,2.,defcripßt. Tales fub Chrißt^‘^'nbsp;uentum fuerunt J^charias, Elisi^abetha,Simeon, ^Annapropherißa, Iofiph,°Mariaamp;nbsp;plures, quos regnum Dei magno cum deßderio cxpediauiße,Euangelißx teßantur. Pddßbus poß.nbsp;aceeßerunt A.pQjloU,llt;Licodemus, lofephits Arimathajts,mulieres Galilixte,La;{aruscumnbsp;lus. Simonieprofus,.gehens,amp;aliquotmilliaeorum, qui per .ApoßolosadChrißum conW^nbsp;funt,yt Lucasin Adldsperhibet. Ferhosergo yettisilla ludaorumdignitas feruatafuit,quat!^nbsp;Horum ineredulitas atq^ cotumacia impibprophanauerat. Debet autem ex hoc argumentogene^^^nbsp;Multoriwft int'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admonemur,multorum inobedientiam at^impietatem nonfraudießepijs,etß^

pietiunonfrait puueiores amp; quoad huius j‘eculiiudicium,contempti amp; obfeuri ßnt, Qui Lege lüeHpijs,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefilijparentum cu^ ..m luant,nunquam patietur,yt propter impiorum contumaciam pij amp;ßd^ ¦

fuicultoresab hareditate falutds excidant. Edf^hoeprobatum inßnitds exemplds ab ipfa reruinß^^ gine. Sic Floancum fuds ßeruauit Deffs,cjtm omnds caro yiam ßeamcorrupißet, amp; jdeodilui'-f)nbsp;quds mißre fuffocaretur. Sic pereuntibus Sodomds, Lothus euaßt educentibus eum angelds,nbsp;eumyßtn Dominw emiferat. Sic reliquds patribus non obßitit communis illa omnium.nbsp;tmpietas, quo minwcumillds Deus falutdspcedusinßauraret^Et poßent huiusgenerdsinuuf^'^nbsp;alia recenferi,qu(edocent iußumfuaßdeyiuere,etßalij omnes inßa incredulitate amp; malitiut^^nbsp;gni funt,pereant. Elf, h«c conßolatioeßicacißimaaduerfusfcandalum,quodexyniuerfaliho^^ß^^

-ocr page 123-

H O M I L I A X I I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34

Minima enafcitur^ Solent emm huitts exemplo multi alripi in fcelerum focietatem, tfuia tnetuunt-jè ^e^uicquampietati operam daturas efje^eo quodfihi quoq^ cum impijs futs fereundumfit^quando fuinbsp;^udicij rigorem T)eus exeret, '^iemmerimus ergo 'Deum non rmntts omnipotentem quàm ïufiumnbsp;etgofitos feruare '^ultyita in extremis quaq^periculis rationem facile inuenit, qua illos com-^^ni mundtpereuntis exitio fuiducat^ Comprehendit do^rmam hanc Ifaiaspaucis'verbis ,feddi-^'^is, qult;s in omnium hominum auribus eÿ‘ animisperpetuo fonent : Dicite iufio^quod bene Uli erittnbsp;fiquidem fruÜu fudiorum fuorumfruetur.nbsp;nbsp;n autem impio malo, quoniam fecundum opera ma-

^ittumfuarumrependetur eUamp;c. If(,^^cap.

Sedalterum quoqj^pofloli argumentum yideamus,quodex'Deinatura defumptumpaucis Uominumit?-'^trbiscomprehendit,2d.um (inquit) increduUtaseorum fdem T)eifaciet irritamf Interrogatione creduliusiugt;' '^titur^'Vtfortius feriat aduerfanorum animos amp;idec) etiam abominantisparticulamfubijcit-gvtnbsp;^Jlendat,à Vei natura nihil tam alienum ef 'e,quam ejuodilU obijciebant. Argumentum ita formarinbsp;poteritiSi Veifides atq, yeritas ab hominum atithoritatependeret, irrites omnino effent promißio-ludais datee^cum horum pleriq^ incredulifuerint.At Vei fides exfemetipfa conflat-^neqj alteritts •nbsp;^uthontate nititur,E-rgofirtna eïr ratafimper manebitpromißionum eitts quot;pentas, ’^Atnorempro^nbsp;bat duobusfcriptur cet ejlimoni} s, 'Pnmumjtc profert: Imo fit Veus quot;perax^omnus autem homo men-

‘^i'ditwautem Vewyeraxpartimqubdyer--

eius effe'ilufemper coniun^um eSffficuti in creations mundi apparet, ybi quad dixit moxfa-

fuit'.pci'gt;'^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pe^p^fuo durat^neq^ ynquain mutatur, Eerbum Vomini (inquic

V^ias) manet in ceternum. Ex eo autem fequitur, quod promiffa fua fideliterpraßet,neq, eosfiallat ^uicunq^ illisfidunt, E contra omnis homo mendax efprimiim quia naturali quadam inconfiantianbsp;fi^tur, qua fit quot;Pt quod priits inflituit mox mutet, amp; quot;pix quiequam in fuis confilijs frmum aut fla^nbsp;^ilehabeat, Veinde quod quot;pel non meminitpromijjórum, quot;pelaffe^ualioabreptuseaprafiarenonnbsp;'^^lt,autfi maxime quot;velit,tarnen pr^fiare nonpoteSf^, t^Iccedit his quot;panitas innata, qua ft yt tamnbsp;noßrPs quàm aliorum figmentis magis quàm yeritate dele^emur t, cuius argumentum euidens elf^nbsp;quod pleriq^ poetarum fabulas amp;fiiîasmàrrationes hifiorijs yens amp; fide dignis prtsferunt. Quibusnbsp;^dde malitiam, quayelnoftra yitiaaflutè amp; fuco malo tegere yeletiam fitb amicitics prcetextttnbsp;alijsnocere cupimiis, Eerifime ergo ißudßiritus fan^us pronuntiauit, quodomnis homo mendaxnbsp;fit- Ham etfinon omnes ailu mentiantur, potentia tarnen (yt ph^fici loquuntur) mendaces amp; natura admendacium procliues fiant. Elf^ autem multiplex huius diSi y fits etiam extra prafen-^ttnhancdiffatationem.Erimo enim docetne ylHs hominthus fidamits , imb ne nobis ipfis quidem^nbsp;fidyni fit Veo, qui yeritas ip fa elf^. Quod yt in quouis negotio, ita maxime in caufa fidei cÿ‘nbsp;^tligionis obferuari debet, ybi multi abhominum authoritate dependent, amp; y el principum ediHisnbsp;ifttndum, yel patrum amp; Conciliorum decretisfiandum effe clamant. Qpid y erb in regni Vei my-Jterijs certiaut yeriflatuent, qui quoad fiiam natur am amp; efentiam non aliud quàm homines, amp;nbsp;P^'^^ttdemendacesfunt.^ Quinpotiuseosaudimus,per quos Veißiritus olim locutus ell^, amp;quo-

authoritas diuinis tefiimonijs elf, confirmata 1 In externis quoque di^i huius memineri-hominum promißis autfœder'^itsfidamus, fedfalutis (fem omnem in Veo habeamtts col-^tatam, Hecenim temere per leremiam Veus pronuntiauit : HlalediBus qui conf dit in ho-^tne,^ carnem facit brachium fuum. Vocemuritem,non debere nos oßendi^fi abhominibus falli-^ttr, Qjfi^g^iim alliud agant, qui natura yani atqUe mendaces funt I ‘Prceterea Vei bonitatem mc diUum nobis commendar , qui cum yeritas amp; iuflitia fit, nobifium tarnen federe con-^ngt amp; communionem habere dignaturqui mendaces amp; iniußi fumus , Vebemus autem innbsp;f tw Ponfyderatione ita yerfari. yt innatum nobis yitium agnofeamus, deque Ulo corripendo (b-pette cogitemui,

fi^J^^^^^feriptunc locum ex 'Efalmo qi.producit,quoadulterijpeccatum Vauiddeplorans amp; LCCtti PfiiLff et mtfericordiam inuocansfnter alia aàt\Et iuflificeris infermonibits tuis ciirn iudicaris. ludicar'tnbsp;Veus ,quando homines in iudicia eins curiof its inquirunt. Senfts ergoeii^, Veuntinbsp;fi i femper conßare,neq^ ynquam promifafaller e, y tut homines interdum ab officio fuo exorbitent,

f 4

-ocr page 124-

CAP. II r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS,

Im'otam lominuwferfidia ^iniprolitasfi^tmeita lalefii^larefoßif^'Yt hacfotitn^f^' catünoßrif tllußretur. Id autem Dauidii exetnplo^robatur. Is amp;prcmißionuni amp; beneßcio^^^nbsp;T)eï mMimbr tttrpißimepeccaueratj^uatido rix '¦vxanem adulteriopolluera^ amp; admißtitnßd»^nbsp;mariti indigna cxde tegere conalatur, non fine manifeßa diuini notninis prophanatwne.

^am ita in Jetnetipfo agnouit,yt diceref. Tilifoli peccaui,id efÇ, adeo turptier beneficia tua prof’* nauifœduf tuum yiolaui yt ^uamuü in hommes quo^^ iniurius fuerim multtf modts^ea tatnt^nbsp;omnia pro nihilo duci poßintfi cum eaperfidia dr ingratitudine confier antur^quam in te comiß-tu 0 Deus hoc it a fieri pajfits es, 'tgt;t iuflificerls infermonibus tuis ciim iudicarts^ ideii^s'^^ omnilgt;i^gt;nbsp;^ui in te amp; indicia tua audaciw inquirunt, conßet te iußißimum iudicem amp; fidelem tuarutnpf^'nbsp;mißionum quot;yiindicem effe^ quandonoßraperfidia tenonpaterisyinci,^ub minus illasprxßes-,^^;nbsp;Pduodergo Dauiddepromißionibusfibi faHis dixit quot;Paulus fuo inßituto accommodant adotfi»‘^nbsp;Dei oracula extendit^qua ilium apudludaos depofuiße modo dixerat.) amp; eaßemper rata at^jß'^’’^^nbsp;fore teßatur^adeb yt illorum yitia illußrandx potitts yeritati diuinxferuiant, quando is nthtlottß'nbsp;nusfidem fuam conflanter feruat.Poterat hocplurimis exemple demonfirarildam fi ab ipßnbsp;hamo exordium facias, nullum feculum fuit, quo non manifeßo aliquo indicialudaorum perßßnbsp;amp; ingratitudo fefe exeruerit^^ttamen y er ax amp; confiant inpromißis fuis manfit Detts^ amp;nbsp;uis tandem repudiatis illis gentes in feeder is fui Jöcietatem yocarit^reliquias tarnen illoru»!(‘^^^^'nbsp;per diximus)feruauit,yt cum iufiitiafimul yeritatis dr bonitatis fux exempla xderet. Debetnbsp;tem loctts ifie ita à nobis confyderari, yt ipfi quoq, in peccatis nofiris amp; hor urn pcenis iufiitiamßf'’“nbsp;amp; yeritatem Dei agnofcamusüllam qnidem,ne contra eum murmuremus ï hanc yeró^ ne defii^^'nbsp;mus in tentationibus confcientix.St emm peccatumfatearnur, amp; Deigratiam imploremusperbefinbsp;Chrifiimeritum ,ille iufiui amp; fideliself (ytloannes inquit) yt remittat nobispeccaranofi^‘‘^nbsp;ïmitemurprxtereaexemplum Dei, neipfiquoqj nos hominum ingratitudine amp; perfidiapatieif^’*’^.nbsp;fuperari,qub minus erga quofuisfungamur charitatisChrißiana officio. Excitet htc nos itnprigt;”^nbsp;Jefu Chrifii exemplum,quem cum incurabili ludxorum ingratitudine quafi ludatumfnißeßi»^^*nbsp;•ynyelaliquos ex publico gentisilliusexcidio feruaret. Huius ergo yefiigijs fedulbinßfianut^^^nbsp;fimul certa nolisfit jalutisfiducia in illius merito, qui ciirn ipfafit yeritas,nosßenofirafalllnbsp;patietur.Illi debetur benedidiofionor,gloria amp;potefias in xternum,Kgt;4men,

« O M I L I A XV.

Quod fii'niuflitia noftra Dei luftitiain commendat, quid di'cc-musv Num iniuftus eft Deus,qui I'nferatiram f Secundum hominem loquor. Abfit. Alicquiquomodoiudicabit Deus mundumÆtenimfînbsp;ueritasDei permeum mendacium redundauiti'nglonamipfius,curnbsp;amplius egout peccator ludicor Vnonpotius diciiur(quemmad»nbsp;mod urn de nobis male loquuntur, amp;ficut quidam aiunt nos dicere)nbsp;Faciamus mala,ut ueniant bonafQuorum iudicium luftum eft,

EEfi animalis homo non percipiat^ea qua funtJßiritus Dei^ ea tarnen e^ illiusprafietnpd'’^^ temeritas, yt nonmodo nouas de fide religionelegesferai, yerumetiam aternis diuiniefinbsp;pientia decretis amp; yerbis Dei dijertts oggannire non yereatur. EIl[, hac quafiionum abfurdißß^^nbsp;rum caufa^quibus religion is negotium perfeplanum arq^ fimplex quouis Labiryntho intricatil^^nbsp;perplexius redditur. Exempla hums mali in hifiorijs ecclefiafiicts paßim occurrunt, amp;nbsp;hodie noceat ecclefijs humant ingenij ambitiofa amp; contentiofa temeritas non fine acerbißimo ptof^nbsp;dolore experimur. quot;ELequitamenhisoffenfidefidei Chrifitana amp;fcripturarum yeritatedubdpß^^nbsp;prafiatpriorem huius C'ap.partem diligenter infiexiffe,qua exemplum continet,quo docemur,nbsp;oUm apofiolis docentibusfaditatumfuifii. Defcripfit enim nuperPaulus ludaica gentis digni^^^^^-ofiendit Dei amp;promißionum eiusfidemfiue yeritate illorum incredulitate nequaquam ^bo^‘.rnbsp;idq^ Dauidis tefiimonio atq, exemple probauit,qui licet grauißimtpeccaffetfDeum tarnennbsp;fionibusfuisfidelem amp; yeracem fenjitilmb Dei mifericordiam atq^ yeritatem eo illufirioremp

i

-ocr page 125-

tt o iî î L I A XV.

JjQtninum déliais Jett peccant non queat ßiperari amp;ex(tngiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc excellent

^‘ttna bonttatiipreconium, cuiw dtligens conjyderatio afßi^ti confcientijs dulctßimam confolatio-^exhibet.Ex eo autem tunc temporii notiam quxßionem moueb ant quidam male feriati de pec-* T)ei gloriam redundantibtn : q^ua Dei iußitiam in dubium yocabant amp; fcelerum licentianbsp;yßaspatefaciebantt Earn 'Eaultn etß adßtx tra^ationts inßitutum non multum faceret^ innbsp;f ‘nentt diluit ne quts fcrupulia in ßmplicium amp; infirmorum animis htsreret, quorum fidesfacilenbsp;y-tctari poterat, Etfuo exemplo yèrbi adminiflros dQcet,falutis do^lrinam ita trail art debere^nbsp;diligentifiime.^ qux inftrmioribuialiquodficandfdumprteberepojfitntX nequenbsp;^ttdiendos, qui nihil non difiimulandum efifi arbitrantur, 'Vtomnibits hominibm fefe com»nbsp;pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facilesprtsbeant. Diuidit yerb quafiionem hanc lApofioltts in duo membrUi de quibttsfin-

ex or dine dicemus.

^h^titnb aduerfariorumperfimam fufcipiens ingenere proponit,quodilli adpracedentia obijcie- nbsp;nbsp;nbsp;pttniri de-

iniufiitia nojira (inquit) Dei iufiittam commendat^ (id elf,afierit,confirmât amp;fia ß^^usD^eTdo ß^^^wddicemits f Hum iniuflu^ elf Dew,qui inférât iram,idelf, qui nobls peccantibus ira-hominum peccatapuniatf Argumentum hlsyerblscontinetur huiufmodt*,nbsp;ß^‘^d^dluflrant¦,eanullo iurepuniri debent autpoffunt, Atqttipeccatls sioJlrlsDeigloriamtllu-^ßß'imodb confiejfitses,quando in illls eitts yeritatem amp; bonitatem elucere dixifli: Eadem ergonbsp;nuUo iure pojjünt t amp; per confequens, iniuflus amp; iniquitsfuerit Deits ,fi Ulis irafcatur, aucnbsp;x'nbsp;nbsp;nbsp;aliquampeccantibus infer at Apparet argumentum hoc probabile primo intuitti,atfi pro-

)’^l^iciatur,paralogifmut elf accidentls, quot;Peccata enim hoc minime ex feipfis habsnt, qubd illU potius in Dei contumeliam fiunt, quando ab ijs deßgnantur, qui y el ilium

^‘’^t^yel improbe cotemnunt atqj oderunt.Qubd y erb in Ulis elucefcit Dei iujlitiaffidesßonitas aliafunt huius generis,hoc diuimeprouidentite opus elf.,qult;s pefiimls quAufiq^ rebus ad finer»nbsp;^piabuti confueuit.Exempla huius rei infinit a adducipofiiintAofephum obpreclarum yirtutlsnbsp;fat' fludiumfratres °tAadianitls yendiderunt,non yt ilium ad honores eueherent, fed yt odianbsp;inaduerfus ilium conceperant. At eaoccafioneilium Deus (yt TfaUtoqßegitur)nbsp;ji^^pptumpramifit,perq^ omnlsgeneris affiiHiones in fummam dignitatem euexit, yt feruarettnbsp;fit ^f^leum. Elaret ergo infratribusparricidij culpa, cir propter hanc quoulsJupplicio digninbsp;laudem mereatur Dei fapientia,quiimpij confilij euentum deditfeli-q^'fi^dem referri debet quod infilij Dei morte accidit. Quls enim nefeit in hacpoti/limùm eluxijjßnbsp;ftpientiam,yeritatem,omnipotentiam, ytalibiprolix'edemonflraui-p^^Js^^yerbproptereaextraomnem culpam amp;p(£na indignos fuiffe dixerit Sacerdotes, ludam^

^^^'^em,niUitesamp; totam ludaorumgentem, quidiuiniconfilijprorfus ignari,hocynumlfie~ fiiß'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyrannidem ßabilirent, autpriuato commodofluderent, aut im-*

quotip^^'vetera exempla commémora,quanda quot;VtHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quie his pojfitnt fidem facere I Ergo turpiter nimls errant, qui eiujmodi argumenta

^ui 'Velpeccandi licentiam inuehant,yel fuam culpam in ipfum Deum deriuent. ffiup^ qtioque amp; ßmililibus appofitifiimls probarunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentis efic dixerit

opera medici reßitutus » ilium fibifeiens y ölens iterum accerfit, yt medici Offj^ omnibus commendetf Qulsitem helluones amp; concoHoreslaudet fife idea bonafuanbsp;^utisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicant,yt qui opulentiores funt inde yberiorem habeantbeneficentits amp;liberali-

°lt;^lt;^qßonem f At quid aliudfaciunt,qui fuafcelera per Dei prouidentiam amp;gloriie tnouentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^oufantlDebentauteminhorumnumerocenferi,quifimilesomnino quxfliones

nemopiKsfuperuacaneam effecontendunt,imbyituperiodignam ,eb qubddehls multos It debeat,qute ad gloria Dei illußrationemfaciunt^ Et quia huius farina difiutato-^fccatlsacnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocfeculum nofir urn,tenendum elf probe quodmodb diximus, non debere

^'‘‘^fenti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonitatls amp; fapientia diuina opus elf. ALtquamuls ifia diHinHio in-

fjßptftauit r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finem imponerepoffet, Paulus tarnen non direUb reffiondendum

conhd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agit,yt rei indignitatem mult Is exprimât. Eßtf huius loci do^ri»

D^^fratu dignißima.

-ocr page 126-

CAP. III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T, AD ROMANO S.

C^æjiiones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trifno,ne qtiis quxßionem hanc ex ßgt;iritu fanBo fro^natamputttret,per Tarentheßm interft'

eiufmodi homi rit:Secundum hominem lotj^uor. Ide^, quaßio hac non ßiricumfangum auchorem hahet,fedhu' figmentum ef^iamp;proinaeapudfitniorK iudicijhomines, qui yerafietati afiueuC'nbsp;piunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rant,non operofia confutatione opM habet. L4t hoc dicer,do humanam fapientiam amp; quot;pniuerfium in'_

genij humani acumen quot;pno 'perbo iugulat^ amp; nihil admittendum efiedocet., quod ex nofiri cerebrt ficrinio profier tur^quando de diuinisnbsp;nbsp;nbsp;cceleßibws fiermo e/Ç. T^tionem huutsfient entice initio addU'

ximus, quod homo dum rationem animalem fiequitur,ea nonpercipit,qu(e fiunt fiirittis 7)ei, EtnO' turn eî^^quodapùdIfiaiam cap.^q. ipfi Tiettspronuntiat î Cogitationes mea nonfiunt cogitationtfnbsp;quot;pefircCyneque quot;piæ mecefiunt yiayeflrce, dicit Tiominus. Sedytcœli terrafiublimioresfiunt., itaeX'nbsp;cedunt yice mece yias yefiras, cogitationes mece cogitationes yefiras. Quod'pnumfii probe obfiet'nbsp;uetur,fiufificiet multorum erroribus confutandts, qui ‘Diuorum intercefiionem, Jvlfificefiacrificiu^inbsp;operum noftrorum iufiitiam, amp;fiexcenta alia nobü obtrudere fiudent. l^uid enim omnes ifii aliudnbsp;afferunt, quam apud Chrifium, yt apudhuiicsfieculiprincipes, mediatoribut optu efifie, Chrifii ix»^nbsp;tneritum nobis non prodefifie, niß nobtd applicetur, id^per ’Miffiam commodifiimefieri,quce amp;nbsp;rumfiacrificiorum'pefiigia manifefiahabeat, amp; omnemmortis ipjius hifloriam adoculum repnt'nbsp;fientet prcsterea aliquo operefieu beneficia Chrifium nobis obfiringi oporteretlPtfiuam iufiitiam nob^nbsp;communicetiQpi^if^ rationespofiquamprcemijerunt,mox ea recenfient, qucs in Tapatu bonorum op^'nbsp;rum nomine yenditanturfieiuniapreculas conduBitias,ferias.,peregrinationes, chameunias, rofi'nbsp;ria,monachorumfraternitatts,cerea,fiufifitw.,cantum ecclefitafiicum, organorum reboantiumfiono^inbsp;amp; quce aliafiunt huiwgeneris. .At nos hcec omnia illosfiecunditm hominem loqui dicimus, neq,afinbsp;quam efifiefitmilitudineinter ifia amp; earn qua inficripturis traditurnofilrcefialutisrationem,c2f proif'nbsp;defialfia atq, erronea efil'e,neq, àpijs admitti debere. Obijciunt tunc Uli nobis 7atres, Concilia, Can”'nbsp;nes, Décréta,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efifie negare nonpofifiunt,frufira Ulis tittuntur, adeojjfi'’

fieipfios indicioproduntjdum humanam authoritatem diuinceopponunt.

Ciuaflionesha nbsp;nbsp;nbsp;Secundo abominandiparticulamfiubijcit,Abfit.Qua docet,non modoficundum hominem

à chnflianis dici,fidplane impium amp; blafifihemum efifie, neq^ yllo modb inter Chrifiiance capita numerari debef^' aliéna funt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^afi diceret : Aaleatprocul hac quajiio, quot;Pt qua non rejfionfione ,fied detefiatione amp; abominati‘gt;’‘j

dfigna ei^. Vr ckzw liberi bona indolis nihil turpe amp; inhoneflum de fitopatre cogitant, ne^ alies Ulo maleloquentes ferre pofifiunt: itapijsintolerabileeifi^, quicquidcum cœle/lispatrisignofni^^^.nbsp;coniunSlum eße 'pident. Continet autem locus hic generalem do£lrinam,pios d quaflionibtts eiufif^^fnbsp;tot SS animis ah finer e debere,quibits Dei iufiitiaaut quot;peritasin dubium yocatur, aut eiufidemnbsp;filas'pileficit.Qualesfiunf.Cur Deus hominem crearit, quipeccaret,quem impeccabilem(fièu'yitnbsp;cè dicam,êiv«n«^T«Toy) createpoteratl^Cur eius lapfiui amp;peccatis iraficatur,cùm iam inde abnbsp;no illius remedium in Chrifiopraparauerit f Annon alia faciliorab illo inueniripotueritnbsp;generis ab imeritu redimendi ratio!^ Sunt hac nimis temeraria,imo impiafiunt, eb qubdyniuerfi^nbsp;nofira redemptionis rationem 'Vellicant, ccçp infirmis cogitationes obijciunt non minus noxiasnbsp;abfiùrdas amp; ineptas.Curio/itatis yerb amp;audaciafimilisef^quarere,quidDeusfeceritpriufiq^‘^^nbsp;Confejf lib.Ut cielum amp; terram crearetf Qsfibtts olim quendam ioculariterrefifiondifi^cribitAugujlinin*.nbsp;crtp.12.cr30. ficrutantibusgthennas parabat. At minime dubium eSfi^, eos infierorumfiupplicijs dignifisimosnbsp;qui fiiurrilifiuadicacitate Deiß.oriam amp; ab illo nobis tr adit as ficripturas laceficere audent.^o^^^nbsp;go in has intenti d quafiionibus eiufimodi abfiineamtts,oremus autem cum .Auguftino, quot;Ptnbsp;mer arijs ifiis fianiores cogitationesfiuggerat,ne incurabili audaciafibijpfis exitium accerfiant.

Det« îufîè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cater um ne omnem dififiutationem refiugere 'pideretur,propter infirmiores,tertio loco ratt»^

»¦f pcccrftrf. fiubijcit, qua Dei iufiitia aduerfitu omnes calumnias afifieritur ; Alioqui quomodo iudicabit mundum!^Sumitur hoc ex ipfius Dti natura amp; communi iudicum ofificioz amp;perffiicuitatis erg^nbsp;gumentum ita fiormabis : fiîemo nifi iufiusfit, iudicis officium poteifi^ obire. At Deus totiitsnbsp;di iudex eS^. Ergo idem ille iufiusfit oportet, amp; proindepeccata optima iure punit, l^idetur^^^^nbsp;Apofiolus ad Abrahami diClum alludere,quipro Sodomis intercédons inter alia dicebat. Abfii^’nbsp;interficias iufium cum impio,fiatqfic impio amp;iufio*,abfiit(inquam ) abste.fib'um qui iudex eiÇ'^nbsp;^trfia terra , aquitatem nonfieruabit i“ Et quia hinc argumentum petit Eaulits, quo

-ocr page 127-

H o M t L I A X r.

foluat, fere al imfijs amp; genitbu^ prophanii oltjcielatar^futis ap^faret Jioc inter gentes^uoi^ yulgo recej^tumfuijfe^ yt “Deum mnndt totïM iudicem efe crederent. Extant huwfententia teßi^nbsp;moniapaßim inproßjantsfcriptorihits^ Hue enim referri debet quit quid de numinis quot;vindi^a^denbsp;ftents inferortm amp; ijs qute in hac yita feeleratts aduerfa aeeidunt.^ apudphilofophos legitur, Sed amp;nbsp;hifloriei belloruin tempefiates, clades,feditiones,famemdt’.em, amp;fimiiia à Dif immieti teßantur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

quando Uli hominum peceatts irafeuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnugds damnandifunt kodie, qui ciim Chrißianidiet k

tgt;elint, Deum tarnen ßngunt otiofum amp; qui ad qutsuisflagitia eonniueat. Quia y era ille mundi to- \ tins iudexnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eer to nobts perfuaßimßt, nihil nobtsfortuit um, nihil item prater meritum nofirunt

ticiidere ; amp; quamuts non femper manifeßts fceleribus iram Th;iprouocamin, certa tarnen illi eon-^ ßat iudieiorum fuorum tatio, quibtts improbas quoq^ cogitationespunire, aut latentem in nobts eor-^uptionem coercerefßcqj feier a, qua in nobts enafcitura yidet, prauenire eonfueuit^ Quodfi re3:enbsp;tonfydereturdnfnitis quaßionibus finem imponet^quibits infelix earo dolorts impatientia fuperata^

indicia yelltearefiel» Si enim ille,nifi iußitsßt,mundi iudex eßfe non pote^f^ ilium eertè èfolio ßo deturbant (quantum in ipfis e^)omnemq, eiua maießatem extinguunt, quicunq^ ea dicunt-,quanbsp;^'^flitiam illiia in dubium yocant.

^tßmul hoc loco offeij fii admonentur,qui in magißratu funt conflituti. Si enim ‘Detts mun- ludices iuftiti£ ^^ffiiudicarenonpotei^y^iß iußitia rationém habeat, quanto minui inter homines iudicum nomi- ftftderedebe/thnbsp;digni erunt,qui iußitia regulam negligunt, amp;pro fuo arbitrio res omnes agunt f Obtinent qui-^‘^plerunq^ tribunalia homines iniqiii, qua yelyiolenteripftinuadunt:, y el aliorum fauoreobti-’’’’’f.' rnulti item reges amp; principes nafcuntur.K^ït niß iußitia ßudeant nomen gerunt inane alfquinbsp;j 6* tyranni potiits quam principes aut reges dici merentur, Vf e?22»j nauta non erit, jui naui-^ndi art(fn ignorât, nequefaber dici pote^i(^, qui fabricare ne fit : ita rex aurprinceps ßue magi-Jquot;^tuitiullomodo dici meretur, qui non iußeiudicat ,amp;proindepracipuum magifiratjtsoffciumnbsp;^^ßigit, l^idit hoc olim Elihu , qui cum lobo di/ßutans, inter alia (yt Hsbraorum interprétés lo-dlum exponunt ) dixit ; fdum qui odit iudicitim, regnabit f lob. 54. J?; ./ifaph prophsta innbsp;ßjaltno 81, Eieum iniquos indices corripientem inducit hts yerbis : Qubufqùe tandem iudicabitûsnbsp;facies impiorum fufcipietis,amp;c.^ Et moxfubditiEquidem dixeram, Esx ‘Dij eßts,amp; yosnbsp;flij excelfi * .Attamenfeuthomines moriemint, amp;feutynus ex principib/ss (prophants ni-

amp; tyrannies ) cadetü» Quibusyerbü non ohfcur'e docet, titnli fßlendore nondefendieos, magi/lratu iniufè amp; inique agunt. quot;^leminerint ergo,hac non nuda dignitatts,fd potius of-^omina[efs,qua adipfis condemnandosfuffeientts teßimonij loco ernnt,ß prauds affeblibuafefnbsp;^’’^t^fatiantur, yt omnia prater ofßeium faciant.

^tdadTaulumredeamuStqui fecundummembrum infertexpoßtiondsloco, quo quodpriusin CaluMiiiaeo^ ^^tre dixerat , nunc ad fdem feu yeritatem promifionum Dei, amp; hominum yanitatem re- r(ngt;i,quigratianbsp;T^rfts yero in aduerfariorum perfona loquensait: Etenim ß yeritas Dei per meum pradicatioitenbsp;'^.^^dacium redundauit ingloriamipfw ( id edf^,fimeayanitate amp; perfidiaillufratur Deiye-^’^^s,eoque magii elucet, quo plus caufa ille habet nobds promißft negandi ) curamplitis ego yt^ ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

fttcator iudicor,ßue condemnor f Quin potius illud concedimus amp;fatemur, quod quidam in nobds ^mniantur,quinosdocereaiuntfacienda eßf mala,ytyeniantbona d^ Ebiapparet, Euangelijnbsp;^^tinam illds temporibus inirife 'e tradudlam fuif e à calumniatoribtts, qui illam apud omnes in-qarn exofam facere conabantur. Quia enim falutem omnem gratuitds Dei promifionibus^nbsp;^^tt iocei^nt apoßoli, amp; has nulla hominumperfdia aut improbitate irritas fieri ant abrogarinbsp;P^Jje, mo iliapotiusßabiliriaffirmabant, tnulti illos impietatds amp;perfdia erga Denmmagi*nbsp;furrili admodum Sarcafmo dicebant î Qmd nos ipfos excruciamus inutilinbsp;f^^l^^fiudio, cum Deus noflra perfdia magds honor ari po/ditnbsp;nbsp;Quin quod carni amp; mundo

f acet ßacimus yt inde magnum illud bonum fquatur, diuina nimirum yeritatds illflratio.^ ^eumyerofinetn ifla dicebant, yt Chrifliana fdei dodlrina, nonmodbyirtutds ßudium internbsp;^tnines ,yerumetiampietatem omnem erga Deum euertinbsp;nbsp;nbsp;extinguiprobarent. Ergo non no-

^tnaut infolensputaridebet,fietiam hodieeuangelijdoBrinamale audiatpropter calumniatores^

-ocr page 128-

Iir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïN EPIS T. AD romanos

qui illam lonù operiita initnicam amp; îicentia fceleruM cattfam ejjè dicunt, quando humant /u^erâlûifn depriminijn,nbsp;nbsp;nbsp;T)eigratMmr,ol!iiin lefu Chrißo exhihitampradicai^w. Hociffr”'

enim cliin Chrißo in faciem ex^rohrarunt phartßsi hjpocrita, quando ilium helluonemamp;‘^ tneßatoremyadhacßociumpuhlicanorum amp; meretricum^atronum ejfe dixerunt. Etcerto confi‘^^’nbsp;eos qui ißa nohds hodie exprohrant,hoc fotißimiim nomine euangelium odijßiquod^tccata lihe^^nbsp;gun, amp; totiiu hominis innouationem requirit qua nihil carni noßra moleßifM excogifarifottß'nbsp;Ea tarnen eil^diaioli aßutia, ytyirtutis amp;pietatisparrociniumßtfcefiße yideatur, quandonbsp;ynum agit quot;y/t quot;veram Dei amp;filij eiuó cognitionem (qua yerx fietatis ynica cauja e^) ex hon^ßnbsp;num animis excindat, Intolerahile'hoc olim yifum eïÇ Satyrico ) quod de yirtute dißutare aV^^',nbsp;rent^qui Curiosßmulant amp; ‘Bachanaliayiuunt. At nos patienter ferre conueniti quodnbsp;fiUum eittsexemplum fecutosapoßolostulißeßimtts.Doleat tamen^quodcalumniaseiußnod^^nbsp;diuini nominis contumeliam redundare yidem»sxamp; qui in y erbt minißerio yerfantur, illasgf^^^'nbsp;ter diluantßmul^fuaßdei commißös diligenti difciplina in ofßcio contineanttne qua occaßo cal»’’^'nbsp;niandi aduerfarißprabeatur.Facithocpaßim Apoßolus magnoßudio,inprafinti autem, qui^^^.'nbsp;(»s hic Icngiorem traClaiionem non admittebat^paucis yerbis calumniatores tßos retundit,nbsp;ait:Quorum indicium iußum e^, T^rfiu yero indicium pro damnatione fumit, amp; dignosproß’^nbsp;tiat^qui ad inferos damnentur, partim quod animosßos tarn impijs cogttationibus yacare pati^’^''nbsp;tur^quos fanCfis yerbi diuini meditationibtn deditos effe oportebat:partim yero,quodnon cont^^nbsp;talia cogitaniße,eadem in ChrißiantedoHrinacontumeliameuomant, ftmulq^multisalijsßfKnbsp;pietattsauthores.Foffumwnosquoq,fimilireßonfonoßrosaduerfariosreprimere , qnosnbsp;contumacia cum Chrißo luClari yidemu^.Accufant Uli huncin euangelioloquentem, quodpecC‘f’'^nbsp;licentiam inuehat, tärfecuros omnü yirtutüs contemptores reddat, Sedfentient olim iußumnbsp;eße,quem nunc nequititepatronum eße calumniantur:neqj teßibw contrailles optts erit^ quandoß'''nbsp;pria ionfcientia teßimonio damnabuntur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Konfadendû ftialuin ut «e»nbsp;niatbonum.

Habet praterea hic locus generalem doClrinam, nihil mali faciendum eße^ yt aliquidboni iy^ enafcatur.Trimo enim non eapeccati natura eiif^,yt bonum exßmetipfogeneret^ Deinde^ etfi^!.^nbsp;quando benecedat quodà nobü mal'e inßitutumeSlfdlludtarnen nonnoßraindußria,ßddiuigt;!‘^J^nbsp;pientia ßr bonitati acceptumferri debet, neq^ in noßra manufunt rerum euenttts, i»jo quidnbsp;rumßtplerunq^ ignoramus. Adhacyoluntatemßtamyerbofcriptoreuelauit ‘Dominus,qult;enbsp;nbsp;nbsp;.

conßliorum amp;a^ionum omnium régula eße debet. Impium ergo nimifq^ temerarium fueritt^^^. tuentus ex nobis ipßsfingere,amp; horumße autpollicitatione Deiyerbum tranfgredi^quofolonbsp;amp; yerafapientiapraceptacontinentur.HabetdoHrinahacmultiplicemyfum,sÿ‘latißim'ees^ß^^nbsp;dipotei^. Quoad enim y it a communis a^ionesjmulta hocpratextu excufantur, quod magnß^nbsp;cwus boni caufaßnt.Sic qui non neceßaria cum impijs commercia exercent, hocfe ideofacere ^ti^'nbsp;yt illos Chrißo lucrifaciant. Alij yerofeeder a cum regibtts exteris amp; ex Ulis progerminantetf^nbsp;litiam mercenariam religionis apudexterosprouehendaßudio excufant^ '\lulti yfurariasnbsp;impoßuras,eir rapinas defendant,quod reidomeßieeenon aliter cofulerepoßint,ctäus curanbsp;Uteris feriopracipitur. 'Taceo nunefeedos illos amp; impuros, qui fort ationem amp; lupunaria pß\,nbsp;ferenda eße clamanr., ne Sodomia amp; alijs longefeedioribus occaßoprabeatur. At omnibus fß^.hnbsp;poni debet Tauli praceptum, Hon eße facienda mala^ yt yeniant bona. Et ciirn DeM lettio’^’nbsp;quoq^peceatisß.aspanas conßituerit, nimis audacesfunt, qui in Ulis impunitatemßbipoUU^iii,nbsp;Deinde in religione etiam huius pracepti y fus e/Ç mult us contra eos,qui eodem argumentenbsp;tiones manifeßastult;ntur,qualesfuntimaginum cultus,purgatorium amp;facraprodefunilts,lt;^lt;gt;^ßLnbsp;ßo auricularis amp; alia fexcenta, quibus rude yulgus adanimorum deuotionem excitari,nbsp;inofßciocentineriaiunt eos, qui gratia Dei amp; meriti Chrißi pradicatione fecuriores fierinbsp;iterunt. Solent ijdem Uli magnifiée extollere bonam animi intentionem, amp; Deogratißimutrt fjfi'nbsp;perfuadent,quicquid^oria eittsßudio homines faciunt. At nos cum apofiolo dicimits^peccatKß^^^nbsp;quicquid nonfit ex fide. Quia yero hac in Dei yerbum reßieit, ex quo folo depeKdet,exnbsp;poteS^,quod nullo Dei y er bo nititur, amp;proinde peccatum atq, malum eSf^, quicquidfine ilU^nbsp;thoritate homines inßituunt, Hon faciendum autem ei^ malum^ yt yeniant bona. Eoßit

-ocr page 129-

Quid ergo ƒ PræccnimtrsfNuUo modo* Äntcenim conftitinmuâ S)C ludæos Sd Grxcos omnes effe fub peccato:ficut fcnptum eft : Nonnbsp;eft iuftus,ne unus quidem. Non eft qui intelligar, non eft qui exqui»nbsp;ratDeum. Omnes deflexerunt,fîmulinütiles fadifunt: noneftquinbsp;exerceat bonitatem,non eft ufcpad ünum:Sepulchrum apertüm gut«nbsp;tur eorum, linguis fuis ad dolum ufi ftint, uencnum afpidum fub laanbsp;bîjs eorum.(Quorum os 2«^ diris amaruîcntia plcnu eft. Veloces pedcsnbsp;eorum ad eftundendumfanguinem:contritio SCcalamitasin uîjs co-nimjSC uiam pacis non cognoucrunt. Non eft timor Dei coram ocu»nbsp;lis eorum.




-ocr page 130-

CA P, II I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD ROMANOS

tionem,quam cum omriïbitâïiominibM communtmhaleiant. y^^monemurita/f, Tauîîexem^îoJ'^ homing cognitione non eaJJieBari ieberey^ua in nos Dew ex gratia confert^Çedfotiw in naturanbsp;ruptionem^qtia in omnes homines ex Âdamo ceu iure hareditario,ei^profagata.Errant in hoc,ilt^^nbsp;ßtn^loruexem^lfi abutuntur,yt yires hominis afiruant^amp; nos legifatisfacerefojJeeuincant.Q^^^nbsp;enim Uli fecerunt^hoc omnes hominespoßi affirmantzne^ animaduertunt^fanBos nihil exßmeti^ß^nbsp;potuijßjßdßmilitercum alijs hominibw in peccato originis coceptos amp; natosßtifß(ßcuti deßmtt'nbsp;i/fo Dauidfatetur) amp; proinde gratia Dei deberi ^uicquid in illisfraclarum amp; eximiu inuenitf^f’nbsp;Et huius dtßipulos quoq^ Chrißw admonet^quando aitz Sine me nihilpotejlis, [temt quot;[lonyosf^*nbsp;elegiflis,ßd ego yos elegi. Erufira igitur crtflas attollunt liberiarbitrij aßertores, quando alijff^'quot;nbsp;rum iußiriam comendarißentiunti amp;ßbijpfis quoq^propter quxdam reSlefaSla blanaiuntur. Innbsp;nes enim homines dicitur,qnod noßer jdpoßolw quibußdam Corinthijs dicebaf.Qißdhabes quodm»^,nbsp;accepißifQuodß accepißUquid gloriaris quaß non acceperisf^inißri autem meminerintßiofß‘^1nbsp;eß'cynon ßmplicitermodbßalutis'^iammonßrareßedaduerfushypocritas amp; propria iußitia oßi^'nbsp;ta tor es peccata, amp; in nobis latentem natura corruptione arguerey^t amp;ßbijpßs conßdere deßnant,^nbsp;ßmul difcantyà quibus maximeßt abßinendum ijsyquißtlute conßequiDolunt, Etenim yiatori ilf^nbsp;ßujira monßrauertfyniß eunde de auiß qucq^aamonueriszita nonßußficiet rperam aterna ßlutiff^'nbsp;tionem tradidiße,niß ea quo^^ cauere dißcant homines^qua ipß)s ab illa auocareßilenv. Idea innbsp;gutione peccatorum f requentes amp; acres yalde olimprophetafueruntz quorum 'Veßigia in nouo f(ß^nbsp;mento loannes Daptißa diligenterßcuttts Et Chrißsts hoc interßiritwßmUiofßciaprimi*^nbsp;recenßet,qaod mundum arguat depeccato, f[uod ilium per apoßolos feciße^ eorum condones amp;ß^^^nbsp;pta abundèteßtantur.ESZ euangelicus,quo doblrina amp; admonitiones omnescondirinbsp;tetÿamp;ßne quoßrigebit quicquid in eccleßa agitur. Namß ilium tollas, moxßtorum operufni‘'fi^'nbsp;tia eßeruntur hypocrita, reliqui'Teerbßecurinimis quot;pna, cum yitainnocentiaprecesquQq^neglif,^’^'^^.nbsp;ad quas noßra corruptionisßenßus nos quam maximeßoletexcitare. Errant ergo lgt;ehementer ?***nbsp;hodte peccata publice corripi noluntyatq^ eos modo pro yeris euangelij dodoribtts agnoßunt,quinbsp;diloquentia ad captandum populißauorem compoßta omnium aures demulcent.

icriptitriscon^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Porrb quiaprius argumentis amp; rationibw yßw erat Eauhtfynunc hocipßtmßtriptura teß^’^^

uiiicit hypocri nijsprobatyne quidmaligniusnotauifße yideatur.Quo exemplo admonemur,peccata non nudif iiK iufiitidi ios.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accußariyfedßcripturarum authoritate argui amp; oppugnari debere. In hunc enim yfum illas^ß

fas eße,ipfe tnpoßeriori ad Timoth.cap.^.docet. j^odimprimis de lege intelligi debetyqua yt C morumpracepta continet, ita quid de noßris amp; aliorum fadis iudicare debeamus monef-firipturis ergo de hominum peccatis minißri pronuntient. Ebamnißhocfadantyproßurriih^nbsp;buntur amp; maledicis, etiamjt yerißime dicant omnia, alt quod de ißadoblrinapartedicimf^nbsp;reliqvisetiam obßeraari debet. Si enim ^poßolitsßripturarum teßimonijs opuseßiputauifK,-^nbsp;argumer,ta-,que nemo fana mentis negate poterat: quanto magis illaaudiri debent y quandonbsp;dogsnatibw agitur y qua plerunq^humaniingenij captumßperant, proinde argumentis .nbsp;prtbari pcßittitd Imo ciim eccleßa Dei domusßt, nihil in ea abj^ dtuini yerbi authoritate aßirfnbsp;betyquod non alibi quam inßripturis facris inuenitur. Ädhocpraceptum olim prophetas amp;nbsp;los aßriHos fuifß ßimus, amp; Eaulw Timotheumßuum inßripturis aßiduum eße iubet y (Onbsp;htsplene contineatur,quicquid adfidei amp; yiitainßitutionem cognitu neeeßarium efl^-Seruiuntnbsp;ijs confutandis, qui dum noua dogmata in eccleßam inuehunt, humanas rationes amp; neßionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

patrum exemplafufßcere putant.Fallitur enim in diuinis humana ratio, quod in fan^ißiu'^ Dei cultoribw el^ •nidere. ELatban certe, ciim Dauidi de templi extruBione interroganti t^Jnbsp;mentis iudicio reßondißer,moxpallinodiam canere iuß'wfuit, eij- negate quodpaulb ante afßf ¦nbsp;uerat. EtEetrw aliquando non reÜopedeinceßit ad euangelij yeritatem, ciimfua rationiff^ rnbsp;tumßqueretur.Quoad ’rterb exemplayjàtis confiât eorum authoritatem ad alquidprobandurf^ .nbsp;lamefßynißquodfablumeSi^cumyerbi Dei régula conueniat. ELeque nobts controuerfianbsp;quoquamyquid nam hic aut illefecerit,fed quàm reHèyCir qua nam authoritate ynumquodqiß'.nj^nbsp;fit.Erufira itemEatrumyConciliorumy CanenumyDecretorum nomina tonabis inter eues Cb^ynbsp;qua non aliam quàm pafiorisfui yocem audire amp;fequi conßteuerunt,

-ocr page 131-

HO MI LI A XVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

Sedaudlamusfiriptur«fiacr« teflimonium ,quodexyarijsloc^ TauÎMcdntexif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scripturetó^

^ttmgentti in yniuerjumper Ulas iniußitia iam olim damnatum eße oßendat. hic quenquatri ^oueat,quod in nonnullps de fuorum hoßium improhitate Dauid ^ueritur quadam y erb de yete^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;couenire^

’¦«w ludxorum contumacia amp; rehellione dicuntur.Quia enim Tianidpromißi Seruatorü^ leßu Chri fihtypumgeßit,eadem de omnihw dicipoßiint, qui extra Chrißum junt^ Etfi talisfuit eiuspopulinbsp;^ondiiio^ quem ‘Detaßhipne alijs delegerat, amp;apudquem (ytnuper diüum ef^ßfua oraculade-^ßieratzqtw dubitet maioremfuiße aliarum gentium corruptionemtqux tenehrarum poteßatead^nbsp;quot;ßc tota premebantur f Continent ergo ißißripturx loci nonpaucorum modo hominum ß/edtotittsnbsp;”ßmang natur« deßriptionem,quales nimirumßnt,quotquot in Chrißo nondum funt renati^ quot;Dein-

^ta eoscontexit apoßoltts^ yt caußas atq^ progreß'us peccatorum ßmul indicetßicj, nos doceat,quid ^J“lt;eri oporteatfneßfi quoq^adßtmmumimpietati^ pracipitium deueniamus. Ér «flat ergo flngulanbsp;^iligentiiK inßexiße.

, Orditur ab eo,quad in ’Pfal.x^- amp; $3' habetur:7gt;lon eS^iuflus,ne ^ntts quidem. aUtem î^etM ho/^inü *O fHaior illiue teflimonij authoritas, qubd ‘Dein è tœloprofpexifle diciturfuperfilioshominum,ytnbsp;’^‘‘^^tetnum eßet aliqnts y erb fapiens^ qui ipjuts yoluntati fefi accommodaret^ Quodetflper Troflo^nbsp;^^P^iatn zlr ivÉgaiTTan'eéSamp;' de 7)eo dicatur, docet tarnen diilum hoc non temere Dauïdi in orena~

‘Jßfldipßui 7)ei teßimonio niti ,quiamp; mores amp; occuUa hominum conßlia inßicere, de^ Hits '‘f^icareßoleat.Quod ipßum '^doßes quoq^ teflatur,quando ilium deßcendißißcribit, yt turrts quot;Baby-^’'^(«tedißcatores amp; corruptam Sodomaorum yätamßeUaret, DumyerbneynumquidViuflumnbsp;cQtnparuißedicit, ynafententia yniuerßi^ gentti hominum initifliti« condemnat. Idau~nbsp;meritb amp; optimo iure fieri patebitß rem ipßmpropiusconfiyderes. luflsts enim reuera efÇ, quinbsp;cuiq^ tribuit,tam quot;Deofiilicetquam hominibtts ofßciumßiupr«flans. Continetur ergo iufltti« tinbsp;Dtcaloguijquiabundèdocet^quid ‘Deo,quiditehomimbttsßngultsdebeamtis. j^tquiane-^^^^rtaUunt inuenitur, qui qt!«cunq^ Ulopracipiunturpraflare pofitt, nemo etiam reuera iuflusnbsp;peterit.Sufficit ergo hoe diPlum addamnandum omnes homines ingeneretquodp quis negarenbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(utn Deo litem fiufiipiat oportet,qui huiitsfiententi« author nobts indicatur. Caterum quod

”^ßfere diElum eP^, diligenti/ts confirmât ^iritttsfianÜtts^ dum iniufliti«ßecies amp; harum pro-^'^^ll^'^exordinerecenfet*

ß'fintamhtsyerbtscomprehendit: IsLon efl quiintelligat.,eanimirum quxDeifiunt. Loquitur ^fiullititeßo de y era Dei cognitione,qu« yt ilium amernttf^timearntts amp; eidem obtemperemus efißeit. Qiiamnbsp;hominibui in yniuerfium negetßntelleldumßmul omnem corruptum eße oftendit^ qui cum amp; yonbsp;^ßtatts amp; a^ionu omniumfionsßtßas quoq^ corruptißimas eßfie oportet. Et h«c illa egregia,fi Dijs d«;nbsp;^^^[^ifcientia eli^, quamprimüparentibu^ diaboluspromißt, cum Ulosadpeccandiitn fiolicitarettnbsp;*^ßime autem ißuddici res ipßa teflaturjquando nemo ynquam repertusfüit,quifiui ingenij acn-^}ne vnyeram Deicognitionempenetrarepotuerit., amp; ciim hodieturpifiimefiallantury quicunq^innbsp;Stunts exfimetipßsfiapere amp; aliquidconfiituere audent. Quu de re in cap.i.abunde diximuSi

^ßundb,nemine ejje ait^quiDeumexquirat, Quad y t expracedentifiequitur ^itacertißimum i. Dcicotia eius f argumentum. Tanta enim eSfi fiummi Ulius hont gratia, yt nonpoßint non arden- tem^tus,nbsp;y ßoeittsfludio accendi, quicunqfllliidyere cognouerunt. .gt;4.t quiaidemybiq^pr«fiens ePfi, fieq^nbsp;’f*« uamp;fienßbus noßrts yniuerfis ingeritfiimulqj yfiu quotidiano conflet, nihil nobtsfitne illo l«tum

‘fujptcatum eße poße^^extrem« profe^«floliditatis indiciumfiuerit.,ß quis nullo eiwsfludio tenea-

'^trb y uigare ßthoc yitium apud omnes homines ^mox yidebit qui omnium mores atq^ enim dahts, qui nifi diuino amp;propiori numints afflatu excitetur, Deum eSquot;nbsp;ntatem inquirat^esr nonpotius inanibus huittsJictiltfludijs occupeturf Q^àm pauci itemnbsp;doiuU^dï^'^^^^’^ o^niafiiaincipiant^amp; nonpotiuscacoaßePiuadqueuts rapiantur.'’.^dtquomo*nbsp;lo linos innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^flUilt;i omnts authorem atqfiontem negligttfl\/ledebimur tarnen huit ma-

z-p -x ‘^^°ß]^e£{uyiuere,amp;fiine eins gratia ne momentoquidemconfiflerecogitemus.

J. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fi^nes deßexiße dicit propheta, nimirum à Deo. Facit hoc adprioris amplificatiotiem.nbsp;nbsp;nbsp;Defeâio4

nnuit enim ^^mes non contentas eße ea fiecuritate, qua Deum negligunt,fiedinfiiper ab illo decli-«re nbsp;nbsp;*Pß^fl ^fferentihumeros obuerterel^t alius prophetaloquitur. Simul y erb eii[^ hoeprioris

X *

-ocr page 132-

C A P. 111»

IN EPIST. AD ROMANOS

t tonfeqiieni.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim Dei in/juirendißudium femel ahiecerunt^ijdem mox carnM affe^ilu^ßtperati

prorfii^ ab Ulo deficiunt,Quo magunos anniti decet^ne fecaritati illipeß'ifene locum demtu. Ob/èf' ttabimm tarnen hoe loco earn ^uoi^^ homints corruptionem notari q^ux in religione fefi profert, dttf^nbsp;pleriif, reli^o Deo yero circa Deosfalfos amp; creaturarum ctiltu^ octupantur : quam impietarem ß'nbsp;era lit er it paßim aceufant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

'mfcelerihuf, exeußo Deiiugofetotospeccattsmancipant^ l^unceniminßudijsßtiiprau^computreßut,amp;

Deo quàm hominibui inutiles funt.Sequitur hincfœtor,qui amp; Dei tä' hominumnaresoßenditgt;'_ enim illi optima:ßagrantite odor fiunt, qui fi eißßunt yiuenteiita non poteß non eosfaßidire,qt^'^^nbsp;deli^^ mortui iacentjamp; omnem yene pietatts finßtm amiferunt. Sunt ijdem ferè ipß etiatn muntlßnbsp;quantiimuts corrupto,intollcrabiles'. amp; fiepe pofl^ mortem quoq, durâtfeetor ille.,dum memoriatnß'nbsp;nomintsflagitiofiam amp; infamempoï^fi relinquunt^yt de Sennacheribo olim loelpntdixir.

tiicncgledus. propheta,ne de paucults quibufdam loqui putttttr. Donitatis autem nomine beneficentiam amp;

mutua charitatts officia intelligit. Senfin itaq, ei^,eos qui yt homines ejfent creatifiint,omnetn b^', manitatts finfum exuiJfe,Et hoc quidem accidere filet ijs, qui reliBo Deo carnts (yia nihil à bellf*^^nbsp;difierimus)ßudiaJeSiantur,qua non aliud quampriuatum commodumjyel libidinem illicitatn}'^^nbsp;quot;TPindOix cupiditatem fuadet.Fit ergo^qubdprouerbio dicitur, yt homo homini lupusfit,amp; in tofi'nbsp;tißimum communesieges natura tranfgrediantur, quadinfitigenerts confortes indomitumfieuiß^^^“nbsp;FaBum hocomnibtts Jeculis,amp; hodiepaßim exempla occur runt, qua Chrißi yerhts fidtm faâtifgt;^\nbsp;qui nouißimts temporibuscharitatem quot;vna cum fide intermorituram ejfipradixie. IF.eminew'^*'^'^nbsp;hic excipit prophet a,quia omnium eadem natwra e^f,nifi nos Deus fuo/piritu regeneret.

noceniies“ tur pulchrumapertumguttureorum,Sepulchrapropter odorem tetru fere yitarifilent, tir eadetnin^^. pitudo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ga numerat Solomon,quanunquamfitiantur, eo quod terra confumptts cadaueribusprius ingfß^

alia reciperepoteß,Äperti Dero fepttlchri non alitts Dfus eß,quam quodfunus expeBat^ Innuit ttj, ißaßmditudine,homines partim irifatiabili cupiditate aliorttm exitio inhiare,amp;ad nocendunbsp;fffif‘ti'titos:partim quod eurpia,obfc(ena amp; bonis moribus inimica exhalent.Quia enim ex abund^.^nbsp;tia Cordts os loquitur,cor Dero hominis prauum eß amp; infcrutabile,quid aliud quam ftedntnnbsp;lensloquetur, cuius cor nondum elf^Deifiirituinnouatum quot;^leminerint autem huius parabol »nbsp;qui exfiii turpiloquio amp; cantilenisplus quam meretrieijs fiummam Doluptatem capiunt.

tingua dolo nbsp;nbsp;nbsp;Septimo,Ungutsfiuisaddolumyfifiunt.HebraaDoxapartiendodiäabilinguesfonat

fi et uenenata. fodem ere benediUionem amp; malediBionem proferre ait lacobus apoßolus. Ideo huicjßeciei ex sj I04. addit Faulus^Fenenum afiidumfiub labijs eorum,amp;c.Quaft diceret: Si quidblandiufltißnbsp;tur,perfidt decipiuntßtn autem quod animo latet liberius depromant,Denenata amp; letifirafittft^nbsp;nia, Denique Dt in Ffialm.io.fcribitur,oseorum dirts,id eß, execrationibus amp; amarulentiaplt^nbsp;«ß-Q^ibus Derbis homines natura iracundos,animifiui nonfiatis compotes amp; obtreSiatores eßenbsp;Cuius mail caufit eJÇ inuidia,qua nos neqj aliorum commoda aquts ocultsßeSare, neq, laudesnbsp;cis auribtts audirepatitur, Obfiruabis autem non temere tarn multas notas exfirmonepeti,nbsp;humana natura corruptio demonßratur, ESf, enim firmo index animiX quod Chrißus quoqjß^.nbsp;uiße Didetur,quando nos ex diSlts noßris iußificari amp; damnari dicit. Et ideo tarn multa denbsp;lingua cußodiapracepta in firipturis dantur, qua nos fieruare decet,ne dum animo indulgenitt^inbsp;tulantius,latentem in eo corruptionem maiori cum infamia noßraprodamits.

9, Crudelititt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oitauo ex ßa,cap,q'^),ßudia hominu non minus truculeta quam iniufla deficribit.Ftlotttß

eorum (inquit) adeßundendu fianguine,id eß,totisanimts adfanguinis eßußone contendunt-contritio amp; calamitas in yiis eoru,id eß,quocunqj iter faciunt,non aliud quam Daßitate amp; boß^ rerüconfuftonepoßfie relinquunt.Hahentenim yerba hachjpotypofimfumma crudelitatisnbsp;tudine ab immanibtts firis defiumpta.Et fimile quid de Hannibale in °Fpmana hißoriaficribittt^^^^nbsp;ciim infiomnis quendam inuadendx Italia ducemßbi à hue mißum fiqueretur, tandem à tergo ftß ¦nbsp;tiens immenfie magnitudinisfirpentem yidit, quauis obuiaprortrente,quo [taliayaftitate denot^^

-ocr page 133-

HOMILIA XV r.

ƒ«* ille afßrmabat.^ddit autem hic fropheta: f^tam pacK non cognoueruntgt;idef^,pacem non pro^ ^ui ex bellis amp; aliorumperdiüone fummam gloriam parari iampridemftbi perfuaferunt-hac guident ohm yerißime diHafuiJJe, omnium gentium hiflorice tefiantur, quarum maximanbsp;ilt;trs beUa non neceßariat amp; ex his enata Erbium exctdiajagrorum yaflitates, incendia^ ruinas, amp;nbsp;^^ntsgeneris calamitates continet, ld,^iyero hodieprincipum amp; omnium propegentium moresfint,nbsp;''^^^o tgnorat.lgt;l.ullum certe à conditoorbe feculum fuit^quoplures repertijint,qui ex militiamer-^^»¦tiaiquxftumfaciendo,pacem publicam nonfecui quam pejlemfummam deteflantur. Et hipa-^^nos inueniunt non apud T^ges modo, quos eadem Erynnis exa^tat yerumetiam apud Eatresnbsp;Ir^^^uales,quorum erat ad pacis almee fiudium omnes excitare,

’Pofremo fontem omnium yitiorum ex Efalmo ‘^(f.infert : IsLon esf timor Dei coram oculis 9- InipietÂt Quia enim timor illefr«num 'vntcumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quohominumaffe^its coerceri, amp;illiinofßcio

^^’^tineripojfunt, fieri nequit, quin hoc fublato effrenis amp; in omne malum pneceps morum licencia n^^tur.Quàm quot;vero rarus ille timor fit inter homines ex illorum di^is amp;fa^is apparet.,qui om~nbsp;dubium yocare audent-, qutscunq^ in Deiyerbo cupidicatibus ipforhm aduerfit traduntur,nbsp;hunc intra animos fiios diltgenti firipturarumftudio amp; yet er urn iudiciorum Dei meditaiio-^f^'^^ant^quicunq, fefe ab extrema ilia corruptione feruatos cupiunt.

^i^itaqfijxcyera amp; exfiripturts contextahomtnisdefiriptioj talem nobtsproponent , qualis ^“titra eii^fi innatam amp; ex primis parentibus nobis irihterentern corruptionem confideres. Etfinbsp;‘^lij alijs meliores fint^neq, omnes yitijs hifce omnibitsfimul labor ent, eadem tarnen in omnibusnbsp;corruptio: amp; fionti omnium morborum materiam in corporibtts nofiriscircumferimus,nbsp;lt;diquif morbus tarn teter ei^ cuius non omnes capaces fint,/} humores Deus corrumpi amp; innbsp;“nbsp;nbsp;nbsp;^utari finafjta nullum tarn immanefeelus ei^, quod non infanHißtmos quofq, cadere poßitt

gratia amp;fiitieiiillos Deus prxfiruet atq^ gubernet, ficuti alias prolixe demonfirauimus^ fiifi^orum lapfus teflantur, ’Kemo igitur habet,quo apud Dei tribunalfuperbiat,ytpo-^‘^‘‘P'^fiolus multis docebit.Interim meminerimus,hac ilia efiè, propter qua Deifilium incarnari^nbsp;ß'^etbißifnam mortem fubire oportuit. Sunt ergo hisc cauenda omnibus, neq^ ad alicuiusfeeler anbsp;^V‘ti ecclefiarunt conniuere debent,ne ipjorum dißimulatione indurentur, qui ad frugem melio-. ^bebant reuocari. At qui ad ifta,qu« modb recenfuimus, fefeprocliues efie, aut Ulis iam fe te-(Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ybis mature corrigendis cogitent, amp; Chrifium [efum ytra fide ampleBantur ,qtti

^^firmitatibus nofiris mederi, (sr ex fui y erbtfimine renatos ad omne opw bonumidoneos red^-^^potep^^ Illidebetur benediBio,honor,gloria amp;potefias in xternum,fA.men.

HOMILIA XVII.

Scimus autem quod quaecunque lex di'cit, qs qui in lege funt di« ^at:ut omne os obturetur, ÔI. obnoxius fiat totus mundus Deo. Pro-pterea ex operibus legts nulla caro iuftificabitur in confpedueius:nbsp;Per legem enim agnitio peccati. Nunc autem abfi^lege iuftitia Deinbsp;manifeftata eftjComprobata teftimonio legis ac Prophetarum:Iuftitianbsp;^inquam) Dei perfidem lefuChrifti in omnes ÔC fuper omnes quinbsp;credunt.

jX/T^btis hucufquehocynum egit.Apofiolus, yt omneshomines,fiueUliludaifiueexgentibus peccatum damnationi obnoxios efiè euincat. Facit hoc non conui~nbsp;yiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura negligentioresfunt, adfalutis ftudium accendat, amp; eiufUem

habent^^*^^' y eram commonfiret. Et enim cegroti morborum cognitions imprimis opus admittunt neque patienterferunt* It a nifipeccata amp; inhts»nbsp;foliciU^'^'^'^'^corruptionem hominesagnofiant, defalutefuaamp; yeraeius ratione nonmul-^^^Lntentus^il'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiamab alijsfefe erudiriaut adillamexcitaripatientur, Tdeo Eaulus

’»Or ¦ nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’''''^^F'^entis conuicifie 3 nuper denfa teflimontorum ex firipturis facris comme-

F omnibus modis corruptißimam hominis conditionem defiripfit- At quia lu-

-ocr page 134-

nbsp;

CA P. 11 r.

Probdt locos adduélos de lu-dieis diHoseße.

Scripture dd nos etidtn [gt;cr’nbsp;finettt.

IN EPIST. AD ROMANOS

dteos J}is ^ttoq, difficulter cejjuros yidebat, ßtbijcit nunc quod ad cists conßrmatiotiemfach Ù ad Jiatum hunts fritnietraBahonhproptis accedh.

Et lgt;ritno quidem praoccupattone ythur qua ludxorum obicB^ionem diluh, qui tcflitnofif^^ ilia fcrip titra, yc nthil ad fe pertinentia eludere conabantur, quafi ißa de prophams gentibusnbsp;di^a ejßnt,[taqueßcfcribit:Scimus autem quod quacunque lex dnh,ijs qui in lege funt dicattamp;'^’nbsp;Legis yocabulo omnes Veterisßriptura libros comprahendir, T?f Chrißus quoque, qui apud loAp^'nbsp;nem ’PJalm.Sz.teßimoniumadduBurusaiebat : ^onnefcriptum e^^inlegeyeßraf T^ttiohttfßnbsp;yocabuli eii^, quod omnes Uli libri ad leghper '^lofem latte expofitionem faciunt, amp; reUepitj'*^nbsp;’ynuendiregulam tradunt, tArgumentatur autem àßne KApoßohts : Pd^tecunqueßripturhnbsp;nentur, ad eos pertinent, quibus illte potißimhm datte funt. Ât hte y obis ludteis dattefunt, £'^1^nbsp;quod de homims conditione tradunt,non minus de yobis qitam alijs gentibus dicitur. °h/linorprobidnbsp;f Oterai ipßus ’Mofis herbis, qui Deur. 4.. hanc ludteorum fapientiam ejfe ait, qua omnibus alijt^^'nbsp;puUs praflenr,qubd leges eir flatuta à Deo yero accegerint. Et in 7falm.\^7, dicitur : ‘ELunf^^nbsp;yerbumjuum dacobo,amp; décréta atqueiudiciafua Ifraelh Jdon egit adhunemodumcum ylUs^,^^'nbsp;tibus, amp;c.Sedprobatione aliqua non opus erat, cum ludtei yulgolegetanquamßopeculioglo^^^'nbsp;rentur, amp; in huius dignitatts conßrtium genres minime admittendas effe centenderent. !tai^fif‘^''[nbsp;gotifis Cf yjum tllorum teßimoniorum Taulus infert: t omne os obturetur, eätobnoxiusßattot^^^nbsp;mundus Deo, Os ijs obturari dicitur,qui conuiSi non habens quod reßondeant. Sequitur inde,^^\nbsp;ijdem obnoxijßunt,id eif,,pcenie aut fupplicio adiudicantur. ldautem omnibus accidere air, qf^^ ** ¦nbsp;Dei tribunal jijluntvr,'S) t illic caufam fuamaganr. Pd^td enim illi reßondebunt,quiver a eiinnbsp;none defiitutt lamprtdem deflexerunt amp; inutilesfaHifuntr‘.gt;iut quomodo fefe extufabunt,nbsp;cogttationes,di3a amp;faBa deinnataipfismalitia teßanturf E'idit hoc olim lobus, quicap.^-ß^^“’''nbsp;p^id homo luflitia contender et cum Deoi“ Si enim^elit cum eoUtigare, non reßondebitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

tx mille.Si ytribus agendum fit,eccepraualidus eSf^. Si iure agendum, quh mihigatrocinabd^^' Si me pro ivfiogeram, oj meum damnabit me impietath : fiq, integritatem mihi arrogem, oppf’^^.nbsp;me,amp;c.Quibus confentiens Dauidgrecabatur,ne Deus cum ipfo teilet ingredi in iudicium.-^fnbsp;id tnßmetipfis non omnes agnofeunt,legem irieum fnem datam eße ait Taulus, yr omnium 0^**nbsp;turet, qutdefemetigfismagnßc'e nimisfentiendofuamiußitiamoflentare non'yierentur.nbsp;hie obiter attingit,hoc in epißola ad Galataspluribus inrerprerans,inter aliaßcfiribit: Si dat^nbsp;lex,quiepoßetyiuiuicarefane exlegeejfetiujlitia. Sedconclufitfcriptura omniaßbpeccat(itfgt;}nbsp;promißio daretur ex ßde lefu Chrtßi credentibus,t2rc. Conjlat autem ex hoc loco,yereimptf^ßjlnbsp;omnes eos, quifuam corruptionem agnofeere nolunr, fedfui arbitrij yiribusconßß,fuam iujMnbsp;oßentant. 2Legant enim ijßripturas omnes dum ijs contradicunt, qua in Hits '^nariimi coßp'nbsp;traduntur. Et quia fcriptura author eJÇ Deus (quo nomine earn quot;Paulusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id e^i

nitusinßiratam yocat, nbsp;nbsp;Tim.^.) hunt quoque mendacij infimulant. Sunt item hoßes.

Dei CUI tantum detrahunt,quantumßbijpßs arrogant, jdjibs ergo talesira amp; damnationi ob»»}^ eße negaueritsgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£(f

y^dmonemurpraterea,fcripturasamp; quacunquehrs continentiir,ad nos etiampertinere-

¦ enim ohm foils ludaüdatafuerint ,ßo tarnen tempore inter omnes ÿogulos diuulgari dobutf^^^^^ quod non obßcur'e docuit Chriflus ,quando apofiolos linguh darijs infiruxit ,ytfalutemnbsp;rito acquifitam omnibus in toto orbegentibus pradicare poßenr. Idem etiam txfcriptura fß ,nbsp;argumento patet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliud ilia continetur, quàm falutis doblrina, qua illius autbt

ynicum nobis commonflrat, lefum Chriflum, flmul yita Chrifliana offleia tradit, ad etiam nos amplißimts promißionibus amp; minis terrißeis excitât f .Atqui hac omnesnbsp;nouiße oflortet, amp; ad illapraflanda omnes obflriHi funt. Ergo ad omnes quoque pertineiif Î ¦nbsp;fcripturis proponuntur.EÏ^ hoc objeruandum infraceftis omnibus deflde,religione,'vita 'dlnbsp;bus , 'Vt meminerimus nobis ifla pracigi, amp; nos legis diuina tranfgreffores atque Deo obnosj'^^'^^nbsp;re, nifi Hits obtemperemus, Idem in minis quoque amp;promißionibus tenendum ePf, ne has iqnbsp;quooj ratas fore dubitemus,fi yelpareamuspraceptis Dei, yel ea improbe yiolemtts. Plandif'’nbsp;^uidem ftbijflfis mulri,amp;nouas quofidie fibidelicias faciunt,dum flbiimpunitatemfoUht'^^^!^^^

-ocr page 135-

HOMiLiA xvrr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;»

^detn ejuotïdtanü exemples conuincuntur,qult;!s docent^Deum etfi aliquandiu connitieat amp; tnulta diß-non tarnen deejjè fute iuflitia quandoJuam facilùatem centemni amp; homingprorßn tncura^ ^quot;tfa^os effè yidet.Etpoßem hic exempla adducere ctim publica tum priuata.,qutehûs fidem face-^^^tßed fußiciat pijsde hoc cogitandi occaßonem dcdifß.Illud tarnen addoßimul htc illorum tyran^nbsp;^^iem argui,qui laica ßcripturarum leSiioni interdicunt,amp; ne illce in ’vulgares linguas transférantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

prohibent. Si enim qurecumj^ue firiptura dicit^ ijs dicit qui earn obßeruare amp; ipßits monittspa^ ' -^.^^^tenentur^nimiumprofe^lo temerarij ß{nt(ne quidgrauius dicam)qui in h^ loquentem Jfiritutit ^^pediunt quot;vel qui prohibent ne omnibtts iinguts loquatur ea qult;e ad omnium inJUtutionem atquenbsp;^’^ßolationem pertinent.

ßorro h^ pramißüs adßatum huitts caußx accedit, amp; tria travat, ‘Primum, neminem iußi‘-J per ßa Opera. Älterumßußitiamnobts ex mera ‘Deigratiaobtingere.Tertioymodumamp; ra- ' huiies conßequendiie exponit.’ELosperßicuitattf caußa deßingulis ex ordine dicemtts.

, Primum his ’Verbü abßoluit : TPropterta ex operibus LegM nulla caro iujlificabitur in conßeElu tiemo iufiiß“

I Per Legem enim agnitio peccati, ConneUit hrec cum prtscedentibus., amp; horum quaßt Conclu^ taturexo^erû •''’’’«w ifla infert. Triußquam tarnen rem ipßam traSlemuó,'voces fingula excutienda erunt. lufli-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„gf

^^^ßverbum quot;Varié yjurpatur, fed ex multts date potifimum fignificationes prtsßnti traÜationi f'l^‘‘nt, altera,quod ßgnificet yer'e luflurn fieri amp; iuftitiam eiußnodi adipifd, quee nos apud Deinbsp;^^‘^'inal tueatur, ,gt;^lfera, quot;Vtidem fit quodabfoluiin iudicio amp; pro iiifto 'vel innocente haberi. Etnbsp;^^’^finfufere Paulugt;s illo ytitur in cau/a fideifßcuti videre eß .idélo, 1^,'vbi in cocione^quam in Sy^nbsp;.dntiochena habuitßnter alia dicit*, quot;ELotum fit vobtsfratresjquodper hunc(Ief tm fcilicet)nbsp;çfi^emifiiopeccatorum annuntiatur*. amp; quod ab omnibuità quibtts nonpotuißüsper Legem °M.o

^^flificari, ideif,,abfoluiiper hunc omnüs qui credit iuflificaturfd ef^,abfoluitur. Opera Legts Opcr^ ^^'‘^turqtfee fecundum huius preeßriptum fiunt. Sunt autem eanon Vni^sgeneris. V(enim Legisnbsp;f '^^^pta alia funt de Ceremonijs,alia de iudicijs eäquot; caufisforenfibtts^alia de moribus amp; quot;vitce totiusinbsp;p^^'^.^fatione:Ita operaaliafunt Ceremonialia,aliaiudicialia^alia quot;Veromoralia. Dum verofim-,^ß^r Legis Opera nominat.^nondubium ilium emnia comple^i, quacunq^ fubLegis titulumnbsp;quot;^um etß initio de folis ceremonijs controuerßa efiet inter ludtsos ^gentes.^ poßea tarnennbsp;Cj,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hypocrifi amp;fupcrflitione,quißtam iuflitiamaduerfwsgratitemeritileßt

dil'^’P^^dicationem flabilire'Voluerunt,'vtin genereomnts operum iuflitia oppugnart amp; euerti ^’'^h'Vtßta Chriflogloria affereretur, Quod propter eos obßruari debet.^qui Paulum defolis ce~nbsp;5 diffutare aiunt amp; eo prietextu quot;Vtuntur, quot;Vt hodie etiam fuorum operum mérita propu.-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carnis nomine hominem intelligitiquaîis fua natura eiQ^., nondum regeneratum^quem in

^‘^^oconcipi amp; nafci.^amp;cuius omnia figmentapraua effe^ex fcripturis confiât. Ergofenfus quot;vevt Äftf”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tonditio.,ß extra reftitutionem per Chrifiü faamp;am qualisex

Ett ^°fißderetur,qualempaulö antedeßripfimusfatiseuidenter apparet,eundemnulla opera ficundiim legem .,quibus reuera iufiu^ fiat, aut propter qua apud Dei tribunal pro iufionbsp;ubjoluipofiit, Etdifert 'e quidem deiufiitia loquitur,qua coram Deoprobatur,'VCnbsp;tritas reprimat,qui quot;vbi inter homines fiuo fuco iufiitix extfiimationem fibipararunt, aduerfusnbsp;infolejcunt,quafi huius ocuU perinde quot;Vt hominumfalUpofiint.Quamuis item omnemnbsp;^^fiitiam damnet, earn quoq^ qua fecundiim Legem natura fit, tarnen operum Legts pernbsp;fucere Voluit,propter promifiionem,quatlla commendantur, Ebo~nbsp;vinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“Elofis : Cufiodietis ritus meos amp; indicia fiue fiatuta mea,qua faciens homo in

argumentum à comparatis Validifiimum petipoteif^iSi non iuftificaturhoma ^ttarncu)^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legem Dei fadts, mult'o mintts per ea iufiificabitur, qua fecundiim aliam

^odo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propria animi intentione fecerit.lngulat itaq^ hacfententia non ludaicam

all nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Verumetiam Elahumeticam amp; Papflicam, dnabaptiJUcam item amp; quaf*

^^tiam coi^^^^^’^ omnibus hoc commune ei^, quod in operibtts externts amp;¦ horum merito faluttsfi» *iorunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Elam dicant Uli quod velint,^ nos,quafi bonorum operum inimicos,omni cenui-

Uffll * • tffi^^ruant,nostamenilludPauliaduerfuseosfufficereputamits(.ExoperibttsLegis ^^‘^^oiußißfabiturin conßedu Dei. ELeq^ hoc Paulusprimîim dixit,fèdfententia Juxauthn»

-ocr page 136-

CAP. nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

rem habet /eßtm Clrißum^qw in Euan^elio air: Si fectritis omnia que ’volrs f recevraßtntßicite, Serui inutiles ßtmttf.Quodß auiem inutiles feruifunt,qui omnia fadunt-^quidohßcro de illd ßlt;hnbsp;quipleraqjnegliguntiamp; qui ad omnia facienda yiribus ßlane nullrs funtinßru^Hif'Etßnonferiiit'nbsp;mur Oper um Legst diuine iußitiaique obfecro humane iußitie erit titilitas^ que ßigidißim^ bo'nbsp;minum traditionibus nititurf

Lex peccatam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contentus Apoßoltts argumento ex hominis conditione defumpro^ aliudquoq^ ab efe^^

arguit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legis fubijeit^id^ à contrario infert,dicens: Eer legem enim agnitiopeccatiLoquitur autem de et^j

modi agnitione, que peccarum arguit,nof^ reos agit cor am Deo,ßmuliram eitssreuelat^quxho'fp ribiles confcientie terrores in nobis excitare confueuit^ Ei^ ergo argumentum eiufinoditnbsp;nos de peccato accufat atq^ conuincitßdnos iußtficare nonpotei^: Lex nos accufat,conuincit amp;nbsp;fcientias grauißime terrer.Ergo per illam iußificari nonpoffumw. %îaior communi omnium ßß**nbsp;probatur. ^linorem ipfe poßea Cap. 7. multis argumentts confirmabit, amp; ideo nuncprolixioriß'nbsp;monßrationenoneif^opu^. Hoc tarnen obferuari debet Eaulum hocdicendone^ ßbijpß,necahßnbsp;fcripture locis contradicereßn quibus Lex magnifiée commendatur. Ham quot;vtJupra diximus,‘!vi'^''nbsp;fesyitam pollicetur ijs^quiilliobediunt. Heq^'vulgaripreconioillam Dauiddignatur,qui‘Pfi.nbsp;19.ßccanit: Lex Domini inte^a eïf^ conuertens animam: teßimonium Domirit yerumj impt^^^^^nbsp;Japientiam fiippeditans. Décréta Domini re^a Junt,cor exhilarantia^preceptum Domini repf*^'^nbsp;gatum^ illuminans oculos. Timor Domini mundus., perßans perpetub.iudicia Domini quot;Vera ƒnbsp;amp; iußa.Quibus infinita alia eiufdem fiententie addit in Tfialmo 119. Er ipfi.^poßohss infia Cß'nbsp;7.Legemßiritualem efièjadhac fianClamßußam amp;bonameßfieteßabitur. Confiât deniq^yCa notß'nbsp;fiitui ytitß'eyiuamusyamp;olimweaterne hereditärem confiequamur. Qma'Verb hominisnbsp;fitate fit,'rgt;t nemo Legi fiatisfacere queat,nihil ad nos pertinent hec tarn magnifica eins encomithfi^,^nbsp;in nobss locum habet prior Ule Legis effeÜiss,qui eiproprius amp; germantss ei^zideoq^alter fuccedihnbsp;quo inherentem nobis corruptionem arguit, amp; hac quafii in jßeculo propofitta ynà cum firuClibit^^ 'nbsp;Iws peßimis i nos eternedamnationis reos ^e docet., Eifi^ autem hic Legis yfius diligenter obfiU'nbsp;uanduityt eorum fallaeias euitemtss, qui illius pretextu abutuntur.,'ygt;t liberum hominis arbitrénbsp;amp; eiw yires commendent, Ham abfiurdum fore aiuntfi Deum ea mandauijje dicamus^que bo^^'nbsp;num nemoprefiarepoßiti amp; inde colligunt,nos nofira dodrina omnem Legis yfiumprorfius aboh^^jnbsp;E^fi, autem hoc egregium diaboU firatagema.iquo rem ei) adduxit^ytpretextu Legis^qui nobtfnbsp;Chrifium pedagogi inßar eße debebat,a Chrifio abducamur^ amp; noßras yires atq^ nßlrorumnbsp;iufiitiam in eo ofientemws^quodnos nofirecorruptions amp; infirmitatis admonere poterar,ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

'titeremur.Hecproptereainiqutsaut inßpienseil^ Deusßigrauioramandauityquam 'vires ßßerre yaleant.Qma enim ea eifiambitiofie amp;/uperfiitiofieçarnisfioliditaSy'vtfieipßm nonnbsp;ficat yfieculo amp; manifiefito experimento opts fuit y quo conuiÜi, de nobifipfits modefiiss fiapiarnnStnbsp;gratiam in Chrifio exhtbitam amplexemur^Es^is ^rgo oculis intueamur hoe Legisnbsp;dificamus quantum nobis deJit. Deinde 'verb 'vbi nos Chrifii beneficio redemptos atq^ renatosnbsp;timiSyfiecundtim Legis diuine prefiriptum 'vitam atq^ moresnofiros dirigamtSy ne nofiri unitn^nbsp;tentionem ficutiycirca res inutiles occupemuryquibus Deis coli nonpoteil^yamp;que ad fialutemnbsp;conducunt.Et hec modb paucisperfiringimuSyplura fio loco amp; tempore diHuri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

tuflitia obtînt sit ex meranbsp;OeigrdtM.

Eofiquam yerb nos per Legis opera iufiificari negauit .ripofioltSyalterum huius loei ifiityquo docet iufiitiam nobis ex mera gratia Dei per huius mediatorem ylefium Chrifiumyobt^^^nbsp;re,amp; Jic ait: Hune autem abfiq^ Lege iufiitia Dei manifeßata ei^,comprobata tefiimonionbsp;Erophetarum. Tocatautemiufiitiam Deiyquamhic fioltsconfiert,amp;que fiolaineiusconfitH^l^^nbsp;teilficonfilfiere.Sic quot;verb earnnominandoynonobficurèinnuityhominesnon haberealiquamnbsp;•veram,quamproprie ßam dicerepoßint.Sedamp; 'Verbis exquifittißimis 'vtitur,queßngulaadbi*nbsp;doctrine illujlrationemfaciunt.Hunc(aitJabfiq^ LegCyideifi^yabfiq^adminiculo operumyqueenbsp;gispreficriptofiuntyiufiitia DeimanifeßataeifynimirumperEuangelijpredicationem.’^dtt^Lnbsp;hancolim Detspatribis promifijfityneq^ ills ejfitignotay occultiortamenerat ctim Jûbproffer ¦nbsp;nibts amp; Légalihts 'Vmbris quafi delitefceret. Chrifio autem iam exhibita caput manifefiè tstfinbsp;amp; publiée toti munde predicari capityremotis inuolucris omnibiSy qua eiis cognitionem pni*^

-ocr page 137-

nOMILlA XVII» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

egefa^um fuiff'e dicit. Exhibit a enim fuit gentibtti^quts Legt nun^uatn

J^^^^^nt^nei^obui erat, 'Vtpriui ceremonijs legalibips initiarentur. Et qui ex ludxn iufitifi »ti'^gra confortes faSlifint,hoc non ex Lege babebant,quce haÜenus Ulis potius impedimentafu-^nbsp;‘^hlea ex gratia T)ei,qui '^elum ex cordibus tpforum remouebatper Euangelij doblrinam,yt 'fdo~nbsp;J f »em,idef^, yerum Legis fenfum atq^ yfum intueripojfent. l^rfts ergo opera in yniuerfitnnbsp;^nta htcrsmouet Apoßolus,i2t quidem ea quoq^^qux à regeneratispofeafiunt^lLam etft ea txof»nbsp;étant,nullum tarnen eorum eSf^ mtritum in iujlificatione,qu(e nift pracedat,nihil iuflum autnbsp;'^titn facere poterimus. Et hoc obfiruafe multum prodes^, ne quod folius gratis eif^ nofrorumnbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meritis cumfacrilegio tribuamits,etfimul nobi/ipfis miferrim«carnificimeanimorumftmut

quot;Otes. Quia enim opera noflra omnia ad yeram amp; in Lege prafriptam perfeiiionem peruenirt ''^^^f^Si^’^^i^tnpoßtbileeSf^confcientiasnoflrasquiefere,quoadnon recumbunt in Deigratiam,qu(enbsp;'‘^^^tinfrmitatibui per Chrifiummedttur. ^t liiußitiaDeioUm abfq^Lege mantfeßataeS^,nbsp;non ridiculos dixerit eos, qui hodie adeam confruandam ineptis Tontificum decrttis amp; homi^nbsp;^^^ßiperßitiofrumtraditionibus Opus eße arbitranturi^

, tamendo^rina heec alicui noua amp; prias inaudita ygt;iderecur,addit:Comprobata teßtmonio ^‘‘fißeatio gra ac Erophetarum. Kon aliam ergo lufiitiam in EuangeUo pradicari docet,quàm qute ex Le- £0,^X0^nbsp;'Prophetis demonßrari pof it. quot;Monuit idem antea Chriflus, quando ludxis dicebatt Scruta-feripittrasînam y os yidemini yobis in Ulis yitam aternam haberetamp;illx frit qux teßifican-

P nbsp;nbsp;fne.credtdtßetis quot;Mofhetiam mihi credidiß'ettside me enim Ule fripßt. Et ex mortuis refit»

^^“ßiisdifiipulis dicebattHifuntfermones,quos locutusfum adyobis,ctim adhuc eßem yobifium: ^^'‘^feilicetoporteretimpleri omnia,qute firipta funt in Lege 'jVlofis,amp; Érophetis,lt;amp; Efalmis d«nbsp;aliquis temere di^a putet,quando euidenter amp; prolixe demonßrari poffunt, Kamfi ànbsp;^quot;'“ßoslibro exordiaris,initioßatim humanigeneris lapjum inprimis parentibus reperies^ex quanbsp;(2r yniuerfalit noflrts naturts corruptio in omnem poßeritatem manauit : inßaurationernnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noßra in promißb femine idem Ither monfirat, amp; promißionem illam fubinde repetit,

'^^^bitif ^^gfitiJjti^libris,cultus Leuiticus defcribitur, cuius pracipuapars facrificia continet^ ’ ‘^ftterem feminis benediHipromifionem obftgnant,amp; totum redemptiontsfutura negotium ty-^»Uentifimis adumbratutnoboculos ponunr. Et quxdamhitius generis Itber Kumerorumnbsp;Vabet'.quibus in ‘Deuteronomio accediteuidensoraculumdemagnoillo Eropheta,qucm Deusnbsp;^^^^turusßt,amp;quem omnes homines audiredebeant, quemq^ Chrißum lefum eße Stephanuspro-Eetrtis in ÄÜis difirte teßantur. Deprophetis quid dtcere opus e^L^quos omnes ident

• M^olui ßiritK Chrißi duElos fuße fcribit,yt amp; mortis eins myßeria amp; po^f^ficnturamgloriant ^^‘fil^arent. Occurrunt certe in hör um le^ione loci aliquot tarn perßicui amp; manifeßi de Chrißo^nbsp;futura pradicere ^fed rem geßam narr are yideri poßint.Eaciuntißaad aßerendam yetu-(Sr certitudinem Chrißianxfidei contra eos,qui nos hodie nouitatis infimulantiCO quod °hdif-

J ‘^holeuimuf^ imagines ex templis eiecimus, J^mani Eontifcis iugum excufimus,qHodqj Diuo-intercefionem,purgatorium ignem,facrapro defunBis amp; fixcenta aha damnamus,qua Uit ye fxtis nomine commendant.^tquifatemurnos ifia omnia improbare,nouatores tarnen non fimtts^nbsp;aliam quam Dei iußitiam pradicemus, olim promßam amp; comprobatam Legis atq^ Tro-s »arum teflimonio,exhibitam yero in aterno Dei fiho lefu Chrifio,qui agnus ille Dei eif^ immo-^^^*b origine mundi, amp; in quem patres omnes fiaei oculis re/^exerunt. ^tod fiautem aduerfarijnbsp;j‘»yeterisreligionis feÜatoreshaberiyolunt, ofiendantilliquoquequibus Legis amp; Tropheta-teßiinonijg ipfijrum fuperfiitiones comprobentur. Sed hoc tune facient quando mafia elephan»nbsp;tem pepererir : ex ipforum hifiorijs demonßrari poteilf, illas pofieris demum temporibus abnbsp;lt;^im us partim fitperßitioßs,partim fuperbis auaris amp; temerarijs inuentas eße, Keminemtrg«nbsp;IJ orum c amores mauere debent, fiißiciat autem ad dirimendas controuerfias de religione régula^nbsp;quam ex ocIocq poßumtts elicere, yt nimirum ea modo yerè antiqua catholica amp; orthodoxa pu-»mtis,qult;e Ltgt^ çsr Trophetarum tefiimonio probantur, amp; quorum complementum in noua Te-fiamento demonßrari poteff,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tufiitia Ut ton-

Sequitur tertium caput,quo modurn tSt rationem exponit,qua iufiitia confertur fimul atq^ red- fepetur o'

-ocr page 138-

CAP. irr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANÖS

fitur.^ddit enitn A]^oßoUi4:Itifluta(inquiiin) quot;Deiperßdem lefu Chrifli in omnti amp;ßtper qui crediinf. T^icit AUtemßdem Chrifti eaniiqua: Chrißo nititur amp; hunc Apprehendit. A Deo i^ttufnbsp;iußitiAtn hAnCjqtus ßtU hoc nomine dignAt^^ conferri^d ntbdsyer'ojper ßdemrecipidocet. Neqff^nbsp;contents hoc femel dixiße,mox ßtbijcit'ln omnes amp; ßtper omnes qui ere dunt. Quibui quot;yierbifnbsp;nAßmui ineße yidetur^^qui tAmen minime debet ßuperßuws 'videri, T^petitio enim ißA Ad fidei cot»-mendAtionem fAcit,amp;hAnc ynicAm rAtionem eße docet recipienda iußitia ißiu^simo illam omnH»'^nbsp;fiuffiieere teßaturßiue Uli ludxißue gentesßnt:ßcutipoßeA dißerte dieet Ata quot;yierb pAucts yerbienbsp;uerfam itißißcAtionM rAtionem comprehendit. Primo enim dum iußitiAm Deiitidem inculcAt,O'nbsp;ßendit in nobtd nullum effe^ nift quum Ule nobts eonfert. Deinde eum nobis in Chrißo monßrat,qtit''^nbsp;Alibi nobis À Deo iußnium fuîlum eße ßribit.^Medium yerb^quo upprehendi poteiißfyt nob^nbsp;municetur fidemeßedocet^eam nimirum qutein’^num Chrtßumreßieit. [tqßtißitiienoßrxtA^*nbsp;eß-iciensnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei mißericordia^mAteriA Jbltn ChrißttsUnßrumenturn y erb fides,ßdtquiu de

prolixi/ts difßeret j in prafinti hac breuiter AnnotAuifße ßußieiAt. Obßeruemta AUtegt;^gt; qubdhAnc tußitia confequendee rAtionem adludaos amp;gentes extendit^amp;omnibus commuttemfi'nbsp;(it. ld enim eorttm commentum deßruit,qui ne quem oßendAnt^ynumquenqj inßiA religionenbsp;poße contendunt : quodbreuißimum eße omnem religionem ubolendi compendium ulibi demonß^^'nbsp;uimus, ,A.ppAret AUtem htedeteßAbiiis hominum ingrAticudo amp; peruerfitAs,qui ßacilemnbsp;inßAllibilemßulutis ßuee rAtionem ußernArißolent, amp; fimetipfis lAboribas Atq^ curisnbsp;CAnt,quee Ulis fiere tAndern deßerutionis cauJa eSfi.AgnoßcAmus ergo nos DeigrAtiAm.,amp;mnbsp;Jefiu exhibitum iußitium fide yeru ampleilumur,'vt olim tn mugno Ulo die cor um etttstriburt^H^^nbsp;purerepoßimuiicuidebetur benediHtOjhonor,gloriA amp;poteßusin Aternum. ,A.men.

H O M I L I A xvrir.

Nam non eft di'ftindio. Omnes enim pcccaueruntamp;f defiefuntur gloria Dei, iuftifîcantur autem gratis eius gratia, per redemptionentnbsp;quæ eft in Chrifto lefu : quem propofuit Deus propitiator ium per ft”nbsp;dem in fanguine ipftus,ad declarandam iuftitiam fuam per remtfsio*’nbsp;nem præcedentium peccatorumintolerantia Dei,addeclarandamnbsp;iuftitiam fuam in præfenti tempore, utfit ipfe iuftus ÔÔ iuftificans en,nbsp;qui eft ex fide lefu.

OWfjej quidem homines nutura beutitudinis uppetentes fiunt,eîr earn in coniun£lione qui ßummum bonum eifi., confitßere nouerunt,pleriq, turnen in eo errunt, qubd fiui in(eU‘

amp; carnüi rutionesfiecuti nouusßubinde yius excogitunt,quibui cum Deo coniungi pofiint,Pd^^‘‘l gt; ßum ei^, qubd ludui olim ßulutis fidutiumin Ceremonijs legulibus amp; operibus Legis,gentet'^^nbsp;inyirtutum moruliumßudioamp; fiucris fuiscollocutumhubuerunt. Et hodiepleriq^^quiu De*^^nbsp;fiuo ingenio aßimuntireliHo yerbo eius circu res externus öquot; inuniu quxdum religionisfiucatifnbsp;citiu occupuntur. Eifi hic multiplex amp; nocentißimis error, 'ELum amp;Deußuu gloriunbsp;tumßbypfis quum uliqshomtnwttsperdittontsuuthoresßunt. Trxßutergodiligenter uudires^,^^nbsp;Ium, eleîlum illud lefiu Chrißi orgunum, qui yer um xternx fiulutis utque beutitudinis rutionefgt;^ Cnbsp;trudit^ytßmulomnibus occurrut^qux nos ubeureuocurepoßunt,lgt;duper enimdifiert'edocuitgt;’^^nbsp;Dei iuflittu opus eße,quum is per Euangelium munifieflet.Pd yerb,quiA obficurius di^um yidetß /nbsp;terut,in praßend clurius exponir,atq, omniufummutim compleilitur quacunq, de ifiu cuufiu dU^ tnbsp;fiunt, Docet enim qua ßt omnium hominum conditio, qua yeru noßra iuflificutionis cuufiu ßd l

¦ item rutione illanobis communicetur,amp; quem huiusnegotij finem utq^ fiopum DestsJibi rit.Eifi er^o locus hic dignißimus,quem omnesprobe conßderent amp; memori mente yerfient,eonbsp;huudfiacile alium reperias,qui cuufium huncplenius amp; muioriperßieuitute trudat.Ituq^ de ß^^inbsp;cniitfoo».nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j - jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n r Jen,»’quot;

'nium hominwn Primo qua ßt omnium hominum conditio docet, dr locum ijtum commode cum praceae» / eommims.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;connehlit.f^ia enim dixerat Dei iußitiu omnibus qui credunt offerri in Chrifio,e2r hunc eid^

-ocr page 139-

I

H O r L I A XVIÏL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*

ratiönem tam JudesM quam gentibtii communem frohatione cput trat,propter Tudaos '^f^irnis,qui(?i)t alias diximus)fe geniihn aquiparari indigneferebant.'Dicit ergo'.’biam non ef^nbsp;^ßfgt;aio. ^afi diceret.Ciim eadem fit omnium hominum conditio fi qualts fua natura Junt^con-r’^^tentur^eadem quoti^ amp; omnibus communes fit oportet ratio confequenda Jàlutts. Qt^tsautem ilianbsp;^^^‘^^’‘f’ominumf Omnes peccauerunt (induit) amp; deficiunturgîorix Dei, Kicat autemgloriatttnbsp;tam^adquam homo initio conditusfuit^amp; qute fola in j)eiconjfe^u locum halet.Eß^f hxc bi-^^brts fetitentia,qua omnia compleHitur^^ua de mifera amp;corrupta hominum firtedicipojfuntt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

’’’^0, omnespeccauijfe, ideïl^^natura peccatores eße ait: quodhucufq^prolixe admodum demon-J quot;'^^it.^ltero^yiribus quoq^ eos deßitui docet^ne adpriorem conditionem amp; yerce beatitudinds me-^‘‘^fiia induflria amp; ftudiopoßintperuenire. Quodipfum quoque multisfrobaripoterat ,amp; infi-fingulifentiunt,modb animum attendant. Int elle il us enim it a corruptus esl^ ex primortini i^^tntum lapjUf^t homo animales nonpercipiat ea qua funt ßiritus Dei. Sequitur ex hoc yolunta-'^^‘prauatio^quafity'Vt ea modo yelimus atq^ cupiamtes,qux Deipraceptes aduerfantur,amp;nobMnbsp;^'‘^'‘ffunt. Vires autem in nobês nulla funt,quibus aut affellibies prauMrefiftere^aut D ei manda-‘’^'‘ftqui amp; fatesfacerepoßimies.^t quia debts infra Cap.7.difputabit diligentius,hanc naturanbsp;corruptionem in prafenti pauces modo attingit , quantum huius loci traHatio pofiuiabat.nbsp;enim colligitur^nos aliéna opefubleuari oportere^yt amp;peccatts libeiemur,amp;adpriorem di-^’''^‘^temredeamus. Obferuemtes ergo in prima huiies traifationts partCi^anam amp; inanem eße 0-^!^^humanaiußitia ßdiitiam, quocunq^ fuco apudhominespalhetur.VbicUnque enimpeccatumnbsp;iußitia eße nonpotellf^. .^ttqui apud omnes hommes,ß Chrißum außeras.,peccaeum regnacnbsp;‘'ßodoniinatur.Fruftra ergo ijdem iußitia laudem fibi 'nendicant^Deinde quicunOjpeccatoresjitnCfnbsp;pxnam.^nen laudem^merenter. Quo igitur ore fuam iußitiam iaHabunt, quinbsp;Î ^^^’'peccata omnts generis aterno fupplicio digni funil Adde hds,quöd iußitia gloria apud Deurnnbsp;t^^yuifi perfeHa amp; omnibus numerts abfoiuta fit. Vult enim fui fimiles nos eße Deus,amp; no-^^^tlludChrißi, Ejlote per/eifi, quemadmodum pater yeßer in ccelds perfelltts elß. Omnisnbsp;ß^’‘^hominum iußitii non imperfeBa modo, quot;verumetiarn yitiofa efß^, tär (ytfanHiapud Jfaiatnnbsp;^•^^^'irfnißar ferdidißimorumcentonum. Itaq^in Deiiudicio confißerenullomodopofelÇ. Ser.^nbsp;confutandis ijs^qui iußitiam nefeio quam partialemßngunt.idum nos partim ex ßde (quanbsp;f^f^gratiam aßequamur)partim tgt;er 'o exnoßrtsoperibusißiißcaricontendunt. Qui yt ‘Paulinbsp;aperte contradicunt, ita Chrißum dimidia fuagloria parte ßoliant,qui ßilus nobtsapatrinbsp;'‘’“ja^uselß.^i.Cor.l.Etdum ijdemaftquid fibijpfis tribuereincipiunt,paulatim eo T/fq,dela-ChrißoprorftisdeieHoexfuogradufeipßsfupra ilium euehant. Semper ergofonet in au-tordibus noßris hac .rdpofloli fententia: Omnes peccauerünt,amp; deßeiunturßoria Dei^amp;c.nbsp;^^eundb iußification^ noßra caujam yeram amp; propri aoßendit in Deigratiafiue mißricordia.nbsp;ß^^i^ihominibusphilauttsdißiculteradmodüperfradeturj Deum abfq, operum noßrorümérita £’'lt;lt;«4nbsp;df^oiußiibabereamp; friregni haredes agnofcerefiniis qua fequuntur tanta diligentia amp; crebr a

quot;Vtitur Paulus.,yt yix fibijpfi fatßfeciße yideripoßit. Et hic quidem j; /‘^fißcantur autem gratis fid ePf^,abfq^ fuo merito. ^eq, eo contentas,mox addit, Eiusgratiaznbsp;^^irunt occurrere 'y)Qles,quiyeterumpatrum yirtut^nobis hoc meruißßputant,yt fua iußitianbsp;in,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;noflraamp; quorumuis aliorum meritaexcludat,reliquum el^, yi

lußißcationis amp; falutis noßragloria foligratia amp; mifericordia Dei tranferibatur. Vbinos oportet, ea etiam Opera hic excludi,qua à credentibus çÿ Chrißißiritu iam renatisßunt,nbsp;scir^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°ffilt;^i°P^j faciunt,meriti nomen proculab Ulis remoueri debet,yt nuperquoq^ di-

boc’da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei gratia iußificamur, nullus merito qualicunq^ locus elf^ reliquus:quia ß

^odi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratia, yt aiibi ./dpoßolus dtcet. Confiât item opera illanon eiuf-

^inir i'u^Deiiudicio frbfißere poßint. ‘Manent enim in credentibusquoq^ amp;renatis pec-illorum opera,qua per fe bona amp; fmiia funt,polluuntur.Fateri hoc cogentur, ‘b ‘''^h^ptitgs obferuantcogitationes atq^ defideria, qua inter precandum,inter condones fa»nbsp;*lt;!¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pietatis exercitia nobis obrepunt. Quotquot ergo fuorum operum mérita oßen-

« «0» dejinioit,ij nbsp;nbsp;femetipfos non fatis nouerunt,eli‘ gratia Dei boßesfunt,quo nihil grauius

.\

-ocr page 140-

CAP. in.

IN EPIST. AD ROMANOS

atrocht^ didpoterat.Qua caußi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißtapublicanos amp; meretrices in rtgno i)eiphariß^

praferr., amp; idem in box paßim admirabili quot;^erborutn grauitate inuebitnr, ^ui reltquos omnes dßime inuitat, conjdentiarum pondéré deprejm refodllationem polliceiur. Fugiant ergonbsp;conßdentix fiopulum quicunque ferio ßlutts deßderio tenen!ur:hinc yerb confolationempetant,nbsp;confcientiapeccatorum fefe exagitari fentiuntgt; Cur enim ideo deßerent^quando nosgratdsnbsp;iußißcari audiuntfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Iißitiitutnobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'j'citib,qua ratione iußitia nobdf cotnmunicetur^ docet y^poßolfts,amp;duoproponit, ^uorurt^'

eomunicetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad T)eumpertinet^alterum adhomines^qui iußißeari yolunt. Qwadprimum,nos iußifi^*’^,

didtper redemptione,qua elÇ in Chrißo leß^^^busyerbisßmilitudoßbeP^,ßumpta ex re autmilitari. Fr enimobarati aut hellocapti redemptore amp;pretio redemptionts opitsbabef.It^nbsp;^uoq^.qui peccatorum debitis oppreßi,adhacßb diaboli tyrannide captiui detinebamur. Hancnbsp;nobtsin leß Chrißo monßrat Faults,tuiufßententice’nnanimü fcriptura conßenßti ßbßribitdßnbsp;jas certè Cap.^^ßc de Ulo yaticinatus ePÇ^ilpfe yulneratw ei^propter tranßgreßiones noßr^^r^nbsp;afflidtispropter ini^uitatesnoßras, ’MulBapacts noßraßuper eum^amp; in liuoreejusfanatinbsp;F'os omnes tanquam oues errauimm, ^uife^j in T iam ßam: quot;Domintts autem eßecit,tit in ipßu^nbsp;curreret omnium noßrum initjuitas. Foßent buius generts multa addudexprophetist^uibufp^“'*nbsp;confientiunt typt ßacrißciorum,in quibtu 'fiHimaeorum loco cadebantur, quipeccatis ßutsrnotßnbsp;meruerant.Sedipfe Cbrißugt;s doBrinam banc confirmât^quandofie ideo yenißeait.,t)t animarnfi^nbsp;det redemptionempro multts. ’^latth.'i.o.Et in yldma Ccenafianguinemfiuumpro multisnbsp;dum teßatur. Qm Fetrus refiexit.,quando nos redemptos ejfi ait^non caducts rebus auro nitn^^ ¦nbsp;amp; argentofiedpredofi fianguine Chrifii,yelut agni immaculati amp; incontaminati. Quia yerbnbsp;abfiurdum amp; impoßibile ycdetur,ynum pro omnibusfiatisfacere,amp; ideo multi de Chrifiimerito^^'nbsp;bitant^addtt confirmation^ locotQuem propofiuit^tdeP^^prceordinauit Deuspropitiatorium-F^'^nbsp;ro efi^icatiam meriti Chrifit in aterno diuinte pradeßinationts decreto fiundatam eße teßatur,nbsp;fiendat,Deum non poße eum reijcere,aut earn fiatdfia^ionem aßernari yt minus idoneam,cuißv,nbsp;ß^r q^lt;tm ipfie antemundi coßitutionemfiuo confiilio comprobarit.Idem Fetrus quoc^ ,nbsp;Propitiatoriut in eo loco, quem paulo ante adduximus. Fropitiatorij autem yocet/tituriadarcce operculugt;gt;^nbsp;ludens, quot;^itin Cbrißo praßitum eße oßendat, quodolim in Lege adumbratum fiuit.Eratarcaß ¦nbsp;fientiie amp; protedionts diuince (ymbolum, amp; ideo area ficedertSjimb interdum ipfie Dominutnbsp;tuum dicebatur, Huie impojitum erat operculum, cui ytrinq^ Cherubim incumbebat,nbsp;obumbrabatur. Dicebatur operculum hocpropitiatorium, eo quodinde reßonfia dabatnbsp;bus dubijsquod fiauorts amp;gratice ipfiius argumentum erat euidentißimum, Fo autemnbsp;adumbrauit ßiritus fianllus, qui yt Deus yerus amp; aternus, ita de patris yoluntate nosnbsp;fiatit.,amp; eundem nobtsplacatßumpeccata tollit^quce illum nobis infenfium reddebant.ln ugfnbsp;fine iam inde ab aterno illum preeordinatum fiuiße/nultis argumentisprobaripoteS^.Hue efUf^inbsp;tinentpromißiones primisparentibus eäquot; patriarchis data,propbetarum item oracula, quinbsp;hoc y no fialutem nobis monßrarunt. Sed amp; ipfi pater hoc difiertis yerbis docet,quando ccelitu^nbsp;mauit\Hic rJÇ filius Ule meus dile£tits,in quoplacatusfium.Ff^f igitur Faulus Chrißumnbsp;nandotam ludaos quamgentes ab omni externorum fiacrorum fidutia ad illum ynumremitf^^ß^^,nbsp;es-gratia amp; iußitia Dei mediator adeo^inßrumentum eS^,perqnodfiuaiuflitiam amp;nbsp;reditatem Ule nobis oßert, .rdtfiimuldocet biclocus,quamgrauispeccati culpa fir,quandonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,())

quam filijDei fianguine redimi aut dißßui potuit : quantus item ßterganosDeiamor,qMß. Juumpro nobisideil^, pretium redemptionis fieri yoluit.Quodynum fireblecongnbsp;rur,iam neq^ peccati blanditias admittemus,quibus nos in nafiam fiuam Diabolus alliât,neq,nbsp;nbsp;nbsp;a

tationibtts de Dei gratta çjr bonitate deßerabimus. Quid enim negaretin fie credentibus,qui K ynigenitum pro nobis dare dignatus eSfif Sußieit praterealocus bic confiutandis fiuper/btio»^nbsp;quihus multi redemptionem fuam inceremonijs frigidißimis amp; fiuorumoperummerifitnbsp;Quia enim Chrißumpro nobis redemptionis pretium amp; propitiatorium fecit Deus, huiuf^^.nbsp;decreto reluÜantur, quotquotnonynohoc contenti,extrAhuncnouaspropeccatis fiatisfa»^''nbsp;ß”g»nt.

-ocr page 141-

homilia xviir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

Torrofrußra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redemptiotjem amp; inflitiAm offtrret 7)eM, nifi nos lac eius dona apprehen- mflitiaßJe

iamus Jta^ quo nam injirumento idfiac^ ftmiltcer docet j^pojlolus^dicens*, Ter fidem in fangmne i“ prehetutitur. ffiuißdefl^^per tamfidem^^quteßinguine Chrt/îinititur. Sangainem yero nominatiquia huius me*nbsp;^itijumui ablud^ amp; quod fub hoc 's/niuerfum mortis Chrißi myßerium continetur. Sunt igitur hienbsp;qxoq^ duo confideranda.Trimoßde ßlahoc Dei beneficiumpercipi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem htecfirmus ör cum

^^^taanimi fidutiaconiunilusafiènfius^ quo Deipromißiones apprehenduntur. Deindene fiub fidei quamuts temere in nobis conceptam opinionem intelligamus qualis eorurft quoque ei^t quinbsp;^ap^tctsprafiigijs confidant,tenendum efi,fiolam fidem in Chrtfium hocpraconio ornari,qu 'odgratitenbsp;utfliiiie Det confortes reddat. Conftttatur ergo hie duo feedtfiimi amp; noxij errorestalter eorum qui •

a Chrifio Jeparant^amp;’ ita inane eins 'vocabulum relinquunt^Quo fit,'ygt;t tande ludteos quoq^ amp; Turcas abfq^ Chrifiojeruari poffi contendant.Älter eorum ei^,qui Chriflum ore quide profitentur.,nbsp;rfet yiero obiecîa longe aliafibifaciuntßn quibtts jpem falutis habent collocata.In hoc maxime offennbsp;ffnt Tapijla^tqui eorum ßmiles ßunt,qui cibos quidem appofitos yident,amp;eofdem magnifiée comen*nbsp;aute nolunt. /ta ifit beneßeium Dei in Chrifio exhibittimpradicare amp;fidei Chrifiianee ar-^tculos ex or dine profiterijolent'.at quot;vbi ad rem tientu esff,reliSlo C hrifio amp; merito eiits,circa inanesnbsp;^fienionias amp;ßute rattontsfigmenta occupantitr.Ejumtnt hijemper^neq^ ynquam intra cofetentiasnbsp;fi^ofiaturaripofiunt,quoadfide delUtuuntur,qux Chnllu lt;lt;pprehendtt,qutfol,ts e 'sZpants ille -yiitie,nbsp;ccelo demijit pater,yt in ipfo ‘yiitam aternam cor iequ -tmur. Hoc ergo firmuer tenendum e/Ç,nbsp;faltitem omr.e in folo Chri/io nobis offerri,apprehendi autetrijola ßde,qu£ in mortis eiusnbsp;quot;‘^dtum return bens ,nos ilU inferitnbsp;nbsp;nbsp;bonorum ei/ts omnium reddit conjortes»

’Poflremo caufam finalem fine jcopumindicat Taultn,quern jibi Deus tn hoc toto negotio pro- Jußißcat'onis r’^ptutnliabejt,amp;hxc Jicab tllopraordinata efie ait,ad detlarandam iufiitiam fuamper remifiio- gt;^°ft'itfinis,nbsp;^‘^P^acedenttumpeccatorum tn tclerantia Det,addedardndam(inquamfiufiitiamfuam inpree-r^tt tempore^yifi^ ipfe iufttts^amp;c.Dicitur autem bifariàm Deus iufiitiamfuam declarare.TrimOtnbsp;exi^it,e2r ita /'e iudicem iufium efie ofiendit.Deinde^uandofidemJuam

¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod promifit reipJaprafiat.Et hoc fen fit accipi debet quod hie dicitur.Eramusenimf'^t

^^f^pedtdum efi)peccaiores,amp;propter peccatum morti aterna obnoxij.Ät olim Deus redempt» P^oniiferat^quipeccati debttum dijfcltieret,capue ferpentis conculcaret,amp; ex mortis tjrannidenbsp;jfiatos adfui regni poffefiioncm transferret.Ei^ is filim Dei,qui ex aterno patris decreto in munnbsp;. ’*^‘fiit,^ homofadits ea omnia peregit,qute ad humanigeneris redemptions erant neceffaria.ltaqjnbsp;^^'^^obisplacatfis pater, nofirtspeccatispropter ilium ignofcensfe iufium,ideiif,,fidelem esr “Vf-^^(em effg declarauit.Efiq, hic probe olferuandum.,quod iufiißcationem nofiram in gratuit a pecca-remißionenobis Taulm monfirat. quot;Elam qui hoc non intelligunt,iufiitiampropriam amp; effen-^ßwfibifingunt,qua täquot; Chrifii meritum euacuatur,amp; cuius fidutia elati hoc tarn infigni benefici9nbsp;^fiipfos (foliant,Scimus equidem nos per Chrifium non modo à peccatis liberari Derumetiam re-fS^erari^yt in yiteenouitate ambulantes iufiitix amp; fanüitatifiudeamtts, Sedquia (yt alibidixi~nbsp;ad earn perfeblionem non poffumtts peruenire, qua fola in Dei iudicio conftfiit, iußificationisnbsp;fundamentum nulla ex parte in nofiris operibus collocari debet,fed in peccatorum remißionctnbsp;^^‘tnobis propter Chrifium obttngtt,Docet hoc tile non obfcure,quando Lucteyltimo dicitiltafcrir-if a oportuit Chrifium pati amp; refurgere à mortuis tertio die, amp; priedicari in eius no-peenitentiam ac remißionem peccatorum inomnes gentes, circ, lußijicamur ergo fid ejÇ, iufiinbsp;lt;*pffd Deum,eo quod ille Chrifium y er a fide amplexts peccatafua remittit,amp; eifdem illiusnbsp;fifßitiam imputât,qua de re alibi plenius dicetur.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««ƒ«»« hoc loco Äpoßolus rem itaproponere,yt fimul doceret,quam late patent hoc Dei luflifieatiqnis

ß‘^^ß^^-Dicitenim,illumfieclarauiffeiufiitiamfuamperremißionemprtecedentiumpeccatorum gt;nto ttaptta^fiijg^^ eoru qua ante Chrißi aduentum commiffa fuerunt,quando(y t te patent,nbsp;'^doqultur)jtuitQff^y^g^gg,,^|.g^ß^^y^^j^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignorantia ifiiits tempora dißimulauit.Et mox

rtexpoßttonem fuljjf.f^^^edarandam iußitiam fuam inprafintt tempore,quandonimirHfilittm ® ts redemptorem mißt, ßeuti olim promifèrat. Ttaq^ Chrifii beneficium ad omnia fecula extendit^nbsp;ctmmunem omnium credentium firuatorem effe doceat, tam eorum qui ante eius incarnationett^

h

-ocr page 142-

CAPUIK' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS. T; ad RiGM,ANO:S

fidget ocuî^ in yenturum re]^exfrunt(ficuti ie Âbrahamo i^fi lo^ttittir)^uam eorfttn ^ui nUM amp; inceps ilium frafinito temfore ample^uneur. Confutat igitur htc ‘Paulin duos errores grauißlflt;^^^'nbsp;Primum, eorum ^ui Chr '^i merifum adiîlos m odo refiringunr.^ qui illi iam in carntm mißb credfi^^gt;nbsp;yeteres autemper jacrificia amp; ƒ lorum operum mérita feruatos eß« contenduntiConfiât enim exnbsp;fie yerbnfilos quoq^ ex gratia iifiificatos efit per remifiionem feccatorum,quam nobts Chrißtt^^*nbsp;ruit, dmo hoc nomine Dei beneficium Paulin commendat) quod olim quoq^ humanigenern mifil'^’^nbsp;fis,ctim adhucfilij ira ejjènt omnes homines. Confientithuic doClrince quodPetrtn in Synodonbsp;fioljmitana dixit contra eos, qui patrum exemÿlo abutebantur, yt Legn iugo eosgrauartntnbsp;gentiltn crediderant.^^^id tentatis Deum imponendo iugumfitperceruicem dificipulorum,quo^^^'nbsp;que patres nofiri neque nosportarepotuimm.'^Sedper gratiam Domini nofiri lefii Chrifii crediif^'^nbsp;«os jeruatii iri^quemadmodu ep- illt.Sed amp; alibi Chrifiin dicitur agntn immolattn ab originenbsp;di^eb quad meritifi/ßtnfruÜm ad primas yfiq^ parentes extenditur.Âlterum eorumtqui pro yeK^^'nbsp;iin Chrifiumpafiumttâ' quoad nos originale modbpeccatueitn merito expiatumefiicotendunt^fi^nbsp;alijs y erb peccatn nos ipj'osfiatnfocere oportere. .^Itqui ad omniafiecula «itn meritum ^pofiolinbsp;tendunt, amp; Paptifia ilium digito monfirans ait î Ecce agntn ille Dei^ qui tollit peccatumnbsp;quo di^o omne illud compleêlitur.iquodfubpeccati cenjùm yenit.Etfanefrufira Êuangeliumfi*^nbsp;in omnesgentes pradicare amp; eimpriedicationeminEccleßa perpetub retinere iußißitfinulltßnbsp;eiua meritofiruÜtn rediret.Q^a item ratio maiores nofiros mouifiet^yt inter Chrifiiame fidei arH^'*nbsp;los pcccatorum remißionem retulifient fi Originalepeccatum fiolummodo Chrifiifiacrificio eßetnbsp;latumf^N-os ergojdpofiûli yerbn infifiamtn, amp; C hrifium comunem omnium ßeculorum redetnpß^^nbsp;ejfi credamin,cuitn merito fieruentur-,quotquot ilium fide non fucataiapprehendunt.Ita yer'onbsp;^douatianorum error arguiturgt;quiper Chrifium ea modopeccata remitti docent,qua antenbsp;enum defignata fiuntßjs y erb tir pænitentiie amp; gratia locum negant,quipos^primam pcenite^^'ß.nbsp;in peccatarelabuntur, Abufi fiunt illi oltmhocPauli loco. At quid huitn tile dixit,qui «on eiuß^.i^nbsp;iominn, fed omnium ßeculorum peccata inter fi conferrc,neqj inter ea difiinguerefiedpotitn Cb^’jnbsp;tneritum commendare yoluit^quodilln omnibus expiandts fiufiiciatf'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

fuflifieationis , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htcomittat Apofioltn,claufilam fiubijcit grauem admodum'.P'tfit ipfieixfiffi’^.

fru£ius,quoad 'wfi ficans cum, qui eP^ ex fide lefiu. Exprimit his apertitn totum huius negotij fruClum,q^^^^^ Deum cr nos. ad Deum quam adnos redeat : ytnimirum illitn quidem hiflitiaatq^ fides totimundo innotefi^^i

fimul iußificentur quotquot in Chrifium credunt,qui nobis ab Ulo iußitia faCltn ePfi^. Kbi obfi^“/. himmßdoilrinahac non euacuari iufiitiam Dei,ythodie}r)ipocritayocißerantur,fidpotiusilllt;^ßl.nbsp;ri.Iufiitia enim eS^ flarepromißistquodciim ybiq^ amp;ßemptrfaciat Dein,nullibi tarnen certin^j ..nbsp;fidei cÿ yeritatis argumentum tdidit, quam qubd tune quot^fallere noluit, quado defilij finnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

et gloria agebaturjquißecundiimpromißiones ipfius acerbam et ignominioßam morte fiibiredebtp, Adhac iufiitia quoq^ Opus incomparabile e^^, qubdne peccata humani generis (cui ignoßeet^nbsp;Itat eitis bonis as) impuni abirent,ea filij dileBi non minua acerbic quam ignominiofts doloribtts /-y .znbsp;fiyoluit.Celebratur in hifiorijs ^^leucus Pp^x^qUiciimfilitss adulterfia^us ejfitfiuicynumnbsp;ipfi alterum oculum efiodi decreuit,ne Lex de exoculandis adulter is irrita fieret. At quidnbsp;dicemus, prater inanem luflitice humana ymbramfit cum diuinte iufiitice fieueritate eonferatHf^i^^fnbsp;in Chrifli morte patefaBa fuit ƒ ’Merito igitur Taulus hoc loco Dei iufiitiam commendat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

ipfo omnem humani oris eloquentiam fuperat,qubd eius yirtusper Chrifium in nos yfq^ redund^^-^ y bi inefiabili mifericordiee iufiitiam coniunHam, amp; huius rigor em illius dulce dime temperataVl Lnbsp;dere licet. ’N ec e^fqubd peccandi licentiam pernosinduci clament aduerfarij. j^jfiaenimfi ß.

¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yeraamp;yiualoquimur,quie Chrifio infitosregenerat,non e^ß periculum, qubdinbonefiiusy^^^

“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui per illam iuflificatifunt: amp; quafint yita Chrifiiante officia, fuo loco Apofiolas docebit.

^mnem iufiificationis nofirte rationem hie locus co»prehendit,ita multum facit adaffirendatt^ r ,, tis nofir« certitudinem. Quia enim huius caufa ejficitns eLf Dei gratia amp; mifiricordia,qK‘^'^ß flnbsp;ennem amp; inexhaufiam efie confiat,non e^f,qubd de eiusperpetuitate quicquam dubitemus.nbsp;cum seterno Dei deereto negotium hoc totum nitatur, nulla y el mundi yelprincipis eiusnbsp;ludeuertere autimpedirepoferit.Quia item Chrifitts nobispropitiateriumfaClusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

-ocr page 143-

K o M I L I A XIX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44

^onolßaiantf t^uo minuf nolfi^ p^ttr placatuî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguint ahluti fttmHî. yfccfJit

7)ei quoque ^oria hic agitur^ quundoßtam iujiiciam nbsp;nbsp;nbsp;ßdem ira declarare 'Vjlmr. srgti

eum ^romij?ionihu4 tant ohßgnaMßlij ßti fanguine deeffeyille^^ui otintillas tantaßie^ra-ß^^it ^^ddeißiifoninihui arrhahonem falKMgt;lßiri(utn ßanäum,in ^uo clatnainm /ihh tpa[«riamp; citm yericarti^iritta fit^nos inaniftrßtafioni nequa^uam Itidißcat.Enbsp;nbsp;«rgo falin »ißra cef-

inuiSa : ^ao magK nos anniü dtcet} quot;Vt conßanter ferßusrcmtu in '^ediatort tuts [tßi hiticin Ißirituamp;ytritaccßruiatfitti, Ulidtbetut beHtdiSlhihigt;nor}gloria ^oteßasiiinbsp;^‘frnum. lAmen,

n O JA l l, l A XIX.

Vbiigtturgloriadofexdufa cft.Per quam legemc'operumf Non, gt;mö per legem fidei, Colligtmus ergo fide luftificari hominem abfc^nbsp;operibuslegis. Anludaeorum Deusfolumc' annon Slt; gentfumc'certcnbsp;gentium,Siquidem iinus Deus eftjqui iußifi'cabit Cireumcifionentnbsp;ex fide, 2C præputium per fidem. Legem ergo inanem reddimus pernbsp;fidemrAbfitjimo Legem ftabilimus.

ET’/’ honutyquantits quantus eS^^peccatorß(gt;amp; ea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura noßra corruptio,^^ ex noiût

nihilpoßimus^tantatarnenef^ßmulnoßra carnis arrogantia,yr ptleriep^falutem in ßto- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

cperum meritts amp; propria iußitia quterant.Exempla eius non modo in Itidats amp; gentihtts ha-etiamilliSi^uihodieadhucßtperßitiontbiisaddi^ijunt^'verumetiain mulcts,nutaliqua quot;^ßltognitione illuminatißdsm in illumproßcentur.gamuts enim oreChrifium ynicam iußitianbsp;^^^icum falutts authorem agnoßcant,recurrittarnenßubinde innata carnißducia,cjuaßt,yt amp;ßnbsp;IPßtniniium placeant,amp; ßtam dignitatem aliquomodo cor am T)eo oßenteitt. Q^is aute error ißenbsp;lejit Chrißicognitionem obßurat,amp; à yiafaluttsabßrahicßllum creht 'o er d’ligenter oppunbsp;^^^^inecfßtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fecerunt idpaßim Äpoftoli,amp;interhos maxime FaulM,ele^um illud 'Deiorga

alibi tuin hac epiftola,cuius doàrinaperpétua inEccleßaretinsridebet. Et hahlentisqui-

‘^omnes homines peccati reos egit, iußitiam yero amp; falutem monflrauit in ßla 1) ei gratia,qui ^opifj. Chrißumprepitius eße yeltt omnibus,qui huneßde yera amplexantur.Hts inpr,ejfgt;ui tra-‘*‘^'gt;nühuiufconclußonem infert,qux multa continet qua adnoßra ßdeiinflitutiorem faeiuntftä'nbsp;i'^oruin cognitio hodte imprimis neeeßaria eSf,quando de eadem caufapaßim dißutatur.

Et primo quidem quaß infultans humanx iufiitix meritts, omnem hypocritarum coißdentiam uypocritärtM ^‘^timit.Ebi igiturgloriatio!^ Qjttiß diceret. Si T)eusgratis iußißcatperßdem in lefum Chrißum, cißdeiuiM rtfnbsp;homo quoglorietur!^Annon exclufa ef^ omnisgloriandi materiaßue occaßof Fer quamnbsp;LegemiOperum ne!^ ‘FLequaquamümoper legemßdei,Ftitur autem Legis yocahulo pro fu-^otum more,dedoUrina loquens,hr Legem operum dicit earn doHrina,qux nosoperib ’ts ittßißcarinbsp;^^lt;tdit; Legemßdei yero eam,qux iußitiam monßrat in merito Chrißi,quifolaßde apprehenditur,nbsp;fenfusyerborum eif,,non habere homines quoglorientur in Dei confßeilu,amp; omnemgloriandinbsp;^ßeriam ßblatam eff'e,non quidem per earn doilrinam,qux operum merit umßatuitfed per Euannbsp;^tlium, quoßdes in Chrißum traditur, qui nobis ynietts tußitix amp; falutis authornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At quxrunt

hoc loco nonnuUi,quomodogloriationem proprix iußitix nobis per Legem auferri amp; eripi neget,cùm dlud maximefadat,quando corruptionem nobis inhxrentem argHit,amp; tales eße oßendit,qui ad 'Deinbsp;tri ‘*’^‘dnullomodoconßßerepoßtmus,ß fuo iureillenobißumagat i“ Sed Faulus hicadeamLe-gßston itKne reßicit,qux ei propria eß,qubdnimirum iußitiam amp; falutem ijs p»llicetur,qui ipfantnbsp;facits prxj ant^ 2)ici ergo non poteff, quod gloriationem operum excludat, ciim ad illa nos remit*

Eegisßdei,ideif^,Euangelij conditio.Hoc enim tune nos in Chriß9 ^ußtßcart amp;Jeruari docet,ß Uli credamus:amp;quia iußitiam extra nos monßrat in folius Chrißi menbsp;t‘to,recienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnemgloriationemexcludereyelnobis auferredicitur.Flec fernereßcloquitut

Taulusjquando ei cum Hits res erat,quiChrißiani quidem haberi yolebant,Legem yerb cum Euart h ä

-ocr page 144-

CAP. irr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

gelio ccnimîfceiant,qua}ido illittf opera ad iuflitiam amp; fahttem neceffaria ejje yociferaiantw. dit ergo ipfos ea de^rina confutariiCuittifiüatores yolebant cenferi.

Lex EKdzjs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yero hie obferuabimtu,riuodLegem amp; Euangelium direct inter[e opponitjomnemj,

geliumfibiin* mff,gloriationem ita emedio tollit,yt iujlifieationti laudemfoli fideiin Chriflum tranfcribat-7lt;^‘ fi ittfiitia operum amp; iufiitia fidci,quod Dominui nofler apudLucam Cap. 1nbsp;ganti parabola docet. Inducit enim pharifieum, qui operum fidutia turgidui dicebat; Domine.,g^*‘nbsp;tias tibi ago, quod non fim yt reliqui homines, rapacesdniufii,mcethiz ieiuno hh in hebdomade,^^*nbsp;cimo omnia quapofiideo.Huic autem opponitpublicanum quipeccatorum conficientiatonui^lfi^^ßnbsp;que proflratlu non audebat oculos ad cœlum attoll€re,fied infolam Deigratiam refßiciensperettf^^'nbsp;bat pewits fiuumsCir orabat*. Deiis,propitiui eflo mihipeccatori: Et mox fiuamdeytroque fienH’^'nbsp;tiam fierens Dominus ait\ Dico yobts,defitendit ifle iuflificatus domumfiuampotius quam ille'-quicunque fieextollit,deprimetur‘i cä^ qui fè deprimit,extolletur. f^^em locumfi cumprafienti^''^''nbsp;feras,patebit, eos qui operum fiuorum meritisnituntur,direB'e in fidei Chrifliana Legespecc^^ßnbsp;amp; ita fibijpfis exitium ^onte accerfere^ Eidei enim proprium eï^ ,gloriationem omnem extl^*^^^^nbsp;re.. Quod ytinam 'Monachi obfieruarent, quorum religio atquefidutiafiolis operibua nititur,amp;nbsp;dem iqs,qua humants traditionibus commendantur,amp; quibus nihilfrigidius aut ineptius excogd^’^^nbsp;poter at- Si enim lex fidei Chrifliana ijs operibits gloriari prohibet, qua fecundtim Dei legemnbsp;abfiurdum plane, imo impium fiuerit, humanarum traditionum operibits tantam gloriam deffl^^,’nbsp;yt nos per ilia aliquid mereridicamus.Clamant illinos harefimfecijji,quando hominem Jolafi^^^^nbsp;Chriflum iufiificari dicimus, at nos ex hifee quot;Pauli yerbts retins dictmtis, ip fas à fide Chrifliati^^'nbsp;lientfiimos efle, ciim contra pracipuam buius legem atq, conditionem,fluor urn operum iuftitiain Iquot;”'nbsp;. flituere non erubeflcant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ¦

p'i'^f»ißds,printipalem propoflitîonem amp; flatum huius tra^lationts repetit: Colliÿ’'^!^^^ nes iftj ipcatur itiflificari hominem abfiq, operibus Legis. ESfl^ hac propoflitio bimembris. Primonbsp;flificationemfidei tribuit,qtiam infirumentum tfienuperdiximtts,quo illa in Chriflo apprehendd*^^.nbsp;Deinde yerb Legemcum fluis operibus ab hac gloria excludit. Ex hts autem nos reüècolHÿ^.nbsp;(um multis ex yeterüpatrum numero,nosflola fide iuftificari,quàmuis exclufiua particulanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

à Paulo non exprimatur. Quia enim in hac caufla duo hac, Fides amp; Opera,flola in controuefj'i^ yeniunt,hacautem ÄpofltoltiS fimpliciter excludit,flola fides reliquafit oportet,cui iuflificationi^^^nbsp;ria infloliducedat.ESfl hoe hodieprobè obferuandumpropter aduerflarios Sophiflas,quifide it^ .nbsp;fium nos iufiificariflat entur,fled non flola, Ita y erb partialem (yt nuper diximits) iufiitia confld'^' 'nbsp;qua partim fidei,par tim operibus tribuatur,nbsp;nbsp;hoc y num agunt,yt flaltem aliquis locus in

tionts caufla operibits nofliris relinquatur,yt aliquando kisfidem flubijcere,amp; liberi arbitri] rum meritorum regnum rurflitsflabilirepofiint.Et hocquidem dolo illosmultis noflro fleculo^^i^^nbsp;fluijfl fi:imus,quiminits prouidi Ulis locutiones aliquas concejflerunt, quibus poflea aduerjin'^^ß^ffnbsp;iufliificationis doHrinam HU abuji flunt. Quoties ergo de iufiificationis caufla agitur, nos Jitnp^^^nbsp;cum Paulo dicamits,hominem fide iuflificari abfiq^ operibus Legis.

Pauliu ^Uco nbsp;nbsp;nbsp;Obijeiunt HU nobis hacobi yipofloli authoritatem (non contenti nimirum, qua Hlorum ß

vs coci utur. nobis lite mouififi,niflt Apoflolos ip/bs interfi committant) qui in flua epiflolalfiripflt^^^’ Cf, braham pater Hie nofler nónne ex operibus iuflificatus eifl^ ciirn obtulijflet Iflaacum filittm flb^^^nbsp;per altare.^ Eides quod fides adminiflra fiuerit operum ipflius,amp;ex operibus fidesperfleiii^nbsp;Et impleta ehÇ firiptura, qua dicit : Credidit .Abraham Deo, amp; imputatum efÇ ei adnbsp;amicus T)ti yocatus eßfl. Eidetis igitur, quod ex operibus iuflificetur homo, amp; non exnbsp;turn ‘Similiter autem amp; L^hab illa meretrix, annon ex operibus iufiificata eifl^, cumnbsp;tiuntios amp; alia yia emijijfit i Eidentur hac inter fle pugnare ,fled flacileconciliaripofiflunhnbsp;dem Jfiiritu authore locuti June, amp; reipfit confintiunt, Jicuti ex Hieroflolymitani Concilij A .nbsp;colligitur, ybi non alia lacobi fintentia fluit quam Petri,cuius yerba illic cum Paulinisnbsp;omnia conueniunt. Primo enim obfleruare oportet, non cum yno amp; eodem hominum genetsnbsp;que .Apoflolo negotium fuijfle. Paulus enim contra eos diflfiutat, qui quoad yita morumqtt^nbsp;nbsp;nbsp;J

fudinem iufli y'Ueri poter ant,amp;Jua iufiitia meritogloriabantur.Iacobo autem cum Hitt

-ocr page 145-

s

M O M I L ï A X IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

lt;«») tnhonefle amp; tur^'ner''viuerent-,fiilei Chrtflianteprofeßione jufficere arlitrabantur.îtdilj non eo~ œ fenjii DocabulM, ^juainbancdil^utationem inciduMy''ïgt;b funt.Et Tauluf qutdem fubßd^ice'r-^»mfirmumqj an'ttniajßen[um intelli^tt,juo Cbrifium amp; in hocnobtioblatasfaluûsfromißiones re»nbsp;lacobttiyer'tfßdeinomineabudturpro inaniproßßione^quaprophaniißtßeß yenditabanttnbsp;^oad tiißificandi quot;verbum noßer %gt;ipoßolin de caußt eßiciente dißerit^qute nos cor am Deo iußosnbsp;^acceptasreddir, ©• banc nobvs in ßaemonßrat^ eo quodper hanc Dei gratia amp; Chrißi merttumnbsp;communicattir. lacobtnautem de effeBü iußitia loquitur, ^tite nos reuera iußißcatos eße de-^^^rant.Praterea operum nomine ea intelligit ‘Paulus,quxiußißcationemprxcedunt.Iatobusquot;verbnbsp;^^gt;qua hancßequuntur, Itat^ßquot;vtrumq^ßmulconiungas,hanc J^lpoßolicado^rinxßummam eßepanbsp;Hominem non aha rations coram Deo iußißcari, quam ßde in Chrißum, qui quot;vnicus graiiee

amp; iußiiia yerx nobts mediator ePß : ex operibttsautem aparere^ num quts yera ßde praditus ^ptoinde reuera quoq^ itißißcatusßit^ Ideononßußicere inanem amp; otioßmfideiproßeßionem(quanbsp;^ßtolusßdem mortua quot;vocat)ßedßde quot;vera,idePß^yquot;viua ör eßicaci opus eß'e,quxbo-M arboris inßarnbsp;r thgnos fruElusßerat.Et huicßententix fatih exempla,quibtis lacobus quot;vtitur,Conßat enim jdbranbsp;annis aliquot,priußquam Ißaacum immolare decreuißet^Deo credidiße^tSt earnßdem tlh imnbsp;P^^atam fuiße ad iußitiam» Q^bd ergo ex immolationeßlij iußißcatum dieet lacobus^non aliter ac-^ebec,quàm quad eoßaüo tußitiam illam declararit^qux ipfiper ßdem in fernenpromißum ob-*ß^gt;'at. Docet idem Deus, quem j^brahamo tunedixiße bloßesßeribit : !am cognoui qubd timeasnbsp;nonpepereißißho tuo quot;vnicopropter me.Âtqui iampridem,imb antequam mundifunditnbsp;^^^^aiacerentur yibrahamum nouerai Deusutatamenhumano more loquitur, yt eius ßdematq^nbsp;'^ßuiatn nunc^er 'epateßaBam eße oßendat.Ef er^oßmmattm rem omnem comprehendamus,pernbsp;^eiconße^u iußißcatus ed^ Abraham^ cumpriusidololatrisconuerfaretur^neq^a-^V*^dbaber(t,cuhisgratia iliumßbi deligeret Dominusdußitiam 'verb hancpoßea openbus dccla»nbsp;^‘^'*‘^iquaexßdeilla emanarunt, Eadem eP^ ‘Pßahabxmeretricts ratio^qux priufquam explora-

« loßiaßibmßos exciperet atq^ tueretur,iam ante ex operum Dei relationeßdei yerx femina ^ß^‘perat,quacaufa fuit,quod Deitimore ferioaßiceretur,amp;huicpopuloconiungicuperet,quemnbsp;tantpropitio quot;Vti quot;videbatßdqjpoßea hoc tarnprxclaro holpitalitatM officio declarauit. H.eminenbsp;bjpocritarumßophißica moueatfed^po/loïorum do^rinx inßßamus,cuiusßumma Paulus innbsp;t'^ffentipropotile^Hxc enim omnemßalutisgloriam quot;vni Deo tranßcribit,et cauetne quodhuius eß,nbsp;ß^ßlegaarrogantianobißpßs'vendicemits,Eadem (dlutiscertosreddit, lt;amp;ßolaconßeientiasträn-^^dlat,qux nonpoßunt nonß.u^uare,quam diu inßiorum operum meritis aliquidprxßdij collocar,nbsp;‘«wintllisnihilquot;videant,quod Deiiudiciumßßinerepoßit.y^dhxccarnis licentiamßortißimeßrx-

amp; reprimit,quando amp; Deiamorem in animis noßris accendit, amp; timorem eius 'Vere ingenuum P‘‘'''h,neeiuspatrisiram prouocemus,cuius tanta fuit erga nos indulgentia,'Vt ßlium quot;VnigenituMnbsp;P^o nobis dederit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üeufidntltt»

Cßteriim probat propofttionem fuam Paulus argumento,quodex Dei natura defumtt,amp;hoc ffaenuntiat,^1 abfurditatem indicet, qux fequitur,fi iußitiam nobis ex Legecontingere dicamus. gcnttimi,nbsp;ßnludxorum Deus folum!^ annonamp;gentiumicert'e amp; gentium, .^irgumentum ita formabiszSinbsp;fußiiia ex Legis operibus obtingit, Deus partialis erit^'Vt qui negleBis omnibus alijsgentibusßliuinbsp;ludaici populi faluti cofuluerit.ydt Deus non eiufmodi ei^,fed communem omnium gentium Deumnbsp;Crßaluatorem eße conßat. Ergooßera Legisnoniujlißcant. Hisargumentiineo ePß^, qubdLexnbsp;'Mofaica fblis ludxisdata eßet,eoq^eßieatittsper illudconfutabantur ludxi,qubdipßi tlla tanquamnbsp;fuo peculiogloriarentur,amp; propterillamgentes reliquat faßidirent, Addit tarnen ampUoris con-ßrmationisergo : Siquidemquot;vnus Deus ejÇ, qui iußißcabit Circumcifionem exßde,amp;Prxputiumnbsp;perßdem.Ciretimcißonis nomine ludxos,perprxputium 'Verbgentes incircumcifasintelligit,amp;rur-Pus ex L)einatura,qui quot;Vnus amp; ßolus eiÇ^, argumentatur, Quia ‘Vnus ataueidem omnium gentiumnbsp;Deus effynatn quoq^ et eandem rationem ißlißcationis eße oportet,qua ipfi homines coniungantur.nbsp;Aequihxcnonpotgj^fßg Lex,quxfolis ludxis esfdata.Ergo fides fitoportet,quamilleinomnesnbsp;Rentesprxdtcare iußit.^tqui Deum non ludaicifolumpopuh,fed gentium omnium Deum atquenbsp;’vinAicetn eße,multis argumentis probatur, Ex quot;vno tnim Janguine (quot;Vt Paulus Athenis dtcebat^nbsp;b 3

-ocr page 146-

ç A P. in. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. ADR.©manosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

feàtynîaerftifngénwhominum^ amp;'Vnw omnium gentium pater e^^^dam, qui primtnprotnif' ftonem ßitura redemptionti accepit^ yt illam ad omnem eiw pofleritatem pertinere conflaret,nbsp;indeetfi ludais foli} data fit Lex per ’Mofim promulgata^pritti tarnen omnium hominum atitmi^nbsp;Lex natura in/culpta fuit, qua Legûs feripta pracipua capita contineri aliiti diximuf. Etnbsp;quoif, adpromiffx falutis focietatem pertinere non modo propbetarum yaticinia deilltsyocand^»nbsp;ycrumeriam ipji Cbrifiu aperte docet, quando Euangelium omni creatura pradicari tufit.

fidei doUrina omnibtngentibtucommunes ejfi debuerit^ illam quoq^ ynicam rationetn fÿ’ patet,qiia homines iufltficentur. Idyer'o eiufinodi quot;rerbis docet Âpofioluf^yt ludaos ridere yidelt;gt;'nbsp;tur,qtii adhucfuperbafuagentüfidutia reliquat omnes contemnebant,..Ait enimtyw ef^nbsp;qutiuJUfcabit Ctrcumctfionem ex fide,amp; Traputiumperfidem.Qu^ßdioeret.Scio ludaosjibiq**',nbsp;pecultareprte alijs gentibta quot;ytendicare ,/èd reuera fila fidesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua iuflificari pofiûnt tam

quàm genres. Quad fiyero cuilubet difirimen aliquod conflituere, agedum hoc fit,quad ludxi^^ fide, genres per fidem iufiificantw. .fiitquicum'vtraque locutioeundem fenfum babeatfatûnbsp;par et, difcrimen illudquod ludai queer ebantridiculumefife, amp;in yerbts potius quàm in rdpßnbsp;confifiere. '

Dci iinperio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem alias quoq, ob caufas probe obferuandum,qubd yn»s omnium gentium 7)eni effidiquot;,

umnesfubfunt. citur. Docent id paßim facra liter a.Daniel buic omnes linguat amp; régna cmnta fubefie,amp; illttm f gnorum omnium yices adminifirare tefiatur. Dauid yero genres omnes Cbrifto in bareditatetnnbsp;tas efife ait à pâtre. Et hune omnium gentium turam babere bifioriaomnes docent, ipfi quoO'^.nbsp;experimur. Seruit hoc confilationi cmniumbominummirificè,quandointelligunt fiquoq^fiiinbsp;proteilione eflè,amp; resJùas omnes diuina prouidentia confilio gubernari, Htnc certè confilafio^’^’’^nbsp;petere docet CbnftM aduerfus mopia amp; famispericulum, inperficutionibus item amp; quibufun^ifnbsp;lijsaduerfis.quain hoc feculo agentibusaccidere filent.Kide ’Matb.^.amp; Mi.Singuliergo/ibnbsp;cent quacunq^ de Del bonitate, lufiitta, yentate, fapientia, omnipotentia amp; maiefiatedieuntufinbsp;Deurn ipfis talemfore cogttent,quando confiât,dlumneminem àfi reijcere,niß quifionte ab ipfi[^'nbsp;cefitonem ficerir,Adha;c,infiitutioni etiam nofira firuit ifla confideratio.Admonet enim omndnbsp;mines Detimpsrio amp; legibus fubie^os ejfitcuius fingulos meminijfi oporter,nequià fi exemptungt;^\nbsp;hitretur quoad morum autfidei pracepta, Quia enim omnium bominum^index amp;gubernatofonbsp;Dsus,ad omnes pertinet quicquid ille de y ira innocentia,de cbaritatis mutua offitijs,de humildß^'nbsp;de iufiitia-,defide item amp; religione pracipie.Errant ergo yebemeter,quipropter fiblimiore alic**^'nbsp;dignitat^ gradum jibi plus quiddam quàm alijs lieer e putant, neq^ cogitant eo plus fi deberenbsp;quo plus acceperunt. 2dec minus bit confatantur,qui ynumquenq^ infua religione,yelpotiits fifi’^'nbsp;fiitionefiruari pofife contendunt.Qua opinio hodie multos fiducit,eo quod mundo plaufibilts amp;nbsp;ritati confientanea effieyidetur,qua monet nequem temeredamnemus, Confierunt illi Deumnbsp;tifiimo '^donarebte, qui multas atq, diuerfias genres fiuo fiub imperio continear,amp; quàmuis non ij*^nbsp;omnium mores atc^ ritusfiintgt;grarum tame amp; acceptum Jibi habeat obfiequium quodfiing ulip^^rnbsp;gentts morefiibipraflant.îta Deumfingunt,qui etfi non eademßtreligionis fades apudomnesnbsp;tes,fiingulos tarnen admittat, qui ipfiitts colendi fiudio amp; bona animi intentione ad ipfium acctdi‘’’^'nbsp;cAtqui Tardus argumentum bocinipfios retorquet,amp;quia ynusnbsp;nbsp;nbsp;omnium gentium Devs,l^^

quoq^ 0* tandem rationem effie colligit, qua homines wfitficentur, amp; hone nobts in fide Chrifii firatinimirum quod fidret,neminem fine hoc ad pattern y enireamp; cum eo recondliari poffi.nbsp;praterea locus tfle,neminem propter genus aut nadonds difcrimen à nobts conremni debere,nbsp;nimomnesadDeum pertinent, impianimisinfilentia fiueriteum fafiidire,quemillepro fiuoag^^.,nbsp;fidt,amp;qui per fide in Chrifium nobts frater fiaSlus e^,Teccant in hoc multi hodie,qui Chrtßi^^y,nbsp;Jimi yideri yolunt, quos ego cogitate yelim ( quando non alijs rat 'ionibus mouentur ) hoc ipfio^ :nbsp;[udxts commune habere,quiJimili arrogantia olim reliquasgenres cotempfierunt,imo odio profr’*nbsp;firint. Quàmyerb abfiurdum amp; iniquum efi,homines Cbrifiianosijsmoribus yiuere,quos elimigt;^^nbsp;daorumgenteDeusdamnauitf

^eu^ciMtt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î’rfw/î dijfutationem,qui Judttorum obieUioni rejf onder:Legem ergo

fitueinutilemreddimtfsper fidem.Iraenim tuncludxi ^pofioldsEuangelium prlt;^ditantibt^^^^^

-ocr page 147-

H O JH I L I A X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;

foleiMtt : Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operibui legi4 fila fide in Chrifium iuflificamur, trgo lex inutile e^amp;

^^Jirahanc olim 7)0114promulgauiti Similes Iud:eorum fiunt^qui hodie nobif ogganiunt : Si legent pr^Jlarepotei^^ neei^ aliqua a^ud 'Deum humante iûjîitite ratio, fedfila fide iufiificamur^nbsp;legem dedtc T)ewsf (v,r ea exigit qua fa£iu impofiibilia funt f Er mox fiends yelts aduerfiu/tnbsp;^angelij doUrinam inue^i f er nos “Deum iniquitatif inftmularifieges bunas aboleri, Itientiam in-tnbsp;fl^‘,tuflitiam euerti amp; omnem di/ciflinam è medio tolli yocifierantur, Sedytrifique yno yerbo re.»nbsp;Jrfindet 'paulu41 Âbfiit» Quafii diceret î Sunt hac indigna auditu, amp; lt;« do^rina fiiei ahenifitmainbsp;^0 legemfiabilimus., ideffi^ ratam amp; efficatem reddimtts yt fiuum jinem attingat, tunta ergànbsp;'Deus^omulgauiciquinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt yera fiui cognitione nos illuminet,amp; in Ulo beatos redd.u : Lo»

autem de rota lege^tatn moralt quàm ceremonialt.,amp;‘ ytramque fer euangelij doSrinam /ia» \ tefiaitur. Quoadenim moralem,arguit quidem illa innatat» nobds corruftionem,amp; damnatiottnbsp;'^^^bnoxios eße docef.idyerb non ideo facit^yt in defierationem addu^os mifiercferdat fedytadnbsp;j l^tiflutn nos deducat, in quo fatdsfaElionem amp; iufiitiam nubds monflrat. Quo nomine illam 'Pau»nbsp;'lt;^tid Galatas ficribensfadagogofltmilemeßedtcit. Stabilitur autem hac legis fars fer fidem quan»nbsp;° Chri/ium amfle^limurf in quo renati nouds yiribus inftauramur ,yt yelimits quod Deo fia»

amp; ea etiamfraflare incifiamits, qua fritti nobds imfofiibilia erant : yt nimirum Deam ame» ^'lt;sex toto corde eundem ex fide inuocemui,nbsp;nbsp;nbsp;frofter ilium homines quofiads dtligamus, quos

(ommendauit. In quibus yt legds imfletio, quoad nos, confflittita eiufimodifiunt, yt/ina ^^‘P^^fiari nullo modo fofiint. Quoad y erb Ceremonias, aboleuit quidem has Chrifitu Ju a mor»nbsp;^tquod illds figurabatur nequaquamfiuflulit. Scimus enim has fromißa in illo redemftiondsnbsp;'^'fibrasßue tyfosfiuißi, quijimul if/is occufatos deyeterds hominif mortificatione admonebanttnbsp;1*3^^ Per euangelium ifla quoque legds fars flabilitur, quando docet ceremonias non mines, fednbsp;^gt;^hibita fialutds fiacramenta fiuiße, fimulque Ghriflum nobis frafienrem /iflit, quern yeteresnbsp;exfeSiabant: at que grauiter monet amp; yrget, yt carni amp; mundo mortui in y it a no»nbsp;aitibulemus amp;nos Deojijiamus yiuentem ho/liam. Ergo ei/i fnlafide in Chrijlum lufli-Ifltrnur, (amen ideo legem inutiliter dedic Deus, neque i/la fer Euingelium frofbanatur,nbsp;J’^^ptrhoc eius yeritas atque yirttis elucefiiit, qua nulla ed^, mfi illiiis lucem inféras, 'idequ»nbsp;morum dificiflina ferfidem iuflißcantem euertttur,ciim eadem omnes homines ab obedien»nbsp;^'*ß''^/tamDeodcbemu4,ohjiringat. Obfieruent autem Pauliexemflum omnes ecclefiarumnbsp;yt iffi quoque in euangeli) fradicatione earn caurionem adhibeant, nefer illam lex 'Deinbsp;’f^^furßue frofhanetur. Quod tunc frobe cauebunt, ft fefium Chn/îumfyncerè f raditent, amp;nbsp;^^fiajiitum aut exhibitum eßedoteant, quicquid olim fromißum amp; adumbrat um fuit : hor»nbsp;‘fntur item omnes homines adfidei obedtentiam, qua fi illi y ere infifos eßi declarenG lUi dtbttutnbsp;^ficdiPlio, honor, gloria amp; foteflas in aternum^ .»4men,

C A P V T UIL

H o M t L I A XX.

QVidcrgodiccmuis Abrahamümpatrethnoftrümi'rtüenifTe fé» lt;^undum carncmj' Nam fiAbrahamus ex operîbusiüftifîca-lir,habet quod glorietur,at non apud Deum.Qiiidcnim fcripriinbsp;fadtcitcCrcdidit AbrahamDeo,ó^ imputatumeftèipróiufthià. Ar«nbsp;9^^* ci qui operatur,merces non imputatür tx. gratia,fed ex débite Einbsp;'^^’¦öquinónoperatürXed credit in eum qui iuftificat irnpiurn,impu«nbsp;faturfidçs pyg pj.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sicutetiam Dauid definit beatificationcm

imputât iuftitiam abfcp operibus: Beati quorum rc f’’’ Ç unt iniquitatesjamp;f quorum obttda funt peccata.Beatus in'ncuinbsp;non imputant Dominus peccatum.

i 4

-ocr page 148-

CAP. irii;

IN EPIS T. AD ROMANOS

IjVEMADMODV nbsp;ßeccata «oj à Deo ßparanfj quxyera amp; ynica cmnii

amp; ferdtüonti canßi e^xlta hominu}}:febcfrasm eoßoüßwitim confijlù, '^rpeccaiof^^^ ' I culpa liberati cnm Deo ingratiam redeant,lgt;iihilergo nobdf ram necejjarium

tn prtfittione

quot;Vt iufiificationii iflita y er am rationem teneamin. Qui enim in ea probe injiitufiß^^ ij facile omnes errorer atqßuperflitiones relin^uunt^rj^uibu^ plerie^j decipiunrur, .y^rqui hocmyrnbsp;rium ignorant, ij non modo per omndf generts error es miferè yagantur, '^erumetiam « falutü'^'*nbsp;abhorrent J eo quod hancyelbonis openbus inimicam eße,y elfaltem nihil abudnobit conferrednbsp;tant,quàm q^uodjine Chrißo amp; fde Chrifliana haberipoßit. Talet olim fuo tempore multosfrwnbsp;queritur D. Augußimu, ^ui Chrißianißeri nolebant ^quod operibw fuih conßfifefibijpßsnbsp;putarent. Tiicebant enim: ^ene quot;yiiuere optM eîf. Quid mihi pracepturui eïf, Chrißua quot;Vt bentnbsp;uamf lam bene yiuo^quid mihi neceffariufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriflws ßlullum homicidium nullum furtflt;^’

nullam rapinam facio, res aliénas non concupißo, nullo adulterio contaminortamp;c, Quorum ƒ hodie multi audiuntur qui cumfidei mjßeria prorßts ignorent, in fola opera externa intendß^^nbsp;tnant\lgt;lonyideo melius eosyiuere qui euangelium audiuntamp; religionemnuper r.eformatnnirnbsp;quuntur^quam nos qui patrum yeßigijs infißimus.Hdem ytrinq^ mores amp; eadem ßudia 'viß‘^^'‘f.nbsp;Quid ergo Opus eï^ propter doÜrinam hanc tumultuari amp;periculanouaßbitndies accerfere •nbsp;talesqutdemßnt,quipraalijsboni amp;iußicenferipoterant. JdeoTaulusnontemeretantadih^^^nbsp;tia ytitur tgt;t doceat nos abfqj neßrit operibus folafide in Chrißum iußificari. Quodnupernbsp;mentis ex Dei natura defumptisprobauit,amp;fimul ijsreß}ondit,quiperfidei doBrinam legeni‘‘^,nbsp;leri aut euacuariputabant. Sequuntur nunc hoc cap.argumenta alia, quibus idem euidentiß'^nbsp;demorßrat^

lußificatioß* àei exemplo

htur.

Initib autem exemplum adducit, cum quod magna exemplorum yirtus eff_ in illußrand*^r quæ obfturiora eße yidentur,tum ytfimul doSlrinam hanc nouitatisfujßcione liberet,qud adu^^.nbsp;Abrahgmipro fjjcam yulgo inuifamfacere conabantur, Cum^ multaproducerepoßet,Abrahamumpranbsp;alijs deligit : primo quidem, quod ludai hoepatre imprimis gloriarentur, amp;proinde eiuinbsp;plum non poßent^ reijcere,quaß nihil adfipertinens.'Deinde quiapatris credentium nomen iatnnbsp;nueratiytyulgofiHjAbrahamidicerentur,quoshodiecatholicos amp; orthodoxesdicerefolemtt^', inbsp;quia cum illofaäM falutis Deus inßaurauerat, non dubium e^ gt; in ipfo exemplum iußifiettd^^nbsp;propoßtum juiße,quodomnes homines obferuare amp; imitari debeant^ quando eadem omniumnbsp;amp; conditio eifßcuti antea prolixe demonßrauit. Fuitprtsterea tA.brahamfingularis amittt^f,nbsp;amp; yirtutibus eximijs illußris, adeb yt fi quifquam mortalium exßorum operum meriténbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t«

tus cenferi debeat^heec laus Uhfitpotißimiim tranferibenda. FLam yt dfonte yirtutum^fidt*^^^ dientia^exorÀiamurjqttis ynquam Deofimilemprießitit,cuius iußis itafeaccommodauitjyt^^^'nbsp;folo natalifn terram alienam amp; incognitam migrarit, amp; tandem ex Sarafibi natum diu^nbsp;tum filium propria manu immolareparatusfuerit ƒ Conßantiam quoq^ fidei inuifam declafßnbsp;quando inplurimisgrauißimif^ tentationibtis Deofirmiter adhxfit,adeo ytneq^famis amp; exih]nbsp;leßix, neq^ bis raptte yxorispericulttm, neq^ domeßiete Utes, neq^ yicinorumproteruia ilium tfnbsp;cultu amp; fidei y er a profeßione reuocare potuerint. Fleq^ minor einsfides atq^ probitas erganbsp;fuit, quodeins cum Lotho amp; yicinis aBiones abunde docent. Citm enim interfuos amp; Uhitsßquot;^^nbsp;rixieprequentesexorirenturßleetßmaiornatu amp;patruuseßetßont'etarnenfuoiureeeßittnbsp;thopotefiatem fecit eam terra partem deligendi^quamfibicommodifiimam putaret. dAnimt'^,^^nbsp;fortitudine tantapraditusfuit, yt Orientales reges, qui Sodomais amp; reliquis yicinis pralionbsp;cum prada ingenti adfita reuertebantur, ipfe cum paruis copijs infequi aufitsfuerit, amp; illorum fnbsp;citu cafo,pradam omnem recuperarit.Quo fahlo nonpriuatum commodum aut opes maioresq'*J .nbsp;ttit.,fid hoc ynumße^auit,yt amp; nepotemfuum ex hoßium manibus eriperet, amp; bonamnbsp;referret.,quorum hoßitio (yt ita dicam) ipfe homoperegrinus amp;aduena ytebatur. Quidnbsp;gulaeius enumerem., quando yixyllum tempus tanti yiri yirtutibus recenfendis fufficettf^'jli^^nbsp;Fideamttspotius,num operibtts fuis iußificatusfit apud Deumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de hoc Apoßolum audiaff^ J

quentem,quificaif.Qthd igitur dicemus Abrahamumpatrem noßrum inuenißefecundum Fidetur quaftionem hanc ex aduerfariorum obie^ionibus defumpfißi, qui Abrahami nomt^

-ocr page 149-

H o M I L I A XX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

î”'*« non in ore Jjabelmnt, Quaß diceret: y^udio quot;vos de Abrahamo magnifiée lo^ui.iamp;patrum fide 'nbsp;nbsp;^%^fiigionegloriari. At non fiufficiiint ifia adßalutem. Kidendumpotins fjÇ, qute Abrabami amp;

^^rutn patrum fidesfuerit^ amp; quot;ande Uli fuam a^ud T^eum habuerint dignitatem-, nbsp;nbsp;f er^o nunc de

^^^ahamopatre noflro agamus^quid obßcro Ule inuenitßd eï^,adeptuf eï^ aut obtinuit (fie enim ^^‘^eniendi'Verbo Hebrai quot;Vtuntur (fiecundum carnemädefi^quatenus homo fuit^autper opera,quanbsp;l^^'^ndum carnts rationem amp; proprijs quot;viribus fecit ‘Prudenter quot;verb Abrahamum fuum quoqfpa^

^gnofiit,rte hunt afpernari aut impiam àpatrumfidefeeeßionefecifie quot;videaturjnterrogatione ^f^'Vtitur, italudaosaduerfariosprouocans, quot;vt libérédicant quicquidad caufiefua defenfionemnbsp;•ßere arbitrentur. Et ctim non ignoraret,Ulos non habere quad dicerent, ipfe rejpondendi partes innbsp;oßendit, ne ipfum quidem Abrahamum fuis operibus iufiificatum fuiffe, fed ex gratianbsp;quoq^ habuifie quiequidhabuit,l^amß Abraham (mquit)ex operibus iufitficatusfuit.,habetnbsp;^'^P^glonetur, id eP^meritum habet quo fidat, Quibus^exijs qua nuper dixit,inferri debet* Seinbsp;''^'‘^^bet quodglorietur apudT)eum,eiim omnemgloriatione exclufiim eßenuperdocuerimus. Ergonbsp;tfl iufiificafus ex operibtts. ‘Difertè quot;verb tribunalîs 'Dei meminit.,ne quoad homines quoq, Abra,-omnem iuflitia laudem adimere quot;videatur,quot;ftq, ofitndat.,fe de ea iufiitia nunc agere, qua nosnbsp;”f^icio Dei tiieripoteif,ne ad mortis aterna pcenas damnemm\

. ^ofeumus aute nos etiam fimili rationsaduerjarijs nofiris rejpondere,qui Diuas talites nobis obij Tsiuoripm exês ^l!l’^^-gt;amp;horuauthoritateabutuntur, quot;vteuangelijdoUrinafimul atqjnosinuidiagrauent,quafifuu

‘ beno,-g,jj inuideamui^ amp; eximias,quibus ornati fuerunt,quot;virtutesnegemus, Dicamus ergo Ulis fiitiofos retort ^^%'l^idquot;Verb Diui Ulifecundum carne,ideß,exfeipßs habuerunt, quod apud Dei tribunalglo- q^cMW,nbsp;^nnon hominesfueruntßjfdem quibus amp; nosaffeÜibus obnoxij.^ Annon nohifeum orarutrnbsp;^^grediarts Domine in iudiciucumferuistuis'.'ßemitte nobis débita noßra,ßcut amp; nos remittinbsp;noflrisfAnnon ‘ivlariam quot;virginem archangelus Gabriel Ki)(^oc^i7eet^ivlui,id eif^exnbsp;^''‘‘^i^dile5lam,amp;eandeapud D sum gratia tnueniße dicitf Quis quot;verb operum meritis locus eß,quot;vbinbsp;h^itdicaturfAnnon apofloloru omniuquot;vox eß: Gratia Dei ftimusquodßtmtisi' Annon jjdemnbsp;eWas fuas comuni amp; quafirecepto more exordiutur*, Gratia quot;vobis amp;pax à 'Deopatrei‘amp;c,An-

“jud Ifaiamfatentur iußitiamfuam effe infiarfordidoru eentonumf Dcniq,,quot;vt quot;vno quot;verbo om^ ^'^^cam,lt;innon quot;vnar.imiconfenfu omneshomines adfolam Deigratiaremittunt, cuius '^ediato-docent Ie fern Chriftumi^ Quam do^rinam non quot;verbis modb difertis tradiderunt, quot;verum-propriofanguine obßg narunt. Et quot;vt quot;vnum addam,quem dabimtts ex omni fan^orunumerotnbsp;^^^^liquemexdefunHispatribus inuocarit,aut ex Ulis ßbi aduocatos apud Dei tribunal quaj-.ue»nbsp;y ‘^t ergoTaulus Abrahamiexemplo contra ludaos'Vtitur, qui iliumfemper in ore habebant\nbsp;bodiefanHorum exempla quot;validißime in Dapißas retor quere pojfecmus, quifub Ulisfuperßitio*-^J’^^ftumpatrocinium quarerefolent.

p 'At ne quis ‘Paulum aliquid exfuo cerebroprofefre diceretferiptura teftimoniumproducit,quo brahami erS probetjhic etiam exemplo Juo docens-i cotrouerßas ae doHrina amp; religions non huma

‘‘^«¦tiombus^aut etiam nudis exemplisßedferipturarn authoritate dirimi dehere. Et enim huma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

’¦‘‘fJoin diuinis miferè cacutitßta nulla etiam exemplorit authoritas efi,niß illa cum Deiquot;Volun-,

^’quot;‘fcripturis reuelata conueniant.Itaqßubijcit in prafenti:Quid enim feriptura dicitf Credidit l'‘^hamß)eo,zbr imputatum eß eipro iußitia.Extat locus hic Gen, iq;,cap,'vbi Abrahamo à cadenbsp;^^‘«tafeureuerfo Dominus dixffe legitur:Ide timeasAbram,ego ebypeus tunsß(m,amp; merces tuanbsp;modu ampla, Cum quot;verb Ulepromißione ißa minus afiicereturßo q,febole careret,cuiusprifeipa-^^^^^°P^crpromißifeminisfee auidißimifuerüt,amp;diceref.En mihi non dedißifemen,amp;eccefiliufnbsp;tuoquot;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fl-iteruilli dixit Dns: Hic non erit hares tuusfied qui egredietur de quot;Vtera

i erit tires tuus.Inde illoforaseduHo ait: Sujpicequafo cœlum,amp;' numera(ßpotes)ßellas:fie *^^^J^^!j^^^-feuibus quot;verbis lAofesfubdit*Credidit Abraham Deo,e^rimputauit ei(fcilicet Deusnbsp;ß'c’^^^^flUia.Paulus aute Gracam interpretationsfecutus,qua tune quot;vnlgb recepta erat amp;nbsp;^cijenjum c ariu^ reddidit,paßiuo quot;Verbo quot;vfus eflßmputatuefl ei,eirc.Pulchréautehuiusdifeuta^nbsp;^nis mJ itutooe^ feruie. Trimb enim deJobole ex Abrahamo nafeenda hie agitur,in quapri‘‘nbsp;, quepatres fummo animt defyderio expeHauiJfe^modb diximus,Et quamutsnbsp;ofesdsAbrahamipoJleritatefimpliciterloq quot;videaturfcdßattameßllu in promijfum feme mulierii

-ocr page 150-

CAP. HIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM BUST. AD ROMANOS

refi)exifi'e,qucdprcmifitonum omnium fundamentum tj/epatres non ignorabant. Teßatur ioc'lj Dormnm /oan.S.fic lohnens', Gejliuit y^brahnm 'vt Wideret diem meum, amp; yidit at^^gauifin e^'nbsp;De fide ergo in Chrifium loan ifte quot;Ivlofis re^ifiime exponitur. Deinde qunmtn mulcn quot;viriuidf^nbsp;amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illttfirn fiuerit .Abraham, tufii tarnen titulam nunc demum iUi cortc(r

Deuii^uando fromifiioni huicfirmoanimi ajfienfiu credidir. hai^jnihil commoditn amp; efficatitu duelpoterat contra ludaot ^ui .Abrahami authoritatt aduerfin yera fidei doÜrinam abuteb^^quot;nbsp;tar.Et non mintnnobn etiam ferait exempla n hoc^ yt nojlri jecuUpharifleos confucemas, quinbsp;rum operum iufiitiam oftentare non definunt. !2aàin enim abfurda amp; fiultafit hac illorum co»p^.nbsp;tiafinc luce clariutap^aret. 2dam quern dabunt HU ex toto fiao grege, qui cam Abrah.tmo confi^^jnbsp;tnereatar f 2gt;lon habuit tarnen hic quo gloriaretur abud Deum, quàmuis opera eius omnia exp^nbsp;tnanarint,eo quodhtecquoqj Dei donumße^yt alibi docemur, Q^aerffo infanta fiuerit, hypoerd^'nbsp;rum yanißimorum opertbua, qua abfq^ fide fiant, hoc tribuere, quodÀbrahamo patri credentii*’'^nbsp;negatttm fiuttd Abfq^ ßde autern iilorum opera fieri dicim^ti, quia humanid/ôlùm traditionibtitnbsp;tuntur,quas à fide alienißimas efie confiât ito quod htecinfiolum Dei yerbum intentanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clattf^

illi ànobn Diuos contemnûnon ytdert autern quanto maiorem illdf iniuriam ipfifiaciant,quandefi' pfos illtf longéprafierunt.Q^id yero de alijs dicemits,qui non contenti fiuorum operum iufiitiatnnbsp;fiiruijfi.eot uniem mérita aUjs etiam diuendere non yerentur, quaß tanta in ipfis iufittia pleniigt;‘.nbsp;f‘i)yt in alios pofiit redundare.E^fi^ hxcfiuperbiaplusquam pharifaica,amp;indigna plane Chrijii^^nbsp;auribftf,

faulut 'ocuvn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Porroipfe ‘Paulus additÜum modofiriptura locum interpretatur, amp; exemplum hoc latiit^

O' tendit^yt communt omnium infiitutionifieruiat.Kbiobferuan debet inter alia,quàm diligenterßß pturas legerint apofiolt, amp; lingulas quoq, yoces expenderint, amp; quo ßudio nos etiam in tilts yefp^inbsp;debeamiis, Doiemur item ficripturas inecclefia non modo recitari debere, yerumetiam exponi ‘‘nbsp;Jinguiotum irfiitutionem accomodari,ne inanifiono aures auditorumfieriant. '\lonet hoc alibinbsp;jlolus quando minifiri effeair,ytyerbum Dominiredle fecare norit, amp; illudfingults4ppticet,pf^'‘^nbsp;tptis efie yiderit.Sedne longius euagemur ,audtamus Paulum loquentem : Atqui ei qatopersi^t'nbsp;merces ncn imputatur exgratiafieaex debito^tstc. Argumentum petit ex communt hominumnbsp;amp; hoc ncn yna antitleft illufirat, Opponit enim inter fie operanrem amp; non operantem, gratis''’nbsp;debitumpnercedem amp; imputationem.Euidentior autern eritfienfius, ft illuditafiormes'. Sicutnbsp;tanti merces non cxgratia imputatur,fid iure amp; ex debito confiertur: ita qui iufiitiam operibii'r^nbsp;tnerentur, ijs ilia non ex gratia imputari pottPfifid exmerito hie titulus Ulis debeturiAtnbsp;trioiuflitia input ata fuit propter fidem, qua Dei promifiioni credidit, eadem^ esi^ Deo infiifi^^tnbsp;ratio trga omnes hominest Ergofimiliter omnibus,qui non operantur ,fid iredunt in eum quinbsp;ficatimpiumjiiafidcspioiufiitiaimputatur. Confirmanturhac communi omnium fienfu, Inbsp;terra fiuntpvt mantfiefia amp; grauis iniuria cenjeatur, ft quit gratuitum donum sefiimari y elitgt; f**.nbsp;tiltci t propter opus aliquod ex iure debetur. Kr enim inter operantem amp; non operantem manif^j;nbsp;(ontradiaioei^, ita nnllo modo fimulconfifiere pofiunt gratia amp; debitum, merces amp; impuis'^^*nbsp;E^ tamdt diligenter obferuanda locutio hac.Et qui non operaturfed credit,flt;rc. i^am hicnbsp;do non ycluit bona operafimpliciter (ifideexcludere,amp;otiofos fiacere eosqui creduat : fed h'tcnbsp;agit, ytfiiperbumamp;graeiee Dei inimicum merits titulum illtsdetrahat. Semper ergonbsp;hui uf difiutationts rtfiicere oportet,qui e^, yt rationem eius iufiifitationis ofiendat, qua apud ßnbsp;tribunal abfoluimur.Hic opera nofir a in rationem yenire negat Paulus, tä“ huius fententianbsp;tiesgrauifiima ahbiproducuntur,Prima,quodcùm ilia exdebitofiaciamus, nulla Hits mercesnbsp;tur.ßluod tnim interdum firiptura mercedis yocabulo ytitur, partim idea fit, yt eo etiamnbsp;ternam erga nos indulgentiam commendet,quipatres infiar nos promifits eiufmodi ad obediequot;'’^nbsp;allicit :partim quedyita teternapoilfi^fiuperatosdemum huiusficulilabores nobts confiertur,qfi^’jnbsp;eidmtdu m irtfii i yel mercenanopoif^ opus tonfie^um merces diffioluifilet, ftaq^fimilitudofiib^^^nbsp;^ua ramen ret de qua agitur non per omnia reffiondet. Deinde operibus nofirts meritum tributnbsp;potfif^,quoad Deiiudtcium,e'o quod hicillds minime opus habet, Prteterea,fi ad diuina legrsnbsp;Um opera nofira exatnintntur, ilia imperfie^a efie patebit, to quod ad earn metam pertinge^‘ quot;

-ocr page 151-

H O M I L I A X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48

. fiffitrnnt^quafn nolti Tfetts ^rafixit. Ttae^^ noflri meriti^loriatio prorßt^ inanü eînterxm quango dt hotnifiM ChrißiMi ofßcio ferma elÇ fdem ftnefru^ihw bondi nunquam ejjefatemur. tnïmbona arboris infar^nib yinutum omnium mater ed^: neq^ fernere Chrißtts dixit: Qui manetnbsp;in me,amp; in quo ego maneo, hie fert frti^um multum. Item : Omnem palmitem in me non fer enternnbsp;fntdum,pater tollit:amp; omnem quifertfru^umipurgat,'vtfruBum copioftorem afferat^

Deinde quid credere debeamits^periphrafi quadam docet ^poßolui,dicensX Qui credit in eum, Pdesc!rc4 qM quiiußificat impium,t:^c.Impijnominepeccatorem intelligit à Deo aUenum,Hunc Detti iuflificarenbsp;‘iidtitr^quando eipeccata condonat^amp; eundem Chrißo infttum regenerat^yt ex impio piuafat. ..Atnbsp;fimuletdmonemur gt;, fdem circa duopotifimùm yerfari t qux ytraque cognitu amp; treßtu necejfarianbsp;’Primumtqubdnot.^quoadnofram natura, impij amp; à Deo alienifimM.Tarit bocin nobts ye.*nbsp;animicontritionem,quahumiliati adthronumgratia confugimtti.Alterum,quodnos iuflifcetnbsp;quidem foltts, Qwa enimpeccatu legti diuma tranfgrefio elf^, nemo tliud condonare autnbsp;'^'ftiittere potefi,praterynum amp; folum Deum.Facit autem hoc ex gratia propter Chriflum,qui no^nbsp;ab Ulo iußicia amp; fatiffaHiofa^M ef. Ex hn yer 'o colligitur, àfide Chrifiiana aliénas ejfe omnesnbsp;yelfepeccatores efe non agnofcunt,yel iufiificationem extra Chriflum quxrunt,quern nobts

(‘'‘ft ex gratia redemptorem conflituit.

fitterum quia aduerfus ludaos operum fuorum amp; propria iußitix oßentatores multiplici amp; tecfi( Ppt ’^j!!^‘idtmonßratione cpui erat, do^rinam hanc Datiidds etiam atithoritate confirmât : quem pranbsp;ftapbecdseafdem ob caufasproducit, quasfupra in .Abrakaino annotauimus. Fuit enim i)a~nbsp;fecundum cor Dei, amp; interpromifii ’^'lefiiaprogenitores facile primitm locum tenuit,quaH

^quot;^ncyulgo Dauidtsfiliutndicebant. El^autemeomaiorteßimonij, quod htccifacur,authori.* ^‘gt;.i*‘odfifàlfnt{m hunc'^x. (fi Hebraorum numéros fequamur ) in grauifiimo morbo (sr mortinbsp;^'^«^cotnpofuit,quandohorrendds confiientia terroribtts aliquandiu exagitatus, tandem

tiecefjarib ad gratia thronum amp; gratuitam peicatorum remißi9 ^ffeeonfugiendum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hiealicuifcrupulummoueat,quod Eaulttsdeiußificationeyerbafia*.

^ent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominis beatificatione loquentem inducit, Hac enim illitts effeiltis efi,amp; ita coha

r I neutra abfq^ altera pofiit confißere. Deatitudo enim penes ßlum Deum inuenii ur, qui yt ¦ ’^um borjjifjj exfe elf^, ita nobis etiam omnis boni atqjelicit at is ynicus esf^author. Cum hocnbsp;qunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpojfunt amp; beatitudinis confortes fieri,nifi quos ille pro iußis habet. Ideo Dauidi

‘hfe caufa beatitudinis hoc Tfalmo differ ens,iußificatione imprimis attingit,yt mox audiemus^ ßcai ^^ßitutum eiif,docere,fi idem cum propheta amp; ^ge Dauidefentire,qui hominisbeati*-ingratuitaiuflitiaimputationsconjißeredocuerit. Ideoficißapracedentibusconnellitinbsp;etiam Dauid definit beatificationem hominis,cui Deus imputât iußitia abfq, operibus', 'Beati.,nbsp;Ç ^^mretnjffàfuntiniquitates,amp;c.Quiayero operafimpliciternominat, certumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illumnonde

^^^^onialtbtiißiiPfig^yl^yfqtddamcauillantur) fed omnia eacompleili, qua fiia iußitia ofien-^°nfieldum afferre folent,amp;propter qua felicitatem Jibi debericorifidunt. Eß autem gnium hoc triplex, totidem^ftmilibus conflailnbsp;nbsp;nbsp;Trimb, Hiatt (inquit ) quorm remiffafunt Peceatareiwt*

fumptum,quibus ex gratia debitum remittitur,quando nonfunt tuntur. j,g]nbsp;nbsp;nbsp;^'^titur eofrequenter Dominus in euangelio, amp; illufires atq, conßlationisplenafuntpara^

%lat.\%.habentur. Imbinorationisformula,quamfuispraf(ripfit,hujusnos ^^°net iubensorare, I^mittenobis débitanoßra ,ficue amp; nos remittimus debitoribus noßris,nbsp;^fitem argumentum eiufmodipetit .^ipoßolus'.fußificatioconfißit in remifiionepeccatorum.

i'emifiione opus eilf,fatis confiât nos nihil in Dei con ^btc^anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccara,qua nobis ille ex gratia remittat. Secundo, beati (inquit) quorum Xtguntur,

ßibfianttaamp;^^^^^‘^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confieHufuo autfaditate oculos ofifendit, idem tarnen in fua

quot;^eoi yerb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnanet.Itapeccataperfe manet,neque quodfaHum eff^ infeilumfieripotei^^

quot;^•rènubtial nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idlt;t Deus non animaduertitfedpotitis Chrifii iußitia nos yefiit,qua

^itn p t' ‘’^'^^fi^^figt;^^^^°^^^dtusiudicioornat atq^tuetur.Hincy erb colligitur,non aliter f ^a-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦gt; quando tegumento fiue yelo opusesf^, quod ipfe Deusadhibet, nt

a a nof ra luf iti«. eius oculos-ofiendat,. Quam enim y antißt quidquid ipß ad yelandum peccatei

-ocr page 152-

I

CAP. II,II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

noßra ronteximw, inprimorum pArentum exemplo yidemui, ^ui ne^uir^uam rAmis amp;

Non bnpu- futtm nuditAtem fuAm tegere eoHAtifunt. nbsp;nbsp;Tertio Additur, quod TauIj jententi« amp;

tAiuur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftino confentit: 'BeAtuf 'vir^cui non impMArit T)omjnu« peccAtum. ^od ipfum qttoq, yel a .

ribits fumitur, qui dehitum non imputAnt, quot;fei ex reforenß, yhi intet dum reo non Jiue deliÜum^quod tAmen y er è Admißt,interim doeetimputAndiyerbum ^poße T^eum ßuo erp,'^^nbsp;iure yti^rAtiis y erb eiws hoc not debere, qubd AÜier nobißeum Agit quÀm ipfi merutmtu^nbsp;ißA TAuii doBrinAm degrAtuitA iußißcAtioneconßrmAnt.itA hAncplenAm amp;perfe^lamnbsp;amp; SophißArum nonminuö nugAtorium quAm tmpiumßgmentum eonßtAnt, qui neßeipßosnbsp;meritigloriAßolient,7)eum nobti exgrAtiu culpAm qutdemremittere, non AUtempeenAm , ƒ**nbsp;yelputgAtorij ignù Ardoribtn yelnoßrif AUt noßrorum(poßquAm ipß yitA hACdeßunSinbsp;tijpAÜtonibw expiArioporteAt^Sienim iniquitAtes i)etn remtttit,jt deli£{ano/trAtegttf/itlenii”.rnbsp;imputAt^quoture eorundempeenASpoteff^^ exigerefÄutquAm tonjolAtionem expeccAtorumf^'quot;'^nbsp;ßone mtjeri mortales CApiunt^ßpients fe adhuc obnoxios eße Audiunt!^ Itaq.proculreliBisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

bw ifiusy ncspitius lonßnßum ytriujq^ teßamenti in hoc articulo objeruemtn. Quodenim Ad Prints conßt mAitonem ex ^oße amp; T)Auidt TauImadduxit, hoc ipfum in aIijs quoq^prophd^'^^nbsp;uenitur.Huiui enim farina tS^.quod Jß 45. dicit Dominw : Ego ego^tdeS^. egoßlua0.nbsp;deleo tTAnfgt eßiones ruas^id^propter me,amp;peccAtorum tuorum non ampliM recordAbor, beff^nbsp;yero Cap.1^.de lefu Chrißo yatiitnAnsßnter AliAinquit’Hoc nomen eifts,quoyocAbunteuwß^, :nbsp;UAh ivßitia noßra.Et turfum ifaias cap.q^.Scientia fua multos iußtßcabit feruui metts,nbsp;yerb memorabilis ^ichea loetn cap,quot;/ ,ybiprophetaßc loquitur: Quit Deu^ßeut tu.'^qt*^^'’nbsp;iniquitatem,amp; fuperßeliti tranßs, reliquijs haredttattsfuaZ non retinet iramfuamperpetub, ß'’’nbsp;niam deleilatur bonitate.i^uertetur eir noßrimißrebttur:fubiget iniquitatesnoßras, amp; deiß^^’^nbsp;Abyßum marü cmnia peccata eorum. Tranfeo inßnitos alws loios, qui nos non aliter quàm e^ß^'^nbsp;tia lußtficari docent propter Chrißum^ cut perßdem inferimur. 2ieq^ hic Sophßarum cauill^nbsp;ueamur.,^ui alitubi opera nobdspro iußuia imputari di(unt,yt tum in Efalmo loh.de Ehinetiß''nbsp;hitur,quodcadeßorti ^iadianttici yindi^am Dei cohtbuerit, quod ei tmputatumßtpro ivf^’.nbsp;fempiterr.ts temporibus..^ddu(ut item locos,in quibw beatipronuntiantur.,quinon ambulantnbsp;impiorum,qui quod nßumei^cperantur,amp;alia eitttgentrus quàmplurima./n htsenimjertno^nbsp;de opertbui .qua exßdefunt., prepter hancpro iußts habentur. ^amJi ißam auferas.pect^^*^nbsp;quuquid ex nobis ptoßtißitur. Sed neq, f dei opera quenquamiußißcant ßiproprie loquAif^.'^nbsp;quia multa irr perfiüio ilius eoniurSia ei^,ex gratia yerb illa 7)016 Jibi accepta habet propternbsp;Jlum^ cuius ßat.Httas amp; plena nßitia noßra imperfiUioni mtdetur. Conßantes ergo ßmM int^^..nbsp;Qrina, qua jola conjcieraia tet rotesptopuljat, amp; quafde apptehenfafacit., yt in Chrißo ießt '*7^nbsp;peati cum eodem yitam aternam confequamur» Illi debetur benediCho, honor, gloria amp; foteß^nbsp;aternum , ^Amen.

HOMILIA XXI.

Ifta igirur beatific ano in Circiimcifîencm folùm, an in prarpus tium cadit; DiCiinuscnimimpuraram fuifte Abrahamofidem proiui^nbsp;ftin'a. Qucniedo igitiir imputata fuitr'« ùm eflet in Circiitncifione,annbsp;in PrarputiocNon in Cirrumcificnc/cd in Prarputio.Ei lignum acce«nbsp;pit circumcificnis,figilium iufiiria? fidci, quaefuerar in piarputio, u£nbsp;eflet pater omnium credentium in piafpurio,utefiam ipfis luftitia im«nbsp;puteturcamp;f pater cirfumcifionis,tisfcjlife,t qui non folùm funtex dr*nbsp;cumcifione, fed qui etiam incedunt ueftigijs fidei patris noftri Abra«nbsp;bami,quae fuit in præputio.

Cyßtam deiußißcationepntentiam 7aul»ffupr^ expnßiißet^ tjute e/^,hominem Chrißum leßum iußßrarinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oprrtlm legt^^eandtm mox multu amp;ßolidu argumenttf^''^i

firmere ccepit. Trimum ex Dei nAtttra it a ptoftrt : Ki ^ntn quot;Dtm tS^tAm ludAorum

-ocr page 153-

H O M I L I A XXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

*’«»«, ƒ£ jnam tandem iußificandi rationem haitat oportet, ^ua Itiieis amp;gentjÏgt;tit cofti» *^^nisfit:Hac yerb non efl lex,ßdfides in lefium Chriflvm, qute ytrifi^ ex eequoprxdicatur. Erg9nbsp;]fia fide iuflificamur^Setundum ab exemplo Airahami fetiti/^t pater credentium inflificattu eï^^nbsp;'^^filij quo^ iuflificabuntunAbrakam iuflificattu e^i^ exfide'.Ergopofltrdf ^uo^ eita exfide iußi^nbsp;obtinget. Tertittm ex definitionedeßtmitur: lußificatio eS^gratuitaiußitite impatatiopropternbsp;Jl ff»*,Ergo illam non meremur legis operibus.Quam confiquentiam comuni hominum yßt aiq^ con*nbsp;Cbrißusq^uoq,parabolaSpetit, ^uando dehac caußdißutat, ^artbainbsp;Jj^ßiußificationM argumentatus eS^,beatificationenimirumbominisx'BeatiJunt,qtiibttspeceatanbsp;^^fi^^iuntur:’Beatificatio autem ex iußificationedependetiErgobtec ^uotiiingratuitapeccatorurenbsp;tonßßit.Iflis argumentis nune quintußtbijcit,ex caufiarum or dine deßmptu: eß^ omniumnbsp;«o tnaiorfides atq^ autboritas,q^uodfingulaferè manißflisßriptura teßimonijs confirmanturtnbsp;ijj intern nos bac Tauli diligentia,ne dißutatione de bac reßtperuacuamputemus.Quia enintnbsp;. dlußranda amp; probanda tantopereßtdarut apoßoli,^uos Dei filiusfalutis dolores eße yoluitfnbsp;confiât illam fine borum cognitione nullo modo conßßerepofiß,

, Qdl°^dtierb buius loci argumentum,ita illudproponit ^poßolus, yt quodin Abrabami exem- Abraham iujli ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confyderandum eratfillußret, l^rßts ergo illitts autboritate aduerßariosßios confutat,

^uàm maxime nitebantur epuando euangelijdoUrinam oppugnabant. Et ^uia dilputatio c^iKcid ^turt propter ceremonias exorta fuerat ( 'vt Lucas A^o, ly. teftatur) folebant illi imprimisnbsp;^^^^’^cifionem ärgere, amp; banc Abrabami exemplo defendere, qui earn primitsßtfcepißet, Indenbsp;fi^cludebant hunts (irfimilium ceremoniarum obßruationem ijs neceßdriam ejße,qui iußifica-

Eaq^ bunc locum illis,qux nuper dixerat conneBens ,fic ait ; Ifla tguur beatificatio in cir~ ^‘fißonemfilùm, an eir in praputium cadit f I^trßtm y erb circumcifionempro circumcifis, pra-'^fiprogentibtiS incircumcißs nominat,^ ita dicere yidetur : Auditis nos noprimos buitts dog-2) fi suthores efife ,fed idem nobißcum Dauidemquoqjßenfiße, quibeatitudints caußtm in gratianbsp;’^’‘fi^T'auit,quipeccata dementer remittit,'rgt;el etiam quafi tedafint dißimulat, ne ea noois im-inb ^''^^^ffcndtt 'nos,qubdtAbrabamocircumcifionempracepit Dew, amp; quiabuncnihiltemerenbsp;j ^^certb confiât, illam adeittsiufiißcationem nonparumeontulißeputatis : cumq, circumcifionbsp;If^if ^^fi^^tttionem obflringat, fine huius operibus aliquem iußificari, 'nobisnbsp;.^’^J^^^dey'idetur. Sedagedum excutiamttf hocquoque, an ißabeatitudtnis conßquendxratio^nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauide adduximus,inßlam circumcifeonem cadatfid ei^, an adßlos ludaos circumcijos

if nbsp;nbsp;nbsp;^^firuationi addiilospertineat,amp;no etiamgentibuspraputiatis communtsfitf I^rßus au-

'^brahamumpatrem no/irum inßiciamus, cui fidem pro iufiitia imputatam fuiße modo dixi-ß^ß.^^odita manißß'e 'Moßes teßatur, 'rgt;l tdnemo negarepoßit, Ciimautem iußtficatio amp; beati-jp' fi cobareant,eadem tußititeimputatio ilium 'sgt;erèfelicem amp; beatum reddidit. Q^omoda quot; uli imputatafuiti^ Ciim eßet in circumcißone, an cum in praputio adhuc incircumcißts eßetfnbsp;^fi^^priufquatn circumcideretur,hocfiadumfuißebifloria facranarrat. Ißmaelemenimtredecimnbsp;«bl'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fil^tt^¦gt; quandocircitmcißo mandatafuit. Huius ‘\ierbnatales multumprteceßit

habetur,in quafidem ^Abrabamopro iufiitia reputauit Domintts. Vc tarnen my.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Eauli argumentatio,îta earn formabis'.Qipod nondum erat cum Abraham iufiificare-

'^ctfiificationis taufa eßiciens non potesf, dici. (EiÇ enim caiifa ßmperprior ßo effedu) '^^^^^ttmiufiificatii! eS^,tU'Hc nuila adhuc fuitcircumcifio. Ergo btec nonpote^^eßinbsp;Ctrcumcifionem excludit, multb magis reliqua opera excludendanbsp;ouanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnultiim inferior a funt. Harn certb confiât inter bona opera primatum ijs deberi^

locus Decalogi tabulam reßruntur, amp;ad Deicultumfaciunt. Atqui inter eaprimus ^uenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deb€tur,quiaper banc ad legü totius obedientiam obflringebantur, amp; ip fa quo-

IciHit ^^^I°^^sndabatur.. Elf^ ergo argumentum hoc eß'icacißimum aduerfus omnes, qui animam ^^^^^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qtttorunt, qua corporali exercitationeferè confiant, tisr proinde

fist nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b^'^^trant, cuius negotium bic agitur. Quantb autem yaliduis hoc aduerfus Tapi-

^brilf ° hr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceremontjs, quas homines fuperfiitiofi partim ex ludaifmo iam olim per

Juma 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facrtsconcinnarunt, yimiufiificandiat^feruanditribuuntfi.

»

-ocr page 154-

C A P. inl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I s T. A D ROMANOS

enitn fattant^ nbsp;nbsp;nbsp;nulla ne^ae ^iuina ntque fan^orum patrum authoritate commendantf^ff

quando iitßiüam conferre non ^oßunti^ua olim diuinitw inflittita apudfrißospatres in ali^uo yß fueruntf E.tytdemiisponüficibM licuiljènouosculttts inßituere,eostarnen adptlutem coß'ejtfi’^'nbsp;dam mi/ümè neceßßarios eße,hoc ipß argumente proharipotef^,quo inpraßnti Tauluf yititur.nbsp;tnw enim à quthus amp; ^uando ea omnia inflitutaßint, pro quihiu ipßi hodie di^adiantur, ^tß^nbsp;fine his iußi amp; faluifa^ißnt iam inde ab apoßolorum temporibus ^uot^uotpriufquamillanbsp;tuerentur in Chrißum crediderunt, ^uts non quot;^ideat, nos e^uoqueßne his iuftitiam amp;falutetnnbsp;ß^ui pofßfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ¦ r'^

diligen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Priufpuam aut em ab hoc loco dißedamus, ’Pauli diligentia confyderari debet, qua ille

twnfcr’pturis pturarum le^ione y fus eff, amp; quam hodie adhibere debent, quicunq, in Ulis cum fruBu yerßd'^^ excMicndis. lunt.’idecenim obiten modo quidfa3:um oUmfuerit cognoßereßuduit,'vt inanihißoriarumnbsp;animumpaßeret, amp;eafdem auditoribusfuis animi gratia recitaret :ßdßmul circumßantiai'’^'nbsp;nes expendit, amp; imprimistemporum momenta obßruauit,yiifvideret, quidexßnguHspetipojr’nbsp;quadquot;velfidei yel'vita totius inßitutioniferuiret. Itaque quodfcribx ïudaorum hucufq^ nunqp'^^nbsp;obßruauerant,ille ex temporis circumßantia deprehendit, Äbrahamum fola fide iußificatumnbsp;circumcifionis quot;Vero longe alium yfum eße,quam tune yulgb inter ludxos credebatur. Sic adnbsp;^.cap, ex tempore argumentum petit, quo probat ex legis operibw neminem iußificari, eb quooß'^nbsp;dus falutts noßree, quod cum Äbrahamo Tieus fanciuit, annis quadringentis amp; triginta legi^fßnbsp;mulgationem praeeßerit. Imitentur hanc apoßolorum diligentiam omnes eccleßarumnbsp;P,tenim conftat ex temporumßßputatione euidentißime cognofei P)ei bonitatem, 'veritateni}nbsp;nbsp;nbsp;.

tiam amp; reliquat ypirtutes, Imb ex illapotißimumßripturxfacra quot;Veritas cognoßitur , hac fola habetur certa annorum feries iam inde ab exordio rerum quot;vfque adfilij 7)ei aduent»’quot;''^nbsp;carnem: quod omnibi^ aliarum gentßm hißorijs negatum ePß^. Sed quia hac alterius locinbsp;fußieiat inpraßntiexemplum Pauli omnibus TheologUcandidatis commendauiße,'vtßtniliy ynbsp;gentia in ßriptur^'verßntur,neqj aliquid eonfyderatu indignum putent, quodßintusfan^t^rnbsp;ptu dtgnum ludicauit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Circumdßo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nunc ad inßitutam dißutationem redeamtHiin qua nduerfarij ad Pauli argumentum

etfi non iuftiß' ß^dum reßondebantt Ergo frußra circumcifus e/^ Abraham, amp; ipß circumcifio prorfus

eP^, Sedpreeuenit illorum obie^lionem Apoßolus, amp; argumentum inillos retorquet,oßendeii^^ ej niu t ts.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumeißonis non vulgärem quot;vfum eß'e,quamuis per earn nemo iußificaripoßit,Et hunc quidemnbsp;nbsp;nbsp;¦

cem facit,Primus ad ipßm Äbrahamum ßeüat,de quo fie loquitur t Et fignum accepit citc^!L., fionisfigdlitm iußitiaßdei,qu« fuerat inpraputio.Quafi dicerecEtfi Abraham iam antenbsp;tus fuerit,priufquam circumcideretur-flion tarnen fine caufa poßea circumcifus ef^jueq^ ideo ß^^*nbsp;cumcifioni dignitas eripitur. Quoadenim Äbrahamum, accepitJtgnum hoc, non quot;Vtnotamnbsp;inanem eir inutilem,ßdquot;Vtfigillum eius iußitilt;e,qnam perfidem obtinuerat, ciim adhucnbsp;tiatus. Eocat autem circumeißonemfigillum, eb quodilla Deusßaspromißiones quaß obfigß.r^,nbsp;amp; Abrahamum quot;Voluit certum reddere, qubdipßmpro iußo reputare amp; cum eo initumnbsp;dus perpetub ratum habere quot;velit, Et hunc apudpios olim circumcifionis quot;Vfimpracipuufiinbsp;ex eo apparet,qubd ex illa confolationefumpferunt in grauioribuspericults conßituti.Ionathä''^nbsp;cum Philifleorum excubijs autprafidijs congreßurus,illos incircumcifos quot;Vocabat,non tarnnbsp;caufa,quam qubdin Deifædus reßieiebat, cuiusfignum ipß ex illius inßituto in corporeg^P^fitnbsp;Quod ipßm Dauid quoqfiecit, quando cum Goliatho in certamen deßendere quot;Voluit^nbsp;quidem Uli omnes,ß naturapeccatores amp;prorfuscorruptos eßetßmul quot;Verbßem falutisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L

femine habebant collocatam,quempeccata expiaturum amp; omnium credentium iußitiamßf^ bant, Itaq^^uod hypocritts autprophantsßcrorum omnium contemptoribus inaneßgnumnbsp;pijamp; quot;Verb credentes infiarpgilli habebant, quod illos de falute in Chrißopromißanbsp;dubitarenonpatiebatur,

S4crlt;lt;weHto»-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CiCterum quodde circumcifione hoc loco Paulus dicit,ad noflra quoq^ Sacramenta refetf^

ttouiteflamen- quot;Vt tam de illds quam quot;Vero illorüyfu reÜe iudicare difcamus. Neq, hic audiendifunt,qui ti ratio eadem, teflamentü cum yeteri confundere clamantiamp;qua de hoc dicuntur quiequa adnos pertinerfnbsp;nbsp;nbsp;ƒ/

qua ueterum.

-ocr page 155-

HOMiLIA XXI.

A7 tnim nbsp;nbsp;nbsp;taiem^fuit omnibtn feculüfalut^ rmtto, quam in Chriflo Heui aterno ßto décréta

(otn^rehenditûta illam codent fimpermodo propoßtityper'yterhido^rinam fcilicei amp; Sacrament a, £t^nàmuii[uh Chrifli aduentum figna externa mutata ftnt, in if fa tameJàlutM ratione tnutatumnbsp;tfl nihil,ne^ aliud nos in noßris Sacramentïs halemus, quàm ^uod olim 'veteres haluerut, nifi a^uodnbsp;in folo temfore difcrimen e^, quando Hits ÿenturui adumbrabatur, queni nos yeniße credimuf,nbsp;Tratet hocnon obßair'e ^fofioltts in friori ad Corinth, caf. lo. quando yeteres eande nobifcum efcamnbsp;J^‘ritualemcomediße,amp; eundemfotuM bibifje fcribitX amp; idem alibi circumcifionem yicißim nobisnbsp;^tibuitße reiffa nimirum lo^uenSi^uee fer hanc refrafentabatur, Jdon immerito igitur ex hcc locànbsp;^’‘lligitur,quidde noßris Sacramentts[entire debeamus.Trimo autem circumciftone f.gnum yocat,nbsp;^‘^ntirum quodfub ißa ahlione, inffeCiem quot;Vili tir ridicula,maitts quiddam amp; ÿerè diuinunißgnifica'inbsp;^ffw.Sunt erpo Sacramenta fi?na rerttm (biritualium amp; diuinarü.ciuts Hits adumbranturfEt hinc


yoportet, l^olui autem argumentum hoc euidentita proponere^yt rudioresyideant^quàm ini- 'ftonetn n -sr

.... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ........nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MAM

au tutttonem corports amp; ammcenojtree perctptmus^ idem ergo cum 1 ertuiiiana

i i

-ocr page 156-

CAT. UÏU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPrST. ÀD ROMANOS

»gt;4mlgt;roßftf Jenßt, Craca yoct rvTroy dicens,quod Ule ßgurA dixerat^ ^feritar eadem PfOX , •^ftgttßinum t^tioq^^qui in “Pßilm.^t enarrationeßc ßrihit; In hißoria noui teflamenti ifßanbsp;noßrt ranra amp; tarn tnirandapattenda, quodeum (loquitur aute de ludaproditore) tarn dtuf^^^^.nbsp;lit tanquam bonum.,cnm eitu cogitationes non ignorarettcum adhibuit ad couiuium, in quo corf^nbsp;amp; ßanguinfs ßiil IG V KAM dißipults commendauit amp; tradidit.Etrurfus contra .^ddimatiß''^'^nbsp;^lanichai dißipulu»ijCap,iti.ait; ßlon dubitauit Dominum dicere. Hoc eli^ corpM meum,nbsp;gnum daret corpordßuWPojßem huiuigenerd inßnitos locosproducere^ßed ißaßufßciunt adnbsp;ßrandum,eandem ejß rationem Sacramentorum noßrorum^qu« olim circumeißonfs fuit.,amp;nbsp;olim in Hitsßgna rerum diuinarum agnouijße.

^acrdmei^a He quis tamen^eteres in circumeißone nihil prater inane lignuhabuißi putaretßllamßgJ^p^ fttntßgiUa pro quo^ iujlitiaßdei Eatiltts 'vocat. Debet hoc etia in noßrts obferuari. Hec enim nuda amp; inanianbsp;mißwwmDei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J4cramenta,quales effi ßtlent '^lercurialesßatua in trittijs, aut Heroum imagines : fed fff!,,

funt, quibttsfuaspromißiones amp; quot;vetera beneßeia nobis Deus obßgnat atq^ confirmât, .^dhibti’ , Deus^ytnoßra infirmitatifuccurrat,quafactre fuperamur^yt de gratia Deidubitemusfi qM^Α^onbsp;culigrauioris imminet. Et ergo circumeißo feedtts obfignabat,^ quo Abrahamo amp; einspoßeritattp^^nbsp;obßrinxerat Dew.itafacrificia quoq^ßgilla eratpromifiionu de Chrißo,quem infiacrificiumpf^^f^nbsp;catishomihuille deßinauerat.Similt rationeper Daptifinum amp; Ccenambeneficiu mortis fuaamp;rnbsp;tispromißiones Chrißus obßgnare quot;voluit,yt oßenderet,nos tarn cert 'ofanguinis fui merito ànbsp;ablutos effe^ amp; pro Deifilijs reputari,,quam certo baptifini aquis tinÜi in eccleßa externa albuffp^nbsp;bimurtipßmpraterea tarn cert 'o nos quot;velle fuo corpore eir fanguinepafeere alere ad quot;vitanbsp;quam certueß corpora noßrapane amp; quot;vinoali atq^ recreari.Ergo quàmuis ipfa reru,quahicnbsp;turfubßantia cum externisfymbolis non coniunfla fit realiter aut fubßantialiterfßgna tamtffnbsp;euacuantar neqßnaniafiunt, fed cert afunt amp; efficacia gratia Dei atq^ beneficij in Chrißonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ftgilla,quibu4 ßiritusffanBus ceu inßrumentis quot;Vtitur, quot;vtfideifenfibttsprafensßßat,quod percipi nopoteß,amp;animos noßros inßefalutis coßrmet,cuiiis ßgilla externis fenfibus proponutff^^'tnbsp;Etß noßrainfirmitateßeHes, tantum eß hoc beneficiu Dei, qui Ulißefe accomodans no blfcufllflt;^lnbsp;balbutiredignatur,quot;vt quot;Verbis expriminopoßü. Heqj Deigratiamagni facere'videnturyquibo^’' j.nbsp;hil aut paru eße putdt,^nififi Chrißits corporefuo contreHandü amp; dentibits atterendu offer at :nbsp;Hicolatts Tapa inßia illa Talinodia Derengario prafiripta formula dicere non eß quot;veritus. ^lt;*11 jnbsp;ciat ergo nobts de Sacramentis fenfiffe,quodfcriptura docet,nedum Ulis plus quiddam tribuiitff'^J^i^nbsp;tundem lapide cum ludais offendamus,qui circumeißeni amp; facrificijsfalutis merituaffingen^^! ûnbsp;Ceti idolis abufi funt,fiqj ipfos quot;Vero Hierumfrubluffoliauerunt. Seruemus nos quot;vfum Hierum lt;*ƒnbsp;Deo traditum^qui ef^fvt Hlis nos excitemus adpiamgratamqj beneficioru Dei confyderatiofi^fii^nbsp;mißionibus eiufdemfirmiter eredamusfin^ fide confirmatißmul officium faciamus,adquodno^' ¦nbsp;obßringunt. lAinimè ergo in externtsfignts har er e debemusfquod D.Augußinus rniferritnam ,nbsp;marum feruitute quot;vocat)fedanimos altius euehere in contemplatione rerum diuindru,qua hictf(nbsp;brantur amp; obßgnantur.Si qui fide negleHa inßgnis harent,hi eorum fimiles funt,quißgiUttnbsp;folicttiferuant,fromißiones quot;vero his obßgnatas contemnunt,quot;veletia ipfas tabulas lacérant. Egt;^nbsp;quidem per digreßionemfufuts diBafunt,quot;vtrefliui intelligatur, Abrahamo circumcifionef^,.^.nbsp;inutilem autfuperuacuamfuiffe,etfiprius per fidem effet iußificatus. Docent autemißitif*^^^,nbsp;reffonderi debeathodie,qui nos amp;facramentorum quot;vfum amp; bona opera in quot;vniuerfum abolef^‘^,^nbsp;mant, quando nos ex mera Deigratia per folam fidem in Chrißum iußificari docemus.nbsp;KAbrahamum circumeißo multum iuuitditm ilium amp; falutis certum reddidit, eä' adhéranbsp;officia obßrinxit'.ita nobis etiam facramenta in eundemplane quot;vfum feruiunt, amp;proinde ànbsp;tnagno ßudio obferuantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Abraham profiter poßercs guo^; circtM'nbsp;ci fus fuit.

Sed pergamus in loci huius exfoßtione , qui alteram quoque caufam continet quam ^Abraham eircumcifus eiÇ , es- qua ad eius poßeritatem refertur. KAccepitnbsp;circumcifionem , ßgHlum iußitia fidei, quot;vt eßet pater omnium credentium inpraputioinbsp;etiam ipfis iußitia imputetur ; amp; pater circumcifionis , ijs fcilicet , qui non folumnbsp;circumeißone, amp;c, Senfus efi[^\ Ideo lAbrahamum, quiiam ante iußificatuserat, ciretfquot;’^,nbsp;epotff^^’

-ocr page 157-

HOMILIÄXXT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi

fow/^rer i^ßtm eßefatrem omnium credentium, tarn eorum qui exgtntilßi oritmdi ^^ijuam ludaorum, qui tx i^foßcundum carnem natifimiliter circumcifionem recentre. VozAtnbsp;Äorahamum^atrem credentium quia fiedxs cum illo fecit ‘Dew ad cuiw focietatem cre*nbsp;omnes pertinent,amp; quia in ew exemflo feramfalutM rationemfatefecit Dew, qua homi-»nbsp;tnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oporteat^P^t er^o hanctarn ludats quamgentiiwcommunem effi conftaret^illumpriuf*

lt; ‘^^^itcumcideretur jpropterfidem ^roiußo habuit Dew^ amp; tarnen i^ßfoflea Circumci/tonent ßgillum tradidtt^ ^ihil ergo ad iußificationem (fi rem i^famßeilemw) contulit cir^nbsp;f^dceigentibwprteßant, fedquiaiußitiafideißgilliimef^t»otferhancnbsp;'Pcari^eS'nullum intergentes tir ludaosdifirimenconßituideberedocet.Quod'^tmagM ferßi-j^brahamißUosdeßnit: Qtß non/olum fitnt ex circumcißoneßd eil^^^qui non modonbsp;carnem ex illo nati amp; circumcißfunt ^ßd qui etiam incedunt 'veßigijs fideipatrü noßrinbsp;^‘^«ami^qua fuit inpra^utioßdei^-,qua Abraham Deo credidit^ciim adhuc incircumcißw eßet»nbsp;rpßudaos circumcißonKfiducia elatosadpra^utium Abrahamiremittit^ quo magti illorum in-tttundat : amp; interfidem atq^ circumcifionem diligenter diflinguit nehacßlaßetiillamnbsp;‘^^ ^Itrent./^birurfum yidemw^Sacramentafinefidein Chrißum nonfrodejß,amp;turpitererrarenbsp;^°^^ßas, qui dim yeteru Sacramenta 'vimfiußificandi habuijß negent^eande tarnen noui teßamettnbsp;fif^^^itnentif tribuunt»Atqui Taulw eadé ratione omnibw Sacramentd ingenerehancadimity'Vtnbsp;^quot;^ßdei ifi Chrißum hancgloriam yendicetZquod nequicquafeceritß aliquidßatuamw^quo homi-illaiußificentur^Sedtir i^fia reruexperientiaconuincuntur,quandomultotbapti:^ari con-’nbsp;^‘^^'gt;^iii(tiußitiaalienißimimanent,amp;multts etia Ctena Dominiinexitiumcedit, ‘tieqjminws hiamp;nbsp;^^^^,^tur,qui Sacramentd ex more ^tuntur^ne quiis illot ab omni religione alienotputetßmcriittnbsp;Ua yiuunt^'Vt nulla y el fidei y el iußitia indicia in illd deprehendat. Cotinet br xterea lot w hienbsp;2 ^‘l^^fimdo£lrinam,patresijsdemum honori amp; ornamento ejfi^qui yirtutuyefiigijsinfifinni^qu»nbsp;J^^^^^^laruerunt, Obßruandum hoc in religione^ne hie quicqua natalibw tribuamw. Confiât enintnbsp;Z)«non ex fanguine^neq, ex yoluntate cuiufiquam nafiißdregeneratione opw eße,cuiwßmettnbsp;Dei,authorßiritwfandwe^l^.foan.i.amp;?. Tdeminemergo Chrifiianinomine, quodexnbsp;accepir^fidutia extollatßed yt huic reßondeamw curaßt:ne idem de nobd dicatur, quodnbsp;ifi^ßwpharifats Abrahamopâtregloriantibw olim dicebat'. os expatre diabolo efidtSi Abra-^}fili] tßettsyopera .Abrahamifaceretts- loan.^. Debent idem in externa etiam obfiruart) quinbsp;*^orum amp;genertf nobilitatefuperbiunt.Niamyt yerißimedixitpeëta Satyriewinbsp;Tota licet y eter es exornent yndiq^ ceranbsp;*^tria^nobilitas fiola ef]^ atq, ynicayirtw,nbsp;enimgeneroßm dixertt hunc, quinbsp;dndignwgenere^amp;praclaro nomine tantumnbsp;dnßgnäf^ Quodfipracipitemrapitambitw atq^libidofnbsp;^ifrangâ yirgasjociorum in ßnguine,ß tenbsp;DeleSlant hebetes laßo liitore ficures^nbsp;ïncipit ipßrum contra tefiareparentumnbsp;obilïtas,claramqj facempraferre pudenda.

Omne animi yitium tanto conßediw infie

j., . ^fi^fnhabet^quanto maior,quipeccat,habetur.

I uupoeta yerbâ ytiprolixiw, yt Chrifiianos hominesfiue yanitatàpudeat^qui nobilitatem ni ydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confiifiereputant, amp; illam yulgo non aliter quàm immani amp; effreeni morum licentiat S4.I,

^tfi^titur. Sedfunt hacalteriw loci. Difiamue coftfiortes fierieos,qui Chrißum leßmnbsp;Abrahamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuper/ïitionibw yniuerfiis, yt yeri

^vl H' dr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quosolm ab ortu amp; occafiu yenturos Chriflwpradixit, yt in regno

Amen ’”*”7^’” 4ff. Jpji debetur benediStiot honor .gloria amp;potefias in aternum^

-ocr page 158-

CAP, ini».

IN EPIST. AD RôMANOS

H O M I L I A X X I I.

Non cnim per legem promiffio ccfsit Abrahamo^aut femini eius, ut hæres effet mundî,fed per iuftitiam fidei.Si eni'm rj qui ex lege funt,nbsp;haeredesfuntananisfadla eftfides, 66irrita fadla eftpromiffio. Namnbsp;lex iram efficit.fiquidem ubi non eft lcx,ibi nec tranfgrefsio eft. Pro*nbsp;terea ex fideCeft haereditas) ut fit per gratiam,ut firma fit promifsio tori femini : non folum ei quod eft ex lege, uerumetiam ei quod eft exnbsp;fide Abtahami,qui eftpater omnium noftrum, (Sicutferiptum eft,Panbsp;trem multarum gentium conftitui te) coram co cui credidit, Deo ni-mirum qui uiuificat mortuos, 66 uocat ea quae non funt tanquamnbsp;fint.

QV9tiiam 7)eusßtlutts, ^uodin diluuio algt;oli(utn uideripoterat^ in Alrahamo rauiï^ firi^tura hunc omnium credentiumpatrem yocarefilet, amp; inter ludaos iamnbsp;mos tUe obtinuerati^tfilii j^brahami dicerentur,^uos hodit catholicos amp; orthodoxos dicimtts-^ .nbsp;hoe yidere in difiutationtbtts^qux inter Toanntm ’Baptifiam amp;pharifiaos,imo inter hos amp; Chïifi^.nbsp;fiuperhatre injhtuta fiterunt. ^o etiam referri debet, qubd Dominus Juchai ad fie conuerß^^inbsp;mumhliam ^brahamifia^amefieait, amp; alibi beatorumfiedes ^brahamiJinumyocauit,nbsp;igitur Paulus '^terieiufiificationis amp; totiusfialutü rationem traditurus, ^brahamt exemplf^^^ ;nbsp;ducit,amp; illudprolixe traBat,docens non alia ratione quofiuis homines iuftitiam amp;fialutem confi^^nbsp;fofifie,^àm qua ille olim iuftificatus fiit, Quia yero eum non ex oferibus iuftificatumfiedfidern drnbsp;tuftitia im/gt;uratamfiuifiè, if finesfiertptura; yerbts demonftrarat ,mox conft'rmationtslocoomi^^^jnbsp;remouet,qua ludai fratexebant, amp; in quibus ifiem aliquam iuftitia amp;fialutis f^em fileban(^^lt;nbsp;locare,Inter ^ua;frimum locum circumcifiioni tribuit,amp; hanc non iuftiti« caufiimfidfiigiilutnfry^nbsp;frobat,eb quodfnufiuam circumcideretur,€xftde iuftificatusfiuerie. ^tquia circumcifiioninbsp;aitquidf onderis amp; dignitatis aceeßififie yidebatur, nunc Legemfitmul yniuerfiam hacgloriaßgt;o^^quot;nbsp;tir ne hanc quidem aliquid contulifie docet. Et facit locus hic etiam ad frioris argumenti confi'''^nbsp;tionem. Si enim lex tota iuftificare non foteSfi hominem,multo minus hoc circumcifiio yel qualfi^^^nbsp;que illius fars fraftare foterit^ Etpoftiimus nos qucq^ eodem argumenta yti aduerfius eos,nbsp;mbits cercmonijs, ex hominum arbitrio inftitutis, hanc latidem hodie yendicant, qubd illartigt;^ .nbsp;fieruationeiuftficentur.Quidenim Ultefiaciant:quando hoc circumcifioni negatur^quee nonfoß^^^,nbsp;legis diuina fars erat,imo qua ad huius obfieruationem homines obftringebatf Sed iffium y^fo/lo^^nbsp;loquentem audiamus.

ÄJrrffcdW non Confer legem fromißio ceßit jibrahamo, autfiemini eius, yt hteres ejfiet mundi,fedfif^^K iufttficatus eil fi^”i fidei- Quo loco ante omnia yidendum erit^de qua fromißione loquatur. Confiât enimnbsp;per lenem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;braos hareditatis nomine ivftam amp; legitimam altcuius reifoßeßionem denotari. ^tfii yerba

confifderes, nihilhuius Deus^brahamofromifiijfie, eirmulto minus fraftitißeyidebitur. ne tn terra Chanaan quidem hareditatem habuit, yel yefiigium fedis ( yt Stefhanusnbsp;^£{0,7,)fiedferegrinus modo hic modo illic fua tentoriafixit. Quodfii Judaos yideas, quinbsp;hami fernenftue fofleritasfiint jecundiim carnem , Uli quidem terram illam fiuo temfore ocefs.rnbsp;runt^ excademyerofrofterjcelerajua eieÜi amp; inter gentes non fimel difierfifiunt. Ltaq,f^f^’^ijnbsp;fionis huiu4 comflementum in Chrifto quari debet, qui yerum illud ^brahami fernen elf,nbsp;fromißiones omnesJunt Etiam öquot; ^men. Hic enim hares mundi yerus elf, eb qubd Paternbsp;ei tradidit, ficut fer Dauidem in Pfalm.^.teftatur : Filius meus es tu,ego hodiegenui te.

à me,daboq^gentes,yt fint har éditas tua: tir terminas terra, ytfintfojjeßio tua. Qub etiaraf^^ tinent quactinqua in frofhetts de gentium yocatione dicuntur. ^t quia ille J^raharnonbsp;miffus eSfi, iat^ etiam in illoquafi hares mundi fuit declaratus , t^rin huius fojfießionevgt; quot;nbsp;nie, quando fater credentium fadus elfi, amp; filij eius etiam hodie cenfientur quotquot if^nbsp;orbe terrarum yerè credunt. Et huic fienfiuifiauet., qubdalibifilij dicunturfatrts handitas

-ocr page 159-

HOMILlA XXIÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

Tfalmo !i7, enïm lareditas^atrüfunt jïliji^brahami autemfilijfunt ^uot^uot in omnihn ful^ fiue gentibtii Chriflo fi dunt memo certè gentium omnium^ adso^ mundtisares amp; leguimttinbsp;dicetur^f^duit ergo 'Paultafitb hoe capite omnes promjfionesßmul complie£lizamp;nbsp;hareditasilla mundißnfiarpramijfuit^quo Kyibrahamifidem Dew remunerattn e^,amp; iliumßbinbsp;plene ccncjliatum eße detlarauit fub illa ipfam ^uo^j iußißcationem comprehendit, ßne qua nemonbsp;poteli^^ in Dei conßeSu conßßere. Quodobfiruare conuenit, ne i^ipoßolum deßtltorio quodam ar^nbsp;gumentoyti putemm, amp;eorum fimilem eße, qui ciim nonbabent quoddicant, temereeongeruntnbsp;^uicquid primumin mentemyenit. Quiaenim hares mundiper fidem fa^us e^j4braham.,quatnnbsp;i}ß pro iußttia imputatam fuiffie, nuper audiuimtM, in idem omnino recidunt mundi bareditas amp;•nbsp;^'‘ßßcatio^atq^ it a cobarenttytfieparari non pofiint^fid quot;^no conceßo alterum quoq^ concedatur opor-w. 'Pduncergo ‘Pauli argumentum yideamus, quod yt euidentiitf (itßta formabüstlufiificatio A-otahami ex Deipremifiione dependet,qua mundi bares nominatus efi'.Atpromißio bac Uli non pernbsp;e§^,nonper iuflitiam Legis ßue operumfiedper iußitiam fidei obtigit: Ergo non per Ze-l‘þdper fidem e^^ iufiifieatin» Kocat autem iuflitiam fideitquam Uli propter fidemimputatamnbsp;t^ßfprius dixerat. Efl^ argumentum hoc non minus euidens quam firmum,in quo non ofieitanternbsp;^h^juaridebet^qu'odLegem fidei opponensdllamßmpfciter excludit.Ita enim docetfidem, qua iu-^nbsp;fi^murßngratuitas Dd promiffiones recumbere,abfq^ omni Legts amp; operum eitts reße^u.Ei^

preé^ tenendum,eùm yt Deoßua gloria aß'eratur amp; integra maneat,tum yt certa amp; firma no~ (onfolatioin tentationibiis: qua nulla ejfe poterit,quàm primùm fialutisnoflra certitudinemnbsp;^^'^hqttàminmeraamp;gratuita Deimiferiiordia quanmui.Sedde hocpofleapluribus dicetur^

'ßdunc illud expendamus, quod Abrabamus mundi bares diciturßdqjpropter fidem^qua Cbri-J Itßtm apprebendit.Eadem er^o bareditas ad omnes credences pertinet^qui jimiliterperfidem dfii membra eirfratresfaEli fiunf.quod infra Cap,S.diferte docet,y bi nos Ulius cobaredes yocat,nbsp;enim tile totus nofler eïi^, noflra quoq, fiunt quacunqtie is habet atq^ poßidet. Ideo in priori adnbsp;^^^^nth.idem ,Apofloluf flribit:Omnia yeflrafunt,ßue Paulus,flue Apollos,flue Cephas,ßuemurtnbsp;yita, flue mors, flue prafintia,liue futura:omnia(inquam) yeflra fiunt,yos autem Chri-J hamp;c,Et fane, ctim ideo in mundum yenerit Cbriflus,yt nos ad Dei imaginem inflaurar et ,in quanbsp;¦(Idam totius mundi dominus olim fuerat,flmuletiam illudius amp; imperium nobis reflituit, ex quonbsp;’ *' per ti'unfgreßiDfiff^ exciderat» Ex hoc autem colUgitur,filos credences légitimas huius mundinbsp;ereaturarum omnium dominos eßfie, e^r Ulis pro fuoiureytt, Dtcttur quidem fiatanmundiprin-f'/’S ö’’ buiusdominium impij quoq^ fihiyendicant*,at non legitimum eflf fatana imperium,e:squot; exnbsp;pridem ilium Cbriflus dcturbauit : impij yero yt yiplenter omnia inuadunt, ita ijfdem adnbsp;y perniciem abutuntur. Solispijs creatura omnes ex débita feruiunt, amp; ijfdem Jolts flalutarianbsp;yfi, qua reliquis propter abußm amp; iniuflam yßrpationem exitio eße folent. Hieautem elucet in-h ‘X mundi improbitas,qua fit,yt nullis minus loci flt in terris,quampijs^quibus omnia debenturenbsp;f copt er quos yniuerfam banc mundi machinam Deus feruat,eandem olim propter illos etiam de-^^yturus,yt affliSlionum dies abbreuiet. Fit ergo idem omnibus ßeculis, quod in Abrabami domonbsp;flß‘^lt;^pit fieri, Vt enim tunc tAgar atq, Ifmael aduerflus Sararnberam amp; IJaacum fiUum pro-. yßonis çr legitimum baredemproteruierunt : Ita aduerflus Cbrtßi Eccleßam amp; yeros eins filiosnbsp;inflolenter influrgunt,eoflq^ eitHosyolunt,yt flibi omnedominiumyflurpent, Hine fit,ytpijinnbsp;^^ndt exulent, egeant, efluriant,carceribus includancur amp; non minus dira quam inflamia mortisnbsp;•l’*ppltcia ferant,impijs interea fecure yoluptuantibtts. At neminem ifia oßenderedebent. ‘Flam o-^nium rerum yicißitudoelfl, yeniet olim dies redemptionis noflra, quo propter Cbrtfli coba-t es cttlum fir terram innouabuntur, yt in reßitutione ipfli cum Dei filio aternnm yiuant amp; re-pnet,imptj yero in tenebras exteriores eijeientur,ybi Jemptternus erit ploratus amp; flridor dentium.

durum amp; intolerabile ludats yidebatur aliquidaudire, quod Legis digmtati dero-i^ret,qua tlli imprimif fluperbiebant, confirmationem eiusquoddixerat Paulus flubi]cit,qua talis p^os'rtdM q^iexLege flunt, idelfl, qui Legem operibuspraflant, baredes flunt,inanisflailu irrjtlt;w.

^Jß^^ficHa ei^promißto, Ebi rurflus ab abflurdo,yel potius impoßibili,argumentatur

^modo^Abflurdum amp; impoßibile elQ, yt fides inanis amp; Deipromißio irrita fiat (Dei yerbura

i 4

-ocr page 160-

CAP, Ilir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

enim aternum dr ferpetuo yfrum ei^^ideojj nec^ fides,qua huk innkittir,f(tllipottif,.)Ätqff‘*ß^^^ inankfieret,amp;promifiio euacuareturfi iufikia amp;fialuf exLegkcondkionihtts^enderef.Er^^^^^nbsp;fer Legem ilia oltingunt. Elinor facile frcbatur, quia nemo hominum LegipottSf^ fiatkfacirhnbsp;non irrita modo, 'leerumetiamridicula cenfientur promißiones, quibui conditio anneaitur fraßnbsp;impoßibilkt Exemflk aut fimilibuf res declarari fote^if^. Siquk milleaureos alicuifolld^^^nbsp;ea cenditione, yt y tl Oljmfum alib transférât, aut Solern digito contingat, ytl Oceani aqttarnbsp;hauriat'quk non yidet fromißionem banc inanem efife,cui nemo fidtre foßit f Ita fi baredemnbsp;nes aliquem,fimul yero foflules, yt ex Germania yno die in fl fine am 'nfiqj froficificatur , atttnbsp;fbantem tiolaredoceat ,Jimul Uli omnem bareditatk confiequenda fiem abflulifili. jitquieadtf^nbsp;quoq^ eLf ratiot^bi de bomink iufiificatione amp; falute agicur.'Promifit enim 7)eM,qubdnosßo^.nbsp;fik habere amp; aterna yita baredes ficribere yelit. ^t Ji fromißioni buic conditionem Legk»^)^nbsp;ttanda adiunxerk,nullui illittsfru^tts erittquia y t Legem oferibuffrafiemM,tam imfofitbik^^^.nbsp;quam Olymfumbumerkgefiare,autadSolemyßj ficalkceelo admotkafeenderedr quibofU^'!^^inbsp;'rfiq,froficere fofife arbitrantur^'vt Legem imfleat,ij non minus temerarij amp; ftultinbsp;elefhantos ad yolandum aut afiinos Uteris inflruere conarentur, ^gnoficent hoc in fiemetiffirtfnbsp;quiJi amp; y ires fitas in Legkßeculo fro fins centemflantur,dr yeru illius fienfium frobi exftrgt;^‘’'nbsp;Jd^iatamen de hoc infra Caf.7,amp; S,cofiofitits dicetur,nunc ifiabreuiterperfiringimw. . 4nbsp;Lex tram opt' frafinti autem alio argumento Taulus ytitur, quod ex Legk efftBu petit, dicens quot;nbsp;nbsp;nbsp;.

ratur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efficit. Ira nomint iuflam Dei yindiSam intelligit, quam ille aduerfitts peccata

dr banc ex Lege manare ait,to quod nos peecatores ejji docet,amp;Jimul excufiationem omnem quando qui Legem babent, nt ignorantiam quidem ßk deliBk poßunt pratexere, Ideo addd'.nbsp;quidem ybi non fJÇ Ltx,ibi nec tranfigreßio rTranfigreßionem enim yocat,quando iufii^.

ni fines à Deo nobk fraficriftos ficientes tranfiilimus.Qttodquiaad ficelerkampUficationemfifi'’^) ipfo ira quoq, Dei magk accendttur, Itaque argumentum Taulihoc loco eiufimodi fnbsp;nbsp;nbsp;lufiß^^^,

y era animum tranqutllum reddit, amp; ab ira Dei defendtt : Lex animum peccati conjeientia dr nos iram meruijje teflatur.Ergo Lex non iufiificat.Jduodautem nonnulli hk ytrbknbsp;yt Leges bonas e medio tollant,id contra Eauli infitutum faciunt, qui Legk yßm nullumnbsp;tet,quoadcaujam iufiificationk nofira:non autem difiiplinam abolet,qua yt in I^pub.dr£^^^nbsp;quam maximi necefiaria tlfi^ : ita non meliua infiitui pote^l^, quam yt Leges fint bona eÿ'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

qua cum Lege Det conueniant, Etbiceam modopromißionem àLegeremouet^pofiolui^ß^^ iuftificationem amp; fialutem bomink JJebiat, alias yero fialuas dr ratas eJJi jink, quibui nost^nbsp;Dew adpium obeditntia fludium, qnodnon mediocrittr in nobk accendi /olet, fi illud Deof^^^nbsp;dr pramianobkdécréta efie ficiamw^ fjuiatameabacnonfiunthuiwloci,nunc quodEatdßnbsp;yideamw,dr ex eo doSlrinam petamw generalem,qubddr fides inank fiat, dr Deipromifi^'^,nbsp;(ueturabijs, quiiufiitiam dr filutemin Lege dr huiwoperibw conftftereconttndunt.nbsp;obie^um tSffi ytfupra quoq, diximw )gratuita Dei mifiericordia,cuifidere nemopotelif,,q^finbsp;gk conditionibw obfiriSum eJJi arbitratur.Quia enim haprafiitu impoßibilesfiunt,non alk^î. ainbsp;dißidtntiam dr injelicem dubitationem innobts tfficiunt.Jd.eq, ideo audiendi fiint,qui noUtt^^.^fnbsp;comminificuntur,quarum obfieruatio iufios drfialuos fiaciat. JJuoadenim Legem Dei,quiab^^nbsp;perfeHa eSf^,adiutorio minimi opw habet,fiednofiro yitio fit,quod earn nonfofiumwprafiurf!~^-ad yero hominum traditiones,fiufira illk Dew colitur,qui tllas iampridempro inufilibttfnbsp;uit. Vides ergo quid de illk indices,qui bodie Ji fiolos Chrifiianos eße putant, quod operum ƒƒ,nbsp;tneritfis nituntur,dr quidem illorum,quanonfiecundtim Legk diuina prajcriptum,jidJêcuridnbsp;tninu traditiones faciunt. Hos cum Eaulo dicimw: Si falutk bar éditas ex operibw Legk A/nbsp;inankfa^atfi fides,dr irrita faHa efipromißio.Atquk y eri Chrifiianos dixeriteos,quiamp;f^y(ifnbsp;ne Dei amp;premißiones irritasfaciuntf Quodfi yero non mouet aliqueApofioli argumentu,fj.nbsp;lominumiflorumtitulosinßkiat, quos fibi ex fia fa^ionk authoribw imponunt, quando'nbsp;dem Denedkiini,illi yero Iiernbardini,alij Francifeani, Dominicani, Augufliniani,droA^ ƒ(nbsp;lunt. Cum ergo hominum regulk iampridemfiefe obfirinxerint,frudtur titults ifik,nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X

faciant,quifalutk fidutiam injola DeimiferkordiacollocatababemWfCuiw ’klediatoryrt'^^ßi lefiw Chrifiw,qutm Hit nobk iufikiam fttih

-ocr page 161-

K O M I L I A xxir.

7orrÿ hic conclußöfiem infert y^poßobtf*'Propterea ex fide esi^ hiereditas,yt fit per gratiam,yt ßtpromißio toüßemini,amp;c. ^rfinifidei Joline metttmit^yi Legem excludat,quam illi prittfnbsp;ireSe oppofiuit.Ex caufis yerojnie ratiQmbugt;s,quas addttxerat^duas imprimit repetit,qux aaprx^nbsp;ßfisinfiitutum quam maximefiaciunt^Trima eL^gratia “De^qute confifiere nonpotef^^nififalutisnbsp;gratuitum fiatuamuf. Gr atuitumautem non erit^fi aliter quam fide per(ipitur.,amp; aliquitnbsp;operibite nofirts locui datur. altera expromifiione 1)01 petitur,quamßmiliter firmam fortnbsp;nonßolafides iußificationus nofirtecaufa conflituatur.ffuod yt euidentiuspateat^totum

’'^hamifirnenfide^tomnem eiitipofieritatem adducit^quam duplicem facit* Alteram eorum qui fimtßd eïl^i Iudxorum,qui fecundùm carnem ex Abrahamoprognati Legem acceperuntinbsp;eorum,qui funt ex fide.It a yerbgentes yocat^qui cîim neq^ Legem haberent,neqjcirtumcifinbsp;*jß^t,per folam fidem gt;gt;ibrahami filij faHi funt. Ex hûsyerb argumentum tale duett*., Eromifiianbsp;'^^^ahamo falla adomnem eita pofieritatem,idf/Ç, adomnes eos pertinet, qui filij eita cenfinturinbsp;^^ßeita yerittfs amp; efie^M ex Legependeret,ad folos ludteos refiringeretur., qui hanc foli acceptanbsp;^^^t.Ergo non ex Lege,fidexfide dependet,qux ytrifq^ comunü e^, per quam tam ludcei quamnbsp;^brahami filij fiunt. Ad maiorüs confirmationem pertinct,quod in omnium credentium per-^^’'“loquens, Abrahamtim patrem omnium nofirum dicit, amp; mox Dei oraculum adducir, quo ta~nbsp;probet: Sicut firiptum elf^Eatrem multarum gentium confiituite. Genef. 17. Simulyeronbsp;cognationts hitius exponit, quando Abrahamum patrem omnium nofirlim ejfi ait coram

Pß^ddyer^ propter ludaos adiecit, qui carnaltsgeneration'sfidutia injolefeebant. Ofienditergo' ^on de ea aghßd de fiirituali,quie fola in Dei confiie^u yaleat. Scio plerofque Grtecam yocemnbsp;ßfnilititdtnüs notam exponere, ex quorum numero Cbryfifiomttf quoq^ habetur,qui fimuldocet^nbsp;^'*’‘^odo Abraham perindeyt Dette omnium nofirtim pater dicatur (nimirum, quod yt Deu^nonnbsp;^fi^baliffid communis omnium gentium pater el(j,ita .Abraham quoq^ omnium credentium paternbsp;r*^fi)^entts refiieblu.Icem quodytDeus non carnts cognatione fedfidei difpenfationenobis paternbsp;»Abraham quoqpamp;Ctjfedquia hrec argutanimts funtjamp;particulte Gr acte fenftts alientis afnbsp;f^'tur,quem non facile exemple aliquo probaueris,fimplicior amp; ’Pauliinfiituto eonuenientioryi-^^^pr interpretatio, quam priori loco adduximus.Huic enim fauet,qucd mox Abrahami fidem de.-ßpu^quando ilium Deo credidijfi /cribit,qui yiuificat mortuos,amp; yocat ea qute non fi(nt,t an quarrtnbsp;Jpu.Ea yeri) occaßone in fidei deßriptionem digreditur.,ne illitts loco inanem opinionem aut perßta.-animo concipiamus. Docet enim earn fidei natur am efie^ quod in Dei potentiam amp; yerita»nbsp;refiieiat, huic credat, quàmuis ipja rerum natura ettts dièids aduerfiiri yideatur. Imprimitnbsp;yiuificationis mortuorum amp; creations rerum ex nihilo meminit^chm quodin his Deipoten-^'‘trnaxime elucet^tum quodßmilequidin femetipfoexperttts fuit lAbraham^quando iam effixtitnbsp;^tmortuo corpore fiUumgenuit Ifaacum,amp;quidemexSara,quamnaturaadliberorumprocréa»nbsp;^^opem iam inepta fecerat. Sedde hts commodius infequenti Sermone dicetur. Klunc nofirx yocatidnbsp;*^^ßypum conßderemus, quem in tAbrahamo Jpiritus ßtndus propofitit, K’rcabaturille cum am~nbsp;rfßtmapromißionefeminis benedibli amp; numeroßßimis pofieritatis, cum ia emortuua amp; longo fini»nbsp;'*'^guensnihilhuitts fierarepoffit. Itanos^quiiam pridem mortui fumttsper delibïa,c^ yiribits0-^pnodeftitutiyper Euangeliumyocamuradcommunionem Dei,ythuicinßti frullus feramus,

amp; gloria Dei amp; multorum aliorum tedificationi ßeruiant, ytq^ ad cdeleftis regni hareditatem o~ admittamur, Ef ergo yocationis Abrahamicte caufa fuit Deigratiaßta noflrx etiam yocatio-caufa alia confiitui nequit.Quidenim afferemua.,qui ne adcogitandum quideßumtts idoneiß A-^nofiamtis ergogratuitum hocDei beneficium^amp;in huiiispotitts inexhaufiampotentiam atqfoni.-tatem,quam nofiramindignitatem reßiciamus-.ampleblamurautemyera fidebenediSlum illud fi.-Chriflum,quiquodnobtsdee^fuaiufiitia amp;fanditateabund'e farciettElinbsp;tiebeturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cir potefias in aternum. .Amen.

H Ö M I L I A XXIII»

Qf* praeter fpem fub fpe crcdidi't, ut fieret pater multarum gen* tiljm, fecundùm id quod ei didum fuerat: Ita erit fernen tuum, Et mi«

-ocr page 162-

CAP. un.


IN BUST. A© ROMANOS


nimc infirmatus fide non confiderauit fuum ipfîus corpus I'am «nor« tuunijCÙm centum circiternatusefTet annos,nec emortuamuuluainnbsp;Sarae : aduerfus promtfsionem autem Dei non difceptauit infidelita-te,fcdrobuftusfadus eft ßde,nribuens gîoriam Deo,acplenèperfua*nbsp;fum habens, cum quod prOmiferat pofte ctiam facere : Quaproptcr €•nbsp;dam imputatum eft ei pro fuftitia. Non autem fcriptum eft propternbsp;eum folum,quôd hoc ei imputatum fueritifed etiam propter nos,quinbsp;bus futurum eft utimputeturqsnimirum quicreduntin eum,quiex-citauit Icfum Dominum ncftrum à mortuis : qui tradiius eft propternbsp;delida noftra,amp; excitatus propter iuftificationem noftri.

DEmonßrauit toto hoc Cap. ’PauÏM Âlrahamutn non fer opera, fed folam

ejje. Finü Cir Tp/jw demonjiration^ htiitta eï^, '^t oßendat in iUitnexewflo profojttatrt fquot; yeram rationem,(iua omnes eos lußificari oporteat,qui cum 7)eoconciliari eirpromißtenbsp;fortes feri yoiunt. Simul ergo hic confutantur quot;validifime, qui Jaluiû rationes infinitasnbsp;dum ynumqutnqj in juK fvpetßitiontbus fruari contendunt, modo animi intentio bona amp; ß''‘nbsp;ftt.F[ enim Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eß^ omnium hominumiita quot;Yna modo ffÇ ratio^qua cumeoconiungif^^^^

froponitur lila in folo lefu Chrißo,quiex .^brahamißirpehominem aßi{mpjit,amp; noßer aftt» ‘Klediator faBua Tieindeitim falutis fetduilum yibrahamo infiaurauerit

(ent pattem cmniumctedentium,eius ytiq^flij ßantneceffc eSC^,quicunq^inillo feedere cenß^^ a fiunt.Filij autem eiuöfunt,quotquot fidet illtus yefiigijs inf.flunt.Cateriim quarat htcnbsp;quee ergofuitißa Miahamtßdes,lt;sr qualtsfuit.^idergo infrafentidecetyamp;rurfus quaddetl^^^,nbsp;(if, omnium noßrum inßttutioniaccemmodat. crgoloiM hicadmodum mtmorabil0,yi^'^'^nbsp;mnem ßdei yera rationem explicat,de qua hodiepaßim conter.ditur.Ft yerbflenior ßt caußl^^^nbsp;trABatio,quadam ex ijs quaproximepracejferunt,referendaßint^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ,

pMei otieHtm nbsp;nbsp;nbsp;Interquteprimum ef^,(ui crediderit ÄbrahamfDeo nimirum,'ygt;el eiuspromißioni.Fi^f^-^

ohieblum fïl[, 2)eui,quinobiffer’YeTbumin ßtifturis reuelatum loquitur^ Inycrboattttf^^^ fracifUM loiwpromißwnidtbttur,quafenoßrt!m J)eumamp; nobis prof itiumßreteßatur,nbsp;nimfiederis cum Äbrahamo fatli caput eil^thac in Legn exordio froponitur: hanc f^ophetapß,^nbsp;inculcant amp; repetuntt eadem in noui Teßamenti librts illußratur,quando fraißitum eße do(nbsp;qued olim fromißum fuir./mo quatun^praterea in fripturis hahentur,fiue frteceftafmtßt^^ß^j,nbsp;minationesßive eximfla omni:gentri},adhoc cafutreferridehent.id'ner 'odeduobw nosnbsp;quee hic obftruariadmodum neeeße eï^. Ftimum,non aliudßdei fundamentum iaci deberef^^.)nbsp;ynum 2)eum,(ui y^brahamum quoq. Joliiredidißeaudimuö, Extatdehoc frlt;eceftum^)t^'nbsp;fum Dominus Deus tuns,quiedt xite dt terra Ægypti,non habebis Deosalienos coramnbsp;iffo limine offendurir,qui falutis fern ^ßdutiam in creaturis qualibuftunq, collocant^Quciß^^j^,nbsp;tum jibrakamifiltjttutuperßütm,qutfdelongealiamfroßtentur,quam ^brahamifuerd-tf.rum tS^,nenudum inane Deincmlt;tnpratcxamui,fedßdeioculisilliusße£lemusfronttß^^ jnbsp;^am niji idßat,noßtts de Deo imaginationilus decefti, exnoßrocerebro quiduisla»nbsp;falfe ßdeifratexiu interttf fercmurcfinionibtu. Ideo de ^brahamo loquens Taulus,ßbinßFifnbsp;tnißionti meminir, in quam ille reßexit,neqi aliud in Deo quafiuit, quam quad fibinbsp;fciebat.Et inßa Caf.\o,diiet,fdem exauditueße,auditum y erb per y er bum Dei.

(crtus amp; firmus animi aßetfui, quo Dei frcmtßionesafprehendimus ,(lr Ulis conßanterntf'^ , JtaqftUrpiterfalluntur,qui pdem iaClantßneyerbo Dei,eoqjnomine opinionesfuas yendit^^^^’inbsp;non alio quam humanarum rraditionum ptndamento fuß'ulta funt.E^ hoc hodienimis yul^^^^hi/nbsp;huius tnali auihoresfunt,quifimplicirer credendum eße clamant,amp;apudimferitos yelnudutgt;^nbsp;(leßee nomen,ygt;el fatrum authoritatem,yel etiam miraculadr fignaiaSlant, amp; ijs argurrgt;f^ ¦nbsp;cmntbuiferfuadereconantur,quafcrifturisnulli}frobarifoßunt.Sunthioninesaßdeahff‘^j‘.,nbsp;lär yino Taub diBo iugularaur, qui nec /tbijfft,n(que Ängelo credendum eße ait, ß Euangd’^,-^^,nbsp;liud fradicet ab eo , quad ex Chrißimandato amp; ßirititi fan^i fuggeßione

-ocr page 163-

H O M I L I A XXIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^4

fiinctmo anathemaeos omnes pronuntiat,qut ifludfacere audent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Secundo^quidin “DeoJ^e^artt Abraham,indicatur,amp;hiequori,duooccurrunt.’PrtmUi^tiod'yii

^ißett mortuos.Ideil^,qubd yita amp; mortii dominum fit,amp; ftertnde ne morte ^uide impedirt queat, f^eäure debe^ mima prxflet quodpromifit.Eïi^ hoc obferuatn yalde neceßJarium,Quia enim omnes morei oh- crfrffW«/nbsp;^oxijßumui,‘Dlt;oßderenonpoffumta, nijiilium mortâ yi^lorem agnofeamttt,qui nos olim ex mor^nbsp;^'^^reßituerepoßit^Sedneqjßdeiobedientiam illipraßabunt ,quàm^rimum mortâ^ertciilum im~nbsp;*’^me[,quibu4hoc nonei^ iamanteperßuaßißimu.'Docet hoc A^oflolia adHebraost^ßia Abraha^nbsp;txemßo,quem ideo Ifiacumßliumßn quopromißionem acceperatdmmolare yoluißße ßcribit hocnbsp;fftbente T)eo,qubdcertb crederetjiunc ex mortuä qHoq^ßliumßibi reßituereßoße, Ideo yeteres olimnbsp;^^gtauißttn^ tentationibus admortuorum reßurre^ionem reßexerunt, ytinlobi exemployi^nbsp;^fmta, Eti^echiel quoq^ propheta ex illa praci^uum conßolationa argumentum petit, quo in Baby-‘nbsp;agentes confirmât, quod ad Dei omnipotentiam eos remittit, qui ohm mortuos yita refiitutu-amp; proinde minori negotio ipfios ab exÙio redu£lurus fit »Et hoc el^, quod ^Martyres inter hor^

^^hilcs fuppliciorum cructatta confirmauit, qubd fie ne per mortem qmdem à Deo dißungi poffc,fie^ '‘^^'^Xorporibui fiuâ refiurreÜuros ejfie certo ficirtnt. Eide ergo prorfius deflituuntur, quicunq^mor-'““’¦«w refiurrebîionem negant amp; ludibrio habent. Qua enim illâ in Dto fies yitarcliqua ejfie po-quando mortâ doloribta circumuentifibi hinc migrandum ejfieyitlentf‘Ideo hoc impijs illufi-\'!''*^tribuunt Apofioli,q«o^ repentima interitta obruet^quandoßbijpßspaeem amp; ommatutapol-^^‘^^ur.^hgrum quoq^ in Deofiellauit Abraham,qubd nimirum yocet ea qux non fiant,tanquamnbsp;/olo nutu amp; yerbo fiuo omnia conficiat,tÿ fiua omnipotentia omnibta imperet»Ei^nbsp;necejfiarium cbfieruatu. Sape enimprafiitu impoßibde yideturquod Dejapromittit,qiiienbsp;t§^,qt{od illitts pracfpta fiacilua contemnimia,neq^ etiam promißwnibta ata multum moue-Cui yiiio fiola omnipotentia confiideratio medebitur, ytpojlea in Abrahami exemple patebit‘nbsp;f^eo huita argumenta paßim in ficripturâ occurrunt. Ham in ipfia rerum omnium creatione fia^

(fie fiimus,quod hic dicùur. Qua enim nondum erant,perinde acfii iam ejfint,euDcabat Deuô, prafio aderant»‘Idam illo dicente, Fiatlux,fiulgebatea: Fiat firmamentum, fiebat: Ger-*^wet terra kerbam yirentem,illagerminabat,amp;c.ln Ægyptiaca quoq, hberatione multa huiMge-contigijfi fiàmuf^^tinnouo Tefiamento lefits Chrifias deitatem fiuam hocpotißimum argu-^ento ajjèruit, qubdilHitt yerbâ morbi, yentiyfluHuSi damones paruerant,amp; ipjo yocante morsnbsp;eos reddere cogebatur,quos tam abfiorbuerat,Lat!^arum enim quafi adhuc in ytuâ ejjit tir Jên-beneficio frueretur,euocabat,Lazare prodifioras,eâ‘ mox prodijt,qui iam quartum infiepul-(liem agebat. Sunt hac diligenter obfieruanda^quia Deipromißionibuf nunquam,aut rarb ad-*nbsp;credemus,nifi Ulâ yirtutem diuinam,adeo^ ipfium ejfiebium ficiamus coniunBum ejfie.

Tertibmodum fidei exponit,in quo eius yirtus atq^proprium maxime elucet.îdam pergensîtt i^èduf pdeî-, ^^'^^hamideficriptione ait:Qu^ipraterfiem fiubfie credidit,fie forepatrtmmultarumgentiumfi-^'*(ei diUum fiuerat, Ita erit fernen tuum. Allegat autem ficripturâ locum mutilatum ex Gen» 15»

Abrahamo fioras edu5lo fieîlas cali numerate iujfe hac dixit Dttts'.Etfiaient Apofioli in fieri pura teflimonijs citandâ breuiores ejje,yt huim fiudium leHoribus comendent^amp;noie tes quoq^ adnbsp;^’hgentiorem omnium conßderationem remittant. Qmoadyerb Tauli yerba^ contradiHionem ha-yidentur,quando Abrahamum prater jßem jub (fie credidiffie ait-, Sed non eodem fienjufieiyo-^fibulittn hic repetitur. Frimo enim loco per fiem argumentum certnm intelligit, quodalicui /ßentnbsp;jactrepoteli^,(^ ita prater fiem credere dicuntur,quibus nulla bene (ßerandi caufia in humanâ yfi-afiulget.Secundo autem loco fies pro fiduciajumitur,quain Deum rejßiciunt homines,etiamfenbsp;ojnnts alia rationesfiallant.Hoc ergo Abrahamumfiecijje dicit, amp; hoc yerè dicipatebitfit illiiis con-ittonem cumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promißione diligentiuó paulb confieramiif. Fromiferat Uli Deuspojîeritatem elt;*

^'*^Y ^^^'^^'^(^tibilem,ytarenammarâamp; fiellascceli. Fromißioni huic ipfia rerumnatura ad* ^tjaoatur,neq^ aliqua ratio occurrebat,qua illifiem certamjaceret.Feromne yita anteabla tetn-î^tam tpjequam Sara flerilesfiuerant,eir iam obfienium yires imminui fentiebant. Quomodo igi-'*'^tam fienex febolem fieraret ex yxore yetula,qui iuuenâ ex iuuencula nullam ynquamgenue*

Ergojitte communem natura ordinem ,jiue carnâ rationem refiieeret, nullaprolâ fies appAtt

-ocr page 164-

CAP^irir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD R o M AN o S

¦f.

ergo fecit in hifce quafi angußijt conßitutuf f Idnunc diligenter per ßngulas fonit ^pcßolu4. ‘PrimOitninitnè inßrmatw eSf^ßde^id e^lf^minimè paßia ef^ ßdem fuarnißnbsp;rietibiti lalgt;efit^ari,fidffemßmel animo conceptam conßanterfouit^Deinde nonconßderainflnbsp;ijtfiM corßtiiiam emortuumiCnmcentttmtirciternatttießet annos^ necemortuam 'vuluatnnbsp;Tdon haßt ergo in ohßacul^ illM^qua taro amp; naturaj^el etiam commune fenfits olijciehant’nbsp;nbsp;nbsp;•

terea^aduerfiu promißionem Veinon difceptauit inßdelitate aut dißtdentia ^tit facere yndtep^ rationes con^uirunt » quibw '^erbidtuini yeritasin dubium 'voceturßedin illo ac^u^’^^^nbsp;euentum T)eopermittens,Hincfal^um eSf^^'yitinßderobußiorfaBus^Deogloriam dederit,^^^^^nbsp;Tideiuera ex^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iußum^ agnoßens, certb ßbiperßtaßerit^eum quodpromiferat praflare pojfe, 7)ocent

ercitium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam inflde'verfariconueniat^amp; quodeietsßtexercitiumproprium’.Tdimirum reßß^^‘

litationilw, amp; perpetuo luhîari cum obflaculü, quas yel carnts aßeBtts, quot;velratio amp; fenßn^'vel etiam tottttsnatura Lex amp; ordo nobü obtjciunt^Solet emm multa huius commifiß‘nbsp;tan,ye nos ex ßationenoßradeijciat. Etineo ferioßenduntimpißqubdad fuarationttcß^“^'^nbsp;reuocant 7)eipromißwnesamp;pracepta : amp; quiatunc 'sgt;elimpoßibtlttatK,'TpelalicHiu4inccngt;^‘.^,nbsp;tatisi aut etiam manifeßipericuli Jpecies fefeoß'ert,aut ßrtaßtsnon magnimomentireseßß'^’nbsp;turfde qua agitur^mox *^eldißidentpromißis 2)ti,'Vel mandata eius tranfgrediuntur.^li^nbsp;efipiorum conditio.2dam etß inUIk quo^ interdum haßtatio locum habeatiUon tarnen eainf^^. Jnbsp;mos fuos fouent,neq^ fe ab illa tfincipatiunturßed in Dei feritatem amp; potentiam defixisnbsp;illiui yiäoreseuadunt^Tatethoceuidenterin Äbrahami exemplo.’tdam huic quoque aliqf^Y^ft'nbsp;mentem 'veniebat^'Elum centenario nafceturfiliwfnum Saranonagenariaparietf^tißult;i‘f’'* b,nbsp;iundttspotiuà^quàm de Lgt;ei 'veritatediffidens, cogitauit, amp; ne cognationesißain dißidend^^nbsp;generar ent,illico eas ex animo fuo eiecit^non autemfouit dißutationibw curioßs amp; contranbsp;mißiones inßitutis. Similia exempla in reliquis etiampatriarchs extant, qui ßem terra pf^^'Lnbsp;tonßanter feruarunt^ etiamß in eaperegriniagerent^amp; tandem exeain Ægyptumnbsp;rentur,yt famispericulum effugerent, Hac flde confirmatts Jacob Joßpho inter Æçyptiei^flnbsp;nantireditum interram Chanaan pollicetur,amp;iammoriturts funw fuumebdeferricurat-^^ !,nbsp;demßdei opM fuit^quodpcßea lofephw quoq^ Ifraelitis mandatum dat de oßibuf fuis eodeftfnbsp;ferends.ln ')^oße etiam ßmiljsßdet conflantia eluxit,qui niß in Deipotentiam eir yeritateft^ßnbsp;quam in res prafentes dr carnts togitationes re^exißet, nunquam tania fortitudine amp; ƒnbsp;(quot;^t ßc dicam) populi ingrati amp; reluHantü caußam egißet apud Tharaonem tyrannumnbsp;mum. ßißd autem de *Dauidedicemts^quicum regnipromißionem accepißet,deea minimenbsp;tiit,etß omnia ßibi aduerfa eße fentiret, amp; ad ho fles transfugere cogeretursJmitem ur nos hot^*^ ƒnbsp;empla,quando eadem tentationes nolü quoq^ obißiuntur, quibts Äbrahami amp; flmiliumnbsp;eppugnata eJf^. Tremittitur nobts in Chrißo iuflitia amp;ßanJlitastat in nobts nihil quam pe^^^Lnbsp;CT tranfgreßio inuenitur,inib deplorata totitts natura noßra corruptio,qua nos quodbonumnbsp;cogitare quidemßnit.2don tarnen ideo nobtsdeßerandum eJf^ßedadDei '^eritatem amp; omfiß'^ Jnbsp;tiam recurratnui^quiolim per prophetam dixis.Sipeccatayeßrafuerint yt coccis/iiuealbte^^^^l,nbsp;denturßi rubeant inßar purpur aßeutnatiua lana pent.Item., Ego ego Ule ipfe ßm,quinbsp;greßiones iuas,idq propter me,amp; peccatorum tuorumnonrecordabor. Et tune cum Daumfnbsp;mtti '.J^tioiniquitatumnoßrarum fuperarat nos,tu y erb tranfgreßionesnoßrasexpiauiß^snbsp;.^dtur.dem modum refurrtJlwnemnbsp;nbsp;nbsp;yitam aternam nobtspolhcerur Dominttsznos yero he

quotiße mori eir fepeliri, nec aliquem in yitam redire yidemtts.Sednon idcirco dubitabimu^ rj/ promißione eir eins'tieritate,quinhanc in Chrißofundatam eßecogitemts,quidicittEgonbsp;reUio amp; quot;^itatqui credit in me,etiamß mortuwfuerit,’t)iuet:amp; omnts qui yiuit amp; credit m yj/,nbsp;quaquam morieturinaternumt Quicienimhoc pronuntiat qui eit mortem fuareßtrre£lione^ef^ji^^nbsp;fijr (ut omnts poteßas datanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ccelo amp; in terra,facillimum Uli fueritpromißapraßare.»'^

E)ei faucrem petpetuum eSr exeo pacem atqjincolumitatemyeram nobts EuangeliumpeH^^ ar ft quam in hoc mundo yitam yiuimis ßebles,pios egere,tfurire,algere, exulare amp; omni a^^nbsp;rum genere tentari Didebts. 2don tarnen idcirco animumdeßondere oportet,fedißaspatern^ß ƒnbsp;eßefentiamts.,quibtts latentem natura corruptionem toercet,e^ in eo agnoßamtsfaff’^^^^^i

-ocr page 165-

H o M I L I A XXI IL

ßlijfut fiaosnoî in cruce factre ^ignattir^'vt olim in regni cceleßit ßcieta-coo^temur. In nuntem ^no^ reuecemns Chrifli promißiones : T^on relinqaam yos orphanosi ^^^tlo’Voiißumfumyßjinconßmmationem feculijn mundo affli^ionem hahebitiffedconßdi-‘gt;fPQ 'vicimundum.Dicamut ergo cum fanais pMribu4:Deits nobis [u^ugiumnbsp;nbsp;nbsp;robur eS^dn ‘^d-

. r^^^xiliumprafentißimumiPrepterea nihil timebimus,etiamß terra loco moueatur^ amp; montes maris yacillent. Tumultuentur genteSiturbenturregnafamp; tellus cum fragore dißuat:

4 subis flat^arxßtblimis eii[, nobis Deus Tacob-^ amp;c.QMbuS illud^pct ^^ddamus:SiDeuspronobis,^uiscontranosi’Quisnosfiparabitàcharitate Chrißi^num affli^nbsp;b 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfecutiol^numfamesi^num nuditasi^nUm periculumi’numgladiuS'^ïm»

fgt;mnibus plus ^uam yiHores (urnus per eum^ qui diltxit nos. Torro quod de a^erßs amp; con-ipßtm inpraceptis etiam Dei obferuandum ef^. i^identur hisc in fanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^^^tauiora «quo^ amp; Dei odm nobis eo nomineßadetfatan,qui nos ißis prater caufatn one

liceat.Sedtuncin Dei bonita-

amp; fapientiam reßiciamus, amp; moxpatebit^ ilium nihil ex odio^nihil iniußum amp; ini-r^!^gt;mhilitem ßperuacaneum autnoxiumpraciperepoJJèjqui ytnoßriamantißimusdta iußus et ßnUa luHaei^^quaDerosIßaelitasfacit,amp; cuius typus in laeobanbsp;quem hoc nominepropbetacomendat,quodipfe Deo fuperiorfaÜusßt^quandonbsp;’‘^maaduerftfortiterelu^atttsßdem firuauit conßantem amp; in mil am .Hofix^

^«rto effeUum queq^fidei duplicem Taulus annotat,quorum alter ad Deum,alter ad ^bra* Efß^us fiJeli ^^^^udauit.Trimum exprimit,quando Äbrahamttnt dicit Deo dedißegloriam,quando ni- quoad Dew«»nbsp;^'quot;'^mißiscredendoy Uli quot;^eritatis eir omnipotentia teßimonium tulit. Debet idemdto-Deiyerbisfidem adhibent, 2diß enim yeracem , bonum amp; omnipotentem eße ßbinbsp;'^^¦'ßrißnt,illi nequaquam crederent. quot;^dullus ergo Deo honor maior deferripotefl^qurnn thm eiusnbsp;tiif^^^-^^'’^^^y'eticordiam amp;potentiam fide noßra quaß obßtgnamus.Ex hoc fonte item manant in-'Verusficundhm yerbi eius regulam inßitutus. Tarit etiam fides hac obedientiam^nbsp;ifliß^^’‘fos'Teerboilliusßbijcimus,amp; meliorem noßripartem abnegantes(rationem fcilicet amp; in-fißimus '^iuentem hoßiam.E contra Deum extrema ignominia afficiunt^amp; quartnbsp;busnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilium gloria ßoliant, qui eius yerbo credere dedignantur. Quad yt in omni-

J**« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^q^‘^^i'°bfe^^^^^^fbetitta maxime in Euangelij prxdicatione locum habet,per

lefum Chrißum,amp; in hoc falutem omnem nobis oßert.Q^i enim illam reijciunt, inßmulant,’»t difertè monuit olim loannes Äpoßolus^cuius hac 'verba funt:nbsp;trtJ^j^fi^*^^Dei,habettefiimoniumin feipfi:quinoncredit Deo,mendacem feciteum,quianonnbsp;•ÿjj ’ ^^ft^monio^quodteßificatusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus defilio Juo:Ei^ autem hoc teßimonium,nempe quod

bes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedit nobts Deus,nbsp;nbsp;hac 'vita infilio eius eii^./^id f non quot;Veritatem modo Dei ta-

lis 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yocant,fedfimul eiufdem iußitiamßonitatem, fapientiam,deniq, Deum ipfiim,qua-

^idè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^iabnegant*.quando confiât,hunc non alibifiipfum apertius amp; liberalius mantfeßa-

pro nobts tradidit. Fieri ergo non pote^^, quin ijdem omni numints metu ^erar^j‘a”^-^^ habenas laxent,amp; in omne fielusprécipites ruant. E§^ ergo hincge-’^Trfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuamgloriam inter homines conflare non poße,nißEuangelio filije-

uifuj^-ß-^^^^^damus,amp;proindecultum Deißnefidenullum eße,quiilliprobetur.F'tenim in-

quot;^uor f»} exhibent quos de nobis maligne fentire fcimus'.ita eorum cultus non po-ßa dip^‘ ^^^pfobare Deus, qui ilium in promißis amp; 'Verbo fuo mendacem facer e audent. Debebat ierinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^bferuare aduerfitrij noßri,quiper fidei pradicatione Dei cultum amp; bona opera abo-

»rummal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;transferunt culpam,cuius reatuipßtenentur.Clamantijdem nospubli-

Pxnas fum^^^ uuthoreseffe,lt;^propter mutatam religionisformam Deum de mundo hoc imiuerfi f*fperflitiones^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicimus. Cur enim nobts irafcatur Deus propter aboliras

sitsfft Cuam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Verbo fuo iam olim damnauit f Idem quot;Vero iure Ulis irafcitur,qui ipßglo-

amp; fimul'Pr ^iuscontradicunt ,flUj Juimeritum conculcant. Quodctimhodie paßim ^^^fuaeti'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in pios fidei Chrißianxprofeßores ferro amp; ignegraffetur,nonpoteS^

bfllis eir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus,'vt impiam harte amp;facrilegam audatiamfame,peße,fediti9nibus.f

^^^nißagellorumgenerecoerceat,

-ocr page 166-

CAP.llll^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. Ad romanos

E/feOui ftJei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\AUerttmßdei effe^um,cuutf fruBtu ad Abrahamum redijtdiM ’verbii enarrat :

quoad nos. ct'iam impuratum ei pro iußitia. Ita y erb ßatum htiitti traÜationss repetit, yt oßendat i^rl cationem ex gratia 7)ei pendere,^ui nos propter ßdem in Chrißum pro inßts habeat.Et necejßnbsp;repeti impritandi ygt;erbum,ne quis audita tarn magnifica commendatione fidei, nos per hanc,nbsp;Kits opw ei^,iußißcariputaret. lußitiam ergo nobüs imputari ait,nimirumpropter ChrißumM ,nbsp;ßdes noßra apprehendit,amp;in quem ^Abraham quotp imprimiis reßexit^yt alibi diximftsJnß‘P^^^nbsp;ergo nosßdes,non quatenus noflrum opus e^.,ßdquatenus Cbrißo inßerit,qui(yt alibt Eauh'^'nbsp;quitur)nobts à Eieo patre iußitia,fapicntiaear fan^ißcatio faütts eß^.At quia eadem dont*^nbsp;eFi^)ßdemo enim yentt ad meßnquit Dominus,niß pater meus traxeriteum)totum hocnoftf^.nbsp;ßißcationis tis ßalutts negotium ex mera Dei gratia dependet, qui quos ab aterno pradeßiff^nbsp;eoj etiam yoca't ßuo tempore,imb eßj-icaciter trahit, yocationi y erb er traplui cedentes iußiß^^^’,nbsp;ßißcatos deinde in ßlij ßi gloriam transfert : de quo plura Cap. 8. ditentur. 'Kunc obßft^^'^nbsp;nihil excellentius amp; prtedarius fingi poße ßde in Chrßum,qua amp; Deo ßuam datgloriam,nbsp;iußitia y eraparticipes reddit: ideoque nemini debere mirum yideri,qubd illam ßcriptura tant^înbsp;nobis commendat.

Exemplamirahami tio*nbsp;b» applicat.

Caterum ifta de tA.brahamo dicenti quidam obijciebant*Quid ißa adnos!^ “Ebam Abrab^'^ quidem ita iußißcatum eße fatemur ,ßaalia longé noßra e/^ ratio, qui ilium aliquot fetults^, .nbsp;Jecuti Legem accepimus, in qua nouam iußitia amp; ßalutü conßequendxrationem Deus prapy^fnbsp;quam omninoßequt conuenit eos.qui feruart yolunt.Et hodie multi audiuntur,qui yeterisnbsp;exempla amp; teßimonia nihil adnospertinere clamant,amp; ynà cum tempore amp; moribusfaluttlr^nbsp;rationem mutatam eße arbitrantur Jßis ergo omnibus Taulus reßondet,amp; Abrahami ext^fßnbsp;nobis applicant ait: Non autemßriptum e^propter eum ßolum,quod hoc ei imputatumnbsp;etiampropternos,quibus futurum ef^ytimputerur,amp;c. ^a/idtceret. Scripta ßuntquid‘»‘ ‘^nbsp;propter .Abrahamum,cuius ßdei ßir it us fandus teßimonium ßerre y oluitz fednonproDti’^^^^,nbsp;folum hac Uteris mandata funt,yerum poßeritatispracipuam rationem habuit Deus,quamnbsp;emplo erudiri oportuit, Ideo poi^ annos demum quadringentos °M.ofim excitauit, qui hatnbsp;leret, yt certb conßaret, nobis quoquepro iußitia imputandam fore ßdem,yt olim hacnbsp;imputata fuit, floluit autem hoc argumentis pluribtis probare Taulus, quia iam antenbsp;Deum ynumejfe,quiytomnium gentiumDeusedf,,itajibijpßfimper conßatinijs,quanbsp;num falutemßciunt. ^irfus ergo apparet ex hoc etiam loce,ynam amp; eandem falutisnbsp;in yeteri amp; nouo Teßamento.Qupd ytßdei noßra dignitatem eommendat,amp;ßperßitiotie^^ »gt;nbsp;yalidißime confutat : ita dulcißimam confolationem nobis prabet, quando nos tanto patriaffnbsp;quariyidtmtts quoadiußißcationis articulum.Etß enim non ijfdem yirtutibus omnes orn/ifffnbsp;quibus ilium donauit Deus, tarnen quoad falutis aterna rationem nos Uli pares facietßdes,ryj,nbsp;ius exemplum ynum Tefum Chrißum redemptorem noßrum agnoßamus, qui yerum illudp^^inbsp;hamifernen eSf^,in quo omnes gentes benedici oportuit. Neminem ergo fua inßrmitasßufnbsp;nbsp;nbsp;ƒƒ

Clio terreat,quando hic nulla habetur noßra dignitatis rationedfolius Cbrißi,quem ßdeapf o, dimus,yttotus noßer fat. Continetpraterea locus hic memorabilem dodrinam de yfunbsp;cra-.qubd nimirum propter nos tradita ßt,amp; noßra inflitutioni atqjConfolationi firuiat.Dßnbsp;hoc ab alijs fcriptis omnibus. Nam etfi ea quoq^ de multis nos admoneant,amp;nullus tam mc‘l^{nbsp;ßt,qui non aliquidboni habeat,hoc tarnen facra liter a proprium amp; peculiarehabentfquody'^^^nbsp;exemplis dodrinam proponunt ,quQmodoillis ytidcbeamus, amp; quidin quouis fado nosAnbsp;tari y el cauere conueniat. Et ergo tAhrahami hißoriam nobis applicat Taulus, itanbsp;mus omnia alia nobis accommodari debere. Qua enim olim pracepit Deus ,eahodieetiangt;‘^nbsp;obferuari yult, quoadrei yeritatem,etiamfiinexternisritibus aliqua fada ftmutatio.

illudChrißi,qui finonyenißedicit,ytLegemdeßruat,fedytimpleat,Ladern eCfptc num atque minarum ratio. Nam yt fibijpftperpetuo confiât Deus,fic yoluntas quoq^ eiusp^7nbsp;eät immutabilis eC^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

Qttîd credere oporteati

Et tarnen totum hoc myfieriumredius intelligamus, repetitßdeiyeracapita docet quid imprimis nos credere oporteat,fi nofiram quoque fidem nobis pro iußitia impuf^^*

-ocr page 167-

H o M I L I A XX nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

Wttf, Hoc emm tllHs euenturum aitf ^ui creiunt in turn, ^ui excitauit lefum Dominum noflrum a ^ortutf, qui traâituf ei^ propter deliBa noflra amp; excitatui propter iuflificationem noflri^ J^binbsp;furjitt 'tnum Deum proponir,cui fides inniti debets ‘MalediBus enim ei^, qui confidit homini^ amp;nbsp;f««« carnem brachium fiturn, leel quoficunque alios Deos fibi fingit. Et eum quidem nominate quinbsp;iflum 4 mortUK excitauit, non quod hunt Deum efie neget, aut eum patre minorem faciat quoadnbsp;^iuinttatem, fled propter incarnations myflerium, amp; tgt;t nos ad Deum yerum remittat^qui ctim y--*gt;^fuefi'entia,perfi)ntf tarnen tribus confiât,quas in Ulo ficriptunefianBispafiimpredicant. At quianbsp;^^lgt;ù,qui naturapeccatores amp; mortales fumis,cum Deo fanUo cäquot; immortali nihil commune eil^,nbsp;quot;Ju Chrifli filij eits meminit, quern ideo incarnari amp; hominem fieri oportuit,'^t nofier apudiliumnbsp;Mediator ejjet. Et dum huncfilum adducitfimul omnes eos confutat^qui alios fibi mediatores fin-^unt. Tofiremb quiddeboc credendum fit,docett Isiimirumqubd mortuus fit propter deliBa no-Jquot;lt;t, excitatus autem à tnortus propter iufiificationem nofiri, Comprehendit autem Jitb morte amp;nbsp;^^fwreSione totum filij Dei pro nobs incarnati negotium. EJtpro peccats quidem nofiris mor-^uum ejfi dicit, quia -yiHima amp; expiatione opus erat, qua non niji per eum fieri poter at, qui ipfe abnbsp;labe amp; noxa purus effiet. Excitatum yero ait propter nofiri iufiificationem, non quod mor-^ùtntruumà iufiificatione excludi debeat, fled quod refitrreiiione fiua Chriflus mortem deuiêlantnbsp;f'^orfus exarmatam efie oftendit. lAculets enim mortis peccatum erat, per quod ilia initio inanbsp;^^^IJ^fiit.Ciimergoillam Chrifitsexcufierittaculeumeiis jublatum,amp; fimul fiuosàpeccatirea-plent liheratos efie docuit.ita mjfierium hoc ipAeTaults in priori ad Corinthios Capite

^^ponit^ybi inter alia aduerfis eos,qui mortuorum refitrreibionem negabantfioc quoqite argumen-^^’uprofert;Si mortui non J'uficitantur, Chriflus non eil^ fiuficitatts.Qifid fl C hr fins non ei^^ jttflci.. iinaniseS^ fides'veflra,adhuceftisin peccats‘\gt;eflris. Quia ergonoflra redemptions tomanbsp;ramentum in Chrifli refiurre^ione potifiimum cernitur, huic quoqiie iuflificationis meri.um (ytnbsp;loquar) inprafenti tribuit Inclufi fitnt his omnes alij Chrifliana fidei articuli, yt alibi prolixenbsp;^^’^onflrauimus. Arguitur autem fimul hoc loco peccatorum nofirorum grauitas, qua nonaliternbsp;morte lefu Chrifli expiari potuerunt: amp; fimul commendatur nobis Deibonitas, qui filiumnbsp;ynigenitum pro nobis in mortem dare dignatts cS^.Qitia autem horum modo meminit Tau-^'^iamp;inhisiuflificationem atque falutem noflram confiflere docet, fittis apparet ,quam turpiternbsp;jlt;‘i'lantur,qui hodie nouas expiationes amp; fatisfa£liones excogitant.Fatigantur Uli yanis laboribts,nbsp;teli^o fonte aqute yiuentis ciflcrnaspertujas Jibifodiuntt Flos ergo in Abrabami exemplum in-^fi^^hfitlutis fiduciam omnem in quot;WO Deo collocemusper lefum Chrifium,quipro nobs traditts de-.^^firaexpiauit,amp; refufiitatts redemptionem nobis acquifiuitfempiternam amp; omnibus nume-^igt;JolutamAlli debetur benedillio,honor,gloria amp;potefiasin aternumt ^mtn.

C A P V T V.

H O M I L I A XXint,

IVftificati igitur ex fide, pacemhabcmus erga Deumper Dominum noftrum lefum Chriftum : per quern etiam fide habuimus bunc aditum ingratiamhanc , inquaftamus, Ôôgloriamur fubfpcnbsp;gloriæ Dei. Neque id folùm, fed etiam gloriamur inafflidlionibus,nbsp;fi^ientes quod afflidlio patientiam efficiat, patientia ucro experiential, experientia autem fpem : porro fpesnonpudefacit, quoddile*nbsp;dio Dei cfFufa fit in cordibus nofiris per Spiritum fandum, qui da«nbsp;tuseftnobis.

-ocr page 168-

ÏN EPÎST. AD ROMANOS

SVEMADMODV M mukis bucuj^ euicit Taultn^nos folaß^eiußißcart ßt ßdes illa iuflißcans nuper diligenter doctiit. Fundamentum enimßueobitd^'nbsp;eiitsoßenditT^eumynum amp; yerum.^lediatoremyeroj^erquem illi conciliamuti^^nbsp;flum lefum monflrauit, ^ui ^ro^ter peccata noßra in mortem tradittunbsp;noftriittßißcationem à mortiiü refurrexit, Teccant ergo inßdei Chrißiamsleges^quicun^ue^f^^'


c A P. V



Pidef pacemgi gnitergii DeS.

üüo T)eoßem falutii in creaturas ^ualefcun^ue collocant,yel nouosßhi 'MediatoresßnguntA^^^^ rum interceßione cum illoingratiam redeanttquotquot item Chrißumquidemorefroßtentu^d'^'nbsp;tpe non contenti,noua pro peccatti ßacrißcia amp; nouas ßatisfa^iones quarante Quia yero hisnbsp;prehenduntur, qu«e deßde did poßünt, modo Conclußonem infert ^poßoliPS,qua quod dixitnbsp;probat ah effeB^ßdei^cuitis dignitatem amp; quot;virtutem magnißccextolUt^ytnosadeius ßudiu’’^'^nbsp;eitet, Simulyero locus hie noßra inßitutioni multum ßeruir. “Docet enim quibtts notis tamnbsp;quam aliorumßdeagnoßcamus.Adhteceos quoq, conßutatyqui deßde nimts hum'diterJentiutf^'^nbsp;huius doHrinam contemnuntßmb feurriliter mordent atq, traducunt^quodeius yim ignorentd^^nbsp;ßlationem quoq^ habetdulcißimam^qua aduerßu^s omnes tentationes yalidißimeconßrmamufdnbsp;derit ergo fmgula^qute hic dicuntur, diligenter inßexißi,

Frimtim aifjuflißcati igittir ex ßde,pacem habemw srga î)eumie!^c, ‘Patis nomine eonßientix tranquillitatem intelligit^queeex eo enaßeitnr, quodDeum nob^placatumeße,^^^,nbsp;ab illo amarißcimus. Uanc inter fumma hominis bona olim Fhiloßphi quoque eir Foetanbsp;runt. Flam niß animus ab internis conßeientite morßbus Uber ßt,omnisalia ßortuna nobisnbsp;atque acerba ePß^.Ideo reBè olim Satyricus monebat,orandum eßß,ytßt mens ßana in corpofV’^nbsp;Errant autem inhoebenoquarendo omnes hominesßcarnis ßua rationem audiant, Tleriqf^^^^^^nbsp;tune ß omnium ßecuros amp; yotorum omnium compotes ßore arbitrantur ,ß diuitijs abundeiK-quam ßallantur illi ßua opinionCj diuitum cura amp; aßidui labores teßantur, quibus ßeipßos^'”’ß,nbsp;iint,yt iam nihil dicamits de conßeientia^quaUlis nunquam non ob oculos ponitßaudes,tmpoß'‘^iünbsp;rapinas amp; omne iniuriarum genusquibus opes ßuas cum multorum aliorum detrimentonbsp;runt, Alij eos rerum ßecuros amp; extra omnepericulum conßitutosputant^qui honoribus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

mBI nullius cenßram metuunt.Sedijdem ignorant, quot curbs amp; quam multipliei metu diß’’' ƒ tur,quQS tu auro amp; oßroßuperbos omniacontemnere cz ridere putas,Suntquiyt animuatsßjj/nbsp;hißceßttdijs altius attollere yideantur ,pacem illam amp; animi tranquillitatem in K7T«§fi(fnbsp;JentiaStoica ßtam eße exiflimant, Sedilla,ßrem propiusinf^icias,yel ßmulatio meranbsp;ielluinus ßupor, quem qui admittunt,ij nechominesquidem,nedum ßelices aut bead du^^ ßnbsp;tur. .lAUj rurßus in numints contemptu bonum ißudquarunt, eir tune ße animo quieto amp;nbsp;lo pore ßerantß omnem 2)ei timorem ßmul abijeiant, amp; curnßulto illo FLabale dicant :nbsp;Fgt;eus,quires mortqUumcuret,Ethißere fimper illudpoetain orehabent: Scilicethicnbsp;hac cura quietos Solicitât. Item, Magna otia cali, lAon eP^ ( yt yideo) non e/Çnbsp;tur in illo,I{es heminum ß tam curat ‘Deusßirc,Sedamp; ißi eonßientia^ßimulos eßugere nonpyJ sfnbsp;e^r proinde nunquam,quod yolunt,aßequuntur. Idcirco pra altjs fereprobantur,qui innbsp;dio amp; operumßorum meritts conßeientta tranquillitatem tnuenirißentiunt. Tn qua finrenti^ß^.ßnbsp;pientißimi intergentesßuerunt,Iuuenalü terte,ctimßulta hominum yotamultis reprehenpw^jifnbsp;montiißetde ßana mentecogitandumeßßeijs,qui bead amp;ßelices eßecupiunt,tandemnbsp;ßro^quodipßetibipÖßis dare, Semita certe tranquilla per yirtutempatetynica yita,nbsp;nino male tranquillitasißa yirtuti acceptaßertur,in eo autem turpißime hallucinatusnbsp;aliam yirtutem animo concepit, quam qua humanü yiribus parare, amp; quam ynußquißqjßnbsp;poßtt. Similis fuit inter ludaos Fharißaorum error, quem hodie mordicus rednent amp;nbsp;Monachi amp;horum ßeBatores,quißuamiußitiamcoram 'Deoyenditare,amp;Ulinsmeritßnbsp;ßlent. Sed omnium ißorum opiniones yno hoc diBo Paulus iugulat, quando nos ex ßdenbsp;pacem erga D/um habere dicit,per Dominum noßrum leßum Chriflum.EIf^ ergo pax amp;nbsp;litasconjeientiaeßeBusßdeiin Chrißum.EthicyerborumPanlißenßus eB^iQuoniameisfnbsp;flißcamur, eademedam ßde placemus Deo,perqßllampaceßuimur, qua ßt, ytineiusßßßißnbsp;conßßerepbßimw, amp; nulld conßeientia terroribusßuccumbamus^ßado diBi tlß,, quod*^

-ocr page 169-

H o M I L I A XXI III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f7

tiolùdarißntimu^i^uxaifalutem neceßariaßinf.quoiitem nos promter Chrtflum T)(in ii~ Offnesgratix amp; bonitatis ßtx thefauros nobt^ miferis amp; inaignis propinatt ^i fi ergonbsp;lt;^‘gt;^eientesiulcißimam illam ie Chrifio pairisi^ocem, HicßliusUlemetfi ii-ß*^‘ omnes confcientix terrores üfcuiere, amp; animos noflros effica^nbsp;J ”»«confelatione^uaßyiiuißcarepotei^. Interim ßmulifla aipraceientis ioHrinx confirma^»nbsp;^^^^faciuntfamp;argumenta eiufmoiicontinent.luflificatioparita:nimitranquillitatem amp; patentnbsp;autem exß)la fide in Chriflum nobts obtingit.Ergo fiola fides iuflificat^ Confutan-quot;Oc argumento duo inßgnes errores ’Papiflarum. uAlter^quo pacem hanc in noflrorum operumnbsp;’¦’f« quarere docent,cltm illam omnts flriptura nobis in yna ör fiola fide commonflret^ Et ^uàmnbsp;opera noflra, mox yidebis,fii eorum natur am eÿ* conditionem propitts injflexe-«U*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fx nobis ipfiis ad nihil idonei fiumw, sion noflrum,fied Dei cpits fJÇ, q^tiicquidbene

J ^^^e fiacimits. f^afirt . igitur in Dei confle^u ilia ofientabimtts ^^ux non nofilra^ fed illitts ^^ßtntgratuitum!^ Dt inde imperfieÜitm amp; maxima ex parte yitiojum ell^ quicquid nos fiaci-Concurrit enim cum flirittts Janlli operatione innata nobiscorruptio.,qux nullum opui in no»nbsp;’^tegrum (ir omnibitsnumeris abfiolutum ejjèpatitur, I^odne illi quidem negarepoflfùnt„quio»nbsp;noflrorum mérita flabdire conantur, amp;ideo homines de 7)ei gratianunquam poflecertosnbsp;ptrpetutsconficientixterroribttseostxcruciant^qnospflscenfiolationibusfiubleuartnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kosergopacemanimorum in Chrifii meritoquaramtts,quifideapprthetsfiuspatremno»

^ptat^^ fii^ul terrores confiientix omnes diflipat.^lter error elfi,quoa perfidem nos quidem ftp c^^iberariaiunt,nonautemàpœna, quam in purgatorjoigne nihilominus nobisexoluendamnbsp;fiif^^odi) inanem faciunt,fiedmeritum Chrifii quoq^ pracipuofltonbsp;S^otiaJßoliant.f^ifis enim mortis eiiti fru^ui relique eflfiipœna peccati adhuc exigun»nbsp;ni Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contradicunt,qui iufitificatos ex fidepacem erga Deura habere tefiatur^Quo»

^tdib habere pofiunt qui iam morituri ignem ilium exhorreficunt, amp; fixpefiraudatis hes-^ fdlt;^^ fl(f*bislegant, quorum preculis amp; conduBttijs fiacris animasnbsp;P^Jfiopinanturi“ ßlecPaulo fiolùm,fiedipfi Chrifio contradicunt,qui bannis^. Cap,nbsp;amen dicoyobis,qui fiermonemmeum audit, amp; credit ci qui mißt me,habetyitamater» ‘nbsp;in iudiciutn non yentetfldtranfiiuit à morte in quot;pitam.Sedquia de his alibi plura diximuf^nbsp;^^P^^fi^ntifinß'lç¦^^^f^^^^^„ç autem in jipofloli yerbis progrediamur^qui alterum quoq^ fidei effe»nbsp;^fiuejruilfim nobis prxdicat.

um enimpacem hanc nobis exfideperühriflum Tefum obtingere dixiffiet,mox aâdit*. Per quem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aHitum

ßde habuimui huncaditum in gr.ttiam hanc,in qua flamsts, Ifitudautem adijci omnino optes patefacitaii ^^squis firuHumpriorem fidei tribueret,quatenusnoflr uni opttsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quad qui fentiuntftj pa^ gratiamper

wcaniminunquam afièquuntur,eo quodfideiJux infirmitate ür imperfieKione terrenturdDo^ Cbrijl»»»« ^f^SP^’oc tantum beneficium nobis per Chr flum obtingere, qui fiuo merito aditum adpatremno»nbsp;^bboprocul excluji eramus. Qua ratione alibi quoq^ illümpacem nofiramnbsp;huius loci explicationem, quodin epifit ad Hebrxos Cap^ 1. amp; 4. de Chrifionbsp;quem nobis ad thronum gratix accefi'us pateat^ Ei^ autem hicprxcla-omnis noflra fialits dependet*.qUando confiât,nullam huiusfiem nobisreli»nbsp;^tn^lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communione amp; gratia exclufi fumus. ïdeo hune non 'perbis modo, fideut»

irittis fian£lus,quandoin Chrifii lefit morte'pelumtemplificifi -^pofioltts ad Idebr.lt;).cap.docet)adumbrabatur,'piam in yerum illudregninbsp;Exh^ ^^ß^^^^^^uondum fiuifièpatefaÜam, donecillam fid Janguinispretio Chrifiusaperuir,nbsp;tur idem^PP^^^^t^^bum'pnicumefiè quot;Mediatorem,per quem nobts adpatremaccejfitsfit. Tefia»nbsp;niflpermen' ban. 14. inquit : Ego fium 'y)ia,'Veritas amp; yita : Hemo yenit adpatremnbsp;bominum b ^‘**^bus rejßiciens ad 'Timoth.ficribebaf.Enus ‘Deus,''pnfts etiam Mediator Dei amp;nbsp;***«fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confutantur, qui aliosmediatoresatq^aduocatosqux»

’ -r ‘^^.^Jufionibus decepti Deumfingunt,qui inflar potentifiimi Monarchx neminem ad» fitib^^^ •.^*^J-'.ipfitnultorum intercefiione aditum fecerit. Pugnantetufmodieogitationescumnbsp;pturtSjtÿquot; uiuitid ’Maiefiati multum derogant.Scimus quidem nobis propter peccatum no paterf

k S

-ocr page 170-

CAP, V.

IN EPIS T. Ap ROM ANOS

ad T)eum jïne °M[ediatore^ qui nos cum Ulo ingratiam reducat. Ât quia lune J}onori»^l Filio fro ynigenito contulit,qui ideo hominem ajfrmere yoluic,yc eo officio fungereturfrtolt^^nbsp;eäquot; frcrilega temeritas ei^,ß quts regni calorum ordinem amp; ah ipfo Deo conflitutam hierard^,nbsp;turhareinflituat.Clamata^udIfriam Deifilius*. Ego Dominwßhoce^nomen meumiamp;nbsp;meam alteri non daho. Qua ergo dementia ef^, hoc Uli eri^ere amp; in alios transferre y elle,nbsp;fimpliciter omnihtti creatur^ iam fridem negauitf' Sed mitigant aliqui yulgo conceptum .jnbsp;amp; Chriflum quidem ynicum °M.ediatorem a^ud patrem efe fatentur,fedinterim aduocatünbsp;opus efre aiunt,qui nos ad Chrißum deducant,amp;a^udhunc earn nobis gr atiam impetrent^y^y ¦nbsp;^lediator amp; pontifex eße dignetur.Lepidum fane commentum:Quid yero eï^ cum rationtßfr^jjnbsp;reßhoenon eiff Ergo ß ißos audiamusßonge aliusiameif Chrtfius^quam olim quandottif^ ¦nbsp;agebat. Tunc enim mitts humanus peccatorum confortia non exhorruit,publicanos amp; fjnbsp;ces admißt ad colloquium, amp; quaß expanßs ylnis omnes inuitans^ clamauit : Tenite adnbsp;qui laboratts amp; onerati eßis, amp; ego requiem yobts preeßaho. TLunc yerb quaßgloria ceelefl^ ynbsp;amp;noflra infrmitatis immemor, miferos nosfaßidit,neq^aliquem africère dignatur,nbsp;precibtts exoreturf Deniq^ qui olim medicum agebat fidelem, amp; ipfe quarebat infirmos,quotV'^nbsp;tijs mederetur: nunc caufidicum frperbum agit,cuius aures y el pretio y el amicorum fupffi'^f^^’^ninbsp;intercefiione refirari oporteat f Qmd ergo dicemusf Deteriorem eße iam nofiram conditiont,nbsp;olim cjim aperti inimici amp; à Deo exclufießemus» Tunc enim peccatores re£la adpromifr^^nbsp;demptorem contendebant,cr illius gratia frbleuabantur:nuncyer'o(fi nugatorum illorumfi^^^^ ßnbsp;creditur)poßquam Deo reconciliati fumus,per mille ambages ad Chriflumprimo, deindenbsp;patremperueniendum erit. Omitto multa huiusgeneris,qua non tam rifrm quam execratiofi^^ pnbsp;rentur, amp; digna frnt qua cum fuis inuentoribus ad coruos,yel ad inferospotius, remittanfr'nbsp;quidnouis mediatoribus opus eif,quandoiamnunc frmus in gratia Deißdq^ propternbsp;qui nobis ab Ulo quot;Mediator amp; aduocatus conflitutus efff TLeq^ideo in Diuos ccelires cenfgt;*^^ ßnbsp;fumtis,quos olim eximia gratia amp; gloria Dei yafafuiße,amp;nunc in ccelis yiuere credimtH-autem fuum honorem yindicamus,amp; eum eße agnofcimus,quem Deus oleo latitia ynxitpt^^^^^^,nbsp;bus frtsconfortibus, Imb Diuorum honorihicmaxim'econfrlimus, dum cauem}ts,ne in i,nbsp;feratur Chrifli gloria,quam ipßfro fanguine amp; propria yita chariorem habuerunt.nbsp;Ioan.i..Si quispeccauerit,aduocatum apudpatrem habemus,Iefrm Chriflum iuftum,amp;t. Inbsp;uemus praterea hoc loco,qubdnos in gratia hac flare dicit ,^poßolugt;. Commendatur hac uiff ßnbsp;fidei firmitas,amp; noflrafrlutis certitudo aßeritur,quaexilladependet.Qfraenimpetraftoß.\fiinbsp;irinitimur,Chrifluseif fides autem quanosilliconiungitßirittts fanBioptts eff,quiea»degt;^ fyinbsp;animos noflros obfignat, certe neq^ illam falli,nec falutem noflram euerti poßibile eff.

Chriflum enim ne porta quidem inferorum praualent, c2r nouit idem Ule oues fuas, neq, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id

manibus fuis eripi patitur. Confutatur his Sophißarum doHrina, qui nos de per feuer antia tos fieri poße negant,amp;proindenosfemper dubios amp; frßenfos eßeyolunt.In nobis quidemnbsp;prium habemtts,^uod nobis certam falutis ßem facerepoßit.Ätß Deipromißiones amp;nbsp;ritum atq^ diuina potentiam fßeCles,mhil tlla certius eä“ firmiw fingi poteif .Fidelis enim effnbsp;qui nosfuprayirestentarinonßnit.Tide i.for.io.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• fr

rides gloriatur His tertium fidei eß-eBumßue fruHum frbijcie,dicens*. Etgloriamurfubßegloria fubfpegloria citur hicgloria Dei,hareditas regni cœlorum,in quo gloria eiusparticipes efficiemur,quamfrnbsp;rito nobis Chriflus acquifiuit. Eff hic inßgnis admodum eßeBus fidei, quem carnis amp;nbsp;dicio opponit. Quia enim nos yndiq^ mala amp; aduerfa circumflant, frequenter tentamur ytnbsp;cui in deferto efrrienti Satan dicebat*. Si filius Dei es,dic yt lapides ifli panes fiant, Quaßnbsp;Egregius frnb Dei filiuses, quem ita negligitpater, yt niß tibijpß noua amp; infolita rationefrnbsp;ras,perpetub tibipereundumßt.Sentiuntßmiles cogitationespij in egeflate,in fame,in moreßnbsp;lijs aduerßs.Sedhts omnibusfides medetur,qua animos yac 'ülantes altius inßem futuragl^''^nbsp;yita aterna erigit, quam olim cum Chriflo in ccelis pofiidebimus,amp; cuius tanta eritnbsp;finßbus neq, ratione humana comprehendi poßit, quoad in hac carne mortali yiuimus,ßcai^ Lulinbsp;Cap, 64. tefiatur, Ädhanc fßem nos loannes quoq^, dile^us Ule difcipulus remittit, in ƒ«*

-ocr page 171-

Ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOMILIAXXrriLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$8

[umw fed nondum af paruit qaed eritnui: fcimw au-faetitfimiles ei erimas: quoniam yidebimtn eum ,ficuti e^. Et hxc omnes confrmati affi^iones quafu^ amp; diras ignominiafe mortis cru-i^^hac gloriantur fideles, qua ratione illos de falute fua incertos eße autnbsp;Interim admonet nos locus iße, de credentibus non iudicandum eße ex huittsnbsp;er„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eatria enim illorum in cœlis efj^ in terris autemferegrinantur amp; exulant. Qtßd

in( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß multa Ulis prater animi 'voluntatem accidant f Soient prudentiores yiri fi quanda

’’S)! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignotos deguntygeneris fui nobilitatem amp; opes dißimulare t amp; multa non pa-

(ijj gt; yerumetiam cum rifuferunt,qua ipfis intolerabilia eßent, nifi eorum recordationem nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tucundam fore fcirent,quando domi fuapatrijs bonis amp; diu expeSlata hxreditate fruentur»

igiturhoc pijfacer e debent,qui fe T)ei ßliosfaÜos eße norunt, amp; quorum har edit as in nullus cafus aduerftts interciperepoteriti'

fii). '^^^^Amridet hancßemnoflramhumana ratioycuiridiculum '^ideturprafentia bonaßefu- AffliHiones *'«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frequenter audiuntur quot;voces impiorum, quifidelibus Deifauore amp; quot;vita ater-

!gt;

i'jßfetulanter infultant.Eraclaruseqtiidemfauor eij^, aduerfisquotidienouis ob- dt^tipiorum» ^-^^^^^^^^eantes defrrere: Siitaquot;Vobisfaiiet Deus^cur noneripic,iuuat,tuetur i“ Sunt hacßmi-in cruce pendent i Chrißn olim fcriba amp; facer dot es exprobrarunt. Sedoccurrit Eaulitsnbsp;lgt;iß'‘^‘^^ione, amp; docet, affliSlianes non obfiare, quo minus beati amp; yer'efelicesftmus, atq^ iußamnbsp;jlonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufamgloriandi.Etfuafententia caufam aßignaty quod affii^iones noßra felicitati amp;

ftß^ß^ehenda feruiant. Âdcuiitsdemonßrationemelegantigradationeytitur, quamfubcor-jliß^ß^^ie inducit. lgt;lam quafipariim dixißetiaddit : quot;ELeq^ idfolumfedetiamgloriamur in af-itfrf^^^^ifcientes quod afßiSlio patientiam eßiciat,patientia quot;vero experientiam-i experientia au-»io nbsp;.^°rroßes nonpudefacit,amp;c.Quafi dicereti Gloriamur quidem fubßegloria Dehßdne-

miferosputet, qui inani modo futur a félicitât is ße laÜemur, ISLam ha-in hac vita,quo non iniuriagloriari poßumusinimirum ip fas affiiSiiones, quibus exer-£tfienim carnimoleßa fint, tir mundo infelices atque miferavideantur, eadem tamenin ßeilapulcberrimapariunt, Chrißianam videlicetpatientiam , experientiam amp;ßem, quanbsp;ti'ßß^ frußrabitur. Ef vero ißa magisferuiant confolationi noßra,fingula huitisgradationis

quot;^ideamus.

