INSTITVTIO

EorvM Q.VI ^Ropter dominvm

IESVM CHKISTVM 1 i),J/*deexaminanturj QC narijs quæfiioni*nbsp;jJ^ntantur, GermanicccöfcriptaperHcinrychumnbsp;®Ullingerutn,Si mine primutn in Latinum fer/nbsp;monem conuerfa perlofïam Simsnbsp;lemm Tigurinum.

®VMMA 1,XI. Q-VAESTIONYM in Pr^fdtioneauthoris e:^onitnr.

‘’¦ÏGVkï APVD CHRItTOPMOz fumFroJcb^ M. D. tx.

^everendo viro

OMINO IOANNI IV e l l o, San'sberienfiepifcopo digniflïmo, ,nbsp;lofias Simlerus S. D*

AE P E egoaudiuf coplures pios uiros uehementer deßderare alx*nbsp;quodfcn'ptum, in quo breuiternbsp;omnia ferè Pontificiorum argu«

’^gerus, focer meus, que honoris call K ^otnino j in libro quem Chriffianæ reli-.'^nisfutnmam infcripfit, praecipuadog«nbsp;noftr» religionis breuiter teflimonij«

EPISTOLA

Icripturarû cófirmauit SC illuftr auitu’t^ quocg eodem ordine colligeremnbsp;Pontifi'cij contra noftramdoôîn'nâcx*^’^ 'nbsp;pluris proferre folent. Addebatautcbu^nbsp;labcrcm nonforcmïlu' grauê ÔCnbsp;multts autcm boni's gratum SC utiko’-borê cnim id mi'nuerejquod muhacop*®nbsp;à noßris hominibus contra omniaP3P*,(^,jnbsp;rum argumenta confcripta fint,' itat^nbsp;aliud fupcrefle,quàm uthæcomniain^Vnbsp;nem 6C in compendium redigantur.nbsp;tatem autem bine æflimari pofle ’nbsp;quod cum ante multos annos à loan’^f r pnbsp;cio Pontificiarum partium acerrimonbsp;fore,editum effet Enchiridion locorû^*^^|gnbsp;munium, multi Pontificiorum cupilt;^5 ’nbsp;gerintjSC aliquo modo in errorenbsp;ti fint.quare non dubitare fe,fi à noflr*^ *nbsp;ïe aliquod feriptum edatur,mukosnbsp;auide SC aliquo cum fruCîu id leCiurosnbsp;Atqi idtpfum hinc quoqj æfiimari Pnbsp;cebat, quod de fîngulis quibuCdâarf^^ nbsp;exigui libelli optime à Typographie «nbsp;hantur, Ôl ftudiofe ab omnibus Icg®”^ pnbsp;Hæc Sgt;i. alia plura cum ille difertc ÔCnbsp;cer, UC folcqcommemorarct, facile

^iadert, non quod uotuntas deeiïet Sc pria gratificandi aniico,£t’ altjs enam puanbsp;Ae tnferuiendijfed quod abelfet fpes peranbsp;’^endi.Poftquam autem fuperiori anno ânbsp;ui'ro D. Heinrycho Bulh'ngeronbsp;Allis libellus editus eft, in quo refpondetnbsp;‘J? Articules BauaricosCfunt enim in Bauanbsp;'’^gt;Ut feruntj quæftiones coplures à nefcionbsp;'i^ibus Inquifttoribus confcriptæ,ad interanbsp;''''gandü eos qui defideipfis fufpecfîi funt)nbsp;Aftimaui hunc libellum cum multorumnbsp;Arum uotisjtum noftri quoç^ Parkhurftinbsp;pfiderio fatisfacere pofte : itaque ipfum innbsp;^^tinam linguam conuertijUt à quam pluanbsp;*^*Rtis legi poftit. Nam in hoc libcllo breanbsp;Aer refpondetur ad præcipua quæq^ Ponnbsp;^’Ûciorum argumenta, ÔC ad ilia maximenbsp;^^ibusfimpliciores turbare, £lt; fæpe per«nbsp;5^^exos facere folent. Equidem (àndiflima:

tn quorefpondet Ad I'mpios ( I'ta lelibrum fimminfcripfif) hosarucnlosß^*nbsp;uancac inquifin'onis. Verum ex 6i.nbsp;ftionibus, tot enim ad nos perucncrüf*'’nbsp;tantum ad i8. refpondet, quod forfannbsp;fiimabat exiftis quafi fundamentisnbsp;ad reliquos articulos refpoderi pofle.nbsp;autem Bullingerus nofter etiamnbsp;ribus confulere uoluerit, ad fingulasnbsp;ftioncs refnondit. Ouar^ eins labor po’*

^^ndas,fcriptum hoc non inutile fore.Noa enimte pro tuo Audio erga ueram SC punbsp;’’atu religionemjfedulo hoc agere, ut uete«nbsp;'^’^luperftitionisnon tantum rami detrun«nbsp;^^ntur.fed ut ipfa radicitus eya hominumnbsp;^entibus extirpetur , ut illis maiorc cumnbsp;JuCiu uera Chrifti dolt;Arina inferi poffi't*nbsp;^abes autem in hoc Audio cum alios mubnbsp;adiutores, turn hos quocp mihi non nosnbsp;‘‘'ine tantum, uerum ctiam ex facie notos,

E P I s T o L A N V N C V P.

fiominespios ac dodos, ucreChtifticpi (copos,D Joânem Parkhurftum,D, Edtn*nbsp;num Sandum, D.Robertum Hornum,nbsp;nerandumfenem D.IoanneniBaleum,i^’nbsp;iacobum Pnkintonum,5lt;D.ThomamE^

Herum, D.Ioannem Foxum,atque P» Laurentium Hunfn'dum, quoSnbsp;omnes in Chrifto faluere eunbsp;pio. Ti'guri idiibus Aunbsp;suffi, .y«».

I»

MNRYCHI BVLLINGERï

Priefatio ad Chrifiianum Leihrent.

ÏRCVNFERVNTVR pafsim per Germaniam nonniillæ qnxftioncs manunbsp;fcriptæ,aiu ctiam typis cxcufæ,quæ in liiicnbsp;ufum amp;fin£m confcriptæuidentur, ut hinbsp;jj'^iiangelica: doólrin»fauent,eam(p ampleólütiir,nbsp;j Pfïfertim fimpliciores interillos, perturbentur, SÏnbsp;ij. atcj anxij fiant, imô ut ab Euägclio, tanquatnnbsp;çj)'*'^ia,noua,falfa Siperniciofadodlrina defi'ciät.N3nbsp;L^Plures quxftionesitaformatæfuntjôi teftimonijsnbsp;tjçnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;literarum fie exornatæ amp; confirmatæ, ut fpc

ft?’âliquam ueritatis habcant.Omnes tarne hue fpc» utcundlorutn mentisnbsp;Ç ^oinanam ecclcfiam,cius doôirinam,mores et innbsp;ii,j’*’3,atquc etiam abufus infinuent Sf ferio obtrudât,nbsp;{(p’utem Chriftianam ccclcfiam eiustp doélrinamnbsp;iiJ’’}plicem diredlamtp fîdem. Q.uarepropter humanbsp;infirmitatem, 8f multorum fimplicitatem (maxi^nbsp;ijdem perfecutiones.ludibria et opprobria fernbsp;tiç ® Santur) quandoqiic accidit ut nonnulli fufpicio-'nbsp;ftfj; âliquam Sf feftidium Euangelq concipiant;præznbsp;exaduerfo ipfos inftituat, confirmet 6£nbsp;üjj *°letur,Quamobrem cumaliquiâmepeterent,utnbsp;pij Pfæfatas quxftioncs relponfionem breuem ôC fimnbsp;quoque resipfas.de quinbsp;explicarem, quo om nes uideant,nbsp;quid de his ex facris litcris fentiendum fit, turn etinbsp;ûnélam Euangelicam religionem non tanbsp;tiljj.'^'^.qualem noftri aduerfarii criminantur,8f horgt;nbsp;*ter hçrefeos accufâtûd à me impetrari paflus ftun.

¦ A f

PRAEEATIO AD DECT.

Itat^, dco iuuante,laborctn mcum impcndi ad delen* dendatn ueram religionem.fïquidem id omniü Chri^nbsp;ftianorum officium eft;amp; ad iuuandum pios,Sf tentainbsp;tionibus affiiclos liomines:ac pro modo gratisc diui''nbsp;nitusmihi conceflx (abft^ huiusenim auxilio omni'nbsp;um hominum uellcetagcre mliili efl)refpondi ói.qnïnbsp;ftionibus : tocenim ad me pcrlatxfunt, an autem alijnbsp;pluresautpauciores habeantjgnoro.Huncautem la^nbsp;borcm'meum,Chriftiane ledtor, rogo ut beneuolo a«nbsp;nimofufcipias,Sdfïcuti Paulus iubet,omnia probes,etnbsp;quodbonum eft tcneas.Atquehoc etiam in eorügra/nbsp;tiam,qui hfc Icgunt uel audiunt,addam:fi fortealiquinbsp;ipforü quafi defatigati funt diuturna haccôtrouerfia innbsp;caufareligioniSjamp;cötrariisfcriptis.cötumcliisatfpcónbsp;uitrjs : me in hoc libellohuicrei maxime ftudnülf. utnbsp;qua brcuifsime « fimplicifsime ré ipfam doceâ,abfquenbsp;contentione amp; rixis.idtp ad dei gloriam, amp; piof“ *1°'nbsp;minum utilitatem ôi acdiiîcationem. Articulos ueronbsp;feu locos communes,qui in his 6i.quæftionibusnbsp;quatenus breuitas tulit,cxplicatifunt, ’nbsp;ordine fubiecimus.'

Loci COMMVNES QVl

in hl's quaeßionibus tradantur*

fanda Trim'tate,

fanda Chriftiana Romana cede «a.

öc Conftitutiombus ecdcfiæ,ct Conci

C)c Libero hominis arbitrio,

C)eFide S)C bonis operibus*

De Interccfsione,inuocatione,8C ucnc ’^atione Diuorum.

De Reh'qiiijs,lmaginibijs,et alijs fimiU ^iïs rebus.

De Purgatorio ignc,ct oratione pro de Bundis.

DeSacramcfttis.

De Baptifmoparuulorum Anaba-ptifmo«

II» De Sacramento corporis 8Ó Chrifii,ôlt; de utraqj fpccie»

• II. De Sacn'fîcio Miflæ.

IJ. De Pœm'tentia 6C Confefsione.

14» DePoteftatcfaccrdotum.

If. De Matrimonio,Votis SC Caflît^^^'

16. De Extrema undionc»

17» De Magiflratu ÔC légitima obcdici'“’'

r

SANCTA TRINITATE* I

Q.VASSTIO I.

Quid fentiant defaniki Trinit4tei

RESPONSIO.

A credo de fan^UTrinitdte cfUie credere cr Ogomod» [entire docetueram fandumquedei ucrbum.

g Nempc untim dutaxdt ejje uerum uiuentemq; fand» ____.j dea« infanéh Trinitate,untim zx indiuifum Truu««. Z”tia,trtnuw er dtftinilumperfoniftdeum Patrem,7ili=nbsp;Spiritani fan(tum,eiu[dem potentiie, xqualiter etiÜnbsp;[^‘Uidos ct adorandos.lta nOing; doceturDeut.6. Exod.nbsp;j '^ï«tt/7.«8.LK.i.Iod.i.j,$,6.8.9.io.i4.i5.»6.i7.Ro»ï.

3-i.Cor.8.i.Iolt;trt.$. Similiter quoque ueramfidein de quot;^^itiitate confttcmur in duodecim articulis uer£ eyquot;nbsp;Chrijiian£ fidci,dicentes,CredoiMdeam Patrë,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

eiw unigenitum,cr in Spiritum fanélum.Ea uero J ‘^^owra haiic dodrinAin olim fmpfei-unt docuerüt,nbsp;’^‘‘^cjii^Ariuf,Mdcedoniiit,ac alij ipßs ßmiles:ite ea qme^inbsp;‘quot;^^uenojlra £tate lud^i Turc£,cr quce^Alcbael Scr~nbsp;Hi/patiuf cam fuis fcripß[,(y qu£pri£Cerea eilt-: difcinbsp;quoq- loquwuur, h£c omniu horrea CT abomi=i

‘ißentior autem ueteri f!icr£ Apoßvlic£ eccleߣ.

^EjaCRA chrtstianaetii Romana ecclcfîa»

CLVAESTIO ir.

A« crprfrfHf JM unict(tit,ßftidäin,cat}}oltc((m nbsp;nbsp;APoßoli^

^eccleßamf

DE CHRISTIANA E T

RKSPONSIO. ,

QVemädtnodum duodec'm articulisjdcri^ ttiefidéi najirte contineturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expo futur »‘.i/jiit

dm credo unicdm fdnilam çr çatholioum C tMm ecclefiam effè, edtn^; Jîue fanibs qui innbsp;rtoHcam^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onttiis grdtùe ZT donorum ChrijU.

îmâ Mtum eccleßdm hanc unicam zr catholicam,proptor^‘^j^l «flè.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unica tantum fit uera ecclefia,extrd quam nuüd ahi tF.^

tur, Ejldutcmccetutfeucommunio omnium in utu^^l^ fidelium,qui unquam in his terriifuerunt,quocun^nbsp;re dut locofuerint,uel nunc fint, uel ddbuc erunt.Sit^nbsp;nbsp;nbsp;.

ro uiiui eft deut zr dominut, neq; pluret funt dq t.Corint.3.Ephcf. 4. à(t etiam necefie cft unicdinnbsp;cdtholicam ecclefiameffe. Etfi dutemhlt;ec diuerfit^^j'^nbsp;poribut,zr in membris fuit per totum terrarum orbrgt;^nbsp;Jperfa eß,unicum tdmen fifiritum habet,unarnfidem,nbsp;num uerum dcum Pdtrein,zr unicum feruatoretn doltti^^nbsp;Koftrum ïefum Chriftum, et tn Spiritum fanélum:ptlt;^^.^^^nbsp;charitdte cr eodem animo cum ommbutfidelibut, qui'^nbsp;zr ubicunquc iüi fuerint,unitd cft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

JEecJelîâ ef nbsp;nbsp;Ecclefid uero fanikt cFl.hoc eli,fdnbhficdtd CF

fe fandam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanihmonia atque iuftitia ornata amp;

ta : idq; per gratiam dei Patris, in fanguine unici eiit^ per uirtutem cr cfficaciam Spiritta fanili. .nbsp;EedcRanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ChrijUdKA aût CF Apo/blica ecclefia propterea

nXquot; quot;a™0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à beatif Apoftolis fuper ueram Petram,et

ßoiica. nbsp;nbsp;uerum atque iêternumfiindamcntum Chriftum iefum,

data et ædificata cft, crpe'- Apoftclicam doUrinam fundamento coferudtur,cedificdtur CF augetur,ficutinbsp;Paulo addi/cipoteFl:,t.Corinth.}.Ephef. z.zr 4,CF ’•nbsp;a.cdpitç.

^?e“e CM ^^f^ttandum uero eft,quodficuti ifraelittc dicuntxr daïur/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;didljft

. ROMANA ECCLESrA. 4

MoJijtd eft, credidiffe doiir'mte mundatis

‘ijj^rebat: ita etid Chriftiani crcdunt fanüx Chri nomitiAt ipfam columnam

ueritatis : quoniam dutKaxatunicifuipaflo^

,Chrißi uocein audit,uocem autem pcregrinorii twtt fü • Itaque non ideo eccleߣ er edit ur, quod ccclefia,hocnbsp;cootus esl.ßd quod tefu Chrijti eccleßa

(ff ”” er leternAm eiuf ueritatem aiidit,conferuat, confia tjjiJquot;, er docct : idooq^ columnA fundamentum ueritatiinbsp;i^’^ur.Ciÿare eccleßis credintuipropter Chrijtum e~nbsp;^f^S'Xeritatcm zT doétrinam, qu£ in eccleßa cslz^àmi^

''^ipßus ineadocetur.

(ill? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemini credendtim eß. Etenim manife N5 eflê cm

\ ^‘^(^leßam ex hontinibM coDeßtwi eße,ideo^ ad re ijf- ‘^eutariMW ordinem pertinere. [,\anifeßtim etiam eït^nbsp;Itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hos execrari, qui confidant hominibus, Icrc.ty.

4^’1!pr«popt!o I N,tdwrttMi tribusperfonisTrinitatis, ht

(itf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;articulisfidet Clmßian£ adiungitur.Etenimcon

Patrem,m Eilium eius unigeni

SpiritumfanHum. Prieterea Cyprianus er alif

'« interpretatione Symboli diferte docent, creden-

i|i^fianihm eccleßam, non autem in ecclefiam creden aferimus,fed ea quic ante fws Pa-

‘‘‘^‘genter eiSquot; aperte doeuerunt,

Q_vAKSTio nr,

nonttne Ecc/cyîif witeHigrfWï?

KBSPONSIO.

I ’^«grfgdhoitem aut cartum omnium in Chrißum ere Quid Stea ^‘^f'wuwn.GerwitcH enimtiomé eeeleßttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oeß«»

DE CHRISTIANA ET

f BMI afypitret 4 Græcis deriuatum efl,ijui dominum iefum chrijlum xvfiof/^id eft dominum,nominAiic.nbsp;ré omttes gui Chri/b lefu uero capiti çynbsp;quam ueramembranbsp;nbsp;nbsp;palnùtes tnfiti funt, et ddMrOif

que adnAtifunt,bifunt utiq^ ChriftianA ecclcfii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘“f

tem interpretAtionem nominis Eccleßie, ettarn t» „ CSmiinio; p^f-ihabemui.Etenint confeßioni ccttholic£ ecelef-tf*^^^^nbsp;lanctorum.'' .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

gimifs,credere nos commumonem fanclorum:qi(^f mus, ecclefîum nihil aliud effe quint commwuono^^r''^nbsp;rum. Qtiemadmodum etiam Patres hxc interpretaittttf'nbsp;cleßa uero propter bas caufas eil ey nominAtur co’it'^ ¦nbsp;fan^hrum.Primum, quodomnes fideles in ecclcfiinbsp;pes funt çy communionein habent omnium dotiottf^nbsp;grati£ quant Chrijlus ipfis pro)neruit:imprimisnbsp;peccatorum,ßcut et in Symbolo ftAtim poil hune artiei‘nbsp;additur, Credo rentißionent pcccatorum, refurre^'^nbsp;carnis, cr uitant teternAin .Deinde eccleßa cœtusnbsp;tnuniofaniloriim,hoc eflfidelium.Nam,utex epiß^,^‘^nbsp;Sanâi.nbsp;nbsp;nbsp;îiapparct,ApofiDlio'alijuetercs, fideles feu

fatifios nonîinArunt:,ppterea qiiod,ut fupradixi»tnfj‘^^r^^ fto proprio ipfius fatiguine per j^iritumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tifunt.Quoniauero eccleßa congregatio çy coetus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

tè ideo in nofiro idiotnate ^ile^ per l. literâ,nb ut ai‘i ntAni per r appeïlamus, f^am in Imguafanéh popub^nbsp;cleßa dei coiigregata, Kahal cr Kehilab nominiitur.nbsp;Koy ïlldja dicimus. Veruntatnen fiue Gr£ca deriu^^'^nbsp;Firc^fiue Hebræa Fild) nomineturyes ipfa eadéeß-^nbsp;que enim uoxfignificat cœtum aut congregationeiiip‘’Pnbsp;dei,ficuti etiam eccleßa notncn,quod ipfum quoqjnbsp;defumptum e^. Etfi uero uitiuerfaUs ecclefi.a Cbriftnbsp;terris non potefl ante extremum diem congregari amp;nbsp;uociiri}tainë eadem nunc quoqs e^J^iritu^,

Romana ecclesia. 5

corfgmentrftw» corpuf,fub imo capite chrifto lefu: i^CoT.it:

^‘''fiadmodivm multa membra,quic fingulapeculiares ope nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-

“^'oiici habent.in uno corpore coniun^a funt.

^luiditur ciuteuniuerfalii Chrijliattaecclefia, primum congregationem qui abfoluto juo curfu terreflri,

Ifpcrdtis oninibui rebui corruptibilibus, nüc cum Chri

’^‘fpite fuo in cœlii exultant, or deunt in teternum ccle^^

( nbsp;nbsp;nbsp;Heinde incongrcgationcin coruntqui adhuc in hts

luum, cy omnes eleilos fratres fuos. Hi uçro partim ”2 fidem habent,ideocp uiua membra eccle/ia; funt ,fub

Chrifto.-partim careiit uerafide,^ ftnthypocritte, Hypoerftae

neq; enim ex ea egrcdi potuiffent ,ß in ea nunquant jed non erant ex nobis ( hoc eü, non fkerunt uiuanbsp;tyy uerefideles) namßßiffent ex nobis,perntan^nbsp;utiq; nobijcum.ldeoq; nonntilli eccleßam m interio*nbsp;^’!^fiu inuifibilem, çr exteriorem atq; uifibilem diuidunt.nbsp;'ei 'ivi. fitwwM mtifn’/^OAihrinpitï rfui /tk

DE CHRISTIANA ET

O' alijs ecclefijs fcribit.Quemadnwdum eniin muklt;e wi(f

ZSquot; prouinci£ uno regno contineiitur, cr ex muttk mem^ bris corpus unum coagmeniatum e[l: itu etidin omnes eccle fnbsp;fi£ quie paßim per orbem terrarum dijßerfe funt, ttnint ec

clefiam,unum regnum, ey unumß/irituale Cbrijli cotp'^

fub unico capitc Cbrifîo conflituunt.

Q_VAESTIO un.

An credant uniuerfalem Chriflianâcccleßam regi,diltk

çr gubernari à Jpiritu faiidto^

f-T'î- \ ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* r_____

tu regit ƒ £\adfuit,eam rexit er gubernauitjfiritu fanéîo per P‘^, triarchas.Prophetiis z?“ Apoßolos. Stepe enim in Vetertnbsp;Teflamento it a deus loquitur,Écce,ego uobifcum fumßedi^nbsp;cam er defendamuos, erc. Et Cbriflus dominus naßer trinbsp;Nlittfi.13. üouoTeflamentoinquit, Ecce,ego uobifcumfumoinnibßnbsp;rS, Uiftiift ../tri-/«««* Ci^t,.iknW ttlCU^^tnbsp;loail.14,

Quisjto-

i^us qujtflio ritiufito eccleßamfuam regere, fltitim Pontificij hinc cott^ cludunt,cccleßam non errare,neqi unquam erraße:amp;nbsp;tatione arbitrantur fe omnia fua comprobaff'e,nempe qt“gt;‘^nbsp;cundla qu£ ipß eccleߣ nomine er titulo hominibiis obtriinbsp;dunt,bon4ßnt, eràlfiritufaniio injßirata. Uis autem re*nbsp;Ißondemus, primum ecclcßä quam ipß ueram efße iadlaiitinbsp;nos non prouera ueteri apoßalica eccleßa agnofeereƒ‘f'Jnbsp;Qnomodo deinde oßendemus. Eicinde no in uniuerfum negamus eccfenbsp;'^‘tP^tius enim regitur

. Romana ECCLEsrAi 4

Wo, I12- ciui inlptrationiauFcultat, neq^ quicqud ex fefe, ^^ointiia ex i-njtinciu et uerbo /^iritut l^cic,nö errat, nelt;^nbsp;frrijre potcfl. Quodß non in uniuerfum injjnratioaénbsp;fequitur,fed ab.ca r ec edit, aut oculos atq^ jurcsagt;nbsp;(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßno arbitratu agit,tum certe errat,C!' errarepo^

ƒ• Si auté qu£ri[ur,an eccltßa dci poßit in aliquibin re^ ^^onaudirc neq-ßequi inßgt;iratio!iej^iritU4;rcfpoiideo„nbsp;eße, neq; iicgari pojße, ecclejj.i dei in bis terns fienbsp;ßnb fjioße, ludtcibits, B^cgibus Ifraelis er ind£, erraije:nbsp;‘^^ßipulos Chrifli,qui tarnen Chrifli eccleßa erani, ßanbsp;Y^f^iitiaz^iheuosbabuißcatqueerraße. Q«idJD-midünbsp;Petro er alijsfantiis, atq- etiamdißipula Chi i^iinbsp;ff,*f^‘^erit,omnibus notü eß. Etenim eccleßa ex hominibicsnbsp;ngt; non ex angclis coüeßtt eß. C^uamuis aüt àßiritu insnbsp;regatur.no tarnen ideo tota in ßiritü uertitur,nbsp;ß'^.'^tenim carnem er eiut inßrmitatem ad mortem ufq;.nbsp;f^nim ignorât ea qu£ uniuerfaliter 4 D. Pauloßriptanbsp;iepugnA carnis er ßiritus non 'm mtpiß er mßdelis.nbsp;extra eccleßam ßunt.fed infidelibui er membris ecnbsp;1^''*'; Hif c auteln pugnd adeo aßgt;er4 er der is eß, ut fanêHnbsp;inßtmt eße norunt, ernbsp;^ßaciendum ipfis erat- Legantur Pauli uerba Galat, f inbsp;i^‘“^P.oin.7.cap. Ide tarnen Apoßolus Corinthios er Gdnbsp;nerof ecclcßds Chrißi nominat, ut qu£pt!rificat£ßntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

fei Chrißi er eim ßfirituregantur : er tarnen eafdé iity‘-p^,Srdttiû errorum er uitiprü accufat, atq- hortaturnbsp;ß^nitentiain agant. Ciitamobré erraruntnbsp;^Pr£ßlt;lntißim£ iߣ Apoß!gt;lic£ eccleߣ.

^ij ^numob'qcitur nobis ex Canticiscanticorum Solomo'- Quomod« lt;^X s. capiteepißoL^ Pauli ad Epheßös, eccleßa ßr-ndmodunt eße.abßq^ macula er ruga.Sedh£c D.Au abfqi m».nbsp;ita 'mterpretatur,puritatem er ßanüitatem ’m hac «“**•

B i

1 «

Cl

4

11 inbsp;I

I jiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^u7ijniivcraiiuii‘-'quot;'rquot;'

fed fua natura,cr propter inßrmitates carnis, ciuam kJs ad mortem no abijcit,adhuc ablutione cr purgatione ‘’Fnbsp;habere. Quandoquidemfemper orat,Remitte nobi^ denbsp;nofira,ßcut et nos rcmittimus noßris debitoribusnbsp;inducdsintentationem.QuvnZTD.ïoannesApofleiln^nbsp;Si dixerimus nospeccatumnon habcrcjnoßpfosß^^^^^^/^gnbsp;ueritas in nobis non e^i,t.Ioan.i.Liberati autem tnifeelt;e ¦.nbsp;carne plene puri fumus inßttura uita, formoß abffinbsp;macula, (igandiu uero fanili in his terris uiuunt,»e(J; lt;lt;nbsp;fua penitus liber at(funt,fuam inßrmitatem feiapf^nbsp;nent. Atq; ex hac caufa eccleßa errare zx labipoteft ' 1nbsp;tarnen idea guod inpetra fimdata eß non mouetur-'nbsp;quandiu uocem paßoris fui audit,et earn fequitur, no e^

Q_V AES TI o V.

Qgowodofjut exquibus notis eccleßa Chrißi poj^it?

RESPONSIO.

pneetF'*^

ROMANA ecclesia* f

I jRæctpue ex uera fide cr puro ucrbo dei, ex chctritatePrxdpM * O” innocentia dut emenddtione uitie, etr ex confidtiti g®quot;’nbsp;^‘^ocatione dei in toterdntid. EtenimChriftus dperte in=^nbsp;^‘'*tgt;Qttiexdeo efi,uerbtimdei dudit.ltem, Ouesmeteuo-^^»imeain audiunt, uocem autcm dlienorum netpuujuainnbsp;^^'^‘i^ntfied jùgiunt db ed.Acrurfia : Ex fcoc cognoficent o*nbsp;^{^uoddificipuli meifîtis,fichdritdtem hdbueritUdlijnbsp;J‘’îioj, EtD- Pdului : Solidum fiinddtnentMn deifiat, hd»nbsp;?‘_^fîgillum hoc,Nouit dom'mui guifint fui : cr, Uifceddtnbsp;’° ’:'gt;^iufl:itid omnis gui nomindt noinen ChriftiAtem,Omnisnbsp;™ ^nuocduerit nomen dominifialuue er it.

P ^ucetidm/peéldnt fdcrofdniktfdcrdmentd, ut externd Sacnmen-Chriftidn£ ecclefice, gult;e dominui nobii coinmendd'^ «cufe®quot;* 3'^tfiificipidmU'S,ncguedfigt;ernemur:fîcuti etidm fitnili cetnbsp;^^^dienter cr uerdfide fufeeperunt : idg; cognofeipote^nbsp;^^dtth.i8.Mdrc.i6. Luc.24:Cdpite.ltcm Adorunt i.nbsp;/.''‘•O'c. 2.Corinth.2o.e^i2.cdp. Çiuonidin ueromulti

fuceeßiofît in RomanA ecclefîd, ipfdtn guog; efie !¦: es' ueterem ecclefîdm,z^ uerdm ecelefîæ gubernd^nbsp;, itd ut omnes gui extrd huiueguberndtionénbsp;'¦Otonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fînt. Succefiionem dutë

^'^unt continudtum ordinem, itd guod fenlper Pontifix

B 3

35 E CHRISTIANA ET

inipforum Canonibui ita fcribitur Diftinît. 4O' ficile ftare in loco Petri çy Pauli, çy tenere cdthedt^’nbsp;regnantiumcum Chriflo. Quiahincdicitur,Konfinét^’nbsp;rumfili/funt tjui tenent loc a fandor um, fedquiexettt^^nbsp;Opera eortim. Noj lt;jui pr(efugt;nat,non ex locorum uel^tttt'nbsp;risdignitate,fedmorum nobilitate innotefeere debeini^nbsp;necurbiumclaritate tfedfdei puritate. Non cathedraynbsp;cit ftcerdotem, fedfacerdos cathedram : non loeutfan^‘^nbsp;ficathomincm,fedhomolocum fandificat, KonomnifKnbsp;cerdos fandiis,fed omnit fandut edfacerdos. C^ui benep*nbsp;derit fuper cathedram,honorem accipit cathedrte: ^ui ntd^nbsp;lefederitftniuriant ßcit cathedra, riocetur autem htS uet*nbsp;fcw, cathedram in tjua antea fanSl epifcopi federuntfUi*^nbsp;fucceßionem,nihil exfeconßrre,nißif ^uiin locumnbsp;darum fuceeßit, tpfe quoque fandut fit, ey pios priseeß

Romana ecclesia, lt;

f”'« juQs imitetHr.Sbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nm modo nuüum hono^

lüw i cathedra accipere, fed cathedram ctiam iniuria ^Ifccre. QjJtamobrcm confiderent nunc Pontificij, quemnbsp;honorem ex fua fuceeßione habeant, qudmnobis,utnbsp;'^nomtnia nosafficiant ,fubindcobijeiunt, Suinmi Pontifi'

CT facerdotes uniuerfi qui Chrifli tctate in fAojis cd= CGtïi Chfl ^^^drafedebantjfucecßioncm fuMadAaroficjn ufque comnbsp;^ntorarc poterant ,fed quia doélrina er uita cor um, dif^nbsp;ifnilis erat do£lrm£ er uita; Aaronis ac aliorum piorumnbsp;‘^erdotum -, nihil iüis profuit fuceeßio contra Cbrifium

Apoßolos : neque hi ßlß doilores fuerunt aut extra ^ßtamccclcßain aberrarunt, ideoquod Pharißei fucceßnbsp;demonßrarc potcrant, quam ipfi non habebant.nbsp;^eniin uerbum dei er Chrifli inflitutio Ulis fufficiebat.nbsp;^arecumnoshodiequoqueuerbumdei er Chrifli con=nbsp;^ß^Wionem à noftris partibus habcamus, nulla ordinarianbsp;l^^eeßio epifcoporum efficiet ut non flmus Chrifliani, fednbsp;‘^Paratidb ecclefla fatiäorum. HiftoriÆ Pontificum ei' E* Succeftto-f'fcoporüwt etiam abipforum amicis er flutoribusnbsp;''^bptie, teftantur ingentem numerum Pontificum, imo fi=: netwe.

otnnes, per fummam l;urpitudinem,per Simoniam,malis ^^‘bus, ui, cadibus erproditione federn hanc confeendif*nbsp;quare fi Pontificif rem exadius expenderent, inaiorinbsp;^^iidcntia nufquam de Pontificia fuceeßione gloriarentur,nbsp;^^que utlam eius mentionem facerent, quo malum hoc ernbsp;'^’'fgt;itudo ipforum minus apparerct. yerumdeushiecitanbsp;UoluitjUt ueritas pateficret, er pij admonerentur, ernbsp;2^ uno ueroq; capite Chriflo, i» ucram Chrifli ecclefiamnbsp;’f'JMocQlligercntHr.

Olim apud ueteres ante mille annos ufitatum fuit, ut db p ''‘»'ftMr Sfd« ApoftoItc4,Sedcs Antiacheita, Alexandrina,nbsp;‘'¦'’Wftntj. Sedis autem nomine non tantum federn intellige-

B 4

fioUcafedegloriaiiturf An non pndicantfan non regunt contra Apoftolorum doiirinam^ üequenbsp;Herbu cr prolixa demonflratione opus eft,omnes hoitn'^nbsp;uidcnt,fciunt cr experiuntur, etenim ita turpiter 'nbsp;riaagunt Apoflolis,ut fi denuo redirent ApojioU^'^^'^nbsp;teres Epifcopi, cr pompam^c ßslum,giio nunc innbsp;nbsp;nbsp;S'‘

bernatione Pontifices cr Epifcopi utuntur,cernèrent, jnodo hos non agnofeerent pro ordinarijs ftccefötibit »nbsp;uerumhofliumlocohaberentQr aceufarent, Paulut^^*^'nbsp;dem de bac fiicecßione Pontificum zx Epifeoporu)»nbsp;Quid Pau- f» Aélis 2Q. cap. loctuitur, E?oenim nottihoc, ouod

fucceffione cetUcs gregi.Et exuobis ipfis exorientur uiriquilo^’^^’* doccat. ttir 'peruerfa, ut difcipuîos poüfe abflrahant. cum nett

Paulus hec logueretur,quis (ju£fo fandior eratfaniio ctX' tu difcipuloriM Paulin t^ihilominus tarnen ait, EX nobi^fnbsp;exuobifipfis, inquain,egredientur uiri maliattjueperner’^nbsp;fi, eiui perdent çy' uaftabunt gregem Chridi. ïtaquenonbsp;mir um ed Roin^. r-r alHs in locis, olim bios Epifeop^^^

ROMANA ECCLESIA. 7 ^^^^Higerc poßumus, nullius authoritatis effe Pontifido=tnbsp;^‘**gt;1 orrfhoBfra, qua aiunt, Itnpoßibile eße ut errores innbsp;tarndiuturnißnt,neq^dominumpatiut corruptionbsp;? diu duret:item, Impoßibile eße ut in Mis locis, im gui»nbsp;Apojfoli prtedicarunt, ZT ioiEpifcopi frerunt,nbsp;oinnis deprauatio er corruptio regnet.Et enim omnesnbsp;gualiißt cöditio er ßütui harum rerü:deinde, quoinbsp;dico, notu eüßub qualigubemAtione er in quantnbsp;corruptioneßnt uetuflißintie er prtecipult;e cccleß^enbsp;j. Qninetiamßandi Prophetie et Apo^li hac de renbsp;ÿiter nos monuerunt.er hæc omnia priedixerunt, ne hisnbsp;/^'‘damur, fed ut eo magis caueamui, ne à quoquam fe^nbsp;^^«»uir,

Q_V ÄE S T I O VI,

ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chriftiandm ccclcßam non modo uißbilem

^^etiantinuißbilcmeße^

RESPON SIO.

bî/fi«ffio»€W aliquâ hoc loco adhibere oportet, Nlt;lt;J« eoetusßandorummcaeliSjßdelibusqutmterrisagütnbsp;e{t,quamuis oculis fidei eos cermtmus, deßderannbsp;cum iüis quiete er gaudio ßui. Praterea cum folusnbsp;corda,er folus feiat qui riAm ßdeles aut inßde^nbsp;uutem homines fe ßdeles effe priedicent, quinbsp;hypocritie funt : id quod tarnen folus deus ui~nbsp;domines iudicent miferos aliquos peccanbsp;kinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reiedos eße,qui tarnen à deo non funt feparati,

n. ’^°^defuo melius in deumaffePli funt quam nos feiamus^ ^urßus folus deus nouit:hac quoq; ratione eccleßaChrinbsp;^¦^dfbiifffigjffijt^nf^py^^çfÇfi^uonMuniuerfalis Chri-nunquamßmul congregatur ut earn uidere pof»

DE CHRISTIANA ET

ßmus,ufq; ad extremum diem zr indicium domiw

Q_VABSTIO vu.

An credant KonMnAm cccleßam, uerum citboüc^’’^ deßam eßef

ECce hie ßoftuf ear um fft, b«c omnes de eccleß^ ones tendtutt,ut confiteanMr,KomAnAm ecclefta’^^nbsp;cTthoirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tftdtii,cum fuo cdpite Romano Pontifice,eße uera»i

««ccicc'a. unicam chrifli eccleßam, cui fideles per uniuerfum credere debeant abfij; omni gthefiione cr coittradibhot^-quemadnwdumctiamexfcquentibus aliquot quefiii»^^‘‘\nbsp;tnanifiejk apparebit. Eft autem h£c quæftio admirabiH^nbsp;abfurda,pcrinde ac ß aliquis quitrat,An ciuitas in aUqtto tcnbsp;gno pofita, fit uniuerfiim r^num f aut. An homo innbsp;coetufit umuerfus coetusfueCAn ntanus autpes aliening f*”'nbsp;poris,totum corpus fit^Anteenimojkndi Catholicmnid^nbsp;eße quod uniuer funt: interim non ignora Catkolicum etiait^nbsp;^cipi pro uerefideli.Huiufmodi autem queftiones iimi««’quot;

ROMANA ECCLESIA, 8 ^^'pientem, aut certe iagen{e/n intolerabilem arrogartnbsp;‘^'xprodunt, ()uod fcilicetpars una, pro toto agnofci uuU,nbsp;Omnium rcrum potcfl^tein atlt;^ imperium obtinereinnbsp;regnojcoetu, coi^ore. d^inobrem ad banc (jutefiionbsp;J^.Än Romana eccleßafit ueranbsp;nbsp;nbsp;catholica ecclefia, ita

^^Ipondeo.Siquieritis de prima fanéh Romana ecclefia, ad Quid fend Jj'”’! Paulus epiflolam ad Romaiws nominatam/cripfit, mnbsp;™ etiä per bienniü captus manfit et pradicauit, confiteor „un* ccci«nbsp;haue Romana ecclefia uerä er fidele ecclefia Chrifii “»*

,noii tarnen uniuerfialë, aut caput ommü ccclefiarü,f 'cd membrü uniuerfalis ecclcfi£,fub unico capite Cbrifio,nbsp;nbsp;nbsp;•

poteflatis er authoritatis cum alijs Chrifii ecclefijs in terra funt,fic ut ipfius miniftri non fiiu maiores autnbsp;ƒ aliarum ecclefiarum miniftris. Idem nanque ctiamnbsp;^jfiieronymus de Romana ecclefia er eius epifcopis fcri=inbsp;uerbis;'tiecaltera Romanic urbis ecclefia, altera tonbsp;orbis exiftimanda eSl.Vbicuncjuefuerit epifcopus.fiucnbsp;^^Xiejiue Eugubijfiue Conflintinbpoli.fiue Rhegif,erc.nbsp;meriti,eiufdcmeHetfacerdotifi Quibusuerbisdonbsp;'ff i^omanam ecclefiam alijs ecclef js per totum orbem fi~nbsp;ejje,ncque maiorçm effe dignitatem aut exceUentiusnbsp;'¦^'^^xdotium Romani epifcopi, quàm aliorum epifcoporumnbsp;^Paruis uelmagnis urbibus.

