-ocr page 1- -ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

• de rug van het boek

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

• the spine

• the bottom edge

-ocr page 3- -ocr page 4- -ocr page 5-


d'



-ocr page 6- -ocr page 7- -ocr page 8-

tv****quot;

f A

'if}' 'hrpfÀ^**^ ¦lt;t-a^'^*i^

4f2.^^ ^u4r^'Th« .

,

lt;«4

¦M lt;'' h

''M0

f 4 f****5 ***»**^^^w

i^-'V^ ^^*^'«1 2’**^ mplt;*7‘****^^**lt;^'^nbsp;fi ****^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-vrû»2

r** P 4L

- nbsp;nbsp;^gt;4««^ *3!-ygt;A. . t Jt Z f


^^****f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**jj^***^^^|L

-n^

- V»*^ «J-'-C^gaMMj^

-•?•^^**^^2^^^'^**'t«.'' **^^-2#'^' |m

/lt;•**»**?2':j:^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i!.^^f^i^ I

lt;12 ¦^9^2

1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rîî2

T

*^^gt;'**gt;2^

^ƒV2^-**«2gt;'^^«r«»2««.|^gt;gt;H4«»«^2w7

^*****^’2^ 172

' , lij


^**xlt;.2gt;

«1?- ^ -1' nbsp;nbsp;nbsp;^n»2'

1

'V _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î'

'?2’gt;.2?2'??**^^j^***«^^2^V»2 ij^

.^CJ^-^/oj.-«cw^fglt;4lt;/54'{-^»?»¦»?^ Â20^ 1

2

S t

Myi.2M 'Vï2 f

- t «4«lt;i2^2lt;% A»^»^tlt;|^, lt;2(H«/^ztlt;«^lt;^2X»lt;^ Tnbsp;i’****lt;'^**** lt;/wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^2^**^ i

-ocr page 9-

ANTONII BROICKVVY Anbsp;KONINGSTEIN, VIRI DOCTIS^nbsp;firnijSó obferuannæ regulan’s,Nouimagen. Gardianbsp;ni,eruditifRmarum in quatuor Euangelia enarnbsp;rationum,nunc primum ex ipfo archenbsp;typo excerptarum,Opus prgnbsp;darum,in duas par*nbsp;res diuifum.

CVM GRATIA ET PRIVILEGIO.

Coloniæ, apudhoneftum ciuem Petru»rf^f!^G Qucntcll.. Annodni. M.

XXXIX« msnfe Augufto

-ocr page 10-

AVTORIS AD LECTOREM

admonitio,

ENarration« in Monotcflaron Euangeliorutn breues amp; abfolutæ, iuxta grauiiïimoTum ac probatiffimorum autorutn tam prifcorum quam neote^nbsp;ricorum,è iacris hteris fpiritu fando illuminante hauftum intclleöum, funanbsp;mo ftudio fic congeftæ, vt ledor puro, germano ac plano fenfu intclkdü,'nbsp;SC concionator in fide ac moribus aedificet populum*

Placuit autem ccrtis rationibus in duas partin’ fediones,tum ob Iohannis euange liurn.quod magna pro parte ad paffionem vfque folitarium ingreditur.tum ob c5#nbsp;modiorcmproconcionatoribuslibripartitioncm Si ord{nationem»Siquidem à ânbsp;cramenti fcfto ad ieiunq vfque tps, vix vnum aut akerum occurrit euangelium exnbsp;lohannelegendum in ecclefiatquare aptifli'me cum p^onis, relurredionis,afcengt;nbsp;fionisqj hiftorqs ordinari potcft,quum per iciunium, oC intra pafcha pentecoftentjnbsp;maxime legantur*

Compleditur pars prima textum euangelii inclufiue Matth.vfq; caput. XXy, Marc » XIIL Luc. XXL Parsfecunda Iohannis per totü cum reliquo Matthaci,nbsp;Marei,Lucx Si Iohannis,ad calcem vlque.

-ocr page 11-

5*ILLVSTRISgt;*i

PRINCIPI AC DOMINO, DO MINO GVILLELMO DVCI, IV-Iiacenfi,GeIrienfi,Cliuenfi,Montenfi,Coniinbsp;ti Marccnfi,Zutphanienfi,Rauenfpur-genfi,ac Dno in Rauenfleyn, SCS.

F. Antonius ßroickwy à Koningfteyn,nbsp;S.D. P,

1 VISQ.VIS PRIMITI ; uum Chriftianæ religionis fta#nbsp;tUjillußriftriflimeprinceps, hunbsp;‘ icnoftrocôferreftuducritjtan#nbsp;to interuallo diftare perfpiciet,nbsp;quanto lux ah vmbra,imo à tenbsp;nebris diftau Sic enim commi#nbsp;I xta confufaqj funtpaflîm omianbsp;vt inter facrû amp; prophanum iu

PV

I Y^\

Ka

amp;•

ftum amp; iniuftum ditccrnerc non liccat. Siquidem for^ titudo lex eft iuftitiæ,6f quod infirmum eft, inutile in#nbsp;uenitur, Tumultuatur puer contra fenem, Si ignobilisnbsp;contra nobilem* Ambulans redo itinere,6i timens de#nbsp;uro,defpicitucab eo quiinfami graditur via.Det'acturnbsp;iufti fimplicitas, lampas contempla apud cogitationesnbsp;diuitum,parata ad tempus ftatutum ? Abundant taber#nbsp;nacula prædonum, ôi audader prouocant dcum, cumnbsp;ipfe dederit omnia in manus corum*Tacct deus conculnbsp;cante impio iuftiorem fe. Incidimus in ea tempora,denbsp;quibus dominus conqueriturt Aduenam,inquit,calumnbsp;niati funtjpupillum ôividuam contriftauerunt apud te,nbsp;fànduaria mca fpreuiflis,amp; fabbata mea polluiftisX onnbsp;iuratio prophetarum in medio eius ficut leo rugiens, ranbsp;piensc^ prædam, animas deuorauerunt, opes amp;C precbnbsp;um acceperunt, viduas eius multiplicauerunt in medionbsp;eins. Sacerdotes eius contempferunt Icgem meam, amp;nbsp;pollueruntfanfluariamea,interfanâumamp;prophanunbsp;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

X


-ocr page 12-

EPISTOLÄ DEDICATORIA.

non habuerunt diftantiam inter poHütum SCmundum non intellexerànt,8^ à fâb* bâtis meis auerterunt oculoslùos, Si coinquinabar in medio eorum. Principes eiusnbsp;in medio iliius, quafi lupi rapientes prtedam, ad efludendum fanguinem, ad per^nbsp;dendas animas, Si. auare fe^anda lucra.Prophetæ autem eius,Iiniebant eos abfquenbsp;temperamento, videntes vana,diuinantesti mendacium , dicentes,hxc dicicnbsp;dominus, quum dominus non dixerit : Popûli terrx calumniabantur calumniam.nbsp;Si rapiebant violenter egenum SC pauperem affligcbant, aduenam opprimcbantnbsp;caiumnia abfque iudicio.Ët quæfiui de eis virum qui interponeret fêpem, SC ftarecnbsp;oppofitus contra me pro terra, ne didiparem earn, Bi non inueni, Si efludi fupernbsp;eos indignationem meam, in igné irx mex confumpfi eos. O vere infelicifllma ÔCnbsp;deploranda tempora. Vere à planta pedis vfque ad verticem capitis non eft fanisnbsp;Matth nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Hæréditas Chrifti verfàeftad alienos ? Sed vnde hxc tantorum ma'orum

Romaar. colluuics, Cum dormirent,inquit dominus, homines,venir inimicus qfuperfes Hcbuj, minauit sizania in medio tritici, Si abijt » Quare Apoüolus adhortatur, dicenss

Qui prxeft in folicitudine ? Et digne, nam peruigilare debet tanquam rationem de animabus fubditorum redditurus. O obftupefcendû honoris onus,de tot Si tannbsp;torum falute rationem reddere ? Quemadmodum enim ex bona capitis difpofitio#nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nc,corporis falus dependet, fie ex prxfidentium probitate Si folicitudine, rei pub^

Ecci.io» licxprofedus, Nam lècundutïi iudicem populi, fie Siminiftri eius, Si qualis rcgt; rouer.u ciuftatis , taies Si inhabitantes in ea* Vbi autem non eft gubernator populusnbsp;corruet, falus vero vbi multa confilia « Hinc Salomon, quo féliciter concreditumnbsp;fibi populum gubernare poflct,fupplex dominum adqt, dicens: Ego,inquit, futnnbsp;puer paruulus, ignorans egreffum meum Si introitum,8i feruus tuus in medio po^nbsp;S«KCg«5« puli eft^quero elegifti, Dabis ergo feruo tuo cor docile, vt populum tuum iudica^nbsp;re po(fit,Si difeernere inter bonum Si malum.Placuit fermo coram domino,Si aiunbsp;Quia poftulafti verbum hoc, Si non petifti tibi dies multos, nec diuicias, nec anigt;nbsp;mas inicorum tuorum, fed poftulafti tibi lapientiamad difeernendum iudicium,nbsp;ecce feci tibi fecundum fermones tuos. Et dedi tibi cor fapiens Si intelligens, in^nbsp;tantum vt nullus ante te fimilis fuerit, nec poft te furreâurus'fit.'Sed Si hxc quænbsp;non poftulafti dedi tibi, diuitias .f Si gloriam,vt nemo fuerit fimilis tui in regibus,nbsp;cunaisretrofeculis, Siautem ambulauerisin viis meis. Si cuftodieris prxeeptanbsp;lorue,i mea,ficutambulauit pater tuus,longo3 faciam dies tuos * Sic populi fui ducem do^nbsp;minus loluc lucceflbrem Mofiinftituens,aitî Confortarc a eftorobuftus valde,nbsp;vt cuftodias atque facias omnem legem quam prxeepit tibi Mofes feruus meus*nbsp;Ne declines ab ea ad dexteram,vel ad finiftram,vt intelligas cunôa qux agis,Nonnbsp;recedat volumen legis ab ore tuo, fed meditaberis in co diebus ac nodibus, vt cu*nbsp;ftodias,Si facias omnia qux ftripta funt in co, tunc diriges viam tuam,Si intelligesnbsp;earn, Noli metuere, noli timere, quoniam tecum eft dominus deus tuus,in omni#nbsp;bus ad quxeunque perrexeris. O vere fclicem Si inuidilHmum ducem, qui deumnbsp;in cundis habet direâorem. Vnde fapiens orat : Da mihi fedium tuarum afiiftri#nbsp;cem(àpientiam,Si noli me reprobare à pueris tuis, quoniam feruus tuus ego fum.nbsp;Si filiusancillxtux, homo infirmus. Si exigui temporis, Si minor ad intelledumnbsp;iudici^ Si legum, Mitte illam de coelis fandis tuis, Si à fede magnitudinis tux, vtnbsp;mecum fit, Si mecum laborer, vt (ciam quid acceptum fit apud te, Seit enim ilianbsp;omnia Si intelligit, Si deducet me in operibus meis fobrie, Si cuftodiet me in fuanbsp;potentia, Si crunt accepta opera mea, Si difponam populum tuum iufte, Si eronbsp;dignus fedium patrismei. Nec diflbna dccreuit inuiâifiïmus ille Imperator, Sinbsp;vere diuus Auguftus luftinianus dicens,lmperatoriam maieftatem non folum ar#nbsp;mis decoratam, ftd etiam legibus oportet effe ornatam , vt vtrunque tempus,nbsp;Si bellorum Si pacis rede pofiit gubernari, Si princeps Romanus vidor exiftat,nbsp;non lb

-ocr page 13-

EPISTOLA DEDICATORIA, non foIüiA hoftilibus præltis, fed etiam per legitimos tramites, caîumniantiÿnbsp;um iniquitates expellat» Quorum vtranque viam cum fummis vigilqs, fum #nbsp;nia'q^prouidentiaannuentedeoperfecimus,vidoriisa ccelefti numine præftitis.nbsp;Non lïbi, fed vt decuic deo viâoriæ gloriam tribuit. Sic (Irenuus populi dei pro ƒnbsp;pugnator Dauid, domini Icgem diligens,in ea mcditabatur die Si node, ac totus Pf’LiS.nbsp;diuinx nixus prouidcntiæ,ait : Bcoedidus dominus deus meus j qui docct magt;nbsp;nus meas ad praelium ,amp; digitos meosad bellum . Sic Goliadem ilium fortiß *'nbsp;fimum propres viribus confidentem aggrcffurus, dixittTu venis ad me cum gla#nbsp;dio,SC halia, öi clypeo, ego autem venio ad te in nomine domini exercituum, deinbsp;Ifrael agminum, quibus exprobrafti hodie^ amp;i dabit te dominus in manu mea,nbsp;percutiam te, Äauferam caput tuum a te, amp; dabo cadauera Philiftqm hodie vo#nbsp;latilibus cali,6^ beftqs terræ, vt fciat omnis terra, quia cft dominus deus in llrael,nbsp;nouerit vniuerfa ecclefia hæc, quia non in gladio, nec in hafta laluat dominus,nbsp;ipfius enimeil bellum. Vnde Sapiens: Equusparatur ad bellum, dominus au;nbsp;tem falutem tribuit. Facile autem eft concludi multos in manu paucorum, di non ‘nbsp;eft differentia in confpedu dei cceli liberare in multis, vel in paucis, quoniam nonnbsp;in multitudine exercitus vidoria belli, fed de coelo fortitudo eft. Sic Mofes non p{af;ù|lt;snbsp;ferro pugnando.fed precibus fandis orando Amalcch deuicit. Non enim in fortinbsp;tudine equi voluntatem habebitdominus,neque in tibqsviri beneplacitum eritnbsp;ei. Bcneplacitum vero eft domino fupertimentes cum, tineis qui fperantlupernbsp;mifericordia eius.Refpicite, ait Sapiens, fili) nationes hominum, quia nullus fpera;nbsp;uit in domino,8f confufus eft. Quis enim permanfit in mandatis cius, öi derelidusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

eft^aut quis inuocauit cum, di defpexit illumî' Iplc enim mutac tempora di ætates, transfert régna atque conftituit,dat fapientiam (apientibus,Slt; feientiam intelligentnbsp;tibus difciplinam.Kegnum vero de genre transfertur in gêtê propter iniuftitias,fiénbsp;iniurias,Si contumelias,ac diuerlbs dolos. Nam radices gentium (ùperbarum aretnbsp;fecit deus,5£ plantauit humiles ex ipfis gentibus. Sedes quoque ducum fuperbotnbsp;rum deftruxit deus, di federe fecit mites pro eis, Sic di memoriam fuperbotumnbsp;perdidit deus, SC reliquitmemoriam humilium fenfu.Hinc Saul à domino audit i.Reaj^nbsp;uit.Cum effes paruulus in oculis tuis,caput in tribubus Ifrael fadus es. Pro eo er; éccle»iQnbsp;go quod abiecifti fermonem domini, abiccit te dominus ne fis rex ? ludex ergo fagt;nbsp;piens iudicabit populum (uum, di principatus fenfati ftabilis erit * Senfati.inquit,nbsp;principatus ftabilis erit, nec mirum,quia erga omnes lé débité gerit. Primo , jjnbsp;ga deum reuerenter.Vnde Heli didum efttQuicunque honorificaucrit me, glo#nbsp;rificabo eum,qui autem contemnunt me, erunt ignobiles. Hinc Dauid filium fu» ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

um Solomonemfuccefforem regniinftituens,ait: Det tibidominus prudentit am di fenfum,vt regere poffis Ifrael, SC cuftodirelegem domini dei tui, tune enimnbsp;proficere poteris, fi euftodieris mandata SC iudicia quæ praecepit dominus. Quarenbsp;dominus in Iege,conftituendo régi præcepit.Poftquàm, inquit, federit in folio re#nbsp;gni fui,defcribet fibi Deuteronomium legis huius in volumine,accipiens exemplarnbsp;a iàcerdotibus Leuitici tribus, SC habebit fecum, legetr^ illud omnibus diebus vitænbsp;fuae,vtdifcat timere dominum deum fuum, SCeuftodire verba, SC cerimoniascius,nbsp;quæ in lege feripta funt.Nec eleucf cor cius in fuperbiâ luper fratres fuos.nec^ declinbsp;net in partem dexteram vel finiftram,vt longo tempore regnet ipfe SC filq eius. Se# Prouer.iqnbsp;cundo erga fubditum dementer. Mifcricodia enim SC veritas euftodiunt regem,SCnbsp;roboratur dementia thronus eius, Vnde Dauid aitjManfuctudo mea multiplicatnbsp;uit me. Hinc fapiens hortabRedoré te pofuerüt,noliextolli,efto in illis quah vnusnbsp;ex ipfis,curam illorum habe,8C fic confidera.SC omni cura tua explicita rccumbe,vtnbsp;læterispropter illos. Tertio ergapcruerlum potenter. Nam pcftilente flageh Prouer.fjsnbsp;latoftultus fapientior erit,fi autem corripueris fapientem,intclliget làpientiam,nbsp;a iq Abomina

-ocr page 14-

EPISTOLA DEDICATORIA.

Prouer, U Abominabiles autem regi qui agunt impie, quoniam iuftitia firmatur folium eius* Proucruo ^^^m rex qui fedet in fdio iuftitiac,diffipat omnc malum intuitu fuo. Hine Achabnbsp;3«Rcg.2Onbsp;Pfal.ioo

Prouer ,»f


Prouer,z4

EccFes,^»

EccktS

EccFj 10

Proucr.Ji

EcchP

Ecci.4

Eccï.57

Ecci.zx,

Eccî.î« Ecci.a

Écchtf

Proucr.8

didum eft«Quia dimiftfti virum dignum morte de manu tua,erit anima tua proani maeius,8f populus tuuspro populo eius, Ideo Dauidait: In matutino interficie«nbsp;bam omnes peccatores terrae, vt difperderem de ciuitate dominiomnes opérantesnbsp;iniquitatem«VndeSapiens: Auferrubiginemdeargento,df egredietur vas pu^nbsp;nïTimumjauferimpietatem de vuiru regis,ô^fïrmabitur iuftitia thronus eius«Quarsnbsp;to erga inimicum prudenter: Vir enim iâpiens fortis cft,amp; vir dodus,robuflus, ÔCnbsp;validus, quia cum difpofitione initur bellum, ôittit falus vbi multa confilia « Hancnbsp;fub foie vidi fapientiam, Si probaui maximam,ciuitas parua, Si pauri viri in ea, vesnbsp;nit contra earn rex magnus.ôC vallauit eam,extruxitcß munitiones pet gyrû,8^ per^nbsp;feda eft obiîdio « Inuentusc^ eft in ea vir pauper 8C fapiens, Si liberauit vrbem pernbsp;ßpientiam fuam,8lt; dicebam ego, meliorem efte fapientiam fortitudine • Meliorc^nbsp;eft (apientia, quàm arma bellica « Nam certamen feftinatum incendit ignem, amp; lisnbsp;feftinans eftundit fanguinem,Quinto,erga feipiùm decenter quantum ad vidum^nbsp;ibbrietatem.Beata enim terra,cuius rex nobilis eft,ßi cuius principes vefeunfinte#nbsp;pore fuo,ad rcficiendum,ôi non ad luxuriam,Væ autem cerrx,cuiu8rex puer eft.nbsp;Si cuius principes mane comedunt.Noli ergo regibus dare vinum,quia nullum fesnbsp;cretum vbirégnât ebrietas, ne forte bibant. Si obliuilcanfiudicioçt,8C mutentcausnbsp;Pro er spnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiÜo^ paupeçz« Auditum per æquitatem,ne obtredatorum adulatiôibus fedu

PfaUoo*^ catur.Princepsenim qui libenter audit verba mendacij, omnes miniftros habet im s.Reg.itf pios.Detrahentem fecreto proximo fuo,ait Dauid,hunc perfequebar. Et quidemnbsp;Proucr«i7* digne,quia mendacio Sibæ circumuentus, iniuftam Si impiam contra Mephibosnbsp;feth,dominum iplîus,dederat fententiam« Aftatum per veritatem. Non enim desnbsp;cent ftultum verba compofîta,nec principem labium mentiens » In manu artificumnbsp;opera laudabuntur, Si princeps populi,in fapientia fermonis fui ? Adum per ftresnbsp;nuitatem. Vnde fapiens:Noli citatus eife in lingua tua,Slt; inuttlis,Slt; remilTus in openbsp;ribus tuis* Ante omnia opera tua verbum verax præcedatte, Si ante omnemadânbsp;conûlium ftabile«Sicut enim loramentum ligneum colligatum fundamento ædifi»nbsp;cq non diftbluitur,fic Si cor confirmatum in cogîtatione confilq, Si cogitatus fenfanbsp;ti in Omni tempore,vel metu non deprauabitur,Ërgo fine conhlio nihil fac. Si poftnbsp;fadum non pœnitebis.Cum fatuis autem confilium non habeas,non enim poterûtnbsp;diligere,nifî quæ eis placent. Et coram extraneo ne facias confiliû,neicis enim quidnbsp;pariet,nec omni homini cor tuum reueles,ne forteinferat tibi gratiam fal(àm,amp;connbsp;uicietur tibi.MuIti pacifîci fint tibi. Si confiliarius vnus de mUle.Ideo à confiliarionbsp;ferua animam tuam,prius fcito,quæ fit illius neceflîtas,8i quid ipfe in animo fuo cosnbsp;gitabit,ne forte mittat fudem in terram,5i dicat tibi bona eft via tua, Si ftet econtrainbsp;rio videre quid tibi eueniat.Sed cum viro iàndo aftîduus efto,quemcûcp cognouenbsp;ris,obferuantem timorem dei,cuius anima eft fecundum animam tuam. Et cor bo^nbsp;ni confilq ftatue tecum,non enim eft tibi aliud plus illo,anima enim viri fandiannulnbsp;ciat aliquando vera,qoàm feptem fpeculatores fedétes in excelfo ad ipeculandum.nbsp;Et in h is omnibus deprecate altiflïmum, vt dirigat in veritate viam tuam. Ipfe enimnbsp;ait:Mcum eft confilium,Si xquitas,meaeft prudentia Si fortitudo,per me reges renbsp;gnant,8degum conditores iufta decernunt, per me principes imperant, Si poteninbsp;tes decernunt iuftitiam.lpfe nouit dccipientcm,amp; eum quidecipitur,adducit confiinbsp;liarios in ftultû finë,8lt; iudices in ftuporé.Diftipat cogitatiôes maligno%nepoflînenbsp;implerc manuseorum.quod coßperant,apprehendiflt;^ fapientesin aftutia eorum Sinbsp;confilia prauorumdiftîpat,Non enim eft làpientia,non eft prudentia, non eft confii

per terram in fortitudine mea magnà, Si in brachio meo extento, Si. dedi earn qui

lob, ts

lob.f

Proucr.zi«

Mtcr,z7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra dominum.Ego feci,inquit,tcrram S)C homines,amp; iumenta quæ Hint fu

per terram in fortitudine mea magna, fi( in braebio meo extento, 8i.. dedi earn qui placuic


A

-ocr page 15-

EPISTOLA DEDIGATÓRIAr.

pbcuit io oculis mcis.Nonnunq tarnen propter pcccata populi deus regnare ßacft * * .. hypocritam.Nam SCinterdum homodominatur hominiin matum fuum. In ma# lt;nbsp;nu enim dei potcftas terrae,amp; cxecrabilis omnis iniquitas gentium,amp;vtilcm reäo# Bccijönbsp;rem fulcitabic fuper illam. Sic populi fui ex Acgypto cducendi, Mofen minïfimfl, Dcuter.34nbsp;cui non fuit prophcta fimilis,quem noflct dns facie ad faciem,ducem inftituit.Huic Bxod.)nbsp;lofue f/Iius Nurn,vir omnibus numeris vitae inculpatæ fucceflitjcplctus fpiritu fa# peut.}4nbsp;pientiæ eo q^uod Mofes pofuiffet fuper eum manus fuas, Hic forte filqs Ifrael ter#nbsp;ram promiffionis diuifit,ficut dns promiferat, feruiuitcg Ifrael dno cunlt;4is diebüs j.nbsp;lofue,amp; feniorum g longo vixerant tempore poft lofue, qui noucrant omnianbsp;opera domini quae recerac in Ifrael.Quo mortuo amp; omni illa generationc,furrexe#nbsp;runt alt) qui non nouerunt dominü 8f opera quae fecerat Cum ifrael,feceruntcç manbsp;Ium in confpeäu domini,8lt; leruicrunt Baalim,amp; dimiferunt dominö deum patrönbsp;fuorum.Cum enim non effet rex in Ifrael, vnufquifque quod fibi reÖum videba#nbsp;tur,hoc faciebat, (^ito deferuerunt viam, per quam ingrcffi fuerunt patres èo^. Sinbsp;audientes mandata domini,omia fecere contraria,qua re)ratus dominus, tradidit eosnbsp;in manus diripientiu,ÖC fic afflidi (intelledum vcxatione danteauditui Efa.xxvit))nbsp;clamauerunt ad dominum,Cumqj indices fiifcitarct eis,fledebatür mifericordia,ölt;nbsp;audiebatafflidorum gemitus,amp;liberabateosdecaede vaftantium, Subinde impornbsp;tuna populi poftulatione,à domino in regem eledus eft Saul Filius Cys, eledus Si i,Rcg,8,j*nbsp;bonus,nec erat vir de Filqs Ifrael mclior illo. Ab humero Si furfum eminebat füpernbsp;omnem populum. Ab hoc propter fuperbiam öiinobedientiam erga dcum,rcgnü t.Beg.irfnbsp;in Dauidem Si eius generationem deriuatum eft,cui dominus teftimonium perhi# Aäo.15«nbsp;buit,d.Inueni Dauid filium Iefle,virum fecundu cor meum, q facit omnes volun#nbsp;tates meas. In ipfum em diredus eft fpSs domini (vndione per Samuelem domini t.Reg.itf»nbsp;mandato fada)à die illa,£lt; deinceps. Vnde de omni corde fuo laudauit dominum,nbsp;amp; dilexit deum,q fecit iIltim,ÔC ftare fecit cantores contra altare, Si dédit in célébranbsp;tionibus deus ôdornauittcpora vfc^ ad confummationé vitæ,laüdare nomen fandönbsp;dominuPoft hunc furrexit Filius fenfatus Salomon, q imperauit in diebus pacis, cuinbsp;fiibiecit deus omes hoftes,vt conderet domum nomint (uo, Sed mulièrum amöre,nbsp;S gloria Si diuid)s inclytus,in (ènedute deprauatus,macula dedit in gloriamnbsp;is oftenfióis dni Iffael fadus,(àcrificiaidoIisexhibuit,Ôiphanaçdificauit,Quânbsp;obcaufam offenfus dominus, regno difpartito,decé tribus feruo fuo Hieroboam,nbsp;filio Nabath tradidit* N ec ipfe Hieroboam dni legem cuftodiuit, fed peccârc fecit 4«Reg.i9nbsp;Ifrael peccatum magnum,feparans à dno * Neeg correptus per propheras,reuerlusnbsp;eft de via fua pefrima,fed fecit de nouiflimis populi facerdotes êxcelfoçj.Huius im#nbsp;pietatem caeteri reges cum populo imitati, dni per prophetas monita der idebant,nbsp;donee finaliter deftrult;fti,0i de terra fua traflati fuerunt. Sed nec ludacuftodiuitmanbsp;data dni dei fui,fed ambulauitin vi)s Ifrael Si crroribus.lpfeem Roboam malö fecitnbsp;(a quo Si decern tribus defeiuerant, eo çfcnû relido confilio,duro populo refpon ^.Reg.isnbsp;derat, iuuenû contilio ,0 ftcum nutriti fuerant,feduäus}ncc prseparauit cor fuu,vt «.Pawanbsp;quacreret dnm.Sic viciffim impi)s pi),fceleftis probi fucceffere, q collapfa reftaura#nbsp;runt,errantescç ad lege dei,amp;cultü reuocarunt,gbus dns, quantficun«^ viribus im#nbsp;bccilles,amp; numero pauci effent, defperatis in rebus vifloriofe feroper adfuit ac flu#nbsp;pende* Tandê fuccrefeentibus dietim malis,quu malitia bonitatem vincefct,ßi ittinbsp;pietas pietaté excluderet,fub rege Manaffe,q Hierufâlê fanguine prophetaçj ad osnbsp;impleuit.templum Si omnia facraprophanauit,idololatriaminduxit,amp;demum fubnbsp;Zedcchia q cum vniuerftsprincipibus (àcerdotû,êi populo prçuaricatus eft inique ».f«ratjtfanbsp;iuxta yniuerfas gentium abominationes,domum dni pollucndo quam fantftificauenbsp;rat fibi in Hierufale,nuncios dei fubfannando,dei (erroones fpcrnêdo,prophetas illunbsp;dendo,furor dni afeendit in ppftijjVt nulla effet curatio,amp; circûferret in Chaldaeos*

Poftremo

-ocr page 16-

EPISTOLA DEDICATORIAi

„ . Poflrcmö loco populum fuutn de manu ty rannorum Si. gentium per ftrenuos iF» Î ïViachV^ Machabæos vindicauit,quigentibus c^fisjemplum mundarunt amp; (andificaucnbsp;' runtyhabentes pacis tempore folacio ßndos Iibros,quierant in manibus iplbrum«nbsp;EccFstSnbsp;nbsp;nbsp;Omni enim negotio tempus eil Si opportunitas.Non ergo ocium per dei adiuto^

rium nadum voluptatijed pietati dedicauere* Voluptas enim fpiritum refoiuit, SC à deo difiungit,Incra(ratu8,inquit,eil dikdus,8^ recalcitrauit,incrairatus,impinguanbsp;tus,dilatatus,dereliquit deum fadorem fuum,5C receilit à deo ialutari lùo,£t domi«nbsp;Deut,?» nus:Magnificati fijnt Si ditatijncrafiàti Si impinguati, practerierût fermones meosnbsp;IP' ot.4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pietasautem ad omnia valet, promiflîonem habens vitae quae i^unc eft 8C

*E(a?r nbsp;nbsp;nbsp;futuræ. Si volueritis amp; audieritis me,ait dominus, bona terrae comedetis, quod fi

nolueritis Si me ad iracundiam prouocaueritis, gladius deuorabit vos.Summa ita# que dei populus vigilantia,fecundû dei lege in vitae viam Si iuftitiae dirigendus,ne

fit,qui docebant populum in luda, habentes librum legis domini, Si circumibant cundas vrbcsluda,atque erudicbant populum. Fuit itaque dominus cum eo,qi»anbsp;ambulauic in viis Dauid patris fui.Sic Si per ciuiratesindices conftituit, ptsecipiensnbsp;3.Para*ip eist Videtc,inquit,quid faciatis,no enim nominis exercetis indicium fed domini, Sinbsp;quodcunque iudicaueritis in vos redundabit. Sit timor domini vobilcum , 8Cnbsp;omnia cum diligentia facite, non enim eft apud dominum deum noftrum iniquknbsp;tas,nec perfonarum acceptio,nec cupido muneru.Nec minora ob auitas in te prosnbsp;genitorum dotes, illuftriflimepriceps expedamus,qui Fidei conftantia,ac longanisnbsp;PfaP 79nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femper illuftriflime triumpharunt, ftudiofiflime inuigilantes,ne domis

Cantus *’* vineam aper de fylua extcrminaret,autfingularis ferus dcpalceretur, Nouerant enim capiendas vulpes paruulas, quae demoliuntur vineas. Id quidem eo faciliuanbsp;prj ftare poteris clariffime P.quod ab infantia facras literas irobibifti quç te inftrue#

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duro,ad arguendum,ad corripiendum,ad erudiendum in iuftitia,vt perfedus fit ho

mo dei ad omne opus bonuminftrudus.Haud igitur inaufpicato in mentem venic quo tux celfitudini hunc meum quantulumcunc^ laborem,quern in monotefteronnbsp;euangeiiorum,e veterum Si Neothericorum pqs fcriptiselucidandum multorumnbsp;rogatu aflumpferam ,fidenter dedicarem, plenifti'me agnofcens minime dilplicerenbsp;magnitudinistu^ pietati.quicquidin Chriftianx religionis profedutn

amp; dei gloriam in lucem venir, cui illuftriftima tua celfitu« do, cum concredito fibi populo feliciftimenbsp;fit commendataNeomagt] dienbsp;tertio Augufiit

-ocr page 17-

«lINDEX EVANGELICIf«»

TEXTVS, IVXTA CVIVSQVE EVANGELISTAE ET CA-pitumSC tnatcriæordincm^Tcxtu itaqj vel eiusfummariopofito,numerus cum abcdarii Ittera adijcitiirjCertum deccrminansinueniendilocß.Excmpncaufa,Mattb»l.Eiber gene^nbsp;rationis,fiue de genealogia Chrifti.i.art»7«i.hoceft,parteprimajaruculo (nam vnaquæqjnbsp;partium in arciculos diuiditur)feptimo,liter4 i,vfq^ ad literam^k.Sin vero litera fine numenbsp;roponaturjindicattextumipfum/ub ariiculo proximo ancecedenti contincri,Vt lohS.iznbsp;Nunc iudicmm eft mundi.a.hoc eftjfub articulo»i5,partis fecundæ.ltê Matth^ig.Dc ma-nifeftatione domini in Galilæa.t.hoc indicat fub articuIo.îS.partis fecundæ reperienduni»nbsp;Nam primus numerus partem,fecundus veroarticulum déterminât, ar.articulurn, litera,nbsp;initium textus vfq; ad proxime fequentem defignat.