«fflß^^^frimus (inquit) quodafßi^iiopatientiam eßiciat. Idver 'o infolispijslocum habet, amp; Affliiîio pa-»

' ^’‘^ibusper accidens (vtaiunt) tribuitur. quot;ELamfi affliitiones, quales infeipfisfunt,conßde- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effi«

dlis conférascarnis noßra Ingenium, in Ulis impatientiapotius occafionem inuenireli- , ^'lt;ni 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^**^em ei^piorum conditio, qui in ijfdem patientia materiam habent, quaprorfiis lo-

haberet ,fi nihil moleßum nobis accideret. ELeque hic nobis quifquam obijciat piorunt Zf. . Ö* eiulatus, quos Ulis quoque inter dum doloris impatientia extorquet, Vt T)auidis gt; lobi»nbsp;'i’itt • fi*fgt;Uium exempla tejlantur. 3gt;Lam etfi in Ulis locum aliquem retineat carnts infirmitas^nbsp;Siinß ^Anc fides, qua facit Vt animos colligant, amp; patienter fier ant qua carni moleßißimanbsp;eß^^^erofismilitibus dolent quidem accepta vulnera, ijdem tarnen illafortiterferunt, amp;•nbsp;^^^baranda fortitudinisoccafionem cumgaudioarripiunt : itapij non quidem dolorisnbsp;ß^e,neqj hunc Stoicorum more dißimulant,patientia tarnen fua hoc quicquid e/Ç vincunt^nbsp;Prnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;materiam datant eße,qua fidei fua conßantiam déclarent, amp;fimul Chrißigloriam

•tdh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem verum vfum crucis amp; affiiSlionum hoc loco obferuemus, qui e^^,quodnos

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exercent,quam qui infinem vfqßeruant,ij in Chrißo perfeili fiunt.Ebi multum pra-

' 9ui^^bis acciderefortuitumfedomnia noßraper quot;Deiprouidentiam dißenfari^ ' ^editaüo^'^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pAtitur, quodnoßra faluti officiât. Coniungamushuic

’ ‘i'Aetum eadem omnibus feculis in hoc mundo fors fuit\ imo Chri-ponamus,qui nos crucis fuafociosfacere dignatur,Vt regni quoqßui olim Srtfrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßA non ofcitanter cogitant,ij quotidienouas viresJibi accedere fentient, amp;pro-

nonpœnitendos. .gt;ltqui otiofuo indulgent,neq. quicquamaduerfifrrreVo-hnife a fide Vera adhuc procul abejfe teßantur,

lt; 4

-ocr page 172-

c A P, V, Patientiit cx«nbsp;perientMmnbsp;efficit.

IN EPIST. AD ROMANOS

gradationiihuuM membrumyero exferientiam eßcit. f^etui ^robationem legit,Jed quia yox illa ambigua ei^,nos eos fet^ui miduimits,qui experientiamnbsp;ierunt. Eam yero intelligit ^poßolwy quam pij inaffliBionibtafumuntdepattrna ‘Deitrg*nbsp;’voluntate, amp;promißiQnum etusyeritatefiueconßantia. 7)um enimabilloimpofitamcrui^^'^^r^fnbsp;tienterferuntyinditi experiuntur quam Ule beneficua amp; mùi^fit, f^st nwii quotidie exemplinbsp;ßia ccnfirmantnr, Iiaq^ huUii quoq^ experimenra dant, in quibtu illa toti mundo publice iwiotT-dum affiiHionibus,perindequot;vt auruminigne,probata illuflraturgt; amp;fuoexemplomultosalio^.,-.fnbsp;tant.Huiita experientia Opus fuit,quodolim T)auid dicebat : Honummihi ’Domine,quodbiit^^nbsp;uiflime^ Etadeandemreferridebet,quadfanÜifrequenterprioraDei beneficiain menffgt;f^^^ nnbsp;cant^tÿ^ ex illxßem nouam concipiunt de ^eigratta amp; bonitate^quam in teternumduraït amp;nbsp;la beneficentia exhauriri pojji fciunt. Efl ergo hic quoq^ affli^ionum fruBus eximiuS) quonbsp;fruentur^quicarntscupiditatibiisindtUgenty[endolorisimpatientiafitperari finunt. Porro^^^^nbsp;nem hic moueat^quod ïacobua diuerfot'Vel inuerfo potius ordine^ex probationefideipatienti^’'^f^nbsp;autgigni fcribit. 2gt;îec enim eadem yoce Graca yterq^ quot;ittitur: fed lacobm •n/oMpsoyvt^^nbsp;TTiSi©' inquit^hoc ipfum intelligent,quo fides nofiraprobaturfd affiiBiones,quasnbsp;ignicoirifert, '^tpaulo ante dixtmtts, lgt;l.os difcamus fub cruce obferuare diligenter diuinanbsp;exempla,ytpatientia in nobts quoq^ falutarem illam experientiam pariat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ji

Experientia ej]icih

Tertium membrum eSf^xExperientia autemfiem efi^icitt 'Elam quot;vt modo eSf^ anteaBis ratiocinatur, amp; ita fpem concipitfitmam , 'Deum in pofier um quoq^ talem erga ƒ ynbsp;qualem anteaexpertifumtu.Exempla huiu^ multapaßim occurrunt. Sic Eiauidcumnbsp;grejjurui,auxilij diuint recordatur,quofuffultM aliquando yrfos amp; leones yicerat, amp; tnde^^/^ß,nbsp;non paßurum 'Deum,'Vtin eapugnafuccumbat, quam pro no minis ipfuts gloria amp; popuHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff

lute yolebatfufcipere.Eadem ratione alibi clamat î 7 « ù es o ï)eiif,qtii me ex ’rgt;tero eXi Jpesmeacùmàmatrsyberibuspenderem. In teconieldus jiitn àpartu,ab yteromattisiaet^nbsp;meus es tu,amp;c.Tfalm.t,x, Et hoc proprium fidei exercitiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quo fifrequetitioresejfi-'^^^jl

• die,maiori proculdubio confiantiafiationem nofiram tueremur, in quam nos E)eus collocauf f nos nimium ofeitantes amp;ftupidosefiè,multù argumentts dsilaramus. Fiunt multa ^uotiUitr^^^nbsp;luculenter docent,quam curte E)eofitßa ecclefia, amp; quam facile ts hoftium fuorum conftli^nbsp;natUfS dißipet.Sedpleriq^ illa omnia negligunt,qult;e dtindecaufa eif, quad ad quemuts noutp^nbsp;nuntium confiernantur gt; tlsi' quodpaucos reperias ,qui aliquid pro publica falute audendt^^nbsp;putent^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ Â

SpfÎ nonfnide- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedaudiamusgradations huius conclufionem*. E^orro ßgt;es nonpudefacit,ideff^, nonfi^^f

facit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos,eb qubd yerißimum eße experimur, quiequid de ‘Dei bonitate fide animo concepimuf»^

enim ille,quoadejfintiamfuam,xternus ér immutabilis e^f,amp; eiufdem bonitasin xternu^ falli non poffttnt, quicun^ in illo collocantßeißa fundamentum. Sed alio argumenta bttnbsp;.^poftolus*, j^uia dileHio 2)ei effufa el^ in cordibus noßrisperßiritum fangum, qui dattH tnbsp;nbsp;nbsp;jj»

lis. Senfus efÇ; E)eus nos extreme diligit, eä' dileBionis feu amoris fui argumenta tertißitgt;^^ filio fuo lefu Chriflo exhibait ,neq^ eo contentus,dile^lionem fuam in cor Mus noftris diffwdfif^ ßitnbsp;nos intra animos noflros de illa certos fecit, adcoq^ illitS fenß corda noflraperfudit perßi^i^^nbsp;Hum,quem nobisfalutisnoflraarrhabonem dedit, amp; cuius teflimonio animati clamamut Jnbsp;pater.i^omodoergofieripoßit^ytfleßafruflrentur,quorum animts ipß 7)eusflfe inflniiati ßf,nbsp;diuinifauorsteflem habent fliritum aterme yeritatts.'^ ELon temere autem in cordibus nofl^^nbsp;Hionem hanc “Dei difiufam eße ait, amp; eiusauthoremflue teflem facit ßiritumßnHum.nbsp;enim myflerium hocfenfus nofiros,amp; non flmper externs experiments dileSio illa cognoflinbsp;quandoplerunq, ea fanHorum /ors eH^ in hoc mundo, yt T)eum fibi iratum sir infenfumnbsp;deantur^ Sed tune nos non in externa rerum fade hxrerefedßiritts teflimonium in cordtbu^nbsp;fonansaudireconuenit,amp;moxinßeanteconceptaconfirmahimur,

E^orro abufißnt olim hoc loco ‘Donatifix,qui Chriflianos légitima magiflr. lt;ttusdefenß^ .. poßenegabant, eb quodaffliHtombusgUrtart, neq,fibtjpfis tantorum bonorum matenamfi^^nbsp;fionempraripere debeant ) qux ex affliHionibus adnosperuenire ^poflolus docet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

-ocr page 173-

H O M I L I A X X V.

-^nalaptißis, qui quid bonas leges eäs^ iura puUica fuofurori aduerja eßi’Tpidentf ^‘^(l^fi^prorßüfiiblatum Sellent. Âdducuntijdem Chrißipracej^tutn.^’Kenbsp;'^rlt;itisKalo^f^c^^atlh.^» Quo olim luUanuó etiamfcurrili dicacitate aduerftps Chriflianosdenbsp;abutifolebat,Sedin eo errant^quodyerba apofioli, yt amp; Chrißi)extranbsp;violenter detorquent, Taulta enim de afßi^ionum yfu loquitur,minimenbsp;amp; dt)eo inßitutis medijs declinemus, Inter qux magtßratumnbsp;'^^tenere conßat^quem ineum finem inßitutum eße fcri^tura docet, yt bonos tueatur, malosnbsp;notum e^ Pauli exemflum, qui cum ad quieuts ferenda paratißimus eßetiHonnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu^indo yirgis ceedebatur, amp; aduerßn ludaos ßcarios

Mi nbsp;nbsp;'^^ani o^em petißdußo^ armorumpraßdio fefe defendi permißt, imo ab iniußipraßdid

proudcauit. Chrißtts quoc^ patientiam ita commendat, yt priuatatn litj( neget,fuum yero im magßratibm integrum relinquit, quos (yt apudlfaiamfoUnbsp;eccleßie nutritios conßituit. Licet ergo horum fatrocinio pios yti cumpoßunt. Atfi innbsp;k deuenit,yt adillicita media confugere^ aut dira quaq^fati neceßept^quidutspotiusnbsp;'y^tßptionem deßramm, in quam nos Heus collocauit. Heminem ergo tene-kit'***’ calumnüe moueant. Hospotius yerum huius loci yßm obfiruemus, qui mirißcenbsp;it\ ''^fidei Chrißiams commendationem. Inhis enim^quxbucufq^di£lafunt,yniuerfahomintsnbsp;^onßßit,quoad grafens hoc amp; futurum feculum, llliui iguurßudium fequantur,quotquotnbsp;quot;tolunt.Ita enim iußißcati exfidepacem habebunt erga Heum^neq^ ylltsaduerßsàgranbsp;'* lt;fuellipoterunt, cuius nobts ^Mediator elf lefus Chrißus, in quo amp; huius jeculi apßi^ionesnbsp;i(^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olim yotorum omnium compotesfa^i cum illo in ccelts yiuent amp; regnabunt. Illi debttur

honor, gloria amp;poteßas in ieternum^oimen.

HOMiLiA XXV.

’ Chriftus enim, cuin adhuc infi'rmi efTcmus, fecundiim tempus Ptoimpîjsmortuuseft.Enimuerouixpronifto quifquam moriatur;nbsp;’'am pro bono forfitan alîquis etiam mori fufti'neat. Commendat au»nbsp;’^mfuarn erga nos chari'tatem Deus, quod cùm adhuceffemuspec«nbsp;^atoreSjChriftuspronobismórtuusfit. luftifi'catügttur eiusfangui»nbsp;Teruabimur nunc multo magis per eiim ab ira. Nam fi cum inimicinbsp;^HemuSj.reconciliati fuimusDeo per mOrtem filq eius, multo magisnbsp;’¦^conciliati feruabimur per uitam ipfius. Necç id folum,uerumetiamnbsp;S^oriamur inDeo per Dominum noftrum lefum Chriftum;per quemnbsp;’’Une reconciliationem aflecuti fumus,

nuper Hiuus Paulusßdei in lefum Chriftum effeBaßuefruSius: inter quospoßremo ^Hy^f^'^^i^°qiCommemorauit,quodapßiIliones^quarum yita hacplenaebf^, non leuesmodo, ye-falutaresreddat*, Td^gradationeeleganti probauit^qua tandem conclußt^nbsp;(uij^ ' '^fttam atque infalUbilem eße, eo quadgratuita amp; immenfa I)ei dileElione nitatur^nbsp;animos noßros habemus, (piritum fanBum, qui alibi adoptiónis /piritusnbsp;diligenter obßruari,ne dum aliudfideifUndamentumponimus, falutisßem la-certiores nosfaciat Apoßolits çjr aduerßis confeientia tentationnbsp;l^ntius ^°^firmetßnprxfenti dile^ionem hanc, qua nos Heusprofequi dignatus ebf diliitnbsp;’^eo maoüi multa eius argumenta congerit, quibus earn ße^andamproponit. Eßq^ locusnbsp;^^‘gt;nnemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prteclari illius diSli interpretationem continet quo Chrißus apui

ynipen'^'^^‘^’^ falutts nojlra rationem compleEîitur : Sic Heus dilexitmundum,ytfiliunt I^rwibi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnis qui credit in eum^non pereatfed habeat yitam eeternam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reffp/rrntw

^^Itharit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißifummatimcomprehetifurn proponit ^eoquod in eopotifimùtn Chrißi funtma

ucet, Ham Chrißus ( inquit) ciim adhuc inßrmi eßemus, fecundiim temptispro timcomprebtti

4it«r»

-ocr page 174-

C A P. V.

IN EPIS T. AD romanos

impîjs mortuuf nbsp;nbsp;nbsp;amp;c.Infirmas autem yocat^non eos qui aliquas quot;vires habent quàmnis ill^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

xima ex parte débilitât« amp; languid«fint (quo fienfit ferè 'votabulum hoc quot;vfiurpatur) fedeospod intelligit,qui nullis omnino quot;viribus inflrullijunt,quibw quod bonumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaciant, amp; quod

betur ^Delquad ipfis adfialutem fallu neceffarium elif,, Quales nos omnes efie extra Cbrtß*' con fÿderemur^ fcriptur« omnes quot;Vnanimi confenfu tefiantur, ^ofis tertè Adamum in fua itnaÿnbsp;filios fuosgenuiffe feribit,quant modis omnibus corruptam fuifie confiât. Et ipfe 'Deus cordisnbsp;nifigsstenta ab ineunte «tatepraua effe teflatur. Chrifii quot;Verb diBum aut tefitmonium denbsp;«/Ç: Hifi quis renatusfiterit èfiipernis,tnonpoteSf^ quot;videre regnum Dei. Itemquot;, Sine me nihilpo^fnbsp;facere. Taulw quot;Verb alibi nos ne adcogitandum quidem idoneos effie ait, amp; ideagloriofulosnbsp;rum quot;virium oßentatoresgrauiter admodum compellans,qu«rit î Qwd habes , quoanonnbsp;IdeSf^, quid ex temetipjb habes û homo , quo'vt quot;Vere tuo amp; proprio gloriari pofiis Ita^bos*nbsp;Chrifium tune pro nobts mortuumfuiffe dicit, quande nondum inflaurata erat hominis naturfnbsp;quot;Vll« nobis quot;vires erant, quibus quot;vel amiffam falutem recuperare , quot;vel nobis oblatam ample^^fiinbsp;mus. Quad quot;Verb eum fecundum tempus mortuum feribit tbifariamexponiturt .dlijenimp^fi^^^nbsp;lam,Secundiim tempus,ad nos referunt, quipro temporis ratione adhucinfirmifuerimusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s

Chrißus nondum inßaurauißet : adeo^de eo tempore ißudintelligunt, quod Chrifii adueti^ tarnem pracefiit. At quia infirmitas h«c etiam nunc in nobis locum habet, neq^ quot;viribusnbsp;inflruBi fumusß Chrifium anobisauferas, fimplicior amp; magisperfiicua mihteorumnbsp;yidetur,qui ißudde temporepr«finito exponunt, quo Deifihus tn mundum quot;Venire amp; nofir^^^ ƒnbsp;ptionis ergo homo fieri debuitiquod alibi temporis plenitudo dicitur,eb qubd tune omnianbsp;aBaerant,qu« ante illius aduentum fiert debebant.Et facit hoc quoq^ad commendationentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6/1

leBionis, qua Ule nosprofecutus e/Ç, qubd ne momento quidem fuum aduentum differre eo ipfi tempore quot;Venit amp; pro nobis mortuus fJÇ, quod ip fi ex «ternopatris confilio er at confiif^^^.nbsp;ToteS^ hoeprobariprophetarum oraculis , amp; imprimis ijs, qu« lacobuspatriarch« deprotniß*’^^^nbsp;demptoris aduentupradixit, amp; qu« apud Danielem de hebdomadibtts annorum priusnbsp;habentur.Et hucipfe Chrißus rejfiexiffi quot;videtur, quando (quot;vt ^Mlarctts feribit) concionumf^nbsp;hoc exordium fecitximpletum el^ tempHS,amp;appropinquat regnum Dei:refipijcite,amp;creditt^nbsp;geliot 7orro cum multainnos extent beneficia Chrifii, qu« dum interris hifcejecundùmc^.^nbsp;yerJatM eif,in mijeros mor tales contulit,omißis tarnen alijs omnibus, folius mortis meminifnbsp;flolus,quia in hac omnium aliorum fumma continetur,tir per eandem Ule abunde demonfiraififinbsp;fe totumpro nobis impendent-Quid enim ei reliquum manet,qui’vitam amp; fa.nguinemnbsp;gati“ At quàm excellent fit hoc Chrifii beneficium, amp; quanta in Ulo amor is erga nos quot;Vtsnbsp;quot;Videbimusfit quampretiofaquamq^ chara cunBishominibusquot;vitafit,conJÿderemus^Solentnbsp;hacpleriq^ hominum fortunas fuas omnes exponere, amp; non rarb ex corpore Juo membra “vi^^ynbsp;morbidaauferri finunt,modb quot;vitam conferuent.Imb citrn femortalesefii, amp;Juo temporenbsp;ejjenorint, attamenbreuem huius quot;vita quot;vfum quocunq, pretio aut labors redimendum efitnbsp;mant:quot;vr iam deijs nihil dicam us,qui patriam dulcifiimam,coniuges,ltberos,amicos,religio^^^.^^nbsp;nique amp; facra omnia quot;vita huic mortali amp; euanidapofiponunt. Heque hoc mirum el^ tS,quot;nbsp;quando omnibus animantibus quot;vita huitis cupiditatem natura infeuit,qua immanes etiant bep^^nbsp;cenfispro iliapertinacifiime contra hofies quofeunq^ dimicant.Quidfannon qui mortisnbsp;flagittjs merueruntjillud inuitifubeunt,amp; legitimum hoc natura debitum annon omnespar^^ . 1nbsp;horrefiunt f ^lagna ergo amp; incomparabilisfuerit oportet Chrifii dileBio, quiciim nuttanbsp;lege teneretur,nofiri tarnen caufa homo fieri quot;Voluit, quot;Vt pro nobis moripojfet. At quia hac 7 j/j,/;)''nbsp;funt,'T'aulus alijs argumentis dileBionem illam commendat, amp; comparattone ab exempltf tfO'nbsp;pta quot;Vtitur.Enimuero(inquit)quot;vixpro iufio quifquam moriatur,quot;vtfcilicethominem iufiutnnbsp;bum fit« mortis beneficio in quot;Vita confiruet.Ktitur autem particula,FIX quia huiusgenertsfi^nbsp;pla non quot;vjfiiam in hifiorijs inueniuntur.Ham etft inter gentes multi ciuiliter boni amp; iufiinbsp;indignis modis mulBatifint,quorum multos mijeritum eB^,non tamenrepertits es^.quiytnnbsp;horum à morte indigna redimeret,femetipfum ad mortis fupplicium obtulerit. Quantus erg» 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Taulus dicere) hie Chrifii amor fuit, qui pro iniufiis amp; quouis fuppliciadtgnts Jefe in

-ocr page 175-

^noculjutuuimalttie^^ ^ntuinuidesalijs^quodegomeill^benejicufn amp;Itberalem pmieami*nbsp;hic loquttur,quipro illû mortemfubireparaüfiint^à quibta beneficia ampla Acceperuntjnbsp;poßerum quaq^ ytileifore j^erant. Quales in hißorijs inueniuntur Tjlades amp; Ort-H1'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tythias : quibu^ T)ecios amp; Curtios adnumerare licebit, qui pro patria amp; libsrtace

L .’^^'^itam expofuerunt.Extantetinm coniugum exempla eiufdtmgenertSiamp;feruorum, quipro ^lt;is ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortui. QpEgt;s omnes yel acceptorum beneficiorum memoria, yel ad paße-

^^^pforum morte reditura ytilitaSy quot;^elyitx antea^ee dulcts retordatio, Deltiiam glona im-uudertnt.At quidhuiuó ex nobtsßerarepotuit Tgt;ei fdiM:,quiboßili animo eramus gt; amp; quorum opera Ule nequaquam mdigebat,amp;in quibits nihil quod ipßnbsp;^ßepoßitfEif ergo htec Chrißt dtle^io ineß'abild,neqj yllum eius exemplum aßerri po-ex ilia certam ör infalUbilem falutisßem animo conciperepoßumus. Sunt autem reue-amp; impijj qui nihilominM de ilia dubitant,'vtl qui huius immemores, nihil pro Chri/lo/a^nbsp;eiusgloriampromoueant, aliquidpericulifubire Dolunt. Quanto reSliuó Eol^carpusnbsp;rinn à. EroconCule yr^eretur, yt C hrißo abne^ato per Cxfarrs fortuna iuraret.relion-


-ocr page 176-

IN EPIS T. AD ROMANOS

poteßittetn accefißi intelligunt : ntq,^tccati confeienttafaptratî trtpidabant, ^ui aduocatttm hahent 4^t(d^atremyCUi K iam olim calitM ttjiimonium tulit quad in illo iperef^nbsp;tw fit»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. • L f

V( yerà magfs adhuc nohdsfateantfontes ftlutis nollrx, praßatfimul iußicere^ quibti^ nibus aut titults omnium noßrum conditionem Paulus dtferibat. Primo enim infirmasnbsp;intslligens^^uiprorfiis null^ yiribusadbene agendum inßru^ifinit At ne qu^ hocnullo


C A P» V.


QBltWhÏKlM »oflracorru-p t io defernbsp;tur.

’r,


tur, Indignum ergo,iniquum, iniußum

Dei bonitas,qui dilexit nos,amp; ideo noßrafaluti con^ modansinmundumyenitamp;homofa^used^, ytcaufamnoßramnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .,r

metipfumpropeccatds noßrds obtulit,mortem quo^ßa refurreBione yidt, calosfua bis patefecit,in quibus nunc noßrum agit aduocatum ör intercefiforem, Quds ergopoßhac denbsp;ne Dei dubitetfOudsfalutem fuam in dubium yocet,cuius tam multa tam^ certa argnmefdnbsp;proponuntur.^

Ftdelfîi» Deo glorüntur.

tio nobis accidififièpittaret,mox eofdem imfios yocauit,yel à religione amp; n uminds metu alienfi»!^. enim y era fietatts frincifiium fides e/Ç, non poßitnt non imfitj cenferi, ^uicun^ ab bac alii^Jnbsp;Et cum yna modo religso Deo probetur^cuius fundamentiim fides ^régula autem eiusnbsp;re£lèreligionisnomentllisnegatur,qui amp;fidedefiitutifuntyamp;reli£lo T)eiyerbo circafuft’^^nbsp;figmenta occupantur. Ealuit autem de eo nos admonere Paulus^ yt taies nosfuifife ofiendatgt;j'^\^nbsp;latamquoq,falutem improbèrefiuerimus,2)eindepeccatoresnominat, eos nimirum notanSf^'^^jii,nbsp;tijs amp; fieleribus toti addifli quotidie in peiusÿroficiunt, amp; proinde indigni funt qMS Phiünbsp;ciat.Qmfinfii yox ifiafrequenter infiripturds yfi(rpatur,yt Ioan,^.ScimUs quodpeccatoff^nbsp;non exaudit,Et Luca y.Hac mulierpeccatrix,idedi^,peeeatds omnino dedita amp; fropterpffifi'jnbsp;pudords libidinempubliéeinfamdsed^. Sedadditadhucgrauiusquiddam^ quando nosnbsp;amp; hoftesfuifife ait.Atqui talemfuifife Adamum manifeße confiat^quando non contentusnbsp;ilia dignitate., in quam à î)eo eueüus fuerat, diuinos honores amp; regnum foli 7)eo Aebitufïtnbsp;uitt^d nos y erb,qui ex illoprogeniti fiùmus, non modo per ilium commißifcelerds reatus,nbsp;etiamtotius natura nofira deprauatio quafi hareditario iure propagata e/Ç, amp; multanbsp;fiunt,quahomines, fi extra Chriflumconfyderenturdiofiili inT)eumanirno eße declarant.nbsp;hoßes meritb cenfentur, qui defeèlione faèla ad hoßium caftra tranfeunt,nbsp;nbsp;nbsp;fub horumfi^gt;^^^f

tant,qu/s non quot;Dei hoßes eße dixerit eos,qui hoc reliclo in diaboli caßrds yifuntur, amp; huius tes modo,fe^turpifiimamancipiafa^i,omnia Deo amp; y oluntati eius contraria faciuntdquot;nbsp;nullus nobds ad Deum redituse^, nifiper Chrifium ( yt iam fiepe diximus ) hoßesnbsp;,quotquot Chrifium amp; euangelium eius admittere dedignantur, Ferunthodie multi indigfi^amp;fnbsp;fine Deo,aut à Deo aliénas efifi dicamusfiid^ conuitiumputantintolerabile.At ijdem nifi Cbffhnbsp;fubmittant, amp; euangelij legibus obtempèrent, Dei hoßes amp; inimicifiitnt, amp; olim hoßibt^‘^^ Anbsp;fanas exoluent.f^oad yerb huius locißatum,yidemus qua fit noßra conditio, amp; quamnbsp;hds de noßrds yiribus aut meritdspolliceri debeamus. At cum pro talibus mortuusfit Deiß^^^^ Jnbsp;Chriftus, cum tales per filij dtle^i amp; ynigeniti mortem iußtficaritfebiq^ rtconciliaueritnbsp;non yideat, hoc omne illiusgratia debere acceptum ferri, neq^ nos aliquam ex nobds ipfis hab[nbsp;riandi occafionemf In gratia Dei ergofalus noßra omnds fundata ed^, quod ad ßei amp; fi^^^nbsp;eofirmationempluritnum facit,Erat etenim redemptionds noßra ratio difficillima, quia nß rAnbsp;infirmi,impij,peccatores amp; Dei hoßes eramus, remedium yerb in foliusfilij Dei märtenbsp;tur, Indignum ergo,iniquum, iniußum, adhac trudele eratfilium ynigenititm amp; obedieti^rAdnbsp;pro talibus in mortem infamem amp;acerbam traders. At yicit omnem difficultatem imfff^' Anbsp;Dei bonitas,qui dilexit nos,amp; ideo noßrafaluti confultum yoluit.Et huius confiliopliusfir Jl'

tat, caiosjua j^uds ergopoßhat de

ef^^'

Paulus certb ißds probe expenfisßatum huius tra^ationis infert eir aitzUeqf idfohtßfß;^.ß etiam gloriamur in Deo per Dominum noßrum lefum Chrißum,per quem nuncreconttlf^^nbsp;afificuttfumus.In Deo nosgloriaridicit,qubdnimirum is totusnoßerfit,amp; qubdcumillofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nesferibit) communionem habeamus. Quia enim huic nos reconciliauit Chrißus,yt tantfil^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

(0 habeamur,adnos quoq^pertinet bonorum cceleßium hareditas:amp;quiapater nobis elf, nbsp;nbsp;nbsp;Lur i

nobis omnipotensef^,ytnostueatur:nobisyerax amp; ipfayerttasefÇ, ytfuapromißap^^J.^(ß I iußus eß,ytnasiußificet,amp;aduerfusdiaboli calumniasnobispatrocinttur: nobisdeni^dt^

-ocr page 177-

H O M I L I A XX VI«

amp;'\)erlo erudiat^ amp; grejjwnoßroiper huiut ßculi caliginem regat gulerntt» Gior'iamur alij opibuiihonoribtn^fiemmatttm antiquitate amp; maiorum egregiji faidisi Sedpuàninbsp;quot;^ana inaniffit eiufmodigloriatio^quotidie experimur, quandofubttis caßbmpereunt amp; ettaneßnbsp;frittf inui^la amp; perpétua t/idebantur.At non fallit tpuen^uamgloriatio^quam in Deo ha^nbsp;tnt tieri Chrißiani,amp;proinde fili hifelices amp; beati meritb cenßentur^ ßlon tetnere autem retond-^nbsp;^‘ttiontiper ChrißumfaÜa toties meminit Apoßolufjta enim admonet^yt^uotiesdeßalutenoßranbsp;*‘ÿ‘iir^non in nobis ipßs attt indignitate noßra hxreamitsßedanimi oculos in Chrißum intendamu^inbsp;nob^ iußitia ^fatisfadio amp;ßanClißcatio à Deo faClus e/Ç » amp; in quo 'vno certa amp; ßemper ßbinbsp;falutis ßducia inuenitur.

^ed yt ijjji quoque cum quot;Paulo dicendi finemfaciamut^multiplex amp;prtectaru4 admodum huitH '^ßa d^.Primb fidem confirmât^ amp; facit yt ipß quoq^ in aduerfts in Deogloriemur, nec^ dubi-de eiuigratia^quam tot erga nos argumentis declarauit. Deinde ofßcij nos admonett'Vtgra-''•jw hunc conßanter feruemtußn quem nos Deus euexitt, eis' quemadmodum Chrißus ß totumpronbsp;^^’’‘^ impendit, amp; ßmetipßm exinaniuit, yt noßra faluti confuleret î ita nos quo^ abnegatis amp;nbsp;mundi huius amp; propria carnisßudijs Uli nos totos addicamus , in^ hoc ynum intendß-'^'^iytipßufqffQ^^glofiapernosprouehatur. fdecenim aliquam excufationemmerentur quiamp;nbsp;tanti amp;proprtaßlutts obliti ißmetipßs ex tarnßbltmi ßliorum Dei gradupracipitant^nbsp;ßitante mancipia faciunt, qui Chrißi lefu liberti eßedebebant. Imitemur fraterea exemplumnbsp;etiaminßrmorumfalutempromotamyelimus^ amp;inimicosdiligamtts,neodio aut'vin»nbsp;'^tfpiditate abrepti ea deftgnemus, qua Chrißianis hominibus indignafunt. Denique hac no^tnbsp;^oßracerti in Chrißo lefu yitam yiuamus nouam^qua amp; aliorutnnbsp;'ß'‘‘‘iKnißruiat,amp;regnum illius ad complures aliospropager. /Ui debetur benedidiO)honor,^O‘nbsp;“ ^poteßas in aternumixAmen.

H Ö Vi l J. Î A XXVI.

Propterea ßcut per unutn hominem peccatum m muftdum in« *''0iuitj2lt; per peccatum mors, 5C itu in omnes homines mors tranfije«nbsp;in quo omnes peccauerunt.Nam ufep ad legem peccatum eratinmunnbsp;^O-peccatum autem nonimputatiir,cum nullaeftlex, Sed regnauicnbsp;^ors ab Adamo ufcç ad Mofem,etiam in eos qui non peccauerantadnbsp;^militudinem tranfgrefsionisÄdami,quiefttypus illius quieratfu«nbsp;turns.

firiptura magno conßnfu docet, iußitiam amp;falutem hominibus ex meragratia Dei per kfum Chrißum obtingere. Tradit hoc ipfum Paulus Apoßolus,cum alibi tum omniumnbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in hac epifiola» Et ha^enus quidem omnia ea remouit, in quibus homines non reide

j. I ^^uti iußitiam amp; falutis merittim quaruntpptporeceremonias amp; externos cultus^opera item re^ ^jxalegis amp; quiequidpratere^a inter homines iußitia nomen obtinet. Inde yer'o ynam atq^omni.-’’^ ^otntnunem iußißcationis rationem oßendit ,ßdem nimirum, qua lefum Chrißum,ynicum iu-amp;falutis authorem,apprchendimu5: 'yitq^ certior ßt hac noßrafalutisßducia, magnißce com-.

^ndauitnuper dileilionem illam Dei,qua is nos infilio fuo complexus ePf^. Porroft ißa ad noßra Occaßo cy ar^ calculum reuocentur,multis ab fur dum,'Vel etiam impoßibile 'videtur,'vnü Chrißum omni- gumentwn fe^nbsp;w hominihus poße fufßcere,aur 'vnius hominis iußitia, ita in alios redundarepofß, quot;Vtper ilium iufiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traéa^

pant, cum pnufquifq^ exfuis fa^is iudicari debeat,amp; fecundùm opera,qua ipß fecit flue pramiufiue j/iena reetpere, Vt ergo huic etiam errori yel dubitationi Paulus medeatur, deinceps collationtMnbsp;7 ituit,qua Adamum,totiusgeneris humaniparentem, amp; Chrißuminterß(onfert,tÿ‘ eacompa.-^^^lone ß)cet, hocneq^abfurdum neq^ impoftbils cuiquamdebere yiderijftynits Chrißttsomnibusnbsp;tujiittam atqj'^ij^^g^ conférât, quandoquidem'VnM quoq^ Adamusßa tranfgreßionepecca.-

^‘finJßl amp; mortem fuper omnes homines inuexerit. Hifi enim Uluddemus,fequetury maiorem ami yim at^ authoritatem fuiß'e inperdendts hominibus,quam filij Dei in ijfdemßeruandisfut-

-ocr page 178-

IN' EP 1ST. -AD ROMANOS

rit.Qtiod liim newofatia mentü dicere außt,ßrnium ratum^ manet qwdexifia collatione collt^ie. Simnl autem hac occafione muit is dißerit de totafeccati natura, de eius nimirum oriÿ’’^nbsp;fro^agatione adpoßeros,eius ite effc^u^tic quaratione idem hoeex^iatüatq^fuhlatumßt:^'^’^.nbsp;omnium hic quoq^yßus eß ^quod Chrißi leneficiu amflificantßd quod imprimis fieri oj^ortet»^^nbsp;enim illud ynquam pro dignitate aßimahimus, niß natura noßrte corruptie amp; deploratanbsp;nolüyere cognitaatq^perfie^aßt^ ^tquiillud digne aßimant amp; quanto labore idemhot^'^,^nbsp;fartumßtdiligenterexpenduntjij eiusconfiderationead ardentius ßalutisin Chrißo confeti^^nbsp;fiudiumexcitantur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

VtunuperRda nbsp;nbsp;nbsp;Tnncipio Adarni exemplumper comparationeproponit ) ytßmul amp;perditionis amp;ßaht^^J

mum pcccatü tes nohis patefaciat.Sic autem ait: Troptereaßicutper ^num hominem peccatum in muridam er mors intro uit,amp;perpeccatummors^amp; itain omneshominesmorstranfijt, inquo omnespeccauerunt-Merits «.vctvhdTréf/leni/^quo alterum huius comparationts memhrum reticetur,

'^Mtm quoq^ hominemfiefium Chrifiumdußitia parta , amp; per iußitiam yita dttf,qua ßmpliciter in omnes eosperuaßt, qui ilium y er a fide amplexi amp; tn illo iufiificati fi»^^'nbsp;non exprimit hoc memhrum quot;Pauluf-^partim ne nouts quaßionihus occaßonem prabeat^cur etfi^nbsp;omnes iufiifiint Cur omnes adhuemortiftnt ohnoxij amp;pleriqjetiaminpeccatis fiutsnbsp;partim quod eafit contrariorum natura, yt ynopofito,alterum ex eofacile colligatur. Etnbsp;reticet^idpofica nonohj'cure exprimit,quando Adamum eiustjipum fiuifife ait: quifuturusettt^’nbsp;Chrißintmirum,quem alibifecundum Adamumnominat : quia y tex primo illo omnesnbsp;carnem nafeimur,ita ex altero hoc fpiritualisgeneratio,qua fiUj Dei efiicimur,amp;totanbsp;nerits refiitutio dependet^ Caterum yt rnagis perfiicua nobis fit dfiutatio hac ¦,quadametc'‘^nbsp;dtligentius infiicienda erunt: Qutdnimirumpeccatt nomine ?*aulus intelligat f ynde l!ocnbsp;ginem duxeritfamp; quis eittsfit effeBusf Quibus ben'eperpenfis, è contra patebit,quid de iufid^'^nbsp;origine amp; efi'c^ts fintire debeamus^

Peccatu quidf Deceatum uulgo definiunt efie tranfigrefiioncm legis, autfiaSlum ditHumve, quod yoluntatem in lege manifiefiatam defi.gnatur. autem definitio hacangufiior,eo quodnbsp;cemprehendit innatam nebis natura ntfira prauitatem amp;ex hac manantes primes motits,nbsp;ad malum defignandum folicitamur arque impellimur: amp; quosfub peccati nomine atq, tituloppnbsp;ficriptura alibi difertedocet, ^iliits ergo definitturpeccatum,fi dixeris efie omne illud,nbsp;amp; bona yoluntati Dei aduerjatur. /ta emm fimul cemprehendemtts ex ^damo in nosnbsp;natura corruptionem ( quam yulgo peccatum originale yocant) afi^eBus item carnis amp; .jj/nbsp;(upiditates, diHa denique amp;fia/îa praua omnia, qua exprima ißa mali radice, ceupefiitp'nbsp;centifiimi fruilw,enafiuntur. Et hac quidem omnia Eaulua hicfubpeccati nomineintelh^^’ .(!nbsp;turn reatu, qui àpeccatofeparari nullo modopoteil^. Senfus ergo yerborum eiw ei^, qttff*nbsp;homines reatu peccatorum teneantur, amp; proinde mortis fiipplicio ebnoxijfint, non quidttt^i^ffnbsp;ipfi innocentes amp;iußi culpam ab Adamo admififam luant,Jed quod in hoc ipfi quoque cotfi^inbsp;deprauatipropria malitia Deum cfifendant,qua ipfis cognata, quamprimumper atatem idfi^nbsp;tti^,fife in diBis eirfadis palam exerat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. t}'

PffMriM» orp ginaïc affm»nbsp;tur.

ConfutanturergohisApofioUyerbisTelagianicùm yeterestumrecentiores,quiytfi^ minis extollant, amp;nos nobis adfalute confequendafufi-iceredemonfirentfinfantesex natiuitt^^ o,nbsp;lum mortis centagium (D.Auguflini yerbis ytor) contrahere aiunt, amp; itapeccato oright^nbsp;ilos efie negant,Quodfifimel admittatur,fequetur omnino eofde immerito morte fubire,eÿ'nbsp;iniußüefie Deum,quiipßs quoq^ mortisfuppliciudecreuerit. Sed longe alia eßfiirirusfanilii^J^^,nbsp;ptura loquentisfentential, amp; quodnos ex quot;Pauli yerbis colligimtps,hoc ipfum Dettsßgno quojinbsp;no docutt,quando infantes oÜauoßatim a natiuitate die circiimcidere,nbsp;nbsp;nbsp;circumcißonein^^

genitalifacer e iufiit,yt ipfam hominis natura ex prima natiuitate corrüptd eärpollutam effc,^ inde curatione amp;purgatione opus habere oßederet,amp; reipfa cofirmaret quodpriui dixeratf ö^nbsp;cordis humaniabineunteatateprauaeffe. EthocinfemetipßsfanC{ißimosquofq,agnouifiif^'^ -f^nbsp;cofeßiones teßatur.Iobuscerte olim dicebat:Quisproferetpurüex immunda C Cui in hoc coß’^' «nbsp;Eliphai^ rcfiondir.Qtfideß homo,yt àfcelerepurusßt, amp; yt natus mulieris iußusfit f Et

-ocr page 179-

HOMILIA XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61

limns 'BildadiQuidparus ejjit natus mulier^f' nbsp;nbsp;nbsp;omnesnon ram de externis aEiionibtrs amp;peccà

tityjuie lam tnopirseruperunr, q^uàm deipfa hominn conceptione amp; nattuitate lo^uuntur. 'î^eiy ali itrfenfit Dauid^ cuitu yerba bxc legnntur in 'T‘fal,^ i. En ego in iniqnitateformatus fumy amp; in pecnbsp;imoconcepu me mater mea. At^ui Dauidem ex legirimo thoro prognatufuijje confiât^quem quoadnbsp;^^fiitutione comugijpurum amp; immaculatùm ejfificripturcetefiantur : Ergo de hominis natiuitate,nbsp;^^ihareditariâiUanoxa cognata efi,hac T)amdis confefiio debet inrelUgi^QuodTaulM non obficurènbsp;^^^^^i^Kando ad EphefiosJcnbit; Eramus naturafiUj ira^quemadmodu amp; cxteri,Si enim inaiuranbsp;^J^^^iJumus^natura peccatoresfimus oportet,quando fiolum peccatum irte diuina ca'ufia efi.Qubdfiinbsp;fiiec illij non fattsfaciunt,dicànt quxfio,cur Chrifium nouo amp; infioUto modo ex j^iritus opera-loncipi amp; ex yirgine nafii oportueritfi qua per yiri amp; mulierts congreffum fit generatio,nihilnbsp;^^^^}autigt;uijinpofteros tranfinittii f Quodyer'o ttonnulli inter infantes, qui ex credentibuAnbsp;'^antur,amp; alios qui ex incredulis nafcuntur, dtfiinguunt, nimis friuolum atque infirmum eSf^nbsp;mim regeneratio non ex carne amp; fanguine, neq^ ex quot;voluntate yiri autfamina dependet, amp;

Ç« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^'natifunt liberosfuos gignunt ,fedquatenus homines funt,in ipfirum quo-

Ittur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^am ipfi ex primo parente contraxerunt, natura corruption Ideque enim ita abo~

‘«r» peccatum, yt nullum in Ulis locum amplius habeat, fed quamuis etus reliquia in fimper hareant,propter Chrifium tarnen,cut infiti fumus,non imputantur. Et q^uem..nbsp;eruditioparentumper natiuitatem non in filios propagatur, eo quod ilia non naturalis,nbsp;ttff^^^flttdio acquifita, y elfingulare T)ei donumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; Ita dim iufiitiam amp; fan^imoniam fuam

fi^^dpßs, fid ex gratia Dei per Chrifium lefum habeant, eandem in liberosfuos hr^^^^^'^^^ntione nonpofiunt transfundere. Debet igitur hocprincipiumprobe teneri, yt nos na-^ßin/’^’'‘‘^’^res amp; filios iraefie agnofiamus : quia multiplex amp; perquam necefiaritis cognitionisnbsp;miß Trimo enim docet,fiilutem nobis ex mera Dei gratia obtingere, eij‘ ita confidentianbsp;^^dtat,ne idem patiamur quod pharifaus, quern peccatisjuis idfonbsp;ftiifje Chrifius docet,quodpropria iuftitiafidutia infiatus,adgratuitam Dei miferi-\ mnfugeret, °tvlonetpraterea, yt ex nobisprognatos liberosfeaulo amp;folicite inftitua-^obis haufierunt,natura prauitas imperium in Ulis obtineat. Qmferas cicurare in-dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;labore amp; fiudiofibi opus eße yident ,amp;multapatienterferunt, yt innatam Ulis ra»

amp; Uliscommodioribus atq^adobfiquium paratis ytipofiint. Qwd ergo nosfacere ’”‘’’’1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cut» fioßris infantibus nafiitur,lupinam rabiem, amp; leoninamferociam,amp; yulpi..

eins generis yitia coerceamus, yt iam inde à pueris aßuefiant imperio parère, cupiditatibus refifieref Sed 5 turpem amp; execrabilem ne^igentiam,quahodienbsp;^obilitatefuperbos imprimis regnat. Curant Uli, yt equos amp; canes adnbsp;habeant, lt;amp; magnis impenfs eos alunt, qui accipitres ad aucupium ,fimiasatlnbsp;Sinus,yr fis eir apros adfieètacula exhibenda infiituunf.interea yerèfiem reipublica,nbsp;I^^S^atos liberos in immanes belluas degenerate,aut in turpi amp; ignauo otio corrumpinbsp;n^^nitia magifiros,lenones,aleatores, helluones j Jànguinarios militesnbsp;etiam ipfifuo exemplo Ulis libidinis atq, crudelitatis authoresfunt. His debemtutnbsp;^’igt;Hf^^‘'^^‘ß^^^^^nptifiimumfiatum, amp;quacunq, hifienouißimistemporibusinfelicem mùn-^^mntpericula. Sedde his alibifortafiis commodius dicetur. 'pofiremb difiimus ex ifiâ ton'-fidendum eße ylli hominum, quando omnes homines caro amp; natura corrupti fiinf.nbsp;’*»1 . ^nnp natura nofir a prauitatem leremias reßexiße yidetur, quando rnalediSlum eße aitnbsp;f^onfidit,amp; carnem facit brachium fuum. Ideo nec offendi quoq^ debemus fi qui nosnbsp;^‘^ntiir ‘^^^’ß^fl^^ntur. Quid enim aliudfaciant,qui inpeccato concepti amp; geniti fuis defßderijs re-^^itiil priuatum modo commodum quariint ,amp; ad omnefielus natura procliuesfiinti’nbsp;^finrum prudens yideretur , qui leonis indomitamferociam, lupi infittiabilem in»nbsp;^^biem, porci immun ditiem, canis mordacem inuidiam putaret rem nouam amp; infi--**^fiatur*^^ magis rifu dignus erit, qui ifia inhomine non agnofiit, qui nifi in Chrifio re^nbsp;^tdb ^‘^‘^ntus eff,bellua elf,iamp; rationis loco turpifiimis afieClibus ducituri^

I^^^nmusin mfiituta tra^atione,ybificuhdo loco occurrit,yndepeccatum fuam originttff Peccdtiorigp,

I 3.

-ocr page 180-

C A P« V«

IN EPIST. AD ROMANOS

tralat. Id yeroper ynum hominem inmundum introiuijJidicit^poßoUn. Qws Ädamui yüiijj communis omnium noßrum parens. l^niM autem meminit, non qubdnbsp;iiherte, quam alibi '\iiro peccandi authorem fuijßß.ribit ,ßedqubd 'riirißili in cenßtm quot;venirenbsp;Caterum qua ratione aue modopeccatum ex Adamo in omnempoßeritatempropagatumßhnbsp;amp;mul(um interfediuerßepacrumßententix extant-, Alij enim exparentum feminenon corfft^ .nbsp;do^yerumetiamanimam procreariputarunt : in quorum numero exyetußißimis eccleßaßV^^-^,nbsp;lus fuit Tertulliantts, qui tarnen non fine errore ( yt Aut!ußintts monet) animx ßh/iantuf’’^ vnbsp;huit corpoream. Sententix tarnen de traduce animarum ex primo parente .^damo^idesnnbsp;nusfauißeyideturlih.io.de Geneßadliteram cap.i^. Alijperyoluptatem,quxinyirinbsp;riscongreßfu fentiturypeccatuminprolemautfœtuminde conceptumderiuarifinferunt.nbsp;ßntentia contradicitfcriptura^quegenerationem prolis à T)eoprxceptam amp; thorum coniugdefnbsp;fe impollutum efje teßatur.Fuerunt quoq^^qui animam cum fuis yitijs à Deo creari amp; honii»*nbsp;dicerent.Quia y erb hocpeccati originem in Deo conßituit, minime prob ar i debet ißorumßß^’^iSnbsp;,gt;iccedunt his poßremi., qui animam peccato infici aiunt, quam primiim ad corpus acceßeritquot;nbsp;•Verb fententias haße omnes libenter in dubio relinquimus, quando ißa human« rationb^^l^nbsp;longe fuperdt., nulltisfcriptura locus extat.^qui nosy,e Ulis difertb edoceat.Qifia enim ifl^nbsp;rareyoluit Deusßuperuacane« amp; inutiliscuriofitatisfueritße ijs acutius dtßutare.Su/ßlt;^f^nbsp;nobis.,qubdper ynum hominempeccatum omne in poßeritate tranßuiße dicit Apoßolus,nbsp;yerißime did non dulitemus,quàmuis modus aut ratiopropagationis huius non exprimsttf^quot; ßnbsp;enim aliterßeripotuißepatebicß rem ipßmpaulo diligentius examinemus. Vt enimnbsp;tes priores non fibi modo,fed yniuerfr pofieritati acceperaf, ita illas tarn fibijpß quàm /”’ƒnbsp;fit,quando ex prima ilia dignitate fua deieÜus eif^. Et quia Ulepeccando ferutts peccadnbsp;(ßauidem à quo quisfuperatur,eidem inferuitutem addicitur) non alios quàmpeccatifet^^'’^^ ßfnbsp;rare potuit.Ft ergo lupi lupos générant,ita Adampeccatorpeccatoresgenuit: amp; yt luport^f’^nbsp;lupinamingluuiem non obßcurts argumentis produnt, ita in infantibtts quoq,peccatumnbsp;y ires ßas exerit, quando per «tatem Opus adhuc nullum poßunt per fitere. Deniq^, quianbsp;^uafi communis quxdam maßafuit,ex quapofieritasomniseifderiuata, inillo quoq,^lt;'^ßnbsp;peccauifie, Eanlus non temere affirmât. Quod alij exemple euidenti amp; proprio plane exipß ßenbsp;Fiebrxos Ulußrarunt. Et enim Leuit«, qui in Jdbrahami lumbis erant amp; aliquotnbsp;culis demum nafci amp; ad facerdotium yocari debebant, quot;^lelchit^edecho, qui lefu Chriß^fßnbsp;fuit,décimas dediße dicunturt ita in Adamo peccarunt, quotquot ex eins femine poßea defft'^yßnbsp;procreati. Hobis autem horum y fus eßfe debet, yt difcamus, peccati originem non exnbsp;nobiseße.Illeenim natura bonus eif,,amp;oditiniquitatem. ^datnum quoqßcundiimfua^^!nbsp;nem bonum amp; omnibus numeris abfolutum creauit, eundempracepto euidenti amp;faciliißf ßnbsp;Hicyerb fatanxpotius quàm Deo obtempérant à dignitate amp; conditione fua priorinbsp;quod Ulefecii, hoc ipfum in pofleris eius omnibus esf, yidere : qubd nimirumfiientes yoltfgt;^‘furnbsp;lutaribus Dei praceptis defiiiiunt,amp;itapropria culpa interitumßbi accerfunt.Quodergonbsp;litis per Hofeam olim dixit Deus, Terditio ex te eJÇ Ifiael,ex me aute falus tuaUdem de nov J/nbsp;nibus yerißime dicitur. Eß hoc obferuandum, nepeccati amp; interitus nofiri caufam in Dea^ dnbsp;feramus,quod oUm Adamus non obfcurefecit, quando de muliereftbi àDeo data conqueßf^f^^^ dnbsp;quadhodie etiafadunt,quotquotfielerum amp;perditionis fua caufas in aterna DeiprouiderK^j^i^nbsp;pradefiinationis diuina decretum reijciunt, cuius longe alium yfnm eße,ßo loco y idebimut-nbsp;nbsp;nbsp;ß

net nos de hocgrauiter lacobus apoßolus,qui fie fcribit'.FLemOjCum tentatur,dicatfe à Deo 2damDeus malis tentari nonpoteif,nec quenquam tentât. Sed ynufquißj tentatar, duttf ^((i'nbsp;priam cupiditatem abßrahitur amp; inefeatur : deinde cupiditas ,poßeaquam concepit, partitnbsp;turn,peccatum yerb pera^umparit mortem.Iacob.\.

Peccati f fîr-äuf.

Quod autem de peccati effeilu lacobus dicit,hoc inprafinti ‘Paulus etia afièritjquandop^'i^uifi turn mortem ingrefiàm effenbsp;nbsp;in omnes homines tranßuiße fcribit.^lortisyerb nomine toU^

nis interitu,quoad corpus amp; anima,intelligit,amp; quod ipfe ait,partim Adami exemple amp; na experientia,partim multiplici fcripturafacra teßimonioprobaripoteß. Quàmprtmuxinbsp;damus DeilegUranfgreßuspeeçauerat, moxfenudüamp; omnibusmodis miftrueßiftnßh^

-ocr page 181-

H O M I t I A XXVI.

^^^ttxendüperi^tmai^ eogitauit,quitus fuam turpitu^inemyelaret.Secuta eS^mox 2)ei ßntin^ ^^i^uuamiffum quam terrammaledi^ioneferijt, amp;quàmuM non revente mortuut conciderettnbsp;ilium mornsßntentia, qu« fuo temporeßam habuit executtonem amp; qux bodienbsp;VC rata e^l^,dumper mortem ex hoc mundo tolluntur^ quotquot ex Adamoprogenitißmt, Co-^^vr hanc ipjiut etiam animx mors.Sequuntur enim innatam nobis natura corruptionemprauanbsp;amp; teterrimorum fcelerum fruUtu quorum omniumßipendium e§^ mors fempiterna*nbsp;per mortem non eiufinodiinteritus intelligi debet^quianimam in quot;^niuerfum aboleat,fednbsp;vatio yitg (eterna amp; calejiiSiquam Deus in regno Çuo eleilispraparauit. Efl ergo nihil miferiusnbsp;^^/eliciuf peccato,nihil item quod maiori cura atq^fludio à nobts caueri debeat. Trobeatite obfer-fitjinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura confyderetur,peccatip«nam, amp; ideo femper cum terroribus grauif-

j ‘^(omtifiilam eße^quos Chrifium quoqjßnjiJJe conflat,quando illam fitbire debuit.Qtflod yero ea-^ff^rt^amp;ijfdem tranjitus e.^ in yitam aternam, id Chriflo debetiir,qui “t« noflra expiauit,quibus illa in not imperium obtinuerat.Interim tarn in noflra quam aliorumnbsp;f ^‘^fxnampeccatiJpe£îemus, 'tgt;thuittsconjyderatio not adpœnitentiam excitet, amp; ytpatienternbsp;kommunem flortem humani generis, quam lefits Chriflus tarn féliciter mutauit, dum iufli-^’‘fi’^afa^f^^flffiid ^itamamp;falutem miferts nobls reflituit.

B( ’^^^^oiniquum amp;tniuflumytdertpoterat,peccatireosfacereprimi mundihomines,quibusle- tegein Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nondum dederaneo qubd y bi non cfÇ lex, ibt neq^ tranfgreßio locum habet,y t latunt

I^ilvit ergo banc obieHionem per Anthypopboram, amp;peccatum iam inde ab Adamo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er

aitz^lam yj^ ad legem peccatum erat in mundo. Qua lo-debet,quaftpol^legem latampeccatum ejfedelterit,jedde eofolum tempore lo-'^^'^fl°lvs,quodlegem praceßit, alterum illudquod hancflcutum elf, in medio relinquens^ ^‘^^fonulla erat controuerfia, Elf iraq, locutio Uliftmilts, qua tofeph quot;^lariam non cognouifènbsp;“fi donee filitim fuum lefum pepererat. Et fenfus elf, peccatum etiam primls illls fecults innbsp;nondum promulgauijjet. Eeccatum y erb (inquit) non impu-^gt;(Vfn nulla elf lex.Hoc autem ex communi hominum fenfu loquitur. Quafl dicerevpu,'^^**^!

non meritb aut iure imputari yideaturpeccatum, quod nulla lege certa prohibitum tarnen adhanc regulam minime aflringi debet. Ham et/inonbabuerint legem feriptamnbsp;^crtii tabtflls comprehenjam, habuerunt tarnen notitias naturales de cultu Dei, de non ladendonbsp;f yita zir morum honeflateferuanda,ßcuti ex multorum exemplis apparet. Quam hono-deconiugio yeteresdlifenferint, ’Pbaraonts, Abimelechi amp;lofephi exempla teflantur^nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de multn ahjs mbH dicamus. Qua etiam caufafuit,qubdHits quoq^ hominibus Detispeccata

f‘^^auit,quod Caini,dduuii,Sodomaorum,Ægyptiorumamp;aliorum cornplurimum exemiplapro-fß‘gt;qvxapud exterarumgentium hifloricosleguntur. Idem yerb ‘Paulus probata confequentf.f ’Mortem regnauifle dicit ab Adamo yfq^ ad ‘^Mofem, etiam tn eos qui nonpeccauerunt adflmilt'-t((nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘tnfgreßionis Adatni.Argumentum itaformabtstl^hi mors regnat,ibi peccatumfttopor-

(quot;b^erpeccatum enim mors ingrefla eif.) .Atqui mors iam inde abexordio rerum yfqjud ^lo-• . ^^^nauit,quod nemo bominum injiciari potelf. Ergo y et er es quoq^ Hli ante legem ivlofismi-' ^flopromulgatampeccarunt.Dicuntur autem non adflmilitudinem tranßgreßionis Adamipec-^“^‘Jfliqui nullo certo nbsp;nbsp;expreflo mandato, yt Adamus,aflriHifuerunt,ciimprater animis inflri-

notiones tllas communes,de quibus paulb ante diximus,nullam aliam legem haberent. Eadem ’’0 ^ocutioneinfantes quoq^ compreheràdi, quidam ex patnbus reHè annotarunt, qui etfi neque Ie-CTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquod peccatum aÜu committere poßint,natura tarnen peccatores funt. Quodyel

° hoe argumento probaripotelf, qubd illos ettam morti obnoxiosejfe conflat. Elf ergo mors tnsamp; firmum argumentum, quo Pelagiani amp; Anabaptiflx atq^ alij omnesconfutantur,nbsp;f^^^sabfq^ peccato nafci,eir y it am omnts peccati immunem yiuerepofle eontendunt.Qui enim hoCnbsp;fflunt, ijdem moriendi quoq^ legem excut ere amp; feipfos immortales facere poßunt.At chm boe ne ijsnbsp;^vtdem conceflumflt ynquam,quiab ytero matrts bomtiium fanHißimifuerunt, yanißimum elfnbsp;^vicquidillinugantur, niji Deum iniuflitia amp; tyranmdts aceußare libeat, qui infontes amp; nihil talenbsp;fritos crudeliter occidat.Ergofirmiter teneamus apofloh diclum, peccato amp; merti omnes botfiintsnbsp;snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 3

-ocr page 182-

IN EPIS T. AD ROMANOS

obnoxios eJp,etMm fox, qui non ipß) aSiu aduerfus exf return Dei mandatum aliquidßagitij runtjjicua de ^damo fcribitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Rdamttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t non temereßtlijcit Taultn î Qui eïi^ tjfuf iïUws^ qui eratfitturtn^ Quilui tterhis

CbriJH. ffifim Chrißi ty^umfußi dicit^ amp; hïc alter um illud collations membrum exfrimitj omißumfuiffe diximue, Âdamum quot;^erb Chrißi typum dicit^non quidem in omnibssquafedhr^nbsp;eo,cuits gratia illits exemplum adduxit. Vt enim quot;^nts ^dam peccatum amp; mortem yniuefpnbsp;minurn generi induxit : 'vnts Chrißui iußitiam amp; quot;titam mißers nobs reßituit. Quba r^nbsp;^dami aBa confédérés ¦gt; tanta inter hune amp; Chrifium diuerfttas e^, quanta inter iuftó^^quot;'^nbsp;peccatum^interqj yitam amp; mortemyCeelum item amp; inferos animo poteïf concipi. Docet autef» /nbsp;hie locis^quam amplum amp; magnißeumfit left Chrifli beneficium, quifoltspeccatumfußub^'nbsp;in ipfa rerum origine cœperat,amp;ne per legem quidem aboleripotuit. quot;îdeq^peccatum modonbsp;fedfimulmortsquaq^imperium defiruxit^ytiamtranfitusadyitamfit,qu(epeccatinbsp;fuerat, Horum quot;^ero omnium hie nobs y fis eßo, yt in noßrte corruptions amp; miferia agnd'”quot;'^nbsp;adduiîifijumiliterde nobs ipfisfentiamus, toto autem animo amp; conflantifide apprehendatn^nbsp;ßitia amp; faluts author em ynicum, Dominum noflrum lefum Chrifium, cui debetur benedidi^nbsp;nor, gloria amp;poteßasin aternum, ^Amen,

HOMILIA XXVI r.

Sed non ut offenfa, fta etiam eft quod Deus gratificatur« Nam ß ilb'us um'us offenfa multi mortuifunt, multô magis gratia Def 5^ do*nbsp;num per gratiam,qux eft unius hominis Icfu Chrifti,in multos redunnbsp;dauit. Et non ficutpcrunumquipeccauit, ita 2lt;: donum. Namiudi*nbsp;' cium quidem ex uno ad condemnationem: quod autem gratificatufnbsp;Deus, ex multis delidfs adfuftifi'catfonera. Etcnimfi unius offenfanbsp;mors regnauit per unum,muhö magis tj quf redundantfam fllam granbsp;tiac 06 doni fuftitiæ acceperunt, in uita regnabunt perunum lefuo^nbsp;Chrifium.

¦J IN ter alia, quæ in faluts noßra negotio humanxfitpientia à ratione aliéna amp; alfurdanbsp;nonpoflremum eSf quoddubitatur amp; quxritur,quomodo qus alterits iußitiaferuetur,^^^ f^nbsp;modo ynts Chrißus omnibtsferuands fufficiatf Ideo Taults nuper collationem Adami amp; ,nbsp;induxit,qua docetfilludnemini debere mirum aut infolens yideri, ciim primi parents traf^Jfj^iinbsp;yniuerfum gents humanum corrumpere amp; mortemßper omnes pofleros inueherepotuerit^nbsp;fimul mults defiripfit deploratißimam natura nofiree mods omnibtscorruptte conditioneffgt;jnbsp;la oflendat, ex nobs nihil boni promanere, fedfalutem omnem fôlius Dei gratia deberenbsp;tnquibtit Ada ferri,qui nos per filij fui lefu Chrißi meritum fibi reconciliarit. Quia yerb kuits typumnbsp;crChri/ius rat Adamum,'eyexeo multa dubitationesnbsp;nbsp;nbsp;quafiiones enafeipoterant ,fubijcit nunc cortt

diffirant. aliquot, quibts diferimina amp; differentias, quainter Adamum amp; Chri/lumfunt,expogt;i^^rA^ mjfierium hoc, quopracipuum faluts noflra fundamentum nititur,clariis iilufiratgt;nbsp;aucem totiws loci y fisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, yt amplitudinem gratia Dei, quam s in filio fuo nobs exhibuß^

^gnofcamis,amp; eiuscognitione confirmemur aduerfis tentationes, qua expeccatorum mulf amp; tnfirmitats noßrafenfu in nobs exoriuntur. Sunt autem loci huiispartes tres, qtiibuinbsp;tnter Chrifium eir Adamum differentia exponuntur,de quibtsex ordine dicemts^nbsp;f^oneademrd'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partspropofitioeif: Nonytoß-enfa,itaetiam€^fquodDetsgratificatur, ff fr

tto peccati per cgt;ra^«7r7agt;U(c eSf, quod Latine ofienfam reSle dixers,quiapropriè cafitm fiue lapfrm t Adamum mdu' luit autem hocyocabulo yti depeccato loquens Apofiolss,yt Adami ruinam atq^ lapfumfißnbsp;fli,cr beneficif primeret,qui nobs omnibts corruptions amp; peccati caufafuit.Xù^tana ante proprie nonffil,nbsp;co«f«/îf Deus,fignificat. Senfits ergo e^f,in hoc qtiide compartnbsp;fß^ Adamum amp; Chrifium,qubd yterq, quodfuu erat in fuospropagarie,in caters yerb mfinbsp;effi difcrimen,neqf eandem eße ratione ofienfa autpeccatiper Adamum inueCli, amp; benefits]

-ocr page 183-

H o M I L I A XXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64

^krißo exhibitieCmui diBirationem Jiac ajfert* quot;blaß illitu ynitis offenfa multi morititfunt:,multo gratia Dei amp; donum per gratiam^qute ei^ynitts homing lejit Chrifiißn multos redundauit.

^idetur autem duplex dißrimen hûs herbis anno tari quot;Tetprimo qmdem natura corrupta amp; gratia oji^onantur^eo ^ubdAdam quidempropter naturte corruptionem,^uam ex fuo lapfu contraxitfnbsp;ffccatum in omnespoflerospropagarit^adeo yt peccatores ex ipß matrus ytero naßamuri Chrißuinbsp;quot;^ero tiobü ex gratta datas Jit^ yt eins iußitia ßue obedientia in multos^ id e^^du omnes redunda--'^ß'Qwdergo peccatores amp; propter peccatum morti obnoxij fumwßoc ex natura ceu proprium ha-^^’titti;juodyero iufli amp; yittsconßortesfa^ißumusddgratuitum Dei beneficium ed^,^ui filij ßuinbsp;'«ßaüam nobis imputât propter fidem^quabunc apprehendimus. Ecprodei^ hoc dificrimen annota-Ï)ei gratia afièratur, amp; ne quid caraaligenerationi tribuamtis quoad fialutis negotium\, ytnbsp;Judai^quißalutem ex eo pendere arbitrabantur,quodfiecundhm carnem ex^brahamonati eßnbsp;‘h^einde alterum dificrimen in comparatione Âdami lt;amp; Chrifti elucet, quo docetur bensficiutnnbsp;tnulto efficacius eße ad fieruandum, quam ^dami offenfia adperdendum fuerit^ Coniungttnbsp;^'^^^^ogratiam Dei amp; donum pergratiam) perillam quidem gratuitum Dei fauoremintelUgens^nbsp;t^ecata nobts condonat amp; mifieria nofirx confiait urn cupit : fiub hoe autem r cliqua bona omnianbsp;''^^lt;fi(hendit^qHorii authorfiue mediator nobis el^ lefitts Chrißus, Itaq^ y erhör um Tauli hießnfiuinbsp;y^-Potuii yniusy^damioffenfia yniuerfiam humanigeneris maffam yitiare,eir efficere^yt omnes na |nbsp;^“’'“hcatoyf^fi^fiamur amp; mortis ßipplicio dignifimus:quanto maiorem ergo amp; efficacioremeßenbsp;Y‘^”^''’^Mgratiam Dei in Chrißo filio nohis exhibitamtyt nimirum ex hacpromanans donum fiuenbsp;jiffiiiiigy redundaret in quam plurimos,qui ilium fide ample^îunturf d^tio huhts dificri-’Multiplex ehi^.2difi enim hoc admittamus^ t^damus Chrißofilio Deipotentiorerit^quodabnbsp;ratieng alienifiimum eJÇ» Deinde maior erit natura corrupts eßicacia^ e/uàm gratis Dei,amp;nbsp;^ff^ßßequens inßa naturam Deus ipß,quafi infieriorfiubfiidet.'Plus quoq^ yiriumpeccato Ada-iuflitia Dei trihuemus, quafii hxc angußis cancellts circumficripta non extra Deum fießtnbsp;näere poßit, peccato interim per omnes graß'ante^ lAdde hts^ qu'od inter homines quoque r ationinbsp;6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eÜ^, aliquem alterius merito firuari^ quam perdi. t^tenim quis alrerius cul-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capiti^f ßpplicio luat, non iniquum modbfified inhumanum amp; crudele ei^; yt y erb alteriui

Ô nbsp;nbsp;nbsp;aut meriti}fierueturfid tsquitatis amp; clementia laudem habet, amp; ideofirequenterfierifiolet,yt

fi^^pter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognatorum mérita^ aut propter alicuitts m.agni yiri amp; bene meriti inter-^

fiontibus nbsp;magnorum criminum reis parcatur.Seruit ergodißrimen hoc primum Ada-

Ç^’'ifii,nonmodb confiolationi nofira yerumetiam inftitutioni^ytinfiola Deigratia amp; Chri-tribuamtts,Ethuc facit^

’^on contentas gratia Deimentionemßciße, donum quoq^ ex gratia ilia nobis collatum addu-^ 5 f^odynum omnem excludit meriti gloriationem^ 1gt;lam ybi donum ehfi gratuitum, ibi nullum nuidr^^^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe donum illud^quod in Chrifio nobis exhibitum ei^dpfie Domi-

^Jtrte docet loan.'^.his yerbis: Sic Dew dilexit mundum, yt filium fiuum ynigenitum daret^ tonhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^''^fdit in eum nonpereat^ßd habeat yitam ceternam,Facitpraterea ad huius doilrinte

'^^l^^dami meminit,per quern peccatu amp; mors in omnempofieritateßint i'^gata'ata non minus exprefie ynum quoq^ hominem, lefittm Chrifium,nominat,in quo donu hocnbsp;Ionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deusdonarit.Hie ergo ynietts inter Deum amp; nos mediator eS'ffneqj aliudfiub coe-

tot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;datum eß^(yt Apofloli ÂÜo.^doquunturfitn quo nos oporteat fieruarijtaqtte

At nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifio y el Diuos coniungunt,yel aliquidfiiorum operum meritis tribuut,

“s J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diilum e^,nunc obiter modb eaperfiringimuSi

won nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xponit, quod inprima obficurius diUum yideri poterat,amp; ofiendit in Chriflttfïnquo

tIFe ' urn Chrifltis ^damumfiuperet. J^petit autem inttib quodprius dixerat,dificrimen AdamUfuperet '^erbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noxam amp; Chrifii beneficium-FLonfitcutper ynum quipeccauit,ita amp; donum.Qult;s

fio/rfï^ l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tl^oobfiurioraßnt:atßnfitts ei^,noneandem eße rationemnoxee, quatn

Ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^tßit A damns, qua beneficij aut doni fiit in Chrifio exhibiti. Ft huitts quoq, diHi

^Hod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicium quidem ex y no ( ficiheet Adami deli^o ) ad condemnationemi

‘^^temgranficatur Deus exmultisdeltSlisadtußificatione,Iudicijyocabuloreatumamp; fimtil

‘ 4

-ocr page 184-

CAP. V.

IN EPIS T. AP ROMANOS

Dei in loc punten J o feueritatem intelligit, amp; ita ytilt dicere', f^nica quidem Jd^mi ofinßt nbsp;nbsp;j

hommes peccati reos fecitamp; tanta fuit eficacitepvt toti poßeritati in condemnationem maior eSf^ yirttis lenefeij^ ^uod in Chrijio nobis Deus contulit, Hicenim non ab ynotnodof^nbsp;euius authornobis ,gt;idamtts fuerat^abfoluitffed ftmul ab omnibus alijs delictis, guanosnbsp;defignauimus. Itac^^ plus potuit Chriflus in feruando humano genere, quatn innbsp;dendo Adamttspotuerits^uia cum hie ynum modo 'vitium in nosprcpagarit,Chrißus nobisnbsp;bonorum author faCluseif^. ‘Primo enimyitiumilludhareditarium, natura fcilicet eorrup(^'^’‘fnbsp;fußulit, ne in ipfum credentibus exitium afferat. Deinde quacunq^ exhac promanantnbsp;mortis merito expiauit. ÂdhacmortuosdeliBis in quot;yiitam reßituit^amp;ex'verbifemine renato^^*nbsp;‘viribtis infruxit-j^t in ipfo omnia poßimus.Spiritum item largitur^qui nos regat amp; faluttfnbsp;faciat,'ygt;t nullis tentationum infultibus fuccumbamus. p^ptbdßnumerum /^eHarelibeat,p^^^nbsp;tiam feruauit Chriflus, ^uàm Adamusperdiderit. Etfi enimpeicatum Originale in omnetnf! .nbsp;ritatem propagarit, qua iußa amp; fufficiens communis omnium damnationts caufa esf, nonnbsp;propter folumilluddamnantur hommes^ fedpleri^j damnationis fua caufam ijs fceleribinnbsp;uant, quaipfimalo huichareditarioex femetipfisadijeiunt: imo quotquotpereunt, non nli^^.^inbsp;propria culpa pereunt,eiim tir natura fuapeccatores fint,amp;natura fua corrupt! on em mult^J^ Ànbsp;àjsatque argumentas prodant, quàm primiim id per atatem poßunt. Chrißus yero ßliisnbsp;fiiam iußitiam nobis communicat, amp; falutem fimulyeramconfert ,adebytquotquotnbsp;nullo fuo meritOjßdipfius folius berieficio feruentur.‘Reuera ergo inter Adami noxam eixnbsp;neficium ingens diferimenePf,.

Chri/lus omnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2)ebet autem ex hoc loco generalis doClrinapeti, cuius diligens obferuatio imprimis ne(T^‘,

hominum pecs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confolationem aßert eßieaeißimam, qua omnes tentationum confeientia aßultits

cataexpiauit. Chriflum fcilicetfuamortis amp; fanguinis merito omniahominumpeccataexpiauiße,amp;

yirtutem iam iride ab origine rerum admundi huius confummatwnem durarefldeo^fuffitt^^^ß uandum omnes, qui in ipfum credunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim fernen illudmulieris,quo ferpentis capnt^^^’'

debuit, amp; earn ob caufam in mundum/yenit (tefie loanne Apofiolo) yt diaboli opera deßrun'^'f quapeicatisprimtts locus merito debetur.^ifl ergo omnia fimuldeflruxit amp;nbsp;loinferioremfuiße,nec plenum de hoc yi^oriamreportauifle,fatendumerit:quod fine manij^lnii,nbsp;pietate did nonpote^^Adeo Daptifia de illo tefiimonium perhibiturus dicebat^Ecce agnitsnbsp;qui tollit peccatum munditea locutione omnia comprehendens,qua fubpeccati cenfumnbsp;huic confentiens Euangelifla loannesait : Sanguis filij Dei, lefu Chrißi, emundat nos ab fnbsp;cato.^eq^ hicaliquem moueat,quod non omnes feruantur,amp;multiin peccatis fuispereunt^f*nbsp;nim ip/orum yitio fit,qui ChrifiumampleCli nolunt,cuius meritum nihilominits omnibusnbsp;fußieit. Confutantur his locis,qui yt noflris meritis atq^ fatisfa^ionibus aliquem locumnbsp;per Chriflum originale modo peccatum amp; ea, qua ante Dapttfmum comittuntur, expiata ƒlt;'//nbsp;cent,reliqua y erb per nos expiart oportere, ^i etfi relap fis in peccata non flmpliciter damrßnbsp;dim 2Vouatiani,ab horum tarnen jententia non procul abfunt,quando adea remittuntnbsp;mines,in quibus nulla peccatorurn expiatio,nulla item certa amp;yera fitlutis ßesinuenitur» ijtttnbsp;fipties in die cadit iuflus,amp;ideo quotidiana pedum ablutione opus ei^,cuiusfi quoq^ minifißßiigt;nbsp;authorem Chriflus profitetur,quandoipfe difeipulis pedes abluens,Eetro hoc officium adnulfl’ Jnbsp;lenddicebadfdiflego te lauero,non habebispartem mecum.Et idempeênitentiam infuo n9tgt;^^nbsp;dicare iubet. Eff ergo doClrina hac probe t€nenda,ne confeientia tentationihus fuperati cugt;^ .(('nbsp;dicamus t ‘ivlaior eif iniquitas noflra, quàm yt remittatur, 2lam qui itafentiunt,ij Chrifl^^. jnbsp;cato cir huius authore diabolo infirmioremfaciunt,c^premifionum Dei yeritatem negantyr ƒnbsp;nibus ad fuam mifericordiam per Chriflum confugientibus remifiionem peccatorum amp;nbsp;tapollicetur^ EDeifirma eiÇfltcperennis amp; aterna esf ipfius bonitas,in qua iHfnbsp;fuperari nunqua yolet.Atquipracipit ille,ytfratri in die feptuagies fepties in nospeccatitti'JJ Anbsp;omnes benignè condonemus^ Turpe igitur eix impiumfuerit,ilium implacabilem amp; adotnnt^ fnbsp;furdum atq^ inexorabile fingere.^bd fi quaras,cur ergopeccatum in Jfiritum far.Clum retnii^^nbsp;flus neget f cur item in nobispeccati lex fubindereliqua maneat,per quam non modb tentai

-ocr page 185-

H O M I L I A xxvn.

vumttittm interdum inuiti ad illicita ahripimur^'Vt infra Cap.y, diceturf'facilds nbsp;nbsp;nbsp;ad Wumque

ffjjgt;onfio.lgt;lam quoadprimutn^Chriftimcritum ad eot Jôlitmpertinet,quiilliperfdem infitißtnt, Qtiiaautemquiin flgt;iritum fangum peccant,f mul ai Ulo manifeflam feceßionem faciunt,quaflianbsp;iitcprorßif ßiperuacaneanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab huiut loci tra^atione aliena.Quoad alterum,culpam quidem o--

^netn infutsChrißm abolet,ne qua ipfis imputari queat,yiribua item infiruit,quibM aduerfia peC“ ^‘Utttn Inventur: naturam yero noflram non in yniuerßtm mutât,ßdpeccati reliquias in nobts hx-^nbsp;patitur, partim yt ipfi habeamuf exercendlt;e fidei nofirce occafionem atq, materiam:partim ytnbsp;pötentia magts eluceat,qui peccatum inßitf quaß captiuum amp; yinflum detinet,amp; idem quartnbsp;aduerfui ßiritum lu^etur, coercet, ne nobtt praualere poßit : finit autem yt interea fefe t~nbsp;^^rat, yt ebglorioßits de illo triumphet in nouißimo illo die, quo cumpeccato mors quoq^ abolebitur,

^iabohii cum angeltsfutsinignem aternum ablegabitur,Kide i.Cor.15quot;.

^(quitur tertia huitts locipars,qutg tertium, quad inter jidamum amp; Chrißum e/^, difcrimen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißi

*f}^ßit:niniirum qubdiußitia Chrißipotentiorfueritadyitam nobts acquirendam,quam illiu^oß J^^Jf ad mortem inducendam.Idyerbßc proponit,ytßmuldoceat^qu« nam bona illa ßnt, quorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** ’

‘^ author ef^ Cbrißuf, amp; nonfine fpecie argumentations de hs dijferit,yt mags in certa faluts tonßrmemur,Sic enim aif.Etenimfiynius offenfa morsregnauitper ynum,multb magsijnbsp;' ^.“'’’^‘^»»dantiam illam gratia amp; doniiuflitiaacceperuntßn yita regnabuntperynum fefum Chrinbsp;Hoc autem ex pracedentibis colligit ^poßobts, quaß diceretz Quoniam ergo Cbrißis Ada^nbsp;miilts mods fuperat, non eff^ quad propter peccata amp; noßra conditions mifiriam de falutenbsp;enim omnepeccatum iußitia Cbrißi,e!!r in eodem boc exbibitagratia maledi^io-.nbsp;abolet, mortem yerb per peccatum ingreß'am Chrißi yita abfirbet, qui eb rem de^nbsp;tiuemadmodumpritsin nobs mors regnabat propterpeccatum, ita nunc nos regnemts ittnbsp;p^fH^ripßiti ^ffgritum,quopeccatumfußtdit amp; morts imperium yniuerfumaboleuit.E~tau-»nbsp;lt;c ^^^ßbum amplificet,nos in illo nongratiam modbffedgratix amp; iußitia redundantiamnbsp;fi^^bit,cuits di^i rationem elegantiftmili aut exemple Chrpyfoßomis explicate quot;Hamper-etn ^^bt,ac ß qus debitorem propter as alienum ynà cum yxore amp; liberis atq^ domeßtcsnbsp;îi '^^ncula coniefium,non modo inde liber et débita illius omnia dißolnens, ßd infuper in re*nbsp;}2i 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inßtnimo dignitats ßpremagradu collocet, amp; bonorumfimul atque bonorum om-

'n parttcipcfn ßm confortem faciat. Idyerb de Cbrißo yerißime dici, res ipfa manifeße docet, nos debitor es 1)01, amp; ideo peccatorumyinculs eit morts carcere detineba-fniß-^^ßN''abola Euangelica docemur.Cum^falutsßes in nobs nulla omnino reliquaeffet^nbsp;^ß’^'^'^obsfubuenitin carne manifeflatis Dei filtts,qui non contends debitorum nexts filuijfe amp;nbsp;^'^^''auijßj infuper nos ex yerbi ßi femine regenuit,fibi totos confer auit, amp; cumpatrenbsp;^^fi'^'^res adoptauit, yt regni coeleßs coharedesßmts,atq^ ipßis merito acquißta bea-fr^famur, lam ergo yerè regnamus in yita, eb qubd nibil in nos iurs amplits babeat morsnbsp;de^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;princeps.fmb yt ijs qui à Cbrißo alientfunt,omnia exitium afferunttita Uli perfi-

detn ' nbsp;nbsp;nbsp;quot;ß^^a adiumentoßnt in bonum,adeb yt afßi^ionibus quoq^ glorientur,zlr ne morte qui-

^brißidiuelli poßint, qua bic illos complexes eff^. Interim fimper meminerimts^ tim tirfalutem noßram donum eße exuberantsgratia^Qß'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mults mods corrupti era^

f^ruan^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yberrimo amp; redundanti mifericordia fonte nobs opts erat, Qwd Dauid ob-

tuaru^^j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'lA.ißrere mei Deus pro bonitate tua,fecundtim multitudinem mißrationum

jfi^^^ra mea.Laua meplurimùm ab iniquitate mea,lt;amp;c.Etfane quicunq^fiipßs in Le-b^odyt ^r^ßexerint ,fe illa mißrationum amp; gratia redundantia opus babere intelligent. tg„ii °ßquot;^‘mmeritinoflri fiduciamprorßsretundttßtaexcitatßmul,ytyno Cbrißo lefucon-Ö* tantonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prabeamis, amp; in ßde conßantes non patiamur nos ab eoßiuelli, qui nobs tot

''um iAmen'^^^'^ faClisef^. Illi debetur benedidio, honor,gloria ei'potßias in ater-

H o M I L I A XXVIII.

Itaqiie qucnradmodum per unius offenfamin omnes homines ad

-ocr page 186-

C A P. V.

IN EPIST. AD ROMANOS cottdemnationemrfic etiam per unius lufttti'am in omnes homines adnbsp;iiiftificationem «itæ. Sicut enim per inobedientiam unius hominisnbsp;peccatores coftituti funt multhfic èc per unius obedientiam iufti con^«nbsp;ftituentur multi. Lex uero praîterea introiuit, ut abundaret ofFenfatnbsp;fed ubi abundauit ofFenfa, ibi fuperabundauit S)C gratia : Vt ficut re*nbsp;gnauerat peccatum per mortem : ita etiam gratia regnaret per iufti'nbsp;tiaminuitamaeternampe?Iefum Chriftum Dominum no ftrum.

VIdimui hacuf^j Collationem Adami amp; Chrifli^quos ceu duasßir^es Taultu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L,

rum altera peccatum amp; mors , ex altera yero iuflitia amp; ’vita inter homines ftopa^ßy ^, Ita autem illorum duhitationi occurrere 'voluit,qutbu^ ahfurdü amp; infolens,imo imfoßibiley^_nbsp;nosalterius iußitia et meritoßruari,ciim ynumquenq^ exfiiM faBts iudicandu fore omntsß^^ßnbsp;teßetur. Docet ergo Apoßolus hocneq^ nouu neq^ impoßibile cenfiri debere^quando conßttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,(1^

fua oßenfa amp; iranfgreßione omnem poßeritatem peccato amp; exitio obnoxiam fecißi^ 'Plob^ Collations ißius hicpraciputs yfusfitj'vtex eapeccati ar mortis,iußitia item amp; -v ita font(^nbsp;ligamist amp; ybi in noßra miferia cognitionem addudi fumts, tots animis ad Chrißumnbsp;nbsp;nbsp;¦f

mts^qui amp;iußitiamfempiternam('Vt T)anielait)reduxit,amp; mortiaddiblosinyitam reßf^^.^^, hue facit etiam hie loots, quern modo recitauimus. Concludit enim ißam collationemnbsp;eir inde adobieilionem reßondet, quam multi ex Lege petebant, quot;Vt iußitiam fidei amp; Chïf'nbsp;turn euer ter ent.

Conclußo colla nbsp;nbsp;nbsp;j^oad Collationem,fic infers : Laque quemadmodum per 'vniw offen fam in omnes

tionis 'enter A.f condemnationem:ficetiam per'vniis iußitiamin omnes hominesadiußißcationem’vita.ß’^^ darnum crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oratio defe^iua.,qua bifariàm fuppleripoterit.. Trimb duobts modb ’Vocabulis

Chriflum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legas'Jtaq, quemadmodumper 'Vnits effenfam in omnes hominespropagata eJÇ condernt^ß’

etiamper ynits iußitiam in omnes hominespropagata nbsp;nbsp;nbsp;iußificatio quot;vita. Tieinde 'Vt

hueftfententia,amp;tarn quot;Vita quam mortis caufe euidentius pateant^ex ijs qua pracefferttnhj ß nemfc contexere licebit^ Sicutiper 'vniis Adami offenfam iudicium fue reatis 'venit innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ƒ

tullificdtio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;condemnationemfic etiam per quot;Vnits lefu Chrißi iußitiam donum ßue beneficitttn

dundaitit in omnes homines ad iußifcationem 'vita. ocat autem iußificatione quot;vita Hehi^ fi abfolutionem , qua 7)ess nos omni culpa liberatos quot;Vita refiituit : amp; huiisquidemnbsp;monfir at in gratia Dei qua nobis in Chrißoeilß^ exhibita*, ficutiè contra condemnationtf Anbsp;in reatu ofiendit,cuius nobis primus author Adamus fuit,amp; qui in nos ex Ulo naturaliff'^Jnbsp;neeL^ deriuatts. lufiificationem'Verb 'vitaomnibis hominibuscommunem facit,perin»^nbsp;demnationem, ciim tarnen confier non omnes reipß iußißcari. Ita tarnen loquitur, quianbsp;mnibwad iuflificationem fußieit, amp;qubdidem feipßm amp; meritum fuumomnibtsnbsp;lium oßert. Clamat enim'.Venite ad me omnes,qui laboratis amp; onerati eßis,amp;egonbsp;tionem praßabo, ItemtSic Detts dilexit mundum,'vtfilium fuum ynigenitum daret^y^^^nbsp;credit in eum,non pereatfed habeat 'vitam aternam.Lt Apoßolosad fuum minißerintn^nbsp;dicebat*.Ite in orbem 'vniuerfum,amp;pradicate Euangelium omni creaturat Omnis qninbsp;bapti^attsfuerit,faluus erit.Quoad ergo Chrißum,iußificatio amp; faits omnibts commungt;^ ^fnfiSnnbsp;Ule ex perjinarum reßeilu aliquem reijeit, amp; idem fujßicit omnibts,quia iußitia amp; ytffJ ƒ;nbsp;inexhaußus. Qubdyerbnonomnes feruantur,idhominum quot;vitio fit,qui'Vocatinonyt^^^ -’/llfnbsp;efferentem nonrecipiunt,fid('vt olim per leremiam querebaturßeliHofonte aquanbsp;diunt eißernas per tufas atq^ inutiles. Kt y erb ißa Dei bonitatem amp; beneficium in Chrißinbsp;hibitum magnificè commendant î Ita euidenter docent, quamgrauis amp; yehemensnbsp;Vrüw enim homints,primi nimirum par€ntts,tranffreßio omnempoßeritatemdatnnarsnbsp;e^l^,natura corruptionem in omnes quafi hareditario iure transfudit, e^ damnationi obnonbsp;ergofiet,fi ipfipeccato feruiamus,noffi ab illo totos regipatiamur fEI^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffiiff.’

miferrima,cuits lugum nemo proprijs yiribts excutere,neqj labores ö* moleßias quashabi foteL^, Ù qua cum Dei ira comun^a ( yt ad Colojf feribit Taults ) aternum exitiu”^ 'w ftor

-ocr page 187-

H o M I L I A XXVnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;5

ƒ Chrißui opé ferat^qui[oIm Uier os facit .yfictui a^ud loannem Cap. S.ipfe docet.Lilet lie Ifolts ^^^^arefratres.iqua T). .Auguflintts olferuauit in Chrißi quot;verbis: Amen amen dico quot;Vobis,omnis quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

^'¦'(peccatumferuus pieccati.Sic enim exclamat^ 0 miferabilis feruittts. Tlerunq^ homines cum malospatiuntur^yenales fe petunt,non quierentes dominum non habere fed falt em muta-

• truus peccati quidfaciatf quetn intcrpellet.'^ apud quem fe quot;Venalempetat!^ 'Deinde feruus lo~ « aliquando ßd domini durts imperijs fatigatttsfugiendo re qui efeit, Seruus peccati quo fugiti^nbsp;tnalaconfcientiatnonefl quo eatfequitur fe,nbsp;receditàß. Teccatum enim quod facitiinttts eif^ Fecitpeccatumiyt aliquam corporalentnbsp;fftet Voluptatem, yoluptas tranfit, peccatum manet : praterit quod deledabat, remanfit quodnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fer ui tus.Hxc omnia Auguflini funtdn quorum meditattone nos frequenter amp; aßi-^

Verfari oportebat, quo minits loi u n daremu^ blanditijs peccati: quas qui admit tunt, ij mox in^^ iflam fubeunt,amp; ceupedteis quot;vinili adexitium abripiuntur.Semper ergo memine^nbsp;«onnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corruptioneplus fatis malorum labere, amp; iam ante damnatione dignos effe,'VC

(dl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinouis fceleribusindiesaccendere, quamnifipeenitentianonfucatanbsp;nbsp;nbsp;fidein

^onßantireßinguamiiffalui effi nonpoterimus»

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iimplitif declarat FaulttsquoddixitxSicutenimper inobedientiam quot;Vniitshominispecca’’ Per udanitin^

HU funt multiific amp; per^nius obedientiam iufli conftituentur multi. Docet his quot;’verbis, obedientiam gt;10^”*”” ^^^'^duAdamipeccatum fuerit,quod nos fimulomnesperdidit,amp;quomodo quot;vnitts offenjanbsp;‘l^'ç’‘’’j^ibits eeßirit in damnationem : qux item fit Chrißi itiflitia , qua illenobis quot;v'itam rejiituit«nbsp;nospeccatoresfaClos efife ait,ne quis nos quidem iufios ejfe,alienam quot;Verb culpam lue=nbsp;'*^0/^'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Felagianifuerunt,amp; multiJunt etiam hodie,'Vt qui hominis yires

luj fuamiußiiiam fiabiliant,peccatum Originaletantumnon in^niuerfum negant, amp;il“ ptopriumfuijfe aiunt,nobis autempropter illumimputari.At ft per KAdamiinobe»nbsp;(onßituti fumus, peccatum in nos reuera amp; naturaliter ( ytita loquar )nbsp;hubeat necefife eif. Alieno enim peccato nemo fit peccator gt; amp;nbsp;jjojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prohibeatjUe filijpropterparentum fceleraplei{antur,minim'eputandum esf dHunt

fi»ii Ppimiparentis lapfum damnaturum fuiffe, nifi innobts ipfis iufiam nosdamnandt cati~ ftinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hxc totiits feripturx fententia,amp;peccatum non per imputationem nobts tribui,

fintiunt qui femetipßspenitius inßiciunt, amp;nunquam obfituant. Faulits cert 'e infra Cap.7. nonpeccatum modb,fednbsp;membris fuis inuenire dieet,qua renitentem infuum obfequium abripiat.Et quodnbsp;uegarepoterit,nifiqui aut mentis non composfuerit,autfuperbiaplufnbsp;fff erre aut. t,

'videre quodnam illud Adamipeccatum fuerit,cuiuspropagatio toti poßeritatie- Mobedientii lgt;ecQ, ^^^^lit. Definit hoc inobedientia'Vocabulo.A.poßolus, quodefigeneralius fit,amp; de quouis peccauit Adantnbsp;inprafentitarnentotum Adamilapfum amp; omnem peccatinaturamproprijfii..nbsp;.Acceperat enim parens noßer expreffum Dei manddtum,ne ex arbore feientianbsp;faf*^‘'^^^^^^derett amp; mandata adieila erat pæna denuntiatio,fore quot;vt morte moreretur, ft ß-^nbsp;ingenijquot;viribusßire quidbonum amp;malum effet,ideff,nbsp;^^^in quot;Voluit, ciim Deum audire,lt;amp; luius quot;Verho acquießere deberet.Arrogantiam hancnbsp;ßeuta eif,,quam diaboltts fuggefiit, amp; quafailum esf^, quot;Vt Deifidem fußieilamnbsp;^^^fdulitas autem ipfum opus genutt, amp; apertum fecit diuini mandati tranfgrefforem»nbsp;Adami inobedientiam quot;Vocaf.t^r quia peccati nomen non omnespro di~nbsp;ßfnper meminijß,peccatum nunquam abfipinobedientiacommitti, queanbsp;etiam h znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßcuram mandatorum eins obliuionem fibiconiunÜam labet. Et

”gt;«lt; non feiht^exitijcaufa eff, omnibus,qui Deipracepta tranjgrediaudent. Ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ada

'^'^^''dtaplerir'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^elus fuis egregt'e confultum quot;Voluit, quando in Dei mandatum pecca^

filt;x bfn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^(entio,quadecepti,prxclarasde Dei cultu opiniones amp; magnam falu^

pio^ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concipiunt, amp; hoc nomine fe excufatos arbitrantur apud Deum^

^nimi propofito omnia faciant, ^t quia eiufinodi intentio cum incredulitate ö*

-ocr page 188-

C A P. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T, A D R O M A N O S

yerlorum J)ei contemptu necejjario coniunBa nbsp;nbsp;nbsp;, non foteS^ non ( wàmuM nlh'd aliud

fer ß/celui ejjè grauißimumZcui fi 'Velmodiciimindulgeas,mox inßnira amp; atrocißinta flug’ eofrogeminare 'videbis.In hunc ergofinem nob^sifiaconfideraiiofiruiat^ytpeccatifrincif^fi^'jnbsp;mui -3 neq^ carnM rationem in confiliiim adtnittamja, ^uando exfreßum habemta fracef{Ugt;^gt; ïnbsp;fieri quiddecaueridebeat. • a'üc^'nbsp;contra non minus exfendi debet,qua ilia le fit Chrifii iufiitia fuerit, qua ille nobis

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ tionem atq^ fidlutem meruit. Definit hancquoq^ fiolius obedientiayocabulo'Paulus^amp;it^”^ cß

dami feccato dire^è offonit^ Et qualis nam obedientia fueritfiffie in efifiola adEhiliff^^'f .ôl exfonirfita de Chrifio ficribens: Ciirn e/fiet informa Dei,non duxit rafinamfarem effe curanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

iffi fie inaniuit forma ferui fumpta,/imilis bominibM fa^us, amp; babitu compertus yt boramfii;i fubmifit ^fa^us obediens quot;vfq, ad mortem,mortem autem cruets, amp;c. Eteritm quia yerurn quot;nbsp;ajfumpferat, abborrebat à tarn, diro amp; immani crueü fupplicio carnts fenfus, amp; quamnbsp;fuerit,abundè tefiaturlu^a illa,quam inter orandum fiufiinuitadmontem Oliueti,quando/Wßnbsp;Çt/s mortis borror Judorein ex illo fanguineum extorfit. Eicit tarnen omnem terrorem ob(^^ d?nbsp;qua fe totumpatrts yoluntati amp; decreto ceterno fubmifit Jdeo extulit ilium Deus in fumriiat^l.nbsp;limitatem,eir eiusmerito boc dedit^ytele^lorum dux faBusfiuftitiamJitam omnibus cogt;agt;^^' 0}nbsp;quiipfiper yeram fidem inferuntur.Et boc illudeff,quodIfaias Cap4q3*fi’''^dixeratforeßfj^nbsp;placuit ipfum infirmando alter ere, yt 'vbi pofuerit animamfuam bofiia deliEHiyideatfiracUy^^^^inbsp;fiiiorum Dei omnium antefignanus fiat)proroget dies, amp; yoluntas Dominiproßere cedaff^ .ynbsp;eius, amp;c. At bicprobe tenere nos decet dijcrimen, quod inter Adamum amp; Cbriflum nupe^nbsp;uimtfs. Ille enimpeccatum ita in omnempojleritatempropagauit,'ygt;t natura omnes naficarnU^f^nbsp;tores, amp; in nobts hareat peccatum proprium, quod nos aterni ßpplicij reos facit : Cbrijlo^ y jnbsp;Jùam iuflitiam fie nobis communicat, non 'vt innobis ilia infir ejfentialiter,aut yt propria i^’^nbsp;Dei iudicio defendamur,fed quodnofiradicaturper imputationemgratuitam,id^propterj^^^nbsp;dem,quæ nos Uli coniungit, yt eius fratres,imb corporis fui membra ejficiamur, Scio alirefnbsp;multos, quinoflro tempore de iufiitia effentiali rixas amp; contentiones in Ecclefia excitartiaf’nbsp;bancejje Apojlolorum Jententiamßprayidimus,^illorumlibripafiim tefianturt lAeq^taf^^nbsp;feUa iufiitia illius imputatiua negamus, quapulcherrima amp; omni laude dignißima funt,nbsp;nimfyt diHum eff) fides nos Cbrifio inferir, yt eius ßiritu animemur,nonpojfunt non iaatnbsp;iufiitia yer a Jfu^us,quiintotayita fife exerunt. At quia debts dicendilocus fimper occuf’^'^’nbsp;nunc obiterperfiringimtts.

Ni/Hfi iufiitia 3v une diligenti obferuatione dignum esf^, quod Cbrifius Deo patri non alia re, quàm oy Deo placet,nifi tia placuit,quod^ ex ilia fola meritum eius dependet,cui falus nofir a omnis nititur. Ex eonbsp;mißimo argumenta colligimus, nullam iufiitiam apud Dei tribunalconfifiere poffe, nifij^‘^^'^iii‘nbsp;tiam^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^timnibttsnumerisabfolutamobedientiamprafiat,qualemCbriflifuiffe,pauloantedttc\

Atqui banc nemo bominum prafiare potelf^ citm in membrts nofirts gefiemus legem diuints mandatis reluHatur, amp; fape prater animi fententiam tranfuerfis abripit.nbsp;futs operibus ivfiificari prorfits impoßibile eJÇ. Et qui boc fibi arrogant,ij Cbrifio dignioresnbsp;jlantiores fife faciunt,quando minori negotio fi conficerepojfi fingunt,quod ille non nifi p^Tnbsp;ma obedientia merito nobts impetrare potuir, Confutantur praterea boc loco omnes cultus,nbsp;femetipfis hommes infiituunt^QE^a enim nullo Dei yerbo nituntur,tmo bute aduerfinbsp;obedientia,quam omnibusfacrificijs prafiare Deus per propbetasnonyno loco tefiatur.Eï^afinbsp;nam animi intentionem,fiue externum jplendoremfiue yetufiatem amp; aliquot ficulorumnbsp;nem homines fuperfiitiofi iaBent, nos Cbrifii exemplum Hits opponemus, qui cùm dile^ut yßnbsp;filius,fila tarnen obedientia fua patrem nobts placauiti quam qui non afferunt,ij bunc fibip^^tnbsp;iratum amp; infefium ejfe fintiunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjigt;

Cur Legem de.^ Cceterum bac de peccato amp; de iufiificatione dijfirenti Apofiolo ludai obijciebant : Cur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

derit Dcttf. gern patribits nofiris dédit Deus f Vel quts illius y fus elf^,fiper eius, opera nemo iufiificat^^'. nbsp;nbsp;nbsp;)

per praoccupationemEaulus relpondet,amp;fimul quafiionemdiluit,quaex eonafiebaturqn'^^' yl dixerat,peccattim etiam ante Legem latam in mundo fuijfi. Docet enim non ideo inutiliff^^

-ocr page 189-

M O MIL I A XX V III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67

^rauicaußt fremulgatam eße poflerK temporibus. Sic autem ait : Lex yerb prteterea introiuitf «bnndartt oßenfa^amp;c. Senfw eÉ^t Etßpeccatum iam ante in mundo eßet^neq^ aliaßatui poßet iu--ftßtationü ratioi^uam ^ua in ^hriflo inuenitur, amp; cuitte conßrtesfilafide reddtmurxyoluit tarnennbsp;ptomulgare) yt oßenfa abundaret, id efl^'vt mapfi argueretur hominü malitia^amp;itanbsp;tuiatnttfn ^uoq^ eluceret 2)ei bonitat amp; gratia, quam nob» in filiofiuo lefiu Chriflo exhibait, ^bdnbsp;«Item peccatum per Legem augeri amp; abundaredititurßdper atcidensintelligi debet, 21am ß il-»n qualti in feipfit eß^ confideres tfianSa esÇ^ amp; ad '^itte fitn£limonid atc^ iuflitiam homines infii-**^itlnoßroautem yitio fit^qubdpeccatumperillamaugeturautgrauatur,‘Primo enimtantaeP^nbsp;^turanoflrg corruptio, yt in 'Petitum nitamur, (ir innata nob/i cupiditas tune quaß nouas fiam-concipiat, quando nos coerceri amp;pracept^ fieuerioribui ab ijs abßerreri fintimM^ad qua natu-’^^pfoni amp;propenß fiumui^,Accedithuic malo^qubdquiprius ßmpliciter peeçabat ex innata ßbinbsp;iam Legtsquoquetranfigreßor, imbmanififiui i)eicontemptor fiat, dum prauasnbsp;cupiditates diuina yoluntati anteponit. Praterea abundare amp; augeri dicitur peccatum,nbsp;ptr Legem arguitur,amp; quafi, in f^eculo reprafintatitin oculos nofiros incurrit,yt illud quot;Velnbsp;^uitt lt;ignofitreatque fiatericogamur.ßuodperinde eS^,atque ciim ‘TDÜlici fiti improbitatem cir in-i’'yudinem heru^ exrationumlibellts arguit, T»f confietquàm deplorata malitia ho-”'’‘Kquem neque conditiones aquifiima, neque beneficiorum multitudo in oßieio continerepotue-homines peccatum ex fimetipßs 'vix,amp;ne yix quidem,agnofi:unt,necefiè omninonbsp;ifiud inferrifin quo corruptioneßtam amp; ex hac enaßentesfiru^usßnguli intuerentur.

^fnul ergo Paulus htf yerbM ludaorum confidentid retundit, qua Uli ex Legis operibus ßbi iujli-'^itam pollicebantur, 21.am poteP^ ex Hits argumentum huiufmodi deduci t Qwequid ad P*((att incretnentum facit,idnequaquam iufiificarepotefQ. At Lex ingrtßa eSf^,'Sgt;t peccatum au-SPff lir eiuf atrocitatem argueret.Ergoplurimiimfalluntur,qui in illa iuftificationem amp;ßtlutentnbsp;^^quis tarnen hinc deßerandi occaßonem arriperet,addit ,Apofiolus:E’bi abundauit of-^’'P^'^fiiperabundauit amp;gratia.Et his moxfinalem aiuini conßlij caufam infert'.l^cßcut regna-l'^r mortem, ita etiam gratia regnaret per iufiitiamin ?eitam aternamper lefiitnnbsp;^^r'^^ibormnum nofirum.Quaß diceret, Grauis quidem amp; multiplex eficulpanofirafiednemonbsp;f ’‘Pphancdtfieraredebet.ESi[,enim Deus diues mifiericordia,amp; ita ab aternoremtonfiituit,'vtnbsp;bonttatis fua redundantia culpam omnem,quam in nobisprauidebat,dilueret*,yt quemadnbsp;peccatum in nobis adnoßrum exitium regnauit,ita nunc gratia eins regnum obtint at falu-f ’^ittificum per iufiitiam amp;meritum filij fuilefiu Chrifii, quinofieryindex amp;dominttsnbsp;Conueniunt ißa cum ijs, qua in Pfialmo t^o. habentur: Si iniquitates obßruare yeîisônbsp;quisfitbfiifiet f i^erumapudte dementia ei^,amp; ideo timer is. Item Pfil.(gt;q^, ‘fiationbsp;^‘*^^‘itumfiperaratnos,tu'verbtranfigreßionesnofirasexpiaui/li.Confirmdtur pratreea Chrifiinbsp;I ^’’lonio^qui fe propter peccatores yeniße ait, yt eos fieruet quiperierant. Qtßbus exempla addi deanbsp;'^^publicanorum 'amp; meretricum,qua in illo redundantißimumfiupremabonitatisfionttm inuene-^^‘juoptccata omnia abluta fiunt.

'^efimul de yero Legis yfiu hic locus nos admonet,qui duplex omnino epfi^, Primus externus. Legis ufut dua ’^ politicum dicere poterts, qui amp; ante amp; poi^ regenerationem in nobis locum habet. Docet e-f ex quid fieri quidite caueri dtbeat,ßmul^ue mints amp; promifiionibus nos in officio continet,nenbsp;n ß^^ffi^blibus abreptiexorbitemus, ^odetß omnino neeeßarium fitt, nihil tarnen confert ad iu-ß(lt;tttonem, eb qubd omnis inobedtentia nofira ( yt nuper diximus ) manca atque inperfiedanbsp;tr yjuf tnternusßue ßiritualisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad conficientiampertinet, Arguit enim innatam nobis

tifjf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ea enaßentesfiruClus:neq^ id obiter fiacit,fed quia ßmul Dei iram ob oculos fia-

^^mus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pénétrât,ytpeccatorum conut£li,nos mifieros amp; aterna damnatione dignos eßt fien-

in reprobis ft,odium Legis diuina,imb ipßtts etiam Dei,concipiunt,amp; impie ad-

•fT '7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eledi y erb cognita fiua mifiria,ßbi neceffarib ad Chrifium confiiigiendum

infiareSfi^(ytadGalat.ficribitPaulusjquoduceadChrifium, 24ediatorem,perueniunt.Ex eo autem apparet,Legem nunquafitne Chrinbsp;ptaduart debtre, amp; yehementer at^pernitiofièfialli eos,qut illa abutuntur,ytfidei iufiificatione

m

-ocr page 190-

C A P, V

I N E P I S T. A D R O M A N O S

oppugnent,amp;fuorum operum iußitiamflabiliant. Solus enim Chrißus Legis meditationem nobu] f lutaremamp;(ye Dauidisyerbts quot;Vtar) melle fauifq^dulcioremreddih ^em fiauferaSjuihilf^^nbsp;prxterpeccatum amp; «eternx damnationis terrores inuenies»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Hort« or «û tie^ontet.

Deinde breuiter hîc mortis amp; yita fontes ^pofiolus comprehendit, Peccatum enim perntof^ regnauifie dicit, Vr enim hxc peccati aculeus ebf_,ita hoc per mortem fiuas yires atlt;ij potcnttiifi*nbsp;ximè exerit. Lx eo igitur peccati atrocitatem agnofiamuSi amp; fi quando nobis peccandifecurii^^^^^nbsp;repit^mox mentis oculos in mortis confiderationem reuocemus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hcec omnibusfita natura

hilisti''nde nero originem duxiti’Expeccato nimirum. Qua ergo nbsp;nbsp;nbsp;hominum yecordiaiqua^

tem quidem ceu maximum malorum omnium horrent atq^metuuntfpeccatis autem ficuri tes indormiunti qua tam mortis quam aliarum calamitatum quot;»nicacaufa funt,quibus in huiUSnbsp;curricula infefiamuri‘Hancamentiam yt in nobis corrigeret Solomonfdicebat,melius eße Jnbsp;domofuneßa amp; luiluofa.iquàm in domo couiuifilSlam dlic €ernitur,quis finis omnes mantAti^“^f^nbsp;fuperfiitesJunt,eius memores peccata et huius fieculi illecebras odijfie amp; cauere incipiut,amp;c.£nbsp;gratiam periußitiam regnare ait Paulusin yitamaternam per lefitm Chrifium,nbsp;tem in gratia commonfirans, meritum fimul omne excludit. “JSLec enim quot;^ita modo ex grnbsp;confertur,yerumetiamgratuitum Dei donum eß,quodadillam apprehendenda idoneifumu^'^nbsp;dium y er o,per quodgratia hac exhibetur^eS^ iufiitia: qua nifi interueniat,Deo^ quinbsp;fan^ifiimus efl,nobifcu conuenire nonpotef^.iqui quanti quantifitmus^peccatores amp; iniußtß .^finbsp;Cuius yerb eil^ ilia iufiitia f lefu Chrifii nimirumdn cuius ore non ef^dolus, amp;qui immAt'^ ïnbsp;ille agnus eS^:,qui tollitpeccatum mundi. Hunc fubindenominat amp; repetit Paulus,yt ofii^.^,nbsp;lum omnit gratia, iufiitia amp; yita ynicum mediatoremfiue authorem eße. Interim mernirïtr^'.ù'nbsp;vegnum hoc gratia,ex quo yita faluf^ nofir a dependet,etiam iufiitia regnum eßetquia ytpf^ finbsp;fil iuftitiam acquifitum ei^,ita dues requirit,qui illius merito iufiificati in iufiitia amp;nbsp;feruiant. Hfs y erb primam huius epifiola partem abfoluit ^pofiolus, qua docuit, omnesnbsp;tjatura peccatores eße, iufiificari autem ex gratia per fidem in Chrifium, qui nobis iufiitiA J)nbsp;^ificatio fa^us fua obedientia patrem placauit.E^l^ hac doBrina fundata prophetarum amp; ßßjiitnbsp;lorum tflimonijs.Huic ergo infifiamus firmiter,yt reliSlis fuperfiitionibus amp; infelicts mu^r^^rnbsp;yer am iufiitiam fir cum hacyitam quoq^aternam confiequamur iu Chrifio ïejù,domino rnbsp;tenofiro:cuidebetur benedi^io, honor,gloria amp;potefiasin attrnum. fiimen.

C A P V T VL

H O H I L I A X:^tX.

QVid igttur dicemus f permanebimus in peccato gt; ut gratta aU* diorfiat i Abfit, Qui mortui fumus peccato, quo modo ad*nbsp;liuc utuemus in eo cquot; An ignoratis, nos quotquot baptizati fumusti*nbsp;Chriftum Iefum,in mortem eins efle baptizatos^Confepulti ergo fo*nbsp;mus ei per Baptifinum in mortem : ut ficut excitatus eft Chriftusnbsp;mortuis per gloriam patris, ita ÔC nos in nouitate uitæ ambulernu®*nbsp;Nam fi infitittj fadi fumus fimilitudinimortiseius,nimirum amp;rcfut*nbsp;redlionis (infititq) erimus;illudfcientcs,quôd uetusillenoftcr hoiuOnbsp;cum ipfo crudifixus eft, ut eneructur corpus peccati, ne pofthac no^nbsp;feruiamus peccato.

R A DIDIT hucuf^j 'Paulus yeram ati^j ^idpoflolicam doBrinam de iußifilt;^^^^

Secunid epi'

Polaparsdefi''

4ei eficäis.

Judai aduerfius do^rinam ifiam Lege 'Mofaicaabutebantur, quod in huius operibus

Ä ff rfwj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l) £ J 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I rgt;r«v*r *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J J

minù-fx qua omniffiilm noflra deÿendet» Summa illiui e^î^omnes homines amp; propter peccatum mortis reos ejfi, iuflificari autem gratis perfidem in Chfr. tfnbsp;fum^quinobisà quot;DeopatreÇytalibi dicitur)iufiitiaamp;fatisfaBio datueeiC'^^^


......'.r i______(1____Z.«_____1.^ C_______.^'11*____oo ________L____iC

-ocr page 191-

M O M I L I A XXIX.

filutcm conßßtre putarent^ docttit fimul Legem non ideo lat am fuifJii'vtfeT earn iufitßcemitr^ fed 'vt jpeculitnßar naturanoßra corruptionem amp; ex hac emanantia peccata arguât. Interim nemi-tient propter peccata debere in dejßerationem conijci : qnia fic conßitutum ßt à Deo^ ’Vt cumfecctt-iKmabundat^tunc eitt^ quoquegratia exuberettyt qttemadmodum peccatum regnauit ad mortem^nbsp;jic gratta per iufiitia'm regnet ad ttitamaternam» .^ItCHmißaprtedicanturimttlttsdoIlrinabacnbsp;abj uraafolum, yerutnetiam bonis operibus inimica, amp; proinde intolerabilis effe 'videtur. Idennbsp;ratlins tiouam traElationem orditur,quam tribus proximo Capitibiis comprebendit, amp; qua ß-ftißicionibusimperitorum ßmulamp; maleuolorum calumnijs diligenter oceurrit. Dißerite-^gt;gt;ttde tßeiiis fidei^ fanBificatione nimirum amp; yerebonis operibus, de yero Legis yfu^de libirta^nbsp;^[^'’^ßiana^ deque certa falutis fiduciaiqutepios aduerfus omne genustentationum in Chrijto in-^^aosreidit^

. I^rincipio atttem aduerfariorumperßnam fußipit^ amp; quadilli ßueper tmperitiamßtie calam- Ä duerlar'orü ^^^^olgt;ßiebant,propünit,Quid ergoi“PermanebirmiS ne in peccato^yt gratia au^ior ßatf Sienim ptr/onan pßinbsp;'r^ ptccatum abundat, ibi etiam exuberat Deigratia, quid opus ei^ peccatis reliHispcenitentia:nbsp;J ‘te^tque bona opera feClarif In eum yerofinem ißa à plerifq^ dicebantur, yt Euangelij doEri-”‘’’^’^^lgbfuße£lam amp;exofam facerent,yt qutepeccandilicentiaminMeheretjamp;bonos mores cor- c4!;-4i,.uci;inbsp;ßtn^eret. Es boc tune temporis folitos fuißfe ludxos facere^ex ijs apparet,quis Cbrißo dorriinoob- ainitt,nbsp;y'ifanbsp;nbsp;nbsp;moribus nihil poßentreprebendere,tarnen publicanorum 6quot; n:e-

^^‘^^^'^tnpatronum atq, focium dicebant^eb qubddies pergratixpradicationem adpœniteraiam c5* lietfocietatem yocaret.Similiter etiam hodie^quando iußitiam falutem omnem inßila Tgt;tinbsp;Ijatta Cbrißi leßt merito monßramus^aduerfarij nobis calumniasßtruuntfquod bona opera dortnbsp;^'^.‘'^ß'^ttritatisnimiie author es fimus per feplus fatis ad peccandum propenßsiimb qubd Legemnbsp;gt;nipièabrogemtts^amp;fan£iorum honori atq^glorix detrahamus^quafi illißne cauft tantti'.n ßu-^

! ^^ptnderint,yt yitam fuam bonis operibus decor ar ent. Sed quando ißa nobis exprobraniur^co-^ l^^^tpustion nouum aut infolens hoc eße^ eis' proinde non oßendamur. Quiaenim homo animalis nettnbsp;t^^^ipi'eeaquee funt ßiritus Dei, amp; ftmul mundus bit lucem yeritatis odit^nemo tant cautè loqm-CPPßQ alieniamp;carnisßudijs immerßfuntfemper aliquam calumniandtoccaßenetr»nbsp;^^’(ttitant. Sitnul yerb rem ipfam propius inßiciamus, amp; mox apparebitj aduerfarios ißa quidentnbsp;^^gno et trapiiQ ’sterborum apparatußed abfq^ omni ratione dicere, amp; fuis conclußonibtts turpifimênbsp;enim^etß neminem ex fuis operibus coram Deoiußificaridicamtts,non tarnen inde fe-bonorum operum yfam eße, amp; proinde reliilo illorum ßudio,peccandi licentiam amp;nbsp;^^punitate inuebi debere.Illa enim nibilominus ex officio facer e debemustetß Ulis noßudeamus,noinbsp;^^tbgnoseßi oßendimus,quibus Deus fuamgratiam impertiat. 2iam ytßlius bonorum paternoruminbsp;nafi itur, no ex merito ad illaperuenitddem tarnen nißpatri obtemperet,abdicari meretur\itctnbsp;rtgni Dei amp; aterna felicitatis bteredesfitmus,gratuita mifericordix beneficium eß,qu(s nos itt

^^ßlios renafeiyoluitiat niß Deiprxcepta feruemus,amp; eiusgloriampro yiriliillußremusßigni promiffa bareditate Deus deijciat^tls' fempiternis inferorum fupplicijs excruciandosnbsp;ß‘’Lt,Deinde neq^ fècuritatis noxU author esfumus cu;quam,fedpotius docemus,ex animo deteflanbsp;ß(cata, qua non aliter qtiàm indigna amp; acet ba morte ßlij Dei expiaripotuerunt. Et fanè, quinbsp;Chrißimtritumnon ofcitanterexpenderit ,is facileintelUget,quantoßudio firuaridebeatnbsp;tieertas fan^imonia,quam incomparabili fanguints fui pretio Deus nobis acquifiuit. ‘Prcctereanbsp;tion minus falfiim eß,qubdLegem à nobis aboleri amp; eonculcari aiunt.Etfi enim ea nos iufiificare n»nbsp;poßit,non tarnen ideo prorfus inutilisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedpeccata amp; natura noßrx prauitatem arguit,bene

reile yiuendt regulam prxfcribit, de eperibus cum nofiris turn aliorum iudicare docet, e^ (quoda-mnta a la Iwgl juperat ) pxdagogi infiar ad Chrifium deducit, yt in eo iußitiam amp; yitam confie.-quatnur, igitur honorißcentiusnos de Lege fintimus amp; loquimur , quam aduerfitrij, qtti «um eius operibus homines iufiificari clamant, illam nocentifiimarum fiuperjlitionum parenterUtnbsp;^lirifii hofiem amp; mortis minifir am fiaciunt^Sandlorum y erb ßudia minime damnamus,neque illoinbsp;^»iprudentesamp; pratercaufam débita fanSlimoniafolicitosfuiffedicimus. Hocenim exofiicio fi;.-^truntÇyt modo diximus ) lt;isfproinde eos imitari debent, quotquot Deoplacere cupiunt^Iidem gt; tjinbsp;m li.

-ocr page 192-

CAP»Vr» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD romanos

Reßiondet urrftsricnmnbsp;oalumi/iie.

impriniK hoc in ill^ olftrtient^ qu'odetß in lonis operihui aßidui amp; yite fanSimonia rint^nullum tatnenin fuds o^ertbuf falutds merittim conßitutruntßtd.illiwßtmamp;ßdttit‘^^^'nbsp;nifn Dei gratia collocarunt, lllorum tnim 'votes funt: hißitite noßra ßintinßar fordidorvf*nbsp;tonum : Tiomine^ ne ingrediarts in iudiciutn cum ferttds tuts : Si iniquitates obferuauerûsnbsp;quis ßubßtßet f Et inßnita alia huius generts, qutepaßim in ßripturts occurrunt. 2don ttgo ƒnbsp;fanifos cotumelicßßumitsßdaduerßarijnofiri,quiße HitsßanSiores amp; iußioresfingunt,nbsp;iußitiatn taminJ'olenteriaSant. Sed omißts ißts, TaulumadobitSionem fro^oßtamteßo’^nbsp;temaudiamtts.

Crfdrtkfj non viuuntin ^e('nbsp;CtltO,

^i initii) non ßne indignantts ßecie ait,^bßt. ^afi dicer et. Indigna ßunt Itec qua fiianos homines dicantur,aut quibtts seßondeatur. Etßani,qui fic hodte colliguntytir benenbsp;malitiofè detorquentßj ßatts itflanturße ne prima quiderudtmenta Chrißianareligiontsnbsp;re,ne^ dignes eße^quibw quis reßcnßoni dtligentiorioccurrat.^ttamenpropter rudioreSi^f^^'^^,nbsp;rantia errant,argumenta proßtrt, quibtts docer, ex Euangelij doSrina nihil huitts celligi^^^nbsp;(ludi debere.EEp^ enim ßemper diligens habtnda eorum ratio,qui nondum plané inßituti facilf^*^nbsp;untur amp;ßeducuntur hoßium ßdei calumnijs e^ßphißica,niß de ipßa re ftatim edoceantur.nbsp;nbsp;nbsp;h

Erimo autem ab effeHu fidei argumentum ducens,ßc aitiP^t mortui fumuspeceato,q^^^ adhuc 'viuemus in eo Jntelltgit peccati nomineinnatam nobtsnatura corruptionem,quaifgt;K^nbsp;nondumrenati funt,efficaciteroperatur,e2romnisgenertsßcelera^ceußuUuspeßimosamp;jiinbsp;tnos,profert. Huicrr,ortui dicuntur,qui ei non amplitts ßuccumbunt, amp; ad eiw tentatio-'.tsnbsp;conßßunt, ne quid improbo Dei ö* ytrbi ipßus contemptu prater officium faciant. ^rguf^^'nbsp;yerè fie for mabis,y t ßt euidentiwtj^lßcunq^peccato mortui funt,eamp; natur am illam yiitcßf^ßf,nbsp;mortifieauerunt,ij non amplw inpeccato yiuuntßd ffÇ, non cedunt neque obtempérant eiV^nbsp;hrts : At qui credunt yerè in Chrißum, ij peccato Junt.mortui. Ergo ijdem in peccato nettnbsp;amplitts. Exeoautem huiusargumentiyts dependet^quod fideSyperquamiußificamurinH^“^^nbsp;ePi^ßne regeneratione^qua amp; noßri abnegationem amp; carnts mortificationemparit.T^amnbsp;fidei elf, yerbum Dei^quod idem regener attentsfernen elf,eamp; facit yt yiuafide Chrßonbsp;dem corrupta natura efficijs quafi defungamur, ne amplius in nobts locum habeant. Itaqjfij^^nbsp;guuntur emnes, quiciim Chrsßianidici amp; haberi yelint,nihilomintts innata corruption!nbsp;amp; ideo fe exctfatosputant^quodhumanumfitpeccare.Eatemur quidem. hoc etiam noshes' jnbsp;mines nihilyulgarifts,yf!tatius amp; antiquité effe dicimuapeccato.At idem hoc ChrißianufH% dnbsp;gamui, eo quod Chrifiiani peccato mori debent^ Cr nifi huit mortui fint, Chrifiiano neminfnbsp;fùnt. Interim nemoputet,nos mortificationem peccatiperfeSam.,adeo^abolitionemilliutß^^^i)inbsp;falem requirere.Scimuf enim hanc in ifia yita dunt ax at inchoari,perfiti autem^quandofiinbsp;fterhuiits torportsergafiulo folutuslibertateincielo fruitur. Sunt ergo homines Chrifiiani fi,nbsp;ita mortui^yt hoc interimfubinde reuiuifiat in carne ipforum,amp;proindeHits aßidualu^^nbsp;ne Hlud regnare patianturßed Chrifio yiuant,cui nomen dederunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Baptifmus nuit creàewesnbsp;ejle peccdtonbsp;tnortuoS’

Caterum yt firmitts fit argumentum,nos peccato mortuos efii probat per communionf^y^ nobis cum Chrifio intercedit^Et quia hac inuiftbilis elf,neq^ externisfenfibtts percipitur,eHfinbsp;iolumfiue Sacramentum adducit, Eaptifmumfcilicet.per quern in externam corporis Chrißir .ftnbsp;ttm adoptamur,amp;per hnne nos de ofiicio noßro admoneridocet.An ignoratis(inquit)nosq^^ Lfnbsp;iaptii^atifumus inChrifium Iefum,in morteeius effebaptH^atosfDicunturautem Chrifiiantnbsp;te Chrifii baptH^ari, quia per baptifmum HU nomen dant,ea conditiene,yt omnium bonoru cof’fnbsp;fiant,qua Hie nobis fua mortemeruif.inter quapracipuum efi,quodnon modo expiauitpeccat^’^r^,nbsp;rumetiam idem exarmauit amp; aboleuiti yt in ijs amplius nonpoßit regnare, qui ipfi per fidef^nbsp;runtur. Elf ergo argumentum eiufinodi:P^icunq^in Chrifli mortem baptis^anturfin ijsnbsp;effieax effe debet,y t edomita amp; extinlîa malitia eamp; prauitate natura no fir a, in eodem adnbsp;uitatem refurgant.At quotquot in Eaptifmo Chrifio nome dederunt,ij in eiits morte bapti^^^V fy.nbsp;Ergoijdem peccato mort debentadyitam nouamrefurgere, Eacitadargumentihuitti^“'’^^^,nbsp;mationem,q«od Apofioltts infert: Confepulti ergo fumus eiper Eaptifimum in mortem^ytnbsp;citattts elf Chrifius ex mortuis pergloriam patris (id elf,gloriofampatrü potentiamfita

-ocr page 193-

HOMILIA XXIX.

I nbsp;nbsp;ntmtateyîta amlulentM, Se^ultura meminit, qua Chrifl't mortem fecuta e^amp; qua yuîgo mor-

tuisirKpendi jolec, yt oßendat feccatum Chrijii merho quafiobrui amp; te^i^ne quidpoßit tn nobis tittle coram ‘Dtoinrationemyeniat, At ßcut Chrißusin mortenonmanßt, fed corpus fitum, quodnbsp;frtiK infirmum amp; mortale erat, adgloriofam amp; immortalem yitam excitauit : ita ilUus refurro'*nbsp;^lenem tn nobis quoque eftcacem eße y ult, yt nosin yitam reflituatnouam öquot; Chrifiiana profeßnbsp;Jiowdi^nam. Conuenit cum his quod idem Aj^ofiolus ad Coloß, Ca^. i-.fic fcribitz Comßeti efics innbsp;''hrtflo, qui ei^ caput omnis imperij amp;poteßatis*per quem amp; circumcfi ejiis circumcijione^qua fienbsp;l»te tnantbus, dum corpus peccatorum carnis exuijlis per circumcifionem Chrifli : confepulti cum eonbsp;fit 'Saptifmum, per quem etiam cum eo refurrexißis perfidem Tfei efficaciter agentis,qui fuficita-exmortuis, amp;yos mortuosin peccatts amp; praputio carnisyeflra, cum eo yiuificauit, con^nbsp;^tiatis'vobis omnibus peccatis,amp;Ctf^bimeminiße oportet,in Chrifli morte amp;• refurre^ione non ex •nbsp;modoproponi quodimttemur, neque redemptionis pretium foliim exhiberi:fed in ijfdem efinbsp;ß^^tcem ytrtutem contineri, qua credentes quoad carnem mortificet, quoad ßiritum yerb amp; inter~nbsp;bomitiem in Tuttam reftituat: quam in prafinti nouam dicit, yt inflgnem totius hominis muta^nbsp;^^^’'^^^pxprimat,qua alibi regenerationis 'vocabulo denoratur, ^e yerb hoc tantum negotium no-'viribusconficipoße putemus,adgloriofampatris potentiamnosreuocat,quaytin Chriflire-^^^^^^lone eluxit,tta tu noflra hac ad yttam Chrifltanam rejufittattone fifeemdenter exerttßutnnbsp;^°^ßgt;ie totifff mundi admiratione homines innouat amp; plane alios facit. Et ne quid momentaneuntnbsp;toncifiamttSy nos in nouitate yita ambulare iubet, ea locutione perpetuum melioris 'vita flu-nolts commendans, in quo quotidie nouosprogreßits faciamtn. 2dam qui in finem yfiq^ perfidnbsp;ß^^faluus erittqui aut em poflquam manum aratro admouit,a tergo refiexerit^is non idoneus ei^

htc obfiruatu dignißimum., qubd quot;vtfitpra iufiificationis myflerium per Circumci.- Sacrama. dluflrauit, ita nunc ad huius caufa expofltionem ^apttfmi Sacramento ytitur. Et quafl denbsp;fiJ^’'J^^^'‘^«^t1sipJoscomp€llat,amp;ait'Anignoratis¦,nosquotquotbapti:^atifi{musinChrfip^^^(^ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tiß' mortem eins eße baptis^atosf Erant enim Ulis temporibus Sacramenta omnibttsno^ inflitutionem quam fimplicißime amp; in fermone'vernaculo admi~nbsp;itnplicabantur concertationibus curiofls, qua yerum illorum yfum obfcura.‘nbsp;temporibus,quando linguaperegrina yfits in Ecclefiam introduites ef^, amp; minbsp;tofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fotius exiflimatione quàmpopuli inflitutione folicitifuerunt,fublato yero Sacramen.-

^’^ßufuperßitionibus fores aperta funt,quaytfiias amp; contentiones pepererunt infinitasftc falutis cognitionem obfiurarunr.quo faium ei^,ytadSacramentorumquidemnbsp;*^^ienem plerique obflupefierent, neftirent autem quid ea fibi y elint, quifque illorum in religionenbsp;ritnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negotio yfus eße debeat,Fouent iflam yulgi ignorantiam adhuc hodie,qui cùm ye»

^^^^^itione glorientur, amp; Ecclefta reformatores haberi y elint, Sacramentis tarnen nimiùm authoresfunt infirmis at que rudibtts y tin externisfymbolis firuiliter quarant,qua ani-^nbsp;debebant.Interim yidemus Sacramenta non inaninbsp;enimEuangelij appendices amp; yiflbilia(ytfie dicam)yerba,quibuspro-^fi^^tfuas Deus obflgnat,amp; reliquis etiam finfibus oßert,quod per yerbum auribus noflris in“nbsp;ta ^1'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noßrinosadmonent,amp; adillud praflandumnos filenniter obflringunt. Qua

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; fymbola cÿ^geflus cum myflerijs,qua illic latent,pulchrè conueniunt.Aqua enim

^blutionem peccatorum,qua in ChrifliJ anguine habetur,nobis reprafinrat,Dum y erb in tx eadem rurfus extrahimurz no obfcurè adumbratur quodhîc quot;Paultis dicit.nbsp;Idemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bapti;^ari,adeo^ cum illofipeliriyt in eodem ad nouitatem yita refifeitemur,

^ttuide nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifidquia hac alterias funt traiationis,fußiciat ea paucisanno^

blilip t modb honorificè de Sacramentis fintire, dum^ illis ex more ytimur, cogitemttt .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^»atn praclara fint Dei beneficia, qua olim nobis in Chriflo exhibita Ulis obfignantur.

hfideatn^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profißioni iqttum illic facimus, dignbre-

’^^n^ttd'Paulumredeamus, quinon contents ijs, qua dixer at de Chrifli morte amp; refirre- itifuitijdjr^i, ?» S

-ocr page 194-

C A P. VT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P T S T. A D R O M A H O Ç

iiione,J}isciflàpîenijiiexponi[alio fttnili^ijuodhuîcnegotio frobè conuenit, amp; y fusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quatiao fe quidem yiti, nos autem palmitibui confer qui nififruèlusfèramuf nofi^'*

cations dignos, ex ipfo reßcandi ßmits amp; tn ignem abijciendi, qui reprobts pœnitere nefcij^f^^^ e^.Sic autem aif.Si infititijfa^ifutnttsftmilitudini mortiseiws^nimirum amp; refurre^lionif i^r.,nbsp;erimus,lnfjtitiosyocat,quia Chrifloperfidem coaîefcimuiiyt furtuUtrunco autßipiti^cui ifgt;r^nbsp;tur,Senfus autem yerborum eï^,Vf furculws exfftpite,cui infttu ei^^fuccum eSr yitamnbsp;firuhîibusferendis idoneum redduntfitanosper fdem Chriflo inferti^etus yerbo amp;nbsp;murtyt iam non nos yiuamusfed ille in nobts yiuat atq^ agat efftcaciter. Ctim ergofidesnbsp;tnerito potifiimum nitatur, tn quam amp; bapti:^ati fitmta^yidendum erit, yt quemadmodutgt;gt;^. 1nbsp;nobis efficax e^^ ad mortificandam carnem amp; innatam prauitatemfic eiufdem quoq^ tefitrr(^‘jJnbsp;ficax fit ad yiuificandünostyt inyitanouitateincedamtu. Quodyt magis perjuadeat,addit-*^,unbsp;ficientes, qubd yetus ille nofler homo cum Ulo crucifixtn eS^^yt eneruetur corpuspetcati,nefirunbsp;nosferuiamus peccato. Per yeterem hominem yitiatam naturam intelligit^adeo^ totosnos,^^!^^nbsp;ex noflrisparentibus nafcimur,Ilium yero cum Chriflo crucifixum dicit,quiaetim crucisfi(^'^^^nbsp;te Chriflus aboleuit, Et idea ad Galatas poflea fcribebat: ^hfit à megloriari^nifi in cruce‘D'^^nbsp;noflri lefu ChriflUper quem mundus mihi crucifixusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ego mundo. Docent autem ifl^i^'^^M

uem aliquam èr momentanedyfidplenam totius hominis mutationem requiriteo qubdquanti «fiimjis,corrupti amp; deprauati fiumus, ‘Mutationis y erb huisti modus ell^ ,yt eneruetur corptgt;^linbsp;cati,id eflipeccatrix natura^ yelpeccatum yniuerfitm^quod ex primo parente in nos eï^prop‘‘^^.^^fnbsp;cui ytcorpori fita quoq,membra tribuit Âpoflalu^iad ColoffiCap.^.lic monens: °h/lortficatt^o.j,nbsp;membra yeßra terrejiria^fcortationemjimpuritatem^mollitiemjcupiditatem malam amp;nbsp;qutee^ idololatria';obquxyenitira Deiin filios contumaceszln quibus amp; yosyerfitbamiftH^^gt;nbsp;dam^ciim yiueretis in eis.Atntinc deponite amp; yos ea omniadram^excandefcentiam^malitiAtt^ynbsp;ledisentiam,yerborum turpitudinem,amp;c. Nam etfi ifla omnia Chriflus fitte crucis méritanbsp;ttit,necredentibusprtsualere pofiint^manent tarnenpeccatireliquite^cum quibus perpetubnbsp;Cîandum eîfi.Conficitur autem luCla htec gladio flgt;iritus,quodeJÇ yerbum Dei^precibusnbsp;noflra dijciplina,per quam illi libidinis amp;petulantite fomenta fiubtrahimus.Torrbfinis iflitlt;^nbsp;hic nobis propofitus eflo^ntpoflhacpeccato feruiamttsdPeccant quidem etiam fanBi,quodhiiit^^^’^nbsp;effi alibi diximus. Peccato autem firuiunt reprobx mentis homines^quiabie^o firteno yctbil^ flnbsp;totospefiimisaffedibus mancipauerunt.Idyerb àpijs amp; yerè Chriflianis alienifiimum ciC'j/jiigt;nbsp;yitam alibiferipturaperpetuum militiam fiue etiamperpetuum peenitentixfludium dicerenbsp;uit. Videmus autem hîc quidiudicari debeat de incurabilibus crpœnitere nefcijs^qui cùmnbsp;yiuant amp;peccato Jèruiant,nondum cum Chriflo mortui amp; fepulti funt^multo minus cumnbsp;yitam nouam refurrexerunt: amp;proinde Chrtfliano nomine indigni fitnt. Nos itaq^ memotttnbsp;Chrifli lefu mortem bapti^atos effi,peccato moriamur,in illo autem refurgamus amp; yiuamu^’^nbsp;lim cteleflis quot^ immortalis yitte htereditatem cum eodem pofiimus accedere.Illi debetut si’'nbsp;llio,honor,gloria amp;poteflas in teternum,.Amen.

H O M I L I A XXX,

Etenim qui mortuus eftjiuftifîcatus eft à pcccato.Quod fi uerô mot tui fumus cum Chriflo, credimus fore ut etiam uiuamus cum eo :nbsp;qui foiamus, quôd Chriflus excitatus ex mortuis, non amplius mort*nbsp;tur,mors illinon amplius dominatur. Nam quôd mortuus eftspecca-»nbsp;to mortuus efl femel; quôd autem uiuit,uiuitDeo,Ita etiam uos colh*nbsp;gite,uos ipfosmortuos quidem elTepeccatOjUiuere autêDeo inChri*nbsp;flo lefu domino noflro.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

.rfy Simplex quidem amp; euidens e/Ç humante falutis negotium ,funt tarnen in illo diligenternbsp;duo fiopuli,quos homines ipfi flit obijciunt. Alter eïl^infôlens proprite iuflitite fiducia,^^rif^nbsp;nos Dei iuflitiapriuat,quam infiliofùo ille nobis offert; ita illi quoq, quod/uum ell^ eripihj’^^'^ii

-ocr page 195-

HOMILIAXXX.

' Seitsfaîuanx amp; wflißcans tn firiptur^ diâtttr. Æter, effranü peccandi licentia amp; impunttat eß, ^uam cara proßi in^enij prauitateßtbßdeiprxtextu ftrè qunerere confueitit. He atttem nosnbsp;^ili^tttter Pattîin admonet,imù argumentas amp; rationibtagrauißimts yrget -, ne nosfeduci amp; decipinbsp;pattamilr.2damprim^ qutn^ie capitibtts de iußifieatwne hominis ira diljeruir,yt omnem nobis ab-fiulerit denoßrismeritis autnoßra iußitiagloriandi occaßonem^ In hocaurem cap.yitam amp; moresnbsp;^nßituere incipit, docens, Chrißianos homines à peccandilicentia alienißimos ejße debere. Et hocnbsp;^uidcm nuper aliquot argumentis demonfirauit ex fidei ingenio amp; fundamento redemptionis noßranbsp;ßfumptis. Quibus nunc aliaßthijcit^yt carnem cunÜatricem amp; terginerßantem magis excitet atq^nbsp;•fnpdlat.

Et quia nospeccato mortuos eße dixerat nuper j nunc ex mortis naturaßue effeÜu argumen- Chriliiani 3 ducens ait:Qui mortuus eE^dußificatus eil^ 4peccato, J^titur autem iußißcandi yerbo infen-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immu^

''^ßtenfi,proeoquodes^abßluere. Ef enim, quiinforoiudicisßententiaiußuspronuntiatur,ß- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

etiani « crimineßbi intentato abßiluitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ailoris manu quaßi 'Vindicatur, ne quid huic

illumporro liceat i Ita Chrifliani homines àpeccato abfoluti Del iufiificati dicuntar, quiapro-f^trßitfff Dtndicantur in libertatem, Dt nequepeccato tieque diabolo eiua authori qilicquam porro uirpf ß{ Delpoteßatis- Eaq^ apoßoli argumentum eJÇ eiußnodt : l^t mors naturalis nos abnbsp;Ditte aäionibtts eximit amp; libérât ^folaq^negotip noflris nttnquam alioqui finiendisnbsp;P^trn iit,pg„ji * peccato moriuntur, ßmul etiam yindicantur ex eiuaferuitute,nc quid cumnbsp;’ ^quot;^P^tonibuspoßhac comercij habeant: Jit Chrißianipeccato funt mortui,amp;proinde ab eo iußi-cÿ liberati ßnt. Ergo aaionibitspeccati Dniuerßs ßmul renunciare amp; Ulis omnino defungi

. Hocemurnos hoc argumento, Euangelium non theatricam amp; momentaniampæniten-P^^'-iptre (qualis olim ludteorum erat, quam Hoßeas rori matutino amp; nubeculte in magna ftdr -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exorienti confert, amp; qualM hodie apud °Monachos amp; horum ßißatores cernitur)

fß't^^ttsper omnem Ditam duret. Tlam Dt leuißimiis alicuiw membri mottos, catt'^fi^’^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiuere oßendit, qui mortuusputabatur :ßc leuißima aliqua a^iopeclt;-

gt;ßfi in dialis aut fa^is Del etiam cogttationibits exerens, argumento e.Ü^, nospeccato nondunt ‘ttos eße,fed UUtt^ yim adhuc in nobis Diuentem amp; agentem retinere.Quareßnos Chrißianos amp;nbsp;eße gloriamur, interim Dero circa peccati a^iones occupati fuerimus, propriafa^tinbsp;J^^ß‘*rguent,eisiuncnobis dicipoterit: SiDere Chrißianus, lt;amp;quod Chrißianum decet,peccatonbsp;tuus es, cur hoc in te Diuere amp; agereßnis I cur inuidia ringsrts s’ cur odio contabeßcis i cur iranbsp;concupifciilcur libidine ardesi’cur intemperantta difßuis i* cur rapis aliéna ƒ curnbsp;‘¦^’’''ßtnam,honorem, corptosproximi Icedisi*curfortunis eins inßdiaris s’ Hac equidemnbsp;fiinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnortui ,ßd in eo Diuentis opera ßtnt, amp;c, E^ ergo inanis planeamp;perntcioß Citri-

norninif profeßio, nifi huic dt^afaCla^ noßraprobe reßondeant. ,^t quia nunquam nonßeß amp; aBionespeccati,perpetuonosinßatione eßeamp;nunquamnongladiumßiri-tat tonuenit, Dt reuiuißens ßubtnde amp; inßar Hydrce Lernete capitum repullulans pec-Itt itidem iElibus repreßitm mortißcttur. Et hucpertinet, quoddepedibusßtbinde ab-i gt;gt;ipoßoli^^ perpetuum pœnttentite amp; ßn^imoniteßu-tiitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bortantur. quot;Non autem animum deßondere debemus, ß nos ad metamperfeClio-

/gt;«?”*”'S’ideamus, quandiu in hac carne Diuimus. Eult enim Heus nos perpétua ^fjfemusinmortificandxcarnisßudio, maioresquotidieprogreßusfaciendoolimnbsp;,Dtfiuperatis amp; extinHis omnino peccati ßimulis, inHeo Diuamus, amp; per-^enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ttltemus. Etßprophanaßicris admißere licet, imprimis hic locum habet, quod

^urte 7**° nbsp;^^^eule Diilo poetie fabulantur, Fingunt cAntaum terr te ßlium dr immanisßa^ Aataifabuhtt

'^ires nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eertamintbus ex terra matris contain nouas ßmper

«L», ¦ .^7 inui£lior reddi folitusßuerit. Quodciim Hercules animaduerti/Jet, in fublime *^ifn (Dtita d'^‘*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EsÇeademplane omnium noßrumconditio. Sumiis

M terraßlij,ciimex illaprimumparentem Heusßnxerit, amp; matris inge~ ^ßf^ltnus , dum reliElis diuinis circa terrena amp; carnalia maxime occiipamur,nbsp;quamuis hrißi ßiritus in nobis aduerßs carnem , pitgnam atque certamen inßituat j

m

-ocr page 196-

CAP. vr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. ad ROMANOS

fub'inde tarnen huic nome 'vires accedunt^ ^uàmprimum terram cwittn^mWt id eii[,, ttrrtnii tationibtti atq,/ludijs aliquem locum damuit Ita snim fit quot;Vtßibito aduerftn Jfiritum ferocit*^nbsp;furgante^ui iam nonnihil domitimanusdareVidehantur, tiicergo tiercules imitandu^¦nbsp;carats feriCitsJfiritu duce in altum euehamtts^ amp; quot;Vel inuiti cceleflia meditemur^ Ita enim caronbsp;famitibui Jfoliata fuffocaripoterit^'Vt^iritum 'vi^lorem agnofcat, amp; huius fefefitbijciatitn^i’^'^’nbsp;'Vtquamuts nonomninoaboleatur, ta/men emortuayideri^oßit,ßcum efßcaci^q^ute increden(gt;^nbsp;yirtute conferatur^

bominum dura el^ mortis amp; mortißcationis mentio, rurßts ad Chrißi rtf texemsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rettocat,jimul^pramium amplißimam ob oculosponit^ quod ijsparatum eiif,,qtiipi^[r

¦ morißudent amp; carnem nonfucato pietattsfiudio mortificant.Sic enim aif.Quiidfi Vero motC^'h mus cum Chrißo,credimtts fore Vt etiam yiuamus cum eo. Quibtts yerbis duo comprebendit-nos cum Cbriflo mori dicit,yt certamenboc nobis leuius öquot; iucunditis reddat. Q^uetfi diceret'-i^^nbsp;foli nosßimus^a quibtts exigitur,ytpeccato moriamur, Igt;Iam ‘Deißliusjefus Cbriflus, ynbsp;peccato conceptus amp; bomofaults e^f^^ ita omnisfcelerispurtts amp; immaculatus yixit, priornbsp;fir ispeccatis mortuttsacerbißimos dolores tir incredibilem mortis borroremßflinuit. Iniqui trßnbsp;nir/its in ilium ingrati erimttsß noßrispeccatis mori nolimtts amp; omnem carnis doloremßbrefr»^nbsp;mus, qui yt quouis ßtpplicio digni fumus, ita neceßitatis lege ad boc yrgemur ,ftquidemnbsp;ßluißeri^ l urpe yidetur inpugna dues deferere, amp;pro patria nolle yitam amp;fanguinentß'‘j^nbsp;dere:atquanto turpius amp;indignius eS^^nolle Cbrißificiumfieri, amp; yitam bancmortalen^^f^nbsp;nerc,yt aterna amp; immortali fruamur f Sedaddit bdalterum ^pofiolustCredimus forenbsp;yiuamus cum eo. Ideilß,ficuti Chrifius adyitam furrexit, fie mortificationem carnts noßr^ jnbsp;yitafiquetur,quam bte infiirittts nouitateincboabimtts, oltm yerô incœlisperficiemttsnbsp;illius menfarn accumbere dabiturgvt regni amp;gaudij cœlefiis cum illofimus bteredes. FadtiHt^^ ünbsp;ius didi confirmationem promißiones ,quibusijs yitam pollicetur, qui inpeccatts mortidfi^’ ii'nbsp;perijffe yidentur,tAmenamendicoyobis (inquit) quèdyeniettemptts, amp;nuncep^.quan^nbsp;tui audient yocem filij Vei, amp; qui audi€rint,yiuent.Ioan.^Jtem:Fbi ego fumdbi erit etd^’^ 'quot;‘ijtnbsp;fier meus, Etrurfinsx Volo pater, ytybiego fum,ibi etiam fint quos dedifii mibi,nbsp;tiunt,qua Faulits alibificribif: Si commorimur Chrifio,cum eodem etiam yiuemus. i. Éitri’'^'nbsp;ad Coloff.^.°M.ortuiefiis,amp;yita yefira abfcondita e/Çcum Cbriflo in Deo: f^E^rtdo Cbrißinbsp;ilia nofira patefadusfuerit,tunc amp; y os cum eo declarabiminigloriofi. Et ad Ehilippenfirnbsp;ins yitx nouitatem quàmfutur« amp; cœlefiis Jfemfimulcomprebendensait : Floftra ciuitasnbsp;efÇ (idnbsp;nbsp;nbsp;, cœlorum municipesfiimus) ynde amp; Seruatorem expellamus T)ominum lefi^

fiumZqui transformabit corpus noflrum bumile ,yt conforme fiat corporifiuogloriofb,amp;''* (inquam) emnia in praßendfimul compleBens dicit: Si cum Cbrifio mortuifuerimits,credirgt;’y^nbsp;yt etiam yiuamus cum eo'.bocnimirum apudnoseffeSlum Voient, yt«ternigaudij confi/de^nbsp;moment aneum dolorem,qui ex mortificatione carnis enafiitur, confiant er feramus atq^ fi^P,^inbsp;^0finfiu inpofieriori ad Corintb. cap.4..fieficribit : Externus bomo nofter corrumpitur tnbsp;tarnen renouatur quotidie Z 'Momentaneaenimleuitas affli^ionis nofirœfupra moaum eei^^ .ynbsp;«ternum pondus gloria conficit nobiszdum nonJpeUamus ea qua cernuntur ,fed ea qua no»nbsp;tur,câ^c, Qubdficumbis conferamus crudatum«ternum,quifluxas amp; momentaneasnbsp;yoluptates oUm excipiet,moxpatebit quàmfluid amp; mifieri fint,qui res nibili amp; infiabilesnbsp;doredimunt,amp;infelicem carnem delicatius traçant, ytbuiusfeculi delitijsfiaginata inf^^nbsp;lilis illius ignis amp; nunquam morituri yermis pabulum fiat : quos impijs amp; pœnitere nefdfirnbsp;efièCbrifiusteftatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

itt»» hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fernere autem credendi yocabulo bic ytitur quot;Paulus. Credimus (inquit) fore Vfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii

non corporis uamus cumeo. Ofienditenimiftanonobiter amp;quafi nibiladnospertinentia acdpidebere,j ßi ferfufidfide fideidoSlrinam contineri, qu« certis Deiprordtßionibus nitatur ( quas modo yidimus) £ ƒnbsp;pereipitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debeat negligi. Deinde docet bac tam lata myfieria non corporis fenfu amp; carnis intellf

fidefolaperdpi (quid enim carni abfiurdius amp; inconuenientius yidetur) quàm yitam in -ßtß, licerifimô ex morte yitamJferare) amp; ideo non deberenos in huiusfieculifpedem intentosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

-ocr page 197-

HOMILIA XXX. fij infilicißime agunt,fed animi oculos fer fidem in T)ei ^romißiones at tollernun^uafallent.nbsp;^eni^^tejlaturhic ^^oflolttsj?ancmeritt Chrijh yirtutem^zir quam ti nobtsmeruit yitantfadnbsp;lis tredentes refiringi debere^neq^ in ea ali^uampartem eße ijs^qui aßde alieni Chriflum tir doÜri'nbsp;gt;’am ei/0 reißiunt, Quia enim ißi non moriuntur peccato cum Chriflo fefu -, etiam non refurguntinnbsp;tllo adyitte nouitatem.,amp;^oinde in refurre^ione iuflorum nonpoßünt confiflere*

^ia tarnen in htf carni nofira yix ylla diligentia fufßcere^otefi[_, exemßum hoc Chrifli iam ChrifiiexM^ fleniuf exßicat atconfirmât, Scimits (inquit) quod Chrifiu^ excitattts ex mortuti non amßiianbsp;gt;'Wtiur, mors illi non amplitu dominatur. Id am quad mortutts e^^, peccato mortutts fiemelnbsp;(^ifnirum yt illud aholeret at^ue eneruaret) quod autem yiuit, yiuit ‘Deoÿsdei^t yitam diuinatnnbsp;cielefiem amp; nulli omnino corruptioni obnoxiam, Ita etiam yos colligite, yot^uo^ue ipfisnbsp;Virtuos quidem eße peccato^ yiuere autem quot;Deo in Chriflo lefiu Domino noflro. In quibw ex Chriflinbsp;'xtmplo, yel meritopotiu^duo colligit Âpofloltu quodnimirum mortification^fiemelfällte eße,»nbsp;^'^^peromnemyitamcontinuare debeamMt amp; qubdcum Chriflo quot;^itam diuinam amp;immorta-'’^istattrnumfimtts yiCluri, Sed praflat ’^trumqßeorjim yidere,'\gt;tfienfiits loci huiitsnobts ficnbsp;^Jf^^‘ntior.Jgt;)imumfic colligit*,!^t Chriflits fiemelmodo mortuiMßa mortis meritopeccatumfiuflu-,,nbsp;, ne in fiuos ampHss^ dominium obtmeat : Ita nos quoq^ peccato fimel mori debemitSTi idnbsp;mortificare in carne noflra,ne ynquamprioresyires recipiat, aut nobts ynquampofl,-^‘^!^l^«ualerepeßit,^lteriM colleäionts hicfinfiits elf^: Vt Chriflits à morte excitâtwfiurrexitadnbsp;diuinam,cceleßem amp;incorruptibilem:Ita yosquoq^f inilloadyittsnouitatemrefitir„nbsp;cutn eodem yitam yitsetls diuinam amp; omnls corrnptionts expertem. Et hac quidem totiu^nbsp;^^'finitna eß. Sunt autem infiingullsfiere membrtsfluepartibtts nofinulla, qua dtHgentiorem con,^

merentur,

Q firißui (inquit) excitatus ex mortuus non ampliuf moritürimors illi non amplius dominatur. Chriflo mori ^jÈflretnum non ita accipi debet, quafi illa ei aliquando dorninatafit, eSr nolentem extinxerit.

‘^’^enimpro nobts mortutts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notum elf, quodin Èuangelio dichî Igt;lemo tollit animam

«Ät nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^tflatem habeoponendi earn, amp; potefiatem habeo rurfius accipiendi earn. Domï~

lui ‘‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diciturfuißi, quia ipfifiic placuit ,amp; fie yoluntarium illüts imperia ad breue tempus

^lla '' autem nihil huittsporro euenturum ait, quia ilium fiemel morifiatlsfiuit, ciim yna ^’onepeccatutn mundi omne expiarit, mortem deuicerit, amp; omnia eaperfiecerit qutecunque adnbsp;^fifigenertsredemptionemperttnebant. Idea iam moriturusdicebat'.Confiummotuin Facitnbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^yflerij explicationem,quod ad Hebr. cap,lt;). Jicficribitur t Sicat illud manet homines yt

*^oriantur,pofleayero iudiciumßperelfilta tir Chriflitiflmel oblattts eflyt multorumpec~ tillnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;} altera yice abjq, peccato conßicietur ijs,qui ipßm expeUant adfialutem. Et paulè

* L tap. lo. [acerdos aflat quotidie-, operans, amp; eafidemfapius oßerens hofliaSi qux nun,^ add^ aufierre peccata, Hic yeri) yna pro peccatts oblata yi^tma , in perpetuum fiedetnbsp;' ldquodfiuperelf expeBans,donee inimici ipjiusficabellumpedum ipfiiafiant^nbsp;tonfiecrauit in perpetuum eos} quifitnhlificantur. Ex quibus nos tria colligi»-dignifiima. Frimum, ynicam modo eße ui^limampro peccatis, quam Chriflus irtnbsp;tiucii tnoriens obtuUt, amp; quia eadem repeti non potefl, turpiter eos omnes errare, qui illuntnbsp;s ^t^^tin\l'ißaoßerri docent, Excufitnt quidem illißum commentum,quod in ^lißa non illuntnbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cruce, oßerri ,fied J'acrificij olim in crucefiaCli applicationemfierifientiant,

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tir calua nimis excufiatio.Fer euangelium enim Chriflus cum fuo merito amp; yirtti

fi nobijfiflif^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apprehenditur, Flequit ergo alia (acrificij olim fiaHi applicatia

Euangelijpradicationem e^rfidem conficitur, Coenamyero mjfiieam (exqua »Lr 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) Chriflus infiua mortü comemorationem inßituit,non ytper earn nobli

«L V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lilafiacrificijlocofiitpropeccatis yiuentiu amp; mortuorum. Âlteruefl, nullant

“•If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^ampropeccatis ijs rtliquam efifie, qui à Chriflo deficiunt, amp; cruels meritu impie con-“

^^‘tnt. am ytptml^ antediximteSinonpotefl illeamplius mori,amp;proinde nefiacrifiicari quidem, hominesfingunt, yana amp;inutiliafiunt, eh quod nullum aliud nomenfiubnbsp;ommibus datum elf, in quo nos fieruarioporteat, prater ilium ynum, qui nobis à patri

-ocr page 198-

CAP. Vb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏN EPIST. AD ROMANOS

/atéfa£lio,tufiitia (ï!quot;re^emptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eï^,Tertium,quèd^iipifm:ifemel

delsat ynquam iterari.In hoe enlm (ytnu^erdocuit ^po/ïolw) ti«^imur it: msïtetn Chrifiij^^^r i merito redem^tifiimutthac autem femel modo aceidit^neq^ iterari atir repeti fore^^ter^o neenbsp;tmern ieerariopuieSf^.lsL^m ^uee ilUcfitdiuineepromißicutsnbsp;nbsp;nbsp;leneficij in Chrijlo exhihiti '

florin perpetuum firma amp; rata e^ : amp; qui hanc iterari yolunt, perinde faciûnt, ac fi qnti nbsp;nbsp;nbsp;¦

legitime obfignatas denuo aut fiepiuf obfignari debere contendat, quod pne manifefia ignominia fieri nonpojfet.lta illi tn Chrifium contumeliofifitnt euitu meritum in dubiiim .nbsp;fidemq^promifiionumeiusfuJfie^îamfaciunt.Qjiodfi dicas,ergoneqjC(enaiterariffidfimeh^^nbsp;modoyfurpariamp;recipidebet*, nosaliameiufrationem ejfedicimui, Htecenimnonfigillu^^^nbsp;tjl redemptions per Chrifium fa^aj^erumetiam morts amp;meritieiis grata piaq,nbsp;tio, quam in ecclefiaperpetuo retineri, amp; à finguls fiepiusfieri multat ob caufasprodefinbsp;recitauimtSt

Chrijïianortim eft peccatonbsp;tnori,uiucrenbsp;fieo.

Tieinde quodpracipuum huiu^ tranations caput efi^paucis fedafiidua confiderationee'’â^^^ yerbs, quidhomines Chrifiianosdectat^monet.Colligite (inquit) yosquidem mortuos ejfep^ß,,,nbsp;yiuereautem ‘DeOit^s'c.Chrifiianoruergoe^i^peccato mori amp; yiuere Deo, Triori membropiiquot;^^^'^nbsp;tiaperpétua, altero yitte fanUimonia requiritur^ yttoti Deo confieratifimts, Pertinentnbsp;huiis loci explicationem,quacunqj infiriptursde yita morum^ emendatione, deq^ innocend^knbsp;c^iiintur.Imprims yerb illud,quod in lege nonfimel inculcat T)eust Sanbii efiote, quia amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ausfum,amp;c.Qupdinfracap.iz.exponent quot;Paulusmonebit,yt nosDeofifiamtsyiuentembejfi Hinc yerb fequitur, Chrifiianorum nomine indignas efiè tam eos quipeccato, diabolonbsp;iiunt,quàm illos quifianClimoniam amp; religionsfiudium cum earns mortificationeprofitentgt;gt;'''finbsp;dem,interim yerb Juorum ordinum inuentoribus yiuunt,horum nominibisgloriantur, amp; bdnbsp;tôt confierant: adeb ytabieBo Chrifiiano nomine ‘Dominicani, Francifiani, Iacobitie,amp;C'nbsp;Si enim ‘Deoyiuunt, eurabalijs potiisquàm Deifilio denominantur f Fquot;el numnbsp;ynus e^î^feClarum 'amp;fcifmatum authorem efifi exifiimantf Sedde hisplura alibi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; .fy

Chrifltu uit£ Mutecrfalutisnbsp;tuihfir.

Poftremb ynde hoc nobs obtingat,yt Deo y iuerepoßimus, Paults docet cum additth defu Domino noflro, JSÎecefie autem er at hoc adijci,ytfeiamus nobs in Chrifio non exemplfigt;quot;^,nbsp;yitlt;epropofitum efiè ,fid eundem yitee noux Csr faluts eeternte nobs efije authorem. Ex nobt^ Fnbsp;ipfisnihilpofiumts.SedChrifii yirtute amp;Jfiiritu animatiyitam nouam yiuimts, amp;nbsp;mis,qui nofir am yocationem atq^profeßionem decent. Idemetiam yitaaterttienobs medii^finbsp;author eP^. Excitet noshorum confyderatio,yt officium fidulbfaciamts, interim yerb boutnbsp;amp; faluts nofira authorem ynicum agnofeamts lefum Chrifium: cui debetur benediClio,nbsp;ria amp;potefias in aternum, lt;^men.

HOMILIA XXXI.

Ne regnet igüur pcccatum in tnortah’ ueftro corpore,ut obediatJS illi incupiditatibusfuis. Nequefiftite membra ueftra arma iniuflitiacnbsp;peccato: fedfiftjteuosDeOjUtexmortuisuiuos, membraueftranbsp;arma iuftitiæ Deo.Peccatum enim uobis non dominabitur:non enin»nbsp;eftis fub lege,fed fub gratia.

‘ /n^ E^pofita cJÇ hucufq^prima pars cap fixti, in qua prolixe docuit Paults ex do£lrinad(^nbsp;ficaticne fidei minime enafeipeccandi licentiam : fedpotits nos admoneri, yt qui pernbsp;Chrifium iufiificatifunt,peccatoin yniuerfum moriantur, amp; adyitte nouitatem rcfiirgargt;t‘nbsp;dohîrince modb grauißimamadhortationemfiubijeit^quapiosmonet, yt quodfuiofijicij eff^ f,finbsp;gunt,reipfa fedulb prafient. Et hoc quidem ordine ex communi morefiriptane facrceytiturnbsp;lus, Quia enim regnum Dei amp; tota nofirtsfaluts ratio,non in nuda öquot; inani cognitioncconfifinbsp;λ yirtute f^iritts, quern efficaciter in nobs ea agere oportet, qua faluti no fir ce jeruiunt : fi^‘'^^nbsp;runq^pracepts hortationes fubijci, in quibts amp; mince amp;promißionespropor.untur, quibtSnbsp;firaexcitetw^ytdiuina'^oluntatifififubmittat, Ûbfiruauùhunc erdineminlegefuad^^^’^^,

-ocr page 199-

H ö M I L I A XXXI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

CuiMexemplum %lo[es quoefjfecutia e^^,quandoprécipita legtf capita iani ^nturn^ toti concioni Ifraeliticafummatim repetijt atq^ commendauit. /nprophetarum yero con-ftonihiif exempla huitugenertf infinita occurrnnt, Imo Chrtflum lejiim idem fectl]e,ahunde tefiaturnbsp;^‘tberrimtts die Sermo^^uem in monte hahuit,amp; cttitu fummam 'Matth.cap-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; 7- complexttt

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc carnif noflre ingenium qua terrenisfludijs intenta amp; huitts Jecttli hlanditijs ir-

ggrè adcceleßia aßirat. Dehet ergo hie mos perpetuus ejje in eccleßa, neq^ eoritm fententia “ ^itttdehet,^ui fuffitere arhitrantur^fijimpliciterinfiicuaturpopulitij amp;ß ^uidfuifitofßeij om^nbsp;ititelligant. 7^£lè ergo quot;Paulus hortatione iß a ytitur, qux duahus ommno partihus conßat,nbsp;, ''^gt;na deterret ah ijs, tj^ux cum Chrißiani nomints profeßione minime conueniunt, ,^lteraadeanbsp;täquot; excitât.^quæ Chrißianos hominés decent.

'AdpriorempartemJpeilatquoddicit}’bî.eregnetigitarpeccatumin mortaliquot;quot;ve/lrocorpore.,yt ^thortafur i ^lt;hatn illi incupiditatihus ßts: neq^ßißite mernhra tgt;eßra arma iniußitia peccato. Intelligit au-^‘quot;’peccati nomine inhärentem nohts exprimisparentibus naturaprauitatem, quam '^ulgb OrigtJ-^^dicunti Difertè yeropeccatum yocat contra eos,qui hoc negant, quia nonßt yoluntarium^nbsp;libera ele^ioneßat.Qi*^dpoßremum etft yere dtcant,peccatum tarnen reuera eß innata ilianbsp;uauerfatur,^ßmul nos adtterßts hanc mouet Gr excitât,

• autem yerbis ißtf non inélégant Profopopceia. Peccatum enim tyranni inßar effèßngit, qui *** imperium amp; regnum obtinere cupiat. Id y erb non minus yerè quàm eleganter facit. Kt enunnbsp;^y^innui rernpub. inuadit y el dolo y el etiam aperta yi, amp; contra leges fiht imperium in eos yen-¦^‘*^dnquos nullum iushabet'. Itapeccatum^ yel potius hums author dtabolitf, per illud hominesnbsp;diuini iur^j'unt, amp;ßum inter illos regnum conßituereJatagit, Deinde yt tj/rannusnbsp;ytpopulo amp; publica faluticonfulat ^^fedfuaquarit : ita peccatum contempla planenbsp;.^^^'^^ßalutCinos totos infuam poteßate redigit, Praterea yt tyranni non legibus certis ßuam po-J oteni limitantur, neq^ in rebus agendts rationem iußam jequuntur,jed comunts tllorum omniumnbsp;^%Sic yolo,ftc iubeoßtpro ratione yoluntas : Itapeccatum poßquam in homine imperium oh-ceeca aßeHuu libidine ilium contra iits eir aquum abriptt,nulla y el gloria Dei,y el huma-l*‘^fis,ytl etiampublica honeßatis ratione habita, Poßremb,yt tyrannidts finis yel efifie^us eßnbsp;'f'«« reipuh, Itapeccatum totius hominis interitumparit,yt tam corpore quàm animo miferèpe-fub Dei regno amp; in hoc feculo faluus eß'epoterat,amp;in ßturo aternuyiuere. Sunt hac dilinbsp;tonlyderanda,ne yel ipliuspeccati hlanditijs,yel latentium in nohis cupiditatu illece-niundt exemplo nosfeducipatiamur.Sedpraßatfingula yerba Apoßolipenitius injpicere,

'^nmb,ne regnet ( inquit )peccatum, pegnarepropriè dicuntur, qui legitimum habent in PeecatumM . imperium, quibus homines yoluntarij atq,ex officio obtempérant. Eflq, hoc difirimen regnet,nbsp;légitimas amp; tyrannos, quodhi quidemper yim dominantur, amp; inuitosadfuumobßi-trahunt ; illi y erb legibus agunt ör yolentes ( de probisnbsp;nbsp;nbsp;frugifuhditis loquor ) in opfi-

., ^pntinent. P^gnare ergo dicitur peccatum, quando ei yoluntarium obfequiumpraftamus^ yi^*»ptriuminnosquaß légitima iure per mittimus. ygt;leque ßne rarioneßc loqui yoluit Paulus,nbsp;^ebat enim nos peccati tyrannidem in yniuerfum effugere non poße. 'N.am quia eius fomi-^tque principium in carne noftra geftamus, fubinde yim fitam exerit, amp; quidem in faultsnbsp;quàm diu in carne yiuunt. Et has non rarèprater animi fui yoluntatem abripi yidemus,nbsp;‘ î'*°dipfiudilplicetfaciant,ficuti proprio exemplofubfinem capitis 7- Paulits docebit. Sentiuntnbsp;tyranni huitts aßulttts omnes homines, amp; inter dum pij quoque Hits ad tempus ßccumbunt.,nbsp;^^emadmodum in repub.ßpe dues opdmi tSquot; patria amantes tyrannum inuiti ferunt, interimnbsp;ejus excutiendi occaßonem folicite expeilant. Ita (inquam ) pijs quoque amp; ßnilis accidit^nbsp;Ï a peccatum : fed ijdem hoc infe regnare non patiuntur ,ytfe illi yolentes fitbmittant, amp; tan-j^am regt le^timo obtempèrent, Agnofeunt enim fe Deipeculium eße, huiefe totos debere,amp; ideanbsp;excutten o peccati iugo nunquam non cogitant, necjine acerbißimo animi dolore déplorantnbsp;fortem, pfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circumuentos aut yiribus fitperatos eße yident. Huius ergo nos in

'^poßolttf» nepeccato omnein nos imperium ßonte permit tendo à Dei regno tw»

-ocr page 200-

C AP. VI. ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. N E P I S T. A P R O M A N O S

Difcrimen in^ nbsp;nbsp;nbsp;Eluctt autem hoe loco difcrimen interpios amp; impios,inter peccatum mortale amp; yetii^^^i

terpeccatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di^lum eiÇ,peccant inyniuerfum omnes homines, amp; omnefeccatum ,ß

e^,afiimetur,mortale, ideïi[,, morte amp;exitio teterno dignum eS(^. ^Afudimpios regnat,^uia huic Doluntarij obfequuntnr, ex eo 'ygt;olu^tatem capiunt, ne^ de emendationtnbsp;tentia cogitant» Ita^peccata omnia ijfdem mortalia amp; exitialiafiunt, Âlia longe eS^ƒnbsp;ditio.Teccant quidem etiam hi,fidper carnù infirmitatem,qu(epeccatiaffultus nonßmptrßjnbsp;poteii^. At ijdempeccatuminjemetipßsmox agnofcunt, de Ulo dolent, amp; yerapceniten(f‘^i'^^^inbsp;accenji de illitts emendatione feùo cogitant : amp; quoniam in eo fiiijpfis nunqitam fattsfacittf^^^ ßunbsp;mintts autem Deo à nobis fatisfieri pofie yident, ad thronum gratiis confugiuntperfideWnbsp;Chrifiurq,quemfibi à Tatreiuflitiam,fiatisfiamonem,fian^ificationem, aduoeatum deni^nbsp;(efiorim fiaBum effè norunt.Ergo qua perfe mortalia erant peccata, ipfis yenialia fiunt amp;nbsp;uerfiorum Deus propter filij/ùi meritum dementer mifieretur. Debent in horum meditatiot^^^ Jnbsp;homine s frequenter 'verfiarUquia amp; ad pcenitentiam nos efficacifiimè excitant, amp; fimulnbsp;dulcifiimam afferunt,nepeccatorum noflrorum grauitate amp; legis diuinacomminationibttifilnbsp;in dejferationem incidamus» Imprimis autem ifia ijs confyderanda erant,qui depeccatis ni^*^nbsp;teriudicando tam fibijpfis quant alijsnimium indulgent, amp; tandem abiedo omnipœnitif!^nbsp;pietatisfiudio,peccatuminfimetipfisregnarepatiuntur, amp;fcientes'volentes tjrannumnbsp;jùnt,quo nullus alius iniufiior,f(edior,truculentior amp;peflilentior fingi yel excogitaripote^'

In mortali ue^ Sedpergamus in Pauli yerbis,qui addif.In mortali yeflro corpore, Quo loco homine^i^'^' firo corpore, totum intelligit, corporis tarnen meminit, quiapeccatum illo potifiimum adfua obfequianbsp;yocat autem mortale per contemptum ,yt nofine nos conditionis admoneat, amp; ojlendatf^fifi'nbsp;noftram totamqualisnuncelf^,mortiamp; corruptioniobnoxiam, amp;proindeindignamnbsp;geamus tantum,yt dus gratia relido amp; excujfo Dei regno,fimuhitaaterna iaduram fi^^^ynbsp;qua nobis in cato parata eSf^, Er enim corpus ipfitm mortale el^,ficfluxa, incerta amp;nbsp;Junt,quacunqj huic yd adnecefiitatem yd ad yoluptatemferutunt: amp;plerunq^ fierinbsp;quifihjpfis exfitis opibus atq^ honoribtts yitam felicifiimam amp;diuturnas yoluptates pol^^^nbsp;prater omnem expedationem,fubito autfortunis omnibusexuantur,autyitamhanc(tf’'!^iinbsp;(qua nihil Ulisacerbius acciderepotel^) commutent. Docethocgrauiter Chrifius in pat^^nbsp;diuitefiulto amp; epulone, apud Lucam 12,. amp; 16. C4j^. Et non fine peculiari mandatanbsp;nobilem illam,amp;iam inde à mundi origine infinitis exemplis confirmatam,fententiamnbsp;Omnis carofanum, amp; omnisgloria carnis flosagri.Quis ergononflultiflimoshominumef^^nbsp;eos, qui dim hac norint amp; intelligant, nihtlominus tarnen propter caduca huius fieculi conif^“^^^nbsp;hreui finiendas yoluptates inf dix illud peccati regnum in fe recipiuntr' Elf, autem alia qf*^fnbsp;ob quam corpus hoc loco mortale dicitur ,yult enim de peccati effedu fiueflipendio nosnbsp;Apoflolus.Quafi diceret î Cogitate quafo, ynde coruptio amp; communis omnibtts moriendinbsp;cum yniuerfo malorum examine, qua mijiros nos in huius yite curriculo infefiant, origm^^^ Anbsp;rint. Expeccato nimirum. Hoc nos mor tales fecit, hoc terra ipfi maledidionem amp; flerih^'^nbsp;duxit, hoc creaturas omnes totam^ mundi machinam in earn mifiriam coniecit, fub quanbsp;C«r ex qua liberationem folicite expedat: huic item debemus egefiatem,famem,morbos amp; r . ((nbsp;alia aduerfa nobis yitam hanc acerbam atq^ amaram reddunt. Quam ergo fluid amp; mife^^’ . Anbsp;men miferatione digni funt, qui Uli ad hue firuiunt amp; Jfonte obfequunturi^ Accufantutnbsp;cum fcortorum pc^diam fiepius experti, amp;per ilia non opibtis modb JfoUati, y erumnbsp;mafcabie eir morbispudendis infedifint ,ea tamenfiquuntur amp; amant.

amp; acriorireprehenfibnedignos dixerit, quifubpeccati tjrannide grauiora pafii, nonfigt;lß txcutienda non cogitant ,fedinfuper Uli regnum quafi legicimum permittunt I’ Irides q^*!^,. ƒ/nbsp;quamq,grauia ynico yerbulo Paulus comprehendat: amp; ytinam qui hodie peccati blandtß 1^1nbsp;facile admittunt,faltem corpusfitum intuerentur, amp; in eo morborurn, famis,nbsp;dolor is,mortis deniq^ caufas non ofiitanter expenderent'.fentirent profedb mox odium qtto^^nbsp;cad intra animum accendi,qui primus adyitam fandam atq, beatamgradus

fd^'

-ocr page 201-

H O M I L I A XXXT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75^

Tertiojinem ^uoiij regniiflittt exprimit^ad^uemfatan nos imprirnts deducere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t oleâia p/fjjj re^nipee

tif fieccato in cu^iditaiibttgt;s cordons. Cupiditates dicit influrali numero, eo quod innata no biscati, ttitasaffe^luumplurimorum cauJdeS^, amp; cu^idhates infinitas ati^jdiuerß generis incarne nofir Anbsp;nobis ferfie arrideant,harü illecebris nos ineficatos cufit jatan,'vt illis obediamuStnbsp;^uiaficregnumfitum in nobis flabilirefoteiÇ^,nofqjinexitiumabducere,quiilliomniumfitorücon-f’iiorumfeopus ei^ ynicus. Tulchre aute Taulus hoc loco ordinem indicat, ^uo diabolus feccati re-intm apud nos inflaurat, Trimus eitis adminifier ei^ anirntts nofier natiuafrauitate infeiltts,exnbsp;juo motus fraui amp; mali proficifcuntur. Imfellit is 'Voluntate, que tunc altera feccati minifir a effi-^tw-At hxc ybi confirmât a efi,concufificentias farit,que nos totos accendunt adferfiequendum id,nbsp;femel animo concepimus. Quibits ft locus detur, mox ipfium quoq^ corpus adomneficelus fertur,nbsp;l^%bomoindomiti effiranis equi infiar non anteapeccattsfine imponit,quàmfie totumperdiderit.nbsp;ffi iflafimul doUrina cotinent,quomodopeccato rejifiere amp; regnü eitts à nobispropulfitre pofiimus:nbsp;glificentes in carne nofira cupiditates refiinguamus : çjrfi ifiud omninofieri nonpotefl,nbsp;*‘‘^‘ßmenfrienemus,ne nos précipités ruant. Admonet de hoc quot;Deus^quando in lege concupificentiamnbsp;fiofn'iietn amp;principiumpeccatirefiingueret.^eyerb ifia innobisdomtneturteanbsp;oportet,que illam in nobts accendut amp; excitant: tnter que primas fiere tenent ocuU ad illicitanbsp;y^‘^^aprocltues,fiermonesfiurci amp; turpes, confiuetudo item cum improbis amp; illufioribus, qui lu^nbsp;jiocum ducunt,quecunqjde rebus diuinis dicuntur. T.tenim quantum nobts noceat oculorumnbsp;.T^’*i'^,noraro experimur, amp; idemprophanitspoeta intellexit, qui amoris illiciti amp; intemperanrisnbsp;atif^progrejfitm deficripturus diicitiJAr quot;vidiytperijt'^t me malus abfiulit error.Et C hrifitts

Decalogide adulterio exponent, yt oculos in ofißcio contineamus monetiCnm ait : Omnis ij*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulierem adconcupifiendu eam,iam adulterauic eam in corde fiuo.At quod defiortatione

‘^»ulterio dicitur,in alijs quoqj peccatis locum habetyncqj alius fenfius efi admouendosafie^us efifi ’‘'quot;i^ttam ’vifiiSjfii ei yel modicum indulgeas.Kc enim lupus yifa oue in rabiem accenditur,fitc attanbsp;^ficunia eir opum co/fehluSyinuidum aliéné felicitatisfiflendordracundum hofiis 'vifius comouet,nbsp;.^/xorationisfireno in fcelus ruant.Ideo olim ‘Dauid monebat: Auerte oculos tuos,ne yideantnbsp;^^•’¦tem.’Qg fiermone autem impuro nontemereexpoëta Taultts nofierpronuntiat:Corrumpuntnbsp;bonoscolloquiapraua.^odipfiumdecommercijsquoq^ malorumdiddebere, exemplaomnisnbsp;tefiantur. Hec igitur omnia fiedulb caueant, qui regno peccati noluntfiubijci, eä*nbsp;^’‘^fienitenaos in pietate progreffius fiacient.

^lt;^to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taulus explicare quoddixerat: ^eqfifiite membra quot;^efira arma iniuflitiepec Kembrnie figt;

• ^embrorlinomine no modb exteriores corportspartes,fiedomnes hominisfiacultates intelligit. fiitniur peecat. n^t^ffiurieiat ijfde fiatan abutifiolet,'vt nobts exitio fint, ’Membrorunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miußi

^‘*‘^fneminit,quia interioresmotus nonfimperpojfiumus coercere,qub minus illicita cogitetnus nti,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo,’'vt fialte à fiaHis nobts temperemus, amp; à Deo concefias fiacultatesfirenemus

iniufiitie arma fiiue irifirumenta fiant, que ad Dei obfiequiumfimperparata efifie debet» j y‘fi°obfiruabts,qubdpeccaroinufiitiaconiungit. Etenimpeccatu nullum eft,cui non iniufiitianbsp;Deitranfigredimur,Deo iniuriamfiacimus,cui obedien

Omnibus numeris abfiolutam,imb nos totos debemus. Deinde in nos ipfios iniurij fiumus, quia di~ cunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sloria,ad quam nos Deus condtdit,nofimetipfosfioliamus.Frequenter y erb inproximunt

gcc-^fi^^^i^fcdundat, quemyel aperte fei occulte ledimus, aut fitltem Uli negamus dilehlionis n-, 1^°dnos lex diuina obfiringit.F'nde apparet in quouispeccato multa concurrere, que nosnbsp;tumyocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magis caueridebet,neilliusimperium admittamus. FLecfine caufiaarmo

fiuenob' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taulus^Innuit enim negotium ifiudnon ßne dimicatione amp;pugna tranjigi,

lieobellu propriam carnem amp; mundi huiusprincipem fit fiufiinenda: amp; qubd cumtfjb fior aui bomb“^^^quicunq^ peccatum in corporefiuo regnarepatiuntur. ImoJunt hiproditorum in-ifß*quot; 7/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arma, quibus pro p atria pugnare debebant, hofiibus tradunt, amp; mox

taftra tranfieunt. Confiâtenim nosrationem,intelle^um,membraomnia,omnes ’ii^l-^^^^^^*’^^^'*^^’^°'''f°^^^fi‘^oultates aDeo accepifie, fthuic fieruiamus amp; gloriam eiuspronbsp;fptopugnemus. Qwdferbblafiphemi,periuri,deieratores,libidinofi,ficortatoresamp;adulttri,

n

-ocr page 202-

CA P. VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM E P IS T» AD ROMANOS

helluoneSyclriofiy 'vfurarij (S'fceneratores^falpirij, furts amp; raptores homiàda amp; peccati ferttitto fefe manciparunt f Ânnonlingttam jyocem^ratjoncm,inrelle^iufgt;'i,nbsp;inamn,peJeSf totttm ienii^^ corpw diabolofißur.r, yt hic omnihw illis adiniuflitiatn contre quot;nbsp;abutaturfToßfent hxc muliis traÜarizfedfuffciat nos obferuafê, Paulum brtuent hancnbsp;tionem ita injiituiffe/vt fingulis yerbüfux rationes amp; argumenta infnt : quibuff ^ui nonnbsp;tur,ij fi ab omnipietate altenißimos eße ofiendunt,

Hortatur ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porrononfatisefinonficiß'emaluni,nifi^uodbonüeßfeceris, amp; tuofungar is officio’ddeo^e^

pietatem ÇS ramfartefitbijcitPaulw^quaadeahortatur-iquteadyifampiè (rfanUètranfigendafaciuf' fanflunontam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerba diligenter excuti debent.TrimojSiflite yos(inquit) Deo,Q^a locution^^^ ¦

homine con^rehendit,yt ojlendat,non aliqua modo nofiri par tern,fid tot os nos requiri,auantt fumus.,quoadcorpus amp; anima,T)icethoc ipfum euidentius infra cap.it.ybimonet^ytnosnbsp;Sfjus yiuente hofiiam.Etfacit hue quod ^lofis in lege iubet, yt Deum ex toto corde,ex tot^a»’nbsp;amp; yniuerfis yitibus nofiris diligamtts, Qm enim ita ilium diligunt, ij fimuletiafi totosnbsp;duntyadeo^feillififluntfamulorum infiar.quiaanimum (quiomniuaïlionumfons eft) abnbsp;alijsftttdijs atq^ cogitationibits reuocantyamp;in folius 2)ei yoluntate inttnti fidele eidemnbsp;fiant, Efi aute hie obferuatu dignum,quodpeccato)de cuius regno atq^ tyrannideprius egeraiftnbsp;2)eum opponit,Exeoenim eolligimttSynobis cum i)eo nonpoße couenire,nifipriuspeccatonbsp;uerimttSyne hoc in nobis regnum obtineat,Âdmonemurpraterea omni yenia indignos eße-.qtd^'^nbsp;potius quàm peccato firuire fiudent.Sunt enim eorttftmiles,quinon contentiprima defe^tonis^^hnbsp;pofiea aduerfits principefiuum legitimu,graciam fua Ulisfionre offerente,feditiofè infurguntgt;^l^^nbsp;tyranno,quernfibijpfts accerfiueruntypugnacapeffunt. Efi talium hominuhodieinfinitttsnnf'^’^nbsp;ytnon mirumfityUos 7)eo aduerfiyti,cum illius hofies potius quamferui (S amici effeyelintl^^'.

Credentes ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'T)einde modum quoq, indicatyquo nos T)eo fifiere debeamus tVtex mortuis yiuosyid

mortuisuiui, yos facere conuenit yt eoSyquicum mortuifueruntyrepente inyitam redeunt,amp;fiyiuerefi^f fiantur,Simul atttem argumentürepetit^ quofupra dixit eos qui Chrifioperfidem infitinbsp;dem mori quidepeccato,refiurgere autem ad yita nouitate. Sic ergo yult dicere: ^demineriff^nbsp;yios peccato mortuos eße,yocatosaute amp; excitatosad yitam nouamyquam in Chrifio degertfi^^^nbsp;niauPtaq^ tanti benefieij memoresytefiemini reipfa yos ex morte in yitam eße refiitutos. pjiinbsp;per Chrtfium ex morte afterti efiis,turpe fuerit, hanc yitapraftrrt, in quam ille 'vos refiin^^': ±nbsp;rurfitm eorum ingratitude afteritur, qui régi tam benefico y qui ipfis yita largttorfuitnbsp;dignantur,peccatis yerbfife mancipantycx quibus nihil quàm mortemßerarepoftùnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Nenbra ftfian nbsp;nbsp;nbsp;Sedexponif amplius quodinitia dixerat,iubens,yt membra noflrafifiamus arma iufif^

tur arma iuflis yero (ipponit,qua in dehortatione pracefterüt,amp; monet,yt yniuerfis noftrisfacultatib^i^fi^ tia Deo, propenfi amp; paratifmus ad obfequendum Deo y quàmproni amp; procliues funt impij adnbsp;ytantur ergOyquotquQt Chrijtiani eftè yolunty rationeJua, intelledîu, yoluntatCyfirntoneifi^^nbsp;manibusyfiudijs deniq^ atqffacultatibus fuis omnibus ad ‘Dei obfequiumyyt huius gloriatnnbsp;prouehant.Quod fifemelfacere inftituerint,fimper inuenient bene agendi occafionem yOtiS'fgt;‘^' ,/(nbsp;(sferiandi tempus nunquamhabebunt, Jgt;lam quocunq^ oculos aut animum conuertimu^ gt;f fjffnbsp;occurretyquodnosinDei conffderationem abripiatynof^excitetad latidandumilliusbontf*^ .ftnbsp;fapientiamyiufiitiam,yeritatem, omnipotentiam amp; reliquaeius attributay quafimulillii^^^^^(nbsp;in nobis accendent. ’ELonfine ratione autem TPaulus iufiitiam cum Deo coniungit ,fieutnbsp;fiitiampeccato coniunxerat,Ita enim diftinguit inter humanam amp;diuinam iuftitiamy amp;nbsp;à Chriftianis hominibusplus quiddam requiri,quam humanis yiribitspraftaripofit : ueq,fiifi^^fnbsp;fihominum iudicioprobemur,nifiin Dei conßeilupro iufiis habeamur. ldyerbnobisinfil“nbsp;Jefu obtingit y fihuicperfidem inferamur. Etfanè,fi cogitemus nobis cum Deo rem efte,nbsp;quis ille,quique nosfimus, probe expendamus, mox yidebimus nos non habere , quo coratnnbsp;riemur,fedcum pijs, quos Ifaiascap.G^, inducit, clamahimtts * Jufiitia nofirafunt infiarnbsp;rum centonum, amp;c.

Soldfur cr eer ^At quando ifiapradicantur, multa fitnt qua nos abfterrent ö* ab infiituto reuocant : uiäorite qua optimis quo^ negotium facityquod hxcpraftitu impofiibiliaputantynimirupropriKiftfi^”’


-ocr page 203-

MOMÎLIA XXXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74

finßtperculß.Sulijcit ergo confolatwnem,qtta illii eertamfacitf)em ‘y)i^oriit,amp; Je 7)eo leneJ^era-re iubetj qui ipfos non alie^urw fit etft in nonnedlü aähuc imferfeBi aut infrmi ßnt. ‘Peccatum (ait) quot;^obü non (lotninalitur.Senf»s No« deletis animo defcere^quàmuti multa adhuc 'vobtînbsp;^tejjefintiattf. ’Mam quälet quäletfitts, nunquam tarnen f/eccati tanta quot;Vk erit autgotentia,nbsp;'felyot inferuitutemredigat^modbßrenuigugnauerittt^'yielyolM ad mortem imgutetur, Id quot;veronbsp;^ftionegrauißtmaconfirmati’U.onenimefittfub lege fed fui gratia, Idel^inoneaeP^ amgliittno-ßra conditio,quit olim fuit. Prita enim legtt rigori olnoxijfuimitt, quce 'VcgerfeHam à nobit tufti^nbsp;^'^mextgebat,ita omnet eotaterno damnabat exitio^ quiyelin mintmo delinquunt amp; nonomnianbsp;M^nt iqua in ilia gracigiuntur. Imo ilia not accujabat,amp; quaf aculeut erat geccati. U une antenbsp;gratta temgui ell^jamp; banc nobii Chriflin meruit,qua rigorem ilium legtt temgerat neq^ notgacüènbsp;atnnart jmtt, Comgrehendtr autemgratiteyocabulo grimùm rtmi/Iionemgeccatoru,qua nobtt exnbsp;gratuita imgutatione iufitia Chrift obtingittdeinde Jjttritum fanblifcattonit,ger quem ex y erbt fe^nbsp;'^^^^^^.^rieramury'Vt omniagoßimtu in Chrißo. ‘Mam yt loannetfcrtbit,Omntt qtà ex 'Deo nattutnbsp;[^Zi'^’incit mundum*.amp;fidet noßra yiHoria illa el^^qute mundum yincit Per ßdem enim Chrißonbsp;^^ßrimur,qu} amp;geccatuomne^ußuhtjCf legemgeceatiin membrtt noßrtt co’ercet,ne nobtt dominarinbsp;^ßßldeo inßa (ag,y .a^goßoMi innatam Jibt grauitatem deglorant eÿ- elàmant, Pilfer ego horno^nbsp;^f^rneerigietex ißo corgore mortu mox filijgß reßondet: Gratiat ago Deo ger lejum Chri-J‘“y*iamp;c.î)oient autem htec,quantumilli dtleamm,qui gratia hancnobts acqitiliuit.'MlaSeigtturnbsp;'^^rtutt in hunt ynum intentifimui,e3' reh^tt dtaboh caßrtt aduerfa geccatum for titer gugnemn^,nbsp;^(ibtifuaoge deerit Dominw eir jeruator naßer Teßn Chrtßuf ^cuiuf yirtute cißtritu con/ir^nbsp;r^tt degeccato triumghabimu^f amp; cum Ulo in cœltt regnabimtn atq^yiuemtts. illl dtbetur benedi-^^iior,gloria goteßat in teternum^ ^Amen.

homilia XXXI r.

Qindigkurfpeccabimus, qiiód non fimusfublege, fed gratia:’ Abnt.Annefcitis,quód rut fiftitis uosipfcs feruos ad obcdiendum,nbsp;cius feruicftis cui obcdingt; fine pcrrati ad mortem fine obcdientiaf adnbsp;luftitiamtGratia autem Deo quódfiuftis quidemferm' percati,fedexnbsp;cordeobcdiftisei formydodrinxjtnquam tradictcftis. Liberatiau«nbsp;temàpeccato,mancïpatieftisiuftiriaf. Hominum more loquor, pro«nbsp;pterinfîrmitatem farms ueftræ. Itacpfictic ftitiftis membra ueftrafer«nbsp;üaimpuritati iniqutrati ad iniqmtatcm: ira mine fiftite membranbsp;ueftra ferua luftitiae ad fanAimoniam.Cùm enim ferui elTetis peccati,nbsp;liberi eratis iuftiiiaf.

VT'do^lrinadecarntt mortifeatione amp; leittsnouitate,adquamger Chrißum yocamuri ttti-grobtt huiutfecultfltjt exofa amp; moleßa esl^’.itagijt quoq, amp; iam infde aliquô yfq^grogreßiit frugulum mouec. Quando enim cum euangeltjgrtscegrufuamtnfrmitatem conferuntjmoxnbsp;fi»liunefeadeamgerfellionem gertingere non goße,quam ab Hin Chrißut requirit. ’M.etuunt ergonbsp;dubitant^an Deicfgratum habeat quod agunt, CZ ideogaulatim languidioret ßurtt. Quartnbsp;nuger qux ad yit« Chrißianx mßitutionegertinentydiligentertradidtßityißi ettatttnbsp;errorioccurritjCf tit tnfrmtt atq^imgerfellit fßem faceret,dtxit\Peccatum 'vobtt non domtnabiturynbsp;yiyeltnferuiiutem rejigat^'yielmortu xternxreatuaggrauet, Atquthuiti^ dtHt rationem addU“nbsp;tir • Qutanon eßn fub legeßedfubgratia. Idelf^^non ea elf 'tießra conditiOtqux olim^ quando Itxnbsp;fuo adhuc rigoregratitf omnei eot damnabat,qui y^el in minima deliqnißent, Sednuncfub regno granbsp;tix degitis, quam Chriflut yobts meruit, tgt;t amp;geccata credentibut grogter ilium non imgutenturfnbsp;Û' noutt jimul 'viribitt inßruHi ea goßietf, quagrutt quot;nobtt imgoßibilia eratit. Caterum hxc docenttnbsp;^fifloloaduer/arij obßregebant,quod carni halenat laxaret amp;geccandi licentiam induceret. tîvsnbsp;nunc non mtnitf grauiter quam diligenter reßondet.

£[ quot;ft nugerjub inittum buittt tag, ita hic quoq^ illorum olieUionemgramittit, quot;felgotifU eatft

n a

-ocr page 204-

CAP, YI.

Préoccupât ca lumtiMi aduernnbsp;fanorum, quinbsp;lictntiam pec*nbsp;candi ftabiltrinbsp;aiuttf.

IN EPIST. ZD ROMANOS

pratienitjßc dicens: Quid igiturfpeccabimtn quod non fimtufiih lege,fedful^ratjafQu^ß^^‘^^if^y Scio quid noiti chijciant,qui doBrinanoJlrxJenfum yerum nonaßequuntur. Quia enitnnbsp;gunt^quidßitßui lege autJ'ubgratia ejße, nos carnalis lieentia magißros eße amp;feccandinbsp;tuducereßngunt.Sedlonge aliterfe res hahet^tâ'c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem hxc eomunn ol)ie^io,qua etûtf^ ’

multi do^rinamßdei fuj^e^îam ycl exofam facere conantur, Jdam cum nos non fub tia eße dicimus, hoc illi idem eße futant, acßgloriemur nos exelegesfa^os quidutspro noßt^ , lnbsp;facere^neq^ ygt;llisßagitijs damnations nohûs atterfere poffe.Quod equidem non aliudeßßet,nbsp;lata omni difciplinaßceleribus feneßram aperire. At nunquam hec docuerunt apoßoli,neq,nbsp;die aliquid huius in mentem yenit'ßedßub lege nos eße negamua^quia legü rigor em amp; datnn^^''”^^,nbsp;Chrißuißuo merito aboleuititir qtiodiam non metupeenarum,quas lex denuntiat^coaamp;i,ß^'^nbsp;tarioßiritM duÜu motif Deo obfequiumpraßamus. Sed mirumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eosftrepro bonis ope^^^

tnorum honeßate aduerßts euangelij amp; gratiapradicationem pugnare, qui »oseopotißitnH’^^,'''^ oderunt^quodyeram peenitentid amp; yita totius nouitate docemus, amp; hypocritis laruasdetnt’’^'''^^nbsp;quibusßeßein DeicorißeÜu nequicquam oßentant^ Q^ia autem ifiorum obieÜionesatq^ arg^^^nbsp;(um manißfla impiefate coniunÜa,amp;proinde Chrißianis auribtts indignaß.nt, Eaulusnbsp;abominant tum indignatione reßondet, Abßit} it a nimirü indignas eße docent quibus teßon^^ß'nbsp;Suntenimtalumniatores,amp;(ytalibi quoq,monuimns)à caußanon caußaparalogit^antjqU'^^'^i.jfnbsp;tia doHrindflicentia amp; ßelerata impunitatis caufam eße ditut.Illa enimpctius tjßcijnbsp;imo excitât amp; impelltt,yt Deo nosgratos amp; morigerosprabeamttSfqui nos tanto beneßcionbsp;nbsp;nbsp;ß

ei^.Debent autem omnes minißrieccleßiarumprobe objiruare amp; imitari Eaulidiligeniia tatem in refutandis ijs,qua in yeritatis contumelia ab eius hoßtbus adducuntur. Inde enu^*^!‘nbsp;quantus in illo t^ebts pro gloria Chrißifuerit, amp; quam ab illoßnt alieni, quihodie qniduisnbsp;ferut.At quiaaliqui ri(dioresfuntjqudytparalogißnosamp;ca[umniaseiujmodideprehedsrsßr’'inbsp;non fatis eritillas cu abominatione tir ßomacho reiecißeßedargumentis amp; idoneK ratiettib-(‘^^‘^!^,nbsp;tari Opus eß.Facit ergo hoc etia TauluSf^ inde redit ad hortattone, qua Chriflianos homitißnbsp;tat^yt reliHo inßelicipeccatorußnuitio iußittAtolant,eä-ße totos Deoperßdein Chrißumc^^^^^f

Chriftiitni funt ferui iuflitlénbsp;faäi.

Ducit autem argumentu aßneredemptionisper Chrißumßalla,e3‘ illud yeßitparabole tis^qu« huit negotioprobe couenit. Dicebantur enini antiquitéßerui àßeruando^qui cumnbsp;tircaptioccidipoßentßn yiitisßeruabantur. Eoßeanomehocadeosquoqjtranslatüeß,quij^[^^Cfjinbsp;de caußa yenales faÜi ab alijs emebantur. Tn omnes yero ißosherisßmmuius erat amp; impttß,nbsp;aute eitßmodi coditio omnium hominu,quosßub diabolipoteßate redailoSfamp;iamperituros,if'’‘l ^11,nbsp;plane perditoSfChrißus yindicauit,tirßuijanguinis pretioredemptosßbißruosJecit.Quae^^oßßnbsp;qubdßereinßcripturis Dnsnoßtrdititur.SedparabolamhancTaulusinpraßentipercontfi^^^nbsp;ßrat^yt argumentußit ßrmius amp; cuidentius. ^am duos heros fingit^quos inter fi coßert.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj/

lure debcntut ebedireiuftitié

amp; iußitidßue obedientiam,amp;ßc argumentaiurtSeruiijsobedire debent^quorußeruißunt' ni homines noßunt ampliusßeruipectatißediußitia'.ErgoChrißiani homines non peccatoße^^ß^ßnbsp;debent obedire.Eßargumentu hocperßicuumfamp; tomunißenßuprobatur fquidocetßeruosß^^nbsp;obßequiudcberefpeccatum uero amp; iußitiaheroseßediuerßoSf amp; itaßbiinuicem contrarias, Ânbsp;ßtmul ßeruireßtimpoßibile. Quia yeromulta admißcetEaulus, qua adilliits amplißca^^'^^.nbsp;illußrationemßaciunt,ilUus yerbaf amp; yt ipßeßngulaspropoßtiones enuntietßnßexiße

%^aiorecum interrogationeproponit,ytßerißolet in re omnibus nota amp; minime dubi^'^’ ƒ tiSfquodcuißßitü yoßpfisßeruos adobediendum,eitts ßerui eßts cui obeditisßue peecatinbsp;ßue obedientia adiußitiamd' Qucdgeneralius dtcipoteratßlleper dißributionempeccati amp; 'ffinbsp;tia adpraßentem caußam accomodat*. amp;ßßendiyerbo ytitur, yt oßendat ebedientiam hanlt;^nbsp;iure ab ip/is exigifco quodßonteßeße addicant inßeruitutem. ’il.am quoadpeccatum,naturel ƒnbsp;ßerimur,eoque turpior efÇ Ulafiruitus, quodin earn yoluntartp concedimus, relira condd*^ '(fnbsp;ßelicißiffitf 3 qttum initio conditißuimus. Quoad yero iußitiam , hanc quoq^ßonte coli*fgt;^^nbsp;Chrißo renatißiritusduUumßequuntur : amp; hocilludeFß, quod Chrißipopulumnbsp;olim Dauidpradixit, Eßalmorum «lo. In Eauli yerbtsautem obßeruari debet, quôd^nbsp;lege comparationds peccato iußitiam opponere debuißßet, obedientiam poti»s dieert 7»^ pi

-ocr page 205-

H O H I L I A X X X II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?ƒ

Ita tnlm quot;Cerarn lußitiam defcribitt amp; eitu regulam commcnflratjqux eß^'^t 7)etpracepü nos tnó-ri^eros att^obfijuentes prabeamus» Quiaenimyßproprieloiiuarü^ßolt^sDew lußuieflyiuflina nulla tril inter homines, niß ^ua ex obedientia quot;yiera fecundùm Dei yoluntatem, nobis in Lege re-udatam ^ inßituitur. Ideaobedientiam D.Äugußinitiinlib.debonoconiugalicap, omniumnbsp;^irtutum matrem eße dixit, Qjiodideo annotamus,^uiaijs confutandis feruit,qui lußitiam amp; iuß-tificationem in humanarum traditionum obferuatione conßituunt. Excufant hi quidem feper obe-itentia,qux matriEcccleßie debeatur,amp;ilia magnifiéegloriantur.jit nosf erficr^turas edo^^nul-lam Ecclefiam agnofieimus, quam qute ex eeterno amp; eœlefiiyerbidiuini fiminerenataeodemregi-gt;

‘^^g^bernatur: amp; ideo obedientits nomen non merenturt ^ui uerbo Dei reliÛo circa hominum fomenta occupantur. Htenim non Deo.^ ßedßbijpßsobediuntyamp;proinde Deo j^robari nonpoffitnt.nbsp;l^ide Ißaits. Frußra me colunt docentes do^rinas hominum. Et ’Matth. i ƒ, Omntsplantafionbsp;^^am non flantauit pater meus cœlefiis, eradicabitur. Deinde quot;pt duos heros fingit tjipofiolus,nbsp;^^ecatum amp; Obedientiam^ ita duplicis quo^ flipendij meminit., quofiuosfiruos Uli remunerareJo~

'^‘’^'^uto enim mortem tribuit, de quo diaum Capite nbsp;nbsp;1^nde colligitur , huius fieruitutem

^^felicißimam, 'Ptßtoloco prolixius dicemus. Obedientix'per'o ßtpendiumfacitiujlitiam. At comparationisrégulaquot;pitam diceredebebat. Ita'perodicere uoluit^quia uitte amp; quot;Pensbenbsp;'^^^^''^tnüprincipium eß iußitia illa, quam modo deßripfimus. (^i enim Deipreeceptis obfiquun^nbsp;bos Ule pro iußis habet. Et ijfdem in fcripturts paßimpromittitur quot;pita amp; bonoruui cieleßiumnbsp;^^»»nunio,qug tune demum quot;perègloriofa eß, quanaoillamiußitiapracedit. Itauerbrurfum con-Ftnatur quodpaulo ante diximus .fcilicet operum iußitiam in obedientia mandatorum Dei confiernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quianemoperfeUe preßare poteß ( in multisenim labimur omnes, amp; ideo quotidiana

tur ^^f^tcatione amp; condonatione opM habemus ) nemo quoq^ hominum ex operibus wßifca-» ftd Chrißo Opus ed, quem nobts iußitiam à Deo faSlum elfe, nobis autem perßdem quot;Pniri, iam

quot;^oretn propofitionem cum gratiarum a^ione enuntiat; Gratia autem Deo, qubdfuißis GratiaDeilibe firuipeccati, fed ex corde obedißis ei forma doÜrinx, in quam traditießis. Quibus'perbis ratifumusexnbsp;ind’” ^^^^^^^^illis reuocat, quales olimfuerint, utdiuini beneficijmagnitudinem agnofcane.de-f yero oßendit liberationem ex feruitutepeccati, non eße noßra •pirtutis aut meriti, fedgrati/S

Chrißo exhibitamunust quodipfuminfra Cap.y .de femetipfaloquensclariusexplicable.

.. ^^'^'ifnithisqu.d Chrißttsapudfranne m Cap. 8. ludais deßia hbertategloriantibus dicit : ß^,gt;‘osliberauerit ,'perè liberieritis.Simul 'perb eorum ingratitudinem arguit,qui tantam Deibe

tantopretio redempti, adpeccati feruitutemfponte redeunr, cumpstiuspro beneficiogratias indeßnentesageredeberent,deqj retinendalibertatenunquamnbsp;exnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^enim naturaßc tomparatum eße quot;pidemits, ut qui ex tetro carcere liberati funt, aUt

conualuerunt,ad eorum mentionem toti exhorrefcant, feßfuts redemp^ ditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^dicis nihil non debere fateantur, Eif ergo inexcufabilis eorum ingratitudo atq^ßupi.»

'find nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feiifrrifrterintfubpeccatifiruitute non agnofeunt, neq^ gratosfeßprabent Chrißo

faguinempro eiseßunderedignatuseif. Eftautemhicimprimisobjer- Qf/ediêtid uta amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deferiptio, quam tribus partibus abfoluit. ‘Primo eos ex corde obediuiße ait, ra quai

f^ljr-f^^^^°^f'^^^’mtarium amp;ferium Deo obfequendißudium exprimit, rta^erbfolent,quiin animnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßßa enim fe totos Deo confier ant,quem (ßcuti is iubet} eX toto corde, ex tot a

ore a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Piribus diligunt,nonpoßunt non eidem ex corde obedire.Ergo nihil hie agunt,qui

sulatn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oor de 'perb à Deo amp; 'poluntate eins longißimt abßint. Deinde modum ßue re^

doblrina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^dicat,quandoforma doClrina meminit.Intelligit autem euangeUHm,amp;formam

i^ebendi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oßendat eins do^rinam non 'perjatilem aut meert am eße,fedforma eerta com~

fbtttf olim ‘ oonfutantur, quiformam hanc pro fuo arbitrio mittare audent, quod neq^pro» ^lt;0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^‘ff°fiea apoßolis coneeßum fuiße, alibi demonßrauimits, ‘FLunc obferuemus, eosqui

'Polunt, in euangelij doblrinam reßieere, non fui animi aut aliorw

Qpiuenim in euangelio'pnacum 'Pêro G'germano Legis finfuaternum

% e umant generisredempttone Deiconfiliureuelatur,idem illudnobis tamfidei amp; religiortist

n 3

-ocr page 206-

C A P. V r.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I 5 T. A D R o M A N o s

quàm aSiatMffiat^ confiliorumnoflroruomnium régulaynicaejjêlieiet.^^dtt lis tertîh'n^'^^ traditi eßis. Âddùionit luiiu caufa ei^, q^uod natura circa noflras ßeculationes aut aliorutnßbnbsp;tnenta yagamur^ ßt^ yt niji nos Tiew trab at amp; alij magifiro (fßiritui nimirum fanilo) !nbsp;dtendos at^j docendos tradat,illi nunquam obediemus. Idea Chrtfiwdicebat:quot;îdemo yentt adnUt’^'^nbsp;fater metis traxer it eum^Vnde colligimitSynos ta quoq^ obeditntia nihil mcreri, qua ßctindui»nbsp;quot;Verbum inßituitur. Quid enim ijs mereamurj qua non ipfi proprijs yiribuspraßamui,fedqttofj^.'nbsp;Author tn nobis ei^ Dcm^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo alibi quot;Paulusßcribit*, Quid babes quod non aaepijhi

accepißi^quidgloriaris quaß non acceperisfOuid ergo de eornm operibus dicemus, qut hominu’f'^ ditionesJequnntur.,ea autem fecuri negligunt,qua ^eus in 'nerboßopraß:ribitf‘nbsp;Chrillùnilibeynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedconclußonemargumentihuius yideamus^quam Paulusßc infers : Liberatiautemaß^‘^i

rati à peccato, to,mancipati eßis iußitia. Id e/Ç, non ampliuspeccati, fed iußitia ferui eßis, ideo^ non H'ri luftitia manci' debetis obedire.Liberationis autem à peccato meminicj yt redemptiontsper Chrt/iumf^^.’^'nbsp;patijunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntßcium amplius commendet, tit dlam in turn ßnem failam effe doceat, 'vt in liber cat em

poßhac nonpeccato^ßd iußitineßruiamus, Quaßdiceret: Turpe nimis amp; iniquum fuerit,iugt;^^fj amp; ßopo reltgionis Chrißiana alienum , ß peccato iterum ßruiatis cuius tyrannidem yoso/lf, 'nbsp;modtsomntbus deteßari decet,amp;c. ^dmonet autem nos ordo yerborum Pauli, nosnbsp;mum iußitia cultores at^ßruosßeri, quando expeccatißruitute ajßrti amp; liberati fumus»nbsp;nbsp;nbsp;'

tnim duo ißi herißbi inuicem modis omnibus contrarij funt, fieri nequit, yt 'Vtrifqßimulßrui‘‘f^\ ^tqui expeccatißruitio nemoproprij arbitrijpoteßate exire aut dißederepoteï^ ,ßd hoc tquot; j|jinbsp;beneficium el^, quem idea lobus olim fuum yindicem dicebat. Ergo neq^ tufiitiit ynquain rJ-ß^uirepotenmus. Confutantur hoe argumtnto opera praparatoria, quibus ex nofirii^^ lt;

Itbertatefailis nonnulli nos ampltorem gratiam mereri aiunt, 'rgt;t ’neri iußitiaferui ata Dd res efficiamur.Quid enim bonifacient,aut fail tsfuis merebuntur,quipriufquam iußitia feri^'r^nbsp;peccati mancipiafunt,neq^ exeaconditioner qua nulla infelicior eßf amp; calamitofior,ßße}C^^*‘^nbsp;poßunt,nifi tUis I)eusperfiliumßumfiefum Chrißum^fuccurrati^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

Pxeußt laquen nbsp;nbsp;nbsp;Catertim quia impropricßruos iußitia dixerat eos, quifuaßontenbsp;nbsp;nbsp;'^oluntarij buic ,

di formulant, parabolam quafl exeußans aif.Homtnum moreloqiior ,propter infirmitatem carnis 'teßra-O’ (onc udit. fß;^(j^ myßeria hac yerbis longefublimioribus debere trailari:ßd quot;^t yeßra infirmitati amp; humani tarditatt me accommodent, eiufmodißmilibus ytor, qua ex yulgt conßtetudine Äefu^inbsp;ßmul docent,me nihil exigere, quàm quod humanisrationibus amp; exemplis quotidianis proe‘^’^Jßnbsp;^utm neßit ßruos her is fuis debere obedientiam iquot; Et bis mox illußrationem corid^Jnbsp;fubtjatrquam antea obfeuritts amp; breuiuspropofuerat ; Itaqßcut jlitiflis membra yeßranbsp;puritati amp; iniquitati ad iniquitatem,ideiiß,ficut yos totespeccato addixißis, yt in yobis uMnbsp;regnaret'.Ita nuneßfiite membra yeßra iußitiaadfanilimoniam. Comprehenditautemßlt;f^ fnbsp;ritatis amp; iniquitatis nominibus omnespeccatißecies, Impuritas enimfanilimonia oppofgt;^“quot;'!iii^nbsp;omnia continet,quacum honeßatemorumpttgnant. Iniqttitasautem omneillud compleHd^’t^nbsp;cum iniuriaproximi eS^ coniunilum.Sic y erb dicit ^poßolus: Hemo me legislatoremnbsp;nimis rigidum exißimet. Igt;lam nihile plus poßulo, quàm quodantebacpeccatoßontenbsp;Huie enim yos ipfos amp; membra yeßra omnia flitißis,ytpartim impuriscarnis cupiditatib'ynbsp;fieret,partimyeroiniquitate amp;iniurijs proximos quofq^laderetisr amp;itainmalitiaamp;ßjy^^gt;nbsp;quotidieprogreffiis faceretis maiores Æquum ergofuerit,yt ctirn exßruitute ißa omniunbsp;yos Cbrtßusliberauerit,nunc non minorißudioamp; alacritate membra amp;facultatesyeßf^^nbsp;iußitiaßruitioßßatis in fanUimoniafdeß,yt totos yos,quanti quantießis,Deo amp; eins cuu , i.(ilnbsp;ßcret is.Ueq^ aliqtia iußa ratio eif^,qua yos exeußt,fi immorigerifueritis.Cur enim ßruit^nbsp;nouo conquerattirß non aliudpracipiat,quam quodantea hero duriori amp; iniquiorißontep^^Jßft^nbsp;Cbri/îo’er iußinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A’ficuU hominibus dicit Paulttsfhoc idem nobis queq^ diiluputemus. ‘Multis

tia multà tolca duru amp; intolerabile yidetur iugum Chrißi amp; euangelica dißiplina obfiruatio. Sedfi rem rabütws piminßtciamus,multominusdleanobisexigit,quampeccatitetfuperßitio,quibusantefis^ ßt'nbsp;tBr^**^**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2\Zlt;j»î ytàcultu exordiamurße folum inuocari y ult Deus, ör yt ipßm in Jßiritu eß

tnus iubet» Ät quanto hoc faeiliuspraßitu, quàm circa Diuos ßxcentos occupari ,nun(^ jlligt;

\

-ocr page 207-

H o M I L I A XXXIL

fabricartitadem quot;^eflitu^ ctreü-^auro^ argenta colere,peregrînationes ad ilia Jujapere periculi amp; labor ü plenatymonaßicM 'votts obflrtngi.iamp; alia infinit a facer t^^ua nequé 7)eanbsp;ftobantur ,neque confcientiatnofiratpacatas amp; t ran quill a s reddere pofiùnt f Quoad moret autemnbsp;amp; yttam externam interpracepta Cbrifli primatum obtinet charitas.,quxomnes bornines fratrumnbsp;loco habere, tofdem amare amp; nofir te opu indigos confilio diBis, fa^ts amp; fiacultatibus omnibus iu-^Areiocet, At hoc nonne falutariust iucundius amp; minus laboriofium e^f^, quàm inuidia ringi, odionbsp;^fi^iiibefierejeemulatione caca confiumi, opesdenique Vmeri amp; ^acho confiecrare^ 'ytel etiam ytil-“^f^ctitnulesdaboribus afiiduts fatigari^ amp; noSes infomnes ducere Vtthpraterca Chrilîufy ytnbsp;ifanblè innocenter yiuamuf^ Q^ts y erb hoc non dixerit tutius amp; laudabilius efie, ^uàmnbsp;joorianiio eir comeffando fibijpft labores ^curas ^morbos accerfiere, cijr mortem quoque ipfiam accelera-¦ “acts item ep- concordia fiudium à nobisexigit tiomintts.Et quisobficro fana mentis huic li-^ifidia^ ßditiones, bella, yulnera, cades, yrbium excidia, agrorum yaflationes, incendia, or~nbsp;I ‘’’^orum 0* yiduarum eiulatus amp; alia huitts generis innumerabilia prafierat, qua bellum comi-^^’’/filentp Etne dißimulemtis quod in Chrifii legibus durißimumeiQ^^pracipit Ule ytabnegatisnbsp;°^fi^pßs crttcem nofiramtollamus,exemplum fuum fequamur,amp; fi ita opus fie,fidem in hunc /an*nbsp;nojlro i^fa morte te/lemur. At idem pracepto huic promißionem amplißimam adifiit^fbrenbsp;qui cum ipfo afiliguntur,cum ipjo etiam in ccelts yiuant amp; regnentzadhacfiiritum qu9nbsp;pollicetur ,qui nolgt;^ fidiaduocati infiaradfifiat, amp; quid fiert quiduecauerineceße fit,nbsp;fl fubiacet. Annon fuperfiitionum quoque fine ludaicarum, fiue ‘^dahumeticarum,nbsp;^‘^pißiearu feilatores quot;parijscalamitatibus atquepericulisexerceriyidemiui lmb anr.onplu*nbsp;l^^Â\‘^^iorapatiuntur,qui 'Bacho,E'eneri,‘)vlarti,mundo eisr einsprincipifiruiuntidnumfi-rß^if hominibus moriendi neeeßitas incumbit i“Enimuero^fi yerum ditere libeat,nwd no*nbsp;non ijs etiam accidere foleat,qui à Chrißo alienijinundo amp; carni yiuere fatagunt,nbsp;cotiditio hoc nomine potior eif,qubd crucîs Chrfii confirtes CSr illius jocijnbsp;^gt;quod fiiritus yirtute aduerfa omnia fiuperamus, quad deniq^ huitts yita curriculum emenfinbsp;^’oleßes beataimmortalitatis fiedes colligimur ,ybi aterniim cum Chrifioyiuemtis atq^regnabi*nbsp;negenîur omnibus, qui extra Chrijium fimtfateamnr oportet, Chrifiianorumnbsp;^tnum conditionem omnium felicifiimam,è contra autem ter^ quaterq^ mtfiros CZfiultosefii,quinbsp;^^fiP°^iftsferuire,quàmin Chrifiipartestranfireyolunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

ptef--^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicendifinem faciamus,fubijtit Eaulus confirmationis loco: Cum fierut eJJètK

fo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;état is iufiitite, id eif^, à iufiitia prorfits alieni eratts, adeb yt nihil y obis cum ea ejjet pfctent»

^‘gt;eipeccato ep'eius defiderijs Jiruiebatis, Fx h is ergo rurfiis colligi yultiquod qui per c ’¦n’^màpeccato liberatißnt,fimili rationefi totosiufiitieeconfecrareamp;omnepeccati commercienbsp;debeant. Semper autem y er a amp; rata manet huius difdi Apoflolici fideszqubd nimirum àiu*nbsp;'^'‘^Ppotfits alieni fint, quicunq^ peccatis adhuc feruiuntieb qubdduoilli heri (ytiam fape dixi*nbsp;fibinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß conuenire nullo modopofi'unt. Idyero nimis manififiè tefiantur,qui palàm clamant,

in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^JJè eumyerbo T)ei,cum difiiplina ecclefiafiica lt;amp; cum bonis legibus, Glorianturhi

^ahtiafitafyt TPauidde quibufdam dicebat)amp; reuerafiuntfilij Eelial,idelrf,hominesßne iugo, j. Ptofua libidine omnia dicunt atq^ faciunt.Et fibijpfis quidem mirificèplacent infiua ilia morumnbsp;. ^^^‘‘fjquam filam liber tatis nomine dignam arbitrantur^ Sedeiffhac infelix liber tas, qua nihilnbsp;c ^fßojtus mifirius hominiacciderepoteif^.Sunt enim eiufinodi homines equorumferoeißimoru

’ es,qui ybifranum excujfirunt,indomitumruunt,amp; tandemfèipfisfimulatq^fififirespracipites ‘ tio'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perdant.Ita ifiiexeufiofrteno yerbi Dei amp;fanioris radonis,perfeclerum auiaprie»

^^nt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniquitatis finem attigerunt, corpus fimul amp; animam in exitium addu*

iï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fmguli redemptionisper Chrijium fadxbeneficium agnofiere,amp;huicfiefegratos

yigj.g nbsp;nbsp;perfieflionem,quit hic nobispreecipitur,nunquam peruenire pofiumus,fubinde

ectrnts reluflantis contumaciam experimur, meminerimus nobis cum eà perpetuô luÜandum ^fitidieprogrefiitsfaciendo,tddem in yirum perfePîum adolefcamus in Chrifio lefuZ

* ebeturbenedidio,honor,gloria eirpotefias in aternum^Amen^

4

-ocr page 208-

C A P. V I.


IN EPIS T» AD ROMANOS


H O M I L I A XXXIII.

Quctnigitur frudumhabebatis tuncexijs,dequibus eunceru^ befdnsf' Nam finis illorum mors eft. Nuncuerô libéra« àpeccato,nbsp;mancipati autcm Deo, habetis frudum ueftrum in fandimoniam,nbsp;finem autêuitaraæternam. Nam ftipendiapeccati,mors; donum uc*nbsp;Dd,uita aeterna in Chrifto lèfu Domino noftro*

VT qui morlis grauieribus lalorantfirè cibos noxios 'vetitos appetuntt ita quia cati hareditarioomnesinfeTtamp; toti deprauati fum»f ,peccatta omniuarijî deleiî^^'‘^iijinbsp;exijs yoluftarem cafifnjti^qua nobü exitij amp; mortds xternte caufafunt,Quia '^erb tantanbsp;cax nofira natura corru^tio gt; quot;^t ßientes quoq^ fceltrum illtcebras feitiemurt qua quam lt;'ƒ ƒnbsp;nanda amp; noxia fintifùm in alijsmultdf tum in nobiâ if ft s fafe exferti fumua, non Jattinbsp;cato amp;eiitinatura obiter differuifjè, fed frequentiadmonitioneamp;aßiduii hortationibtn'^'^^^nbsp;funt homines^’^treli^o feccandi fiudio reft fifeant amp; quot;^itant degant 'verb Chrifiianatn,Obf(f’‘!/f^4nbsp;diligenter 'Pauluainfrafentitra^atione.'Pritnb enim docuit hominti Chrifiianosft fuaT^n'i^nbsp;reßondere quot;yielintinon modb à manifeflia fceleribm abflinere,fed fetcato in yniuerfum rnof^nbsp;in^ Chriflo lefu ad 'vita nouitatem refurgere^^^irgumentts'Verb, qua btc flurimanbsp;adduxit,adhortationes interfofuitgrauifimas,'Vt qui Chrifli beneficia exfeccatiferuituttnbsp;Deoautem mancifati funt, iamnon tninorifiudio amp;alacritatebuicin iufiitia amp; obedieti^’^. jnbsp;feruiant,quant olimfeccato obfecuti fint, in cuitts feruitio tarn corfui quant aaintam cuntnbsp;fitds facultatibui habuerint occufatas. Quod ‘Vt facilitts imfetret,in frafinti 'Vtramq^nbsp;Confertur pec 'ptccati nimirum amp; Iufiitia inter fe confert, amp; quid nobù ex quot;Vtraq^ f^erandum fit docet.nbsp;cati cr iuftitianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa conftderationedignifiimua ; quia ex eo difei fotel^,quantb faciliuf,tuti»ay^l^^fi

jerui us^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iufiitia amp; 7)eiferuum agere,quant peccati amp; fcelerum feruitto immerjum amp; obfiriiluni

Ètdehocquidemfrimb difierithts 'Verbii'.Qu.em igiturfru^um babebatts tunc.ex i

nunc erubefcittsfldam fnts illorum mors el^. Sunt haebreuiter dilla,fedabundè cofftT^.uI quacunq^ de feccato amp; eiua feruitio dicifoterant, amp;hoc frimb inutile amp; infrugiferum,di^^.'(i^nbsp;featqueignominiofi{m,fofirembnoxium 6‘latiferum'Velexitialeejfe tefiantur. Defing^^nbsp;ex ordine dicemuf.

feccato ferui- Trimum cUm interrogatione enuntiat,frofrtas illorunt, quibita cumagit, con/cienfi^^ƒ/ abf^fru* l^ns,qua efi-icacifima elf^ docendi quot;Vel aliquem conuincendiratio.Quern(inquit)frullutn

tunc exijs,dequibtisnunc erubefeitKf Quafidiceret.TLolo nunc bfratres,quidiffe fentiatt* J ditione 'Vefira friori fronuntiare, ne quid ex odio aut alio afieilu dicere 'videar. Ttsnbsp;lo , edicite quxfo quern fru^um 'Vnquam ex feccato retuleritts, quando gentilitianbsp;tenebris immerfi Uli feruiebatisf Sedmagnum altumq, inter quot;Vosfilentium ejfi 'video,qt(^^nbsp;tefiatur 'Vos nihilcommodi ex illo feruitio habuifie, amp; froinde f eccato inutiliter amp; abfbnbsp;ijs feruiri,qui fe Uli mancifant.Idautem à Taulo quot;Verißime did, moxfatebit,finbsp;fideres, circa qua omnes Uli occufantur, qui feccato feruiunt. Comfrehendit ea loanne^nbsp;tribui cafitibus quando in mitndo eße ait cufiditatem carnd, cufiditatem oculorum amp;nbsp;ta. Ttenim hac funt, qua homines feccati feruos reddunt,quba aut carnù defiderijs indtuènbsp;mundi illecebrtf,qua in oculos quot;Vel alios fenfiti incurrunt, cafiuntur'aut infolentißtl^nbsp;fifi aduerfin Deum amp; froximos extollunt. tgt;it quia in hvs omnibw nihil firmum autfi^nbsp;(nam quot;Vt idem ylfofiolui monet,fraterit mundui hie amp; cufiditas tiui)fatis confiât eosnbsp;laborefsmetiffosfatigare,quicunqj quot;Vt ifia confiquantur,feccatiferuitiofefe addicunt.f^^^^j^ß'nbsp;nim automnino nullum,aut( quod in idem recidit)talem f ercifiunt,qui cum minime f u(fnbsp;niud infiar inter eorum manw (quot;Vt aiunt) liquefeit, quifibi ex eofelicitatem ferf etu^'^ t^finbsp;lantur. f^od'VteuidentiuiferJfici foßit, exemfla quadam eorum adducemtd, qui f^t^^nbsp;AiwritwO’nbsp;nbsp;nbsp;mancifarunt. Etfrimw htcfrodeatauarui,qui abiedofietattsfiudio animumfuum togt;^

addixit, in^illfiJfem felidtatisomntmcollocat» .^ngiturds frimiimgrauifolidtu^f^^’^

-ocr page 209-

H O M I L I A XXX nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

IRKW fjtó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ium inofiam mctuit.,nbsp;nbsp;nbsp;ad earn tffugiendam ßto ßttdio amp; indußria opW eße

arlïtratur.'ddec enim quid pij amp; y ere Chrißianipetant intelligir-f quando ex Chrißi mandato aiutX Tmem noßrum quotidiatium da nolii hodie. ‘N.eq, Deiprouideniiam reßicitt yt ex ea difiat, nortnbsp;pajjurum Denm-t qui yolucres cœîi pafcit amp; flores agri ye flit, yt homines ad ipflus imaginem con--diiiolim (S' pofleaadeandem in Chriflo inflaurati aflame eS inopiapereant, Itaq^ Jimetipflimcurdsnbsp;inandics aggrauans no^es injomnes ducit,genium proprium deflraudatidomeflùts q^oqfluu dimen--fummalignedißrihuit, modo tempeflatesincommodas.^mod'o malignum, modo yherem anni futurinbsp;fnuentum metuit,Et quia hiflce curds oecupatus Deum negligitflnflatiahili cupiditate accenflus nonnbsp;quantum iampoflideat yidetfled de aliends influper acqnirendts cogitat. Eit ergo^yt quod de hjidro*nbsp;f icMpoeta dixit, foplus funtpotte,plt0ßtiuntur aquie,in illo maxime locum habeat, Creflctt enimnbsp;emornummi,quantum ipflt pecunia creflitz amp;quodomntm aliam miferiam fuperat,tamiqscaretnbsp;qutiamacquiJiuit,quamquibiisacqutrenddsinhtat.E[am yt haicnondum habet,itatlldsnonaudetnbsp;'^^f,nequiaex eorum cumulo decedat. Itaq^ (yt ohm de Tantalopoe'tte flabulati flintjinter mediasnbsp;oquasjiti infelici cenflumitur, Ethac quidem quoad animum auaruspatitur.Qplbdß hds addas la-borts atqjpericula,quis idem corporefluo fuflinet,yideids abiedliflimm rnancipiumflub hero omniumnbsp;^'^'quiflimotolerabiliorem fleruitutem fleruire,quàm Ulins flit.ÉLam diesnodlesqfln labore tranjigic,nbsp;^'bonecalgetjitit^fflirit^ne qua lutri faciendi occajio ex manibu^ elalaturx peruula y erb terra ma-nequelatronum infldijs,nequeflerarum incurfltonihM,neq, martsprocellofifludltbits tamp;nbsp;'^fntorum inter fl concurrentium turbinibus terrettir, quo minits quaflum fluum per terras amp; ma-»¦wflquatur. Et ißa tam aperte amp; manifleß'eflunt,yt demonßrationealiqua autßngularibusex-«mpldsminimeßt optts. Q“^m yerb ex ißts omnibus frtidlum auarus reflert f Is (inquam) cui pronbsp;'fotoomnia fuccedunt^ecuniarum aceruos ingentesaccumulât,domus domibus coniungit,agros,nbsp;’^^”f(a,filuas,piflinas amp; mille iugerum latifundia poßidet, redditvs annuos in immenflum quotidifnbsp;domumflupellediile multa pretiofla inßrudlißimam inhabit at. Et hac quidem rude ctecumt^nbsp;yulgus tnaximifacit,et inilldsflummam homindsfelicitatem confliflereßbtperfluadet,ÄtJi rem ipfantnbsp;frcpitti conßderes,non aliud quam inanem fleltcitatiis ymbram,yel potius flomnium,yidebts.'Erimonbsp;fgt;um inutilds efÇ eorz'm poßeßio, quibtis necp omnibus yti potes,neq^ yt illds y tards opu4 elf. Hamnbsp;Tauliis ait,nihtl in mundum intulimus, amp; nihil ex illo efferre licebitiad yitam yerb in terrds flu-flinendam natura paucißimds contenta esf, quodgentium quoq^flapientes olim intellexerunt. Imonbsp;'^i^tmus frequenter eosamp;flelicius öquot; diutius yiuere,qui paruo contenti honeßo alicuUabofl y Mant,nbsp;turarum expertes àflolius Deiprotiidentiapendent.quot;Deinäe ad yitam proroganda adeq nihil con-ftruni opes,yt hds ynum diem yel horulam ynam redimere impoßibile fit:quoddininus Ule “Pflaltesnbsp;P^hhredocethdsyerbds.Ex hdsquinitunturopulentiaßa,eSmultitudinediuitiarumfluarumglo- Ppî.4gt;«nbsp;^'sntur, nemofratremfluum ylla ratione redimere potedfl,neq, Deo pretium redempttonis eittsper-ßlu(re.Accedit hds,quodopesfluapte naturafluxaflunt,yt nemofibi earttmpoßeßionemflabtlem amp;nbsp;^^uturnampolliceri poßit. Eoßquam enim multds laboribusatq^curtsparta Junt,plerunq^accidit^nbsp;tibiflubitb hinc migrandumßt (yt in flulti diuitdsparabola Chrißusdocet, Luc.it.) yelill»nbsp;fe liiuente (sr yidente dilabantur. Et quam multa,imb innumerabiles yia fint opes amittendi,ne-fflo ignorât, qui yarios hominum caflus yel obiter inßexerit. Q)ibd fi illarumpoffleßio ftbi falua drnbsp;i^ffgramaneat, flenedla tarnen euitari non potedf, qua tacit o pede obrepens ipflim yitatnnobds a-tnaram reddit,yflum opum amp; omnem hds ytendi facultatem eripit,adhac noßrds nos inuißs amp; ex-oßsrtddit,qui fler'ehareditatdsßeaccenfi mortem noßramauide expédiant, amp; opibusnoßrds nobis adhuc yiuentibtts, yt corui aut yultures prada,inhiant.IIunc ergo flruHum tandem ex fluds di-iditijs auarus metit, quod yita huitis yflum ipß inuident ij, a quibus imprimds amari debebat. Etnbsp;“vt nihil horum contingat, rarb tarnen opes illicitds artibus amp; per auaritiam parta ad haredes ter-^nbsp;tj« yflque perueniunt. Heque aliter fieripotedfl,, cùm dr ipfla inflabiles ßnt, amp; infldiatores quamnbsp;plurimos habeant,ÿr eafldem Dei maledidlto comitetur, quaauards amp; fraudatoribus omnia infeftctnbsp;^lt;JJit.Dilt;:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiflquds es,qutsflrudhts ad auarum ex opum coaceruandarumfludio redeatd Hori-

^^fateri oportet,hunc omnino nullum eflfè^auaros autem hero tam iniquo eS duro fine ylla merceatf ^titrta JeruireE

-ocr page 210-

c A P, V r»

IN BPIST. AD ROMANOS

Ambitie er tmbitioß.

Sedaliudlotninutn gentn yideatruf, attibitiofis nitnhtitn er ^Icria inaw tnattdß^'' lorum quoq, conduionem nihilo meliortm ejje patebit. hos ^uc^iura amp;• folidtudonbsp;exorutiat, dum honoresamhiunt^er tdeo ab omnibwßbimetuttr.ty (juos yel^irtutenbsp;dum^ quem ißßa^feBant, mereri^yeladillum alijs artibtts contendere yident.hiwdia ergo tigt;'bnbsp;tur qua nullum rormentum maiut excogitarißottil^y amp; innoxios^ ytl etiam meiiora de jofrnbsp;repub. merito^derunt. Et qutamundigloria potißimiim àyulgi iudicio amp; fofulariauradfnbsp;det,omniumfauorem foUcite captant,amp; yt eum confequanturßpe ijs etiam feruiluer blatidi»^nbsp;quos edio dtgnos eßenonerunt.Idem ergo fer'eambitioßs acciditquodijs^qutequos effranesamp;'quot;Çnbsp;mites afeendere ’volunt.l'^f enim illi^dum Jtbi imperium itt equos yendiiantßlltsblandiunttifß^^^nbsp;uorum inflar nihil non faciunt^quo eosdemulceri foffe futanr.ita ißi multa facere amp; ferrenbsp;in yulgt ignobilts gratiam^ lutus fauore ad honores confequendos fibi optts eße ^vident. E(nbsp;illiequts tarn tonjeenfts non fine periculo inßdent,amp;ex tilts fafe cum membrorum aut etia»gt;^Lnbsp;'rico! dißriminedeturbanturtSicquiiam fummosinrepub.honoresaßecuti ßtnt,ijsratnedfnbsp;cum yulgo res e/Ç, quam multorum capitum beßiam mertto dixerts: quodleuißima oß'enßnbsp;tur,tt 'tel inßdtoßs machinationihuf^ tel feditionibua manifeßts aducrßts eos infurgat^qud f'*nbsp;ante in ccelum t/q, euexit.Exemflahuiitsgeneris in hiflorijs baßim occurrunt^tt iamnbsp;mus,quodDeus (tt Eirgomatercanit) fote aes è fedtbus aetrahere,humilesautemeuclß*nbsp;fueuit, 'E eq^ hic aliquem decifiat jua frudentia^aut fortitudinis, aut beneßtlorum amp;nbsp;fuorumßducia-.quando conßat prudentißimos ferè in caufaprofria nihil japere, amp;pratla^^okf,nbsp;comitem eßeinutdiam,amp;eosferèpopulum ingratißimum experiri,quife amp;ßua omniaptoili”‘^L,nbsp;lute femper tmpenderunt.Dicant ergo ambttioßilli,quemßu£fum ex jeruitute illa referatitß'nbsp;ß^biecerunt,tt ßummts in mundo honortbtis potiripoßentf^loleßtam qutdem amp;nbsp;pericula infinita ton,memorarepoteruntßuElum ter 'o nullum,nißhocalicuitts faciant,qf*^‘^^ynbsp;inanititulorum tantßtmorum enumeratione, animos autem tanaamp;ßulta perfuaßoneidi^‘*^jif,nbsp;pauerunt.^t quodde ißis diximus,non minus in omnibus reliquispeccatorum mancipijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;-

ScorMeref.

bet. Idam tteos quoq^ ßedlemus,qui ßcortandi amp; mtechandt licentia atqjimpuritafe uiunt,quidtlli non factunt,quodherum quanttimuts durumnbsp;nbsp;nbsp;iniquum atilißimo firuulo^'^^^

puderetfOute nonpatiuntur ludtbria ab impurisjeortis eir lenontbusfQuem terb indeff liguntl^^^ullumprater momentaneam toluptatem^quam poßrembinopiaßnfamia^morbir^if,nbsp;HeHuones cyC’ mi amp; infelix omnis generis malorum colluuies comitantur. Eadcm eif^ helluonum sä'nbsp;inuidorum,mtrcenariorum mtlitum,omniumdeniq^aliorum conditio,quipeßimis tupid:^^^^^nbsp;peccatis ßruireßrriel inanimum induxerunt. Dequibus ßngulis,ßquis dicere teilt,innbsp;creßet orafio. Sußiciat ergo ijs,quinondum deploratteßeifunt,occaßonemdediffe,qua inß^[ißnbsp;deßtndere, amp; fn ul aliotum tttam amp; mores examinare difcant, ne peccatorum illecebff^ß'nbsp;eßari patiantur. tnimplus quammifera amp;nunquam ßatis dcploratahominumnbsp;cum fruUumßlidum nullumßerarepoßint,tamen tyranno tarn duro atq^ crudelinbsp;Ultutem addtiunt. Sed tantiim in corrupta carne neßrapoteif^ Satan, tt nihilhorumnbsp;fintiant.qui je Uli manciparuntiquo magis nos aduigilare decet,amp;prineipijs objlare,ne noß^'^ *nbsp;antmisßuporem ißum exitialem inducat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßi

eruit Oe eca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obijeiunt quipeccatis amp; impurte carnis cupiditatibus delcBantur.FatemUi’

ipu ore af- ß-fttitute ißa nullum fruîîum ßabilem ad nos redire,r.on tarnen illam omnino damnandargt;*ß ßt ‘ ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gundam eße putamus'.quia eSr deßderijs noßrisfatisjatit,amp;titam hat nobis iucundam redd‘^jß

Jiilla in tniuerfum aujeras,amaritudinis amp; trißttiaplena c^i^.ddts reßondet Taulus fententiaparte, qua e^f : De quibus nuncerubefeuis. Illts autem loquitur, qui citrn pfi^nbsp;mancipiajuißtnt ,tuni per Euangclij lucem ex Uhus feruitute liberatt erant. T^urfus autt^nbsp;entias tllorum compellat, amp; ita dicere tidetur. Leue quidem ttdcripoterat,jt abfq,nbsp;peccatisferutreturfedtarn turpis amp;foeda eif^ huittsJeruitutis condttto,tt eos etiam,quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rßi',

Uberatißunt,futjpjorum fimul amp;faàorum fuorumpudeat,quoties illorum memoria anifgt;^^^ 3sZf^j htc miht alijs-teßibus opus eß. Fos enim ipfos appello,quosßio nenpoßcßnepudorenbsp;niße,qult;e oltm dejignauifts,tùm partim juperfittiontlusgetilitijs decepti,partimpeccafo^^.^^fß

-ocr page 211-

i

H o M I L I A X X X II I.'

ftruittißü^amp;c.Etfinè^uàmprîmùm Chrißi^erlo^ fideilluminatiin ^^»leti^ßs defiendimitfantea£lam yitam Adyerbi diuini régulant examinamiify moxnos^u-^^^ßßfindifintimM'.eo qued^eccatoru omnium eadem fit t^ua ebrietatü conditionnbsp;nbsp;nbsp;r f«/?» ^brij^

immodiceßtmftuminillii feruettmulta ^uidemprteter officium faciunt.iOmniaautent poßea yehementerpudet. fta q^uorum animos amp; rationem pratta cu^nbsp;^tütts excgcarunt,quidu^ ttmereagunt^inffeleribttt quoq^ftbifffis mirificeplacent\at quamnbsp;f^um yfrbi luce illuminatiJii^Jös nouerunt,amp; defa^tsfuM iudicare poffunt,mox illos faifuder^nbsp;^iiidignos effe y ident, qui oculos ad ccelum attollant, aut quibus aliquts in Ecclefia Ckrißi (quiSnbsp;, ^domuf ef^) locus detur. Exfficat hoc eleganter Tiominus inpublicani parabola-, quem huminbsp;Qculis clamauiffi dicitt Tieus,propitius ejlo mihi peccatori,Et filium prodiguntiqui poTf^ ma^nbsp;datas opes ad pattern reuertebatur, dicentem introducit : Tater^peccaui in cœlum amp; in tc^nbsp;f?) ƒ«« dignus,quipojlhac dicar filius tuus, Et Dauidem de hoc quam maxime conqueßumnbsp;[cimus, qubd peecatum fibi perpetuo ob oculos yerfari fintiret, cuites confeientia amp; animumnbsp;’^criiciabat, amp; ipfum cor am 2)eo pudore intolerabili fuffundebat. Kide T/al. qt. Kndeappa-ffffuitutemhancpeccati turpem atq^ignomtniofam effe,eirproindeyoluptatemineanullamqutc-‘nbsp;^‘^^^‘re,quam yiri boni amp; fapientes non niß in rebies honeßes quarendam effè fentiunt. ^t hic ob-^nbsp;debet,pudorem hunc aut erubefeentiam foil's pijs amp; credentibus tribm,qui iam ad Chrißuntnbsp;[^^'terji erant,non impijs autßiperßitioßs,quospeccati fernitus adhuc detinet. Etß enim h 't quoquenbsp;^^l^uo ßuffunaantur,eius tarnen caufa fer'e e^,qubdpeccata commodes fués obßarenbsp;quodaliqua 'Dei reuerentia tanganturdPiorumyerb mentes tdeopudorßuffundie-,qubilnbsp;‘^^^agineniin fi obliteratam effe yident,quoditem fuam ingratittidinem agnofeunt^qua amp; T)einbsp;j’^^^atem ö* Chrißi meritum improbe conculcarunt. Itaq^ intra conßtenctas j'uas cenui^tnen au-»nbsp;ffffulosadcœlumattollere, eir peccattsfubindeoculisipforuobuerfantibus conqueruntW. V'O-dinbsp;lt;gt;pparet,quo loco habendißnt impudentes Uli,qui fceleribusgloriantur, amp; ex Hits laude quie»nbsp;hodie magnus illoru numerus. Tales enim fitnt,qui opes yßirts,rapints,fraudibus,militianbsp;,. (fnaria amp; alijs artibus Ulicittf partas fuperbe oflentant,amp; Ulis fuperhiunr.-/ddnumerandiJunenbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lutemperantia amp;gulte infatiabil^ ßudiogloria captantt qui item ßbijpßsplacent

adulteriorSlibidine, amp; ea carminibus quoq^ celebrant, qualachrymisaßiduis V«n merebantur, jrjßi interim Chrißiani amp; Dei cultores did*, fed ex eorum numero ßmt^nbsp;”'^^ßiritusjanilus inter hoßes Dei amp; palam impiosrecenfet.Tide Pfal.^2..amp;94,

•.dt non ignorabat Paulus ißa apudhuius ficuli filios non magnum pondus habere,qui ytpu- PtecaUfinù-omnetn abßerßruntßta nouosfubindeprxtexttts quxrunt-,quibuspetulantiam amp; temerita-tertium addit-,quopcenapeccatiUlis ob oculosflatuitur. TLamßnis(in-» illnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yero monet,ne in pr/tfentipeccatorum ffecie hxreamui,qua carni noßrei

l*ndiuntur,ßdpotiHi ßnemconßderemus,ad quern ßtos feHatoresdeducunt.Ttenimyetittt ^fffiuUus primis parentibus fuo lepore amp; gußu fifiolim mirifice commendauit, idemyerànbsp;ffpoßeritati yniuerßeItetalis fuit*, [ta peccatis fingulis fatan lepôrentnbsp;^dam addit,quo fefe apud nos inßnuant,at y bi admiffd fuerint, lietali morfù animas yulnerantnbsp;fallut ßupor illecarnis,quo pleriq^hominum fafeinati mortem nottnbsp;fentiunt*.neqj etiam ex Dei longanimitate nobispetpetuam impunitatem polliceamur. Erite.»nbsp;^ olim tempus,quando amp; confiientias noßras diuini iudicij terror excruciabit, amp; Deus yindiBetnbsp;^^dttatemgrauitatefupplicij compenjabit,yt Cap.z.diximus. ‘Meminerimwergo nondum omni-’Untalis defun^os amp; extra omne periculum conßitutos effè,qui yitie huius ßnem lati er fortunatenbsp;^ittgerunt. Excipit enim hanc aterna yita, amp; olim ad Chrißi tribunal omnes hominesßßentur-,ytnbsp;fftna mortis fuppUde adiudicentur,quicunq^ in peccati feruitio abffj pcenitentia perfeuerauerunt».nbsp;^[luamyero inntortishuiusaternxÇquampeccatipcenam Deusconßituit)confiderationediligen»nbsp;ff t omnes homines yerfarentur. Tlon enim ita htec accipi debet,quaft aternum tarn corporis quantnbsp;fftnx interttum nobis allatura,amp; hominem totumprorfus abolttura ßt,yt omnino effè deftnat. Cu-iffffit hoc multi,quiinter fcelera ßbijpßs delitias faciunt,tSr totius hominis interitum ßn^unt-,yt Cut mots dicanbsp;Jitorum terroribus conßientiasJuas liberentkStd alite rationesfiintpropter quas impijsdeßinatü turpeetta pec-.

-ocr page 212-

CAP. VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

fuppUctani nbsp;nbsp;quod olim afud inferos luent^morttis nomine defignatur.’Prirfio quot;Vt mors corfori^

ius^yltimtts rerum huius feculifinis eSf^Sta damnatio amp; qult;e hanc fequuntur fænie,yltifnii’''L cati flipendium funt^quod poflquam impij receperunt,nullam ex illiis liber ationem fier are poteinbsp;Deinde ’’vt fi:riptura fub i^ita 'vocabulo omnem felicitatem comprchendit : it a mors /eternal^nbsp;'mas angufizas hominis fignificat amp; indefznentes inferor urn cruciattts,qui alibi yermis nuuq^^^”*. änbsp;rituri amp; ignis inextinguzbilis parabolis defcribuntur.Traterea ciim yita y era amp; bonorum ofgt;quot;fnbsp;fatietas in Dei confieBu habeatur^non immeritb mors diciturinfelix eorum conditio,qui anbsp;fie^u in ceternum excluduntur» Hie ergo expendant (inguli,quàm grauis dr luHuofusnbsp;finis fit.,quem 'Paulua mortis nomine dénotât, Ivlortem corporis huiui ex qua nobis pernbsp;yitam zeternam tranfitua eif, natura fie horrent homines, yt nihil fibiacerbius acciderepfijfinbsp;riq^ arbitretur,QMm horribiles ergo terrores mors ilia excitabit^cui fies reftitutionis otnnts \nbsp;turHrze autem diuims tanta e^fgrauitas, yt eapijs quot^ intolerabzlis yideatur,quandonbsp;pterpeccatafibi imminerefentiunt. IsLotts funt enim Dauzdis querelts. Hihil integrum ei^nbsp;mea propter indignationem tuam,non eiif pax ofiibus meispropter peccatum meum.nbsp;y era fummi numinis contemptores tanta eiufdem yisei^,yt ilia opprefii yel horribiliternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

yel ipfzfibi manzts inferant,quod Caini,Saulis,Iudlt;e amp;fimilium exempla teflantur. At fi iui yit/e fiadio currentibus accidunt,quando y enite amp; gratiafies nobis adhuc reliquanbsp;do Euangelij promifiiones audire datur: quidobfecro tunc fiet,quando extremam illam Anbsp;dicis fententiam impij audient,qua cum diabolo amp; angelis eitts fempiternis inferorum tormi’^ jnbsp;dicentur i‘ Vt enim oculus non yidit, amp; auris non audiuit,neq^ humana mente concipinbsp;Deuspraparauit diligentibu^ fezitaproculdubio omnem in hacyita hominisfenfum amp;nbsp;fiiperant pcena,quas impijs amp; pœnitere nefeijs Deus iam olim decreuit, Ideq^ zfiapro dubifi^finbsp;certisridere pojfizmusycumtamhorrendahorum praludiainillisyideamzis,quidefieratioi^'^ Anbsp;ex agztantur,Verier go dicit Taulzts^eoSiquipeccatis feruiuntfru^um inde nullumnbsp;per y erb feruitutem zllam ipfis ignozniniofamnbsp;nbsp;nbsp;exitialem efie,Et hac nobis in primam hvs''^

lationis partem diBafuffzezantfitaqj ad alteram tranfeamus,in qua breuiores erimu^s, CredeiUium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Comprehendit eaeorum condztzonem,qui Chrifizferuitiofifeaddzxerunt amp; in illo libeff^^.^

^bertaï^e^ri» nbsp;nbsp;^'''^fibanafruuntur,Et de iliafic loquiturPaulzts:Islunc yerb liberatz àpeccato,mancipi^^*^^^d

flitzna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo,habetisfruBum yeftrum infanBimoniafinem autem yitam Quibus yerbis tria dici^A^^^^f

confideratione pios excitât,yt earn conditionem conflanter tueanturfin quam illos Chriflu^^'^^^j uit, Primum eif^,qubdapeccato liberati, Deo autem mancipati,ideff,DeiferuifaBi

Duplex CMfti netur his duplex beneficiu m Chrifti lefu, qui primo quidem ex infelicipeccatorum firuido^.fi' beneficium.nbsp;nbsp;nbsp;ruit,deinde yerb Deiferuos fecit,EiÇ ytrumq^ confideratu dignifiimum. Vf enim nos

lerauit,quam peccatis ceuindiuulfam comitem adharere nuper yidimus : itayicifitrrt^y mum gloria gradum nos euexit, Ham etfi ferui dicamur, nihil tarnen feruile hicnbsp;dZ • ^da qui Dei ferui funt, ijfiiritu Dei aguntur, quern infra adoptionis fiiritum dd^nbsp;fiolus,amp; ijdem Deo fionte obtempérant,adhacfiUorum loco cenfintur,amp; olim cum Chrift‘gt;^^nbsp;regni cceleflishareditatem adzbunt, Quod non obfeur'e ille docet,quando difeipulis aitzHo^fnbsp;y os dicam feruos,quia feruusnefiit quidfaciat domintts eitts z Vzs autem dzxi amicos, q^^^, jfnbsp;qua audiui à patre meo,nota y obisfeci, Hihil ergo homini gloriofiits t2r honorificentiusnbsp;t^ff-,quam quod Deiferuzisfimb amicussir filizts perChrifium faBus efl,qui prittsnbsp;diaboli mancipiu.Atfimul nos ifia ofiieij noflrz admonent. Docent enim Izbertatem Chrißf^finbsp;in carnislicentia amp; peccandi impunitate confiftere,fedin eo potius,quod qui pritts diabofVdnbsp;bant,nunc Deo obediunt.Ethoc illudePf^.,quod facra literapafiim incttlcant,amp;qubdnbsp;qui ipfi perfidem znfiztifunt,fir uBusferre iubet, ex quibus fides eorum agnofiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn fi'

patrem glorificent.Procul ergo facefiant,qui Euangeizj pradicatione amp; libertateper Cb^y^^ii^' ta turpiter abutuntur, amp; dim Dei cultores atqßlij did yelint,adhuc peccato atq^ diabolo finbsp;Sunt hi maximi amp; nocentzfiimi fcandali authores. Propter illos enim male audit Euang^nbsp;na,amp; exemplo eorutn multi à fide abfterrentur,quiad Chrifli regnum iam conceffuri efifinbsp;tur.Ideoillorum capitibusgrauis ilia Chrifii Iefufententiaincumbit\Vaei,perquernfi^^nbsp;niunt,amp;c.'Mattht\^»

-ocr page 213-

HOM iliA X X X 1 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

Secundo fruSumßue premium déferait y^pofiolm, quod in prafenti yica recipiunt^quîcunque in Chrßo 7)ei ferui funt faSli. Htletds(inquit)fruiîum yeßrum in fanSHmoniam, Opponit hanc fliaitiefrHClusnbsp;tonfufwniamp;ignotnini^,quatnadpeccati feruosredundaredixerat. lamautemillos fruBumhunc fitiifiitio/M^nbsp;labere aic^neeosj^eamp;inanibui promißtslaSlAreyideatur^ Quiaentm ‘Deiyirtttinunqudotibfanbsp;eï^, tttoxaliquem ex ea fru^um percipiunt^quicunque fefiillimanciparunt. FruSlum yerbpro-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

tnittit^non terrenum amp; temporarium, quique ad corptajolum redeat,fedßgt;iritiialem,aternu}n amp; immareeßibilem,quique in hac yita inchoatut in teternum yßque duret, E^is ßnSfimoniaide quanbsp;^lijuiddicendumerir. SanBumLatinidicunt, quodabotnniyßi prcphanoßeparatum quot;Deoconfe- San^unt.'nbsp;tratur, yt illius cuïtui ejr konori firuiatt Conßntit buic yox Graca Scytoy^quam quot;Plato in Cratylonbsp;(otnpofitatn ait ex priuatiuapartieuîa ce amp; yeux terra, quod ea demum fie dici tnereantur, qua abnbsp;^nniterrenaimpuritate aliena,eir Joli Tfeo confiecratajuntXum ergo JdpoflolM nos fru^um no-ßum habere dicit in fian£limomam,fenfui es^, libertatem illam, cuùm nobi^ Chrifin^ authornbsp;w nobù y er am fanblimoniam operari,per quam T)eo yerè confecremur, amp; cum illo cotnmunionentnbsp;f^^ißolubilem habeamu4. Quant ergoeximia amp; fialutarpsexcommunia, qua 7)eo ynimur,tamnbsp;ftfclarus eÿ fitîutartsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ille,quem nebù inprafenti Pauluspollicetur^Debetautem fan-

^»noniahxc bifariàm confiderariiprimo nimiru in ipfis credentibus,qui per Chriflum liber ati funt: dunde in Ms rébus, circa quas illi occupantur. Quoad illos, /dtts conjîat ip fis fan^os cjfe, cîim eosnbsp;(^brißus emundofeleUos fibi confecrarit.Et idem apudpatrempro illif intercedens oratx SanXifi-^^ftperyeritatem tuam,Âdhtec Paubts alibi de tjs,quiad Chrifium conuerfi erant,firibit:Era-

quidetn tales.,quiregnum Veipoßidere nequeunt,fedabluti efitsfed firtilificatj efiùs,fediußifi^ eflif in nomine Domini lefu, amp;per fiiritum Dei noflri. Quo refirri débet, quod firfitura pafnbsp;P^populumDei fànBum appellat^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dulcißima confalatiomfi Qifiaenim Janbli,

’ «ÇjDeo confecratißmus,idem hicproculdubio nos tuebitur,neque nos à fua communtone auelli pchetur, At quia fideles quoad hanc yitam yiuunt,in medio peccatorum (yt olim Lothus in Sodo-’ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Daniel in Dabylone)degunt,inter quas omni quafi momento fcandala omnisgeneris fife of-

! '‘'^^¦‘nieminilje oportet, fanÜimonia hanc ad omnia etiam ea extendi, quibus fideles in hoc mundo coiifueueruiit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poilu fis amp; infidelibus nihil e^ purum, eo quod polluta fit eorum merts

6' orfi ientiafic ijs,qui in Chriftofian^ificatifunt,fan^a crƒ«rlt;ifitnt omnia: quacunque nimirum Pf i:liCJ(fiCirnoKaliq^^o peculiari Deipraceptoprohibita Junt.ErgofanÜxfant conditionesyitanbsp;çi?* il! q’.'auii harum,fiue ilia publica fiuepriuata ßt, Chrißianits pura amp; falua confeientianbsp;pfibitur, quot;ddec enim exmadiflratus fnnilione,neq^exre domefiica,n€queexmercatura,neq^exnbsp;jfiuitute,tieq^ exilio,aut alijs huiits generis rebus aliquidyitij aut impurttatis contrahet. Similiternbsp;j fielt Jura credenttbus omnes loci, amp; proinde idonei ad precandum amp; quacunque alia yerxpiëta-f^ercitia,Sanili item ijßdemfunt omnesdies,omnia ciborumgenera,amp; quiequidtotus hic mun-ß^^nttnet, Ffide colUgimw, neminem hutus mundi confitetudine amp; rebuahuius feculireilèytinbsp;l^fiflieipeccatorum feruitio,per Chriflum Deo mancipatifunt.EflqflruHus hicnbsp;yfifi^ßlibertatis tarn eximius,ytfoltts fuflicere nobts debeataddomandam carnis petulanfiam,nbsp;^^^digrâtate noflra iterum excidamus.

fiitnequis fideiinterris modo fua prxmiaparataputet, addit Paulus,nos finemnoßrxhuius VildiCternd, jeruttutis, quam Deo praflamus, habere yitam xternam. Qux promißio omnia inficomprehendit,

de hominis felicitate dici poßitnt. Fides enim in praientiynacum Chriflo yitam amp; falutem fiprehendit,qua in futurum quoque ficulum continuatur, Itaipfi Dominus pollicetur apud loan-nem Cap.q,dicens', Amen dicoyobis,qui audit yerbamea amp; credit ei qui mifit me,habet yita xter»nbsp;nam. iudicium tion yeniet, fidex morte tranfiuit in yitam. Quo etiam referri debent promif-ego,ibietiamfit minifler meus. Kolopater,yt ybt ego fum,ibietiam fint,quosnbsp;e tj tmt t. ^^tn. 'Flonproifiis modojApoflohs nimirumjorofedetiam proijs,quiper firmonemnbsp;ß Znbsp;nbsp;nbsp;^^^dent.Fbi obferuari debet,yitam hanc non Jolis animabus,yertimetiam corporibtts

fißtM deberi,quxolim fufiitabuntur,ytin eins pojfißionem yenire po/?int. Qifiaenim Dei filitti ^^^homofactus eX^yt corpus quoque humanum afjumpfirit,eiusmertto parta falus ad corpora quonbsp;tioßra redundat. Æquum prxtereaeXiy^ qui Deo fe totosfitterunt tarn corpore quam animUf

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

-ocr page 214-

CA P. VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOS

in corpore quaq, fult;e oledientiapramium recipiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo alibifiribir j^poßolaf: Cluitdl

in ckIk eS^ ynde etiam Seruatorem expe^lamtn^ T^ominum lefum Chrißum : ^ui transfsrffi^. torpuf noßrtim humileyyt conforme fiat corpori fuo glorio(b,amp;c,l^t ergopeccati fieruitio nibil»quot;/^-^nbsp;riws amp; calamitofiitf excogitaripote^,^uodcum ignominia mortem teternam nobds affert'Jt^^'nbsp;felicim at^gloriofiittf eif^,quàmillo reliäo Deiferuum fierh^tper Chrißum fandificati 'Vtfafi'inbsp;que confiequamur aternam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Repetit utriufi ^jiat loci huiin Conclufwj qua quot;Vtriufique condition^pramia repettt hts yerbè : que conditionK diapeccati^ mors* donum yero Dei,*vitaaternatn Chrißo lefù Dominonoßro. T^petitionHquot;nbsp;pramiat taufia duplex e^(^. ’Primo enim pœnarum esc pramij confiderattonem animih nofirù altiu^nbsp;mere y ult,y t à peccatifieruitute ro magts abhorreamus ,ad obj'equia autem,quie Deo debentufr^^nbsp;iori conatu afiiremus. Deinde ijs occurrit,qui doBrina hac meritum nolirorum operumßabiUffinbsp;tant, amp; ex Collatione ißa nimts inepte colligunt : Peceata damnant, ergo opera bona iußifinbsp;Item : Si peccando mortem at que inferos meremur, ytique rede agendo yitam er regni cielifi*^’^nbsp;reditatem merebimur. Adcuiw argumenticonfirmattonemijs etiam fcripturalocts abufU^‘^\nbsp;quibitsyitaaternamerced^ nomine infignitur. tAt multihnomintbus falfa eifcomparau^gt;}^,nbsp;Uli inter peccata amp; bona opera faciunt,ideoq^ ex ilia non fiequitur quod colltgunt, ISlamnbsp;cata Dere nofra funt, amp; nobis imputari debent, eb quod ilia ex nobis ipfis defignamus ;nbsp;autemnofiranon fiint,nequeipfieaproprijs yiribits facimus,fed author illorumeifßsiriti^nbsp;fii,quiinnobis operaturyelle amp; facere, Etfiergopeccatts mortem mereamur,bonts tarnennbsp;'Vitam mereri non poffiumus, ciimillanonnoflra,JedJpiritus fandiopera finr^Deindeped^^^nbsp;esc perfede mala amp; iniufia funt,yt qua contra fandam bonam^ Dei yoluntatem commK^^'^’^^nbsp;amp;proinde mortis fupplicio dignafimtiopera quot;verb bona quacunqueper nos fiunt,imperfed^^nbsp;tfnomodoyitiofia funt, eb qubd Jpiritus fandi oper ationi innata nobts prauitas amp; ex hatnbsp;nantes cogitationes amp; cupiditates mala concurrunt, qua opus per fi bonum corrumpunt- fnbsp;peccata prater ofiiiium funt,bonaautem opera ex ofi'icio fatimus, amp; proinde ( ficut Chriß'‘^ ßnbsp;etiamfi omnia faciamus,ferui tarnen fumtts inutiles,amp;c. Luc, 17. Adde his, qubdyitanbsp;gnitasatque pretium matuseifi quàm^et operibus noßris redimiqueat, lilaenim (Anbsp;Ifaia ofiendimtos (non modo externos hominis fenfus, yerumetiam rationis captum longtjf ifnbsp;^is ergo fuis yiribm aut fadts merebitur, quod ne cogitando quidem affequipoted^ fnbsp;nbsp;nbsp;W

cit, qubd 'Paulus infra Cap. 8. affiidionesetiam, quas m hac yitapij fuflinent,cum fiitur^^ J taaterna gloria minimeconferri pofjeait. Pofirembyitahacpafiim hareditasdicitur,r ßnbsp;feruis,fedfilijsdebetur,amp;ideo Chrfii coharedesdicimur. At jilij Dei efficimurnonperofinbsp;ßrafedex gratia per fidem in lefum Chrißum, qui adoptionis fpiritum nobis meruit, pt’^ î“ ßnbsp;yerbi femine renati clamamus, iAbba pater. P'anißimum ergo edf,quicquidaduer/artj^^’ ßnbsp;rum operum meritis prof er unt,'Mer cedis yerb yocabulum,quo feriptura interdum ytitufr ¦ fnbsp;nitatem nobis commendat, qui patris inßar indulgentifiimi pramijs adobedientiam nosnbsp;(yt Augufiinus loquitur ) Jua dona in nobis coronat. Hac cum non ignoraret Apofiolusf(ß ¦ ßnbsp;admodu amp; circumjpedè firmonem inßituit, dicens: Stipendiapeccati,mors: donum ycgt;''^nbsp;aterna. ^aß diceret. Etfi nos Dei feruos fados eße dixerim, nemo tarnen nos mercenn^^^nbsp;quibus yita aterna expado debeatur.Hac enimgratuitum Dei donum elf,,quod omnitt h»nbsp;etiam fandißimoru mérita multiim excedit.Et ne quid omittat, huius mediatorem qu‘gt;‘}i ysnbsp;lefum Chrißum Dominum noßrum. Inhoc enim (ytadColoffenfesidem feribit)plactti^f'ßdnbsp;reconciliare ciim qua in terra tum qua in ccelis funt. At quia*de his fiepe didum eSf » J^‘nbsp;tjfdem dicendioccafto occurrit, fermonem huic finem imponemus. ’ÈLobis autemtßo^^^ ßßnbsp;hicyfus eßo, ytredemptionis noflramemores,a peccati feruitio totis animis abhorreamiß'nbsp;mits autem Deo,yt fub huius protedione yita huius curriculum tranfigamus,amp; olim ftfnbsp;donum confequamur in lefu Chrißo, Domino noßro, cui debetur btnedidio, honor,gloï^ *nbsp;inaternumfAmen^

-ocr page 215-

H o M I L I A XXXIIIT.



C A P V T VIL

xxxiiir.


H O M I L I A


An fgnoratis fratrcs (peritosenim Legis alloqiior) quod Lex tanrifper dominatur homini, quoad uixerit i Nam uiro fubiedanbsp;mulier uiucnti uirodeuinda eft per Legem: quodfiautemmortuusnbsp;fucrtt uir, liberata eft à Lege uiri» Itaque uiuente uiro mœcha uoca«nbsp;biturgt;fifiat alterius uiri: fin autem mortuus fgerit uir,liberata eft à Le«nbsp;geilla, utnon fitmœcha,fifi’atalteriusuiei, Itaque fratres mei,uosnbsp;quoqucmortificatieftisLegiincorporc Chrifti,utefletisalterius, e»nbsp;ius fcilicet qui ex mortuis excitatus eft , utfrudum feramus Deo.nbsp;Cum enim eflemus in carne, afFediones peccatorum per Legem exi«nbsp;ftcntes , uigebant in membris no ft r is ad frudum ferendum mor*nbsp;li. Nunc autem liberi fumus à Lege , mortuo eo in quo detine*nbsp;tamur, ut feruiamus innouitate Spiritus , Ô6 non in uetuftatc li*nbsp;terse.

A V L V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in CafitepraceJenri multis docuir^eos qui per CJjriflum ex pee-

catißruitute redernptißtnCiDeiferuos faBus nbsp;nbsp;nbsp;amp; ideo eoldempeccato quidem warty

Z)eo4«re»i'gt;i«ere es- ohremper are dehere» Inter alia yer!) dtxeraf.'Peccatum yobti non .nbsp;nbsp;nbsp;dominabituryquianoneßtf fubLegCyfed fubgratia.Quoddt^utnmuUiidwumntmM

dndaorum enimpleriqjTatilumnon fatti honortßcede Legeßntirefujjgt;icabantury diu' ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abolerety amp; ijfdem turpe amp; iniquitm yidebatur ab ilia fubito deßcereytiim earn

procliù^-^ll) qui ad carntd cupiditates natura Per CI,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eopeccandi licentiam etr iwpunitatem yenabantur^ qubd in nouo Ttßamento

-t^Po/ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dißiplinam fublatam amp; abolitamputarent.ftaqj hoc Cap.di£{ufnillud

bnefi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Lege diligenter dißerit docens,quatentpi ea abrogata fic^ amp;¦ quantumßt hoc

tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abrogatione nobüs Dettaper Chrißum contuUt*,ßwttl^per tßam occaßonem

Irù' ^^^^^^^^i'^^inlibertateyquant ßuo meruonobhi Chrißtn acquißuitytonßanier perßeuerent. autem Ltp. qu^dmodo recitauimui, primi» rationem exponit, qua in libertatem illam ajßertinbsp;'^deinde illiuißnem tät noßrum officium nobn grauiter commendat.

^^^lt;^‘pßfummamdilj)utationts huiitiproponitcum interrogatione,qualeBores ßueauditores Lexnondonti» renbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ttd ludxos beneuolentiam captac. Dum enim ait, ,gt;in ignoratts oßenditßde treden*

authoritate probata loqui. fudteos autem fratres dicit, amp; ijf-tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßientiam tribuityneßab ipfoproindo^us amp;rcrum imperittscontemnifufficaren

Pod^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proponitf Quad Lex tanttjper dominatur homini,quoadyixerit.l^bi

nem^^f ’ Q^'^ad yixenc, amphibalogtam parit, e^ubd tarn ad Legem quam ad homi-^ffrripotefl^.x^t quia Legem mori ßnptura nuffiam docet,(ommodiui ad hominem reßrin-, 'ßt tia Taulii quoq^ lenjfß expmilitudinepatebit.qua mox ßententiam hanc illußrat. Sum-ÿtur argumenti hxc ei^'. [..ex yit,e huiuf prisßntds régula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt in nobds yiuentem carnid na-

atquemalitiam toerteai, esr proinde in mortuis non habet locum, .tit yospeccatoßue innatot i mortuoseße ,quando Chrißoinjmtllis y nuper demonllrauimiis. Ergo Lex yobds nonnbsp;objeruari debet, liberationern, cuius author nobis edß ChrißuSy nonnbsp;imaginatione conßßere, [ed ißicacem ejß mortißcationem eins yitij, quod in nobisnbsp;mpera ßißr propter quod Lex quoq^nos reos mortis agebat. Ideo enim illam non ampUtis nobisnbsp;babec quodaccujec in nobis, amp; cuius caufa nos condemnety ciimnbsp;ij tis sä' peccata noßra mortisfiix merico expiant, ZS' fpn icu fuo nos inßlios Dei regeneraueritynbsp;^•ti lamff ontaneum amp; yoluntanum obßquium patriprxßant. Et hoc fenß in priori ad Timothynbsp;Legedatam effe negat, KfideßmulcolligimuSyeos à Legis régula Gr dominio no exemptas effi^

a a

-ocr page 216-

CAP. vil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏN EPIST. AO. ROMANOS

quipeccatonondum mcrtui^nfjiin Chrtßoadhucretiouatifunt.Imo ttft ßits,quoadfios amp; txßde tußipiatos,aboleutüt^ ijdem tarnen Ltgt teu régula lucerna ’nbsp;adcutjn lv(emomnesyult;!eju«aBiontsdirigani,l^idt7jal.i^.amp; lu).nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Com'v^pari^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ortô propojitionem hanc Jimilitudine à(ontugio defumpta illußrat, qua huic ntgoeio

boia jeitfewiä ferttit. 2dam ygt;t nullum in humana focietate yimulum arBttts amp; tenaciui efj^ coniugto, fuamdiujtriit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eitam,qua^artnnbui debentur,pietatts oßuiatcederedebent.Ita tarnpeccato qua/tt

arHißtme coniunät funt^quitunque yel tlli yelhuie jeruiunt, Teccatum enim intra noßra '^r ( yt Jtcdicam ) lot um tenens^ à nobti auelli auteijdnequit yniß yn quadam maiorraluf^^nbsp;dat,Fides autem ita nos Chrtßo inßrity yt neque aßßiQtOy neque angufliut ntque fier/icutio,nbsp;fames, neque nudteas, neque peritulum, neque glad'i»5, imb non yiia^ non mors, nonnbsp;frinapaiM, aut ylla alia res creata^nos ab eius dile^ione ßefarare poßit, Quod autem tXnbsp;nonnulh Leges coniugales petunt, amp;dediuortio dißutationeminßuuunt ytd prater ¦nbsp;tem faciuntyqui conttfgtj legjttmi amp; fdeliter obferuati fimilitudine adcaußt iHt^r.j^,nbsp;nem yti ,¦ non autem docere y oluit,quid fiert auf non fieri debeat, fi iußa dtuortij (aufanbsp;2d OS igitur omifiis nunc alijs quaßionibui ea modo traüabtmus , qua ad rem prafintetnnbsp;Sunt autempmilitudintf huiui partes dua,quasdißinguere oput euidentiora magij^“^nbsp;Peeeatumcony ßjtma Jmt qua dicuntur. In prima parte peceatumyideSi^^y innatam nobti} prauitatemyqtt^^^nbsp;feriur maruo, oaajior.e Jumpta peßinr.os motw in nobd extitat, marito conpert, nos autem tumnbsp;noßrti omnibus yxot t, qua illiui imperio amp; Legibus JubieBa ßt : Itberos autem fiu (iinbsp;toniugioenaftentemyfngitomnes geneitsoptra maluy quanatura prauttas exnobis gig’^’^'nbsp;autem loquiturt Tdamyiro fubieHaniulieryiuentiyiro deuintla ei^per Legemyi^ fiquot;nbsp;(hayocabitur,(i fiat alterius yiri. Strfu^ ri^: P)nemadniodum muiter maritatay quon^quot;’nbsp;tui yixerity ilh per Leges tonitigij deuit.blanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt jine manipeßo adulterij freiere altert

fceriautiunginon poßtttita yos, turn adhuctnyobts ytueretpeaatum , Legibuspe((afi(i'‘j.^ nimirum hoc toertetur ) obßt iHifutßts, ntque Legem yobts licuit txiuttre, quam adnbsp;natura prauitatem 2)eui tulity nifi tutpù adulreiainßar maniftßamyolutfietti à Vf»nbsp;nem fatere. Alttram partem bis yerbjs tnuntiat »Alpoflolus, Qp^d fimortuM fuerity^^’^^figt;nbsp;tata eii^ a Lege illa,yt non ßt mteehayßfiat altertus yiri. haque fratrts mti,yosquoqitf ’’’L^gt;(1nbsp;cattfßtsLegi tntorpore Chrißi yyt ejjetK alterius’,etus feilicetyquiexmortuisexeitatif^^^^ßnbsp;frtiRum fera mtn TJ to. Fbi r urfui nos yxori eonfert, fed qua priori marito defunBo adnbsp;tiupttas tranjiertt: maritumytrb fingitnouum hominem, qui tum Chrißo ex mortereugt;^‘^ ‘nbsp;qui fpirittn Chnfli yirtutecpera bona proeteat amp; aSioneSyqua Deoprobentur. ftaquenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h/

tu jenßu r nbsp;eiu/modi'. Ft mulier mortuo marito Lege coniugij foluituty amp; quod HUpdquot;^t Ld

bat ob/equium,ei debet tuipoßea nupJerit'.ItayoSytiim petcatum inyohù abolitum iß ßty jimtiletiam rrortificati eßts Legi,nt hat yobts arrplttn dominetur*, er quia alterttn/pofß^nbsp;eßts,uoui nimirum homintSyqutin Chrißorefurrtxitynunt huit obedtreyamp;fruCltnyeßrap^^)nbsp;ne dignos fertedtbetüs. ldat{inquam)eorum jumma tS^,qua jimilitudine tßa ‘Paulusnbsp;fiitutt. Ft yero eadem noßra tnßiiutioni magn ftruiant,dtfingults partibusquadaiet^nbsp;runt ditenda.

ßxplicatur pro bi ptimum octurrit, quodin nobtslatent petcatum marito confient,cuitu imperio, poßta roniHgif ftidipotius,homo yxoris inßar male nupta Jubieolui fiit, Fidetur ißa tomparatione adillud‘^nbsp;parabola,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re ,Apoßolus, quod firiptura yeteres toniunSlionem t2r communionem, qua nobü cum

(edity niuptiarum amp; coniugij typo adumbrant, amp; quidipfeetiam Chrißtti hac parabolafi^^yi^^i *ffif^ Stimus autem operum Deiimitatorem prapoßerum amp; quafii fiimiam efie di^nbsp;dum in hoc totus ei^yytà Deediuulfos mifiereperdat Ergonouum coniugium illecommefgt;^^ ffi,nbsp;peccati ßionjam fietit eos,quiyni Deoconiunßitffe amp; huncynumobjeruare deheban(gt; .nbsp;hutusetiam infieltiK toniugij yinculum ( yt paulo antedtximm) arblißtmum yimoine^^^^,nbsp;fi cum eo noßram natur am er humani ingenij yires confieras, j^àm yerè iniquum, quaff'nbsp;quam moleßum amp; fiauum jtt huius mari i imperium, ex ijs patet, qua in pracedentinbsp;petcati feruttio di^a funt, Superat tamenomniaaliafquôdquàmdtu fub eius impef'^nbsp;nbsp;nbsp;ypl

-ocr page 217-

H o M I t I A XXXIIIt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;St

fnttntnof mtferè terrent,amp; horribilem diuini iudicij rigorem ftibinde ol ocùîo:ßatuunt.’HnU «minxJuif marito omnium hominumferocißimo tam mifera conditio es^,quam nojlra fit,nbsp;amp; Ttgn^tt.'Kei^falutis aut conditions meliors ßet aU^aa,niftnbsp;r^mtäio tollatur,Quodtjuia nobisfaÜu impoßibile e^,fecundo loco yidere oportet,cuiis benenbsp;f’! Öquot; qua ratione liberatiJimus, Docet hoc ^no 'Verbo 'Paului,quando nos Legi mortificatos eßenbsp;jj n (orpore Chrilii. l^bi neminem oßendere debet, quod cum de feccati morte dicere debuißet,nbsp;lifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meminit.In idem enim fenfus recidit,ciim hxc demum quot;^erafit homins mor-

pfccffti yiresdeßruuntur,amp; innata naturx corruftio(quem yeterem hominem a-I ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^oßolus) coercetur, amp; quafi occiditur,ne in nobis porro regnare poßit^ Chriflum lier9

td authorem ejji dicit,in^^eius corpore nos, Del Deterem hominem (qui idem e/Ç cum pec J’^ortificatum eße ait. Cuits diUi ratio dupkx es^. ^ltera,qubd Chriflts corpis fuum pro no.-Lfgfi^iquo nos accufabamur,aboleuit,ficuti in Cap.. 1. adnbsp;^jJ’ftribitur. Itaq^ expiato amp; fublato peccato,non habet Lex amplits,quod in nobis accufet aucnbsp;quodnos per fidem membra corporis Chrißi eä- proinde meriti amp; bonorum ipfiisnbsp;fip'^^’^^fortesfa^ifumi^s-Quibusadde,quodhuitinßti,peccatoquidem morimur,cumipß autsntnbsp;f^'^^ÿmuead Ditxnouitatem.Hinc Derodifcimus,nullam extra Chrifium liberaiionem eße àpec^nbsp;huiis liberationis participes amp; à Legis malediBiqne exemptas eßi,quam qui Chrijionbsp;corporisipjitsper fidem membra fa^ifitnt.,Atnequisindecarnislicentiamcaptet,tertibnbsp;ytnouo homini,iamin Chrißo rediuLnbsp;CI)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; toniun^i fru£ium fisramus Deo. JSieceniminfiugiferos aut fieriles nos Dult eße

palmitum parabola abundè docet. fidon autem nobis ipfis, non mundo mints eiu^ principi,fed Deo fru^ium ferre debemts. Fithoc,fi amp; ipji eiimglorifice-amp; eidem alios quoq^ adducamui. filon ergo ita Legis iugo aut Dinculis ßluti ß-^^^^obisliberum JitDitxnoßrxaBiones amp;ßudia procarnisnoßrx arbitrioinfiituere. 'Namnbsp;‘ß^^^^’^nis, Legis modo rigorem Chrifiua fußulit, amp; maledi£lionem aboleuit,quxnos xter.-^^f^f^iatibu« adiudicabat- Obedientiam Dero adeö non abrogauit ,Dt potius ad bancnbsp;if fi^miari Dinculo nunc obßriÜi fimus. Ft hicdißimile quid inpropoftto coniugij tj/po fißnbsp;Jfrt.ff'idux enim liberum eiif,adfecundas nuptias tranfire,Delquodreliquum eif, Ditx in cxli-l^b*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^obis non item, qui ea conditione marito tarn improbo amp; iniquo,peccato Didelicet,

j, ^^*‘^ur,Dt nouo homini deßonßri poßimu4,ideo^Dt hoc fiat plane neceßttas exigit.FLeq^nobis . medium quendam ßatum commtntfii,in quo neq^peccato neq^ Deo obßriÜi fimtstquia fic com~nbsp;^bifnifant,peccati fetut fint*, qui Derb peccatiiugumexiußsrunt,pernbsp;fiant.Deo autem fruits ferre debemts,id ei^,eafacere,qux Dets probare

1'^ßiritui eßeüis agnofiere,ideo^ promißs prxmijs coronarepoßit.

^«terüm euidentius hoc explicat Faulus in ijs quxfequuntur,Dt^ Ditxnouitatem (ir eius ßu.- Conditio prior perfuadeat, antithefieleganti docet, qux olim nojlra conditio fuerit,ctim peccato adhuc f»fgt; legepec»nbsp;f,a'*‘^_^^fitmuf,zp- qualisnuncea ft libcrtas,iu quamper Chrijlumaßerti ßmrs,lic^ à contrarionbsp;qux amp;qualia nunc noflra Opera aut ßudia eße debeant. De priori conditione fic feribitinbsp;c«*»quot;«?, aße^ionespeccatorum,per Legem exißentes, Digebant in membrs noßrs ad

“m ferendum morti.In carne eße dicuntur, qui nondum renatiin Chrißo, naturx Ditiatxßn.-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘Stione duci folent.quem alibi hominem quot;l-v)(tziif,ide^animalem Docat.tisx^HfjtxTa au-

J^dtue aff triones peccatorum dicit prauosmotts,quiin carne fuaaduerfisDeiDoluntatem fifi rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legem exißere dicit, non quod Lex horum cauja fit efficient (hxc enim per fe

nitatu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noßrxnaturx Ditiofitat, Dt Legs prxcepts irritata in Detitum

tix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illicita cupiat,qub mags fefi coiérceri fentit.Cuits improbitats amp; contuma-

X txempia adbuc Didemts in hominibts carnalibts, imb in nobs ipfs frequenter experimur no-asrerum utteitarum cupiditates excitari, quando Legs prxcepta proponuntur. Legi ergo hoc per ^dens^ibuttur^quodpropriè noftro Dttio fit,qui ex eopeccatorum irritamenta concipimis, quodnbsp;‘Stts aßesibts coercendsßruire debebat.Ideo dtjerti hoc tune faBum fuiße dicit,cum in carne efi-^mts.Ita enim culpain omnem in carnem,id efi^,in naturam Ditiofam transfert,in qua(ceu in ma-

9 3

-ocr page 218-




'A Q Tt^ \ l. \ K

Quid ergo dicemus fLex pcccatum eft f Abfit Sed peccatUffl noO cognouinifi per Legem« Nam etiam concupifceiwiam nonnofTem»nbsp;nifi Lex dixiffetjNon concupifces. Scd peccatum occafionefutnp^^nbsp;per illud mandatum genuit in me omnem concupifcentiXNam abf^?nbsp;Lege peccatum eft mortuum.Ego quot^ uiuus eram fine Lege quofl'nbsp;dam,adueniente autem illo mandato,pcccatum reuixit,ego ante tnot

-ocr page 219-

H o M I L I A XXXV.

fllud mandatum feduxit me, ST per illud Óceidinltacp lex ipfa quidem fanda,8C mandatum illud fandum,ac iuftum,£Cbonum,

QVtmadmodum tem^oribia ^poßolorum homines carni amp; mundo dedtti fuh ßdei pr/etextn feccandi licentiam caps ah ant : Isa. qui ojerum ßuorum iußiiite amp; meritts ßdebant doBri»nbsp;iÜorum calumniahantur,quafi ea sum keeper Sofern latapu^naret,imo hans non jtne conttt-^diaahijeeres atq^ conculcaret.Erant inter hos^raci^ui ludai quos Chrtßo quoq^ idem crimen ob.-^‘dßefämui', freealijs autem Uli Eaulo infenfi erant, eb quodfalutis do£lrinam gentibts»^i-.-edica.-’¦«iCrincircumcifos etiamin eccleßtefociesatem admitteret. Ktergo Chrißtusßefeteßaturfenannbsp;Xloßt adusrfarium^nec yeniße yt legem aboleat ,fed imßleat : Ita 'Pauhts quoq, inßrafintißnbsp;^^^^ß^quod legem neq^ conculces neq^ ceu inutilem abijeiaty etßi hominem per illius opera iußificarinbsp;enim illam in hunc ßnem datam eßeßd in eumpotitss, tit peccati conuiBos ad lefumnbsp;^ßiflum deducat. Ea autem occaßone legem magnifice commendat, amp; de Dero illiws Dßu ewden-dißerit.2\losßngulaßo loco amp; ordtne conjyderahimtti.

dnitioßmmam do^rtnseßuaproponitper nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo aduerfarios inducit, qui doBrinam

(dHmniabanturyamp;ex ea perperam colligebant, quod tpße nunquam docuerat. Ed^ hoc fgt;ro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P“’.

P»fmhoßihusEuangelißDthodiepaßimexperimur.Si enirndocemtks^'yfnum eße quot;Mediatoremin.^ nbsp;nbsp;'

ditum dsr hominesjeßtm Chrißumßilicet: mox clamant aduerfarij^nos in Dirginem Tgt;eiparam d^iuos («Utes contumelioß)S ejß^e^ ßum Hits honorem negare, Caußa huittsparalogißni eS^.^ya-de diiutsperfuaßo,quam iampridem ex fuo cerebroßnxerunt, quaß nulltts Ulis honor rel-quusnbsp;r^ßfxediatores amp; aduocati apud Deum eße negentur, Adeundem plane modum ludxi quoq^ olintnbsp;ßrßnt,quoad legem amp; eiits opera,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perßaßrant,nos ex legts operib.’ts iußißca-

extrema ignominiaaßßciputabant, ß quM illud negaret : quaß Derb nullta alitts leg!4 Djsts ^jßy^uatn iußißcare. Itaq^ citm nuper dixißet Äpoßolus, aß'e^iones peccatorum per legem exißetsnbsp;w nemhris noßrts Digereßllico exclamabant illu^ Q^ed ergo dicemust^Lexpeccatum eßi^ldeßtnbsp;*^'*^^xeiuftnodidodlrinaed^tquapeccatumin nohisgeneret, amp; cut omntspeccatorum noßroruntnbsp;^yadeheatimputari!^ Similtf plane edl[^ hodieillorum obieUio.,qui Euangelto bona ope-a damnarinbsp;^d^^fandiimpunitatem doceri clamant,quando homines àßuorum operum meritts adjolius Chriflinbsp;^ertium remittiaudiuntiQuid Derbßuis Hits Paulin reßondeti’ Primb nonßtne animi indignantdtnbsp;d^’quot;ß(^tioneait^yfl)ßt^P(a nimirum docenSyhanc illorum conclußone Chrißiantsaurihus indignißinbsp;ab Euangelij doBrina aiunißimam eße. Deinde Derb argumenta à contrarijsßmpto hocnbsp;cr^probat.lmb (inquit) peccatunon cognouiynißper legem.Qnaß diceret: Tarn abeß,Dt lexpec

(außa eßßciens cenßeri debeatyDt no aliudpeccato magts inimicu amp; aduerßem cenßeri poßit.Hoc

amp; nobti priits incognitas illius inßdtas detegit. Eß ergo doUrime apoßlolicay qux lo(o (radieur,fumma,legepeccatu manißeßari ür detegi, ideoq^ non eße eins caufam efficientem,nbsp;quot;^OTroDt reSiusißatntelligantur yDidendum erit,dequalege loquatur Apoßolits, amp; quid Demoraliîegenbsp;lt;Suntenim qui de lege natura hic agi exißimant, .^lij ßlas ceremoniales perßringi ßen~nbsp;Sed Dtroßque tottts Derborum contextus conßutat, amp; imprimés illud,qubd exempli locopra-de concupißcentia Dttanda adducitur. Dißerit ergo de lege morali, cuiusßumma in De-^^^^0 continetur. autem lex diuina Doluntatts declaratio , docens quid ßeri quidtienbsp;^^itti debeat, Dt reSè amp; beatè Diuamus. f^bi obßeruari debet Dei bonitas , qui mißeris mor-

^^^munioneßua indignés Doluntatem ßam manißeflare dignatus efÇ. Simul autetn

^Pß*”^ nos admonet , ne impoßores audiamus y qui Doluntatés diuina cognitionem aiiunae petere docent y quam ex lege, quam Deus ipß tulit, Q^oad Derb humanaßalutés amp;nbsp;Dita aternx negotium y habet quidem lexpromißiones amplißimas yßedquas ea conditions pro-^ontt, Dt qßaciinque pracipiuntur, ßa^éspraßemus. Quod enm nemo mortalium poßit, pro-tanßtones t a noln noßro Ditio irrita çr mutiles fiunt. idieque tarnen ex eo ßequitnr , qubdnbsp;w /ex tpßa tnutiliisßt, Del qubd Deus nos maligne laBet aut ludat inanibus promißts, Dtnbsp;odie Doctperantur y qui liberi arbitrij Dires sSr noßrorum operum mérita deßendunt. ‘Ham Dt hocnbsp;WO tï multés alijsßcripturadocet, alius legés Dßus eß yqui adhuncpromißa Dita amp;beatitudints

4

-ocr page 220-

C A P. VI î, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

jînem alia yta compendiofiori^ quant per operum amp; noßra iufiitia mtrirunt deduclt. detegit amp; accufat, necmodo craßiora ilia qua quot;^eulgo pro peccatii habentur fed carni amp;nbsp;noftris inhxrentern prauicaiem in lucemprotrahie amp;itadocet falutem alibi quam in nobisnbsp;ßris operibtts quart debere: nimirum in Chrißo left, quern huius °M.ediatorem nobis atertioß^ /tnbsp;creto conßituit T)eut. Et haccaufa ei^., ob quam Eaulus ad Galat, fribens legemnbsp;ait-iqui nos ad Chrißum deducat../ddhisc.,qua nam yerè bona operaßnt lex docet^t^r certantnbsp;regulam prafcribit,ne hanc ex nobis ipßs conßituenteSybonorum operum loco babeamtes ea^j^^nbsp;Dei yoluntate minime conueniunt.,amp;proinde malafunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Paulus fubfuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caterum apoßoltts in prafinti de primo folum ’vfu legis diffèritamp; bunc rationibui nttdf^

exemplo de lea ßrmat.,quas omnes in propria perfona exemplopropontt, yr oflendat fe nihil tradere, cuites no^ : ^edißerit. dens experimentum tn femetipfo inuenerit,quoaqjpmiliterinuenturißnr, quicun^ infentetipß^J-^

. tius deßendunt, dta autem fuo exemploßmul omnes homines excitât, yt feipfts diligenter esssi^ ¦ atq^ examinent.^yt hacfalutisprincipiapofint cognofcere. Quod quàmftt neceffariumßodienbsp;tnur.Sienim in femetipfosdefcenderentaduerßarij noflri^quibtts cum nobis deßdei doBrimsamp;nbsp;gione lis e^, amp; naturam fuam ynà cum facultatibus fuis omnibw tarn externis quàmnbsp;qua ex htspromanant aBiones, ad legis diuina regulam examinarent, mox fe miferos., inisynbsp;ad nullum opus bonum idoneos ejfe fentirent, amp; it a omnis de humana iußitia amp; operumnbsp;Legfs doffrina meritis controuerßafpiretur. Hac igitur caufa eii^, quod Deus legem liueyoluntaK^J. '^nbsp;neceßariaeü, jam inde ab exordio mundi multiuariam manifeflauit. Trimo enim cordibtts bominttmnbsp;quafdam derebttsfaciendis amp; fugiendisinfculpßt, quas philofiphi legem natura dixerttnl'nbsp;luce gentes quoqj tlluminatapeccatafua aliquo modo agnouerunt amp; ea cognitione exctS^^^nbsp;Det facrißcijs placareßuduerunt.tgt;4.t quta iß a notitta per carnts ßgmenta cäquot; fuperßtttonesßnbsp;magis atq, magis obß:urabantur., Deus patres, quos in eum ßnemßbi delegerat nouis ifffitinbsp;bus inflituihtS- ijfdempromißiones de Chrißo itidem inculcauit,yt falutis uiam reSa tenennbsp;Toflea cum ex hts progenita Ifraelitarumßue ludaorum gens in Ægypto multis modisnbsp;tantumnon omnem diuina yoluntatis amp;promißionumfalutiscognittonem amißßet, iüdsnbsp;Gisdegem fuam certis capitibus comprehenfamfcriptis mandauit, amp; fummam quidemnbsp;bulis duabus lapideis infculpßt,eiufdem yero fenfum 'Moß prolixe expoßit, qui etiam ipf 'slnbsp;liari mandato Deiillum certis libriscomplexus eS^,nediuinayoluntatis cognitiotamß^nbsp;prius in natura lege acciderat,obliterari er amittipoßet, Secutifuntpoßeris temporibitsnbsp;quos à Deo excitatos legis interprètes fuijfe,illorum fermones teflanturiquando nimirumnbsp;in fuo officio ceßabantex quorum ore legis doblrinapeti debuiffet,yt °Malach.cap.3-*f^nbsp;Tandem ciim illam ßriba lt;amp; pharifai infinit is traditionibus quaß obruißent, Chrifius yerp”^nbsp;ßnfum expofuit: amp; dum idem Uleprimum euangelica pradicarionis caput conßituit, panttt’nbsp;non obßure admonuit, yeram de lege doRrinam in ecclefta perpetuo retineri debere.nbsp;ergo ßeriputemus.,qubdtam mitlta de hac Eaulus in ept/toltsßis dißutat.Quia enim tamnbsp;Euangelium authorem habent Deum., diligenti ytriufqj cognitione opus ei^, ne yel Dett’^nbsp;pugnantia tradidifieyel (quodolim %lanichais accidit ) legem amp; totum teflamentumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yit

nefeio quem alium authorem referamus. Ideo nihilprater officium faciunt ,quihodieetiittit u peccataaccufant,amp;yeteristeßamentilibroseccleßa interpretantur^yttotius feriptur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nobis euidentiuspateat.Hispramißis adTaiilumredeamus, quiquodpaucisdixerat t tU* gentius exponit.

cs»p»™ngt; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc .i, : N.«

peccatüm per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixijfet, Honconcupißes. Tbt ante omnia tenendum eif^, rlpoP

arguitur concupißentiafimpliciterloqui,qualisinfeipfae§^,etiamß nonaccedatanimiconßnfus.

tem memiriit, yt quempleriq^ neßiunt^fontem omnispeccati oßendatjconcupißentiam qua natiua amp; hareditaria prauitasßbi fidem fuam delegit yt inde totum hominem amp;nbsp;adiones inficiatjtaq^ hoc y ult dicere Taulus : Hunquam fanefciuiffem, motus illos cuptt^^ jjj/ jnbsp;nobis ex natura corrupta infunt,peccatum amp;pcena dignos eßfe, niß eos in lege prohibpof

teilexiffem.^odautem defemetipfofatetur Äpoßolits hoc in omnibits hominibus yeriß^^ ,

-ocr page 221-

HOMILIA XXXV.