? ^in aut em quieritis de Romana ecclefia, (jualis nunc e^ „ ƒ “am^ec* ipontificibus', er iam à ceittenis aliquot annis fuit, cicRim nSnbsp;plané dißimilis eH ueteriprimtc Romana: er Apoftoli-^(^deficefideoq; ^puniuerfali feu Catholica ecclcfia,qua~nbsp;effe ia£ht,agnofci non poteü. Signa enim ucne cedenbsp;^fhrifli Roime er alibi ab Apofiolis iedificat£,non amplinbsp;^^ipfainueniuntur.tricmpeffiritusChrijH,quiamatpui^nbsp;^^defia,et humilia corda,ac fitgit impuritatem, omnéq;nbsp;^°Santia»t er fitfium.Verbum item ueritatis,er unica Û

DE CHRISTIANA ET

U uox paßoris,non tantum in KomanA ecclefia non lt;0^ ut foU Gquot; para reperitur ac pi-cedicatur, uerumnbsp;turner gladio ac igM oppug^tur:contrà nero hominûnbsp;ilrin£, qua Chri^ uerbo aduerfantur,uinbsp;nbsp;fraude hont*^

bns obtruduMur. Simplex illafidei,quie omnem falute^^^'^ feribit unico mediatori deinbsp;nbsp;nbsp;honiinum,uero deo

ni domino nofiro lefu Chrillo,obfcuratur:e:tr quie in Chrißoqu£rendaeraitty increaturis hoininumßS'znbsp;tii indicantur. Inuocatiofoliusdeiper unicum aduoeß^^nbsp;Chri/lum,à deo auertitur cr multis creaturii dißribinii^ •

• nbsp;nbsp;esquot; iiiie pr£terea imagmibns repr£fentantur, qu£ uen^^‘^^

d£ ßmplicibui,imo omnibui Chriftianis hotninibui in plis proponuntur. Sacram^nta Cbrijti impndenternbsp;habentnr, cr ita hominum opinionibufnbsp;nbsp;nbsp;conftitutie’ni’

inuoluta funt, ut difßculter prima eorum inflitutio Gquot; plicitMaßdelibuscernipoßit. Qualisautem charitii^ynbsp;paxßt in Romana ecclcßa ( d qua à centenis aliquot: annnbsp;grauißima qu£qinbsp;nbsp;nbsp;ntStxime fanguinaria bella.cxcidiab

minum er regionum, quibus Ingens uiduarum cr pup‘‘i‘^^ rum numerus augetur,orta funt,er adhuc ex Roma orinn'nbsp;tur)omnes,nißJfonte c£ci eße uoluermt,plusfatis norm •nbsp;imo res h£c,utpote mifera,potins deploranda,quàmnbsp;dubia probant eA:ßcut ea quoque qu£ ante comntem^ 'nbsp;uimus,plus fatis nota funt umuerfo orbi. NoWW ffw estonbsp;tiibus, qualisßt magna ex parte uita Roman£ curia: er c'nbsp;cleߣ,pr£fertim pr£cipuorum membrorutn

1. eot.f.s. nm perfonarnm, cum tarnen Paulus dicat cos qui Ctirq Bphef .y.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen abfquepœnitentiaidoliiP^'^

unt,auaros ex pr£dones,impudicos fcortatores, adult Crquialiafocdaerabominanda perpètrent, qmg^^ nbsp;ebrietati dediti funtßtem conuitiatores er inuidos, no.inbsp;turos ejfe bareditatein regni dei, quin er

dubitet dc RotnanA eccleßa, ut tum oßendat ubinAnt p catbolica Chrifli eccleßa haßßnueßterit er adhucßt;nbsp;naminet ubi eccleßaßt er inueniri poßiti

RKSPONSIO,

ÖQ)nAtiflie,contra quos D. Augußimafcripßt^arbitra baittureccleßamchrifli adcertumlocum afiriâhmthoiicic«nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;• nufquam, niß in Africa er in DonAtiflitrum angulis ?°co

jof’^iripoflitiquoniaalibiubiq; extinfh»eßet. r.odemodo !:’^onantur eccleßa Chrifli in Papatü RomAnü includcre.

er in uniuerfitm orbem propag.itum eft . Vnde etutn no’*' nuüi RierofolynMtn ecclcftarum ttMtrem nomimirunt-

Pliiffmse lis ecclefiie.Adhiecnon tantum in Gr^ecia, uerum etintn äi PoMtó^mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Orientepluritni fideles funt,c]uino tantn.'ß

ron agno- le/am Chriftum agnoftunt,uerum etiäconfi[entur,adortitf inuocant,er colune, atqfttauddubieadregnum Chriftip^nbsp;tinent,etiainfi Turcicæ tyrannidi er aliorum tyraniioraxtnbsp;duili imperiofubieih fiunt. Omnes autë ifii non curaM R“’nbsp;gt;Mnumpontificem,ed' ecclcßant R.omlt;uMm er ydns nttj’d

KOMANA ECCLESIA, lö»

‘’»oiuas ab ipfa extra dei ucrbum inucntdt ey infiituttK: mg nam, hiec curant guàm not bac lt;etate 'm no^:nbsp;Nm «fern ideo non pertinent ad regnuntnbsp;Ç^uamobrem cccleßa Chrijti in illis guogue regio-ii'ir habet. Cum uero olim Rotnanitt Pontifex pe-Jlft à nönuüis exhtt gentibut, ut fe Rontante eccleße fubnbsp;bifloriie tefliMtur,rclfonderunt: Potcttttnbsp;^‘itnn zr ßßnm non ignoramus: ^.uaritiam ttiam fatia-h’^ßpo/ßemus:Tyrunn{dein cr libidinemßrrenolumue:nbsp;itamtnemut. Nc^uc ideoplj ißiuiridr«nbsp;J^^runt obcdire Chrifliani£ eccleßtc ,fed tnntum pontißnbsp;faccrdotum libidini obedire renuerunt,nihilo»unuinbsp;Chrtfium amAbant cr idi feruiebant, id^ eo plus,gu9nbsp;'^fe Romano Pontifafubijciebant,

QjrABSTIO IX.

p crcdant extra iSam eccleßam «ec falutem nec remif ick*’^P‘’‘'lt;^‘gt;tordmeßeAn credantetiamomnes eosciuinbsp;uoluntate lefeabipfafeparant,ßntdamnandiutnbsp;^^’¦^ticicr/ehißmuieie

responsio.

blfi'mguimtii interbas gua^ßionettAn extra Romanam

eccleßamßt falut er remißio peccatorum^ Item, Ali cufiam nS pßlt;ifanikim Chrifianam eccleßam fit falut er remißio ftiutî.nbsp;^^^atorum^ Ita nang^ fent'tmut er dicimut, extra fanttamnbsp;g^'flianam eccleßam non magis falutem guerendam eße,nbsp;in dilMtio extra area Noefdlu-s jferanda fucrit .t^antnbsp;j^^niniunionefanóbrumreperituruerut feruator Ckri^nbsp;l^fut,rcmißio peccatorü, er omnia falutaria dona dei^nbsp;^^gt;nniauerbo Euangelij aimuntiantur, er cor dibits hi»

DE CHRISTIANA ET

fcribunttir çr inj^irantur per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanitum âd uit‘‘

teruAm.Extra eccleßäuarij funt in mundo errores, Gc/tt‘' lißnuf,ludaißntis,M.ahunKtanißnui,c^ ali£ h£rejes,nbsp;Pontificia leges or fuperftitiones, qua omnia ignota einbsp;Extra R o- trariafuitt uer£ ecclefiæ Chrtßi. Quamobrem bene ßluinbsp;ciei'îi'fa'us i'emißiopeccatorum extra Romanameccleßam habetßnbsp;tiie poteft. te^l.lmôßdeles qui Chrijti uerbo credunt,nbsp;nbsp;nbsp;fentiunt

tutemfidei or redemptionis Chrifli, et interen etiäin ’“ quid dgatur in Rornamk eccleßa,in qua coelum,reinißß Pnbsp;catorutnnbsp;nbsp;nbsp;omnia fanito, uenalia futti,crprecio,bwgt; 'ƒ L

flis opib. perinde quaß oppignorata elßent, redimi quemadmoduminimpudentißima, HlaindulgentiafHi’^nbsp;dinatione apparet:non diu morantur in tali eccleß^t,nbsp;deut ne har um rerum uüo modo participes ßantßd idnbsp;quillo crfideli corde abßque pecunia adgratiam deinbsp;giant, quoniam Eßaiie $$.hoc nomine homines à dconbsp;tur çy“ obiurgantur,quod non ad ipßum ueniant,fedp‘^‘''^nbsp;OSßtas exponant pro ittis rebus qua; (pßs nullamninbsp;fer ant. Ctua:fo légat quifque diligenter hoc caput inbsp;prophette. CiiiàmautemhuiufmodinutidinAtioinlt;ii‘'.nbsp;ehriflo er rgt;.Petro (dequotantopere,fedimmeritegt;ê ‘’jdnbsp;tur Romana ecclcßa) dißgt;liceat ,¦ dominus ipfefuonbsp;declarauit,co quod erneutes er uendentes bis ßagel^i e .nbsp;ploeiccit,ïodn.z.er Matth.ii.cap, ïnAdisauté^P^’nbsp;rum itafcribttur:Qt(umuidißetautemSimonnuig^ß^ c/inbsp;per impoßtionem tnanuum Apoßolorü daretur/nbsp;élus, obtulit eis pecunids, dicens, Date etiam mihinbsp;tem iflam,ut cuicunque impofucro gt;nauus,rccipiatjßd‘^nbsp;fandum.Petrus autem dixit ad eum, Argetum tuumnbsp;nbsp;nbsp;j|)

pereat (uel ut alij interpretantur, Pecunia tua perditionem ) qui donum dei exijhmaris pecunijs ƒ ,0nbsp;üon eH tibi pars neque fors in fermone iß); cor enim

^^^^^’Hieruiit.duodecim nëpe articulas C.brifiian£ fidei, pr£ f^^Hdei^ßacram orattotwm à Chriflo traditam,(juamdominbsp;nominAmits. QuadognMtaunà cumBaptifino nonnbsp;ƒmuenta funt à P^omaM ecclefia, fed «t faiiibnnbsp;^®'']roltca doitrina ecclefia bucufijue pernMnferunt.G^nbsp;pro fua clomntia ita res gubertiAuit^ut inter tot leges,nbsp;jJ^Hta, cerimonias B.oma,!i£ ecclefice ba-c capita mte~

de CHRISTIANA ET

er 01 precatione orationis dogt;ninic£. Qjtamuis eitint pel* ûmnem xtntem erroribui ty fuperjiitionibit'S Pontifidjs opnbsp;preßifuiJJcM.mhilomnU'S tarnen deuifuam gratlâm mot'nbsp;te mifericorditer illis largitiis csi,ßcut Latroniiit crucc, nenbsp;que eos propter infœlicem Papatum abiccit. Pr£terea nero innumeri pij homines omnibus letatibus fuerunt,^ui Ro-, Pontifîeé, eius facer dotes cr eorinn uitamnbsp;pro6arH»t;(?nô multipliciter omnibus feculis de uarijs one-ribus conqute/h funt.Prtetereaucro deus omniitatetpf^“nbsp;ferttmucro mfumnMtyrannidecy ßßu p^omame ecclep^nbsp;uiros doilos mifit,qui pios homines inftituerunt,nbsp;nbsp;nbsp;eorutn

hypocr:fm,qui fpirituales nominAntur, patefecerunt,^lt;^r lutem ueram in Chrifo exuerbo dei prtedicarunt.nbsp;uis autdm plerique horum occif ßnt, quemadmodumnbsp;flus, Prophetee, er Apo/bli pr£dixcrun{, nihiloinlt;n‘lt;^nbsp;men dodrinA eorum iwer homines pernMufit ad conßld^nbsp;nem cleilorumtita ut deus omnibus temporibus elcdosß^-^nbsp;habuerit,etiam in medio Papatu.Ac plane tum idemnbsp;git er adhuc hodie fit, quod H.eli£ temporibus fadum^f.'nbsp;f. Reg. 1$. Cum enim is arbitrareturfe unum acfolum ex uere jtdfl^'nbsp;bus fupereffe, er eccleßamfunditus effe euerfam,nbsp;dit illi deus,Adhuc 7000 . uirorumhabeo, quoruninbsp;senua fiexit Baali.Hauddubie ergo Chrtflus omrubusß'^^nbsp;lis fuos habet, quigenuafua Papatui non flexerunt gt;nbsp;in pofkrum flemnt. Pr£fertim cum etiam in Keueltd^^nbsp;lefu Chri/h loatinifadtl, pod multa pericula indicaMnbsp;euentura ßnt ecclcße, ßgnentur multa miUia, imonbsp;numeruscorum,quibusiflipericula nihilnocituraßnt-^ ¦nbsp;amß ucro plures è ntAioribus noftris uchementiusnbsp;adb£ßff'ent quam eorum faluti conduceret,quemadmodnbsp;etiam pr£didu/m ed,mAgnAmforefedudionem ernbsp;tatem:non tarnen bitte fequeretur Roma/Mm eccleßamx

ROMANA ECCLESIA. ll

er catholicam eccleßam ejße : non mugis quÀmß^U((~ *¦ icroboamicam ecclefiani ueram dci ecclcßamfuiffe,pronbsp;quod nMgnus ißaclitarum numerus longo temporenbsp;‘^dhicßt. Iino codem tempore multi im ifraele erant, quinbsp;?^propterea damMti fuerunt quod regnum dicroboamonbsp;^‘’’^^umfuerat. Dci« enm omnibusßculis 'uos elcéhis hanbsp;ßgt;quorumpotißmumgratia propbetiis fuos inittit, ut cr^nbsp;indicent^^ ucritatem doceant.

^rxterea arbitramur kos iure pro febißniitieis er h£= qj,;j hubendos effe,qui deßimtto conßlio,ex libidine ani= fchifma aüe .nbsp;^p^ligneer pertir.Aciter feipßosi Çan^ktey' catholica^^J^'quot;^quot;^^nbsp;^^^’ftieccleßa fep.trant.Separate Mtë uel fchißna er blt;e-mjhtuere hie pro eodem accipimus. GernMnieü eiiintnbsp;^l^^b^retici Fat3£r,£f6 Hebrao Kazur deriuatu eü.quod,nbsp;J'^i'idere er ßpurareßgnificat. Vnde nos in Gernunicitnbsp;(l^‘*‘ipannum Ltcerum aut carnesßußilatim di/ßeiias di^nbsp;}erfdPterct,feparatas,feäas er lacer'its Qjiam-^^^gt;nnomen bicretici Father ,ßgnificatß^oniim er äißinbsp;autboremautdefcäoremfchifmlt;tticiim,n5 eumquinbsp;libidine contra natur am ße poHuit, er igne punten»nbsp;tails quoque iure f«t5cr4 Germanis nomine-propterca quod uiolarit er ruperitßxdus er orddn^ntnbsp;inflitutum,de quo [cribitur inßacris literis.quodom^nbsp;‘tnitnantibus ad Adamum addiiclis, non muentum f ftnbsp;‘Pficonueniret,er iUicoiungipoffet, er prdnbsp;ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latere uiri mulierem formale, ac inßituiß*

»las er ßoemina matrimonio coniungantur,er fint ca-»a..i,atini btereßm et hereticos ab cle^one nominAnt.

»anqi, in ßuo uerbo perProphetas et Apojfolos diligeti iif^fyP^^ne pr£ßcripßt quid nobis ßaeiendum er creden*nbsp;additjEaqUiOpr£ciptotibi,ßcies,noaddes(JuicOeat4.tiknbsp;äußeres,enlmßacietisquißqi quodfibi bonwm

C X

DE CHRISTIANA ET uifum fuerit,fedea c}U£egopritcipio uobif. Qaicum^inbsp;tur inobediens cH, alia cju£ dcuf tierbo fuo Mitnbsp;pu,cxcogitatnbsp;nbsp;nbsp;eïigit, atq; ea in re fapfum à uerbo det

hii qui illud feqvMUur feparat,ac peculiarcm né inftituit tn eam alios quoq; pellu:it,Gr arroganfgt;r^nbsp;tinAx, contcntiofus contumax cft, m bis postnbsp;plicem wfiitutionem perfeuerat,hunc uetercs h^retioi^nbsp;nùnAruiit Latini eitim hiercfim feilæ twmine interpr^i^^nbsp;funtjfcéhe quoq^ çy-feéhrq twmeti etiam à Germatiis reo^'nbsp;ptum eR^uerum quia hæ uoccs à Latinis dcfumpt£ßint,^^nbsp;ab omnibus usilgo rcâe inteliiguntur.A fecatidonbsp;CTfeflio dicitur,ueluti cum lignum integrum in inult^nbsp;tes fecatur:aut hi qui prius 'm eadem fententia ZS' opistt^”^nbsp;erantfdißident er m uariat fententias diuiduntur,utfjtgt;ÿ*^nbsp;liferèaliquidpeculiarehabeaitt: huiufmodt autempo^^^nbsp;ab alijs feiunéiie, fe{l£ appeUaturtueluti inter pbilofrpb^nbsp;Gentium uarite fehlte fuerunt,Epicureorum,Stoicorunii‘nbsp;ripateticorum, in quibusßnguLe feâlt;£ peculiaresnbsp;nes habebant. Veteres tarnen mterhicreßm ernbsp;ßmxerunt:de qua difiinlhone non opus eil ut hoc loco uK*nbsp;mus,niß lüud tantum,non quamuis dijßenßonem hitreßl^nbsp;fe. Etenim cum pr'tmum Apofloli pr/dicare incipereitt,nbsp;eccleßam tedßcare, hoc eft, Chriflo populum ex lud^i^nbsp;Gentibus adducere, ut omnes im Chriflo cunätt quiercTtK^’nbsp;doilrina. forü hlt;erefis nonunata eüßeuti aperte ex »4nbsp;Ail.cognofeipoteß Ideo autem lud£iApoflolorum dotß‘quot;nbsp;ttAm hiercßm nonunArunt,quod longe alia er diuerfanbsp;doélrinæ ratio eflet,quâm idius qu£ haéienusmludaifliwf^nbsp;ceptafuerat, ideoó; feihim cy defeilionem arbitrabaittn^nbsp;abeaßdequamipß ueram iudicabant ,ficuti contra Chtl'nbsp;ftianorum/alßam eße iudicabant.

ROMANA ECCLESIA. «J

• ^amobrem ubicunque dißidium, fchifnjA dut btereßs '^l^ùuitur, ibi necejje eA priuf unitatem ßiiffe qu£ ab hlt;e- „nfus Chrinbsp;dirinMtur. Qjiamobrem tenendum eil, (JU£ unites, «ianj ecci«nbsp;lt;iuodnAm totum idudfit quod heretici diuidunt, er in-nomen fuum habcnt. Non entm omnii unitM bona,nbsp;utileeütales dißipari: ueluti malorum hotninuntnbsp;^^''lt;:ordia zr unitaf,per quain ipfi pcreunt zrfecum a*nbsp;tfuocjue perdunt. Vnde dominus 'm EMangelio dixit, Ncnbsp;quod uenerim ut mittam paeem m terrant ; nonnbsp;ut mitterem pacem,fedgladiivm. Nctm ucni ut dißide-^dciam hominem aduerfus patrem fumn, Z}quot; filiatn ad»nbsp;j/«5 matrem fuam,zr'c. Nlatthei deeimo capite. tiequenbsp;(iominus,qui hæc dixit,ideo h^rcticus fuittquemadmo

^pojloli quoq; non pofiunt heretici zr fchißnatid noms

• gt; proptcrea quod dißidium aut fchißna 'm fudaifino ZJquot;nbsp;^^’’tilifinoexcitarunt, atque homines d ludaifino er Gf«»nbsp;' ‘/»Wo in unitatem ecclcfix Chrifii introduxcrunt. Itaque

4 nobis cH, qu£ nam fitucra unit as zr concor î’ ÎKte non fit diuidenh. Sicuti igitur unus deus,unus nutn

• gt; Cr Sol umeus .• ita etiam unica tantivm diuina. ueritas

uera Chrifttand fides, in qua omnes fideles una» ç ”*1 atidiunt zrfequuntur diuinAin ueritatem, ZT uni-'*,^^’nque deum, toto cordc,totâque anima, ZT omniue^nbsp;Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amant,adorant, inuocant, ZJ' oolunt. Q«omj4»i

deus unicü fitum filai dominü noftrum lefiem Chriftü, fnûdi,m quo uno omnis falus z^ pleninbsp;ÇLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fid^^es 'm eeelefid omnë falutem 'mßolo

iJ^^_^diatorequ£runt.aunc fideles ;p unicofuo capite t^ y^iit^p unico pajhre,potifice ZT aduocato corâdcopanbsp;unico et leterno fiacrificio, quod femel in cruce oblatûnbsp;‘^dplenamremißionemomniü peccatoriim : proiufi'.tianbsp;in fumma,Chriflimt eum agiwfcunt,in quo omnia ha

C 3

DE CHRISTIANA E T

ieant lt;ju£ et ad itertiAm uitam,cr nunc quoque ad temuitampieçy-tiinoccitteragendam,ip/is utilianbsp;ccjjariafunt. Necjuc alijs medijs atit auxilijs oput habtH^gt;nbsp;^uotùam infolo Cbrifts omma babent, neque uüa re pr^ett'nbsp;rea indigent, imô niiÙ.iin optaïu. Ef t« bac re omnesßnv^nbsp;ßrntiter feruaitt ueram unitatenipanóhe Chnftianfnbsp;lt;ju£ um duntaxat deo Pal ri confidit, per dominumnbsp;ïcfumChriflum filiumdei, inuirtuteSpiritutfanchnbsp;er amenta quocjiie cbrifli, Baptifmtts er Cextu» dotnini!nbsp;bunc fincin Jpcóbnit , quibu't pij fefe deo er hom{gt;i‘^‘!^nbsp;objiringunt, ac fibi inuicem in mutua charitatenbsp;unt. Hocigitur csi totum iüudfeuumtds,qu£diuißif‘^quot;nbsp;btercticos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Exepbru# Exeinpla autem buita reihabemus inueteri (gt;tæ uiuta - dei,cut deus præccpit, ut ipfum amarent toto corde, tot^f'nbsp;ti âffidei. tumA,er ommbui uiribui, idcoquc omnes m unAttt

fiain coiiclußt,unAm legem ommbut dcdit,er unicuwil^*'’' taxat foedui cum illiipepigit, unicum pratcred tabc^”^^nbsp;culumßtt templwtn,uttAm arcamfaderii, unum altdi^^^’r,nbsp;erßeium, O“ facerdotium inter illos inßtuit. Sacran^^nbsp;quoque ueterum Circuneißo ey Paßba huic unitati^^rjnbsp;viebant, ut ßilicct omnes units populiis eßßntnbsp;e^ in umtßde. idcóque Ulis interdixit, ne alicnosnbsp;eR,omne id quod extra ipßtm unicum uerûmque deuni’,nbsp;co deinbsp;nbsp;nbsp;liber at or is haberipoßet,colant: interdixit

illis ne aliénas religiones ainpleâttntur, neque ufqn“’^ bi,niß uno in loco, aut alia ratione quàm àßenbsp;crißcent, Coiura blt;ec inflituta dei aperte egit prirntß Vnbsp;litarum rex ieroboamustnam primum unicam eccleß^’^nbsp;partes dißcidit,er decem tribus ab unico tcmplo,drti,ißnbsp;dlt;gt;tio etquot; ßterißeio e?' 4 conflituto atque deßeripto dtt c

ROMANA ECCLESIA. l4 ^äbfirdxit, dcpro fuo arbitrio duo templa £dißcduit, ittnbsp;¦ ^«ibus idola conjiituit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erexit, facerdotes pro fud uo»

^ntate elegit : gu/derclegatur Uber pritnmRegum, dua ^ecimo zx decimotertio cdpite . Hic fummus fuit h£reti~nbsp;feil dijfeiior eccleߣ dei, ideo fepius zT grduite:r in uernbsp;^o deireprehenditur. Secutuihunc eil Achubuirex, gutnbsp;pt£tered impurum Bddliscultum dddidil, zr populumlonnbsp;^utf duerduidetunitdtedbduxit. QUdreuterg^ ddeocu/ianbsp;’»nnifdmilid erddicdtut eH.

Pofigudtn «ero bcdti Apojfoli chriflum,z^ in ipfo dun^ 5^^ r oinnem jalutem bommibta pr£dtcdrunt, zjjuper muid innbsp;'’wcpftn-ïOT fdiiltiim eccleßdin in hoc mundo ddißcdrunt, Apoftoiicanbsp;eccleߣ fcriptd fud und cum Propheticis Ubris, in gut- '^‘^*®***’nbsp;omnis doiirinä, pleiie coniinetur, religuerunt : 'm fcrisnbsp;ptiifuii pr£dixeruitt uenturos gui dolirinAm,fidem, ZTnbsp;^^cleßdm diuidditt : brcui igitur tdles 'm eccleßdin inudfe-*'‘lt;w,zr guotidie creuerunt. Horum dlij negaruntfdulkmtnbsp;^'tnitdtem: alij diuiiMm, guiddm uero humdtiAin Chrifli ainbsp;^‘fram ; aligui corruptionem humunigenerii, Origiiude utnbsp;^ocant peccdtum extenudrunt : dtgue humdnis uiribtunbsp;libero drbitrio, item opcrib'M legii ZT“ meritis humd-, contrd gratidni dei, iiiftitidin zr fdlutem tribueruM.

^mnes ißi diuinAin fcripturdin ZT cccleßdm Idcerdruntf *'0 guodßbijpßs fdälones 'mßituerunt, dc flultos homi-'^t per fud diuerticuld dbunicduidZir Apoßolica eccleanbsp;f'^ddd interitum dbduxerunt : ddh£c omnid ex feipfts con^nbsp;f^nxerunt, dut db dlijs dbfgue fcripturarum firmts tejii=^nbsp;^nijs trdditd, dmplexifuiK, zr pertindciter defenderunt h«reti-propdgdrunt.QiidrenKritouetereseosprofchifnuticis dßnthiquinbsp;^h£retic'ishdbuerunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teVuang«

Qudmobremfigui noftriftemporibut nominAtosfr't’ Uumpraedi

C 4

DE CHRISTTANA ET

roret falhotus rcMuatK , aut alicjuid ex fcipfis amp; | contra fcripturiU conßngunt, uel feripturam cr umcai» ,nbsp;ChrilhanAm eccleßam lacérant, cy^partes ha Cbri/lonbsp;ablata fibi uendtcant : inßiper meliora ex feripturif jnbsp;ahum deum, aliud Euangelium, alium Chrißum prfdi-cant,çy corda ßdelium diuidunt, ut non unum tantum de*nbsp;um toto corde, fed alios c}uoque deos ament, ut deutHnbsp;nonfohim,fedprietereacreatura quoque inuocent.ado“nbsp;rent, z^r colant : ß item ßalutem ZT omnem plenitudiueufnbsp;non in Chrißo ß}lo .fed mitltis alijs m rebus poßtain ejfe denbsp;cent, tjc Cbriflum dicunt nominAri quidem in fcriptu^‘^nbsp;pafrorem, caput, fummum Pontißcem, aduocatumnbsp;terceßorein, facrißeium pro peccatis, lußitiatn CTnbsp;demptionem ßdelium, uerum ipfum non ita unum acnbsp;h£c omnia effe ut non etiam alilt;eresilli coniungi peß‘'ß‘nbsp;præterea ß qui facramentis Cbrißi aliter utuntur qui»*nbsp;ad infeparabilem unitatem eccleß^ promouendairt • Sigt;nbsp;quam.uel alij,uel noßpß ha:c faceremui quat commeme»»'nbsp;ui, merito tales de hier eß fujßedh effent, quod feilice* ß'nbsp;{b.rum er dißidij authores eßfent 'm ßde er unica Cb»ßnbsp;gentiam adhibemus.ut uetus er prima,ßmplicitsf atqu»nbsp;tutas uer^e ßdei er Chrifliante Apoflolicæ ecclefiiC reßd»nbsp;tur. er Chrißuifolus in cordibusßdelium^ earn quant de^nbsp;cet dig^tatem obtineat, ac ut nos mipfopie 'm bac uiß’nbsp;erpo/ihanc uitam 'm teternum uiuamut ,ßgt;ero nuttospt^nbsp;os er honeßns homines nos pro hiereticis ideo daintt^nbsp;re er infamare poffe , quod RomanAm eccleßant d^'nbsp;feruimus , non quidem ueterem in lUn rebus, qua^

ROMANA ecclesia. IJ* ’“’N nouani, idq; in bis duntaxat rebui quM ex fe ipfa alie*nbsp;^iiuerbodei inftituit^zS' inultorum abufuum z^fcati^nbsp;caufa fiiit Cu/m etid infuper pleno, fit peccatii zrnbsp;crc. ZT dominuiexea tws exireinbcat,Kom.ió.nbsp;^•Corinth.Apoc.iS.^rc.

De constitvtionibvs ixr.

Ecclefiæamp; Concilijs.

Q.VAESTIO X.

An firmiter er fine dubitatione credant er doceant, er catholicaccclcfiatnondat crediet

RESPONJIO,

bZfdnillt;icatbolica ecclefia fupra ex'EUitngelio fiert' Qujtrnus pfiinuidpfam unteipaihrii uoeem audire,alienerumnbsp;uoeem non audire. Q^drc /a-cile bitte eolltgi potejt, bui credennbsp;, ipfiam eredendum prteeipere ,quod non ex orc dontini d“» i*«quot;nbsp;dicatjfidè ex audit u cjfie,nbsp;autemper uerbumdei.fiue Chrifli. Quamobrentnbsp;fideles firmiter eredant uerbo dei, tUa etiam eredunt_nbsp;eeclefia mandat credi er preeipit. Nibtl enbnnbsp;fj'^^tnondat nifi quod uerbo dei eont'tnetur. Qjtieeunqi uenbsp;fl^^°gt;ttrariafiunt uerbo dei,non fiunt credenda, etiamfi ee^nbsp;aut quoeunq; alio nomine er titulo ornentur.

ntonifijlum efl,multa eiu^ nomine it^'^'^da ey fieruanda preeipi, que ueteri eeelefie omninonbsp;S’^'^'ita fierunt, neo; uerbo dei nituntur. (^ue autem hunbsp;ifiuntjdeut prohibet eredere aut recipere. Njtn pernbsp;propbetam inquit, Noluc audire uerba prophe^ laen.i).

c f

Rohmba eccleßit,hoc cil ipßmetjhabeantur pro ecclcßa, ut omnia cjtußruaiida er credenditp’''^nbsp;wtt,abfqi ulterior i inquißtionerecipiantur.Curnbsp;ut facr£ feripturteßue uerbo dei,abfq^ uUa dubitdd^'^nbsp;ßrmiter honünes credant, er agnofeant omnia innbsp;ris plcnè contineri er tradita atq; deferipta eßenbsp;ramßlutem ficiunt,ßcuti Paulus conftteturnbsp;Verum non dei honorem er progreßum uerbinbsp;runt, fedpropriit honorem er fuarum legum at^^nbsp;tudinum authoritatem er firmitatem.

ET CONCILIIS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xfi

auri loco nobii offiriitur quodßnt diuind ueritiis. Ve ctt Patres homines fuerint quierrarepojjîtnt, or ipfinbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doilritue injlitutis ey decretis fuis no eße crclt;ie«

niß ad Lydium lapidem facrarum literaru examinata Ptobata faerint: certe ea ad normam fcripturaruan exanbsp;^^tiç^probaridebent, quemadmodum Paulusdocett.

v [oaitnes i.Epift A-.eaf)- Siigitur facris Uteris ^^'’Sfuuift.exß’iritufanäofunt,neq; Chrifto cr fcrifftu*nbsp;^J^duerfanttir :ßn minus, turn nonjùnt exßgt;iritu fan^lo,nbsp;? Cbrijlo atq; fcripturis aduerfantur, ideoq; non funt erenbsp;crferuanda. Multos uero canones çy' décréta Patr»nbsp;rcpugnAre facris ßcripturis longum eßet commemonbsp;ueritntamenquantum cognitu neceßariumefl,ßcilenbsp;qu£flionibus percipi poterit, t^am ßrme omnia denbsp;piw ifti homines conteiidunt, hominum décréta funt,fettnbsp;conßitutiones. Non autem inter feßmiles funt Pa*nbsp;^conflitutiones, fedfepe ßbimutuo repugnant, l^ain

Patrum conßitutiones coniugia ßgt;iritualium, ut hoc eß, tttinißrorum cccleߣ,oppugnant: fed con^nbsp;U ‘‘^otü eR quid de iUis docuerit Gangrenßs Synodus, quanbsp;eos exc5municat,quipresbyterospropter coniugianbsp;^’^^tnunt, minorisaßimant. Pluraprattereahuiusge*nbsp;( t«ipßsPontißcum decretisreperiuntur. du^tfoau»nbsp;^^'’’quefo ißi homines non ita^ugnant propter leges o'nbsp;^^ota dei,quo ilia mundo comendent tanquam falutariainbsp;^‘^fjuamhorumuel uerbo mentionemßiciunt 'm omnibutnbsp;‘^’^ßionibus. An no igitur Pharifeos o' Scribas reßrunt,nbsp;^^^.potißimumpropter Patrumconßitutiones Chrißoo'nbsp;eius repugiiAruM, legein lt;t«t dei ( quod dominusnbsp;obijcitynon curabant,imo Patrum confiitutionibus leginbsp;^°Z‘ilgt;ant,Matth .»5. Mrfrc.

A» utiiuerfaliSiiS Cocilijs,lt;ju£ legitime celebntdj credere obedire oporteat^cr an eét, guafi non etntnbsp;»« dubium reuocaife,^ de iüis dijputnre non liceatf

ïiusConcilij contra ueritatemfacranem Uteraru/rn-CO ßiuumuf Ciefar Patribui in primo uniuerfali Concilienbsp;cœ legitime congregatie obtulitfcripturas Veterifnbsp;uiTeßamentifCr exiBis omnes controuerfiü dijndic^nbsp;iußit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

iucSriut' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qult;eßioeß. AnCociliaunquäerrauerint i

13 ctraruit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nurtouam errauerint. o uoniam ueto oitgt;

quoq; congxegantur ; homines uero errant, er errate COl pfai.if. funt, er fepenumero etiam errarunt : num Dauid inqnd,^nbsp;?acoU j. ueracem, omnem autem hominem inendacem elß'

erD lacobui, in multis, inquit, labimur omnes : fequituiquot; Concilia quoq^ errare poffe. Tum autem cum deum uet*nbsp;biemq; eins fequuntur non errant, ut fupra abunde oßtiidi'

ac unum ab altero damnatum ßiijfe, ex hißvrijs cognoßf poteß.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim hoc loco neceJJ'e eß omnia prolixe contr

’ ^Uteftiones rejpondere ftütui.

f^^^''^iiod hac ratione nthilfcribendum aut diffutandumßt (jMppecjui noruntfeejfe difpuiate

Cf malæ ßdci ) contra noua ipforum intra alisjuot fj^^tosannoscelcbrata Concilia, Etcnimnimiumapcrtiinbsp;hi,'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfgt;^ inulta in fuis Concilijs inßi-

''anxiffe contra confitetudincm prim£ ccclefiac zr frfl’.monia ficrarum literarum, que faluo honorenbsp;cJtntalt;!îiireltnquere. Preterea ab aliquot’

¦ lures Canä^doth fideles, ßrtes er fyncerideim:ni= ^‘^'^cißrati funt,Ro»MnAmecclcßam plena effeabiiß-

DE CONSTIT. ECCLESIAE biis,erroribus,peccatis,flagitqs, cr fcatidalis, ideogrMi etnbsp;feriarefèrnMtioneopus habere. Sediflibifc omnia conte*nbsp;gere cr oblinere uolunt, dicentes, non Ucere rurfus loe}“’’nbsp;out dif^utare contra ea i^Uie femel 'm Concilijs conflitnta etnbsp;décréta fuit. A.n uero hoc coram deo qt hominibusnbsp;fitfprudentes (àcile animaduertunt.

Kiiguflinî nbsp;nbsp;nbsp;D .A ugtt^inuf (}uid inhacre fentiendum ßt, optime do*

d quot;concû ^^teiubet enim tantum Biblicisfcripturis abfgue omni eoit* Hjsamp;Pa- tradiilionecredere, fcriptilt;sautemPatrum hadkniiS ere*nbsp;dendum effe, c^uatenus fcriptafia teßimonijs jacrariin^nbsp;terarum confirmantCTprobant.Epiß.x^. tu, 4®«nbsp;tra Creficonium lib.z. cap. jz. Depeccatorum merithnbsp;remif.cont. Pelag. lib. j.cap. y. De uerarelig. cap. '°- ttfnbsp;Contra epift. Pelag.ad Bonifiic.lib. 4.. cap. 8.Contranbsp;tn(numlib.j.ficait,Sed iwncnecego iJicenuw.necttidt*nbsp;bes Arimincnfetanquam prteiudicaturus profirrenbsp;lium:fedfcripturarum authoritatibus dijfiutemiif-autem z.contraDonatiflas cap.3.Concilia fcripturlt;efrbij'nbsp;cit,zy fiepe priora à pofierioribus emendarinbsp;Rem De »m’tit-c ecclefie, cap.zô ficripturam mqtdtnbsp;mentum crfirmAmentumeffe eccleßte çj- omnium.ttt“nbsp;ineccleßa.

Q_VAESTIO Xlir.

A« Paulus,Petrus,îacobus,c^ reliqui Apofiohfttipt^ iîierofiol.CÔcilio,h£reticos (quiconabantur etrcuineif^nbsp;nemer legem ^’l.ofis fidelibus imponere) aut ex eaficnbsp;Laicos homineSjin Concilium admifierintl

Aceoamp;fO; • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RESPONSIO.

c«'^ruoquot; Ç'Copus er finis huius Qnieftionis cft, quoi cUpitP^ lunn ^firtè ïiberam CoUationem er dijfiutationem i»

. ET CONCILrrS,

lut aliolt;]ui recufare nonpoß'mt, Grfi cog^ntur ut m le» coüoquio ratioiwm fidd zj- religionis fute reddant,nbsp;faltem aliquam prærogatiuam babeant quo minutnbsp;^^^‘^idcontra ipjos ftatui poßit, lt;ic ip/î a.b erroribui, abu=nbsp;Cr peccatts adpiain ey dco acceptam uitam reuocarinbsp;cnim omm’a tendant, ut ipß foli in Concilia la*nbsp;babeant,neq; quen^; Laicam, aut qui non eiufdem fÂquot;nbsp;cogantur,fed ut foli habeant omnem poteflo'nbsp;^gt;‘tccufandi, dicenditcftimonij, CTßdtuelidiaciadican-bac ratione uniaerfa pro fuo arbitrio admmflrttrenbsp;J^t.Atq; ita aliquotiam feculii maiores ipforum Con^nbsp;Qlt;^ciebrarunt, qua rationeßbi utdeßre iudicabant. Annbsp;boc dco probctur,iequum fit,nbsp;nbsp;nbsp;aliquem bonum fru^

t^’l^ccclcfia: affèrat,tcmpui ipfum,oppreßio Heritatis,in' k pioruin hominum, cr' mifcragubertuitio ecclcfiie fitnbsp;l( ?cûrdr««t : cr ßeilc etiain omnes fideles ei' prüden^nbsp;^‘‘^dicarcpoffunt.

autemfuntpartes huias qu^eflionis.Primlt;^,^n Apo

tj|; primo Concilio uierofolymitano htereticos, quipijs in Concilia C'' legem Uiofis obtrudere conabantur, in »‘iw’f“»«*«nbsp;J'^^ilium admiferint^ Arbitrantur autem hoc à nobis ne=:nbsp;Qqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftatim dcmdec5cluderepoßint,nos quaq^

^^^bieretici fimusnonaudiendos, neq^ in Concilium ad’' {jfj^^’dos elfe. Veruntamen etiamfi htereticis non datusnbsp;w fi^^^^dtasfententiâfuamproponendi in Hic-non tarnen hinc fequeretur nobisnbsp;l^^^utiam denegandam clfe,neq; permittendum ut in legitnbsp;Concilium {nam alioqui miqua ZT qu£ ipforum fit^

^i^ltum curamus)admittamur. Etenim non

'^^ btereticijficuti illi qui Paulum oppugnabant. dicimuSyApoflclicam doiirinam,quantnbsp;wj Conciliopropofuit,pureinobis feruari er doceer

DE CONST! T. ECCLES! AB

ri : Uos autem doärinam aduerfariorum PjuU defiii‘l‘^^ Summa donbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtrudcrc hominiblif, imó ui er urmw inculcarf-

h'^amp;^Juer hteefumma fuit doä-rinlt;e Pauli, Peccatoresapud deunt P^’’ firioium fidcm m Chnjium iuftißcari, non per Circumcifioiieninbsp;Opera legis. Hkic doclrin£ oppofucrunt fe aduerjarijnbsp;qui ZT Ipfißdeles crant,Gr ßdem in Chnjium pi tedteab^^'nbsp;non tarnen pure, CT addebant oportere circumeidi, feriut^^nbsp;legem,ZT per opera faluari. tianc autê fitiße utriujq;p‘‘''’‘nbsp;tisfcntcntiam atq; dochrmatn docet t; caput Adoruni. amp;nbsp;epi/tola D.Pitiiliad GalatM. Cu/m igitur uos doceatisnterl^^nbsp;ta operum,ZT dicere audcatis,iußtßcationem no ejjcafe^*’*nbsp;benduni [olai ßdeiin Chriflum, ßedetiam bonis opei’ib'^^’nbsp;conßderatc nosne an uos ue/ira doólrma propiiis acced‘tl^nbsp;An iiareti- ut/aduerfariorum Paulifcmentiain. Ciuainuis aut dlii‘‘-^^nbsp;iiJui admît nihilominus tarnen fententiäfuam in Concilio tiit^nbsp;unaiiint. rofolymitanopropofuerunt ZT auditißintinAin innbsp;cap.fcribitur,nMgnam difccptationem ßuijje inter tpß^^nbsp;Paulum ac Harnamp;bam ita etiamß heeretici ejj'einus, qt“nbsp;men nonßimus, lequè in Concilio ac idi audiendi eßeint^^'nbsp;Ciuare cum Apoßvlorit excmplum.quo uos uß eßis,olltf^^nbsp;dat Apoßolos damnajßc illos qui contraria Paulo docebutti-ZT nos antea docuerimus uos quotj; eadem docereifequitui'nbsp;uos etiam in illis d nnnatos eße. Si autem iuxta ueßra ßit^nbsp;tentiam aduerfari; Pauli non habucrunt locum aliqutft it*nbsp;Concilio,uos tjuoq; quiillis fitmles cjlis,nullum locum in Ic“nbsp;gitimo Concilio ueßro ipjbrum iudicio babebitis-Si ucro hlnbsp;Concilio interfucriint qui Pauli doilrince aljcntieba/itiir, etnbsp;contra eos qui Paulo aduerfabanturßententiä protulcriinitnbsp;merito nos quoq^ in Concilio ßcdcbimus, et contra uos pro'nbsp;nunciabimus Eadem neinq; cum P ulodeChriflo,deßdeiiinbsp;Chrißum, ZT de iuflißcatione docemut, netnpc nos per fidem in Chriflit,non per opera iußißcari. Itaqi hac ratione

ET CONCILIIS.