MATTHAEI TEXTVS.

Cap.i.dcChrifti genealogia,Liber gencrati-onis,i.ar.7.i.De fponfatione Mariae.k»

Cap.i.de aduentuMagoçi.i.ar.io.o.Fuga in ex Aegypto.f

Gap.5.de prædicatione ÔC baptifmo iohanis i.arjs-.z.Baptisatione lefu.a.

Cap.^.deieiunioSCtentatione lefu.i.ar.ió.b. Initio pr^dicationis ipfius.t.ar.i9.f.óC ar.xxnbsp;k. Apoftolorum vocatione j.ar.ii.h

Gap.S’.de fcrmone domini in monte, i.ar.26« Videns lefus turbas.o.Vos eftis fal terræ.pnbsp;Nifi abundaueritiuftitia.q.Efto cófentiês.rnbsp;Diligite inimicos.f.

Cao.s.articulo priori, Attcndite ne iuftitia.t« Cum oratis.u.Cum autem ieiunatis.x.Ne-mo poteft duobus dominisferuire.z

Cap.7.articule fuperiori, Nolite iudicare.b. Attcndite à falfis prophetis.d. Omnis ergonbsp;qui audiuit verba mea hæc.e

Gap.g.de leprofo fanato.i.ar.17 Seruo een turionis.i.ar.tg.g. Socru Simonis.i.ar.i5.Lnbsp;Sequi volentibus Chriftum.i.ar.jo.i.Marisnbsp;qmetatione.i.ar.îi.k.Dæmoniacis SC porcis fubmerfis.i.^x.l

Cap.9.dc paralytico fanato.i.ar.55. m. Mat--thæi vocatione.i.ar.x4.m.Difcipulorü lo^ hannisieiunio.i.ar,54.n.PuensEfufcitationcnbsp;amp; emorroiira.i,ar.5s.o.Caecisamp; daemonia-co curatis.i.ar.jó.p.Operariisïmeffemmicnbsp;tendis.i. ar.ïS.r.

Cap.io.dc apoftoloçz miffione.i.ar.59.CE^ ce ego mitto vos.t.Nihil opertum quod nó renbsp;ueletur.u.Nolite arbitrariq, vcnerim.xnbsp;Cap.ii.de quaeftione Iohannis per difcipulosnbsp;i,ar,40*2.1ohanniscommédatione per Ienbsp;fum.a.Ciuitatum cxprobratione.i.ar.48.knbsp;Confiteor pater domine cæli.i.ar.yi qnbsp;Cap.ii.de fpicarum confricarione.i.ar. S7.snbsp;Manus aridæ fanatione.i.ar.sS.a.Dæmonionbsp;cæco 8Cmuto.i.ar.49.I.Signum petentibusnbsp;i.ar.si.o.Matre SC fratribus lefu.i.ar.so.nnbsp;Cap.iî.de femine verbi diuini.i.ar.s9.c.Bononbsp;femine SC zizanfis,e.Grano finapis,f.The-fauto abfcondito, negociatore. Si fagena.

i.ar.iïo.g.Admirationc turbae fuper dodlri na Chrifti.(.ar.57.q.

C^.i4.de lohänis incarcerationc.i. ar,i7.c Occifione.i.ar.4i.c.Quinqj panibus.i.ar.nbsp;4S’.f.Ambul3tione fupra mare.i.ar.46.h _

Gap.is'.deludaicarumtraditionumrcprehê-fione.t.ar.6i.h.MulicreCananæa.i,ar.6i.i. Surdo,mutis Si alfis fanatis.i.ar.ój.k.Septénbsp;panibus.i.ar.64.1

Cap.KS.defigno è cæloôifermcnto.i.ar.ôç.m Filio hominis.i,ar.67.o.Cruce baiulâda poftnbsp;Chriftum.i.ar.68.q

Cap.i7,de tranffiguratione domini.i.ar.69.r. Spiritu quê difcipuli nonpotucrunt eficerenbsp;i.ar.7o.t.Didragmatisfolutióe.i.ar.7i.unbsp;Cap.i8.de fcandalo pufiHorum vitando.i.ar.nbsp;7i,x.Perditæ ouis inuétione.y.Correptiöcnbsp;fraterna.i.ar.75,z.Seruonequä.i.ar.74.anbsp;Cap.19.de redituin Iudæam.i.ar.76.c.Diuornbsp;cio.I.ar.80.i, Paruulis oblatis.i.ar.Si.k.V ianbsp;vitæ.i.ar.Ss.n.Ecce nos reliquimus omnia,nbsp;Sc fequuti fumus te.o

Cap.zo.de condudlis operarqsin vincam.i. ar.84.q,Pafi’ionis prænunciatiorte. i.ar.91,nbsp;d. Filiorum Zebedæi petîtione.i. ar.97.g.nbsp;Duobus cæcisilluminatis,i.ar.97.1.

Cap.ii.de afelli fcffionc.i.ar.98.m, Eieélione vendentium.i,ar.99.p.Arefaólione ficulncgnbsp;i.ar.ioo.q.BaptifmiIohannis origine.i.ar.nbsp;loi.r.Filio voluntatem patris facienti.i.ar.nbsp;lot.f.Agricolis malis vineæ collacatæ.i.ar.nbsp;104.x

Cap.ii.de vefte nuptiali.i.ar.ioy.y. Tributo Cæfari pendendo.i.ar.ioé.z. Refurreélio--ne mortuorum.i.ar.io7.a. Magno mandatnbsp;to.i. ar.ioS.b

Cap.ij. de doélrina pharifaeo^ audienda.i. ar.io9.c.V æ muliiplici.i.ar. no.d.Prophe*nbsp;tarum occifionc.e

Cap.t4.de tempIijCiuitatisSi mundi côfum-matione.i.ar.ui.g.Sedentc eofuper mon-tem.h.Cum ergo videritis abominationeni defolationis.k.ludiciifignis.i.ar.Uî.l.Incernbsp;titudinehoræ iudiefiSi vigilia.i.ar.ii4.pnbsp;Cap zy.de deeem virginibus.i.ar.ny.q.Quin-c^talentis.r.Iudicii forma.f.

-ocr page 18-

INOEX EVANGELICI TEXTVS.

Cap.i^. de Icfu vcnditione,i. ar4t4,c. Agni manducatione^t.ar.is'.d.Sacratnenainiti-tutione,x,ar.i7J.Prodinonisludae óC. ncganbsp;tionis Peiri prj nunciationCji.ar.ig.g.Paf-fiodominiji.anso.a

Cap.t7.de paflione domini^x.ar.jj.d.SepuP t«ra domini,t.ar.56.g

Cap.t8-dc refurredionedomini amp; angelica apparitione,i.ar.i7.h.Apparitione dni munbsp;lieribus occurrêtis,SC cuftodü dcprauatióc,nbsp;«ï.Manifeftatione lefu in Gahlæa,t,

MARCI TEXTVS.

Cap.I.de pdicatione Sc baptifmo lohannis.i. ar.iy.y, lefu baptizatione.a.kiunio Sc tentanbsp;tione lefu,i.ar,l6.b.Praedicationis lefu ini*nbsp;tio.i.ar.lS.d.Apoftoloçt vocatione.i.ar.ti.nbsp;h.Expalûonedætnonis.i.ar.ti.i.SocruSi*nbsp;monis.l.ar.ij.I. Leprofo.i,ar.i7.f.

Cap.i.de paralytico fanato.i.ar.jï.tn, Mat-thæivot:atione.i.ar.X4.tn, leiunio difcipu-lorum Iohannis,i.ar,54,n,Spicarum con-fricatione,i.ar.S7.z

Cap.j.de manus aridg fanatioe.i.ar.yg.a.Apo ftolorum eledione, i.ar.tç.n, Dæmoniaconbsp;curato,i,ar.49.1, Matre Sc fratribus Iefu,i,nbsp;ar.fo.n

Cap.4.defemine verbi diuini,(.ar.ç9.c, d.Sc-mine iado vltrócrefcente,f,Grano finapis, f.Qnietatione maris,i.ar.ïl.k

Cap.ï.de dæmoniacisSC porcis,i.ar.ïi.l.Pu-cllae fufcitatione óC cmorroiiTa, i.ar.jç.o

Cap.ó.de admiraiione turbæ fuper dodrina cius,i.ar.57.q.ApoftoIo9i miffione,i.ar.X9.nbsp;f.Prædicatione apoftoloçj.y .Herodis opt-nione de lohanne ôC Iefu,i.ar.45.d.lohan-nisincarceratione,i.ar.i7.c.Occifionc,i.ar.nbsp;4Z,c, Apoftoloçt reditu,i.ar.44.e.Quincynbsp;panibus,i.ar.4J.f, Ambulatione fupra mare,i.ar.46. h

Cap.7,de ludaicarumfuperftitione traditio-num,i.ar.6i.h.Muliere Cananæa,i ar.6t.i. Surdo SC muto curato, tar.Êj.k

Cap.8.de feptépanibus,i.ar.64.1.Signoècæ-loScferméto,i.ar.«y.m.Cæco fucceffiue eu rato,i.ar.ô6, n. Quis fit filius hominis opi-nione,i,ar.lt;7,o,Cruce baiulâda poft Chri-ftum,i.ar.68.q

Cap.9,de domini tranffiguratione,(.ar.É9. r. Spirituquê difeipuh eiicerc no potuerût,i.nbsp;ar.70.t.de maioritatc amp; humilitate,t.ar.7xnbsp;x.Non fcquenti ôC daeraonia eqeienti, i.ar.nbsp;7Ç.b.Scandalo vitando,t,ar,7i,x

Cap.io.de redituin ludæam.i.ar.ys.c.Diuor tio,i.ar.8o.i.ParuuIis oblatiSjt.ar.Si.k.Vianbsp;vitae,l.ar.Ss.n.Ecce nos reliquimus omnia,nbsp;o.Paifionis pnunciatione, i.ar.9£.d. Filiorunbsp;Zebedæi petitione,i,ar.9;.g,C£ci illuminanbsp;tione,i,ar,97«I

Cap.ii.de feftione afelli,i.âî',98.»w. Af efadîô-« ne ficiilneæ,i.ar.ioo.q. Eiedionc vêdentiugt;nbsp;i.ar.99.p.ßaptifmi lohänis origîe,i. ar.ioi.C

C^.u.demalis vineæ agncolis,i.ar. 104.x» TributoGaef3ripcHdêdo,i.ar.io6.z.Refusnbsp;redione mortuoçî,i,ar,to7.a,Mâdato manbsp;gnoji. ar.ioS.b, Dodrina pharifaeo^, l.ar»nbsp;109.C* V iduæ oblationCÿ i.ar.nt.f

Cap.ij.de rempli ciuitatis ô£ mundi côfumma tionc,i,ar.iiz.g,i,k. ludicij fignis,f.ar.ii3.Lnbsp;Aduentus incertitudine,m.V igilia ôC orati-one,i?3r.ii4.n

Cap.i4.de Chrifti venditiôe,t.ar,i^.r.Agni manducationcjt.ar.tj-.d. Sacrameti cacha-riftiæ inftitutione,i.ar.i7.f. Proditionis lanbsp;dæ 8C negationis Petri pnunciatione, t.ar»nbsp;t8.g.paflione dominica,t.ar.jo.a

Cap.ij'.depaftione domini,x.ar.jj.d.SepuItd ra domini,Z.ar.ji.g

Cap.iÂ.dc refurredionc dni 8c angelica appi ritione,z.ar.36.h.Dnica afcéfione.t.ar.)$«a

LVCAE TEXTVS.

Cap.i.de conceptus lohânispnunciatione,!. ar.j.e.Annunciatione conceptus Chrifti,!.nbsp;ar.4 .f. Mariæ vifitatione,i.ar .î.g.l ohannianbsp;natiuitate,i.ar.6.h

Cap.t.de Chrifti natiuitate,i,ar.8.î«Paftorai aducntu,m.Dfii circuncifionc, i.ar.9.n,Manbsp;riaepurificatiôcji.ar.n.p, Pueri Icfuprofe-du,i.ar,ii,t,Inuentioncintcmplo,i.ar.ij,anbsp;Iohannis habitatione in deferto,i.ar.i4.x

Cap.j.de pdicationcôC baptifmo Iohannis,f» ar.iî.y,«,Z.Iohannis incarceratione,i.ar»nbsp;i7.C.lefubaptizati5c,a.GenealogiaChfi,à

Cap.4,de ieiunio ÔC tentatione Chrifti, i.ar, i6.b. Lcdionc in fynagoga,i,ar,i9.e.Dae-inoniacocurato,i.ar,tz.i«Socru Simonis,!»nbsp;ar.15.1

Cap.ÿ.de apoftoloçt pifcationc SC vocations i.ar.to.g.Leprofû fanato,i,ar.t7«EParaIynbsp;tico curato,1,ar.jî.m. Matthæi vocatione,nbsp;t.ar.Z4.m.leiunio difcipuloç£,i.ar.54,n

Cap.6.defpicaç£Confricatione,i.ar.s7.z.Mai nu arida,i,3r.s8»a, Apoftoloçt clcdiôc,i.ar»nbsp;Z5'.n,Beatipauperes,i.ar.z6.a,Eftotc niifctinbsp;cordes,b.Noneft arbor bon3,e

Cap,7.de feruo centurionis,i,ar,z8. g,Filio viduae fufcit3to,i.ar.Z9.h, Quæftionc ß difnbsp;cipuloslohânis,i,ar.4o.z, lohânis cômennbsp;dationc,a,Peccatricispoenitudine,i.ar.4i.b

Cap.g.de verbi diuini fcmine,i.ar.y9,b,c,Ma tre amp; fr3tribus Iefu,i.ar,$o.n, Maristurbanbsp;tionc,i.ar.jl.k,Daemonibus in porcos milTianbsp;i.ar.jz.ljPuellae fufcitatione ÔC emorroifla,nbsp;i.ar.jç.o.

Cap.9.de apoftoloçi miirione,i.ar.j9.f, Praedi catione,y,Herodisopinione,(.ar.45.d,Aponbsp;ftoloçt reditu,i.ar,44.c, Quinq; panibus,!.


-ocr page 19-

INDEX EVANflEtlCI TEXTVS.

3r.4r.€Crucc baiuläda poftChnftû,i.ar» 68.q4Fil»ohoïs,i.ar,67,o,Tranffiguratióc,inbsp;ar,69.r,Spû que difcipuli curare non potue-runt,i.ar.7o,t,Maioritate ÔCfcandalovitannbsp;doji.ar»7i.x,Dæmoniaeiiciéte ÔC nôfequénbsp;tc,i.ar.,7y.b,Saraaritano9£obftinatiôe,i.ar,nbsp;94.f,Sequi volentibus ChriftûjUarjSo.inbsp;Cap4o,de difcipuloçt niiflïone,i.ar.474.Ci-uitatûcxprobratiôe,i.ar.48.k, Difcipulorflnbsp;reuerfionc,i,ar,$i.p, Côfiteor pater,q,Deinbsp;dilcdiioc SC Samaritano,uar,î5.r, ôC,f,IVlarnbsp;thae minifteno,!, ar,s'4,t

Capai, de oratiôis dodrina,i.ar.y5-.u,Inftan tia orationis,x,Dæmonio muto, uar,49.I,nbsp;Beatus ventcr,m,Signô_petêtibus,i.ar«5:i.onbsp;Nemo accendit lucernâ.o, Traditionibusnbsp;pharifæoçî,i.arj6.y,V æ multiplici fcribaçsnbsp;ôCpharifæorum,I,ar.no. djProphctarû oc-cifione.c

Cap.it.dc fcrméto cauédo amp;morte notiméda i.ar.76,c,AuaritiaôC folicitudinc inutili ca-uêda,l.ar.77.d,N olite timere pufillus grex,nbsp;c,SintIumbi vertri,i.ar.ii4.o,Difpéfatorefinbsp;deIi.p,Tempo]^ cognitionc,i.ar.77,f

Cap.jj.de Galilæis occifis amp; ficulnea,i.ar,78. g,Muliere incuruata,i.ar.79.h, Grano finanbsp;pis SC fermento,i,ar.59.f,Poria angufta SCnbsp;dolo Herodis,(.ar.85'.rjHierufalem malitianbsp;i.ar.iio.c.

Cap.i4.de hydropicocuratoamp; humilitatc,!. ar.Sô.f, Ccena.i.ar.87.t,8C,u. Odiendis pa-rentibus,i.ar.8S»x, Bonum eft fal.y

Cap.iy.de oue perdita amp; dragma,i.ar*8x.l,Fi-' lioprodigo.m

Cap.i6.dc vilhco,i.ar.89.z,Auaritiavitâda.a

Diuorcio,i. ar.8o,i,Diuite epulôe,i.ar.9o.b

Cap.17.de fcandalo vitando,i.ar.7i.x,Corrc ptione fraterna,!, ar.75.z.Fidci augmêto,8i:nbsp;feruo humili,i.ar.9i.c, Lepr ofis cnratis,i.ar.nbsp;ÿj.CjAduentusiudich claritatc,i.arjii k,Innbsp;ccrtitudine,!. ar.uj.m

Cap.i8.de indice iniquOji.ar.ioî.tjPublicano pharifæo.u, Paruuloçe oblatiôe, i.ar.gi.k

Via vitæ,i.ar.8î.n,Ecce nosreliquimiis om nia.o, Paffionis prænunciatione,i. ar.9t.d.nbsp;Cæci illuminatione, i.ar.96.h

Cap.19.de Zachf o,i.ar.96.i,Decë minis.k,Sef fi5c afeIIi,i.3r,9g.ni,ÔC,n,Fietu Iefu,j.ar.99.onbsp;Cap.to.de lohânis baptifmo,i.ar,ioi.r, Malis agricolis,i.ar.iO4.x,Tributo Cæfari pennbsp;dcndo,l.at.io6.z,R.efurreâiôemoriuüÇî.inbsp;ar.ioy.a,Vita pharifæorum non fedianda,nbsp;i.ar.io9.c

Cap.ii.de viduaeoblati5e.i.ar.in.f,Têpli ciui tatisSd mûdiconfummatiôe.i.ar. n2,g,ôf,hnbsp;Cfi audicritis pIia.i,Cu vidcritis circûdari.knbsp;Erut figna.i.ar.U).l,Gula vitâda.m,PopuUnbsp;deuotione ad verbû Chriftia.ar.iiô.t

Cap.X2.de lefu venditione.i.ar.i4.c, Agni mâducatione,i.ar,iS.d,Sacramëüeuchari-

ftiæinftitutione.2.3r.27.f,ProditionisIaJg

amp; negationis Petri pnunciatione.x.ar.iS.g Côtentiôemaioritatis.h,FideiPetrifirmitanbsp;te,ôC gladiis.ijPaflïone dnica.x.ar.jo.a

Cap.15.de paflione dominica.x.ar.53, Sepuitu ra Chrifti.2.ar.36. g

Cap.14.de refurredtione dni amp; apparitiôe an gelo9î.2.ar.5 6.h,5c,i.Apparitiôe in Emaus»nbsp;n. In Hierufalc.o, Afcenfione,i.ar.)6.u

IOHANNIS TEXTVS.

Cap.i.de æterna Chrifti generationc.i.ar.i.a Teftimonio Iohannis de Chrifto.x.ar.i.bnbsp;Ad facerdotes SC leuitas.c, Ad turbas.d, Adnbsp;difcipulos.e

Cap .1.de vini mutatiôe ex aqua.2.ar.5.f,V en dentium ôC ementiû eiedione.i. ar.4.g

Cap.5.deNicodemo.x.ar.S'.h,Sicdeusdilexit mudum.ijQuaeftionefup baptifmo Chriftinbsp;i.ar.e.k

Cap.4.de mulicre Samaritana.i.ar.7,I, Filio reguli.t.ar.8.o

Cap.v. de probatica pifcina.i.ar.ÿ.p, Sicut pa ter fufcitat.q. Amen a.d.qfi mortui.q

Cap.6, de quinqj panibus,i.ar.4ç.f, Ambula-tione fuper mare.i.ar 46.h, Prædicatiôe en chariftiæ.x.ar, i2.u,Omnc quod dat mihi.xnbsp;Ncmopoteft venire.z. Caro meaverc eftnbsp;cibus.b.Sdc»

Cap.y.de fcenopegia.i.ar.ß.d.Iam die fefto tnédi.e. Miferflt principes pharifæi.f

Cap.8. de muliere adultéra. 1. ar.i4.h. Ego fum lux.x.ar.i5-J,Ego vado ôC quærctis me,nbsp;i.ar.i6.k,Dicebat adeosqui crcdiderSt.l.nbsp;Quis ex vobis arguer me de peccato.m

Cap. 9.dc cæco nato.2.ar.i7.n, Caecitate pha rifæoi'um.n

Cap.io. de oftio ouilis.i.ar. i8. o, Paftore.p, Enceniorum ftftiuitate.x.ar.i9,r

Cap.ii.de Lazari fufcitatione.2.ar.io.f,Dixit Martha ad Iefum,f,ConciIioaduerfus le-fum.i.ar.u.t

Cap.it.de alabaftro vnguêti.i.ar.xi.u.Seflïo ne afelli.i.ar.46.h, Gentiliu ad lefum deuonbsp;tionc.2.ar.25.x, Ame a.d.nifi granfi.y,Nûcnbsp;aîamcatur.z, Nunc iudiciû eftmundi.a

Cap.15.de pedu abIutiôc,x.ar.i6.e,Proditiôis lud£ÔfnegatiôisPetri^nflcianôe.2.ar.28.g

Cap.14.de fermôe dfii poft ccena.2.ar,29.Nó turberur cor veftru.k,Si diligitis me,man-data.1,Si quisdiligitme.m

Cap.iç.2.ar.i9.Ego fumvitis.n,Hoc eft fcc-ptû meü,o,Hæc mâdo vobis.p,Cfi vencrit paracletus, amp;.J6.abfc^ fynagogis faciem.q

Cap.i6.Vadoadeô.2.ar.29.r,Modicflamp;iân5 vid.f, Amen a.d.vo.fi quid petieritis.t

Cap.i7.Subleuatis oculis.i.ar.29.u, Coferua- ‘ tionc,fanlt;Sificatioe,8lt;:glorifi.difcipuloçi.x

Cap.iS.depaflîonedominica.i.ar.so.a

Cap.i9.de paftione.x. ar.54,e, Scpultura do-b ii


-ocr page 20-

INDEX EVANGELÎORVM DOMINICALIVM

mini.t. ar.jS.g

Cap«xo,de refurredliotlie SC apparitione dftt. t.ar.57.h,Sepukhrivifirationeper Mariä.knbsp;Petrum de lohanncm.k, lefu apparitionenbsp;MariæJ,DifcipuIis.p

Cap.ii.depifeatione difcipulorum.x^ ar*57.4 Petri diledione^r,Itnitatione.f

«^INDEXf*

EVANGELIORVM ECCLESI-aftica ordinatiocjfacris in ædibuSjtam dnicis 3 q^uadragefimæ ÔC diuoçt feriis,necnon defun-«oçimemoriis plegendoçxjtextus initium fi-nemtp compledens, determinatumeç locüft»,nbsp;ôc numero amp; litera oftendens.

IjDominica aduentus prima.

Cumappropinquaret,(Matth,ii.)in nomine domini.i.ar.98gt;g

Secunda.Eruntfigna.(Luc.ii.)verba mea nó tranlïbunt.i.ar,U5.b

Tertia. Cum audiüet lohanncs in vincuLs. (Mat.ii.) V iam tuartï ante te.i.3r.4o.a

Q^arta.Miferunc ludæià Hierofolynüs/Io^ hana.)erat lohanes bapiizans.i.ar.i.cnbsp;Natalis dni,GaI!icantu,Exntedidu,(Luc,i.)nbsp;bons voluntatis.i.ar.S.l

Aurora, Paftores loquebantur,(Luc.t,) ficut didum eft ad illps.i, ar.S.m

Die.In prineipio erat verfaum,(Iohan,i,) gra tiæ ÔCveritatis i.ar.i.a

Stephani.Ecce egomittovos,(Matth.t5,)do mini.l.arjio.e

lohannis.Dixii lefus PetrotSequere me,(Io han.ii.) teftimonium eius.i.ar.jy.f

Innocentum. Angelus domini ap.(Matth.i.) quia non funt.i.ar. 11 .r

Dftica.Erant lofeph äC Maria mirantes.(Lu cæ.i.)erat inillo.i.ar.ii.q

Circuncißonis.Poftquä confummati (Lüc.i) conciperetur.i.ar,9.n

Epiphaniae. Cum natus effet Iefus(.Matth,i) regionem fuam.i.ar.io.g

Dominica.Cum fadus effet lefus (L«c.i)d£u ÔC homines.i.ar.ij.u

Odaua.Viditlohanne8lefum(Ioh.i,)hic eft filiusdei.i.ar.i. d

Dominica fecunda.Nuptiae faâæ funt(Ioh,i) difcipuli eius.i.ar.j.f

Tertia. Cum defcendiffet Icfus(Matth.g,)cx lila hora. I,ar. t7.f

Quarta.Afcendente Icfu in naui/Matth.g.) mare obediuit ci.i.ar.ji.k

Quinta.Simile eft reg.cæl. «Sfc.bonumfernen (Matth.n.)in horreum meum.i.ar.ÿ9.cnbsp;Scptuagcfimæ.Simile eft regnûcæloçe patrî-famil,(Mat,io} pauci verp deâ;i.bar.g4,qnbsp;Sexagefimae.Cum turbà plunma(Lucæ«8,)ianbsp;patientia.i.ar.s-j.c

Quinquagefimar. Affumpfit lefus (Luc.ig, )de dit laudem deo.i.ar.9lt;.h

Cinerum.C um ieiunatis(Matth.«.)cor tuuna erit.i.ar.i^.x

Feriaquinta.Cumintroiffet lefus Capernangt; Matth.8)ex ilia hora.i.ar.i8*g

Sexta. Audiftis quia,diliges (Matth,5’)rcddcC tibi.i.ar.tô.f

Sabbatô.Cum fero effet(Marc,6.)tangebanta falui ftebant.i.ar.46.h

Dftica quadragefims prima* Dudus eft lefus (M3t.4)miniftrabant ei.i.ar.i6.b

Feria fecunda.Cuvencritfilius hominis(MaC thae.i$)vitamæternam.i.ar. iiy.f

Tertia.Cum intraffet lefus Hierofolymamgt; (Mat.ii,)de regno dei.i.ar.99.p

Quarta.Accefferût ad lefum feribæ (Mat.itJ ôCmatereft.i.ar.îi.o

Quinta.Dicebat lefus ad eos qui in fc credidc runt(lohan.8)verba dei audit.t.ar.ifi.l

Sexta.Erat dies feftus ludæoçj (iohan.$}q«i fecit turn fanum.t.ar, 9.p

Sabbato. Affumpfit lefus Petrum, Iaco.(M»S thæ.i7)à mortuis refttrgat.i.ar.69.r

Dnica fecflda.Egreffus lefus,fcceflît in (Mat. iç.)filiaciu8cx illahora.i.ar.ft.i

Feria fecuda.Ego vado,amp; quærctis mc(Iôhî. 8)faciofemper.i.ar.t6.k

Terria. Super cathedram (Matth,t5.)exalta-bitur.i.ar.io9.c

Quarta,Afeendens lefus Hiero. (Matth.to.) redemptionempro multis.i,ar,9i.g

Quinta.Homo qui.e«diues(Luc. U.)credenr^

  • i. ar.9o.b

Scxta.Homoerat paterfa.qui plantatfMatf.

  • ii. )eùm habebant.i. ar.i04.x

Sabbato.Homo quidam habuit duosCLnc.ij’) ôC inuentus eft.i.ar.St.m

Dfiica tertia.Erat lefus eticiens(Luc.ii.)3^cti ftodiunt illud.i.ar. 49.b

Feria fecunda.Qy anta audiaimus(Luc.4)per mediumillo]^ ibai.i.ar.i9.e

Tertia.RefpiciensIcfusin difcipulos,d.Simo Pet.(Mat.i8.)feptu3gie8 fepties.i.ar.ts.z

Quarta.Accefferunt ad lefum Hiero. (Matr. lî) coinquinant hominem,i. ar.ei.h

Quinta.Surgës lefus de fynagoga intra.(Lu cac.4)euangelizare regnô_ dei.i.ar.xj.l

Sexta. Venir lefus in ciuitaté Samariæ*(lohâ. 4.)faluatormundi.2.ar.7.m

Sabbato.Perrexit lefus in montem(IohJ.8.) nolipeccare.2.ar.i4.h

Dfiica quarts. Abfit fefas trans mare (Ioh5.4) eft in mundum.i.ar.4V.f

Feria fecSda.Prope eratpafcha (Ioh3,i)quid effetin hominc*2.ar.4.g

Tertia.Iam diefefto mediante(Ioh,7)muW crediderunt in eum.x.ar.iK e


-ocr page 21-

INDEX EVaNGELTORVM

IlII.PrætcritnsIefus vidit.(lohan.9,) proci-dens adorauit eum.x.arta7.n

Sabbatô.Ego fum lux.(Iohan.8.)venerat ho-

ta eius .i.ar.iy.i.

Paflionis.Quis ex vobis arguet.flohânis.S») de tcmplo.i.ar.iô. ni

Feria.ll.Miferunt principes amp;C pha. (loha.7) credentes in eum .1, ar.ii.f.

lIl.Ambulabat lefus in Galilæa. Clohannis.7) metum ludæorum.i.ar.iî.d

IIll.Fada funt encenia.(lohan.ioSC ego in patrc.i.ar.i9.e

V .Rogabat lefum quidam pharifæus(Luc,7. vadein pacc.i.ar.qi.b

Vl.Collegerunt pontificesamp;,(Iohan,n)cum difcipulisfuis.x.ar.xi.t

Sabbato. Subleuatis oculis, (Iohan,i7.) amp; ego inipfis.i.ar.i9,v

Palmarum. Cum appropinquaret.fNlatth.xi)

in nomine domini4.ar.9S.g

Feria.!!. Ante fex dies pafchæÇloh.ix^abfcon ' dit Ce ab eis.x.ar.tj.x

Coena domini. Ante dicm feftum. (lohan.is,)

ita 8C vosfaciatis .x.ar,x6.e

Paffio domini.x.ar.)o.a^

Dominica refurreéliôis.Maria Magda. (Mar.

16.)dixit vobis.t.ar.xj.h

Feria, 11 .Duo ex dife ipuhs ibant«(Lucæ.X4) in fradione panisii.ar.57.onbsp;lll.Stabat lefus in medio,(Luc.X4) in omnesnbsp;genres x.ar.57.0nbsp;llll.Manifeftauit fe lefus. (lohan.ii) à mot-tuis.x.ar.57.q

amp; hæc dixit mihi.x.ar.57,1

Sab. V qa fabbati.Maria. (lohan.xo).x.ar.57.k Dominica prima poft Pafcha.Cum fero effet.

(lohan.to,)nomine eius.L.ar.57,p

Secunda.Ego fum paftor.(lohan.io.) vnuspa ftor.t.ar.jg.p

Tertia. Modicum amp;. (lohan.16,) tollet à vo-bis.x.ar.xgj.

Quatta.V ado ad.(lohan.i6i)annunciabit vo-bis,x,art.x9.r

Quinta.Amen amen dico vobis,fi quidpetie. (Iôhan.i6) deocj{iui.x,ar.x9.t

Rogâtionum,Q3isvcftrumha.(Luc.ii.)peten tibusfe.i.ar.s?.v

Afcenfionis.Recumbentibus vndecim.fMarc,

16.) fequentibus figtiis.t.ar.jgiV

Dominica poft Afcenfionis. Gura venerit pa.

(Iohan.ic.)dixivobis.t.ar.i9.q

Penthecoftes.Si quis düigit, (lohanj4.) ficfa cio,x.art,x9.in

DOMINTCALIVM

ïeria fecunda.Sic deus dtkxit mundutn, (loh3 nis.ïJindeo funtfada.t.ar.çâ

III. Amen amen dico vobis. Qui non intraCî (lohan.io.)abundantius habeant.i.ar.ig.o

IIll.Nemo poteft venire.(lohan.i6.) promS di vita.i.ar.ix.z

Sabbato,Surgens lefus defyna.(Lucæ.4.)rc-gnum dei.i.ar.x;.!