^^^rtltnJttKr.ïntellexerunt quidem philoßphtjmotui ißot yitioßsfieriifi antmi tonßnßd acctdat^ tttßditatts ï)(o dißlicere fir Ju^plicio dignas eße iniellexerint, paucißimos inuenies»nbsp;’''^ort^trtifunt Cynici^qui non ißas modù^ yerumetia ex bn j^romanantes aÜionei excttfarentffirnbsp;{“net corfiorii inhoneßiores im^udenter deleter ent, hoc y no argumenta contenti^quod no minus na^nbsp;^'gt;raltß Venerioperadare^quam dorfnire~edere,btbere,meiere,amp; eiuee alia funt huiusgenern. Etnbsp;Terentianus illefinex dicebat, hoc mitltoru animis inßdet ettam hodie,ycßagiciu eße negent,nbsp;l'”lt;»noadoleßensfcorteturt^uaß yero libido non perfedamnari debeat,ßdpropter atate yel accu-Y^ydexcußri mereatur, Vnde coll^mmhuncomniüßelerum fontem eßeßinatiuaprauitatemnbsp;°'»'»lt;sin femetipfis nonagnoßtant. 'Tunc enitnpeccati yis ignoratur,^ ßcuritas mentes occupât,nbsp;^'^^tndulgentia ^uaß mater eß. Ideo meminerimm in lege non externat modo aSionesfirmari,fidnbsp;rJo!menteshominurequiri,yt nimirutottsanimnadeaferamur,^ute ‘Deusprtecipif.iir rwrßnto-animts ab Hits abhorreamue,^ult;ecunlt;p^ ab illoprohibentur. Docet hoc ipfe no obfcur'e.quanda .nbsp;” ex toto corde amp; ex tota anima eir omnibus yiribus diligamus iubet : amp; nuncßmilitercon-prohibée.Qttidenimpraceptts bifee duobus aliud yulc,^uàm nos totosßbi yendica-jnorfo exferiom ßmßus ad ipßus obßquiu paratas habeamtts,yerumetid cupiditates reflirtnbsp;f^g yelimtts tntide aut cogitemtts ^uod illi dißlicet. Hoc qui probe expendunt,mox intellinbsp;nihilinßehabeant-, quo apud Deumgloriaripoßintamp; qudm yanaßt omntsnojirre iu-ß‘lucia,

^ßdiudaddit 'Paulus,quo naturee noßrisprauitas magts elueeßtit, quando eam no» modo lege Cocupißentia ß^^ßtdindeoccaßonefumptaetiam augeri aic.Peccatum (inquic)occaßoneßimptaper illudmannbsp;in meomne concupißcentiam. Peccati nomine innatanobts eg' hisreditariayitioßtatenbsp;fß^^ßitfnfxpe diximus. Hxc (inquit) occaßoneßmptaper illudmandatum, ‘Tlon concupißes,nbsp;‘^‘^^eomnem concupißentid,ideß,omntsgenertscupiditates amp; quee ex htsßquunturßctiera,nbsp;ßinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ahlualia dicunt.Etß y erb hoc legds occaßoneßahludicae.caute tarnen c^r dream-

iappecatum originale transßert,ne legem accußire nbsp;nbsp;hancßelerucau

loin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non objeruarunt '^lanicheei,quando hoc loco abuß ßunt, yt legeperße fiia*

« 2)eo OT4/0 atq^ humant generis inimico lat am eßeprobarh. Qd^'^d igitur Paulus didt, hoc ltgis,quamßn£lam,iußam amp; bona eßepoßea teßabitur, Ea enim con-f'tJ-'^’*'’^”^tura eß,yt addepellenda yim aduerßarij magis accendantur, quandoß ab illo yrgerinbsp;huius in rerum natura paßim occurrut.Sic in media aëris regione per eufTtmqi-tf ‘^q‘^ß,drcumßantiam contrariam calortsßrigus magis intenditur,yt amp;nubes amp;exnubibusnbsp;‘»esprocreet.Fit hoc ipßm in hominu animis,quibus innataprauitas inßdet.Quo magis enimnbsp;atq^ßalutaribusyrgemur, eomagts cupiditates praua accenduntur, amp;pleruni^nbsp;iiitl‘^^'^^^^*^^‘'^ldere indpit,quodminus Heereaudimus. Quam naturacorruptionem Poetanonnbsp;yerßunotauitildttimurin yetitußmper,cupimus^negata. Extanthutus exempla nonnbsp;^°do,qualesolim Cainum,Saulem, ludam amp; eosßuißelegimus, quiprophetaru amp;apo-tit(^j’*'^fi^^onibusßeße impie oppoßerunt:ßdeleiîi quoq^ eontumada huiusßimulos non rarbßen-ßt, fVfoßproprio exemplo Paulus docebit.lmb inpueris yitiuhocßequens amp; yulgareeß,nbsp;goß^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*0 laudem yenantur, qubdea facere außnt, qult;e àparentibus aut magißrisßuisprohibita

J ß‘unt. Fatetur hoc deßmettpß D./iugußinus, quandoße aliquando cum coataneis fuis yidni Ltb. conßffit Hifnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘'‘^‘'tßum amp;piraßußuratum eßeferibit, qua neq^ forma neq^ßapore comendabantur,

P^rtb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abundaret,amp; proinde non Ulis, fed fur to fe deleilatum dicit. Idem in ludisnbsp;nbsp;nbsp;*’‘^‘*^*^*

^uàm '‘1 fi^^^dulentas yiHorias auide quteßuiß'e fatetur, amp; in dolo deprehenfumßuirepotius Pueril 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem noßne magni dolor isßgnificatione exclamat: Ißa neeßinnocentia

taut r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur hoc loco,qualesfailißmus exprimiparentis tranßgreßione, amp; quam ign9

߻enter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutis,quicunq, fuis yiribus aut meritis aliquidtribuunt. Orernttspotius indt

t a- ’ ^F^cornouu amp; mundum in nobis creet,yoluntate noßram corrigat,amp; motus in nobis '»tunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ß^^fi'f^lctmus nos adcredendum yerbo Dei,neq^ temere indubiumyoce-

^e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^''fi'''f^trisproponuntur. Hic enim omnis inobedientia amp; tranfgreßionumfons eß,qubd

ttr r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pleriq, dubitant,tsif aifte bis adiunÜaßnt minas ata. promißionesper difßdentiamg

fitotisßurrilitertlitdnnt.

-ocr page 222-

CAP. VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. A p ROMANOS

Qi/odrfffof«« Camp;ttiuvn qt/od^e ccncupifcer,tia amp; tiuifracepodixerat,»uncadetr.nia4Î'i^peccata‘P^i‘^'^ fiifcctiiia dixit, fxtendit^Teccatnm (ni(’ttit)jitieIf^e iritrtuum.JtAytro ‘ygt;o(atjgt;eccattim.,^uodnondutnàt«gt;gt;nbsp;‘c^L'exttn*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhuc ajluat amp;furh,yt mcdo dixitrui. Et hoc rurßt^ßuo exetrß»

iatydiiens: Ego enim '\iiutti er am fine legt juondanijid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vtdebar mihi y inert, amp; ßaluttfß'ifl’^

tram fecurui'.quando nitnirtitn Tharifetorum tradnionihm excacatui, yerum legtsJenJntn ham^tir idea intiocentiit amp; propria iußitiaßducia ßetw, quot;Dei indicium feturi contemnebam-niente üutem illotnandato^idefi^yy/bimatidatiillitti de coKcttpifcentiagermanw fen/insnbsp;pitu aß^ulfit, amp; ex illo de reliquts etiam omnibus reiïitts iudicare ceepi, wox peccatum reui}(gt;‘gt;‘^nbsp;autem wortutts fiim,id eï^,tuncpeccAtum,quodpritn latebat amp; nullum quot;^idebatur, ^uafieXgt^nbsp;(hri latebrü exilienSfConfcientiam meam pungere amp; infeParecapit,amp; f^o de illo conuiSu^nbsp;mo (oncidi, qvando fcilicet mepeccatorem amp; tra T)ei obnoxium yidi auiprim mihi iußti^lnbsp;nam'ygt;endjcabam,amp; exea mihi'ipitam aternampollicebar, Sic ergofa£lumePi[^,'Vttna»digt;^^,nbsp;quodinßitutum erat adyitam,'vt fcilicet yita confequenda rationem monfiraret, ad^ hui»^nbsp;remjefum Chrifium,deduceret, mihi propria iufiitiafiduciainflato cefient ad mortem,nbsp;tnim Jiue innata mihi naturaprauitas occafionefiimpta per mandatum fiduxit mejamp; i(^nbsp;Crdo efpro’: id tpf^,reatu inuoluit,quern morsfecuta eSif,Iflisautem yerbM Eauluipulchrèdefiribi(,‘l^^'^. jnbsp;grenus pcccati peccatum in quouü homineprogrediatur.quot;Primo decipit nos innata corruptio ex ipfalegenbsp;arripiensßdqj bifariam facit. ,gt;iut enim iufittia propriafiducia inebriat, dumfalfonbsp;decipit, yt nos iufios putemtts, etiamfi peccatts yndiq^ fimus circumfepti : quod Paulo tutnnbsp;Pharifaisolim accidißeftimut, amp; hodie omnibtts yidtmw accidere, quihorum exemplfi’’'r,anbsp;operumßorum iufiitia apud quot;Deum gloriantur î ^utpeccata nobtsfalftjpecie commendatfi' Jnbsp;minas eludit,ne 7)eum tarn feuerurnfcelerum yindicemfiue yltorem ejfeputemu4,qualetmi^^.^‘^nbsp;ptura depingunt. Sic Satan olim ex Deimandato occafione fumptaEuam feduxit. Etho^'^hnbsp;yulgaritts eP^,fiueproprias animi fuggefiiones,fiue eorumfermones atq^ rationes audiaW'^^'hnbsp;bus ceu organtf Cr infirumentis fatan m nobü feducendis ytitur. Et hoc dludeP^,quodnbsp;fcelitsimpio blandiri, aut hunc fibijpfi delitias facere donee iniquitas eius adfummurnnbsp;Pfalm.‘^(gt;. Quàmprimùm enimfallacesifia rationespeccatricts naturaadmittuntur,tf“'^ jinbsp;generisfcclera fequt folent*,ec) quodcaro quafifublatofranopracepspofi cupiditatum illecà^^nbsp;amp;fibi quidtiis licere arbitratur. Sequitur tandem mors,quampeccatifiipendium efjefatnnbsp;audiuimus.Et ifio quidem ordine apudreprobos amp; huiusfeculifiliospeccatumprogreditutgt;nbsp;principijs non obfiant,fedipp quoq^ nouas fubindefcelerum occafiones captant.,gt;ilia autetninbsp;Sorum ratio,qut Lege rehitus ar jalubrius ytuntur, quemadmodum Pauli exemplo docet»^’^'nbsp;uunthiquoqjinterdumficuri,amp; defuayitainnocentiafibijpfismultapollicentur, ,Atnbsp;Jftculum acceduntifiq, ipfos amp; yitam fuam in illopropius eäquot; diligentius contemplcffgt;^'‘^’^'nbsp;intra animos fuos conuiPli tantumnon moriuntur, ctim nullam in fimetipfisßemnbsp;Idyero Ulis adyitam cedit:quia tn ifiis confeientia angußfis adyerbi Det lucem refitiem’’^’^^nbsp;Chrifiusfefeoffert, quernfibi fatisfaHionem amp; iufiitiam faPlum eße audiunr, ^odnbsp;quoqjfùo exemplodocet in Pfalm.'^t.Difcant ergo exempla ifiaimitari^quotquot legisnbsp;ßbifaluiaremeffecupiunt.Qui entm y el fecuriin fcelertbus pergunt, yel pharifaicafuorutt* Ïnbsp;fiducia efferunturP] tandem mtferèpereunt,quandoßbijpßs yiuere yidentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^^perfc fan' Porro ex ijs,qua hucufq^ diSla funt, tandem pro lege concludir ./^pofiolus his yerbis^ ^a Cr bona, ipfa quidem fanàa,amp; mandatum tlludfanSlum.,ac iufium, amp; bonum. Legem cumnbsp;ifff^pUjytfimulomnia compleilatur, quain ilia traduntur. SanPlamyerb dicit,ytreuef^ 'ipnbsp;objeruatione dignam effeojiendat,amp;finfits conclufionis ifiius eSf^,mintmè audiendos eßenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

^fß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^l^^niantur,yelapo/lolos aliquidcontra illam contumeliofius docere aiunt Î di ßi

perfe fan^apußa amp; bonaßt,nihil tn illaprophanum,iniufium aut malum pracipi*, neq^ olgt;^ jus ex eaprouentre^nifi qnatenus nos ilia nofiro yitio abutimur.Sunt hacper ficlcira,neq,pfi' -^ftlnbsp;expofitione opushabent, Difiamus nos in legis torffderatione rcile yerfari, tie yelnbsp;impietate improbecontemnamus,yelphartfaicanofirorum operumfiduciairfiatiaduerß^ fnbsp;ßitiam efferamur, ,Agnofcamuspotiusprauitatem nofiram^ t^ huius conuiSt non deßerem p

1

-ocr page 223-

»4

HOMILIA XXXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84

^^^fttgilt;iniw,qw nolis à T)eofatrefattsfaÜio iußitia ^fan^ißcatio amp; recent-

e^. llii debetur benedï^io, honor,gloria amp;potefias in xternum, igt;Lmen.

TA. I \ K XXXVI.

Quod ergo bonS eft, mibi fadum eft mors fAbfit. Imo pcccatumj cum ut appareret peccatum, mihiper id quod bonumeft gigneretnbsp;mortcmiut fieretfummè peccans peccatum per illud mandatum.Sci=nbsp;mus enim quod Lex fpiritualis eft, ego autem carnalis fum, uenditusnbsp;fub peccatum. Quod enim perpetro, non agnofco: non enim quodnbsp;uolo, hoc ago : fed quod odi, hoc facio. Si uero quod nolo hoc facio,nbsp;confentio Legi quod bona fit. Nunc uero non amplius ego id perpeanbsp;tro,fed peccatum quod in me habitat.

I \^uttntiper ’PattÎM aduerfariorum ealumniam, qui ipjitm legù inimicum amp; in hancconta-^ ejje diceban/ quaß earn feccati amp; fcelerum cauptm ejje doceret. Kftti autem e/Çnbsp;criminKf amp; per legem quidem homines adpeccandu irricari dixit,id yero non legts.,lednbsp;dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natur tenofirteyiiio fieri demonfirauit, que in yetitum nitens eo abutatur, quod perjefian^

’’ii»' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efi.ydt non contenti ilia priori calumnia aduerfiarij,alter am quoq, intentabant.,qubd

'yierumetid mortts amp; interitus caufiamfaceret. ydd quam diluen-eadem hie quoq^ rationeytitur. Jdam lege quidern mortis amp; damnationisfien-denuntiari fatetur,illitts yerb caufam fiue materiam non in lege ejfi,fid ex nobis promana-ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t‘tntafit corruptio, yt remfiantlifiimam amp;fitluberrimam nobis exitialem amp; mortifie-

fietat,autem in tota hac ratione obfiruatu dignifiima quot;Pauli diligentia^ qua tarn anxie tSquot; Paulus p?eeail ^^Plt;!tcati amp; perditionis noflra caufia yel in ipfium quot;Deum, yel in altquod eius infiitu- O’ periitioranbsp;t!«,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim hoc proprium homini ^yt fiua ficelera per translationem in alios reij- eMiaf

p‘^^tatfi nemo alius occurrit. Exemplum eius rd in primis parentibtts ha-•ddatnw enim interrogatuf à T)tocur ex arbore yetita comedififiet, non Jimpltciter pecca-^Teturfied, ’Mulier (inquit) quam dedifii mihi, dedit mihi cäquot; comedi. Quibus ftn ^liUerem quam Tgt;eum accufiat,qui hanc ipft dederit. ^lulier autem culpam infier-Quod autem illifiecerunthodiepafiim fit, adeo, TOf pueros quoq^ amp; rerum om...

htc afiutifiimosefie yideamus, autem hoc malumgrauiusmultb quam Pi eus modo accufiatur, quodfiine manifiefia impietate fieri non potesl^, fied inte-i^oque hominum contumacia amp; fiecuritas, amp; ijfidem yia ad pœnitentiam pre-iftgratiam redeant, Dificantergo fitnguli, fiepeccatores amp; modisnbsp;fiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui exfiemetipfits nihil aliudpofiint quam peccare. £ contra T)eum agno-

Pfialm.^.dicitur) nonpofitt placereimpietas. Ecinde cum fit^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oncludant, fialutem ex Tieo, perditionem yerb ex nobis efie, qui mandatis Ulins fianilifi-

Ifia conjyderatiofiaciet, yt amp; nobißpfis difiliceamus amp;amore Pfei ac-amp; 'Tgt;era pietatisfions e/Ç yberrimiis. nbsp;nbsp;Sed ad huiuf loci trailationem

^Utn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tontinet,qult;ie adyeram hominis amp; natura noftrte cognitionem faciunt z quo-

T^fiu^ ejfie debet,yt noftrneprauitatis amp; mifirite agnitione excitati, eb arden-yriflumcontendamus,qui nobis remedium amp; fialutem attulit.

^iilisb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfiariorum calumnia, amp;ipfiejibiohijcit, quod illi exantê- i^ex proprii

^Uh eolligebant t, ita nimirum cauens, ne quid difiimulare yideatur. Piixerai autem noneil caufii occafitone fiumpta per illudmandatumfieduxit me , amp; per illud occidit. Et mox nwrtK^nbsp;conclufierati Ttaque lex ipfia qutdem fianHa, amp; mandatum illudnbsp;^onum.Ex his nunc fiormat aduerfiarioruobieHionem: Ergo quod bonum efi,nbsp;^fi morsf Ita yerb euincere conabantur aduerfiarij,Paulum àfiipjô difiidere, amp; eu tragt;-^i^uanullo modo interJe cociliaripoj^int.Sedmox Hitsgrauiter reßondet,Abfit.lm 'opeccatum^

-ocr page 224-

'cap, VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

fcilicet tnthifa^titneSl^, mors^ideS^y mortiferum.Jiuemortis caufa. Quafi diceret: bona lt;amp; fanèla fit^eadem monts aut prditionis cauj'a did non potei^: jt-d hac in feccatönbsp;alia illius cauja fingi debet. Quia tarnen mandatum illud ad mortem jibi eeßtße dixerat,nbsp;iam,i^uDmodo hoc debeat intelligi, amp; ita ^uis in tota hac caufa legis Berits amp; germanusnbsp;tet.^ampeccatum Jibi mortijerumfa^umejßait ^ciimyt appareret peccatum,ßbipernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

bonum c^ß^mortemgenuerit^Dtßerttfummepeccantpeccatumper illud mandatum.Quorum , borum hicfenfus es^Jegem ideo indu£lamfuijje,'^tpeccati atrocitatemproderet,nbsp;nbsp;nbsp;illudj

immaniterpeccans,id ei^-,extreme noxium amp;peßiferum eße demonßraret,citm eo etiam admß i exitium abutatur,quod Deus 'vt nobis yiuificum amp; falutiferum eßetßnßituit. t enim\nbsp;tum plané morbum eße oportet, qui remedijs exarcerbatur amp; augetur : ita natura noflr^nbsp;tem fummam amp; deßeratam eßepatet ex co^ qu 'oddiuinee legis cancellisnon modo ccercertnbsp;fedper hanc quaßirritata in maiorem licentiam erumpit.f^t yero haccorruptio argueretutgt;o'^nbsp;neceßefuit^quia earnpauci alias agnoßunt,amp;proinde àpeccato etiam (cuius tanta yisnbsp;QkowoJo lex abhorrent.Dicitur ergo lexpeccatumgignere amp; augereßicitur item mortem aßerre, nonqu»^ .nbsp;re^^*^ort^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;triturafaciatßedquodlatentem in nobts amp;pritis ignotam natura yitiofuatem in

«ffirre dicatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortem aternam meruiße docet. £xemplo res clariorßet, quo etiam ab)

quaßionis expoßtioneyß/unt. Fingeintenebris Jedentes aliquos admodum de/ormes autßp^ denigratos, quorum nemo yel feipßum yelfocios yidere amp; agnojcerepoßie. Fidebunturnbsp;^^sregiefQrmoß^amp;de eofortaßisßermones inter feconfèrent, .^tfi quisfubito aperta fenejh^ ƒnbsp;admittat.,amp;pmulßngults ßgt;eculuadmoueat,mox qualesJint yidebunt. Dicetur isdeformt^ßllnbsp;quia turpitudinem eorum,quaprius latebat.fmanipeßam fecit, cuius caufa tarnen ipßl nullonbsp;putaripotei^^Eiadem ratiofueritßt quisperfonato laruam detrahat, aut meretrict fucuMnbsp;gat,ytruga lt;Cr reliqua faciei yitiacernantur., quaprius nemo obferuabat. Deei^ tarnennbsp;plis ißts Illud, quod adpeccati yim detlarandam maxime facit. Lexenim (y t modo diximu^) fnbsp;arguitmodoamp; patefacitprauitatem noßram ^fedeademper illam exacerbatur ,ytßfet'o'’‘^^. jnbsp;prodat,quo magis aduerßts legempugnat,amp;eius iugum retjcit. 'blobts autem horum omniu^,nbsp;tßo, yt membrts nojlris inßtum peccatum deteßemur ,neq^ admittamus facile eiusnbsp;yiresrecipiat, quas Juomerito illi Chrißus eripuit, amp; earatione in/eruitutem illam inbsp;retrahamur^ de qua iam anteanonjemel diximus. Debent hue referri admonitiones,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ßriptura proponunt i amp; imprimis quoddeßiritu fan£lo habetur, quem nobis Chrißus aauoi^ promittit.Nam officio fuo Ule fungi non poterit,niß nos magißerio eius fubijeiamus, amp; inßff'*nbsp;atq^incordibusnoßrisloquentiobtemperemus,

t«f 5gt;tri4«lt;tlK, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caterum quoddixit^collationeprobat atq^ confirmât. Confert enim inter fie legem amp;

homo carnaUs naturam,qualisinfemetipfaeSf^priufqüaminChrißo renaficamur,amp;fic ait : Scimuseniingt;L.^ lexßiritualis eilf.,ego autem carnalts fum,yenditusfubpeccatum. Quidam legemßirituabf*'nbsp;putant,quia non excogitata eif^ ab hominibus., qui carnts O” mundi rationes fecutifuntnbsp;leges °}\/linois, Solonis, Lyiurgi, Draconis, amp; fimilium ) fed ab ipfo Deo promulgatanbsp;Jem atq^ prophetas illujlrata, qui omnes exßiritusfanBifuggejlione locuti fiunt amp;fcripjerunl'nbsp;re£îè quidem ißifentiunt,quoad legis authorem. Sedquiahtc nulla fuit de legis authore controlnbsp;ßa,püiiornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorum fèntentia, quißiritualem dtei aiunt, quod non yerjetur circa externasu

nes modo homintsßd in ipfashominum mentespenerret,lt;2r hoc requirat, yt totisantmis . ßcrati,yitam yerè ßiiritualemfideß,fan^amnbsp;nbsp;nbsp;cceleßem degamus. Simultarne exßiritnj

er eß'eBu ,gt;4poflolus argumentariyidetur,adhuncmodum: Spiritus proprium eifyiuißcii^^', l^x,quoadpropriam naturam^non occiditßdyiuißcat. ‘Ivlaior cammingnbsp;perientia probatur. Quoadenimßiritus in animante aliquo durât,illud yiuii: ffiritu autetnf^.nbsp;toyel exttnS{o,mox ipfum quoq^ moritur.Quodßinterroges, Vnde ergo mors.'^ 7^^ondetgt;^rlnbsp;lus’.Ego autemcarnaltsJum, yenditusfubpeccatum. Carnisnomine corrupeam hominisnbsp;er omnes facultates naturales, adeoq^ 'hominem totum, qualis ex femetipfo eif^ nafeitur : adnbsp;mirum alludens,quod Deus olim dixif.Flon contendet ßiritus meus cum homme perpeiuo,(O^nbsp;faroeii^,. Seïmus autem yires amp;facultates hominis corruptißimas ejße » amp;

-ocr page 225-

*quot;*^4; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o H î L I A XXXVI.

tranf^'eßio mortem meretnr y hacnaturtenoßra yitioße feßimü effects debet accepta ferri,non atttem legi y quaper fi fan£la amp; bonanbsp;fitbominum carnalium conditio y ßfiub peccatum yenditum dicir^ Carndiumnbsp;*^,blßoria ^gum de^chabo habetur y cui Elias ait, qubdfiipfitm '^endideritadde^ ininvt^ondi*nbsp;Èlt;ru(i{nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in oculks ^ominuExprimitur fic firuilM conditio eorum, quifiefipeccato manci-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

^damOy qui (quot;^t Cap.^. diximue) contra Deipraceptumexfru^uprohibita tonditionepofieritatem fuam omnemprogenuir, Idos autem hicnbsp;peccati mancipiay amp; nonfiti iurM autpotefiatis efJe.Qui enim are empti

»1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiillosfwemit. Et quam'vehement amp; ßri^um ßeruitutss ifiiui

*’'^gt;no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^”fi^^^tint,2^am'vtalias ex ‘D»^uguflinoannotaui-

-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confugiat,nequedehericommutationefiespotei^efiealiqua, Quidenim

bff»t inßinu yimo in corde amp; intimû 'vificeribuó circumgeflat, quo nemo aliusfuds amp; quot;Violentius abutiturd Ât hic meminifiè oportet,nihil in ißa firuitute coablunbsp;ipßnos in firuitutem iflam quot;Vendimits:nbsp;^‘^tnalesfiimus,aliternonpojjumusfacere, 'ddon habemus ergo, quod'Vel de “DeOy 'veldenbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In nobis ipfis enim omnds peccati culpa haret y amp; (quod Comicus olim dicebatgt;

‘«tf^ ’‘'‘««frffe omnes cogimur^ Quodobfiruari debet aduerfiis eos, qui dum noßri arbitrij liber-'^ires ad bene agendum nullas ejfi docemus, fed diuina ope amp; fiiritu nos excitari amp; ^'‘*’1(1 '^j!^P^^tere*,indecolliguntynos ad malum quoq^ defignandum nonpojfi artquidyamp; hicquo~nbsp;‘^''‘^nitus cogi conteimunt. Atquipriiis illud 'verum ed^ y quia toti carnales amp; corruptinbsp;^oad 'vero malum amp; peccatum, nulla quot;vi nobis opus eiÇ, dim ad hoc defignandum ni-fi’tius, amp; malum faciendo dt ledlemur. Faciunt autem tfia mul-'^^nofiram inflttutionem. Frimb enim excitant nos, quot;Vt Deum afiidudsprecibusfatige-’^Ifi^^ amp; turpiperirefinat. Admonenc deinde y'Vtfiifiedla habea-’‘^tiiuyneque cedamuspeccati amp; carndsnofiraillecebrIS. enimmerito Jiultiiudican-

H 1^^^ iniquißimdsfieruiremalunt, quàm coniefio libertatdsdonofrui Î quds non ter^ qua-* ' ßunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnortalium inpelicißimos dicat eosy quifiua indulgentia peccati tyrannidem in mem-

^i^\,^’'^^^manf,cuiusfijpendium ed^mors cum [umma infamiaconiundlad Fraterea ad p.e-f ttgt;nlÿderatio nos infiruit y ne in aduerjis contra I)eum murmuremus, Quia enim ta-/'coji' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis prater meritum potefi ac cider e : amp; fiuefortunas fimul omnes außer at Deus^

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tharos liberos eripiat yfiue morbis fxdds amp; diuturnds excruciet y fiue tempefiati-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

«t^ incurfionibus, cartere, exilio, aut quacunque alia rations nos mulBet, illius clemen-agnojiamus, qui dim nos totos quoad corpus amp; animamperderepoßet, 'vir-.^lt;tdpcenitentiamcafiigatyne cum mundo infeliciaternumpereamus, Imoboniamp;fide-peccantem materiam ex nobds äußert, 'Vt nos mundi huius tadere incipiat, amp; ad fibertatem totds animds afiiremus. Ed^ hoc quoque ex beneficies lefiu Chrtfii non po-’»»lb;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eamgratiam nobds meruit,'Vt nobis ad fidutem adiumentofint,qua noxiaperfiefiunty

J^fi^^^^teritumatq^exitiumcedunty

¦‘‘‘I bf nbsp;nbsp;nbsp;^^ts exifiimet, hoc quod Faultis dixit, in folds prophands amp; reprobds locum habere, iHatura uitiofi

amp; euidentittsfibi applicat, amp; ita docet, hanc natura 'vitiofitatem in ijs etiam adhuc ti« in remtis fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttuati lt;amp; hominesnouifaBifiunt. Ham 'Vtalias diximus, inchoatur locum

Inflauratioy ad perfefilionem 'Vero tunc demum quot;Veniet, quando mortale amp; cor-*^duerit immortalitate e^r incorruptibilitatem,amp; caro cum fuis defyderijs abolebitur, innouetnr. Interea fiuam erganos bonitatem atqueclementiam ineo declaratDo-^tnatds amp; plene innouatis afiimat, quamuis multum quot;vitij adhuc in nobds reli-’^^tofiribit -^ïpofiolus : Quod enim perpetro, non agnofio : non enim quod yolo,hocnbsp;¦j^^^^f^’'^'^*^^'^trbquodnolohocfiacio,confientiolegtqubdbonafit. Hunc 'verbnorenbsp;peccatum quod in me habitat, Htc autem tria inter fie comittit : Legem

lt;gt;na Ö- fiandla pracipientem, Hominem interiorem ßue renatum, qui legem probat ea^

-ocr page 226-

CAP. VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

dele^atur, ^aturam item corruptamfeu hominem yeterem, qui illireluSlatur, EiJum oflenittf mortem neq^ ex lege originem duxiffi^ qux bona eir fain tari a pracipittneq^ etiam ex homine,quaietiigt;^nbsp;renaw ^^ttfidem Chrißo inßtMei^treßat,quodex innatanobis corrupeioneorpeccatoill/gt;P'nbsp;ueniat.Sedproderitßngula'VerbapropiuiinßexiJß.nbsp;nbsp;Trimùm,quodperpetro (inquit) non

fcofd eFf^non probo^neq^ eo deleSor,cùm malum amp; iniußum eße fciam, J4t hoede hominetntifi'^' re^yel de feip/o quatenu^ renattn eS^ loquitur, ’Kequit enim certamen hoc in homine locumnbsp;priufquam regeneretur.quia nifi renatuißtßbijpßdißlicerenonpote^^, quot;Moxyero caußmßf^nbsp;Hit} diBi affert z'N.on enim quod yoloßoc ago: fed quod odi^hocfacio. Kbi rurßtf de yoluntatfnbsp;reformata loquitur, quamßiritttsfanout mutauity^tdiuinte conforms eße incipiat. P)Heri(gt;gt;)‘nbsp;tern, quod htecnonpoßitfuum habereeß-eiiumiebquodperyitiofamcarnie naturamimpt^^^^’*’^'nbsp;Pduo loco euidentißime patet,quàm turpiter amp; miferè feipfosfaïlant, qui arbitrijfui libertatefrp^'nbsp;‘ btunt. Qu« enim amp; qualü obfecro ilia noßra libertas eSf), quando nos noßree yoluntati amp;nbsp;tionibits non poßi imperare ^poßolus fatetur, quin eafaciamw quee fecundum internumnbsp;amp; meliorem noßripartem nolumu^facere,amp; odio digna eße iudicamwsfEx hts autem pronbsp;cludir, Si’vero quod nolohoc facio,confentio legiqubdbonaft. Id eif),cumfciam legi obtempf’^^’'nbsp;dum eße,interim prater animi yoluntatem faciam quodhuic contrarium el^, 'vtiq, tpfe anim«^“^^nbsp;confcientiamealegi teflimoniumfert,quodbonaatqßalutifera fit. D.Äuguß.lib,\.denupt-cupiß.locum hunebreuiternbsp;nbsp;nbsp;dilucidè interpretans fieferibit î Si autem quodnolo (inquit)ky

cio,confentiolegi quoniam bona eSf^iquia hoc amp; ilia non '9ulî,quod amp; ego nolo, lion concupißam,qua dicit,2I.on concupißes:amp; ego nolo concupifeere, Inhoc itaq, confenttunl'^^'*’^^nbsp;legK amp; mea, Hac y^uguß. ESf hacpraclara legK amp; diuina'lgt;oluntatK inhac reuelata cof»”'^nbsp;datio.Quod enim de feipfo Paulus loquitur,hoc in impijs etiam amp; prophan^ aliquo modonbsp;bet. 2lam quantumuis illiproteruiant amp; facra omnia eludere conentur,tame intra conßienif^^^l“nbsp;conuiUi,legem Dei bonam, falutarem amp; obfequio dignam cogunturagnofeere. Dißeruntnbsp;pijs in eo,quod illam non amant, fedßimults quidem confeientiaputiguntur, amp; dtuini itidiaqnbsp;exagitantur, interim yerb amp; legem oderunt, amp; Deihoßes manent, cuius imperium inudinbsp;ßemitußeftinent. Cuius rei exempta triflißima in Caint,Saule,Iuda amp; ßmilibus inueniunt«’'-terim 'nidemus,eam eße diuina legts aquitatem, yt communi tarnpiorum quam irnpiorumnbsp;probetur:amp;proindeplus quam impios eß, imo ynà cumpietate fenßim quoq^ comunem eosnbsp;qui illam'^lelßelerum'TpelmortKcaufam eß clamant,

y^t hic aliquis Paulo obijeere poterat: Cur ergo facts quod non ^is.^ amp; 'Yndenam hocp^^^^ quod te odiße teßarisl'l^eßondetergo amp; ait\lgt;luncnon ampliusego idperpetro, fedpeccatnß ƒ ßnbsp;me habitat,Id eß,non ego hocfacio, quatenus renatus amp; Chrißimembru perßdemfaamp;u^r'''^’^^!itfnbsp;innata mihi natura quot;yiitiofitas hoc omne agit,dumßiritui relu£latur,amp; in me agit efficaciterj^nbsp;aClionibus mets omnibus fefeinßnuat. Itaßbinde duos quaß homines , itelduaspotiitsnaß^nbsp;quot;tna eadem^ perßna Paulus proponit, quarum hac quidem ex Ädamo in nos deriuata,nbsp;luntatirepugnat:illa yeroper ChrißißirituminßauYata , Deofiruirecupit, nos^adotntienbsp;Ambaptifla. impellit. Caterum turpiter abufi funt hoc loco Anabaptißa, ytfe omnts peccati\ immunes

barent. Ham in manifeßts quoq^ amp;fcedißimtsßagitijs depreherß, nonfe ,fedcarnem iß^fßJj pi ßondebant..,4t longe alia jipoßoli mens eSf^, qui non hominem,fed legem culpa liberarejolutf'^^^fnbsp;quia caroßue yttus homoproprijßimanoßripars eß,qua etiam totum hominem, qualtsfu^^^ ‘f,nbsp;elt^, comprehendit, nequaquampotelC^Ufnum ab homineopitsdid, quodcunq^indeprom^f^nbsp;fadmits, quacunq, aduerfus Dei legem deßgnantur. ^Aliéna potiusnbsp;beneßunt, eo quod illa in nobis Deißiritus operatur,nbsp;nbsp;nbsp;Interim fadunt hac ad principale^

epißola ßopum confirmandum. Docent enim, neminem ex fuis operibus iußifieari, Deo placere poße. Primo enim nihil ex nobis ipfis boni habemus, ciim ne ad cogitandum f,nbsp;Jtmits idond. Deinde quacunque exßritits fuggeßione amp; 'ygt;irtute fecundum legisnbsp;feriptum facimus, eiufmodifunt, 'Ttt propter concurrentem Ulis natura noßra prauitatei»nbsp;defedum coridonatione opus habeant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufa elf, quodpij quoque Dei iudidum

-ocr page 227-

HOMILlA XXXVir.

amp; 'tufliti4s/üasfirdiJorumcentonuminßarejJe clamant, Itai^ omnium ißorum licnoibts yßneße 'tt Itßtm Chrißum totis anirnü ample^amur, q^ui nobt^ iufiitia faUufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, amp; quifil»s na^

turayitißmedetur, 'Tpt adregnum Deifoßidendum idoneiejßciamur» Illi dtbetur btnediStio^ ha* »otgloria ü' poteßas in aternum^^mengt;

HOMILIA xxxvrr.

Noui cnim quod non habitat in me ( id cft,in carne mea) bonum« Siquidem uclle adeft mtW, fed ut quod bonum eft pcrfîci'am, non in«nbsp;uenio. Non enimfaci'o bonum, quoduolo: fed malum quodnolo,nbsp;hoc ago. Si uerô quod nolo ego,hoc facto, non amplius ego id perpc-tto, fed peccatum quod in me habitat.Compcrio igitur legem,uolen«nbsp;timihi fa cere bonum, quôd mibi malum adiaceat. Deledor cnim Le#gt;nbsp;ge Dci,quoad intcriorcm hominem : fed uideo aliam legem in mem«nbsp;hris meis, rebellantcm Legimentis meat, QC capttuum reddentemmenbsp;Jcgipcccati,quæ eftinmembris meis.Mi(er ego homo,quis me cripietnbsp;ifto corpore mortis iGratias agoDeo per iefumChriftum. Itaquenbsp;*pfe ego mente quidem feruio Legi Dei, came autem legi peccati.

I5\Z

. nbsp;nbsp;ta^qua inßluttf negotio nobii impedimento fiint^non poßrtmum locum habet noßri ipßua

in h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fKw enim natura noßraprauitatem amp; illiua 'vim non agnofcimMßtt'Vt aut fecuri

operum fiducia freti Chrißum nobis reddamus inutdem, in 2gt;Pon temere ergo TaulM^ ciim in f^gis traClationem incidijßtyinnbsp;ßdfttif ß*lt;’^ fiduciam collocabantmulcts amp; diligenter de cor-Proionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura dißerit: ^t^ earn nobis quafi ad oculum demonflret, femetipfum exempli loco

‘’i^^^dq^ipfeintra fipatiatur,docet. Kbiante omnia probe obferuandumei^contraTe’- pautushae ent ßmtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^atores,quifalfadélibéraarbitrio ^yiribitshominis doHrinaeccleßampaf- niauerèdefei^

in propria perfinaamp; de ßipfo hac omnia dicere,non autem ( 'vt Uli cauillan~ Pß carnalis amp; nondum renatiperßnam fußepijß. Loquitur enim depugnaßiri~nbsp;^^^inis interior is amp; exterior is fe item es^ lege Dei yoluptatem capere aitfadhacnbsp;“^inculis non fineßlicita amp; anxia animi ardentis confliitationenbsp;''Un I ^dhacgratias agit Deo ob exhibitum redemption^ beneficium amp; ïllius ’Mediatornbsp;ßuirel^' agnoficit atque tandem concludit, fie quoad mentem amp; hominem internumnbsp;quot;Verb carnem amp; eiics natur am âdhuc peccati lege teneri, Qtt^e omnia innbsp;fid illit nonpofifiunt locum habere, Hieritmnon ludanturcum carne amp; dejÿderijs eiitSfnbsp;'^ßui y^L^^dunt: nondele^atquoque eos lex Dei ^fiedtotisanimisabeaabhorrent, quamfiibinbsp;Itrari k ß^^duerßrifientiunt : innatamquoque natura prauitatemnonagnoficunt^neque eali~nbsp;fiduntnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlam indulgenria nimiafouent, amp;conutUiquoquenihilominus excufiant : bene-

dtaeueibr'^ /” exhibttunon agnoficunt, amp;proindegratias quoque nonagunt eitcs authori, ett^ hominis naturam hoc loco defieribit ,yipofiolM, qualis inßmetipfa eilf, amp; cuius reli-^lt;!uenteM j^ds credentibus manent, qui cum illisperpetuo luHantur. Sed Taulum ipfium

'«inipfidsnuperfiefiubpeccatum yenundatum ejfie^drpeccatum,ideiif,,corruptam naturam Ottomodopib quot;«»c 'Vtrumdiuina contrariafiunttquodquia nonnullis poteratobfeurius diHum quot;videri, peccatum ue*nbsp;dicens : Isloui, quod non habitat in me (id ei^, in carne mea)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dica*

ddigentiorem natura noßra conjy-''^fydum exb i'^'hocminm obfieruant. fidtprudenter admodumamp; circumßeileloqui-^^iintelligi ß^^^^ds loco tefiatur fie de carne dicere ,per quam hominem totum , qualisfiua natura ^quot;gnitionenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diximus. I ta enim cauet, ne ingratus Dei beneficium neget,qui eum fide amp;

'''î/« inflruxeratiin^hocrenatumnouis'viribusdonarat, 'vtcarnisdejyderijspofftf

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

-ocr page 228-

CAP. vir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

reftflere.Senfu^ trgo e^: Siii hoc compertißimum eße, quod quoad naturam humanam,j^^^ ji ^datno omnes accepimtts, nihil in femetipfi honi haheat,neq, etiam exßemetipfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ud'

yeroÿrohatper adie^am fententiam : Siquidem 'veile adei^ mihi,Jid ytquodhonume^ f^^^ (iani, 7ion inuenio, id e/Ç, non aßequor, neque eas mihi quot;Viret adeße quot;video , quibue adperßcf^nbsp;bonumtOpMeS^.Tantundum enim inueniendiquot;VerbumapudHebrteosßgnificat,Sicergonbsp;yoluntas quidem ad obfequendum legi Dii mihipromfta amp; procliutr e^l^ßfideadem adtonbsp;amp; imbecillanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod quot;volo nonfoßitperficere. Etperßciendi quot;Verbo quot;Vtitur, quot;Vtße adme(^ ‘

feUionti peruenire nonpoße ofiendat. Athicprobe cauendum nobitfueriti ne Eaulum homing iam in Chriflo renati quot;voluntate loquiputemuf^ 2d am nifi regeneremur priuf,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßfl

necogitarequidem,nedum quot;Veilepoßitmitt, quodbonum eï^. In renattsautem Ifeuiptob^ Li' 'Voluntate operatur amp; quot;Veileamp;facere^ Etfi'verbbonum'velint ,amp; ineiufßudioaliqfflt;^^j^’^tlnbsp;grediantur,admetam tarnen, qua in lege nobds propofita eii[,,peruenire nonpoßitnt,quoad i'’ .ßnbsp;quot;vixerint^ ßlarn quot;Vt ‘D.ÄugußinM aitßonum non perficitur, nifi dum abßunt à nobtiprauanbsp;ria:qua qnàm diu nos infefiant,amp; opera noßra comitantur, ea non modo remorari,'verutntfßnbsp;tiare amp; corrumpere filent, ne quot;veri bona amp;ßanBa cenßeri poßint. Ät deßpderijs Hits nonnbsp;mur,donee in reßurre^ione corpus hoc corruptibilequot;vitiumomneexuet,amp;corpori Chrißgt;^nbsp;ßimileßaBum, eittsßiritu totum regeturZ quo nomine alibi corpttsßirituale illudTauli^nbsp;Ergo quodnuperdixerat, hic repetit ; 2don enimßacio bonum quodquot;Volo'.ßedmalum

diceret: 2don in eoßubfißit natura amp; ingenij meiquot;viriofitas, quod nonßacio nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ./i’*

ris hominis quot;Voluntas in me effeUum cupit,ßedinßuper quodmalum eße noui, amp; quodUeo oa‘\ ü, deteßor,hocßiicto.Exquibttsrurßuaidemquodnuperconcludtt,amp; inßert: SiquodnoloegOt^,nbsp;CIO,non amplius egoidperpetro ^ßedl'eccatum quodin me habitat* Quem locum »dugnß^.K^iitnbsp;enarratione Tßalmi ii8. eleganter amp; doUe explicat,cuius 'Verbarecitabo,'Vtnos nihil.fitnbsp;Cluomoäo ho= conßet, quam quodolim quot;Veterts eccleßia doBores tradiderunt. Quarit enim, quomodo boft^ Unbsp;mo agere dic4’‘ dicatur,quod tarnen ipfi non agit f Et ita reßondet ; Intelligere debemus, quando peccatu^’hjftnbsp;°fi^tquot;atur in nobis,tunc nos id non operari, quando nequaquam ei quot;voluntd^^L;,'nbsp;conßentit,amp; tenet etiam corporis membra,‘Vt non obediant dejßderijs eius. Qmd enimnbsp;catum nolentibus nobis ,niß fila illicita defyderiai' Quibusfi quot;voluntatis non adhibeatut'^jJ. Äs'nbsp;mouetur quidem nonnullus affe^tts ,ßed nullus ei relaxatur effe^us. Hoc pracipit idefi n/lnbsp;lus,quot;vbi dicit\Ho ergo regnetpeccatum in quot;veßro mortali corpore adobediendum deß^dert]! tnbsp;nbsp;nbsp;ßfi/

exhibeatis membra quot;veßra arma iniquitatis peccato. Sunt ergo deßyderia peccati,quibti^ , huit obedire. Operantur itaq,peccatum hacdefyderia,quibusfi obedimnsnosnbsp;tem obtempérantes Âpoftolo non obedimtts eis,non illud nos operamur,ßedquodin nobis hdttnbsp;catum. Si autem defyderia nulla haberemus illicita, nec nos necpeccatum mali aliqttido^^^nbsp;in nobis. Hlotumporro illiciti defipderij,cui non obediendo non eum nos operamur, ideo amp;nbsp;dicimur,quoniam eSß^natura quot;vigor aliéna,ßed languor el^ noßra. A quo languors ommtt^^Lfihnbsp;erimus,cum ariimonbsp;nbsp;corporeimmortalesßa£lifûerimtts. Hac Augußinus,

qua aduerßus lulianum Telagianu lib. 6 .cap. 11, dißutat. Hunt quoad loci huiusßatu, hominem naturaßua corruptu amp; malum eße, neq^ quatenus homo eSß,, quiequam bomtsffi

¦ habere aut poßi. Si enim hoc de renatis dicitur, amp; Eaulus deßeipßo hoc idem confit Opera prapa^ temerartj amp; impudentes erunt,quifibijpfisplus qutddam arrogant. Coßutanturergohttti .(fnbsp;ratoria.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;thoritate quot;Validißime, qui ante regenerations quoq^ opera quadam à nobisfieri poßi

illipraparatoria quot;Vocant, ee quodUlisgratiam maiorem mereamur, amp; adhancpercipitgt;td^, praparemur.Quomodo enimßeipßumpraparabit,qui exßemetipßo boni nihilpotylf Aut qU^nbsp;bitur,quibonum ne quot;Vult quidem,priußquam regenerationis\^iritus quot;Voluntatem ipfiusnbsp;mnouetf Firent a cordis humani (inquit Deus) prauaßunt àpueris. Et inßraApoßHtttnbsp;eße dicet,quicquid caro fiapit aut quot;Vulttimo Dei inimicam eße teßabitur. Qmbus adde qu^nbsp;hacdißutationeFaulusquàm maxim'cvrget amp;inculcat,quodßanBi in regenerationenbsp;innouantHr,quàm quod in Ullispeccati reliquia manent,quibus cum Ulisperpetuo eß luattnu

-ocr page 229-

H o M I L I A XXXVII.

^uia diJ^utationM huitu occaßo ex lege defunjptafuit, paneü repetit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deillantiptrdi-‘ Legis ufits‘ut

^‘•Comperioigitttrlegemidefl,eam effèlegts conditionem amp;'ygt;fum,'\gt;tmihi yolentifacere boniimt firiutit wgctio, fttn adiaceat^ Idea quidam locum ijlum adieHaparticula ynicaJic legttnt ï Comperio igiturpetnbsp;^^^ptiamp;c,Sunt tarnen ex nofirtSi^ui legts nomine corruptam natur am inteUigunt, qute n^ts inflow

(uiufdam tïi^,quando nolts ita imperatt'vt illi omnino reftfiere aut eitu iugumprorßts excu~ ^°^fofifnus. Sed ytut *tgt;erba actipiantur^fenfin tarnen in idem recidit ^^uoad huim difiuta^nbsp;olfieruaridebet, qun nam legit ’\)finfit inJalutn negotio. ds nimirum^nbsp;”oti modo liquidfacere quidue omittere debeamu{^docet*,fedfimül noflram infirmitatem arguit,nbsp;’a«'.»!/« ^uàm nulla noflra 'T'iresfint, quando in membrit noflris delitefiens natura corruptionbsp;tynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftaualet^yt quod maxime 'volumw,non poffumw efle^um dare. Éadem ergonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noflra.,

j’”^»iamp;eorum qui ex diuturno morbo nonnihil conualuerunt,conditio. nbsp;nbsp;r enim illi interdutn

(tfl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiribus egregiè inflruBosputant,fidmox quantumfibi exJenio, aut morbo de.-

intelligunt, quando ’rires conatui non refiondent, amp; in opere quot;rel incejju quot;rix dum inchoata Ijjf'^^t./ta nos quoq^Jfiiritus ’rirtute excitati, adbonumprocUues fumuSi nr de 'riribits noßris ni~nbsp;noffifipfis^ollicemttr : fid quam parum pofiimui^moxfentire incipimus, quando legïfatisfa^nbsp;mandata exequiconamur. Tunc ergo nobis anitm conciduntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pattont penna ad pe-.

ß'^firmium amp;for didorum confie£lumyamp; defalutis rations ar dentine incipimw cowrit ar e.Vnde adhuc legem reTe infiexifle, qui fuis yiribits amp;fucrurn op-rumn-, .rir

‘'‘'^''J^^lfsolimexpharifieorumfiholtsproaierunt, amp; quales hodisfunt ‘^ionacln.ss- qmeo^

^’’^diricnes fequuntur. Habent illi legem Domini, amp; de yica Cbnfliana offieijs multlitn dsfle-finfum non yident neq^ illam ’Tero yfui accomodant, nulla ad eos c.v nge ystà-a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorumfimiles^ quifliecula quidem multa czpraclara habent i nunquam aiitsin

yultum ad ea componant,aut huic afierßas for des abluant,

tfj, ^^^iteturaliquit,quomodo ifialocumhaberepofimt inrenatis, quitam Cbrißt fiiritumaC- HoWo '/«fm’or in hacpugna certantes interfi confirt, amp;ita huitti myflertj caufas ddigentitisnbsp;antem hominem duplicem Interiorem amp; Exteriorem^ yel Spiritum amp; Carnem. Tbinbsp;per interiorem hominem ipfam modo homints mentem aut rationem,per exte-fiistrafiioribus amp;peeuinis intelUgamuit ha enimphilo-

^^imhominem dijiinxerunt,quam diflinHionem olim 'Pelagiani libenter amplexifitnt,amp; ean-^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ohtrudere yoluerunt,qUaji is nihil alt ins in hominis natura agnouerit^ Tidebant

«It' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libero arbitriofauere^quodipfi afierebant gt; ytfuam iufiitiam flabilirent, Sed

firiptura facraphilofiphatur, amp; dum ita loquitur^ hominem totum quantitéqitantits ^^^^^^^^^è^^-duterioremyerodidc^quatenut per fiiritum Dei intra nos agentemmoueturyelre-hnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ante, quatentts carnis afledw fisr dejideriafiquens^mundi huius delitijs,opibiiff

’’«h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reltquis quafub finfttm yeniunr^capitur amp; detinetur. Et huncquidem

^'^^ines ex primo parente per naturalem gener ationem habent. Interior autem ex regene-Ica’^^’^'^^^^^tumaecipit.Ttrumqj abaltero ’Paultti diflinguit^ quando interiori homini tribuit Lesentetttls e3* 'pentif,id eif^propenjionem quandam amp; efficacem fiirittts motum, qui nos ad legit Dei ob- l^x membro»nbsp;litnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impellit:£xtfriori y era legem membrorttm^idelf,concupifientiam, qua intranos de-

omnes hominis facultates excitât mouet, yt contempta lege Dei car-

^yderijsatq^cupiditatibttsindulgeant. Qg^dfieosßic^es, quitotiadhuc carnalesnondum ‘^j^fUjuihil inilli} prater externum hominem inuenies. ^am carnisfenfiti atq^defyderiafi-**'''T‘'’^^tionis autem (qua in illisnobiliorparstif) yfum non alium habent, quàm yt ea qua-

3 m prafinti uita ztr fiio inflituto tommoda ejfi arbitrantur. In renatis autem yterq^ ho-Chrifli^ quiquamuis eoseximmortalis yerbifimine fillnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regenerer^carnemt(imencumfuisdefpderijsnonomninoabolet,fidmanent

^°^dgt;fltira^neq,prorfMinefficaces ,qtia luila amp; certamini huicoccafionem t^rmateriam ß^fjqsfodinprafintidefiribitur. Heq^entmaliquispugna amp;certaminilocitseßet^nifipartesnbsp;^^^flditerpugnantes concurrerent. Hispramifiis ad'Pauli'verbaac-‘^us, quibus ytrumq, hominem cum Juts derpderijs amp; ex his enafientem luHam defiribif» Dtnbsp;îf 5

-ocr page 230-

CAP. VIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

inter’wriitaqfficlo^ttitur'Tfele^orenimle^t 7)ei^quoadinterioretn hominem, lex 2)ei, amp; yoluftatem ex' ea capio fingularem. Et fané efl^ hoc proprium eorum qm t» 1nbsp;Chrißo renati amp; filij DeifaBi funt, ^gnofcunt enimpatritfiti yocem , hanc libenter Ùnbsp;dioaudiunt, amp; ^uia in lege nonmodo de yoluntate eiuf admonentur ,fedJimul in ilU exfffj)nbsp;y ident Dei imaginem, ad ^uam initio conditifuimuf, non pojjùnt non admit abili eiitsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj

Jludio accendi : qua caufa eif^, quod dies noBefq^ (yt Dauid in Efalm, i. dicit) in meditatioß terunt,amp; cum eodem clamant Eloquia Domini eloquia munda , argentum excoSum in catim ,nbsp;reojpurgatum fepties, ludicia y elflatuta Domini y er a ßmul amp; iußa., magts exfetibÜMnbsp;auTumpraßantißimumyamp; dulciorafauis melleßillantibu4,amp;c, Tfalm,ii..amp; *9«nbsp;ferri debet, quod in Euangelio Chrißui ouibtts fuis dr Dei filijs hoc proprium tribuit,nbsp;yocem audiant.ynde apparet ab ingenio filiorum Dei alienißimoSi dr ideo hoc nomine indig'f'gt;^nbsp;qui à lege eius abhorrent, dr yerbum eius fugiunt, nt quidaudiant fuis iniquis dTpetulantdi^^J^^nbsp;dijs aduerfum. Cttterum homini interiori alttrum ilium opponit quern externumnbsp;fcripturteyocant,dr huncitadefcribit : Sed yideo aliam legem in membrismeis, rebellantf’'nbsp;mentis mee,dr captiuum reddenttm me legipeccati,qua f/Ç membris meis. ’Membrorumnbsp;totum hominem nondum renatumcum facultatibtts fuis omnibus intelligit*, dS' huic legetnnbsp;contrariam tribuit,qua diuerß reßeBtt lexpeccati dr lex membrorum dicitur, Lexpeccatt^nbsp;rum,quod cupiditas ilia per fepeccatum, amp; ßmul omnium facinorum qua aduerfus Dftnbsp;tern dejignamtis,cauß eBÇfLex membrorum autem, quia per omnia hominis membraßßtf^nbsp;nes partes atq, facultates hominis diffufa,Ulis ceuinßrumentis adquauis feeler a abutit^-(tnquit) in tantum yincir,yt captiuum ducat,id eS^, laqueis amp; yinculis prauorumnbsp;confiiingat,yt quod maxime yolo.perßcertnonpoßim.Hinc er^opugnailla oritur,quatnnbsp;lusmodb inpraßntideßribit,fedcuiuayimomnes fanBi infemetipfis quoq^finferunt,nbsp;confeßißnt. ^uid enim aliud Dauid,quandofe inpeccato conceptum atq^ natum ejß fatetUt !nbsp;aliudfanBißmul omnes dicunt, quando iußitiam fuam inßar pannorum mulierts mtnßrn^ ‘jißnbsp;fiantur,dr proinde or ant,ne Deits cum ipfis iudcio contendat, neue fuum erga illos ittsnbsp;C hrißus cert'e hanc in fuis difeipulis perpetub locum habituram eße docet, quando ßirifiifgt;^nbsp;promptum dr ad obfeqttium Deoprajlandum paratum, carnem yero infir mam eßi tnonttnbsp;kortatur, yt qui per cuts fanguinem abluti dr in ipfi renati funt,fubinde pedes abluant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ

harentes [ibi carnis reliquias dr ex his dependentem yita totius confuetudinem diligent^ ßy ßudio corrigere dr emundare fatagant. Sunt hacprobe obferuanda in pugnis eiufmodinbsp;mbits, ne nobis quidnouum aut infolens accidere putemus, dr proinde in defierationisnbsp;adducamur. ISLamexercet quidemadhunc modum Deus eleblosfuos, eojdem tarnen .ß'nbsp;non finit, imblabentes dr proßratosßiritus fui yirtute rurfus erigitdr nouis yiribus i^rnbsp;Eifhacdulcißima piorttm confolatio, quamplane außerunt df extingunnt ,quicunq,nbsp;de feipfo hac dixiße,fed alienam hominis nondum renati perfonam fufeepißi contendunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßfi

praterea locus i/fe, ne quem temere damnemus, in quo aliquid yitij reliquum eii^ gt; nut jß cert amine inter dum fuccumbit, yt facinus aliquod manifeßum aduerfus Dei yoluntattrn^^ mnbsp;infir morum offendiculo defignet. Teccant inhocyehementer Änabaptißa ,quidumnbsp;tnerts perfeBos amp; peccati immunes eßefibi perjuafirunt, mox omnes eos damnant, in qttte ,nbsp;quid yitij confiicantur,nec contentifuntprtuatim ynum dr alteram damnattiß'e,fedtatas ßfAßinbsp;(leßas fatana tradunt, amp; feifinatum nocentißimorum funt author es. 2gt;loßri potius offitif iißnbsp;innatam dr inhärentem nobis natura yitioßtatem agnofeere, cum illaindefinenterluH^^^’'^!^nbsp;firm am retinere etiamft nos aliquando labi contingat : aliorum yero yitia feramus patient tf 'ßnbsp;fecundum charitatis legem emendemus,yel etiam occultemus,ne defratribusperdendispotn*^“nbsp;firuandis folicitt eße yideamur.

Psoltu cerpori nbsp;nbsp;nbsp;Sed ad Eaulum redeamus,qui luBte huius grauitate dr propria infirmitatisfenfu q^

mortis Juccum fits exclamat : ^Itfer ego homo, quts me ertptet ex tfio corpore mortis ß Corpus mortu ruptam illam maßam, qua ex .Adamo originem duxit, dr qua totum hominem per fuanbsp;Cr improbas fuggefiiones adpeccandum impellitfdritamort^amp;ef(itijmateriamatqiCat‘f

-ocr page 231-

. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOMILIA XXXVn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88

ha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenju Je^rejpps fe inferiorem yiJet, amp; exclamatione illa tefdtur^ fe neq^per

^roindeeliuino aUxiliofibiopue eJJè.Quoddimfibi in Chri fgt;^oxanimum rurfn colli^ens fibijpfirejpondet: Gratias a^o 'Deo^er Ie~nbsp;cofj. Que '^erbamanifeflè docent^ ilium non 'vitatxdio addu^um mortem optaujfe, fednbsp;KowwiÄi/ßtferatumfetijfe^'tgt;t illitn yiniulif liberattu Deo feraite er Uber-^nbsp;orißi merito partam tueri pojßt. l^idemits autem in hoc Taali exemplo (jui nam afedusnbsp;fnt fanilorum^ quot;Primb^non occulte modo lu^antur cum carne amp; mundi illece^nbsp;^uoque fuam publice agnofeunt amp; fatentur^eandem déplorant amp; diuinittti opemnbsp;igt;fgt;putienter ferunt queipfsprêteranimi yoluntatem accidunt^neq^ '^itxhuitnnbsp;amp; icrumnofe tedio fe yinci patiunturt quoad fe Deo feruirepoffe yident. 'Pre--ie,,j ^^^’’‘idam Dei rejßiciunt, amp; benefeijin Chriflo exhibiti conftderattone animum collgitnt innbsp;»L 0 ^j^'^ffnul^ Deofefegratos atq^ obfequentesprebsnt. Imprirnd autem Chrifum lejum fibinbsp;çj, ^^[pwunt^huncomntsbonimediatoremagnofcuntjjuic^ni fidunt,perhuncpreces fuas jimulnbsp;fn/i^^ionem Deo patri offerunt. Hec (inquam ) piorum in huiia quot;^ite paleßra fludienbsp;dlicogitationibus occupantur, Itaq^meminiffenosoportet^hec pugnantiumamp;luUan^nbsp;’quot;‘'n ideoq^ hts non pofe yti eos,quinon pagnanttfed priufquam irparenam defeendantfnbsp;Jquot;!peccaticarntfq/eruitio-fefeturpitermancipantSqualeshodieplerofq,e^f^yidere^

^'quot;'flßno nomine amp; fide gloriantur.

^rablationfs fuedefierationts huiits conclußo, quam fie infers: Ttaqueipfe ego mente 'd:-quot; peccati.Sunt hec yerba (yt Pluguftinits contra lulian. Legtnbsp;fidbis)iam fubgratia conjlituti, fedadhuccontra concupifcentiam fitamdimi- feruit,nbsp;^oufintientts ytpeccet^ ‘Mentü autem nomine^non yt philojophi,ytiturj jedper illam

' î^^^fsnits regenerattts eïlf^ intelligit. Quoad ergo regenerationts gratiam amp;¦ efieÜum fe

J^nutn effe amp; Legts diuine Jludio teneri profiteturZ quoad carnem y erb zsr propriam homintS peccati firuumejfiagnojett, quiaadhucapudipfum carnis esr peccattreltquienbsp;yerbpaucts yerbts docet, quenoftra fit po^fregenerationern conditio, amp;nosnbsp;S’*!)! ***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam peccatum habere ofiendit,honi yerb omnts authorem faat Deum,

Weragratiaregenuitin Chriflo Tefu,amp; fuoJfiirituregitatq^ fufl-ulcit.netoti pereamus, i^f^^'^.^'^'^anißimum commentum,quicquidScholaflici amp; Sophifle de libero homints arbitrio rit e-nugantur. 2d am etfi in i]s,que nature amp; ciuili yite feruiunt,aliqua poßimus^in ijs ta-f^i^^’*‘^^dfalutem eternam ße^ant,amp; Dei iudicio ßbijeiuntur,nihil boni habemus. 'ßequiriturnbsp;.^^fdatnus amp;yelimits ea,queadregnum Dei poßidendum neceflaria funt,zyitdiuinanequenbsp;),ij'*^’*^gt;^f^yolHmus. 2donpercipit enim homo animalts ea,que fitntßiritus Dei (h Cor^l.) amp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo palam repugnare iam ante demonflratum efl, Fruflra ergo noflris yiribtti^aue

Z '^f^^fi^ofummeritKgloriamur. Obifiiunt illi,nosDeuminiquum\fingereamp; imprudentem., P^^^^piatqueyiresnoflras ßperent.yft ipfipotiusin Deum iniqui funt,quando eumle-fi*^ifiiuuc: adhec pltts quarn flipites amp; trunci funt, quando non yident, Deum iflanbsp;^10 pfacepijfl,^ubd illa preflare in noflra poteflate fit, fed yt no fire confidentie criflas depri-preceptorum Deiconfiderationeinnoflretmbecillitattsagnitionemnbsp;^caniur, Etqaàmuis huit regeneratio ex parte medeatur, amp; filitts Deinosin libertatem yin-libertas tamen illa manca amp; imperfe£lanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoad in carne yiuimus,id^ noflro yitio fit,quos

^'^atireliquig remorantur, qub minus adperfe£{ionem poßimuspertingere,Semper ergo orandum Dette noflrimifireaturfàlut^yerbfiduciaminynum ïefum Chriflum col-locemus, qui y tpeccatum mundi fuflulit, ita yiribue nouts nos in-flaurar, yt in illo poßimus omnia. Illi debetur bene-di^io, honor,gloria amp;poteflasinnbsp;eternum. Amen.

i 4

-ocr page 232-

c A P, vilh

IN EPIST. AD

ROMANOS

T VIIL

A ‘ xxxvrn.

C A P V

H O M I L I

NVlla igi'tur nunc eft condemnatio ij's, qui funt in Chrifto Icfu,t)S nimirum, qui non fecundum carncm ambulant,fed fecundùmnbsp;Ipiritum Lex enim Spiritus uitac in Chriftolefuliberauit meàLegcnbsp;peccati QC mortis. Nam cùm impotens eflet Lcx,eö quod nihil poflc*:nbsp;in carne,Deus fuoipfius filiomifToinfimilitudinecarnispeccatoob*nbsp;noxiae, etiam depeccato condemnauitpcccatum in carne,utiusdludnbsp;Legis compleatur in nobis, qui non fecundum carnem ambulamus,nbsp;fed fecundum ipiritum,

OSTQVAM Diuta Taulus nuperabundedißßeruit de Lege Grpeccato,item 'tiirtute Gr efficacia,tömod'e nunc in hoc Cap. de gratia Dei nobts in Chrißonbsp;j ta amp;ßirittts Chrifti^^quo ts nos donat,yirtute ßermonem inßituit,docenStqm^^^. .ßnbsp;operetur,qui Chrißo perßdem yeram inßeruntur. Continetur ergo duobttshiß

bus tota dodrina, qu« hominem in fuijpßus cognitione inßituit.^ quam non pofiremam yt^^ rl /S ti« partem eße^philoßphi olim dixerunt. In priori enim, quales ex ex nobts ipfisßmuSjdoctf'nbsp;praßntiyerb, quid in nobüs efficiatregenerationis gratia: quam quia philoßphi prorfttsiÿ^'^^ fifnbsp;runt,manium amp; imperßblum esîÇ,quicquidde homine amp; eius naturaillidtßlicarunt^nbsp;ißorum omnium e^L, » priorts quam huius in qua nunc ßmus tonditionü conßderalß^nbsp;citemur ad obediendum ßiritui huic,qui tantorum bonorum in nobts author efÇ, yt^ßtßnbsp;fiantes fimus inßde Chrißi,quamßemelßuß:epimus,

Vttdeßt,quöd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Connedit autem hunc tradatum cum ijs,qu« praceßerunt^Gr clarius exponitquod

reticuerat,partim obßurius Gr breuiits perßrinxerat. Elamßenfu propri« inßrmitati^ ceduntad coit^ txclamauit* Elifer ego homo,quts me eripiet exißo corpore moi tts f Etmox ßbijpßß^f^tlnbsp;iemnationent. Gratias ago Deo per leßiim Chrifium Dominum noßrum, Ißus autem conclufionem intulit' gt;nbsp;quidem ßeruio Legi Dei, carne autem Legi peccati. Elunc ergo exponit dih^ß


^Ufs ilium libérant, amp; q^uare Deo^ratiasagatt ynat uem hoc bonum ißji obttgtrit,juod fie fuaßeccati reliqutas circumferat^mentem tarnen Deo totam conjecrarit, Gr italo^uituî'^nbsp;i^irur nunc ef^ condemnatio ijs, qui funtin Chrißo /efu : ijs nimirum ^qui non fecundt!»^^“nbsp;ambulantßedßcundiimßiritum.Senfui yerborum ißorum hic e[l^:EtJt inpijs amp; tredenttbtnbsp;catum adhuc reliquum ßt, amp; ex eo grauia inter carnem amp; ßiiritum certamtna exorianff*^nbsp;tarnen proßterillas feccati Gquot; corrußta natur« reliquias non amßliui damnationi amp;nbsp;ttntur^fed promter Chrißum Ießtm,cui perßdemßint in/iti.,pro iußtf cenfentur, amp;nbsp;hoc ipjißimum Euan^elium, quo nullum nuntium l«tiu4 Gr iucundius hominiafferri polàC'nbsp;enim perinde ei^,ac fi qutf capita reo amp; iam condemnato ipji ignoßenta gratiamnbsp;qui cotra ipßtm latam morta fententiam dementer abrogaru.Et ccnjitlto quidem at^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gX

aiunt)ißam conßilationem Eaulia ijsproponit,quosnollr«'Tpitioßtata amp; certaminaillii*^è^^ ' ßmi^quodfußinemutßeßripiionepriui terruerat,

Qualii no/lra tiberatio pernbsp;Cbrißum.

Docet nos loctts iße,qualaßit liberationoßra^quam in Chrißo heßt habemfU.ExpritnU^^. i ßrima yerba, 2^ullacondemnatio.^blon ait^T^ithilcondemnationeautßuppliciodignurniß^inbsp;la condemnatio. quot;ELam^yt iam ante diximta,manent infanda etiam gt; eliqui«peccati,amp;nbsp;ter in cogitationibiu, dida,fadà atq^ depderijs noßiaßfe txtiwn. Et Ji ßndos exnbsp;ptione atq^ inde emanantibtapeccati tffeda «ftirtieSyhos quoq^ damnationem meren yideb^'^fnbsp;enim ßrma rata^manetßententiailla:Elaledidu0,qui nun omniaßierttyqu«ßcripta¦j/fnbsp;Legä huiits. l^a ßententia ß:ipß)s grauari agnoßunt, amp; ideo orant: Domine ne intresifiii*^'^^^^nbsp;tumßeruätua'.Eeccatorumadoleßentt«mea.,acßcelerummeorum neßsmemor:memineftt^^^^^^nbsp;meißcundum benignitatem tuam,propter bonitatem tuam o Domine^ ^odergo non

-ocr page 233-

H o M I L I A XXXVIII.

iJproprer Chrlßum fit^eo ^uoi huic funt infitt, amp; idem ille nobüàfatre iuftitia faBus eß. Vnäe nrßs colliguur^^uodante multts demonßratum futt^yidelicet nosßolaßde ittßificari amp;faluosfie-n.HAmnationis enimfententiamßoli illi effugiunt^qui funt in Chrißo leJit.Ât in eo fitntß)Ucreden.^nbsp;tts^neque aliud in nobis medium ßue inflrumentum efl, quo Ghriflum apprehendere-^aut huicinferinbsp;Mimas,£rgo flola fide iuflificamur amp; adamnatione eximimur..gt;ddhtsc euertit hacfiententia TPau-piomnesaliasJatisfiaBionesnbsp;nbsp;nbsp;expiationes peccatorum, quafcunque hominesfiuperßitioßi exfiemft-

‘Y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifluminflituunt. Si enim foli Uli à condemnatione Itberiflint,quiflint in Chrißo leflut

xiinl huiusflierarepoflfiint,quotquot Chrißo deflituuntur, quamuis circainfinita alia fiemetipfosfati JfHf. Imfrimis autem ad extinguendu Turgatorij ignem locus hie inßarfiuminis yberrimifleruittnbsp;^Amjt Monachos amp; Sacrificulos audiamus, iudicium ij quoq^fiubeunt amp; ad purgatorijflammasnbsp;^^^«ntur,qui in Chrißo leflujiint, dr ineiusfide moriuntur. flauloigitur contradicunt,quinul~nbsp;efleteflatur. quot;Keque hoc exfemetipflopronuntiat,fldnbsp;ç’^^flpmdixifièflciebat:..ylmen amen dico yobts,qui audit yerba mea, amp; credit ei qui mifit me,ha-yttam eternam: amp; in iVDicrVM non yeniet, fled à morte tranfluit in yitam. Sciebat itemnbsp;fi^^ Chrifliana morituro diBum fuißß:Hodie mecum eris in paradiflo .Quihusnbsp;^ij^od Chriflus nihil eorum cxlautt dißipulos, qua adflalutem coflequendam faciunt. ^iayeronbsp;J^^^^f^urgatortq ignts menttonem nullamfieett ^Jatts confiât, ilium inflaluttsnegotió locumpror~nbsp;^‘^’“‘^^ttmhabere.Confirmât hancnofiramflntentiam yoxcxlefiisadloannem delata: ScribefiBeanbsp;^r’'!^^^^i,quipofihacin Dominomoriuntur: Etiam dicit fliritus, quoniam requiefleuntà laboribusnbsp;J ‘‘.^.’^i^fueoru flequuntur eos. Itaqflnterfidei articules hiequoq^non temererelatus eß, quo nosnbsp;pfccatorum credere profitemur.Ec enim hanc inoratione Dominica petimus, itanemonbsp;debet, quin eade ex Dei gratia omnibus obtingat,qui Chrifium yera fide amplexi, amp; eiusnbsp;Lf. j^f^^idam non amplius flecundiim carnem,fledflecundiimfliritum ambulant, Dequaparticunbsp;dicemtts.

te ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cauflam yideamus,quam hts yerbts exprimit Âpofioltts*. Lex enimfliritus yi CexAiirittfUti

” fliflo Ieflu(idefi, qui in Chrißo amp;perhunc nobts confertur ) liberauit me alegepeccati amp; tlt;e adamnatio' yitx, yiuificamjßiritusflanBi yim, qui nosfide donat ,per hane ”nbsp;Ÿ ^flrit,eir tarn iuflitia amp;flanBificationis, quam yita amp;flalutts in illo confortes reddit.Hancnbsp;nomine infignit, quia credentibus legts loco efi, quando ilium fuum ducemnbsp;nbsp;nbsp;magifirum

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtempérant} fimulq, Jßiritum hune corrupts natura op^it, quam legem

o/**j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impellit,amp; caufa eß,yt mors quoq^ in nohis t^rannidem obtineat,

(((¦ nbsp;nbsp;.^PPfos,qui Chrißoinfitifi(nt,praterinnatamipfisnaturayifioßtatem aliud quid habere,

ßr« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficio liberentur,ne ilU^ccumbant, nde apparet, liberationim amp; falutem no,-

. ’’0« in nudafidei confeßione confißere,fed d Chrißo pendere,qui yt meritumfuum nobfs com-flit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ißiritu flio efficaciter in nobts agit, amp; regenerationis yita^ noua nobts author eß, Ser-

conflitandtshiclocus,qui amp; fide amp;• falutefeuliberationein Chrißo gloriantur, ciimnui Jçffusfan^f indicia in Hits appareant, amp; potius naturaflta corruptioneminfefead mortem amp;nbsp;(vntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patiantur.Sunt hi eorumßmiles,quifi yaletudiniprißina exmorbo reßitutos di

totis adhuc yiribus amp; membris omnibus debilitati in leBo decumbant. Difcant ergo libe-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,fiu potius libertatem fuam, faBis teßari, qui illam oreprofitentur, Interim hinc confola

fffant affliBaconfcientia,quibus fatanpeccatum amp; mortem obißit. Ham etfi reliquiapec-nobif adhuc locum habeant,corpus quoq^ morti obnoxiumßt, Chrißus tarnenpeccatum ita ex» ’^obts tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^on imputetur, amp; ideo ne mors quidem in nos imperium habet ,fed per ilium

^vnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cß ex yita mortali adimmortalem amp; beatam.Et quamuü,quoadtn carne yi-

Mfmt^amp;^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^ciant, tarnen qui in Ulis agit Chrißifiiritus, illos in hac luBa fuccumbere

amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1*’^° ^bßurius yideri poter at quod dixit, myßerium hoc totum diligentius explicat amp;

t nj rathM'^ff,.^, q^am cum impotens eßet lex ,eo quod nihil paßet incarne, Deus fuoipfius quot;iCm ^flfl.^cudine carnispeccato obnoxia, etiam depeccatocondemnauitpeccatum incarne^nbsp;^fisi udlegiscompleaturinnobis,quinonficundiim carnemambulamus,fidfecUndiimßiritum.

gt;•

-ocr page 234-

C A P, V I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPrST. AD romanos

lufiificatio ïegi HÙ autem duo agit ,Apofloliu, Trimo iufiificationem tä- falutis feu redemptions ßmplicitcr nt' fniplicieer amp; difert'enegatüd^propter ludieosfacit^qui huic nimium addict erant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfc

opera iuflificari contendebant. CircumJpeHe tarnen amp; cautè admodum loquitur^ ne legem conf Uofius pr ofc Inder e putetur.,^it enim legem in carne nihilpoff. ^on igitur legis .^fed noflronbsp;quod per illam nonpojfitmts iuflifcari\ amp; inutilis efi lex,non quidem perfefed quod innbsp;tiofamßdefl^innosincidit ^qui quanti quanti fumus,corrupti amp; ne ad cogitandum qui^t»*nbsp;fumus.Etenim ft legem probe confideres, poter at ilia fufpicere ,cùmplenè amp; perfeBènbsp;quacunque ad Dei cultum c^ryitte totius officia pertinents Ter nos autem fiat, quo minutnbsp;aliquem falutiferum in nobs haberepofiit. iKt ergo artifex ingeniofißimss non in quaus mn^^nbsp;tern exercerepotefi,quamuisarti nihil decedat: Itaneq^ lex^queeformandte yitee magfiesiigt;’^^'^ic^nbsp;net,hoc fuum mtinus in nobs obirepotuits Kehementer ergo errant, qui aliquemfitifnbsp;cari,amp;yellegemhumansytribts impleripofie, yelintquot;'-'--'- - ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-tn,^,lt;ten

nabis opera praparatoria tm diximus in Dei conj^eßu finbsp;-, tAthancimflerenonpofTunttj^^^^'l^ j

quibts amplioremgratiam mereamur. ^am quodfixpe iam confifierepoffunt,quam que legs regule probe rejfondent, t^it hanc implere nonpoffunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Juflificationis ratio exponi*nbsp;tur.

carnis mole adhucgrauantur, que ip fam quoq^ legem quafi débilitât, yt finem fibt propofif'*^ i pofiit attingere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßit'

^lterum huius loci caput efi,quod yniuerfum iuftifications nofire myfterium breuitif cid'e comprehends ,yt quomodo nosfpiritw Chrifii liberetfintelligamuSsSumma yero omfgt;^^ .^tnbsp;Deum mijfo in carnem filio fuo id ex gratia preftitiffe, quod nobs preftitu impofiibile ernt-ro locus hic(yt modo diximus)omnia compleBitur,que de negotio ifiocognituperquàmnbsp;cipoffunt,fingulaspartes ex ordine injpexiffeproderit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

Author iuftifis Trimb authorem totius negotij indicat DeumsFacit hoc adfaluts nofirecertitttdttittt^s cationisDeus, ficientietentationibusmedetur,nepeccatorummultitudine amp;grauitateterritidefalutenofi‘^.^nbsp;bitemus.fi^ia enim Deus muite miferations amp;fimul omnipotens efi, procul dubio nofir^^‘^finbsp;neq^fons Hie gratie exhauriri,neque eits omnipotentia impediripoterit,qub minus nosnbsp;hoc Dauid,quando dicebat: Si iniquitates obferuare yels o Deus,qusfitbfifiet f Ferùmnbsp;mentia efi,ty‘ideo timers,Docetpretereaprimum hoc membrumfaluteno alibiquàmaptf^j'fiinbsp;tir quidem in eius gratia atq^ mifericordia, queri debere. Docet hoc ipfe apud Ifaiam cap-Ar ƒnbsp;Annon ego Dominus f amp; non efi aliis Deus prêter me, Deus iufitsamp;faluans nullumnbsp;S^^icite adme,amp; falui eritis omnes fines terre. Egofum Deus, amp; nullus preterea.Qÿ^nbsp;nobs efi,quo Dei huius beneficentiam mereamurß,Aut quibusyiribus eum cogemus,yt¦ pt'nbsp;Tatem adnos iufiificandum eirferuandum exeratfCum Dauide igiturdicamusquot;Mifetett^^ inbsp;vs pro bonitate tua,amp;pro multitudine miferationum tuarum delefeeler a mea,amp;c,Tfal4^gt;nbsp;Mediator iuflinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t quia nobs,fi nofir am naturam amp; conditionem cum diuina confer as,nulla cum

ficationfiCbri nio intercedit, ’Mediatore iufiifications amp; redemptions nofire indicatFilium Deitqtttf^quot;^^ ftis Cei F. gjß J fimilitudine carnis peccato obnoxie, Ifiis yerb yerbs tarn diuinam quàmnbsp;jefit Chrifii natur am comprehendit, amp; Deopatri coeternum atque coeffentialem Filt^'’’nbsp;nemfa^um efie, idefi, humanam naturam affumpfiffe tefiatur , yt qui iam in yna perfit^^nbsp;Deusfiniul amp; homo efi,internos amp; Deum*M.ediators partes obire poffet. Ergo quod denbsp;dine earns hie dicitur,nequaquam eo fenfu accipi debet, quern olim heretici Apofiolo obtf^nbsp;natifunt,quifilium Dei non yeram carnem,fed carnisfimilitudinem modb qffumpfijfitonf^ finbsp;Quod Taulo ne in mentem quidem yenit,qui Chrifium alibi ex femine Dauidis hominemfi^nbsp;quoadcarnemexludesoriginemduxifJetefiatur.T^m.\amp;Cfjfia ergolocutionepotiusdotnbsp;luit,eum ita effe hominem faClum, ytfiueformam fiue materiam JpeBes, hominem y erumnbsp;Quod ytinfiniti alij locifcripture docent fit a ebdempertinet, qubd carne eits peccato obnose^^^ j’fifnbsp;caCnon quidem qubd ilium alicuius peccati reumfuiffe putet,fid yt clarits exprimât,nbsp;carnem affitmpfijfi,quàm nofir am, qult;e feiapte natura peccato amp;\huius fitpplicijs obnoxiatp'^ Lffnbsp;cato tarnen immunisfuit Chrifii caro,etfi quoad alias conditiones,nofirie per omnia fimilfinbsp;earn in ipfi conceptwnts momentofanChficauit,ytpote non communi hominum more ex ytmnbsp;rs congreffu,fed exJfiritu/anblo conceptus, qui ’Mariam yirginem inefiabili yirfutefixtf^^^

-ocr page 235-

H o M I L I A XX XV Kr* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 0

»iaterßeret. ^od promter multas caujas ita fiert ofortuit. T^ampofie^ ittfiitia^yt in ea i^fia carne iudicio einsfiatüfieret^ q^ult;s peccauerat^ amp; cuius peccatis Ulinbsp;T^^^^de exigebat hoc ipfum noßrxfialut^ ratio,'TPt mors in illo locum haberet cuittinbsp;^'‘lt;1)1 7^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^ortebat. Facitpraterea hoc adnoftne fidei certitudinem, quando ficimus Deifi-

exc^pto)filmilemfia^um efifi, (S' proindefidelem eße Tontficem^, jiiccurrerepofiit^Ideo enim efiuriem amp; fitimfiufiinuit^nbsp;fihjß^ ^fi^i^ittus eS^^ideo trijlitiam t!S dolores omnisgeneris cum diris faute mortis terroribuSnbsp;humani ab eo alienum eßet, amp; nobisßem facer et, ipfum non ignarum mali miferitnbsp;Aii^jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerb yt rurfits ofienduntfialutem nobis ex meragratia obtigiße (quis enim no-

^fifp^ftfretur DeifiUusf ) ita admonent nos hoc quot;rnico falutis quot;tvledia-^ß^ debere amp; in omni tentatione ad hunc 'rgt;num confitgere. lgt;Pec enim ißa modo pro ^’lip '7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eS^fedidem omnesquifalutem efuriunt amp; fitiuntf autfubpeccatorumpondéré

incredibili benignitate inuitat,amp;gratuitb omnia oßert^qua nobis ad iußitiam amp; neceßartafunt. F'ide Ifa.^, '\latthAi.Ioanas, Ideo Taultis dicebat* F'nttinbsp;quot;^^^^^diator Dei amp;hominum, homo lefua Chrißtis.Et loannesadhunccomunernnbsp;»lo^j ‘^^orumaduocatueosremittit,quipeccatisßis Deiiram meruerunt,t Joanil.ppuicuq^ergonbsp;Ivlediatoresatq^aduocatos quteruntjn amp; in ilium ingrati funt^amp;nbsp;iuiußititeatq^crudelitatis infimulant^quifilium in hanclachrj/marü ’Vallemfinecaufitnbsp;demergere yoluerit, cum alia ratione eS per alios 'Sediat ores nobis paßet fiiccurrk Ergonbsp;hoc Fauli di^um., Deumfilioßo mijfo idpraßitiße, quod nobisfa^u impoßibilenbsp;^^pdnec ipß quidem Lexpraßarepoteß.

iußificationis amp; redemptionis quot;fideamus^quem bis yerbis jdpoßolus tiiodus iußij-^tibrßf'^epeccatocondemnauit peccatum incarne. Ebiprimo loco po/ititm peccati yocabulum incarnato dtlitur t qui pro peccat^ noßris yiilima fa^us eß, Q^^o finfu etiam innbsp;^^^^^tb.cap.^ficfiribif.Fecit yt is qui non nouitpeccatum,pro nobis peccatum eßer^ytnbsp;^‘”gt;«1 iußitia Dei in eo.Sunt autem locutiones ißte ex Lege defumptts, ybifrequens eif^ yinbsp;*^‘’^*’4'''^*” expiationem oßerebantur, peccata dici. Exempta habes Exod.z^.ybidenbsp;eins initiationeagttur,ItemLeuit,t^.qf.\è.Qßsetiam referripoteß^nbsp;facerdotes populi peccata comedere^ amp; ad torum iniquitatem animumatrollerenbsp;^iijn'f^ßergoyerboru ¦m Fauli finfits, Chrißum ex nobis aßurnptam carném pro mundi yitn * -^pfeIoan.6 loquitur) amp;itafußicientem propeccattsyiaimamfaHurn eß, amp;perhoc Çnbsp;‘^^ßepeccatumincarnenoflra,iaeßjabrogauißregnumpeccati,quodilludincarnenoßra,nbsp;nondum renati fumus,obtinebatjneß autem yerbis hiße elegantßmilitudotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

enim tyrannus,quipoteßateßa diu contra ins amp; fasabufus eß, tandem comprehen ^l^rneampliuSregnet,fedquastyrannidefua meruitpcenasexoluat. ItaDeusmißinnbsp;ß*°P^^eatiimperiumabrogauit, quodinnobis obtinebat,''Vtetß eiusreliquias incarnenbsp;^^'^fentiamus,tamen nobis nequedominaripofiit,neque mortem aßerre.Et habet hocduLnbsp;^’‘ßlationem, quodpeccatum in carne noßra codemnatum eße ait. Ex eo enim falutis no-quodpeccatum inipß naturanoßra quantumuis 'Vitiata eS corruptadeui-olim docebat teneifirpentis ryp^gt; Ft enim per huncJerpentumTrentiuntnbsp;’’’poxiuf reddebatur,ne occiderepoßet eos, qui illüm intuebantur : Ita Chrißi pro nobis ob-efi,nepeccatum ampliusnobis mortiferumfit,etiamfi eiusaßeBiones inno-'^^^^^'^^rbifludnosdepeccati atrocitateadmonet, quam immunem amp; horribi-fatisfa^ione,qult;im morte fiUj Dei esepiaripotuit, Ißud ergo in mennbsp;tentari fentimus, amp; inde magnum nobis ad illas re-as adiuffig^^^^j^ accedet,

esfcopumhorum omniumfubijcit Faulus *. Ftius illud Legiscompleatur in Piuis iufliße4e fecundum Legem prteßare debeham iis, Obedientia nimirum amp;nbsp;”'‘•»0^ß'^ocentiajfiuefanBimonia.Iubetenim Lex,'r)t Deum diligamus ex tota corde,extotonbsp;omnibus yiribusiyt ambulemus in preeceptis illius, eS non deßePlamusneq^ ad dexter am

-ocr page 236-

CAP»VIir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

ne^ue aipnißramtyt cupiditates qttoqueßantmw^nt quid yelimM aut cupiatnttf diuifi^ Ü aduerfutmyt deniq^lanPlifttnu4,quemadmodum T)tw iffefanBuf ei^. Et hat qtiidtinnbsp;ui comminationepriecipitt%îalediBin omtiK qui nonprajiatquacunquein libro hocfcrt^^^Jnbsp;omnif po^ultts dieet Sdmen. ^t trant heet nobis praßitu impoßibilia. Etlium ergo mißtnbsp;in ajßttnßea tarne Legißatisfaceret, lt;amp; ftmulpeccata noßra mortis ßix merito expiaret, ytnbsp;illud itts Legis imgleretur. Id yeri) in nobis compleri dicitur progter communionem qft^nbsp;Chrißo intercedit: eSr cuiits author ef(^ßiritus die yitaide quo initio dixit dum fidem m ti»nbsp;ratur^per quam Chrißoinßti, eins membra effitimur, l^rßisergo elucethicfaltittsnbsp;do^amp; quodpropter terrores Legis nemo deßerare aut animo prorfus deijei debeat»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnjli'

Quorum pt iufiificatiof

quodnoflrum erat,peccata nimirum, infi tranßuliti amp;pro ijjdemfatisfecit^ nobis tiamiobedientiam atque fanUimoniam communicauit.^are etß in nobis iußitia nullaßit t CiAnbsp;nobisprofeBam amp;propriam dicerepoßimus neq^ etiam Legi fatisfacerepoßit humananbsp;Chriflum tamenhabemtts quißoltts nobis ad omnia abundejufficit. Ethicf'undatur pr^ttpttnbsp;lud jdpoßolic« doHrina caput, [ußitiam amp; falutem nobis exJola fide in Chrißum obtittgt^^’nbsp;nari autem omnes.,qui non credunt Euangelio.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j

“Poflremb,quorum fit ißa falus,^pofloltts docet. Et nuper quidem eos nominauerat, nbsp;nbsp;nbsp;p/i

Chrißo lefiu.^t hi Jitnt qui credunt, amp; huncfialutisfiua authorem ynicum agnoßtunt. quoq^ßblos htec tanta bonapertinent^'vt modo diximtts. Eie quis tarnen ex eopeccandi occaß»^nbsp;riperet, amp; impunitatemficeler um doHrina ißa putaret ßabiliri, rtpetit definitione ytr'e erti^nbsp;amp; tamper effeila autfitgna explicat, qua fide neeeßariofiequuntur. quot;De ijs enim fie loqtli teßß^ 'fienbsp;nonßcundum carnem ambulant,ßdfiecundumßiritu. ßdmbulandi yel incedendi yerbonbsp;braorum more,lt;sr illo yniuerfiam yita confiuetudinem comprehendit.Dicitntur autemnbsp;nem ambulare,qui hancfiequuntur ducem a^ionumfiuarum, amp; eius deßderia infieipßsnbsp;tiuntur. Sunt hiqui de commißis ficeleribtts ptenitentiam nullam agunt, nec contend ea defig^^ ÿnbsp;ilia etiam tuentur, amp; expeccato inpeccatum ruunt î quorum conditionem alibi fiubpeccat^ ßnbsp;deficrippt.Secundumßiritumyero ambulant y quihuni ducem Jibiconßituunt, huiusnbsp;unryamp; quamuisex carnis infirmitatelabantur amp; exorbitent,per ilium tarnenfie erigifimif’^^’ Æ,yi'nbsp;y tarn redeunt.Eß ergo finis eîr ficoptts redemptionis noßra, quoad ad huiits yita curfium,nbsp;tualis amp; yerè Chrifltana. Ideo alibi Chdfiiani carnem crucifixififie mundo mortuinbsp;Et hue refierri debent,quacunq, inficripturis paßim docentur de noßri abnegatione/arntinbsp;tione amp; regeneratione. Et quia hat in nobisßirittts operatur, Chrißiani omnesßidttfdt^nbsp;rentur.^od nomen in Tapatußbifiolis yendicarunt ynili ör raji Sacrifices atq^ Edonacbtgt;^,‘^Kfinbsp;Jinenotoria totius or bis Chrißianiiniüria : quafii carnales adhuc fint amp; â Chrißo alieninbsp;beßia charallere non acceperuntti^îtji omnia tßa cum noßro ingenio amp; moribttsnbsp;mox patebit^ quampaucorumfiit thejaurus hic, ex quo ynofialus noßra omnis dependet,nbsp;magnuó ybtquejit eorum numerus,qui Chrißo gloriantur,pleriq^ tarnen do^rina eins ydnbsp;tiunt, yel eaadfiouenda carnis licentiam amp;peccandi impunitatem abutuntur.Efi hue caui^ ’ -Ànbsp;tiißimorumficeleru,propter qua iram fiuam fitper ingrates amp; rebelles Deus effundit.

animis recondamus ofiratres, tir oremuspatrem m firicordia yt quod in nobis capit opttf t-l'fiiie amp; mentes noflrasfiuoßiritu excitet, yt lefiu Chrißo per y er am yiuamq, fidem infini,nbsp;tirßirittts eins confiortes efftciamurßn^ illo yitam yiuamus nouam,amp; cum todem olim tunbsp;deamus atqj regnemusjlli debetur benedi^io,honor,gloria amp;poteßas in aternum.Ämengt;

‘ HOM ILIA XXXIX.

Natn (|uifecundum carnem funt, quac carnis funtfapi'untqui rofccundum fpin'tum, quac fpiritus funt. Nam intelligenna carnis»nbsp;tnors eftzintelligentia ueïô fpiritus,uita ÔÔ pax. Propterea quod intd^nbsp;ligentia carnis, inimicicia eft aduerfus Deum. Legi enim Dci no fub^nbsp;ijcûur.nam nepoteft quidem.Ergo qui in carne funr, Deo placerc nonbsp;pofliio^

-ocr page 237-

H o M ï L ï A XXXfX.

poffunt, Vos autcm non eftis in carne, fed in (piritu : fiquidê ipiritus Deihabitatinuobis.Quodfiquislpiritum Chrifti non habet, isnonnbsp;«ftcius.

ly/r Hta quidem amp; frteclara tn not extant leneficiafilij “Dei lefu Chrifii, inter ea tarnen facile Xlgt;rtmat tenet qu 'od fnte fatitfaBionitmeritoefecit^ ne peccata nobis amplius imfutentur,nbsp;iocTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtatu tenemur^ ira 7)ei amp; morti aterna fumus obnoxij. Ideo fcri^tura omnes

iZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alijt predicant^ ^uoties defalutis amp; redemftionis noßranegotio dißerunt. Facit

”gt;0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^nlntj^ui ctim de gratia in Chriflo nobü collatafermonem infiituijfet^ illud ipftmÿri-

kf^^'^i^'^^fnemorat, amp; eaoccaßone nuperomnem iuflificationü noflra rationem luculenter tSt indeÿeccandi aut lafciuiendi anfam arriperet,bù dixit, benefitnbsp;jolospertinere, qui non fecundtim carnein,fidfecundum Qiiritum ambulant,nbsp;^^‘I'ftalrtuiutnbsp;nbsp;nbsp;obfcurius diÜum*»ideri poter at, illud in praßnticlariut exponit atque con-

totiuf loci hoc argumento comprehendi poteß^ : Q^icunque carnalibws amp; mor- Sutnm^ totiid f V placere ,neque yiuifict beneficij in Chrißo exhibitinbsp;fitripojfunt Z ^t qui fecundtim carnem ambulant, ij carnalibtif modo amp; mortiferisßu-^^'^'^i^'^tur.Ergoijdem Ifeo non placent, amp; Chrißo adyitam non fruenturjßa yero ftcpro-ti^^^'^f’'ß’gt;lui,’Vtfimul grauißime hortetur, ne carnem cum fuss defiderijsin nobüregnarepa-magnut huius loci y fits aduerfus eos, qui Chrißi beneficie ad carnü licentiam amp;

’^f’*^ifatem abutuntur.Qwa tarnen eidem multa etiam alia infuntfingulaspartes ex or-

initio quod nuper dixit, iußificationM beneficium ad eos filospertinere, qui non ficun-fi^^”dtim fiiritum ambulant. Argumentum autem fumit ab effects carnis amp; fii- offoh^p^rtit ?quot;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundtim carnemfunt,qua carnisfuntfapiunt'qui yero fecundtimfiiritü,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifecun

fi^nt,Carnis nomine totam hominis naturam,qualis ex prima natiuitate e^^,intelligit. dùm /pirtttnn ^*5^ carnem ejfeidemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod carnaliter affici ,amp; carnis rationem atque defideria ambuUnt,

’’‘''«ii • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinis amp; cislefiibus, ad qux Deifiiritus credentes excitât. Argumentum «ƒ£ eiuf-

fif^f i V ^d ceelefiia amp; fiiritualia bona non pofiiint per linger e, amp; ‘‘’^gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; beneficij eius confinesfiunt. At qui nondürenati adhuc carnales funt,ij folis

\ A nbsp;nbsp;°^(upantur,Ergoceeleßibus bonis quorunobis author eß Chrißus, frui nequeunt,’Mino-

enuntiat,amp; carnifiiritu opponit,oßendens,carne in ijs,quinondît renatifunt, ^ci! y''^‘'^^gt;iuodfiiritus in renatis. Vt enim hic ad caleßium bonorumßudia excitât eos, qui ipßnbsp;’'ntj f^^^^t'-ita caroßios in terrenisdemerfos detinet. ttaque confirmatur hoc ApoßolidiÜo fen-^gt;iii‘ß‘^^rißi, quapronuntiat,neminem,nifipritis renatum regnum ccelorüyiderepoße. Et'hxcnbsp;ßff^^ere poterant adeuertenda liberiarbitrij amp; operum ex hocproficißcentiufiduciaminbsp;ßcundum caruem fiiimus, non nifi carnalta fitpimw amp; qult;srimus,àcœlefiibuanbsp;abhorremut, impoßibile fuerit nos aliquidfacere, quod Deoplacere amp;apudeiftinbsp;locum obtinerepoßit. Similiter, fi regeneratione omnino optis e^, ex prima natiui-oportet.Quid yero excorruptis amp; natiuaprauitate infinis boni amp; fanipro-

urgumentum fubijcitApoßolus, quo probat, non ßcundum carnem yiuendum eße Caro nihil nifi falutisperhuncexhibita confinesfiericupiunt.Flam intelligentiacarnis(inquit)nbsp;Ct pax.Graca yox qi^évuitcc (quam alij aße^um,alij prunbsp;autem cum alijs quibufdam intelligentiam yertimiu) totam hominis

, cogitationibws amp; yoluntate comprehendit. Senßt^ eii^: quicquid illa y ult amp; cupit, hoc omne mors,idnbsp;^^'^'/ed exitiale e^ *,yt'e contra intelligentia ßiritus yita amp; pax e^f,. Ergo non car-ß^^^^^^^^^gt;i^l^*^^i'^f^umfuamre£{einßituere,amp;pacis yerain Chri-^*ß^^fi^(icupiunt. F^itaenim yocabulomotum amp; yinutemßiritus Janili intelligit, quinbsp;*a imptllif, qute Deo placent ,amp; ad yitam yerè Chrißianam pertinent. E contra pax He-

-ocr page 238-

CAP, VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPrST. APROMANOS

IrteMfinmem Jjominis incolumitatem ftgnificat. In frafenti tarnen pro confcie»tiarutntritni^ täteßitnitur,qua non aliunde quàm ex Chrifli benejicioj^er J];iritum eitt^ obtingit i qui ^dofiioxnbsp;falutM nofir ee arrhabo atque pignw ell^ amp; in quo ( yt ftaulb ]^ol^ hoc iftfo Cafite aocebtfnbsp;btf)clamamw^tgt;lbbajfater, ^rfips 'verbfiecundum hoc membrum comf aratiotw aJijcereyt)nbsp;•Vtcarnem in ymuerfum àquot;vitiecaufis excluderet, amp; doceret ex hac nihil nifimortemnbsp;ChrifiiautemJ^irituin nos deriuari quicquid 'viuificum autfialutifsrum habemtii,'ybittnfinbsp;obfiruari meretur^qubd difertb tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me^Kosfid eli^^ carnts aut hominis nondum reKS^‘'

tionem atque intelleHum ^pofiolus damnat. Si enim ea nofiri ftars^ qua reliquis animanttb^i. fiamns,mortifera amp; exitialis eii^,nifi f er Deigratiam infiauretur,quid obfiecro de reliqutsfi‘^^nbsp;tibus amp; affeäibui hominis dicerntts-^qui nobis cum befiijs communes funt i* .At quod injjnbsp;7*aulus,hoc in priori ad Corinthios Cap.^.certa ratione probat,quando dicit hominem anim^quot;nbsp;eiÇ,,€um qui natur alifolùm rationis luce regitur^non pofiè percipere ea^ quafiuntfigt;iritusnbsp;enim hicJobts 'vita author el^, mortemfibi accerfiant oportet, quicunque eo defiituti cacanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

rione diicuntur.Exemplum huius rei Capite primo in gentium philojbphis 'vidimus,amp;ideof^quot;* ri demonfiratione non eS^ optts,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Caro quanta quanta eft,nbsp;Dcoreftftit,

JedinprafèntialiamhuiusdiHiconfirmationemfubi'jcit,qua^tgrauior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itapltts

continet,dum humanam natur am non ignorantia modb,fid manifefta amp; incurabilis contum^ que rebülionis contra Deum accufiat amp; damnat. Ait enim fie : Propterea qubd intelUgt^^^nbsp;inimicitia ell^ aduerjus Deum,id e/Ç, Caro quanta quanta efi turn omnibusfiiis fiacultattv^.nbsp;reluÜatur amp; hofiiliter refifiit. Vt quot;Verb malum hoc amplificaret, inimicitiampotius quàmnbsp;dicere quot;Voluit. Et quia non ignorabat,nemine eorum hocjacilè concejjurum efie, qui quot;vel fapi^^nbsp;iufiitia titulu inter hominesfiibi 'vendicant,alio argumeto hoc ipfumprobat'.Legi enimnbsp;ijcitur'.nam nepoteli^quidem. Etpotefihacratio duplex quot;videri, quando non modbcontV'^^ Unbsp;carni tribuit,quot;Verumetiam talem efi'e ait, quafi fibijpfi relinquatur, aliter nonpofiitfiacere»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

ergo humanam natur am omni facultate bene operandi itajfioliat,'Vtmiraculo aut ^orrettt^J fit,'Pelagianos olim tarn temerariosfuifii, quot;Vt/ecus docereaufifuerint : amp; hodieabquostafi'J^nbsp;desamp; ftupidosefie , qui pro nofiri arbitrij libertate amp; humanarum quot;virium meritis adttcfj,nbsp;gratiam amp; lefiu Chrifii meritum tarn contumaciter pugnent, quafi hoc demum fitreligllt;gt;^^.j^'nbsp;fiiana quot;Veritatem afierere, fi. Chrifium omnifua gloriaJfiolienr, amp; Deigratiam exinanian^'nbsp;tum enim homini tribuitur,tantum Chrifiimerito amp; t)eigratia decedit. quot;Vt alibififfifts'À'nbsp;tiimus.nbsp;nbsp;nbsp;At quod hic dicit Apofiolus,'verißimb diHum patebitfi omnem carnis fenfi*^

Uumpaulb diligentius infi)icias,amp; ad Legü diuina prafiriptum examines. Et '^’t^ptit^^^ß A gipracepto exordiamur,quoiubemur, quot;vt quot;Vnum Deum quot;verum agnoficamus, amp;proculfd^^*^nbsp;explofts Dijs alijs omnibus,ffiem amp; fiduciam omnem in ilium quot;Vnum collocemus : quemnbsp;mortalium,quifiolius carnts rationefiecutus,amp;nulla adhuc ceelefii luce illuminatus, hocnbsp;prafiarepofiitfCaro certe nunquam intelliget,quomodo quot;vnus omnibusfiufficiat,'vbiqutpt^r Ainbsp;Jit,omnia 'videat,norit amp; gubernet. Ideo e^iplerique'Vnum aliquod numenfiepremumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.)(«'

illud tarnen Monarch« infiar efifieputarunt, ei^ adiunxerunt Deos inferiores amp; medioxii^^^.^^^/fi rum Opera amp; minifierio in totius orbis gubernatione quot;Vtatur. Quo faHum elf^, quot;vtfidemnbsp;cultum non tlh quot;vm impenderint,fed tn tnfimtam tllam amp; confufam Deorum turbam abfipnbsp;cio amp; deleHu fint partiti.Quod quot;Vt olim inter Gentes amp; ludaosfaHum fuitfita hodie inter tnbsp;adeb manifefi'e fit,'Vtfolis nominibus mutatis,quot;Veterem fuperfiitionem adhuc in terris extortnbsp;Taceo nunc eos, qui etfi quot;vnius Dei cultores quot;videri quot;Velint, interim tarnen diuitias, 'V‘gt;ßcnbsp;'Ventrem amp;mundum hunefibi Deos faciunt,dum horufiudijs fi totos confierant,amp;fiduci^^fitfnbsp;maxima ex parte in Ulis collocatam habent. Eif hoc tarn quot;Vulgare inter homines , quot;Vtnbsp;nifi diuinitus regeneratum inuenire liceat ,qui fi ab hoc fielere immunem dicere pofiitgt;nbsp;tebimur , fiad alterum praceptum accedamtts,quo omnis inreligioneimaginum'vfitsp^^^nbsp;Ita enim Ulis addiHa elf humanaratio,'Vt fine his neque Deum colt,neq^nos in fide confit f Anbsp;exifiimet* ficuti omnium ficulorum exemplatefiantur. Et fi noftra tempora 'videas ,nbsp;dem qui tmagtnibthsfi nihtl trtbutre aiunt, atfi has tilts auferrt quot;Velts, moxtn furortrf^

__J

-ocr page 239-

HOM I L I A XXXIX-

confleti eos non aliam religionem tenere^ quam quxat/]tte rui~ nititur. Q^od ß tertium praceptum de diuini nomine abußt, quartumnbsp;confideres, quit obßcro di^a. amp;fa^a ’vitam^ fuam omnem ita inflituet^ yt omnemnbsp;temporis abufum caueat, nifi iliumfeculiari gratiaJ^irittufan^usaffla-praceptislongumforetdicere j neque ytmultishanc caufamagamu^ opu^eSi^tnbsp;t{^fP!^fitemum illud,quo cufidicasfrohibeturi abundefuficit omnibut conuincendis, yt neceffa-Legt diuinafubijcine^ua^uam pofe»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°^firuatu dignijfimum eos Dei hofles cenferi à firitu fanBo, qui yoluntati tt-

^^tdire nolunt.QuodJicuigrauius di^tim '^eidetur^hunc ego animum ißi confideratio* tatftiduntßib'’ ^t^tendereiDelim, amp; mox inhumanis inueniet, quodhuittsfententix yeritatem cönfir-itonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim reipublica hofiis iudicatur, qui nullis eius legibus teneri y ult j amp; has conuelléré

’^lt;‘nculcare cupiti^ ,gt;iut quit princessftbi amicum amp; fidum putabit, quernfuis ediilts COnttt-^fo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yideritf’Cur ergo Dei amici dicentur, qui illitis Legem abijciuntf Saul certe olim

ii,f^^^^‘iiisdKebatur,quodbona etiam animiintentioneprxcepta eiws tranjgrejfts efet,^x igitur ^^tufabit^ qui temeritatt impia amp; carnis libidine abrepti ilia reijciunt ‘^'lulti equide nosnbsp;tl^i!‘*’'^ijrigorisamp;maledicentixaccußint,ßquos dicamu^impios lt;amp; àDeo alienos»Âthocparumnbsp;f^^ipturis confer at ur^qua Dethoflesyocant omnes eos, qui Legibus ipfuMßtbeffenolunt»nbsp;fil/“’nbsp;nbsp;nbsp;humani ingenij peruerfttas,yt nomina fcelerum plerique horreant, ipfa autem feeler a im

^^^t^fjQfjß^g^^fjfßßoftumtntscontemptu/e^entur.

'')iß • admonet nos locus iße,yoluntate Dei, cui nos fubijci amp; parère oportet, fi hoßes illius ^^eluoluntai tontineri,neque yßiamalibiextrahancquartdebere.Eif hocprimumeonnbsp;'‘»!i(^^f^‘^*^^»dum,quiincultu amp; religione exfemetipfis traditiones nouasfingunt,(amp; tunefe Deinbsp;“^hitranturfi quodipßs bondyideturfaciant.Qtioad enimfeipjos amp;fua omnia nonfiib-

lt;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yoluntati,non amici aut cultores,fedhoßes eitts cenfebttntur. Deinde aduerfits eos etia

,^‘^^^’‘'^^fe,quifeeler a quauis per Dei prouidentiam excufant, quando nihil abfq^ huius coßlio aut

i fieri dicunt.Eif, quidem hoc yerißimum. lgt;lam yt nihil illo infeiofieripotefi, qui ybique omnia yidet'.ita eundem,cum omnipotens fit,nemo coget,yt quid fe inuitofieri patianbsp;hoc fan^ifiimi quiq^,nbsp;nbsp;nbsp;hoc argumenta fife aduerfus omnes iniurias ah impijs illatas

in Jofiphi, fobi, Dauidiisamp;fimiliu exemples eff yidere. Attamen non debet hoc ’’’Ül;'* ticcufitionsm trahi,fedinter yoluntatem Dei in Lege exprefiam amp; occultioraprouidettnbsp;difiinguere debemus,ne Deus fcelerunofirorum author confiituatur» Idea enim yonbsp;Lege exprefiit, yt ea nob^ fit yita totius amp; a^lionu omnium régula. OMcunq^ ergonbsp;tranfgrediuntur, ij propria amp; innata malitiapeccant, amp;proindejupplicio digni funt,nbsp;Unteren illorurn peccatü ad fuorum iudiciorum executionem amp; adaliquembonufinemnbsp;f «trç ’^^![pr,in eo nos illius lonitatem atqjfapientiam agnofiere, non autefielerum excufationefiuenbsp;jff^rere debemus.ln aduerfis y erb amp; iniurijs,quas nobis homines feeler att amp; impij infe.-fine Deipermifiione fieri cogitemits, tir idea patienter feramus eos,quos peßimo aße^unbsp;nos rapifeimus.Q^ia tarnen hac alterius loeifuntßufftciat nunc ea breuiter attigiffi.

^^2.0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium, qua hucufq^ di£la fitnt,conclufeonem audiamus, quam ’Paulusßc infert*,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarne

^n carnefimt, Deo placere nonpojfunt. Iflud y erbfic dicit,yt oßendat, hacfe no tarn docen.- poT^tblaeea ^'‘‘”’1« ** ^^^^jfegt;quam yt hortetur nos, yt relicts impur a carnis ßudijs, fiiritum Chrißi ducemfe-\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicuntur, qui carnis fen fit duci filent, amp; illius ßudijs toti immerfi fitnt,

^^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tfiflunt cupiditatibus, qua cît Lege amp; yoluntate Dei pugndt:Quia y erb qui taies fitnt,

udillaJi°''^^^placere,magnocertèetfiriofiudioopuserit,necarniinnos imperiumpermittamus, turnfii^defiderijscogamusfitb obfiquiumß)iritusfanSli,quiinfcriptura nobis loquitur.

Pauli diUoSyricius Pontifex ßpm anus non fine facrilega temeritatein ^y*‘iciiu PonL icontumelid, Cùm enim presbyteros,qui yxores ducebant,ab ecclefia minifierionbsp;J lt;irp ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matrimonium contraxerant, confuetudini coniugali interdiceret,

‘fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ßtr alia ytebatur:Qui in carnefunt, Deoplacere nonpoffitnt. Confitetudo coniuga.-

t’^^Mrnisttîrquihuic yacantincarnefunt.Ergo ijdem Deononpofiùntplacere,amp;per confi..

-ocr page 240-

CAP« VIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

quem al ectkßa minißerio remoueriäelent, nefer tllos Deiculw prophanetur. Extant in 'Decreeo Tgt;ißinSl.^x,(ap,EropoßuißiIam tune ergo,a'im mtliora effent tempora t^ntichrifli^''nbsp;rttw in ilia fede ntyßerium iniquitatps operari ccepit,nbsp;nbsp;nbsp;certis notis fefeprodere, inter quat

amp; Taulus hane retenfent^ qu 'odconiu^ij amp; amorts coniugalis hoflüfuturtußt.Latet awtetn fa^o multiplex impietas,quam in lucem protraxiffeproderit, ’ne qui rudiores funt 3 de Tontifid'quot;'’nbsp;iudicare difcant.Trimofatrilega audacia eS^^qubd^poßolofenfum alienum obtruditnbsp;gio exponit,quod Ule de corrupta hominis natura dixic.Veinde eidem palam contradicir.quanilo^nbsp;jugurn confuetudinem inter carnts opera numeral, cîim ‘Paulus toniugium inter quofuü honorait ,nbsp;amp; thorum coniugalem impollutum eßeteßetur.y^dhac ‘Deum accufat, quafi ts aliquidcarnaleU^'nbsp;purum amp;fan^afux yoluntatiaduerfum infiituerit, “Deniq^ coniugesßmelomnesdamnatnbsp;’ quotquot ynqua/uerunt^funt amp;futuri funt,. Si enim in carnefunt coniugati, amp;proprerea jDtOrnbsp;eere nonpoffunt^eidem eerte nonplacuerunt Patriarcha,,non 'Mofes amp; ^aron^nonpleriq,nbsp;tarum,non ^charias cumElit^abethd, non Diuxyirginisparentes, non ^/^poßoliy nonyttf‘^‘^'^nbsp;cleßxEpifcopt,non ‘Martyres^quorum maiorparsmatrimonijyinculofueruntaflriHi:nbsp;hildieam deprincipibus amp;plebeis,quorumpietasatqueßdes infiripturiscommendatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

quamfeed'e amp; turpiter fallantur, qui Pontifices in dogmatibus errarepoffe negant^ eÿ exfit^’^^^i biorisillorum^fcriptur afinjumpetendumeffecontendunt,

Credentes non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cat er um ad Paulum redeamus,qui quod ingenere hucufq, dixit^nuncfingulis credentihffil^^

funt in carne. cat.,amp;ne hos quoq^propter inhärentes ipfis reliquias carnis damnare yideatur,per correbUor.tf I cit*.VOS autem non efiü tn carne,fèdin fitritufiquide fftrittes 2)ei habitat tnyobts.Habttaiit'Çnbsp;bo imperium amp; légitimapojfefiio denotatttr,amp;in eredenttbusjptritus habitare dtcitur^quittt^r^.nbsp;nis reliquias circumferant,hx(, tarnen illis non dommaîur,fed imperiupenesJfiritttm maneh^'‘^nbsp;nem fubigerefatagit,lt;amp; per infirmitate lapfos rurfus erigit^ adhxc yita totius dux atq,nbsp;Habentergo hxcyerba confolationem eximiam, quamjibijpfts applicare debent, quipreptetnbsp;infirmitatem amp; ex ea accidentesfibi lapfiis fidem fuam tentarifentiunt.Expotiori eni»ip‘^^^^nbsp;aßimatur'amp; quemadmodum carnalisdtcitur 3 quiexclufoprorfusfliritu Tieicarnemnbsp;finit:ita jfiritualem ßßimat quot;Deus eum.quiffirituißo locum dat 3 etiamfi carnem nonnbsp;repofiit,Hocenimnobtstunedemum dabiturtquandoexhuius corporis ergafiulo inpatrt^fnbsp;ßem migrabimus. Debetprxterta htc obferuari ingens Chrifii beneficium 3 qui non moio PHnbsp;catis amp; borumpxna nos libérât, yerumetiam ßiritu fuo donat : qui amp; certifiimusnbsp;ep^ gt; ey ex yerbi femine regenitos nouis yiribtts inflruit3ytin Chrißo omniapoßimus,tllt;^'ßnbsp;primamnoßram naturam 3ne adeogitandum quidem idoneißmtis. Docetetiamhociitlgt;t^’*^jigt;nbsp;ratio fit noßra cum Chrißo lommunionis, amp; quomodo hic in nobis habitet. quot;Hon y tiquenbsp;nbsp;nbsp;J'

liter fed per /firitum ßum, qui mentes noßras fnpra ceslos euehit, yt tarn illo quam donis tÿ' iS cijs ipfius omnibtts fruamur 3 dum ilium yera fide apprehendimus. Explicat myßeriutnnbsp;Dominus diligenter Ioan. 6 cap. ybi de yera amp; yiuißca carnis fua manducatione amp; fi‘'^S‘^’'’-^(l'nbsp;potione dijferit.Et tarn difiefiurusex terris3 ciim difiipulos ob difieffumßum dolentes tonfil^^l^^/nbsp;let,non carnis prxfentiam3jedlfiricumparacletumpollicetur, qui yices ipfius obire,amp;nbsp;tatione nos feruare debeat, Quodytinam diligentius expenderent, qui hodie nobis litemnbsp;ob larnalem corporis Chrißiprxfentiam, qua neque olim infidelibus profuit, neque yerisfi^nbsp;mis feripturx teßimonijsprobaripoteii^3 adhac pracipuis fideiarticults aduerfatur,nbsp;peraiîonoftrx redemptionis negotio corpus fuum in ceslos fitbuexifieyillic adpatris dexteP^nbsp;dere3 ey olimdemumyenturumeffefatemur,adiudicandumyiuos amp;mortuos. Obferua«nbsp;hocloco,Chrißianosomnesßiritum fanClum habere inhabitantem 3 amp;proindeßiritualetnbsp;hoc nomine cenferi debere. l^bi rurfum arguitur Tontificum arrogantia 3 qui nonßnenbsp;toria iniuria titulum huncad fuas creaturas tranßulerunt, yndos nimirum amp; ^ufis fiiPpHitnbsp;atque ‘Monachos ireliquum yera populum omnem laicos dixere , quaß prophanosnbsp;Chrißi alienos. Secuta el^ hanc iniuriam manifeßa tyrannis , qua alteram Sacra^neut^^^^fnbsp;ris partem laicis eripuerunt, amp; i]fdem interdixeruntleSione facrorum librorum ,nbsp;bunc yfque dient feruari, e2r in omnium nationum linguat transferri yoluit Deus, jfii

-ocr page 241-

H O M I I. I A XL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9$

orJin^ hominilta communes effent ,amp; ex ijfäemßnguUpeterent, adipßrumtnflitu^ j'^eî» conffolationemfaciunt. Sunt htscprorftps intolerahilia, amp; in i^fitcs Dei atq^uefiUj eius con~nbsp;.^^eltam ifla iniuria redundat,quando eiusffonfftm^quamii omniaficum communia habere yult»nbsp;'^^Kffeliant,'quibusillapotißimiim^audere amp; confirmari debebat^ ^dhuc tarnen illidenobtsnbsp;^‘^^’’uraur, qui ißa reprehendimui, lt;amp; in ipfoßtcrilegio deprehenß^adhucßbi omnia Heere yolunt.nbsp;tü'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißianos omnes jßiritufanSlo praditos

^}^ontintiauit,cenßrmafionts locoßubijcitxQtßodƒ quüffiritum Chrifli non habetm non eß eius.

autemhtscratio exijs,qucehucußqj diBa ßunt. Sienim Chrißianorum efl^ nonßecundtim ^^^^^ßdficundiimffiritum quot;viuereßiritum habeantoj^ortet^quiipßorum a£liones modereturatq^nbsp;quoadillo deßituunturyadhuc caroßunttneq, Chrißiano nominedigni cenßentur, Debet au^nbsp;tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o/i diÜum omnes excitare, ytßeipßs examinent, an Chrifiiffiritu regantur : quot;Vt^ ex-

kf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnis deßderijs Uli locum dent,ilium ßequantur, orent denique cum Dauide, ’S)t huue

^^‘^(orßerat Deus,'Vt per eum animati yita amp; ßlutts in Chrifio leßu confortes fiant.Huie debetur honor,gloria cif poteflasin ceternum. Amen.

H O M I L i A

Porro G Chriftus in iiobi's eft, corpus quidetn mortuum eft pro* pter peccatum:fpiritus autem uita eft propter iuftitiam.Sed ft fp intusnbsp;®’us,qui excitauit lefutn à mortuis, habitat in uobis, is qui excitauitnbsp;Çhriftumexmortuis juiuificabitetiam mortalia corpora ueftra pernbsp;•nhabttantem eius fpiritum in uobis. Itaquefratres debicoresfumus,nbsp;’'oncarni, utfecundumcarnemuiuamus. Nam fifecundùrncarnemnbsp;uixeritis, futurum eft ut moriamini : fi uero fpiritu acîioncs corporisnbsp;’’lortificaueritiSjUiuetis.Qiiotquot enim fpiritu Dei ducuntur, ij ftjntnbsp;filij Dei.

Ö^oniam homines ob corruptum amp; peruerfum carn^ ingenium yndequaq^peccandioccafio-f'6i ’^‘^^tripiunt, Taulus hoc Cap. de gratia Dei nobts in C hriflo Fefu exhibita fie diffèriti^t tiij. ^^^'*fat,nequüs eaadpeccandilicentia abutatur.Soient enim homines,ßfiio ingeniorelinq^iidn-tij^ff’‘'gt;dtnala indoltf liberifacere, qui expatrum indulgentia audacioresamp; détériorésfiunt^ Ideo

^oneiit Apofioluigratiam hanc ad eos tantumpertinere,qui non fecundùm carnem,ßd timbulant.Etquot;^teos,qui naturacunBatoresßunt excitet, neceffarium hoceffinbsp;lifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortificata carne cumßuis deßderijs,ßiritum ducemßequamur:eo quodcarnis intelligert

otmits Tfeo hoßiliter repugnet,amp;proinde nihil aliud quam mortem in nobis parère ne hoc dicendoipßosquoq^ fideles damnare 'viderttur, in quitus carnis amp; peccati reliqui«nbsp;’’0)1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deprehenduntur:conßolatione interpoßutt,qua docet,illos non pro carnaltbus cenßeri, ciitn

ifnperioJubijciantur,ßed Chrißli ffiritupraditißnt, qui ipfirumaHiones moderetur. ’’oih locum hunc,quem modo recitauimus,ßiibijcit,in quo duo trailat. Trimùm, Conßolationbsp;^tth • ”ƒ ‘^''^gß^^ntis quibußdamßuffulcit,'S)tpios atq^ fideles amplius confirmet, ne propterfita cor-l^fi'O'tnitatis fenßum turpiter fuccumbant aut defferent. Deinde ad inflitutum redit, eJrnbsp;‘Ofinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnem cum ßuis affeilibus auxilio fiiiritus fianllijubigant. Efiergohuius

'^xl ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; conßolationem afißert in tentationibus,qutsexnobtsipßsoriuntur*.amp;fi-

aatnonet,imoßortißime yrget,'sgt;t illud à nobis impetrari patiamur.

partem ita orditurzTorr 'o fi Chrifius in 'Vobis eß,corpus quidem mortuum eß propter Co«/ôirff«r ^ßp'f'opter iuftitiam.Qno loco corpus non quot;Vnoßenfii accipiunt interpre- perfedionh^quot;*nbsp;iijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^proprie diÜumputant de triafia ißa terrena,quisßuis membris Cr partibus confiât.A- fenfujßccutna

intelligunt, qux in corpore quot;vel carne noßrapotißimum elucet. Ego “V- bant. ^%^^^^f^^^^^P‘''^^^^°^^^^^^'‘quot;^P°jfi^^tßimo,quando confiât naturlt;E quot;vitium in corporis amp; ex-

• ’gt;tninis facultatibus pracipueregnare, c^in eodem imprimis locum habere affli^iones, quia

-ocr page 242-

CAP. Vin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

izH yuium îllud,dum hanc yitam 'Viuimui, Detu caßigat atijj coercet^ Ethabent Tauli frxoccupationiißieäemt T)xxerAt tnim nuper homines yerè Chrifiianos non eße in carne, eojiio^ gt;nbsp;i^ßshabiret T)eißirittts„yltfoteßhocmuleis dubium yideri^tj^uando amp; carnis,id^ft,corrtt^tiC!i^nbsp;ra affeiliones inßmeiifßsßentiunt fij,frotter eas in corpore yarijs aßßiBionibw exercennbsp;morci obnoxios eßß yident.Ei hi qtiiaem Eaulo obijeiebantx %ldgnific 'e tu quidem ^irilüil'ti^^nbsp;comendasycuiwsnobis largitor fit Chrißua^quaß illenosàpeccato amp; morte liberaueriti atnbsp;mtts nos adhueprauis peccati deßderijs accendi,nos^ adhuc mor tales et omnis generis calami^fnbsp;obnoxios eße cernimtts.Qwmodo aut ißa interfe conueniunt-ißiritu yitee habere,amp; ’^'lorti ‘jr..nbsp;xiui ißi yero obieilioni refpondet Taulus,amp;piosbono animo eße iubet,quia ißa,qua

amp; dubiosfaciant,in folo corpore locum habeant^adanimayeropertingere non poßint^qui^ ritu yiuificetur .Ttaquehicyerborumßenßts ei^: 5«o quidem corrupts nat urxyidum in cr(^nbsp;lus adhuc reliquum eße, (ÿ hos quoquepropter illud morti amp;qute hanc comitanturnbsp;fubiacere,cùm adperfeilionis metam pertingere nonpoßint,quoad in carne yiuunt^ Sednbsp;bent animum defpondere^ Etß enim corptos ißapatiatur amp; mortale multis^ niodis mißraraß Inbsp;pterinharentes ipfipeccati reliquiast in ijfdem tarnen ei^ Chrißus, cuiusßirituseosnbsp;pter iußitiam,quam in Chrißoßde apprehenderunt^ Spiritus ergo nomine gratia rcgenerßiO''nbsp;telligit,quam in nobisßiritusfaniltts eßieit, qui yt nosparticipesfacit itißitia Chrifli,nbsp;yiteenouitatemoperatur, ytipß queq^reliHispeccatis iußiti« ßanSHmoma ßudeamttsgt; S ‘nbsp;^^ß^^lt;’'ndlum eßpijs,qui etß in media morte yerfentur,yiuißcam tarnenßiritus

ta y er a fernen aut fcintillam intra fe habent, qua nunquamfußocaripoteß,quomintn[ß)^'iv ignem luculentu erumpat.Huius etenim yirtuteßt, ytnecipfa mors nobts nocear,fedpo^ f'^\ßnbsp;tarn aternam admtniculofit, quando illius beneficioxorpore hocpeccatis amp; infinitis mtfedß fnbsp;peccatum obnoxio liberamur,priufquam y erb illud fiat, adyitam noua renati indies innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jV

ficimus. Hic yerborum ißorum fenfus mihi eße yideturfimplicißimus amp;plenus tarnen propter alia myßeria,qua hic latent amp; attinguntur,fingula diligentius paulonbsp;Trinitatismy^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occurrit,qubdcum nuperßiritu Dei in nobts habitaredixißet,nunt ipßßf

fierium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in nobis ejß teflatur^ Habemus ergo htc non obfeure expreßitm facrofanila amp; adoranda ƒ ‘fid

myfierium.Si enim ybi Deus pater ei^ cumßiritujbi etiam filius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynam amp; eande

Deitatem eße oportet indiuulßm atq^ inconfußm. Confufione enim omne tollit perfonarll 'J qua in feripturis apertißim è traditur. Vnitatem y erb illa ipfafic tradunt, yt nemo piffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^d'

tarepoßit.Eirmiter ergo teneamus,ynum eße Deum Tatre, Filium, amp; Spiritu*, ynnfßß tia,trinum yerb perfinis,qua absfe inuicem laniari nonpoßunt.Fleq^ enim Tater finenbsp;fine illo eßepotefl.Äb ytroq^ aute Spiritus ita procedit,yt ah Ulis minime feparetur, nifinbsp;ßiritu,amp; proindeinanimatu amp; mortuufingerelibeat^ Qnbdfiißano intelligunt ^ri^^^d'nbsp;myßeria hac adrationis humana calculu reuocantßgnorantia fuam fateantur, definantnbsp;utllari amp; profcindere,qua humanum captumßperat,Flec enim nos tantum nobifipßtßßnbsp;nos ißaplene amp; perfeile intelligere dicamustquia autem inßripturis traduntur, illapifnbsp;eisr credimusiyt qua ex eorum numero fint,qua in hac carne ex parte modb cognofeuntur^nbsp;plene manifeßabuntur, quado Deum amp; regni ccelorum myfleria cor amfade adfßiens

Koiusnoßra Deinde rurfitsexprimitur hoc loco modus noßra tum Chrißo coniunÜionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ (/

cum Chrißo nobis adfit,yel etiam in nobis habiter, FLimirußiritußo, cuius participes eßieimur conwndtionis, Taulus ad Ephefioscap.^., Chrißum per fidem in nobis habitare feribit. Et ita

Chrißus exponit,quando difcipulos ob difeeßum fuum meerentes hoc potißtmitm tur,qubdIpiritum dare yelit,quiipfisconfolator ,imb confultor amp; aduocatns adfit,nenbsp;inßar dubij amp; rerum incerti oberrent, FLec tarnen ideo ipfum Chrißum ab ecclefianbsp;(yt quidam calumniantur)afuisprocul abfentem fingimus. Qßa enim (ytpaulb antsnbsp;ßiritus ab illo nonfieparatur, ipfum Chrißum in ßiritu nobis adeße, in^ nobisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Et hac demum illius prafentia falutaris eß. Qui ergo in Cœna Dominica negotio de ßiprafentianobd litem mouent,ijplanéoperam omnem ludunt.Quianonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tdff

illius prafens habere, nifißiritu dus intra animos noßros yiuificemur. Qnod docet,quando loan^^^ de carnisfua craßa amp; corporali manducatione dißutantes adnj

-ocr page 243-

H o M I L I A XL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

itç ‘• Qjtid igiturfißgt;e^aueri[Mfilium hominis afcendcntem eo, yhi erat prtM r* Sfirittn quicquaniyamp;cJmo idem Ioan.\Cgt;.nohis expediteait^'^tanobisnbsp;f’^fsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^tt^ui niji ipfe abierit,non fit yentur its. Quern locum aliter quam de cor-

’quot;oi '^xponerefaluapietate amp; religione Chrifiiana nonpojjumust qttando 'ft aiuinitate fua Mrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expedir^imoeonihilexitialius fingi queat. Iterum ergodico aduerfarios

/iffiiperCy dum de eo litigant, cuitps aliquem neceffarium ffum exfcripturis igt;damqu«illidefruilibws manducationts amp; prajentite corporalis tradunt^nbsp;'^funbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgmenta funt,neq^ cum fero ffu amp; fine Ccenx conueniunt, quem in mor

Sk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,non in corporisfiti prxfentia tÿ manducatione or alt (ft quidam ineptifiimè

nobis Chrifiws confiituit. Seddehts alibi fufiui eFf^ di^um.

'ygt;e‘i^ba TauUdn quihui hoc etiam obfiruatu dignum eFf, qubdcorpus mor- affli hlif'^.^^j^orti obnoxiueffi dicit,propterpeccatum. Atfitb morte omnes alias afflihiionescom-\f^^°^flat,quaspropter peccatumcum Uta in mundum ingreffas efiefiripttiratefiatur. Ad-^’^^’^iociis hic,qua caufitfit, ob quam fanFli quoq, affliFHonibiu farijs exercentttr, amp; tandemnbsp;obnoxijjCiim in Chrifio fitaaternapromifiionesacceperint.Fithocpropterpecca-’ifff 'quot;‘^^»tilloruadhuchterenSiCuiiis rcltquias ita edomari,adeoq^ excoi^m oportet, Flam nifiprobènbsp;licentiam erumpit,ficuti multoru exempta docent, qui uim fidepraditi amp; Chrifiopernbsp;'^^tf^'‘^f“erint,in^rauifiima tarne fiagitiafced'eprolapjifunt.Et quidfingulifideles infimetipfisnbsp;fitb fine cap.^.fuo exemplo abund'e docuit.Ft ergo filtos melioris etiam indolisnbsp;“S'^iluupuerilium licentiam amp; atatis illitts incogitantia diligenter in officio contineri opor-homines,po^ acceptam queq^ regenerationisgratiam, interduflagellis amp; firgis opttsnbsp;^l^ibia inharens ipjis natura fitiofitas coerceatur, Ideo T)auidbeatu eum pronuntiat,quemnbsp;^'^^^‘^fi^nerit,Hinc ergo eFf^,qu()dfanFlietiam cum morbis confliHantur, egent,efuriunt,nbsp;infinitis exercentur calamitatibustft nimirupaternis “Dei firgis emendati,non condemnbsp;^nndo incurabili amp;pcenitere nefcio. !taq^ in ipfis affliÜionibtts magnum difcrimen e^l^.

impios panarum amp; tormentorum locofitnt, hacpijs ad feram pietatemfalutaria 'tfi ^'^'^itia,Quibusadde,quodetfi interdunullijtsgrauiorisfielerisfihiconfcij/intpij,neqj etiarttnbsp;ipforunequitia, ft grauiori amp; feueriori difciplina opus habeant, affliHiones tarnen Ulisnbsp;fi^^^ atq^patientia occafione habeant,amp; multis alijs exeplofinnnbsp;*^°rtem,opus efi peccati atrocitate agnofiere,quando pij quoq^ non fine acutifiimis dolorinbsp;^°^poremigrant.Et quiacaronbsp;nbsp;fànguis,qualianuncfitnt,regni cœloru hareditatiéadiré

fi^mortalitatedeponamtu'iquodnon aliter,quàm per morte fit,qua animabus tranfitusefi, olim fero in magno Ulo die quot;Domini corpora (fbicunq^ amp; quocunip^nbsp;^f.^^fuerint) nobis incorruptibilia amp; immortaliarefiituere cogetur^ Eide Apoc.zo, Eidesnbsp;'^'^fh^^'‘^^‘^f'‘‘''endum ejfi quicquid Deusimmittit,amp; in ip fa etia morte intrepidos nos ejfi debere,nbsp;\f^^ncper Chrifium exarmatam,amp; fita ianuamfaÜam efie confiât.Admonemurpraterea,nbsp;’^tC.^fideamp;rUigioneexhuiusficuli euentis iudicaredebere. Sunt enimaduerfisobnoxij om-^^fis,alia tarnen in his (ft modo diximus) eFf^ piorum,alia impiorum ratio.Sed de his quo-^’Otiu ^ieendi locusAibi eritcommodior.filunc fnum hocaddemus,caufam mortisatq^affii-’^'t^fj^'^^^nium in nobis monfirari (peccatum fidelicet, quodexprimisparentibusceuiurehare-\ ^°^traximus) fita ferb authorem proponi Spiritum,qui aliunde accedit,idqjpropter iufii-ex Chrifio habemusper fidem. Ergo ( ft apud Hofeam dicitur ) perditio ex nobis, fita

^falus ex Deo eF^per Chrifium, qui illam nobis fua mortis merito acquifiuit.

^^i^^eihuius expUcationem reuertamur, confirmât amplius ifiam conjolationem, ßc Cànjîmiatcon eii^,qui excitauit Tefum à mortuis, habitat in f obis,is qui excitauit Chrifium folationent 'mtnbsp;^fi^^ififiuificabit etiam mortalia corpora fefiraper inhabitante eins fiiritum in fobis. Qui-^'•rgumentum duplex ineF[,partim 4 caufa efficienti,partim ah eius effeilis defumptum,nbsp;'vita indicatur Deus perJfiiritum fanilumlefi-eilumfero efiipfius Chriftinbsp;''‘•/lienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius exemplum nos quaq^ fiuificari oporteat. T^tio argumentt ex eo dependet,quod

eaufg efi-eSlafint eadem,nifi materia diuerfitasimpedtat. Hacaute inter Chrtfium amp; nos^

2 4

I

-ocr page 244-

CAP.vriI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOS

quoadcorpttfitadem e^.’ddoflram enimcarntm illeajjum^ßtyamp;nob^fer omnlaßmilff ynopeccato exceptozquod cum propter ilium etiam nobts non amplim imputetur^nihil obßat,nbsp;idemßiritM tarn tn illo qtiàm in nobtt ’vitee caufa amp; authorfit. Sic ergo dicit ./dpoßolui*,‘^'gt;^'’'^'^nbsp;rum aut impoßibile yideri debet quoddixi, ’tdam tîtmJfiirittia eiut in yobts habitet, qwnbsp;tnortuis excitauit, idem Ule hoc ipjum in yobis etiam poterit efficere : yt nimirum eiufidemßt^'nbsp;yirtute corpora 'veßra^queepropterpeccatum corruptibilia amp; mortaliafimt, yiuificenturtyf^nbsp;huiiiafieculi curfiit yitam nouam yiuant, amp; oUm adyitte aterna hcereditatem capeßendatnßßnbsp;gant, yoluit autem Chrifli refiurreÜionem ineXemplum adducere, ytJimuloflenderetnbsp;quod die nobü contulit,ad corpui quoq^ nofirumpertinereiquo mintti ijs terreamur, qux nobß ’’’nbsp;mortali corpore ferenda fiint. Interim ./dpofioU inftituto mirific'e ferait hoc argumentum,nbsp;Jfiiritttt fanHi quot;virtue in Chrißi refurreHione fefe tarn luculenter exeruit.,nullo modo dubitartp^jj. ,nbsp;mw^eundem in nobii etiam efficacemfore.pvt amp; corptts hocpeccati mortificet,amp;olim nos totosnbsp;aterna donet. Et hlt;ec etiam caitfa elf, quodde Chrißo jecundlim hominem a/fumptuin lof Lnbsp;iliumJfiiritu^atrts excitatum dicit'.yt nimirumnobts confirmandts iflamagß feruiant.In(‘^”'^'^^^,inbsp;tnUm ratumq^ manet,qubdalibi Chriflus^quatenas ÿerus amp; xternu^ Deifilitts efÇ^propriet Tf’nbsp;refurrexiffe elicitur, Adhcec.^quamuis reJurreHionem exmortuts adeoimodb reßringereygt;»^‘^nbsp;quiJfiiritu Chrifii yerèpraditi funt ; non tarnen hocita accipi debet, quafi nulla omninofi‘^‘l ,,nbsp;impiorum refurreidio.,qui à Chriflo prorfi^s funt alieni, I^Jurgent enim hi quoq^,fed adnbsp;quamfiniendafempiternos cruciatus.At hic de Ixta amp; beata refurreHionè agitur^quàmnbsp;nx hxreditas excipiet',cutt0 non alijparticipes ejfepofijunt, quam qui Chriflum in iplisnbsp;habent:eo quodhicfolus facit.,^1 lampades nofirx tune ardeant., quarum luce ad nuptias il^fi‘^nbsp;Vfusrefurret^ fiesinducemur. ,A.dmonet autem nos locM ifie de yfu refurreHionis Chrifii. In quonbsp;dtondchriftb elf,quod mortem deuicitiamp; nobtsfalutem acquifiuit omnibtts numerts abfolutam. ß.

Author noßrx refarreóliontsnbsp;eft ß’irctutnbsp;Chrijti.

plum prxbuit,yt nos quoq^ peccatts mortui^ in ipfo ad y it a nouitatem refurgamtta ; qu.t de prolixe diximus.Adhxc lonfolatur nosaduerfus mortts terroresfitem aduerfua tentationes., f'nbsp;carnis nofirxprauts cupiditatibits oriuntur,ne Hits turpiterfuccumbamtts, Qt^àmuis enitgt;^nbsp;mis infirma fit, fat iis tarnen effieaxerit jfiiritm Chrißi, yt amp; carnem hanc mortale)»nbsp;yiribusnosinfiruat, quibitseitts deßderijsrefißamics. Et hocilludelf,qubd iPaulaetild^^^‘nbsp;in Chrifio omniapofie,qui ex nobifipjis ne adcogitandum quidem idoneiJumta,nbsp;Debet autem hic inter alia non ofeitanter obfieruari, quodrefurreàionts nofirxnbsp;thorem facitßiritum Chrifii. Quia enim huiitsproprium opui elf, yiuificare, yitxprine^f’nbsp;origo ad nuÛum alium referri debet. Serait hoc ijs confutandis,qui craffam earn fs Chrifiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aii

tionem tuentur, amp; hanc necejfariam efie contendunt, ebquod per earn nos adrefurreHiO^^^ oporteat. At nihil huiw in Cœnx infiitutione Dominus dixit, amp; mult fs argumentfs conj'^ ifUnbsp;te ff illorum fient entia. Si enim corporal fs amp; real fs manducatio earn fs Chrifii necejfaria estnbsp;furrelîioncm yitx, hacfraudandierunt yeteres, quipriu/quam DeifiUuscarnem afiù^^ [li'nbsp;mand.ueare nonpotuerunt.Quodfi rejfondeantfillos nihilominus refurreClurosefie,neqA^^nbsp;ditionem fuiffe obligatos,eb qubd neq^ Chrifiusadhuc homo fallusfuerit, ne ip Cœnamamp;lt;^fi^nbsp;manducationem iiylitucritiiam corrnitfigment um illud,qus) hanc necejfariam ejfe contends^ ii»nbsp;yeteres ilia abfip falutfs detrimento caruerunt (quos tarnen eandem nobifeum efeamnbsp;medijje Taulus i, Cor.\o.affirmât) quxratio noscoget,ytfine iliafiruarinonpoßimus.nbsp;nofir a conditio deterior erit quàm yeterum,quibus fides ad Chrifium percipiendamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Quidyerb de infantibus dicent,quiper xtatem Cxnx dominiex nondum capacesßnt f qui in carceribus,aut inter Turcas degunt,amp;àcœnx yfuneceßitate excludunturf quot;idufi ,nbsp;nés ad yitam reßrreHuros ejfe negabuntf E'idemus ergo quibus Labirynthfs amp; diffijfinbsp;feipfos implicenr, quibus non fufificitfides amp; ea, qux Jfiiritu confiât,Chrifii communia,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

anniti nos decet, ne carni plus quam fiiritui tribuam us, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JiK

HorNtur ad officium fadennbsp;dum.

Tfranfeamus nunc ad alteram huius loci partem, qua officij nositerum admonet, prxfiandiimgraußime hortatur. Agit ergo fiaulus infiar fidi imperatorfs,quipofiquutqnbsp;periculfs admonuit amp; aduerfus illa conjolatus eff,moxhortationem fubijcit jytfftS^

-ocr page 245-

H O M I L I A X L.

deJcendant.Sic (inquam) ^^ofloltufatiti^ adhortatwnemJuamratio-“^^'rauif^imis confirmai .^quas ex or dine 'videbimtn,

, ^rïmo ex ifi^ qux hucufir^ diÜafiunt,infert : ïtar^fratres^debitoresfiimin, non carni, yt fecun- Pij debitores

-c r.^r... f... ^ß^ffijU^re efie .^^ojïolofciintta)eiuaalte-


^ttn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'tgt;iaamua,Habent yerba ifta £clipfim( auam familiare efiè ^poflolofcimtn)eiua alte-

'¦O'rn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppofitionis reticetur,quod it a Jupplebtr : Debitoresfiimtis^non carni^ yt fecundum

( '^itfamus; fed Deo,yt yinamuafecundum illiuafiiritumt ^r^umenttim hoc abhoneftofu-i^ftam eSf^^ytpreeflemua cuiq^ue debitum oflicium, Deo autem debitores

lt;1! nominibus.Is emm nos^cùm mdli efiemua,creauit\idem nos fafcit amp; tuetur,amp;benefit ‘^^^^rnulat.Inter qux fiummum elf^f^ubd expeccato amp; fatanx tyrannide re-tio«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adoptauit, amp; fiiritu fuo dignattts elf qui amp; falutis certos facitamp; ad yitam

ijf’^^^fl^^rat, 2d.ifi ergo HU fidele freeflemus obfequium, ingratifiimi fumui lt;amp; quouis fupplicio ^^‘‘^ienim ^arentibus, qui in hanc yitam miferam atq^erurnnofam nos genuerunt ,gratiam di-obfecro non debemtts Deo, qui infélices nos regenerauit,yt ipßfilio-ejfemus!’

jjlt nbsp;nbsp;nbsp;(amen diligentiui exfendendum j quodnos carni debitores effe negat. Hic enim hypocritx COnti bypOf

dum yitam aternam nofirislaboribtts acqufiiputant, ifi qnoq^feipfos defraudant^^^d^-t^flf’^itamtuendamnecejfariajunt. 2Iam amp; ieiunijs immodicis amp;yigilijs fefi conficiunt,amp; in omnem affernanturpie quidcarni tribuant^cuitts debitores yiderinolunt. Atquinbsp;pro corpore hoc multis indigo,fed pro corrupta hominis natura fumitur,, Inepte ergo adnbsp;j^(^’'^(jfentiam detorquent, quad de yitiofitate nobis innata Taulia dtxit. Ideq^ enim yfigt;iamnbsp;friinits corpori honefie amp; iuftis rationibus profiiaamits. Eins enimpraceptanbsp;x^^l^f(^oreyultus tui comedes panem tuum. Item\ Quifurabatur,ne furetur ampliusfed po-manibus quod bonum fit,e3‘c.Imo yt in ipfio fanli'e gaudeamus,amp; ex bonis pernbsp;faturemur,concedit Deus^iäf hocfanHißimosquofq^ olim fecijfe fcimui, ELon autem

,jv nbsp;nbsp;naturx debitores fumua,yt huic tanquam duci amp; magißra feruiamus» Deo enim rebellis

’®' (xitiuffi parit ijsyqui ippferuiunt. Itaq^ excufib huius tmperio, nos totosJpirituifubmittere is yitam atqjuBiones nofirasomnesgubernef.

^je^^^.^'’^^°(((hxcynafententia, quam turpiter paralogi^ent, qui per gratia pradicationem amp; lt;Sratla pradi'O (!(¦ 1‘^‘uionem fidei bona opera aboleri amp; peccandi licentiamplantari clamant. Gratia enim hac^

5gt;ti)i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifiits,a damnatione quidemlegts nos libérai^non autem ab obedientia debito:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opera,

'^‘ßi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debitores facit,nofp illi nouo iure magis quam antea eramus, obßringit, Kali-

hoc loco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mérita nofiroruoperum afiruunt, quot;Kam quodexdebitofit^

’’«)!/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpoteif,. At qui bona opera ex legisprafiripto faciunt,eafacere ex debito te-

ijfdem nihil mereripojjunt. Eleq^ nosprimi ita ratiocinamur,fed Chriftum eodem ar^-• 7^td(‘ Igt;lumgratiam habet herusfiruo,p fecerit qua ei instil ELonputo.Ita amp; yosciim feceritis omnia,qua iniun^ajuntyóbis,dicitei Seruiin-tf, fi^((('^uoddebuimus facere,fecimus. Atfifirui inutilesfunt,qui omnia faciunt, qua in lege ‘quot;*^(Ur, quid de Ulis fiet, qui maiorem partem negligunt, amp; qui ea ne pofiunt quidem facereßnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Opera fupererogationts,qua tanto cum quafiu ‘lAonachi amp; Sacripculi diuenduntß

tni‘'^‘‘iioargumentoabytilihortationemfuam Taulus confirmai, Simul enimpœnam amp; pra- pramtum ty •îff ^’^’‘Mi(-gt;Hicens:Sifecundum carne yixeritis,futurum efi yt moriaminHp yerojpiritu allio- pjifnam propctnbsp;mortificaueritisp}gt;iuetis. %lortis nomine omnem tarnprafentis quamfuturifecuHcala-c^ifiria comprehendif.yt è contra yita yocabulu omnemfelicitatepgmficat. Eule ergo

^^lt;1 r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charanobis efi yita nofira, tafeduli ty indufirijjimus, yt mortificatacarneno-

yiuamus. 2don objcure autem admonet, aHiones carnts etia in fanllis adhuc *^f«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^‘^^((ipici^ffi(}ijdem mortificationeminimeoptpshaberet. Quodfuperßitiofulis Ulis

Jfto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominibusangelosfingunt,amp;mdxabecclepacomunionequofuisexcludunt

Jt^^^*^^ ^^^^^f^((^iuprolapfos yidentfPAinime tarnefiagitiofis amp;pœniterenefcijspatrocinamar: alliones carnis, adeo^totum hominem Carnalem,mortipcandum ejfefiqui-’^ua aternx yelimus participes fieri, 'Mdrtificant aute carnem,qui huic refiflunt^eam^ /piritsiS

*

k

gt;• -



-ocr page 246-

CAP. VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T, AD R O 1» A N O S

'virtutein ordinem cogunt,ne fuM deßderijsregnuM in ipftsoltineat. Cuitts mortificatiom^P.^^'n, cam crnniapeccataper fe mortaliaftnt^eadem tarnen yenialia fiant, quando innbsp;nem per Chrifium fiaüam refigt;iciunt,amp; ilia in fi reuiuificere amp; doniinari non patiuntur.nbsp;mü caucre delgt;ent,qui à gratta exciderenolunt. Hic autem multa ohfiruatione dignumnbsp;mortificationemßiirituperficidocet Tauluf.CtiitudiBiratioefl, quodexternaadanimatn^^nbsp;riores hominis fiacultates minime per tingunt. Vnde in priori ad Timoth.ficribitZ C orporah^nbsp;tatiopaulum habet ytilitatts^pietasautemadomnia^tiltsei^,amp;c. Tlurimiim ergofallunfnbsp;tnortificati yideri 'volunt^eo quod cucullati aut nigris yefiiti infedant,cilicijs amp; ligneisnbsp;tur,incuruiceruiciterramfieBent,funibttsnodofiscingantur,humicubtnt, amp; aliahuitunbsp;tiantàcommunihominum yfu aliéna. Suntquidem fiubtrahenda carni, quacunq,eamnbsp;autpetulantiorem redderepcjfiuntX amp; ideo interdum ieiunare amp; à toniugibwfiecubareiubeff^nbsp;autem in externis ifiis fubjiflere,fied ylteriw progredi debemw, “vt ilia nobis ad 'vitaMnbsp;fiiritualem adiumento fimt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. rf(ilt;

C4tt/îf ttitó CT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z)of ff praterea loan hic^yndefielicitas amp; infieUcitas,’ygt;ita amp; mors nobis obtingant.

tnonis. '»ixeritis (inquit Taulus) futurum efi yt moriaminûfi yerbfiiritu aUiones corporis tnortif^“ tis,'gt;tiuetis. In carne 'viuunt,quicunq^ huitn dejÿderijs indulgent amp;peccatofiruiunt.nbsp;tificduerunt,quicunqj calcatis illius cupiditatibus,figt;iritu duce in Tfeipraceptis ambulant-quidem mortem,his y erb quot;^itam .^pofiolus denunttat.Confientiunt his lex amp;prophet(e,nbsp;/fiaeli dicit*.Eccepofui hodie ante te yitam atq, bonum,m(gt;rtedeniq, amp; malum. 2damnbsp;tibi,'yitdiligas T)ominum Deum tuum,yt incedasinyijseitts,atq'praceptaeitncuftcdiaStf^finbsp;item eins amp; iudicia eins, -Vt yiuas amp; multiplieeris, fortunet^te Dominits T)ew tutn in finbsp;quam tu iam yenis^yt eampofiideas, Sin retrofiexerit cor tuum,amp; non obedierts,fiednbsp;rauer is Deos alios ,feruierif^ eis, denuncio yobis hodie, quod certißim'eperibitis, necnbsp;diesfittper terram,amp;c. Deut.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius generis atq, argumenti multa pafiim habentur in

rumfirmonibus.Qub etiam referri debet, quod Chrijlus de nouißimorum temporum calatn^’ difierensfidemfimul e2r charitatem interituram ait,praualituram aurem iniquitatetnnbsp;ita nimirum docens,cur Deusmundum tottamq,acerbis ertimnis affli^urttsfit.Quibuscnfny^^^,nbsp;ra exempla confer as,quot;videbisyhunc perpetuum Jtbi^ fiemper conflantem iudiciorum Deinbsp;quod peccandieffranem licentiam affitClionibus yarijs coercet, eosyerb omni beneficiotn^b^^fi^nbsp;^ofiequitur,quiprlt;eceptis ip fins obtempérant. Transferamns ifia ad nofirifieculi mores,^nbsp;nbsp;pi*

rabimur nosmultismodis infiUcesefi'e,cum omneshominum ordines immani cumconttn*t in omnefceltts ruant,amp; pauci inuentantur,qùi aCliones corporis mortificent.

in omnefieltts ruantpauci inuemantur,qùi aüiones corportf mortificent. k Jignitafe •

Sequitur tertium argumentum ,fiumptum à Chriftianorum dignitate,quoditafortn/Hi^f.ßifi Chrijtianorif, l^otquotJpiritu Dei du(untur,ij funt filtj Dei : Chrifiiani ducunturfiiritu Dei,

habeant, Chrijli nonfunt,ygt;tfiupra *Paulus monuit.) Ergo Chrifiianifiuntfilij Dei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j/

fi totos conficrare atq^ obedtre debent. autem huinsargumenti magna yis ^pnn^’^jiii’^ omnem Dei amorem excujjerunt, fedhuinsfilij cenferi amp; efie cupiunt. Quia tarnen titnfinbsp;multipromifiue fibi ’nendicant,obfiruabimns htc,quo indicwfilij Dei dignofcipofiintii^i^'^’^ßnbsp;fiiritns fanSii aClionibns. Ei^ enim is non obiter obrepens afieClus aut animi motns teniet^ ffinbsp;efficax ’tiirtns Dei,ea in nobis agens, quee huitts pliosfacere decet. Et 'vt in generations catnbsp;rentumfiiritm fine affcHionesfrequenter in filijs quoq, cernuntur, Ö* ytpoëta dicebat,fit^nbsp;turfortibns eSr bonistita in Dei flijs huinsJfiritns fife exerit efficaciter./s yerb non modonbsp;faSo opusfunt, fedfimulyoluntateminfiauratamp;adDeiobfequiuminclinat, adhtecfiitsi^^^finbsp;fpffitiiti^ot oa pofiimus,qua carni impcfiibilia fient, Hine ergo yerus Dei amor, obedienti^j jfinbsp;inaefeffum, innocentia quot;vitte, morum honefias, temperantia ,modefiia, dilchlio fraterna amp;nbsp;yirtutesproueniunt,qua infiripturis pafiim cemmendantnr. Kidcrr^us ergo,quiddeplerifit, ifil'nbsp;dtbeat,quihodiefi Chrifiianos effeprofitentur, Sienim Chrifiianifunt,filij Deifunt,amp;ht**f (kill',nbsp;tu aguntur../^tfi mores amp; yitam infiicias, malignipotiusfiiritus ahliones, quam ea qt*^^nbsp;tus in fuis operatur,inuenies. Difiant ergofinguli nominis ifiius dignitatem agnofiere,jiii‘.fifiinbsp;patris bonitatem agnofcant,illumq, precibus indefinentibusfilitittnt,yt carnem quidem

-ocr page 247-

H o M I L I A XLL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^

autem inflawraripoj?int, 'gt;pt huius duSiim ßcuti 2)eo yiuant, amp;filij etM yntgeniti, fe/â ^‘ßi,coharedes efßciantur : cui deittw ienediBio^ honor,gloria amp;^oteßai in aternum, ^men*

, HGMILIA XL I.

Etenim non accepiftts fptn'tum feruitutis rurfus ad tfmorem : fed accepiftis fpirJtum adoptionis, per quem clamamus, Abba pater*nbsp;Qui ipfe fpiritus teftatur una cum fpiritu noftro, nos efle filios Dei.nbsp;Quod fi filij,etiam haeredes : hæredes quidem Dei, cohatredcs autemnbsp;Chrifti: Cquidem fimul cum eopatimur,ut fimul cum co glorifice^Jnbsp;•^ur. Nam ftatuo minime pares efle afflidionespræfentis tempon'snbsp;^umfutura gloria,quæ reuelabitur erga nos«

I A ^^nadmodum homo naturali impetu ad malum fertur : ita admodum difficile eff, ilium d ^^^^‘^tnis^eruerftsfiudijireuocare, amp; adobedientiam ßiritus adducere. Ideo 'Paultts eos,^uinbsp;quot;^t liberations per ilium fia^ia memoret,nbsp;filt;^f(»^t(ntcarnem,fedfecundum fiiritum yiuant. Tnter argumenta ’yterb, qnibts hoc per-,nbsp;^tiit '^'^*^‘^tgt;ft,pofiremum fuit à dignit ate Chriftidnorum defumptum,quos T)etsfiliorum loco ha-colligit,isquum efie,'^t T)ei /ßiritam audiant,amp;‘ faÜs teflentur^ cuûspatrsßntnbsp;ft,jy°‘^^^^tlt;mentum'Vtgrauifiimum ejl: ita earns rationi yixperfuadeturpropter aduerfa amp;nbsp;igt;ni^‘^^^^^'^»diqjpijs ineumbunt,amp; qua Deiprorfis abills alienati indicia ejfeyidenturt Ideanbsp;^)ii{ ^^.^ß^diationemfiubtexit ydpofiolui, qua primum probat nosfilios d)ei efiè : deinde huits di-mtlla maior homini obtingerepote^if, amplifiimum fiu^um exponit :poßremb yiamnbsp;ad eitspoffefiionem peruenitur. Efl^ locts hie non pofiremts inter eos, qui innbsp;pracipui habentur^ Tdamprater quam quod yita inßituenda plurimumferuit,nbsp;cornprehendit amp; conflations argumentafuggeritquafolanbsp;^fimntstentationespofiuntfufficere.

partem hacpertinents Etenim non accêpijîsfiiritumferuituts, rurfisadtimo-‘^^^^tift^fi'iritum adoptions, per quem clamamts, ji^bbapater,amp;c. Qtfibts yerbs argu- ngißi

fubeifp, Quicunq, /piritum adoptions habentfjfunt filij Deis Eaute accepififi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

^gt;iti,ff^^^^°P^ions.Ergo eßs Dei filij,Jclaiorem yero omittit,quia per fie nota efi„Ât quot;Minore ita fimul deficribat,qus tSquot; quais fit ille lfiiritts,quidqjin credentibis agat. E(itur autemnbsp;quot;ELam de yno amp; eodem /piritu loquensfidiuerfia Uli effe^a tribuit,amp; ea rationbsp;(gt;rJpiritum adoptions yocats nimirum quod in quot;^eteribu^ quide timors caujanbsp;adoptions author atq^ indexJit,amp;itafiecuram diuina bonitats fiducianbsp;nbsp;nbsp;li-

clamandipariat. Cofierri aute hie yeteres cum noui teßamenti hominibud^expar-p nbsp;nbsp;VS ,apparet,quafimuldocetße eodemJpiritu yerba fieri^qui olim quoq^pfi adfiuerit.,,

^ffeliu.Etfiacit ißa dißinLlio adargumenti amplificationem : quia docet multbpra-conditionem,quam olim yeterufith legefiuerit. 3gt;lam et ft Uli quoqjjpiri ipfis in legeloquebatur, idem tarnen ille pracepts amp;promifiionibus conditionbsp;Enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impofiibnes,amp; atrocibus mins territabat,qua timoréfiruileanims incutie-

fi^^ibitt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^eteru conditio,qua puerorufitb tutoribts efl,quando(ytin epiß.ad Gal.cap,^,

difierunt,nifit quod tandem tutoru dominio liberati in hareditats fiua libera •^quot;lit.amp;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ELoßra autepotior iam efl conditio.Quia enim Chriflus legs iugum à nobsfit

T‘!fidi aduo^^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conciliauit,Jimul in libertate quoq^ nos afieruit, cirJpiritum nobs confiert.^

hntaneos r^J-fiolatur ducit, amp; ad obfiquendum Deipracepts yoluntarios fiae Dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^'*‘^fibac animos nojlros confirmatfleq^ adoptione in filios Dei certos atqfiecuros red-

txpQnitt • ^(quot;fi^l^iridulgentifiiminomineinuocarepofiimusJtamyfieriuhocipfieTauhsadGal. tutor bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infians efl,nihil dijfert àfieruo,quàmus fit dominus omnium: fid

^^curatoribuseflyfiq^adtepus,quodpaterprafinierit:ItatSrnoscumeßemusinfanttS

-ocr page 248-

CA P. VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN' EPIST. AD ROMANOS

ßtlgt; elements tnundi (ide/Ç, fulgt; le^e, nbsp;nbsp;nbsp;inßar frimorum elementorum fitit, quilm

dum ad'\ieritatM cognitionemprteparareyoîuù) eramw inferuitutem reda£li, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

fletiKudo temforK, etnißt Demßlium ßtum fa^um ex tnuliereifaBum legi obnoxiunt : legi erantobnoxij redimeret^ytadoptionetnßliorttm acciferemm. Quoniamautemeßiifili}^ iCnbsp;Demßiritumßdijßui in corda yeflra^clamantem, Abba pater. Itaq^ non atnplim esßru^lnbsp;lim^amp;c.Quxyerbaß cum hoc loco conferas^moxpatebit Taulum yeterempofulum nobtßt*nbsp;ferre,ytoßendat, quantb nos Hits praßemm, quoadfalutis aternce myßeria. 2iemo tarnennbsp;accipere debet,quafi omnes, qui ante incarnatum Deißlium fub legefuerunt,ßiritu ndopti'^^ h,nbsp;ruerint. 2d.amß hoc dicamm^ßmul illos Deifiliosfuißfe negabimm, amp; eofdem à yita amp; re§^nbsp;ßis hxreditate excludemm. At huicßntentia multi fcripturte loci reclamant» Scimtßemnbsp;Ahrahamo fodm Deißc inßauratum fuißfe, yt ille pater credentium dicatur,nbsp;nbsp;nbsp;cum itto

Ifaaco tir lacobo accubiturißnt in ccel^, quotquot ad regni illimpoßeßionem admittentuf • nbsp;nbsp;J ,

Jfraeliticam gentem non yno locoßßj fui nomine Dem dignatur, Tharaoni enim dicebat: iPj^ filim mem frimogenitm, amp; ego dixi tibi,yt dimitteresßlium meum,amp;c. Exod»^.»nbsp;ait Dominm: Citm Jfraelpuereßit,dilexi eum,eir exÆgyptoyocauißliümeum» Etnbsp;tlamatiFiliosteducaui amp; euexi,ipßautemperfide defecerunt à me,amp;c.^od etß deimptfit*^ .fflnbsp;doctttarnen Dem fipopulumhunc inßar filiorum habuißfe: amp;fuerunt in confufa illaamp;nbsp;multitudinereliquiaßn quibm fernen filiorum Dei integrum eir incorruptum manßt. Sed Ißnbsp;teßimonijspluribm, ciim in fequenti cap. Taulm de ludxisfcribat : Quorum e?Cnbsp;gloria,amp; feedera,amp;cr'Itaqj non interperfonas yerè piorum,qiti in ytroq, teßamentofuntnbsp;ugts amp; Euangelij minißerium htc dißinguit, amp; docet, gratiam illam adoptionts, quttnbsp;rim adumbrata,amp;paucioribm modo conceffdfuit, nunc luculentim amp; liberalim confirri ƒƒnbsp;qui Chrißi euangelio credunt,amp; huncfuum redemptorem eße ex fide agnofeunt. Imprimifinbsp;pum Apoßoli obferuare debemm,qui per ißam collationem euincere y ult, nos eo magtsnbsp;Bos eße, quo maiora amp; luculentiora paterna indulgentia argumenta in nos adit a yidernfß’ Lrnbsp;pterea diligenter nobtf eßfe cauendum, ne gratiam ißam ingratitudine aut rebellionenbsp;phanemm?nbsp;nbsp;nbsp;Quia tarnen hoc loco ipfi fontes falutts noßra aperiuntur, diligentimplt;i^^^ r

ptione infilios Dei dicendum erit, yt rudiores quoq^ intelligant, quid eäfit, quomodo itt^ ißam dignitatem yeniamm,amp; qui eimfint eß-eBm.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .f

Adoptio inß^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adoptio ( yt iurifconfitlti definiunt) e^ aBm legitimm, ad natura exemplum inß^ß ƒ^’

Itos D« 5«j(i aliqutsßlium haberepoßit,quem nongenerauit. Legitimm aBus dicitur, quiafecundui» b J' ßtinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua non quemuid adoptarißnunt, ‘ELam quia hic quadam naturaßmilitudo elÇ, monßto

mile eS^,yt filim ßtpatregrandauior,minime licet,y t minor natu maiorem adoptet.F^ß^’‘ fß que nonpermittitur aliquem adoptare, citm ne in proprios quidem filios amp; exfe natosUtf L'ifnbsp;fiatem habeant. 'ßlaturam yer 'o imitatur adoptio,quia huius exempla inplantatione gt; ttre'^nbsp;ßtione amp;ßmilibus agricultura operibuspaßim occurrunt,quibusfit, yt ex aliunde aßuu^L.^^nbsp;cults arbores amp; terra fruBus ferant,quos niß HU infererentur,exfemetipfis nullos ferrent-tem adoptionts eB^,yt qui filios ex fe natos non habent,aliquodyitafolatiumhabeant,dntt^_nbsp;aßumere amp; bonorum fuorum haredes confiituerepoffunt. Et hac quidem in adoptionibut^’'^^ '^nbsp;mines ebferuantur, .Atfi ea ad Deum transferamus, huic minime conueniunt. Legibut t j)fnbsp;nullts afiringitur,amp; ipfi etiam natura profuo arbitrio imperat.^^leq^filatio aliunde pttlt^^^nbsp;luit,cuifiUus er at proprius,amp; quidem coaternus,coejfentialts amp; ynic'e dileBus. Adopf“^nbsp;nos,quia inter homines (quifimul omnesabipß alienifaBierant) filiosnulloshabebat.nbsp;quifilium ynicum habent,hunc eo impenfius diligant,amp; folicitè curent,ne ad eum pertinentnbsp;tas in alios diflrahatur : Deus,cum filium haberet,nos tarnen adoptare amp; fiUj fuinbsp;yoluit.Hacideo dicuntur,yt caufamadoptionsnoßra cognofcamus, quanon alia didnbsp;teSf^jqttam aternum Dei decretum,quipriufquam eßemus,quales quàm^ miferifuturi tjfi^ afifif'nbsp;uidit,amp; nofiri mifirtus nos in filio fuo leju Chrißo,quem nobis redemptorem amp; yindicem tonbsp;rat,adoptauit,quorum minißerio minime opus habebat» amp; qui nihil inipfiusgratiam factttnbsp;mus, nifi ille nos hoc gratuite beneficio dignatusfuißet. Et hanc caufam Faulus ad Ephefi^

-ocr page 249-

HOMIliaXLI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97

ferbts dijertts cxprimit, quando gratuitam Dei ele^ionem magnißceprxdicansànter aliaßcribitt ^i^ipradeßinauitnos^quos adoptaret inßlwsperleßtm Chrißuminfifiprofpontebeneuoloaffe^unbsp;'Voluntatisßuayamp;c,f^odynumaduerßusnoßroruoperum mérita amp; horumßducidabundeßußßcit,

’biuncütitem yidere oportet, ytnos adtantam dignitatem peruenirepoßimus, aut quee huitts Vt aidignitas-adoptionsßt ratio, Paulus inpraßntißoliusßirittts meminit, qui cumßlijßiritusßt ( yt tem adoptionis Pßa ex epißola ad Galatas annotauimus) hießiritus adoptions dicitur, Clarins yero myßerijnbsp;“ins rationem loannes euangelißa exponit, deßlio Dei in mundum mißßoßicßcribens Quotquotnbsp;'xw receperunt,ijs poteßatemßd e^^ßtts aut dignitatem dédit, ytßlij Deißerent : nempe ijs, quinbsp;^ßdunt in nomen eins, ^i non exßanguinibus, neq^ ex yoluntate carnis, neq, ex yoluntate yirifnbsp;pd tx Deo genitißnt. Qute yerba aperte docent y ßdem medium illud aut yiam eßße, per quant adnbsp;^amp;itatem adoptionés ißius yenitur. At quia ilia Dei donum , quodper ßiritumßuum nobésnbsp;confert, Paulus non temere hoc omne adßiritum reßert. ßle qués yeróßub ßdei yocabulanbsp;animiperßaßonemyfeu opinionem temere conceptam intelUgaty obßeruabis à loanne genera-etiam noua mentionemßeri. Ait enim adoptiuos illos Deißlios, non exßanguinibuSy ide^^ynbsp;generatione y neque ex carnis aut yiri yoluntate naßcißd e^^, nihil hue conßerre naturalesnbsp;Heinisfacultates ,ßd ad eosperttnere dignitatem ißam, qui ex Deogenitißnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur cum

''^ißione toniundaßmulregeneratioyqua quamnobisneceß'ariaßt y Chrißus cum lElicodemo di-JJ’“‘‘insdocet his yerbis : .Amen amen dico tihiy niß quisnatusßuerit denuo, non potePCj^ yidere re-Et ibidem regenerationis huius myßerium exponent, authorem eitts jßtritum indicaty ^^’ßryerbiim nos inßauret, amp; ex carnalibus ßirituales ßaciat, Vnde Petrus apoßolus de cre-“i'diisyerbaßacienSyCOS renatos eßedicit exßemine non mortalißedimmortali,nimirum per yer-.’*’^ bgt;eiyiuizgt;rmanentis inaternum. Differt igitur in hoc etiam adoptio illa coelefiis ab eat quanbsp;homnes in yß eF(j,. Hic enim adoptants inßlius nominis amp; hareditatisßueeeßionem tranßt:

Deo adoptantur, ex eitisßemine renatiyilliusßlij amp; natura diuina participesßunt. ßßupd p'“' ramenCim Deibonitatem commendat. ita monet, ytyerbum DeidilitJenter audiant. e'lt;r

ritmenfam Dei bonitatem commendat, ita monet, yt: yerbum Dei diligenter audiant, eäquot; fejegiibernandos prabeane, qtticuni^ ad dignicaiem ifiamperuenire, aut eandern re-¦ ’-int. Confutantur etiam hés fuperflmojihomines, qui eo per ceremonias frigidißimas amp;nbsp;'i^inHentascontendunr, amp; fe Deifiliosarbitrantur, quodyn^i autrafifunr.qttodmo-¦ 'ßtfeobßrinxerunt^autqu'odbaptifmoiniüati in externoeccleßa ceetucenfentur, cuirinbsp;' am ipfis appareant regeneration's indicia.

'gt;tßadoptionis ißtus effeCla quoque yideamus. Hac yno quaß yerbo Paulus comprebendit, Adoptlonis lß’^i'' *'-'^^ 'pititum adoptionis accepiße dicity in quo clamamus y .Abbapater, Ethocipßumexpo- efftüa.nbsp;f^i ipßßiritus teßatur ynà cumßiritu noßroynos eßeßlios Dei. Idoßrumßiritumnbsp;nientem aut conßeientiam noßramy qua perßiritus teßtmonium conßrmata non dubitatynbsp;üe^ßhjßmits^amp; quod Ule nos patris inßar ßauore amp; amore complexurtts ßit. Ergo non modonbsp;Deißlßneque inani adoptionis nominegloriamur,ßedmos Deißlios eße certbßcimus. Qj^pdnbsp;datnandi yerbo dénotât Apoßolus. Hoc enim certamßduciam exprimit, qua caußa ePßyytnbsp;Dei conßeSlum procedere y amp; bunc patrem noßrum appellate audeamus y cuius neßeruinbsp;ß»iaici mereremurynifi nie hacgratia nos dignaretur. E^ hicpraclarus admodum adoptionisnbsp;facit, amp; conßeientia aßuantis terrores atque dubitationesnbsp;[heuibtisnihilhomtni inyitabacmoleßius amp;acerbiusacciderepoteiß^. Eß^ certitudobac ebnbsp;ƒlt;’?¦©• ßecurior, qubdin ipß animo hominisßentitar, amp; teßem habet ipßumßpiritum yeritatiSydenbsp;jj ^ßfide nemo fan a mentis dubitare potefß. Docet idem loannes Apoßolus, qui in epißolaßua ca-^^‘^^fß’fcribit ; Per hoc fiimus quod Deus in nobis manet, nempe exßiritu eiutyquem deditnbsp;ß^^’^bocßdei amp; religtcnis Cbrifliana dignitas, qua omnibus altjsßeÜis atqjßperßitio::nbsp;“siongepraflat. Ha enm etjißuos cultorescirca multa nonßnelabore amp; grauibus impenßsoc-^patos teneantymtnquam tarnenßalutis certosßactunty fednoutsfubinde conßeientia terroribusßa-i^nt ,Jtcurt yidere ei^ ex eo, quod Uli minquam quiefeunt, fed aut eadem facra ad peccatorumnbsp;-^l'n^expiationemquotidie iterant, aut etiam noua comtminißcuntur. Sola Chrißianaßdes Deinbsp;^'^ßacit,amp;ßiritum adoptionis apprehendit, qui nos depatrisgratia amplius dubitare nonßnit»

r

-ocr page 250-

CAP»Vrir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS t; AD ROMANOS

Ccr.fiit^Ktitr er^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quihctninetnfalutücertum fieripojje ne^anf,nbsp;nbsp;nbsp;ita dulioi

detitientf quoi per euangelium infideconfirmaredebtbara. Arguitur item eorum Jiultit’‘‘gt;r ßiibiliendamfidei faluttf noßra certitudinem bumaua authoritate optti eße arbitrantur}nbsp;coKcilia {ogunt,amp; orbtf totiin conßrißim requirunt. At nihtl tlloproßcjetur^niß bominesnbsp;mesfuos rerum certifiante Idyero fioltusßinttafian^i opw e^^ -, qui humaniconfienfus adtfit'“^nbsp;minime ppftf habet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

^onitdSDeittos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admodumfieecundwsfJÇ, amp; bemitfi Cbrifliano nibiliucicndiu^^^

adoptatuis. nbsp;nbsp;piote^^, qnam inborttm confyderatione yerfiari, qute adfialutts nofira certitudinem

cegre fieret^fratres^jat ficioß queepreetèrea hic confi/deranda yeniunt^paucKperfirinxero. mùm cccurru Det immerja bonitas qui nos inßlws adoptare dignatus csi^, 7udetparer*!‘-rum,quos exfienatos eße ßtwit, amp; ßequenterdeijfidem abdicandts cogitant, Ji illos degene^’nbsp;deante T)tvâ,cum ah Ulo amp; ingenio illiw alicnißimi eßemw, nos adoptare dignatus esC^,nbsp;in tetitis orbts conßie^u ilium ‘Patrimnoßrum eße clamemitsprtecipit, Quodemm nosnbsp;inßinidufacereditjt Apoficlu^, hoc ytfiaciamus Cbrißtus difiertè iubet,quando ait :nbsp;Yater nojler.qui es in tcelK,amp;c, Super at hac Dei bonitas omnem humani tngenij cap(um,f^Jnbsp;yerbtd tanto argumento dtgnts commendaripoßit. Debet autem eiw conjyderaiio nos Ifnbsp;Deo preeßandum exci tare. Quia emm tile nos tanto amore complexusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, plus quàmfirr^^^

minum nomine indigni erimttsjt non yicißim ilium amemtts, amp; amoreJfincero colamuii^^^S- J ipfius yoluntatt conßcremus.Quodquta bodtepauci faciuntßatts apparet, raresadmoduir^^jjnbsp;Detpaternumamorem digne conjyderent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h}gt;

Docet deinde loan hic, inuocationem Dei proprium ßirititffian^i opus ejje. rtenir-'^^^ fropriurr. Qgt;i' tePi^dicere Dominum lejum ,nijiperßiriiumfanSium ( i. for. Ita multominu^nbsp;e.:... r...a.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir.uocare poterimus, niji ßiritu excitemur. Nam quomodo inuocabunt eu’l'

î/iaoeafio'Dei I .

rttm fan^ti CpUi {ft.

cap.to. dieet ,Apfßoltis ) in quern non credidertint nbsp;nbsp;Atfidem nobts perßiritum eonfer^^ gt;

(undem in anwts rojlttsconfrwari^notiui (Sf^^,qvam yt demonfirarioportent. Qi otquot^fè fide clamantfij etiam ffiirituadoptionts deßituuntur, neque Deum yere inuocantfidbeUß’'nbsp;iatu auribw ilhus objirepurt, Quidyero de ijs dicemw,qui preces tarn public as quatnnbsp;(uri negligunt, perir.de acJ: tilts non optts béibeant ,fiedipfiijibiad omnia fiuffiit(,ntnbsp;^^^l^gortia hedte paß;m. Sedccgitemus quajo,preces adoptionts noßr« teßimoniutn fßfi’ ^f,!,nbsp;cmnts fiaiits Kojha depes^det. Quàm ergo bat nebts char a eSif,tam nos in tilts aßiduos ejjenbsp;Filij Dfi folwm Cbfiet uabts prater ea, eos qui adoptionts ßiritu donattjunticlamare, Abba pater,nbsp;Detm hticocât cùm. yni e2r Joli Deo conueniat,qui communts omnium ncjirumpater eSfi^,illos bunc ynuftj^'nbsp;ftr Chrifitm. confiât,nbsp;nbsp;nbsp;ab eojolopetere, quaadhuius yita incolumitatem amp;futurabareditatemß(l^^

quta adoptie bac (yt fupra diximus) in ChrißofaSla eSf\, hoc etiayno mediatore patrtm ytiJolentAubet hcc ipjc,quandoin Juonominepatremtnuotaredocet, rît ntmir.iff^^fj^ilf'nbsp;adpatrem yenire dicit. Conjutantur itaq. bic alij duo erroresgrauißimi, qui circa inuocaUgt;lt;gt;^‘^nbsp;mittuntur,nbsp;nbsp;bodie nimium yulgares funt. Alter eorum, qui addiuos calttes conuerfi,

inpericults implorant, eîr quod dt^u abfurdißimum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipjam orationem domiKicatnctdi

gunt,quando rofaria (yt illi loquuntur) illorum nemtne récitant. Alter eorum, qui etj I' ,fifd uocent, alijs tarnen apudhunc mediatoribus amp; aduocatis ytuntur', sir honorem eumnbsp;transferunt,qui yni ©• foli Chrißo debetur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Vnuf ctnnium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£^etiam objeruatudignu,quodcum prius T^manosallocutuseßet Apoflolus,nunti^^^^^j(l^

credcntiti/ifi ßi emntü tredentium.perfonaait'Tn quoclamamus,Abbapater,Ergoynus omniußirttus,^, ritus er pets’ niu pater eß, amp; pi otnde yna etia om.niufides,adeo^ y na fiors atq^ haredttas. Docei hocnbsp;tffjCrc. ra,amp;eodefacit inprafienti,quod duas yocesidemftgnificantes,nempe Abbapater, poß^^

. quaru altera Syriaca,altera GracafiueLatina eß,itaenim oßendit,ynitatt hanc m dem amp; nationum diuerjitate feindipoße. Nam yt alibi ait,non eß reßt blus perjenatunbsp;amp; in Cbrijlo non eß ludaus neq^ Crcgtus,non Scytba neq^ Darbarus-.Jedquifquisnbsp;Domini,Jaluus ent, Docuerunt idem olim propbeta qucqßnter quosIfa.pradixitforej fitiil''’!nbsp;gno,yt yrbes Ægyptiaca loquantur lingua Cbanaajd eß,CDn.uni cum populo Dei Imgf^^

t

-ocr page 251-

momiiia X l I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^

j^^‘'^f(le^inuoca(ione. T)amnitntur ergo hic fi^a^quihu^ Chrifliani nominis profeßioIcinâiturt ^^letiam arguuntur, q^ui charitatis amp; ynitatis Chrißiante yinculum temere ahrumpunt, duntnbsp;pfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hofiiliter, 'verfuferiè contemnunt qui eundem cum i^fisj^atrem inuocant gt; ö* quos

'‘p^itrihiif debebant agnofcere, ^l^.^^'^d’PauU'VerbaredeamM^quialiumadhucadoptionsifliuieß'e^umfitbijcit^ quemexpra notnbsp;quo yniuerjanofiriefalutisratio continetur.Qubdfi filii(inquit)etiAharedes\hxrenbsp;( ^'''^etnDei^coktsredesautemChrißi.Optuauteerathocaddiyquianonomnesfilijharedesfunt.nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;i ƒ*”nbsp;nbsp;nbsp;Efauum Ifaad^neq^ Ifinaelem Abrahami haredesfuiße legimtu^Etfope exhieredantur

exfi natos^amp;ßUosßtos eßß negare nonj^oßßtnt. 2de quid ergoßmile nobii etiam

amp; f^oinde adoptio nihil prater inanem fiUorum Dei titulnm afferre quot;videre-^^^‘‘’''’pttepromittitynosetiam Deiforeharedesieii'ßmulqualuhxc noßrahcereditasfuturaßt,do-(^ohxredesfore ait. quot;tdon aute exfiipfi hoc pronunciat^fed ipßim Chrißum di-fpf Mat'.Di/fono yobtisßcuti mihi dißgt;oßiitpater,amp;c.Luc.-i.i., Item,yolo ^aterj^t quot;vbi egofumt lf’^^tciimßntquosmihidedißi.liMrt.\7’ Jn Apoßoliautem 'verbisobferuari debet,'vitam c!sfnbsp;hareditatünominedenotari. Eßenim hareditaslégitimafitcceßioinquot;vniuer-*’?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dco iure optimapoßidentur, quxcunq^ex hareditate ad nos deueniunt. Docet

'^oxfalutem,cuiu4nobtiauthor eïi^ Chrißus, certam atq,ßabilem,adhacplenamquoqj amp; abfolutdeße,Quiaenim nos Demhteredes fcri^fit,nemo nobddebitam hxredita-(j • ''‘^^tuertere,aut Deitdßamentuirritum facerefoterit.Et quia idem nos cumfiliofuo ynigeni-fuotum cceleflium admittit,nihil nobis deeße poterit eorum, qua adfalutemnbsp;forteipji Deoaliquiddeejfeputemns.Abßergeturergoomnislachrymaàpio-^r'^^^’S^^^dioanteineffabili exhilarabuntur,omnideniq^ fatietatebonorîifruenturinconjfeÜunbsp;loquitur.Et quia beneßcij huitts nobts author efl Chrißm,'validißime hic confitnbsp;^’'n» T *** ^^ita adhuc nobis agendaputant,qua ille inta^ia reliquerit.Aut ergo Eaulum falfi ar^nbsp;^uidmaifis amp; fublimius affeiîant,quodfuo merito Chrißus acquirers nopotue-’’’’ht ^lt;treditatem hanc Deusnobtsgratuit 'o cotiferi propter Chrißum, falfarij amp; tefla-^«cjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'¦°truf toresfunt Tontißces,quift^ clauium pratextu huius dißributionemßbi yendi-

regnum cœlorum 'Vanale facitint.

Apoßolus hareditate ißampromißße,'viam quoq, monßrat,qua adeiuspoß c^no ordineai addit: Siquidemftmulcumeo ( Chrißonimirum) patimuriDtfimulcumeo hareßtateinnbsp;yerbis non meritum nhßrum aßruitur (ficutiexfiquentibtts euidentißimepa- heatitudinisnbsp;^^'^dicatur,quem in regnißi amp; bonorum eim dißenfatione Deus obferuat. Qui efly^tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«f«*“**

“j’’ P^^'utgt;iiamus,quam ipfeßlius Dei ingreßus eß. 2decenim melior debet eße difcipuliauc tnagißii asit harifuerit. At hic per crucem amp; omne genus afßimonu regni cœ-«îianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adiß^ Eadem ergo yia nobis quoq^ erit incedendum.Ideo ille in euangelio clamatz

quot;yienireiahnegetfemetipfum, ör tollat crucem fuam quotidie, amp; fequatur me. At qui J^ftanter expendi debet,quad cum Chrißo pati, amp; ad eins exemplu pati debemus .Sunt enimnbsp;*^tilitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patiuntur,aur ipßßbi cruce amp; afßiÜiones accerfunt no neceßariasquot;, amp; hi nihil inde

P'cc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißusße^lari debet,quipaßus eif^,yt amp;patris aterno décréta obediret,

f'^itrio ^tito diaboli regno deßrueret. In hune igiturfinem nos etiam reßieere conuenit,'Vt immittunturferrendis Ulifidele obfequiu^raflemusideinde quot;Vero ijfidem quot;Vta-hu cu *’^fßi^^‘’'‘'^dum membra noßra terreßria,ne ^erpeccatum diabolus regnu in nobis obtineat,nbsp;^tsgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pati dicemur,amp;fua crucisficiosille agnofeet.^ieq^opus erit,yt ipß nobis cruces alie

^'^lelli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiita rationesfuasinßituunt, quot;Vt Deoobtemperare 'velint, moxaduerfa

'‘^ciuini ^°^fi^^tefidem in Chrißum, amp;moxmundum tibiinimicum experieris, Fac falutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d^ito odiumfequetur, atque moleßias tibi exhibebunt ij ipß,pro quo-

^'^SrauC ß^°^^^^iti^i§ilasAbnegateipfumcarnemcjg mortifica,amp; cito dolores at^crucia-^'^^'^idtb' '^^^ds.Qmbusß communes omnibushuius 'vitalabores atq^ moleftias adnumeres, fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tircumßare malorum examina,'vt minime quarenda ßtcrux, quam cum

jeramus, Studeamus modopatientia, amp; in finem quot;pfiq^perfeueremus, amp; ita cum Chrißo

r *

-ocr page 252-

CAP. VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AP ROMANOS

ttiAW glorifjcalitKttr : qua de re Taulw in ijs qua fequuntur, diligenter amp;cofioff Confolationisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;durim amp;grau'tW acciderefotei^,quant afflidlibnes huitasfeculi, Ù

gt;n cruce atgu^ cntmno intoleranties yidtritur-^qua (um yitapericulo (cniunSaJuntjin nouam confolattmetn nienta.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditur,qua nes aduerfm entnent tentationupalaßrant arguweKtisfoltdißinids confirmât. Jnttß^

t. Socychrißi frina nt eß,cuius nv:do ntentinit^quodninurücum Chrt/iof atianiur.0^Kenim huiu^focitts’'^i . fujnui. u^fottuna fße dedignetur ß' ^ta quis miles tarn ignauiisfiterit^ ytifßo ßegn ßlio in priwa^nbsp;(uni l'cßilit'pugnaießpfedefuga ccgitetßIndignicertcßuntnomine Chrißiano^quiße Clirißog^^

yti 'Teolttit,quod natura gloria cupidißimi ßumtus, eir cruce Chrißifert non alio nomine bor^j^ quant quod mundtu earn ignemintefam cßeiudicat. °}vlonetergo,neincarnis amp; mundiitidic'‘Ojgt;‘^'nbsp;J:ßamts,fed mentùs oculos intendamts ingloriam,qua nobis cum Chrißo iamindeab atirnop^'j

j. Prtetftfwr. lai impenfs aquo maiorilus parentur,tertium argumentuprofert Paulsts,quo gloria illtu^nbsp;tore tnaiUi, cellentiam per collationem ampltfcat, amp; docet minime tintendum eße, neplus damni qtM^ .

nosredeat. Statito (inquir) mnimèpares ejfe afflidliones prafentis temporis cuntfutttragl^^^^^j^ reuelabitur erga nos-f^aji dicerer.Sunt qttidemuha eisgraues afflidliones 'pitahuiits,amp;nbsp;eß carni his fubitide exerceri.y^tegoyos ißarumfinemfelicißimußeSiare yelim.nbsp;parata eß gloria ijs,qui cum Chrißo patiuntur,tanta fß,^! huttts feculi affliQionesfiw'^'^nbsp;feratitur,tllipraponderare nequaquampeßint, imo ne conferri quidem ei queant.

ad corpus folum pertingunt,gloria autem tarn corporiquant anima tomunicabitur..r^ffi^^^‘°’‘‘Lß mentanea funt,gloria ctterr.a,.c^fßidlionesfenfu perctpi eir 'perbis defcribipoßuntjgloiiit^^’^^i^fnbsp;fum eir humani ingenij captu juperat'.quia ('ptpicpheta inquitjeapraparauit Dttas dil‘P,‘!ji^^nbsp;quaocultis non yiditjeir aiirisnonaudiuir,amp; quaincor hemtnps non afcenderut.Facitnbsp;meritotunoßrerum confutatione. In meriiis enim mercedi opera reßondeant oportet :nbsp;nullo m.odoßat,ntq^ etiamßeripcßitppaniß,matif^ eorum arregantia, quifua merit^ß^^i^^^iflif^nbsp;in ratione 'pcnire'Polunt.Sedquia de hoc iamßpitis eßdiClum,omißo eo,r,unc retielandinbsp;ß'deremus,quo Eavlus hic iptitttr. “De gloria enim feu felicitatefutura loques ait'.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

erga nos. fion inquit, Earabitur*. quta parata effj nobis à iadiis pundamentis mundt, ^lat.tq.tcßatv.r.Tdonnutemfimperoculisnoflitspatet,quaillajandorumforsftt'.qt^^^J^nbsp;num miferrimi 2)eoexofi'pideKiur,quandoperpetuaafßiClionesillosmanet.Stdtunt^^^f^tifnbsp;'pitamnoßram^yt Eaulus Colc.ff.'^.aitjabfconditameßecum Chrißo in Deo,amp;quandofnbsp;dusfuerit tunc amp; nos gloriofos fore cum illo.f^b etiam per tinet,quod loannesin Cafbol^^nbsp;bit cap.'^.Charißimijnunc fitj Deifumw, fednondum apparuit quoderimustfiimu^^^j^njßnbsp;cum ipfepatcß:blusfuerit,f miles ei erimusiquonia •pidebimus eum ficute^f^, idon erg^ .(tßyinbsp;illoruni labor at q^dolor,qui cum Chrißo patiuntur,fedijdem quot;pita amp; gloria coronatnitni^nbsp;recipient,qtia emnem fenfum htiiusjeculißperat. Eoterat autem hacfolaratio fufß^^^^ .ndnbsp;tmnes terr ores, quos caroin affliüionibus concipitfequentur tarnen adhuc alia,quas fuonbsp;debimus.2dos cum his gentium exempla conferamus, qui^fpelgloriamhuiusmundintf^nbsp;r(mpub.iuuarent,aut patria libertatem aßererent, omnia eafecerunt amp;paßifunt‘v .ßfjnbsp;ßus requirit. Inexcufabilis ergo erit noßra ignauia ,ß aterna regni cceleßis glorianbsp;poterit-quam caduca huittsfeculibona apudillospotuerunt. Imprimis yerb excitetnosFj.^^^tßnbsp;exemplum,qui quot;Pt nobispraiuitßtaßiritum quoq^promifit, quo animati omniaferre amp;nbsp;'terimus. Illi debeturbenediBio, honor,gloria eSrpotefias in aternum^ .Amen.

H o MILIA XLIL

Etenim créa tu ra intente defydcrans cxpedat rcuclationew rum Dei'.Nam uanitatt creatura fubieda eft,non uokns, fed

-ocr page 253-

homilia xlii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9?

eum^qui cam fubiccit fub (pc, quód ipfa quoc^ creatura uindi'cabi'tùr cxferuitutc interitusinlibertatem gloriacfïh'orumDet. Scimus enimnbsp;uniuerfam creaturam una fufpirare SC una parturire ufcp nunc.

omnts hominei natura cubiuntß^i leneejji^a nulla rt magù quam à truce affli^io-••tjn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Morrent:nbsp;nbsp;nbsp;hac cauja e^l^,proper quam multi deßciuntàßde Chrißiana,aut ad

mundo inuifam^amp;proindeperficutionibui obnoxiam eßeyident. ^lij Juirinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j tarnen impatientiafuperati T)eo og^anniunt, amp; bunt fiti immemorem eße

tbmnt^erßaeifruBuf amp;eximiam 'verb credentium dignitatem exh'll} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•^tcruce ö* afftiSHonib»!.) qua in hocßeculo nobüferenda funt^admonuit, ne

ttinßUtaoffendatur.Inde'^erbconßlationemingreditur^quam multtiamp; '‘îfi» Ànbsp;nbsp;nbsp;argumentis conßrmatt ex quibtu nupr tria prior a •Tfidimu^ Z Quod nimirum cruciff)--

’’ufi/ '^°^*^^‘^tißliumylefum Cbrißum., quieadem,imograuiora,pronobiipaßtneS^: Quod J««nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^aoq^futuriftmttt in caleßi gloriazQubd item gloria bat amp; eiuf excellentia maiorfint^

affli^iones e^r arumna cum ilia conferri mereantur. Hit fubtexit inprafenti 4- ExfWp/cw» ^'quot;^»mentum, quod ab exemplo totiue machina buitis mundi defumit ; oßendent in iriani-fttr^^^^ta conßici,qua gloria illiufexcellentiam nobif commendent nofq^adpatientiamamp;nbsp;^yerafide hortentur. In locum '^erb buncperße difficilem plufadhuc obfiiiritattsnbsp;interprètes y dum extra oleas currendo (quot;vt aiunt) quaftionesmouerunt quo modo ina-^^^.^^‘^^^ipartes aliquidfentirey^velletnolle^ßerareaut dolerepoßtntf quomodo item yel ange-Qfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piorumßiritibuf, qui iam inpatria felices degunt-,ea conueniant, qua hic detotiiia

^g^’^ltu dicuntnrl^^t nihilhorum ‘Paultts docere yolui[,ne'i. jub c. catHra yo^ bominesyel animat eorum,aut angelos intelligit ,ßd mundi hui.ts machaum eilfqfnbsp;‘‘Irnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perproßpopaiam tribuitperfinam f in qua tolerantia amp; dcÇyderij exempla cernan-

omißis dißutationibua philofiphicidi ^poßoli ßopum Pfeliemtn nbsp;nbsp;nbsp;ad hunt diriga^

quot;1quot;^^ di.untur'.ßcq, clariuf patebunt, qua primo intuitu obßcuriui diHa yidentur» ßnio patientia exempium in mundi mathina extare docet, quad imttemur, Earn 'gt;^erb Patîétia exemnbsp;yocat^quia non exfemetipfa exißit, fed à TJeo tondita atq^ creatanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Crea~

defy der: ns expeHr.c reuelationemßlwrum Dei. Grace legitur icTroKetqxt/ltKix intent am ardens creatura defgderium. At quia hoc Hebraicißrmontsnbsp;ï’^^i’'”emfipzt,nos perjpieuicr.ets ergo Subßantiuum in ^Adie^tuum conuertimw, Eli^au-“iß'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiufrtodj dejy ierium, quodgeßibws quoque externùs feß prodit, amp; quodipfum

aliquo modo debditat : quale in illid cernitur qui modo captte exerto, modo oculds ^*1) • aliruiusaduentumexpeUant, quemmagni boni authorem ipßs fore arbitrantur.

T^^utdin Ifamo iiq,dicensz i)efecitadßlutemtuamanimamea,idel^,prade-tua anima crtxiatur amp;contabefcit: 'verbu tuum expe^o. Eiußnodiautem deßde-proßpopaiam machina orbis totius tribuit : amp; eandemßmul dicit expe^are re-ibfi t id ei^, diem ilium, quo toti mundo innoteßet, qui nam Dei filijßnt, amp; ß‘bipl^t'iadonabuntur.Duo igiturmachinahuic tribuit, quodnimirumßlicit'equi-’’’’’iio ^^‘‘^ß‘‘^ '^deßydertt ilium diem , attamenßmul expeHet obedienter à Deoprafinitum ter^-fliciif'-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buiue prima partts htcßnßn eße yidetur ; Tslonßli yos S fratres, ex huius feculi af-

‘‘'‘‘‘‘‘i fn^lcßiamßntitts, neque ßliealiberaridelyderatis : fed idem in rebus inanima-^ '¦'ybtac mundi machina esf^ yidere. “Pdam bac quoque fitmmo amp; ardentißimo eiusnbsp;‘ur^ f^deriQ tenetur, quo gloria, quamßlijs fuis Deus iam inde ab aterno praparauit, reuelabi-‘^re^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ita pracipiti defyderio abripitur,yt fuam ßattonem defer at,ßd interea patien-

^‘‘‘de^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partes m ofßcio continet. Idem ergo 'Xos etiamfacere conuenit. Tiutn

cundlis ¦'embus ör quot;eortsflagrantißimis omnes eosannitide-^‘‘ti' ’ ^^¦^j^^i^^'‘‘‘’‘'‘f‘‘ijbgli'rïdnti.r. rntcre a tarnen obßrmato animo amp; inuiHafideicon-‘’’“‘'‘“‘dum es^, quam diu Deus nosinhuiirs ß-culi ßadio exercere yioluerittne dum ^ota if^patientia abrepttnbsp;nbsp;nbsp;-^md dejignemitsprater officium, cui not Deus

r 3

-ocr page 254-

c A P. V 11 r.

IN EPIST, AD ROMANOS

Vtfîngulænun nbsp;nbsp;nbsp;Qttoâàutem tie mundi huiuf m^fchina dicit jipofloluijjoc in omniltn amp; finguldsilliui

di parte! ofji» e^î^'Vtdere, T^amfi acceleßibuiorbihttf exordiart^^firuantilliconßanterßtos fiumfaciant. initio mundi Deus conßituityCerttd yicibin dies cum no^ibtt^permutant, annitftnporalegibtncf^'nbsp;tts dißribuunt,'vt quot;^erno tempon aßas ßuccedat meßibw idoneatxßatem autumnuspomifer amp;nbsp;pra^nans excipiar,huc yero Canos hirfuta capillos hyemsfiquatur,qua ßgetes Jub niuibui nbsp;tatasfouet, amp; telluri ^uaß effect a amp;fruBibtefferendtsfatigatee quot;^ires nouas inßaurat. ^t enmnbsp;tes sßa iam tot feculü durarint,nuUa tarnen in Hitsßt conftffio, nihil itemprtecer ordinemàpf’^ffnbsp;feriptum tommittitur ,niß quando Ule quot;yiel noßris peccatii ^rouocatus, yel alias ob caufasnbsp;graues or dinem ißum ad tempus perturbât, [ntereayero ijdem ctelipro anni rationemodetßnbsp;pluuiam deßillant, modo rarem per gramina amp;• ßgetesffargunt, modo pruintsßutefeentes bffy ¦nbsp;adurunt,modb niuU^us omnia contegunt. QuödßreliUn ccelis ad aêrem deßendas,hunc

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officijprobe memorem inueniesßumßto motufruges amp; plantas omnes conßruat,amp;animalis

uts in yita fußinet,tpuoadita î)eo ^ißtm fuerit.Similiter a^ua omnes,ßuuijdat»s,ßagnaßf‘ß^^ rentesffontesfuoofßcioaßidu'efunguntur. Terra eßnußto^uottannii, ceuexpenttinßrn^‘ß'nbsp;ßuges depromit amp; relßtta,qua amp; hominum eir animalium alimoniaßruiunt. Ita igntt ittdepfi^nbsp;motttfuum caloremßngulis, prout opta habent, fubminißrat, yt eo '^egetentur , ne torport iilt;nbsp;tontabeßcant. Imoß adanimalia tranßamus, qua brutanbsp;nbsp;irrationalia dicuntur ,

tium fuum facere, amp; ßeundum natura yel conditionsßa leges yiuere '^idebs. £tenigt;fiß (ut ^ets per leremiam loquitur) in aère nouit tempora ßbi praßnita:grui amp; hirundonbsp;temptsprofeSlions fua, idem in pifiibts cernitur, qui fuo tempore in abyßum feßnbsp;rurfumfuo tempore inde emergunt ßj^ capiendos prabent. Immaniores autem ießia,nbsp;in rabiem ferantur,hominis tarnen reuerentia amp; metu abßerrita interdiu latent, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

adpradam amp; dbum quarendum ( quot;^t in Tfalmo I04. habetur)prodeunt. ^,e 'nro h‘ ffum creatafunt iumenta,Ulifuum obfequtum fummaßdeamp; ftudiopraßant.nbsp;f)ominuspcr Ifaiam ait, agnofeitbospoffefjoremfuum, amp; aßnts heri futpraßpe : equinbsp;num, tergo feßorem recipiunt, neque modo patienter ilium ferunt,fedß ita opus ßt,ad titbit ,nbsp;in medias hq/lium aciesruunt, amp;proillo calcißus amp; morß dimicant, ‘Denique nihil efC”’.nbsp;hac mundi machina, quod nonßam ßationem teneat, amp; generalem totiis creatura libef^^,nbsp;(»bedienter exepeBet, quamuis ardenti eits defyderio teneatur, Quis ergo non yideat,nbsp;gts hoc facere debeant homines , in quorum gratiam hac omnia creatafunt ^bßurii^f^nbsp;foret, hominem, qui ad Dei imaginem conditts dr ratione praditis efÇ , abrutisnbsp;yinci, amp; craßü Ulis atque inantmatis mundi partibus deteriorem deprehendi,nbsp;ita ßgerunt, ij olimferarumnbsp;nbsp;nbsp;brutorum,imo cceli, terra amp; aliorum elementorum exen^ß^

demnabuntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ¦ Itif^'

Glon'lt;f futura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trat er hoc autem obßruabis, magnam procul dubio effe^oriam illam, qua nobis in

cxcflkww. nbsp;nbsp;xata tSf^,cnm omnes creatura eiis deffderio tarn magno tangantur.Summum bonum

dixerunt, quod naturali inßbiSlu ab omnibts exopiaturt Quis ergo negetfummum hominis eße liberationem ex corruptione amp; gloriam, qua olim reuelabitur, quando ’vniuerfa huitfnbsp;machina illam yidere exoptat i' Huus ergojfemeritb accendunturpij, yt omnia aduerj^tnbsp;terferant. In huits item ßducia totis animis acquießunt, amp; facilem leuem^ ducuntnbsp;ratum, quas in mundopoßident omnium, imb ipfits etiam yita ; quando ß ceeleßis illiitfß^nbsp;haredes olim fore ßiunt. Haeßes olim lobum conßrmauit (yt eius confeßio cap.l'^-ter mediosdolores Deum fan^è coleret atq, obßruaret, £adem Taulum in diutino carcettnbsp;tis appropinquantis articulo inui^um amp; intrepidum fecit : quod nimirum immortalef^^ ’idnbsp;marceßibilem iußitia coronam ßbi in ccelis repoßtam eße ßiret, Hac yna ( inquatn)nbsp;^artyribus animum addidit,yt cum tyrannorum minis infandosßmul exquißtißimorui^nbsp;torurncruciatts amp; mortem ipfam contemnerent. £tquihodiehancßem animofuo concep^ß^ß'nbsp;ejr retinent,ijsfacile eif) carnem cum fuis dejÿderijs abnegate,ipfam yitam pro Chrißiß''nbsp;ponere.£x hisergo aßimare licet impios amp; impuros illufores,quiißa rident, amp;huittsnbsp;immerßcaleßia negligunt.Qualesnouißimis temporibtsfore,olim Tetruspradixitidl

-ocr page 255-

I

H o M I L I A X LIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loo

Hw aui/iunftfr, quiß facile futur a ilia bona nobis conceffiros aiunt, moJo ipfs liceref Wa bac ^Itntiperfetuofrui.Suni hißmilesfociorum l^lyßis, qui Loti dulcedint inefcatiomnimreditMinnbsp;^^tiamcuram afiecerant.lmo Circeisporcis potiw conferri merentur, qui in bara yolutarimale-quam in prißinam hominisfqrmam redire, 1gt;lam hi quoq^ parrite cceltßis amore ex animo tx‘nbsp;pecuinas yoluptates ijs bonis prceferunt^adqua rota huec mundi machina aßiirat, ‘Menttnbsp;^'^«'Uont carere dicuntur^qui grauißimis morbis detenti medicina reßuunt,amp; nolunt curari. Quitnbsp;”0« infanos amp; dementes dixerit eos, qui in mißro amp; mortali huius corporis ergaßulo detinerinbsp;^^tabeßere malunr,quàm inde liberari, amp; ad gloria illites immortalis confortium accederefnbsp;t^^^^^^^'^”^^f^‘^^^^^^¦)ß*bindeabÂpoßûloreuelationis filiorum ‘Deimtntionemßeri,dequanbsp;ßc dicitur,quia tunc patefiets qui nam ßlij ‘Deißnt: imo tunc cumdorianbsp;ofic Chrifli conjftiiu comparebunt y qui nunc hominum abieilißimiputantury'amp; plertßqftx-»nbsp;cogirandum, 2^am confolationem in omniaduerßrumgenere efficU'»nbsp;aliamfore rerum fadem y amp; nos Chriflum habituros noßr a glorianbsp;‘iifbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impijs turpißime conculcatur. Tfocet itemyne ex huius quot;»ita fucctßibus aut

iudicemtis.'îd.am tgt;t Solomon in Eccleffuo cap.t) didt, amorem amp; odium igno^ henbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eß,neßit quid amore aut odio dignumßtyaut quid ytiley quid inutile cenfere debeat. Et

quot;^idemus, ea nobif magni alicuius boni caufamßue occaßone prabere, qua initio nocentiß (:f^^^bantur.E contrafape exitio eße hominibtis ea, quaillißbiimprimdprofuturaputabant,nbsp;omnium reuelationem in extremü ilium diem referuatam ef èyfcriptura omnis docet,Exnbsp;teligionCyde hominibusitem yninerßsdebet ludictußeri.^Gdßab omni^nbsp;fhuaretutyminus tarn inßisfludijs deligendiSyquàm in alijs itidicandts homines peccarent,nbsp;hty-^y^^^amus in TauU argumentOyqui caufam indicat,cur mundi machina hoc tarn ardsnti de- Creaturaud'nbsp;0°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;T^tinitati creaturafubieda e^,non yolenSyfedpropter eum y qui eamfubiedt nttdtifubieâa

lt;*^iftitem yocatfiatum mundi huius corrupdbilemyquem. inßngults duspartibuscsf-»titurafua Legesfequantur, nbsp;quam diu exßunty oßicium fuum fadantyquoad

fiif J””! tarnen non perpétué) durant yfed y el in nihilum redigantuty yel in aliamformam mut an-

'v®'/ 'Poeta Eythagora yerbis eleganter cxpreßit: ^«cquoq^nonperfiant,quanoselementa'focamus,nbsp;^am^ yicesperagun t certaSy refolutaq^ tellusnbsp;^liquidas rareßcit aquasytenuatur in auras*,nbsp;^era^ humor habet,dempto quoquepondere rurßesnbsp;hd.f,hfuperosaertenuißimtesemicatignes,^i!‘c,nbsp;otbcs olim mutandos eße regiusille Pfaltes teftaturx 'Tu ‘Deus (inquit)primtttnnbsp;iedfiiyamp; ccelifunt opus manuiim tuarum ; Qjua interibunt, tu autemperßas, fSfnbsp;yereraßuntyteqj illa immutante,mutabuntur, Quibtis addcy quad propter homi,^nbsp;ßngulis mundipartibus ira Dei fife exerit, dum in Ulis fiunt, qua yel inpraßntinbsp;^ulum aliquod futurum portendunt. idam yt propter ^Adamidelibium terranbsp;maledidione percußd yßinas amp; tribulos proferr, amp; yix multo labore edomaripo-lt;1^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pitdat : itafrequenterfieri cernimtts, yt hominum improbitate oßenfu4 Deus , mo-

ö-'*” peflilentem reddat y tnodb fontes amp;ßuuios arefadat, modo agros cum frugi-’'Hn, .^^^^tumßublibus turbine amp; gr andine y aßet, modo pecudibus luem immittat, modo cxlo-*»^f- ’^‘^tescomoueaty'Vt interfi nubes collidantury Sold Lunaqßumen defidat, fulmina cadanty t^^bentttryamp;alia huitts generts fiant, qùa nobts terrorem amp; metum incunbsp;*quot;’’’'^0/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundimachinayanitati fiuecorruptionifitbieda e^i^.Hac autem illarrt

^dit ^pofioluSy non quodinanimata ißa mundipartes yelle aut nolle habe-propenßone reßicit, qua omnes res créât a fui coruptionem aut defiruBionem f'^’^fi^uationem yero fuijpfius tendunt. Idem ergo elf,Hon yolens^quod inuita neitura,nbsp;*^’’’1» ß‘i-^^^^^quot;^iT^fif°P‘’^^‘^’'‘*dopoßulabatyyt caufam oftenderety propter quam hacreuela-Dei intento cum deßderio expe^are dixerat. ^Attamen quamuis ab his natura ab-ifirt tarnen ( inquit )patientery dr in officioperßat, propter eumy qui earn fubiedt fubffe^nbsp;r 4

-ocr page 256-

CAP, VUL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

qubdl^pt ^uo^iCreaturayindicabiiurexferuituteinterituiin lilertatemfilwrum Det. to inanimata huic machina eiufj^partihm fer ‘Profipopaiam Jj)em tribuit futur a Itberationti,nbsp;autem nomine non aliud quam Dei conßliumßue decretum intelligit^ quod eï^t^t mundmhf^^^^nbsp;fuo tempore ex hac miferabili feruitute liberetur. ^nde rurftts tollipere debemu4,patientnnfgt;'gt; .nbsp;mule b ma^tb nos decere, quorum peccato faüum eS^, qubd yniuerfa oac mundi machina corrupiy^nbsp;amp;feruituti obnoxia fit, ^ts enim non iniquißimum effe dixerit eum^quicumfita temeritatt nensnbsp;ipfiim modb fedfuosßmul omnes inperictiîu angußias extrtmas adauxit, cum ijfdem tamef^rnbsp;re non 'vult ea^qua illos omnes patienter ferre 'videtf

Peecdti dtroeb autem in h^ obferuandum,quàm magna,quam^ horribiltsßtpeccati atroàtas.f^etllif’^ tas magna.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te homints lapfitm latißima fuit totius mundtfades, zsr inßnp^uld eius partibui bonitatts

dtutna indicia apfaruerunt ; ita lapßts tileprimorumparentu totius mundifaciem immutallftif 'Pt hominis tranfgreßio amp; ruina yniuerßm hanc machinam fecum traxerit. Hinc enim teih^tit ‘nbsp;rides ßerilitas initium fumpßt , hinc morbi exortißtnr, hinc noxia tempeflatum proceila^^^nbsp;runt, u^ddhanc deniq^ originem referri debet quicquid in toto hoc mundo nobts mole/iunbsp;ePfl.îmb 'Tetmorsper peccatum infroiuitycuiomneshominescum reliqutsanimantibui obnoxf]rnbsp;Jtaoheandem caufammundum quaq^hunc futaßnismanetßueinteritui:e2r ytprophetain^**^'^^nbsp;liolim ysfumus deficient,amp;terra 'pefiisinfiar’pettiflateperibit.lfa.^t. 'ble^ideoputabimif^^ ¦nbsp;creatis iniuriam fieri^aut Deum iniquiorem efie^qui in tilts quoq^ iramfitam déclarât. 5» e^^^nbsp;firatui licet ciuis feditiofidomum folo aquare^yt tamfcelerts admißi quàmpanadeillofutnpf^ ,nbsp;moriaapudpofteros extet'.curnonliceat Deo mundi huius machinam, quam nobis incolen»^'^nbsp;dic,nofiri caufa mulBareffmb aquum edf^ ’ne qua propter hominem condita funt, amp; olit»nbsp;injlaurabuntur,,tumeodem etiampatiantur.Sunthac nobis obferuanda aduerfits blanditd^ß^‘:nbsp;tiquibtta mundi princeps nos inefcarefludet. T^amßpaßtm in oculos noflros incurrentianbsp;fignaprobeintueamur^non leuiaputabimusea deliSla^ex quibits iliaproueniunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Creatura uinf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ßurfui autem confolationtsplenum efi, qubdcreaturam exferuitute hac interitusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/j

slicabitur inU' dicit.^poflolusquideminlibertatemfiliorum Dei. Exponitur hoe apud hfaiam cap.li^ bercatem filio* Domino dicente',Ecce ego creo ctelos nouos amp; terrant nouam,, amp; yeterum nulla erit mentioi”“!^^nbsp;rumDct, cor'Tpenient.Qub Petrus ydpofloltts rejf kiens in pofleriori Epiflola cap.^ ait'.Ccelos nouosnbsp;nouam iuxtapromijfum illtus expe^îamusdn quibus iuflitia inhabitat. Cuius formamnbsp;templatus loannesfiribif.P’idiicelum nouum amp; terram nouam'.primum enim cteluf amp;pf^^^nbsp;abiqt,, amp;• mare iam non efl,amp;c. i^bi non opus efl dijfutare, quales cali illi noui^eäf qualisnbsp;facies futur a fit. ^efasenim eaquarere, quainferipturis non traduntur. 2^os potiuspfofi^fnbsp;credamus,qua amp; iuflitia Deinitieur,amp;cum'fis couenUtquayulgbfieri folent.l^eenim inte^^^^“nbsp;rilis filij^qui diu inter exteros peregrinatus effrota fimul domus gaudetyamp; in eiufde nuptijf'*'^^^nbsp;fimul omnes 'vefliuntur,'yitadipfosetiamgaudij amp; gloria illius pars redundetifta olim ciim^^nbsp;iiisfeculiperegrinatione laborioßßima inpatriam coUigemur, amp; cumJfonfo noftro lefunbsp;pdas celebrabimus,aquumfluent quot;Vt adhuius etiam mundipartes^quarumfiruitio amp; obfej^V^^nbsp;li yfi ßmus aliqua gloria redeatjd yerb non de brutis quoque animalibus ö* jumenfis tntelu^ .nbsp;bet^quibus nihilhuiuspromittuntflacra literafledde ceelis amp; terra, quibuspromifsio certafi^_nbsp;Fundatur autem hicfimul noflta reßrreSlionis cerdtudo.Quàm enim iniquumfluent terram^ inbsp;uari^ex hac'verbdejumpium hominem aterna noClepremi,poflquamjemeltn illamnbsp;Fdnum ferui autancilla condidonempotioremputabimus,quàm ipfiusheri efie debeat!^ Dfnbsp;go hac ffes nos ad patientiam amp; fidet obediendam excitare, ne moleßiusfleramus huius ficuuj^nbsp;tem^quaolim cum libertate tamflelid amp; beata commutabitur.

Fhilofophorum Simul yerb totus hic locits philofophos 'vanitads aceuflat eis conuincit, qui mundum hu^^^ error de mundi fjKffj efle contendunt,amp; nefao quempenodum trigintaflex milltum annorum finxerunt, quibi^dnbsp;attriutate.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnta adfluum principium rede ant, Foluit tfta hominibus perfuadereflatan, ft omnetfi

terna curam atquecogitanonem ex eorum animis exim.eret, amp; mortis horrorem leniret, qxif^ , quoq^ obrepere folet.De hts olim Petrus 'Vadcinatus a^yamp; hodie imprimis hoc argumente ßßnbsp;turprophanihominesj qubdterras iflas in aternum manfluras, ©¦fluperflidoflorum hominittiilt;^

-ocr page 257-

H O M I L I A X LU.




«r.jei «mtißum um nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dJ mmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mn mtrt

tpofiolin ,quando in huius caufa mentionem incidit, mut a g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodabexetn-

us nos (onprmat ne /ùb affli^ionum pondéré faccuwbam . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defiderio ad

lo ton‘»0 creaturußd efiytnachina hu iits tnundi dejumpfit ,qua j pf q hrtefixihtir interea »uramillain liberationem al^iret,patienter tarnen fertnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominesdecers t *gt;#

ùpartesin officio continet.Pnde colligit, mult'o magts hoc Chrifiianos homin

-ocr page 258-

C A P. V I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

cfficijfut memoresJlationem fuam teneant^, neqne ex impatientia quicquatn Jeßgnentßi/t inelignum. Sequuntur alia argumenta,qua ficproponit.ytfimul quorunda oj?ie^ionibtti rejfon

i Exemplum Et primo quidem exemplum ^poßolorum adducit,quod qttinti argumenti loco Apofiolorum, citper j^nthj/pophoramfiue 'Praoccupationem. quot;Diceret enim aliqudst Fortiter quidem ttinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jf,

nos ad crucem ferendam amp; conßantem futur« liberationis expeblationem hortarts, lt;gt;dt num in ilia yos Äpoßoli adeo fortes amp; confiantesfitds f Veftra certè conditio melior multo T«nbsp;quam nofir afir,qui yel 3^m« yel alicubi locorum certas fedes hahemtts, amp; certo noftroru^iJ^^i,nbsp;tuum imperio premimur.F^sx enim,cùm nufiiam fixas fedes habeatrs ,pericula quautsnbsp;fitsdeclinare:quodplerojq^yefirum firenue facere'yiidemus,amp;c. Fta enimfolent mintfit^f^^p^nbsp;refionfare,quinondutotrs animis Chrifiumamplexifunt-, amp; mult a huiws generis bodienooi^ hnbsp;untur,fe quando inpericulis adfidei confiantiam homines hortamur. F^fiondet ergo eiufmofnbsp;lationibu^ ^pofiolus,amp;pracedens argumentum cum fequenti conneSens,ficait: J^on Jolts^nbsp;ilia,fed amp; ipfi quiprimitias fiiritus h^emus, nofip/i (inquam)apudnoftpfosfitßtiramui)nbsp;expe£lantes,redemptionem corporis nofiri, Qu« quot;yierba plerofiq^ de omnibus Chrtfiianisnbsp;terpretarifcio,fed de ^pofiolis Paulum loqui,totijts tra^ationisfcopus amp; ordo fatisnbsp;iudicio,tefiantur. Quia enim quot;Vulgus Chriftianorum ad yit« «tern«(fem amp; patientemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f(i

hortatur,abfurdumfuiffiet,Ulos ipfos quibus loquitur,in exemplum proponere. 'i'lam fi blt;gt;^ faciebant,quid opus erat hortatione tarn prolixa amp; tarn mulcts tam^ yalidts argumentisnbsp;tai“Deindeetfi certo confiet,omnes Chrtfiianos fiiritufanBo pr«ditosefi'e(namnbsp;non habet,non eif^ eius ) hie tarnen de primitijsjpiritus ferma fJÇ. Scimus autemprimd^^^i ftnbsp;did primos agrorum aut arbor urn fruFlus,qui i)eo confier ari folebant. Indeprirniriumnbsp;teresLatinidixerunt, quicquidin aliquarepracipuum autprincipalenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primitias

fanFli accepijfi dicuntur ^pofioli,quiaprimosfiirituspromifiifruFlusacceperunt (namd^^FjiP hunt mijfum effè fiimtts) amp; quod huitts yirtuspeculiaribtts amp; eximijs donisfifiin Ulisnbsp;do repente fertpturas omnes intellexerunt,linguis yarijs locuri funt,animos item concepe^f*’!^'^iinbsp;pidos tir inui^os,eär miratulafecerunt,qualia nemo anteillos tgt;nquam feceratxquibusnbsp;euangelij minifierium commendare amp; illorum pradicationifidem facere yoluir.Deniqtf^nbsp;rum opera amp; minifierio Deus ’tti toluit,ttper illos alijscredentibus /^irittts daretur.'P^^^^iifinbsp;erg«loquiturPaulus,quandoillosprimitiasJfiricushaberedicit,neqjarroganterfibietcoU^gnbsp;pr«rogatiuam 'tendicat,fid tt obieFlioni(quam Juprapofidmus )rfifondeat,amp; tt argumffnbsp;ioriad minus Chrifiianos omnes adpatientiam hortetur^ Itaquefinfus terborumnbsp;’Vobispr«cipimusofi'acres,quamquodipfi innobis experimur, Fleeenimnos(ytmtdsffijf^'nbsp;tur ) extra teli iaÜum confiituci alios adeertamen horcamurt Sed ipfi quoque continuo fnbsp;nbsp;nbsp;jjl'

rum amp;periculorum pondéré prefii ö* propri« infir mit atis finfu perculft, apudnofipfis ) tra animos nofiros Jufiiramus amp;gemimus, amp; itanon ftne ardenti defideriojnter con(tgt;^nbsp;fitHiones adoptionem expellamus.Qubdfi hoc nobis acciditquiprimifiiritum fanBumnclt;^nbsp;qui^primi in hanc arenam à Deo fumus deduBi, y tper nos euangeliu [efiu Chrifii innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

propagareturtnonnouum aut infiolens tobis’tideri debet,fieandem nobifium fortem fufi^ut^ htc alicui mirum tideripocei^, quod ipfis adoptionem expellare dicit. Fam ante enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.fin

effe Deifilios amp;h«redes,coh«redesautem lefiu Chrifii,accepijfiitemfiiritum adoptiontsgt;^ memus,Abba pater. Quid ergo expeFlarunt Âpofiolif'Flum deterior eorumnbsp;fiianor urn,condition F'elfi quoad hanepares fumus,quid adhuc adoptionem expeilamits-^ojponßo,2gt;lon enim deadoptioneJimpliciter loquitur,quafe ea demufieridebeat,fedd^^nbsp;nifefiatione atq^ complemento.FFam dum h«c yita amp; huiusficuli conditio durât, nihilnbsp;Deifilij effeyidemur,fidquafi alieni à Deo extrapatriamperegrinamur»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quandofiu

recipiet in h«reditatis promifi« pojfißionem,tunc adoptio perfici dicetur,et fuo efie^tt fefi Ethanc^pofioli mentemefie,ex eoapparer,quodexpofitionis locoJubijcit’.F^demptiontutnbsp;nofiri.Eif,enimhocappofitiuediF{u,ytdoceat,quidqdoptionis nomine yelitintelligi-de hoc etiam diFlo yari« sir diuerf« interpretum fintenti«..gt;ilij de morte intelligunt, qu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(f*'

corporis diffiolutionem facit, amp; nos totos molefiifi omnibus libérât, qu« in hoc corpore

-ocr page 259-

H o M I L I A XLIir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îeâ

corpus idea notninartputant, ^uia ex eo omnium malorum origofluxerit ^ita^rofßts ^Jj^^itionpoJJitntjdonec illudper morte aloleatur.^hjplenum amp; extremum redemptione denoturinbsp;in refurreSione mortuoru fiet^quudo totttt homo perfect inßuurubitur. Q^o ChrifiiM re-pxnsdiem ilium noflrum redemptione dixit.T) .Ambrofliw corpus pro omnibui Chripiuntt, idefl,nbsp;lt;^^^dentium accipit^qute noflru corptts dicutur, quiu omnes eitts membru fumuu, tä' quanbsp;omnes iflaflent entia conciliuri amp; nihil prater ^poflolinbsp;‘^fecerimas opinorfl ilium iflu locutione hac omniupmul copleSii dicumus. ScimM enimpios cunbsp;tx hoc corpore liberentur^non turn propter lubores amp; morbos^quum quo deiw ufleBiones fibinbsp;flulutem tendentibits impedimento ejfleflentiuntjmprimds yerb ijdem optunt yiderecom-^oflra, quod in nouiflimo demum die obtinebimw. ^yîtquiu hac tuncnbsp;topi '‘^'‘1'^otquot ynquum in Chriflum crediderunt, commumd erit, nonptflunt defluu redemptionenbsp;pmul hac etium ipflis in mentem yeniat. Imo non purfium inde pondus noflraflelicitutinbsp;pimus^ quod redemptions huiis.Jqcios nos hubiturosflcimus omnes Dei plios amp;nbsp;^^^^^i'i^orum memoriu upud nos dum hie yiuimis,pretioflunbsp;nbsp;nbsp;churu eJ^. Et hxcqui-

JP^^Puyerborum huius locidi£iuflufficiunt^

• ^P^nttl docet locts ifle,qui amp; quulesflunBoru ufleBisflnt,dum in hoc fleculo yiuunt^Sufltrunt cupiunt^nonquodimputientitsflerunt^qua ipfisDeusimponitfledmelionbsp;lt;^eflderio ubreptigt;amp; quodpropiis cu Chriflo coniungi yellent. Ergo non Stoica«7r«i,nbsp;i)il^ndolentid in illspuritfliritus flun^us,neqj ex hominibis lapides uut truncosflucit, qui ni-amp; nulls yelflecunds yel uduerflts rebus moueuntur^ Interim y erb non prajeribunt Deonbsp;mintseidem obmurmurunr ^fled illits yoluntutempatienter expe^ant, amp;flutio-tenent. Elfl hoc in eorum quoq^ exempls yidere^ qui in Meters 7 ^flumenti hiflonbsp;Tulit multa uduerflu Abruhumts, amp; idegefliuit yidsre diem Domini - pCiiti ipßnbsp;• idem tumenflorti amp; inuiHo unimo omniupertulit, amp; inflnem y fqueperjeueruuit^nbsp;^‘ßetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ Ifluacofluijfle certum elfl. lucob cert 'e cum tn extrema flens^u upud Pharucnem

Pn^Jßt^^^S^inutions flux fibi udmodum graues (ir moleflos uceidi/fle ,flemper rumenin yer a fi*if ¦gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promijflum Ivleßiamflrma atq, inconcuflam fleruauit. QuoA

httifl^JpeSlemis^interdum qtiidem eumpopuli improbitate comotum de onereexcutiendo cogi^ '’’'pip '^^iuijje legimtstut idem ille Dei admonitionibis fij'e in yiam reuocuripujjis amp;nbsp;extremum yfijjflnem yitafluxflortittr flußmuit. ItuDuuidemfrequenternbsp;interdît clumureaudimuSfQpbuflq^ obliuiflcers mei Domine fnuntnbsp;tuum abfleondes I’ Idem y erb moxjibijpp reflondet : Expe£la Dominum^nbsp;cor tuum.Qtfld deieHu es animu meu -, amp; cur flic intra me tumultuarsd Speranbsp;luoi^^i^ttiaadhuccelebraboeumproflalute ante conJfeHum meum reddita,amp;c. OmittomultoSynbsp;fnodum affe^os fluifle conflat. De t^dpoflols y erb hoc minime dubium elfl, 'Paulanbsp;ingenere de omnibus dicit, adfleipflum reflringens in Epiflola ad Philipp, flenbsp;amp; ejflcum Chriflotnam id longe optimum elf, : fledpermanere in carne magstnbsp;”«yostamp;c.lta ergo angebaturpartim huius yitx moleflfls ^partim yitxxter-interim nolletflationemfliam deflerere, quoadfluum miniflerium Chriflo amp; eccleflxnbsp;'^^bat.Conuenit autem amp; ytile eff,^ yt horum exemplaflemper ob oculos habeamis, j«o-

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admonent,ne huitsfleculi blanditifl nos ineflearipatiamur, ythtc

autem adcœleflia bona contendere cupiumts.^Accidit hoc multSj quos ^^^iiarinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii^^^hicfußinemtsquibusomnes obnoxij flunt,conjideratione

quiPgp^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confirmant nos ifla^ne ad morts m entionem conflernamur, yt ijs acciderc

Zsryitx xternxJfem ignorant. Cogitemtsergo hanc Chrifli merito muta-pxna,fid ad yitam xternam tranfltis flt.Etquia nos cum Chriflo ^^^c difnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 geflire nos decet amp; exultare , quando nos in procin^lu efle yidemus.

Cur enim non flinguli credences cum Simeone dicant î fiunc dimitte ; quia yideruntocultmeiflalutemtuam,amp;c,nbsp;diligens huius loci conflderatio prxeipuam flapientix partem, p^ia amp; huius yit^

-ocr page 260-

r

Zk^, Vlijt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

mala patienter ferre docet, eär fimulfuturorum bonorum fanSo defiderio accendit, nos^, T poßeßionem praparat,ne mortit periculo amp; acerbitate terreamur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

6 A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caterum redeamm ad^poßoli yerba, qui ampliui exponit quoddixerat,nos Jif

ß’ß- optionem,redemptionem nimirum eorpords nofri, fimulfextum argumentum ordine falutü à Deo nobta conftituto defumitur,igt;lam jfie(inquit) feruati fiumuf, ide^ijnbsp;firaomntfin /fierepofita eif^.Spes autem ficernatur,non efißes, P^bijfieiyocabulumptif'’^nbsp;'ivletonymiam pro reJfierata ponitur^cernendi autem yerboprafentem amp; certam iUi^^yPnbsp;dénotât,eäquot;fenftneif,jfiemnonyerfaricircaresprcefentesamp; quasiampoßidemttfnbsp;tes amp; futuras. Quod communi Jenfu probat,dicens: Quod enim quit cernit,idefi,coramadtjj^^j-^ifgt;nbsp;ß tenerifentit,curßeretfSic autem yult dicere : lam quidem omninoperallum efinbsp;tds noflra negotium,^ banc nobts Chrifltt^perfelîè meruicneq^ etiam dubia efi fides, qt^^nbsp;mißiones apprehendimus.lgt;londum autem in eittspoßeßionem yenimuf,qu(e nobts obtingßnbsp;tefi,quoadin hac carne mortali yiuimw.Kam caro amp;fanguis(yt i Corinth, dicituf)'f .fihnbsp;regni Dei accipere non poßunt^neq^ corruptio incorritpta natura htereditatem obtinebitf^^nbsp;yt corpora hac nofirad corruptione amp; mortalitate Itberatafimmortaliafiant.Intereaautf^l^^^ii’nbsp;fientamur,qua certa amp; infallibtliself, ebqubdexfidepromißionum enata Chrifionitituh ßnbsp;fits quem ne inferorum quidemportapraualent. Ex bis autem mox infert : Si yer 'o quoa^ ./t'nbsp;mus fi}eramus,ytique per pattentiam expeUamus. Sed yt eutdentior fit totiua locifenfi^^^nbsp;tum ylpoftoli hac forma comprehendemtts^Spes elf^ rerum nondumprafentium, fednbsp;peHatio: Salus nofira amp; plena totius homima redemptio in ffie confifiit. Ergo nonadhucp^^Jnbsp;fed earn expellare,amp; omnem qua intercedit moram patienter interea ferre debemits, E^ ’’ •nbsp;mentum firmißimum amp; adperfuadendampatientiamplurimum ponderts habet. Exnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß'

fiat,eosJalutts ordinem ab ipfo De»prafcriptum abrumpere yelle, amp; proinde in aterna dii*‘^. ß' uidentia amp; pradefiinationts decretapeccare, quicunq^pracipiti defiderio regni cceleßtsnbsp;fum fuum,priufquam ad met am yenerint,finireyolunt,ne quidtrifie eîr molefiupatiatttf*^'^nbsp;hac cum ratione amp;fenfu hominum communi conueniunt, prolixiori expofitione autdetnoß,nbsp;non eQ^ Opus. Cum yero ex ijs confiet,ßem nobts adfalutem confequendam omnino

amp; illam nobtdfcriptura paßim commendent, de illa aliquid dicendum erit, yt omnes ß quidfitfies, qua eius origo aut quodfundamentum, quid item ßerare debeamtts, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

*ff'^‘** , . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jÄ

spei definitio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quoadprimum,illam ex Tauli yerbts it a definiemits*. Spes elf, expellatio certa amp;

luttsplena amp;perfeBa,quam nobts Chrifiimeritopartam, amp; incuiitspoffeßionemnoscet^'^ ros credimui. Continet hac definitio omnia qua in hac caufa confiderari debent : fedptit^fß‘‘iinbsp;gula extutiamus,obferuari debet ,ßem hanc nobts à Deopracipi, er praceptum iHu^^ß^^ni'fnbsp;quod ad omnes perttneat, quifalutts participes fieri yolunt. (^ia enimfidei coniunHa,nbsp;nbsp;nbsp;’’

Bum elf proprium, idem praceptum,quo in Deum credere iubemur,nos ad ffierandum git. Sed extant peculiar ia quoque pracepta, qua omnü loci amp;, or dints hommes comprebefinbsp;IPfal.q.yera piet at ts officia tradens Dauid inter alia inquit: Sacrificate facrificianbsp;in Domino.ltem Efal.'^y aduerfusfcandalum,quodeximpioru latts[ucceßibtts obijcituf’ Xnbsp;muniturus, ait:TuJfierain Dominum,eir quodbonum elffacito.Et Efal.bx omnesnbsp;hortatur, dicens'. CollocateJpem in Deum omni tempore Spopult, effundite ante conffeBuft'nbsp;yefirum, Detts refugium nobts. Ifurfus Efal.i^i: Ijrael expeBa Dominum ab hoc tetnpo^^! jfißnbsp;num.Similiter Elojèasprophetadictt: EuadDeum tuum conuertarts^beneficentiam^-^^ ßi'nbsp;cufiodi,amp;fierain Deum tuum iugiter. Eetrus yero.^ipofiolusexfpiritufanBo omnibu^tnbsp;EerfeBefperate in eam,quee adyos defertur,gratiam. Seddies medeficeret ,fihuntsgenett^nbsp;mnes rtcenfere yelim.Sufiiciat nuncpromißionem addidiße,quam Jeremias magna curiii^^^ ßi'nbsp;reprofertfftc clamans.DenediBus yir,quifidit Domino,amp; cuius fies elf Dominus.leretf^'^nbsp;ßruemus autempracepta hac omniafimpliciter prafcribi, neq^ aliquam Hits adijci conditiofnbsp;yelhunc yel illum in Deoffierareprohibeat.Hoc enim ijs corifutandts feruit, quifieifutitb^nbsp;in nofirorum operum meritis confiituunt, cis' Scholaßicosßos Theologosfecuti dicunt

-ocr page 261-

H o M I L I A XL nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103

amp;^raci^uadit(tntcttltuifar~ ^onßflit, in ‘Domino /ßeremin, amp; ilium ex fide inuocemus,nbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^il^^^^figmentis, non ad nofiram indignitatem,fied in Deiprace^tum rejpieiamus, qui

n%duiitemus hocilligratißimumefie^fiinilloconfiantes fimusamp;aßiduk ^''•öenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodfiecundo loco conßderandumpro^ojùimuf} quxfj^ei origo Jiuefitndamentu Speîorigô amp;

difiutarejit^eruacaneum mibi yidetur^cùm bac omnium quot;vitutum fundanentMlft ^’^Z')iß^^^^^ß^^^^’*^ß^^^*^^igi”^^^‘gt;^gpeittsyideamit4iquam idemfiiritus in nobtsefißicit^ ES^nbsp;promifiionesapprebendit^et basanimts nofirisefficaciter im^rimenSfnbsp;amp;Jalut^ promißa certam amp; inui^am in nob^ operatur. Tdecenim fierinbsp;’^iitj Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non illipriuffidere didicit.,gt;ît quomodo eifidemuSt nifi inpromifiiones

turfium apparet,fiem non nofirü merittsniti, ßed Dei'verbo amp; fidem af^rebenfistet ideofirma manere,eriamfi nosindignos 'videamus^qui à Deanbsp;’*‘‘^6'11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’viderein Dauid^exemplo,qui cttm in Tfial.\-^o dixijfiet: Siiniquitatesobfier

*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^ofnine quisfubfiifietfmox fubijcit: E'mim apud te dementia eP^, amp; propterea

Tgt;omine,expedauit anima mea, lt;amp; in •ygt;erbo tuo fiem habeo. Kidit ergofie indi^ (o^edumprodiret. ^t idem diuinx clementia fiducia fretus in eiitspromißio^nbsp;fiem concepit, quie ipfium in tentatione illafiuccumbere nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paßa. t^t ergo in

’'%c^^’‘^'*^lî'^^inuida maneat, inpromißiones Deicrebrb refiicere^amp;eafidemjùbinde in mentetn '^’^’‘‘’^^nit. Simul yero bic illorum Sopbifina confiutatur^qui boc loco aduerfiusfidei iuflifica-^r^^^^^^^i'^nosperperamfiacere, imb Pauloalienumfienfiumobtrudereclamant^quandonbsp;amp;fieruaridicimus, dim btc nos ßefieruatos eße t^îpofiolus tefietur. Errantnbsp;fu)f,ßgt;eni àfidè diuellunt^ lt;amp; illam fiine bac confiifierepoße fingunt.2d.eque etiam Paulifcanbsp;fiitfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;boc loco non de iufiificatione neque de caujis bumaniefialutts dtßtitat,fieddocetpo

iufiitiaatqjfialutefiußentemur,quis nobdperfide iam ante obtigit, Quodipfium ^i^^^^^quado alibi cbaritate magnifiée nobMficripturtscomendantjamp;buiusoperibusiuflitianbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id enim propterfidem faciunt, quieytßei, it a cbaritatd quoq^ radix eß^ quot;îdon

fis Pj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;barerefied ipjâm arborem amp; radiée confiderare oportety quando fialutd nofirts eau--

eognofiere yolumw,Et quod olim Poêta de tribus Gratijs indißolubili nodoin-^^^trunt^iboc ipfium nos de Fide,Spe amp; Cbaritate dicere poßumus^qux ita inter fi co-‘ Jifie alterts duabuspoßit fiubfifiere»Quia enimfides Deipromißionesfirmo etnbsp;^ffißuapprebendif,mox mentesnofirasinßemcœlefiiumbonorüerigst.^Atqui Deonbsp;’knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonumßerantfijprofiedb nonpoßunt eundem non amare ex toto animo : neque

’‘jP^^^^^^^^cquieficit,fiedfiimulexillOfCeuomnisbonifiantefineosredundat,quosille nobts ergo tenebrionesilliamp; Sopbifiteparalogifmoà Caufianon caufiafquandofia-^pei yel cbaritatifioli tranficribunti id^ eo confiliofiacjunt^yt ab illafidem excludant^ amp;Ctnbsp;tertio loco,quid in Deoßerari debeat. Id y erb intelligemus ,Ji quodmodb diflunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

exfidepromißionum Dei originem ducere. Ex eo enimfiequitur, ea noi ßi^^loffinem abßulerts.nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nieretur,qult;e nullis certispromißionibusfiußulta^ opes, dignitates, honores, refiitutio..

eitts generis expeflat, qua neque omnibus Deus promifit .fneque etiam omni-flare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;largiri confiieuit. Sunt enim bac ex eorurn numero ,Jine quibus fialus nofira confiesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus pro fiuabonayoluntatedißribuit^prout nobis yidet conducere. Erga

^nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiermo ef^, ad generales Dei promißiones refiringi debet, quibus ille pollice-

J ff* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noßrum agere,nos in buius yita curju^prout nobis y tile fuerit,tuert,ßiritu fito no-

ttniitigff^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^ii^es largirifin mortis articula fieruare ,peccata nobis propter Cbrifium

bine migrantes adfie colligere,corpora item in nouißimo die refiufiitare, deniq, nos Dgt;crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^l^flis amp; beata immortalitatis participes fiacere y elit. Hac nos certb amp; firmiter

reliu’^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei promißis nituntur*.Ega ero Deus tuus^amp;fieminis tuipof^ te: 2d on

^litfntparacletum dabo yobis,ßiritum yeritatis : Ego ego deleo tranfi-t J ^^nestuas\Ößi audit yerba mea^amp;credit ei qui mijit me,babet yitam aternamX amp; in iudiciunt

s

-ocr page 262-

CAP. VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST^ AD ROMANOS

non yemet ,fed tranftaii à morte in ygt;itam, nbsp;nbsp;ego refufcùabo 'eum in nonißimo âie î Vil»

Jum,ibietmmfitminißer meui^amp;c, Hac(inquam)amp; infinitaaliafromißaa'DeoacceßrmtH^'l^ CArnù quitlem amp; mtindi iudicio yana amp; ridicula 'videntar, eo qaod corpordfenßt nonnbsp;fi, amp; ea ferè nob^ aceidunt,qtia mundm Dei irati indicia ejß putat, Sedfiorum eJÇ cogit^^f’î'^nbsp;htc à Paîilo dicitur,ßem circa futur a bona yerfari, amp; ideo bacße affrehsndi amp; retineri o^ortif^»nbsp;Çluia àfenfbui noflris frocul abfiint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

Sfei effèdit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßeftat foßremum,yt deJbei ejfeBis quoi^ alitiuiddicamw. Inter quce frimum e^,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

îentationibui mcdetur,r^ dubitationeifellit, q^ux nobis interdum de ‘Deigratin amp;falutis certitudine obre^unt^ Tromißiones enim Dei generalesfinguli ßbijfßs ferßem af flicant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

omne dubitim fellunt ex animo,c^uando amp; Deum yeracem ejji cogitant,amp; quot;peritatis illius faßim coßiciunt.i^omodo enim de diuinifeeder is fromißionibw dubitarent, qui Dtum innbsp;Caf.dicentem audiunttSi irritüfoteflisfacerefœdus meum.,quodfecicum die, amp;feedvanbsp;no^e,yt nonfit dies ör noxfuo temfore,etiam irritum fieri foteritfœdua meum cum feruo tntonbsp;uide,amp;c.ItemIfa,q\,^Attollite oculos yeflros in cœlum, ôr terramfitbtus infiicitetquoniamnbsp;fumtts deficient,^ terra yt yefiis yetuflateferibit, amp; habitatores eins adeundem modÜff^nbsp;falus autem mca in xternum durabit,t2r iufiitia mea non interibit.Qux rurfus Sofhifiarumnbsp;fintentiam euertunt, qui hominem juæ falutisdubium amp; incertumefièiubenttnimirutnyf^^^^fnbsp;fradam yberiorem amp;ferfetuam habeant Sacrificuli amp; ‘Monachi, ^tqui frofriumfitiefßf^)nbsp;bitare,amp; hanc ideofrxcefit Deus,ytfalutis certi efiieiamur, ,gt;lt non mirum efl eos f^einbsp;rare, qui negleila Dei gratia fuorum oferum meritis nittintur, ^Iterum ßei effe^um efl,nbsp;zientes reddit in affii^Mnibw.Quia enim in Dei yerbum intenta e^,difcit ex eodem, fios^i^Ï^f,nbsp;quidem malis in hac yita exerceri,hacautem no irati Deifigna, fedbonxnbsp;nbsp;nbsp;faternx yoitin(^.,'.ff

fiimonia ejfe,qui nos ytfilios cafliget,ne cum mundo infelici damnemur, ndet deniq,fif^ ‘’quot;xaidf nobis in Deo faratum effe , qui fuos nouit ex tentatione erifere, neq^ nos fufra quam fert^fTifinbsp;tentarifinitenbsp;nbsp;nbsp;Sequitur ex hts foflremum, quod in finem yfq^ nos fuflentat,ne confundanK^’^',^

fhilojofhi olim ^em ancoram falutis dixerunt. Et quàm magna eitts yiresfint, in rebin yidere. Sfe freti milites cum maioribus hofiium cofijs fugnam cafeßunt. Sfe excitatinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

res terra mari^ omnisgeneris fericula fubeunt.Sfes nautas mouet,yt ex fortu in altutn yitam fuam cum fortunis omnibtts yentis amp; fiu^ibus committant. Sfe cofirmati innbsp;languentem trahimtts,yt non temere ‘Poeta dixerit î Eiuerefie yidi, qui moriturua erat- flnbsp;fetsif fies illa,quam homines expropria perjuafionefibi concipiunt, amp; qua ideofiei notni»^nbsp;eif: quid non pofit y er a ilia amp; fanBafies,qua Dei promißis eertis nititur^Hac certe obf,nbsp;t^res omnes confirmauit,yt tormenta quauis forti animo fußinerent. Hac regum minasnbsp;nificum crudeles artes retundit, ferrum hebet at, adhac egefiate, exilio, infamia, amp; otntil^'*^nbsp;mundi aduerfls Juperiorfie omnibus Ulis glorioflßime triumphat^ Et fi yerum faterinbsp;alia ignauia amp; leuitatis.,qua yulgb circafidem amp; religionepeccattir,caufa efl hodiejquàqt^.'filfnbsp;futur a beatitudinis in hominu animts extinbla,fleriqj praflntibus huius fleuli bonisnbsp;exflent,amp; forcorum inflarfaginantur. 'ivleminerimus ergo ofratres,yitam hanc corruptf^nbsp;mortalem efi'e,praparemtts autem nos ad crucem,amp;patienter feramits qua Deus nobisnbsp;primis yerofiecertapromißionumDeianimos erigamus, amp;ita omniayincemusinnbsp;Dominonoflro^cuidebetur benediSlio^ honor,gloria amp; fotefias in aternum. Amen.

H O M I L I A XLirir,

Itidê ucro öd Ipiritus unà fubkuat fnfirmi’tatcs noftras. Quid precemur ut oportet,non nouimus: fed ipfe fpin'tus interpellât pronbsp;bis fufpirqs inenarrabilibus. Qui uerô ferutatur corda nouit quisß^nbsp;fenfus fpiritus: quia fecundum Deü interpellât pro fandis. Noui»’’^®nbsp;autem quod ijs qui diligut Deum, omnia adiumento funt ad bon«”’’nbsp;tjs uidelicet,qui fecundum propofitum uocati funt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

-ocr page 263-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A XLIIIÏ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tô4

Uj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auîitf multa argumenta corexit^ tmiitti nos adfidet confiantiam Ùpatîtntiatn în ad-

Ijît f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘n'tatur.Inter qux quoad Sextüej\ex ordine falutis nofiree diuinitus inflituto deßim»

fh ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ytilem^fed neceffariam quoiq^ eße cùm falus noßra omnû

confißat.I^f e«j»» filitts hteres quidem eft faternorum bonorum j iri horum ^^^t^ßfßionem non 'venit friufquam maiorennts fiat, quot;rit abfi^ tutoribm fieiffium at^ fiuaguber^nbsp;?®Aw: Ita nos quoque iam nunc quidem filij Dei atque haredesfiumus regnum quot;^ero eius tunenbsp;i qttando inJèculi huius ionfiummatione Chrißus lefiu nos adfierecipiet,nbsp;7 frgo btc yiuimtiSyßefiuflentamur,qute amp; ip/a certa atquefirma eSfi;,quia Chrißo, inuibftefgt;e-ßiritw arrkaboneintra animos noßros confirmatur, Interea'verbpatientia opus eß^nbsp;»ofiraspofiifiùroseJfifChrißusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cxtertim quiacaroinaduer(isdifficulté

plurimùm terretur inprafenti Septimumargumentum fubijcit ^po-lu]}, '^^^^^^^gt;^ftodocet,nos etfinatura infirmiores ßmus,ßiritus tarnen auxilio fiubleuari, tÿquot; preces î*oo*'^**^**^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fjfi^i^^i fi clamantes fiuccumbere non patiatur. Cui deinde oUauunt

abeuentu^quinonpofiitnonfielicifiimusefiè^fiinfideamp; dile£lione Dei confiante^ '^fitnnus^

l’isyerbMproponit. Itidem ’tterb fir fßiritusquot;y^nafithleuat infirmitatesnoßras,amp;(» Afacili^ »ilt;i/’’‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßeeiem conceßionis,quAm ßiritus promifitone diluit.Quafidiceret:EI^quidem

difficultas^firgraue afifiiàionumpondus, qua(fitgt;erum fateri yelimu^jyiresnoßras 'Hon tarnen omnts fiies fialutis abijei, nequefiub Ulis ignauo metu fiatificere debemus,nbsp;tffttaeißimumauxitiumexßiritttßn^Ojquinoßrasinfirmira^-iji^r ^^'pondus ,cui ferendo infirmé noßra 'ygt;iresnonfiuffiiciunty'\gt;nàfiuhleuat^ Et habet locutianbsp;*iL ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non inelegantem.Kt enim qui onits aliquod in humeros fiubletiare nonpoßunt, au^

”‘‘’»1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accer/Î4nttqui partem oneris in fie recipientes,illud leuius reddunt.Ita quando ajßi^io-

%fi.^,^SI*^amur,yteas nequeaquo animojufeipere, nequeea,quadecet, fortitudineatque Chrißißiritusfitam quaßmanüjupponens, tolerabilia reddit^nbsp;^'^i^cfi^^P'ß^hilta erant.Inde tierb colligit, nodebere nosfiuccumbere, aut qua Dominus imponienbsp;’^elleytie dum hoc conamur,ßiritusfianHiorgana eße deireîlemus, Et enim turpißim»nbsp;ßonte ad nos iuuandos accurrunt, dejerere in negotijs ad nos pertinentibus î Ita impijnbsp;fianHum nobts infialutis caufia laborantibus fiuppetias fierentem deßituunt, neque

'cij ^’^^^^reyolunt 'vt ipßs adparandam yiUortam longe omnium pulcherrimam quot;Statur.

huius argumenti'Vis, ß Dei bonitateminhoc ßiritus auxilio fefi exerentem probe ton» mator illius apud nos fides eße debet, qubd non ex fiuo cerebro hxc profiert Eaulus^nbsp;^hrifiipromißione nititur, qui iam mortem aditurus dificipulis dicebat : Ego rogabo pa-oonfiolatorem fiueaduocatum dabit quot;Vobis , 'Vt maneat 'Vohificum in aternum ; nempenbsp;'^^'^^^atis, nrc. Item : ^Aduocatus Ule, nempeßiritus finblus, quem mittet paternbsp;” ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docebit omnia, amp;fiuggtret vobts omnia, qu« dixi quot;vobis. Et rurfius ; Cum

^*‘clt;e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veritätis fintroducet quot;Vos in omnem veritatem, amp;c. Qifibus addi potei^, quod

I Capite monet,non dubitandum nobts eße , quin paterßirttum fianBum nobü oran-^°^‘*^^rus fiit. Debet autem in bis ante omnia obferuari paternus erga nos Dei a-^'‘iini quidem aduerfia omnisgeneris, qua carni moleßißimafiunt, ideo autem immittit, *^^»11'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtofiram Ulis coerceri neeeße ei^,qua dum pace amp; otio abundat, in turpem atque eßra-‘

^rumpit^ Interim vero vt fidi patres filijs tenerioribus adhuc fiub pondéré impofita ^bfiqne mor a fiuccurrunt î Ita Ule etiam fiui Jpiritus auxilio nobis infirmis adel^, quinbsp;!^^iil)jfifi(^‘^lJ^ggorit,amp;ipfimonus leuiusreddit:denique (ut idem .ApoßolusadCorinthiosnbsp;^'Uiones ctnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentari vltra quam fierrepoßimus i amp;fiicuti abundant

*^'*'^gt;101 Ck ¦ffß^^^'^his, ita abundat quoque per Chrißum confiolatio noßra. Et ne quid dubite^ ¦ fi“^. ^ß^^r’ orandum dicere iußit'. He inducas in tentatione,fiedlibéra nos à malo'. Simusnbsp;f ofiratres, curemus autem diligenter, ne morum amp; vita impuritateßiritum fitn“_nbsp;^r emus,^ it^ nojipfisßoliemusprajidio tam neeeßario, .

-ocr page 264-

CAP, Vin

Paulutfcreli-guii adnujne^ rat,lt;^uißgt;iruunbsp;eon/irmantnr.

IN EPT S T. AD romanos' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

loititio Tauli', Spiritui ytiàfubleuat infirmitatei wßraSgt; quendo loniungit ftcum reliquti credentibttit'Vtpartim illiianimtim/aciatiquandoßß/ Joii^nbsp;re« tum ipßs apoßolü,dileE{ißimti Chrifii amicif, imfoßtam eße 'vident : partim ne ipßß^^nbsp;trihuatßed quot;Dei heneßciumprteiicet, cuita auxilio hucufque in grauißimorum periculorui^nbsp;nbsp;nbsp;f

mimbtii inui^uißettrat, Struit bot ijt conßutandü qui Diuos calites acommuni eximunt, täquot; ideo in illos transferunt noßrte faluttigloriam, dum eosnobds in hocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mit

Spiritus fatt'

tibui auxiliatores atque tutores, amp; apud Deum in cislts aduocatos quot;Vel interceßores cum in terrds agerent, ijßdem nobiß:um affe^ionibta obnoxij fuerunt ( quod Taului amp;nbsp;apud Lyßrenßes ipgt;lisfaerificare quot;valentes, ingenue teßantur ) amp; protnde 7) et gratta atq^^^,nbsp;cßui habuerunt, Ideo idem 'Paulin noflereccleßarum precibusjeße adiuuari ct^it,nbsp;adiutum fatetur, quot;vt Satanx ipßum colaphdt cadenti reßißerepotuerit. Et inp/oßeriori ad d ’nbsp;de illds,qua ß^ma ipß acciderantßcribensßnter alia aitz ‘Dominus mihi aßuit, amp;nbsp;•Vt per me ßdesßeretpreconij, quodaudirent omnes Gentes, amp; erepttn fui ex ort leotiü-de fetds in euangelio propaganda laboribus loquens, ettmßeplus omnibus alijs apoßoHt!nbsp;dixißet, moxper correHionem ßuhijcit ; ^.on ego , fed gratia Dei, w« mihi affutt.nbsp;eïr aiiahuiusgenerdseojmodeßieeergo dixiff^eputabimus^ Jdametßmodeßutminilldsnbsp;rttb agnoßtere debeamuSi hac tarnen ferè dixtrunt : quodquot;vt multds rattonthtsprobari poftnbsp;tnultarum loco nobdsßußicit, quod apoßolos adprtedicandum exire noluit Chriflus ^pTtußq**nbsp;ritumßanSlum ccelitus accepijßent. (fuid enim eo opus eratfi ipßpropria quot;virtute ißa tonßc^^^nbsp;ßenrf Quoadyero conditionem, quam nunc in calds agunt tllosperßeÜebeatos er omnibf^,^“nbsp;culi m^eßijs liberatos eße credimw. quot;Minime ergo nopirds rebus occupantur,ßedquißneid^nbsp;ßam hantmundi mathtnam creauit sä' eandem pnußquam tlließent,ßuaproutdentiaggt;'^‘ß^f^'nbsp;nunc quoqueßolu« omnibuspraeif,, amp; ipße idem ßuosßeruat atque tuetur. Itaque proctd ßnbsp;perßttiojorum hominum ßgmentds in quot;vno Chrißoßeremus, qui quot;vt in ccelds noßer apudnbsp;uocatus eSiÇd^a nobds in hocJetulo laboranttbus adeiÇßuoßirftu,qui nos regit atquenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.^no quot;Porro quot;Vt magts nos excitetadanplexandumßtritus auxiltum, duo addit, qtueadbf'^.^iii'

b^^cß neceßis’ tfgt;fnti confirmationnnßatiunt.Primo^koc neceffartum rßedo(ety amp; proindenondebere gligijd quot;verbßc prcbaC^id enim precemur quot;Vt oportet^non nouimusßed ipße /ßiritusnbsp;nobds ßußirijs inenarrabiltbus. Senpus quot;verborum hicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Quicunque ipß ntßciunt quid^yjß'

rium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'verbßc probat*, ^id enim precemur quot;vt oportet^non nouimusfed ipße /ßiritus

nobds ßußirijs inenarrabiltbus. Seri/us quot;verborum hic edfi^ : Quicunque ipß neßciunt quid^yj/'


quomodo resßuasinßituantfimoderatore amp; tonßultore opus habent,qui illds adßt^^ttgt;o^^ fis atqpericulds itafiereperplexi rtddimur, quot;et ignoremus^ quidfieri 'Vel omitti debeat.nbsp;date amp; auxiliatoreopuse^.'M.inoremprobat ipßisprecibus^ quce quot;Vt neteßariiefimtgt;it^nbsp;ßitui oportet, fpfi(inqutt)Jentimus quidem nos diuino auxilio opus habere, amp;proinde aßl’^nbsp;opprefidi ilamamusdnterim quot;Vero nefiimus quid à Dto peti debeat. ^amfier'e eripi atq^ld^^^nbsp;tnus,quandoJatius e/f^ afifligd.Eel modüamp; tempusprafiribimus Det, amp; ita Ult legesnbsp;quot;voluntati nos amp; noßra omnia debebamusßbijcere. Et hocßanBds quo^ quot;vßu quot;venire, i»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(r

demuSj'vbißequenter illa quot;voces audiuntur'. Qiibußqj mei obliuificerds i)ominefquoußq,fß^^ abßconddsfCur quot;viaimpioruproßeraturfamp;c,.a^t quando htecpatiunttrr,tuncpro illit^^ßfi^d'^nbsp;pellat ßßirijs inenarrabiltbus, amp; quot;vota meliora atq^ßanSliora mentibuseornßuggtrit,nbsp;interpellare autpoßulare dicit, non quod ipße quoadßuam eßentiamfiueperßonam oretnbsp;fiat,amp; propterea minorfit pâtre amp; fiUo ( quemadmodum Ariarit oltm ex hoc locoperper^^,nbsp;bant ) fed quia nobds adreaèprecandum duxeEfi^^nos^ße bona implet ,fimulq, eaatUf^'. fßnbsp;^f*lt;^^obdscirca carnds afftUus occupatts ne in mentem quidem quot;venirent facitdt^yß/d^^nbsp;nos quot;Voluntati Deißubijciamus ea petamusquee Uli conßentiunt nobdsquot;vtiliaßuntgt;.nbsp;trgo 'Paulus adlocum.S^charite Cap.\ii.reffiicere,'vbi Deuspollicetur,quedßiritumiff,fnbsp;mentation umfiue precationüßds largiri quot;velit.Vt enim ßiritus fortitudinds eäquot; ßapienti^nbsp;fortes amp;ßapientes reddit'itagratia amp; lamentationußtritumpropheta quot;vocat,quinosD‘^, -f/tßnbsp;eä-gratosreddit, qui^diuina mißericordiaßnßm in nobdsexcttat, cz adlamentationesp’^^-f^si'nbsp;lit ,quibusncn tarn propter afifii^iones, quam propter peccataeir inhärentem carnds

-ocr page 265-

H o M I L I A XLIin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loy

^inentamur, amp;ptjsJanBts^ ^recibia ‘Deigratiam im^loramnf, ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à nobî! fiat fan^x ipßm

'^oluntatiaduerjam, Tromißionem yero banc quot;Paultts nunc in Chrifio imlgt;letam eße docet amp; ident J^l^ra^uo^ docuit, quando dixit, nosßiritu adoptionts acceßiße, in quo tlatnemuf,Âbbapater, .rdl-, quod ad huius fiptimi argumenti confirtnationefacit, eß,quod hocßirittu auxiliueßtcax eßenbsp;lia quifcrutatur corda (ait)nouit quisßt fenßu fßiritus: quia fecundhm Deü interpellât pronbsp;Mii. Id eß, Deus agnofcit fuifpiritus yotafiue dilata, amp; quia fan^os Ule regit amp; mouec,yt eanbsp;‘ ^^^iqult;e cum ipßusyoluntateconueniunt, benigne illos exaudit. Cur ergo inaduerfis deßerent,nbsp;uuxilio fuhleuantttr,lt;amp; inpoßerum quoquefe accepturos eßefciunc,quibufcunqfnbsp;'‘^ipßsporro Opusfuerit^Sedprteterßatum huius loci, duo nobts yeniunt conßderanda.

, quot;Pritnum, quanta ßt hominis imperfePlio ßue corruptio. lAonet amp; excitât nos natur te fenftts, Hominis im^' «duerßs clamemus amp;precemur^ ^^it niß fßiritus nos regat, nihil quam belluimts quidam ylu-ty^l‘^^^^t,quemdolorM imp atientia nobis extorquet. Ex nobis ipßsenim , neque Deum reBènbsp;'ygt;tileßtintelligimus, adhacveramprecandirationemignoramtts. Etnbsp;]i^^ß.-gt;lt;iuodfanäißimi fapeinfuisprecibuserrant,neque confequuntur quodyolunr.^tinAbra-ini ’'^^ßlt;^fßione pro Sodomtxis, amp; infiliorum ^bedxipoßulatione eiÇ 'ygt;idere. ßhßn ipfe Tau.-exemple ei^, quando tentationibus molefiißimis liberari pstijt, quibtis tarnen iliumnbsp;f^^'^Uebat exerceri,ne reuelationum excellentia efferretur.. Taceonunc, quodinterprecandum

^°ÿtationes obrepunt,quie opiisperfefanilißimum inficiunt, amp; caufa funt, y tore quidem ‘^hcationis fundamtts, corde autem procul à Deo peregrinemur. Sußicit hoc y num abundenbsp;Telagianos,amp; imprimis quidem recentiores, qui hodie ecclefias turbant, tHenim,nbsp;^^s^^j^^f^'^'^^ß^ftgt;plUi°^^^’^gt;P^^^^tmagnißce commendant, qtiibus Deum exorari aiunt, yt yi-.nbsp;noßras facultates longefuperant.iAtque hocnbsp;fatemur, neque ignoramus ulud apoßoli : lAultiim yalet oratio iußt eßtcax.,nbsp;hoc errant, quod ita de precibusfentiunt amp; loquuntur ,quaßin noßro arbitrioßt reÜenbsp;lfiritusDeiopusß(,quiß noßris deßderiqs annuerenonyult,fgreipfafnbsp;f’'ßes impedit, nepoßimus conßanti animifiduciapetere, quod maxime impetratum yolu^nbsp;femetipßs boni poterunt ,aut quzdde Deomerebuntur, qui ne precari quidemnbsp;*!% fuo Ißiritu Deus mentes atque linguas eorum regat P Humiliemur ergo fubpotenti ma-noßra inßrmitatis memores,illiusgratia nitamur, cuius Ivlediator atque author no-

’^’’ißus [efus,in quo ynopoßumus ea,quie humanis yiribus confici nullo modo queunt^ *^ ß'^^tmulta continet locus kc,quÆ adyeram precandi rationem fatiunt, Inter qutèprimumnbsp;corda fcrutatur,ßiritus fui fenfum nouiße amp;proindepreces noßras exaudire ait^nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'•^^^^§ß^us,folum Deum inuocari debere.Quia enim preces ad animumßeilant, amp;ple-

.’^^^^llis exprimerepoßumus,qUa nos maxime angunt ,frußra eum inuocabimus, qui cor-^tcana non yidet,neque deßderia occultiora intelligit. ^/dt folum Deum corda (ir renet '^’‘3^11 fcripture teßantur. Etitur hoc argumento Solomon quoque hominum quotquotnbsp;'’^^,^^unt fapientißimus, quando in templi dedicatione ad yeri amp;fummiDei inuocationem

Confutant heec illorum errorem^ qui Diuoscœlitesinuocare docent, de qui-^me etiam qucedam diximus. Uequepoßunt illorum fententiarn admittere pij, nißprius noßrorumarcanafcrutarijtirßiritusfenßsagnofcere. Quodciimneqjfiri-\lt;i(-^^h^gumentisdemonßrarepoßint, definantnobis molefiieße, nequenobis inynius Deiin-fquot;'””dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßut-Etenimft in Diuis cteleßibus aliquidpraftdijnobis repoßtum eßet^ ma-

Ytfßß^icendioccaßonem habuißet ^pofiolus. Dixißet enim Intrepidi amp; confiantes eßoteo infirmitas noßra magnaßt, hanctarnen fubleuant Sanilorumpatrum interceßnbsp;coelis agunt, Hos ergo inuocate ,amp;prtefens ex Hits feniietisnbsp;^'^'^^huinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßiritusmeminit, qui noßraspreces adynum Deumdiri-

f‘’f'7« acceptas. Interim non obfcure innuit, qualespreces noßras eße oporteat, yt ra~ R^^ßinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E'biprimumrequiritur,ne nobis inorenafcantur, fed ex corde per ßiritut

eas moderatur,yt amp; reliquat yitisailiones, quas ex fidein-^'tJamnanturergoblatterones,quifexcentas(ytitadicam)preculas Deoadnumerant, amp;

X 5

-ocr page 266-

C A P. V T I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T N E P I S T. A D R O M A N O S

8. Rbeuentu »ffliäionum.

ne tn nutnero errent tglobulis ex traie^o faniculo pendentibttf, feu rofarijs ( quot;Vt illortim Wi» Dtar) ytuntur, ’J^diculi plane homines 7)eum numero gaudere putant j autquieM»*nbsp;tuere'videntur ne plus quàm debent Veo exoluant cut omnia fita deberipij non ignorant'‘nbsp;inde opus eï^, ytfecundum Deum oremus, id e^, ea petamtts e^ux cum eius yoluntate co’'^nbsp;niunt. yf e«?»î non audit pater flium eapetentem, quaipßus yoluntati aduerfan(ur,^aej,fih'gt;nbsp;(itura nouit : Ita nonpote^ eorum temerarijs amp;fiultss yotüannuere cceleß^pater, ^uinuU^nbsp;luntatis ipßusratione habita ^yelnoxia ’Velillicitaperunt. Idea interprecandum Chrifiu^^' jnbsp;iufif.Fiat yoluntas tua in terra jficuti in ceelo. Et hanc formulam ipfe etiamficutus e^, tttnbsp;montem oliueti dirts mortK fibi imm 'mentts terroribus cruciaretur^ Fides ergo qua caufaßf ’nbsp;non femper exaudiards in precibus tuis ; hinc yero confolationem petito tß Ulis Veus nonnbsp;nuat, flamyt tua faluti confulat, dißicilem fefe prabet: interim yero ea largitur,nbsp;gts fitnt neceffaria. Itaque tibi quoque diet putes quod oUm Eaulo dicebatur ; St^icit tibiÿ^nbsp;mea^amp;c. _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Sequitur oHauum argumentum ab euentu afßi^ionum, quod perpraoecupationem ’Putantenim multi, Tieum ßtorumpreces minime audire, imo illos in yninerfum abominarhnbsp;eosperpetuis afßiBionibus exercerißnat. Ißfs ergo cogitationibus occurrens, ait : Fhouimusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

qubdijs qui diligunt Deum, omnia adiumento ßnt ad honum I ijs yidelicet, quificundumpt^i^ turn yocati funt. Conßanter affirmai rär de notitia eer ta atq^ ßrmißima loquitur ^quA innbsp;fides,qua eadem facit,y t nemo plus dubitet de felici omniu euentu,qult;e nobis in hoc feculonbsp;T^rfus ergo hicconfutantur,qui de gratia Dei amp; falutiscertitudinedubitare docent. Ex^'*nbsp;quidemiudicari non poteff, an ftmus in gratia, eb quod carnâ ratio aduerfa amp;nbsp;irati indicia effi putat: at fides fuo\iudicio omnem carnts rationem fuperat. “Kouit enini 'nbsp;Jlum bonum amp;fbrtem ilium pafiorem effe, ex cuius manibus ones nemopoßit rapere. Seit ittfUinbsp;nbsp;nbsp;J

amorem ardentiorem effe erga nos^uam matrum fit erga proprios filios. fdeo contra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’y I

fut urorum bonorum expeêla tione omnia aduerfafuperat. Sed digna e/^ hac Paulifeatentia, nbsp;nbsp;nbsp;i

fingula yerba diligenter conßderemus.

Diligentes Deunt.

Trtmiim deijs loquitur,qui Deum diligunt.Dile^ionis yerb memimt,non fidei,eb prim is parit tolerantiam illam,qua aduerfis omnibus efficimur fiiperiores.^lamfi prophani^ßjnbsp;omnia yineit(yt Poeta ait)quantb maiores diuiniillius amoris yires erunt, qui in fumtmit»'^ ^nbsp;reffi(it,amp;eiusincredibilideftderio eos aciendit, quiillttdfimel cognouerunt^Deindefidetx^nbsp;difiinguit afucata amp; otiofa einsprofefftone, qua multififieyenditant. Comprehendit enim ‘1^^^nbsp;Sio fidem ipfim dr omnia alia,quie ad yer am dr perfeilam pietatemfaciunt, Ham ytnbsp;gamus,eundem nouerimus oportet.Qtite enim ignotum diliget f Ät qui Deum yerè nouit, amp;nbsp;uit,yteum diligat, non poteil^ non in illoffem eir fidueiam omnem collocare, Hincfit,nbsp;eidemconfecremusperfideiobedientiam,quieamp; carnis mortifieationemparit amp;nofirialgt;^^ 'nbsp;nem,adeo^homints totius innouationem.Adeosergo,in quibusifla locumhabentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Decorreptio^ ne Of grattanbsp;Cdp.?.

flringitur:amp;proindenihilprießant,qu in nefeio quibusexternis ceremonijs Deidneélioneui^i tatem conßituunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• '\ti

Deinde,quid Deum diligentibus promittat, yideamus î Omnia Ulis adiumento bonum,id eß,omnia Ulis falutariafunt,amp;profitnt adfalutem yeram confiquendd.Quamjetif^ ¦nbsp;D..Auguflinus itageneraliter accepit, ytpeccata quoq^ eleilis in bonum cedere dixerit.nbsp;dem negari nonpotefi,quando in Ulis fuam infirmitatem fintiunt, Dei item mifiricordiam expnbsp;tur fingularem,amp;prioris lapfus memores maiori Jludto atqueferuore ad officium redeunt,nbsp;pofierum multbfiint yigilantiores :ficutiin Dauidis, Petri f'T fimilium exemplis eiCnbsp;tarnen inde colligi debet, quod peccatis indulgere, aut in ijfdem perfiuerare debeamus.nbsp;hacper fi illicita amp; noxiaiqubd autem ex ijs aliquidboniprouenit, iddiuina bonitatisnbsp;opus es^'Quia tarnen hac aliéna fimt à Pauli inßituto, qui inpra;ßnti,non de peccatis, /e^ Jnbsp;Bionibusnbsp;nbsp;nbsp;aduerfispiorum loquitur,ad hac etiam fintentia ifia imprimis rejlringi debet,nt

tientius ea feramus, qua nobis adiumento effe in bonum , multis argumentis probari f Prima enim per affliiliones Deus nos ab huius feculi blanditijs abßr^it, ne mtmdt

-ocr page 267-

. nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M î L I A XLÎTTLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io6

P fiiamur,in quo nihil prater infinita certamina nohts propo/itayidemuf, Deinde per eafi- Vt afßiFlionet noßra cumfuK cubiditatibus, Adhac inter affliîlionespij bonam Dei 'Volun^- A^iumeato fintnbsp;habent qua inpatientiafidei fux obedientiam atquenbsp;Q^i^us acceditquodfiepe in hoc etiam j'eculo latum euentum Jortiuntur, Sicnbsp;per duraamp;periculofitcertamina adJummam dignitatem eueFliise^. Sic Dauid pofi[, per-k^a- ^'^fiefi^mas ad regnum peruenit. Eidem quoq^ magnam authoritatem conciliaueruntnbsp;^ecibus initio periturus yidebattir.Et in publiai ecclefiia perfiecutionibus exemplanbsp;plurimum adiutas amp; à 'vitijs innumerii repurgaeasfiapefuififie docent,nbsp;Jififero omnia [allant in hoc mundo, amp; perpetutts laborurn atq^ periculorum tenor nos in finemnbsp;ff.fi.î^‘perfequatur,nonfallit tarnen Deus ,¦ qui immarcefiibilem iufiitia coronam nob^ in calonbsp;[ß'^^^^^^'tmmtllahofiium'vifibiliumautinuifibilium 'v^pote^ifi,praripere. E^igitur piorumnbsp;Srnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Comadia,cuiw Catafirophe latifiima eF^dicet initium amp;progrejfies turbas amp; pericula

fo»i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferant, E contra impij Tragœdiam aguntdn qua reges amp; heroes magna cum

^.^P^odeunt ,[ed exitum funefiifiimum[ortiuntur, Ea enim eF[^ in Hits animiperuerfitas, “Vt ' ’^^pro fiia libidine abutantur, amp; ipfis quoq^ admonitionibus détériorés fiant, ideoq^ /emper innbsp;f 'Vt ad Eimoth,[cribit Âpofiolus ) amp; tandem ipfefibi exttium accerfiant. Cuiusnbsp;^^'^txempla in Dharaone, Saule, tyichaboamp;fimilibushabentur. EF[^ergo ingens dileSiiondsnbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;m, quando infiar pharmaciprafientifiimi omnia ea nobis[alutaria reddit, qua ; per[s noxia

^^^^idiafitnt,

'it- '‘fi^^^^’rinequiddile^ionii'Vtoperinofiroamp;merito tribuere'videretur,percorre£lionemadie- vromißioncta quificundùmpropofetum'Vocatifitnt. Loquitur autem non de hominum propofito adele^osre*nbsp;amp; hunefiettti liberi arbitrij ajfiertores interpretati [unt ) fid de Deipropofito. •nbsp;’UiJ' ^l^itur aternum illud Dei decretum,quo[uos elegit in Chrijlo ad regni[ai amp; aterna beati-r^^^’^.^^reditatem,Quodquiaantemundihuius confiitutione (yt alibi /ipofiolus docet) faSlum,nbsp;t«4 liberum atq^gratuitum eS^,plerumqj hominum operibus amp; meritis opponitarficuti infranbsp;tßr'P‘^tebit. Ifio igitur appendicepromifiionem hanc ad eleFios refiringit: amp; quia eleFlio gratuitanbsp;hfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofir urn meritum excludit. Ete'odem [acit,qubdficundiim propofitum yocatoS dicit,

^’^^^irexternas quoq, 'Vocationes dtjiinguit: quarum altera omnibus, quibus euangeliupra-: altera ad[olos ele^ospertinet, qui cum ficundumpropofitum amp; decretum '‘^^’^^^r,pradicationemexternam internal efßcaxfiiritttsfian^i operatiocomitaturt quxnbsp;K '’^^’^'tngelio credant,amp; ex eins [emine in filios Dei renafiantur. His quot;Verb adfiequentia tran-^pofiolus,in quibusmjfierium hocomneclarius exponet, ‘Hoshorum confyderationtnbsp;igt;il '^'''‘^^ipatienter[eramus quacunq^ Deus imponit, Aderit hie nobis /[iritu [uo, yt omnia nobdsnbsp;“dif^mento[tnt, amp; olim in regni[uipojfifiionem nos recipiet, quodficundum propofitumnbsp;JÎlt;U ¦ *”‘^'^prxparauit in Chrifio lefiu, Domino nofiro, cut debeturbenediHio, honor,gloria amp; pote-^

^^ernum, ,gt;d,men.

H o M I L I A X L V.

Nam quos praefciui't,cofdem dC prædcftinaui't, ut conformes fiant ‘'nagini fîlij fui:ut is fit primogcnitus inter multos fratres. Quos ueronbsp;P’'ædeftinauit,eos etiam uocauit:6lt; quos uocauit, eos etiam iuftifica-^‘ttquos autem iuftifîcauit,eos etiam glorifîcauit»

quibw nos'pMltt^ aduerßa Jjaiuifeculi affliEliones armat, y tin ijsinui^ î««/)’fiationemnoßramtentamta o^auum ah euentit eorumtnbsp;, docent ijs qui T)eum diligunt omnia ad honum [lue ad fa-'^ti Fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc autem ideo adduxit^yt ijs mederetur^ qui^rtefentibiksfolum intenti.^ de

feculiflatu indicant,amp; affliÜionihtts ideo offenduntur, quodeas Dei irati in-quot; ir^foitrantur. Tfocetergo^noslong^iusproj^iceredeheréjyitnon inprxfentirerumconditio-^e^emus, quem ‘Deus fthipropofitum habet, ,Atqui confiât hunenbsp;^^antifiimumefiiy ^yelleythomines Jaluifiant atque in'yieritattscognitionemyeniant^nbsp;4

-ocr page 268-

CA P. vin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T* AD ROMANOS

Cîim Verb idem pro ßtafapientia çÿ omnipotentia omnibui imperet, lt;amp; omnia ad fine m ai fixum dirigat,nonpotefif^ non felicißimw efje etientua omnium, qua ex eiua confüio nohifacai*^nbsp;Quod yt infinitis exemple probaripofe^if, ita hù minime opws eS^, dtm quotidienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

ißtfßdem faciunt.Hd autem commode hic locia fubijcitur, qui nonum argumentum contifi^^^ itaproponit Âpoflolus,''vtfimul adpracedentd illußrationem atq^ confirmationem faciat.nbsp;ex ordine falutd noßrXy quem à T)eo ita inßitutum efß docet, titper affliSliones Chrißo cpnjofnbsp;reddamurinhocfeculo,amp;tandemadcxleßdglorixconfortium cum illoadmittamur.Eß^^^^. rßnbsp;eo diligentiori conlyderatione dignißimw, quod non modo ad prxfens Tauli inßitutumnbsp;'TPniuerfaM quaq^falutis noßrx rationem comprehendit^

Ab orüne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conneait autem eum cum ijs, qux nuper dixerat, amp; ex 'Verborum occaßone ßc inßert J

fdutif nofirx, ßeot prxßiuit,eoßdem amp;prxdeßinauit, yt conformei ßant imaginißlijßui : yt ßt jfifi inter multot fratres*, P^os y erb prxdeßinauit, eos etiam focauit^amp;c. Summa amp; fenßfnbsp;hiceS^: ‘Dew non aliter quam per affiidiones ad cxleßiaglorixhxreditatem nos admittitamp; ,nbsp;cit'. Ergo patienter illasfer te, yofi^ accommodate illius xterno décréta. Si enim gentiumnbsp;dixerunt, quot;Deos fua bona pro laboribusnbsp;nbsp;nbsp;moleßijs yenderehominibu« : quafttb magis

homines ißud obßeruare conuenit^^yt xquiori anima omnia aduerßa fer ant ? Cxterum tß, cedens exemplo Chrißi eir fine falutts, amp; adhunc modum argumentatur i fd^ofiun^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ßß

eos Chrißo fliofuoynigenito, yultconformesßerii Öquot;proindeeandemcUm Ulo ßttemj^y;' ß oportet : At Chrißi fors fuit,quod per crucem inpatrüs gloriam ingrefjitsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo

quoq^ erit incedendum^ quot;PoteSf, hd aliud adhuc argumentum fubtexi : ^^icunq^ cum guntur, ij cum eodem glorix cxleßts erunt confortes z At qui T)eum dibgunt amp;per ßd^^ ßitnbsp;Juneinßti,ijcum illoaffligi folent, adeo^nonaliam quam Chrißicrucemferuntz Ergoffnbsp;glartßcabuntur atq, regnabunt. Ex his yerb colligitur, eos qui huitus feculi afßiBiones indi^^nbsp;runt,xterno Dei confdio obßrepere,amp;ea moleß'eferre^quxnobis adcxleßfis regnipoffißom^^^^^^^^^nbsp;tendenttbttf yiamßernunt.Quodynumßprobe expendant homtnes,moxnouam tntra amfnbsp;‘noluntatem enajcifeq^ nouis liiribw inflaurarifentient, yt aduerfia quxuus xquo animof^^^^^' ’.!!'nbsp;in ijfidem fupericresßant^ Quia yerb hic falutts fontes aperiuntur, amp;fcalam fiue cacef‘^^nbsp;ait Apoßoltts, per cuius gradtts yel anulos ad cXießispatrix hxreditatem afcenditur,nbsp;fingulas huius loci partes attentius confyderauiffe.

Scala faJutis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trimbprxßientiam Deiponit Taulus,dicens*, ^osprxßiuit,eo/dem amp;prxdeßinaud'^

eontexitur. nbsp;nbsp;ßitntix 'yiocabulo non nudam aut quot;pulgarem notitiamßgnißcat, fed talem, qux cum app^'‘

i Prapientia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pjQg finfit in Tfalmo Detts quot;piam iußorum noußfid eif^, probare amp;

feruaredicitur. EtTaulusad 'Timoth.fcribens, ‘Houit (inquit) Donnnus,quifuntfui-item feoues fuas nouiffi ait. E contra reprobis olim di^urus e, 2dejcio yosfid ei^ gt; ß, ’Vospro mets, neq^ quot;posprobo. Quoad ergo hunc locum,perinde es^ acfi dixißit: Q^osprxtßdd .ßnbsp;gtt,Vt infuorum numero eßent,eofdem amp; prxdefinauit,amp;c. Fontem ergo amp;fi(ndamen(gt;*^f^(iiilnbsp;in eleHione Dei nobis monßrat Apoßolus.Ef enim qui domum extruere flatuit,ex lapid'*’^ pfnbsp;eäs lignorüflrue deligitprimum ea,qmbus vti decrettif.deinde Verbßngulafuis locis amp; y lt; (ßnbsp;natzamp; tandem expolit amp; parat,vt idonea fint : Ita Deus ecclefiamfibi extruHurus,nbsp;humanigeneris maffa elegit eos,ex quibus illam confiare voluitzfingulos item alicui vfmnbsp;prout Variafunt hominum officia amp; diuerfi eorundem or dines: poßremb autem eofdempßfinbsp;amp; Verbum Juumpurgat atq^ idoneos reddit ad id, quod per illos exequi décrétât. /«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ƒ

illa imprimis obferuari debet, earn ab xterno faîlam effe, amp; quidem in Chrißo lefu qm pg^' (vt Tetrusficribit)prxdeflinatus eIf,,Vtnofierredemptoratq^feruatQrfieret. 'Eeßuturnbsp;lus adEphef.cap.t.quando Deum nos elegiffe ait in Chrißo, antequam mundifundamentanbsp;tur. Ea eo autem colligimus, ele£lionem hancgratuitam effe, neq^aliquid in ea noßrisnbsp;Elfflio Dfinbsp;nbsp;nbsp;weritis tribui debere.^linimb ergo audiendifunt, qui nos propter opera prxuifa eleilos

Sratuita. dunt, HienimgratiamDeinegant,quxfummaeS^ingratitudoatqfimpietas, alienißimum e^. Quia enim natura corrupti,amp;ex nobis ipfisneadcogitandum quidem tnbsp;mus,quid obfecro boni in nobisprxuiderepotuit Deus,quam quod ipfinobis donaturtts trat-

-ocr page 269-

H O M J L ï A X L V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lé?

^w^oßoluf noßer l»for.4- lt;tit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habes^quodnon accepißif’ Si yero itctefißi^cuf^otiaris

acceßerii Quibitó adde^ ^uod illorum fintentia falutem omnent negat infantibM, qui iß^Jjuam aliquidbonifacerepoßint,ex yita decedunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hos quoque ad Deigratiatn pertinere^

y'Tfitam^rtsdeßinarose^èy(decredentiuminßant-.lM loquor alios autem occulto Dtiiudicia ‘y^fto)ß:riptura non yno loco docent, Fisderis certe diuinipromißio e^ î Ero Tiev^tuibs amp;ß-tui. Et infantes oclauo diecircutncidi yoluit quot;Dens^ yt bancgratiatn externo etiamfigno illiinbsp;^ptmaret.Chrifius yero difirtt ait^talium effe regnum cœlorum, amp; eofdem difertè in credentiuntnbsp;^^erocenfet. ’Matth.\S. Taulm item infantes in impari coniugio, id eSf, ex alterutrofolumpa-Chrißiano natos, ßn£los dicit.l. Cor,7. Ef^ ergo yanißimum, quod Uli de operibus pra:uißsnbsp;^’’^uauerunt, Fleque temere hoc tarn diligenter aßerimtts. Ex hoc enim falutis nößra certitudonbsp;, qua nonpote^ non dubia eße, ji yel aliqua ex parte nofiorum operum meritis niti de,‘nbsp;alibi prolixe demonßrauimus. Eoluit autem quot;Paultta nonßne ratione hoc loco prafcientiantnbsp;^^ameleSionem dicere,citm ytramq,ßmul intellexerit.Illa enimpraßnti eius inßituto ma-

^ouß^utionis aßertfub cruce laborantibtts,ßfe Deo iam olim ,priufquam eßent, f'^ißecogitenf.Ex eo enim colliguntßeri nonpoße,yt iam ipßs yel ignoret yelnegligat Deus,nbsp;'^Pf^ßaterno ex gratia elegit,

'^f^nitur ficundusgradfts , quemprtedeßinationi tributt ^pofioltts. Dicit autem Deumfuos, * ‘ ^rttdeßiifa'^ P’ ^''ßciuit,pradeßinauiße,yt conformes fiant imagini filijfui, fèsc. Quibtts yerbis confiltum atq^nbsp;dt^ionü txprimitur,qui yt filio Dei conformes efßiamur,im 'o y tab Ulo infilios toopte-•«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primogenitits inter multosfratres. Quodpoßremum ideo addit, yt minus graue aut

tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifio,quoadcrucem amp; affliHiones, nosfimiles fieri oporreat, Cur emm pigeat

ftero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habere, qui yt proprius amp; ynigenitus eif^ Dei fiiitis tta inter nosprtmogeniti

udmodum, Frimogenitisenimin iulnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duplexportio cedebat. Deindepoif patrts obitum penes illos erat totius famuite

^tïio f‘^^°’^^^^lt;^interßatresinflar regum autprincipumhabebantur, Traterea ißdem adja-^tn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éditas patebat, eo quod Deo peculiariter efiènt conjecrati. Jtaq^ non fine caufa no-

^tn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carne manifeßato tribuiiur,amp; hue Lucas reßexit, quando natales eius defcri

‘^^ß'^^^\i‘t»tpeperißefilium fiiumßir Tr^cßa'nHeit. Qptafi diceret; Ettmpeperit,qui inter Dei

^dto eorundem rex atßfacerdos eif. Quodfi yero inter homines earn reue-

P^^^ogenito reliqui ßatres ,yt ilium obferuent, nequecupiant fuam conditionem Hitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßßndidiorem eße, quam illius fit : quanto magis hoc nos Chrifio tribuere decet, ne nos

^Feßre yideamur. Debet preeterea nos confirmare, quod multos ßatres dicit ,gt;ipoflolus^ ^^itneleSli paucioreseße dicantur alibi reßeilu maioris partis hominum, qua ex reprobis connnbsp;illorum quoq^ numerus eif, amp;proinde patienter ferre debemus fortem , quantnbsp;^lt;tfe alijs tornmunem eß audimus.nbsp;nbsp;nbsp;Interim nofir urn fuerit,non ofeitariter conßde-

fiel • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei, quiciimfilium haberetynigenitum, multos alios Uli cooptareyoluiieis

’”(gt;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ub ipßßceßionem fectramus, Quodyt fidemnoflramin omnigeneretentatio-

lut confirmât : ita offieij quoque admonet, ne propter externaperfinarum difirimina ali-adoptauit, Turpe enim fuerit, eum proßatre nolle agnofeere, quent fiinat- dignatur. At quia de hoc dicendi locus fape occurrit, nunc ipfumfinemprade-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;predella

ttf.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligentius expendamus,qui eif^,ytfitlio Dei conformes efficiamur. Hie enimpr«gt; nationif,

ce/T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum illo in hoc feculoferendanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alia quoq^ comprehendit,qua non minus ne-

Flam quum Dei filius in terris agens abfilutißimum innocentia amp;ßnüi-gt;tti^^^^^'^P^‘^^fi*^rit, Uli nos conformes nunquamerimus, nifi ipfi quoqfinnocenter eirfanilèyi-obferuari debet, quifimilitudinem hanc Chrifii,adquam nosinfiaurari SlilTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huitesficuli afifliClionibus confifiere, amp;fiperfeilionis Chrifiianxmetamiam atti-

egeflate confli^entur , à patria exulent, aut alijs erumnis atque mifirijs P^^ fi laudem nullam merebuntur , nifi ea propter iufiitiam amp; fi-^^ßhrtfium feramus. Et non ad affiiCliones modb , yerumetiam ad bona opera prade»nbsp;^^^fumus,yt fanili Gt inculpatifimuscoram ipfiper charitatem ,ficuti adEphefii. firibiturt

-ocr page 270-

CAP. VII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I s T. A D R o M A N o snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

detrumfuh crvce Chrißoanfortriesfunt, amp;per illtttn catn gloria;pajjfßiotietn ingreduntur. T)tbethoc dtligtnttr objeruari icntra itnßosfrttdtßw^^^^'nbsp;ßes amp; dcbirina ißiw illußres : qui '^t tam ituperitii txoßatn rtddant, illa emrießetatn j‘^nbsp;aboleri,amp;bcnacferaexplodi aiunt.lta tnim argunitMantMZ 'Pradfßinationbsp;bilùnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ticßrorKMoferumtneritoßedattrfioamp;gratuiiü Da detretofendet,

deßinatw ß(»i.^netejßarib ßeruabor qualißun^ißm^aut ^uic^uid tandem

(edens tierißimum. 74am “yitlßaias ïne^uït'iDemïntt exetitttitim ali^itid ecnßituente, .fi^ eiet irritumf Sedex eo ißi imße toncludunt, q^uvdpradeßinatio yitteßan£fimoniamnbsp;(andt‘ïierè itnptinitatemat^licentiaminducat. Eichtetfallacia Scphi/litaàdiSefectif“^^nbsp;ad diSumßmplieiter, Etfi enimpradeßinatio abß^ omni opernm noßrotttm reßeSunbsp;tia, faUa fir,nos tarnen Deta adeertumßnem deßinauitß ^uo exorbttare nonp(ßumfti,nbsp;teßari libeatinos non eße expradeßinatorum numero.Htineßnem Uli non yident^autpond^nbsp;nolunt*.quieE[,''vtßlio Dei conformes reddamnr, Tios ergo yerum pradeßinationisnbsp;9nw.iqui in ducbtupotißimnm conßßit. Erimum t, 'Vf in adnerßs e2r tentationibtnnbsp;feruiat, ^uando in bü flij Dei imaginem contemplamur. .^Iterum, ’»t eiw con(yderaft^^‘nbsp;muradJerifimpietatttßttditim, amp; noßram eltSionem at^yoeationem ( yt Eetrtuct’Uinbsp;faciamus, dum yitce exemplar in Chrißo nobtspropoßtumßÜamur, ’^Itminerimtnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^uiƒ

poßeinfiliorum Deinumero cenfiri^nifi Cbrßum agnoßanmßatrem noßrum primogt^'^ amp; Uli ceu regi amp;ßctrdoti noßro omneprießemw objequium.

Vocittio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertiwgradw cS^ •gt;pocatio.Quos quot;i/eropradeßinaMt,eos etiam yocauir, Quo loco

non in genere accipitpro externapradicatione euangelißqua (yt nuper dixinrtw turn impijs amp; reprobus communis eSf^ ^e^rde ^ua illud Chrißi intelligi debet : 'Multi/ûpnbsp;pauii yero eledr.fedearn yocationeintelligit, quaßtßecundiimpropoßtum, amp;proindenbsp;operationeßirittts fanSi loniunüa eil^;quaßt,ygt;t ele£li Deum ipocantem audtant, quot;^c^bonbsp;dant,amp; eidim exßde obtempèrent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc diligenter objeruandtimpropter eos qui eic ,

generaliamp;yniuerfaliluseuangelij promißionibiusargumcntapetunt, quibw elebltonetu \ tuitam Cîr eiufdempradeßinatwnem oppugnent*imo quibtts probentßdcmex noßro arbit’'’‘'j^^iiiilinbsp;re, enim duplex yocatio quot;Vt nuper etiam docuimiUs : Externa.^ quam reprobinbsp;non autem illa mouentur quot;^it credant amp; obediant: Deinde interna, quam folieleÜi intrarnbsp;fentiunt,tîr qua nunquam caret fuoeßeblu. Frußra igitur Uh yniuerfales promißiont^nbsp;nißprobent illarumpradicationi internam yocationemJemper coniurElam eße..c1t qua tai^^nbsp;probabunt,qupndo icnßat externampradieationem non omnibus hominibtus innoteßceif jßnbsp;paßim inueniri,qui nullam euangelij mentioncm ynquamßeri audiuerunt. Sedyt hoc Jiffnbsp;utrfarij,excipiunt:^tqui in cmnem terram exiuit/onus eorum. Quibus addunt, hcdienbsp;ßrtptts in omni lingua libi ü y biq gentium pradicari. F atemur nos, .^poßolos olimnbsp;bis partem yeritat US diErina perlußrauiße. Sedquid hoc adpoßtros, quibusillosyiß^nbsp;non contigit, amp; qui hodie per ijrannidem Turcicam yel Tontificiam it a in ignorantta anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘.fii'

yt an ahqua ßt aliafaluiii ratio prater earn, quam à fuis progenitoribus acceperunt, rent P Quid item libri illi homines UUteratos in defertis aut in terris amp; in/ults noßro detnut^^^^^it'nbsp;inuentis agentesiuuarepoßunt.^Etyt de»us Ulos iam in Chrißieognitioneinßituhq^’.nbsp;ribui Hierum diccm us, qui m:uliis feculis per temporis amp; loci iniuriam hoc tanto beneptnbsp;deßitutifSunt ergo inaniafubterfugia,quacunq, infelices illi humanarum yiriumnbsp;prepugnatores aduerfus puriorem fdei diSrinam ex htmanarationisferinio pro/erunt^nbsp;ßrmiusnos exhcc Fault loco aduerfus Ulos argun.entab,mur : Quo/iurq^ Deus pradej.ff-ßlijßuiimagini conformesfant,eojaim etum yocatper euangeliumiy^inon tmnes yocat.nbsp;cmnespradeßinauit. THcq^ideo iniußitia accujari debet Deus, yt qui perfonasreßic/a^’^^elnbsp;tnim Ule debitor e f^.Deinde neminem alicuius perJor.arißeSu yel yocat yelneghgi^*nbsp;dem omnium ex Adamo nafcentium eßet condnto, ex tnpelict illa eâ' cotruptanbsp;los quidem elegit exgratia,Ulos autem iußo tudieio reliquit. Fbi nos in tllis quidem em^nbsp;txofcularifin lis iPftô lußitiam agnojieredebtmius : non autem in lus yocarteum» s^^fUtf^

-ocr page 271-

H o M I L I A X L V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16^

^e hió filura alibi. Nunc ygt;ero teneamm, '\gt;ocationem ^'“’ccnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^ifi(ft^ yirtutetnfit^infalutit ordineßium habere locum, amp; proindehuic

Schere omnes eos, qui in numero filiorum 7)61 cenfiri yolunt, ^od ijs confutand^ ’quot;‘‘ntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerbipradicationem amp; preces cum publicai turn prtuatas aboleri cla~

ir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Vocentur, ^uicun^j ab^Ulo ele^i amp;

f ^Jinatifunt, pradicatio euangelij Inc jlabilitur amp; ad hanc audiendam efficacißim 'e excican-ottnnes, quando earn Deoßacere, amp; proinde efpcacem fore incelligant. Qwd fi qui in illites fwtminu amp; faßidioperguntj ijs nos illud Chrifli occinimus : Qm ex Deo cf^, audiit yerba meaznbsp;^o/terea yos non audits^quia ex Deo non eßis. Ioan,

f^^wquartumhuius fcalxgradumyideamus ,quiiußißcationem continet. Nam quos y o..