*pplt;trrt cjuteftionem banc contra uos ipfos ßcere.

Secundapars huiw quicjiioiiis , An Apoftoli m Con= admiferint laicos ßuc idiotas qui conumoratain hie== rencos innbsp;'¦''yîi» fequebantur^Verum tpß hoc loco id potiia quisrunt, Conciiiu«nbsp;laid qui htcrcfe^ fcqiiuntur,in Concilia adtnittendißn^?nbsp;prijM««» diligenter conßderandum eft, quinam h^refesnbsp;nquantur, o* turn uideitdunt eü quanan ha:c quaftio /pe^nbsp;quofnam excluders comnlur. Secundo refpondc::nbsp;pios principesnbsp;nbsp;nbsp;tnAgiikratus, ac honeftos laicos,qui

^angdio, quod nos^ pnedicamuîjftdem habent , non fequi . ideoq; iure pofte Chrijiianis Cocilift cr ccïloquqsnbsp;'^terefte.iion ignoramus ueftram confuctudinem z:}' tyrannbsp;^tcasnmaieftatein, qua laicos aiiquandiu in Coeitiam admitnbsp;conßlij cr difeendi caufa,ut dicitis, ucrum quaiido resnbsp;l^ioagitur cr concludcndum csi,tum excluditis cos,cr htnbsp;^^tufn in Concilio fcdcnt,qui decißiias fententias ftrrepofnbsp;r'^tynempe foli epifeopi. Verum in Adis Apoftolorum hocnbsp;'ffo Joco quem pro uobis adducitis,ßcfcribitur. Tunc pla-'“•it Apojiolis çy SenioribtA,cum tota eccleßa,cyc. quo lonbsp;baud dubie idiotiefteu laid in tota eccleßa numerantur,

'°quodcy ipftgratMctftiiritumChriftihabeant. Quam^ ^^eninonpoftiinttwc debent excludià colloquijs qu£ denbsp;^’^bgioneinftituuntur. Neq;firendüeftprindpibusQfinitnbsp;^l^ratibus, ut bi qui fe ftgt;iri:uales nominant, ßbi foli ointKnbsp;^eftatem in his rebus ucndiccnt.

Q_VAESTIO Xllir.

Ctuare Paulus cr Barnabas non Antiochia cunt hac fc« f^tranfegerint.fedRicrofolyinam ad Petrumaftccderint,

ipftm rogarint utdc hac hareß pronunciarct quid feil'» '^’tdumßt^

RESPONSIO.

D

DE CONSTIT. ecclesiae Apoßoiis A poflolinonpotuijjèntcunidducr/arijstraitfïgcre,^^nbsp;traiüîgcre XA./' ^Pß uliqtiid df fud doéirmd remitiere uolaip'^lnbsp;8i pacifet CT propini dd tiduerfdriorù doitrmd dcccdcre:etjdeîfi e •nbsp;‘^^trfdrijfeciU'ent.Verum 'meerdun bds prepcjitu)^^^nbsp;des in Chri/lil bomines it'ftißcdi dbjijue opcrib'Mnbsp;Lex ßue opcru iuliificàt bommë cor.t deo,no fidesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

P:um:fiulld intermedid conjlitui poluit. Nc(]; eiidin Apojlolisd doólrind fiidrecederc, qr ddueifiirijsnbsp;.Gaiat.1. condonAre. Etenim debts D. Pdulusinquit : Quibuinbsp;momentum quidem cefiimus per fiibieiiicncin ; utnbsp;Eudiigelij permemeret dpuduos. Scientes noniuflifitdiibnbsp;minem ex operibus legis ,fedpcrfidem lefii Cbrijti. 03^^^nbsp;fi dum qudrimus iufiificdri per Chrifiü, reperimur Cf 'PPnbsp;peccaiores:tinm Chriftuspeccdti minifler eü ƒ Abfit.nbsp;fi qult;£ deftruxi,cd rurfum £difico,trdnfigrefibrem nteipß*'!^nbsp;conftituo. Qjtdre ApoHolinon pûtuerunt eum dduerfii'finbsp;fuisneq; Antiocbi£ne(j;Hiero/blyinis irdttfigere at^jnbsp;^Hi«û quot;truiifiegerunt. Qum Hicrofiolyms^tKUi^nbsp;foiymamquot;^ îdeo djccnderunt Ut cum Slis trdtifigerent cr pdcifec^y^^nbsp;afcaidcrit. tur,multoininusueroPetrum rogdruntut rem internbsp;compomret çr trdnfigeret. Sed dfcenfiis eorum h£tnbsp;pr£cipud cdufi(.}i£retici idëldbdnt inter fideles, ab Apofl^nbsp;lisnierofolymis fefiemiffios effe.ey' eadem eum Apofilt;’-^^nbsp;docere.'dliter eni'm Apofiolos, aliter Pdulam cr Bamóbd’gt;fnbsp;EUdfigeliumpriedicare. Itaq; ut omnibus manififieappdrenbsp;ret banc b£reticorunt idiiationcm /ilfamefie.Hierofbly^nbsp;mos afccnderunt : ideoq^ deinde Apofioli çy Hierofolynii^nbsp;tdNA ecckfidfcripfierunt ecclefi/i Gentium, in quibus W'nbsp;reticifilfi b£ccontrd Paulum /fiarferant, Cf inter alia bisnbsp;uerbis utuntur, Qjtoniam atidiuimus quod quidam è ncbiinbsp;egreßiturbauerunt uos ucrbis,-quibus boe nonimperaueenbsp;ramus,crc.Lege Ait.if.zy“ ad Galdt.i.cap,

Q.VÄESTIO XV.

, A« non Paulus primo loco fententM dixerit 'm ifto Con-, anj^iritusfanäus huic Concilia intcrfuerit^nbsp;^odfi b£c uerafuit, quarc ipfi cum fuis fcSb'.toribus ec«nbsp;^^^ßain D.Petri fuo honore fpoUcnt,cj- ca qu£ Ißiritus fannbsp;mjfirat,m dubiiem uocare audeant^

RESPONSIO.

APparetexhac qu£ß:ione'm quem fitem etiamprio= res ab earum authoribus confcript£ fint ,nempeutnbsp;'fines in dir imendis controuerfijs de religioneKomanantnbsp;accédant, Cf omnem interpretationë à Pontifice ac^’nbsp;épiant. 'Vcriim fi Komana ccclefia fyncera adhuc effet.

p’ftonftipetere cf accipere. Qti^iauero doëlrina cf eccle Nonfpoiu '’‘iquain Petrus mlud£aplantauit,non R-om£modo,fednbsp;^^ierofolymis quidem eftnoftra£tate,cfRom£ illipo= trituoho-reperiuntur de quibus toto cap, z. pofterioris epifi. D»nbsp;uaticinatUS eil: merito ab edahhnrreinua. Interim

'“nt efi, Qf omnes pif merito conqueruntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus prb

Paulus quidemprimo loco fententiam dixit in Hierojof mumiocs, 'litano Concilia,fedquid.'mde cfficere nultisf An ignora^ ^ibuii

D z

DE CONST TT. ECCLESIAE' fw eum acculatorem fuiffe fuorü aduerfariorïi, quare opornbsp;tuitipfum fermoncm totMt4{lioneni inchoare.IA.irornbsp;tarnen nos non tribuere D. Petraprimum locum tn Conclunbsp;lio. Etenim tantum de primo loco cr de maiore gloria 0quot;nbsp;honore cotendittS Penitus enim ifti homines obliuionicofttnbsp;mendarunc Chrifii doélrinam, lt;^i adeà gratiiternbsp;docuitjdebere hunc epui tnaior ejje uoluerit, po/lremum CTnbsp;omnium feruum eßeyjlquidetn in regnum caelorum ingredinbsp;uelu. Qiidrc non immerito Phariftcos mihi reßrrc uidcigt;'‘,nbsp;tur,de quibus dominus ia Euangeliofcribit,antAre ipjosnbsp;tnos confeffitSy^ ut magnificis titults ab hominibusnbsp;tur, Attamen ut ifli utdeant nos mhil quod tequum ell ipP^nbsp;dcttegare,ftudcantprimum ut Paulo er PetrofimileSp’*''*nbsp;turn libcntcrprimurn locum. ilUs concedemus. Sin autein tanbsp;les non funt, non eR quod fanât) nomine çr titulo nobitpnbsp;uenditent. Etenim ipfos,ut putrem arborcm exfrp^^^'^nbsp;fuis,optime nouimus.

Adfùtt pruterea Jfiritus fanilus in Cocilio uierofolj^quot;^'^. tano.id enim Aél.is. fcribitur.Ciuidatttem hoc ad uosnbsp;quid uos luuatf No enim hinc fequitur omnibus uejlri^ Cotnbsp;cilijs inter efe ß)iritum fanüum: ßeut ettam fupra oflffynbsp;mut.Deinde non in dubium reuocamus ea qute àßiifituß,nbsp;iloin/pirata cr traditafunt ,fed illa tantü que uosnbsp;niaioribus uejîrts conßnxijlis ex uobis ipßs pratter CPnbsp;tra uerbum dei, ey eccleßat obtrufißts. Si ucro tantiß^^^^^nbsp;fiiritum fandüyCur non eius inßnrationi obtemperatis^-^^nbsp;tenim in Hterofol.Coctlq (.cuiffiritits fanébusmterßiO^.*nbsp;creto it a ferihitur, Vtfum cji enim ffiritui fanilo ac nobi »nbsp;ne quid ampliult; imponeremus uobis oneris.Cur uos CPf’^nbsp;iores ueßrihocnonferuafiis?Quareuniuerßs Chrisiiainbsp;totonera impo'hißis^ Cur nos hereticos appellatis, pptgt;pnbsp;rea quod eccleßä 'm prifiinä libertatë ajfercret CT ab

ET CO NC IL T rj.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il

*¦‘^1« ißis liber are conamurf Qjtodß ueflr£ eonflitutiones '‘deà ad fàlutë neceßari£ funt, cur nos ipß noferuatis eas?nbsp;^lt;ttis certe declaratie uos ex eorum numero effedequibuenbsp;Continue dixit,tmponuntenim oneragrauia in humeras honbsp;^num, digito autem fuo nolunt ea mouere, M.atth.ijxa^,

Q.VAESTIO XV T,

An Chrißiana eccleßa coflituerit aliejuid contra deunt, oflendant, quid aut quibus in rebus aliquid contra deumnbsp;^’^nßituerit^

RESPONSIO.

SVpra fatis de fanila Chrißiana eccleßa reßgt;ondimue, pendet ilia 4 uerbo deißdeoq; earn nonaccufamue. No*nbsp;*“”» auté R.omanäeccleßa accufamue, cx fepe oflendimuenbsp;1'^id in ea deßderemue, quam ob caufam ipfam accufe^'nbsp;^us:atq^ hoc idem paßim in hac rejfonßone ofienditur.

DE LIBERO ARBITRIO.

Q,V AB S T I O XVII.

, Knbdbeânthomities nee ne liberum arbitrium cuitt (td *°UMn tum ad malum^

RKSPONSIO.

Vieftio délibéra hominis arbitrio fundatnentum^o^insm J e^fuperb£ç^ arrogantie ittius doUrince

^^^rtwnw meritis: per'mde cltiaß boni aliqnid in nobis ganté efft,

ex nobisßt,ac nos ex noflris uiribtis libéré facer.e

P°piiwiM bonum,propter ^uod deinde deus nobis uitä£ter~

”‘’*’1 debeat tanqua méritant mercedein.Sed longe aliter fa»

B }

DE LIBERO ARBITRIO* cr£ Uterlt;e nos docent:nempe, hominé non poffènbsp;ni ex feipfo ßcere,neqi bonû fuis uiribus fucerc.nbsp;enim cr ip/auoluntds hominis non renati, itaperpi'iiH‘^’^nbsp;coiruptionë tQ- peccâtum ob/curata cr infîrmata eflinbsp;uitijs atqi peccatis quaß capta^ut natura ßratur adtnal“^'nbsp;adbonüuerononeflpropenfaautidonea. Qult;enamigdlt;^.nbsp;libcrtiU, dut quod nam arbitritm liberum tali hotnini^ißnbsp;Rom.s, buipoteftfD. Paulusinquit, InteUigentia carnis inimUdinbsp;eii aduerfus deum. Legi enim dei non fubijcitur:namnbsp;tefl quidem. Legatur prlt;eterea y.cap.ad P\.om.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

t^icunq; uero exgratiaper jpiritum dei renati

his 'mteüigendafunt uerba Chrifii, Qui facit pecctifi^”^’^ uuseftpeccdti. Quod ft filius uos liberauerit, uerelif^^^nbsp;eftis.Liberi fcilicet à pcccato,diabolo, mortenbsp;liberi ac ftontanei ex jfiritu dei,abfJ; coadionenbsp;num idquodftcitis. Qui uero ftc rcdempti, cXquot;nbsp;libertate donati flint, bona quacutiq;ßciunt nonnbsp;fuis uiribus aut libero arbitrio, fed gratiie Chridi amp;nbsp;tui diuino operanti, qui ipfos quoq; operari ßcit.nbsp;Chriftus inquit, B qui manet in me,nbsp;nbsp;nbsp;in quo ego

hic ftrtfrudum multum. t^am abfque me nihilpoteftt^ P' cere.Et D. Pdulus,iion idonci fumus ex nobis ipfis luinbsp;tandum quicquam, uelut ex nobis ipfts : fed quod idoiidPnbsp;mus, id ex deo eft. Et alibi. Quid dût babes quod noi^nbsp;perisf Quodft accepifti, quid gloriaris ut qui non accep^-^nbsp;ris,Item, Quiauobis datum eft in Chriftinegotio,nbsp;lum in eum credere,fed etiam pro eo affiigi. Et rurfu^gt;ß‘'nbsp;enim eft qui efficitin uobis ut uelitis CT utnbsp;gratuitafua beiieuolentia. Etfi autemftdeles qu^sunq; P~nbsp;ciunt libero ftiritu ea ßciunt,nihilominus tarnennbsp;rum libertâs plurimum impeditur O' inftrmatur,nbsp;O' infrinitatem cariiis quie femper ad mortem ufqi

DE LIBERO ARBITRIO. 11 ’’ft. V«dr etidm Paulin conqucritur, çr ait, Caro pugmtnbsp;”iuerfuî jjgt;iritum,cr /piritut aducrfus carncm,ut non qu'anbsp;’'xltiieaßciatis.Lcgaturbacderer.cctp.adR.omanos.ln~ •nbsp;^^caautcm non nmpliorem lilertnternhominitribuimuinbsp;quatenui gratia dci libéré agit, ac ipfe libéré à/piri^nbsp;‘Hdfi regitnr cf conferuatur: quantum uero admb£ren^nbsp;nobis mftrmitatem attinet, femper in homine reinanetnbsp;*’^pediiKcntitmJ}gt;iritiis, ita ut liberum hominis arbitriumnbsp;^‘•oad bonum nihil poßit ,atque ita in bono uelle e^rßieerenbsp;CT jpiritusdei eft. Vndc etiamD. Paulus bona ßuanbsp;«o libero arbitrio,fedgraticedeiattribuebat,dicens,nbsp;gratia deißim id quod fum:nbsp;nbsp;nbsp;gratia eius in me profit

^‘tTionßiitinanis,fedamplius quàm iHiomnes laboraui-., ego tarnen,fed gratia dei qu£ mecum eji, t,Cor.i$. Nonbsp;Jj’fo rfwff I» diligenter quod ait, i^on ego tam en, fed gratianbsp;^iqu£ mecü efl Malum aut, utfupra quoO; monuimus, no Maitimnbsp;^uitiç^coaliiflciinus,fedflgt;onte ex infit a nobis naturnbsp;^’^auitate. Rttamencum laxis babenisad Satandm curri^nbsp;^‘ts.Deus curftm noflrum impedire potefl, lt;0“ aliam nobisnbsp;'^^untatem dare,qu£ nos incitet urgeat ad ea qu£ antenbsp;''^^ueramus.

DEFIDEETBONIS V. operibus.

Q_VAKSTIO XVIII.

Qaid fentiant de fidc,flgt;c nbsp;nbsp;charitatef

Brrsponsio.

E«e et rede fentio de his tribus fummis capitibus Chri flian£ religionis,ficut uerbum dci flntire docet. Ftdcj Fider.nbsp;hominis 4 deo illuminati firma fiducia,qua deo Cf uniconbsp;flio domino noflro lefu Chrifio ueraei eins uerbo

D 4

Ï3E FIDE ET

fidit,adrcmißiottcpcccdtorü or uitam ncternii, Spe^ ßf mttjpatiens conjolcttioiteplena expeilatio earü reruntnbsp;. credimuf,priefertintß diutiui dijjh'ätnr, löge alii^nbsp;Chuitis. apparcatit giiàm credebaniur, Charitat in noftra corda eßnbsp;funditnr,aiigetur çy' cöfcruatnr,nbsp;nbsp;nbsp;ad deum atq; hoiniiief

pcrtinet, üa ut dcu-n amcmm fuper omnia, proxiinii»^ lt;ei}ue acnos ipfo5,queniadinodü er Chriftw nosdilexit-tonbsp;ca aüt fcripturarum ex quibus defcriptiones ifta deftutiptitnbsp;funt,ideo oraiß, ne Uöellu^ hic niiniuin excrefcerct.

Q_VAESTIO XIX.

A« tres iftte uirtutes,fides,(pes,charitas,tina et eadc res, en uero diftM^ uirtntcs fint 'm facrii Uteris : maxime uegt;nbsp;’ro num una pofiit ejfie altera^

RESPONSIO.

Vnäqnält;p T \îwHf Paulus de his tribus fingularibus dci donU bus uVnui-1—diftinde, uincuiq; fiuainproprictatë attributnbsp;basfaâpto ». 'i'heß'.i. Gratios agimus deo fieinper de omnibus uobis,nbsp;habere'^quot;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uedri facientes 'm precibus nodris. ïndefinen^

ter memoria repetentes efficacem ueßram fidem, laborio^ fam charitatem, et tolerantem illamßcm in domino noftronbsp;Iefii,crc. Quia Hero grattas agit deo eum^; precatur,docetnbsp;has uirtutes à deo gratuito hominibtts donari, ideo cos detinbsp;précart cr gratias illi hoe nontine agere debere- Ffnbsp;nbsp;nbsp;auté

attribuit efficaciam, quoniam ex fide oriuntur cunda bona opcra,etiam ßes qt charitos.charitatem uero laboriofittttnbsp;nominat. Vera enim charitas laborat er exercet fe guoadnbsp;deum er homines,er fuis laboribus deledatur.Spei autentnbsp;tolerare er pcrfeucrare ideo tribuitur,(iuoniam,ut Paulusnbsp;ad Roïn. S. capite inejuit, Spe feruati fumus. Spes autemfinbsp;ccrnatur,non e/ißc:. Cijtod enim cjuis ccrnit,curßeretiSinbsp;wtionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nö uidemit: ßeramus,pcr patientiaexpedamus.

BONIS OPERIBVS. I5 ßdcs,ßgt;ef,charitdf, diftMtefunt uirtHtes,amp;' ßngul^nbsp;J Pgt;quot;i.w aphones babmt:. Vndc di.zm diftmiüiC aiunieran^nbsp;i.Cor.ij.guoloco triah^cejjcdicit.

p ^«gt;7]« ticro ifl£ uirtutcs ita interfe connexa funt c^fe Tres tSbe^ l’^tho confco^Liuntur, utlcparatimhaberi nonpoßim:. „èxarunTnbsp;c}ui uere dco ucrboq; eim creditable ca ejua creditßgt;e « fe monbsp;.’/ff adepturu, er e^ expeiktt :ßcuti PmIih docct ex Pronbsp;r^^Abacuc Heb to.cdp.ltcmquiuerecredit,bicdeüdinbsp;quem fcilicet credit unieüfummü er (Cternü ßtü bonünbsp;honünein quoque diligit qui tnwgo d€i,er db eo redeittnbsp;cH^ut loatmcs in epi/hla juu docet.ldeoq; D.Paului ad '

^^»¦iCoî U. cap fidem per Jßein mtcrpretatur,dicës: Pides fubfluntia feil ejjcinia carum rerum qu£ jperantur.

' nbsp;nbsp;prior e ad Timotheum, 0 fendit ebaritatem ex fide ort

p '1‘ecns: Porro finie mandati eR cbaritax.ex puro corde, ^onfcieittia bonA,crfidcnonfimulata.

. ^emadmodum igitur unm Sol, fed non foliK eil: ita ^quoqueftdeseüyfednonfola.VnicUfquidemSoleüyet quot;0^^nbsp;^uuera fidettfed ex Sole dii£ diftinitteresoriuntur, itanbsp;^''iafint in Sole,globuf ipfe feil corpus Solis,ex quo dein-calor oriuntur:htec tria ita 'm uno Sole coniuiiihtnbsp;ßp‘i^‘‘'^if^'^poßtnt,'‘nterim tarnen non confundun^nbsp;(^''rfedunumquodq; fiiamproprietatemferuat. Similiternbsp;ifi£ uirtutcs, fides, ff es, cbaritM, ‘mfcparabilitcr con^nbsp;funt,neque tarnen inter fe confiinduntur. Quare fi~nbsp;unicoglobo.quafiexcodemfonte lux er calorpro-exfidequoquecbaritäs er JJex oriuntur. Et quenbsp;n^^dum globus Solis non eil lux aut calor: ita fides nö eilnbsp;J^lt;iutcbaritas. fJibilominus tarnen globus Solis non eilnbsp;calore er luce, er fides non eit abfqueJfe er eba^

ut Sollucefuaffilendet,non autem calore : itafi= pjj,, {„gj ^fatenus Cbrifium rccipit,iuftificat nos coram dco,non fic«.

D S

DE FIDE E T

quafenus atndt. Qucntadmoditm ucro non

So/w non cilfolui, fed luccm ex cjlorem habet, non tantum fua luce lucct, uerum etiam calore : ltd anbsp;modo non f 'guituryquod aduerfarij no/lri aiunt,ßdcs no^

fblafid coniunéhl cum charitate,idcirco fides noniufiip‘:‘‘ i fola coram deo ,fed charitos ^tioq;. verum deinceps dd'^ Snbsp;ftificationefidei copiofius.deo adiiMiante,fcribemui‘

Q.VAE5TIO XX.

An hominesfolafide in Cbrifium iuflificentur corâd^^’*

an etiam bonis operibus.

RE5PONSIO.

loffificare T^R.WBt0H 1 reffiondebimus er exponemuf cjuid fit apvui deu. £ corain deo: id atit eA coram tribunali dei, •nbsp;quo omms hominespeccati ex ietern£ condcmmitioidsnbsp;peraguntur er conuincuntur,àpeccato expiari, à P‘^,^‘\nbsp;culpa abfolui, ex haberi atque recipi in nurnerumfiUo^^V-dei ex heeredum uit£ lt;etern£. Omnes autem nos coratn dtnbsp;tribunalipeccati ex £tern£ damnationis reos fieri amp;nbsp;uinci,Paulusad Rom.j.cap.docet. Peccatorum autem eX'nbsp;piationem ex remißioaem efße iuftificatiottem, idem Apoquot;*nbsp;flolus docet AÜ.13. cap. Abfolutio autem à culpa eX P^quot;^nbsp;feu condemnatione iuflificatio ab codem nominatur, RoW*nbsp;S. Adoptari poflremo ex recipi in numerumfilioru amp;nbsp;redum dei,idemeffequodiufiificari, ex eo codigerepofi^f'nbsp;mus, quod Paulus ait fide nos iuflificari, loannes uero ait,nbsp;Propt« Qÿotquot autem ei crediderunt,dedit eis honepoteflilieni,nbsp;quidnosde«^ filij dei ficrent,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

in fi lios nbsp;nbsp;Dctwde qu£rendwm e^,quid nam iUudfit,propter ^«0»

adop«. ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remittit peccata,a condemnatione abfoluit,etigt;f

B o Nr 5 OPERIBVS, 14

KOS 4 peccdtis expidti, db letmtA morte ddinnAtia bberdtijCr liberi db omni dccufdtione dd tribunal dei dbnbsp;'’ixiwwr.-fttto utper Chriftum iufti ( qtionidtn eius iufiiMnbsp;imputdturpro nojlrd ) hicredes fidtnits xternd; uit£,nbsp;^dmobrem grdtiddei,fdiiguis mors Chrijii, eiusq; innbsp;quot;’‘feiitia cr iuftitid, iUitd i^umfunt cuiits ÿrdtid non ddm-)-

^,mPduloddKom.3.4:crf-cdp.2,ddCor.$.Eph.t.Ca i.cdp.Gf i.Ti^i-.t.cdp.CT'e,

n Pr£tered obfcruandum eft, per quidgrdtid dei in Chri-f Pnqaiâ ™)er redemptio,wliitid, dtgue uitd £tergt;M nobis commu=nbsp;quot;^fWKr.cr d nobis uicißtm recipidntur edT noßrd ßdnt, ut nkewGquot;quot;

liter £ te{ks,ntur,O' pr^ßertim dominus ipße dicès:Spi eü qui uiuißcdt, oc- recipiuntur dut em h£c d, nobisnbsp;^ßdemdmo per foldmfidem,neque per uUdin dlidtn rem.

DE TT DE E T

alia lt;Jufcuncjue,tMtü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferpentii fanAbâtunitit

quefides foU feruat. Q^vnobrem ChrijliM in Eudgi^bo captte ait. Amen amen dico uobis, jù/i ederitis carneni |nbsp;hominii, cr biberitti eim fanguinem, non habeiif

uoi ii. Edere autem dominnu tpfe mterpretatur pereted^ re. \^i nero plura teßimonia cogno!cere uoluerit,

probeturtwsfola fide Chri/lum redpere,ac ipfum in C“ nos in ipfo uiuere, ideoq; nos fola fide iufiifieari,

Paulnm ad Kom .3.cr4- cap. ey epifioîam ad Gallt;id^gt;'^ 5 quaApofiolusz.capiteitafcribit : Viuo autem non inbsp;ego.fed uiuit i» me Chriflus.Etuitam guântinc uiuo i»

ne, uiuoperfidemfilij^i.e^rc. Quamobremcumdic^ t folam fidem m Chnftum iuftificare, non tribuiwufnbsp;ticnem fidei, ^uatenui nofirum opus eil (nam fides

•gratia nbsp;nbsp;donum dci eil) fed propterea tjuod fides taittunt^ j

modo Ificibitgratiadei inCbriJh,lt;2r buicfoli.nec uUiptit* j ierea rei confidit. Gratia autein dei in Chri/h iufiifit“^)^

fiipra ofiendimus. Uacjue cum coneendimus O' pu^niMtii_ j de bar propofitione,So[a fidcs iuftificat,glori£ dei GT iibrlnbsp;fii caufa pugnAmus,ne b£c alteri tribuatur: item ideo, ut ue |nbsp;ram ac folidain luftitiam habeamus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Pofircmocxplicandumeil, guareiu/litiam non tantum nbsp;nbsp;j

iicot. nonattribuagt;nusoperibus,fcde[iamnonfcramûsutedp£f nbsp;j

tim fidci, partim operibusafcribatur, aperte nanijuc diet- j mus nos fide iuftificari,non operibus. Primum itatp omninonbsp;deus iisilt,ut nongloriemur gt confidatnus nobifipfisfidi* jnbsp;pfifoli:ficutiper^icuetraditurP.om.j i.Cor.tderê.g.ci

. nbsp;nbsp;nbsp;fife. Qat Kero operibus iiifiittam comnumicant, lUi his colt

fidunt.-fed cjiii in Cbriftum credunt.à quo ex gratia peccati j remitt unt'ar et faills confertur, bi non gloriaittur de fe’pfis,nbsp;nbsp;nbsp;.

fedfoligr.-.ii£confidunt. i. OmniabonAoperafiantàbo« . nis. Q^od fi arbor cm neceffe eil ante bonam ejfiquàm/rUnbsp;nbsp;,

äid

BONTSOPERIBVS* IJ ferai, ideoq^fruilmtwn ßciut arborent bottd)^nbsp;potiui fuiK botiie arbor is :felt;juitur opera noniunbsp;tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^u^tndoquidem ab illis fiuitt qui iam ante ex gratia

çfunt. Quare omnes ßcile agnofcunt, non facere iujîos ’’4 opera,propterea ut lujiifceiuur, fedpotius quia iufiinbsp;*’^•¦«(1 ut ilU qui ante opera ex gratia lufi funt,botM ope~nbsp;^ooiantjficutibonAarborfertbonosfruilus, j. Operanbsp;’^num etiam ßdelium propter mfirmitatem hunMnantfnbsp;™ fcnianet or inha-ret in nobis ad morte ufque,nunquantnbsp;cr perfelt;i}iifunt,ut fdeles illis iu/iiiiatn afcribe-inquit, Etiamßhabueroquippiain,non loi’-s.nbsp;^Ipondebo,fediudicein meam deprecabor.EtDauid,Dominbsp;’’f intres in iudiciü cumferuo tuo,quia non iuftißcabituvnbsp;p '^°nlfeâu tuo ullus uiuens. Q^id item Paulus ad Kont. 7,nbsp;^‘^at.nMnifcfium èft. 4- Si qttifquam per opera iufli~nbsp;J‘'’quot;vtur, Abrahamus cr Apofioli per operaßdeiwjtißca^nbsp;Ipfos autcm non eße iu/Hfcatos per h£coperd,di*nbsp;^^^I'cribitur Rora. 4. cr 2-capite. Qttjre iußß~nbsp;j'quot;'» operibus, etiamf! uiua ßdei opera ßitt, non cü afcri-^fda. Ç t^ihiHnecclißaChrilkferendumcß,perquoinbsp;ƒ'utÆtur ei' abolettir mors er meritum Ckrißi, ac gratianbsp;aittem abolenturßaferibamus iufHßcationcm openbsp;jf'^'^ß.cudPaubis Galat.i. er i cap.docct. QHarcoperianbsp;^li^ßHcxtio noneSl aferibenda. €gt;. Simpliciter reti'fnbsp;efl Apoßolorum doélrina : ilia uero doc ec nos ex gr anbsp;’ per pdein. non per opera iußpeari :ßcut Ail. 15.0quot; lt;»nbsp;^nibtu Pauli epißrlis apparetihuie ergo doiirinaßntpli-Gr frmiter adhatrendum e^. Verum tarnen ex multisnbsp;ßinumüs unicum duirtaxat affiram.ut apparent totam nonbsp;/ßnreßjonßonem ad quo'ßionem co . fx uerbis Pauli de-^^ptam eßetis ergo ad Ephefz. eap.ita fcribit: Gracia e= n».

quot;î ‘’fiiiferuatiperßdciniid^ non ex uobistdei donum eß-.

DE FIDE ET

non ex operibus,ne qui; glorietur.l^dm ipfiui famut oput, conditi in Chriflo leß ad bonA opéra, qii£ prteparauit deKfnbsp;ut in eis uerfaretnur.'t^eminem uero arbitror elJe, qui batnbsp;clariiti diccrc poßit : lequum ergo e^ ut Apojhlic£ buit donbsp;ilri»£ fides habeatur, neque homines ita mifieri fîiît er i»^quot;quot;nbsp;pij,ut quemadmodum nofinulli ßciunt,dicer e aufinc,falfi^nbsp;crh£reticum dog^eße,fidein non opera iuftificaretO’^nbsp;ram deo.

Q_V AB S T I O X X I.

Sî fides fioîa iuflificat, num etiam diabolus, iiidas ff' ipfi fimiles feruati fintf Ciwd fi non fieruati fiunt, an notifinbsp;quitur homines non taittumperfidemficruari,ficd etiai^P^nbsp;charitatetn cr figt;tmi

nobis deus: ér h£c uita in Tcilio eitis est. Qui habet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d

habet uitam. Quiaueroiftiuitamnonhabuerunt,idto amfidem cr Clmjlumnonhabuerunt. Qÿematbnoduti*nbsp;loan,s.nbsp;nbsp;nbsp;fiuf ficribitur: Qui non habet filium dei,uitam turn habet-

te)K,NrfW nifi credideritis quod ego fum, morictnini in ptt lacob.7. tatisuefiris. QuodautemD, Ideotoaitd£moniatrtdtnbsp;Aamp;.3, ey contYemi(cere,er ciuod Lmci« ait Simonemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf

Bonis operibvs. ±6

p«if«r,jws nö perßdem,fedperßgt;e chäriiafefcruatii enim no ftruamur tumfalfa. utiq; ernnt qu£nbsp;chriftD,dcfidc in Chriflum, in Euaa^elio ei Pd«nbsp;ZfgKßt«r. (^ia ucro crcdcmes in Chnfium h.crcnbsp;‘^noq; ptlutU ßafkJiiK per Chrißi meritum ,Jperaiit etinbsp;amant. Cumitaqucßcripturaiuflißcationeinatiribu

'ipfi er charitati.,ucl bona opera ftdelium iujUtiam nomi- tia nom»«» non ßt propter ipfa opera, fed quia uerißdeles cum “*•nbsp;hniti funt m Qhrißo, er in ipfo dco placent, idea etiam

'Ï'ff« eorum ci probantur ; er quia perßdem in Chrifliein ^ßficät!jiint,opera quoq; iujHtiæfaciunt ; ita ut omnisglonbsp;honorßdei, i nö Chrißoer gratie dei aferibatur.

'^amolrem cum diciinu!,nos fola ßde cor am deo iuflißca dicimusßdem folain eße abfque^c,charitate,er bo **nbsp;operibm: fed ideo ßdem folain iußificare dicimui, quod,nbsp;dei er Cbrißum eiutq; redemptionem Ç in ipfo e=nbsp;iiißißcatio poßta eil) ßde rccipimtK,non autepronbsp;Opera que exßdeßunt tiJon quodillisßdcscareat,etenbsp;1^‘^ß uera eß,bona Opera facit,ficuti Petries,Pauliis,laco~nbsp;O” ioanncs docent, print tarnen iußißcat,ac homo iant

^amp;atia per ßdem in Chrißum iußißcatut,tum demurnftf ‘‘^onaopera.2.Pct.i.Rom.6.iacob,i.t.loan,t,ero^

CLVäESTIO XXII.

. ^n credant bona opera faün ex charitate e^gratiadei, chrißum ergratiam eins iure mereri uitain eter

KESP ONSI O.

n Ratia dei er Chrißi meritum, no poßuntßmulfub- nbsp;nbsp;quot;gt;«2»

J^JîjÎEre cum noflrit operibut. Jgt;iam D. Paulut aperte

^»^od fi pergratiamt nö iam ex operibfK.’alioqumgrd

DE FIDE ET

fw iätn Hon e^gratia.Sin cx operibitt, iam wn alioqu'm,opui iam non eäopuf.Rom.ii.idemdocct Apofionbsp;lusRom.4-C^ tid Galat.z.ait, Nonabrogogratiamdci:nanbsp;ß per legem cft iußitia, igitnr Chrijius fine caujd niortuutnbsp;eR.Etenim ß uitam £ter}tAm mereripoteramuf, tjutdopuinbsp;erat Chriftumpatif

i nbsp;nbsp;Qbijcitiir aiitem hoc loco homitmm mérita, faéh ejjc ef

ficacia per mentum Cbrißi. Sed h£c extra facrlt;ü Utcr.^i finguiMur: illcC ndniJue docet iujUtiam falutem cofiferrinbsp;nobii propter CbrijtuK,no!t propter noßra opera:qiiojr0^^nbsp;do ergo docerent Opera noftrameritoria fieri per Chrijilnbsp;meritunn^ Vcrumijh homines noluntgratiæ deiojnniaac^nbsp;ceptaferreficd ipfi (Juoque aliguid eße uolunt. Itacjuenbsp;laboraiK,ut quoniam Chrifto gloriam concedere cogunM^’nbsp;mhilominus tarnen aliquid etiam fibijpfis décidant. Atq“^nbsp;in huncfincm abutuntur locis fcripturaru,m,m quibns tntT'nbsp;ces promittitiir iuflitiæ fidclium. Verum nos aperte fate'nbsp;mii,r,tnulta in facris Uteris fcribi de priemio es“ potnh'nbsp;rumnbsp;nbsp;nbsp;impiorum ,fed premium aut merccs non ad

tum, fid ad gratiam pertiiwt : itaque cum fi.iclcs quicquait^ faciiint propter quod deus premijs eos afiicit, ea nonnbsp;piunt tanquamfua mérita, que i::re Ulis debeantur ,fdnbsp;gratià,quod illis hatcgratuito à deo done/ttur. Et hoe ipfr^^nbsp;aperta tefiùragt;nia fcripture*doccnc,Paulus enimnbsp;fiipendium pcccati,mors : doiium aiitem dei e^ uitanbsp;per iefum Chriftum dominum nofirum.Peccatis qnide'-n ifnbsp;renuir mortem,iufticia autem nofira non meretur mtam^nbsp;ternam. Eionum enim dei esl quad Cbriftits promernitynbsp;gratuitOKobis datur.Ricrpus ueroidi m Apoltolus ait :nbsp;fiutuo,minime effe paria que pro-renti te.mporc perpetitn'tnbsp;futurieglorije nobis reuclandiS. interea tarnen iftibonnn^nbsp;tubilonùnusomnibiKperfuadeie coiiAMur,nos

BONIS O P E R IB V S. 17

operibtM proinerervac de mduftria nolunt äduerte=:

*'^fideli doóirin^ domini, qui ait^ta or uos ijuum feceritii Lwcser.' ’‘»‘nia gu£ iniunéki funt uobis,dicit:e, Scrui mutiics fimta:nbsp;^foddebidmuifaeere/eeimui. EffeMciHi£ D-A.ugitftini,nbsp;^8n4 fua coronAt deus,non mérita tua: Item, Si uif aUenusnbsp;^Se àgratia,iaél3i mérita tua^

CCVAUSTIO XXIII.