Trinicatis.Ërat homo ex pharifseis.flohan.).) vitam æternam.x.ar.s.h

Sacramenti.Caro mea ,(lohannis.6.)inæter--num.i.ar.u.b

Dnica prima poft öda.pent.Homo qdam erat diues.(Luc.i.)credenc .i.ar.9o.b

Secunda. Homo quidamfecit.(Luc^.t4.)coe^ nam magnam.i.ar.gv.v

IIl.Ërant appropinquates ad lefum (Luc.i0 pœnitentiam agentea.ar.gz.l

I llll.Eftotcmifericordes(Luc.6.)dc oculofra tres.i.ar.xô.b

V H .Cum turba multa, (Marci.g.) amp; dimific eos. i.ar.64J

VIlIiAttenditc à falfis pro.(Matth.7.)inre gnum cælorum.uar.ié.d

XlllI.Dumirct lefus inHierufalem,(Lücx» ï7.)faluumfecit.(. ar.9$.c

XV .Nemo poteftduobtts.(Matth.6.)adiicie-tur vobisa.ar.té.ï

XVlll.Acceflêrunt, mandatum mag. (Matt^ tt.)amplius interrogate. i.ar.io7.a

XXI l .Simi.rationem.fMatth.iS.Icotdibus vé fttis4«art«74,a.i

-ocr page 22-

INDEX EVANGELTORVM

XXin.Abeunrcs phahfæi con,(Ma£.xi,)quæ funt dcideo»i.ar,io6.z

XXllII.Loquentclefuadtur.Ecceprinceps (Mar.9.) vniuerfam terram.i.ar.5S-.o

(ÇAndreæî Ambulans lefus (Matth.4.)fecuti funtcumj.ar.xi.h

ThomæîThomas vnus €x,(l0han.xo.)amp; cre-_didcrunt.x.art.56.p

Cóuerflonis PauIiîDixit Simon Pet^Eccc nos reli.(Mat,i9»)poflîdebit.i,ar,85,o

Caihedrar Petri: V enit lefus in par,(Mat.i6,) incælis.i.ar.67.0

Philippine Iacobi»Nontur, (Iohanj4.)hoc faciam,x,arux9.k

Inuentionis Crucis ficut T rinitatis, lohannisBapt.Fuitin diebusHerodis(Luc,u)

Impletum eft/f inisjplebis fug j.ar44.f» Petrie PaulificutCathedrae»nbsp;Mariæ Magdalenae, ficut feria.y»pofl: dnicamnbsp;lacobi: AccelTit ad lefum mater (paifionis

(Matth.xo.) patre meo.i.ar»9).g

Vincula Petri:Dixit lefus Si.Petro, Simon (1 oh3n.xi.)eflet deum.x.ar»57.r

Laurentfi.Nifi granumfiohan.ix.) in caelis eft Bartholomæi.Fadaeft contentio (x.ar.xs.y

(Lue.xx.) tribus Ifrael. x.ar.xS.f Dccollatiois IohanistMifitHerodes»(Mar,6.)

in monumentum»i.ar.t7.SC»4X.c Exaltationis Crucis.Nunciudicium(Iohä,ix.)

Lucisfitis»x»ar»x).a

Matthæi.Præteriens lefus vidit.(Matt,9.) fed peccarorcs.i.ar.x4.m

Michaelis. Acceflrrunt difcipuli ad.(Matth»i8) qui incæliscft.i.ar.7X.x

Omnium fandorum, V idens lefus tur.(Mat. ç.)eft in cælis»i.ar.x6.o

Dedicationis.lngrefius Iefusperamb.(Lu,i9) quodperierat»i.ar.9(S.i»

Non eft arbor bona.(Luc.6)fupra petra.i.i6.e. flIn feriis diug Virginis Marig,

Purificationis.PoftquàmimpIetifunt(Luc.z,) plebistuæ Ifrael.t.ar.n.p

Annunciationis. Mifluseft angekis.CLucæ.l») verbum tuum.i.ar.4.f

Vifitationis. Exurgens Maria abqt.CLucae.i.) falutari meo.i.ar.ç.g

Aflîimptionis.Intrauit lefusin.(Luc.io.) non «uferetur ab ea. i.ar.s^4,t

Natiuit3tis,Prgfentationis,Conceptióis Liber gcnetqtiois lefu Chriftifilfi Dauid (Mat.5)nbsp;^qui vocarur Chriftus.i.ar.7»i

Cópaflfióis.Stabatiuxta crucê(Ioh.t9) infuam Gaudiorum,ficut Afliimptionis (x.ar.îy.fnbsp;In commemoratiohç virginis. Extollês voce.

(Luc,ii)amp; cuftodiumt il!ud.i.ar.49.m

Placuit 8C generatim aliqu, in comuniponerc quum varfis in locis,ÔCeuangelia,indiuo-rummernoriis varientur,

I n feriis apoftolorum.

Mißt Ief.duodcdCMatuo)gratis datej.ar.î^.f nOMlNiCALlVM

Hoc eft præccptum meum.(lohânis.iç.5mc» detvobis.x.ar.x9, o

Haec mädo vobis(loh.iç»)me gratis;x.ar»X9»p Egofumvitis vera (Ioh.t$)fietvobis.x.ar.x9.hnbsp;Ecce egomitto vosCMat»io)faluus erit.i«ar.9,Q

^Euangeliftarum.

Defignauit domi»(Lu.io)mercede fu3.i.ar.4’y

lt;|IVnius martyris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(a

Si qs vult venire (Mat.t6,)regno fuo.i.ar,68.lt;l Nihil opertum(Matth.!o) in cælis eft.i.ar.59.*nbsp;Attendite à fermento.(Lucæ.ix»)angelis dei»nbsp;i.art.76.c

(JMart. Pont.

Homo qui,nob.(Luc»i9.)ab eo»i.ar.96,lt

À Martyrum.

Defeendens lefus de. (Luc.6.) multa ê in cgio. i.ar.xö.a

Cum audieritisprzlia (Luc»xi)animas veftras t.art.iix.i

N olite arbitrari qa(Mat.to.)mcrcede fuä.i.ar« V æ vobis qm zdifi.(Luc,n.)accu'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(59*x»

farent eum.i.ar.iio.d.

Refpondens Iefus,d»Confiteor(Mat,ii.)onua meum leue.i.ar.sx.q.

Sedente lefu fuper montem(Matth.x4)falua8 erit.i.art.ux.h

Videns, ficut omnium fandorum.

ÇConfefibrum Pont, VOS eftisfal. (Mat,s‘.)in cglis.i.ar.x6.pnbsp;Homo quidam peregre. (Matth.xç.) domininbsp;tui.i.ar.tiç.r

lt;|{ Non Pont.

Sint Iumbi»(Lucæ.u.)fiIius hominis venier, I.art. 114.0

Videte,vigilate,(Matth,i5.) omnibus dico vi-gilatc.i.ar.ii4.n.

Nemo accendit lucernam (Lucae.ii.)illumina* bit te .t.art.$i.o»

Nolite tiimere pufillus grex.(Lucz.ix,)cortu-nm erit.i.art.77.e

Si quis venit ad me öC non.(Lucæ.i4*) difeipn lus .i,art.88.x

IJIVirginum.

Simile eft regnumcælorum (Matth,xy,)ncque horam.i.art.iiç.q

Simile eft regnum cælorum thefauro (Mat.ij.) amp;: vetera ,i.ar»6o.g

IÇViduæ»

Sedente Icfu contra gazophi.(Mar.ix)vidun» fuum.art.ri.f

^Memortis defundorum.

Dixit Martha(Ioh.ii)mundu venifti.x.ar.xo.f Sicut pater fufcita£.(lohan.y.) in vitam acter-nam.x.art.9.q

Amen amen dico vobis,quia venit. (lohan.y.) refurredionem vitæ. x.art.9.q

Omne qddat.(Iohan.6.)nouiflirao die.ar.u.x lt;5Tcmpore anguftiæ,

Amen amê dico vobis,qaplorabitis,(IohjÄ.) nemo tollet à vobis,x,ar.x9,f.


-ocr page 23-

I N ï) E X ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M .

-W- IV -T T-V T-r T X Ä r i-TCdcfiaa ar.9%p.i,tiar. ig* p.j ï*5 INDEX

Ëccletiæ autoritas j.ar^vj.Z.i Eccicfia domus Ghrifti.uar.i54nbsp;Eledio dei,i,ar.u,c.5,ar.-i9.o.5nbsp;Elediocanonica.i.ar.iy.tiji.ar.iS.o.t


R E R V M*

ACcufatores noftri.uari89iZ Adolefcentia.uar.is.v.inbsp;Adoratio.i.ar.i6.b.i,t,art^7,m,i,i*âïUnbsp;i5.y.5,uar.io.a.5

Adul3tio.uar.z6.a.5 Adulterium.uar,i7,c,i,ar.i4Jnbsp;Agnus.i.ar.x.dnbsp;Amicitia.uar.çç.x, i.ar.z9.o.inbsp;Angelus.uar.7t.x.5, i.ar.ç.gnbsp;Àpoftolu8.i.ar.t9.o.5nbsp;Arbor.i.ar.i6.d.t,i,ar,i6*e,uar,lç,j,Znbsp;Auaritia.i.ar,77,d, uar,89.a, i.ar.iz.v.anbsp;Aptifmusmultiplex.i,ar.57.t.5nbsp;Baptifmus Iohannis.i.ar.i.c.5nbsp;BaptifmusChrifti,i.ari,iy«a,i.art«$.h.inbsp;Ekemofyna.i ar.x6.t.5,uar.iç.Z.5,i,ar.it,v4nbsp;Exequiæ defundorum.i,ar»xo.f,xnbsp;Euangelium.uarj.a,uar.uc.5,i.ar.i,dnbsp;Euchariftiçfacramêtum,i.ar,x7.f.z.ar4i,Z.6nbsp;i.ar.ix.b.amp;:,c,x.ar.i6.c.x,t,ar,57.x

i.arui9.n

Baptifmus paruulorum.i.art.sS.U Benedidio multipkx.uar.ii.q.inbsp;Benedidio facerdotalis .i.art.gi.knbsp;Benedidiofalis.i.art.9.p,x.art.i7,nnbsp;Benedidio parentum.uar.t9.hnbsp;Bencdidio mulierum .i.ar.j.g.tnbsp;Beatitudo4i.arux9.knbsp;Blafphemia.uar.49.1.55i.ar.76.c.j

Alix.uart.9Ç.g.i Cgcitas.i.ar.96.h.5,i.ar.97,l.x,i4f47«nónbsp;Ctbus multiplex .1, ar. 64.I


Ciborumdeledus.uar.47,i,i,i,ar.61.h.J Circuncifio.uart,9.n

Cogitatio. i.art.6i.h.5 Confeffio.uar.sx.q, i.ar,57.pnbsp;Confirmatio.x.ar.x9.m.i,uar.8i.Unbsp;Confilium euangelicum .uar.gs.n.tnbsp;Conßliumhumanum.x.ar.n.t,i,ar«x4«c.inbsp;Conuiuium 4.art.87.tnbsp;Corredio.i.ar.i7.c,i.ar.i6.b*5,i.ar.s8.a.5gt;*‘”f»nbsp;75.Z,i.ar.89.Z,uar.94.f.i5i.ar.iO4.x.5gt;a«ar.4nbsp;Crucis virtus.x,art,s-.h.5, x.art.t5.a (gnbsp;Crucisbaiulatio.uar.68.q,i.ar,88.xnbsp;Edicatio.x.art.i9,rnbsp;Defundorum memoria.x,ar,9.qgt;5,nbsp;ix.x.5,i.ar.to.f,t

Darmonutn malitia, i,art.it,i,i,art,5t.u»»aï«6* i,uart.49.i.

Dæmonum poena.uart.sx.l

Dcttadio.uart.9j.c,5

Dikdio dei.i.art.y5,f.i j,art,io8.b»Xj t,art,ç,i, i.art.x9. m

JDilcdio proxiffii.t.ar.s5 ,f.x,i.ar.io8«b.t, x.ar,

Difpenfatio.i,art.$7,/'*5 Diuitiæ,i.ar.x6,x.5,uar.x6.2^, uar.ilt;î.a.i,lt;,ar*nbsp;89.Z.5,».ar.9O.b, i.ar,77.d.uar.76.c,5.

Diuortium.i.art.xfi.r

DormiUofai}dorttin4«at,iO«f-|i««,t9,K

Excæcatio mentis.i,art.$9.c,i,i4art.i}.b, i.ar« Si.q.i-

Excommumcatio.x.ar.x9.q.i

Eftiuitatumobferuatio.uar.i5.v,i.at.i9,c Fides vera,i.ar.9uc,i.ar,i,c,

Fidei gradus.i.ar.g.o.ï, uar.9uc

Filioruminftitutio.i.ar,i9,h,uat.i5.v.j, uar.ii f.5,x.ar.i6.h5,u3t.ix.r.i

Filioçt punitio ob peccata par ent urn .i.ar.uo.é Fratres dicunf.uar.57,q,uar.$o.n,i.ar,iO9*c,5*nbsp;Fratcrnita8.i.art4o9.c.5

Frudus bonus. t.ar,x9,o.ï

Audium.i.ar.96,i.i,i.ar,t9.n,5,amp;:,r.5 GenealogiaChrifti.uar.y.ijUaraç.a.jnbsp;Generatio dupkx.i.ar.no.CjX.ar.y.h.x



Gloria vana.i.art.xö.t.s, uart.4$.g,t,art.9,r.5j x,art.i5,d

Gratiæ pknitudo.i.ar.4,f.t.ar,i.a.5

Gratia? effedus,i.ar.7.m, x.ar.i5,f.5 Gratitudo.uar.4S'J.ï, i.ar.95.e.5nbsp;Gula.i.3r.x6,a.5, i.ar.9o.b,i.ar.U5,m

Aef efis.uart.ió.d, i.ar.9).e ttypocrifis .uar.xó.xnbsp;Homicidium.i.ar.xó.q.tnbsp;tlonor parentum .i.ar,i5.v.5nbsp;ttumilitas .i.art,7i*x, uart,8c!,5,l*Mt.$u c.tjnbsp;uart.i09.c.5

IEitmium.uart.xö.x lnduratio.uart.yt.q.x,i.art.ï9.c.3,ï.ar,t5,Bnbsp;Infernaiis pcena.i.ar .loç.y .5

Infirmorum inftrudio.x.ar.g.o ïnfirmitatum occafio.i.ar.9.p.$nbsp;Ingratitudo.t.ar.i9.r.5nbsp;lnimicorumdikdio.uar.l6.f.l,ar.74.3.)nbsp;lnuidia4X,ar.9.q

Iohannis laus.i. ar ,574 lra.uar.i6.q.x

Indicium diuinum duplex. x,ar.t5.a indicium generak.uart.(Sg.q.5,i.art.74*a,i.af«nbsp;g9.Z,uar.iis .f.i,ar.9.q.5, x.ar .11,1.5,nbsp;Indicandorumdiuerfitas.i. ar,85.0.xnbsp;Iudiciumtemerarium.x.art.t5,e.x,t,art.x6,b,ftnbsp;8c,5,i,ar,ioj,t,x

Indicium politicum.i.ar.xâ.r, i,ar.x6.b,x,t,ar{ 76.c.3,x,ar,I5.g

Iudex.i.ar.io5,t,x,x,ar.i5.g,x,ar,t4,h,£ luramentum .i,ar«ié,r«£

Ittftus«i.ar,5«c«


-ocr page 24-

INDEX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M.

LEpra.i.ar.i7.f,î,i,ar,95.e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.3r,97.g.5ji.av.io6.Z.t,t.ar.x8.b,i,ai‘.45'.g.

Lex varia,!.ar.t.b.t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Praelaunegligétia.i.ar.5i.k,i.ar.89.Z,i.ar.ii4

Lexnaturæ.i.ar.x6.c,5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;Prophetiæ donum.i.är.xi.t.inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(p.s

Lgtitiavana.i.ar.tô.a.x Liber triplcx.i.ar.7«i nbsp;Prophetæ falfi.i.ar,i6.d,i.ar.6ç.m.5, i.ar.9j.Cjt

Liberûarbitrium.i.ar.uo.e.x, x,ar,ix,Z.i«ar» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t.-

ix.c.5,2.ar.t9.n.2

Liberias euâgelica.i.ar.yi.v.î.x.ar.iô.l, Lingua,i,ar,49*l,^*^»îj*’ai.6î.k,tj i,3r,io6»Znbsp;Lu(iius.J.ar.x9.o.x,i.ar.x6.3, x

LHpus.i.ar.x6.d.x,x.ar.i8.o.5,x,ar.i8.p

Lux duplex.x.ar.iç.i Lux Chriftus.x,ar.i,a.t x.3r.s.i.t,x.ar.iç.i.x,x.ar.x5.a.5

Lux fanâi.x.ar.i.a.x

MAnna.x.ar. ix.Z.amp;.b.j

Mariæ maternitas.i.ar.49. m,bar.5'4,t

Matrimonium.x.ar.x.f

JVïercenanus.i.ar.yx.m.XjX.ar.iS.p

Miraculoç« opatio.j.ar,x6.a,t,ar,y,hjX,ar.8,o,

Mifericordia dei.i.ar. x6.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(t

Mifericordia.t.ar.xô.b.amp;.o.x

Mors tnpIex.i.ar.X9,h, i.ar.9o.b,x

Morris pparatio.i,ar,x9.h, i,ar.î5.m.5 Morris deploratio .(.ar.x9.h.x, x.ar.xo.f.xnbsp;Mors non timenda.i.ar.59.v,x,i.ar.76.c.xnbsp;Mortuuspeccator.i.ar,x9.h, x.ar.xo.f.jnbsp;MSd’,2.ar.s-.i.2,2.ar.x9.l,t.ar.i.a.x,x.ar/ij.d.x

NEgociatio corporalis,». ar.99.p.x

N egociatio fpflalis.i,, ar.so.g. i.ar,99,p.x

Nuptiæ corporales.î.ar.î.f

Nuptiæfpûales.t.ar.j.f.5,x.3r.6.fe,£

Blatio.i.ar.io.o.î Oculus ïtétiôis.i.S't.o.j

Odiû.i.ar.xô.f Opusbonû.x.ar.xx.v.t Ofo.i.ar.xô.v.t, i.ar.9Ç.g.t,x.ar.x9.k.î.nbsp;Oratiôis conditio.i.art.s'ç.x.x, i.ar.x6.i.î,i.ar.nbsp;ioo.q,i.ar.95.e,t.ar.i7.n.j,x.ar,x9.n.î.t,x.ar.

Orationis fuffragium.i.ar.15,1.2, (7.tn,x

l.ar.x8.g.î,i,3r.çç.x,i,ar.6x.i.5 Ouis.i,ar.ns-.f.x.ar.i8.o.ôC.p.î,x.ar.i9.r.i.nbsp;PAtientia.x.3r.4.g

Panis multiplex.i,ar.4ç.f.j,2.ar.u.b.j

Parabola.i.ar.$9.c,lt;,ar 89,Z.t,x.ar,7.m.£

ParuuIi.J.ar.çx.q,i.ar.7x.x

Pater dcus.i.ar.io5.c.5 Pauptas.i.ar,x6.o.x,i.ar.8j.n,x,i.ar.x6.a,i.ar.nbsp;Paftor Chriftus.x.ar.iS.pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(50.1

Paftor.i.ar.î8.r,x,ar,i8.o,x.ar.}6.r Pax .».ar.ii4.p.5,r.ar.8.5.t.ar.x9.g,5 .x.ar,56»onbsp;Peccatum duplex.i,ar.i7,nnbsp;Peccati rcmiflîo .tar.js.m.x, i.ar.67.0.5nbsp;Poena pcccati,x.ar.i7.n,«.ar.9.q.î, x.ar.ix.x.snbsp;Pcenitentiæ neceffitas.i,ar,iç,Z.5nbsp;Pœnïæ gr3d^.i.ar.8x.m.x,i.ar.io5.o.x, i.ar.ttnbsp;Poenîæ frudus.i.ar. iî,Z.j,i.ar,74,anbsp;Pœnïa damnatoçe .i,ar,9O.b.xnbsp;Peregrinus.x.ar.îô.n Perfecutio,l,ar,x6,a,înbsp;Pifcatio.i.ar.xo,g.x,2.ar.57.q«5nbsp;Porta angufta.t.ar.x6,c.5,i.ar.8ç.rnbsp;Portæ inferi.i.ar.z6.e.î,i.ar.67.o.xnbsp;Præcepta Humana. i.ar.^i.h.XjX.ar.iÂ.lnbsp;PfÆdeftinatio,i,ar,î6,v^» Prælatus.i.ar.yx.x

J.ar.nx.k.i,i.ar,i,a.x,£.ar.6.k.j (iu£réd''chfsj.ar,8.m.2,i.ar,i5Xzu«arJ5,v«®nbsp;R Eci diua 11nbsp;nbsp;nbsp;ar,%p,5

Rcgenratio duplex.i.ar.85*o.2

Regnum cglorum,uar,Lbti,i.ar,i(5«Z.5» har.iiï.I.5,i.art9.b

Regnorü defolatioj.3r.4$.g, i^ar, 49.

Refurrc(flio,l,ar,io7.a,2,i»ar.9,q.ï (99.o»fi 2.ar»io.f,i»

SAcerdosj.ar47«2^*2» Sapïa.uaMt.q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Sandoçî opituiatio.i.ar*26.a,i.ar«2î J.t T i

SaLi,ar.i6.p,i.ar*72.X.2, i.ar,88.y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦-

Scâdaluj.ar.72.X.t Schifma.x*ar.i7.n.t Scriptur^ ïtelled’2.ar»t9.m x amp;ar.57»n.2 óCoJnbsp;Sepultura.nar.X9.h, 1.31,41. c.j,x,ar?6.gnbsp;Sequela Chfi,i,ar.xi.h, ?.ôc,5, i.ar,5O.i.x,l.ar,nbsp;8ï.o,x.ar.x5.y.j,i,ar,57,f. i.ar.68.q,«.ar.97J«inbsp;Seruitus duplex.i.ar.ii.p.5,i.aru6.b*2,i.ar 7i.v

5,i.ar.9i.c.x.2.ar.i6j,2.ar.29.o.t

Seruire deo.i.ar.gt.m.x Simonia.i. ar.99lt;p*t

Sitis varia.2.ar.7.m

Solicitudo.J. ar. t6.Z.x.amp;^.j,i.ar.77.lt;ï«i

Spüsfdiïs.x.ar.ï9,l, x.ar.x9.m.x, x.ar.x9.q«SS

Suffragium defundorum.2.ar.9,q.5 (r,i«óC4 x.ar.i2,x.5,2.ar.xo.f.x

Supbia ,i,ar.7£ ,x,i.ar.ioï,v.5, x.3r.9.r

TEmplum domini.i.aruii.f

Templum rpiriru3lc.x.ar.«9.ï'

Tps multiplex.i.ar.i. 3.5,2.ar,ij.d.t

Tenebr». x.ar.i.a.x, x.ar.ç.i.i

Tentatio.i.ar.iô.b.x.ôC.j, i.ar.ji.îc.i.ar. 46/.«,

Thefaurus.i.ar,26.x.5,i.ar.'zó,e*i, i.ar.éo.g,»»

Teftamentum.i.ar.x9.h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ar.77,c*ï

Timor mortis.i.3r.76.c,x

Triftitia.x.ar.i9.f.i,x.ar.ïo.b

Tribulatio.i.art,26,o, t,art.i7«n, 2«art,X9»n*Ï9 i.3r.i9.p.x

Turbatio duplex.x.ar. I9.k

VErbum dei.i.ar.ió.b.x, t.ar. 17.C,bar.^?» c.x,2,ar.i6.m

V erbum ociofum.i.ar.49.b.j

V eritas triplex.i.ar.ió.x

Veftium ornarus.i.ar.4o,a,i.ar,9o.b

Via vitæ .z.ar.x.c.x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vidua,|,ar.9.h.J^

Vine3.bar.i04.x.j,2.ar, 29«’i»i

Vifio dei adiu3.i.ar.z4,m,i,art,4Ç,f,t PalTiua.i.ar.çx

V ifitatio dei .1, ar. xö.h.j

Virginitas.i.ar.iis-.q,i.af.S5.n«2^

V oluntasdei.i.art.çx.q.îji.ar.iJo.c.î, x.art.iï, x.2,2.art.i5.e

Vnclio infirniorum.i.ar.x9.y

V nitas multiplex.x.ar.

y otum.i.3r.8ï.n,5 V

Zdas triplex.t.ar.4.g

FINIS.

-ocr page 25-

«ENARRATIONVMê*

IN MATTHAEVM, MARCVM, ET LVCAM,

PARS PRIMA»

ÇDe cuangelii promiffî exhibitione amp; energia, ARTICVLVS J»


iMPLETVM EST TEMPVS, APPROPIN- A

I quauiiregnum deijpoenitcmini amp; crédité euangelio, Marci.i,

• Sapientia diuina attingensà fine vfqj in fine fortiter,oninia dif-J poncnsfuauiter,Sap,8.in numero,menfura,ôCpondere,Sapji.

i nihil vnquam inordinatum reliquit,Nam angelum ipfum ab ot i dine fubiedtionisdeficientem,in locum hune caliginofum deienbsp;cit ÔC inordinatum.Efaa4»Quomodo cecidifti lucifer, qui ma«nbsp;J neoriebaris» Lucæ.io.Videbam fatanam tanquam fulgur denbsp;1 carlo cadentem.i.Pet.i.Deusangelis peccantibus non peper-*


cit,fed rudentibusinferni detraclos,in tartarum tradidit cruciandosin iudicium refer-uan,exemplû eorû qui impie aduri funt ponens.Finaliter eu fuis deiicietinlocûhorro* ris omnis 8C inordinationis,Iob.io,Matth,iÇ.Itemaledidi in ignem æternum,qui paranbsp;tus eft diabolo ôC angelis eius.Deus autem qui diues eft inmifericordia,propter nimiamnbsp;charitatemfuâqua dilexit nos,quû effemus mortui peccatis, conuiuificauit in Chrifto,nbsp;Ephe.î.Naminuidia diaboli,mors introiuitinorbem terrarum,Sapient.i.Deus enimnbsp;mortem non fecit,neclætatur in perditioneviuorûjinipii autem manibus SC verbis ac--cerficruntillam,Sap.i.Hinc Adamus primus nofter parens,diuinæ nó obtemperans ocnbsp;dinationijC paradifoin huius mundi ergaftulü coniedus,Genc.5,in æternafinaliter tra.*nbsp;dendustormenta feruabatur,nifi diuina benignitas per filium fubueniffet.Vnde Ofce.ijnbsp;Perditio tuaïfrael,tantummodoinme auxiUumtuum.Hoc eftquodfaluatorait,Implenbsp;turn eft tempus.Vbi tria infinuanturt

Diuini promiffi completio.

Regnifuperni exhibitio,ibiîAppropin, Sacri cuangeltj fufceptio,Pœnitemini.

Quantum ad primum,tria notanda. Primum, débita prænuntiatio. Nam quemad- j modum euangeliumper difcipulos de mandato domini denuntiatum,fic per prophetasnbsp;prænuntiatum.Rom.i.quodantepromiferatperprophetasfuosin feripturis Tandis denbsp;filio fuo.Amos.5.Nonfaciet dns deus verbum, nifi reuelaueritfccretû fuû adferuosfuosnbsp;prophetas.Vnde.i.Pet.i.de qua falute exquifierunt 8C ferutatifunt prophetæ,qui de fu-tura in vobis gratia prophetauerut,fcrutances in quod vel quale tempus, fignificaret innbsp;eis fpüsGhrifti,præn«ntians easquæ in Chrifto funtpaffiones,amp; pofteriores glorias.Ninbsp;fîenim calamitofusille Adamus , morti alioqui per peccatum deftinatus,promilfionenbsp;euangelii folatus fuiffetGene.5.Ipfum(inquit deus)conteret caput tuQ,haud dubiepe*-riflet acpenitusdefperaflet.Sic erigitur Abraam,dü promittitur fernen,in quo benedicénbsp;dægenresGene.it.Benedicentur in feminetuo omnes gëtes.Gala.s.In feminetuo,quinbsp;eft Chriftus.Sic per Mofen prophetâ promifit Deut.iS.Prophetâ de gente tua amp; de franbsp;tribus tuisjficutmc fufcitabitdfisdeus tuus,ipfum audies.

Feruidaexpoftulatio.Summoeiïiftudio,Chriftipatresflagitabant aduentfi,quivni--ca omnium falus ÔC fpes ôC defideriû.Hinc lacob Gene.49.Salutarc tuurti expedabo do^ mine.C^am aliam,nifieuangelicamlucë 8c. veritatem expoftulabat Dauid(imô ipfumnbsp;Chriilüjqui dicitîEgo fum lux mundi,loh.g.Ego fum via,veritas,ôC vita,Ioh.i4.)dicésnbsp;pfalm.4**E^itte îucem tuam^ M atth.4.Populus qui ambulabSt in tenebris, vidit lucemnbsp;tnagnam« Gentes fiquidem,tenebris habuerunt obfcuratum intellcdum,Ephe.4.Ob*nbsp;feuratum cm eft infipiens cor eorum,Roma,i.Iudæi vero cæci «SC duces cæcoçî,Rom.z«nbsp;Matth.lç.fequitur,Etveritatem.Ioh.i7.Sermo tuus veritas eft.Ipfa(inquit)mc deduxenbsp;runt.Namfineipfaluce,error.Efa.s’5.0mnes nos quafi oues errauimus, vnufquifq? innbsp;viamfuamdccIinauit,M.atth.9.Videns Iefusturbas,mifcrtus cftcis,quia erant vexatiSCnbsp;iacentes ficut oues non habentes paftorem.Tobiæ.4,Omni tempore benedic deum,nbsp;amp; peteab eo vt viastuasdirigat.Sed quo deduxeruntôC adduxerunt^In montê,inquit,nbsp;fandum tuum,euangelicæ eminentiæ,Efa,x»V enite,afcendamus ad montem dominiSCnbsp;A ad do«

-ocr page 26-

PARS PRIMA,

ad domnm dci TâCob,5^ docebit nos vias fuas,Se ambulabimus in rcitiîtis cîüS.Et in tabet nacula tua,Hæcfola dcducit 8c adducic in æterna tabernacula,Luc.i6«Fadte vobisami--cos de mammona iniquitatis,vt cü dcfccentis,recipiant vos in æterna tabernacula Jdeonbsp;Efa.64»Vtinam dirumperes cœlos ôC defcendercs,àfacie tua montes defluerent,

5 Grata coiifummatio,Eccres.8*Omni negotio tempus eft ôC opportunitas»Hoc ergo erat tempus quod Abraam videre cupiebat»Ioh,8»Abraam pater vefter exuliauit vt vtnbsp;derer diem meumtviditjSCgauifuseft.Luc.io Multi reges Si. prophets voluerunt videnbsp;re quæ VOS videtis,5C non viderunr»Præierat tépus creationis,Gene»uIn principio créanbsp;uit deus ccelum Si terram.Hcbræ.i.Pcr quem fecit Si fecula,Tempus retributionis erit,nbsp;Eccïesji.Cunda quæ ßunc,adducet dominus inîudicium,Mat,i6Tilius hominis ven--turus eft in gloria patris cum angelis fuis,ÔC tune redder vmeuiq; fecundum opera fua,nbsp;Recreationis ô^reftaurationis nunc eft^Iaco.uV oluntarie em genuit nos verbo verita-tiSjVtfimus initium aliquod creaturæ eius,KCor*4Jn Chrifto lefu per euangelium egonbsp;vosgenuûDe hoc tempore Gala,4t At vbi venir pJenitudo temporis, mifit deusfiliû îu-^nbsp;um,fadum ex mulicre,fadumfublegc,vt eos qui fub lege erantredimerct,vt adoptio-nem filioç: reciperemus.Dicitur plenum,ob plenitudinem iniquitatis ÔCiniuftitiæ, R 0*5nbsp;CranespeccauerütScegentgloriadei.Namgenres deü,etlî cognitum,nôglorificaue-'nbsp;runt,aut gratias egcrunr,fed in idololatriam lapfi,infandis criminibus immerfi fuerunt,nbsp;Rom.iJndæi veroperpræuaricationélegisdeuminhonorauerüt, Rom.z»Sicem pri-muraChriftiaduentü abundantia occupauit vitioi^,quemadmodû fecundü Ioh«;Juxnbsp;venir in raundû,amp; dilexerunt homines magis tenebras iucem,erant em eoçe mala openbsp;ratMat,2-4.Et quoniâ abundabit iniquitas,rcfrigefcet charitas multoçt ? Secundo ob le^nbsp;gis fuppetionem, Heb.7,Nihilad perfedûadduxitlcx»Mat»s'»Non veni foluerelegé,nbsp;fed adimplere^Euangelium em non fold eft promtffiogratiæ,alioqui legi non præftaret,nbsp;fed magis exhibitio,oftenfio,reuelatio.Rom,iJuftitia emineoreuelatur exfide in fidë,nbsp;quæ ante per legépr')mittebatur,vaTijs adumbratahguris.Porro omniûillarü pignusnbsp;atcpimpletio eft Chriftus,qui in hoc venir in mundô,vt legis inopiam fua munificentianbsp;adimpleretjôC vt coneuflas ac confufas per legem confcientias ( nam lexiram operatur,nbsp;Rom,4gt;)crigeret,fubîeuaret*Roni.ioTinis legis Chriftus,adiuftitiam omni credentûnbsp;Luc.iéXexôCprophetæ vfq; ad Iohanné»Tertio,obgratiæ Chrifti redundantiam^Io^nbsp;han.uVidimus gloriam eius,gloria quafi vnigeniti àpatre,plenû gratiæÔC veritatis*dcnbsp;plenitudine eius omnes nos accipimus.Col.i.Inipfofunt omnes thefaurifapiétiæamp; feinbsp;entiæ abfcondititquia inipfo inhabitat omnis plenitudo diuinitatis corporaliter. Hincnbsp;ergonobishauriendû Joh.7.Quifitit,veniatadmcôCbibat.Qui em ex tranfitoria hacnbsp;biberitaqua,fitiet itéra,Ioh.4.Q‘?arto,ob gloriæpermanentiâ.Ioh.i^,Petite,SCaccipicnbsp;tiSjVt gaudiû veftrü fit plenura.Efa.îs.Lætitia fempiterna fuper capita eoi^tgaudium ôCnbsp;exultationem obtinebunt.Matthjj.Fulgebunt iufti ficut fol in regno patris eoçt. Fulgcnbsp;bunt nedû anima,fed 5C corpore.Phil.5.Saluatoré expeclamus dnm noftrfi leftmChrinbsp;ftura,qui reformabit corpus humilitatisnoftræ,configuratô corpori claritatis fuæ.