) eos amp; iußißcauit. Vocat enim ad Chrißum, qui nobts ab Ulo faHus nbsp;nbsp;nbsp;iußitia

^l‘‘natlicatio. Itaque iußificatio partim Chrißiiußitiamßtgnipcatquxnobts propterfidem im.^ (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partim regenerationts amp;fanilißcationts gratiam, cuitts yirtute ft, yt renati exßtnine

ß^^efyitamnouam amp;yere Chrißianam yiuamtainßtnUitate amp; innocentia. l^bi rurßts quot; ^tßriorum calumnix confutantur.^ qui do^rinam hanc bonis opsribtts inimicam eße, amp; ea om-''^’gt;'mflitiam aboleri clamant. Imprimis y erb hic obfertiabimui^ quod yocationem amp; iuftifcatio'.nbsp;'^^^nterfe connect, enim huius connexionis yinculum qult;sras, non aliud quàm fidem inue-quot;quot;’^I'oteris.IIac etenim yocationem Dei auditnbsp;nbsp;nbsp;hominem ad earn Jequendam incitât. Stabilitur

bit do^rina de iufiificationefidei,de quafiupra multis eiif diiliim. Fide autem tuflificari did-'^quot;’'i^uiafierhanc Chrißum ynàcum euangelijpromißiotiibus yniuerlis apprehendim/ts^ amp;eiufi-‘quot;''Tfocationi obedimtts,qui proprius amp; yertts iufiificationisfidei firuiltts ei^.

^at quintus amp; fiupremus gradus, Glorificatio, ßb qua plena totws hominis redemptio f.Glorfictitîsi^ félicitascomprehenditur. Dicit enim'.Qttosautem iufiificauit,eos etiamglorificautt^nbsp;^^^'‘^^ittem hiequoqueyerbopraterititemporisjquia gloria nofirapars^ yelpotitts fundamen-^^L^quodin filiorum Dei numerum adoptati,proprio eius amp; ynigenitofilio in hacetiam yitanbsp;P^mts J çÿ quafi laborum atquepericulorum eius Jicijfiumus. Deinde quoad ccelefiem amp; bea-.nbsp;S^ofiam, quia hanc Chriftus lefus, qui noßrum caput ei^fam obtinuit, amp; in ilia addextramnbsp;^‘^^opßdet,nosquoqueeandem in fide amp; fgt;e itapoßidemus yt deilladubitare nonpoßimus^nbsp;^^d‘^ilt;tgt;ndebeamus. Eius enimpromißio eïi^: Ebi egoßm,illic etiam minifier meus erit. Itemt

''later, yt ybi ego fumfbi etiam fiint quos dedifii mihi.Et cùm illius corpus fmus,à quo ilium, tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuellit autfiparat, iam etiam cum illo in ccelefiibusfiedemus, fcuti adEphef.

yerbpaucis hifce yerbis omnia comprehendit Âpofiolus, quts de yniuerjô ßlatis ne^otio did pofùnt, amp; huius caufias atque effeHus it a inter fie connellite yt de illius certitu.’nbsp;^“fieniopiKf dubitare poßit. Esf^ ergo hac catena nobilißima, amp; omnium regum torquibusnbsp;^*‘^^fiilibuspretiojior. In qua obfieruatu dignißimum elf^, quod ex eeterno amp; inuiolabiliDeinbsp;initium fiumit, amp; qubdindifiolubili nexu omnia interfiefe coherent. Nulhis autem in ilianbsp;^''fßfiribustribuitur, imb nulla alia fit operum mentio, niji eorum, qua iam yocati amp; iufiificatinbsp;jptitus yirtute fiacimtts î quod ad retundendam nofiri meriti fiduciam abunde fiuffeit. t^fiusnbsp;iflorum omnium hie nobts efio, yt primb quidem fialutis nofirteßndamentum in Jola Deinbsp;snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er Chrißum collocemus : deinde ferium concipiamus yerapietatts amp; innocentia Chrifiianie

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipofiremb ( quiproprius huius locifiatus el^ ) aduerfius huiusfiecuU afifiiUiones confrme-

’’quot;'^'^ifiinuiÜo animo amp; inconcuFa fidei confiantia yincamus, quicquidnobis à Deo imponitur^ ’^’^twmeainiquiori animo quit fir at, quiseir inhocfieculo nos imaginifilij Deilefiu Chrifii con--jotfnesfaciunt, amp;fiimulyiam fternunt, yt adaternx amp; cœlefits gloriapoßßio..

nem cumilloperueniamusf cuidebeturbenediHio,honor,gloria

amp; potefias in aternum, vXwe».

-ocr page 272-

CAP. VIII»


IN E P IS T. AD ROMANOS


1

HOMILIA XLVI.

Quid ergo dicetnus ad haecc' Si Deus pro nobis, quis contra nos. Is quidem qui proprio filio non pepercit,fed pro nobis omnibus tra^nbsp;diditeum, quomodononctiam cum eo omnia nobis gratificabitiir-Quis intentabitcrimina aduerfus eledosDeiî' Deus eft qui iuftific^t«nbsp;Quis eft qui condemnet lt;; Chriftus eftjqui mortuus eft: imo ucró qn*nbsp;etiam excitatus eft, qui etiam eft ad dex tram Dei, qui ô^interceditnbsp;pro nobis.

Slcuti mutt a junt tribulationet iußorumtßc multa amp; cnlra confilatione opui

àfalutis yta exorhitemui. Ideo Tauluf,cùm in harum mentionem incidij/et non tettitf^ j argumenta contexit^cfuibue nos inßdei conflantia amp; omntsfortunes tolerantia confirmet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.f,

lo. DfW fTf* dentiwm tutornbsp;crproteélor.

inter ilia fuit, quodexeeternodiuinaj^rouidentia preedeflinationts decreto attiffalutis dine defitm^fit, docens, hune ita à Deo inflitutum eße, '^tper huius feculiaßliäionesnbsp;Dei conformes faBi,tandem cum eodem caleßü amp; immortalts glorificationis confortes ejfgt;' ßnbsp;y bi per occaftonem yniuerßtm nofir te Jàlutts negotium cum fûts caufis amp; effects inter ßnbsp;nbsp;nbsp;u

elegantigradatione expoßtih Sequiturnunc decimum argumentum, ^uodex ijs infert, ƒ ufq^ diÜa funt, amp; ^uo docet, nos in quouis tentationts genere, certo amp; infallibilinbsp;auxilioniti,eä' proindenonhabere aliqnamiufiamtrepidationM caufam^ ld yer b euidenHnbsp;firationeprobat,amp;pofiremoconfcientite etiam tentationibusoccurrir,^ omniadiluitgt;j^‘^^nbsp;nofirte certitudinem indubium yocare poßitnt.

t^irgumenti fumma htec eSft, QMcunq^ Deumprote£torem amp; propugnatorem quouts periculo inui^os amp; confiantes in fide perfiuerare conuenit : j^tqui pro nobis fiatnbsp;partes nofir as tuetur : £rgo in omni periculorum genere inuiUifiare, ne^^ yllis maliffi‘‘'‘j Mnbsp;debemui.Htec autem non fimplici amp; yfitata dicendiforma proponit,fed yt plus animino^''^“^^'nbsp;argumentum ifiud cum pracedentibusconneBit,amp;ex illisficinfert: Quid ergo dicemusnbsp;ceret: Cum btsc ita fife babeant, ytpropter ordinem falutts à Deo confiitutum ,ijs ^ninbsp;gunt, omnia ad bonum adiumento (int,amp; ijdem in tribulationibus teterno att^^ ynigif^^^^nbsp;conformes efficiantur,quid opusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouas itidem carnistrepidantts rationes inire,au(ß^^

Fulcrum Chri* ftiantt fortitu^nbsp;dini!.

prtefidia conquirereifi'idemtts etenim Deumpro nobis flare,amp;omnia in eum finem his falutaria fiant. .Atfi is pro nobisflat,penes quem e^ftotitts mundi imperium, amp;nbsp;ctslum t erraff concutit,quis contra nos aliquidproficietf Habent autem ifiaexclatnado^*^nbsp;ris Ipeciem, qua omnem mundum amp;fingulas in boc creaturas, quafe ad certamenprouoc^^’^/ßfiirnbsp;certa amp; indubitata fie yiitoriafufiultus^ Terinde enim boc eSf^ ,acfi dixijfit : Âge^^^nbsp;nunc contra nos in arenam o Satan,eif tuas y ires atq^ artes omnes exere. Injùrgat contfßnbsp;dus,amp; fuafiratagemata in mediumproducat, Infurgite,qttando ita libet, tyranni, acWf^ f ijf/ii'nbsp;fias, faces tir laqueos expedite. Tdibiltarnen bac omniaproficient, cum Deo proteilotf^^ Iflnbsp;qui omnibus imperat, amp; qui nutufuo difiiparepoteïf, omnia, qua aduerfits iliumnbsp;yeronon temereautinfolenterpronuntiar,fedfiirit us bac yerba funt, qui ../ipofiolufgt;^nbsp;amp;fanBafortitudine armauit,yt quodbtc yerbis tefiatur,reipfa abundèprafiiterit,nbsp;ftmos labores,pericula innumerabilia amp; mille mortes inuiBa fidei conflantia fuperauit.^nbsp;influa modo,fid in omnium credentium perfona loquitur, ytflùo exemplo doceat, qur^nbsp;täte amp; fortitudine bomines Cbrifiianos infiruBos eflje conueniat.nbsp;nbsp;nbsp;Obfiruemus igitut bo^

crum ebrifiiana conflantia amp; fortitudinis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bocipfi Deus, quem à fuis partibtt^j

credentes.2don ergo,ytimpij amp;carnalesfilent, àterrenis nbsp;nbsp;carnalibusmundibuiu^

dent,qua y ana amp; fallacia eflfe indies experiunturfid in Deofiduciam collocatam babef^^’ nbsp;nbsp;nbsp;iff

praflens eif,, amp; aduerfus quauispericulafuospoteif^ tneri, Cur enim de eo dubitent j mundi exordio innumeris exemplisprobatum eiffDei enim manupotenti in medijsnbsp;uatus eij[,,cum totum genus mortaliu diluuij innundationeperiret, Abrabamum

-ocr page 273-

H o M I I, I A XLVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I09

^^xukminter Chaniinxosamp; Orienraliumregum armaeiuftlemprieß^iotncolumemmanft]/elegi~ aduerftti Efauiinßdias firuauit, amp; lofe^hum contra impudicamulierdsca-^^'•nsamp;herißuiir am défendit, Huiut item auxilioamp;fidefretuâ Toius aauerfits millefatananbsp;conatiti falutit j^em inuiBo animo retinuit, Ißraelittt quo^j idem illeper medios marts ru^nbsp;'Cortices amp; quot;^trin^j furgentes fiuUus tutum tranßtum praouit amp; fuosin medioginerationtsnbsp;^itißei cufiodiuit. quot;Dauidquoe^j multorum annorum experientia amp;nbsp;w diuinis bonitatis amp;potentia exemplts edoSlits^ idem quod in hoc loco Taultts^dicebat : Dq~nbsp;niea,a quo nam timerem Domintts robur itita mete,à quo nam expatiefie-

2)olt;7;j«o à meßante^non timebo quid mihi facial homo. Et quod hie fenfit hoc ipßtm

-immanißtmi hofits manibusper angelum eripuit, amp; expeße létalißr^ cxti,de quot;Daniele inter leonesM focijs eiufdem in medioßtnacisnbsp;ogt;”nif(^ admirations feruatis dicemits ƒ Tojfem hts prophecas adnumerare^nbsp;aliqui per annos quadraginta,alijquinquagintaamp;amplittsinfuo minifierio falui perfe-, quamuis dicendi libertate nouos quotiaie hoßes ßbijpßs accerfirent, Qupdipfum denbsp;quoquedicipote^if,,quos Chrißttsynodi^o aduerfu.s iratam militumcohortem atquenbsp;firuoru rabiem défendit^cum ipfe caperetur:amp;poßea diufiruauit^yteuangelium innbsp;^^^lt;prbepreedicarent. Sed deficeret me dies^ fi omnia huiusgenerisexempla recenfere 'telim. Htsnbsp;^°^^fbgt;fhqitbd etß nos occidißnat Detts, aut morte natur ali ipfe nos tollat, idem tarnen innbsp;’’!« Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruare, amp; tune demum Cerarn yitam largirißlet, quando huius yita tempora.-

tjf’^nullanobisfupereïi^, fdoc enim nobts Chrißusimpetrauit,'^tmors corports^ qua olim pec~ *10}^*”.'*,cradentibusin yitamaternam tranßtitsßt, ßcatiilleloan.^, cap. teßatur, tiacnbsp;‘^^Imis meditari conuenit in omni tentatione, quanos fatan amp; mundus afaluttsnofiranbsp;t'gt;tiantur :ßmul^ meminerimus, »obts cum eo haße rem eße, qui iam olim per Chri.gt;nbsp;nii^- ^^^^useä'exarmatus,inaniamodb pugnaßmulachracietamp; imperitos rerum crepitttin.*nbsp;'^^trritat.

^^^tum'^tcertiorßthacfiduciayprobatDeumpronobts ßare,quiafiUumpronobtsdederitj Proamp;jfDftt« pignus certum haberemus, E^ reÜe quidem hoc argumento 'Vtitur, cum olimnbsp;hfnmanwelts nomine Chrißum ornaritßiritus fanBus, eb qubd ^lediatorßt ,quinbsp;^^ticiliat^'ve lam noßer amp; nobifeum ßt,qui prius proprer peccarum à nobts alientts erat,nbsp;tum gravitate hoi ennuntiat ,amp; amaiore ad minus comparatione faBa docet, Deumnbsp;iijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f‘fgt;bxporro nessarêpoßi. Sic enim ait : Is quidem qui proprio filio nonpepercir.,fedpro no-

Kp ^^^^us tradidic eum quomodo non etiam cum eo omnia nbbtsgratißcabitur Habent autem ßtmdtis amp; emphaßm.Trimb enim de Deo loquitur, qui ut nemini nihildebet,nbsp;opus habetf yt aliquemßbi demereatur, Ergogratuiti amorts beneficentix eSÇ^ quic^nbsp;quot;dleindeßlium Deipropriumide^,germanum amp;cmaturalem (quialibi'^nigeni-G),nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«o»2i«4f, û^KJW/rww Chriflumà nobtsdißinguens, quifilijfumtts adoptiui, Huie

pepercit, id efl^, non habuit chariorem nobis, tft illiparcenao nos périreßneret : imo HUprterulir. Ham tradidit eum. Et qubf In yallem lachrymarum,in egeßatem, *¦nbsp;ptyi^^’’^^^^bores,pericula, denique in mortem dir am atque ignominiofam quam fitblimis in cructnbsp;^ol^^ ^‘^trones fußinuit, Elf^ hoc extrem« amp; incompcurabilis dileHionis argumentum,nbsp;^igt;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parentes in hoc feculo omnia fua expendere, ’^tßlios captos amp; de yitapériclitantes re-

Jui ^tDeus’}gt;tnosredimeret,ßliumßum'vnicum tradidit. Obßruauithocipfe ChrißuSf ^^todemodißutans, hoc eodemargumento Deidile^ioncm nobts commendat. quot;Pro qui-*nbsp;t^ttm ßlivmßum tradidit Deusf Pro nobis'.quihomines fumus peccatores^ miferi, mortalesynbsp;tx quibufile nihil praclarum jperarepoterat. Et quidem pro omnibus ilium tradidit. Ergo nonnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘*^iquotj qui reliquis fanait at e t2r yit« innocentia praßabant. Sed pro omnibus, quota

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒße ample^luntur. EIf ergo h«c bberalitas exemplo carens, quando

^‘‘*^*^”S^_ptttioßßimiJruBusnonadpaucosr^rtngidebuit ( ytfere inter homines fieri fo.-ßunt nolunt omnibus communia eße ) fed ad omnis ordints amp; loci homines ^ndart,^ omnibus^qui ilium recipiunt,adfalutemßfficere,!^ereigitur ex hà colligit:

s

-ocr page 274-

CAP^VIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I s Ti AD ROMANOS

Kcn etiM cum eo omnia nolisgratißcttur f Omnia , f(ilicet terreßria amp;cteleßia. ad Coloßin. J,fcrihit ^foßobu) flacuitfatri^yi in Chrißoomnüplenitudo inhaèicdï^hnbsp;eum fihi reconciliar et omnia facißcatü perßnguinem crucK eim citm qua in terra turnnbsp;li^funt. Debet tamenhoc j^r Synecdochem adeamodo reßringi, qua nobis ytilia crjßnbsp;funt : quorum illeprocul dubio nihil negat. £t gratificandi ^erbo ytitur TaulM ytnbsp;ex gratia obtingere doceat,ne noßra indignitatis nobis conß:ij in fidefluHuemw.Hincnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnl/

re dcbemus^ nondebere Deibonitatemindubium yocari -, fi quidnon dat, quod nos ab ili^' mus. JsLegat enim interdum quodpetimus^ quia illud nobis non flut are fed noxium ßrfnbsp;daret. Pîuius ergo fpientia amp; bonitati yota noßra fiibijcere, non autem ilbpro imperils f ftnbsp;here debemus^ .yidmonent ißa nos de dignitate fumma, quam in Chrißo obtinemusgt;nbsp;in illo reconditi omnes tbefauridiuinaßientia amp; bonitatis: creidem emnispoteßasdatat^Z ßfnbsp;lo amp; in terra, .yit quia hunt nobis donauit pater, non dubium eif^^f*irr in hoc nobis do^nbsp;omnia ,yt noßris yßbus amp; falutiferuiant. Ideo 'Paulus in priori ad Corinth.eap.^.nbsp;wirf yeßraßmt.fvos autem Chrifli., Chrißus yero Dei. Debent ißa nos excitare, yt noßri ofnbsp;mores, nos yicißim totos Deo confecremus, yt fanblum illius peculiumfimus : amp;ßniUd^^nbsp;noßra pro eius nomine amp; gloria impendamus, ne pluris apud nos ßt mundus hicquàmf^^^^nbsp;neßcium, quod in Chrißo nobis collatum eiÇ^. Sunt enim reuera inßelicißimi hominum) inbsp;in illo omnia acceperint, huic mundum praferuntamp; ex hoc mendicare yolunt quitjfffnbsp;• ipfis proßt. 3gt;!os potius ^brahamum patrem credentium, prophetas item amp;nbsp;temur , qui quacunque in mundo ipßs chara amp; pretioßa erant reliquerunt, yt Chriß^^nbsp;lucrifacerent.

Kedetur cons nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ißapradicantur,multorum confiientijspeccata amp; ex bis enatus merifitd^

jcientijs ob pec «is timor obflrepunt., qua hancßalutis certitudinem nonnihil labefa^areßolent. Ergo cata trepiditn' medetur .gt;4poflolus , amp; nos de y troque ßecuros eße iubet. Et de peccatis quidem ßs*nbsp;tibut.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ua nos infeßant,ßc loquitur : Quis intentabit crimina aduerßis ele^os Dei f DeM tiC

ßcat. herum interrogatione ytnur ytfecuram animi Chrißo nitentisfiducie expriß^^’’,/ enim hac ita accipi debent, quaß nemoßt qui nos accufit, aut qui nos alicuius criminisnbsp;poßit : fedqubdnullis accufationibus debeamus terreri. .Accufat enim nosmundus hit)^^^i^^‘f^'fnbsp;quotidtequàm multa quam^atrociacrimina impij nobisintentent,quodyeteribus etiatf dfinbsp;nis olim accidiffe., Tertullianus amp; huipsßmilesfcriptoresteßantur. Sednondecalumniß^nbsp;criminibus hic fermo efÇ. De ijspotius loquitur Paulus^de quibus nos ipfa lex Dei accuf^^' 'ßnbsp;ex lege occaßone fumpta nobis obijcitfatan^yt nos in deßerationispracipitium adducat.nbsp;nbsp;nbsp;jili

hac fape in conßcientijs hominum horribiles terror es. Sed.hos minime formidandos eßt t nbsp;nbsp;yßf

docet.Et caufam adducit'.Deus ei^^qui iußißcat,idePf^,quinon modo non admittit tfltf nesyierumetiamproiußis amp;fanSlis nos habet: nimirumpropter Chrißum qui nobisnbsp;fa^usnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cui nos per ßdem inßti ßumus. Tnico enim iußificandi yerbo yniuerßtm

ptionis amp;ßdei Chrifliana negotium comprehendit, de quo fuperiusprolixe dißutautrat-tem argumentum hoc firmißimum, Quia enim Detistotius terra (yt Abraham dictb^ E tribunal fupremum eil^, à quo nullaprouocatio aÜori feu reo conceditur, rionnbsp;aliquem praterea timeant, quicunq^ illiusfententia iußificatiyel abfolutifuerint. Itittnbsp;enim impudentia fueriti tales ylteriits perßqui y elle: amp; dim in repub. bene confittußnbsp;adurn agere.,multo minus hoe Deus diabolo autaltcui hominumpermittee, yt eos denuonbsp;cent y quos Ule ab omnipeccatorum reatu liberos pronuntiauit,nbsp;nbsp;nbsp;Debet autem diUgtnttff I fil'

qft 'odhanc fintentiam Paultta dißrdad eledos reßringtt. Quiaenim eleHio antemundif ß!' tionem fada^ amp; proindegratuita eß,rurfus hic totum noßra jalutis myßeriüad Deigttittß.nbsp;tur^ amp; ab ißapromißwne excluduntur,quotquotßtoru operum meritisconßdunt,amp; txdnbsp;iußißcari, Simul yero hic admonemur depracipuo eleSlionis yfuide quo nuper etiam dixtfßnbsp;nimiruin tetationibusconfolationiferuit,amp;ßalutiscertosreddit.^aquia impoßibileeßnbsp;tiam in eledioneßalli,amp;eiufdempotentta nemo yincere aut eius décréta reuocarepoteß, ‘‘Xnbsp;falhbiltsßtoporteteleilorujalus.HuicigiturßeifirmtttrinßßamuSiQmißtsdißutationtb

-ocr page 275-

H o M I L I A X L VI.

110

fiiultf doSlrinam hanc intricant nbsp;nbsp;nbsp;imferitti at^, inexerâtatü formidalilem rediunt. Ee

tlt^orumperßna loquatur ,fin^uli ißamfintentiamfihißßt leent J tie^fte débitent ft in ele^ornm nttmero cenßri, quando fe fide in Chriftum prteditos efienbsp;'Ham qttantulacunlt;[j ea fit ^fiufificit tamen adapprehendendum Chriflum:in quo nos paternbsp;dleamp;ßrtfs pafior efÇ, ex cuius manibm cues nemopotei^ rapere. f^idenbsp;loan.xo.

i)iA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieri filet,y t qui neq, accufintur,neq, alicuitts criminis conuiSli fitnt, tamen tntra ani-^

' -1 t r ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 metwm rcmo'’

metuatque terrorwM dijcruaentur, quorum certam rattonemreddere non etiam medetur Taulus^^ nihil huitu metuendum ejfie, neque nos ciufimodi terri-elebere docet. Idyerbper ChrifiifiattsfaSionemdemonfirat, quiomneidnbsp;jj^.^ptlt;eßiterit, quod nobis abfi)luendis atque liberandis feruiebat, ^irfius yerbeerta fialutisnbsp;lint’“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quitondemnet f Quafi diceret : ^gedumprode^ aliquis

inipudentia , qui eosdamnare aufit, quos ipfius Deifiententia abfioluit,non ta^ tjjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jlliiii temeritas terrere debet s’ Chriflus enim ei^.,qui mortutss efi^ : imb y erb qui etiam ex-

ei^addextram Dei,qui amp; interceditpro nobis.Comprehendithisplenèom-’'^^.'^I'edemptionis amp;fialutispartes^dequibus Jingulis ex ordinealiquid eifi^dicendum.

damnationem proximb fiequitur damnati mors, qua illiusfiententia nbsp;nbsp;legibusfid- Chrlfiut

ftcf^-'*^gt;fgt;etnmremouet, eb quod Chrifiuspro nobis mortuw ^iuflitia diuina iampridem fitit- iKhisnioriuuSt. ,, Jf’ '^ïorte ergo Chrißifiacrificium fiattsfiablionempropeccatis nofiris comprehendit. Etpo^nbsp;hificeTauliytrbis tale argumentum for mari: QuicunqfiatisfiaBionemhabeneple-^^^fi^‘i^fijdem damnationisfiententiam pertimeficerenon debent: cifitqui Chrifluspro no-kt( iuflitia amp; legi diuina abunde fiatisfiecit: Ergo nullius nos damnare yolentis temeri-foUi '^^^^^^^bemus^ Hamquihocyolet,nontdm nobis quant Chrijioiniuriamfiaciet.,cuiuifiatis-httf^ ‘^‘i^qnemeritum reijeit amp; coneulcat, Eides ergo quid de diaholi fiuggeßionibus indices,qui*nbsp;conijcereßudetgvt cum Caino dicamus: 'Maiorei^ iniquitas nofira,quantnbsp;^^l^’^iiti.His enim non tam nosp/itit, quàm DeifiUum ynigenitum , quem fiuo honore fio-illas admittunt, fimiliter in Chrifium iniurij atque contumeliofifiant, quandanbsp;fiuciuntquàm illitts fiacrificium, cuists merito ilia expiari debuerunt. At tion binbsp;offendunt, yerumetiam illi, qui non contenti Chrtfio, extra hune nouaspecca-

amp; nouas fiatisfiaBiones excogitant, aut ab alijs excogitatas recipiunt. Hun-^'^’^iftifdfiacerent ,fi Chriflum pro nobisfiatisfieciffie crederent: amp; ijdem nonfiinemanifießa eius honorem y el inßipßs, y el in homines iam olim yita defiunbîos, yel in craffiosnbsp;'quot;’’f 0*fiacrificulosflrrt bfiape in res inanimatas amp;ßnß carentes transfierunt»

^^fii Chrißopro nobis fiatisfiaQum effie intelligamw, ficrupulum tamen amp; terrorem Cbrîflusre* inijcit,quamperpeccatum ingrefi'am amp; peccatifiipendium effieficriptura docetj^^^^^*nbsp;^issnibus adhucfiubeundaei^. Ergo Chrifium non modo mortuum, yerumetiam ànbsp;^Jfidicit , yt illifts yirtute mortem ynàcum omnipotefiate aduerfiaria deuiClamnbsp;Ch ' ^°bis enim per morrem,cuitts aculeus eS^peccatum, diabolus dominabatur^ Qplri ergonbsp;quoqjtmulfiufiuïit., ör hofiem noflrum exarmauit, yt poßhacne-'^utnl^^^^^'^bilis effie debeatilliuspotentia, HLametfit communis moriendi lex adhuc omnibus inanbsp;’’'’‘’ä;fiupradiximus)ijs,quiChrißoperfidemfiunt infiiti,nonampliuspeccatipx-initiumßd tranfittus ei^, qui nos ex infielici hoc mundo amp; lachrymarumnbsp;quot;iioitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deducittin quam hinein fide y era migrantes anima moxperue-

^^ruptibr’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quieficentibus, donee ipfia quoq^ in magno Ulo die Domini immort alia amp; in-»

^td'u

^’^^^itat O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;degtmus rurfius aliquos myßeriorum fidei rudiores nouus adhuc metus CMflutaddtjc

lt;J«it meti^ ^brifium non amplius corporaliter amp; yijibiliter nobis prafientem adefß yi- ^**”**^^’» Crc, tueri f J- oii^riem nofiri curam depofiuerit, aut longius à nobis digreffius nos nonpofiit

quot;Paulus,quo nam Ulefiefie receperit,ybi item degat,amp; qute iamfit illius con-^dextram Dei ilium effie ait^ Scimus autem dextree yocabulum, cum Deo regn»

f 4

-ocr page 276-

CAP. Vin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP 1ST. AD ROMANOS

e'ttn ctchßitrilwturjnfanam inßripturü acciÿi.T^afn primo aterna heatitudinis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

in quem omnespiosolim transferendos ejß^pie amp; ^erè credimtu.Hunc autem extra corrupttbïlem in cielif efje^infimtiß:ripturee loci tejlantur^qut cœlos^id, cceleßern

amp; dextram Deiconiungunt. ’Marciticerteytrumqjdißrteexprimit, Chri/tnmI tielos,amp; conßdißeaddextram Dei.Tfeindedexteramaießatem amp;gloriamßeßio yeroad ‘nbsp;. eiufdem maießatiiat^gloriaconßirtiumjignificat. Efl^hxc'Metaphorica loctitiofexrtsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fuetudinepetita,qui addexteram ßbicollocant eos^quosJummo honore dignantur. Ita ter am Dei federe dicitur fHim, tpuia yt fecundum dimnitatem yntn eSf^ cum pâtre, ita ajjnbsp;^uocpcarneminceelosßcbuexit ,'^thxc etiam diuime illiui gloria conforsfieret. Stapf'’nbsp;rium exponit^quandofibi omnempotefiatem datam eße ait in cœlo amp; in terra. Quodnbsp;fenti qtioq^ Tauhts dicere yoluif^yt doceat^ ita corpta fuum à nobu abfiultjfe Chrifium gt; ßnbsp;diuina maieflatü quot;^irtute nos mininè reliquerit, amp; cjuod eiufdem cum patre potejlatt^ß^ß^'^^^r ''nbsp;tueri poßit./dferb prafinti infiituto optimefruity amp; efficacißimum conjAationh .nbsp;mentum. Ex eo enim apparetflltd cum filio Dei^ domino cœli amp; terra negotium fort jnbsp;damnare yoluerint.lllum ergo prim ccelo déifiant oportet,quàm hoc poßmt eßeÜum dart-igitur yel externa yi tyranni pugnant, amp; nos propter ßdem harefeos damnant : yelnbsp;noflrosfatan nobts damnationts fententiam occinit : femper cogiremm, Chriflum redemf^^^^gri'nbsp;flrum eße ad dextram Dei ,.amp;proinde nihil contra hunc ef 'eÜuros eße, quicun^ nosdatfnbsp;lent.nbsp;nbsp;nbsp;..yît obferuemm hic aflutißimum diaboliflratagema,qui hodie artieulum aßtr^ß^^

rif fr ^irr r n if rrirn fr, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jj * J rrrvrrrri^ ir~~-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i£ V '

diabolifiratagenia-^^tit hodie articulum aß^ß'^^ t'tr ruberuacaneis difbutatïanibiis de rtelaamp; COfr , uiif

fli amp; ßeßionts ad dextrampatrts curiofls amp;fuperuacanetd dißutationibjif decceloamp; (»rf^ fli yhfuario obfcurareßudet*. nimirum yt illuts fruBum ex hominum animts aboleatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id-'

mam iflam confolationem nobts eripiat ,quafolafidemnoflramin omni tentationeßit^t^' feruare poteSi^. Etenim fierijolet.quoddum de Chrifii corpore quidam altercantur,amp;nbsp;flatem m eofitam eße contendunt, yt corporefuo in terrts etiam ybiq^prafens adfit ,ßrinbsp;ßu^um regni amp; maieflatü eim minus obferuent, amp; adopiniones abfurdas ©• fuperflitio’’*^nbsp;delabantur. ’N.ositaqueproculrelicts eiufmodi altercationibus ,fideiarticulasteneatftt^'.nbsp;feueremus in ßmplicitate doÜrina apoßolica, qua Chriflum lefumperaiio noflra redetnp^^^nbsp;gotio, mundum hunc reliquiße, ö*ßpra omnes cielos eueCium ad dextrampatrts conßdßnbsp;'Vnde amp;ßiritum fuum mittit credentibm, amp; eofdem aduerfus omnes hoßes , cum yiftbd^^nbsp;fiuibilesßfortißime tuetur,

Cbrißtu pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quamuts autem ifla norint amp; credant pijfjfdem tarnen non rarb fcrupulum mouetif^ ' ßt

nofcts intercet’ tidiedmo ßngulisprope momentis,in nouapeccata ptolabißntiunt.In horum trgogratta^ßfif du.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mum adhuc addit^tSquot; Chriflum in patrts gloria pro nobts intercedere, amp; fideltspontifitt^^ß^l Jjiß,

fam noflram agere fcribit. Dtcitur autem pro nobts intercedere Dei filitts, non quodfttpp^*^ finit)’ poplitibus adpatrts genua aduoluatur (nihil enim huius dittina illamaieflas nos eogitnßJ ¦nbsp;quiaperpetub apud Eatrem efficax eSf^ illitts mentum, amp; illepro nobts in eins conßt»quot; /.nbsp;yt propter ilium nobtsplacatus fit atq^propititts. Turpiter ergo ör impie olim hoc loconbsp;funt,quando ex interceßione colligere yoluerunt filiumpatre minore eße. Et adeundetnnbsp;Hits noßro feculo oßendüt,qui ne cum /friantsfacere tideantur, Chriflum folümodo qutgt;^nbsp;natura pro nobts intercedere aiunt.Quia enim hoc de Chrifli merito amp; eius perpetuonbsp;tur^non eflpericulü, ne illitts diuinitati quicqua derogemus, ß interceßionts muntts toti C ’nbsp;in quot;^tna indiuißperfona Deus amp; homo ejftranßribamus. Imb ne diuinitate htc excla^ß^^^nbsp;flra falutts ratio admonet.Confl at enim omnes Chrifli aBiones amp; paßionesfuam eli^ntratnbsp;cia m ex eo habere,qu bd qui iflafecit amp; paßus eß^ quot;ytertts amp;proprius eff^ Deifilitts. fictif'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘y

ilia patriplacere nonpotuiflent, Teßatur hoc yox ilia expatrts ore ccelittts delata'.fdufifßßl/ tnetts dileClusßn quoplacatttsJum, Hac enim yoce non modb %lediatorts officiu ilH ttnbsp;fuum yerum amp; aternum agnoßit, eumq^ à nobts diflinguit, qui natura filij ir^inbsp;adoptiuifaflifiimtts. Et inprafinti diuina maieflatis confortium cum interceßionenbsp;iungit'.nimirum ad illud Dauidts reßicienSiqui hoc ipfum myflerium inßiritu prawdenbsp;xit Dominus Domino meo, Sede à dextrts mets, doneeponam inimités tuosßabellupfdf*

-ocr page 277-

HOM I L I A XLVir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lii

JwAUtt Dorn'intti nbsp;nbsp;nbsp;nonpxnitebtt enm, yt tußtßtcerdos in xternutnßeundutn ordinem °M.eîcl}i-

^^^ech.'pfalm.uo» ‘Plurimum'veroßeruitloettshicconfutandMtjt, quiDiuos cxlitetpronoiisin^ ^frcfdtre arbitrantur proinde illos inuocant amp; cultibtu diuinis yenerantur. Ät nihil hitinA denbsp;jo^aorum conditione in patriafiriptura tradunt t neq^ nobts apudfilium interceffore opusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui

^’^nes labor antes btnignè adße yocat amp; neminem adfe yenientem foras eijcit, Apua pattern yerb Refilas hoc munerefungitur^neq^ aliquem in fui honorisfocietatem admittit^ Eius enim yoxe^ßf.nbsp;^etnoquot;tenitadpatrem^nifiper me.Etnotum eß illudloannis'.Si quispeccauerit,aduocatum habe-^^udpatrem,Ießtm Chrißum iußu^eä'c^ Item illud 'Pauli: Vnus quot;Deus/vnus mediator Dei amp;nbsp;^^gt;nutnßomo leßts Chrifius^ U 'Tim.xJPrtetereayciim hic confolatione eorum inflituat,qui in con-ßtntentantur, quam mulcts argumentts fuffultam ejfe oportebat, minimeomifijfet Diuo-tnterceßionem,ß quid huius in cœlcsfieri credidiffèt. Faciunt autem omnia ißa adajferendamnbsp;noßra certitudinem^cuitts hic nobis y fus ejfe debet, yt in fide immoti amp; intrepidiflemus ad^nbsp;(itnnesdiaboliajfultjts amp; proprits confiientitefuggejîiones, neq^ dubitemusnos tutos amp; inui-Y^fre^quoad lefu Chrifio, yiHore^rege amp; facer dote noflroynico eir aternOfUitimur. Illidebeturnbsp;^^^(diliiQfi,Qfigj.^^lQj.j^^pßt:eßasinacernumf,Amen,

homilia XLVir.

Quisnosfeparabîtà charitateChnftiïNiim affli'djofnumangu-ßiaCnum perfecutioCnum famcsCnum nudi'tasc’num pencukxmfnum gladiusî' (Sicutfcriptum eft:Caufatuaocddimurtotutn diem,habiMnbsp;^tnus ueluti oues madationi deftinatæ. ) Sed m ijs omnibus plusnbsp;9«àmuidoresfumuspereum,qut dilexitnos. Nammi'hiperfuafumnbsp;quod nec^ mors, nelt;^ mïa, necç angdï, necp principatus, necp po=»nbsp;deflates, neqj mftanaa,neq5 futura, neû^fulîlimitas, neqjprofunditas,nbsp;^6«$ ulla alia creafura, nos fcparare pofsi't à chan'tate Dei, quæ eftinnbsp;Chrifto lefu Domino noftro.

APofiolus Paulus hucufq^piotuduerfits huiusfeculi affliUiones it a confolatus e^t^tfimul ijs quoq^ tencacionibus remedium adhibuerit, que expeccatorum confeientia amp; diabotifug-intra animosnofiros exoriuntur- Oflendit enim nullam accufationem timendam ejfeijs,quo-^’^folusfundataßt in eleilione Dei^ euius neqj fapientiafallt neq, potentia impediri poteß^, quonbsp;^^^^fitma amp; tat afint’ Fjufita item eos tgt;el à propria conßientia, 'Ttel ab alijs homi-O' diabolo damnari dixit,qui ipßus Deifententia iampridem abfolutijùnt, eist qui in Chrinbsp;'fttomniaea habent,quaadfalutem'ipforum tuendamatq^conferuandamfaciunt, Hisnuncnbsp;^^^ßonem totius confolationis infert, magno'verborum amp;argumentorum pondéré grauem^ quanbsp;return natura extare, quod nos à dïle^ione Dei auellere, amp;falutem^quamnbsp;^^iflo iam obtinuimus,eriperepofiit.'Mulcis autem hoc agit, quia difficileadmodum e^ huma-’'‘‘fi^tniperfiadere, quiid Deus nos diligat eÿ nobtsbeneyelit, quandoyndiq^aduerfis atq,peri-” '^’^^emur. ,Aut enim ijîafortuitb fieri putant homines, eir inde colligunt Deum humana nonnbsp;/‘’’¦'•¦««X hxc ira eitx indicia ejfe arbitrantur, amp; ideo facile de/jerant : aut dum inpræfentem mo-'^^’’“tnflatumintentifuntßeretributione in ccelts parata non cogitant,amp;ideoafjliidionumpon-fi[lt;beprefii turpiter jitccumbunt. Sic ergo locum ißum Apoßolui concludit, yt omnibusißtsfian-‘^lgt;rohemedeatur.

Ptprimi) quidem fummaeorum^quee diEtunts e^ßpramittit: 2dimirum nihilejjè in tota natu- ^Icdlos nihil *10nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eleilosfeparare poj^it à dile^ione Dei. De ea autem dile^ione loquitur, qua Deus

^^Çatligit, QnodenimnonnulliearnintelUgunt, qua nos DeumprofequimurftdaPauli infiituto f/ÇsCr ipßus quot;verbis confutantur,quibuspoflea dieet, nos in omnibus quot;vincereper eum, quinbsp;^^jtnos.ldeqfrnium ejjethocconfolationisargumentumfide noßra diledione loqueretur,quartnbsp;in elects etiam non nunqua friget amp; mulcts parcibtts imperfeda eif^. Simul aucem meminijjenbsp;*^^^ec,fub ißa diledione Dei quot;vniuerfam ßlncem noßram comprehendi,cuius certicudo hic aduerjict

t 5

-ocr page 278-

CA P. Vir r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPTST» AD ROMANOS

oWMH generis tentationes ajjêrùur. enim dileBio ißa yinculumj^uo Detn nol^ xit^yt nos faluos faciat.Quia ergo illaabrum^inonpoteS^^conflansquoq^ amp;ßrmaßtnbsp;noßra^qtt« ex illa dependet. Caterum 'Vt maiorßn yps orationK,rurßif lum exclatnationetßK^i^nbsp;poniti^ua quodammodo toti mundo amp; eiui ßrincipi inßUans, omnia ea in certamennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

aduerßus ßalutem noßram aliquidpoße yidentur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nosfif/arabit à dileblione Cbrißi

dicer et* Ciim tanta ßt noßrte falutts certitude, cuitn nobts author ei^ ‘Deifiliuf, ([ui femerißfum ßro nobts tradidit^nihil 'tttiq^ erit,quod yel blanditiarum illecebris, 'velßrotnißi'^'^nbsp;yel mtniSj'Vel etiam aferta 'vi nos ex eiw manu aiq^ proteBionepoßit eripere,^ub minusnbsp;ßetub benefaciat,in^ eafalute conßruet,quam in illo obtinuimui, Scimus enim ilium dtxijß'nbsp;meas nemopoteiiß raßere ex manu mea, ^t quia hocmultts conßdentiin di^um yiderinbsp;ßroferant iUialiquid quo illuddiuime diledionts 'ygt;inculuabrumßißoßit, ‘hlum idfaetttnbsp;num angußiafnumßerßeutiot^numfamesfnum nuditasf* numßertculumf’numgladius-'^nbsp;terautem ea commémorât, « quibus caro quam maxime abhorrere confueuit, tgt;t dumnbsp;'tgt;idemjtsße reliquM omnibttsJtmtaßcuriores. In eorundem yero enumeratione ordinemnbsp;feruat,quo illafi inuicem conßqui folent, 'Primo affitdionis aut trtbulationts meminitnbsp;quam genus omnia eacomßrehendit, qutenobtsmoleftafunti amp;quibus fides noßra tentartßnbsp;etiam labefadatur amp; euertitur interdum^niß Dei yirtute adiuuemur. Hancßroximog‘i'^^'‘l^^jif^nbsp;tur angußia^qux hic adanimum transfertur^täquot; earn anxietatemfignificat^quam ƒnbsp;itain ardum coguntur^omnes noßra rationes i^t quid fiert aut omitti debeat,nob^ ßlaneinbsp;nbsp;nbsp;j, i

fit : ynde hoc etiam mali accedit, quod nos tam à Deo quam ab hominibus derelidos Tertio loco ßerfecutionem nommât ßfiub qua omnts iniuria comßrehenditur, quam nobßnbsp;inferunt,dum modo calumnijs amp; falfiscriminibus modo inßdioßs amp;ßroditorijs confdfß^ßcilnbsp;aßerta etiam yi omnia nobts infeßa reddunt, amp; faße authoresfunt^ yt relido natalinbsp;fedibus extorres hinc inde tgt;agemur:aut dum hoc non datur, domi indies noutsßericul^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

Perßeutionemfamesexeißity qua extremam egeßatem amp;rerum omnium inoßiam denof‘*^‘^ß luit autemfamü yocabulo ßotiusyti^ quianihilhac intolerabilius ePf homini, ynde^^nbsp;fuadam 'Steteresdixerunt, amp; hocßutaruntfidei conßantißima argumentum ^ß quinbsp;ma famts neeeßitate inuiolatam feruauerunt ,ßeuti olim Saguntinos amp; Petiliaciuesf^Jnbsp;fide ‘ßomanis datafeeiße legimtis. Famißroxtme nuditatem coniungtt, qua ßaußertal^'ß -ßnbsp;famia är ignominia coniundam in fe comßrehendit. Eß^ huius caufa fames, qua cumnbsp;tunts yeßes quoq^ dißrahere cogit,'vt corßori languefientinbsp;nbsp;nbsp;deficientifucurratur. Eßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

minibus moleßißimum, quando ad earn miferiam rediguntur, 'vt nudi amp; laceri oberretKn ƒ in honore amp;ßretio erant, ‘Multi certe ea turßitudine ßlus mouentur, quam omnibus ƒnbsp;modü, qua nob^ in hocfeculoßoßunt accider'e. Ißisfexto locoßericulum coniungit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jß

fingults hiße occurritfium modo yitaymodb honori amp;fama, modo noßrts timemus, ißßßtriculo grauior e^if,amp; multosßriußuam aliquidßatiantur, addefe^ionemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ßelltt.Poflrembgladium nominat,amp;fub hoc omnes mortis 'violenta/fiecies comßle^d^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

fKWintentanda fide facile intelUget, qui innatam nobis quot;vita huiitscußiditutemß ßlderauerit. Hac autemomniain eum finem recenßt ^ßoßoltts,'vt inuiBamßl^'nbsp;ejß oflendat aßud eos, quos Deus ex mera dileSîione elegit, yt regni amp; felicitatts ateï^^nbsp;haberet^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lttf^l^

‘î^e tarnen 'vanus amp; ambitiofus oßentator 'videatur^quigloriaßudio ißa

ßturateßimonium adducit^quoßrobat,nihilhictemeredi^umeße,fediam olim/lt;^^((( fort em in hoc mundo yt ißa ßaßifint,neq^ melioremßerarißoße, quoad internbsp;uimus.lta enim ferißtum exrare in Pfal.4.t[.. Caufa tua occidtmur totum diem, habtttjnbsp;oues ma^ationi deßinata. Prudenter 'Verb hunc locum cirât, in quo ßij de Ulis querunnbsp;^ntiocho aut fimdibtts tjrannis obßuriorem Deicultum amp; quot;Vera fidei confeßmnemnbsp;'vbi teflantur,qubdnihilomintisfidem Deo inconeußam feruent. Addunt enimßo^nbsp;rum enumerationem : Hac omnia eueniunt nobis,attamen nequaquam tuinbsp;fumus in tuo fadere} TLon defle^it retro cor noßrum, nec déclinant à Jemit^

-ocr page 279-

ÏÎ o M I L I A XL Vir.

^iïi^entir Ine noiij conßderanJapiorum conditio, qttam in hoc mundoßißinent, amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffT*

^'^^'^idere licet omnia^qutshucufc^Yauluörecenßiit, Primo enim cum reliquüs mortalibw com-putiuntur, quieterpeccatumingreljic carnir.oßrtscaßigandeeamp; coer-l^j^..^fi^ftiunt.2dam amp; laboribuó exercentur,amp; morbos fentiunt, amp; curügrauantur ? neq^ ali^uts immunitdteab his^olliceri debetquando ipße Chrißits j^ropternbsp;titnCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignatui eS^^Atnon ißa modbferuntßedfrequenter malts innumerts circum“

tul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angußias redigunturt^t conßlia ineant ab fur daamp;parum boneßa,'vel etiam peri^

¦^^rlt;«Ä4W0 f quot;widere amp; Lotbo^ quorum Ule quidem 'y/xorts, bic quot;^ero fiUarum pudici^ j^^-^quot;^P‘''tculuadduxitßum carnüs rationes audiunt.^ibus Dauidquoqj adnumeraridebet, quinbsp;“Upnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angußia fuperatui ad Philißreos confugitiamp; illic multa fecit prater officium. Eiußdem

îifyinterdumpijjfe à “Deo religiös, amp; bancipforuoblitum eßß yociferantur: ^nlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunquam facerent, nifi ad boe extrema animi anxietate cogerentur. Augent 'Verb

gt;» oi)cperfecutiones,quas impij contra fideles excitant ^yt bisfublatis euangelij quoq^ lux extiit î«nu illicane amp;anguepeius oderunt, Hisdeinde debemusexilia,fummam rerum omniumnbsp;ttuditatem amp; omnts generis opprobria : quxomma bodie multis in locispij fiußi.-Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exemplis minime fit optts.Ißa yer'o aßiduis e!;;' perpetuis periculis indies magisgra

immerito conquertpofiint,fi totum diem occidt,qwando plus quam mille mortes ( quot;VC patiuntur, dum infingulas borasgladios, laqueos, facesnbsp;nbsp;nbsp;omne aliud tormentigenus

ouium inflarbabenturin mundo,qua maÜatiom definatxfitnt, tenim la* ‘Iplttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“^bfiueomni commifiratione amp;feelertsconfeientia oues ma^antiitanemopiorum yieent

¦^tin '^’^^tfi^^gtduntur, nequefiepeccare putantqui in eos omnem crudelitatem exercent, fmb lt;^dquamuts occafionem oues occiduntur : it a nunquam non occaftonem inueniunenbsp;fideles in car ceres amp; ad mortis fitpplicium abripiant. fpfis enim acceptum feruntnbsp;dits l/rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;praterßem accidit, amp; in Ulis communes omnium aliorum calamitates 'vlcifcen-

/’’/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; qtt‘tndopublica mala non melius expiari poßeputabant im*

stpfj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'iltores, quam fi homines Chrißianos ad ignem, ad leones, ad fur cas amp; aliafitpplicia

ipfitmpaßimfierifolet,injligantibusmaxime Epifiopis amp; quot;Monachts, qui ^^^ß*udere fatagunt, ’bleminiergo hoc nouum aut infiolens yideri debet, quand»nbsp;^'î, ^^^¦^'^^t^^^ttmomnibits ficulis fuiffe audimus. Tiefuo autem officio diligenter cognentfide-^ri^' ^«ndus ouium loco habet ipfiharum ingenium atque moresßedulb imitentur,nbsp;f^^prnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^rinnocentiaßudeant, ne aliam ob caufam, quam propter “Deum amp; huius

ß^patiantur. quot;ELam Tfpie amp; yere dixit iAugußintts, non fupplicium, fed caufia ^^indepatienterferant omnia. 7gt;lam ytouesdum ma^antur^ nonporcorum in-pertinaciter reluBantur, fed cultros tacita adm ittunt*. It a pij in fuis tribulatio*nbsp;Ettty Tieum clamant,neque yindiHaßudio aduerfits boßesfuos inßurgunt, neq aliquidnbsp;fubterfugiant,fedffa amp; inuiBapatientia armatiffeipfos amp; cau*nbsp;Ip«utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^buntatipermittuntiquam fanBamßonam amp; falutarem eße feiunt, quot;Heque hoc Ulis

^,ß“^ ^if,-)^fi^^do Chrifli exemplum intuentur, qui hoc ipfum fecit. Animum quoque wj ouibus confert ffiritus fanHus'.itaprocul dubio illorum mors in oculis Tiomi-fe tlt;ttnj'*^^ßbar fuauißimi facrificij eif^,ctim feipfos totos Deo offerant.Qffi Eaulus reßieienStnbsp;’‘bfecrijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^bat.,ctim in hör asfingulas gladium ceruici fua imminentem expeHaret.At quis

^^‘‘'t^bis amp; miferrimi yfits effe potel^ melioramp; honeßior, quam yt De» ri^fi^ fi‘^f i in terris yerb illius yintam, eccleßam, fua carne ßercoret,nbsp;nbsp;nbsp;fanguinefu»

'^P°ß^bus,amp;'Vnde illudfn docet, qubdißa nos non pof elellorS ^'‘^'^unthiel' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei.In hisomnibus(inquit)plus quam 'Viàoresfiimuspereum,quidilexit

lea quot;Verba diligenter cOnfideranda, Erimb ait : In bis omnibus plus quam yi^ores

lt;lilellio^‘^quot;VOX vTSi^viKÜiay, amp; fenfits el^ ^quodquxeunque nos à ^^bilcofffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, longo interuallo poiif nos relinquamus ^amp;proinde omnibus ißis

profiel Anterim objeruabis^non dicere ,Apoßolu, H.«c omnia yincimus, vt nimirum

f 4

-ocr page 280-

CAP. V nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extent, ne^ue not oppugnare per^ant:fedjn hü omniltti,amp;c, quot;Manet enttn,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nt

tnanehiti^uoad hie mtindue fieterit,afßiBio amp; anguflia,neque 'vn^uam cefjahunt perfieuttonthh^ pijs exirium,famem.,nuditatem amp;gladium fariunt : gladitu item illorum ceruicihuijftnbsp;nehit, yt nunquam Hits fecurts eße lice at. At in iflü amp; inter ifla ßdeles yincunt t amp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc

admiratione dignum,^uod amp; ea quot;vincunt, quihwomnes alijfuccumhunt : amp; tunc^incunt, ipfißccubuiße amp; omnino quot;ei^i aut oppreßt eße yidentur. “îdon pote^ eq^uidem hoc yiderenbsp;ratio aut mundi huius fapientia,quomodo 'yn^or euadat, ^uigladio caditur, aut la^tteoßßoc^^nbsp;aut igne in cineres amp;fauillas redigitur,aut quacunq^ alia rationeconfitmitur,Sedà 7)11 Opt-conßüio ißudomnependet,euitts yirtutefitt^t qui quoadcorpits in hoc mudopérit, eiu^ cauß”'^nbsp;minus inter homines quoque quot;vincat, amp; idem quoad animamfitam,in ccelü '^iiuat atq, triutpp’’^nbsp;^ores ergo ßnt pij,y tut corpus peßime haheat,quia caufam ßuam ohtinent, quam quot;Dett^nbsp;nonftnit,quia non illorum,fedßua eTÇ^.Tmo plus quam yincuntpij.Cùm enim inter horrtinejrnbsp;yiiloria ohtineatur,'ygt;t adyi^orem quoq^ noparua cladüpars 6* lachrymte redeant (ßcuft® i'i»nbsp;mæa'Teibloriadicitur)pijßc yincunttytinmedijsaffliÜionihusglorienturatq^gaudeant,nbsp;hi materiam declarandteßdei amp; exercendte patientia ohlatam quot;vident, hofles autemßuos fctnbsp;hios atq^ incertos reddant, Exempla huitis rei in hiflorijs paßim occurrunt. Capiebantutnbsp;rofolymü apofloli,nbsp;nbsp;nbsp;quot;virgü caßt nonßne grauißimts minis dimittebantur. At illi curng'tt^.^^^^

lant,qubd eo honore ipßos dignatus eßet Deus, quot;vtpro eius nomine affligerentur î ddoßibtt^j. 'ß mire turbatis amp; perplexü,quißuas artes amp; conßlia ab hominibus obßcuris amp; illiteratü ¦nbsp;lant. Et conßat aliquos ex T^manis Imperatoribtts à vi tandem abßtnuiße, ne inanem !nbsp;mendo,ßipfis amp;ßuam authoritatem omnium ludibrio exponerent'.quodipßum hodienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ßtmis T^gibus accidißeßcimtts At aqueyerißime dixit quot;Paulus,nos plus quam yibloreseßeitltgt; ijs,quaßalutemnoßramoppugnant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pl-

unicunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7quot;7e quid autem noßrts yiribtts tribuamwßocet,cuius yirtute yibloria hac nobis obti»ß.'lii

perchrtfium. Floresßt-mw(inquit)pereum,quidilexitnos,De Chrißo loquitur, ytßupraaudiuimftf-

ßiritum largitur,quo animati amp; confirmati, omnia in illo poßunt, yt alibi Paulusßeribß pneceptisinßruit, amp; proprio exemplo pr ait. T^tionesitem fitggerit ,quibusßeipßosaduetrnbsp;tentationes arment atq^ ccnßrmentAtaßt,yt in quouis caßu animum colligere poÄtnt,amp;nbsp;ßußentare. Tdam y t priera repetamus, non poßunt communibus huius mundi aßßi^ibnibtt^}nbsp;here,qui Chrißum dixißeßciunt: In mundo aßßtÜionem habebitis,ßedbono animo eßote,tßgt;_nbsp;dum.Pïdem in extremts angußijs non deßerant,quia omneßuum onus et omnes curas (tttnbsp;^^.iubenturjin Dominum reijciunt,qui cum tentatione euentum quoqueßelicem darepotd^' ii/nbsp;ß perßecutione exortaßolum yertere cogantur,cum Dauide dicunt, Domininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terra tÿr

eius'.amp;illudChrißiinmentem reuocant, quando omnem terramßbi negariyident,Indcgt;^J^(tt^, mei manßtones multaßunt. Similiterßamemßuperant, dumßuaßorte contend cum Paulo otnbsp;eßurire amp;ßaturari,neqj de Dei cura paterna dubitare poßunt,cuius exempla in brutif anttt-yolucribtts cceli amp; pullis coruorum quotidie coßieantur. Etßi omnem ßem in humanifßhiyffnbsp;yideant, cum Chrißo dicunt:3gt;lon inßolopane yiuit homo ,ßedin omni yerbo, quodexitnbsp;Eadem ratione ßeipßosin nuditate conßolantur. TAam huius eos pudere nonpotesß,}^’^^nbsp;quoq^ in cruce nudumpependiße, amp; eundem noßram yeßem nuptialem ßaClum eßeßciunt ’ ƒ,nbsp;noßra tuspitudo amp; iniquitas tegitur.In periculis yero omnibus in Deiprouidentiamnbsp;nobis nihilßortuitum accidereßinit,amp;illius bonitati atq^ omnipotentia conßdunt, quißuoAnbsp;tentatione eripere, neque nos amplius tentarifinit quamßerrepoßimus. Qubdnbsp;mnia^ alia impia crudelitatis inßrumentaproßerri yideant, tune illud Paulinum tpß^Js- -gerit'.Eita nobis elß^ C hr ißus,mori autem lutrumtEtfiueyiuamusfi.uemoriamur,7)onnnbsp;Hac Ù' alia quia ex Chrißo praceptore didicerunt, qui eadem animis illorum certanbsp;re^èin omnibusaduerfisper ilium yinceredicuntur.Quodyt nos inuiblos amp; conßantesß^^^/fif^•nbsp;mul monet,ne htcaliquidnofiris yiribus aut meritisßeramtts acceptum. Etenim, quia nugt;[nbsp;manumelß^, quam quodnobifipßs egregièplacemtts,fi quidpraclarißacimus,nontemett^ *^^pfi^.nbsp;Paulus addidic^i dilexit nos. Poter at dicere,ptpem nos ddigimus (nam hoc quoquepßI (sLI

-ocr page 281-

HO MILIA XLVIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llj

dieendo,ijs occafionem dedijjet, qutßis ytrilits amp; proprix dignitati conpdunt. Viluit ^^ouocere,(atn eleSionem noßram quant yirtutes quibiu ele^i ornantur^exgratuita Dei dile^io-^ffuiere:cuiu4 confideratio folaconfolationem hanc omnemßabilem ßrmam facit qux mox Irtnbsp;primitm aliquidßduci« in nos ipfos aut mérita nofira collocamt0,

cum proteßatione^qua ampliu^ confirmât quxbucufqut Conduit cum ' *}ß^t,'blam mihiperfitajùm e^f(aic)qubdneqj mors^neq^ yitatneq^ angeli,neq^principatus^neq^ ^^°^^ßauone,nbsp;f ‘ß‘ffes,neq^ infiantia^neq^ futura,neq^ fublimitat^neq^profunditaSineq^ fila alia creatura^ nos fe»

(^^^titate Dei, qux e^lf^ in Chrißo left Domino noflro. In quibi0 yerbts ante omnia omnium credentiuperfina loqui, Tgt;lam qui ißa ilium de fe Jolo dinbsp;kt'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uodfieciali reuelatione edoHt^ftlutls fux tarn certttsfaHusfitßjtotumhuiuiconfo^

'Paulo ardeltonem quendam amp; yanum ofientatorem faciunt» Q^od jtlu' t^^fif‘tfum effe dicit, hoc ipjum omnes Chrifiiani adfe trahere debent, yt non minoremnbsp;ooncipiant^Quodßquxras., ynde ifiaperfuafio tarn certaproueniatl^multa eu0 ar-t^enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffunt, sä' hue pertinent quxeunq^ haHenus dilla funt.Sciunt enim fideles fe à Dea

falutem prxdefiinatos ejfe, Pignus eledionis amp; prxdeflinationis fuehabera lejuni upt '^^fi'citra animos autemfuos inuentuntpdem., certifiimam eleHionrs notant., amp;fitritiuJanUinbsp;amp;fiiritt0adoptiontsamp;arrhabo falutts dicitur.Extra fe yero firipeurashabent^nbsp;confenfti de elelioru in Chrifio falute tefiantur:amp; hts tn finita beneficia accedunt, quo^nbsp;igt;t,p-^'‘’'‘ß‘ieratio illos de bona Dei yoluntate amp; gratia dubitarenonßnit. Proculergo reijci debetnbsp;plenum figmentum de finali perfiuerantia, de qua ahquem in hac yitafin»nbsp;^'^‘‘‘^^‘^(ionecertumfieripofii Scholaßici negant, quot;Elegant ijdem ßmul cumferipturts fidei eäquot;nbsp;tcflimonium,amp;omnemJalutii certitudinem euertunt. Igt;leque Hits patroctnatur,quodnbsp;’^‘^oillant eleHi. Hoc enim non fidei yitio fit ,fed nofiro, qui non tantam habemttfnbsp;btl,tt,^f^fitmam, qualis ea ejfe debebat, Qlfia tarnen eadem, quantulacunqjfit, adChrifium ap*nbsp;( yt^^iporquoque diximM ) non propter eit0 inßrmitatem defier art, fidnbsp;f^flis (lamare debemus. Domine adauge nobtsfidem. Item, Succurre incredulttati nofira

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^iperjuafum habent I Qßodneque mors, neque yita,neque ^^gt;tßrat naîtra

^\g^‘'hP^incipatf{S ,neque potefiates ,eirc. nos feparare pofiit à charitate Dei, E'cpriuf durif-^omtfiemorauit, â quibu^ caro maxime abhorret : ita nunc eorum meminit, qua fua fftudinem, * ^^^juid effeHura yidentur, amp; hac quoque. apud eleHos non tanti momenti efii docet,nbsp;Dei confilium irritumfaciant, amp; charitatts illitu diuina yinculum abrumpant^nbsp;complexus Primo mortem amp; yitam nominat,fic omnianbsp;tarn in y ita quam in morte nobts occurrere pofiunt, amp; nos y el hlanditijsfuts al-territant.Et fane neutru htc alicuii0 momenti efitquia quoad hac yita pijfruun»nbsp;fi^^fUione yiuunt, per mortem yero ex hoc feculo pleno miferiaruad yita aternapofi

‘ ‘’'‘tnfeunt. Deinde angelos frincipatus drpoteßates producit. Ita y erb angelorum ordinet difiinllos ejfe ,ex alijs quoq^ locts apparet, Ham in priori ad Thefiiarchannbsp;Hlicha'eltmquoq^ ludas ^pofiolui in fignit. Principaîuum y er b amp; pote fia-nomina angelis tribuuntur, quia hos minijlros fitos magnis yiribt0 elr incredibilinbsp;^'*‘’’lt;1» inflruxit, amp; eofdempopulorum tÿ regnorumprincipes amp; quafiprafe^os confiituitt^nbsp;apud Danielem extat, qui inter angelosprincipem Perjarum, amp; principetnnbsp;'Elichaêlem principepopuli Tudaict nominat.Potefi aute Pauli locus tam de banbsp;in^tlligi-Ham hos quide hoc ynüagere confiât, yt Ó* nos à Dei dilellioninbsp;infefiu reddant ,ficuti in lobi hifioria exemple euidentifiimo demonfiratur,nbsp;^''^'llinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnts eorum conatM,quiaper Chrifium deuiHi,nihil etiam aduerfits eospofiuntt

'^^%biin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angelts hoc per Hyperbolen exponit ur, yt argumentîifit ah

pofiibile effet angelos bonos aliquid huitts ttntare, tarnen hi quoque nihil i^pttat Deus,cuifacile fuerit omnia eoru cojilia turbare qui aternanbsp;et pradefiinationts décréta yiolare yolunt.Simile argumentum epijhad GaLhabetur^

-ocr page 282-

CAP, VIH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD ROMANOS

Siangelui decœlo euangeli^et yobifprater nbsp;nbsp;nbsp;^uod euartgeli^^auitrun

ß TDero nihil aduerf^ ÿei dileUionetn pojßtnt angeli, quorum yires humane owmbit^ res ejjè fcimus, qua dementia fuerit homines timere, qui yil aperta quot;Tei falutem noßr^f^nbsp;yel inanihiK anathematifmis nos damnare audentf Fulminate quidem Uli yidenturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jifii

communicationesproferunt-.fedfucorum bombifunt^ amp;fulguraexlebete,quaimperttotu oculos perfringunt^animas quot;y/ero ladere nonpoffunt. Tertio loco rurfits duoipboftttinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

fiantia amp; futur a,yt oßendat, nihil quod yel nunc prafens eïf,, yelfuturum fjieratur attt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

banc noßrafaluttsfducia euertere^ aut nos à Dei charitatefepararepoffe^ fiambonts; pij non inhärent ^fed ad futur a amp; ceelefiia aß/irant, E contra mintsfuturorum malorutit finbsp;tur^ciim ßciantUjs qui Deum diligunt, omnia adiumento ejfe in bonu^ Sedneq^ mora diutufsgt;nbsp;illorumfrangerepoteif^.quia Deum femperfuißmilem eJjè norunt, cuius yeritasamp;poteHnbsp;tern forts diuturnitate impediri ^ßit. Exemfla eius rei tn Âbrahamo et reliquis patribu^f’^nbsp;^ui etft promifsiones Dei diu differri yiderent amp; in terra promtßa ne pedis quidem yeß^Si^ Ji'nbsp;ßderent,in fide tarnen confiantes amp;inui3imanferunt,Idem in Martyribus cerniturtquos^^^^^nflnbsp;ßns mortts yiolenta neceßitas neq, diu expeHatus futur a redemftionts dies abfierruit,nbsp;magno amp; intrepido animo in faluttsper Chrifiumparta fiduciaperfeuerarent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afp^.

cmnes eosin ofi'icio continet,qui interaßiduapericula tSquot; tyrannoruminasfideiconfefiions^i tuentur.Quartolocofublimitattsamp;frofunditatismeminit,ferillam qwde yniuerfumbi*^nbsp;fiilendore atqjgloriam,per banc yerb cotemptum atq^ infamia denotans. Senfius ergo eß,ntß_ Mnbsp;turn amp; filendidum^nihilitem tarn humile amp;abiellum infieciem eße,quod Dei dileSione Jcnbsp;autnosafalutts fiducia reuocare pofiit.Tsîectemere ytriufiq, meminit,Scimusenim multoigt;rnbsp;iusfeculi ffilendor non mouet,ementita humilitat^ ßecie amp; byfocriß moueri, yt impofiorf^^nbsp;tiscedant, amp; àfalutein Chrifiopropofitaexorbitent. Sednihilhuitts elelîiadmittunt,qt*^^nbsp;yerbodidicerut, regnum Deinoninhifceexterntsconfiftere, fedinipirituamp;paceanimotf*’^ßlt;il('nbsp;Deißiritus in nobts operatur. His omnibus fubfinem addit, Hef ylla alia creaturatytßf^^^fi'nbsp;frebendat reliqua omnia, quacunq^ in rerum naturafunt.Quia yerb hoc elf^ yerepiorutn^^^nbsp;yt nullis rebus quantiimuisfraclaris amp; eximijs dimoueanturà Dei dileHionefiacil'e exnbsp;quid de Ulis debeat iudicari,qui opes,honores,yoluptates,amicitias buius mundi dr almnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jiifi

ris tantifaciunt,yt à Deo amp; eius cultu deficiant,je^ indignes declarent,quos ille amore tur. Elfborum magnusnumerusbodie, yt yerbdicerepoßis ,fidemin terrisraramfffi^^nbsp;fietatis fiudium afud flerofiq^ omnis loci amp; ordinis homines refriguiffe,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fif

Dileflionis Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tandem dicendi finem faciamus, non ofcitanter pratereunda efiparticula :

mediator Cbri* Cbrifio lefu Domino nofiro^ Hac enim dileBionis ifiius diuina ^ediatorem amp; yinculuO* fius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; earn omnino adijcioportuit,ne nos illam nofiris operibus mereriputemus, ^id enim

apud Deum, qui natura peccatores amp; filij irafuntf Cbrifius autem omnis boni nobis auf'/o^ diator efi ynicus. In hoc enimfolo nobis pater placatus efi.Et idem ille propter nos homonbsp;diuerßßimas naturas,humana amp; diuinam, non modb infita perfona coniunxit, yerumef^^^nbsp;feconciliauit,yt Deo iam fropitio ytamurfitaqj in hunt ynum cofianter reßiceredebentt rnbsp;falutem fuam retinere, amp; in Dei dilellione permanere yolunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Abfoluimus iam altt^^,

buius epifiolapartem,quadecuit ‘Paulus,ex ijs qua de gratuitapeccatorum remißione tionefidei dixerat,nim captandam eßepeccandi licentiam,fedfiudendumpotius, ytfidemnbsp;fiemur,fanllificatione nimirum,yita innocentia,libertateßiritus,obedientia, certa Ùnbsp;tisfiducia, eii^quaexhacdependet Chrifiianafatientia in omnigenere tentationis.nbsp;nia cum in y no lefu Chrifio habeantur, hunc folum audire, huic yni confiderenbsp;amp; eidem obtemperare debemus, Huic enim debetur benedi»nbsp;di£lio, honor,gloria amp;potefias innbsp;aternum,Amem

-ocr page 283-

K o M I L I A XLVin.


»4


IX^

XLViir.

p

1 L

Eritatem dico in Chrifto, non mentior,attefiante fimul confcicn V tiamca per fpiritSfandum:quôdmagnamthitriftitia fit, 2lt;per-P^uscruciatuscordimeo. Optarime.nim ego ipfe anathema efle ânbsp;x pro fratrtbus mcis,cognatis inquam mets fecundùm carnem.nbsp;tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adopttOjSC gloria,8C foedera,8C legisla»

cultus, ÔC promiflîones : quorum funt Patres, SC ex quibus eft hriftus quod ad carnem attinet: qui eft fupraomnes Deus benedi«nbsp;^®infecula,Amçn,

® iA^oßoltn,eleBum illu^ Det or^anum -, oSFopritnM Cafitihit^ yniuerßtm huffta TeftU J falutK rationem non minu4perfidie quant dilucidè amp; euidenter ex^oßtif i cuiui hac

^fumma eF^zOmnet homines natura^eccatores amp;filio5 irts ejjèyiufiificariautemamp;fer occaßoeic^isf^ ffari ex gratta frof ter lefitm Chrißum^ß hune ßde quot;yiera amflexentur. 2lt;[e yero aliquinbsp;earnis licentiam ’TuenarenturßUittf effeBa amp;fruHits recenßiit^ carnis mortifica--•’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^OMtatem,îihertatem ßgt;iritugt;s,pati€ntiam in omni aduetforum genere.Et quia ß.js mul

folerantiam argurnentis plurimü hortatits eß: ^^^hrißoexhihitte certintdo atqjßahilitas tqius nullit quot;Vel huiusnbsp;machinationihinpoßit euerti» Sequitur tertia epißalapars quis nouantnbsp;^^^^inet de yera lefu Chrißi eccleßa ad quam falus ißa^ertinst. Et illam quide nonnbsp;^^^husgrauißimis caufis mottts j^poßolminßituit.Trima exUlüßiitfeandalum, quodnbsp;^’^'^^^dulitate amp; contumacia enafeebatur^ Quia enim Hits promißiones omnes datanbsp;^hriflum hofliliter oderant.,t2r ettangelium eùn inßferahili contumaeia ybique ter-^nbsp;antur,multi autpromißiones Dei omnino irritas facias eßßeputabant, attt lefumnbsp;•''‘quot;¦fiTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humantgenertsßruatorem eße negabant : eb quod nimts abfurdum yidt'^

dlo agnoßcerCf qui ab Hits ipfisreijciebatur, ex quibui natitserat. Dnnde concordiam Jiitiii', oportebat inter ludaos amp; Gentes, qui conuitijs amp; opprobrijs mututsfi inuicemnbsp;enim ex Gentibui erediderant, ij ludaos in 'vniuerfum omnesfalute indi~nbsp;ctudele amp; immane facinus,quodin Deifilium deßgnauerant.ludai yerb yenbsp;f^tl^^^^{^ff«rogatiua elatißaluttspromißiones adfeßolospertineredamabat, tÿ indignißimbnbsp;incircumeifaabfqueomni ceremoniarumlegalium exercitioin ecclefite amp;ßalu-

^dmitterentur.E^t ergo tantis incommodts medeatur Taulus, dißutationem ißam in^ Dei promißi ones firmißimas eße,ad eos aut em ßtlos pertinere illarum fru^um,quinbsp;^^’^ißum lefum apprehendunt,inquo ynoillaßium habent complemensum.Exednbsp;’ b^dxos meritb repudiari amp; abißi à Deo, cum contempto Chrißo inani carnts gene-^^^ifi^^^^^nttadoptari yerb in illorum locum eos ex gentibus^ qui euangelio credunt, amp; leßmnbsp;agnoßcunt,Et y erb Tudaorum ßtpercilium deprimit, ita no minus cauet,nbsp;P'^dium ßant, amp; ideopro reliquijs ludaorum coßolationem ßtbtexit, docens, hos ita re-iitgt;tin,rß°^^dp-)'^^ßntuläcceßtts adregnum Dei omnibus per Chrifiumpateat,quotquQteuange-obedientiam accommodant. Et hac quidem tribus proximts Capitibus traSlan-‘*”16nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ex carntsgeneratione naßci, neque ex ceremoniarum obßrua-

P'^’^tndu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttetum eße eorum,qui eX gratia eleSli,promißiones ßaUitü in Chrißo y era fide ap-

l'd^^ ßiritufianClificantur, Hic ergofialutts noflrx principia denuoproponuntur,amp; 1', ^.'''‘'dfi'gt;'n^‘^t^''s do^rina de gratia Deinosiußificanttsperfidem in Chrifium.Etnonnbsp;teri(^ quot;^dte^qtiàm yeteri eccleßxjqux ex ludxis amp;gentib!ts colleblafiuitßfiafieruiunt. quot;Elamnbsp;^°^‘ßdentiam confutant, qui hodie eccleßa ad fi rapiunt, tÿ‘ hanclocvcertonbsp;ßs^^^ß^^^ids titiilofiuperbiunt amp; nobts noßtrapatteitatem amp; obficuram atq^ mi»

^^dnionem exprobrant.


-ocr page 284-

C A P* I X.

In^flWrfM'onc «3 titur,lt;]uaoiiifnbsp;ftijpicionetnnbsp;rcmouet.

IN EPIST. AD ROMANOS

plertque ex ludtsis Taulutn hoßili infitam gentem animo ejjeßtj^icahntttr, ißa tra^atio illii admodim odiofa amp; moleßa erat^^uad[è quidem repudiari, gentes yeronbsp;adoptari audirentdnitio commoda inßnuatione 'vtitur,qua omncm odijßiß/icionem^rudinff^ .nbsp;nattmultis nimirtim exponens,quàm amico amp;propenfoerga illosß{ animo. dtayeroexempM^^^nbsp;het yerhi minifirts omnihtts^yt non qttidempartant impijs hjpocritù amp; palam rehellihu^gt;p'’'‘‘^^^(nbsp;ro orationem ita moderentur atq^ temperent)ne quid ex odio agere yideantur ,yiqgCordatHnbsp;omnibiti conßetßpfos illorumfalutèm quarere^quihua quot;Dei indicia feueriora cumßtsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß-

nihuâ denuntiant.Ohßruarunt hanc docendirationempropheta olim.^quietßpleruttq,fidf»^’^ uerfjts populi feeler a ,frequenter tarnen pro illoapud Deumintercedunt, amp; pereuntiutnß’^^nbsp;ß'^imis querelts profiquunturJdem Chrißufn quoi^ßcilßeß:imtts ^quitotM yißeriiu^nbsp;turnpopuli ingrati amp; rebellés infelicem di^erßonem yideret)amp;ad Hierofolymaconße^^^^nbsp;masfttdit'.imb in illos beneficia quotidieplurima chntulit, quospropter cotumacem ingr^f^^^^nbsp;acriter increpabat.’J^^e ergo amp;prudenter tarnpraclara exempla/dpoßolusimitatur *.nbsp;ter autem peccant, qui qaafi adconuitiandum condu^li fint, intempefiiués diéierijs amp;nbsp;Jànnés mala m defieipfisJufiicionem in auditorum ariimis augent atq^ confirmant.

fMluigcntà ludaiccenbsp;tißimitl.

Tropûfitio y elfiumma infinuationés ifiius eS^,fie [udteorum gentem non yulgariter^fi“’^ -’.fr illa magntficè fientire,amp;proinde nihil de illés ex odio aut alio affe^u prauo diUuruefiè.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;

hat-f quandofe magno dolore afifici ait propter illos, quos yideat reieBo Chrißo in exititt^ nbsp;nbsp;ƒ

hoc eximium yeri amoris argumentum.Si quos enim odio habemM) illorum interim modts latamur. Dolor autem y el ex noflrés y el eorum mifierijs aut aduerfjs in nobésnbsp;ex animo diligimus.Quia ergo Taulus ludaorum exitio tantopere doluit, yehementeï il^^nbsp;oportet.^yit quia hoe multés non yerifimile yidebatur, eo quodgentium Âpofioltts amp; doifO^nbsp;tur,amp;hispotißimtimpriedicaret,argumentésgrauifiimés illud ipfium demonßratiqttlt;^^’‘'‘nbsp;yidebimiM,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r Pifi'

lureiurando Kÿ titurPifulii!-

Trimumàpronuntiatéspetiti amp; iujiuranduminterponit grauißimum amp; mtßtiplf^v^ ße Vnitatem dico in Chrißo^non mentior^atteßanteßmul conficientia meaperfiiritumnbsp;bet iuramentum hocgradationem quandam,quafubinde altius affurgfi^qubfaciliusfidetpnbsp;^am initioyeritatemfie dicere ait in Chrißo.Ergo hunc teßem adhibet^qui ipfa eß yertf^nbsp;nuÜMgrauior aßhiberipoterar,imprimés à quot;Paulo, qui ciim ilium omnibus rebuspr^ß’^pnbsp;noncredibile eS^.^ eum illius nomine adaliquem decipiendum turpiter abuti yoluifie.nbsp;2\Zo« mentior.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diceret\ quot;ELonfium eorumfimilis, quibus leuiculum yidetur aliqitf^fi^

Vcrdiwrrfndi rlt;tio.

fuisfiallere.Itaque mihi tuto credipoterit.^At ne hoc quidem contentuSitertium adhuc ity^^ ' ßantefiimulconficientia mea.Sunt enim quitemere affirmant amp;iurant quiduis,etiarHi^^'^^nbsp;cognitum amp; perffe^lum habent.Conficientia ergo teßimonium adducit^qu« ytfiallere nor^cnbsp;tntlleteßium loco «^,0* crudeliter eos ylcificitur ,quiipfiaabtttttntttrt auteius teßitgt;t°ß^^^. ßid'nbsp;yelßuffocare conanturtßcuti in Ulis eé^ yidere^qui ea potißimitm occajione in defftrafiof^^nbsp;fdpßu tamenprophanihominesamp;rerum imperiti fiubconficientiayocabulo nudamalij^^ ¦nbsp;nem Jiue yanam perßtajionem intelligunty Uliffiritumfiin^u coniungit tytfiede ea confim^nbsp;tßendat^quaffiritus teßimonio nitatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. » ,

Ädmonetautem nos locus hic de yera iuTandi ratione.Tn qua ante omnia obfieruari dt tnenta infiacrés literés nuffiam fitmpliciterprohiberi,fied yt iuremuspermitti, modo hocp^nbsp;grant amp; cognitu neceffariagt;qua altoqui yixfidem inuenit apud eos^quibtts cum nobés resdnbsp;quidem legitimum iuramentorum yfium effctytconfirmationés caufia adhibita cotrouerjfprnbsp;ponant ^.Apofiolus ad Hebraos cap.6. docet. In quemfinem non modofianblos,nbsp;Detsm olimiurauifijè^nonynoloco ficriptura tefiantur. Imointeryerafideinbsp;yel confiefiionésfidei Jpeciesßußurandum quot;Mofies amp; propheta numerant. Deut-dr'nbsp;l^.d^^.amp;c.ffiios locosopponereoportet Ânabaptifiarumfiuroribus,qui yerbés Cfirißh^^nbsp;extant,abutuntur, yt ynà cum iureiurando omnem ordinempoliticum, leges itemnbsp;aboleant atq^ euertant. Quod enim Chrifius illic de temerarijs iuramentés dicit, quanbsp;rationem infiermone quotidiano adhihentßlli ad iujiurandum extendunt, cuius in

9

-ocr page 285-

H o M I L I A XLVIir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ƒ

(eJIaritu efÇ, nbsp;nbsp;quod in ecclefia quoque^ caufa religionsJttum yßim haitre citm ex hoc loco tuni

iKultis alijs ap^aret.Hic antepracepii illiu4fernher ineminilfe oportec, ytper feliuf Dei yeri nome iuremin.Quta entm confcientias noflras teßamur^nosqj ipfis,ß qua ßaus admittatur^adpœna aflrinnbsp;certeßolui inteßem adhtheri debet^qui amp; conjctentias noßras nouit-, amp; periurospunire^ye-fiJicos Autem amp; caußam bonam agentes tueripote^^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ts ynu4 ßolta Dew, qui ideograuiter

^fMet,ne per Deos aliénas iuremusi yt qui hos in ßui honoris conßortium admittere nullo modopo-Chrißum adducit, quempoßca Deum inßecula benediBum nominat, Jjpritttm [anSum, cuiits diuinitas certis ßriptura locts probatur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo intolerabilts illorum

iutandu Diuosinuocant. lgt;iam hocfaciendo Deumßuohonore fßolianty amp; ido^ religioßßimi yideri yolunt, Eraterea non minus curare debemtts^yt inter iuran-“’^fnéè fiobis conßijßmtis,amp;ne quidtemere affirmemtts^ quod nobis minusper/ßeblum fit. Fru»nbsp;Deum teßem inuocabimusßpropria mens nos accufet, amp; quihanc nouit Deus^temerita-ßnit. Quiißa diligenter obßeruant, ij iurant in yeritate, in iudicio amp; innbsp;ß^'ßficuti Deus lerem.^ monet) amp; inter iurandum minimepeccabunt.Toterant ißafußua tra^nbsp;quot;’^'/^‘Iquia alterius loci funt^ea nunc paucis attigiße fußiciat.

fuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non modo dolere ait,ßdßmul doloreßti magnitudinem mulcts exprimit,yt ex ea de

fttdiciumpoßitßeri.Efl mihi(inquit)magna trißitia. Opponitur hacgaudto,amp; calamitas nihilßibi iiicundum eßeßnat. Imb perpetuum cru^nbsp;Graco yocabulo odliMJu ytitur, quod non quemuis,fed ex pareu labo~nbsp;if, ^^’^^^Icremßuecruciatumßgnißcat, quem acutißimum eße conßat. Ätquiaidemplerunquenbsp;«« I perpetuo amp; indeßnenti dolore cruciari dicit ; amp; quide in cordeßuOiCuiits dolores omnianbsp;trant, qua corporibus noßris grauia amp;acerba accidunt. dgt;leque tarnen his contentas^nbsp;enim(inquit) egoipße anathema eße à Chrißopronbsp;{uß! ‘^^^itiamp;c. Dicuntur autem anathemata non modo quaDeo confecrata amp;abomnialioy^ AttJthem4tnbsp;^•Itf^^^^^f^^^ß^^taetiam ,quaille abominatur,yteaincultumßuumnolitimpendi,ßedpotius

^^hilum redigi yelit, quodHebrai Harem dicer e conßueuerunt. Sic anathema fuit [e-gt; omnibus qua in eacontinebantur. Et ,gt;4rnale}ßtas ßmili rationecum fuis facultatibussnbsp;fieri Deus yoluit„ Sed amp; apudgentes anathemata dicebantur homines facri, qui adnbsp;'«i, ^^fif^^^onemfeu expiationemDeis manibtts amp; inferis deuoti maSlabantur ,ßqualuesautnbsp;’’^S.^^eret, quam tali hominum internecione Dijs placatis ßedatum iriputabant. ,gt;ldißanbsp;f'Difnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^lludensß anathema fieri optat:amp; quidem à Chrißo-,yt oßendat,ß non modo ad mor-

fi^‘gt;cundamparatum ejfeßed à Chrißo ßmul tir omnißefalutis libenter excidere yelle^ faluti conßultum eße yideat. EiÇ^ hoc graue diUum, amp; horribile admodum yide-''’Ç iß cogitemtes hoc Taulum dixiße, qui Chrißumßuam fapientiam , iußitiam,fanClificatio-'‘ttifp^^'^^deniquefuameßefciebat, quiq^propter ilium proßercoribus amp; rebus noxijs abieceratnbsp;^tfip^^’^^cunque in mundopraclara amp; eximia habebat. l^eque tarnen hicprolixa dißutacio“nbsp;A'ei '¦’X gt; falua pietate potuerit optare, quod cum aterno diuina eleClionis decreto pugnarenbsp;fi cleClum eße non ignoraret^an item pium fuerit, propter alios à Chriflo feparari y elle,nbsp;°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hic mundus nobis fordere debet. Tdihil enim optât “Paulus, quod Dei^oria quiequam

¦^''lt;^10 ! propter ludaorum incredulitatem gloria Chrißi multum decedere yidebat, huius 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in yotum illud erupit.Et huiusßmile exemplum in “^lofe habemus,qui ex libro Dei

i ne Ifraelita cum pablica diuini nominis infamia toti excinderentur. Qmbus exemplis bncf^’*ß‘*^ntum in fanClis quoqj poßintpracipites HU affeClus,qui ex ardenti gloria Dei ftudionbsp;^ßß^orum diledione oriuntur^ Faciunt enim yt in praßntem modo rem intenti, nihil prate»nbsp;ßndo t^elo ea petant, qua cum Dei yoluntate non per omnia conueniunt. Quianbsp;^i^finodi originem habent fanÜißimam , amp; adßnem pium yere^fanBum tendunt,nbsp;excufationem inueniunt. Docet autem hoc Pauli eXemplum, quo animonbsp;^^fnmißos eße debeant, qui populo alicui prafunt. Donus paflor ponit animamfuamnbsp;ßt^ ' '*i.Ergo ip/i quoque nihil antiquius habeant populi fialute, ejr hanc non modo laboribusnbsp;^^umetiam fanguine amp; yita fua redemptam cupiant» Fall affeClu Dauidem praditurti

»

-ocr page 286-

Mt


CAP.îX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O M A N O S

ttfnpore clatnabat: E-go^eccAuiy ego inique egijouet autetn ceruntr’Sit qutsfo manttf tua contra mt amp; contra domumgatrtt mei. Quid, qttoa intergc’^^^nbsp;fueriint, qui capitafuapropatria amp; falute publica deuouerunt f Quo magtr Chriflianosnbsp;anniti decet ,nefeab illtf yincipatiantur, Imprimti autem hoc fin ofiicij ejfe metninerintdonbsp;antifiites,quos Chrifiitsfine ecclefiapaflores conflituit..At quia hie afieElin hodie apudorraitnbsp;amp; loci homines rarui rarum quoque, yel potius nullum falutispublicte ßudiut» inbsp;omnia pefiiim cunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß('

Cæîerùm magni faciamui oportet tos , pro quibw capita amp; animas nofiras deaouerepf gt;/! must Ideo ne Taului inania yerba ia£{are yideatur, multa in ludaoru comendationtmfi^rnbsp;omnibus confiet, quam magnifie'e de Ulis fintiat. Et primo quidem fratresfuos yocat, amp;nbsp;gnatione fibi deuinBos efie tefiatur. Habet hoc argumentum à tommunifinfit amp; ex natuffnbsp;defitmptum,quie monent,nt nosfratrumpudeat, amp; yt eos diligamus atq^ eorundemnbsp;ßemur.Ät egoftnquit Taulus ) ludteos pro fiatribus agnofio, non quidem honorarijsamp;^’’'nbsp;fed pro cognatis,quifint o ƒ meum amp; caro mea. Ergo ndn pojfum no agerrime ferre illorum [nbsp;2)einde ne hotfucato animo dicereputetur,dignitatem illorum multts exponit,omnia ea il^lt;[ ’- iidnbsp;liter concedens,quibus eos T)eu«prce alijsgentibus ornauerat.Quo loco obferuare debernu^^Jnbsp;perfe integra amp; pretiofa manere,etiamfi illis aliqui abutantur. Cauendum ergo ne ilb*nbsp;propter improbos amp; malafideipoffejforestquod hodiephanatici quidam ntmis inconßderattK^'^nbsp;qui in eccleßa minißtrium amp; in magißratum yirulentas linguas acuunt, amp; ipfis ordines ƒnbsp;fiitutos contumeliofèprofeinduntpropter aliquos,qui in Ulis tonßituti oßiciumfuumnegHg'^^^.nbsp;quipotius malis quoq^ amp; improbis tribui debent tituli, quos ex officiohabent,yt horutnnbsp;i!noneantur,quid ipfosfacere conueniat. Sic °Micheas capita domus luda amp; principesnbsp;tos,qui nihil minus erant, IIS' quorum iniußam atq^ crudelem tj/rannidem pofieanbsp;..Adhac facerdotum amp; prophetarum fitulo eos dtgnatur,quipopulumfalfa do^rinafiduc^^^nbsp;facra omniayeriaUafecerant.Quodipfum alij etiampropheta diligenter obferuarunt.

Sed yideamtts fingula ex ordine, qua ad ludaorum comendationem 'Paulus recenfi^' Ifraelitas effe ait.Er at hoc nomen longe nobiUßimum,quo lacobum olim ornaueratnbsp;Hri angelopraualuifiet.Fuerat autem luBa ilia tjpus tentationu omnium,quibus fidetrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

annis 'Deus probaueratUn quibus omnibus dim yiBorfuifiet, Ifrael,ideß ,princeps aàe -----------1 pretio habuerunt,amp;hoci^^ tribuit,ne generts nobilitatem Hits negare yideatur,quam Deus conceJJerat.Deinde illo^^^p fid’nbsp;adoptionem. Erantenim adoptati à Deo, ytipftttspeculium eSr fiUj effent. Eiusenit»'^^’^nbsp;Exod.ji^.1fraeleßfUttsmeusprimogenitus. Item Exod.i^: Eritis mihipeculiumpreenbsp;pulls Î mea quidem e^^ omnü terra, yos autem eritts mihi regnum facerdotale,nbsp;quamfentenriam multaetiamapudprophetaspafiim leguntur. Eratautem hacnon''Pyê'^^i'nbsp;gnitas, qubd tot gentibtts prateritis, qua amp; maiores Gr potentiores erant, Deus ißar»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dif'

gnatusfuit.Et hanc bonitatem Dei non raro quot;^ofes erpropheta illis inculcanr, qua»do tiam illorum yolunt deprimere. Tertio gloriam quoque eorum effe ait.Qu.o nomine exctnbsp;fignificat,in quam illos pra alijs gentibus euexerat Deus, ciim fuum inter eos domicilie*''!nbsp;ret,tSrfuamprafintiam argumenté infnitisteßaretur. Hue ergo pertinet q^cdnbsp;Deus 1. Ego ponamtabernaculum meum in medio yeßri, amp; animus meus yos nonnbsp;ambulabo inter yos, amp;ero Deus yeßer,(S‘ yos erttispopulus meus.Quo Dauidrejf tnensnbsp;*H.otus inJuda Deus ,praclarum nomen eius in /frael. In Salem ei^ tabernaiulum et'^gt;nbsp;fio eiits in .^ifone. Pfalm.76.Quarto,feedera adludabspertinere dicit. l^'^titur autemnbsp;ro,quiafape cum illis fcedusfecit Deus, yelpotius idemfadusfiepius inßaurauit. Sedamp;r,nbsp;lulas dedit,quibus eir fidem illorum confirmare, amp; officijfimuladmonere yoluit. HoCnbsp;mere inter pracipuas dtgnitates niitnerat: quando totius humant generis gloria in ff,nbsp;elucet,quod quifummum aternumq^ bonum ePf, nobifcum fteduspangere yoluit,nbsp;nobis obflringeret, Gr bona fua omnia nobis communicaret. Quinto ligislationem tllit^’'*nbsp;ius nimirum Jpfe Deus Hits author fuerat , qui Legem fitamyiua yoce inter illos


luJ^ortimcom meadafio»


ifraelita.


Videnomil. .... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ..p,

y^.in Hofeatti- diCfu-sfuit, ivlerùô igitur nomen ijlud illiufpoßeri infummo pretio habuerunt i amp; boc tribttit.ne oenerû nobilitatem 111Ù neirare '^ideatur.auam Tretet conceflerat.7iigt;i«Âef,dgt;

Ado^tio.


GloriOi,


PeeJera,


Leffiktor,


-ocr page 287-

H o M ï L I A XLVHI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il6

amp; tandemßriptdscotn^rehenfam inter eos exrare yoltiit, Gloriantur aliagentes fuds legtslatorilipft i^oshumanajapientia amp; iußitia exißimatio commendautt:^ualesfKerunt Draco-iSolon^ '\linos^nbsp;ßfcur^ui, Tsitima\amp;quantum hodiefito lufiiniano iurijßeriti tribuant^nemo nefcit. Quanto autemnbsp;cenßri debet ludteorum dignitas^quibui ifß Deut legem dedit abfolutißimam^ qute non modonbsp;huataj hominum aUioneißdoublieaquoq^ iudicia inflituit, deniq, omnia comprehendit, ^uß dominbsp;^ßrü^in militia item amp; pattßeri oporreri^Sexto loco cultum nominar, id efÇ j 'rgt;eram colendi Tiei CuUttt»nbsp;ß)li ludai habuerunt. idam apud aliasgentes cultus fuißßßimus arbitrarios, quinbsp;’^^buminumtraditionibus nitebantur fitainanibus amp; frigidißimis ceremonijs confiabant^Iudxinbsp;cultum habuerunt ab ipfi Deo prafcriptum^ cuius jingula ceremonia tjpos continebant re-’^'‘’^fnturarum,nbsp;nbsp;nbsp;promißionum faluttsßgilla erant,ßtmul^ ofßcij àdmonebant eos,qui circa illas

^^^’t^abantur. Ide'ofiptimum locum quot;Paulus Dei fromißiombus tribuit, easnimirum intelligens, Promißioneit ^^^deChrißo erant amp; humani generts redempüone quam per hunc confici oportuitt Erantillßnbsp;J“ K ludet! dat«,qui amp;promißionum haredes dicuntur, eo qubd expatribus deß:endißßnt^ qui iüasnbsp;«ceperant.^ß etiam caußi fuit^quod UImprimis euangeliumprßdicari oportuit. OBauo Pa Patres^nbsp;^’‘»iinar,eosnimirum,quos Deusipßefibiprß alijsdelegerat, ’vt cum Ulisfalutis fœdus inflau*nbsp;quorum numero prßcipuißint,Kgt;ibraham,Ißaac amp; lacobxquorumfimiles in nullis hißorijsnbsp;'^''‘^iitnturßue res ab Ulisgeßasßue pieratem^ fiueßpientiam,ßue yetuflatem amp; certamgenerisnbsp;l^^^^ßionem conßderes, Eoluit autem horum quoq^ mentionem facere ^poflolns, quiaprßclaru Deinbsp;/’ro^ewirom habere bonos amp; yirtutibus illuflres. Solent enim ex his yirtutumßminanbsp;^°porum animisinßri^quß etfi in multisfoliant, in alijs tarne rurftts emergunt amp;fru^um feruntnbsp;j^?^f»i.Sed amp; domeßica maioruexempla plurimiim pofTunt in excitandis animis,y t Ula imctemur.

Ißß Deuspeculiaribus promißionibus fefepioru poßeris obflrin

. J'^rumßdenequaquamdubitaredebent,quotquotillurnpièamp;fan^'ecolunt. Cßterum anni* Chrißut

Ch - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus quodomnem aliam dignitatem infinitisßatijs excellit^ dicens*. Ex quibus eß

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^d carnem attinet,qui eS^fupra omnes Deus bensdiBits inßcula,uAmen, Cum enim

^pbus fuaincarnatione totumgenttshumanum nobilitauerit,quanto maior cenferidebet ludßo* *tobilitas^ ex quibus Ule carnem ßiam aßumere dignatus eif, f Et ciirn fobolis félicitas ( quasnnbsp;) inter huius feculibona nonpoßremumafapientibus numereturt quisnbsp;alijs omnibus ludßos excelluißi dixerit, ex quwus Chrißus lefus cum ipßs eccleßß Chri-’quot;quot;‘^rimitijs deßenditß

teßimonium de Chrißq, quo ytraq^ eins natura Cbrißai Si enim quoadcarnem ex ludßis defcendit, yerus homoßt oportet. Niam quadnbsp;)^^’'^Plt;‘fiitur Caro eif^,amp; carnis nomine totum hominem^yel potius ipfam humanam naturam,nbsp;I '^^ß^flgnificarißimtts. Facit adhuius demonßrationem genealogia illitis^ quam Euangelißiinbsp;dprimispatribus initio failo,contexunt.Htc ergo cofutantur) qui in Chrißophantafma

^^’*”t,aut ilium corpus aériumfeu cieleße habuijfe docent., quod cœlo delatum per fvlariam, ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in terras defienderit. T^rfus ifi quoad carnem attinet, ex ludßts nattts e/Ç, y tique

’^f^'!'^‘*^^^fxtellentiushabuitiquod etiam iam ante fuit ^riufquam Ule carnem affumeret. It a o»inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; ßterna exprimitur, quam paulopoi^diferte etiam nominat, quando

txcellentiorem eßedicit,imo Deumyocat benediClumin fecula^ ^ec enim hie j4rianos tgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audimus, qui non minus abfurdis amp; ineptü quàm impijs dißinblionibus, lo*

^nc nob^ ext or quere conantur. ESf^ enim hic clarior, quàm yt y lits nebulis obfufeari poßit: turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contumacia notior atque maior eï^ , quàm yt multts confutari merea*

D ’ trgo amp; latrent Uli quod y elint, nos cum Paulo Chriflum agnofcamits amp; credamus ßtula,quiillorumlatratus aliquandoßeptro fuo ferreo compeßet. Etnbsp;bt Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^tulus pronuntiat, fimul quot;FLeßorij delirium euertitur, qui duos in Chrißo

i^uaß fine his natur arum diuerfitas non poffet conßßere. Fbos autem yfumiflo* je,^^m^^°V^f*^^^t^-)^nieI^,ytIefum Chriflumagnofcamus yerum amp;ynicumatq,ßßicien‘‘nbsp;^^gt;ißrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redemptorem, qui in fecredentes firuare y elit amp; poßit, yt alibi fufius de-

u 1

-ocr page 288-

CAP» IX.

IN EPIS T. AD ROMANOS

^oad y er o huiw loàfiatum^meminerjmw^'Paulum nihil hic itninio a^ultitorio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

cere^Jed ludtsos reuera hahuijje omnia, quacunque adalicuiui hominü atttfoljuli dignifiii^r nbsp;nbsp;nbsp;|

«a; ijjdem yero nihilemolumenti retulijjè,ciim ingrati amp; (otumaces illió rurpiter ahiiji auiem hac ipfa in noï translata, qui per fidem m Chrißum in illorum locum lutttßimus-nos ißa quicquam iuuahunt,niß illii re£îè tir pie ytamur. P^od yt public è obferuan debet,nbsp;lui ecclefite titulùs amp;praro^atiuûsgloriemurùtapriuatim quoqßnguli herum wtimniße oelt;gt;tnbsp;quia omnds dignitas riobds in yno leju Chrißo obt'tgit, hune totis animü ampledti debenms gt;nbsp;*vitam'ygt;iuaniM noßra profeßione dignam, t^reiufdem coheeredes ßmits in cceltßiitgnoamp;lnbsp;lïli debetur lenediaio,honor ,gloria eîr pote fias in aternum^Amen.

HO MILIA XL IX.

Fieri tarnen non poteft, utexciderit uerbûDei. Non enim omftC’ qui funt ex liraelCjfunt Ifrael : neque quia funt fernen Abrahamfid^nbsp;omnes funt fîltj. Sed in Ifaac uocabitur tibi fernen. Hoc eft, non qn‘nbsp;filtj carnisjijfilîjDeifunt: fed quifunt filîjpromiflîonis,cenfeniuïi’'nbsp;femine. Promiflîonis enira ferme hic eft: Secundum hoc tempus uc”nbsp;niam,amp; erit Sarae fîlius.

aVoniam Taulus hoc Cap.amp;fequentilus diBuru« er at de 'Vera eccleßa, cuius origo^^ no diuinte pradeßinationds decreto amp; libera Dei ele^ione dependet, eademnbsp;or um répudié amp; gentium 'Vocatione dicere oportebat, qua duo ludtets non modo dur^, jnbsp;ditu intolerabilia, yerumetiam abfurda nimü amp; impia yidebantur. ^apropter initie ƒnbsp;ludaos omnem odij fußieionem diluit, dumfe ex illorum répudié amp; inttruu tantum dolertf^Kitnbsp;tefiatur,'vt falutem eorumproprio exitio redimere,amp;fuum caput atq^animampro Hitsnbsp;piat. Et cauß quidem tanti dolords Taulopracipuafuit, quod ipßus Deiglorianbsp;rumßalui fimul inpericulum 'Veniebant. t^llij enim Chrißupro redemptore olim patrfbu^fß cpnbsp;yix agnoßtrepoterant,ciim eum ab illds reijei yiderentyexquibuiUledefcenderat^^^llijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ln/t

tuJaortan coït'' tuniactanoitnbsp;derogat D«nbsp;promißioniinbsp;but.

illo mintts dubitarent, promißiones tarnen yeteres in yniuerßm irritasfaHas eße putabant'^iß fides inanimds noßrds abßq^manifeßo (alutdspericulo labefaBari nonpoteïl^. Horumit^ -Ldnbsp;ratiofanllißimum ^poßoli pedlus mouit, yt iniuriarum , quas à Tudads plurimas amp;nbsp;acceperat^omnium immemor,tantum animoßuo dolorem ex illorum interitu conciperet,nbsp;plum hoc dignißimum obferuatu,'Vt ipßi quoq^ nullds iniurijs nosßuperaripatiamur, qttinf'gt;^..ft‘'nbsp;gloriam ynice quaramus,amp;quantum in nobds eS^, omnes homines, quantumuds indign^^nbsp;tos,ab interitu amp;perditione fludeamus reducere,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ud

Caterum ybi ea pramißt, qua ipßm odijßßi done Uber are poter ant, nunc ad traUationem accedit, amp;inttioßatim occurrit tacita obie£lioni, quam exijsqua pracefftt^‘nbsp;dam mouebant adhunc modum : Ergone ludai fimul omnes damnatißunt, qubd tu iH^^^nbsp;tium tarn acerbds querelds amp; tanto ludluprofequerds f Ätß hoc ita eS^, exetderit oportetnbsp;Dei, amp; inanes atque irrita eruntpromißiones falutds, quas huicpopulo Detts proprias eßnbsp;Hds(inquam)reßondet, amp; propter iudaorum contumaciam meritam damnattonetny^ jpdnbsp;amp; einspromtßionibw nihilomnino decedere docet,Quin imo (inquit)fieri nonpotedf,,'vtjtgt;nbsp;txciderit, (^aft dtceret iEtjieaßt fudaorum conditio,yt meritb de illorum cacitate, tontnbsp;täquot; quam hds merentur perditione conquer ar, attamen fœdiis Dei perpetuo firmumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß'

VeritrfîDo miâolabilis.

ideo irrita ßunt promißiones, quibw ille ßdtm fuam olim patribus obflrtnxit : imo yt t ta fiant impoßibile efÇ , niß aliquid fngamw , quod Dei cmnipotentiam expugnarenbsp;tatem illites impedire poßit. Et hoc quidem de ludads dich Taulus , ’vt obiedtionibt*^ ß(ii^ inbsp;reßondeat (degentibus enimpoßeapeculiaremßermonem inßituet) amp;ideo ißaaHnbsp;tem caußam potißimum accommodari debent, Interim eadem hae generalem dcdlrinat^nbsp;ßeruatu maxime neceßßariam continent : E'eritatem Dei perpetuo ratamnbsp;nbsp;nbsp;inuiolabiletn

-ocr page 289-

' H o M I L I A XL I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n/

iromißionumeliufidemfernoslahefa^ariaut euerti faße. Trobaturhoc exeOi^ubdfides’Deinon ex nobis fipendetfidquot;pi ille quoadjtsam efientiam aterntes eS^fibi^nbsp;nbsp;nbsp;femper confiât’, ita quot;verbum

^wquteitts teternumfiabîle örperpétuafirmum confiifiit, Docet hocipfie elegants coparatione apud jfiam cap,^o:'vbi quot;vox Tiet prophette loquens introducitur, qute ilium clamare, idefi,difiertè amp; fie~nbsp;teflart iubet id,quodauditurus eraf, Tîimiru,Omnis carofœnum^amp; omnisgloria eiusfios agriznbsp;, ^^^ttfœnum, defiuitfios, Verbum autem Dei nofiri manet in ceternum, Qttb etiam illud referrinbsp;ƒ ehquod in ‘PJalmo'^'^ibabetur ; Dominus irritum facit conftlium gentium^ amp; cogitationespopu~nbsp;^'^'‘»sdifiert.Confilium autem Domini in fempiternum perfiat ,cogitata cordis eius per oniniafiets-^'C.t pfi 2)ei filiui iri euangelio de i}s,quts à patre acceperat nobis renuntianda ait : Ccelumnbsp;nbsp;nbsp;ter-

y^^tertbuntfirmonesautem mei nequaquamprxteribunt.Sunt htecplena dulcißima confilatio-gromde diligenter teneri debent in omni cafuiyt eorum meditatione animos fiu^itiantes colli-® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fide labafientes confirmemus. Qupties ergo nofir a infirmitatis amp; imperfiitionis finfit

^‘tfnur, amp; timemits ne Deuspromifiionesfitas, quoadnos^ ratas effie quot;Velit, eo quod in fide infirmi ^.^'''^'sltisquequealifiimperfeBifitmus-.tuncfitccurat^promifiiones Deinon nofir a dignit ate amp;nbsp;fif^^ babere in bonitate Dei immenfa, amp; fidem quantulamcunquenbsp;^^fetensenj efieadapprehendendum Chrifium, qut fuo merito omnesnofiros defe^us abundefarcittnbsp;qitando impij tyranni ecclefiam oppugnant, amp; periculum ei^, ne illorum mints amp;fitpplicioru

''^Ubui quot;viclia faluteexcidamus'.tunc quoque in mentem quot;veniat ,falutem nofiram in lefiu Chrifio ^ß^yjiiipetra ilia inui^a eif, aduerfus quam ne porta quidem inferorum praualent :nbsp;tarnen Chrtfii furnttSfCX cuius manu nemo nos r apere poterie.Similiterfinbsp;regnare ^ amp;exHitsetiam multosdeficere quot;videmtts, quiantehacecclefia ex-oni^l^‘^^d‘^fi^''''^i^^tamp;fromifiionibus Dei palam gloriati funt : tunc rurfiis cn Dei quot;veritatem amp;¦nbsp;animi oculos intendamus,qui quot;Verbum fisum inter cider e nonfiner amp; cum Taulo dicanbsp;fl quidam pint incredulif num incredulitas eorum fidem Deifaciet irritamf Cogtte-}«enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;iuflioremamp;humanigenerisamantiorem efi'e, quàmquot;vtalicrumimpietatesnata

tip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu^ fiaudi efiepatiatur, Et quia idem ille omnipotent eir totius mundigubernator . .

^v^ituejuos ex omni tentatione eripere, amp; in medio nationispraue amp; degeneris tueri pote^^ ^ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ •

Ipem eb firmitts nos tenere »porter, quand» exempla innumera extant, qui-exordio cofirmata eSf^. Tlam'Vt à primts fecults incipiamits, fiimusTdoa tern g^j^'^fi^^^ffi^^carnem quot;viasfitas corrupiffie,amp;eosetiam,qui interfilios Dei cenfibantur,turpemnbsp;hrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defi^ionemfecififi.Tdon tarnen excidit Detpromifiio, quam primisparentibus in

tgf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derat,fid in quot;Pdoa amp; fitts ratafitit,quos inter medios diluuijfiulius Detts mirabiliter tu-

illof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifi^ri fub 'Mofiin defer to accidiffifcimtts.Qtfimuis enim quot;Vniuerfa fiere

in d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingratitudine amp; contumacia Jua Dei iram indies prouocarent, amp; propterfeelera

’ne a” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;borrendis exemplis profiernerentur, non tarnen promifiioni fua, quam olim cAbraha-

^f^ihquain Tofita amp; Chalebo^ adbacinimproborum illorumpofieristandefuum dtr^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic prophetarum tempore pauculi admodum fuerunt, qui Deipromifiis cre-

^icav^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obfequerentur, adeb yr Tfaiasfi amp; difcipulos fuosportenti infiar in Ifraele eßi

’’ii«! **^^**^^*” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minimefraudifuit tanta multitudinis impietas,fid quia Uli promifiio-

ex Ulis quot;vberrimumretulerunt, Eofjenthuius generis exempla innumera dignifiimum eil^,qubdfub Chrifii incarriationem contigit:quandoine-fi ^inntum ordinum corruptione .ßachartam Elifabetham^ Simeûnem, i^innam.^ lofiphum^nbsp;fuisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fii^i*c^tiitgt;ytin Ulis regnumfutim infiauraret \ amp;promifiionbus

eSf^,quando ft homines in quot;vniuerfum omnesfal quot;^brahamifilios ex lapidibus excitarepoteil^fi Etenitn qui mundum hunc totumpropter

quot;Vt^ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bumanum genus filij proprij morte redemit, is nunqUam res eh deuenire patie-

dttn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fintfuorum reliquia,exquibttsecclefiafuccrefiat,qua interdum tota extinlda quot;vh

dlius quot;verbumeXcidat,autpremifiionumeiusfideslabefalletur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Promifiionon

^on nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tauli traQationem redeamus^ qui quod dixit argumento firmißimo probat:

^’^imomnesquifiintex Ifiaelefunr Ifraelineque quiafuntfinten ^brahami, ideo omnesfitnt

u 3

-ocr page 290-

C A?» ÏX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D ROMANOS

T)eïnofie data t^f,,'ygt;tpromifeuè ad omnes ^ertineat, qtiiex fß'aeleficfin^’‘''^ carnemgeneranturynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnésgermani funtfilij Abrahami, quotquot illiudfimen aut^oßeriß'^^^

quoadcarnis procreationem, Suhefl autem quot;nerbii ißts eiufmodi argumentum : Si quotquot diim carnem ex Âbrahamo defiendunt, amp; in externa ludaorum refub. eenfentur, yerinbsp;germanifilij j^brabami eßenty excidiffet 'vtiq^ quot;Deiferma amp; in eiw promtßtißdes deßderaftp.nbsp;fet,fi aliqui ex illn reijeerentur aut l^erirent: Sed non omnes qui ex IfraeleJuosnatalesducunt,^^nbsp;Ifraelita: ßunt.Ergo etfi fleri^j illorum àfalute excidant-tTfei tamenfœdw firmum manetyamp;tf^^nbsp;lataedfpromißionKfides. 2)iflinguieergo inter Ifraelitas yel .r^brahamifilios. Äliosenimfi^'nbsp;qui grater natales nihil ex .r^brahamo habenty amp; hos carntsfiliosgofiea dieet, .^lios autem,nbsp;tnodb carntsgeneratione ex .r^hrahamogrocreati funt, fedinfuger aterno amp; arcano ^)eidecftt^ .rnbsp;grehendunturyqui illosgradeßinauit amp; elegit, ytgromifiionumfint heeredes : amp; hosgofieagf^f !nbsp;fiontsfilios 'noeabit : non tam qubd igfigromifiionesfide aggrehendant, quam qu 'od ‘Demnbsp;ad quos gromifiionum eiusfruSlm ger einer e debeat, ^agrogter e fi Dem tum /udaorumgt^^^i^^^nbsp;dmfeeerityamp;faluttigromifiionesgromifeue amp; indefinite omnibmfintgradieatee,non tamenf’^nbsp;nali generatione fœdm illudfundatum fuit y yt neceffe fuerit eim gromifiionibm ßngnlosfi*‘*'.inbsp;carnales fuertint ^brahami filifi fed in Dei ele^ionefœdm hoc fuas radices habuit,ideo^g^'gt;ß’' -^^^nbsp;num illarum fruBm adfolos etiam eledlosgertinuit : quos (yt Cag.S.dihlum ed^) Demnbsp;yocat,amp;fimulfide donat,quaigfos Chriflo inferit, yt in eo yiuant, amp; in eodem eeternanbsp;ticiges atq^ haredesfiant.Ergo nihil decedit diuintegromifiioni, etiamfi tota illa carnaliumnbsp;rum colluuieSygrout dignaed^, ingerditione amp; exttio relinquatur. Sunt autem inhtsduog^^nbsp;feruanda,qua ad noflram inflitutionem non garum faciunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Vniuerßales nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Primumyex yniuerfalibm Deigromifiü non fequi, qubdyel Ule cuiquam debitorfit j

promij^iones nofiro arbitrio amp; goteftatefit Hits credere er falutem oblatam amglebli, Eilf, hoc mul(^ neg; Deum de^ fatione digmfiimum hodiegrogter eos,qui hoc argumentofer'e liberum arbitrium amp; fuorut»nbsp;7iicXquot; « mérita defendantyamp; infuger eode abutuntUT adnegandam Dei eleSHonCyquam noflnenbsp;hitr^ uires a- mentum effe confiât,Dem (inquiunt)faluttsgromifiiones omnibm gradicare iufiit; ergo innbsp;nbsp;nbsp;dftt

ftruu/it. bitrioeSf^illtscrederCyytferuemur, ‘ELifienimhoedetur, Deumeum hominibm ludere, inanibmgromifits laàare aiunt, Eelim autem “Paulo reßondeant ifii homines, ö* dicnn(gt;nbsp;ludeeis Dcm luferity quandofœdm cumgatribm eorufecit, amp; huimgromifiiones totinbsp;ger groghetasgradicauitf.^utlufm ne fiuityciim illosfimul omnesger loanhem Dagtifinngt;^nbsp;giendum Chrifium excitaret, cum Hitsfalut^ yerbumgrcedicaret DeifiUm,cum^ ex huin^nbsp;to .^gcfioli inter illosgriedicandi initiufacerent^Atquiferio htecfiaSlafiuiffe , indefeffumnbsp;fiifiudium amp; acerba lachr^jmte tefiantur, quihm illorum interitumgrofecutm efÇ«nbsp;nie ilamaf.'Multifunt yocati,gauci yero ele£li*,amp;agofiolos de incurabili tarn IudaorUfnß^^^-fiigt;^nbsp;tim mundicontumacianon femeladmonuit. “iSLonergo lufit cum illisDemyfedfuagrrrf^^ ß'*nbsp;Hits oflendit y amp; eos grogriaculga gerire docuif, quando oblatam falutem recigerenolffe^*^ /gßnbsp;hic eos moramur, qui illos hoc nongotuijfe clamant, amp; ideb extra culgam eos ejfeconcln^^ jii'nbsp;enim imgotentiailla in hominibm yoluntaria ef^,amp; nobis cognata ei^, non autem ànbsp;uitis infligituryoxcufationemgrorfm nullam mereturfidgotim gerditionem ex nobisnbsp;riratem yero amp;fidem fuam hoc igfi euidentifiime Dem déclarai, quod in gente corrng^^f ipißnbsp;grorfm degloratafuosferuauit,ne comunialiorum exitio igfi quoq^ inuoluerentur. Eidt^nbsp;tufias amp; grauescaufashabere,grogterquasfalutisgromifiionesomnibm ingenerenbsp;la agudfolos eleÜos fiium effeüum habeant- Et fane nemo ilium hodie etiam nobifiuir! It*nbsp;quando nosfuo alloquio dignatur, quandofuamgratiam nobis offert,nbsp;nbsp;nbsp;infilio

V,. • •

Viti \fr délit lt;e non nlt;ijcunturnbsp;ex carné'.

grogonityqua adfalutem confequendam neceffaria funtMos autem glmquàm ludimts^i ratamgrodimm nofiri ingenijgeruerfitatem, qui tot tantis^ diuina gratia argumentifnbsp;mWy amp; interim noflris yiribm amp; meritis confidimusycnm res igfa clamet, nos ne adcoÿnbsp;dem idoneos, amp;figmenta cordis nofiri à guéris graua amp;geruerfit effi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leß^E ,

^Iterum adgrincigalem huim loci fiatum gertinet y quo docemur, Abrahami amp; non ex carne autf anguine nafci(quodloamp;nes quot^ initio euangelica fua hifioria anrioi^^^^

-ocr page 291-

H O 'M I t I A XLIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nS

lot omne ex liiera amp; gratmta T)ei eleHioriepcfidere, qui in omni hominum or dinefitos ha-lety^uos tuetur amp; donü necejjarijs inflruit.Quod quia ludxi non obferuarunt^generes fiducia elati^ (onjilium Deij^reueruntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gatribttsgromijja faliitefrujltati funt. 1^nde colligttur, hodie etiam

nmiumßulte agere eos omnes, qui in carnügenerations gloriantur. Qualesfunt,qui quafi adfalu-ffgt;rgt;fuficiat,ex Chrifiiants garenttbingrognatu amp; baptifmo initiatumeffe, tamfidem in Chrifium ontniaaliayerttgietatK exercitianegligunr. At ludest quoq^ exgatribttsfan^ißimitdefcen-etrant^ tirgef circumctfionem in externumfaderùs diuintfecietatem cooptati fuerant. Contra illosnbsp;clamat Agoßolus: 2don omnes quifunt ex lfraele,funt Tjrael: neq^ quia j'untfernen Abraha-ffi jileo omnesfitntßlij. Et hoc ’'oerè di^umfuißfe illorum mores abundè teflatifunt, amp; infelix eo-'^f'iismexàdtumprobauit. Idem ergo nobtsipfisoccineredebemus*, lgt;lon omnes quifunt ex Chri-rnaioribw^rognatiyChriflianifint :neq^flatimfilijfunt, quidicunt, ‘Paternofler quiesinnbsp;'tdifi enim nos reuera tales ejje ßde amp; eiu^ efeCl^ tefismur.,idem procul dubio nobis quoinbsp;aaidet, Quodfi autem quot;vana amp; inanis ePfi^jfiiritualium donor urn amp; titulorum gloriatiofnbsp;obfecro eorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yanitas, quos ementitic nobilitatisJßlendor infiatfaut qui maiorum yir-

tttulisfuperbiunt,a quibmilliiampridcm degeneraueruntf Potuerüt illorumßultitiam '‘^’’’'dt^rehenderegentiumpoetie,inter quosßraclare admodum luuenalis cecinitt

Tot a licet yeteres exornent yndiq^ cera

'^tria,nobilitas fola eif, atq^ Dnica quot;virtus. nbsp;nbsp;nbsp;Seide hisplura alibi commodius dicentur.

Jdunc ad Taulum reuertamur,qui quod dixit exemfilo probat,quod ex ipfa Abrahami familia E.xempîts pro« r’‘ßcit, Seruithoceius inßitutomirific'e. St entm initiofiatiminter eos qui ex Abrahami.,patrisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5*lt;®*^^***^»

^^'*gt;n,lumbisprognatifunt,difcrimenfuit, ^t alter quidem progermano filio amp; promißtonunt ^P'^^tde cenfiretur, alter y erb eijceretur: nemini miru aut infolenspoßhac yideri debet, fi innbsp;fTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iti longa multorum feculoruferie hoc ipßm accidit, yt maiorpars exciderit

jCih a nbsp;nbsp;nbsp;È^^^ifiouum fuSlu fruflratafit. Simul autem ex hoc loco apparet, quam acrifludio

Paul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerfatifint, quando falutis amp; regni Chrifli myflerta tarn probe in Ulis locis

objeruauit, qui primo intuitu nihil prater rem domefiicam amp; fimplicem nuda hißoria nar-yt euidentitis appareat, ipfsfcripturte locos yidebimus ,quibu4

extat,ybi hifioriadeIfmaele Abrahami exancilla Agarfilio expaternis LocMî ' «s eteilo,^ abhareditate Abrahamica exclufo,fic narraturiKidit Sarafiiiu Agar Ægyptia,nbsp;Î , ”‘tcgenuerat Abrahamo, ludentem (id eif, proteruitts amp;petulantius agentem cumfilio fuonbsp;¦^^^’¦hamu-.Eijceancilla hancynà cumfiliofuo: Filtus enim huius ancilla nonnbsp;. p^is cum filio meo Ifaaco. Doluit autem hiefermo Abrahamo y ehementer, idq^ filij ßi caufa^nbsp;doleat tibi de puero amp; de ancilla tua,fed obtempéra yoci Sara innbsp;ibifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibi.ln Ifaaco enim yocabitur tibifernen'. Id efl,promißiofeminisbenedilli,quant

Paul*’^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''°^^^ffdetur,amp;non ad Ifmaelem pertinebit.Ex hoc autem exemplo fingulari,reBè

¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infert,qua caufapropofita mjflerium illuflrat', Flon quifilijcar

-IP 'l sJei/itntfedquifilijfuntpromißionis,cenfentur infemine.Idelf, quemadmodum Ifmael, ^^^^hamo natuifuit, nihil autempraterea eximium habuit^nbsp;bron'ir'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illlt;t amp; diuinitits eleHa Abrahamipofleritate cenfert', fedfiolus Jfaac, qui ex

bisrede nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difienfatione Deifuit natus : Ita perpetuum hoc erit, y t filij Dei falut^

igt;tra 7) ”T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^fcantur,fed expromißionibus, quarum fions amp; origo elfi^ ingratuita amp; U-

^^gnumfiuumproutipfi yifiumfiueritdijfienfiat,

^^ißquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefi,\^.cap,adductt,ytIfiaacumpromißionisfiUumeffedemonflret.'Pro- Locus Se»,t3,

(^^ß^^^jhic firme elfi: Secundum hoc tempus yeniafn,(ÿ-erit Sara fiUits. Sunt i^ totatlla allioue, quadlic narratur, Dei perfionam Juflinuifie , exnbsp;l^it^lentißtme apparet, Sunt autem omnia ifia ad loci huius fiatumnbsp;germanes .Abrahami filtos amp; fialutts haredes non alios fore, quantnbsp;Diiernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expromißione naficuntur. Elf, igitur Ifiaaci natiuitas diligenter con-

a. In qua primum oceurrtt,quodnulltsnatura ytribud,fidpotiuscontranaturaleget

» 4

-ocr page 292-

CAP.IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T» AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .

natui fuit. Jam enim Abrahamw nbsp;nbsp;finio effeetus amp; 'vxoris Sar« (qux natura

fuerat) ytertn etiampne fenio plané mortutu er at ; adeo quot;Tpe rifum ipfi moueret angelui}^^^ ‘ rituram dicebat. Tromiferat autem ex illa filium Abrahamo DeMi amp; idemnbsp;^uod nullü natura yiribw conficifoterat^ Eadem omnium eleJlorum amp; credentiumnbsp;^uos firiptura filios ïgt;ei amp; fa.lutii haredes 'vocare filet. Sumtu enim omnes naturanbsp;quifiquam hominum yelfiipfim in Dei filinm regenerare^ autexfimetipfi talemprocreartjnbsp;Islam quodex carne naficitur^caro eJf,. Calituf ergo generentur oportet^qui Deifilij cenfirfnbsp;Cuiuógenerations author eJf,filts Deis,qui ad illam non alia caufi mouetur,quantgtati^ ùnbsp;qua nos elegit amp; pradefiinauit in Chriflo^ priufquam mundus hie crearetur. Offert idem unbsp;hoc beneficium gratuits promißionibtSyquas qui it a renafifi debent,ßde yer a apprehenduß ƒ .nbsp;ftoßn^ eo iflam dignitatem confiquuntur, yt filij Dei fint. Explicat myfierium hoc multH if I r^inbsp;firs cum filicodemo agens Ioan, J.cap. ad quern locum eos remittimts, qui illud propiitfnbsp;cupiunt, In prafienti autem hoc teneamts, quod infialuts aterna negotio nonfiolum nuUdnbsp;natiuitats prarogatiua elÇ, yerumetiam excluditur hicjimulomns yiriumnofirarumrnbsp;operum iußitia, meritum denique sä' quicquidpraterea habent iufiitiarij hypocrita j qd^^nbsp;confiueuerunt.

Dews nemini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde in toto hoc negotio obfieruabts, Deum illudpro fua bona yoluntate adminißtdth^^^ ƒ

efldebitor. lits gents fiiue homins debitorem effe. Ham Ji Ifimaelem Jßebles, multa ille habttif .fii' Dets ipfi obJlriUts yideripoterat amp; in mults Ifiaacum excelluit. Erat enim ipfi quoq, ¦dnbsp;mifilits^ amp; primogenitts quidem i Ifiaaco maior tots anns tredecim. Idem cum patredquot;nbsp;circumttfionem,fiteders diuini figillumt acceperat. Etft terrena conjyderemus ipfienbsp;propriam obtinuit,regni federn cônfiituit,reges amp; duces procreauit, cum interea tarnnbsp;eius pofieri incertsfidibrs yagarentur, amp; nous quotidie moleßijs exercerentur, yi^q^ fnbsp;feré quadringentos terram patribts promiffam obtinerent. dttamen praterito IJinad^rfi^nbsp;Ifiaacum amp; eits pofieritatem transfiertury neq^ aliam eitsfiaUi caufiam ficriptura indicti^{’‘ff‘nbsp;promiJJionem Dei,qu« dbrahamo datafiuitpriufiquam Ifiaac conciperetur, amp;proindegrdd‘^''jfli!i'nbsp;Elf, hoc euidens admodum eleHiontsgratuit« exemplum : quam qui hodie infitorumnbsp;ts amp; dignit ate confiituunt y ij fi fiuperbé nims patribts fanUifiims pr«fiérunt y quoinbsp;buijje confiât,quicquid in illspraclarum amp; eximiumfiuit,

Coiuracarnii rationes, euinbsp;hoe aèfurdimtnbsp;uidetur.

Heq^ hic quenquam offendere debet^quodifia earns ranoni abjurda y yel ettam tniq^dp tur.Hon temereenim à fiauloalibidiHumesfyhominemanimalem nonpercipereea,nbsp;ritts Dei. Et ipfium dbrahamum h«c myfieria «gre admififfey amp; yix tandemintellexiJJ^nbsp;doneepeculiari reuelatione à Domino inflitueretur. Argumenta certé i^ranù« titt^nbsp;fiunt, quodnon expe£lato diuinapromifiwns euentu yfied pr«cipiti dejÿaerio abreptus jß.nbsp;ancilla concubuityquod Ifimaels tamJolicitam curam habuit, quoditempoîf natumnbsp;eieSlio amp; abdicatio tam ipfi fuit molefia. Et quodilli accidit y hoc ipfium Ifiaac quocynbsp;etiamfi de lacobo peculiare oraculum accepijfity tarnen Efiuum illi pratulit, amp; circanbsp;quant iliumfiuit occupatus. l^uidf“annon apofiols indignum yifiumfiuit, lud«os abijcif amp;nbsp;locum genres adoptari y ,qua fiub tenebrarum potefiate fieruiebantl Tetrum certépolCj^^nbsp;Jfiiritum fianHumcœlefiiyifitoaeinfiituioportuit y ne à gentium congrejjù abhorreret. -/yrnbsp;ergo aut infiolens cJf, nobs cogitationes temer arias obrepere : Cur hune negligat, ilb*'^nbsp;Dominus!^ Cur hune efificacitertrahat,ilium in ténebrs errarepatiatur ƒ EJf enimnbsp;carni nofira,quodcum ipfiayix quicquam reHé amp; iufiéfiaciat, in Deo qui iufliJJimusnbsp;mus elfdufiitiam amp;fiapientiam dejyderet. Hofirum ergofiuerit modefiéJapere in hi/cenbsp;ne dum tlla ad nofira rations calculum reducimus y Deo litem moueamus, nofi^ ipfijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfiff

pietats reatu implicemus, dumin Deo «quitatem requirimus y cuius iudicia omttmji^^ amp; yeritast _

promißisfirmiter infifnbsp;fiendum.

Intérim propojitionem “Pauli firma amp;eonfianti fide retineamuSyfitri nonpojfi) mijJtones excidant aut irritafiant. Ills ergofiortiter infiifiamus,etiamfi ratio amp; ipfinbsp;ills refitfiere yideantur. Hamfit ludaos yideamus, ea tunefiuit eorum conditio, cum

-ocr page 293-

H o M I t I A L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»9

^fißolusy yt ‘tlï^ tn 7)e'i fœiere amp; fromißionum eiutfru^u nullus omnino locut reli^tts eße yide-fttur.^iam amp; iwioxio fiitj “Dei fanguine femetipfis polluerane amp; euangelio eitn terrarum ^oßilitfr reßßehant, rata tarnen fuit promißio Dei in reli^uijspiorum, quos faluosfore., ohm pra-^fxtrantprephetx, Huitu conJÿJeratio hauddubiè Äpoßolos mouit, quod etfi repudium illorutnnbsp;’'fni^norarent, ybiq^ tamenlocorum ill^ Chrißumpradicarunt î quia ybiq^aliquotrepeririffera^nbsp;^''gt;*tqui ad reliquias illas per tinerent. Debent iß a nobts quoq, ßanum inijcere, ne Dei arcana tu»nbsp;ßrutemur-.quinpotius inßßamus expreffo Dei yerbo, quodeuangeliumomnibus annuntiartnbsp;'^r^iamp;falutem Chrißi merito acquißtam promifiue omnibus offert.Tdam quodde .ripoßolis modonbsp;hocprophetx etiam yeteres obferuarunt, Sciebant bi ex Dei reuelatione, maiorempopulinbsp;partem reijciendameßi, de^eofxpiusacerbeadmt^um queruntur. ^Attamen illostpfosnbsp;tJetpopulo agnofcebant,promißionts de '\'leßia ijfdem inculcabant, neq^ obßabant, quo minuinbsp;ßlijfcedertsßgillo Circumcißone, inßgnirentur. Sunt hac exempla obferuanda aduerßtinbsp;’'^'gt;‘tptiflaS)qui tegreferuntyqubdeuangehumpromifcueomnibttspreedtcatur amp; infantesbapti-fß^vr.Clamant enimßanRum nondeberecanibusproijci, amp; incertum eße,an aliquando crediturinbsp;^lt;ti in infantia tinguntur. F atemur nos ytrumrp^ : atßmul dicimus^non tta yitandos eße canes^nbsp;bos latent eleClos,cibo ßlutis amp; yitte atern« fraudemus. Et quia quales futurißnenbsp;quales iam nuncßnt in Dei conßeSlußgnoramus,ttmerariumßerit, eos à falutispro^nbsp;^rtonil/its txcludere,qnas Deusyniuer/ales eße yoluih ^oadnos yeroßemper hoc animts noßrdtnbsp;ifduitm noßram à Dei dtleBione gratuitapendere, amp;proinde nihil noßrü yiribusnbsp;-Soletur autem nos, quod Dei promißiones in credentibus ratte ma~nbsp;(ontumacianobtsßaudießenonpocedf^. Solidum enimßat Deifundamen-^nbsp;^”lt;*btnsßgnaculum hoc, 'FlouitDomimtsquißnt fur.neqßeripoteS^., ytaliquisouesrapiatnbsp;Chrißi tcuidebtturbenedi^ioßonor,gloria amp; poteßas in aternum^ Amen,

H O M I L I A L.

NonfolumautcmhoCjfed 6^Rebecca cum cx uno cottccpiflef, «cmpe ex Ifajic patrc noftro. Nondutn enim natis pueris, cum nihdnbsp;feafi'entboni uel malt (ut quod eft fcc undum electionem Dei propo«nbsp;fitum maueret,non ex operibus.fed exuocante) dtôumcfteûMatornbsp;lerutct minori. Sicut fcnptum eft: lacob dilexi, Efau autcm odtonbsp;habuu

IX’

M, qua fub initium euangelica preedicationüpturimum negotij apofioltsfecerunt non ^ß'^ßremum fuit, quod regnum Dei à ludais adgentes transferri ÿamp;ideo his Chrißum potißi..nbsp;oportuit. Ex eo enim ludxi, quos generts fuifiducia amp; externi cultus ^lendornbsp;^Iß^habde odium aduerfus Apoflolos concipiebant ,amp; eosybique terrarumnbsp;P^^fi^^‘bantur : quod Fauloimprimts attidiße ABorumhbsr abunde docet. Acce^^nbsp;grauius e^y nocenttusßandalum , quod Deus fxderis fui olim cum Ab-^nbsp;^lt;tr tmmemor tam eße , amp; eiufdem promißiones omnes abolitis yidebantur ß ludxi^nbsp;Abrahami poßeritas, reijcerentur. igitur amp; merito Taulus cau-let, ^iligentißime traSlat Î amp; poßquam initii mulcts demonfirauit, qnàm propenfo amp;nbsp;A ludteos animo , mox docet , Dei fadus perpetuo frmum manere nequenbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decedere , etiamfi maior ludteorum pars à fälute excidat, /d au-*

probat eo argumenta , quod efßcacia promißionum , non in carnds generatione amp; gens'* eleàione libera ton/ißat, qui nulli mortalium obßri^ts quosnbsp;ïilt;^ r öquot; falutis promißts participes reddat , preeteritts alijs , qui ipß minus proban-*nbsp;quj'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tonßrmaret , primas Abrahami ßlos in exemplum adducit , quorum alter

Ißnael, etß primogenitus eßet , reieUus , Ifaac yero promißionum hares faClus fite» jftas Deus ex peculiari gratia ad ilium reßrinxit, Ita yer 'o Apoßolus ludtsorum

-ocr page 294-

CAP. IX.

IN EP I S T. AD ROM ANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fuperciïitim nbsp;nbsp;rnfias deprimit^ qui (yt diximnt)generisfiduciaßtperbipentes omnts

infolenrer conttmnebant^amp; quajifuffceret ex y^brahamo natum effe,’ïgt;erafietatü /eßt Cbrijlo itnpiènegligebant^inquo yno falw habetur, //.obis ergo idem buitte doufi^^nbsp;debet,ne falutis noßra ßduciam in eo collocemtts, qubdex/arentibus Chriflianisnbsp;etiam facris ecclefta initiati : fedpotius in mera /)eigratia, qui nobif firuatorem dédit Itßnbsp;ßitm,in^eo nos elegit,priufquammundtti hic tonder etur,

Argume^tim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Accedamus autem ad loci huitts trailationem,qu€m modo recitauimu4,in quo aliu»

ocipraje , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adducit,quod priori euidentiuâ e/Ç, amp; plus quoq, roboris habet adprobanduW,

inßituit. //am altius nuncaffurgens, non modo generisprarogatiuam,ßedopera quo^^^. af' fum omnia à caußs noßraßlutisprocul remouet,'ygt;t hanc ex fola Deigratianbsp;nbsp;nbsp;libera eh^^

dere oßendat. Sunt ergo loci partes dua.

ïacobi er ISßttti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’Prima de carnali generatione agit,yt hanc in ele^ionis amp;ßalutts noßra negotio ànbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nji/

natales. quamreßieioßendat. ^od yt maiori cum perßieuitate facial, exemplum diligenterpt’^i dicens*. ^onfoUim autem hoc, fed täquot; P^becca citm ex 'vno concepißet, nempeex /ßacp^^, ‘ffnbsp;Ineif^ autem quot;tierbis ißis eclipfis, qua ita fuppleripoterit : //on in filo /fmaele amp;nbsp;dititn hic quidem eligeretur j Ule autem reltnqueretur à Deo*, ’nerumetiam T^beccabotVJ^^fi'nbsp;perta eiÇ_,cùm ex yno 'viro concepiffetjfaaco nimirum, qui communis omnium

duit autem hoc elogio Ifaacum ornare, cum qubdifludadremouendam odijfußieio^^^yi'' (quomodo enim ipfam/udaorumgentemodißepotuit, qui communemilliuspatremf^^ Ißfrnbsp;tum quodhoc ad caufa propofita confirmationem faciebat, cum audirent exprogenito^^nbsp;Ifaaco non lacobum modofed Efauum quoq^,reprobum amp; à Deo reieSftim hominem,nbsp;xiße. imprimis autem hoc exemplo illußrare yoluit, quod in priori obfeurius diHumnbsp;de quo ludai dißutarepoterant. Fuit enim inter TJmaelem fir Ifaacum nonparUanatff^^^'ßßnbsp;fttas. Hic enim ex coniugio legitimo, Ule ex concubinatu natw erat. Ifaaci item matiTFnbsp;ftemina libera,ingenua,pia, modeßa firfide inßgnis : Jfmael 'Verb matrem habuit./^glt;t^‘^^ffiKnbsp;uiß Ægyptiorum gente oriundam, conditioneferuam,arrogantem, amp; cuius'»irtutesn^^^^i^nbsp;pturispradicantur.Itaqj Ifaaco ex natalilus aliqaidacceßtjfe yideripoterat, cuiusnbsp;pofleros etiam redundare deberet. ^are ne quam contendendi amp; feipfos efferendi occaßo’’^^nbsp;rent ludai, lacobum amp; Efauum adducit, in quibus natales ijdem amp; catera quo^fnbsp;fuerunt. Fuit enim yna 'vtriufq^ mater /iebecca,fceminafaniUßima^pater item ynusnbsp;Epißolatof. promißionis filium amp; haredem nuper dixit. Ex hocfimul quot;pno concubitu (quodnbsp;adSixtum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notauit) conceptiftmul in ytero eodem delituerunt,fÿ‘ eodem temporenatifunt. //ihilitß -ßr

tri quot;yiel expatre yel ex matre potuit obtingere,quo alter carer et, //am yt rurfus a^ug^r 'rgt;tar,’rgt;no concubitu conteptiamp; geniti funt ,amp; ideo'Tpnumtuncadeosfiminandosmirif^nbsp;‘igt;num adconcipiendos meritum matris. Qma etfi mater eos donee pareret yifeeribusp^^'nbsp;clufos,fir forte't)oluntates affeiliones^ tiariauit,non 'vni,fedambobusytiq^yariauiiiß^^^^fnbsp;Centreportauit. /mbß qua fuit inter eos prarogatiua natalium, eapenes Efauumnbsp;natusiuspfimogenituraobtinuit. //ihilominus tarnen Dewlacobumßbidelegit, £fi^^nbsp;fuo reliquit exitio, Ferißime ergo nuper dixit Apoßolus,non carnisfilios,fedeos quit^i .ftßnbsp;ne nafcunturßn femine cenferUfir eleäi,non exfanguinibus (yt loannes ait) neq, ex Jtilffnbsp;nis,autex'r)oluntateyiiri,fed exfolo Deogenerantur. Eßq,hoc exemplum ebmaioff^nbsp;qubdDeus contra proprias legesfeciffie 'videtur, quando dignitatem hancEfauonbsp;pfit,qui tarnen in legeprimogenitos, tanquam fuos,ßbiliendicat, amp; eospraalijsfrutr^,nbsp;tiores efieyoluit. Sedita fieri oportebat, 'vtomniscarnis fiducianobis eripereturnbsp;non modo falutem ab eleilione Deipendere ,fed hunc quo^ omnino liberumnbsp;nbsp;nbsp;nullis itg

Hum ejfe,propter quasyel hunc yel ilium eligere debeat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

DfW nuUis le* Seruit hoc confutandis Ulis, qtii Deum ijfdem legibus, quas nobisprafcripßt,ttfifiL^(d gibiK aflringis eo argumento aduerfus illius eleHionem amp; pradeßinationem 'TPtuntur,'y!t arbttrijueßf^ elff iJnbsp;fir operumfuorum mérita defendant. Folunt Uli yideri, quaßpro Deigloriaßnbsp;ßitia lab es Uli aßergatur ; interim non nident, quam graui amp; atroci iniuria Uium F

-ocr page 295-

H o M I L I A L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ÎÔ

Him ijflemßcum legibusßtbijciunt lt;amp; ita eum nob^ debuorem faciant» Itx nobis data *^gt;«0» Deo: qtii y tin ntundi eltmentorum adminiflratione multa quotidie agit, qua natnra legt*nbsp;us ab i^foconßitutis aduerfantur (quot;^tin frodigijs,portentisjmonßris amp; fimilibus eil^’videre) itanbsp;tnter nos^uoque multa facit^autfieripatttur, qu«fi adlegum inter homines receptarum régulantnbsp;^^umines^tniufia amp; ini^uayideri poterunt .Qualia funt^cùm Çegetes gr andineßernit ^fulmine cœ--^us demißö ali^uorum domna exurit,pluuijs intempeßiuis f^em anni intercipit,aut alijs modta yr-f. ‘tgrosjuepofiulaturt ctim item lue immiffa homines amp;fsecora occidit, ’Ham etß hoc illos meruifii

,»I0JfJg Galilaisfronuntiauit,^uosinterfacrafua Ti-^ trucidaueratt ^n hos fiilos pra omnibtts alijspeccatoresfuiffè ^ytque fie tra£farentur me-f^i^ijfidtftf moribuspraditos i imo ^uàm multos hispeiores^ intereanbsp;^.^h^tunafitceeßit ytiyidemjia f Curergo iflos filas fie travat f Cur reliquts farcit f Cnritemnbsp;ejurientibtts, amp;hinc indeyagantibua timfiosyerbi amp;nominis fiti contemf tores of ibuanbsp;^^^efsrinotio delitiari finit f^uidhic refionderi foterit aliud, quàm quo die a if fi y élit quinbsp;^^terra dominuscttmfit^omnia frojùonutu atque arbitrtogubernat f 'Keque ideoiniußusnbsp;did debet. lgt;lam yr nos tlle creauit, ita ex illo habemus omnia qua ad yitee huiusfit~nbsp;^^^^‘gt;f^onemfaciunt:eaautemnonytnobisfrofriafint largitur,fid commodato dat^yt illdadnbsp;ç'^'^^fruamur: eadem yero, quandocunqueilU yifitmfuerit .,à nobis refetit. Licet ergo illidenbsp;Ç '¦onflitngj.f qjtod lubet ; niß eum in hoc mundo minus iuris amp; foteflatts habere dicamus, quantnbsp;Y^^liquuinfiadomo^amp;ifJ^erfuosdomefiieos habeat. Imo asm illius yoluntas fiifrema fitiu.-^'ff^l’iliniquum aut iniu/lum cenfiri debet^ quad illefadti qui ànemine cogitur-ifidfrofieabonanbsp;ininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia difienfitt. F't ergo illius bonitatem eSquot; mifiricordiam agnofieredebemua

W^nfiitiam eiusnosfrcedtcaredecetin tjs, quosineaferditionerelinqutt^ quant jlljnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fielenbus accerfiuerunt. Quodjt hoc nonnullis durum yidetur, agedum ofiendant

nobu debitore autlegibus aflrt^um effi,qux lUum eade liberalitate erga omnes ex xquo demonflrarenonfofimt,definantquxfi illi obßrefere,fidfotiits illius yolun^nbsp;bxc quidem adfrafins Pauli inßitutum faciunt. 'Kunc ea quoq^ yideamuStnbsp;fxtra illud hoc loco yeniunt contfideranda.

^^gt;nonemur f yanam inutilem efiè omnem gloriationem, qute ex Maiorum Generis gïo^ fiobilitate quxritur. Eif quidem (yt alibidiximus)hocfingulare Dei donum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inntiUs.

amp; 'ygt;irtutibus illußres t at fatum ex illis eommodi ad nos redit, niß ffiiritu '“'n iotitemur. Sic nihil Êfauo f ref uit Ifaaci fatrts fietas, nihil KAbrahami aui fides,nbsp;Sÿ^ ^^igt;no carnis cufiditates fiHaretur, Debet igitur exemflum hoc bifariàm con»nbsp;xternefalutis negotio* ybi mtdtis hoc fatis ejfi yidetur, qubd exfa~ .nbsp;ifi^j.^ ^brifiianis geniti, amp;fer baftifinum in externam ecclefix ficietatem receftijùnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

}(i^ 'Vr^(gt;'tt,nemofudæorum damnari debebat, qui ex frogenitoribus fanilifiim^ originem du» Deus iffi fatribus fer ‘Mofirn frxfiriffirat. Deinde in externisnbsp;'^fi*^ ^on enim refiub. aut régna maiorum yirtute confiruantur,fi abnbsp;Etfaßiminhißortjsextmflaoccurrunt, quibus docemur, quàmturfiternbsp;dederint^qux maiorum yirtute in immenfum creuerat. De friuatisnbsp;otnifiibus nufer diilum eif^e^r idto de his infrxfintitacemus.

^iftu lt;^rguitur hoc exemflo aflrologorum e^genethliacorum imfietas, qui mores amp; fata ho* Aftroîogî amp; fubijciunt,amp; de illis ex horumfofirione yaticinantur. Euertit horum temeritasfri- genethliacicMnbsp;noßrx fundamenta, Pugnat enim cîim Dei ele^ione, quam liberam amp; nullis legibusnbsp;Sftritusitem libertattmnegat, quiybi iffiyultßgt;irat,non ybi fyderutnnbsp;niii^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onfilitionem quoq^ illam nobis erifit, quam in fint cafite 8, audiui»

Angeli neque frincifatus, neque foteßates, neque inftantiaaut futuranos à '77'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^tllerefofiint. Sed amp; Chrißo yim facere conantur ifii homines , qui neminem

“”'3 jai oues e manu rafere fofiitt ffuodß id foteif nemo, ergo neque Saturnns , neque ‘'''hneque aliquorumfyderumfigura quicquam htcfoterit, quo minus amp; Chrißian'eyiuant,

-ocr page 296-

CA P» IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. Ad ROMANOS

tamp;aChrißo [iruentur^qtfos ille ab^q^omnilocï^ordmif amp; hora natale rej^fe^lu na natura hoßes did merentur, quando hominem ißuo gradu deturhant^ amp; aßrd eutnßbtpnbsp;quem Tietts omnium creaturarum prindpem conflituit^ amp; cuiit^ßruitio angelos quc^jdej»^

¦ Lib.2,dedoär. T^dißim 'e ergoD.Äuguß. dixit, eos qui ad'Mathematicos ingrediuntur pecuniatn f, chrxap.21. ßerui exeanty aut '^lartis., aut V?nerd, quot;Velpotitts omniumfyderum, quibuf Uli quipdnu trfnbsp;runt,erroremqjpojlerdpropinauerunt j yelbeßiarumpropterfimilitudinem, yel hominwfH^nbsp;homines honor andos impoßterunt yocabula,Qißim 'rgt;ana autem amp; fallax fit ifiorumnbsp;td exemples demonßrari pote^^, inter qua cumprimts memorabile eS^, quod in £fauo amp;nbsp;idem ^ugußintn obßruauit. Jllienim cumfimulex eodempatreconcepti eßent, amp; abßl,ottgt;^J .nbsp;tempord interuallo ex ytero prodijffent, ïacobonimirum Efaui pedem tenente inter nafct^' 1nbsp;tarnen amp; moribus dißimilimifuerunt, amp; diuerßos omnino yita totius caßtts fuflinuerunt.nbsp;nbsp;nbsp;Î

in iflts acddit,hoc ipßm in omnibus ferègemelld, amp; in innumerd alijs acddereßolet,qui ra amp; eodem quaß momento naßcuntur, ^eq^ hic mihi aliqud obijdat,ßapenumero 'vera ab ipinbsp;did, amp;fyderum pradi^iones ipß) rerum euentu confirmari. Idem enim inßtrdbus quoq,nbsp;olim apudidolorum oracula ßabium fuißeßimuSf ita nimirum quot;Polente i)eo^ yt efßcactdluP”nbsp;dperentur,qui yeritatem ftbi oblatam faßidiebant. IS^os ergoßripturdfacrd infßamta,ji*^nbsp;ißas omnes diuinitus prohibit as eßß dotent j eir Chrißum è regno ßuo omnes eos profligaturun^nbsp;tur^qui illd 'vacauerint. ^b Auguß. rejßexiße 'ygt;idetur^quandoßcribit : Omnes artesJnbsp;yel nugatoria yel noxiaßuperßittond, ex quadampeßijeraßdetate hominum amp; damontit^n^i^nbsp;pabla tnßdeld amp; doloß amidtia conßituta ,penittts ßnt repudianda amp; fugienda Cbdßf^^^^nbsp;Eide’ßdicheamnoßrum Homil.‘i-o»

ConPolatio pa^ nbsp;nbsp;nbsp;Habet praterea exemplum hoc duldßimam conßlationem, qua parentes ßeßerecreenß

rentum, enimapparet, non eße inillorumpoteftateliberos habere quales ipßt yolunt^ßed ytilUb dantur, ita idem illorum quoq, cafus lt;amp; fortunam omnem arcanofito conßlio gubernatnbsp;quidemßiritus fui dond dignatur, alios quot;verb natiua corruptioni relinquit : amp; rurßus hosttf'^ ’nbsp;ßrb tandtm adße yocat amp; trahit. Et quddubitetßßaaium hoc 'ygt;nict in quot;yiotd habuiße,'Vi'^‘ bnbsp;ßliuspijßimus eä' Deoobßequenseßetfßddiuerßum experitur, tixquidem inEßauo, queuiß^^^'finbsp;primcgenituram,corports amp; animi robur^atq^ yenandßßudiumpra altero diligebat. JdeinßJ ß,nbsp;jud qiioq^ ßlijs Tacobus paffus eliß quorum maiorpars apatrtjs moribus turpißimenbsp;Quam y erb inßelixßuertt T)auiddßboles, nemo neßdt, qui hißoriam ßacram yel obitef ßinbsp;2\Zemo igitur temereparentibusßliorum mores autpeccata exprobret,t^ Uli qucq^patienl^ß^nbsp;ßquid huitu! ipßis accidat.Interim ofßdj fuiprobe memores nihileorum negligant, quod^b^nbsp;inßitutionißeiuit^yt coram Deo itißam habeant excußtionemßßudioßuo minusproßecf^^^^'nbsp;Gperwm qucq; Sequitur altera huius lodpars,qua altius aßcendit ’Paulus,^ opera quoq^ yel horurit 1»^nbsp;rcßeäuinul= excludtt,quibus ludaiplurimumßdebant, quaßireliqudgentibuseßßentßanHiores,nbsp;liameleäione, modum diligenterßatobumnulloplane operumreßeblueleHumfuißi, Hondum enitnu^^^^nbsp;(inquit)dim nihilfedßent boni yel mali (yt quod elÇ ßecundiim eleblionem Deipropoß^^’^^ßinbsp;tieret,) nonex operibtts ,ßedexyocantediblumel^ei', '^laiorßeruiet minori,eÿc, ^lbitgt;nbsp;multa argumenta ßmul contexit. Primumatemporeßumit ,quandoDeumßua eleaU»^^ (ftnbsp;tum, friußuam pueri Uli in lucem aderentur, Pebeccapateßecißße didt. Quod qua ßfipnbsp;blum Jtt, bloßes Geneß'i q(,cap.deßcribit.Deinde illos nihil yel boni y el mali ßedße ait. Itanbsp;fidenti diuißioneytitur, yt opera in yniuerßum omniaremoueat àcaufis diuinaelebliontfgt;j'\^i'nbsp;ßrxßalutd eSß^ßundamentum,Pratereaipßum oraculum addudt, quo Pebeccte ob ‘(‘^bißoß ßßlnbsp;rorum inyteroßolicitie dibiumßuit: Duagentes ßuntin yterotuo, amp; duopopuli exyißtf^^nbsp;diuidentur: alter autem altero erit robußior, amp; maiorßeruiet minori, He qudyero diUuf^^nbsp;res temporarias modo pertinere putaret, neq^ adßalutd caußamßiue doHrinam deberenbsp;ojlendit ecplus quiddam contineri, adeo^ httfontes diuini amorts amp; odij recludi, ex jjii''nbsp;tamßalltsquamperditiodependent.Idauteprobatteßimonto quot;Walachiapropheta!,quonofianbsp;Locm maldc.i, Uor Hloßsinterpres produd poter at, Extat locus circa initium cap,i. y bi ludats exnbsp;uerßisßuam ingratitudinem Dominus exprobraiurtts,ytanimoseorumacutiusferiret)(ol 3

-ocr page 297-

H o M I L I A L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141

^nß it Uit,in quo illos fdi rejßonfantes induàt. Et ipfe quidem dicendi initium faciens aitX illi'ln^tiodilexiflinosf ^uaßdiceren[\Egregia cert'e amorMargumenta^nbsp;^titiQsß^uaginta extorres amp; captiuos detinuifli, quod reuerßsinßnittis ni-iniurijs yexaripaßia es^ Htc ergo eos confutat Dews, amp; adgentisßitepri-^nbsp;««tfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ Annon Efau frater er at ipßuis lac ob f Et ego dilexi [acobum^ Efauum

Jit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^dig^ndi 'ygt;erbo autem fingularem fauoremßgnificat, quo lacobum proßeuttti

quot;^ocabulo oflendityß erga Eßtuum non ita affe^um fuiße ,ßed yoluijße quot;et ille fito exi-1)1 y^‘^^^^^^^'^de^ionMautemhuiusargumentaprofert,qubdlacobo amp;poßeriiterram laBe 'ftït'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d^derit, Eßauum yerb in regioneßerili collocarit, ibiq^ quantumuisferocientem

Itidaüs moleßus eßet, Item qubdhorum qtiidem terram amp; quot;Vrbes refiituerit, Idumxo.* defcenderunt)regionem ^aflam amp;• dirutam maner epatiatwr. Et quàmuûsnbsp;ß^^damentußuum in Chrißohabuerunt,quiex lacobonbsp;iotjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter quem retnpub.Iudaicamßeruatam oportuit,donec ille naßceretur, reHe hunc

caufa TaulMadduett, Imbnißi in lacobipoßeris Chrißum obßeruesdn quo illi amp; lin '^’^'^teliquisgentibfiidominatißntiinanii eritpromißio,quam I^beccaaccepit, Etftenimnbsp;hcu!*'*** ßubegerit breue tarnenfuit illud dominium, amp; yixdignum cenferipoteif^, quodnbsp;llt;i(j^‘‘'^^'^‘^dcinioornaretur,nißfubilloregm Chrißitypum confyderes,llontemere autem quot;Ma-confidentes illos amp; futetußitiie fiducia turgidos ludaos ad genttsfureoriginemnbsp;fti)ij^’*^^'gt;'^^illit difiant^ nihilfe habere quoglorientur, cum lacobum ex gratia elegerit Dcm^^nbsp;ßf^oreproficutuspoßeafuerit. Etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocefficaeißimum argumentum,quo hodie

*iitnt^°’'^dxiuflitiarijconfutari poßunt, ß adfuos natales remittantur : ybi nihil aliudinue-ininiquitate conceptos amp; natos eße, Deum 'verbfuosin Chrißo elegiße,priußuam ƒ»! trearetur.nbsp;nbsp;nbsp;lAtque hue imprimds pertinet caufa huius myßerij, quam per Tarent he»

fidf^*‘'‘^'*^^t‘terferit : Et quod el^ficundum eleBionem Deipropoßtum maneret,non ex operibuf^ Hk enim docetßhoc itafiert oportuiße, 'ygt;t decretum illudfeu beneplacitum 'Deifir»nbsp;S“«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’^‘^'‘'^^'lt;^et,cuiu4 non alia caufa aßignaripoteiiÇ, quam mera tiss libéra illiiK '\iolantas,

amp; in corrupta illa penerts humani maßa reliais ,fuos dttreti alicuiiK noui meminit, quodtunc demum fieri debiieritßed ^'la-'^dturdta nimirum innuens ,fe de xterno illo eleblionK decreto loqui, quodante mundinbsp;( '^t alibi loquitur) faHum eSf^. Et ne eo quidem contentas, addit ; lion exnbsp;y’fidicetnoßrK,fedex tocante. Ebi operibus yocationem Dei opponit, efficacem nimirum,nbsp;fitifj ^“fpleblos amp; pradejlinatosfolospertinet ( yt cap, 8. didicimtK ) ita ex mera Dei gratia amp;nbsp;ibero arbitrio dependet.

\^^^’*‘^bitniK igitur hoc loco,ab eleUione Dei (qua prima amp; propria falutùs noßra caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qtiod Je raco»

^oni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oper um reßeblum excludi. Quod enim de lacobo dtxit, ilium priufquam aliquid dicitur, ad

DeoeleHumfuiße,hocipfumißacaufa redditioneadomneseleblosextendit: erit i nifi quod htc dicitur, adfiolijK lacobi perfonam reßringere, amp; totumnbsp;ex illo deducit, euertere amp; eludere libeat. Sedqub minua hocfaciamus,nbsp;iotußP^ope yerba obßant, Trimb enim propoßtum Dei nominat, quod operibus direHe opponi.nbsp;Deinde huiiK modum aut regulam in elellione Dei oßendit, quam gratuitamnbsp;hic mundus eßetfaHa ßt. Sed amp; ipfe infra cap.». eleHionem gratia, idnbsp;dieet. ,A.dditpraterea, bELon ex operibtK ,fed ex ydcanteße quaparticula modonbsp;diligenter obfiruanda propter eos, qui Deum propter opera, qua nos fa^uros Operapra*nbsp;.^^^f^opter fidem in nobüs prauißm nos elegiße clamant, ßcq^elellionK caufaminne-conßituunt, E If hoc yanißimum commentum, quo illi Apoßo»nbsp;^''^htunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inßmular.t (quod D, Augußinw quoque annotauit ) qui ißam folutionem

tarn facile ( ßDijs placet ) foluunt omne illud, quo in huius caufa Qji, quot;fftitana ratio oßenditur, Jdt non miniK facile hoc illortim figmentum conftitatur,nbsp;ƒƒ er4 difertè excludit, amp; elellionem, non ex illls ,fed ex yocante Deopenderenbsp;temerariumfuerit, nouam operum dißinHionem comminifei, quorum alia iam faHafint^

X

-ocr page 298-

CAP. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. A P ROMANOS

/i/irf 'vero futur a fint. Et tam ta quxfecimui quàm quxfaBurifumtta hic excludî, tota niffériés abundè teflatur. Quomodo enim non ex operihus pendehit eleSlio amp; filtts nofira, pKnbsp;ta quafüÜuri eramus, nos ‘Deut elegit f ^id item de infantibus illi refifiondebunt, quinbsp;aliquidfaterepoßint^moriuntur f lgt;lumin illis quoqueopera qua nulla’vnquamfaiîtu't^^^i^jtnbsp;Titus prauiditf Tollithos (inquiunt) Deus, ne opéra mala faciant, proptsr qua dam»^^'^nbsp;tnereantur, ^udio quidem humana rationis commentumjed Vei y er bum nullum audio,nbsp;nbsp;nbsp;/x*

confirmetur, Etyt demusfoc in credentium liber is fieri, qui in feedere Vei cenfentur, daorum amp; Turcarum paruulis dicemus, qui à fadere amp; promißionibus exclufifuntfnbsp;illosimmaturamortetoUit,ne ynquam ad Chrifii coonitionemperueniantf Eelnumpropff^nbsp;mala,qua ntquefectrunt, neque ynquam faBurifunt, eofdempunirifentiemus fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/x*;

iniuftus erit Tieus,fi priujquam hominespeccent, panas exigatf Eides ergo ifios honutit^ ynam difficultatemfugiuntfinfinitas alias incurrere. Quas omnes non alia ratione compi’^y^lnbsp;tuitabimus, quamfifiripturasfecuti teneamus, omnes homines natura peccatores amp; tnort^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

tjfi, Veum auttm ex corruptailla generis humanimaffa aliquot elegiße in quibusfut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

diuitiasdeclaret, aliosautemiufioeiufdem iuditiorelinqui, yt iuflitia amp; feueritattsdiuiti^^.,^gt; pla fiant. Et hoc 7). Âvgufiinus in hocpropofite exemplo obferuauit,inter aliafic dicens :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ƒlt;

gebat in lacob antequam natus feciffet aliquid boni,nifi gratuitum mijericordia fua don^^'.^ jj!) quid oderat in Efau antequam feciffet aliquid mali,nifi originalepeccatum Tdamnbsp;diligeret iuflitiam, quam nullam tile fitter at ; neque in ifio odiffet natur am, quam bonatn ifiyùnbsp;fecerat,c^c. Tdeque propterea alicuius iniquitatis Veus accufari poteif,yt neque a editor fi**nbsp;quidem débita fua benignè remittit, ab alijs autem quodipfi debetur,l'ecundum leges exiÿ^’nbsp;autem altj de fide dicunt,quam nos habituros effe Veus pra;uiderit, cequ'efriuolum eif.nbsp;ideo in nobisprteuidit, quod tarn nobis daturus erat. ^^ia ergo ilia gratuitum ipfiittdotiH’’*nbsp;iniuriam illi nonparuam faciunt, qui turn nobispropterea magis objinBum factre conantf^f'nbsp;omißis fuperfiitioforum hominum commentis ,nos ipfuniTaulum optimumfuorum yfrbo^“^nbsp;terpretem audiamtts,quiquodhicbreuiwdixit, inpefierioriad Ttmcth.cap.i. adhuncnto^quot;^ uinbsp;plicat'.Veusferuauit nos,eir yocauit yocatione fanSa, non ex optrib its nofir is, fed exfuoß^* (fnbsp;amp;gratia,quce data quidem eif^ nobis in Chrifio Itfu ante temporaficularia. Firmiter er^' Ànbsp;tntis hoc nofir afalutts principium,amp; quia nihil in nobis ei^, cuius refieSu not Tieiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hJrif

ejfeilu nos Deus

vettn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^e Ota entmn viranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itv.j jainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« n Chrifio Iefu,quifi‘gt;iEf^tgt; )

infitos feruat, amp; ad omne opus bonum idoneos reddit^ Illi debetur benediClio, honor,glor^

» {

I

omne hoc illius gratia tribuamus,€x qua nosprorfits indignas elegit in i quot; ~

fias in seternum, ,Amen, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

H O M I L I A LI.

Quid igitur diccmus^’numiniufti'ti'a cftapudDcumc’Abfit, Na*’’ Moifi dicit : Miferebor cuius mifertus fuero : £C commi fcrabor queinnbsp;commiferatus fuero.Itac^ non eft uolentis,nec}j currcntis,fed miftrcflnbsp;tis Dei. Dicit enim fcriptura Pharaoni : A d hoc ipfum excitaui te,nbsp;oftendam in tepotentiam mcam, amp;utpra?diceturnomenmcuininnbsp;tota teria.Ergo cuius uultmiferctur,quem autem uukindurat.

DOcuit hucufq^ Taultts , eltlliontm 7)ei,quie nofir te falutis principium eFf, nori ex cit neratione , neq^ ex operum noflrorum meritoaut dignitate, fed ex aterno Veiprop^Pnbsp;dere,quipriufquam aliquis mortalium exifieret, eoselegit, qtlos infuopeculio tenferenbsp;tue hteredesfcribere dignatus eSf^. Finnautem ifiittsdijputationis hie tilt eif,propofitu^,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdp

retundat, qui yt generis fui prarogatiua amp; operum Itgalium fanilimonia gloriabantur. quas gentes omnes tnfolenter contemnebant, adhtec Vet fœdus y na cum omnibus tlhii^ pnbsp;omnino abolitum iri putabant, fi ipfis reieilis gentes ad ecclefia amp; falutis focietatetnnbsp;tur. Ideo exemplis (xprimagentis eorum origine defitmptis yfus efi,quibus quoddoctre

-ocr page 299-

H O M I L I A L T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ili

J f primo qttidém Jfmatltm Ifaacttm deinde Efauitm amp; lacolum froduxît^in ^uî-’ ftti lietra amp;^r4tuira DeieleSHo euidentißime elucet fquandoillii nondum natif,cùmnt^uelfoninbsp;ntque ntali ali^uidfeà^ent, lacolttm quidem Detu ftn^ularifauore complex ta e^^, Efatium yeronbsp;^fromißonum amp;fttaerts ßtificietate exclufit. Ex his autemgeneralifdo£lrinapetideief,(tiiMnbsp;ttiatn in ecclefia magnuf ^ftif ei^ : ne quid in falutis negotio yel natalibui noßrü y el operni»nbsp;'*'gt;frorum meritif tribuamui: fedJôliutTfei gratia fidamuf ,quinoîin Chriflo elegit prhijqiiiiqgnbsp;priufquam hic nytnduf exifieret, Qui hoc probe tenent,ij amp; coram 2)eo humUiantur,amp;nbsp;^^”*^^tntnortalium prafi contemnunt ,ßmulqj certum amp;folidumhabent falutùfuafundamen-omnigenere tentationum tuto nituntur : perpétua interim fiu^uantibuf omnibtu alijs,

‘ fliants amp;ßilutts caujàj in femetipfts quarunt^

J fß^^^^‘fndoißapradicantur,moxcaroamp;ratio humana tumultuariincipiunt, Ferre enim non Muer^ariorvm quot;^oi^ritatem referantur, amp; totuf homo operumfitorumnbsp;nbsp;nbsp;dignitatttfltts ^Üs^onss,

yr U in yniuerßtmJpolietur.Et quàmuit quihif affeBibui reguntur, non aliudquàmfitamglo^ j’«irant,attamen Dei nomenfratexunf,amp;tam iuflitia quàmgloria T)ei 'vindicet haberi 'Vo-^^%j^lt;ffiiones amp; obieHiones infnitas proferunt ,quibuf non modo doBrinam hanc eleblionûnbsp;^^^^flinatioti^ oppugnant,fed tantumnon ab ipfi l)eo confiliorum amp;faBorum omnium ratio»nbsp;.y.^gnnt, Eo autem non aliudproficiunt, quam quadfeipfosnunqudfiniendü quafiwnibttf.cettnbsp;, ‘’pyntliK quibufdam implicant,ex quibuf fe nunquapoßea explicarepoffiint.He quid ergo nobisnbsp;haccaufa cognitu perquam neceßdriaiPauluf obieÜiones aduerpiriorum pracipuas adducit,nbsp;(tgf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confinentur,amp;itaadeasrejpondet, ''vtnosin Dei ycluntateacquießeredo-

hot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facra fcriptura libris reuelauit. Debemuf ergo nos quoq^ ad ûïuis exemplumin

nequidinueßigare autfiire'Velimuf^quodnon exprefùmhabeturinfacrù ^^rioßtati amp; audaciafua eo quot;ffq^ indulgent, “vrplusfipere yelint, quàmßiritutnbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuenit quod Solomon pradixiti'vt à gloria diuina maießattd obruantur, quam altius

nttn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijsautem^quaßripturadifertè rradif,eeli nobif abfurda yideantur, rationem ta~

iiî'\i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnem [ubijciamusperßdei obedie ntiam: qua fola efficiet, ytßne offenßone in

humana acumen paper ant,

ev ' ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inprafentiprimant obie^ionem, quam Äpoßolus ingenueßbijpß opponit,ne N«»» iniuflitiit

aut dolo mala multa dißsmulare dicat, qua in huiua caufa tra£latione ex» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dfuf

raiP * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim* Omdergo dicemuf^num iniußitia eß apud Deum^fioc aute ex carnts

ore proféré, qui illam fee uti, Deum ex fuo ingenio aßimant, tir ijfdem,quibus ^i^trtßribtent, fît enim cùmaudiunt, ilium ex ijs qui eiu/dem loci atq^ordi»nbsp;ff r^^fffuia parts fuut, alios quidem eligere amp;fauore immenfo profequi, alios autem reproba»nbsp;iniHrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^f^fOmni operum, qua yelfecerunfVelfaUurifunt, reßellu: hoc ßne manifefla

docent aut fintiunt, ex Deo tyr annum in» 'Phalaridetrudeliortm fingere damant. Et ne quid prater rationem dicere yi»nbsp;eojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuper de ECauo amp; laccbo diSla funt ,fic colligunt : lußitia munusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijs,qui

^noh nbsp;nbsp;nbsp;^^^^°*^^ilt;tprtresJune,pariapramia tielfufplicia rétribuerez Efauus amp; lacob ex

tnatrpfVteroßmulconcepti ,priujquam yielhonum yel malumfecijfent ,eiuf» quot;^truni *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, adeoque per omnia pares fuerunt : Ergo 'vtrumque Deus adoptare, yel

oua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debuit. Et cùm eadem fit omnium hominum conditio quoad natur am yitiofam,

,^^^’'^”’^p‘trentibuscontraximut,eodem etiam iudicioergaomnesprocedere debebat Deus, fedfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fauorefuocompltlli,'velomnesfuoexitiorelinquere. ^odciimnonfaciat,

Ptrr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) alios- quidem fibi deligat amp; feruet, alios autem in interitu relinquat, y tique

‘^'-^^P^utor efÇ, amp; non aquo iudicio erga omnes ytitur. Hac ( inquam ) olim Faulo gLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eadem nobts quoq^ obijciunt, qui doSirinam hanc eonfutare inßituerunt»

orif ^''^^ons audacia amp; temeritatts humana argumentum, qua fit, 'Vt ipfum Deum itt ilium fimulatquenbsp;fortsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impia ora amp; effranes lirguas laxentfi quid non intellgiint, quodillefacit. Er»

entern amp; ignorantia huiuspracipua eli^ caufa, quod yniuerfitm hoc ele^ionis amp;pradeßinOr^

X »

-ocr page 300-

CAP« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P rs Ti A D’ R’0 MANOS

iion^ iitàntt negotium iumanit legibut giiiejnari amp; fecvndtim iufiitilt;e /ifirilutiux reguh^‘gt;^‘' minifirart oportere futant î alttu^ ajcentlant ad conÇyderandam quot;Det maieflatem amp; ideramtnbsp;gendi foteßatem,^ua neq^ legibtti noßris fubijcittirynte^ dlum alicui debitor em eße finit.nbsp;Im nonßneßomacho obieUionem ißam reijcitßicens : ^bjit*, yt exetratione fiotim ^ttàmnbsp;dignitmeßeoflendat. Terindeenim hoceS^, acßdixißetZ fmpiumamp;nefas e/Çêfiaeres,tdtjlt;‘nbsp;-^ogitdre^nedum '^erbü eloqui:amp; yt abanimü Chrifltauorum eiußnoduogitationesalienißi^*ßnbsp;debent'.itaauresquoq^adtalia obturandt!eßunt,ne aliquidaudiant quo Deiomniagubernanfnbsp;ßitia in dubium yocatur, Attamen mox ffropter eos, qui inflitutionem admittunt,amp;protnue^nbsp;curabilesfunt,reßonfioneminßituitdiligentem ^qua ^eieleSiionemfimulatq^refrobatio^nbsp;iniußitiie culfa hberat.Sunt itai^ reßonjwni^ autfilutioats huimpartes dute^quarum pfiort ‘nbsp;amp;fi,alteradereprobKdißerit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

ileätonkeauf. /»primaiele^lionisjupremacaußmßufundamentuirilibera amp;gratuita “Dei fa prima eft, ßittät,yt indeeuincat,eam no debere adiußititelegesreuocari^ quxßexaU'e obßeruentt^nbsp;Drt mifericor* Jia »e inter homines quidem locum aliquem habere poterit. E.t poßit htc argumentunbsp;mari'.f^uicunqjahquos fuamifiricordia amp; gratia dignantur abj^alioruiniuriaßjnbsp;reprehenßone aliqua dignifunt^fid laudem potim merentur: Tietts dum aliquos eligit^eorunbsp;ita^'ytt interim nullam iniuriam faciat illfs,quos relinquit in exitio, quod Uli proprijs peccalßnbsp;runt:Ergo nonpeccat DeuSiamp;preedicaripotiiadebet eim bonitas,qttihumanogeneri innbsp;perditoaliqua rationeconßltum yoluit.Ei^hoc argumentueuidens amp;ßltdum. ^niotnbsp;muni omnium confinßprobatur,amp;qui earn admittere nolunt, ij inter homines quoq, ornßnbsp;^uitatem toilettenbsp;nbsp;nbsp;author es erunt ,'ntßtmmum im ßtmma fiat iniuria. 'Minorem yttonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

ipfa diuinte natur a conditio^qua libera poteflate in omnibm ytitur,neq^ ea fioliari pote^’”'‘ iji* rerumcreatarum ordinem yelts redigere. Caeerum Taulitsnon hoc modo argumentunbsp;yt tnaiorfit eim ytsfipfum T)eum de fe ißa loquentem inducir,amp; huncolim ^oifi dixißgt;nbsp;loetu Exod.p. ferebor cuim mifiertmfuero,tomijerabor quem comifieratm fuero.Habentur hac yerbanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

ybicolloquiu J^ofis cum Deopoßaurei yitulihißoriaminflitutudeficribitur.7eccau(ti^^f‘^^^^gt;iß tetotm populus ynàcum Semoribm türpontificejuo Aarone., ideo^ Tyeus ilium abdicatenbsp;iierßumperdsrefiatuerat-Tro illih ergo tntercedit ’^vlofisf^ ybipoß longam difieptatioi^^f'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

ipfisreconciliatüeJJeyidetjCupit de eo certiorfieriperjingularemaliquam DeiapparU^’ tin dicit: Oflende mihi quafiogloriam tuam- Cui rejfiondens Dominus ait: Ego cor am tlnbsp;dam omne bonumeum^amp;proclamabonomen fehou«cordte,amp; mifiereborcuiusmifierfii^J. Àrnbsp;Quibus yerbis ita je illdpropitium forepollicetur^ytfimul fe nemini debitiorem,neqjinbsp;fuam y Ui obßriSa eße o/fendat, quod^ lUapro jita bona amp; libera yoluntate yti yelitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

peculiari gratia cotrplebli decreuerit. Facit ergo locus ißeplurimum adprobandumi^’^^^^ß^^ huius traflationü Fauluspropofuit,Deum ludad quidepromißiones dedißegeneralehß^*¦nbsp;Jingulisfidemfuam obßrinxiffi,yt nifi omnesfimulpromtfiuèferuetjlla intercidißiauf^^nbsp;eße dicantur.Hoc ipßm enim dijerte Deus inprafenti tefiaturßum Ifraelitts fub ^lof^nbsp;diam fuam eaconditione promittit.ytfibi integrum eße y élit earn adeos rejlringere,quoi * bsl^^’unbsp;terts dignatusfuerit. Debemus ergo ex ißafintentia duo colligere,qute in trabîationebatnbsp;quam debent excidere.Trimumßolius mifericordice Dei donum eße quicquidboninbsp;mus. »Alter um, mifiricordiam hancpro illiusarbitrio dißenfari, neq^ yllts legibus ejj^^nbsp;ideoque nullam illius caufam confiitui debere-prater mer am Det yoluntatem^ qui Xnbsp;feretnr fytpoßeainhuius loti conclufioneFaulus difertè doiebit. Et cùm'^ojemiiinbsp;uiße, nequein familiariillo colloquio in cauftsißius cognitione yltertus ptogredi pol^V.^ff\^nbsp;mus, inexcufabilts juerit nofira audaeia, fi tpfi plus qutddam fapere amp; Del arcana a^nbsp;tart yelimus » Quoad yero loci huius Jlatum , nos ex ißts omnibus ad hunt monbsp;mentabimur contra eos , qui Deum ceuperfonarum atceptatorem alicuius iniußttt^nbsp;re audent : Faria paribus reddi debent in ludicio, ybi iudex eadem lege omnibusnbsp;»At in falutts negotio non iudicij feueritate amp; rigore agitur ( quia fi hoc fiait, omnll j'',nbsp;Jed ex Dei gratia amp; mifericordia totum ifiud negotium dependef : Ergo non iniujlfii

-ocr page 301-

L I.

H O M I L I A L I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj

i quot;^gt;^1 in exit io relinquat. ToteS^ autem ad fleniorem lii'.iti^ lt;ili'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accommodari farabola, quee ‘\iatth,i.o. de operarijs habetur, qui etßalij

¦gt;tarnen mercedem àpatrefamiltas acceperunt. Quod dim ijs^qui à inJi ° txorfi totiui diei afium amp; laborem fuflinuerant, iniquißimum yideretur ^ tir ideanbsp;^^niut ffn-rent fe poflremd pares cenferi ^ni illorutn dicitur z Amice, non facio tibi iniuriam,nbsp;»Iff«/» ƒ Tolle quod tuum ei^-,amp;abi, Tolo autem huicneuißimo dare,nbsp;^i^^^ finihi in medfacere quodyolod An oculits tuus malu^ eS^, quod ego bonuanbsp;fiinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pramij aqualitate dicatur, non minus tarnen ad totum diuina ele^iond isrgrade-

^le^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accommodarigotefi^. TLemini enim iniuriam facit T)eus. TLam qui ab Ulo ne-

T)eus accipiunt, «ternte nimirum damnations fup-^(jj^^^V*'^^geccatoribis deberiiOmndfcrigtura docet^ Si qui yero ex communigenerd humant ’¦«’tio ’‘'^^^^i”^^ntur,id fine aliorum iniuriafacit ‘Deus^cuiin fud licet quodlubet,Etß quibisifianbsp;animißtimalignitatem amp;inuidiamprodunt eoipß, quôd ‘Deibe-l^ntinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fummd laudibus yehere, amp; cum quot;Dauide dicere debebant : Si inuenero

'Domini, reducet me,amp;ofl endet mihi tamfe quàm habit aculum fuum : Quad fi ^°^e^mihi beneplacitumintezpraflofum, faciat mihi quad ilU bonum yifum fueritt

^«diamus,qui ex Dei 'lierbd ad Jvlofim di^ld conclufionem hanc infertz Itaq^ non No« efiuolefts turrentdfed mifirentd Dei, Duo nominat^quibus omnes homindfacultates corn-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eurren^s

'voluntas^quce animipropenfionem cumfiid def^derijs continet,quibus ^‘ttura eoferuntur, ytfibi bene eße 'velint. At non prodef^ illud, neqj adfalutemnbsp;illudbonum amp; ^eram eiusconfiquendi rationem exnobsipßsyidere 'iSFnbsp;tnrßs ef^,quo 'ymiuerfumfalutd adipifcendaßuMum^omnefq,,nbsp;homind conatttsßgnißcantur. Eaaute ‘^detaghora frequenter ytiturin ijs»nbsp;^otinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aternte negotium faciunt,,quia illic amp;ßtdore multo ör continuogrogreßii opts edf^t^t

‘^^d^^piße,admetam quot;pfiq, indefeßo fiudio contendamus. At in eo quoq^ nihil nos efficere ait, °nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dcogitandum quidem idoneifumttsz amp; quodquot;^tnum hicprodeS^(yt nimirum

*'”'‘0?! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc ipfi nonpoßfumus, niji diuinitis detur: quacunq, autem ex noflra in-

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura inßtas facimus^ea nihil nos iuuarepoffunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo Pau

hoc negotium,non ex noßra yoluntateamp;fiudioßue aBtonibtsfed ex mera Dei j ^^P^^dere. Quod ipfum in Efaui amp; lacobi etiam hifioriapulchre figuratum fuit,quandonbsp;^^^ediSlionemagatregromißdmaccigiat,inyenatione fatigatuti ciim intereabene-^'gt;lt;lip‘'^^°^°‘^etur ,cuiillam Deusiamgridemdefiinauerat, Sunt hac diligenter obferuanda, non Sn uelmoJicu.

'’dJ' imperitosplaneogerumfuorum iaüatores, '^erumetiamaduerßusacutiores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

noflrarum '^irium defenfores,quiytgratiaquoq^gatroniquot;videanturihanc qui-ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necefiariam eßfi fatentur,interim autem modicum quid in nobd eße aiunt,quoplu-

^'^’^^fis^ntia adiuuemur. Adeb ambitiofa eSf^ homind natura, yt nouasfubinde ra-aliquam in falütd negotio gloria gartem adfe transférât, ne totam y ni Deo Sedagedum excutiamus modicum illud, quodUliimmodica ambitions tanto-fit, oportet aut intelligentia aut 'voluntatd parsfit, Atqui intelle^usnbsp;P‘«funtfiiritus Dei myfieria ifiafagientibus huitsfeculiabfiondita eße,nbsp;^ßrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tduntas autem non niß ad malum grog endet, amp; ideo Dominus ßgmenta cor-

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ub ineunte atate.Quidergo in nobd reliquum e^ boni, quoddiuinagratia

‘'d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j eit non totum,quantum quantum eSi[^, gratia donum fit f Quin igitur il-

non4occinimts J Quidhabes quodnon accepifii f Quodfi accepifit, qüidglortard ^t^'^'*^focordi^^^^^°^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tolligat, nos ex'hominibus truncos aut fiigites face-

t^adieo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noxia magifiros eße. Scimus enim hominesfinß_amp; ratione amp; quot;Volun-

\^-ls y'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ftm omnibus in falutd negotio nihilgrofici dicimts, niß in illd agat Dei

^^^{tlla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;yioluntates noßras inclinet, non inuitos, aut etiam nefcientes, trahat,

‘^^gt;Plt;‘emadmodum in truncd amp;fiigitibtsfieri yidemus. /dem quoq^ nos deßdes amp; otiofit

3

-ocr page 302-

CAP, IX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

efje nonpdtitut‘,feJmouetfotitss, yt ordini falutit diuinitusprafcn^to nos aaomodttnuf, tem noflram oferemur atm timoré amp; tremore^amp;c,

Rf{)roamp;dtio ÎU 'Tranfeamw nunc ad alteram rejjionfionts Paulina partem, qua de reprohtf tir luflrat gloriam plusnegotij eîl^ humanie prudentia. 3gt;lam ytfacile concédant omnes^ laude di£H‘gt;f’’Tnbsp;T)ei mifericordiam,qui indignos amp; exittum meritos ex gratia eligit^ijfdem tarnen durum amp;nbsp;yidetur^fiquemprateriri amp; reijci audiantJdeo hos etiam exemple exjiripturif defumptocotiiff’^nbsp;cit,ex quo argumentum taleformari potei^l Qutecunq^adjlluJlrandam nomintsJ'uigloriam‘P‘^nbsp;facit^ea reSlt amp; iufiè ab eo fiunt Z T^probatio damnandorum facit ad illufirattonem nomin^nbsp;Ergo iufl'e eos reprobat,neq,ideo alicuiuóiniujUtice debetaccufari,7)e '^'laiorinon efldubiui^ii^^nbsp;totius firiptura confenfu confirmatur,qua hominem ad hoc creatum eße docet, ytperipfum 2)« ”^nbsp;men illufiretur. '^linorem ergo probat exemple Pharaonn, quo ytx aliud extat^tn quo horribii^'^^^nbsp;diuincefeueritatK argumenta inueniripoßint. Hocautem itaproponitt Dicitenimnbsp;raoni,id ci^yScriptura 7)eum Pharaoni ita loquente introducir, ^d hoc tpfum excitaut te,^^ '‘rnbsp;dam in tepotentiam meam, amp; yt pr/edicetur nomen meum in tota terra. Extant yerbanbsp;Exodicap. tir quia per fe dar a funt,res ipßs confÿderabimuSjquce Hits continentur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Pharao excita tus à Dro.

Pharaonis fx« T’nwo ipfe f)eu4 Pharaoni dictt*, Âdhoc ipfum excitaui te, Ebiprobe tenendum quodegt;‘r. enipltvm excu* gularibw exemplesfubinde doSrinamgeneralem deducif.tir idquidem non temere,quandonbsp;tudieijsßdßbtjpß femper confiât. Jfits ergo yerbds author reprobationts idtm^qui amp; eleHiorH^nbsp;ditur^ ï)etn nimirum'.in queJi caufam queeras^non aliamfiatuerepoffimut^quàm yoluntaten’Jf:nbsp;tir quod ita Uli placet^ cuittf iudicia omnia ßnt iufiitia amp; yeritas. Eidimw illud nuperin Mnbsp;exemplo,quem,priufquam ydbonum yd malumfecifiet,Deo exoßm fuiße dixit.,quiinteriit* Inbsp;bum ßmiliter nulld operum meritd intercedentibus dtligebat,Et e hic probe obferuanduttgt;ßnbsp;citandt yer bum, quodfeioli quidam tnterpretationibui ex Hebrteoru grammatica petitbsnbsp;fiudent:quafi yero Paulin Hebraa lingua imperittn temere à LXX.tnterpretum translation^nbsp;teffirit,qua tunc in omnium manibw yerfabatur. Voluit autem hoc yerbo yti,ne qubsnbsp;temere exortu,aut otiofa Deipermtßtone eo yfq^prcgrejßm eßeputaret. Et enim fuos eltgtfnbsp;tir ea in illbs agit,qua ipfos adfinem defiinatum perducerepojfunt : ita alteros illos idem tiltnbsp;fimulq^ excitât cos,yt ipforum opera ytatur in ijs,quaper eosexequi decreuit. ^Ueq, defolo jnbsp;ne fia lecutiohabeturdèd multa fimilesinjcripturbs extant.Sic ^edoscontra Dabj^lonet»oo“^^^nbsp;re dicitur,yt in earn omni crudelitatbs genere defauiant,Iß,i^. Iere.^\, Et idem Senna(bt^[^Ânbsp;yirgam furorbi fui ejfe ait, quam ipfemanufua teneat amp; regat. Et Pfalm.iy, impijnbsp;dicuntur^quta eorum opera in fubs ludicijsexequendd ytitur. Quorum confyderationemotV^nbsp;men fcripjit: Omnia operattts e[^ Dews propter feipßm,impiumquoq^ ad dtem malum‘[db^y.f/iinbsp;ßfiamttc^neq, meueamur carnbf ratiombw, qua dodrina ifia oßfenditur, 2damßillam*lt;7' ßnbsp;nullusßdei Chrifiiana articulits doceripoterit,ciim in omnibus aliquam errorbsautpeaattlt;gt;^ ¦11).'nbsp;nem caro arripiat,Et quia hac inferipturts traduntur,minimefuperuacaneamfednecßßt^^fiinbsp;primbs putabmits eorucognitionem, 2lam yt multa alia omittamus, magnus Ulins yß^ ynbsp;monet,ne yd multitudine impiorum, yeleorundem contumacia terreamur, qua yeritattnbsp;reludantur, Quia enim illos Dens excitât, amp; eins inflrumentaßnt, qui nos amatnbsp;minime timendum (il^,ne nofiraßluti incommodent. Tdam inuitilicet amp; infeij reguntur^t Ànbsp;manu Dei, ne pro fualibidine yltra fines abillopraßcriptosgraßaripoßint : quodinPquot;^nbsp;exemplo facile ytdebunt,qui eins hiftoriam non ofatanterperlegerint,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ft/t'

finis iii quem Pharaoexcita'nbsp;tut.

Et hue facit finbs diuinidecreti, quem in illo excitando Deus reßexit : Etofiendatfitt^ quit ) potentiam meam, amp; yt pradicetur nomen meum in tota terra, Fadum ytrumqf rnbsp;riam.OJlendit enim in Pharaonepotentiam fuam Dominus mirißce, quandopopulum.^(Sinbsp;illo inuito in immenßm auxit : quando conßlium Ulins de occidendbs illorutnfiUjs per objitnbsp;obfeuras er imbelles faminas, turbauif, quando occulto conßlio eßfecit, yt ^ofes iTinUttSfl'nbsp;expoßtus per Uhus fiham feruaretur, amp; ipfe eum quaß finußo foueret, qui de ipßgt; rnbsp;rannica crudditatts panas ßmpturus erat : quando portentbs amp; plagbs inaudtttsnbsp;gyptum terruit: quando ad extremum yfque reludantem coegit,yt populum dimisttff

-ocr page 303-

H O M I L I A LI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114

’ tni^ue Ï^atlitai ^ui^etnper marif ruhri yatïum faluos traduxit, ’Pharaonem yero cum ex-ß*^ eiufdem fluSm horribili amp; prtM inaudito exemple oppreßie, Ita yerb 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^eipaßim in omnibus terrib pruedicareeur, quod 3^cbab^ meretricdf yerba

Sï (tiutores abunde docent : fed tir hodie exemplum boe diuime iußitia nbsp;nbsp;potentia in ecclefia an-

h 'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fneoenimapparetinonim-

^^P^^f^^^^fos^quicunqueTharaonbs mores imitantur, Conßititur item iTiiß' quot;»tritasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eccleßamfuam benignè reßicit,amp;eandem tune quotj^fecundtim pro-

ß'f amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Iberat^quando nonaliquafalutisßes reliqua yideripoterat,2donergo tyrannicofa-

ßam potentiam Dew oßentat,fedita cum reprobbs illis agit, yt amp; ipßmpleniuf P^ttate melitssproficerepeßimui^ Itaque nemo ilium yel iniußitiee yelcrudelita-tmi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debetJèdadeum binemomniadiripamus ..quem illiin Tharaonis reprobatione amp; indu-

^ß^^pofitumfuißiaudtuimus,

li!ilr^°^°”^^^dit locum bunc Taulus^Ergo cuiwyultmiferetur^quemautem yultindurat^f^- tleâio ^d liberam Dei yoluntatem reßringi, amp; nullam aliam caufam afferri, quanbsp;tnntus jdpoßoltu acquieuerit^nimitim arrogantes amp;ßultieruntyqui ttoluntatemnbsp;’¦'(.«(i, ‘^^’’^'^^ria^rofundiuifcrutariyoluerint. Eß tarnen aliquid dietndum de reproboruindura- refertur,nonnbsp;^0 ƒnudam permißionemfingunt,amp; ne Deum malt alkuius autboremfaciantßouinbsp;nbsp;nbsp;tites otio-

^‘litt^^!f!ßßdemfaciunt,qui relibldsgrauioribus negotijs interdum adesnuiuiaÆthjopica diuer-l(f ^iculi omnino homines qui de Dei iußitia tant opéré laborant, qua pa trends nullds opus ba-y««w officiumJècurè negligant^Sed ytpermißionem tllds concedamus non tamers maxime terTet,effugiunt, Islam per mtßio quoqjaliquayoluntatds ffecies es^, amp;nbsp;di}(f^'‘^*‘flinoyelimmihi reßtondeanty l^olens ne an inuitus talia Deuspermittat f Siinuitumnbsp;^fi^^dant quds Hießt, qui inuitum cogéré poßit dquot; Sin y ölens permittit, non pottrit hoenbsp;(quod illifolent ) humants legibus cum illo agere yelimus, ‘Poteratenim illenouas men-quot;»tiluntates in bominibus creare: quodctim non faciat, eadem culpa tenebitur, quailli.

'^tr^l^^^‘‘b^tupiu)it ,quibus indurandi amp; exaecandi yerba in hoc negotioduriorayidemur. E’e ^^^trpretationibus Deiiußitiamnontuentür, itainterim illius omnipotentiam amp;proui-^dieprgciptiadiuinitatisproprietatesfuntjinpericulumadducunt,de^Ulis dubitaredo-’'iijLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ôdneque nobisprodeb^,ßfcriptura locutiones molliantur, quibusßiritusfanUus hor-

eßeHum in reprobis defcribit, yt in nobis illius timorem amp; ardtntius obedientia Inßßamus ergofcripturet yerbis, neque dubitemtts, Deum in reproborumanimisnbsp;ß*^iudicio, quteadillos indurandos faciunt. 2d.eque tarnen ideo ipfepeccatum facit,nbsp;prtecipuus author fiÇ. Ä'OMfMi»» Hie nouammalitiam animis eorum infundit,nbsp;'^^^^Hlic delitefientem occafione aliqua inßucem protrahit, y tea ad fuumfinem deßina-Itaque indurationis caufa non extra impios ePf, qui fuapte natura Deo relu-^^fi^^trepergunt, quam diu hic eos nonpeculiari fauore dtgnatur. Etyt alibi diximus,nbsp;^b^ff^^^^^dinfuperioriaêris regione fieri folet,ybi àcircumfu/ô calort nubes frigida per eivlt^nbsp;^inilnbsp;nbsp;nbsp;^°^^^fißntur,yt tandem grando indeprodeat, amp; tonitruafiant, atquefulgura cumful»

dra rrittgisa Deo yrgentur impij, tätbene agendi occaßones ßbi propofitasi ^‘*P,is ßemunt amp; aßuant, ideoq^ digni funt, quos omni gratiaßoliatos Deus in re-bg( , ^fritem tradat, yt ybi impietatis menfuram impleuerunt, illi iußas peenas exoluant. Etnbsp;Ebaraone, Caino amp; Saule multis^ alijs accidiffe, feriptttra non obfeurenbsp;bis ergo de ijs iudicare dißamtts, qui Deo pertinaciter relu^antur ,amp; ex eo deterio-amp;pietatis occaßonem praberefolet. Oßenduntfe reproba mentis ho-*'’¦gt;»1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligentibus accenferidebere,quibus omnia adiumento funt inbonum^ Tn-

gt; qui ciim tales eße norit, nihilominus ea agit, ex quibus illi peio-dillum eS^ ,per illos gloriam eitts Hlußrari, amp; eundem plerumque °^^^f^^'^uesitadirigere,yt ßuorum quoque inßitutioni amp;ßlutiferuiant.EtquoadH-gt;^^dura)jtur quidemaDeo,fednon prater meritum,ciim natura corruptißnt,Damnan-‘lt;(n} non immerito,cùm ex propria amp; innata malitiapeccent,atque fubindein peiusproficiant..

X 4

-ocr page 304-

c A P. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST» AD ROMANOS

* w

Torro ißorum omnium hic nohis eflo, yt primo qui^falutM noßra fonteî a^noßarn»!^’* gratia contineri, amp; proinde nihil tribuamtu noßrorum operum meritti, Deinde diuimejtiju^'nbsp;ßeueritatK, quee in reprohts elucet,cojideratione excitemur ad timoré Dei/Vt ei obtemperemv^'^^nbsp;ties item ele^lionts amp; graticeßte ßgna nobis Deus offen-jex Ulis conßlationem petamus^nequinbsp;temus deßlij Dei leßu Chrtßi merito amp; yirtute, qui yt noßra ele^ionis quaß ftmdatnentuti^nbsp;itafuos nouit,amp; neminem eorum ex manibttsfuis tapifinite lllidebeturbtnediÜioji honornbsp;poteßas in teternum» Amen,

V. Ci l -L 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lir»

Dices ergo mihi : Quid adhuc quiritaturf na uoluntati illius quis reftitit Imo uero o homo, tu quis es qui ex aduerfo refponfas DeO'nbsp;Nurn dieet figmentum fidori, Cur me ficfecifti cquot; Annon habet potC'nbsp;ftatem figulus in iutum,ut ex eadem mafia faciat aliud quidem uas adnbsp;decus, aliud uero ad dedecus c' Quid fi uero Deus uolens oftendercnbsp;iram,amp; notam facere potentiä fuam,pertuh't multa longanimitate ua»nbsp;fa iræ apparata ad interitß: Sd ut notas faccrct diuitias gloriae fuaeergAnbsp;uafa mifericordiaî,quæ præparauit adgloriamj’

POßquam ’Pauluiy'vt îudxorum fupercilium deprimeret oßendit eleStionem Dei mante rationem, non ex natalibus amp; carnis generatione pendere, fed ex mera^rati^nbsp;nbsp;nbsp;y

’noluntate Déi^qui etiam illis reieilispromißiones ßtas irritas fieri non patiatunmoX ob'ti^‘'‘”ipigt; reßendere ciepit quas carnis ratio in hac caufa mouere fofit. Et nuper quide cum Ulis cÿhnbsp;urn iniufiitia amp; tyrannidis infimulanr,fi ex eiufdem lociatq^ ordints hominibus^ abfq^nbsp;reße^u alios quidem eligatfflios autem reijeiar, Quibus ita reßonditt'^t docuerit,negotiitnbsp;non debere ad humanx iufiitix leges reuocari^qux inter homines obferuantur^ciim totuni

Dei mifericordia amp; quot;Tioluntate confißaf.quarüm ilia quide nullius iniußitixaccufaripofiUi^’^ ƒgt;' libera amp; nemini obßriHa adhxc omnis iußitix régula fit ynUu atq^ omnibus numeritnbsp;quibus poftremo conclufionem intulitiErgo cuius yult miferetur, quern quot;^ult indur at.nbsp;nos admonere ’noluit^yt omifiis quafiionibus^^curiofis amp; temerarijs^ in Dei 'noluntateacqt^^Tnbsp;Si enim tantus Apoflolus^qui amp; yas eleiiionis fingulare fuit^amp; in ceelum tertiumnbsp;ineffabilia audiuit, in huitts caufa traBatione ylteriusprogredi noluit, nimium certe injO‘^ ¦ Anbsp;arrogantesfitntiquotquotfibi plus illopermittereaudent.At non fufficiuntffla humanx rs(\'‘nbsp;tunc imprimis tumultuari incipit ,fi quos à Dw negligi indurari, adeo^exitio dejii^‘^‘^^nbsp;Tunc enimpromißiones amp;prxeepta Dei^qux infaerts Uteris habenturycum ißa donrifitt^'^’^lnbsp;homines imperiti^ amp; ft hxc noßrafententia y erafit, Deum ßbijpfi contrarium effe amp; nobifi^'^. 'ßinbsp;re clamant:multa item alia congerunt, quibusculpam damnationisfux omnem in Dt^^nbsp;yt qui crudeliter nimis^yel etiam petulanter nobifeum agat.Quapropter Paulusalteranif .^^^if'nbsp;nem a^ert,qua omnia ilia comprehendit, dr adillam quoq^grauiter reßondet. Qtfi locusnbsp;, tilts confiderari debet, qubdbreuem amp; irrefragabilem omnium eorumfitlutionem confiufhlnbsp;nis rationi in toto ißo negotio cumprimis abfutda amp; iniqua yideripoffunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

Cur Cirus qui~ nbsp;nbsp;nbsp;Initio aduerfariorum obieilionemproponit,non minits impiam amp; alienam à religtoufj

ntetur deho'.’ dacem nbsp;nbsp;temerariam.Quid adhuc quiritaturDeiisi”Elam yoluntati eius qiiis refiitif- ( ß}

^èta^ufe^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grata yerba, quodquida contra omnes aliorum interpretationesprobe amp; reileobfif ß

cotripiatf * nbsp;nbsp;Atifia obijeiendo ad hoc refpicerefolent prophani homines,quod Deuspafim apudpropheffi

dxorum contumacia amp; ingratitudine, imprimis autem de impio falutts contemptu conquer^ nbsp;nbsp;ß

lios educaui(inquit) dr euexi,ipji autem perfid'e defecerunt à me, Agnofiit bosfuumpo/fijr jffi' afinusprxfepe herifuit at Ifrael non agnojcit,populus meus non intelligitJtemiObfiupefif^^nbsp;horrefeite Ct y ehementer exarefeite^ quoniam duo mala fecit populus mnus, menbsp;aquarum perennium,amp;/od€runtftbiputeos,puteos(inquam)pertufos,amp;c,Etrurfussp^‘^

-ocr page 305-

H O M I L I A LIT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lâf

^ropletani'.E^uUem ciconia in aire nofiitßia flata tempora:tur(ur, grus amp; hirundo olferuant tem fiu frofeHionis fua\atpo^ulus meus non cognouii iudicium ‘Dominijamp;c, Quibus imprimé addipo~nbsp;ttrant bei) in qutbus ^uaß iure cum ludaé a^urui-, eos in iudiiium citâtfOr aBionesforenfes infii^nbsp;tHÙ:lt;iualesin Tfal.^ o.^Hch.G.Ifa^^o amp; alibi babentur^E tipfum Chrißumin euangelio non femelnbsp;‘le ihù con^tteßum fuijfe legimus. Ex ijs yerb impifeeu mahefrugé filij,refßonfandi occafionem ar-tgt;liiunt,amp; clamant:Si negotium hoc omne à libera 'Dei yoluntate dependet, amp; ü cwus yult mifere-yeri) yultindurat ,^uo igitur iure de nobé quiritatur f cur item nobé ob ea ^ucefacirnttsnbsp;fwetnfeiPcitr accufatdaut etiam ^mnat f Denique ^uid opits e^ nos legibtts jpriecepté,do£îrina,nbsp;^°'^^tiQnibui,correption!bus amp; miné obtundid^iritandi amp; fuccenfendt caufam habens, ^ui fuamnbsp;^‘«ntatem contemni amp; fua décréta yiolari yident. igt;it ^ué noflrum hoc facit dQtits eius yolunta-^’ßjf ^nquatn eppofititd^nnonpetius Uli morem gerimui)^uando ad ‘Pharaonts exemplum indu^nbsp;ycrlo eitii reluBamur^yt fuis potentie in nobts oflendendie occafionem habeatf Et yt id maxi-'^^»ulleniuf, irriius tarnen foret conatuâ nofler, c iim Ule omnipotent fit, eius^ nutui omnia obedirenbsp;^ÿ^oftis opinor in hénofiri feculi hominum ''voces, qui ijfdem omnino quot;^erbé aduerfwsnbsp;öquot; prisdefinationé doBrinam latrant ,amp;per hanc 'rgt;niuerfapietaté exercitia 'Tigt;na cumnbsp;Y‘!‘’^‘‘lgt;Ueri'vociferantHr, Sedpriufquam Hits refifiondeattir yobferuare nosoportethumaniin-j quanihilinfolentiui amp; audacius fingipotePf. quot;Houerunt hommes Deugt;neß'e,amp;nbsp;atquefangum e^è, ^Attamen quàm primùm fefe ab Ulo acettfari amp; iudiâjs illwpre-inf^ßiem aceufare audent.Et non nouum eï^ hoc malum, fed in primé pa-^eibuit, Tdam etfii Ulos in ipfo feelere Deits deprehendißf, amp; ipfi intra animosnbsp;».ufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i tarnen neque Adam neque Eua culpam fuam ingenue fatentur, fed Ule quidem

(‘ttib 'Mulier (inqutt ) quam tu dedißi mihi, C3't. quot;Vt ‘Deum fiui jcelertsfatiat au-in firpentem peccatum omne reijcit. 2d on mirum ergo, p idem etiam hudiepafim tt^^tnij cap turn longe fiuperat,tA.t hic pnscipua errons caufanbsp;^‘^ß^’ß^**tarum imperiti homines Deum tyranntdis injimulant, qui nos prater noflram quot;vo^nbsp;^^^^tnter cogat ad male agendum. Id quod falfißimum eSf. Ipfi enim ex innata nobé cor-^'“oinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex nohts ipfis non nifi malum 'Volumusmeque quot;voluntas cogi potel^. quodgen-

intellexerunt. 21 am «.trvstéamp;ÿ amp; ab omni ratione alieniftmum elf ^yt qué '‘^ii^t^^^^'^^^'^'^^’t.Induramur ergo noncoe^Uifedyolentes \ neque quot;venobé quot;vé aliqua adhibeaturnbsp;» ytgratiamfuamnobéneget Deus t, quodUleoptimo iurefacerepotelf , cientnbsp;'f d‘’fimus, amp;ipfeneminifitdebitor, ^t quia humanarationequenoflram indtonita-ueDei liberum in omnes nos imperium libenter agnofeit, ad eiufmoaieffuunbsp;’‘‘Hlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; quibus magé excacata inyoces abfurdißimas amp; palam impias erumpit. Tgt;lemi~

f^pl’f^^taeiufinodi ofl^endant: amp; quia hi noflra rationé fruHus funt ) difeamui ^“^tre ) femper^memtnerimus, cogitationes Det ( yt ipfe Ifaias^^ait ) noneflinbsp;) amp;yiasUltus non ejfe noflrarum fimiles, Qisarecum 2dofe calceosexue-rationes atque affeGus deponere oportet)fi cum Deo in colloquium yenire, amp; eiusnbsp;'^°^‘*tnus. Sic plana amp;expedira nobé erunt, qua prius obfeura, tntricata amp;nbsp;Hépramißts ad ^pofloli rejfionfionem accedamus, qua duabmparti-

amp; yehementem obiurgationem continet, qua aduerjàrij obieSlionem reijcit, amp; quaftio fl ‘'•t’t retundit argumenta yalidtßimo,quod à communi omnium hominum conditions de- ”” teuuitnbsp;° homo,tu qué es, qui ex aduerfo rejfionfias Deo 1 Quaji diceret î ^a hae ''nbsp;’’’^1^^^‘^tia) hominem aduerfus Deum litem fufciperel An nefeis te cinerem amp; ter-^“tlojfied infuperpeccatoremfiniuflum amp; extremeflultum effe : Deum yeroeflènbsp;’^^^fifbiifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonum, adhac ipfam iuflitiam , bonitatem atque fapientiam Qu^inerga

ca^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potefiatem.d“ , I^bi yides Apoflolum propter im-quot;

negare autmutare quodprius dixerat : imb ne mitigat quidem autmol-ffltnt, qui de hoc negotio file loquendum ejfe putant , ne quis offendatur» ^0 hoeßeripoßit apud eos, quinodum regenitiadhuccarnis ratione amp; affeHibus ducuntuv^

-ocr page 306-

CAP. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIÎ T. A P R OM A N O S

F Atemur equidem diligenter caueridebere,ne quam dtmtti offenfitonem imperitit interim y erb propter neminem mortalium à doHrina yeritatts difiedere,aut in ijs aliquidpronbsp;finealiorum arbttriomutare debemus^ quafiiritta fianUus inficripturis eilfi^ locutus. Ifiattinbsp;Im in tota ifia traHatione nihil mutât propter obieBiones aduerfariorum, fied hos quideinjl^ j jnbsp;obiurgat^doHrinam y erb eandem repetit amp; amplius cofirmat: Ita nobis quo^ agendum erttßnbsp;Detatradidit^hominum y el ineptißimorumyel fiuperßitiofirum iudicio at^ tmperio fiubtf^^^nbsp;Confiâtenim ininquirendis amp;examinandis Veiiuditijs nonaliam notentiorempefiemfifitl^nbsp;fi hominesfita conditipnis amp; tenuitatis immemoreStnimitim ftbijpßsindulgeant adjult;e’^ Jnbsp;calculumea reuocent, qua abj^fitngularijßiritus illuminatione cognofiinonpofiùnt. Anbsp;Audentßj paßim inueniunt quod captum eorumfuperAt,amp; proinde offenduntur ijs, exnbsp;fialutisfiua argumentapeteredebebantjmitemur ergo exemplum ^brahamipatris credenu^nbsp;pro Sodomis apud quot;Deum intercefiurus, humiliteradmodum audacia amp; J'uperbianbsp;turßicens*.En obficro,induxianimum,ytloquerercum Domino meo^qutpuluisfumnbsp;Eie quafio iram moueat Domino meo,fi yel iam locutusßuerOyCirc. Terreat item nosnbsp;ta exemplum,quem nonpuduitfiateri,parum abfiuiffi q^uinpedes ipßus nutaret, Öquot;nbsp;rum Deigenerationem dAmnaret,cum ex huiue fieculi euentis de gratia Dei amp; totofideinbsp;let iudicare:ideo^fibi opusfuijfie,yt in Dei arcanapropius ingrederetur, amp; caufiam hatte efinbsp;bo reiUus cognofieret.Quodft tantopropheta in ijs accidit, de quibM aliqui exphilojbphfi ”nbsp;no male iudicarunt, quantb magis decet nos humiliter amp; modeflb fiipere in aternis diutnfi fnbsp;eSr pradefiinationis decretis^qua nullo humant ingenij acumine inuefiigari pofiuntnbsp;piens Ule monuit. Difficiliora te ne quaras ,amp;neficruteris ftulte qua yires tuasfiuperattt-mandatafunt à DeoßanU'e meditare,necpluriumoperum eiM efio curiofius, quot;Elon enimopj*^nbsp;oculistuis arcana peruideas.Tlura negotijs tuis necura,necfiuperuacna ficruterisnbsp;Elamplura quam pro humano captu tibifiunt patefaila, %iultos enim decepit yanafiuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Eccleßaßici

Caternm ne quis Faulum infolentius agereputaret,amp; obieEafibi argumenta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

rioribtts yerbis exeipere,ytfi)lent qui non habens quodrefiondeant^mox alterafiua refienpf te argumentis quoq^ agit ne iufiam aliquam offenfionis autfiandali caufiam in rudiu amp;nbsp;animis relinquat. Trimum yerbfiteprofert^ytfiimulpramtffam increpationem confirmtf’nbsp;ciam atq^ injolentiam illorum rejßonjatorum amplificet.Sic enim ait ; Elum dieetnbsp;Cur meßtc fietißif %Annon habet poteflatem figulus in lutumfiptex eadem mafiafaciat^nbsp;y AS ad decue yel honorem ^aliud yerb ad dedecM ßue ignominiam Sunt hac parabolic^ gt; i-Anbsp;bM confiant,quibwficripturaßequenter ytitur in rebus fierijs amp; magni momentigt;

.....

potefiate Agunt, tjnulltufy* fdef^C^ 'tbusobtimo iure j,ait. amp; i^

Rrßfondetad ^Ud/iionrtnbsp;tirguntetilif,nbsp;t Dew liberanbsp;habetutcmnesnbsp;fotefiaiftn,

•VAS Ad deem quot;Vel honorent ^Aliud yer o ad dtdecw ßue ignominiAm f Sunt hac pArAhoU^^ t quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

telligAntur amp; Aniniss neßrts tenAtins inhgréant. (^oAd yero ißorum

¦ fuh^ eiufmodi: Qui cwniA fro fuo iure amp; (tim légitima^ yeltyrAnnidisAccußaridebent. %AtnuiT)ews cum homintbusoftimo iure Agit,nbsp;teßAtem habet, non légitimant modo amp; ordinariam, yerumetiam liberatn eSF nuUf^nbsp;cumßriftam : Ergo à nemine attufari fotefl^ frofterea, qua de nobts ßatuit. 7)tnbsp;fitione nulla eïÇintercordatos amp; yerèprudentes controuerßa. 'Elam inter homines hocnbsp;eeptum eï^^qui eos reprehenßonedignos indicant, qui aliqiiem fuo iure yti nonpatiunti^^'nbsp;ergoßmilitudine probat ex facrts Uteris deßtmptaf in qua Deus figulo confertur,nosnbsp;Quodneminipoteil^, abßtrdum yideri, quiprimum parentem ex luto faHum ejße nouic-fit parabolayis,cum interrogatione earn enuntiar, quot;filum dieet figmentum fiilori,Cur^‘lofr^yinbsp;Quafidicerer. Quit non abfurdum amp; indecens dixeritfi yas atit opus aliquonbsp;mattonts rationem extgatfEt ne hoc aliqut contumaciores negarent,abjurditate hanc ticnbsp;quodfigultisfiui lutipotefiate habeaty^ pro fuo arbitrio ex eadem mafjn tarn honorisnbsp;Ûquot; ad tnhoneßos y fus deputata y a fia facerepoßit, Etfii y erb parabola hac pluribusnbsp;toeUt beatur^tadid tarnenpotißimtim alludere yidetur 'Paultu,quodIfaias cap, 4^.dicit: r *nbsp;cum failorefiuo^teßa cum teßis terra.Quafit diceret: tAbfiurdufuerit^fit y at luteumnbsp;moueat,qui tarnen etiam ipfie ex terra amp; luto originem ducit:amp; loos ißud yobie eontf^


-ocr page 307-

H o M r L I A LI r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ié

nuttirx tomunio.^ Et addit', “Ïdum enitn dieet Itttumfiguloßto,Quid ß*»t manuefldnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nulla apparent in tuo o^ere mamu induflria amp; in^enio-

î«io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doQrinamgeneralempropheta^roponat^qua earum querimonijs rej^ondet,

^(cujànt amp; eorum rationem ab Ulo exignnt, re^è Eaultn eandem huic omnK carntf rationes longeyincit. Simile yer o ißud hue imprimasfacere^ate-^^ii^ftanto diligentitu exetitiamtis. Khiprimum oceurrit^qiiodinter lutumnbsp;nullum e^l^^eo qubd nos ex lut o ereauit Detts,nbsp;nbsp;nbsp;in illudßimus olim rea

• r.

«tifti 'gt;^damo olim di£lum fuit^ Terra es,amp;in terram reuerterts. Tomne lutum, quan~ fTfTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fxternamdifferre yideatur,tarnen lutum e^ : It a etß inter homines alij alijs

quoad externum Jßlendorem, omnes tarnen ex eodem famine creati amp; nihil niji ’*!!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terrena,conditio autem mortalis atq^ eaduea eii^,. Deinde ytfigulus^o^-

'^eiu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t quot;Vt txeo yafia omms generis pro fiio arbitrio fingat : Ita multo mages

non nos modoffidipfium quoq, lutum amp; terr am ereauie, ex quaprimum dejumptifiumtxZ 'ill f fium admouifietfuos nullt omninofuturi eramus. Ex quo tertiumfiequitur,qubdnbsp;’^ßf^lla reprehenfione dignus ejl ft ex eadem luti eongefte yafia diuerfiafaeiat : Ita neq. Dewsnbsp;«iioj ß (Ota hiimani generis maffa alios quidem etigat,ye glorix amp; gratiafitte yafia fint^nbsp;^‘’'‘‘l”'‘((ereat amp; reijeiat, yt illds addeelarandam iram fitam eum illorttm ignominia amp; inte.-^oedentus^iamplus iurts amp;potefiattsinfuumlutumfigMushabebit,nbsp;’gt;ha4,^^'^^^'’((ditor:amp; totum illud argumentum eorruet^ quo Ifiaias eSr Eaulus yfifiunt, y tear»nbsp;murmurantts querelas retundant. Cur yerb non reprebenditurfigulitsnbsp;itænbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'^dta eidem defiua dignitate nihil detrahit., etiamfi ex eo yas ignominiofits yß-

Lutum enimiam ante res yilis amp;abiella eß^,quie yulgo omniumpedibws ^atUf. ^fittunq^ ergo yas ex illofiat, aliquid honoris Uli accedit, quodfialtem alicui yjui defii-uliam acciperetyprorfius inutile efiet. Eadem plane inter nos quoq, amp; Deumnbsp;^uim natura peccateres amp; exitio digni fumus, nihil nobis adimit Deus, ƒ nos rebusnbsp;^’’lt;4; ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f((dicio dejlinat,amp; interitum nojirum maturatatq^ luculentiore fiacit.QMnpotitis

iuterea donts qttibufdam inflruit yt aliquo ^ull^ ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exequendis infieruire pofiint. Si ergo reprehenßone digni fiunt, qui ettns

5“’ ‘i'(oq^t^ff^ afiellifint^ querelas amp; clamores cient : quantograuiits accufiari merentur^ ^^lt;iiUf‘^^’‘^^^^^(((»rmurant, quiipfisiam anteperditisadgloriamfuamillujlrandamytidi-^emper ergo cogitemits in hac caufia, potefiatem^qua Deus in nos agitßegitimam ßr ordina.-^itij rf'^^P^Jtunnicam, qua in fiuperba amp; crudelipotentia ofientatione conjfiat : amp; eandem il~nbsp;^tttf^P*^ß(finiperadaliquembonum finem dirigi^ Qtfod finoscaufia iudiciorum eiusinterduntnbsp;habitare inaccefiàm\famp;Japientiam illiusabyfum efii^cuiuspro-((OS inuefiigari non pofiit^ amp; proinde huius doilrina memores in tins yoluntate ac-‘

(((((A hanc quoq^ caufiam yarius eis multiplex huiusparabola yfius. quot;Primo Dei boni- PAraboU ie Itt ^^((((((dat^qui nos ex terrafitmptos in earn dignitatem euexit.^ yt ipßus yafia cenfieamur»Etnbsp;°(isi((om non ignorât,ex eo confiolationem petere debemits,qubdquifidelis efl j mininbsp;quot;(^(Jupra yires tentemur. Sic ifilo argumento olim Dauidyfius e^ in Pfial. loj. lt;//-liberorumflta Dominus mifieretur timentium ipfium. Ipfie enim nouit condi-*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p(bdßmuspuluis. Et apudIfiaid Cap. 64 fidelesJimiliter clamant : 2Iunc

nofier^nos lutum^amp; tufigultts nofler,amp; nos omnesopus mantis tua: He ira-ntodum y neqj yelisperpetuo iniquitatts meminifie, amp;c. Similiter in huius quoi^ ^‘^Oiir‘^-£ ^°fifideratioifla nosfiblatur.,ne in morbts,egefiatey exilio, perfiecutionibus, autfiimili-dejfieremus, Qwaenim lutumfiumusin manu Dei, fiacileilli fiuerit conditionem

^(((Atiflimo flatu in melius commutare. Et bunc ifilius parabola yfium ipfie Deits d(*daorum afifiii^ißimis leremiam in domum figuli deficendere iubehnbsp;^^iii41 yideretyas quod turn fiormabat figulus tconfiiringi^ ipfitm yero ex ea mafifiamox^nbsp;ogt;tßceref Dominus hoc adprafintem rerum fiatum applicant, aitt Ânnon infiar figuli

-ocr page 308-

C A P. I X.

X A fine eie-äionis or re-probationis.

TN EPIST. AD ROMANOS luius potero yolùfaeere S domus I fr a el f Eeee y os efiis in manu meaperinde at^ue îutûm i»nbsp;figult,amp;c.Praterea in officio quoque nos continet diligent huiutparabola confideratio, ne per t»‘nbsp;illicita adaltiorem conditionem contendamuSifed nojlraforte contentt. Spartam ornarefata^o’^' 'nbsp;in ^uam nos conflituit Deus^cui omne in nos ius e^^ at que imperium,Sed pergamus ad reltjU^-2dam alterum adhuc argumentum fubijcità fine, quem Deus tam in reprobationenbsp;quam inJuorum eleÜionepropofitumhabetHoc cum quadam l^ticentia ß/ecieadhunenbsp;ponit:p^idfi yero Deus yolens eßender e iram,rix notam facer e potentiam ft am, pertulifnbsp;ganimitàte y a fa ira apparata adinteritum\ amp; yt notas facer et diuitias gloria fua erganbsp;ricordia,qua praparauit ad gloriamfQua yerba yt melius intelligantur, argumentum it^Knbsp;ltS'.Quacunque adillußrandam Dei^oriam rSt nomitits eius cognitionem faciunt,ea nullo monbsp;prehendi aut aceufari merentur : At qui tam reprobatio qudm eleSlio Dei nomen atq^ cogntùo'‘^^‘,nbsp;lußriorem reddit : Ergo nemo ilium propter ilia debet accufare.Ad 'Hvlinorts confirmatione^i-^nbsp;net^quod in reprobatione impiorum Dei iram amp; iuflam fcelerum yltionem, eiufdem itempo^^quot;‘^^,nbsp;in Ulis ylcifcendM,adhac longanimitatem quoque in Ulis diu tolerandts elucere dicit, ynànbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Homines uafii

Deifunt,

tijsfidefif^,inexhauflo thefauro mifericordiaßta,qua erga elehios ytitur,quosexfingulari^''^^ gfriampraparauit. In his autem duo nobis diligentius conftderanda yeniunt.

Trimum.,qubdhominesyafadicit,nimirumyfitataHebraorumphraf, quiinßrumenl^ ƒ generis hoc nomine appellare cofueuerunt. Innuit ergo nos effe inflrumentain manu Deiq'^^,nbsp;paret nos,amp; nobis profua yoluntate ytaturiPertinet hoc ad eleilos amp; reprobos. IHam y^nbsp;domo (ficuti in poßeriori ad 'T'imoth,cap,i. Apoßolusfcribit) non tantiim ftnt yafa aurei^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

teaßid etiam lignea ac teßacea,amp;alia quidem ad decu/5,alia y erb ad dedecus: Ita Deu^ fa habet hominumgenera, quibus in huius mundiadminißratione amp; ecclefta fua conßruai^’quot;“nbsp;fis etiam modis ytitur ,pro yt hoc amp; ad nominisfuiglotiam, amp; adfuorum ftlutemfat^^^nbsp;Et eieiliquidem yafamifericordia amp; adgloriam praparata effedicuntur ^eb qubdUlo^f^^f’nbsp;gratia Deus ex corrupta humanigeneris maffa exemit^ yt amp; fuamgloriaper illos illuß^^^ ’nbsp;dem gloria caleflis confortes reddat. Tales olim patriarchafuerunt, quot;Mofes itent,prophet^s^i^^^,nbsp;Gquot; inter hos ?aulus imprimis,quem ipß Deus y as eleilionisyideifi^,organum eleilißimut!gt;^‘'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

amp; inter los Taulus imprimis,nuem ipß Deus yas eleBionis,ideSfi^,or?anum eleäißimun^^'^ nbsp;nbsp;'


cmnes item,quotquotfide in Chrißu fan^ificati Deu y erb colunt. E contra autem impij hi yafa ira dicuntur,praparata adinteritutquia in Ulis iramfitam Deus declarat,amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fif

yfus elf^,iußam deetsqueq^panamfumit.,amp;meritoillosexitiodeßinat.Talem Tharaop^f'lß nuper aud!uimus,amp; talem Sennacheribum Deua ipfe dicit, quando eumyirgamfuroi'^^nbsp;üquot; tales etiam hodie cenfiri debent,qui deuotisddomnem impietatem animis tnfinemnbsp;luÜari pergunt,Et debet diferimen hoc obfeTuari,yt in genere quidem nondubitemus,D^¦nbsp;3osfuos habere,amp;fimulreprobos etiam effe,qqos ( yt de Efauo diÜum fuit) iußonbsp;fuerit,priufquamnafcerentur.Quando autem defingulishominibusquaritur^annbsp;aut repreborum numerofint, tunc non temerepronuntiandum eif^,quando qualis quifihnbsp;futM uHit,nos ignoramus, cir fape reproborum motres imitentur ad tempus , quipoßte^nbsp;ad elcifos pertinere non obfcuris indicijs probant ï cuius rei exemplum in ipß quot;Paulo IttttU^ ffnbsp;lemus,Prodefl autem ingeneraliilla eleSioniseä^reprobationiscofideratione crehrbyt^r^nbsp;luniiles amp; medeßos leddit in Dei conffeSlu,ne quid nobis ipfis tribuamus in ijs, qua ad ffnbsp;bitemßellanf.Deinde eximiam Dei bonitatem commendat, amp; illius amorem yerum if*nbsp;tat^, quo nunquam ardebunt,quife ex gratia eleHos effe nefciunt,tir fimul eleHionisnbsp;neficia ignorant, Adhac nullacertior elf ßlutis fiducia, quam qua exgratuitanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l-

tur .lAam quicunque yel adfeipfos yel ad aliapraßdia reßieiunt, ij non pojfitnt non ff bi) tipcnderc. Atf. falutemnoßramabaternodiuinaeleclionisdecretopendere,amp; Chrißonbsp;tnus, tnox omms dubitatio ex animis noßrisprofiigabitur, Poßremb in omnibusnbsp;^ionibiis ißa nos confolantur, eir aduerfits impiorum fidei hoßium conatus amp; quorunstiffnbsp;tnßdias amp; machmationes nos confirmant,Hinc eninr docemur, imptos quoque Detnbsp;tnenta effe,qui Ulis noßro bono ytitur,fed eofdem tandem ceu yirgas inutiles in ignttn com)nbsp;malitiapcenasluant,

-ocr page 309-

H OM TL I A LIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117

Jlttrum y er o hic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obferuaiimw^quod Deuffua in nos potefiate non tyrannico more alu- poteftaté

titur,fed ita agit, quot;Vt tam in reprolis ^uàm in eleilisfè nolis cognofcendu pralear, nosj^ ad fui timo-ttm 0* 'rterafidem excitet.'Plam quot;Tiftpaulo ante diximus in reprolis iram fuam déclarât eiuam ad-peccata^raui/^imam efè oportet, ^uando qui natura lenigntts amp; humanigeneris amantißi=i ingenio quaßaliéna ( ''vt Ifaiasloquitur ) facit, dum aliquot excxcatyinduratanbsp;«4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tandem aterno exitio deflinat. Sedamp;potentiamßtam manifeflifime

’’‘ilf’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferocientes amp; humano iudicio inuiäos tandem punit, amp; fingularia

ßitimorem nolis commendet, lgt;l.ec minui fua etiam longanimitatis gt;!ojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argumenta dat^quilmpijfefe in tentationilus confolentur, Qui enim immanifimos tyran

»ottgt;igt;tit hofles tam patienterfert, amp; ijfdem diu ignofcit, durus amp; inexoralilis effe ipßm conuerfipeccatafua agnofcunt,pcenicentid y er am meditantur,iamp; corutnnbsp;i^filijßi meritoj^erant» Toteranthxcomniainnumerisreproloruexemplis illuflra-ill[nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ino,SodomiSy Chananceis,“Pharaone,Senacheribo,Herode etßmililuiextant. Sedquia

funt,amp;fimiliapaßim occurrunt, al illorum commemoratione , Ireuitatisfludio Quoadyero eleBoSfhosquoquenon aecofauoreprofequitur,fedin Ulisfuaglorite (idnbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; gratia fua, qua ilium gloriofißimum, lt;amp; omnibta yenerabilem reddit, iuxta illud

(^quot;^''^^pud te dementia efi,propterea timeris)diuitias amp; inexhaußos fontes dedarat.Hi. enim ^‘^riifeflius cognofcuntur,quando ilium tam propitium in nos eße yidemus,quorünatu^nbsp;^li^^^^'^'^^’^rruptacä'Jcelerataedf^,quam reprolorum ,in quos tam horrendaira fuaiuficedo-Q^oties ergo aliquot caco ör furiofo impetu in proprium exitium ruere cernimus, ß..nbsp;occurrat,quantum nos Deo deleamui,qui nos aqu 'e corruptos à communi il.-amp;ßiritußto regit,neßmilifurore amp; impietate abripiamur. Poffent ißanbsp;^‘^‘^‘hfidcumplui aquo excreuerit oratio, (ufficiat Pauliflatum obferuauiffe, qui docere

lt;il' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniußum aut iniquum facere,ßue aliquot ex gratia peculiari adfalutem eligat ,ß^

r didos ad interitum deflinetjtaq, omißis querelis omnibus,illiui potius bonitatem Chriflo lefu complexus eßyfludeamus autem yocationem amp; eledionem no*nbsp;Chriflum ita ampleÜi, yt amp; in hoc feculo yitam nouam yiuamus, er c««»nbsp;f^^^ißa hareditatefruamur^ Illi debetur benedidio, honor, gloria amp; poießas in a.‘nbsp;%.dfnen.

homilia L 11 L

Quos etiam uocauit,ni'mirutnnos,non folum ex Iudæîs,uerum=« 'tiam ex Gentibus, Vt etiam in Ofee dicit: Vocabo populum meum,nbsp;9ui meus non erat, SC earn quæ dileda non erat, dileó’am, Et erit, innbsp;Joco ubi didum fuerat eis j Non populus meus uos, illic uocabuntur

Dei uiuentis, Ifaras autêclamat fuperlfrael.-Etiamfi fueritnume lusfihorumlfraelut arena maris, reliquiae feruabuntur. Rem enimnbsp;fonficietSCconcidetiniuftitia: quoniamrem concifam peragetDo«nbsp;•iiinus in terra. Et ficut prius dixit Ifaias : Nifi Dominus Sabaoth relianbsp;S^ifletnobis fernen, fadi elTemus utSodoma,SCGomorrhaefimilesnbsp;^^difuilTenius.

^ßulus toto hoc Capite docet, qui nam inpopulo Dei cenfeantur, ad quos faUis lefu Chri

3^‘^firnpertineat. -A ludais autem exorßtSj qui hunc titulum ßbifoldsyendica-negotium hoc omne in libera amp; gratuita eledione Dei fundatum eße, amp; proinde ex prarogatiua aut alicuius humana dignitatis y el lußttia merito pendere. Quo loconbsp;^i^^^rtem de eledione amp;pradeßinatione Dei ea dixit, quapijs adcoercendam carnls auda.^nbsp;poßunt fiifficere, lgt;lunc ergo ad alteram huitts Capitis partem tranßt,

, Dei eledionem non intra ludaici populi fines condudi, yerumetiam ad Gentes qm, '

y ’ ¦ .

¦' ,¦

*

-ocr page 310-

C A P. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P ï S T, A D R O M A N O S

txtendi, Ù (A occaßone apertittf de Gentium 'VOcatione amp; ludteorum repudioßu ritt 'Keminiautemhodiedo^rina ißafii^eruacanea'^ideridebet^quaßßuhlata in i'i/inbsp;dteorum republica amp; extin^lü ßmul Gentium [uperflitiomb»!, nullus forro illittt aptt»nbsp;ßt. Continetenimyeras caußas atque fontesßalutü humana jamp;monet,nequisnoßrii^°.ffnbsp;in carne ^lorietur,fed foliia Dei gratite conßdat, quinosnullts intercedentibtts merifi^nbsp;ßlio fuo elegit,nbsp;nbsp;nbsp;eiufdem merito redemit. Deinde ajferitttr hic nofirte falutts certitude,

^0 cumfrimió opits eratt Quia enim exgentibtu oriundifitmuff ^uas à republicapo^uliß^^* '^y-mißionibus falutt^ olim aliénas amp; exclufas fuiße confiât^nun^uam certo Jferareÿotertf^r fium amp; eiui meritum ad nos pertinere, niß Jciamttsboc teternum Dei decretumnbsp;tes quoque adfalutts amp; eccleßa confortium yocarentur. illud ergo in frafenti Tault*^nbsp;dißitno ordine docet. Trimbentm eleüionem Dei ad Gentes yfque extendit^yt IudA'gt;^_nbsp;rogantiam retundat, qui fe folos in eledorum numero cenfiri debere contendebantt cnbsp;quaß fundamento iaCbo^ grauius quiddam de ludteis pronuntiat: quad nimirumnbsp;répudiait, pauciores babituri ßnt ectleßa dues , innumerùs interea ex Gentibuf ad tunbsp;fluentibustnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ji(^'

EleäioDriad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quoadprimampartem^conneClit locum bune cumpnecedentibut^ amp; quiadixerat.,

gentes quoque tiasglorix^ideï^^bonitatis fua amp; «terme falutüs^y declarare in yaßs mifericordia, elenf extenditw,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eterno fuo decreto adnomints fui gloriam amp; fitlu tùs «tem« b«reditatem defiinarit ,t ƒ

jubiungiti(^os etiam yocauit,nimirum nos (ita yero in communi omnium eleUorum pf^^ 'fif tur)nonfoliim ex dudad^yerumetiam exgentibtts.Tropofttione ergo buitts loci ifianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

qua efi^Eledos non modo inter Judaos bàdberi, yerumetiam intergentes amp; Deum nert |y quoddïfcrimennationû, quo minusecclefiam fitam ex Tudad amp;gentibus colligat,ldyf^^,hénbsp;per f^ocationem,non quidem externam quaaures folitm yerborum fonoferir,fedefficact«t\ ß'nbsp;internam fin quafiiritusfàn^i operatio cum yerbi pradicatione coniun£fa edÇ^^amp;qu«nbsp;ra Cbrifii cognitione illuminât,amp; yerè credentesreddit.IneSf^ ergo yerbis ifits argutfitttftt’’'nbsp;modi'.^ofcunque Deui «ternofuo décréta elegit amp;pradefiinauit, eoj etiam fuo tempof^nbsp;efficaczter trabiVt^tqui confiât,nonfolitm ludaos, fed gentes etiam yocari per euangdtlL^ififnbsp;ttonemfidq^ ex peculiari Cbrifii mandata ,qui ^Apofiolts dixit : Vos eritù mibi tefiei amp;nbsp;falem, amp; in tota Judaa, Samaria , amp; yfque ad extremesfines terra. Item: Ite in orbttgt;^nbsp;fum, amp;pradicate euangelium cmni creatura. Ergo eleClio non ad folos ludaos refit^^^onbsp;quafigentes àpromifiionibuinbsp;nbsp;nbsp;regno Dei exclufa fint. Velß breuius libet, arguweftt^^

mabts î Va fa mifericôrdiayeleleüi funt, quofiunque Dew efftcaciter yocat : Vocat gentes : Ergo tleSlio Dei ad illas quoque extenditur. Debet autem ex bûs generfi^nbsp;ƒ er j, gratiam Dei tàquot; falutem, qua ex ilia dependet, non yni folitm populo, aut yfttnbsp;num ordini ejfe alligatam.Vf ««»»J Z)e«x non ludaorum tantitm Dette e^fed amp;gentiuiftnbsp;fiitm quoque communem omnibus eleClis fuis feruatorem defiinauit : inquo f yt alibinbsp;nonedf^ ludaitsaut Gracm, non Scjtbaaut DarbartiS,non mas autfœmina, fionfi’'^^,fllrnbsp;ber.ToteSf^ hoc innumeris argumentasprobari,fi quisforte dubitet. Hue enimnbsp;primis parentibus promifit, nimirum yt corifiaret eius meritum ad totamnbsp;di debere, e^r nemo fe propter genus aut fexum, aut quancunque aliam cau/àmnbsp;arbitraretur. Deinde etß in Abrabamo , yel Jftaco potius , peculiaris ille ^opulu^nbsp;pofieafuerit, ex quo Cbrifius carnem affumere debebat, tarnen omnibuspropeficult^nbsp;populum aliquos babuit Deus, quinbsp;nbsp;nbsp;fide yera inflruài amp; illius cultores

fuiffe feimus ’Melcbiiiedecbum, lobum, lethronem, Hiramum ( quiintemplit^dißlt;:^ lomoni non yulgarem operam contulit ) amp; plures alios , quorum hifioria facra rnt finbsp;Quid, qubd gentibus femper fitus ad ecclefiam aditus patuit ,fi qui reliaisnbsp;rum Deum colere yolebant f Sed amp; Cbrifius ipfe, citm in terris ageret, nullumnbsp;num ynquam afi)ematuseiif,fed in difcipulorum albo babuit pifeatores ,publicanoSi P^.^^ tinbsp;Senator es , mulieres aulicas , meretrices denique , qua reliHo turpi quafiunbsp;fucatam agebant. Et idem gentium yocationis diferti meminitt quando aitfiA^^

-ocr page 311-

» o M I L I A LI r r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liS

non fint ex ouili ladaico^quas etiam quot;Vocari oporteat.f^iderunt hoe apoßolifex ^aïhiti trttijCjini huiiiigratiaexentÿlum in Cornelia Centurioneconlficere(,dicehat: h'ygt;eri(ateaeprehen- Ojj«0(/ Deno accipiatperßnamßd in quattisgente qitißuts timet ffum amp; operatur iußitianiinbsp;^^^ectptui eß ei.Et Taulut citm pro principihta amp; magillratibuiÇqui tunc temport^ omnes à Chri^nbsp;P^ana religione alieni erant)precetfacere iußijfet-,hancfuipracepti rationem affertX 2d.am hochonu

amp; acceptum-coramßruatore noßro “Deo, quiomneiddeß, quofuis aut cuiufeunq^ loci amp; ordinis 'tiultferuari, amp; in tgt;eritatii cognitionemperuenire.K Timi, x.’Plemo igitur deßeret propternbsp;^^’!^‘^ßxum,cond}tionem.autqutecunqj aliainexternam homintd per fond cadunt.^ELouit enim Do-juifuntßi,amp; eofdem ybique inuenit^etiamß interdum ab illo negleCli 'videantur.

ho autem hicobferuari debet^quod Gentiumele^Honem ex quot;vocationeprobat. Eßautem UleHioprobat A quot;ß ^ffe^umßcundum illudi^uos pradeßinauit^eot etiam yocauit. Docet igitur fuo exemplonbsp;nbsp;nbsp;per uora*

ele^ione quorumeunque nihilßatui aut temerepronuntiari debere, cuiut non certum .^‘^^ß^eSiiilliusargumentum.Etenim nocentißimw illorum error eS^^qui cumfalutemho-P'*gt;»aliberaamp;gratuita DeieleClionependereaudiunt, moxaudaci nimium amp;phts quam Ica-fummas illas amp; primas caufasfubuolare tontendunt, at que Dei arcana ferutanturtnbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yel ipft yel alij, de quibus agitur,ßnt ex ele£lorum numero, .^itqui non it a docent nos

Y^'^ßera^quin prohibent potins tnetam incofultatemeritate in Dei arcana irruereconemur. Nos tÇfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caußs^quoadquaßiones illas^fubßßere, amp; eleBtonnatquepradeßinationts effeCla

fr À nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à nobis cognoßi, amp; tarn in nobis ipßs quam in alijs non omnino obCcurè de-

autem primo loco fefe oßert Vocatio^ q ua per euangebumßt, amp;ßiritttsteßi-

£* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet,quo de ijs qua audimus, intra animos quoque noßros certiores efficimur,

ßdes nafeiturtetiius ßuBus ePj^ iußificatio amp; fanCttfcatio ,obedientiaicem amp; reliqui ^P^^arur, qui^ in 'tota yita noßra confuetudine atq^ moribusnbsp;cuangebjpradicatione amp;ßirttus teßimonio, qui illam in corde tuo cofirmat,nbsp;dtbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, amp;ßdem objerua,quie certißimum eleHionis fignumesif^. Q^amubiinte

A ^(nderis, eamßudijs ibi proprijs teßare: amp; non dubita te ex eleClorum numero ejjè, quando te 2^'‘^*gt;fucataCbrtßo inßtum eße fentts. Ncqueetiam te fideiinfirmitasautimperfeHioterreat^nbsp;fff,ad Chrißum apprehendendum fufftcit,in quo tandem in 'virum per-[ta inabjs quoque eandem rationem fequere, neque dealiquo temerepronuntia,nbsp;tötumacia in/inem yfque Deo reluliari,amp;non alia quàm reproba mentis indi-‘mbereyideas.

ßn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Paulum redeamu^,odioßimplane erat ludais, qubdgentes fibi aqüari audirent, amp; LociHof.t ettl '

^^ß^los quoq^ hoc mjßerium initib ignorauiffe, adelt ytTPetrüpeculiari reuelatione inßitui mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^l^fibum congreßii abhorrer et. Ideo Eaultts, ne quid nouum aut infolens exfuo cere-

quot;''’’d^^tur,oraculum Dei ex Hofea aßert^quod Cap.x amp; primo habetur. Qßod yt reCliue tisß^'^^^i^^^^^f^entumiquodpropheta traüatynouiffeoportet.Exprobrareyoluit Deus [ßraeli-pmüj^ ^”^^lt;‘^b»dinem amp; idololatriam,qua it a fefe polluerant,'ygt;t qui Dei peculium eße debebant,nbsp;dicimererentur. lubetur ergo in [^ißone prophetanbsp;ßßi^fbat)ducerefcortumpublicum, amp; exilloßliosfornicationis,

^ßurios amp; illegitimos gignere î quorum nominibus partim feeler a totius populi, partim pœnte fumeredecreuerit.Primusergoßlius let^ael, idePf^, fernen Deidi-.quo nominefalfam generis .Âbrahamici aut [ßaelitici gloriationem exprobrat, amp; oßenditfo»nbsp;f luant idololatrite^quam in Pei^raele amp; alibi non ferio exciderat [ehu,cum illi Deus pul*nbsp;^ti gerenda occafionem prabuißet. Deinde ßlia nafeitur, quam Lo ruchama, id eP^^nbsp;’lgt;finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commiferationeindignam nominare iubetur. ha yero innuit Deus, quodpoßhae

negare, amp;illos abfque commiferationepunire 'Velit. Sequitur hancßlius Lo populus meus : quo ßgnißcabatur abdicandos fore, ne amplius Dei populusnbsp;quidemprima Eijionts jllitcs Jiue oracult pars ei^, Quia quot;Veró adhuc reliquenbsp;i^l^oraparte confolationemprofert,qua polliceturfore, yt ingra^.nbsp;tecipiantur, amp; Deus inter illos ^leßi« regnum inßauret, ad quodinßniti alij exgentibuf

y i

-ocr page 312-

CAPJX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in EPIST. ad romanosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

(oïliganttir.Ïn ifia autem fromij?iont rurßti ad nomina illa alludens, ait : Vicaho Jj) eum t]fii non er at mew ^opultt},fopulnm mtum-.Et Lo l^chamadd eß^non dile^famiydtif^ .nbsp;miferatione dignam^yocabo dile^lameam.Et entiinloco/vbidieehatur ets^l^onfofulu^^^nbsp;ilhc yocabuntttr Eilij Dei yiuentti.Jfla boe loco Eaubt^ de Gentiu 'tgt;ocatione exponit,id^nbsp;ter rationem. quot;Nam et ft in priori farte defolis Ifraelitts loquatur , qui frofter idololatrtat^nbsp;[celera abdicandifint,promißionem tarnen reßitutionts ita[ubiungit^ ytfatif conßet eutnnbsp;nbsp;nbsp;A-

ßhuticne loqui^quafer Chrißumßeridebuit.*lgt;lam inter alia bac quoipdicitxEt eritnuffl^ rum Ißrael inßar arena maris,quam metiri aut numerare nemofoteï^, Item\CongregabttHnbsp;luda amp; filijJfraelisfimul^ponent^fibi caput ynumtelrc. Conßat autem,propbetas de re^rtonbsp;ßc 'ygt;a-ticinari,'Vt Gentium yocationem ferècum fudaorum reßitutione coniunganttnbsp;nonfimper difirtis yerbts exprimant.l^am quoddeinnumerabiliilla ludaorumultituiti^^.nbsp;nvßiampoi^ reditum ex Eabylone impletum ei^ gt;[edin Cbrißo[num complementuntnbsp;innumeros exgentibtu yocautt, quiperßdem 'vertamp;germanifiUj j4brahami amp; yeri Iß^di^.nbsp;[unt.Eoluit prceterea Eauluaconfultb ijs tefiimonijs bic yti(ficut in [equentibus etiamppt^^^*nbsp;Judaos nimmmßiperbienresßua originis amp; conditionis 'Sieteris admonerent. Etfanènbsp;obßuram reprehenßonem continet,ß circumßantias omnesprobe conßderes. lgt;lamperini^^^nbsp;ß dixißet: j^id optes f GeHfej ideo à Cbrißo amp; eccleßa aliénas put are, quod aliquattdonbsp;runt populus Dei f Kennen idem de ’Steßris maioribus tradunt propbeta, qui Deum illis f^ Jnbsp;titulum eripuiße teßanturf Cum 'ver 'o nibilominus cum illo ingratiam redierittsper Chrgt;l‘^^’^gt;nbsp;probibebit.^ quo minus eadeltberalitate amp; dementia Dew ergagentes Statur^qua olirrtaibtpjnbsp;nte[ueruntf Etenim quod ißis impedimento eße yidetur, boc yos cum Ulis commune babe“^'nbsp;«r^ofacitis, quod idempropheta Hoßeas iubet:Dicitefratribw yeßris, idei^, ijs quinbsp;per ßdem fiUj Abraham amp; yeßri fr acres [aCli[unt, ^mi, id e Eopulus mew :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p*

ßrts.^chama,idc^,mi[ericordiam ccnfecuta. IdeS^^ agnofiitepro yeßripopuli gratia haredibw omnes eos^quos eademßdesyobis coniungit^ amp; memineritis regni Cbrifi^è '' ßnbsp;in eo confßere, quodfublato nationum dißcrimine eccleßa eiw ex ludais amp;gentibus colHÿj.nbsp;Dei mißericordia in totum orbem redundat. Hic mihi buiw loci[enßwpropriw amp;nbsp;tio yidetur,quam Daulw in buiw yaticinij allegatione refrexerit^nbsp;nbsp;nbsp;fruodfiquaras,ißt

Tlondiledt amp; Honpopulw dicantur^qui tarnen ex eledorum numerofuerunti“fatilii ßojScripturam non fimper ad ipßam 'Teßque eledionem penetrare, quando de hominibu^nbsp;fid int er dum ex prafinti conditione de Ulis iudicium facere : quando hoc noßree inßituttou^^.nbsp;[olationifiruit.Itaque 2Ion diledi amp; ^donpopulw didifuerunt, m quibw tune nullanbsp;dicia apparebanttquàmuis eofdem Dew, quoad decretum fuum tecernum , pro dileblis amp;nbsp;[uo agnofieret. Sic ècontraßlij Deieiroues Chrtßi dicuntur apudloannem Cap.ïo.amp;^^'s fii'nbsp;temporis in infinitas[uperßittones dißerfi,nibil minw effe yidebantur.nbsp;nbsp;nbsp;Interim admont^ j,

iw loci conjideratio ^falutem omnem nobis ex mera Dei gratia ,nullo noßro merite hi 2Iamß nosßeSles,nonalijs titulis noscommendari yidebts, quam quod dicimur,nbsp;Deißfilon dtleili, Eilij irce, Serui inutiles,amp;c.Quodergo in Deipopulo cenfimur,nbsp;jeruï boni atqueßdeles iam duimur atque[umw, boc ex gratiaßngulari nobis obtige^ßs Ïnbsp;EH^ itaque ingens amp; incemparabile beneficium illud Chrißi, qut nos in earn diguti^nbsp;rein quam nos eo conßantiw tueri detet, ne in ilium ingrati, amp; ideo quouis [upplicfe dig»nbsp;bendamur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Prophetie prte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecedamw nunc ad alterambuiw loci partem, qua Gentes non modo yocandasejjeu {(

dixeruntpau^ eX Ulis multoplures quam exludteis credituros teßatur, cum ex bis maior pars reijctetiua] dores ex lUquot; eaoccaßone de ludteorum repudio dißerere incipit, ^At quiahocludceis prorfiw iutoleranbsp;daisfiluos fo^ bätur , éSr Taulum boc potifrimum nomine, ceupublicum [ua gentis hoßem, oderantjnbsp;nine non[uis, fidpropbette Ifiaite yerbis enuntiat, ex quo teßimoma duo adducit, quibwnbsp;(rißasadmodumgrauiterdeprimit^Sicenim ait : Ißaiasautem clamatfiiper Ifraeh£‘f^ynbsp;numerw ßliorum Ifrael quot;vt arena maris , reliquiafiruabuntur,amp;c, Clamandinbsp;tosreddereyult ,ne ißaquaß nihil adfipertinentia [urdis auribwpratereantlpaf^^’^^^-^^((t^

-ocr page 313-

H o M I L r A LUI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119

b^]}icuitatem commendat, ne quù hoc ilium expropheta yerhds argute potiiti t^ttam y ere colligere V*fft.Extat autemprimum teflimonium in Cag.decimo^ybi de clade, quam illn grauißimam tlla^nbsp;f ^ji»t ^ßyrij,loquitur, amp;¦ yixpaucot euafuros ait, qui inflar reliquiarum ex naufragio aut in-Chnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem Taulus ad regnum Chrijli transfert propter typum, amp; quod ex

tj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^oquehabueruntqtixcunqueinillos beneficia “Dettscontulitficutiineademprophe-^

. dap.-^ 8difert'emonet. Trophetts quot;verbainHebrieofichabent: Sifuerit numerusfUo-riuertentur-.nimirum ex clade ilia feu exilio. Confumptio conci-^ ^^Mturtata,inundabitiufiitiam: quoniam confumptionem concifam faciet T)ominus 'Deusex^nbsp;terrte.Taulus quot;vero Gracam translationem ficutus e^, eo quod ilia tunc

^^nibwtereretur,quie inpoflrema quot;Vaticinij huiusparte obfcurioreSf,,^ HebrtsxUngute (i^ de doBrina noui teflamenti in compendium redigenda, de eccleftie item confummationenbsp;Ju!;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia ad hunt locum minime pertinent, Senfts tarnen idem es^, Pa

^f'^^llticum quot;vehementer attenuandum fore, adeo quot;pt clades ilia propter paucos reli-^^^ß^gt;»ptio qucedam amp;interneciogeneralts quot;eideripofiit.Sedhxc (inquit)inundabit iuflitiam. If, ^^'^fiabiturpublice de iufiitia 7)ei, qux ifia occafione redundabit in totum orbem. Quod yt illonbsp;nonobfcurefaBum e^, quando Hierofolyma cumpaucts aduerfts Âfiyrios mirabiliternbsp;,^'^‘’^^fuit, Sennacherib autem exercitu eiusper angelum yna noble aefo, indeprofugit, amp; mox ànbsp;templo Dei fui fiblitij crudeliter occifusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: quo exemplo fuam luflitiam Deus toti

tß^ß'fißauicltaclariushlt;ecomniapoflerts temporibits impleta funt/uh regno Chrifti, quando ludeeorumparte, apofioli cumpaucts alijs ex ea gente Jaluttsper Chri/lumpartisnbsp;' l'i(i,^^’^f^^i-gt;Dei iußitiam in Chrijlo nobis exhibitam toti orbipradicauerunt,quafide apprehen^nbsp;^^‘fitntesquafiinundauit.

'(tit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ontentus quot;pno tefiimonio Taulits,ne hoc prophets temere excidiffe putaretur, aliudfub:^

^demanteaquoqueconqueflume/feprobat.Extat ifiudCap,primo,amp; tale nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2d.ifi

^‘’¦^‘tothiid eS^, exercituum reliqui/fet nobis fernen ,fabli e/femus yt Sodoma, amp; Gomor^ ilc,^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faüifui/femus,ideSf^, cum totagentepereundunobisfuifietfunditits, ytne nuntius qui,-

\^.^^nobis reliquus manfi/fet (quod olim Sodomxisamp; Gomorrhisis accidit, quandofimul ^^^itus immifio extinbii amp; conjumptifunt) nifi Deus ex peculiarigratia aliquos feruaf-'fitlefia fitx gx nobis olim nafiituns, amp; inter nos ex omnibuspopulis colligendx, feminariumnbsp;fietjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y era loci inpriefenti hie yfus eif_, Non nouum aut infolens cuiquam debere yideri,ji

à Chrifii ecclefia amp; falutis communione reijeiantur, amp; miferepereant, cum hoc qttoquepatribus eorum nonfemel acciderit^ amp; de eoprophetarum acerbes amp; trifles que~nbsp;fitf^^^^^iqui calamitate illam inJfiritu prceuiderunt.Etfane multa huiusgenerispafiim in pro-^iii^^^f^iptis habentur. Nam idem Ifaias alio in loco,fe cum pauculis difcipulis gt; qui yerbo Deinbsp;portend inlfraele effe ait.Etrurfus Cap,i4.,credentium ecclefus tlnuitatem con-' °i^acilentiameamihi,macilentia mea mihi. Eiufdem yero contemporanetts “^ti- Mich.7.nbsp;populo Ulo accidere queritur j quod dlis, qui poSf^ peraBam yindemiam reliblosnbsp;^^'^^tmtteb quod boni amp; pij omnesperierint.,yimos item reliquias ludteorum pauculis oßi^ kmosf.nbsp;quot;“itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ottes expreeda rcliquafaciunt. Es^^echiel yero propheta,cnm Palatiam flUum 'Be- E^ecfc.ti.

’^^ftflrem amp; de quoJ/es magnapijserat, fubito mortuum yideret, in fimilem querimo-ßtttf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domine Deus,num confumptionem facies reliquiarum fflaelis f Seddies me de-

gPj omnia huius generis,qua apudprophetas habent ur,recenfere yelim,

^quot;irgt;i nos in iflis,Deum neque externa hominum dignit ate, neq^ multitudine moueri î Fit hifee Tfaia tarn Iraelis (quod nomen erat longe dignißimum ,yt alibi diximtis)nbsp;mentio,quam /ibrahamo ijfde yerbis Deuspromiferati nthilominus tarnen reij-'ij t ^perituros eßeprophetapradicit.Fallunturergo yehementer, qui dim de religione amp; falu-multitudinem amp; dignitatem feu authoritatem hominum rej/iciunt, amp; impoßi-multos fimul err are,amp; yeritatem ab ijs ignorariqui reliquos atithoritate amp; glorianbsp;Sunt rurfus,quibus indignum yidetur, falute yni Chrißo tarn rigide aflringere, yt omnesnbsp;^quot;^itt,quotquot ilium non agnofcunt,Oflendit ißos ingens 'T'urcarumßudaorunhFapiflarumnbsp;y 5

-ocr page 314-

A P. I X.

IN EPIST. AD ROMANOS

Cïrßmilium mult'uudojquorum alij nomen Chrifli yix audiuerunt, alij yero eundem Jjofit» Je^uuntur.t^tijui ‘Deum^quiÇyt tam fàpe diximiti) nemini debitor eß-^neq, multitudtnenbsp;neque humante dignitattsßlendore moueri, in ludxorum exemplo ita a^^aret, quot;Vtnbsp;ßratione nonßr opia. Ergoß ex eleSlo Ulo peculio Dei maior parsperijt,quidmirumßt i^^^nbsp;niat^quißuperflitionibta abßurdißimä amp; manifefla idololatria Dei oculos quotidienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.(ft

MoJiMCrrrf-' tiofalutis-

quequodillorum multitudo quenquam moueat, quando Chrißum dixijßeßcimuf. catiypauci ele^i.

Erietereamodumamp; rationemfalutà Ifaiasin hifceoraculànonobfiurèexprimit, tnoquod Tauluf Grxcorum interpretationi inßiflensdixit d^liquiteßruadtuntur*,idnbsp;l^uertendiyerbo exprimitur. Eïl^hocprincipiumßalutä^yt qui à Deo alieni natinbsp;Ulnapoßßua deßderia receßßerunt^adilium redeant^Quta yerô Chriflta ei^yia,nbsp;trem nemo yenire pote^i^, huneßde yer a amp; conßanti ample^amur oportet. Deinde quinnbsp;rum meminit^yideamia quomodo ex illä Loth feruattaßit. Khi ante omnia occurrit Deig‘gt;'^^\nbsp;cuUarâiquiiliumßruatum yoluit,ciim perdidignta eßßt-^quemadmodum yniuerfa eitnnbsp;(et^qux tllum nonyulgaribta yitijslaborauißi teßatur: Ita omnium hominum ßaluf exIj/nbsp;gratiapromanatßcutiiam nonßmel ei^ demonßratum. Deinde non in Sodomänbsp;indeedu^ia,amp;quidemprater animi yoluntatem:Ita no in Tudaißmo, neq^ in gentilißmOittß^^nbsp;pi ßelerumßeruitio ßiosßeruat Deut, fed inde educitper euangelium fuum amp; efficacemnbsp;rationem.Quodaduerßa eos obferuaridebet, qui ynumquenq^ inßta religioneferuaripo^^nbsp;dunt,ne propter fidem cum aliquo litigare cogantur, Atqui in yno Cbrißo falutem centinßnbsp;feriptura docet,amp; hicfuos 'emundo felegit amp;ßbi confierauit, neeum mundo infelicinbsp;feiopereant.^t quia de häßepe diximia,nunc huita loci yfum teneamui,amp; agnofeamutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Dei,qui gentes prophanas amp;exitio dignas yocare amp; adoptare dignatut elf. Terreat ligt; ' ludatcx genta exemplum,ytprocul abie^a omni rerum externarum fiduciaßalutä ßbetnnbsp;fu Chrißo collocemta,quifuos nouit, amp; neminem illorum perire finet. Illi debetur benediß:^lt;gt;inbsp;gloria eirpoteßas in aternum. Amen,

G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ A. Llin,

«

Quid igitur dicemus c” Quod Gentes quæ non fec^abantur tiam,apprehendenntiuftitiam:iuftitiamautem earn quæ eft ex fide'nbsp;Ifrael ueró,quifedabatur Legem iuftitiæ, ad Legem iuftitiæ non pet*nbsp;uenit.QixarecQuia non ex fide,fed uelut ex operibus Legis. Offèndenbsp;runt enim ad lapidem offendiculi. Quemadmodû feriptum eft: Ecee,nbsp;pono in Sion lapidem offendiculi,petram offenfîonis.ôComnisqidnbsp;credit in eum,non pudefiet.

DOcuit hueufq^ quot;Pauhaßiumanigeneràfalutem exfola Deigrattapendere,qui dihuita conßitutionem aterno decreto elegerit,è contra alios iudicio nobâ quidemnbsp;tarnen,praterierit, yt fuam in ilia iuflitiam amp;potentiam declararet ,fimulqj manifeßiof(^ljigt;nbsp;retbonitatem amp; miferieordtam,qua ergaeleUos fuosytitur. Deinde ex prophetarumnbsp;monftrauitscleBionadiuina beneficium adgentesyfq^extendi:quaoccafionedeharumyot^^ßnbsp;mul amp; ludaorum repudio feu reieHione dijferere cœpit. Quia yerb ifia omnia in Dei pradejmnbsp;ne caufas habent arcanas,qua nofiri ingenij acumen longéJuperant,nunc yt ludaorum mufß^^ iffnbsp;tîumora obturet,adeascaufasdefeendit qua innobàfunt quanonobfcurâ indicifipof^^nbsp;prehendi.Ofiendit enim,quomodo Gentesfalutâin Chrifloparticipesfa^afint :fidenimirf*'’*!ßgt;nbsp;Chrißum apprehenderunt : quomodo item ludai abeadem falute exciderint : nirntrum p^nbsp;dulitatem, qua Chrißum rejßuerunt : Ica yerb amplita confirmât quod priia non fimdnbsp;rat ,'Promiß^iones Deiperpetub ratas efiè, falutem item nobâ ex gratia obtingere, fi*^nbsp;yitio perire omnes quotquotpereunt, Er enimfides Dei donum gratuitum el^, ita

-ocr page 315-

H o M I L I A LI UL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijö

ex innafa amp; Jiereditaria 'vitioftrate whuerens Titum emni no fine perdtiion^ culpa aiunde obérât.utjceffiw autem nos hoc loco^quihus medijsfaltts yel apprehendaturiyel amittatur,'!^ q^uidnbsp;fosfacere conueniar, qui ßrio amp; y er o illu^ßudio tenentur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur loci ißius doBrina ytilißi-

»ia, juant quot;vtfaciliui amp; clariw omnes cognoßcant, Gentes amp; ludaos interße confert, amp; deßngultä flt;idicu,qt{te ad huius canßte cognitionem faciunt,

('aterumprimo loco de Gentihus di^urus,qult;sßionempramittit^qua caußx huim tra^ationem ßt gentes iufti ^ilt;gt;n aiuerßirijs quaßcommunicant ait^Quidigitur dicemwf ha yero interrogat^neßuamßenten-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confecuta

temere amp;pracipitantitaproferre yideatur^ yt^ oßendat ex pram ißh Ißaia •yiaticinijs hoc col ’

’i’ jlt;^^fequetur^ amp; quod ludah non ahßtrdum modo^ßedprorßts intolerahileyideri poterat.Sen-^

1”^ ^ptmei^:Ciifff itafuturuprophetaolimpradixerint, yt amp;gentes yocenturadeccleßa amp; [alu^

amp; eadem ludaos numero aut multitudine credentium longé yincant^eo quodplerif^

irtfua contumaciapereuntihua, yixpauculi quidam crediturißnt, quid ohßcro ad ißa dice~

^pwus caujtsaut medijs negotium hoc omne confici putabimus s‘ Et mox ipße ßßi reßondens^

(n^uit) omnino dicendum erit,quod expramißh infßlibili conßquenfia colligitur, quodq^ res ß'^pnbai j Quodnimirumgentes, qua nonßeBabantur iußitiam^apprahendertnt tußitiam^eirc,nbsp;Gentes nonßeSlatasfuijße iußitiamßd eß,non habuiß'e yera iuflitiaßudium^ neq^ de illanbsp;“'n'^^'lafilicüasfuiße.Quia enim('y)t alibi loquiturjnon modo exclufa eranf^ à repub.Ißraelisßnnbsp;^^‘^'^ß^rumpromißionum amp; legh do^rina audiebatur ^yerumetiamßneyeri Z)eicognitioneßthnbsp;tenebraru degebant ifalßaßapientiaßgmentis amp; ambiguü ‘Deorumßoru^ yetdamonumnbsp;^^^ipitbantur^nullum in illtspotuic ejje yera iußitiaßudium I fed yt in primo cap.nbsp;humanaßpientia curiofam in rebus diuints audacia amp; nefarias fuperßitiones immanianbsp;tnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^feelerafecutaßtntdn quibus abfq^ omnipudore amp; ratione yolutabantur.Siqui aute in.,

iiitih 4’*’^^eliores yilifunt^q^ualesfuerunt Ärißides.,Socrates^Cato amp; horum fimilesßiyir..

. ^ßidem nonnulliipraclari amp; illußresfueruntinon autemßuduernntei iußitia^quaßola ad fr eonßßerepote^,amp; nos Uli gratos atq^ acceptos reddit. Imo eam^ cnmper euangelium

‘^ra^^'^^^^’’^fiditerperfecutifunt,quot;pt iußitiapublicainimicam amp;caufam turbarttatq^dßßnßo.. tarnen (inquit jdpoßoltts) illam tandem apprehenderunt amp; incredibilißudio amplexifuutnbsp;la Änbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yidebatury deßnit aperte de qua iuflitia loquatur*. ea nimiru, qua e?f exfide,

p^ß'^^^^^^^fidein Chrißum obtingit,qui nobis (yt in priori ad Cor,cap,i. firibitur) à Dect pl fliußitiaßatisfaÜioßanÜificatio amp; redemptio, Quod aute hicdicit ‘Paulus,hoc exem..nbsp;ptobaripoterat,qua inAClis apoflolorumnarranturtlllicenim yidemusybiqflocorum

PKritnoj ex gentibus euangelio credidtße, ludais interea inftta cacitate amp; contumacia per-

^‘^bgt;ts,imb hoc ynum agentibus,ne Chriflus intergentespradicareturt

' 'V'“ l^^onobis 'confioderanda yenit diuina ele^ioms amp;pradeflinationis yirtus atq^ efficacia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poten^

decretu'.quddo nihil obflare potefl,qub minus qui eleSlifitnt,fuo tempore, Ittii *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiflutifita reluaantes, ad earn perueniant.Exempta huius generis paßim ha»

diciturfioc multis etia inter ludaos accidijfi confiât. Idam Tgt;tde Apo-dlos iufiitia in Chrifio reuelandafiudiofos fuiße dixerit,cnm earn tunc ipßquoq^ amp; ipß yelpifiatores effent, yel adteloniumfiderent,yt de lAatthao fcribituri*

¦ n. yocati aliquanto tempore cum Chrifio egiffint,illos de regno terreno potiits, quam de

J nbsp;nbsp;ulafimpiterna Jàlicitos fuijfie fiimus, qua Daniel per lAefiiam adducenda forepradixerat.

dicem]ts,qui cum yeram iufiitia ratione nonfe^laretur, fed perjéqueretur, amp; cljinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extin^am 'pellet, prater animifii 'poluntate fubitb conuerfics Chriflo manus de-

Pt Iß^fi-'^‘^iff‘de quidin Samaritanacernitur,quacùm'pitdpriorein Ubidinibus ^''‘!,fegijjit,amp;ad aqud hauriettdu Peniret,Chrifiu aqua 'piuentisfonte inuenitt^Etq^ ad gentesnbsp;^lAacedones de iufiitia illa amp; falute tn Chrtfio exhibita quicqua cogitauifnbsp;Qÿii'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulo in Troade agentiapparuit, Gf eu adfaluté tllis ferenda euocauif.^

It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;or.Eph. Cyp,amp; ommb.alijs dicere pojjumus, ad quos nihil huius cogitantes apoflo-

in Irergofalutiseorucaufamfuijfie dicemusaliam, quàmqubdnominaillorüiamante ^tfcripta erant,amp; iam Penerat plénitude temporu,quando illos pocari oportebatf'ELec defiuns

J 4

-ocr page 316-

CAP. IX.

ÏN EPIST. AD ROMANOS

• ' noßrifeculi exempîa^qua hancßentenüam confirmant. Ifia yero nos conjolentur tn confictenti^^nbsp;tationibttf^ nenosht^ yincipofifie^arbitremur. Suntemmhxc Dei bencfiiia donanbsp;net}j DeumJua eleHionis amp; yocationis pcenitere potei^. Ones quo^^ ex Chrifli manu nemo .nbsp;quàmuis interdum extra gregisfiuifepta yagentur. Soletur etiam aduerfins impiorumfuf^'Lnbsp;mundi corruptifiimi exemplum, ^tiandoplcrofi^j in exitiiim mere yidemtn, amp; totos in hoc tf' .,nbsp;alios quotpfecum trahant. Hihil enim hi quoq^ contra eleüos Dei proficient : Et ^uis noait, “nbsp;dam Hlorum ex eorum numero fint, qui quod non fie^antur neq^ qnarunt,inuenire debent /nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Paüm peccato res iuflitiamnbsp;aiiidiui arrifnbsp;piuta.

Deinde non temere hie apprehendendi yerbo Dtitur j^pojtobts,quo auiditate (se ardent rium iufiitix oblata exprimir, lgt;lajeitur hoc in hominibus ex fenjuJ'uts corruption^ amp;nbsp;quam fie propter peccata fua demerfios yidenc. Et quia hancfiacilitts agnofeunt ex euangelij^^^.nbsp;tione^ qui apertts fiagitijs amp; grauioribtispeccatts detinentur, ijdem quoq^ oblatamßbinbsp;atq^ faluteauidiw arripereconfiueuerunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufit e^^qubd qui tales funt,reliqtf^^fi^^

intognitione Chrifii (S' totofialutisnegotio anteuertunt: quodtllo internd adhuc fiuijje confiât. Quern enimferiba amp; pharifiai^ quospropria iuflitiafiducia inflabat,nbsp;adeumpublicani amp; meretrices cateruatim confluebant. Quo illi quidem ofifendebantuï gt;nbsp;fium publicanorum ficium dicebant ^fied yicifitm fiibi ab Ulo did audiunt : Eublicani amp;nbsp;praeunt y.obd in regno Dei. .riccidit hoc ipfium intergentes quaq, quot;Vt nimirum multo pltit^^nbsp;^0publica moru corruptione infami, quam ex philofophd, qui yirtute amp;fitpientia omnibnbsp;•Tliolebant,adChrißum accejfierint,quern amp; incredibilidefyderio amplexifiunt, zir in eodep^^.nbsp;fidei confiantia perfiuerauerunt, fieuti eorum “Martyria teftantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo auida ill^

falutd apprehenfio certum ^era fidei argumentum : lt;amp; ex eo de multd nofiri feculi carepoßumw,qui dim Chriftiani did lt;amp; haberi yelint,tarnen euangelium^ quo iuftitiaili^^r ïfl,nbsp;bts effertur, naufeabundifiafiidiunt, y el etiam improbe oderunt. ^o indicia fieipfiosnbsp;quod neep natura fiua corruptionem amp; qua ex hac naficunturficelera, neq^ Chrifium amp; 2'*nbsp;ablatum fialutd aterna beneficium rede agnofiant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiji,

luftitia gratui’i ’ lt;gt;ldmonet not prater ea loctts ifie, iufiidam illam qua fiola nos Deogratos amp; tu». Dei dotiû fton ex nobü predirefied merum amp; gratuitum Dei donum ejfie. t enim earn nobd innbsp;eJi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per euangelium,nobd ( inquam) nihil fere de hac prius cogitantibus t Jta fides ipfia qtm

hendirntts , Dei donum esf^, quod Hie in animts nofird perjfiiritum fuum accendit Idea Chriflus dicebat : lgt;J.emo yenit ad me, niji pater metts ilium traxerit : Et Ifiiiasnbsp;6tot/li(/lKfifni, id e^, à Deo dodos yel Dei difidpulos forepradixit, eb qubd nifi Hienbsp;animdnofird yiuificet,externapradicatione nihil profidtur, ytmultd docet Eaulttt^^^^nbsp;Corinth.“^ cap. Con fut antur hd yAidifiime, qui opera quadampraparationdconfinxerd'd^ffi^nbsp;noshancgratiam meren aiunt^ytfidedonemur.Quidenimmerebuntur, quipriu/quatni^pfifiiynbsp;Dei illuminât,ne ad cogitandum quidem idoneifiunt!^ Imbfi yerum fateri ygt;elimuSiConfi^^ 'nbsp;dodiximtis) fer'ead Chrifium apprehendendum ineptifiimosmortaliumeffie,qui'^irtut^nbsp;tiareltqudhominibtnprafiareyidentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vtludfiadiu^ ^^dtempjts eif, ft ad fudaos tranfieamus, de quibm plane diuerfum pronuntiafr. p.itiam non/.o!^ ffrael'\:erb,quifiClahatur legem iufiitia,ad legemiufiitia nonperuenit. ldei^,rudaigt;dfnbsp;twnnt pcrucf tord anima intendfuerunt ,'ygt;tq^huicfatdfacerent plurimum laborarunt, tarnen adnbsp;utre. rationtm lufiificatiand., quafola prodei^,nonpotueruntpertingere. Ende quot;y/erb hoednbsp;fide,fedyelut ex operiltuó legd.Jaeo igfitur yeram iuflitiamnonfuntaffecuti, quianonrenbsp;affequei.da rationefecutifunt'.fideorum fimilesfuerunt,quiiterfaciendo multiim

amp; laboresgraues fuflinent,yt ad locum aliquemperueniant,'viam yerb plane diuerfim nbsp;nbsp;itilt;‘^yi

abdticentem fequuntur. Et enim illi ab Hlo eb longua recedunt,qub eelerius currant t lufltda: amp; faluits tnam ingrediuntur, quam quanobd ynica propoflta eff, in lefiunbsp;yiam amp; yeritatem efiedamat, eb longius àfalutdfcopo aberrant, qub magd circa intfi' 'ntfrnbsp;flitiones amp; hominum commenta occupantur.Eorrb Tauliargumentum,qub inprafeiidnbsp;f“Idem.o iuflificatur nifiperfidem in lefum Chrifium, quinobd à Deo iufiitiafaiittsnbsp;dai Chriflo relido iuflitiam non ex fide,fed ex operibiis legdiobtinere yoluerunt. Ergo

-ocr page 317-

H o H I L I A LHTI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJS

‘P^filu^i^fii^ totttm ittflificatlonpsnegotium inprttna traUauerat, 2\iunc autem obferttab^^per ea q^uce bic degentibMnbsp;hibknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cbrißi^j^tiarite^amp;inuenietib, Item quoditt

T)ominum,amp; yiuetis,amp;C.Sedratio quarendidocttttr^amp; difcri-frtt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bene aut male quterentes, Confiflit hoc in fide. quot;Bene enimnbsp;nbsp;nbsp;cum

'!) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^num Chriftum intendfunt^ in quo iufiitiam amp; teternxJalutds thefiauroî no^

«i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem amp; inutiliter queerunt.^ quotquot circa alia occufantur, qua à Chri-

amp;propterea T)eoinuifiosreddunt.

debetiàfialute omneseot alerrare y qui fine fide ex operibui K faluteaber^ l^fifii^dwnif negotio opera ita cum fide coniiinguntt yt non pro iuflificatio- ritnt qaotquotnbsp;dliu^ caufam quMmcunq^ ftatuant, Hic enim quoad caufiam iuflificationif,nbsp;interfi contrariasopponiyidemuSj yt ynopofito alterum negetur amp; exclu--nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***

bndaos ideo à iufiitia yia aberrauifiè ait ^poflolus^ qu'odillam non ex fide, fid ex ope- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

'^fiient. Et legib opera difiertè nominal,ne quts hoc de operibus ijs intelligat, qua ya-¦^Ir fi^P'^^fti^i^num fie£latores ex fimetipfis aut aliorum fiui fimilium traditione faciunt.

hoc 'videtur carnd iudicio,iujiitiam ßneoperibus conftituere, dim non aliam iu-nuidus hic agnofiat, quam qua in operibus elucet. Sedmeminiffie oportet, caufiam hancai if*fii^i^ fitrmonem efie, qua apud eins tribunal confitjlat. Qu am in le-^^j^ficquamquari,ex ipfialegeprobaripoteifi. Huitts enim findidem elfiqui oliminbsp;L’^fdticafigurauerunt, amp; quern ^iofies difiertèpradicauit.nbsp;rßquam Ifiraelitdfiummam torius legd expofiuijfit eofidem tarnen ad magnum ilium prophe-^-^^fiiquem niß audiant,animas eorum ex populo Dei excindendas fore minatur. Q^odfia-^*''^'‘lquot;*^ffnt,ß eos ex legd operibus iuftficaripoße credidijfit. .rdtprophetam ilium effinbsp;us modo amp; Stephanus in Adtsfid Deus pater tcfiatur, ccelitus damans t Hienbsp;meusdiledus, in quoplacatus Jum:Ilium audite.^tqui nonmutatur Chrifiusin bo-manet hodie, beri amp; in aternum. Vr ergo ex fide in ilium iuftificatus

lt;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiupra diximus cap.^^} ita eadem fide nos quoque iufiitiam obtinebimus. Âddf

frudus bonosfacere. Ergo bonas arbores nos priusfieri, id priufiquamaliquidboni autiuftifacereboßimus. Quiayerbpecccatoresna-fdpfum regenerarepotel^,aliunde hoc ncbts obtingat oporteC.a Deo nimirum,nbsp;i^fli^i^^ fi^-i^ 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;gt;(bem nos regenerat,yt in illopoßimus omnia., qui eX

’quot;'(J J ^ogitanaum quidem idonei fiumus. Hunc quia non aliter quàm fide apprehendi-^i^i^^^ inflificuri. Itaque ordinem abipfio Deo conflitutum inner tunt, qui ah iufiificationem tribuunt. 'Ham opera noflra, qualiacunque jint ^fi abfiqutnbsp;iffccatafiunt, Eteràm Ji credentium iuflitia propter cobarentes fiibi carnts affedionesnbsp;^***cenjerur,quantomagdabominabiliaerunt Deo illorum opera^nbsp;‘yiitinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; proinde ab illo inyniuerfium alienifiunt ß Debet ergo ludaorum exemplum

S **^Jƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^rrere,ne dumbosfiecuti, iufiitiam amp;fialutem in proprijs operibus quxrunt,

'’''•da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludant, yerumetiam cum ill/s à iufiitia Jimul amp; fialute atema

modts omnibus abfiurdißimttm yidebaturquoddicit,caufimamp;fontem '^in^^^^^!^”^*^^^'^^°'^f'gt;^botOffenderunt (inquit) adlapidem offendiculi. Sic yerb Chrifiumno- runt ad Cb^nbsp;propbetarum tejlimontjspatebit,amp;finfius e^ : Ciim adeum ipjitm offen- fiitflt*nbsp;*'”•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnis iujiitia habetur, feri nonpotuit, quin à iufiitia aberrarent. Dicitur au-

liij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°ff^^diculi j nonproprie amp; qubd ipfi talisJit ( enim yeritas, refiurredio

»i{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multi hominum fiuo yttio ad ilium ofiendant amp; cadant. Vt ergo lapts per

iii^m yerb ofiendunt, qui iter fattentes eum non obfieruant, fed alib ^cda yia déclinant : Ita Chrifius per fie nemini impedimento ed^^nbsp;impingunt, qui in fialutü negotio non redo pede fiecundum yeri-Euangelij ambulant, Cbrifium longe alium animo concipiunt , quam Ule reuera Jir^

-ocr page 318-

CAP* IX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS ,...01,11^'

Quod ludeets non yno modo aeeidit, Trimb enim ^eßiam ex propbetarum '\gt;atictmfj leBùs finxerunt, qui inßar ^hdonarebee potentißimi regnum habiturwßt terrenum,nbsp;pompa magnißca illußre : qui item ludteos ex bofiium omnium tyrannide ajferturu^inbsp;externo eultu inßauraturui , amp; huit maiorem dignitatem ex omnium gentiumnbsp;ßt. Ctim ergo Chrißum yiderent infirui bumillimiforma,pauperem amp; egenum, difif/ßnbsp;amp; egents ftipatum, yulgo quidem contemptibilem, magnatibw yierb inttifum amp;nbsp;ßecte offenßyillumpro ^eßiaagnofcerenequaquampotuerunt-Etbocillude^l^,nbsp;Ülos impedit^qub minus ad Cbrißifidem aceedant.^am quia nihil hominemains innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

hominem yerb yident contemptißimum täquot; infami cruetsßpplicio aßebium, nosridertß^^^j/ft* illoßeramtts, tix nobts illud leremix obijeiunt ; ’M.alediBus, quifidit homini, amp;pomfnbsp;chiumfuum. Veindeiußitiam amp;falutem in operibuslegts, tarn ceremonialibui q^^^nbsp;ludxi quarebantZaudiebant autem Chrißumdicentemi Sibacomniafeceritts^dicite,nbsp;ßmus. Itaq^ eins doCirina offenfi, ilium honeßatisfimul (ÿ templiatq^ omniumßetotumnbsp;xerunt. Quod ipßm illos poßea Stephane quoq^, ö* Taulo, atq^ ^poßol^ reliqtf^nbsp;Prxterea magni apud illos fiebat ordinis facerdotalü dignitas amp; pbarißicxnbsp;Cum ergo Chrißum elamantemaudirent, Ve quot;Vobisferiba amp;phar'^ijamp;ciperindeatptnbsp;tionem homines immerentes conuitijs Ixderet, ab illo refiUerunt, Ethxc quidem alintfinbsp;generis,non ludxis modo,quot;Verumetiam gentium fapientibus obßiterunt, quo minus euungnbsp;nbsp;nbsp;dif

rent. Ideo quot;Paulus i. Corinth.t.cap.dicebat i Nosprxdicamus Chrißum erucißxumßdd 'offendiculum^ Grxeis quot;Verb ßultitiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iti^'^

Quid hodie tnultos rento»nbsp;retur in fidenbsp;Chrtfti,

Sunt bxc ita nobis confyderandxj ytßmul obferuemus, quid bodie multos remottt’d gt; falutis negötio.^hdanet enim idemfemper mundi huiits ingenium, amp; ijdem omnibttinbsp;tarum mores funt.Ideoetiam hodie inueniuntur, qui ßibfidei amp; religionisprxtextut(l^.ig^fi'nbsp;runt in hocfeculo,opes item,otium amp; fecuram quot;voluptuandilicentiam. At yident ilHnbsp;tnites indiuulfos adeße, crucem, inopiam, perfecutiones, exilium^famem amp; nouanbsp;'vitxpericulaißmuljjin his omnibus fidei obedientiam eäquot; carnis mortificationemttqdd^^fiinbsp;Nonpoßunt ergo non illo amp; eittsdoClrina offendi, quem fuis' ßudijs tarn aduerfutn amp;nbsp;tße quot;Vident. Sunt rurfus alifqui arbitrij fui libertate amp; proprijs quot;viribus gloriantur,nbsp;meritisßdunt, amp; in eultu externo atq^frigidifimis ceremonijsfanilimonixlaudetnqdd^^^iii^nbsp;quia hxcomniaper euangelij dodrinam confutantur^mox oßenfi elamant^nosnbsp;nbsp;borntf^'^iiff

amp; ßipites faeere, eultum Piei amp; facra omnia abolere^preces amp; cum bis bona optt^ damnare. Accedunt his qui Pontificesfußieiunt, amp; quos tbtatricus Ule eleripontifi^'d i^i*^nbsp;itafafeinat, quot;Vt nonpoßintnon oßendi, quamprimiim illos improbari amp; fuis celoribn^nbsp;diunt. Itaqßodrinam hanefedttionum amp; turbarumpublicarum feminarium eßi'V^’^Jnbsp;calumniatores eßedicunt eos omnes,qui ecclefixpuritatem atq^ libertatem reßitutamß^nbsp;yßtm caufismultosbodie impediriin Chrtfliamp;falutisnegotio,quibusolimnbsp;Jvfiiores tarnen fuerunt ludxorum querelx, qubdprofacris « T)eo traditis pugnatt^^nbsp;Uli ea tuentur,qux ab hominibusprxter 2)ei quot;verbuminßituta eße,nemo negarepotty'nbsp;alia infinit a,eiufdem tarnen generis omnia,quibus caro decepta, ex Chrißo eïrdodt^nbsp;oßenfionis fibi/acitquot;. quot;Vt non temere ab illo diÜumfit'Peatus qui in me nonnbsp;tem oßendemur ,fi exclufis carnis opinionibus, Chrifti amp; euangelij cognitionemnbsp;mus^quxnoserrarenonfinent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, e u

«.. . • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. r ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n , rr . . pfi

luditofum fcdn Ÿorro mere dibile yideri pot erat, Jttdaos ad 'Meßiam ojjendijjè quem tam dulum pradb ipjorum tanto tam^ diuturno defyderw haiÏenw expeUauerant : ideo rurfudnbsp;dumi/nprophe adducit^quibuiprobet^boc qucq^olimpradillumejje. ConiungitautemdtioslocoS-inbsp;cap-o^lauo Ifaite fumitur^amp; adreprebospertinet^quibue minaturpropbeta,fore,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{»fff

in lapidem ofendiculi ©¦ petram ofenfionds,in laqueum deniq^,amp; in tendiculam-ludaorum impletumfit, mododemonjlrauimw. ^Iterineiufdempropketttcap-y'^n^f^ ’ piorum confolationiferuit,quosconfirmarioportebat, nereproborum contumaciampj.l^^nbsp;fore put ar ent, amp; proindeßem *Meßits yenturi abijcerentJta y er o loquitur illitf^^ Jnbsp;nbsp;nbsp;ind'


-ocr page 319-

Ä O M I L I A LV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»P

«w; £« tnpotto in ^ion lapidem^ lapidemprobatum, angularem,^retiofum.,fitndatttm î ^ui treda autem de Chrifio diet manifeßitn quam ytprobari oporteat. /die enim la-fff tiit fundamenti yere dicitur, quiaßt^er ilium adificata eS^ ecdeßa, Trobatut item lapts eS^nbsp;tejlimonio,amp;ad ipßtm ^robantur^quifitnt exele^orum numero. Ângularis autem re-polios longe diuerßßimoiantea ludteot ör gentes, in eiußdem etcltßtenbsp;* ‘r^^o^ttuduosparietes (oniungat.Tretioßßimtnyerbßt oportetciim redimendo humanogenerinbsp;T’nwfry?j quidem totitn mundi diuitijs redimi poterat. Taultn tarnennbsp;«linbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oraculiparte,poßremam modo adducit, yt innuat,ßrmumnbsp;nbsp;nbsp;ratum fort quoi

„ ^pffromißt, tsr impiorum contumaciam minime fra^tdiforepijs, modo ipß in fide fua con-U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; adomnttcredentesextendi

'iteri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfofnireitttr, quad non confundantur autpudefiant (fie enim Taulm Cracoruin

ttddidit, quodin Htbrao habetur, ^donfeßinabit) ideSf^,nonfrußrin-de Chriflo conctperunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^trè credunt^ideo non ftßinant,idei^ fpatiena

fofgt;ßß^ fita non pracipitant, Inueniuntergo '^'^^^^^(ti»qjßerautrunt,iußitiamnimirum amp;fattsfadionem,redemptionem,fanBificatio-Pf ^^‘’^'^‘^^emducem, yitam deniq^, amp;^^cunq^illtsadfalutem confequendam neceffariaßtnt^nbsp;credentibM ex gratia offert, na nimium ßulti amp; ridiculi funt, qui ea autpretionbsp;, aut ßtorum operum meritdt impetrari. Excitent ergo illa nos,ygt;tproculnbsp;ilt;tgt;nfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, amp; omnibui alijsquanotdetinere autremorari pottrant, ad lapident il-

fontendamtts, amp; ipß quoque yiui lapidet ( '^tTetrut ait ) fuper ilium adificè-^'^'^fttalff ,facerdotium fan£lum,ad offerendum ffiriruales hoßias, acceptai î)eo per tettfff ^brißum, quot;Dommum nojlrum ; cui debttur benediHio j honor,gloria amp; poteßas in

C A P V T X*

homilia lx,

FRatres, propenfa quidem uoluntas cordis mei ZC deprecatio ad Deum fuper Ifracl eft ad falutem, Teftor enim de ipfis, quód ze-^^mDeihabeantfed non fecundum fnentiam.Nam ignorantesDe«nbsp;’^ftitiam, amp; propriam iuftitiam ftudentes conftituerc, iuftitiæDcfnbsp;fuerunt fubiedi,

ßffgtfi^'^i diligentia Taulue jdpoflolut de Tudxorum répudia aut retè^îont Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidemproprer ipfoi ludaoit'^tß qui illorum tra^abiliores adhucerant^

tos in tgt;id reuocee:parttm yero, yt hoc exemplo omnes homines admoneantur, qute y era flt;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bumams falutn ratio, amp; quid imprimés cauere debeant, qui illam confiqui yolunti,

magnoßudioea oppugnat,qute ludtetsmaximeobßiterunt^quomintu T^eigratiam Chrtflum lefum ampleBerentur, qui nobis ab illoynicuffalutts amp; omnis boni %^e-^rat inter hacpracipuum caca amp; infolens gentil atq^ patrum fiducia^quaitanbsp;yeritatem amp;gloriam non nifi ipfis faluis confiflere poffeputarent. Docuitnbsp;f*quot;” conditione fidem fuampatribttseorum obßrinxiffe, ytntfi omnes ludai fer-irrita Cr tnurtles cenferi debeantEt ißam occaßonem naHus denbsp;P^t^deßinarione Taci libera atque gratuita diffiruit,quaßalutis noßra origo atque fun-'Altera ludaorum remora erat propria iußitia ßducia, qUam in legis obßr-’ ^imprimisquidem in cultuexterno conßßere putabant Cr falutemßbi ideodeberiar-lH^^ß’'’^“bdeospracateris populn Dette olimtlegtffet,ytfuum cultuminter eosconßitutrtt-^^piee diffutabit, Cr docebit, hanc legalis iußitia fiduciam^ non inuti-.!*¦gt; fed plane noxiam effe^quia impedimenta Ulis fit, quo minus Deiiußitiam recipiant^nbsp;nobtsper euangelium in Chrißo offert, cjr qtta fola fide apprehenditur. Et quia Uli

-ocr page 320-

CAP. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

initio dixtnmf) negotium erat cum meliorîb»s,quorum^leriti,exignorantia peccabant,Ani^‘ amp; fideliter illos injlituit'.tir nefidei iußitia,tanquam re noua lt;amp;¦ inaudita priui, oß'enderentariffnbsp;olim quoq, à “Mop amp; prophet ti traditam ejjè docet, ïnprafentitra^ationiis huiits Exorditnny^nbsp;bimufiCui erorü ifliuô amp; omnis malt caufam moxßtbijciet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Inßnudtione lu Exordium infinuatione tonflat^quali eum in nouo etia cap.yfum eße yidimiu.(^i^ enitn daosfibibenc'^ eratinprimitiuaeccleßaapudomees credentes ludaictegentif autboritaseb ^u'odex ill^ß^^''nbsp;uoloî reddit.nbsp;nbsp;nbsp;aßitmpßßet Deifilitts^ ludai quoq^ eßint apoßoli, qui ilium gentibuf prxdicabant,

caute agendum fuit, ne ^uidex odio priuato in illorum contumeliam dicereputaretur, 0quot; nbsp;nbsp;nbsp;.

nemodij amp; animi maleuoli fitßitionem diligenter remouet. Suo autem exemplo minißf»^‘^^ '. rum omnes admonet,qua cautione ipß etiam inftmili caßt debeant quot;^ti, IsLam ^uia Dei yeßt^nbsp;fi mundo graue at^j moleßum efÇ, nihil autparum eo apud auditores proficietur, nifi ßnbsp;amart amp; falutem fuamab Ulis ferio quteri intelligant. [taej^ abftinere debent Uli à non neefp ¦nbsp;animorum ofenfionibus, quales ex conuitijs , intempeßiuis amp; ßurrilibtts diiterijs autnbsp;nibtis odioßs enafcuntur.J^bi yero res ipfa hoc exigitgt;ibi nihil in alicuiusgratiam dißimnl^^’^nbsp;turpiter adulari,aut fcelera excufaredebent^Docuit hocipßtmfuo exemplo ChrißttSinbsp;lachrymis quoq^ fuum erga ludaicum populum amorem ati^^ßudium teßatus eS^ : cùrrttttf^,nbsp;uerjus contumaces fcribas amp;pharißeos iußa feueritate dicendi yteretur,Et quad denbsp;tur^hoc ipßtm magißrattu etiam fibi diblumputent, amp; idemßngulipriuatim obferuenhßrnbsp;monitiones amp; correptiones alicuius momenti amp; authoritatis ejfe yolunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'

Paulus ïuditoii' Cetterum ipfum Apoßolum loquentem audiamuSi qui adhunc modum orditur Î penfaquidem yoluntas cordis mei amp; deprecatio ad Deumßfper Ißael esf^ adfalutefrt-diopß. fuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerborum eiÇ : Ego ludxos fiue Ifraelem non odi, neq^ ex odio priuato quiep‘^''’ .fi‘

dico^qutead illorum exitium pertinent.Id yerb probat:Trimnm,quia animi mei yoluntas propenfa id eSf^ ex animo Ulis bene y oio. Quod nefalfum putetur, aliud argumentât»nbsp;tinsfubijcit. Deprecatio ad Deum pro Ulis frequenter ab s mefit, lt;amp; quidem in eum fint»»? ijifli'nbsp;fiant. Habethocaliquam lurißurandißectem^ qutanonpoßumitspreces nofirasinamot^^h^jit^nbsp;nium allegare, nififimul Deum quoq^ illiits teßemfißamus, adquemprecesfiunt. ^tttef'yiiiiirnbsp;yerbis h fee quxdam quot;Epticentiteßecies, Hamperinde hacfinant,acfi dixißit : Qttàmtts»! (ipnbsp;lorum ex animo con/ultum yelim, earn apud Deumprecibtts afiiduispromouerejjjXnbsp;ramen me ipfa caufie huius neeeßitas tir quo erga Chrifium obfirifltts fum officiumnbsp;reie^ione amp; eius caufis yerba faciamytirc.