An non N.dri£ tÆagdaletue peccata fua remilfa fîn6

^‘’¦opter uehementem charitatem, qua Chrifium complc’^

RE.SPONSIO.

I^ari£ peccatricipropter charitatem, qua dominum Muiiideo dilexit,peccata remiffa (unt, tum eer te condonationem pjc^uiuinbsp;rcpeiulit,itaque non fuit gratuitum donum,neq; pecca condoiut»nbsp;'Ht ex gratia retniffa funt.At Euangelium docet ipfam a^ tueraat.nbsp;ejfe remißio)Kra peccatorum, abfque ullis meritis,.nbsp;^°gt;ninui enim duos debitores imquit fuilfe cuidam créditanbsp;* » quum autem illi non effent foluendo, donA/fe utrifque,nbsp;y? debitum iUi remiffiim cr condonoitum eA, turn cernbsp;' ’Pfa fua charitate hoc non promenât aut perfoluit. Pr£-éuangelij uerba aperte docent, A\ari£ charitatem ornbsp;J,”” effe ex condonAtione,non autem codonAtionem ex chanbsp;‘^gt;^e : ita nanque feribitur, Horum igitur (. eorum fcilicetnbsp;débita condonata funt)dic uter cum plus diligetfR.enbsp;^»deiis uero Simon, dixit : Exiftimo is cuiplus condona-g -^t ille dixit ci,Refle iudicafli. Et commémorât deindenbsp;quot;“‘’»ta charitate Maria ipfiem complexa ßt, proptereanbsp;lt;Vpeccata eius remiffafuerant. Et tarnennbsp;tontrarium ajfercre audent ,quod feffi-

’ ^ntinus peccata iüi condçwit propter ipfius charitalt;i

E

DE FIDE ET

tem. Sedoiijciunt dominum dixilje, Tt^cmiffii funfpeccât^ eiufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dilexit multü-Ad id re/jgt;ondeo,peri»dehoi'

ejjè dc fi dixiffètjKctnifJd fitM peccdta dm muiid,ideo tü diligit. Hune enim fenfiim efifi uerborü domim ea gult;fnbsp;teeedunt, z?“ qu£ fieqimittur docent :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim poH

uerbd donünm dddit,Cui autem paululum remittitur, lulum diligit.Deinde dominm fiermonem itd concludit, Rf'nbsp;ßtnt tibi pcccdtd. 7idcs tua te fieruauit : udde in pittt’nbsp;Eccequidipfdinfierudrit, primum quidem^rdtid dotiti»tgt;nbsp;per qudin lUiremiffd fitntpeccdtd, 'deindefides perqu“'^nbsp;recepit grdtidm dei,çr fe totdm illi commifit.Ex bis p^d”^nbsp;CT trdnquiüitdtem nA^A, eil, er ttere dilexit.

qjvaastio xxiiir,

A«Kö» Ckrißmeos repudidrit qui inipfivm credidt-runt, or in nomine eim diemonid eieeerunt,non diitan bon^ operdfecerunt:itnó d/i non omnes eos dd uitdm £ternAW «lt;’nbsp;cdturm fiit,quifccerunt bond, operd, O' id erna ddinndtio=‘nbsp;ni extremo die ddiudicaturmfit eos qui operdtifunt iniqMnbsp;tdtem.^

RH SPO N SIO.

Flrffw »Krdcwfort«» diftmikim efje dfideinCbrifiu/m, idmolimnotü fuit.Qudre tionfequitur, ridestnirdcufnbsp;lorum non ferudt eos qui nürdculd fiteiunt, ergo uerdfidesnbsp;in Chrijlumnonferudt. Queinadmodum nonfequüur(utnbsp;fitpra ofkndimm ^Didbolus credit o nonferudtur, igdurnbsp;fides non feruat.Alid enim eil didboUfides,alia uerefideli^nbsp;m^qudconfidunt gratia opromißioni dei.

Chriftmprætered extremo die iudicdbithominummO' ¦ûüi enim derebus nMwfeftis o' cognitis iudicdnt,idq; e.-tiant

BONTS OPE RI B VS. 18

Chrtfiutßciet. Qwniamdutemfideseüdonum dei Spirituale ctr inuifibile, attamen fie per opéra exerit, ita utnbsp;illis cor am hominibus appareat quinamftdelesfintaiitnbsp;'^fidcles,ideo domîntts fecuti^'m opera iudicat. Sfd audia-ipfam iudicis fententiam: Venite (mquif) benediéh Panbsp;tnei,htereditatem accipite ,feu poßidete regnum para^nbsp;uobis à iaâis fiundamentis mundi, In quo autem nifîinnbsp;^*”¦1)10 benedicimur ƒ Galat.tertio cap. Quodfi htcredianbsp;regnwn uenit,id ex gratia eft. Pra^terea fi paratum ejinbsp;iaitA fundamenta rmandi turn antequam ndfceremurnbsp;bond, opera fitcere pofiemus,paratü efi. Ciua de replu-^“fcribit Paulus ad Ephef.primo capitc. iîiec de fide cr bonbsp;operib.diiklfint, qu£ nos non uituperamus aut damn^,'nbsp;y^tquemadmodü aduerfarij noftri filfo nos accufaiK,tantîi

noluinus ea illis attribui qute foli Chrifio debëtur. A-g î«f« hortamur ad uere bona operd,non ea qu£ à nobis c5 l^èunturjfed qu£ deus pr£cipit et ex uera fide fiunt, et quinbsp;non utimur ad nundinAtionein. Teflunuir etiam ecclefinbsp;^uas docemus, nos omnes illos grauiter reprehendcre ornbsp;ç'nndre.quifidcin iaâdnt, uerum ipfam nuUis bonis operinbsp;‘'^dentonfirant,

INTER CE SSrONE, INVOCA» VT. canone,amp;f uenerattone fandorumnbsp;qui in cœlo uiuunt.

Q.VAESTIO XXy.

An non Chriftus nbsp;nbsp;omnia eius membra, hoc eft, an^

geli zy- fanât qui in cœlis uiuunt,orent deumpro uni ecclefia feu pro Chriftianisf

DE INTERCES SrONE ET

R B S P O N S 1 O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

CbtiR3er-TNE«£tngfIiocr Apoflolorum fcriptis aperte Cf »««fforTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uniuerfa eccleßa feu pro ßaeU

apud dcum but fuK orare, cf ipfortim unicum ïnterceffbrem, aduoclt;t~ Pattem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zf mediatorem'efße apud caeleflem Pacrein.

ntiniK ipfe bt Euangelio induit:Amen amen dico uobif, cungucpeticritis à Patre 01 nomine meo,dabit uobb ¦nbsp;nunc non petiflis guictjuam in nomine meo : petite Cfnbsp;pictii^erc Ac rurfiM, Venite ad me omnes ijui iaboratb amp;quot;nbsp;onerati eßis, er egoßiciam ut uos re^uiefcatb. Hwnbsp;Chrtfli uerbis, omnes in tota eccleßa fideles ßrmiter crC'nbsp;duntfideóijue Chrißum accedunt, utunicumintercefiöreiftnbsp;er aduocatum apud deum Patrem. Pirmiter enim creduffnbsp;tpfum eße Chrißumßoc eR,undlum er conflitutumnbsp;er pontificem ad dextram dei,cjui nos liberauit,aßenditnbsp;cceioî ad dextram dci,utperpetuo pro nobis appareat «£lt;*“nbsp;cœlejkm Patrem ,ficuti Paulus btcjuit Chrißum ingreßuKtnbsp;eße in cceloSjUt appareat in conjßcätt dei pro nobis,pronbsp;bis intercédât er oret. Qjtia autem intereeßio inter pr^^nbsp;cipuamuneraßacerdotis aut pontificis numeratur,efß^^nbsp;dotium unum eR,er ita unicum, ut nonpoßit in aliiltra'if'nbsp;ferri,aut cuiquam alteri communicari er attribut, unde e-tiam aternum er immutabile nominutur: idcirco nomjut^nbsp;runt fideles, pricter Chrißum, ahum pontificem, aduoed-tum er intereeßorem, non angelos aut fanéhs qui in ea*nbsp;lis uinunt. Verum Cbrjfe contentifunt, er ipßgt; utuntufnbsp;unico aduocato er intereeßbre apud deum. utpote qui Cf_nbsp;acceptifiimus ßt Patri,et qui fidelißime,prompttßime, optinbsp;me, ^ßicaciter et fapientißime hoc ntunus obire poßit- Ete«nbsp;nim angeli er fanlh nullo modo Chrißo conferri poßuntgt;nbsp;Prteterea ea qu^ petimus præflure pote^i er uult, nouit e=*nbsp;tiam noßras neeeßitates ,acnos adfe uocat,non ttedio

INVOCAT. SANCTORVM. I9 l^iafficitur: fcitquid nobis utile fit. crquomodo omnicinbsp;commodißime fieri poßtnt Hlt;fc autem omnia cuminnbsp;terris ageret, didis O'faills fuis confirntAuit. Ndin ofnbsp;'»tines libenter audijt, into necefiitates aliorum melius )io^nbsp;^^^quini ipfi uerbis expoaere potuerintinuUius ttcdio affênbsp;ed.oinnes morbos curauit,omnes iuuit,nequc uncjuainnbsp;^tchauflused, fed cum multos iuuiffet, nihilominus lequenbsp;^Ita donA,gratiam o' auxilium, atque ante unquam hagt;nbsp;^^lit. Quinetiam cum quandoque difcipuli homines ablcga-î'f uellent, non tulit £quo animo : quo magis ttero hominesnbsp;^ffutn quafi opprejfirunt, o' multa ab eo poflularunt, eonbsp;^gis uirtutemfiiam declarauit, o' fubinde bortatus efi utnbsp;^»it/ktnter adfe accédant, ot ¦ Oarfrf ex his omnibus fide^nbsp;banc confolationem habent, eundem Chriftum lefum donbsp;^num noftrum, nunc in coelis addexteram dei, non minusnbsp;^^nignum, efficacem, o' promptum atque expofitum efjenbsp;^»inibus iUis qui ei confidant, ideoq^ in omnibus fuis necef-fiatibus Chrifii intercefiione in coelis contcnti funt. M-axi- *•nbsp;cum Paulus dicat, Vnus eft deus, o unus mediator deinbsp;hominum,homo Chriflus \efus:qui feipfumdeditinre-'^^mptionii pretium pro quibufuis. Et ioannes: C^uodfit-iomi-^uis peccauerit, aduocatum apud Patrem habemus, lefumnbsp;^briftumiuftum. Etipfe edpropitiatio pro peccatis no-I'fis.-necpro nofiris folum,fcd etiam pro totius inundi pec*nbsp;^“tis.

Df intercefiione itaque donùni nofiri lefu Chrifii in coe= Sctiptans ^gt;aperta hac o inuiihl tcfiimonia fcripturarum habe-’’’«î, de intercefiione ucro angelorum o' fandorum qui in fionc ange-uiuunt,nu!la huiufmodi tcfiimonia habemus,idea fan-ƒ cam non nuiltum curant. ïmô qui uere credunt uerbo 1«?

in quo unus nobis intercejjor in coelis Chnfius propo-^^fftfUonqu^eruitt aliam intcrccfiionem incoelis, qiuppe

E J

DE INTERCE SSIONE ET

cu/mJjauc perfciklm cr plénum inchrijkhabeaitt ¦ QS* «cro noncrecluKt, neque Chrifttimprounico ZS“nbsp;intercejjôrc tnediatore fuo agwfcunt, hos, utpote inß''nbsp;deles, nu^£ preces angelorumnbsp;nbsp;nbsp;fcmâorum in cœlii iuK‘(‘'

i)unt,etiamjïpro iîiU oreitt.

CtVAHSTIO XXVI.

Si Çhriflui folui eft unicus noßer interceffor ,qult;ireno5 docuît hac orationein quÂab ipÇo üonùinica.m appeUatnu!'nbsp;qita Apofloli quoque ufi funt, ZSquot; undnimes ßmul perfeiiiquot;-rarunt inoratiofiib{is:ßcutin Aélis Apoßolorumprimonbsp;pitefcribiturf

RESPON SIO.

Quomodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;queeflione omnibusttpplt;tr€t,tKifero!il^^

m'iniMmIn V homines,qulcunque tande)nhctrumqUießionumtiUthO’‘ Chtiai nof res ßterunt.nunquäm folide intellexiße orationemnbsp;”et omnibus eommitnem quum Gontinicam nomitiAmus- Pf’’'nbsp;»«Je enim de eu loquuntur quaß ipfam ex twbis extru Cbr*nbsp;ftum oremui.Civmpotius oratio hac, chriß domim orationbsp;fit amp; nominetur, non tantum ob banc caufam quad ipßnbsp;banc ßgt;rmiilant prteßripßt, fed ideo quod nunc quoqutnbsp;banc ex ipfius ore oramus. Etenim cum orationem Vomimnbsp;cam oramtts,precamur iUis uerbis quaß Chrifli ore: itaquonbsp;Pater qui Filiimiamat, eiusuerbacy orationem agnofeit,nbsp;ac itta Patri grata efl, imo propter Eilium nos exaudit.Itaanbsp;que Filtu-s unicus efl 'mterceffor,etiam in oratione Domini^nbsp;ca,quam cum Apoflolis oramus, uerum propter Cbrißuntnbsp;non propter Apoßolos exaudimur. Fiam çr ipforum pre^nbsp;cesper Chrißum dcoaccept£ eßtcacesfiß^ funt • Ittnbsp;Ailis petebant donum Spiritus fanài, de quo tarnen antenbsp;dominus

INVOCAT. SANCTORVM, Jo inläUimgelio dixerat.Pdtreni ipfum Chriftinomi^nbsp;miffurum. Qt^are ubique appdrct,Chrifl:um omniumnbsp;dcliMnuerumadtiocatumz^r intercejjbrem c/Je. J^iran^nbsp;dum certe effet,quitKdm de eaufa ifli homines plus ßnih-*¦««1 (^«4,» Chriiti interceßionem urgerent, nififacile ap=nbsp;pdreret ipfos in eorum numero effe,de qutbus Paulus ad Ronbsp;^nos primo capite ait tCiai coluerunt res creates fuprdnbsp;^featorem,etrc.

CLVAESTIO XXVII.

Att Anpeîoruwt ç^fanéhrum in coelis cbaritds ergd. nos ^xtiniki pt, cum tarnen Paulus dicat charitatem non ex-^‘nguif

RE SPON SI O.

neque in cœlis neque in terris id effcere po*: An fanfli teft,ut fan£hßbi ucndicent ea qu£folius Chrifli in cat

‘fsfunt,uelutifacerdotium illius,Gr mediatoris officium, ut orcnt ideo “pud deumpatrem intercedänt. Prdtcrea in fanéiis omnianbsp;P'trgantur Gf perficiuntur,poftquam ex hac uita GT carnenbsp;^‘eternam felicitatem euocatifunt : ideóque charitas qutenbsp;*'^lorum calanütate in hac uita non gaudet, in futur a nonnbsp;^^fiatur aut dolet propter eorum damnAtionem. Et^uojM=nbsp;“’n in coelis deus omnia ef in omnibus, cr ffinitt totos fefenbsp;^^diderunt diuinie uoluntati,ita ut dei uoliiittas priecipuumnbsp;^fummZ eorügaudiüfit: unde etiaoramus,Piat uoluntasnbsp;ßcut in coelis itaet interra:ideonulla charitas eos mo=

**^t ad intercedendZ,P.tenim norunt et experiuntur omnem P^cnitudinem in Chriffi effe, gt iUi nihil eorum deeffie quonbsp;“d interceßionem requiruntur : into ipfum omnia apud Pagt;nbsp;^f^mperfefbexequi, acfolumfuainterceßioneomnibusßnbsp;^^^ibus fufficcre : Patrem uero uident humanumgenus anuL

DE INTERCESSIONB ET

re,O‘uelle utomnesqui gratiam adipifcuniur, per Chri^ fium eiuf participes fiant. ideoq; firibitur feniores coramnbsp;deithronoprocidere, iüiomnem gloriam O’ honorentnbsp;tribuere:mter alia nero de Agno dicere, Dignits es qui U*nbsp;trum accipiiits o' aperias figiüa eiiK,occifi(S enim es o’nbsp;guine tuo nos redeini[li,Apoc.quinto capite. Charitas ueronbsp;noflra erga Apofiolosnon extinlt;!fy.ciî, etiamfidcumpronbsp;iüis non oremus. Credimus enim ipfos beatos efie, nequc nonbsp;flris prccihus opus habere. Kodein modo cum tpfî in cœlisnbsp;uideant nihil deejjè intereeßioni Chrifti, neque alijs mter^nbsp;oejßoribiis pr^terChriflum opus effc,an twn etiam ipforuMnbsp;charitas abfq^ intereeßione inextinikt cft ?

Q_VAESTIO XXVm.

Anßanbli in coelis inferiores fint hominibus qui in his ter ris degunttCum ergo Paulus iujfcritut pro nobis inuicetitnbsp;oremus,et Apoftolipaßim petierint utalij pro ipfisorarét,nbsp;quare non etiam Apoftolorum preces in coelis ut digniordnbsp;O’ prafiumtiores pctendlt;e ej)?ntf

RESPONSÎO.

AnfanÄi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V’dntumcxhacquieflioneapparet,hocnobis{iii^

quiainhis f 1 pingereconAutur,quodnd:llprlefl!^ntiusdefan.• tuntp°ouônbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fentiamus, quam de hominibus in his

minibus, i- tcrrls peccdto obtwxijs: perinde quafi eos atümc infirmita.-mme idem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnifcria obnoxios facere uelimus. Verum hac in re no

in ca!ioh-bis iniuria fit. Etenim fanShs qui in coelis uiuunc, nuUi in^ citntinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firmitati o’ corruptioni fubijcimus ; uefira potius doilrinA

hoe twminsfujfcfin eü. Docemus enim o' credimus, fan-fhsin coelis multo prteftiiuiores effe qiiam in his terris. Quandoquidem ab omniinfirmitate liberi,perfecüetpurinbsp;^tbfqi

INVOCAT* SANCTORVil. JI

omni folicitudinc,anxie täte er meer ore apud deunt er WJ £ternisgetudijs exultant:ideo^i noîirM internbsp;’quot;w ntiferias ignorant, quando eos turbare er mœrore a^ï^nbsp;po/Jènt. tiberi funt ab omni fblicitttdine omnibutnbsp;rebut qute ipfos aliqua moleftia afficere posent, er i»nbsp;’^^opcrpetuôgaudent.Legaturhacdere^. er t^-cap. A'i GioriaCm-tHiferia; omnet hiàut müdi joli deo erfilio eius domi=nbsp;itoflro Icfù Chrifto notlt;e funt .uerumabfq; uUa anxieta^nbsp;^^»filicitudine er meerore. SanHî uero in cœlit non noruninbsp;'‘^niaquee eodem tempore tibiq^ per totum terrarûorbemnbsp;l^nt (neq; enim hoc rationibut co/ifirmatum er ptobatuntnbsp;, '‘^iquodnonnuUiaiunt ipfos in deooinniatanquam inali-gt;‘nbsp;’i^oIfeculo cernere ) nonfunt omnipotentes ad luuandum,nbsp;pt^tfentes funt, ncq; hominum corda infficiunt,nbsp;1’t‘eterea arcanit, cogitationcs,er res occultte iüis non funt

• *^nifcßie. HiCc enim omnia diuinæfapientilt;e er maieft^i ^^opria funt. Veruntamen gaudio er gloria coeleßis uitiffnbsp;^^oelleiHer abfß omni dcßiiu fruuntur.

t.tfi autemfandi in hac uita nos inuicem pro nobit ora.' iujferunt, er ipfi ^inoq^ pro alijs hominibut orarunt, ernbsp;'‘Riorumpro fepreces petierunt, nontammhinc fequiturnbsp;nunc quoq; in ccelit pro nobit or are, aut nos debere co^nbsp;’‘‘‘»I intereeßionem petere, ut qui nunc quoq; in coclis pronbsp;*^bgt;üs orent, quia ante quoq; in hit terris orarunt. Hoc t4gt;»nbsp;fequitur, nobit quandiu in hit terr it uiuimus idßcien^nbsp;ejjè,ut pro nobit mutuo oremtK,er aliorum preces penbsp;^.'^’^ut.Adia autem(ut iam diximut ) ratio ed fandorum quinbsp;*** ^oelis uiuunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no?i ora«i4 in calit ßciunt qu£ i« hit

*^ris fècerunt.ExprejJctm mandatum habemut, quo iube^ pro nobit inuicemorarc in hac uita. vicißimitaq;abnbsp;cognofcere cupio, an unicum uerbum aut literamfacranbsp;‘’“’»ItterrfrM o/knderepoßint, ubiprtecipiatur fanditqut

E S

DE INTERCESSIONE ET w c«lo uiiiut,nt pro nobii oratt: aut ut o]kitlt;iant,Apofhi[ofnbsp;iußijje precari Angelos fanélos ut pro nobis intereennbsp;dant:uel ut exemplm afférant alicuius Apoflvli, qui Auê‘nbsp;lum autfanilum aliquem inuocarit ut pro ipfo Mcrccdat-Qjtod fi,ut neceffe eA,nihtl taleprojirre poterunt,qudnionbsp;quideminuiéla ueritaseos folum deum inuocaffeteffatur)nbsp;Cyquot; tntereeßione Chri/li contentas fùiffe: tumipfîquoq^^^nbsp;Ckriflo contentiffnt, cr intcreeßionem banc reltnquuntfnbsp;. pro qua nullum uerbum aut teftimonium ex uerbonbsp;ßrre poffunt. Cum no dubitandum fft,fi aliqua effetßgt;n^nbsp;rum in cœlis mterceßioffaltem uel uno uerbulo fcriptul'd»*nbsp;aliquo loco ipßus mentionem ßäuratn fitiffe.

Q.VAESTrO XXIX.

Andiuesdamnatus apud infiros non etiam oraritp^^ fitis propinquis f Quamuis propter peccata er dainuAtio''nbsp;nem fuam nonfit exauditus à deo: quibus tarnen Angell CXnbsp;fanili carent.

ItTS. SP O SÏ O.

ffleEic” D Eäiuicertemißeriiftibominesbanc qu£ftionëoint^ zZprofr** J^fiffentßnuUum aliudcertius argumetumcTnbsp;tribus fuis „iH«j habent,quàm mißerum hutte per ditüdiuitem. Verumnbsp;hiec diuina ultio eft, propterea quod certißima, optima,ff'nbsp;delißima er perfiäißima intereeßione Chrifli no ßunt cottnbsp;tenti. Etenimfihanc ßolam perfiüatn elfe indicant, quartnbsp;'aliorum intereejforum mentionem ßciuntfQjiia uero ff^'nbsp;quenter aliorum intercejforum mentionem ßciunt, qui ta^nbsp;men interceffores non ff(nt,neqi effe uolunt, er quia potiufnbsp;creaturarum quamChriftiinterceßioncm hominibuscoßnbsp;mendant, non contenti funt Chriflo, er merito tanta ceci^^nbsp;täte à deo puniuntur. Preeterea in facris Uteris no traditurnbsp;duittm

INVOCAT* SANCTORVM. Jï

iüum inuocajjè dcum, or ordlfeprofubfratribut ’'f illorum dem mifcrcatur, fed petijjfepotiuf ut ipfe liberenbsp;^^^cjuoeos monere poßit. Hocautemideo illidenegatumnbsp;quod dem uiuos non uult rejficere 'm mortuos,Gr ab ilnbsp;^xpeilare doilrinctm,reuelationes zy falutem ,fed con=nbsp;e/feuult facriiliteris er carum doélrma. (gt;uod finbsp;fentiunt noftri aduerfarif,age contentifint chrijii in=nbsp;^^^'oeßione, quam unicam faerie literie nobis proponunt zsquot;nbsp;'^Pprobant.Ctuainobrem hiecfimilitudo contra ipfosßcit.

fin non credaitt beatam uirginem deiparam,angelos, A=« Murt^res et reliquos fanóhs qui 'm coelis cum dconbsp;'“‘lunt, fuppliciter iicnerandos feu honorandos effe,nbsp;nbsp;nbsp;'mgt;

'^^^andos utnos iiiuent zsquot; pro nobis 'mtercedantf

btß’mgutmm hoc loco uenerationis nomen. Uam fi ue^- pc ueneu-nerationis nomine 'mteUigatur adoratio et 'muocatio, ßfli,ieiunia,dona,facrificia,clecmofynie,facel=nbsp;^’^«Wextruäio, candeLe accenfe z^alia huius generis^nbsp;deum folu/m adorandum, muocandum zy uencrandtentnbsp;ijedocemm,nonautemfanitos. Imo fanfh noluntab hominbsp;’^‘tshacratione'uencrarior coli. Si autem uenerationisnbsp;'ß’^nßgnißcat honefle zir magnifiée de ipßs fentire, eosnbsp;^^micos deipriefluntes ziTgloriofos agnofeere, laudare etnbsp;^f’ebrare,çr utfîngulares dei miniüros zyquot; membra Chri=inbsp;‘ amare,libenter credimm, etfyncere abfq- dolo ßtemur,nbsp;T'lBej pios beatam zy“ deiparam uirginem Mariam, Ange^nbsp;^‘Apofiolos, Martyres, z^ omnes fanéhs merito deberenbsp;^'^erctri. Omnes prieterea damnainm,qui conteptim iudi^inbsp;‘^idefanilisquimcaelouiuunt.

Qlt;î(î fen^ ïU'.iàurnutnbsp;üebt'atanbsp;lurgine*

Quid de Apodolisnbsp;amp; reliquis »t'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kt'wmvnti \ji y —

fen# crferuos dei fùijfe, per quoi doininui Euangelw fuunt^^^ tiïnda ht. attnunciuri uoluit, ey mutidwm bac rationenbsp;uit,ac nos eßucibiis ßtanie liberatos, in Chrißo in ßlioruf»nbsp;numerum adoptauit.Apofîolorum ueronbsp;nbsp;nbsp;M-^rtyrum

omnium fanihrum do{lrinam,ftdem,charitatem, uirtutcs, crfunélum uit£ exemplum, contra omnes dei ernbsp;bçlks deßndimus,deum in ipßs lattdamus, ey ipßft^t''^'*.'*nbsp;eiußdcm nobifcum corporis membra fub unico capite Cbn^nbsp;fio diligimus, eorumßdem er uitic exemplum i)nitdrißgt;*‘nbsp;demus, ut pofl hanc uitain uni cum ipßs apttd deut»nbsp;nisgaudijs ßuamiir. Quxxunqi pr^eterea facr te Uteri io»nbsp;cent faniUs tribuerejie üUs fentire, eos honorareßie tto*nbsp;bisnonßuntmolefla ergrauia, fed meritoquicunqiioUfnbsp;iBis coneeßit. nos quoq; libenter iüis tribuimui.

^ftiquot;u°fnc- . ^‘^^outëipfosnonajficiamus UlishonoribusquosPoH»^ jcandifint. tißcij i nobis requirunt, nempc ut ab ipßs tanquam inter'’

¦ ceßoribuier fcruatoribusnoßris auxiliUin rebusaduerßi petamus, rationes er caufas breuitcr exponemus: ernbsp;deiwK

^'•’¦porj esquot; animo necejjaria funt.l^am er nos ad fie uocat, omnia bona poBicetur, er indignAtur quando alii, nonnbsp;’“tè ad ipfum conßgimuf:cwm uero ipfum accedimui, remnbsp;^iinus iuigratam, eSquot; eum hac ratione tteneramitr.Dein*nbsp;'^^ommum fand-orum, er in Pfalmis innumera exempla donbsp;^^»t,deum folum in ommbus rebus inuocandû effcyes- pro*nbsp;^^^cunih, bona, iUi agendas effegrattas. Praterèa commitnbsp;er fanitu lüa oratio Chrifti, quam Dominicam nonümt'nbsp;'’“•s/olideo patri,nee ulUs creaturis,dici er offèrri potefi,nbsp;fi nihil pricter Dominicam orationem habcremus,ta*nbsp;ex hac feire oportebat,folum deum inuocandum effe.

^°llremo Paulus eum inuocari dicit in quem credimus : fed Rom.««». *^ßlum deum credimus : quare eum folum inuocaredebe*nbsp;^Kut qui fol’ss etiam,er nemo pr£terea,iuuare fciat,pofnbsp;er uclie,

Interea uero non reijeimus chrifli intereeßionem, neq; ^'lt;^imus,nos nuüointercefforeapuddeumopus habere Sed 4'00“,nbsp;^'^eniadmodum folus deus inuocandus eft, ita nuüa alia in= hjbetnus.nbsp;^^eeßione uti debeinus, neq; alium aduocatum et intercep

hunc folum pater ad hoc munus elegit.er in ipfo errecipit nofiraspreces,ßcuti fupra abunde o^

«

fcnli'nos d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fäiiilis obtempmre ZSquot; iHii [eruire uoIk^

fequot;d*Chri- iftugt;S:,deo duntdxat zr Chri/h feruatore nojiro cötenti eri^ ßum remit# »nz«, iSftjiH ad hunc folum ipfifanitifempcr omnes homiitdnbsp;remiferunt,ncqi paßi ßmt fe inuocari aut colL Sin uero ar-^nbsp;bitramini fanilos non ad Chriftum ,fed ad alios quaq; reinignbsp;fiffè.olknditequinam illifint.t^os enintnojiramfententünbsp;fcripturarum teftimonijs confirmabimus. Etenim cum D,nbsp;loaniKS bistut in Apoc.t^.çy n.cap.fcribituryoräangc^nbsp;lo procubuifjet ut ipfum uencrarctur, utraq; uice angelufnbsp;iüircj^odit : Vide ne hoc feceris,con[eruus eniin tuns fum,nbsp;Z?- fratruin tuorüprophetarum.'Deum adora- Pr£tereanbsp;loan.i. nuptijs in Cana oppido Galil£(e,cum deßci/Jet uinum, dicitnbsp;mater lefu ad cum, Vinum non habent.Dicit ei iefus, Ciftidnbsp;mihi tccuin mulierfnondum uenit hora mea. Dicit eius ntanbsp;terminiftris, Qupdcunq;dixerituobis,ßcite. AtP;h£ceßnbsp;unica uoluntas tP-ari£, ut qu£cüq; Filius dixerit faciamus-Qdiia uero iubet ut ad ße uenianius,fe muocemus,et fuo no^nbsp;mine oremus, hand dubie bcata uirgo uult nos h£cfaccre,nbsp;atq; illi feruimus,cum non ipßam,nbsp;nbsp;nbsp;F ilium 'muocamus. ïn

A^is Apoftolorum de Petro loanne fcribitur, qugd cuin hominem clauduin ad portam tempU fanaffent, cucurrit tqnbsp;tus’populus ad cos expauefaólus:fed Apojhli populumßnbsp;feipfis ad Chriftum remittebant, dicentesC^uid iniramininbsp;fuper hoefaut quid intentos oculos 'm nos habetis,quaft nO’^nbsp;ftrauizrpictate eftècerimus ut hic ambularet ? DeusiMnbsp;gloriftcauitFiliumftitim,zvc. Similiter Pauluscr Fariia^^nbsp;bas cum etiam ipft claudum fanaftent,Aél. 24.0“ Eyftren^nbsp;fes eis immolare uellent, Paulus ab ea re tanquam in deumnbsp;contumeliofa abhorruit, ruptis ueftibus Lyftrenfes dili~nbsp;genter docuit, Deum folum colendum efte, non ApoftoloSnbsp;qui zr ipft hominesfint. Eodem modo loanes Baptifta,quonbsp;»emo fanilior natus eft ex muliere,cuius laudes etiam chri

INVGCAT» SANCTORVM. 54 fei dominus pradicauit, difcipulos ifead Chrifium ut ueenbsp;’¦’‘w faluatorem remißt, imo eos obiurgauit, co quod plusnbsp;deceret ipß attribuerent:etß nontantum quemadmonbsp;nunc fanilis fokt illi îoanni attribuebant.’Lege in E«nbsp;*f^ngelio loannis 1.cr j.cdp.Ciuarecumcertumfitfan£losnbsp;coelis fententiam banc non mutaff'e,certum etiam eft,duttnbsp;^‘'Xat dcum per Chriftum inuocandum ejfe,nbsp;nbsp;nbsp;ab ipfo aU'

^lium or omncs res neceffarias petendas,non autem i feflis.

DE R E L I QV IIS S A N C T Os VU-dorum,Imaginibus, Sifîmilia bus rebus.

OJAESTIO XXXI.

R.ncredant peregrinationcs ad ojßa aut adtemplafan^ fer«m pias eßef

RESPONSIO.

Q Va:ftiohiec tres alias in fecopleüitur, ». Quid dcperegrinatiöibus fentiamus,quiercligionis caunbsp;ptßißipiunturf 2. Quidfentiamusdereliquijsnbsp;^^“oßibusfan^lorü f Quid de forum templis fentiamusfnbsp;h,ecßc rejfondemus ; Erf pia eße qua:cunq; ab hominknbsp;ex mandata or iter bo dei fiunt. Q^reß uultis ut pcre D£Pp“,™g„gt;nbsp;^inationes ifias pias iudicemus, oßendite exfcripturis u= nationihus.nbsp;à deo inflitut£ zr mandata:ßnt, Nos equidem cuntnbsp;, ƒ bterani quidem in tota fcriptura facra nouimui qu£ba'nbsp;peregrinationum mentionem fdciat, turn etiam certo \nbsp;dominum docuijfe nonbabendam eße locorumra'^nbsp;'°nem in bis terris, neqi buc atq; illuc currendum pro im^nbsp;^^^'''itndagrttia.Deumnanqi pr£fentem Grpropitiit eße

DE RELIQJVrrS SANCT.

ubicuttcj; fidèles grettia opus habent, cr ipfitin uera fide in* uocant:Pfal.io7,e^ i4.S.Amos f.lerem.y.cr ij.Iolt;n.4.nbsp;t.Tim.i.CT' dlijs lociscompluribus. Adhtecautem cum innbsp;fuperioribus cjuieftionibus ojtenderimus, funâos nos à feipnbsp;fis ad Deumer ïilium eius icfion Chriftuin remittere, innnbsp;' nififium eft huiufinodi peregrinatioiies ipfis nonprobarhnbsp;neo; utiles çr fiilutares efièhisqui cas [ufiipiunt, ideoq;nbsp;nuuic lt;i nobis fufcipiuntur.

De reif- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offdCT reliquitc finiilorum trium fiunt generu, P-tenutt

ftotum.quot;* firiptafunt quee doôirmam eorum continent:uclpiigt;'i‘'^ membra aliqua corporis:uel res aligu£ extcrn£ quibii^

'J , i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ............ r.......JP ’rd'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/-

ârinâm contïnent^unt uer£ rdiquije, imà ingens rus Chriftianorum, qu£ fionmo in honore habenda funt-Sanélorum corpora çy offa etiâipfa fuo honore dignufuut)nbsp;utpotequ£ parte habent in refurredionemortuoriitCuUiqsnbsp;expectant, ey domus fuerunt tam excellentis If intus quonbsp;fanóli Uli præditi fuerunt. verum quemadmoduin pah'iut=‘nbsp;charumcorpora,Viofis,Aaronis,lofue, Kegum, Propbef^^^nbsp;rum, cy fanâum Chrifti corpus, loannis item çynbsp;ni,atq; Apoftolorum,honorifice fepulta funt: ita ctium ojPnbsp;fanilorum ad refurrcólioncm terr£ mandandafunt, neqifinbsp;elfiodienda zy in ecclefia ad uenerandU proponenda Chri“nbsp;ftianis hominibus. Sicuti etiam Athanafius docuitin uitdS-Anthonij. Pr£tercafi quicqua habemus quodcertofcóuUtnbsp;fanëlorum fuiffe, ab ipfis in uita ufurpatum ejfe, id tdinçUnbsp;nullo modo uenerandum eft. PJam ut ueteres docent, tu^nbsp;uencratio reuera fuperftitio eft, quæ deo pariter zyfiu»tnbsp;dilflicet,ut fupra oftendimus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Rcliquaqu£dercliquiftadduci poffent hoc loco otrtit tam,br£Certim auodinhisabcrt£ fraudes debrehëduntut'

aliud membrum oftenditur,cjuafî biceps aut tri~ ^epsfiierit, CT alia membra præter communem hominumnbsp;^turam geminata habucrit. Deinde res futiles CT coß{llt;enbsp;^fliquiarum loco uencrand£ hominibus proponuittur, qui’^nbsp;potius fanihrü honor immiruiitur quàm ut aliquid hincnbsp;lt;^gt;tgeatur.Prceterea m his tamimpudentinuiidinatione, ÇTnbsp;^onta audacia utuntur,ut honefti homines, quibus non in u»‘nbsp;^uerfum Pontißcia religio dijplicet, mhilominus tarne hxcnbsp;P^obare non poßint.

Templapo/h-emo crfacellanonextruenda fuitt/anÜis qu'æ'JJ’jP’t* Hilf nunc in coelo uiuuiit,fed Ulis iit hominibus mortuis fepul norem fan-^bra tantum fieri debent. Qtiamobrem arbitramur templanbsp;'^honorem fanóiorimi bonoquidemanimo olimifdificatanbsp;^lfie à ueteribus, attamen deo er ipfis fanélis non placere.

enim creaturis templa lt;edificanda,er in eorum nomi' ecclcßte congregandie funt : ruim hic honor foil creatorinbsp;^^nuenit:quemadinodtvm multipliciter id diuinis er huma^nbsp;’’^te/iimonijsprobaripojjet,quienos breuitatis caufao^nbsp;quot;mittimus.

, Alioquinnecefiarium arbitramur ut Chriftiani templa ƒ«

AntTfJrfntAo»«»! er piumeffeut candellt;e ardeant c* ^{acramentaaltaris, er imaginibusatck reliquijs fait^

DE RÊLICtyriS SANCTi

RKSPONSIO.

Deufutu» ^nâelarumufuiin templiitwceffariuf eftadpcîleti^ niinum innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcnebrM tioélunio tcmporc, iteluti matie ante f

temphï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RocaiitèmodoctiamApoftoliluminibni'mec''

clcßattßfunt,Aä:.2o.Luinina, autem accenderelocoßcri

ßciorum,ad cultum dei aut fanchruiW, ucl propter animai t Inft.iib.s. rumfalutem, répugnâtfacris literii, cr à Laàantio uetu^ jnbsp;flißimofcriptorcdamnatur. Cordanoflra'm ÜouoTeßii* jnbsp;Matth.f. tnento dco accendendafunt,Gr omnisgenerii bonii operl‘ {

Lumina co nbsp;QwoMwm uero facramentttm doininuf iubet accipere et

edere.nonlicetcerteiüudferuarecr 'mcludere,fedidfuitti J oportet:ideo^i non optts eft ut luminek coram iüo apponatu-

tur. id potim curent qui facrament um fumunt,ut uerain amp;

ardentem atque lucentemfidcm incordibia fuishabeant»

Lumttium ufus coram facramento res noua, cr nuper ab bo

minibus 'mfiituta efl,mcognita penitus ueteri eccleßte.