B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3d fecundum,dicitur Mich.4 Jn dieilla dicir dns,congregabo claudicantem.

Si eam quâ eieceram,colligamîSC quam afflixeram, confolabor îôC ponâ claudicantem in reliquias,SC eam quæ laborauerar, in gentem robuftâtSt: regnabit dominas fuper eosnbsp;in monte Sion,ex hoc nuncamp; vft^ in æternü.Et tu turris gregis nebulofa filia Sion, adnbsp;te vfq^ veniet,^ veniet poteftasprima,regnû filiæ Sion.De hoc regno tria ponuntur.

J Exhibitionis certitudo,Appropinquauit.Iam adeft.O verbûfuper mel dulce.Si pro phetæ fuper mel dulcia,diuinafuere eloquiainproraiflïone(Pfal,H8»Quàm dulciafaucinbsp;busmeiseloquiatua,fuperraelorimeo)quidinexhibitione;'Nam patribus promiiïum,nbsp;nuncautemexhibits.lacobaitGcne.49.Nonauferetur fceptrûdelud3,amp;: duxdefcc-more eius,donee veniat qui mittendus eft, ôC ipfe erit expectatio gentiû. Abac.i.Quianbsp;adhucvifusprocul,apparebitinfinë,ôCnon mentietur.Si morâ fecerit,expeda iliumsnbsp;quia veniens veniet,Si no tardabit.Aggei.t. Adhuc vnû modicum eft,dicit dominus,Sfnbsp;egocommoiieboccelS amp;terram,mared^ aridam.amp; mouebo omnes genres, Ä veniecnbsp;defideratuscundis gentibus.Sedaudiamus ApoftolûHeb.i. Multifariâ multis(|g modisnbsp;olim deus loquens patribusin prophetis,nouinime diebus iftis loquutus eft nobis infilio,nbsp;quem conftituit hæredé vniuerfoçe.Sed quid pater Mat.j.î'Hic eft filius meus diledus,nbsp;in quo mihi complacui,ipfum audite, Mat.17« Appropinquat,inquit.Quid?Regnû dci,nbsp;Mat.ii.Regnumcœlorû vim patitur,amp;: violenti rapiuntillud.Sequiturergofecüdo.

Acquifitionis aptitudo.Primo homini didû fuerat pjoft puaricatiôis culpâ.Geft.j.Ma ledicta terra in opéré tuo.in laboribus comedes ex ea cûdits diebus vitæ iuæ«Spinas Si trinbsp;ulosb

-ocr page 27-

ARTICVLVS J.

Fo. Ile.

fculos gcrminabit tibijSc comedes herbas terræjn fudore vultUS tut vefceris panetuo^ donee reuertaris in terra de qua fumptus estquiapuluises, óC in puluerem reuerteris«nbsp;O q graue iugu fuper filios Adae à die exitus de ventre matris eoçî,vfqj in diem fepuku--rae in matrem omnium,Eccï«4o»Nunc aflt ait, Appropinquauit regnu,Quis vnqua tannbsp;tam erga nos dei pietatem credere potuiifetaut fperarc» qua ex iræ filqsC Ephef.Zrnbsp;Eramus natura iræhlii,lt;icutamp; cæteri)filios fecit deiÔC hæredes regni»Rom,8,Quod fi finbsp;fiijôC hærcdcs,Excxulibus,ciues8C domefticosdcûEphc,x.NoneftishofpitesôC adue-næ,red eftis ciues fandorum ô(. domefiici dei. Ex captiuis SC feruis,liberos,loh,Slt;Si fi*nbsp;lius vos libcrauerit,vere iiberi eritis.Et quod omnium maximfi,ex mortuis viuos.loh,$nbsp;Amen amen dico vobis,quia venir hora 8C nunc efi;,quando mortui audient vocem filqnbsp;deijôC qui audierint,viuent,Imo loh.8,Si quis fermonemmeum feruauerit,morte nonnbsp;videbit inæternum,Sed quis eft qui tanta promittit^Ipfa veritas loh.14. Ego fum via,nbsp;veritasÔCvita.Sedquibus^Num iuftistantum^Abfit.Roma.j.Caufatifumus ludæos ôCnbsp;Græcos omnes fub peccato effe,ficut feriptum eft PfaI.iç.Quia non eft iuftus quifquam,nbsp;non eft intelligens, non eft requirens deum, Omnes declinauerunt, fimul inutiles faôfinbsp;funt.Hinc dominus Matth.9,Non venivocare iuftos,fed peccatoreSjôCuy^Non fun»nbsp;mifius nifi adoues quæ perierunt domus Ifrael, Luc.i9.Venit filius hominis quærere SCnbsp;faluumfacere quodperierat.i Timoth,i.Fidelis fermo 8C omni acceptione dignus, quianbsp;Chriftuslefus venir in huncmundûpeccatoresfaluosfacere,quorum ego primus fum,nbsp;Venit enimpeccatores vocare ad pcenitentiamLuc,ç,Tcrtium,

Poffeflîonis pulchritudo,Cœlorü,inquit, nontcrrenorum.Efa,5X, Sedebit populus meus in pulchritudine pacis,in tabernaculis fiduciæ,in requie opulcnta. O vere euange*nbsp;licum præconium,quale necipfisintimis dei amicis contigit,Abraæ diâû erat Gene.ij,nbsp;Omnemterramquâ confpicis,tibidaboôC fcminituo,Ittdem lacobGene.xS.Terrâinnbsp;qua dormis,tibi dabo 8c feminituo,critfcß fernen tuûquafipuluisterræ.Sic legem obfer*nbsp;uantibus terrenoçt promittitur abundantia,Lcui,i6,Si in præceptis mets ambulaueritis,nbsp;SC mandata mea cuftodicritis,8Cfeceritisca,dabo vobispluuiastemporibusfuis,Sc terranbsp;gignetgermcnfuûjSC pomis arbores replebuntur.dabo pacem infinibus veftris.auferânbsp;malas beftias,ôC gladius non tranfibitterminosveftros,refpiciâvos,ÔCcrefcere vosfaciâ,nbsp;ôcfirmabopaftümeu vobifcû,Efa.i.Sivolueritis ôC audieritis me,honaterræ comede*nbsp;tis.Nufquâ audis regni cceloçîfieri mentionê,taceo quod appropinquauerit. Nue veronbsp;cumregniccelcftis acceptione adiiciunturSCcætera,tanquamminutiora, Mat,6.Quæ*nbsp;rite primum regnû dei Sc iuftitiam eius,Sc hæc omnia(quæ præmiferat ad viéiuni vefti-tum'lt;]gfpelt;Santia)adiicienturvobis.Erat hic in mundo regnûtyrannicum,non iuridicü,nbsp;fed vfurpatum.Luc,4,Dixit autemilli diabolusîTibidabo poteftatem hanc vnuerfam,nbsp;6Cgloriamillorum,quia mihitradita funt jSC cui volo, do ilia.lob,41,Ipfe eft rex fupernbsp;omnes filios fuperbiæ.Hinc principes 6c redores dicuntur tenebrarum harum, Ephe,6,nbsp;Sed perChriftumfubuerfum loh.ii.Nunc iudicium eft mundi, nunc princeps mundinbsp;huius eiieietur foras,amp;.i6.Princeps mundihuius iamiudicatus eft, Lucæ,n,Cum for*nbsp;tisarmatus euftodit atrium fuu,in pace funt omniatfi aûtfortior ;eofupcruenicns,vicericnbsp;cum,vniuerfa arma eius auferet in quibus fidebat,8C fpolia cius diftribuet.Erat Sc pernbsp;hune indudum regnû peccati ÔC mortis,Rom.s^-Regnauit mors ab Adamvfqj ad Mo*nbsp;fen,etiamineosquinô peccauerunt(adualiter fcilicet)in fimilitudiné præuaricationisnbsp;Adæ,qui eft forma futuri.ôC.6,An nefcitis,quoniam cui exhibetis vosferuos ad obediennbsp;düjferui eftiseius cui obediftis,fiuc peccatiadmortem,fiuc obeditionis ad iuftitia^Ioh.gnbsp;Q22ifacitpcccatû,feruuscftpcccati,'Vtroq}hoc regno deftrudo ac debilitatio, Chri*nbsp;ftusfuû induxit,Rom.s',Vbi aût abundauitdelidum,fuperabundauitôc gratia, vt ficut rcnbsp;gnauitpcccatûinmortem,ita8C gratia in vitamæternam,per lefum Chriftum dominSnbsp;noftrum,Roma,6,Non ergo regnet pcccatum in vcftro mortali corpore, vt obediatisnbsp;concupifcentiiseius,Scdncq5exhibcatis membra veftraarma iniquitatis peccato,fednbsp;exhibete vosdcotanquam ex mortuis viuentes,8c membraveftra arma iuftitiæ dco,Acnbsp;cipitur regnumccclorumfiue dei(quod idem eft,vtpatet Mat.10. Marc.6.ScLuc,9.Nânbsp;quod Matthæus 8c Marcus regnû nominant coelorum,id Lucas regnum dei)quandoqïnbsp;pro Chrifto.Luc.iv.Regnuni dei intra vos eft,Aliquando pro cuangelio.Matt.i5,Siminbsp;le eft regnum cceloçtfagenæ.ltemfermento.Nonnunq pro ecclefia,Matth,tx, Similenbsp;eft regnû coelorumhominî rcgi,qui fecit nuptias filio fuo.xy,dcccm virginibus.Vltimo,nbsp;^ro regno fupcrno,Mat;th,8Xuc,t5,Dico aûtvobis,q) multi ab oriente amp; occidente vcnbsp;nient,ÔC recumbent cSAbraam,lfaacôC 1 acob in regno cceloçt,fili) auté regni eheien—nbsp;tur in tenebras cxteriores,lbi crit fletus ôCftridor dentium.Mat.xs'.V cnite benedidi pa

A a tris

-ocr page 28-

PARS P R T MA, trîsmcî,poflîdctcpâl*âtfi vobisregnü à conltitutionc mudûlam cpgo înftat ïcgnucœ*nbsp;lorü,quod quü nulli fît claudendû,nullis tarnen patebit,nifî puris cœlefîia quærétibusgt;nbsp;8(. qmcquid eft tcrrenaçi cupiditatum amputantibus.V nde fequiturîPcenitemini,ôCc»nbsp;flQuo ad tertiunijdicit Apoftolus.i.Corjî.Notum vobis faciofratres euangelmm,nbsp;quod pdicauivobis,quodôCaccepiftis,in quo ftatis,per quod ôt faluamini*Notâter di-cit,quod acccpiftisjin quo ftatis.Si em falutem quærimus,non fufficit audirc euangeliu,nbsp;fedaccipiendfiperfidem,Sein ipfo ftandum per operationem.Non cm auditoreslegisnbsp;iufîi fîint apud deum,fed fadores legis iufîificabuntur^Tria ergo exiguntur.

Primum,lniquitatis reiectio.Crédité,inquit,euangclio,fcdprius refîpifcendü iuflif, dtPœnitemini.Et merito qaidemtnam omnes prius carné fapiunt q fpintumjamp; ea quaenbsp;hominüfunt,auidiusampleduntur qquæ dei^Neeforfan nulla caufa,quum hæc fînt fu--pra hominé,illa fecundü hominem.Ergo ab illis refipifcendum,amp; caro ôC ea quae hominbsp;num funt,reiicienda,vt credere poffimus euangelio.Malitia fiquidem excæcat )Sapïse.x,nbsp;Hinc.x.Cor,4.Quod fi etiam opertum eft euangelium noftrum,in his qui pereunt eftnbsp;opertum,in quibus deus hums feculi excæcauit mentes infideliuni,vt non fulgeat illumi'nbsp;natio euangelfigloriæ Chrifti.Et dominus loh.ç.Quomodo vos poteftis credere,quinbsp;gloriam ab inuicem accipins,ô!: gloriam quae à folo deo eft,non quaeritisfamp;«7»Si quis vonbsp;luerit voluntatem eius facere,cognofcet de dodrina vtrü ex deo fit.Vnde de ludaeis di-*nbsp;cit Apoftolus.i. Cor.j.Vfqj in hodiernfi diem velamen in ledionc veteris tcftaméti manbsp;net non reuelatum,quodinChriftoeuacuaturîfedvfqjinhodiernum dicm cum legi-tur Mofes,velamenpofitam eft fuper cor eorum.cum autem conuerfusfuerit ad deum,nbsp;auferetur velamen.SicôC de gentibusRotïi.i.Qui eu cognouiffent deum, non fîcut deûnbsp;glorificauerunt,aut grattas egerunttfed euanuerunt in cogitationibus fuis, ÔC obfcurattSnbsp;eftinfipienscoreorum.IdeoEfa.ij.Quem docebit fcientiamî'ÔCquem intelligere fa-ciet auditum;’Abladatosà lade,auulfos ab huberibus.i.Cor.x.Animalis autem homonbsp;nonpercipitea quæ funtfpiritus dei. Stultitia em eft illi,ô^ non poteft intelligere, quo*nbsp;niamfpiritualiter examinatur.fpiritualis autem dqudicat omnia.

Secundum,Vokmtatisfubiedio.Credite,inquit.Non proponit Chriftus'dux vitae, eiufdem largitcr ætern3e,intelligendû euangclium,fed credendû, cum pleraqj conti*nbsp;neat,amp;: hæc non pauca,quæ tranfeendunt intelligentiæ non modo noftræ, fed SC omnisnbsp;quæ deo conianda nôett,captum.Efa.7.Nificredideritis, nô intelligetis.x.Çor.io.lnnbsp;captiuitaté redigentesomnem intelledum in obfcquium Chrifti.Hinc confequitur.

Tertiuin, V entatis affedio.Ioh.i8.Ego in hoc natus.fum, ôC ad hoc veni in müdum, vtteftimoniumperhibeam veritati.Omnisqui eft ex verit3te,auditvocémcâ.H3ud ergo parum profuerit noffe quale ôC quid fit euangeliû.quæve eius cnergia 3C virtus.Ro.t,nbsp;Nó erubefeo euangeliû.virtusemdei eftinfalutê omni credenti.Nâvtincredulisamp;imnbsp;pijs rcs eft ndicula friuola,ita quifquis crediderit, huic virtus dei eft effïcax ad confe-quendâ falutem,quant nec ludæorû leges,ncc philofophoçt fapientia, nec opes confer-re queant.i.Cor.i.Verbum cmcrucispereuntibus quidé ftultitia eft,his autem qui faluinbsp;fiunt,id eft nobis, dei virtus eft,Audis euangelium dei effe potentiam qua falutem effi-cit,qua iam fibi non vnam gentc,fed omnes porro fubdidit,potifrimu duas ex diametronbsp;pugnantes.Ephe.i.Venienseuangelizauit pacem vobis qui longefuiftis,ôC pace his quinbsp;propeiquoniâper ipfum habemus acceffum ambo in vno fpirituad patré.Nullum enimnbsp;excludit,modo credat,modo fide accedat.Hebræ.ii.Acccdentcm eni ad deum,crederenbsp;oportet quia eft,ôC inquircntibusfe remunerator fit.Sed quoniamprccul eftà falute,quinbsp;tnorbü non agnofcit,aut vnde petendû fit auxilium remedium ignorât, oftendit no-bis euangelium,per Chriftû obtingere peccatorum remiffîoné.Ioh.i.Ecce agnus dei,nbsp;ecce qui tollit pcccata mundi.Gratiæcollationem.Ioh.t.Dc plcnitudine eius omnes nosnbsp;accipimus.Gloriæ confequutionem.Ioh.î.Qui credit in filium,habet vitam æternam.nbsp;Hinc Apoftolus feribit dei iuftitiam,ideft,fauoremôCgratiam,inipforeuel3ricxfidcinnbsp;fidemîhoc eft,ex patribus qui fub vmbrafucrc, qui in Mofein nubcbaptizati.i.Cor.io.nbsp;qui in typo pr^ceffere,in eos quibus iam vita manifeftata eft,qui in nouo teftamétoChrinbsp;ft O credidere.ln hoc enim confequimur dulciflimas fîmul ac fandiffimasbenedidiones.nbsp;Ephe.i.Benedidus deus amp; pater dni noftri lefu Chrifti,qui benedixit nos in omni be-nedidionc fpirituali in cœleftibus in Chrifto,fîcut elegie nos ante mundi conftitutionê,nbsp;vt effemus fandi ôC immaculatiin confpedu eiusincharitate.Eramus cafuprimi hominbsp;inisfpoli3tiirinocentia,quapcrinobedientiâfublata,fe nudos erubuerunt Gene.j.vulne-rati in natura.Nanqj rationalisper ignorantiam, concupifeibilis per malitiâ, irafeibilisnbsp;perinfirmttatemfauciata.Samaritanus autem nofter,reddita innocentia,(Rom«;.Sicucnbsp;pciC

-ocr page 29-

ARTICVLVS 'X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. llb

per inobedicntia vnïus hominis peccatores cóftituti funt multi,ita per vnius obeditionê lufti conftituentur multi,Sed non ficut de]idum,ita Si donuni,Si em vnius delidomultinbsp;mortui funt,multo magis gratia dei óc donum in gratia vnius hominis lefu Chrifti innbsp;plurcsabundabit)vulncra noftra gratiae fuae oleo curauit. Luc.io.Hinc(Luc,4,)ingref-fus fynagogam,legit illud Efa.éi.Spiritus domini fuper mc,ac in fe completum dixtt.Innbsp;quogrwhice depinxit euangelicæ dodrinæ cncrgiam.LSpiritus,inquit, dûmini fupernbsp;«ne. JEla.ii.Et requicfcet fuper cum Ipiritus domini,fpiritus fapicntiæ amp; intclledus,ipi^nbsp;ritus confilij amp; fortitudinis,fpiritus fcientiae SC pietatis, SC replebit eum fpiritus timorisnbsp;domini.Ioh.i.Vidifpiritum defcendentcmquafi columbam de coelo,amp; manfit fupernbsp;eum.LEo qj vnxerit me, Jnon terrena,fed cœkfti vndione.Pfal,44,Vnxit te deus deus tuus oleoexultationisprae participibustuis,Ad.io.Quomodo vnxit eum deus fpiri*-tu fando amp; virtute.Col.ï.Quiainipfo inhabitat omnis plénitude diuinitatis corpora-liter.Hinc Chriftus,id eft vndus,didusïde cuius plenitudine omnes nos accipimus,lo-han,i,Audiuimus gratiam Chrifti, videamus cius operationem, LEuangelizarc mificnbsp;me. JLucæ.4.Quia Si alqs ciuitatibus oportet me euangelizarc rcgnumdei,quiaidconbsp;mifliis fum.Sed quibusï’LPauperibus,Jidcft,humilibus.Noneraexcludutur diuitesfubnbsp;ftantia,fed arrogantia.Apoca.j.Dicis quia diuesfum Si locupletatus. Si nullius egeo:5Cnbsp;nefcis quia tu esmiferôCmiferabilis,pauper,cæcus Si nudus. Origenes de gétilibus, quinbsp;nee lcgé,ncc prophetas,nec iuftitiam,nec deu poflidebant, intelligit, ludaci em de lege,nbsp;velut diuites gloriabantur,fed per præuaricationê legis deum inhonorabant.Roma.z«nbsp;Vnde Si ipfi pcccatoresgloria dei egebât.Rom.j.Caufati fumus ludæos Si Gtxcos omnbsp;nes fub pcccato efletomnes em peccauerunt,SC egent gloria dei ? Hieronymus tranftu-Jit,maniuctis.Mat,y.Beatipaupereslpiritu,quoniamipfo9ïeft regnumcoeloçe.LSana-re contritos corde.jQuæ maior contritio,q habere intelleöü obcæcatum,affedum de-prauatum,cffedu infirmatuni adeô, vt infultibus tentationü proprijs viribus refiftere n5nbsp;poftunus^'Gal.f.Caro concupifcitaduerfusfpiritü,amp;fpiritusaduerfus carnem.hæc emnbsp;fïbi inuicem adaerfantur,vt non quæcunq; vultis,illa faciatis.Ç^is inde non gematt^'Ronbsp;ma,5.Arbitramur em hominem iuftificari perfidem,SC,s',Iuftificati ergo exfide,pacemnbsp;habcamus ad deum perdominülefum Chriftum.Pfal.s'o.Cor contritum Si humiliât«nbsp;deus nondefpicies.LPrædicarecaptiuis redemptionem.JTenebantur em captiuidia-boli laqueis ad ipfius voluntatem.i.Timo, z,Prouer,ï,Iniquitates fuæ captent impium,nbsp;Sc funibuspeccatoçtfuorum conftringetur,Ioh,8.Quifacitpeccatum,feruuseft pecca-ti,O infelicem feruitutem.Rom.y.Video aliam legem in membris meis, repugnantemnbsp;legi mentis meæ,amp; captiuantein mein lege peccati,quæ eft inmembris meis,Non emnbsp;quod volo bonum,hoc faciotfed quod nofo malum,hoe ago.Si autem quod nolo,illudnbsp;faciotiam non ego operorillud,fed quod habitatin mepcccatü,lnfelixcgohomo,quisnbsp;me liberabit de corpore mortis huiusï’Gratia dei per lefum Chriftum,Iohan,8*Si filiusnbsp;vos liberauerit,vere liberi eritis.Erant Si in limbo captiui,Zach,9,T u quoqj in fangui-neteftamenti tui,emiftfti vindos tuos de lacu in quonö erat aqua.Matth.z6.Hic eft failnbsp;guis meus noui tcftamêti,quipromultis eftundeturin remiflïoncm peccatoçt,Non eratnbsp;illic fluuius aquæ viuæ,fplendidustanquam cryftallus,procedés de fede dei Si agni.Aponbsp;ca,zt.Ephe,4,Afcendens in alcum,captiuam duxit captiuitatem.Iohan.ix. Nunc prin-ceps huiusmundieijcieturforas.LCæcis vifum,J Gratiæ fuæ lumineilluftrando.Ioh,!«nbsp;Erat lux vera quæ illuminât omné hominem venientem in hune mundû.lohan.8*Egonbsp;ftim lux munditqui fequitur me non ambulat in tenebris,fed habebit lumen vitæ,Efa,4Snbsp;Dcdi te in fœdus populi,in lucem gentium,vt aperires oculos cæccrû. Si educeres de c5nbsp;clufione vindum,de domo carceris fedentes intenebris.Luc.hllluminare ijsquiin te-nebris 6c in vmbra mortis fedent,ad dirigendospedes noftros in viampacis.Luc.z.Lunbsp;men ad reuelationê gentium.Hinc Mat.4,Vcnit lefusSC habitauitin ciuitate Caphar-naum n’aritima,infinibus Zabulon Si Neptalim, vt adimpleretur quod didum cft pernbsp;Efaiam prophetam,9»Terra Zabulon Sc terra Neptalim,via maris trans lordané Ga-lilææ gentium,Populus qui habitabat in tenebris,vidit lucem magnâîfedcntibus in regionbsp;nevmbraeinortisjiuxorta eft eis.Exinde cœpitlcfusprædicarc diccrcîPoenitentiamnbsp;agite,appropinquabit em regnum ccelo:ç2;.LDimittcre confradosin rcmiffionem.J Genbsp;ne,8.Senfus Sf cogitatio cordis humani prôna funt in malum ab adolefcentia fua,Sap.9nbsp;Corpus quod corrumpitm-^aggrauat animamtâc terrena inhabitatio deprimit fenfumnbsp;multa cogitantem.Ronia.gJpfe aut fpiritus adiuuatinfîrmitatem noftram.Phil.z.De-useft cnim qui operatur in nobisôC veileamp;perficere,probona voluntatc.i.Cor.j.Nonnbsp;fufficientes lîmus cogtiare aliquidà nobis,tanq exnobiSpfed fufficientia noftra ex deonbsp;A i eft.

-ocr page 30-

PARS prima;

cft.Ioha.iy.Sinc me nihil poteftis facerc«Sic onere legis depreili ludæi iaeebât. Aftouî» (^id têtatis deu(ait Petrus)imponcre iugum fuper ccruices difcipuloçt,quod ncqj nos,nbsp;neqj patres noftriportarc potuerütï’Matt.ij.Alligant oncra grauia ÔC importabilia, óCnbsp;ponüt ea in humcros hominü.Scd vbi venit plenitudo temporis,mißt deus filiû fuü fadrum ex muIiere,fadûfubJegc,vt eos qui fub lege crant redimerct,vE adoptioné filiorûnbsp;reciperemus,G3h4.LPraedicare annum dniacccptu*J t,Cor,6«Hortamur vos,nc in vanbsp;cuum gratiâ dei rccipiatis^Ait cm Efa.49.Tempore accepte exaudiui te, ôCin die falutisnbsp;adiuui cc.Eccc nunc tempus acceptabilc,ecce nunc dies falutis.Vnde dftsMarcu.lm-pletû eft tempus,appropinquauitregnûcoeIorum.LEcdiemretributionis, J ijs qui nonnbsp;obediuntcuangelio,qui panas dabunt in intcritûæEcrnas.z.Theffj.ldem cm tempusnbsp;clementifTimæ vocationis gentium, ÔCiuftiflïmæ retributionis ludæoçt atq} vaftationis,nbsp;Mac,z;.HieruralemHierufalé,qHOties voluicongregarefilios tuos,quëadmodumgalli-na congregat pullos fuos fub alas,ô^ noIuiin.Ecce rclinquetur vobis domus vcftra dcj«nbsp;ferta.Necimmerito,Iohan,ç,SicredidiffetisMofi,credidifletis vtiqjamp;mihi.De me cmnbsp;ille fcripfit.Si autemillius literis no creditis,ncc mihi credetis. Roma.io.Finis cnim legisnbsp;Chriftusadiuftitiam omni credêti.Omni dicitcredentuquia quemadmodû annus monbsp;do acceptus ofFertur,ita poft dies retributionis futuruspraedicitur,Efa.65,Dies vitionisnbsp;in corde meo,dies retributionis meae venitjdeo Apoftolus Hcb,i.Proptcrca abundannbsp;tius oportet nos feruare ca quæ audiuimus,ne forte pcrcfflu3mus.Si em qui per angelosnbsp;diduseft fermo,fadus eftfïrmus,amp; ornnis præuaricatioamp; inobedientia accepitiuftamnbsp;mercedis retributionë,quomodo nos eftugiemus,fi tantâ ncgiexerimus faîutem i Bedaxnbsp;Impletû eft tempusillud,dequo ApoftolusGaIat»4,At vbi venit,vt fuprà, Quàm olimnbsp;eft qj hoccIamatur,ôC vtinâaliquando audia_tur,quoniamimpletafunt temporajappronbsp;pinquat regnfl deiîpanitcmini,ÔCcrcditc euâgelioîrenuntiate operibus moftuisîcredi-te in deum viuum*Quidprodeft credere fine operibus bonisî’Non te bonoçt opeçeme-ritum adduxit adfidem,fedfidesincipit vtbona opéra confcquatitur«Phitb Tantû digne euangelioconuerfamini.Mat.ié.Quidemprodeft homini fi mundû vniuerfum lu-cretur,animæ verofuae detrimentumpatiaturî'aut quâdabit homo commutationë pronbsp;anima fuaç’Filiusc A hominis venturus eft in gloria patris fui eu angelis fuis,ôC tune red-det vnicuiqj fecundum opera fua.

ÇPræfatio Lucæ cuângcliftar. ARTICVLVS ILnbsp;I* V C AS x****quot;quot;^^K

* D * Vom'amquMem multi conati funt ordinate narrationem,quæ in no lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f bis complets funt,return.

Dominus deus omnia ordinatifiimc prodult;fta,(vidit cA cundaquæ fcce-rat,5£ erantvaIdebona,Gene.t.)cum magna reuerentia difponens,Sap4Z.ordinatiftime iSC fapienciftime noftrâ compleuit falutem.Præmifit aduentus fui præcones,fanâos pronbsp;phetas,qui omnes fuper dies regis Meffiæ loquutifunt, Luc.i6.Lexamp;prophetæ vfqucnbsp;ad Iohannê,ex co regnü dei euangelisatur^Deinde in propria venit perfona.Hcbræj,nbsp;Mulcifariamultisip modis olim deus loques patribus in prophetis,nouiftime diebus iftisnbsp;ïoquuius eft nobis infilio, que conftituit hæredê vniuerfoi^,per que fecit ôC fecula,namnbsp;quafi colonus lt;3C quafî viator ad manendü declinans aduenit,Hierc.i4,Propter nos egenbsp;nusfadus eft.x.Gor.S.StZach.j.Eccc rex tuus veniet tibi iuftusôC faluator,ipfe pauper»nbsp;Baruch.j.Interrisvifus cft,ôt cûhominibuscôuerfatuscft.Doccns vias fuas.Ela.t.Ve-nite,afcendamus ad monte dfii,ôt ad domû dei Iacob,âC docebit nos vias fuas, St ambunbsp;labimus in femitis eiusîquia de Sion exibit Iex,St verbü dfii de Hierufalê.Hinc Ofce.io»nbsp;Tempus rcquirendi dnm,quum vcncritîqui docebit vos iuftitiam.Vcrû quonia nccef»nbsp;fefuitadpofteroçîiaformationc,per difcipulos feriptis ca quæ docuerat rclinqui,ecclenbsp;fia quatuor ex omnibus(quæ tune multafucrcconfcripta)fpiritu fanâo cdofta clegit.nbsp;AmbrofiusîPleraq,’ noftroçî,quemadmodnm vctcrû ludæorfi paribus ôt generibusfornbsp;mantur oaufis,atq^ exemplorü fimilium pari vfu exitui^ conueniunt,pnnciplt;o^ rerunbsp;fit fine côcor dât.Nam ficut multi in populo illo,diuino infufi fpiritu prophctarut,alq aûtnbsp;fe prophetare pollicebantur,profefrioné deftftuebant mendacio x crant cm pfeudopro-phetæ potius q prophetarîerat autem populi gratia difeernere fpiritus, vt cognofccrct,nbsp;quos referre deberct in numerum prophcta9e,quos vt bonus nummularius improbarc,nbsp;in quibus materia magis corrupta forderct,q veri fplendor luminis refultarcnSicâtitInbsp;nouo teftaméco multi cuägelia feribere conati funt^quæ boni nümularii nô probauerut.nbsp;Vntf

-ocr page 31-

A R T I C V L V S IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fogt;

V num autein tantum,itl quatuor libris digeftû,ex omibus arbitrati funt digendum.Fetquot; tur euangelium quod duodectm fcripfifle dicuntur»Et Bafilides euangeliu fcribere cona»nbsp;tuseft.Ferturamp;kcundü Thomä, Noui alibi fcriptumfecundum Matthiä,Sed ecckfia^nbsp;qufi quatuor euangeli] libres habeat,pcrvniucrfum mundu,Euangeliftisredundat:hæ^nbsp;refis quum multa habcat,vnum non habet.Hæc iIlae,Bedat Lucas de omnibus qua» fecitnbsp;lefus,5C doemt,vfque in diemqua afTumptus eft-,Adoçîj.fcripturuSjprimo eoçt, qui dé .nbsp;to falfa fchpferunc,redarguit audaciä,dicens:Quandoquidem multi, non tâm numero»nbsp;fit ate q hærefum diuerfitatc, qui non fpiritusfandimunere donati,fcd vano labore co-»nbsp;nati,magis ordinärem narrationem,q hiftoriae texerentvehtatem ,Ambrofiust Conatinbsp;funt fine dei munere,quare no impleuerunt, Qui eni conatus eft ordinarc,fuo laborc conbsp;natus eft,nec impieuit,Sine conatu em funt donationes gratia dei,quæ vbi fe infudericnbsp;rigareconfiicuitjVt nonegeat,fedredundctfcriptorisingcnium,Nonconatus eft Mat-thæus,non Marcus,amp;c,fed diuino fpiritu hubertatem didoç€,r€rumc5 omniû minifträ»nbsp;te,fine vllo niolimine ccepta compleuerunt,Sic quidaperucrfi,fub nomine Apoftoli epinbsp;ftolasfcripferunt.Hinc hortatur,a,Thefla,i.Ne quis vosfeducat, neq}terreamini,ncq5nbsp;per lpiritû,(prophcticum}neqj pcrepiftolam tanquä per nos miflam, Ideofubfcribebacnbsp;manu fua,z?Thefia.s.Salutatio mea manu Pauli,quod eft fignum in omi epiftola S^c,Sicnbsp;in veteri teftamento conqueritur dns,Hicre4i5.Nonmittebam prophetas, ôCipficurrenbsp;bantînonloquebar adeos,ôCipfiprophetabant4Ezech,i5,Væprophetisinfipientibus,lt;lnbsp;fequunf fpiritu fuum,ôC nihil vident,Dequibus,i.Pet,x,fucruntveroôC pfeudoprophenbsp;tæ in populojficutamp;in vobis eruntmagiftrimcndaces,qui introducent fedas perditio-nis,ôC eum qui emit eos,deönegant,fuperinducentcs fibi celeréperditionem Et multifcnbsp;quentur eoçt luxurias,pcr quos via veritatis blafphemabiturjSt in auaritia fictis verbis denbsp;vobis negottabuntur,V ode lohäjo.Omes quotquot venerunt fures funt latrones.