ïfidia'a charita Sunt autem hxc yerba diligentius à nobis conjÿderanda. 'Primb enim fuo exempt» 4 tis Chrifiianie. ^pofiolus^quayerafint Chrifiianeebeneuolentice amp; charitatis indicia. Illiusquaßpttpfilnbsp;fons , ariimi propenfio. ^am nifi htec adfit,inanis adulatio amp; fuetts eritt quicqttta .^jpßspnbsp;dileSiione amp; amore dicitur.Ideo hanc nobis comendaturua Deui^huius regulam nos exn»nbsp;nbsp;nbsp;nliil

tereiubet^ ytnimirumeodem,quonofipjbsamoreiliumprofiquamur. Atqui ttofipr», amp;perfuniloriè diligtmtts, fed toto animo nobis beneuolumus amp; omnes tam animinbsp;y ires intendimus,yt ea confequamurtquee nobis ytilia sät commoda eße yidentur,nbsp;proximum quoq, aßeBifimus, moxpulcherrima eße^a fequentur, quibtts amorent nunbsp;teflabimur.Efi^ enim animus fions aÜionum nofirarum omniumßn quibus non poßunt »nbsp;nisfraternee argumenta elucerefi ille ea accenfusfuerit, Fratrum ergoßluti confultungt;nbsp;rät (yt externa ilia amp; yulgaria, qua inter huius fieculi quoq^ filios in yfu funt ,tacennbsp;admonitionibus,hortationtbusdncrepationibus^ confolationibus aßidue promouebimUS»nbsp;bil horum ipfipoßitmusper infeitiam, aut ifiis nihilproficimus preces tarnen adnbsp;yt is fratres regere fe^ Ulis propitiumprabere dignetur. Et fi hac quoq^ propter iUett* .

irriteefint, faltem Hits condolebimus, amp; calamitates, quasfibi mijèri accerfitnt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

yeri amoris teflibusfrofiequemur. Sic Chrifium feeiße fcimus,amp; ante hune Erophefß in quibus ille fuoßiritu agebat.Et quod inprafinti defeipfo Faulus dicit,hoc innbsp;lis locum habuifièjillorum labores atqj infinitapericula 'teßantur,qucepro hominuml^ .^ltf^nbsp;runt.Sunt ergo à Chrißißiritufimul tir charitate Chrijiianaalienißimi, quotquofh»

-ocr page 321-

H o M r L I A L V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJJ

^o^niilemafidedefe^tonemamp;crudeleïecclefiarum cladesßcctioculii intuentur^autettam feri^ (liiantibm amp; fereuntibus fcurriliter infultant.

T)nnde expûtnùur in ‘Pauli exemple laboriofa amp; molefla minijlrorum yerbi conditio. Sunt hi Laboriofa mu Tito tonflitutißeculatores, amp; hune exfûts manibm aliqùando reqtiifturum ejjèfciunt eos., quosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uer^

^fjorumjuleicommifit. Quia ergo 7)eum amant, amp; huic fideles ejfe cupiunt nonpoffunt non etiatn * ^'gt;‘lt;ireülos,quosipfi tantoperecordi efenorunt. Interim multa yident, qute infelicM populi interunbsp;fwttndunt, amp; primt ferè gladium irat i Dei conj^icantur, quo ts ingratos amp; contumaces pu.-lt;‘t«u,Dolent ergo amp; gemunt,dies noBef^ laborant, yt ad exitium ruentes libèrent. Interimnbsp;^‘^^^^^ttmcontumactbus amp; peeniterenefcijs duriits agerecoguntur, amp; Hits peenas denuntiare,qtta^

^“'»memoratio ipfis quidem acerbißima,peruicacibus yero Hitsplerunq^ ridicula el^. .riccedit ^^^^°^l^gtauißimum, qubdab ijs pro nocentißimts hofiibtts habentur, propter quos ipß quoti-^hßlitmtur, noHes infomnes ducunt, amp;pro quibtts fanguinem fuum atq^ animas profunderenbsp;(, ß'*’^^-.^teidithoc olim ‘\loß,amp;pol^ iliumprophetts omnibtts.Kecmeliorem Chriflileßßr-ß^-ß’lh^^^ingelicahißoriateßatur. Paulum certe ceupublicumgentts ludaicx hoßempaßtmnbsp;ex ÄÜorum libro confiât, cum ipfe illorum falutem proprio fanguine amp; yita cha-illos omne otium amp; quietem omnemßbijpfi denegaret-Experiuntur idemnbsp;«0 ƒminißerio laborant.Seddebent HU ad yetera exempla reßieere, ne quidhornmnbsp;pfttent. Qui yero ab Hits arguuntur amp; monentur, patienterferant eorum innbsp;itailltsmandauit Dominus, tuquises) quiilltsßlentiumimponas!^nbsp;non timebit f Darnmus Deuslocutus e/Ç, tÿ quts non pro-

P^ttli yerbis,qui fui er ga ludxosfiudij rationem reddtt,dicens : quot;ßefior enim Judai zeîu/m Deihabeant, fednonfecundum feientiam. ^j^ltts ( quern Latiniferè amula- ^fibabetw,nbsp;'ygt;ebementißimus Hie amoris affeHits el^ ,quo abrepti, non modo rem aliquam ipfilnbsp;eandem alijs inuidemus, ita yt nihil nobts tarn molefium poßit accidere, qtiamnbsp;fittdio Dei amp; cultits diuini yßrpatur, amp; pro.-f ^Hbuit Apofiolits, qui yt Dei cultoresßudioßßimi yolebant yideri,ita indignif-^^'°din cultus illitts focietatem gentes admitterentur, quxprius à repub. Ifraeltsnbsp;autem yerborum Pauli el^, ludaos non odiofedcommiferationedignos eße,nbsp;‘ooie^ ^'^”^‘^‘^tultoreseffecupiant,amp;ineiuscultu prouehendo maxime laborent,ex ignorantianbsp;lonfius à Deo amp; fdluttsyia recédant,quo plures amp;grauioreslaboresßißineantinbsp;^^oxreipfademonfirabit.

ff- ludxorum exemple obferuemus, non omnem t^elum Deoprobari aut laude di- J^onomnisze* txcufationem eos mereri.quißts aHionibus amp;fiudijs^elumpratexunt. Eli^ lusprobatur.nbsp;^^tti^f^^pltx, bonus amp; malus, quern nosperßieuitatts amp; breuitatts ergoin^elumcarnts

^fl^^^^tmus. Carntss^eluself^,quinullayerbt Deifeientiafiue notitia nititur,fedexno- Zeluscarnis. wum opinionibus enatus y ana amp; inani ducitur perfuafione. Is etiamfi ßeciem aliquamnbsp;^‘^fifi^lt;fhfuam tarnen originem amp; naturam peßimts eßeÜts déclarât. ‘Ham animumnbsp;‘^niß^^^ttecat amp; awes obturât,ne yerbum Dei audiat ßfed carnts fwe placita amp; ante conceptamnbsp;^ßi,^ßl°»fgt;nfiquatur.Et quianofira omnia nobis mirifice arrident ffer'e admonitionnm amp; ft-impatientes reddit,yt eos qui nobts contradicunt odioprofiquamur, amp; tandem hofii.-j^Hemur;deniq^ rabiequadam animos accendit,ycnea fanguints quidem eßußone abjli-‘^ttrfuperßitionem aliquam fimel defendendamßfeeperunt- Quo Chrtfiusnbsp;affiiHionibus in hoc mundo ferendts fuos pramonens dicit fore, yt Deo cult urnnbsp;A»! prßl^^eßbi yideatur, quifquis illos trucidarit. Et huius i^eli exemplum in Paulonbsp;fell aph arifaicx fiudio prie multts alijs profeeißet, amp; omnem cultitsnbsp;i^harum obferuationeconfißereßbiperfuaßßet ,moxcaco amp; inconfultonbsp;fiij^^^^matus,fenihilnonoporterefacere putauit, ytfua perfuafioni contrariam Chrifii do-extirparet, /ta immants lupi infiar in ouile amp;gregem ecclefiie irruens, tarn yi-^mulieres in carceres abduxit,ijfdem tormentanbsp;nbsp;nbsp;minas adhibuit,quibits multos infirmiO“

-ocr page 322-

C A P. X.

IN EPIST. AD ROMANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

res adpdei alnegationem amp; horrihiles blaj^hewias adegit,ficuti ipfemet coratn tur.Et quod ?aulo accidit^ hoc muliK alijs eo tempore accïdifje non e^^ dubium Î ne^jnbsp;generss exempla hodie in ijs, quosßmilds :^elui extimulat, yt Chriflum in yerho amp;nbsp;Zelut jpiritUf, perfequantur, Spiritus yero ^elum huicpriori opponimus, qui ex yerbi Dei amp; yolunl^f^nbsp;gmtione certa enatus, eiufdem régula gubernatur. Is nos à quot;vero aberrare non finit,nbsp;turn ei[j Dei yerbum it a ab hoc Jfiiritus quoq^ Dei non defieSlit, amp; fimul fianHo s^elonbsp;flammat ^ythuiusyoluntatiobedire amp; ipfi placere cupiamus. Hunc ergo :^elum nos fienbsp;amp; qua nobts animus diHat diligenter examinare, an cum yoluntate Dei in yerbo eittfnbsp;conueniant.Sic monet Dominus per ‘Mofiem loquenst Ideperuefiigetispolîfi cornbsp;oculos yeflrosposfi^quosficortarifioletts. Quinmemoresfiitts-^amp;fiacietis omniapracepl^f^’^^'nbsp;fianlliDeoyeflro.Idum.i^.

Anitni intentio ^dmonet nos horum confiyderatio, quam fiallantur,quibonum anirnipropofiitum gt; ’’’ non fufficitad- (ytipfiloquuntur) intentionem nobis ad Dei cultum eirfialutemnollramfiufificereputant-(ultwmDei,nbsp;nbsp;nbsp;proximum compendium adperditionem. Quia enim à yerbi Dei obferuatione abdudh

quotidie erroribus implicat,quifit in fldei articulis admittantur, cumprafienti exitio conin'',^ fp Et ciim alioqui noflrorum commentorum maximi admiratoresJimus, minimeprodelfinbsp;nione confirmari^ qua yerbi Dei ignorantiamJimul atq^ corttemptumparère confiueud.-d'fi^fp'nbsp;perjuafito hodie multorum animis ita infiedit, yt yix 'vllis rationibusfiihi earn aufierrip^^^^^^-.^it^'nbsp;flondeant mihi yelimjquid de ludaisfientiant. Idum illos peccauifle, amp; quantum innbsp;num exitium meruififie negabunt, quando Chriflum in concilio damnarunt, Eilato tradt^^nbsp;infiamis atq^ dira mortis tllifiuerunt authoress’Quando item ^poflolos eiusperfiecutinbsp;quoq^ [anguine nefarias manus pollueruntfidon opinor. Id am fit hoc negare audeantyff^^^'E^,nbsp;iudicio conuincentur,qui obficelusiflud totamgëhtem diflipauit, amp;pcenas de illis fiuffifß^’^flll^nbsp;atrocitas omnia, quaacondito orbe édita fiunt diuinafieueritatis exempla, longefiuper^f'nbsp;hac illos ;^elo Deiamp; bona intentione feciflfie ex hoc loco apparet, amp; adhuc clarius Eauh^^^' ipeff^nbsp;priori ad Corinthfitc dicens: Si cognouiflent.^nequaquam. domùiumgloria crucifixiffent'nbsp;idem teflimonium Ulis perhibet ASlo.'^^ Frairesfl'cio quod per ignorantiam fieciflts,fii(^^^^L{it^'nbsp;pes yeflri. Vides ergo yaniflimam efle illam excufiationem qua ex bono animiprop»] •'Mnbsp;Flam fit ea yalere debeat tn tilts defiendendts., qui hodie Eapatum ludatca plane conîUi^^^nbsp;delitate tuentur aduerfius euangelica dcClrinaprofieflores, eadem ratione Turcarutnnbsp;luinam in Chriflianos rabiem excufiare oportebit : imo eb iuflior ent horum defienfito gt;nbsp;nem fiuam armispropagandam efle,ex Flqhumetefiuo didicerunt, quernprophetamnbsp;arbitrantur.EIfi, igitur hac omnium nocentiflima opinio. Facit enim quot;Sitnbsp;tas leges habeasinter indtfifierentia numeretur: quod non aliud eSfi^, quam omnetnnbsp;hominum animis euellere^amp; eius loco noflrarum opinionum idolum erigere.Etquinbsp;nulla religione fierib aguntfld tepidiplane^aut etiam frigidi,in hör as mutantur, fiatsi^nbsp;communicant,amp; dum omnes omnium [edarum religionesprobant ,fie ab omnireligio»^^ ’nbsp;efifieprodunt.Scio hac multos non Vehementer mouere^qutfibijpfits hoc fiuo commente deld^l^^l^^til^nbsp;Sed longe aliter iudicat Deus, qui dim nosfiibi deflonfiarit, vult, vt ipfiifidem fieruemt^^^^. .„nisijnbsp;Et vt marito honeflo intolerabilefioret, fit Vxor ijs commificeretur , quos inpracipuonbsp;ipfie habet, neq^ vllum amicitiaaut bona intentionispratextum admitteref.ita Detifnbsp;^elotem profitetur,eiufimodi caluis excufiationibus demulceri nunquam pot ent.^tfiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

rum flagitium,qui ex ignorantia amp; quot;^elo bono in Vera fldei amp; religionts leges delinqUf^’^^’ cro de Ulis iudicabit Detts,qui cum veritatemprobe norint, ab ea tarne reclamantenbsp;conflientia deficiunt,imb eandem in alijs hofliliterperfiequuntur amp; extinSlam volunt. F- h/iif'nbsp;Uliprocul àpeccato in jfiiritum fianSlum. Qub magis Ulis annitendum eifi^, Vt in lentpeflhnbsp;diaboU laqueo retrahant,ne (quod Chriflus minatur)poflrema illorumfiantpeioranbsp;iudai noluerüt Eorro hispramiflis,ne ludaisplus aquo patrocinari videatur Eaulus, adnbsp;fubijei iufiitia Hationem accedit, amp; t^elum hunc non exjimplici amp; vulgari ignorantia enatum ejfie

ea, qua excufiari non poflit, amp; qua eb vfiq,[^ogi^fflnfije^Vt cum ipjö Deo manifeflutn et^

-ocr page 323-

H O M I t I A L V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»?4

ßcenuntiatl^am ignorantes T)ei iußitiatn^amp;frofrtamiufiitiamfiu-f^truntfitbie^i.Crimen ergo aut fceltes ludaorumhoceii[^,quoi ^‘gt;^“^t‘unt, Quidyerograuius dici ^oterat. S celus e^^ nolle regis aut principesnbsp;ß ^itfßlefn iudicijs amp; deer et is iußißimis reclames^ idfedi-dignumflagitium ei^, j4tquanto htecomniaßperat,(iquisdiuinanbsp;jitigulas huitts loci partes ex or dine yidere. Tria enim in il~nbsp;^^^”^^^fontem omnismali sndicat, quod Dei iuflitiamignorauerintt Ergo eircaiu-[»tnmum yitahumanee amp;falutis noflra caput ei^. Er Dei iufiitiam dicitnbsp;iudicando ytitur, dum yelpijs amp; bonis yirtutumpramia retribuit-^yel im-^^^^at:partim earn, quam nobis infilio fuo communicat tir qua folainilliusnbsp;ytramq^ nemo hominum ignorare debeat, eograuior ludaorumnbsp;^nic^l^^i^inDeo legemacceperant, quo nomine 'bloßesohmillos (olos gentemfiapientem dixit:nbsp;interprétés habebant Er ophet as, amp; quib us ipfe Deifilius aliquandiu pradicarat,nbsp;‘'^‘gt;t(t ^ft^^retjnon omnem ignorantiam excufarizfedearn modo, qua circa res nihil ad teper--, aut de quibttsanemine ynquam edoBifitmus, nonautem finemagifiro aliquonbsp;^^t^^'J^JF^gt;gt;t,Sicculpa quidem caret ‘Medicus,ßyelrem nauticam ignoret,yelcalceosconfitere,nbsp;^tfi quaßa profifiionis funt ignoret,qualia funt, morborum dificrimina amp; cau-^‘'dt^^^'^^^etpharmacorum y fins, amp; qua alia funt huutsgeneris,na tile excufiari non potesi^.nbsp;^***^ft /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maxime in falutis negotio tllui obferuari debetfiPoJfune

Chrijliani abfqj falutis diffiendio : qualia funt quacunq^ tn facris Uteris non ^'^^^gt;Sti^^-^^^fi^‘’^lt;^Umquidemfuumyfumhabuerunt, nuncautemin Chrifio left abrogatanbsp;punit,quam qua ele^losfuos donat, amp; faluosfacit,ne-

ignorantiaßcutumßr,docett ^bdpropriam iufiitiamßuduerint confit- ipdaipropriâ fi^ßn ^icit iufiitiam, quam homines ex fimeripfis habent, aut in fuis operibus quarunt.nbsp;¦^tid^fuorumoperumiufiitiafretiputarintfecoram Deiiudicioconfifierepoße. Etnbsp;ludaorum erroremfuiffe,confiât:pharifaorum imprimis,qui reliquis om~nbsp;^fanTiores habebantur. Âtnunquam illi eo confidentiadeueniffent, ß yel Deife-inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam in examinandis nofiris operihus adhihet, yel ilUus de nohis iufiifican-

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfße^um hahuißent, Debet autem hic obferuari diligenter Conftituen-

'Verbum. Eo enim s^pofiolus humanam iufiitiamperfiringit, qubdper feinfirma rf^^bafeit, ideo.j^ nouisfubindefulcrts opus habeat,qutbuffiabtUatur. ^uodtn lu*nbsp;ii(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus ea omnia nonpotueruntfufßcere, qua in lege Deus prafiripferat,

^^°Udie nouas finxerunt, aut ab aliis corifiä as receperunt ,quibusyacillantemfua

ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. rt-

i ^^,tif.'^^^^^’^’^'^friuf^membripracedentis exponit, Qwdiufiitia DeinonfuerintfubieTi^ luiaorwncQm funt cor am Dei iudicio,ytfemiferosefie amp; gratia feu mifericordia opus ha- fidentia,nbsp;^»ftitia,quam illenobis in Chrtfio ojfert,cum fide appréhender ent. Et hoc etiamnbsp;^^^°filt;gt;^ogt;ßharifaorüamp;fcribarümores teflantur,qui(yt de UlispronuntiaturLuc.7.)nbsp;ißfio^pf!^ Eannem Daptifiam ad Chriflum remittebat.Tnde yero hoefinbsp;tibundefatis infiruBosputarent, amp; in ipßtis Dei conJßeSlitnbsp;ki^'^tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^atias agimus tibi, qubdnonfumvsficut cateri homines, raptores, iniufii^

bis in fabbato,décimas damns ex omnibus quapofiidemus.amp;c. Et fane impoßi-î quot;^*^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicantis yeliufiificantis,fefe fubijeiant, nifi quifuacorruptionis amp;

deprejri,cum Dauide clamant: Domine, neintres in iudicium cum firuo tuot

quis confifietfi

Pt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locum ifium ad noflrifeculifuperfiitiones atq^feHas trans ferre, yt de omnibus Corers, iufiitÎ4

^^‘^loare, qui hodie quoq^ ex operibus Juis iufiificari yolunt. Ignorant illi iufiitia Dei rios nofiri ’^^^’»mi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^amfi hanc nouiffentfefeferuos inutiles, amp; iufiitiamfuaminfiarpannbsp;nbsp;nbsp;*•

^^^^^enflruaejfefaterentur.ltaqfadfuam tufiitiam, qua reuera nulla elif,recurrunt,

-ocr page 324-

IN EPIST. AP ROMAN OS

amp; yt laneflaliliant^lahoriltti continue amp; in definent ’tltu fefe confidant.QuHm C[aam farutn^»'^ nihil,froficiant,eorandemfiacrorum iugd refeddo, amp; nouaramfiatdfaBionum crebra inßituW’H^nbsp;fatd tefiantur. Find ergo laborum amp; fiudiorum omnium hie illd e^, quod ab omni iujlitdtx^f'nbsp;dunt. Earn endm cuimaximefidunt,nonpofiuntajfiequi. Quamyero Deivf xn Chrifioofierhamp;^i**nbsp;gratuitapeccatorum'rtmifiione confiât^ impie amp; inj'olenter reijdunt, F^fiat ergo,'vt yelnt nolr hnbsp;peccatornm fiaorum reata obflriili maneant, amp; tandem fiua contumadtepœnas dent 7)eo,nbsp;fuiiudicij rigorem aduerfiui ipfios exeret. ^apropter non de lana caprina aut ymbra aßd (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

aiunt)hodie nobd ld eJÇ tum Fapißd,quißtmli amp; eadem prorftts temeritatefuam iufiitittfiabu^’^* fiudent:fed de ipfd Dei iufiida amp; fdlut d nofirte fiumma contenditur. It a enim interfienbsp;humanaamp;diuinaiufiida,ytfimulconfiiflerenonpofiint. Expendant ergo hune locum dtli^i»^'^'nbsp;quicontendones nofirifieculi leuiores efifieputant,quàm yt illd maltiim moueri debeant hommescef'nbsp;dati. Singuli autemfit« conditiond miferrim« memores, humilientur in conjßeilu Dei, Ö*nbsp;iufiiti« renuntient,yt y er am illam amp; omnibitf numerd abfiolutam affiequantur, quam ille noissTnbsp;fiert in filiofito lefiu ChrißoX cui debetur benediÜio, honor,gloriaamp;potefilat in aternum, .Âmm-

K O H 1 L I A LV I.

f

Nam firn's legis eft Chriftus ad luftitiam omni credentu Mofts enim defcribit iuftitiam,quae eft ex lege, quod qui fecen't ea homo, u*nbsp;uet per ilia. At quae ex fide eft iuftitia ita dicit.Ne dixeris in corde tiiogt;nbsp;Quis afeendet in coelum i Hoc eft Chriftum ex alto deducere. Autinbsp;Qiiisdefccndet in abylTum C Hoc eft Chriftum exmortuis reducer^'nbsp;Sd quid dicitf Prope te uerbum eft in ore tuo,0C in corde tuo.


CAP. X.


All ¦

Cottfutaturiu* T^yialuf .^pofiolu^deTudxorumreieHioneitadififierit,yt illorum exemplumcomm«gt;^gt;‘’.'^’'‘^j^ fiiti« fnropt« hominum infiitudoni fieruiat, Ofiendit enim eos à gratia Dei amp; fialutepairibiH pf^^''l)\ynbsp;fi^ueia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excidiffe, quodiußid« diuin« ignaripropriam iufiitiamfiabilire ßuduerint. Ex quo

pri« iußttt«fidatiam infialutu negotio pernidofifiimam tfifie,neq^ ynquam in Dei rtpofieeoSyquiennq^ex fiaorum Oper urn merits iufiificari yolunt. Âtquia nonfiufitcdfi’^ify^inbsp;dixifie in re aliqua,fiedeiufidem eonfirmadone opw tlfi,yt amp; reliqui nosycrum dixijfiem( ,nbsp;tarn modo contexere incipit ^pofiolu^ , dr ita quidem, ytfiimul qu«ßionibtts occurraf,^^'^nbsp;ex Iud«d in hac caufia remorabantur. Timebant enim,ne in legem Dei, yelpodits innbsp;peccarent,fi ilia relilla ad Chrißum contenderent, Hihil pr«terea »gt;tliu,hucufiq,fiern,O'\nbsp;tabant, quam quitd legd iufiitiam tantofiudto fieHati erant, earn illias obfieruadontmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi'

iua ipfiorum tarn firio comendafiit. Turbabant ifia multos ex ijs etiam,qui non fiucatopi^f dio tenebantur,eo^ maior illorum ratio haberi debebat,quod legem à Deo datam ejfie, amp;nbsp;tiationeminfinitdpromißionibu^, adh«c mindquoque horrenddpublice commendatam^Jj jjiuhinbsp;nouißent, Itaq^ quaatnque huiasgenerd in quaflionem yenire poter ant, diligenter Faunbsp;drquidemargumentdexipfialegedefiumptd,quibu4 omnemoperumiufiitiamyalidifi^sntnbsp;rind {esd Chrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Frimum à finepetit,propt er quern lex à Deo data efi.Find legd (inquit)tfi Chrifi'S^^

plus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tredend. Chrtfium yero finemlegd dicit,eo quodh«c tota in ilia refiicit, amp; hicfolt*^ JpM',

qua illaprafiare non poter at,nofira mmirum natura yitiofitate impedit a. lgt;Iam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Sum efi,cùm impotent eßet lex,eo quod nihilpoßet in carne,Detes fiuo ipfiut fiUo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(oifin

ne carnd peccato obnoxia,edam depeccato condemnauit peccatu in carne,yt iuf iH^^ tur in nobd. Inprafienti autem ex hifite yerbd eiufimodi argumenta elicerepoßumU^'F^^ß^^^^^ni^nbsp;yt nos tor am Deo iufios reddat. Id yero non lexfad operibas,fiedfiolu^ Chrifiaspraßdß'nbsp;nbsp;nbsp;in d

ille legd find efl. ^aiorpropofiido comuni omnia conjenßprobatur.^dam yt in repub. fineferuntur,ytfiranata dr reprefiaficeleralitentia,ciuesprobinbsp;nbsp;nbsp;bonefiifiant,amp;

aerbio bona leges ex maid moribus enata dicuntur ItaJ'ua etiam legd huntfinfifn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/,

totam yita huius confiuetudinem) Deus eße yoluit,yt, quernfiibt elegeratpopulusfianS rum innotendafie ai alijs gentibus fieparatum eßeprobaret. De quot;Minori nunc non op^ tquot;

-ocr page 325-

H o M I L I A L V r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155?

(nm eamhucnj^ arguments Tattlui conßrm^iuerit, amp; paul'o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adluc plura diÜurlii

fit. Nunc obferuemu^ ex prwri argumento, c^uod modo recenfuirntcs^ aliudfequi quo infirmiores legis tranfgreßionem 'vehementer horrebant,plurimtim potuerunt confirmari. E^hocnbsp;t«ijhioili:fißticunqßßnem legis aßequuntur ij demum legi vert obtempérant, Æquißnis illiui ei^nbsp;Ckrifluf, Ergo qui hune recipiunt^ ij adßnem legis per ueniunt, amp; eidem debitum obßequtum prx~nbsp;lligt;tt,lta^ueprapoßerusplane amp;ßuperitacanests eorum mettn e/Ç, qui timent, ne legem tranßgre-tliantur amp; in Deumpeccent ^ß ad Chriftum accedant,Imo apparet ßimul iniquißimoS legis inter-freies nanifeflosfalßarios eße, qui iußißcationem in illiiti operibti^ qutsrere docent, NLameäf le--geiKßenfua fua dtgnitateßoliant, dum illamfine Chrifloproponunt, eiv multis nocentißimi er-torts ttjHeinteritU4 authoresßnt. Continet ergo breuis haeßententtapreecipuum Chrifliantereli-l^^^‘gt;^ßft(t,quo conßrmato non tudai modo fedßmul cum his omnium quaq^aliarum ßperflitio-”^ytSatoresconßutantur, Sienim lex^quam ipße Detts olim tuUt non aliter ad iufiitiam amp;ßa-tonjequendam vtilis ßuit, quam quod ad Chriflum remifit.^ qui qua nobis prxflitu impoßi-trant fito merito impleuit, quti non videat Vanißimum eße quiequidßuperßitiofii hominesnbsp;ß’t^trum traditionum obferuatione ^arriunt Tiebent ergo fitngula: httiu^ ßntentia partes dili-

^tima (nim Verum legis vßm tradit.,quem nißprobe tenedmus,ßubinde in caufa ißa iußißca^ amp;perplexi hxrebimuf. Quia enimßnis eins,propter quem olim dataßuit, ei^ Chrißus^ Uertts,nbsp;^gtrmanus illitis vßisßuerit, vt nos ad tllum dirigat. Idea ad Galatas Taulusnbsp;lf„^^'^^^pitdagogtts noßer erat ad Chrißum,vt exßde iußißcaremur.Adhunc ergoßnem omnesnbsp;7)epromißionibus,qult;s in ea continent ur,non neeeße ei^ dicere, quarum alianbsp;*^‘ntu difertepollicentur,alia de rebus quidem temporarijs datxßunt,ßuum Vero comple-habent*,quia nißhic nobispatremplacauißet,nihil boni ex eo adnospofißet rpdtre,nbsp;examines, docent quidem ilia quidfacer e amp; quales nos eße conueniat, fed ita hocnbsp;tlßßf^^^^'^elinuitosad Chrißum remittant, quando nobis ad eaprrêjiandavires plane nullasnbsp;exiguntur. NLeqßnprxceptorum conß/deratione vnquam cumaliquofru~nbsp;'^^'^tttißinfimgulis primo noßratranßgreßionisculpam^amp;viriumnoßrarum débilita-'*'t.J^’”’‘^tdeinde ad Chrißum re/piciamus, qui quodnobis deer atfua obedientia meritofarci-?t(odnie legis verum fenfum àpharifrorum traditionibus repurgaturus, inßn-circaexterttas modoaÜiones verßriuidentur, animumab omnipraua affeili-^^itiiridocuif.nimirumiVtnos adaltiorem myßeriorumfaluttS nofiraconßderatio-Ef Verbpracepta nospeccati amp; imbecillitatis noßra conuiSdos ad Chriftum abirenbsp;fix,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^obis deeif^ iufiitiam in illo conßequamur: ita huius quoq^ typosproponunt,omnes illi

cultw Eieiexternusconßabat.Chrißuaduinbrabat circumcifio, (irper .^^ttaria amp; agnata peccati labe purgari docebat, Chrißi typus erat agnus pafcalis,nbsp;sfiii quotidie mane sä' Veßeri irnmolabantur : quodloannesTapt. difirtè docuittnbsp;monßrans clamabat : Ecce, agnus ille Tiei., qui tollitpeccatum mundi Eademnbsp;% 0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^tumßaerißeiorum ratio, neq, horum modo, verumetiam inßrumentorum amp; Vafi-

In tabernaculo erant,vtpote altar^,menße,panum propoßttonis,candelabri,arca, ö* templi,quaomnia Chrißi vmbrasaut typosfuißi.ialibidocuimus, j^uid.^nbsp;('^^nuperdiilum poßquam ißa omnia tradidit, magnum iliumprophetam au»nbsp;fliii nomine Chrißum denotari Tetrus amp; Stephanus teßantur Ende non temere Chri-Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si crederetis ^ofi,etiam mihi crederetistde me enim illeßripfit.Ex quibus om-

^'^tHf^r^j^^ft'^^^^’^^^^ntumlegereBèvti, amp;ßecundumhancvereiußoscenßeripoße, qui Chri»

^Pde amplediunturt.

‘^}^^^^^nius diddi pars, qua Chrißus ßnis legis ad iufiitiam eßedicitur ömrit îitpitittfidejo» n^^dium illud edf^,quo amp; Chrißum amp; in hoc iufiitiam atq^ falutem appri- l^lt;tpp^cbendi^nbsp;iußißcatiogratuita aßeritur, NLam vt Chrifiurn ipfum nobis ex gratianbsp;Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^noq^ donum T)ei eifj, quo eleili donantur Vt illusn ampleCli vel reciperepof

st igiturpraterea ex hoc loco^eos quißde deßituunturßimul iußitia quoque omni cartre^ril^

Ï 3

-ocr page 326-

IN EPIS T. AD ROMANOS

prcindtpeccatum ejjè qatc^uidillifaciunt, J^am etfi ittfiitiamßtam adIfgü prafcr’tfttini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji^i

^uia ramen adper/eiltonem^quam ilia exigit^pertingere nonpoßünt^eo autem carent, ftil ßihuenirepoteratjpeccatores maneanr oportet, amp;proinde ex legè fententia damnantur,nbsp;non omnes hommes ad hancfalutü rationem aflringiputet, objeruanda ynitterfalt^p^^nbsp;Omntf. Ea enim non modo Deipatrts erga omnes homines liber alitas, amp; Chriflinbsp;nés feruandosmeritumnotatur,feddoceturfimul,ynam amp; eandemfalutü amp;nbsp;nem omnibus hominibus à Deo ejjipropofitam , neque aliud nomen fub calo datum eße, ff’nbsp;feruari oporteat, Procul ergo arceri debent, qui ynumquenq^ inßta religione, qualtßttt^^nbsp;feruari contendunf.de quibu^ ttimßxpe alias di^umßt,nunc nihilprieterea addemta.

Torrb nouum amp; infilensmulrts yidebatur, homines alia ratione quam ex leg^ opttd y»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 arr^Mei ihfAWt nti/IVnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hvfiWilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tîOS tälw

Conferuntur

T)cuó ornarat, nos alio

fuperhac refiententiamamplioridemonßratione Taulw confirmât. Et quiaytriuj'qj if^fi^ anted mentionemfeceratynunceas inter fi confert, quot;^tex dificrepantia, qua inter illasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

conflet ytramquefiimulconßiflerenonpoßefid'^nadataalteramnegari. Id 'Verb omne tx ipfid lege defiumptds herbis enuntiat : amp; cum exprophetts multa in hancßententiatnnbsp;tuißet, ^loßis tarnen potius quam illorum teßimonijs'Vtimaluit, yt quia maxima eratßnbsp;nes ^oßs authoritas, femel omnes quxßiones abrumpat gt; qu^ ab hominibwnbsp;noua moueri(blenf.eîr quot;Vtfiipfum apudeospurger, qui eum ^loßs amp; dohlrina ^ofatcf bv.nbsp;fufiicabantur, Docet ergo, ne quot;Moßs quidem earn fententiam fttijfi) qubdquifquamnbsp;legü operibus iußificetur, amp; ita ilium legempropofitiße, yt non obfiuri appareat, nospi^^nbsp;fidem m Chrißum deduct. Sedmaior erit ißiua collationts perfiicuitas, ßßngula tnemMnbsp;confideremw^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ¦

tuflitia leois. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primum itaproponttt *}lt;dofes enim defiribit iußitiam ^quaeSß^ ex lege, qubd quife^i^'^ /j?

licet qua lege pracipiunrur) quot;viuetper illafideFf^,yitam eafua cbedientta confiquetur.E'^^^ Leuit.tS.'vbi ficloquitur Tlominuf.Cußodietthrittn amp; iudiciamea,quafacies homo^if^ß^jßl/nbsp;Et huitu generüs multapaßim habentur-Ex ijs quot;Verb ita argumentatur y^poßolui'.Legi^ •nbsp;facere quain illapracipiuntur./^thac nemofacit,imb ne poteßquidem: Ergolegtsnbsp;hominum aßequitur,tiTproinde nemo etiam ex illius operibtts iufiificatur.Eelfi lubet,af^'‘'^‘fiiß^nbsp;itaformabts:Legrs iußitia nemini quot;vita confirt,nifiqui omnia illiuspraceptaperfehlèobj^^^^iiifnbsp;ab illts neq^ ad dexter am neq^ adfinißram difießerii : Id quot;Verb nemint homtnum praßitu

Ergo nemini etia exiußitia legtsytta obtingit. Ende fiquitur, alium omnino eiusfifiegt;^‘‘quot; fiti^*' yt nos infi detineat. Ebi meminifie oportet,promißionem hanc legis de aterna liita intd^'^^^ißi'’nbsp;non de teporaria,quam in hac carne 'viuimuaiyt quida exponunt, qui yel argumentanbsp;yel lege Dei contumelioßtis traüarefilent, ^tdenim legenbsp;nbsp;nbsp;tarn diligenti eius comenaß^

trat,fi non aliud contulijfit,quam quo impios etiafrui yidemui,imb quod nobis cum tibits comune eifer’Sed amp; ipfi Chrßus illorumfintentia confutat,qui iuuenem proprio «T*nbsp;eia turgidulum, amp; tarnen de yita aterna interrogante,adpracepta legis remittit ,ytht^r sfib^’inbsp;ßgt;ehlis,yerum illius yjum addifiat: Cateriim yt quod Ulifintiunt concedamus,nihil tamtf^ Enbsp;quàm qubd magis perßringetur,yt y elint nolint in noßra fenrentiaeant.Si enim pernbsp;earn ncmoperfehîè obfiruet, ne temporariam quidem yitam acquirerepoßiemus, mulfonbsp;tb aternam confiquemur,qu« filis iußis debetur. Facit autem mirifice ad huius argu^^nbsp;snationem ahlus Ule filennis, quo Dew legem promulgari yoluit, quamprtmiim terraßnbsp;VWcDckM?« eßentingreßfi Flamin duobw montibus, Ebalamp; Garifim aras erigi,amp;populumfinbsp;res difirtbui\iußit, yt alij quidem poif, legis promulgationem Uiiw benediHiones deßnbsp;alteri y erb eiufdem malediBiones opponerent, quas fingulas totiw populi teßimofU»^nbsp;oportebat.Et harum quidempofirema erar, quot;hdalediHw, qui non rata habuerit yerbanbsp;ytfaciat ea,amp; dieet omnispopulw, Âmen. Quid enim hac tota aHione aliuddocerenbsp;nw, quamproponi quidem in lege pracepta, quaperfifalutariaßnt,amp; yiree atern^nbsp;yerißtmasßbi coniunHas habeant : quia tarnen illa nemo preßare queat, nihilnbsp;reliquum fieri , quàm horribilem malediüionem , quee tantißer nos premat amp;

-ocr page 327-

H o M I L I A LV I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijö

id ilium Trc^hetam accedamu^ ( de quo ’Mofes^rtM dixerat ) qutfua oledienttA male-dißionem illam aholeuit, nos tum pâtre in grutiam reduxit, amp; cuius euangeliumpropriè yerbum ’tneittrnK dicitur,quia nobts quantiiniuis imbecillùs amp; indignü yitam confert,mod'o ei credamusfnbsp;^^‘ntmmtnmeptos amp; ridiculos futs 'Paralogifmis fefeprabent, qui expraceptts amp; promißioni-colligunt. Tieus (inquit) hxc amp; iflafacere iußit, amp; eafacientibus yitamnbsp;opfribus apudilium iußifcamur^^ eorundem meritts yitam «ternam confernbsp;finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argumentum hoc tunc yaleretft nofiraru ytrium ejfit

^tat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;banc nofir ce iufiificationts rationem Deui infiituißet.Sedcum res longe aliter ba

•lt;/«ƒ f»îfKrrif tantum fibideßts yiribus polliceri audeat, nos multbfirmius ex Lege *gt;ifi(f°.^fi,^^^è^^^^^^bimur:7Lullapromißio.qua cum conditionefit.promittentem obfiringittnbsp;’^’^^^P^opofittefitfatüfaBum : Tromißiones Legis adiunblam hahentconditionemperfektenbsp;^f^opi^^^ficicErgopromißiones illa Deum nobis non obfiringunt, ytnos yelpronbsp;3«, yita aterna donare teneatur» Item : quot;Llullapromißio efiicax aut rata ejfe poteif^t,nbsp;fi^ impoßibili prafiitu: xAtqui promißiones Legis cum conditione proponunturjnbsp;P^^ßftre potei^. E rgo inefficaces funt amp; irrita, quoad non aliunde nobß remedium ac-homines adeo deltrare, ytfuis ineptijs ipfam yeritatisnbsp;arbitrentur.’Lleq^ tarnen Deipromißionibus fidem derogamus, neque bona openbsp;”0)1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim Deus yeraxinpromißisfuß,ncfiroautem yitiofit,quadea apudnoslocum

ti(^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’Bonisautem Operibus ideo fiudendum eif, non qubd yitam tsternam nobis merean-

ï*fo obfequiumprafiemus,amp;fruiltisferamus nofiraprofeßione dignes,

''^^^‘'^^Mnuncad alterum Collationis membrum, quo de fideiiufiitiafie agit,yt ipfam lo- ^^ßit'Mßdei, p Erofopopœiam, illi quoq^ ipfius '^ofis yerba tribuit, yt hune de illa concio-

¦ -^^fi^^-Leguntur ea in DeuteronXap,^^ ad hune medum: Eraceptum ifiud.quod ego ti. abfeonditumà te,neq^remotum^'ELonin celis, yt dicas: Pfittsafeendetnbsp;'^^dinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illudnobß afferat,et annutiet nobis illud,yt ipfum faciamusi^Elec efi yltra mare»

^faijcietnobts mare,(2r adferet nobis tâquot; annuntiabit, yt illudfaciamui f Sedyalde in ore tuo,amp; in corde tuo,ytfadas illud. Comendat his Eaulus Legem dninbsp;^'dc^^T^^^^^fieilitate.qux duo inomni doilrimegenere imprimisßeilari folent. Docet ergo ilianbsp;magisperjfiicuanonopusfitaliundepetere,^idyero (inquis) illaadde.-^^fiitiam,cjtmproLegis iufiitiapotiusfaeiantf.dnnonifiudefi Elofisyerbacorrum^^nbsp;\ Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trahere in fienfum Ulis plane contrariui^Sedaudi b bone quifquis es,e$’ rem diligen.‘

TauluElofinullam yimfacere,imbnihilyerius amp; magispropriudicipo-toto Ulo cap. Elofes de tota Legis do^rina loquitur, qua no moralibus mode eir ^ijs fi^^^^buspraceptis confiât,fedfimul in Chrifiu rejfiicit,quem amp; difertèpollicetur, eirtypis yanbsp;‘'’’f»!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad que(ytßpra diximus)nos infiarpadagogi deducit.^pparet hoc ex eo,qubd

Cl '^‘¦n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex captiuitatepromittit,qua quoad externa Tfiaelis rempub,nunqua fafia efi^

’0r4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habuit complementu,qui filios Dei dijfierfes collegit, Tromittit ite circucifienem

Chrifii beneficiuefife,amp;folafide acquirifatd confiât,Et in hoc loco, yerbu illud ^’^firiptueßeait'.quodßmiliterfolius Chrifiiopuseii^,eîradnouitefiamentigratiamnbsp;ptopketarumjermonibuspatet,maxime ijs,quaapudI-erem.cap,^i, tir Esi^eeh.n.

defidei iufiitia Taulus exponit ,amp;yt melius omnia fuo infiituto feruiant^ dlt;tt^rj’’''*/^hquadam etiam interponit amp; addit, non quidem ytfienfitm alienum Elofi obtrU'^nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clarius exprimât. Ideo etiam, yt diximus, iufiitiafidei perfonam affin-

- '^^‘*^bunc totum diligenti expolitione illufirat.At qua ex fide elf(inquit)iufiitia ita dicit: tuo,Quif afeendet incxlutnl’Hocefi Chrifium ex alto deducere.^Aut quis de~nbsp;^byßumf Hoc efi Chrifium ex mortuis reducere.Sedquid dicit ; TPrope elf yerbum in orenbsp;^titordetuo. Ita yerofidemeä'qua ex hac nobis obtingit iufiitiam ab efieClis defcribit,quanbsp;' ^^od nimirum,hominem de ijs quoque certiorem reddat, qua nullo car-percipipoßiint, amp; fie omnibus dubitqtionibus medeatur, quainfaliitisne-^^cidunt. Ex to autem colligere yult, iufiificatione exfiila fidependere,amp; hanc oUm à “Moß

K. 4

-ocr page 328-

c A P, X,

IN EPIÎT. AD ROMANOS

trââitamfuîjje. Qnodytrectusintelligatur^argumentutn irafcrmalrs: fußißcätidfif^ ^ropriui tffe^ttinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, hominetn falutùßtx certunt facere amp; fierplexrf illri cogitationdu^

Hubititiones defalnte.

qvte jfnfos amp; carni deditos exercent : At Jjoc fola fdesfrxfiat^e 'o quod kxc iffßimunt Dn non ori modo^'inerutnetiam cordi noßro inferit,q^uo confirmati amf îiuf duiitare nonpojjntnn^'nbsp;fides quoc^fiola iufitficat.Ad argumenti huiw confirtnationem atnflioretnfacier,finbsp;fiitiam,eb qtibdJenifer in nohn manca amp; intferfi^fa eiÇ , homines infalutù catifafemperoKnbsp;fnjfenjôs tenere^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiff'

Torro dubitationes onines,^Ute circa falutrs negotium homines turlant^adduos articw^^ nbsp;nbsp;/

lui refiringit,quifunt : An tiitanobù in ccelo paratafir, amp; num illic fatremfrofitium bare Item,an mors amp;inferi deui^li,nos^'ver'e ex UIk redempti fimusf Difiutantur bacnbsp;«os,^ui fide in Chrtfium defiituti fiunt. Et deprimo quidem dubitant carnales,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jlt;(

runr,nfi ^u« btcyiuitur,neque etiam credunt homines Deo curaejfi. Clamant ergot j/it in tcelum,'^t quidillic agatur ^ideat, amp; inde nos reddat certiores j num nobis haredttasj^iifnbsp;parata fit,aut num Deus nosficum habere cupiatfitemfi quid huiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quit nobü ad

fiernetfquis fcalas applicabir,aut alis infiruet,quarum remigio illuc contendamus eos quoq^folicitos habet^quipeccati confcientia territi^cum Deo quidem coniungi ouptuntfie^^^itnbsp;tern,ne maioresfint mortis amp; diaboli’vires, quam quot;Vt ipfi ex illorupoteßate eluHaripoßifX'nbsp;nbsp;o/,

ergo quot;Voces funttQuis defeendet in abyJfum^'Vt ’videat,an morsexarmata,inferorum diaboli regnum euerfiim,nos^ ex ifits omnibus quot;Vere redemptiftmusi’ Exemplum ifiarum fiinbsp;num in dtuite epulone Chrifiusproponit, qui aliquem ex inferis mitti cupiebat, per quernnbsp;admonitirefipifcerenr,Et’vrinamnon hodie’vtriufq^ generis exempla in omnium oculif’^^ht^quot;nbsp;tur. Catertim omnibus ifiis ‘Paulus ynam fidem opponir, amp; per hanc quicquid huius nosnbsp;plodidocet.Iufiitiafidei,idcPf, qui ’veraßdedonati amp; per hanc iuftificati J~unt,nihilnbsp;quia his Chrtfiumnegari amp; omne eiirs meritum euacuari'vident. 2damfidicamus,Jfii^^^^ißi'nbsp;in cœlos.^quid hoc aliudfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißum ’Velle ex alto deducerendei^, ’veile yt itenuf^\-jiliii

lapfus homo fiat,moriatur,refurgat,in ccelum afcendati‘Id'Verbpetiautoptari nonpote^’^Jfii' cmnencgemuf^quodilleiampridem pro nobis fecit amp; paffus e/Ç. Similiter qui clamantnbsp;fi endet tn abjfiumf annon mortem Chrifii merito çir rtjurredione deuiClam ejfe negant » jnbsp;ilium rurfus mori, amp; ad inferoS redire 'Vellent,'Vt quod iampridcmperfecit iterumfaeiat •.nbsp;quam) quia fides intelligit,nihil herum ipfa interrogat ,neque etiampatienter auditsnbsp;eâ m eriti dus contumeliam dicunturtfed certafiuncplenèpraflitifie qucecünq^ adnofiraq*nbsp;nem fadunt,illis confiantifiduciaacquiefeit, Scitenim iliumfèmelmortuumejfe,amp;infi^f^nbsp;rcres in crucefiiftinuiffe/vt eum abolerer,qui morris habebat imperium. Seit etiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gpfdt '

afcendijjè,’vt illic nobis locum pararet,iir illic noßrum eJfe intercefiorem apudpattern, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ßi

lum nobis propitius ePf^. Scitprieterea eum animas credentium, qua infide quot;Vera hint rccipere,(gt;r olim 'vcnturum,'Vt corpora quoq^ refufeitet, amp; plenaperficiat totius hominttt^.^^ff^nbsp;ncm. Ifiis ergo confirmât afides,nihil quarit amplius : amp; fi quid nondum intelligit, idpfi^nbsp;quot;vfiq^ in eum diem,quo ipfum Deumfade ad fadem quot;videbimus, ri;r in dus eonjfehlu omnttt ƒnbsp;rum fadetate fi uemur.dtaq^ à fide amp; religione omni alienißimifitnt, qui hodieqttafiiondnbsp;uenr, quibus Chriflimeritum amp;falutis noflra fundamenta in dubium ’vocantur.nbsp;faduntfitripturas omnes negent oportet, amp;proinde Chrifiiano nomine indignifunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ '

iftadicunt,animosproduntleues,quinonmultiimtangantureorumconfiderattone,iriqttt glor ia amp; faills nofir a omnis confiftit.

FiJfi certituda nbsp;nbsp;nbsp;Sedpraflat etiam 'videre,’vnde hacfideicirtttudo enafiaturf Docent id °lvlofis

exuerboDei dicunt'.TropeteefÇ 'verbum inoretuo,amp;incordetuo.ErgoexDei'verbo fidesdeijy^^^^^^ef

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,qua nequefenfuneq^ intelleUucarnispoffunt comprehendi. Etquia'Verbumincordaq^r

injinuat, f.mul yoluntatem inclinât,quot;Vtijfdem affentiatur, qua carni plufquàm Ebi non ofeitanter obferuart debet,qubd 'Verbum hoeprope nos ejfi dicit.Hac enimpaft^nbsp;alias ßeiulationes amp; infiirationes excludit, quibusfere hominesphanatici fuafigr^tritnbsp;'^leminerimus nos,quot;voluiffe Deum'vt'Verbumfuum fcriptiscomprehenfumpropenosjttr

-ocr page 329-

» o M ILIA LVir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ7

ƒ «X Ulo nbsp;nbsp;feiert^uxcu»^^ nolû adfalutem confequendam funt cognitu necejjarta, quot;î^lon expen-

dignitatt^qui Concilia expeSiantfaut orèds totiui confinßtm, “^slqincunq^ infidei arti“ ^uam adfiliut rptrbi T)ti authoritarem rtcurrunt» Deinde ybißr 'Verhutn illud^oßendictnbsp;quot; ort(uo,(ÿtn corde tuOtES^ ergo qua hoc nititurfideSinon cert a modotyerumetiamfacilds expli-j«lt;e certit articula continetur^quospueri quoq^ amp; mulieres edifcere, amp; de ijsß opMfit, ra-hocfacile demonflratu,amp; nouws de hocfiermo inflitui poterat î fed quianbsp;traflatione cuiquam molefli ejji,nbsp;deploranda nobis 'Venithominum nofirificuli malitia amp;peruerßtas, qui cîim 'verbumnbsp;^^ßrtbabeant, amp; idem cordibus quoque amp; conjcientijs eorum fubinde obflrepat, im'o expuertsnbsp;^oitotanteiuscapita,quotiesilliorationem Dominicamcÿ' Symbolumapoßolorumpromorenbsp;religione controuerßas perinde obßupefcunt amp; attoniti harent,nbsp;^*^^**^”*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunceos,qui ijia hoßiliter opfugndt,amp;cttmfidei Chri~

i» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Velint,ijs tarnen contradicuntfine quibtss illa nonpoteff^ conßflere. Extant

, nbsp;nbsp;nbsp;homines horrenda diuinie feueritatis exempla,quorum nonnulla noflro feculo 'vidimus. De-

^^^'‘^^^confiderationos terrere, 'vtbeneficij diuinimemores^'verbum fidei totis animis compleUa-fiduciam in 'Vno défit Chriflo collocemus,qui amp; inferos debellauit, amp; cœlos nobis ape-cum Deopatre amp; fbiritu fanUo 'Viuie amp; regnat, llli debetur benedi^ig honor, vloria amp; '

HÓMILIA LVit

f eft uerböillud fîdci,quodpfædicamus:Nempe,quôd fi cofta ’wsHieris ore tuo Doininü lefutn, amp; credidcris in corde tuo, quodnbsp;Museum excitauita mortuis,feruaberis,Corde enimcreditur adiu*nbsp;^*^ùin,ore autem confeffio ßt ad falutem,

'^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plerique homineStDeum,quifitmmum bonum amp; ipfit aterna iufiitia eft,regrli

f hi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aterna bona non niß iuftis amp; fanflis commuriicare.At omnibus feculis de eo in-

ftligioßß^^°^ controuerfum fuiffie confiât, qua nam illa iufiitia fit, hoiiijj ‘^°”fifiere,amp;nostlliatceptos atquebonorum eius participes reddere potefi.Etnbsp;ßilj.r omnium controuerfiarum de fide amp; religione caufa amp; materia eß 'Vnica.Interim ciimnbsp;hé^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus innatafit, in hocfere fedla omnes confentiunt ,^quodgloriam illam iufiitia

i^öiL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operum meritis tran/cribunt» Quodludai olim eopertinacius fecerunt,

λÀ(/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z)eo latam haberent, ex cuius prapoßero fènfu earn opinionem conceperant,

homines iufiificari oporteret. Quoshodieimitantwr, quifcripturis 'Vel per ^isiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^otiam malitiofè detortis eundem errorempertinacitsr defendunt. V~f quot;Vfro hac tu-

ob quam Chrißü hoßiliter perficuti fiunt ,eä‘ ßbijpfis extremum exitiu ac-(eurmßtis hodie idem acciaere quot;videmits, qui illoru 'Vefiigijs infißunt. Ideo Taulus hanc fine Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illos tra^at,'Vt qua de Ulis dicutur,omniüinßitutioni feruirepoßint. /nter qua

^ollatio iufiitia Legis amp; iufiitiafidei, qua ex ^lofeprotulit, amp; büpatribus nonaliam iujlificationis ratione tradidißfe, quam qua no-Ittod^k*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dofum obtingit: adhac non pofie 'vllam aliam inueniri aut conflitui oßendit,eo

^’^i^os nofiros de Jalute ctrtos faciat, amp; dubitationes omnes excludat, qua nos in hae %od 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diis locum modo à nobis recitatum fitbijcit, quo magis confirmât ör illußrat,

^onmendationem iufiitiafidtiprius dixit, Eartes locifunt tres.

^o^^inam accommodât, quod ex ’\^îofe diüum fuit de 'Verbo, quod in ore Adeuangeliia^ *^(innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘’¦^futur, amp; quod nos defàlutt per Chrifii meritu m parta non finat dubitare. Hoc ^exKofenup^er^

^ißionCl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidei,quodpradicamus. trbüfidei autem 'vocat per ^etonymiampro-

hnicul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ungelium, eo quodper fidem apprehendantur. Et emphafim habet

la aâ ita,^Q^pradicamus, 2dam perinde hoc eßf,, acfi dixifiit : ’Mofes 'verbum illud

-ocr page 330-

c A P. X.

IN EPIS T. AD ROMANOS

Wa ram magntficè amp;graitittr comendans.^ detiullo alto locutut quàm de Fuafigello I(fu

Jîi^quodnos ^poßoliyohi^ ^rtedicamu^tErranruaq^yehemenrer, amp; gratte nobrsfaauntfnittru'''gt; quï nos à quot;J^doje dißentire, amp; iuflißcationis raüonem tradere aiunt quam amp; iUe amp; patres nollff^'nbsp;tunes ignorarint.Contineturergo hts yerbts euidens teßimonium^ quo docemur^ eandern eße yeiefi^nbsp;eamp; noui teßamenti do£îrinam. Quod enim hic Eaultts dicit 'Verè ah illo diBum eße^res ip fa ^ohtgt;nbsp;^poßoli enim non aliud,quam pcenitentiam amp; remißionem peccatorum in nomine left Chriflif^ßnbsp;dicauerunr,quemadmodum ille in mandates dederat.Hac ipfa autem à ’^ofe quoque traditaßfgt;nbsp;iam [tspe demonßrauimus.Erophetee yeroilit populi feeler a grauißim'e accufint, amp; quofud aäpnbsp;nitentiam hortanturt ita remißionem peccatorum amp; falute omnem in filo Chrißopollicentur, qfnbsp;fuo tempore yenturum aiunt,amp; exßnrituJanBo deomnihw yiaticinanturiquieille pro human’nbsp;nerts redemptione facere autpart debuit. fdeo Chrißtts cum ex mortuis redijjfer., apuddiß’p’’*'’^i.nbsp;'veterus teßamenti libris concionatus edf,amp;inter alia dicebat t. Hi funtfirmones, quos locsitßlnbsp;adyoscum adhuceßem'vobifcum: quodfcilicet oporteret impleri omniaqutefiriptafinf”'nbsp;^ofis, amp;prophetus amp; Efalmûsde me.Etrurfts-.Ita firiptumedÇ, amp; ita oportuit Chtifif”’‘f^lnbsp;amp; refurgere à mortuis tertio die: amp;pradicari in eius nomine refipifcentiam estremifiionempf^^^^^nbsp;rum apudomnesgenresßnitio faBo ah Hierofolyma,amp;c, Sunt htscobferuanda diligtufi’^nbsp;eos,qui 'veterus teßamenti libros nihil ad nospertinere dicunt, amp;• no fine feurrili dicacitate rt^nbsp;quicqttid ex Ulus profertur. quot;Peccant hi atroci ingratitudine in quot;Deum, qui libros illos inter t^fnbsp;horribiles totitusorbtsmutationes amp; interperjecutorum fideimachinationes crudelifima^^^y^^nbsp;fingulariprcuidentiafiruauit,'vt noflra inflitutioni amp; cdfolationiperpetubferuirepofient-Uli ecclefiam 'vniuerftm maxima iniuria aßieiunt, quam thefauro, quem in terris hiße ffinbsp;iet,fioliare conantur : amp; quo fitblato,nihil reliquum edf^, quo noui teßamenti authoritas^‘^“nbsp;eos confirmetur,qui illam negate audent. Superar ergo horum impietas amp; ludaicam amp;nbsp;harbariem,dum quos ytraq^gensin fummopretio amp; honore habet ^libros tarn impudentip^^’*nbsp;damnare audent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Summa JoBris Sed reliBts illüsßecundam huitus loci partem 'videamtts, qua fitmmam 'verbi ißigt;^ß^‘'l't[iilt;'. na euangelica. doBrina euangeltca comprehendtt'.Siconfeßtufuerts ore tuo quot;Dominum lefum, ö* credidt’^^

de tuo,quod Deus eum excitauit à mortuus ,feruaberus. Confeßioriem primo locoponit^ntmi -jd* in fidei örfalutùs negotio prima partes debeantur (nam niß ßdes pracedat, non habebisq^'^^nbsp;fitearis)fedquodadhuc ad 'Mofis'Verba alludere pergir,qui 'verbum ißudin orenoßf»^ lt;nbsp;noßro ejfe dixit. Deinde ad ordinem reßieit, qui inter homines in cognofeenda amp; iudicatto’’nbsp;fide obferuatur.Qniet tnim nullius cor infiieerepoßumus, ex confeßione externa amp; ijsnbsp;coniunBa funt,amp; earn comitantur^defide illorum indicium faciamus oportet.'Quoaderg’^nbsp;explicationem (ciim neq^fidesfine confeßione,neq^ hacfine ilia eße debeat) quot;Vtrarnquefitnnjnbsp;mus,amp;circa quosarticules quot;Vtraqueßmul quot;Verfitur 'videbimus,^iciim inplures diduci,ßl^^nbsp;traBaripoßint,2^poßolius illosomnes breuitatüs amp;perßieuitatüs ergo adduo capita refif^^^ f(llt;'nbsp;ConfeßiofiJei Primum eßf,'vt ore noßroconfiteamur Dominum iefiimfidef^,'vt fefitm ilium,qf*^^nbsp;in quo cöjiftat. fjjis t2r 'Verus fit Deifilius,ex 'virgine tarnen 'Kiartaprafinito tempore homo nafciyoludt

mus amp; publice fateamur noßrum eße Dominum,id eBf,'ygt;indicem amp; feruatorem noßrutf' pfos’j tus enim domini dicebantur,qui altquos 'velbello captos in quot;vita feruabant, quot;Vel are fuo rsnbsp;Juam redigebantpoteßatem.[nferipturts autem titulus hicplerunque Chrißo tribuitur,

Ifaiam clamat*,Ego Dominus fioc ePf nomen meum, amp;gloriammeam alteri non dabo. ¦ Cgti'f Prophetas modo hoc t eß art 'VoluitßiritusfanBus,'verumetiam inter gentes^ amp; quidemtjnbsp;pore^qub Chrißus in carne natus eSf-,non obfeurum illi teßimonium perhibuit : quandonbsp;Lib,£. cap. sefar (quot;Vt apud Oroßum habetur ) occulta numints quot;virtute motus Domini nomen \nbsp;publico ediBo cauit,ne poflhac à quoquam^ nealiberis quidem amp; nepotibus, 'velfirioyfnbsp;nus diceretur.Fuit hoc procul dubio nouum amp; infolens prophants hominibus, Cr necipfinbsp;faBifiui rationem quot;Veram intellexit. Sedita fieri 'volehat Deus, 'vt qui tunc orbts totitn ß ftoß^^,nbsp;tabatur,honorem iflum Chrißo cederet,quipropterhumanigeneris redemptionem otntiH*nbsp;Dominus iure amp; merito diciturjs entm cum hoße noßro communi Satana congreßtt^)^''^ fif

-ocr page 331-

H o M I L r A LV IL

jHo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffianibia eripuit at^^ßruauit^ne communi ilia humanigeneris claJe,ceu dilumo

eremur.Idem^cim nullum aurum nobis redimendisßifficeret^ßanguinisfui lt;^lt;^loamp; in terris accepta,omnibusnbsp;*''’'f«tfTaduerfus omnes hojles,tam quot;vifibilesquàm inuifibiles,amp;quxcunqueillis im~nbsp;p(ticula,potentifimè tuetur.Qmcunque ergo talem agnofcunt amp;fatentur,hititulumnbsp;^T^ibuunt. lit hinc exortusfuijfe yidetur yetuf ecclefia mos, quo infacrisnbsp;iffnm Chrißum plerunque ‘Dominumnojîrum dicimus. Quodcùmfit, tuncnosnbsp;f*ntiamm9 reßicere conuenit, ne coram eo turpes amp; mal'efidibypocrita

^’‘iill(f’‘‘^'f‘^lfneraliM eif^,alterum caputfubijcit Taultts,quo ratio nbsp;nbsp;modus exprimitur, quo tttaximê

noflerfaiîus eif.Eflhoc,yt credamus in corde noflro,qubd Dew eum

. f^bifoUus refurreSlionis fefuChrifli meminit, non quod eius mortem amp; quce~

gt; afcenfionem item, qutepoi^ fecuta ei^, amp;feßionem ad dextrampatris ^igt;^ refurre^ione falutts noßrx complementum habetur. Frußra enim pro

^^’^oi^ttus eßet in ar a crucis, amp; inutiles nobis, quoad icternam falutem ,fuilfent nß mortem quoque amp; diabolum yiciß'et^cuitn tjrannideinexitio detine-Sxjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refurrehionem praßitit, que fieri non poter at, nifi mortis yires amp; ip fits infe-

yeramamp;propriam Chrißianorum fidem effi rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rediuiuum rejurrexißi credant, Flam mortuum effi ludxi quoque

ipfitm gentes olim non negabant. quot;De refurrelîione autem cum ytrifque lis erat potifiimum ofienfos amp; irritates fuißi in iÄHorum li-ex ilia Chrifiigloriam pendere, amp;eandem fidei in Chrißumfundamentumnbsp;‘l^iusafi'eueratione multi quotidie adfidem ecclefie adducebantur, Fotesf^ etiam alienbsp;refitrreilionis fofius mentionem faciat jdpoßolus. Quia nimirum hxc omneinbsp;comprehendit. Si enim refurrexit à mortuis ,prius ilium mortem obijffi o.,nbsp;^0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; cnjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerusfallusfuerit oportet, in quern mors amp; alia,qux homimbus naturaliter

n X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f’gt;tuerint, quot;^irfits, ftrefurrexit,proculdubio deuiHa morte lt;amp; excufio illiusiu^

tcternam ,amp; fimul debellataomni aduerfaria poteßatein cœlis regnumßbi ƒ«»• Hec (inquam) quia in refurrellionecontinen,-ftlt;gt;minauifiè j amp; ideo eandem omnes ^pofioli pafiimfingularißudio e^diligen^

ob fier uemus,fidei Chri/îiana eße, non obiter modo lefum Chrißum re dempto a agnofcere,fidfimul modum atq^ rationem tenere, qua nosille redemit amp; ßgfyg^emptio,nbsp;Fi pro^^’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouerimus, non multum à gentium fuperfiitionibits ab^.

^'S***^' Ftu ^oluerunt eos, quorum diuinit as nullis certis ar gument is aut rationibus de* fi^^i ^ofirx certitude quam y er a falutis fiducia yerfatur ,yt

¦ ^^ßus pro nobis fecerit, amp; quibus rebus confiet redemptionis nofira negotium, omni affiidionts genere confiolatie, quam Satanx nos tent antisfuggeßio^nbsp;^^ternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiultitia effi,falutis fiem in quot;Deifiliocollocare,ciimtuin

S d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infinit a yitx pericula , ille autem in cxlis regnum habeat f His

^ttidem ad dextram patrts lefts Chriftus ,fed prius in terris hifee hominem f ^Jj^^pta homints natura iß'dem tentationibus fefe fitbmi/it, quibus nos exerce.,nbsp;^u r noßram caufam fuficepiße , eis' nunc quoque noßri curam nondumnbsp;^^fi^i^ confeientijs diabolus exprobrat, amp; nosniminm ridicules eßinbsp;falutis fiduciam habeamus. .^Lt hie quoque ex Chrißihißoriare»nbsp;fßenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis mortuum eße , nobis item à Deo patre fatisfaHionem amp; iußi.-

inanem eß hanc noßram fiduciam. Sic in media morte cofola.. ^‘otiß^ ^’‘^tispo^^o ’ ß filium propter nos mortis agonem fußinuiße amp; refiurreHioneßanbsp;^^tat effi yieiße cogitemus. Denique nulla nobts tentatio accidit, aduerfusquamnbsp;^^nsima certx fidueix eäquot; confolationis argumenta fiUj Dei pro nobis incarnati

f

-ocr page 332-

¦5.

I

c A P. X.

IN EPIS T» AD ROMANOS

hißorta. Et Itec caußt nbsp;nbsp;nbsp;, ^üod ür olim Tr ophet a de omnih tu, qua Uli in ttrrif r .„ii.

runt j^vaticinatifunt, amp;poßeaEuangelißa eademexßiritutfuggeßtone diligenter defcrtjiß quot;Debent ergo miniflri eccleßarum in hoc effe, yt lefu Chrißi hißortam, amp; jingulas eitapiit^^^nbsp;pulo ßepeamp; magnoßudio proponant yfimul^yßtm omnium, qua in ea continenturnbsp;finguli ea ßbijpßs applicare poßint, 'amp; it a inter tentations s ßdem in Chrißum certain tttqutnbsp;cujßam retinere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßigt;

PiJeifruâut,

Excitare not debetßdeifruBus amplißimut^quem Eauhu yno 'yierbo comprehenditß^^ rii. Continet hocprimum iußificationem^ id e^^, remißionem peccatorum gratuitamnbsp;noßra conßare nonpoteß.^ia quam diu peccata nobu imputât 'Deut^morti adhuc obnoxtjßfnbsp;quam illorumßipendium eße,iamßepediaum e^Jdeo angelut lofepho nominit leßt,nbsp;toremßgnificat^rationem reddituruf^ait : Quiaferuabitpopulum fuum expeccat^ eiitf»nbsp;iußißcationemßan^ißcatio,quanobitex regenerationeobtingitXcuiu^ effeChu esi^,quo‘^^’^nbsp;melitn proßcimttf^ inter huimßeculi certamina 'viblores euadimuf. Eergoßdeinbsp;quam 'herbis exponipoßit,ciimper illam ea bona obcineamm, qua '^tt omnem huitunbsp;fern long'efuperant,ita nullif yiribm amp; nulla hominum indußria acquiripoßunt.Soletur nosnbsp;conßderatio in omni tentatione^quaßtlutM noßraßem Satan labefaClare fludet.'Eluin qt*^^ bj,'nbsp;queßitpeccatorum noßrorum multitudo amp; enormitaSy tarnenß leßum ‘Dominum noßruM^bnbsp;in etm morte atque reßrre^ione conßantem habeamut antmißduciam ^proculdi* lt;nbsp;bimur.f^uodenim Eautui dicit,hoc ipfum Chrißi 'ferbw coßrmaturidicentMZnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credidt^'^

fidecreditur adiiiflitiam.

Ptit^atitsfueritßeruabitur.ltem,ß^i creditin meßjabetyitam aternam,Simul MtempfO'’^'gt;.^^ß ißas^ntichrißi excomunicationibus amp; eorum maledicenttaopponamui, quinoshodienbsp;aterna damnationis reos eße clamant, eo quad a T^mana ecclepa feceßtonem fecerimu^'nbsp;ore noßro confitemur Dominum leßtm, ör firmo cordif aßenßi credimuó, quod Deut eumnbsp;à mortuis,hauddubieadeccleßam eiuf pertinemu4, amp; in ißa ßdeßeruabimur» ’Maledict”^nbsp;illijfednobit benedicet Deu4,cuiuibenediClio (yt Dauid ceßatur )ßuperpopulum eiusp^Tnbsp;net, amp; beati ßunt omnes,qui fßerant in ilium.Tfal.^ çr i, erc,

Catertm quia cofeßionisßmul atq^ ßdei dißinBe meminerat,nunc ytriußq^ rationtt^^ tertia huiw loci pars eß^.Et de ßde qutdemßc loquiturz Corde creditur ad iußitiam,idnbsp;prehendunrur promißiones Dei-,quarum omnium fundamentum in Chrißo habetur,q^i^'‘,nbsp;iußitiaßadusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; ita in illo iußitiam amp;ßatisfaClionem cum omnibws bonis cceleßtbu^ t

Cor di yerbßdem tribuit,quia (yt nuper diximus ) aß'enßus eff^, quem Dei promißis deindeyoluntatem inclinât (cuiusfedern in corde eßeaiunt) amp;¦ totumhominem Deo'^^’’^nbsp;eius yerbo obfequatur. Eß ergo htc obfiruandum ,ßdem non eße nudam cognitionernnbsp;adnospertinentium,multb minus autem opinionem yelperfuafionem eßetemere innobti^^ ‘f»nbsp;fed certo amp;ßrmo animi aßenß conßare, quem ijsprabemits, quaadnoßramnbsp;qua ex ipfius Dei quot;yierbo atßßiritus fuggeßione certa lt;amp; yera eße cognouimus. Ideonbsp;gnitionemcumßdeßripturaconiungit,autillamprohacfumit, yt ßa.q-^. Scientiafuf’’'^ .(fl^^nbsp;, ßcabit iußus feruus metis,quorum tniquitatesipfe portabit.Et ‘Petrus [oan, 6 dicebit '•nbsp;mus amp; cognouimus,qubdtu es Chrißus,ßßus Ule Dei yluentis. Joannes autem dileilii^^nbsp;lus in ßaepißola Catholica,quoties deßdei amp;ßlutis myßerijs loquitur,Sciendi amp;nbsp;bafubinde inculcat. J/'t Cap.4.: ‘Koscognouimus amp; credidimus charitatem, quam Dtitinbsp;nos.Jtem: Nosße^auimus amp; teßamur,qubdpater mißtßUum feruatorem mundi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fcrtpß'ygt;obis,qui creditisinnomenßlij Dei, ytfiatis qubd'vitam habetis, amp; ytcreditt^^^ epißolam illam fuam his yerbis exorditur: Quoderat ab initio,quod audtuimus, quod ƒnbsp;lis noßris,quodßeilauimus amp; manus noßra contreBauerunt de quot;nerbo 'vita, amp;c.nbsp;obijciat,hanc cognitionern amp;ßdeicertitudinempenesfolos apoflolospotuiße inueniri, qit^nbsp;ßofuerunt,amp;cor am ilium quot;mderunt atq^ audiuerunt. ‘Kon enim htc quicquam prodeßf'J'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

diuißecoram,contreidauiße ( quandohacomnia Judas quoque amp; inßnitialijex buerunt)fedmentis illuminatione Opus eff^,quamßiritus in nobis operatur, quandonbsp;animos noßros conßrmat atq^ obßgnat, f^ta ergo ele^i omnesper yerbum externunt 'Vtgt;nbsp;nbsp;nbsp;jßt

-ocr page 333-

H o M I L I A L vir.

ilîe conferturj^ut aJoftionii J^irittts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e adern quoq^fidet certitudonbsp;nbsp;nbsp;co.^

a^udomnes tleBos inuenttur. 1gt;lam etji incrementa ßta habeat fideSi amp; alij alijs phtt ec ^'l'*lt;froßciant,babent tarnenfin^uli credentes quodad Chriflum apprehendendü fatiseS^, amp; ideanbsp;'lt;^t^jttenottttambabent,quteillos excidetenonßnet; ISlam cum eodem loanne dicunttSci-T^fofumw'.Scimue item^qitodfilttts quot;De'i '^entt^tä' dédit nobis mentem yt cognofiamitsnbsp;Chriflo. EtrurfinxTerbpccognofiimuinbsp;öuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfum in nobis,quodde jßiritu fito dédit nobis. ‘Kam yt idem ille lApoflolu^ aitz

t)eijhabet teßimoniuminßipß. Sunt hacprobeobferuanda^ quiaeos Confutant dubitare docent, amp;¦fimulfidei noflrx dignitatem comendant, qua omnesnbsp;quot;^^^verfam buiui mundißtpientiam longe yincit, Inuefligarunt olimfummubonumnbsp;^^f^^^^’^'^^^^^P^^^ofophi^Sedquod Socrati accidiei^tpoil^, mulcum amp;diu-rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diceret, Hoc ynum[do quodnihilßiozboc omnibtts alijs quoque euenit, amp; idem di.-

iltorum,qua Socratis ffuijßtingenuitas. Idem etiam nofiris aduerfarijs hodieeue-Sjextra Chriflumquarunt, alibi oßendimtt^. Qwa enim noua flibindedogmata amp; ^'^^fißtstndarationesadmittunt,flatis teflantur^quôdnee cordeadhuccrediderint^ neenbsp;^^^l'^’^fntrintfCuiusfludioflßimi pra alijs yideri 'Siolunt.

'*»1,5^ ‘^^fl^fiflione etiam fidei dicentem ^poftolum audiamtts'. Ore fit confeßio ( inquit) adfialu.- Confefiro ßtaJ ^'«1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc ita accipi, quafifidepercipiamuiprimamgraiiarrt-, deinde quot;verb fialutem confiefi fi^tcin.

'’*\^’‘‘'^'*^i^icinterpretatißntlocum iflum,qui operum mentum afleruntj'Vt huicaliquem lo-^f\^^^‘^^^^^ificationis amp;fialutisinuenirent. Qwaenimde quot;yiera amp; quot;viuafide ‘Paulusloquitur, ^^''^lt;t^J^ffiioneitaconiun£lameflecogitabimus,'vt abs fe inuicem diuelli autfiepararinonpoß

( ytantediximus jamp;yt oflendat ordinem, ^’'^’‘ntJn-^fitgotioprogredimur, Ineoprimum fidesoccurrit, qua ex Dei'yserhodificitur, amp;nbsp;confirmatur. Q»iu autem hac in corde refidet, amp; yoluntatem noflram inclinâtnbsp;j*quot;’!) ^^^^yerbiprafcriptum,fimul totum hominem ßbiyindicat in obedientiam. Hinefit, ntnbsp;5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem,mox oreprofiteamur,imo yita tota exprimâmes: amp; adfialutemfie-

fialuttsin Chrifito yer'eparticipesiam faHos ejfie teflatur. ^bdßer-rejecare libeat,firmiter tenendum eifi,.^poflolicumilludaxioma, Kosfiola

amp; proinde per eandem fieruari, licet nulla fiefie off er at fidem confitendi occafio. ^obif proponitur, nunquam earn negligemus, fiquidem fide 'Vera praditifuerimus.nbsp;tiut in fide difiimulandayelneganda pergunt, ijeertefie ab ilia alienifi-declarant t At hie tenere oportet * confeßionis nominenbsp;fe ^’‘^^if^eri, quam yulgb puteturt Kam primiim ore amp; quot;Verb^ fieri debet t quot;vbi inge-,ne nos coram hominibes Chrifli amp; Euangelij eies pudeat, Et enim nemo fir-t quot;f'itnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieruitij fiuipudet : ita Chriflo indtgntts erit, quifiquts propter mundum auc

“Ham caufiam ilium profiteridedignatur. Hue pertinent, qua ille ^lAarciS-cap- cir-’Sgt;itaquoqueamp; mores refieruntur, qui Chriflum loqui te( iijj Dews glortficetur : ne ex eorum numero fimus, qui ( 'vt Paulus ait ad Eitumnbsp;'ffpi^ofitentur. Poflremb quia fides totum hominem Chriflo 'Vendi-^f'‘^ßh^^^^^^%noflroeumfateri,Gtquamorefiecimus fideiprofießionem (fiitaopwsfijt ) mortenbsp;^^bemtts. Eecerunt hoc olim multi ex'verts Chrifiianis, qui idea KaPifiyßdtKlar-hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifli pra alijs diHi fiunt, quad ei fian^ine fiuo teflimonium perhibuiffènt. Con

^^bertini, qui confeßionem fidei inter indtfferentia numerant ,amp; quoadexternant i magiflratui jtmpliciterobediendum ejfi contenduntt Quorumnbsp;Ï ium eÿ Chriflo contradicemus , qui nomints fiui confießionem neceffàriamnbsp;^eßamenti Martyres damnabimus, qui contraprin-Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem confießifiunt, dr mori potius, quam fiacris alients communicare quot;Volue-

imeminerimtts,'Verbum fidei ejfi Euangelium,quo Chriflitspradi’^ p ’’5® fide quot;Vera ampleHamur, fidem quot;Verb fitü teflemur firullibus, inter quos ingenuanbsp;^^utn quafii locum obtinet, Ef enim caueri debet,ne inani externa profeßionis ritulo

-ocr page 334-

C A P. X.

IM EPIS T, AD ROMANOS

fttieß^eglortemur : tfa non tninia curandum , nefidei nomine nobififßs itnpon4fnuf , ^uaßIdti ße earn in cordtif arcano abßconßam tenere, cùm interim eandem amp; ore abnegemin., amp;ytrameinbsp;eiw ingenio alienißimam fiuamuf. Oremtn ergo ‘Deum^'nt animos noßros illumintt amp; conßrmit,nbsp;ft amp; credamus in lefum Chr iß urn ßlium funm amp; in ßdei eitts confeßione in ßnetn yßueperßu-remM,tgt;t hic ^uoque nos pro fuis agnofcat, cîim in gloria pair is 'teniet ad iudieandutti yiws mtf'nbsp;tuosjlli debetur benedi^io honor ^gloria amp; poteflas in aternum^Âmen»

H O M I L I A LVIII,

Dicit enfm fcn'ptufa:Omnis qui creditin eum,non pudefiet Non cnitn eft difttntftio uel ludxi uel Graeci, Nam idem Dominus omniû,nbsp;eftdiues inomnes, quiinuocantcum, Omnis enim, quiinuocaucHtnbsp;nomen Dom»ni,feruabitur.

MEtnorabile admodum ef^^^uod nuper dixit ^poßolui nofler*. Finis Legß iußitiam cuiuis credenti, Ea enim fententia duo agit, quorum cognitionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ƒ

«¦iÇ, Trimiim ludeeos confutat, qui Lege contra Chriflum

fßentlut tilottunc ^uam maxime tn Ee^empetcare, quanilo iitfittiam crfalutemm^S^pi* qua! in hunc ßnem potiM data fit, yt nospeccati conuiäos ad Chriflum deducatnbsp;iuflitia redemptiofailuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euidentiui pateret, collationem iufliti^

flitia: ßdei inflit uit, amp; ytramque 'Mofis y er bis defer ipfit yt ex Ulis palam conflef, Srinam nihil continere, quod patres olim prorftts ignorarint. Deinde, quodalterumnbsp;pftteiC i ludseorum confldentiam retundit,quifalutempatribuspromijfam ad fefolo^P^^^nbsp;rabanty amp; eo nomine gentes reliquat contemnebant. Docet enim^ rationemfalut^nbsp;Chriflicontineturtyniuerfalemejfe^amp; Chriflum floliits ßdei reipeBu.,quofuis abfqf^fnbsp;amp; perfinx difirimine, adecclefta amp; flutis confortium yocare, ,gt;4d hanc partemnbsp;cedit, yt earn quoqueampliut illufiret, amp; certis rationibus conflrmet. Fbiflmpernbsp;MM, hac olim quidem propter ludeeos diamp;a fuißi, eadem yeropropter nos oportuißtß^'nbsp;inflitutioni amp; confolationt hodie non minus feruiunt. Hie enimdiuinaliberalitattfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

quadumßlutem in Chriflo omnibus offert,diaboli fimultentationesfortißimi repellfl grattam Det amp; Chrifli merttum contrahere fiudet, ytnosabtllis exclußs effe eutne nbsp;nos^rieterea ißorum confideratio, yt cogitemM, omnes homines debitores eße Deo,yf^^^^^(Dif^nbsp;'ftqfimul eos omnes amore fldo comple^antur, quos ille nobis per ßdei yinculum tn Cigt; Jnbsp;xit.FideamMergo,quoordinehanccaufam ^poflolM proponat.

Fideido^hwa Frincipio, quia deßde tamp;r eiM confeßione indefinite locutM erat, nunc apertius^^ 4 uniucrfaliternbsp;nbsp;nbsp;niuerfaliter accipi debere. dim yerb feiret argumentum hoc inuidite amp; odijplenum

'^^^^^^^^fi^”^ofiloorditur,quodex Ifmie Cap.xSdefumit, amp; cuius fupra merninerat. Itaque commoda tranfitione amp; prorfis artifleiofa locum hunc cum ipt-» fnbsp;runt, connellens, ait ; Dicit enim fcriptura,Omnis qui credit ineum,non pudefief'^^^i^flnbsp;Deum crederedicuntur, quieiusyerbo aßinjitm ita prabent,yt certb flbijpfltnbsp;pertinere, quacunque is de ßlio fuo pollicetur, amp; idea de UUm erga fe bonitate Crgc^^\nbsp;tant, Tales(inquitIfaias) nonpudeflent,ideS^., nonfruflrabunturfuaße,nbsp;rabunt. enim locutio hac ex hominum more defumpta ,quos pudor fuffundtcnbsp;fua amp; conjiliorumfforumfuceeßußuflrantur.Tudet enim eosfult;xflthicitt amp;nbsp;alios ßntyfi. (^uoad autemprafens argumentum , Faulus in yniuerfaleparciculamgt; ^ difnbsp;me incumbit,yt contra ludaos yocationegentium afferat,iir oflendae,prophetasnbsp;^oßs interprétés ,pr0mißtones ßlutis de Chriflo datas ad omnes credentes yfqu*nbsp;amp; non aliam huius apprehendendi rationem tradidiffe, quam fidem. Ex eo autent (O anbsp;quam excludi debere gentesffi apud hat quoquefides tlla inueniatur,amp;c,

-ocr page 335-

ƒ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M I L I A LVIir.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140

eliciamus eiuototumiußißcationis no^ iußifictt-» «ojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infide Chrtfli magis confirmari j^ojfitmM. Efl hoe eiufimodii filt;gt;Pgt;'ohiftur,

iudicio Vei^ dl demam yerè iufiificatm ei^^ lAt qui in Chrißum credit, 'V-fundatnentum,ii in Dei iudicio nonpudefiet Z Ergo qui in Chriflum credit, '^Jaioretn Ero^ojttionem commundt'fienfim prohat, Quiaenimtotahteccaufia

^roderit iußitiam noßram hominibti4 af/^rohautßi, niß in Dei quoque î«cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P^^^tndamur. Idyero nobü exfiola ßde in lefiunt Chrifium ohtingere, non modo hic

adi'Paulwhocquot;^numfiere tota iflaefißolaprolixedemonfirat, Faciet tarnenplu~ tonfirmationem diligentior Legh amp; fidei confideratio.Namßillamnbsp;inueniei,quàm quod ad noßram confufionemfacit, ‘Moraltt enim Lex, de Déinbsp;^»tneam nemohominum implereautprteßarepofiit, ynumnbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dla,quodnotpeccati conuincitt amp; quia ea à nohis requirit, qute '^ires nofirasfit--

damnatione amp; exitio relinquit, Ceremonix autem, ß Chriflum^ertllas tonferunt, quam quad noflram miferiam nobtf quaji expro-ytabeaexordiamur)inmebrogenitalifaCla,nos ex ip/a conceptione amp; nanbsp;adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;forruptos eße docet,quiputatione autpurgatione optu habeamM, Vildimx tiero,

tirpoßfaliam manuum impoßtionem iugularentur, quid aliud quam tri-^^hibebant,quo aßantes admonebanttir,homines propria malitia in pecjides degene-ßquot;^°^dlemortibus at que exitio fempiternodignos eßef E adern feßorum quoque ratio fi*^ ceremonijx, ron obficur 'efiignificabat, omnes homines ßtb tenebraruntnbsp;illorum imminere ’^aflatorem ilium angelum, qui animabjts noßrtsper-Itatabernaculorum fierixnon quot;vitammodàm defierto fiub tentorijs allam innbsp;^^‘^Patrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerumetiam omneshomines Jux admonebant eonditionts, quod nimiriini ex-

^’Ijil ^!-^^.[^’'^^rinentur,quam diu tn hac carne 'viuimw.Denique,quocunque oculos circumferas, t’tn ***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^idebts,quàm quod quot;^el natura corruptionem, yel manifiefiapeccata, yel eorun-

^^nlrntsnoßrKingerit,nosque omni proprix iuflitixfiducia amp; falutts fit (Jo* Vorige alia eL^fidei in Chrifium ratio.Hxc enim, quia iußitiam örfalutem ex-2} ^obls exprobrat, cuiui nos puderepojiit. Id.am fiundamentum fialutts habet innbsp;^ßßß^!^ß^tesfunt inexhaufiiamp;‘ thefauri injcrutabiles : ’^ediatorem'^b nobis pro-Ï quiproculanobisremouet ,quicquidnos confundere autpudefacerepoteSl^.nbsp;F ater fecit fatisfallionem noßram, iußitiam itemamp; redemptionisnofirxnbsp;* ”®”5^ gt; qubdnosnoßrijpfiorum ampliuspudeat. Imbtiim idem nosfiiritufito donet, ^uinbsp;f, ts naturx etiam nojlrx medetur, 'ygt;tcaleftium bonorum capax fiat,nbsp;nobispericula indique excitet^Ji mors fuis minis nosterritet, amp;totisnbsp;»tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Satan infurgat, tarnen ne tunc quidem nos fies nofira frußrabitur. Scimu^

çl^'*'*^huncà Chrifio deuiClum eße: feimus eundem noßram eße refurreilianematque yi-ilium omnempoteßatem accepißein cxlo amp; in terra, adhxc petram eße infit-quam ne inferorum quidem portx prxualerepoßint, Qtfibuspromijito illa dul-^‘*‘‘fe ouesJitas nouiße teßatur,nec eße quenquam, qui eas ex manibus ipßuspofiit 'lt;4o^ ^^^^ißima amp; infallibilis noßrx fàlutisfies, qux ex iuflificatione fideidependet:nbsp;*^^tdentium eadem fox ei^, qux Dauidis : In te Dominefieraui, non confundarnbsp;tuas commendo fiiritum meum : redemißi me Domine Deus yeritatis,lt;istc,nbsp;'S T*

? '‘^tfn lt;f^Faulum, qui 'vaticinium illud Ifaix adfuum inßitutum accommodât diferte, Stuift abfque', '^^^nilj^lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atque argumentis aliquot confirmât,yt omnibus conßet,illud yniuerfaliter

‘Primumex ipfa hominum natura aut conditio- omnibus offert Grxei, re.

gentes dißinÜio er at,quoad rempub, amp;Jacra externaiei) qubdgentem in qua Deus nomenfuum amp; quaxterno fito décréta conßituerat,nbsp;umanx ratio^g,^ mundo mamfejlaret, Quoad banc yerbfnullü ynquam difirimenfuit, neq^nbsp;A 3

-ocr page 336-

C A P. X.

IN EPIS T. AD ROMANOS

alia ratione Tndos.ialia Terfas,alia Â[ianos,alia Europaos yel Âfros inßificari et imi) quoadnaturam hontinum, qua omnibua comunis omnes m yniuerßtm exy^daniofnbsp;res amp; ßlij ira natifunt^et ideo omnes iam inde ab ipßa rerum origine gr at uit a redemfiioquot;^ßnbsp;nbsp;nbsp;iji,

te opuó babebant.Hancautemin yno leßtChrißo Veuapropoßtit^ quem initioßatimAdi fitus efl^'vt ilia ad omnes eins poßerosfertinere, omnes int eiliger ent. Et quàmuùnbsp;tam,ex quapromißus Ule redemptor enafci debebat, in ,gt;îbrabamo amp; Ifaaco deßgnaret,nbsp;tarnen monuitßnfimine illo omnesgentesfore benedicendas.Etprophetafrequenternbsp;gineadAmmorrhaos amp; Chananaos retiocant,yt demonjlrentdllos à reliquisgentibttt

ergo quot;Paulus inprafentipronuntiatßißin^ione inter ïudau amp; Gracu nullam eßt)^** in quibui falutis noftra fumma conßßit. Sdlterum argumentum petit ex ipßus 2?«nbsp;^am idem Dominus omniu. Cuiconßentit,quodßupra dixeraf.An ludaoru Deus tanttt^^'nbsp;gentiufcerte amp; gentium. At ommu Deurnar Dominuefße,ßnon aliaratione,nbsp;tione fatü eonßarepofßet.llleenim eßiqui('rit apudAtbentenfes Paulus dixit)exnbsp;omnegenus bominu,amp; gentibusßngulis tarn locorum quam temporußiorumßnesdifitib^' .ßßnbsp;item exprophetaru oraculis,prouidentiaeius ad omnia totius mundi régna extendi, imop^^ pßnbsp;tninißrari 'videmus quotidie,quacunq^adomniunoßrum alimonia atq^ tonßeruationefati^'''^'^^ß'nbsp;aute ygt;erißimecolligttur,nondebereregnuillud Deifalutiferuin tarn arSosßnescogigt;'quot;(^^nbsp;vitate 'rgt;nita modo Judaorugens cenßeatur. Et hoc non argute nimü ex jolts ißatayerbti'Anbsp;ligmfedperßncuaplanefunt multoruprophetarum oracula, qui ^ießia a mart adm^rtnbsp;rum,amp;multos populos ad monte ilium Dm concurfuros efße teßantur,'rit'rgt;ias cutsnbsp;ltsambulent,Ptde ^^ch,^,Pfal.^amp; 7tt,'quot;Mith.r\..Jja,i,amp;c.Sedtertitiadhuclt;ttgume»^^nbsp;natura amp; ingenio Paulusßubijtit,quado illudiuitefdeß,liberale amp;bcneßcueß'edùitm^’^nbsp;inuocanteum.Etßan'epropriu Dei eße benefacere,gentiu quoq^ßapientes 'rgt;iderunt,amp;i^^'gt;nbsp;tune ad Dei natura proxtme accedere dixerunt,ß quampltirimis benefaciat. quot;Nee ternenbsp;Its diblaßtnt,l^idebdt enim diuince Uhus bonitatis argumenta in ereatione hominis amp;nlißßnbsp;tarunde coßeruatione r^propagationeßnfinitis ite exeplis,quibusßuaerga nos liberalitntef^'nbsp;déclarai.Qeets yero fame metis dixerit, Deu htec ideo facere',yt in inferioribtts hifce,qtt^nbsp;pus ffeblantjillius benefeentia cofißat.'^/denimperinde eßet, ac ft quitfiliuadtepusnlere^’',fiß.nbsp;amp; in delitijs haberet,yt poßea illo abdicato hterede aliunde aßumptüfcribat.Ad altiora effnbsp;ditur Dei honitas,amp;yt nos ex gratia creauit,ita in exitiu prolapßs redemptor e dedii ßh^‘^ yfßlnbsp;lusproponit,yt quotquot Ulißdunt, amp; ipfum inuoeatfn Ujo yitam atq^falutei^equant^^'nbsp;ergofiaes fuerit,amp; qua ex ea promanat y er a Dei inuocatio,ibi ille prope eß, ytfua benefi^^’’^^^ ßnbsp;^usnobis impertiat. Abunde ergo expauculisißis Ifaia yerbts Paulusprobauit, gentibigt;^nbsp;ßdeaditumpatere ad earnßalute, cuius nobis author amp; Mediator eß leftts Chrißus.Etnbsp;fus, quata diligetia amp; iudicio inßripturis exiutiendts yfifint Apoßoli, quàm ite alieriif^^'^^ fßnbsp;jfiritu,qut hodie leuiter oia periurrunt,et fufficereputant,fiß:riptur(e yerba obiter recite»^ .nbsp;nemo intelligat,in que yßim olim ßripta pnt, aut qua ndfiib ilhs lateantfideistqßaluttfj'ß^ßnbsp;ßeria.Huic ofeitanti« debemus erroru atq^ßsperßuionu Labirynthos,quibus infehx Chr^ß*nbsp;yulgus implicitum,quid de fide amp; falute nofira flatuat prorfius nefeit. quot;Elec ynquanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnißt

Omnet hotni. nesdebitoresnbsp;finit Deo^

ilia yerttatts cognitio,nifi yetus infiiripturis trablandis doblorum diligentia amp;indußrtt^ß^.

Quia yerohac alio loco idmodiits trablabuntur,nunc de ijs diiamus, qua nobis inp^^ yniuerfali Deipatris liberalitateobfiriiandafunt. Ex eaautprimo colligimus,nbsp;aquo debitores eße, yt illufanbîè colant,et eide feruiant, Ef e«z»2 omnes fill]pane colerenbsp;tius benefcentiam omnesfienttunt,etiamß hic ynum aut alterumpecultari qttodacs^nbsp;vis afiebiuprofequatur*, Ita quamuis in quibufidamplura amp; luculentiora lonßicianiur ’nbsp;tatts argumenta,quiatamenillenemineprorfusnegligit, faluteyeram infliofuoonfinbsp;omnesquoq^ illu amare amp; colere,adhac obfequia orr.ma illtpraßare debent.Serutt hoc ifinbsp;qui veligJonem amp; fidem,im'o omnia fiere Chrißianapietatts ofiiiia, ex quaßu metiuntuf}nbsp;legibusfblos ecclejia amp; y er bi miniflros teneri clamitant.Sed eho reßonde qnifiquis es,nbsp;firi diuinte benefitetie firuHupercipiuntf An profolis minißrts Chrißtn mortutts eß.^ A^l

-ocr page 337-

H OMI LIA LV in. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14«

tumexdiaboltfieruîtîo liberatïfuntfHac(mquam )iUüßli^tranfcribere,amp; teipfumiß^tantisio-^ «n^riuari cupßNon oßinor, ^0 tPitur iure in falutisfocietatem admitti yis, chm ea T)eo officianbsp;illefilij ffiiffanguine red^empros obßrinxitfNum plu4 quiddam à minißris exigi dicestnbsp;eccleßx mtnßerio yiuant-^Idem amp; e^otecumßentio.^t illosiam nunc flttsquiddamÇdebanbsp;lo^uorßraßare dico, quando non contentipropriamßalutem curaüijße fro tfta quo^^ amp;nbsp;j torum aliorum excubant^quando firipturaspropter te fcrutantur^ quando yt tuteßaluti confu^nbsp;nonlaboribusmodo amp; yigilijsfißeconficiunt^yertimetiam multorumodia,conuitia amp; onintsgenbsp;tttpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßißinent.Et yt de ignauts loquar num te illoruni ignàuia amp; ingratitudine ex-gt;

*« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenuis alicuiusßipendij quo Uli fruuntur ,jummula, cum

ßinguinemfamp; eiits merito partum teternte ßalutts beneficium non minori improbita-Hi'¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bac nonoficitanter obfieruanda ^yt finguli qute fiuioff-icij fint curent, aliorum y erb

doleant^atq^ Hits emendandis manum fidelem adhibeant. Ädmonet praterea Contra inuidiii \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confideratio, ne cui inuideamus aliqua T)ei dona, quod olim Cainumfeciffefici^

¦dbelumfratrem àDomino reffici amp; fie multb beatiorem effèyidit, Sed quid Uli dicit ^dte ' ^^‘^^‘ßbene egens,fiere siQiiafi dicer et: Qgßd opus e^ alteriusforte dolere^ cum ex ea nihilnbsp;''knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi qttoq,pietatem colueris, feres huicpromijfiapramia:amp; qui ^belo huc^

benefiacerepotero. Hoe nobis didputemus, amp; quoties aliente for-fiaficinat,tunc ‘Paulinum ifiudnobis occurrat\Tdem THomi omnes qui inuocant ipßm : Qmbus illud Chrißi adde : Num oculus tuusnbsp;bonus fit Deus i In fumma^meminerimus^ diuineebeneficentite thejauros exhau-rationem,qua illis nos queq^potiri pofiimus^tio effè inuidta aut odiunSinbsp;^'^fßß'^^l'^tprofiequimurfiedfidecumfraternacharitate coniunÜam.Hisergoßudeamus,nbsp;fifu^um aliquem percipere yolumus.

fde;(gß°‘*’'l^^«ntis iß is aliud teßimonium Taulusßbiungit,ex loelepropheta, cuius eb certioï tocus lorf,*» quod eoloco (y t exTetri yerbis Ado.xpatet ) aperte de Nleßiaamp;donisnbsp;f.f‘^^umeffundendis yaticinatur, Âtquia fimulpericulofiam temporüillorum condi-

•¦£t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denuntiarat Chrißi contemptoribus gt; inpiorum confiolationem

tu qtd initocauerit nomen Dominißalutis erit.Quafidiceretxl^tut totusorbis ter-tarnen terreri debent pij amp; fidi Dei cultores^ Nam etfi itifitngulis mundi parti-.^^tidairee Deifigntt appareant, idem tarnenfiuorttm non obliuificetur,fiimulq^memor dementer omnes eos exaudiet^ qui nome illius inuocauerint, ßed'e autem amp;nbsp;TaüUts cümfide inuocationem coniungit, quia hxc illiusproprijfiimumnbsp;^^^^^^^^If^tetide qua aut quali fide loquatur.ne quis nudam aliquam opinionem a-^uteminfiituto yaticinium ißudquam maxime fieruit: quia difiertis yer-p-j ‘ttite dixerat, Deum diuitem amp; beneficum effie in omnes j qui ipfum inuo-^ttllogentis autperfinte reßgt;edu moueri.nbsp;nbsp;nbsp;Eifi, autem htecprophettefiententia yntt

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficripturis habentur., amp; ideo animis noßris diligenter recondi debét. Nam pri

P‘ttere aüdimus in quaciinque ne^ ißa yniuerfialis amp; Indefinita elfi,, omnes excitât^ yt in morbis, fame,nbsp;^^^^^^^^‘°tie^^nimi terroribusßn omnideni^ aduerfbrumgenere,adDeum, ceu yni-^nbsp;I)r,,y^^^^ß*^^fflutisportum,recurramus^ Deindemodum yensinuocationis tradit,quandonanbsp;Cjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lubet^Nomenautem Deidicitur infiripturis omneillud jper quodUle ßno-

^ß°ddetn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tgo nullibicertius amp;perfiedius Ule agnoficitur, quam infiliofiuo leßt

’ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomenproprijfiimum e^lpf amp; Domini nomen inuocare dicuntur, qui ad

\^Jß^‘-tttnt,(3'precesfiuas propter ilium exaudiri petunt.Quam precandi fior SUg^ß^per dificipulis diligenter commendauit j 0* eandem ex yeteri amp; amp;pio more in Ec“nbsp;ft j)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦gt; nuper diximus. Elfi^ enim non y tills modo fiedneceffaria quoque î e»

ßiOf'‘^^’^’ttamor^^‘'^‘^^‘* ‘h^tum acceffus elf,niji quem NLediator Ule ynicus nobis fecit. ’^Perunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tttprecari^quàm Deo imperiofie pnsfiribere yidentür, quotquot Tharifiaica

ttciaturgidiinillius conffeHumyeniunt.FruHum'Verb Inuocationisynoytrbti

3

-ocr page 338-

I N E P I s T» -A D R o M A N o s

{omprelendtt Tropleta^ Salwu erit. Quamfromißionem infinnü exetn^l^ conßrtn4t^^ I demonßrauimtu.'Kunc autem ohßruari debet,faluiem nobispromitth'veram fctlictt amp;nbsp;que fola falutis nomen meretur.Ergopromißto ifla non fernher ad omnia extenditur^^ff^J’’' jnif^nbsp;poßtilamuf,Exaudit quidem nos agrotantes,efurientes,exulantes, amp; quauts alia neceß^^nbsp;citos.'ELon autem fernher morbis medetur^neq^femper diuitias confert^aut ab exilio revoté •^4/'*'''’nbsp;iliafaciat, nobis nonjemper 'ygt;tile aut falutarenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Interim ea benigne largitur,quaaa

falutem amp; ad yitam aternam faciunt. ^amamp;ßiritumßanHum animis noßris infertt, bis adauget,amp;patientia yiribtis inßruit^eonßlationibtn item nos armat, quibusnbsp;malis fuperioresefficimur.'ELunquam ergo irrita amp; inefficaeesfuntpiorumfrétés, amp;nbsp;fallant m bot feculo, nunqttam tarnen fallet aterna falutis fromißio, ^uamfroculdubio^°nbsp;tur,^uîtun(^ in Cbrißum yer'e crediderint. Etfane q^uacunq^ nufer amp; nunc infrafentinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

omnia noßra falutis certitudinem aßerunt.Et enim hac Cbrijlofundamento nititurß‘gt;’^^''’'r^^iid bendimtaßde, qua ciim ex Dei yerbo enafcatur, amp; in ifß cordefedern fuam babeat, not dtlt;nbsp;finit.Eadem quoq^ nonfudefacit, quod nonfemel ‘Dominta in Euangelio docuit, quotiet^ßnbsp;imflorantibiis reßondit',Fiat tibißecundiim ßdem tuam„ Sed çÿ frecandi fiducianbsp;quaamp;iffanon fallitciimfuam ßdem nobis Dewifßetotfromßionibwobßrinxerit.^^ Jftt'nbsp;conßantes,nos^ gratos illifrabeamtts,qui ytßlutem omne in “Vno ßliofuo lefu Cbrißonbsp;famfrofofiiit*, jic yerèferuat omnes eos,qui ilium tumßdeaffrebendunt.Illt debetutbtti^nbsp;nor,gloria amp; foteßas in teternum. Amen.

H 0 M I L I A LIX,

Quomodo igitur i'nuocabunt cum,in quem no credidenntf 4*^^* modo autem credent ei,de quo non audierintfOuomodo autemnbsp;dient abfquepraedicantet'Qiiomodo autêpracdicabunt,nifîmifl‘^'^^^nbsp;rintfSicutfcriptum eft ; Quàm fpeciofi pedes euangelizantiö pac^’”’nbsp;euangelizandumbona«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßj

PA ulus afoßolus de ludaorum refudio tJr eins taußs ßc agit, 'Vt non minori ßudio id L de gentium yotatione dißirat,^uam fer euangeliunißeri ofortere,amp;illas tionnbsp;daos adetclefia Chrißi amp; falutis tomunionem fertinere ,frolixe demonflrat. Caufinbsp;tra^ationis eß.,qubdludaorutonßdentiamref rimi ofortebat^quinon modogentesinß^^^nbsp;nabantur,'y)erumetidEaulumboc nominefotißimitm oderant,quodeuangeltugentibittßnbsp;tir intircutijos in etcleßaßtietate retiferet. Docuit ergo butufq^ ißud non nouu autinf^^^^^nbsp;non fauta extare yeterufrofbetaru oratula,quibus Dew falutein genereomnibttsoß^'^^nbsp;Euangcliünc'^ itts 'Mediatore lefum Cbrißu amflel{untur,amp; iffum exßde 'Vera inuotanti Ex eonbsp;ceßario gcnti' argumentu dedueit,quodmagis fertinet adfui minißerij afoßolatus defenfionem.nbsp;^^pf^dica= fgjjg omnino eße,'vt euangeliu intergentesfraditetur ,eo qubdnifiidßat, 'Veteresill^ß.^nbsp;tonßßere nullo modofoßint.Eß^ lotus hic ynus ex inßgnioribus totius efißcla. Docetnbsp;riotie Dercs homines ad falutem aternam deducat : amp;ßmul magnißta continet miniß^^^lnbsp;commendationem,cuius hie 'vßts elß^'vt illifefeaccommodent quicunqßeruaricufiunf’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Summa totius Vt quot;verb magis ferßicua fit tora trallatio,frimc)fummam argumenti animocondr, loci.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua eß haC. Dei yoluntas amp; decrettieß^'vtfalus Cbrißifilijfuimerito acquifita,nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„gUjß^

reßringaturfed 'Vt ad eins tomunionem rcliqua etiagentes attedant. Atnift quot;verbtt eua cetur,tum neq^ iffum Cbrißu agnoftere^neq^ßalutef erßdem in buntfotirifoßiimut-lium inter gentes quoq^fraditari of ortet: amp; fer tonßquens, boeneq^ mihi neq^ alijsnbsp;debet 'vitio 'vertere,qubdgentibus fraditamtis. Hat{inquam) omniu, qua btt amp;nbsp;fumma eß.Defrimaauteargumentifarteßettfrofoßtione 1vlaiori.,naofus fuitnbsp;banc exfrofbetarum oratulis elicit,qua nufer audiuimus, amp; quibus fromißionesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfobdi^l

tinentur, qua non minus adgentes quàm ad ludaos fertinent. Minorem yero diHg^^^^^f^ Gradationem aut Soritem,quo effe^a cumfuis caußs conned en s ^'vniuerfum noßra

-ocr page 339-

H o M I L I A L I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4^

tornptelenfumproponir. TntereffeBa extretnum ant/ummum locum oitlnet faites lomi nisatirnaide jua hie agittir.Hanc ex inuocatione 7)01 pendere, nuper ex loele didicimtesycuites yernbsp;iafunt: Ornnts, ^ui inuocauerit nomen Dominifalutu erit. T^Lunc igtturpergradationem colligit:nbsp;Inuocatio nonpotefieri abfiq^ fidet Fides in hominibua nulla erit j ««yi de “Deo audiant amp; edocean-‘nbsp;tnr: Audire autem y el edocert non pojfunt, nifi fint yerbi pracones: î 'Pnecones yero y erbt nulltnbsp;truni^ nijt a Deo mittantur. Ergo ytgentes Dcum inuocare pofiint ex fide amp; ipfis ^uo/^j deflina^nbsp;itimfalucem confiijai, illts euangelium annuntiari necejje e^fiùd quod nos yfpofioli non fine peculia-fl eonplio,imô ex mandato Dei exprefiôfiacimtis, ci?proinde non fumtes à quoquam aceufandi. Innbsp;pn^ults autem huiies gradationts partibtes interrogatione ytitur, yt magêsferiat auditorum ani^nbsp;ofiendat ifia omnibus comporta effè^amp; communi omnium confenfuprobark Sedproderitnbsp;partesfiugradits ex ordine yidere.

’Pftfnoinquit:Qupmodo inuocabunt eum^in quom noncrediderintf Loquiturautem deinuoca- Inuocatio non ^fityera^qua Deograta tir accepta el^-,non de quouts ylulatu aut rugitu quo impij quoq^ males ftfinefide,nbsp;^offguflijs yndiq^preßiclamanf.non etiam dehypocritarumpreculia, quæ inani yerborumfono amp;nbsp;^^quot;^ffgefticulatiombus confiant, amp; fiere ad certum numerum aflringuntur, quafi hic adexoran-‘nbsp;^'^Dtumaliquidmomenti afferat, Eeraauteminuocatio animi opusel^., amp; àyeteribusdefini-^^^'^U'jquittm efiè cum Deo: quod cum non poßitfieri fine peculiari mentis eleuatione, reEl'e ad ani^nbsp;quot;'''ffi«ftur,Deindequiinuocantß]fuascuras atq^cogitationes^omne item animifuidejÿderium^nbsp;ßnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finum deponunt,amp; ab eo auxilium exposant. Id yerofine certa animiperfiua^

eilt ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiduciafieri impoßibile elf_. Quß arcanafua omma einsfidei committat,de

Ptrr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yoluntate dubitet I Aut quis ab eo auxilium petat, de cuius potentia nonplene

/deo yeteres inter preCtindu multa de Dei infinit a mifericordia^ deq^eiufdem yeritate ^fff^fnerunt (ficuti in Pfalmü efi'yidere) yt ifiorum commemorationefidem fuam-(^hrifiuSj cumorandiformulamdjfiipulisamp;nobtsomnibuspraferiberet^exordioeiufnbsp;lipi ’^'^^'^^^i^ßd'-Paternoflerquiesinexits, Itanimirumadmonens,yt Deumtalemanimocon^nbsp;ifidulgentißimi inftar nos exaudire amp; iuuare paratttsfit, eir qui idem in cœlidnbsp;iiifiifnperet,amp;proinde omnia largiripoßit, quÆnobisytilia amp;neceffariafiunt. Ete-,nbsp;agnojcamus,ore quidem ad ilium appropinquabimus, amp; labijs eum honorabi,»nbsp;de hypocrites queritur)cor autem habebimteslongißime ab eo remotum. Etnbsp;fini * fi^^^^ffius^preces nofirxapudillu accepta amp;ratx eße nonpoterunt, Etenimintiißtibinbsp;f quot;^^fba, quantumuis blanda amp; fupplicia, quem de te mhil egregiumßerareprobenofli-.itanbsp;deleHatur^quorum animos absfealienatosefie amp; circa infinitaaliafalu.-Cbrifitts °tA.ar.cap,\\.dicebat:Qua!tunqj or antes petitis,credite quadnbsp;lacobiesde oraturisficribes aittLoflulent cumfide,neq,difceptent:nainnbsp;maris ^qui yentis agitur amp; iailatur ; neq^ exifiimet homo illefe quic.-Confiutatiir hes infelix illudfcholaßicorum edmentum^ qui hominem denbsp;dubitare docent. “Pratexunt quidem illifialutes amp; honoru operumJludium,quodnbsp;fiodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^i^ifari oporteat,nefecuritati locum demuslfieddum hoc agere yideri yolunt ,prxcipuü

filutis prafidium, amp; quod idem inter bona opera primum locum obtinet, prorfies ßff'preces nimirum,per quas nobis ad Deum adituspatet^amp;quibusfidem noflram tefiamur,nbsp;ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hic obferuanduieam demum y er am fidem eße,qua ynius yeri Dei inuocationem ex verafiJet

dqi ff'^ofiuertunturenimhac interfe, amp; quemadmodu qui Deumyer'e inuocateyult^priuscre^ uocationem quifquis yerè crediderit in Deum, procul dubio eunde inuocabity ciim tot yndiq^ nosnbsp;^'^’^^I^filt;^itla,quanos cogunt,ytfialute extra nos quaramttSt Couincuntur ergo qui perfidemnbsp;aboleri aiunt,ciim illa nd aliunde qua ex fide promanent. Similiter illoru quoq^nbsp;T^tum^orianturfinpericulis aute non ilium ynu inuocant,fedaliosnbsp;liberatores quarut.Qifia enini inuocatio fidei opus efi,nemo inuocari debet,nifii cutnbsp;^‘fin ' fl^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidendu eße ynanimis totius fcriptura edfienfus teflatur. Ergo ille ide fiolus

’’‘’///j' fßdus. Confirmatur hocinfinitis locis,quifiripturas legenttbus occurrunt. In lege cap,px.. ^^fiituitur,qui thymiama, quod Deo incedebatur t^precu tjipus erat,in aliuyßm trasfierat^

A 4

-ocr page 340-

CAP,

IN EPIST. AD ROMANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•ƒ,)lt;

Quodecreto^ quidaliudinntt'ttur quàm inuocat'ionem nonpojJeaDeoin creatures firtefenti animx amp; faluM aternts periculof In Tfalmo autem qo, ßtperßuiofis ceretnonßnbsp;feruatores Dem accufanii^'yieri cultm formam tradens: Tn die tribulation^ (inquit)nbsp;amp; liber abo te^ amp; tu meglorificabis. Chriflm item ait'.y')s ita or ate,Tat er no fier qui esnbsp;Qui titulus cum quot;yiniamp;fili Deo conueniati’ygt;tique hie etiam folu* orari debebit, ./^ddehis ( j,ßnbsp;fanHorum 'gieterisnbsp;nbsp;nbsp;noui teflamenti,quifimtdomnes ynum Deum inuocauerunt, adeot’^.^^^f/^,

illorum quot;Vnquamnein mentem quidemDenijJi 'videatur ,qubd alius prater ilium inuoc^f^^ Et ex hiflorijs confiât, ex eo fere grauifiima pericula ^lart^ribtts exortafuifie, qUodnbsp;inuocare noluerunt, Eebementer ergo errant hodte, qui circa Diuos ita occupantur inbsp;remprecum fuarum partem Ulis offer ant.Excufant fe Uli, quod DiuoSfolummodo pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnii'

lus fuis amp; aduocatis habeant apud Deum, huic y erb quoad animi fiduciam ,Juum bonof pifl grum feruent.Qff)dfl ex animo ita fentiunt, cur non eo etiam ^ediatore contentifunt lt;nbsp;nobis quot;vnicum confiituit,filio nimirueius lefu Cbrifio,qui in Euangelio ait : Hemo “vemf^nbsp;nifiperme Cur non Apofiolos audiunt dicentes X Enus Deus, ’vnus quot;^lediator Dei amp; .A'’’’nbsp;bomo lefus Cbrifius.^Item:Siquispeccauerit,aduocatum habemusapud Deum, lefutUnbsp;tuflum,x.Ioant^Obijciunt bis aduerfari] yeterum exempla, qui inter orandumabq)^^nbsp;uidis mentionem fecerint, Sedeofitamproduntignorantiam, Ter DauidemenimHb'^^nbsp;Cbrifium intellexerunt, qui non rarb Dauiddicitur î 'velpromißiones Dauidi datas,nbsp;Cbrifio fuum complementum baler e fciebant. Toter ant bac fufiffimètra^ari,fedfVffd^‘nbsp;didiciffe, inuocationem quot;Vni amp; foli Dea deberUnon autem confici abfq^ fide, lt;amp; idea innbsp;fedulb exerceamus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

pides non .coni' (iftit fine uerbonbsp;Dei.

Sequitur fiecundum buitts Gradationts memirum î Quomodo aUtem credent ei, dierint.'^Quia enim auditis creditur,nifi aliquid 'Vel audias 'velalia ratione refcifcas,nonnbsp;credipofiit.Æ bic altius quid Taulus innuit. Quia enim hie de Cbrifii amp; regni Deinbsp;tur,qua bumana rationis acumine inueftigari nonpoffunt,diuinitus de Ulis edoceamurop^’'nbsp;boc membro nos ad 'Verbum remittit,Euangelium fcilicet,quod nuper 'Verbum fideinbsp;eSt fide apprebenditur,amp;'verum fideifubieClum tradit,quod in quot;Vno Cbrifio babemus, ’nbsp;licet, 'Vt tpfi nobis Deum amp;fidem fingamus ex nofiro cerebro ,fed talis credi debetnbsp;fenobisin'Verbofiiomanifefiat. Illic autem talisdefcribitur,qui filiumhabeatfibi oo'^jfnbsp;quern pro nobis bominem fieri voluerit,'vt eius merito redempti, in illo 'vitam confequ^^^^iff ’nbsp;in filio lefu Cbrifio Deus perfidem apprebenditur,fit ideo (quot;Vt ille loan.^,nbsp;isnepatremquidem babet. Quia autem fluts Dei nobis in fcripturts loquitur, ad easf^^Jnbsp;conuenit, quot;Vt inde difeamus quidcredi ,amp;qttafidei nofira ratio teneri debeat. Heq, ’nbsp;qui nouas autpeculiares injfirationes expe^ant, quot;vel etiam reuelationes iaSant,nbsp;Ulud,quod infiripturis continetur. Efi boc compendium ad omnisgeneris errores atqjfi^ffp^^^^^^^^nbsp;quo inprimisparentibusfeducendis Satan quot;vfus elf^. Cum enim illi certum Dei ‘Vttbtifi^nbsp;quo ex arbore feientia comedere probibebantur, ad alias in/firationes amp; fisgppfi '^’^^^^nbsp;nbsp;nbsp;‘

quibusfidem amp; bonitatem Dei ipftsfujfellamfecit,qua cauffafuit, quot;vt dum fibiprater f confulere 'volunt ,fibijpfis exitium accerferent. Idem in iffaelitis elf. 'videre, quinbsp;•verbo exprefió,quodin monte Sinai audierant,recefferunt,mox Deum fibi imaginatiff') ’p (thnbsp;lacbro 'vituli exprimipoffet, quodcommentum Ulis idololatria turpifiima caufiamprffnbsp;generis multa pofieris quoq^ temporibus in illagente acciderunt.In quot;Veteri autemnbsp;fimarum barefumportenta ex inffirationibus ilhsenatafuifjefctmus,quas quidamnbsp;certo ia^arunt, 'vt in Hicolaitarum, Gnofiicorum, Edentinianorumnbsp;nbsp;fimilium p,

'Videre. Eadem pofieris temporibus ^onacborum amp; Turgatorij at^fuperfiitioqum irt Hum origo fuit.Et bodie Ânabaptifiee cum fuis coniuratis, boc ferefundamentonbsp;lationibus extraordinarijs eandem,quam certo amp; exprejjo Dei 'verbo autboritatem trtnbsp;fernere ergo nos aduerfits ijla Deus diligenter pramonuit olim in legeamp;propbetK :nbsp;ducamur,fignis quoq^ aliquid tribuere'vetat,fi quiperillanos aDei'Verbonbsp;Ijaias item fuifeculi homines ad legem amp; tefiimonium reuocat, ne 'vllis alijs dodrintf ¦' F

-ocr page 341-

H O M I V I A L I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I4Î

Jw/e àrcundttciftnant, Et Chrifim euangelica doSrina certa capita conflhait yt minu4 loci eßet *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quod fi^uihis ommbua contemptM hinc indeyagan-

^^^dem errorum amp; perdition^ Junt authores.

«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;membrum hù quot;verbisproponit *, Quomodoaudient abpradican-

7.o:v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonftmpliciterpradica^gt; KtordZwh

ir/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altquidpromulgare jignificat. l^ndemimjlri yerbi kh^vkh, td ei^^

^“o^fgt;quot;gt;f*”f*ftotutnpublicumßt,amp;quieper illos 7)eusproponit ,adom^ ^’‘Jiitidtanem atei^ conßolationem pertineanr. tn prafinti autem hoc pro confeßofumit ^poflo-litijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tßdei mjflerijs ex 'verbo quot;Dei edoceri poße^nißiper eccleßa minißros, qui ordinarij di-

pt^tconesßtnt. t^bi non opuset^ difputare^annon poßit 'Deu^sßine minißris.,autßnt ßpos docerCy amp; in ßlijßui cognitionem inducere-Quidni enim poßßt^ctim nißi il^nbsp;Ipiritumßium,nullusßt doBrtna externteprofetlusfAc htc non quidpoßit Deus^nbsp;*’^•gt;11!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; ^^0 or dine in nobis erudiendis ad ßalutem quot;Vtatur. Quttflio

pbanatici contra eccleßa amp; quot;Verbi minißerium quot;vcuntur, perinde ße ha~ sgriculturam abolitam cupiens clamet ; j4nnonßne aratione amp;ßemente aliqßqj operi-ßugesproducers, amp;nos alerepocetiß^r'Quin ergo tUilocum damns,amp; intereaß^nbsp;3'ieß-, illius expetlamus beneditlionem Htc cert'e nemo negaret quod lUe quxrit, attamertnbsp;cordati omnes animi arrogantes amp; parum pij indicium ejj'e dicerent. Eiet at is enimnbsp;•^%rjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« “Deo exigere,ßedetusßapientiam atq^ bonitatem in omnibus ipßus inßitutis exo.^ *

tegendosprabere. tdam quißcusfactunt, cir contemptis ordtnarijs medijs,quibiis bonitatis amp;potenrits ip/iiis documentapetunt, ij T)eum tentarenbsp;impietateßeri nonpoteiiß^.Eiißautem quot;Verbi pradicatio,ordinaria quot;Viitnbsp;inhomimbus erudtendts T)eitsadhtbet : quodomniumJeculorum exempla abundè

Eatriarchas fuißeßcimus ,quos T)eusprophetasdtxit,eo quod Voluntatis Gene.idt

amp; hincindeperegrinando Vera ßdeidoilrinam ßmul amp; viuum exempluquaß Pfdnt-iof,

Et quia hoc extraordinarium vidert poter at,poßea in lege Leuitas inßituit ^^“^'puumunusfuit, Verbum illius populo exponere, qui idea ad cat us ßacros ßolebatnbsp;^'*''‘•»»1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘l'*ß^do till inßuo ofßiio ceßarunt, tune extraordinarios doHores excitauitprophetas^

k populo pradicarent. Hec mut at a f ßub Chri/li aduentum hac docendi ratioßed ''f ^^^’^^^tißime obiuit ipße Dei ßlius,i2r idem dißcipulos in orbe Vniuerßtm emißt,qui euannbsp;'ßlit ^entibus diuulgarunt.Quibus adde.quodne ttincquide à ßilita rations T)eus diß

priuatim peiuliari quada gratia dignatus et^. In Jßaia letlione Verßabatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*®*

'^^^hjops, quando eum 'Dominus inßde inßituerevoluit : amp; quamuis animi oculos ipß in prophet a verbis Chrißum proponi videret, Ehilippü tarnen deflinauit.per quemnbsp;cum Eaulumßulgurtproflrauiffet,eunde tarnen iam mantis ßhi deden»nbsp;remittir,ex quo euangeliu attdiat. Similiter etßpaulopoß ad Corneliu Centurio»nbsp;’lt;•/?,j e'«m rriitteret,non tarnen hunc doUoris ofßciofungi voluit, fed Simonem Eetrum accerferenbsp;um pradicaret.Eoßent huiusgeneris exepla innnumera adduci,amp; hunc ordinemnbsp;noßer aperte docet,quatUo ad Ephef cap.^fcribit, Chrißum ex alto dißri»nbsp;^’*gt;1 '‘’‘‘^jßiritusfui inter homines, amp; alios quidem dare ^pojiolos, aliosVero Erophetas,alios attnbsp;nJl^^^lS^ßlt;gt;^^itlios rurftis Eaflores amp; Do£lores,adcoagmentatione fanBorü,ad opus minißerij^nbsp;^*‘‘«0 f‘tiddeß,eccleßa adißcationem.Huicigitur inftituto Deinosaccomodemtis, quand»nbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tognofcere,neqj in Chrißu crederepoßiimifs. H.am minimeßeran»

amp; extraordtnariagratia cum Ulis ailuru eße, qui ab ipfo inßitutu ordi hac caufa eß,obqudminißrosverbifui 'Deus paßtmmagnißce com

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teßes,hominuferuatores,paßores, crimprimisßtorumdecretorupracones

omnes homines authoritacem conciliare ita tpßs ofßcij admonere debet,Vt omnibus alijsßudijspraferant » ne (quodmultißolent) illa omißa,circa quot;^if*nbsp;^‘‘^’quot;^ßp^^ß^^^^ß^oocupentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verbi praeo.^

'7^'^ Gradationis membrum : Quomoao pradicabunt, ßiue pracones erunt, i Dfo mit* ^^^fuerint 2dam vt praco legitimus non f/Ç, nift quem princeps aut magißratus mutif^

-ocr page 342-

C A P^ X,

IN EPIST. AD ROMANOS

neq^ etiamfraco quicqaam fr omulgarepotei^,nißillud à ß(o magtftratu prtui minM Deiprxconemagerepoterithomo,nifiabilloordinattu fuerit^ Autq^uidnbsp;annuntiaitt,quodratujit^qui nihil in mandate aceepitf' Âdmonet igitur ifiapars^^^^nbsp;tnos yerhi minißros,ntfi qui lt;i Tiomint) mißt amp; legitime ordinatifitnt, Ideo illediof^,nbsp;ßem,Aaronem, Ißiiam amp; reliquosprophetas. E.t de j^poßolorum mißione euidetitß*’’*nbsp;teflatur.Apud leremiam 'vero depfiudopropheti^ queritur quot;Dewt Currebant, Ùnbsp;tos. Elf ergo hoc peculiare bonitatii diuinx argumentum, quando y er bifui praconti nbsp;quos de ei/ts yoltintateydeq^ ijt edoieamur^ qux adnofiram falutem faciunt, Ideo innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfid

to hoc inter bénéficia Dei ferè primo loco numerari filet, yt yidere elf, i-^Earalip^S ’lvlicheatht^c. E contra horribilem impietat^ yindiHamcomminaturtn Deufnbsp;denunciat^Âmos ^.Âgnofiamus ergonos hanc gr atiam hodie, amp; de minißrts legf^^^.j,nbsp;quod à Deo mißfi ipßw Chrifii nomine legationefiungantur, ideo^ in Hits loquentenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Æ

tts amp;gratts aritmis audiamus. 'Minifiri yero ipfi ex eo confilationempetant, ne yd mitattsfinfu terreantur,aut iniqua defe mundi iudicia exhorrefiant. Ham DotnVid^nbsp;homini os amp; linguam (yt ille Moß dicebat) amp; idem donts neceßarijs infiruit eos,qiiOf

amp; arduis defiinat : cuius rei exempla in omnibushifiorijs, cnm facrù tumprophati^j^^'^Cj)^ runt, Inter qua admodumprxclara funt, qux in Mofi,Elifieo, Ifaia,Hofra,nbsp;habentur,Expedient modo yocationem amp; mißionem legitimam finguli, amp; Deumfif^inbsp;nimedeefiefentient,

QttofKocZorf» gnofci debeantnbsp;qui legitimenbsp;[untmißi.

,At quxris,quibtK indicijs ego inter minifiros difiernere,aut num qui legitime poßumr’ Eel quts me certumfacietfi Chriflo mifßs effe, qui hunc nunquam yiderU»(-eiufmodi quafiiones hodie, amp; multos minime malos ea res yehementer anxtos at^nbsp;Sed nihil periculifibelf, fi animum yelpaululum intendere yelimus. Sunt enimnbsp;in minifirts,quafi obferuemw,nos aberrare nonfinent, Erimum in ipfa eleHioneelf^rnbsp;légitima fuerit.Atqui non ea modo legitimadebet cenfiri,qua immediate ab ipfonbsp;etiam quam eccleßafacitfecundum leges àfiiritu fanUo datas per apofiolos. Ettm^l’^!nbsp;Iiio,qux à folo Chr 'tfio fit, hodie rara elf, amp; olim queq^pauciores immediate ànbsp;runt.Eult enim Deus in eccleßa(yt in repub.etiam)ordtnemferuari, amp; cum Canont^ß'fiinbsp;qui in epifeoporum amp; diaconorum elellione obferuari debeant, non dubitabis ab ipfinbsp;nertdefitnatosefieeos,qui legitimam yocationem non prauertunt, nonprece autprectonbsp;ieminumpotentium authoritate fufiulti yiolenterirrumpunt î fid ordinarifinbsp;Chrifii nomine congregatx fuffragijs eliguntur, Ham niß hoc demus, illegitima iudic^nbsp;thixApofioli ele^io*,neqj ordinarij amp; yeripafioresdicipoterut omnes HU,quos Titttt amp;nbsp;ficundum Canones ab Apofioloprxfiriptos elegerunt. Deinde alterum indicium exnbsp;titur,cuius htcpotißima ratio haberi debet.Ham qui Dei yerbumprxdicat,amp;idegt;nnbsp;projj tempor um amp; locorum ratione omniu infiitutioni confilationi accomodat,ttnbsp;repoterit,etiamfi inipßuseleBionenonnihilfitaberratum.Ideo Chriflusfcribùnbsp;fedentibus obedire iubebat,ciim ijdem non legitime ordinati ejfint, infinities infipt^nbsp;rent» ImprimisyerofeopMfiudiorum omnium in minifirisobfiruari^bet,quißf'^^nbsp;riam amp; eccleßx xdificationem dirigatur, non y uigarefiiritusfanHi indiciumnbsp;yerbi prxcones comitari filet.Et quia hxc omniafacile obfiruari amp;pcrcipipofiunt,nlt;^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

rit y idere,qui nam à Deo mißt fint.

Vetbipracones eommèdantur.

Porrbyt euidentius ejfet, Deumhocordine ytiinhominibi(serudiendis,rurfuf oraculum exIfa,cap.qi..adducit,quofimuldocet,euangelij minifiros in honore amp;nbsp;bere.Elt;iticinaturillicprophetadeUberationeex Dabylone,ytqjpios quafiinnbsp;cat,adfitum Hierofilymx, qux yndiq^ montibus cingebatur, alludens, fingu innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

rere nuntios, qui liberatoris aduentum nuntient, atq^ eos non fine admirations dans exdamat: Quam /fieciofifitntfitper montes pedes euangeli^antis, prxdicantis p^^nbsp;t^antts bonum,prxdicantisfalutem, dicentissfioni, ‘EegnatDeustuus,amp;c,nbsp;Chrifiinegotium amp; communem humanigeneris redempttonem transfert'.quiu

-ocr page 343-

K o M I L I A HX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’44

notTo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yniuerfalù illiui.quam in arißo hnhmm.fed in hc i^ßt fuühaherunt

ha ergo locum brobhera ad ^auli inßitutu afflicabiit fr ^^^f^^fionempradicarent : hanunimittioportetfaluttf in~nbsp;aut yerum nunciarepoterunt. Etyt olim yettrejnbsp;^’^'i Pfe ** ^fff^gaudio excepti apud omnes in honore amp;preciofueruntquot;, 5û multo magit euan^nbsp;^^^orificè traClaridebent. Continet autem locttthieegregiamnbsp;probt tenere,non tarn 'vtile quam ntceßariüeß»nbsp;ItiltiL 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pedum mentio fit, hinc fitte infolentia occaßone arripuerunt, qua pedes fitos

quot;^erbhotabhuiuslocifinfiu alfenußt,resipja docetJfaiasenim ^ttonymiampro nuntiorum aduentu ytitur. Deinde de euangelijpraconibutfnbsp;’*‘011 nuntiant, At ht cum T^m. Tontificibus nihil comune habent, cum ifti amp;pacentnbsp;hit^ *!^S^Oftnt,amp; bellorufaces per totum orbem ctrcumferant,adeo^ iam feculth aliquot bellorünbsp;«n orbe Chrißanofuerinr authores. ha^ illtis reliihs nos in Pauli inßituto infißamits»nbsp;Ofnnia obfiruabis, quid qui priasprtecones di^i fitnt^nunc publica nuncijs conferun- 'Eitängeiici mhnbsp;doBrina e^^’^utt nonpriuatim in angulK, fedpublice omnibw adeoq^nbsp;‘*'o^rnbsp;nbsp;nbsp;C^iflas apofiolts dicebat ) promulgari debet. P'nde conflat,eos yebementererrare,qui

circumfiribunt, amp; eius lucem contra Chrifii mandatumfitb modium occultant, ^'‘'’'^quot;^ffgt;(igt;ne populos inflituatur, in tuius ignorantia ipßfummum habentfute tjrannidhnbsp;argumentum do^lrina ißitts indtcatur. Euangelium quidem bonum nuniiumnbsp;y aria fiunt generabonorufid de quo hic agitur definit PacM nomine, huelliguntnbsp;»'''’’Fl«homintf felicitate, quam y rauerjam in E uangelto prxdicari patebit ,ß quamnbsp;Primoenim Deum nobifium ingratiamredtfijedocet, quinobütnbsp;i^lt;ttM amp; infenfits trat,Ideo Paulits minijlenum reconaltationtsapoßcl^comnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deindeconfeientijs amp; ammts pace afierc,‘'titquipritts yelprautf affie»-

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^'*^,'^i‘t*abantur, quot;^elconfeientiafiimulss excruciatiomnia fibiinfeflafentiebant, nunc

fi cotos Uli per fidei obedientlarrifitbmittant, Pratereapacificos reddit,ti^ enim fideiprtecipuusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charitas,qTia dißidianbsp;nbsp;nbsp;cotentiones nonpati-

Chrißoeapitein quot;vnumidem^corpuscoaluerunt. Q^bdauteinterdum i^p^^^^* debet,qui difciplinit impatientes,euangelij igneßnon alia rationtnbsp;permittttinterdum Detismultaillorüpetulantiie,quia nosnbsp;abundantes fecuritati loiu demos. Docet ifia,quid in euangelio qua.»nbsp;0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^dicari debeat:qua item fit eorum improbitas,qui illudfaßidiunt,aut etiam hoftili.-

Punit ißam ingratitudinem Deus grauißtme, ft multorum exempla docent.

^'^uißimtshifeettmporibtts Deuspacem iftam ferè iucundam atq^falutarem nobds ff!i^f^‘^^P^^i^^tiontpericula aduerfa, qua mundum infelicem exagitant, mitigenturznbsp;Dei beneficium, ftq, pace illa nob^frui liceat, totts animh ampleßlamurnbsp;**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hfum Chrißum, qui ftluos nouit, it a eofdem ex manibusfuis eripi non finet»

^btnedibltQ^ honor,gloria amp; poteßas in aternum, lAmen.

H O M I L I A LX.

Sed non cmnes obedierSt Euangclto.Ifaias em dicifDomine quü ''1’ditprafdicationinoftrae:' Ergo fides ex audnueft,auditusautcnbsp;audieruntflmouerômomnêtcrramnbsp;ç Hiit fonus eorum, 6^ in fines orbis terraru uerba eorü. Sed inquamnbsp;j80- Nunquidlfracl norognouit ?Primus Mofes dicit.Ego adæmu*nbsp;lî'oP^*quot; non eft gens, per gêtem intel*nbsp;tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouocabo. Ifaias aiitern utitur auda»

j. ^Slt;dicit. Inuentusfum abîjs, qui me nonquærebant; confpicuus dj ’^’^'^b’squi de menoninrerrogabant. Aduerfusifraelemautênbsp;expandi manus meas ad populum rebcllem amp; con*

-ocr page 344-

IN EprST. AD romanos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ql^emaimoclum in'veterü teftamenti libriiprolixe docetur 'Vt Dew tfiaelemftli lium delegerif.Itain nouo Teflamento non minori diligentia narratur, yt UloreieSo amp;nbsp;pudiatogentes adoptarit,amp;adhasregnumfitum cum yniuerjisßtluttspromißionilfttinbsp;Tra aiijs aatem negotium ißud copofè travat Taulu^^ cuiui authoritas htc eo maior noii'inbsp;iet, quödeum exJingnlari Vei confilio gentiitm apoßolumfuiffeßcimui t ideo^ noßrumnbsp;rit,in cauße huiuó confyderatione non ofcitanter 'verfari. Jgt;lam 'Vtper fi re's magna amp;ßupeni^ ‘nbsp;qubd Veuspopulum tot ficalis fibi dileUißimum reieeit, gentes yero prophanas amp; à .j,nbsp;gnitione alienißimas aßumpfit : Ita in hoe exemplo 'T^era amp; propria ciim falutis tumnbsp;ßra^cauße,ceuin tabula,fßeSlandaproponuntur. Quia enim ludaosideo repudiauit Vêtunbsp;creduli amp; contumaces eßent, docemur , increduUtatem amp; contumaciam yerißimas eßenbsp;ditioniacaußis,amp;idem paßuros eße cum Iudais,quotq^uotipßorum''veßigijsinßßunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

gentes,nihilhuius meritas,gratuitomißericordiaßuabeneficio,ex poteßatetenebrarumtnl^^’' 'ß lij fui tranßulerit,nbsp;nbsp;nbsp;in ßalutts aterna hareditatem adoptaritßatts apparet,falutü humafi^

non alibi ^uàm in gratia Vei quarendas eße^ amp; hic nihil y el yiribtes noßris-, y el noßrorut» merités tribuidebereXaterumq^uiaJudaiyocationemgentium indigntßim'eferebant,(^fnbsp;fiußeBos habebant, quafi ex aßeBupriuato Hits euangeliumpradicarent î oßendit nupet ßnbsp;nihil ab ipfis temere fieri, amp;ex modo feu ratione,tpua Veus ordinarie ytitur in yocaitdtsnbsp;euicit,gentes quo^ ab illo eleétas eß, amp; adeccleßa amp; falutésfocietatempertinere. Et cutü ‘ ßnbsp;probare yellet,Iudaos magno fuo merito reijei, eo qubd Vei ordinationißfe non accommode^ nnbsp;tarnen obieélionibus reßondet,quibus HU profita contumacia apoflolis ogganiebanttnbsp;Rrßondeturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trima ex credentiumpaucitatepetebatur, qua apofiolorum mißionem täquot; pradicatiox^ß.^

^uähn^us. tt^fitfieélamfaciebat, ludaicerte ex eaficargumentabantur : Quicunq^a VeomißißtnhTßf «. De paucitate Utes yirtuteamp;ßiritudonantur,ytßbicommifiummunua magno cum profeélupoßint exeß'ß^nbsp;fredentium^ tum tï^enimquodapud dfaiamdicit Veus: ytpluuia amp; nix de ccelo defeendit, amp;eononf^nbsp;inthriat terram, amp; earn parère atq^germinare facit, yt det ferentifernen, amp; panemaUedd'jnbsp;Ita erit yerbum meum,quodexitdeoremeo,non redibitadmeyacuumßedfacietquacuxlt;b'^^‘nbsp;proßerabitur in hts ad qua miß Hlud, amp;c. Xt apofiolorum pradicationi paueißimi creditx^nbsp;diunt,Etgo non funt à Veo mißi, amp; proinde yanum eéf^,quod HU contra nos degentiutitnbsp;dißerunt, Hamß haneprobaret Veus,procul dubio illaßmul omnesadChrifitfidetneo^^^r^énbsp;ficuti olim maiores noßrt omnes 'Moßs doHrinam amp; ab hoc inßitutum cultum ynaniminbsp;nbsp;nbsp;M

teperunticitm à Veo yerè mißus efiet.Erat argumentum hoc admodumplaußbile apudxxd^^ imperitos, eb qubd nonplures modo exgentibiis,fed ijfiere qui reliquis praßabant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rLjf/

Urina hoßiliter aduerjarentur t yrbium nimirum magißratus, Troconfules, Thiloßphiß antißites, amp;imprimés Imperatores I^mani,penes quos tune erat totius fiere orhtsimpfX^'L^lFnbsp;fi^dts'non^fèi^ßpiudocet,hocnonnouumeßeautinfiolens, neq^nbsp;perneceßario ^ubd pradicatio amp; fides non inter fie neeeßarib conuertantur. Ham yerumq^^. Xnbsp;fequitur. qubdex yerbipradicatione fides naficatur, nonautem omneseos promifiuefidedonariij^nbsp;nampradicationem audiunt:quia multiJemen Hludyerbi non admittant intra animosfixo^nbsp;ger minare amp;fruUusferrepoßit. Quod ne ab ipfio fiubtilius excogitatum putetur,nbsp;inducit, eSsquot; extat locus hiccap.q^, ilUcdeChnßo yaticinaturttspropheta, ßmulixnbsp;uidet,paucißimos fore, qui euangelio credant amp; Chriflum yerè recipiant. 'ldeo cum ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ƒ

dolortsplena exclamat : Vomine,qués credidit pradicationi noßra (auditum entgt;^ fdebraica phraß dixit ^poßolus, profiermone aut pradicatione, qua auditunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. ^ri

ehium Vomini cui reuelatum eéf^ é' Vrachij nomine yel Chrißus ipÇe intelligi omnia faÜaeße loannesficribif.yel euangelium, quod potentiam Veießejuptudiißfnbsp;Jalutem omni credenti, Ita y erb yult in prafienti dicere : Cum propheta, qut de Chtßo onbsp;nati funt,ßmulpradixerint ,paucißimosfore, quiillius euangelto credant,nbsp;acerbißimo conqueßifimt, nimirum yos iniqui efiés, qui credentiumpaucilutem nobtsnbsp;mißionem noßr am in dubium y ocare conaminU Ham etfi Veits per yerbum externunbsp;tarnen nonjufißeit, nifii interna reuelatio amp; montés Hluminatio accedat.nbsp;nbsp;nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X

-ocr page 345-

M o M I L I A t X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I4ÿ

prater rationem noiis exprolraturtquodnön noßra culpa nbsp;nbsp;fedeoram ^ui ad-

Deum impudenti amp; indomiia contumacia infurgunt,

lt;iu' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam loctu hic patrocinatur adnerßtt Tapißas amp; Ânabaptiflas^ De euängelia

argttmento contendurtt, non eße yerum euangelium idcpuod à nob^ prcedicatitry noniudicandii ^tjjue hominum inutßimßt, amp; apudeot ^ao^} non multumßullumferat, qui eiwpriedica-nbsp;nbsp;nbsp;auditonvm

neminem oßendere debet, paucitas credentium^ 'Vtnequeim-

^^wDei yeritas amp; ratio falutis noßr«, nonabbominum

amp; inuiolabili diuinaprouidentig décréta nititur. Deinde omnibtu non^^hocmundo, ^tpaucioreseßentquiillicrederenc, amp; Chrißttsidemnbsp;tnultosquidemyocariait ^paucos autem eleÜos eße, qui yocationemnbsp;fifnile illud, quodex Ifaia aduerfarij nob^ obijciunt, repetamtn, nas quoquenbsp;«Kfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pluuite e^f^, rationem eße dicimtn, t enimpluuia non quidem intttilis

3 autem ybiq, locorum eßeSum habet, eo quod rapes amp; locaperßßerilia ytrbum quoque nunquamfinefru^uprxdicatur., non tarnen apudomnesnbsp;fittinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^^i^ue hominum animos plus quam lapideos aut alijs peßimts aße^ibus prceoccu^

Chrißus quoque in fementtsparabola admonet. Sufficiat ergo nobis, ß*lt;^ naturafrugiferum eif^, neque in illud transferamus culpam, qua in corruptanbsp;dmofihuitaßauitatemprobe confyderemus, multbmagismirabimur,ali-‘^ßiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tredant,quàm quod non omnes credunt. '^ia enim àßde amp; omnium bonorum cte~

tfbborremus, mirificam fane amp; yer'e diuinam eße oportet euangelijyirtu~ ''’¦fo ƒilluminât amp; trahit, yt reliÜis terrenis ad caleßia aßirent. Sedamp; in-^i^aniorum parabola Chrißusmo-finiri ç'jomnes, fidemin aduerßriorum obie^ione non temer e per obedientiam de-’’’'’’'fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obedierunt ( inquiunt) euangelio. Et alibi frequenter obediënties fidei me-

homines per euangelium adduci oporteat. Eides enim fine aßenfuconfißerenonpo-ive nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^ffinareuelationi adhihet^ ^tfi huic cedatintelleilus ,mox'^oluntatem quo^

S“’’» « ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homofidei obedientia fubijeitur. Elihil ergoproficiunt in falutis ne-

'”filèn ^ßfi^^ppiifice ia£lant,obedientiamyerb nullam Deopraflant,imodifcipUnamomnem

amp; eos hofliliter perfequuntur, quife Ulis ad yita innocentiam amp; morum hone~ ß'^^gifiros prabent.

^^ßutata prima obieBione aduerfariorum ,nunc conclufionem Gradationis, quam Fides ex audi’o ^’»n ff infirti Ergo fides ex auditu e§îf\, audittn autem per quot;perbum Dei. l^^afi dicer et:nbsp;ttt)iff^^’‘^’‘!‘ßhhunceße ordinem Dei, ‘Ptfides^er euangelijprtsdicationemdonetur, multiau-tredant, ex eoßitis apparet, quodgentes quoque Deus elegerit, amp; qubdeuange-ludais pradicaridebeat. Quo loco admonemur, quodetfifides Deidoanbsp;^^his eeßandum eß, quo minus illam aßequi ßudeamus^ Qma enimnbsp;dißribuendis or dine amp; medijs absfr inßitutis ytitur ,hisfe accommodent opor-(ntn 0^5 yoluntt Calumniatores ergo funt , quiper nos yerbi Dei fludium amp; precesnbsp;ßijs 'Pera pietatis exercitijs aboleri aiunt, quando Deigratiam pradicamus, amp;nbsp;debet falutem omnem nobis ex illa obtingere docemus. Imprimis autem hic obßruari

quot;^‘^hipradicatione ,fed ex yerbo Dei enafei ait t^ipoßolus. Ex ^ui ntaj , non aliud quam Dei yerbum pradicari debere, amp; fidem minime ab ijs doceri,nbsp;Ijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Ptrho circa fui ingenij ßeculationes aut aliorum traditiones occupantur. E t euer-

Chf ß fententia omnes religiones, quasfine expreß'o Dei 'verbo hominesfiiperßitiofi ex-'‘ßinßituunt^ Elam fine ßde in C hr ißum nulla poteif, eße religio,qua Deoplaceat^ At medio außer as, fidem fimul fujluleris, Eehementer ergo errant,quife apud Deumnbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}fi fimpliciter credant,idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,fi quiduis temere recipiant, quod ab ips tradi-

ftti)iffß^‘fl^^em in ecclefia habent, Eaulus enim alibi omniaprobare iubet, amp; quodbonum eif, ß ^^h’^‘^^nes clamat, 'ble cuiuis ßifitui credideritis,fed probateßiritus num ex Deo fint,nbsp;’‘modo ex Deo erit, quod ab hominibus profeÜum nullo Dei yerbo confirmatur i T^rfus

D

-ocr page 346-

I

IN EPIST. AD ROMANOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

ergo hoc quoque nos tidquot;rierhi Deißudium excitare dehec amp; doSrinas dijudic^re.fn» in fide tonfirmemur, in^ ea quotidieprofitiamtps. 'Ïdam etfii in ea fiemel limtn infiuft^f 5nbsp;nbsp;nbsp;‘ .fiif'

^ter naiura noflra yitiofitatem aaminiculds crebrts optts eS^, quihm amp; fulci^^tar amp; Et quemadmodum Iwctrna, nifi okutn itidem infundas., mox extinguitw ; Ita nifi Ifcrbttn^lnbsp;animts nofir ü infiilletur, diu dur are non ^oteS^ fides inter afie^uum turiines,q(‘dii'^fnbsp;concutitur. Et enitn ex yerho Dei fides enaficitur ita ad illatn fiulciendam atquefoutno^’^nbsp;Ulo e§^ efficacius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

z. Df Wlt;fw. l^ideamw nunc alteram olieSlionem qua ludai Taulo refionfiabant, quam bU 'verb*^ qui ipß quoq; prehendit *,Sed dico, ^Annon audierunt, fcilicet ludai f Senfitts ef^: Si ex eo frobaturgf^^nbsp;euan^elium aunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filutts Jocietatem fertinere , quod euangelijpradicationem audtuerunt,

diuerunt. fudtets etiam dicendum erit, ^nnon enim Uli quoque auditierunt, amp; quidem JI fiofrimùm , deinde ex ^pofiolts, qui apud illos prtedicandi initium feceref Htfnbsp;Faidus : Imb quot;Tierb in omnem terram exiuit fionits eorum, amp; in fines or bis terrarutnnbsp;Hae dicendo flusfateturautconcedity quam aduerfarij quarebant. Quafidiceret :nbsp;’Sgt;t ludais euangelium pradicatum efie negem quot;vt fotiits afofiolorum dohrinam adex!t‘^nbsp;orbts terrarum cardines diuulgatam efifie afifirmem, Id yerb non proprijs ^fed Dauidisnbsp;tiat, qui eum quot;pfialmo decimo nono legii aut yerbidiuiniencomium infiituifiet, abofifittjnbsp;huiuf exorditur, qub magts ccmmendet Deibonitatem, quinon contentw barbarißitgt;^lt;^ 3 hnbsp;gentibtis fieipfium in admirabili illo ccelefiis machina opere manifefiauifie , infiiper legemnbsp;LocUf Pfal, r^. digito ficriptam populo J'uo dederit,per quam Ule infiituatur. Verba Dauidts hacfiunt :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

'rantgloriam Dei, amp; extenfio opus manuum eins annunciat. Dies diei eloquitur nox no^i indicatficientiam, 7^on fnbsp;nbsp;nbsp;;//zifiermo,non '^erba, neque auditur yox eorunt»

tarnen terram exiuit régula eorum, amp; in fines orbü yerba eorumyamp;c^ quot;E^gulam yocatot^”^'^ firuSuram orbium cielefiium, qua cents legibw confiât amp; nihil habet quodnon gt;nbsp;gula^quam Hits Deusprajcripfit. GradfionUm dixerunt, quia tanti operts excellent^nbsp;tnenjam opifiits Dei Japientiam pradicat, tüt tacita fiui contemplatione fie^atoresnbsp;quam fi quts mille yoces auribus eorum mtonaret» Hac autem prafienti caußa Tattlti^^f^nbsp;ad hunc modum : Deus equidem omnibusfiecultsfiefie humanogeneri manifefiatiit, amp;nbsp;yerbum juum non omnibusgentibus reuelauerit, tarnen in mundi machina fe ytdendutnK^ lt;nbsp;buit^yt nemo fie negleSlum dtcere queat. Qantb mintts ergo ludaos qud dixerit ab eo 'finbsp;qui injuper yerbum habuerunt, quod (yt olim propheta polliciti fitnt ) è -^fiipn amp;nbsp;^g^^fi^m nunc in toto orbepradicatur Faciura adhuius loci confirmationem qua altbi diii*’,nbsp;7\iaminfiracapite\q^^dejeipfi tefiabitur ^pofiolus, quodeuangelij pradicationeofffit^^^é'^finbsp;ab Hierofiolyma ad Illyricum yfique impleuerit^ Et Colofienfies hortaturus, ne à fienbsp;dimoueripatiantur, illud iam tum apud omnem creaturam, quafiub ceelo e^l[,,pradM^^’^fi.,nbsp;amp; in toto mundo firuldificareaitEtß enim nondum publica J^mani Imperij authoritiX^ jnbsp;tumefiet^ ybique tamenlocorum diuulgatum erat, amp;pafitm erant ecclejia ChrifiüntDf^^^^finbsp;fidtmyeramfiroßtebanturiamp;in eius confiefiione^inuitis quoq^ amp; multumreluSantibttt f’'*nbsp;Jimts quibusq^^admirabilianimorum confiantiaperfieuerabant.

Euangelif pro Venit nobts hoc loco confifideranda Dei inuihlapotentia, cuius yirtutefiaÜum efCgt;'^^' pagatimiracu- annos yifinti duos ( nam totidem à TauU conuerfiione yfique ad illud tempus nutneranttft,nbsp;Ium. Corinthum yenit,ynde epifiolam hanc/criptam efie confiât) euangelium intoto orbe tef)^^nbsp;pradicaretur. Flam fit apofiolos cuih ijs confieras , qui fie Hits doBrine eorumnbsp;facil'e yidebis nihil hie humana yirtute aut indufiria fieripotuifie, cùmeos aduerjarte ¦nbsp;berent, qui illos authoritate ,potentia amp; longo rerum yfiu longéfiuperarent. Imofit yeiuißj finbsp;libeat y dicemus nulltm ynquam miraculum à condito orbe maiusaditumfiuifie,nbsp;per pradicationer^ Jefiu Chrifii crucifixi totius orbts refiormatio faüa fit i amp; quidemnbsp;qui ex gente reliquts popults inui/a nati erant neque yllts humants priuilegijsnbsp;iantur ,tùmpriusopifitesmanuarij , amp; inter fiua etiamgentK homines contemptfi^ffgt;y'‘j^i^

-ocr page 347-

1

H O M I L ! A LX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^

'blt^ue J}ic iiolis aliquii '^ahumetem aw Taf am T^manum obijciat qui idem fecerinh ƒ fntm non nouam do£trinam amp; priit^ inaudita dogmata frotitlerunt , fed ex mulcM, qute iarHnbsp;’^recefta trant,centonts quofdam conjuerunt, qui aliquo yel ’^ofaicee legts yel Chrijliantsdo-^^^efttcQ colorati, itn^eritis amp; rudioribui non ita difficulter fctuerunt obtrudt^ Itaque omnesnbsp;^cfftfundamentum alienum tedificauerunt, ciimafoßolifilum Chriflumcrucifixumfrtsdica^-ludxtsquidemfcandalum trat,gentibtn yero extremafiultitia yideba-i^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen omnia obfiacula Tfeipotentia per Euangelium fefe exerens : cuim confydera-

terreamur, quihodie euangelij curßim ‘ticenantur. Interim non minia confyderari debet borribilts amp;foeda eccleßarum dißifatio,nbsp;'viuentibiMadhucnonnullisexÄfoßolorum numero hiereßes caferunt,nbsp;’!/if ¦ ^^***'^^^**°^ qiddemtottts ’ivlahumetis furoresficutm eS^, Occident yerà Ton-fif^mißt, qui totam 'veteris doHrinte eir religionisfadem corruferunt. Et bacnbsp;tb qu'odpleriq, bominum contempto yerbo eius,foif, fute radonisfig--'Sier carnis cufiditates decUnauerunt. 'Terreant ergo nos exempla ifla, ne infolentiu^nbsp;“quot;^ffnagnofiamus autem bonitatem “Dei, qui nouißimis biße temporibus yerbißi facem rur-‘quot;^(niere dignatus eif,cuius lucem quißquunturdj errare non poffunt^nbsp;iit^^^fi’‘'gt;'^tertiaobie£iio,quam Tauliaduerfarius ex prioris folutionein ludxorum defenfio- ?• lujainbsp;ßlj^'\‘'’'ß^i'-Sedinquam ego,Tilunquid Jfraelnon cognouit, fcilicet Tieum aut ab hoc propofttamnbsp;Quorumyerborumbicfenfuseßeyidetur * î^don eif^qubditareßonaeas Taule-feje/’’‘^‘^^'^lt;gt;flt;tdone amp;prtsdicadoneefficaciloquor, qua Dei cognidonem amp; fidem quot;Veramexnbsp;reßondeas quot;velim , num Ifiaelem Dei cognidone prorfus deßitutum dicasfnbsp;’’ifij ' ^ixeris, Dauidis teßimonio conuinceris, qui ait : lgt;lotus in luda Deits, praclarum no-Dauide quot;Verèpronundatum eff^rurfus quaro,curnos Deus reijeiat.^nbsp;^'Sponr^'‘^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; ob quam in noflrum locum gentes adopteneur Hic iam graui amp; dtligenti

’ qf^^doceret, Deum quidem fuo erga ludaos officio probe defunÜum eßi,amp; tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^qtios credidiße,de quibus bic non agatur,plerofque autem fuiße inobedientes, amp; ad-

'vocationem, quam quiagentesfeq^uantur, illos quidem fuo merito reijeirbas ^i^r^^^‘’^’^pdoptari. -At quia boe inuidia amp; odijplenum erat, non ipfi Taulus reßondet, fednbsp;dfdatnde ludaorum contumaciaamp; eorundem iußa reieilione pronundantes inducit,nbsp;”! to °kdoßs locus Deut. 51. quot;vbißc.loquitur Deus *. Ipßprouocarunt me ad amuladonetnnbsp;Ti^eus, amp; ad iram me incitarunt ’vanitadbusfud : amp; ego ad amuladonemprouo-titnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^on eif gens', fer gentem ßultam (aut intelligendfè exfertem) irritabo^ eos.,

le ^^bofieriorem buiits locifartem Tanlus, quot;vt doceat non nouum eße quödde gentium ^ocado-\^^^‘^^orumreiedione dicitur, ciim boc ita fore iam olim %lofes fixdixerit. rhi neminem mo-

‘r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Sofern Deits de Ulis queritur, qui Deos alienosfinxerint amp; manifefla ido-

^e ij^ßß oontaminarint, ciim è contra fatis conßet, ludaos po^ reditum ex Dabylone illofce-f'^'ß^ pollutes, amp; circa Cbrifli tempora ab idolorum amp; falforum Deorum cultu ita ^''ßdeliterpotiitsoccidimaluerint,quam Cxfarisßatuasin templumredfere. “Hamnbsp;baberent in templo,intra animos tarnen fuos Deum longe alium conceferunt, quamnbsp;^6A • qui nimirum Juffimentis ,facrificijs amp; diebttsfeßis colatur. Adbxc ciim xternumnbsp;reijeerent, amp;pro illo q’^gemfuum dicerent Cxßrem, extremaimfietatenbsp;neque aliudfacere foterant à quot;veraßde amp; Dei cultu magis alienum. Tfßenbsp;^djolimper ^ofemfronundatam, amp; qua iam ßapiusfuam habuerat executionnbsp;oxtendit, amp; talionis peena muläandos ait ^perindey tft paternbsp;adoftet in eius locum, quem propter contumaciam incurabilem abdicauit, Imita-bonorum mores Deus, amp; quot;Vt Uli amulatione accenfa filios inobedientiores adme-^''osnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adducere conantur *. ita Ule quoque ^elum fanÜum in eorum animis accenderefiudet,

^bftfj^fuificuros amp; in cultu eiix negligentiores eße conßieatur. Ebi imfrimis nos meminiße nunquam non babiturum, quos pro populo amp; ecclefia fua agnofeat ) etiamfi eos reij-^dtts ecclejia nomenfußinuerunt. ToteSlf^ enim (quot;vt Daptißa dicebat) ex lafidibusfilios

3 2.

-ocr page 348-

C A P. X.

IN EPIST. AD romanos

tAlrahamifacere. Quod quu ludat animaduertere noluerunt-, tnani perßtafione decefti, i^fis Deta necejjario obflriHuó ejjet,ßl)ijffisßta contumacia exitijfuerunt authores. Qitodtxen'nbsp;^lum 'ntinam diligentwi expenderent) ^uihodießmiliconßdentia deeepti in fußerßiiionibiuatjigt;fnbsp;Jceleribui pergune.

Qualesfuerint ’Porro non inutilefuerit widere, ^uibw nominibutaut titulis Dem gentes deßribat, amp; ‘llt;gt;ß gentes , priufy les illiefuerint,frtufquam ad Chriflicognitionem amp;eccleßa confortiunt yocarentur .Primonbsp;tur’adCh^n'fl^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Habuerunt ^uidem folitias amp; rejßub. ^ua mirificefiorere ’vißte funt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nßin C

ßo hommes coalefcant, nulla inter eos eßefoteff^ communia firma amp; fiabilts- Qnpd ctnnitiml‘^ tium exemplisprobari pote^f,, Ruanda confiât, nullam ynquamfuße, qua non tarn extern lt;nbsp;quam intefiints tumultibw exagitata horribilesmutationespafiaßt. T^ullaiteminuetiit^Tij^nbsp;leges fuas amp; reipubformam notßepim mutarit, Imo quam hadiedabistqua primasßuas jeo^^nbsp;hue Jeruet, amp;in prima terrarum diuifione^maioribmfuds aßignata loca tnhunc '^jq, ater» frnbsp;deatfSola eccleßa, etß yarijs caßbm ipfift quoque iaSetur, manet tarnen fimper fub 'vnonbsp;T^ge lefii Chrifiq, ijjdem Jemper legibm 'viuit amp; ciim in hoc mundo per egrinaßt jpatnatnnbsp;lit habetquam Uli nemo eripere, aut ab ea excluderepotei^. Et ideofila digna eif,nbsp;autpopuli yeri nomen obtineat. Deindegentemfiultam amp; intelligentia expertem yocat.nbsp;floruerunt inter genres artium fiudia, amp; multi in hifiorijs prudentia amp; Japientianonumnbsp;nbsp;nbsp;l

gnifice commendantur. Sedßipientia nulla eif apudeos, qui Dei amp; aterna falutü cognin jlituuntur. Quad’Mofes non obfiur 'e monuit ^quando iudaosßolospopulnmfapientetnepf ’ :nbsp;quod feipßum amp; legesfuas illdf Dem manifeflauiffet, Debebant ifiuddiligentimnbsp;ciim Chrifiiani die) yelint, gentium tarnenphilofophiam ita colunt, ytfacrarum literartttHjnbsp;extremam barbariem 'putent, amp; adhuc ex gentibm kges petant, quibm cum remptd,nbsp;ßamgubernari oportere arbitrantur. Debemm ifiü hominibm yniuerfalem illam corrtiß'^nbsp;qua hodie fcholas,ecclefias atq, rempub. difiipat,

Locui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Iter locm, quem Taulm aduerfariorum obieÜioni opponit, apudIfaiam capitt

gentium uoca' amp; bimembrü eSf-.quiafeorßm degentibmfeorßm de Judads loquitur, Eumautein tione etquot; iudao larigrauitate adducit, Ißaias autem (inquit) ytituraudacia,ideil^, magnacutn libf^'nbsp;rum repudio. pronunciat. Etfaneprophetts fanBaaudaciaopm fuirapudeos, qut intolerabiltconfifi^^^^^^i^^nbsp;aduerfm Deum ör yerbum eirts efierebantur. Et hodie in extrema ilia amp; vtultti modnnbsp;ßma feneBa mundi, eadem audacia minifirts opm ei^, qua fefe impia hofiium yeritß^^nbsp;tati opponant,amp; Chrifiiinipßs loquentts experimentumprabeant. Qmd'verb dixit If,nbsp;tm fum ab ijs,qui me non quarebant î conßieum faamp;m fum hts, qut de me non interrogernbsp;guntur hacpaulo aliter in Hebraofenfm tarnen eSlf idem. Degentibm autem ifle dnrennbsp;Detfi fe ex gratia Hits manifefiare yelit, etiamß deipfii queerendo aut inueniendonon Pnbsp;Qwod reuera faÜum fuiffe apparet, ß quales omnium gentium mores amp; fiudiafuerte^^nbsp;quando jipoßoli illa Chrifium pradicare cœperunt. Exhibetur autem inhis typtnnbsp;cationts omnium nofirum, 2dam ytgentibm non quarentibm ipfum olim fefe exhibtgt;^^^nbsp;plerunque nobü eriam aliudagentibmfefe ofiert,amp;fuagratia nosprauenit.nbsp;neceffe eïf^ : quia ea eSf^ noflra corrupiio, 'Vt cum maximepeccauimm, quaß re bent gnbsp;nofiris yitijs indormiamm. Sic ,gt;4damum à fuo cenjßeau fugientem , amp; frß ;(/((gt;ƒ’nbsp;Dem quaßuit amp; yocauit. Sic Ifraelitas iam immerfos Ægyptiorum fuperfirtf^^^nbsp;quot;»t yerum cultum inter eos inßitueret, Euertitur hts'nniuerßa meriti nofirt glor^^nbsp;ritur D ei gratia qua ynicum eSf^noftra falutts fundamentum. Sed pergamrtsnbsp;bts, qui altera huim loci parte Deum de ludteis ficloquentem inducit ; Toto dienbsp;nm meas ad populum rebellem amp; contradicentem. quot;ivlanuum expanßone findit^ .nbsp;quo erga illos fit yfus, dum amp; yerbo fuo quot;yiocauit, amp; infinitis beneficijs ad feinuK^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ gt;

rb toto die,id eSf^,afiiduè amp;indeßnenterfeeißeait, Confirmaturhoc i^ftiittstxei^^ atr^ omnes prophetarum fermones teßantur. .AtqualesillifPopulmrebelltsyelconttif' ^fi»nbsp;tradicens. Duo igitur Ulis tribuit,qua fiere coniunHa eße folent. IKam qui Deo nonnbsp;non obediunt quo^, Qubdß ijdemfor tim yrgeantur, iam etiam obfirepere amp; tontrt^^'^

-ocr page 349-

HOMiLTA Lxr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;4:*

f^ßifn occurrunt cuiiu fontes amp; effe^A ^ui^lenius cognofcere'velit^ea litdxorum contumacta amp;peßtmMJluäijsprolixe diettntur. 2iunc adnbsp;owww referri debent, yt difeamus T)ettm quidem falutem omnibus offerrepernbsp;bancautem nonfufpcere nifi et credamtti. Q^ia autem fides T)ei donumnbsp;autem in nobis ipfts amp; ex nobts nafeitur^ confiât fiuo yitio perire omnes eos tjui pe^nbsp;'^tro feruari eos,qui falutem confequuntur. Oremus itaci, T)eum,'Vt mentes nofirasnbsp;accommodemus noseiusinfiitutioni^amp;Chrifium lefum totts animds amplexi-^nbsp;ßl^ijtiamus perfidei obedientiam^ Illi debetur benedi^iofionor,gloria amp;potefias in

Q K P N y XI.

HO-MILIA L X I.

VrVm igttur (inquatn ego ) abiecit Deus populum fuum fAbfif. jj*. iNamSC ego Ifraelitafum, ex femme Abrahami, rribiisBenia»nbsp;Non abiecit Deus populum fuum, quem præcognouit. An nef«nbsp;His 4çnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J feriptura f quomodo colloquatur cû Deo, ad=

*’HïsIfi-aejgji(-ens: Domine Prophetastuos occiderunt, altaria ’ diruerunt ; Sd ego reliôus fum folus, ÔC quærunt animam meam.

,^.?5l’-dd dteit ei diuinûrefponfumç’Feciutremanfenntmihi feptem *'a utrorum,qui non flexerunt genu imaginiBaal, Ita igitur ÔC hocnbsp;^^’^pore referuatio fecundùm elccfli'onem gratïx fada eft.

1»^ rr * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf^agna cum grauitate Taultts hucufii^ de Tudtsoru reie^

1 ‘ w«e amp; gentium yocatione differuit,non quidem odio [ùxgentis fed yt infolentem ge-tproprite iufiitio:fiduciam reprimeret, ^ua amp; aduerfus ‘Deigratia efferebantur^

autemexhts^finon re^èin^ kr^menhvn ƒ^^^^pperniciofifiimi errores enafii, yt nimirum Tudtsiauidem fie in yniuerfum abie^os eapitis,nbsp;faltitisfiem abijeerent : gentes yerb aduerfus illos fiuperbirent, amp; itanbsp;l^^^'^1.'‘*aillQ^ T) eus dignatus erat^magna ex parte obliuifcerentur. “Neq^ dubium e^^mul-h^^'^gt;it'^^\'^^^^^^^terofienfiosfuijfe^quandotantaminfuagente cacitatem atq^ contumaciamnbsp;*i^'**^ ttnt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apofiolts (yt nuper in Taulo yidimtts ) molefiifiimafuerityquis dubitet

eos,qui in fide minsts adhuc infiruBi amp; infirmiores erantf^E contra quoq^ du» infidenter nimisaduerfusludteosproteruijffe, qui amp;anteaomni~nbsp;l{ '’’^quot;gt;gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bfiorijs amp;po'ètts apparet) amp; nunc fiuo illo fuperbogentium aliarum contem

fiiaprouocabant,qui iam Chrifto nomen dederant.Ideo hoc capite nouam traBatio ^^fld»it,quaprimum [udteos confolatur, illü certamfalutüfpemfacit,nepromifiio»nbsp;abolitas putent, aut fie ab omni fialutis fie exclufis arbitrentur. Deinde gentesnbsp;''’’’ji 2)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;udteos infolentius contemnant, fed meminerint fibi quaq, idem quod Hits accidere

tfiiment, amp;Juo erga ilium officio probefungantur. [ta yerb hxc tra» ao^rinam coprebendat, qute in ecclefiaperpétua retineri debet,de fialutts ha»nbsp;conueniat, qui illayelafièqui yel iam apprehenfam feruare cupiunt.

P^iof^pattts^quadeludatsagit,btecDettsnonabiecitJùampopu- R-eieilio Iudlt;ea aatempropofitio bxcperfiicuitatisergo in duo membrafiueparteinbsp;[udaorum non ejfe ''vniuerfalem,fed Deum fuifxdertspro-^hrahami yeros amp;germanosfifios,quospecuUarigtatiafier^*nbsp;g^^^^ationemrefiringi, neq^ omnesinyniuerfiumnbsp;ex Abrabamonatifiunt, fedeos tantum, quos Deus aterno amp;gra»nbsp;prtedefiinauit. Cteterum yt leilores magis attentos reddat,amp; oratio al»nbsp;antmospenetrer,pergit interrogando, amp; yt nuper ipfifibi obijeit, quod ludtei infua

3

-ocr page 350-

IN EPTS T. ADROMAMOS

gentK ^efenßonem aduerßts afoflolos adducelanf, Ciim enim ex J[aia lo^uentem xiJßtyTotoeliee^andi manM measadpopulum rehellemnbsp;nbsp;nbsp;contraditentem: lt;amp;ßmuloßf’’

oltmpradiSum ejje^quod T)eui Pentium prophanarum adoÿtione ïudaosad tsmulationetn turM eflèt,nunc tnterrogat in aauerfarij perfona: 2d um igitur (inq^uam ego ) abiecitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ù

ßuumf‘rocat autem ludaospopulum 'Deipropter fœdui, qu» illos fibi deuinxerat, yt nbsp;nbsp;nbsp;•%

peculium. Senfui ergo huim ^ueeflionü eF^^ 2dum Dettiftederis cum patribut oltnißa^h mifiionum fimul omnium oblituefimel omnes ludaos-abiecit, yt quicune^j ex hii nati junt,nbsp;JßefalutK exciderintfd^ßondet ^poßoltt^^Jbßt. Et it a yno^erbo quaßionem hanc,y[^^nbsp;pijs auribui^reijcienSydotet, Deum in promißi^ßt^ conßantem atq, yeracem ejßjtie^ue ti^*nbsp;aut irrita fieri propter multorum increduhtatemt^juod ipfium fiipra quoque eap.^. difirtifnbsp;monflrauit, 2dam yt ills tarn in multn quam in paucûs diuinam fiuam potenriam adnbsp;quando yult exerit: itaneque credentium multitudo illiuf promifiionibu^ quicquam adatfgt;nbsp;eorundempaucitas Hits aliquidderogat. Exfieipfio enim fiua yeritas confiât yerbo Dei,nbsp;tninum authoritate depenaet,yt alioipluribus ef^ demonfiratum.Sedyideamus, quibu^^^^nbsp;tts probet Taultts^ quodin pnefienti prepojuit.

t./dgt; exemplo proprio.

quot;Prtmum dproprio exemplo defiumitfiicens: 2dam amp; ego Tfiraelitafiim, ex tribus Deniamin, Eoteï^ argumentum hoc fitbformaSjUogifiniexpoßtorijitapropont ^nbsp;/firaelita : Ego nonfium abie^us à Deo ; Ergo Dew non omnes ffiraelitas abiecit.nbsp;urgumentt partem diligenter proponit. 2d am non contentus fie Ifiaelitam dixifie, ne qi^^nbsp;turnputaret,addit fie ex Abrahamifiemine,ide^, iam inde àprimis fiuagentts maioribif^ 'nbsp;natum ejfie:amp; quidem ex tribu Deniamin. Quodpofiiremum addit, cumqubdadgenerH^^ jßdnbsp;nemfiaciebac ( fiimttsenim iam tuncinterludaos confiujionem illamceepijje,ytnonoiH^^.^^tl'nbsp;tribu certi efiint quod multorum natales fiufie^bos fiaciebat) turn quod Deniamitarurfinbsp;bilifiima amp; mulcts nominibui celebrts efiet, Deficenderat enim ex ’fiahele,qua nonnbsp;cubina, fied légitima Tacobi yxorfiuerat, Eademprimum regem dederat, amp; in eitts fioft^Jnbsp;Hierofiolyma cum templo,quo omnes ludai imprimts gloriabantur. Qdf^dfi hts addas^nbsp;ignorabat Eaulum Chrifiihofiem eir acerrimum fideiperfecutoremfiuijfie,plurimutnf’^‘^^fßnbsp;gumento huic accedet, Eerinde enim hoc fi dixifiet : Si mihi non obfiult^qubdescnbsp;genitus fium, quod legis 'Mofiaica à puerts fiudiofifiimus fiui, quod pharifieorum ficH^^.,nbsp;prapofiero ;^elo abreptsts aduerfitts Chrifium sä' ecclefiiam eius extrema quaquenbsp;etiam dudai propter fiiumgenus amp; priorem conditionem nequaquam debent de fialutefi^^^jffinbsp;re.2dam inexhaufittsei^ditiinamifiericordiafionSiamp;quam mihifiecit gratiam Deu^nbsp;numeris alijsfiacerepotei^.d^oluit ergo àfieipfio exordiriDauluSy non yt fieipfiumnbsp;Slarctfiedquiainipfioinfitgneamp;plenumconfiolationiselucebatdiuina bonitatts tnijt^nbsp;xemplum,

VnJePauIut de fuä falutenbsp;iertuifucrit.

i^uodfi quaras.,ynde hacfiducia apoßolofiuerit,ytfi à Deo eleSum amp;fialutis adeoqjfiuo exemplo alios confiolari audeatifacilis erit re/ßonfiofioc ilium ex fide habuiJfiA finbsp;turn ejfie fiiebat.ßddfi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hacproprium illud Dei donum eil^, quod fiolis eleÜis j

pofiunt defiua eleEiione amp; pilute dubitare, quicunque illam infiemetipßs deprehendunt-huic alia quoque diuina bonitatis argumenta^quod Deumfiibi in apoflolatu adejfiefieutu ter omnem fiemfruClttsfitapradicationtsyberrimos pafiim yideret..r^dmonemurnbsp;ßl°jpoffe ynumquenque defiua eleSlione certum fieri, imb de hac minime dubitanduiunbsp;per fidem Chrifio infit os efiè norunt.Et imprimis caueri debet,ne y el Sophißarum tattfinbsp;nbsp;nbsp;(

tiam cordis noßrifiuggeßiones admittamus,qua nos de Dei gratia sä' fialute dubitatf. enim confiât,nos per pdem Chrifio inferi amp; eius ouesfieriEt quamuts ilia interdutftnbsp;perfieilafittfiufificit tarnen ad Chrifium apprehendendum, in quo deinde adoleficit amp;nbsp;incrementis augetur. quot;ßurfius non minus certum efÇ, Dominum fiuos nouifii , amp; neinugt;^ j^irnbsp;Chrifii ex manu eius rapere. Certa igitur debet ejje credentibus fiua eleilionis amp; Jcainbsp;i^oadalios autem,neminem temere damnare,quin potius propter nos de alijs efiitt»

-ocr page 351-

H o M r L r A L X r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;148

alij t indi-Wut,quorum cur am Dein habeat.

ludxorum confolatwne ex aterno amp; inuidabilipriedeßinationds nbsp;Rbaterno

gt;^^'‘*^ecrtio'paul»i profère^ 2d on abiecicT)siiipepulumfuum, ^juemf/rtecognouic. Argumenti icttet,quo non nuda amp; ociofa prxfäentia fignißcatur (jualem Deo ho-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffihuuntjfed taÏK^qux cum frxdeftinacioniidecretoconiunSlayßmul Deifauorem

dignatur. Idem ergo el^^ac ß dixijjett QUff''^rlt;cdeßinauit. ÄugußtriM interpretaiur in lihro de hono perfiuerantix nimirum adilludnbsp;^lf^-^'^'*'‘dfupra dixit* Q^osprteßiuic^eofdem amp; j^rtedeßinauir. Argumentum itaquenbsp;‘d)eißrmaeß^ amp; inuiolahiltf,nbsp;nbsp;nbsp;proindenon ahijeie eos lt;^uosfimel

amp;prxdeßinauit ludxos, quodexfeederecum Abrahamo amp; reliquifpatribiu probatur : ergo eoßlem non abiecit, neque in yniuerfum damnari debet totnnbsp;’''iiij Pßffifus, etiamß maior pars per incredulitatem amp; contumaciam à falutte promißio-Hic autem obßeruari debet ^quodfœdm Deidifirttsyerbts adeosreßringit^ quosnbsp;l'ïtf autpradeßinaitit. Exeo enim dißcimusßnßilut'M negotio nihil tribuendum effènbsp;2dam quoad illam,omnes in peccatts concipimur amp; nafiimur,nbsp;pf^clarum habent patres noßri, id non exfe-^dnlergo carnisgensrationi tribuerepoffianus quodnbsp;detrahatur, qutieynica amp;Jola noßrtefalutisorigo e/Ç .Acßnihiladfalutemcon-'''(ttij‘°’''*’fi'virtus amp; generis nobilitaSj quidobfecro ßultiu^ potei^ßeritjudminani huita titulanbsp;j, i{.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potius in hoc eße, ytperßdem yeri amp;germamfilij Dei efßciamur!^

^quot;’Pr ^fffittm argumentum àpronunciatis, Oraculum enim adducit quo olim DettS E- îgt; Aprotiun* ßmili tentatione fluHuantem confolatus el^, Extat hißoria in primo lihronbsp;•9- 2darraturillic^ ytpoi^ triam annorum amp;ßexmenßumßccitatem at-ß ^’'“^ißimam decaufa religionis amp; publica reformatione ad montem Carmeli in pub-^gt;gt;iß‘^’‘’^itijsdißeptatumßtt ^t ciim Detts yeritatis doÜrinx amp; y er o cult ui teßimo-delapßm , ynanimiomnium ordinum confinfu religio yera appro-Secuta eßß^ mox horribilis Eaalicarum cades j ex quibus quadringentosnbsp;Ißififttffuggeßioneexcitatus^trucidauit, Etß yerofaHum hocnbsp;fanto tempore exoptatis imbribusprobaret, neqüe idem damnare paßet Achahnbsp;y Put '‘Baalitarum patronits fuerat: non tarnen ißa lea^abelire-potuerunt qute nouo furore infiammata Elite mortis fupplicium denunciauittnbsp;P^J]^ pf°pbffa amp; timoré magno correptus fugaßbiconfuluit. Eratnbsp;» qua animum eius eograuius excruciabantquodnulla melioris fortisnbsp;‘^^’^ffftur, ciimpoPi^ tamprteclara Deimiracula tif reformationem publico omniumnbsp;let^abdi adhuc tantitm liceret. Itaque t^elo ineonßlto abreptusmoriyoluit^nbsp;¦‘*ff^pit,qux hicàEaulocommemorantur^ ßp^lo ^^elatttsfum (inquit)pro Dominonbsp;Ißael relirafeederetuo,aras tuasdtruerunt, amp; prophetastuosgladionbsp;reliquuifum^queerunt^ animam meam,yt tollant eam.Ealuit autem Elitenbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;^dducere^partim yt infirmi in fide amp; qui intra confeientias fuasfiuHuant ,plus con-

ythementer accifas eße yident : partim yt ßperbagenerit Petrum feeler a in mentem reuocet, amp;oßendat nonnouam eßfe contumaciam ifiamnbsp;aduerfua Chrifium recalcitrabant ^fed eofdem plane olim patrum quo^nbsp;diligentiobferuationedignum exemplum ißud Elite^quo docemurtytpij in-importuna abrepticum ipfo Deo expoftulare audeantt quando impios indomi-^duerfitspiosfuceeßtt optato yti yident,Extant huiusgeneris querelte in aliji

amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiuntur. Imprimis ante hie offendunt miniflri,qui

minifierio relinquendo cogitant. Sunt ergo frtenandi aßeÜus etia boni ^xini regulam dirigendi^ ne nos extra obedientitSy quam Deo debemstsfepta abripiant»

4

t

-ocr page 352-

c A p, xrgt;

Ecclefîd non femper omnionbsp;tut nota.

NekWfre iu»

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O M A N lt;5 Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

7ra alijs autem mimjlri curare debent,ßatione fuamfortiter tueantur, t^uaW fiiffiiiunt,yel loan Ulis datur,neq^ apert a yi ab eccleßjs fuis eijc'tuntur. 'Het eanbsp;confideranda ei^, qult;e in prxfenti ipfos excruciat ,fedftmul cogitare oportet, tjualn^‘^nbsp;futuraßt,ßipfiaßationejuadifiedant. Quodß res pans habituras quot;yiident ,ßiliewifiS’'frfßlt;'^nbsp;rum,quiadhuc reliquifunt,ferantpatienter quicquidfalua conßientiaferripotefC^ff^r^^nbsp;pijsanimum faciant ,pios autem conßlio amp; auxilio deßitutos illorum libidtninbsp;fuo exemplo Cbrifltn, qui cîim non femel dicere cogeretur, Generatio praua amp; infidelt^ï'*nbsp;patiarf tarnen in officio fuo conßanter perrexit,

Sed 2)« reffonfum audiamus,qui dm Eliaprcecepiffet,yt Ha^t^aelem Syrutffebt* lis regem ’vngeret,amp;inßiper Eli/àum ad yerbi minißerium yocaret, additZ Et reßäi*^nbsp;Ifiaelfeptem mîllia,quorum omnium genua non funt curuata ante B aal,et quorum ommnbsp;ei^ oftulatum eum, Quibsts yerbis non modo confolattir Eliam quot;Domimts, yerumeiiam^^nbsp;intempeßiuum amp;• iniußam querimoniam arguit^ ipfum Vehementer fallidocens, quodfill'nbsp;ptoomnesin Vniuerfumdefeciffeputet,ciim non contemnendus ver'efidelium siumerii^nbsp;quu^ßt. Ham vßtato morefcripturarum numerusfinittts pro inßnito (ßptem milHi^nbsp;multis milUbus)ponitur. Et eß hie non ofcitanter expendendum Hebraicum verbum,nbsp;titur.Eo enim teßatur,quodipfe ißos reßduosferuarit,velvt manferint, author fuerit»nbsp;hoc opttsfuit,qui illos ab teterno elegerat, amp; in eum ßnempradeßinarat, Vt fui cultoresßj ^iii'nbsp;Vniuerfali illatotius populi defe^ione ipßßanili etimpolluti manerent. Hon ergoilloff* ‘’‘nbsp;tio admittenda ei^,qui illos ideo feruatos dicunt, quod idololatria aliorum non comunt^^^ ßslnbsp;potins ab ea abßinueTint,quodillos Tiens xterno fuo decretoßbi referuauiffet.,Vt in illd^nbsp;infuo populo retineretur .ETß^ autem hic loens inßgnis admodum,amp; multacotinet, qfuf^nbsp;inßitutionem atque confolationem faciunt.

Erimiim docet,quidijs reffondeas qui Vt rudibtts «J- imperitisfuturnfatiant, amp; Slrinam Vulgo fujßeilam amp; inuifam reddant, Vociferantur : ^n ergo patres noßri otnn^^nbsp;funt,amp;perieruntfÄnnon omnibttsfeculisfuit etcleßa f Fuit fanefemper eccleßa, amp;nbsp;eleÜos ßios habuit quot;Deus, qui ipßim Verb colerent, Atnon femper omntbns nota efÇ(^^nbsp;huitts titulum fußinent fepe in err or es incidunt, veram interea fidem atque religion(fgt;’‘'^ pisnbsp;retinentibus multis, qui amp; ipfi non omniu oculis con/ßieuifunt. Sic erat apudlfaelitasei‘'nbsp;tJr reliqui erant aliquot mille, qui de Beo reSlèfentiehant,Jc^ ipfos nullts fuperßittond’^^,^ .fiiii’^nbsp;natter ant. At ijdeßmul omnes it a latebant, Vt ne Elix quidem noti effent, qui inter vefl^’inbsp;primum locum obtinebat.Quod hodie etiam multis in lotis fieri,non eß dubium. Quoad'p‘‘^^^’^irnbsp;illisßerarepofiumns,quando confiât, illos in communi totiw orbis exeitate fideinbsp;retinuifie,quod in Sjmbolo cApoßolorum, Oratione Dominica amp; Decalogo cotinetur,nbsp;ceptumfuifi'e,vtiammoriturisorationis Dominicxamp; Symboli lApoflolici recitatione ppnbsp;in cuius confefiionepleriq^ illorum mortui funt. Taceo nunc eos,qui maiorifidei lute illume’nbsp;pißieos Vfus palam damnarunt,amp; ab impijsfacris abßinuerunt,eorum omnino ßmileh^^^^^gffi'^nbsp;tatem temporibns EUxDeus commendauit. Hon ergonosimpietatisinmaioresnoßroßnbsp;accujare debent. De Ulis enim pie amp; honorificefentimus. Fiderintpotius ipß,ne dum mß^^.nbsp;plis ad tuendos manifeftos abufus contra Veritatis doPlrina abutuntur, tarn in illos imptjP ’nbsp;in Deum,tuius verbum tanta tumpertinacia amp; improbitate oppugnant.

Setundo admonemur htt,non temere iudicandum effede hominibusßngulis ,ßquanHigt; nbsp;nbsp;‘p'

manifeßa tyrannide oppreffam,Velpublitisfuperßitionibus corruptam atquefiedatàm p - ßß omini^ q^am vt in mundo hoc miiltipeßimißnt, qui nobis boni amp; probt videntur', ita innbsp;multi boni amp; pijfint,quorum fides e^-pietas nos latet. Et ß Eliam ,firuum fuum totffii'nbsp;eximiumfallt pa fits ei^ Deu^, quid nobis fiet,qui nthil huiufmodi de nobis ipßsfierareti^'nbsp;hoc probe tenendum aduerfus temer aria carnis iudicia, ad qux natura p^ocltuesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p'

bus hodieplurimiimpeccatur in religionis negotio. Sunt enim , qui Anabaptifiarum comi^ cepti, ah eccleßjs manifefiam fecefiionem faciunt, amp; totas ecclefias nimiiim audaUernbsp;qnodnon omnia fecundiim Verbi Deiprxfcriptum ab omnibusfieri videntßnterim veto n»

-ocr page 353-

H O MI LI A LXr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«49

«'“îtos ißa non minui ^uàm ipßs Jißgt;licent,multos item Deum fur a mente colere, amp; ^i-'^’H'fiude yerè Chriflianam.Fugiunt ergo, tir ccettußtcrosdeuitant, in quibus amp; yerhum ‘Deifa ßcttndiim Chrifiiinflitutionem ritéadminißrantur ; neteontentieotnbsp;jidßeduntßmul alijs quoq^ßceßionis authores funt, amp;ß:hifma faciunt, quo nihil in eccleßanbsp;^ntiäßui actidere foteF^. Cogitent ißi,ifßs did, quod Elite in frteßnti didt Dominuf, amp; caueantnbsp;« ir'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftcleßjs turhas dant,grauiori ßelere fiifßos imflicent,quàm altert Uli, quos inßdelium et

' “''•»or«« loco hahendos ejß arhitrantur. yddhtec conßolentur tßa nos aduerßu eos, qui eccleßat i,defeUionem omnino interituraseßße timent, Quodenim Elite temforibtts accidie,nbsp;iam inde ab ifßa rerum origine omnibus fèeulisßaClum eS^,e^ hodie etiamßt (ßcutifaulonbsp;iuf complures Chrißi cultores inter eos inueniantur, quosßmul omnes aßde defidße

Deus, quosßbi reliquos firuauit. gtnuaßua Daalts imaginißexerintyneque eumoreßuoßnt oßulati, Idololatrianbsp;tinf- “^^^0 federn haietßd externu tndidjsJ'eß frodtt, quemadmodumßdes quoque yera orMnbsp;yeroDdcttltu feß déclarât, Etgenuum quidem incuruatione omnti cultus ex lernusnbsp;afud ortental(s('^t ettatn hodie afu.daliquas nattones) reuerentite amp;obe-f^^.lÿ’‘»bolum er at.Er go fiiis Hin cultoribushocteßimonium ßrt Deus ,quodimfi}s idolorumnbsp;t^'‘’^ß^diorum facrtsnullo modo commiinicarint, cä'negeßu quidem corporn aliquidßee^nbsp;ionealtenum.Debethocobferuari contranoßrißculi ']gt;dicodemitas, quifuf^nbsp;credant,confeßionem yeroßdd adeb non neceßariam eße contendunt, ytpubliknbsp;iitrf'^’'^ß?‘’^ßitiombus ßfe palam polluant.Flaiidiuntur hi quidem ßbiqpßsßdeinomiue ,ßd re-‘ ß^^t,ßdinanii faljo conceptaßdd opinio.Ea enim fidei natura e^,yt ignis in-(i^^^’^^‘^’'npoßit,jedtune maxime ßßprodat, quando illamaduerfarij extinguere autobrtierenbsp;yendicat, nonpoßiint illi externum cultum sä' 6ris conßjßonenbsp;S, ße illi p erßdem conßerarunt. E^ hoc yidere in '}gt;/lartyrum exemplis, qui quiduitnbsp;rui yoluerunt.quam ßdem in Chrißiim quaeunq, ratione dißimulare.^ßß-er huc,quienbsp;He bac recoptolius dibiafunt.

ur in Tauli yerbts,qui exesrplum ißud, ßtie oraculum Elite redditum,prte^ EitempU sppB ^^eonimodat,amp;ita quidem,y t ruifus attingat y eras jalutis caufas,quas multi in openbsp;conflituebant. 'Nainaitilta igit ur amp; hoc tempore referuatioßcundiim eleClio-f^ebraicaphraßeltdionemgratiteproeleStonegratuita, amp;ßn-olim Elia docente , lùm omnia deploratißima yiderentur, Deus aliquotnbsp;«rerwo ex gratia eiegerat'ita nunc quoque in yniuerfali ( yt ftc loquar)populinbsp;contumacia,qutedam referuatio faClanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorum, quosßmilitergratuitoeie»

öein eumßnem pradeßinauit. 'E.cferuationis autem amp; reliquiarum meminit, yc ^agis commendet,t^ prophetias yeteres illis in mentem reuocet, in quibus ßequentnbsp;ß^dconfueuit. Ex eo autem argumentum infers,quo omne meritumàfalutisnO-excluditur,de quoinfequenti Sermone dicemus, lgt;dunc difcamus, Deumnunquanbsp;fuarum, amp; in extrema etiam corruptione fuos feruarene polluantur, aut ytnbsp;for dibits in yiam redeant. Experimur hanc dus bonitate nofiro ßculo multiua..nbsp;procul relictsfuperßittonibtis,conßanterperßueremus in confeßionefidei,nbsp;lt;^tttnus Deiftlius amp; ynicus humanigeneris redempton (ui

^^io,honor,gloria poteßas in aternum. Amen.

H O M I L I A LXIL

grati'am, non lam ex operibustalioquigfatia fam non operibus, lam non eft gratia : alioqui opus iam nonnbsp;ëtioQuid ergo f Qiiod requirit Ifrael,boc non eft aftecutus: Ele«nbsp;^uteni aflecuta eft, reliqui ucio excaecati funtSicut fcriptum eft;

I

-ocr page 354-

CAP. Xr. quot;

I N E P 1ST. Ad r o m a n o s

Dcdi't eis Deus fpfritum compundi'onis:oculos utnon uideant,8^ au* res ut non audiant, uftß in hodiernum diem. EtDauid dicit: Fiatipfisnbsp;menfacorQinlaqueum ôôtcndiculam ,amp;inofFendieulum, â^inrc«nbsp;tributiottem ipfis. Öbtcnebrentur oculi corum utnon cernant, ÔC ter»nbsp;gum corum Temper incurua.

P^cAuïi\Apofloli inßitutum eî^jhoc Cap.primMin Indaorum reli^ttias confolari felicemtotitu ferepopulicitcitatem atqtte contumaciam de Deipromißionihui dubitaret»nbsp;bant:deinde quorundam ex gentibm coßdentem petulantiam coercere, qui aduerfuinbsp;infolenter folebantproteruire. ConfoUtio Tudieorum hoc potißimnm argumento nititur^nbsp;nonßmul omnes abiecerit, fed ex aterno fute eleBionif decreto aliquot feruarit, qui Chrißunbsp;nbsp;nbsp;‘ À

•^iera reci^iant, amp; in eo falutem confiquantur^ Et ne quit hoc nouum amp; inßlens ejjèfutart^ non omîtes ßmulßruentur, quotquot ex IßraeleJècundùm carnem natißfnt,exemflumnbsp;xit^oflendensßmile quid olim quoq, Elix temßoribu^ accidiffe.Quodexemplum itanbsp;luttf caufam in gratuita 2)ei eleUione monßrauerit, ne quts eos, qui Elta docenteßruattßnbsp;exßtts meritts habuijfeputet^ amp; ex eo de propria iußitia amp; operibusgloriandi occaßontmnbsp;P'bi didicimtts^ijs non deßerandum eße propter paucitatem credentittm-^eofdem tarnennbsp;etiam dehere curare, ne gratia amp; bonitate Dei ad carnü fecuritatem amp; licentiam abut^quot; .gtnbsp;diligenter yigilent,nealiorumfuperßitionibuafeu impietate ipßquoque inuoluantur,nbsp;ignorabat /^poßolttsjudaos nimuim propenfos eße adflabiliendum Legts iußitiam titnbsp;rum mérita,adhac eofdem repudij amp; reieSlionis ißius doürina'^ehementer oßendi', ideobu^nbsp;fubijcit,quo tarnfalutiis quam reieilionts caufx diligentius explicantur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Atd'

Omnemeritum à. caups falutitnbsp;remouctur.

Trincipio clarius exponit quoddegratuita eleBione ‘Deidixerat, amp; argumentum nbsp;nbsp;nbsp;\fiiir

trarijsiqux ita interfe opponit,ytacaußshumanafalutts omnenoßrorum operummeriff‘’’‘^^ifil!‘ remoueat,(ir omnino excludat,Et quia illi cum cotumacibitî res erar.,duplici EnthymemtH^nbsp;Trimum ef^., Sipergrat}am reliquiaillx(yt diximtts) firuatafunt, noniamexoperibu^'nbsp;msmatisfoimahac erit\ ’ßeliquia ex ludatsßruatafuntpergratiam, Ergononpernbsp;tedensprobatur* /^lioquigratia iam non fgratia Jde^Ç^ ; [ta interfe opponunturnbsp;tir noß'ra opera^ytß hxc admittas,dla non aniplius poßit conßßere.'Ham yt cap.quartonbsp;operatur merces non imputatur ex gratia ,ßd ex debito. Sedaddit amplioris conßrmatier^^nbsp;terum quoq^ Entlrymema,quodpriorts in fe conuerßonem habet : Sin ex operibiis, iamnbsp;tia.Quodyt magstperßieuumßt, etiam adhunc modumformabdt : T^liquia fudaorumß^p^nbsp;ex cperibttf^yel propter opera eorum, Ergo non ex gratia, jintecedens yerb etiamnbsp;Opus iam non e[i^opus.Ide[f,,non retinet fui meriti laudem amp; amp; dignitatem^quampri^^^ Æd’*nbsp;aliquidtribuitur3amp;ßußraje meruiße quiequam clamant^quigratiam aliquamßbifa^^ ,nbsp;poßitntnegare.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e‘(tiid^«j

Tfocent hac, infalutdsnegotio nullum prorßts operum refßeSlum admitti debere..

g^ratia euacuatur, quàmprimùm operum noßrorum meritum ßatuitur ,fequiturgratis, eße eos,quicunquepro Ulst pugnant, Imo ipßta Dei hoßesßnt, quia huic omne illudnbsp;lega arrogantia eripiunt,quodßbijpßs 'Mendicant,Et quidobfecro mereantur de Deo 3nbsp;ipßs nihilhabent aurpoßuntfScio quidem multos nimiùm infolenter liberiarbitrij^uid^ Anbsp;fed nos illts' 'Paulinum illud opponimus, ^id habes quod non acceperss s’ quodßaccepiß^ gt; K figt;nbsp;riarùs quaftnonacceperss.'^Et illud Chrißit Sine me nihilpoteftts facere. [mprimisUUtetnnbsp;locusaduerfiis eosyrgeridebet,quietßele^tionem Deinen yideanturnegareßiberamt^^nbsp;tuitam eße negant,quando nos propter opera,qux in nobis futura Deusprauiderit,tleido^vK^fnbsp;Pduia enim opera gratia ita opponuntur, yt yno dato alterum negetttr, nunquam potf^nbsp;ßmul cenßßere,amp;perindenbsp;nbsp;nbsp;ßue defuturisßuede iamfaSlis operibua loquarit- Etß

cimtss,nM merentur,ßultum fuerit, ijs meriti alicuiutgloriam tribuere, qux nec adbuc ui rerum natura extant. Dicunt illi,Deo omnia eßeprafentia,et in illo nihdtjjnbsp;prxterttii/^od yt. fanofenfu admittimiußta per illud non tollitur operum dfcrimertij'*^

-ocr page 355-

H o M I L I A LXir.

prateritaialia tarnprafcntiafunt.Et oßendant illi quafó aïi^uam rationtm fo h 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos olimfriiißjuameJJitr.u^,propter of era prteuifa elegerif Deia^nuncye-

’w'*^'*'*^ratiortem venire nonpatiatur d ’N.equeetiam noßrießententin

Deus bona opera rem unerari dicitur.ELam hoc quoq^ illiusgratia et bonitati aß:ribi de-pfe in nobis operatur^pramiogratuito dignarißoletiamp; ( yt D.^ugußinui ait ) dona »!ty ifronaty'^t ad yirtutts amp;pietatts ßudium nos excitet. ^t hit nobts non de ißo ^ßeddenbsp;amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(aufisfirmo ef^, cuiitsnon aliud fundamentum ßripturamonßrant quàm aternam

Tiei^pua abfque omni noßrorum operum reßeHu in Chrißo leju faBa e^f ttß^‘‘*’'^fffgt;du4 hic crearetar^Erceßat autem hoc Deibeneßcium crebrb amp; diligenter confidera-

^“^f^^f^onem petamusfi quando noßram indignitatem nolitsfatan obijcit^amp;intra con-propria tnfirmitatü amp; yztiorum noßrorumfenfu tentamur, Tuneenimnihil fltt^ttantem rurßtsßabilire amp; tonfirmare poßit^nbsp;’'i i * 'j reuoiemw,falutem noßram non ex noßra dtgnitate, a ut operum noßrorum me-‘Ideigratia effefundatarntqua diues amp; inexbaußa e^f^ ör quam nobùs meruit dinbsp;h»t ”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quinobtffatisfa^to amp; iußttiafa^us eSf. Exiitat nos quoque ißa tonfideratio, yt

‘ddcogralosprabeamtn, nbsp;nbsp;ilium non ore modoprxdicemtisfedyitam quoque

Pf^Jlituamus^yteiw nomeninnobdsglorificetur-.de quo iamfapediSumesf,.

•«jti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc conclußonem,quam expramißts infert, Salutem nimirum amp; einspromißionss Salmad elesi

'^w^ß^^^pfttinere.^t quia hoc dtdlu durum erat,pramittit interrogationem, 'Vt oßendat-, hoc dos folospcr» ijs^quapraceßerut.Quide^gofQuaß diceret\Quando Detn hot olim teßatm eß^ tinet._nbsp;^¦^^^‘‘’htghlarieosJibijeruauiße, qui tommuniidololatria non cum alijsabreptifuerunt-, amp; eonbsp;quot;’'»fjtrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia diferteexclußt, quid ex eo fequeturdydut quido ludaddetotahac caU“

''‘iß^^*.‘^‘^^ffgt;us.'quot;Hoc nimirum,Quodrequirit Jfrael,hoc non edßaßecutus': Eledlioautem aßecu-^ ' ’s'ne ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excacatifunt.lfraelds nomtne eos intelUgit, qui nihil Ifraeliticum habebant,pra^

tarnds amp; cacumatqjprapoßerum Legds 'Mofaicaßudium. Hi (inquit)iußttiam hucufq^fedulb amp;ßudio indefeßö quaßuerunt ,fed nihil aßecutifunt. Ende yeronbsp;'^lt;gt;n^inus dicat,Quarite,amp; inuenietdsf Ex eo nimirum,quod male quaßuerunt, nequenbsp;tationem fetutißnt, quafola ißa inueniripoßunt. Qjilt;^fitcerunt enim inproprijs 'nbsp;quot;''’’‘l) operibus amp; eorundem meritds,in Circumcifione,adeo^ in externds amp;frigidds cere-nec iußißcare,ntqueßlutem nobds conferrepoßunt.Et quadimprimds nocuit,nbsp;^‘^‘^ixerunt,quot;iigt;tynicumiußitia c^falutds ’^ledjatoremßefum Chrißum,quihdsad-n^odo improbe contempferinttyerumetiam hoßiliter ßntperßeuti. Itaque mirum nort

4 iußitia ygt;eraßmul amp; falute exciderunt. Qpiodautem tlli nonpotuerunt aß ß‘H;^ß^?“‘^}Eleblio aßecutaeSf^.EleBionds nomen pro ipßs elects yfarpat,amp; ira loqui 'Tpoluit,nbsp;ßlutds exprimeret^ne quds yelminimum trtbueret eorum operibns cir meritds, qui

amp; ex eaenatum interitum nonfuntfecuti. Senjue c lit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutem hi foli obtinuerunt, quos Deus iam inde ab aterno elegit, t!3r ideoßde

^ffa Chrißumamplexi,eä^ ineodemßruatißnt.7^liquiyerlt;)omnes,quosneneadem ^^ßdiußo iudteio praterijtßj excacatifunt,amp; in ßa ignorantia arque contuma-

^0»ßffitereinfalutds negotionoßrumßudium, multo J/Hon feruatuar tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß ißds Deum qudsßbidemereripoßet, ludai quoquefalutem

^‘^^odum exilldsperijßent, 2dam

perpetuo ratum manet,quod nuper dixit, 2don eße yolentds aut curren-confutantur hic yalidißime, qui ynumquenq^ inßa religioneferuaripoße ^'*’’’’'’21»)'quibufeunque quarunt. Elam quia Deusnoßrrs openbsp;^Pßß^^ ad omnia ßßieit, nihil per ea de tllo mereri poßumus. Deindenbsp;(quemadmodum paulo ante demonßrauimus ) fic omnia noßranbsp;r^jtnaßnt,amp; illds quoque ex innata noßra corruptionefcmperaliquidyitij adhartt^

-ocr page 356-

CAP. XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T, AD ROMANOS

J«« in nobis lonut quot;DeiJ^iritits operatur.Et dim multo plura deleamiu Deo^ quatn ttetne quot;pnquam firaßarepofitc^reuerajerui inutilet, adhxc nimiiim im^udenteifumitf ,nbsp;Dea 'velim ui rationem inireieumq^ nob it debkorem confiituere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tudforumre-' Torrb quia IudeMduruamp; infolens 'videbatur^quodde maiorùpartds excacatione dixit, ieilio probatur ßfipura teflimoniafubijdt^ quibus docet hoc iam olim Deum ipfisperpropheias efiminatum. Co’’*nbsp;ßtl[Q autem ea adducitßn quibus iflud Detis incrédule amp; contumacibui minatur, yt oßendatnbsp;hil hie fieri abfq^ eerto amp; iufto iudicio. quot;Kam quamud Deus abfe^omni operum no/lrorumnbsp;alios quidem ab aterno elegerit^alios autem Juo exitio reliquerit^ nullius tarnen morojitatis atcfnbsp;ripotejhquiaytillenemini debitor e^^^ita omnes hominescaufas iree Dei amp; damnationtffi*nbsp;femetipfis habent^propriam nimirum naturte fitacorruptionem, amp; qua ex hac nafeuntur 'Vtttu,^nbsp;autem Hits nouam malitiam Deus infiillat, multo minus alienam ipfis immerentibitsnbsp;tefl hoc quafi adoculum demonflrari ,fi ludaicagentis hifloriam, amp; eorunde mores iam inde onbsp;fis temporibus quot;yifq^ ad Chrifii aduentum paulo dtli^entius excutiamtts. Sed quia hac fatis »lt;gt;‘^1nbsp;ijs,qutferipturas y el obiter modb amp; à primo liminefalutarunt, ill^ diutius immorari non dCnbsp;ÎKideamusergotefiimonia^quaTaulusaddueit,inquibusprimtim duo coniungit,quorum.nbsp;ex IJaia Cap.ilt;),alterum ex eiufdem propheta 6 Cap.defumitur.ïnpriori loco aduerpnnbsp;mam amp; templum yaticinanspropheta,inter aliafic aitquot;, Obflupefacite et obfiupefeite,excitaitnbsp;ipfis zsrfitis caeixeflote ebrijfednon yinoiyacillatefednon exJieera : quoniam mi/cuit yobtsnbsp;nusfiiritum altifiporis amp; eonfirinxit oculos quot;^leftroSyamp;c.Ât Cap.6^Celebris ille locusbnbt^^p.’Lynbsp;non aliusfrequentior citatur in noui teflamenti librts, amp; qui crajfam amp; yoluntariam pof“ ~ ÿ

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rantiam mulits defiribit,inter qua hac etiam yerba leguntur: Craffum reddito corpopuli bu“

aureseius obtura,amp;oculos etui obline, ne forte yelocults fuû yideat, yel auribusju^ cordeintelUgat,ytconuerfusferuetur.Etinterrogantepropheta,qubufqfiac cacitas amp; tont“”’^nbsp;dur are debeat frefiondetur à DominotDonecyaJlatafuerint yrbes,yt nemo fitquii»b/tb‘“nbsp;in domibtti nullus ft homo^atq, terra redigatur in folitudinem. Hac ( inquam) omniafmtt^nbsp;gens y^poflolus,fcriptum ejje au', Dedit eis Deus Jfiritum compundionis (ita yocans,qi‘Of“.,tnbsp;Jfiritum yeterni aut altifiports dicunt)oculos yt non yideant, amp; aures yt non audianfnbsp;hodiernum diem.Et hti mox aliud ex Dauide etiam adducit.quod iu Efalmo (gt;(} extatnbsp;dum:Eiat menfa eorum laquetHy dr ybipacem fperant,illic impingant, Obtenebrentur otfnbsp;ne yideant., amp; dorfum eorum femper incurua. Effunde fuper eosfurorem tuum,amp; afinbsp;prehendat eos.Talattum eorum defolatum reddatur,amp;c. l^Seautem huius Efalmiftß'“^.nbsp;turTaulus, ciim multa in eofint, qua de Chrifio Euangelifta adducutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua de nullo aßnbsp;nbsp;nbsp;{t

exponipofiunt. quot;Prudenter y erb in ytroq, tejlimonio breuitatiftudet,t^ quadam etiatn omt^ daos ntmuim irritet,quorum alij iam ante plusfatts exacerbati erant, alij autem adnbsp;inclinabant, Ebi nos meminiffe oportet,defcribt in ifiis yaticinijs pcenas,quibus Detufiltjrnbsp;ptum amp;indignam mortem, adhacincurabilem ludaorum contumaciam ylcifci fiatuttt^'nbsp;eius iudicia fbifemper confient,defingulis ex or dine aliquid erit dicendum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fffii

Poena contem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trimb Jfiritum compunction is aut altifiporis Hits tribuit,quo fgnifeatur anitnu^iP’^

pti Cr reieClt fidus amp; propria falutis negligent,partim irritabilii amp; exacerbatus odio Chrifii fßmul 5 Spiritus comnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offertur, Eirumq^ tn dudaü yidemui, l^amfiupidinimittm amp; t'otufif“^

funitionis, nbsp;nbsp;nbsp;fitationiifua: non obfiruarunt, ficuti Chrifius ipfe non fine lachrymiis de Ulis conqneritfi’

gligentia modbpeccaueruntfid odio Chrifii ebujey infiammatifunt, yt ilium nealijsqu^ (ari yoluerint : cr qub plures ipfis emolliendi rationes Deus per filiu amp; Apofiolos fiotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;//if

UhprafraUiores amp; cotumacioresfadifunt.Exempla huius ret in euangelio infinita ta huiusgenet is tA.doru liber nobts exhibet. Hutenimpertinet, qubd quoties yeltnitatt*nbsp;dore, yelfiripturarum amp; rationum ejficacifiimaru authoritate conuidinohabueruntq“^’nbsp;rejf onder ent,femper ad yim manifefia aut finguinaria confilia conuerßfunt, Qu^id,nbsp;miraculojlex mortuis refujeitatum octidere conatifunt, ciim illofigno plurimosadnbsp;yiderent.^Ebdemrefer quod de Stephano feribitur Aclo,7 cap.amp;quanofierhicApoß’‘''nbsp;loco expertus esf.l^eque breuisfuit hac rabies amp; malitia,fed etiam hodie in Ulis durits,

-ocr page 357-

HOW ILIA LXIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifl

Itftt ferre nonpoßint,amp;iam moriturifiepe ^uiritentur,^uodillttm fihi tnfefium ejfi in ^mos propheta explicatione oflendimtu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

. ‘(Undo oculoi minarur, qui non cernant^ amp; aures qute non audiant. Quiitu 'VerljM yoluntaria °

% yiaeant, tarnen yidere nolint,neq^ 7)eogloriam dare,qui lucem illti offert.Argumenta hu» toiienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa extantfinter qua cumprimif euidens amp; luculentumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quod in 'N i»

hifréquot;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habetur,qui noHu ad T)ominum yeniens, illi dicebat : T^bhiffcimits te à “Deo 'Ve^

fis»^ edere,qua tu edtr,nifi Demfit cum eo. Qffhm conuenit^ *lt;luli publice in templo dicebant: Chriflm ciim 'venerit,nunfifitgnaplura edet ijs^qua hiinbsp;»iin 'jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de cenfii ilium interrogaturi Tharifa't cum Herodianès aiunti Praceptor,]^»

ß^^^ yiam Dei in yeritatt doceas, neq^ cures quenquam '. non enim rejficts in per» quot;‘mirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Habuerunt ergo oculos amp; aures,non tiideruntaute neq^audiiterUnt,propria

gt;»alitia excacati,qua agnitam yeritatem rejfuerunt.

l«iii ^'^‘ß^'^ptecaturillts'VatidicoffirituDauid^ytmenfa eorum fiat inlaqueum eSttendicu» «in/ ^fff^diculum amp; in retributionem ipfis. ‘Menfie yfim e^ -vt ad earn accedences reftcia-fVel etiam nouas amicitias contrahamm. Ergomenfix^ocabu»nbsp;quot;it^^^^$^''''quot;quicquid nobüsfuaue lt;amp; iucundume^lf^,omne item 'illud, in quoacquiefiimm,autnbsp;{\'^p’*‘»fi)latij amp;prafitdijfitum putamm. Idyerb ludacs erat Lex amp; fcriptura^ inquibmnbsp;^.’quot;fius de Hits ait ) yitam aternam fi habere arbicrabantur. quot;hdenfititem Hits er at ex»nbsp;amp; titulm ecclefia 'velpopuli Dei ,quo imprimesgloriari folebant. At omnia hac Hits

amp; tendiculam, in offendiculum item amp; in retributionem. ’]gt;lamfalfa perjua» '^l^(i(ß^^^^^'^^°^‘^f(otidiefibijpfiserroresfinxerunt,adhachumilifigt;ecie Chrifii offenfl func^cuntnbsp;male intellects regem terrenum, quot;ViCorijs amp; aulico iflendore illuftrem, imagina»nbsp;hoe quoque malum adhuc hodie, yt falfofiripturarum finfit excacati,adomnia fi»nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; falutts myfieria non minm turpiter quàm pernitio/è offendant. It a in retributione

^t*ihm maxime confidant, ('Vt Hebraica quot;Veritas r l^^\‘‘‘*’”fffrant,illicimpingunt.

''Mi ‘'‘‘’‘^^f*gt;tbrentur(inquit)oculieorum,ytnon cernant. Toterat hocideyideri cumeo,quod 4 Oc«f(»‘u»j| ^^'‘f^Ifaiaadduxit*,fedduplicationemcxcitattsminatur,qua priores ilHm pana ejhyt ni- ohtenebraM,nbsp;'^identibtts ocults non yidere yolunt, amp; audientibm auribm non audiunt, adeo^nbsp;^^ß^^^t;pofiea it a excacentur,yt ft maxime cupiant yerum cerner e, nullam tarnen eimnbsp;^¦Ißi^ipofiiut.Et hoc illud el^,quod in euangelio Chriflm dicit\ Omni habenti dabitur:nbsp;h abet,id elif,,qui Dei dona non agnofeitnbsp;nbsp;nbsp;ees yti dedignatur, etiam quod habet

ftiam referri potelif,, quod defame y erbt per Amos prophetam Dem minatur,fort Ittdai audire cupiant,y t^ y erum eim fenfum ajfiquatur, per omnes terrasnbsp;^fiurrant,nihil tarnen inueniant. Tatiuntur hoc hodie inf dices Hli. Nlam etfi Legisnbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noCurna atq^ diurna manu yerfent, l^bbinorum interpretationes euoluant^

^‘'^^ditionibmfififatigent,tamen ita oculos eorum obtenebrauit Deus, yt qua in fieri» ƒ ^'^^ddiano clarimfulgenttChrifli myfleria yidere nopofiint,amp; ne yeteru quide l^b»nbsp;'ll ^‘nt 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moueantur, quiplurimos fcriptura locos non omnino male de Chriflo exponunt»

amp;fiiritualiter f DorfiintUfa o»nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominisfignificat, ciim corporis turn animi, ^inatur ergo amp;pradicit aatio.

I ''S« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agendi amittant,et fimul omni externapotentiafioliatiferuituteperpétua

*quot; *'* ^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opprimantur. I^truqj y erb in ludais iam olim impletum efie, amp; in hodiernum

‘fl omnibm, yt prolixiori demonflratione nequaqua opmhabeat, Quis bariaries , quam craffa omnium ad politicum quaq^ ßatumnbsp;Qlfffrt yerb nihilpoßtnt in ijs,qua adaterna hominis falutempertinent,non o»nbsp;Chriflum abiecerint, fine quo nihilpofiunt etiamij , qui in mundoprudentißimietnbsp;‘’^}liiis * ^’gt;^itaturhanccalamitateferuitus grauißima amp; exilium, quod iam an»nbsp;«« quingentis durauit,et quo in omnts orbis angulos dijferß,omniu hominüfannasilst

C

-ocr page 358-

CAP. XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

dtbriajiliâiné et omnegenininiuriarüßtßinentJnquo ßngulare 7)eiiudicwagnofcettffO^^^. 'j^f, dim fiepe alias oppreßi^femper aut reßitutifint, nue yero omne/fient reßitutiond frorfiu^

Panit content* Sunt hac diligenter obßruanda in eumfinem.^yt dißamuä,quam graue fcelu^s fit ptorJOM enan» cere, amp; quit fors maneat eos^qui euangelio illius eredere nolunt. Fitferè,'Vtfiupore quodatnnbsp;attoniti,fropriamfalutem negligantfinterim yeroßiritum irritabilem animo conciputft/ßnbsp;gitantur,ytquiefeerenonpofintynquam^quamdiu Chrißi'ßegnumfurgereamp;florere'vi enbsp;enim facts eïf^ Hid, fi ipfi iugum Chrifli excußerint,fed eumtotofimul orbe eieäuntnbsp;inde nouts quotidie con/ilijs acq^ maebinationibets tam fimetip/às quàm alias omnes fatigAitt,nbsp;tur max yoluntaria cacitas amp; ignorantia, quot;Vt quàmuts in rebus huiusficuli oculaiißicftfi’^* jfinbsp;lio plurimùm yaleantfinfidei tame amp; falutis humante myßerijs nihil videre autfapere ytnbsp;audire licet multos,qui quadyerum eßefatentur, amplest tarnen nolunt, quia maiorern Apnbsp;carnd,quàm yeritatts amp; falutts tsternlt;s,rationem habent.Fit igitur iufto Dei iudicto,ytnbsp;falutaria funt,illis exitiofint, Gloriantur Chrißo amp; yerbo eius ffedille ipfis enbsp;autem odor mortis ad mortem, quia pro fua libidine omnia torquent, tir ideafolutnmo^^^j

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiunt,yt calumniandi occa/ionem yenentur, Glorianturpatribus amp; prifiis Concilijhfi^* j i:lt;

quàm illos fibi 'aduerfari fentiunt, Sacramenta yßtrpant, amp; ex ijsfibi falutem polliccntut •} “Baptifimoiußtedamnationisteßimoniumreportantfin CœnaautemiudiciumfibijpßttdAnbsp;bunt,eb qubd indigne accédant. Et quod inßiritualibttspatiuntur,hoc ipßm in externftnbsp;aceidere folet,yt quacunq^ alijs ytilia amp;ßlutariaßntf ipfispropter turpem abußmperntt^nbsp;rant.Finis omnium eF^^tenebrarum amp;ctecitatts duplicatio, cui feruitus amp; captiuitatnbsp;iun£laei(^.Quia enim Chrißum,quiynicM noßeryindex eF^fnoluntadmittere,peccAß .jb'nbsp;laqueis perpetub detinenturzamp;proinde in externis quoq^ miferi amp; infelicesfunt, licet adnbsp;rere amp; omnium mortaliumfelicißimießeyideantur. Toteranthiee infinites exempldnbsp;fed yerbis minime opus ei^ gt; '^’bi res ip fa loquitur, amp; mult a quotidie fiunt, qua hisnbsp;facere. 2iunc hoc potius obferuemua, diuerßm plané eße piorum amp; yerè credentiugt;n fi’^‘nbsp;eniminfoliusDeiyerbumintentifOCulofimpliciamp;probo omniayident, amp; quiaomnibi*^nbsp;tunturfOmnia quoque Ulis cedunt in bonum. Itaque quoad animas Uberati ex peccatorvitinbsp;yinculiSf Deoferuiunt infanHitate er intlocentiaZquoad y erb externa, felicesfunt innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß'

mundets hie eos pro miferrimis amp; infelicißimis habeat. Ißa nos excitent adfalutis amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hot^^*

dium, yt Chrißum lefum amplexi,in eodem conßanterperfeueremus. Ipfi dtbetur bentdt^ gt; gloria er poteßas in aternum. A men.

homilia l xiir,

Dico fgi'tur. Num ideo fmpcgcrunt ut conciderentc’AbfitSed eorum ruinam falus obtigitgentibus, ut eos ad æmulationemnbsp;caret. Quod fi eorum ruina eftopulentiamundi, ÔC diminutionbsp;opulentia gentium,quantô magis plenitudo ipforumf Vobisnbsp;cogentibus, quatenus ego quidem fum Apoftolusgentium»nbsp;rium meum illuftro,fi quo modo adæmulationem prouoeem car^cnbsp;meam,amp; fernem aliquos ex ipfis.

QVimadmoduminter Deibeneficianulluprceßantius amp; fàlutariuseß, quÀtn dicatio,qua filium fuum lefum Chrißum, amp; in hoc omnes aterntefalutisnbsp;fertzlta nullaingratitudofeeleratior er Tgt;eomagisexofa eß,quamfieuangeliumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

amp; Chrißum pro fuo redemptore agnofeere dedignentur, Tuniuit illam Deus omnibitsp‘'aj(qi‘^^ dienen pauca fuafeueritatts amp; iufiitia exempla yidimu5,qu(e docent,quid debeantnbsp;quoi erga ilium ingrati eße pergunt. Inter alia y erb horrendum imprimtf eF[,,qttod in innbsp;nitur: quorum contumaciam amp; incredulitatem olim per prophetaspradixit ßirittts fannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/t

dem panas graues denuntiauit, quas illis diuinitus immißas fuiße hißoria teßansur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nn/

-ocr page 359-

H o M I L I A L X I i ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifl

^oßsat^^ T)auid^oraculaadduxitineqtiis hocnouum autinfilent futaret, aui

amp; feueruate quiritaretur. Toter ant autem ißanon reBè intelleBagentetqui» »t^mjwntioresriddere, Tadxos autem in deßerationis prtecipitium adducere : ideo nunc conföla-^nbsp;ftonctn^Itnioretn inßituit, ejua oßenditßaltttem eorum non omnino deploratam eße ^ßmul^ gentesnbsp;de toto hoc negotio reBitu iudicare docet.nbsp;nbsp;nbsp;Cteteritm yt nohts exjjeditior amp; magts ferßi-

Iotahtec trablatio,ante omnia obferuaridebet^^foßolum nunc quidem ingenere de tota fu-^'''ß^tnte loqui,nunc autem deßngulds. Ingenere loquitur quando de eorum exctecatione eäquot; '’‘ßijßrit, j^uiaenim pars maior exctecata amp; contumax erat ißatotigenti tribuit, At denbsp;oßendit, Deumßemperßbi inter eosfirnen aliquod reliquum fecijfi.,ex quo eccleßa in-illnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^opagetur adomnes omnium terrarum populos. I^nde colligit, non ita damnatam eße

gt;!«tiotjem^ye nulla de quoquam fialutts fßesfuperßtt, adeo^ yt neceßariiipereundum fit omni-’^^^^^^^^‘toriginem ducunt.

fiimmam totitts caufeproponit, nbsp;nbsp;rurfits interrogatione ytitur ne quid dißimulet,

r«!«”' ' ^’‘('^‘l^titJimpegeruntjyt conciderentf Figur atü autem locutionibus agit/vt ad Tropheta* nbsp;nbsp;luaaorum,

^dudatjquee Chrißum lapidem offendiculi multüforeßrxdixerunt:amp;quia illudnuper , t^^^^^^^^*nfltderat.,reBenuncqußrit,an earationeadhunc lapidem debuerint oß’endere^yt totinbsp;irrecuperabilemfacerentfinefalutü iaBuramßId yero conßanter negat, quandoß.,nbsp;ait,Abßt. FLequeilludnegatmodo ^fidaduerfarium argumenta confutatà caufitnbsp;eorum ruinamfalus obtigitgentibus^yt eos adamulationempro^nbsp;in eo elf^, quodruinx amp; reieHionü ludxorum longe aliumfinem eßfi oßen..

omnes xterno exitio deuoueri debuerint fedeum potius, yt amp; gentium faluti

^^ßexemplo excitatiin yiam redeantamp; falutem quorundam contumacia Compare recuperentfPoßunt ergo huiitf argumenti duxpartes conßitui, quarum alteranbsp;altera de ludxorum falute luculentum teßimonium perhibet, Trimam hoc Ea-^nbsp;’’’’’iiijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poterü: Ter ludxorum oßenfam amp; ruinam falus obtigit gentibus^ Ergo

quot;’^ij ^^}^è^t'unt,yt ißß adxternum amp; immedicabile exitiumprxcifitarentur, ^bi tarnen obfir- ramfalutem ludxorum (ß frofrie loqui yelimus ) non yeram or fropriamfalutis gentium gentibufattu^nbsp;enim hx alia y ia amp; ratione adfaluteperuenire, neq^ adeo impotent aut maltnbsp;neminem yitxconfortem faciat^niß alium frius in illiusgratiamperdiderit) fednbsp;^’'itiiß’^P'^^ins falutü hincgentibIts obtigiße, amp; proinde non aliam neceßitatem htc ßatui debere,

°’'‘iine diuinitui conßttuto dependet.Eßü^ yt in reprobatorum locum eleflifuccedanty r'1?»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlü non reieclts (eruaripoßfent. Et de hoc ipfe Chrißits ludxos non obfcure admo^

’‘i^^ ‘’«ao tninatur ,fore yt yinea alijs locetur^ eär regnitm Dei ab ipßs transferatur adgentem fnn yocationefrufhts ferat, Eß^ confolationü plena hxc Det bonitai, qui in,-irafcitur, yt (quodiracundifilent) omnes alijs benefaciendi rationesßmulnbsp;^‘mentix memor, mox alios inuenit, quosfuorum bonorum participes factat.Qwoinbsp;dicitur de Dei or dine, hocineuangelij prxdicatione imprimü obfiruatum yo-l ''’’’ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nnc ludxiprimùm yocarentur ad cxleßes illat nuptias illü autem yeniri tSf

fiqui nolentibtts, gentes eadem pradicatione excitatxJuccederent. Eide para.-

'^latth.^z cap. fdü/ttn Taulus reßexiße yidetur, quando. .Antiochix in Tißdia do^rinam tumultuantibtts dicit: Eibü oportebatprimüprxdtcarefirmo-111nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repellitü eum, tät indignos yoßpfis decernitü xterna yita, ecce conuertimur

mandauit Domintts, eirc. ffuibusomninoconfentit,quodmaioricumyehe^ ^dtam yeßibttsfiiü, Corinthi dixit : Sanguü yeßer fuper caput yeßrum. 'Munduinbsp;•gt;il ^tbef‘’^^°^‘'‘^S^”‘^^profüifisir.

exemplum crebro amp; diligenter conßderari, 'Ttt ex eo dfcamus, ni-P^^^^P^^inü externis omnibus ad nos redire, nifi Chrißo nos per euan» ’^^^damtts (irfidele prxßlemus obfiquium. Quanta enim ludxorum dignitas amp;nbsp;* '*’’gt;»!) ^tundem gloria olim fuerit, nuper Cap.nono audiuimtts. Sedadeo nonprofueruntnbsp;’ \T^lt;gt;d Chrißui illü interminatttsfuerat)exprimüfaHifint nouißimi. Erat hoc no-

C i

-ocr page 360-

CAT.-X.!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R OM A K O S

Sdufgentium . ludieos ad tetnunbsp;tationé prouo'^nbsp;(at.

Deifapientia tnalisiguo^ be*nbsp;neutitur.

lisfauîoaitentùtioiftruandum, quibtn hocnoui/?imo tempore euangelij lucetnprïtm^^y yoiuit Vetts, inj^ ea anntt atnpliuf quadrag^tita exültare paßui eS^, multü inter tanbsp;lertatenequicq^uatnlaborantibM. 'N.ifi enimyerècredarntu,amp; fidemnonfucatoobeditnt^inbsp;dio teßemur^nepoßremi quidem trimw in regno “Dei^ßdab eo in 'tminerfum excludetnu^-SedadTaulumredeamw i^uine ludeorum ruina faitsgentibuiprofuiffèyideaturnbsp;qttoque ytilemfore docet qttte altera huitts argumentipars ei^, Ham. illis reie^isßnbsp;bus obtigiße ait ,'vtilU adatnulationem prouocentur. Ex^uo fequitur ^non ita offé«dtjf^nbsp;yt nulla falutM eorum ßes ftt reliqua. Loquitur enim de amulatione bonanbsp;tere amp; cum Ulo ingratiam redire cupimus: amp; ad %îofis yerba^ Deuteron.^'i.i qua nupef^{nbsp;alludit. Æmulatto enim affe^us ille e^ quo cruciamur j quando nobts alios pt^f. ¦ if'nbsp;eum locumJurrogatos effeyidemus, quem ipfi priws teneamui. Etfi 'Tperb non caruittfnbsp;daorum amulatio,quagentesetiam fatts hoßiliterperßcutifimt, eademtarnen elelÜoinbsp;Chrißum ample^endum excitauit, cuius ßiritu innouati, odium omne depofuerurK' -ßnbsp;atque Chrißiano amore omnes eos complexi ßtnt, quos eundem Chrißum colere amp;nbsp;debant. igitur hoc loco diligenter conßderanda nobts Dei fapientia admtrabfßfnbsp;res humanas dißenfat, yequaperjemala amp; noxia funt^bonialicuius caufam amp;nbsp;b^ prabeant. ^id enim ludai facere poterant magts impium amp;pernitioßus,nbsp;ßum leßimt tgt;nicum falutis author em reiecerunt Eo enim fielere excacari amp; abijafpnbsp;^t hinc ytilitas duplexficuta ePl^ j quando ex eorum lapßgentibtts falus obtigit,nbsp;tione fanifa accenß cogitare cceperunt tmde excidißent, amp; amißum prißina dignd^^^nbsp;tnaiorißudio recuperare contenderunt. Extant huiits generts exempla paßimnbsp;(onuenit , ne ijs o^endamur, qua primo intuitu in noßram pernitiem inßituta eßi yj/nbsp;debant lofephurn fratres ,'ygt;tfuum odium exaturar ent amp; eoliberarentur^ quem aliqf‘^’'.*^^td'nbsp;ipfos regnarurum intellexerant. Erat hoc ingens fcelus amp; cum manifeßaimpietatecoti^nbsp;Eo tarnen optime 'tgt;fus Deus, qui ißa occaßone lofephum adfummam dignitatewtnbsp;autem populo in aliéna terra hoßitium parauit,amp; eadem opera multorum faluti(otgt;fnbsp;famts tempore perituri fuißent. Simile quid in captiuitate 'Babylonica accidit, Eueriß^fj^D^'nbsp;cum templo Babylonij de yero Dei cultu iam omnino aSlum eße 'ygt;idebatur, ctitnnbsp;ter infultarent, amp; fuasfperßitiones hac tarn infigni ’fibforia ceu diuino teßimonionbsp;arbitrarentur. At tßa occaßonefablum eF^^yt idabuchodonos^or yeri Dei cognitie»^ ’nbsp;illiui cultum ediSlts regijs mandaretnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerapietatts femina per totum

qua poßerts temporibus fruSus non vulgares tulerunt. Et huiui generts multa priuatK aliorum hominu aCiionibus quotidie experimuri quorum omniu conßderationbsp;yßtmfiruiredebet, yt Deifapientiam arquepotentiam agnofiamui, amp; nonnbsp;bominum temeritate atquefurioßs conatibus. idam etß pro fuo libito eßranes ruerenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

tarnen prouidentia frano dlos gubernat quot;Deus, (amp;¦ feier a quoqueadßnem aliquetn amp; eleHis fuü 'Vtilis eïÇ^, amp; gloria fùa illußranda fruit. Interim nemo peccatanbsp;debts gloriandi occafionem inde arripiat. ^ia enim ilia prohibait T)eus,neque eoru»* (rnbsp;noßra manu funt, illius yerbo nos parère conuenit ab ijs abßinere, qua '^olunt^^^ ïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

uerfantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

paterna eo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J)einde non minus obferuari debet hoc loco paterna 7)ei bonitas,qua olim ludaoru

Chrißum tst faluttf aterna hareditatem allicereßuduit, c2r qua hodie eiiam paßim eärpeccatores ytitur.Üem quot;ritpaterßlium contumaciorem teneriori aliorumnbsp;lationempreuocatj^t ille quoque depromerendapatris gratia cogitare incipiat ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it'

agit Deus, amp; dum alijsfuamgratiam manifeßtsßgnisoffert, eosfanSa amulationeac det,qui illam hucufj nimis ofcttanterneglexerunt.Eidtthoc noßro tempore Germants^ (t'nbsp;mumbus tenebrts obrutam Deus euangelij luceprimam omnium illußrare dignatus tnbsp;tomirum in modumextolU Germanica nationis dignitas,quamßmulinßnitaalta qlp.%^fiitd^nbsp;taficuta funt. At quia multife nimtùm ingratesprabuerutpro tantq beneficio,yerbtj^^)^ ƒ|nbsp;Anglos quoq^, amp; Dolonosgt; Gallos item eäfquod mirum e^)f^ngaros, quàmuisf^

-ocr page 361-

s. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 0 M I L I A L XI i r.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^

quot;’’’’cij) ^^’^^^^^i^lt;^lt;^fn^freciepir.Itayeronosadamulatjonemprouocareyoluknenosabillts ^oiirina rudimenta à nobis acceperanr, ^At nimiùmfluftdi conftliumnbsp;^deo calamùattsbellicx etinfinùa omntsgeneris malafecuta funt,quibMl'utnbsp;Tiewpumuitj amp; nifi emendemur^periculum efl^,ne idem nobis^quodconsumanbsp;^'digenter ergo in hoc repùdij ludxorum amp; yocaiionts gentium exemplum a-Of ortet, yt de euangelij ad alios f of ulosfrofagatione reilè iudicare difcamus.nbsp;yotit exoftanda, netfj alia re yehementiits amp; iujluu fijgaudent, quàm ßnbsp;orbtrnjlargi cernunt, At qui euangelij libertate haHentts abuftnbsp;^’^gtatos nimtsfrabueruntßj interea Tnemimjjèdebent, h«c reieHionis aut refudijif-Dew oflendere y élit, regnumfuum nulligenti alligatum ejje ,amp; quoinbsp;transferre decreuerit. Itaq^abiffisiam difcejfurum Chrifiummatura feeniten-

Ittdais non obfcure refiitutionis fßem fecit,amp; bac gentibw fufße^a efsfote- Gttttes in faltt-/fi'‘îiot!' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;frioridignitatireflitutis,iffasrurfitsabijcioforteret*thuicetiam fO/w

y amp;gtntes quoq^ in /ße ßalutisfer Chrifium acquißtx confirmât. Qçfidß (inqüit) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ofultntia mundi,amp;diminutioeorum of ulentiagentium,quantomagisfleni-*^‘tvi^'‘’''''^^gt;titias mundi yocateuangelium lefit Chrifit, quo thefauri yita aterna toti mundo quot;'Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y erb ofulentiam yocat,cofiofam amp; innumerabilem multitudinem gentiu^qua

arguments in eo confijîit,quod tanta ßt diuina bonitatis abundantia, ^^^ßdjs exhaunri fofitt^ amp; qtiàmtiis multos iamJaluosfecerit, adhuc tarnen in infinitesnbsp;^dautem commttnifenfiii fecundùm ordinem natura accommodât, tS'fer cotrtfara-fltts habeat con/olationis. Senfius ergo efl: Si laffiw [udaorumgentes regni cxlefitsnbsp;¦ß’‘^datepotuiti amp; eorundem diminutio caufafiue occaßofuit ^ytgenresmagnisco-^lt;^tleßam cOnuenirentficuti olimfrofbetafradixerunt: quantam ex omni hominuntnbsp;fore futabimw, quando luda't in yniuerfum omnes Chrifium récif ient, amp;fidentnbsp;fli^oßtebunturi* Hoc eriim yocat tudaorum flenitudinem, de quorum refiitutione in-Quoad y erb huiits loci argumentum , nemini cordato dubium efie fotei^, yni-^'^CL-I^^^^daorum conuerfionem ad Chrißum,flurimum faBuram ad doBrina euangelica amp;nbsp;^^^'‘‘^^tonfirmationem.'îdam amp;ij quiiam crediderunt,infidefnaconfirmabuntur,eiral-Chrifiiana negotio dtligentiw cogitare incifient quando eoS ad Chrifi'i eccle-'quot;''''’fi n^^'^^‘^^bunt, qui hoftes illius fertinacifiimi ha^enus fuerunt. Intérim frater huitts ar-Jioftim, hocetiam obferuabisqubdquàmuisludai incredulitate amp; contuma-^^deruntgentîhus, qua in Chrifti cognitionem feruenirentfijdem tarnen multisnbsp;fuerunt, qui illorum exemflo abfierriti, doarinam Chrifii habuerunt fufie-ntii firifturtscotradicereyiderent,quibwha imfrimiscrédita amp; commijjaeranttnbsp;^^^^^^^‘^tfotuerunt, ytifßillts crederent. Itaquequodmult 'i alij ifia occafione credi-( y fitf ta diximw ) aferibi debet ; ludai y erb nullam excujàtio-’ ^^^^'tneontenti frofria inobedientia, ßmul omnes alios in fielerts focietatem ab-^t ytiißiffiirumfurori Deus obßitilfet. Cogitent de hoc diligenter i quicunque fe franbsp;donatos y ident ne fua ingratitudine amp; contumacia multis alijs incredulitatisnbsp;jt ßtitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ quodijs Deus decreuit, qui alijsfean-

’î**® tninus ad yeritatis cognitionem ferueniant, aut in yeritateiam ante agnita fer-

'Pnulus aliud argumentum à frofrio exemflo, quo docet ytriufque fofuli,dudieoram JuJaonwi Cf h'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tta efie coniunhlam, yt qui ynum feruare fiudet ^fimul alterius quoque S^ntiw^aU»

'^tttemait: Kobisenin- dicogentibus^quatenwegoquidem fum Afofiolusgen-meum illufirofi qUo modo ad amulationem frouocem carnem meam, amp; feruem ^^f^'ffitgumenti y is ex eo defender, qubd etfi gentium Afofiolus fit,tamen ludais quoq,nbsp;Chrifio adducat. Gentium y erb Afofiolumfedicit, non ex frofria arro-J^^dtalem Dew iffefecifisi,qui ( yt ACloaXxhabetur) in temflo or anti amp; extra fera»

C 5

-ocr page 362-

CAP. XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPrST. AD ROMANOS

ptodixerattFeßina, amp;exi cifo ex Hierojolyma ^uoniam nonaccipient teßimoniunt Froficïfcere, nam ego ad gentesprocul mittam te. Et ita inter ipfum amp; reliquos apoßolos conuiiH'nbsp;ratj'vt hi quidcm inter luateos ipfe quot;vero intergentespradicaret, 2don tarnen ita afiri^UfaeruntO'nbsp;mnes ißi, quin ohlata occaftone ‘Paulo ludaos quoq^ inßituere, amp; reliquta intergentes ttiamnbsp;licerer, dn prafenti igitur ita argumentatur Äpoßolmt Si ludaorum conuerßo amp; reßiwio^enuenbsp;fraudi eßßt,ego qui propriumßtmgentium ^poßolusßlis minimeprxdicarem: Sedego minifltrtu”^nbsp;meum per hoc maxime illußro , qu 'od ex ludais quoq^ aliquos lucrifacere, amp; fandla amulano»^*^nbsp;cenßs adßalutts ßocietatem pertrahere conoriErgo eorum reßitutio atq, ßalits gentibn^ nihilnbsp;Poted^ etiam argumentum hoc ad primamhuius loci partem accommodari,'Vtnbsp;non omnino dej^eratam eße demonßret, quando ipße UIm conuertendis adbuc intentas]t( tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,¦

iure eos negUgerepoßet quot;^t qui inter gentesprttdicandiprouinciam acceperit. Et tunc argumentum^ Si de ludieorum falute f^es omnino nulla reliqua eßitj ego meum minißeriunf^inbsp;nbsp;nbsp;•

quam ad illos extenderem, qui gentium film »Apoßolus : Sed meum minißerium hoc ipß amp;gloriofius reddo, quod ludxos ad fianSlam illam amulationem prouocare, amp;nbsp;fieruarefiatago^Ergo illorumfialus nondum omnino ePß^ deplorataJudeeos autemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;juisf»

quo yocahulo Hebrat confianguineos denotarefolent ^ytjuum erga illos a^fe^um melii*^ amp;maioremßbiapudeos beneuolentiam conciliet. Sunt autem prater Pauli inßitututrt tnnbsp;bis hac quoq^ obfiruanda»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Gfcrirf minifle Primum, gloriam minifierij amp; minißrorum in hoc potißimttm conßßere,yt quantp*^ Jjt ÿltatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfosadChrißum touertantur amp;faluipant^ Vthementer ergofalluntur^quiillamininsnt

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mor urn titulorumßlendoreßn yeßitu infolito, aut etiam inutili templorum ornatu conßn^

terim ^»erodocendt munustanquam afua fun^ionealienumnegligunt^neq^ynquamdtbo yelconuertendisadfidem Chrtßi,yeltnearetinendiscogitant,E^hoc yitium nimisnbsp;die apud eos,qui ^poßolici yolunt dietnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ecclefiarum opibiis delitiantur, ,/4tfi bont^fP-

fibi acquirunt diaconi,qui bene minißrant(yt in priori ad Timotheum firibitur)procul at* Ulifemetipfos ßogradu indignos eße demonßrant^ minißerium turpiter dehoneßant^nbsp;te negligentianbsp;nbsp;faßui plus quam Perßco debemus minifierij ecclefiaßiciamp; tottus r^

temptum,qui hodte pa firn r egnat nbsp;nbsp;quem Tgt;eus inultum non finit,y t in exemple ßltlt;^^^

paret,amp;ijs,quospoPf^ reditum ex quot;Babyloneper ^Ivlalachiam aceufat.

Vtinißri ut afi nbsp;nbsp;nbsp;Ttaque minifiris omnibus probe obfiruandum erit Pauli exemplum, ytdifiant,

fe(ti (ße debes qttofitûafieSli eße debeant',Ft nimirum omniumfaluticonßtltum yelint,noneorurnnto^^’^^ß^!^ cura ipfispeculiariter mandata ePf^.Exigu hoc non folitm charitatts Lex, yerumetiatn^nbsp;qua hocpotifiimùm illtifiratiir, amp; quaftngults hominibiis imprimis cordi ejfi debehE^^!*^^^nbsp;hitneque in ccelts neque in terrts charius amp;pretiofttts habetfua ecclefia, quam filijfininbsp;guineacquifiuit,nihil quoque illi iucundius amp; magis acceptum accidere poteßi^, quànifnbsp;augeatur,eir ad earn noui quotidie credentes accedant.Fidit hoc Paulus,qui ideo luda^nbsp;tùmuis ingratü amp; contumacibus pradicauit,cîim fie exeufare poßet, quod gent thus dotdo^nbsp;natus. '‘Mouit idem nylus reliquos apofiolos, yt Chrifli do£irinamfiriptis compleblerettt^’^’nbsp;ignauia patrocinium quafiuerunt, quod nihil huitts mandaßet Chrifius, qui foluntnto inbsp;iußerat.Fidebant enim oßictj fui eße,nullam oceafionem negligere,qua Chrifii regnunip^nbsp;aliqutferuaripoßent, Obferuemusißahodie contraeos,qui nosnimios eße aiuntnbsp;quodlihrisedittseuangelij doBrinam ad eos quoque extendimus, ad quos yiuaye^nbsp;pertingere, lgt;lulla enim in tarn fanSlo munere diligentia nimia eßpote^l^,pcena aütentgnbsp;busijsparatafunt, quißafideicommißum talentum defodiunt,amp;opus 'Dominifi^*^nbsp;‘^Aatth.'t^.Ierem.a^Z.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ £nt

finis Mtnißer'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poßrembfinem minißerijeccleßaßici Paulusindicat,quieSf^,ythominesfalat ß^

tcclefiafliti, nbsp;nbsp;tem hoc proprium 7)ei opui,ytilliKS yerba Jfa.^^ .tefianturiÂnnon ego ‘Dominus, \

Dew prat er me,Deus iußus amp; faluans nullus prater me. T^ßicite ad me, nes terra, amp;c. Et apudeundem prophetam idemgrauiter aßirmat Cap,^-!. qu 'odnbsp;mini ctdert aut tranferibere yelit. Ättamen miniflri quoque feruare dicuntur, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfol

-ocr page 363-

H 0 M r L I A LXïirr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15’4

? ^,^j‘i'«t^oresyMarytoqu9j'veriufalutiiamp;'Tpitiettternieann{tnciant,iiuo Dtv^ceu inUru-

ytitur. 2iam y (primo cap.dixk Tttulw^EuMgehum potenda Dei '^*gt;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idea illi in yifione‘Macedo ille dicebatt Traijce in Macedo-

pfobèdiflinguendam,neyel minifterium amp; minißros

gt; qu^dfolint Dei eS^. [taque yniner-referri debet yerbi y erb pracones illim cooperarios ßu ad-) agnofcamttt, qui non proprijs yiribus agant, fed ex ®iKj dele^i nou^yiribusà Deo donanturyt buic muneri pofint fufficere. Obferue^nbsp;Deibonitatem, quiyt falutemomnem in y no fliofuolefunbsp;y Ständern nobd per yerbum quotidie offert. Hoe ergo audiamus^ amp; iitnbsp;ample£lamur, qui amp; in huiusyitxcurriculo feruabit nos, amp; olimnbsp;•'^ ^^leßis baredes fadet.Illi debetur benedi^io,honor gloria amp; poteffas in eeternum,^men,

HOMILïA LXriII.

Namfiab/eAio corS cftrccondljatiomundi, quæeritaflumptio, ’'’fiuitacxmortuisc'Qiiodfi primitiæfandæ, fanda ctiammafla: finbsp;fanda eÜ, etiamrami. Qiiod G nonulH rami defradi funt, tu ue«nbsp;’^^cumcflesoleaftcr, inGtuses proipGs, Sufpardceps radicis ÔC pinanbsp;SMinis oleae fadus es, ne gloriarcaduerfus ramos. QuódGgloria-^*®»nont«radicem portas, fed radix te.

b'er

*lia,q'M apofiolorum tempore euangelij curfutH remorabantur , non poßremum '^ehemens inter ludxos ciF gentes contendo, cuitts caufe in y troque populo fißnbsp;ludteis enim alij fauo amp; implacabili Chrißi odio inflammati, eiiangelium eius ho-faluteper Chrißum acquijita adfe folosperdnerénbsp;.“’‘‘‘ylfntes autemßmul omnesfuperbè nimd abominabantur. Gentes rurffts eorum moro'^nbsp;irritateefic illosdamnabant, yt omnem falutd (ßem ornnibtts illd fimpliciter ne^-yocatione nimium arroganterefferrentur. Itaq^ Taultn,ythoc diffidium compo-\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutem non omnino defferatam effe docet,amp; certam reßitutiondffem illdpollice^

gentes conuerfts,has quoq^ reprimit, ne aduerfus illosinfolenttMproteruiant. [mo \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^tiufq^populi falutem it a coniundam effi, yt qui ynum firuet ,fimul alteriui etiam

“'i’iijj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; gentes tune demum yerè fenfuras quantaßt yd diuina gratia nobd in Chrifla

^\t^'‘i'^‘^‘ndoludai olim Chrißumpublice recipient, Quod etß hucufy argumentdaliquot do» ^f''’^^^*^d^‘^fin(ialiaquadamprioribusadditampliordconfirmationdergo.

’'^pstit argumentum, quad nuperprimo loco adduxit, mutatdfolummodo yerbd luJaorumeoft' ^nibus tune yfusfuerat. Si (inquit) abiedio eorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reconciliatio mundi,

'»ita ex mortudf ^conciliationem mundi yocat, euangelijpradicationem, ttt^ttrum yulgata, Deum mundo iam reconciliatum effi docetinnbsp;‘lt;igt;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iram placauit. Qm nomine euangelium in poßeriori ad Corinthios cap. JT»

,amp;fape alias yerbumgratia dicitur, Ter yitam yerbexmortud non to^^orum refurreaionem intelligit, qua in nouiffimo die futur anbsp;tx regno mortd adregnum Chrißi,in quo yiuificati, yitam nouam yiuimus,nbsp;ƒ f amp; immort old yere^ beatayita hareditas excipiet. ergo argumentumnbsp;cuiushicfenfuses^: Sitameximius fuitabie^iond amp; repudi} ludaorum fru^us^nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^^tes impia amp;prophana Deo reconciliataßnt, quanta efßcacior erit amp;

humant generts falutem ytilior eorundem affumptio, quando Deus illos rur-^’ inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^t-ititt Î yt fide Illuminati Chriftum lefum publice proficeantur ^Annon tune

mortuts reuocatus , yitam yerè beatam yiuet , ö* in illa gaudio nunquam ^itltabit f Docet autem nos hic locus iudicare de euangelij pradicatione , qua ad

C 4

-ocr page 364-

CAP, XI,

IN EPXST. AD ROMANOS .

Chißum amp; ecdeßa etitf cotnmunionem'Vocamur. hxc'Vocatiotx illamfequuntur ij ex morte in yitam tranfeunt, Docet hoc i^fe Chrißiif ^uatido /tfudßnbsp;io^Mtur: Amen amen dico yobis.^ ^uifermonem meuth audit, amp; credit eijUtfUf^nbsp;bet yitam xternam,amp; in condemnationem non yenietßed tranftuit ex morte ad 'vitatn.Sutnnbsp;natura feccatores, amp; corfue mortit (yt fupra cap, 7,deßeipßi Taultu locutue e^) circuinßnbsp;J^ifiergo htec natura, noßra yitioßtas corrigatur,autfattemfranetur,totosnetinß*^^i^if('nbsp;tem redtgit,'vtpeccati[eruiefficiamur,cuiuffiruiti]ßipendiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mors. Corigitur antefti

natur per filum Chrißum,^ui yt mortis ßta meritopeccata noftra expiauit:ita/uos ex ßiritusßandi 'virtute régénérât, yt noui hominesßant ,amp; Deo acceptißnt, fdeo ident J^inbsp;cum cap.7.ßia mißeriafen/ii opprejßts exclamauijjet, '^lißerum me,quis me liberabitden^nbsp;morttffmoxßbijp/i reßondit: Gratias ago Deoper leßum Chrißum Dominurnnoßrnm.t^nbsp;idem in communi omnium iredentiumperßona loquens ad Epheßt,cap. ait : Ciitnpttnbsp;tui effemui,yna yiuificauit nos per Chrißum,cuius gratia eßtsßruati,ynaj,ßfiit4uit,yp^^V fii'nbsp;cauit in cetlis in Chrißo Ießt,amp;c. Exquibus certb jeiiuitur.,nullam nob^ yita'amp;ßalnt^ßnbsp;^uam ejße,niß qua in Chrißoper euangelium nobts oßertur} amp;proinde eospropriantnbsp;gere,quiilltidccntemnunt,yelaudirededignantur.

ludaorum di= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eqwitiir aliud argumentum,quo ludaorttm ßalutem non prorßus deßeratam eßße doct^t

gnitas ex ßxde bts:Quodßprimitiaßanda,ßanCla etiam maßa: amp;ß radix fanda nbsp;nbsp;nbsp;etiam ramt.

re Del. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex fadere olim cum patribtts fado, quo probat, Deum non it a abieciffè ludaorumgt^^

fanditas tir prarogatiua quxdam ex veteris promißionts ’virtute inpoßerts eorumpti^P rßf reat.Senftn ergo amp; ßmmaargumenti e^f, hac : Deus patres ludaorum fandificauit,^nbsp;parauit inpeculiumt Ergopoßeritasquoqjillorum fandaamp; DeipeculiumeP^. P^tiletjquot;‘nbsp;confeqnentiapropterpromißionem Abrahamofadam'Ero Deus tuus amp;femintstuipo^^‘'^flidtnbsp;menhtc nos memintjfe oportet, Eaulumnon deßngulis ludatsloqtti, quaßnbsp;quotquot fecundum carntsgenerationem ex Abrahamo defcenderunt,reuerafandißn(ß^'^pnbsp;repopuli ißius dignitatemnbsp;nbsp;nbsp;conditionem pradicare, quod nimirum in illo nunquam deßf^^A^^ld

yera donati,Chrtßum appréhendant,amp;in eo germant filij Abrahamifadigradumfui^gt;’^^.‘'y^iiftl^ tueantur. Torro ytargumentum hoc euidentius amp; efßcacittsßt, duplicißmilitudittef

Primitiv, atq^ confirmât, Trimam ex lege deßmit,qua de primitifs habetur, Erant autempt^f^!^^^/!^^ frudus,quiex nouts agris aut yinetsatqi arboribuscolligebantur,amp;fubhorum tenßmp^nbsp;qiioq^ tam ex hominibus quam expecoribits altqua ex parte yeniebant, lubebat aiitetnnbsp;Deo confier are, ygt;t intelligerent hune omnium donorum ynicum effiauthorem, cÿpfO^^nbsp;gratiarum adione yterentur,qua cibos ('^tamp; reliqua omnia,qua in nofirum 7gt;fumnbsp;fandificari amp; nobts falutariafierifPaulus inprioriad Timoth.cap.^.docet, 'Mortnt'^nbsp;tum,quoprimitiaofierebantur, 'SofiesdeferibitLeuit.tt'^. Tdum.t^.amp;Deut.X^,nbsp;finti Apeflolusfie argumentatur. Quemadmodum olim primitifs Deo oblatis reliquitfi^^^jnbsp;fandificabantur,'ygt;t ifsfalua confeientia amp; libéréfrui liceret : fta cum ludaorumnbsp;illitis quaßprimitiafunt, Deusiam olim conficrauerit, quisdubitet Jànditatts huttpßnbsp;pofierts adhucharere^ Efi^fimilitudo hac adprobandum quot;Pauli infiitutum eb effittgt;^*^^’^ße^fnbsp;gumprimitia ab hominibus offerebantur, amp; tarnen omnem reliquammaffamfiuenbsp;cabant: ludaorum autempatres ipfe Deusßbi inpeculium fegregauerat, amp; quidem eanbsp;Kadixludaot fßbgt; faderis cum ifs initipromißionibus tota quoque poßeritas comprehenderetur.nbsp;rum Abraham, fimilitudinem exrerum natura petit deplantis amp; arboribus,qua talus ePf:nbsp;gra ßt,'^im fuam ö* naturam toti arbori amp; ramisex hac enatis commnnicat : Atqutfinbsp;radix fandaßd ePf, Deo confier ata ePfz Ergo fandi etiam funtpoßeri, qui ceurantt ßl’,nbsp;ginem ducunt. Perradicem yeropopuli ludaici Abrahamum intelligit, quiillorumpfi^^nbsp;quem Deus ßngulari gratia ex Chaldaa euocarat^ytfadusfalutis,quod in diluuio abonbsp;batur,cum illo inßauraret, atq^ ex eodempopulum ßbi peculiarem procrearet, in quo fianbsp;amp; bonitatem toti orbi teßatamfaceret. Ita ergo exgentis ludaieaprimordifs argurne»nbsp;ßolus, yt omnem totius gentis fanditatem non aliunde quam ex gratia feederts amp;ï

-ocr page 365-

2). . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A L X r 11 I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff

^ßfndat. lgt;iam yt mn fimel jam di£îum eï^ ,fan£{{tas ne^uaquamper carnü ,ne^ aliéna iußttia quenquam T) eo commend at, fed proprianbsp;apndeitts tribunalconfißere amp; falutem confequi Teolunt,nbsp;{tcc^j f^^^fiat amp;radicem patres intelUgi debent, non quoad homines iSr ex primo parentsnbsp;I ^^^i/uerunt, fed quatenus Deus illosßbi delegit amp; confecrauit, cuiperfidem inßti, exnbsp;fan^itatiis^amp; quacunque ad yitam atquefalutem aternamfaciunt,nbsp;^p^l ’‘^‘^tfios ifla^ ne temere de hominum flute defer emtts ^fed in Hits quoq^ qui nunc àfidenbsp;‘iliem yidentur, radicem,id e^, maiores eorum reficiamus ex quibusprogenitinbsp;diximus ) ßdes amp; fanait as non ex carnis generatione obtingant, firma tarnennbsp;nanet promißio Dei cuius yirtutefit, yt nunquam tot apiorum poßeritas damnetnbsp;ui inueniantur,in quibttspromifiiones ilia efficacesJunt. Debet hoc in Hits ob-gemunt j^elfub Tapatu infinites fuperftitionibusimmerfinbsp;Chrijlo mfiri, amp;ecclefiapars magnafue^nbsp;''’’’F'^renbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dews inter illos quoq, aliquos, in quibusfideifernen delitefiit, amp; quos fuo

‘*^^1 ttahet. Interim nofir urn fuertt diuinafeueritatts exempla agnofcere, illorum pioßudio amp; irremifitsprecibus adiuuare,

cumgentibtis congredttur eas grauiter admonet^ne ludxosinfolen^ Gentes non He aut illorum ruina hofiiliter infultent. Vr T?erô maius fit admonitionü pondus^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infolefce^

^’^terfi confert, amp;gentibus fuam originem ob oculos ponie,yt intelligant,quomodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***

'^’'^^‘^^^^geruenerintfin qua nuncfint conflituti. Inßftic autem parabola^quamadducere radicts memtnerat, nunc ecclefiiam Veterem Dei olex ex ilia radice enatanbsp;arboris pra ceteris mentionem facere yideiiir, quia yetsres etiamprophetaeademnbsp;Dauid enim de fiemetipfo, yt yero amp; germaito eccle/ia membro loquensnbsp;a inquit: Ego /imilis olea yirenti in domo Det .fem pofui in bonitate Dei in per^

¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de toto populo ludaico cap.iific loquitur : Oleam 'virentem ,pulchram amp;

^^*'‘gt;^fif’^yocauerat Dominus nomentuum:fidadyocem magni rumoris incendit folia eins ^^mi eius. Dominus enim exercituum, qui teplantauit, locutus contra tsnbsp;us Ifiaelis esr domus Iuda.,!^c, gt;^dquemlocum imprimis alludersnbsp;oleam quidem totam excleßam ex y^brahamo ceu radicequadam enatam^nbsp;l^''^g'‘tlos ludaos intelligitquorum aliqui 'Vera amp; confianti fide infiruili perfii^-'^‘pp^o^ter incredulitatem zsr mores dégénérés defraKi amp; à Deo reielli fitnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trba

1?' amp;¦ b ' i^od ß nonnulli rami defraHi junt, tu yerb cum efes oleajler infitus es pro ^«cinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;pmguedinis olea fastis es,negloriare aduerfus ramos. Propoßtio

\d '' exgentwus oriundiadeccleßa Dei communionempeculiariquadamgra.-i’fbltfitre amp; fuperbireaduerfus ludaos, quiiam inde expatrtbus L r' ^‘tlefia membra efe debeant. I^tio huius praceptifeu admonitionis eSf^Qjfianbsp;^Sç'^^^^^dem nonnulli rami (ficutiillis euenturum Deus olim pradixit) quot;Vos autem in tillquot;Vefiro merito (fuifiis enimoleafierj amp;nullofru£lucommen-'dieihoc beneficium elf^, quiyos infiri quot;Voluit, quot;vt tarn radicis quam pinguedi-tffittffm'fni, Tofumus tarnen maioris perficuitatis ergo totum argumen-mifera condittone admeliorem euehuntur ntdlo Juo merito, fedalte-habentquodinfolefeantaut fuperb'econtraaliquemglorientur: .yltquinbsp;°^^fi‘r,ideii[^,aUtni à populo Dei,amp; non acerbi modojverumetiamprorjus infru-ex gratia cooptati efiisin ecclefiaficietatem, quot;Vt eius gratia amp; bene-^°fttf efficeremini,quam Deus olim Âbrahamo amp; eiusfeminipollicitus elf^iErgononnbsp;^^fi^^ ^^°^i^mini,eir multb minus aduerfus natur ales Âbrahami filios debetis fuper-nomine non aliud quam communionem ecclefia amp;fanllorum intelligit, quaminnbsp;^dfolfioprofitemur: amp; quod hic fub parabola proponit,hoc ipfem in epifi.ad Ephef.capA^nbsp;^‘^^i^fictxplicaf.'Mementote'Vos Gentesquandafuiffiabfiq^ Chrifio,abalienatosnbsp;extraneos apa^fspromifiionis ,fem non babentes t^Dei expertes in munda:

-ocr page 366-

C A P. X I.

IN EPIS T. AD RÔMANOS

tAt iwnz tn Chrljîo Teßt^yos ^ui olimeratüfroculjfropin^uifaSH eß^ ferfangtiinetn Quo amp; illud Chrißi ex '\latth3- referrifote^ ; ‘J)ico 'volü^ quodmulttab Oriente amp; Ocz^nbsp;'renient, amp; difcumlgt;ent cum ^brahatno^ Jfaaco amp; lacoloytire. Difertèaiitem Taulttiinf^^inbsp;nonnullos modo defraBos eße ait^ yt hac etiam in farte ludaorum dignitati confulat,nbsp;flerique,qui illo temfore yiuebant^frofter imflacabile Chrißi odium reie^îi ejßnt^iffenbsp;rationem longitt/s extendens omnes Iiidxos quotquotynquamfuerunt amp; ad nouißimwnnbsp;ßi aduent um futur i funt comfrehendit : in quorum numero aim amp; olim inßniti fuerintnbsp;gradum fideliter feruarunt, amp; fuh nouißimum diem reliqui omnes Chrißum amflexuri]i'gt;^nbsp;tnfra dijert 'e teßahitur)nonfrater caufamßcloquitur,yt ruina illiui amp; refrohatwntsnbsp;à gente tota auertat, amp; f OJ ^«2« ex gentibw frof hauts credtderunt modeßtits ßafere doceat,cf‘’’‘nbsp;ita exciderint ludai omnes, qui multi adhucßuferßnt, qui fuum in eccleßagradum retinenh^inbsp;froßatTibugt;s agnoßcere oforteatßiquidem ifß Jeruari y elint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

GfHteï olea' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caterumfrater huitts loeiflatum rurju4 admonemurjalutem noßram omnem, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L

ftro tonferun-^ hanc faciunt,exmera Dei gratia fendere. 'i^amoleaßrosfuißedicit omnes eos,quiexgetitdi*’ï .

mi ad Chrißum acceßeruntiquafarabola non temere ytitur. Oleaßer enimßeeie oleam refert,folia autem amara amp; fru^w flaue nullos froßert: Ita qui exgentibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, g

‘ '¦ ¦¦ nihil frater externam fietatts ßeciem habuere, qua Deo flacere nonfotuit, cùm i'l‘

Aterba ßnt,quaeunq ßneßdefiunt,ad ßu^us autem melior esfer endos omnino inefti illorum hifloria tefiantur. Ètyt furtulus non fiiffum inferere fotel^ ,ßd alteritts of et a vnbsp;ßria inferiturz Ita nemo mortalium feifßm in eccleßa conßrtium täquot; bonorum caleßiutnnbsp;tem intruderefotelf^ßedgratuita Dei adoftione of its e^f, amp;ßirittts fanCli oferatione,qtgt;gt;^'nbsp;nbsp;nbsp;2

torum bonorumcafaeesreddat. Quibtts addamtts dißmiile,quodinißafarabolahabetur. a arborumflantatione furculiboniamp;generojtores inßirfesfylueftresinj'eruntur*. Atfto^^^’f .jn'nbsp;dégénérés e2r infrugiferi yelßerilesfumus,inßirfem inferimurgeneroßam amp; fanllani,jif^lß, ßnbsp;dolem nobts communicans, nos immutat ör ad omnebonum idoneosreddit. Horumnbsp;yalidißime etnfutatfharijaicam frofria iußitia amp; meritißdueiam. Htenimfauonesy’l^^f r^nbsp;ßuorum deformitate, caudam fritts tum fuferba colorum fulcherrimorum o/lentatiotiee^inbsp;eontrahuntatqdemittuntzlta qutjuam originem amp; exhac deriuatam totitts naturanoßtfnbsp;ftwnem faulo diligentiusintuentur,moxfrofriaßducta crißasdefrimunt,amp;cum Da^'^^nbsp;re incifiunt'.'^^lifere're mei Detts fecundum multitudinem mijerationum tuarumiamp;t» , .nbsp;Eadem ttojlranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dkac obferuemtts hoc loco, quodita nos infttos dicit, yt amp; radicis amp; finguedintf

GS fiatrum con yeterts farticifes efficiamur. Eadem ergo eiÇ noflra amp; Abrahami atq alorum fatrum ditto,crc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in eiufdemgratiafarticifatum cum Hits admißtfumus. Htenim Abrahatnus comtnunti^

eredentium fater, amp; hi omnes illitts ßlij dicuntur : ita in ctelü quoq^ yntts tarn ßrum omnium fater,yntts item omnium yindex eir Dominus Chrißus,yna amp; eademnbsp;hareditas atq^ eadem omnibttsfahts far ata fJÇ» Z'x quibus iterum affaret, yett0 é»*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

mentum,non diuerßa,fed reiffaynum amp; idem ejfe,nominibus autem ißts dißinguiftoß^^ nouiadoftionem, amp;frof ter mutatasin melius ceremonias,foßquam Chriftusomnewyf^^^.^^^fnbsp;Çnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuum autficrorumßanguinemfuofrofriofanguinefro nobis effufi aboleuit.

tuni amp; in femetiffosiniqui funt ( ne quidgrauius dicam J quiyetus teßamentumnibilA tinere clamant, ^quatunq^ ex hoc froferuntUr teßimoniaßcurrili dicacitate reijetunt-feiffosauellunt eX dea illa nobilißima,cui nos Deus mißericors inßruit,amp; fimulfeß wnbsp;tia finguedineßoliant,ßne qua neqßuClum aliquem bonumßerre,ne qfßalutem obtinereßjj ,fitnbsp;’Porro concludit hoc argumentum Paulus breui quidem,ßd admodumgraui admonßnbsp;nbsp;nbsp;it

fraßentis etiam condifiontsdignitatemgentibuscboculos flatuit.ßc dicens: Quodßglo^l* radicemfortas,fedradix te.Quaßi diceretZ Si ea efÇ yeflra 0gentesconfidentia,ytnbsp;re amp; yniuerfam 1 udaorum nationem fra yobis contemnere libeat, facileßuerit yeßras tnbsp;ßrangere. Hamß frtßina conditionts adeo oblttteßts, yteiusnonfoßitts ampUns retotnbsp;quajo amp; frafentem hanc inßicite.J^nde quaßo hoc yobis obtigit,quödßlij Dei tenfeminhj dßnbsp;diüionts diuinaßruClum fercifitts, quod regni ceeleßts haredes eßisßaSi f Annon

-ocr page 367-

HOM I L I A L X t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

£ttan^elium aS, Chrißicognitionem yocati^ amp; ^erßdem ßlij Âbrahami fa£ii nbsp;nbsp;Itittu poßeritati

tti^familiainfitießKjCuidi^ume^^., Ero ‘Dem tutu amp;ßeminis tutpo£^te t Item^InfeminetM iinuiicentur omnesgentes terrxf’Q^x ergo dementia ei^yfi qui inßtitim es ßtrculuSiUduerfm arbo“nbsp;rtmßmo aduerßusradicem ipßtmgloriari amp;ßuperbire inßituas EoteÉ^enim htecßalua ßare^nbsp;ttiatnß tu ilectttiam,tu autem^ niß illaßtlua maneat, con^ßtßere nonßotes. Kel, anno» quot;videtts, lu^nbsp;contemni nonßoße, nifißmul amp; 'vtriußque ßoßuli communis pater Äbrahamws damnetur^nbsp;p tarn quot;^s quam illosßtßinetr'Htc mihi ysrborum iflorum ßenßts eße yidetur. Ex quibmgenera-fßitm doHrinapeti debet^ne contra illos ingrati amp; fuperbi eßeramur, qui nobii alicuitts beneficijnbsp;quot;^‘‘^«tlnrisyel adminißrißtint. Ei^ enim hocfacinm indignißimum, amp; euidensdementix argu^nbsp;^^tiini^cuiß indulgeas, non potei^ non finis eim trißißimus eße, i'^t y erb in omnibus alijsihumi“nbsp;^^‘^ntodeßianosßudere conuenitZ itainxternnefialutis negotioßd cumprimis failoopitsei^,nbsp;nobisipfis nihilpoteramus, imbqui fialute amp; conditions meliore indigni eramus exnbsp;dignitatemfiliorum Det eue^ifiumus. j^gnofcamus ergo hanc gratiam Dei^nbsp;pr^dicemm^ lefium Chrißum, qui yt nos exaitaret extremenbsp;dignattts eil^, Illidebetur benediilio,honor,gloria ^poteflasin xternum^^men,

t

homilialxv.

Dices igitur,Defradi funt rami ut ego jnfererer.Redè,per infîde» defradi funtjtu uero per fidem ftas. Ne efFeraris animo, fed ti«nbsp;Deusnaturalibus ramisnonpepercit, uide ne tibi quoc^nbsp;parcat. Vide igitur benignitatem Slt; feueritatem Dei:in eos qui-ceciderunt, feueritatem.in te uero benignitatem,fi perman-^isinbenignitate, alioqui 8lt; tu excideris Scd amp;illi fi nonpcrman-^intininfidelitatCjinferentur. Poteft enim Deus rurfus eos infere»nbsp;Etenim fi tu ex naturali exctftus es oleaftro, 00 praeter naturam in-f«s es in ueram oleam, quanto magis tj qui naturales funt, inferen-'quot;'P'opriæokæ?

fquot;zcontentionem componere amp;fiopirefiudet, quoi fio temßor« ttonjine magnoficandalo flagrabat. Caufia einsprtecipua erat yetuso,!-mutub contemner ent,Et enim ludai priusgentes proprophanis amp; aliens ànbsp;. ‘^‘^’’fita tune yicißim,qui exgentibus ad Chrißum erant conuerfi, ludteos propter impiesnbsp;tndignis planemodis fiteuierant,fitmulomnesà Deo repudiatoseße^nbsp;fialutis excidiße clamabant î ö* ßmul contra eosßa yocatione injblentiulnbsp;’ ^mmemoresprorßis qualis olim ipjbrum fiuißet conditio, amp; qubdinprtefintem digni“nbsp;fß^^^ eue^li,.Itaq,cum ludtsisprimb agit,Apoßolus, lt;amp;hositaconfiola^nbsp;yocationemolimaDeodecretamfuiße, amp;proinde ipfioshancnondeberenbsp;enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde yerbgentes hortatur, yt modeßim agant,nfqj aduerfus eosfiuperbiant^ quo,-

plt;ttftbus illorum datis promißionibusfiuantur. At Î nimia animorum contentions yehementius exarfierunt, y ix aliqua dili,-£t^^^^^ßuufiam hanc diligentius adhuc trailat in ijs qute modb récitauimus.

qmd inta^um relinquat,^nouam obie^ionem adducit^ qua gentium fideles ludai non reite £nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludteos defiendtbant, Dices igitur, Defra^i funt rami yt ego infèrerer, üi propter gen

^^^^^ißnt ludxi, yt nos gentes in ecclefia Dei amp; fialutis hareditate locum h aber emus: £^^^orum dignitas. TAicitur hoc argumentum communi hominumnbsp;fit^eo quodßtjpraßantim amp; magis eximium habetur, Falle~nbsp;animaduertebant, ludaorum ruinam non neeeßariam fuißinbsp;‘’’’tt} ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fialuis,gentes yocare amp; eiußemßlutis confortes fiacerepotuiß. Idamyt alias

‘ tarn malignm aut pauper ei^ Deus yt in ßam familiam nouos domeßieos non

-ocr page 368-

CAP» XI

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. A Ti ROMANOS

nift ytterilfps eieSlK recipere ßoßif, Erat igitur in hoc gentium argumentoparalogißnm non CAufam yt caußm. Îgt;îec enim proxima amp; propria caufa reieüionts ludteorum erat gent^nbsp;catio , fed (yt mox dieet yipoflolm ) iUipropter fuam tnfidelitatem amp; inohedientiatn rtiß^nbsp;runt^ T)eM autem ea occaftone profuafapientia amp; aterno decreto bene ytebatur. u4dmo)if‘ .nbsp;fern not locus ifle,in examine iudiciorum atiij operum Deidiligenti caufarum inßeUione JJ^nbsp;nefimilifallacia decipiamur. Etfi enim 2)eus inter dum hoc aut iflo ordtne ytatur, nonnbsp;fequitur^ id fuodproximè praeeßit ’Tperam amp; propriam eius quod inde fecutum e^^ caußi»nbsp;^tiod id non aliter fieri potuerit. Habet enim T^eus infinit as rationes, quibua quod decretutf^nbsp;perficere,'tgt;thominumfieleribus Uli minime opitsfit;quodautem ill^ etiam ytitur adbonfHtgt;Pnbsp;in eo ipfiusfitpientiam amp;prouidenriam agnojeere debemits, qua ilia quoq^ gubernat,nbsp;nem modumgrafiintur, Exemplum huiits rei euidens in lofephi hifloria extat. Edfi^‘*‘’'^quot;‘. jj-ditus adÆgypti imperiumperuenit, eadem occaftone ïacob cumfilijsferuatuseï^-Ebif^nbsp;dem ordine Deits 'nfus eßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantu fcelM fratru adfinem latudejlinauit, hoc tarnen ipßt^

yera caufa fuit boni illius,quod inde efÇ ficutum, amp;proinde nullam quoq^ excufationetn ^ r^, Hoc quia non omnes animaduertunt, multi Deum peccati authorem faciunt) amp; intnuo^r*'^nbsp;lera eo pratextu excufant,quafi eafieri neceffe fuerit.

Gentes ludaii nihilo prlt;eßät.

Sed'Tit adgentes redeamus,qute in hoc argumenta adeundem lapidem offenderunt,(^^^^ Ulis Paulus^quafi reile colligantinimirum ad Dei difiofttionem refiicienSy qui etfigtfX^^^.nbsp;feruare amp; ad ecclefia fute communionem adducere poter at, eas tamen,reieilis priusnbsp;locumfuccedereVoluit.Interimyerb confiquentiamnegat,amp;gentesnonpropterea [udaHrnbsp;tioresefie docet, amp; proinde eosturpiterfallt, qui ex eo gloriandi amp; fuperbiendi occaßogt;gt;^ L(ihnbsp;plant, cuitts confyderationepotius deijci amp; humiliari deberent. Id tgt;erb argumentisnbsp;quee ex ordine Didebimuf»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ' if

Caußt uera re» pudij ludteorünbsp;er uocationisnbsp;gentium.

Primumexcaufis ’veris petit Judai (inquit) defraHifuntperinfideliraremitWVf^^r^lit^ fias.f^afi diceret'.Eateor defraUos effe ramos illos, fed hoc non tdeo fieri necefiefuit,nbsp;ejjet in ecclefia : fed defra^i funtpropter infidelitatem amp; incurabilem contumaciam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftfl’'

infeprouocauerunt.Similiter amp; yos non ideo yocati eflis,qubdtill excidißent,fedhoc nbsp;nbsp;nbsp;, .j/?

demobtigit,qua Deusyos donare amp; illuminare dignatus el^. Ergo noli animo efferthrj^pr time in ludais elucentem Dei iufiitiam,ne quando tdem tuquaq^ patiaris.Et timerenbsp;falutis fiduciam indubium yocariyelit, qua in credentibus certa amp;perpetubnbsp;cum Ulis agit,qui fidenimium infolentergloriabantur,sir ex eo fecuritatem animicorK^fP^^^^^nbsp;nihil nocentiuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infalutis negotio, adpiam amp; religiofam tarn fuijpforum amp; infif'''^ .fffP'

quam diuina iufiitia confyderationem eos reuocat, Eotel^ autem ex tierbis hifee duplt^ turn for mari: Erimum,^ui non fuis yiribua aut proprijs meritis ad dignitatem aliqtf^^nbsp;«0» habent iufiam defimetipfis gloriandi occafionem : yltqui'vos ad ecclefia amp;nbsp;nem perueniftis nullo'veflro merito,fedhocomneexfidehabetis, quagratuitutnnbsp;quo eleiios fuos dignatur. Ergo nulla ^obis ei^ iufia aduerfus ludaosgloriandinbsp;argumentum hoe confirmari multis ,fipriorem gentium conditionem amp; earundem (Ofnbsp;mores expofuiffet î fed quia de his in prtma epifiola huitps parte multis dixerat,nonnbsp;hie repetere,,gt;ilterum ygt;erb argumentum fie collige:Si 'vosfide confiflitis,fideinbsp;betist fides non fuperbos amp; elatos reddit, fed nofirijpforum deiellionem amp;pi^^nbsp;txpropria infirmitatis amp; corrupta natura fenfu enafcentem,parit:Quin ergopofitaconbsp;amp; fuperbagloriatione, quot;vosquoq^ humiliamini, yt yosyerafide donates efie demonfi^^^nbsp;inaturhocquoq^argumentumtotius feriptura confenfu , amp; InfinitisfanHorumext^fnbsp;fide confiantißtma Illuminati ejjent^clamarunt Domine,neintresin iudiciumnbsp;« me Domine,quia homopeecator fum : ^iferum me,quis me liberabit ex hoc corpotfnbsp;jane fieri non potel^ , quot;vt fidei dignitatem amp; donorum Dei,qua per illam nobisnbsp;tiam reB'e intelligat,quipropriam infirmitatem tir natura nofir a communisnbsp;ipfi non agnofiit, Obfieruemus autem hie diligenter,quodperditionis caufamnbsp;jlrat,qutpropria wfidehtate sir inobedttntta dejrwgt çÿ- retpet mtruerint,jalutts

-ocr page 369-

j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KO Ml LT A LX V.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If 7

ii^oruanim^ accenderit. Docet igitur fuo exem^lo j4^ofioïitf^qnQ-deoeamiifSde caußs humanxßilucdi amp; perdiâoni^t ne yideltcetin ‘Dettmreijciatur quod ^^'^^'’^t^^^odexprimiiparentihits quaß iureharedicario conefaximM : boni quot;Verb ornndtnbsp;tranfcribamM, qui 'Vt nospriußquam mundus hic crearetur irtnbsp;ßta adhunc recipiendum nos idoneos amp; tarnßdei quam aliorum donorum cueleßiumnbsp;ßire oporcer,qux amp; qualdsJkfidesilla,qua fiamM^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h«c

Cbriftumgeßarum cogni(io,multo minus autem opinio in nobis temereena-ifi)i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efißcax ajfinfius,quem in nobi4 fßiritusfianÜu^ efficit^ yttoto animo in Dei bonita-

amp; tulem agnofiamM defium Chrißum, qualem nobisfiriptunefiacrte depingunc, totum hominem Chrifloyendicat, amp; fruÜibuspulcherrimisfiefiprodit,obe^nbsp;5 ^^^nis morsificatione, innouatione, innocentia amp; fianclimonixfiudio, dileclione^nbsp;hiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i’^ttiita in rebus aduerßspatiencia. Einem yerofibipropoficum habet fi^ei gloriam,non

quot;k ß’^’»'isßudium,autpharifiaicampropria iußitia oflentationem, [^is ergo nosßudere canue-h^ii' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;collatxgradum teneamits:proculautemfacefifianti qui nudofidei titulo

^¦‘'ipod oreprofitentur failis negant.

f^ß^^tm^iergit Paulus, amp;argumento à Comparatis diuinumiudiciumillis ob oculos ßatuit^ luiaoram est^ infiolentiusgloriabantur,lgt;lamfi Deus (inquit) naturalibus ramis nonpeper^nbsp;»0» par cat. Islaturales ramos yocat ludaos^quia ex ipfia radice,id eß, ex j^branbsp;ttfi^^^‘“’'lt;credentiumfiecundum carnemprogeniti„amp; ex’iificederispromtßionum legitimi hxredes

‘^erbgenteSjprobe tenendum eii^, Paulum hoc loco non omnibits aut fingults ex aquo titulo turgidi^quafe isfiufßceret de nero fidel officio yixnbsp;admonitionem hancnon temere toti gentium eccleßa accommodât, Q^i lt; ^nimnbsp;palamfcelerati Jefie yio^nbsp;qui ciim Chrifiiani diet amp; haberi 'Velint, omnem tarnen ecclejiie ordinem atq^ di»nbsp;\[' ’^f’^^'^dentifiimè turbant,fitinterdum^ 'sst ecclefiamfitam Deits alio transférât, Jaluisnbsp;'''lt;*!( 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;improbos illos fidem ipß illibatam feruarunt. Grauiter ergo monet ßbi ca^

'fi.t^^^^’^idhuiuspatiantur, qui tune nimittm ofcitantes fuperbiebant. Elec füperuacanea fuit '^^i^f'^'f^^'^tinhifiorijseif^ yidere^ quteplerifiq^gentiumecclefijs bocaccidijfetejlantur, quodnbsp;pradixit, ELam ^t [udxos feduxit ettea confdentia , qua dccepti Deum fibi ob^nbsp;P‘gt;taritnt,amp; quafupinum tarn Dei quam quot;verbi ipfius contemptu in Ulis peperitiita mulnbsp;acciditj^tfuaconditionis minus memores,partim hareßbus amp; non minus impioruntnbsp;SJnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dogmat urn inuentoribus locum dederint, partim effranifcelerulicentia ecclefiat

\“^^f’‘inarint, multis etiam in locts ineptifiimas fuperfiitiones amp; man fefiam idololatriam ad^ contra illos quoq^fui iudicij rigorem Deusprotulerit,amp; Orientales qui

Turcis amp; Sarracenis fubiugata,Occidentales autem ab Antichrifio J^manoopprefi horrenda admodum exemplafi cogitemus in ifs locis hodie Eiahumetis impia de,*nbsp;^\p‘'’'^i‘futturpem Edonachorumatq^facrificulorumtyrannidedominarhinquibus ipfe Deinbsp;Ö* doUrindfuam miraculisfiiluberrimis illufirauit: in quibtts item Apofiolipradinbsp;fff/ey?«fueruntdoHrinapuritate, miraculorumfrequentiaamp;inuiblafortifiimorunnnbsp;conflantia celeberrima. Elec ceffauit adhuc diuina iufiitiafeueritas. Elam no,*nbsp;I'tgiones amp; quot;Vrbes,Chrißiani nominisprofefiionefitperbienreSj'Vel dTurnbsp;'ygt;idimuSj'vel ad Pontificum tyrannidem redijfie, fub quibtts infelicemfirnbsp;liber ata er ant ßterumferuiunt, ^bdfi ygt;erb exempla,qua aliquando euentttnbsp;pradixit, T^manos terrere,amp;ficuram illam confidentiam Ulis excutere debuerunt^nbsp;nos eamouere debent, qua ipfi nojlris oculis quot;vidirntts, quot;vt iam de maiorum malorumnbsp;dicamus, qua nobis Deuspafiim ofienditfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Veterurn exemplorum

^^f^^ntia intuemur,femper nobis in mente quot;veniat, quod Chriftus de Galilais à Pi^ Hierofolymitanis ruina turris Siloaopprefiis dicebaC.Anputatis quod ifiifolipec,*nbsp;^^fif^^’'itif,omnesftmiliterperibitis. Luca ij.

^^(ertinet^quod ipfi Paulus hac Dei indicia inter fi confert, t^s‘ illorum yfum nobis dilia

-ocr page 370-

c A P. X r. Vßts rcpudij lunbsp;dteorum uonbsp;cationii^en-t'nmt

IN EPIST. AD ROMANOS

genttßime commendat^ Dicit enim*J^ide igitur benignitatem feueritatem runtifeueritatem t in re yero benignitatem ,fi permanferrs in ienignitate : alioqui amp; exdnbsp;*Benigntras,quam Grtecè^hso/ht«: dicunr,paternum amp; propen/utn nos iuaandißuatumjt^i^'^^^,^^nbsp;quod 'Deoproprium ejje itim fcriptura rum otnnia eitts opera abundè teflantur.nbsp;quam pleriq^jeueritatem interprerantur, propriè rigor ille eß,qtio indices ytuntur,quandotn Inbsp;ßbipropofitas diligentiits inquirunt^ amp; (quod medici in morbrspericuloßoribtn facereß^^^ /nbsp;«ïrf adytuum reßecant.'Porroßsnßiif yerborumJnc eï^quot;, dim o genres, yromiß^ßi^f^^^^nbsp;pleni altercarionibuS) rem ipfamporius confydererrs^ ^obferueris diligenrer, qualia rarnjrf*^nbsp;quam benignirarrs ßua exempîa Derrs in toto hoc negotio ediderit» Seueritatisnbsp;exemplum e^i^ in Iudars,qui ab eccleßte eir falutrs co^ortio exciderunt, Qu^ enim nonyidfnbsp;quàm iufttis amp; ßuertis ß:elerum yindex ßt Deus, quando eos abiecit, quorum patresnbsp;quosßbifeederepeculiari obßrinxerat, amp; quosßiumpeculium amp; regnumßtcerdotalenbsp;£îam dictre dignat us fuit. E contra quot;verb reque eximium benignitatts amp; clementicenbsp;plum in yobts tpfis inuenietts,fipaul() attentius confyderaueritis, quee olim yeßra conditionnbsp;res,amp; quaßuaia yeßra futrint,priußquam gratia,in qua nuncßatts,confortes tffetts. f^rnbsp;merito, id ef^,fceleribtts yeßrts iam toti perieratts, amp; in perditione ilia y obis perpetuo ftidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gf

Vtuerfari det’ ieamuAprit'nbsp;deftinatiotiKnbsp;negotio.

erar, nifi Dei^atia amp; mifiricordia yobis fubueniffet, qua ille mottrsßndignißimos hcet t yocauit ,amp; infui feeder is atqj promißionum fuarum focietatem admißt. Etnbsp;y OS heec Det bentgnitas, quoad y os tn eapermanferitts,td eSf^,ft gratis antmis agnouerttf^^nbsp;yobis faBam,amp;fimul confantifide tenueritis flationem yefiram,in quam à Deo efiisnbsp;nißfeceritis, procul dubio y os quoq, exeidemini, yt eafdem cum ludais yeßra infidelit^^^ itnbsp;tumaciapeenasexoluatis. ES^hacgrants amp; non minusneceffaria admonitio ,qttadoct^^.^jidnbsp;nos yerfari deceat inpradefiinationis iamp; indiciorum Dei omnium confyderatione,nbsp;multi,dumnimtsaudacicuriofttatelongiusprogrediuntur, amp; Dei arcanapotius,qu'^^'pi(ldnbsp;rum eius yfiim tnquirunt. ^d hac ergo duo capita totam hanc confyderationemnbsp;bonitarem illius obferuemus,qui cum nemini mortalinm debitorfit, omnesfimul in exitio’‘ßinbsp;poterat, quod Uli fibijpfis accerfiuerunt. Sedparris indulgentißimi inßarnoßri mifettt*^^nbsp;gnts qnoque aliquos elegit, amp; quotidiemultos yocat, quos bonorum fuorumceeleßiurnh^^^nbsp;y ult. Deindefiueritatem quoque amp; iußum rigor e Dei confyderemus,quo inpuniendisnbsp;fceleribus ytitur,amp; quemnemo aceufarepotei^,cnm neminiiniuriafaciat,feddignafid^nbsp;rumfupplicia rependat.Et quia ytrumq, yni ör eidem Deo Eaulus tribuit, quem ideonbsp;rem firiptura yocant,confutantur htc °tvlanichai,qui duos Deosfinxerunt, quorÜ alternbsp;homines confer at,alter nos p cents amp; aduerfis affiigat. ES^ ante confyderationis huiutnbsp;mus.^am dum bonitatem Dei expendimus,fiert nonpoteïl[,,quin fides noßra confirtntß^’nbsp;eius amore accendamur, qui nos adgratiarum a^ionem amp; obedientia y er aßudiünbsp;autemfeueritatis diuina cognitio facit,yt eorum commiferatione tangamur, qui hanc connbsp;uocarunt,amp;pratereanobißpfis timeamus,ne quidßmilenobisaccidat, quo yixalindfßr eß',nbsp;ad yerapietatisßudium in nobis excitandum.Et prodeß htc fempermeminiffi,quodnbsp;citur,tunc nos benignitatis Dei participes fore, ft in ea confiantes permaneamus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

firiptura docent, nonfatis elÇ yocatum effe, amp; bene ccepiffi, nifi tn finem yjque enim pofiquam manum aratro admouit, atergorefiiett, noneSf^idoneus adregnußnbsp;ergo confianti fide, qua fill bonitati tär gratia Det innitamur, neque aliquidnbsp;operibits feu meritis. Opus item eSl^, yt tn yocatione nofir a confianter pergamusnbsp;ait) eamcertam faciamus,dumfru3usnofiraprofeßione dignosferimus,deqtiibu^)'^. ffi'nbsp;diàum. In y troque ludai peccauerunt. Ham amp; fuam iufiitiam confiituere conatinbsp;menfub hocpratextu yitam yixerunt omnifcelerum generepollutam. i^miferif^^ ‘nbsp;Dei,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecclefia confortio reuulfifunt t quod omnibus ijs accidet, quicunque dl»^^

ïudiK nen lt;lt;« dcmptaotnnisinbsp;j|gt;csrcjlitirtioenbsp;nif.

fecuti fiuerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fb(triß‘'’lß

^orro ißa occafione redit Taulus ad ludaornm confqlationem, quibus ßitutionis,ßcdicens, Sedamp; Uli,ß nonpermanferintin infidelitateßnferentur-

-ocr page 371-

H o M I L I A LXV.

ygt;os,^uî exgentihiu credidiflii lt;amp; ecclefta Chrifii membrafa^i eflis,rurßn excidemini^nifi 'ƒ! ’Un bengnttatefirmi permanjeritif : ita ludxi ß non manferint inßdeles amp; contumaces, denuonbsp;W ecdefiam amp; falutts tetern« htsreditatem admittentur. Quad quia propter tnui^am contuma::nbsp;tuneEuangelio Chrifii amp;fideiapoßolicxrejifieban.t, incredibileyidebatur, probat pernbsp;7)ei, Tote^ enim (inquit)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rurfits eos inferere : nimirum adillud refiiciens,quod

niif Chrifii dicit,apud T)eum nihil impofiibile efje. ß^idautem nonpofiit,qui yt Domi^ tillnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur, ita omnes res creatas ynà cum angelic tam bonis quam malts fub fito habet

Aidittamenhuicargumentoaliudàfaciliy quod ipfàgentium exemplo confirmât,ad hune ''•''^'E.ttnim fi tu ex natur ali ex eil its es oleafiro, amp; prêter natur am infittits eS in yer am oleam,nbsp;tu ÿnbsp;nbsp;nbsp;naturales[unt,inferenturproprite olea!^ In quo argumento explicando non mul-

rj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eif^,cnm communi hominumfienfuprobetur. Qptis enim non yideat,facUius amp; natu-

eonfentanetim efife, yt ex ipfa arbore enatifiurculi aut rami in ilia maneant amp; fruClits fe-maiori cumfifie inferantur, quam qui aliunde defumpti nihil cum arbore com-^^‘^^entPDocet autem exemplum hoc,de nullius hominisfilute temere efife defifierandum,quoad fttcilè cernitur, an in Jpiritum fangum quis peccet, quodpeccatumfolum irre^nbsp;if^fieffiChriJliisdocet.Suntitemincertaplaneamp;incognttanobis ‘Deiiudicia,quiinterdumfee^nbsp;J “‘‘ßinios homin esamp;apertosfiuinomtnishofiesfiitbitoconuertit,ytfua bonitatis amp;gratiteexem-^f^^frabeat, ex quibtts intentationibus confeientia confiolatioms argumenta petamus. I\[e-fuampracipitet, ne dum nimij lufiitix Dei yindices fiumus, eins omnipoten-^'»litati aliquidderogemus. Interim nonobfiat hoe, quo minus quorumuis ficelera aceufe-, adhtecfupplieiorum amp;damnationis atermsminiseosadpeenitentiam excite-ad earn tardiores Junt.

«r, ‘^^^^’'‘^terea hic obferuari, quodin re admodum diffiicili non alio quam omnipotentiie diuime ffg^tnentum Eidentquidemhocimpij,fifiólumadducatur,quafi yero Deipotentia alienisnbsp;*”gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habe at',fed hoc y num pi) s fufficit,fi quid Deum polliceri audiant.Ergo nobis etiam

/ifiofi^tredebet, yt ad Dei omnipotentiam recurramus in rebits duris amp; dififiicilioribus, qute no-Obferuabis tamen,illam tunc modb allegari debere, quando de Dei yoluntate enim longe alia illius quam hominum conditio.nbsp;nbsp;nbsp;dunt hi multa,fed omnia quae

nonpoJfunt.At Deits non omriia quxpoteii^,yult: alioqui amp; boues yolarent, amp; ßt^^''^^‘die orbes terrarum crearentur, amp; multa alia prater natur am amp; omnium expeilationentnbsp;OÜ0, frgoomnipotentia eiits latius extenditurquamyoluntas,hxccumilla coniungaturnbsp;54nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit, quod ex ea deducitur,argumentum, Frußra enim omnipotentiam Dei alle-

do/confeiium ytfeum yelle non probaueris„ .At quoad prafientis locifiatum, conßletur certbferuare potei^ omnes, quife ipfius yoluntati accommodant. Eins autem yo-’ftquiyerbum ipfius audiunt amp; huiccredunt, in Chrifio lefufalutem confiquantur,nbsp;ikf-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;K:commodemus, neq^ fallet nos qui aterna eiÇ^ yeritas^ Ipfi debetur benediamp;io, honort

^^otefias inaternum, Jimen.

n o I J. Ï A Lxvi.

Nolo enim uos I'gnorare, fratres, myftenum hoc («tne fitis apiid 'loftnetipfos fapientes)quôd e-xcaecatioex parte Ifraeli accidi't,doneenbsp;P^enitudo gentium introierit, Sóitatotus Ifraelferuetur, ficutfcrianbsp;ptuin eft: Veniet ex Sion file liberator, 06 auertet impietates à lacob.nbsp;bt hoc ilk's à me teftamentum, cum abftulero peccata ipforum, Ita^nbsp;quoadEuangelium,funtinimici propteruos; quoad autemeledio«nbsp;’'cm,dile(fti propter patres. Nam dona QCuocatio Dei eiufmodi funt,nbsp;utipftini eorum pœnitere non pofsit.