Deimagùiibushiece^lno^rafententia: Geusimiginet

“*¦ aduenerationem ßdlat probibuit,primii/mmdecal.ogo,î’ J præcepto priniic tabul£ : deinde fapius 'm lege, Propbeta-rum ex Apofiolorum fcriptis imagines in uniuerfum amp;

grauiterprobibuit, imo borribiliter minatus cü omnibut ' bis qui uelßciunt uel uenerantur imagines. Quamobreinnbsp;id quod deus malum nominat ex prohibet atque execratur,nbsp;nos non poffumus bonum appellare. Si quis uero hac de renbsp;teflimoniadeßderat, Icgat Exod.io. Deut.f. eXA-.C^^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

atqiie 27. caput. Pfalm.t13.Efa. 4.0. ex 44- ferm, lo* Roni.t. t.Cormth.to. t.Petri 4. ex t.Ioan.f. exc. Quoinbsp;autem quidam aiunt,fenon ßgnum, fed rem ßgnatamnbsp;Kerari,non e^uera ex folida ratio: quoniam deus cx fan^nbsp;ipßus nolunt hac ratione coll, Praterea imagines nonfuntnbsp;nbsp;nbsp;j

ßmiles

ET IMAGINIßVS. 5^

Smiles deo aut fandis-Deuf enim immenfin cr it^nitus nbsp;nbsp;Oevs et;*«

cfl ,fummie potcn{i£,ineffabilK maieflutts, neq; ulla

'^»ulitudine exprimipoteft :ßcuti facra lit£r£ aperte do= nibus repr^ Ad.17.^ alibi. Aiigcli uero, quinbsp;nbsp;nbsp;ipfi f^ritits funt, f«“'»»«

1‘fafintilitudine rcpr£fcntabuiitur ƒ Sandi uero cum in bis Jpr/j uiuerent animamnbsp;nbsp;nbsp;cor put habebät, hoc autem con

l^^nptum eft, ilia uero in exits manet : quoinodo ergo iina^ exprimeiitur Corporis ipforum figura nihil nos ad

^lutein iuuat, itaque etfi imagmes corporum ipfiorum ha« ^^remus, nihiltameniÜ£ fidelium falutem promouerent..

uero infiandis edfuminum cr pr£flantifiimiegt;n, dei ^^^atia,fides,cf alia dona,h£c coloribus, aut ligno atque lanbsp;^^dibus nonpofiunt reprafentari. In fumma, deus, angeli,nbsp;i‘’udi exits maioresfunt, ztrampliori gloria præditi,nbsp;^^^mutimaginibus repr£fcntari poßint aut debeant, hu~nbsp;\‘^ß»odipr£/ertitn imaginibus quas fandi propheta adeônbsp;''^gt;'idettt,uelutEfaias 44. CT Brfrwcb 6.cap. Sinautem di*nbsp;'^^ntimagines tantumdocendi adtnonendi caufafacien*

amp; feruandas e^e, aliud à deo ÇT longe pr£fiantius no* datum ejje nouimus, per quod h£c adipificamur ,fpiritnnbsp;uerbum eius. Pr£terea cum Apoftolorum £tate aliquotnbsp;'*lt;^«/iï ecclefianùüis ima^nibus ufafit, er uetufliferipto*nbsp;j^^Uehementißime eM damnarint er reiecerint, nos certenbsp;fidt non poffumus bonas appellate, quandoquidem adeinbsp;^^^dixintus)a deo er fandis eius damnat £ et reied£ funt,nbsp;ße reliquijs in proxima Cijt£ftione re/pondimut,quote

“* ^‘^J^onfione contenti nihil nunc addemus,

Q_V AESTIO XXXni»

r placeat Ulis aqu£, herbarum er aliarum rerum con* ^’^'^‘gt;tio,qu£ in Chrifiiatta ecclefia ufitata efi^

F *

DE PVRGÄTORIO IGNE

rioaquxVgX TApofloUca ecckßa penitufignorauithuiifp y modi confecrationes aut benediétiones ti^Uie,nbsp;ßalis,butiri,olei,palmariim,herbitrtmi, placentarum crßquot;nbsp;milium rerum. Hiec enim noua funt hominum inuentanbsp;abufus ,itaq; nobiinuUo modo placerepoffunt. Credimutnbsp;enint à CbriRo benediituts cffe omnes creaturas quaßde''nbsp;Hum ufui neceffarite funt, ita utfim ßde, additit precibittfnbsp;er moderateiUit utantur,nihil iUit m)ceaitt,fed puritnbsp;boiuefnt. Cuireiteftimoniumperhibet Pauluft.Timnbsp;Cr Tit.i.cap. Sedhisrebut, quas cömemorauitnut,conp*nbsp;dere,er credere confecratas huiu/hwdi rej poffe nos i W**nbsp;lo tuen ,fuperftitiofum efi,ac deo improbatur, CJ'nbsp;fidelibus dei miniftris reprehenditur.

VllI. DE PVRGATORîO iGNEj

amp; preobiis pro defundis.

Q_VAESTIO XXXIIII.

Ancredd/rf i« igne purgatorio torqueri animit defuitf (iorum,qu£ nondum abfduta pcenitentia exhaeuitanti“nbsp;grarunt,neqi fatis purißcat£ funt?

RESPONSIO.

QVicunq- ex hac uita migrant uel in uerafide, vet in incredulitate moriuntur : de utrifque dominâtnbsp;fententiatn tulit bis uerbis, ^on enim mißt deuSnbsp;filtum fuumin mundum, ut iudicet mundum:fed ut fcruetutnbsp;mundus per eum.Qtii credit m eum,non ludicatur: qui ue^nbsp;ro non credit,iam iudicatus eji ; quia non credidit innonunnbsp;UW^C'

ET PRECIS, PRO DEIVN. 57 ^nigenitifilij dei.Sed aduer/arij noftri obijciunt,polJc fide^^nbsp;mori ijui fidelis quidetnßt, non tarnen plene purißca^'nbsp;tw,propterea lt;}uod nondum paenitentiatn abfoluerit : ta*nbsp;^niautemnon faluari,quando(iuidemadhtic impuruißt,nbsp;^quedatnitari,proptereaquodßtfidcUi. itaquenecejßt*nbsp;^iôfequilocumaliquem mtertnediwmà dco paratum cffe,nbsp;fn quo tales plené purgentur, er pcenis fuis id quod pœni*nbsp;ientiie deeü rependant. Intermedium hune locum Purga'nbsp;borium ignem nominAnt,propterea quod animae in ipfo purnbsp;^entur. Verum in hacdo{lrina,qult;e nullam autboritateinnbsp;out tejltmonium habet facrarum literarum, multa deßde*nbsp;fainus. Primum nanq; Chriftusdocet,fideles in ip/btotos Fijeies pilt;nbsp;P«roî efie,etiamfi propter refiduam infirmitatem ohquanbsp;m ipfis fit imperfiitio quee lotione opus habet. Aperte “uww””’nbsp;banque ait, Qui lotus eii,non opus habet nifi ut pedes la=nbsp;•*rt .• nam totus purus eft, loan. 13. er ’5 Et idem docet D.nbsp;Paulus ad Romanos j-CfS.cap.in quibus ofiendit multanbsp;odbue deefje fidelibus, qua tarnen ipfis non imputenturnbsp;propter fidem in Chriftü. Eademq; de cauja in articulis fi-deiconfitemur,nos credere remißionempeccatorum,re*nbsp;[urreâionem carnis, er uitam ater nam. Sicuti autem ere*nbsp;dmius,ita nobis fit: credimuspeccatanobis condonata effe,nbsp;ideoq; condonata er remiffa funt. Praterea cum pecca*nbsp;t»»» nominamus non tantum culpam, uerumetiam poenatnnbsp;intelligimus.Cum igitur peccata, propter qua: fiola fuppli^'nbsp;pioafficimur,nobisremifia er condonata fint,quomodonbsp;ßdeles adhuc impuri funt ? Autfi peccatum abolitum eü,nbsp;ÏlUare eos pati oporteret, perinde ac fi peccata non remifinbsp;'oeffentfSi ueramfidem in Chrifium habucrunt.inieter*nbsp;Uumuiuent:finonreâecredidcrunt,in aternum damnatinbsp;funt Atq; hoe fides noftra docet, qua confirnMturEfa.f3,nbsp;^op.er ioan.}.},ó.cr s.cap.erc.

r J

DE PVRGATORIO IGNE,

Konpcrt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoct}uoquc Vd ipibi-u/m doélrina defideramti^,

propu™no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfeél£ pœnitenti£,perji{lâ)n puritatem afcribunt:

«ira mai», cum tMtett iUd duntaxdt habcatur per mortem, fangui' ttem cr meritivm Chriûi, Q«od fipuritds ex noârismt^nbsp;ritis habetur , Chriflus frujlra mortuus efi. No?i auteinnbsp;frujlramortuuiefi, ideo^; purit£s ex gratia denn mortenbsp;Chrifti per ßdein habetur, Ailorum if.Galat.i.Qr t.loait.nbsp;«. uero infirmum eß, quodaiuntanimas poenisjiii^nbsp;«î igné purgatorio rependere quod eorum per/elt;!l£ ptt^^nbsp;nitenti£ deeß i Supra enim ctvm de fide or operibufnbsp;tneritis feriberemus, oftendimus ea qu£ facimus

tnur, non effè condignagaudio,qiu) nos 'm alia uitaper chrinbsp;fium donamur.

Soiw ChtJ nbsp;nbsp;Tertio id etiam 'tn doÜr'ma Purgatorij ignis defîderd*

nos Tube nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puritatë non afcribunt duntaxat fangumi C hri^

peccutotâ fii, extra quern tarnen nihil e^ quod nos purgare poßdt purgat. abfque uerbo dei ignem nefcio quernxxcogitant, eutnbsp;purgationem attribuere audeiit. Hoc quoque repreheU'*nbsp;dimus,quod fideles cum ex hue uita migrarint, 'tnfutura ut-tatorqueriaiunt,quibusuerifiima Chrifti uerbaoppotu-

tnus, dicentis, Amen amen dico uobis, qui fermoncm ineitnbsp;audit, zr credit ei qui mißt me, habet uitam £ternant, C7nbsp;wtttdici«)« non ueniet (quod fi uenerit 'm PurgatorfiWnbsp;ignem, turn in indicium , poenam cr condemnationentnbsp;ueniret) fed tranfîuità morte 'm uitam, ïoan.^. Cuiner^nbsp;go fideles à morte 'm uitam tranfîerint, rejhondemus qu£lt;‘nbsp;ftioni propofit£ cr dicimus, fideles per fidem à dominonbsp;plenè purgatos nullas pœnas pati in Purgatorio igné.

Q.V AESTIO XXX Y.

Anhif

ET PRECIS, PRO DEPVN. 58

Anhis gui 'm Purgdtorio ig^torqucntur profintprelt; ^^iieleemofytiie et facrißeid qu£ ta ecclefilt;t ChriflMiM pro

«

RBSPONSIO.

Vdndo^uidein meo dduerfarios errareoflendi-Oepteci^ l J mui,guoclmhcicC}uießionepr£cipuumeji,nem=^yf^^°P^^nbsp;^^-^^ein Purgdtorio igne',quinu[lci teflir/tonia habet pro mor-facrarum literarti/m -, no pojjunt animiC ßdelium pî illo ignénbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß““**

fupplicium pati qui nufquam eji:ideo^ non opui eü ut pojl Örtern pro ipßs oremta, aut alia in eorumgratiain ßcia^nbsp;tniK : niß utdeßinäorum honorifica mentio fiat in eccleßa,nbsp;Oquot; deo grati£agantur quod ipfos in uera ßde ex hac uitanbsp;i« regnum fiuum euocauerit : ey- ut ipßvm oremui, ut nobisnbsp;fidem augeat, er nos quoque fuo tempore ad maiores no^^nbsp;jtros in £ternamfelicitatein rccipiat, Pr£terea docemui,ßnbsp;quid uelimusßcere in eorum gratiam, quod ipßs utile ornbsp;deo acceptumßt, debere nos uxoribus ipforiim, er Uber iSnbsp;utquepropinquis beneficia aUqua confirre, er ipßorum honbsp;norem ac ßmam femper tueri.

Nort ignoro autem multos honeßos homines grauiter ob ^anc catqam nobis irafci,propterea quod indecens,imö hörnbsp;fibile er Chrifiiano homine alienum eße arbitrantur,nbsp;quod non tantum nihil ßciamus ad iuuandos maiores no^nbsp;flros, uerumetiam contra adeo uetuftam ( quod nos quoq^nbsp;Hon ignoramus ) er uulgo ubique firê receptam conßuetu^:nbsp;dinem loquamur ßribamus. Quamobrem hos horta^nbsp;nur ut noflras rationes qu£ nos mouent, audiant ex=tnbsp;pendant. Nequeenimh£cideoßcitnus, neque ideopro ip=nbsp;fis non Qramus,er ußtatas res w griUiam ipforum non fit=

P

DE PVRGATORIO IGNE, àmus guod non diligamiu »Miorcs noRros, aiit guod nidhinbsp;ipforum ration-cm habeamuf, fed ideo quod Chnftuna

des nos docet cr confirmât, imô urget, ut nullo modo pof fimus re£lum agnofc^re ut pro ipßs oretur ,autb£c pro^nbsp;pter corum falutem fiant, imô fcimus ipfosmaiores nofiros

bis rebioi non habere opus,negue hicc a nobis exigere.Ete^ nim firmiter er certô o'edimus er f imus, non aha rationcnbsp;in hac autfiaturauitapeccata expurgari.nifiduntaxatpet

gratiam dei in fanguine icfu Chrifii per ueräfidemjndubi^

tatum uero eft Purgatorium ignem,gui nititur meritis no^

firiser fupplicijs guic perfirimus ,non effegratiam dei, neguefanguinem chrifii in fide. Certum etiameAmaio‘ ,nbsp;res noRros in e^idem nobifeum fidei confifiione mortttosnbsp;effe, gtia fcilicet confitemur nos credere remißionem pcc*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

catorivm,refurreRionécarnis,eruitam£ternam. Quit’^'’ | obrem ctem er communis omniü fides, eSquot; prteterea cM^^

feripturœ aperte tefkntur, omnes gut fefe uerafide com^

mittunt grati£ er mifericordia dei,cr in Chrifio moriun^

tur.à ChriRo conferuari ut non ueniant in iudicium, àiti ignemer poenamatgue fupplicium aliguod,fed reciptiffnbsp;leternam filicitatem:guomodo gu£fo pro Ulis orare pojfi*^nbsp;mus, er alia huiufmodi fiicere ad ipforü falute,guibus certenbsp;egerentfipœnam atg; fuppliciü tolerarët. Verum pxnatttnbsp;non luunt, ideog; non efi opus ut guieguamfiat guo ipfi pccnbsp;na eximantur.Si nang; pofiguäin uerafide ex hac uita ex^nbsp;ceffcrunt,nihilominus ignem ,pcenam er tormentapate=inbsp;rentur, tum mania effent cunRagu£ de gratuita deipro*nbsp;mißione,de liberatione per Chrifium, de certitudine er uenbsp;ritate fidei,infacris Uteris leguntur, er ex iüis pr£dican^nbsp;tur : imô fides ipfa fiilfa effet. Veru fides uera er certa efi.nbsp;Ideo^ficuti maiores nofiri uere crediderunt remißionentnbsp;pecca*

ET PRECIS. PRO DEFV N.

P^ccatorum uitdm£tern4m, ita etiam hlt;ec ucre dde(gt;ti ^^nt^plXlUM fentiüt in alteret uita. Qjiare eu p ropter dei.nbsp;i^oriam, ad laudem atcjue confeßionem noftra pdei^tumnbsp;^^iam propter honorent nMiorum noftrorwm,de quorum ftnbsp;’“te non dtibitamut, nihil facimus po^ mortem ipforum adnbsp;corum liberandoi. bnô arbitramur huiufmodi ailionbsp;*^btes zr precibin noprorum falutem ipfam fidem in du

hlt;ec adepti fint. Hoe d«te»î ab fur dum eA cogitare, ne-diceretperinde ac fit deue cr fides nosfaUere or decipe queant, quod fieri non pote^.

Praterea hoc loco breuitatis caufia commemorare nolo, Jics aamo« uiles ift£ resfînt,neque uerbo dei confirmentur, quasnbsp;ad iuuandos maiores nofiros fiacere iubenttita ut fi pœ- quas anî-aliquas ingéniés Purgatorij ignis fientirent, queinadmonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘ticra

ilU docent, nuUum tarnen aut exiguumfolatium h£ res ‘‘°*“quot;'-

Cithare longe tutius eR ntaiorum falutem non ab huiuf ^di hotninibus nuüius precifi aut ab hominü mueittis fgt;en=*nbsp;’^e,Jed potius niti firtniffimofiundamento,gxatia tteinpe etnbsp;'J^fericordia dei,infianguinenbsp;nbsp;nbsp;paßione Chrijh per ueram

'^em. Hac etiâratione animi noftri certifiunt de fialutc nu» nofi:rorum,quàm cum quotannis eafdemcercmoniiiisnbsp;^Pfgt;tum caufias peragi cerniinus e:y audimtts, zdr tarnen in~nbsp;fumus quando efficaces fiueriittnbsp;nbsp;nbsp;ipfos liberarint.

. Intereaquoquedificimus noneffie confidendum propter purgatorium,uel honünum mérita, aut opera qu£ a- fc Purgat®nbsp;noftramgratiam nobis mor tuis fiaciunt. Etenim quin^ cLuquot;**nbsp;petebant cr id uolebanc entere. Scriptura nAiique bo* Gaut.s.

F 5

DE PVRGATORIO IGNE

num nos operari îubetjdum tempus habemus, negue rijdeôqueferiô docemits, ut omnes in hac uita tcinp‘^ß‘'^^nbsp;dum integra rationepræditi funt, deoferuiaittnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feipfos

ititteri accingant,necjue confidant aliorum operibus nbsp;nbsp;nbsp;ilquot;*

li poH mortem in, ipfiorumgratiam fiaciant, quandoquidci^ poß: mortem iftu non iuuant. Qtiod fi alicui mors imnünt'nbsp;at, iüum Euangelij uerbis ad Chrijium remittit»us,ut oretnbsp;pro peccatorumremiß{one,confidatgratis, crplenus connbsp;folatione,figt;eret uitam teterniim.In ueteri quotjue Apoftoß-ca ecclefia non ulterius progreßi funt,fed eadem docuerût’nbsp;ficuti Paulus de his qui mortuifunt,fcribit i. Thejf. 4-Eandem dodrinAm nos quoque dei beneficia retinebimit^“

Ct.V AESTIO XXXVI.

l04n.it. CXuidfentiantdehifisria'Laz^nri CTforortvmeius Ält;a,io, thtee^lAari£,quieChrifiumprofratre oraruntf Iteindtnbsp;AS,?. Eutycho quem Paulus à mortuis refiifcitauit,an hoc abfq^nbsp;precibusßdum fit f An non etùmt D. Petrus pro Tabitbdnbsp;mertua orarit,cf earn hac rations in uitam reuocouerüi

RB8P O N SIO.

Qaomodo Ä Æ Ariam,Viartha}n, Petrum amp; Paulum, deitm iwtot^ A Tftoîia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘irbitror,non autem ita ut aduerfarij docent pro

pud defunquot; orafiè, utfcilicet dominus propitius fitanimabusi^ ôoj MÂtit, pfirum cr eas ab igné purgatorio liberet, et in ieteriioinßnbsp;licitatem transférai:fed orarunt ut d mortuis refufcitare»'nbsp;tur ad gloriam dei. ttSum uero arbitrantur Laz^rum,nbsp;c/jiw» cr Tabithamfuiffe in ig^ Purgatorio, Cf iUicpoquot;nbsp;mortem fuampœnis eyr fupplicium pcrtuli/fi ^onarbi^nbsp;trori^oshocaud'ereafferere . çyuare igitur aliénaexenlt;^nbsp;pu a^rimt, qu£ n^ilferuiunt ipforum mfiituto f Tanti^^^

ETPRECIB. PRODEFV'N» 4© ^’^f‘(fcittAndo5 oculos fimpliciorum.Sin uero dicant ipfos 'mnbsp;^urgatorio igiiefuijjc, qua ratione id probare poteruntfnbsp;^onnulli cquidëdicunt,Si Laz^triK apudinferosfuijjet, nönbsp;P°tui^etliberari,quo»ianiapudi)^eros nuUaeîl redenti- titeo qu^nbsp;autem in cœlofuit, iniuria iui fadkb eü, quod dcnuo «iduo quonbsp;translatai 'm hatje nuferiam. Itaque, aiunt, nece]Jc cft lonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

aliquem 'intermedium ejJ'e,Ciu.ilgt;iti reJfiondeo,Pr'imuni 'Pfos non probaffehac ratione 'intermedium locum efje Purnbsp;^‘^torium ig^m, et non potiui alium locum foli deo notum.nbsp;^^mdc dico,totam ipforu argumentationem falfam zr ina^nbsp;e/]e.Laz‘igt;‘ttsßit(ttt fcriptura iUic docct)anticui Chri

Î quare anima eiuspo^l mortem 'mßnum Abrahie recruta eR^ßcuti etiam alteriui Lazari, ctdui mentio fit Luclt;e '^•cdp .qsîe^ue ißt 'iniuria fiaih eii.propterea quod ammanbsp;denuo corpori coniundU eü propter gloriam dei. Om^nbsp;en'm creature iure deo conditorifuo feruiunt. Domi-^‘^ipfoLatroni'mcruce dixit, üodie mecum er is 'm Para-’^jKnihilominus tarnen ipfie tertio.demum die à mortuis re=^nbsp;illi'miuriafiadhe^, gtc. Equidcm omnino i»

,fi hi qui j^irituales nominantur cogerentur tantas o» »« mortuorum ^atiam Laids cöferre, quantos ipfihoenbsp;'^»tine accibiunc. Puroatorium i?nem non adeo uehemens

Grlt;eca ecclefia hatte tutnqua recepit et a-^ß^it uf^ ad tempora Eugenij 4. quibus breui ConftMti '^polii 4 Turcis capta eft?

Q_V ABSTIO XXXVII.

^ii^idfentiani de hoc loco libri Machab£orum,Saniltt ^^0 amp; falubris e^lcogitatio,pro defiundlis or are, ut à pee

ne feeûdo f“Ar«Mî HtfTO«. CT CypriatuK atque Gelâfiui.dd huitt I Jloctvm uobis rejpondebunt : neinpe, fecunduml^'**nbsp;chabieorum librimt legi (jnidein 'm eccleßjs, non tarnenp^^nbsp;rem eße relique Cdoonicif Bibliorum hbris, ita ut ex ipf^»nbsp;ficutiex reliquis tejiimoiua defumi cr proferri poßii^tnbsp;controuerßs ßdei dogmOitibiK. C^uamobrem ciwn o'””**nbsp;bui libris Veter it er Noui Teftimenti, ne umco quidé utt*nbsp;bo mentio Rat CacriRciorum bro mor tuis. hocteRimoniti^

tam nihil de eo dicam, quod non omnia etiam fanibirum h» minum ߣla,bonA,deo accepta,er nobis imitanda funt ¦nbsp;Jeon bono animo Ephod m Aphra fecit, quod tarnennbsp;fuerat ipfumt ttonfecijfe. in Machabteorum hiflorid » 4'nbsp;laudatur R.dazidt,qui feipfum mterfecit,ne 'm nu/uit hop’‘^nbsp;tmt mcideret : attamen hoc fnäum, ut omnes fcripturlt;e doquot;nbsp;cent, erpratcipui ex Patribut iudicant,neque laudemnbsp;tur,nequc reilumfuit.CunHit enim expeamp;ndunbsp;do à deo ex hac uita euoceittur. Plura de hoc libra nt nttdd^nbsp;profetre pojfem,fed ifla hoc tempore fufficiant,

gt;X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESACRAMENTIS.

QJVAESTIO XXXVIII.

Quotfîntfdcrdmintdf Item, An efpcdcidftgnä.fud^^'* titC gr atilt,per quitgratiam dei impetremusf

RESPO NSI O.

DE SACRAHENTIÎ. 4l

t'Uts ea tribu'mitii cjuce ipfis 'm ftcris Uteris attribuun» Dho uero hac, Confirmutionem Extremun undio^nbsp;, ({uemadmodum nunc 'm ufu funt 'm RonwtA ecclefidtnbsp;•’’n agnofàmoi pro facramentis ChrijÜ, neque arbitramurnbsp;l’os neccjfarios CT ex uerbo dei defumptos effe. Trûinbsp;*•^gt;¦0 reliqua Poerutentiam^Unpoßtionem mlt;inuum,feu Or-’^‘liAtionem nuntjlrorum eccleßlt;e,Gr Matrimonium,etßn5nbsp;^mcramuf inter Chrißi çr ecdeßteßacramentajtcuti Bd-Ptifmum Ct' CœnAin dojnini,mhilominui tarnen agnofeimusnbsp;'‘tilia cr necejßaria dei mjUtuta effe.CT falutaria ßdelibuffnbsp;illis utantur eo modo et in hnnc finém que infittutajunf,nbsp;Cr quemadmodum fandi, qui antenos fucrunt,his upfunt,nbsp;^equc cnim omnia qu£ in his tribus Romana ecclefia agit^nbsp;^ona çr itifla arbitragt;nur,fed iUa tantü qute uerbo dci con^nbsp;^fniunc. Ójiare autem tantummodo Eaptißnum et Coemaitnbsp;Domini pro tiens facramentis agno[camus,alibi prolixe eX~nbsp;tofui, et oßendi/olius dei nonbominum effe facramenta 'mnbsp;^tuere,ut uera pgna, obßgnationes diuine ueritatis etgrdnbsp;^‘e. item quotnodo in facramentis ßiu proimßiones dei, exnbsp;ffrjw figna cr monument a beneficiorum dei, c^ fßonßo,nbsp;Cr Citera.

Eiecfßcacta facramentorum rcßfondemtts, omnia quee De effie*. 'deo ordinata et inßituta funt, uim cz effîcaciam habere,nbsp;*'dd ejßciant cuius gratta à deo mftituta funt: eodem mo^ toram.

facramenta fuam efficaciain habent : quibttstamé nihil ^^ud attribuere dcbemus,quàm ea que Hits infacris Uterisnbsp;^^gt;buwitur,cr quorum gratia à deo inflituta /tint. Quod ßnbsp;'¦^^^r^menta inemcacia exheriinur. id non e^l illis attribuen

DB SACRAMENTIS.

fuipätiuntur, ipß, imo mfidelitäs eorum in culpa e^. Sinxf magu-f baptiz^it^ cä,fcd nö purgatus, non quod Baptifri'^nbsp;inefficaxßt,et nonßt uerü ßgiiü mundationis,fed ideonbsp;ipfe non credidit. Eodemq; modo ludM in CœnA domini no/tnbsp;accepitcorpus Chrifliaduitain,nonquod facramentoito/tnbsp;repricßittetur or oßvratur nobis cibus uitie ,fed ideonbsp;abßjßfideacccpit.

Praterea facrameittorum uftK non ideo impetrat nobif Än faera- gratiam dei'quia obus nollrü ciifed quia ex gratia,in Cbfinbsp;pta nobis /fo per ßdein deo reconciuatinbsp;nbsp;nbsp;lam mgyatia eius juntuy

imßtcramenta accipimus, er nos gratos erga deum er obcdi-petrent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; jquoq;agnoßetmuser

mur gratiam er dona, dei fubindc augeri er crefeere in jß delibiis.D. Paulus ad Rom. ^..cap.quierit an Abrahamus tunbsp;flificatus ßt propter circuncißonem,er an aiue uel po^fßquot;nbsp;cuneißonem hoefailumßt:et rej^ondet, non in circlincißonbsp;ne fed aiuequam circuncifus eßet:circuncißonem ta.mê nonnbsp;inutilem er uacuum ßgnumfuiße, nam ipfum accepiße ctrnbsp;cuneißonem in obßgnAtionem iußiti£ fidei : nempe ad cotP-firmationem er teftimonium iußitiam eße exßdc, ßu ttosnbsp;iuftificariperfidem. Similiter nos quoque de noftris facra^nbsp;mentis dicere poßumus, quandoquidem Baptifmus incir.-cuneißonis locum fucceßit,eruetereseundemnobifcüßi^nbsp;ritualem cibum comederunt,ßcut Paulus teßütur Coloßigt;nbsp;er^.Cor.io.cap.

X. DE paedobaptismoet Anabaptifmo»

Q.VÄESTIO XXXIX.

am

DE P AEDOB APTISHO, 4t

Ancretid/WMjfm« baptizandosejje^ An primuiBlt;t* fatbfit, (Hit homines rebaptiz^iri oportedtpoßeit»nbsp;^*^»1 ufim rationis adeptifuerint.^

RBSPO NSI O.

H Ac quicflione experin nolunt quid de Andbaptiflis ptîfth amp;cô ÇnHilt;(mus:guare refigt;ondcmiis,uos qui Potnificium re fdifcti*nbsp;mfluuratis defenditis Qf TS-uangelij prtedicatio'^nbsp;^gt;2 impcdicis cr prohibetis,grauiter peccare, oquot; in nobisnbsp;culpam efiè intcritus eorum qui primum ub A'gt;’nbsp;^lt;iptifiis fcducuntur, çr de'mde 4 uobis mifire in[uo er~nbsp;non edobil çy inftrubli occiduntur. Etenim fi libc‘inbsp;permitterctis puram Eucige lif prccdicationem, tum A-^^aptiftanbsp;nbsp;nbsp;ali£ etiam hxrefis non ita inualefcere cr la

habere poffent addecioiendos fimplices homines, qui qu£ ipfis pr£dicantur,jhtim opin^ntur uerum Euange^f-efjè. tieque tumen ideo AnAbaptiflus tueimr, quibi»nbsp;^itusob cdufus no afièntimur^quus copiofie in nojiris Ubrisnbsp;^Pofumus. Interca tutnë obiter monetnus,diligëterprudétgt;nbsp;hominibus inter AnAbaptiftiis dilcernendum el]e,nelt;^nbsp;omnibus codem modo iudicandwm.lJonnuüi enim eorivmnbsp;'^plices cr non muligni homines funt, qui nihil ferè de E-^‘quot;'gc/î'o dudieruii[,dutfidudicrunt offènfi funt cr defccegt;nbsp;y ideo quod exiguam uit£ emenddtionem uident dpuinbsp;nomiiuntur: de deinde db aftutis AtUbdnbsp;r‘wt«w dû^ribits perfuafi fuiu, fe peccdre fi infdntes bdnbsp;curent,fi iufiurundum denc,fi dccedunt ecclcfiiis,innbsp;j^'l’us,utipfi diunt,ddhucpeecdtores fjnt. Item concionA^nbsp;^i^^!^gt;qui fiipendium dliquod fui minijkrij hdbedt,ncq; onttnbsp;f “ ipfe ßeidt qu£ dlios docet, hune non poffe ucritdtem do

• lt;c nuîLan ueram ecclefium effètin quu non fit excoma

DE P AED OB A P T I S M 0

mu3îKdtio,cr prophetâdi ordo d Paulo tradùuft.Cor. t4‘ Horü defciho et doélritM no fft approbanda, ipfi tamé uernbsp;bo dci patienter inflituendi CT tn uiam rcuocandi funt,ßcutnbsp;Paului docet ad R.on!.i4..cap.Q^odfi contenttoß CSquot; p^quot;^nbsp;tinAccs fucrint,non ideo confeßtm extirpandi funt, fed me^nbsp;liora /perare opertettinterim curandam etl.ne guein intri^^nbsp;catii juis opinionibui inficiant,^' expeikinda csl corn eottnbsp;uerfio:guodß non conuertantur, femper tatnen moderate,nbsp;Crpieacreligioßecum iÜK agendum eft, habitacaufariMnbsp;ey perß)na,rumratiogt;w in ipßs cafligandis ey punieiidis.nbsp;Alij uero AnAbaptißtrum nonßuntpio zs' ßmplicianimonbsp;pr£diti,ßed malign(,turbuleiui,inuidi,zxauari, guiper ontnbsp;neinßtam ætatem inguicti z:r pertinAcefßierutu:,nbsp;nbsp;nbsp;fem

per contentiones anurunt, nunc ad Anabaptiß^'ts defegt; cerunt,inter guos odiofe uociferantur, turban excitant connbsp;tra magißratut or concionAtorcs,contra iußiiraitduw, connbsp;tra indicia cr poenas, contra débitaßgnAtis tabuln conßr^nbsp;mata annuorum redituum ZSquot; decumArum,ct contra alia conbsp;plura:pr£tcrea inter coniuges dißidia ZT offènfu excitât:nbsp;at tarnen by poer iß zy ßgt;lendidaguadain garrulitaté fefenbsp;cultant zy inßnuant, ut longe alij homiiubut uideaiitur gnanbsp;reuera ßnt.Nam guidfaciant ß liber am poteßitem nAiifci'nbsp;fcantur. iw MonAßerienßbus Anabaptißis experti funmt.nbsp;His autem adco malignis hominibus,ß uenia zy liccneia da^nbsp;tur,ncgue ferio contra eos agitur, tum rcß)ublic£ßinditK^nbsp;euertuntur, guod ipfa expcrientia docet. Eadem ratio elinbsp;principum huiuf fafhonts, guipaßimßinplicioribuc AnA-baptißnum commendant,caufam baue urgent, etturbarutnnbsp;atgiic inobedientiæ authoresfunt homimbuc. Eteiiim illi elt;^nbsp;dem modo inßituti zy aucritateconuifli,nihilominult; erronbsp;rem non deferunt, negue ullatn inßtutionem adnùttunc,lt;3'nbsp;ueniam ipßs à magißratu concejfam,jßermnt,promiija edquot;nbsp;'iurat^

ETANABAPTISMO. 4J turatct uiolant, tudU ratione honeftitis habita, gt noit ccftnbsp;font ecclcfias temerarie O’ feditiofe peruertereoquot; turba-^e.cundi autem norunt guid diuinte et humane leges de tanbsp;libus flituant : quamobrem talcs neque excufare uolumus,nbsp;uUatn communionem cmn huiufnwdi Anabaptiftis o’nbsp;forum dóchribus habcrnus.aut habituri fumus. PcedobaptUnbsp;ßfiusfuiidatdsc^infcripturis. Çiuiacnimoinnesfatemur ’nbsp;iap^müßgnum ejjc foederis O' populi dei: o’ negari nonnbsp;potest,.infantes fidelium effe M fxdere dei, O' anmimcrarinbsp;hpttlö eins : quarc illis Baptifmusßgnumfxderis negarc=

Pratcrea D.Petrus in Aét. docet,hds baptizandosejfc AA.lo. 9«tfpiritum dei habent : ß uero infantes fidelium jfirittemnbsp;non haberent,non ejfent dei,neq; fanbh effent, ncq- ipfonbsp;’’WW effet regnum coclorum.Sunt autem dei Kom. S.o’fannbsp;funt t.Cor.y.er ipforum eil regnumcoelorumMar.io.nbsp;^amobrembaptizandifunt.

CiuodßfemeHninfantia in nomine Patris ot Pilij spiritus faniti baptizati fumus, non opus eil ut denuo rebanbsp;P^izemur,pofiquam rationis ufum adeptifuerimus. Nit eti^nbsp;quot;'nß rebaptizarenuir,tamë duittaxat aqua,ßcut ante in nonbsp;^dne Patris,Pilf, o’ Spiritus faniti baptizarcmir : nihilq;nbsp;indc adipifcerenw,r,niß quod po/kriorc Baptifmo prionbsp;’’f'« contumelia afflcercmus,àc cumgrauipeccato, tum ctinbsp;‘^''^poenis O’ fupplicijs que legibus fancita funt, nos ipfosnbsp;l'^bijceremus.

jSACRAMENTO CORPORIS Xt ÔC fanguini Chn'fti,et communionenbsp;fub utracßfpede,

Q_V AK S T I O X K. 4' ffedant uerum uiuwnqi ChrifH corpus O’ ucrû eiusßinnbsp;G

DE SACRAM. CORPORIS

guinem lub/hntialitcr eße i« facrameiitOj ita ut peraikl co fccnttione, panii traiifiibflAKtietur in uerum corpui C hri- *nbsp;fli,ßc ut non apliuipanii,fed uerum fubßuitiide corpui

Chriflifit?

RESPONSIO.

Diucrfç fen XI OiinuUi ex recentioribui doihribtts Rq,nM.n£ eccle‘

fcnua cor^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^cre fatcittur,ante Concilium Latent *

p'otis Chti netifc,quod Kom£ celebratum eil Innoccntio j^Pont.aiino ' ßi ill coena. (ioJMint 121J. Qn quo primum fancita er décréta confirmé' 1nbsp;ta eü Tranfublhntiatio) diuer/M fuiße opinioncs in eccle-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fid de precfcntid er fubftantid corporis Chrijii in fdcrdincn ' to.ldeoq^fi quifqudante iUud Conedium credidijjet fiibfiä^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

tiam punis non muturi 'm uerü ßibßuntiam corporis Chri~ • fH, d nemine inter hiireticos reputatus fuißet verum 'ini^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Concilia decretü eft,db omnibus^qui crimen h£rcfeos eiiitd ' re uolunt,credendü eß'e,uerum Cbrifti corpus fubßrmtiali^ !nbsp;ter ddcjjefub Jpeciebus panis. Mirundû uero ck quü ob cait (nbsp;fam ißud Concilium fideles adeo horribiliter intolcrundo !nbsp;crimine h£refeós dumriAre uoluerit,quod tunten hu/knus linbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

120o.annisnonfucrutfidlum.Qjtóloco quiuisprudensco

gitct,anConciliumpoteftutëhabuerit, utpoß:annos uoo*

h£c demü Jkitueret. Ptenimfi ijii non fiter unt h£rctici ,qui

rt tzoo.annis uixerunt, neq^ crediderunt fubfitLittium punis

muturi mfitbftuntium corporis Chrifli.-quare nunc huereti^ ' ci dppellundi eßent.qui eu non credunt qu£ ecclcfid 41200.

annis nunqudm crediditi Sin uero eu qu£ po^ltzoo.unnos j credendu Conciliumpr£cepit, uerafunt erquot; ncceßariaqu£

, credantur,tumomnesquiuntetzoo.uixerunter‘h£cnon

qu'c doflri- crediderunt, non reéic crediderunt : fi uutcin reiht fiiit * na de facra eorumfides, Ut certe fiiit, non neeeßurium eft utea credu-

tra Träfub pofteu excogitutd ef inuentu fiunt.

ftitiationé. ’ Atq^ cquidem ueteres de fiunHo hoc fdcrumento itd cTC* J diderunt *

ET S A Ng VIN IS CHRISTI. 44 ^iderunt et Jocucmt: duo fcilicet priecipue bic conßderäddnbsp;^lß:ßgita,,paiie et uinii:atqi rëßgnAtä,corpuinbsp;nbsp;nbsp;ßnguini

Qjiod ß uerum eft lt;juod KomAtiA eccleßa docet,na adeffepitnii fuhjhimam ,fcd taiKum corpuf Chrisnbsp;Ktum certe facramentü non ampliuf ßcramentum efl ,fednbsp;^“ntum res ßgnAta.An non enim buec ipßrum definitio eß:,nbsp;^’tcramcntumcsip.tcrä'rei ßgntimf Siigitur panis none^nbsp;P‘’nis, neq^uatn fnbßumiamßruatßcd loco einsfubjhntianbsp;^°rporis chriftiadeß,quid,(]UtePo,'m facramento ßangunc?nbsp;ne corpns,an aliquid aliudf Si panis non adefi, quadnbsp;eil externumßgnumi No« utiquepanis, negant mintnbsp;^ßacratnento panem eße. Ergoß Chrifii duistaxat corpusnbsp;^dea,tum illud ipfum frangitur:quodtanwnßcri nequit:nenbsp;llt;ieantplius facranuntum eil, nö enim ßgnum eil rei facnenbsp;tantum ipfa res facra. ttaque non opusfuerat dominurnnbsp;Pfnem er uinum in ultima,fua eoena, adhibere. Si autem, utnbsp;'’^lent,dixerint /peciem aut accideittia panis, albedinem ß'^nbsp;oolorem,rotunditatem er faporem, eßeßgna, etßangi,nbsp;^^^raturab Ulis quibusnam rebus albedo, rotunditas er ßinbsp;P°gt;' inh^reant ? No« polTunt dicere hcec accidentia elTe cor

/quot;c doilrinam in Sophifiarum oßleina, fabricatam eße, apofloli penitus ignorarunt.Cum uero non poßünt utnbsp;^iusprogrcdi,aiunt,hlt;ec omnia per omnipotentiam deinbsp;^^actiloße ßeri.’uerum id nondum probarune:er nulla caunbsp;r ipaeil,qu£nonhacrationedcßcndipoßit.inEuattnbsp;fiipoßolorumfcriptis fa;penumero er quam aper^nbsp;—j^cramentum hocpanis er uinum nominatur, hand

DE SACRÄM, CORPORIS

. dubießgnorum rejpeóhi,ut apparerctßibftdiUiam pdtli^ uini rettMnere inIdcrdmeitto : id qnod nos qnoclue ,cu'no(tnbsp;fumimuf, fentimus, qudinuis longe aliudPdpiflie nobii p^'^nbsp;fuidere conenttir.

cln^nort nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dutcm hiticßquitur nos inßdcrdmento hoc nihil lt;/-

tätumpanc Hud dguofccrc dutfumerc^niß duntdXdt panem et uinu,qi^^ accipiunt. adtnodum in quotiis conuiuio quo corpus pdßitur. Quont-am dominus cum in cccnd, panem er poculum dißipulii po'^nbsp;rigeret, er iuberet eos cdere et bibere,dddidit. Hoc eünbsp;pus meum, hic eft fanguis meus. Obferuandum autcinnbsp;hanc eße ußtatam cotßtetudinem, utßgnis fdcramcMdli^nbsp;bus tribuantur earum rerum nomindi,qudrumßgM funt:USnbsp;luti in hoc facramento pants er uinum ßgnA fuitt corporisnbsp;er fanguinis Chrijli, idcoq; Chriftus ea corpus er fdngtti^nbsp;nein fuumnominAt. Eddcin ratio eü Baptißni, Circuneißo'nbsp;nis, Paßhatis, er Sdcrificiorum. Ideo autem ßc nonünAii-tur,ut non inhieredinusßgnis, pdni er uino, fed ut per rdnbsp;aßeikibiles ddmonitirerum inaßcihbilium, oculoscordf^nbsp;noflri inccelumdttoüamusddres ßgndtas, nempe corp^^^nbsp;Chrijlipro nobis trdditum,er fanguintm noßracaufd ejß('nbsp;fivm,er utßideamus has res fumere.