LQpæ in nobis complets funt, return J Operum,documentoçe,myfterioçt Chrifti. OrigenesîQgia non phantaftaftice,vt hçretici foraniabant,C hriftus corpor alem fuumnbsp;exercuit aduentfi,fed qufl veritas effet,re vera negotium profequutus cft,Certa ergo fide cognoueratea,necinaliquofiuduabat:didicit em abqs, qui nonfolüteftesacfpeda-toresfueranteoçtquæ commemorabant, verumetiamparsaliqua rerumgeftarum,

Sicut tradiderûc nobis qui ab initio vidcrunt,8C miniftri fuerutfermonis* Theoph,Res Chriftino fimpliciter Sc. nude funt traditæ,fed folidàôC verafidejôf mulnbsp;toçi argumentoçiceftitudine^Hinc Ado,4,Nonempoffumus,quæ audiuimusôC vidi-mus,nonloqui,i,Iohan,l,QuodaudiuimusôCvidimus,annuntiamus vobis. Ambrofiustnbsp;Vidés quod verbum dei vifum eftôC auditum Apoftolis. Non emfecundum corpus fo-lum viderunt divn,fed etiam fecundum verbum.lohan.i.V erbum carofaciû cft,ôlt; habinbsp;tauit in nobis.Et vidimusgloriam cius,gloriâ quafi vnigeniti à patre.Luc.io.Bcati oculinbsp;qui vidtqujvosvidctis.NoncmcorpôralibusoculiSjkd fpüalibüs lefusvidel. loh.g,nbsp;Abraam pater vefter exultauit.vt videret diemmeum i vidit,SCgauifuseft.Inoperibusnbsp;lefus yidetur,in operibus cernii pater,Iohan.l4.Alioqui propter opéra ipfa crédité,

Vifum eft SÎmibi adecuto omnia a principio diligenter ex ordinetibi fcribere optime Théophile»

De^o in me operâte,Phil',i,Qui operaî in nobis veile8i perficere,vniùerfoçt opeçt,do cumétorum'eç Chrifti cognitioné adepto,tam per illuminationem q per Apoftoloçe in-»nbsp;formationem, Bedat Non foluin Lucas Marcus auditu didicerunt quae fcriberent,fedlnbsp;etià 1 ohannes ôC Matthæus multa de infantia,pucritia, dC genealogia faluatoris,aiiis narnbsp;rantibusdidicerunt.LEx ordinej hoc eft,ordinate vel fecundû proceffura rei geftae,qdlnbsp;confert adprolixitatem vitandam,ôCintelligentiam clariorem habendam,

Vt agnofeas eorum verborum de quibus eruditus es, veritatem.

Certius plenius'cç de Chrifti fadis,vcrbis,ac myfterfis inftruaris fcripto,quæ olim ca-tcchumenus viua voce didicifti, Ambrofiusî Theophilus »diligensdeuminterpretatur* Quifquis ergo amat deum,vel ab eo amari cupit,fibi putet euangelium fcnptum,8lt;tan-quàm munus ftbi à deodonätum accipiat,fibiœcommcdatumpignusconferuet,frequ2nbsp;ter afpiciatyfæpius difemiat, Hæc ille.Sed heu uint qui nullas litcras, vel affis faciunt,ni-fi inde nonnihil accrefcat arcæ nummariæ, de quibus Hieremiæ fecundo : Duo mala fecit populus meus î me dereliquerunt fontem aquae viuac, ôC foderunt fibi cifternas diffknbsp;patas,quç continere non valent aquas»Hine Petrus lohan,fexto}Domine,ad quem ihi-’’f mus» verba vit« ætern« nabes,

A4 ÇDccorv*

-ocr page 32-

PARS PRIMA.

ÇDe Conception« Iohannis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LucæJ.

Dcaeterna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A R T I C V L S III.

ChrFgfirti fni Vit in dicbus Hcrodis régis ludææ, faccrd os quidam nomine Zaï» one loh j. 1—^ charias.

Par.t* ar.i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quoniamtotum quodgerendum erat,nouumfuitncc vllis auditum feculis.

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinafapientia rationibus arcanis onnia modérante, quærei perfeincredibili,fï

LuC.i. nbsp;nbsp;dem apud ho mines conciliarent,quis vnq audiuit,virgincm citra virilem operam pepe

£ rifleJ’erat autem noftræ falutis caput,illud elfe perfuafum oAibus lefum elle Meiriam,cii ius aduentum omnia prophetarum vaticinia promiferantquem tota Mofilex adumbra-*nbsp;rat,à quo vno falus effet omnibus fperandatproinde diuino confîlio paratus cft, qui cœ*nbsp;leftcm Virginis partum,ôcipfemirabilimodo natuspræcurreret,quinobilitate gene-ris,qui inaudita vitæ fanâimonia,qui(^ raris dotibus parta apud omnes authontatc,Ic-fu nondum noto,primam notitiam achdem conciliaret apud ludæosincredulos Johâquot;nbsp;nesfuum exorfus euangelium à diuinis,nondixitîFuit,fed,In principio erat vcrbü,Io-han.i.proptcr reruin diuinarumpermanêtiam.Lucas à rebus humanisexorfusgt;FHit,ponbsp;nit,ob earumtranfitumôC deficientiam,Pfaraoi.Ipfipcribflr,tu autem permanes,âC oësnbsp;ficutveftimentumveterafcent.Mentionemfacitregni Hcrodis,tumvt narrando prophetarum formam feruet,qui dicebanttin diebus locham 8C. Ezechiæ SCc, 8C cuiufpiamnbsp;faclafunt hæc, turn quia de Chrifto didurus crat,oftenditiuxta lacob vaticinium tempus adeffe,Genc,49.Non auferetur feeptrum de luda,nec dux de fœmorc cius,donec vcnbsp;niât qui mittendus eft .Indicat 8c euangelicam gratiam à ludæis lpretam,ad gentes deminbsp;graturam«Prædixerat SC fpiritus fandtus facerdotium, quod fummû 8C admirabilc eracnbsp;apud ornes,fub aduentum Meffiæabrogandum,Danier,9, Erat fub rege impiofacerdosnbsp;pius neceffarius,qui populü à malitia reuocarct* Eccn444n tépore iracundi^ fadus eftnbsp;recôciliatio.Zacharias deonotus,Slt;:hominibusfamofus, vt ex nomine eiusbonitas de-fignetur, quodmemor dominii dicitur. Sic autem Dauid vniuerfum facerdotum genusnbsp;in duas principales familias digefferat, Eleazar ÔC. Ithamar^His fubiedasfamiliasreli-quas diftinxit in vigintiquatuor fortes,vt ordine lîngulæ per fuas vices facris operarétutnbsp;dies odonos,abftinentes interim ab omnibus, quæ iuxta legem impurum reddebant,SCnbsp;vxorum congreffu,3ediumlt;ç fuarum ingreflu, fed affidue verfantes in templo, quo cafti-us ac purius tradarent rem diuinâ*Porro,dum hic ordo fortibus digeritur inter» xxiiij.nbsp;familias,odauus locus obtigit Abiae,vnde Zacharias ducebat originem,ât in cuius vicesnbsp;fucccfferat»BedaîRedemptornoftcrin carne apparens,ficut rex nobis fieri dignatus eft,nbsp;regnum ccelefte tribuendo,ita etiam pontifexfadus eft, femetipfum deo oflFercndo ho-ftiam in odorem fuauitatis,Ephefi.5-»V nde feriptum eft,Pfar.io9»T u es facerdos in æter-num fecundum ordinem Melchifedech.Hic fummi dei facerdos,longe legalis facerdoti)nbsp;temporaprjccffitjofferens deo panemamp;vinum,Gene44.Ideoredemptor nofterfacernbsp;dos fecundû ordinem Melchifedech dicitur,Heb.7,quia ablatis vidimis lcgalibus,idemnbsp;facrifici) genus in myfterium fui corporis Si. fanguinis,in nouotcftamêto offerendûinftinbsp;tuit.Quis ergo congruenrius tranflationcm legalis,amp; fubftitutionem euangelici facerdonbsp;tn,quàm fummi iuxta legem facerdotisfilius prophetaretî’Maluit em, docente intus fptnbsp;ritu fando,noui facerdotis prgeo, quàm fucceffbr amp; hæres exiftere veteris.

Etvxor iinusdefiliabus Aaron, amp; nomen eius EHfabeth.

Non tam'gcneris nobilitatc,quàm morumintegritate vcncrabilis,quæ dei mei faturi-tas interpretatur, quiafpirituîandoreplcta, Lucæ.i.Fuerat autem materipfius,foroc Annæ matris Mariar,fednatu minor,quæ viruhabuitAaronitem, ex qua nataeftElifanbsp;beth,iS^ fie cognata fuit virginis.

Erant autem ambo iufti ante deum.

Non ficut pharif3ci,qui fe falfa quadâ iuftitia vcnditabant,Luc.l6. V os eftis qui iuftifî-catis vos corâ hominibus,deus aût nouit corda vcftra,Mat,6.Receperunt mcrcedé fux. Et.zj.Sic vos à foris quidem paretis hominibus iufti,intusafltplcni eftis hypocrifi Sc ini-quitate.Iuftificari hominéante deû,quoadæquitatë diuinæiuftitiæ,eft impoflîbile. lobnbsp;4.Nunquid homo dei comparationc iuftifi'cabitur,autfadore fuo purior erit virt*nbsp;Vere fcioqgt; noniuftificetur homocôpofitus dco.Scdnet^per omimodàpuritatëabfq?nbsp;Omni macula culpæ admixta.Iaco.;.ln multis offendimus omnes. Pfaf.^x.Non iuftifinbsp;cabitur in confpedu tuo omnis viucns ? Sed conditionis humanæ modum, fie eledi iuftinbsp;funt ante dcum.Roma.^.CrediditAbraani deo,reputatum eftiUiad iuftitiam.

Incedë-

-ocr page 33-

ARTICVLVS ni* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo* V.

Inccdentcsin omnibus mandatis 8C iuftificationibus dominiG'nccjuerela.

. Sic.fynceris animis feruabant omnia mandata,quo,quo ad præcepta moralia ôc iußifi-cationcs/habuit cm primû«ûtcftamentum,iuftihcationes fuaSjHebr,?.)''^^homini-' bus datent anfam offeniîonis.BcdatPleruncp durior iuftitia querelam prouocat^Eccf.T,nbsp;Noli eik iuftus multum«Origenes:Poteft aliquid iuftûiniufte fieri,vt quû eleemofyna danbsp;tut iaclantiæ caufa,quod non eft fine querela, AmbrofiusîQuümandatis cœleftibus obenbsp;dimus,in eis incedimuSjdum autem congrue iudicamus, iufiificationes dni teuere vide^nbsp;munnulla quoqjquerela eft,vbiôCmentis bonitâsconcordat,âCfafti, Romaax, Proui-dentes bôna non tantum coram deo,fed etiam coram omibus hominibus.x«Coç2,6,Nenbsp;mini dantes vllam offenfionem.Phir,t,Omnia autem facite fineniurmurationibusdCh^nbsp;fitationibus,vt fins fine querela, Ximplices filfi dei,fine reptehenfione, in medio natio-nis prauæ atqj peruerfæ,inter quos lucetis ficuc luminaria in mundo, verbum vitæ continentes,Procurauit ntmirum hoc diuinuni confilium,vt is quiChrifto venienti pcrhibi-turus effet teftimon!um,eiretipfenumcris omnibus populo ludæorum commendatus»nbsp;Quittât illuddiuinaprouidentia procuratum eft, vtnatiuitatisnouitas, excitaret homi-num animos in admirationem Iohannis, nihilcç plebeium expedlarentab eo,qui noniunbsp;xta vulgarem morem, fed cœlefti bcneficio natus effet.

Et no erat illis filius,eo quod effet Elifabech fterilis,8^ ambo procediflènC in diebus fuis.

Ponit duo impedimenta vnu naturæ, quia fterilis î altcç« ex accident!,quia prouedae ætatis,Qu^nq emprobatiffimaapud ornes ipfoçe effet vita,tamen in hoc parum felix vinbsp;debatur illoç£pietas,q7 ambo confenuiffent orbi.Namapud ludæos vt magnifica quæ-dam res habebatur matrimonii fœcuditas,ita fterilitascum primis erat in probro, amp; inter præcipua vitæ mala numerabatur. Nondum em didicerant carnales ludæi,fpûaleninbsp;populum effe,quem deus cœleftigeneratione vellet Temper in maius propagariî nondiinbsp;audieranteffebeatos,quife caftraffent propter regnum cœloçî.Earesgrauiter difcrucianbsp;bat animos eoçt,fed præcipue Elifabeth,quç iam probrofo cognominc vulgo Sterilisvonbsp;cabatur.Auxerat prolis defperationem vtriufq; fenedus,Prouedæ ætatis erant ambo tanbsp;corpore quàm anima, Bedat Diuinitusfadû cft,vtftcrilimatre, amp; vtroq; parente pro-ueéiioris ætatis, lohannes nafceretur,qu3tenus ôC iam ipfe ortus miraculopatefceret,vinbsp;rum magnæ vircutis futurum qui nafeeretur,

Fadrum eft aSt quû facerdotio fungeretur Z^acbarias in ordinc vicis fuae.

Contra eos qui facerdotes nomine,Matth.9,Meffis multa,opcrarii autem pauci. Ante deum.Jper redam intentionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Secundum confuetudinem facerdotij forte exqt.

Nam per fortes iftæ vices fueruntdtftributæ,i,Paral’.î4, vnde ipfîforte obtigit.

Vt incenfum ponerct ,ingreffus in templum domini.

AmbrofiusîSolus intrat,quia illum fignat,cuius fachficium non eft Commune cum ex teris,Incenfum quo deuotio fignificabatur,adoleretfupcr altare inccnfi,ad confummanbsp;tionem facrificfi, vbi ôc angelus apparuit.

Et erat omnis mulcitudo populi foris orans hora incenfi.

Nâ Leui,i6.diciturîNulIus hominu fit in tabernaculo qn pontifexingredd fanduariä vt roget pro fe,Si: pro domo fua,amp;: pro. vniuerfo cœtufilioçî lfrael,doncc egrediatur.

Apparuit autem fill angelus domini,ftans a dextris altaris incenfi.

Cæterum pq pontificis votum vfqj ad deum penetrabat,angelus nimirum perferenti-bus,quorumillæpartesfunt,piorumpreccs ad cœlefte numcnperferre,ôtrurfusillius munificentiamad nos dcferre,Vnde Tobiç.ii.Quandoorabas cum Iachrymis,ÔCfepe-liebasmortuos ,cgoobtuli orationemtuam dno, Sacrumpontificalc officium,vnde ôCnbsp;Caiphæ prophetiæ datû donu,Ioh5.il.Heb,ç. Omis pontifex ex hominibus affumptus,nbsp;pro hominibus conftituitur in his quç funt ad deû, vt offerat dona, ÔC facrificia pro pec-catis.Sedmultirelinquunt officium offerendi, quia affumpferuntbeneficium auferendi,nbsp;BedaîBeneintemolOjSCiuxtaaltare à dextrisapparuittquiaôC veri facerdotis aduentû,nbsp;amp; myfterium facrificii,ôc cœleftis dont gaudium,quod per dexteram fignatur,prædic3-bat.AmbrofiusîQuia fignum diuinae dementi j Si mifericordiæ prgferebat,profpcra nûnbsp;tiando. Sic angelus refurredionem domini ann«ntiSdo,Matth,t8,Marc,tó.

EtZacha-lt;

-ocr page 34-

PARS PRIMA

Et Z^acharîas turbatus eft videns, SC timor irruit fupcr cum.

Non quod quicq formidabile præ fe ferret angelus, fed quod humani corporis infirgt; mitas non fuftinet cceleftiu fpirituu maieftatem.Connaturale em eft honiini,ad fubitamnbsp;(pirituu apparitione immutari^nâ ^fatanas träsüigurat fe in angelumlucis.iXoçtuUnbsp;Aitautem ad iltIumangdus:Netimeas ^acharia.

Non eft quod expauefcas,fed quod gaudeas * Vbiq; hoc indicio difeernunf vifiones* Nam fi mens primü turbef,ôc ftatim timor foluaf, ôC iteçf quiefeat, reuera diuina eft vi--fio,fî autem timor atq^ turbatio magis atqj magis crefcat,diabolica eft,Beda:Sicut humanbsp;nx defedionis eft terreri,ita angehej dignitatis,pauentem confolari,

Quoniamexauditaeft deprecatio tua.

BedaîîNon eft putandum,qj pro populo oraturus,propriuatis cœperit negotiis ora* re,maxime pro liberis, à quorum generatione homofenex Sidecrepitus tantum fpemnbsp;auerteratjVt necangelonuntianti ÖC promittenti crederetnafei filium fibi,fed pro popunbsp;lifaluatione rogabat,vnde SCper angelum audiuit, hlium viâpræparaturumamp;pkbemnbsp;perfedam*

Et vxor tua pariet tibi filium*

Ad lofeph angelus ait,Matthu.Parietfilium,quia non de lofcphjfed operationefpi-ritus fanfti in vtero virginis conceptus dominus,hic autem addiditiTibi,quafi d.Petifti redemptorem, accipicsâC redemptoris præcurforem*

ÔCvocabis nomen eius lohannem»

Quia ad tam eximium munus gratuite dei munere eleéius,vt Chriftum per quem gra tiaôc veritas fada eft,annuntiaret futurum,ôCmonftraretpræfentemjlohan^i.BedaîiSinnbsp;gularis meriti indicium eft, quoties à deo nomen imponitur, vel mutatur.Sic Abrara,nbsp;Abraam:Sarai,Sara,Gcnc.i7Jacob,Ifrael,Gene.5î,Simon,CephasScPetrusIohâ4.

Et erit gaudium tibi exultatio, multi in natiuitate eius gaudebunt»

BedaîQuiapercum fuaércgenerationis author oftenditur.Non ergo fine euangelica authoritatenatiuitas præcurforis domini celebratecontingit. Nam ficuc angelusdixitînbsp;Euangelizo vobisgaudilimmagnum,domino nato,Luc.iuta nafeiturum Zachariæ fi-Jium pdicés angelus,multis gaudiü fore dixit.lure ergo vtriufq; natiuitas recolif,fed illi-^nbsp;us tanquàm domini,iftius tanquàm præcurforis domini.Prouerb.iî. Exultât gaudio panbsp;teriufti, qui fapientem genuitfilium,lætabitur ineo.Gaudeatpatertuus, ôCmater tua,nbsp;ôCexuJtetqui tegenuit.Econtra,Prouerb49.Dolor patrisfiliusftultus. Et.17. Ira patrisnbsp;filius ftultus,ô^ dolor maths quæ genuit eum.Hinc Eccî.IS.Ne iucunderis in filfis impfis,nbsp;fi multiplicenf,nec obledehs fup ipfos,fi nô eft timor dei in illis.Meli or é em vnus timesnbsp;deü,q mille filfi impij. Et vtile eft magismori fine filijs, q relinquere filios impios.

Eht enim magnus coram domino.

Non folumhominum opinione,verûetiamin oculis dfii,cui nemomagnus, nifi doti--bus quasipfe largif,AmbrofiusîSicut corporis,ita Si sâæ numeramus ætates, nô rone té poriSjfed qualitate Si gradu virtutis,vt vir perfedusille dicat,qui pueritiæ caret errore,nbsp;lubricum adolefcentiæ animimaturitate tranfeendit; pufillus autem,q nullum adhucnbsp;virtutis habet proceffum,Multi magni coram hoîbus,fed non coram deo.Iohânes ma--gnus virtutc,fanditate,5c dignitatc,quod dfis, q folus virtutem magnitudinis eius nouit.nbsp;Si donauitjinfinuauitjdicens.Matth.iiJnter natos mulieçî non furrexit maior lohannenbsp;Baptifta. Sed Si angelus multiphariam eius magnitudincm exponit, d.

Vinum ficcram nonbibet.

Quicquidfobrietatemadimerepoteft homini. BcdaîSicera,ojspotus inebriatiuusco fedus.Non aût decet vinoCin quo eft luxuria,Ephe,y)inebriari eum,q mufto fpusfandinbsp;defiderat impleri.Vnde rede cui vini ebrietastolli£,fpüs fandi gfa cumulatur.Sic Nazanbsp;reis vinum Slt;omnispotusinebriatiuus,per omnetépusfeparationis fuæinterdicitur.Nunbsp;meri.ô.Sic Samfon omnibus diebus vitæ fuæ confecratus domino, ludicumUj.

Etfpiritu fanéio repkbitur adhuc ex vtero matris fuæ.

Qua gratia à peccato purgabitur,ô(: anima donis ornabitur,ôC ad operandum merito-rie difponetur, nam fili) tui mentem inter ipfos etiamnum vteri materni finus latitantis replebit,vtgeftuprophetamagat,priufquam effariliceat.

Et multos filiorum Ifraei conuertet ad dominum deum ipforum.

Oftêdct

-ocr page 35-

articvlvs hi. fo. vl

Oftenditoperationem qua fpiritus fanflus ipfum in virtutumfruiSibus crcfcere fecit. MultosCnon omnes.Phahfæi cnim confilium dei fpreuerunt.Luc.v.V nde veritätcm denbsp;baptifmi ipfius authoritatc Chriftorefpondere nolebant, Matth. it, Luc.xo.) filiorumnbsp;Ifrael^Kiam in ludæa tantum prædicauit,Luc.î.aIienatos à dco, diimfret!carnali lege,nbsp;negligunt quac Icgisfiguræ defignant, conuertet ad dominum deumipforum,magnanbsp;libertateprædicansinftare regnum dei, advitæpriorispoenitentiamadhortans,baptif-mopraeJudensabolitionipeccatorum, quæ per Mefliiam eritfutura, Ado I9,lohannesnbsp;baptizabat baptifmo poenitentiæ populum, dicensin eumqui vcnturus effet poft ipfumnbsp;vt crederent, hoc eft, in I efum.

Etipfe præcedetante ilium infpiritu 8^ virtute Heliæ.

Malach,j.SC Matth.ii.Eccc ego mitto angelum meum,amp; præparabit viam ante faci* cm meam.Sic Helias fecundum præcedet aduentum, quemadmodum lohannes primû.nbsp;Matth. i7.Helias quidem vcnturus cft,ÔC reftituet omnia, Malac.4,Ecce ego mittam vonbsp;bisHeliam prophctam,antcquàm veniat deus domini magnus ÔC horribilis,ôCconuertetnbsp;cbrda patrum ad filios,amp; cot filiorum ad patres eorum.Et fie non miraculorum opera-tione,quia lohannes nullum fecit fignum,lohan.to.fed officii finiulationc.Secundo,vi*nbsp;dus aufteritate.Nam vtcrqj eremi cultor,î.Reg.iy.Luc. i. Heliam corui pafcebant,defenbsp;rentes panes amp; carnes.5,Reg.i7,ôC bibit de torrente,Matth.). Efca autem eius erat locunbsp;ftæ 8C mel fylueftrc,amp; habebat veftimentum de pilis cameloçj, amp;zonampelliceam circa Iuinbosfuos,Luc,7,V enit lohannes Baptifta non manducanspanem,neq?bibensvinbsp;num.Tertio,in veritate dodrinæ.Nam vtercpconftanter vitia redarguit,Eccî.48*Sur-rexit Helias propheta quafi ignis, ôC verbum ipfius quafi facula ardebat.j, Regum,i8,iSlt;nbsp;4,Regura.i.Sic lohannes pharifæos,Matth.}.Herodem, Matth.i4.Marc,6.

Vt conuertat corda patrum in filios,

Beda : Qu um fpiritualem fandoçi patrum feientiam populis prædicando infundet, quoludæi Abraæ crcdulitatem imitantes, verepromereanturdicifiJij Abraæ,nbsp;ôôincrcdulosadprudentiam iuftorum.

Quo adfidei obedientiam.GIofla.Prudcntia iuftoçe eft, non de legis operibus præfu-mere,fed ex fide falutem credere, R oma.j, Arbitramur emiuftificari hominem perfide fine operibus Icgis.Et.g.Prudcntia carnis,mors eftjprudentia autem fpûs,vita SC pax.

parare domino pkbem perfeólam.

Prædicatione baptizatione animos hominu præparando,vt tradat dfio aduenienti populû non omino rudem,fed iam agnitione peccatoÇt fuoçi,expedatione regni cœle-ftis,ac defiderio venturi Melïiæ,præparatum atqj inftrudü.BedaxHæc pulcherrima pie-bis dnicæ perfedio eft,quam Si lohannes fuo tpe prjdicâdo parabat,amp; nunc dnsipfe donbsp;nando per orbem latius implet,quum nos euagelicis verbis inftituti, SC imbuti myfteriis,nbsp;candem fidem ac diledionem habere difcimus,qua patres habuiffe probatur. Optima vinbsp;uendi vitam demonftrat,Quac cm inter homines fublimior Si deo gratior efle conuerfanbsp;tio poteft,q eoçi qui fe caftigant â vitijs, qui virtutum ftudijs animû fubiugant, infupernbsp;ctiam alios quotidiano exercitio ad authorisfui gratia ftudent conuertere,ôccrebra ani-maçîfidelium acquifitione,gaudium femperpatriæ coeleftis augere^

Et dixit Zacharias ad angclumîVnde hoc feiamfEgo cnim fum fenex,8C vxor mca proceffitindiebusfuis.

Signum non vt credulus petit, nam caufam fuamfuæincredulitatisanncdit, non’ad aeipotentiam,fed naturae curfum refpiciens,EcontraAbraam,Roma.4 noninfirmatusnbsp;eft fide,nec confidcrauit corpus fuum cmortuum,cum iam fere centum effet anno9£,necnbsp;cmortuam vuluamSaræ,Inrepromiflfione ctiamdeinon hæfitauit,fedconfortatuseft finbsp;de,dans honorem deo,pleniffime feiens q^uiaqu^cunqjpfomifitdeus,potenseft Scface-re.ldeo rrputatumeftilli ad iuftitiam, Hine lohan.4,Nififigna SC prodigia videritis,nbsp;non creditis,i.Coç£.i.ludæi figna petunt.

Et refpondens angelus,dixit ei: Ego fum Gabriel qui afto ante deum, 8^ tniffus fum loqui ad te, hæc tibi euangelizare.

Licet mittatur ad minifterium propter eos qui hæreditatem capifit falutis,Hebr.l.fem-per tarnen vident faciempatris qui in coeIiseft,Matt,i8,Danier.7*iVlilIiamiIIiümimftra bant ei,Sc decies milliesccntcnamillia aflïftebant ei,De hoc angeloDaniel,9.Adhuc lo-quenteme in orationc mea^ecce vir Gabrid cito volansj tetigit me in tempore facrificijnbsp;vefper-

-ocr page 36-

PARS PRIMA.

vefpcrtini,Sf docuitmc.BedatSt homotaliapromittcret,impune fignuflagitareliceret, fed cum angelus promitt at qui mcntirinon poteft,iam dubitarc non decet,maxime cumnbsp;à fummaveritatc fit mifliis, quae præftarepoteft quicquidpromittit* Angelus, nomennbsp;officii,non naturæ,PfaIjos«Qui facit angelos fuos fpiritus» Qui no terribiha aut ifcrepanbsp;toria,fedconfolatoriaeuägelizabat*Dat ergo fignum, vt petit,fed no quale defiderauit.nbsp;Et ecce eris tacens,Si non poteris loqui, vfque in diem quo hæc fient,pronbsp;eo quod non credi'difti verbis meis, quae implebuntur in tempore fuo.

Dabitur crgo,quando id poftulas,quod fimul erit,Si in pofteçt præltandi promiffï, ar gumentum,ôlt;prgfcntisdifFidenti£ pœna.Efa.ÿç^Verbum meum quodegreditur de orenbsp;nieo,non rcuertetur ad me vacuum.EccKs,8»Omi negotio tempus eft ôC opportunitas»nbsp;Quia non obedierat,condemnat vt furdus fit, ôc quia contradixerat vt filcat.

Et erat plebs expeftans Zachariam.

Vtprodiretexmorefacerdosjreliquaperadurus apudmultitudinem,Leuit.ii.Vides quo ludæi expedabantôCpermanebant donee exiretfacerdosî” At nosChriftiani, nifinbsp;mox vt ingreffifuerimus templum cgrediamur,exiftimamus male nobifeum agi.

ÔC mirabant quod tardaret ipfe in tempIo.EgrelTus autem , non poterat loqui ad illos : ÔCcognouerunt quod vifioncni vidiflet in templo. Et ipfcnbsp;crat innuens illis.

Nimirum féliciter effe Iitatum,gratias agerent deo, qui vota fuorum exaudifiêr.

8^ gmanfit mutus. Et faÂum eft, vt impleti lunt dies ofFicij eius ,abi)t in domum fuam.

Quia temporeminiftcriiapud templum manere tcnebatur,Leuitic,8,

Poft hos autem dies concepitEIifabcth vxoreius, ôi occultabat fe men* fibus quinc^, dicens: Quia fie fecit mihi dominus in diebus, quibus refpexitnbsp;auferre opprobrium meum inter homines.

AmbrofiustPudor eft feeminis nuptiarumpræmia non habere,quibus hæcfola eft eau fa nubendi.Exodi.if. Non erit infœcunda, nec fterilis in terra tua.Deuterono.7. Nonnbsp;crit fterilis vtriufqj fexus in Ifrael. Ambrofius î Occultât fe, quia partus fui crubefeebatnbsp;ætatem,ne in fenedute libidini vacaflfe videretur. Sic erubefcetiat quæ dicebat, Genc.18.nbsp;Poftquam confenui,ôlt;dominusmeus vetulus eft,voluptati opera daboî'Non em ignoranbsp;bat quàm fitpronum ad malumfufpicandum, fimul ôC male loquendum, vulgus homi--num,quod nondum nouerat hæc authore deo geri. Commendantur filij ob parentumnbsp;probitatem.Tobiæ.7.Benedidio fit tibifili,quiaoptimi viri filius es. Sic hiclohannes,nbsp;ex vtroqj parente fpiritu fando, ÔCprophetia plenis natus, dominum venturum prae*nbsp;nuntiauit, ôc adefie demonftrauit.

flDeAnnuntiationeChrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lucæ.I.

articvlvs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;un.

Lucæ.i

F

INmenfe autem fexto.

Immenfam diuinæ dignationis amp;fapientiæabyffum,in dominicæ annuntiatio* nismyfterio oftendit,cum appeterettempusillud abæterno ordinatum, vtdeusnbsp;perfilium fuum,mundum vniuerfum à mortis ac peccati tyrannide liberaret.Sumnbsp;mum ac digniftimum deferipturus myfterium incarnationis,oîa ordinatiffimeßc diftin-de profequitur,qu3tenus fingula audientes, ad deuotionem ôC. gratiarum adionem ac-cendamur.In menfe fexto conceptionis præcurforis.

Miffus ê angelus Gabriel a deo in ciuitatê Galilææ,cui nomê Nazareth.

Ad primam mulierem venir diabolus nonmilt;rus,Gen.5.1deo ad fecundam iniungitur noua legatio archangelo,vt(fecundum Chryfoftomû) nuntietregis fccretô, quod qui-dem fide cognofcif,fed non requirif difcuffione. Et bene Gabriel, qui fortitudo dei df,nbsp;quia illü annuntiabat,de quo PfaKiî.Dfis fortis amp;potens,dfis potens in prælio,illo niminbsp;rum prælio,quo poteftates aereas debellarc,Sf ab eaç^ tyrannide mundum veniebat cri-pere.Luc.ii.Cum fortis armatus.Iohan.it.Nunc indicium eft mundi,nuncprincepshunbsp;iusmundieiicieturforas.LA deojimmediatc,non ab alio angelo,quéadmodô Zacha.snbsp;Ciîrre,inquitangelus alteri angelo,loqucre ad pueçt iftum,Sic Daniels, Audiui vocemnbsp;viri in

-ocr page 37-

ARTICVLVS JIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. VIL

viri in viaïGabrieI,fac iftü intelligerc vifionem»Poft floreni autfperatur fruAus ï fic eX Nazareth,quæ flos dicitiir,benediflusfructus ventris MariæprodijGMat.r.C^Nazanbsp;raeus vocabitiir.Efa.ii.Nazaræusderadice eiusconfccndet.Sichabet Hebraica veritas»nbsp;Ad virginê defponfata viro,cui nomê erat Iofeph,de domo Dauid.

BernardustVirginem carne,virgin? mente SC profeflïone, virgin? qualem defcribic Apoftolus,i.Co'r»7«Mulier innupta Sivirgo cogitat quæ domini funt,vtfit fanäa corpore amp;fpiritu»HieronymusîCum defponfatam viro audis,fufpicio tibi non fubeatnu-ptiarfljfed recordare confaetudinis fcripturaçigt;,qua fponfæ dicuntur virgines,amp;fponfinbsp;viri.BedaîOportcbat Mariam habere virû, qui teftis eflet integritatisipfius certiffimus,.nbsp;ÔC nati ex ea dominidCfaluatoris noftri eflet nutritius fideliiTimus, quic^ pro eo paruulonbsp;fecundülegem hoflias adtemplum deferret,amp;euminflanteperfequutionis articulo,itinbsp;Aegyptû cum matre deferret ac referret,alialt;5illi plura quæ afliimpræ humanitatis fra-gilitaspofcebat,necelîaria minifl:raret,Sccôtralcgis tranfgreflîon? teftimonium ferrer»nbsp;Ambrofius : Non decuit virginibus finiftra opinione viuentibus velamen exeufationisnbsp;rclinqui,quod infamata mater dnifuiflctîSc vtper lofeph generationisChriflifériés tenbsp;xeretMr,vt dicitHieronymus,quifuit de domoDauidquemadmodum virgo.Nam virinbsp;fuæ tribus foeminisiungebantur,pfertim in hærcditatc paterna fucced?tibus,Numc»j6,nbsp;Et ne res non congrueret prophetiæ, quæ Mefliampromiferat exgenereDauid regis^nbsp;Roma.i.Qui fadlus eft ei ex femine Dauid fecundum carnem»

bC nomen virgi’nis,Mana.