In fl” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Apofiolus tarn multis tam^ diligenter aduerftsgentes de ludaorum re~

J nutione dijferit,yt ofiendat eiufdem falutis hareditatem tarn his quam Ulis defiinatam efifii^

D X

-ocr page 372-

C A P« XI» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

Exhotuemmcognittme Ulo temfore totttu ectlefig pax amp; concordiapendebat,loc tißimtim turlabatur, quodytrinq^fe mutuo odiffent, amp; alij alios ceu falutü indignos cotemnt’ .nbsp;Et quia bic pluntnum peccabatur ab ijs, qui exgentibtts crediderant, eb quod nimis infilt^^nbsp;nbsp;nbsp;¦

uerßts ludaos juperbirent, non contentw ijs qute hucufq^ dixit de illorum conuerftone, tnß^j quxdam addit imprimis memorabilia. Trimb yaticiniumprofert, quodprocul dubionbsp;Jjiiritui fanSli reuelatione habuit. Deinde boc ipßtm yeterum propbetarum teßimonijcnbsp;Terttb fubijeit bis argumentum ex natura (yt ita dicam) amp; condttione immutabili decretof .nbsp;promißionum Deidejumptum.lgt;iobtsautem ißorumomnium bicyftu eßo,nequosprit(iicattnbsp;täte damnemw,amp; ne facile deßeremus de nobißpßs, ciirn pertinacißtmam [udaorutn gc^^^^ tnbsp;tot extrem« impietatis argumenta Deits tanta gratia profequi dignatusfit.

Vattcinatur de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trincipib yaticinium non fine prtefatiuncula adducit,qua le Stores attentos rtdditßicc»^'

ludaorum rc= yos ignorare,fratresgt; myfierium hoc, amp;c. 'Myßerij quot;^ocabulo docet rem eße non 'vulglt;ttongt;‘gt; ' V fiitutione, hucufq^ m.ultos latuerit, eirproinde dUigentiusnbsp;nbsp;nbsp;maiorißudio in eiws confyderatione eßt

dum.Et ne hacprater inanem rei arcanie cognitionem,nihil praterea 'vtilitatis habere fam fubijeit '.Et ne firis apud yofmetipfesfapientes. j^uo loco non y er am Japientiatnnbsp;tiam intelligitßedpotiu^prauum carnisaffeSlum, amp; ceecam animiperfuafionem, quanbsp;imponunr atque blandiuntur,quafipenesfe babeant rerum omnium notitiam, atquefoltjj^^l‘ßfttnbsp;omniafufficiant, Qu«perfuafio, yt inanifiducia animos inßat,fi( in quibufitis alijSnbsp;damnandis nimium arrogantes amp; temerarios reddit. Ißa ergo admonitiuncula ‘vittutnnbsp;ßrtngtt, quopleriq^exgentibtti tnbutwcauf« cogmttonepeccabant. Quafidiceret: fdcnbsp;infoleßitis, qubdyantsperfuafiombui infiati, 'rejfolosputatis ea yidere, quaadhotnluUf^L^ffrnbsp;factunt, amp; qu« omnes alij ignorent. ^.Atqui ignoratts yos quoque,quid Deus in hacnbsp;rit,de qua nunc controuertitur. ..Audite ergo myßerium, àpaucis hucufque obfiruatuf*nbsp;tum,amp;c. uAdmonent autem nos b«c Apofloli yerba, qu«propria contumaci« amp;nbsp;caufa fiue origo fit,qu« amp; opiniones abfitrdißtmasparit, amp; in ecclefia con trouerfias atq^‘nbsp;nunquam ßmenda excitât, Ea nimirum, qubdhominesexfeipßsfapere yolunt,nbsp;fuosinani fapientiaperfitafione concept« gt; non reßieiunt ad myßeria Dei, qu« nullonbsp;acumine, fed ex ßiritusfiinSli reuelatione amp; diligenti firipturarum collationenbsp;Hoc olim Sadducaüs impofuiffe Chrißus teßatur in refurreUiionts mortuorum articulo.nbsp;ßionem deillanonminits impiam quam abfurdam mouentibusreßondetille*. Erraticnbsp;feripturasatquepotentiam Dei.Etbancnoßroquoquefeculo contentionum omnium, fisf'quot;nbsp;fi«pax turbatur,caufam eße confiât, quando plerique, ne errauiße aut aliquidnbsp;fur, femel conceptas amp; hucufquepropugnatas opiniones mordicus retinent, amp; dlii tSnbsp;ynum argumentum fufficere arbitrantur, fi eos ignoranti« amp;ßupiditatis, b«refeosnbsp;pietatü accufent, qui aliterfentiunt. 'Meminerimus ergo, non omnibusfiatimpaterenbsp;ptur« facr« myßeria, amp; interdum eos etiam in nonnullts ballucinari, qui in reliqut^ »nbsp;fiint (quod Apoßolts quoque,quoad gentium yocationem, accidiße feimus) amp; proindenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hifK.

tius eße, quam yt de nobifipfis bumiliter fentiamus, rationem y erb amp; intelleStum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f fiUj

obedtentiam fubijeiamus yerbo Dei,quem euangelicepr«dicationtsfiopum eße, Apoß^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

non yno loco admonet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fj/

Excacatioîu» 'Efgt;‘t‘cb quod nam illud myfierium eSf^, cuius cognitionem in pr«fenti tanfopeff rrfii‘*Li daorwm neque Qubd excacatio ex parte Tfraeli accidit, donee plenitudo gentium introierit, amp; itanbsp;uniuerfalis,ne= uetur. Tarticulabac ,Ex parte,tam adbomines exc«catos ,quam ad tempus exc«ca^^f-^nbsp;que perpétua poteSif, fenfus eïîf, Excacationem ludaorum neq^ yniuerfalem neqj perpetuamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pit ß

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duntaxat eius populi parte duratura eße eb yfq^, donee gentium plenitudo infidei amp;

ßum exhibitajocietatem adducatur:quofa^o,tunc totum Ifraelemferuatum irt,yt^ rfiii/ji magnü agminibus ad Chrißum conuerfi,fidem in bunepubheeprofiteantur, amp; ita indnbsp;Ebi tarnen meminiße oportet, non de fingults ludats hacdici, quafiad ynum omnitnbsp;nbsp;nbsp;yiiii

fint. ’Ham yt intergentes olim fuerunt, quos nulla doSlrina aut indußriapraconum potuit, quo minus Chriflo reluHari pergerent, etiamfi Imperator es ipfi fuam aufit (((^1

-ocr page 373-

H o M I L I A L X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifg

talefia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orthoJoxa inttrponerent:ita non dubitim e^, q^uïn inter ludneos q^uoq^ femper futitrt

jui m auita contumacia pergant inq^ ea male pereant» In genere ergo de toto Ifraele loquitur» i^'‘f m4torempartem ad Chriflum tandem conceßuram eßeprauidebat, Scio hoc à quibufdam ex-‘nbsp;tludan^quiiam indeatemporibus ^poßolorum conuerti cceperunt)amp;hodie adhuc adChriflinbsp;«1)1^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliqua multitudine in ßuaimpietate perßuerantium

cenfiripoßunt^ illorumßententia (quod ipßrumpace dixerim ) Apo»» Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fonuenire, J\lamß nihil aliud'Voluißet, ridiculus yideri poter at, myßeriurn

fiebatyamp; quodnemo nonyidebatßeri.Et quid tempueetiam,qubußf mihinondubium el^t eum de inßgnialiquaconuer-Chrijiiaduentumfuturaßt. Interim de temporti articula amp; ifni^nbsp;dißutandum., fedßfßcerenob^ debetßmmarianbsp;^^ill^f‘' ‘^^*‘i’*^”iyßtrijexpoßeio, cuiuscircunjßantiatquoq^ Ißirittts fanlius reuelaturitl erat-,nbsp;fi*tße^aut neceßaria. E'irumetiamnon obßurahuittsreipraludianbsp;i^^^ttlosincurrunt. Hamß ludxos j^eBemusymanifefla yeterisnbsp;p in illtf» quantnmuis mißrts er afßiHißimds, conßicipoßßntz maxime quoadnbsp;fii),j ^quot;J^^amp;incredibilem multitudinem »qua omnet aliasgentes, quoquotintoto orbe terrarumnbsp;to ^f'^^ßperant, Fatebuntur hoc, quotquotnorunt quam innumera millia eorum in Aphricanbsp;^^^^^’num ferèOrientem ffque inueniuntur: quot;veiam eosomittamus,qui in Europanbsp;intermixti habitant» Q^odfiyero eos quoq^ßeiles » quihodie Chrißi nomen atquefi-quot;^ix centefimtts erit, quißta proßßioni reßondeat. »Alij enim aperti euangelicanbsp;^^‘‘'“^^^^rinahoß es funt,amp;huiusßßatoresferro amp; igneplus quam hoßiliterperfiquun-hpticritas agunr,amp;ßlo Chrißianorum nomine consenti»illoaum yera ofßcia negli-^'^ttici^^^f^^^^^ttidempedemßßunt^ßdinfuper religionem omnem quxßu metiuntur » auteiusnbsp;täquot; eßrsenem omnts generts licentiam abuti confueuerunt. Quis ergo non 'vi-^^^^^^^^'^^«¦liquam sSquot; horribilem totiusmundimutationemexpe^andame^ef Etpericulumnbsp;ludcets propter infidelitatemamp; contumaciam fuam repulßs fucceßeruntZ

’ iiiiitt fuam pofßßionem iterum redeant, sir quem nos ineccleßalocum occupent »fimul^ Juo exemple ‘Mahumecica impietatis ßHatores adpiamnbsp;^’^^^^'^ertefalutisßudium excitent. Et tale quid olim'Veteres patres ßnfifß ex La-tl^o^tite nouißimum diem ’Eomam ruituram CT imperium ex Occidentsnbsp;'^^ntem transfercndumfore teflatur. Quodquam 'Verifimileßt»fatalia Chrißianorumnbsp;ß^i’*tntes Eurcarum 'viSloria fatts docent, Credibile ergo el^ » fore tune» quot;Vt Chrißinbsp;'^igt;nß^^^^tincaChriflianinomintsproßfforibits negligitur amp; conculcatur, inter Turcasamp;nbsp;ßudus “vherrimosßrat. ^odß quds mihi Chrißum obijciat»quiLucanbsp;ƒ «Oj *. ^^luts homints cum quot;Venerittnum reperturus elf ßdem in terra r* facilis erit reßonfio,nbsp;quaft uniuerfalem totius orbis conuerßonem paulopoIfnouaßcurLnbsp;^'Itsa 2(ß,ueßdei inplerißue reßinguatur» amp; inde ad nouam licentiam plerique rela-T^^tiS mundi huius dies propter ele^Ios ßosabbreuiabit, Interim^nbsp;, dißamus, non temere contemni debere ludaos, quibus tanta falutis ff esnbsp;contumaeißimißnt Chrißihoßes) fuum tarnen 'V/umnbsp;quot;Vetertteßamenti quaßcußodes funt amp; 'vindices» cuiusnbsp;htereticis falfarijs iampridem corrupti fuffent, niß eos abflerruifßnt ludai»nbsp;‘dijt deprehendere poterant. Deinde ipfi Chrißo amp; ßdeinbsp;teßimonium ferunt» quandoeapatiuntur » qua%Ießiacontemptoribusnbsp;^^^^tophetapradixerunt. Et'venit hic nobis obferuanda Deibonitas sä'fapientia, quinbsp;^If'*^tianc» in eadem tarnen Vel inuiti fuosconßr*»nbsp;fi(''’^^illin^^°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludaorumexemplo » amp;ßationemnoßramconßanter teneamus»ne

f^'cidamus ,dum tantum Dei bene.-C^f^^’^’^ntemnimus.

^fui capit^ßgmenta diuina reudationts amp; myßeriipratextu quot;venditare yideatUTf

-ocr page 374-

CA P. XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R O îS A M O S

Confirmât uat /;oc ipfutn yeterum firophetarum teßitnonijs confirmât, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim hic y^pefioîorU^

ticinii^futim çfjnjlo acceÿtut quem in quafiionihut difficiliorihm idemfecifieficiunt qtticttntif teßmonljf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itifiexerunt.Hts autem exemple eorum infiolentia ar^uitttr,^(fi

’ nbsp;nbsp;nbsp;'vidcri 'Volttnt^nihil 'Vero minttifaciitnt^ quant quoia^ofioUfecerunt: jedpotiuf exj^t

nioproferuntquodlubttfidqfinuitisquoqjauditorihui'violfnterobtrudunt. Imofict^f^^^ niM imjteriof è doniinantur, dum nullam harum interpretationem admittunt, tifi adf’^^'nbsp;capitefinxerunt,aut qua ipforumfigmentisper omnia conutnit. Sedpriuatimqu^ ÿiiLjnnbsp;nentur, ne quafiuis animifiui jùggefiionespro diurnes oraculu! admittant, fedillas dtlt^^^nbsp;pturasfiacras^ceu Lydium laptdem,examinent.Solet enim hocflratagemate erga nos tgt;t^]nbsp;^eHoribw noflris fièfie infinuans,mul(a fiuggerit J'ub plaufibili y er a religionts amp;nbsp;amp; Tieum ita yelle nobi4 perfitadet Z ea autem ratione yel infiuperfiitiones abfiurdifi^tnnbsp;yel in fadas libidines pracipitat, yel etiam extin^io fraternacharitatts affeBu^crudeltsnbsp;ricordesfacit erga eos,ijuihus nos amp; nofira omnia debemns.Exempla huius mali in fartnbsp;extant, amp; ab hit non aliéna funt omnino, qua à ’Monachts amp;facrificulisfubnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; J

'veltemerepromijfa caflitatùs pratextu defignantur. Et quid noflrofeculo Anabaptß ^leriq^ noruntzquibw ad omnia feeler a excufandahocfufficere yifum fuit,qubd bancnbsp;rem effe amp;patrem hacaut ifiaipftsfitggtfijjtdicerent. Sederatillemendatiorum paff'}nbsp;illûsperfiringebat, quo minuf'verum ilium^atrem luminum pofiint agnofeere. ^^rbet é•nbsp;tiufmodipraßigias diligenter obferuari quot;Pauli exemplum, Habuitùs'Vaticirùumnbsp;reuelationeJfiritu^JanBiy'vtpaulo ante diximuf; Attamenillonon fuperbègloriatnrnbsp;ris facris confentaneiimi amp; ideo recipiendum ejfe docet. (d^otquot ergofecw faciunt, amp;rnbsp;tiones nobis obtrudere jatagunt, quas nullaferipturarum authoritate tueripofiuntinbsp;tes amp;pernicioßfiimosimpoßores€ff'enondubitemus. lgt;lecenim ßbijpß contrariuanbsp;Slus^neque tam infinit a aut intricata ePf noßra falutis ratio, 'vt nouis quotidie ajfirrgt;^^^^nbsp;Patetitemex hocloco türfimilibus, quàmdiligenter fcripturaslegerintApoßoli^i^nbsp;animis minutifiima quaq^, adeo^fingulas yoces^obferuarint, THifienim hocfecijfifnbsp;quam ex iß fi 'verbis, qua mox audiemus, elicere potuiffet hanc ludaicagentisnbsp;nuncdifierit. Imttemurnosquoq, hancdiltgentiam, amp; mulra deprehendemtts,qnanosp Jpdnbsp;bant, P^ia enimßiiritus fanUw in feripturis loquitur, nihil in illis tam minuttttnnbsp;myßerium aliquodftngulare contineat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Loci ïfiiia Quoadyerb feriptura teßimonium,duos locos coniungit,quorum alter ex Jfaia Çf ,7^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex0.7,‘Vel('Vtnonnullis'videtur)exleremia-^i.defumptusePf,TriorapudTrophetaf^J

/pfi .l^oni 'veniet redemptor,amp;ijs qui in lacob ä tranfgreßione redierint,dicit T)orntaV^' (ait 'Domintis)hocfœdits cum illisferiam: Spiritus meus,qui fuper te eß, amp; 'verba tnta Jnbsp;ori tuo,nunquam recedent de ore tuo,neq^de orefeminis tut, ne^ de orenepotum atq^pf^’^nbsp;rum(dicit i)ominus)porrà infempiternum.Toßeriorautemhuiusteflimonijparsinf^^*^ fiflKnbsp;ta fie habet I In hoc expiabitur iniquitas lacob^ amp; hic omnisfruHus,ablatiopeccati ti^‘nbsp;lere, hocreferrelibeat,cum ijsconuenire 'videturtquain hune modudicitDominus*,nbsp;quodferiamcum domo Ifraelis,Jnferalegem meam in interioraeorum, amp; incoreorufif'^^^jf^nbsp;ero^ Deus eorum,ipfiq, erunt mihipopulus. Et non docebit quis ’vltraproximumnbsp;tremfiiAm,dicens,Cognofcite Dominum'.fedomnes mecognofcentàminimoeoru quot;vfifi^nbsp;eorum (dicit Dominus)quiapropitius ero iniquitatibus eorum,amp;peccatorît eorum non utftnbsp;cordabor.Ex ißis hoc tejiimoniu contexit apoflolus,non quidem 'Verbotim omnianbsp;cerpens,qua adfuum inflitutümaximefaciebant : ejr contentus locos ifios quafinbsp;leâores ad diligentiorem eorum confyderationem remittit. THeq^ aliquem moueredeathnbsp;nulla aliter exponat, quàm in Hebrao feriptafint. Scimus enim apoßolosplerunqutnbsp;terpretationefecutosfuifiè,qua tune in omnium manibus er at* amp; quiafinfus plane idtmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

non opus erat à 'vulgata amp; apud omnes recepta editione difeedere. Kidetur awttm tt^ phetarum 'vaticinijs Taulus ita argumentari : Ex ^one,idefi,ex ludais exire debtufnbsp;qui amp;peccata expiet,amp; hominibus ad Deum redeundi authorfit;Ergo ludaorugtnfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

-ocr page 375-

HOMILIA L X V I.

'^ft^^titumrèie^aamp;ilamnatae^^tP''alethac confiquentia^eo ^ttodfœdere quot;üeinitAtKTquodo-^ino irrkumforet ^uoad Ittdaosfi illorum excacatio yniuerjalti amp; perpétua effet. Etfacit ad ar-^^^^tici)nfirmationen},quodapud Tfaiam additur de jfiritu e^ yerbo T)ei, t^uce nunquam ab Hits ''^^JjJwaßtit.Idenim in hunc ygt;^ diem impleri confiât, quando ludai Legit amp; prophetarum librosnbsp;‘^^^^^otnanibiafititytrfant, amp;^uàmuis 'Thalmudicit traditionibut amp;falfis de Chrifio opinio^nbsp;. txcacati illos non intelligantfiunt tarnen eorum quafi cufiodes q^uidam lt;Uf ipfo Deo confiitutifnbsp;inhifce prophetarum “herbis ^uxdam nobis diligentiua con^

’'^^^ffis'fttdeferuator aut redemptorprodire debueritf Ex fi^n amp; Tacob,idef^.,ex ludceoru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ* ï*

fiirpe,qult;e per i^nem denotarifolet, Ita enim olim Deus promi

^*^^**”^ prophetarum oracula, quibm hoe confirmatur. ld 'verb de fola humanitate

i fecunditm carnem ('vt Cap,c),'vidimus)ex ludais natus eif^^cnm ^uoad quot;^frus amp; patri co'èffentialisfit DeifiliusJdeo Samar itidi dicebat,]alu-^DHgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etidemyt ex ludais homo natusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter illos ea^eregit,quee ad

redemptionem faciebant'.ita aternafalutis quot;verbu ex ,^P]one quot;Vel Ldierojblymaemi-orbem propagaretur: ^uod ira fore olim Dauid, '^ïicheas item amp; Ifàias prcedi-iis ^i'' nbsp;nbsp;nbsp;lgt;oc nobis in eumfinem obfitruandum, yt intelligamits impoßores ejfe^ omnes eos,qui no^

tit'j^^J^'iatores monfirant,neque ex alio falutem expeSlari debere , quàm exjblo lefu Chrifio,qui hominem afiumere dignatus

ChrifittSy'videamua, Hebraice Goel dicitur, qu^ 'Vox non quem-

^iheratoremfignificat, fed eum, qui expropinquitatis amp; cognationis iure aliquid yifidicem dicunt. Ei^ hoc 'videre Leuit, xy cap, 'vbi de anno lubilßo agitur,nbsp;^^^tGfi^l^^^^^^f^’gt;*^'Venditaadprifiinosheros,aut illis proximo cognationis gradu coniunSos (quinbsp;)redibant. Er antiquituahoc nomenpromifib ‘Mefiite datum fuifie, ex lobi hi-nonprophetas modo, fed ipfum ‘^lofem quoque prxeefiirit ,fic ilium “Vocat»nbsp;^ubd Goel,id eS^,'vindex meus quot;viuitfamp;c.Exprimitur ea 'Voce quot;Vera Chrifii hu»nbsp;fr^^^^nofier eS^ylt;amp; nos •vindicandiiushabet.Quiaergototits naßernbsp;quiequid nie fecit. .Ajferit hoc nofirx falutts certitudinem, amp;dulcißi»nbsp;P^tiotjg^ ifiprabec, qui metuunt y ne à Chrifii merito excluji, aut hie ab ipfisalie.-

nofira redemptionis htc notatur, qui in eo confifiit, quod ptccata à nob/s auertit amp; Modw fJutis^ tenemur,nulla nobisfalutis ff es effepote/i, quia irx Dei amp; mortisnbsp;obnoxijfiimtts.Ideo quot;Baptifia de Chrßlo dicebat: Ecce agnus ille Dei, qui tollitpec*nbsp;R*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem hoCynon qubdnullum in n^bis fit amplius,fidquadilludexpiât y amp; ita

*^Sxj ^***^naiufiitia yUe quidhuius imputeturijs, qui Uli per fidem irifiti lät'Vniti •i^^jttf, '*^^^*^gt;^'^hdnondominatur quoque nobispeccatumt quiain Chrifiorenatiex'verbinbsp;}nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am plané nouam ei^ nofiraprofefiione dignam'viuimtts. Qmdergo refiaty quam

y qui nosfiliorum loco habet, amp; illius nos cehxredes ejjè 'vult, qui hac i‘Faciunto'.nni'a ifia ad afièrendam nofirx falutis certitudinem, ne fiu-fiSê^fifines admittamus. ^Lam non temere illiuspromifiiofaÜa eilf,,fideanbsp;/f^'^lt;'t4fp.*^°^iß^niinijtDeus,'vtnosin fuiregniconjortium ajfùmeret y amp; nos tefiamentonbsp;autem tefiamentumhocDeifilio, quiillud fanguinefuo cortfirmauit^nbsp;tefiamenta, quxfécundtim leges conduntur, rata ramp;firmafunty quanta magis ra»nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefiamentumycui omnium qux'vult libera eSrxquapotefias ei^ß Aadehis^

^^^‘’¦^^nem in cordibus nofirisgefiamus yjfiritumfanilum, in quo clamamus Abba

^^goterreatpeccatorum multirudo yautdefferationisconfitltordiabolus. Simul ^hrißi^'^'^p^'^antum feelusfit, fatisfaBionepropeccatis amp; eorundem remißionem alï]S,quàmnbsp;Flam qui hoc faciunt, ij amp; Dei tefiamento fidem fuam deroganty amp; Chrifiinbsp;^^ntycuius hxc prxeipua gloria e^,amp; qui idea no fier quot;vindex amp; redemptor dicitur.

D 4

-ocr page 376-

C A P. X L

ïudaict gentâ tonpderaüonbsp;duplex.

IN EPIS T» AD ROMANOS

Se^uusir tertium TauU argumentum ab elc£îione amp; initnutahili con^itione JecretotK^' ^uod ha yerbà comprehenditdta^ue quoad£uangelium,ßtnr inimieipropter yos: quoadnbsp;iîicnem,dile£îijunt(yeldiliguntur)propterpatres.2^amdonaamp; yocatio Dei^eSft-FAt'itd p jj,nbsp;genta ludaicee conßderationem,quarum altera ad mores eorum,aitera ad elehîionein amp;jn/ynbsp;uinifcédera referturiamp;finfus ef(^:Siex moribtaiquibta nunc'VtHUntiaßimentur,procul difnbsp;mid Dei amp; ab hoc alieni funt, idq^ quoad Euangelium : quia nimirttm hoc non admittßtit,nbsp;pradicationem hoßiliter oppugnant ,ne adyos gentes propagetur» y^tfi ad patres eoru aßf’^nbsp;in quibiapopulum ißum Jibi Deta elegit in peculium illos adhuc diligipatebit.nbsp;accipi debent^quaftpatres hoc meruerint,aut hi fuàpofteràßilutä fuerint authores. lußißnbsp;fideyiuit^nonaliena:amp;fatanotuei^, quodE^ech.iScap.depatribia amp;fiU}spronunttatgt;nbsp;fert 'e Taulta elehlionâ diuime meminit^yt ita nos adyeterespromißiones amp; aaftedtH olintonbsp;tribta fa^um remittat. 2^am etfipatrum mérita non redundent infiliosdégénérés,foletnbsp;expiorum GTfideliumpoßeritate jimper aliquosßdedonare, amp; efficaciter adfe trahere tnbsp;ftonibtafuâdeft,quasfirmasGrperpetu 'o ratas manere oportet. Ptaq^etf maiorparsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß*

Vocatie Gquot; dot natioDeià/ntnbsp;Wfèüiiila,

amp; euangelio elus reluBaretur, Ule tarnen fader à fui memor., yoluit ex illä reli^um quod,in quo faderàgratia amp; promißionum fuarumfruBta eluceret. £t hoc coßrmatnbsp;jententia: quot;Kam dona amp; quot;Mocatio Dei eiufinodifunt, *vt ipfum eorum panitere non poßtt*nbsp;autem non de yulgari yocatione.,fid ea qua cum ele^iione coniunhlanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; qtiam

comitatur.lta dona qttoq, intelligit non quauâ,fidqua ex aternapradeßtnatione de^t’^ ftne quibta falutem nonpoßumus confequi, Eorum nonpotefi^panitere Deum, quianbsp;nae^i^omnia yidens amp;penetranSiGtproinde inelehltonenonfallitur^ytpanitentta auttof^Jnbsp;tatione(hac enimproprie Dei^anitentiadicitur) opus habeat.Confert quidem reprob^i^^^ß^nbsp;na aliqua,fed in bunc yfum,yr inexcufabiles fiant amp; euidentiorfit illorum contumaciaddOnbsp;tadem fuo tempore rurfus aufert^non quod ille mutetur, fed quod ipfi nonperßant in fuanbsp;amp;proinde donts omnibus fioliari mereantur. E contra pij amp; eleSli interdu dona quadamnbsp;nbsp;nbsp;Ijnii'

no amittunt,yel ea infeobfiurari amp; yehementerdeficerefentiunt(ficuti in Dauide, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ß!'

libus eJÇ yiderejamp; ipfi in nobds frequenter experimur ) nunquam yero in Ulis Deifiattof^^ fum extinguitur:itaq^ y bifuam infirmitatem imperfehîionem agnouerunt,mox inßauf^^, dfßnbsp;tioresq, adpugnam redeunt,amp;fic eorum eleilio amp; yocatio, quoad aternam falutem,rJd'nbsp;rata^ manet.Habet ißa tonfideratio efftcacißimam confolationem , qua nos in tentatiofit‘''^J fit'nbsp;tare debemtn,neßlutts fiern in nobis fluBuaripatiamur,aut etiam euerti. ’ELam yt innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßfi

uo dixit ty4poßolus,nihU eif,quod nos à dileLiione Deifiparare poßit, ntlt;^ nos ille txci^^^^ prayirestentaripatietur,\ Corinth.io.

Qtio animo er* gdcfuofuishominbsp;nes ejje delgt;ea=nbsp;mttif

xAdmonemur pra tert a hoc loco,quo animo eße debeamus er ga quofuis homines. '^nntlgt;'^' ci dißerentia.QuidaEuangelij amp;fidei orthodoxa hofiesfuntaperti exprofeßo, necnbsp;infidelitatefimulmanibtnpedibusq^ obfiant^ ne quialij yeritatis luce illumtnentur.nbsp;daorumfimiles fint,pro Dei inimicis agnofcere,neq, hoc ignauo metu dißimulare, autfibjnbsp;pratextu non neceßaria commercia cum Ulis contrahere debemus. ^am qui picem contrt^^ Xnbsp;natur ab ea.Et cum proprijs peccatis plus fitis grauemur,magno fiudionobis cauendutnnbsp;rum fceleribus aliqtta ex parte communicemus. Interim à yi abßinendumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ne illos tf^

mus,fedomnis potius tentanda occafio,fiforte eos doBrina amp; exemplo yincere,amp; Chriß« poßimus.Ita olim Chrißum amp; yipoßolosfeciße conflat. Et memorabile cumprimis e^nbsp;plum,qui etfi ludaoshoßes Chrifli amp; ecclefia contumacißimos eßeficiret, non tarnennbsp;qua inillisadhucreliquaerantbona,imobonamde illorum conuerfioneßem tontipihnbsp;fiacit,yt aliquos ex Ulis Chrißoadducat. Teccatur hodie inytramq^partem, ^nmautn^^ftiinbsp;gidi fumus quofiis temeredamnando,yelnimiumleues in confortijs eorum, quos incurabtj^nbsp;ignoramus. .gt;4lterumgenus hominumyerosamp; germanos Chrißianos habet.nbsp;agnofcere amp; fyncero amore compleLlidebemits. .^itquifincerus amor non erit,nifi conflßnbsp;ßabilisßt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enimpatrisexemplum nobis imitandum proponit Chrißus, ilium yeroß ßf

dtleLlionis nonpamtetynquam, nos quoque in fratrum dileclione confiantes eße conn^

-ocr page 377-

H o MI LI A LXVII.


léf


naimrts noßros ( induit Cicero ) ^micitias quot;ytiolare nefas erat. Et idem grauiter monet, amicitijs «0« (ßt quot;vundum yt fioribtts tarn diu gratis, qttàm diu recentiiui,Qubdfi hoc gentium fa^ientes irtnbsp;ftofkanif amicitijs obfiruare^otuerunt, quanto maiua nefas fuerit, Chriflianos homines in ea ami^nbsp;iileilioneinßabilesreperiri,quts Chrißofundamentonititur, qui nosomnes eiufdempatrisnbsp;J’ quot;gt;t/ecirjamp;arUißima fraternitate inter nos mutub conßrinxit'*nbsp;nbsp;nbsp;Torrb quoad Tauli inßitutu^

quot;^ftrtiobis oboculos'^erßtur ‘Dei bonitas amp;clementia,qua ludeeorumgentem, quanttimuis mdi.-6 P'’»lt;im,froficutuae^, amp; quahodiemultostequeindignos adhucpro[equitur,Eiuaautem conß-^•“10 nes adobedientia amp; quot;^erte pietatisßudium excitet ex eadem petamus confolationis ar.-»(a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ceterno patrü décréta nobis

Pr'^^Dnjdius fleßti Chrifiui ,eui debetur benediHioßonor, gloria amp; poteßas in aternumf

HOM ILIA LXVIL

Sfcutem'mamp; uosquondam non parm'ftisDeo, nuncautcmeftis ’’’ifehcordiam confecuti periftorum incredulitatem : ficSdifti nuncnbsp;’'onparuerunt, ut per ueftram mifericordiam, Sgt;C ipfi mifericordiaranbsp;fonftquantur. Conclufitemm Deus oxnnesin mcredulitatem.uto«nbsp;’’’niummifereretur.O profunditatem diuitiarum cum fapiennæ tumnbsp;^ogntrionis Dei.Ouâm infcrutabilia funt eius iudici'a, Si imperuefti«



(inunc non parent,quot;fit per 'Veftram mifericordiam, amp; ipfi mifericordiam cofequantur» Un eo confißit(quot;fit modo diximua)quad quot;vtrinq^peccatu fit incredubtate amp; inobedien^nbsp;lutis ratio exifiat,quàm qua in Dei^atia amp; mißricordia habetur» ylmpltficatur aitnbsp;um per collationem, qua ludaorum incredulitas amp; qua cum gentibmßHafuit miß^nbsp;fe opponuntur. Quaß dicerett Si cum quot;fios incredult tÿ* contumaces efßtis, ludaoruntnbsp;obb falutis occafiofuit, quit obflabit, quo minus ludai ea mifericordta, quam yobuSnbsp;lent, ad fanflam «mulationem excitati ad Deum redeant, amp; itaipft quoque eandemnbsp;'^itordiam confequantur f 2dam qui hoc impoßibile ejß dixerit^ ts incredulitatts

-ocr page 378-

CAP. XI. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN Blllf. AD ROHANOS

contufnacia luäaorwn maiorem ^uam diuina tnißricordia effe^um

tnen conßrmauonM loco Eptphonemacumprtmtf memorabile : Conclußrenfm DeitioW dulitatem-^ytomniummißreretur.ita yero loquitur^nonqu'odincredulicatM amp;con^fnbsp;culpttm omnem in 2)eum transferre yelie^quafi hicnos inuitos amp; immerentes excacaiteff^vnbsp;lutts noflrx dißenfatione agit, ^uie ab arcano amp; nobis incognito,iuflo tarnennbsp;Del tudtctodefendet^amp;proinde huius dt^i ßnfuf esß^:lta dißenfauit T)eM perß/^f^f^^nbsp;noflree falutts negotium, quot;pt omnes homines inobedientix reos amp;ßo iudicio obnoxtos haB ,nbsp;eum fnem,’pt omnibtts confiaret ,ßlutem inßla ipjiM mißricordia quari, nihil autetnnbsp;nbsp;nbsp;-ßglß

noflris yel 'piribw quot;pel meritis tribui debere. Conti ernt ergo htec ßntentia cum ea, Galatas Cap^^^habetur : Conclußtßriptura omnia ßbpeccatum yt promißio exßenbsp;daretur credentibjps.lgt;lam quodillic deßriptura yel Lege dicitßic ad huiu4 authoremif'nbsp;Cl'c refert,qui nos per Legem peccati accußat amp; conuincit.Similiter inprteßnti ^uidetnnbsp;illic autem promißionts meminit, qua à credentibttsperßdem apprehendatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff

non alia cauß ei^,quam Dei mfßricordia, amp; eiufdem gratuitum quoq^ donum esC off quoq^parte loci ißi probe conueniunt.i^oad yero huiits argumenti flatum autfinemtnbsp;flolui.Trimum, neminem hominum quicquam habere, cuius reße£luaut merito alißf^nbsp;prater mer am amp;gratuitam Tgt;ei mifiricordiam.Âlterum, Deum nullis legibus obßti^f^ 'nbsp;minus gratiaßa donaproßo arbitrio dißenßt, amp; (quot;Pt Cap.^ diClum ) cuius Deldnbsp;duobus htsßquttur,flulte nimtsfaceregentes,ß ludaosprafi contemnant, quaß htsijß^nbsp;rint'adhac inexcußbilem amp; impiamplaneaudaciam ejß,ß diuinagratia certos ƒ rknbsp;'Velint^ne mißericordiam eandem ludai conßquantur, qua ipfis non minus indignifß(nbsp;teriim,quia his yniuerfa humanaßlutis ratio continetur^digna eß hacßntentiaf quam a jnbsp;transferant,amp;cuiusftngulapartesprobeinßiciantur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Omneshomia Primum in incredulitatem eir contumaciamconclußefßdicimur ; quodetßßmp^ff'^^j! ncs concluß (ub telligi poßitjquodper Legem amp; propria conßientiateflimonium conuiCii,coram Veif^j!^.nbsp;pcccatom,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^are amp; culpam agnoßere cogimur,nihil tarnen -petat, quo minus de infelici noßra

exponatur,quam in hac carne fußinemus, amp; cuius origo ex primisparentibus in nos Æ Quoadhanc enim reueraßbpeccatum conclußßmus,Latetenim ( ut Cap.7, audiuimu^/ -jfnbsp;bris noßris Lexpeccati,innata nimirum nobis natura uitiofitas,qua nospeccato captiuof^^nbsp;tis oculoshehetat ,intelleClum amp; ygt;oluntatemßbi ßbijcit, yt adomne malum

adhacmanuspedes^ädeLf,omnestotius hominis facultates itaconfiringit^ytexfioB^t^^^^f^ poßimuSiimo ne adcogitandum quidem ßmus idonei. At quiapeccatißipendium mors (fC ’ ¦ jßnbsp;quießit hac noßra in/elicitas ,ßdyt ij quicarceribus amp; yinculis ob capitaliaßeleradi^^^nbsp;gulas horas ßntentiam mortis expeSlant, amp; ideo perpetuis terroribus, ipßpleruKnbsp;ribus^excrucianturiita quihanc carnis ßa peccatricis conditionem ßne Chrißoßcumnbsp;qua per hanc excitati deßgnaruntßelera in mentem reuocantßjdem mox intra animosnbsp;lern conßientia carnificinam, terrores item amp; metum quouis ßpplicio atrocioremnbsp;•Vtcum Paulo exclamare cogantur,’\lißrum me^quis meliberabit de hoc corpore moftf^'nbsp;runt hanc infelicitatemßam fan^ißimi quiq^-, amp; ideo de anima terroribus gt; oßiumnbsp;faClione^peccati ob oculos ’tterfantis improbitateacerbtslachrymisconqueßi^oraruC,ßßinbsp;Domine cumßruis tuis in iudicium. ßlamfi iniquitates obßruauerisf Deus quisconplßnbsp;mus ergo nos quoq^ hanc noßram mißriam agnoßere, yt amp; humiliemur in conßeHunbsp;iudicemus de aßliÜionibus, qua nos in carne ißa yluentes exercent. lAeminerimusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tß’,

inßarfubpeccatumconclußs amp;damnationis aterna fuppUcio dignos eß. (^idergo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

curis amp; moleßiß infinitis,adhacmorbis,egeßate,fameimortis terroribus^ exilio amp;ßmm ' A lamitdtibus afßigimuri'^eruimus nos grauiora^ at Deus pro ßabonitate hißemal^nbsp;erudit.,'ygt;t ad ipfum conuerß non condemnemurcum mundo infelici amp; pcenitere nefcio-Caußtßalutiseßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Altera parte huius EpiphonematiS}Caufa yera falutis indicatur,Dei mißricordiafitnbsp;nbsp;nbsp;^iil

mipmcordia nbsp;nbsp;ea quidemgratuita^ qua Deus miferis nobis abfque omni noßrorum operum aut

fuccurrit.^id enim bonifaciant, quipeccati quot;vinculis conßriHißnt ƒ Qwditem de Do nbsp;nbsp;nbsp;j*

-ocr page 379-

Jj,; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A L X V I I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;léfi

datnnatione dignut tS^d^quia de hoc iamßspedixirnttf^iam^luriiuf quot;’’’•iiijj'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nohii quod yt onines hominesfuh feccatum conclufit quot;Dew : ita eandem o-

propojuit y cuius non alia caufa, quam gratuita illites mißricordia fingi ^inc colligaty omnes homines faluosfore. 'Mam qui hocflatuunt, ij quot;Pauli ’Ver-detorquent^ Mee enim docere yult hoc loco qui amp; quam multinbsp;j-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtMibtes loquens ^'quot;vtrojque ad Dei mifericordiam remittit ttit

fuperhiredeßnant neque'fe mutuo inßlentius contemnant. Fatemurpratereat ^f^ßtricordiam fuam in Chrißo /eßu per euangehum omnthtts hominihtes off erre î e^-omnesßruari dicimtts, quia illam non omnes apprehendunt. Soles enim credentihtunbsp;»equicquam Hitspradicatur^qui àßde alieni earn contemnunt^aut pro-

C, ^}orum merito nituntur.

jff^fido doiîrina ißa propenitur, mirißce feße torquet carnis ratio^ cui quot;yiix quicquam poâritiafalu^ iquàmfalutês amp; redemptionts noflraglortam omnem gratuitaDei mifericor-

txprimo parente in fe deriuatum quod yt hicaddiuini^ quaßionespa^ '’’’AVnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deoq^per omnia ftmilês ßeri conatus eSf : Ita omnes homines ,fi carnem in rituariaSt

-^^d^^iit^omnia quihus opus kabent,penes fe eßeyolunt, yt ipfijibiadfalutemconß-^dnttsq^ honorificum ejfe arbitrantur,quam ab aliorumgratia Poßot hoc probari communi gentium omnium confenfu, qua etß Marias amp;nbsp;fi ^intrßs falutts rationes fecut a ßntßn hoc tarnen omnes confenferunt^quod in homi-At({^ Çz noßrorum operum merites illam maxima ex parte confißere putarunt. Fieri ergo nonnbsp;commoueatur carnés fenfus , quando omnes homines peccati reosamp;fuinbsp;^onclufos eße audit neque aliud inter eos diferimen exißerti quàm quod ab tsternanbsp;'‘ ^‘i;^*^‘^P^'‘^deßinationependety qui libera fuayoluntate amp; gratuita mifiricordia alios adnbsp;p”!, ^’quot;'2”'ßi hxreditatem elegit aliosautem exitio fuo reliquit. Fidetur hoc carni indignißi-oonflringifentiat,yt quodfcriptura tanto confenfu tradunt, negate amp; con-ßamp; {^^ß^hmirißce tarnen tumultuatur, amp; quteßionesprofert non minus impiasquam abßr-hominenon ita crearit Deus, yt nulla oceafione labipoßetf Felcurlapfuntnbsp;t kt ^‘^''^^(tit,ne hoc tarn acerbo remedio opus eßeté Cur non etiamnum hodie obßet, quo mi-cum eadem fit omnium hominum conditio^ alios quidem elegerit, alios autem re-£'’titf cuangelium non omnibtes ßmul prtedicari curet ƒ Cur non omnes, qui illudaudiunt^nbsp;atque trabats’Cur tot feculis mai'orem orbés partem in tenebïés oberrare paßusßt.^nbsp;millia hominumin ignorantia elr infidelitateperirepatiaturfÄnnon iniufius,nbsp;^'¦i^^f^ßclbs cenferidebeatßitadißenfet reshominumgytpleriquein interitu relinquanturs’nbsp;obißie^quibus Deifapientia,bonitas,iußitia amp;prouidentia in dubium yonbsp;^‘^}inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deinceps reßiondet a^poßolus, amp; ita quidem yt omnium hominum ora argu-

fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obturet.

^^^^sem ab Exclamatione,cuius cauß efÇ, quodmyßerioru tantorum coßderationeob- Deiittdicia ipp* quoß yertat, aut quo carnis rationiin hac caufa ßtisfaciat. Etßo exemplo Pcrueftigabiliitnbsp;dici^^ce ceconomiee rationem exaBampoßit reddere, amp;ebdemßcumo-nbsp;nbsp;nbsp;*

^^^tn(^^^^^-gt;ßicunqjeamfcrutariamp;altiusinueßigare yoluerint. Sieautemexclamat: Opro-

^iuitiarum ctim fapientia tum cognitionts Dei s’ Quam inßrutabilia funt eins iudicia, Froßnditatem diuitiarum Hebraica phraß amp; nonßne Emphafinbsp;P^ßundas,amp; eadem phraßfapientiam amp; cognitionem coniungit, rem nimirüeandemnbsp;ysmaius orationis pondus ßt. Ita y erb oflendit tarn profundam eßtnbsp;earn adorarepotius quamferutari debeamus, nedum qiicejliones teme-uliquidderogetur.Et no temere ita exclamare Äpoßolum fateberis,ß yelnbsp;%^ilinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obuia animalculapaulb diligentius inßexeris j quales funt culices,formicte^

in Ulis mirißcam corporis ßruCluram , membrorum ^°fl'gt;^um fugientia acutißimorum fenfuum organa, fiue ingeniumamp;na-J ^Tcts j non aliud habebis quod dicas, quam, 0proftindas diuitias diuime fapientix tSt

-ocr page 380-

C A P. X I.

IN EPIST4 AD ROMANOS cognitwn^iamp;c.lJem ßet,li ad flores amp; plantas te conuer terts, yt tam de creaturisnbsp;lumani corporafalrica nihildicamw.Q^odfl yero adconftlia 7)ei et rationem,^fta injipe’^^nbsp;amp; totiuf mundiguhernatione quot;Vtitur ( quee omnia iudiciorum Csr yiarum nomirahuinbsp;duntur)animum conféras, amp; rerum euenttts humanee rationi inexpeUatos cum ijsnbsp;ceflerunt confideres,multo ma^ts teintricatum'videbts^'Ïd.am ytaliaexemplaomittatnt^,^‘[..^^jfnbsp;quamflerauiflet,ex Judceorum infldelitate amp; contumacia occafionem orituram,if uafideifbripnbsp;doHrina ad alias gentes per totum orbempropagareturf ,gt;gt;^ut ^uds humante rationi pennbsp;dxos 'Tpnquampojje Chriflianorum exemplo adpiam illam amulationem prouocarhye amp; t/ ,nbsp;dent Chriflo,amp;nobtsfefe coniungant,quos cane amp; angtiepeius oderuntf ,gt;4ttamenpritisunbsp;fuijfeconfiât,amp;alterum quotpproculdubiofiet,quàmprimùm Chrifiianinomintsnbsp;idolü ©• ineptißimtsfuperjlitionibus, Deum in ßiiritu amp; 'neritate colent, eir yitatnnbsp;feßione dignam.Imo yt qute quotidiefiunt infiiciamus, quoties accidit, quot;^t inopinati alicutte^nbsp;expeBati boni nobts catfiafit illud, quo nihil acerbius amp;pernitiofitts nobtseuenire poflept^^^* “nbsp;Sed hoc illud e^^ qucdlfaias dicit,‘Deum optu alienum nonnunquamfacere, yt

Opus locum haberepoflit.Ât ciim huius rationem nos yidere nonpoflimus, quidaltud quum es^,quàm yt dicamus : Quam infcrutabilia (unt indicia 3)ei, amp; quam imperuefltg‘‘e'’^nbsp;eins f Quid ergo fiet,fi animi oculos altius attollere conemur adeorum inuefiigationem,qult;inbsp;ni amp; cceleßis regni adminifirationem,amp; ad eeternum diuincepradefiinationts decretutnp^’^^^^ffirnbsp;Jsleq^pudeat nos in hac caufa noßram ignorantiam aut ingeni] nofiri hebetudinem faterif^^nbsp;tum yipofiolu, qui plus alijs omnibus laborauit,amp;qui in tertium ccelum abreptus ineflßaetnbsp;audiuit,nonpuduit ad hunc modum exclamare apudeos,apud quosßbidocendipartes fugt;^l

Retundit'curio fam hamatiinbsp;ingenij auda^nbsp;ciatn.

Dorrb nefubitaneus aliquis amp; inconfultus motus jExclamationem ifiam exprefliße) mere in orenata yideretur,rationesprofert yipoßolus ,quibtts omnem carnis curioßtatei^^nbsp;ciam quafifi ieno yalidißimo coacet. Trimam à Dei fapietjtiapetit,hts yerbts cotnpreberißgt;^nbsp;cognouit mentem Hominidaut quis eifuitàconfiliofTerfifiitin femel capta/nter}Ogatio!^^l\fl'^nbsp;'vt audaculos ifios nouis quæflionihus retundat. Quafi dicer et : Quant ts yos, cur hac au^nbsp;jßenfet Dctisf Sedehb qui nam yos efiis,qui tantum ius yobis in T)eumfumitts,nbsp;wdiciorum rationem reddere cogaturf’Pdum quts yefiium illius mentem eognouit,amp;nbsp;Ule omniafaciatßntelligitf el num illealicuius yefiiùm cofilioynquam yfus e^^snbsp;henßone digrus, quod yobts melitts quid confultntibus nonparuerit f Vt y erb maâornbsp;yts,ßriptura yeibts ytitur. Idem enim apudIfaiam habetur,ybifle ait Tropheta'. Qs^nbsp;ritum 'bominilquts yerbàconfilioeifuit, amp;eum docuitf Cumquoinijtconfllium,qi*^‘^fl'nbsp;retfquds doiuit eum in femita iudicijrQuorum omniumfenfits efi, Deum ßtpremam effyy jß'nbsp;cuius ocuUs(yt adHtbraos Cap.^feribitur)emnia nudaamp; apertaflnt,qui^nec^ fallip^fe^nbsp;nendo, neque aliqtio confultore opus habeat\amp;ideo nimiiim audaces eäquot; confidentes eße eoh^^^^p^nbsp;adfuas rationes reuocare, amp; in eius iudicia profundius inquirere y elint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Debet aiifp^ /

tentia femper nobis ob oculos yerfari, yt in aternam drperfeHißimam Deißapientiatn modo non inquiramus curioflits in eiits iudicia ,fed nihil prorfus de illofeire yelimtts gt;nbsp;nbsp;nbsp;j

jeripturis reuelatur.Quia enim mentem eius nemo cognouit,fruftraferutabimur id, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/i (gt;'

tere yoluit.Imb qui illudconantur, ij inextricabilibus Labyrinthisfefe intricant, tremum impietatis pracipitiumfeipfos abdutunt,yt infeta audacia mal'e pereant.Hern«nbsp;colltgat,yel malignum amp; inuidum eße Deum, yelincerta amp; dubia eße quacunquefefe''^,nbsp;tiegotiotraduntur. H^uelauitentm illeinfcripturisquicquid nobis cognituneceßariven enbsp;tem fola calauit,quorum notitia yelfecurosfacere,yel in deßerationem conijeerepoteff^^nbsp;animos nofiros à magis neeeßariorum conftderatione reuocare^ Quoadyerbßalutisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦«sC^’''i

fiem amp; fidei Tchn^o^ooltcy^ea àßiritus fanBi tefiimonio dependet, quo intra animos nop mamurpet humanis demonfir ationibus minime fit opus»

Contra eos,^ui Dcuminiufttsnbsp;tiie accufant.

Secunda ratio à iufiitia Deifumitur,amp; ijs reßondet, qui Deum iniufiitia accufß^t fi non omnium ex aquo mißereatur.Illam yerbfieproponitzQuisprior dédit ei,amp;reddit^^^nbsp;quis ynquam hominum aliquid Deo largitus el^,quodhic reddere teneatur,au{ qf^od

-ocr page 381-

H o M r L I A L X V I ï.

hancredigas, ’Remo T)eumAC* foieß,nifieundemfibidebitoremeßepriite demonflrauerif.Ât Dettinbsp;ditquot;”'debefiErgo nonpoteßaccußari yllitu iniußitia 'VeliniquitaiM^ etiamß in ipßui i»nbsp;^^‘^^^Alitas appareat. Adminorii confirmationemfacic^ quodnemo quicqua T)eopriornbsp;1))^ ’?^^offide nemini ohfiriBui eß qui nihil à quoqnam accepit.Frußra ergo quxritur, Cur non o-otnnes eadem commißeratwne digneturproßequir^Cur non omnes efficaciternbsp;‘^'”1!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potiui in ijs,qui ßeruantur, illiu^ mißericordiam amp; bonitatem, in aliß 'vero eittß-

lij)f^^ß‘^^^Agnofiamu4.Si eniminter hominesiniußu^non e^^, qui yni amp; alteriexdebitoribut condonat^ab alijs 'ver 'o debitum exigitzqna ratione Tyeum iniußum dice»iu^^nbsp;nutem argumentumhoc ijs confutandds ^qtii nos proprer operanbsp;deBos eße docent. QFtdenim in nobü Ule quot;vider epotuit priufquam eligeret, quamin-'ß'^ibusmodtsdeploratam natura quot;vitio/itate, amp; turpißimorumßelerußuBus ex ea ena^nbsp;^ttid'Vnquam boni nosfaBuri eramits^niß Ule nos ßuo ßiritu regenerate dignatu^ fuiß-‘‘ßitur Eaulo reclamant humante iußitite dcfenßores.^ ?2z E)eum nobts obßriBum ßngunttnbsp;^'(re ^^^f''ßenti conßanter negat, ‘Debemits autem ex eodem hoc argumente confolationemnbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerßs confirmemus , amp; carni cum P)eo litiganti franum inißiamu^.

bonam quot;valetudinem anobts äußert,ßdileBam coniugemßt charosliberos,ami %enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meritoseripitßopibuf amp; honoribtKßoliat,tunc cogitemus, nos nihil ex noflrtd

pro ßuo iure nunc à nobü repetere ea,quorum 'vßumfruBum hucußq^ nobi4 ex ßn-^'^fti^Ja^‘^^^nceßerat,amp; cum lobo dicamus:J)ominusdedit,'Dominusabßulitßltnomen Domi.^

'^‘^do, quam exfine omnium operum Dei deducit, qui e/Ç, quod eins gloria Omnia eo(inquit)e2rper eum^rsr inipjumfiuntomnia.Ex Tieoomniaejßedicuntut,nbsp;materitefit rerum creatarufied quod omnium creator amp; prima caufitptt FLanflnbsp;terram^, amp; omriia qua his continentur, ex nihilo produxit, idem adhuc hodie ope.-Ä ßnnt bona quot;Velammi, quot;Vel corporis, quot;Velfiortuna, qua non ab Ulo acceperimus. Ternbsp;'’iß^^.^niniaßubßflunt ör inßuo Eße,quam diu ipße quot;Voluerihconßeruantur.Qwidenim Taulusnbsp;de hominibus dixit,In ipßo quot;viuimus, mouemur amp;ßumus:hoc ipßum adomnia altanbsp;debet, .At hic nos meminiße oportet, ita res omnes per î)eum exißere,'vt Uleßolugt;snbsp;l*\,ß^^andisßußiciat ,neque aliquo opus habeat adiutore, quocumcuram amp; laboremifiuntnbsp;yero duobui tstiium ßequitur, quod in ipßum quoquefint omnia, idei^, quoinbsp;'^\l^^''*’^^ß''^Pter ipß'.mßnt condita , amp;proinde eins gloria omnia ßeruiredebeant. Qu^odßnbsp;) rurßus apparet, Heere quot;Deo omnibus ytiproßua yolunta.»nbsp;/fok ¦ audaces eße nosßi ab eo operum amp; iudiciorumßorum rationem exigere quot;Velimusjdeonbsp;'^^^dicat: Tpßt fit gloria in fecula, EB^ hacnbsp;de eleBione amp; pradeßinatione T)ei,amp; hicpracipuus negotijißius quot;vfitsnbsp;^^‘^^’lt;^)7)eum omnia reBeßuße amp; bene dißenßre, amp; ideo eins iußiiiam,ßapientiam atquenbsp;eßeetiaminijs,quorum rationem nostiiderefÿ mtelligere nonpoßumus,nbsp;%s,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; qua confirmationis particula ei^, ft oßendat, hoc apudomnespietatis quot;veraßu-

ß'^^^na^eße debere. Quod'Vt in omnibus alijs, ita maxime in pradeßinationis cauß j quoad eleBos amp; reprobos.tn hisenim iußitia exempla edit, quibtts omnes hominesnbsp;:in illis'vero bonitatem amp;fipientiam juamtoti mundo eonßieiendantnbsp;h^l^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Indignos tantis bonis accumulât, amp;ßuoßiritu regit,ne iterum excidamus. In hit

^^Idprater eaßapere libeat, qua inßcripturis eodem ßiritu authore nobis ^'^'^^^ß^^’^^^‘'''imfidamus t)eo, amp;eiußdem 'Voluntatinos accommodemus. Si quid quot;Veroacciditnbsp;ftnp^Bentia amp; temeritati cum Taulo reßondeamust 0profundita^ /nbsp;^fdtiarum citmßpientia tum cognitionis ‘Dei. Tu quts es o homo, qui cum quot;Deonbsp;litiges Ex eo, eÿ*per eum,amp; in ipßmßnt omnia, flli de~nbsp;beturbenediBio, honor,gloria amp;poteßas

inaternum,Amen.

-ocr page 382-

CAP. XII.


IN EPIST. AD ROMANOS


X IL

Lxviir.


H O M I L I

OBfccro fgitur uos fratres, per tni’fer ationcs Def, ut fiftatis corpora ueftra hofttam u!uam,fandraiTi, acceptam Deo, rationalem il* lum cultum ueftrum..Etne configuremini feculo ifti,fcd transforme-mini per renouationem mentis ueftræ ad hoc utprobetis qusc fit uo*nbsp;ïuntas Dei,bona illajaccepta ÖC pcrfeda»

T^didtt hucuJ^j Taulw y er am noßrafalutis rationemße quaßc rït^ tonnes homines peccatores amp; mortis xternx reos eße ,feruari autetn amp;


j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meragratia Dei^^ui nos ah xterno elegit in Chrißo lefii^yt huit f erßdem infttW

sei^ ?ƒƒZH regeneremur amp; regni caleßis efficiam w hxredes. Sequitur deinceps itis epißolapars^qua yitx Chrißiane officia tradit^et de bonis operihus^qux yeranbsp;differit^ Continetur ea quatuorproximts CapitihusJnprafentiprxceptaproponit generaltanbsp;ßngulos Chrißianospertinent. In decimo tertio de quot;ivlagiflratu lt;amp; ohedientia agit, qu^ iHinbsp;Mine ad externa quad religionis exercitia tranfit, qux per ß indifferentiaflint : amp; quianbsp;tes amp; ludxos propter ilia noux quotidie diffnfiones enafcebantur,diligenter docet,quid in iH^^nbsp;itari debeatquot;vtnbsp;nbsp;nbsp;confeientix puritas amp; ecclefiarumpax atque tranquillitas conferuetur.

netautem nos ißa ffpoßolicx doilrinx quot;Methodus^quo ordineamp;qua ratione Euangelitonpf^ ridebeat.Initiumfiat àfide.Quia enim omnisfalws amp; iußitiain yno Chrißo habetur,nbsp;ratione,qitàm perfidem, apprehendere poffumus ,frußr a de iußitia amp; operibus bonis J,nbsp;ffutabis, qui nihil huiuaex fiemitipfisprxflare poffunt.Jt ne qui inanifidei prxtextu fiwynbsp;lantffecundo loco defidei amp; iufiificationis fidei effeilis dicendum erit, Itaneque 2)einbsp;Chrifiimerito quicquam derogabimua, neque fenefiram aperiemusmorum licentix,nbsp;fi{b Euangelij nomine yenantur^ y^tquiinuerfo hoc ordine ab operibus incipiunt,nbsp;tiam euacuant, sir Chrifium fui meriti honore ßoliant ,ftmulque authores funt ,'Vthoia^'‘nbsp;ternis quibufdam exercitijs intenti, opera quot;^er'e bona amp; qux fiola Deo probari poJfr’’^’Li^nbsp;negligant. Toter at hoc multis demonßrari, ß in re omnium osulis expofita, demonßf^^nbsp;exemplis opus effet,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Orditur ah oh' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Âccedamus ergo adhuius loci traSbationem, quern cum obficratione, yelpotius obteßaff”

tefietione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uifiima orditur,fic dicens : Obfecro igitur y os fratres per miferationes Dei,amp;c,

innumeroplurali,quiaetfiynicafitmifiricordia Dei, eiustarnen effedafunt infinitaamp;i^ß dumfifi ad omnes hominu cafus, amp; ad omnia tentationum genera ex tendit. Imonbsp;eSrpeccatorii remißione multiplex mifericordiafife profert, qua nobis\omnino opus effenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fr

tiidjCiimper Tgt;lathanuprophetamfceleris grauifiimi conuiHus exclamaret : *hdifererem(^f . jlt;ii( cundiimmagnam mifericordiam tuam, amp;fecundiimmultitudinemmifirationucuaruipnf di'nbsp;tatem meam.In prxfenti autem comodefic loquitur TauluSy^t hortationem atq^ doBrifiantnbsp;quitur,ex ijs qux hucufq^ defalutis et iußificationis negotie diHa funt,deducat.Terinde enifanbsp;ac fi diceret*,Äudißis quam multiplici mißrieordia yos proßeutus fit Deus, qui ab xternonbsp;qui cumnulli effemus,creauit'.qui ttim perfidam ah illo feciffemus defeilionemnbsp;tnundum mifit, amp; eundem nofiri caufa in mortem tradidit non minus crudelem amp; acereanbsp;ignominioßm: qui filijßnguinepeccata noßra expiauit, mißros eir indignos in filiorusn nanbsp;adoptauit, nosque non modo per Euangelium adß yocat ,fid infuper adoptionis fitritunbsp;quem cordibus noßris inßrit,'rgt;t in tllo clamemus Abbapater: qui deniq^ in omni generenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

ßnobis benignum amp;propitium prxbet. Obtefior ergoyosoffatres, 'Vt herum tnemores uatis,qux ^yefiramprofefiionem deceat, amp; Deo grata fiue accepta eff pofif.

miniffe oportet, Taulum non in propria,fedin Chrßiperßnaloqui, quemadmodutn^i^^ ^^fiifl

-ocr page 383-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M r L I A L X V 11 Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»^4

* quot;i^oynine Chrifiilegationefungimur, yelutl T)eo '^os '% ^f^^^os^oramtis Chrifli nomine^l^conciliemini Deo.Hoc ipfum ergo nobiiquoque didpu-=nbsp;jKijyj’f”’” ¦^pofiolospublicos totitu orba doBores fuiße confiée, amp; htsc non m alitim finem cum relinbsp;w^KwcTy^Mf diemfieruata fint, quam yt nofirts etiam infiitutioni fieruiant» Q^aranbsp;0* quam inexcufitbild impietas fuerit ipf um Dei {ilium pér Âpofiolos nos obtefian-^^i tlluen audire dedignantur dignifunt ye ipjorum quoq^preces illefiurdtinbsp;quot;^dnam meminifient, quotquot hodie minifirorum ecclejiie exhortadones,nbsp;fcriptd defumptas, non modo negligunt, yerumeciam ludibrio babent,amp;Ci, codrinä de

3 q»lt;ead 'Pauli infiitutum factunt, mulca obfieruatione dignum ed^ j do^ri- pygßeßinatiod ^’^^'^fiinatione amp;gratuita eledione Dei^ minime obfiare quo minuipreces fiant amp;ho~ nenontolUtnbsp;ß*^ ^dmoneantur. Hoc quidem ex ilia colligunt hypoCrita amp; gra^ preces lt;cdsnbsp;'’’’[’nfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bocab illtifalfio amp; per calumniam fieri, res ip fa amp; ynanimn fiacrce ficripturæ ntonitiones,

f tftim bac aternam amp; gratuitam Dei eledionem conllanter afjeritî ita doA \^^'*'f{’‘^/^ifnadmonitiones c^sr exhortadonesgrauißimasinterponie^quibui errantes inyiananbsp;'‘'’CdJ-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fxcitatyobfiinatos yr get amp; impelltt, cundantes hortatur, incurabiles y erb acerrd

ß ^^rumfateri libeat.,non aliud ed^, quod ad y erapietatd {Indium homines effica-f°tum hominem Deo yendicare po/^it, quam gratia amp; mifericordia ilhui confideratio. Ex ea enim obtefiationes adduci pofifimt, quales fiuntparentumnbsp;\nßiß^^ßorum patronorum erga {uos clientes : amp; ferreiti fit oportet, quem non mouentnbsp;fi’^t^^da beneficia, qua nobd ex aterno fiuapradefiinattond conftlio Deus in Chri-ei^ y quod apud prophetas quoque firequens admodum beneficiorumnbsp;^^^iiii^^’‘'^’^^^oratio , amp; quod Âpofioli nos paßim reuocant ad gratiie Dei nobd in Cbrifionbsp;Quodfi quts obifciat, hac frufira inculcari,Ji ex nobifipfis nihilpofiimtts,nbsp;'‘%tti^{‘ bieidecretonofira omnia dependeant: facild erit ad illud reffionfio. Ham etfi nofirinbsp;fint, fiunt tarnen alia caufia, ob quas nos per yer bum edoceri amp; precibusnbsp;oportet. Sunt enim hac Dei inflrumenta , per qua in nobis ille ea operatury quanbsp;f Jiiiit ^ß*^^^om fiaciunt. Debent ergo fie illts accommodare y quicunque fieruari cupiunt. Dein-Oitternis obiedis ad malum fiubinde felicitatur, eandem externis quibufidam medifsnbsp;opus ed^y ne prauisdefiiderijs nimiiim indulgeat. Pratereaex yerbo difici-ß^f bona amp; accepta Deo^ ne ex nobis ipfiis fingamus, qua ille odit atque

~ Ci*.

y nunc Paulum audiamus, quifundamentuM tottuspieta» VundatnentuM iChrifiiani hominis officia deriuantur : Quod edf,, yt Deo confiecratiy omnia ad Plt;^w,crc»nbsp;yoluntatem infiituamus. Hon ignorabatautemy Chrifiianamreligionem dmultisnbsp;oontemni amp; traduciy qubdieiuna e:s'firigida nimts 3 nulla haberetfiacrificiaynbsp;externorum rituum filendore commendaretur,quales apud ludaos amp;gentes multtsnbsp;p'^C-ß^^^^^^(‘l'^odipfium hodie etiam nobis obijciunt,qui religionemex teremeniarum ap-^C'^ijc‘quot;f’!^‘^^')bdeo dodrinam hanclocutionibusfiguratisenuntiatyamp; yitam Chrifiianamfiubnbsp;deficribit *, yt ofiendat, Chrifiianis quoqueboniinibus non deejfiefiuafiacrificiaynbsp;^‘*^P^oudesimmolent yueque multo thure in fiacrisfiuis ytantur. Sic autem ait î Obficronbsp;ipcr mifierationes Dei y yt ffiatis corpora yefira hofiiam yiuam, fiandam , acceptamnbsp;cultum yefirum. Paucis yerbis rem maximi momenti comprehendity amp;pro-

In quot;bti ‘^^^^fi^fi^^tttionem diligentem merentur,

^ygt;inß^'‘fi‘fcrificium nobd commendat, Erantautem olimfiacrificia adionesfiacrayin Deicul- Sacrifi'ciwmcö^ ‘l^^busaliquidofferebatur,quo illiusin omnesrescreatasimperium,amp;fiuam\obe-

^ofiabantur. /nduplici yerb difi^erentia erant. y4Uaexptatoriadicebant,ebqubdijs ^brifius adumbraretur, quemprafinito temporepro totiusnbsp;j. txpiari oportuit. ^lia erant eucharifiicay quibuspro acceptis beneficifs animigra^nbsp;'^'^tttfii^P^omptamad omneobfiequium yoluntatem declarabant. lAtquifiacrificiumexpiato-^^^nyfiuhabent Chrifiianiy eb qubd illa omnia Chrifius aboleuit y qiiando in aracrucit

E a

-ocr page 384-

C A P. X ï I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E T IS T. AD ROMANOS

propeccatps noßris immolatui eflzq^iiodyeli[cißione non oifture fuitfgnifcatum.

gio expiatoriafacra poffunt injlitui : ^uia ^uihoc factunt ij Chrifio fuum honorem eripi^h eum mendacij arguunt, qui iam moriturtu dixit omnia confummata efe, qtitecKnqtie innbsp;genert! redemptionem fieri op or tuit, Euchariflicti autemfiuegratulatorijs facrit Chrijiiani non tinbsp;rent, in quorum numero funt preces amp; gratiaruma£liones, Cœna item 'Dominica ( quamnbsp;Eucharifiiam dixerunt, quodcommemorationem gratam mortts Chrifii contineat ) e^rimpt^”^^nbsp;quodfeipfos totos Deo corifecrant, 'Vt inprafenti ^pofiolttsdocer. 14unc autem ohferuemui,nbsp;illudfacerdotium itaaholitum effe, quot;Vt in eiue locum nohiliui amp;prafiantiue multofuccefiirit-J^ ¦nbsp;olim foli Leuita admittebantur Z at in nouo teflamento omnes qui credunt in Chrifium,nbsp;facerdotes faSlifunt^jui quot;yit 'viÜimas offerunt Deo magKgratasjta nulltefiue locisßuenbsp;circumfcribuntur,quo minwfimpernbsp;nbsp;quot;yibique Deo cultum fuumprafiare amp; fiacrtfoperanpop

Cbrißiani ßi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid yeropotifiimum illudefl^ quod Chrißiani Deo offerte debent Siffue ( inquit )

ftant fua corpo ygßra hofiiam '^iuam, amp;c^ Sifiendi yerbo adfacra Leuitica alludit, in quibue ram Jacrtflctu. fifiebantur »yt Deo facras effe conftar et: fimul autem animi promptitudinem reqiiintnbsp;cumprimtt optts e : quia nifi animo toto fidele amp; yoluntarium obfequium praftemin,nbsp;amp;accepti non erimu^. Ideo Dauidpopulum Chrifiidicebatffontaneumfore amp;nbsp;qux adilliu« cultumpertinent. Tjalm.wo.Et quamutsfub corporti yocabulo Synecdoctnti^nbsp;hominem comprehendat illo tarnen yti yoluit, ytoftendat affeBuum mortißcatione optlt;^nbsp;qui in corpore avt carne potifiimùm yim Juam exerunt. fdem ergo hicdicit^ quod ad Colofflt;’’r^nbsp;pite tertio hn quot;verbh tradit: quot;Mortificate rnembra yeftra terrejiria, fiortationem\.,nbsp;mollitiem, cupiditatem malam, amp; auaritiam , qua eJÇ idololatria, amp;c. Quorumnbsp;fuiePf^, ytma^attf amp; extinSlts affeÜibtti amp; defiderijs carnK noftra^ nos totos Deoconp^^^nbsp;amp; huicjoliyiuam»}.

tlofiia uiua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t non contenttts hoc dixiffe, amplius docet, qualia hac noftrafacrificia effe debearttf^^^^^

mb hofiiam yiuam requirit, amp; ita rurfw excludic facra Leuitica, in quibui pecudes occiot yt DeoyiÜimaaut hoftiafièrent, l^on pote^^ autem hoftia yiua aliter intelligi, qu^f^nbsp;quam in Chrifto yiuuntfidtles,amp; quapriorem^quam in carne quot;vixerunt^yitam aboletnbsp;jicatiyt modbdiximus^l^t enimyidua^qua in delitijsyerfatur^quoadanimam mor(uatfigt;^^^^gt;filnbsp;(orporeyiuat: ita ij demumyere yiuunt^ qui tam carnipropria quam mundo renunf’; .-ffifnbsp;etiammoriuntur^ytyniChrifto yiuerepofiint.Suntergo yiua hoftiaij,quorum yitaygt;‘^nbsp;Sanffa,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftum refert atque loquitur. Deinde heftiam hanc .^ipoftolw fanSam effenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

ah omni yitio amp; macula alienam. Si enim nefas erat olimpecudem yitiofam autmorbidafi^ ferre,multb minwi huicprobaripoterunt ,qui ciim ein« cultum profiteantur ,ßmultarnen^nbsp;carnuftudijs addtSlt, yuijs teterrimis laborant,SanBi autem tunc erimusft relicts noftf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij

mudi defiderijs,nos totos Deo cofecremits.Itaq^particulahac adota hominis membra ftrasfacultates extenditur,et hoc maxime requirit 'Paulits,yt quemadmodupriujquarnnbsp;ft us innotefceretjatio amp; intelleSlus nofter ad malum procliues yoluntate quoq^ Çecunbsp;imo osdinguam,pedeSimanuagt;ytfiim,auditum, membra deniq^ amp;facultates omnes pecc^nbsp;parunt : it a nunc in ynum Deum intenti, hunt meditemur, huius yoluntatemnbsp;quamur tsquot; canamuSiamp;(yt yno yerbo omnia dicam ) huittsfiruitio deftinemitSi quicqutnbsp;Deoaecepta. mua yelftcimu^s, jidditurhts tertiumiqubdnoshoftiam Deoacceptamfifteredebeatni^^^^^^^iPnbsp;hocprioris conftquensyideriffedßmul regulam yeri cultus atq^ totius yita Chriftiari'^fi^^ Jnbsp;eïf,ne c amis aut mundi iudicio nos approbate,ftd y ni foliq^ Deo placer e ftudeamttf-bi de feipfo dicit quot;Paulus,Si hominibusplacere,Chrifii fieruus no effimzhoc ip/itm omnesp ƒnbsp;debent,quotquot yeri Chriftiani effe aut yideri yolut.Quia enim nosfua fforfameffinbsp;pia amp; fida matrona oftiiiunosfacereconuenit,ytficuti hac contemptisfuapudicKiainju^^^^'^fnbsp;yni maritoplacereftudetzita nos quoq^ yni amp; foli Chrifto tarn nofipfos quàmftudianbsp;lari cupiamus. Gratum autem amp; accept it er it Deo hocnoftrufacrificium,fi (yt moxfiqunbsp;yoluntatem fequamur, quam nobis perfertptur as fanzas reuelauir, amp; quacunquenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefP^^Ltt

dim harum canonem exfidefaciamus.Hac enimfola Chriftum apprehendit,qui tiofte’^*

a

-ocr page 385-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K O M I L I A I X V I II,

fftt^ita nolfK ilium placauir^ytpropter ilium noßra omnia Uli accepta fint^ ** yeteri morepreces^qua non minima noflri huiuf facrificijparsßtnt,Iefu Chri-poßremitm fubijcit ^pofloltts,hunc effe rationalem Ratiotialif cutenbsp;S’*’!»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priora omnia, LeuiticMautlegalibttófacri^cijsopponitur,

ittationalespecudes immolari ßolebant^Senfta itat]^ ei^ : Hailenui quiaem circa Tudtei^uamgentesoccupatifuerunt. Atnbsp;^iritu coli ’Vulttquodtunc demumßet,fi quot;vos adbunc modum Ulifiiterittsnbsp;fantam,quaetiam Uli erit acceptijßma, ^bi meminerimM, iß^ non modo yete-^^quot;'‘^f^i'^erumetiam quacunque hifie nouißimis temporibus hominesßiperßitioß inßitue

Ct y^^’^ßi'idemereanturyyelyiuentiumatqjmortuorumfaluticonßtlant.

Vi) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maximi momentialiquidobfiurius dixiffeputetur ^poßolits, pleniore totiws ^hUftlaninoit

'I’bn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubijcit,qua duabus partibus confiât ,quarum prior quid caueriyaltera quid fie

his '^erbtscomprehenditt Et nt configuremini feculo ißt. Intelligit autem Cbrißo renatosßedadhuchuittsßculißudijsatq^deßderißaddiSos, qui alio nonbsp;^Uuntur. Conuenit igitur hoe cum ta admonitione, quam magna quot;yierborunbsp;Cap-4 proponit : Obteßorper 'Dominum, ne amplis yerfemini jicuti reliqua

\ ^‘’’ßntur in 'Vanitaie menttsßta, cogitationem habemes obßuratam, amp; abalienata à yita ^S^°^^»tiam qua e^^ in ip/is ex obduratione cordts eorum: quipoflquàm dedoluerunt,

'’lii pl^'^ß‘gt;'untproteruia, adpatrandam impuritatem omnem certatim i VOJ autem non ita didi-\^ßß‘*’'''‘gt;amp;c,Sunt autem ißa admonitiones ijs opponenda ^qui mundi huiiis confuetudinem necejßariam eße,amp; inde colUgunc,eos nimtsJlultèfacere, qui propter religionsnbsp;peculiare quoddam yita genas fequuntur. Etenim /i rem ipj'am penititts injpinbsp;^ißß^^'ßè^auibus caußs adduct Apoßoli de hts nosadmonuerunt. Et primo quidemßimits,nbsp;mundo hocfilegiße y y t illos ft bi tot os confecraret. Ergo facrilegium faerit ,ß quinbsp;eße dehebat, ab eo ad mundum hunc corruptum amp; prophanum feeeßionem fa-Joannesaitjmudumtotuminmaloiacerey amp;ßudiaeiusnequaquamex Deonbsp;intentas caleßia non curat. Quo fit y quod carnis cupiditatibus abreptuSypeccato.-fequitury amp; noua quotidie peccata yeteribas accumulât. Quia y erb piorum politia innbsp;mundo conuenirenonpoßunt.Quibusaddeyqubdincertumfluxumq,e^Ç^,quicquidnbsp;'^ßgt;n j.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eximium amp; pradarum.'Piam y tin priori ad Corinthios feribitur, praterit y ni..nbsp;nbsp;nbsp;.

^'*^gt;gt;sfigurayqua fpecie quide blanda amp; magnifica yidetuty fed reipß nihil habet, quod 'id.am fi opesnbsp;nbsp;nbsp;atuitiasßeStes, nihil hts inter tins amp; magis fliixum eße yidebds,

cx improHifb dilabuntuty amp;rarb adtertiumyfqueharedem perueniunt.Eadem feculi ratioyquamßabilem amp; firmam eße impoßtbile eÏf^, ctim tota à yulgi iudicionbsp;^^^Uinßabilius txcogitaripoteß. Qubafiadyoluptates mundi tranfeamus, easnon

amp;inhoneßaseßepatebity amp;plerunq^exitumhabereinfeli.-hfiloreperpetuo coniunllum. Atquipraclaru(inquts)amp; tutißimum in aduerfispra-t^^^^^f’abere multos amp; authoritatepraditos. Fateor. Sedamicos yeros in mundo reperiri f Vfe^*** ‘^ffedu adhuc reguntur,nunquam tuprobauerds. Soient enim tales amicitiam T?-amp;proinde ynà cumfortuna in horas mutantur, Tarpiter ergo amp;pernitiofe feipfbsnbsp;configurantur, yt huic placere poßint. Quod yt omnes Chrßiani obferuarenbsp;hoc Hits meditandum eSf^,quiin aliquo munerepublicoßnt conßttutiyyt qui manbsp;S,*^untyaut ecclefiaper yerbi Det pradicationem feruiunt. Qtfia enim Uli hunc fui offteijnbsp;habere debent,ytfuafideicommißumpopulum Deoadducant, in^haiusobe-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; mhil ab Ulis indecentius fiertpotef^, quam fi ipfi mundo potius quam Deo pla*

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huttis declaration's partem yideamus, qua ediftSed transformemini per re.- Chrifiiani

'^efira.adhoc, ytprobetts qua fit yoluntas Dei, bona ilia, accepta amp;perfeda.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''tgt;os curare decet, yt regeniti amp; toti innouati,folius Dei yoluntatem

y obis omnium yefirarum adionum finem atquefcopumproponatts. 'Merentur £3

-ocr page 386-

CAP* XI!» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

rfWfmßngula 'veria diligentiortm confidtrationetn. Trimo t transformtmwi tionem tneniK ’Veßra.'Transformandi'Vtrlo ’Vtnur^'Vt oßendat^nullamnbsp;rtf ’vite formam extare deler« inijs^^ui Chrißiani effeyolunt. Et yt maw fit oratwntsfo»nbsp;transfiormationem illam per mentis no fine renottationem quot;Vult fieri.'^lagnaigiturnbsp;«ß, amp; ^uidem non externi modb hominis,'Verumttiam ipfiw mentisquapotißimanbsp;lis pars ei^.^o loco'Validißimeconfutantur philoßphi, amp;quihosfietutilileruhotnwtsartnbsp;amp; noßra natura quot;vires extollere tonfiueuerunt. Fingunt Uli mentem inßar duiü amp; regtnanbsp;totum hominem cumquot;Vniuerfisipfiusa^ionilusgulernet, lt;5' leatospradicanteos,nbsp;nbsp;nbsp;btu^

imperio oltemperant,quaji quot;Veropraui affeBus in fiola carne hareant. ^yit F^ulsts cutn nopp formationemal ipfwmentisrenouatione inchoari quot;Velittnon olßurireginamiß^f^j^^r , ffnbsp;ßuodeturlat, amp; earn quoqueyitiofiam amp; feduUricem eße teßatur. ^deque hocillutntenifTfl^nbsp;putalimti«. Scielatenim ( i Corinth^X ßcrilit ) animalem hominem non perciptf^^’jjnbsp;ßiritus Dei. Quod Ji •verb noßer ille intellehlKS diuina non percipit^ eadem nt quot;Vtllt quiot inbsp;re/^. F/ï^ ergo 'voluntas hominis corrupta^ amp; proinde aSliones gignit non minsts corrups^^nfnbsp;que'vitiojas. ideo Chrifius quoqut hominem totum renafci oportere dicelat,no» ältstquot; ninbsp;monens, quam quodTaulus in prafienti pernoßritransßrmationem amp; mentis ’ .0/'nbsp;telligit. Sedhic nolis aduerfarij eos ex gentilus olijciunt, qui rationem amp; meritttn Mnbsp;feUtbusrefißereconJeßi funt , eSfJimul'Vtrtutilus praclaris floruerunt, »Atfacile illft^^J/-^nbsp;poteS^. ^ec enim negamtts reßare in homine fctntillas altquas purioris mentis j amp; nfnbsp;fuum habere quot;vfium in ijs, qua ad 'vita prafintis infiitutionem faciunt. Etoporttiitnbsp;tura hominum animis in/culptam manere , yt amp; ipfi inexcufabiles ejjent innbsp;dialoli improbitas aliqua ex parte franaretur , ne indomitum furens 'vniuerfuin ttntn tnbsp;ßatum dißiparet. ^Attamen confiât fimul ,fcjntillas illas mentis non tantas ejje, quot;Vtnbsp;(lis rationemlognofcertxntqu« easnofiri intelle^us quot;vireseße, quot;vt Ulis ad quot;vita attrii«lt;gt;Pnbsp;tern atquepoßeßionem contendere poßimsts : quod mox fateountur, qui fiipfis diligentiit^^nbsp;nauerint. Fiji quot;Veterum' illorum heroum amp; philoßphorum inter gentes faÜa intuearfitt^ gt; jj.nbsp;'videbimsesplongealium finem Ulispropofitum fuifje,quàm quot;vita aternaßem, quamnbsp;lorum ignoraueruntt 2^am etfi animarum immortalitatem aliqui admiferint, ijdtmnbsp;porum refurrelfionem non modb negarunt, fed quot;Vt rem abfardtßimam cumfibilo amp;nbsp;perunt ,ficuti in KAthenienfibus eJ^ quot;videre, cum Taulum in Areopago de ilia dißereii(‘ ^^filnbsp;uißent. 2\lcmo igttur fibijpfi llandiri^fed in ifio transformationis amp; renouationssnbsp;pergere debent, quoad fe adeiusmetam nondum omnino peruenijß quot;vident. Ftquiait» rfiiS»nbsp;ad in carne ifia 'viuimsis , ad illam peruenire non datur , perpetuum eße debet bo^nbsp;quando nunquam deerit quod agamus. Germinant tnim femper ex innata nobiinbsp;qua per Chrißum in nobis inßauratam 7)ti imaginem obfeurant, amp; qua reßinditifl^^nbsp;oportet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ Cff*

riris tréHffor'y Bwtionw,

Facit hut,quod de fine huists transformationis Taulusfubijcit ; Ad hoc quot;Vt

luntas DeiifSsrc-Loqutiur enim de probation«, qua cum iuduiofanofit, amp; confenfumtu^^ quern diuina'Voluntatiadhibemui. Itaquthoc'vultdicerez Transformari quot;Vosoportetnbsp;tionem mentis 'vefira, quot;vtpoßitis reHè iudicare de quot;Voluntate 7)ei, amp; 'Vt hanc alacrités'nbsp;quajola amp; quot;Vnica rené eèt beate quot;viuendi régula. T)ocent ergo hac quoque mentis refi^^ ^^^fiffnbsp;neceßariam eße. Ft enim agroti de cibis iudicare non pojfttnt quoadflomachum amp;gußstmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi'

atq^ quot;Vitiof uni habent : ita neq^ nofira mens Dei quot;Voluntatemprobarepoterie, nifipriusabj tiofitate liberetur,quafacit quot;Vtdiuina omniafafiidiamus.Simulyerb admonetnosnbsp;adhucprofecifii in quot;Verapietatisfiudio,quibus nondumprobatur Z)« yoluntas,nbsp;nbsp;nbsp;quiquot;^

pta 'Velfecure negligunt,'vel etiam improbè contemnunt atq^ calumniantur. £iC horums mer us hodie etiam inter eos, quipuriorem euangelij doBrinamprofitentur Z quot;Vt «os taceam gt;.nbsp;quoqjerronbsp;nbsp;nbsp;igné plus quàm ho/liliter perßqutjolent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Dei uoîunttfs

Forrb dejcribit quot;Voluntatem illam 2)ei Faulus, yt nos adeius fludium amp; obedient^ .

Fbi ante omnia obfiruari debet,eum non de arcana quadam amp; occulta 2)ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

-ocr page 387-

fingunt, fed ea qua in firifgt;turif reuelatur amp; cuiut interpret optimum e^Z dolorem dedit. Hane quot;^ero bonam efi ait, non eo duntaxat nomine,nbsp;*''**’’’ (onC ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fid quod noßrtefaluttxonfitltum 'riult, '^t nimirum in illo bonorum om-

reddamur» J) einde Deo aceeptam effe dicit, ne quid ilium pracipere dijpliceat :ficutiinterdum principibuf acciderefolet, qui populi improbitatenbsp;dli^ ipßt quidemprobantur, 2dulli enim neceßitatinbsp;trpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pf*'Voluit, qute^ ip fi probantur, nobtf in lege eir Euangelio mandat,

ne ipfi dißlieeat, quifquti yitam fuamfecundùm ilia inßituerit, Terti^ ’’**«1, JJ yJ*^*flatur, eà quad nihtl ei défit, neque etiam aliquid habeat Juperfluum autßperuaca-^^P^fifi^nû loco, quod inpofteriori ad Timoth. capite tertio defcriptu-fi^^P^nra diuinitui ef^ ittjfiirata, amp; ytilit ad doÜrinam, ad redargutionem.,adnbsp;infiifin : ytperfefilus fit homo Dei,ad omne opus bonutnnbsp;^^d ergo hie rejfiondebunt, qui Conciliorum decretis amp; hominum traditioni»nbsp;fi^ip^nr^authoritarem quot;vendicant ,Accufant hifiriptu-’ Gtproinde in harum authorem JfiiritumfanSum, eiusfq^ notaries prophetas amp;nbsp;^^P^P^oliofi Junt : rÿ quàmuisfiipfiis multtscurü atquelaboribjn fatigent, olim tarnennbsp;^ß^”^^dixilje Deum ; Fruftrame colunt docendo doPÏrinashominum. 2gt;los ergo inferieinbsp;audiamus Deifilium,Jefum Chrifium,qui cum^eritaslt;sternafit,neminemfallit„nbsp;calat,quorum cognitio nob^ e^ necefiaria, llli debetur benedi^io, honor,glorianbsp;sternum, ,^men.

HOMILIA LXIX.

it» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^*quot; grat«am,quaf tniht data eft.cdfco cufuls uetfanti in«

^os, ne fapiatfupra quod oportetfapere : fed fapi'at ad fobn'etatem cmq; Deus partitus eft menfuram fidei. Qiiemadmodum enimnbsp;corpore membra multa habemus, membra uerô omnia eandSnbsp;J’phabentadionem; Ita multi unum corpus fumus in Chrifto, fin«nbsp;^^•’tiinautemaln aliorum membra.

K„............

offioin, de quibtts hoc tapite Taulus di^erere inflituit, facile ptimum eff^, quot;Verfatur, lauern quia ram ludtei quamgentes maxima ex parte infacri-f*%-P^f^banr,amp; Chriftianam religionem hocpotifimum nomine traducebant, quodnbsp;yoltftr, primo eriam loco de nojlrts facrificijs agir. Et yt hac omnibus omniurrtnbsp;ofttndat, Chrifiianos homines non pecora bruta^fedfeipfiis Deo ho,-amp;fanSam fifiere iubet. Quod tunc nos faUuros docet, fi reliào mundo amp;huiusnbsp;transformemut, quot;^t diuinam quot;Voluntatem amp; probemus, amp; in noflris a^ionibusnbsp;non deer ant ill^ temporibusfcioli quidam curiofi amp; Afguntentw»nbsp;ß\.^^^'j!*^^infirutandisDtiarcanis longius quàm par erat progrediebantur, amp; apudru- locipri^entif,nbsp;? 'jijt ^^^’ifi^i acumen arque eruditionem ambitiofe nimbs ofientabant : erantq^ Uli eo nocentioresnbsp;t %ti ^^fe inter ludaos amp; genres controuerfia difenfiones ßifcerent, qua illorumnbsp;etiam maloFattlttsoccurrens,modefiia amp;humiHta^nbsp;fimul ofiendat, quam rationem at^ quot;^iam cttm in diuinx quot;Voluntattscognirïó^

^’^tubus alijs rebus Chrifiiani publice amp; priuatim fequidebeanr.

P^^fatiuncula 'rgt;titur,quia res erat magni momenti, amp; qui arrogaritius de femetipfis fi alijsadmoneripariuntur. Ofienditergo,fenonpriuataaurhoritatelo-contemnere nefas fit, Enimuero ( inquit ) per gratiam,nbsp;Üînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fyerfanti inter quot;vos, rä'C. Gratia yocabulo ytitur per 'Metonymiam, Apoftolatut

‘^Pfum apofiolatum intelligir, ad quern ilium tieus exgratuita miferifordia 'vocauerat^ gratiaduitur,

£ 4

-ocr page 388-

J

c A P. XIr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 N E P I S T. A 15- K O M A N O s

(v.m non tnodo à fide amp; yer a T)ei cognitione alienta, yerumetiam crudeli^ ecclefi^

amp; multtó nominibtn indtgnutfialute ^ quam nobit Chrifitu meruir: ^uod ipfimtr tt cafi.it difiert'e tefiatttr. Confiultb autemjiclo^uiyoluit ne de modeftia altjsnbsp;fitam authoritatem infolentiw iaBare ytderetur. Simul yero nos hoc loconbsp;fingularis gratia Dei beneficium efièfi ^uos ille ad y erbt fiui minifierium deflinat, ytflK^f^nbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eos de fide amp; fialute edoceantur. Qtda enim ille fiine nobü ^uacuncij y ult foteiÇ

tna bonitatts hoc argumentum e/Ç, quod nobis cooferarijs amp; adminifiris yti dignatur indignos amp; ineftos donis necejfiarijs inftruit^yt tanto munerifoßimusfiufificere-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nifit

lisminiflrM hacgratia refiidet^jedfraterea inalios quoq^redundatqui fer illot edoai J lefium y er afide affrehendunt, ©• in hocfialutis aterna farticifes redduntur.

tiusobfieruare^qui à yerbi minifterio ita abhorrent, yt nihilindigniusfierifoffie arbitrtgt;t(^^ fit yeliffitilludfitbeant^yeljuosfilioshuicconfiecrent. Atquiolim nonfudebatillufitttnbsp;Juis ‘Monachos amp;fiacrificos creare, yt ita Ulis ad efificofatus amp; JÎbbatiasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

quernabfierrebat extremamorumatq^totiusyitacorruftio,qua afudillos hominetre^titt^^ mintisfilias quoq^ in 'Monafleria detruderentfin quibus aut f erf etu 'o yrebantur,nbsp;da atq^ infiami libidine folluebantt Ât hodie flerofiq^ Chrifti amp; ecclefia eius itafudet j ytjttotnbsp;in quouis aliofotius yitagenere yidere malint, quam in eo minifierio^ fitne quo homtnutnj^nbsp;£otei^ confiißere. Debemus malum hoc maxima ex farte eorumcorruf to iudicio,nbsp;gelij oderunt,ne fer earn of er a iffiorum mala arguantur, amp; ideo illius minijlrot turbarum anbsp;corum malorum authores efie damant.^fud nos autem maior effie debet “Pauli authorttas, fnbsp;inter Tudaos nonfoflremum dignitatisgradum tenuififiet, amp; ciuis ^manus eßet (qult;fnbsp;fitmma gloria,adeoqj nobilitas yer a cenjebatur) hanc tamengratiam maximam futauit,jt^^nbsp;iliumfilijfiii cognitioneillufirare^ êÿ in .Afoflolorum numerum adoftare dignatu^ erat.^nbsp;Âuthoritdf a*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sednelongiw aquo digrediar,ad./Ifofiolifrafiatiunculam fiu frotefiationem fotiif^^^.'*Jr

foftohrum zr mur,in qua hoc irnfrimis obfieruaridebet^qua authoritate olim locutifiint afofioU,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huf

loquantur,qui ad ecclefiia minifierium legitime yocati,non fiui cerebrifigmenta tradftnttfi^ olim ./^foftolt ab iffi) Chrtfio inmandatisacceferunt. Funguntur hiomnes legations if.fnbsp;nomine ( yt nufer ex fofieriori ad Corinth, caf. quintoannotauimus ) tirfroindenenftf^^nbsp;frofria,fied iffiia Dei authoritate commendantur, qui ynicns amp; yerus minifierij authornbsp;tefi[^hoc frobariinfinitis cnmyeteris turn noua feriftura tefiimonijs. jdfud Âmos ofnbsp;Jfiraelitarum gentt frof betas dediße dicitur, amp; afud leremiam hoc non fiemel inculcatnt jnbsp;daos in exitium ruentes if fie mane fiurgens fer frof betas reuocarit.In nouo tefiamento idenri efnbsp;fitmè cernitur„quando if fie Chrifius afofiolos amp; yocauit,amp;adfradicandum emifitin orhtf^’^c.hi'nbsp;fium.Et ne in his afoflolattts tSt mintfieriu yerbi defieciffefutaretur, difiertè docet Paulttt^f^nbsp;fiosficribens.,eunaem Chrifium iam etiamde ccelisfiiritus fiuidonahominibusdifiribnerti^ ^tnbsp;quidem darefrof betas, alios afofiolos, alios dodores amp; euangelifias, aliosfafiores, ytnbsp;ra ecclejiam fiuam adificet atq^ confieruet. Sunt bac diligenter amp; crebrb conjideranda, Trffiquot;nbsp;if Jos mtniflros ofificijfiui admonent,yt meminerint fie Dei legatos efifie, amp; froinde huiuf ytß'*nbsp;cere fradicent,ne quid y el de fiuo addendo, y el ex illo detrahendo amp; dißimulando in crtnii^nbsp;yrgwjii€uti,ideS^,male aut ferfidè adminifirata legationis incurrant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim

minis abufius,fi qutsfiub huiusfratextufrofrij cafitis figmentafrofierat, aut bac cum P Jr commificeat.Quidenim faleacum triticoi^ inquit Dominus lerem.'X^. Sacrilegium autem tnbsp;mum atqj nocentißimum e/Ç, aliquid detrabere ex yerbo Dei, quod omni auro amp; argentofifnbsp;ejfie Dauid teflatur,nbsp;nbsp;nbsp;fer quod nobis fieiffium amp;omnes gratiaJita tbefiauros Deus comm

Ifnde eidem leremiadicehatur olim'. .Jdomnia,adquate mitta. ibis', amp; quacunq^ manisu loqueris. Curent fraterea minifiri, yt yitam yiuantfiua yocatione aut conditione dignam,m J,nbsp;diuint authoritatem morum licentia frofiituant atq^ prof hanent.nbsp;nbsp;nbsp;Deinde auditores p*

monent,ne Euangelij doSrinam ajjernentur, nbsp;nbsp;earnfrofter minifiros humant figmt'^fi

leant,fiedfotius amfle^antur,tanquam fiermonem iffiius Dei : quodoUm Th eßalonicenjet J^^^pi cijfi Paultisficribit. TLam qui hoc faciunt, ijs adfialutem cedit euangelijf radicat io, neqj

-ocr page 389-

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A ï, X t X.

m qui Jixit: crediderit amp; iapti^atin fiterùyfaluui erit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qw ficM agtmtX

ftenasgraues dabunt,quas amp; ChrißM°M.atth,\o, Nu„( quarum exem^la in ludais amp; genübtu cumprimss horrenda hiftorix nobstfro-'*‘¦£(1'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unimos nofiros magds permoueant,non ofei(anserj)ratertre debemu4,quod 'Paulus

inter yos^ Pïts enim yerbis yniuerfisomnts or dints amp; loci homines com-^^cej^to, P'tenim Deus omnium hominum creator atty gubernatoreP^^itaeius *'*’^'^1«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; obedire oportet. Docet hocipfi^quando yerbi minijiros teconomts amp; di/^en/a-

!^U^».qutbu. f fita domus amp; fitmilia cur am tommiferit. Et leremice idem dicebat\Ego con-gentes amp;fuper régna, [tem,egofacia te hodie ciuitatem munitamyColumna fer-contra omnem terram,contra reges ludUiContra principes eius,contrafacer populum terra. Et confiât horum probe memoresfuifie tarn prophet asnbsp;folùmpradicarunt,fid ita fecueruntyerbum Dei, yt omniumnbsp;i^ßicutioni, correptioni amp; confolationifiruirepoffet. Quod ipfum hodie etiam fierinbsp;I*ftimium infolenter agunt,quifibi nefcio quopriuilegio cauent, amp; yerbi minifins nihilnbsp;^tu’^^h^'^ociferantur, citm ipfi interea quidu^profita libidine faciant, amp;publicorumfianda^nbsp;contenti, ipfifibi in miniftros ius eir imperium fumunt,lt;irnbsp;. '^«nifefiatyrannide dtcendi amp; tacendi leges prafcribunt. At non aliud efficiantifiinbsp;**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rodunr, (t'tm patrtsfamiiiâs yocem audi-

^t^thoritatePaulttsedicitatq^iuhetN?qtiMfapiatfit- tuodelîlampra 'quot;f^fctfnpere. In Graco e^ vm^qi^ovà^t, quod altum fapere, aut in fapiendo modum ex- cipit,Zî'f,nbsp;^dt ergo,ne qutsfibi plusfumat, quam à Deo acceperit ,amp;ytfmguli cum mode-(^uodaiunt) metiantur,fe^ intrafita yocationis limites contineant. Et hoc pra*nbsp;caufas opus erat. ’N. am yt initio diximus, cum intergentes amp; dudaos difienfionesnbsp;concordtafies effiepoter at, nifi ytrinq, modefiitts de fimetip/isfingulifinti-(quot;''Nj eiufdemgenttshomines, quiiam Chrifionomen dederant, alijalijslongius infidtnbsp;rlibertate in ijs,qua media amp; indtfferentia dicugt;itur, interdum inconfultiinnbsp;fi^^dalo ytebantur, feq^ ( yt in priori ad Corinth. 8. capite edj^ yidere ) feientianbsp;¦^’^'‘‘^cbant. Sedamp; inter daidores ( yt in eadem epifiola habetur) multiambitiofioresnbsp;^\'quot;f^dusfiudebant,quamecclefiarum adificationi amp;ytrtliquisomnibusexcellereyi-fichant inutiles amp; nunquam finiendas, amp; tamfeipfisquàmauditorescir-necejfarias detinebant, negledlis interea ijs , fine quibtis fides yer a amp; hominisnbsp;tile tfgc amp; y aide necefiarium erat, de hoc illos grauirer admoneri înbsp;nbsp;nbsp;eadem

hodie nobis opus eilf. 'peccatur enim etiam nofir o ficitlofimiliter d multis» curiofius,qua inferipturis nufiiam traduntur, yelhis contraria infolentinbsp;:yel etiam manifefiosfiriptura locos in jenfumalitnumdetorquent,yt prittsnbsp;Dt ^pi^iones tueripofiint. Gloriantur tales ferè ingenij acumine,adhac labor esamp;fittanbsp;, amp; fiepe priuatasquoquereuelationesiailant,qi(afi in ipfiiis Dei col-tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audierint,quapriusneminimortaliumfintcognita. Inter quos omnesfacile

1 qui fcripturas facras hucufque à nemine intelle^as, ne Apoflolorum quident !»i{ .y^^'ltatem plene patefaUam efiè contendunt : nimirum yt fuis opinionibus locum fa-i^^ttdita prius eruditionis amp;fitnclitatis exifiimatio-^.'''’’‘''14'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^ltia nocentifiima, qua non modo fuis anthoribus lahores amp; moleflias

pariunt, yerumetiam in ecclefia abfurdifiimarum opinionum, adhac difiin-caufafunt,quodomniumfeculorumhifioriatefiantur.Apudludaoscertèmose d^fi'ti pontifex Hierofolymis gymmafium conflituit, in quoiuuentttsnbsp;txercitijs imbuta altius quidfapere ccepit, quàm in Dei lege docebatur. Et i»nbsp;^ny‘‘^l’‘trefes ex philofophorÜfiholispotifiimùmpfodijfiè, Tertull. nonynolocoadmo-delnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;pus ei^ dicere, quando nonfine infigni ia^ura expertifiumus,do-

’ ^to hominis arbitriojde operumnofirorumeritts, de Diuorüinuocatione,depurgat»a

-ocr page 390-

- I

CAP»XI^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPrST. AD -ROMANOS

.1

rio amp;ßicrüprodefitnB/fyah ijs inueUam fuijjè,qui ÿhilofophorumßphiflica facras quot;yiel contempferunt^yelßis figmentis corruperunt.Et quid hodie nonmdlts accida(,quinbsp;gelica: yeritatiisfiudtumprofi[entur,pij amp; cordati omnes nonßne dolore amp;gemitu vident.nbsp;ergofibi à 'Paulo diciputent: 2gt;IeßpiatMfuj^ra quod oportetßpere^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Rrttio reâè fa= Quid ergo ( inquis ) faciendum f aut qute nam erit re^è fapiendi ratio ^rfiis piendi. ^udi dicentem î Sed ßpiat quifq^ adfobrietatem, prout cui^ Deut partitus eif^ metfuramnbsp;Grtecb oTi)ip^olt;rvvKponitur,quam Plato definit efi'e otöfuqtxiJ t«? ijgflywfrioiij, id ePffialutemaut ^nbsp;feruationem intelle^ut amp; prudentie,ne fcilicet illa Vel corrumpantury Vel fuos limites tranpttanbsp;Hoc ergo pracipit Äpofiolut,vt quifq^ donor um Quorum certam habeat rationem, amp; illa ad fopnbsp;fibi à Deopropofitum dirigaf.quiefftVt humiliati fub eint manu omniafiaciamitt adipfitU^lo^^ .

amp; communem aliorum omnium vtilitatem. Id Verb tunefiet ^fii intra duos hofice limites nuerimtit. Quorum primut esf^ne quidnobifipfis tribuamus, quodnon habemutfiedpronbsp;aut cognitionts noflreefiapiamut, Ham qui longiut progrediunturßsfiere idem quodfitori d(nbsp;Ist nobilifiimipiloris tabulés audaciut iudicanti acciderefiolet. Ctim enim Ule non contentu^ 7/^nbsp;crepidispillés indiciumfiecififie^pofiero die circaerutamp;tibiam quoq^ nonnullareprehenderetnbsp;rifiu amp; perpétua fua ignominia prouerbio locumfecit. He jutor vitra crepidam.»4.lternbsp;bit efio j «e quid flatuamut fidei articulés contrarium^ neue extra horum fiept a licentiitseua^^nbsp;£tfi enim aliut alio eruditior fit ör exercitatior^certa tarnen amp; immutabilts fibiq, ipfinbsp;fians elf principiorum fidei noflrts veritas in qua affèrenda omnes dona fua omnianbsp;fenfu conferre debent.Quam regulamfi hodie omnes obferuarent^puriorem multbnbsp;nam eccleßa)amp;faciliut componerenturUtesatq, difienfiones^quibut circareligionem totitf t(nbsp;orbésfcinditur,Sedexemptés aliquotagamuSi Vtresfit illuflrior.. Dijputaturhodie,nbsp;Chrifium^Vel ex nofirés operibttt iuftificemurHn qua controuerQta alij adphilofiphorumffnbsp;currunt^e2X itUc ingenij fui vires atq^indufiriam magnifiée ofientantZalij Conciliorum amp;nbsp;rum décréta inquirunt, vtrinq^ Verb caufam hanc ad humante rationés calculum amp;nbsp;nem inter hommes receptam reuocant. .^tfi hit omifiit Dei Verbum audirent, amp; fideinbsp;culos excuterent^quibutfatemur Deifilium Verb hominem faélum in cruce mortemnbsp;nuifie^mox pater et, hoc non temere it a fieri oportuijfe, neq^ afierendam elfe noftrorumnbsp;tiam^eb qubdhisc Chriflimeritoderoget, cutut non aliter quam perfidem ipfi partidl^^nbsp;Similiter in Ccente Dominicce caufa de reali amp; elfentiali corporés Chrifliprtefentianbsp;tontenditurfidq^ non fine conuitijs amp; publico multorum fcandalo. Qu^bdfiad fideinbsp;cipia omnes rejpicerent, quibus docemur, Chriftumpolf^ peraHum noflra redempttot^^.nbsp;corpus fuum in cœlosfubuexifiefiuiut aut em loco nobés dediffè Jfiiritum fanHum ) qttinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fifi^'

per fidem euehit,Vt tllo Verbfruamur ad vitam teternam: facilb contentionum ornniump retur,quem nunquam attingent, quicunq^étomifiés amp;negleSlés,de cœloamp;de Deide^nbsp;tationesphyficas amp; metaphyficas mftituunt. Eadem eSif omnium aliorum ratio, ?A •nbsp;in controuerfiam Veniunt. Difcant ergo omnes intelleHum amp; Jbnfits fuos omnesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[

tiam Verbo Dei jubijeere, Vt modeflb amp; humiliter defemetipfisfentiant, amp; (vt’’y altiora fi non queer ant,nbsp;nbsp;nbsp;Qisbdfi verb circa ea nos humiliari conuenit, quee ad jffUi

gotium faciunt,quantb magts hoc in terrenit amp; temporarijs huiut mundi bonés obfirttaf^ nbsp;nbsp;nbsp;j,i(d

ne eorum fiducia elati,aduerfut Deum aut quofués aliosßperbiamus ƒ Sunt enimomnj^ irnj^^ ’ ta lt;amp;fluxa, tamqjpericuloja elf eorum trallatio,vt nobés metumpotius amp; folicitumnbsp;quam animos nofiros confidentiores reddere debeant,amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ißdi^

finis focietatU Eorrb quia arrogantia nihil elf magés indomitum,amp; qui haclaborant, Ecclefiaflicit, runt,quibutfife contra quofués tueantur,praceptum hocfium 'Paulut validifiimo at^nbsp;firmat, quod petitur ex fine, propter quern ad ecclefiiefocietatem vocamuriqui elfsnbsp;Chrift 0 capite in Vnum corpus coale fiant. Eflq^ hocfimilefrequens admodum apudnbsp;procul dubio ad Chriflum refbexitiqui vnitatem nobés vnicb commendat, amp; iam mfi* -fictitfiju'nbsp;de ea rogauit*, amp; quod hint defumptum elf argumentum,nobés nunquam nonnbsp;fiprobb conjyderetur,admirabilem habet efficaciam in permouendés hominum amWtfi

-ocr page 391-

H o M I L I À Lxrx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;168

^manahißoria nbsp;nbsp;yidere^yli ‘Menenw^ggrip^a hoe ipß fimiît^o^»-'

^^oftoli hxcßint: ^iemdmodum enim in yno Similecorpoyh ^^hemuiy membra autem omnia eandem non habent a^ionem : Ita mukinbsp;Chrifioßngulatim autem alijaliorum membra^Sunt bacper fe clara eir per-quot;ntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apofioli inßitutum obferuemin, qui ijs occurrere yoluit, quißfe inßolentiue efjere-

^^i,'^'*'^'*^'^^^P^^ribtKinßruUi ejJent yamp; reliquis dignioretnconditionês fuagradum obtine-corporis amp; membrorum eins confyderationem remittit, y tex ea dißant tlt;*^onfimilitudo ißa admodumfxcunda e^, proderit earn in certas partes

^ßt noßra inßitutioni magis feruiat^

corpus ex pluribus membrts conßat, caput yerobabet yntcum^fub quo mem- '^tti omniuf^ ÏV«i'v*^’‘‘^è^^^^lt;fntur ; Sic ynaeS^eccleßa omniumßinBorum atq^ credentium y quißmul om- f^^orum ec»nbsp;Chrißo in eiußlem corporis ynitatem yinculo miro ör indijßolubili co'èunt.

^^gt;^crenturprogentiumamp;locorum diuerßtatey ilia tarnen omnes reuera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

quot;'quot;''’ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; yniuerfalem eccleßampertinenty quam in Symbolo Apoßolicoproßte-

cxgentibus quoq^ adduSluru dicebat, ytjit ynum ouile ‘‘‘ft^^'Quoloco eximia 'Deipatris bonitasnobtsconß/deranda yenit, quiciim ipjiadhuncnbsp;Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpoffèmuSyfid infeÜas amp;ßtperßitiones, adde etiam diuerjißimafcelerumßu-

‘It[ ^i^crßßliuffj ßiutn in terras yenire amp; hominem fieri yoluity yt nos in ynum colUgeret^ ^^ergo horribilis eorum impietas,quißb religionispratextueccleßam y cuiusynanbsp;ßcSlas diuerßasßindunt. Sunt enim tales in Chrißum ipßfm contumelioßyamp;nbsp;^ß*^ corrumpuntyßeuti ‘Paulus ad Corinth, docet, de Ulis agensyqui ab-Petriniy Äpolloniani amp; Paulini dici yolebant. At hodie eanbsp;efÇ, yt qui nomincy habifu amp; externisßacris, non Chrißum yßed ‘BenediSlumtnbsp;^^^eißumy Domirücum y aut qttemuis aliumprofitentur, ij omniumßin^ißimi amp;nbsp;'^‘^‘gt;t^^^'^^deriyelint,ÎAtquinemonobis magifier eße debet y prater Chrißumyquinobis àpatrtnbsp;deßta yoluntate nosplene edaceat. 'Pleminem quoq^ pro capite noßro debemtisnbsp;unimare, yita ffiiritum difiribuere, amp; reliqua capitis officia praßare queat.nbsp;rquot;*^’ ^hrißus praßet ,ßlus etiam eccleßa totius amp;ßngulorumßdelium caput dici me-^^cant pneterea, qui propter res tempor arias ynitatis huius obliuifcuntur y amp; charita-^'^(H^j^'^^nculumßcindunt\quales funt, qui opes amp; honores Chrißopraferunty qui item yin-^^^epti contra quofuisinfurgunt y quos pro membris eiujdem corporisßeumagno^nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes malitiafuperantyqui nullis iniurijsprouocatiypropter nationis amp;gentis

?'®J oderunt atqßaßidiunt, quos eiußdemßdei yinculo Chrißus ipfis obßriÜos eße yoluit,

. ' ....... .

hahent aÜionemyßd alia alijsfunClionibus deßinata ßntAta Diuerfie quot;nt tma 'Vitiithae ynicafitynon tandem eadem eif^ omnium credentium conditioyßd yt dona diuer- eccleßa endertnbsp;funüiones y arias multumj, inter fi diuerßas Deusinßituit, qua non omnibusnbsp;donorum diuerßtate diftribui debent. Singuli ergo intraßuos limitesßefinbsp;nbsp;nbsp;'

ßlt; ^''*eq, alterius prouinciam aliquis temere inuadat, nißße diuinittis yocari yrgeri fin-Ij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporis conßußo fieret, ßi y el pedes manuum aut oculorum oßficium ßbire yel-

^°cumßiiccedere : Itaeccleßa ordototuspericlttabitur, ƒ priuati bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ißeria inuadantyyel qui his deflinati ßunt, yitam priuatam degant. Conßutan-

amp; turbulentihomines,quiomnesadßiuamrelegari yellent j amp; Chrißiand '^ii'gt;iß^^’^^ß“^^eos,quosin aliquo honoratiore dignitatis loco conßitutos eße conßieantur.nbsp;t r ^^”ß^ quidem ßeruire amp; publicam pauperunt curam ( qua nihil pium magisnbsp;X ^ßfißeipere yolueruntyciimper hancßeße in docendi munere impediri yiderent, cui ipjos

’ll'

imparitas amp; qua in Ulis eP^ diuerßtasßun^ionum, corporis ynitatem ^dtt^ionunt di uliquam inuidia amp; amulationis occaßonemprabet : Ita neq^ credentium im-

” eccleßamfiindit, neque dißenfionum aut ßmultatum caußa ePif,, fiprobe confideretur» ^ffnitatem.

-ocr page 392-

CAP. xir. ¦ IM ï PI s T. A I, R OM A N o s

ßcutt ad corforü toùw confiruattonem imfaritas ilia memirorum necejßiria minw necejjenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in eccleftafunBiones eße dißinilas^ qua deinde dona quo^ diuerja

' ^uemadmodum inter membra amulationem omnem excludit arcana Üla (rvitTtK^en tia^quafit, ^tfiingula alijs laborantibits com^atiaritur, amp; o^emfierantfiontaneam, adbi^nbsp;fiias^ires atqßacultatei adfromouendam totûa corpora Jalutem atq^ incolumitatetnc»»]nbsp;Ita inter yeros Chrißianos nullui amulationi loctts e^,e 'o quodarcano amp; ineffabilicbartf^ finbsp;culo interfie confiringuntur,yt fiwguli de toto ecclefia corpore confieruando cogttent, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

uerßi acciduntfiibi accidifiè put ant. lmb qui eandemfiun^ionem fiuflinent, mutuas fibi dunty'^t quemadmodum manuf manum iuuat,amp;pespedi opemfiert ï ita ipfi quoq^ flbinbsp;tulentur., ^rfim ergo peccant gr auifiim'e.,qui aliquempra Je contemnunt,eb qubdipfitnbsp;locum in eccîefiia tenent,amp;fiepluribuidonit inflru^os eßeconfiicantur.Tgt;lec minu^peccanM Ljjnbsp;pi otio/efie dedunt,quia alijsJunt inferiores: quafii hac caufiafiitfiufificiens, ob quam omnenbsp;in aliorum humerosdeuoluant. Debent ergofiinguli cogjtarequodinprafinttdicitur,nbsp;membra efie. Ff ergo mantis nonfiibijpfiified toti corpori mantis e^: oculi item nonftbifiß^f.nbsp;toti carport amp;Jingulis in hocmembnsJuo yifiufieruiunt : quodipfium de omnibus alijs .drnbsp;rißim'e dicitur: Ita Jinguli credentes quicquidfiunt, bocnon fitbijpjis modb ,fiedomnibttsnbsp;bent, quos/uo ofificio aut miniflerio opus habere ’vident. £t yt nullum in corpore nofltonbsp;otiojè cefiat, eb qubdalijs yelpraflantitis ’Velignobiliusî itaneminemfiua condttto,fi^nbsp;ta fit,otwfiim aut ignauioremreddere debet. quot;Debet autem hoc tarn in fiiritualibtis qM'^nbsp;porarijs donü obferuari;amp; quot;Vtfiemel dicendifinem fiaciamtiS,excitet nos horum confyder^^^'’nbsp;dejham lt;Sr mutuam charitatem,quam non minus proprio exemplo nobis commendauif 2?®^'nbsp;feruator nofier lefius Chrifttis:cui debetur benedi^io,honor,gloria cirpotefias in aternurn,'^”

H O M r L I A LX X.

Habcmusautem diuerfa dona pro gratia,quæ nobis data propbetiam jfccundum analogiam fidei: ßueminifterium ,inmini*nbsp;ftrando.'fiuequidocetjin docendo:fiucquiexhortatur,inexhorfaigt;‘’*nbsp;ne; quidiftribuit,cum fimplicitate: quipræeft,cum diligentia:nbsp;miferetur, cum hilaritatCt

QVamuis Deus omnes eleSosfiuos atq,fideles lefiu Chrifti in quot;Vnu ecclefita corpus indifiolubili eiufidemfidei yinculo conftrinxerit, in ecclefita tarnen hac omnisgenefi^'^nbsp;pto donorum fiuorum diuerjitate conflituit : qua tarn abesfi y t ecclefia ynitatem ficindat!t,‘^^^^^fji,nbsp;kuit tonfieruanda quam maxime inferuiant, dum Jinguli quodacceperunt, in communenbsp;^t hominumprauitatefit^ythispleriqjadficifimataamp; aififienfiwnumcaufiasabutantur,qgt;^*nbsp;tis amp; concordta yinculum efie debebant ; quando nimirum inferioresprajlantioribusnbsp;rurfi^ illes prafie infiolentius contemnunt. Igt;Ion temere ergo Daultts de ecclefia quot;vnitate amp;nbsp;fidelium donis tarn diligenter difiutat,hoc imprimisfipe^ans, yt ’Vnufiquifqjeipfiumnbsp;tionis limites contineatyneq^ defemetipfofientiat infiolentitts.Et quia de hoc nuper ingenere ugt;j)nbsp;nunc adfjecies tranjit,amp; do£lrinam hanc ip ft ecclefita amp;fitngulis, qua in eafi(nt,muneribue ttjjnbsp;quot;Vt fitnguli yideant^quid ipfis infiuafiunHionefitfaciendum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ƒ '

Donorum it.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Orditur autem commode ab eo,quo pleriq, abutebantur ad fouendam fitam ambitionetn, “ J

fchdit^unUatë nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^f^^^^°^^^P,^bant,ipfi)snon immeritofiibialiquidiurisjumeretn

ecclefia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;munera,quia donispluribus effent injIruÜi. Dicit ergo : Habemus autem diuerfa dona pro

quanobtsdatae/Ç. Habent yerbaijla concefiionisfieciem,amp;itadicereyidetur: Fateor nbsp;nbsp;fi'

alios alijs (fieprajlantiores,amp; dona effe multum inter fie diuerfa : fed non fiequitur ex quam aduerfita aliosefierri aut infioleficere,yel etiam aliorufunHiones inuadere debedt.Etnbsp;ptu caufia eff,qubddona iJla non ex nobifipjis habemus ,fiedpafiilt;r(tix7«fiunt,tdei^f, donagrainbsp;quanobu Deus non ex d€bito,fedexfiingularigratia atqj liberalitate largitur. Habent ergonbsp;guh^non prout ipji meruerunt,fiedprout illos Detts gratiafiua ei^ dignat us. fjujd ergo habes o j

-ocr page 393-

LXX.

H O M I L I A LXX.

ir( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qtioiîfi accepißi^quid gloriarti, quafi non acceperts f Aut cur eo adnerßpsfra^

incommunemeccleßaytilitatemconfierre debebasf Hic quot;Verborum 7auli jenßiis ^^^odici^ resi^ßaprobabit ,fi ad homind (uiujqj natiuitatem defcendamtHynbsp;^*^^^**^ fgfntainlucem hancaditiir^itaytfiuecorpttsfiueanifnumlfie^esfillumnbsp;Î*iînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mißriorem efißfatearü. Ouid ergo adfialtttem aternam fibijpfi confer at,qni ne cor^tti

ßruare fote^ßl^if^eluif autem ab boc or dir i Apoßolw,quia ynum hoc» ”gt;1Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yitijs mederi fotefi, quts in bnnc caufam inciaunt. 7rimo enim inaidi-

Toflinguity neproximi donis felicitate ringamur , Cur enim Uli in» ^ßßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullit cum noflrà iniuria datum e^f, f' Kel cur ipfi inuidendo Deum ac-

iniußa lance donaßa diflribuat f Deinde fuperbiam queq^ nobts dominari nun-ifi cogitemui not in Dei conßeSlu yerfari, qui nobts ynicus omnium qucehabemugt;s feruum merttb damnamits^ aut yillitum^qui in herifui conjfie^unbsp;ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infolentius '^titurxquo non fupplicio dignißmue not fi propter dona Dei aduer

\gt;!equos Ule nobiis commendatißtmos eße cupitf Excitetpraterea not ißa confidera-ptrfid 'e defodiamui tal€ntum.,quod nobti Dette dédit^ttt eo fteneremur, amp;gloriam ß'^^ehatnus.

TauluiX Enumerat enim officia aut munera funHionwen ue J 'f« tx or dine qua oltm in ecclefia primitiuafuerunt, quidq^ in fingults potifiimumfieri de- terutm ecckfianbsp;^^^neEîit autem ißamenumerationem cum eo ,quodde donorum diuerfitate dixerat.^ emtmeratio.nbsp;P^°pbetiam.,ficundum analogiamfidei:fiue mtniflerium, in miniftrandofiue qui do~nbsp;'^^i^^’'^^o'ßuequi exhortatur^m exhortationet qui diflribuityCumfimplicitate,amp;c. ybi quoadnbsp;ftri ’•^nflruàionem, fingula membra ecclipfim habent, qua aliquam obfcuritatem finfuinbsp;P’'‘gt;inde aliquide^ jubintelligendum., acfi itaßriptum effet : Ctim diuerfa dona habea-ipfirumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agant, amp; fibi commiffum munttsfi-

j^i^^n'^^^^iuantur. Ergo fiuequts prophetiam habet earn exigat fecundum analogiam fidei: aut diaioniam habet, in miniflrandofidulum amp;¦ indufirium fife prabeatfiue qudtnbsp;'^jlrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itccepit, isetiam docendo incumbat pro yirilifiue quts exhortandi gratia pollet, hac

‘^P^^ diflribuit, hoc ipfiim facial in Jimplicitate : qui **^C ^lijs, cum diligentia fuum facial officium : eir qui mifiretur, animum in eo oflendacnbsp;dtu y era innuit,minime opus eße, yt alienis negotijs nos implicemus, quandonbsp;ßq^^ß'^^umfun^lionumtotumhommemrequirat, amp; proindefinguliplus fatts negotij ha-°ffiCio y elint pro dignitate defungi. Hispramtfiis ,fingulas partes excutiamus, ytnbsp;'^'^^ß^t,qua yeteris ecclefia æconomia fuerit, amp; yndepetendafit hodie reformation's

I ^fil.^^yeteremformamreduBamamp;reflitutamyolunt.

^^opbetiam nominal., Significathacproprie fingularem illamfacultatemßiri- prophçtû. amp;pradicuntur futur a , qua inter miracula refertur, amp; quam inprimitiuanbsp;^^^^dtufloruU fi,hifioria yeteres teftantur. .At quia inprafinti ’faulits de ijs muneribusnbsp;'fl'*'^'?«!*****nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debent perpétua ejfie, amp;fimul analogia fidei meminit,qua inter prophetan-

^Jfi debeat : eodem fenfupropheiia hic accipi debet, quo in priori ad Corinth. 14» i{f%f '^'*fi^lmirum pro ordinaria inquifitiene diuina yoluntatts, qua per firipturas fit j amp; pronbsp;‘^^J‘'''-^l(‘ite. “Pertinet ergo hacpars ad ordinaries facrorum librorum interprètes, qua-ecclßiafuerunt, amp; quales infiholis maxime haberi debent, ex quibuspofieanbsp;E^binos obfiruare oportet, intelligentiam atque inter»nbsp;ß^^P^ttrarum inter y^pifiaritecTX amp;peculiaria Dei dona numerari, quibus hicßam ec-(qwodetiam D.Petrus monuit)priuata interpre-*’ '''’’‘’fornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiithor e^fifiiritusfanBusfita illam nemo intelliget, nifiquißiritu duce amp;

fu»! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Elam quirationem illam animalem amp; nobts cognatam fiquitur, nonpercipii

ßlrat is, ybicunque ipfi yoluerit,neque yllislocis, yeltemporibus, '''’‘in p “¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc adarguendam P^m-pontificum infoleniiam, quiyerumfiriptura

^^^iopeilorisfuideiitefcere, amp;inde peti debere contendunt*, neque eo CQntenti,jfaculta-

-ocr page 394-

CAP. XI r.

JMBPIST. ADROMANOS

ttm lane interfretandi mitrü amp; laruM aßrin^unt, quiittffiutt (reatttms, efißo^ot amp; doBores,ifß infigniunt,

Regulttcerta interpretdndinbsp;fcriptum.

Torr o omtßü illfs^ audiamttf, 'Vt in hoc munere fito yérptrî deleant interprètes, Ù tertaqßc interpretandi régulaf‘Comprehendit hanc Taulmfubanalogtafidei/ecundtimnbsp;^hetia ommis dirigi deleat. Ita quot;yiero quot;vocat fideiprincipia, amp;axiomara ilia certanbsp;giotiM ^ua ( yt nuper quoque dixim»s ) fere in Sjmlolo, quod apoßolicum 'focant,nbsp;Julet ergo hocffe^aretne quid afferatur^qu/odtumfidei articulifpugnet. lgt;lamnbsp;doElrina ,falft iam conuiSlae/Ç, etiamßmiracults amp;ßgnK confirmetur. Docet hocin It^^ y jfnbsp;quandomortüßtpplidomulilareiuletprophetam, qui T)eos aliénas oltrudere conatwr^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iß

quidem per illum fa^d credendum eße monet, nbsp;nbsp;nbsp;ß omnis firiptura interpretatio fecundutfi j j

analogiam amp; httiusprincipia examinaridehet, fatd confiât, nonfemperlitera inßfiendugt;nfß fcriptur as frequenter conferri delercyne quem fenfum fidei articulis contrarium afiruatnv^*nbsp;etfi nuper exemples nonnullis demonfirauerimus, praftat tarnen adhuc quadam alianbsp;enamtuautemyerhaChrifiiTetrodicentis: TuesTetrus, amp;fuper hancpetramnbsp;fiam meam, Q»ffn iocum Tapa adfe rapit, yt primatum fuum flahiliat, Âtft fidei nofir^nbsp;giamfieSlemus, qute infinités alijsfcriptura tefiimonijs docet, Chrifium effe petram illa»gt; f ü,nbsp;fam^cui ecclefia tora nititur,adeo^fundamtntum ejfe prophetarum atqj apofiolorum : mo^/nbsp;Tapam falfarium efii, qui Chrifii yerha in fenfum alienum detorqueateät contra illiftfp^^ kß'nbsp;fihi in ecclefia primatum yendicet. Idem yidelu in eo,quod ibidem de clauilus dicitur, q^nbsp;liter adfe Jolum pertinere Tapacontendit ,amp;inde prohat,penes Ji effepotefiatem,^nbsp;remitrat,yeleorum reatu confiri^os teneat^quofeunque ipfi yoluerit, ^odßyeto aliosfiypjnbsp;locos conf^deres,ytdebts idem quod htc Tetropromittitur,althi A^ofiolisfimul omnihitfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijfi

fum ergo efC,quod Tapa clauiumpotefiatem exementito quodamfucceJIiondfi^ÏM lumpertinerecontends, fifuoadyero remifiionem peccatorum , fideiaxiomanbsp;Utarum, hanefolius TIeieJfe, amp; proinde clauium nomine nihil aliud quàm Euangtl'j Jnbsp;tionemfipnificari, qua credentiluspeccata remit», incrédules autem amp; panitertnbsp;retineri docet. Ita ex Chrifii yerhts ^atth.q. T^on exilts inde, donee folueres extfsquot;^'*nbsp;drantsm^amp;ctpontifitij doHorespurgatorium ignem colligunt,quo animaspurgarioposf^nbsp;pro omnibus aeliSés, qua in corpore agentes defignarunt,fatùfectrinr. Sedfifideinbsp;ßlas,hacfuum illudaxioma opponet,quo in Symbolo dicimus. Credo remifiionemnbsp;hac Chrifium iubebitaudire dtcentem ï Amen amendico yobés, qui credit in mefiialttnbsp;nam, amp; in indicium non ytniet,fed à morte tran finit in yitam,amp;c. Hac igitur ratio ‘'snbsp;feripturarum traSationenosnequaquam dyeritatis fiopoaberrarefintt amp; Sophifi^^‘‘nbsp;licopatefacietiqui/ub illarumpratextu nobis imponere conantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Cbeonit «el MHwJicr««.

Sed Tergamus in Taulo, quiprophetandi muneri minifierium, quod Graci fubijcit. Sub eo igitur Diaconescomprehendit,quorum erat opesecclefiareciperenbsp;niftrare necejfaria ijs,qui ab ecclefia alebantur,curare item ea, qua adexternam eccltp^ /iiio^^^anbsp;tionem pertinebant. His pofieafiecialepraceptum prajeribet, nuneyeronbsp;infuo munere yerfari debeant. Siue (inquit) minijlerium, in minifirando,idelf,,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitO

diJfienJationiectlefiafiicaprafeHuseif, isfiminifirumejfi meminerit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(,

ßondeat,atq, munusfideifua creditum fedulo exequatur. H.os Germani multum abfimili breuitate exprimimus :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cltïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biCttC Ïgt;4p

Continet ante hac quoq^ pars generalem doHrinam, 2ieminem infua yocatione debtft o Afffil^ autfibi commijfam funHioneper yicarios adminifirareJta enim officiumnbsp;uefcelw efix amp; fimul negligentia ilia non potefi non cum publico incomodo atq, damno co itafcnbsp;Vt enim in re nautica, qut clauo amp; remisprafunt, nonfinepericulo ceffiant, infuonbsp;fulojitm eif eos cefiare autferiari, quibus publica aliqua cura commijfa eSf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffb

Junt,fi yjcariosfibt fubfiituant, quando neque hoc inJuapotefiate habent, neque eft -Ægfft quem fidtlittr amp; digna cum indufiria munus alienum obirt, in quo eos yi^^^ qfi

-ocr page 395-

«ÔMÎLIA L X X.

i?a

legitime mandatum eS^. r’idit hoe /Alexander SeuerM Imperator, ^iti jkj ' '^^htlpernicif^ue effe dicelat quàm res per yicarios adminiflrare.' I)uod ipfum in eccleßanbsp;debehant^^ui huius miniflriamp;prafides yideri ’volunt. ^t ^uam multos ho-i^iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minißerio (yt ira dicam) miniflri funt ß Dieunturferuiferuorum ’Pontifices.

Jij, ^^‘^^fttttiunt ß 'ßlon eccleßa^ fed Veneri^’^arti, “Bachoy ß quid his esi^pndendum ma-^^tfith huius tituli prat ex tu faflum plus quam Perfleum oflentare.Et inter eoSf ttgt;iniflerio^loriantttr,no»paucosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuenire, qui otium ignauum amp; yoluptates fuo

^^^^^tprxferunt. Fit idem in omni fere ordine, amp; flyerumfateriltbeat ,hcecomnts confuflo-turn funHiones tarn puhlica quampriuate non fine miniflerio ohiri i ^tq^ tarnen in Ulis otiofiyerfetntur,quafl inanes tituli fufßciant, Exeitet ergo omnes ho-ttdmonitio) amp; qui ad altiora afeirant,diÜi illius memores fint : Qui inparuo fldelisnbsp;^ulta conflituetur.

doloresponic, amp; hos in docendo fedulos t^r induflrios effe iuhet t 'Vt nimirumpopu- Dócetidifun^ diligenter erudiant amp; quofq^ in yer a fide amp; pietate «dißcent. IPult crgo,ytnbsp;fittdijs renuncient^quicunq^ docendi munere fungnntur. quot;FLam yt hoc maxi-ptiefiantifiimum eif^ : ita nihil nobis tarn ytile aut iucunduntnbsp;hubnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tlt;tufa illudrelinquamtts. Ohferuarunt hoc apofloli tanta diligentia^ yt ne men-

\ ^uidem yoluerint miniflrare ctimfeper earn curam à docendi officio auocariyide-tirca hoc plurimum peccatur, dum y el prophanisfludijs intendfurityquidoSlo-inter docendum, circa quaflionesoccupanturjuperuacaneas^amp;fubtiliama-fSiifP^^^/priatradunt. Facile autem omnibus hifeeyittjs medebuntur ,flprimo cogitent,ipfes fnii^^^^’^nis rationem reddituros ejfe T)eo,qui (yt Es^echieli dicitur) pereuntiumfanguinemnbsp;^^^^itet. 'Deinde yero do£lrinam deriuent ex y er isfontibus, id eif^,ex ore Dei, quinbsp;loquitur qua Dei yerbum continent, quo yno doceriamp; confirmaripofeitmttf.

'**^*’” exferipturis de ijs,qua cognitu neceffaria funt, non de rebusfuperuacaneis tÿ nihil Singula deniq, auditoribus a^ipltcent, yt iflaßbi did amp; adfepertinere intelli-\fj-^do3oreserunt,amp;Dei yerbum reHefecabuntficuti -^poflolttsnofler alibimonet.Fb'inbsp;’llnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus prudentia quamfide opus effeß hac prafiare y elint.

'!\ii^^^^ l’‘todobirina exhortationemfubijeit» FLam etfl duo hac interfeconiun^ifiima yidean- E-xhortath* neq,femper ytroq^ inflru^us efl,qui alterum ex Ulis habet. S unt enimnbsp;i^lt;gt;gt;if^^^ßituitatem amp; facÙitatem placlaram habent, atijdem in exhortando plane frigenttnbsp;f” 'quot;'^^^^rnaces amp; refeonfatores aut in magnates publica authorirate praditos mci-yidere ePf^, qui dim docendo minuspofiintfi quando de rebus obfeurioribus eßf^nbsp;yehementißimi funt,nbsp;nbsp;nbsp;mira quadam grauitate argumento-

W ^ïi ¦ *^*^”* tgt;hflinatifiimospenetrant. Etut yero ifla habeant, meminiffe oportet^ in ecclefia y\^^^^'°doilrina^yerumetiamexhortationibus opus eße : id^propter carnis peruerfafn^nbsp;^fithindeatergo reßicerefelet, amp; in ijs etiam cun£latur^quis fanda amp; falutaria efl'eno-flndio amp; tt^elo opus eßf^ yerbi miniflrisyt omnibus conflet ipfesferio amp; exnbsp;adhortationum yfus pracipuus efÇ in pœnitentia dodrina, peccata lib ere ar-agnitio pudorem Ulis incutiat, quiprius effrani libidinefuis defyderijs indul-^^^^''^gtitionem liberiorem non omnespatienter ferant, medicos imitari conuenit, quinbsp;‘tgrotos aggrediutur, yt yelintnolint morbi fui yim agnofeereamp;fateri coganturznbsp;“^^^Irano Dauidis adultérin arguente habemtis. T^mouenda quoq^ funt qua

”'‘4îo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felent,qualia funtpeccatorum amp; carnis blanditia^mundi exemplum,Spicu

lé'^^ritemptus^etcum his fuperflitiofa ceremoniarum fiducia,in quibus multifa-^^f^i‘‘^^^^^^^pttnitentiaflbipr(eterea opus eße arbitrentur. Froferantur item mime gratia, amp; iudicioru Dei exempla^qua tarn his quam Ulis fidem faciunt.Hocnbsp;fuiße,ipforumfermones teflantur, amp; huiusgeneris multa in Chrifli amp;nbsp;p- ^^^^^tonibus eSf yidere.Ât cum hac ex officio adhunc modum proponere debeant yernbsp;i^%frtrit,hanc illorum libertatepatienterferre ^ne dum Ulis contradicunt,ipflnbsp;S.^^ptafcribereyideantur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F e-

-ocr page 396-

CAP. XI r. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPÏST. ad romanosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

dji’ff’ßttio Qfànto ai^)'tacon6i redit^ie qutlttsfitfra in genere aliquiidixerat, 'ygt;t nimirttm cpum ecdeß^, ß minißerio yerfari^non rerum dominos ejßi qui pro imperia amp;ßio arbitrio omnia agan(gt;nbsp;y er b,y t diximtu^ofßtij illorttm erat, pétunias qux à fidelibus inpublicos ecclefianbsp;tur recipere, amp; eajdemprout neceßitas exigebat dißribuere^quo animoßtum ijlud tnttntti o fnbsp;béant) docet hds herbis:Qtd difiribuit^cumßmplicitate fcilicet ißudfaciat.f^bi ante omnta o J lt;nbsp;bimus ) tccleßam fimper habuißß opes amp; arartum publicum, cuius cura certts homimbp^nbsp;fuit^qui opes ißas cert a tum ratione difßtnfarent, quot;Ham etßt priuatißta omnia cum anbsp;habtiißß dicantur,boc tarnen non confußonem dedit)neq^ rerumproprtetatemßißuliti^t^^quot;^ t.n^)nbsp;demonßrauimus. ’Publicarum autempecuniarum certus yfus erat, quadprimumnbsp;eHrßacramentorum adminißrattonißeruiebanCdeinde ex ijsalebanturpauperes,quosecclep^nbsp;nus imprimis commendatos eße yoluit^ne incredults amp; impijspublica egefiatis exemplaß^hinbsp;bißum eiußdem carports membraßuntzQuodapoßoles inprimitiuaeccleßadiligentercatnjjhnbsp;in^^ts teßätur. Et quid Diaconosßeu bonorum illorum dißenßatoresfacere conueniat, Wlt;’nbsp;Paulus docet)quando in dißribuendoßmplicitate requirichoc nimirum yolenSiyt bonaßd^nbsp;tte^ •yrlliaße^uiprauo locum dent.^opertinet^ne quidfaciant ad oßentationem,neueabtgt;f^nbsp;buendo,priuatamlaudemautgloriamquaranr.quodmultibodiefaciunt)dumquaßexßonbsp;tUTifuam liberalitatem a'vulgopradicaricupiunt.Imprimùauteeauendume^^nedolotnanbsp;tur) rä' fraudulent erfibijpfis yendicet aliquid ex iis)quee eccleßa debentur. Harn qui boc/adf^,nbsp;daproditorüJucceßores funt)Cuius exemplo omnes nos admonere yoluit Dominus, quatnp^^nbsp;ßt opum alienaru traSatio, amp; quanta tum religione ecileßa bona traBare debeant ij,qudigt;^nbsp;dißenfatio tommißa eß. Etenim fi eos damnat Cbri{ltos,qut defuo nihillargiuntnrnbsp;fupplitio digni erunt,qui infuper ea fuß'urantur,qua alij contuleruntf Etß repentinanbsp;meruit .Ananias,qui in fuo mentitus eß, quideos maneat, qui in aliéna amp; mentiuntur)ùnbsp;pradones aguntf In horu tonfjderatione admodu diligentes fuerunt apoßoli,quandonbsp;-noluerütßeilataprobitatts,e2r quißiritufanüo atqjapientiapleni efßnt, Ät bodie ecdeßß'‘ 'flnbsp;’Vel abfq^ omni pudore in quot;^fusprophanos amp; nefandos expenduntur,’rgt;el ijs comittuntur,quif^^lrß!inbsp;turpißime dilafidarut,t^ qui mulio yinopleni,quid ßiritusfan^us 'rielitatq^ iubeat,pror/t^^^'^-^^(fnbsp;Senlt;lt;ttt-5 eccle^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSextb,Quiprae^^ (tnquit) tum diligentiaprajit.I^ideturbocmembrum adSeniore^ß^i'

ßaßiiut, re,qui apud quot;Veteres Senatum eccleßa referebant, amp; publica difciplinaerantprafeÜi, gentiam requirit, nefocordesatq, ignaui quiduts negligant autdißimulent. Eteriimnbsp;hominum,quoadfeipjum amp; propria yitaconfuetudinem , magna cura opusßhnequidpf^^ . LfSnbsp;cium cumßandalo aliorum faciat,nullusfocordia locus eßepoteS^ apudeos, quorum cuf^*nbsp;quoq^ multorum falus eS^ commijfa.ES^autem bacquoq^ admonitiogeneralts,amp;adotiVK^^lnbsp;gi debet, qui alijsprafunt. Inter quos non poßremi numerantur paßores ecclefiarum, qf^fn r^ifnbsp;toruminflar toti populo prafe£loseße, Deus apudE^ecbielem teßatur\ imopatrutnnbsp;cum per illorum minißerium homines ex 'Verbi femine in Deifilios regenerentur. PraßniC'ö ff(nbsp;diligentia, eir ßbi diHum putent)quod Petro olim Cbriflus dicebat : Ecce Satanexpetim^ß^'ßnbsp;yentilaretficut trititum^ ^uia enim Ule bominumfalutemper 'Verbi doHrinam impri»gt;ßinbsp;atq^ cußodiri nouit, non aliud ad nosperdendos compendium expeditius eßeputat, quamßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^e,

bipracones cirtumueniat, amp;fitordes atq^ ignauos reddat. Debent ergo hi ('Vt Paulus A monet) tarn fibijpfis quam totigregi artendere, ne hoßts huius infiidijsaditumpatefaciantgt;nbsp;praterea diligenter impoßoribus, quifalfasdoHrinas hinc inde feminant: obßent item manbsp;exemplgrum autboribus, amp; omnibusfcelerum irritamentts : adhac contra tyrannorum mm ßnbsp;borribiles tonatus conßrment fedulo eos,quosnon nihil labaftere 'vident»Similiternbsp;ininißrant,fe a Deo conßitutos eße meminerint, 'vt tanquam iuditiorum eius executores i /ii,nbsp;pulopraßnt, l^igilent ergo,neipjorum incuriafiat)'Vt populus a'Veri Dei cognitions amp;nbsp;Hat,aut in fcelerum licentia malepereat. Hic 'Vero legibus opus e/Ç, quibut executionemnbsp;cedere oportet,ßne qua leges frigent amp; emortua iacent. Debet et 'iam ifla admonitionbsp;lids amp; quo fluts alios extendi., quos iuuentuti Deus prafecit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hts crédita totiusrttp*^ •

(leßa fßes ) quia ex puer is eos tandemprodire oportet j qui eccleftte eÿ

t

-ocr page 397-

H o M I L r A L X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171

fttcceJant. At q^uo femel eïl^ imbuta recentferualit odorem Tejla diut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo ïnfi-

tutione diligentit qua yerafietattjfemina tenellts animii infer at : amp; quia ai ineunte atate ad ma-Itttnfrocliuesfumui,difiiplinam quaq^feueriorem accédere oportet,qua iam éstoriitaturos in ofpcio ^^tmtAt.Qüam yero htc nulla cura nimia tir fuperuacaneaßt^fanBorUm patrum exempla teflan^nbsp;^^^Akrahaminimirum^rfaaci, lacoii amp; fimilium î qui etfi nihil non fecerint, quorundam tarnennbsp;r‘gt;igt;ru)nproteruiam amp; malitiam nulla diligentia aut cura ftperarepotuerunt. Sed 0 deplorandamnbsp;’’'^fißßittli infelicitatem, quando nulli ißorum ordinum officiumfaciunt. Tleriq, enim ex minijîrûsnbsp;modo reiuifoliciti hoc fßeBant, ne aliquorum odia amp; iram contrafeprouocent;amp;finbsp;^elo feruentiori agiyident, eosnimium yehementetefeaiunt \ quafi yero aliquisnbsp;motiti hodie nimiits ejfepofit^quando non ynuffatan neruot omnesintendit^yt Chri-dißipet.Quodß magiflrattts injîgt;icias,pafim quidem ea regnare yidebii, quibws Dei iranbsp;; at qui de illdsextirpandis aut corrigendis cogitet, qui tnpcenitere nefciospeßimorutnnbsp;jitlcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flringat ,yix quifquam reperitur Z imo turpiter nimis adquauis

^^‘^iqfConniuent^dummodo ipjt fuis fortunis integris yti^aut pro fua Itbidine yoluptuaripof-lil' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ßquireliquis melioresyideriyolunt ijfolisopibtisaccumulandisintenti, de

^^flltutione nunquam cogitant, amp; illos ne ab alijs quidem doceri yolunt, nedum cor^-1^^^-P’^werfalisilla morum corruptio enafcitur, quam emendare impoßiiilefuerit,nifi refor-'f^^nitiumàcapitibus fiat, amp; iuxta Taulipraceptum,cum diligentiaprtefint, qui in altiori ^l^^^conßituti,

k(^‘^‘^^‘*^poßremahuiusadmonitionisapoßülicapars e^: Qt^i mifiretur, cum hilaritate Eleemo/ynorif, Uili^^^^'^olocodeijsdicereputoApoßolum , quiaaobeunda Chriflianamifericordiaofficiape^nbsp;quales erant yiduaamp;fenes, qui ab ecclefia in eum finem potißimum ale-exciperent, agrotis inferuirent., amp; quibufcunq^ alijs adeßent,qui com^-(^lieno auxiliopra alijs opits habebant, locum hodie xenodochiorumprafeÜifnbsp;ßruiunt,obcinent. Hisomnibuspracipit,ytmifericordice operafaciantanimohilarinbsp;ipfi^ttm deprehendere liceat *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc fa^u cumprimis necef

mifiri ex eo folatium amp; recreationem non yulgarempercipiunt, fi quos ipforunt ^ungi, amp; ad Opern ferendam promptes ejfe yideant : Ita ijfdem nihil molejlists ac~nbsp;fi quibufuis oneri ejfe fujßicentur, eos^ morofis amp; difficilesfentiant, quorum

*^Ci) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debebant fubleuari. Terdunt ergo moroß illiomnemgratiam jitis officijs, eif idea

^uoq^ Taulus ait, Deo non niß hilar em datorem probari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem hac quoque

omnibus conjyderanda. Equot;t enim genus humanum infinitis miferijsfubiacetßta mifi^ omnium animis Deus infeuit,yt hominis nomine prorfusindignttsfit ,quifquisnbsp;abfque dolore amp; gemituintuetur, monfirum yero naturte yideri queat, quinbsp;°^’fptatem quxrit, Dei certepraceptum eil^,ne à carne noflra, idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ab ijs, qui eiufdem

confortesfunt,fadem noflram abfiondamus. EtinEuangelio negleàa charitatis jacerdos amp; Leuita quijaucium amp; fioliatum neglexerunt, probatur autem Samari-^^^iC^'^n^^^^^dignotimiferiatadus Uli Opern tulit, Eif^ergo diligenter curandum ,nemifiri»nbsp;extinguamusamp; ita «so^yoireddamur, quos inter nouißimifeculi peflesEaulusnbsp;Ebiplurimumproderit cogitare nosfratres amp; eiufdem corporis membra ejfiznbsp;omnium nojlrum fors, amp; nullum effe mijer ice genus, quod non in nos quo^nbsp;^x^mplis quotidianis aburide probetur, yet erum com-^nbsp;ddmc ergo colligamus,nos omnibus hominibus obfiridos ejfi, neque no-noßro cerebro fingamus perfonarum difcrimina, propter qua aliquos negligerefasnbsp;lt;^mmo hilari officium faciamus, amp; huiusßgnificationefarciamusnbsp;^jfiofïum darepoffumus^ ladder autem latos eä' alacres, fi cogitemus ojficijsnbsp;dejitm Chrifluminfuasrationesafiriberequicquidinjitosipfiusnomi''nbsp;effe opum eirfacultatumnojlrarum yfum,quam y t noflra flmul amp;aliorumnbsp;fipfamij nobis tn ccelo repoflti conjiderationem adijcias,ferreusfisopor^nbsp;oornmifirationem amp; promptum quofuis iuuandifludium exciter is,

E 3

-ocr page 398-

«

«I

C A P« XII» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

Ecckßt Hete- ’pï'iulqudtn 'vevô dicendt finem faciamtn, olferuari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deist ioc loto ysttrts amp; j

riî otconomia, gcclißa ceconotnia, amp; qux in ilia fuerint puilica mimera aut officia^ Trimnm doitrina ^rtjgt; erant, quorum alij fcripturasfacras quoadliteram amp; fenßitn hijloricnm interpretaiantiir, dHjßnbsp;ro ylteriitsßrogreßi illas docendo gt; monendo^ hortando corriptendo amp; confolando totiiis eahß nbsp;ßngulorum xdificationi applicaiant. Haiebant hi omnespit coniunSlos presiyterosßue 1nbsp;qui difiiplinam puilicam conferuaiant, amp; contumaciores in officio contineiant. 'Tertiumnbsp;tendant Diaconi,opum ecclefiee difienfatores q^uiius yidiiarum collegium amp; xenodochinbsp;tantiiuspræfe^i adnumeraiantur, Itaq^ nullis Jùperuacaneis muneriiw ecclefiagrauaidtiß’ •nbsp;ctiofi inaniius titulisfuperiiebant, qui illi praerant. Hodie autem prater inania nomina,1nbsp;reliquum e^\ amp; in illorum locumfuccefierunt apudl^manenfes nefcio q«i Epifcopinbsp;dis infignesypresiyteri ynBi amp; raß^acoluthi,ofiiarij,exorcifta,fuidiaconi^ yt iam de Cardt^“nbsp;purpuratis nihil dicamw^quos omnes tot a yetuflas ignorauit,nbsp;nbsp;nbsp;qui prater fafium harbaricv

hil conferunt ecclefia, Quodfi eos refiicias, qui Jynceriorem euangeltca yeritatis doUrinamf m tenturfunt quidem multis in locis dodlores amp; pafioresfidi ijdem tarnen aifq^ omni autiofnbsp;fuo fiadio laborant .^neq^ fenioresfunt qui difciplina publica executions illos tueantur,nbsp;magiftratu agunt^ amp; eopratextu feniorum locum occuparunt, ij fsrè omnis difcipUmt acsff^ .fjnbsp;fies amp;primi ionarum legum difiipatores funt. In TDiaconorum yero locum ßuccejferuntßnbsp;prophani, uino ebrijamp;pleni auaritia, adhac immites amp; barbari,qui ubifuaprius turpittf^’.nbsp;runt mox quafi alij homines faBi^ portentofo amp; inexplebilirapisndifiudio ex ecclejtanbsp;thefauros fiii congerunt. Hacemendari oportet, fiyeterem ecclefia formam refiitutam'^'^nbsp;At hanc optare facilius efi quàm reducere in tanta omnium ordinu corruptione, Orandusj^S.nbsp;pater yt ecclafiaJua cura ipfefufcipiat^amp; in hac extrema mundifene^a regnumfiHjnbsp;fit conjeruet^ dlU debetur benedtdlio^ honor,gloria amp; potsfias in aternum^Amen»

HO MILIA L X X r,

Diledio efio mmimè fimulata.Eftotc abhorrentesàfnaîo,agg^^^‘* natibono : fraterna chantatealrj ad ah'osamandospropenfi, hon’^’*^,nbsp;altj alijs praeeuntes; ftwdiommimè pigri,{piritu feruentcs,uwp®’^nbsp;feruientcs,

QViniam T)ominws amp; Seruator nofier, lefiu Chrifius, miferossiosnonfi)lttf^^^Çtjh{S^^quot; queis amp; morte redemit yerum etiam itafibi acquifiuit,yt nosfuumpeculinfi^rnbsp;nta confecratos effie yelit: apofioli eins non modi redemptionis nofira myfieria amp;ifißßnbsp;Chrifii beneficiumpradicant, fed infuper quid huic deieamus ,fideliter docent. Facit y I •nbsp;ridiligentia Tauïtisnofier: quipoji expojitamfidei Chrifiianaddlrinam amp;aternafgt;ßnbsp;urn, hoe Cap. de yita Chrißiana officijsdijprere capit, çÿ nuper quidem de illis ex ordf^^nbsp;puilica ecclefia munera oieunt.FLunc yeropriuatisqueq^^^ hominibuspracipit quidnbsp;ritate fraterna orditu.r.,quia hacomnium ailionum Chrfiianarum fions amp; ( yt aliiid^nbsp;totius efi perfeClio.lt a y erb de hac agit, yt paueis aphorifmis omnia comprehendat, rnbsp;eonfiyderationem faciunt.,fimulqjyitijsmedeatur,quailliusfiudium impedirefolcnt. .

Dileflio ptnon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Principib,qualts ea ejfe debeatfiocet. DileClto (ait) efio rntnimèfimulata.

fimulata. fim inferipturts,maximeautem apofiolicts, Flam inprioriad Timoth,capJ.idegt;^ '^‘fi'liif^l^ i^ Finis mandati^el^charitas expurocordejamp; confeientiabona ,amp;fide non fimulata»nbsp;triiuat quad hic de charitate dicitur, idem tarnen adillam omnino referri debet,qtdanbsp;cordepuro nihilfimulatumprodirepotelif^^, FtTetriu animasnofiraspurifi.catasnbsp;yeritati perfigt;iritum,cum charitatefraternafimulationts experte, amp; mox addit:Fgt;^Pnbsp;alios diligite impenfè, Deni^ confiât, hoc proprium eirgermanum eJfe charitattsfitati'^nbsp;Ideo autem Apofioli illofrequentius ytuntur, qubd homines niitura mendaces Clnbsp;yel fimulationem procliues funt,tiim in omnibus alijs rebus , turn maxime qn‘^’^

-ocr page 399-

H o M I L I A LXXf.

agitur.’Ham etß omnesfateantîir, illam non minai nece^aridm eflè quant

amp;fru^uofam^mirificè tarnen fleriq^ tergiuerfari folent^ amp; tunc quoq^ charttattsfludioßßimi

^’’'^olunt, quando nihil eorum friefiant, quxilla exigit. Et tanta ef^ huiasfimulationii quot;^iit hanc multi imponant tamp;ße extra culpam ejßeßhiper^nbsp;amp; animo nimiùmßecuro omnia charitatn officia turpiter negligunt,nbsp;?»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nolts yidendum^ quidfit ßmulata, quid item quot;yiera dile^io. Simulata dicitur^ TDileélio fîmui

omniumfons e^,non refßondst yerbn autgeßihas, quibm animibe-^ Idtaquxßti «dit ‘^^^tuipollicemur. Eeccatur ergo hic non yno modo. Erimtu e^.^ cum occulto quidetnnbsp;»iBj ringimur,ea autem yerbii fiibdolts amp; amici yultiti aflutaßignificationedißimulu'^nbsp;hoftes^quiayixynquamfattdcatieri pojfttnt, qui itaagunt,nbsp;Tß^nnino reprehenßoi eßet cum .Abelofratre locutai eßfe dicitur,nbsp;liInbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amice^iCnm interim crudeleparricidtum animoßto meditaretur.Imb taliam Der

ß oßult! conferri merentur,aut yenenatdtßcorpionum iiiibai, ‘Eleq^ multtim àfacri- nbsp;nbsp;nbsp;'

'^^^^illoru improbitas, ei) qubdßanÜo amp; diuino dileSlionif prtstextu ad tegendos animos pro.-ii^ ^^^^^f^abutuntur. Simulant item dile^ionem , qui non nijipritiati commodi ergi) aliquot co.-ßgnificatione profequuntur. Nam cum proximi amantes fideri yelint^reuera tamcrt f^’^rnant,quodnon obßcur'ecernitur,ßquando aduerfa ijs incidunt, quosaliquandiucoluerunt,nbsp;Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mox dilabuntur, amp; mußarumßmiles ßunt, qux xßiuo tempore circum circa flrcpuntt

occultantur. Vroximihisfunt^quipotentiores fe amareßmulantjidye^: coallifaciunt. Talis e^ amorßubditorum malaßdei^ liberorum item de^ensrum,nbsp;ßuprti amp; adulterijs feße addixerunt.^^i quibus omnibusß metui caußam außeras,nbsp;funul^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quando monet, ne dile^fioßt DileflioKerA

y er am amp; ingenuam requirit, à qua bmnts aßeSlus prauui longé exclußtnßt, O' fltr ’quot;‘'^*‘‘^deßcribit,dic€ns:Filioli,ne diligamies yerbo neq^ linguafjedopere amp; yeritate^Exem-^nbsp;di f euidens amp; omnibus numerts abfolutu nobts Chrifltesprxbuit-,qui yt non yerbes mo~nbsp;t, f ^^^^ßttspromißionibus,ßedreipßa dileäionem noflri teßatus e^ ; ita nihilßä commodi cau-gt;

”“h ^'gt;1 ipß aliquid conßerre poßimus, neque ille noflrts beneficijs optes habeat^ Imo tunc »lorrvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affliliißima ,ßedomnino deßerata erant, neq^ aliter quam

teflituipoßent. ult autem ille, yt ita nos mutuo diligamies, quemadmodum ipße nos di ß 'rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fxemplum ßbiomnts loci amp; ordinis homines accommodare debent,ßipracepto huic

d ¦ß'^^^facere yelint.,gt;^tßcharitatc eiußmodi quaras hodießmulationti quidemplurimum, terrarum reßriguißße yidebês ,ßcutißuturum eßenouißimts temporibsesnbsp;ih^'‘^°^^'^f^‘^dixit. Et hacnonpoßrema cauß elß, yniuerßalts illites corruptions, qnaybique

h'üs quam tot tant es q, calamitatibts Dews iuflis ylcißcitur.

^^^umquiamultißub charitattspratextu malorum commercesßeßimplicant,amp;ßmulipß Dileéîionls yitio diligenter Faultsoccurrit,dicens:Efloteabhorrentes à malo,agglu fß'^ßxtunonnbsp;jHj.’ Habent inhoc praceptoßngulayerba Emphaßmpeculiarem. Nam primo malumßm-tgt;mnia comprehendat,quaßub huites cenßum yeniunt ,ßueper fe iniqua tirßa-.nbsp;ßfuul proximo aliquod nocumentum afférant,Et quiaproprie maludicitur omne id,nbsp;pugnat, nos^ ab illo abßrahit ,prohibentur hic quacunque circa externumnbsp;fUfn r fi^^^p^oßßiotiem contra Deipraceptaßunt, mores item corrupti amp; exemplaprauaßmulnbsp;i^jj^ßß'Utthorihus, Hac autem non modo cauere Oßugere ,ßed odiffe, imb horrere amp; abominarinbsp;^«1»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßiritts ßtnBwsper Dauidem eos beatos pronuntiat,qui non ambulant in yia impio

i»ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inßelicesßint oportet^^uicunq^ non neceffaria cum Hits commercia inßituunt, ytq^ hxc

di) f ^ß^poßintßllorum quoq^ moribiesßeße accommodant.E contra autem bonum non appetere mo /‘'iid/fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hareamies,pracipit,EIß autemglutini ys mira,adeù yt ligna

ßudere,quam ea parte diuellerepoßts,quaprobe inter fe comiffa amp; conglutinataßunt, ^dhxreamws, ytnulls rationibts, quantiimus fßlendids etgraui-patiamur. f^uia autßlts Deisperfi et ex feipßo bonts eß,

’^’''^bonum dici meretur, quod ipßts naturx amp; yoluntati eß conßentaneum*, amp; ideohuie

f 4

-ocr page 400-

CAP» XI r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

yni MOS tnttntos eßi conuenit» Hales igttur loc loco quod illis rejjgt;ondeas,qui per Clrtfii^^ Uionù legem excufant commercia impiorumdmo idololamamfoperflitiones amp; manifeßamnbsp;rce abnegationem,Clamant illi^nos charitatem omniltu delere ^amp;ab lacalienißimum ¦gt;nbsp;quem damnemua. Charitatem enim leneJßerare de omnibus.Quafi quot;yierb htec in eiufmodi cotninnbsp;amp;ßiperßitionumß)cietate confiflatamp; non potitu in eo, yt errantes in yiam reuocemtufland^nbsp;lamus è medionbsp;nbsp;nbsp;omnium fialuti pro yirili conflulamw, F atemur praterea nontemeredamn^”

efle homines,pro quibus Deifiliusmortem fiubireyoluif.attamen damnaridebent amp;argitifi‘[fl, tiones amp; illiciticultus^qui Chriflimerito derogantitäquot; quo minuseius beneflciofruamurtitf'p^^^nbsp;E.t bene quidem flgt;erat de omnibus claritaSjfied eadem 'Vt beneflerarepoflit, excitât nos,nbsp;quorumuts arguamus^nec patitur^t nojlro exemplo aliorum fiuperflitiones confirmetnus,^^^nbsp;ifloru excuflationes nimdsfrigidte, amp; quidifli homines queerant^ex moribus eoru facilenbsp;mirum •vtpoßpofita ‘Deigloria,pacefeculi huius frui^ amp; cum infelici mundo yoluptuartnbsp;naripoflint^Quàmuts enim de religione interdum 'verba faciant fit a tarnen intereanbsp;appareatfillos omnem religionem amp; timorem Dei iampridem toto animo expuiflè.1gt;J.oSnbsp;regulam fiCiemur,qui charitatis quidempraceptum grauiter inculcatefimul yero monet,nbsp;miter agglutinatie à malo totis animis abhorreamus. Q^odipfum alij quoq^ apofloltfaciunt’nbsp;certe,qiio nemo in charitate comendanda 'Vehementior erprolixior efl,non yno loconbsp;dum fedemur eir ea quee in mundo funt'.adhac idem illepracipit^ ne iflfalute dicamus aUtnbsp;demus, qui doUrinam à Chrifli etiangelio alienam afferunt. EfVt ipfiim Chriflumnbsp;obflecro in charitate magis feruidusf quit in quofitts magis beneficus s' quis ergapeccatores^nbsp;tior ynquamfuitf Quanta autem feueritate amp; yehementia idem ille in 'Pharifleos amp;nbsp;flitionum amp; errorum authores inuehiturf ^nnon etiam monet ille, quot;y/t memoresnosnbsp;feledos ejflfipfiper omnia confieratimaneamus,iä‘ ex Babyloneexeamtts f QmddePt^^^,nbsp;qui ettm adprimum firmonem,quern Hierofolymts habuit,multos animo compunblosfial^^^^^ fiß,nbsp;quarere audiret,hoc imprimis monuit ^quot;Vt apraua ludeeorum generatione feipfosnbsp;Paulus non contentus ijs^qute hic dicit^alibiàfliecie mali abflinere iubet,nimirum,nenbsp;occafionem demus infirmioribus, Hemo igitur nobts tantifit, yt eius caufa aliquidfaci^^nbsp;Deiyoluntati aduerfiturinedummundipacem fiClamur,a Deipatrisgratia excidami^'nbsp;fraterna chsrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porro qute humani ingenij infelicitas eFf^, multidum Charybdimfugiunt inconfHltgt;tgt;^J^^^^tigt;^’

tas pracipitur, lam incidunr.qui nimirum^ nepeccatis amp; fiiperflitionibns aliqua ex parte communicart ip fis homines oderunt,eir fub plaufibilipuriortsreligionis atqf'VeritattsprtetextUeodijsp’^’’*^nbsp;fortaßts alia de caufa iampridem animo conceperunt,nimiùm hofliliter indulgent.nbsp;ritatisprieceptum ^pofiolus, cSr quo affeClu circa hanc priediti efle debeamus, docet h^nbsp;terna charitate alij ad alios amandos propenfi eflote. In Graco eptlss'o^ytvi eße 'vult,qttfl^ ƒ(^'nbsp;dum propenfis interpretantur, cum plus quiddam finet quam Latini yna yoce exprtf’'’^nbsp;enim so^yù natur alts ilia animi totius propenfio, qua nobts fanguine iunblostf^j’^nbsp;profiquimur^yt yltro Ulis dolentibtts condoleamus, tir ne requifiti quidemfijfdemperit^‘^'^^glijf^^’nbsp;opemferendamaccurramus. Cuius affeHus yehementiam nonignorauit japientißii^f^nbsp;quando ex illo iudicium fecit de duabus meretricibus,qux depuero yiuo interfi tontendeb^nbsp;fratribtis germants flue yterints idem ille non obfiur'e cernitur, qui yidelicetnondutnavinbsp;rx legibus humanitatem omnem exuerunt, Eodem Paulus Chriflianos omnes yultnbsp;prxeeptifiii rationem reddit,dum charitatem^qua interfe cohxrent^fraternam dicit.F^nbsp;gumentum talecolligerepoßumus*.Qfiifratresfuntgermanifijfiinuicemnaturaliamofnbsp;tur,amp; quàmuis interdum yitijs offendantur^afleHum tarnen ilium eXuere nonpojfimhjnbsp;riculo exerat : At quotquot yeri Chriflianifunt^ ijdem interfifratresfint. Ergonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(t’f,

dam improbent,ipfis tarnen non odifie ,fidpotius exjyncero charitatis affeHuomniumfi lere debent.Erit argumenti huius maior efficacia ,fifraternitatis Chriftianx rationetnp^^^^ fifinbsp;fideremits.Ham pofiunt quidem omnes hominesfratres dict.^ eo quod ex yno Adamonbsp;dant,amp; ( yt AClo.iy .dicitur) exynofinguineprocreatieandemconditionem omnesnbsp;primis tarnen in Chrifliants hic titulus locum habet^quem Ulis ab ipfigt;\ Chriflo impofif^fid

-ocr page 401-

HOMTLîA L X X I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17?

-^poßolifecutl Chrißianos paß-ß P^^^f^'^^arunt.Eß^nominffhuiUiratiotnukiplex.Trimoenim ynm lt;i;r idemomniucreden-indty nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißi authoritate inter orandumhocncmineinuocamtn, Eie-

»4{ÿeadem omnium mater eS^ EccleßatdileBa ilia Deißonßt^adcuitußnumautgremium trofonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deifilij fä^ßalutis har ede t cenßeri'folunt ßficuti in Symholo ^poßolico

eodemßemine , yerho Dei nimirum, eiußdemßiritut minute ata^ operatione communif eß regenerations modtSißdet nimirum in /eßim Chrißu,nbsp;•‘(itditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dependentium capaces reddit. Quibts poßremum

Itp^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fomnium credentium hareditas in ccels, q^uam ab aternofraparatam

ß**ipretio nobs aequißuit, Qus ergo Chrifiianos ßratres ejße negaueritt fiffru i**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines arPîior coniun^îio excogitarifote^,quàm qua hucnßq^ expoßta e^^r'Ee

fn’itr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnem aliam cognationem, lgt;îam ciim germani amp; yterinißatresnon raro

i^lt;f nbsp;nbsp;nbsp;acerbißima} noßra hac ßaternitas a-

^’»•finfuminChrißo parit, q uem nullapriuati comodißes^nulltspericuli metisjnullain“ firtt Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne totiu^ quiaem mundi authoritas dißoluere aut turbare poteP^, Equot;nde ap^

^'''' 'ow ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eenßeri debcant,quotquor inßraterna charitats leges improbepeccat, amp; ^t l^el

pß^”ß^‘fnt,'ygt;el aceeptas iniuriasylcißcantur, yelfitalibidinimorem gerant Jßanhlißimu Hgt;nii^f‘\‘''^”^«gt;nfraternitats Chrißianaquot;vinculumabrumpunt, Tales cert'eChrißianießenbsp;''’’’Xi *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^nquam tales fuerunt, amp;proinde neq^ Deißlijßunt^neque caleßsregni harcdiia^

ytinam hodie diligentitsobßeruarentiquibts leuiailfim quot;fideturineaa--

*”‘”^*6' 'j\f^*^^^^e^'^^eium)quocharitasmaximeextinguituriCotempttsnimirumeorum,quos ^eflofealijas ui debebamus.E^enim hoc omnibus innatumiytße contemni aut ne^^nbsp;*'^'’*'*0 nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indignißime ferant, ft ab ijs contemnantur aut minors fiant, quosfibi exfra-

ebfiriBos eße norunt. Hine ira, dißidia amp; aper ta inimicitia oriuntur^ malorum caußa eSf, ambitio ^ficuti in hißerijs omnium ^opè temporumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi-

^‘‘ntemptusquot;velexnimiafamiltaritate, quot;velquodfiium honoremalijsinuidemts^ tiolumts.Huic igaur quot;vitio inprafenti quot;Faults medetur, dicens*. Honorenbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißts pracipit, qui quot;vt dißcipulsfuis charitatemutuam

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ita quoties inter illos contentio deprimatuincidit, femper adhumilitatemeos

’ '“iitï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difeeßiirts ad mortem, pedes eorum abluit j «iwirww yt exemplum prabe-

qua multisegir Chrißis,paucis y^poßolus comprehen-'^ttr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;débita honore fraudemis » quinpotits omnibus nofiro exemplo praire, tä eos

quinobis honorem impendere-volunt. Quod tunc fiet,fiynumquenquepra ^’^nis.^quaà Domino accepir,digneaßimemts.Exeofequetur.,qubdanimifinten-tiß''^^^f^^ß’^^fideli obfequio^tirPfi ita opusfit)fubfidjo digno teflabimur. Q^a yt apudignotnbsp;”1)11 quot;»iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^bis conciliant, ita infiar adamantini quot;vinculifitnt, quo animorum beneuoiena

coaluit,perpetuo cenfiruatur. At hie memintße oportet, nosißaoßfiia o-t( 'iifj quidem quot;vilißimis quoq^ nbsp;nbsp;extrema finis hominibus, 2dam qualefitinq^ fint ali-

Chrißum credant,fiUj Dei ejr noßrifratresfitnt. Finge ergo ad filium, qui caju aliquo adegeßatem redailus ejuriat ö* algeat, neq^ aliquamnbsp;ßeciem. FLum quot;Ver'o tllum ideo aßernaberis, fifilium principis eße intelligasßnbsp;ß ^^num fubditum agere quot;vels, eo magis ad commifirationem excitaberis,amp;nbsp;dignitasilla reßituatur,quam cafisille inexpehlatuseiabßulit. Queenbsp;('brißianum propter egeßatem Cir mißeriafaßidire atq^contemnere, quinbsp;25« tarnen films eif^, amp; in quo honorando ßgnificare debebas, quo animo in Deumnbsp;^^ninjtinis omnium credentium pater eSf^ f Sed hodie quot;Vtrinq, plurimiimpeccatur»nbsp;r\-i ‘ rudes nirnium, quid euiq^ debeatur non quot;vident:alij ambttioßores amp; ßuo tan-omnes ex aquo negligunt, amp; fua dignitati aliquiddeeeßitrum arhitran-^^^es honor andos nonnihil demittant^Sunt rurfus alij quot;Vtrifque infelitiores,qui etfifitprsi

-ocr page 402-

CAP. XIr.

ÏNEPIST. ADROMANOS

ÜileHio non udmittit mo'ynbsp;ram.

coMtnunew Chrißianorum loditionem ingradum aliqnemßthlimioretn eueHi thoTitatem effrani morum Ucentia et peßimo yitee exefnfloproßauunt,yt honoremnbsp;rtantur. Faciunt hoc interduprincipes yiri amp; eccleßaruantiJHtes^yt iam deparentikf^^nbsp;hominibusnihil dicatnr^Debent ergo ytrin^j hac yitia emtndari, yt amp; fuam dig»itattjtgt;tamp; tnbsp;ßiana moruntgrauitate tueantur y amp;ßmulomnibusalijs honorem eumdéférantnbsp;ali^uo conßitutts,yel Chrißianis hominibus yniuerßs debetur,

At quàmuü multa quotidie incidant,qua charitatts oßicia à nobis requirunt, ingeniofa eif^ infingendts excufationibus, ‘Modo enim indignu amp;iniquHmpurat ytnbsp;rebus aliéna curemus : modo ingratitudinem mundipratexit, quißtis benefaBoribus pejjtmanbsp;tiam referrefolet’,interdumperßnarum difcriminafingit,quaßaliquisfitmortalium,qff^ rftnbsp;tatts Chrißiana lex excludatffiepe etia defua inopia queritur*,amp;fihts omnibus nibdpropcf^nbsp;tnoras neblit^ et dum cunQatur^ omnes benefaciendi occafiones elabi finit.Qttamobre hüte q^ linbsp;Taulus remediuoppofiturtis monet^nefiudiopigrifimtis. QttafidiceretzSt Chrifiiunietnjt^^nbsp;quos charitattsßudiu maxime decet^proculfaceßant exeufationes ißee. Fla ybt neeeßitAST Lnbsp;non yerbü aut dißutatione aliquaßedauxilio prafenti opus e^Ç ; quod nunquamfet^etnti^nbsp;periclitantibus,ntfi alacres amp; impigrifimus in ijs,qua ex charitatts lege facere debemu^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^/(/

cul abieÜa omnipigritie, yidete yt animißudium omne ad iuuandosproximosintendati^» quem alienum amp; yeßra ope indignumputetts,qui 1)01fiUus tsr yeßerfraternbsp;di ingratitudo yos à benefaciendo abßerreat^ctim remuneratorem habeatis Deunt j qtttnbsp;ßus omnis bonifons eSf,ita ynicuiquedtgnafuüfa^is pramia rependit, Totius ergoyot^nbsp;cet,ne yos mundi ingratitudo yincat, tir ne ita eorumfimiles efficiamini, quos ipfinbsp;Debent ißafinguli fibijpfis applicare pro fui officij aut conditionis ratione, QuM etd”^nbsp;pronuntiat leremias eum,qui opus Dominifecerit maligne nunquam felices eruntnbsp;ritatis oficio cunBatores funt, quod nobis Deus tarn yerbo quam proprio exemplonbsp;debet nos excitare Chrißi exemplum, qui etfi ipfi cum ingratißimts amp; incur abtlibu^^^^quot;nbsp;tarnen alacritate omntbtts opem tulit,qui hancab eopoßulabant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AQcß'

Chrißiani ßiigt; nbsp;nbsp;nbsp;^^ta quot;iterb hac carnigrauia amp; dißieilia funt^adßiritum nos remittit Apoßolufi

rituferueant, ueamus monett Ham qui huic locum dant ij mox intra animos fiios^elum oriri cun^ari nonpatietur in ijs^ad qua diuinitus yocantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;particula docemur,

leant,qui omniafusq^ de^ferunt^ neque ylla fratrum neceßitate mouentur, im'o ne communi, qua ex negleàts, y el etiam oppreßts amp;fraudulenter circumuenttsnbsp;eccleßam amp; ad ipfum lefu Chrißi euangelium redundat. Car ent ij fiiritu Chrißi,qtttnbsp;gere tirotiarinonpoteß.tAt quißiritum Chrißinon habentßjnon funreius,ytnbsp;Magna igitur nobts cura opus eif,ne philautia amp;priuati commodi ßudio hunc in nobu fnbsp;tiamur. Fbi multiimproderit,fi cum yerbißudio diligenti quotidianam (teleßiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;let^t

rationem amp;preces indefinentes coniungamus, quas nunquam irritasfore Chnßtn non

7emporifere nbsp;nbsp;nbsp;Additpoßremb Taulus,yt temporiferuiamus. Quo memlronon inconßantes amp;

utendum,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quales hodießnt Fertunni quidam,qui quauù de catifafidem amp; religionem mutant,p^

modumforearbitrantur: fedprudentiampracipit, quaomnesnoflras aClionesmodtr^tfF^^t^^ t}equidperperam,autcumßatrum incommodofiat.Suntenim,qui etfinemininbsp;prodefiefiudeant,temere tarnen amp; inconfultb, yel etiam negligenter omniafaciunt.fFnbsp;occajtones rei bene gerenda elabi patiantur , yel yt indo^i medici mor bum augentdunbsp;yoluntiita ipß quoq^ malum dentgrauius, quandopericlitanttbus ßuccurrere infiitunnf''nbsp;yt in omnes occafiones intenti,omniafuo loco amp; temporefaciamuside quo Solomonqj^p^^^ pimnbsp;monuit, quando fingultsprope hominu aBionibus certum tempus à l^eodefinitueJfidot^^A^^nbsp;Interim nondißimulare yolo,quofdam exyeteribus, Chrjfoßomumyideluet CSnbsp;nonnullts,pro legiße hv^ku , quafi nos Domino feruire Taulus iubeat. Quainfinbsp;piamtfs,fenfits loci erit,charitatts trat erna finem amp; jeopum effe debere gloriam Dthnbsp;homines faciamus, quodin illius contumeliam cedat. Ft fane inter di^iones non tnt*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;1'

-ocr page 403-

ö » I ïlt; I A LXXlt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;174

i amp; ’^ttrii^ fer^tu fitu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frafinti inßttiit0^roiè conu ernt» Ego

•l*iiMm rtcebta Grecorum codicttm leUiont difctdo ne fcri^turce ftcrte authoritas in ^2*r»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contem^toribtn.’ELoßrum yerbfueritdßa non modo audire

Cin H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exfr^ternte cJiaritattt officijs nosfro difiipulis fuif agnofcertfoßit le^

b„, a- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlo die, qw tudicabit yiuosnbsp;nbsp;nbsp;mortuoj, Uli debetur benedtUio, honor^oria

^^*^mceternHm,Amen.

U O M I Iz I A LXXir«

Eßotc fpe gaudcntei, in afflidione tolerantes, in oratione perdu« •’ïHtcs.Vfibusfandorum communicantes,hoipitalitatem fedantes»

^ff^Uanem incidit yquerofittf yit^e Chrißun^ régula 'gt;gt;tcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dißiru,yrßmul brtuihtn ßtntentijs aut afhorifints omnia ea comprehendatfqua ad

(ff • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inßitutndam faciuntJnterqua^oßremum fuit, quodprudentia tSsr fedulitatem

im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes iuuandiproximi occafiones capture debeamuty ne qua nobüßtrtenti-

i2^^''^j^.^^^*^^^^^^^dtelabatur,Ita y erb docttynunquanobtt defuturam occafione benefacien-ß'XKli;} occurrit, qui feparatas quidem amp; promptos eße aiunt adquauis charitatts offtcia, quodfaciant.Sunt hi non modo ridiculinimi^ yßd ignauorumferuorumjiimlesnbsp;hahentquod agAM.Cxterumquiainhocßunbsp;’•»h ' ^^'*^^^lt;^g^i^pfdimuryquàmprafent^feculiamcre,}amp; quod natur ain fertndis aduerßsnbsp;argumentum imprimisßt£lantj (sr inde redit ad

^^^rùatisofficiayquaadhucrcliqua/une, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j-'

^*11« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Audere iubet.Loquitur autem deße Chriflianorum, qua eS^ certa amp; lata expe-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***

noi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^aleßium,qua nobis per Chrißum acquißta eße,per fidem cognouimus, Adhanc ye~

t^^^'^^'’''^^^^^^^poßoluSytamp;eAgaudtreiubtt,quiaquihocfaciuntyijprafintibushuiusfeculibonis Chrißiana charitatis memoresoßiciumfaciant'.irnbpromißafélicitanbsp;iimJ fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ita abripiuntur, yt cumgaudio amp; alacritate omniaßa in Chrißum amp; membra

TvTrf»» yt Ule monuit, mercatoresfidulos imitanturf omnes dißrahere, amp; omnisgeneris pericula terra mariqßubiretnbsp;incomparabilem ohtineant y ex qua lucrum ingens amp; certumßerarepoßunt.nbsp;eßßacioryamp; cum incredibili gaudio coniunÜaeßyqubd quafuturafuntjnbsp;quot;quot;'Jiiie *ß^^ßutiaßßitydum animos noßrosfupra ceelos euehity yt iam nunc illic cum Chrißonbsp;Ephefws Cap.i dicitur. Sunt igitur nobis in hocaphorißno duo imprimis con-y^**^^^iChrißianos homines non debere in huius mundi bonis acquiefcere. Tiamquihocnbsp;eeeleßianon curant,amp;proindeillorumßegauderenonpoßunt, Etytdeeonttncnbsp;^oworKOT ttrreßriuconditioyqu«perfecaduca,ßuxa sä' incerta funttnbsp;cen/eri mereatur, quifquis ßduciam in Ulis aliquam collocate Debet igitur Incnbsp;feintf oculos yerfari regulay qua in priori ad Corinth.cap.7 habetur y yt mundo hoc ita y-’’®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnis arbitrio. Alterumy yt omnem f^em amp;gaudij materiam i»

bonis repoßtam habeamtis.Hac enim fola certa,firma amp; nullisfortune cafibua fhefauriyquos neq^ tinea aut erugo corrumpunty neqßuresfur-iittiiß^P^^h,6.Deinde neq^fallerenosporeii^eorumßes, quia Chrifiipromißionibtis amp; méritanbsp;yeritasy ßc omnipotent quoq^ ei^, yt illi facile fit promißa praßare, tAdd»nbsp;Hießt Deifilius,nonpoteß meritum eins aßernaripater, yt illud irritum autnbsp;‘ß* ß^^^'ESf^ ergo infelix prorfiis eoru conditio, qui contra hoc^poßoli pra-fftodb huius feculibonis intentiyin hisfiilisßerant amp;gaudent.Talesenimßemnbsp;the/auros regni calorum ignorant Amb qua de bis dicuntur, fiere cum rifit amp;nbsp;nolù fl,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit,yt neqtie Chrißiani ßtnt yeri,neqj falutem aterna poßint affequi, ad quam

ß^uunt.f^idiin hoc etiam feculo miferrimi funt mortaliu, quia dum ca-'iS 'guntyterrenis autem toti inhiantynon poßunt nonße fuafalliy cuiusfundamentum fall^

-ocr page 404-

CAP. XII.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T. A D R 0 M A N © S

millefortttme Citliha ohnoxium ei^. Difiantergoomnes gt; procul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hüißfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fii

rum eiw omnium ßduciaiCum T)auide ex toto animo exclamarexln te Domine^eraui, tui ^falus mea’.non confundar in aternum,amp;c,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .. •

Inaffliâioni^ huf patienMnbsp;ttdßt.

Secundo-^yt in affliBione tolerantesßmus^pracipit.Efl hoc prioris confequens,jW4 nd feculiaduerßs yelaffii^ionibus yincißoßiintjquißgt;e cceleßium bonorum conßrmati in niedt]nbsp;lationibusgaudentßcutißupra Cap.quintodocuit.T^rßn autem^'^cj^es iflanbsp;neat,patientiam actedere oportet: eo quod in diuturnioribw malü atq^ calamitatibitsnbsp;more eäquot; tura noßriße^promißionum eitts yeritate dubiiare incipimtis^fdinc enitn ill^nbsp;rum:Qwtußi^ Domine!^^oufq^ mti obliuißcerüf Qwiußq^ clamogt;amp;nori exaudtsfE^^drgenbsp;eirc.. Hic ergo animos noflros certaße amp; inui£lapatientia conßrmari necejß e^-^nenbsp;nesßdem noflram labefaBent^ aut nos exßatione noßra deijciant. ß^bimultumnbsp;rimtts^non aliam nobü ßortem in hac ^ita agentibuöpropoßtam ejßes drßripturasnospdp^ dof^nbsp;uerßis amp; afflidionilw admonere. Scimw enim perpeccatum ynà cum morte genui ornntnbsp;eße ingreßum^amp; yitam noßramilitiainflar eße,adeoqj homines adlaborem,perindeytnbsp;landum nafci. Eerißime ergo in quot;Pfalmo 90ßcribitur\Diesannorum noflrorum unnißdd^ßtnbsp;tu,autadßummumoBoginta:iampraßantißimum horum labor eS^ amp;moleßia.nbsp;omnia taceamus, quü morborum examina enumerauerit^ quibw exercemur fl qtiando fidnbsp;mano corporepars e^, quanoninßnitis morbts eäquot; cruciattbusßtobnoxia.'^nbsp;Chrißi cultoribus multa aliunde^quos mundus hic odit amp; hoßiliterperßequiturßo quodtdnbsp;n« yeritatM penes ße habeant,quam Ule ferre non poteff propter opera ßa prauU)nbsp;guuntur.Docent hoc exempla fandorum^^quibus iam inde ab ipfa rerum ortgine nunqudtnnbsp;hoßes^qui illds negotiumfacer ent. Imofi Chrißum (ße^lemus, hunc quoq^ perpetuß odißnbsp;tionibus exagitatumfuiffe conflat, i^emini igitur noflrum hoenouum autinfolensyid^’''nbsp;quid durum amp; aduerfum accidat,neque nos impatientes eße decet in ferendaforte,nbsp;amp; bonts communis e^. Deinde nunquam nobis excidat,nihil nobis fortuitum accidereß^quot;nbsp;flraflerDeiprouidentiamgubernariyqui ( yt Chriflttsait ) pilos capitis noflri innutn^ß^nbsp;qui^nospériclitantesquot;pidet amp;fiigasnoflras numerate lachrppmasitemnoflrasadfißlt;gt;^^'^f^ßii^'nbsp;rationarw afcribit.Ebißmul cogitare debemusflllum iuflum eße, amp;prdinde nemini initif^nbsp;patrem quoq^ eße non minus indulgentem quambeneficum, qui omnia ad falutemnbsp;leidet enim nobis obcognatamcarnispetulantiam difciplina amp;cafligationeopttseßenbsp;do incurabili condemnemur.Interim quot;verbßdem quoq^ noflram probat, amp;patientitenbsp;fit,adhac affliClionum lefu Chriftiparticipes reddit^yt olim cum eodem tn calis quot;viuapi^nbsp;gnemus. Et efl hcec non quot;vulgaris noflra crucis gloria, qubd qui propter peccatapuniftnbsp;filij.Dei incrucef€rendafocijefficimur,quod'Vnumadabolendam omnem uojßurUfUy ifßnbsp;ignominiamabundefufficit.Âdde his,qubdnoftrte infirmitatisrationemhabet Deus-s^nbsp;uidin Tfalmo 185nbsp;nbsp;nbsp;, quemadmtodumpater UberorumifereturX ita Domintts mifeteft*^

ipßm : Islouitenim conditionenoflram,recordansqubdßmttspuluis.Itaq^nonfuptuy^ tari ßnit,fed quot;Vna cum tentatione euaßonem quoq^ praflatfytfufferrepoßimtts.A Coriuß\nbsp;accedit, qubd quot;vt affliHiones huius fecuU tempor aria, im b momentaneafunt:itaminiff^^‘^^^ifinbsp;futuragloria,qua olim reuelabitur,amp;in qua bonis Ulis inaflimabilibtts fluemur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jilir

die, amp; auris non audiuit,neqj quot;vlUs hominucogitationibus concipipoßunt.Hac qui di^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Inpreetbut perdurandum.

terfecum expendunt,ijfe multiim adiuuariflntient,'Vt in aduerßs tolerantes eße

.^t quianequefuturorum bonorum fpegaudere,neqjaffliBionespatientia conflante fumus,nißfuam opem nobisfer at Deus,tertio locopreces nobis cdmeridat, amp; in oratUufï^ii^nbsp;id elf,aßiduos eße, amp; ( quot;vt ipfe i Theßah^ exponit ) indeflnenter or are iubet,nbsp;fenflu accipiendum e^,quo olim Euchita lt;amp; Efallianiifludintellexerunt,quos,om»ib^-^^ß*‘^'^nbsp;poflpoflie^i^untùm orauiße,amp; inprecibus atq^ Efalmodijs dies noBesq^

tnim aha quoq^ negotia obeunda, qua ipfa Deus fieri quot;Vult, amp; 'tadamp;J^oyiay-atq^ tuu ( ßlß . precibus à Chriflo damnarifiimus. Hoc ergopotius quot;vult Äpoflolus,'Vt nofinetipfitnbsp;m endemus, amp; in quouis cafu amp;periculopreces ad Dtum eiacultmur, quot;Vt Ule nos fueu(gt;*.

-ocr page 405-

H o M I L I A LXXir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^

I ,

quot;gt;U

•»( nttllo die intermittantttr certa, tempora orandi Ita locum iß um 7). Auguflinus in liiri ^«ercjibui adQuoduultdeum expoßiit î nimirum ad yeterum morem reßiciens, quos certas pre^nbsp;boras habuiffèyin ‘Daniele ÄBts ^pofiolorum cernitur. autem diligents obferuationenbsp;ß,”ßtmum,^u!)dßriptura facrte nospaßim adpreces remittunt^ amp; eas inter quot;percepietatsis exerci'»nbsp;tommendant. Caufa q^uidem prtecipua eirti rei , qubd ex nobis ipßs nihil poJßt-‘nbsp;ttü'proinde mendicorum inßarperpetuo eaperere cogimur^eiucenobts ytilia amp; ne»nbsp;^^^'''‘ßtor.Simul yero hoc nofiree dignitatis, qua nos Deus exornauit ,prteclärum e/Ç argumen-nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßem vehementer confirmât. Quidenim nobis magis honorificum accide-.

tensporis momento ad Dei thronum aditsts pater,qui nofiraS peti-ijfdem benigne annuereparatus efl f Gaudent eo honore imprimis,qui inprinctpum tenent, quodreges quandocunque volunt conuenire^ amp; cum Ulisnbsp;jiti j)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colloquipofiint,quam libertatem pleriquefiruili adulatione amp; officijsparUm honeflrs

ntaior gloria ei^,quod omnibus nobis in quacunque necefiitate conflitutts ad licet,qui etfifiua maieflate calos cäquot; terram impleat,neminem tarnenfafiidit,amp; quidnbsp;inttlli^U Et facit hoc ipfitm plurimum ad confirmandam nofireefa~nbsp;’'•».0 7**””nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubia aut incerta ejfe nonpote^. l^am vr omnia alia nos fallant,preces tarnen

it-.tt^^^^^‘^ipere,nemoimpedirepoteif^quas/ibiacceptasefi'e,amp;proinderatasfore.’Deus ipfepol tempore affliÜionis tuce inuoca me,amp;liberabo te.Et Ifa,óy: Funbsp;ptiufquam inuocent,ego refiondeamt amp;adhuc Ulis loquentibus, ego exattdiam. Qu«nbsp;ctuthoritate cofirmantur,qui vt nobis pattern inuocandi itts fecit: itama-'fi^f^taccipiamus, quiequidin ipßiss nominepetierimtis. Exemplaautem infiri*nbsp;^'ßibi^i^'^occurrunt,quce Deum in exaudiendis[uorum precibusfacillimum amp; indulgen.-eorum commemoratione nunc non eif^ opus^quando in fesnetipfis multa eiusnbsp;'^fn^jrfhendenr,quicunqjàpietatis finjunon omnino alienifunt. Et enimuero qui fieri pofietf^nbsp;faillit***** feclamantium preces negligat, quiimpijs nihil ab ipß petentibus benefacit, amp; qui

^furientibus efiatn fùppeditat Hoc modo teneamu^, interprecandum conftanti Differs enim tnterdum opem promiffam Deus , vt Vel ampliuspro digni-j yelfidem nofiram exerceat, amp; Vt illufirius fit, quad in extrema neceßstate nobisnbsp;Et quoad ilium, mor a quidem breuis eff, nofiro autem fenfuilongavideturtnbsp;*''‘'hfff'^°^‘fnofiranimiùmpracipitare,amp; in illisnimittm feruentes effefolemus. Quo fitytnbsp;audeamus ,aut etiam abillo turpiterdifeedamus ,fi non primo quoque temporenbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Sed illic obedientiafimul amp;precandi confiantia opus ed^,Vt amp; orandopergamus

Y'liit, ’‘^^^‘*^Pßusfubifiiamusvoluntati, qua iufia,fanila amp; nobis falutaris eif^. Docethoe Î imprimis autem in parabola vidua qua apudLucam Cap.sS defcribitur,nbsp;. ^^icimei^ exemplum mulieris Chananaa, qua ‘^latth.t^cum Chrifio di/ßuratio-Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàmptrtinaciter infiituit, cum is initioprecibus eiusfife difficiliorempraberet^

C'quot;’**ƒhabentur: Expeila Dominum, forte fit amp; roboretur cor 'Uo? ' f*’ ‘diominum.ltem apudprophetam:Si difiulerit, expeila eum : certißime enim veniet^nbsp;A^^fi^^et.Habak^^cap^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

^S'ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^fdit quot;Paulus adtradenda charitatis Chrifiianapracepta, e^r cum hue» y/îiw fanSo»

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^^nes homines nobis com mendarit, nunc de quibufdam peculiar iter agir qui nobis pra rum communis

ç'^Uj Ç ^Jr debent. nbsp;nbsp;Primo autem loco fanilosproducit, monens vt illorum vfibusfeu neeeßi- canàsM.

communicemus, Sanilos autem vocat eos qui credunt, eb quod tales / ^^dempti amp; Deo inpeculium confierati funt. Et hos nobispracipuè comendat, quietnbsp;dfbeamus, maxime tarnen ea Hits debetur, qui nobis arilißimo illo Chri..nbsp;‘‘^f'^^^^**^°(^^^^^”*^P^^diximtis) coniunBi,amp; fideinofiradomefticifisnt. Âdhac

° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^manifingulos Chrifli culrores fibi commendatos habe-

r f^ß^^ß^'^ficutiones feruebant ,in quibus HU fortunis omnibus fioliabantur, eSftan.-^i^H prater cades amp; omnis generis pericula poter ant ßerare. Q^a ^^^^mnosexcitare debet, Vtin fideles beneficifimus :quando eaePf, charitatisnatura^nbsp;G

-ocr page 406-

Cap. XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ƒ

yt illictnttxitnè opererur^ybi nofiris officijs imprimé opus effe yi/let-Quidyero Kt neceßudtihm fiue yfibus illorum comunùemui. Kbx nonputabimus boe yellenbsp;tnum Hits opentferamus,auando inextrema neceßitatefHntconflituti: quodferèfdcïuntnbsp;nefaciendum natura tardioresJunt :fledparatos nos efle yult adomne officium,nbsp;operam yidemus UIm comntodare poflè. Communicandt autem yerbo ytitur, yt oflendat fto^VJnbsp;miferijsperinde aflici debere,yt noflrts. Ita enim ipfi exponit,ad Hebraos Cap. ij ƒc.f,f,nbsp;mores eflote yinClorum,tanquam ynà cum illis yinCli,eorum qui affliguntur ,acfi ippnbsp;pore efletis. Cuius pracepti ratio eii^, qu'od eiufdem corporis membra flumus, amp; proittde (Ofi(nbsp;Communieatio omnesfldelesaffeau debemuspreediti effe, quem in noftri corports membris cernimits,nbsp;inegentium amp; affliHorum fubuentione mutuam fieri

tione.


Uoj^itaUtatem pficcipit.

miferijsperinde aflici debere,yt nofiris. Ita enim ipfi exponit,ad Hebraos Cap. ij ficficf^^ inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r . . .„n

poreefletis. Cuiuspracepti ratioeil^,qu'odeiufdem corporismembrafumits omnes fideles affeau debemus praditi effe, quem in noftri corports membris cernimits.

tionem.'^i enim illisop£mferunt,yicifiim bonorum,qux illi habent,participesfiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff)

ter fudxos amp; gente s non obfcurèfiebat, ciimgentes quidem opibus fuis ludteos iuuarent, fff ft' yicifitm euangelij doitrinam amp; reliqua donafliritualia reciperent.Et hodieidem fieri Cf^'!nbsp;flatur,quando iubtt,yt ex 'Mammone iniquo nobisamicosparemus,qui nos cttm defecentj^iffffnbsp;bernacula xterna recipiant. Idem in fuas rationesfe afcripturumpromittit omne id, q[»oa iJ^r . ,nbsp;tores cofertur,Kf enimprophétiepramium accipit, quipropheta benefacit, eb qubdptopht^ff^^nbsp;fideifruiïuamp; pramiodonahitur, quifquis alicui credenti ex fide yera beneficiumnbsp;illudefi^, qubdEaulus inpoflerioriad Cor int bios ait, noflram abundantiam Jupplt^fnbsp;tium defeàum,ytamp;illorumabundantia noflrum dtfeilum fuppleat, amp;itanbsp;falutaris^ Debent hoc diligenter expendere, qui à bene facienda hancob eau fam imprffi^fnbsp;qubd nullam flem retributionis fibi propofitam eflè cernant, proinde beneficianbsp;effe arbitrentur^ ^Agunt ifli ordtne prorfits prapoflero. Cnm enim ipfi beneficiumnbsp;rent,de Ulo acetpiendo cogitant, neque in Deum rejficiunt , qui remunerator esCnbsp;mulautem htcnobisdeploranda yenit nojlri feculi corruptio, quando omnes fer'e, f*' Lffnbsp;dicuntur, huittsmutux communicationis immemores, fratres fuos amp; fidei domeflicot ff ffiünbsp;publica inopiic exempla effe finunt, Tugnat hoe cum lege Domini, qua ille yetat, ne me ffnbsp;populoftio : nonqutdempauperes amp; egenoseijct tubens,fed quodtta illisprofleflamnbsp;fut nominis amp; yeree religionis ignominia ofliatim mendieare cogantur. Qfiam

flribarum tyrannide atque iniuria abolitam , ,^pofloli in primitiua ecclefia infi‘‘ff in qua res ita conflitutasfuiffe Lucas in ABis narrat, yt nemo egens aut mendicue tfgt; tgt;nbsp;fliani naming profeflores fuerit. Conferebant enim priuati homines pecunias exnbsp;rariopublico, pauperes alebantur, ne quid ab exteris amp; prophanis hominibus peterenbsp;Ât hodie publica ecclefiarum opes, quas Chriflianiprincipes amp; majores noftri contulernf^^’i^^ffnbsp;nos y fits cotdiertuntur, amp; exillisfer'e ditefcunt amp; yoluptuantur,qui yix inter Chriftjff^nbsp;locum alique habere debebant^ Eft hac ingens Chriftiani nominis amp; ecclefia prophanattOi f at'nbsp;inultam non finit,amp;multafeueritatis eitts exempla hodie extant ,plerifque autem ocub »Vnbsp;bus ilia obferuent,

Torr'o nequisfeomniofftciodefunClumputaret, ftconterraneis «amp;• conciuibttsfutf J pectiliare praceptum de per egrinisfubijeit, quorum tunc in omnibus ecclefijs magna eratnbsp;propter perfeeutiones,qua ybiq, contra fideles inftituebantur, Eftautchuiusnbsp;mentio tnlege,amp;Exod.Xi. eapgrauiter admodumpronuntiat Deus^Peregrino nenbsp;opprimas eumtquoniam yos quoq^ peregrinifuiftis in Âegypto. Quod licetJolisnbsp;tur,non minus tarnen nobis conuenit,qui qualefcunq^ftmus, amp; ybicunq^locorumyttffnbsp;terrts tarnen hifce peregrinifumus, cum pater amp; patria nobis in ecelofit.Imbnbsp;tinet,quampaucos dabis,qui fe aborigines effegloriaripofint,amp;quorum maiores non a ƒnbsp;terrasaduenerint,quasipfinunc obtinentfEtyt talesinuenias,nullitarnenerunt,^*** .nbsp;y el pofteris fuis fedes perpétuas polliceri pofint, ctim fubinde régna potentifiima tnff ff’ffnbsp;txcindi amp; diftipari yideamus. Cur ergo non moueatnos eius conditionisnbsp;yelfaltempofteris acciderepoffe nouimus f Suntpraterea alia etiam leges, quibus iuditnbsp;tas CT beneficentiaergaperegrinospracipitur, amp;quasyidere ef^Leuit,^'S’ï^ttttt^gt;^°'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b

7

-ocr page 407-

tt o M I L t A 1 X X 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^

fnultifunt^quodamp;^eregrinoi commendant,^ eos accufant^qut Ulis y'lm at^ué ^4tetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus conuenitnatura lex,quamgentiuanimis infcriptamfuijjeex ea

eßjjoj^itum tutorem ejje dixerunt,amp; quod Ulis atrocißimum fceltts yi-interboflesquoqtteratumferuarefolebant^ Âthenienfescert'eca-monfirare yiam. Quo igiturßtpplicio non dignum putajjènt^ Itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiolare aufus fuijjitiEt yt adfaeras literas redeamus^annon Chrißus chari-

'^‘^^^ritaniparabolam exponit,qui hominiignoto amp;peregrino ipße quoqueperegri-loi^ «i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficentia fiudio non debere in perfonas curiojius inqtiiri, cum

^'^^^^dam mifericordam aliéna miferia conßeiljtsfujpicere debeat. Eoffiimus enim nosfal tiihijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod non fine periculo ßt ,ß quem dignum mißericordia negUgamiis : tut o autem amp;

lt;iecfj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifitndignis quoq^ benefaciamMpropter Chriflum, cuius nomen illi pratexunt. ^eque

l’^ueficio indignum putemtis, dim ipfe Detcs Solem fuum fuper bonos amp; ¦'(»lifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pluuiam iußis atqßmiußis immittat.Sed amp; Chrißi exemplum nos imitaricon^

amp; prius nunquam yiß)S adeo non neglexit, yt hoßium quoquefaluti confultuni illorum interitum cunt lachrymis ßtproßcutus,

'd^‘^ulipraceptum,hoßgt;italitatemfedaridmbperfiequiiubet. Quo yerlo ytitur, ‘Pt fgt;ti^^‘“‘’onrdenti amp; s^elo opus eße,ne expedemus, dum qui à nobis boßitium amp; opem petant^fednbsp;'Ißfos quxramus,qui ißts opushabeant. Exemplum huius rei in Abrahamoproponitur, quinbsp;boßites operiebatury amp; yenientibus occurrebat, yteos non fine pre.»nbsp;^^^ß^^ffidedueeret yamp; dignis offitijs recrearet. Quo animo nepotem quoq^ eins Lot humnbsp;ß’‘^iJp‘^^Jß'^°^ß‘^f.E'tcrqueautem ex eo frudum retultclongèyberrirnum, quando (yt in epi-ficribitur)angelos T)ei exceperuntyCiim homines absfe excipiputarent. Quidyeronbsp;optimis amp; fortißimis yirts amp; Heluetica libertatis authoribus dicemus quinbsp;peregrinorum tradatione laudem pracipuamfibiparauerunt f Quorumnbsp;conueniebat.lgt;lam yt de yulgoperegrinorum nihildicamus,exulantpafil-quipropter euangeliumpulfit incertisfiedibM yagantur, amp; lt;? nobis opem petUnt,,nbsp;9‘^’gt;gt;uniadatum eifi,,Chrißum tutoprofiteri. Kbi non defiunt quidem pij amp; boni,quimi-‘^tipfiouent^ At non defiunt etiam Diotrephes, quos ambitio exaguat^yt non contendnbsp;'^\i*'^.^^^datefijs quoque negotiumfiaciant^quifiifie hofifiitales amp; beneficosprabent, quot;Peccantnbsp;procul dubio pcenas dabunt.Sunt autem inter per egrinos quoq, nonnulli parumprUnbsp;rußici,quipiorum facilitate abutuntur,amp;ijsfiape pne iußa caufia molefliam exhi-^^publica nimis curiofifiunt^quod yitiumgentes quoq^ in homineperegrino damna.-ofidum facere difcamMy amp; hoßites quidem aduentitij curent,necui prater ra-’’’»Iff¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fint-.alij yer 'o,quibuspatrie folo amp;pacefrui datum eifdeneficentiaßudeanty amp; me-

i^fi^ Chrißopraßare,qui olim illis dicef.Teregrinttsfui, amp;collegißis meytä^c^ ^^^tbenediHioyhonor,gloria amp;poteßas in aternum. Amen.

H O M I L I A rxxiir»

Benedicitc ijsjqui uos perfequuntur; bencdidte, 6^ ne execrcmt« ’}i-Gaudete cumgaudenhbus,amp; flete cumflentibus:eodemammonbsp;’nteruosmutuôafFedi,Nonaltafapientes,fedhumilibusuosaccom- inbsp;’’codantes. Ne cftote prudentes apud uofmetipfos : Nemi'ni malum 'nbsp;pro malo rependentes.

quidemfiraternainterhominesnihiliucundius, ytiliuseîr magis necefifariumei^, natura nofiranbsp;nbsp;nbsp;carnisperuerfittas,yt ex innato nobisphilautia yitiopriuatis

intentiyomntsgeneris excufiationes fingamus, ne charitatis ofificia egentibuspraße-^dmodum illiuspracepta Paulus itaproponit y ytfimul omnibics ijs occurrat, ^rt torumfiudio impedire poßunt. Et quia pracipua remora in illorum per finis ferèfie fi of-G X

-ocr page 408-

t

CAP. XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN ï PIST. AD ROMANOS

fernntyllttiltts noftra officia debemut, de fin^uli^ ex or dine amp; diligenter diffèrit^ Py ßicii exorfuffiubet, ytfanUorum neceffitatibui comnmnicemM^eä' ^uee ill^ acciduntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lfih

de ducamtts jacßillainnobißpfisfateremurt ^tnequM tune fe omni officio def feregrinos quo^ue amp; nob^ antea ignotos commendat, amp; ardens hoffitalitatn fludtunbsp;ci ff t. Quo ßnscepto curioßtati medetur, qua plerique nimium maligne in eorum condicio’^^''^ unbsp;runt^quos ope fuaßtbleuare debebant.Sequuntur alia,qu£ adidem argumentumßtcitttth inbsp;in prießnti nos inßruittnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J)*

Koßibtu bene' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teregrints enim ho flesfubijcit^qui nos aliqtta iniuria affeceruntiamp; adhuc *ffilt;^f'^*

ßtctenduim nbsp;nbsp;nbsp;qiiibw peculiaripracepto opus erat^quiapleriqueßbi in tales qffiduispermiffum efft ariif^^

y ix aliud carni durius atq, difficilitis eï^,quàm glifcentem yindiBte cupiditatem multi non poftremam gloria partem ßtam effe putant, amp; animi ignaui nimiumquenbsp;tßi ^utttnhjinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tniuriaiJibtfaiiat f attenter fer at. Qÿit tauft e/Ç, ^uedex ^arutinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf

dißffiorum ignés amp; nunquam ßniendainimicitiaexcitentur. Quid ergo Paulus f quit) ijsj qui yosperßequuntur', benedicite (inquam)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne execremini. Paucis

dit, quod Chrißus apud ^latthaum quinto Capite pluribtts explicat, dicens y eßros * benedicite ijs qui deuouent yos : benefacite ijs, qui oderunt yos : amp; orate ptenbsp;infeßantj amp;perfiquuntur yos. Idem ergo quod Chrßus dicens Paulus, noti confluldnbsp;det, quidfa^u y tile amp; commodum ßt, fled cum authoritate .^dpoßolica pracipit amp; rrtetnuß ’nbsp;ludfaciamus, ^eque admittenda elifl, eorum expoßtio, qui ex Chrißi pracepttsnbsp;quo flacilius fluam iußitiamßabilirepoffint. Quia enim Ule fiimmum in nos habtt\ fffnbsp;idem patrisßipientia aterna elfl,, nihil Ule iubet gt; quod non cum patrts yoluntatenbsp;propter plenum quoque amp;perfeblam obedientiam Uli in hts omnibus debemus. Quodnbsp;objeruatu cumprimls ei^ neceffariumeo quod yel minima yindilî« ßtfßicionbsp;turbat, amp;(yt paulo ante dtximtts ) mimtcttiasparttperpétuas. Diflcamus ergo htC)nbsp;maßt ratio agendicum hoßibus: £a nimirum, yt eorum maleßaSla benefaHts cempt»rß\pill'nbsp;ijfldembenedicamtts y eibene precemur^non quidem,ytin conatibus ßtls iniquisnbsp;ytantur ( hoc enim ipfls non y tile autfalutare .,ßd noxium foret)fed yt peccatum ßtutnnbsp;pcenitentiam agantyVeum innocent, amp; ne in fuis fieleribus mifirè pereant. Sic olimnbsp;contumaci Jfraelitarum gente non femel quot;Mofes orauit. Sic pro ijs oraruntprophetit,qi*f^\^fft(lt;^nbsp;tnones impie contemnebanttamp;ipfospraterea hoßiliterperfiqUebantur. Et ipß Chrißtttgt;_ aiß^'nbsp;(em affigeretur pro hoßibus fluü intercedebat dicens^ Pater, remitte eis*^ neflciuntett'j^^^^^'nbsp;ciunt,Cuius exemplum Stephamtsprotomartyrficutuspro Ulis orauit, qui ipflumnbsp;bant; Domineyneßatuas eispeccatum hoc.Stdamp; Paulus ludais beneprecarifolebat,pt^Vnbsp;ces aßiduas fasere, ciim nullos Ulis acriores amp; infefliores hoßes haberet. A quoßudioalU^L^ß^nbsp;poßolos minime alienosfuiffi, ex eo apparet, quodpro ingrato mundo labores amp;perictd^nbsp;grauißima, yt inuitos quoque tir reluHantes ad yerxfalutls amp; félicitât Is ceternx poffp^^^/ficilgt;^'nbsp;cerent.Cur ergo nobls graueßt, ijs meliorem mentemprecari, qui. iniurijs amp; damnisnbsp;Ellfl quidem ( fateor ) hoc carni durum amp; difficile, idj^ tunc imprimis, quandonbsp;quouls fupplicio dignus effe yidetur. Sedffellare nos oportet,non quidille mereatur,fedq^j‘^,^^nbsp;ceat.Potuerunt hoc gentium poeta intelligere,inter quos Comicusfub meretricisperfirt^^ffnbsp;ß fgo maxim'e dignafumhac contumelia, tu tarnen indignus qui faceres, Pudeatergo,bliK^I'nbsp;homines in Chrißi fchola non plus profeciffe, qùàm ytfi agentibus yincipatiantur. Itaqi^^nbsp;rimus,nos Deifilios eär Chrißidtfcipuloseffe; amp;proinde Deumpatrem imitemur, quimtf^nbsp;ganimitatenoßros mores fert, amp; SolemJuum ffper bonos amp; malos oririßnit,pluuiamnbsp;impijsdißribuit. Obediamus item Chrißo, qui yt hacderepraceptumdeditluculentuminbsp;plofluo idem illud(yt modo diximus ) conßrmauit. Et quia incurabili huius mundimSi^^^nbsp;plerunqueoffendimur,cogitemus, nosremuneratorem habereDeum, quifuorumpr^c^ff^ Aff'nbsp;feruatoribus optimamgratiam referre confueuit. Coniungamus ißls meditationibus prtlt;^f^

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sät mox nos diuinitus adiuuari fentiemus, yt quod carni noßrce arduum amp; impeßtbilt^^ ’

yincamus.

-ocr page 409-

homilia l X X 11 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177

gt;U.

frtt^ui^ulcherrimoSi^uifoli nos in eo confirmare^oj/unt. Trimo enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ieneß

reflinguirnttsquiliMnihil fxcoguarifoteß. quot;Ï^am qui illis yruntur,ijfihijpßs omniainfefla reddunt^amp;nbsp;quot;'quot;’’’fihVnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proprium exedunt. ‘Deindepropoßranohis e^^inhocexercitiopulcherri¦‘

p^^l^fi^i^tiirnirum,conßantite,yerlt;e dileSionts,ßeij amp;ßmilium, 2gt;don innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patientiis pramium,quod Chrißtti amplißimumpollicetur,quando nos animas

')*’''li« P^ffißf^^os eßeait,Frangiturprlt;sterea hacrationehoflittm nofirorumrabies^ melius fendre amp; innocendtsnoßree teßimoniuferre cogantur, ßcud in Sau»

** *°^^’ intraHabili, yidemus : quem Dauid j'na bonitate femel atqj iterum eo ad^ exelamaret: lußior me es DauidßU rr.i, i Samuel, 2,^ amp;26, Qucdßnbsp;^’^d^mus, qui nullis officiß yincipoffunt ^faltem illorum improbitatem arguemus^nbsp;publice omnibus approbabimus. Sed ô nos miferos ai.^ .e inf lices, quiißanbsp;yerbHt eafaciamus^nulldradonibiesperfuaderipoßumus.nbsp;^'¦411nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mala imprecari non licet, multo minus ijs^quibus preeter caufam aliquam irafci- '^xecrßiones

hocpriecepto inter Chrißianos homines infelix illa amp; impia deuottendi lt;amp; \'^^'^^”f^^iudo,ad quamplerique nimiiim procliuesfunt. Teccaturea non modo incharitattsnbsp;ipßm Deum quem noßra Itbidind lt;amp; furorts minißrumßue executorem fiertnbsp;\sd^^dß Diuorum nominibus ad hoc abutamurdctm amp; illd atrocem iniuriam facimus, eirnbsp;l^P^^ '^'iolcirnus.Oubdß queer as cur Dauid aliquos dirts deuoueritPnbsp;%lagomaleprecatusßtfcur üemeosabßindipetierit, qui Galatarumfidemlanbsp;reßoderi pote^^» Flam primo faciunt ißa fanBi non in priuatts caußsßed quan-•quot;'’fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; publica falus periclitanturßn quibus afierendis nullus i^elus nimius ejfe poteß^.Et

i quando aliquos incurabiles amp; deploratos iam eße quot;ytident. Fresterea exßiritus loquunturiquapropter imprecadones illee potiiis 'vadcinia amp;preedibliones cenfiri

Hu y liguas peenas impijs amp; feeler at ts denuntiant^

'^‘^^P^^fralepreeceptum fubijcit ‘Paulus,quo a-vyeTtùâaxiJ Chrißianam nobis commendat, CßrihM eq^ tgt;ffe^ifimus,adeo^aliorum calamitatesatquefenfum innbsp;^'quot;‘ilili.^^^-^quirit hoc ynitas corporis ecclefiafliciße qua fiepe diximus. Inprafend tarnennbsp;ßoeies.Prima ad res latas e!ir pro/ßeras perdnet: Gaudete(inquit) Gdudeniamnbsp;rX j^^’P'ideripoteratpneceptumhocfuperfluum, fed reuera neceffarium eif. (puia enim cum gaudenti''nbsp;¦ ’ßi^/’^^^‘’donem procliues amp; inuidi fumits, plerunque aliorum felicitate ringimur, amp; (yt huf.nbsp;f'% ^^''^'^^^ririo murmuratore loquitur ) malignis oculisßeÜamus Dei liberalitatem ör ^0-^ßosproßquitur.Huic igitur quot;vitio mederi ^ult Äpoßolus, amp; monet, ytproculexclu-xmulatione , aliorumfelicitati congratulemur, amp;eorum fuceeßibusIxtis ,per~nbsp;i'hocfaciunt,ijamp; animorum fuorumtranquillitadreBècon~nbsp;quoquementesfibiconciliant. Eif^enim hoc adparandasfibiamicidas compennbsp;\J^^‘^dßimum,ßquinos fibibene^elle, amp; ipßrumproßeritategaudere 'videant^ Debetnbsp;hoc non generaliter accipi,fedadgaudia honeßa modo amp; fanBa reßringi, qualia

'ßfilont,qui 'vt Deum omnisboniauthorem agnofiunt : ita cum gratiarumaPlionela-oxcipiunt, ijfque adnominis ipfuts gloriam reite quot;ptuntur. ,gt;llia hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rebusprophanis amp; carnis libidinißruientibusgaudent, imo in lafciuiam

?’'i)n ^’^V’^^duntur, amp; Dei donis omnibus turpiter abud folent. Quibus apud Lucam Chrißtts ! d^^*^ntiat ; Vte 'pobis, qui ridetis nunc : nam lugebitis amp; fiebitis, ( autem rebusnbsp;gciiidere debetdta altjs pie amp; honeße gaudentibus non congaudere, animinbsp;'n qtii quot;Verb longtusprogreßi gt; infuperfelicitate aliorum ringuntur, amp; eamnbsp;enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^otforadiaboli ingenium referunt» Hunc eriim primorumparentumhonori amp;

rIti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijfdempeccandi authorem fuiße legimus, non alia caufa ad hoc exttmulatum,

gloriam amp; dignitatem ferre non p^et, Iniitatus ei^ ilium Cainus, qui aduer-ilium Deopropido quot;vd amp;ßbipraferriyi-® multos illiusßmiles ePP yidere : qui quot;pt hominum miferrimi funt, eä'fdpjo^dolort G 3

-ocr page 410-

ï N E P Î S T. AD romanos

nonnecejjarlo prorßts inut 'tli excruciant*, irainipßtm T)cum quoqueitiT^uißfih -f, hocconceffabonainuiderenonpoßiint^nifißmul illiu^ judicia accujent,^uibuifiMdon^n^^^^nbsp;nes diflribuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

PlorandZ cun floruntibus.

alterahuiusaf borißniparteplórareiubetcumplorantibus: ^uodnon aïiud malisperinde yt noflris affici.Ita enim in epißola ad Hebroos exponitnr : '\letnores ejiote tonbsp;affliguntur^acß ipßin corpore eßetü» T^tioprxcepti huitis ex comunionedepenßt, juenbsp;ebf^ in Chrtflo.,^itceyt ex fide promanatjita cbaritatts yinculo continetur ^cuites propriunenbsp;{onimißratione,fi^uos mifieros amp; calamitofis eße conßieatur : ficuti in Samaritani p^[^ “.nbsp;Dominai^ybiiliumfiaucij amp;ßoliati hominti conIfeBu admifiericordiam comtnoturnjuijjf lt;lt; ’ ¦nbsp;eundemprius facer dosnbsp;nbsp;nbsp;Leuita animis nihil motts praterißßnt. Et ßan'e, nifi omnem barn

fenfum exuerimus,nonpoßumui non moueri aliorum miferijs^/fuas in nos etiam to natura fenfu admonemur^Sunt ergo reuera inhumani qui adeb non mouentur aliorum tnnbsp;interim fecuriyoluptatibui inhonejlts amp;geniofuo indulgeant./iccufauithosohmnbsp;ret:Vofiecurü in,^one,quidormiuntin leÜti eburnets,ßdiftendentesingrabbatt^ß^nbsp;tomedunt,amp; yitulospinguis ex corte. Qm ados nabli concinunt^amp;perindeytnbsp;eogitaruntJibi inßrumenta ’Muftca, Qui yinum inpateriipotant, prafiantifiimtsnbsp;buti^neqiie illii doletiquod lofeph atteritur,Ioßphi enim nomine pop ulum intelligit,quim^. eß'nbsp;fameeÿ^ egeflateconfliÜabatur, Etindiuiteepulone hoc imprimts Chrifltn ctccufat Lilnbsp;dem ßlendide ylueret^nullam y erb rationem haberet Lan^aripauper ti amp; ylcerofi,qutuä{nbsp;iacebat. Eß inhumanitas ifta nimiiimßequens hodie, quando in communi totiid orbtfnbsp;inter miferabilesegenorum eirfiamepereuntium clamores,alijillicitagaudiaß^lanturinbsp;agunt,falt ant,ludunt,amp;infinita alia faciunt, qua à Chrifliani nominti profeßionefantnuß^!^nbsp;Sunt his peiores, qui infuper miferti infultantrquod inßlentes yi^oresfolent, quales olimnbsp;fuerunt, quos Desss hoc nomine grauitercorripit,Ifa. 4.7,J^ch.i^ f^c,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui tuncquoi^^ßfi,

dederunt,ciim interpocula Deosfuosia^arent, amp; yeri Dei cultum nimts infolenterinfi»^^ Quorum ftmilesfunt hodie, qui ex fuceeß'u aut cladibru de fide amp; religione indicant,nbsp;uangelium atquefidem in Chrißum exprobrant ,fi quid aduerfi patiamur. Quidautem anbsp;nbsp;nbsp;jf'

aliud,quàm quod diabolic xemplum imitantur,quiChrifio eßurienti dicebatSifilio'^^^ ßtt' he yt lapides ißi panes ßantd Qui idem per impios ludaorum facerdotes ilium innbsp;rem mordacibue dibits profeidit î Si filists Deiebf,, defeendat^ amp; credemus in earn-turhuiusgeneris multa hodie amp; ita Chrißo inmembris futs labor anti adhucnbsp;pinant împijfiimihomines : quorum malitiam Deus inultam nonfinet^ Vincuntautetnmnbsp;nbsp;nbsp;ß

tateytrojqucy qui ex aliorum miferijs occafionem arripiuntfuas res augendi,amp; iam ante plus fat^ mifen ßnt, atque ( yt Amelel^ta olim ) hofiiliter perfequuntur amp;nbsp;Tales funt fere yßrarij, haredipeta ff^cophanta, qui yel yiduarum amp; orphanorutbnbsp;uadunt,yel publica fame amp; inopia abutuntur, yt mains lucrum faciant ; quorum tnoffinbsp;capite obiauo ceu in tabula depiSos proponit» Sunt amp; ifia hodie yulgaria, interim yt^^nbsp;Dei in nobis puniendis rigorem, cum ipfe omnem humanitatts amp; mtfericordia fenfum inbsp;exuerimus.

Superbian frohibet.

Caterùm fubijeit his “Paulus aphorißnos tres quos totidemyitijs opponit, per quf leges quam maxime turbantur. Primofuperbiam yetat, earn imprimts qua pt, yt bOnbsp;nbsp;nbsp;ß'

nofir a forte ,fubinde ad altiora ajpiremus^ amp;ßpraomnescupiamuseminere.Esfhactnt (ati, yt Sirachides ille fapiens dixit, Hac enim elatus Satan dignitate ßa excidit gt; amp; pnbsp;mos parentes eadem ilia dementauit,yt contra Dei prseceptum ex arbore yetita comederßf^‘ßihnbsp;ritati yero nihilperinde atque ilia aduerfatur^ eb qubdhumilitatemJimul cumeioTa^ueuf^- ißiiltnbsp;quibuscharitas maximefoueri, amp; homines intra eius leges contineri folent.lubet ergonbsp;jie altafapiamus., fidhumilibus nos accommodemus, tAr fane adaltiora nonpofiuntnbsp;fortefuacontentinorunt y quampaucis natura nofira opus habeat, amp; qubd in quuulsy'nbsp;tioneDeo feruire amp;falutem confequipoßumus. ProdeSÇ, autem ,imbneceßariumeiC}^nbsp;humilitatis regulam teneamus ; quam cum multi in yefiitu infolito amp; certis quibufdlt;t

-ocr page 411-

nOMILlA L X XI II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17S

I*

Sk

1

fefi tnepros ridicuïosfrteltnï. 2dos ergo ad Chrifit exemplum re^ ^**gt;itemur, errare non poierimiHt Humiliauit ù ßifßimßonte, amp; cîirn ejjèt ittnbsp;aternefatTK décréta obediret^feruiformam accent î it a ipfi quoqueßonte nosnbsp;^‘»iiK 7) ’¦ fr^gidü hominum traditionibus fed Veipraeeptts noßnetipfos accommodare de-

A ^^”denonßam^fid 2)eipatrKgloriam in omnibiti fun inflitutts Chrifiuiquxfiuit : à quo qftidumhumùitatti fludiumprofitentur eoipfio ’videri'\ioliint,ytolimnbsp;hßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicebatfijs ipfiu libris fiua nomina nonfine gloria afi-e^atione adficribere, quos

ficribebant. Âdhac Chrißtts no inutiliterfiefie humiliauit, fied omniaficit ye ideoq^ neminem ynquam negùxit : Ica nos quoqj adquseuis ofiiciapro-‘nbsp;ejjedecet, ne ( yt ambitiofit fiaient) honorem nofirum extennartnbsp;fieruiamus, qui nobis inferiores fiunt, Sunt quidem hac carni yaldè ad^snbsp;flt;tciltfuperabimws, fi ante omnia noflram eonditionetn probe infi)i-gt;nbsp;’'‘a ƒ proprij habere cogitemus, quod laudem amp;gloriam aliquam mereatur. 2Iamnbsp;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mijirumtita anima quoq^ infinites yitijs obnoxia adinteritum yer-

autem bona, qua philofophi fortuna dixerunt, adeo in-^‘^ducafunt ,yt mérité mifer amp; infames dici debeat ,qui Ulis infolefcit efiertur^ lt,L'‘'^^)^frationiadda!nttsDeinaturam amp; ingenium , qui (ytfcfipturaomnes tiflantur)ß-} gratiam yerà fuam humilibtes impartit, quos folos illiiis capaces ejfe, exempla Da-((J^otiieVirginis amp;fitnilium teflantur, amp; Chrifites non minusgrauiter quàm perßicu'eda-^^'’‘^’^difcipulosin regniim Dei ingrejfitros ejfenegat,nifiparuulorum fimiles fiant.

^t,\‘’^'‘’^''gt;arrogantiam prohibât, qua ytfuperbia omnis mater elf , ica proximi contemptum j^emoflüjsß ^([f'^^^fi^usadgignenaadifiidia fitfficit. Dicit autem : 2Ie efiote prudentes apudyofmetipfos, ylm eatt/vro^nbsp;yobißpßs, quafiipfi yobis ad omnia pofiitis fufficere, yt aliorum confllioyelnbsp;’^’l^fi^opus. ConuenitcumhacfententiailludSolomonis'Pïouerbiorum. Hefisfapiensittnbsp;denunciat ijs,qui taies funt. Frequens autem elf in hoc admonendo ßiritusnbsp;Hi('^ ’^'^ia arrogans ilia ßijpfiiesfiducia, omnium errorum quafi fions amp; ynica caufit esf.Ideonbsp;^innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dogmata fingunt homines, quodfiplies aiijs fapere fbi iam ante perfuafirunt. Idea cul-

hit‘'‘‘’^ßftuunt,quodfibiin ipfum Deum aliquod ins yendtcant, quafi es ipforum commenta fifrtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idea yitam fuam nullis legibies coëreeri patiuntur, quod fi reliquis omnibus pra-

.^t qui ita fentiunt,ijdem quofifis prafi contemnnnt, amp; cum fi nulliies ope in-i neminiquoque ipfirum opis indigo débita charitatis officia praßant. ‘F^U'e ergo

I^aultes nos admonet, fimul nob^ hie obferuanda y enit quot;Deiprouidentia, qui ita ^ffiituit, yt nemofibijpfifufficiat, amp;fer'epluribtes opus habeant, qui reliquis excel-corpore humano caput amp; oculi,etß dignitate alijs membrisnbsp;fliij^r^^umtamen omnium firuitio opus habens: ita qui inter homines dignitatis gradufupr anbsp;gt; ÿ ffjultorum quoque minifierijs amp; obfiquijs fuam illam dignitatem tueri coguntur,nbsp;c^*^fi^ puucifapiunt, fere fit, yt quifapientifiimifunt, non raro aliorum confilijsnbsp;^becca cacum amp; Tieocontrarium ifaaci cotifilium defilijs, Tacob amp; Efauo ,fuanbsp;in cumfinem, quern Detesiam oUmprafixerat. Etquot;Mlofis ficeri lethroniscon-% ^’‘^fl^tuenda repub. non infeliciter y fus elf. Quid autem de FLaamano ,potentifiimo Sy-imperatore, dicemus, quipuella captiua, deinde firuulorum quoque confiho ob~nbsp;generis exempla in gentium hiflorijs amp; yfu quotidiansnbsp;^g^cur confidentiusfeipfo mtatur ,fid meminerint omnes^nemini mor-*nbsp;b»gt;i ^^nia fimul data ejfi. Er er^o finguli jua dona in publicum confirre debent gt; yt quaninbsp;quot;^Icifiim nonpudeat illos aliorum confilijs amp; ope yti,quando fi minuspofii

* 'l^emini malum pro malo rependite, ß^uxfintentia non de yindiHa intel-* i^e ittitltim pra ßoftea dicetur ) fid hie plus quiddam reqnir it, ne fiilicet talionis lege y- rependa^,nbsp;fill' ^’^^‘*tos , qui nos^ aliquando in necefiitate conjlitutos neglexerunt, Sunt enim, qui hoc ’***•

'’¦« txifiimant ffiq^ excufatos effie , modo manum abfiineant, ..-4t quia fatis nocet,

4

-ocr page 412-

CAP. XI r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

tgentinon fert opem,el^ hoc malum malo refendere, amp; ^ui hocfaciunt, eoiem cum tu implicatitur, amp; dignißint quos Deus quoq, negligat.nbsp;nbsp;nbsp;ult ergo nos meminijjè Taulnf) nm ictf

yt aliquem negligamus,amp; ne eos quidem,qui nobts aliquando charitatü ofßcia negarunt-«nim debitores fumus ex lege Dei^qui nos fitum exemplum imitari iußu^ amp; ferfonaruin omnia fuflulù^quie beneficentiam imfedire foßunt. ^ia yerb adhac tar dum eii^noflrßmrnbsp;genium^ apudDeum^recibus aßiduisinßare nosconuenit,’Vt ignem quot;vera charitattsnbsp;animts noßrts accendat, amp; nos yeros efßciat dißipulosfilij fui lefu Chrißi : cut debetvr btne fnbsp;honor,gloriaamp;foteßasin (eternum.iJimen.

HOM ILIA LXXIIII.

Procurantes honeftacoram omnibus hominibus. Si fieri potcft, quantum eft in uobis, cû omnibus hominibus in pace uiuentes; No^nbsp;uofmetipfosulcifcentes, diledi: fed datum locum iræ. Scriptum^nbsp;enimiMihiuinditfta, ego rependamjdicit dominus. Itaq; fi cfuritin*’nbsp;micus tuus, Ciba eum : fi fitit, da ei potum; hoc enim fi feceris, carbo»nbsp;nes ignis coaceruabisin caput eius. Neuincaris à malogt; fed uincitonbsp;bono malum.

Qp^oniamprtuaticommodi ßudium amp; ymdiÜte cufiditas homini extnnataamp; corruftione inhärent,non fufficit charitatü fracefta ftmpliciter tradidijfenbsp;moueri oportet, queecaro aduerfus illafqlet comminißi. Id quot;Verb magna diligentianbsp;Trimb enim perfonarum reßeSum prohibuir^quopkriqjfefe excufant, amp; docuit emnibmnbsp;faciendum^adeb -yitneq^peregrini neq^hoßesnegligidebeant. Deinde fuperbum amp; confidenf^''*^^^,nbsp;rum contemptum yetuih qui cum charitate nullo modo conuenirepoteSf^. Tneterea I*’’’!’'' ,,0^nbsp;idei^-jodiofam acceptarum iniuriarum recordationem à nobts alienam e^e yultj quanbsp;Ium malo compenfemKS,amp;ijs negemus débita charitatts ofßcia^qui nos aliquando in ncceßtt^ .jinbsp;ßitutosncglexerunt. Ät quia prater ißa morum aßeritas charitatem concordiatny^inbsp;impedit amp; turbat,nunc de illa agit, amp; inde tranfit adpriuata yindi^aßudium, quo nihil niXnbsp;eße confueuit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ß'

Uone/ltU tiifa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trincipib autemgenerale praceptum ponit^quo totiusyita Chrißianot ratiofeurt^i^*“

amp;'ii}orumcoin netur,'Procurate(inquit) honeßacoram omnibus hominibus, Trocurandiyerboprudentie tnendatur. fiudium diligcns requirit, amp; fenfits elf^ : SeBemini honeßatem 'vita amp; morum j Ü innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf'

feàanda curate, yt yeßram innocentiam ita omnibits approbetts, let nemo iußam calutnm^^‘ cafionem habeat, qua 'vel Deigloria aliquid detrahat, yel charitatem inter yos turbetnbsp;guat, Conuenitigiturpraceptum hoc cum ijs, qua habenturinpriori ad Corinth.capAo.nbsp;tationem de idolothytis ita concludit î Eßote fine oßendiculo tarn [udais quam Gratis^ amp;nbsp;Deificut (^r ego per omnia omnibttsplaceo , non quarens meam ipfius yitilitatem,ßd tnultoflt;nbsp;feruentur.nbsp;nbsp;nbsp;Docent ifta, Chrißianos homines non fibi folis 'viuere dehere ,fedaliorum

num, quibus cum 'ygt;iuimus,rationem eße habendam, 'vtper nos adificentur. Sufficit q*nlt;^ apud Deum bona confcientia, fed hac non conßabit,nifi nos ita yixifefciamus, yt nullt tftofnbsp;fiandalofuerimus. ^am qui talesfunt,ij non modb inproximum, yerumetiam in Deuwf rpinbsp;cuius gloriaplurimum decedit inter homines ,fi ex nobts occafio proueniat, qua illi doctrinenbsp;calumniari lt;amp; accufarepoßint.Ideo Chrifius, qui alibi monet, ne ambitioß iuflitia amp; opefnbsp;ßrorum oftentatione priuatamgloriam yenemur, rurfus grauiterpracipir , yt operanbsp;hufuts inßar lucts conßicuafaciamuSiyt Ulis excitentur adglorificandum Deum gt; amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß'

ploaccenfi,ipfiquoqjDeum amareeä'iußitiayerafiudiumfeHariincipiant. Qua gens Yaulus fuerit,ex eo apparet,qubdfrequenter de fuo iureceßit,amp;‘ licitis quoq^ ^‘hßin^ßnbsp;mis amp; rudibits fcandalumpraberet,Ât hodieplurimum in omnempartepeccatur, ^Ujnbsp;ternis,qua perfe indifferentiafiint,libertate fua abutuntur, amp; ita demum fi yeros euangu*}!nbsp;tores eße putantfi omniafaciant profuo inre,neq^ aliquam habeant rationem eoruni gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßiti^

-ocr page 413-

K -© H I L I A L X X11 I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7^

ff^deredebelantjnt ill^ offenderentur.Faciunt q^ui--’«9*/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eademfMiunt,necL huic apoßolicopracepto obtemperanr^quiquec bona amp;

quot;'n« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ejjeomnibu^homtnibuf confier,Quodetfiyix'vn^uam apudom^

}i(i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamtn cauendum e^,, ne per nosfier y quo mîmes alij ifiiid intelliganr, amp;fi

feei^dalumpratercaujam JUßam arrtpuifie, nonautem nos illuddcdifiecon-prioresfitnt,qui effranes in quoduf^fiagitiumferunturyamp;(‘ygt;t ludas ill c ¦nbsp;nbsp;nbsp;fifiid) gratiam l)ei qua nobis per Euangelium in Chrifio exhibetur transférant

borum ingens numertts hodie,quiperinde faiiunt ^aefi nos ideo in liberta~ ^briftus yindicarit^ quot;^t nobis impunefiortarii mœchari, inebriari, defraudare^nbsp;^^^^^^^^^fft,fienerarij amp; in quauis feeler a poif^ cacos carnis affeÜits ruere lice at. Ham ea im--inter genres damnatafunt y amp; qua hodie etiam inter Turcas amp; In-'/li^J fapientibtes improbanrur. Ex his ergo fiandala enafeuntur nocenrifiima, imonbsp;quot;Oilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yirulentiam accuunt, qua fidem in Chrifium çÿ yniuerfam Euangelij doilri-^

f^^findunt,^ quot;fft qua turpis jfiius licentia amp; impuritatis caufafit. Eadem “Verb ‘''^inii quoque difir abuntur,, qui in fide yer a amp; fan^o pietatis fludio yniri atq^ coalefcerenbsp;pr^rrptumhoc nonminusnecefiariumquàmytileijs omnibus,qui faluteminnbsp;yh^’ram obunere cupiunt,

ne (quod multi folent ) fub bonefiatis pratextu nimium morofi amp; rigidifimus, amp; Padsftudiii/tn concordiam turbtmus, aliudpraceptum fubifiir : 5i fieri potef-^, quantum ei^ in pracipitur.nbsp;iiffomnibfis bominibus inpaceyiuite, autpacem habete. Eif^autem hoc praceptumge,.nbsp;quot;‘lit ’ Texcluditur. r enim Chrtfius omnibus fieruandis in mundum yenit, om~nbsp;^niorefuo complexusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; EuangeUj fiuipracones âpacis faliitatione exordiri

'’^^ntmimèdeiet) ytqui huitts difcipulicenferi yolunttcum aliquomortaliumproptercau/as Utes fufeiptant, quibuspax Chriftiana turbetur. Heq, nos ad hoc excitare debentnbsp;(iij,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chnfiits nos inimicis quoq^ amp; apertis hojlibtts benefacere iubeat. Et quàmuis

poßimus,qui àreligwne Chrtfiianaprorfus'alienifunt^ ijfdemta^ occafio, quaprotiocati contra nos infurgant, tij^ bella moueant quorumfiu~nbsp;homind)us aliemfiimum efiedebet, Teccant igitur in hoc Taulipraceptumpra^nbsp;\ ^^fidentesy qui turnfuo iure nunquam cedert yolunt,fubindedißidiaamp;litesexcitant^nbsp;yiri fanguinum qui ex militia mercettaria yiuunt, amp; proinde pacifnbsp;utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acerrimi. Tuentur Ulifife plurimis rationibits, ciT rti bellicaperitiam ytilem

txtmpla item omnisgeneris proférant eornm, qui bella aliquando gefifi-'tnumputantfufficere,finon alia ratio Ulisfit^ qua yitam fufientent^ qui in otio ö*

• ^^^‘^yiuere ajfueuerunt. ydliquid(inquiunt) agendum eif^, quando neqfiameemori, neq^ ’’'ßi!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otio rranfigere libet.Fateor. Sed yicifiim y os rogo o boni^num quod agar is nihilfit^

f^^ocentemfundere,,figetesproculcare^ domus diripcre,yillas incendere, yrbes orphanos affiigere^ cadibus deniq^,, rapinis, incendijs ,fiupris omnia mifeere,nbsp;L^l^^^ahisgrauiorafacere, qua bellirabiem comitarifolentiquot; Himium certeinfelices efiisynbsp;%!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘^^tis, non occurrit : fielerati autem amp;bominum confortio imb yitahuius yfuin^

fididicifiis, quoauttempitsteraris,aut yefiraconfularisinopia atque tnimyiuaty quinifit infiniti alij mifirepereant^yiuere nonpotei(jf Etenim fi yefiranbsp;’tfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'kalere debent ,frufira olim Deus per '^lofim clamauit: '^aledi^us qui accipit mu-

^^tmam homints innocentisy lär dieet omnis populus, ,gt;dmen. Frufira etiant Inti Taulus admonet , yt pacem habeamus cum omnibus , quantum in nobis eif^ *nbsp;ebrißi praceptum inimicos diliget, qui ex amicis inimicos fibi facitynbsp;belli,id eif,immani latrocmandi libidineferro amp; igné grafietur f Quid y erb de Ton.-quot;'iiijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 qui infiar bellonafates difiidiorum circumferunt, reges amp; populos interfi com-,

bellafuadent cruenta,yt ipßs domiJua tutb yoluptuari amp; otiari liceatF .^nnon horum principes, non femel Turcarum armain Chrifiiani orbis pernitiem prouocaruntf

’ I olim belli,quod(acru yocant,pro recuperanda terra fan^a fuerunt authores,quo nullum

-ocr page 414-

I

CAp»Xrr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P IÎ T. AD ROMANOS

'ÿn^uam à condiio mundo diuturniWi truculentius amp; tanto cttm orbü totim dtj^endlogeßum tf confiât f Annon Ladislaum Vngarns regem po^ infignem amp; Chriftianit omnibtu'^tüm indo-riam £ugenirts Turcarumbellorurfiaimplicuity in quo mifieri cafinperfidie^xnas dein^nbsp;cefiatadhuc bodie Tontificum furor quin bella quotidie noua concitent^ amp; tarnen Tetri Ttid'inbsp;Juccefiores haberi yolunt^à quorum doBrina amp; e^emplo tarn turpiter difiedunt,

Pdcw wodt« Torrb nequMpaci^ prxtextu ab officio difiedat rÿ yel in Deum ipfum yel inproximumfi‘' V conditio,nbsp;nbsp;nbsp;cet^nnodum amp; conditionempacts cum omnibits colende Apofiolia adijctt hii yerbtst Sifieri fgt;otd(,i

quantum eif in yobts. Duoponit,quorum alteropietati rÿ glorie Dei confitlit, altero afiediup'' uatos excludit,ne hts temere abreptt pacem yiolemw. Trimi enim membrifenfits esi^tSifieripoilt;^nbsp;faluapietate lt;amp;gloria Dei. Quod enim cum htspugnatdd Chriftiani homines necpojfitnt netnbsp;facere,e 'o quodiam ante Deo obfiriSli funt, cuiplus obedire debent quam hominibtts. Teccantnbsp;priuati homines, qui in hominum gratiam à yeritate deficiunt amp;fidem in Chrifiumnbsp;Dicunt Uli quidem, fe hocfacere pactsfiudio, ne turbarumgrauiorum authores fint : fed fi id''quot;'nbsp;mores amp; animos infiiciamits, hoc ynumeos mouet, quodgldriam hominum magisquamfioquot;nbsp;^eidiliguntficutidequibufdampharifeü amp;¦ fudeorumprincipibrts loannesfcribtt, Similff^^^^^nbsp;q^Koq, culpa eif., qui in aliquo munere publico confiituti officium negligunt ne turbealiqufo^^^^^^nbsp;tur.Excufantfehocargumentomagifiratus ignaui^quando religionem corruptam t/ÿnbsp;bonas tueri, improborum licentiamfrenare amp; co'èrcere debent: item minifiriecclefiaruntnbsp;mundo deditifi quandofuperftitiones amp; fcelera arguere iubentur. Silent ergo/ie qnis illosfi^'quot;^nbsp;amp; turbarum authores efie dicat, Sedcalua amp; nimis frigida eJÇillorum excufatio. Heenbsp;tiofiu eif, qui officium faciendo aliquos offendit : fedfeditiofi crimen in eos cadit,qui ipfosnbsp;monentibttsnonobtemperant.Eide de hoc Achabiamp; Elieprophete colloquium,nbsp;de, quod neq, licet nobts officium negligere, quod nobis Detts impofuit, amp; non in nofironbsp;potefiate funt ea, qua ad rempub, amp; ecclefiam fieSlant, cuitts curam diuinitits commijfimnbsp;tnus. Sed in hoc quoq^ elucet nofirifeculi calamitas. Tleriq, enimpropter-priuata commoda,ilgt;‘^l^nbsp;pietate amp; gloria Dei negligere poter ant, acerrime contendunt, amp; frequenter cxlumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,gt;

nequidipfirumexifiimationi decedat, ^At quandopro Dei gloria amp;publica/alutealiqtgt;‘^i’‘jii bet cum leuifiimapericuli fufiicione coiunSlum,moxpacem in ore habent, amp; tlliuf praco»i^nbsp;contexunt, eoj autem turbarum amp; difiidiorum amatores effie clamant, qui ipfos offieijnbsp;in Domino fortes efieiubent, Sed meminifie debebant, Chrifium nobts non mundihu^'fi'^ff^nbsp;pacem polliceri ,neque ’vnquam cejfaturos effigladij illitts efieSlu^, quern ft mifiurutn^^nbsp;pradixit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

Contra uMi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idispramifiis tranfit ad ^indiSia priuata cupiditatem,dequa multis amp; magna cttnlt;s

itampriuatant, agit, cîtm quod carohanc quot;^itilem amp; nfceffariam efie putat adrtprimendam hofiiurnnoj*quot;' daciamdmo inillanonpofiremamfortitudinis laudem collocat : turn quodeademnbsp;tiarum nutrix eif,qua extingni nonpofiitnt,quoad ilia durauerit.Initio autemnbsp;Hrinaproponit his yerbis : HLon yofmetipfis 'vlcifciminidile^i ,fiddate locum ira.nbsp;compellat,amp;dile^os dicit,'^tfibi in caufadifficili beneuolosreddat leHores, amp; ytnbsp;hiltraditurum,quodipfi)rum honoriautcommodoaduerfitur,cum eos amet, amp; proina^nbsp;nori confultum cupiat. Elf autem fententia hac biper tita,cuiuf priori parte prohibeffiquot;'nbsp;beatfieri, altera quidfaciendumfit docet. Trohibet autem ne nobis falias iniurias ipfinbsp;Ebi obferuabimui ante omnia, Deipraicepta ( yt Chrifittsapud‘Matthäum admonet)nbsp;corpits modo amp; aHiones hominis externas y erfari, fed ad animumyfq^pertingere:nbsp;totum hominem eiromnes eitis facultatesfibi yendicat. Trohibetur ergo htcomntg^^'finbsp;C^fenfuseSf,nondebere Chriftianoshominesfeipfos yelfaHoyelyerboylcifii}nbsp;y elle quidem aut appetere. Hee enim culpa yacat, qui manum quidem abflinet,amp;a connbsp;amp; maledi^is fibi temper at, animo autem totus afiuat atq^ 'proximi exitium meditatp‘gt;nbsp;huic aduerfum quidaccidere optar. 'Ham nota elf Chrifiifententia, qua eosnbsp;quifratribttsirafcuntur. Et hannes eos ex Deoefie negat, quifratresfuosnondinbsp;qui oderuntfratres,eoshomicidas efie tefiatur. Atquomodofratrum amantts efiepo

-ocr page 415-

° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L X X I I ï Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l8ö

iiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yindiElit cu^iditateflagrant. In ill^ certè ira perpétua quxah odio

^uapropter non jatii féliciter praceptunt iflua 'PauU exponunt, qui yindi^lam diflinguendo, illam quidem prohihitam, hanc yero concef^nbsp;)^‘»ti;j, 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^fl uon negemuaf teere Chrijliano homini admagiflratum confugere, iure amp;

noflneaufa fieri dehet, quam yt cum proximi detrimento qui defenftone non contenti, infitper yindiBam quoque qute..nbsp;‘¦rprodunt i amp; fuhplauflhili iurM pratextu^ magiflratunbsp;ahutuntur^, Inittemur ergo in tali cafu Tauliexemplum, quiciim yirosnbsp;quidem omnem trihuno indiea-quot;*«[ ¦ urmii légitimas defenderetur, non autem yindi£iamfieripetijt qua ho^

Juts impia illiu4 confliirationis pcenas (tarent. Et koe confiât,qui fidem in Chrifium y ere amplexifunt. ilslemonbsp;V ''(£* ^^^‘‘^endo feipfumfallat, quando charitati fraternx ( quie germana difcipuloruntnbsp;curn ira amp; odio, amp;proinde cum yindiÜxttiam cupiditate ,nullo modo contie-

r) yhi iniuria gratii amp; atroci lacefitia fuero f ^poflolum audi, dandut ” ^ureiuhet. Qnpd memhrum yarièexponitur. .^ilij enim eiu^iram intelligunt^nbsp;cedere oporteat, ne refiflendo amp; notyleifiendo illam magts inflammemm, -acciptunt,cut locua detur,fe nos à yindi^a nohis temperemitf. Eaulumnbsp;catfam omnem ‘DeopermittamUs, quiprocul duhio ylturwfit iniurias^nbsp;'^*''’’’11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eif ytraq^ expofittopia^neqtie aliéna ah .i^pofioli infiuuto. Inpoflerio-

^'‘(i^c^‘quot;‘^^°^^hihenda elf,nedum caufam nofir am Deopermiitimm, illudcum yindiclii hahere iniuriarum noflrartim yindieem. Eotelf^ autem meo iudi-ji,*'’'’iio noflra quoque intelligi.,cui locum dare dicemurfi earn nonpatiamur erumpere,nbsp;concoquamus amp;fireenemtps, ne dum eiindulgemus ^illa ma-incendiafieri, El enim ignis adhuc latitans fa-‘bMterumpat amp; acre liberior^tuatur, indomittim furit, amp; ipfa domorumfafii-iram intra animos nofiros continemus, tllam paulatim non magno nego-.nbsp;fl'tifr ,t ^^flumustat fl eadem in opus erumpat, nouisfubinde yirihu^ auHa, tandem nosnbsp;qttoque exuifle, er totiin helluasdegeneraffe yideri pofiimiis.nbsp;hreuts cJÇ (yt Horatijyerhisytar ) facile mitefiet, fl moram admiferlsnbsp;conßderarts. Vidât hoc ^dthenodorusphilofophus,quinbsp;t^iiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impetrauijfet, iam difieflifrus ilium monehat, ne quid faceretiratus^

ex ordine literarunr Greccarum elementts. Quod diU:um fapientifiimo prin.-Ç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illo adhuc confiiltore opus ejfe dicer et, (ir eurÂtotoanni /pacioapudfe re-

V^fi' nbsp;nbsp;nbsp;quidam feruo, quipeccauerat,dicebat. Vapulares, nifi eflem iratus. ’Merita

‘.‘’’’OJ' homines (ita feritatts pudere debet, ft Chrißi pracepta non ohferuent, qua; ytilia fiipietttes intelleXerunt. Et fane, yt que in facris liters traduntitrnbsp;communi hominum yju occurrunt, quorum confyderatio iram amp;infanamnbsp;I'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in nobis reflinguere potelf,. Erimb enim communi omniumgentiumcon-

iß\‘‘’'*‘^l’^‘^eäf,ne quis in propria caufit iudex fittnequeid immerito cauetur, quan-. nobifipfis nimium indulgemus, in aliorum autem delEHs notandis admo.‘nbsp;Vehementes. .gt;^tqui feipfiim ylcifiitur , non iudex tnodb elf in caujanbsp;V'quot;Ur fententia à fiipjb prolate executorem quoque agit, quod à iudicis digni..‘nbsp;magiflratus elf, ne manifefia fiagitia aliter quam legt.-î^tur ’ '^^fintihus penitentie tempus concédât, nepœna illius yitio ad animam quoquenbsp;yefanum amp; nimis iniquum dixerit, qui in caufapriuata aduerfietnbsp;s quantum in illo elf, animam quoque cum corpore extinHam yelitY

”® ttlicetiniuriafallafit,nemo tarnen iram,quemtonfidtorempefiimum eJfeconfiât,,

-ocr page 416-

CAP. xn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP I s T. AD ROMANOS

aiidireamp;eiM monitisparère debets Adde his^qubdnihil nobispreeter diuinte prouidentia conlt iuft at^f décrétant accidie. Co^itemtts ergo, Deam hoßiam iniqaitate contra nos bene '^ti,nbsp;malitiam retundat,amp; nonpcenitendam ytilitatem nos ex inimicis caperepojp, finbsp;conaitia reBe expendamw.,amp; qua ab illispatimur^adiudicij diuini calculum reuocentuS’nbsp;V'mdida foliutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Torrb aadiamus^quibus argumentis Taulus 'vindicteßudium prohibeat.

i:)ei ejl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptura[acra,cuius duos locosadducit. Trimus Deut.^^.cap.habetur, ybi ‘Deut depopuli

dine amp; contumacia conquerens,amp; illipcenam denuntians,inter aljaait : quot;Mihi yindiUt, dam. '^leritb autem fibi hoc ius yendicat Deut, qui rerum omnium dominas, amp;nbsp;dicebat) totius terra iudex eß,adhacß)lus ab omniprauo affeilu liber,iußo amp; lt;tquo iudtcionbsp;ribus hominum puniendis ytitur,'gt;toluit autem hoc diElum nobis in mentem reuocare Taunbsp;tendat^non eßepericulum, nehoßes noßrapatientia ferociores faüi impune quiduisnbsp;faciant : 2sZo« de futurum enim partibusfuis Deum, qui iniquitatem inultamnbsp;ideo Dauidquoq^ Deum 'ygt;ltionumyocat.Tfalm,^t^.Quotquotergofeipfos'ygt;lcißu»tur,iJ .^iiifnbsp;charitatis leges violant, fedprimum Decalogipraceptum tranfgrediuntur, amp; Deumnbsp;if ui iniuria afßciunt^ dum fibifumunt,quod illius eif^: quafi Ule aut partesfuasnbsp;poteßatem ipßs communicarit. Sedytrumqfab tlloalientßtmum eif^, qui.^loff^ß^lJnbsp;qui fuis cultoribusfaBas iniurias perinde ac ftßbijpfifaÜa effent,accipit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Hoßes benefi’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^îlter locttt Solomonis eif,,ex Trouerb.x^.cap.defumptus, amp; duabutpartibus conj

cijs placaiidi quidcum ho(libut,quinoslaferunt,fieridebeat,docet. Siefurit(inquit)inimicHftuusgt;t^^^^^jit^ fuit, da eipotum. Cibi amp;potut yocabulis omnegenw offcij comprehendit,nbsp;aliqua conßitutofuccurritur. Senfusergo eSf, benefiajscertandum ejfecumnbsp;aliquam faciunt. Conuenit di^um hoc cum lege Dei, quaExod.iJ.cap.extat : Sinbsp;inimici tui,aut afino eius erranti, mox reduces eum Uli. Si yideris aßnum eins, quinbsp;bent em fub onere fuo,num ceffabis amp; derelinques eumi’num defertum deferesi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nimè hocadmittas, quinpotiutpropenfam tui animi 'voluntatem erga tuos inimicos lorum reducendis amp;fubleuqndispublicè tefiator. puamuisnonfallemurmeoyidere,pquot;^.Jßgt;nbsp;pto allegoriamfiibefe dicamuf,ytfenfasfit .* Si inimicum tuam in belluam degenerauißfnbsp;bouisaut afini infiaryel poPfprauos carnis afi^eSlut errabundus 'vagetur,nbsp;omnisgeneris farcina opprefus fuccumbat, tuum erit, ilium hero juo adducere ,'Yt cumnbsp;cilietur, cS;-peccatorum yincultsfoluatur, amp; non aternumpereat, Exempla'Vtriufqijf^fi^^,^^nbsp;occurrunt, EU^euspropheta,cum Syros hofiesnon fine miraculo in Samariam addust^^lnbsp;potu refeèlosdimifit. DauidSaulem amare amp; beneficijsprofequinon defijt, quamuit a(St^jnbsp;fua perpetuo infidiari cerneret, Trophetas item amp; apoflolospro illorum falute dies amp;p'f^nbsp;bauiffefcimut, qui ipjôrumhofies erant truculentißimi. ^ouitifiosomnes Chrißi^fnbsp;pro ingrato mundo,imopro hoßili amp; contumacißima ludaorum gente idemfeciße confl^^'nbsp;turpracepta amp; exemplafibiproponant,qui yeri cultores Chrißi diet ’yiolunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,-^s '•

Idyeroyitfaciliusanobis impetretur,fru^um ^berrimum Solomon pollicetutf^ enim fifeceris,carbones ignis,id eSß, ignitos amp; ardentes, coaceruabisßper caput eius-nonnulli carbones ißos de ira Dei, quam fibi accerfant duri Uli eäquot; implacabiles, quinbsp;emolliri amp; yincipoßunt. Etfi autem yerum fit, Deum talibut grauiter irafei,nbsp;ritatis pracepta tiraduntur, qua omnium faluti confultum cupit, commodius iflanbsp;ßium amp;mutuoamoreexponemus,quoaccenduntur, qui nonomninodeploratifuntßtt^nbsp;tes amp; ad benefaciendumpropenjos eße yideant. Et itafiere locum hunc D.Äuguß.

de doBrina Chriß.cap, i b.^bi de difiernendis figurât is locutionibut agens, hunc quo^ bi^iß cum inter easconnumeransait'.Carbonesfitnt yrentespeenitentiagemitus,qufiutjuptnbsp;eitts,qui doletJe inimicumfuiße homints,à quo eius miferiafubuenitur. Eteriim ytx qu^Dnbsp;durus amp; immitis eif,, quin eorum quos odit longanimitate amp; beneficentia yincatut,nbsp;non omnino refipifiat ,faltem ad tempus animum colUgat, innocentia tefiimoniutnjnbsp;ipfijn iniufiitiamaccufet.Quod Saulemfeeißenuperaudiuimus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,nbsp;nbsp;nbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;//

Nc 4 Concludit ergo ißam trabiationem /dpoßolas hts yerbis : He yincaris a male ,je

-ocr page 417-

H o M I L r A L X X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l2ï

Ifeneßcentia^ malum y erb fro malitia amp; malefaB^fumitur^ ¦»linbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yinci malitia amp; ferutrfitate adutrfar'tj tui^ytpar fart referenda eiti4

\fotim malitiam illtu4 tua lenitare amp; manftetudine yincito, yt y el refipi/caf^ wwoceMrw aduerfafeipßtm tefiari cogatur. Hie ergo pugnaprofonitur^nbsp;fftquenÜMe^. Qjiia enim iniurtarumplenafuncomnta,perpe~nbsp;i ne aduerftriorum contumacia amp; imfrobitate ftperart eademnbsp;reprehendimui,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem diet fote^, quam diffieile ßt,in haepugna yince-

nobtf fhilautia ad yindi^am proeliuesfumtes. Et ft htßorias inßieiamut, htc t(, \^^'Jßßidehimus multos, qui prins inn timer as gerttes amp; orbem ferè totum terr arumnbsp;n^iunifefioJàlutM fericulo eoniun^umnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eo magis nos anntti de-

vftdrj loeum demus.Oremus autem quot;Deum fatrem, yt ex y erbtfut femme renatos eonformes effieiamur, eä‘ yiBoriee buius puleherrim« pra-

Ulo: cut debeturbenediàiojhonor,gloria amp; foteßas in aternum, ,H.mtn,

c A P V T X I I L

HOMILIA

1 Wnis anima poteftatibus fupereminentibus fubieda efto, Non eftpoteftas nifi à Deo : Sd. quæ funt poteftates gt; funt à Deonbsp;Itac^ quifquis fe opponit poteftati, Dei ördinationi refiftit«

k. ^^tem refiftuntjipfi fibi iudicium accerfent.

HB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fraternadißutauit Eaulus,yt omnia diligenter remouerit, krÿimewtwn

î“* illius ftudium amp; officia imfedirefilent. E^ltimum inter bac fuit yindi^te eufidi- (3^ occaßocttgt;» 1;^^lt;}ua Chrißianoshomines alienißimos effeyult:nimirum Chrißipraceptumfieu- XIU»nbsp;i^lt;^fi^ntur,frobibet. .gt;lt do^rina bac,niftprobe intelligatur, mul-parit. ‘Prim'oenim probibereyidetur,ne magifiratus defenfione aduerfus eos

V 4 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniuriam faciunt. Deinde ipfiim quoque magiflratum yidetur abolere,

ecclefia,nullus ilUui y fin fit. Et confiât omnibus feculds repertosfuijji fitbfrtttextu Cbrifiianx ltbertatM,non modo magifiratus amp; refiub.euer-^i^kl)J*ß.^^^ftdiugum feruitutis excutere conati funt.Quales nofiro temporefunt Ânabapti.^nbsp;Chrifiianibominisejjè aiunt,yt nec iffr magifiratualiquo fungatur, nequenbsp;tonfugiat, amp;eosqui iliumgerunt, potefiatem tenebrarumamp; ttbnicts dete.-furoribus non procul abfunt, qui cum audiunt Cbrifiianorumnbsp;'Çhc'r***’” obfequiumprtefient, tam magifiratus quàm leges amp; iura publica abnbsp;*H.ccedebatbismaius malum apofiolorum temporibus, ludlt;ieienimye'‘nbsp;, indignum futabant, .^lbrabami fofieros amp; «le^um illudDeipecu-tyrannide premi, e^ideoerebris feditionibuslibertatemyeteremrecupe.^nbsp;'^nlti quoque,quiex gentibus ad Chrifiifidem accefferant,non minus imp atien-^^f^ri^tiqnos Cbrifii bofies effe yidebant manifefios. j^fud y trafique y erb in-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efifiola e^yidere) impoßores carni amp; mundo deditt, quigratiam Dei

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'i^^nsferebant in carn^licentiam,amp;yteacommodius fruipoffint,magi-

^’nfrobe conuellebant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufa erat, qubd Cbrißiana religio apudpoten-

, yt qua fiditionum turbarum caufaeßet, quemadmodum bodie nomine multiprincipibits fufie^am amp; inuifam faciunt. Hon temereerganbsp;hfl ^5tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de magißratti amp; etus autboritate, de^ obedientia, qua Uli debetur, differunt»

Sp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pißola cap. 2,. y bi Cbriflianos tam regibus quàm ijs, qui borum nomine

boe quàm diligentißim'e mandat ^yt fuafidei commiffis f'^^^fiatibus obtempèrent, dn frioriyerb ad 'Timotbeumproijs,quiin eminentia (on^nbsp;H

-ocr page 418-

\

CAP.Xirr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPÏST* AD ROMANOynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

ßituti funt j frtces publicasßeri yult. In prisßnti dutem cattfam hanc tnuli^ agicnimirum ^uod Hitsfcriberet, qui ^ma in yrbe rerum domina ageiant, ybi anbsp;profeJJoribM nihilßditioßuf fieri poter at fine aperto totitu ecclefia amp; religion^ fferMhnbsp;culo. Commode Dero ißam traClationem ijsfubijcit, quæ de quot;vindi^îa nuper dixerat,nbsp;quit legitimtu magifiratuum 'yfitifit,amp; quod Chrifli do^trinapolitias amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffM

potiuó quam dißipet. Efifite doHrina hac noflrit temporibui non minui qMW ad reprimendos eorum furores j qui libertate Cbrifiiana ( yt diximtti ) contra tn^^r

. rPtßafß*' Otnnii anima, Eropofitio totius tradationtseS^i Omnts anima poteflatibusfupereminentibuinbsp;Suntautem huius propofitionis yerba fingula diligenter excutienda^ytqutbusnbsp;yelit j4pofiolusßntelligamus, Erim 'o omnem animam dicit, qua Sjnecdocbica locuti^' Anbsp;Hebrat totum hominem folent denotare. Eoluit autem ea litc yti Taulus^ yt ofienderetjnbsp;extern^ modb amp; ad corpus facientibus, yerumetiam de animarum falute agi : amp; y^ di ',jsnbsp;ret^quibusintquum yidebaturfiomines Chriftianos, qui circaanima négocia fere occupan^^^fitnbsp;fubtjci, quorumpotefias circa res sxternas amp; corporales potifiimiim yerfatur. 2gt;btfninfnbsp;excipit Eaultts, autimmunitatedonat. llgt;lam ytomnes difciplina opushabent,itanetno‘nbsp;teif^quin\vP«ft(t légitima reipub. confiitutio turbetur, Hno igitur hoc di^oprtm^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fiU

fj}quot; confidentes Uli conuincuntur, qui yelgenerisnobilitateyelnefiio quibuspriuilegiflrf^ihif miniparere yolunt amp;multainmagiflratuum contemptumfinguntatquedicunt,qm^nbsp;tatemillorumeleuent. p^tdumcateris hominibusprafiareyolunt,fereuerafiliosquot;^^^^^ ’‘pit''.nbsp;fine iugo amp; difciplina ejje tefiantur^ amp;proinde indignos , quibus inter homines locusnbsp;confutatur htc etiam yriiuerfa cleri papfiici immunitas quam 'Pontifices tam fibißßnbsp;creaturts^nonabfquefiimma totius orainispolitici confufione amp;legitimorum magff^^^^ J^nbsp;minia, conftituerunt, Si enim omnts animapotefiatibtts fubejfe debet, ergo hisnbsp;^fubijci Pontifices, Car dinales, Epifcopi, Sacrifici, ')vlonachi,amp; quicunquenbsp;mine cenfentur. 2iequeillorum cauillum admittimus, quofiiis Epifcopis amp;nbsp;potefiatemyendicant,cui facrificiamp;monachi debeantfubeffe. Quiaenimapofiolorn^j ifii^nbsp;haben yolunt,adipjôsquoquepertinet quod apofiolis diHumeif^z Pegesgentiumnbsp;y os autem nonfic. Quodß yota aut iuramenta pratexant, quibus fefe Epifcopit amp;nbsp;fiiis obfirinxerunt, nos ilia cum Chrifti legibus amp; cum ea obedientiapiignare dicemus,nbsp;nbsp;nbsp;ßiC

fiiani hominesfitis magiflratibus debeni, lt;amp;proindepro impijs amp; ilUcitis refcindi nos foli aut primi ita jentimus : fed eandem olim yeterum patrum amp; epifioporumnbsp;Chryfofiomi in hunc locum expofitio luculentifiime teflatur, quitam monachos quttm J.nbsp;potefiatibus htcfubijcifcribit, (irmox ex Pauli yerbis infert : Siue ergo apofiolusfiittf^d^nbsp;geltfia ,ßue propheta, aut quifquis tandemfueris, magiflratui fubeffe dehes. fdec^nbsp;pietatem euertit,amp;c. ,gt;itpratexunt Uli Imperatorum amp; ^gum priuilegia,nbsp;tatem Ulis concejferint, Ebinos ilia partim confina, partim malis artibus quxfitainbsp;yim extorta effe,dicer e pot eramus. Sed yt nihil huius dicatur, yidendumfamennbsp;ges ilia dare, yelipft accipere debuerint ,qu(eyt cum Deiordinationepalàmpugnant,^nbsp;nem in republica pariunt, amp; extremte atque effranis licenti* caufa funt in eonbsp;quernpra alijs publica dtfciplime legibus coerceri oportebat. Et nimis impudentes ttfnbsp;fibi yendicant Uli, quam nec Chriflusipfeynquam quafiuit, qui etfiEceleßatotius capptnbsp;yniuerfi do£îor à Deo conftitutus effet,tarnen ßb cenfit nafci yoluit, lt;5* tam profiipß inbsp;cenfumfoluit,ne fcandali aut confufionis alicuius author fieret

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde quidomnisanimafacere debeat,docetur:Subieila efio,inquit.

Subieâa eflo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ryiiolentam fubieClionem,fed obedientiam yoluntariam dénotât, f^bi tarnen

obedientiam illam certis Umitibus effe circumfcriptam , ne quid fiat diuina rium, amp; qttt^dfalua pietate fieri non pote^f,. Quoad ergo principes quod iufiumjafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijf

pracipiunt j parère nos conuenit : imo patienter ferri aebent qua Uli prater omrte fi

-ocr page 419-

H o M r L I A tXXV.

^^^oßdetn amp;pietat^ officia non impediant. ^tfi non contenti olfi^inijiy in corpora modo érfortunas ftbi iui amp; imperium quot;nendicentfedinfu^nbsp;^nuadant ^fitperfiitiones tÿ cultwnefarios obtrudant, eadenique mandent^nbsp;manifefiafieri nonpojjunt, tune apoßolica illa régula yaleredebetznbsp;^uam hominibui, Hancenim non Uli ex proprio cerebro finxerunt,nbsp;f’^ufirunt^qui qua Cafarit Junt,ita Uli reddere ittfiit^yt ea etiam Deo cedant^queenbsp;pietatM officio debentnr, Exempla huittapafiim extant in ‘Marty ribui, quinbsp;^fttilibui fife principumfuorum yoluntati amp; receptie legibugt;s diligentißime accom-tarnen nunquam adducipotuerunt, ytaliquid contrapropriam confiien--E^ ^1'go turp^ tllorum error^qui magißratui /impliciter obedien^-fifperßitiones impias plaufibili obedientix pratextu

^^m’**^*’quot;* i nosfubditosefieyelit^poflolM. “Poteflatibiu nimirum fuperemi- Magiftratib:t! JUp^^io'f'^^funt eir quosnobis Demimpofuit.

'^4°i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Monarebis yerumetiam quibufeunqj alijs fubeffe nosdecet, qui Ulorum

f*EtitaTetrw^poßolmprxceptumißudexponitin prioriepiflolacap.x, ‘ßote cuiuis human« ordinationi, (id eil^, cuinis magißratui inter homines con-quot;d^ominum:fiue regi^yt qui praßt*, fiueprxßdibm, yt qui per eum mittanturcumnbsp;^tum ad laudem reàè agentium. Videtur aut em Taulm poteßatesfuper-exprimeretdiferte^quibui nam obedire debeamm: 'Plimirum iß^ quibm impe-Pdec enim itibet, 'Tft qnibufuis nihil ad nos pertinentibm noßpfos ßtbijeia-eotnm iniuriafiert nonpoteif^^ quorum ditiontfubie^i fumm. Q^odpropternbsp;milites obfèruari debet, qui contra Jùorum magißratuum leges in militiantnbsp;c''iej- d^ïbm exterisfuum obfiquium offerunt, deinde 'rgt;erb quacunq^ in hello defignari fo-ij}j “'• tontine excufant, qu 'od principibus obedire aquumfit. Traterea modum quoq^ obe-‘^primit Taulm qui e^, yt ßmpliciter obtemperemm ijs quibm Jubieiîifumuftnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlifint.Scimus enim non 'vnam effe reipub.adminiflranda rationem, %^ogt;gt;

penes'ygt;numeil[,Jummarerumpoteflas. Jrißocratiam y erb 'rgt;ocant,quando maxime idoneis deliguntur qui rebusprafint. Democratia item pfÇ, ybinbsp;reguntur.Et habentßngula ißaform«fua yitiafn qua dege-Vgt;?) ^d}dtinaratiofiruetur. Tuncenim quot;Monarchia in tyrannidemsArißoeratiain Oligar-confufionem turbulentam mutatur. Fit etiamfrequen-indigenaperfiditiones aut yi aperta rempub. inuadant amp; in fuampoteßatemnbsp;huiusfit,non e^f, fiubditorum,'^el reipubformam mutare yelleprofuo arbifnbsp;iure amp; imperiofiditiofiin di/fiutare ^JedfimpliciterpraJèntibus magißrati-°mnibus^qua illafa confeientia amp;Jäluapietatefieripofiùnt, ytpaulb ante di-ijs,qui in Dabylonem abduUi erant,fcribebat, ytpacem eins ciuitat^ qUart-^\^^d^^^^d)ominustranßulerat,amp;proeaorarenf. quamuü non ignoraret, Dabyloüioinbsp;Ï''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^recitatosaliénas terrasinuafifie.Et Chrißus Cafariobtemperandumejjemonuit,

g^rites exteras nullo iure fitba^as fubfito imperio continebat. Et cum ißa ^jdem P^mani ferè toti orbi dominabantur, de quorum Imperatoribus nihil dietnbsp;tyrannie amp; libido omnia illafuperet. Frocul ergo faeeßanidi/fiutationes quasnbsp;”°^^rum cupidi mouent, amp; hocpotim cogitent finguli yt ipfi ojficium faciant^nbsp;\^ß^tf^ß^^^^pr«terojficiuminquirant,

'Vpleriq, licentia appetentesfunt,praceptum hoc fuum Faulus rationibus amp; argu- fMihor 3'v^o/ ^^rifirmat. Frimum ab authore yel caufa efficiente magißratus defumit,quod firatui eftnbsp;poteßas nifià Deo: amp; qua funtpoteßates, funt à Deo ordinat«. Exnbsp;formaripoteSf^. Fnum*. Omniordinationi a Deo conßitutaeS^nbsp;^rdinatio diuina : Ergo magißratui eif obediendum. .AlterumZ.nbsp;^^^ationi diuina refißit,peccat ï PAagißratus e^ ordinatio Dei : Ergopeccat,quifquit

-ocr page 420-

C A P» X 11 L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î N E P I s T. A D R O M A lî 0 s

Cl

illireßßit-t T)eittautemnonoßitanter inßiciyniuerßtlif iliapropoßtio, ^uadicit tem eße à ‘Deo.Extenditur enim hoc adomnes, qui ordinarium amp; le^itimum habent i» alio! t (nbsp;rium.A quot;Deo igitur e^poteßasmariti in yxorem^Vetts enim mulieri dixit: Adnbsp;iluî tuui,amp; i^fe tibi dominabitur» Et idem per apofiolos clamatx Exores fubditaeßotepropelnbsp;rii-A Deo item e^^poteßas parentum in liberos:quia idem ille legem tulit: Honorapatrem tnbsp;matrem tuam, ytfis longauus in terra,quam tibi dabit Dominus, quot;Eleqf hoe praceptonbsp;Hum rebellem amp; contumacem morte mulUare iußit. Ita à Deonbsp;nbsp;nbsp;potefias, quamhert t»j‘

praceptores in difeipulosfimperatores bellid in fitos milites exercent. Et eandem rationttn magiflratum amp; fubditos,euidentißimeprobaripote^^. Extant enim manifefiiftriputta lonbsp;Deum dicunt régna difiribuere ör transferre, amp; eundem expulueribus amp; luto aliqttos exft^nbsp;quos inter fui populi principes collocet. Dan,^, amp; 7. Tfal, 115.nbsp;nbsp;nbsp;? Qtfibus conuenit ynantf'

niumgentiu confinfui,cuius non alia caufa indicaripoteï^, quam natura lex,quam cor dibus inßripfit, jiee enim y Ila gens tarn barbar a amp;ferox eSf^, qua non intelltgatpt^^nbsp;opus eßi,qui in commune confulant, quibusreliquus populus obtemperet, Atqutddtbonbsp;loquor^cùm finfum ifium in brutts animalibus nonnullis conjfidamus,qua amp; regni amp;nbsp;formam interfe confiitutam habent,ficuti ingruibuSy apibus amp; nonnull^pifciumgeneribmt Jnbsp;dere.'ELeq^ hie audiendifunt^qui aliam ejfeaiunt populi Dd conditionem, in quonbsp;reHum amp; bonum eSf^facere, neq^ aliquis imperium in alios yßrpare debeat. Seimtts entm ƒ,nbsp;ex Dei mandata inter Jfraelitas iudices confiùuiffe, amp; tales frequenter ab ipfo Deonbsp;quandopopulum abhoflibus oppreßumyindicareyoluit. Et nonynoloco tefiaturfacrahtfnbsp;puli Ifraelitid nunquam conditionefuiße miferiorem amp; infelidorem, quam fi iudice autnbsp;legitime caruit.Quodfi qui Anabaptfiarum furoribus imbuti clament, hac olim locumnbsp;nouo autem teflamenco longe aliam eße ratione ecclefia:nos Ulis yicißim Dei oraculum oppßnbsp;qui de ecelefia Chriftiper Ifaiam dißerensz fe huic reges nutritios amp; reginas nutrices daturftf^^nbsp;tur.'N.eque deeruntnobtsexempla eorum,qui amp; magiftratumgefiferunt,amp; Chrifli difeipf^^'r^^isSnbsp;fdelißimi,qualem lofephum Arimathaum,lgt;ltcodemufPaulum Sergium,Eraftum amp;nbsp;fuißelegimus’.ytiam nihildicamusdefanSlißimes Imperatoribus, Confiantino, Theodofiflnbsp;fimilibus,qui ecclefiam publica authoritate amp; armisyiBridbus defenderunt. ’Minime e^^ ß(S'nbsp;dtbenr,qui magifiratum rem prophanam eße clamant*, quinpotius Taulum audiamus, s Mnbsp;mus Del beneficium,qui ordinem ifiumper natura legem in omnium animts approbauit,t^nbsp;tus legitimes confiicuit,quorum authoritate improborum audacia amp; petulantiacoercea«^‘^i'nbsp;An malt quo^ ^^^fi quaras,num ergo mali quoq, magßlratus amp; tyranni à Deo flntt’nbsp;tnagiflratus à me:non quidem quod ille malos,iniquos amp; crudelesfaciat ( tales enim fuapte natura fünf)nbsp;Deo fint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populi malitia amp; ingratitudine offenfus tales dare filet, yt panas dent, qui bonis parère

Jdeoper Hofeam dicebat: Dedi tibi regem in furore meo. ^od minime ignorauit lem tyrannum iniufiißimum yn£îum Domini dicebat : non quidem dus tyrannicamnbsp;bans,fed Dei ordinationem in illo agnofcens.Et Teroboamum ab ipfi 2)« excitatumnbsp;docet.Sennacherib item amp; lgt;labuchodonoti^oryirga amp; baculus furoris Dei,imb feruinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lffiut’^

fifa.io, lere.tq. T^eq, aliterfentirepoßiimus,nifi maximam mundipartem amp; régna mun quibus ytplurimu tyrannidominantur,a Deiprouidentia eximere yelimus.E(ergonbsp;CIS magifiratibus Dei beneficiu agnofeere debemus*. itafi impij rapcores amp;fanguinartj tytquot;nbsp;ganrpeccaroru nosrecordari decet,quibus eiufmodipefles mertdmus.Et hie quidenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

mafit ratio,qua tyrannoru iugum txcutere,nofq^ in Itbertate yendicarepoßimus: ea nimttni^ ƒ nofira contumacia meruimus panas,patienterferamus ,panit€ntiam item agamusyfi^f!*’r.((d*nbsp;animés conuertamur ad Deum:non autem, ytfedttionibus tumultuemur,nbsp;nbsp;nbsp;impatienff^ J

contrafiimulum calcitremus,quodfine nofiro magno malofieri nonpotel^,

Vtagiflratutbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedytadmagifiratus legitimos redeamus,prodefi illosfiepe amp; diligenter cogitarenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ffif*

Bl ^ciunt, cr citur,ipfis poteftatem à Deo accepiße.Ifiud enim officij illos admonet,yt nimirum Dtf .¦ yfj.fif^j.o,tehant, qui eosin tant am dignitatem euexit. Fecerunt hoc admodumnbsp;quos hoc nomine potißimiim fcriptura facra commendat, qubdyeri Dei cultum

-ocr page 421-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M I L I A L X X V.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l8j

^^ttßn nomina diuini extirparint amp; legK diuina difciplinam yoluertnt obßrua-principes fer io feciffe hißorite teßantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo nimium tur^

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;religKnis amp; doBrinte cttram nihil adß pertinereptttatjamp; proinde dm

mundo feruiunr^ E^olunt ißi fine Deo regnare^amp; proindein-ubdudt enim illdßium fauorem Deus , amp; ita 'vilefcit illorum authoritas, dunt improbts autem amp; turhulends contemnuntur.T^rfum confolationemnbsp;^’’'*1 amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magißratibus aßert^ fi cogitentj fe à Deo ordinatos ejfe^qui ipfis dignitate

Et fane confilationeoptuei^,^uiafundio illorum labor d amp;periculi ohferuauit quot;E^x ille barbar us, qui citm oblatum fibi diadema multumnbsp;i^ ifi^^ ’^ocem erupit z 0 nobilem magis quàm felicem pannum, quem finbsp;^’*^^’‘^^^ft^t,quàm multisfolidtudinibus amp;pericultsamp;miferijsfit refertus, ne humi qui-\ifiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°i^tre‘bellet.Totttit hocyidere,quipratermundinegotianihiltradabat. Ât quanto

eßrani mor um licentia, cum ßperßitionibus, idoloiatria,

amp; horum patronts res nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Terrent hos infinit a pericula, amp; nouas quotidie curas illd

” ^^^tumacia amp; ingratitudo,qui fiere peßimamgratiam ijs refiert, qui fro publica fialute oportet y Deum non defiuturum ijs, quos if fie ordinauit, modo ofifidumnbsp;^%'' '‘f'*lt;^ilt;f»t. Illius enim promißio e/^: Honorantes me honoraho. Et qui angelos regnorumnbsp;^tdit (Jicuti apud Danielem legitur) illorum miniflerio pios queq^ magifiratusnbsp;amp; laboribusfiuccumbant,Exemplo nobdfiunt quot;IvlofeSjIofiuesDauidjEi^echias,nbsp;'Theodojitts cum multis alijs,qui omnibuspericulis amp; hofiihusjuperioresfid^inbsp;• if* •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multos ingrates nimium,multos etiam perfides aut aper tos hoßes habuerint,

alterum argumentum,^ contrario defiimptum,quopœnam quoq^ contemptoribus ma- Puniuntur, qtù ^^^^^dat.Idyero expracedentibusficinfiert^ltaq^ quifqutsfi opponitpoteßad, Dd or- 'nagi^atuired’llnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tccstem refifiunt,ipjifiibi indicium accerfient. Ârgumentum itafiormato : Qui- •'

^ii)^'‘^‘^''^^doni rejifiunt,ijfitbijpfis accerfiunt iudicium : Quifiefie opponuntpotefiati,ij Dei or-ijdemjibiipfis iudidu accerjunt. ludidj autem nomine non earn modopœna i^****”* ^^Sifir^tus defieditiofisfiumerefiolet,fieddiuina ‘tgt;ltionem,qua reipub.turbatores amp;nbsp;Quia enim magifirattts à Deo efiÇ,aduerfius huncinfiurgunt, quotquot magifiranbsp;opponunt Jdeo Samueli de Ifraelitts rdpub.fiormam mutare •ytolentibus dicebatt Honnbsp;,ne regnem fuper eos. Et exemplafiunt horrenda, quibus Deus olim fiditionumnbsp;Hue enimrefierri debentfer'eomnia, quade Jfiaelittsindefiertocontra ^ofiemnbsp;ficribunturdnter qua cumprimts memorabile e§fi,y(od Cora, Dathanum amp; -Âby-^‘^^^^ßcös omnibus quot;^iuos abfirbuit, cîimaduerfius ^oßm res nouas tentarent. Âbfiolonnbsp;^¦y^^^^^^*iS^oficeret,expropdjscapillisfiuffienfius,impiafieditionispœnasdédit. Hecmultonbsp;,quifieditione'^ix dum fopitam mflaurauit..^mri quoq^ târÂmbri exit us finitnbsp;'^?^**orum yterq, aduerfits reges impiosexpriuata ambitione armaJùmpfiit. Ingentiuau-ß^'i^oxetnplahuius generis paßim occurrunt,quibus comemorandd yijt totus diesfiufificeret,nbsp;^”'1'^‘ccant,qui prauo affedu contra tyrannos infiurgunt, quid de illis dicemus, qui 'vtnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itgttmdifiiplinamexcutiant,aduerfiusmagiftratuquot;yferèpiumtnmultuantur,aat

L-\^*°’^^^*ospugnant contra eos,qui doàrinam amp; ecclefiam tota refiormare fiatagunt f Tro-Confèrent impunè illamproteruiam, amp; tyrannos impios atq, crudelesferre cogentur, qui ^^^i^^^'^^^t^i’^oipibusfiibifii nolunt. Quod 'vtinam cogitarent ddigentius,quifie nouis oneribusnbsp;^^‘lt;f,^^‘’'^^fgt;rur,quando magifiratus morum licentia bonis legibus co 'èrcere infiituit. Sentient illinbsp;9nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oneribus grauari, quando illis fie dignos tyrannos Deus imponet,qui difid-

negligent,aßiduis quot;^erbexadionibus, operis itemgratuitis,iudidjsdeniq^ini» C*’’“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpora exhaur'iét. Dificant ergo magifiratus dignitatemfiuam agnofiere

quot;Populus item magtfiratuidebitam reuerenda exhibent,amp; bonis legi-ik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denique omnes,'^tfiub Chrijîo lefiti, rege regum, '^itam degantfiandam

P^'orffMolimcumeodeminceelif recipient. Illidebetur benedidio, honoTt potefias in aternum,t^men,

H 5

-ocr page 422-

CAP. xirr.

IM EPrST. ad ROMANOS

HOMILIA LXXVI.

Natn magiftratus non flint terror! bom's operibus, fed mail's. Vis autem non metucre poteftatem, quod bonum eft facitO,8C laudcm exnbsp;ipfa obtinebis.Dei enim minifter eft tuo bono. Quod fi feceris quodnbsp;tnalum cftj metue. Nonenimfruftragladiumgeftat. NamDeimini»nbsp;fter eft,ultor ad iram ei,qui quod malum eft fecen't.

PÂulw jipojloui frimaluitti cap.partedt ^agiflratu nbsp;nbsp;ijs^qua adhuittf cof^f/derattlt;»f‘j

ciunt^adtnodum diligenter dißerit, idq,duaspotißitniim ob cattj'as. 7rima ei^y ^uodßdgt;}’ cap.pracedentts yindiHam omnemprohibuerat, qua expriuatoamp;prauo affeilu/umitur'.nbsp;quod inter ludaos eirgentes multi erant, quifub Chriftianalibertattspratextuaduerfuinbsp;tuiyfeditiofenimii tumultuabantttr, amp; ita religionem Chrißianam multds jußeBam amp;nbsp;tiebant.QuäletpoßerK quoq^ temporibttsfimperfuiße,t^r hodiemultospaßiminuenirieonfilt;gt;^''^^j,nbsp;rumfurorjbtn propoßtionem 'Vniuerßalem opponit, monent, yt omnü animapoteßatibuiß*f^-^fnbsp;nentibua fubicttaßt,amp;debitum illts obßquiußdeliterpraßet. Earn yero rationibusgrafiiß‘'’^L,nbsp;bat,quarumprimaacaußa efßcienti yel autboremagißratus deßimpßt,quem 2)eufntßtdtgt;»lt;^^^jnbsp;uit,amp; ex eo coclußt,eos ordinationi diuina reßßere,quicunqj magißratibwßuKfeßoppornfgt;^^'nbsp;de alteram intttlit à contrario,qubdqui hocf a(iunt,procul dubio 2)ei iudicium incurrant,qgt;^*nbsp;absfeinßitutiturbatores impunitosnon finatßcuti omnium feculorum exempla teß^fgt;*^' .utfnbsp;KagiflratiuHù in prafenti tertium argumentum àfine fiubijcit, quo magißratus yjum amp; quanttt (nbsp;tii terrori bo' bumanugenw ytilitat redeat,docetjta Dero hocproponir,Dt elegantipraoccupatione,nbsp;logifimifigura Deßit,eorum occurrat rationibw,quibu4 durum amp; moleßum Didetur,bomi’gt;‘nbsp;ßtanos iudiciorum atq^pœnarum terroributfubijci, qui^ de magiflratuum iniquitate amp;nbsp;eonqueruntur, quafiuts Jubditit moleßifint. Caufiali autem particulahocarg umentuiff”^nbsp;tioTie huütsdijputationtf conneBentaiti^dam magißratuinonfuntterroribonftopeTibt^yr^^i^nbsp;IfSyamp;c.QuaJi diceret^ 2^on efÇ, qubdde magißratuumfiauitia amp; de terroribttf,nbsp;tncutiuntyConqueramini.Quia enimhxchomtnibtu Chrißianüficribo,quorum eî^bon^'^fnbsp;Dirtutibus operam dare,terroret ißi nihil ad Dos pertinent. 'ELam qui magißratnmgf^^.J^fif’!'nbsp;terrorifiuntyquibonaoperantur,fiedßagitioßs amp; improbM,quipublicam humanigff^‘^^l^(i(d^Anbsp;turbant.ES^ er?o adeuitandum terrorem omne compendium certifiimum,fiq(todbot}^‘^^^ßf^nbsp;Tune enim laudtm amp;pramiumreportahtSytam abeSl^,Dt aliquidincommodtßtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

male agas amp; pro carnts libidine teipfitm Ditijs dedas, merito tibi extimeficenda erit fieueritas. ^am Dt Dei minißri fiunt,Dt bonos amp; probos tueantur: ita illos idemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^c,

uityDt ipfitts iram amp; DindiÜamperfiequantur aduerfitn eos,qui quod malum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L/W j/

hacfiumma eorum, qua hoc loco dicit ^poßoluf, quam maioriä perßieuitat^ (omple^ipoterts ; Chrißiani homines eos non timere, fedpotittf amare ^coleredtbinbsp;tuenturjmalos autem amp; improbospuniunt atqjCoercent'.'^lagißratus officiueiÇbottot^^^fi^dnbsp;Deropunire amp; Dlci/ci:Ergo Chrifliani magißratum colere amp; obfieruare, noßeruilit^^nbsp;^aiorprobatione multa non habet opui, quia comuni omnium confienfiuprobatur,nbsp;Dtile modo,Derumetiam neeeßarium eßiyDt maloruferocia co'èrceatur,ne bonis ßjßßffinbsp;’Minorem Derb definitioneprobat, quando magißratum dicit eße minißrum 2)etaanbsp;bene agunt,Dindicem Derb amp; Dltorem eoru qui mala operantur.Quibus Derbis Dff^nbsp;fus omnesfeditioforum hominurationes,fiue (lamorespotius, maniftflißimenbsp;eos bonis omnibua meritofiußeBos eße dehere, imb maleßbijpfis conficios amp;

qui magißratum è medio fiuhlatos Dolunt.^difi enim boni defendantur, malt aute amp; f opf^^-Lih authoritate coerteantur,autfingulifieipjbs armata manu tueri cogentur, awtfiefitnbsp;perdipatientur : ex quibu« hocquidem prorfium intolerabile, illud Derb periculofugt;^nbsp;dißipatione coniunBum eii^. Quia Derb Eaulttm hoc loco omnia comprehendif, ^lißnbsp;poßunt dici,amp; qua olim gentium philofiophi Dix multis libris expoßterunt} praß^^r^nbsp;diligentius inßicere,

-ocr page 423-

. H o Ä I L I A L X X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1S4

tx ^^oßoli Stritt talem conßituerepojjumi^: %lagßra^ auhoritatearmattti, 'vt bonos tueatur amp; rsmuneret, malosnbsp;di^nù coerctat. Conuenit (um ißa deßnitione ^uod qui magißratumgertint^nbsp;'r^ ^l^ftntur:nimirum quod in terris 2)ei yfices obeant, quoad indicia publica, amp; pacisnbsp;obßruandum yenie, magißratiispoteßatem non eße exlegem,nbsp;circumfiripeam. Quia enim Tiei minißer eP^ßdq^

T)eoamp;hominibuiobßriBum eße conßat.‘Prima igitur omnium, qui in magi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eß

T^^ofitttiant, amp; huius honorem at que cultum confiruare amp; prouehere Dci cultum tue communüßnjits, amp; idem natura lex mandat, qua yt bonamgratiam ijs refe-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouehe-

beneficijs affecerunt. 1gt;lihil ergo turpiies amp; iniußiusfieripoteß,quain ^^llg^nt t!r interciderepatiantur^ quifiuam authoritatem omnemabillo yno acceptnbsp;''^^§S^l^ortatur,yt Chrißum exoficulentur,amp;fiummacum reuerentia Uli omniaJuanbsp;Ifiaiam principesßa eccleßanutritios , tärproinde cultus quoqj fiui ( circanbsp;otcupatur)yindicesatq, cußodes conßituit. In quopracipuam fiuit dignitatis Grnbsp;^*'*’*0 L**” putauerunt T^es amp; principes, qui in facra hißoria commendantur ,ßcutinbsp;r*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^fl (ttram religionis omneabsfie reijciunt^qua-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiuspratextu adßabiliendam fiuam tyrannidem abutuntur. Fecit hoc

Ifirnelis 3^x,quodei infielicißimi ceßit, Imitantur tarnen illius exemplutn faciunt principes,qui idololatrid amp; fiuperflfiiones manifießasfiernbsp;Pontificum fiauorefibi concilient,quem ad propagandas imperijfines ytilem etnbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfiuaßruntßi^ibus adnümsrari debent, qui epifcopattts amp; ßtcerdiftia adfie ra»

li rations hominibus indignifiimis confierunt,yt fiamilias nobiles fiibi deuin-*'*'^tr^fi^*^^lt;‘nt,interim 'Vero minime hocagunt,yfoßsciu fiaciant ij, quos ipfi adeas dignitates 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;culpam omnem fiunt,qui euangelica doÜrinaßudiofi yolunt yideri.Qtßm

^'^^^eosreperias-, qui religionis curam hecfioliim animoßfiipiunt, yt ecclefiarum bo-ditefierepofiint. Qupdybifiemelillis proyoto fiucceßit ,moxyerbiminißros » *'^»nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ßimant, amp; leuiculum Ulis ygt;idetiir,fi parochia infinite p aflor es ineptißimos^

gt; fif^ola item cum bonis liter is intercidant, modo ipfii thefiaurosJibi ß*°yolußuentur, Eritproculdubio horumquoquepotentianondiuturna^nbsp;^^‘^Ifium aliquando cum Teroboamo fiubibunt, quem cum tota poßeritate extinSlumnbsp;quot;^^^l^frint ergo principes,fie Dei minißros, amp; nonpoßerioris modo, yerumetiantnbsp;» I cußodes eße, nequefiuam authoritate ipjisfirmam tirßabilemfiore,niji Deinbsp;afifierant»

^’*•1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque amp; fiingulis,qui fidei ipfiorücréditifunt,fie obßriÜos ejß cogitent. Ft tràm JXagißratt^ tjl

i^u,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conßituuntur,^)! huncpaficantamp;fi€ruent,no autem yitßo oiio aut commo-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reget

qtficun^ in magißratu conßitutißnt, eos in ßi populi commodum Deus ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ipfiquidem promter populum,non autem popjilus propter ipfiosfia^lus eß^ nbsp;nbsp;nbsp;*

antiquitus mit^tvts^«äir,ideilfi,paßorespopulorum, im'o patres, amp; (yt ) recepto fiere omnibus fieculis nomine DeneficidiHi fitnt. Hoditnbsp;^^^^^Ifiitniyocari yolunt, Gr gratia atque dementi« titultsquàm maxime deled an*nbsp;^^^^^gt;riniapublicapacKrationemhabere. Gr publicispopulicommodisproßiceretnbsp;‘/Sft ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malorum authoresfiint, yfel ab alijs aliquid malt

rurfiuspeccanr,quißis modo commodis intenti,populumyelnegligunt ^rudeliteropprimuntatqueßoliant.^aleshodiefiunt,qui'^enationibus,ludis,po.-/tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;addidifieras,canes,accipirres,ßörta amp; paraßtosplurisfiaciunt, quam

V*’omnia adquaßum inßituunt j hominibusauaris diuendunt quorum ’’’A»*populusatteritur atqueexhauritur,Quorumfiocijfiunt, quiexadionibusni^nbsp;ffl^^lf^rum laboribIts atquefianguine partas pecunias ,'^elin resturpifi-hm r”^ ’ '*’*^ ^* ^rarium augent atque thefiauros congerunt, in quibtispracipuam rei-ptaneßi arbitrantur.Floluit olim Dauidcum prafinti militum periculo haußam

ti 4

-ocr page 424-

CAP, XIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

aquam llbert^fed quamuMfiti ardenüßim^ infeflaretur^illam DaminQ libamt^ ne fuorvmfan^mnt bibere yideretur*,,gt;itbodie multis non admodumgrave eS^ ex infelitdsfo^ulifudoribin yolufiU4gt;nbsp;ri,neq, interea famefereuntium mulierum atque liberorum lacbrymis amp; eiularibui mouen(ur.p«tnbsp;ß Vauidds exemflutn non rej^iciuntßaltem pudeat ipßs ab ethnicts amp; 4fide Chrifiiana alienùfitunbsp;cipibuffiuferari, 2)e Tiberio Ctefiareficribitur, quodfrafidibtn, quiprouinciaru tributa augnifi*'nbsp;debant yrej^onder it: ^onipafiorts eS^ tondere gregem,non degltwere^ Et Eraianusimmodtcastx*nbsp;a^iones tanquam fefiemtabificam totiuf reipub, abominabatur. Dicebat enimeandemfifciflt;^gt;'‘’'‘nbsp;ejfie in repub,qua liends eS^ in humano corpore, Et enim hoc creficente,reliqua membra contabep:! ¦nbsp;ita crefcentibui ararij publici tbefiturdt^populifortuna decreficunt,quibu4 exhaufidt,rtfittb.diu co^nbsp;fifiere nonpotefi,7^prebenftonem yero nonparuam merentur^qui^etfii ipji manumnbsp;lum tarnen Tcelluxu perire^'-pel 'vfiirariorum artibut amp; monopolies expoliaripatiuntur, quod onbsp;nimds bulgare eSi^.^idyerodeilldsdicemuSi qui bellanonnecefiariamouent, amp; propternbsp;modoexaaionesfiaciunt intolerabiles^ yerumetiampopulum cum agrds, domibtts amp; fortunnnbsp;uerfis hoflium libidini obijciuntfSunt hi omnes non paßoresfied depafiores populorum,nbsp;Um pcenas dabunt Domino, quipauperum amp; affliSlorum querelas interea audit)amp;populuiunbsp;lorum manu requiret.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. inifi

^qgiftratut of Torrb quot;ytt hifce yitijs medicina faciliui inueniripofiit magiftratits officia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lull'

oportet, Comprehendit ea Eaulus duobus capitibuStquorum alterum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonos tueri amp;

dem (fub qua omnegenuspramij intelligitur) dignam tribuere'Âlterum, malospunire amp; nbsp;nbsp;\

gladiofibi diuinitus commijfo. In ytroq, autem diligentes ejfe •Tpult amp;ferib agere,quando att,t dium nonfrufira aut temeregeftare,fedin eumfinemt^t illoproutnecefiitaspofiulatiytanti '.'dnbsp;binon pofiremi nerui^quibtts amp; difciplina amp; rejpub.conferuantur, quod gentiumnbsp;derunt,^ntifthenesenim refpub,eas adinteritum inclinare dicebatßn quibus bom à malifnbsp;ferrent, Solon autemfiapienitßimus Âtbenienfium legdslator,, pramijs amp; peends refiub-cond”^nbsp;fiabatur,Etenim ybi ijlaceffant,tgt;el(quodpeius edif) inuertuntur,fieri nonpotedC’j^^!^‘’'^^iidnbsp;rum honeftate iuflitia fimul amp; pax publica intercidant. Tunc enim malorum crefiiti^dnbsp;atqjferociaßoni quot;Vero aut omnes è medio excedunt,autprincipesfitos odiffe incipiunt,nbsp;improbds illds opprimuntur,quos fua indulgentia aut malitiafouerunt. Et autemnbsp;pœnds fuus locusfit,^tribus omnino opus eft',Legibus nimirum, ludicio^ eir iudiciorum /tutnbsp;(utionefie quibusftngulds quadam hucpertinentia dicemus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,¦

tnrepub,opus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legem Tlatoin ^inoêamp;librdsde Legibus non maledefinitt efferationemguberrtsii ^

Legil/us, nbsp;nbsp;qua ad optimum finemper media commoda dirigit, tranfgrefioribus fudspœnas, obedietidb

pramiafiatuens.Legum ergo yfus eS^ ingubernanda repub,amp;proindeearundefinds eft) amp; qui in ilia agunt, coferuentur. P^uodnunquam fiet^ nifi certtefint leges, quas amp;

amp; qui horum imperiofubeffe amp; parère debent. Sunt autem circa has tria imprimds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Trimum^yt cum lege natura amp; Dei yoluntate confentiant. Quia enim Dei minifier tus,nihilflatuere aut decernere debet, quodhuius ’noluntati aduerfetur. ^eque ynquatHnbsp;qui natura adlicentiamprocliues fient, legibus reHè obtemperabunt, nifinuminds reufiftinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttp

quàm externa yi amp; ciuiliumpanarum metu ïn officio contineantur. Ideb gentium '»erum Deum ignorarent ,legum fuarum authoremJêmper confiituerunt aliquem exnbsp;rum numero,’tgt;t maior effet illarum authoritas..^^oafies tnim,qui ’Badlriandsetnbsp;sas ad Oromai^on authorem retulit, quem illi Deum optimum amp; boni omnis authore tjjenbsp;'^rffmegiflus yero apudÆgyptios à °lvlercurio leges fuas fibi traditas effi dicebat,nbsp;fium legislator louts familiärem amp; collocutorem fe ejjefingebat» quot;Vt ab eodem leges accipeinbsp;tur, Carondas apud Carthaginenfes Saturnum legum fuarum inuentorem primum profitenbsp;cttrgus apud Lacedamonios ^Apollinds, Solon amp; Draco apud Âthenienfes^HneruX)nbsp;apud Scythas Eefia nomenfuds legibus pratexuerunt. Huma autem, 'vt apud Epmanotnbsp;eîr bello affueuerant, legibus fds authoritatem aliquam conciliaret, noUurnos cum'j£^‘‘^^. ^fftpoftynbsp;greffusfibi effifimulabat, Quidautem dehdsdicere attinet,quandoprofiituta impttr^nbsp;^lahumetfub Ârchangeli Gabrields nomine Arabibtts fuum Alcoranum obtrufit. fL

-ocr page 425-

Ä o M I L I A L X X V Id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSf

'^fri Û tamtn dinina legum maiefias elucett ^uam in den/tßtmtf tineiris imj^t] coguntur^’Kofira tarnenfotior eü^conditio, quifabulis amp;figmennbsp;fthb ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habemus, quibw non modi) naturel legem in cordis tabulas infcripßt T)eMi

fid qua admirabili amp; prorßcs dtuina breuitatt ^***donbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^qua ad totius rei^ub, amp; fingulorum bominum gubernationemfaciunt^ e^rper^*

dignum Jit,Nam etfi quadam adfblos Ifiaelitas Jro illorum Hitspromifia rationsfertinuerint^ reliqua tarnen ipfis fontes iudictorurn nobisnbsp;lt;^ognofci dtbent.,qui in re^ub.amp; eius adminißratione cum laude amp; frustenbsp;iudao regi ohm pracifiebatur^ yt diuina legta librumpenesfi haberettnbsp;^^init^^*^”'fimetiplum quotidie exerceretthocip/um fibiquoqfdiUum eße Chrijtianiprincipes punbsp;diligentia curent, ne quas legesferant diutnis contrarias, idam in ipfo hminenbsp;^*’1»«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iinpingunt, qui abfque certis legwua rtmpub.adminiflrant,amp; qui ipfi ftbi lex funt,

non in ore habentesz Sic quot;volo^fic iubeo ,fit pro rationeyoluntas. Se,-bonum leges deßinare amp; dirigere oportet, qui non alius ejfipotei^,quàm qui fuafuniiione propofitttsejfi debet. EiiÇts fitlus amp; incolumitaspopulipublica,nbsp;cultu,morum boneßate amp; iußitiapublica,qua fuum cuiq^ redditur ,confi.-mediocriterexercitatua ignorât. “Debent ergo ex 7)01 yerbo leges condi, qui-%ß.^''^oigt;esamp;iiliciti cultusprohibeantur,religio autem yera omnibus cômendeturi quodolimnbsp;quot;^tteresmodohijioria, yerumetiamquiadhucextant iurds Ca„nbsp;iibriteßantur.Ferri quoq^ debent leges,qua luxum amp; omnem intemperantiampro-i**^^**'^**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;motum dijciplina maxime euertitur.Ea autempubltca authorttate omni

'‘^'*»gt;l^^^^‘^*^ftquaadyitainnocentiam amp; fanilimoniamfaciunt. [nquo ordine nonpojîremutti tenent^quas apud rejßub. bene coßitutas omnibusficulis fioruijjefiimvs.Leinbsp;^ßf^Jlß^igt;nuenit,quibus aperta yts,rapina, doU ,furta amp; non multtim ab hts aliéna yfurario*nbsp;**!'’*tgt; Wirtes cohibeantur: £t quia infinita eii^hominum nequitia, amp; ex malis mori-f^°^erbio dicitur)bona leges enafiuntur,magißratus nunquäm non ineentos eJfi con--*quot;^110^ **”” quot;^^(‘res quàm nouas leges in eum finem accommodene,ye morum licentia amp; yitijs[ub-^^^^^l^iiulantibus in tempore occurrant.nbsp;nbsp;nbsp;Tertioßeges omnibus ex aquo communes ejfi con*

'^^ti^*'^'^igt;'iim,qua de religione, morühoneßate amp; publica iußitia feruntur, ^ia enim adhae.