Quomodo nbsp;nbsp;Q^omodo dutein corpus er fanguinem Chrijli fumiwuf-

I etü Chri- spiritualiter perßdem, ita ut exterius ore corporeo edd* iumatunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er bibamus domini panem er uinumßdcra ßgnd,inte^

rius uero ore ammie,hoc eil perfidem, accipiamus corpdf er fanguinem Chrijli. Etenim quemadmodum cibos ore pdnbsp;cipimus ad uitam fujlencandamtita etiam per fidem in chrlnbsp;ft um,corpus er fanguis eius,qute in cruce obtulit,fiunt nofnbsp;bis cibus ad uitam letcrndm. Chrijli enim corpus trddßnbsp;tum pro nobis,er fanguis ejfufus,funt noftra uita,feu per dnbsp;la nobis uita parta eil : htec autem per fidem rccipimus, itdnbsp;ut Chriftus in nobis, er nos in Chrifttf uiiymns, Quamob-rein

ET SANGVINIS CHRISTI.^ 4^

*¦?w in facrofaniki Chrifli dor,iini cœnA non tantum panent cr uinumbibimui, fcdprietcrea étiamcorput zrnbsp;f'^nguinein ipfiut : tierum, quemadmodum explicauimui,nbsp;Ibiritualitcr perfidem,ita ut Chrißi præfcntia in coetut jj’i-*'Uualisfit, qucmadmodumzrinanducatio. ChrilH nAnquenbsp;’^orput, quad cftnbsp;nbsp;nbsp;manet in çœlis ad extremtm ufque di^

cft corput,quod 'm loco eft, neinpe in cocloßipra , nequepoteïl corporca aut carnali rations 'm hit terriinbsp;mtiltis locis effe, zr manducari.V ndc etiam 'm CosnAfernnbsp;kr dixcruntjSur/um corda. Et ideo etiam ueteresfcripto=nbsp;ChrijlidoitrinA deedendoz^ bibcndo corpore zr fannbsp;laine fuolfintualitcr per fidem,quia caro nihil profit, ïo~nbsp;'^ititis 6.ûfifunt'mexpiicandacoenAdo!nini:zrucrba Chri

'm coenAjiloc efi corpus metnn,kic cfi fanguis meus,'mter Pgt;'etati fu/it,hocfigmficat, aut fignum eil zr facramentumnbsp;atquemonumciuum corporis zf fangu'mis. Etenimfiat'minbsp;{*03: fuperiora uerba dominus ipfe addit,lloc ficite 'm recornbsp;^tionem mei.Et Paulus ait,Mortem domini annuittiate, ufnbsp;’juc quo uensrit,nempe ad iudicandum. Qjcamobrëad pro-^itnAm quicftionem ita re/fondemus: corpus Chrifti uitmntnbsp;Cr Herum eius fanguinem,fubftantialiter in coclo cffe,m cœnbsp;•w autem ,fiue in pane zr uino (quee duo fuamfubfiantiantnbsp;'^ftinent ) htcc facramentaliter zr jfiritualitcr adejfc, nonnbsp;labflantialitcr aut corporaliter.Panis enim cx uinum ueranbsp;facr amenta funt corporis zx fangu'mis Chrifii,qu£ duo fe^nbsp;^l 'm critce oblata,nunc 'm cœlofunt, et figt;iritualitcrper finbsp;ad uitam £ternAm à nobis fumuntur.

EionnuUi uero non contentifimplici hac e^ofitione, ob

^ciunt, magnAm noflra £tate fifienfionem ejje 'm caufafa^ rat in con-^amenti,âos en'mi docere Chriflum maitducari fiiirituali alioscartiAliterhocuettefieri,zyc. Hoîitaqueroga=

^t(t,ut diligenter eosobferuent, quipertinAciter content

G 3

DE SACRAM« CORPORIS

^unt,panein ipßmi,dut fubpdne,uelfub Ipccicbui pditii ef^ fe ipfum Chrißicorpuifubjtdntidliter,cr id mäducdricor^nbsp;por aliter :etenim ifli pofttjud cutn fibijpfis tum dlijsin bdcnbsp;cdufd nuiltu/nt nwlefli fuerunt,tdndcm eo deueniunt, ut cotinbsp;fitcdntur h£c non itd craffè amp;¦ cdrnAliter fieri,totum nAn^nbsp;que negotium cœlefie,fdcranKntdle,^ Jpirituale effè.nbsp;rum fi h£c ltd fuut, (tjiare non huic fententite dcquiefcuitt,nbsp;er cejfant omnibus molefli effie, dum perfuddere uolunt ne^nbsp;gotium hoc carnAliterjfiritudle efie,neci^; ampliusfuperefinbsp;fefubflantidinpdnis,cr‘:-qu£ itd traduin,ut neq- ipfifi,nbsp;que dlij ipfos mteüigdiit.Ketinedtur uetus doélriizA ecclefiienbsp;Chrifti, qu£ femper credidit Chriftit lefum uerii hunuJtlttnnbsp;corpus habere,idqfimrefurrebhoneglorificdffcfitdtainéutnbsp;uerum corpus tminferit (. qualid etiam erunt noftrd corpord in nouißimo die) ej“ hoc corpore in coelos dfcendiffiefiütcnbsp;tnanere, çr Me redtturum ejje dd iudicdndû uiuos mfgt;fnbsp;tuos.Iittered uero in facrdcocnd/firitualiter adcffejCr lt;lt; ßnbsp;delibus non carnAliterfedjfiritualiterfumi dd uitatn £ter=^_nbsp;VAin- tl£c uetus,fimplex et Apofiolica ueritds efl.cui dccjuinbsp;efeere potes, cr final feire quidnAm credos. Qtiodfi ultcrigt;nbsp;ttspergds fcrutarijcontendere zx rixari, tumferendum ellnbsp;M per omnem tetatem propria tua culpa miferfis^zf^-

Q_VAHSTIO XL I.

A« credant Chrifttnn in fdcramento uerc prafentem amp; adorandum efje,cum illud a facerdote eleuatur,porrigitur,nbsp;ad £grotos defertur,uel alioqui circunfertur autoften-ütur^

RESPONSIO.

D«

ET SANG VI NTS CHRISTI 46

De pr£fentia Chrißifupmori qiilt;eftione rej^ondimuf:

qilt;odß alicui rcjponpo iüa nonßtKfacit,audicit Diui Augußini rcfßoiifionem, qui Trail, in loannetn$o. fupcrnbsp;ucrbadontint, Paupcres ciüm ßmpcrhabcbitkuobifcum,nbsp;nieautemnoti fi mpcr babcbitis, itafcribit: Secundum idnbsp;quod de liirgine natu^ eft, fecundum id quod à ludteii com^nbsp;prekenfui eü, quod ligno confixui, quod in refurreihoneinbsp;kMnißßAttK,non fetnper habebitis me uobifcum. Qjiomantnbsp;ronuerfaM eft fecundum corporis prafeittiam quadragin^nbsp;diebus cum difcipuUs fuis, cr deinde afcendit in cœlum,nbsp;^3- non eft hic.ïbi enlm fcdet ad dextram Patris, or hic eft:nbsp;Hon enim reeeßit prtefentia mMelhtis. Secundum prlt;efen-tiam maicjhltisfemper habemtis Chriftum, fecundum prte~nbsp;fentiam carnis ipfutnnon habemus. Habuit enim iÜum ec=inbsp;eleßa fecundum prafentiam carnis paucis diebustmodonbsp;de tenet,oculis non uidet.Atque h.ec cftDiui Auguftinido“

De adoralione Chrifti credimus, ipfum adorandum ubi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chri

c(“g; corpore fuo ipfe prüfens adeß. NdW i« terrw Apoftaili fti in facra-Oquot; reliqui fideles, ipfum adorarunt, gquot; poftquam in coelos . afcendit,adorarunt ipfum in coelis, Luc. uigeflmoquarto canbsp;pite. Quoniam uerofatis declarauimus Chriftü non eße cornbsp;poraliter in terris preefentem fub Jfcciepanis ,fed i/n coelisnbsp;ejfe:in caelis quoq; ad dexteram dei,zr non in patw adoraitnbsp;dus eft. Præterea de adoratione facramenti neque madatumnbsp;dei,neque Apoftolorum excmplum habemus.Nam dominusnbsp;inquit,Aecipite comeditc:non,oftendite or adorate. Qum^nbsp;etiamApoftolifacramentumhocnonfcruarunt or inclufe^nbsp;runt, non ad tegrotos detulerunt, aut in pompa geftarunt,nbsp;nonfefttim aliquod iUi inftituerunt : non magis quàm Baptinbsp;fmo.qui tarnen ipfefacrofanilumfacramentumell,quodnbsp;datur in nomine fanâie Trinitatis, Patris, Pilij,Qr Spiritus

G 4*

DE SACRAM. CORPORIJ fancH.Ac nos re^ie quidem diuiM,m Trinitatcm adordmui»nbsp;ttontamcninßaptifmo . Poftremoex hijhrijs ntdnifcjiu^nbsp;e^,guod poHnoo.annosnbsp;nbsp;nbsp;aliquantoferius, inucntd ZS“

ledificata funt faceUa facratncnto c^fejium atque circun^ geflatio fdcramenti in pompa, ab hominibus inucntaet i»jiinbsp;tutd funt.Quibiis tarnen aperte répugnât uerbum de(,Dan(nbsp;lis tt.ç^ lAatth.i^-.cap.

CLVAESTIO xm.

An facerdotes non confecrati,qudles multi funt oder ttangelicos, poteftatem habeant faciendi ex pane et uilto U?nbsp;rum corpus cr fanguinem Çhriflif

yfE, SP O SI O.

Anftcerdo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10^««^^ W Puaiigelio iubet ne homines plusfilgt;i

tçs ex puie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;attribuant quant fuperne ècœlo acceperint. Qudre

nïmeorpus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EuaiigcUcifibi attrütuerentpoteftatemfaciëdi ex pa»

S: ftiigui- Kf uinouerumcorpuscffanguinem Chriftii Quando^^ j'ii'ücSî”*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^fqifdmhanc poteftatem à deo acceperunt .Non

»gnordznzw quid de hac re Romana eeelefta tradat, nbsp;nbsp;quo==

modo hi qui per ipfam ab epifeopis in facerdotes confecran tur,detondaittur,ungantur oleo, ab Epifeopo his uerbisnbsp;confecrentur : Confecrarc CT faniiificare digneris domine,nbsp;manus iftas per iftam unihonem,et noftram benediëhonem,nbsp;utquiecunque benedixerint, benedicantur : zy quecunquenbsp;confecrauerint,confecrenttir,z^c.Uem,Accipe poteftatemnbsp;offerre facrificiumdeo, miffasq; celebraretam prouiuis,nbsp;quàm pro defun{tis,z^c.Cupimusautem ab ipfts intelligelt;‘nbsp;re, quifnamillis hancpoteftatem Z}“ordinationem dedesnbsp;rit f An ne à Chrifto acceperunti ubi ergo, zy' quibus uer^nbsp;bis iUos hitc facere iußit^ Num uero Apoftoli hanc pos

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftatein

BT SANGVINIS CHRISTI 47 ^‘‘/iatem habuerunt, çr eam alijs quogue dederunt, cr eonbsp;‘lem modo miniftros ecclefîtc infticuerunt or cofecraruntfnbsp;Rcî enim ipfa per fe nMÿia eft,cr potefiâi,de qiu, loquutianbsp;engens O' admiranela, tmô diuinApoteftiif eft. Cigarenbsp;^ceffè eft, ut ojkndant nMndatu/m aut permißione o'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

bimi de i,de hac ordinatione.cofecratione O' pote/ktte, Ccr ^(eniautemefiipfos de bis omnibus nuUü aper tum uerbitntnbsp;mandatum dei habere. Qjtare ipforu ordinationem re^nbsp;^ipcre atq; probare no pojjumus. In Veteri quidem Teftasnbsp;»xnto quicdam de facerdotum undione ßcribuntur, uerumnbsp;lt;:undinoueruntLeuiticum ßacerdotium cum omnibus ßuisnbsp;'^^rinwnijs abrogatum elje,acgraui execratione dei prohi^nbsp;^eri ne iüuddenuo in cbrifhatia eccleßa inßduretur. Apoanbsp;flolos quoq; fcimus in miniflrorum ordinatione tantummo-'nbsp;'^oprecibus O' impoßtione manuum ufos eße. in t^ouo Tenbsp;flumc/ftone unica quidem litcramentio fit huius Romanicnbsp;^onfuetudinis, de confecratione o' facrificiorum oblationsnbsp;^tiifja. enimdominus dixit, Hane nobis potefiatent

, utpronuntiatis fitper panem O' uinum uerbis confer* ^ationis, ex pane o^ uinofiat uerum corpus O' fànguisnbsp;^briftified dixit,Accipite, comedite, boe efi corpus meum:nbsp;’’¦^cipite, bibite ex hoe omnes, bic eft fanguis meus. Preteanbsp;dodorum Romanic ecclefiic diuerfe fiunt opiniones quinbsp;nam uerbis dominus ipße confecrarit, Rt Apojiolinonnbsp;**ß ßunt hac forma confierationis, qua Romana eccleßanbsp;^Ütur.

Verum in Ruangelicis ecclefijs,minifiri,iuxta Cbrifii Vencon-Apoflolorum dodrinam,per eledione, o' manuum ims. foptionem, atq; preces eccßßic, ordinantur er infiituun=nbsp;Idcoq;fi(cramentor um efficaciamnonpommusmmininbsp;^orum poteftate,didis autfidis,fid'tn deo eiusq; injlitunnbsp;^‘°ne,uirtuteO'ii‘^rbo.RtquiadcusBaptißnum er Cœni

G f

DE SACRA M. CORPORIS doinini per eos adminiflrari iußit,ftrmiter crediinui,cumJnbsp;tninijiro ferma domini or 'mflitutio repetitur, cr ecclefî‘inbsp;tterbo cr ordinidiuino obedienter obtempérât, üomimi/mnbsp;inftitutioninbsp;nbsp;nbsp;ordinutioni fuie adeOc, eamc^; jfiritufuo ejji

cacem)Àcere:cjuod pracipuefideles jfieiiaiit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dere

alibi copiofius fcripfimus.

Q_VAESTIO XL III.

A« «Ort fub utM j^ecie tantum percipiaturciuaiüttwfub tttra^;, ita ut Chriftus totus fub unaguaq- jpecie facramen^nbsp;ticontineatur fideo^i totus Laicis fub uua tantum jftcienbsp;porrigaturf

RESPONSIO.

w^tus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eHacutis hïs quxftionibus, uospotius fi^f*

CtaSiw “ i gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legauit er eoneeßtt-

Seimus equidë uerum uiuum^i Chrift:i corpus no effe abf fanguine ,fed hlt;ec fimul coniunila ejfe:quin etiam Chrifii^nbsp;htec non ignorauit, er tarnen nihilominus facramëtum botnbsp;non tantum infigt;eciepanis,fedetiam uini,inftituit.Quodfinbsp;l^icis ad fdlutem fufßicit facramentum fub una tantum fft*nbsp;eie percipere,propterea quod in ea Chrifius totus efl.fuff^^^nbsp;ciatetidm totus Chriflus facerdotibus, ut ipfi quoq; dimi^nbsp;diatumfacramentumaccipiant. Verum hac ipforumqute^nbsp;fiioae er ailione inftitutio Chrifii in dubium reuocaturnbsp;euertitur. Uunc autem morem effe eorum quihutnanas cottnbsp;ftitutiones tuentur er erigüt, dominus ipfe docet: nam ptfnbsp;has dei madata et infiituta uiolantur etdbolétur,IAattbaf'

Q_VAESTIO XL IIII.

Art credant Chriflum Coenam tantum cum Apofklis cl tebraffe, ac Laicos tum non accepiffe utranq; Ißeciemfnbsp;R E S P O tî*

ET SANGVINIS CHRIST^ 48

RE5PON5IO.

I Apoftoligudfî unicum exemplar facerdotH(bli in Co: nA Cbrißifacramentum acceperutU,iure à uobK quterinbsp;^nus qua poteflate aut ex cuim mandata facerdotes non tan da« fiunbsp;turn poculum non porrigant,uerum potim curpanem por^nbsp;Ugant, aut quare mulieres ad Cœnam domini admittant^nbsp;^umtamen,utpote qu£ inter'Laicosnumcrentur,in primanbsp;Chrifti CoenA non adßierint ? Si igitur Laicis poculum fan*nbsp;guinis Chriflidenegandum e^, quiaultimæ Cocn£ ChriHinbsp;Hon interfterunt:Ct faccrdotibui idea dcbetur,quia ipß m=inbsp;terfuerunt:fequitur,totum facramentum tantum ad facer»nbsp;dotes pertinere,^^' neq; uitam ncq; amhas ßgt;ecies Laicis denbsp;beri.Etenim iniuße facerdotes ca Laicis dant,qu£ Chrißusnbsp;Ipfis foils dedit. Sed hoc horribile audltu eft. DoibinA 1(0»nbsp;^oEuangelij CT Apoßolorum longe melior cfl cr pleniornbsp;oonfolatione: nempe Chrißum dominum in ultima Ccenanbsp;locutum eße de communi redemptione totius humani genenbsp;gt;'is,qua impetrarit fuo corpore tradito et fanguineprafufo. menti omninbsp;Ideoq; enim dare etdiferte ait,Hoc eß corpus metem, quodnbsp;pPo uobis datur: hie eUfanguis, qui pro uobis, flue pro * “*nbsp;Hiultis,effunditurinremißionem peccatorü. (\uamobremnbsp;oum corpus zr fanguis Chrißi Jbla fint liberatio.zr unicusnbsp;dbus zr potus omnium fidelium,fiue facerdotes aut mini^nbsp;firi ecclefiarü,fiue mulieres, uiri, Laid aut cuiufcûq; alte=:nbsp;*¦11« nominis Zf conditionis fierint : fequitur ctidi» tatdi»nbsp;^oenAm domini,tdmpotum quam cibum,omnibus commit^nbsp;Hem eße. Sin uero facramenta non pertinent ad ipfos, turnnbsp;Heq- corpus neq; fanguis Chrißi ipforum eß.Verum domi^snbsp;^Hs feparatim zr expreße aitfilbite fx hoc omnes: et lAarnbsp;^HsaddittLt biberunt omnes.Praterea Paulus ait, fe idec^*nbsp;^^efice {ecclefi£ inquam,nonnßnißris tantum aut facerdo^nbsp;^^us iü cedefia ) Corinthiorum tradidiße, quod 4 domino

DE SACRAM. CORPORIS accepcrit.Sedfcptemplici tcfiitnofùo exto.c^ u.cap prionbsp;tM Epiftvlte ad Corintbios probari pote^, ipfumutratt^:nbsp;figt;ecie»hpdnemnbsp;nbsp;nbsp;uinum, pdelibiu mulieribui pariter

tdris, Laicii (acerdotibm dediffe : quamobrem negdri non potefl,ipfuin 4 dom'mo accepijje hoc ipß{m,utfidclibuinbsp;facr amentum daret.Proinde feqtiitiir,in ultima Ccena Chrinbsp;fti Apoflolos non tantum facerdotum,fed omniumfidcliuitinbsp;exemplar fùijjc: ac dominum non pricbuiJJèpeculiareCfnbsp;feparatumfacramntum facerdotibui, e:s‘ aliud atq;pecu^nbsp;Hare Laicii ; fed er nunc quoq^ unum idemq; facramentumnbsp;per minijiros porrigere tarn Laicii quam facerdotibui.l^t^nbsp;que enim mimfter plui accipit quam Laicui, neq; etia pb^^nbsp;ßcit,niß quod facramentum,cum miniüerio fitngititr, pot^nbsp;rigit, er huiusminifter cA. Grauiter ucropeccaturàRO'nbsp;eccleßa, quod facratnentum à Domino inftitutum,nbsp;tmitatii facramentumßt, per quod ßdeles in unum corpusnbsp;conflringantur,ipß accömodant ad defendendam fuaniß^nbsp;parationem , poteflatem er faflum, quo cæteroi ßde^nbsp;les fuperare uolunt, perinde quaß pro dijs habendi ßnt,nbsp;quoifummiihonoribui afficere,er reliquiiomnibui anenbsp;teßrre oporteat. W.ulta cy admiranda de hac refcripßt Gdnbsp;brielBielinCanonem MijßeLeil.4..quo loco facerdotesnbsp;extoUitfupra beatam uirginem matrem Chrifli,fupraom'nbsp;omnei angelos er fanilos,er fupra omnia qult;e magna funtnbsp;incccliicrinterra.

CLVAES TI O XLV,

An credant Chrifiumeum duobus difeipulis in Emauntt, prlt;eterea Apoflolos AÓI. 2. er Paulum Ail. to. ac i. Co^nbsp;rinth.ti.una tantum/fecie ufos ene,ac panem folum Laiciinbsp;porrexißef

RESPONSIO.

ET SANGVINIS CHRIST h 49

QVod Chrifttit paneinß-egit cum tn Entduttfe meii= Cœnj Chrf ße cum dttobus dißcipulK aßßcdißßet, no probctt Im= hîis

Cl'S chrifliitnis dimidiatum duntaxat ßacrameiuü üsi» Eaa^ porrigendum eße.'Sle^ enimprobaruitt Cœntim,ilU(tm do^nbsp;^niK in diuerßorio cum dißcipulii incboMcrat ,myflicain.nbsp;^ocnAm comcnwrittionis ipßus ßißße.Qtiodfi plané myflicdnbsp;fiiißßt^nihilominits tarnen hißoria htcc ßngulare tan^nbsp;ßilum continet. Singularia autanßila feu cxempla «dnbsp;^ilprobant,ubi aliter,([uàm ßilum e^,lcge praicipitur, ïnnbsp;^Uangelio autem cxprejfe defcribitur cjuomodo Cœna dosnbsp;^ni adininißrari debeat,nempepane uino. Qzçdrc cimtnbsp;ßilum hoc guod Luc£ 24..cömemoratur, non omntno consnbsp;'Keniat cum infiitutione Ccenæ domini, nihil contra legcmnbsp;P^'obat. Quin etiam ßeri potc{l,ut unA tantüJßecies nomisnbsp;^ctur, esy altera per fynccdochen fubintelligatur. Pratereanbsp;^nprobarunt,Cleophamcumfocio,laicosßilfe. C^uodfinbsp;’ifcipuli feu faccrdotes uel ininiflri ßterunt,d domino ad minbsp;*^flerium uerbi eleéli,quod uerifimiliilt eR,tum hoc exemgt;nbsp;fluwi nthil probat. in Aélitautem Apoflolorum Cœna dogt;nbsp;^ni prailiopanis nominatur,uniiK partit rejfeitu: non tanbsp;^n ideofequiturpotu ipfosnon ufos effcyquandgquidemnbsp;'•^umdominutfimulinßituit,

Q_VAESTIO XL VI.

An nonCormthij quiutraqi ßgt;ecieufißterunt,infigt;ecie *‘‘gt;n turpitcr fui ipforum ohlitifint, ideoq; Paulut itlis fcrisnbsp;f’fyit,fe cum uenerit ampliut cos adhortaturumf

RESPONSIO.

Att/i uerba aperte docët Corinthios in ali) s rebut pec ,æ°i pcccl 1 caffc,non in eo quod utranq^ ßjeciem fumpfcrunt. Di= runt quodnbsp;enim Apoßolut ait,fe utranq;ßgeciem à domino accc'^ „“‘jj

DE SACRA M. CORPORlS

piffc,ut iHis utran^i tradat, çr has quoq; ipfos accipere iult;i bet:atq; huic fentc/iti£ teflimonium per bibent uerba Paulinbsp;t .Corinth.I i.capitc,ad qu£ remitto. Ciuomodo ergo fcribenbsp;ret,fepoilquam ad ipfos uenerit,ainplius eos adhortaturu,nbsp;hoc eÂ,aliud fe doäurum quàm aiitea ex uerbis Chrifli do^^nbsp;euer it Etcertemirandum eâ, ipfos banc quieflionë Paulonbsp;intpingere aufos effe, qu£ adeo aperte mani/èfte Paulonbsp;aduerfatur, Qware pluribtis uerbis acrius hoc loco con^nbsp;tra ipfos agere poffem,nifi id potius mihi propoßtum effet,nbsp;pijs fdelibus boininibus ante oculos ponere ueritatein,nbsp;ut errores agnofcant, quàm aduerfarios noflrospro ipforunbsp;merito rcprehendcre. djfare alios reprehendere cr obiurnbsp;gare ipfos permit tam, ac ut cœpi ad qu£ßiones ipforu re^'nbsp;ffondere pergà. Porfan alio tempore poflhacpluradehacnbsp;re dicenda erunt, itaq-, nonnuUa in fubßdiü referuabo,quienbsp;commode fuo tempore proßrantur^

Q_VAESTIO XLVII.

A« crcdant,ad euitanda multapericula Cf fcandala,re^ ilc ei' pie decrctum effe in Conßantienß zy Pafilienfi Cottnbsp;cilio, ut pro confuetudine Chriflian£ eccleߣ Laicis un4nbsp;tantum jfecies facramentiporrigaturf

RESPONSIO.

COnciliu Cofiantienfe fefionz 13 .aperteßtetur, Chri ßum utranq; ffeciem inftituilfc dediffe difeipulis:nbsp;dc primafan£la Chrifli ecclefia fdelibiisfacramentum de^nbsp;dijfefub utraq;ffecie.Si uero h£c uerafunt,qu£ certe nonnbsp;aliter fe habere poffunt, cuiufuis Chrifliani iudicio expen''nbsp;dendum permitto, an Concilium C0flantienfc,quod 1400.nbsp;poft chrifli natiuitatë cclebratum efl, aut liaßlienfe,quodnbsp;iüo poflerius efl, aut quoduts aliud Concilium, cuiufeunq;nbsp;nominis

ET S AN G VIN IS CHRISTT. p

O'(iutl^oritatis,potefla.tem habeatutabrogct elt;t chriftus infiituit, er préma Apoftolica eeelefîa m ufunbsp;^‘ibuit: aut b£c ipfa h£rcfcos condemnet ? Nfüw cfrtr ho»nbsp;^num,imö ne angeli guidem hanc poteftitem habent,at^;nbsp;‘‘ieo fipergüt ea htcre/eos damnAre,gu£ 4 Chri/io inßitutanbsp;inprinia eccleßa recepta ßicrunt, freile omnibm appa*nbsp;^et,chriflum ipfum er eiui ecclcßain bii Concilijs /ujpettnbsp;^am eße ; ucrum fgo malo cirni Cbn'ßo ex eccleßa b£re»nbsp;nominAri,({uatn cumpoüreinis bis Concilijs chrifiiet^nbsp;’n nomine celebrari.

Addunt cjuxdam de euitandis pericuUs er fcdndalis, ui= De peri«, ne laid cjuiccjuam effùndant, er hac ratione ßt(ra'

Centumcontumelta afßciant. C^uaßuero £ternaddßpiquot; utriul^fplt; ^'^tia h£c non aider it antequam banc potum inflitueret: et ci«lt;gt;nbsp;potucrit,ß ita uifum c/ßt, laids poculivin nö pr£bere?

^ed cum ipfa lüud cis pr£buerit, nos hoc ds relmquamus^ ^iß homines diuina fapientia fapientiores eße uelint- Nttwinbsp;'*'¦gt;‘0 facer dot cs non £què iüud cßiindere poßunt atq; laici^nbsp;^farc ergo ipßs non ctiam denegattvin eR f Verum Coendnbsp;^°gt;nini multis er longe alijs rebus contumelijs afßcitur ernbsp;'ßndaloßt, quam cum aliqaid non ßgt;onte er de indußria,nbsp;caßdn terram cadit aut eßiinditur.Fides ucra, ardensnbsp;^^mtasßrinaßesjfidelitas, mifcricordia, iußitia, puritutsnbsp;^°^umqui communicant,h£cfuntueraornamenta facra^inbsp;^ntorum. Qiiamobremquarumoßvnßonuauthoresßnt,nbsp;’nf quo honore fanilum hoc facramentum affidant iüi, quinbsp;f 0 g«o(i illud penè quotidie fumunt, uiilum ßbi parant^nbsp;tarnen fcortationi, ebrietati, impuritatidniußitianbsp;' ‘*‘lent,er publice turpiter magno hominü oßvndiculo ui»nbsp;nunc omnibus hominibus dei beneßdo notum csl Ronbsp;°° auté deum,ut omnes qui talia ßciunt,peccatorum agni»nbsp;‘'’ne donet, quo ab Ulis reßpißant, er uitam reäe inßi»nbsp;‘*‘‘''t,Atnen.

DE SACRIFICrO

DE S A CR I F IC 10 MISSAE.

Q.VÄESTIO XLVIII.

Ancredant ucrumcorpui ßtnguinemChrifli 'mfi'' cramento altarts, ejje uerum Gr dcogratü fdcrificiü, quodnbsp;in ecclefid Chrifii pro uiuii gt mortuK in facro M-iffïe ojji^nbsp;cio mdefinenter ojjrrri dclgt;eat,ufquequo Chrifiuf ueniat^

RESPONSIO.

Chrifti ‘or nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ymfuprafatis probdummuf^uerumcorpiKcrfin^

pîîusficrZÎ y^guineni Chrtfli noneffe^corporaliter in fàcramento, ficMû necej]àriô lequiturbiecnonpofjc à facerdotibut in lAiffanbsp;offirri. Komana tamë ecclejîa docet, in officio lAiffie uerïinbsp;Chriflicorptti,atq;uerûeitK fanguinë adejjè corporaliternbsp;G!quot; fubjlantialiter,Gr deo offirriper facerdotetn, pro pcc=^nbsp;catii uittor ivm çr mortuorum, atque etiam adorari dcberc.nbsp;Ipfa uero tuiffießrma non cofentit inflitutioni Ccente Do*nbsp;mini, fed tempor um progrefjù narijs additionibus, ritibusnbsp;GT cerimonijs auila eR,ita ut Gregorius 7. Pont, confted’'nbsp;turfud cetateper orbem Chriflianum miffids non eodcin tnonbsp;do celebrari: quare citrd controuerßdtn Apqfloli, Pf trus,nbsp;ldcobus,lAatthieus,nunqudm RomdUte ecclepie tuiffidtn ce*nbsp;lebrarunt.imàcampenitusignorarunt. Iure ergoEudnge^nbsp;licie eccleßlt;e Romanam îAiffdtn omiferunt gt abrogarunt,nbsp;aceiusloco reële crpie fubftitueruntfacrdntCoenamdo^nbsp;mini noßri left Chrifti, quie ueteri Apoftolico more dbfq;nbsp;uUis humdnis aut Pontificijs additionibus pie celebrdtur.nbsp;itaq; dd propofltam quceftionem reftiondcmus, nos propternbsp;cdufds quis partim iam expofuimus, partim deinceps exponbsp;nemus,nonagnofccre neq; recipere tJIijfampro inftitutonbsp;deiffied ut contrariam noftric religioni fitgere,

Verun^

MISS AE.

'Vmintitmen,utfacrißciorumratiomeUui cognofcatur, Defacriff-luxdam addemtn.Duo pr£cipUit funt facrificiorum genera.

‘Wer Chriftianos-, Propitiatoriiein pro reconciliatiotu; ‘^rntiff'ione peccatorum, çr Eucharifticumgratiartiaüio-‘‘ii^.qitofidem noRram exercemin,deo feruimui,Qr iüipronbsp;pter beneßeia ipßm ctim uerbii twn fréUs gratias agimm,nbsp;^i^VeteriTeftàmentoPropitiatoriumlacrificium multi/sßnbsp;^wri« adumbratü eft, res tarnenßgurata unica ßit, corpttsnbsp;fi^ilicet er fanguii Chrißi, qu£ itnmolanda erant in crucc»nbsp;‘^amobrein pofleaquam chrißui in mundü uenit,er tentnbsp;put adßit ut corpus er fanguiitein fuum in cruceoßvrretnbsp;’‘d remißionem peccatorüyinflituit in Ccena fua facramen=nbsp;^uni traditi corporis er eßuß fanguinis, er Poculum noininbsp;‘UwittiouuntTcflamentuminfaiiguinefuo. Etenim dcin=inbsp;'^^ps unicum hocßacramentum eße oportebat,quod loco o«nbsp;‘unium ucteruräßicrificiorü, guießgurae ßerant, in eccle*nbsp;maneret, er teßimonium ßrret, chriüumßcuti inVe^'nbsp;^^ri Tefiamento perßgüras ßaerißeiorum promißiis ßeratnbsp;idluator,ita in Nouo 'Pcfluniento exhibitum eße : er facri*nbsp;ncio corporis er fanguinis fui aboleuiße in teternü omnianbsp;Pfccataßdelitvm.ÇiU‘twobrëcum dominus fcipßim in cru=nbsp;'e oßirret,er hora eins adeßet, utßiritum fuum poneret, crificiumnbsp;morte fua peccatum,mortem er mßros occideret, alta «xpawti«.

**oce clamauittConfummatum eß. Quaß diceret, Sacrificiit '^ud peraólum cil,guo confummatlt;e funt omnes promißio«nbsp;er ßgur£ ueterum,erpeccata condonata funt, er parnbsp;‘“’M templi, magna miracuU in mortuis er uiuis,et in ccelonbsp;in terra édita funt. Hac autem ratione fuumßnem for^nbsp;^“funttyctus Tefiamentum, Leuiticumßcerdotium, er

DE SACRIFICIO

ßicrißcia. Quarc fupcrcR tantum unicum nbsp;nbsp;tcter^

num facrificium cbriRi,ut longe dignißimum, fanüißimu» fummumnbsp;nbsp;nbsp;cfficacißimum. Hlt;f c autcm ciut propriétés eß,

Ht4nuüohominum ßacrißcari potuerit,autadbucpoßit, propter ßiam exceüentiain e:^' ßanditatem, atq^ hominufttnbsp;imperßiiionem. Ideo^ Cbrißus feipßum facrijiÿuit, hocnbsp;tßifeipßum in mortem tradidit : atq^ ita unicus £ternusnbsp;Pontifex fecundu ordincm Ntelchifedec, ut qui folusfitnbsp;Pontifex,cy folus ctiain facbificium, atq;feipfi)n deo obttinbsp;lerit. Adhtecfacrificiumquod obtulit unicum eß, hoc eß,nbsp;femelduntaxatoblatumeß,neO; denuo facrißcaripote/l^nbsp;i^amfacrificium eins femel oblatum,ck mors ipfiusqUitnbsp;femelffita cSl,ey efficax eft, utfola crperpetuo homini=‘nbsp;bus omnium cetatum efficaxfit,ad reconcilianda ey reinit’^nbsp;tendaipforuinpeccata. Ciuoniam ergo Chrißuspro nobiinbsp;pajfus, mortuus zyfepultus eil, atq^ à mortuis refurrexit,nbsp;cy in ccelos afcendit, ac ipfe çy unicum eins facrißcium igt;fnbsp;conffeilu deifemper ad nouißimum ufq; dicm apparet, amp;nbsp;fefe pro perfecta çy plena redemptione fidelium offert, idnbsp;fufficit,neq; opus eft ut in ecclefia 'm his terris ulla posihécnbsp;facrificia pro peccatis offèrantur. Ciÿod fi quis pratereénbsp;pro fuis peccatis facrifeare uoluerit, fa£io boc oßendit,fcnbsp;non credere peccata fua per unicam mortem aut unicum ffnbsp;crificiumChrißiexpiataefie.Sinanq; credit perßitecX’‘nbsp;piata effe,cur denuo facrificatfAnnon illi fufficit uniciinbsp;iCternumChrißi facrißcium ƒ Ciuapropterfcquitur,fanélénbsp;Chrißianam ecclcßam,ad ßnem ufq; mundi non aliud pro^^nbsp;pitiatorium facrißcium habere, quam mortem çy paßionenbsp;Chrißi. Qu£cüq-uero hatHenus feripfideunicopropitié“nbsp;torio facrificio Chrißi,ßrmis,apertis et certißimis teßimonbsp;nijs feripturarum cöfi.rmantur,Leuit,té, Zach,3.adtiebr^nbsp;iy.S.ÿ.çyio^cap,'

MISSAE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

Verum ut ad CœnAm dominiredeamut, caquatenus à no in cant its adminiftratur non cA facrificium propitiatoriH ut pernbsp;«(iioneinCa:n£,guatenusànobtsfit, liberemurà peccato, criRajnbsp;i^orte nanq; CTjacrificio Chrifii pcraélo mi crucc, lt;« pec^ Chtifii.nbsp;^atis liberamur ex purgamurfi fidem habemus. Chri ¦nbsp;Ri mors igt;t Ccena, denuo repetitur, aut corpus ipfius rurfinnbsp;^nea offirtur: quin ctiam nuüus facer dos ipfum o/jirrepo*;nbsp;teft. Recordatio uero cr comemoratio facrificq femel fisnbsp;ft fit 'm Coena, a tota ecclefia,non tantum à facerdote. tJamtnbsp;Va dom'mus iufiit,lloc ficite in met recordationem. Reilenbsp;srgo exT conuenienter facris Uteris D. Aumfiinutcontrainbsp;^anich£os fcribit, ante aduentum Chrifii facrificium corsnbsp;ports ex ftnguinis Cbrifti promiffun fiiiffe per figurasnbsp;^crificiorum Veteris Tefiamenti : fed in aduentu ex pafsnbsp;fione'chrisli uere præfiitum effe: atpoR afeenfionem Chrinbsp;^iinccelos,commemorationem huiuscelebrari, Quamsnbsp;^brem nuUis fcripturarum teflimonijs confirmatur fentensnbsp;Ua eorivm ^i dicunt, corpus er fanguinem Chrifii ftcrifisnbsp;^‘triinMiJfapro uiuis er mortuis ufque ad finem fecuU,nbsp;'^tiam iUud prater earn, mortuos iam fententiam fuam resnbsp;'^^piffeficuti'm J4,cr35.Quafiionediilumefl. Pratereainbsp;fortui non amplius funt capaces Caetue domini ; nAtndosnbsp;^inus inquit,Accipitc,edite : quod nuUo modo mortuis connbsp;^^nit.Vcrumqiiodfacerdotes pro mortuis edunt,abfquenbsp;mandato, imo contra iUud faciunt.ln fumma,Caenitnbsp;efl tantummodo uiuorum recordatio facrificq Chrinbsp;'^hfemclperafli in crucc,non autem ipfim facrificium,

Sacri/icium Euchariflicimi Chriflianorum

primum laudes er gratiarum aéiionem, qua dao pro nftjço. ^^nibus benefieijs 'm nos coUatis ex pura fide offirimus,nbsp;^agt;niamuero in Ccenadoiflini pracipuc peragimusre~nbsp;^°gt;'dationem mortis chrifii er nofira redemptionis, er

H X

DE SACRIFICIO MISSAE.

idcirco detvm celebramuf, nbsp;nbsp;lüi gratids agimut, tdco uete^

res Cœitamdomini facrificiivm nominArunt : nos quoque häc ratione libenter facramentum hoc deo accMum facri’*nbsp;ficiumeßeagnofcimus:non(iuod facerdos ojferat corpusnbsp;. cr fanguinem, aut preces, meritinbsp;nbsp;nbsp;lucri catila ,fed quod

totaecclefia i« fuis precibuslaudemcrgratiarum ailio^ nem deo offert pro bencficio ftcrificij Chrißi, quifeipfunsnbsp;femel m cruce obtulit. lAulta uero in fcripturis de hoc facrinbsp;ficio traduntur, in Pfalmis ey' Prophetis, z!quot; in Pauli Epi^nbsp;fioUSfpriefertimadHebrttj.cdp. Itemablretueozr Tcr^nbsp;tullianoin uerbaprimi capitis Malachit, crc. Prieterednbsp;deo acceptu/mfacrificium eft,fiudium obediendi mandatiSnbsp;iüius,ad itdificandamfidem, ZT ad alios homines ad bontMnbsp;prouocandos. Acceptum etiam deo facrificium eü, condornbsp;natio ofiènfarum,amor zr beneficentia mutua: item ftuditinbsp;iuHitiienbsp;nbsp;nbsp;cafHmonilt;e: imô ut ipfa corpora zr animas no^

firas deo uiuum facrificiü offvramus. C^uemadmodumnoS multipliciter infiituunt z^ adhortantur Pfalmi, Prophetnbsp;t£,EuangeliRariimzr ApoftolorumfcriptatprafertimUquot;nbsp;caput Epijkbe ad Romanos.