Quæ maris ftella dicitur,quia lucc à fc prodeuntc mundu illuftrauit» Dicitur amp; ama-rum mare,quiafuam ipfius animam gladius doloris perrranfiuit,Lucæ,i.Sic SC domina, quia regem regum ôC dominum dominantium nobis peperit, Apoca.i?, Humiles dele-gerat deus,ne quid in hoc cœlefti negotio fibi mundus vindicaret» Moribus inculpatiflinbsp;mis delegit,nc quidin hos criminis poflêt impingi,Gafto coniugio delegerat,vt virgineinbsp;partus arcanum,in fuum vfq; tempus celaretur.

Et ingreffus angelus ad earn.

Vbifecreto pattern orabat,claufo(vt dicitBcrnardus)oftio,Solent enim angeliafta-re orantibus,amp;: deledariin qs,quos vident puras manus leuare in oratione» Quantum autem Mariæ placuerint orationes domino,angelus indicat,qui tam reuerenter eam/fa-lutauit.Vbinoshabemus Efa.7.Ecce virgo,Hcbræi habent, Haalma,quod abfconditSnbsp;fonat Jpfa autem abfconditahominibus,non deo»

dixitîAue gratia plena.

Curialiter ante legationisexplicationem,falutans,rem cum nomine primæpræuari-cationis mutauit.Plena dicitur gratia,non ex parte ipfius gratiæ,quâ non habuit in fum ma excellcntia qua poteft haberi,nec ad omnes gratis effedus,fed per comparationemnbsp;ad ipfam,quia fufficientem habuit ad ilium ftatu ad quern fuit elelt;Sa,fcilicer vt eflet mater dei.Sic Stephanus plenus(gt;yft.6.)dicitur gratia,qua fufficientem habuit, vt effet teftisnbsp;idoneusChrifti.SicSf apoftoli,Ado.i»Chriftus fuper omnes,quia de plenitudine eiusnbsp;omnes nos accipimus,Iohan j.HieronymusîGæteris daturper partes.Mariæ aut? totanbsp;fe plenitudogratig infudit.Aptiflimû erat vt gaudi) vocabulo falutaretur,quæ vers vo-luptatisautor? erat cocepturatSC gratig vocabulo cSpellaretur, qug lefumerat parituranbsp;falutaris gratisprincipem amp; autorem»

Dominus tecum.

BernardusîNon tätumfilms tecS quern concipis,fedamp; dominus fpusfanäus de quo Concipis,amp;Hfis pater tecum qui genuit quern côcipis» V ere fingulariter dns tecum,quinbsp;nouo caftitatis amorc,prius a terrenis ad cceleftia eleuauit,amp; poftmodum mediante hunbsp;mana natura,omni plenitudine diuinitatisconfecrauit»

Benedida tu inmulieribus.

Laudaia amp;præclara fama inter mulieres,amp; plusq o?s muliere8,acper hocquicquiJ malcdidionis infufum eft per Euä,totü abftulit benediäio Mariæ. Quöbenedidio deinbsp;fit collatiomuneçt eius^g^ multiplicatio eorfidem,tanto magisbenedida Maria, quatonbsp;maiora 8C fingulariora diuinitus fortita eft dona.Bernardust Benedida tu inter mulie-res,quæ fola illam gencrakm maledidion? euafifti Gene.j.In triftitia paries filios tuos,nbsp;8C nihilominus illam Exod.xj.Non erit infoeeSda nec fterilis in lfrael,ac Angular? connbsp;fecuta esbenedidionenijVt nec fterilis maneas.nec cum dolore parturias* Vere bene.*nbsp;B difta.

«

-ocr page 38-

PARS PRIMA, dida,quæ fine exemplo muliebrisconditionis,cum décoré virginîtatis, gaurfa eft hottonbsp;re parentistquodiç virginemmatrem decebat,deum filium procreauit*

Quæquum audifleccurbataefl: in fermoneçius,ÔC cogitabat qualw çHèt ifta falutatio»

Tarn cxceDens,inopinat3,SC nufquam audita^CIarct virginisverecundia* Ambrofi'-ustTrepidare virginû eft,Slt; ad omnes viri ingreflus pauere, amp; omnes viri affatus vcre-ri«Modeftia,quia tacuit ÔC audiuit^Prudentia, quia cogitabat quanta effet falutatio/pi-ritu difcretionis ruminans^quid ptenderet,quô tenderet,amp; cui effet exhibita.Qgum eni cninima effet in ocidis fuis,ac laudabiliter pudorata, vehemétiffime de tanto fuo ptaeco'nbsp;niomirabatutjfeîç laudari accundis præferri mulieribus erubuit atq? obftupuit,_co vti-q; amplias,quo minus taie quid fufpicabatutjautfcntiebat.Sandæemmentesquâto manbsp;gis laudibus extolluntur,tanto magis timent amp; humiliusde€eïentiunt«Sic Apoffolusnbsp;itCor.iy.Nonfumdignus vocari apoftolus,

Et aitangdusehNf tinaeas Maria, inuenifti enini gratiam apud dnm.

Turbatâ familiariter confolatur,vt moris bonoçt cft angelo§j,vocans ex nomine« BernardusdDeiôCJîominû pacem^iortis deftrudionë,vitæ reparationcmî hæc eft,in-quit,gratia quaminueniffi/ed apud deummam apud mundum oratio falIax,Prouer«5i.nbsp;Tallax gratia ôC vana eft pulchritudo, Mulier times deum/pfa laudabitur«

Ecce concipies in vtero.

Non àviro,Matthu Jnuentaeft in vtero habens defpiritu fanäo«

bC paries Gliuni,ô£ vocabis nomen eins Icfum.

Non imponesjpfe emfaluumfacietpopulumfuûàpcccatis eoru,Mat*i.Efa.49.Do minus ab vtero vocauit me,de ventre marris meæ recordatus eft norainis mei«Iiire er-,nbsp;gofuu nuncupat fiIiumJohan.i.FiIi,vinü nonhabcnLEfat7,Eccc virgo concipietfiCnbsp;fariet fiiiü,amp; vocabitur nomen eius EmanueKHiere.jitNouum faciet dns fuper terram,nbsp;ceminacircundabisvirum.Verenouum.Olim homo fieri voluit dcus.Gene,5,Eritisnbsp;licut dl],fcientesbonum amp; malum,ait ferpens mulieri»Nunc deusfadus eft homo«01imnbsp;de viro fada eft miilier,Gcne,x»Aedificauit-dominus deus coftäquam tulerat de Adamnbsp;in mulierem,nüc defola maiierefaduseftvir.Ohm virga floruitficcaS^ arida Numj?nbsp;nunc virgo intada peperit,

Hic eritmagnus,8ófiliusaltiflimi vocabitur.

Quanqua ex humili loco,ex humili puella natus,tarnen dtuinis virtutibus exit maxi-» TOUS,adeô,vt pofteaq innotuerit mûdo,vocandus fit,nó propheta,fed filius altiflîmûNinbsp;hil em maius,q effe filium omnipotentis dei, no per adoptionis gratiä, ficut alii,fed pernbsp;natura,vt vna in duabusnaturis perfona effet redemptorisÔCmediatorisnoftriîôi: quianbsp;vna erathypöftafis,reuera filius altiffimierat filius virginis«

Et dabit illi dominus deus ièdem Dauid patris eius, regnabit in do* tno Tacob in aeternum ,6^ regni eius non erit finis.

N on occupabit fibi mundipræfidiis regnû mundi temporariu,red pater caleftis da-bit illi regnum Dauid coelefte,PfaLijhIurauit dns Dauid Veritatem,amp; non fruftxabitut eumtde frudu ventris tuiponam fuper federn niä.Dedit em redemptori federn Dauid,nbsp;quandohuncdegencreDauidincarnari difpofuit»Roma.i,Quifadus eft ei exfeminenbsp;Dauid fecundücarnem,ytpopulum que Dauid temporal! rexit imperio,ipfe gratia fpi-fitJtaliadaeternu prouehcret regnum»Col4. Qui eripuit nos de poteftate tenebrarum.nbsp;Sc tranftulit in regnum filrj diledionisfuæ«Ioh.i2gt;Benedidusqui venit in nomine do-*nbsp;minirexlfrael.Marc.il,Benedi^mquod venitregnum patrisnoftri Dauid.Regnacnbsp;modo,quum eledorum corda perfidem SC diledionem fuam inhabitans regit,atqj adnbsp;percipiendafupernæretributionis dona,continua protedione gubernattSc in futuro,nbsp;quum eofde finito ftatu temporalis exilti,ad habitationem patriae cceleftisintroducit,innbsp;qua pfenti eius vifione femper adiundi,nihil aliud agere q eius vacate laudibus gaudet«nbsp;Non ergo temporale,quia quarfitusin regem,fHgit loh.6.fed fpirituale eft regnö.Mat«nbsp;xS.Data eft mihi omnis poteftas in coelö 6c in terra.Danic.y.Poteftas cius,poteftas aetetnbsp;na,Sc regnum eius quod non corrumpetur.Efa.j.Super folium Dauid Sc fuper regnunbsp;eiusfedcbit,vt confirmetilludSC corroborct iniudicio Sciuftitia,amodöSC vfqj in fern-*nbsp;piternum,Domus aucemlacobfunt ii,qui exludaeisSc Gentibustrediderunt.Roma.?«nbsp;Non

-ocr page 39-

A R T I C V L V s nil, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. VUT,

Noo em omnes quitx Ifrael,hifunt Ifraelitætneq; qui fernen fuut Abrax,hifïlij$fedqu2 filij font promiflïoniSjxftiniantur in femine«

Dixit autcm Maria:Quomodo fiet iftud,quoniam virum non cognofco.

Ex hisquae audiuit,tam magnifîcis angcli proniiiris,nihilo faduseft infolentioc animus virginis,nec ex rcçt fublimitate concepit diffidentiä,non ignorans,nihil effe tamnbsp;arduum,quod nutu non polfet deus.Tantum de virginitatis adamato thefauro folicitanbsp;fuit,nonfignü rei,vtZacharias,fedmodürequirens,Non ergo dubitat faciendu, quodnbsp;quo modo hat,inquirit Jegerat,Ecce virgo cócipiet,Efa,7,quod credidit futurum, fednbsp;quomodoid fîeret,nonlegit.nonemquetnadmodûfieret,vel prophetæ fuerat reuela»nbsp;tum.Vndc dc audire meruit : Beata quæ crcdidifti Lucu,ôC j,Cor,7,V irgo cogitât qu«nbsp;domini funtjVt fit fanda corpore êCfpiritu»

Et r^ondens angelus,dixit ei : Spirtus fanAus fupcrucnietintc,8i. vir# tus altiinmi obumbrabit tibi.

BedatQuum Chriftus dicatur foI,MaIach»4,Vobis timentibus nomen meu,orietut foliuftitiæjhuiusfolis radios virgo concipiendo fufcepit.Scd idem fol,id eft,diuinitasrçnbsp;demptoris noftri,tegmine humanæ naturæ quafi obumbraculoqucdä obtexit, quo menbsp;diante,Virginis earn vifceraferrefufiiicerent.Innotefcunc plenitudinisgradustnamgranbsp;tia plena,adhuc Ipiritum fandu fuperuenturum audiuit,qui fua virtute ipfam fcecunda-*nbsp;ret.Attende quomodo fandam trinitatem declarauit,dicens fpiritum fandum,virtu*nbsp;tem filium.i.Cor.i.altiffimum patrem.

Idcot^ 8^ quod nafcetur ex te fanÄum,vocabitur fib'us dei,

BernardustNon folumqui dcfinupatrisin vterötuu veniet,obumbrabit tibitfed SC quod defubftantia tua nafcetur,ex hoc iam vocabitur filius dei.Claret naturae veritas,nbsp;quia ex tejgratiæ immenfitas,quia fandu,imo fandûfandorum,à quo SCper quem ontnbsp;nis fanditas.Exo.ji.Ego dfis qui fandifico vos.Heb.lJ.Prlt;^tcr quod SC lefus,vt fandinbsp;ficarct populum fuu per fuum fanguinem,extra portam palmeft.

Et ecce Elizabeth cognata tua,8Cipfa cocepit filiu in(enedlutefua,8C hie menGs cH: fextus iUiquæ vocatur fl:erilis,quia non erit impolTibiie apud de#nbsp;urn omne verbum.

BedaîNon quafi incredulâ verbis hortatur ad fidé,fed vt bene iâcredêti quae audie« rat,ampliora fupcrnæ difpéfationismiraculareplicarct, vtquaedeü erat paricura,pcur'lt;*nbsp;forem quoq) domini de anu öC diu fterili parente cognofeeret elfe nafcicurum,ad maio*nbsp;rem cumulum gaudiorum,SC vt dum nunc faluatoris,nuncpræcurforis edocecur aduennbsp;tum,rerum ordinem öc tempus tencns,ipfa poftmodfi melius fcriptorifaus 8c prædicatonbsp;ribus euangclq referet veritatem.Nihil enim poteft à deo promit« tam nouum aut ma*nbsp;gnum,quod ipfenonqueat præftare.Hiere.jt.Non erittibi difficile omne vcrbfl.Qualcnbsp;lt;m verbum illiimpoffibile,qui per verbum fecit oniia*Pfal.i48*Ipfe dixit,ôC fada funtînbsp;ipfe mandauitjSc creata funt..

Dixit autemMariazEcce ancilla domini,fiat mihi fecundu verbu tuum» BernardusjHiimiliterrcfpondet,vtgratiæfcdes pparetur.Ecce mater dei eligitur,6Cnbsp;^nqliâfenominat.Nonmediocris reuera humilitatis infigne, nec oblata tanta gloria,nbsp;obliuifci humilitatem.Non magnücft eïfehumilemin abiedione,magna prorfus ÔCnbsp;ra virtus humilitas honorata.Prima mulier audiens,Eritis ficut dn,ftatim in fuperbiamnbsp;eiatajcontra creatoris imperium manu extêdit ad ligni prohibiti frudü î haec audiens fcnbsp;matrem filq dei,regnâtis in domo Jacob inaetemü,paucis,fed quæ fummâ animimode*nbsp;j“'“™mafiduciapietatc^coniundâ teftarentur,refpondit j Ecce ancilla dfii,cufnbsp;Umei aicata fum,parata ad omne obfequiû,fiat mihi fecundu verbu tuum,vc fpiritu fan-do Concipiam.Simur^ eu didoperadus eft infenfibiliter coeleftis ille conccptus,habe-bat in vjeronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei,rcpleta eft fpiritu fando.Precemur amp; nos,vt fiat nobis fecunidü vec

bumfuu,iHudki]tcec,quorationêfuæincarnationis ipfedifpofuit,Iohâ,5,Sic deus dile xitmundUjVtnnumfuuvnigcnitu darct,vt omnisqui credit in illum,nô pereat,fed ha-beat vitam ætcrna.Nec dubiü quin nos de profundis clamantis ad fe,citius exaudire di-gnabitur,propter quos necdû fc cognofcctes,ipfe ad profunda hanclachrymaçt valientnbsp;delceimerc dignatus eft.Ab hoc fando virginis eu angelo colloquio,deus aufpicari vq-iuic reftituendi generis humani negotiu,quando primuillud pcftifcrû virginis eu ferpê*nbsp;te colloqmu,exitji feminariu inuexerat mundo.Ad lapfum hominis côcurrebat angelusnbsp;B £ malum

-ocr page 40-

PARS P R T ma;

tnalum fuggerens,mulicv inconfukè fuggeftîom confentiéns,^^ vit tranfgreflîonem di-uini præcepti perficiens,Sic in reparatione angelus nuntians,virgo confentiens,amp; Cbri fins perBciens.Bernardus:Redditur fœmina profoemina,prudes pro fatua,huniilis pronbsp;fuperba,quæ pro ligno mortis,guftum tibi porrigit vitæ,^ pro venenofo cibo ilJo ama-ritudinis,dulcedinem parit fructus æterni.

Et difceflit angelus ab ilia.

Nimirumcum reuerentia peradlo negotio, rediens adeum qui miferat,lxtum coeli (iuibus referens nuntium,ruinam in proximo fore reftaurandam«

lt;Dc vifitatione Mahæ, Luc, ,1, ARTICVLVS V.


Xurgensautem Marta,ab^t in montana cum fefttnationc,jn ciuitatc Iuda,Si intrauit in domum 2Sachariæ.

Mirabilé diuinæ gratiæ opcrationê déclarât deus, qui in omnibus fuismira^ bdis eft operibus,maxime mirabilia amp; imperfcrutabilia in humanæ redemptionis operanbsp;tus eft myfterio.Quû ergo euangeliftaoccultûChriftiaduentû oftêdiiret,angelico tefti


monio vt futuç2,nunc humano oftendit, vt iani faftum.Videns ergo fe côcepiïTe, nô re nioratatanta dignitatexurgës à quiete côtemplationis,ad opera charitatis feftinauit«nbsp;AmbrofiusîNon quafi incerta de nuntio,nô dubitans de exemple, fed læta pro voto,rcnbsp;ligiofa pro officio,feftina præ gaudio,in montana perrexit,quatenus grandæuæ feruirecnbsp;iuuencula,qucmadmodöhliusnóvenitminiftrari,fed miniftrare,Mat.io,Siquidê veranbsp;pietas potius gaudet de felicitate aliena,q ftudet iadare propriâ,Congaudet em chari^nbsp;cas veritatij,Uor.ij.ôCji,Si gaudet vnû membru,congaudét omnia membra,Si em vtnbsp;cinicôgratulabantpr,quâtomagis Maria cognata^Romut,Gaudctc cum gaudentibus»nbsp;Afcendit montana Iudææ,qu« mente in cœleftibus habitauit,vbi paftor nonagintano**nbsp;uem oues reliquerat,Mat.iS.M3tlt;^»^^i thefaurus tuus eft,ibiamp; cor tuûerit.Sed quibusnbsp;comitantibusî'Nimiçî angelis, quibus cognata virginitas,Exo.jx,Angelus meus pcedetnbsp;te,ait dns Mofi»amp;,i4,Tollens fe angelus dni qui pcedebat caftra Ifrael, abiit poft eos,ôCnbsp;CÖ eo pariter columna nubis priera dimittens,poft tergû ftetit inter caftra Aegyptiorfinbsp;SC. IfraetSic Helifeus monté vidit plenû equoçt ôC curruû igneo9i,4»Reg,6,Sic ergo bonbsp;nis ad euftodiâ adfunt angeli,imô ipfe dns Exod jj Dfispræcedebat eos ad oftendendûnbsp;viam. Amat aüt fecretü virginitas,nô euocatur ab ædium intimis,niiî prouocet officiûtinnbsp;publico properat,in officio lentior cft,Dina tardas ad vidcndûmulierc8regionis,per Stnbsp;chemfiliüEmor Eueicorrupiafuit Gefi,î4,Ad opera pietatis feftinandfl.Nefcit cm tacnbsp;da molimin a fpûs fanâi gf a,vi dicit Ambrofius.Sic paft ores feftinâtes venerût in Bethlenbsp;hem Luc,i,Zachæusfeftinans defccndit,ßC excepit lefum gaudés Luc jj.Vse acediofis,nbsp;falutauit Elizabeth.Et fadum eft vt audiuit falutationem Elizabeth,nbsp;cxultauit infans in vtero eius,

Eandé qua angelo exhibuerat,hominibus qqj curauit exhibere humilitatê,amp;4d maio ris eft meriti ôc virtutis,etiam minoribus.Eccî.s.Quâto magnus cs,humilia te in oïbus,nbsp;SC corâ deo inuenies gratis, Geftans in vtero deû,feruoçt dei habitacula petit 8C rcquiricnbsp;alloquia.Prior falutauit,tk angelus ipfam,Chriftus mulieres Mat,i8»V æ ergo inuidisSCnbsp;infidiofis,qui vt ludasfalutât.Mat.ifi Aue rabbi.Pfal,y4,Viri fanguinûScdoIofînô dknbsp;midiabunt dicsfuos.AmbrofiusîCito quoqj aduentus MariæSC dominicxpfentiæ bcncnbsp;ficia declarantur,Neq} vero vulgaris fuit ifta falutatio, creuit vtrifcg ex mutua gratulaquot;nbsp;tioncfelicitasjcxhuberauit fpûs diuini vis.Maria feefifontem omniü dotium Ipiritualiunbsp;ferebat in vtero,fui^fœtus afflatu iam tota ipirabat deü.Senfit lohannes nondu natus,nbsp;dûi fui modo concept! diuinam virtutem,amp; intra materni vteri finus geftu pdicat eum,nbsp;que olim erat fua voce pdicaturus,SC fufeepto iîngulari fupra reliques gaudio exultât innbsp;vtero.Ioh.J. Amicus fponfi qui ftat SC audit eû,gaudio gaudetpropter voce fponfi.Ad-crat cm tepus,quo implcreturangelifcrmo,quofpfi fandfo ex vtcro ipfum replendumnbsp;f dixerat Luc.i.Vifitent facra prægnantcs,fanda quærant alloquia.

Et replcta eft fpiritu fantfto Elizabeth,ÔC exclamauit voce magna.

BedajReäe voce magna,quia magna dei dona cognouit,quæ ilium que vbiqj pfen-* tem noucratjCtiam corporaliter adcffefentiebat.Magna voce non tam clamofa,qu5de-uota,quia vocem verbi habuit in vteroJoh.i.Ego vox clamantis in deferto. Deuotio,nbsp;magnua

-ocr page 41-

ARTICVLVS ?¥lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo» IX,

magnus clamor in auribus dei^Hinc Mofi tacentidicitur Exo*i4»Quid clamas adme^ Si dominus ad pfentiam arcæ benedixic domui Obededom.x,Reg.6.quanto magis adnbsp;praefcntiam domini realcm^'Hinc ipiritu fanélo repleta Elizabeth,noniafh continet aninbsp;mi fuigaudia,quæpriustacitalatuerat,conceptii pudore diflimulanstfed ingenti voce,nbsp;quam ingcns affe ft us fuppeditabat, exdamauit, cä promens afflatu fpiritus, quæ neenbsp;^vteei tumorefufpicaripoterat,nec exhomine didicerat,5Cperinde qiiafi angelum aunbsp;difleteü Maria loquentem,ita verbis angelicisfuamgratulationem aufpicatur*

amp; dixit Î Bencdióla tu inter muh'eres,ÔC benedidus frudus ventris tui.

Bcda:Eadé voce ab Elizabeth,qua à Gabriele benedicitur,quatenus angelis ôC homi nibus venerandademonffretur.Et verebenedifta inter omnes laudatas mulieres,quianbsp;à malediftionibus mulieçî libera.Gene^îtMultipIicabo ærumnasSC conceptus tuosJnnbsp;dolore pariesfilios.ôCpereiuspartû ànatismulieçt malèdiftio exclufa,inquo benedicénbsp;dæ omnesgentcs,Gene»tXtôcGaIa,5.In femine tuo(ait dominus Abraæ)benedicentucnbsp;omnes gentes.Benedifta ergo incomparabiliter,quæ 8C. diuini germinis fufeepit gloria,nbsp;amp;intcgritatisferuauitcoronä»Tripliciexcaufalcgimusfanftasmulieresbencdiftasab ~nbsp;hominibus»Propter decusvirginitatis ôC côtinentiæ,quodtriplicem habet gradû ? Pri-niuSjContincntiaconiugalis,SicRuth àBoozfuitbenedifta Ruth,5»Bcnedifta es àdno ijcrumcaufænbsp;filia* Secundus, vidualis,Sic ludith,ibidem.iç^Benedixerûtillam omnes vna voce, di- Trescôtinennbsp;centesîTu gloria Ifrael,tu honorificentiapopuli noftri,quia fecifti viriliter,ôlt; conforta tiæ gradus.nbsp;tumeft cortuü,eo cp caftitaté amaueris,amp;: poft virû tuum,alterû nefcicris.Tertius, vir- Fcecunditadsnbsp;ginalis,Sic Maria ab angeloLuc.i.Secundo,ob munusfœcunditatis.Cuius tresgradus. gradustres.nbsp;Primus,naturaE per feipfam,Sic Sara vxorTob.9.Dicatur benediftio fuper vxoretua.nbsp;Sccundus,naturar adiutæ gratia,Sic Anna mater Samuelis.i.Rcg.i.V ade in pace,dominbsp;nus dettibipetitioné tuam qui rogafti eum.Tertius,gratis operands fupra naturâ,Sic Virllitadsnbsp;Maria ab Elizabeth Luc.i.Tertio,propter opus virilitatis,cuius primusgradus,vince- gradus très»nbsp;rehoftéfugientem,SicIaheIIudic.s.Benedifta inter mulieres lahel, quæ cJauofcrreo quot;nbsp;peiforauit caput Sifaræ.Secudus, vincere aduerfariu inuadentcm,Sic ludith, ibidem.ij,nbsp;Benedixit te dfis in virtute fua,quia per te ad nihilum redegit inimicos noftros.Tertius,nbsp;vincere dominanté,Sic Maria à Simcone.Luc.i.BenedixitilIis Simeon,SC aiuEccepo-fitus eft hic in ruina amp; refurreftioné multoçein Ifrael.BernardusîNon quia tu benedi-fta,ideo benediftus fruftus ventris tuiîfed quia ille te puenit in benediftionibus, ideo tunbsp;benedicla,fed inter mulieresîille vere benediftus, non in hominibusvel angelis,fed vtnbsp;aitApoftoIus,eft deus benediftusinfecula fuper omnia,Roma.ÿ.Luc.ii.Beatus venternbsp;qui te portauit.Omneseminpeccatoconcipimur.Pfal.yo.Ecce emininiquitatibus cô-ceptusfum.Et natura fumusnliiiræ,Ephef,î.Nam perfruftumligni vetid niorccmin-currimus,Gene.5.perhunc vitamconfequimur,Prouer.5.Lignum vitæefthis qui ap-prehéderint eam.Hic eft emfruftus terræ fublimis,Efa.4.dc quo Can.i.Et fruftus ciusnbsp;dulcis gutturimeoJ.Pe.x.Si tamê guftaftisquontam fuauis eft dns.Aü) filij fruftusfuntnbsp;parentum,hic ventris Mariæ fruftus.

Et vnde hoc mihi,vt veni'at mater domini mei ad meC*

AmbrofiusxNon quafi ignoras hoc dicit.Scit em effe fpiritus fanfti gratiam 8(. ope-« rationem,vt materprophetæ à maire dni ad profeftum fui pignoris faluteturffed quafinbsp;humani nô fit hoc meriti,fed diuinæ gratiæ hoc munus effe cognofeat. Ipfe eni fpiritusnbsp;qui ei donu prophetiæ,quo matrë dfii cognouit,côtulit,munus pariter humilitatis, quonbsp;feminus dignam eius aduentu iudicauit,præftitit.quafi d.Qua mea iuftitia,quibus meisnbsp;mentis accidtt hoc mihi fterili SC feni,amp; hominü iudicio malediftæ,vt veniat tam huminbsp;liter amp; reuerenter,non fn curribus ôC cquis,non in auro ôc gemmispreciofis, mater do-mini mei admccontemptamî’SicôC filius Mat.j.Ego àte debcobaptizari,amp; tu venis adnbsp;me^loh.i.Cuins nonfum dignus vifoluam eius corrigiam calceamenti. Sed quod Elizabeth non debebatur,erat virginisîquar quanto maior,eo fe humiliusgerebat,fequensnbsp;odoré 8C fcntiensfruftff ventris fui,qui ait Luc.xx.Ego in medio veftrü fum ficut qui minbsp;niftrat.Sed quilts fericisgemmisveornata venit^Acceptiffimisquidé deo.PfaIni.44.nbsp;Aftitit regina a dextris tuis in veftitu deaurato,circundaia vanetate.i.Pet.5. Quaçî nonnbsp;fit extrinfecus capillatura,auccircundatioauri,autindumenti veftimentorum cultus, fednbsp;quiabfcondituseft cordis homo,in incorruptibilitate quieti modefti fpiritus,qui eftnbsp;in confpeftu dei locuples.

Ecce enim vt fada eft vox fatutationis tus in auribus meis,exultauitin B 5 gaudio

-ocr page 42-

P A R s P R I M a;

gaudîo infetis iti vtcro mco.

Siquidéargunientoindubitatofenfi dfiimciaductttü.O g mira amp; cita fpiritus fanfii operatio,nulla in difcendo mora eft,vbifpiritus fandus dodor adeft.En vno eodcni'lt;çnbsp;momento cum voce falutantis,nafcitur gaudium infantis t quia cum vox intrauit auresnbsp;corporis,virtus ipiritualis cor intrauit audientistnec folam genitricem,fed8c fobokmnbsp;amore dei aduenicntis acccndit.Subfilqt velut occurrere geftiens domino fuo,ac debitfinbsp;honoris officium exhibere,ÔC applaudens voci quam Adam in paradifo timuit audirc,nbsp;ÔC à facie dominifugit,fednon aufugiuGene.5.Domine,audiui vocem tuam,ôCtimui,eonbsp;qp nuduseffem.Adam de publico in abfconditumfugitjïohânesdeabfcondito in lucemnbsp;geftit omnibus indicare agnum,qui tollit peccata mundi,Iohan.i.

Etbeataquæcrcdidifti, qm perfidentur inte,qu3Edióla funt tibia dno.

Hoc certe nomine felix es,qgt; non fis diffifa quàmlibctincredibilibus angeli verbis. Miruminmodûidemfpirituscum eamimpleuit,pfentiumfimulamp;:præteritorum acfu^nbsp;turorum fcientiam inftruxit.De præfentibus, quia matrem domini agnouit,Si præfen--tem redemptorem in vtero eiusîde præteritis, quia verba angeli ad x^lariam, SC confennbsp;¦fum xMariæ prodidit,d,Beata quæ credidifti.De futuris, cum pcrficiendaà domino,nbsp;quæeididaeffent, aperuit.Sed quæî'Nam gratiaplena,dominusfecumamp;in mente ôC.nbsp;in vtero, benedidainter mulicres,benedidumfrudum ventris baiulat,quid igitur re-ftat^Certe quod ex te nafcetur fandum,vocabiturfilius dei,ô^ dabitilli dominus deus fcnbsp;demDauid.Hebrae.i.Necdum videmus eifubicda omnia,Eccequanta eft virtus fidei,nbsp;quæ ctiam in matre domini commendatur, Hebræ.iuSine fide impoffîbile eft placerc •nbsp;deo,Demusergomagnificenti3m deonoftro,quia dei perfeda funt opera(Deuter.5i,)nbsp;redemptionis,ficut ôC creationis t ôC fperemus quod ôC pcrficientur in nobis glorifica-tionis,vt occurramus omnesin virum perfedum, in menfura ætatis pknitudinis Chrtnbsp;fti, Ephef,4.

Et ait Maria,

Videns per alios fpiritu dei afflatos,arcana in fe pcrada myfteria rcüelari,quaf hadc nus virginali pudorc tcxerat animi fui gaudia,fpiritu fando correpta,quo iamdudû eratnbsp;plena,non fibi temperat,quin hymno gratulabundo prorumpat in laudem dei,cuiusbonbsp;nitatitnbuendfi,quicquidpræclari contingit hominibus.AmbrofiusiSicut peccatum ànbsp;mulieribus cœpit,ita amp; bona à mulieribus inchoanturtvnde no otiofum vidctur, quodnbsp;ante lohannem Elizabeth prophetauit,5c Maria ante domini generationem,Sequitursnbsp;Mariæ perfonaquomelior,eo prophetiafit pknior.Concinuit Maria foror Aaron cannbsp;licum,quutranfiflentftlji Ifraelmarerubrû,fubmerfo Pharaonc, Exo.is-.Dclbor3,deui-doSifarajIudc.y.MeritohæCjquæliberatoremgeftabatper baptifmum de manu dia-- fnbsp;boh faluantem.Cantauit «SC Mofeskgem donans,per canticûpopulum ad obferuâdumnbsp;'Conteftans,Cecinitamp;Anna,prophetamenixafidekm,i.Reg.z.Dignius Maria,quæ ôCnbsp;ipfura1egiflatorem,5cdominûprophetaçzprotulit, Exccdit quidem omnia cantica exnbsp;parteconcinentis,quæfuperuentionefpiritusfandiilluminatiffima,Iuccm ipfamgefta-bat in vtero totius mundiîSC ex parte ipfius canticijprseterita, præfentia ÔC futura corn-pkdentis,non vmbræ ôc figuræ,fed veritatis ôC exhibitionis,nedum gentis ludaicæ falunbsp;tcm,fed ÔC gentium fidiffime proraittentis.