’jfi aßrtßifunt,nejasfuerttpriuilegiacondere, qua aliquibitsimmunitateamp; ^^ncedant. F atemur qutdem in alijs mulcts, qua falua pietate amp; iußitia concedipofi-ejjeperfints illußrihits;at in alteris Hits nihil tam alienum efÇ à Chrißianinbsp;adulatortum illud amp;plufquàm parafiticum torquatorum iurifionfitltorumnbsp;^J^'*^'*flus lAugußa nontenentur legibus. Qj^anto reßiits Tapinianus, qui mori maluit,nbsp;Tiaßiani Imperatoris excufaref Etenim quàmprimùm principesfibinbsp;^*1(^*7’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;punitur,tunc amp; ipjorum authoritas deficit,amp;legum yigorpaulatim ex.^

l’^odocculta quodampudore continentur magfilratits, ne in alijspuntrepergant, quoi ill ^e^^‘*’^^'*'^^'Fthacqiiidem de Legibus dißafujficiant.

legum y fus elf^,nifi adfinem ilium,de quo modo diximus, dirigantur, yt obferuant, ür rurfitspeents dignis mulßentur,qui eas tranfilirenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bwent*

e^t yt de iudicumfunßione dicamus, quifuum legibus yigorem amp; yitam ( yt eonftruanr,ßßo officio digne fungantur.Eß autem iudicare idem quod ius di^nbsp;e^ißiurmagifiratus,quando iuris amp; iujlitiafententiam ex legibttsprofert, quayni-addicitur.Quaaßio,yt admodum necefiaria eß,itaproprie ad Deumpertinet,nbsp;'^°'^utur.,amp; cuittsomneiudicium ejje,fcriptura facra nonynoloco docet. Idemnbsp;'sulcis alijs,ita.hic quoq^ hominibus minißrts ytitur, quo facilius inter homines focietasnbsp;^\ff^fi*^‘i‘upuniripoßtnt.(Juo magis aduigilandum elfijs,qui hoemunus obeunt-, ne quidnbsp;^’^i^p^'^igt;ifa£iant,c^ica in ‘Detim ipfumgrauiterpeccent. Dicunturde hoc multa in firpturts^nbsp;’%,y»‘^ofis Deutero. I cap.hi fie yerbis, ceu compendia quodam breui,fummatim compre-f^uitt caufas fratrum yejlrorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicate iuße inter yirum amp;fratrem eius iü'inttf^

-ocr page 426-

(

01

CAP. XîII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. A D- R. O M A N O S

peregrinutn eiw.'Konreâpietüfacieminiudicio'.tam paruumquammagnum hitù ab yllo yiro,amp;c. Docent ißa quid in iudicando obferuari-, qua item yitia cauen dcstnbsp;mum caufas omnium,amp; quidem peregrinorum quoque,audire iubet, l^bi fub audiendt ytrnbsp;tern c au far urn cognitionem requirit,per quam praiudicium omne excluditur^ Vf ««’W*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. utif

debet^quipublicw infopulo aliquo iufiitia miniflereS^: ita yt omnia audiat oportefqf^'^ in caufacognitioneinflruerefojfunt^ES^bocimprimtsnecejfarium. IKamytmirisatfnbsp;peßimasnonnulliornare filent: ita ignorantiaiudicem nonexcufitt,fi negligentior fit tn tonbsp;quifitione,qua cognofii poter ant,fijludium amp; indußriam adhiberet. Et quiafrequentfiP^nbsp;minutißimayidentur,multum momenti afférant ad cauf,a: reBè cognofiendasnbsp;moleßia iudicempigeât,ÿgt;tfingula examinet, qua ilium in hacparte iuuarepoffunt. latonbsp;uum quam magnum audire iubetur,Quibuä adde, qubd non aliud ad conciliandospop^*quot; .nbsp;ffcaciuf eSf^,quam fiprincipes facilem omnibus adfi acceffumprabeant,amp; benigne quofi^nbsp;nbsp;ifjUf

qui caufas fuas ad ipfis deferunt. '^rfus non alia re magis irritantur animi, quam ff audiri,'yielnegligenter audiri yideant.Exempla in btflorijs paßim occurrunt, internbsp;memorabile elf^,quod de Thilippo ^^e firibitur,quem Eaufanias medium inter ffIwmnbsp;incedentemobtruncauit, quoddeatrociiniuria fibi ab Attalofa^a conquerentem diunbsp;imo itiam ludibrio babuiffet.Et Demetrius ’Epx ^acedonum,animos hoc ’ymofaamp;otn^oc^nbsp;aUenauit,quod multorum fupplices libellos legere dedignatus, eoffdeipfis ff eBantibttt totp,^^^j(iiK'nbsp;*i SrfWi ii,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff profluentem abieciffet^ Infacra autem biftoria multi reliÜo Saule ad Dauidem conff

tur,qui erant amaro animo^ altqui animum amarumgenerofiores quiq^ aduerfus tnagtff^* concipiunt,ff iniuriasffbifaSlasnegligi,amp;caufas fuas reijciyideant. yidithoc^bfolom’f^l'^^if’nbsp;nus aftutus quam ambitiofus, tff idea dim populum aduerfiispatrem Dauidem excitarOffnbsp;hacarteimprimd ef^ yfus,quodfi quidem ad cognofcendas omniücaufas facilem prab^’^f^^^'nbsp;yero infimulauit negligentia,qui nec ipfe aliquem audiat, neq^ indices conßituijfet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

giam confluentd caufas cognofcant. .At non fatts eaudiuijfe, niff indicium quoqut tur,quo fuum quifque iw obtineat^ßSlam niß idffatfrußra boni de faHdffbi iniuriffcon^^^^fit^nbsp;audaciores yerofiunt,qui contra iw amp; aquum aliéna inuadunt, aut bond '}gt;imfitiunt^ffllnbsp;tem in eo non négligentes modoßnt indices,'verumetiam iniußasfintentiasferant,ij ittdtc^nbsp;f^nthium conuertunt ( quot;ytcpropheta Herbd '^tar ) quando yiro bono nihil acerbiwnbsp;quam fi caufa bona cadat, eir legumpratextu iniquedamnatw infiifficionem Keniat,nbsp;iniquam aduerfw aliquem fitfieperit.nbsp;nbsp;nbsp;Sedne quidhuiwfiat,yitia quoq^ indicat ’jsdoft^’ ?

(ibw imprimts cauendajunt. Inter qua primum nbsp;nbsp;nbsp;reffedwperfinarum. 2Iamquiigt;^‘^

ij in ipfjuscaufa,de qua agitur, cognitionempenetrarenonpoffunt : quia multa occurrtt^f^^^qr corporis quam animi ocuTos Ulis perßringunt. Et dim hoc Deo paßim tribuant facra Ißnbsp;ptrfinarum refieHu iudicet, ab eodem illos etiam alienißimos effe conuenit,qui

’yfites obeunt. Differ it de hocfiepe 'Sofies, amp; tanta quidem diligentia, yt neq^ paupertatt quicquam dandum effe doceat, ne yelprapoßera mifericordiapeccemw, yel inuidia,qtt‘^nbsp;dum opulentionbw infenfis reddit. Ideo Exod.^^fic per ilium loquitur Dominw :nbsp;mtiltitudineminmalo,idelif,,nonconfientiasiniquisfuff'ragijs,etiamfihacmultitudiney^'‘^rffi(il'_nbsp;incaufa declinabdadperuertendumpoi^multoStPauperd caufamnonornabis ,neq, t^ inbsp;peruertes,tä'cdtem Eeuit.ic^fHonfacietd quid peruerfim in iudicio’.nonfufcipiasfacitmnbsp;neq^ honorabdfadem diuitdjn iußitia indiciumproximi tui difcernes. Quibw illudnbsp;nd adijcipoteiftlt;2p* itßificatimpium,amp;quicondemnatinnnoxium,’Vterqf abominatio tnbsp;nofProuerbvi7.Deindemetumqueq^prohibet,amp;fiibhocomnesaffieHw'ygt;ehementioresconbsp;dit,'rtpoteamorem,odium,iram,fiempriuati emolumenti, quibwreHißimeconiungitt^tnbsp;corrupteLa-,quibtMfapientum quoq^ oculosperßringi amp; caufas bonas peruerti,alibiteßattt^'^j^(^'^nbsp;cum tudidum Deiltt,amp;eb aHores eär rei quot;yieniant Deum confilturi(ficuti ’I\/lofesnbsp;cul à iudicio remoueridebent, quacunq^ reHicognitione amp; fententiam iußam impedirepojjnbsp;propterprudentißime olim apud Athenienfes conßitutumfuit, ytin fflreopago,caufa **'nbsp;lüW mi^oiini()Hiagerentur,ideIf^,fineexordijs,quibwbeneuolentia captatur, amp; iudicum

-ocr page 427-

homtlia l X X V r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»86

UtSenattiiJymbolum erdt^quo iudices ol/uin^li oculos amp; Matict ^ingelfanturf i«(//'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rejj)ïcere^yel munera acciperepoJJènt,Qux fi hodie etiam ohferuarentw

corrupta halgt;eremfis,amp;proinde minw dißidiorum amp; turiarum.

autetn in iudicando oßiciumfaciant magtflrattics, nihil tarnen pr6ficient,nißfententia ïiidicijf exectt.^ dnlgt;^cenim potißimum confiait defenfio bonorum amp;pænaimprobo- doneoputeft,nbsp;^caiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inrelligi debet^tjuodmagijîratwsgladium nonfrujlragefiare dtcitur. Ke^ue

phanaticorum ^uorundam dameres^qui neminem occidi debere aiunt, amp; eos,quigladtum arripuerint. 'Priuatasenim cesdet Tiettsprohibuit*amp; quipriuanbsp;ocddesftdem magiflratui dixit,Excindet malum è medio tui', amp; infinitesnbsp;illrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j'upplicia decreuit, Imo ne qud iudices fanguine pollui piitaret, dum fontes puni-

^°nori ßmul amp; confcientijs probe confuluit, quado in lege de màlefcts occidendis addit: «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eos-Leuit,^.^.TsLon ergo gladium expriuato affedu arripit magiftratus, fed

}'ii^^,^^’“*‘^^nnigeftat,nec idtemere,fed yt fcelera dignts pœnts coërceat. Et hoc quidem non iufli-^ui^j-^’''^‘’'nmetiam bonitas Deiexigit, qui m fcelera ciuilibtis pœnû cocrceri ytdtßtafontibtts^ ^ofunt, reftpifeendioccaßonem offert, nexternte mortis ffippliciumincttrranè»nbsp;^[^^‘^'^^^^^^^^^‘^^^onumyqui cum Chrifloincrucemfuffixifuerunt,accidit, ytininfamifuppli^^nbsp;inueniret, hoe muleis quotidie accidere yidemies, qui in peccatisfuis miferènbsp;è^nuioribtesfupplicijsin yiamfalutisreducerentur, Exigit idemdifcipUnapublinbsp;^^pnucorum exemplis terreantur,neßbi omnia Heere putent.Cceterùm in iudiciorumnbsp;^^^1 ^dam caiiendum eif,ne précipites nimiùm peenaßpfam admiffi fcelerii cogni-ne quid crudelius fat, quàmflagttij ratio pqftulet. Q^aretunc demum pcenxnbsp;^f’^nt,quando contraleges Dei aliquidindignius commiffum ejjèconftat,quodgrauitesJupnbsp;K • amp; hoc ipfum ita temper are conuenit, ne illius atrocitas animam ynà cum corporenbsp;ndducat.Quàdß roges, quxfielera gladiopuniri debeantfacilis erit refßonßo î ea enimnbsp;'quot;’’'»lu ^‘^^.^daejfedicemuf, qux T)ews ipficapitalibuspænis digna effè cenfit. Inter qué,cîtmo-gt; qnte aduerftis primam tabulam cumdiuim nominis contemptu, cultuspro-''ß amp; tnultorum aliorum fedu^ione deßgnantur,procul dubio in eorum authores quàm fe~nbsp;ratione animaduerei debet.'Minime ergo illorumfententiamprobamus, qui àdo Dehéi-etici/nbsp;^'^^^ntis hoßes lt;amp; aternxlefu Chriflidiuinitatisoppugnatorespleilendoseffènegant. quot;Di- pnniendis,nbsp;donum Dei effè, neque aliquem ad reHèfentiendum cogi poffe. Sednos yieiffim diet-’^i^^l’^^^ipoffèpœnarum metu impoßores, ne yirus hérefum ffargant, amp; prauis dogmatibuenbsp;^tlgt;if‘’^t^Htos rerum feducant.'ELam fi illorum ratio yalere debet, nulla prorfus fcelera punirenbsp;\ff^^nndoneque iram frxnare,nequecupiditatesprauasreffinguere,neque noflraforte contentinbsp;^‘lt;it^^lf^ß’^gt;niß ißa nobis Deus perffiritum fieurrrlargiarur, Deum ergo potius audiant Chri-^^^Hpes,quinbsp;nbsp;nominis fui prophanatoresiamp; nouor«. Deorum doHores pfeudoprophetas ex-

\i, ”/P^'‘^^‘*denter tarnen dißingui debet inter hérefum authores,qui alijs inßdiasßruunt, amp; decepti deuiarunt, amp;proinde comifirationepotius quàm fupplicio dignifitnt,nbsp;'^‘^e»^^ff^‘^^fi^^^^^°^epoffintin'y)iamreuocari, Scio de hac caufa apud yeteres olim multàminnbsp;^^ttt^l^pffntiam diffutatum effè fed plurimum htc tribuendum cenfto D, \4uguflino,quem priusnbsp;neceffitas amp; rerum experientia docuit, ytiliffimum effè, '^r hxretici legibus amp;pi!e-^idehat enim minus loei tune ejfe impeffortbus , amp; multos admeliorent

'^^dffe,qui illorum dolis amp; artibus circumuentifuerant. Legantitrqux firipßtlib.1 contra j,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^P^'dtemtra^,\\.in loan.amp;c.

p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fètj^t de bello quoque amp; bellandi iure diceremus, eb qubd hoe adexecutione eir ^a- De beUo, ut

pertinetfdpaucispoteii^resexpediri.Erimbautèmnonprobamnseos,quihelr hocgeridegt; tamgrauem amp; iuffam effeaiunt,ytpropternbsp;''?î» *J^fi^t^debeant. Confutantur enim ijîiauthoritate Dei ,quimilitarts difcipHnx leges de-daturus erae,fi bellafimul omnia damnaret. Conuincuntur item ftn^orum exemnbsp;'^brahami patris credentiiim, qui armata manu täquot; nonfine cxde,nepoeem Lothutnnbsp;manibus ajferuit.Et in nouo teßamento milites producuntur,quos loannes quot;Baptiffapr^-

-ocr page 428-

CAP. XIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

ceptK inßruxit, non autem armaalijctre iußit^ Sed amp; Centurion» fit mentio ^uorumfi^f^‘‘ Chrifio magnifiée commendatur.Qmbui adde ^uod “Dauiddicebat X Dominwi inflruitnbsp;adpraliumyt^digitosmeosadbellum,Quodfinemanifiefiaimpietatedicinon^oteratißbellii'’nbsp;fer fie illicit a efiênt amp; imfia. 'Prxterea cam magiflratta fitfingulos contra iniurias priM(^^ }nbsp;quanto magis debebit quot;^niuerfiim pofulum defiendere ne cum terris amp; for tunis omnibutnbsp;Sedmeminerint btc omnes^bellum exeorum remedioru numero ejfie^qu«fine manifießoperilt;^“nbsp;berinonfojfiunt, amp;froinde non nifiextrema necefiitate yrgente^à feritis medicis^dhibenf^;nbsp;in hisfiepe moriuntur,qui ea fianitatis recuferande caufia yjitrfant: ita no raro in bellisy^l.nbsp;qui caufiam bonam iuflam^defienduntiamp;f atriaconfiultum yoluntycuiitsreiexemplanbsp;J'acristurnfrophanisnonpauca extant.Eifi^ergodiligentercauendum magifiratibus,nt^^nbsp;neceffiariafiuficipiant, quorumfiemper exitus infielix esfi,nbsp;nbsp;nbsp;ne fiuafidei creditum poptd'*^

fericulis obijciant,ex quibuspofiea^ non quado ipfis lubet^ emergerepofiint. TsLunquitm ma confiugiendum e^tnifii quando ex iufto amp;antiquofixdere aliquos contra yim iniujlarrinbsp;aut communempatriam aduerfws hoflespublicos lt;amp; implacabiles tueri, yel religionemnbsp;mnia affererecogimur, ne impij ilia cum diuini nominisprophanatione amp; totiuspoßeritainL^ijjtifnbsp;extinguant atqueconculcent.Et cum tantatarnq^grauescaufia nos ’rirgenttnunquamtam^’'nbsp;amp;pietatis obliuifici debemM-jamp;eaquoq^ moderationeyiHoria quot;vtiyyt omnibtucönßet,nosnbsp;nbsp;nbsp;üfS

tamrepellere,nonauteminferreyoluiße.Itaqueproculex Chriflianorumcaflris relegtfgt;^‘‘’' amp; barbari illiiqui (quot;nt °M.aritts olim dicebat )inter armorumflrepitua leges, audiri nofip^'jjnbsp;t^rproinde omniaprofiualibidinefaciunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Q»ier qttales nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yf aliquando dicendifinemfiaciamus, poteif^ ex his omnibus colligi^qui

ßratum eligi deb eant.^dimirumqualesolim lethrodeficripfiit^quando 'Mojidicebat:J)f^^^^ß eigi c ean . p^^^i^yijrosfiorteSytimentes’Deif'rgt;eraces,amp;quiauarttiamodiohabeant^amp;c.Quibin'^^\nbsp;honiprincipis amp; iudicis yirtutes comprehendit. Etfianè ante omniafiortitudine opusnbsp;ißaperfiepericuli plena fitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multorum odia incurrere cogantur, qui in ea fideles eficfi^

tarnen fortitudo in audaciam nbsp;nbsp;crudelitatem exeat, D« timoré, ceufrano, illam

idemyeraßpientiaprincipiumei^, amp; in rebus agendis confiiliafianafiuggerit. Et qttia p/ih y nam indices fiuflinent, yeritatis amantesfint,ne hjpocrifi amp; fuco eins oculos offendant,nbsp;'ygt;eritas..gt;tuaritiam yero nonfugiant modo ,fiedodioprofiquantur. quot;îdam yteaonmin’^nbsp;nbsp;ß'

radix ei^, ita fi iudicibus dominetur, leges amp; iura yenalia facit, amp; reiium neque yw^ ‘[(ß' cere finit,Ißa ergo fibi ob oculos ponant,penes quos ex patrio moreeil^ eligendi magißf^^^’nbsp;/gibets y erb principes naficuntur,ij quos “Deus dederit patienterferant, amp; ïllis quitli^°nbsp;deliter: imprimis autem tam populus quàm qui in magifiratufiunt, T)eo fiefie »pprob^^fßnbsp;cumfide agnoficant. ^gcm regum amp; Dominumdominantium, leßm Chriflum înbsp;diClioßonor,gloria tisf poteßasin aternum. Amen.

H O M I L I A LXXVn»

Qiiaproptcf neceffe eft fubîjci,non modo propter iram, propter confcicntiam. Propter hoc enim edam tributa foluitis ‘nbsp;dem midiftri Der funt in hoc ipfum incumbentes. Reddite anbsp;mnibus quod debeds ; eut tributum debetur, tributum : cui «eCdgnbsp;uedigaheui dmorem,dmorem.-cui honorem,honorem.

IUflitutum Diui ‘Pauli ApofloliePf^docere, qubdomneshomines fuis rnagifir^fifi^fi^^^^ quifiquam Chrißiana libertate amp; euangelijpratexta contra magißratum abuti denbsp;faciliusperfiuadeatijs,qui natura licentia appetentes fiunt,amp;imper are potiusnbsp;grauißimis argumentas ytitur, interquapofiremum fuit, qubdmagißratus propter pf*nbsp;inßitutus,amp;Deiminißerfit,yt bonos tueatur atq^ remuneret,malos yer onbsp;nis coerceattEx quofiequitur, poteßatem hanc nemini debtre grauem aut intolerabi e

-ocr page 429-

H o M r L I A LXXVIÏ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187

cmmbuiJuJjie^ium facer e yelit,yt quiftbijffi male confciui fcenas fib'iparatasfubter-^ifiiplints iugum excutere yelit. lllic yero fer occafionem de otnnibM ijs di^iim e^f, ^quot;^^»la^ißrattfs officium pertinent. Inprafenti ergo adjubditos redis .^ßoßobts^amp;'quodpriuinbsp;^ffiiio dixerat.,nunc diligentiits ex^olit,ei in eum finem argumentaßriora omnia

inferens ait:Quapropter neceffe e^f fubijci^nonfolùm größter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter confcientiam. 2decefjaria eff dicit obedientiam, qute magiflratibm debetur^ necelfariôi

til} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill^fn ittter «//««feg« yel indtfferentia numerant,amp; nefedittofidicantur^fe non

^itttts qui quot;volunt magißratu gerant amp; iUb alij obtempèrent,idyero adfâlutem hoc eßugio hodie multi ex ^nabaptifts fgt;tuntur^'yit iuuidiam déclinent,nbsp;^pß^ (^onflauerunt. Sed figmentum hocomne 'Paulu4't)nonbsp;Jiibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etne

liU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buiue caufam non in ira modo , idei{j, in yltione cSquot; yindi^a, quam ma^

feditioßsfiimunt,indtcat, fed ipfiw effiientix caufam htc agi docet. quot;blam niortalium in alteriia confcientiam iuf babeat amp; imperium, quia tarnen magiftraticS dnbsp;cuiusyerboadpraßandam Uliobedientiam obßringimur, hancUlifdtta confei-^^f‘''ßartnequaquapojjumits.ßdec enim in hominibits folis iniuria illa baret, fed in ipfum ‘Detitnnbsp;hiill..^^**^^‘gt;^ßdutionem'violamus, ‘Pdecleuiculum f/ideri debet quod quot;Paulus dicit. quot;i^Pam ytnbsp;e^,i'ß!’‘filff^tKr,ßeri tarnen nonpoteif, quin intra confcientiam fuamgrauißime crucientur,nbsp;tonftlijs eum ßatum turbatum eßeyidentjßne quo publica falw amp; reipublica trännbsp;tnodopote^f.P^tutenim bec dißimulent tß tamenauthores effefiidentma^

’’iftir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiditiones comitari folent, amp; quorum maxima pars ad innocentes redit, mifiros

ßeiu'^ J mulieres amp; imbellem fexum, ad eos denique, quos illi malts artibu^ infcelerts

Exempla buitts malimulta extant, inter qua memoratu dignißimum »lUf ^^^^^ciccidit. Cum enim ille cum conitiratts Cafarem occidiUet,eâ' oh id ah i^iugußo ar-tempore ante pugnam Pbilippicam,intempejla noBe quendam adfe ingre^nbsp;‘frroj ’ '^ßißteiens borrendam amp; monßrofam affexit imaginem corporisferi at que terrihilis. fn-Quis(inq^uit) bominum aut “Deorum es.^quidtibi'tiisiquidadnos 'venißii‘nbsp;ßtuß.^^^^^^'tirauittile: Tutts 0 quot;Brute malttsgeniitsfum,in Pbtlippis me'videbis.Quodunumnbsp;ffbinde exagitatumfuiffe, quaipfi nonobjeur'eprafagierunt,quonbsp;tnaießatis dattirtts eßet.Qtpod ^fum multts alijs accidiße legimtts: amp; coflat eiufmodinbsp;^ftLr ^^^^^°fft)rumprincipummantis euaferunt,incertis tamenfedibtts '^agari,eir omniaßbinbsp;tttfno eosperfequatur.“Eeèl'eergomonet jdpoßolusjytffontènosfubmittamtts •nbsp;'^‘‘^tintariüillipraßemus obfequiu, adquodnoßras confcientias quot;Dei yerbo aßriBasnbsp;'quot;*«1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^‘t locuó iße,quid de illis iudicari debeat, qui de magißratibus contumelioße fen-

ffnt non modbpalàmflagitioft,qui omnem dijciplinam reijciunt, bonas le ^^j^^^ttateperrumpunt epsT conculcant,atq, illarum yiindices omni iniuriarumgenere af-i'‘tii^*‘^^’^'^atum in ißo hominügenere tenent, qui religionis pratextu adbocfceltts abutuntur,nbsp;tontra humani generis focietatem comittipoterat.Faciunt boc nimiùm feditiofenbsp;ex bis emerferunt Libertini, qui yt multos friptura locos impie detorquent, itanbsp;^^^^^tpoteßate tenebrarü yocarefolent,amp;nefas effe clamant hominem Chrißianüali^-ptitnfff‘’'^^Pfftciofungi. Sednon mintts impudenter^ aßutius tarnen,idemfaciunt Ponttfees,nbsp;ft^inimè abolendu ejßfatentur,fed eà interim res adduxerunt,yt ipfiprin-etutemfubfint,imb ßbi amp; fuis Immunität e conßituerunt,qua ilnbsp;^’*”^'’1 n '^tieribuspublicis eximit,'r)erumetiam défendit,ne ob manifeßa fcelera à magiflratunbsp;non minits contumeliofam qudm fal.-Gr ßtosßiirituales,alios Dero omnesfeculares dicere folent'. quod non aliud eß^nbsp;t^^ßtnt,a Chrijlo amp;falutisperbuncpartaconfortio excluders.quot;Flamnbsp;^*^^tlo bocfelegit Chrißtts : ita eofdem fpiritufuo donat,f^r httitts yirtute ex ferbinbsp;ptnerat,yt nontemerefupra dixerit Paulus,eos Cbrißi non effe,quißiritu eius deßituun-

-ocr page 430-

A P. XI r r.

rut t PIS r, AD HCl il A'S 0 S

tur.Ergo ttJjntecrvm loco illibaient owties hctnines^qui ießiach/tra^eretnnonacct^truntili^ip^* terim i/itidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dißimvlent. SedquàtnuisplenK iuccM ftiam imtnunitatem

amp; tn^glfitatwomnesmfolenterfuperiiant., certumtamtn e/1^, illosfro^ri^ cwfitwtt^ teßitr.onio tonuinci* ^uedetß alit^uandiu non fenüant ) ertt tarnen tempuf ,nuando camjtdpOr^nbsp;omnibw Deo fine infilentia graues fœnas exoluent. Simul autem docent ißa^^uamimptidtnsjnbsp;aduerfiariorum noßrorum calumnia, qui per Euangelij dcHrinatn poliiias amp; tnagißratv{igt;fgt;nbsp;thoritatcm labefaBari aùint. tAtqui nulla alia ratto eS^ qua ilia magês confirtneiur ¦,nbsp;popithis intelligat, magißratum Dei ordinationem eßfi, cut necefiarib obedire debeant,nbsp;Jana confeientia in DeiconßeBu ambularecupiunt. filine enim obedientia quot;voluntariattajctiuf’nbsp;qui illudprobe intelUgune, ram abjunt àfiditionibus 'Vt tyrannos quoque iniquißitnos nbsp;Jerant , tè quod in illis quoque legittmi magifiratus fiecierti aliquam agnofiunt, amp; eofaO’^nbsp;nitw imponi norunt, quando populiproteruta amp; petulantia tales meretur. Sed o tlepiloratatn ‘nbsp;flri fieculi cacitatemi qute yt omnes hominum or dines peruafiit iraapud principesnbsp;tkas imprimés regnat. Hi enim Euangelij doürinam qua obtdienriayera doceturipfoßnbsp;fa hoßtiiter perßequuntur eiusque miniflros yel occidunt i yel ex ipj'orum ditionibus proci‘ *nbsp;dereccgunt.E contrayer'o “Pontifices amp;Epifcoposyna cum ’M.onachts inpretiohabentftti^nbsp;conflha admittunt y ijfdemper auricularem confeßionem fita omnia communicant,questionnbsp;ßmos principum bojîes eßi y res ipfa demonßrat. Ham yt regnum illud Papijlicum altoidnbsp;nuum ( yrapud Danielemhabetur) decußione, id e/Ç, regncrum aliorum oppreßiont o'nbsp;uit : ita regum dißidijs maxime fouetur amp; confiruatury quos PontiJicesmirM arttbusnbsp;mittereconßeuerunt,amp; bella ex belln fubtndenoua rexuntyyt tlltf circa htec occupattsflpß^nbsp;agere,amp;malèpartam potentiam ßabilirepoßinr. Teßantur hoc aliquotfeculorum bißorilt;tßnbsp;Itn in orbe Chrißiano angultn eb^, qui non yeßigiabellorum atquecladiumgrauißigt;tgt;^^J^^'^nbsp;dat,quaru lUi authores Juerunt.Idem ergo hodtefit quod olim in Juts Corinthijs accujauitnbsp;Eert enim mundus eos, qui eum populo ipjos principes quoq^ in fernitutem adigunt y qui opßnbsp;blicastum priuatas exedunt, qui ambabuf manibus queeuù obuia ad fi rapiunt y ^***fl^nbsp;quidcniqfinfaciem caduntyt^ omnigenere contumeliarum eos adobruunty quos ex Dettni'f^ anbsp;honore amp; pretio habere debebant : rurfits yero eos edit amp; quotttsfupplicio dignes iudicat,j^^nbsp;gißratibusßam authoriratem conferuatamyolunt ,amp;pro omnium falutediesnbsp;Sed bac ilia error es eßicacia eP^yqua ees excacari amp; indurari tequum ei^y qui oblatamp''^nbsp;gelicce yeritatts lucemfaflidiunt.

Tritutorum ratio cr ius.

Cecteriim quia magißratibuspropter confiientiam obediendum eße dixeraty argutgt;ii’“'-‘^t c^iif ex re ipfia amp; communi omnium gentium confuetudine defumptumy quo illudproberyamp;nbsp;qui iugum omne excutere conantur.Propter hoc enim (inquit) etiam tributaßluitrs:ß^^^‘* nbsp;ßri Deißntin hoc ipfum incumbentes, Argumentum euidenriuserityfi in hancfortnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

cunque aliquibus tributafoluunt,eosfefuperiores eße teflantur,quibus obedientiam debeant-butafoluunturmagißratibuiyid^ ex moreapud omnesgentes receptor Ergo tneigifttattbui ß obedientia.At ne quts exciperetytributaper yimextorqueriy non exiureautdebitofolut)^nbsp;quidem minißri Deifunt,in hoc ipfum incumbentes,Q^ibui yerbts docety tributapriniipfßnbsp;amp; proinde ilia ex populo amp; fingults ep time iure colUgi, Dependet enim huius argumenttnbsp;muni iuregentium,quod minißros Jua mercede dignos eße docet. Ham quod in Euangcup t -Chrißus dixit y Dignus eß eperarius mercedefua,ad omnis or dints amp; loci homines rejerrtnbsp;fuam Oper am alijs impendunt. Facit autem ad argumenti amplificatione,quodeos quttnagtjnbsp;runty Dei miniflrosyideßyab ipfo Deo in ißamfunilione coßitvtos efie, amp; totos in hoc ipfißnbsp;re dicityyt oßiciufaciant.Ita y erb ius tributorufimul aßerit Faulus contra ees, qui ctjinbsp;cmnino opus eßefateanturyexaUionestarnen omnes impatienterf€runt,amp;immunitatenbsp;in republica nulle modo admitti potefÇ^ Etex hiflorijs confiât, hint fere omnibus jeculu .

catifus feditionum per eos, quipriuattspotius quam publicis commodes fuerunt y erb indigne tulerint ludcei y qubd Ctefaribus cenfum exoluere cogerentur,nbsp;ret, quam fuper eare Chrifio propofuerunt, yt yel fiditionesreum agefe poßenfi ss^ßtii*

-ocr page 431-

H o M I L r A L X X V IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l88

e^gt;»i«lios ex Chriflianii tiuo^jTem indigntßitnamputa^^ homines tribtita ijs cogerenturpeneïere,qui yt reltgionü yerxJjoßes eranttnbsp;turßißimi ahtttehantur. QpM ergo eratde hocomnesnbsp;tumultuandi occa/ionem arriperet, autfidicioftsrerum nouatoribtisnbsp;sem^ore obßruatutn yoluit 'Paulus, hodie etiam obßeruari debet, nenbsp;’quot;^’ildïcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^toinde tyrannos dicat eos, qui ilia colligunr. IsLam yt nunc

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magifiratus in repub.faciunt,illis mercedemÿroßo labore deberifa~

omnemprovins inßexerir. Etenim non temere Paulus de principum officio hic '^titur. Eo enim docet .illos non leue onus ßuflinereiamp; fun^ionem ipferutnnbsp;^^it»f( totam hominem requirat, imb cut ynus yix ynquamfufficiat, Ham ytpax pu-^nbsp;(ondunt,in futurum profficiunt,primi odium, inutdiam amp; pericula in fe re-‘nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retineant, aut ablata reßituantur, ipji omnium querelas audiunt, lus

miniflros defendere coguntur eos,qui iniuriampatiuntur. lidem yt nobis tu=‘ ^^trJ‘’^'ß‘*’^^^ß^^^ones, prtedones amp; graffatores perpequuntur amp; è medio tollunt. .Adhxcpatrunbsp;^‘’'11«'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difciplinam publicam cußodiunt, ne luxu amp; intemperantiaßipfosper^

ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;furgat, Uli maxime periculis expofttißtnt, amp;

^iiix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pp^tuißitni partem in fuos humeras rectpere coguntur. ergo eos mercedeindi^

’iMiill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingrattis, imb iniquits ö* iniußus fuerit, quipro tantis beneficijs nihil

^»^^jff^^^^ttputat. jdtqut nonfeniper officiumfaciunt, inquis. Sedeho, tuquises,quitibiin ßftiif, fäquot; ab Ulo fui officij rationem exigü f Sed eßo ignaui amp; negligences fint,nonnbsp;quoque ab officio tuo dtfcedere licet.Qffm ergo Ulos 'Deo ittdicipermittis, tu quot;Ve-qualefcunqßint,qui magißratumgeruntffatius tarnennbsp;* 'ß ^ßtaleshabere,quàm magiflratuprorßis carere, quando confiât,ex tyranno quoquenbsp;'^quot;ititffj Yfieommodi adpopulum redire,quamexiiva.^'^«.. Ille enim qualifcunquefit, formantnbsp;, amp; inter dum iniurias citm priuatas tum publicas propulßt. .gt;it quxnbsp;fequitur «vx^ßx, fummam ordinum omnium confufionem parit, ins abolet, amp;nbsp;^Tü'j^ßpiUo tj/rannifint, quotprofuoarbitrioquot;fiiuereinßituerunt. Heqjetiamnimiusprinnbsp;debet, yt de tributes amp; exaÜionibus immodicispublice conqueratur.nbsp;diximus,iniquaetiam onerapatienterferridebent,neq^ fubditorumePf, ytipfinbsp;prxfcribant, aut legesfer ant ?nbsp;nbsp;nbsp;Interim 'verb meminerint ffincipes ,fe populi

i amp;proinde fuo iure moderatius 'vtantur, ne mifiros oneribiM non neceffarijs memores fint, ne dum hoc negligünt, male fidis operarijs ßmilesnbsp;; '^ßfti crimen incurrant. Eributis. item «lt;r alijs redditibits no abutantur ad libidinem .nbsp;e^rpopulo niminmgraues,amp; fimulmali etiam exempliauthoresfint. Pecnbsp;j*ii^em iusßumßrenu'e admodum yrgent,infuoautemnbsp;¦ß^p,nes,nequequerelas afftiHorum audiunt,neque ius dicunr,neque in commune con-'Gentris ù libidinis ßudia occupati, reipubt cur am harpffis committunt, qui aureüfnbsp;indies nouas, exa^îionum yias excogitant,nbsp;deglubitur. P^ddent omnesißi olim rationem Deo, qui iniußitiam amp; crude^nbsp;j- '^ta^^^^^^^ßioneminultam non finitanbsp;multorumcapitumbelluae^f^, amp;proinde'y)ix'vlltslegibuspote^f^circumßrß Omnibus red*nbsp;ffmmatim comprehendit Paulus omnia, quxcunque fubditi futs ma^nbsp;ßcnbsp;nbsp;^^'In genere tarnen ißaproponit, yt ad alios etiam or dines hominum pofiint extendi.

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur omnibus quod debetis, Cui tributum debetur,tributum, amp;c, ßeddendi

r^***^? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ebitores effe doceat.Hec enim nobts ipfis natifumuSyfedyt multorum aliorum

habemusUtayicißim Ulis à nobis bona gratia referridebet, nosq^adomneoffi u'l’^ii) omnes homines femper propenfis amp; par atos effe conuenit. Purfus ergo corifanbsp;ni'ß^toitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccvx^ßx[i amp; confufionem quandam induciaiunt. Qua rationeenim illa

^bi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officia finguloru Chrißt doBrina tarn probe dißinguat, amp; nos omnibus ho.,

eße doceatf Quodaute ingenere dixit /^poßolus,mox adprxfente caufam refirin'» i a

u

-ocr page 432-

C4P. XIIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS^ -

Tributum,

gens a^dit: Cui tributum deletur/i trilutum reddiie:cui yeSigah^eSigahcui honorem,honorent. ‘DißinBione amp; partium enumeratione ytiturtyt minusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gui

Timor,

hac praßare iniquum ’ygt;idetur.Et frimb quidem trihutü nominAt^eum cenfumtnt^ K Laul^^'r tim fro opumautfacultatumratione exigitur,quem AlijcafitAtionemdicunt, fof“ rliiurA;,nbsp;uium capita imfonatur. 7)einde yeSligal fonirur, quodfro merctbus amp; itinerthits]nbsp;duabus bißceßeciebus omnes magiflratuum reddirus publicos comprehendit. £f Î.nbsp;reddere iubet^yt(quod modo diximus) ißaprincipibus ex iure deberi oßendat.nbsp;tam atq^fortunas tuenrur^adhacannomepublicafroßgt;iciunt, yiasfublicasflernunfiPnbsp;rentes aggeribtu muniuntßontesfublicos deducunt,adificiA multafartim extruunhpnbsp;uantyqua omnia publico omnium bonofiruiunt, aquum planenbsp;autnegotioru/uorum ratione aliquid conférant. Quod qui no agnofiunt,ij nimiumßifrinbsp;des fe ejfeproduntjciim öquot;yiapublica,amp;fontes hincindedij^ßti amp;publicAyrbtumjfnbsp;infinit A alia ipfis magiflratus prouidentiam in mentem reuocare, amp; fimulofiid]nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘«jo

Honor.

Tfwo loco ttmorem quoq^ reddere iubet, eo nomine obedientiam dénotant, qn^ fucatoproficifcatur. Etfi enim feruild timor à Chrißianü hominibusprocul abefif de t gt;nbsp;firatu tarnen diuina maießatMßieciem agnofeere, amp; earnpiè yereri debent ne dum tnbsp;nuntfimul Dei oculos offendant.Trodeff, item timoré homines in officio contintrt, «lt;nbsp;rum committant pcena amp; animaduerfione dignum. Et fane non poterir omninbsp;innatam nobis natura yitiofitatem non ofcitanterficum expendit, quA adomnenbsp;mus.Tofiremb honoris meminit^eam reuererttiam intelligent,quam ijt debemttf,^nbsp;tatisgradu fupra not confiitutifunt. quot;Kafiitur hac ex dtgna aßimatione ordinfinbsp;lius,quam altj fuflinent. Tarit autem multa externa officia, quibui quam animonbsp;rentiam,publice teßamur, dum y el caput aperimtts aut genuafle^imuf, yel obuiam^f^nbsp;y ia cedimus,yel alia eius generisfacimtts,qua not de Hits praclarefentire docent.Etnbsp;pracipit Taulus. Noueratenim Deipraceptumeffe,quoparentes amp; quotquotalfinbsp;locoJunt,honorare,t3‘ coram cano capite affurgere iubemur.1^hoc animi modefii etdtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ,))ƒ

tionepiefentientis argumentum eift,ita adconciliandos animotplurimum momenti ha ad tonferuandam magiflratuum dignitatem amp; coercendot illorum contemptoret ytpjnbsp;*E[am communibusexemplts rudioretquoq^ excitantur^ycdefuisprincipibushonertfi^^ Jailli'nbsp;incipiant,amp;fimul contumacioret abßerrentur, ne quidaufint contra eos tentart, qtto^nbsp;in pretio ejfi yident.Huitts ergo reuerentiafludioflfiimifuerut omnet boni., qui rempnbsp;yolueruntferuatam. Laudantur certein l^manahifloriaFabijduo,pater

» dem Conßtlatum gerent patrem ad fi yenientem exequo defeendere iußit, ne qua patri fguflir rentia,confulari dtgnitati aliquid derogaretiille yero filijfaSlum ingenue probauit, qmlnbsp;eße tam probe meminiffet.E/l tarnen modus in hac etiam re adhibei^us, amp; patrijs atq,nbsp;bus ytrinq^ contentos eße decet,ne reuerentia in adulationem hiftrionicam aut barbarinbsp;tienem degeneret,nbsp;nbsp;nbsp;Ita y erb hune de magiflratu amp; fubditis traSatu Taultts conchtp •

fuerit Del beneficium agnofcere,qui hominum faluti amp; pact hac ratione confidtum “Vö ßcytamur,yt interimßtus Deo honorfaluttseir integer maneat,yt^fidemarq,obfeqiii^nbsp;praflemus Domino amp; redemptorinofiro, lefu Chriflo,cui debetur benedi^io, honor,nbsp;fias in aternum. Amen.

H o M I L I A LXXVIir.

Ncmmiquicquam dcbete, nifi utalq alios diligatis. git alterum,Legcm impleuit.Siquidemillud,Non moechabcris,lgt;nbsp;occides,Non furabens. Non falfumtcftimoniu dices, Noncoft^^^^nbsp;fces,ô^ fiquod aliud eft mandatum, in hoc ferm one fummatio'^^^’P gnbsp;henditur, Diliges proximum tuum, iîcutteipfum.Charitasnbsp;non afRdtmalo.Ita^ expletxo Legis eft chantas,

-ocr page 433-

MHôMIIzIA L X X V I 11.

bucu^ue amp; diligenter admodum Taultu de magiflratu amp; fniditorttm officijs diffe-^ 3*0fli,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quictim fub Euangelij frarexta licentiam quarant., magiflrattts

^ifiiplinam abolere cupiunt. Docuit ergo,ÿrincipes à Tieti inßittttos ejje.^ amp;froin‘’ tonfiitfitias fuas fanas amp; furai firuare cupiunt, Etnenbsp;fiifficere putaretifimul ofiendit fideliter filui debere tributa,'^e^iga‘‘nbsp;qtiofcttnque aliosredditus, into honorem amp; reuerentiam quoque ijfdemnbsp;animo erga illos bene affe^o effe tefletur^nbsp;nbsp;nbsp;Cceterumi quia magiflratuum

fotißimiim nomine inuifa e^, quodiudiciorurn publicorum executionenos ifimulque cogit, yt omnibus reddamuf quod debetur, nunc huic etiam malo re-rations Utes forenfes amp; iudicia publica effugere poßimus amp; eanbsp;fraterniB commendationem digreditur, qute fi obferuetur, nos omni moleßia

do^rinxhts yerbtsproponit*. TsLeminiquicquam debete^ nißytalij alias di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fF»gi*

debitores funt, qui omnibus reddunt quoddebent. Senfus ergo huius loci e§f, : Si '^idetur, homines Chrißianos magißratibus adfoluenda ye^igalia, tributa amp;nbsp;itemobedientiam amp; honorem obfiriSlos effe , ynica erit yos extricandira-diffoluattf, neque yos in alicuiw are diutius effepatiamini.tta enimnbsp;nbsp;nbsp;magiftra-

neminidabit^ occafionem, ytaduerfusyos Utes farenfes inßituat, aut in quot;’'•’iio ^y^^'i^ia yero hoc multi cumdoSlrina Chrißi pugnare arbitrabantur, qui difdpulosnbsp;^'^^ii^'^‘‘^^^‘^^itattspraceptoobßringiyoluit,huiusquoque memtnitPaulus ^ytoßendat, eanbsp;^ß^^tuum iure amp;populi off-icio dixit,non obßare, quo minus lex illa Chrißianx dileHio-maneat.Sunt igiturfententia huius ^poflolica partes duxße quibttsfinit'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicendum,yt noflra mflitutioni magisferuiant,

ffgt;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po^it^pracipit, yt ita nos geramus, ne quis à nobts aliquidexigere, aut nos Chrißlaui ßtt'

frp f quot;^^Ipratermißi accufarepoßit. Quodetfi cum ijs coniungat ^poßolus, qua de fubdi-offif^ißplt;tftlo ante dixerat, latißime tarnen ad omnis loci amp; ordin^ homi-ti nbsp;nbsp;nbsp;f^^’‘^.^^^*Sibi ergo hocdiSlumputent,quipecunias yelrem qualecunq^ mutuo acceperuntf

nteminerint,qui yt fuum cuiq^ reddatur,pra-^''^l^fi^tlittr quod ipfis commodato datum eSf^, amp; quidem conflituto tempore, amp; non reddant,ne acceptibeneficij immemores amp; ingrati effe deprehendantur.°M.o»nbsp;Hefiodus,yt quodà yicino accepißi, eadem menfura, yel etiayberiori red^nbsp;»îquot;''’’? poßerum quoq, cum opus e^f, illius beneficentia poß^ yti.,gt;4t hodie ea eP(^ homi-^**i^ i^fddittttr: tiy plerunq^ er editor thusfûts peßimam granbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cotentifunt illosfefelUffe,niß eofdem hoßtliter etiam perfequantur» Per-

f^^’^fttei °^'^P^ß°li admercenarios opifices, qui cum aper am fuam alicui locarunt, tequtripoßit.E~icißim illts mercedem quoq^ debit amnbsp;illorum operaßnt yß.lubet hoc grauiter TSeus in Lege, quando inter damannbsp;9%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fraudem amp; iniquitatem, quahic committitur. Et quod de opificibus dicitur,

^^*^frid adfe transférant, er bona fide herds jutsferuiant, ne de Ulis iure quds con lilgt;^^os, qui etiam ipfi mutuafibi inuicem officia de-“ ixtl ^^‘^ß^^^ds y trafiquefideles amp; indußrios effie conuénit. Sedamp; coniugibus hocdiciputenbsp;diledionem mutuam Deus exi^t, amp; citm illam ipfii jibi inuicem ffoponde-tieceff'e efl,nifi Dei iram incurrere libeat.Denique huius didli meminerincnbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem yel adulterinds m ercibus, yelmenfiura, yel pondéréfiallant,aut debi-

ytdoldseiufimodi Deusoffenditurgrauißim'e (ßcuti ’Mofesamp;propheta ficandalum exterisprabent,qui aliquidhuiusfiacinut,cum interimnbsp;îquot;’« ^digionts ßudtumprofiteantur,

^lt;'c '‘’ß^p^fit^^et omnia recenfiere,\altera huius didiparte adcharitate mutuam nos remit- Charitas««¦* ‘^^dtliinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perpétua leneri ait,yt alijalias diligamus. d^biprima obfiruari debet,cha- i^^gt;^bitü Chii

‘'tti.Ergo non innoßroarbitrioedf^,yt alias diligamus,yel minus tfiedyt id facia-

i ?

-ocr page 434-

CAP. Xin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

tnui necejje nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am prater id, quod earn Tgt;etn paßim pracipit, multa etiam alits rationes aae-

dunt, qua idem iuient. Inter quas fola fufficere poter at cognatio ilia ßiritualii, quanosomnestn Chrifiofratres, imb eiufdem corporis membrafacit \ amp; euiw neeeßitudinis quot;ninculum tatn aratimnbsp;ßde amp;religione yiolarinonpoßit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo debitumhoedileBionis Chrifiianaperfe-

tuum,quo nunquam liberari pofumu^, quoad inter hominesyitam degimus. I^unquam entm cep UUm caufa,Dew nimirum,qui hominem adfuam imaginem condidit, quieiufdem naturanbsp;amp; ijfdcm affeHionibw omnes obnoxios fecit,qui item non modb diligere iubet,fed nunquam nonnbsp;cafones quoque offert ¦,'nt dilehiionem operibuf tefemur, Denique quot;^t Dei bonitas in aternum «nbsp;neque ytiquam ceffant beneficentia riui^ quibui ilkffa bona in nosprofundit Î itanosnbsp;nenter qtiofuts amorefraterno compleSli, amp; omnibus benefacere aebemus, quos opis nofira mnbsp;effeyidemus^Et hocilludell^, quod in Samaritani parabola Chrißtts docet^ fcutialibi f 3nbsp;diximus.

Charitas Legls nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Pergit autem inprafenti i^pofiolus, amp;rationem aliam ajfert,propterquam alijaltosa¦

tot«« epitome, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimirum, qubd qui alterum diligit, Legem impkat, Charitatem ergo cotnm

qubdlegis totiusepitomefit ,nos^huius obferuantes faciat. Idyerb rurfus duplicirationep Prima partium autpraceptorum Deienumeratione conßat. Siquidem illud(inquit)lN.on Jnbsp;leris^ Hon occides, Hon furaberis, Hon falfum teßimonium dices-, Honconcupifiesnbsp;aliud el^ mandatum, in hoc fermonefummatim comprehenditur, Diligesproximum tuumjnbsp;ipfum.Idautem non tx feip/o Pauluspronuntiat, fed doUrinx huius authorem habet ÇM **^^01*'nbsp;de fummopracepto,autpotius omnium praceptorum fumma interrogatw s'ef}gt;ondit:Prtm^^iiffnbsp;mandatorum el^, ^ttdi Ifrael, Dominus Deus noßer, Deusynus DiUges tni^'nbsp;Deum tuum ex toto corde tuQ,amp; ex tot a anima tua, eir ex tot a mente tua, amp; ex totisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-M*

Hoc el^primum mandatum.Etfecundum huicfimile eß hoc: Diliges proximum tuum,'Vff*‘^liii' Pluodautem inprafinti ^poßolusdicit,multa demonßratione non habet opus,qi(ianbsp;fusteßimonioprobatur. Subijcit tarnen rationem alteram ah effe^lu: Charitasproximumdi'nbsp;cit malo.Ethuic rurfus infert quodinitibpropofuerattltaque expletio Lcgis ei(^chart^as-^Lnbsp;(eretxLegishicpracipuus yfuseß^quoadhuius quot;riitieconfuetudinem,nenosmutubladatna^^nbsp;'Vitam'tiiuamus innocuam.jdt tales nosreddit charitas, à cuius ingenio nihil tarn ahm nffnbsp;quamproximum aliquanoxa aff^icere, cum potius adbenefaciendum procliuis atquenbsp;Ergo qui charitatem colunt,ijdem fimul Legi fatisfaciunt. Ât hic diligenter cauertnbsp;Pauli 'yserba in alienumßnfum extra inßitutum eius trahamsts J quodaduerfarijnbsp;illis Oper um noßrorum iußitiam euincere amp; tueri conantur. Hec enim de totius legisnbsp;fermo eifffed de externis off^icijs,qua proximo debemus, amp; qua in 'vita externa confuetuo^nbsp;tidunt. Deinde yt demus 'nerba hacßmpliciter de totius Legis impletione aceipidebere,nbsp;inde fequetur,quod aduerfarij colligunf.quin potius contra illos licargumentabimur :nbsp;ximum yerè yt feipfum diligit,is Legem implet: ^/itproximutn nemo y erb amp; perfekte dmènbsp;in Lege iubemur.Ergo Legem nemo implet,amp;per confequens,nemo etiam per illitxnbsp;Hu Deiiußißcabitur,Deminorinon elf^dubium,quando concupißentiaetiam meminitnbsp;hancquoq^per dileClionem excludi ait, nemo autem mortalium inuenitur, quifeabnbsp;rumdicereaußt,nißfeiensmentiriyelit,ficutifiipra Cap.7 eSf^demonßratu. ^areomipnbsp;fimorum hjpocritarum rapfodijs,quibusfuam iußitiam palliare ßudent,ea yideamus, qtt‘^nbsp;doHrina conßderationemfaciunt.

D« Ionitas pa J^o loco ante omnia admirabilis amp; plus quam paterna Dei bonitas nobis tonßdefi^^ terna in prack qui cum merum in nos habeat imperium amp; abjolutam quiduis mandandipoteßatem,non anbsp;piendo, praceptts nos obßringere yoluit,quàm quaßmul omnia ad dileHionem referripoffùgt;ttinbsp;uinum magis, nihil etiam in tota yita lucundius amp; falutarius excogitari poteiC’nbsp;alibi diximus)nos Deißmillimos reddit,qui yt ipfa chariias elf^, ita eius operibu^fult;ttifnbsp;omnibus momentis erga omnes homines teßatur, dum indignißimis quoq, amp; à fui cognitt^nbsp;yita fub/idia liberalßime largitur, Quod olim gentium philoßphi obßruarunt, quannbsp;lenefaciendo ad Dei naturam proximo accedere , amp; tune hominem homini DeutUr

-ocr page 435-

H o M I L I A tïcxvrrr.

^o^^ttfientutn non minm ytile amp; nfcejjarittm quam iucundißimtitn ‘“^W**^**'*lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infirmitatibuf i^nofcit.,deltlia tegu, in imurijsferendii longanimes,

ifittiSlos reddir, amicitias deniq^ conciliât yeras, amp; eafdem fouet atq^ curriculo nobis iucundum aut beatunt accidere poteß»nbsp;qttùm noflra faluti Dein confulere quot;Voluit, cum nihil man-^'^iiio, i”**”(haritatii legem foßit reuocari, Sedô miferabilem, quot;velpotiuf nulla mifirationenbsp;ingenij peruerfitatem, qua fty^tcharitateprocul abieaafimul Dei leges omnesnbsp;odijs autem amp;fimultatibM indulgeamtn, qua 'vtnosdiabolifilioseßiciunty itanbsp;acerium reddunr. V('verb adfiudium dileSionismagisaccendamurnbsp;fi^^'^tlcattiri debeat intelligamin ,paucis dicendum erit,quid tllafitquiiinitemnbsp;itj, dederit ,qui diligi y amp; quit in diligendo modus teneri i^r quoufque dile£lio pro-

i

wot us ant propenfio animi, qua alicui bene quot;volumus, non quidem noflrißed Dütiiio quiif fituorem ilium reipfapro 'viriliteflamur. Animits ergodileilionts fedes eSf^,nbsp;u'”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgt;bferuari debet, qui fe legi huic fatùfecijfeputant, fi neminem ladant, beneuolen-

. jinmodofimulent,cum interim animoshabeant odij amp; inuidiaplenos,^quedileifione etiamdefinitiohaceos,qui amant quidem, fid fui commodi caufa, eo quodnbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß accepturosfierant. Hos enim Chriflus publicantsfimiles dicit, qui

dile^iontsgenus inter prophanos hominespafiim inuenttur, qui fi rem omnem hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonproximosfuosyfidfiipfispotius dilignnt^ ^od mox quot;videbis fi commodi

^^ficiorum fjgt;em auferas» quot;Tunc enim amor ille totus euanefiit : imofi quidaduerfi pa-*gt;gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^wantifiimi yoluerunt quot;videriytunc rurpifiimi defertores fiunt, amp; illorum occur-

fugiunt.EffeHum etiam dileHionis definitio indicatyqubdfauorem amp; ani-tt^''^\^’^^^^pf‘*'^bicunq,opuseiiÇ,declaramus, enim animus Voluntatis amp;a£lionunt fons:amp;quia amor mifiricordiamparity quaproximi aduerfis tommouemur,fieri

Pe ^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exerat,i2rpericlitantibus pro virili openftferat,

fl^!^iltJr-i^^tas,adquos nampraceptum dileilionts pertineat y aut quibits datumfitfnos'ilhtd Q^ihtu datu» hominespertinérere^ondemus. Docethoc Chriftw^quan- fitdtleiHonKnbsp;gt;^^dicat,exquo difiipuliipfiusagnofcipofiint.Tracipitur ergo dileSlioomnibus Chri- pTdceptem^nbsp;^^’^^iuutindo£liy diuitesautpauperesynobiles auttgnobiles yfani aut inualidifinty.

egeftatem, inopiam amp; alia huius generis pratexunt y Vtfifi ah huius pracepti cum interim ijdem illudnunquam non in ore habeanty (ir aliosomnespropternbsp;dileBio animi mottts amp;propenfio eii^,neminem vel ino-n excujat,ft illius officia negligat. 2^am qui diuitibus amp; aliquafacultatinbsp;•^^'lt;^dauit, Vtefurientes é^fitientescibopotuq,reficiant,vtergaperegrinoshofii-’lt;^ÿ''ofuntibus autinquouisaliopericulo conftitutisfuoconjilio amp;auxi-bon^ ^‘‘*‘P^^dus quoq, amp; opis aliéna indigis pr acepit, vt omnibtts bene velint, benefa^o-*V dinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;referant,amp; quoad eins fieri poteif^,nemini graues aut moleflifint^ Qua-

P^ccantyquando egenos negligunf.ita non minor horum culpa eJÇ, ß illis fitas for-amp; ciim ex Juo labore fibi viHum pararepoßint, otiofi tarnen amp; ignaui »Ilf/' C^X .fuis alijs molefiiam exhibent. J^rfus, Vt peccant qui cum pace bona fruanturj,nbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi recipiunt y vel etiam (quod de Diotrephe quodam loannes apoflolus queri-

%4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alijs recipiantunita non minus Uli peccant, fi in pace agentibus male Vta

fi'^^^ wifiros amp; extorres effe cupiant. Teccat item creditor y fidebitum 'H ^^^°.^wodo amp; detrimento inhumanius exigat : at non minori fcelere hie tenetUr,Jinbsp;y amp; intereain commeßdtionibus ea dilapidée, exquibus poter atJuitnbsp;Eadem enim charitatis lex creditoreshumanitatis admonet, amp;debitore£nbsp;,ne eos fallant, qui ipfis in necefiitate conJUtutis fubuenerunt» Sunt ergo hàtnbsp;W ^^fi^uanda, ne quisfibijpfi delitias faciat, dum dtleilionisptaceptum nihil adfi

I 4

-ocr page 436-

CAP, Xlir,' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

Qkm ddigi do nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autent diltgi deieat, yno yerbo docet J^irituilanBut, quandoproxifflittn MfntMt.

innato nobds philautia niorbo medetur, ^ua omnium nocentißima diletlionif fraternx Hxc tnimfacit, ytfleri^^ cum Comico illoadolefcente clament^ Hev^^proximMnbsp;fir bine 'varia iliaperfonarum diferimina emergunt) quihwpleri^^ fefe excufant ne hti 'vfnbsp;nefacerecogantur. tAlijtenim'vitamantta^am amp; turpiafacinora,aliji “Veteres iniunat, enbsp;item maiorum inimicitias amp; publica fueegentts quot;vitia exprobrant, amp; caufas fattsgrauesnbsp;labere putant, ob quas illos in extrema quo^ neeeßitate confiitutos negligant, Sedotnntl/inbsp;prteflruit quot;Deuó^ quando iubetproximum diligere,ita nimirum monens, yinbsp;fonarum.difcrimine procul reliBo^extinBa item omnium iniuriarum memoria, quemuH obfttnbsp;uoreamp; commiferatione profequamur, amp; pro “virili noßra iuuemus, ß noßronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aLfii'

opua babeat. Ètenim curti quot;Vnaeademqj bominum omnium origo amp; conditio fit, amp; ijfdemap bus eirpericults omnes ex aquofint obnoxij,fapientißime boc à T)eo Opt. '\lax. eSf, conßiOifnbsp;mututf operts amp; auxilijs omnes opus babeantamp; frequenter ab obfcurù f^pauperrimts horf^ .^fsnbsp;in extremis pericults feruentur, quipaulb ante tanquam Semidei quidam omni fortunaßf -^ftnbsp;poteranfVideri.Exemplum huius rei in Xerxeproponunt bi florid, quicumpriusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.1,111»

ßrauißet,amp; rerumnatuiramaliquo modo mutareconatus eß'et,nonmultop6Sf,,ainißtf^^[f lj(il nibusjpifcatoria nauiculte beneßeio mare traiecit amp;feruatttsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius generis multa quo^ igit'

'videbunt,qui “Varias buius mundi quot;vices non oßitanter obferuarint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,(/ƒ

gèpetamus caufas, qua nos ad diligendumproximum excitent. Sufficiat nobis,quodhorno dem nobifeum natura confersfit, quern ope nofira egere “videmtts. 2dam fiquern ifiudnbsp;mouet,na isfe non cbaritatis mod'o Cbrifliana,'verumetiam bumanitatts quot;Vacuum eße abund^nbsp;tur.Interim non abrogatur diferimen illud, quodinter fideinoflra domefiicos amp; à fidenbsp;twfandus conflituit.lgt;lam quot;vtpropter communem bumanitatisfenfiim,diledionisnbsp;patere debent: ita aquum eSîf, “Vt nobdpra alijs bominibtts commendatifint, quoseadempß^fis,nbsp;dem patris fiUos, imb eiufdem corporis nobifeum membra fecit, amp; quos faluapietatenbsp;ßiana negligere nonpoffiimus^ Qubdfiuerb fceltts elf ,fratres in neeeßitate confiitutosnbsp;quanta tunc eorum fuerit impietas,qui eo non contentifinfuper iniurijs illos afficiuntnbsp;resiniurias quot;vlcifcantur amp; odium exaturent, aut ex illorum incommodis priuatum

... - . . .

Kl cluA f: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^liquum tlf,'vt de modo dile£îionis,amp;qitoufq^ ilia progredi debeat,dicamus.

dtlcitionis^'^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proximumperinde quot;vt teipfum diligereiubet. ifuapars quot;Vtpbilautiam

ita ijs reßondet,quife cbaritatis quidemßudiofißimos eße profitentur, ignorantiam quot;Vefop^ ^fi' re queruntur,quod nefciant,quid aut quantum proximo largiri, aut quoufq^ diligendonbsp;leant. Sedneqjquerelisneqjmultaquafiioneopus elf, T^amquisßbproximinomintß^^nbsp;beat,modo audiuimus,eum quot;Verbficut teipfum diligere iuberis. Hum quot;verb ignoras,qtt»igt;^nbsp;impenfe teipfum ames, tuifq^ commodis quanto fiudioconfultum quot;Velis I Hemofuamnbsp;edit,inquit Paultts adEphefq.cap. Hemofibijpfi inuidet. Ergo neq^proximumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L ÿ

fortunam atq^ commoda inuidere debes. Deinde quamprimùm aliquid aduerfi incidit, do nos nofirijpforum miferet. Doleamus ergoproximi quoq^ infortunio, amp; commflërationeeut^nbsp;ilium iuuare conemur../^dbac,nofipßs nonfimulatè,fed quot;Vereinenfrigide, fed ardenter arn^nbsp;amorem ifium indefinenti fiudio teflamur, quo in nofiris commodis quarendis nunquafU n .nbsp;pamur. Eundem igitur affeHum erga aliosquoq, homines induamus, quot;Vtfyncero amp; quot;Vehtffinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijf

rum amore incenfi, omnem occafionem diligenter obferuemus, qua eorum commodis prof» feruire poteif. .^ddebis, quod quot;vitijs nofiris dementer admodum ignofcimu^ ’nbsp;corrigimtts occulte, quot;Velmirificedißtmulamtes. Idem tn proximi quot;Vitijs fleridebet,titminbsp;ttandts nimium rigidi fimus, deq, ijfdem corrigendis potiits quam difiamandis cogttemus.

•Vt nofipjos amando nunquam defatigamur.ita nullius nos laboris amp; indufiriaptgeat,qu^f i mum iuuemus,elffubeunda. Cater iim quot;Vtnofipfos non nifi ad aras quot;vfq^ ( vt prouerbiodicgt;('*^l^ifnbsp;gere debemus, nec quicquam nofirijp/iies er quot;vita nofira amore facere, quo religio amp;fidtjnnbsp;obfiriUi fumtts,'violetur:ita homines diligendifunt,'vt tarnen primas partes flemptr apti»fgt;

-ocr page 437-

t'

M o M I L I A L X X IX.

; Xt nbsp;nbsp;nbsp;fan4mtn^quod huiiu yolttntati aduerfêtur.^ilmonuit dt hoe nu^trnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tauluf^

Ittföp omnihtts hominibMpMem haiere iußit, quantum in nobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoad einsßeri

Chrißiana legibus. Hk ergo diligenter eaueri debent,quißtb ebari-intfieabnegant^yeltur^iter dißimulant,amp;cum eiuómanife-gt; colludunt. De quibus ’^eri dki poteïl^^quod amp; fide amp; chant ate y acutfint. Qwa enintnbsp;exfideenafeitur, banc autem Uli negligant^ illam quoq^ habere nonnbsp;‘’quot;ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qnidem de ifla caufia in prafenti dixifiefufficiat. Or emits autem Deum omnis boni

'quot;“’i sT ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jfiiritum intra animos noflros 'vent dileUionis ignem accendat,quo inflam-

yitam omnem inflituamus adfilijfiui lefiu Chrifli exem-

lt;^^^‘^^gt;dts in ceelk efificiamur. Illi debttur benediHioflionor,gloria amp; potefloi quot;^ifAmen.

HOM ILIA LXXIX.

. ïd^,cumnouerimu!sopportunitatê,quôdm'dch'cettcmpeftiuum fit nos à fomno expergifet» Nunc enim propius nos eft falus,nbsp;H^àmeum crcdidimus.Noxprocefsitjdiesautëpropi'nquat.Abïjcia-’’'^s ergo opera tenebrarn,Ôlt;^ induamus arma lueïs. Vt interdiu com«nbsp;Mtèambulemus, non in comeflationibus ebrietatibus, non cusnbsp;‘‘ibus ôc lafcimtjs,non contentione ÔC inuidia.Sed induimini Domi»nbsp;^tefiï Chrifto,6C carnis curam ne habete ad ciipiditates.

ij s,qua proximo prace fier unt^ita de dileilionefraterna diflèruit, yt in ea to^ ^^l^^konem dixerit conjiflere. .i^tquilegkfinemamp; yfium.tquoad huius yita con^nbsp;lt;^onftat,yt quot;Tfitam yiuamus noflra yocatione dignam.,fianSlam nimirum amp; in-Commode ergo amp; prudentes doBrinam hanc modogranbsp;adhortatione concludit^qua omnes homines, quifidem in Chriflumprofiten-'d^fbetautemillainobiseb diligentiusCQnfiyderan,qubdDeusnbsp;docet,amp; optima quidem iure à nobis requirit, Quia enim nos,ciim nulli efli-^^n^r^^^'^djuamimaginem condidit, amp;foßea cîimàdignitate noflra turpiterexcidijfiemns^nbsp;foînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demit,qui nosfiuofianguine amp; fliritu fianHificatospriflina dignitati reflituit : non

'{‘f’^'fidprorfitsimpij amp; ficeler atierimus ,nili hanc noflram dignitatem conflanter tuea-hocplurimum loci iflins conjÿderatio, quapr opter fingulas eins partes ex or dine

^dhortationisel^tÂhijciamutoperatenebraru,amp;induamusarmaîucis, AbijàeftilaJane peccata amp;fielera, cùm quad ex ignorantia yeritatis amp; principis tenebraru, opéra tenebra-lanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiunt’.tum qubdqui illis occupantur,ténebris gaudent,lucem y er b fugiunt,yt

'^^ftntur.Arma lucis yerb dicit opera bona amp; Jànbla,partim quod exfide amp; yerita Cbrifio,qui yera amp; teterna lux efltpartim qubdeadenbsp;gt;iil s’iifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad gloria patris noflri,qui in teelis eli^. Ea enim efl'virtutis yera amp; operum

mundi quantumuis fielerati oculos perflringat,amp;impijs quoq^ homi-confefiionem extorqueatprater animi ipfirum yoluntatem. filon temere till'^»11^1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arma tribuit.Adpeccata enim caro naturafuaprocliuis el^,neqj multam

qui bonis opérionsfludere yolunt, ijmoxfibimilitiamlaboris amp;peri-'Trident, in qua cum tenebr arum principe, cum mundi terriculamentis amp; ^^^^^i^^^^^gt;*^pngnimdum ei^,fitquidemflationemfiuamfiruare -, lâT libertatem Chri-plt;trtam retinere y elint. Arma huius militia ‘Paulus ad Ephefios cap.6, de-conditionem omnem amp; progrejjum pleniuscupit cognofiere,nbsp;ht/'^in^^‘‘j^^^ffi^*flterfibiperfuaderifinit,yt reli^lis yitijs ad Chriflicaflratranfeat, amp; bute ArgumentWMnbsp;buiusprincipem militet,adhortationihuicargumetapramittit Paulus ex re àtemporis op*nbsp;defiimpta, quibus ofiendit,id quod monet fa^u neceflarium efii^ t^rtunitate,nbsp;^^partam nolint rurfius amittere. Conne^it autem locum hune turn ijs, qua nupef

-ocr page 438-

CAP. XIII» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD. ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, [Jji

decharuatü debtto’nunquam nonpraßando dixerit, amp;nonßne amplificationif (fciliceteo maiori ßudio nos curare decettne ojßcium noßrum ne^ligamus ) ctttnnoUff^nbsp;tunitat€m,quodyiidelicet tempeßiuum iamßt nos àßmno expergifciyamp;c.nbsp;nbsp;nbsp;(itur aute^i A'fl-

tneraphorss à die nbsp;no^e^ ßmno item amp; yigilia deßmptiSy'Vt res non modo magis

rumetiamytfimper nobds debts cogitandi occaßo occurrat^quoties Solern oriri’r' exßomno exper^^aSîißrgimuStSenßts enim eß:Quemadmoduhominesßugi exorientt^nbsp;tunitatem minime negUgunt^ßed ynà cum fole aut primo diluculo excitati furgunt^y^nbsp;camturent,amp;negotiafibicommiffaagantzlta Chrißianihomines^ ^uibMnbsp;portunitatem ßbt diuinittn oblatam eapeßere debent^ eä^feßrenuos ate^ indußriosnbsp;obeunda^adqua illos Deus yocauit. Torro opportunitatem iam adeßepra manibus ^duo,nbsp;tnentüprobat,quot;Primum bis yerbis continetur : 1gt;lunc enimpropitts nos e^^falits, quaff*nbsp;dimus.^od nonnulli de tempore legis °lvioßaicte exponunt;, qua fub ße promißionumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gjit^

ceremoniarum exercitio yeteres detinuit^ amp;ßlutem in Chriflo typts adumbratam oßendit,quaper euaiigelium coram amp;praßnsßßitur» Quorumßententia inß quidtff^f^^, ^nbsp;--eS^ßedquia adßolos ludaos ße^at, Paulus autem toti qua apud ^manos erat eccleß^l qua procul dubio maior eorum numerus fuit,qui exgentibus ad Cbrißi fidem fuerantnbsp;plicior amp; expeditior eff^ eorumßententia^ qui ißudin genere accipiunt de tempore,nbsp;ludaorum quamgentiumpracefit^ytßnfitsßtiSalus iampropiusnos eJÇ, quàtnnbsp;mus credere.Eßq^buius'diSli ratio certaamp;perßicua. 2dam yt extrafidem in Cbrißup’vnbsp;nino nulla babetur: ita bac tum demum nobts affulgere incipit, citm fide donatnur, toinbsp;pinquat,quo magis in fide amp; Cbrißifiruatorts cognitione proficimus.l^ult ergo Paulff^gt;^^^^lt;idnbsp;quam quaß in manibus iam babeant,conß/deratione excitentur, nefua ignauia amp;fiff*f^^^nbsp;tlabipatiantur,l^f enim quot;neniam nullam meretur,qui bareditatem,in cuiuspofießiontf^nbsp;non tuetur,fed earn diffluere finit : ita nulla excufatione dignifunt, qui inßlutis poJPr\i 'iffnbsp;euangelium adduBi, illam non conßanter defendant. Etyt ij,qui ex longinquaperegf'*’“^^*'^nbsp;triam redeunt nimium turpesfefi dant,fi tune demum deficiant, quando auitasfidtinbsp;babentßc nimium turpis ignauia fuerit,fi tune fuccumbamus, quando modicum adhuojrnbsp;fuperei^f adpatriam illam yere beatam in ccelts obtinendam.

Qm diutiui in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Debet igitur ex boc loco générales doBrina peti, eb feruentiores nos eße debert in

ßde ambulaui' tiusinea ambulauimus, amp; quo longius ineadem fumusprogreßi. T^quirit boclexgf^^‘ tnuf,eöferuenf quam Cbrißo debemus, Turpe enim nimisfuerit,in eius berißruitio remißioremfitf*,nbsp;tiores eße des deficere, cuius beneficentiam amp; liberalitatem aliquandiu experti fumus. Kiditnbsp;mus ^lartyr Tolycarpus, quem cum adfupplicium duceret CafartspraßBus ,tir ytnbsp;gationeyitafua confuleret,bortaretur,reßondiße tradunf.O^oginta Crßexann^ßt’^^j 'f^d’nbsp;bil me laßt ynquam’.quomodopoßum maledicere 7^i meo^qui falutem mibi dedit,nbsp;gratitudinis officium yt idemfaciamusßadetßdfalus quoq^ noßra boc ipßm exigihnbsp;conßet^nosfimul etiam adyita noßra finemaccedere,in quo animarum ratio iffiptiit^fi^rßf^'nbsp;iet. Sedea elÇ hominum peruerfitas/vt yix alia in re magispeccetur. Sunt quidemnbsp;runq^feruentißima\ quoad fcilicet prißinamiferia amp; cacitatts memoria nobis ob oculo!^Jnbsp;eäquot;fimulcum mundo quotidie luSlandum e^. Quam primum yerbpax amp; otium conclu*nbsp;prions feruitutis amp; infelicitatts obliti,fecuritati nos dedimus, amp; quotidie magis atq,nbsp;mus^Ftt boepriuatim infingulis hominibus, amp;proinde omnibus ex aquo feruit bac Patt *nbsp;tio^yt carni ad otiumprocliui amp; cunblatrici in tempore occurrant. Publice etiam idtff^nbsp;fijs accidit, amp; ex eo eSf^,qubdex otio amp;paceßmperplus mali ecclefia accepit,quàm exnbsp;bus,qua cotK inßarfunt,ad quem fides noßraacuiturficuti de Cartbagine nobilis iUtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßf

mänus dicebat.Imprimis autem inpoßeris boc cernitur, ejuiparum memores quantoß busfi'ts fidei libertas conßiterit, earn parui aßimant, eo^ faetlius negligunt. Typ**^ bßnbsp;iis olimpraceßit,quipo^extin^ospatres, quiliberationem ex Ægypto amp; operanbsp;lofa in deßrto yiderant, Dei beneficium y na cum terra promiffa yilipendere, amp; pt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/iii*^’

defleÜerecceperunt^ytyicintsgentibusfefeapproiarent^ uAdeundem modumhoditf* v (Hd

-ocr page 439-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M o M r L I A L X X r X.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»^4

ilt;ilgt;orilgt;u4 amp;periculé hoc nouißimo tempore eaati^elij lux ex \/(ntichri~‘ dtuobrutafuerat^ emerferit illam magnt facere nonpojjitntÿ imo nonnullinbsp;’’’o« f*ünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feipfos amp; pofleros fuos ohiecerint, toti^ in hocfunt, '^t

bojiihu'f reconciliari, amp; hiis amiciif ytipoßint. Et hxc cauîa tiß, quad(yt Chri~ ftreprimifiuncnouißimi^ amp; nouißimiprimi: quia qujphmi adnbsp;’Ö«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;venerunt^ tandem languidioresfatliße ah aliß yincipatiuntur ad quos lax

«ife '^ß{°fl^gt;idemumperuenir^ Quodne nohts quoq^ accidat^ etiam atq^ etiam 'yiidendum ^clu huiui nunquam olgt;Uuifcamuryamp;femper nobtt in auribtts amp; animtf fonent yerba hac^nbsp;•'«»I ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam oltm, amp; proinde patienter, imo cum nouo fidei ar doreßperan»

^ü^breuem illam,qua nobis adhuc refiat,moleßiam.

Itaproponit yipojlolits : 2^exproceßit,diespropinquat. *EloBem dicit proeeßit^ fhii'S^orantia Dei amp; Chriflijiem yero temptti,quo ille mttndo illuxit: E'idetur autem adpro-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦^pprcpinf

reßicere, qui Chriflum lucem gentium forepradixerunc » Delta certe cum per ^^^^ifnpijs ludais horribiles punas minatjti effet, quas circa Chrißi aduentum fubire de-pijs dulcißimam confolationem adhibet^eä- ait: Orietur yobis timentibtcs nomennbsp;fanttas in alts eitia, E'bi Solem yocat Chrißum quia is lux mundi ei'f, quanbsp;fjjj ^‘^^tlum aduentu omnes homines illuminauit.Jußitics ye: o ^oleif, quia non modo qualesn-^nbsp;^ysritatis cognitionemmundointulit ,yerumetiam iußitia fallus, fimul y er anbsp;i»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ftrittidirigit, neporro in tenebrarum operibita

\j^'^^f‘'quot;^ttmfos.ldeofanitatem in eins alis ejfeait. lgt;lam yt Sol radijs fuis (qui illi infiar ala^ ^tt,f'^^-‘‘iuibua omniapenetrat ) res omnes tarn animatas quam inammatas fouet, adeotq^ homi^nbsp;exhilaratüta Chrißttsßo merito amp;jfiritu nos yegetat,yt fruüusnbsp;eonfcientias peccatorum terrortbtts grauatasfubleuat,yt nouogaudio conceptOinbsp;ergo aduentus eiix amp; totum illnd tempus, quo nobts innotefcit, diei confer tur,nbsp;i Chrißianos homines tenebrarumoperibtisreliBis, eafaceredebere,quo-‘nbsp;eofiße£lu nonpudeat, amp; qua noßram deceantprofeßionem» Qitodalibieuidentiusnbsp;banc pluribus eXplicat,2d.am in priori ad Theffalonicen. cap.qßc fcribif.Om-^flds,a.cfilijdieiinon fumus noSlis,nec tenebrarum.Ergo nondormiamus yt reliqui,nbsp;fobrijßmits. Elam qui dormiunt, noHu dormiunttamp;' qui inebriantur, noSlufuntnbsp;quifumus dieiyfobrij fimus,amp;c.Et rurfus ad Ephef,cap,q^. Eratis quondam tencbra,nbsp;in Domino,ytßltj lucis incedite,Sunt hacper/picuafatis tSrcornrrtunifenfuconfir-

^^Ita demonßratione non fit opus,^ttamen non ofcitanter praterire debemus,qubd tem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CM

^^’¦««12(8 leß Chrißi,noSlem ditit,e^r eos qui Chriflum adhuc ignorant,dormtentibus confert,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eH,etc,

omnia tenebris inuoluit, ör rerum difcrimina tollitßum (yt poeta yerbis ytar) eif^ yjjuf ;ß( Chrißi ignorantia toti yita tenebras offundit,quibus fit, yt quamuis homi^nbsp;fientiant,tarne ne^ in fide neq^ inßlutis negotio aliquid certi inuenire poßint. Exempliinbsp;^^^titide quo cap.primo abunde diximtts. Idem in ludais hodie cernitur,qui dum Eleßnbsp;'^t(,^^'^/uumfi3itium amp; imaginarium expeSant, Chrißiyerb lefunotitiam admitterenolunr,

°’'^plus quam Cimmerijs aberrant,quas ipfipartimfibi oßundunt, partim ex 'ßabbinoritm colligunt.Sedyos app€llo,qui aliquando in Eapatufine Chrißi cognitione oberraui^nbsp;'1' ^fiitno recolatts qua yeßra tune conditio fuerit, amp; quampuerilibtts in rebusßlutem qua~nbsp;f'^pf’ßyefiriipforum yospudebitfatfcio,(^ mirabimini yosynquam tamßupidos amp; hebsternbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimnusfenfus omnes quafi yinculo afiringit amp; ligat, nefuo officio fungi poßint,in^

^'^fbantafia feu imaginationi mira obijeit ludibria, qttte dormientes yel territant, y et ina-perfundunt:Itaqui Chriftumignorant amp;huicnondumjunt infiti, ijfimulomnestunt errorum amp; corruptxnatureslaqueis yinUashabent, yt nthil eoruntnbsp;ßlutem ipforum amp; Dei glortamfaciunt, Interea autem quia mens nofiranbsp;^ß’gt;gt;ipotelf , mirificü imaginationtbus feipfam deeipit, amp; modo yants terroribus confter-^j^ Deonußiamprohibitaßnt, modo fibijpfißlutem pollite-‘nbsp;^^gt;quibus Deara prouocari potius quam placarijolet. ^dmonetnosiflorumionjyderatio^

-ocr page 440-

CAP, XIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

^titdnoßra mtioni tribuamtu infalutü negotioßed hanc ownem yerbo 7)eißibijciafnuif(^r obedientiam, quot;Deinde agnofcerenos docet beneficium Dei^quidiem hunc nobü illucefcere .nbsp;non olim modo filium fiuum in terras demifitt, qui lucem fiuam mundo infierret, fedeanfi»^nbsp;etiam tempore infiauraret abolttts amp; dificufits tenebrü quas fat an per ^ntichrfium tottnbsp;ofiuderat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'lit

QHtd Chriflia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofir a admodum tarda amp; fegnü eft,non contentus nos ingenere

tiosfacerede’^ ampliitsrem omnem exponit,docens quidfieri, tär qua operapotifiimum caueri debeant.Mfrn» eeat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinet, quod ait: f^tinterdiucompojiteambulemus, ^afidiceret:Quemadmodumqftittta^

luceagunt, honefiati diligenter fiudent, ne quid fie indignum faciant^cuitu ipfios aliquando puderepofiit: ita multi) magts nos de hocfiolicitos ejfie conuenit, quibtts euangelij lux dietn uh*nbsp;tatifiimum attulit, quern tanto deßiderio fiinEli patres olim expe^arunt, amp;quinosnonnbsp;mundo conßicuos efiefied in Deipatr^, imo Chrtfli, qui olim tudex omnis carnis nenturtu^nbsp;omnium angelorumcon/feblu quot;^lerfiarificimui. huitts argumenti yis magna apud 'vereftnbsp;Chrifliana ingenuitatepraditos î fed idem hoc pierofiq^ arguit, quorum ea efi fiupidttas,nbsp;ignorent, fie in Dei oculis yitam agere, ea tamem fiuhinde defignant,qua coram hominil»*^^''’),nbsp;facerepuderet, ^aior tarnen torum e/Ç ^ecordia,quorum nthilpudet, amp; qui turpiftim^nbsp;gitiayixpropeccattsnbsp;nbsp;nbsp;tenebrarum operibus agnofcunt.Ideopergit j^pofioluf,t!ir nomtttan

Chriftianistria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exprimit,qua Chrifiani homines imprimisfiugere amp; abominari debeant. Sünt ^ctr***

funt fugienda, ro,fub quibus alia omnia, qua huiusgenerisfunt, comprehendit, 6r ideone quidomiffiepufc ’ t c (Tt’ g,'**i^duobus'vocabulisdeftribit. quot;Primumlocum comefiationibuseSt ebrietatibustribuit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

nes cr ebrietat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meritb,quia antiquitus immani amp; incredibililuxu circa conuiuiapeccatum

Æigyptios eo yfq^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intemperantia , *r)t in comeßationibus cranium homintf ttiof ji

fern curarent, y t eins conftieilu finguli quid de ipfis mox futurum eßet,admoniti, eo libet’^^a^jff indulgerent,eär mundi delitijs quoad liceret per huius yita yfum fruerentur,Quayerb denbsp;Cr ,àntonij couiuijs plus qUam regalibusfie Sibaritarum luxu, item de fmperatorumnbsp;ccmtfiationibua non adgulam modb, fed ad libidinem quoq^ explendam infiitutisnbsp;omninoexcederent,nifiabijsftriberentur,quiillorumobferuantißimifuerunt,Qua yerotgt;*^'‘nbsp;priuati quoq^homines tarn domi quàm publice per tabernas meritorias yftjint,nemoi^f‘^^nbsp;poetarum amp; imprimis Comicorum fcripta y el obiter modo injpexit,^eq^ inter gentes tr.oe - i^(ûnbsp;Hafunt,yerumetiam inter ludaos,qui Dei populus ditebantur,locum inuenerunt,quos »lt;gt;’'nbsp;propheta acriter cerripiunt, quod yino immodico ytantur, cantus lafeiuos amp; quot;^lußcatxp'nbsp;conuiuijs fuis intermifieant.Pide Ifa,^, .Amos 6. Qua y erb ebrietatem tir intemptrantt^nbsp;turfielera, non opus c/Ç enumerate, quando ea omnibus yulgo nota funt, Etenim curnnbsp;extitiguat amp; eius yfum impediat,fierinonpotei^,quinpudorequoqj omni abfierjô amp; otun*nbsp;metu excujfi) in quoduis fcelus ruant, quiyino fitperati nihil hominis amplitts habent,ft^ ƒnbsp;formam. Ideo conuiuia eiufmodipijs femper fuJpeSa fuerunt,ficutiin ïobihifioria eif,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• p'

ptgt;^filiorum amp; fiUarum conuiuia, qua interfe agitabant ,fatrificare, eÿ Dei iram dßft^ bat,yeritus nimirum, ne quidliberius dicendo yelfaciendo ilium offendifient, ’iAeritonbsp;lus comefiandi amp; inebriandifludium à Chrifiianishominihusyultalienifiimumefie,cvtn^nbsp;raret Chriflum quoq^, cumde nouißimorum temporum flatu periculoftßimo yaticintit^nbsp;alia dixifie-.Attendite yobifipfis ne quadograuentur corda yeflra crapula amp; ebrietate,amp;t-Quid ergo de illis iudicabimus, qui hodie in intemperantia non yoluptatem modo fed litt* tnbsp;amp;gloriam quarunt,amp; (yt olim Ifaias dicebat) heroes amp;gigantes junt adbibendutn “VJ« ’nbsp;rimyerb adomniayerapietatisofficiapigrit^ignauicefiatoresfuntfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fioiid'

s CubiliaSecundolococubilia ez lajciuias prohibes, amp;pofiremum hoc adprioris explietitt^ lâfciuia. 7gt;lam cubilium yocabule non thalamum aut thorum coniugalem intelligit (quem in epifio^

braos JanBum amp;impollutum eßetefiatur ) fedpotius fornices, amp; qua in his exerce»^**^ i^t, adeo^fiortationem ipfam amp; adulteria,libidines itemportentofas',qua omnia Dgtnteit^*^ ^orib**^’nbsp;ytpleriq, ifia non modb licitaputarent ,fed defiuprts yirginum amp; nefandis putrorutigt;^^^,‘^ß^^^^nbsp;tanquam honeßißimis amp; iuuentute dignis exercitijs gloriarentur, fteut in poêrarutn i ferif^

-ocr page 441-

H o M I Iz ï A L X X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19?

lafcinias nominat j4poflolM^ quot;vna. 'ygt;Qce timnia compleSli 'Voluit, ^ue %inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irritandam 'Velfouendam faciunt^qualiaßint yerba impudica,geßuampetulantiit

^uxcunq^ aliafiint huutsgeneris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcortaüo ( quot;Pt in

quot;'’’fi’i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li^i'do illicita corpMpolluie,amp;ipfum Chriflum iniuria afficit, qui

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpora noßra ßirittnßanÜt templaßnt, magnoßudio ea nos canere decet,qute^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcelui amp;ßtcrilegium yiam po^ntßernere. Quid 'Verb diÜurumputas Apo~

'quot;'l’orit quot;VrUbits, qua Chrifluproßtentur,publica lupanaria extare,lt;amp; ea magißratuum “Bachanalia zir Lupercalia palam exerceri,ßßupra quot;virginu impunit a abiré^nbsp;quot;’’iihi inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excipi, fi deniq^ interßanblißimospatres (ß Dijsplacet ) amp;,eccleßa colum.-

ßeri, ßed maßculam i^enerem ab epißcop^ publice pradicari amp; ^inmendarfvi--P^oß^tet,aut quas non lachrjmasßiindcret tanta rei mdigmta-Di nbsp;nbsp;nbsp;^td b tempora,quana^ü de hts quidem boni multi conqueruntur, pauci 'Verb exprinci.-

admouent, yt tantam Chrifliani nomints infamiam deleant^

contentioni amp; inuidia tribuit,poßeriori loco hanc nominans, qua alioqui ordi- 3 Coniefitio amp; enafientiumprogreßßum confyderes., Continentur ßub his qua-~nbsp;repugnant,quorum omnium mater atq^ origo ei^philautia. (^la enim nosnbsp;. ^ij “»lut natura,ßt yt nifi yitio huic occurratur, alienam felicit at em aquo animo non poßimttsnbsp;arbitramur.Inuidemw ergo aliorum commodis,cÿ‘ inuidiafruÜcu eJ^,nbsp;firtenoncontenti, aliénant potiorem eßeputamus, amp; earn malignis oculis aßicimtts^nbsp;in fraudes atq^impofuras^ imb 'vimapertamnbsp;homtnibus Chrißianisalienißima eße, cùm.qubd cum impatien-.nbsp;''’'*^ureaduerßts'Deumconiunilaßunt ,tumqubd his regnantibits charitas conßßere nonnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^priam fuorum notam Chrifluô ipfe conßituit. Et apparet ex ißis, eos falutiferam

I nondum degußauifße, quicunq, bifce quot;vitijs addi^i nolunt reßpifiere. At ß hao ^^rtenunquam fallet,parutts ent 'Verb Chrijlianorum numerus, quantumuis mulnbsp;Pquot; fiotnini tirfacris Chrißianis communicant.

loei conclufio, qua biperrita fententia conßat : Induimini ‘Domino Tefu Chrißo, Chrifliani Chri eJfpiditates, Induendiyerbo quot;Vtuntur Hebrat per ‘Metaphoram de re induant.nbsp;fgt;h^j^*'^elornamur amp; inßruimurjyel dedecoramur.Hot afunt enim ifla locutiones, indui de.,nbsp;induiconfufione,maledi^ione,amp;c. Similiter quot;Veßitutotiitsetiamnbsp;denotari conßattynde nobis Germanis noua 'Veße induti dicuntur,qui mores amp;nbsp;mutauerunt.Ham 'Vt 'veftis ad hominis decoremßue ignominiam multumnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facere dicitur : Ita ex 'Vita conuerfatione amp; moribtts de homine toto indicium

I 1^*'''«: nbsp;nbsp;nbsp;ergoprima huius conclußonisparte Apoßolus,yt toti Chrißo inferamur, amp; huius

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^eamtts gubernandos, yt omnis noßra yita ilium refer at atqj loquatur. Etenim a..

vV”! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baptifmo Uli nomen dederunt,eidem poßea yiuant\neq^ Uliperßdem inßti y ere

ßi^i^f^ Ghrijlißecimina autfru^ttselucent. Ideo adfui exempli imitatio-hortatur. Difcite à me (inquit) qubd mitis flm tir humilis corde. Item, Exem-** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feut egofeci, etiam yosfaciatis.Et Tetrus Chriflum pro nobis mortuum eßfe^

reliquißfe,cuius yeßigijs nos inßßere cônueniat. Et hac ilia 'veßis nuptialis ^'‘li(tt.^ß*l‘ifn fldem induitur, amp; fine qua ceeleßes illas nuptias nemo adiré, nemo etiam in illisnbsp;'^lrttth.i.x.^lterahuiusfententiaparte monet,necarnis curam habèamusnbsp;explendas. Curanda quidem funt,qua ad yiilum neeeßfariafunt, amp; qua adnbsp;Idea 'Paulus Timotheum iubebatyinomodicoyti,eir abaquaab.-’‘c ^ßßofnachi imbecillitatem amp; crebras infirmitates, quibtts obnoxiits erat. Et qui pro.-noßpßs fernere perdamtts, dum abßpomni yaletudinis rationenbsp;i^^ enrari debet, yt cupiditatibus eitts indulgendo illam lafeiuio“nbsp;ßiritumproteruiat. Quinßquid huiusßentimus, moxnbsp;f ”'‘^^^^fi*l’^‘gt;‘^l^idebent,yt Chrißus Matthäi nonoadmonet. Et hue pertinetnbsp;itiunijs,quam alibi traClauimus.P^gula autem omnium tutißima erit,ß meminert

-ocr page 442-

CAP.

XIIIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

nnii^noi in hoc mundoperegrinoi ejje,amp;non mukopoïi^ carnem hanc deponi oportere^ yt ehuW“ iîili'Sfoltita mens,ad eceleßnpatrixfedes aßendere,illa yero depofifa corruptibilitate omni,olim iit'nbsp;(orrupabilis amp; immorialis reßurgerepoßit.f^tamur igisur mundo hoc,yt non abutamur, netj^aln^fnbsp;nobis in rerum necejjariarum yßißopuspropofuusßt, ^uàm yt yiuamui ^uàm diu nos yiuere yi^lfnbsp;7)etos,amp; eidemßeruiamus in timoré amp; obedientia.Hxc qui non ofcitanterficum expendunt,ijamp;i’i^nbsp;luce ambulant,reli£lii tenebrarum operibuf.,amp; Chrißo leßu yerè induuntur, cum quo in ccelfs qimijnbsp;regnabunt amp; yiuent,Illi debetur benedi£lioß]onor,gloria amp; poteßas in xternum^ tAmen.

a C A P V T X I I I L

gt;

HOMILIA LXXX« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

EVm ucrojqui fide eft infirmus,afîumite,non tarnen ad certamina difceptationum. Alius quidem credituefcendum efte quibufuis; ,nbsp;alius autem fide infirmus edit olera.Qui edit,non edentem ne pro ni»nbsp;hilo habeto : ÔC qui non edit, edentem ne condemnato. Deus enimnbsp;eum afliimpfit.Tu quis cs qui iudicas alienum famulumf^Proprio domino ftat aut cadit. Stabilietur autem. Poteft enim Deus cumfta»nbsp;bilire.

IS S E R VI T bucußq^ Taului prolixe de pracipuui religionts Cbrißianit noßrx capitibw, de fide nimirum amp; eiu4 effeÜis, de cbaritatefraterna amp;nbsp;moniaßudio. Iflis modo nouam trailationemßubijcit, qux tarnen amp; ipfa adnbsp;ä praceptum pertinet,qua Utes amp; contentiones,qux tune inter fideles aut Cbrißut”’’jnbsp;gno cumficandaloglifeebant,componerefludet.Erant enim illo tempore eccleßx colleSaexnbsp;gentibus,idei^,ex ijs,quiyel ex ludaifimo yel exgentilifimo adfidem leßu Chrißi tranßet^’^ß ß



ArgttWfBliww cyu'^us feguennbsp;tiftraäationis.


hos qui ex ludxis erant, legis '\lofiaicx ceremonijs innutriti, eas xgr'e relinquebant : tÿ fiacrificando amp; multis alijs abßinerent,obfieruabant tarnen ciborum dificrimina, dies itefnßß°’'ßnbsp;facilepoterdt adduci,yt ea nunc abijcerent.,qux olim diuinitm inßituta amp; 4 maioribusß«^nbsp;feculis obfieruata fuijfe feiebant. E contra qui ex gentibui erant conuerß,fuas fuperßitioneßi ¦ ƒ(('nbsp;abfiurdifiimx ejfent, amp; nulla quot;Dei autboritate mterenturfacile contemnebant, amp; quia ijd^nbsp;daica fiatuta maxima ex parte abrogata effie nouerant,ijs quoq^ contemptis liberius yiueb/ff^i^ßstnbsp;arbitrio, yt quibufuis yeficerentur, amp; dierum obfieruationes fimulomnes negligerent,nbsp;ytrinq^ continuorum difiidiorum amp; contentionum feminaria. Hi enim ludxos in fide adb^^nbsp;res ridebant, eb quodfuperßitioji nimis libertateper Cbrißum nobis parta non yterentut-Judxigentium libertate off'enfi,eos accufabant öquot; damnabant, ytqm. euangelicalibertate^f^nbsp;tur ad intemperantiam amp;gulxßudium» Hanc ergo litem TuuIm componerefindens,nbsp;qui in fide amp; cognitione Chrifiiprogrefifits maioresfecerant, monet ,ne infirmioribusinj^^'nbsp;ue eos contemptius babeant, fedpotius de Ulis infiituendis amp; confirmandis fint Jiliciti ßnbsp;res y erb hortatur, netemere condemnent alios , qui fuam libertatem tueri yolunt,nbsp;ipfi nondumperfie£le intelligebant, lubet denique,yt charitatis Chrifiianx ytrinque ffinbsp;cor dix eccleßarum ßudeant, amp; omnia fiaciant ad fiatrum amp; totitts eccleßa adificatio^^^nbsp;autem huius traÜationis yfits magnus etiam hodie, Primo enim admonemur, nemn^nbsp;debere ,ß inter eos, qui ynum amp; eundem Cbrißum profitentur amp; docent, aliqua fjpinbsp;difienfionis fiecies appareat in externis nonnullis, qux perfe indißferentia amp; media fi’’nbsp;enim boc yetus diaboli ßratagema , quo in turbandis eccleßjs ytitur, yt fierenbsp;ad fidem amp; falutis nojlrx rationem pertinentes difiideant , qui in yeris amp; principe*,nbsp;Qrinx capitibits confientiunt. ‘Hemo igitur eo offendatur , yt propterea Euangt^’1nbsp;nam fiufieClam habeat, aut eiw feClatores infiolentius damnet. 7)einde yerb di/cer»^nbsp;quid in eiufmodi cafibtts fieri debeat, amp; qua moderatione nobis ytendumfit, tif fjefi

-ocr page 443-

H o M I LIA L X X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194

T)e\ transferantta in carn^ licentianty'vel nimia indulgentia abreptif ¦gt; amp; eos in Hilf obferuandif redd^mitf perrinacioref noßronbsp;inflitutione adplentorem Chrißi cognitionem debebamnf adducere, T^roderit ergonbsp;^\quot;Ki«f trailaiioniï panes conjÿderare diligentiin.

’lt;in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generalepraceptum proponir bis yerbis : E.um, quifidee^infirmus, afiumite,non FirmipJer4

^enfuipneceptieSï^,eosqutinfidepluf profecerunt,amp; Chri- tionè habeant lite/ yfiim intelligunt,aliorum debererationem habere ddigentemçotinfirmwres huma-difputationum non necefiariaru magts intrieati eärfatigati, à fide innbsp;hv • ^4diant.J)icit atitem inßrmiores,qut aliquant quidem Chrifii cognitionem amp; fidei yensnbsp;*^”11 jf ^‘^quot;^^^il^bertatem tame Chrifltanam nonduplette inteUigunt^^promde externts quibuj-.^fiperfitttofiuf inhierent,amp;(ytprouerbto dtcitur)nodu in fiirpo qult;erunt,dum timent nenbsp;altcuiusprophanatione, autJirmlialiquofaBoyDeioiulos offendant.nbsp;ofttnium rcbufiißimi in fide yeri Chrifiiani haberi yolunt, ssr nos h«-eo quodfiuperfiitwnes ipfitrum improbamuf, amp; libertate ea ytimur , quantnbsp;Kf^^'^^^fiifitnguintfpretioacquifiuit. Sed quales jint,hic locus abundè docet. Sienim irifirmi

3 qui fui error if occaftonem ex lege Dei non reile intelle^a habebant : quit non ^’‘^^ufirmos folttm,fed àfideprorfus adhuc alienosefie, qui ciborum difcriminafuperjli“nbsp;S, '‘^fi''uant,qute nulla dtuinte legis authoritateprobantur,fed priuata hominumfiuperftitiofo--ß^itate inflituta funtf

eos,qui yerèinfirmifitnt ex ignorantia errantcuiuf pratextum habentex ajfernandum,tubet apoftoluf, yt eorum rationem habeamM diltgentem, neper nosnbsp;'^ntinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pereant^ ^Jfumereergo eos iubet,amp; inflitui, yt aliquando reiiiuf fintire incipiantt.

lt;^haritatif lexße quainpnecedentibuf eif^ diSlum» Etenimfi Jceluf e^^ bouem ^^^^^^^^‘luitfnonreducere, autafinum eiusonerenimiodeprefiiim negltgeretnullayenianbsp;^^^lt^'“'‘l*‘f i^utrem ignorantia tenehris immerfitm amp; fub legis fuperflitiofa obfèruattoneferuili-relinquunt, quempia inflitutione erigere amp; fubleaare debebant. Eehementer ergonbsp;%iiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanta fuperflitionum yartetate, qua totuf mundus Jcinditur, ynumquenq^ fuo

efie aiunt,amp; nos pacis turbatores efi'e yociferanturfji ignorantia nebulas difcu-^'ttp,^'*h^ßitionum iugo infelices liber are fatagamus. Habent HH fua jententianonaliumfinent '^(t^'*^.t^uàin quod mundo hoc commod'e ytt, amp; fuum fludium omnibusprobari cupiunt. Seinbsp;produnt nimium ofcitan^es,qui necgloria Deißudio tangantur, nec charitate Chri-’'^\^‘‘‘^^'-^dhtec iniquifiunt donorum Dei aßimatores, dum qua ab illo acceperunt, yt ijsfœ^nbsp;ignauo illofiruo turpiter defodiunt^cir neq^ßbijpfts neqjalijs ytilesJunt, quosfiiisdo~nbsp;Longe aliter Chrißum afieàumfuiffelegtmufyde quo olim Daifid feripfirar,nbsp;exedit me. Cuiufexemplum Taultts naßer imitâtttf, omnium moribuf amp;captuinbsp;\^gt;»odauit ,nbsp;nbsp;nbsp;quamuis occafionem intergentes amp; ludaos temere oblatam arriperefolitu^

Chrißo lucrifaceret.Et idem in poßeriori ad Corinth.cap.\\,fcribebat: Quis H T^fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affligarfquis offenditur,quin ego yrari‘

obfer uari debet modus ^quo cum infirmü fide agendum e^.Hunc y no yerbo Âpo CXuomoio âgé ‘’^P^fbendit^quandoprohibetyne ad certamina dtßeptationum deducantur. [ntelligit autem dum cwm infirlt;*nbsp;neeeß'arias,qu« de quæftionibuf inutilibitf infiituuntur-^ amp; in quibuspleriq^ yince-‘tduerfarij ignominia^quam hunc eruditiorem amp; meliorem facere. Sunt ilhe innbsp;1'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peßilentesadmodum. Tlerunq^enimfit ^yt amp;yeritas altercandoamittatur,

fi*i4^^^‘-l^^‘^bantür, amp; quipriuf inßrmifblumfuerant, poßea yel incertiores amp; magisperplexi Njj. ’fn4»j ii fideamp; religione Chrißianain yniuerfiim refiliant. Ideo Eimotheum quoq^nbsp;prophanos de rebuf inanibuf clamores amp; oppofitiones falfo nominatie feiennbsp;yenditaruntiàfideaberrauerintEt in poßeriori epißolaadeun

amp; ad eruditionem ineptas quttßiones reiße, feiens easgignerepugnas : feruum oportet pugnareffed placidum eße erga omnes, aptum ad docendum,tolerantemnbsp;fnitate erudientem eos,qui contrariafentiunt,fi quando eis det Deuf gt; yt conuerß agno-

-ocr page 444-

C A 'Xiïlïï, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD ROMANOS

ßant yeritätem. Quam tidnionitionem,ß hodie omnes animai infculpam halerent ,maiorestnli^^ p^ogrejjds pleri^faccrent^amp;non tot tantif^^ concertationihtti eccleßa^aßim turbarentur. Sednbsp;gnw ybi^ e^^ßcefticorum numertts^qui amp;ßdeiprofundte amp; eruditionsßngularslaudemnbsp;ßimationcm ex eo yenantur, quod omnia in dubium yocant, amp; in ijs quoq^, qua in firi^(uru jigt;^'nbsp;^licißwie dicuntuïiquafiionts mouent nunquam finiendas. Intricant ißi hommes tarnßifß^nbsp;alios,qui eos audiunt:amp; qui inter illos o^timi habentur^muliercularumßmilesßmt, dequibiisaMnbsp;Paulus dicit^qubdßm^er dißcant,ad cognitionem autem yeritats nunquamperueniant. Imonbsp;nbsp;nbsp;.

fere ex fcriptursßemina de/ßerations amp; extrema impietats concipiunt.Quia enim nimiuni asuiß^, curioßtate accenß,quaus in Jenßts alienos detorquent,amp;qua perße dar a atq^perßicua ßunt,sgt;ffquot;ßnbsp;inuoluereßudent,iuflo Dei iudtciofitt^t quod^erfißalutare eß,tpißs in exitium amp; perditione ceàjt -Debet ergo hic loits etiam extra caußam de qua nunc agitur priuata omnium inßitutionißruif^’nbsp;ßf^guli omißs diißutationibw amp; quaßionibtsßiperuacanes gt; adDeiyerbumßmmanbsp;rentia iontremißcant,tir huicßeße captiuosprabeantperfidei obedientiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Contentio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Porrb ad rem ipßam proptts accedit Taults^ amp; caßum proponit, de quo tunt maxime conttfy

ciborwm difsri' batur,Äliis quidem credit yeßcendum ejße quibußts alits autemßde infirmis edit olera, Iß ¦ minibui. dicuntutiquilibertats Chrißiana tis inteUigunt,amp; ßibi Uber am poteßatemfadamtßinouerßinbsp;buslibet yeßcendi,Et rtdè credendi yerbum bis accommodât, quia non inani opinione tales dunbsp;tur,fed Det yetbodn quodynumfides yera reJßicit.CbrißtsenimineuangelioaitiQuodpero^'^j^nbsp;ditur,non inquinat aut polluit hominem.Et quot;Petro in legali ciborum dißcrimine adhucnbsp;barenti diHumfiuit cceleßi oraculot Quod Deusfiandifisauit,tu comuneaut immundutn nedi^ inbsp;Hs Dpponit infirmosfide.,quosoleribus yeßci dicit.Quia enim intergentesmagna eratcofiißoßnbsp;(arnium efium, citm amp; eorum animalium carnes publice yenderentur, qua lex pronbsp;tabat, amp; fiepe idolothjta apponerentur in conuiuijsj eirfimiliter pifices non adeo facile dißeegt;gt;^r^nbsp;yt nec aues auf yolucresijelebant infirmiores illi,quos legs confcientiagrauabat,fiere oleribßnbsp;yeßci,in quibus minus periculi er at,ne in legem peccarent, Quod ipßm hodie etiam multi eX b'nbsp;ßaciunt,qui legs ßa ßnt obßeruantiores. Heq^ deer at ills exemplum, quo ße tuerentur,qtlt;^'^nbsp;gimus Danielcm olim cumßuisßocijsßola legumina comedijji,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regijs cibts abßinuiße,

rorem aut ignorantiam aliquid immundum continuer ent.Caternm exeacredentium initio diximis ) contentionescrebra(Sraßiduaoriebantur,amp;ytrinqjpeccabatar,ebquß’. hi'nbsp;dem inßolentiis infirmioresderiderent,hiyereHissnimium moroßedamnarent, dtaq,conß. .ff:nbsp;membreproßert j^poßolus,quo ytriu/q,parts errori aut yitio tommodißime medetur.

fide Qui edit,non edent em ne pro nihilo habeto', amp; qui non edit, edentem ne condemnate.

rirntif in J niedefliam futtnbsp;dtt.

. gt; qui in fide melius inßruHi quibußus libers yefiebantur, ßuperbiam amp; ßaßum reprehenditt plerunq^ comitariJolet. Ham ytinpriori ad Corinth,dtcit,Scientia infiai,nißi cbaritatttnbsp;ßrano gubernetur,Fit er go,y t qui plus alijs proßecerunt, alios nonßmpliciter modonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cit^

^^gligant,ßed y ix hominum loco habeant,amp; alloquio quoqßo dedignentur,Hunc yeroffd^”^ injolentifiducia coniunllumprohibes,eiä’ quidem nonßne caufisgrauißims. Pugnat enimnbsp;ßobriafideißapientia,quaßuadet,yt tune quoq^,cum per Deigratiamprobeßamus,noßrx

Rom.iz. Pbilip.t,

amp; innata infirmitats memores yigilemus,ne quando cadamus. Deinde charitats lt;/ yiolat,fine qua Chrißiani nominsproßeßioßalua amp; integra manere nonpoteß. ChariracS ‘' nßßnbsp;(yt alibidiximus) alios honoreprauenire,nbsp;nbsp;nbsp;ynumquemq^nobspraßantioreexißimare-

non leus culpa eoru, quißuafide atq^ßeientia eo yjq^ efferuntur,yt reliquospraße contemn^^hfUi^ ßperbeinfiultent, quorum inßitutionißetotosdebebant impendere^ Et ylcifcitur plerun^iTnbsp;tonfidentiam iußts Deus,yt quando minimeputant,aliquagrauioritentationeßperattUt^ pf'nbsp;bantur quam ij,quostamfaßueßecontempßerunt,Exemplnhuiusreiadmodum memorabnbsp;tro habemus : quicùm condißctpulosßuos ignauimetusßuJßeSos haberst, nimiß^confidenttf wnbsp;fine infigni illoru contumelia dixißßet, Etß ißi omnes oßßendantur, ego tarnen no offendarß^^nbsp;poßea ipßunoSe non modo cum ülsßugit,ßedexßuga reuerßus Chrißnm impi'eabnegautt.nbsp;y Hs anallula yoce proflratus ßuccubutr,qui tantos triumphosfibijpfi priuspollicitusfrf’quot;^^’^nbsp;ergo Paulus inpraßenti modeftiam pracipit ijs,quißplus alijsprofeeißi yident, amp; monthnbsp;praße contemnant aut pro nihilo habeant.

-ocr page 445-

»©MILIA L X X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195:

tjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fictif Qui non edit^edentem ne condemnato. Quibus 'verbis ei etiant yi- Infirmi non tegt;

qubdnimirunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;condemn:

’*«tl^*'* induis yt impium amp; illicitum damnant, cuius rationem i^fi non intelligunt, aut tonfidentiorem reddit,nißcbaritate regatunnbsp;hri,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f-fî^ injcitia, amp; ideo qui bac detinentur ad quofuis damnandes audacißime

fdsj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prteßnti cauja omninofiebat^ Cîtm enim eos,qui exgentibtis credide-

Chriflianxlibertatis iureyefciyiderent ,id non in meliorem partem in^ ** ‘'^^‘^^ßdillosgula tü^ intemperantiaßudio ferri dicebant, amp;eofdem deprophano leg^nbsp;^^lt;^^ßibant^ Id 'Verb in Ulis reprehendit Taulus^quia amp; fidei libertatem circum-titv,um terminis iampridem abolitis, amp; non mintts quam altert Ult peccabantnbsp;^^iff^f^p‘gt;'‘*^^^f^ß^lt;^i^^f^p^octtlexcutere^ amp;melioraßeraredeomni-''‘illo ^oderatione excußare quxcunq^ aliquam excufationem admittunt. Simul 'Verbprio-borum iudicijs fife yincipatiantur ^yt d libertateper Cbriftumnbsp;enimfratrum infirmitati indulgendum elf^ ne earn nofiro exemple probarenbsp;lt;l^.y^d'vtipßpaulatimproficiant,curandum amp; ita maiores fidei quot;vires colligant.

^gwrnos quoque exbocloco,minime formidanda nobiseffiaduerfariorumindicia, Fideles non tigt; ßperßitionibusfafcinatipropter ea nos damnant, qua Deusfiacire non filumpermi-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mpde.».

'*'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iußit.Ham ecclefiarum amp; 'Verbi minißrosprofornicatorihtts babent,eb qubdquot;vxo.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ittdicia,.

amp; coniugij legibus obediunt. Atqui Dei quot;Verbo Uli excujantur ,qui de primo parente, peccatum laberetur,dixit î Hon eli^ bonum, quot;Vt bomofiltis fit,fdciamusei adiuto»nbsp;Cbrißi fintentiam,quaille caßitatis ,fiu potius continentia donum nonnbsp;‘’f«w ejfi ait, neque alios ad eam'vouendamaßringi'vult, nifi qui donum boc diuinitusnbsp;^^^ifnuspratereaylpoßoli yocem dicentist Honorabile elf, inter quojuis coniugium,nbsp;'^^^llutum. Item'. tAd'vitandasfornicationespropriam quifque'vxorembabeat,amp;pro-‘nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^templafianHißimorum patrum,facer datum,propbe-

pojfitmus neque debemus magnifacere eorum indicia,qui damoniorunt ƒ ßdulus loquitur) decepti,coniugium damnant. Idem de Ulis dicerepoßumus, qui ci-obferuant i amp; ieiunium certis temporibtts aßfingunt, nofquepro bx-faciamus, .^Lbutuntur Uli contra nos boc Tauli loco,quo fuam fuperßi-amp;quod faciunt, inter adiaphora aut indifferentia refirri debere putant, imbnosnbsp;obfiruare debere contendunt, qux à 'Pontificibus inßituta fiint ciborumnbsp;'P^^lo iniuriamfaciunt, ciim locus bic illis nullo modonbsp;enim legis diuinx confiientia detinebat, amp; proinde tolerabilis erat illorumnbsp;^^^ditione bominum nituntur,cuuts nulla effe debet in diuinis autboritas, Heindenbsp;legales ceremonia propter 'veterem dignitatem cum honore fepelirentur, amp;ideonbsp;Ic^^firripoterantZateadempietasmonetI've humanx traditiones'Velmtnquam admit-lt;tbijciantur nefidei libertatem amp; fiiritualem Hei cultum impediant,nbsp;luqueuminijciunt,amp;eosbumanarumtraditionumiugograuant,quosapoßolinbsp;fk‘'*1 liberos ejfi 'Voluerunt. Quibus adde, qubd amp; magnam diuini cultus partem innbsp;j^^ßperßitionum illarum collocant, amp; ijfdem falutis meritumtribuunt, quod'vni amp;filinbsp;^'*^111nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i aliquid daredebeant Cbrifliani homines, quot;Vt potius

telinquenda explodenda fint, ne illorumficij efficiamur, qui amp; in Chri-fi^nt, amp; in eins ecclefiam nonfine manifefla tyrannidefibi ins amp; imperium ' C *'

illtt‘^ confilium Paulus confirmât, inter qux,primum Chrißisniottta fumitur ,amp; tale elf ; Heus enim Ulumaßumpfit, Seruitautem'Vtrifquebxc nesàDeoafinbsp;formaripoteif: Hemo ilium quot;Vel mjblentius contemnere,'Velpro impio amp; ßt»fpU,nbsp;afiumptum amp; filijlocoadoptatum eJficonfiât : Atquicuntpfnbsp;fi^^ redemptorem amp; feruatorem datum eße agnofiuntf etfi in qui-^^bxreant,a Heo tarnen aßumpti funtl Ergo ijdem neq^ contemnineq, damnari debent,

A. 3

-ocr page 446-

CAP. XIIIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AI» ROMANOS

De '^'Iaioti controuerßa nulla e^^quia commun^ fenßti di£lat, nonpoßeßne Deicontton^^^ tilgt;'ijci,quem Ule probat eirßiofäuoreprofequi dignatur. quot;IMinoris autem yeritas exeop^itnbsp;ßdes Dei donum efß^,amp; homo antmalii nonpercipit ea quaßtnt jßiritui Dei.Fierl ergonbsp;^uin ßngulare dtuinißauorü documentumßeß quit aliqua Chrißi cognittone illumtTiAtgt;^U‘^.^^^ji,nbsp;in illo quant, FLeque hic nos oßendere debet credentium inßrmitas. Vt enim ßemen nonnbsp;creßcit amp; fruüum fert,ßedcum temports progrejßt Jua habet incrementa, per qute tand«^nbsp;ritatemdeducitur: itaexyerbi Deißemine concepta Chrijb cognitio c(t^ßdes,nonjttbit^‘‘nbsp;mamperfeBionem emicat, ßedßudsquoqßncrementü augetur,doneereltÜisßdcrtsexiß’^nbsp;Deopendetjamp;ßolidaßducia in ynum Chriflum recumbit, totumj, hominemßirittn libi^nbsp;dicat.Interim rurßu^htc admonemur, quot;Pauli conßlium deaßßumendls e^ ferendis inßtft^*^nbsp;los pertinere, quipracipuumßdei caput tenent,nbsp;nbsp;nbsp;in illiits cognitioneproficere cupiufi^»

hoc facit ad Irypocritas amp;pertinaces ineptißimarum ßuperßitionum depenfores,qui libertAt ßianam opprejfam amp; extinHam 'volunt : multo minm y erb in impijs Chrißi hofiibtnnbsp;quißacraßmulomnia contemnunt,

Peccant, qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porrb expolit amp; illufir at argumentum ifiud jipoflolus. T'u quts es (inquit) qttiti^^ ^ifh

Dfj frruos te‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famulums^Proprio domino/iataut cadit.Stabtlietur autem:potepf enim Deu^

«crc iudicättt. credentesaDeoaßitmptos amp;adoptatoseßedixerat,reCltinfert: T'uqutset,qfiiigt;^^“'.^'^i(f' numfamulumfldyerb excommuni hominum more dicit.Importunasenim amp; imquitsnbsp;ßtur,qui in aliéna familia'ßbi ius 'vendicat, amp; famulos aliénas pro ßto arbitrio regttt anbsp;yult.l^ptfnfo magts ergo reprehenßonedtgntts elf^,qutßbt hoc tn Deißeruospermttttt, amp;nbsp;noßus inquirit,qui nullo iure adipfr mpertinent f l^bi tarnen meminißfe oportet, Pauhd^nbsp;loqui,qua perfe tune temports media amp; indifferentia erant,amp; temer aria homimimnbsp;moroforum iudiciafolùmprohibere,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entmpalam contra Deiyoluntatemßunt, tanbsp;nbsp;nbsp;^iii'

reprehendere,deq,illts ex Dei yerbo tudicare licetjmodb idfiat animo non maligno, famiam conciliare, fed ilium potitts inflituerenbsp;nbsp;nbsp;in yiam reducere ßudeamus. Facit aiuff' rfi

gumenti amplificationem,quod ait\ Proprio domino fiat aut cadit. HamperindehoctsC^^'^fiti' xiffetz Q^emadmodumfamuli fûts her ts fer uiunt, ad quos etiam omne lucrum damn^nbsp;dat ex ijs,qu(s yel bene yelperperam faciuntftta qui Chrifio credunt, Deiferuifrnt,amp;’7 ¦nbsp;fed Dei interelf^,quomodo Ult fro officio fungantur. lAtne qutsprtsiexeret, fefratrisnbsp;timere,amp; ideo ßbt hociits in ilium fumer e,per correUionem addit: Quin imb fiabilietutgt;nbsp;ceref.Qtfidilium dixicadere dominofrof Quinpotiits ßabit ille, amp; Indiesmagtsnbsp;litur, Solet enim Dews opus bonum quod ceepit ad finem quot;^fqiperficere, neq^ aliqutspotdCnbsp;boni illiuspafloris manu, rapere, qui illas fanguinisfuiprecio acquifiuit. Ft quia denbsp;in hac caufa fatts certi frmus, reSe argumentum aliud ab omnipotentia Dei frbijeit •'nbsp;Deus eumflabilire : quod infirmum amp; omnino nullum effet, niji de Dei 'voluntate frttt^^ h(f('nbsp;Continet autem locus hicgeneralem do^rinam,ne quern damnemus, aut de alicuiusfaluß^ß^ptd'^nbsp;mus, quoad y el minima aiuince adoptionts indicia in ille deprehendimus. Flam quot;Vtnbsp;nuper diximut) de omnibus bene Jferat : ita monet hoc ipfum diuinte bonitatts fiducia,nbsp;quofuts ßrmam amp; inconcuffam ßruare debemus, quàm diuhoefaluis yerapietatts hgi^'nbsp;tel^.Sed 0 infelicem amp; nunquam frtts déplorât am nofiri feculi iniquitatem. Paulusnbsp;cari aut damnari y ultpropur ciborum diferimina in lege Dei conflituta, eb qubd tins lt;lt;nbsp;nem amp; Chrifiiancelibertattsyfumnondum omnesintelligerent. K^ithodieieiuniorum,qtt'^ ßdnbsp;inflituerunt, obferuatiofrperflitiofa yer 'e Chriflianorum amp; catholicorum notanbsp;reticts autem damnantur amp; quouts frpplicio cenfentur digni effe, qui liber täte pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ i/iiitr

parta cum fide amp;gratiarum a^iqne ytuntur. Qtflddimb ferttnturinterea, quiex^fiti^^ mts,ex frdore amp; fanguinepauperum amp;muleoruminnocentumopprefiioneyiuHnf-exclamet, 0 mores,0 tempora. Cxterumferamus nos patienter ôfratres, iniqua hominumnbsp;rum iudicia,amp; fuffleiat nobts,quod confeientias noflras ex laque ts illorum libera fitnbsp;yerb ilia ytamur adproximieedificationem amp;gloriam lefr Chriflidomininofiri, cutdebtnbsp;diHio, honor,gloria amp; poteflas in at er num, udmen^

-ocr page 447-

H o MI lia t X X XI

H O M I L I A LXXXI,

Ali’us quidem æftimat diem præ di'e,alîus autem pcræquè æftimac quemuis diem. Vnufquifcçin animo fuo plenè certus cfto. Qui curâtnbsp;diem,Domino curauà qui non curat diem,Domino non curat. Quinbsp;tditjDomino edit: gratia s enim agit Dco. Et qui non edit,Dominononbsp;agitDeo, Nullus enimnoftrûm fibijpfî uiuit, nullusnbsp;moritur. Nam fiuc uiuimus Domino uiuimus ; fiuemorimur,nbsp;Eominomorimur.Stucigitur uiuamus,fiuemoriamur,Dominifu-’’lus. Ad hoc enimChriftus OC mortuus eft 56 refurrexitddreuixit,utnbsp;^ttimortuis quàm uiuentibus dominetur.

I V'””»« Ù firuMor noßer, leßtt Chriflui iammorrem aiùurus difàpulifßiis nihil per» i^harifatem mutuam amp; Chrißianx'vnitatü fiudium commendat amp;hancdicitnbsp;Ô'g«rw4«4 w not am fort tx qua pro difcipulià agnofci poß'mt. îlt;don fernere igitur Tau^nbsp;i^i hoc incumhif, 'Yfaifidium tollat, quod in primitiua eccleßa inter ludueot amp;nbsp;^^^P*huiui ex ceremonijs legalihua manahat. Has enim qui exgentihtti credide-lihertatefreti, prorftu contemnehant : ijfdem '^lero pertinacitts infflehant, qui exnbsp;Chriflifdem tranfierant. trinque ergo per contemptum lt;amp; iudicia temeraria pecca~nbsp;^luntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßfi arhitrum interponens gt; grauirer 'vtrofque monet) yt modeftuti

'•^“^ifati fraterna diligenfiuaßudeant. Ea autem pottßimiim adducit de quthta Hit i^ihorum fcilicet atque dierum difcrimina^ qua 2)ei(i inLegeinßitueraCtnbsp;eße^ytijdamnenturaudaciuifquosnbsp;^^iul'^’’^f^^”^euramatque clientelamfufiepit. Itemnimihm impudentereosagere,quifihtiu»nbsp;\f^^'*'^^^^i»feruosDei, quos hie fihi flij ßi fanguine acquijiuic. ^te'Vt inpra/enti cauftnbsp;\i'^!*^'*’^fponderiießedehuerunt:ira nos quaq^mouere debent.ne y/elpropter res nullius mo»nbsp;damnemus, quot;vel maligoo ohtreElandi ßudio ahrepti famam proximi ladamuftnbsp;dehet. Ât quia in y troque plurimiim hodiepec»nbsp;reliqua etiam argumenta yidere,quihuf Äpoflohts quot;^titur.

proférât taliumcafum proponit de dierum dele^u ßue diferimine , fic Càtitetttiodii ’quot;'tei ¦ ‘leidem aßimat diem pradie^ ide^f^^ inter dies dijcernit,amp;alium alio fan^iorem dierumdiferi*nbsp;\]^^''‘ß^^ent ducit: alifu autem peraqj aßimat quemuis diem. loco ante omnia ohferuahis^nbsp;7)ominico quem ah altqs non difeernere nefasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conßat enim fahhati inßitu»

eeremonijs legahhus antiqutorem eße, 'vtpote in ipßa rerum origine faÜam, amp; ean» J^eealogiauthoritateeße confirmatam. Quia 'gt;pero quot;tieteresßhhatum ohferuabant innbsp;j^^emoriam, cui poßerts temporihus liberations ex Ægypto beneficium acceßit,pri»nbsp;fidelesfuumfacrum otium in diem proxime fequentem tranjlulerunt, qui ab illsnbsp;^quot;‘iitit^^'^^^diBus, partim propter quot;Domini /efu Chrißi rejurre^ionem, quam primo poSf^fah»nbsp;ßß‘*^am eße Euangelißa firihunt: partim quod totis Domino confieratM eße deheat,nbsp;ohfieruetur,primo quidem charitas monet, ne lahorihus nimijs exhauriantur eo»nbsp;quot;^*»gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;^hs aliquodiua e^ amp; imperium : deinde yer 'o idempietas pracipit, '^t faltem

Deo confecremts y qui noßra neeeßitati fix continuis ßeruire yoluit. Jdun» d^^^^ ^i**^ diei religio, nifi quando illud yel Dei gloria , y el proximifaits poftu»nbsp;antiquitus inßitutum eße,Chrißis teßaturi ftaque in prafinti quot;Paulusnbsp;llt;gt;quitur,qux prater fahbatu alias oh caufas inflicueafiterant, amp; quafiih Chri»nbsp;*'*'’^lt;1 cum gents tlbus republica dehuerunt aholeri, ex quarum numerofuerunt ’Heo»nbsp;diesßafiha cum a:^ymorum dtehus^ pentecofici feßum tabernaculorltate^

‘ dittf ’ lubilats, amp; ß qua alia huits generis y el in Lege tradita, yel poßers temporihus ''^ßas inßituta fuerunt, quales dies Purim in Heßer« lihrofuiß'e leguntur , ieiunia itemnbsp;-^4

z

-ocr page 448-

CAP, XU 11, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMAN-OS

Il

Veteris inter'' pretis errornbsp;grauißimuf.

quinti amp; ßeptimi menfis, qua tempore captiuitatis aut exilij ’Balylonici /ufeepta faifie cofiat is-charia fiptimo Cap. De his non minus quam de cilis interprimitiua ecclefia fideles contender j JiLamqui ex gentibus erant, liberius omnia quouis die agendo^ ludaosfiimul ridebant,qut Jeip/nbsp;dierum obfiruationemfitperuacaneam afiringerent.^ hi yerb earn per tinaciter nimis ^efienfil‘‘^fi^'j^j^nbsp;credibileei^ in Ppmana yrbecontrouerßam hancgrauiorem amp; acerbiorefiaiffe quam alibi, tonbsp;Judaiillicplerifiqueexofiefient^amp;cumfitisfiabbatisàpoëtisquoqj^maxim'e Satyricisffderentnbsp;Sed huicetiam contentioni confiUium faluberrimum Paulus interponittquando

inanimoJuoplenecertum effeiubetdeeo,quodagit. Quern locuyetusinterpret turpißitnecorf^^^ quod propter eosannoto, qui ea leilionehodie ytuntur, yt y elfitasfiuperfiitiones defendantnbsp;dibus amp; imperitisfucumfiaciant.l^nufiquifiqfiinquiunt) infiuofinfit abundetidnbsp;quod ftbi bonum yidetur^neque quis alium in eo interturbet, quod bona animi intentioneff fnbsp;tern hie ßnfius nonlmodb à Pauli mente, yerumetiam ab omnipietate alienifiimtts.nbsp;rius in legeprohibetur,quam nepofi nofiri animi intentionem ambulemus, amp; à Dei yetbonbsp;xtram quidem defleBamus ß Propheta item cum Ulis maxime altercantur^qui reliaisnbsp;fiui capitisplacita fiquifiolebant. Et ^pofiolus nofier cultus illicitos omnesfier'enbsp;ne damnat,quod cultumfiignificat, quern quisjibi proJuo arbitratuabfiq^ Dei yerboebgit-lE jifinbsp;yeteris interpret is le£lionem sprout liter a fionat, yrgentßj abolitis omnibtts y er a religtoplt;^nbsp;licentiam inducunt quafiuisfiuperfiitiones inducendi drfiabiliendi : ijdem etiamnbsp;lant,quamonet,ytproxtmummytam reducamus,ßqttando iliumaberrarecernimus. j. ’rÂd'nbsp;audimusqui confeientiamnudam nobis obijeiunt, amp; huiua teflimonium nobisexcufßdi^Jnbsp;putant.Qffa enim homo animalis nonpercipit ea quaJitnt Jpiritus Dei^conficientia otit^^^^ fillnbsp;nulla ePf^,niJi ilia Dei yerbo regatur, amp; ex illo de rebus agendis certior reddatur.

Paulus remittit,amp;monet,ne quidtemereagantfiedperobedientiamfidei in foliin Dei'J’^’^^^^il' Jpiciant^neq^ quicquam agantße quo ßbi ipjis non probe confiijfiint, autquodyerbonbsp;fiarificiant.Quam enim excufiationem apud Deum afferet,qui à propria mente accufiatK^-Jirum nos condemnet(inquit loannesjmaior eßf, Deus corde nofiro,amp; nouit omnia../dtttq^!^nbsp;Deofiatisfiaciet,quiconfeientiafluCluantifiatisfiacere nonpotefif Eimam yerb hanc Ptittnbsp;attenderent.iquihodiecraßißimasfiuperfiiiionescontumacißimetuentur,quasnullo Dd

amp; fropria confiientia teßimonio damnarißiunt, Sedfentient Uli ali^uando ^uidjtt c eittsßiritu contendere.

Argwmentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cteterum regulam generalem caufa prafintt appltcat,dtcenstQut curat

curat diem^ ’Domino non curat. Sumitur htec ratio ex rerum mediarumfeti^^'jJM^. ' natura ßueproprietate, qua eS^^ quodfalua confcientiafieri autpratermittinbsp;aliunde y el ex nolis acce~dat,quod opus per fe indifif-erens inficiat aut corrumpat. Dtfi^p


aliunde y el ex nolis accedat,quod opus per fie indifferent inficiat aut corrumpat. Dtfio^^ tir yerè credentilus loq^uiturßn ^uibtu fiolisifia locum halent. Et primo q^uidemnbsp;ex ludais tuetur^ne quit eos temere damnet*. Qui cur at (inquit)diemiamp;alium aliofi^nbsp;matais Dominocuratßdeii^ßn^ratiam Dominilocfiacitgt; cuipium olfiequium.nbsp;dies religiofius olfieruando j quos in legepraceptos efiè nouit. Etfitnè itafiaciebantpijnbsp;quodlegis alrogationem amp; Chriflianam lilertatem nondum intelligerent: et merelitiß Jnbsp;religio excufiationem,quia impia leuitatis fiacinusfiuiffetfii contra legispraceptanbsp;mante propria conficientia ijsyti yoluiffent,qua diuinitus conceffa ejjeadhucnbsp;igitur ex loco iflo iudicare de nofirifieculi ludais.^qui ad 'Papatum tranfieuntamp;fi‘flt;^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiffi''

tiantur.^onpofiunt Uli in animofiuo certi effe^ quia religionem maiorufiuorum tloritateconfirmatamdefierunt,eamyero fiuficipiunt, cuius pieraqueexercitiadwffffnbsp;nantut) amp; qua maxima ex parte/uperjlitiofia defunHorum inuocatione,nefiarionbsp;lac turpifiacrorum nundinatione amp; ineptißimis ceremonijs confiât, quarum ratio est jfjifv ynbsp;nulla omnino reddi poteifi^.Ergo in propriam coficientiam Uli peccant^ amp;nbsp;quipofiea Clrifiiani nominis profiefiionem plerunquefiagttijs nequifiimispolluant-gentiumfidelibus confitlityyt hosquoq, yindicet, nepracipiti ludaoru iudicionbsp;non curatdiem(inquit)Jimiliter Dominononcurat.Qwmadmodumenim qui leg^

-ocr page 449-

H O M I L I A LXXXr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«97

^^fulua confcientia yiolare nonpojjunt^amp;proinde dierum difcrimina obferuant, nt ejttidifi 7)eufn temert’.Ita altert tilt, quosißeerror non detinet, amp; ^ui Itbertatds Chrißiana dignitatemnbsp;'lgt;int,eadem rationtmouentur^ne inter dies difcernendo., Chrißigloria amp; merito derogent,at(lfnbsp;libertatem cancellds angußioribus includanr,af(t etiam fu^erßitioßis illos inßio errorenbsp;Iff autemcolligereyult^vtrofq^ß inuicem toleraredebere.,ctimidem ytriß^uefcopusnbsp;* rßit^ [itmefas nim eße^yt prof ter rem mediamfefe mutuo damnent qui in ßtmma ßdet amp; re»nbsp;ÿ^tonutniunt.

bic aliquts^cttr Taultu nunc inter media amp; indiff'erentia numeret, quod in efißola ConcilùtHt ^es tanquam defeßionem à fide accnfiatr“Dicit enim: Dies obfieruatis titr menfes,amp; temporanbsp;quot;^^^ds^nefrußra defatigatttsfirnapudyos.Et Colofiinfesgrauitermonet idemnbsp;flt;ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudtcaripatiantur ob c'ibum autpotum,aur refieBu dieifefii aut noailunij, aut

^edfacile ad ißa relbondettir. 'Primo illic cum ijs agir,qui ad impotentia ißa et quibuóper Chrißum Uberati eranr, nimdsfiultafuperßitionerelabeban-lu '^»firmoru faluti confiilit,nt quds illos importuniuigrauet,priufquam in religione Chri-^plenius inßituantur.T)einde eosoppugnar illic, quidierum arque ciborum difcrimi-adfalutetn necefiaria exigebant^ amp; Legem cum euangelio mifiebanr nonfine Chrißi amp;nbsp;iitLnbsp;nbsp;nbsp;^^^ominiatbic quot;vero ißa in tnfirmrs ad tempus modo tolerari yult,nulliits autem confeien-

inijcir.Pulcbre ergofibijpfi confiât Paulus, ör reuera prudentem eirfidum agit œtano-it^^’^familia Domini,quando cibum opportuno tempore amp; pro cuiufiij captu dißribuir.Quam ma bodie nonnuUi obferuarent in ijs,quiepro rebtts medijs atq^ indijfsrentibus obtrttnbsp;fetteritateexigunt,'^t non obfcure''videas, tllos in ijsprtscipuam faluttsfidunbsp;i^jttire,

yrtat

Fopißid'ita^

‘ipidampermißionem bancferijs Papißiers patrocinaripiiranr, nimts impruitenter nudis hominum fuperßitioforutraditionibus^^

'’gt;‘llum in religione yfum eße,ßiritusfan^us non yno loco monuit. 'Deinde non Deo, fed Di in idololatriie crimen incurrunt, dum aliquam cultus diuinipattem crearurdtnbsp;cert'eDomirit efießripturateßatür,amp;dsfapeapud'ßopbetasqueritur,quodfttanbsp;^'tDi^f^bbanauerint.Ädblt;tc,cum pracepto Deifuperßitio tßapalam pugnat, jdîii^gt;iigt;rgt;fepfimitnbsp;quot;Voluit,!^ non minus dißrte lubet, ytfex dies in operibus honeßds amp; adyi-necejfarijs occupemur, ^dde bds,quod nimds ridiculi funt, qui religionem in orianbsp;neeeßariofitam eßepurantiCum hoepaßim damnetur,laborem '^erb honeßumferinbsp;‘^%^*''^(^commendent. Poßremonulldt exemplds piorumferiteillxautfeßaprobaripoßunr. Innbsp;'^aJf^^ßo*»ento,'vbi certmonijs maxime locus fuit, nemo ramen y el patriarchds,yelpropbe-^^Sii»^-gt;di^^ßßo^irißituir, Poßerds demum remporibus quidam Jvdartjirum memo-mfiituerunt ,pio quidem confilio,fèdnimiùm infelici euentutquando ea occafionttnbsp;i^rimenfum creuit, amp; Encaniorumfefiaficuta funt, qua cum Juperfiirione effranemnbsp;ifidudspatrandi licentiam coniunbiam habent. Tutifiimu ergofueritin hds t^sr alijs,quetnbsp;fiffff^ 'j)gi yerbum obferuare,ntqf yllds bominum ftatutdsgrauare confiientias,nbsp;dit ad ciborum difirimina Paulus, amp; bds quo^ régula Hiam generalem accommodât, 'R.edit fit cibopnbsp;tradidit^Qui edit (inquitjnimirum cibos quoslibet, Domino edit^.gratias enim agirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difirimt^

‘^‘*ßo»edit,Dominononedit,amp;gratiasagit Deo.Ebirurfus obferuabds, bac quoqßefol^ ß’-Mß^rum alij alijs perfe£liores eranr, amp; tarnen ad eundem finem tendebat, Setfus enininbsp;f'’^rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yefiitur, nullo obferuato Legds difirimine, ds hoc facit ad prouebendam

beneficiumlibertatds per Chrißum nobts acquijita agnofeit: Similiter quiLegdscon-nonnullds adbuc abßinet, etiam in Deigloriam reßieit, nefas ducens aliquant itanfgredi, de cuius abrogatione nondum fitplene inftitutus. Ergo neque hic neq^ Ulinbsp;tibijei, E^ro^ autem eodem ßudio promouenda gloria Dei duci, probatnbsp;^\^«'runia,iliQttem,qua ytrinq,ytantur,amp;ita colligit: Qmcunq,cibis qualibufeunque yefiun-ea ipfa teßantur, fe omnds boni largitorem Deum agnofeere, amp;proindenbsp;atq^ eius dondspie ytuntur,adtquigrattas agunt Deo tarn ijgt;qui abfq, difenmine quidui^

-ocr page 450-

CAP, XIIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. ad ROMANOS

edtint, quawalteri ilU,^ui aquilgt;ufdam adhuc alßinent î Ergo neutri alios damnärt delenhT^^ ytpriores Uli Ubertatis beneßcium agnofiuntfita alteri Uli non minuspiam Dei reuerentiam tejgt;^nbsp;tur,dum pro ijs etiam fegrates prabent^qua fola fibi conceßa putant.

Grätidrüaflw Continet autem locus bic memorabilem doElrinam, nos tunc demum Domino edere autnon ( , quanta poßit. ife.quandogratiaruma^Eo accedtf.non guident inants amp; bypocritica, quce nudts yerbts confiât J.nbsp;ex ipfo corde promanans. De um omnis boni dutbt^rem agnofiit, amp; eundem inuocare docet.

h«c germanusßdeiß uClus^ amp; proinde tam cibos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reli^ua omnia fan^ificat,ne illorum A

bünoxiuseßepoßit^EtenimfierinonpoteSfi^-i'VfqMiseotemer'eautintemperanterabutatuti'i^ ' fe ex Dei manu accepiße, amp; quo fie in illius conßeSu Dti intelUgn.Debet ergo hoc ad opesnbsp;honores huiusfieculi^ad omnia deniq^ alia transfierri^quibus in bac yita ytimur^ quoru nihilno gt;gt;nbsp;Jan^um eß^^fii eo cumgratiaruma^ionefiruamur. Sicpatriarchts olim diuitia,quantninuH “nbsp;fianilte amp; Jalutaresfiuerunt^quodfie Ulas à Deoaccepifiefiirent,amp;ijldem ad diuininotninU^'“,nbsp;'nterentur. Sic bella amp; yi^lorite etiam nonfiinefianguinepartispijs regibus fianbl^fiueruntnbsp;jibi diuinitus obtigijfie agnojcebant. E contra qui hoc omnis boni principium ignorant,autnbsp;pie negligunt, ijs impur a eä“ noxia fitnt omnia. Quia enim fide defiituuntur, qua fiola nospfißnbsp;pollut a Jit oportet eorum mens amp; confiienria, qua deinde ijfdem omnia impur a eîr noxiareaj •nbsp;bebant ifia diligentius confiiderare Epicuri degregeporei, qui tam cibis quam reliqtitis Det^^.nbsp;fide ei; gratiarumaHione ytunturjimoijfidemprophano cumluxu abutuntur adexplenait^ ¦nbsp;uiem,aut ytfitnelibidinifiatüfiaciant,neq, interim confiiderant opus Domini, ytlfiaias dei»lt;^nbsp;tur. Sunt Uli or fibijpfis amp; omnibus alijs noxij, quia illorum ingratitudine irritatus Dett^-gt;nbsp;iunc infielicem tempeflatibus amp; infinitts alijs plagts mulhiat, Dt donor urn fiuor urn abtififfif/^^^^^iiinbsp;temptum ylcificatur.Obfieruabimuspristerea damnari hoc loco ieiunia 'Papifiica amp; tnonafix^^nbsp;bus tarnen hominesfiuperflitiojipietatem fiummam confiflere putant. ^Atqui ea fii»enbsp;ne agi manifiefium eSfi,cnm amp; cibos à Deo conditospro noxijs amp; prophants ducat, amp; ¦/lii't*nbsp;re meritum conflituant, non consenti nimirum cibos per fie bonos amp; fianUos polluijfie, »ifinbsp;quoq^fiuo honore amp;gloria,quantum in ipjisefi,jfiolient^/dequia de ieiunijs amp; yeraieiu»^”^'nbsp;ne diximtts alibi,nunc plura non addemus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fin'

tc^ijeit nunc aliud argumentum ab ipfio hominis fine defiumptum, qui eSl^, quod ^d : .jitit apnenomintSt initibconditi,amp;idebperChriflum redemptifitmus,'Tpt totijimus Deoconfiecrati-ait:Tgt;lullusnofirumfiibijpji 'viuit,amp; nullusJibijpfimoritur. ISlamfitue 'ytiuimus, Dotnitgt;onbsp;fiiue morimur,Domino morimur.Siue igituryiuamus,fiue moriamur,Dominifiumus,amp;^;

rb ad prisfentem caufiam applicat, à toto ad partes argumentum ducens hoc modo î Chrifi‘^ .fid) nes yiitajuam 'vniuerfiam Domino debent,imb huicyiueredebent amp; moritErgonbsp;'Tpitis huiusablionesUlidebent confiecrare,amp;adnomintsjuigloriam dirigere. Exeoautei»nbsp;nbsp;•

ligant,non in cibts beerendum,fied totos nospotius in hoc eße debere, yt tarn cibis quàm fUfi Jidd donis bene amp;fianÜ'eytamur, ^dantecedentis yerb confirmationefiacit, qubdnos Dotntfii^^djl^nbsp;eßeait,fiiueyiuamus,liuemoriamur,Et rurfius hoc quoq^ueprobat, addens : u/ldhocnbsp;amp; mortuus çÿ refiurrexit amp; reuixit,'^t tarn mortuis quàm 'viuentibus dominetur.

bts ius amp; imperium Chrijli legitimum comprehendit,quod Ule per Juam incarnationent, Jfifi' refiurredionem in nos acquifiiuit. Homo enim fiaBus eSfi^, ygt;t humanam natur am fiibifigt;‘'^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'/

fiumpta yero humanitate mortuus eSfii^t nos ex mortis tyrannide yindicaret. In eadenttn refiurrexit er reuixit,'TPt nobis yitam mereretur aternam, amp;fiimul nosJuumpecultufiit^^nbsp;Jibi debitor espacer et,qui Uli omnia no fir a ex iure deberemus,Ex his autem euidentifiifi'^nbsp;neminemßbijpfii yiuere autmori, idelfi, nemmemfiefiolum reßieere autprofiuo arbilf^^nbsp;infiituere, fiedpotius omnia ad Chrißi yindicis amp; redemptoris noßri gloriam defiinarenbsp;enim in externti Ulis alio reßieiat, quitamyitam quàm mortem Domino debetnbsp;mortis etiam mehtionemfiacere, yt fitrupulofiis illorum conficientijs mederetur,nbsp;ciborum dijertmine yitam aternam aliqua ex parte confiifiere arbitrabantur. Eos ergonbsp;’y)ult,Ulam ex Jolius Chrijh merito pendere, quern yer a fide amplelli, amp; cui yitatn otnfonbsp;tn orte confiecrare debeant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

-ocr page 451-

H o M I L I A L X X X T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^8

f^tc'^ero'ft iioßrir.osoßicij aJmovcrd:jra immcußam amp; wßmtcm leßu Chißipoteft^tetnno- Potejld^Chrifti ^conmerß^nt, de ^uamtdea j^aßtm ir.ßcripturdf magniß'ce dicuntur^ Hue emmpertinent, qua innbsp;ß^^ule^itfiu^tToßula à me,daboq^gentes ytßnt hareditas tua,amp; terminos terraytßnt poßeßnbsp;J'® ii'o-Steptroßerreo cenfringei eos, yt yaja teßaeea comminues eos, Item, Imperabit à man ainbsp;afiumini yßque adterminor terra, Cerarn illo procumbent accola defirti, amp;inimicinbsp;'quot;^pKluerem lingent, ^^ges martf mediterranei e^ inßularum munera aßerent, reges Schebaamp;‘nbsp;j ^eanoraria adducent.,gt;ïdorabunt eum omnes reges.,omnesgentesßeruient ei. Et rurßn*.Sede ànbsp;ponam inimicos tuos ßcabellum pedum tuorum^ eÿc.Quibtts inßnita aha addi po.‘nbsp;extant, quod Gabriel jdrchangelusregni etusßnem nullum fore te.-prafenti Eaulus fcrtbit.Ham qualecunq^ inter ho-ß^^ îw feruos,hoc tarnenßeruorum morte tèrminatur, qua hos ab omni jubieClionenbsp;ffddit.Qwia entm in corpora ßola hommes ius habent amp; imperium, Hits ex-^fublathßus quoq^ illorumfinem habeat, neceffe elß^.At Eaulus nos Chrißi ejße aitßue ui-lit^'^^‘‘”^^riamur. Ergo in animas quoq^ illitu imperium extenditur,amp;ne morte quideßnitur.,nbsp;^y^^boliarticulesfatemur,iliumnouißimo dieyenturum adiudicanduyiuos amp; mortuos,nbsp;if.r^'^.^'^ßideratio ytilißima,amp; ob multas caußas admodum necejßaria. Erimb enim adyita amp;nbsp;},i^’^^^fl^tutionemfacit(ficuti modo diximus) amp;monet,ytquoniampropter nos Chrißus inter-peccata noßra mortuits epf^,refurrexit autem propter noflram iuflificationemtnbsp;yitam omnem confecremtts, neq^fngulas modo yita huius alliones dirigamtti adil-tsf^'^^Iterumetiam in illo moriamur peccatü,,refurgamus autem in eodem adyita nouitatem„nbsp;f‘^c’fgt;pro illitts nomine yitam deponere amp; mortem quantiimuts acerb am fubireparatinbsp;quot;‘«11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniquitasfuerit,huic aliquid negare,cuitetotumnbsp;nbsp;nbsp;tua omnia debeas f u/Lutqua

ff

quot;^da huitts mortalts ( quam femel deponi oportet ) iaCluraßeripotelff, gloriadeponatur, à quoillam accepimus Qu^ hocfaciunt, ij yiHimam “Deooße-^ß^^^'^dam hanc mortalem atq^plenam miferiarum cum immortali amp; yerènbsp;qua omniumgaudiorum focietatein “Dei conßeHußuentur.Seruit etiamcon-’«iMynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ißa conßderatio, ne ylla yel yita huitis yelmorthpericula horreamui. Quoadenim

^K^'i^nfdaßram, Dornmifumus,qui fuosnouit,amp; quifugasnoßras(yt Dauiddicebat) imo ca ^^meratos habet. Quoad y ero mortem, quam femel omnes homines fubire oportet, eanbsp;^'‘^I°‘'^lt;inoßraiit5habet,aChrißo autemnosadeo nonpoteP^ßparare,ytpotiusnosillinbsp;gt;»iii cordungat.Eius enim merito mutata eß mortts coditio, yt quapriuspeccatipaartnbsp;'^dam aternam tranßtusßt. Et ergo corporibus noßrts optatam quietem affertnbsp;^°f^Jß^^d)itaanimas credentiumcorportsyinculhfolutasadbeatitudintsnbsp;^'^‘^^fi^dtitjdeo in Apocalypß Cap.}4..yoxceeleßtsdicebat*. Eeati mortui,quiin Do-dicit Spirittts,quoniam requiefeunt à laboribusfuü, eär opera eorumfequunnbsp;Q % fanHi omnes agnouerunt, amp; hinc illa conßantia fidei enata ePf ,qua eos omnibusnbsp;ßp^^dres amp; ad omnia inuiHos fecit. Omnium enim animis inferiptumfuttynbsp;uudiuimustQuts nos feparabit à charitate ChrißiP num affliHioPnbsp;i)jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perßcutiol^num fames.^num nuditas.'^num periculumPnum gladiusPImo in hds

eum, qui dilexit nos, Ham mihi perfuafum elf, qubd neße ^da,neqjangeli,neqjprincipatus,nequepoteßates,nequeinßantia, nequefutura, nequenbsp;neque ylla alia res creata nos poterit feparare à charitate Dei, quanbsp;Domino noßro.At hodie magnum fidei infirma, yel potius difi'tdentia amp; incre-^**ödadomnempericuligrauiorts mentionemtrepidamus, quot;Memineri-^^dis feculi res cadant. Domini effe,qui in fe credentes inter huiits yitapericulanbsp;^^yamp;olim regnißi cceleflh haredes faciet, in quo aterna tarn corporu quam animarunbsp;felicitatefruentur, Illi debetur benediHio, honor,glorianbsp;nbsp;nbsp;poteßas

inaternum.Amen, .

-ocr page 452-

CA P. xirii.


IN EPIS T, AD ROMANOS


H O M I L I A LXXXII*

lt;igt;

T U ucro cur nid icas fr atrem tuum C aut etiam tu cur pro luWÏ o bes fratrem tuum ƒ Omnes enim fiftemur apud tribunal Chriftinbsp;ptum eft enim : Viuo ego j dicitDominus t quoniam mihi fefenbsp;omne genu, amp; omnis lingua confitebitur Deo. Nempe crgo u^nbsp;quifquenoftrûm defeipforationemreddetDco. Quapropter^^nbsp;plius alius dealioiudicemusjfedinhoc potius adhibeteiudicniH*»nbsp;ne ofFendiculum popatis fratri,aut fcandalum*

QVmiam Chrifiiand famp;fraterna ciarttas, fine qua fideiyerx profeßio non alia re tnagü titrbatur^quàm fuperbo aliorum contemptu amp; temerarijtff^ynbsp;damnantur qui corrigi pdtitts amp; amicèfußipi debebanCnon immérité) Taulusiif.nbsp;tijsißM mederifiudet/ErantenirnÇytiam non femeldiximU4)inprimitiuanbsp;certationes de ceremonijs nonnullis in legeprafcripM j quibta alij quide pertinàciii^ ifipjnbsp;quot;iDero illts neglectsCbrifliana libertate interdum nimts libéré ytebantur^ nonßnepdttnbsp;rumfcandalo.Ita yerb '^trinque noua quotidie dißidiaJùrgebant^quibttspublicd ecclep‘’ [nbsp;latur.EtqtiiaytrinqUepertinaciores erantquàm decebatymultis argumentis jnbsp;cobibct,inter quxpoßremum fuit a fine amp; oßicio hominis defumptum, quo monuit i b lgt; Jnbsp;mines non in cibis aut dierum difcrimine barere debere ,fèdexterna bac omnia W'*nbsp;aÜionibus adDeigloriam dirigerez njsquidfaciant quad huit aliqud eicparte deroge(’_^f.ß‘^nbsp;quidem ißa yerèpijs amp; probe inßitutis fufficere, quia tarnen in Tf^mana ecclefia mß(f “nbsp;amp; infirmi er ant multorum item anitni quotidianis concertationibus infiammati pifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

btta dißicnltercedebant,pluraadhucfequuntur^quorum aliquampartem modo pETa^remnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^tius traHationüpropofttionem repetit,nbsp;nbsp;nbsp;earn quaß exprtemißi^ J,

neqi^ûdicari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicasfratrem tuumfaut etiam tUtCUrpronibilobabesfratrem

ne^ contemni eicbüpropofitio duplexfiue bimembris conßitui^cuiusfenfusfit^fratremdd ef^', debere,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemneqjtemere iudtCariamp;damnart debere ab infirmai fibbertate Chrtßtana pro fof

neque quot;Xiicißim contemnendum autpro nibilo babendum effe eum qui adhuc infirmttf dias eir indiferentes baret^nec tarnen malitiafed pta ignorantia peccat.Q^od atitemnbsp;ponipoterat,per interrogationem enuntiati^t oratioJtt efficacior , amp; magisferiat aum^nbsp;-Nam perinde hoc e^^^ac ft dixiffet.,^n nefcis nos fratres eße in Chrißo lefu,qui ex eod^nbsp;femine renatos nospatris eiufdem filiosfecitfE'nde ergo bacpetulantia te inceßit,'vf''‘^.nbsp;yel temere damnes.^ yel etiam aßerneris omnino amp;pro nibilo duc as ƒ Voluit autéfdte^nbsp;ßiana meminiße,quia buius conftderatio plurimum momenti habebat adreprirnendamfnbsp;tem. Scimtis enim interßatres tus eße aquale^ amp; nimis inconueniens eße, ytquinbsp;bus nati bareditatem eandem adeunt ^fefi mutuo contemnantt aut alius in alium fibinbsp;'vendicet.Id enim non cbaritatis modo legibtts contrarium eS^^ yerumetiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ftquidem communis natura lex 'y)alere debeat, fdßodft boe ynum omnes homines probe nbsp;nbsp;nbsp;faß

non tanta temeritatefua pracipitarent iudicia^neque tam effrani obtre^andi ^fbidm^f^^^f^ feinderent.^adhac minsts loci dar entfuperbia^quafacit,y t reliquos omnes praße contß^^^nbsp;uas quotidie dißidiorum occaftonesßbi inuicemprabeant.,gt;4t cùm ißa omnianbsp;mitum graßentur,ßtis conßat,paucos eße quifraternitatis Cbrißiana ius agnofeantnbsp;dem quoq m terris raram eße, qua propriü ißius fraternitatis yinculum eß. ßffnbsp;feruabis,non prohibert hoc loco tn ymuerßm omma tudicta, yt qutdam plus fattinbsp;tranttir.Sunt entm tudtcia quadam diuimttistnßttuta, qua fine mamfeßo tnobedtenfinbsp;fare non poßunt.Et magißratum ad hoc inßitutum eße in pracedenti Cap.audiutmti^inbsp;eia enuntiet, amp; eadernproutpar eif^ exequatur.‘Minißrorum etiam ecclefianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pefr^ff,

ex Dei Derbo iudicare, amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;boc pugnant arguere'.quod ciim illifaciunt, ipfi^nbsp;nbsp;nbsp;ßßi'^

-ocr page 453-

» P M r L I A LXXXir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199

poßeriori ad Corinthios ait ) experimentum pralent Chrißi itl ^‘Iß^’iii^’Peccantauteir^ Quitos cotiuitiatorts eße clamant^quando non conuitium dicunt fednbsp;ttnt^ff^^gitn^ur.Sunt item iuduia^qute ah hominibw priuati^ rcBißime exernbsp;.'^'^yquando errantes ex quot;Dei 'nerbo admonent^tir à peccatis eos reuocant^qui in Hits alioijut erantnbsp;f^^^cipuutn charitata fraternx o^tts eßealibi diximw, ‘ßlon ergonbsp;, fed de temer ar io amp; nimis pnecipiti hominum conßdentium iudicto,nbsp;3«« ^ °^^^^tinequefalutisproximißißudio,fedprauo aßeÜu abrepti, ea etiam damnant^nbsp;lt;0)i( 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i yelcommoda aliqua ratione excufari poterant. Ita non de quoun hominum

Suntenim qaos iure contemnas amp; pro nihilo ducas manifefti nimi-,qui priuata temeritate ßbi in quofuts cenforiam yirgulam /umunt, amp; ’’«Dlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pracipitanter damnant,quos abs ße dißintire aitdiunt.Qui tales funt,eosjalua religio-

’’1(11^*’'* poßutnm, Eorum ergo arrOgantiam Taultts inprafenti retundit quifaßuose pro fratribmagnoßere, amp; quorum rudttatiptjs admonitionibus confulere

^f^2^^‘^l^»gt;i^in'Pauli'verbü,quiquoddixit,argumenta longegrauißimoconfirmât,dicens'. adidé fiftf^»rapudtribunal Cbrtßi. hoc quoque argumentum duplex, quodinduo re-tipf‘‘^.Erimumfubparticula ynluerfalt continetur, quando omnes nos eidem iudicioßßendosnbsp;poßutntts'I^^i^^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fotios,qui ynà cum ipfe ad idem tribu-

\^‘‘’^‘‘*^ßbi judicium fumât : y^tqui omnes nos olim ad idem iudiciumßßemur : Iniqui ergo amp; hi,^'^^ß^‘fittsfuerimtts,ß ipßaliorum iudices eße ’delimits. Jlterum argumentum ex Chrtßi of»nbsp;udmonet,quando nos ad eins tribunal ffiendos eßeßribit. Ita tjcnbsp;rewerè modo amp; conßdenter,fed impie etiam facere, qui quodfollies lefu Chrißi munbsp;^i^f^fßi^uadunt,^ de hominum conßientijs iudicant ,qult;s folius Deiocultspatent. 'ELam'Vtnbsp;rtdiculteseßet reus,qui aliorum iudex eße^elletiatß idem in iudicis folium im-gt;nbsp;plane intolerabilts effet audacia amp; quoutsßtpplicio digna. Eorrb probat yeteris

Chrifti tribunalfiflioportere, amp;projnde conueniens eß'ei, ytfeß ßbmittant,non autem illiits partes ftbi arroganter y fur pent, quot;Nam fcriptum eSf^, in^nbsp;\^'*^‘S'‘idicit Dominus ,quoniam mihi fefè fielet omnegenu, amp; omnes lingua confitebitUTnbsp;^’*’^^iitrum infertzErgo ynufquifque noßrtim de feipß» rationem reddet ‘Deo,tSrc.Ceete-‘nbsp;//rfWffi Cap,4.f i amp; fecundiim Hebraicam 'neritatem fic habet : Eer me~nbsp;^ßi^^^^^^^igt;tgreffa e^i^ ex ore meo iußitia,yerbum quodnon reuertetur *, Qpßd mihi incurua-iurabtc omnes lingua duntaxat per Dominum. Eariat ergo in Herbes nonni.-'veritate, fenfies tarnen idem eP^. Ciim enim Deies dicatfeperfemetipfumnbsp;iurandiformulam, quce Deo in fcriptures familiaris eif,, exprimit; Eiuo ego,nbsp;TieiesexfemetipfoHiuitamp;fua HnitesHirtuteexißit,Htiqueperfemetipßm iurat^nbsp;^^t^^’^illamnitam atqueeßentiam interponit. Neque per alium iurare poteP^ (Htinepi»nbsp;^unotatur ) cum neminem fefuperiorem haheat. Deinde quodEaulus tranßulit,nbsp;lingua DeofinHebrieo legitur, lurabit omnes lingua duntaxat per Dominum.nbsp;\ Jßftialiies efÇ apudprophetam, ide^poßoltes ad fuum genies extendit,fore nimirum,Htnbsp;P^° itgnoßant, eique debitum déférant honorem,.idtqui hoc ipßm faciunt,nbsp;iurant. EPf enim iußurandum folennes amp; libéra eiies Deiconfeßio,nbsp;teftem amp; feuerum omnes perßdi« nindicem appellamies. (lute caufa ePf^,nbsp;notas cenfetur,nbsp;nbsp;nbsp;nonnunquam pro toto DeicultuH-

*^’*’‘^4 y ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commodités dicetur. Nunc quteproprie ad hoc Haticinium pertinent, con~

amp; ifterna lefu Chrißi diuinitas, qitat hic argumenta longéfir^ uittmitas cM pi^obatur.Conßat enimprophetic Herba de nullo alio, quamaeHero fiiiißtritur.nbsp;ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proxime prlt;eceßerat:Ännon ego Dominies, amp; non ePf^ alites Deus prater

^fl^nns nullus prater mep^l^ßicite ad me, crfalui entes omnes ßnes terra, ego^ uulliesmox fubipcitur,Eer memetipfium iuraui,amp;c At hacdeChri

J-a

-ocr page 454-

CAP. XriIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏH EPIS T. AD ROMANOS

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-5

«Il

ßo Tanias Eiferte exponitt^ proinde ilium pro Deo quot;Vero^ xterno amp; eiufde cumpatre tJIentif uiitnijtilluinfcripturiscitundüimpielufilJedicamut.quodfinefiimnn impietateneco^ititri^uttloifnbsp;poteß. ‘Deinde en hic tribuuntur Cbrifio,^uie alibi Deinfibi Joli'Vendicat, yc yideliceeper eim noeitnbsp;iuremuij^e tllupublicèproßteamnr,yt ei nos totos Jubmittamin,^ qua dli deferimui obidin(i/i,(i‘'’nbsp;ternitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oßtcfis tefitmur.fPotefl ergo ynm bic locutfiiffiicereaduerßus Seruetanosimpoß)res,i[^

infelice amp; lam olim damnata Ârij barefim inßaurarefiatagunt,amp; non 'Vno loco teneratadbucecclt‘ fias Cbrißi impie amp; magno cum inßrmorumJcandalo conuellunt, TSLosautem omififs tilü infslicil)ii^nbsp;monflris^cum aterna Cbrißi diuinitatefimul regnieiits maießatem aternam conßderemtis, tjUfnbsp;nunquamßnieturfita nos quoq^ aduerfus omnem bofiis noßri amp; in/erorttm poteßatem luebitur.

Quando im* pleiida fintnbsp;gute de Chri'nbsp;ftiregno di^nbsp;(Mturi

Deinde non prater rationem queer at aliquii, quando ijla impleri oporteat j qua de Cbrißi amp;potentia dicuntur.‘îd.amßhuiits feculiformam atq^conditiönem inßiciamta^ nihil mininßef^ßnbsp;tabimuf,Habetenim Chrißits ^biq^ locorum bofies acerrimos^qui tarn abßint yt ipfi^enaafledsuf’nbsp;amp; ilium pro ßo Deo agnoßant, yt potius regnum ßum bofliliter oppugnent, membra eitunbsp;igne perjequantur,amp; «f ab euangelio quidem,cuiugt;s Ule '^erus author efi, ox maledicum tnnbsp;pias abßineant.Itaque nemo fefe chiltafiarumfigmentis atque delirijsfallipatiatur, ye taleqi“quot;nbsp;hoc mundo expeBetfin quo nos affliÜionem amp; omnisgenerts muleßias manere Ule preedixit-tur tarnen hxc regni euts maießas inpijs amp; eccleßa,quie yerè credentium catus Hi eni»^nbsp;ßum leßmpro fuo Domino amp; Deo agnofcunt ijdem ilium coram hoc mundo infelicinbsp;(onfitenturiti item genuafle^unt, eir ad omne obfequium illipreeßandum totis animts psrH'nbsp;y^gnat ergo in Ulis iam nunc Chrißtts '^erè, idem occulta diuinitatis 'Teirtute impios qirgt;‘bnbsp;co'êrcet^yt quàmuis ipfum agnofiere noUntfintrafuos tarnen terminosfeßcontinere coranturtnbsp;profuo arbitrio contra ipfum amp; fideles ipfiusgrajfaripoßint.At ifbi nouißimtts dies illuxerU »nbsp;inimicosfuos omnespedtbw fußfubijciet^ amp; tunc mors quoq^ ( quern hoßem noußimumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ

(it )abolebitur fille yerb trader regnum Deo amp; patri,ciim aboleuerit omnem poteßatem, quot;Vi omnia in cmmbiti. f^ide i Corinth, !ƒ. Tunc ergo Uli quot;Ver eßeSent Jefe omnia genua tamnbsp;in cœltigt;,quàm eorum qui in terris amp; tn inferno Junt:amp;impij quoq, Uli conßtebuntur,qt(ando'^‘^nbsp;uitiiudicem amp; Dominu fuum agnofcent,quern citm in 'viuis eßent omni iniuriarumnbsp;uerunt. Tlcminemergo huius feculißatus fue conditio oßendat, 'n/1propter banc denbsp;aternonbsp;nbsp;nbsp;y nine}fait dubitet. Ttndit enim adfinemßum mundus, amp; tunc yno mctnente

tur^quee nunc yix ynquam fieri pojfe putamus.

lucfici/ nouißilt;‘ Sedillud yideamsis,cuitts caufa bocpropbette teßimonium Taulttsadduxit^ yt tiimiti*''’! tniconfidera=‘ ret,nos omnes apud Chrifli tribunal iudicio fißendos ejfe, ybi ante omnia probe tenendumnbsp;1^*0,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicium nouißimum omninofore fin quo omnes homines iudicari oporteat, yt finalem innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,toi

audiant. Teflantur hoc paßim facree litera, quarum teßimonia adducere longum fit'll ’ ^nl' idem inter Chrißianeefideiarticulos confitemur. Qul^ tarnen Jcripturarum authoritate »0^nbsp;turn mouentur homines propbani amp; mundo per omnia addibli, proderit Ulis fin^ulariumnbsp;rum Dei exempla ob oculofßatuere, q ute minas amp; pradibîiones illas minime y anas eße attfnbsp;Um certè,cnm omniscarocorrupifiet yiam fiiam, dUuuij aquas immifit Dette, quibus totumnbsp;dum perdidtt, yno Hoa feruato, qui humani generis ejfet inßaurator. Deinde idemnbsp;yrbes amp; terram omnem ignibtts ccelitns demifiis yaflauit, citm incurabilifielerum licentt^lnbsp;inpeiits profitèrent. trumqueyer 'o exemplum adeo memorabile eif, ytgentUiumquoq,Jlt;^’'’l ^nbsp;amp; poeta urn Uteris celebretur, amp; poßerioris non obfiura yeßigiainlacu,Aßbaltite,qit(minbsp;ra maremortuuyocat,eciam hodie extent. Secuta funt pofieaborribilesplagie,nbsp;fitperbtam amp; tyrannidem yltits eß,quapopulum Ijraelittcu opprejfirunt. Heq, mebor Cha nbsp;Jbrs fuit,qui Uli populo débita terram occupauerat, amp; omni Jceleru genere inquinarant. Innbsp;ffraelitas tarn mulca tam^ atrocia iudiciorufuoruexempla edidit, yt Ulis comemorandtsnbsp;nonfu filter et.Et fi prophanas hifiorias excutere libeat, nulla gente tam obßttram autnbsp;inuenies ynquamfuiff'e,quie non multa huitisgenerisfenferit,Quare experientia magißra et Ji'nbsp;lege edodßordati quique Deum iuftum amp; feuerum feier um yindicemejfeagnouerunt.i

, funt quotidiana nojlrißculi exempla, qux hoc ipfiim docent^ modo non nimis ofcitantes ejjen nbsp;nbsp;'iiit

/

-ocr page 455-

H O M I L I A LX XXI r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AoO

Quia tarnen inrerea non fauces ejje confiât, quïhu^ in hac 'vita agentiius omnia ns’^fakuntyè contra quot;vero multi boni cumferfetuts mifirijs confli^antur, exigtt hoc comunts iu-^nbsp;,'Vt aliquando indicium quot;vniuerfale Deua exerceatfin ^uo omnesßelerati dignasfroßele^nbsp;^^f^üpcenasexoluanttamp;'vicißim fijfromij/à fitafidei atq^yirtutumpramiaaccifiant. l^ifinbsp;.^^^‘fnuSi'Dei iußitiaconßfiere non potef^, amp;iniuriam olim ijsfecißs dicetur ,inquQS tantanbsp;impunèferentibusßuaflagitia,que aut eadem aut etiamgrauioranbsp;non minus 'Verè quam fie crediturfiudicium fore extremum^ ad quod omnes honbsp;ttrff‘’^fifi^^difintitam ij,quos dies Hie adhuc yiuentes defrehenderit ^quam illi qui ex mortutsnbsp;iif^*^^ntHr, quot;Vt in corporeJùo dignam remunerationem accipiant, Qjtanta autem cum gloria amp;¦nbsp;Chrißuf in nubibus cteli cum angelorum myriadibui 'venturttsfit, quot;Danielfropheta Cafitenbsp;tradit.^amp; iffiequeedam huepertinentia commemorat %latthai 14,nbsp;nbsp;nbsp;f/larci 15 Crf^».

% diximits. Tlura 'vero traduntur in libre Âpocalypfeos, ,gt;4perientur tunc librt di~ patefient omnium hominum confiientia^ amp; manifeßabuntur qiuehucujquenbsp;*fierunt.£t quia priusyno incendia terra cum omni hnitis mundi machina corruptibiliab-\'*’''^^]ßdgt;untfimul amp; abolebuntur quacunque nunc magnifica amp; praclara habentur. Hemi-tfiftmphi commendabunt, neminem publicorum munerum dignitas tuebitWfnbsp;Ç^f^'^^^^^ruipatrocinabuntur, deniquenihil erit quod iudicisanimumfieSlerepofSit,quan-'^J'^’^tribunahlludfiifiemur. quot;Keque tefiibus aut argument^ opus eritquihus conuincanturnbsp;%’ f modi) diximus ) ipfit confeientia aduerfus illos tefiabitur. Feretur autem fententianbsp;itttius executio perpétua amp; aternaerit. quot;Flam qui perfidem Chrißo infitißruUusfitanbsp;\i^^^^‘^^o^tftltrunt,ij ad illumrecepticum eodem teterniim yinent amp; tegnabunt. Incredulinbsp;infelicisßudia Chrißo antepofuerunt, cum di^olo amp; angelis eiusnbsp;ablegabuntur, ybi kermis eorum ( yt Chrißtis ait ) non morieturtnbsp;^tt non extinguetur.Debent autem inhorumconjideratione frequenter 'Verfari homi-k^^‘fi^^’^igt;quia'vfuseorum multiplex eSf. Trimo enimnon alia re magM excitamur adpienbsp;, quam ficogitemus fore aliquando mundi finem , ‘Venturum item Chrißumnbsp;findijsaddi^i quot;viuunt. quot;Monet praternbsp;^neimpatientiusferamusiniquißimam huius feculiconditionem, amp; nenoßranbsp;gt;fed inuiBapotius fidei atque ffiei conßantia expeBemus ilium diem, quandanbsp;^igt;it,'’'^'‘ftvmfiet de omni carne amp; quo finguU dignos fuorum ßudiorum fruiius metent^ Ha*nbsp;\^i'*‘ifia dulcifimam confolationem^qux nos aduerfus mundi huius amp; fanguinarios hoßiumnbsp;'Vehementer confirmât. Cur enim ignauo metufuccumbant, qui fe ’vindicem in coe~nbsp;quot;Venturus , yt abolito frorfus diaboli re-^^^'for^^lHrttjs hxredesreddatf Qua confideratio non minus omnes quoque alias T?»-^’^hts leues amp; iucundas reddere foteïf^,

udfrafentis argumenti traClationem, in erua Taulus ex ijs qua modo dixerat, (^o»todo itta j qua quid homines Chrißiani facere debeant ,docet, Quapropter ne amflius debeo*nbsp;j ^^^if^^mus, fed in hoc fotius adhibete iudicium , yt ne offendiculum fonatts fratrienbsp;iftdicandi ytitur, t}uam nos alior um interpre-

^(iit f^'^'^H'vtcunqueexpreßimtts, Tdiam primo loco , quot;Vt haElenusfifrxcipitem alios damnandi ^fohibet : fecundo autemiudicio eircumßieSlo amp; diligenti nos yti iubet in noßrü ablioni-^fiïi^^^^^dis.Ita yeri) odiofos illos amp; malignos cenfires perßringit, qui in aliorum yitijs cor-ly»lt;^^os^ ey omnem fui ingenijindufiriam ad hoc conferunt y tinnbsp;fi '«Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obferuent aut inueniant refrehenfione dignum, citm interim in fuis yitijs obferuan»

nimittm turpiter blandiantur. Senfits ergo yerborum eif: adeo yos er in notandtsyitijs yeßram fiue fietatem fitte indußriam oßentartnbsp;dijudicandts illa ytimini, er huneyobts yitx yniuer-fifintinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o»îKî«?w finem proponite, ne cut fcandalo fitis , cuius fidemfer yos potius con-

autem régula ißa ytrifque accommodari, yt qui libertatdt ^tts intelligunt, eb non intemfeßiue nimis abutantur, neque infirmioribus occafionemnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ i

-ocr page 456-

*

•*«

CAP. Xllir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

praleätJt 'Vel ipjos äamnandi yel aliqtàdfadendi aduerfugt;s fropriam conß:ienttanttrtifj«^f^^ hue rudes amp; injirmï funt non nimiiim fua inßrmitati indulgeant ^fedjludeant proficere)nbsp;rum quoqueßdem fuo exem^lo labefadent, aut faltem in fimili infirmùate dedneane.nbsp;nos memmerimM, frace^tum i^udgenerale eße, amp; perpétua ab omnibus obfiruari debere-enim in Lege eum maledtSlum pronundari, lt;^ui caco fcandalumponit, adquodilleeßendst-Ljnbsp;tb autemgrauius fcelttifuerit, in 'y^iajalutts ambulantibus oß'enfiond aut lapfus authort”'P jnbsp;J^uiidfadunt,ijamp; ipfi peccant, amp; fimul aliorum quoq^ue peccatts communicant,nbsp;pracipua caufa funt.Ideo Chriflus quoque clamabatz homini, per quem offendiculf^^'^nbsp;Expediretei, yt/ußenfa àcolloeius molaaßnaria demergeretur in profundummard.^^*^nbsp;Jpla tefiantiir, iam tnde ab origine rerum grauiores pœnas dedißi eos qui non contend fri^nbsp;ßmul alijs quoque peccandi authores ßuerunt. quot;Punttur quidem .Adam , quad ex wit^nbsp;medißet : grauior autempeena Euee decernitur, quaßudum ilium eipropinauit, drnbsp;uius muldatur ßerpens,cuiuißuaßu amp;hortatu yterque peccauerat. Sic leroboamo primo ‘CMnbsp;rum regißoe imprimd yido datur quadtotipopulo idololatriee amp; turpd à Deo defedion^^nbsp;fuißet.Et les^abeld ßpplicium atrociufßuiße conßat, quam ^chabi, qui per iüamnbsp;Habentißamultipliceyßum tarn in religiontsnegotio quam in reliquts yitte aBionibisf*^^nbsp;oßeitantia àplerißquepeccatur qui dum fud cupiditatibus ßatdfaciant, nullamnbsp;tionem habent^quibuf ciim yiuunt.Sedmagno tlld coflahit ea licentia. quot;^dos igituroßid)nbsp;ßatrumßalutipro yirilißudeamu^s ,'vitam yerb omnemßc inßituamus, yt olimnbsp;comparere poßimus ad tribunal leßu Chrißiyindicd noßri:cui debetur benedidiOfhonofnbsp;poteflas in (eternumfAmen»

tt o M 1 L i Ä LXXXIIb

Noui nbsp;perfuafum habeo per Domtnum lefum, nihil cfle coitif’^

ne per fe,nifi ei qui exiftimat aliquid efle commune, id d comuûc^^‘ Vcrùm fi propter efcam frater tuus triftitia affîcitur, non iamnbsp;dum charitatem ambulas. Ne efca tua ilium perdito,proquonbsp;ftus mortuus eft.Ne igitur ueftrum bonum blafphemetur. Nonnbsp;eft regnum Dei efca potus, fed iuftitia, SC pax, S)C gaudium innbsp;tu fando, Nam qui in his feruitChrifio, gratus eft Deo, QCprobat^^nbsp;hominibus.

NOn temere Paulus tarn prolixe tam^ diligenter de ciborum dele^u aut difiriffgt;}^*^^l^ fi enim ea res leuicula yideri poßit,yt qua ad regnum Dei perfe nihilfaciat,nbsp;Jtone,amp;priuataßatru charitas amp; publica ecclefia pax turbabatur; cùm alij quidetp^nbsp;liber täte amp; dus yfit reüè inßituti, quibufud yterentur .• alij y erb adhuc rudes amp;nbsp;abßinerent^ amp; priores illos nimiiim conßdenter damnarent, Oriebantur inde conrentione^nbsp;acerbißima,qutbus ecclefia ynitas ßcindebatur non finefcandalo^ quodeuangelij turfum^nbsp;criter impediebat. Peße igiturßuam authoritatem illd dßenfionibus interponit Apofi^quot;nbsp;td hucujque docuit, quantum y trinque peccetur temerarijs iudicijs, crcm innbsp;deberent, yt olim ad Chrifii tribunalfana confeientia comparere, esquot; fuorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

reddere poßint, cuius iudicium omnes hominesfubire oportet.Quibus pramißd, nunc a cL y(fgt; fam propius accedit,de qua ßc loquitur ,ytfimul obiebltonibus occurratyquibus aduerfarfjjnbsp;que tuebantur. 3\Z os ßngula ex ordine yidebimui.

fraoccupatio» nbsp;nbsp;nbsp;Trinctpwpraoccupattone ytttur^qua t]s reßondet,quz confiltum tpfius demßrm^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vf

ne'docetfenon eo nomine damnabant,qubdperilludlibtrtatem Chrißianam euerti aut cirturnferibipi* euertere liber* l,ant ergofiniquefecumagiß propterßperßitioßs aliquos legalium ceremoniaruntobjnbsp;tatem Chrifiia=’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^b ijs abfiinere cogerentur, quorum yfum liberum Chriflus illdpermifijßf

luminconßanfiaaccufabant,quitalequid abipfisexigerer,tùmaliquando Âttitet (

f

-ocr page 457-

K o M I L I A L X X X11 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lol

ßmilü indttlgentite ferre yoluer'iT.Ita enitn folent, qui contentions exaceriati induxeruntt'^t neminem facilèferant, quemfintentiaßtaaduerfari 'vi'-diligenter^amp;primoquidemdecibii ipfsamp;eorumnatura^dein-de eorundemyifudiJferitt’TptinteUi^ant,quid in illti quot;^trinque debeat obferuari.

Wiiii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ait'.'id.Qui amp;perßiafitm habeoper DominumIefitm.,nihilefe com^ CibinuUiim*

^liquidejfe commttne,id ei commune e^» 'Proteflationegraui yti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijMtut*

libertatii Chrifliams iu^^neque in hoc ejfe, quot;vt ilia pijs iter um eripia-fjj otit(inquit)amp;quidem non obiter,fidprobeperfuafum habeo^idq^no fernere colleBit conie^fa-tnodbprobabilibuf,fedper Dominum lejum, cuiui ego /um praco amp; perfe,idefi,exfita natura communem efe-.amp;tdsononeaeii^meaaudacianbsp;fto ¦gt; uliquem cibum tanquam illicitum amp; impurum per fi (uiquam prohibere yelim.nbsp;Hebraorum more id,quo aliagenteipromifiuè mebantur^ amp; quo non licebatnbsp;Deuifibifelegeratjamp;àreliqufipopulM'nolebateffèfeparatoî, 7gt;îon autemfuperuanbsp;test'''’“'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jtue proteflatio. quot;Ham amp; fux doSlrints attthoritatem

tHit;'*' nbsp;nbsp;nbsp;fi^wiores amp; magdi injlruBos in fde,quo s confiliofuo nonnihil ojfendi fciebat,amp; alte^

'^oßsreuerentianimia detinebantur,Chrifli authoritatem opponit,qHam merito omni^ ferre debent, qui Cbrifliani did amp; ejje yolunr, Simul autem hoc exemplo admcnemur,nbsp;credi debereinecclelia^ quifealiquidcertb nouiffeproteflantur,adeoq^ (yt multiim-rjj^folent)animasfitas yelutipignori deponunf-,quofadHusfdem inueniantfed Chrifli autho-d^lgt;ff)qMafi qui deflituanturynon magd fidem merentur., quam y steres Uli,qui olim yernbsp;babebanr,cnm fui modo capitts figmenta afierrent.Qiibdß quxras,ynds Taulits

% ^^ß^^jentia in hacre tamplenèperfitafiisfuerit, non milita inqufidone opus e^. ^Jgt;lousrae d^dxorumfcribd amp; fenioribus dixerat : Hihil, quod per os ingreditftr, polluit bo-^*(odexoreegreditur, hocpolluithominem, Tdam quodperosingredituriiWfentremnbsp;eücitur. Ex corde autem egrediuntur cogitationes mala, cades, adulteria^nbsp;falfatefiimonia,obtre^ationes: hacfunt quapolluunthominem, Sciebatitem^nbsp;animalibus in Lege prohibitd tanquam communibtts amp; immundd abhorrerui, di~nbsp;(«leßi yoce: Qua Deus purificauit, tu communia aut impura ne dixerd.Etytrtntnbsp;i non ignorabat, Deum omnia perfe bona fir falutaria creauijfe, amp; in Lege cibosnbsp;fi*lt;^P^^ fiutura alijs impurioresfint ,fedpropter myfierium, yt in-admonerentur, cauenda ejfe ea yita amp; morum yitia, qua homines animalibusnbsp;'^.‘^^^*gt;^ibusfimiles reddunt,Qtiod ipfitis Legd yerba non obfcure docent, quibus cibi ilU ipfisnbsp;^'^^^^ndiejfe dicuntur, nimirumpropter Legis padagogiam, non quod perfi tales efient»nbsp;^»i^^fß^^^^fl^hacei^fin Chrifio lefufublatam eJfe legalium ceremoniarum atque difcrimi^nbsp;qua yeterempopulum quafifitb padagogia quadam detinuerit, amp;proinde nullumnbsp;Sutura impurum ejfi^yt eo yefientes polluât,impurum autem fieri illd, qui adhucLe-^^tinentur, amp; nefas ducunt aliquid contra Legd prafcriptum facers, E'( enim con^-Cbriftumpurgata amp;¦ in huiw merito acquiefienti pur a amp; concejfa fiint omnia qua in quot;nbsp;%inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T)eM condiditùtafi qui in fide Ckrißi adhuc nutant, amp; fibijpßs immunditiem quan^

^^*gt;iit^^^^^°ncipiuntexLege non probe intelleUa, Hid polluta amp; impura funt omnia, quibiisre-^''''et.ß^fi'^fiientiaytuntur. Islam qui contra confcientiamaguntfij fimulDeum paruifaciunt, y proinde fide etiam deflituuntur, Ât quia hoc interdum Hid quoquenbsp;^'^[f^^Hara habent y er afidei principia, amp;ex ignorantia fola adhuc in quibufdam erranttnbsp;~^^onem habere yult ^poftolM^ne illos offindamus, dum nofira libertatd lure licenter ni^nbsp;)^'*‘‘^lt;fußaaliquaneceffariaytimur.

diligenter obferuari amp; expendi debet, quantum amp; quàm infigne beneficium nobd ¦gt; otiaminexterndhifce^quacorporiamp;prafentiyitafufientandaferuiunt. Innbsp;‘^'^pfgt;»io purente noftro omnes creatura malediHionem incurrerunt amp; nobd y el »oxi«nbsp;eir moleflafaHafunt, lHam yt yniuerfam banc mundimachinampropter ho-eus condiderat,amp;ilium creatura totutsprincipem ordinarat^ cuiu4 nutui omniaparèrent^nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 5

-ocr page 458-

CAP«xnn« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPISL AD- ROMANOS

it a idem illein peccatum frolapßts à frißina dignitate excidity neque iïlum modd) tvin ritatepeen^ addixit Deu^Jed bas in reliquas creaturas 'Voluit redundare î yt ^uernaafnonbsp;hero exfita foßeßione deieUo ^feruorum quo^tte conditio deterior efficiturüta homintsnbsp;ras quoque quaseiitsßeruitio quot;Deui deflinauerat infelicioresredderet, 'PatethocexTdti'^^''nbsp;quibtu inter alia ad ^Adamum yftu ei^', quot;MalediBa efß terra propter te,in dolore cotnedesnbsp;eflfruÜwex ea enafcentes) cunSù diebtte yita tu«', ßina atq^ tribulumpro^erminabitnbsp;ducabis herbam agri'.in fudore yultua tui comedes panem.,donec r euer taris in terrd.,exnbsp;es,amp;c.E,t ^uodde terra dicitnr,hocipfum dealijs etia creaturis intelligi debere^res ipf^ doje^,'nbsp;tnim efiy^ubd illlt;e omnes yel perfi noxiaßtnt homini^yel per abufum noxiafiunt.Im'o »ibil i» .nbsp;(reatts tarn yile or infirmum efl,quodnon fufficiat adperdendum hominem,ßita J)eo yM^nbsp;nbsp;nbsp;'Hf

tuti infinitK exemples demonßraripoterat.At huicinfelicitati Chriflui opem attulit, fublatts è mediopeccatds noßrds,T)eumpatrem nobtsplacauit, nosj, apudhuncprißin«nbsp;ßituitßmul etiam illiin beneficio omnia alia nobis fanBificataßunt, yt qui in hunc credunt,lt;nbsp;fruipoßint. Nam yt Cap.oSauo di£lum e/Ç, ijs qui Tyeum ddigunt omniaadiumentojo”^,nbsp;num. Itaq^ Chrißum fanBificationem noßram yocatfiriptura, eiubdyt nos quot;Deoconfecratiinbsp;rum quo^j omnium yßm nobisfanHum amp; innoxium reddit.Fbi tarnen meminißenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i/

amp; légitima rerum creatarum yß loqui, qui cum fide coniun^tts ei^. Qui enim hae defii^'*^^ omnibtuprofiua libidineabutifilent, amp; ijfidem impura funt omnia, eo quodpollutaßnbsp;rÿ confcientia, yt nuper quoquediximus. Hxc yt Chrifiibeneficium nobis commendaf^^gt;nbsp;mem hominum ingratitudinemarguunt, qui illudnon modb negliguntfiedoblatuinfibinbsp;nantur» Ohm qutdem Apofiolts adhuc docentibu4,adLegts lugumplertque incltnabant,f^nbsp;rimum negotij cum Ulis Apoßoli habuerunt, qui pro liber täte per Chrifluparta debu'tß^^^‘‘^ßfnbsp;quàm Tfeogratias indeßnentesagere-Hodie yero,qui exfieruitutegrauiori liberatinbsp;quamfub Papatufiruierunt hominum fiuperftitiojorum traditionwus oppreßi, illatn adh'^^.

ti Chrißianxprxferrefiolent ; amp; yt olim [fiaelitx calamitatum, quas in Ægyptogt^gt;*'Ç '^Üici peßi erant,immemores,adalias carnium,ad ciepe item amp; allia rej^iciebant : ita multinbsp;Tapatui delitias amp; pacem , qua fib eoyfifunt, magnificepradicant in euangelicxnbsp;meliam, malitiofie interim dißimulantes triftißimx firuitutis oner a, quibtu amp; corpor^nbsp;hominum impurifiacrißuli etmonachigrauauerunt.’^lereturifia ingratitudo,ytamtjß.^i^fßii^nbsp;nouas fidei dominatores habeant, qui yel yet eremferuitutem reducant, yel nouam p^io^^nbsp;leuiorem inßituantiquodnon yno loco hodiefieriyidemustnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Monet, Htfrfl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caternm quia cibos in Legeprohibitos ijs communes aut impurosejfi dixerat, qtd

tr«w» infirma^ le^o Chrißi beneficio,adhuclegis confcientia gr auantur, eSr Ulas pro impuris ducunt fulium rationem habeant, amp; concefifafibiper Chrifiumnbsp;tur,ne infirmas infide offendant, aut alicuiusgrauioris mali in ecclefiafint authores.

t A t o^cio adhibetgrautßimas, quas nemo ptut contemnerepoteii^. Trtma e/Ç, quod qut cbaritatis, fendunt,iharitatis Chrißianx Leges y iolent» Si propter efiam ( inquit ) frater tuus tnjnbsp;= tur,non iam fecundum charitatem ambulas. Charitatds enim eS^, neminem Ixdere amp;nbsp;nbsp;nbsp;^^iji

riarum fiecie abfiinere.»At infirmasgrauiter luedi amp; offendi ,ß yel alios eafacere ea cogifentiant,qua ipfi illicita ejfi arbitrantur , notius e^ quàm yt multds demonp^nbsp;Nunquam ergo charitatis fiudiofi did poterunt, qui in re non admodum necejfirta fifnbsp;re non yerentur. Tyocet autem hie locus,quanta nobis Chriflianx charitatts curaejje denbsp;ijs etiam abfiinere iubemur,quorum yfitm nobds liberum fecit Chriftus, ne ilia pernbsp;iebant huius meminiffi,qui fuum modo itu pertinaciits yrgent, amp; turpeßbi ejfinbsp;(0 oliquidremittant.Acqui Chrifiiani hominds e{l^,non quidfibilicear yidere,fedquid(nbsp;ßulet,amp;quidfaluapietatefieri aut omittipoßit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rdid^^^rf

a. Ex merito nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedaliam rationemprima hacgrauiorem afiert Taulua,dicens: Ne efca tuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiidf‘*‘^0s

Chrifii» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(jhrifiusmortuus efl.'Perdi dicit fratremß contra proprix confeientix

togatur.lta y era in ipfim Chrifium peccari docet, adeo^ meritu mortis eim euerßq'^^^^. perdimui,quemilleper mortem sSr[anguinefuuminyitdaJferuit.Facitautem baeuoj

-ocr page 459-

HO Ä I I I A L X X X I 11.

^üiuf ampïtficatione,amp;proinJe diligenÜM itif^ici ‘Mtrttttry’^t conftlioadu(r[Ari,quïcunqjfratribuffcandalüprabent, fileenim quot;venbsp;' Ifßfir hune firuatosperdunt, quantum in ipßis ef^, Chriftuinbsp;amp;ßtn^uinem proprium depofuit : ipfi yero ne n cibo quidem yili amp;nbsp;frutrumßfluee tueantur.Ädhiec Chrißtnpro nobti,qui à quot;Dei nu‘nbsp;iodhtec inimici amp;filij ira eramui,hocßecicißi eos inhumaniter negUgunt, qui eiußde na-^nbsp;’¦»«.unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tpßrum frntresßint^Denity Chrifiui cum T)eui fit yerui amp; ater

it^,^°f^^^gt;^lßrotnotßeo yß^ demifit^ytextremumnobtsfiruitiumprafiiterittilli yerb cum ab-* «ut ƒ^’ fi^[gt;dortales,ita crifias attollunt,yt nemini eedere.neqf in alicuiuf gratiam aliquidfacerenbsp;rgt;^^lto laborefieripoterat. Efi ergo magna huiueargumentigrauitat^nbsp;lt(.’‘^^^lui eodem etiam in priori ad Corinth.cap.Z.yfiti eS^^ ybiclariuaillud explicans dicittnbsp;fratrttytiryulnerantts eorumconjeientiaminfirmamdn Chriflumpeecatts.Itaq,innbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licentia abhorruit,yt mox adderet : fdf^apropterfi eficafacityt offendat frater

^ii^^’^^ß’'*^^'*rnibMinaternumfnefaciam ytfrater meua offendat.Q^àm yerbàjfiritu Chri ’K^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefeeler a quidem manifefla defereredignantur, etiamfi hte quam plurimot offendi

^ii,jfi‘'t»'oqHibue Chrifiuaeff, mortuMPf^u^d yerb de illfi dicemM,qui data opera alijspeccandi qui yefiitupeeulanti t^gefilbits indecor ft, y el etiam lafciuijs.dUierijsatq^ carmtnbsp;prouocant: qui yirgines lenocinijs futt feducunt : qui bonorum yirorumfilios adnbsp;gt;i,ji '^^^^lt;tmfQlicitanty amp; improborumnebulonum confirtijsirretiunt: qui in militiam mercena-nequitia fcholam, imprudentes amp; incautos educunt. ’Peccant hi omnes in ipfitm Chri-crimen incurrunt, quod cum manifefio Jacrtlegio coniunflum ef^ dum tosfittananbsp;f^eifiliusproprij fanguinispreciofibi acquifiuit,nbsp;l^e)i^ff^**rttrtiaratioyquaillorumlicentiam refranat Paultts, quilibertatefuacumfratrunt 3. Adignitatê

, quam hisyerbtscomprehenditz ‘Keigicur y eflrum bonum blaffhemetur. lihirtatiscbri ’^^^^ibertatKChriflianaiin.,quodin Chrifloobtinemits, eîrhocKcci’ïpofliù Chriflianorumnbsp;pertinet, amp; eorundem dignitas in eo maxime elucet, qubd legisnbsp;f tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libertate quot;Deo feruiunt^ amp; ab hoc contefifs rebin falua confeientta ytipoffunt,

^‘‘^liargumentum tiußnodi: Chriflianoru ef^ nihil eorum facere,propter qua libertas uvt in periculu yeniat: At fl libertate noflra abutamur, multi earn calumniandi oc-^htfj-^P^^^fripiunt.Ex eo enim contentiones non necejßtria excitantur, animi item credentiumnbsp;***lt;(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er alij quidem àfide refiliunr.^in qua nonnihtl profecerant,alij yerb ad earn mia

’*’’^iqubdneqfintereosadhucdefummareiconueniredicant,quiillamprofitentur. f^art S^. ^‘^^lt;tmyidendum epf^nequidhuiuiàyobisfiat^Debebant inhuiusargumenticonfidera-homines^amp;cogitareffe inflar lucerna aut duitatis excel fa (yt Chri-^'^tllT^^^°cfuundo,in quam omnes alij oculosfuos conijciant^amp;proinde non poffe occulta effinbsp;r’îi« ffuiitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifgt;fpij yeritatis lucem perfe oderunt.^ quamuis occafionem nim^ auide

%,,,n ’ nbsp;nbsp;illiitsdo^rinam calumniari amp; yulgo inuifam reddert poffunt. At cum libertas atq^

lt;^^10pretio quam filij T)» fanguine redimipotuerit, nimium turpts ingratitudefue-b P^^f^fi^a licentia hominum improborum calumnijs obijeiamui.

-»qui fibijpfisinfide Chrifliphtsaquoplacebant^amp;yt HU Regtttt/lfi'Del Chrifiianamlibtrtatem omnino defendendam effe clamabant, eb qubd noneftefcaautnbsp;'“’’i ht * ^^^Ugi non poffet fine contumelia regni Dei, cuius fines per morofos illos lega-ttuguflum redigerentur. lAdhxc, indignum eße dicebant, yt ho-’Pfi^fi‘^‘*^l eßet,qui in regni Dei cognitioneprogreffits maiores feciffent, Ampliut ergonbsp;e^^flendit,noneffecaufamiufiam,cur illapratexant, quando abfquenbsp;libertatts Chrifiiana de fuo iurenonnihil cedere, amp; infirmiorum infirmi-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnum Deiefca autpotuS,fidiuflitia, amp;

‘P^gnum Dei yocatyniuerfum noflrafalutfs negotium,cuiui Chriflns qui deftrufladiaboli tyrannide regnum Dei inter homines inflaUrauit^nbsp;conflituit,ex quibus yeri Chrifliani agnofiantur,qHi regni illiits dues haberi yolunt^

^4

-ocr page 460-

CAP. Xllir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. A ROMANOS

Oßendtt autem regnum ifiud amp; eitn propagationem ftue conferuationentiWn in edendo aut yel cihialicuiuf abßinentia conßftere ,fed longe alias ejji illins leges^alia item exercitie tnbsp;'vacare oporteat,qui illius priuilegijsnbsp;nbsp;nbsp;immunitatibwfrni cupiant. t^idetur autem

W'

latione neceßßariorum amp; non neceßariorum argumentum ducere ad hunc modum : Qnaaa Zgt;ei confiquendum aut retinendum neceßariaßint, ea rebits non neceßfarijs ne^uaquamnbsp;corrumpi debent:,Atiiui cibtts amp;potus minime neceßaria funt adregnum Igt;ei,£rgop^‘^^^^^ggjn,nbsp;it a contendendum eSf, y t potior a ilia corrumpantur aut negligantur, ßne quibtts regnumnbsp;ter nos conßtßere nonpoteï^^ Conuenit locus hic cum eo^qui in priori ad Corinth.^^ttip.hnet - ¦nbsp;nos non commendat Deozneq^enimß'Tpefcamur,abundantioresfiimus:ne^jfi nonnbsp;riores reddimunin ijs nimirum^^ux ad regnum Deiße^ant. Etinyeteriteßamentojm' ¦nbsp;niuntur. Hue enimfacit i quod de ieiunio quinti amp;ßptimi menßs quierentibus npudnbsp;Dominus reßondett Ciim comeditü amp; bibitts^annon yobK comeditKieÿ yobis bibitüiß^^.i-requirat.idocet: Indicate indicium yeritatM, amp; beneficentiamatq,mifericordiamfitci(f^^^^if^^nbsp;fratrefuo'.'^iduam amp;pupillum,peregrinum amp;pauperemneafßigattSyneitemcogitttnnfnbsp;trù yeßri in cordibus quot;neßris, Toterant huius generis multa adduci, qute omnia teßantuf ’’ eM'nbsp;hominis ynà cum Dei cultu yero, nequaquam in rebits externis amp; quee corporißfUiunt tnbsp;H.am yt in priori ad Timoth, cap.^, dicitur. Corporalis exercitatio paululum habetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-f^i

fietas ad omnia ytilis eif^^yt qutepromißionem habeat yitie prafentis amp; futura.Eß nutt

Lib 1 f/e ÉiriC- boc loco i.v(ril^amp;«v Taulus dicit(yt Eufebius exponit) ynius amp; folius yeri ptir.euang. obferuatio^ amp; qua fecundum huiuspraferiptum inßituitur totius yita confuetudo.

ßiritus ei^, inßiritu amp; yeritate coli yult, animum hominis requirit, quem ablionUfn^'^^'jiif fontemeße conßat.Qua caufaeif^quodpropheta eosquoq^accufant^qui olim externisnbsp;lege Deipraferiptis nimium tribuebant.,adeo yt circa eas occupati, res ipfas qua his adun^nbsp;tur,negligerent.Debebant hoc diligentius cogitare, quihodie in ecclefijspereuangelijdoßß”nbsp;formatas.,nouos quotidie ritus inuehunt.,amp; non consentiapoßolica yeteris eccnbsp;quibus ceremonijs ßue apparatu tarn doBrina quam facramentis authoritatem qunndam^ß^^i!nbsp;Jludent, Qßfuoßudio hoc ynum agunt, yt rude yulgus.dum externa miraturnbsp;q Deo abducat.^ amp; ijs minus attendatf in quibus tot a noßra falutis amp; diuini cultus rattenbsp;Grauior tarnen eorum culpa elf, qui humanas traditiones yrgent, amp; confeientias homt''^nbsp;uant.,dum falutis merit um monßrant in ßperßitiofa ceremoniarum amp; decretorum b^nbsp;obferuatione.Quodfi yer 'e dixit Taulus, T^gnum Deinoneffe efcamautpotum,nbsp;legibttsdiuinisprohibitos effefeiret,quanta reiliusnosdicerepojßtmus.^regnum illudi^nbsp;cucullam aut ciliciumiaut yitam heremiticam}autperegrinationem,aut ieiunium,autjujptnbsp;cereos amp; lampades,autfanSorum reliquias,aut T^manas indulgentias^autnbsp;quiequid huius in eccleßam homines fuperßitiofi inuexerunt!^ Quid enim horum yllofaff^ Inbsp;ra teßimonio autprimitiua amp; apoßolica ecclefia exemple comprobaturlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ra'

In u'buscot' Quaergoßntilla(inquis)in quibusregnumDei amp;yerafalutisn6ßraratioconjijt^'.^.^^iif ßßat regnum'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taulus fnter qua primus locus iußitiatribuitur. Hiß enimiußißmus,coram s'

Del, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iußo amp;perfeClocomparerenobis non licet. Debetergo iußitiahtc accipi tarn pro

mur in Deiconße9u,quam ea,qua ceufru9usex prioriillafequitur. Hamfinotße^’^i, ex nobißpßs nullam habemusjfed inpeccatis concepti amp; génitif legem peccati in fnenbrtfnojnbsp;cumferimus, qua iam inde al ineunte atate effellispeßimisfeß exerit, ytßpra cap.7» **.nbsp;lußificamur autem ex gratia per fidem in leßm Chrtßum, qui pro nobis fatisfaHio amp;nbsp;9us eif^ ; amp; qui huncfide y er a apprehenderunt, ex yerbi eiusfemineper ßiritus y^tutenbsp;yitam nouam yiuuntßn qua iußitia amp; innocentiaßudent. Ham qui tufius eif,nbsp;in hoc tot US eif^tÿ.t tam Deo quam hominibus finguUs tribuat quod debetur. Dftn ergo t J )ƒƒnbsp;nominàtTaûluSifidem in Chrißumpracipit : illam yeropotiusquamhanenominareyonbsp;eicCurreretiqui inanifideiprofeßionefuperbiunt,nihilautem eorumpraßant,nbsp;Chrifii cultores decent.nbsp;nbsp;nbsp;Secundo pacis meminit^ qua amp; ipfa bifariam fumitur.

t€lligit,quamquiexfide iufiificati funt,habens apudDeum (ysßupracap.qninso dixts)

-ocr page 461-

h o m i l i a Lxx:iciir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î05

qnaijdem hominduf conâliantur ferfîdem, quafrofriafraterna charitatds amp; concordia ^daßitur ex kn tertio loto gaudium in J^iritu fanBo, Fieri enim nonfote^i^ qtiittnbsp;^’‘^f^wmifgaudeanti ^*^ißfeccatorum nexibmfolutos, cum Zgt;eo fatre reconciliatos amp; cum ho-fenttunti^t cum omnibus facem habeant, quantum in ipfïsnbsp;%»oc yerum atque folidumgaudium,quodnullts huius ficuli molejlijs aut calamitatibus tutnbsp;‘^'^j^notuncmaxtmeßuum effe^um frojèrt, quando nobti omnia infeflaejji fentimui, Âutho-efficientem habetßiritumfanUum cuius frofrium ofßcium in credenti*nbsp;^iooifaracletum agere debets ei'pdiaduocatiinflarnobts in tentationibtts tam confolationenbsp;• jadejjè. ^otquot er^o regnum 7)ei ajjequi amp; huius dues atque haredes. manere eu*nbsp;y''^^”^^ßi^ßffrfiidonibus,fidei in Chrifiumfiudere debent^yt ex hat iußificatiface amp;gaudionbsp;^’‘r-tantur.

confirmationem quodfequitur : ’Kam qui tn hüferait Chrifio,gratus CuttiU ttetas Chrifiicultus adeo^ yerusatq, germanus Chriflianifinusnbsp;qua modo commemorauimus. Huius yerb effeBut fulcherrimos indicatidum nosnbsp;^!lt;‘ÿatos amp; hominibus acceftosfieriferibit. Defrimodubiumnon eï^gt; Habemusenim Deinbsp;7^» «racuîum, quo ße nobia in filio lefu Chrifio flacatum amp; reconciliatum ejfie tejîatur. Tn eo au*nbsp;^.’quot;quot;’1» felicitates colof hon confifiit. Q^i enim Deo grattes eT^^êscum eodem communionem ha-euangelicafradicationèsfinem ejfie, loannes Afoftohes in fiua Canonica ofiendit. Quid,nbsp;^!‘'^^ilt;efiefotefi,quicomunionem cum T)eo habet ,^omnts boni fonte amp; thefiauro inexhaujiofl^n-’Deofrobarinonfojfie eos,quiàfidein Chrijlum alieni,drca inaniaceremo-jiiferfiitiofi^^^tn fiudia occufanturjtaq, euertit hic locus omnes religiones,qui^nbsp;extra Chrifium Deo fieruire amp; fialutem confiequi inftituunt. Deinde tales hominibuinbsp;ß^T'aari ait,quod tam adfios quàm imfios refierri fote^, Kam qui yer'e fij fiant, ij alioruntnbsp;f îftetti yera oferam dare yident. Tmfij yero amp; alieni àfide, licetfludijs eiufi-quoad if fits, tanta tarnen yirtutis amp; fietatts yes e/Ç; ytfiefie Ulis ifftscom-^nbsp;oderunt.Quo fit,yt non rarb cogantur yeritati, tefiimonium fierre.ETfi, ergo hoc adnbsp;ftabilem confiequendam comfendium ceriißimum , fi Deofieruiamus in iufiitia^nbsp;fiifiilo. Kam eorum ,qui hoc jaciunt,memoriam Deusfieruat, amp; ijfidemfieri imfijnbsp;ignorantes,honorificum tefiimonium fierunt. Itaq^ yt fij non facile contemnuntnbsp;Sittj^^fiiudiciadta non aliamgloriam affetunt, quàm qua ex fijfncere Dei cultu amp;fietattinbsp;r ^^dundat. Hanc ergo regulam fibifrofonantfiquendam , qui Deoflacere amp; regninbsp;cufiunt. Quia enim ilia Chrifli lefiu teflimonio confirmaturfidem illenosfi earnJe-'^*^^ffius yita curriculo tuebitur,amp;olim in regni fiui cteleßis confiortium ad fie transfieret»nbsp;'^'^’^ienediCliofijonor,gloria amp;foteßas in aternum,K,^imen,

HOM ILIA LXXXIIII.

Nempe igitttf quae ad paeem faciunt, feAemUr,6^ qu» ad mutu* ’•ïiædificationetn. NccibicaufadeftrueopusDd. Omnia quidemnbsp;Pura, fed malum eft homini qui edit cum offendiculo.Bonum eft nonnbsp;^^fticarnibus, neepbibereuinum, neqjquicquam in quo frater tuusnbsp;’’’'pingit, aut offenditur, aut infirmus eft ? Tu fidem babes; apud teanbsp;’^etipfum babe coram Deo. Beatus qui non damnat femetipfum illnbsp;*°quod approbat. Qiii uero ambigit, ft ederit, condemnatus eft*nbsp;S^oniam non edit ex fide. Quicquid uerd ex fide non fit, pecca«nbsp;eft.

intendfiunt, qua cor foriferuiunt : ita

^’^f^alibus of{ifii‘^^^^ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘ttantur, religionem quoque in ceremonijs aut externis

Tp F confiißere fueant t Qui error^ytfiuferßitiones infinitas olim feferifdttt

-ocr page 462-

CAP» XI I II, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EP I'S T. AD ROMANOS

omnium firè concertationum caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in religions sxoriuntur, ^um alij y (teres olim aio»

litas ceremonias foflliminio reducersfiudent, alij nouas ex fuo cerehro fingmt aut al alijs confias ecclefite oitrudunt. Et huius generis fuit apoßolorum temporibtts excitata de ciborum deltd» feu difirimine concertatio', quam^quia in apertum fcifma exarferat, Eaulus magna diligentia coi»'nbsp;fonerefiudet. Inter argumenta autem quibus ytitur ,^oßremum fuit, eos farumprudenter, imenbsp;etiam inique nimium facere,qui propter cibos cum quoquam certamenfitßipantfOUt ecclefia ynita-temfcinaanttCÙmiïlorumdeleSM nihilfaciat ad conjequendum regnum Dsi, Ebi^eroccaßonif»nbsp;docuitdnquibushoc conßßatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;queenamßntfrtsci^ua yertspietatis ca^ita,qutenosamp; “

ceftos reddere y amp;noflram profeßionem hominibttf commendare pofint. Sequitur yniuerß traHationis iflitts conclufi», quam argumentsgrauißimis iterum confirmât, fimul^ obieSionf^nbsp;luit,quas contentiofiores quidamfubinde yrgebant.

Chriftiani pad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conclufioriem hifce yerbis comprehenditt, 7gt;lempe igitur qua adpacem faciunt,ßblefrn^gt;^.f

adtßcationi nbsp;nbsp;mutttam adißcationemjta yer o reuocat eos à rerum inutilium obferuatione, amp; à contentiet^'

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* quaindeenafcebantur,at^monet,ytijspotiusfludeant,quibttsecclefiaceuyinculisautneïti^^.^^^

feruari folet. Elf^ autem hacgeneralis régula, quam cum in omnibus alijs rebus, turn medijs aut indifferentibus debemus obferuare amp; fequitE'bi imprimis opus elf 'Viderei^'gt;^i^[0ii,,nbsp;bis liceat facer e fed quidfaBu y tile fit aut neceßarium. Ham defemetipfo alibi aitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ti

nia mihi lisent ffed non omnia conducunt: omnia mihi licent,fednon omnia adificant. in duo intentos eße. ’Primùm,yt quapacis funt,aut qua adpacem conferuandamnbsp;Eif^ hac admonitio y aide neceßaria, eo quod charitatis legem omnibus impofiiit Chriß^'nbsp;idem tile nos omnes in ipfo ynum corptts effe yult, pacis atq^ ynitatis ecclefiaftica turbatf^^nbsp;nullo modo potelf^Si enim teße Solomonefapienttßtmo mortalium, ilium Detts odit,quifgt;‘^nbsp;tresferitdißidium,quantomagiseiexofiamp;inuifi erunt, quieceleftam, ^«aipfiusßonfi^dtnbsp;eif,diffenßonibusfctndunt,eir inter eos rtxas atq, contenttones ferunt,qui inßiritus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fid

ipfi foli feruire debebantr'Ham hunc noßra yocationisfinem effe conßat, yt abnegata dejjderijs, Chrißißiritu regamur^ amp;huius yirtutefub yno capitein ynum orpu^nbsp;^tqui carnales funt adhuc, quicunq, dißidijs amp; contentionibits indulgent, ficuti innbsp;operum carnisadGalat.cap. quinto abundedocetur. Heq^ temere faBum putabitnu^nbsp;non modbjluderefedillamfeBarifimo perfequiiubet,amp;eo yerbo ytitur,quo ardentnbsp;rei alicuius confequendaßudiumßgnificatur. Quia enim natura adamulationem amp;nbsp;fidia procliuesfumus,magna nobisßiritus contentione opus elf,yt carnem franemus, j** IS'nbsp;fuis yitijs perpetub eijcit atqifugat,pacem in ecclefiayel retineamtis, y elfugatam reduc^'^nbsp;terim non minoridiligentia obferuaridebet cautto ilia, de qua cap.duodecimodixitnbsp;nimirumpacem habeamus cum omnibus, quantum in nobit eif. Ham nifi huiusprobenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sd

mus,nimio amp; inconfultopacisßudioabrepti,yeritatem amp; Deigloriam turpiterprodenn^^’t die multi faciunt,dum apudinfelicem mundumpacifici amp; concordiaamantes did yoluns-Aedificatioec^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•-^Iterum eBf,yteafeBemurquaadmutuamadißcationemfaciunt. Eifeiutetn^ ! ßi'

clefia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Metaphorafrequent admodum inJdcris Uteris, I^tio eius elf, quodecclefia tota 7)d

tur, in qua tile regnat, amp; in qua gratiafua thefaurot depofitot habet. Lapides,ex tur, fidelesfuntßnguli,quos Eetrus lapides yiuos didt fifundamentum adificij huitte e^nbsp;petra nimirum ilia pretiofa, de qua cap. dedmo ex Ifaia differuit. Idem oflium quoq tiffnbsp;put anguli, id efl,fummtts tile lapis angular is,qui amp;pariet es ex ludais amp;gentibus extrnnbsp;Bit, amp; totum adifidum abfoluit, imo capitis inflar fupra omnet Dei filios eminet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^rfl

y erb aaificamur perfidem,quafadt,y t amp; ipfi inferamur,amp;inillo ynum toT'pn^ lefcamus.EtadficatoresquidemfeuarchiteBipublidfuntdoBores, quifidem Chrißipff...nbsp;buic homines aäd'ucuntdnterim y erbßnguli alios adificant, dum yel rudes omnino in cfnbsp;done infiituunt,yel aliqubyf^progreffospijs admonitionibus amp; exemplo confirmant-f'nbsp;diligentia amp;prudentia opits eSf, ne quidanobd importuniusfiat, aut bene agendinbsp;quamnegligamus. Itaq^ adificandiyerbo omniapietatisofficiacomprehenduntt(r,qt*^r ):^cf^nbsp;bent prafiad, y tinfalutiscognidone proficiat, amp; infide confirmettsr. Qua nunqntot'

-ocr page 463-

H O M T L r A L X X X ihl.

ftt^gt;lica reBè cordi ef^. Tiebet autem no! adßudtum ardentitu ac-* ^^ß^ßonitat^ “Dei amp; noßr a dignit atü confy deratio, llliittenim tngent argumentum e^-, t^u'odnbsp;yßljße demit tit yt in nobüßhijpß domtalium factat. yidmiranturnbsp;lj^^^‘gt;ß^»ü^rincegs aut 7^x apudaliquem exfulditorum yulgodiuertat, turn eo agatfami..nbsp;ideregüjhomo tarnen e^-,amp; eiußiem cum illo naturagarticeps, amp;nbsp;ffabeo heneßcium accipercyaut neceßario ali^uo auxilioßubleuari potef^.Quanto igitur plu^nbsp;uljjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; laudü meretur quot;Deifacilitas y qui nos inhabitare dignatur, qui amp; ab eiM natura

ßßi quidempoßuminprodeßcyniß Hie nosfuoJ^iritu regat, amp; nouM quot;vi ii^^ß^ttiats'Kf 'ïfrè illuftres amp; magnifci yiri domibu^l'ttü dignitatem addunt: ita nobia etiantnbsp;2)f j domttsfiimus, amp; ab illo in domeßicorum fuorum numeronbsp;tnagùs nos annitideccty y t qttemadmodum fideles domefùi non obfitasres interfefenbsp;dtmicantyfedrem domefiicam t2rpatrüfamtlids comodumpro yirilipro^nbsp;nos quoq^ reliBü rébus noßrü omnibuSytoti in hocfimuSy quot;^ft Tfei domus xdificetur^tÿ no»nbsp;accefiionibus auge fiat.Hune fiopum fi hedie omnes fibi propofieum haberentypr(,culdu-^i^^^^^riorifiueremur y amp;eeclejiaresfelicittsfuccederent.yit quia pleriq^deftiagloriafioliciti,nbsp;i», r^«ufayquam femeldefendendam fufieperunt, yincere 'VoluntyUon mirumfuertc, lues exliti^nbsp;manifeßü Chrißi hoßibiuludibriumfie-operas adecclefiee eedificationem conf erre nolunt,

Hf^ngumenta redity^t magü excitet eos, qtiibtn caufa hxc non adeb magnimomentieffie propter cihwM \y^^f^iamp;proinde afieBibusßiiüliberiusindulgebant. E-f^t omnia^quee hucufq^ adduxitytn non dejiruaturnbsp;Quodnon ita accipi debet,quaß cibosexnbsp;excludat, turn hos quoq^ à T)eo conditos ejfe alibi fateatur ; fed de eo opere T)einbsp;‘^d homines maximeß/e^atyamp; cui alia omnia infiruiunt. Ethic quoq^ opus Dei W-Dei opus fnbsp;nbsp;nbsp;fo/x ecclefiayquam nifi Hie colligat amp; adificetyfujlra nos labor abi^

'f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eedificationem efie dtcebat. Dei item opus eiÇ homo quilibet,quern non ini^

oondidit, fedlapfum amp; mijérè perditumperfill] jut meritum amp; nde rurfiits idem .edpoflolus adEpheficap.2,.ait:/pfiusfumus opus, conditiin

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bona,quitpraparauit DeWy'bt in ets yerfaremur. É/Ç preeterea Dei opusfi..

lofitm, Ham nemo y enit ad me (inquit Hie) nifi pater meus traxerit ilium. Itemt CH'[dngufs non reuelauit tibiyfedpater meus ceelefits. Hequiquot;nbsp;hie obflat infirmitas amp; imperfe^iofidei, qua in nonnullts cernitur. ^uia enttnnbsp;percipit ea, qua funtjfiiritus Dei, quicquid diuina cognitionts in homme quali^nbsp;donumeß^,huiusautemimperfeSio atq^ infirmitasexhomindsamp;nbsp;debet. Dicitur etiam Dei ofius tota humantnbsp;‘'^pHoamp;fingHlorum hominum falus, cuius ergo filium Dei hominem fieri oportuit, yenbsp;'ß''bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redimendis Hießatuerat,perficeret. Hon inepte autem feceris meo iudicio^

fi^^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus ißds yalet Eauli argumentum,

^iborum difirimine lt;ir deledlupertinacius contendebant,aut libertatefua licentius abu.-ynitatemfeindebant, amp;infirmorumfidemlabefaflabant, amp; infratresiniu'. c^fi'f^^'^^»antum in Hits erat ,eorum falutemeuertebantyquosfuifanguinüpretio Deifiliusnbsp;quot;^fßß^^f^i^hac cum cibo confierasytantuminter hunt amp;Hladifirimenapparebit,yenbsp;^^ßp’^^üfiimus, aut etiam inhumanus amp; impius cenfiri mereatur, qui propter cibuntnbsp;?'4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negligit,quibus nihil fanPlius, nihilpraclarius, nihil magts necefiarium exco»

I),

^pofioluSyhoc multds alijs accommodaripotePfyamp;idea multiplex hu- Argumentibtte ^ßtxpendamus y quàm yarijsmodfs Dei opus deßruipofiit, amp; ins ufusmultianbsp;^°^peccetur.7^deundem ergo modum contra mercenaria militia fi^atores adducipo plex.nbsp;hrifiiano homini, ytpropter yilempecuniam amp; yanam huius mundiglorto-.nbsp;otcidat, qui t:gt;r Dei opus eP^, amp; adilliusimaginem conditus. Etfufficetepoted^

-ocr page 464-

CAP. XIILL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPI ST. AP ROMANOS

argumentum hoc aduerfuó omnet rationes eorum, ^tti illud exercitium honefium, y tile dr ad ^uh. tuendam necejjarium eße contendunt, 2dihil enim Uli afferunt, cuius prenum amp; dignit as t'*'*nbsp;homine conßrripoßit,quem tantifecit ‘Dewp^t eum fUj futfanguine redemptum yoluerit,'pofi*'’^nbsp;etiamfimilt argumente redargui, qui ytfuo quaßui amp; honori confidant, falfsdogmatibus ahoru’^nbsp;fidem euertunt,amp;pacem ecclefiarum turbantiqui omnesnon ynomodo ‘Dei opusdejlruunt, Qudnbsp;non immerito eos adnumerauerü, qui quot;^tfitam libidinem amp;gulam expleant, alijspeccandiaiulgt;nbsp;resfeint,dumpuellarum pudicitiam ^violant, aut thoros aliénas polluunt, yel etiam iuuendes,nbsp;rundam animos yitiorum illecebris irretitos fiducunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes fi Dei opus,quod per ipfis dejß^

tur,reÜè eeftimarent,nunquampropter yile lucrum,aut inantdgloriee auram,yel euanida c«pd‘‘ tds ergo,illud corrumpere auderent,

Purh quoq; no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caterùm quia contentiofis nulla rationeslufficiunt, adobieBioneS redit, quibui caufa»ffi.-

utendum cum defendebant,quiItbertatefua abutebantur. Ex quibuspracipua erat: Qtttecunaperfipurafi^ ’I offrndieulo, yfi licet,quiapurts omnia purafunt, ^tqui cibi omnespuri fitnt, amp; Dei yerbo tgt;obtffigt;tgt;^T^

Ergo licet Hits yefci,neqj conuenit yt noftra Ubertatifranum inijciatur. Sed refiondet ad bet flolus: Omnia quidem pura, fed malum e/l^ homini,qui edit cum offendiculo, Erimitmnbsp;ytttur,ne Tudaiio more ciborum dele^um fiatuere yideatur^ deinde y erb docet dijlingfùnbsp;inter cibum eîr eius efum.Senfits ergoyerborumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fateorfane quod dicitds,amp;

rùfententiam agnofeo,qua hominem nullo cibo per os ingredtente inquinari ait:at cauendutn tjf cOine nos quidadferamus,quod cibumperfepurum nobts impurum amp; noxium faciatFitb’^'d^,nbsp;mus cum offendiiulo fratris infirmioris, qui nofira libertatis beneficium nondum intelHg^h^n^,nbsp;indenofiralicentiaturbatur, yttamdenobisquamdefidei Chrifiianacaufayniuerfaiwqi*^nbsp;tire incipiat. 7lt;lec temerefic loquitur ‘Paultts.f^ia emm Chrifliana charitattse§lf^,infirtgt;io^(^nbsp;ter ferre dr fidem illorumfulcire,impurum amp; illicitum fit oportet,quicquid cum eorumnbsp;coniun^um. Et qui abo, quo abfq^ omni incommoda abfiinere poter ant ,fratrem infirtntt”'nbsp;dunt,ijfatts tefiantur,fe maioremgula amp; licenciafua rationem habere,quamfiatruin,p’^'^finbsp;farguinem proprium efiundere Chriflus yoluit, ddeo regulam infert, qua ofiendit,nonnbsp;dum efeèquid Itceat,fed quid conducat tamnoflra quam fratrum nofirorum faluti,‘Bontigt;ti^nbsp;quit ) non yefeicarnibtts,neqjbibereyinum,neqj quicquam, in quo frater tuns impingd,ci^^7^pe'nbsp;tur,aut infir mus eS^. Cumqua fententia omnino conuenit, quod defemetipfedicit in prtof^^finbsp;rinth.fe carnibttiperpetubpotius abflinere yelle,quàm ytfeatrem offendat, pro quonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olid

dignatus cîf.In prafenti yerb tria cauenda efie docet. Trimum,ne frater itnpingat,autp^f^'^iD(, cor:cidat,id tïf,ne per nos à fide alienetur, amp; ita à Chriflo excidat,in quo ynofalus otnn^nbsp;.rdlterum ne ofiendatur ,dum nojlro exemplo offenfusfiniferas de fide amp; religionenbsp;clones animo concipit,amp;itagrauiori aliqua tentatione turbatur. T(rtium,ne ittfif^^^^'^j^nbsp;noscoaSuf aut quacunq^ratione induilus,aliquidfacit contra propria confeientiadillcHß^nbsp;dationepulchra ^pofloltts ytitur,in quaafummo exorfusadimum yfi^gradumdefetndfirnbsp;C hrifiianos homines in hoc ejfe debere, nefratrem perdant, imb ne per ipfes offendatur ,tinnbsp;fides yelminima exparte labefa^etur.Flam yt hoccharitas iubet,itagloria Deihocipfenbsp;cuiusfludium nobis ante omnia cor di ejje debet. Fbi rurfus admonemur, quàm alientpfgt;nbsp;Chrifii, qui ne illicitis quidemnbsp;nbsp;nbsp;defer to Dei yerbo prohtbitis abfiinent. ettamfi Ulis

ofiendi,r^multorum confcientiasgrauifiimt yulnerarifeiant.IlUcittu eflomnisimagtn^ religione, fimulachrorumcultu TurcastirIudaosoffendiatq^abflerrericonflfl,q'j'^nbsp;fidem chriflianam tranfeant. yittamen huntquidem multi mordicusretinent,iuiflÿ^‘ pUcil^nbsp;defendunt, amp; aliorum opera eieHas in templa reducunt,ne quid ab alijs didicifie ytdeantu.

Cr homine Chrifliano indigna eß mor um licentia,luxuria, ebrietas, feortatio amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co^^^ i

generis : amp; propter hac euangelium male audire fcimtts. Qsfis yerb de Ulis ^holendisjts quis manum admouet,yt morum honeflas inflaureturßimb quis patienter fiert fidosnbsp;hanc cum difeiplina ecclefiaflica reflitutam,illa yerbfiiblata aut corre^a yolunt. Exsnbsp;dem communisillafecordiamultisrationibus:fedeasnunquam recipiet Deus,qutic^ Jnbsp;nas horribilesfcandalorum authoribus iampridem denunciauit,

-ocr page 465-

H o M I L I A L X X X I I 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Üöj*

^f»»*^*^^*^***” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itbertatü euangelicapropugnatorei f ^itnirum, Fidâlibcrtate

ne cut fußicio detur, quafi non yno C hrtjio contentt faltitetn externi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abucatuf

^fcfdgt;amui^amp; Judaifmumcum Chrißianareltgionecommtfceamui^Sedhnquaq^Tau-fidem habes*, apudtemetipfum habe coram Tieo. Fidei nomine plemorem benefi-^quot;fißi amp; libertattiper hunc acquijttie cognitionem intelligit, qua inßrmtores Uli dejïitue^ ergo concedit tlldsquod/ibijpfistribuebant,monet autem^ytpenesfe amp;fibijplistlludnbsp;ill^i^ttam fide conjecuti ftn[,prudenter amp; yiiltter ycantur, y bi nM peri-

^°^^^^dtfitnt ,fiquoadT)eum fie omnifieruttuteliberatos eße fiiant. Outa cnim fides jibipropojitum habet yt nos fi)eo coniungat, non importuna ojlentatione ytitur, quanbsp;eoniun^a fiit ^ fied in propria conficientia aut animt tranquillitate acqmejcitgt;,nbsp;Stnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necefiitate yrgeatur. Eautem diligenter ytdendum, ytproprium amp; ger^

S* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apoflolicifienfium teneamtts. 2decenimpublicam amp; liber am fidei y er a prof'eßio-

''’({i), nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minui autem iubet^yt occulta fide animi contentif interea I'acrii alrenis commit

’iKjj Sö* publice yelfiabits yel diblti negemui quod in corde credimuiiadhxc non prohibée,quo mi^ ^nfide injlituamin yt magfis proficiant .* Sed de fioles indißereritibw ^l^ertattsnbsp;'^ß* fiermo e^gt;amp; »e in eo fidem nojiram ambitiofie amp; cum alioYum ficandalo ojlcn^nbsp;ergofiibijpfi contrariits e^^neq^ cum eo hicpugnat, quodcap.decimo dtxit,cordenbsp;^ii(j quot;'“WcreÄj oreautem fiert confießionem ad fialutem.l^t yerb fidemprofiterifiic tandempu^nbsp;fxercere debemiti,qua in eum finem Deus infiituitrqualiaßnt^yerbipradicatio^nbsp;^^tt',igt;baptifimuiyCcena Dominica yfiis,publica ynim amp;yeri Deiinliocatio, yitainnocentia,nbsp;bi!tj fifi'‘tterna^amp;yt nos ab omnifiuperjiitione amp; idololatriapuros confieruemu^. Hat yera fiuntnbsp;}amp;inhis confitflit yera illittsprofießio,non in efiu,potu, dierum obfiruatione,auc qui-rebusiquibmneqj Deigloriapromouetur neq^proximifides adificatur, lilanbsp;pitffn oßendunt 'qttia amp; eiepreßb Dei yerbo commendantur amp; cum bor.onbsp;fiunt, Quodfit qtits yel fiuperjiitione yel morofitate nimiaoccupatus ficandalumnbsp;S. r ‘’^ö' « nobts non datum inde arripiat, huncfalua conficientiafitia cacitati relinquerepoßu^nbsp;US ‘Matth, ly. wo««Jf gt; cum infimtli caufia dificipuli pharifiaotum ficandalum illinbsp;î*^^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . • /„-J- •

'“’itt lorum importunitatem hucujqj repr^tt Êaulusfitta infirmes quoq^ confiolationem ad-mdiffirentia generalem regulamprajcribic,quam omnes in medijs hiße amp; indtfferentibitsfiequan^

^lt;^15flilicetpropter alteriitsexemplum aliquidfiaciat^ animo incertoaut trépidante confiden

) ^ui non damnat fieipfium in eo quodapprobat, Videtur hoc ccctvsxfa y ejfie amp; pa,. * oniaenii . ^otnodo enim rem eandem quts eodem tempore damnare amp; probare j aut fiemetipfium innbsp;ßoierit,quodprobat^ Sedapprobandiyerhum non adanimumßedadexternam confieß.

amp; cum hac coniun^am a^ionem externam refierri debet, ylpprobare ergo dieitur

qui Ulo yeficitur^ne in fide putetur injirmus, interim yerb propria conficientia damnat^ciem fiaÜum ßium cum lege pugnare cogitati cuius abrogatione noipinbsp;’^d.Eumergo beatum pronunciat jlpofiolttSy quiquicquidfiacit^ bona örfialuaconfidentnbsp;yi^ß^^manem Jui animiperfiafiionem aut aliorum exempla temerefiequicur^fiedex Dei yer-‘Ham qui ita afieSli fiunt, ij etfi errent in nonnullts, yeniam tarnen error illénbsp;e^,nen malitiofia tontumacia,Jedfimplex ignorantia cum Dei :^elo coniunHa,nbsp;^fita noßra Deo nunquam approbatepoterimus gt; niji nobts ipfis conjci] firniis ilia cum eittsnbsp;Quod qui certb nouerunt, ij bead fint, neq^ ylhs hominttrn iniquo-^ouentur, Ideo Taultis tnpoifi.ad Corinth.gloriationem fiuam eße dicebat, tefiimo-fiua-.de ea nimirum loquens,qua in Dei yerbum rejfiicit, amp; hoc yno nititur, E con-^'’if^fi^^iè^^sfifederit^condemnatùsesfi. jdmbigere dicittir, qui legd conficientia adhuctene.,nbsp;'‘“^um certtts de Chrijiiana libertatis yfiu, alternd rationibus antmu hue nunc diuidit illuc,nbsp;peccare, amp; propria confiientia tefiimonio damnari ait, fii quidedat in lege prohibitnbsp;* Quicquid yerb non ex fide fit, peccatum effi,nbsp;lion txternaßedanimum requirit,quern illi addicere amp; confiecrare nonpofiunt,quinullo

\

-ocr page 466-

!

CAP, (XV» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ‘hift

certoyerbonituntur ,cuîfidereamp; fibijpfisperjitadere poßint gt; q^ubd Deus ipfoscumßtt fibigratos amp; acceptes habere yelit.Fidei enim yocabulum hoc loco yeram Ulf folidam animf^}nbsp;fionem^non temere obortamfed ex Dei yerbo conceptam fignificat. Ex hoc autem diao elilt;^(nbsp;lus,infirmes etiam at^ etiam cauere debere,ne quid reclamante confcientia facianttnbsp;losmonetj ne quem cogant aliquid fine fidefacere. Eiif,trgo huius fententiapraclarusyjv^^nbsp;tramqjparfem,quemytinam hodie omnes diligentius obferuarent^târmoxfublatasyiderem^nbsp;xima ex parte diffinßiones.,quibus hodie etclefia Chrifii cum magn6 multerumfcandalofim»t(‘*.^nbsp;Solaßdei ope»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Debet autem ex hoc loco generalis doSrina colligifnon alia opera Deo placere,quam qu^

ra Deo placet. fiunt,id eif^,ea fiducia.,qubd ille nobis propter filium fuum propitius eße yelit. At quiafiit^ yerbum r^icit, fiducia ilia in nobis eße nonpoteif^, nifiqua facimus cum yerbo Dei corfit^nbsp;Damnantur ergo hie omnes hareticorum labor es atqfiudia,quibus feipfos conficiunt.nbsp;Chrifii cognitione errant fidem habere nonpoßiint» /ugulantur item eodem diHo omnesfi^^Hnbsp;tus,quos exfuo cerebro homines infiituunt. 2^am cum non fint ex yerbo Dei,ne ex fide qutdef^L^^nbsp;amp;yere deillüdicitur illud Chrifii*. Omnisplantatio ,quam non plantauit paternbsp;excindttur. ltem*.Frufira mt colunt docentes do£irinas hominum. Quibus adde,qubd qui ci^^,nbsp;occupantur, perpetub intra animos fuos flu^uant,neqjynquam de Dei gratia certifiunt.nbsp;enim ratum^fempererit, quod Samaritidi Chrifius dicebat : Qpfifquis biberit ex uquuhadj^nbsp;feilicet hauriunt qui fuis inuentis amp; laboribus confeientiarum fitimyoluntrefiinguerejpnbsp;rumiqui y erb biberit ex aqua, quam egodabo,nonfitietinaternum. ïtainDeiyerbumtfjf^j^^^nbsp;difcamus,amp;aBionum nofir arum omnium regulam atq^ principium habeamusfidem innbsp;fium, qui nos Deo patri reconciliauit, yt huic opera nofir a probaripoßint, Uli debetufbtnfnbsp;honor, gloria amp; potefias in atirnum, lt;gt;4.men.

C A P V T XV.

hohilia lxxxv.

DEbemus autem nos qui firmi fumus, infirmitates infirmoru*’* portare, SC non indulgere nobis ipfis. Itacp unufqufstp noftrüJflnbsp;proximo indulgeatinbonum, adædificationê. Etenim Chriftos n®,nbsp;indulfitfibijpfi, fed,ficiitfcriptum eft, Conuitiaeorum, quiconü*'nbsp;rianturtibi,incideruntinme.

3\? priori capiteDiuusTaulus grauißimam litem compofiiit,quaillotenip^ fid erlt;»rƒrlt;ÿ«r legalia ciboru diferimina inter infirmiores infide amp; eos, quinbsp;infiruBi erantfibertate autem Chrifiiana licenter nimis ö* nonfinefcandAo^^^nbsp;tebantur.Et primo ofiendit nimium iniquefacere eos, qui propter res

—- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yjtffnau mmium intquefacerc quipropUT rcs

diasfife mutub damnantconttntionihw non neceffarijs ecclefnepacemperturbant-tù argumentit adpuilica^actf amp; mutua ledificationtsfludium omnes hortatui mtf ohferuare iubet.^ne quts in ijs, aux perfe indifferentia funt, aliquid fine fide amp;nbsp;confcientiam yel ipßfaciat, yel aliosfacerecogat^nbsp;nbsp;nbsp;Hm modo do^rinamgeneraltorenfj^.^-j^fifi

Chrifiiana lenitate amp; indul^entia,quaomnes Chrifiifidelesfe mutub ferre, amp; mutun^^ fubleuare debent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Ceneralit do' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ropofitio amp;fimma totius loci efl: quot;Deberntts nos qui firmi fumttsdnfirmitates tnpTm

ArinadeCkrii- nonindulgerenobisipfis.OpponityerbdoHrinahancarrogantiayitioitjuononconeol fiùtna indtilgen turbatur^yerumetid bumanitatisfinfus quafi extinguitur^dum noßris modoplacitfsnbsp;iM-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jàlutem nihil ad nos pertinereputamus. Latent autem fub hit yerhis rationes amp; argu^f'^ '

ctßtma,qutefacile deprehenderepotertsftfingula proptua confÿderes. nbsp;Trimo^

Ergo nihil hic nobis liberum relin^uit,fed offcîum pracipit, quedfaluisiufiiti^ bw non poßit pretermit ti. Id y er b exfine donoru Dei colligit^qui ideo aliosnbsp;0 donù diuerfisat^f yberioribwinfiruit^ yt neceßitatt mutua obflriSi, finguli m (O'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fd'*'


tit argumentis adpublica pacis amp; mutua adificationis fiudium omnes

-ocr page 467-

H o M r L I A L X X X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io6

-^poßolM^tj^uia nos eiufde corpora mtmlra fecit CirifuSt affeHionum confenfia effe debetquem inter noflrt corporis memnbsp;ChrißiangßicietatK leges peccant^quicunq^f bi folds '^iuunt amp; alioruninbsp;fi per tinere palam proteßenttir» Imb dum ißamnbsp;Jfiit,. '^‘^^^^ßlgt;i Ifendicantfine hominum quidem nomen mereri oßendunt^ctim per natur« legemnbsp;’quot;Mj'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olimintellexerintf hominem non ßbi filinatum ejfi,fid ynumquenq, quad habet

Sik***” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conferre , yt communem omnium falutem pro yirili adiuuet, Deinde argu^

p^ittt^perfiina hoc enuncians Taulua ^fiipfum illds adnumerat^ ^uiplurtbus inßru^i^aliorum infirmitates ferre debeant^ Idenim non facit ambtciofi^ ytnbsp;'^'quot;’'lt;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;gloriam 'gt;eenetur,fid ytfuoexemplo aliosexcitet, ^uifortaßis fitßieabanrur^

fxigere^quod ipfimet minimepreeßaret. Quam autem Ule facilts fuerit er^4 quofids, ''fl«« Cj- ^^^^dè teßatur,amp;‘ ipfi non obfiurt docet tn priori ad Corinth, nono capice qui locu^snbsp;gt; qttbdnidsfiribebat, qui de ipfi amp; cites laboribus nimium inique iudicabant,nbsp;'ill K . huiui argumentiauthoritas apudeos, qui yerapietate funtpraditU Quem entmnbsp;fratrïbusinfilentius agere, aut fuaapudillos libertate abuti, quos tanttes Âpofioanbsp;organumtam indulgenter tradlandos putauit, yt/ux dignitatds tantumnonnbsp;illos Chrißo lucrifaceret.^nbsp;nbsp;nbsp;Tertio quid nos faesre iubeat, yidendum

infirmitates infirmorum.Grxcum yerbum ßst^di^esv,plies quiddam ßgnificat^ conatum exprimit, quograuioraomra in hume-St cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo ingens requirit, amp; ne nos alicuius moleßia txdeat,fi quando

tioßro iure cedere oporteatjnfirmitatum autem nomine,non yitta aperta, qu« cum ÎWa/'° ^'^oluntatepugnant y intelUgit :fid errores.,quiper ignorantiam committuntur^ amp;finbsp;*'ÿonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non malitiofè.,fedex commuai amp; innata nobds infirmitate dejignatur^ ^Tinime

S'jt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^^i Petuliprxcepto abutuntur, amp; fub Chrißiana indulgentixpratextupalànt

^f^‘'^’'otinantur, eit ficeler a quoq^ atrociora exeufiant. In qno non àplebeds modbpeccatur ^fiedl ^if^^^’‘gt;gt;tificibteSyqui difienfiandt authoritatem fitbifiumunt in ijs etiam, qua diuinds legibus pro-horrendaquoqueflagitiacondonant,atquehancfiuam temeritatem,Indulgentia-nomine yenditant. Âtqui nihil huitespracipit .gt;4poßolus, nec quid ecclejiarumnbsp;uidfingulos Chriftianos priuatimfiacere conueniat,docet. Et de infirmitatibtesnbsp;ijt, f *''1 inter quasprimtes locus debetur ignorantia non malitiofia, fidei imperfellioni, tentationi-f'ftT)j''''^'^^i^»amp;fiqua aliafitnt huiusgenerds. Inhds omnibtes nos firatribus condolere amp; ad opentnbsp;^f*’'!i^ofnptosatquefiacilesejfieoportet.Cùmenim ißa innobdstampatienterferatDeus^nul-^’*itil’\'‘'^^‘‘r*iminhumanitasautferociamerebitur, qui propter quemuds errorem eos abifiiuntfnbsp;^‘‘^^^^°^ififf^Thrißumprofitenturt Quodfipraceptum hoc extraTauliinßitutumlatiutnbsp;corpore amp; fiortunds laborant, refierripoterit, inopes nimirum amp;nbsp;item male affeCloSy amp; ft quicalamitatesgrauiorespatiuntur. Hos omties inuifi-4WÎC4 Ope fiubleuare debent, qui melius amp; lautites agunt. Jdeo enim donafia in-^gt;(^^‘^l‘*ra Deus dißribuit^ ytqui opultntioresfint,aliorum egeßatifinbuenianr. quifiafientianbsp;^liospraßant, rudes amp; imperitos regantatquedoceanttfianiitem agrotantilusad-’ktnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extra periculum conßituti fiunt^eos fieruent amp; tueanntr^ quos periclitari y ident. ‘Pent-

Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de coniugum officijs Petries ficribens, marttdspracipit, yt muliebrifixui tanquam in-

defierant^ amp; yxoresprudenter atquemodefiè traàent, Quodipjumdefinibusdici non fiolum infirmitatds magna caufia elf^ yerumet'iam animi yires débilitât tSf^nbsp;Se 7^^“^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerfiantur. .^gnoficant ergo Jinguli hac natura yitia,ne diffi-

S/ '^*^4'*^°'’^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leniter ferre amp; fiubleuare iubet comntunts charitatds lex, amp;ficietatds

^^'^^tatio,quapijsomnibuscommeridatifiima ejfidebet.

-rlpoflolus, amp; modumfiiuerationem yeram, quam infiufferenddsfratruminfir^ ^^^fi^debeamus,hds yerbds indicat : Debemits non indulgere nobds ipfis,fid ynufiquifquenbsp;'gt;gt;t(ff'fi^ximo indulgeat in bonum, adadificationem. In Graco «^ta-Kamp;pponitur, quedpleriquenbsp;’fWj yulgarem eiusfiignificationemfiecuti perplaeendi yerbum reddiderunt, yt nimirumnbsp;M Z

-ocr page 468-

c A P* X v;

IN EPIS T. ad romanos ..«jX tîemo ßbijpß pläceatjed proximo Jludeat placere, Sed quia hoc amphihoîon ei^-,amp;nbsp;necejjarijs anßam dat^nos eos fequi maluimtn, qui indulgendi yerbo quot;vtuntur -, quod Tault»jnbsp;optime conuenitJDe ijs enim loquitur^quifuijpforum modorationem habentiamp;contegt;nptif'gt;nbsp;alijs, licenternimtsfaciuntquicquidßbilicereputantjamp;ttaßtb libertatts Chrißianapr^i^^nbsp;affe^ibuó moremgerunt.Eßßj hoc animi conßdentts argumentum, amp; qui ita aßeBißunt,j( quot;nbsp;hominis opera indigere,fed fibijpßsfißußßcere arbitrantur.Eult ergo ‘Paulus,y tproculnbsp;noßrijpßtisfiducia,qufq^ non quod licet faciat,fedßmul eorum quoq^, quibtts cum tnuit -, tlt;inbsp;habeat,fe^ illorum moribus atq^ ingenio,quoadeiusfaluapietatefieri potei^, accommodet,ni jnbsp;noßra libertate,yel Ucentiapotius,offendamus, Idem ergo htc Chrißianis omnibuspractpßj*nbsp;pij parentes in Uber or um fitorum inflitutione ,amp; fidi atq^ artis fute periti medici incuranaunbsp;facere conjueuerunt. I^tenim ytriq^illiliberorum ßueagrotantium ingeniaobferuant,ti)nbsp;captuiamp; moribusfifiaccommodant, (^rmultafapeindulgent,quo faciUusamp;tnaiorituUgt;]^^nbsp;fuum erga illos officium facianttitapiorum el^, diligentem omnium,quibus cum yerfitttfufi^^nbsp;nem habere, ignorantes patienter ferre, infirmitatibus quorundam indulgere ad tempi*^gt;nbsp;paulatim per ipß)s lucrtfiant, amp; in Chrißi cognitione progreffits faciant maiores. Si enupnbsp;denter in equis amp; reliquis iumentis obferuamus, yt Ulispoßimus commodioribus yti gt;nbsp;ter uinbsp;nbsp;nbsp;infolentes erimus,fi minor isfiant à nobisfratres, quos idem Chrifii Jfiritus at^

fociauit, Latet autemßb his quoq^ yerbis argumentum minime contemnendum, minis Chrißiani fumitur, quod eP^ : yt nofipjôs abnegemus,amp;mortificatis carnis Afje»tnbsp;«osfubijciamus obedientitefidei, jltquifiipfis abnegarunt, ijfua exijlimationis nonnbsp;nem habent,quin ipfis magts cordifit Deigloria amp;proximifalus,adqux duo, ceu ^dytf^nbsp;«tefi:opum,pij aStones fuas omnes dirigunt^

indulgentiie Chriftiatiiefi»nbsp;nii,Grc,

EPC uutem non ofiitanter obferuanda cautio, quam Paultts adhibet, ne nimitt pietatisfimul Chrißfana für charitatislegespeccemus.Sienim omnibus indulgere ydif^,nbsp;ingenijs atque moribus teipßm accommodes, multafades ab hominis Chrißiani ofß(^^nbsp;ßmul tuo exemplo eos contumaciores reddes, quoserudire amp; in Chrifiiantefideinbsp;mare debebas, Ideo ad Galatasfcribens ^poßolw dicebat : Si hominibus placerent,nbsp;non eßem. In prxfinti autem nos proximo indulgere iubet in bonum, id cæ, quoadnbsp;no amp; commodofieripotePC' Et quia bonorumgeneramulta funt, multietiambonunif^nbsp;reuera malum amp; noxium ePC, per expofitionem addit, aid eedificationem. Sic ergoßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M

ffr^trum infirmitati, yt ip ft ^dificentur in fide^ amp; indies magis atq^ magisprofio^^’^^'^ ilia Chrißiana tit pia elf indulgentia, y el a-vyKal«halt;rn ( yt Grteci loquuntur )nbsp;faluti confulit,ita plurimum facit ad promouendam Dei^oriam, titproinde pijscotntß^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

effe debet. Et yerb huius ßudium ad homines omnespriuatimfieÙat, yt quatenUf gloria Deifieri potePf ,fefe alijs accommodent : ita ad eos maxim'e htec cura pf^fdtet,I^^^^(nbsp;minusprtefecit,qualesfunt ecclefiarum minifiri amp; qui in magiflratu conßituti fuut-auditorum captumfefedemittere,tit modblaUe, modbfolidiori cibofibicommifiutunbsp;modbfimpliciori doUrina rudiores inßituere,modo admonitionibus,hortationibus u/ttr ißcßnbsp;inßare,modb confolationibus yti,proutreineceßitaspoßulat. altfiquiipßsdicendtlt^fnbsp;re,autfilentium imperare audeant,illis nihil omnino dandum ePC î quia Uli nonnbsp;quam funt, qui in domo Deifibi imperium yendicant. quot;Eleq^ decetyt hominumnbsp;quiDei feruifunt,täthuicaliquando rationem redderecogentur. aldeundem utodu ^(offnbsp;populum prudenti lenitate tit manfuetudine regere, tit interdumpia facilitate ytid‘nbsp;ßoaßuefcant,quiadhucferocioresfunt: Siqulyerbrempub. turbare,leges amp;nbsp;omnem euer tere tä^ publicam morum licentiam inducere parant, amp; ad/ua nequitiudfi -fffnbsp;thoritate principum abuti yolunt,ijs ne minimum quidem cedere oportet ,fedgiudi‘gt;‘K pf0pgt;^inbsp;dum ePC,quem in eumfinem acceperunt, yt bonos quidem tueantur, malos autemnbsp;decet feueritate coerceant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliot'*quot;'^,

Ah exempta Chrifii.

^t quia carni yixquicquam diffiàlius ePC, quam abnegatisproprijs affe^i^I ribus t^ ingenio indulgere, addit prioribus argumentts aliud ab exemplo Cbrtß* (

-ocr page 469-

homilia lxxxv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I07

'«1« ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;optime conuenit ita apudpios maximam authoritatem meretur, Tnfert au^

pfe/}' ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redditionem, yt oßendat,fe nihilpracipere, quàm quodipfe Chrifltn iamprident

i^%f^oiendum fuo exemplo commendarit, Etenim Chriflws (inquit) non in* *gt;«111nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uber täte infolentiuii fedpotiugt;f noßrtefalutis ratio-‘

lt;/lt;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* i^^^^^^^P'^'Ofi^oueri poße ßiebatt Cur ergo Chriflianot homines pu-

‘frn k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiilutK authorem amp; yitx totius magißrum proßtenturf l^erißime au-

hißoria euangelica euidentißim'e demonjlrat. Idam yt ab eins incarnatione wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yertis amp; aternwerat T)eifilitts non tarnen fux dignitatih inspertinaciter tueri

ïj» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^^^^*^^oxinaniuitßfi^amp; nonhominemmodb^fedferuiformamaßunt

^tTA calamitoßßimuf nbsp;nbsp;faHuStyt mißeros nos expeccati feruitio amp; diaboli tyranni-

‘^^l^deß yitam eius,quam in terrts quot;vixitiomnem confyderes -,plus quampaternam in-hominum infirmitatibus accommodauit,'ldam qui fanÜißimus eratßrt-ythosad frugem melioremper-(ÿj ^^'Qs^^^frna nbsp;nbsp;nbsp;Deipatrtsßapientia, ad rudern amp; puerilem auditoru captum ßeße demißti

^^l^fititenonerubuit^yt aterni regni myßeria, quxomnem humani ingenijrationent rerum terrenarum par abolis adumbrata poßint percipere. Quanta autem facili-, ' difcipulos lt;amp;horumnonmodbtarditatemiyerumetiam ambitionem amp; aliayitianbsp;tn^ ''‘ß‘‘fia tulerit,longum foret commemoraretneq^ yerbts opus e^, cum eandem ipfi hodie in no-'««r experiamur. Adde tarnen his omnibus, quodciim per annos circiter triginta qua-l'^^fludia ailiones omnes nobis impendifßet, tarnen quaß nihil adhucfecijfet, yitam quoq, pronbsp;innocentem non fine publica ignominia profundere yoluit ;nbsp;nbsp;nbsp;pro nobit

ignitri, imb omnifcelerumgenere obruti,imb T)ei hoßes,amp; tiiiii ’'!'*^^^^riominibttsindignißimi eramus,quorum illerationem haberet aliquam, Hßcquife-prorßts ofcitanti expendunt,plus quam ferreifint oportet,finonmouentur, ytipfinbsp;toiiftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^firmis indulgeant,amp; defuo iure inter dum cedant, yt Uli in fide amp; falut^ négocia

hu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^niorfit exempli huius authoritas, feriptura teflimonium adducit,quo illud/fiiritus lauiit

commendauit lt;amp; eius typum in ‘Dauidepropofuit, qui in Tfalmo bc), deiniurijs *''^^^amp;eiusconiuratisfailisapudi)eumconquerens^ amp; fuam ajferens innocentiam, internbsp;oomedit me, amp; conuitia eorum, qui conuitiantur tibi, inciderunt in me^nbsp;exprimit odij amp; iniuriarum, quas ab hoflibiï?fiatiebatur:eam nimirum^nbsp;oonuitijscontra Eieum populum eius irritatus armaaduerfus illosceeperat,eirnbsp;Sciulis animum ambitioßum contrafe prouocarat, yt tanqua regni afie^atoremnbsp;qtii-nihilperinde in yotishabebat, quam yt regem amp; regnum cumproprij ca»nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firuaret, quot;Deinde animi dolore defcribit,quo cruciabatur, qubd fub impij régis imperia

*^’^^^^)religionepejfum ire, tabernaculu Domini negligi amp;facra omniaprophanari yideret, ’ffoih’^Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro hac fuapietate non aliudpramium reportet,quam qubd impij hofies hane

tint * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipjum conuitijs amp; opprobrijs diris lacejfant, ipfe y erb nouos animi dolores indefien-

T^tum clamarecogant,yt tïrfuinominisgloriam tueatur, eirpopulumfuum libe~ rr^frentur exitium,in omnium capita redundet. Ifta yero quot;Paulus reSlißimenbsp;h propter typum, quem Dauidgeßit, per quem fpiritus qucq^fanilus multa ciim innbsp;lquot;' »to tum in alijspaßim dixit, qute de nullo alio yerè quam de Chrißo intelligipoßimt. Etnbsp;rilt;^lt^»^rnus,attinet, priorempartem de ^elo domus Dei loannis cap.i.

‘ ^!’^’fi°‘*'^‘^°gt;rimodant.Eteidempoßeriorpars,quie hic citatur,proprijßime couuenitjllum (ii^n^^^^^riuitiorum genere laceßiuerunt impij hofles, ebqubd Deipatris gloriam afißertamtifnbsp;(uitumreflitutum yelletjtayerb eidemcordifuit caufa illa,yt ijs, queecumpatris contu-rr^lrius tangperetur,quam ß in ipfum dire^bfuißent di^a, dmb qui in pro-patientißimusfuit,nihil eorum ferrepotuit, qux inpatris ignominiam redun-^^prifritsyerbadPauliinßitutumpertinet, qubdomniaiflainferecepitChriflus,amp;fuatnbsp;'^crito expiauit,ne miferi infelices hominespropter ilia xternùm damnarentur. Et quàmnbsp;’M 3

-ocr page 470-

: A P* XV» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,IN EPIST.- AD ROMANOS

effc4xfiterit in ill^ expianäü illitti tneritum,ex topatet,quodflares ex lioßium nuw^^ to foi^ conuerfi earn ingenue fradicarunt,quemfrius conuitiatifuerant.ivlagnAnbsp;lenitas,quem ne conuitia quidem acerhißima à nobts alien are fotuer ant, quo minusnbsp;falutem qaareret.^ndecolligitur^nulla'TiieniitdignoseJßtquißatrestemeredatnnanlt^t^^ß’^J^^^nbsp;ter nimts eos contemnunt,qui no malitiaffidßmflici ignorantia errant in exterms amp;nbsp;in quibia neq^ipßram ntq^ aliorum hominum faites conjißit^ Viderunt hocfanBi omnthnbsp;C hrißißiritiis olim yires ßas exeruit,cuius exemfla manifeßa in 'Mofefrofhetts, apoßo^^^nbsp;nbsp;nbsp;¦

liquü ’Mart^ribus occurrunt. Et ita nos hodie affeBos eßfe conuenit, quando faßitn quos multa offenduntwbiq^ etiam audiuntur imfrobi yera do^rinte hoßes^qui omnetn caWnbsp;occaßonem mira diligentia caftant, yt yniuerfum fidei nofirte negotium omnibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fnf,

foßint. Sedquam alienißnt fleriqß Chrißißiritu nonßne magno animi dolore fij quando multi nulla infirmorum ratione habita, imfudenter froteruiunt fiub libertat^ tllf'nbsp;fnetextuimulti 'ver'o conuitijs,quibus Chrißi gloria obfcuratur,adeb non mouenturßt^'^^^ .h,nbsp;ria cum aferttsfidei hofiibus commertia queerant, afud eofdem ofßciafublica ambiant t »mnbsp;nie^ ferre amp; audirefoßint,modbßecuri delicientur. Eerfuadent Uli ßbi interea, quodßd^^^^^nbsp;hofies ßdem Chriflo illibatam feruare y elint ^fid quam fericuloße ßnt eiufmodi bominutn^^^^^nbsp;e^ud quasilli calefiunt. Tetri exemplum docet,quicum ex fugayixdumßefe collegißih^^nbsp;ßcü aula ad eundem ignem cum eius firuts conjidens, Chrißi abnegatorfaÜusnbsp;ßnguli caufam fideiferib agere, in externis y erb amp; medijs Chriflianee charitatts memortf^ 1,nbsp;infirmitatibus condoleant,amp; quatenusfietas fermittit, indulgeantquoq^ ,ßudium denii^’^ du,nbsp;hibeantft)tamp;ifßdignesfideifruCltesferant, amp; quamflurimosin faluttseeternee confot'Oß'^nbsp;cant fer fidem in lefum Chriflum Dominum noßrum', cui debttur benediClio, boner, glof^nbsp;fias in eeternum, ^mengt;

H OMILIÀ txxxvr,

Nam quac ante fcripta funt, ad noftram dodrinam fcn'pta ut per patientiam ÔÔ confolationem feripturarum fpem habeaniuS’

P Oflquam Taulus litem, qua interfrimitiueeecclefiee fideles circa ciborum difif^^ ceremonias in lege fraceftas exortafuerat,nufer comfoßit, ex eo occaßonenbsp;lern doblrlnam digreditur,qua monet^yt Chrifiiani reliilüs omnibus controuerßjs eiufino^ißnbsp;cleß« foueantfefe mutubferant,eir fuarum ablionum finem ßbifrofonantfublicamomni^.ßittnbsp;num falutem amp; gloria Dei frofagationem. At obftathicnobtsquàm maxime arrogantnbsp;fiducia,amp; qua ex hac enafeitur ird}umanitas,qua fit,'vt aliorum infirmitates nihil adnbsp;futemus,amp;froinde nofira libertate cum aliorum fcandalo abutamur^ Hanc ergo multf^nbsp;bus arguments remouit nufer, quibus ofiendit ,nos fer if fas fidei tir ChrifiianafocietaH^* 'itlt;nbsp;firtngi,'yit froxtmorum fitlutem, nobts commendatam habeamus^ Inter alia yero, lefunbsp;flum froduxit,qui citmferio frouehendagloria Dei fatrisfludioflagraret, nonfibijffi^.nbsp;ßu iusfertinaciterferfequeretur,fid infirmißimis quibufq^, imb feccatoribus quo^nbsp;comodauit,tgt;t omniufaluti confuleret. Et'vt maior efiet exemfli illitts authoritas,fcïiff^^^^i^fi.jtii'nbsp;Argumentum teftimoniuadduxit,quoDauidem Chrißi tjpum codefiudioflagrauiJfidocetur,Atfotef^’^_nbsp;cr occafio bus dam obijcereifiduid ad nos ifia,qua tu ex ’tieterü tefiamenti librtsf refers,ciim illud cumß^nbsp;tut loei, nißnbsp;nbsp;nbsp;ritibus iamfridem abolitu effe confletfScimus equidem hac amp; alia huius generts ob

fuifie,quado aha er at mundifacies qua fit hodte. l!leqfiatim recifi debet quicquid quando mendaiiüferindefiribifotefi,ytquod^erumefi.Hacamp; multaaliaquofdadixtjfinbsp;rifimileefl,quando Chrifiianareligioin hominuanimtsnondum fatüsconfirmataerat.Et jnbsp;dubitet,quando hodieinter eos,qui Chrifiianunomefublicèfrofitentur, multosefiaunbsp;alia hüabfurdiorainfirifturafacracontemftumdéblatérant f Sedomnibus^illü

frafinti reßondet,amp;faueü quidem ‘ygt;erbK,grauißimts tamen,illius authoritateajfirtt. ^',i, anteferiftafunt(inquit)ad noßra doHrinam feriftafunt,tire. Ita yerb loquitur,'VtqtiQd t ^ÿtt

-ocr page 471-

H o JW ILIA LXXXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4o8

teßimoniu^quodnuper audiuimtu, perrinear,fed ad omnes yetefisfcriptu-atq^ßfitenäasreferripoßit, Qjtafidicerct: Jgt;leminihocinßlens haccau/a^amp;ßgpealiasßriptuneauihoriraie ytor.lllaenimpropternosda-amp;confilationiferuiat^^uofacilutsnbsp;nbsp;nbsp;maioriconflantia omnes yttahu-

^“^Jy^^^^^itfutationes omnes yincere., amp; xternx falutps them ata, fiduciam inconcufjam [er-

clarißimayneque multa interpretatione opM hahent iatcaußtjde •’liiKnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caußas dignißima eî^^'vt in eiits conßderatione düigentius ’ygt;erfemur. ‘Hec

£tl) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnfcriptur^tradttur noßrxfalutts ratio,nifi de Hits reSleiudicemuSt

IHentix morum amp; publicorumfeder um caufa, ^ubdqua exferipturts tra-i amp; proinde nihil ad nosperrinere putant. Exquoaliits fJttfiitur t q^uodinreligiontscaufanon fohts quot;Deuiin feripturtsnobislo-¦)i(j.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plfruque ex humanx rarionis arbitrio decernunturt Itaque quot;Vt erroribtts hifee amp;

’‘‘^^•(rratur,primo yidere oportet de quibtts feripturts ‘Paulus hoc pronuntiet. quot;Deinde qua illa-lt;tue quis authorßt. Tertio quibtts data fit.Pofiremo,quis ilUttsfitßnis amp;yfts.

^r,,^^^f^^ntum,neminidubium ejfepoteß,de Ulisferipturts loqui ÄpoßoUfex quibtts teßimoniü Paulitf tie fcrlà ^fiiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuino adduxerat,amp; exqmbus multa quoq^ alia decerpßt^quxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueterts

^È'flolis habentur.Ea autem no in philofophorum aut poet arum fiue hißoricorum gentiliu li- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo»

’^ioßf^ophetis amp; hißoria. Ergo de bis quoq^ loctts iße debet in-*’’*1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teßamenti libris,qui tunefoli in eccleßaprimititia habebantur.lgt;lam quoad

f^Uflß^'^^^^^libroSiij aut nondufcripti,aut nonduinynum codice colleili erant. Tbi tarnen ob-'''^ftit^^,'’^^^'^^*^^^hisintelligidebere,quoddeyeteribus Hits dicitur, amp; proinde ytrunq^ Tefla-

^^^bürecipi amp; pro diuinaferiptura agnofei debere. T\d.inim 'e ergoaudiridebentphanatici Teflamentüreijciunt,amp;indignünbsp;°^^nes Chrißianos Ulis grauari,qux olim /udats diila autfiripta fint. Itayerbfuampro-’Kj A ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ne quid de üUsgrauius dicam ) quodqua Fudaorüdignitas olimfuerit nefeiantt

^^^fpß mihi reßondeant quot;velim ^an Paulus epißola hanc ludaisaut Chrißianis ^'*'t^'^’^^^fß^^^-^Chrißianis'ygt;tiq,fcriptameßefatebuntur.'flamftidnegareyelintßnfcription9nbsp;^^i^^^'''^^^ntur,qua illos focatos lefu Chrißi dieit. Quia ergo quacunq^ oltm feripta Junt,propternbsp;Teßamenti libros Chriftianorum quoq^inßitutioninbsp;^.f‘^lt;^^fdithuicargumento^quodidemyeterisqui amp;noui Teßamentiauthor eiif ^Jfiia ueterise£

’^ß^nimirum, quo prophet as quoq, olim impulßs amp; animates fuijfe Petrus difer te fateturi, nouiTeftamett °MLanichaorumblaffihemia, qui ^lofis et prophetaruferipta à principe tenebraru, tiauthor,crnbsp;habere tradiderunt, Sedamp; argumentuytriufq^feriptura idem eß.Etrinqj i^‘^ntutriufquenbsp;humanigeneris redemptor,lefts Chriflus^f^r eademfalutisperhunc aequifita ra ‘*’’¦8**’”^’^^***’’*nbsp;Quodmulttset euidentißim'edemonßraripoterat,nifiipfius Chrißiauthoritasfußt-

'^^'^ortuisrefiifcitatusapuddifiipulosfua mortis amp; refurreÜtonis rationem reddit, amp;fic K^^frtuißi aityquaeuq^ in ih/lofe,prophetis amp; Pfalmis iam ante de illo firipta fuerant.Difcrinbsp;i^Prnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^^iufiq, Teßamenti libros in folo tempore eß. Quem enim yenturupradixerunt quot;Ma

oum Euangelißa amp; yipoßoli in mundum yenijß, amp; redemptionts noßra negotium y‘!gt;ir„^^‘ß‘*^^‘^r.Efveteres quidem pluribus ceremonijs atq^ typis mjßicis in fidepromißionumnbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hodie minime opus eß^quando ipfa rei yeritas nobis illuxit: quemadmodu

mortefaHanonobfcurèdoeuit.Itaq^ ad afiferendamfidei Chrißäanayetußat'e Teflamentilibrisomninoopuseif'.quodapoßolosobferuauiß'epatet^quandoynbsp;^!^ti.'^^^'^^'‘'ifl^fxemplum,illorum teßimonia tarn frequenter addtixertint. Etßne quibtts argu-T^^^reas adducerepoterimus, ’nt eum qui in crueeinfamem mortefubijt,pro-

. ^’^piorem eßecredant^nifiexprimispromißionibus amp; prophetarum yaticinijs edoceana decreto fieri oportuißef (^arefidem amp; religionem Chriflianam mastimanbsp;yetus Teflamentum reijeiunt :pij yerb Ulis reliHis Dei beneficium agno-ipifalutis noßra certitudini ita confulere 'voluit:amp; proinde quod htc à Paulo dicitur^nbsp;^J‘^firipturaintelligideberenobisperßafißimumeßo^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^i 4

-ocr page 472-

C A P, X ¥?

Scripturie db

rat^.

IM EPIST. AD ROMANOS

SedytdeafHW ^ualiinam iliafcripturaßt,amp; quem authore Meat.Duett lui in foßeriori ad Timoth^^ Cap.yhi èilt;gt;Tffvivsoii,id e^ß^^a Deo inßirata eßidicihnbsp;fentiens( yt paulo ante diximui ) prophet as ChrißiJßiritu pree ditosfaißefertbit, Idemf^t^tnnbsp;tien de hoc pronuntiat inpoßeriori epiß. cap, primo his yerbts : 2^on ex hominitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'i r‘ i)t.

olim prophetia, fed àßiritu fanBo a£iißocuti ßtntfanSi Dei homines.^apropter etp uid,propheta,amp;pofihos ./ipofioliatq^ yiri apoßolici,quoadnatales amp; eJfentiatnfMtt')quot;'’”'^’'^^nbsp;rinfßets affeBibtti('tgt;tdeßemetipfo quot;Paulusai£io.ie\.pronuntiat) obnoxij, ^eictarnenfitjpturnbsp;facrarum authoritati nihil derogat^eb qubd non ex affe^ibuspriuatti,fed ex Dei imptiljunbsp;ßionefcripferunt,qui (tgt;t leremiee dicebatur)tgt;erbafuain osjllorumpofuittimoßtrittttnjunnbsp;dibus illorum inferuit,cuius yirtute illuminati, amp; inter dum extra ße rapti, yiderunt quf rmnbsp;tnanxrationisacumineinueßigaripotuißfent.Itaque Deiinterpretes amp;legatifuerunt,amp;e^nbsp;lorum conditio fuit.,qu« legatorum inter homines eße folet. Hi quamuis non reges ipßß^^ß.^''nbsp;men nomine tgt;erbafaciunt,amp;qui illos yiolaritiipfos reges iniuria affeeißfe iudtcatur.Itanbsp;MSfua author em amp; principem habuerunt Deumneque contemni poßunt aut negari qua lt;•'nbsp;quin in hunc iniuria illa redundet.Ätqui à Deo mißbs fuße, pluribus argumentanbsp;garibusdemonßratUTyquceloco literarum Credentia(yt'vulgbloquuntur)fuerunt.,qutbuinbsp;làfidemfacereyoluit,’Mofern cert'enon temerecucurrißfefeimus,ßdà Deomßuifuatnnbsp;ßgnä adei) manifeßäprobat-, yt Magi Ægyptijfateantur, illa non humana yirtutCjfedpitnbsp;gitum fieri. Quod ipßm in prephetà quoqjapius homines prophani amp; incurabilesnbsp;./îpofiolà non opw eß multa dicere, quando confiât illos à Chrißo yocatos amp; totiusnbsp;tmißosfuiße,quieofdem yirtutemiraculorum inflruxit, imbßiritumfuum dedit,quinbsp;ßbilifuperillosyenitütafignà amp; miraculà euidentifiimàfife declarauit, qua ornnà locinbsp;hommes in admirationem adduxerunt.Quia tarnen confiât, impoßores etiam multosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i-

ruiß'e, amp; multa huiusgenerà operatione fatanica ßeri, ipfasfiripturas yidere oportet, amp; hit,nihil in illà quam diuinum amp; cteleße contineri. Ordiamur autem à Lege natura, qn^'^^nbsp;traditam amp; omnium homtnum antmts mferiptam eße,nemo cordatus negabit.Eoentmnoii^’^^.i^nbsp;prehenduntur naturales illanotitia, qua comuni omnium gentium confinjit probantur.nbsp;ßt,qui res omnescrearit, amp; creatasgubernetzQuiid hunc inpericulà inuocare amp;nbsp;gnum exhibere debeamui:Qubd re/fub.certà legibus regidebeat,qutbus in officio homindfL qßnbsp;tur,amp; fuum cuiq^cedat*. Quod denique tibiyàfieri, tuquoq^ alij s facias. Sunt haciam i»^^nbsp;rerum origine omnium cor dibas infculpta,nbsp;nbsp;nbsp;hodie adhuc apud omnespro y erts ,fanb{ri^fi

recipiuntur,quinon ynàcumpietatehominem totumexuerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß(sfj

era fibrös conféras, nihil inuenies,quod ifià répugner, imbfat eherts in hà omnia ifiapl^'quot;^^^^ cari,amp; fimulremediumproponi,quodnatura noftra multà modàcorruptifiimameditvtnbsp;prophanà amp; 4 Chrifio alienà prorjus impofiibile ePf,,per nos qui Chrifioinfiti fiumt(S,ali‘l^'^j^nbsp;prafiari poßit.Itaquefiripturas diuinitus inßiratas e^ negari nopoteï^, niß ipfitmnbsp;negare amp; proculcare lubeat. jiccedit hà aliud argumentum ex yaticiniorum yeritate,nbsp;rorum yeram cognitionem atq^ euentus omnespenesfolum Deum effi confiât. Etfi enim Mnbsp;ta tribuant .^firologi nugatores amp; arioli, omnes tarnen illos partim incertà conieHuràm^’i^nbsp;ambipià amp; lubricts reßonßs omniafua inuoluere yidemus, yt diaboli mendaciorumpar*^)^0ßnbsp;facile agnofcas.Etfi quando illi yerum dicunt, hoc tarnen iufio iudicio Deusfierinbsp;tad erroredecipiantur,qui yerbofuo doceri amp; regi nolunt.Solus Deus yt omnianouit,t(apnbsp;per yerum dicit, amp; quodfore pradixit,fuo tempore amp; loco eß-eSlum dare pote^. •yifßnbsp;fcriptura yattcinia ex ordine examines,amp; cum hifiorijs etiamprophanà illadiligenter co»finbsp;hil inuenies,quod non reuera impletumfit,aut etiamnum hodie impie atur.Toter a hienbsp;tà qua de Chrifio yenturo olimpradibia fuerunt*. fid longa commemoratione non e^’f, opu^ gt;nbsp;omnes norunt,ilium amp;promißb tempore yeniffe, amp; in loco olimpradi^o natum eße,nbsp;fetiße amp;pcißiifn fffigt; q^^ prophetarum librà habentur. Idem in Monarchiarum hißofßnbsp;dere,quarumfuceeßiones öquot; occafus Daniel itapradixit,ytnondefiituràyaticinatustftd^,rnbsp;ante fada defiripfiffi yideri pofiit, Etfi ad nofir a tempora accedamus, nihil hodiefit, q«onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li'

-ocr page 473-

M ï L Î A t X X X V r.

de nottißimorum temporumßatu, ijs itetrt ’’‘’'Mtd^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß*ggtfiione de Äntichrißi aduentuatque regno tradiderunt.Quodßdeftt-

'*’’'frxdicarunt,nihil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in illiffiÜum amp;falfitm e^^, amp;^roindeßtri^

J) nbsp;nbsp;nbsp;dlarutn authorem nos agnofiere conuenit. Q^od yt nobiifaciliusferfuaderifinanttts^

*''*’’*h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excitare dehee, t^ui libros hofie mirabiliser frorexit, amp; in hunc 'V/^, dierft

wdem impiuslehoiachim ItremitefermonesflammK tradidit^ßedijdent %i(i^ 'ƒƒ **^*ndati hodie adhuc extant, y^ntiochus quo^ue Legis libros abolere canatus ei^^feinbsp;infamianotauit^prohibereautem nonpotuir, qtto mintü Lex T)eipoße~nbsp;***'cognitione mtdtifroficerent.Eadem infania amp; im^ietate exagianbsp;ingenij amp; imperij yiresprotuUt, ytfiripturas ex omnium manibuSnbsp;L^itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimnem detraheret-.ßdbisfaluis adhuc fir integris Ule horrendum diuini

^^gt;^^^r'*'gt;gt;fit^use^^.Quodficogitesßmul,quàm multifiripturx yeteris codices tempore

Hierofilyma excidio yel dilaterati yel igne conßtmptifint : quot itent tumpriuatas Hunni^ Gottht^nbsp;nbsp;tndali^ amp; aliagentes barbarsepofiea *tà

^fij^'^^ii»otiesharetici libros illos corrumperetentarintfingulari miraculo faElum e^e fatta ’*hoditrnum y/que diem integros at^ue incorruptos habemttsüdj, eo mag/sfatebe»nbsp;lecum reputes quam multißriptores cum Latini tum Grad interdderint, quoruMnbsp;s -p^o «boltreßdetiam regespotentißtmi conferuare ftuduerunt. Q^is ergo neget, yetern amp;nbsp;libros Deo prie omntbtts alijs curafuijßf' cuius rei non aitam caufiam adducere pe»nbsp;ipfif^ oraculd amp; per eiusßiritum reuelata aternaßlutis yerba continentnbsp;iflaabundefiufficere omnibus^qui non omnempietatisfienfitm exuerunt jaddemus ta~nbsp;gentium arquepopulorum cofien/um)quonon objcurèprobatur, firipturasab ipfio Deànbsp;^!^*ditas eJJe.Quem enim libru dabis, cuius eafiuerit authoritas in religionis cauja, yt duo.^nbsp;1 tdiadifiidentibusprobariporueriti’ Nofiro cert'eJ'eculo yidimushominesdo^ifi-yfiuexerdtatos hoe à fismmis quot;^donarthis in mandatis habuißi, yt rationentnbsp;amp; religionis communem conferiberent, qua ab omnibus receptajcontrouerfia omnes iitnbsp;\f^fi^^f^entur.fi(tilli magno eonatu non aliud profecere, quàni qubdtotius mundiludi-gt; amp; ne jibijpfis quidem potuerunr fatisfaeere. Quodfi quot;Btbliorum codicem proferaStnbsp;amp; facrum eße fatehuntur^amp; quidem illi ipjiqni diuerfis fententijsfiifii in totonbsp;inter fe /is dlix n-xlt;rüy(yt Grad aiunt) dijüdent. Tdeque hiede illis fiolis loquor,nbsp;profitenturfied ludaosfimulcrT'ureas comprehendo. quot;Papißa equidem fcripturenbsp;fide dignos eße fatentur.errant autem in eo^ quodijfdem non contentif circa inutilesnbsp;rß^f^'^ßitioforum traditiones occupantur.ludai nouum quidem Teßamentum rdjclunt^aSnbsp;fummum honorem deferunt, facile adducipoterunt, modo animum attendere ye»nbsp;^^^°^^ipfum quoque Chrißum,quiin eopradicatur^admittant, Turca y erb profiteras etnbsp;omnes ‘^dofis^prophetarum, Dauidis tèr Solomonts libros, adhac quacun^ ab E-Chrifliincarnatione ex 'Maria yirgine^deeiujdem miracults amp; do^rinapofire-^nbsp;iudicium traduntur*,folam aute mortis amp; refitrre^ionis illiushtfioriam^quafinbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recufiant.Sed amp; illosfacile foret plenius infiicuere,nifi fimulachroru cultft

floriq^pertinaciter nimis retinent,qui Chrifiiani did eiy haberi omnibus alijs fi^ts didpoterat.qua y tut inter fi difiideant^femper tarnen maximanbsp;authoritate agnofienda confintiunt. Id y erb nunquam fer et nifi occultusnbsp;motus accederet,qHi libris quorum ipfe author e^î^,fidem conciliareßudet.sidnbsp;tt^'^’”^oferri debet ^qubd yt olim Ptolemaus Pbiladelphus Legis librOs in Gracamliii^nbsp;'^y‘^’^‘^’^'^**tauitdta hodie ytrunq^ Teßamentum in omnibusprop'eorbis totius linguisnbsp;^^bliaomnes alioslibros, quotquor ynquafiripti funtfiongî excellant»nbsp;C**quot;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^^or eli^ Deus,fequiturfiripturas fuam quoq^authoritatem exfiipfisha“ Scr^turafuâ

demum accepiße, yt quidam nimiùm imprudentergarriunt, qui Euangelio Ecclefia authoritas illud comprobauißet. Qjn hoc y num agunt,yr Ecnbsp;‘^s nomen amp; titulum fibi iampridemfaljb yendicarunt, fupra feripturas extollantj amp;

-ocr page 474-

CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏN EPIST. AD ROMANOS

deindefuperfundamtntum illudnon minus intpium ^uatn rttinofum luiricuti^

amp; Conciliorttm decreuadificent.)quilMinfelitempopulumiam feculû aliquot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

ergo error illorum non fœdm modo,fedomnino intolerabilis.Si enim fcripturx diuintttff thoritas nulla ei^^nift Ecclefia teflimonio confirmetur, Deut iffe infra hominesnbsp;merebitur nifi ea loquatur,jua hominum calculeprobaripofrmt.Quidergo /^iriiuifr^nbsp;muàper Tiauidem clamanti: Omnis homo mendaxfUum qui natura mendaces funt,yf'’^^nbsp;fua authoriratefrabilirepoteruntf Qmd Tetro dicemus, qui Eccleßam amp;ftngula etu^nbsp;deles nimirum,ex teterno amp; immortaliyerbidiuiniÇeminerenafcidocetfCuiconfentthnbsp;lusfiiprà fidem dixit ex auditu eße, auditum yeroper^erbum Dei t illud frdicetyt^bum ,t.,^^i^nbsp;firipturts continetur.Qwditem Chrifio relßondebunt Uli homines, qui fe teJUmentumynbsp;accipere negatf nimirum quodqui yeritas ei^ipfa,hominumteflimonijs minime opus hanbsp;ouibus fuis hocproprium tribuit, quod nullius alterius quàm fuam yocem audiant- ßuihusnbsp;licum illudadde^Si ego yelangelusdeccelopradicauerityobispraterid,quodprtsdicatumtnbsp;thema eßo.Etfropheticumilludx Vtrbum T)omini manet in xternum» Quem locumnbsp;àqdif.fjoc aute efl yerbum illud,quodeuangeli^^atum efi y obis. Obijciunt illi nobisnbsp;dixerit'.Euangelio non crederem,nifi me eccleßa catholica commoueret aulhoritas.dftnbsp;ïibros excutias,yidebis fan^ifrimopatri nihil mintts in mentem yeniße, quàm quodilltnbsp;lis elicere yolunf.quod nimirum Eccleßee, id e JÇ, hominum qui Eccleßie nomen yfurpant, .nic^^*nbsp;tatem maiorem quàm ipßus euangelij eße yoluerit. Trimo enim de feipß), qualis adbuc Mnbsp;' . rum erroribtts implicitusfuerat,loquitur, amp; qua occaßone adyeritatts cognitionem amp; Ji»^nbsp;ßianatn peruenerit, docet: ea nimirum, quod admirabili eccleßa confinfr amp; ceconomiajaf‘nbsp;motus,de re tota diligentius cogitare ceeperit. Deinde de eccleßa y era loquitur, qua non alß ƒ J/nbsp;ßon[ifui yocem audit,eïr cuiM exemplum ele^i omnes nonpoßitnt non magnifaeere. Sei amp;nbsp;mituta eccleßa diUum hoc accifrpoteii^, in qua^poßoli ipß amp; yiri apofiolici yeronbsp;moniutnpsrhibuerunt contra irnpcßores, quiEuangeliaadtdterina fupponere amp;

xtu Chrißi z/ß:ritjts eins obtrudere folebant,qua ille nußiam docuit.Sed non digni funt nbsp;nbsp;.ßß/

nes,quibus cum pluribus dißutetur. Eijs enim hoc ratum certumó^ eße debet, fcripturis fao^, muni Dei yerbum ccntineri,tîr proinde illas non alia quàm ipßus Dei authoritatecomeni^f^’^j^fii,nbsp;non alio nomine ßdem mer eri, quàm quod à Deo infßirata de eitts yoluntate nos certioresnbsp;Et hac quidemfr-jficiur.t confutandis omnibus, qui yel Conciliorum authoritatemnbsp;euehunt,yelfcurrilibttsdiSlisillarum fidem eleuant, Illorum enim impudentia manijnbsp;quàm ytamplitts confutari mereatur*. horum autem impietas tam aperta, yt bonis omnibi*^nbsp;horroremincutiat»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ni

Scriptura quie- 2d^unc tertium huius traSlationts caput yideamw,QMbusfcriptura dattefint, amp; flt;lt;lt; datafinti audire amp;fequi debeant.Errant htcmulti, quieas adfolos yerbi amp; ecclefiarum minifiros ^^0nbsp;putant, amp; inique fecum agi yociferantur,fi quis ipfos quoque illis credere amp; obedire iubeatfnbsp;lus omnibus qui ^mce Chrißi nomen profitebanturfiribensait ; Quse antefcriptafunt,nbsp;nbsp;nbsp;fi fed

doPirinam fcripta funt.Ergo omnis loci amp; ordinis hominesfimul comprehendit,amp;'proinie otn pturis ßubijeit. l^eque hoc expriuato arbitrio fade, fed quia in fcripturis omnium ho}ninf*'’^ %f('nbsp;defcribifciebat,merito omnes adillarumfiudium atq^obfiruationem aßringit. (^betiatnnbsp;ferri debet, quod inpoßeriori ad Timotheum ait*. Omnis fcriptura diuinitus ef^ tnßiruta,nbsp;ad dc^rinam,adredargutionem, adcorre^ionem,adinßitutionem,quse eß in iußitiaiytpeffi^'nbsp;homo Dei, ad omne opus bonum perfePle infiruPlus. Ex quibus yerbis inter alia colligitur, ‘nbsp;Dei homines autßUos eße, quiferipturas nihil adfe pertinere aiunt. imprimis autem cenumfnbsp;hoc locophanatici,qui iilas folis inßrmis datas eße contendunt, quosfulcris dufmedi craßios'nbsp;ßentari oportcat,J’bijpßs yero neßio quodyerbum nonferiptum yendicant, quodexnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rV/j

rationibus addifcatur. Quibus non fußieit, quodintolerabiliarrogantia fe reliquis Chrifltßquot; fiß, preeferunt, niß Dei yerbum quoque dilatèrent fua illa dißinPlione, amp; Deum ipfum Ldnbsp;ciant, qut aliud inßripturisproférât, aliudper reuelationes occultiores ipßs injpiset’ Longf^iß'f^nbsp;Taulus,qui etß in tertium ccelum aliquando abreptusfuerit, amp; reuelationes habuerit

-ocr page 475-

H o M r L I A L X X X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il®

tamtn ha Jefiripturis loquitur,yt fi quoque ijs adnumeret,ad quorum doBrinam atque in-* ptutionemilla datafint. ^Jeminem ergo arrogant Juijffiin fiduciadecigiat-, 'nt incertüjfieculatio-’''“'u illufionihusfittanictififiprabeatcircunducendum i fid Dei bonitatem agnofiamui,qui boenbsp;’«/««ro /oj^è gretiofißimo nos donare yoluit,amp;adeandem do^lrina regulam omnes aflringere.,qu9nbsp;nyniuifidei amp;faluttsfi)cietatemcoalefiamtts.Confutaturpraterea hoe loeoeorum tyran^nbsp;hominibus glebets firigturarum leBione interdieunt yt igfi commodtM illorum conjeientijsnbsp;hoefielus longègrauißimum,nec imgunèfirent, quicunA tantumfua libidininbsp;quot;^^'»treaudent.

firigtura facra dieamus ,ex quo ilUus'^tilitasnobts gatebit, quamin finit er ufùt ^’^tet.TrimumdoBrina es^,eïr quidem ea,qu« nos Deo addueat, amp; in aternafa fi^ip^nr^^am»nbsp;ƒ »t^otio inflituat.-Hanc in filis firigturts inueniri dicimugt;S)quando confiât earn efie totiut homi^nbsp;^^^^'*^tionem,yt quafiiritus Dei fient,nofiro intelleBu nequaquamgercigigofiint, quemadmó^nbsp;philofighorum exemglo Cag.grimo yiidimtts..^t hie grobe tenere ogortet,firigtttnbsp;!«( s'tradi,quacunq, nobis adfalutem cognitu necefiariafitnt,ficutiin ijs difirtè Taunbsp;poßg^iofiad Timoth.addu^lafitnt. lgt;îamfi aliquain gartefirigturade»

Dei^rfeiiusfieri.Sednihil Uli deejfe,resigfadocet,quando ¦»er ^‘^^'^gt;^fhomine,de grafintis yitaofficijs,de interne amp;externo Dei culture yitaaterna eenbsp;•*(r inbsp;nbsp;’¦^^ßy^tnda ratione dici gotei^, quod non omne tn firigttiris inueniatur. Imo quicquid

itj; “’¦f rebus ifiis diciturfidfalfum amp; yanum , yel etiam gernitiofitm ef^. quot;Magna autem in dignitas,quod tot a ad doHrinam nobis data efie dicitur.Ergo nulla eitts gars elf^,nbsp;(iilij^i^fi^^‘^’tofiram infiitutionem, aut qua ceu infiugferanefi,igi yel contemni debeat. Innbsp;ififi^^rufifjrgtis etfi multagraclare dicantur,glura tarnen reijci merentur,fi ea adfidei amp; yerbinbsp;Qg^are qui in Ulis yerfintur, idem faciantogortet, quod Vsrgiliits de En-^nilJ^^’^^Jfifirturiyt ntmirumgemmas exfiercore colligant. At quicquidinfirigturis occurrit^nbsp;^'’^tio yel infrugiferum yel abfurdum quoq^ gutetur, totum tarnenfitluberrimum amp;nbsp;^^^i^t^^^^^^”‘^°^'^tilißtmum efiè degrehendes ,fi tlludgrogius infiexeris, E't ergo quacunqiteinnbsp;^^^^^titur,a nobis cognofii debent: ita adfblas has recurrendum el^ in omnibus, qua nosnbsp;quacunqj rationegerglexos rerumq^incertos faciunt'Itaquerurfus confutantur^nbsp;'’oqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[alutis extrafirigtura Itbros quarunt,amp;yel circa traditiones amp; Conciliorurn deere-

Igirituum reuelationes quarunt,yel ad artes illicitas couertuntur, ytexmortuis ^fl^ologicas rationes audiant. Quia enim fila firigtura ad do^rina nofir am data funt»nbsp;audiredebent, quidifiendofallinolunt, Admonet dehoegrauiter admodum fuifi..