Arbitramurmagis neceffarium zrmulto etiam utilius efje, ut homines de his facrificijs edoceantur, h£c iOûSnbsp;commendencur,quàmut lAiff£ facrificiumurgeatur:per^nbsp;quam negotiationes zr diuiti£ eorum qui jfirituales nantinbsp;nantur,potius promouentur zx augëtur quàm gloria Chrinbsp;fti Z^ falus fidelium. Expendant autemqu£fo fecum diti^nbsp;genter omnes pij, doëlrinam hanc quam de facrificijs Chrinbsp;ftianorum haàenus propofuimus : zr opinionibus atqi afinnbsp;ëlibusfepofitis,confiderent fideliter quidnam ipfismaxilt;gt;nbsp;mefaiutarefit,

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DË

De poenitentia et Confeflione.

Q_V AE S T I O X H X.

An crcdiint très eße partes Pœnitentiæ, Contritionent, ^^nßßionein,Gr Satisfailionemf

RESPONSIO.

MVlta de Pœnitentiafeu emendatione uit£ fcribuntur QuiJ St in facris Uteris vetcris zx Noui Tcflamenti.Dodrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

^enmPoenitenti^utilis^rneceßiriaeß omnibus Chri= te. fiianis. Nomen aût Gcrmanicîi Pœnitenti£ ÇÛRettnbsp;^duitum eß, quo nomine nuncquoquenonnuüi pœniterenbsp;^iiRcn dppefllt;tnt,^«odeft/4retrc.Sdrctre autèfgnificatnbsp;^esiacerMjdißipatas cr ruptas redintcgrare reßitue*nbsp;•¦ç. Ptebrai pœnitere dicunt conuerti ad deum :nbsp;nbsp;nbsp;pœniten

^ilt;tm,conuerßonemdddeum. Quiuero addeumconuertilt;e *Ur,bunc neceße eit ante (cire çr agnofccre fe à deo auer‘gt;‘nbsp;rlt;»n eße, item quid deus pt, er quomode ab ipfo auerß fi~nbsp;^uSfó“ quomodo ad eum conuerti oporceat. ltaetidhuncnbsp;^uipixniterc debet,agnofcere oportet fuampraiiitatem, etnbsp;^uomodoid^uodruptumatq;ljcerumeil reßarciripoßit..nbsp;kecautem amtferis peceatoribus non poßunt fieri, nißnbsp;^erbo C j^iritu dei trahantur er erudiantur,er peccatornbsp;•ifo Meriio^; ipfius credat.aoc cnim ita ante omnia neeeßa^' Qu» na™nbsp;h'ttMi eil, ut nifi deus ex gratia per ßtiritum ßtutn cor pec=^^nbsp;tatorii aperiat er trahat, er ntp uerbo (uo uiam nobts dc-tüonflret.er in uia conferuet er gubernet, nifi item fidemnbsp;det, er niß nera fides poenitentem uiuificet er iuüißcet,nbsp;’tt tum, inqtMm,fi hlt;sc non adßnt, oinnis pœnitentia quan^

H J .

DÈ POENIfENTlA

tumuii dura c* dijfidUi uideatur, non ßt ucrapxnitenti'a. Kuiai ra ludas exemplum cfto,c}ucm pcecatipxnituit, ernbsp;id facerdotibut 'mtemplo conßlju^ cß, dicens, Prodidi innocentent fangumem.-pricterca bac in parte fatisßcit,quodnbsp;iniuftascS'fanguinariasopesintemplwn abiecit. Qttiduenbsp;ro ilium hiec peenitentia iuuit, quie tarnen Contritionem^nbsp;Conßßionem, çr Satisfadionem habuit t Hihil plané b£cnbsp;ipfum iuuerunt: nam quia uera fide caruit, defigt;eraiiit, eTnbsp;feipfum inter fielt. E cozitrstrio autein Petrum dominüf re»nbsp;ßgt;cxit, oquot; nie gallo canente recordatus eil uerborum do»nbsp;mani, quibM credens à praua focietate reeeßit, çr peced»nbsp;tafua deplorauit, uitia eraendauit: ç^hiec eiitt peenitentianbsp;uera çy rcdafiiit.Hanc doilrinam confirmât teremias pronbsp;pheta^quip.cap.Dominum orat, er ait, Conuertemenbsp;eonuertar, quid tu dominus deus meus. Poflquam cnim eo»nbsp;uerteris mc,refipifiam:z3' pofiquam oilenderis mihi,per»nbsp;cutiam femur meum.CiUdmobrem ueram pccnitentiam cifnbsp;dolorem de admißis pcccatis, à deo profieifei oportet ex uenbsp;ra fide, ut non mundana fit pacnitentia, fid ficîldum deimt,nbsp;X. Corinth, 7. De Confißionc çy Satisfatlione deincepsnbsp;fequetur,

Q_V AB s TIO L.

An credant peccatacum omnibus ipfirum circuUatitifS facerdoti in Confeßionefacramentali confitendaefièf

RESPONSIO.

Cgt;nfißio feu enumeratio pcccatorum qu£fit corant bona Si net \^facerdote cum omnibus ipfortmi circum/lantifs, quo»nbsp;ç?ffaiia fit. modo,ubi,quis,cum quo,quoties, cr quarc peccauerfifiu»nbsp;fira cr abfque ulla ratione facramentalis Confefiio nomi»nbsp;natur. Deusenim, ut fupra ofiendimus ,folus facromentanbsp;infiituit,

et C o N F E J s I o N E

i)i^ituit,uerum Confißioncmhaue neg; ut facramentu/m inftituit, neg; ut neceljariam ad falutem pr£cepit. Aliamnbsp;guidcin utilcm Gt“ necejßtnam coiißßionein docent ßacr£nbsp;liter ce, ZT dco huiniliter ex corde zr uerafide confiteri iunbsp;bent.tiamdeinfolus e^contraguem peccamui, guicordanbsp;tioftra nouit, ZT oinnes etiam aàiones ZT inflituta no^a,nbsp;acßo/iMpeccata punit ZT remittit, ZT 'Eilium fuum nobisnbsp;dédit Pontificem, ZT unicum atgue ceternum facrificium.nbsp;Itaqueper Chrißum addcumpatremaccedendumeft,zT'nbsp;Wis uerbii qu£ Chriftus ori noslro inßernit, zT quibiu nosnbsp;conßteri docuit, Dfo confitendum eß ZT dicendum, Rcznbsp;tnittc nobis débita noßra,ßcut ZT remittimus debitornbsp;dibits noftris.Hacautem ratione quibufuis temporibus zTnbsp;Omnibus in locis, zT in cundis tieccßitatibus omnes fidelesnbsp;deo confiteri poffuntycum publice tum priuatim. Priuatim,nbsp;quando fingulifcparatim orant, ZT deo ßua peccata confi»nbsp;tentur. Publice uerojcum quis in ecclcfict cum toto cœtunbsp;or at ZT confitetur. HAulta uero excmpla in utroque Tefia*nbsp;mento occurrunt,eorum qui deo confißi fuut, ZT ‘(b ipfo uenbsp;ftiam peccatorum petierunt,atquc impctrarunt, Nuba ue=:nbsp;to prceceptauelexenipla extant aliquorivm quihominibusnbsp;•tutfacerdotibus confißifiterint. Ric eniin honor dco dun'^nbsp;taxat debetur, qui P ilium nobis Pontificem dedit ,qui uiii^nbsp;Uerforumac fingulorumfidelium confißiones fuj^ienternbsp;audit, ita ut non opus fit eius loco homines aliquos conflitnbsp;tuerequiconfißiones nofirasaudiMt.Qjticunquecnimexnbsp;htimo corde ZT uerafide, rationefupra expofita,Deopas Deo confl-fri ZT ^im Pilio,unico nodro Pontijîci le/u Chriflo confixnbsp;ientur, ZT eiusgratiam ZT mifericordiam petunt, hiplcquot;nbsp;nampeccatorum remißionem impétrant. Qjtamobrem abnbsp;aduerftrijs noftris qu£ro,an hcec uera fint, nec ne ƒ Si ne^^nbsp;Sant, obijeimus iHiî orationem Domiiticam, in qua confia

H 4

DE POENITENTIA’

temur nbsp;nbsp;oramut, KemitteMbis débita noUra ; fed domi^

nuidixit, QtiiecufKjuepetieritiiin nominemeo,accipietis, ObijcimM etiam HIk dogmata fidei noilrie, in quibui con*nbsp;fitctnur, nos credere peccatoru remißionem. Scimi« etiamnbsp;ßfecundum uerbum dei credimus, nos ea ad^ifd tjuæ ere*nbsp;dimus-.credimus dutem peccatorum remißionö, ideo ip famnbsp;adipifcimur. Poüremo iüis opponimus cloras promiß^onesnbsp;ƒ diuiniuerbi,pr£ßertini uerba loannis i. cpißolai. cap.Sinbsp;confitemur peccota nojlra, fidelis eü er mifericors ijtii eanbsp;Kobis condonet.Hiec igitur cum ßcße habeant, er ucritatenbsp;ipßa confirmatum fit, eos qui dco er eins Pilio domino no*nbsp;ftro confitentur, plettam pcccatorum remißionem impe»nbsp;trafje,non opus utique eft ßacerdotali iUa R.omanlt;e ecclefiienbsp;confißione.

Confefsio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;preeterca cofißie omnibus fidelibus à domino man

ddtacll,nempeutuniißquifq;dlterierrorcs er lapfus fuos confiteatur, quibus proximum offcnditautmiuriaafficit,nbsp;er ut unußquifq; omnem ojfinfionerncrga iniuruiucleumnbsp;qui iniuriam pajfius ex animo depondt,condonet, er pto ipnbsp;fiooret Htec autem confißioetiam orattoni Dominicain*nbsp;ferta efi:dicimus cnim, Sicut et nos retnittimus debitoribusnbsp;noftris:De hac confißione D. lacobus fcap. loquitur, nonnbsp;de ea qua fit fiacerdotibus.

RduetSas nbsp;nbsp;nbsp;Prater hone confißionem ne unica quidem Utero alicu*

tti^ntio fitinßdcris Uteris,quamßacerdoti üitrdoti. enumeratis omnibus circumfiantijs peccatorum , ut ipfinbsp;docent,/icereoportedt. üußquam pratereo beati Apo*nbsp;ftolioudiendis confißionibus uacarunt, aut abfolutionemnbsp;in dures confitentis infußurrdrunt. Euangelij pradicationbsp;eil iüud ipfium latum nunciivm, quo pradicatur homi*nbsp;nescaptos, er morti adiudicdtos, per mortem ChriHinbsp;à culpa er poena liberos pronunciari,er ingratiam atq; innbsp;nuntee

ET CONFESSIONE; fî numertvmfiliorum dci rccipi.-ficuti Chriftui i^fe ex tft.nbsp;Epiif prophet£ i^aztif'ethi docuit, ut Lucitt quarto capitenbsp;refcrt:cr idem à Pauloconfirtnatur i.Cor.$. Quamobronnbsp;iiullo ucritatis fundamento }ùtitur,quod Romani iüiobijci^nbsp;unt, facerdotem ignorare qualitatem feu conditionem pec~nbsp;catorHm,niß ea diligenter tpß retegatur cr expônaiur,ititnbsp;que ignorare etiam quid condonandum aut referuandü ßt,nbsp;iiuareßpeccataab ipfo renùttendd autreferuanda fintj,nbsp;necc/feejjè utprius peccata illi aperiantur gt retegantur.nbsp;Chrifti enim uerba de remittendis aut referuandiipcecatitfnbsp;adpr£dicationem Euangelij Cf excominunieationem per-'nbsp;tinent,no ad pcculiarem quandam facerdotum potejiatent:nbsp;de qtta poßea diceinut.Similiter cum cfiriflui leprofum fetnbsp;ipfum facer doti ofiendere iußit,iwnpr£cepitut confitere»nbsp;tiir facerdoti ,fcd ut feipfum iudicandum facerdoti exhibe-^et (2r facrificium ofivrret:iudicium enim lcpr£ tum peneinbsp;facerdoteserdt,Leuiticitt^-xap. Quoduerodicuntnbsp;lepramfiguramfuiffepeccatorum:rejfondeinui,quoadresnbsp;Ifiritualesnbsp;nbsp;nbsp;peccata facerdotes zjquot; facrificta figurie fue»

ruiK Chrifti,itaque ad Chrifi:u'm rcmittimur, ad quem eti» ant Samaritanus ille non ad quenquam facerdotü accefiit, etnbsp;fanatus eR. Ita nos quoque /peramus Chrifttm nos libera*nbsp;turum feruaturum,fi in ipfum credamits, et illi uere connbsp;fiteatnur,etiamfî nuüum facer dotem accedamus.Vêtus ec^-^lefiaante Chrifti noiiuitatem, cr longo tempore pojl eiuinbsp;“duentum, penitus ignorauit confefiionem et abfolutionentnbsp;facerdotalem:initio etiam,poftquam receptafuit, nonpr£nbsp;^epta cR,quadere mentio fit Depejenit.dift.t.Vern in Connbsp;^ilio Lateranenfi fub Innocentio j. pr£cepta cjl, anno dami

NoZo rf«tcni nunc commemorare quàm miferè piogt; ’¦«w hominum confcienti£ afililt;lî£fûerintperhanc Po«=nbsp;^ficiain CS“ Romanajn Confefiiontm:quam item plcrunque

H î

»E POENTTENTIA

plut tiMli gudiii boni homines h'inc diiicerint:^^ ^uim (ur^ pia CT' nepndaßagititt feepetutmero in Confeßione perpetrate fuerint.'preeterea cjuomdo confeßio potefiati,fafltii,nbsp;erroribus atque feduéhonifalfo nominatorutn /pirituaenbsp;Hum inßeiruierit ; mque enim minimumfirmamentumfuit,nbsp;ac nunc quoq; cfl regni ipforum: itacj^ non abfi; caufa adeonbsp;ftrenue laborant pro tucnda cx conferuandä mc Confef-fione.Hxc enimnunc, laus deo, uniuerfo orbipatefadu CTnbsp;»aotaßutt.

Q_VAKSTIO br.

A;j «0« ea,qult;ie facerdotes nobis facienda iniungunt pr» ptcrpcccata qu£ canfeßi fumus ,facere oportcat tanquamnbsp;panas ucl opera panitentU: ct an b£c wftrafatisfr^io adnbsp;uerfeturfatisfaciioni Cbriflif

RESPON8IO.

«Ónto’RÓ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vandoquidëconfeßioquifacerdotifit,nuüouef

¦wnætc- 4 j boautnMndatodcinititur.etiampanæquiepro dtfise.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;panitentia iniungt(ntur,nullafcripturarum tejÜ-'

nwnia habent, tantummodo quorundam Patrum authority te nituntur.ltaque rejfondeo,fideles non teneri diuino iurenbsp;ut huiufmodipanas,quasfatisfiiëliones uocant,uel petantfinbsp;bi imponi.uel impofitas prtefient. Etenim unica tantum CTnbsp;leterna, efi fatisfaiho, hoc efl precium,reconciliatio,cT rc-demptio à peccati5,neinpe mors er fupplidum Chrijii, quinbsp;innocenti fuofuppliciocT morte abolcuit er condonAuitnbsp;panAm CT culpam omnium peccatorum noftrorum.Et hocnbsp;ipfum conßrmamus teftimonio Efaia; cap, cT Euangelifnbsp;at^; Apofiolicorü firiptorum, Pauli preefertim ad Kom.j.nbsp;$.ct I. C or. 1. erc. St itaque noftris operibus autpanis qut^nbsp;patittUß-ßioc e^l, fi fatisjiélioiü noßr£,qu£ confiât cafiiga^nbsp;tioM

ÎTCONFEiSlONE, 0 tioite corporis, ieiunijs,precibus, eleemoßinis ZT alijs ope^nbsp;ribus, id tribuimus ut propter ipfam culpa cr pceiM lt;i domtnbsp;tio co!tdonetur,autß arbitramur cfuod iflußtisß^one pernbsp;foluantuscrrependamusca propter qu£ deoobnoxij fu^nbsp;nus, turn ccrte huiufmodi fatisßilio ex diametro pugnAbitnbsp;cum (atisFachone Chrißi. 'Kiß forte Paulus non retie inß^tnbsp;tnili cauja ratiocina,tur,dicens, Ttlainßper legé eft iufiitia,nbsp;igitur Chrtßusßne caufa mortuuseFi-Kode Mnq; modo nosnbsp;quo^ ratiocinamitr,Si fatisßcerc poteramus ,p peccatis nonbsp;flris,quid opus erat chrifium crucißgU Qjiamobrem cedenbsp;ßaretinet unicarn gt teternAmfatisfafhonem.morté Chri^*nbsp;hacfola omnes ßdeles contenti fuut, quippe qui alio-fnbsp;qui opera fua non adco digna zr perfeikl indicant, ut ip ftnbsp;peccata aboleant,^^ deo pro bis, quibus HU obnoxij funt,ftnbsp;tisfaciant,cr uitam aternAin mereaittur.

ïnecrea obferuanduon eFl. Fideles oui mortem ChrilU uni DiTcîpIîn»

flusß)lusfaiisfrcerit,fed quia ita deus ipfos exercet, amp; cos À peccatis ratocat, ac teflutur ualdeßbi peccata difflice^nbsp;re,Grfc exerccrc fuorumfidein, atque ipfos paßionis Cbrinbsp;fli participes facere. Itaque cum deus propter Cbriflum innbsp;gratiam recepiffet Dauidem zr Adamum, zr Ulis peccatanbsp;condonAffet,nü}ilominus in hac uita in omni mortificationenbsp;carnis ipfos exercuit.Chrifius quoque in Euangelio bonüni Iom4»nbsp;quem fanAuerat, ait, Ecce,fanusfaFlus es: ne ampliuspec^nbsp;ces,ut ne ciuid deterius tibi cotingat. Uaq; uulgari apudnos^

HemeffepoenAm,fedoptimam.

Exbis autempams crfttssfacttombm Poitttficwrim,

DE POTESTATE

5«« luiHofundamento mtuntur.exortnefunt RoittMe «tM geiuiie. Naminiungentes pœnitentibui grauespcenM, CTnbsp;docentes,proguouispeccato mortali fatUfaciendum cjjinbsp;tnultorum annorum abflinentia, quant à carcndo Carénantnbsp;itominarunt: per indulgenties deinde rclaxabant poenes ennbsp;teiniundes. Itaquecumnudtaattnorü miüia nwltis canbsp;rends condonairent,pecuniam eo nontine accipere caperüt,nbsp;Cr ex tcmplo dei forum,niercatoridmue domum,aut potiutnbsp;ioartquot;i^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uamobrem dominus breui

il. tpfof fldgeüis ex eccleßa eijciet,

XIIII. DE POTESTATE SACERDOTVM

Q^VAESTIO Lir.

Azj facerdotes mandatum cr poteßatem habeant,utpK eata, propter qute dolemus,cr qult;ie confeßi fumus, condoenbsp;tient,sut referuentf

RE5PON5IO.

T^O^fyîlt;w 1 Chrifio miniftris eccleflæ data, potius minilk miniftcriûnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riuM quàm poteftds eÂ.Nampoteflds proprie e^foli^

us Chrißi. Poteftas uero feu minißerium quod nünijlri uel facerdotes acceperunt, tantum ad ædificationem pertinet,nbsp;nonaddeftru{lmnem,ßcuti Paulus aperte docet z. Cor.to-De ciauib. cloues quidem regni cœlorum miniftris eccleßit datafunt.nbsp;îoM*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enimiüds Petro cS' reUquis Apoflolis promißt,

M.atth.ié.hisuerbis, Dabo tibiclauesregni ccelorum: amp; quicquid ligaueris in terra,erit ligatitm incœlis : cr quK^nbsp;*quid foluerisinterra,eritfolutum incœlis. Rafdemuerodenbsp;dit omnibus difcipul(s,loannis zo.cap.dicenstSicut mißt menbsp;Pater,ita cr ego mitto uos. Quorumcunqi remiferitis peca

SACERDOTVM. 57

eis: quorivmcunqite retinueritis, retenta funt.Quamobremfoluere efipeceata remittere:ligareaunbsp;tem.efipeccatanon remittereßueretinere,CiMmamue-»¦o nemo peccata remittere aut condemnAre potefl, nififo»nbsp;lus deus: nùniflriautem dei mandato Euangelium pradicaanbsp;do hominibus annuntiant^deum remittere ipfis peccatd,i!ynbsp;Chriftum credant,ab omni culpa çr poena liberanbsp;fe:docent item peccata non condonari, or homines non li»nbsp;béhari à damnAtioneß in Chriftum non creda)tt:ob has caunbsp;Jas (criptura dicüt miniftros ligare uel foluere, aut retinerenbsp;Uel cotra remittere peccata. Ciuonia hac vere prédicat: etnbsp;ta ficut mi pradicatßa etiâuerefidelibus aut inßdelib.euenbsp;müt. Deus enim in coelo ea feruat, ^Uie miniflri ipßus in tevnbsp;gt;'is ^pmittuiu. Ex his ergo facile coUigi poteil,claues ^e E«nbsp;ttangelij pradicationein, non peculiarealiquä poteflÄtcm,nbsp;ßcuii aduerfarij noftri docent. 'Veluti enim quandoque do~nbsp;minus aliquarum adium cloues feruo dat ad aperiendam etnbsp;claudcndam domum,ad homines mtronüttendos aut exclu-dendos:itd etiam ecclefia domus eftdei,in qua qui funt,ha-^edcsfunt regni coelejiis:qui ucro extra ecclefiam in inßdenbsp;litate degunt, hi nullam partem habent in regno coelorant^nbsp;Cr quajtapud inferos funt:eccleßie aatem nunißri claues inbsp;^hrißo dcceperunt, hoc eSl^pradicationem Euangeliî, utnbsp;pfr earn aperiant cr claudant, Aperiunt igiturquandoß=‘nbsp;dem docent, cr remißionem peccatorum atque uitam eeternbsp;rntm pollicentur,cr homines hortantur, ut ad Chrißunt uenbsp;^nttC;' falui ßant.Claudunt autem coelos, quando inßde-libus,flagitioßs er impcenitentibus hominibus minantiirie-iemam damnAtionem,er tefiißcantur ipfos è regno dei ex-tludcndos cfe Vis autem er poteßas hlt;ec prajhndi,foliusnbsp;domini eil.Sicut etiam Paulus ecclcßarum minißros agriconbsp;comp4rat,dicens, itaquenecß is qui plantât e^aliquid, *-^°*-^’

DE POTESTATE

tuque w nbsp;nbsp;rigat/ed deus qui dut mer ementum, Quis igîJ

tur cfl Paulus,quis autê Afgt;oUos,nifl inimjiri,per quos crc'' didiflis,cr ut cuiq; dominus dédit ? Qj^umobré folus deus isnbsp;eft q cfficacitcr peccata remittit aut no remittit:minijiri uenbsp;ro qui cluues ucceperut, miniflri et præcones funt hlvrationbsp;nis uutcaptiuirdtis. Quamobré nonnuUi P^tr« dißinile ad-tnodü 'm hac caufa locuti funt, et dixerüt Chriflum propriunbsp;poteßAte 'm ecclefîtt dgere,minifiros autem duntuxut nüni^nbsp;fterialiter. Pacile autê ex his apparet, RonMnos,qui mirdttnbsp;du rutioiw clduesßbi uendicant, etßinplicibus perfuadeift,nbsp;fe perclaues nefeio qua admirandam poteflatë accepiße,ßnbsp;miles eße infidelibus tninißris, qui cum certum çr defini-tum ofßciwm à domino accepcriiu:,eo non funt contci!ti,fednbsp;eiufdein offic'ij prjetextu poteflatem domiiti ßbi uendicant:nbsp;it a etiam claues quas acceperuntfin omnia fuo arbitratu conbsp;lier tere uolüt, Etenim ex clauib. qult;e funt minifteriüpriedinbsp;candi Euangelq, multos admirandas rcs Pontificif facùutt,nbsp;per bas HAtiquc claues feipfos fuamq; poteflatem attolluntnbsp;fupra reges çr imperator es, fupra omniittn hominum ani-nios,honores,corpord atquefortunos * rie'mde his clauibutnbsp;thefauros,imc) cr confeientios hominum,nbsp;nbsp;nbsp;ipfum Purga^

torium ignem perferutantur : qua de re multa dicipoflënt, ©ffieis ft- qute nunc relinqu'mus. Scimus autem facerdotibus feu mininbsp;etrdotum. eccleßa; datü ctr commiffum eße hoc tnunus, utuerbunbsp;dei pra;dicct,ecclcßte priceät cxcplo uitæ,facramëta admi-niflrët, cr gregé deipafeant atq^ cuflodiättßcuti Paulus adnbsp;Tim. et Tit.docet.Dealia ucro cr amplioripoteflatequanbsp;fibi Pontifices Cf alij primates in eccleßa uendicant, nihilnbsp;traditur in facris Uteris, niß quod longe alia ratione de eUnbsp;feribitur 'm Apocalypß loannis 9.11.13. «7.CZ iS.cdp.

AM

SACERDOTVH» f8

Art homines per huiufmodi retentionem peccatoruW) per excommunicationein feparentur ab eccleßa Chrißi,crnbsp;tradatwur poteflAti fatatiicf An publicano CT Ethrtteo confenbsp;feratur quifquis ecclcßam non audierit;

RK SP O y S J O.

Mlror equidem ißosuel andere mentionein facere {1= Deeseco». lius excomnMnicationi'S de qua feriptura loqui=nbsp;tur: fi enim in ufu er efficax eßet, ipßprimi omnitmt ex- »fauf«.nbsp;co,w,n«ni'crfroor. tiam ^quo loco Paulus eum qui inceftuntnbsp;^ummatre commiq'crat, Satans tradere iubet, adinteri*nbsp;tum carnis, codent loco uetat ne fideles cominunionein ha^nbsp;ieanc cu fcortatoribus,auaris,raptoribus,ebriofis,idolola^nbsp;tris,erc.üouimusquidem er confitenMr,ecclefiam Chri-habere poteftitem inonendi,hortandi,caliigandi, puniennbsp;di er excludendi:cos,inquain,qui in peccatisfiagitijs,fcannbsp;dalis er idololatria uiuunt, abfiq^ omni pcerùtentia er emeitnbsp;datione.Verum quomodo,qu£io,excömunicatione ufi fiunt»nbsp;5 ßiirituales in KcmAna ecclefia nominantur,quosnäexcö^nbsp;municaruntf üdufifunt excomunicatione nÖ ad extirpaiu»nbsp;da uitia er ßagitia atq^ omnem turpitudinem, fed ad f la nonbsp;tnina exigenda er auaritiä promouendam. Qnmetiam ex*nbsp;^ommumcationem fidclibus iamdiu quafi frenum iniece»nbsp;tunt, ut ipfos retineant in fuapoteftiüe er tyrannide. IdeSnbsp;quenonnuUi Pontifices er epifcopihac excommunicationnbsp;reges, Imperatores, principes, rejfiublicas,er honefiosnbsp;homines perfecuti funt er cxcommunicarunt : quinetiantnbsp;totas prouincias perturbarunt, er excommunicationefult;tnbsp;tnterfc commiferunt:tantum ob hanc caufam ut (jfirititainbsp;^es inquam) foli dominarentur ,erfibi uendicarent omneinnbsp;poteftatem datam magifiratui diuinitus inftituto, atque utnbsp;' fibi reges er principes fubijcerent.Pegantur htjkrite Gre*nbsp;toriorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pafcbalis, Gelafij, Innocentij, Ale*

DE M AT RIM O NIO

Xdttdri, Bonifitcif er aliorum Poittißcum, quidMmfece^ rint imperatoribui Leoni j.Henricho 4.cr $.Philippo,Frinbsp;dericii, quid Gernumorum zx Gallorum regibus,nbsp;nbsp;nbsp;ali/f

Chrißiani'iprincipibui: quos Pontifices plerunque contrd deum croinne ius ac fits excominunicarunc,c^ ipfos ac ontnbsp;nés eorïl imperio fiubieâos, tnificre uexctrunt afiflixeriit,nbsp;Eceteiîimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lodem modo confitemiir,cunfbgt;s qui ecclcfiant non au''

vonvuiut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chrifti ucrbc(,ÎÂdtth.iS.publicanis cr Ethni

cis fimiles effe. Vcrum quid hoc ad Romanos f N««t arbi^ trantur omîtes publicanos cyEthnicoscffe qui contra Ro-nwîMw ecclcfîam loquunturnbsp;nbsp;nbsp;fiaciuntf Ipfi potiuf ante fi^^

ant chrifti ccclefia, cr twm publicani Ethnici crunt qui ipfios non audierint, Ç^uodfiipfipublicani C“ Ethnic^ae^nbsp;rint, turn Chriftiani crunt çr nominabuntur qui fie ipfiis eTnbsp;eoriimecclefilt;e opponuntdnfiumtna,in ecclefia Chrifiiàd''nbsp;monition€m,adhortationem,'mcrepationem,dificipliMm,ct:nbsp;eafiigationein efifie oportet,çr hlt;ec omnia pro caufiarum ra^nbsp;tione ad eedificationem accommodanda fiuntiquicunque ue^nbsp;ro bono huic inftituto fie opponit,peccat.

XV. de HATRIMONIO, VOTIS, SC Caftitate,

Q_VABSTIO L-IIII.

Anmafrimonium omnibus abfiquedificrinüne liberum et eotKejfium fit^

-R-RSPO NSIO,

n?fi ornnîbï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hriftus dominut pofteaquam Matth.i^.docuifièt, no

libéra,nccf \^propter quamuis caufiani diuortium fidciendum efifie, ¦ èft difitipitü diccrentjSi ita e^,fiatÙM eft non contrahere manbsp;trimoni’^

VOTIS ET CAS'TITATE ^9 tr!momum,rcj]3ondit, omnes capiunt hunc fcrmonein,nbsp;fed giiibui datum e^:cr tria deinde genera eunueborü contnbsp;metnürat,acaddit,Çiuipoteilcapere,capiat. Quibuiutilt;jinbsp;Uerbis teftatur zr aperte docet, donum caflt uiuendi extranbsp;tnAtrimomie)n,non commune cy onmibuf datum ejje, ita utnbsp;f^uiuis poßit propter molejliaf matrimonij à matrimonio abnbsp;flinere,çy deo acceptant uitam extra matrimomum agere.nbsp;tiebere ticro unumtjuenque priui feipfum probare cr exanbsp;tninAre,anßbi hoc donum datumfit,aut no. Qjiodßßentitnbsp;fe eunticbum eße,hoc eü,ß experitur fe inhabilem zy ine^nbsp;ptum eße ad matrimomum, uel ex nAtiuitate, uel quod abnbsp;hominibus cxcéîU'iO' cunuchui fallut e^l, uelcquodàdetfnbsp;tecepit donum caßitatis, ita ut calk extra matrhnonium uinbsp;*lt;pre uelit,fciat eyquot; poßitßic extra matrimonium uiuere panbsp;^erit.ldeo autem dico ß uelitßciat et poßit,propterea quodnbsp;^auluii.Cor.j.itafcribit, Q^iueroßatfirmuiincordetnbsp;adigitur neceßitate,fcdin poteßate habet propriantnbsp;'‘olumatem,nbsp;nbsp;nbsp;hoc decrcuit in corde fuo, utferuet uirgi-

fua, bencfacit.Sin uero alicpti no feittiantfe taies efße,his ^ocet dominus matrimonium inßitutum eße à dco,ut qui canbsp;paces lt;y' cupidi funt matrimon'q, in Ulo uiuattt dn eandëfennbsp;kittiam Paulus eodem loco ita fcribit, De uirgmibus aateinnbsp;Ißu uirginitate praceptü domini nö habeo, ß:d do uobis connbsp;flium,iycltem, Sedpropterfcortationesfuamquifquéu-^nrem habcat,ey propriü qiitcq; uirum habeat.lté, CiuoJnbsp;Pfeno consincMjnubantnnehus c^l nubere quàm uri.Qdtanbsp;°brem dicitnus, matrimonium omnibus hominibus à deo li^^nbsp;°lt;n-um reiinqui,ncque cuiquam intcrdiüum eße, quicunq;

uoluntarie çy conflanter ex ßngulari dono gratia je ^ßttineiit.tn ueteri Teflamento jMnquam cuiquam,ac nul^nbsp;Sordinibominum, neßacerdotibus quidem,qui Chrißi ty^nbsp;P^mgerebant^rohibitumfuit. I« Nomo quoque Tefiamen^

I

DE HATRIHONIO,

to minißris cccleßte mlt;ntrimoniîî non intcrdiciturßcut paret t.Corinth.nono, c^t.Tim. tertio, er Tit.primoca^nbsp;fgt;ite. Adhtec inprinM Apoflolica eccleßa twnfuerunt uUinbsp;monAchi nut monAchlt;e, Paulus etiam aperte ait,uirgiaem ßnbsp;nubat.nonpeccare. Et ttdfcKc apertius ad Hebraos dccimo^nbsp;tertio capite ait,}io}wrabile eßmterquofuisconiugiti/m,etnbsp;cubile impoüutum : fcortatores autem er adultéras damtiAnbsp;bit deus. Qwodß coniugium fandum er honcrificum cd,nbsp;(guippeguod abipfo deoin Paradifb inflitutum cd) Cfnbsp;fi cubile coniugum impoUutum er abfsjue peccato c ü, cer^nbsp;te resfaniia, er bo}M,neinpe ïMtrimonium,ne}niniinterdi’^nbsp;da, crit. Scortationes autem er adulteria, ac turpes libidi^nbsp;nes prohibenturshicc dcus iudicat er damnat,non auténbsp;trimonitvm.

Q_VAESTIO LV.

An non uota ßruandaßnt, quandoquidem feripturtt cit,Si quid uouißi,id redditof

RESPONSIO.

Xftra «1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oderts Teßdinenti, duntaxat externa, amp;

te fiüt, duta j|[“^corporf(lt; fdcrificia er donafuerunt.-quicunqne i?ß^^ uouerat,obflridus erat ad ea perfoluenda. Verunt quidnbsp;abfqropcre hoc ad uota facerdotum,monachorum er monacharu, qn^nbsp;äi effeftu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coUegijs er ccenobijs fuis faciunt f Vota ifla, caßitatis,

paupertatis,er obedicnti£, ignotaßint feripturis er nete^ ri eccleߣ. Ac noßra £tate interfalfo nominatasßiritua,'nbsp;les huiufmodi uota inania uerba funt,abfq; ullo apere et eß^nbsp;fedu:idqi totus miindus nouit,experitur,et uerü eßefatertnbsp;cogitur.Etetiim quana ed hac atate cajHtas, paupert£S,dtdnbsp;obedientia in coliegijs er ccenobijs f Omnis impuritas libünbsp;dintiM,fcortatiotui/m,crapul£, ef omnd impudenti£,clantnbsp;atqite

V OTIS ET CA STITATÉ, 6o ttt^ue palam inhis plerunguc exercetur,c^ fepenumero c3nbsp;^icitur. Qui in mundo inopes er egeni funt, reliüo, ut a-iun{,mundo,ccenobia ingrediuntur,et in iUii potëtes zynbsp;gnifiunt, ita ut f£pe in mundo imperent, zy tuiüarmn regt; gt;nbsp;fumpenuriamfentiant. Quodfij^iritualibuffuisdominitnbsp;obedirentydei tanun prteceptif, zy magiftratui diuinitui 'mnbsp;ßituto, zy plurimi etiam parentibtu futsnm obtempérant.nbsp;Quid itaque de bis fideles dicerepojjunt f quidnam in iUisnbsp;deo zy uerbo eiut approbante laudare poterunt ƒ Cur ergonbsp;fub'tndc nobis uota zy eorum obferuationem o^ciunt ƒ O-fkndant potiiis,deum huiufinodi uota pr^cepifie, zy talia.nbsp;qualia nuncßciunt, deo accepta efieprobent. Qmk en'unnbsp;ttnquamProphetarMn autApoftolorunt aliquodhuiufinosnbsp;di uotum fecit ƒ Quad fi adeo bona, zy fanfht funt ipforumnbsp;Uota,quare ipfimet non feruant ea qua; uouerunt, cum fub»nbsp;inde alios urgeant ad feruandauotaf Verum ageuideamusnbsp;quidnamfaciant aut feruent,aut quid feruare pofiint. Si esnbsp;»im uouerunt cafiitatem,non eft uVa caftitas,quam arümi etnbsp;corporis uirgmitas: quicunque igitur hanc non habet, ma-ftimonium contrahat,quod ipfum quoque caftitos edzynonbsp;»ÜMtur. Quarefi caftitatem feruare uoluerint, cafie in uirnbsp;Imitate uiuatu;,aut matrimonium contrahant, zy fcortari,nbsp;^ebriari,zygul£indulgere definant. S'm uero pauperta-uoueritt, zy earn feruare uoluerint, egrediantur è coesnbsp;^bijszy regum palatijs ,rcl'mquainopimatdccwmas zynbsp;^nnuosreditus : non appeUenturampliusdomini,acpau,'nbsp;ffTej non tantum nominentur, uerum etiamfint. Quod finbsp;^bedicntiam promiferunt zy pr£lh,rc uotum uolunt, obe-^tantdco zy legitimomagiftratui,zyparentibus,atquedi-*^niis 'mftitutis zy mandatis : turn certc non diu in hoc uit£nbsp;^^nere,zy in his locis nutnebunt, in quibus tamenui manesnbsp;uoluitt, zy ficerz qu£ ex aduerfo cum ipfortvm uotis

I »

DE MATRIMONIO

N5 omnia pugnAnt.SeMentia ucro, cuîui mcminerunt îMfua (fUielîioa piaccrc°amp; Eccleßttjle capite ita fcribitur: Si quid uouifli deo,nbsp;feruanda ef ne mcmoreris reddere. Dijplicct enim ci infideliinbsp;nbsp;nbsp;fliiltit

promßio:ucl,quia non cA beneplacitum ei in fluids. ^/\ul~ toq; melius cA non uouere, quùm poA uotumpromiffa nonnbsp;reddere.Hic ergo locus,quo aduerfarij utuiMur in fua qute^nbsp;ftione,potiuspro nobis fitcit,quim ut nobis nduerfetur.Vo^nbsp;ta enim qu£ ex uerbo dcifliflipiuittur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in nofira pote^

fiîtte pofita funt, qute fiunc ad dcigloriam, aliorum utilit-s^ tem, z^ noflram falutem, non flint fljilta nota : quiccutiquenbsp;Uero no funt htiius generis,fliilta uotaflunt:fîcutca quic antenbsp;commemorauimiis, monAchortmt,z^ ex bumanis conftitu-tionibiis fluflccpta uota : idcôque iüa deo non probantur-Qttod fi iUi non probantur, tient ccrte non uolet nos ea flu~nbsp;fcipere quie ipfi diflilicent. Qjiamobrem bineflequitur,pecnbsp;cari quidem influlte uouendo, non autem ideo pergenduinnbsp;cjje in ijs quee jiiilte cs' iniufte inflituimtts-.zr ita peccatuntnbsp;geminAndiem effè. Çiui incogitanter malum iufiurandumfitnbsp;cit,peccat ineoquod incogitanter iuratigrauius autem pecnbsp;cat, fi idflaciat quod iurauit:ficuti Herodes, qui non tantumnbsp;temercHerodiadiiurauit, uerumetiam morte loannis iu^nbsp;ramento fluo flatisflecit.Vouit alius ftulte cafiitatem, autpaUnbsp;pertatem, ucrum poAea temporis progreffit flentitfleuo^nbsp;turn boc non fleruarc, imà illudfibi fleortationis, libtdinum,nbsp;zy multorumpeccatorum caufain ejfleibic turn bene iuflé-que facit,fi iiotum quad ftulte fecit non feruetiboc eft,fi caunbsp;jds peccatorum uitet. Mque hoc Patres docent, qui aiunt,nbsp;In malis proiniflis,refctnde fldem. Quod incaute uouifli, nenbsp;feceris,zrc.Qjt£autem re diligenter expenfa, iufte zr bonbsp;nefte cum deo er eius legibus uouimus, promifimus cr i«''nbsp;Fidem fer-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidcliter,confl'iiKcr ziT abfque dolo maio feruan

uate. nbsp;nbsp;nbsp;da funt, Deus enim tuflus ultor eA omnium mendacium zf

uanorum

VOTIS ET CASTITATE* 6l tititwrum honùnum, gui negue dco neguc hominibui ßdcmnbsp;fèruant. H^c âutcm fcrio loguor, ne forte aligui noftram innbsp;jiruüionein peruertant,cr dicant.nos leuitutcm docere,utnbsp;fcilicct homines fidem cy promifft non fer lient. Etenim nosnbsp;inerito ey ex ammo omnein leuitatem zy turpitudinem denbsp;te/kmuir.