Magnificat anima mea dominum,

O Elizabeth,tu magnificasin mequodvidesîfed hoc totum diuini muneris eft,vn'-' de nihileft quod meis arrogem meritis,Iaco,i.Omne datum optimum,ôC omne donunbsp;perfedum defurfumeft,dekcndens à paire luminum,Etidco non lingua tantum, fednbsp;ÔiC ex intimis præconqs, anima mca dominum extollit laudibusî’Efa,i9.Matth.iç,Pop«nbsp;ïus hic labqs me honorat,cor autem eorumlonge eft à me Jdeo Pfalm,68, Laudabo nonbsp;men dei cum cantico,SC magnificabo eum cum laude.Eccî,4$.Exaitate ilium quantumnbsp;poteftis,maior efteniraomni laude, Arabrofiusî(^isplusmagnificarepoteftdeum,gnbsp;anima Mariæ, quæôf deum fecum, quem cceli ÔC terræ capere non poffunt, habebatïnbsp;PfaLjî.Magnificate dominum mecum,SC cxaltemus nomen eius in idipfum* Quemad^nbsp;modum nomen domini blafphematur mala vita,Roma,5,QHOtidie nomen meumpernbsp;vosblafphematur inter gentesjfic bonis operibüs magnificatur.Phil.i.Nunc magnifi-cabitur Chriftus in corpore meo,fiue per vitam, fiue permortem.Et quia dei laudemnbsp;fequiturexultatio mentis, fubditî

Et exukauic fpiritus meus in deo falutari meo.

Bafilïus

-ocr page 43-

BafiliusîPrimus fruftus fpiritus,eft pax amp; gaudiuni,S^ quia bcata yirgo tôtam fpiritus fandihauferatgratiam, merito exuItauit.Gaudioineffabiligeftit fpiritusmeus, coeleftinbsp;afHatus lpintu,non in fefe,fed in deo,quimihi cundis^ falutis eft author» Beda:Eius aninbsp;ma dominum magnificat,qui omnes intcrioris hominis affedus,diuinis laudibus ac fer.-uitiis mancipat,qui obferuantia mandatoç: dei, femper potentiam eiusmaieftatis fe co--gitare demonftrauEius fpiritus exultât in deo,quern nihil in terrenis libet,nulla caduca^nbsp;rum rerum affluentia emollit, nulla aduerfitasfrangit fed folaillius à quofalus fperaturnbsp;æterna,fui conditorismemoria deledat,Pfai’,76.Kenuitconfolari animamea, memornbsp;fui dei,amp; deledatusfum»Theoph»llle deumagnificat,qui dignefequitur Chriftû ,SC dunbsp;Chriftianus vocatur,Chriftinon minuit dignitatem, magna amp; cocleftia operando.loquot;nbsp;han,igt;,lnhoc clarificatuscft pater meus, vtfrudumplurimu afferatis,ôCefticiaminimeinbsp;difcipuli.Et tuncfpus eius,id eft,fpirituale charifma:exuitabit,id eft,proficiet,Spfls,parsnbsp;mentis noftræ eft fupcrior, qua ad fuperna conuertimur » Anima, inferior,quae animatnbsp;corpus jVegetando amp; fenfificando,à quo dicitur aitimalitas.Hinc»i,Thefla.ç»lpfe autemnbsp;deus pacisfandificet vosper oniia,vt integer fpiritus vefter ôC anima SCcorpus,finequerela in aduentu domini noftri lefu Chrifti feruetur»Sunt qui lætantur cum malefeccrint.nbsp;Sc exultant in rebus peftimis. Prouerb.i.de quibus laco»4.Nunc autem exultatis in fup--bijsveftris» Oîsexultatio tail's maligna eft»IdeoEfa,6i»Gaudcnsgaudebo in domino,ôCnbsp;exultabit animamea in deomeo» Phir4, Gaudetc in dominofemper»Hoc prædixicnbsp;Abacuc.5»Ego autem gaudebo in domino,SC cxultaboin deo lefumeo.Præmifla laude,nbsp;fubiungit beneficia, primo fpecialia fibi impenfa.

Quia refpexit humilitatem ancillse fuse, ccce em'iu ex hocbeatam m.e cent omnes generationes.

BedaîHumilem fe fuo iudicio Chrifti ancillafuilte dcmonftrat ^edrcfpedu gratiæ cœ leftis repente fublimatä, atqj intantum glorificatam, vt fua beatitudo præcipua,merit»nbsp;cundaçj gentium vocemiretur,quibus exea contigerit feruator,AuguftinustPlus hum»nbsp;litas Virginis,quàm caftitas placuit, quia caftitas fine humilitatc nunqua placere poteft»nbsp;Matth,tç.fatuis diciturtAmen dico vobis,nefcio vos, Gene,4, Refpexitdfis ad Abel,8Cnbsp;ad munera eius,Hinc Matth,ii,Difcite à me quia mitis fum,ôC humilis corde.Sic Dauidnbsp;ait,i.Regfi,6,Ludam ante dominum qui elegit me, SCviliorfiam plus quamfadusfum.nbsp;Sc ero humilis in oculismeis.Nihil ergo fuis meritis tribuit,fed totamfuam magnitiidinenbsp;adillius donum refert, qui eflentialiter magnusScpotens exiftens,fideles fuos de paruis,nbsp;atq;infirmis,fortcsfacere confueuitSCmagnos,

Quia fecit mihi magna qui pofens eft ,8^ faniftum nomen eius.

In fpusfamfii luperuentione,filn altiffimi incarnatione,virginitatis meae conferuatio* ne,vt mater fim Sc virgo,ôCfilii dei mater, vnum cum patre habens filium, Immenfa eninbsp;vfttute fua nihil nonpoteft.Pfal’,ii5,Omnia quæcunqj voluit dns,fecit, Sapîæj», Subeft:nbsp;em tibijcfl volueris,poffe,Etidcirconomemeö interfelicesnumerabit,cæterui!lius nomen crit vbiq? fandumSC adorandum,Hiere.i4,Nomen tuuminuocatum eftfupernosnbsp;ad quod fe fledet omne genu,Phil’ x,per quod vnum contingit falus vniuerfo orbLAdonbsp;rum,4.Non enim eft aliud nomen fubccclo datum hominibus ,inquooporteatnosfal*nbsp;uosfieri,Ad hoc nomen inuocatumpellenturmorbijtorpefcentvenena, fugient dæmonbsp;nes,reuiuifcent mortui,Mar,i6,In nomine meod^moniaeiicient,Ioher,i,Ro,lo,Omisnbsp;quiinuocauerit nomen dni,faluus erit,Quicüqjergofanditatis,amp;ætcrnæ falutis voluncnbsp;effe participes,ad huius nominis aduolare inuocationem necefle eft,Matth.6,Sandificcnbsp;turnomê tuum. Confequenterponitbeneficiacommunia.

Et mifericordia eius a progenie in progenies, timentibus eum,

Gratuitum hoc erit,quodnominis huius profeffiofalutem, SC fandimpniam conferct vniuerfis,non clebitum,mifericordiae erit, nö merititquälargiflfimcprofundetnonfolunbsp;ïudæis,qui «Hû expedaröt,quibus ôCmifl’us,(Mat,i$,Non fum mifliisnifi ad oues quæ penbsp;rierfit domus Ifrael,Ioh,4,Salus ludæisjfed quieüq; relidis vitfiSjtimere cceperit de-um,islfraclitico eöfortio cenfebif dignus. Ad.io.Irt veritatecomperi,qanon eftperfonbsp;naçz acceptor d^s,fed ,n oniigcntcqui timet cum,amp; operator iuftitia, acceptus eftilli,nbsp;Ro,i$,Dico emChhftüiefuniminiftröfuifle circücifionispropter veritaté dei, adcófirnbsp;mandaspromifliones patrüjgentes aût fuper mifericordia honorare deö, Ado,ii, Ergonbsp;Sc gêtibus pœnitentia dédit deus ad vitä.Notäter dicit,timêtibus eu. Qui em fine timorénbsp;«ft,nópoterit iuftificari.Eccï,».MaIac,4.Vobisiimétibusnomê meû,ortef foHuftitiæ,nbsp;B 4 fecit po-»

-ocr page 44-

PARS PRIMA

Fecit potential« in bracbi'ô fuo, d.ifperfùf fuperbos mente cordis fui.

Deus cm volens deijccrc fupenscilium fapiétij potentiæcç mTindanæ,per filium fuum fa ôum huniilem,cxeruit robur fulbrachii(Efa.^}.Brachium dni cuireueiatum eft*)ac ftulnbsp;tamfecit huiusmudi fapientiamxCoçsj.deiecit aefregit potétiam Iohâ,u,Nune prin*nbsp;cepshuius mSdi eqeietur foras,Luc.ii,Cum fortis armatus cuftodit atrium fuum,in panbsp;cefuntomiajfiautcmfortior fuperueniens,viceriteum,vniuerfa arma eius auferec,in q-busconfidebatjSC fpolia eius diftribuet.Sic ludæiper crucem SCmortem,dni memonanbsp;cxtinguercconantes,iIIudmagnificarût,ÔC difperfionem quam timebat,incurreruuTo-derunt emfoueam,ôt inciderütin eam,Pfal',5'6.i ob4»Qni diifipat cogitatioes mahgnoçenbsp;ne poflînt implere manus eo9t,quod coeperat,Qui apprehedit fapiétes in aftutia eoç2,écnbsp;confilium prauoçt diffipauHinc Efaij.gJnite côfilium,ô£ diflipabft,Et.i9,Dns mifcuit innbsp;cis fpiritu vertiginis,SC errare feccrut Aegyptum in onii opere fuo. Beda : Quia initiumnbsp;omis peccati fuperbia^Ecdjo.ob cuius demeritum dns genus humanum à ftabili habitanbsp;tiOnc patriae cceleftis eiiciens,in huius peregrinationem exilij longe latecç difpulit,fed ôCnbsp;his,q in peccatisperdurare non timét,grauioré futuræ; difperûonis vindiflà referuauit,nbsp;iJepofuit potentes dc fede 8^ exalrauit humilcs.

BedatNon quia vere potetcs,fedquiain virtutefua confidebät,fublimesinthronis,fa pientia turgidi,potentia formidabiles,conditoris auxilium quf rere detrelt;äabant,de reçsnbsp;faftigio depofuit,Sap,i,Sit autem fortitudo noftra lex iniuftitiæ,Qyod em infirmü eft,nbsp;inutile inuenitur,Quid autem» Sap,6,Quoniam quum efletis miniftri regni illius,non re^nbsp;de iudicaftis,nec cuftodiftis legem iuftitiæ,neq} fecûdum voluntaté dei ambulaftis,Hornbsp;rende äc cito apparebitvobis,quoniam indicium duriffimu in his quipræfunt,fiet, Eccïnbsp;IO. Sedes ducum fuperboçî deftruxit dns,amp;; federe fecit mites pro ets. Radices gentiumnbsp;fuperbarum arefecit deus,SCpl3ntauit humiles ex ipfis gcntibus.Claret Efa.i4.Quomo-do cecidifti Lucifer,qui mane oriebaris^’.i.Regû.iç. Cum elles humilis in oculis ruis,caput in tribubus Ifrael fadus es.Sic fuperbus Antiochus vermibus confumptus.i.Mac,9*nbsp;fie ScHerodes.Adoçî.lt.lIli autem vere potentes funt,qui dicere cü Apoftolopofliint.nbsp;Omnia poflum in eo quime confortat,!de quibus Iob|,î6. Deus potentes non abijcit, cûnbsp;amp; ipfe fit potensjfed non faluat impios.Prouerb.t9.HumiIem fpiritu fufeipiet gloria. Sicnbsp;humilibus virtutem dédit calcandi fuper ferpentes Slt; feorpiones ôC fuper omnem pote-ftatem inimici.Lucæ.io.adoptatis in filios.

Efurientesimpleuit bonis, ô^diuites dimîGt inanes.

Quifuam agnofeentesiniuftitiam, iuftitiam dei efuriebant, hos deus fuis expleuitbo-nis.Contra quifibividebantur prædiuitesacbonisoperibusabundantes,ôcideo non efuriebantgratiam euangelicam,hosreiecit à fefamelicos.Apoc.j.Dicisquiadiuesfumnbsp;Si locupktatus,5lt; nullius egeo,ôC nefeis quia tu es mifer Si miferabilis, Si pauper,ôC cæ-quot;nbsp;cus,ôC nudus.Non fecit,fed dimifit inanes,qualcs erant.BafiliusîGenus fitiebat humanu,nbsp;cxceptis ludæiSjhosnanqjditauerat legistraditione, fandorum dogmate prophetaçî,nbsp;aliislt;:pcharifmatibus,vtpane vefcerentur.Matth.tç.Noneft bonumfumerepanéfilioçî.nbsp;Si dare canibus.Quia vero non humiliter,adhæferunt verbo humanato,dimiffi,funt innés, nihil deferentes,nonfidcm,nonfcientiam,ôC fpe bonorum priuati funt,amp;: ab ^ternanbsp;HierVm,ôC à vitafutura exclufi.Mat.ii.Aufereturà vobis regnum,ôC dabitur gentifacicnbsp;ti frudus eius. Ado. ij.V obis oportebat primü loqui verbum dei,fed quoniam repelütisnbsp;illud,ôi indignos vesiudicatis æternæ vit3e,ecce conuertimur ad genres, fie enim præcenbsp;pit nobis deus.Audientes autem gcntcs,gauifæ funt.Quos enim de gétibus fames amp;fitisnbsp;contriuerât,quum hæfiflent dfio,replcti funt fpiritualibusbonis.Beda î Qui æterna per-fede nunc efuriunt,ad hæc appetenda, infatigabili operum iuftorum iadantia certarenbsp;non defiftunt,fatiabuntur vtiquc,quum fui redemptoris gloria,quam defiderabant, ap-parucrit.Pfalmo.«6. Saîiabor cumapparuerit gloria tua. Lucæ.ii.Ego difpono vobis,nbsp;ficutdifpofuit mihi patermeus regnum,vt edatisÔC bibatisfuper menfammeam. At quiconque cceleftibus diuitqsterrenas præponere gaudent,hi nimirum tempore vitimæ dînbsp;ftridionisinanestotius beatitudinisdimittuntur à domino, ideo cum diaboloperen-nis miferiæ poenapleduntur,quemadmodum diuesilleepulo.Lucæ.iô.Quodetiam innbsp;hac vita ex parte non minima videmusimpleri, vt Si humiles fupernae bonitatis alimonies repleantur,virtutumîç cœleftium hubertate ditefcant,ôC qui vel terrenis diuitijs glonbsp;riantes fuperbiunt,vel de opibus fe bonorum operum,quafi hæc àfe haberent,extollunt,nbsp;intus à lumine veritatisinanefeunt, Beati ergo qui efuriunt Sefitiunt iuftitiam, quoniam ipfi fat urabuntur. Mattæi.î»

Sufeepit

-ocr page 45-

AR T IC V L V S VL

Fo* XL

Sufcepit Ifraeï puerum fuum, recordatus mifen’cordiæ fuse«

BedâîPoft generalem diuinæ pietatis aciuftitiae commendationem,ad fpccialem no-' uæincarnationisdifpenfauonem,quamundumdeusredimere dignatus eft,confeirionisnbsp;verba conuertit.lfrael, vir videns deum,dicitur: quo omnisredemptoçt cœtus dcfignafnbsp;propter quos, vt de videre valeant,ipfe deus homo vifibilis inter hoîes apparuit, Sufcc--pit quafi medicus ægrotum quem curer,rex populum quem ab hoftium incurfione defennbsp;deret,ac fecum perpetuo regnarc donaret.Et bene addit,Puerum fuum,quafi peculiari--us adamatum,humiiem,d^ obedientem fignificans quia non nifi per virtutem humilita-tis,poteft quis ad confortiumredemptohsattingere, Matth Jg.Nifi conuerfi fueritis, âCnbsp;efficiamini ficut paruuli, non intrabitisin regnum coeIorumgt;Non erat oblituspromifilnbsp;fui,fed ob longam moram,perinde quafi fuiffet obliius,obrepferat defperatio, led nuncnbsp;declaraiiitfefe nequaquamimmcmorem fui populi,cxhibens quod olim promiferat.Be-ne addit,LmifericordiæJ quiaquod hominem(vt nosrcdimeret)airumpfit,non huma*nbsp;nae meritum conditionis,fcd diuinæ donum pietatis extitit,fufcipiens eos qui vident pernbsp;hdem, in coeleftem hæreditatem,

Sicut locutus eft ad patres noftros, Abraam 8^ femini eius in fecuïa»

Gene.tt.Benedicenturinfeminctuo omnesgentes^Gala.j.Abraæ didæ funt promif* fiones ôC. femini eius,Nô dicit in feminibus,quafi in multis,fed quafi in vno,ôe femini tuonbsp;qui eft Chriftus» Bedat Semen Abraæ non tantum illos dicit eledos, qui ex Abraæ pro-genie funt corporaliter æditi,verumetiam nos qui de gentibus adChriftum congregati,nbsp;tills fideifocietate patribus fociamur.Gala^.Si autem vos Chrifti,crgo amp;fcmen Abraænbsp;cftis, fecundum promiflionem hæredes ? Rede in conclufione fubiungitur,Lin fecula: Jnbsp;quianimirü praefata promiflïohæreditatis fupernæ,nullo vnquàmfine claudetur, Namnbsp;vfqjinfinem feculi huius non deerunf,quiinChriftuin credendo,fcmen fiant Abraæ,SCnbsp;futurae beatitudinis eidem femini manebit gloria perennis^V nde oportet nos quibus gtecnbsp;na merces promittitur,fine vlla intermiflione,donec accipiamus certare curemus,

Manfic aûc Maria cû ilia quafi tribus mefibus,ÔÔ reuerfa eft in domu fuâ.

AmbrofiusîNon folafamiliaritaseft caufaquod diumanfit, fed etiamtanti vatispro* fedus,Nam fi primo ingrefluiantusprofedus cxtitit,quantumputamus vfutanti temponbsp;risfandæ Mariæ addidiflc præfentiâ;' Manfit ferme tribus menfibus,Tandis colloques,nbsp;Sc amicis obfequiis fubleuans anum:SC quia paritura Elifabeth^difcedit propter multitu*nbsp;dinem qui ad partum conuenturi erant*

QDe ortu I ohannis* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lucæ.I«

A R T I Ç V L V S VL

ELifabeth autemimpïetumeft tempuspariendi,amp;^peperitfilium, Eucæj« audierunt vicini,SC cognati, quia magnificauit dominus mifericordi*nbsp;am fuam cum ilia, 8c congratulabantureu

Futurorum præfcius deus,quæ de ortu præcurforis per angelum mirabiliter prçnun-tiauit,multo mirabilius,amp; clarius impleuit.Hominum enim natiuitas culpabilis « Ephe.z« Eramus natura filfi iræ^Iobjs'.Nemo mundus à forde, neque infans cuius eft vnius dietnbsp;Vita fuper terram»Eft amp;C triftis.Sapîæ,7,Primam vocem emifi fimilem omnibus plorans.nbsp;Econtra I ohannis defcribitur fanda» Verbo enim plenitudinis non vtitur fcriptura,nifinbsp;in ortu,adu,vel obitu iuftorum,quorum vitamoperis plenitudinem habere fignat, Se*nbsp;cuncm magnifica,Vaide enim dementer magnifiée egit deus cum ilia? Tertio iucun-da . Resenim rumore fparfa eft per vicinos amp;cognatos, quibus vt antedolueratElifa*nbsp;beth fterilùasjita voluptati fuit, quod exingentimifericordia diuina ædita proie mafcu-Ia,contigilkt anui dcploratæ fterilitatis,matris nomen, cuifclixfuerat futurum genuiflcnbsp;puellam,!«» multo felicius erat genuifie filium. Aequum autem erat,vt in eius natiuitatenbsp;multi gauderent, qy, plurimorum bono riatus fuerat, prænuntiaturus ôi. oftenfurus fer*nbsp;uatorem.Eo twagiscongaudebant,qqoamboiufti,incedentes in omnibusmandatis,S^nbsp;iuftificationibus domini fine reprehenfionej*Corinth«15«Charitas congaudet veritati*nbsp;Koman.u. Gaudete cum gaudentibus.

Et fatftum eft in die oftauo venerunt circumdderepuerum, nbsp;vocabant

cum nomine patris fui Zachariam.

Quionia

-ocr page 46-

P A RS PRIMA.

Quontam pater erat elinguis,qui fokt efle author imponêdi norainii,SCfeiupui adegt; rat quo iuxta legis prxfcriptü circumctdcndus erat,amp;indendum nomen, quêadtnodumnbsp;tnodo inbapcitmo«Genens.i7. Infansodo dier urn drcumddetur,cognari fufpieantegnbsp;idpatrem vene,quod vulgo fokt eiretgraiiffimum,nomen patrisimponendnmputarüt»nbsp;Sic Tobias nomen fuum nlio impofuit»Tobix«h

Ecrefpondens mater eiu$,dixit;Nequaquam,fed vocabitur lobannes.Ec dixerunt ad iiIam:Qjiia nemo eft in cognatione tua,qui vocet hoc nomine»

Mater ergo quod à marito difcere non poterat ^iritus iandi afflatu dod^a conten** dit imponêdum.Econtra cognati,eoquod in proie mleatperinditum nomen,velpairisnbsp;vel proaui, aut patrui, vel alicuius cognati memoria renouari,

Innuebant autem patri eius,quem vellet vocari eum.Et poftulans pugilla rem, fcnpfit, diccns: lohannes eft nomen eius.

Claretipm nedü mutû,fed SC furdû fuüTe, quia nutibus viGbilibus innuebâc, quo noîe velletvocari eu«Atillepoftulata tabella ôCallatispugilIaribus,fcripfît noméfibi inditû.nbsp;Et mirati funt vniuerfi.

Quod placeret nome nouuni,SC qgt; inter pattern mutû 8C matrem de nomine côuenn rctjVidentcs in proceiTu negotii miracula miraculis iungi,tot^ infolitafleri,merito lohânbsp;nés didus,qa gr a iîngulari natus,gf a fpûs fandi pknus,SCeû qui plenus gra,de cuius pienbsp;nitudine omes accepturi.lohâ.i.oftenfurus.loha.i.Ecce agnusdei.Nominis impoiîtionbsp;vel immutatio à deo,iînguiaris gratix indicium. Sic Abram, Abraam didus, quia paternbsp;multaçt gentium côftitutus.Gefi47.Sic lacob lfraei,quia vidit deum.Gen.ji. Et Simonnbsp;Cephas,id eft,capitaneus, lohâ.i.Itcm Petrus,id eft,faxum fine fundamêtum.Matt.ié«nbsp;Et dûs feruator lefus,quia faluum fecitpopulum fuum à peccatis corum.Matthj.

Apertum eft autem ilico os eius,S^ lingua eius,8i loqucbat bencdicês deu.

Ambrofius:SoIuitfideslinguam,quamincredulitasligauerat.

Et faAus eft timor fuper omnes vicinos eorum, SC fuper omnia monta* na ludæaédiuulgabantur omnia verba hæc.

Hæc omia rumore fparfafunt, non iam per cognatos tantum Si vidnos, verumetiam pervniuerfamillamludæxregionem,quæ montanadicitur,adeovtnon folum admiranbsp;tio,fedftupor quidam 6Chorror,cxtottâinfolitis miraculis occuparet animos omniû,vinbsp;dentes vir um tam iuftum ob incredulitatê perculTum, Si miracula circa puerum.

Et pofuerunt omncs qui audierant, in corde fuo,dicentes ïQjjifputas puer ifte eritC Etenira manus dominierac cum illo.

Siquidem ex his præludqs colligebant,natum pueçt olim magna Si inaudita patratu^ rum,cuius conceptus ôCnatiuitasiam tuminfignireturprodigns,namltcrilis exfene có*nbsp;cepit,mutus fadus,loquitur:matcrprophetat de nomine,pater de deo 5C prole,ôC volu-tantes animo,quistâtorum prodigiorum efletexitusfuturus,dicebant:Quifnamfuturu6nbsp;eft ifte puer.’’N emo prophetarum tam prodigiofe natus eft.hquidem ipfa rerummiracisnbsp;la dcclarant,hæc gcri virtute dei,qux puero adlït ad res fummas deledo.Hiere.io.Nonnbsp;eft lïmilis tui domine,magnus es tu,amp;magnum nomen tuum in fortitudine.Quis non tinbsp;mebit te o rexgentium^juum eft enim decus.Tob.«..Opera dei reuclari,amp;: confiteri honbsp;norificum.Facta funt em omia hæc fingulari difpenfarione,vt qui deChrifto propheti-saturus effet,fide dignus haberetur,SC omes ex ipfa natiuitate Iohannis certiores reddequot;nbsp;rentur,qgt; multis maior effet.Aduertentum, q» Zacharias gratia dei iuxta angeli didumnbsp;reftitutus,in gtatiaçt adioncm prorupit,mcmbrum per quod peccauerat,dco confecräsnbsp;luxtaillud.i.Theffa.y. In omibusgratias agite,SC Romanoçt.fi.Sicut exhibuiftis mem*nbsp;bra veftra feruire immunditiae,âciniquitati ad iniquitatan,ita nunc exhibete membra venbsp;ftra feruire iuftitiæ in fandthcationem*

Et Zacharias pater cius repletus eft fpiritu fando.SC prophetauit,diccns.

BedaïMagnalargitas diuinæpietatis,ecceloquelaqu^ ablata cftdiffidcnti,cum fpiritia prophetiæ reddita eft credenti.Hic redus eft ordo,vtprius repleat fpiritu fando,SCpoftnbsp;projjhctizct.Ado.i.Repleti funt fpiritu fando,SC coeperunt loqui varijs linguis, proutnbsp;fpiritus fandus dabat eloqui illis.t, Pet.i. Non em voluntate humana allata eft aliquadonbsp;prophetia,fed fpiritu fanctoinfpirati,locuti funt fandi dei holes. V t ergo oïa redüdarécnbsp;miraculis,Sc gaudijs affluerét.Zacharias totus afflatus fpu fdó,prorupit in hue hymnânbsp;In quo*

-ocr page 47-

T

A R T I C V L V S VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo« Xlf;

In quo duo generaliter denuntiat,vt dicit Origcncsî Altcrum de Chrifto/ccundum de lohannc» LEttu puer J Primo benedicitdcum.

Benedicîtus dns deus Ifracl,quia vifitauit fecît rcdcmpnonêplebis fuse.

Laudandus deus, qui tandem dignatus eft nouomoreinuifercpopulumluum,iammi feræ diutin^îçferuitutistjdio Iaborantcm,ac defpcrationiproximü,aducrfiisquemfat3--naSjpeccatu di niundus inualuerant,fic,vt nec fpes effet in phanfæis, nec in philofophis,nbsp;ncc in Mofaicæ legis cçrimoniis ? Benedidus ergo dfis omniû iure poffeffionis,Hefter.ij,nbsp;Domine dnc rex omnipotens,in ditionc tua cunda funt pofita amp; non eft qui tuæ pofficnbsp;refiftere voluntati«Sap.ii, Tu aût dnatorvirtutis,cumtranquillitateiudicas,SCcô magnanbsp;reuerentia difponis nos, LDeusJ iurccreationis. Genej. In principio creauit deus cœ-IumSCterr3m,lob,54,Quem conftiiuit aliüfuperterram,aut quem pofuit alium fug or-bem quem fabricatus eftç*£faig.4g,Ego ipfe,cgo ipfe primus dC nouifftmusXifrael J fpcnbsp;cialiter,gratia fpeciali plura beneficia donando, Pfar,i47, Qui annuntiat verbum fuuihnbsp;lacobjiuftitiasôCiudicia fua 1 frael.N on fecit taliter oniinationi,ôCPfar,7Ç, Notus in lanbsp;dæa deus,in Ifrael magnum nomen eins De his Deutc.st, Nunquid non ipfe eft pater tanbsp;us,qui poffedit,fecit, creauit teî'Efa,48.Haec dicit dns deus redéptor tuus fdûs Ifracj.nbsp;Ego dns deus tuus,docéste vtilia,gubernâs in te via qua ambulas,Câmfubnedit recolésnbsp;multiplex beneficia generi humano coIlatffLqa vifitauitjtanq medicus jgrotum. Mat,nbsp;?9. Non eft opus valentibusmedico.BedarVifitauit dnsplebéfuâ,longa infirmitate tâbcnbsp;fcenté, SC qua fl fub peccato venditâ, vnici filii fui fanguine redemit.Eia.55.Dfis index nanbsp;fter,dominus legifer nofter,dominus rex nofter,ipfe veniet ôC faluabit nos, Auguftinussnbsp;Magnus venit medicus, quia magnus vbiqj iaccbat ægrotus, V ifitauit carnem affumen-do,quafilongius àferecedentes,quosinpcccatispoûtos querere ôCiuftificarecurauit.nbsp;Baruch.s.Hic eft deus nofter,ôlt; non æftimabitur alius ab eoîhic adinuenit omnrm fcié-tiam ôC omnem viamdifciplinae, ÔC tradidit illam lacob puero fuo, amp; Ifrael diledofuo.nbsp;Poft haec in terris vifus eft,cum hominibus conuerfatus eft. LFecitredemptionem. Jnbsp;in paffione,quia nos vjnundatos fub peccato,amp; antiqui hoftis feruituti addidos,fm fan-guinis dato pretioliberauitÆfal'.tio.Redemptionemmifit dominus populo fuo, Apoc.Squot;,nbsp;Redemifti nosdeo in fanguinetuo.i,Pet,ï,Non erïicorruptibilibus auro vel argentore-dempti eftis de vana veftra conuerfationc paternj traditiôis,fed pretiofofanguine quafinbsp;agni immacubti Chrifti,Hinc Apoftolus hortatur,i,Coç2.(S.Empti eftis pretio magno,nbsp;glorificate ôC portate deum in corpore veftro.LPlebis fuæ J non vtiqj quam veniens fu-am inuenitjfed quam vifitando amp; redimendo fuam fecit.

Et erexit cornu falutis nobis, in domo Dauidpuen' fui.

Potens erat tyrannus, qui multo fatellitioftipatus, regnabat per omne genus homi-num,à quo viribus humanis non poterat vindicari libertàs Ifraclitarum.Solum deus ho ftcpotentior,addiditinfirmis robur,miffo duce inuido,qui cornu diuin£ virtutisdetice-ret aduerfariorum opes,qufti5 deuida morte,gratis conferret falutem per fidem.HabéCnbsp;animalia cornuta,in cornu roburîfolebant Freges ex cornuinungi. Sic Chriftus deinbsp;virtus SC dei fapientia.i. Coçj.i. vndus eft olco lætitiæ præparticipibus fuis. Pfalm.44.nbsp;Hebræ.i.Non enim eft in alio aliquo falus. Ado,4. Hoc falutis præfidium erexit nobisnbsp;in genre Dauid cultoris fui,cui promiferat hoc bcneficium.Pfalm.151. De frudu ventrisnbsp;tuiponam fuper federn tuam,perucnturum hinc ad ornes qui iuxta fpiritum promeren-tur effe filq Dauid,non dégénérantes à pictate patris,

Sicutlocutus eft per os fancftorum,qui a feculofunt propbetarum eius»

Sic enim olim promiferat per ora omnium prophetarum, quos fuo fpiritu afflauerat, qui ab orbe condito varicinati funt, Nulla fiquidem ætate defuitprophetia de Chrifto,nbsp;Âdorum.î.Deqs qui prænuntiauit per os omnium prophetarum pari Chriftum fuum,nbsp;impleuttfic. Et.io. Huic omnes prophetæteftimoniumperhibent,rcmifftonempecca-torum accipere per nomen eius,

Salutem ex inimicis noftris, de manu omnium qui oderunt nos.

Diabolo,mundo,ôc carne.i.Ioh3n.5,In hoc appsruit filius dei,vt diffoluat opera diagt; boli.Ioh3n.16. Confiditc, quiaego vicimundum .t.Iohan.y.Omne quodnatum eft exnbsp;deo,vincit mundum.Et hæc eft vidoria quæ vincit mundum,fides veftra.

Ad facienda mifericordiâ eu patribus noftris,8^ memorari teftamêti fui fan ââ. lufiurandu quod iurauitad Abraam patrem noftru, daturum fe nobis.nbsp;gic ilUu»

-ocr page 48-

PARS PRIMA

Sicilliusbonitatî vifum eft,vt rem tant am largiretur immcfcntibüs. TitS.). Apparut«^ benignitasamp;humanitas faluatorisnoftridci, nonexopcribus iuftitiæ quæfecimusnos,*nbsp;fed fecundum fuam mifericordiä faluos nos fecit» Fecit mifericordiâ non folum cum vi-uentibus/edamp; cum patribas»Chriftieni gratia, etiainillos, qui olinimortui,pertingit.nbsp;Zacha Tu quoq; in fanguine leftamenti tui cmififti vindos tuos de lacu, in quo nonnbsp;eft aqua» Sic illins iuftitiæ vifum eft, vt quod promiferat,prseftaret fuo tempore, vt abnbsp;omibus intelligeretur no folu mifericors ac beneficus,verumetia verax ac promifti tenax,nbsp;Gene»xt Per memetipfum iuraui,dicit dfis,quia fecifti hanc rem, SC non pepcrcifti filionbsp;tuo vnigenito propter me,benedicam tibi, SC bencdicentur in feminetuo omes genres».

Vt fine cimore de manu inimicorum noftrorum fiberati, fcruiamus ilii. In fandlitate iufti'ria coram I'pfo,omnibus diebus noftris.