^fitias Cag.S.his yerbxtSidixerint yobis,ScifiitaminiaTythonicis diuinis,quimufi Q-ff^^^^^^^^Mnnonynaquaqjgens/uosDeos confulitfTHumgroyiuisadmortuosf AdLe-^l^^’^onium ; tiÿ’ qui non dixerintficundiim yerbum hoc,ijs non erit lux matutina,amp;c,‘îgt;Li-i*lt;iii^‘g^itiofiin homini acctderegotel^,quàmfiinijs qua adaternam falutem faciunt, fife alionbsp;firigtura libros remittigatiatur»

quot;ftgergatientiam amp; confilationem illarumfiem habeamus, id gutientiamgragaremur,amp; confolationibus yeris atque filidis confirme-quot;fit‘^ aterna excitent,e!r huius meditatione in ofiicio retineant, EI^ hoc faHonbsp;qubdyeritatis fiudiofiamp; qui filas firigturas fiquuntur ,mundo exofinbsp;f‘trijs cajtbus quotidie exercentur. Et Chrifius difiigulosfuos ad ferendam crucemnbsp;. ^‘lorum conditionem nihilo meliorem in hocficulo fore gradicit, quam igfius fuerit. Vndenbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Omnes qui yoluntgib yiuere in Chrifio lefu ,gerfecutione

^^'^ifi frgo confilatio accedat certa amp;filida,quafides nofira confirmetur,facilefuccum-in yeritatis confißione gerfeueraret, ciim natura à cruce amp; ad-t'tligiotiem quoque ex huiusficulifitceeßibus metiantur. .At in hisan-N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis,firigtura facra multiglicem confilationem adhibent. Trimb enim docentt

^iHtj-^^^^^^titum accidere, neque ex hofiium yel aliorum hominum arbitrio resnofirasgendere, gtger Deigrouidentiam , qui yt cagillos nofiros in numerate habet, ita nihil immittitfi

-ocr page 476-

'5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E P I s T. A.D R o H A N o s

^uod«on ali^uetn infignemfru^tint noîgt;^ afferat. Quia etiim fideîii amp; nos yltra quàm ferre poßimns, tentari nonjinir,[eei ynà cum tentatïone euenmmnbsp;f»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facilem largitur.Docet item firiptura,affli£liones eiufmedi apud eleilos nonpteMsfifJ^^..

ternas caftgationes ejfe, ^uibtts carnem nojîram ‘Dem in officio continet, ne eitu atjtotffj mm mundo corrupto tir pcenitere nefcio damnemtir. Docet frieterea,fidem noflramnbsp;aurum in ignéfrolgt;ari,yt amp; ipfi noflram infirmitate agnojcamm, amp; alij ex nobis yenfPnbsp;fliana conflantia exemplum captant, t^dbcecmagnum diuinf bonitatts argumentum J ifftnbsp;^uod crucüfilij Dei cofortes amp; flcij eff'icimur,qmpropterpeccatapuniri merehamur.l' fj -^^(inbsp;confolationemnobts afferunt exemplaßtn£lißimorumpatrum,prophetarum,ydpoflolotttj^nbsp;mis ipfitts Chrifli'.qui omnes aut ftmilia, aut etiam noflrügrauioraperpeflifinit.nbsp;mißiones,quibtn docemurfDeum amp; in hoc feculojuos. tueri,amp;ijfdem in cœlts retrihutiouem^ynbsp;fimamparatam effepqute ciim fcripturaslegentihuspaßim occurrant,nonopus e^idt^nbsp;cenflnats immorari.^dunc ohferuemm, non temere Taulum patientia cum f^econiungef^'nbsp;docemiir, qme 'vera amp; Chrifliana patientia fit, amp; quomodo heec à philo flphica diflm^^‘^^nbsp;eriim quada mentis ohfirmatio eif,qua nonnulli induratigrauißimospotinsnbsp;aliquidfacere yoluerunt^quodfihi minus decorumputarent.Cuius exempla in '^utio acnbsp;noneEleate, Indorum Gymnofophiflis eir alijs qtiihufdamhifloriaprophamepropofiff^^'.^^Mt'nbsp;Dei iudicio non pote ff confiflere,amp; confiât taies fer è tentationihus confcientia 'mincinbsp;tionem incidant. Chrifliana autem patientia 'vtexfideamp;germano Chrifli amore nufifl^^^nbsp;auxilij diuini amp; aterme falutisflhiconiunClam habet,qua fit ,'mt inmedijs affliÜiombi snbsp;pij,amp; omnibus aduerflsfuperiores inpatientiafua (yt Chriflusait ) animasfuaspoßd^^^' 'ßnbsp;turn ijdem in fcripturas reJpiciant,faUiaut errarenonpoffitnt. Et httc quidem defcripl^^^jgt;nbsp;prafinti diClafint.Difcamus nos Dei beneficium agnofcere,qui amp; dodrina amp; confolutilt;»y.,.pÀ^nbsp;nos inflruere'moluit.Iflis autem 'mtamur ,TJt 'mita quidem aBiones omnesfetundutn ycrnbsp;fcripturis reuelatiregulam inflituamusffn aduerfis autem confiantes amp; tntrepidipeffi’^^^^nbsp;Chriflo Jefu,qui nos tandem huius feculipalaflra liberatos in regnum fium ccelefle ttunsfi^nbsp;debeturbenediClio, honor,gloria ó* potefiasinaternum.Âmen.

H O M r L I A LXXXVlb

Deus autem patientia; cofolationisdetuobis, ut eodemani«^,^ inter uosmutuô affeëïi fitis fccundùm Chriftumlefumrutconcoi'“,nbsp;ter uno oreglorificetisDeumac parrem Domini noftri lefu Chrgt;* 'nbsp;Proprcrea affumite alijalios,ficut £C Chriftus aflumpfit nosing'^’*nbsp;riam Det.

QEcmadmodum in re domeflica eSr reipub.adminifirationt nihil 'mtiliui Û' eif^,quam mutuus animorum atq^ 'moluntatum confenfusi ita hie idem ad ecclefi^^^ {ifnbsp;ntmimprimisrequiritur.Quia enim Chriflianifmi hie finis amp; fcopits eiÇi'Vt

Chriflo in ynum corpus coalefiamus,amp;huius'mita curriculum emenfl,eiufdem regni} jji^f hareditatem accedamus, impoßibile eïf^ Chriflianoseffeeos amp; ger mana eccleßa niefnbr^^ij.^^.jidnbsp;gaudent, amp; dißidijs non necejfarijs ecclefia 'mnitatem flindunt atq^ conturbant. Idebnbsp;pturapaßim commendant,amp; Chriflus iam mortem aditurus, hoc imprimis apatrenbsp;pit diflipulorum nomine,quot;mtprocul reliÜis diffinfionibus 'mnum fint in ipfi. Humsnbsp;cutus quot;paulus tarn multus in hoc e^, 'mt glifeentes dißidiorum fcintillas inprimitiua ecc ej ,piltnbsp;guat,amp; concordiam inter ludaos amp;gentes,interfirmos item amp; infirmas in fide 'veratnsUiiJ^^^f^l^nbsp;^nciat.Etnuper quidem lej'u Chrifli exemplum produxit, quod'mnum multorumnbsp;infiar effepoterat,amp;quod fflumpijs atq, credentibus fufftcit,fiquidem rem omnem

At quia multorum ea ePf ofcitantia, 'mt fublimiora ilia amp; qua ad Chrifiianamperfeicto’’^)^' non multum adfepertinere arbitrentur,oflenditfimul,nos illud nequaquampoffe content' ftim

-ocr page 477-

H e M I L I A Lxxxvn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an

diligentemfiripturafiera faàant j ^uax non aliam ob cauftm 7)eui extare ^tcùm fan^orumexemplainhttnc yfinnbsp;’iirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iritui ftn^M^nimuim inepti amp; abjurâtfuertnt, qui Chrifli exemplum ajjernan

nosjeciti^t commune omnium nofirnm redemptor,do£{or atque ma^ ç ’

’’’“U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fripturarum le^îionem aur ex bis defumptam doSirînam ad animos bominum Dpi« erf tar^^

’’'•'in ir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JuJficereputaret^ in prafinti yotum fue precationem interJerit^ quot;vt ‘Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ferf

^^odper’yierbumjuum externum nobis commendat. Deuspatientia (inquit) animo inter y os mutuo aJJeBiftis, Jecundîtm Ckrijlum lefumXnbsp;Z)e«»î aepatrem Domini noflri lefu Chrifli, Deumpatiencia amp;

^»iig nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ocat ab ejfefiis^qttia afJliCios maxime rejjicit^ amp; eorundem animos patientia y era amp;

fiettndis rebus fer e pro noßrali-natura impatientesfumuSiamp; aduerfus ipfum Deum quoq^ amp;ilUus kiij. J”S**lt;*J fnurmuratrices laxare non yeremur. Ex quo tandem malum aliud nocentius ena~nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^niaprajèntibus modo intenti fumus, ferè ex bis quoque defide amp; religione iudicamus,

tuangelica dodrina profejjôres yelabimpijs hojlibus crudeliter affiigi, yelinter ^yi^^^^^^^ntus^multiyniuerfamfidei Chrifiiana caufam in dubium’inocent, amp; tandemperfe^nbsp;dijflnfionumfeandalo Jùperati,turpiter àfide tir agnita yeritate deficiant. Hic igiturnbsp;e^,quod Deum inuocantibus non deerit. Solet enim ills per quot;verbum fuumnbsp;^^J^if '^-f’^’^^^ntiapracepta dare^amp;per illud ipfum confolationis argumenta adhibet qua deindenbsp;^nifnos nofiros quot;viua amp; eficacia redditt quot;vt illis confirmati omnibus tentationnbsp;eficiamur. Sunt bac diligenter meditanda in omni affiiilionum genere. ’îdam quot;Vtnbsp;^°nfugere amp; quot;vndeopem petere debeamus:itafi nihil aliudaccedat ^ dtdcijjimam t2^ ejfi~nbsp;^''^^»ii^'^°^^°^‘*tionem hoc nobis affert,quodpatientia quot;Vera amp; confolationis omnis authorem ejfinbsp;P^**ni^qui quot;Vt aterna bonitatis amp; gratia fions efl inexhauflusûtafidelis eff,(ficuti inprio-tap. IO die it .ripofiolus) neque nosfupra quàmferre poßimus, tentaripatii ur. Quo^nbsp;quot;^pnosipfespriuatim tentari, quot;veï ecclefiam totampublicè yexarifentimus , nequequot;vllumnbsp;apparet,adhac carnisinfirmitatepreßifuccumbereincipimusitunefuccurrat^nbsp;'quot;'^4^, ^’‘nfolationts authoremejfe Deum^amp;buiusgratiaatque'virtutefreticonfianterfera-^ftj^^^î^ttemyqua qualifeunque in hi/ce terris fuerit nobis tarnen faluttfera erit,fi in Chriflonbsp;i' h.^''‘^^^^^nsjjirituducamur.^quinosaberrare nonfinet.

^^ifj^^^^^^^^^bferuatu dignißimumTauli exemplum ,quicumhucufque Chriflianaconcor,’ Sine Del gratia pltitimis at quefirmißimis commendauijfett nunc tarnen quafi nihil huiusfia^ nihil proßeitutnbsp;conuertituriamp; Deum orat^tfludium illudquot;vnitatis in illorum cordibusaccen- doeendo,nbsp;fine ilUus gratia amp; quot;virtute nihil refli à nobis fieri, neque aliquid in animis hominunbsp;Petendo plantant aut rigant, nifi Deus incrementum dederit. vAdmonet hoc quot;verbinbsp;^wdfua indufiria tribuant ,fedfruBum miniflerij fuiomnem foUDeo acceptum fc“

I), nbsp;nbsp;^^dtili, infeflas fcindantur,aut ß quoque propria indußria proficere pofiè Jutent. Q^id

eulturapoßint, qui terram banc abfquefruBu colunt, nfi ipforü laboribits Deus !«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animos fuos mutarepoterunt, qui ne capillum quidem album aut ngrum fa-

vifitorpor is fuiftatura latum quot;^nguem adijeere!^ Eff, ergo non minus necejfarius quant 'îftencionesfacra cumprecibus inchoantur att^finiuntur, ^em quot;vt mi.,nbsp;h ’ *’»debenf.itaauditorum quoque efÇ,precibus illis interefiè , nequequot;Vnquam obli^inbsp;fi^^^ftm agi-.cuius procul dubio negligentißimi, aut etiam omninopropbaninbsp;’’1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ta opera illisperaflts , demum templa ingrediuntur,aut finitis concionibits,priuf

, tanquam canes è culina aliqua fifiproripiunt. nbsp;nbsp;Sedtemptts eif,, yt

inßiciamus, ybi duopracipuèconjiderandaquot;veniunt : Erimum,qua* ^'^^^^^^tirdia inter Chrißianospße debeat î alterum,quis illius finis fit amp; fruHtts apud

-ocr page 478-

CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOS

CöfenfuiChri Quoädprtmtimyßc ait /îpoftolui’.'Det'Volis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eodemanimo inter

jÜMoritwqutt^ Jffttndîtm Chriflum Jeßum.ln Gramp;co eS^^'n ccvv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Tii’n^tii.^id quot;Vero

lu ejjc e edt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;mentemrefertur,fati4apparet-jTaulum tieanimorum amp; fententiartitii

tatum confenßt lo^ui,nonautem eo, quem in yerbii amp; inanifermonü jßecie pleri^ quatunf' i^ßtm concortlix y ox indicat,qua Latini 'vtuntur, 4 cordium coniunÜione nimirumnbsp;er^9 illii diuinittu dari^ 'vt idem fentiant infidei amp; do£lrinlt;s Chrißiante articulti, deindenbsp;tub patienter amp; benignèferantt amp; confenßum ilium animorum yerbis tir yitte totiuinbsp;lam teflenturjtaeiuem hoc ^poßolt yotumpeccant, qut noua dogmata inuehendo ynitatnbsp;ßteßindunt, qui contentiones non neceß'arias excitant, qui rigide nimi^ eos damnant amp; lt;’ I rnbsp;quoî amicèfeuere debebant, Qtftbtas etiam imprimù adnumerari merentur, qtâ in religionf^nbsp;dogmatibin tergiuerfatoresfuntgt;amp; adlocutiones ambiguas confugiunt, quibinfuamnbsp;lidè tegant, amp; ita fucum faciunt incautit amp; mintte expertts. Eß hoc hominum gentts hodtepnbsp;admodum , nat conßat in Sacramentaria contentioneplurimum damni dediffe improuidoUnbsp;ciliatores, qui nouas loquendi formulas excogitarunt, quas y traque pars in fuam ßententta .nbsp;here,amp;cothurni inßar ytroquepedi inducere paßet, ïta enim faSlumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, yt qui adtempn^ hj

tire yidebantur ,fubitb totbs animts in furorem eit rabiem accenß fuerint, cùm ab fucumfaSlHeßeputarent.Frußraergoidtm loquemurin etcleßa,niß intra animos noßrof pnbsp;tiamusiamp;procularcendifunt ab ecclefiagubernaculdsyaßi illi amp; aßuft homines,qui,q^^^nbsp;dogmatibus Crfalutis negotio agitur, yerbis perinde yt talds amp; teßerts ludere tonjdeueix^^'^^j^fnbsp;Cant prat erea hoc loco, qui in yita amp; moribue amicitiam atque 'yioluntatumnbsp;ßmulant ,ciim in corde diffenßonum ignes foueant, qitosprima quaq^ occaßone in luceinnbsp;P^i cum /oabi amp; luda proditortsperßdiam imitentur, inter germanes Chrißi cultotttnbsp;here non poffunt,tir panas qucq^ T)eograues exoluent.

ConPenpM ©• ^orrb quia pacis nomen (yt Hilarités inquit )ßecioßum, amp; opinio mitât is omnibx^r^i, vmtaW re^u^ ^raclara yide^fitplerunque, ’vt boniquoque nimiopacts amp; concorditeßudioabnpt'nbsp;improbi Terb amp; fuperßitioß yeritatts hoßes fub pacis prtetextu queeu/s inuehere Crnbsp;conentur. Idea Cbrißiame 'rmitatis regulam ‘Paulus proponit, quam qui obferuant i ijfnbsp;re nunquam poterunt^ Petit enim , yt eodem animo inter fe mutub affeSlißnt [ffiinbsp;ßum Icfum 3 zzZ«JÇ, ad exemplum Chrißi, qui nobis yniri yoluit ; yel fecundiim tÜittt denbsp;qua nos 2)eo patri adducit, eÿ fub illo qui caput noflrum eiif, ex multis credentibus youf”nbsp;corpus conßituit. Ergo in ipfo Chrißo nos yniri amp; idem fentire oportet.Et itaille de hocÇnbsp;naynitatis myßerio loquitur, quandopro difeipulis amp; omnibus, qui eorum pradicatiet^^^^^ .ifnnbsp;or ans,patri dicit :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro eis, yt omnes ynumßnt,ßcut tu pater in me, amp; ego in (fj

«obis y num ßnt^ Ex quibus apparet,non Chriftianam ynionem ftue concordiamfed infd'^‘ ßiirationemeffe,quacunq^extra ChrißuminßituitUr.Idyerbfit, quàmprimùmà Chrifitnbsp;lutis authore amp; magifiro,atq^ ab eins dobirina difeeditur. ^la enim confenfits per fi tesnbsp;nbsp;nbsp;‘

bonus aut malus iudicatur, preut in caufa bona aut mala confintimus. Itaq, toto talo ertan religione abfque certo Dei yerbo cbfiirant, amp; ineptifiimasfuperfiitiones inani confinßonts finbsp;exeufariarbitrantur. j4dhosenimdiffoluendosamp; diuidendos gladius e!sc ignis ille Cbrtß^tnbsp;quem fe in terram miffurum eßepollicetur. Hec minor illorum errornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qui cùm yerttati'i

nam teneant,ab ea tarnen ex parte djfcedunt,amp; multa largiuntur aduerfarijs, yt p^te amp; .gi fruipoßint. Peccant hi in difertu Chrißipraceptu,qui parentes etiam relinquere amp; odiße !«nbsp;ab ipfo auellere conentur, filimium ante carnales,amp; yix hominum titulo digni fiint,quipf‘^nbsp;fenfum in apertis flagitijs atq,fieleribus expetunr.no contenti nimii ufi ipft maltfint,nißl^nbsp;altos infocietate trahat,Soientillimagnificè comendareconcordid,quaohm Papatunbsp;tefioruerit,quando jimulomnes militiam mercenariamfeblabantur,ludebant,potabant,ßortnbsp;tur, amp; quauis alianeminepjohibente defignabant pro animifui libidine : nos autem eonoffi'^^nbsp;cufant,qubd ab auitisfuperfiitionibus fimul t^r ipßs fecefiiontm fecerimus, tJquot; dißtnßorfilnbsp;authores faPàfimus, Sednon mouent nosillorum clamores, quipublicanorum amp; peecatoiunbsp;fum Chrifio minimeprobarifcimus.Etfi illi adebpfribltefrontis funt,yt interrogate

-ocr page 479-

ttOMÎLiA LXXXVti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lii

**'lierum caßrü difcejjirimuijnolii mulio magù licet ^uxrere^cur non ipßi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofira yeßigiafi~

Concordia adeo amantes atc^fludioji fiintf' ^odfiill^ durum amp; graue yidetur^ fr uan-fuo infelicifielerum atq^fuj^erfiitionum Jèruitio, nos autem libertate Chrifliana fruißnant,

* Vdua,inreliqujs, quantum in nobis eß, libenter cum ipßsgacem honeßamcolemuf, f ^tbuc imprimis pertinet,q»od de fine amp; fruBuynitatis Chrißiante 'Paulus fiubijciti l^tcon-^^^»’Vnooreglorificetis Deum acpatremDomininoßri lefu Chrifli^ E^hictotius ’vit« Chri-cocordia etiam finis aut fco^us nobispropofitus eße debet.nde rur

Chrißianum confenfum cenferi non^offe, qui non tendit ad gloria Deicvii omnes creaa ’^*'amp;quidem homines imprimis, deflinati funt., Et rurfus ècontra dicimus,nonglorificaripofiènbsp;}^'''Mßabijs,quiin Chrifio^nitiidemfentiunt, amp; yno cordefimul atquè ore ilium celebrant,nbsp;dfaias deÆgypti yrbibus ad Chrißum conueijisdicit, quodlocuturanbsp;Chanaan, ideif,, linguafan^a amp;in Deipoßulo yfitata, Hocenimnon deidiomatedi~nbsp;^Oiqtfod omnes qui à fuferflitionibus ad euangelij yeritatem tranfeunt,ea di^uri fint,qui.^nbsp;i^j^^tiacelebretur\ytipfofermoneetiamfe Chrißianosamp;germanos ‘Deicultores effeteflen»nbsp;'^dmonet ergo locus hie, quid indices de temerarijs difitdiorum jeminatoribus. Hi ÿt eccle^nbsp;p-ff''^lt;wt,ita Deicultores efiè nonpoßunt, cum ynitatem feindant qua Ule imprimis deleiîatur,nbsp;Vfolummodopreces Deus exaudit, qui procul reliais contentionib us,inter fife totts a-lii)^‘^^‘^'^^^’«»t:itaàfolis etiam illisglorificari atque coli 'y)ult,neque eos ferrepote^, qui ciim il^nbsp;dicant,interimfratresfuos oderunt, amp; inter illos difiidwru autbores funt. Ser.^nbsp;^fi^ confutandis,qui ytomnibus homines commodi yideantur., omnss quoq^ reli-^«If'iî^'^^^’^^^^diuiniformas probant.Deum enimpotentifiimo °M.onarchafimilefingunt, in cuiusnbsp;tiationum ferui yerjanturjqui cùm non ynum officij genus ilU exhibeant}Omnes ta.-de animi intentione bona certusfit. Ita illi Deum yarijs cnltuügeneribus de.-neque multtim curare externam fideiprofefiionem, modo adeundem jcopum omnesnbsp;Dei^oriain ipfis celebretur.Poterat horum fententia multis amp;grauibus ar»nbsp;^onfutari,amp;alibi demonfirauimus, per illos totum lefu Cbrifii amp; redemptionis humantenbsp;religionem fimul omnem euerti : fed nuncfufficiat, quod in prafenti dicitur.nbsp;Deus,yt yno corde amp; ore Deum 'verum ,patrefii-^^'^^l^^glorificemus,nunquamprofeilo huicplacebunt,qui amp; Deos diuerfis in orehabent,nbsp;Chrifii quot;tel ignorant,tel ildo tno non contenti funt gt; adhacfiiperflitiones diuerfas fi-tnitatts Chriftiante tinculum abrumpitur. lgt;lemo igiturfibijpfi figmentiseiufmo^nbsp;facial,fidtnum Chrifl urn omnes attdiamus,nbsp;nbsp;nbsp;in illo tniti, eius tirtutes pradicemus,

I \^^^^^^tistocauitinadmirabilemfuamlucem,E'ide\Pet.t.. '

^^Paulumredeamus,quipoflquam precationem hanc ißiexhortationiinterpoßiit^ad (^hrilliexenia '^)gt;i^‘''f’^iChrifii exemplum repetit,cuiusJitpra meminerat, amp; qttafi concludens ait î Proptereanbsp;Chrtfius ajfumpfit nos ingloriam Dei. EiÇ autem memorabile impriménbsp;fr'*'”'''« .rlpofioli inflituto mirifice conuenit. Hec enim excitât modo ad imitationem, te-.nbsp;'^''‘(If^^^^^tcufabiles facit eos, qui Chrißum profeßi ilium imitari nolunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnim Ule nos ita

amp;fibijpfi amp; nobis inuicem nos tniret atque coniungeret,nulla tenia digni erunt,

'^inculum illuddijfoluerint,cuius Ule author eif^.Prodeß ergo non ofiitanter tidere,quo~ %\^P^^ßf*f»pfirit,tt ita difiamus,quid nobis faÜo opus fit. Ebiprimum occurrit,qubd ab eonbsp;infirmi modo amp; imperfe^i,fed à Deo prorfus alieni ,peccatores item amp; iranbsp;ergo ratione fifi excufabunt, quifratreminfirmumfimb titijs quoq^grauißimisnbsp;it^ittrium atque contumeliofum jitfeipere dedignantur f Qwita affeHifunt, ijnbsp;’^odo,fed in ipfiim Chrißum iniurij funt,dum feputant indignum efifi,quod Ule priornbsp;P^tttulosfilum fitfeepit Chrifius,fedfiip/ùm omnibus offert, amp; abfq^ omniperfona.-! omnisloci amp; ordinis homines adfetocat, neque aliquem ad fi tenientem reijcit.nbsp;çfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniquumfuerit,fi nos ex noßro cerebro difcriminafingamus,qua Chrifiiana charts

leges turbent, amp; difiidijs caufitmprabeant. .^ïdhac ingloriam Dei nosaffiimpfit , ‘ ö* nos huius confortesfacerei, amp; eandem in nobis illuflraret.Æquum ergo eß, tt nos

i

-ocr page 480-

-•Vf I

c A P. X T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T M

N E P I S T A d

conflantertuumw, SttmeMum quot;validißimum i)»r',nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§}orjficandi occafwmm^raleamtu^Toteftlnnc*

tdf autakerittsdhnicatM^iipr^^^rarrogantiaretgt;rimatar,^uiinaninolgt;!li‘^' frabeam iis,qui in aradunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^gnißimum facinus eßepucant ^jifefefatndiariol^^

Tantum enim e.fua d^gniem^ ex tniferisnobù T)ei{üws fecitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriflmfuatn dignita tnnobts commnicatttt

t°ßih(l»amofficiorahumilLtpyc.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lagMaugertamp;ßo’^f

rum igiturcöftderationefi-eautmes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^^fi'^^^^ilt;«fltidio,quod nos Deo ßmtllimos reiitt-

fer nobts ob oculos yerfetur- yt aJemTd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aberremin, Chrifii lejit exftnßugt;” f‘^'

ß^duütüanosquoJm^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^o^dsfufciftendtsDelgloL

quam in nobds DeKloria illuflretuf^^e't^^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°gt;”^amur, td^ ineumfinem, yt

H O M I L I A LXXXTHL

Illudautcmdi'cOjIe^um Chriftum miniftrutn fuiflecircSctfion** pro ueritate Dci,utcofirmaretpromiflioncs patrum : SC utgenKsp'^®nbsp;mifericor dta glorificent Dcü, ficut fcr iptum eft; Propter ea confit^^^’nbsp;ttbt intet gentes,ÖC nomini tuo pfallamæt rurfum dicit.Gaudeteg^^nbsp;tes cum populo eius.ErrurfumzLaudate Dominum omnesgcntcs,nbsp;collaudatecumomnespopuli.Etrurfus Ifaias dicit: Eric radixnbsp;Sd. quiexurgatadimperandumgentibus.inipfogentesfpcrabunf'

QV^niam Dti Filius propter nos homo faHus, omnes quoq^ humante naturx receptt'.hoca nobts optimo iure requiric^yt qui eius nomenprofitentur^ yitanbsp;feßionedignam ex qua pro germants Dei filijs agnofcipoßint^ Ethaccaufa edC },^‘‘Mlllt;i^nbsp;exemplum paßim nohts imitandum proponit^ür yt illud imitemurßtortatur.l^^'enbsp;quoque^dum Chrißian« concordia amp; ynitatisßudiumßtadet, yt qui eiufdem/ideip^nnbsp;ß mutuoferanty amp; alij aliorum inßrmitatibus ignoß:ant ; Chrißum Hitsproponit, qt*^ ‘f rßinbsp;täte erga nos mifiros mortales amp; inßnitis yitijs obnoxios yßtsßu^ Quodexemplit»gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ***’’*

yt omnem excufationem eripiat omnibus qui y el ambitione y el yindtfla cupiditate ahr^P itts contra fratres pertinaciusperfiquuntur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, '

iiwfroj cr gen nbsp;nbsp;nbsp;Cateriim reßabat adhuc ßminarium litis inter Judaos amp; gentes, difirtmen

àplerif^ nimis odiose exagitabatur, ludai enim yeterum promißiof^^ß ¦

* quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignitatis fidutia elati,fi folos in Deipeculium aßitmptos eße^ amp; regnum Dei atq,

rem Chrifiu lefum adfifolospertinere arbitrabantur.Itaqjgentesproprophanis duceb/t'^^’^^ii qui ex his trediderant, propter legalium rituum contemptum pracipiti nimitim at^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hol

ciodamnabant,Econtrahit turn ChrißianalibertatisbeneßciumreÜiusintelligeretitß bantteb qu'odeoscirca ceremoniasinutiles adhucoccupari yiderenf.multaquoq^abfq,nbsp;ceßaria faciebanttyt Ulis dolorem commouerent, Huie igiturmalo mederiinßituitnbsp;ta potißimiitn rations facit, quodoßenditneq, hos neqftllos iußam caufam habere ob qßnbsp;tur^aut alios pra fi contemnant,cnm ytrofq, Deus ex mera gratia aßumpferit,neq,y^['^ rufl-ildnbsp;dißrimen obßeruarit, prater ynum hoc, qubd ludais propter promißiones patribtßnbsp;euangelium primispradicari yoluerit. Facit ergo locus hic ad expoßtionem diÜi illif^ ‘gt; ßrf,nbsp;pronuntiauit,fore,ytynusfit paßor tSrouileautgrexynus ,quem ex ludais amp;gendbf ntest^ß^ßnbsp;gioporteat. flobisautem eodem argumento cocordiaamp;ynionis Chrißianaßudiutn ‘¦ßdßtfßnbsp;ne propter caufas nullius momenti yinculum illud abrumpamus, quod Chrißus.Jnbsp;ßneire,amp;ßiritus fanHi yirtute tonfirmare dignatus

-ocr page 481-

M o M I L I A tXXXVIIt.

»8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inixit aghfßcfcribens* fllud aut em dico, lefum Chrifium minißrumfuiße àr- Chriflitt minß

tonprmaret ^romißiones parr um. Circumcißonrs nomine per '\leto fÓnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intelligitf qui circumcißone à reliqursgentibtu dißinguebatur. Senßrs ergo eß,

ifj inter ludxoseuangeltjpraconem arq^ mjnißrumfutß'e^ adeoq, illrspeculiariter fuiße

¦gt; ^tf^fido dißipulrspro Chananaa intercedentibirs reßondet. Ihlon Etquamurs interduminßnesgentiutpconceßirit, eirnbsp;*i«rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toan.'^cap.ßcribitur)yerießdeißeminaIßarferit'.hoctarnen extraordi-

ß^!^’'‘O‘lb fecit, yt mox futureegentium yocationi preeluderet ; amp; yr ipfi apudludaosßtam quaß ffrtamtita dißipulos quoque intra horumßnetßeßcotinere iußit,ne adgentet ex.-i^^f*dßarale,quando yerbu Domirü (ytprophetaolimprxdixerant) ex

”gt; orbem exire debüit,E^if, autem bac incomparabiltf ludaorumgloria^quod Deißlittf exil-for undem minißerßeriyoluitzquod munus tanta indußria amp; ßedulitate obiuit,yt atque ./^poflolorum ddigentiam longefuperarit. EtyideturTaulmconfidtonbsp;'^^J”lß^**^^ixißebocloco,ytfuperbosillos amp; nimiiim confidentes tam Itidxorum quamnbsp;iili^'Jfidtus deprimeret,quifiratresfaßidiebant, quibirs ipß quoque omnia debebantpietatrs amp;nbsp;iiffiä-,Etenim neStncnouamarrîfiirentfifeeffereni'toceitftonemïud-i^aiifamnbsp;,cur Chrißus illrs miniflraredebuerit*, nimirum non quadipß hoc mererentur^nbsp;s ad corfirmandum promißiones olim patribirffa^as. Cum Abrahamo enim eanbsp;fa^um.,qubdex eittspoßertsnafici deberet benedi^üilludfernen, in quo omnesnbsp;inprophetßpaßim occurrunt yaticinia de regno “Dei^quod inter fudxospri-^^*i^‘^^''^aTi,inde yeri) ad omnes gentes extendi debeat. At qui paul'o ante Chriß: temporaresnbsp;fiueruntyfS' ‘Deus promißiotvum fitarum omnino oblitus yideri poter at, citmnbsp;^mani.,fiacra autem omnia corrupijfient facer dotes, qui religionentflbi

• J^ffrant, amp; yix aliqua populifan^i indicia'reliqua erant. T'unc ergo Chrißus y enit, Ö* p^if’oùm docendo yerum Legis diuime fenfum reduxit, deinde y erb diabolinbsp;^d^’'*^xit,c2r interdudieos eccleßam confiituît.jparuam quidem amp; mundiiudicio contem-'*%^a’fi^^**‘fi^trapaucosannospertotum orbem propagatafru^us tulit yberrimos. Deniq^nbsp;Corinthiosfcribit ^poflolus, omnes Deipromißiones in Chrifio fiasse funtE-'^idebantùr.E'bi fimul obferuabimtis, quàm errent phana»nbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui yeterts tefiamentipromißiones ad temporaria modo amp; carnalia bona fertinere

^^^^^ttmentoilliits librosreijciunt,ytminimeneceßarios,in quorum leUioneyerfentur '’’i’iÿ ^°*^ines.Quia enim ad illas confirmandas Chrißus yenit,yehementer illifallantur opor-^f^porariorum folummodo bonorum authorem eße dicere yelit.TsLequonbsp;ÎNI)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognitionem ynquamyeniemus,nißyetertstefiamentipromißionesamp;

cumijsconfieramus, quteinEuangelifiarum amp; -Apofiolorum librisde iïlo tradun-prtefiens'Pauliinfiitutum,docet, ludtetsquoque fialutem nullo illorum meritot per Chrifium lejum obtigifife. Eenitenim hic, clt;r inter illosfialuttsminifiernbsp;{nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patribus fiaHafiuerant.^Atqui ipfios patresex

fit confiât, amp;promißiones quoque illorum fiuifegratuitas : lgt;lon habent ergo «i •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tâ‘ nequepropria neque maiorum yirtutegloriaripofiùnt apud Deum,qui

i ''^\j^’^^^^°^^P^°fifftfftisefi. Admonuit de hoc illes grauiter °lAofes,qui non femel dtxiti quot;bion plnres aut prisfiantiores fitM alijs popults ; fed quia dilexitnbsp;¦gt; qnod iurauit patrtbus yefirts,amp;c.Et de eodem hic quoque illosnbsp;dignitatem aduerfusgenresiaEfarent,cuius nullam rationem Deusyn-tfßicerenonpoterat, cîimgentibusper omnia fiimileseßent quoadßper-htnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»Jor«w corruptißimorum licentiam,

agît,quarum yocationem amp; afifumptionem diligéntius afifi~ ChriftufgentU ludiei fubinde dubitabant,^ ‘Paulum eopotißimum nomine oderant,quod euan-

Conne^it autem hancpartem cumpreecedenti, amp; Chrifium, etßprimis ludaisfifi

3

-ocr page 482-

CAP, XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

män'ifeß4rlt,tamtn gentibfts quoque innotejcere dehuiljè, Dt et’um h^epro mifiricordia peuw ßctnt.Et Iud^e^^ qwdem yertiatem, gentihu^ *^1(70 mtfericordiam tribuit, non ^uodilliabf^ut tnilt-ricordia ßruatißnt,ßd quod hac ingentihttt clarior amp; illußriorfuit,quando hi etiam 'Yoe^njunt^nbsp;falutis conßrtium, qui à promißiontbui amp; fœdere friu^ omnino excluji erant. Sic ^icheatjubjMtnbsp;frophetiafux depromißionihuf olim^arrihitffaSlti loquens.,Âlrahamo mifericordiA, facolio aut^nbsp;yeritatem tribuitiquod ille quide ex fingulari grati/t euocatugt;s fuit ex idololatrarîi confoTtio,ytnbsp;confocderatus fieretàn bocquot;Veropromißionum yeritat Wtiximè eluxit, quando eum inter eotpertctt^nbsp;la amp; labores T)eus mirificè feruauit.Qwod ß yerô fcederit tâquot; promißionum caußm yer amnbsp;re libeat, non aliam quàm gratuitam amp; nullo fiue patrum flue poflerorum merite prouocatamnbsp;tnifiricerdiam inueniet. Simul autem ßnem indicat, quern gentes in yocatione amp; aßumptione^,nbsp;debeantßebiaremimirum, yt Dei mifericordiam agnofcant ,pro eagratias agant,amp;iut»’‘f‘*'^nbsp;prtsdicent. Etfacit hoc quoq^ ad conciliandos ytriufq^populi animos, quod ad idem oftcium tam^nbsp;tes quàm [udxos yocatos eße docet^ quodefi(yt Eetri yerbis y tar} yt yirtutes illiffs pradicent,nbsp;ytrofij ex tenebrts yocauit in admirabilem lucem ßtam.Sed yideamws ex or dine locafcnpt»^^' Înbsp;bm gentium a/fumptionem probat,

Gentium aß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trimum ex Tfalmo iSpetit^quietiam in fecunda Samuelû libre Cap.tt habetur.’Pr^ f

^urCcrHu- ^nuides praclara Dei beneßcia^quibus ilium in regnifaßigium euexerat, inpericultf'^*ß^l^ ra 'teftùnonij^s,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiSîoriascontrahoßesquàmplurimas coceßerat'^tät tandem yotogratiarumabU»^^^^^^

LocM Pßl-18. mum concluditjdicens*, Eropterea confitebor tibi intergentesnomini tuopßllam.fiocalt;f'‘ lus non inepteßo inßituto accommodat.Poteif, enim ex eo argumentum tale colligit Conßßnbsp;Dei csquot; gloria etus pradicatio inter foies fideles locum habens., eo quod hie ab impijsnbsp;yult,amp; ijdemfere ilium pradicari non ferunf.Ât Dei confeßionem intergentes quftqjpt*bflieenbsp;gandam eße,olim Dauidprlt;edixit:Ergo Hits quoq, Detts amp; huius beneficium innbsp;bitum debuit innotefeere.Eß autem in hoc argumente obferuatu dignißimum,quodpercotißr ‘^,nbsp;yeri Dei amp; nominü eiuspradicationem,probatgentes etiam ad Chrifii ecclefiamnbsp;tium pertinere. Hinceriim colligerepoßumus, confeßionem Dei amp;fidei yeramefjenotamc^^ jnbsp;tiumßmb neeeßariam eßi adeb, ytpro credentibns aut yeri Chrifiianis haberinbsp;de Deo fentiuntprofiteri non audens, fed turpi amp; ignaua dißimulatione ytuntur, fi qua/iaolnbsp;lum aliquodfefeoftendit.'Putant quidem Uli fefficere ,fi intra animos fuos fide amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jjtntt

illuminatifint,amp;fibijpfudelieiasfaciunt,dum.quantum inipfisefl,gloria Chrifiiturpif^t ßi, fed ab Ulo ipfe damnantur , qui fe pro fuss minimi hahiturum dicie^cwm yenerit inglori^ï“*nbsp;quotquot ipßuspudet coratn mundo hoeprauo amp; adultero,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/z»

LocmPfal.^7. Secundum tefiimonium eif^ : Gaudetegentes cum populo eius. Qui locus ex fumptus eße yidetur, cuius nonfingula yewa, fedfenfum potius reddere, amp; eum fronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^1^0

commodare Paulus y oluit, quod innoui Teflamenti libris frequenter fierifelet.Eotf'^’''^ Dauid pios excitât,y t Deum lati celebrent,amp;yreiusbeneficentiammagtscommendeh^^^^^^^jftnbsp;populo ludaico coniungit, quas idem faCluras ait. Celebrent ( inquit ) tepopuli ê Deusnbsp;popnlt yntuerfi, Gaudeant nationes amp; ouent,amp;c, Quod ergo Paulusreddit: Gaudetegenbsp;piopulo eius : idexpofitionts caufr fadumeff^, amp; cum Dauidds fenfr ( yt modo dtxtminbsp;conuenit.Ât ficum yeteri populo Dei,gentes etiamgaudere amp;exultare debentnbsp;populo Ulo locus fit oportet, lmb gentes in Chrifii cognitionem adduci neceßi-elf,nbsp;lumpoteif folidum effegaudium,quo confeientia nofir« exultent, amp; Deum yer 'e amp; etenbsp;dicent, Debet autem htec quoque credentium nota diligenter obferuari, qubd iUi omnesj .nbsp;dent amp; exultant in Domino, neque yllo nationts autperfonarum difertmine impediutttur)l^.^iffnbsp;nusilludfaciant. .tlrSlwr enimeffynioilla, queenos in Chrifio coniungu,nbsp;lumamp;quie ex illa dependet truttirdêaa, yllis externts rebios interrumpi aut dißblttfnbsp;dent ergo fimul omniumlocorum Chrißiani, quando regnum Chrifii prop agar inbsp;yndique adeiuscognitionemyenireyident.Knde i contra apparet, Chrißianos diet non ..nbsp;quialiorum falutiinuident, amp; dolore impioringuntur, quandoregnum illud Detad^nbsp;extenditur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sej^'^'^

-ocr page 483-

HOHILïA L X X X V 11 I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^»4

•Î * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Py^/.ny. haietur^ ybißtniliterjpirititifan^füomnei j^acitsPfil.nf^ ceUbrandas hortaturt Laudate (inquit) Hominuùi omnesgcn-tutn omnespopuli» £t mox caufa huittf praceptifubijcitur: (^iu confirmatanbsp;ipfiui^amp; Deritaseiiis in aiernum.Exquihm rurßa colli^itur,7)euin iarh olimnbsp;quoq^ aßiimeret,amp;per has ettam pradicari y elle. ndehmulßquitur^nimiumnbsp;^tum iiiiurios ejji eos^qui aliquem exgeneibus faflidiojè contemnunty amp; eccle^nbsp;reßringunt. Et facit ad argumenti huiits conßrmatione quamnbsp;^Juionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diximus)prophetafubijcit. Si enim tpfe Tiens bonitatem fuam ad omnes

'^ttitatepromißionum fuarumfrui atq^gauderC^ulf-nimiumprofeSlb aliquotexcludere audent^ Toterit ergoßngutts tllortidici^quodmurmuratorinbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parabola reßondet : Tittm ocultts tutt-s maltts eij^, eo quod ego bonus/'Ums’

’'‘Jtmul nos admonet locus hic quid in toto falutts humante negotiopotißimu ßeSlari debeat. C’ Tiei bonitas, qui nos abfq^ omni noßrorum operum aut meritorum reßeBu ex gratia affitmnbsp;l^'^tedesfaceret. Tieindeeiufdemyeritas,quapromißionesolimpatribusdatasßde~nbsp;'^o’^fftonfitant^ita in omni tentatione confolatiogt;‘nbsp;ßabitarepoß'unt, qui huiusfundamentum innbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T)ei bonitate ejfe norunt amp; qui eiufdem yeritacem inui^am ejfe e2r in atera

^f‘‘inere cogitant.

quartum teßimonium ex Ifaiayndecimo cap.defumptum,lt;amp; idquiderrt cufnprimtseui- Locuf

, eoqubd illic loci de Chrißoleftpropheta dißrt'eloquitur, Habuit enimßr-W(/' Jubrege .t^chasyimpio amp; facrilego hypocritaj quando regnum [uda propter bellumi ri[r-^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extreme periculo erat conßitutum, Confitgerat tunc/dchas

uuxilia, qute mißis legattsßmul amp; muneribus^non minusßruiliter quam impie im-ßßinterponit Ifaias amp; trépidantes confolatur , docens Tieum ipßs ßruaturum %r( ‘^’^^“^P^iid^ip^’^pper promißiones Tiauidi olim datas ex cuius poßeritate'^leßiamnaß'lnbsp;wng**'' ^^^tonfolatioßteffcacior, in %leßix deßriptionem digreditur^quem tantapotentiain-quot;^‘‘^i’^^^utur^ytnonludxosmodo iamnuncdefenfurus,yerumetiamgentesßruaturusnbsp;in toto orbe terrarum longe latej^propagaturusfit. l^biintet aliafu ait: Tunenbsp;^^^(‘‘^'‘'^^radicem h fe,quxßat inßgnum populorum, genres quoq^ requirànt^ Quem locum exnbsp;^’’‘l'islarione Taulus adducit,qux fenfumpotius quàm yerbaprophetxexpreßit.Quodenimnbsp;^^i^'‘^‘'.^‘'^^xillopopulorudicitur^idem eß cum eo., qubdexurreÜurum dicit ad imperandumgennbsp;fuorum regumyexilla confluere amp;coUigt.Et quia T)eusnonquxri.gt;nbsp;repofitamhabeamus, re^è etiam dixerunt Grxci, qubdg^entes in iliumnbsp;autem loots hic Eauliinßituto conuenit^ amp; plurimum potuit ad deprimengt;-trißas,qui ex eo intelUgebant^ Chrijlum non minui adgentesquàm adipfospertine*-''•}ƒ** ^^’’û htc multa latent,qua ad yeram Chrißi cognitionem faciunt^ ytilefueritfingulas hu“nbsp;f^^ies aliquant b diUgentius confyderauiße.

^“dicem leße dicit Chrißum^eb qubdexea familia illeprodiredebuit, amp; qubdidem ille Chriliits faiiiét ƒlt;««ƒ! fuit heneßeiorum Dei omnium, qux inillam Deus ynquam contttlit. Etenimßnbsp;^ttferas, nihil yel inipfo Dauide yel eius poßerM reliquum erit gt; cuius ergo Deusnbsp;flt;^uore peculiariproßqui debuerit. Tlosautem obferuareconuenitpropheta exem^-timoré conßitutis confolationem adhibiturus., prtecipuum eius argumentumnbsp;’‘^‘ityeteribus deillopromi/îrspetit. E^f^hoc alijsquoq^prophetis frequens admodum:

pßad ynum Chri* in eo quaramus confolationem^ cuius certißima amp; yalidißima argumenta no.-patrem nobtsplacatum amp; eundempeccati,mortis,diaboli, mundi huius atq^nbsp;^jfi cogitemus. Qui enim hocßbi yerèperfuaßrunt., ij nullis impiorum conati-quidem terreri poßunt.nbsp;nbsp;nbsp;1 quia hodie pauci funt., quos y er a Chrißi cognitio illu-

^^gt;11} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;externa foltim huius mundi praßdia intentißnt^non mirum eiO,quodin peri--

^duerßs Omnibus fiiccumbunt,amp;Ct

-ocr page 484-

CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM BPIST. AD ROMANOS ¦

Chriflui ßgnu Deinde exurget (inquit) ad imferandum gentibtii. Vil yt Hebreta fanant fofulorum.nbsp;nbsp;nbsp;fofulorum.Ei^ hat %letafhorica lacutio,ex re militari petita :

e^,quadad ea colltguntur mihtes^qut amp; dla fequij «7 pro tilts dtmtcare confueuerttnß ißa Chrißo quam maximè,qui yt caput atq^ dux naßer e JÇ, ita yexilli injiar nobit aU /-„jifnbsp;prepoßttts ^adquad etclefta ex omni' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

a fut atq^ ^ux naßer e JÇ, it a yexilli infiar nain 'ibufgentibw (olligieur, yt amp; ilUui duilurnInbsp;tm nas hacparabola, ChrißianiJmumntilittitlf^ß^^^V^jrnbsp;« commune eï^ diabaluf, qui ne yiblui quitlegt;fgt; fnbsp;ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, noflrü facultatibtu tantra nas ytt fote^ t

tutaamp;faluadegat. Ädmanetauttm men damus in baptißno.Hoßts in ea communts eff diabolus, qui nenbsp;plentti doli atq^ mille artium magißernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, noßrüfacultatibus contra nos ytt paie»

priampernitiem conuertamin, qute nobts adfalutem debebant feruire, 2d.on tarnen improbitas tertere debetiittm à nobis Cbrißusßet, qui ilium iam olim yiett, amp; in qnonbsp;nia pojfumus.Excitet nos potitts brauij propoßti magnitudo,eeterna nimirum félicitât,nbsp;manet,amp; in cuittspoßeßionem max yentunt anima^quamprimum per huitts yita labofttnbsp;trgaßulo eluÜatafuerint.'Pudeat prteterea nos eorum fimilesfieri,qui cum Chrißinbsp;tur, tarnen aut in turpi otio(ontabeßunt ,aut etiam in Satanacaßris militant,dtitt^^nbsp;aCliones ita inßituunt, yt Chrißo sä' eiuspreeceptis aduerfentur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Chriflusgentiü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*gt;ddditpoßremo Jfaias'. In ipfo gentes f^erabunt, Endefatü confiât,iliumgentt^*^

quoc^fcruator, uatorem efie,amp;proinde has propter priorem conditionem non debere negligi aut contenigt;t’\IC.^^il tern in Chrißoßeraredebentgentes, idem yeruiDettsßtoportet, niji Jbiritumfanili^tn^nbsp;magifirumdiiereyelimtts,quifalutisfiemaltbiquàminDeocollocareaoceat, Interim^^nbsp;etts,regnum Chrifiinon terrificum efie, qualiaferehuitts mundiregnaefe folent:fednbsp;ßmteßei atq^ confolationts.Eenit entm ille,non yt nofira nobis rapiat,fed ytfua drnbsp;net : non yt immani fafiu aliquem terreat,fid yt blanda humilitate omnes adfe inudef-ytiudicetfedytferuet.EiC.inexcufabiliseorumingratitudoamp;contumacia,qf** -/laß'nbsp;tati regem huntjuperfiregnare nolunt:quorum hodienimium magntts e/Ç numeruf.dedt^fLnbsp;nas Hitferre exoluunt, quando Ântichrifiianis impofloribusprteda fiunt, qui nonnbsp;omnibus illosfioliauifie, infuper corpora quoq^ laboribtts fuperuacaneis, corda yerbnbsp;txcruciant.û tandem infeltces fecum adinferos trahunr. Obfiruabisprteterea, Chrißd'^ßnbsp;lus nihil pr aterfiem tribui, qua Chrißum requirant, quot;Kon ergo in prafinti ficulonbsp;quari debet, quot;Kam yt fupra cap.ohlauo diilum eff,figt;e feruatifitmus,amp; in terris quidemp^‘b.iis^nbsp;mur,yelpotius exulamus,patriam yero amp; ciuitatem habemus in ccelis, ybi thefaurinbsp;fitifunt, qui yt omnes mundi huius opesfuperant, ita nullisfortuna cafibusfunt obnoxtj-huitts arrhabonem habemttsfiiritumfanClum, qui illamfiu^uare amp; intereidere non fndgt;nbsp;ifia nos confirmare in omnibus tentationum procellis, amp;quia htecfites omnibus Chrißia»gt;^‘ ,fitnbsp;nts eSf^,eadem nos excitaredebet, yt neminem contemnamus, qut tllam nobifeumproßi^^^’^.Ä^f'nbsp;potius in fidei ynitate yno ore amp; corde laudemus Dei bonitatem, qui nos filij fui leftnbsp;tresatquetobteredes facere dignatuseS^, lllidebeturbenediClie,honor,gloria ^potefi^”^nbsp;num^Simen»

HOMILIA rXXXIX,

VtinamucróDcusfpcjimpIeatuos omnt gaudio öiTpacc inerte dendOjUt abundetis fpeper uirtutêfpintus fandi. Pcrfuafum autcmnbsp;habeo Sc ipfê ego dcuobisfratresmei,quôd ipfiper uosplcnifin'sbo-nitatc, impleti omnt cognitionc, ut qui polsitis etiam uos muwo mo»nbsp;nere.Audaciusautê fcripfi uobis,fratres, aliqua exparte,ueluticomnbsp;monefaciens uos propter gratiam quse data eft mihi à Deo, ad hoc utnbsp;firn minifter lefu Chriftiin gentes operans cuangelio Dei, utoblationbsp;gentium fiat accepta,fandificata per fpiritumfandum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Qf^emadmadum dominus naßer Feßts Cbrißus idea in rnundum yenit, amp;Jro ßalutemortuusef^^ytfilies î)ti, quiinyariasfuperftitiones amp; diuerja

-ocr page 485-

HOMILIA L X X X I X.

fl trant,in 'vnum colliger etùta yf^oßoli (juo^ hoc fere 'vnum agunt ytt^uor fimel Chrifio lu~ ^(truntfnfiiiei ynitate conferuent^ Exem^lum huittsfludij cumprimK illtiflre in Paulo hahe^nbsp;cum in T^mana eccleßa amulationem amp; partium ßudia^ifcere yideret eo quod ludetnbsp;P itnttsfe mutuo contemnerent atq^ audaciuf damnar ent,mult m in eo e/Ç, yt omnem dißidij cau-tn Chrifio yereconcilietjnterargumenta yero, que adducit^ ad~nbsp;’ttngraueei^, quod ytrumq^populum ex gratia affumptum ejfe docet. Inde enim fiquitur,ni-ebjurdefacere eos,quifi alijs préférant,autpropter infirmitatem aliquam eos con~nbsp;’’^tit,quos Deui ipfe eodem cum ipfis honore dignatu^fit. Sequitur nuncpreßnt hic locm,quonbsp;^^^‘'^concludit ifiam traSlationem, deinde fcribendi audaciam excufat apudeot, qui ipfumcon-pljiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temerarium dicere poterant, qui ad homines nunqttam absfi yifis tant

'* amp; tanta cum libertatefiribere aufiufuijjet.

I», precedentts adhortationtsprecationem habet, qua d Deo illü dari optât quodhucufq, Concludit pre tinam yero Dem j^ei impleat yos omni gaudio amp; pace in credendo, yt abundetts f^eper ^t^dentem tra«nbsp;'Mfi^ti^t.Kbi non temere jdpofiolumfie firibereputabimtn. Confiât enim adhorta.nbsp;ß'^^ amp;admonitimibusplurimum pondertsaccedere, fl Hits preceseiufmodi interponantur. Exnbsp;eolligunt ifquibtts cum nobts res e^i^mosfirib agere, amp; ipfirum faluti ex animo conful^nbsp;hf’^f^^'itiodnifi tilts perfuafumfit, frußratam nofipfosquàm tllos admonendo fatigabimits.

Hits occurritur, qui futs yiribtts nimium tribuunt j ö* Deum hec aut illa nunquam manda-i^^’'‘fitant, nifiinnofiroarbitrioejfit eaprefiare. Qßo argumenta olim Pelagianiyfifant, amp; f^ß'^^iboc'yinumin ere habent,quipro nofiriarbitrijlibertate amp;opcrummcritisaduerfitsnosnbsp;(inquiunt)prefiarepoßemits que Detts mandat,frufira tlle legemdedißit. Âdhecnbsp;dicunt, qui nohifeum ludat ea iubendo, que humants yiribtts prefiari nonpoßint,nbsp;S finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afiriàttsfit Detts, yt nihilprecipere nobts debeat ,quàm quod nobts faBupoßi-

quis illam legem eipofitertt!^ aut quts ipfis tantum iurts dederit, yt ilium est nullits preceptorum diuinorum y fits ei^,fi eaper nos prefiari nottnbsp;corruptionematqjinfirmitatemnofiramarguunt, ör nos coguntpet*nbsp;^^^l^torem ad gratie thronum confugere, ybi y er a amp; certa falutts fßes nobis aperitur.nbsp;tif^iquadprophetas amp; apafiolos mouit, ytfrequenterfitisadhortationibstspreceseiufinbsp;'^5 ’‘^^’^t^’iMf.quorum exemplum Eccleßa quoqßequitur, quando infacris cœtibas yerbum Deinbsp;^ü^f**^** orditur, amp; ijfdem conciones etiam/acras concludit. At quia de his alibi quoq^nbsp;^^gt;nuncquid quot;Paulus ifiisprecetur, ex ordine yideamus.

^^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium aliorum, que Ulisprecatur, fubieUum feufun- ^iâesomttiwm

^*«ttf***” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Optât enim,yt in credendo,idei^ infide,omnigaudio amp; pace impleantur.I^s bonorum futt'

pnßim fidei in toto falutis nofire negotio primepartes tribtiuntur, yt que nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

^PP^^benait,qui omnium bonorum nobis ynicus mediator ei^. Ergofrufira laborant De«») colere amp; huicplacere conanturiquia fine hac neq^ Chrifium ample^i,nbsp;accedere pojfiimtts. Imofifidem auferas, fimul d nobis Chrifium quoq^ abftu-iufiitia à Deo faClus fit,peccatum erit quicquid fine fide/admits Itaq^ pri-dcbet'.cä' quia Dei donum eS^ (yt ad Epheficapfecundo Apofiolusnbsp;ptecibus earn petere debemtts, yt in nobis augeatur atq^ confirmetur. At ctim eademnbsp;Sid )nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nitatur, cir ex yerbipredicatione nobis obtingat ( ficutifupra cap, decimo audi-

^ccibus perpetuum amp; indefinens yerbi Dei fludium nos coniungere oportet, ne nofirasper^ imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingenij figmentafidei nominepalliemus, amp; ita tarn nobifipfis qudm alijs homù

hodie nimium multi magnofito malo faciunt.

yidelicet amp;pacem.Etgaudijquidemnominealacriscon- Fidei adtuniltt intelligitur,quam expace^ quenobisin Chrifio lefiicum Deointerceditjoriri,fupra gaudium amp;•nbsp;'Slipnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;errabimtis aute.ytopionorfifimpliciterifiaaccipiamusde gaudio,quodpii P“***

uliosquoque homines in fide proficere, amp; ecclefiam fratrumynitate f-* ^I'tfiere atq^ confiruari yident.Ita enim adprefensApofloli infiitututota hec precatianbsp;ergo,y tfi qui bucujq^ dißefionibus credentiu offenfi amp; merore aliquoaffeHifunt^

-ocr page 486-

CA P, XV, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN -EPI S T. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

tlunc ftihlatM omnihui dißidijs gaudio fio amp;ßtn^o recreentur dum omttes pios in j/lt confentire amp;pacem inter omnn loci amp; ordinù hoinines florere cernunt. Sitnul^uttf^^^'^nbsp;admonet^qux nam ilia fides fit,^uam ficri^tura omnes rantopere commendant: 2ditnirnnt nnbsp;animi ferjuaßo^ne^ in ore fiolum nata confefiio: fiedcertw firmufi^ animi afifênfitsnbsp;mißiones amp;fiiilutts aternte beneficium in Clsrißo nobts exhibitum apprehendimtu : Öquot;nbsp;miimDeo conciliât deinde cum hommibus quoq^ amore fian^o amp; conjiantinbsp;^it quot;r/ndegaudium enaficitur yerum, quod omnes huius yit« afifliUiones nobts dulttt (S'nbsp;^^^dit.

Spei abunJart'» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Tertiofinemfiti yoti exprimit:Tc abundettsßeper yirtutem fßirituf fanSi.

tiam precatur. nriis necefiarium, eo quodfiolafies cœlefiium bonorum nos intra hutus feculi certatnim r' .(itf gt; ne in Ulisßtccumbamus. Idea abundantiamfiei^ ide^^,fiemamplam eèr inuiBatnill^ï^^jjiff'nbsp;^ua ad yincenda quteuds aduerfitpoßitfiufficere. Et ^uia htec non in noftro arbitrio esC gt;,nbsp;nts nofirce ingenio prafentibus tantum bonis intento répugnât, fiiritus fitnBinbsp;yirtute earn in nobis gigni atquefioueri oporteat. Tbi rurfiws admonemur Chrißi^^'’^nbsp;non in huius quot;^ita conditione hterere debere^fiedanimos fße futurorum bonorum attollert, (Snbsp;firmatos per omnes aduerfittates confianter elu^ari debere. Quod procul dubio facientnbsp;cium Chrifli amp; queehicnobis meruit bona digne expenderint^ Quanta enim fiei “virtusp'nbsp;prophanis ,€xempla quotidiana docent, T'i£loriieamp; triumphorumfies omma bellinbsp;reddit.^gricolas autem ynafies recreat^'vt durißimos quofii^ labores animo lato fiubetpfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d

uam quo^j cantufiefie exhilarent, Opum yero fße multi excitati per terras ö* maria fingulisprope horis mille mortes adeunt. Ita qui in carcerihtigt;s amp; yinculis detinenturßolanbsp;nes aut leuiorisJupplicijfiefimetipjisfiuflentant.Æ,grotos yerb inter acutißimos doloftßnbsp;fouere quisignoratfytnon ineptepo'èta dixerif.Tiuerefie yidi^qui morituruf erat. Qlß.nbsp;fieiyts eil^in rebtu temporarijs amp; moxperituris,quid nonfiacient^ 'vincent,quinbsp;na beatitudinis fiem animis fiuis conceperunt f ÎSebemtu ergo nos quoq^ illam ardetitdnbsp;Z)eo expetere;ftmul yero^quiafiem hanc nobis Tiews facit per 'Verbum Jitum, hocnosfr^j'^^'i'^if'^^!^nbsp;dire, legere ßr meditaridecef.m quo nonparumproficiemw,fi exempla quoq^fianBorUf*nbsp;infiiciamtts, qui “Vtfiefuflentatifunt, ita Deum quoq^ in futspromißis 'Veracemnbsp;tandem ommbus aduerjis fuperiores fecit, Inomnibus quot;Vero ifiis obfiruabis authoregt;ttnbsp;alium proponi,quam Deumfiei,id eßf^ßllum T)eum,in quo quot;Vno amp; folo omnes fier artnbsp;faites animos noflrosfie bona accenderenbsp;nbsp;nbsp;confirmarepoteSf^, Seruit hoc inflitutioni

adfalutem noflram faciunt,alibi quam in T)eo quaramus*, Confolationem quoq^ nobis cts^^ ne noflra infirmitate terreamur, cui facilepotei^fubuenire T)eus, quifuos huius fett^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

cumbere non finit,

Scribendi Uber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taulus tra^ationem flamabfoluit, qua ludaos e^gentes hortatiosefi,

tatem excußit. firant,^ charitati atq^ quot;Vnitati Chrifliana fludeant. Catertim quia hacmagni fingulari etiamfludioamp;'Vehementiaeamtra^auit,'Vtquadamgrauittsdibla'videTiplt;‘ß^^^lff^'‘'^nbsp;temeraria 'vtriußq,partis iudicia acriter reprehendit, amp; gentibus idem quodludainbsp;dium minatus eS^,nifi fua profeßione dignos fruBw ferant. Âdhac cum de moribus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

pracepta traderet, magna erga illos libertate 'vfus eff^. Erat autem magna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;it%/

(quot;Vt fierifolet) infima etiamfortis homines inflabat,'Vtfe reliquisprafiare arbitrartrgt;( bium , multos non aquo animo tuliffe, hominem exterum amp; ex inuifadudaorfgt;^ s ,er(fgt;^^nbsp;dumflbitantumpermififiif'Vteafcribendilibertate'vteretur, QuodcùmEaulutnrUgt;rt ‘f 0(fd’nbsp;logiam fubtexit,quafaàum fuunrexcufat,amp;Jifi omni confidentia ©• temeritatisfii/ß^''^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

idqjtribus argumentes,qua modo'videbtmus.

Siniflram de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trimumfub praoccupationis figuraproponit, eif ne quis eum de T^manisfitfgt;^[

Eomanisfujpi« honorificefentireputaret, quot;virtutesquoq^ eorum egregiè commendat. Terfuafitm cionem declUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggo de quot;Vobesfratres mei, qubd tpfiper quot;Vos pleni fitis bonitate, impleti omninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'yf

poßttes ettam 'vos mutub monere. Senfies eJÇ ,fi nullafiniflra de ipfis fufiieione motutfgt; tß’ nbsp;nbsp;r

eptflolam Jer ipferit^citm tales agnofiat,qui ipfi interfe mutub monitor es officium obirtp^j

-ocr page 487-

HôMILIA LXXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilé

fnaximè neceßaria funt, 'Bonitatem nimirum amp; cognïtionent ‘Bonitatiinomine henignitas amp; anitni ad iuuandum propenßpromptitudo no~nbsp;natura admonitionum impatientes fiimui^nunt^ua feremttsnbsp;j z/e quorum erga nos beneuolentia duhitamw aut qui nimia a/^eritate fi nohtsfitj^e^nbsp;curare quicunq, quot;Vel in ecclefix minßerio yerfànrur y el ex quacunq^nbsp;bit)i * ^’‘^fumunt aliosadmonendi, ne quam animi hoßilK aut maleuolißuß^icionem de fimetipfisnbsp;admonere,rerumperitiamatq^ cognitionem accedereoportet,l^idenintnbsp;^^J^^^cnignitate,qttiquidfa£lo opu^ßtnonyideef °^rßu^ergo indußria amp;ßudium requi,-iiidicium noßrum Vehementer facit ^ßt animus ergaproximum re£lè affenbsp;’y'trumq^ T^mants tribuit quot;Paulus, nemo Uli iurefuccenfereampliuspotuit,nbsp;foltts in omni renbsp;‘%,f^quot;‘’’‘/^*^gt;ßdinijs etiam^ quosßtts vitijs labor arejciebat) quot;Dei dona agnoßitjamp;eorum virtutinbsp;I^cm ilium apud Corinthiosquoq, amp; Galatasfeciffeßimtis, ‘ELeq^ idea leuita-laudet atq^ vituperet, Vf e« j»j in ecclefta quauts,alijnbsp;•liijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yituperium merenturt ita in quoutsfere homine aliquid commendatione,nbsp;nbsp;nbsp;rurfus alt“

dignum e^f,,Qt{cd qui non obferuantßj vel vitijs quoque aperttspatrocinantur, ‘1,^'quot;””''’ ßmul probant, vel virtutes in ijs maligne dißimulant, quos accufare ör reprehenderenbsp;*''Di7^^^tixerunt. Mmonet de hoc nos Chriflus proprio exemplo,qui eodem tempore apoßolo^nbsp;\,^^hniatucontendentiumambitionemgrauitercorripit^ täquot; eorundemfidem atq, conflantiamnbsp;^^»imendat, qua in tentationibusplurimts apud ipfum perfeuerarant. Imprimes autetnnbsp;amp;praßmptuoßs aliense ßdei amp; eccleßarum dominatores Paulus fuo exemplo arguit^

amp; imperium, vt nemini vel docendi vel aliquid torrigendi quot;quot;eelint, qui nonpriits in ipforum Verba iurarit, e!;^ ex ipffrum prafcripto loqui inßi»nbsp;ßbi hoc ius iam ficulis aliquot Ppmani Pontißcesff quorum infolentia nonpro-\ftiJ^**^tnoflro tempore nonnulli euangelica do^rimeinßauratores, qui non ßbi folts, fed ipßnbsp;iniuriam ßeri clamarunt iß quts non expeilato ipforum decreto autpermißione all“nbsp;nondum videranty vel non auji erant aggredi. Dedit horum ambitiogra“nbsp;‘^^^ßi^iqux adhuc hodie multds negotiumfaciant: quo magh nos anniti decet, vtßngulinbsp;^ctleßa isdißcätionemßc conférant, Vt interim alijs etiam locum dent,quos rer«»»nbsp;J^l‘^^gendidexteritate7)eusinßruxitiamp;c,

argumentum à fine deßumiti quemßbi interfiribendum habueritpropoßtum, nbsp;nbsp;per ^ßttefuiinjii

\^-^^^^’^ßteturfi audaciorem fuiffe, veniam tarnen mereri,eo quodipßsprodeffi Voluerir,Sic 'f^^^^acittsver'oferipß Vobisyfratres, aliqua exparttiveluticommonefaciens Vos. Quaßnbsp;infirubtos eße amp; probe teuere quxcunque ad falutis cognitionem faciunt, jdU“nbsp;'^^Uf-^^^^^'^^fit'i'ibere,Vt Voscommonefacerem deijs,qttte obferuatUmaximeneceffariafünt,nbsp;pijs quoque in obliuionem veniunt, Ita Verbfifeexcufat Paulus, vt nihilfeindi^nbsp;fui apoßolattts authoritatem conßanter affierit, amp; culpamßc agnofcit vtß-officio feciße teßetur, Longe aliter author libri fecundi °h/lachab(eorum facit, quinbsp;¦^^fff^ß^^^firiptum fuum Jic excufat,vt fe dubiurn eße oßendat, bene ne amp; reilè autfecus omnianbsp;ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( inquit ) amp; commentario congruenter hoc eir ip/e volebam :ßn exiliter

‘ltttgt;dpotui. Frußra igitureinslibri atithoritate Pontifidjpurgatorium igneni ©¦ r tuenturt neque nobts vitio verti debet fi ilium reijciamus^cuiusfcriptor tarnnbsp;^fiitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xcufat, Sedhcecextrarempropoßtam. Fluncobferuemus^eosquoque qui

negotio inßruiiißimi eße videntür, admonitionibus crebris opus habere, nbsp;nbsp;r enim

fumtis i itaadbonum tardi amp;plerunque officij immemores fecuritatt animi affeBtts accedat. Et occurrunt paßim exemplanbsp;^^grauißirna feeler a prolapßfunt, ex quibusfiitis apparet quam parum de nobißpfiinbsp;’Iltmibm ergo fecuri amp; confidentes ßnt,qui plena falutis cognitione itaglorian“nbsp;‘^ßflttutjone aut admonitioneporrb Opus habere dicant, tir proinde condones nullasnbsp;^^onitores omnes non fine ignominia reijdunt^ Superbiunt Uli fitafdentiaffid interim ßia

-ocr page 488-

CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INEPIST. AD ROMANOS

Paulut ex officio Romanos monuit.

infcitiant egregièprodutit: quodnirnirum nefeipfos qaidem adhac nouerint : ^uia ruftionem ferß)e£lam haberent^ nullas admonitiones ßtperuacaneas, nullas hortationt^nbsp;nullasdeniq^correptiones nonnecejßariasfurarent: deniq^adaudienduï)ei yerbutnß'’^r *nbsp;ejjent.,quodfiliorum Tieiproprium eße Chriflus teßatur.Ioan.^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fHiißß'

Apojloldttts feu minifleriünbsp;ilicitur^ratiit.

Tertio loco Taulus ofjiciuntßtum allegat, ne monitorts yices temere fijje quot;Slideatur. TLam diceret aliquü : Eßo^non nifi admonendicaufafcripjeris :nbsp;quoßti commonefacere amp; hortari debeasfTrauenit ergo hanc oiieÜionem,nbsp;ptergrattam^qute dataeS^ miht a Deo^ ad hoc ytßm mmtßerleßs Chrißt ingentes^nbsp;gelio Deiy quot;St ohlatio gentium fiat accepta^amp;e. Gratia yocalulo ipfum afollolatumgt;*gt;^^nbsp;cumin priori ad Corinth, ait t Gratia T)ei fium quod[um, Itaq^ßenfius ef^quot;, Dettsffif^^nbsp;minißrum fecit inter genres, amp; proinde officij mei c/Ç, yt inßar fidelùs myßa autnbsp;gelio operergt;amp; in hoc Jim totufj’vt ex gentibus 7) eo grat am tir accept am oblationemnbsp;inter yos quoq^fieri cupiam^nemo me accufare debet, quafi afieClu ainbsp;htl ad me perttnenttbua tmmtfceam, Comprehendtt autem hts yerbts omnem mtwßf^lnbsp;rationem,quapropterßngula à nobü aliquantb diligentius inßici merentur,nbsp;Erimo apoßolatumgratiam yocatjcuitts difli duplex ratio aj^ignaripotei^-homines߀^at,qui in eoßngularem Deigratiam experiuntur,quodßam yoluntate»^^nbsp;amp; falutem filij merito acquifitam ijfdem offert, neq^ aliudexigtt, quam quot;St quot;serbonbsp;tatiatq^diledioni mutueeßudeant, qua optima quot;sei etiamynica efl^ ratio yita re^^nbsp;tranßgenda.Sunt ergo reuera impij amp; quoudsßipplicio digni,quicunqj gratiam hanc ncgt;^nbsp;eiryerbumfalutMcontemnunt^'Veletiamperfequuntur, ES^peccatum hocnimiutnnbsp;feculo,amp; multifummam fibijpfisfilicitatempollicenturffi euangelium procul àfinibii^ß*’^iinbsp;amp;faluberrimum Chrifiiiugum excuterepoj^int, Sedplurimùm fallentur ffefua gt;nbsp;iudiciumfubibunt,qui Sodomas amp; Gomorrham olim tolerabiliuspuniendas ait,qgt;^^^.^‘'^iiuii'^'^^,nbsp;lumipfiusreijciunt. ÄlterahuiusdiCli caufaadipfosminijlrosrefertur,quosprf^^^ßnbsp;gratia fua Dein dignatur, quando illosfilij fuiJßmmyflas facit, amp; eorum opera innbsp;gniJiti amp; falutts aterna myßerijs 'stitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim in homine inuenias, quo ad

euehimereaturf Gaudentpleriq,amp;praclareficum agiputant,fiàprinciptbttf honorificas amp; alia maiorti momenti negotia dejlinentur. Ät hoc nunquam Hits obfi^^ß (ii'*'' ;nbsp;fuo iudiciofallerentur principes, aut ipfi adres agendas idonei effent, j^^isycro noß^ßnbsp;negotia obeunda idoneui efÇ, , .ciim in noßrüs quoq^ cacutiamus, niß nos Veus fui^nbsp;»Äutnum 7)eum innobisordinandtsfallidicemw, qui corda amp; renes infficitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diquot; -ni)

hoc eff,quodquot;verbi diuinipracones aliquiJiunt, amp; debent hi illam agnofcere, quot;Vt amp; nbsp;nbsp;nbsp;d iquot;

commtjjumßbimunus obeant, amp; aduerj'ariorum mindsatq^ conatibttsnonterreant!^^’^ nbsp;nbsp;nbsp;,j

ff em habeant in uiClam,qui eosferuabit, quam diu gloriafuaferuirepoterunt.

KinffiriEuany nbsp;nbsp;nbsp;Treinde ofßcium minißrorumpracipuum notatur, quandofe euangelio operaft

gelio operart’t locutio ex facrts dejitmpta, ideo quot;veterum nonnulli hoc loco confierandi quot;verbum t«r.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men minijlri non ipjùm euangelium ,fidpotiusper illud homines 7)eo confierant,not (

tem fiqut maluimtts, qui amp; Latine amp;propriè magds Äpoflolifenfum reddidit, cerdotium alludit, amp; fortajdds ijs oblique reff ondet,qui Chrißianam religionem hoc no^^nbsp;nebant,qubdfacerdotium nullum haberet, amp; facrtficijs deßitueretur, in quibtt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i’ßfi

quam genres religionem omnem confißere putabant, Tult ergo dicere, apoßolos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ait

facer dotium, fed non tale, in quo inutifibus ceremonijs aut faerds per Chrijlutn eperentur,fideuangelio, cuuts minijlerium ipfe Deifiliits proprio excmplonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^sii'

Janduit.^Admonet autem ißa locutio miniftros, quot;Vt relidlds omnibus alfqsjiudijhfiß ¦ ventur,quot;vthuius dodrinapafiim innotefiat. Tiec enimprofidis Chrifiiminifirtthitnbsp;pofihabitaeuangelijpradicatione, circa alia negotia occupantur qua ad ecclefu^nbsp;hilfaciunt,imb ip/osàfuo officio auocant. Qua autemfuntfacrificia ilia, qu^ Äpfß^ findnbsp;terdotio offerri debuerunt f TLon boues,oues, hcedi, columba,farra,Uba, autnbsp;generds:fidipfiauditores,quos Deoadduci^amp;huicperobedientiafidei'viuentesboj

-ocr page 489-

y, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M r L I A X C.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117

M«'fiat accepta , fanUificata perfiiritum 'Vi^imif confieruntureuangelijauditoresgermani, eo qu'odhkgladiMillenbsp;hl^ît ^^tnk affe^tts mortificantiir yt homo totut in Chrifto refiurgere amp; ‘Deo uiuerenbsp;^x^erno minifterio nimium tribueret,fian^ificationem httiui oblationk adfit-’quot;’'ftihnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiplilt;^fiia minute 'yterbum Dei in animts nofirk éfficax reddit, yt nofira

Etdocet totui hic locut, qute namfiintnoui teßamentiJacri- Sacrificia tjoui tojminifiri ecclefiarum ofif'erre debeant^ Singulifieipfos Deofiflant amp; iauen- teflamenti,nbsp;Hofieas ait) idefianças preces ati^gra'tiaritma^ionemojfierant : minijlri 've-^•'«rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capiant, fi; wj Chrijlo adducant qui non alia re magk quam fialuta noflra dele^

’*!gt;f«c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facejjant,quifacerdotium quoddam exfuo cerebro infiituerunty in quo yn^i amp;

detraheretaut quinque y erborum demurmuratione yerum illita corpus ^fopatri propeccatk yiuorum amp; mortuorum offerte dicuntur:

'ii#r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimulachrk offerunturpecunia, cerei, gallina, oues,'y)efles,triticum amp; quacunq^

libido exigit.Habetpraterea loctts hic eximiamconfolationem^quodnimi-ÿ^^^ifiimi amp; odoratifiimi facrificij loco excipit miferos nos mortales,fi per euangelij do^ E^ergo Uli accepta noflra conuerfio

V f ^\fdtitkpromißionibui,qua Uli coniun^a funt^ nemo dubitare debet, Excitet hocnos^yt Sç ^ff'^lkk mundi iudicijs euangelium audiamtcs, audito credamtcSi lt;amp; nos Z)eopatrififta^nbsp;quot;^i^imas perfidemin lefum ChrifiumEiominum nofirum: cui debetur benedi^io^

‘ gloria (â* potefias in ater num tarnen*

n O tu Î L t A X c.

Habeo igiturquod glorierin Chrfftolefu, inhfsquæadDcunl P^ftinentNonenim aufim quicquamloqui,quod non efFecerit Chrisnbsp;«US per me ad obedientiam gentium j fermone S)C opefe, in uirtute fi=nbsp;§''orum S)C prodigiorum,in uirtute fpiritüs Dei.adeo ut ab Hierofolynbsp;amp;: circumiacentibus regionibus ufcß adlllyricum impkuerim euanbsp;Chrifti: itaporro ambiens prædicare euangelium, non ubinbsp;’^^minatus eft Chriftus, ut ne fuper alienum fundamentum ædifîca-Sed ficut fcriptum eft.Quibus non eft annuntiatum de eo uide*nbsp;®unt: Sc qui non audierunt, intelligent.

l^pffauit nttper quot;Paulusfiribendi audaciam e^r ne quts eum confidentia dr ambitionis accu^ if^uiadpomanos (quorum tunc fummaerat in orbe terrarumpoteritia amp; authoritas)nbsp;deflinaretihoc fi ex officio facere oflendit.Tn hoc etenim fe quot;yiocatuni effe^ytgentium apo-

quot;’’'i’ie’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi^imam gratam adducat. (^ia ergo inter has ll^mani primatum habe^ Paulus [ui apo'

*'pZi^^^’f‘‘^uamabeoprateririautnegligi debuerunt, ^oniam yero ea occafione in juiapojlola- fiolatut author \ intidit,nunc eiusauthoritatem argumentas aliquotgrauißtmk commendati non quk ritatem tuetur,nbsp;ambitiofeia^et,fedytamulorum calumniasdiluâtj quiipfiusyocationemnbsp;'^^'¦^bant, 'vt ita doblrina etiam fidem omnem derogarent. Q^od igitur Paulo Ucuit innbsp;ipfum omnibus quot;verbi minifirü licet, imb faBu neceffarium esf: quot;Vt quoties in fitaper^nbsp;ipfius Deigloriam periclitari quot;videntinihileorumomittant,quaadtuendamipfi)~nbsp;faciunt.Sunt enim ignaui nimts,amp; indigni qui pro Chrifli minifirk habeantutinbsp;\^ff‘'‘^^fii^quot;^P[lt;^dumnonaudenttuerifinquema‘DeoeueUifitnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GÏoriaturïn

fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toeius caufa hts yerbk continetur î Habeo quodglorier in Chrifio Tefufin lefu Chriflo^

ddePfi^finmunereapoflolatus mihicornmififo ita quot;verfatusfum, ytnon materia fi ita opwsfit. Glorior autem in Chrifto lefu, qui mea opera quot;vti digna^nbsp;adeoj^idoneumfecit ad eaperagenda, qua mei ingenij captum longe fu-

^‘^eq^ etiam caduck amp; momentanek huiusfeculi bonk glorior,fed ijs, qua ad T) eum per -

-ocr page 490-

CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

tinent amp; regno eim propagandafiruiunt. Jflud yero iniquisde Je aduerjariorufn amp; hacJihi nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adeà molefla ejje docet^quanda borne eonfcientia teßimonio fretttf,

funUionds raüonem reddere, Continetur autem fub hoc Tauli exetnplo generalds doBrtnn,^^ î rebtió amp; quornodopijgloriari debeant.E^^ hactognitu dignißima^eo qubdadgloritenbsp;nés natfiraprodiuesfumM, in codent aute yari 'e amp;grauiterpeccantM^ dum illam ydnbsp;tilibiii amp; noxijs quterintips y^el nofira indufiria amp; proprijs yiribtis ea tribuintu^inbsp;Deus fecit. Sunt ergo hic duo obfirtianda,de quibtn fuo exemplo nos ‘PaultK admonet,nbsp;ijsfoingloriemur^qua ad 7)eum pertinent fdeff^ad qute ille nos dejlinauit^ amp; in qudn^ß inbsp;dn nos off cio nofro probefundoseße fcimtn.f^era enini gloria edf^ Deoplacere,amp;hunc]^^j ^(1nbsp;induflrie tejlem approbatorem habere : quod Hin fein obtingit, qui tn eitn yocationenbsp;ambulant.Qtiapropterßulti amp; infelicesfunt.iqui relido fuo offciodn opibtn,honoribtünbsp;inanifafitnfut oßentatione,yej}itu amp; inceßu fuperbo, yoluptatumßudio, mundiftto^^nbsp;tijsgloriam quarunt. Quid enim inhn omnibtn firmunt ßabilcj aut quid ex omninbsp;t^d‘Qun item nefcit,in omnibus iflnplerunq^prateritorumßelerum indicia extare,y(ii^'‘L^fiiiknbsp;potitn pudere debeat,quam ex Hin gloriam inanem capture d’ Ea deniq^ ijlorurrt cmniuff*nbsp;tioj^vta 7)ei regno nos auocent^nifi potentißiritus fanSli minute in officio contineamvf* .ßfi'nbsp;ergo quot;^el opum theJaurHyel bonorum huiusficulißlendor^yelmundi applaufin elfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦iißi''

mlt;e er Tf/n«»» corporn, fapientHe item amp; eloquentia aliorumqj donoru fiducia inebriet,^^ dl' perbe glorietur',fed yt hn omnibus rtB'e ytamur cura fit, eir à 'Deo nobn comißamfundi^quot;nbsp;liter obeamus',ö- itagloria yera nosapud Deum manebit, quam nullce huiusfecitlinbsp;aduerfarioru inuidia obfeurare poterit. Deinde in Chrißo leßgloriemurddeßßnfi^^nbsp;donoru omnium,amp; quacunq^per nos reUè aut benefaSa funt.iautbore,Hic enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I«’’!,

quinoscum Tatrein gratia reduxit.,amp;donorußiritus Janhli capacesfecit, bde in omne cperatur,amp; Hlo cejjante^ex nobn ipßs nihil omninopoJJumtts.Docet hoc Hie in yHdnbsp;farabcla apud loan.cap,\q.Quod qui non obferuantdjfer'e Juijpforu fiducia elatinbsp;du proprio conatu resarduas aggredinntur,fibtjpfts ruina amp; ignominia extrema author^^ijnbsp;ro quoddefemetipfodixtt Eaulusf dnunc argumentn aliquot confirmat.^qua exerdini'T^^^-.fit’''nbsp;Chrifliu innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erimum à caufa efficiente y el authore apojlelatus fumit.^amp;ita enunciatzTsLon auf'’^

taulo c^it, loqui.^quodnon effecerit Chrißtnper meadobedientiamgentium,id eß,ytgentes adipß adducerem. j^rgumentum euidentius erit,ß ad hunc modumformerur : Quacunq, Chrißonbsp;Oper atur,ijs turegloriari poßumtn amp; yt hoc fiat piet as iul)et,ne illites beneficium contenifi^’'^ffipj.nbsp;mur.ydtquicquid de meo apoflolatu ego comemorofilludomne in me effecit Chrißunnbsp;riaripofium,amp;iußam fanhiamq^ habeogloriandi materia, .^ddargumenti confirmatiotxfi^^nbsp;Je religtone prohiberi tejlatur, ne quid de fieipfo dicereaufit,cuit(S non ipfum Chrifiuinnbsp;beat. Quapr opter quod modo in genere di£lum eß,inßlo Chrißo nobn gloriandumnbsp;ad y er bi mintßros pertineC, yt ne quid illi fibijpfis ytndicent,fed omneni fui minißedj tl!quot;nbsp;nrs effeClum ynifob^ ChriJJo tribuant. Docet hoc Eaultn prolixe in priori ad Cor.cap-3'l^^j^ffi’^.nbsp;culturaparabola. Vt eritm terram coli quidem oportet, inann tarnen ejl cum eorunbsp;aliorumquirigantlabor,niji Deusincrementudederif.lta Deiyerbumpradicarineceßi^,nbsp;fernen hoc Chrifius fuißiritus yirtute intra hominu animos fœcundum amp; efficaxfa^i^^ff ¦ fnbsp;cendo,monendo,hortando,increpando amp; confolando nihil proficient.Et lofirma tur hotnbsp;nbsp;nbsp;J

ritate,quinemineadfeyenireait, nijt quem pater traxerit, ^rfin auttm minifif^J fi lusindicat, quando Chrißumjibi in hocajjuifie feribit, ytgenres ad fuum obßqM’^^,nbsp;E^ hxc Hla fidti obedientia,qutefola Deo probatur, Vt entm ex Dei yerbo enajcimi^ß^nbsp;Chrijlum remittit,cui omnes hominesferuitium amp; obfequium debere, ßiritusßn^u^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill''

(undo docet, ybi omnes genres illi à pâtre in htereditatem datas eße Jcribitur. Etnotum Efalmi 7 X..Adorent eum omnes reges,omnesgenres feruiant ei- Vnde apparetnbsp;ßolorum fuceeßortbtts habendos eße,qui ex futs feCiatoribus hominum feruosfaciunt,nbsp;nomina imponunt, yt qui in Chrifti nomen bapti^ati funt, non fine atroci eSquot; notortainbsp;Eenediblini, ‘Bernhardini,Francifcani,Dominican! dicantur.l^ouent hi omnes inter altrtonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn

-ocr page 491-

n © M I L I A X ç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ài8

ƒ«ƒ pîaufthiîipratextußtperßitionesfuas defendunt. Sed Deo probari nonpote^ oiedien-Ilia, turn nullo eius yerbo commendetur, zirproinde non exfidefii,quemadmodum alïhï ^no^ue

^lterum argumentum à yeri apofiolatM fignt^ defiumit, qua in ipfio non minM quàm in alijs Pauîiuueriapo yijiolif manifejîa fint. quot;Dicit enim Chriflum in fie efificacem fiuifife fiermone amp; opéré tn quot;virtute fiigno ßolatiu fignanbsp;'“n amp;frodi^iorumdn yirtute /piritue 7)ei, ^bi rurfiws argumentum itafiormabis: Chrifiiii lefius habutt.nbsp;rftmsfiios docendi eif agendi dexteritate,adhac yirtutefiignorum amp; prodigiorum,imo ipfitrts (pi-^^^n^fanbli quot;^irtute infiruxu'^tqui bac omnia in me conjpicuafiunt,neqj aliquid horum mihi deeifi:

amp;germanuifitm Chrijliapoflolui. Admaiorüconfirmationefiaciunt,qua'\'latth.\o, ^^’^^'Tigt;ltimo,.^b{o,i. amp; x.cap.habentur. °M.inorem totu^ liber Â^orum prolixe probat,lt;amp; qua-J ’'ladhuius confirmationem ipfiemoxadducet,'ygt;t nunc ampliori demonflratione nonfitt opu^.Suntnbsp;, ^'Verbabacfitnguladiligentiu4 excutienda. Sermonis enim yocabulo nonmodoordirtanaton-fi^^notantur, quas quot;Paulus in ecclefitjs habuit, yerumetiam colloquia, dijputationes ciimpriua-fii’n publica,quibus ilium plurimusn potuifie,non yno exemplo probari poter at. Pertinent etiamnbsp;ii^( titulum epiflola,quibtu abfientes docuit,monuit amp; confiolatus eJÇ, Operts yerb ’Vocabulumnbsp;'¦'^abus pHmitur,amp; indefiejfiam Pauli in obeundafinafiunidione induflriam,labor es afiiduos,per e^nbsp;^^'’‘^limespericuliplenas,patientiam itemin carceribus,yinculK amp; omni aduerfibrumgenere, om-illiits abliones atq^ ftudia comprehendit. His quafii peculiaremfipeciem amp; apoflolû prosnbsp;y“!» addiefigna amp;prodigia. Vtroq^ autem nomine miracula dénotât, qua amp; jignafiuerunt, qui-^*^^i*an^elijdod{rinaquafiobjignabatur,yteiapudauditores fides fieret, amp;fiimulomnes hommesnbsp;fi'^fiuate in Chrijîi amp; diuina yirtutis admirationem rapuerunt*,quo nomineprodigia didla fiunr.nbsp;quot;P 11^omnibus yirtitsfeu potentiaJpiritusfianÜi adifeitur, fime quo nihil horum apofiolipotuiffènt

Docet autem locus hic, qua yera apofiolq/us aut apofiolica funBionisfiigna fieu teftimo- signa apoßo.' item mediaJiueinJîrumentafitnt,quibus regnum Chrtfii propagatur, amp; quibuseosinplru^ latus,nbsp;^^^fficonuenit ,quiinilliusminifierioyerfiantur,, quot;Debetur hicprimtts locus yerbo aut dodlrinic,nbsp;ab ipfiamundi origine quot;Deushumanogeneri amp; yoluntatemfiuamexpofiuitiamp;fialutem aternbsp;eius confequenda rationem monfirauit'.ytnon. immerito diuinus ille Pfialtes dixeric. quot;^li-jj. ‘fiumfiuum, amp; fianauit eos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem yerbum hocjimpUx, euidens amp; certum, yt quodnort

^^”i^eyolitantibus Sibyllafiolijs,fedin ytriufiq^ teflamenti librtsdeficriptumcontinetur. Huim ^'‘^^ÿiitione amp; eiufidempradicandi facultate inflrubium efifie oportet, quifiquts Chrifii amp; ecclefiianbsp;yoluerit. Ideo Paulus in epiftolts ad Timoth. epifieopum yult efiê (/lud-ctfcfiKÔij, ided^,

addocendum, amp; qui 1)» yerbum reSlèfiecarepofeit, yt omnium irifilitutioni amp; confeladoni ne yerbumperfiefirigeat,aut doSlrina quthoritas nullafiit^ operibus queq^ mintjîi ospol-(^fi’‘’*^nît,ijsnimirum,quanuperin Paulo eximiafiuififiediximus. Et requiritur hicyitatotiiutnbsp;filt;^ inflituere illi debent, neprauo exemplo ipjifiùa doidrinafidem amp; authoritatemnbsp;'f»! dérogent. Admonet de hoc Chrißus,quando apoftolos meminiffie yult, ipfios infiar ciuitatis innbsp;Jita efee, qua latere nonpoßit, amp; quia omnium ocuU in ipfios conie^ifiint, in hoc eos ejfienbsp;opera eorum coram hominibus luceant,amp; alij ex Hits habeant Dei^orificandi occafiionemtnbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;apoflolos cumprimts diligentes fiuifee, nemo plus dubitat, cum conftet primitiuam ecclefiam

^fiß^Koq^ admirationi fiuifeepropter ytta amp; morum fian^imoniam, qua Chrifiiani reliquts omni-(j. ififi^^^ttt.lllos autempraterea miraculorum dono Chrifius inflruxerat,quibus olim opus erat, iiii ^^^'^^^^^^P^ttcifeimi agnoficerent,amp; omnesfidei doSlrinam fiufpeSlam hoherent,quafit ab homi-excogitata. Hts igitur hodie non opus ed^amplius inter eos,quinbsp;funnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profitentur,amp; nifijuumficripturts fiacrts honorem defier ant, Chrifiiano nomine indtgni

^tclefiacatholicapertotumorbem dife-ufiaatq^fiundatafiit, Üeuevareïig. eo).nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in nojira tempora dur are permifea fiunt, ne animus femper yifibilia quareret, zsr

fi'iß^fi^tet genushumanum, quorum nouitateflagrauit. ^oneßfi ergo quod clamoribus moueamur qui hodie in media euangelij lutefiignapoßulant,quibus doÜrinam denbsp;tuitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htfium Chrijlum confirmemus. Sunt hi fudaorumfiimiles, qui ciim Chrißus qttotidie

Ht« a ederet, fiignum aliquodde ccelo dan cupiebant. Obijciunt ijdem nobtsfiigna, qua apud Di-

0 x

-ocr page 492-

CAP. XV.

IN EPIST. An ROMANOS

uortimßtnulaclraymartyrum reliquias amp; in monachorum claußrüßant ad^aßißit^relt^tonncts ßrmatwnem.Äf nos ilia omniaßalßa amp; diabolica eßedicimuf : parsitn auia impoßttris confiani, ntiffnbsp;ßunt yerè, qitxßeri 'videntur:partim quia ad mendacia confirmandaßunt^yt homtnetabynonbsp;ad creaturas reuocens, t^rproinde ex eorum numeroßunt, qua Antichrißi temporibits ßrtpturanbsp;iuunt-Quoad'ygt;ero miniflros yerbisnihslilli efficient niflfigt;iritin fanüi yirttite fiibleuenttir, qtu^nbsp;ipßs fiiggerat quidquoüüs loco amp; temporeßtdicendum , amp; auditorum eordatlluminetatq,M»nbsp;yerbum obßgnet,'Vt illud Dei efie intelligantfeq^ illi regendos prxbeant. Et hac quidemarmij^nbsp;apoflolica,quibusolimprimi illi totum orbem Chriflojubiugarunt,nbsp;nbsp;nbsp;quibM hodie etiam ’.nfiit

tfle oportet eos,qui illorumfuccefioresdici c3' haben yolunt. At qui hodie hunc titulam ßhtT’W lt; cant, nihil/erèprater inanefucceßiontsnomenpratexuntdeindeyer 'o mitrtSjpediipallißfi^lfl 'nbsp;liripipijs amp; nefiio quibitt nugis fefi ojlentant.,qua omnia quot;velab ipfis confitla, yel ex LeuitltpM^..nbsp;dotioyolim per Chriftum abrogato,translatafunt. ’Elos yerb non quarimtaSt qutbttf yelffbnbsp;ßicceflertntyCttm fliamus olim quoq^ bonts fitter dotibus malos, amp; hts rurftts interdu bonosnbsp;fuperflitiofum moramur ^fed hocpetimtts, ’vtfua yocationts autfunUiontf 0nbsp;teflimonia nobis commonflrent infermone^ opere, 'rgt;irtutefignorum amp;Jfiiritusfanbit potentta¦nbsp;fùm nonpoßintfacer eßeflnant fefe inanifuco Rendit are apudeos, quiafini illius Cumaninf’^“ ¦nbsp;ex leontna pelle prominentes iampridem deprehenderunt, neque illorum clamortbtts porronbsp;poßunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aa'tft'

itpoßo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cateritm ne inanibus herbis fe 'venditare TaulitsputetUr,tertium argumentum ab tffß

latuf Pauti, nbsp;nbsp;fertiquo exponit,quantum profecerit docendo apudgentes quamplurimas, ^]gt;lam potent^' 1 yfl

tw Chrifliadeo efficattm tn tpfofuifle aitgygt;t ab Hierofolytna amp; lircumtacentibtti regtlt;^'^‘ ‘inf adlllyrtcum euangeltum Chrtfli impleuerit. /ra yero longißtmum tra^um comprehendiff ff,nbsp;Syriam^Thœniciatn,AJtamminorem amp; non paruam Europa partem extendiiur,nbsp;giones circumiacentesygt;nàcum inßlts marts adnumeres, quasidem Tauliti euangeltjf^^^'^^ffllinbsp;jlluflrauitflmulqjtemporis breuitatem conféras ,opus inuenies,quod nullts humantsnbsp;hominum tonßlto ^el authoritate conficipotuißet^nißi hoc itayoluißet Dejts, qui ƒ

'tttifui yirtute armauit. Et facit adfablt hujus amplificationem,quodfe non obiter modb^l^/p Üorte pradicauißefed euangehu impleuißejd ebf perfeble amp; plene tradidße omnia,nbsp;rum cognitionemfatiunt,qua hoc continentur. Hoc ytprailarum efl apoflolica indtflt'^nbsp;tolerantia teflimoniumtita non minus euidens ebf diuinapotentia argtmentumf quaßß* Afli'nbsp;lorumprtédicatione exeruit. Ulius enim hoc opusfutße.ex eo apparet^qubdomni humanof^’^nbsp;flitutißmb mortalium abteblißimifuerunt apoflolt,qui tarn breui temportsßacio tot fbfi^^nbsp;ria perluflrarunt,etgentes partim barbaras partimßperftitionibus et fitarum opum fidu^^nbsp;ad Chrifltobedientid adduxerunt.Quvd autem olirrifablumebf^ddnoflro quoqjeculo alfl^.nbsp;tefablum eße fiimtts^quando diußppreßam euangelica yeritatts lucem ex Antithriflif'^'^ jftiifnbsp;eduxeruntpauculi homines, quos ante illudfablum nullus nomints atttgeneris fllendoftnbsp;ygt;elpublica yelpriuataauthoritascommendabat,amp; illam ipfam lucem inuitispotentt/nquot;’nbsp;nisper omnia otbis Chrifiiani régna longe lateq^propagarunt. Vnde colligimus,negou‘^'’'^^fiitli^nbsp;non humanum, fed reuera diuinum efle,amp; proinde non metuendos eßeflolidißimorutnnbsp;conatus.,quipoff^ tot exempla anteceßorum fitorum adhuc Chriflo oblublari attdent.nbsp;Cfftcitvm apoonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sequitur quartum argumentum^ab officio apoflolorum defitmptum, quad

fiolorum^ lattq^ dtuulgare inter eos, qui nihil huius audiuerunt hucufq^ amp; à Chrifii cognido^^ funt.Suntenimyariaminiflrorumflecies,cùm (ytadEphej,^.cap.fcrtbiiur) T)tusanbsp;apoßolos det^alios aute paflores,alios doblores,alios prophetas, alios euangeliflas,nbsp;ßiritus fut donis injlruxit^ amp; ad res obeundas idoneum reddidit. Quod cum nonnulltnbsp;tnox nimispracipiti amp; temerario iudicio omnes eos damnant, quos non per omnia apOr -ffttpi'nbsp;miles eßeyident. ESfergo probediflinguendum inter apoflolos amp;paflores,qui altogt;^nbsp;ficopt dteuntur. tApoflolorum fuit legatos Chrifli agere , amp; nullis certtsfed:bufafß^‘'ß^ iubt'nbsp;modoillic pradteare. Quia enim oculatirerum à Chriflo geflarum tefles erantnbsp;bat, yt ybique terrarum ipfi pradicarent, quo maior efl’et doSlrime de Chriflo Eß

-ocr page 493-

H o M I L I A X C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IÎ9

iri orient yntuerßim^predicate Eaangeltum omnicreafura^ Itemx Iud«a,in Samaria amp;'vplfai extremos fines terra,nbsp;e^i^yidere) o^^idatim conßitaeiant epi/coposßttenbsp;lonßitutas eccleßasßruarent.Hos Chrifltps œconomis confert^lt;iuißam 'iiia Do-non minus pradenter ^uam ßdeliter dißriiuere debeantßto tempore : amp; ad il-^rL gt; ^ttod ^fia epifcopds in quot;^iletana Synodo Taultts dicit : jittendite yoiißpfis totonbsp;*''U’jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgt;iritiis faniîus conßituit epißopos adpafcendum eccleßam T)n^ eirc. ^la ergo ißt

debent minime aecußandißtntnon ipßßtto^j ad exemplum apoßolorum hinc inde ü(5 ^ß'imbfihocfaciantabßjpeculiariyocationejyiritiis reprehenßonemmerentur^ ytqttiànbsp;ßbißationem temere defirant. Idea olim loannes Chryßßomits (yt Socratesßribit)nbsp;^ßfiopKtn grauiter reprebendit^iiubd relira Cypro Conßantinopolim yenißet^nbsp;oocleßa aliéna immiß:uißet. Hac extra remprafentem annotare libuitpropternbsp;%(^’^‘’'^^ß^iatos,qui hodie omnem occaßonem yenantur , qua yerbi minißrisßam authorita-f^^tant.ldunc ad Tauli argumentum reuertamury quad ex yerbis ipßus itaformarenbsp;e^i^ euangelium diuerfis in locts per orbem totum pradicareyamp; quidem Hits po'-^°lt;^‘^gt;ybi Chrißus nondum e/Ç nominatusild ego ßtmma diligentia hucufq, praßiti,neiynbsp;cura fuit, quàm yt illic pradicem, ybi nulla antebac Chrißi mentio e?^ fa^la^nenbsp;alienum,ideïl^jalterius manu amp; indußria ia^um (namßpropriè loqui libeattnbsp;^iiji^^^^ßndamentumprophetarum amp;apoßolorum, Chrißits leßis. Ephef.2,, amp; i.Corinth.^.)nbsp;Ergoyerttsfum Chrißiapoßolus,amp; amplißimam habeoinhocgloriandi materiam,nbsp;^^^(ern argumenti propoßtionem maiorem probat Ifaia teßimonio, qui cap.^i-- de Chriftonbsp;^'‘‘‘«tß^f^^^’^^’^'^nsdnter alia dicitfore^yt ij lucem hanc yideant, quibus hucujqj nihil de ea annunnbsp;ß^nttsper Chrißumparta negotium intelligant, quipritts nihil de illo audierunt.nbsp;, nonpofß Taulunt ex Apoßolorum numeroexcludi, cum inipßpotißi-ßh^nodjfiritttsßn£{us olim de illorum minißeriopradixit. Facit autem hocye Df*nbsp;‘Deibonitatem ^quiyerbum falutü hominibus ignardsßmo nihil de hocnbsp;igt;0h'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proindeindignts,pradicari yoluit. Cuius confyderatio nos amp; officij admonet^ ne tan

aßernemur: amp;ßmul conßlatur,ne de eiusgratia dejf eremus, qui tam multa tam^j humanumgenus mißricordia exempla adidit.nbsp;nbsp;nbsp;“M-ereturpraterea multam con AOolloloruiin

^aborioßa amp; indefejßa apoßolorumfidulitas, qui etß continuis laboribus atq^ pericul^ fedulitys cT in» ^ßilli‘'‘^’ß^^^ntur,nunqud tarnen de ignauo otio cogitarunt ^ßed in hoc potius fuerunt^yt regnumnbsp;^oceßionibusaugerent. Arguit hoc eorum ignauiam., qui aliorum laboribusnbsp;eccleßascollabiftnuntydumßiootio amp;yoluptatibusconßuluntt quorum hodieninbsp;nnmerus. I^^id yero de Ulis dicemus,qui cum apoßoloru labores, inopiam,pericula,nbsp;^Sicanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non in ore habeanti^ ipß illis modo locis obrepunt, in quibus Chrißus iam ante pure

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bene conßitutas eccleßas nouis dogmatibus aut ceremonijs ßperuacaneis atq^ inu

Äh 'E’ales olim docentibus adhucapoßol^ erant lA.a^arai, qui legem euangelio miße-Circumcifionem atq,ritus legales tumultuabantur.Similes horum hodie Anabapti^ Fapatus regnat,yix yßiam apparent, aut certe nullam manum admo-ßperßitionibuspurior religio inßituaturiquamprimtim yeropiorum minißrorumnbsp;^^^\il^-ß^^^^'gt;'eßrmatio aliqua amp; fidei libertas obtinetur,tuncilli abfq^ mor a ßbrepuntiCCclenbsp;minißrisadhuccum fuperßitione amp;idololatriapugnantibusnouanbsp;quot;^eroßefe produntproprio indicio,qu()d nihil cum Chrißi apoßolis communenbsp;freieres.^turbulentoshoßce jfiritus,maneamtts autem conßanter in Euan-i^eßm yert pradicat, amp; in eodem omnia nobis monßrat, qua adregninbsp;conßequendamfaciunt. Illi debeturbenediHio, honor] gloria amp;poteßas in

* 'Amen.

HOMILIA XCT»

Uer' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueniretn aduos.Nunc

cum non habeamampUus locum inhisregionibus, defiderium 0 3

-ocr page 494-

IN EPIS T. AD ROMANOS

/îgt; autcm habcam ueniendi ad uos, à muln's anm's, quandocutt^FP’'“’nbsp;cifcarinHifpaniam, ueniamaduos. Spcro enimfore, ut iftac pr^^t^*nbsp;riens uideam uos, amp; à uobis deducar illuc, fi tarnen ucftranbsp;dine prius ex parte expletus fuero. Nunc autem profîcifcornbsp;ïymâ, miniftrans fanc^iis. Placuit enim Macedoniæ ôé Acbaiaenbsp;miinicationem aliquamfacere inpauperes fandîos, qui font Hicro‘0*nbsp;lymæ. Placuit inquam, 6c debitores illorum funt. Nam fi fpftitua*’»nbsp;ipforum gentes participarunt, debent etiam ipfein carnalibusmi^^*^nbsp;ftrare eis,

^emadmoJam yasilîudTefu Chrifli eltüum., Taulus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ropag/tndo C

gno plin omnibtti apoßolii lalorauùùta humants falutK hoflù fatanßlli Jidittijnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferßiosßruos^^uorum alij illitu yocationem, alij yerofidem situ tn

(onatißint.Et hteccaufa eum mouitjytde feipfo amp;afoßolatuJuoßefiui differuerit^tj^odiy 'Peritatif amp;ßalutü commune caußm fericlitari yideret. Debet hoc in ijs etiam obßtf*‘^^‘’tnbsp;fertiudiuimM^ amp; qua modo recitataßtnt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtiebatß 7^ma etiam awulosby

tra hos ßuam authoritatem prudenter admodum aßirit^oß endens,je in commißo fibi Kere ita 't)erßatumeßße,'ygt;t yberrimam habeatin Chrißo lefit gloriandimateriam,nbsp;argumenta,quibus idfrobat,foßremumfuitgt;qubd in hoc fotißimum incubuerit hucu/q,gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d

lium longe late^ diuulgaret in ijs loc^, in quibus Chrißm antehac nunquam fradicafftfß^^llf quodfrofrium afoflolorum muntts fuijße, audiuimus, Subijcit hdspraßentem locutngt;nbsp;continetiquaad amf Hörern huittscauj« detlarationemfaciunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Curferiuf Ro* mam ucnerifnbsp;Pftulitt.

•i

Trincifib per yinthypophoram occurrit obieBioni^ quam aliqui in ferre pottrant.

aliquK* Sipetuliarii es gentium apoßolui,iamp; tanto ftudio yfw es hucufq.^yt quàtnplurtfßi'U' Chrißin innotefceret, cur non ad nos quoq^ T^mam yenißi, cum non minus nobis qu^t» ƒ'nbsp;lus debitorfist' Hanc ergo quaßionemplenum finißra fu/^icionis amp; inuidiaprauenittnbsp;^apropter etiam impeditus jumfape, ne yenirem adyos. Coharent iflaium ijs,nbsp;quideuangelij do£lrinam ijs potißimiim pradicareßudeat^ qui illam hucufqj nondumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßi'

C haut caufamfuife ait,quafuum aduentum adipfos in hunc yfq^ diem impedieric-^^’^^^jf/f rum Cap. i6,legitur,nonprofuoarbitrio fuasprofeUionesinßituit, fedjpirituntducemnbsp;ßrumJecutus eß,quiinterea ipfum abinßituto itinerealio reuocauit.Quoditaferi oportePnbsp;ipß apoßoli minus inuidia fußinerent, amp; omnibus conßaret Chrißt regnum nonhutnutit^, 'ß[,nbsp;gubernari,fed totum ab aterno diuinaprouidentia decretopendere. Quod autem apofioi^nbsp;Zoc ipfum omnibus alijs etiam folet euenire. 2d.am yt Solomon dicebat, Cor hominis delibit*' Yßnbsp;fua. Dominus autem dirigit grefum eius.Et qua interdum pio t^elo inßituuntur, non ƒnbsp;habent efeClum,yel qu od tarn ante ißis ntgotijs Deits alios deßinauit, yel quod nos adeainbsp;da minus idoneos ejfe nouit^ noßra opera in alijs maiori cumßuHu ytipoteii^, Exempl^nbsp;rei in Dauide habemus, qui cum Deo templum adificareßatuijfet, oraculo tarnen impt^^nbsp;quo didicit,opus ißudadfilium Solomonempertinere, Debentautem exempla eiufmodtno!nbsp;ne indignius feramusfi quid huitts nobis quoq^ accidit,yt minus fuccedat,quodfan^o amp; fß .^ii^nbsp;fufiepimus, Confoletur item nos,quod idem impijs quoq^ accidit, qui amp; ipß nonfempernbsp;finem fua conßliaperducunt : imofrequenterßt,ytpiorumfaluti Gr ecclejiapropagattonß^^^^^'nbsp;quodilli aduerfus hanc inßituerunt :ßcuti in Eharaone, Saule er fimilibus olim faifumji*^]]nbsp;mus. J^eminem ergo illorum conatus terreant, quos facillime eludit Deiu. Simulautemnbsp;abieBa noßri arbicrij fiducia,confultationes omnes diuina yoluntatifubijciamtis, Deutnnbsp;yt Hlarum euentum adnoßramfalutem amp;fui nominisgloriam dirigat.

PoUicetur fe Romamutntu^nbsp;rumejjè^

Eorro,ne quid fingere putetur Eaulus, aduentum fuum difertè Gr multis yerbispoH'^^ promißtonem hancfuts quoq^ rationibus confirmat.2iuncautem (inquitjciim nonhabeaf*nbsp;locum m bis regionibusfdeßdertum aute habeam yeniendi ad yos,quandocunq,proficififinbsp;niam,yeniam adyos,amp;Ct Erimum argumentum ex reprafentipetit, quia quodin iütspoquot;

-ocr page 495-

•tiiLt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H O M I L I A X C I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llö

gt; pe^fnij/iirttm omnino 7)eum, y t quod dtu optautt,tandem berficiar, ß tenert airi^ßs 'videndi,'^t yeleo argumenta oßendat,ßtllosnolle inanî-yulgare exemftlum obedientite * quam Chriflo Domino Tau»nbsp;fgt;iic q? ^^^*^do funBionißtx^adquam ab Ulo deftinatM erat^affe^mßios omnes ynà cum ar--^oßpofuir.Debent hoc imitariomnes,qui Chriflo ßeruireinftituenbsp;ßdei obedientia ei'^ , quam euangelicte prxdicationts finem arquefio^um ejßnbsp;pott^- Q^bd Ji autem htec diuintc yolunrati flanBanbsp;4 «ànbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm procul, Deum tmmortalem, ab eà abßunt, qui turpißima carntsflu»

.'«tfl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Illi anteponuntfSed in Paulo pergamtts i qui temput quoque amp; occaflonetn

yenire decreuerit : nimirum quando inHiJpaniamproflciflatur, lamer^o itt ''’'’n? bancquoque inuißere, cum in.huicyicinis regionibus non fitpereßetlo-. l’anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriflinoneflet annuntiatum, Quodyero ex hoc nonnulli colligunt,illain

''’quot;'Sc/'***’ ‘l^°‘l^fprtedicauijßf nimts temerarium e^. 7gt;lam qui tories impeditu^ fuit prater a-’ßomam yeniret, hic quoque impediripotuir. ’Keque fatis conflat, an \^^^^ß^ltywu4exyintults,poflquamludgorum improbitate coaEbus ad Cafltrem prouo-dedublus eb^- ‘P^^fl’^^ boc in medio relinquere^ quàm circa quaftioncs imtti^-f^l yoluntatem magü declarer, amp; J^manos fibi obflri^iores reddattnbsp;yt iflacprateriens yideam yos.,amp;à y obis deducar illuc^ /i tarnen yeflra con-parteexpletusfuero.^lagnam ergoßem de l^omanis conceperat Paulus^ quan~nbsp;longlfiqfia amp; periculofa deducendtim conf}dit:nonquidempompam ma-^qnalis hodie in deducendis perßnatis ^po/lolorum ßcceflonbus adhiberifloler^nbsp;’n babeat cum illis conßrendi de flde^amp; inter proficifienaum commodius docerenbsp;*^^*rff^^^l°^if,ybiilliyelhojßres.,yel clienres,yelamicos amp; notos aliquos habebant. Idee de*nbsp;Paultts, qubdoflicium iflud à Ppmanis non obfcurèpetit, quosnunquamnbsp;amp;flnJt*lomnem bonorum ßiritüalium lopiam lilts ofl'erebat.^nbsp;^b Hits yitißim petere, quod Hits amp; faÜufacillimum erat, amp; non fine cerroßu-fian'e debent ecclejia,miniflris rSquot; paflortbusjuif omne genus ojflicij, cum hi internbsp;loco Jinr,amp; horum miniflerioin Dei filios regenerentur, quiprius ah eitts re-exclttfi erant,ldebà Corinthijs quoque idem ahquando pojlulauit: amp; quanta innbsp;ß^fitpiorumßatrumßdulitas, ex Horumlibro apparer, ybipoflrema il-Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gracia in fnd a am defiribitur. ,^t hodie plerofque miniflrorum yerbi pudet amp;

gt;gt;lntichrifiiants prafiulibus , qui illos deducant amp; omnihononore proßquanturt f’’’Hfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimiiimJiruiliter Jefefubijeiant ^fitli illi pro excrementis mundihabentur, quo-

ß immijeere debeat, niji qui cum illis infamis amp; omnibus exoflis fleri yelit, J^pmafe dißeßurum ait ,fißmel eins yidenda occafio obtin-qui illic erant confuetudtne prii0 ex parte expletus ,amp; (yt Capite primo dixit )nbsp;'^'hf'^ßj^la^ir^neytrinqueconfirmatijint. Fuitergotn illoardens amp; indeßfßum prouehendi re-s^equeminorfuttamor erga ecclelias^ quarumomnium curam fuishumerisim-So); ^lj^È^^auit ,ficutiinpo/lerioriadCorinthios capiteyndecimotejlatur. Piac ilium mouir^nbsp;^°^am quotidieoccafionem quafiuifje qua Euangelium hominibus acognitionenbsp;alienis pradicarer, infuper eccleflas conflttutas inuißrir, amp;modb ex Orientenbsp;^rttrfus hinc ad Orientales ecclefias redierit. Decet hie amor gregis'paflores o-lllo ardeant, nunquam oflictum facient. Tdlonautemgregem amarepoterunr,ttißnbsp;buitts cultumproueilum amp;propagatum cupiant. Ideb Hie Petrum offi-.^^ßHftereyolens, prius interrogabat, num fie amaretC Quid ergo de Hits dicemus»nbsp;ecclefitam, cuius paflores fiefie profitentur, flrib curant ßmb oues diftrahi,nbsp;** laniari finunt, modb ipß in pace otio agantiSunt hi alieniprorfius à dileiitonenbsp;pq/lores dicantur^cùm mercenariosag4nt,amp;fiuum otium gregifiutefidei com^

0 4

z

-ocr page 496-

CAP.XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM E PIS T. A D R OH AN O S

Excufat moram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caferutn lacfcribenti quot;Paulo rurfits obijci poterat: quot;^agnificè quidem de tuonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(hut

fu£ ad iHospro lKtris.iamp; nos tui aduentw fpe la£ias.Quin ergo tam nunc abrupta omni mora ad nos

'^''' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullus ttbiin regionibusillis loctufit amplius^Toterantpraterea ali^ui

turumejjè,amp;protndepromijfiorumtmmemoremputare^fialiquantijfiercun£laretury}Li. ^,11) ifits quoquemedetur, amp; ^ua caufiaeum adhucimpediat, docet» 2d.unc autem ptofittfi^^ I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

Hierofoljmam^minifirans fan£Ïts,amp;c^Quaft diceretxE^ quidem pracipuum fiolica caput^yt Euangeliumpaßimpradicem, amp; q^uia in hifieregionibus 'vixaliqttff^finbsp;locum reliquum habeOiyideor abfique mora ad'vos yenirepo^. Sed aliudnegotiuminctoti^nbsp;(ationenequaquam alienum^quodmeHierofiolyma yocat^ytgratum amp; neceßariumofftfinbsp;ßem fianblts qui illicfiunt dum pecuniam in pauperum fiubuentionem colleUam adnbsp;Et hxc quidem iufta fuit excufatio.Scimus enim Âpoflolospauperum curamimprimé «ƒnbsp;que eos negligerepoterant^cttm non minima ecclefitepars fint^ Q^are Taulo etiam (nbsp;lat,cap.xfatetur)dlacobo,loanne amp; quot;Petro mandatum fuit,yt pauperum probe tnetnv’flnbsp;ijgt;Jùmfinguli minißrifibi quoq^ diSumputare debent3amp;proindeapudecclefiasfedulo tnfi^ /nbsp;gligantur illi, quos tanta cura amp;fludio nobis commendauit î)eifiliut, quot;^t in fuasnbsp;pturiim ejfi polliceatur,quicquid in illos conf ertur. Equidemft huius officij nopig uitP^’/di^nbsp;infiniti alij labores amp; cura difiinebant)amp; qui tanto ^manam ecclefiam 'videndi defitdt^^^ pfnbsp;inexcufabilis plane erit eorumfuperbia amp; inhumanitas,qui pauperesfafiidiunt, amp;nbsp;uentioni feruiunt, nihil ad fepertinere exiflimant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tJißoriafubuen nbsp;nbsp;nbsp;At ne cui fußeSumfit quod modo Paulus allegat,rem omnem breuiter lt;amp; diludd^ lt; i

tionis pauperii yerbis: Placuit enim 'Macedonia amp; Achaia communicationem aliquam facere in quifuntHierofolyma.Placuitinqua,amp; debitores illorumfunt,eÿc. HacytreSitHnbsp;ejta,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altiuspaulorepetendaerit hifioria, PoSf^ Chrifiiafcenfionem ecclefia Hierofolymif

eapit^ybi ^poflolificuti ille mandaratpradicandi initiumfecerant: qua indies tnagif fcente,ibidem prima aduerfusChrißianosperfecutioinßituta eP^fin qua Paulirabit^^^^f!^nbsp;taspra alijs eluxit. 7)ißerfifunt tunc per [udaam tot am fideles, amp;plerique oputnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

iaSuramfecerunt,'^tepifiolaadHebraos Cap.to teflatur» EtquiainludaapoP^, nos dominabantur impiffacerdotes,quorum alij Pharifai,alij Sadducai erant,non dubif^nbsp;ab eo tempore illic loci fideles aßiduis periculis exagitati,t2r indies ad rnaiorem egefiattf^nbsp;rint, Acceßit tandem hifce malts famespublica fub Claudio Imperatore, qua Agabitfp‘^^.-turam pradixerat, amp; qua orbem terrarum longe late^ afflixit. Quod ergo de hac adtn»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jii

chenifideles initio deer euer ant, yt ynufquifqjprofacultatumßarum ratione aliquidfr^^. daa laborantibus conferret,hocpoflea in alijs quoq^ ecclefijs Apofioli conßituerunt. Etnbsp;tunc temporis in 'Macedonia amp; Achaia'^erfabatur,ybi ecclefiapraalijspacefruebanttt^’^^'^^ßo^nbsp;de opulentiores erant,pecuniam in illis publice colligi curauit, quam ipfi poßea (nbsp;narrat)Hierofolymaminfratrumegentiumfubfidiumdetulit. Priufquam t^tnene)([..^^ffilfi^nbsp;tteret,fcrjptis ad alias ecclefiasliteris ^chaorum amp; Macedonum liberalitatemnbsp;dauit,yt quam plurimos adeius exempli imitatione excitaret.Hoc ipfum ergo hitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^1

ttfi aduentus fui dilationem hoc argumente excufet, it a tarnen in commendationern chaia amp; Macedonia digreditur,'vt non obfiure P^manos quo^fui in hac re officijnbsp;autem hoc fingularefuit Chrifliana beneficentia exemplum, quod ad omniumficulofttfßnbsp;nemßiritits fanSus in ecclefia extare yoluit,non inutile fuerit fingulaspartespropiut t

Primo Achaia ör Macedonia nominantur, quafratribui in ludaa egentibt^ cedcties frdtrb fuccurrerint.Quam ingenti autemlocorum ßacio illa regiones à ludaa dißentnbsp;m ludaa tnareeo contendas,fiuelongioriambitu autcircuituperAfiam minoremproficifi^t'tS’ßnbsp;ju ucniunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Geographorum tabulas y el obiter infiexerunt^ Q^oad yulgus cert'e, quot;vd etmfit t

mos quofiq,, ntdla erant inter illospopulos commercial Miminè tarnen illos negligßfi tttqfpflt;gt; alienigenis amp; nihil adfeper tinentibus habent eos, quos in Chriflo lefunbsp;fibi obfiriSos effefeiebant, EPf hoc in eleemofynis obferuatu cumprimts necefi'arium, tttnbsp;tium amp; locorum dijerimina admittamus, quibus adimptdiendam btneficentiam

-ocr page 497-

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H o M I t I A X C r.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aill

Iniqunm yero amp; parum Chrißianume^^negh^la ininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; corpora eiufdem membra fecit,ab incertts locorum ß^cijt amp;

potiut quanta aßud^ßoßolos amp; frimitiu/e ecclefne fde-Quodenim Hierofolymts initio conßitutum fuit^ne quit inter Cbrißianos prnhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuum à quibu/uii obuijs aut oßiatim mendkaret, ßdex publico alèrentur^

‘flij^ etiamecclefijs ßoßea fuit ob fer contenti fueruntydßoßoli, quodfingula ecclefiaßtosßaußeret alerent,ßdnbsp;*''^•5!^lgt;u ' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditiores eOent tät otio abundantiorißuerentur,alijs in neceßitate maiori conßi-

b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bxc quidem tune fecerunt, quandoßerfecutionumßericula paßim imminebant,

ec leecleßa, nifiqu« quotidie exßriuatk hominibitt colligebantur. Äthodie 'vtdetur fuos egenos alere,qux in paceprofunda dsgunt, qux refßub,ha^nbsp;ß*orum lt;amp;principum liberalitate opeshabentpublieas, qua a--»ulltt^Imratiopauperibitinbsp;^rfitfuosabfqjOmnidifcipUnaoberrare amp; publica egeßatts exempla effe patiuntur^nbsp;debebdt. Habent quidem qui huim mali author esfunt,nbsp;corradunt, ytfefe excufent ,fed omnibuaillth diluendth fuffteit Lexnbsp;mendicos effe prohibait, amp; primitiua ecclefia exemplum, qua fub impijsamp;fa^nbsp;j^ß^^rdotihuf collapfam Dei ordinationem inßaurauit,

'''‘^\-^°^f^^^ttijßdicit/dthaictsamp; %lacedonicMeccleßß, Grace legitiirHvJ^oKHlt;r«p,quod^^ eleemq/ynit f rreißudium amp;animipropenßonem fignifcat. Hac in eleemofynts omnino optesnbsp;dlas benefeentia intmtcas,de quibtts modo diximits, excludit ¦,amp;aße^i~

amp; ßn^um infeiuntjdeo Chrifltes monebat cauendum eße,nedum t *^'^%^^^^**’^^'gt;ßriißra manusfeiat qutdfaciat dextera.Ét ‘Paulits inpoßeriori ad Corinthiosnbsp;cauß loquens, inter alia dicit:()uifqjßeutpraoptat corde, fie conférât, non exnbsp;^'*’'’0’1«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hilarem datorem diligit 'Deus. Facitpratereahac animipropenßo,yt

[ 'tgt;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noßrts reßondeant,et proinde Deo grata et acceptafint,qui non tant

^nimum donantts reßieit. Idea rurßes in eadem epißola Cap. oClauo Äpoßolus jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promptits animtes,is acceptus eff proeo quod habet aliquts, non pro eo quoi

4 ''‘’''ih ' yidua paupercnla exemplu, cuiies duo ar a minuta, qua ex pia animipro^ à c°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fraudato,ohtulerat,Chrifius maximts amp;ßlendidißimts opulentorunt

l^rftis autem hie apparet,’ quid de noßri ficuli moribtts indices» ^ommodißudium amp; inßtiabilis habendi cupido apud omnis loci amp; ordints homi-‘nbsp;^d iuuandum ßatres inopes animipropenfio * qua cauß e/Ç , quod autnbsp;511nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maligne confertur,nequegrata Deo eßepoßint noßra inßatres officia.

ö* 'Macedonesdecreuerint, indicatur : Tdimirttm communicationbni ali~ Eleemofyna 'i ^^’‘ffteinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßndos.quißnt Hierofolymth. Communicationis nomine ytitur, Tff hoc il- contmunicatio

Chrißumhabentcommunem,fidem itemamp;facramen •gt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoq^ omnibusregniccelorum hareditatem expectant, ßmiliterfacilitates

^^’^’^^rieshabeant.Ideb Lucasin gt;gt;4.Bis inter eccleßaprimitiuaexercitia com .fj’itii cg recenßt. F'bi tarnen cauendus eff, fanaticorum error, qui Flatonicam reriintnbsp;^^^^^^re conantur, amp; Chrißiano nomine indignos dicunt eos, qui propriumnbsp;Wi''quot;’”**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒJ'o/jxèdemonfirauimiis,nihilhuius ynquam Chriflusaut apoßolicon

\'ytt %^°^munequifq^deferebatpro fuoarbitrio, neq^cogebaturomnia conferre,nifiita ^lt;^riorumßorumproprietas, ffum quot;^eroillorumcumalijscom-j/*quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eharitatis officio,prout fratrum egentium neeeßitas exigere yidebatur, amp;facul

apud /dchiuos amp; ^acedones obferuatumfuiffe,ex ijsapparet,

quot;^dCorinthiosadduximits. Inprafenti yeronominantur etiam Uli,in ^^^‘^ß^^^debeat ,Fauperes nimirum ßn^i. Facit hocquoq^ contraconfußonemnbsp;***’”bbQ ¦ nonnullitantopere ygt;rgent:amp;ßmulduplicinomine commendantur ifquibusßb..nbsp;^xit. quot;Fiam pauperes dicuntur, yt oßendat commißratione dignos effe, etiamfi exteri

-ocr page 498-

C A P. X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E P I S T* A D R Ç M A N O S

nutprocul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plerifque ignotifint ^Deindefan^os quot;^locat, eo ^uod

diJjent-iquinobKafatrejanHificatiofaHuiquiinfe crtdentesfangvine fvo‘ßnfl Juo donatospatri confecrat.^Ai qui tales funt, ijdem otnnes eiufdepatrtf ßlij amp; i^^*^nbsp;pluf quam germani^ Et bac ilia funt, qua nos in ijs ohferuare conuenit, qui noßra Ireneßcefnbsp;habent.Esccant in eoplerique,qubdanteaSiam 'vitam odiosè traducunt, aut yeteresinturMnbsp;tem rèuocant, At non quês olim fuerit quifque,fid quif amp; qualü nunc ftt yidere oportet : CT ’ înbsp;fueritpropter yeteresiniurias aliquem negligere, ciim nos T)evf tam dementer ingrtif^^^nbsp;quoties ad ilium eonuerß opem eius imploramttf J'aide ergo numpauper,amp; numnbsp;ßianufßt,quituumauxilium petit, amp; ißa tibifufficiant. Quod tarnen non accipideßetnbsp;fide alienos negligere liceat. T^ampropter communem bumanitattsfenjum Uli quoq, diliÿnbsp;yt noßra beneficentia prouocati,de reitgioneChrißiana redita iudicare difcantt Doeetbo^ ü,nbsp;in Samaritani parabola,amp;quantum bac re olim fubimpijs dmperatoribufveteres Chrifit^'p (jl,nbsp;cerint apudgentes,Ecclefiaßica hißoria non yno loco docent.Quia quot;^ero htc de eleemofyni^r p,('nbsp;quibuf ßdelium Cbrißt neceßitatifuccurrebatur, defolüpauperibttsfandtt 'Paulusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff'

terea ciim omnes homines diligere iuheamur,maior ytiq, eorum ratio babenda eS^ ’ ligiontf yinculum nobis obßrinxit: quodnon obfcure ^poßoluf noßer monet in epißol^^ di'nbsp;capitefextoßc firibens : tium tempus babemus ,fimuf benefiet erga omnes, maxime 7^’'quot;nbsp;meßieosfidei.

Gentes fudaoa 'Pojlremo,etfi banc 'Macedonum amp; Aebiuorum Uberalitatem commendet, boc gc. rum debitores /ojnbsp;nbsp;nbsp;officiofacer e docet,cùm addif.Placuit, inquam, amp; debit or es illorum fünf.

quidem eä' Cbrißiane faciunt,dum yoluntario animi motu ad boc faciendum feruniurfiy ¦ bocfaciant,iure tlst legibus Cbrifiianû aßringuntur,qua iubent, quot;ytt quifque in eo quodanbsp;fidemJuam quam ocyßime liberet.Illos autem ludtets debitores ejfiprobat argumente,nbsp;ratione maioris ad minus ampltficat,^am ßfftritualia ipforum gentesparticiparttnt,dfnbsp;ipfa in carnalibus minißrare eis.Per f^iritualia intelUgit yniuerfa bumaniefalutisnbsp;•vt Cap.nono didumfuit,Iud(eorumproprièfuerunt adoptio,gloria,fiedera, legisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d;»« gt;{f

promißiones,patres, ipfedenique Cbrißus quoad carnem. Imb yt bic Samaritididicebaty ex Ivdaisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Horum omniuparticipes fadi funt qui exgentibus amp; ab omnißlutisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iK‘^

excluß erant,quando ex ludais oriundi Apoßoli in totum orbem digreßi funt, amp; euan^f nbsp;nbsp;nbsp;fl

gentesprcedicauerunt. Tlebuit enim fecundiim cetera propbetarum oracula, Lex è nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loif'ß'“'

yerbum ‘Domini de lerufalem.Qubdergogentes Cbrifiinotitia illuminatafuerunt,qne num Dei participes infalutis poffeßionem yenerunt, qubd ex potefiate diaboliin regnUff*nbsp;fierunt,boc omnepoß Deum ludais debebant, eir proinde eorundem debitores erant,nbsp;defua in illos liberalitatepoterantgloriari, ciim ipß maiora multo ex Ulis accepiffefffquot; ƒnbsp;mento in priori ad Corintbios cap.nono ecclefiaßica minißrorum flipendia Paulusnbsp;dit.Facit autem locus bicplurimùm adcomendandam euangelij dignitatem,quie tanta t^^^nbsp;ci Apoßoli totum orbem ter'parum ludteis debitoremfecerint. Quàm fœda ergo amp;nbsp;ingratitudo eif, qui ipjôs minifiros euangelij contemnunt, inopes amp; famelicos oberrare jnbsp;inuidia amp; odioprofequunturf Quàm item iniqui ceternee falutis t^fiimatoresfunt,q^‘^^^^^#ffr^^nbsp;fecult amittant, euangelio longum yalere dicunt, amp;fidem in Cbrißum abnegant fnbsp;diligenterofratres,amp;adnosyfq^propagatam euangelij dodrinam gratis animts enbsp;C hrifio lefu y er a fide infiti in eo^dem Jeruemur amp; yiuamus. Illi debetur benedidio,nbsp;petefias in xternum.Amen,

HOMILIA X C I I.

Hoc Jgitur ubi perfccero,Só eis confignaucro ficifcar per uos in Hifpania.Scio autem me,cum ueniam adnbsp;plenitudme benedidiom's euangelij Chn'fti uenturum eiTe. Obnbsp;autem uos/rarres, per Dominum noftrum lefum Chriftû»

-ocr page 499-

H o M r L I A X C î I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit

Htàtcm fpifitus, ut mecum certetis ueftris pro me apud Deum pre«« bus:Vtlibérerarebcllibusinludæa, ut^minifteriöhoc meumerganbsp;nierofolymam,acceptû fit fanÆsut cum gaudio ueniam ad uos pernbsp;uoluntatem Deijuna^ uobifeumrefocillenDeus autem pacis fit cumnbsp;oninibus uobis.Amen.

nuperßtum aduentum T^manis pollicituseft, amp; ardensipfos 'videndi deßde^ We yero illos fße tnani la^are yideretur ^ftmul caufam indicauit ,qut9nbsp;Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miùM iam nunc omni mor a abrupta ad eos aduolet. Fuie htec Hierofolymita-

finecejßtrije de cauftsßtfcepijßfcribiCf^c pecuniam inAchaieds amp; ‘Macédoniens adfratres in ludieam deferat, qui illic penuria amp; fame laborabant. Fbi de eccle-inßicuroßc loquitur/vt fimul T^manos quoque adeiits imttationem exciter-,amp; ingenbsp;^‘^taoceat, quam diltgens apud Chrißtanos homines pauperum Chrißi cura eß deheat : amp;nbsp;(r ^gt;^juidem apudeccleßartim minißros, quando tantum Apoßolum non piguit juam operantnbsp;i^^^ßrre,qneif} lahores alij infiniti amp; quotidiana pericula exercebant. Pertinent autem adhtf^nbsp;,is^j ^^‘^^^^^ationem ifta quoq^, qute modo recitauimus. Frimo enim repetit fui aduentus promif-i^^'^certum tempiti definitiquo adtpfos yenturitsßt.Deindepetit^ytfuis precibus ipfum adiunbsp;'^‘/’^’'iculis omnibus fuperiorfaÜus tandem 'Voti huius compos fiat,

Rejsetit pro-infiionem fui adUentuSt.

fuofic difierit ^yt fimul magniprofe^its in euangelio fiem Hitsfaciat. Dicit enimt *((' “^^‘feceroj amp; confignauero ets hunc frit^um, proficifear per quot;Vos in Htlßaniam, Scio autemnbsp;^j^fi^^i^imadyoSfCum plenitudinebenediPlionis euangelij Chrißi ttenturum efie, Senfts eîf,nbsp;'^enire,amp; inde in Hifianiamproficifiifiatuerit,quamprimiimpecunia illam de quanbsp;‘^^^^‘^sfratribus in ludxa reddiderit. Ftitur autem confignandi yerbo, metaphor a e.x morenbsp;pecttniam.,quam adaliquos deferri curabantfiigillo obfignarefolebant: quodnbsp;multts obferuatur. Ita ^erb fidem exprimit, qua tn ilia deferenda '^elit 'yitiamp;nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fideliter agendum fit in eleemofiynarum dijfenfatione^ne qua fraus commit^»

Chrißianorum ofiicium, quot;sit de fuo largianturpaUperi-'^tnia dignum fcelusfuerit^ fi qui aliorum liberalitate collatam pecuniam yel doh negligentia fua difiipent. Idea ^poßoli olim 'Diaconos eligi yolueruntfßeSla-\t^P^°^ieatiSiqutbits alienapecumatutb committipoffet. Deinde eleemofynas iflas fru^umnbsp;, gt;lt;^gt;^i’ts nominis tnultiplex ratio potePf^ afiignari, Frimo enim e^ hie iufiificationisnbsp;dentes non fioliiminnocentiafludent, yerumetiam charitati amp; beneficentice erganbsp;quot;¦^^^^’‘^fitfeopis indigos efieyident., maxtme tame erga domeßieos fidei^ ytfiepe diximtis.De^nbsp;^^'^Hurquoadeos,quibeneficentiamillamexercent,eoquodipfismaxim'e ytilisfie,quinbsp;fidemJuam quafiobfignant,amp;(yt Chrifitts aitffibijpfisamicosparantß quibits ohmnbsp;recipiantur, Quoadyeropauperes, metunt hiquoquefuxfideifntSliif.,nbsp;Aei ^dfiiritu alij excitati ipfis benefaciunt. Sentiunt enim y eram efie Chrißi promifiione,quanbsp;fpfi^ ^lt;^»fitrant, amp; àpatris prouidentia pendenr,nbsp;'’^t ^dts iufiitiam confequantur. EPf ergo yer 'e ingens qutefius pietas, yt qua tarnnbsp;^’^^i^quàm futur a yita promifiiones habet. Interim non parum fatiunt ifia ad caufam^nbsp;'*’’1 j';j Mpofiolus traPiat. FLec enim illius moram indignius ferrepotuerunt Fumant, ctimnbsp;non minus ytili amp;fruPluofo, quam pio amp; ftnSo occupari audirent. Ft tarnen illosnbsp;fiHq^-‘^1'*^°^^^^^dderet, aduentum fuum non inanem aut infrugifer urn fore pollicetur. ’Kamnbsp;yeniam adyos,cumplenitudine henediClionis,ideh^, cumplena amp; yberihene-»nbsp;/iiienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti yenturum efie. Efi autem euangelij benedi^io copiadonorumfiirititsfan“

in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidi apprehen/b in nos redundant, Follicetur ergo, fe non yulgaria dona collar

i^^jftacemfore euangelijpradicationem,quam apudillosfaSluritsfit.Idautem de sir s^pofiolum lefu Chrifiifeefiefeiret, haSlenitsybiq^terrarumnbsp;p’gt;^‘^dicati frudtts yidiffet longe yberrimos. ,M.dmonentur hoc exemplo Epificepi^nbsp;^^^obeundis fuarum Diocefum ecclßjspotißimiimfie^are conueniat. Kimirum yt bent“

-ocr page 500-

CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

di^ionent euatigeKjJicurn afférant, amp; huiui doUrina animos omnium confirwtnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^niit

'VtfruÜus ChriJlo'vberiortsferant^Âthodiefferiquehiflriones^otiM quàm fublatü ergapopulum di^itts amp; in cruc^ for mam contorts benediSlionempollicentufi^ fgcuif^'nbsp;yero neque ipfipradicantintqueyt hoc ab alijspnedicerurfêrmittunttadhxcnbsp;na,ex mifera amp; infeliciplebe pecunias £orradunt,^uas immani luxu amp; nefariaprodi^^^^^^nbsp;ras^mimoSffcorta^milites amp; turpißimarum 'volupiarum magiflros profitndunt. hteri^Jnbsp;^pofloiica gloriantur,amp;' ab omnibus obedientiamexigunt,^uam tunc demum ill^nbsp;nesffiipft ^poßolorumrnoresimitatifuerint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Sanili ferèin'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cteterùm quia ex ijs,qute hucufq, acciderant,f^ ex peculiariJ^iritus feuelationefcK^^ .

gratosfentiurU ßi^j inter ludaos infidiasfiruBas eße^ amp;proinde nihil fibijpß quam extremapericulupo luüct‘Mt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hune graut obteflatione concludit, qua fefe illorum precibus commendat.

cupiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rabile exemplum,quo docemur^qutefan^orum in hoc mundo fortßttnimirUyquod dum

bus optime mererifludent,peßimam ex eogratiam referunt, amp; multoru inuidiagrauath tidie pericula incurrunt^ Trudixit htec it a fore Chriflus ‘Domiinus : neqj tarnen iit ßpoßotnbsp;hac cceperuntfedpriufquam Ule hominem affumpßt, non meliorfuit ’^ofls ^pfopl^otutu ’nbsp;omnium aliorum conditio,qui Deofidelesfuerut, amp; commUni omnium jaluti yoluerupt 1nbsp;Qffb minus hodie nos offendi oportet,fißmilem mundi ingratitudinem ipfi quoq, exptrtumf^ '.jfnbsp;tnur autem quot;Paulum ^poflolum, qui quot;^it omnem falutts fiduciam in yno Deo repoßt^^ynbsp;quoad homines,nonadarmataprxfidia,fedad preces confugit, eÿ eccleßarum interetfi^'’^^^^nbsp;uarioptaUit.Sedproderitipfitmloquentem audire,amp;fingulaeius yerbadiligentiufnbsp;Paul^ßdfliünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qhßffff) autem(inquit)'VOS,fr atres,per Dominum noflrumlefurh Chriftum^ amp;

tuuari'pcti^ friritus,yt mecum certetts yeflrts pro me^ apud Deumprecibus, eirc. Habent htcc omm^ hementerfolicitiflgnificattonem,^amcumeosfimplictterofl'icijadmonerepoflèti obttp^,nbsp;ai ytitur^neq, contentas per DominUm noflrum lefum Chrtflum rogauiffe ( quod tm»”'nbsp;re pQtefl,yt qui Chrifio nihil antiquius amp; charius habent ) fimul charitatemjßirttitt^^^^’nbsp;eamnimirumintelligens, quamfriritus Chrifli in nobis gignit, amp; qua credentès tanq^^^nbsp;corporis membra inter fr conflringunturgt; Paucis ergo Verbis hie dicit, quodadPhilipp^r^fi^'.nbsp;explicattSi qua tonfolatio in Chrifloffi quodfiolatium charitatisfr qua commurtiofrirttufpl.nbsp;fiera amp;miferationes, amp;c. Docent autem nos exempla eiufrnodi,francos non effenbsp;animi aflefriones autpaßiones omnino nullasfentiant. Habent enim in Ulis quoq, locts dot ‘nbsp;gaudium,fres\neque ifla dißimulant,quin modo in Chrifli(ßiritu exultent,modonbsp;effugio cogitent,modo metu abfirpti confolationem amp; auxilium queer ant, modiidererf*nbsp;filicitiex huius carnis ergafluloliherari cupiant.Qua omniayt in Paulo locum iuuiutr^‘'^quot;^^^^\i‘l'nbsp;bife iffdem cum hominibus alijs affeBibus obnoxium effeteflaturùta infanClißimisnbsp;chisßn quot;IMlofeyDauidejprophetis amp;eximijs Deicultoribus confiiciuntur^nbsp;tiohaberi debent,quafiaffeHionesiliafanClitatieorurn aliquiddérogent^Qutaenimnobtj^nbsp;inhärent,perfr mala non funp,frd yitiofa fiunt,fi innata corruptioni indulgendo,easnbsp;illicitis applicemus,^t ß ijfdem moueamur iuflis amp; fanClis de caußs,amp; effdemfriritu C »nbsp;mus,maxtmarum yirtutum in nob^ caufa funt^Quod multis argumentis poter atprobarh)^ 4nbsp;aliorum loco fufficerepoteß Chrifli exemplum,qui cum nullapeccati labe infe^in fueritj^nbsp;nibus tarnen iflis non frit alienus,neque etiam Ulas difiimulauit ,fedinterdumnbsp;yerbts,yerumetiamlachrymisteflatus ePf^.^inimeergoprobaridebent StoicUq^^nbsp;ros bonos amp; y erefrpientes effe dicunt, qui ab omni humanitatisfenfu alieni,nulltf ^^fflip^‘^nbsp;rum cafibui mouentur, y el potitts fe non moueri fimulant. Hi yt ex hominibus lapidetnbsp;faciunt, it a charitatem quoq^ omnem ex illorum animis extirpant, /me qua nihil rectutnnbsp;peripottfl.Ptquamturpiterplerunqjfeipfosfallant,multorum exemplateflanturjq^nbsp;iflam tota y it a pro/eßi,poflremo in extremis yita periculis non obfeure oflenderunt, aiintt^ gnbsp;tis metus apud Ulos potuerit.Ham yt ex multis y num Catone Hticenfim yideatntt^fl^nbsp;manos hanclaudemtulit,quodfilus Uber amp; ex omni parte inui^ttsfreritfedlonge aiiu ¦gt;nbsp;tis hora oflendit,quand3 metuens ne in Cffaris manus yeniret,mori quidem yoluit, amp;

-ocr page 501-

H o M I L I A X CI I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11J

ammo fuit Mecillo amp; meticuïofo^ yt necgla^ium altitu iam yulneratuiextremumfiiritum ducerepojfet^fedèle^oprouolutusnbsp;flnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magno cum tumultu euerteret. Sunt ergo homtxum y ana ambitione inelria-

à^âax ilia Stoica amp; Anaba^tiflica dicuntur. Sufficiat Cbriflianis Cbriflifiiricu adiuti affe^ibiu ref flant,et quot;vt id poßint,^recibui aßiduts apud Deumnbsp;ititerceßionefl iuuarijetant. Fecit hoc FauUts, amp; hoc Uli remediumfuijflnbsp;declarauit.

ù^manûspetiflf Obfl:cro(inquit)yt mecum certettt yeflrtspro me apud Deum nbsp;nbsp;ptecibat

optimumamp;' tutißimumfibi repoftumeflèputamt.Et 'Äo) J f^3^ttlt;tndopromißionespaflim occurrunt,quihttsfuam opem Dew omnibuf polUcetur,^uinbsp;Qu.^ytyeteribui exemples confirmantur, fee multa quotidiepriuatim amp;nbsp;^^^^Pflfl^^^federn facere, Tdeb adprecesflmper confeugit ecclefea. Quodfe not quoq^nbsp;‘'%r ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ornntsgenerthpericulaflruari experiemur. E(itur aute certandi yerbo,

ingentiopM eße oflendat, quando yndiq^ ljoflium febiimminentiuinfedijs prema-fe^^^docet,quam vehementer hac res illicordtfuerit. Simul autehac locutionead-//'¦^^ /^^^tet^quornodo infr atr um pendit antium caufa aßeSli efle debeamus: ita nimirum,

^^feantpertculainnos transferamits, amp;noscumets ineodem certamineconflitutoseffl '^*0 eo enim veru^ illeprecum ardor amp; feria animorum deuotio enafecitur, qute vota no-et accepta reddit. F^quirit ifeudvnitatt^ Chriflian^ratio,neq^conuemt,vt qui eiuf-Scnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Membra funtfeub vno capite Chrifto^absfee aliéna eflfspatentpericula,qtiibus alij exer»

'^^iquod pro publics neceßitatibits ecclefea preces pundit, amp; quodpp inter precandum Q*^uoque hominum neceflitatibm afliciuntur. Quodofliciu etfei omnibus dsbeamut ex cha-, imprimé tarnen ecclefiarum amp; verbi diuini minipirtspreeflari debet. Vf enim iflinbsp;falute laborant, itapublicumquoquefecandalum inde oriturfe velcontra ojfi-fefi^^^^i^faciant,vel impiorum hoflium libidini cum publico ecelefeia totius ludibrio fubijeiantur.nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecclefece fedelespro .Apoftoldpubliceprecati funt, vt contemptts minis impiorum ho

^^fl^Jibertate verbum Deipradicarentiamp;dodrinte fuaperfegna amp; prodigia federn feacerent» occiflim lacobum Fetruâ etiam ab Herodein carceremconiedus efejet, eccle-adDeumproillo aßiduamfuißeflribitur.Ado.i'i.PEt ifludquidem olim Chriflia-ferio veritatis amp; gloria Dei fludioomnes afficerentur.gt;gt;it hodieadtnultaalianbsp;miniflris accedit,qubd vtprimi ferepericulis obijeiuntur : ita plerique illorumnbsp;\ ^“^^ent, amp; périclitantes diris deuouent ,vt qui flli publicarum calamitatum atque tur-^fe^t^^^^^°^^ßfi^t.Qtiodperindeeif,, ac fe qui inter medios fludits amp;’Vndique irruentesvento-yflli'‘^^ß^^^lt;ff(elerumexecrentur, amp; extindum eupiant. ^odergoa ^manispetit Faulus^nbsp;quot;''“'‘iijjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;mnesflßispafloribus debere meminerint'.vt nimirum eosßisprecibits iuuent, amp;

^%^^^'^^^minis partem ex illorum humer is in flfee transférant, Obferuabis pneterea hoc loco^ amp; authoritatem non ex hominum meritis ant dignitate habere. FLam fe hocfla=»nbsp;\\tif^^^'^^iifuerint oportet ,Apofloli,qui illorum inter ceßione iuuari Voluerunt, quos ipfes longenbsp;fiiebant. Pfubdfe obijeias, hanc eorum fuifle modefliam, ita illos culpa liberalis,vtnbsp;^^h^l^^ß'^^bomnes, quiillo temporevixerunt,arrogantianimiaaccufes, qui tantîimfuisme-¦^P'^ft^bos ijsfubleuari pofl'e putarint.Sed non fuit hac olim piorumfententia, quinbsp;!^iii^^^^tdiatorem lefum Chriflum agnouerunt*,ita preces noflras propter hunc Deo gratas effènbsp;t?Xo ^fe^P^^^^^^^^^i^^^^blorum/ua velinfermitas velindignitas deterruit, quo minus pronbsp;aut laborante illas offerrent. Et Chriflus nos inter precandum non in noflranbsp;'?'iocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^fe*o nominepoflulare iuffit ea,quibus nobis opus ePf. Quid,quod idem phari»

reprehendit,qubd inter precandum fuorum operum atq^ meritorumfiducia ni^-I ^^^P^^^^bolam Luc,\S.cap. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t He

’’^^‘‘^^i^tamur,prafcribit is T^manis, quidfuo nomine à Deo pofeularede-dit : Et liber er à rebellihus in ludaa.Eos aute intelligit, qui Deo immorigeri euan-^l^iebant,lt;amp; inflarflditioflru Chriflo reludabantur, quern omniupopulorum regempattr

F

-ocr page 502-

CAP. XV I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IK EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

conßitah, reSlè quidem reiellib'ti eos confert^ quia non contentipropria incredulit^tt dien[ia,r)tnni conatu in hoc maxime incumbebant,ne alijs quaq^gentibin euangeliumnbsp;Q^od et fl iam mult ds in locts ‘Paului expertus erat nunc tumen nonßnegraui caufa jibiat^nbsp;tuebat, ‘Kam yt in ÄStsfcribitur^toto Ulo innerepaßim admonebatur deperictilts,qii^ ffß'quot; .f},nbsp;rofolymts manerent.Ideb in %liletana Synodo ^fllt;s epifcopds dicebat: Ecce ego yindlitinbsp;ßcijcor Hierofolymam,qux illic mihi obuentura fint ignorant^ nifi quad (firittn fandlits ptfnbsp;ciuitatesteßificatur,dtcens,quod yincula amp; affliÜiones memanent, ^o etiam referriitbetnbsp;biprophetts yaticinium , qui cum arrepta ‘Pauli t^ona ßbijpßpedes manus^ 'vmciuißergt;tlixtß^^nbsp;dicitjfirittiißan^ttstl^irum^cuiws e/^ ts^onahtec ,fic '^fincient in lerußalem ludxi^ tradenCjdnbsp;mts gentium, ^tqui pro ludxorum falute Paulum imprimds labor auijße , iam non femel ißnbsp;er tota eita hißoria abunde teflatur.ldem ergo ipßqttod Chriflo ‘Domino,acciditf quemnbsp;beneßeia^quee ab illo acceperant, fimilitergentibus illudendum amp; crucifigendum tradideru’f^'.^^u!nbsp;autem htsc (yt nuperquoquediximiti) commundsßan^orumfirs, quodeos fer'ehoßesnbsp;experiuntur, pro quorum falute ipfi dies no^esque excubanr. Ät quid de fanBis loquor, qlt;*^ .f{tnbsp;ter gentes quoque à fuds pulfi amp;• occifi plerunq^fwrunt, qui de repub.optime meriti erant,nbsp;fua pro huius falute non femel obieceranf. ficuti in T^manoru amp; Grtecorum bißorijs exemp^^nbsp;tiadds,Cimonds.,ThemißocldsfPhocionds, CamilU, Scipionum^ Ciceronds, amp; multorumnbsp;cent.Ciceronemcerteà Philologoquodam quem ipfifiudijsliberalioribits erudierat )nbsp;ab tgt;4ntoniofitbmißdsproditum, à Popilio autem Tribuno militum, quemparricidij reufinbsp;ciodefenderat,occißimfuiße hifloriciferibunt. Quo minus nos admirari aut oßendi detf^nbsp;huiui euangelij minißrds accidit^ettm illius lucem mundo exofim eße conßet, amp; illu haue tX

PaulifortitU‘ 'rgt;elle,ne ipjius opera mala manifeßentur. Kunc autem Pauli fortitudinem nos o conuenit,qni etß grauißimapericulaftbiparata eße ab tpfi/fintu fanBo admoneretur,nbsp;cordatione perculfus ad eccleßapreces confugiat,non tarnen fefe ab inßituto reuocaripxßgt;^nbsp;minuspergeretfuamfunBionem obire, cui ipfitm Deus deßinarat. Kam ciim in “ivlilef^^^ ‘'jßi'nbsp;(ßeutt modo diximtis)de yincults^qua ipßtm Hierofilymte maneantfermonem feeißehnbsp;cit : erum nullius rationem habeo, neque yita mea char a e/^ mihijpfij^t confumem cuïfi^ q)ii'nbsp;cumgaudio,amp; minißerium quod accepi à Domino lefu ad teßificandum euangeliumnbsp;Et cjim Ctefarea Agabi 'Vaticiniofici) eius territi ipfitm hortarentur,ne Hierofilymam amp;nbsp;grauiterrefiondif.^tdfacitisfientes amp; comminuentescormeum.^enimuero ego nonfilx’inbsp;fid amp;moriparatus fum in lerufitlem pro nomine Domini lefu. Hacfidei fortitudinenbsp;firu£los eße conuenit, yt Chrißi amore amp; ccelefids quot;Tpitts defiderio accenji omnia cotemnttff^'*^^ *nbsp;in noßro oßicio remorari poßunt.

juJaoram gra ^Iterum quodpiorumprecibus à Deo impetratum cupit Paulus,fitit, nbsp;nbsp;hocfitum^ ff'

fHierojolymitandsfratribusfitbuenirefiudebat, fanBigratum amp; accepfum hsß .ßid etiam dubitabat: nimirum propter calumniatores, qui omnia eius fiudia amp;nbsp;interpretatiombusinpeiorem partemdetorquebant, Itaenimfilent, quiodij amp;nbsp;mel in animum admiferunt:amp; tanta calumnite 'feis eSf,, fpt nihil tam honeßum, tamfifgt;^nbsp;iutarefit,quodnon arrodat,amp; apudimperitos fußgt;eilum reddat. Kec frufira de lud^orx V'-tudine Paulum dubitauiße, rei euentus declarauit. Kam etfi ecclefue Uhus paßonbsp;na eirfiudij rationem rcMidißet,nbsp;nbsp;non contemnendam pecunia fummam inpauperum f(fi

nemfecum attulißet,aduerfariorum tarnen calumnia amp; infidite tantumpotuerunt,^^ pli amp;Jacrorum omnium hoßis amp; prephanator in ipfi templo corriperetur,amp; inde extranbsp;tempofiularetur communiomnium clamore-.neq^ in tanta turba ahquis repertusnbsp;ßtbueniretjprxter Tribunum l^manum,qui eum furioforum manibus eripuit.nbsp;gniimcharitatis amp; beneuolentite argumentum, quod apud exteras ecclefias omnes trßf’^ßnbsp;ill^ intereeßitper tanti itineris terra mariq^ conßeiendipericula adeospecuniatn detii fnbsp;rum gratitudine nihil certi fihijpfipolliceripoterat. Kam yt alibi yidere e^ff, nonfil^ l fiß'nbsp;tißites amp; qui hos fe^labantur, yerumetia qui inter ludteos iam Chrißo nomen dederant,nbsp;quioresfuerutßo quod ritus Leuiticosabrogadoseßedoceret,quibusillinimiutn ttdbX'^ fffl

-ocr page 503-

HOMILIA X C1 1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;444

^'^^*fnenillefert,eofdem^rofratrib^ ag'nofiit,et fan^osyocat'.nimirumpropttr Chr'ißurn,ij»em hFffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apprehenderanf,amp; ^uodJ'ciretfanèlosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calumniatorum obtre^ationibiM deci-

animo cocifiant,^tinamfimiti manfuetudineyterencurhodie omnest . premin Chrißum froßtericonßieuerun:,etprocul dubio euangelij lux maiori cumßicceffupro-ßinderentur ecclejite, quas tn Chrißo ’vnita.s eßß oportebar. i)ebet autemnbsp;^^ß^fmplo generally do^rina peti, ne propter hominum ingratitudine defatigemur benefacien-l)eo remuneratore conßß, de ijs ^uolt;l, if ne mereri pergamui quos nobid iniquioret ejße certiinbsp;confiât. Et quia ingratitudine nihtl turpiits fieleßiu4 amp; ipfi ï^eo magè exojùm e^,nbsp;debemttf, ne inter benefaciendum cuiquam tanti ficeler in occafionem prtebeu-‘^vremuf ergo quoad eiun fieri poteß,yt beneficia noßra iqs grata amp; accepta fintßn quos ea con-multitm proderitß animo alacri amp; yultu amico at que adhilaritate compolîto largia-IfJ ¦ fgtntibits altquidexprobremus, quodyel animoseorum offendere, yel ijfidem (inifiram denbsp;tf^J^Ißicionem inijcere pofiit,Eeccant in eoplurimt\quidum eleemofynas dißr ibuunt stales fie ge-apparent, ipfiosnon egentibus expia charitatis afieclufiubuenire^fidfieipfios debito libe-tinter hominesfiuo honori confiultum yeîle.Sedcùm hilarem datorem requirat 'Tiettn, nutiquanbsp;iaktbit eleemofipnas., que yulttu aufleritate amp; amarulentis att^ odij plentn exprobationibun

tertium,quod ^manorü intercefi^ione Taulun impetrari yult : Equot;r cumgaudio Dénia Paulut Roinant '‘‘f^tyoluntatem T)ei^yna^ Dobificum refiociller,Quibunyerbis idem dicit^quod cap primo di- venire cupit tûnbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'gt;’ox yidere,yt altquod impertiar yobis donum ß)irituale ad Dos ftabiliendost boc efl^

Cj^^'*nemconfiolationemJiue exhortatione percipiam apud yospermutuam fidem, yeßramfimul quot;tfi^'Etgonon opes^nonhonores, non aurampopulärem amp; inanes Dulgiapplaufitis quisßuit^ fiednbsp;t,j)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaquàmplurimisprodejfiet,amp;exaliorumfideatq,profieHuipÇe Dtcißim confiolationem

% ^'^^q^àmuis hoc eiun defitderiumfianüumJir,amp; admultorum aliorumfialutem tendat, idem '’titj*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuina fiubijcit,amp;Dt Deo Dolente hocfiibi obtingat, precatur,Ei^ hoc probe obfier-

temereprxficribamun,Tgt;lamquitotià T)eo pendent, eorum preces propter fi-fiunt,Cf ijdem mintts offenduntur, fi non per omnia illorum yotis Tyeun annuat, Âp-^,^.^'gt;nobl'curè in hoc Eauli exemplo.Optauit quidemille.,yt cum gaudio Epmamyeniret.Ac yoluntas,qui ilium prius à ludtetn capi, inde in gentium manus yenire in yin-detineri,naufiragiumfacere, et yix tandem per millepericula amp; dificrimina rerum ebnbsp;omnia illi minui molefia fiuerunt, quod iam anteafi totum î)eiarbitrio fiubmi-*1), ' ergo hoc HUm exemplttm, amp; memtnerimtts 2)eum yota nefiraplerunque alia crucisnbsp;oondire^quà fiacilius carnem in officio continent, quee moxfierocior fieri fiolet, fiifiucceffùnbsp;‘^^'weytatur,

Jît nbsp;nbsp;nbsp;^oncludit locühune omnem imprecatione yel benediBione yerè Apofiolica*, T)ews autepa» Benediüio A-

omnibusyobds,Amen.Deumpacts yocat,qui amp; nobtsplacatttsat^propititts efi,amp; cha- poftolica. tcfff fiat ernte yinculo credences interfiefie confiringit^yt procul relicts difiidijs,pace colant amp; con»nbsp;ant. Hune Hits adejfie optat,ytglificentes in ilia eccleßa dififienfiiones componat, amp; ad pacis

Z’’ 'gt;fnnium mentes inclinet.Èt htec quidem nobis quot^ omnium yotorum fiumma effe debet,im-'i(r quot;’^ficulo, quandopaxprocul d terris exulat, amp; nouis quotidie difiidijs interfi committun-ynitos effi conueniebat. Tdiamfi principes ff eremus,plerofiq^ circa bellorü ßudia ’’’itjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laudemamp;gloriam quarere yidebis. Accomodantfiefie horufiurortbus homines ye-

’’^ditid in queefium conuerterunt.,neqj artem aliam nouerunt,qua fitbi Di£ium parent,Qubd ^hh-oculos conuertas,fiora omnia litibus nunquafiniendisßrepere yidebis,quas homines yelnbsp;, “^^Eniofii amp; yindi^lte cupidi ferè de nihilofiufiipiunt.Quàm multis yero quamq^ atrocibufnbsp;Nhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^ißtiimpliciti interfiefie digladientur,nemopiitsfiine lachrymis narrarepoßit. Of-

Si,f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pij multi, Gquot; euangelÿ curj'us maxime tmpedicur,amp; multi animarum periculum/u^

ergoomnes ynooreamp;animo Deumpacisjytis omnium mentes regere dignetur,yt infideipuritatefitleilionefiraterna etnbsp;^ßianisßudio coaleficant per Chrißum /efiumfamp;in eodem fieruentur',cuidebetur benedi^iOinbsp;^^^o^iaGrpoteßasintsternum^Amen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E

-ocr page 504-

CAP, XVI


IN EPIST. AD ROMANOS


X C I I I.

COmmendo autem uobis Phœben fororem noftram, quae eftmb niftra ecclefiæ Cenchreenßs; ut earn excipiatis in Domino ficutnbsp;dignum eft fanc^lis, SC adfitis ei quacunque in re ipfi ufus fueric. Naranbsp;hæc cùm multis hofpitium praebuitjtum mihi etiam ipfi. Salinate Pri*nbsp;fcillamSC Aquilam, adiutores meos in Chrifto lefu: qui pro animanbsp;mea fuam ipforum ceruicem fuppofucrunt. Qiiibus non ego folusnbsp;grattas ago, fed etiamomnesecclefiægentiumjtemccclcfiam,quaenbsp;in domo eorum eft. Salutate Epænetum mihi dilceftum, primitiasnbsp;AchaiæinChrifto. SalutateMariä,quæmultùm laborauit erganos.

—. • . • . ¦ ^rgumetttWAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ontineturboc Capitepofirema huius epißolapars, quaprimiim Thabenftetntnatigt;^,^^if

CdpitJSié. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r ...M


- • ch[ ' ßianam i commendat, ^er quam ad 3^manos fcripßt t deinde pro moreßtoßliK^^^l^^^,nbsp;ponit, quibM nominatim eos laudat, qui in J^mana eccleßapraalijs excellc^-^'’^'nbsp;“ no pretieptum ßtbijcit yerè Apoßolicum de yitandu impofloribm,

^elij doStrinam ßiii figmentü corrumpebant, amp; turbas paßim dab ant in eccleßß:poßrigt;n'gt; totatn magnifica /ofo^yïet contludit, qua quot;Dei bonitatem nobtf in Chrißo leju exbibi(-tgt;’'nbsp;Euangeliomanifeßatampieprtedicar, ira nimirumpiot excitans,yt amp; illam gr^ri^nbsp;ple^antur,firinea retinendafife fortes iff tonßantesprtebeant. In omnibus autem ißi^ fjifiil''nbsp;dignifima elf, yipoßoli indußria amp; modeßia^qui ad Bulgaria quoquecharitatisnbsp;tit, yeßbi apud ^manos authoritatem atque beneuolentiam conciliet, amp; quamplurint»^nbsp;lucrifaciat.^o exemplo eorumfaßus arguitur, qui in eccleßa pro imperio omnia agurit :nbsp;rundam inhumanitaSt quiytfe Chrißlanosaßendantf^ixaliquem alloquio dignantutfnbsp;manitatts officia negligunt.

Commendat phaben nun-tiam.

Sedad T^auli t/erbaaccedamus^quiprimo(quot;pt diximus) Thteben, cui epißolam batteaäƒ nosperferendam dedit, non minus diligenter quam magnifiée commendat. Qaodyt ex cbaf^ .nbsp;ficiofecitßta apudeos fefe quot;poluit excufare^quibus ridiculum yideripoterat, rem tantinbsp;Hercule committere, cuius nomen fortaßts l^me hucufque inauditum amp; incognitumnbsp;ergo'Xommendo 'pobts “Phcebenßororem noßram, que elf minißra eccleßa CenchreenjiS)'^^nbsp;tipiatis in Dominoßcut dignum elf fanlliS)amp;Ct I^bi ante omnia hoc obferuari debetßnte^^nbsp;nacbaritatts officianempoßremumefie, ytperegreprofeHurosfratresamicts amp;notisnbsp;inendemus,’Iiam prater illud quod aliunde omntsgenertspericulaperegrinantibusnbsp;ßbimultaper ignorantiam yelincogitantiaaccerferepoßfunt,omniüfer'einiurijsijdemnbsp;amp; non rarb boni quoq^ illos fujßeHos babentpropterfraudulentos impoßores.,quifefe mirtß‘^nbsp;infinuare norunt^yt quorundam facilitate abutantur.^ccedit bis, qubd cum omnes bomtne^inbsp;tommodi appetentes ßnt,peregrinos Tsixferunt^quam prim um illosfelicius agere y ident,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

tuneßbi quiduis in illos licere arbitrantur. Qi^a caufa elf, quodtarn multa in Legt^ peregrints iuuandis amp;fouendtspracipiuntur, amp; qubd interpios bic mos obtinuitgt;yfß^^_nbsp;rum iturosfuis tommendarionibus iuuent, amp; illorum exißimationi quapoßiinf dUtgf’^^^^ ^^’^Lenß'nbsp;In eo tarnen prudentia amp; circumßeEtione opus elf,ne yel noßra ytilitatis ergo indtgnot conbsp;mus,yelnimia facilitatefidem noßram apud amicos fufßeilam reddamus, flam qui hocpacnbsp;dumhumanitatis ofiicium indigni5praßant,crudeles amp; iniquißtnt ineos,quibusplerutiqttfnbsp;magno periculo homines indignißimos obtrudunt^amp;Ctnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tneitda-

Plabe digna, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kidit hoc Taulus, qui ideb rationes amp; argumenta gr auißimaprofert, quibus hanc co

qua comtnen- tionem fuam confirmat^ne ipß temere excidißi yideatur:amp;pracipua quidem ex illmp^^ß^.! ^^^‘sorornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignam eßeefiendat,quampijßbi comendatam habeant,‘Primum yno yerbo compreben

-ocr page 505-

lt;

H o MI LI A X C 11 (. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l»f

iiàt.î’:a tnim innuifj Chrifliana ejjèiamp;adeccleß/eßcietateperiinere. Kt enim olim creden^ diceiantur^nimiru Chrifii eomariM omnium doBorii amp; eaangelij reße^tti ita ijdem in--dici/olebantf eo quod y nia amp; idem omnium ^ater eß in cælâ : ynut widernnbsp;, ^frater,lefus Chriftui'.quoditem exeodemfeminet'Deiyerbo nimirum,renatifunt:qubdeun-^nbsp;(Dinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acceperunt,quiadojjtionâßiritus diiiturz quoddeniq, eandem hareditatemßmul

^^«ail)une,quam nobâßuo merito Chrißui acquißuit.Eß ergo tarn arBu amp; ßzn^um Chrißiana yinculu^ytßolum hoc adtollenda omnia aliaperßonatu dißriminaßfficiat^ßcuti iam flt;s-nimiùm curioßßnr^ qui cum conßet Chrißianum, amp; proindefratrem ipßorum eße»nbsp;¦)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tofft^ncaußas qult;erunt,^ro^ter quas ipßtmiuuarej yel etiamnegli-

lt;i»te curioßrate hoc ynum Uli efftciunt, quodße in Chrißiana religione^arum ad-amp;fr‘mrnis charicatä affeClu tarn^arum moueantur» De»

dicit eccleße Cenchreenßts,Fuerunt Cenchrea oppidum Corinrhiorum in Miniflra Cen» ^^’‘“^tnareÆgeum ßtum^ nauiumßatione celeberrimu, amp; ideb frequens quot;valde amp;populoßm; ti’^'^^npsec»nbsp;loco apparet. H»ins miniflra fuijße dicitur Fhoebe^ quod non ita

^ooueritpublicèt'yiel facraménta adminißrarit( nam mulierem in eccleßa loqui i^^ffirobibet.i for.14, amp; i Tim,‘2..)fedex 'viduaru numero fuit ,de quibia in priori ad Tim,nbsp;tnitn olimpauperes expublicâ eccleßa bonâ alebanturz ita illà curandàdeßi-it^f^^oantyidua^ qua reliàà omnibus alijs rebuffe totas eccleßa confecrauerant. Harum offi^nbsp;^‘(^fratres peregrinos excipere,agrotahtibugt;s infer uirefubuenire afßi^ä 4 ea dsniq^ obire mu-debentur,Et quia illà obeundà non poterant fufficere maritata quaspropria do-Ijj ^^’lerorußorum cura detinet^i^ ideb ccelibatusperpetuia requirebatur,grauiter monet Faitnbsp;'''’’iJ**** ordinem adoptetur niß qua iam fixageßmum atatà annum compleuerit, 'î’/Vinbsp;kj},nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^orfueritdiberotfuot iamprobe educarit^ yitam deniqj omnem ita tranfegerit^ne qtus

de illafacile enafci poßit, Fuit ergo hic 'viduarum or do non minta ßinSluf quam ne-'^^llà'.poferis autem temporibta ex hoc occafione fampta Satan monialium ccenobia in-tenerapuella educarentur^ qua rebttsdiuints quot;Vacarentperpétuayirginitatà yoto ^iii)ß*'l^odab ^poßolorum inßitutoalienißimumt/fey ex eiufdem FauUnoßripraceptopatet»nbsp;hitij %'T^tiunioref 'viduareijciantur, nealiquando aduerfw Chrißum cum publico fcandalo la-S?r’ etiam nubere iubet eos, qui donum cafitatà non acceperunt à Domino, amp; fi yrifin-Satana quot;yiafricitt, yr fub religionàpratextu ea inuehat, qua amp; mores bonos cor*nbsp;religionemimpiorumhoßiumludibrioexponunt.^odin %lonialiumclauflrànbsp;negarepoteß,quando illarum libido eb yfque exarßt, ytpleraque earum cœno-^l’^ßo amp; diuinàcultibui,quàmFeneridicata amp; publica lupanariayideripotuerint,nbsp;''ïii'•° fin£li coniugij contemptum yltws e^f,, amp; hodie adhuc eadempana eos mul^are fo-^^untaEuangelij luceyeritatemininiußitiadetinent. FtergoadFhabenredeamtts,nianbsp;\'^’*^^^emplohabentnofiri ficuli ’Moniales,Deguttaquofitueantur. 'Flamytdiximus,exnbsp;'''lit^^'quot;^*’^^^ofitit,quaiamproue£{a atatà,eccleßa alumnà lt;amp;peregrinà fratribus ex officio mi-explicationem facit, quodpoßea de eiwfide amp;indußria fubijcit Faultn, di-'^f^“^gt;^f*ààhofiiriumprabuir, turn etiam mihi. Qua yerba ha^enus aliter ex Graconbsp;ffedfi yiduarum officium, de quonunc diximus, diligentius conßderes, hunenbsp;Inflituto imprimà'conuenire amp; ^poflolica grauitate dignifiimum effè patebit, Itanbsp;teflimonium perhiber, quod non ( ytmulta filent ) ignaui otij caufit eccleßanbsp;\tfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fid infuo munere obeundo erga quofùàfuerit officioßßima amp; inter hosfiquoque

*'^'”4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; yerbàfuà ßdem faciat, amp; famina de fi bene mérita dignam gratiatn

^ll^^ argumentum à communi Chrißianorum offteio fùbiungit, quando iubet, '''^’’‘»1« Domino ,ficuti dignum e^ fanClà, ide^, ßcuti Chriflianos homines facerenbsp;l’^gt;^lt;tnitas amp; hoß)italitas quàm maxime decet, quando amp;patrem creden-huiuf ßudioßßimum fuiffe confiât ,amp; illius oficia Chrifiuitantofiudiocom-^ffosilla conferuntur, ^dmonetergo illos rem fuanbsp;^^dignißimam fa^uros eße, fi nullo honore dut humanitate nulla earnprofiquantur^

-ocr page 506-

C A?. -KV Ï.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN E P I S T. AD ROMANOS

CMî/fcf tat extent in ßtn^osfratres beneficia. Et fianè, q^ui erga taies fie ingratos amp; inhumatws^ft' lentfij fie Chrifitano nomine nequaquam dignos efiè nimis manifiefiètefiantur.Qwdergo deiH^ diet'nbsp;mtn.qui ‘Diotre^hemillum(cuiM loannes in tertiaefitfiolameminir) imitatheos oderunt amp;ealui»-'nbsp;niantur,quosperegrinis eis egentsfiratribusfiauere quot;Sfident^

Phcxhe fufcipigt; endac^ iuuansnbsp;da.

Quid yer O illud eïifi^,quod tot arguments Eauliia Iemands perfiuaderi cupitf Comendo earn bdsfiinquitfiyteam excfiiatss in T)ominojamp;adfittisei^quacunq^ in re fifit yfitu fuerit.Erimiim Vtii^nbsp;2)omtno tllam exefiiant monet^ ide^lfi» in nomine Domini^amp;ideb quad Chrifiiminifiraftt.J(^'^[nbsp;hoc obfieruant inter charitatis oficia^ij in illKobeunddsfirigerenonJ^ofifint. Quid enim quot;Domino Clif^nbsp;Jio aut eins membrü negarepejjunt^quifie Uli frw totos confiecraruntf ^Addtt ergo,yt Uli adjmti’*nbsp;quacunqj re fifiorum auxilio ßae conjilio illaoptu habeat. lgt;londum enim omni ebaritatds officionbsp;peregrinos defiunBifiunt,qui y ententes amice compellant, deducunt tpromißis la^lant,nbsp;nbsp;nbsp;honorem

Salutationes

Apofici.iè.

qualemcunque illds defierunt fied yerbts fia^a refiondeant oportet, rä' quibuanam illtpotißiin^ff Opus babeant yidere conuenittyt ex eo colligamus, quidofifiieij nos Hits fira/lare deceat. Et hocnbsp;ei^,quod/oannespraefiit,neyerbismodo firatresdiligamttsfiedopereffd^ytfifits beneffnbsp;tefiemur^quam yerbdsprofitemar animi nojiri beneuolentiam.Sedôfielicem illorum temporua^nbsp;ditionem ^quando haccommendatio mulieri peregrina apud homines ignotos amp;inyree(!rJ-^'‘ ''nbsp;dominaprodefièpotuit.Hodieita pleriq^refriguerunt,yt ijsfiefieinhumanos amp; ingratosnbsp;quosfifinouerunttalesejfii.qualem Taulus Thœbenbanc defiribittimàquorum operafiptnbsp;uatifitnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦¦ !,

Catertim à Thcebescommeitdatione adfialutationes tranjit .^pofiolus, quasanimi amid^ j neuoli indicium effeyulgo etiamputarur.^ingulK autem^ quosfidluere iubet, fierepeculiaresdßnbsp;yirtutts teflimonium defierf.non quidemadulandicaufia (cui enimadularetur, qui mundumnbsp;(umJuo fafiu iampridem calcauerat ) fiedyt Jitum honorem yirtus habeat,amp; Epmant inteldtgf^ ƒnbsp;quos nam fifit in pretio habere amp; imitari debeanf.deinde yt Uli fifit tont« commendationtsnbsp;in curfiu bene ceeptoperfieuerent,nepofiremaprioribuspeiorafiant. Triufiquàm tarnen illorumnbsp;na audiamus-fobfiruare conuenity in toto hoc catalogo fiatdsprolixo,neminem cenferi in Chrifi^^^nbsp;albo ex ijs,qui tunc Tarnte diuitijs, honOribnsaut triumphds illufires fiuerunt, fied horrtiftesnbsp;huius feculi eonditionem,obfi:uros amp; maxima ex parte peregrines.Itaque hîc quoque accidit,nbsp;inprioriadCorinthios cap.primo quot;Paulus admonec,dicenstE'idetM yocatione yeßram.,ficttf‘^’^ ¦nbsp;non multifitpientes fiecundiim carnem, non multi potentes, non multi nobiles,amp;c. Et Éhrifi^nbsp;fiiiimyfteriaà fiapientibst« amp; intelligentibus abficondita,infiantibus autem reuelata effediceb^^'nbsp;hoc ipfium etiam hodie fieri,yt ad euangelij doärinam^quando ea primùmprtsdicatur,pleru)^‘linbsp;dant hominesplebei amp; nulla authoritatepreeditiy eandem yero auerfientur, yeletiam hofidi^^^inbsp;fiequantur,quotquotgeneris nobilitate^ opibus amp; honoribus excellunt., Obijeiunt amp; exprobr^’^j..nbsp;nobis aduerJarijyGT eo argumentofierefidem noßram confiutarefiaient. Sedneminem moueant inbsp;calumniat quinpotius Dei confilium agnofiamus, qui ( yt Paulus loco fiiipra citato admop(^)nbsp;fiulta fiunt in mundo eligerefolet,ytpudefiaciatJapientesrt^ qutefiunt infirma, ytpudefiaciat Înbsp;funt robufta: tèr qu« ignobilia fiunt in mundo pro^ nihilo habentur,yel etiam nullafiunt,elig^ »nbsp;queefiunt aboleat,Inquemyerofinemhoc\facitf Ktneglorieturyllacaro corameo •.nbsp;conflet.,yniuerfium nojlra redemptionis amp; Jalutis negotium non ex nefiira dignitateffedex fiol^^inbsp;gratiapenfire.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . -i cuiH

frifcHlaçf‘ Aquila.

Porr à inter eos, quibus falutem aficribit Paulus .,primi nominantur Prificilla amp; qgt;fda gt; tcclefia,qua domi ipjbrum fuerit. Et Prificillam quidempriori locoponit^cuius ratio certa ytfinbsp;potePi^.Sitarnen conie^uris locus efifi, illufiriorfiortafiiis fuit yxor, amp; magis nota omnil»^'nbsp;prior adfidem conuerfia maritum poflea infiituit. Comuges certe fiui^ Lucas diferte tefits^'^^'nbsp;olim Paulum hofpitio exceperant,cjim Corinthijsprimùmpradicaret.ldem./4quilamgenerenbsp;ticum, conditione yerotabernaculorumtextoremfuifieficribit. Ettuncqwdem Ppmaexfi^Pnbsp;rinthum y enerant ,ynde illos poflea T^mamredijfije ex hoc loco apparet. quot;idon autem illos onbsp;fialuereiubet Paulus.,fiedeofidemfiimulmagnific'ecommendat. igt;iamprimo cooperarios yelnbsp;reafiuosin lefiu Chrifloyocat. Quodad do^rinam referri deberefiatts conflat. Ham enm

-ocr page 507-

H o M I L I A X C r 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lié

'ygt;tni^tt illian adfe receptum friuatim in yia 7)o-mini flenitfs inßitue^ dubio in maltMetiam alijs fecère^quiadi^ßs diitertebanhCredibile etiam eßinbsp;frofecijß, ytpublico docendi munere fungerctur, quempriuatim yxor adiuuerit,nbsp;ö?**^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^**i nenjini folebat adulari, eos nonßne caußaßtos adiuiores in leß Chrißo dixir»

tnulta obßeruatione digna tanti Äpoßoli niodeßiayqui ße multo inferiores pro adiucori-^jy»gt;fnyßM agnofiit, Sic alibi in epßolarum infiriptionibua Soßhenem, Tjmotheum amp; (^. ßbi coniungit. Imo htc n'e mulierü ^uidem ipjum pudet apudeccleßam T^tnananiinbsp;ßttes ybiti^ terrarum pradicabatur. Sciebat enim in Chrißo lefu non effe yel mar em yel fcemi-^nbsp;Γ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘*^dem mereri in quouiis hominesquem illü inßruere Tieu^ dignatur. Sunt ab hoe

ßfiritu alienißimi^qui ytßbi omnem laudem in eccle/ia yendicent,ne eos quidemprofratribua ö agnofiunt f quorum non minor in Euangelio pradicando fides amp; indußria elucet^nbsp;-f^ß^ambitio quantum mali eccleßjs dederit noßro ficulo,non opuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commemorare ^cum illitn

bodi^ adhuc magno cumpiorum dolorepaßim confpiciantur.

iij( ‘^liudquiddam maim amp;praßantim de Aquila er Trifcilladicit Eaulua,quodnimirucer-S'^tpro ipßti4 anima fuppofuerint, ideS^, quodfiipfos manifeßo yittepericulo obiecerint/ve ^ifttrent^nt ab hoßibus occideretur. Quod illos Corinthifecifie,credibilee^f^quando confiâtnbsp;.^quot;»1 illic in maximt^ angußijs cum timoré amp; tremore yerfatum eße, adeo yt de yrbe deferenddnbsp;\l’'^‘'^Pf(ttliariconfilationeopm haberet.Ätqui nonpoteratillepericlitari, quin fimulinpe^nbsp;ßquorum ho/ßitio ytebatur.Et hacfortaßts caufa fuit,quad tandem mutato ho-^nbsp;1)^ l^ßum quendam diuertit,cuim domm Synagoga corfints erat, Fuit aute hoc magmsfideinbsp;(!(ß^^baritattsargumentum,quodpro ho^ineperegrine fiipfos amp; omniafua periculoprafintinbsp;f^itn in quot;Paulo erat,cuim caufa idfacerent,prater ynum hoc, quod Chrißt feruumnbsp;bii(i’^'*^^i^uim opera amp; minifierio ille in regno fuo intergentespropagando ytebaturf Jpfi certenbsp;tantum eße ait,yt non ipfi modo illdsgratias agat, yerumetiam omnesgentium ecclsnbsp;do^or er at,ad Ulas omnes redundabat fru^U'S beneficiorum, qux in ipfuntnbsp;‘^'^fifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;btic elucet minißerij euangelici dignitas,quando qui minifir os iuuant atepj

î’Rci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°ffi^ßßl’f omnes eorum aaditores obfiri^os amp; debitores reddunt. Quod cum hodie

^Sßfiant,(ertum eif illos euangelij quoq^ dignitatem non re^îè xfiimare,amp;e.

ad^quilx amp; Prifcillx comendattonem, quodecclefix meminit, quam domi fua Ecclepa dome» \^ÎF'^^ftlligunt hoc aliqui de familia ipforum,quam itagubernarint, yt eccleßx forma refer- ßica Pr^ƒf.^nbsp;domum fiam eceleß« yßbus dadicauiße putant,yt in ea ceetui piorum conueniretnbsp;publicaspreces amp; Sacramentoru adminifirationem.Quoruntnbsp;^ugtsprobatur. Cur enim in Hits ceupeculiare quid Paulus comendaret, quodomnes

’‘”îî yulgo facert tentnturi'Et yerifimile ePlf^ Chrifianos in yrbe ^mana, cum templa pu»

1 domus habuiße certas,inquibttsadfacra fua conuenirent\amp; quia yixpoßibile^ \ trat, tarn multos in ynam domum eonfiuere, ciettts habuerunt difiin^os, quorumnbsp;0“Prifcillxdomocolligebatur: quepraalijsfitonomine falutari yoluit^pofiohts^nbsp;ydquilam, tum quod in eo fortaßisplures haberetnotos amp; amicos. At quicquidnbsp;fortitudinis Chrißianx tefitmoniu, quodconiuges iflifuos dome»nbsp;infiituerunt,amp;fimuldomumfua ecclefixconficrarunt,yt templipublici inßarnbsp;molefiia magnafieri non poter at,ita cum periculo coniunilum er at,cum Chrinbsp;’’''ki f^itnpridem per Stnatufconfiltum damnata eßet, amp; Clauduts ludaos omnes anteanbsp;-^dmonentur hoc exemplo Chrifiiani homines^ quidipfosfacere cotieniat,Quia enimnbsp;^si^, j'^‘^^ortifamp;fanguinMmeritoßngulosconficrauit,ytßiritttsfan^itemplafint,Jtmulom-tccLr^^^^fdecet, yt amp; fuacorpora Deo dedicataferuent, amp;familiasfuas itainfiituant,ytinnbsp;pyptcies forma agnofii poßit. Quod tunc fiet,fi in 'Dti cognitione amp; yera fide fuos eru-f^^'''biamp;regm Dei myfierijs frequenter dßerant -, ft ad preces quotidianas illosajjuefa-¦’f.fiipliuadillgentiori inofficiocontineant,nealicuiusfcandaliftnt authores. ftaßn-domus ecclefiteeruntiamp;qui/que pater aut mater familids domifuxparochumnbsp;c^ßopumagtt, ßcuti D. cAugußinus quoque annotauit. Etquiititresfuas infiituerunt^

P A

-ocr page 508-

C A P, X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOS

V'fomnia ad fuilicos eccleßa yßis conferre, amp; ^ttatn ^lunmosttmarii •Vtin y er a Chrifli fide infiituantur. Ethac quidem in Âquila amp; Erifiilla extm^lo ebfitruatti*nbsp;'veniunt,

EptenetOf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epanetum fubijcit^^uem ftmiliter fialuere iuiet quern Ö* ipfum duflici nomine commt^*

dat.Trimb enimfiuum dileBum dicit^lsLam etft omnes diligere deieamtts, qui perfidem Cbrißotn* Jiü amp; firatres noflrifiunt,nihil ohfiat tarnen, quo minor quot;y/el fiamiliaritatti ergo, yelpropter pratnbsp;riora Dei dona,'\iel etiam propter accepta leneficia, aliquot pr« alijt comple^amur. Ita enim p!nbsp;Chriflui loannempra alijt djlexit,etfi interea omnium hominum amantijîimut tfièt^ E^nbsp;hocpræclarumEpteneti elogium,quod Eaulo dile^ißimuifuit. quot;Elam etficredihilefit,hocillt‘gt;f‘‘nbsp;tnultotfraudifitijjiquiyel Eaulumpriuatimoderant, 'vel Chriflianeereligioniiniquioreser^^^nbsp;attamen ex eo amp; olim apudpiot laudem hahuit, amp; hodia adhuc eitos memoria in ecclefia Chrtß^rnbsp;ret,ELeminemergo Chrijii fieruorum pttdeat,quaatumuti mundo inuifi amp; exoftfint :nbsp;notmündihuiot,quitotutin maloiacet,amp; cuitttamicitiae^inimicitiaapudVeum.nbsp;tnitiat Achaix in Chriflo dicit Epxnetumßta innuentprimumfuififie, qui in Achaianbsp;dideritamp; Chriflum'verafidefitamplexut.uAlluditenimadlegem^quxfrugumeSsCaliarumfnbsp;primitiat 7)eo conficrare iuhebat*, qua rationegentit alicuiusprimitix merito dicuntur» quilt;nbsp;nbsp;nbsp;i

feprimot Chrißo confecrauerunt. Eïi^ hxcprxclara admodum laus, O* dignifunt taletAU' piot in pretia habeantur. Confiât enim eat non niagni facere mundi huius iudicia, neq, ubh»nbsp;exemplttpendere,qui tale quidaudent. Et ijdem alijt multis occafionemprabent,qua ett^nbsp;falutts cognitionem perueniant, adeo^ ofiium aperiunt ,per quod euangelij pradicatio anbsp;altquem tngredttur^ Adhxc 'ygt;t diuturnts amp; multts expertmentitfidet ülorum confirmatut,nbsp;quoq^eandemdeclarandioccafionethabentquamplurimat, amp;maiorem defiipfitljgt;f^ß‘fi^^iAigt;^nbsp;faciunt, ESf^ ergo hocfingulare beneficium Z)ei,fi quot ifio honore dignatur. At ƒ**nbsp;tifficij meminijfe decet,^t incurfitfuopergant^tia^ quam de fefiemprabuerunt,indietmagtsnbsp;gis confirment, Elam fi degeneri cä“ ignauo animo in medio certamine fuccumbant gt; tuntnbsp;nouißimifiunt, amp;pofirema eorum funt inttijt détériora.Hac 'not obferuare decebat 'nitinbsp;quot eagratia'Deus dignatus e^f^ift toto mundo par tim '^ahumeticit partim Eapfi^^^Ehutnbsp;fiitionibus immerfo,primitia omniumpopulorum in Chrifio lefufaHi fitts^ytper yosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z;//'

adaliat quaq^gentet diuulgaretur. At quantum hodie àprifiino t^elo amp; feruorepleriq, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

rint,ret ipfa loquitur.Ttaq,periculum eß^,ne non modo not alijprauertant, yerumetiam datiolim Chrifiusminatuseïf^) regnum ‘Deianobts adaliottrantferatur,quiillo diguo^nbsp;ferant. Atfi laudem merentur,qui tnaliquagenteprimi euangelio credunt amp; Chrifionbsp;quanta plus Hits debetur, qui primi euangelium pradicant, amp; Chrifio yiam fiernunt,nbsp;fituminfiauret ƒ Hxcillaapofiolorumgloriae/f,amp;ideoillosprophetaolimferuatoreso^nbsp;qui in montem .^on afcenfuri amp; fanguinariotEdumxot iudicaturi fint. Atqux »ofirifij^^^^^ßflnbsp;titat eSf,talet hodie profeditiofis rerum nouatoribus habentur,amp;maxima apud omnesfi’^^nbsp;odio laborant.

MrtrÎM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cxtertimpergit Apofiolut,amp; Salutate(inquit) ’Maria,qux multum laborauiterguU^'ß

fuit hac yirgo mater îiomini, cuius pofiremam mentionem Jacra liter a A^orum pritUf ßß' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dunt, zir quam Claudio régnante diem fuum obijffe quidam ex yeteribus tradiderunt.Stonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-iiiit

dam, cuius memoriamjftritus fanBusconferuariyoluit,fecundumpromißionem'. yfq, durabit. Commendatur hac eo nomine,qubd multumpro Taulo laberatierit.Quonbsp;fus docemur,quidmatronat Chrifiianat deceat : ELimirumfanBts mimfirareamp;fedulas ejjnbsp;tene. »8. niapietatis amp; beneficentia officia. Talem olim Sar am, quam credentium matremnbsp;confiâtfuifiè, qua cum amp; genere iüufiris tir ex marito opulentißima effet, tarnennbsp;tiam eafecit,quorum hodte multasfamulatpuderet. Et E^beccam àprimû annis adea^nbsp;aßitefaldam fmffe,euidenter apparet in ijs, qua inter ipßm amp; Abrahami famulumfa^ßnbsp;Cene.2.t[. Similis etiam Ahiga'èlKindufiria fuit,amp;Lat^arifororesElartham atq,Enbsp;nominefiiritus fandus maxim} commendat. Hodie autem pleraq^nobilitatem amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cfjgrep^'

in ignauo otio, yefiium luxufincejfufafiuofit, amp;fuperbo omnium aliorum contempttt tof^PJ

-ocr page 509-

« O M I L I A* X CI I If. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11?

** hr'tfio nbsp;nbsp;à fide aliénas elfie ofiendunt amp; proinde indignas, qux inter DeifilioS

f«ll' ' ^rfits autem TaulM hoc loco egregium animigratifiecimen exhiiet, Ruanda *’^**/^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°fifilt;^id)amp;eandemfiuo teßimenio toti ‘J^tnanorum ecclefiacom

^-laaute meritofacit,^uia amp; natura lex nos henefa^orihus noflrü honamgratia referre do^ hocfiaticharitas requirtti^uie no alia re mages alitur at^jfouetur.Efi ergo turpts nimiùmnbsp;jj,. ^^^^tatitudo,quosieneßciorum acceptorumpuder, amp; qui talesyiderinolunt, qui aliorum ofi-I jn^uam o^us haluerint. Qÿid ygt;eró de Hits dicemus, qui 7)eum quoq^ omnts boni authoremnbsp;aedignanturiamp; HHus gratsAm aperte negant^dumJitorum operam mérita afièrunt f Imi-Jjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exernplum, amp; hominibus quidem nos pro accepts beneficijs gratos prabeamus^

eir mifiricordiam publice pradicemtts, quipromijerts nobis amp; morte aterna fuum lefium Chriflum tradidit, ^vt eius merito redempti, calefiis regni dues efficere-

' l^i dtbetur benediUiofisonor, gloria amp;potefias in aternumf ^men^

H O M I L I A XCnil,

Salutatc Andronicum QC Iimiam, cognatos meos, 5lt;5 concapdd wostncos, quifunt infigncs inter Apoftolos, qui edam ante me fue-•¦unt in Chrifto. Salutatc Ampliam dilcdum mi hi in Domino. Saluta^»nbsp;Vrbanum, adiutorem noftrum in Chrifto, Ö6 Stachym mihi dile-ftutn. Salutatc Apellcm, probatum in Chrifto. Salutatc cos,qui funtnbsp;*lAriftobulifamiliaribus. Salutatc Herodionerncognatummcum.nbsp;salutatceos,quifuntex Narcifsifamiliaribus, cos (inquam) quifuntnbsp;‘^Domino. Salutatc Tryphænam dC Tryphofam, quae laborant innbsp;^omino.Salutatc Perfida dilçdam, quæmultum laborauitinDomi^nbsp;ç®' Salutatc Rufum feledum in Domino SC matrem eius ac meam,nbsp;^^^Utatc Afyncritum,Phlegontcm,Hermam,Patrobam.Mcrcurium,nbsp;^^uicumeis funtfratres. Salurate Philologum SC Iuliam, Nereumnbsp;^Ibrorcm eius,SC Olympam, SC qui cum eis funt omnesfandos. Sa»nbsp;*^îate alîj alios ofeulo fando, Salutant uos Ecclefiæ Chrifti.nbsp;nbsp;nbsp;«

l J ^lt;»tiam firipturafiicra diuinittts infilratAt^t nofira cùm infiitutioni turn confilationi fir» Jttnt,nihil in illis tam minutum aut bulgare eft, quodnon diligentem conßdera»nbsp;^^ß’idtusfitndifiapientiai^stjub ‘vilibus amp; contemptifiimis inuolucrisnbsp;'^^ximorum tÿ fialuberrimorum myfieriorum thefiauros comprehendat, Âpparct botnbsp;^'^^^.^^lt;^/àlutationum catalogo, quicùm nominibttshominum obficurorumconfiet quorumnbsp;ßdpturisleguntur ^nihilprorfitsadnosperrinereyidetuiquot;. At habemstshî^nbsp;Hi( ^xemplum,quo J'toicî HH confiutantur,quifie tune demitm Chriftianosputant,fii tetric9nbsp;t afiieritate omnes décidantneminem alloquio autfidtitatione dignentur. Dein-

gt; oftfndit bonts amp; bene meritis de ecclefiia amp; repub, laudem de-%i^fi^t^^li^^prfconio commendandos eße, quot;^t amp; alij adeorum imitationeni excitentur^amp;' captopietatis curfiu, Docet preeterea, quibttsfiudijs eosdeditos eße oporteat,quinbsp;quarunt^cuius omnes natura appetentesJùmtts. Sunt amp; alia qnxdam in noiînullisnbsp;y theri vidimus, amp;plura inijs qua modo redtatafiuntßequentur, idionpi- ''nbsp;ue rehquM etiam dicere,qui htc nominantur.

Andronicum eir Juniam,cognatosmeos,amp;concaptiuos meos, quifiint in- Andronicutcr ttiam ante mefuerunt m Chriflo, Sunt hiquoqtte ex eorum numero,de Utniiu cogtiatinbsp;fiacris Uteris ex tat, etfii in ecclefia Hlufires fiuiße ex hoc loco appareat. 7^o-fungus omnium fiandorum natales amp; res geflasprolixius deficribere ,ne Ubrisni-Eccleßam grauaret, amp; ytnos modefii« admoneat, ne huitts fiecuHgloriamnbsp;J captemtts, Debet enim pijsfiufficere quod etfi nominaipfiorum omnino intercidunt^

-ocr page 510-

c A P. X V I.

IN EPIST. AP ROMANOS autalfqj rerum alillif gtflarum comwemoratione ferttantur ^eademiamen in càl^nbsp;amp; quod ohm in magno iUo die dignaßtx yirtuiii! pramia acci^ient. l^ideamtn tarnen quilnH tuunbsp;ißos Taulwdignetur. “Primo cognatosfuos dicitiCo qtiodnon modo ludai, 'verumetiatnnbsp;(onfanguinitatagraduij^ßtconiun^iejjent. Quaratione etiam paulo ^oi^ Herodionem que»nbsp;cognati titulo dignatur. Et cum hoc non dißimulat^fito exemßlo docet^ßan^os nihil frxternbsp;facere,fi cognationii naituralts aliquam rationem habeant^ amp; froßinquosfuos fr lt;s ahjs curetihnbsp;requirit hoc natura lex qua so^yic^ßde^^naturales affeàiones nobis infeuit, qua nosadcom^'inbsp;rationem excitant ^fi quid ijs aduerfi acci^ere 'videmtis, qui eiufdem fanguinis nobifcumnbsp;funt. Idea àsôqyovi, quiaffii^iones iflas in animii fuis juffocant Paulus in foßeriori ad ƒnbsp;theum in imf iorum cathalogo recenfet^quos fij omnes auerfari debeant.Et idem alibi inßaeUunbsp;ferioresejf aiteos, qui fuosimmifiricordiierneghgunt.nbsp;nbsp;nbsp;Secundo concaftiuos fuos“Vocaf f

rum quodaliquando fecum in carceremabduBiamp; eorundem’vinculorumfoci] fuiffent. affaret,afofiolosmulta tulijfe^ qua Uteris frodita non funt^eb quod /ßirituifanilo fattsfudnbsp;rare, qua nobis adfidei amp; falutis doSlrinamfufficerefofunt^ Ei^ autem obferuandafa»^^nbsp;ßrs, quaabhuius {eculifilijs differunt. Elifuos confulatus,tribunatus^ triumfhoSjfr^f^^'nbsp;alios huius generis honores numerant, quos in Ulis coliegas habuerint magnijitè iailanfif Ïnbsp;terhosfraalijs illußresfuerunt, Afofioli quot;Verb amp; qui horum doHrinam fecuti Chrißonotneßnbsp;fua extlia^ career es, vincula, plagas, labor es amp;pericula numerate, amp; qui iffs horum fßrffßtnbsp;recenfere conßeuerunt, Âdmonuit de his nos Dominus, amp; idea non yt re noua amp;nbsp;debemns : neq^ etiam formidandanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huiusfeculi infa mia. Elec enim maior nobisgloi'^^

fotei^, quamßin Chrißi militiam afcribamur, amp; focij efficiamur frophetarum apoß»^'^ fan^ißimorum martyrum, amp; cum his certamen UludyertfanHumfubeamtis, cuiusnbsp;elfaternus Deifihui,pramium 'verbiußitiacoronaimmarceßtbilis. Tertib hoequ^ijjißnbsp;buit^ qubd inßgresfint inter apoßolos,amp;quod ante ifßm tn Chrißo fuerint, ideh^ ?nbsp;Chrißi cognittonem atqßdem peruenerint^ Eta yerb loquitur „’ne oßendat obiter, Cnbsp;non in nuda amp; inaninommis Chrißtanifrofeßione conßßere,fedin eo, 'vt Chrißoperßdemnbsp;ßtißiuldemßiritu animemur,amp; “Tpitam in illo yluamusnojlraprofeßionedignam-laudemtllis tribuit Paulus, oportet ex eorum numero fuerint, qui ’ygt;el cum ipf Chrifof^nbsp;gente'vixerunt, yelprimis apoßolorum concionibusadfidem conuerfißnt,quorumnbsp;Lucas jidorum fecundo amp; tertio cap.numerat, Conßat enim Paulum primo jlatimnbsp;ßi afeenfionem in ccelos conuerfum futße, quem tarnen ^ndronicus amp; Junias iam antepf^nbsp;Et ei^ hoc magnum modeßia apoßohea argumentum, qubdßionte his ißamgloriamnbsp;quamuis quoadßiritus dona amp; apoßolatus eßeHa illosfibi minime pares eße nonnbsp;idem yita ftta inpharifaifmo male tranfa^a amp; fua contra Chrißianos crudelitatisnbsp;qub magis Dei^atiam commendet, quam ab omnibus cognofei eupiebat. Confer aim » .nbsp;eos.,qui hodieprimatumßbi quot;nendicant in eccleßa, qubdprimi Chrißum agnouerintnbsp;liumpradicarint',amp; yt Joli çmineant multorum aliorum labores calumniantur^qui foff^Jnbsp;cum Ülistempore,autnon multb polf,,opus Dominiaggreßt, multbfelicius laboraueru»^’^^^^^ii'^^nbsp;ßas iamreformatas habuerunt,cum ipfiadhuccircafirdespapißicasoccuparentur.nbsp;apoßolos fuum nomen latius extendere,''vt inhuiusgloriapartierpationem omnesnbsp;yno loco alligati Chrißianam religionem hinc inde propagare fatagebant. Uec enim **nbsp;riaßoliciti erant,fed de Chrißi regno, eir'Vt quamplurimi per huncßlutts at erna hafsdsspnbsp;nbsp;nbsp;¦ fl

Petrut non con fiituit Rom.nbsp;ecäeßam.

Cateriim nonparumfacit hic locus adconfutandum impudens Papißarumßgme» trum fecundo Claudijanno Ppmam yenißefabulantur, amp;illic eccleßam prirnumnbsp;ipf P^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiginti quinqueprafuerit. Si enim hoc'vere dicunt, l^mafueritopof^’ /ßf(figt;i^^

epißolam Paulus ßcriberettCur ergo nullam eius mentionem Ulefacit C aut quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

propter quam in tarn longo amp;honorißco eorum catalogo,qui tune in illaeccleßa inßg»^^^ '/ Petri nomen reticueritCElum qubdeum illiceffe nefetret.^^tqui ybiq^gentiumnbsp;pradicabatur, amp; quomodo fantus apoßolus Paulum laterepoterat, qui tam multosfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

bus cognitos habebatfKel num amulatione motum Petri nomen dtßimulauißeputalst»^'^“-

-ocr page 511-

HOMILIA X C 111 I.

^iifffißifnum. E.t tur Tetro fuum honorem inuideret, qui dealijt ' I ^^ßriorihui tam honorific'eloquitur f 2iunquamergofuumfigmentu T^manenfisnbsp;Concilio Hierofolymitano interfuißinbsp;ßctindo cap-teßatur) decimoo^auo demumah eituconuer-( ß tempora prohè fupputes ) in nonum Claudij annum inciditf Trß-.jjj aident Uli homines , quam atrocem quot;Petro iniuriamfaciant., quando ilium totts annM yi^nbsp;minbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^m« fedijfe nugantur,qui ex Chrifli mandata orhem terrarum ohire, eir euangelium

^^tur ß^dicare dehehat. Etfanefi cum alijs hißorijs ea conferas^que in facris liters ha» rationemquidam noßrofeculoßtßicatifunt^ Petrum nunquam P^mamnbsp;'^'lt;mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;durius yideripoterat propter yetußißimorumfiriptorum confenfumqui

’Keronis anno martyrij coronam accepi^e tradunt j f^o id non facile negaue-eccleßx fundatorem eße,amp; illic epijcopi munus obiuiffe, conßanter nego. locuseii^,hteclaus ßquilxpotitts^yely^ndronico amp; lunie^autetiam mul~nbsp;Lucas Ädofecundo cap,fcribit)Hierofolymte fuerunt in die Pentecoßes»nbsp;Kf‘'’^’^^^':^^dicerantfidem, Ppmapradicarunt. ^od autem poßea PpmcePetrws Paulusnbsp;ill^tfi^ magts commendat^ quam Hierofolyma com-^^ßtur, qua yt olimprophetas trucidarat, ita poßeris temporibus ipfut^ Chrißifupplicianbsp;'iiL.^^^^inde Stephanißacobi ^poßoli amp; multorumaliorum fanguine maduit. Sednecejfenbsp;^iii^''l^'^.^^^*‘woßsfulcrts regnumfuumßabiliant, qui fcripturarum teßimonijs amp;frmts ratio-

quot;‘dPaulum redeamUSqui in falutationibus coaceruandis pergens ait ' Saturate^m- Amptiâîçy S}«onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ihi in Domino.Et max Stachym quoq^ nominal,quernfimiliter dileClum fuum di- Stqchys»

^gt;iiifi^‘^^^^°ßpra de Epteneto quoq^ yfusfuerat. Pbimonuimtts, Chrijlianoru quidem efe omnes compleSt,at non objlare hoc,quo minus aliquospropter infignioraßgt;iritus do-tollatapra alijs diligamus. Q^x caufaprocul dubio Paulum quo^ mouerunt^nbsp;alios amaret.Obferuabts autem htc yno yerbo exprimi Chrißianx diltÜionis mo-^ill^pS’*t‘tm:qua e^^,yt in Domino amemus,ideï^âdeb, quod Domini membrafunt, amp; nobisnbsp;‘loiiiljf^^^dati. Et debet nos excitare,quod hie quaq^omnes dilexit, amp; pro omnibus femetipfumnbsp;Ei^ autem hxc régula non minus 'ntLnbsp;Si« ^^''^ßaria ohferuatu, flam yt carnis defideria ah amore fanBo amp; Chrißiano excluditftcnbsp;remouet,quce charitati officiunt. Inter qua primumfere locum hahent perfinaruntnbsp;Si« r*’’?“'® (yt alibi diximus) in Chrißoprorfus nullafunt, à nohis autem fingunturßum phi-fuhinde effugiaquarimus, ne fratriopis noßrte indigofuhuenire cogamur,nbsp;'''’•’¦»v'^ofninoaliquosdiligunt, eorumamorßahilis amp; conßansneq,cumfortunamu^nbsp;filet,quiamicitiamfui comodicaufaftmulant.Etijdemetftinterdummal'egra*nbsp;^^Cl)pßj^°'^,quihus fe totos impendunt, non tarnen priuata yindiila cupiditate inflammantur^nbsp;’’'‘^fjiß-^^^^ptum amp;jpiritumfecutidniurias omnes patienterferunt, ^bdergo hodiecharitasnbsp;''’’’/‘t I ''^ara, amp; amicitia minus firma atq^ inßahtles ßnt,ex eo eß,quad pauci expendüt quartnbsp;Chrißi lefu,quinosfuo amorecomplexus e/Ç, amp; eiufdem corporis memhrafecit^

‘ Vrhanum,adiutorem noßrum in Chrijlo. Hunceodem tittilo, quo prius fupramonuimus, hoc Uliadmodumßequens fuifièiquodfuamnbsp;^oftifuunem habere yoluit, qui ipßm in fuominißerio aliqua ex parte iuuerant,nbsp;fan^os, qua quot;pix locum inueniet, nifiprocul abieHo inuidia malo, Deinbsp;bominihtts reàè aftimemus. Qn^d quia faciunt, qui Dei gloriam ex animo promo»nbsp;t'’’f*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemini inuident,nequeeos alicuius hominispudet, cuius aliquem 'vfum effs

^^tem agunt, qui Deipratiam riii dona fratribus inuident, quafi illorum haredi-dLis quot;^erb détériorés funt,quiplus quam Luciferianaßperhia elatif /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’lt;gt;ftinem poteßatemfihi filis yendicant, amp; quos pudet pro fra-

'^^'*’11 ] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuis eos agnofeere, quorum opera amp; minißerio Deus ipfi yti dignatur. Su-

•* ^^hodiepaßimfidei titulo, amp; folifidei quot;sera doiîores haberi yolunt:fedpericulum

-ocr page 512-

C A P» X V I,

ï N EPIST. AD romanos

tie in ipßs locum Jjaleat^quoâ ludieorum fcriiù olim Chrifiuâ diceiat : Quomodo re^ciim gloriamalijah alijscapcetds^amp;gloriam quaaßolo 7)eo proficifcîtur,non qu^rattsf

ApeUct.

Salutate j4^ellem,probatum in Chrißoßd e^,yer 'e ChrijHanum nbsp;nbsp;nbsp;quiße talem

tiiuôßgnds at^j argumentas declarauit. Quàm multos autem ‘K^mafuißeputabis, qw res in helloßortitergeßas^'velpropter aflutiam in conßultandojyel etiampropter nouas 'ytoluptatttf^nbsp;illecebras amp;'ßcelerumficietatem,ipßs Imperatoribws amp; reliquis inßumma dtgnitatenbsp;babantur^ Sedomnesißosalto jtlentiopraterit 'Paulus, amp;^ppellemill^praßert^qnH’^^,nbsp;probatus crat,ESß, er^o ea demum yera laus amp; gloriaß Dominoprobemur^ytutde nobtf hicnbsp;dus iudicet.Im 'o quia nos Dominus ex hoc mundoßelegit^yt ipßi conßecratißmus, turpe ningt;^nbsp;minuspernitioßumßuerit^ßmundoplacereßudeamus,ßd.amßhominibusplacerem (aitnbsp;ßolus) Chrißißervusnonejßem. Pobantur autem Domino, qui Chrißumleßumnbsp;apprehendunt, Pdic enimßUus Ule dilehlus e^Ç, quipatrts iramplacauit, ncßq^ cum Ul» ’’’nbsp;reduxit,Et hacßde Äbrahamum Deoplacußeßupracap.quarto audiuimus,yt amp; reliqu^nbsp;quorumpietasinßcripturis commendatur, Fideihuius effeBumßueßruBus quodißtnbsp;yocationemßequuntur, amp; à Deoßbi mandatam prouinciaßue ea magnaßueparuaß^^r^nbsp;magna cum indußria adminißrant, Itaq, in breui ißo Apellüs encomio generalem regulativnbsp;omnts loci amp; erdtnts homines,quamßequi debentß laudem yeram aßßequi cupiunt,

Ariftoiuli miliares.

KartiJTus.

Pergitautem^poßoltts,amp;iSalutate(inquit)eos^quißuntex Arßolulißamiliatilgt;tt^‘ ßicosßoloSinon aute ipßum jirißobulum ßaluere iubetxyel qubd Ule iam diem ßuum obijßtt,nbsp;à ßde Chrißiana alier.us eßet,ßamUiam tarnen haberet, quee maxima parte ex Cbriflit^’^^nbsp;bat,Et huicßententiceßauet^quodpcSß^ interpoßtum Herodionem cognatumßuum (dcnbsp;^ndronicoamp; luniadixinius) ijßdempropeyerbts ytitur,dieens',Salutateeos.,quißufit(^nbsp;ßamiliaribus^eos (inquam) quißunt in Dominoßd eSß^qui Chrißoperfidem inßitt Ctnbsp;ßianißunt. Ebi quiaßamilix numeroßa meminit,mihi nondubium e^^, eum de 7darcißlt;^pnbsp;Claudij Ceeßards libertus,ßummum ßer'e locum apudeum obtinuit itiimei ab epißolUTnbsp;Senatus quoq^ decreto quaßoria amp;pnetoria ornamenta obtinuißet.Fuit autem homonbsp;pax, adeo yt Caßare aliquando quer ente de fißci exiguitate, non abßurd'e didlumß( )nbsp;pecunijs,ßà duobtts Ubertts^ FLacißonbsp;nbsp;nbsp;Pallante, in conßrtium reciperetur,

ßoliditas amp; indulgentia crudelem quoq^ßecit^ amp; eb audaciaprouexit^ ytaduerßts tis yiros conßirare änderet, inter quos ..r^ppium Syllanum è medio tolli curauitßulnbsp;pr(etextu,quo Claudium inßßicionem adduxit^ ytße ab Uloper inßdiaspetiputaret,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtlj

men hicquoqßomeßicos Chrißianos^non quidem omnes,ßedaliquos, quorum fidemmj'. gt;quot;S-oportet^quando Ulos ißohonore Paulusdignatur. In quo exemple multaconfÿderattotgt; Deiprouidentianbsp;nbsp;nbsp;bonitas admirabilds, qui euangelij radijs in domum impur am, auß qi*

guinariam penetrareyoluitillicßubinßelicidomino elt;r deuotoSatanee mancipioßß^ ßlijßui cognitione illuminatos adßalutis aternte conßortium adduceret.Eerè igitur dictunbsp;rat jßiritits ybicunq^ y ult. Jtem nouit Dominus qui ßuntßui. Et quia idem non minttt}^ ßßlß'nbsp;benignus edß^,nihil ei obßarepotelß^^quo minusßi yerbi luce omniapenetret, amp; intepnbsp;ßuis locum tutum paret, Scribitur à Suetonio, Claudium ludeeosyrbecxpuliße, ‘‘Cmnbsp;Chrißo tumultuarentur.Itahomoprophanus loquitur,yt Clrrißianam religionem contßnbsp;ßcindat.j^pparet tarnen ex eiusyerbis,Claudium non tarn ludeets quam Chrijlo injenjtfnbsp;eece idem ille, etßpenes ipßum eßet orbts terrarum imperium, non tarnen efßcerepotßiti jjßtt'nbsp;in yrbe P^manajmb in illorum adibus eccleßteßeminariit reliquumßt, quos ille innbsp;Et FLareißuf j qm amp; Caßarts cSt l\deßalina eius authoritateßuffultuspotentißimtsnbsp;dabilts erat,amp;proculdubio Claudij yoluntatißetotumaccommodabat,domißuittosßtnbsp;quos ille eiedos yolebat, Exfanthuiusgeneris exempla paßim. “^io Pharao ßdojemnbsp;aluit. Sic .^chab dum prophet as omnes occidereßatuit ,aulce preeßeClum habuitsionbsp;occulte alebat atq^ tuebatur. Et Eucas inter Chrißi comités loannam numeral, quamnbsp;remßuißeßcribit,quihJerodis erat procurator. Similiter in catalogoprcphetarumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d

in Antiochenaeccleßiaillußresßueruntrecenßetur 'Manahem, qui amp; i^ß^ tum tit ß(i

-ocr page 513-

’Keronem^in cuiw fatnilia ali^uosfuijjè confiât, qui in Chrifium ere Ji Je-^’’’î’^dt *^^^^Juerfue Chrifiianosperficutionem cruJelem infiituijfit. j^ftoJ ipfiim multif alijs nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcimus, qui iilitn exemplu fiecuti funt. Et nofiro feculo multa huiufgenerü

yfitieftoinehofiium Chrifii\fotentiaamp;'tyranniJeterrea~ *'’’'ketnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; yi^f^ illorumfrangere, amp; eorunJem confilia fer luJibriumeuer-

*

i quilui falutem ’Paulut afiribit* 'Eryfbxna nintirum tir Tryphicnitt ^**^^f*^ ornnïbuf hanc lauJem tribuit, qubd multitm laborarint in quot;Domino,nbsp;^l^im cum matre,quam fitam quoq^ matrem Jicit,nimirumpropter beneficia, quee ab eanbsp;’’•iij p ’ ? I^^J eiu/Jem at as ifium honorem merer etur, Suo igitur exemplo pietatem in parentesnbsp;nbsp;nbsp;*

off nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si enim matrts nomine earn Jignattn efi^ tantus ^pofioltn, quaaliqua

contulerat,inexcujabilts certi futrit eorum ingratituJo amp; impietas, qui ye-, ex quibtts geniti, amp; quorum cura atq^ laboribtts eJucatifiunt, Simul autem fi*i mulieres aJmonent.quot;Pracipuu in hoc eß pofi ea, qua aJ Dei cultumnbsp;ff-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afiiduus,quern in liberoru educatione, domrts adminifiratione dr alijs ret

obire debent. Er enim otium in quouts homine turpe amp; noxiu efi,ita in muliere im-Deopluribusnegotijsamp;cur^ defiinatam efie, alibi diximus. Et confiât,inter ^’^Uo/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; illufirioresficeminas ah artifieijs amp; ret domefiica cura imprimes commen-

mortalium ßapientißimtes hac ipßa in bona 'vxoris amp; matrisfiamilias typopotifi:

\lt;i.li,^^gt;'Erouerb.‘^i.Laborent autem in quot;Dominoed efi,propter Dominum amp; ex yerafide, '^}if^J‘*‘l‘tboris finem,quam illiusglorid,fibipropofttum habeant, Ethacquidem olim mulierunbsp;^hrifiianarum exercitiafuerunt' cum quibtts fi nofirifeculi moniales confieras,pleraf^nbsp;fiiperfiitionibus,partim in ignauo otio cojineficere '^idebK,'rgt;tfi quando ex ignoran-Ou'*^** ^^^‘^^ntur,adomnem tarnen domusgubernationem ineptißima ßnt.

^**'’^**^*^° ^Jitlettorium nimes yideri poterat, fingulospropria aliqua commendatione ornare, Aßgt;ncritut, f^tlejiapraalijseminebant,pofiremo multosfimulcomprehtndit'.Ajyncritumficili- Phlegon,çyc,nbsp;Herman, quot;Patrobam, quot;^lercurium, amp; qui cum illß fimt fracres. Quibus mox

Wjtir luliam, quot;ELereum amp;fiororem eitu, Olympam item amp; fian£los omnes, qui cum ^tcitmlongumefifiet omnesnominatimrecenfiere, neminem autem quot;^eUetnégligerenbsp;\t(^^.^iitert,ne quam amulationioccajionem daret, tandem omnes fimul compleSiens ait : Sa-fi^”^°' iubetpro illius temports ratione,Euitenim oficulum apudye-\j'^^^‘^oaniicitia charitatis,'verumetiamhonorM amp; reuerentiajymbolum,'ygt;t ex tllo Da-** ^Pp‘iret,qui yerum Dei timorem regibtts comendaturus inter alia ait*, Oficulaminifilium,nbsp;''^**^‘£thodie apud aliquas nationes hie mos ePfi,, quot;ptmanuum exoficulationefiui animibene-^^f^otnptitudinem ad omne obfiequium tefientur. Pracipit autem oficulum fanSlum Paet-pil’^'^filitmprauos amp; obficcenos libiJinis afieBiU,'vtrumetiamfiucum omnem amp;fiimulationemnbsp;promittunt, reipfii amp; fiaSlü negent: cuius perfidia exempla innbsp;^^tifii prodit ore hifioriafacraproponit, Elam yt alibi Paulus monet,charitas ctw-’‘'^‘^iOrnntsfiuciamp;JimulationM expert requiritur.Et ciim Joannes moneat,ne yerbis monbsp;nofirum operibus declaremus,multominusprobaripoterunt,qui latentemnbsp;is amicis 'verbis amp;gefiibus occultant,doneefiefie aliqua nocendi occa/io ofierat,nbsp;f ^fir'll ecclejiarum etiam nomine ipfisfialutem dicit*,earum nimirum, per quaseranfiuit,cùm l/lutuieeccîe*nbsp;fiaelicet amp; Elacedonicarum. Et hoc quoq^ ipjum firequenter ßarumfalutufnbsp;'^ili^^^'t^'l^ebent enim amicitia comercia ejfie inter ecclefias etia longe inter fie difiitas*,in quibusnbsp;poterunt minifiri,ficum doHrinaconfenfiu beneficientiafiudium coniungant,

S'^^in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pretio habere tefientur.Et qui hocfiaciunt,ij Chrifii quot;Voto fiefie accommo

de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^fi^ 'Vnum efifie cupit. Grauis autem illorum culpa efi,qui ambitions nouitatis

St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tclefias absJi inuicem diuellunt, amp; noua quotidie difiidiorumfieminaJfiargunt, Fa»

non contentifiuafiatione,plurihus ecclefijsfimulfieruire quot;Volunt, quot;Vtexpluri-habeant. Qui cùm fieri fiicum ipji difiideant, amp; in ecclejijs diuerjis diuerfid Joceant, non

-ocr page 514-

CAP. XV r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AD ROMANOS

tnîrum eß^ß eccleßarum inßmpliciyeritate confenßtmferrenonfoßinh Oremtif nos î)Qmtttugt;n,'1f Zäquot; illü mentent det fanwrem,amp;inter eccleßasfacem quot;neram firmamqßanciat^'vt idem omrits crei^nbsp;tntt4,idem fentiamtts, amp;idemloqttamtirin Chriflolefu Domino noflro^cuidebetur benedictionbsp;nor^^loria eir fotefias in aternnm^Ament

HOMILIA X C V.

Prccor autem uos,fratres,ut fpeculetru'nf eosjqui difltdi’a Si fcan® daïa praeter dodn'nS,quam uos didiciftis,excitant,SCdech'netisabcis.nbsp;Nam quieiufmodi funt, Domino noftroIcfu Chrifto no feruiunt,fednbsp;fuo uentri:amp; per blandiloqucntiam bencditîîionem corda hom^nbsp;num minime malorum feducunt, Veftra enimobcdientia ad omnesnbsp;pcruenit. Gaudeoergo quod ad uosattinet:fcd uolouos fapientesnbsp;quidem cffe ad bonum,{nnocentes uero ad malum. Porro Deuspac’®nbsp;conteretSatanam fub pedes ueftroscito. Gratia Domini noftrilc^bnbsp;Chrifti ßtuobifcum.Amen»

emadmodum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eitu e/Ç Ionitas Deritatts do^irinam omnibus

it a Satan hoc ynum fere agiti^t y el hanc extinguat omninOi'rpel not ab ea exttio immergat.Quapropter non fatts eß illam femel tradidiße, aut in eins cognitione^tbf**^^^ff(tnbsp;frogreßnsifedfimul cura amp; ßudio o_puseß aduerfu^ Satame artes atq^ inßdiasjyt in ngnd^nbsp;conjianterin finem yf^ferfeueremw. Et qui eccleßarum minißri autpaßoresßntjdib^^ fiinbsp;cubaredebent, quot;ft omnthus ijs occurrant, quibuehomines-feduci amp; ab eeterna faluttsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jjio

foßunt. Inter htec facile primas tenent impoßores, quif alfa dogmata ferendo^ priuatint confcientiaSjpnblicè'ferototas ecclefias turbant ï quales femperfuturos ejfe,olimnbsp;nuit,amp;quantum damni dent ecclefijsßpßhodie paßim experimur. Ceeperunt autem dHnbsp;hucin finis ag€ntibus^quandoquiexpharifaifmoadChrißumconuerßfuerani,legt^^^^ 'ßS'nbsp;gelio mifcerct amp; cum iußitiaßdei earn coniungere conati funt, qute ex legis operibusnbsp;bant hi maximasturbas in eccleßjsj amp; multum negorij apoßolisfaciebant ^ßcuti in ffnbsp;rumplerifque eS^fidere^ Et quia periculum erat, ne in ^manamquoqueecclefiafnf^nbsp;autfortaßis iam cceperant illic etiamE^s^aniafuaf^argere^ non temereEaulus dednbsp;admonetieir fidetur admonitionem hancconfitlto adßnem ffque huitts epißola dißulißfß,nbsp;ponder is baberet, amp; tenacius illorum animis htereret. quot;Eleque nobis fuperuacanea fidf*nbsp;conjÿderatio,quandofic illam jiroponit Eaulus^ftnon minusnoßrisquoque tempoddgt;^ inbsp;Sic enim ait^

tiefeduüoria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trecorautem yos,ßatres,ftßeculemini eos,quidißidiaamp;fiandaîa,pr«ter

busaämonet. 'Vosdidtctßts,excttant,amp;detltnettsabe^s,s^!rc. ErecatureosApoßolus,quosprofu^ß tnonere,feletiampr(ecepto.yrgerepoterat.Sedythocmodeftitts eratßtaprofundittsatin^nbsp;nbsp;nbsp;f

inßderepoterat humilis illa petitio^qua non obfcure docebat, quam Uli cor di eßet ipfirungt;j enim bona indolisßlij,parentumpreces nullo modo contemnere aut reijcerepoßunt :nbsp;cultores pudet quodammodo fe ab Ulis rogari, qui pro fuo iure ipßs mandandinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

maximeßide ijsagiaudiantßtnequibusßlus ipßrum nonpotei^eonßßere. Ecferèf^^j'ifl/ii’ nitioneplus ftilitatis ad nos redeat-pfideamus ex or dine de quibus loquatur apoßolitfi

amp; quibus argumentis nos excitet.

Loduifur de dif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^oadprimum, eos nominat, qui dißidia eir fcandalaferuntprater doilrinant gt;

fcandalorum feminatori-'nbsp;bui,z^c.

fidioruttt er ßoU tradiderunt^ Eoterat falfos doHores nominate amp; dogmatum nouorum au(hoi'f^’'^^Qdlt;^ hi non facile ab omnibus agnofeuntur, ab eßeBis illos deferibit, qua funt, qubddump^^nbsp;nam in Eccleßjs receptam nouas traditiones inuehunt yfere dißtdia excitant amp;nbsp;feindunt, quodfine fcandalofieri nonpoteif^. Faciebant hoc ilUAe quibusnbsp;enim dodlrinam de circumeißone amp; alijs legalibus ceremonijs in ecclefiia retinendtsnbsp;mine yenditabantfPauli yerb authoritatem eleuabant,quafi is non yertts eßet

-ocr page 515-

H © M I L I A X C V.

% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confi^utnpriedicaret. Hïnc dißidia orieiantur in Ecclefijs, cnm alij

?lt;««/o amp; eiui authoritatecontenderent, HincfaBiofa illa Eaulino-quot;Pf^^inorum amp; y^polloniorum nominaprodibant, de quibta inÿrioriadCo-jifri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ettum illiinterfecommitterentur, quipriwynum Chrijlumprofeßifuerantt

infirmas in fide ea res vehementer offenderet, hoßes vero fidei inde calnm-arriperent, amp; tta vtrinq^ euangelio remora ohijciehantur quo minuf poßet ad froij'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Hocipfium poflerti quaq^ temporibui accidiffe confiât ,quandoharetiti

[tï{ ^‘^’*^h^^*f’^^^^”^°fi^fi*^f^^ditionibuido£lrinam de Chrifio corrumpebant, amp; nouas quotidie ^xcïtabant^ Et noßro fieculo idem experimur, quandoper male feriatos homines fynceriornbsp;gt;iif unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouis figmentis inficitur^quibtts multi decepti ab eccleßjs feceßionem faciunt ma-

ßi ^1» ) alij vero fiaBiofis Lutheranorum amp; JZytingUanorum nomintbtts fie inuicemproßinduntf fi‘iratione ontnem Euangelij pradicationem apudmultosfiußeÜam reddunt.EPfi, enim hocfiro»nbsp;ttaditïonibuf, qua prater apofiolorum do£lrinam inuehuntur, quodprimo qmdemnbsp;ßfiionespariuntßeinde vero ex tjsficandala creant.,quibtti euangelij curfius tmpeditur,amp; multinbsp;ß^plicioribus offenduntur.

'fit quia hoc loco aduerfarij noftri contra nos abuti fiolent, quos communem ecclefita pacem nbsp;nbsp;nbsp;Qfi* dißidia

^^^^^^diam turbauififie dißidiorum atqßcandalorum grauißimorum authoreS ^ff^'^dolaca jß;‘‘gt;^ant:diligenter obfiruari debet ^poßolum difiertè deillts loqui,quidijj'enfiiones eSrfiandalanbsp;ß^^^ntßutn noua dogmatumfigmenta obtruduntprater doBrinam, quam ab ipßs apoßolts maio-

’‘ßrilt;lidicerunt,Ende colligitnta,non omnia dißidia improbari ,fid quadam Vtiliafimo etiam j ^rfifiiaeße:quibus nimirum confienfius in malo amp; in fiuperßitionibus turbatur:quodnifi fiattVeri~

‘^«odi'wa locum habere non poteÏifi^. Ideo Chrißus, qui Vera pacts princeps eilfi, j dicebat, fie non '(«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gladium, quo coniun^ißimos quoque ficitidi fieparari opor^

fr f'^^^^fi^iß^ jcimws^quai^o ludaorum aliqui,reliEits Leuiticüs ceremonijs amp;ficribarunt jiti quibus omnes antea confienfierant, ad Chrißi fidem tranfiieruntX amp; intergentesnbsp;^i’^fproculabieUo TieorumßQitiorum cultu-,religionem Chrißianam amplexifiunt, tjinc certenbsp;^^^que populo certamina enata fiuntgrauißtma, quatotum orbem conctßjerunt, quodin mortenbsp;ChrifiißaÜi terramottte iam anteportenderant.Sed hotitafieri oportuitjne inpefiinbsp;tÿ lethali fiuperßitionum ineptißimarum confienfia humanum genws periret. Et non nega~nbsp;’?ƒ fiwiile quid noßrts temporibue faBum eße, quando multi per Euangelij pradicationemnbsp;cognittone illuminatißEfipmana fiedefieceßionemfecerunt, amp; reliaisfiuperßitionibjtsnbsp;Chriflum amplexißnt. Inde enim ficifima exortum e^, quod régna amp; reßub, con-\^^^^^^^dtusinnouationem induxit, amp; propter fieditiones amp; bellaciuiliainde enata^multo-l^^^ß^^^^'^^hementer oßendit. ^t nonpropterea accufari merentury quiprimi euangeliumpra-\^''^^‘''^^^^c^oßoli^ fitibuidocentibui idem olim accidit^ ’ELamvt Chrifiuside'o in mundumnbsp;ttffi^^deßruao diaboltregno amp; eiui operibu^ißos ex hoc mundofieleSos Deopatri confiecra^nbsp;tarn remeuangelioadhuc hodie Vtitur, amp;nihilprater officium faciunt, qui fialutiferonbsp;gladio eum orbis confenfum , vel potius vanam confenfus fpeciem ficindunt,nbsp;ßp^ßiitionibus O* humants traditionibits excacata ad interitunt

^duerfarijs noßris dicendum eS^.^ ^erè teßaripoßumtts, ipfios hac Eauli admoni^ Admonitiohiec fii tiotari. Ipfi enim Junt, qui prater do^rinam apoßolorumfinfinitas traditiones in Ec- aduerfiarios nonbsp;inuexerunt,quibusfides in vnum Chrißumlabefa^ata, cultus i)eicorruptus,amp; tota fa-maiori ex parte euerfa fuit. Illorum enim antefignants debemus quot;Mißanbsp;cultum, ‘Diuorum inuocationem, purgatorium ,fiicrapro defunüisinbsp;auricular em, peregrinationes, cielibatum ecclefiaßicum, vota monaßica, ci; fexcentanbsp;^’^dam mentionem apofioU vnquamfecerunt.Ex hts dißenfionesexortafiunt amp;fieBa,nbsp;itafcißus e^,vt innumeri tantumnon abnegato Chrißi nominefin alio»nbsp;¦ijonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iàquibwetiamdenominarivoluerunt. Hinc diuerfi ^lonachorum ordines,

^(Sinterfie Veflitu,ritibusfacrorum,gefiuumamp;inceßusdiuerfitate,amp;nonnulli dogmatibtts

-ocr page 516-

C A P, XV I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏNEPIS T. AD ROMANOS

qwqtte /tfferunt, Confintire tamenpotuertint, quia omntsreîiHo amp; conculcato Cbrifiitn^'^^^ Juatn iußtriamflabilire conatifitnt, amp; fuorum operum merùn falutem acceftam tulerttnt-multa autem amp; quàmgrauia fcandala\illorum corrufü mores,acerbte concertationes Ùnbsp;fiagitia fepererint, non of tu e/]^ dùere , ciim liffis amp; tonforibw Çyt ÿrouerbio diâtttr) not^Jnbsp;Tateo Item quodfabulüfrigidißimiide furgaiorio amp; de Diuorum miraculis, adhacïitigt;^nbsp;abj'urdo fimulachrorum cultu Cbrtfiianam retigionem ludaif amp; Turcif deridendamexfoß^nbsp;Illi ergo ifßßunt qui dißidia amp; ßcandala excitarunt in eetießa., nomiof,qui ad y murnbsp;atq^ (ultum omnes exhortamur, quiquot;onum Chrißumfradicamw, qui in boc 'vno omneffiß*^nbsp;tionem ccmfrehenßam eße docemtn, qui denique toti in hocfumw, 'Vt omnes homines reltitynbsp;fiitionibusßmul amp; 'vitiorum illecebrts,ße totos Chrißo confecrent, esr ferßdeiobedituff^^^^^nbsp;ßeruianr inßanÜitate amp; dileSione fraterna. 2gt;Iec efÇ, qubdilli nobis fucum faäantnbsp;omniaßcrifturis contineri aiunt, fedmulta foßerbs demum temforibus per ^eißfirituv^J .nbsp;fatribur amp; Concilijs reuelataeße, qua non minus neceßariaßnt creditu amp; obferuatunbsp;in y^foßolorum ßriftts continentur» Tlacet Hits commentum hoc mirifice tat nos illftdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'fii

mum , adhac imfium amp; facrilegum eße dicimtts. f^id enim abfurdius excogitari eccleßam tarn diu caruiße aliquibus neceßarijs dogmatibus eamp;ßdeiexercitijs, atquenbsp;canobts innotuiße^quaafoßoli ignorartnt,quosDeifiliusorbtstotiusdoBoreseße yoluis-¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illa maiori ex farte cum afoßolorum doÜrina fugnant, of ortet, yt autßiritum illorutn^^

eße negemus, aut hunc dicamtisfibijfft contrarium eße» Garriant ergo illiquod yelinS’ menlufficere debet,quod eos hic difertè notât Taulus, qui aliquid noui inuehunt amp;nbsp;doUrinam, quaeccteßjs fer afoßolostradita f/Ç. f^idf annon alibi anathemanbsp;Afoflolus amp; angelus,qui aliud euangelium f radicat,frater id, quod^Slfoßoli ex fefunbsp;dato fradicauerunt f Qÿtrt enim lili f lene amp; ferfeble tradiderunt, quacunquenbsp;gnitu neeeßaria funt fßferßuum noxium, imo imfium ßt of ortet, quiequidff^^^^

QsiddgfnJttw ^udiamw ergo quid Ms iubeat facere j^foflolus,ne ab Hits feducamur^ cum feduäori‘ (f^lemur, admonet. ha ‘^ero magnam diligentiam requirit, -vt tanquam inßeculanbsp;buf, culemur, ne nobts incautis amp; alia cognantibus obrefant. Scitbat enim imfoßoribuinbsp;eße, quodfamilias fubeunt amp; mirificis artibtts fefe inßnuant ,ß quos foßint innbsp;Itaque aduerfus eosfludio amp; magna animorum attentione ofus efi^. j^am etßnbsp;adhibere debeant ,imfrimts tarnen à quot;perbi minißrts amp;faßoribus ea exigitur ,quosff^^nbsp;T)euf conßituit, tttßeculatorum inßarfro fublica falute excubent. l^ide £:^echiel-3‘nbsp;f^o nomine in nouo etiam Teßamento Efifcofißuntdibli. a^libiyerbcanibtts confts^^. »(feßnbsp;fures eiufmodi amp; latrones latratu ßofroaere amp;quoßM admonere debeant, neabßnbsp;tur. Et falfos frof betas aut ferßdos Ttominus afud Ifaiam canes mutos ’Vocat, eo ?nbsp;farte fotißimum Juo officio défunt» ^eminerint ergo horum quicunque in eccleßa m^^'y rnbsp;ßititti funt, neque eos audwnt, qui neminem cmnino argui aut accufari 'volunt:nbsp;'meritattsdoBrinam ßmfHeiter tradidiße. Ham foterat quidem illafiffieete,fifi^‘.^(ßiß\nbsp;omnes conßanter retinerent. Sedcitrn ea ßt homintim infelicitas, tit yel ifßnbsp;tes eius iaÜuram temere faciant, yel imfoßorum artibus circumuenti in exitiumnbsp;multa curafriuatim amp; fublice ofus eïi^, ytfalàm arguantur of ortet, quicunqt*^nbsp;luti inßdias ßruunt. ^are eceleßarum minißros omnes Afoßolorum exemflt*^^nbsp;uenit,quibus nonfatü/uitßt ifßfuumfaeerenteffitium,nißalios qffequeexcitarent,^nbsp;imfoßoribus admonerent,quos ’ventures eße in ßgt;iritu frauidebant. Sed addit alterumjnbsp;finti Taulus,amp;à talibus declinare iubet» ^odfraceftît Chrißi 'verbis tonutnit,qatnbsp;inter aliahoc dicit,quod'verifafloris'vocemaudiant,aliéna autem 'Voceauditanbsp;fuffitit imfofioresagnouiße,jed eojdem quot;vitare ef ortet : quia ’Vt doilrinaHierumnbsp;ita earundem ftenarufarticif es cum Ulis fiunt,quitunqj eos fequuntur.Egt;ebtbant hocnbsp;non neeeßaria eum 'Monaehts amp; fafißictsfrafiulibus iomerciaexereent^t^' eahocM»^^ f

-ocr page 517-

H o M r L I A 3c C V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15lt;

norint tos do^rinam falfam tueri. ^Atqui iJeo illi quot;vïtari debent, ne qtnd htt'nn nobis affricent. Habes autem rurfus boe loco ijuod illis rejjfondeas j ^ui nos aceufant qaod à T^-eccleßa defecerimus. Id enim reWe 4 nobisfallum ede ex hoe loco apparet quando conßat il-rtorem ab apoßolorum doBrina defeeißß, quam conßanter eos retinere conuenit, quicunq^ ßi-confequi autßeruari quot;^olunt»

ßimus, quam ybi teterna falutts negotium agitur, hancßtam impoflores, «3 tationibu^ ylßo/iolus confirmât, E.t frimam quidem àfine petit, quem Chriflofiducnnbsp;ii^^°*^^'‘tofitttnthabent, ^am qui eiufmodißnt ( inquit) Domino noßro lefiu Chrißo non fier^ tri ßonbsp;ti^^ß‘‘^fio'tgt;entri. Conuenit hoc ei, quad adPhilippenfis de Ulis ipßs ß:ribens , Dcum ipfiortintnbsp;*i(ir ^^^it‘i^idetur autem hoc illorum hypocriticaprofeßioni opponere,qua deuotionem ani-nirificèfimulant, amp; dulce nomen lefiu fiubinde no ßnegeinittt repetunt, amp; ita de Dea amp; einsnbsp;ytiuraueris nihil Ulis fian^iusamp;religioßusexcogitaripojfi, Sed yno ’Verhohasnbsp;“^ß/^ificutit^quando illosprateryentrem amp;gulam,mhilaliudquxrere ait.E,t fianè quot;Vt in omni-\j^^^l‘niofis admodumfiacit center, fi fame yrgeatur, ita religionis quoq^ amp; pietatis fimulaanbsp;quam egregios. Eiifiautem hxcpropria amp; perpétuaimpoßorum nota,qult;)dfitibreanbsp;j!( j^^‘^‘^xtu,yentris negotiu agunt 'amp;gulxjerutut. Tribuit hanc fuifieculifieduHoribus Ifiaias,nbsp;feribit Z Speculatoreseiitsomnes exeifiunt, omnesfimt ignari,canes muti, latrarenbsp;l^^’‘!ßgt;^t,torpent,iacent,fiomnum amant. Et canes illi robußi animaßttiari nonpojfiunt. Et pa^nbsp;nihil norunt intelligere,omnes yiam ßam ßeUant^quifiq^ ad emolumentum fuum à fiummonbsp;% fi''^^^(‘^i'^nt)yinumadfieram,ytperpotemusadebrietatemyfqf, atq^adeoficut hodie,itaamp;

^^^^rttia magna yalde.Quibui Jimilta apud Et^echielem quoq^ cap,J:i^.leguntur.Et in nouo ‘’^^pto Chrißttsficribiis amp; fiacerdotibits hoc tribuit, quodfiubpratextu longarumprecationumnbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ulisfiacere non opusfuißet,ßgulamfiuampotuijfientfranare amp; paruo

(^bdßadnoßra tempora accédas, mpapatu àßcrificis amp; monachis omnia ad '^tdebisquxßua yero finem ejfie yentrts amp;gula ßudium, yt iam de libtdinenbsp;¦ J ^ßatiabUi nihil dicam.lfileqj intrapriuatos modo parietesgulafieruiuntßdinter ipfiafii-agunt, yt in diuitum exequijs amp; anniuerfiarijsfiacris eifi yidere. Similes horumnbsp;i de temperantia amp; yirtutibtts alijs multa différant, hoc tarnen ynumnbsp;y entres ex aliorum laboribits yiuant. Et mira tîÇ eiufimodi hominum in hac renbsp;citmpij yeritatis minißri yix aliquos inueniant, à quibtu ßipendio admodum te~nbsp;nufquam nonadmanum fiint,qui eos excipiant,honorificè tracentnbsp;nbsp;nbsp;omni delitia-

'^^'\^^^'ߧßrient, Sicado^chabi amp; leti^abelis menfiam delitiabantur impofiores Eaalitx, cùm ^tii^^f^opheta inßeluncis deliteficerent, amp;nonjinepericuloab.rlbdia modicopane alerentur,nbsp;teporibu^ accidifieficimus: amp; apofloli horum^fiucceffiores idem non fiemel expertinbsp;^pminus nos offendiconuenit, fil quid huitts hodieetiamfieriyideamus : cogitent autemfim-^nbsp;frtebeant amp; eos ßbi yita ac xternafialutts magißros deligant,quQSnbsp;sß^^^lUlpraterea quay entrtsjint curare.

‘^^^^rum quoq^ argumentum,quo tales cauendoseffi monetX lgt;limtrum quad per blan- seducunt blatte bènedidionem corda hominum minimemalorum fieducant.Ârgumenti yts in eo la- diloquentia amp;nbsp;Jîntgt;quos declinaridebere nemo negauerit,nißquifienfiu communi careat.Expri- benediliioni-^iffy'^'^filgenter modum amp; artes.tquibus in fieducendishominihus ytantur.Et primo’^soT^-yia^nbsp;%^^'*^hqua non quamlibet blandiloquentiam,fiedearnßgnificat,qua yti confùeuerunt, quifie denbsp;jnsf^'^^^odispotius quàm de fiutsfiolicitos efiè fimulant, amp; itaincautos innaffiam pelliciunt,nbsp;fgregièjcùm Euam tentaret.TLam quafii huius amp; totitts pofleritat^fialutem atq^nbsp;^^0 dignitatem illipollicituse^fifinis monitfs obediret,Eandern

%t)j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfieudoprophetisfiriptura notât, quando magnificis yiCloriapromifiionibtt^ eum ad

^yrisgerendum excitarunt.Et quifiub ^^dechia rege, quot;Babylonifs iam yrbem obfiden-r^f,^rn cum regniproceribia deceperunt,quo minus leremiam audirent.q^solsyux q^ddem p atria amp; fialutts publica ßudiofis eße omnibus perfiuaderent,[ere-jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus fiußeUum fiacerent. QuaJimulatione facer dotes quoq^ poßea yfios fiuifie, ex

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/t 5

-ocr page 518-

CAP, XV I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM EPIST. AD ROMANOS

Caiapha yerlà apfaret gt; ^uando Chrißutn ideo octidendum eßefiiafir, ne T^rnanb ftihîià caßo detKr,qute tatigenti amp; terra exieium afferat.'Neq^ dubium e^^ p/eudapoßolos iUos,denbsp;htc agitur,în hac arte imprima excelluiße, ctim alibi ‘Paulus illttßgientiam humanam amp;nbsp;tiam magnßcam amp; adperßadendum miré compoßtam tribuat, Hodie magni in hac re af^'rnbsp;ßint Tontißeum legati, amp;abbtsßubornatimonachi declamatores, ^uicumlachryinüdecorrffß^nbsp;eccleßaflatu.de ordinum omnium dißipationeße animarum interitu^de turbiSfßeditionibitilt;i‘^^nbsp;Its '^ndir^j glißcentibuf conquerißolent^ amp; yt hißce malts medeantur^non modoßuam optram amp;lnbsp;dium omne,yerumetiamßanguinemßuum offerunf.ciim interim ijdem Uli horum oinniuinprsrrtt^nbsp;thoresßint.^ amp; altbi ^uidem principes contra Juosßubditos ad arma excitent, alibi yeropoptdgt;*^,nbsp;tierßts magißrattts juos ad arma yocent. Et ^uamuis notaßnt plerijq^ illoram artes, ne^ d’jnbsp;terrarum angulusßit, in quo non aliquodßua nequitia experimentum dederint, adhttc tatneff ¦nbsp;niunt^qui ipßirumßermontbtts deceptißfi Hits abutendosprabent, Tyeinde tvAsyhxnbsp;ait^quam pleriq^ aßßentationeminterpretantur.Ego yeterem Interpreternßequimaluiipi'jnbsp;gicum yocabulum benedi^ionts pofuit : quod yt Gracoper omnia refßondet,ita plui ^ttiddan*nbsp;tinet,eir huicargumentopulchr'eßeruit, Islam amp; fucataslaudesfignißcat, quibttsnbsp;ambitioßulorum animts inßnuare folent amp; faufias imprecationes, qua cum diuininomiru^^’^nbsp;tioneßunt. Etrumq^apud impoftores eiußmodiyidere licet. Si quosenimiam anreadot»»^nbsp;quium promptes amp; paratos ejße y ident, aut aliquos in oßßcio retinereßudent, eos germane!nbsp;ros eccleßaßlios yocant, rÿ non tarn ipßos quam maiores eorum laudibtts amplißtmts adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jßf

- euehunt.Ueqj eo contentißalutationibM quoq^ ytunturnonyulgarihws,perquas otnnü^ß'*!^ denuntiant : habent praterea benediSliones, quas ßublatis digitis in cruetsßormatn jnbsp;eminttsßantibus efferunt,^credit htspltts quamjeruilts aßentatio, qua magnatum yidyj eßnbsp;lant, amp; yt Hits propitijs ytantur, in ijs quoq^ dijpenßant, quaßneßelere amp; publico ß^^‘^‘‘ \liilnbsp;nonpoßiint, Etebantur hts artibus olim ßedu^ores, de quibws hic fermo ePÇ^, amp; hodie yuitnbsp;comemoratione optts eS^,quidpontißces amp; horum legati, quid item ^donachi amp;nbsp;quiytßub mirißcopietatts amp; magna deuotiontspratextuhomines minime malos decipß^{'nbsp;pi obj'equio inter eos etiam fibiamicosparant, qui religionem omnem plus quam CyclopHc!’'^-ßifnbsp;re contemnttnt. Quia ergo à talibttspericulum maximum e/Ç, non temere y^manosßosgt;nbsp;ßmul omnium locorum amp; temporumßdeles Eaultts monet, ytßibi ab ijs dtligenter caueafH'^nbsp;bent hodie yulpeseiufinodipublice argui,ne incautts malum dent. Etenim hac illa argttt»!^ inbsp;quaplurimos hodte in Äntichrißiants tenebris retinent, quamuis euangelij lux omnesJjßhnbsp;tret.Inuißa enim e^l^plerißque yeritas,quajcelera arguit cÿ* aceußt, Ijßdem yero p^f^^nbsp;qui et fiprimaßecie außerioryideatur, carni tarnen tolerabilior eS^, quiahentintsyH!^*^nbsp;tribuir,operum noßrorum mérita extollit, amp;fittsfaSlionespracipit, qua non cartti^nbsp;ne,jed inanibtts modo ceremonijs amp; adfanUitatis exißimationem compoßrts eonßant.r^r,.i-i^te'nbsp;terea Äntichrßws theßauros terra ( yt T)aniel ait ) quibtnßos cultores ditareßolet, eßnbsp;nbsp;nbsp;Jefd

nores,opes,pacem, regna,ipßsdeniq^ccelospollicetur. Quid ergoapud carnales hotntnj^ Chrißus, qui yt yerbo fuoßcelera amp; yniuerßm noßra natura corruptionem arguit,nbsp;ßtaßoeietatem omnes yocat,qui ipßm ßeilari yoluntd“

Sinißrant fußii nbsp;nbsp;nbsp;Cateriim ne 7^ manife Tauloßßeblos eßeputarent, amp;proinde animtsßuis ab

tionem deelt* praoccupattoneprudenti emnemßßicionem prauenit, amp;ßepro Hltsideb potittsßohci «4t.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tc'odnolit eos igradu ßuoexcidere, quem hueußq^tanta tum laude tenuerint, Eejl^^^

(inquit) ad omnesperuenit. Gaudeo ergo quodadyos attinet : fidyolo yosßapHneetf, adhonum,innocentesyeroadmalum. Idei^,ctlebraturpaßimßdesyeßra,perqtt‘te!'nbsp;ditü'.Qtpid yt mihigaudiumparit non yulgaretita yelim yos inter tot tam^nbsp;ßis noßri inßdias prudentes amp; circumjpellos eße, ne quid yobts humanitus accidat. .-f^poß'nbsp;propterßdei tSquot; obedientia yeflra prajlantiam , ceu in ßecula quadam, omniumnbsp;eftts,ideoq^ lapjus yefier non tarn yobts turpis, quam multts alijs noxius eßet propternbsp;non agrè ßeretts hanc meam pro yobts filititudinem, l'imuit autemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E'

-ocr page 519-

H © M I L I A X C V.

ipßprafa^ittiff^uid aliqnando futurum ejjèc nîm'trum yt fir'llnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exitio, Etfcimus quid^oßerts tem-

^fft^ni Epifiopi ambitionefuperati^primatum in ecclefia malts artibu^ (ß’^ *” Äpocal. cap, oUauofiribitur) magnaflella ccelo delapfafluuios amp;nbsp;lt;/offn»4»j quot;^erbi quot;Dei corrupir, ytmultis fuerit exirio. Et quantum hodie no-’’iiiit ' epifiopi,nemo non itidet. 2^on ef^ ergo, qubdmaiorumfide Gr yereri obedientianbsp;^ÿorientur.,àquaiam pridem magno cum totius orbts fiandalo degenerauerunt.

iHi,rlj-^^^^‘^^^‘'^°^^P^^mumobferuabimus,eb maiorifludio Gr curadiligentioriopMejfi, quo QÿialioteX« confiituttu. Vt enimpericulofius cadunt qui in alto fedent, ica latiuffirpit ceüunt, pbiinbsp;^1(1 ^^^^^^^^^^ffi^fidalum.7)ebent de hoc publice cogitare Ecclefia Grd^fßub. lgt;lamqubha magisnbsp;offendunturfiJuam dignitatem publica yitiorum Ucentia,aut leui Gr turpinbsp;*‘’gt;1 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d^idit hoc Eaultcs, qiti etfi omnes ecclefiat filicite cur ar et,pro Hits tarnen ma-

^entepeculiari dignitate excellebant, quales fuerunt Corinthiaca^ ifs^p^^dsT^omana, Etinamyerbhuitameminifienthodie, quipri-infiaurati laudem fibi yendicant ,ita yerb yiuunt, yt non obfiura ruina moxfu-fiipfis prabeant. “Debent autemifiam admonitionem priuatim quoq^finguli adfinbsp;h(o fui loci autgradtts dignitatem tueantur. Cagitent ergo ecclefiarum miniftri,fi inpo-de Äpofiolis loquitur) Gr proindenbsp;(Hf ‘’^Îî ^Ham curent, ne quid prater officium facienda,publici fiandali autboresfiant. Eademnbsp;i'^^exercere debet,qui in repub.excellunt,ne fuo exemplo eos corrumpant, quos legibus Grnbsp;hfi^^'fiß^debebant in officio continere. Similiterpatresfamiliäs Gr quiiuueviuri infiituendanbsp;^Pfiffit adfe quoq, pertinere cogitent, neforte turpi licentia amp;petulantia fua difii-fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^dia conjifiere nonpojfitnt. Ebiplurimum proderit,ß Chrifii

\oe^ß^ß ment em reuocent,qua is horrendum illua y ah omnibus denuntiat, quifiandalum

multos efÇ yidere, qui cum nimium faciles ßnt in recipiendis quibufuis irnpofiorum Chrißiani fiU Htfj^^gt;^mncfitam leuitatem fimplicitatis Chriftianapratextuexcttfant,probe etiam obferuari pientcsfintainbsp;S ‘‘^’^'^‘’¦^liudmonitio: Eoloyos fapientes ejfi adbonum,innocentesyerb ad malum, Conuenit bonamtinno»nbsp;Eßotefimplices yt columba,prudentes yt ferpentes. Eff quidem laude di» **nbsp;\^ ‘'[^^P^ditas,fidea,quanon exfiupidaignorantiaenaßitur ,fidcum candoreanimiconiun-^'X^^^dißudio aliéna edf^, Interim tarnen fapientia yera Chrißianos infiru^los ejfinbsp;'^ji^^^’^^’^P^^mdpium eiÇ timor Domini finis autem amp; figptts, yt ea intelligent, qua adfalu-fiue r.etinendam cognitunecejfariafunt, ,Addifcitur illaexfacrtsliteristnbsp;Kii^ß^^difißimos efie conuenit omnes eos,qui feruari yolunt, Confutatur igitur hac fintentianbsp;^i\ti.ß^’^^'gt;'l^^^§,^°^rttionemfcripttrrartim amp; omnium myfteriorum fidei,fimplicitatis Chrifiiaanbsp;ßfindnnt Gr adfalutemfufficere arbitrantur-,fifimpliciter credant (yt ipß loquuntur)nbsp;ßblrinam quamuis recipiant, amp;iumentorum inflarfi à quouis circunducipatiantur,nbsp;^^dnter pafioris Gr alieni yocem difiernerepofie,Gr hoc fßreto,ilium fequi. Et Tau-’ ^onet,yc Ckrifliani omniaprobent, quodq^ bonum refineant. Qpfibtts illud Tetri adde,nbsp;Gr paratum effe y ult ad reddendum fidei fua rationem, At.nihil horumnbsp;r''‘fiare,qui Scholaßicosficutißnfide ilia implicitaßd eii^,in ignaua omnium dogmatumnbsp;acquiefiunt.

'’'”'’»1« ^('i^^tdusplusanimil^manisfaciat, amp;eofdemfibimagtsbeneuolosreddat,promißio- PromittituiÜa Gr plenam confilationisfitbifiit bis yerbis rTorro Deus pacis conter etfatanamfub riant inChrißo,nbsp;promißioni imprecationem addit : Gratia Domini noßri lefii Chriflifitnbsp;fatanam omne illudintelligit, qua is yeritatis lucem Gr communem homi-^mpedirefatagit.Alludit autem adprimam promißionem de Chrißo, qua eSf^z Semennbsp;^^^'^^leabit caput firpentis.Quam loannes apoßelus exponent, dicit Deifilium in mundumnbsp;propter nos y enit, Gr omnia fua nobifium comti

¦ nbsp;nbsp;nbsp;^^iWnmodbyi^oriaißiusfruSlumnobiseommurücat,yerumetiamyires fuggeritamp;

fC 4

-ocr page 520-

CAP, X vr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIS T. AI» ROMA NOS

ßiiritu fuo armat, ’’vt nns ^uoque in pugna ilia, qux nobis adhuc fufiinenda 3^am yt alibidiximitSy yicit quidetn diabolum Cbrißuä , neeleBorumJ'alutiatnpliinnbsp;idem tarnen permittit, 'vt nouis quotidie aßultibw nos exerceat, ne in otio torpcre cc»t^nbsp;mitâ.Et habet fat an arma fua^quibu^ contra nos indeßnenter pugnat. Inter quteprimasnbsp;care cum afe^ibuó^ rpuinobis ex innatanaturxnofirce yitiofttate inhcerent. Eojßmt hiplu^^”^nbsp;nobts^ eoep^ehementiusnosexagitant, qubdfatanprauis fuggeßionibttsmundiitegt;»^^‘'’’inbsp;omnis generis illecebris illos accendit, ytßxpe inuitos amp; reluHantes abripiant, amp;peccatenbsp;ducant^ftcutiproprio exemple Eaulus fupra capiteßptimodocuit. Habetpratereafatanifgt;^[nbsp;res hypocritas, qui yelpriuati commodi ergo, yel yt nomenßbiparent, nouis doÜrinisnbsp;cumueniunt,iâr priuatim quidem multos à yeritatis yia abducunt ,publicè autem in ecclepß ’ .'jfnbsp;excitant eirfcandala-,yt anteyidimuf^ Âccedunt his tyranni perficutores, qui minisnbsp;infirmes terrent, yt yeritatem abnegent à Chrifto fialutis ynico authore fiecefiionem finbsp;SitquiaduerfinomniaißanosEaulus confolatur,amp; T^manisjfemfacit, breui/ortnbsp;minus fatanam conterat fub ipfirum pedes,ne quid illis nocerepofiit. ^uodtuncfaBumfi^J^^^^tnbsp;fiat^ Ilam non dubium elf, quin maiores quotidie inßdeprogrefiitsfecerint, amp; yiribissnbsp;bolum etufq^ fuggefiiones cum propria camis affeHibus conculcarint. Deinde aduerfitsfiquot;nbsp;quoque amp; harettcosfidem diu illibatamferuarunt, yt in hiftorijs Ecclefiafiicis eif uidisfi, ,nbsp;rannos autemfidei perfecutores horrenda exempla édita funt, quando flero quidemnbsp;num intulit, Domitianus y erb à fuis occifus eïf, amp; expofieris Imperatoribus,nbsp;ecclefia manus intulerunt, nemoficca morte (yt po'èta yerbis ytar) yitam fuam finifilt;nbsp;tunefailum eif,hoc deinceps quoque multis in locis in hodiernum yfque d'tem faÜumfuiffigt;nbsp;adhuc fieri fiimus, ’Heminem ergo innumerabiles fatana doli, neminem propria camtSp’nbsp;aut infirmitas , neminem impofiorum artes, neminem furiofi tyrannorum conattts amp;nbsp;mita terreant. Quia yero Dominus is eJÇ, qui nofira opera adfatanam debellandutnnbsp;quidem gloriam huius yiBoria omnem nos tranferibere decet s Simul autem orandusnbsp;yt gratta fuanobis adfit, amp; nos omnibus iftisfuperioresfaciat in Chrifiolefu Dominonbsp;debeturbenediHio^honor)gloria amp;potefias in aternum^ ^AmeUt

HOMILIA XCVI»

Salutantuos Timotheus adi'utor meus, amp; Lucius, ÔC ïafon,^ Sofiparer,cognarimet Saluto uosinDominoegoTcrtius,quinbsp;fcnpfi epiftolam, SalutatuosGaiushofpes meus.ôdEcclcfixtotiï’S'nbsp;Salutat uos Eraftus,procurator urbis: Quartus frater. Granado*nbsp;mini noftri Icfu Chrifti fit cum omnibus uobis, Amen. Ei uero,nbsp;poteft uos ftabijire , fecundum Euangelium meum amp; pracconiuii*nbsp;lefu Chrifti, fecundum reueJationcm myfterij,quod à temporibt’^nbsp;acternis taciturn fuit, nunc uero faeftum eft manifeftum, SI. perfcript^^*nbsp;ras propheticas ex mandatoæterni Dei,ab obedientiamfidei, ow”*'nbsp;bus gentibus declaratum:foli (inquam) fapienti Deo gloria per kfu«!*nbsp;Chriftum in fecula, Amen.

Ad Romanos fcripta fuit Corintho per Phœben xninifiram Cenchreenfis Ecclefiæ.

POfiquam Apofiolus tota bac epifiola fufficienter tradidit, qua nobis ad falutem confix Jtid cognitu necejfaria funt,nupergrauem admonitionem fubiunxit,yt qui Chriflumßm(^ .nbsp;funt,prudentia amp; fi^udio dtligenti ytantur in obferuandis impoßoribus, ne ab bis circumfi^^^^nbsp;tatem amittanr, Aldmonitwni y erb cenfolationemfubtexuit} qua Chrißumfuoauxilio^,.^

-ocr page 521-

» o H I I, I A X C V r.

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^fprom}ttit,qui ipßtm ttudiunr, amp; in tiuifile ^erfeutrare fin dent.nbsp;nbsp;nbsp;S e^Uftntitr flUfte

‘gt;Wa ^t(xaatn,quilgt;tt4 epifiolam abjoluiifide ^ibtn breuiter ex or dine dicemuf.

. nbsp;nbsp;^frtmo ^uidem limantsfiuorum familiarium nominefialutem dicit^ ex ^uibtti nonnullot,^td SuoruMfami'

diferte nominat. Efijue fialutationum ifiarnm duplex. ‘N.am inter eos^ lUriwn intertfallo diflabantiOnimorum (oniunBionemfouere yult'. amp; fimul epifiola au::nbsp;ntaiorew conciliât,quando ei tarn multifiubficribunc, tiuorum fides amp;fietas apud exterosnbsp;tn ^'cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trat.Quàmuts enim Vmtatds doBrina exfiemetipfitfiuam authoritatem habeat neque

confirmari, miiltitm tarnen adiuuat noftram infirmitatem piorum ih/t proinde bonam operam nauant, quiamp;hunc priuatim fouent, amp; publice inter ec..

pttcetn confiruarefiudent, ne quadijfienjionis fiecies 'vniuerfiam fidei caufimfiifie^am red-..

amp; aduerfiis yeritatem ferociendioccafiionemprabeat. Qaodyti-.-edit obferuarent,qtti yt apudignobile yulgi{s,aut etiam apudprincipes ytrot, quosJiiti blan.. ^f*i^boritati confidant dtßidta confitltofouent itfter ecclefiastnbsp;.r“ ^^^teos profiindunt f qui eundem cum ipjis Chriflum profitentur, Cir quorum labor es atquenbsp;I,**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non omntnopeenitendam ytilitatem conferunt. Ef^autem incredibile diBu,,qtian.f

^di homines ecclefice Chrifii iam aliquot annts nocuerinr, dum amp; infirmas multos offendunt^ ‘“^'‘^^ariorum petulantiam confirmant, amp; euangelij curfum pafiim impediunt. TUfiant ergonbsp;rßolos imirari J qui Bulgaria quoque officia mutuarum fialutationum tam diligenter obfierua-.nbsp;omnium animos inter fi conciliarent. Sed prafiat fimgulos yidere, quorum nomina hîcnbsp;V^^hntur,

matre Iudlt;ea amp; pâtre Grxco tlatiim fuifieLucas ABo.\(gt; Timotheuf, Lyfiris, e^ ciimpublicofiratrum illius ioci tejîimoniocommendareturjnbsp;moxcircucîdir^yt eiiu opera atq,minifterio inter ludteosmaioricumfrîlîlu ytinbsp;hune alibigermanufilium., amp; eodemficum animopradi-tum ejfi tefiatur. Tanta certènbsp;^^^^*d'^^‘i)f^desfiuit.,yt non modoperegrinatianuacq^ lahorÜ fiociitsfiuerity yerumetia in yintU-ß^^.S^’^^tomnegenusofficijpreefliterit.'ißeTeergo ilium hîcjiuim adiutorem dicit.Tbirurfius ./^po.-habemu.s,quad hoc titulo eum dignacur^qui lt;amp; iuuends amp; fiuw in Chri

-r »u erat.Sunt ergo ab ^pofiolico f^tritu alienifiimi^q^ui neminemfibiaqualem amp; dignitatiiJult;e ^''‘'^firreyolunt, amp;fiuperb'enimis eosquoqjafiernantur^quospro firatribuaagnoficeredebebantfnbsp;Opera Deus tpfie in fiui regnipropagatione ytitur, Dificant autem fitnguli, yt Dei dona ittnbsp;'*^omine yenerentur^neq^ aliquem contemnant,cuius opera Deus ipfie yti dignatur.

,'r fi^°fheum Luciusfiequttur,quem Origenes Lucam Euangeliflam ejfieputaf-fiedquianonye.- Lueüu

,j nbsp;nbsp;^^y'Paulum abjq,graui cau/dnomen eius^mutare yolutjje,ego ijspotius ajfintior-f qui Lu-

^fietueum incelliguntfqui Adlo.c^ cap,inter eccleßa Antiochenx do3:ores amp; propbetas nume» Lucio lafintquemaliquando Tbefifialonicxdomumhabuijfie-,amp; illic'Paulumatque lafoti,

Î# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bofiitio excepififiyA^o.17 cap.legimus.Subijt tune pro Taulo graueperieulum, TLatn

, ' »cerant Indai, concitata hominum y/enalium amp; ficeler atoru turba,illius domum aggrefii eum protraxerunt^ybi accufittus e^^.,quQdcontra leges “ifipmanas eos foueret, quinbsp;turbarint.l^o locofitmul appar^t^ non exiguam fuifis lafinisauthoritatem,

. fio indices pofiaccufiationem tarn grauem,fiatispaÜione ab illoJumpta,eum dimifierunt. Coniun ^’l^'^hts Sofitpatrem, qui Derrheeenfisfinit, amp; Aamp;o.'i.o inter eosnominatur, qui Taulum ex Soßpater,nbsp;in ,Afitam yfiquefiecutifiunt. Et hos quidem omnpsfiuos cognatos dicit*,ex quo colUgerepojfic..nbsp;.^^“^ülifamiliampraalijspraclftram amp; illuflremfiuififi, citm in diuerfits locts propinquos amp; co=*nbsp;fudnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines non yulgaresfiuijfi,ex toto htfiorits contextu apparet. Docet aute nos

Apo/iolus, yt gratiam dignam refieramus ijs, qui de nobis aliquando bene meritiJunt, tunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura iubeat ,qu(egratitudints fiminaplerifique ex brutts animantibus infiuit,

r‘figt;nis fiuerit,ß homines fie ab Hits y inci patiantur. ^odji y er o nulla fiefie offert bene faciendi t y‘0) neque nobts yiresfiuppetunt, yt grattas dtgnas bene meritis refieramiis,fialtem honori-mentionemfiaciamtis, qui pro nobts aliquando labor auerunt autpericlitati fiunt.

-ocr page 522-

C A P. X

Tertius Pttuli amanuenfîs.

IN EPIST. AD ROMA'NOS

Torx'o tant^'virKfeJeconiunxit Tertius,‘Pauliamanuenßt. Salato (in^wf)'^^{l e^o Tertiui.,qw defcri^Jt efiJlolam,Solehantemm':vêlereiamanuenßßia 'Vtiy quibjttf^ynbsp;ianrdn quo exercitij^enere Caßarem ita excellttijße tradunt hißorici,'^teodemternfortnbsp;etiam pluribitt fcribds epißolas diBare foleretdMaior tarnen eS^ Pauli gloria,

«(HW.

ßuggerebat diBareßilittti fuit, tir tarnen ea modeßia yßt^s e^ yt ifßtm non l!‘^ ntulij cut integrumfuitfuum nomen ijrliterdt fitbfiribere, qult;e tantum ßipoßolumnbsp;bant.Quo locoßmul yidemus,nunquamßtapramia tiirtuti deeßfe.iamp; filere Igt;eum merrtofnbsp;feruare^quifideliter ipßferuiunt., Hine enimfaBum eBß, quod xterna nomints ^racUnnbsp;Tertio hüte obtigerit pro officijs^quxPaulo Chrißiferuo^raflitittamp;c.

Sedpergit in alijs recenfendis:Salutat tgt;os Gaiui^ hojfetmeus amp; eccleßa tetiu^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lif

thium fuiße confiât ex priori ad Corinthios epfiola, ybi Paulue Crifium amp; Gaium absfi ficli' tos ejfifatetur,quot;ivlagnaauteeiitslaui eiÇ, quod non Pauloßlihojßitiuprabuit,fedptf^nbsp;fta totiiis hofies dicitur t quo nomine hannes quaq^proprioepifiolio ad ipfumnbsp;Tnde appäret hominem fuijfe opulentu^ qui Chrtfiiartos hinc inde ineertM fedibusnbsp;excipere,yiatico donare amp; deducerefolitMfidt, Erat aute hoc non modo Jumptuofunt^rfi egffinbsp;nifefio etiampericulo coniunBum,eb quod Chrifiianafides magtfirat'tbuipaßimfertnbsp;'Vt hannes ficribitßabuit Gaius hieaduerfarium acerrimum,i)iotrephenßominetn^f^^bnbsp;inhumanum, qui cùmßbiprimum in ecclefia locü ytendicaret, peregrinos omnesnbsp;amp;ßmul negotium faciebat omnibus,qui illos excipere amp; ijfdem charitatüs ofiicia exhibf^nbsp;rant, Sedeo illufirior eslß Gai memoria^ quem nihil horum mauerepotuit, quo miriu^ ofi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒgt;ƒ

ret,!)ebent ergo eiusexemplum diuitesomnes imitari. Ham 'Vt hofiitalitatem uob^ßß^^fi ßm commendat, amp; fanBißimos quofque T)ei cultores illius fiudio/ißimosfuifiidocet,f‘* ‘nbsp;alius y fus e^ß qu(eßuoftor.,quam yt ex Hits Chrifii fratres alantur,pro quibusnbsp;muneratoreifliberaltßimus.Tiluitquidem Gaiumhuncomnibusinuißm etinfätfif^i.nbsp;trephesfid yiuit atq,fioret inter pios illius memoria, cùm interea huius nomen ob injbh^^*nbsp;humanitatem omnibus bonis exofum Gr detefiabileßt,

Eraftta.

Gaiofubijcitur Eraftus ciuitatis procurator. Ham Greece otKovóft®' le^tur., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Qttrfrtw.

lrlt;;.

cee dijßenßtoremßgnificat.Quia yerb nomenhoc adtotam ciuitatem refertur^ego ydi rarium, yel (quodmihi magis arridet ) annoneepreefeBum denotariputo: neq, de alb^nbsp;thiorum lirbe locum intelligo.,Additur .buicf^artus frater,quem amp; ipfitmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L

täte illufiremfuijfi oportet, yt eius nomen iam pridem ad J^manos yjque peruenerit» culus nimiùmfuijfit Paulus, ß ad eccleßam totius orbisceleberrimam feribens,hotnigt;tgt;‘^^f^(^gt;*nbsp;ignoti mentionemfacere yoluijfet.Eif^ autem dignißimum obferuatu, quodofftcioru amp;nbsp;publicarum nomina non reticet Âpofiolus,quandQ de ijs loquitur,qui tunc in ecclefiunbsp;Chrifiianee religionisfiudium infignes babebantur,Eo enim admonemur, euangelijnbsp;abolerimagifiratusGrpoliticasinrepubfunBiones,Ham ytfupra CapA^.ei^ diBunt}nbsp;¦gifiratuum poteftas à l)eo irtfiituta eif^, neq^ idea in mundum yenit 2)« filius,yt Legß^nbsp;blicaaboleat. Sic Hicodemum amp; hfephum Ârimatheeum Chrifit difcipulos fintUlamp;nbsp;nbsp;nbsp;Jip

fuijfelegimus-.nequehoc ab Ulis ynquam requifiuit Dominus, ytà repub.aifcederenf,]* puli yellent ejfe, Imb publicanis licuitfuum munus obire,modb nihil prater ius amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Sic Paulum Sergium Cypriproconfulem non impedijt magifiratus, quo minus ad Cbrgt;j cederet : yt neque Erafiumhunc bonorumpubhcorumadminifiratio ab ecclefia amp;nbsp;focietate reçrahere potuit,Quo etiam referri debent Imperatorum Chrifiianoru exeinpt^fi^ futfnbsp;ximam laudem meruerunt, quod (yt olim per Ifaiam Deuspromiferat) ecclefia nutri Jnbsp;.fuere,Proculergoprofitgari debentfitrioft Ânabaptifiarum clamores, quiytomniap^Vnbsp;yerfent,magiftratum cum legibus amp; iudicijspublicis abolere conantur, amp; Chrifiiunoi ®nbsp;gifiratum gerere pofie negant.Sunt Uli nocentißimi feditionum author es,GT fimtulyf^^^ htlCrnbsp;nant,quorum acceßione amp; authoritate ecclefiaplurimùm auBa atq^ conferuata ei^'

s.h.«io F»

Hkjuam qtfoqueJalutationempro morejuoJuhijctt ; Gratia Domini nojtn lejquot; * nbsp;nbsp;gnii»

-ocr page 523-

rt o M t L I A X C Vf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154

élis,^men. Quam formamipß quot;^ßtatamfitijle teßaturinpojkrioriaä Theßalonicenfis ^igt;triiis*,Salu(atio^ meamanu Tauli-, quoiefifi^num in omni tfifiolaütaßrilo*, (Gratia Domini^nbsp;^lt;£im ytro ttfiju^ra quoq^ poßitrif^hic ranie repetit,10 quoi ex gratia Chrifii yniuerßt ioÜrinxnbsp;^nficenim ilia nobis adeßi iicitur,quanio bonis Hits ßruimur,qult;e Ulenbsp;^njw mérita acquißuit. Et hat quiiem hominibits Chrißiants yotortt omnium jiimma e]]s iebetinbsp;^quot;^^ni/icum Chrißo cotiiunUißnt, 7)eo etia in yniuerßem propitio yti non poterunt, qui nobis per il-quot;quot;ipwatus eßjieo alibi omnia,quie carnis amp; muii iuiicio eximia amp; pratlara putantur,pro ßer-ß.^^^^ß^’^^^^^noxijs iucit ,^poßolus, yt Chrißilappreheniere amp; cum hocyniripoßir^.nbsp;Chriflum tjf euangelium eitts cum omnibus bonis ceelefltbus facile contemnunt, monbsp;‘^iùjs abunientfmuniumfibi amicum habeant,amp;yoluptatibtts immerßpro carnis libiiine om»nbsp;inßßuant.Qua caufa e^, quoigratix Chrißi expertes Dei iram fentiutit, qux aßiiuis amp;nbsp;^eniü iniicijs aiuerfus illosfefe iedarat,

( ^fjuiturtotius Epijlolx conclufio, quxpartimprecatlone, partim J^opoKàylix. amp; niagnißca Dii Condußo eph '^»leniadgfig conßat,amp; quaßmul tota ioUrinx autprxiicationis euangelicx ratio comprehenii-''^frecatioQbßurioreß,quahocpetir,ytinfiieagniraeonßrmati in fine yfque perßuerent. Ffanc Crnbsp;figurât,qua omne laude amp; gloria ym e^r ßoli Deo tranßribit,itaadmonens, ne quidnbsp;aut proprix indußrixtribuant.Sic ante aif.Eiyero ,qHipoteß yos flabilire ficundiimnbsp;quot;‘^^elmtneum amp; prxconium lefu Chrifli,ßdfapienti Deo gloria per lefum Chrißttm inßcula,A-‘''quot;’Cotinetautem ißadiuininomintsprxdieatio dodrinageneralem,yt qui infidealiquo y/q^pro^nbsp;^‘ßifunt,confiantes in ea maneant,amp;ßmul omne hoc quadhabent, Dei beneficiumgratuitum efßnbsp;^Ü’^ßAnt^idcoqj hunc ynum amp;ßlumprxdfcent.Faciunt ad huiits doUrinx cofirmationem rationes^nbsp;P' Dei yirtutespradicat.Erima eii^,quod is nosfiabiiire pofiic,f)t^od ita accipi debet, yt ïllurrinbsp;^^“^^bocpofiècogicemus.idam itade Deo loquitur,yt reliqua omnia excludat, qux inter hominesnbsp;aitcuiM momenti eße yidentttr.Et fane, quiaßdesgratuitum Dftdonüefi, idem is qudnbsp;quot;«ofc donatjtam intra animos nofirosßlus confirmare ör fiabilirepotefi.Id yerb facit fecunditntnbsp;uuthore lefum Chrifium referttir. Qm membro confutantui

l ßilti confiantiagloriarifûlent,cùm toti ab humanis traditionibtts pendeant.neque in fide Chrifiii -( r^^i^wfuperfiitionibiis non minusineptis quam impijsperfeuerent, Efi hxcimpia amp;pernitiofa ,cuiusaliquandograuespœnasdabunt, nißß Chrifioper obedientiam fideifubijciant^nbsp;fiipiens, amp; proinde norit, quid quouts loco aut tempore fieri, amp; qua ranbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ßß^^^fari debcant. Dicitur aut em ßlits fapiens, quia non aliunde dijcit, fid exfitnetipßt

fapientixfonsj #.v quo omnes hauriant oportet cognitionemeorum,qux ipfis funt^Eorrb gloriam omnsm Deohuicynitranfcribit per leßm Chrifium. Qtfiaenimhicnbsp;¦)quem-bona cxlefiia omnis generis in nosderiuantur^nbsp;tif.nbsp;nbsp;nbsp;patri acceptos amp; gratos reddit,nulla etiam laus aut gratiarumaHio a nobis ad ilium

P^^ chrifium ei offertur. nbsp;nbsp;Cxteritm quia in euangelij mentionem EuuIm in-

qgt;soque comprehendit, qua ratione illud mundo reuelari amp; intioteßere yoluerit Deust ^^fiwnonparum proderitfingulaspartespropitts infpexiffe.

f«ri( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/uutn dicit,eb qubd eius eßet minifier, 'Breuesn y erb illiue definitionem inter-

Chrifii.Älibi fermone reconciliationisyocauit,pQtentiditem *quot;gt;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fauflum Ixtumq^ nuntium dicitur,eb qubd Deum nobis plaça-

^*ie/Fr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bumanigeneris nos certosfacit, ^cquiaomniühorum 'lvlediatorno-

^Dri Chrfiits,rellè eiitsprxconium dicitur. Debet hoc obßruaripropter eos,qui euangelij do-‘io«e '^olunt,cum tarnen non Chrifium lefumprxdieent ,ßdleui modo amp;frigida eiu^ men-ßlutem conßquendamfaciunt, dlibi monfirant, amp; infelices homi-remit tunt, quosyni Chrßo adducere debebant, Erxdicant quide HÜ ’Uti nonlefu ChrifiieHangelitcprxdicant,amp; proindeanatbemacenßridebentiquacunq,

^’[^^efe yendicent.Fide Galat.v.Si atigelttsdecœlo,amp;c.

q^eque Euangelij diferte iiidicat, quando myfierium dicit, quodà tempori-, id nbsp;nbsp;nbsp;iam inde à mundi initio, taciturn fit, rinne autem ex mandato Dei xterni prxp

i

-ocr page 524-

C A P, 'n: VK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN EPIST. AD ROMANOSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 't,tl

dketw. '^ox illuddiuinum ejp docet, amp;Jjroinde omni yeneratione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

enim myfteria dicebantur^ ^uodeaoporteret (ii/a-fct^Tas^idef^yintjps alicuiprofhatjo prodere: amp; idea defolk diuink ea yox yftr^abatur. Quoad ergo £uat!^di^^gt; „nbsp;tmyfterium dicit lAfoßolta^non quodperfetuo amp; femper ouultari debueritfed ^uodtntjj^^’nbsp;nbsp;¦

Mrfrc.tj.

EUdttgeUinn dctlaratumnbsp;ptr fcriptU‘nbsp;ras prophe»nbsp;ticas.

utnafapientia regnicalorum thefàuroscontineat ^quioltm quidemfleroJ^uelatuerunt^f^P .,^ to aMtm tempore demum expecultari T)ei mandate publieatijunt, quando t^ipojîoltfnbsp;Trofebli in orbem quot;yiniuerfum ,prcedicate Euangelium omni creature. JsLam etp yetern tejnbsp;patres Cbriflumminime ignorauerint^ea tarnen tognitio obfeuriorfuit amp; tarior^ytnbsp;mißionibus amp; tjipk atqueprophetijs petebatur, ^ue ne bodie quidem ab omnibusnbsp;eirfere intra folitts ludaica gentkfines fubfißebat, Quod fi cjuaras cur lucem banc tarnnbsp;occultarit ,rationem nullam afferre poßum.us, quam quodita ei placuit, quinemintnbsp;debet, nequeetiamin fuk conjilijsfalltpoteï^, tum tir fapientia amp; yeritasipfit fit.Eii’‘‘ !¦¦nbsp;btt quod aduerfarijs nofirk refiondeatur, quibusmirum tirabfurdumyidetur,nbsp;lucemfub Äntitbrifliank tenebrk tarn diu latufie , nofirk temporibus fingulari Inbsp;eio nobk illuxiße dicimuf. Quid enim btc aliudfa^um eS^, quam quod ante Cbrifli incifnbsp;nemfaBumfuijfe Taulus tefiatur Etfiquk omnia altiusjcrutariyelit, minusnbsp;poterunt nouißtmorum temporum homines, quos confiât lucem banc propria culpanbsp;dobuictenebrasantepofuerunt, efficientes yolentesinßperfiitionesprolapfißnt, quasc^’’'nbsp;fii doSlrina pugnare cf illius merito aduerfarinon ignorabant. Sed omißts tfik, bocpotif*^,nbsp;uemus , Euangelium certoDei confilioolim mundo manifeftatum eße, amp; bodieetiameXnbsp;eterni T)ei decretopradicari, Trobat boc admirabilk Ulepradicationkfuccefiw, quem iftemonbsp;rari potuit,quo minus doblrinaillaomnes terras amp;yrbes peruaderet ,nequjcquam AfSnbsp;tibusomnibtts, qui tune fumma fapientia exifiimationem fuflinebant, ef figt;^fnbsp;dominabantur. Kiditboc obferuandum eße Gamaliel, quodfciretnibtlperpetuum efie,q^'^nbsp;mano confilioinflituitur finuiBumyero amp; aternum manere, quiequidex teterno Detnbsp;pendet, -lAc bodie ifiud yidere nolunt qui Cbrifliano nomine gloriantur* amp; quàmuknbsp;perimentk iam didicerint frufira aduerfus Cbrifium pugnari, pergunt tarnen, amp; totiesnbsp;Ium inflaurant.Sednon terreant nos illorum confilia atque maebinationes. Spirat enimfii^^,nbsp;Cbrißi ybicunqueipfi yoluerit, nequeyllk regum ediblkmouetur. Et quia CbriJlipteW’'' ¦nbsp;Euangelium oporterepradicari in toto orbe,prtufquàm ipfe adiudicinm yeniat,nibil proß^'^’tnbsp;illudimpedireccnantur.2^osigiturcumprophera dicamustHoceßconfilium,quoddécrétai!nbsp;yniuerjam terram : amp; bac manus, qua extenta eil^ßper omnes gentes, Domino enimnbsp;ßatuente, qukipfumfaciet irritum f cumqueextenderit manumßam,qukearnrefiedet- ƒ/nbsp;Tertio modus quoque exprimitur, quem Detain Euangelij reuelationenbsp;feruariyoluit.Tdamdeclaratumdicitperferipturaspropbeticas. Quodyeredici,ipfius g,nbsp;Apoflolorum bißoria teßantur. lllum enim confiât concionum fuarum argumenta exnbsp;pbetkfumpfij/e, yt ofienderet fe eum eße, quem illiyenturum eße pradixerant. Quoatxsf^t ¦nbsp;Apoßoliquoquefecutißnt, ficutiin illorumfermonibus amp;feriptkei^yidere. Ita yttonbsp;fußieione Euangeliu libérât, qua boc olim aduerfarijgrauabarit, tf quam bodie multi ttnbsp;ßudent, yt omnibus inuifum reddant. At quomodo nouum cenferi pote^l^, quodprimtsnbsp;nbsp;nbsp;f

mißionibus nttitur, f in cuius explicatione omnes propbeta yerfatißntf Simulautemaamei^^ tur minißri omnes,earn demum yeram eß Euangelij pradicandi rationem, ßqux de Chrtjionbsp;cuntur, yeterk Teßamenti autboritate confirment, amp; bac ita fieri oportuißedoceant, Er^^•nbsp;nem docendi rationem amp;abipfoßiritu Cbrißitraditdmetbodum turbant amp;fublatamyolunt,^nbsp;^ofis amp; prophetarum librosreijciunt,nequeferendumputant, ytilliin ectlefta publice expon*nbsp;tur. Frujiraenim de Chrißi morte amp;refurre^ione dißeremus,nifiißaillum exaternopatrü^nbsp;fidiofacereamp;pati oportuiße omnes intelligant.Idyero nunqua docebimus,nili yeteresprotnißi''^^'nbsp;typorum legaliu myßeria ef propbetarum oracula expUcemus. haq^ hoc yetus Satana ßratap^f”’nbsp;eSß^,qui olim quoque yeterk Teßamenti librospartim corrumpere, partim omnino abokrecotuinbsp;eß,yt ea ratione noui quoq^ Tßamenti authoritas abrogaretur,amp; yniuerfi fidei Chrifiianafuri

-ocr page 525-

H o M I 1 t A X C V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1?^

f^igilemtu trgo tios^f^r T)eograti fimtn, ^uifiri^uras in lune'pfquediem noßrtefalutK certitudini decederet,

fnyfieriumfereuangelij^iritdicationertuelariamp;^ro^onideleat,do- Euangeîi^præ^ nimirum^entilin.Oportuit hoc adijei,propter Judteos^tjui ytgentes al omni ecclefitenbsp;-^polioloshoc nominepotißtmiimperfeijuelatur, quodeuangeliupro-^uid ergo yideantur ex friuato cojilio factre^yno yerlo quaßi Ulisnbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnentem reuocat^quo lußi erant euangelium in tote or he annttntiare, amp; ilUgentes

•'i«e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lilifatis diilufit^nunc ißudmonuißeßfficiat^euangeliiiadomnes ho

proindefalutisper Chrißu partte haredes fore, quetquot illudaudiunt,amp;ßde ye nobißuludit Vominm,cuiuspromißio eß ; Qttifquis crediderit eÿlaptinbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßngulifilijpfis applicentpromißiones euangelicas, amp; ex Ulis certa con

T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßduciam,qua ipfos minime pallet,modofide non fucata praditi fuerint, eifc.

'kii' finem eirfiopu do^rin« euangelica Taulus indicat,qui(yt altliquoq^ monuit)infidei yinfiellängel^ ^^J’fi^^’^qnirit htec, yt homines fefe totos euagelio per fidefulijciant,et Chrifto ad cmne

'ffff ****” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^detur hoc prima ßonte leuiculw.atfi cogitemus, hominem ßirituale non per-

t( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funtfiiritus 2)ei,affellus item carnis à nulla re perinde atq^ al euangelij luce alhorre-

t,f^^^^/^”fUmus,oledientia hanepraßari nonpofie, nifiprius tota hominis ratio amp; intelleclus cum delellentur. Ideo Taulus in poßeriori ad Corinth.de euangelij miniflerio fulnbsp;f fe militari petita loquensjnter alia fcrilit -.Arma militia noßra non carnaliafuntßednbsp;fatiocinationes euertimus, omnemqfullimitatem, quienbsp;e^pdtudducimus omne cogitatione adolediendu Chrißo, eä‘c»nbsp;minißris in eumfine coßderanda,ne ignauo otio jeje dedant, autßlijpßsantetemptanbsp;iii^ff^^^pfßedaßidtte amp; indeßnenter cfii(tufdciant,quoadyiderintaliquot adperfeilaillamfi-^nbsp;iio^ ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nendum pcrduHos eße.Qui yero euangeliu audiunt ,fimiliter difcant, Chrißianifmui

*’*10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autnudafidei profeßiene conßfiere: fid in eo,y t mortifie at is amp; abolit is carnis

atq defiderijs, yni Chrißo yiuant,OS' huic in omnibus oltemperent.£t cofutatur hoc loc9 'nîf ^“^^f^iajquieuangelijdeilrina bonis operibus inimicam,fielerum yero tir licentiapeccandinbsp;quot;^ociferantur.Fatemur equidem,nonpaucos eße,qui ilia turpiter abutantur, et calum-J* ’‘^ßithac dicendioccafiontmprabeant*Jednon inultum hocferent, amp; yerbifuiatq^gratieenbsp;^^[^ffiptum olim quot;Deus feueriter yindicabit,

^^gt;(^^iante gratia 7)01 ad cake epifiola peruenimus, temptts eß yt colle^is y élis nos 7)oiuit Apofiolus,omnes homines natura peecatores,et propter peccatu ira 7)einbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jolanos apud7)ei tribunal tuetur,in Chrißo Ießmonßrauit,que nlt;s

pro nobis tradidit,yt noßrafatisfaSio fieret. Huic perfide infer untur quicnnque bonorît ipßus omniu participes fiunt.Inde y erb eaufas/alutis humana altiiis inueßi-aterno diuina eleEionis lt;amp;¦ pradefiinationis decretofundata eße oßendit. Tandemnbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ißiana officia tradidit,quorum hacfumma eß,yt nos totos 7)eo cofecremusßudea-

*'''lt;?;* ^^‘^^^^^^^^^dufittia tir dUeßioni firaterna,qua ytfuum ynicuiq^ tribuit,ita nemine contem-^fuslt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^dnetur his yniuerfiifiilutis ratio,quam omnis locihominibus communem effe yult

*'*’gt;1 ^yfieriu illud e if,quad diu abfeonditum, tir inter Judaos olim folos clfcuritts reuela-fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toti mundo plena lumine manifeßatum eif, amp; hodie etiarn paßim pradica

ï “s- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc,yt yno ore tir corde dicamus-. Gratiasagimus tibi 7)euspater clementifl-

P tnifera mundi adinteritum yergentisfeneila,myfierium hoc falutiferum rurfus re-auttm,ytper huiuspradicationem colledas ecclefiasferuare digneris,t2r fiofitos illumines dr emolUas, yt ex euangelij femine renati te glorifies»nbsp;’ 6* yitam yiuamus noßraprofeßionedignam, amp; olim in magno illodie,intrepidacon-fcientia compareamus,atqj coharedes fimusfilij tui Pefu Chrifli,7)omininbsp;noflri,tui debeturbenediBio, honor,gloria amp;

petefias in aternum,^men.

F I N I S.

-ocr page 526-

s




s«'


I


t



*



•


♦ » ♦*.


f


r

4



«


â– 



t


. »


\


I



ï»'


»


: â– 


• '■’ '


'l


lt;



y


;


•■a


‘-i’



'tk’



â– C - \


4 » -•'.. *1.^


’gt;




f-


U


«i



gt;


A M • «


4 s


.tî ’A


3^;


.. J ...


iri4î. ;


• ■»




«


% •



. -^^V-


'Z


\ :


T .•


A



1


gt;,



. J



« ,-



. \


t '

• • - 'S \


-i':


â– . â–  .'


*.l


f


■Mr’ V'


* V



(


.r;'

-e .» y


. -Ç '■


-ocr page 527- -ocr page 528-