Art KOrt Chrißus adeopotens ßt,ut donum caftitatis iüis litrgiri pofit,gui illud ex animo dcfiderant cy petunc, prienbsp;fertim iUis guignAuiter Uteris incumbunt,laborant, çy fibinbsp;ipßs i» cibo zy potu moderantur zy fubtrahuntfnbsp;tiAm de bac repr£ceperit, zy guid uelit. Simul etiam d'.li= té%uianbsp;genfer obferuandum cft tnnndatum boc,Nort tentabis domi st potcft.nbsp;num deum tuum.Omnesnouimus cunôkt deo eße poßibilia,nbsp;ititerea tarnenfciendum eB: perpétua hane regulam in ec^^nbsp;eleßa Chrijli feruatdm e/femon fcgui ex potentia dei ipfiimnbsp;omnia ftcere gu£poßii: fed diligenter obferuandum effe^nbsp;guidmtm mundet aut pr£cipiat. Uanc reguîam ,ß hoc loconbsp;adhibeatnus,apparcbit hoc eße dei mundatum, ut is gui fennbsp;tit fe donuin caftitatis habere,eo utatur,guandoguidcm ex=^nbsp;peritur fegratiam accepiße^zy poße cajlc uiuerc:et ut guinbsp;donum hoc non habct,mAtrimonium contrahat, neguefepenbsp;ficulo exponAt,zy deum tentet.D.Paulus in hac caufa^ inlt;:nbsp;gt,feneminiueüelagueüiniicere,s,Cor.7. Cijtâuerogna*nbsp;uiter in coenobijs opéra dent Uteris, guidlaborët, gua modenbsp;fatione zy abßinentia in cibo zy potu utantur,cuiufuis pritnbsp;demis iudicio difcutieiidum perntitto, Etcnim apertum cil.

DE MATRIMONIO iiligentidm in ftudijs raratn apud iUos effè, omnes commuanbsp;niter otiari^ey- delicatis precioßs cibis çr potibuf abunnbsp;dare.Speciofe quidetn hæc ab illis dicuntur,uertvmprüden-tes ipforum fa£ki inj^iciunt, nec^; femperfcfef^irituali bacnbsp;loguacitate fcduci pdtiuntur,ubi faibl adeo aperta Cf tur^^nbsp;pia[tint. ç^uodßquißgt;onte c£ci eße neque uidcre uolue»nbsp;fint,fuo damno hoc faciant.

Q_VAESTIO LVII.

Siquis in careerem conijcitur, cr parce alitur, non fen^ tit graues tentationes : an non ergo poßibile erit, eum uo~nbsp;turn eccleßlt;e Chrifliante faéliim[eruarepoße, quifeipfwHnbsp;(tbfiinentia coerectf

RESPONSIO.

ETiamß nuOam in his quteflionibus mentionem feeißetii carcerttm tormentoru, quibuspios maritos tantuntnbsp;- -* ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

afßigttis, mhilominiK er nunc qui hac tetate uiuunt uiri bo ni ßirent,er po/kri quoq^ feituri eßetit,uos plus ßtis uehenbsp;mentes er nimios eße in perfcquendo er affligendo. Cogitanbsp;te, quiefo, er quid, er quam ob caußam faciatis. Si ttobis agt;nbsp;deo placet careeribus er parco cibo er potu cafligare ii»-pudicos er impuros homines, cur nonßortatorcs er ddulgt;nbsp;teros carceribus includitis,non eos qui hi matrimonio uiue^nbsp;re (hiucruntf Cur non uoßpßos conßderatisfCur nö cibumnbsp;er potum ebrioßs Ulis,er h orribilibus potatoribtis fubtraenbsp;bitis^ Hos autem nullo fupplicio aßcitisßed eos tantwnpunbsp;nitis quos nufquam deus punire iufiit,er eos quos deus puninbsp;re iußit, impunitos dimittitis : non efiis feueri contra uitia,nbsp;er res bonos punitis,quds deus punire prohibait. Cogitate,nbsp;quttfo,ueteres hifiorias omniîi £tatum,er mementote deumnbsp;nunquatn

TOT I s, ET CASTITATE. 61 nun^uam fuoi deferuijje: nÜquamuis quSdoq; div ipfosfubnbsp;crucc conferuarit,fdndë tantenfuo tépore ipjos libcratiit,einbsp;eos qui ipfos ,pptcr iuftitiaafflixerunt,grauiter uifitattit,etnbsp;horribile fupplicitî de iüis fumpftt.Spirituales nonünAri nulnbsp;tis,quare gratia et dementia magts uoi ormtret ^quàm hiccnbsp;aj^critoi CT crudelittd.Sin aiitem magis duritia dcla£ianù=înbsp;ni, cauete ne uobis nimi^ durm fit lapis iüe angularis in quenbsp;impingitis,aut inuos aliquando cadat or uos conter at. Detinbsp;nKtuitc,zy diligenter prouidete.Omnia fuum nuxlü et finênbsp;l}abent.ya;,inqtdominus,quipr£daris,quoniâpriedaberisnbsp;etc.Sxpe quidé dijficilibus temporib.homines minus ajfibttnbsp;bus pcrturbantur,,ppter dolores morborü aliarû calaminbsp;tatum :non tarnen hincfequitur ipfos omnifua xtate deberenbsp;extra coniugiumuiuerc. D. PdwZw^KÎ optime «oacrdt eynbsp;expertusfueratgratiam çy~ auxilium dei, nojlr£ quocknbsp;carnis infirmitatcm, ilîis qui in matrimonio fiunt, permifitnbsp;ut ad tempus fecubare pofiint, ita tarnen ut id utriufq; con^nbsp;fenfu fiat, quofcilicet ingraui aliqua Oquot; magnA necefiitatcnbsp;ardetuius pofiint orare: ueruntatnen addit,Et rurfum in u^nbsp;num conuenitCjttétentet uos fatanas propter incontinentienbsp;am ueftram. Quare non idem confilium dant afiftiélis hominbsp;nibus,hi qui Apofhlici nominari uolunt: prtefertim cum totnbsp;adeo trijlia excmpla in conjfieibt habcamus, eorû qui dumnbsp;cafiitatem profitentur, in ea pericula fie coiecerunt, ut tanlt;nbsp;dem anùnAm.honores,corpus or for tunas perdiderint.

CtVAESTIO LVin.

An non facerdos qui uxorem ( nomine gt opinione) con tra uotum fufceptumfibi coniungit,grauiterpeccet: Cf annbsp;non talc mAtrimonium fitgcminata fcortatio,et incefius, etnbsp;iuxta leges, gladio puniet^um fit}

DE M ATRIMONIO

REESPON SIO.

Spirîfaali- quot;l T oHerätiiü, quæfb, locjuimini, nimis hiec oratio fur^^ monùîm’^îc iVcil,cr uoßpfos nimium proditis, zr graue iudi-giuniâ effc. cium tiobîs concUiatii. Etcnim id iuflunt çx legitimum cftnbsp;tna,trimogt;}ium,guodcum timoré dcizr propter légitimâtnbsp;caufat (qu£Gen.2.zr 3.G'i.Cor.7.exponuntur)co!ttra==nbsp;hitur ab illis quos nullum impcdimenttvm 4 dco coiijlitutumnbsp;feparat çy dtfîungit. Votaautcm ßgt;iritualium nu/quamdnbsp;dco inter matrimonij impediméta numerantur:quareillimlt;inbsp;trimoiùü contraherepojßtnc,uotis nihilimpcdicntibus. Acnbsp;«Mtrimonia horü uera et fattéln funt,atq; uxor non tantuntnbsp;nomine ZT opinionefid reuera uxor cit, nißnos fadat uernbsp;bum dei. Quod autcm baril quieflioium authorcs.quictinq;nbsp;tandë illißierintylegitimil inatrimotùïi talium hcnunü fcor^nbsp;tationem, ZT quidemgeminatamß-uduplam fcortatiotiemnbsp;appeüant,pcccatum cft, cr turpitudo atq^ impudcntia,iinonbsp;ingens blajjihemta et flagitiofa libido.Eccor^ntur, quiefo,nbsp;uerborum Efai£,qui inquit, V£ iüis qui bonum malum, O*nbsp;tnalum bonum nonünant.A’iatrimonium ab iüis contraélumnbsp;qui quondam uotisobflriPlißierunt,gcminatam ßortatio»nbsp;nem zr inceflum nominatis, libidinoßam uero zr impurainnbsp;uitam zr feortationemßgt;iritualium,qui longe minus quàmnbsp;alij fua'uotaferuaitt, rem Icuiculam iudicatis : quidenimnbsp;hoc nomine patiuntur f quis uel leuiter eos ob banc caujamnbsp;læditf Eerro zr igni cos extirparc conamini, qui matrimo^^nbsp;nium eontraxeruitt-.uerum alia funt borribiliora zr dignionbsp;ra qu£ puniantur,qu£ ut pudicis auribus parcam,nomina^nbsp;renolo : quodß adeo fludetis punire facinorao' flagitia,nbsp;cur canonpunitisqu£ deusipfe, zr omnis£quitas punirenbsp;iubetf Propter matrimonium contraaum,ubi nuüum csl lenbsp;gitimum impedimentum,ncmo puniendus eii.

VOTIS ET CASTITATE. €5

Verum hoc loco obijciitnt Paulü in t.ad Timoth.$, cap. nbsp;nbsp;ftcptcr

ita fcribere, Porró iuniores uiditas rcijcc:poftlt;juâenim la^ fciuirc cœperint adtierfut Chriftum,nubcre uoluHt:habcn'nbsp;tes iudicium fuum quod primantpdem reicccrint. Vcrum q'æ-i ’i««« -Apoßclus non idea ipfaspeccare inquit, quod niatrimomu tuVsHueginbsp;contrahaiit'.fed idea Qit aperte inquit ) quod primampdem timum.nbsp;rcitccrint : nëpe quod iuuenes adhuc fc dicarint tniniPerionbsp;ccclepte,c poUicitie put J'e liber einprruitur as pauperibus,

id nunc non pciant :ideo ippts iudiciumbabcre,çy pra;^ textum.cs' damnationem atq; opprobrium.quod imconPattnbsp;tes deprehenpe put in ca pnPione qiiam pipeperan-t, nonnbsp;autem propterea quod matrimonium contraxerunt. Ordonbsp;autem iuniorum uiduarum in prima ecclepa non ep conp^’nbsp;rendus cum ptcerdotum, Monachorum cr t^lonacharuntnbsp;ordine : pra;fcrtim cum Diaconia à deo inßituta pcrit,fa-gt;nbsp;eerdotu/m autem cr Monacborum uitiC genus non babeatnbsp;deumautborem.PoPremo Paulus p:ipfum interpretatur,nbsp;dicens.Velim igitur iuniores uiduas nubere, liberos gigne^xnbsp;^o„crc. toquiautemPaulumbocloco etiam de illisqult;enbsp;Pefe minißcrio ecclep£ dicarunt, totus uerborum contc'nbsp;xtus dcclarat.

Cum olim D. Cyprianus martyr interrogatus piiffct, ^„jcniuî quid agendum effet cum Ulis uirginibus,qu£patumquidem quot;nbsp;UirginitatisconpruarePatuerantfUerüpropter dcceffumnbsp;uir or urn pniffrapma labor abant: conuocata Synodopio^nbsp;rum er doilorum cpip:oporum, ita refpondit : Si fe expdenbsp;Chriffo dicauerunt,pudice c^caPeJtneuUapbula perfe-Herent. Si autem perjeuerare nolunt ucl non poffunt,meliusnbsp;lt;^put nubant.quàm in ignem delitijs piis cadant. Cypr.lib.nbsp;’• Ppip.ti.dupi çy' D.Augupinus Debono uiduitatis cap.nbsp;S. uerba Pauli ». Timoth. $. interpretatus ep eodcm modonbsp;Peut nosptprafeciinus : er addit etiam, ijtoj banc caupaiit

I s

DE EXTREMA

non reâe expcndcrc, qui ncgent huiufmodi matrimoniu uc raeffeconiugîa.Prjetcreu in Decrctis Dijlinü.zy. Ç^uidZnbsp;btec Augujiiniuerbacitantur, Qjiidnm nubentcspojiuo»nbsp;tum affcrunt adiiltcrjs effê, ego autcm dico uobis quodgrttnbsp;tdter peccant qui taies diuidunt. Verum non egemits humdnbsp;nis teftimonijs, quandoquidem diuma nobis abuitde fuppc^inbsp;tunt,qu£ aperte iubent matrimonium contrahere, etiam ilnbsp;los quialiquo modo uoto ante obftriéii fiierunt.

Contra tos Quare utfiniamus, committo hoc loco prudentum iu* woirium uinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiatuant, an non omnes hi qui matrimoniü non mo

wperant amp; do intcrdicunt, uerum etiam matrimonia contraria fepa^ jnttïdieBt, rant,uituperant,Grgeminatamlcortationem effe criini^nbsp;nantur, longe ante àPaulo depiiticr damnati ßnt,du}gt;tnbsp;pios hortatur,ut ab ipßs caueant, idq^ his uerbis : Spiritusnbsp;autemdißertedicitf quodpoßremis tcmporibus defcißentnbsp;quidam à ßde,ßgt;iritibusßeduiloribus attendentes er doiHrinbsp;nis dlt;emoniorum;per hypocrißm ßlßloquoru, quibus caU’^nbsp;terio inußa eß conßientia : prohibcntiuin contrahere mält;‘nbsp;trimonium,iubentium abßinere à cibis,erc.t.Tim. 4. •

XVI

DE EXTREMA VNCTIONE«

Q_VAKSTIO LIX.

Aft utantur extrema unliionet

RESPONSIO.

or^fonc X 7”meminit M.arcus ö.cap,Euangclijfui, et D. tradantfa- V iacobus f.cap. Verumunélioiüalongediuerfaeßabnbsp;er« liter«,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gua noßra letate £groti, de quorum uita dcßgt;eratur,ex

confuetudine P^oman£ eccleßte unguntur, Etenim in prima eccleßaApoßolier eorum ßicceßbres legros oleo unge^nbsp;bant,er iüi hac ratione fanabätur. Erat autein idpeculiarenbsp;donunt

donum dei,zr ijuaß per miräculumfiebdt:ßcutiettamprU nM eccleßd peculiare donum fanAtionii i deo accepit. Uddënbsp;quo^i ratio ßit doni Imguarivm. Apofloli en'nn manuiim= aä.s.«o.nbsp;poncbaittßdclibU'S, iUi ttero j^iritum. fanilum accipiebant,

peregr 'mis Imguis loquebantur. Verum, hoc donum lin~ guarum,atqi alter urn fanAtionii per undionetn olei, ceffa^nbsp;uit in ecclcßa: ideoq; quoad banc partem externA cerisnbsp;mania manuwm impoßtionii undionis ceffauit. Omnesnbsp;Hero norunt nonnuda ßiße in prima eccleßa, ueluti mira^nbsp;culorum feu fanAtionii donum, qute turn quidem neceffarianbsp;ßerunc,c;-ßgnA crane,qu£ initio propter infidèles ad connbsp;firmandamrcligionem fieri oportebat : nunc itero pojlcaf,nbsp;quant iam olim fides per dodrinam miraculapropagatctnbsp;ÇZ confirmata efi:, ceffarunt, zx nonamplius in ufu funt.nbsp;ïdeoq;RomAn£ccclefiæundionon confimtAtur, propte~nbsp;rea quod lAarcui zr ïaeobui undionii meimneruiit. Nawnbsp;«Brf longe alia fiiit. Alia autem O“ db hac diuerfa undio ednbsp;KontAn£ ecclefilt;e undio, non À Chrijb) aut Apoflolii, fednbsp;diu pod Apofiolorum £tatem ab hominibui infiituta. Apoanbsp;Jioli oleo ungebant ad fanAndivm. Pontificij oteo ungunt^nbsp;pojiquam arbitrantur aliquem non amplius è morbo conanbsp;Ualiturum : neq^ ad corporii fanitatem, fed ad peccatorumnbsp;^emifiionemungunt. Pr£tereaante undionem compluretnbsp;fandos inuocant,qui diu pod Apoflolorii £tatem nAtifunt^nbsp;Plures pr£terea cer'moni£ in undione adhibentur, qu£ ftnbsp;tii declarant ipfam non ab Apo/hlis infiituta. Quiddica denbsp;eoquod potißimum edin undione,quod£gros oleo unanbsp;Sentes,aiunt, In nomine Patris,cr Filif, zr Spiritui fandi.nbsp;Ungo te oleo facrato, ut per hanc undionem accipias pleninbsp;^emifiionem peccatorum tuorumf Q^od nAm autem finenbsp;damcntum,qu£ fimiA huiw infiituti, in uerbis atq; infiitua

Chrifii nbsp;nbsp;Apofiolorum offindi poteritfApofioliplenant

DE MAGISTRATV ET

remißionem pcccatorit fdiiguini Chrifli, non oleo, attribue runt. Quamobrem uel ex bac una re fidelibut apparet,iurenbsp;nos bac undione non uti, ncq^ uti poffc, Prieterea cumfir^nbsp;miter credamus unicum Bdptißnum,quo femel aqua in no^nbsp;mine Patris çr FiUj Spirit«« fandi baptizatifunius, effinbsp;cacem eße per Jpiritum fandutn, per omnein uitain ad mornbsp;tern ufq;,non arbitramur aecejfarium ejfe, ut in ipfa mortenbsp;denuo rcbaptizemur extrema Baptifmo ( ita nanq; undio'nbsp;vem nominant) ab hominibui inflituto. Veruittamen Chri^nbsp;fiiana more cr ritu legros ac moribundos 'muißmus, mfti^nbsp;tuimus, monemus,hortamurycofolamur,conßrmamus, ora-mus etiam cum iUis apud eos, atque ex charitate curantnbsp;ipforum agimKS,çrc^

DE MAGISTRATV ET légitima obedientia*

Q.VAESTIO bX.

Annonobediendumfîtjfiritualibus Grciuilibus magb firatibus,prtefertim in iOis rebus qu£ nonfunt cotra dcu/mi

R E S P O N S I O.

hma’ffirituales magiftra^^ J^^tus,ac dicimus,dodores feu eccleßarum antißites minbsp;nijlros ejfc,non printores aut magißratus inftar regii, prinnbsp;cipumçrfenatorurn,acUlis obedicndum, eße utminißrisnbsp;Chrifli,quando Chrifliminidri funt, Chridi uerbum pradinbsp;canttO“ Chrifiianaminifleriaobeunt.itananq; Paulus doenbsp;i.Thtf.f. cet bis uerbis,P,ogamiK aute uos,fratres, ut agnofcatis cosnbsp;qui laborant inter uos,Gr qui prtefunt uobis in dominOfÇynbsp;adinonent «0 «, ut habeatis iBos 'm fummo pretio per chari^nbsp;totem.

LEGITIMA OBEDIENT!A»

^atcm,propter opus ipforum:pacem colite ctm eis.Ac rur^-fiK:Obcdite ifsguipriefunt uobii,^ obfccundate: uigilant enimipßpro animabus ueftris,tangu4mrationem reddi^'nbsp;turi,utcumgaudiohocßciant.Similiter Chriflus addifci-pulos er Apojhlosait, Qh« «oî audit, me audit. Apoftolis jnbsp;guoguc difcrteprohibuit,ne fic dominentur guemadnwdünbsp;ciuiles magißratus gentibm dominantur. Legantur hac denbsp;refirmateßimonia,yiatth.'.S.er2o.er Luctezz.cap.quonbsp;loco dominus aperte ait, Reges gentium dominantur eis:

qui poteßatem habent in eas^enefici uocantur.Vos au tern non ita Ciuamobrem Epifeoporum er eorumqui innbsp;ecclefiaprtefunt.ciuilispoteßas feu imperiumnußunt fùngt;nbsp;damentum habet uerbi dei : quod feilicet à Chrißo ipfis m*nbsp;iundum fit ut fimul adminifirent ciuilem gladium inflarnbsp;principum huius mündiger utjfiritualcmgladiunt, hoc eßnbsp;uerbum dei,tanqua miniflri à rniido feparati, adminifirentnbsp;pnedicent. D.Petrus A(l.6.defeipfo erreliquis Apo^nbsp;fiolisait,Üoncfilt;equum,nos derelido fermonedei,mini-»nbsp;ftrarc mcnfis,hoc cß:,alendis pauperibus,erc. Attamen uenbsp;rifiimilius cft.Apofiolos potius paupcrum curam quàm im»'nbsp;periumfufeepturosfuifie, nifi experti effent hoc non con»nbsp;ucnire, Quarecerium cfi,ipfos ciuilem potcftatem,fiipfisnbsp;oblata effet, neutiquamfufeepturos ficiffe. Qjiinctiam no»nbsp;ftra tetaie experientia docct,hiecduonon poffe commodenbsp;coniungi. Veruntamen Chrifiiani huiufmodi magifiratuinbsp;fubieiti non idco turbas cxciiant,fcd in omnibus obtempe»nbsp;rant qu£ nonfunt contra dcum:fiautem aliquid contranbsp;dcum pr£cipiatur,non idco tumultuantur ,fcd ca qua deusnbsp;iubet ficiunt, non ea qua contra deum pr^cipiuntur.

Ciuiliautempotefiati, uelutifuntreges, imperatorcs. De dufii principes, fenatorcs, prafedi, er his qui publico munercnbsp;fiinguntur,quocunq^ nomine apcllentur,uerbum dei obtem

DE MAGISTRATV ET

perdre priecipit in otnnibui rebu^ quie no funt cotra deumt ^uinetia diuinam ultionein omnibuf illii nùnMur, qui ino^nbsp;bedicntes,morofi cr contumaces aduerfus nugi^lratus fûenbsp;rint.Prteterea uerbo dei docetur, mdgiüratus 4 deo inflitunbsp;tos ejjè, omnes propter dcum effe honorandos, cr ip^nbsp;fos pro dei tniniftris dgnofcendos eße, qui bonis ad bonwntnbsp;malis ad pcenam conftitutifint:eos tanquâ parentes aman^nbsp;dos effctdecentem honorem zy reuerentiam iïlis eße exhi‘'nbsp;bendam: ueéligalia, tributa, honorem, iußurandtvm,fi-gt; 'nbsp;dem, zx alia corporea oßicia,quie Ulis debentur,^gt;onte,fi^nbsp;deliter bene atque legitime prteftanda perfoluenddnbsp;ejje.îl£c autem conßrmantur uerbi dei apertis teflimonijs,nbsp;qu£iiegarinonpojjunt, yiatth.17. çr îi. i.Pct.x. dlt;/Ro«nbsp;nunos tj.Tit.i. In epißola uero ad Timotheu mandat Pau^'nbsp;tus, ut deum fideliter oremus pro illis qui nobis priffunt.nbsp;Quemadmodtimuero Apofloli magtflratui propter deuntnbsp;obtemperarunt: ita lequü eft ut epifcopi,?^ quiprafunt i/itnbsp;ecclepa, doélores ey concionatores magißratui obtcmpe^^nbsp;rent ex obediant,ßcuti etiam lerem.i.cap.docet:ita tarnennbsp;Ut ipßs uerbum dei libérépriedicent, QkocIfi aliqui h£c fitnbsp;cerenoluermt,hi a.epiß.Pet.i.cap.cr epiß.Iudte legant,etnbsp;obfieruent quid Apoßoli de ipfis fientiant. Contra hos autemnbsp;qui aduerfus principes ex magi/lratus fuos feditiones excigt;’nbsp;tant,etlatronibus détériorés funt, multapaßim atrociafcrinbsp;buntur m Prouerbijs Solomonis.

Q,VAESTIO LXI.

si magißratus ciuilis aliquid inßituat, proßrat, prteci“ piat,autuetet,quodfît contra uniuerfalem Chrißianam ecnbsp;clefîam, an huic contra ecclefîam et eius conßitutiones obfnbsp;temperaiidum fît,^

LEGITIMA OBEDIENTIA, 66

RESPONSlO.

DEnuodiflinguel'.dumcft inter uerdm Chriflinnamec^^si^ cleßdin, eam quæ non efi uera cccleßct, etß euli ^xc'ipcrenbsp;nomen habeat. Etenim eccleßa Chrißidna uere iüud eü portant coanbsp;quod nominatur, nempe uniiterßlis fanda Chrißi eccleßa „

. in hii terris coetus omnium qui uere in Chrißum credunt, fum. nempe qui per Chrißum oinncm in deo ßgt;ein collo cant, CTnbsp;duntdxat Chrißum 'm uerboßto audiunt, in ipß) omncple^nbsp;nitttdinem queeruntyÇ^r eimnocentia er uera ßde ßeruiunt.nbsp;Contra hanc eccleßam nihil uüi magißratus conßituerc, innbsp;-here aut uetare poffunt:ß autem aliquid contra inßituunt^nbsp;iubent aut uetant, 'm illis rebus fideles norutdeo potius obenbsp;diendum eße quam hoininibi^. Siepeequidem er præfer-tim in initio Chrißianie religionis, 4 regibus er Imperatornbsp;ribusgrauiaedida contra Chrißianos édita ßtnt: uerwntnbsp;Chrißiani,quialioqui Ifionte er libenter in omnibus cor panbsp;reis rebus dominis fuis obtemperab’ant, bis non obtempe^nbsp;rarunt in illis rebus qu£ erant contra fidem. Etenim nequenbsp;ßmulacbracoluerunt ,ncq; in templis Romanis facrifica^nbsp;runt,aut eorum facris communicarunt.Quamobrem multinbsp;ipforum,quod inobedientes eß'ent,interfidi funt.Cotra ausnbsp;tem deus hos magidratus,qui eccleßam aßiixerunt, graui-ter dc'mde fuo tempore uifitauiterpunijt:ßcuti multis danbsp;cent Eufebius er Oroßus in fuis hiflorijs. Prteclara etiantnbsp;huius reiexemplahabemus Danielis 2.3.er ^»eap. iteininnbsp;l^achabteorum bißoria, er pr£fertim 'm Apodoloritntnbsp;Adis.

Eieinde uero, utfupra diximus, Chrißiana eccleßa non eß illud quad dicitur, neque ea habet qu£ eccleßam babe^ am magi*nbsp;rc iam diximus.Etenim nonnuUi bominum neque deo, neq;nbsp;Chrißo.neq; uerho eius adh£rent : er pr£ter Chrißu alijsnbsp;'m rebusf^ent coUoeant: uarias leges er confiitutiones con

DE HAGISTRATV ET

dunt de rcligione cr cultu dei, iuxtu iüiis omiiiu âgunt: prxtcrea inultorum hominum ßcliones fibi coniungunt,dcnbsp;feipfos ecclcßum cdtholicam nominunt.tàagi^atui itaquenbsp;pius,d deo cr ex eins ncrbopoteßatem bubet in banc cedenbsp;fidin, ut Cd dboledt qu£ contrd deumnbsp;nbsp;nbsp;ucrbtitn eiuf infti=i

tutdfunt. tddm Dauid, Solomon, lofuphdt, Ezeehids, 10= ßd^,Conftdntinus,e^ alij pij prmcipes,uiud buüis rei exetnnbsp;pldfuiit. Qudmobremcumpij mdgiflrdtm t»bonumtteri-tdti! cr ecclepx rejormdtiones, inftitutd cr dccrctdnbsp;untquicucrbodei conueniunt ,ilb^' db onmibui obtcmpc^nbsp;rundum cd:,e::rßußautque neeeßitdf poflulct,mdgiftrd’^nbsp;tus iuuundipint:qui enim hoc nonßiciunt, ucrumßuos mugi drutui dcferunt,uut contru cos tumultuuntur, 4 dcopu-nientur.

FurJiiimæquot;’ Pontißces, er qui præfunt in Roinunu eccleßu, t/u„:flioiii3. ut dignitdtemßuum erßßum, diuitim, uoluptutes ez er'fnbsp;vor es tucri er dcßcnderc poßent, hudennsprincitnbus, ponbsp;tentibus o~ mdgiftrutibus perßidferunt, er cos ui hue ude-gerunt,ut omnino putdrent, nmncmrcßrinutioneme^le'nbsp;grs quiC ipßsddiicrßabunturßundu: cedcߣ,deo er iitßiti£nbsp;ae aquitati dtiucrCdri. A tque bue rutionc non tuntum rcti^nbsp;nucruntßuumpompdm er“ ßd:um, uerumetium quotidienbsp;uuxcrtiiic. Cum potiiisßcipß}s exuminure debui^ent,er ce^nbsp;clcߣnegotid,dtquecdldmitutes afflidi orbis Chrißiuni,nbsp;quïbiis nune opprimitur,expendere, er curure.utque md=nbsp;gißvdtus ubique non tuntum ud reßrmutionem hor£dri,ueinbsp;rum ctiam feipfos udiutores reßormationis polliecri, imo 4nbsp;feipßs rcßrmutionc ineipcrc. Etenim nunc extremu funtnbsp;temporu, er non longe ubeü feuerum iudicium domini, innbsp;quo grduem rutionem reddent fui ojßeij Eeutiueroquinbsp;nonimpediuntur corruptibilibus rebus huius Ku/tdi,ue^nbsp;rum

LEGITIMA ÔBEDIENTIA» 6^ rum rcile Je prieparatit âd aduentuM iudicisfui,qui iudicttinbsp;turus e(i uiuos or mortuos.

COUCLV S lO,

H A c T K N V s,deo adiuuante,cui gratias ago, rf ^ondi ÓI. QjjæftioHibus, cr eos quihæc cognofcere de‘»nbsp;Jidcrant. injtituiquomodo adhiü Qutefiioncsrcjponderênbsp;debeant,fi fèrté illis proponaiitur, çy cor um refponßo po^tnbsp;fiulctur: acßmuldocuiquid deßngulis quièftionibus ßen-ticndumßt,quomodo ChriflialMucritateconßteri, er ßl=*nbsp;fam religionë atq; doiir'Matn cauere oporteat, Qjiamobrênbsp;deinceps per Chriftum lefum hortor uos qui Euangclicæ uenbsp;ritati adhlt;erere, neq; ad Komanain eccteßain reuerti jiatuinbsp;fits, ut moderate er ßrtiter rejjgt;ondeatis, er cOnftanternbsp;perjeueretis in ßmplici ueritatc, neque cruce e^quot; affliólioninbsp;biK,qute iiobis quotidie magis imminent,abflerreainini. Conbsp;gitate cnimßatres, religioitem er doëlrmam, cuiui caufanbsp;perfccutiones, odia, iußdiat, er aduerfas res toleratii,nonnbsp;ab Soo.demum annii^fedà Chriftiâtate, iinààmundiex=nbsp;ordio incoepiffe, aef in facris Uteris jitndatam,er ex ipßs denbsp;fumptam, effcuerani,antiquam er indubitatamßdem. Exnbsp;aduerfo autem iamdudum edoilifumus,kodiernte Komannenbsp;eccleßeedoiiri»dm er religioncm, no tant£uctußatis effe,nbsp;fed interea temporis nouam plané abhominibus exipforiinbsp;arbitratu, in Concilijs er Decretis feu hominum conftitu^nbsp;tionibus (.quibus Chriflus frußrafccoli dixit ) mchoataninbsp;er mßitutam, confirmatam etiain er inter homines pro^nbsp;pagatam eße. Noflra doilrina er religio deo omnem ho=:nbsp;norcm uendicat : iuflitiam er uitam æternam qua;rit dun'nbsp;taxai in unico uero deißlio domino noBro lefu Chrißo. Etnbsp;quoniam in ipfo omnem plenituditic habemus, no habemui

K

CONCLVSrO.

(rcaturiirian rationem^cjua: tarnen etiam ipfit nos ad Chri^ flumremittunt.tluicin fpiritu cr ueritate fcruimus, nonnbsp;pompa aliqua ecclcjiaflica,fed inuocatione,l‘iudibits,gratiiinbsp;ruma{lionc:itêüijùtia,charitatc,puritate,fide,mifericor^nbsp;dia. Cömttnis autem inteUigcntia omnium piorum docct, innbsp;hit rebus quas commcmoratiimui ueram çy deo aeceptantnbsp;religionem poßtam eße. Porrô ex aduerfo omnes non im~nbsp;m er Ito eoncjueruntur v uocifirantur contra facerdotumnbsp;Komana; eccleßa: incertam dodlrinam nullis rationibitsnbsp;conßrmatam:contra turpem ipforum uitam, contra into^nbsp;leranda onera.contraßßü cr tyraitnidë.Qjiamobrcm etfinbsp;Uh a fuis partibus habcnt fummam potentiam, gloriain O“nbsp;dignitatem,prtetereagratiam ,ß(lionescr auxiliahomi»nbsp;num potentum gt magnat authoritatis : é contra uero ho^nbsp;mines inopes,gui Chriftum çy uerbum eius amplexi funt,nbsp;neq; amplius Romanam ecclefiam fecjui uolunt, perfecutionbsp;nem patiuntiir,conijciuntur in carceres, eijciuntur in exigt;nbsp;htmi nonnunguam uero interficiuntur : çy intcrea nullumnbsp;fireauxiiium Gfhberatio à deo apparet, ita ut deus ad~nbsp;uerfarijs propitius, nobis iratus uideatur, ut gui exiguanbsp;licitate gt author itate in hac nit a præditißmus. Hate inguanbsp;cum ßunt, cogitandii eft ifta nobis multo ante à deo pradi^nbsp;{la effte per Prophetas GT Apoftolos, atq; et id per filtü eiusnbsp;dominü noftrü leßum Chriftßgui paftits eft, gt nobis exentnbsp;plum præbuit, ut ipßus ueftigia^ imitemur. Qjtamobrc nonnbsp;dolendü eft propter opes,amicàs,corpus GT uitam. Amplifnbsp;fimas enim promiftionesgratiie,auxilij cr mercedis domii-nus nobis dedit,fimodoin finepft-ueremus. Perfteutoribusnbsp;ucrograuitcrminatuseft,guatminie ftio tempore iUishaudnbsp;dubie intolerand£ erunt. Setmus pratterea oia in his terrisnbsp;inftabilia.fluxa er corruptioni ejfte obnoxiat itaq; alioguinbsp;nobis

c o N c L V s r o.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68

tugt;lgt;is cito fx hitc uita migrandum erit,nequc nos tjuicquam amici, potcntia ofgt;es iuuare atque tticri potcrunt. O«nbsp;tnnes mori crad tribunAl Chri/happarerc oportet, co^nbsp;ram quo omnia pcccata çr omnia occulta patcficiit. Qjiamnbsp;obrem nemini dolcat,etiamfi inprtefenti lata Euangelij cannbsp;fa iniujte cotuumcl'qs afficiatur Omnium enim hominti cul’^nbsp;pa or imnocentia in die illo apparebit. Audite,qu£fo,quo panbsp;Chriflus dominus nos con{blctur,quàm amancer nos al^nbsp;loquatur: Eeati (mquit) qui perfecutionem patiuntnr iuflinbsp;tia cau(a,quoniam ipforum eil regnum cœlorum. Beati erinbsp;tis quü conuitiati fucrint uobis, çy uosperfequ'utifuerint,nbsp;GT dixerint quiduis tnali aduerfus uos mcnticntes,mea cau''nbsp;fa. Gaudete exultate, quoniam merccs ucflra tmilta eilnbsp;incoclis. Ita en'mperfecuti fuerunc Prophetas qui fueriint^nbsp;ante uos.'tiion eil difcipulus fupra magiflrum, neque feruusnbsp;fupra dominum fuum. Si ipfum patrcmfiimiliis Beelzebulnbsp;uocauerunt,quaiuo magis dotncfticos citai Nf igitiir tiimienbsp;ritis eos : nihil enim eil opertumquodnonßt reuelandum.nbsp;Et ne tiirMcritis uobis ab his qui trucidant corpus, animàmnbsp;autem non pojfunttrucidare : fed thnete pot ins cum, quinbsp;potcHci' antmam GT corpus perdcre in gehenuA. Nonnenbsp;lt;i«o pafferculi aßario ueneunc,^^ uaus ex cis non cadet hunbsp;tnißne pâtre ucjlro i Veflriueroetiamcapilli capitis o)««nbsp;nes numcrati funt. Ne jgitwr timueritis, multis pafferculisnbsp;praßmis uos-Omnis igitur qui conßtebitur me coram hominbsp;nibus,conßtebor O’ ego eH coram Patre meo qui eil tn coc^nbsp;lis. Ouifquis autem negauerit ok coram hominibus,negabonbsp;cum O' ego coram Patre meo qui eil in ccelis, Qjti amat panbsp;trem aut nutrem fupra me,non eil me dignus. Et qui non acnbsp;cipit crucem fuam,ac fequitur me à tcrgo,n5 eft nw dignus.nbsp;Qui inuenerit animam fuam, perdet cam : O' quiperdidcf’nbsp;rit antmAm fuam mea caufaftnue^et cam.Huie doitrinx uenbsp;K. i

CONGL VSIO,

r^e (y’ plefiie confolatione cöfidamui fratres,Gr gratiie (iirtuti Chrifti ex animo nitainur, nomë ati^; dodrinä ip fininbsp;çôfidenter confiteamur,çr qu£ huic aduerfantur conftin^nbsp;ter negemu^dpfitm inuocemiK, zx petanuif gratiamnbsp;ritum eius, ut in eiui uerbo ad mortem ufque pcrfcucrarenbsp;poßimuf. Simul quoq; omnes ardenter donünti oremus, utnbsp;omnui mißereatur, er ipßos cofirmet, qui und. cum omnibusnbsp;ßdelibus ipßus caußa tentationes perfecutiÖes fuflinent:nbsp;ut omntü porßecutorü corda illuminet, ut unà cum Diuonbsp;Paulo uideant zy inteüigant, durü eßße ipßs calcitrare con».nbsp;traflimulum.Dcus caleflis pater^afflidte er op-prefße eccleßa ßu£ mißereatur, er earnnbsp;breui aduentußuo cößoletur,pernbsp;Chriflum leßum dominumnbsp;ftoßrum. Amen.