Non ergo carnis cura in defiderqs agenda»Roma.i5»quia ad hoc liberati de manu ini micoçtjVifibilium St inuifibilium»LV t fine timoré J inordinato,carnali Sc feruili»l»Ioh»4nbsp;Perfeda charitas foras mittit timorem,quoniam timor pœnam habet»LSeruiamus illiJnbsp;Matth»4»Dominudeum tuum adorabis,ôcilli foliferuies»Sed quomodoîquot; Lin fandita.'nbsp;te» J reuerentia erga deü»Leuit»io»Sandificamini ôC eftote fandi, quia ego fandus fumnbsp;dfis deusvefter*Deutc»i8»Perfedus erisôC abfque macula coram dno dcotuo.i»Thefl’,4nbsp;Hæc eft voluntas dci fandificatio veftra,vt fciac vnufquifq; veftrum vas fuum poffidercnbsp;in fandificationeSC honore,non in paffione defiderii,ficut6C genres quæ ignorant deö»nbsp;LEt iuftitia J quae communis eft virtus,omnem ampledcns virtutem. Fide em SC fpe conbsp;litur deuSjtanquä immediatum 8C proprium illarum obicdum»Sic amp; laudata in rebus hunbsp;manis vita»Roma.ii,Prouidentes bona,non tantum coram deo, fed etiam coram omi-bus hominibus.LCoram ipfo J non coram hominibustantum,vt hypocritæ, reda fcili-cetintentioneSC attentione»Pfal’»ii8.Seruauimandata tua ôi. teftimonia tua,quia omnesnbsp;viac meæ in confpedu tuo»Et hoe Lomibus diebus vitx noftrar, JQui em perfeueraueritnbsp;vfqj infinem,hicfaluus erit» Matth, io.óC»t4.Galat»6.Bonum autemfacientes non defi-*nbsp;ciamusïtempore enim fuo metemus non déficientes.

Et tu puer propbeta altiffi'mi vocaberis, præibis enim ante faciemdomigt; ni parare vias eius.

Ad puerum verba conuertit»AmbrofiusïPotuit lohannes vocem patris fut natus au^ dire,qui Mariae nondum natus falutationem audiuit» Sciebat em Zacharias alias efle aunbsp;res prophetæ,quæfpiritu dci,non corporis ætate rcferantur.Matth»xi»Omnes habebâtnbsp;lohannem ficutprophetam » Quia venir ad parandum viam,præparando animosho^nbsp;minum ad tantæ falutis fufceptionem,ne fi aduentus ille mentes hominum ofeitantes, SCnbsp;auerfas inuenerit,oblatafalus vertatur in cumulum exitij»

Ad dandam feientiam falutis plebi cius,in remiflionem peccatorum eoR?» Per vifeera mifericordiæ dei noftri,in quibus vifitauit nos oriens ex alto.

Iohannis prædicatio fecit vtintelligérent inflate falutem,id(5in remiflionem, id eft, ter remiflionem peccatorum » Sic oflendit quomodopræparauit vias »Non ergo ait:

Ad dandam J falutem,fed Lfcientiam falutis. J lohan.i.Non crat ille lux, fed vt teftP moniumperhiberetde lumine.Suo enimbaptifmo/ua'cçprædicatione eftecit,vtintelli-gerentfefepeccatorcs,8cfcirentfibiopus medico, accognofeerentiam adefle cum, quinbsp;folus omnium,omnibusper fidem euangelicam largiturus fit falutem æternam,videlicetnbsp;cratuito condonatispeccatis»Ado,i5r»Fidepurificans corda eorum.Apo.i.Dilexitnosnbsp;Sc lauit nos à peccatisnoftris in fanguinc fuo,quæ mortem adferunt animæ,ôC gratis colnbsp;lata nobis fit fua iuftitia.Idcp continget omnibus credentibus, nullis ominomeritis ho--minum,fed propter exhuberantem dei neftri mifericordiam, qui quos condidit, perirenbsp;noluit.Galat.i» lt;^i dilexitme,amp; tradiditfemetipfum pro me. Perieramus ,nifiille prbnbsp;fua genuina bonitate mifertus effet noflri, r.ifi ille veluti fol quidam cœlitus nobis exor-tus difpuliffet tenebras ignorantiænoftræ,profligaffet peccatorum caligincm, aefrigidanbsp;corda fuæ charitatis accendiffetigne.Iohan.i^.Exiui à patrc,ÔC veni in mundum» PfaEnbsp;i8. A fummo ccelo egreffio cius.Quare oriens ifte(fiquidem nomen eft, SC non participinbsp;um.Zacha.ó.Ecce vir oriens nomen illi) nos vifitarit, fubiungit»

Illuminare bis qui in tenebris amp; in vmbra mortis fed ent, ad dirigendos pedes noftros in viam pacis.

lacebamus in tenebris ignorantiæ, crrori5ÔCinfideIitatis,Ephe»4,Tenebris obfeura-tum ha-gt;

-ocr page 49-

ARTICVLVS Vn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fogt; XlIT.

tuin habcntes inteUedum^alienati à via dei per ignorantiam qus eft in illis, pcopter cae-ucitacent cordis eorü.LEt vmbramortis,Jhoc elt,peccato. Lfaiæ.çi». Iniquitates veftræ diuiferunt inter vos Sc deum.Non poteramus oculos attollere ad illumàUe fe demifit adnbsp;nosjfuis'^radiis in anitnos noftros immiiamp;s, ferenus ac falutifer illuxit nobis, Efa.^.Po-pulus qui ambulabat in tcnebris,vidic lucem magnamtfedêtibus in regione vmbræ motnbsp;ris,lux orta eft eis.Slt;.4x«Dedi te in fœdus popali,6c in lucem gentium,vt aperires oculos caecorum,S( educeres de conclufione vindfl,de domo carcerisfedentes in tenebris,nbsp;loh.i.Erat lux vera qux illuminât omnem hominem venientem in hune mundû. N onnbsp;fuAcit aût illuxifTe tantum,nifiS^ dirigantur pedes noftri in viam pacis.Sicut enim pec*nbsp;cacum inimicitiæ cum deo,fîc iuftitia pax,Exortus eft iranobis fol ille æternus,vt ani-mi noftri pedes,hoc eft,afteâus,dirigat in viam euangeiicam,quæ via eft pacis,quæ pernbsp;hdem 8C charitatem humana diuinis conciiiat,dirimens inimicitiam quæ erat inter deSnbsp;ôC. hominem.Rom.ftluftiftcati ergo ex hde,pacem habeamusad deum,omnesnationesnbsp;orbis in vnius nominishdei profe(rioneconglutinans,deniq; fedatistumultuofis aftedi-bus,vnumquenq; hominemconcilians fibi.Namper pacempedoris, peruenitur ad panbsp;ccm aeternitatis.loh,i4.,Pacem relinquo vobi3,pacê meam do vobis,Ephe,x,Veniensnbsp;euangelizauit pacem his qui longe, ôC pace his qui prope,Cum ergo pax vera ôC fpiri-tualis,frudusntfpiritus.Gala.7,ideo à charitate procedit quafiefficienter.Charitas nâlt;Vnbsp;vnionemôC concordiam parit,quictem quoq; amp; gaudium in amato dum ei coniungi«nbsp;tur.Pfal.if8,Paxmulta diligentibuslegëtuâ.Dicitur etiâprocedere ex iuftitia,quaß progt;nbsp;hibensàremouente,quia iuftitiaimpediméta pacis aufert,Efaiæ.5t.Et crit opus iuftitiænbsp;pax,R.urfus ponitur cffedusprudëtiæ,tanquâvirtutisdirigétis ad pace per verâ difcrc-tionê,qua quis ordinatefe habet,vnde nec perturbatur,Ro.8.Prudétia fpus,gaudiûnbsp;pax,Beati ergo pacifici,quoniâ filtj dei vocabuntur,Beda:Dircxit greflus opeçî noftro-ram,quatenus per viam veritatis quâ monftrauit, incedere,atcp ad manBoné perpetuænbsp;pacis poflimus intrare, quam promifit.Efa,5X.Sedcbit populus meus inpulchritudinenbsp;paciSjin tabernaculis hdutiæ,in requie opulenta,

^DegenealogiaChrifti, ARTICVLVS, VII,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matth.u

Liber gencrationis lefu Chrifti nbsp;nbsp;Dauid Abraam.

Intentio euangeliftæ Matthæi,oftendcre lefum verû Meffiam,hoc eft,Chri dum patribuspromiflum,iuxtaprophetaçt oracula inBcthlchem_natum,Quianbsp;em in Nazareth conceptus,Luc»i.ôC ibidé nutritus poft reuerfionê ex Aegyptonbsp;Mat,i,à multisnôChriftus ob id dicebatur.Ioh.7,Hic eftChriftus.Quidâ aût dicebâttnbsp;Nunquid à Galilaea venir Ghfsî’Nône feriptura dicit,quia ex femineDauid ôC de Bethlehem caftellojvbi erat Dauid,venirChfs^ôC infraîScrutare feripturas ôC vide,qa à Ga-lilzapropheta nô furgit,MatthæusôC Marcus prophetico more ingreffi funt euâgelicâ •nbsp;hiftoriam.Siquidcprophetæ àtitulofolent cxordiri,V ifio Efaiæ SCc.LLiber generatio-nis lefuChrifti.JO verbû omni dukedine refertü, plenûfalutis ÔC gratiæ. Si mortaksnbsp;tam ardenti Audio ampleduntur librû humana proditû induftria,qui vel tuendæ farci-endævc valctudinis rationê,vel augendæ rçtfamiliaris viam,vel aliquâ difciplinâ ad ter-rena modo commoda conducibilê pollicetur, quâto flagrantioribus ftudtis hic liber eftnbsp;gt;b omnibus excipiendus,cuius vtilitas ex æquo pertinet ad omnes^nec humana cômo-da moxperitura promittit,fed cceleftê philofophiam,à cœlefti dodore lefu Chfo mot •nbsp;talium generitraditâ docet,ôC huius admirabile pmium pollicetur,nô opes,non regnS,nbsp;non voUptates,fcd verâ atcß xternamfelicitatêtatqj adhanc expeditâ ac facilem omni-nibus viam commonftrat,SC autorem indicat per quem fperanda falus,Quis hominum,nbsp;quem non exciter tanti boni certa fpes^ V ere hic liber apotheca eft gratiæ,in qua omnisnbsp;anima qd neceffe habet,inueniat,Inuenimus librû pdeftinationis æternç,de quo Apofto *nbsp;lusHeb.io.induccnsPfalmiftâ in perfona Chrifti loquentéîln capite libri feriptum eftnbsp;de me,vt faciam voluntatê ^5 jçys meus.Hinc Apoc.io.Qui no eft inuentus feriptus innbsp;libro vitæ,miffuseft in ftagnû ignis. Ideo dfis ait difeipulis Lucao.Gaudete qgt; nominanbsp;veftra feriptafunt in cæüs.Sed heuper primû Adam deleti ex hoc fuimus.Pfalm.68,Denbsp;leantur de libro viuentiü,8lt; cumiuftis nôfcribantur.Sed vbi^Hiere.iy.Dfie, omnesquinbsp;te derelinquunt,côfundentur:r ecedentes à te,in terra feribentur, quoniam dereliquerûtnbsp;venam aquaçt viuentium dominum.Exo.îi.Qui peccauerit mihi,delebo cum de libronbsp;mcOtSed pet fecundum Adam iteçe infer ipti,Efa,49,Eccc in manibus meis defcripfi te,

C Secûdo

-ocr page 50-

PARS PRIMA,

Sccundo,accufationîsintcrnæ.Apo.to.Vidimortuos magnosamp;pufiUosftantcs in con ijpeda thron^ôChbriapertifuntîôi alius liber aperçus crt, qui cft vitæ,8C ludicati funcnbsp;mortui ex his,quæ feripta erant in libris fecundû opera ipfoçt,Rom,t*Tcftimonium rednbsp;dente iJlis confeientia ipforuni,amp; cogitationum inuîccm accufantium,3ut etiani defennbsp;dencium.O quàm grauiterinfcripti fuimus in hoclibromords,fed per Chriftum rele»nbsp;uati.CoIoff.i.Delens quod aduerfum nos erat chirographum decreti,quod erat côtra-num nobistôC ipfum tulit de medio,aifigens illud cruci.Tercio,gener ationis terrenæ.Genbsp;nc.ç.Hæ funtgencrationes cæli ÔC tettx^De hac,hic SC Luc.1.^.5. iuxta corpus huma*nbsp;num,quodnoiira caufa aifumprerac.Per eum exoricura erat noua natio,nô carnalis,fednbsp;fpincualis,quæ nôtam terras implcret,qcælS,quæ^ nonhumano femine,fed euangelicanbsp;fide propagaretur.caeleftifemine fermonis diuini.nam per Adi? nafeimur filq iræ.Ephe»nbsp;1.Eramus natura filij iræ,ficut ôC cæteriSelt;ipet Chriftû renafeimur ad falutc,vt fimas finbsp;Iti dci.loh.i.C^otquot aût receperunt eû,dédit eispoteftatem filîosdeifieri,fjs qui cre-dunt in noie eiustqui no ex fanguinibus,nec^ ex voluntate carnis,neq; ex voluntate viri»nbsp;fed ex deo nati funr.Iaco.u Voluntarie em nos genuit verbo veritatis,vt fimus initiû ali*nbsp;quodcrcaturæeiu8,i.Co.4.InChrifto lefupereuangeliücgo vosgenuEItcm hærcde»nbsp;regniu,Pct.i,Qui regenerauit nos in fpem viuam p refurredionera lefu Chfi ex mot*nbsp;tuis,in hæreditatéincorruptibilem SCincontaminaeâ amp;immarcefcibilem conferuatâitsnbsp;cælisjn vobis qui in virtute dei cuftodimini,ß fidem in falutem,paratam rcuelari inno*nbsp;«iffimo.loh.î.Nifi quisrenatus fueritex aqua ôi fpû fando,nô potcûintroirc in regnûnbsp;del.Hincfequitur,Lîefu,Jhoceft,feruatoris,non Adaeperditoris.Nam pofteaquam ianbsp;Adâ cxcidimus à gratia,fuccefïitfapienti3e ignorâtia.PfaI,4SrHomo cüin honore effet,nbsp;nôintellexic:côparatuseftiumétisinfîpientibus,ôCfîmilisfaduseftillis«Sapu5«Vani funtnbsp;omneshomines,quibus no fubefifcientiadei,Sd de hisquævidentur bona,nô potucrûcnbsp;intelIigcreeûquieft.Ro.i.Euanuerunt in cogitationibus fuis,amp;obfcuratQ efi infipiensnbsp;coreo9î.dicentesemfecfrefapicntes,ftultifacti funt. Item veritatimendaciû.Rou.Cô*nbsp;mutauerunt veritaté dei in mendacium,amp; feruicrunt creaturæ potius q creatori. Ofee,4nbsp;Non eft vcritas,nô eft raifcricordia,nô eft feientia dei interra.Maledidfl, mendaciû ÔCnbsp;homicidium,furtumamp; adulterium inundauerunt. Item iuflitiæ iniafiitia.Ro.s.Caufatinbsp;«nim fumus omnes fub pcccato cffe,ficut feriptü eft : Quia non eft iuftus quifquara,nonnbsp;eft inteHigens,non eft requirens deum.Sic vitæ,mors.Sap. i.Deus mortem non fecit,necnbsp;iaetatur in perditione viuorum.luftitia enim perpétua eft SC immortalis, iniuftitia auténbsp;mords acquifitio.Ro.s', Per vnura hominêin hunemundum peccatfiintrauit, amp; ppec-catum morsîSCita in omnes homines mors pertranfîit, in quo omnes peccauerunt.Sednbsp;non ficut delilt;fîfî,ita dC donum.Si enim vnius delido multi mortui funt,multo magis granbsp;tiadeiôcdônum,in gratia vnius hominis Icfu Chfi, in plurcsabundauit.Vnde contranbsp;ignorandam,fapiendæ lumen dedit.Ipfe em lux vera ,quæ illuminât omnem hominemnbsp;venicnteminhuncmundum,loh.i.Contramendaciumveritatem.loh.i4,Egofumvianbsp;veritas SC vita.Sc.rs.Ego in hoc natus fum,ôC ad hoc veni in mundü,vt teftimoniû per*nbsp;hibeam veritati.Contra iniuftidam, iuftitiamj.Cor.i.Quifaduscft nobis fapientia SCnbsp;iuftitia,ôc fandificatio,ôc redempdo.Ro.j.Iuftidadei g fidem Icfu Chfi,in omnes SC fanbsp;per omnes qui credunt in eâ.Gala.i.Scientesqj no iuftificatur homo ex operibus legis,nbsp;nifi g fidem IefuChfiîôlt; nosin Chriftû Icfum credimus,vc iuftificemur exfideChrifti,nbsp;ôC nô ex operibus legis.Sic côtraamorem creaturaçe araorem dei.Rom.y.Charitas deinbsp;diffufaeftincordibusnoftrisgfpiritum fandû,qui datus eftnobi8.i.Ioh.4.Deuschari*nbsp;tas eft:SC qui manet in charitate,in deomanet,SC deus in eo.Item finaliter, contra mor*nbsp;tem,vitam.nam côtramortem naturae,refurredionem.i.Coçe.if.Per hominc mors,5Cnbsp;g hominem refurrediomortuoçt.SC ficut in Adam omnes moriuntur,ita SC inChriftwnbsp;omnes viuifîcabuntur.Ioh.ii.Ego fum refurredio 8C vita.amp;.ç.Venit hora in qua omnesnbsp;qui in monumétis funt,audient voce filfi deitôC procèdent,^! bona fecerunt,in refurre-«ionë vitæîqui veto raala egerunt,in refurrcdionc iudictj.Contra morte culpajEzeh,nbsp;i8*Anima quæpeccauerit,ipfamorief.Sap.i6,Homopmalitiam occiditanimâ fuam»nbsp;Hinc infideles,mortuos dfis nominat.Mat.S.Dimitte mortuos fepelire mortuos fuos,nbsp;Vita attulit gratiæ.Ioh.io.Ego veni vt vitâ habeant.Col.j.Quum Chfs apparuerit vitanbsp;veftra,tunc ôc vos apparebitis cû ipfo in gloria.Sic côtra morte gehennae,Apoca.iO.Ecnbsp;mors Äinfernusmifti funt in ftagnfi ignis.hæc cft mors fecunda.Vi tam contulit gloriae.nbsp;Ioh.io.Ego vitamæternâdoeis.Ro.y.Sicut pcccatfl regnauitin mortem,ita ôc gratianbsp;regnet in vitam æternâ,per lefum Chriftum dominû noftrû.LChrifti, Jid eft,Meifiar.nbsp;loh.if.Scio ga Meffias venit qui dicitur Chriftus.V ndus em fuit fpidtu fando^Adouo

Hcb.i«

-ocr page 51-

H eb.î,SC Pfal.44.Vnxit te deus deus tuus oleo cxultationis,praf participibus tuis Joh.i. Dcplcnitudineeiusomnes nos accipinius.Exordituraucabhis duobus,Abraamoamp;Da inbsp;uide,vel quod hoçt memoria ccleberrima fit,paritcr SCglorioliflima apu’d ludæos, velnbsp;quod his duobus potiffunü promiffus fit ille tot feculis expedatus Chriftusin Hebræorûnbsp;oraculis,quibusfummähabentfidem,etiamilli quiChrirtorepugnant.Gene.îX.Benedinbsp;centur in femine tuo omnes genres. Gala.j» Non dicit,in feminibus, quafi in multis t fednbsp;quafi in vnOjin femine tuo qui eft Chhftus.Lucæ.i.1 ufiurandü quod iurauit ad Abraamnbsp;pattern nortrü,datuçc fe nobis.Pfal,i5i,Iurauit dns Dauid veritaté,ô^ nô fruftrabitur eûînbsp;de frudu ventris tui ponä fuper fedê tuam.Luca.Dabit illi dns deus federn Dauid patrisnbsp;fiii.Hinc pharifæi requifiti cuius filius foret C hriftus, refponderunt, D auid. Mat.xi. V binbsp;feruator duplicê per feripturâ oftendit in fe fubftantiam, diuinâ humanâfecundfl quanbsp;fiiius eft Dauid.Ro.i.Quifadus cft ci exfemine Dauid fccundu carnem.De hac generanbsp;tione,hic:nâ de æterna, üfa.çs.Generationé cius quis enarrabit^ loh.i6.Exiui à patre,ôCnbsp;veniinmundû.Nota Matthæumgencalogiæ recenfioné accommodaffeiis quibusferi-pfit euangclium.Scripfit cm Hebræis, nimirum (vt creditur)hebraice, quorû affedibusnbsp;feiebat fore grat!ftimu,fî perfpexiffent Chriftu efle filium Abraam ôC Dauid. Contrà ,L«nbsp;cas,quiagentibu8fcripfit,abAdamadipfumvfqj deum porrigit genealogiæ feriem,vtnbsp;intelligercnt Chrifti gratiam,non ad ludæos folum,fed ad vniuerfum quoq,’ mortaliumnbsp;genus pertinere. Oftendit igitur Matthæus promilTioné patribusfadam,ôc fummo définbsp;derio expcdatam(loh.8.Abraam pater vefter exultauit vtvideretdiem meumîvidit,ôCnbsp;gauifus eft.Luc.io.Multi reges SC prophetæ defiderauerunt viderc quæ vos videtis,ÔCnbsp;non vidcrunt)perChriftumimpIetam.

Abraam genuitifaac.

lam ob feniû defedocorpore,exeffœtaiam vxorc genuit promiffum IfaacGen.if,

Is typûChrifti geflît,ligna baiulans ad facrificiû,cui eratipfe deftinatus,Gcne.«.

Ifaac autem genuit lacob. lacob autem genuit luda bC fratres cius. ïudas autem genuit Phares Zaram ex Thamar . Phares genuit Efrom.Efromnbsp;genuit Ara.Aram genuit Aminadab. Aminadab genuit Naafon. Naafonnbsp;genuit Salmon. Salmon genuit Booz ex Rachab. Booz genuit Obeth exnbsp;Ruth.Obeth genuit lefle.leffe genuit Dauid regem. Dauid rex genuit Sanbsp;lomonemex ea quæ fuit Vriæ. Salomon genuit Roboam. Roboam genuitnbsp;Abiam. Abias genuit Afa-Afa genuit lofaphat.ïofaphat genuit loram.Ioi*nbsp;ram genuit Oziam.Ozias genuit loatham.Ioatham genuit Achaz. Achaznbsp;genuit Ezechiam.Ezechias genuit Manaffen.JVIanafles genuit Amon.A»»nbsp;mon genuit lofiam.Iofias genuit lechoniam 8lt; fratres eius in tranfmigratios»nbsp;neBabylonis.Etpoft tranfmigrationem Babylonis Icchonias genuit Sala#nbsp;thiel.Salathiel genuit Zorobabel. Zorobabel genuit Abiud. Abiud ge«? gt;nbsp;nuit Ëliachim.Eliachim genuit Azor.Azor genuit Sadoch,Sadoch genunbsp;it Achim, Achim genuit EIiud,Eliud genuit Eleazar,Eleazar genuit Ma*nbsp;than.Mathan genuit lacob,lacob genuit ïofeph virum Mariæ.

HieronymusrGû virôaudieris,fufpicio tibino fubeat nuptiaçîjfed recordarccófue^ tudinis fcripturaç£,qua Iponfæ vocârur vxores,amp; fponfi,viri.Hinc Luc.î.Vt putabatiicnbsp;fiiius lofeph.Quo cmcafto coniugio SC illibato,eunti in Aegyptfl ôC redeunti obfeque-rctur,virginê habuit fponfam,caftu ilium referens Iofeph,qui dfii fui vxori noluitcom-mifccri Gefi.jj.g^ populo frumenta fcruauit,fic iftcfacrariôfp5sfandi,virgo virginemnbsp;feruans,verü nobis frumentfi feruauit.loh.ß.Ego fum panis viuus qui de cælo defeendi.nbsp;Et quoniam non eft nios fcripturaçî,vt mulicrum fériés texatur gcnerationis,fic ïofephnbsp;(qui de domo oCfamilfa erat Dauid,quemadmodum Maria Luc.i.ôC.x»)beata virgo hanbsp;buit fponfum,quo dominus oftenderetur deftirpcDauid,

De qua natus eft lefus.qui vocatur Chriftus.

Quoniam apud Hebræos plures fuerunt huius nominis,vt lefus filiusNauc,lcfus la.-cerdos,idcircocognomine additodifereuità cæteris.Porro Chriftus græce vndumfif gnificattquo vocabuIoHcbræifonant regem^atq^fuumilium nimiumiam diu cxpc-C J.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;datum

-ocr page 52-

pars prima.

élarum Meffiah,vno vocabulo fimul 8C régis ôf faccfdotis dignitatem explicates, qaum vterqj vngeretar,ôC vtraqj dignitas vni copetit C hrifto,qj omniû rex, amp; idem fuinmusnbsp;faccrdosjfolus deurn pattern peccatis offenfum,fui corporis viftima placarit,ac depulfanbsp;mortis tyrannide,ôC peccati regno deftrudo, cacleftc regnum omnibus aperuerit. Ideanbsp;Apo.i%Habet in veftimêto amp; in femore fuo ftriptum,R ex regum SC. dfis dominantium.nbsp;MauiS.Data eftmihi omnis poteftasin cælo ÔC interra^De qua,aitînô,De quibus/lpfanbsp;' fola hoc honore præ omnibus creaturis apud deu digna habita.Heb.i.Nufquâ angelos,nbsp;fed fernen Abraæ apprehenditî vt vnic3,vnici ftlij dei effet mater SC virgo,

Omnes ergo gencrationes ab Abraam ad Dauid, qpatuordeci’m:8C a Dauid vfcp ad tranfmigraci'onem Babylonis,quatuôrdecim:2lt; a tranftni*nbsp;gratione Babylom's vfc]^ad Chriftum,quatuordecim.

Diftinguit p tres generationes,myftice (tefignäs fidem trinitatis,quam concorditet aftruit doahna legalis SC euâgelicac inftitutionis.Ponit.XLII.gcnerationes g tres teffenbsp;radecadesîquia ficut populus lUe vêtus,fub fpe intrandi requié,pcr feptics fex,id cft,quanbsp;dragintaduas manfionescaftra mctabat,in quaçî vltima lefu duce, patefado lordanc,nbsp;requiem intrauit,fic nofter lefus quadragefimafecûda generatione ab Abraam credéte,nbsp;lauacra baptifmi SC cæli ianuas patefecit.Sub eiufdé numeri facrameto nos curfu virtutànbsp;ad patriâ tendimus,du quotidic plibando guftu cæleftiû fruimur,ôC patienter promiffuinnbsp;.«xpcdamus.Nampobferuantiâdecempcepto9i,Mat49.Sivisadvitâin2redi,feruam5nbsp;.data,SC quatuor cuâgclioçt,Mat.i8,Docétes eos feruare oîa quæ mandaui vobisdnfîdenbsp;tnnicatis.Sine fide em impoffibile eft placcre deo, Heb.u.g defertû huius muHdi,P veçenbsp;Iefum,n5 typicS,in æterna ducimurpromiffionistcrrâ.Qjjod aSt Matthæus defeendénbsp;do numeratjhumanitaté Chfi,per quâ ad nos defcendit,dcmonftrat,Ecôtra Lucasfotnbsp;mam facraméti aperiens,à baptifmo vfq; ad deum afeendit, oftendens baptizatos afeennbsp;dere ad hoc,vt fint filij dei.Sic Matthæus naturæ ordiné feruans, Genuit,pofuitîLucasnbsp;afîtlega!esfiIiosinterferens,Quifuit,aitîficütIofephfili5 Heii,qué Matthæus filiû dicitnbsp;lacob.Iftifm duo fratresfueruntîfed Heli fine liberismortuo,lacob fernen fratrisiuxtanbsp;fandionê legis fufcitauitîSC fie naturalis pater Iofeph,Heli aût fecundum legem.

Chriftiaûcgeneranoficerat:Cumefletdefponfatamatcr eius Maria lo* feph,anteq conuenirent,inuenta eft habens in vtero de fpiritu fanefto.

Eleganter excitât animS legctis hac ceu præfatiuncula, Chrifti natiuitas fie habebat, Matth.I prodigiofam ÔC inauditâ narraturus.Ç^um emèparentûarbitriOjfedhoçî animosnbsp;* modérante numinc,fandima virgo huic tanto rayfterio abæterno deftinata,futuramater lcfu,fuæ tribus viro probaco defponfata effet,inuenta eft grauida,anteq conuenirécnbsp;nuptiaçîfolennia celebrando,vt dicit Rabanus.Ncc emipfafugitabat fponfi fuiconfpe-lt;îlu,quafi fibi mali confcia,ncc aperiebat arcanû quod ab angelo didiceratîfiuc quia def-perabat adhuc poffe perfuaderi,fiue quia feruabat hoc deofuo têporc patcfaciendü.Csnbsp;tcrû vt resgeftacftjitaenarrat euangelifta,nô vtipfcnouerat.Nondûeminielligebatlonbsp;fephmyfteriû:grauidâvidit,congreffum nô interceffiffe nouitîôC idcircocuâgclifta nô-•nbsp;nbsp;nbsp;dum pronunciat virgineu effe conceptu,donec angelû id aperientem producit.

lofeph autem vir eius,cuni effet iuftus,ÔC nollet traducere eam,voluit oc culte dimittere eam.

Iuftus,nonob vnam virtutem,quæ prima eft inter virtutes quatuor morales,fed ob abfolutam numeris omnibus probitatcm.Erat enim raræ cuiufdam probitati8,cû fpon-fæ tumentem vterum ÔC indubitata conceptus ligna videret,nec expoftulare cum vxo-re,nec queri apud affines,nec zelotypia difcruciari,ncc in ius irc,ÔC ad poenamrapere,nbsp;fed fuos aeftus tâtum in animo premere,3C de fecreto diuortio cogitate,cum mores citanbsp;non patercntur,vr poffet adulterïum credere.ChryfoftomusîOmnibus argumentis de*nbsp;ficientibus,quibus fornicatiomulieris argui folec,fola remanebat apud lofephfufpicionbsp;gratiædciîvndemagiscredebatcaftitati eiusquàm ventri, gratiæ g naturæ.Hincindi-gnum feeiusiudicansconfortio,clanculum voluit earn âfe amitterc,quia palamnôpof*nbsp;let citrapcriculum fimul ôC infamiam vxoris.SicPetrusindignum Chfi confortio fe it*nbsp;dicans,ait:Exi â me domine,quia homo peccator fum.Luc.ç.ôC centurio Matth.g.Do-mine,non fum dignus vtintresfubtedum meum.Sic Elizabeth Luc.i.V'nde hoc mihinbsp;vt veniat mater domini mei ad met* V idetur tarnen quid humanum paffus,quum ad picnbsp;num certifîcatus nô effct,quoplenius p er angelum ccrtificarctur^nc qut$ caufari poffet.nbsp;Mari«

-ocr page 53-

ARTICVLVS VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£o. XV»

Mariaepaftumautfuppofititium, aut adukerinu effe*Sicó^Thomas dubitarepermiiTus dcrefurrelt;Sione»GregoriusïDubitatum eft abillis,ne dubkaretur ànobis,

Haecautem eo cogitante,ecce angelus domini in fomnis apparuit ej,cli»» 5 ccnstlofeph Fili Dauid,noli timere accijerc Mariam coniugem tuam,quodnbsp;enimineanatum eft,e fpiritu fando eft.

Fili Dauid,non folum carnis propagatione,fed fidei 8C iuftkiæ imitatione.Agnofcc Dauidautorem tui generis,cuipromifliimcft olim,quodnunc incipk exhiberi,Noli ti*nbsp;mere,ianiemcogitatione SC animo cam amandauerauln ea,aic.naici cm in ca,eft con-Cipimafci ex ea,eft prodire in Iucem*F.cIixconceptio,vbi mater concipiens,virgoïfiliusnbsp;conceptus, deus homoïconccptionis opus,e fpiritu fanlt;fèo«Hier.5i,Nouum faciet donbsp;minus fuper terramtfoemina circundabit virum»

Pariet autem filium,ö^ vocabis nomen eius lefum, Ipfe enim faluum fa* çiet populum füum apeccatiseorum.

Bonauent.Sit^iSe velimusloqui 8C fentire,maiorimodo virgobeatiflimafuit ó£ eft mater feruatori$,q aliqua mater filij fui» Non enimait,Panet tibi, quemadmodü Zachanbsp;riae Luc.i.fed nee dixit,Pariet fibi,quia omnibus.Efa,9,Paruulus em natus eft nobis,Scfinbsp;Iiusdatuseft nobis.Hic enim eftille tot feculis exoptatusóC expedatus Meflias,qui iu-*nbsp;xta oracula prophetaçt,libcraturuserat populumfuum vniuerfum apeccatis fuis,nonnbsp;vidimis pecudum,fed fuoipfius fanguine.Ad.io» Huic omnes prophetæ teftimoniumnbsp;perhibent^remiflioncm peccatoçt accipere per nomen cius,omnes qui credunt in eum,nbsp;Quod ergo non omnes faluantur,non eft exinfufficicntia Chrifti,fed ob defedu Chri-'nbsp;ftonon adhærentium»Ioh.5,Lux venitin mundum,óC dilexerunt homines magis te-nebras q lucem»Oportct em vt mcritum Chrifti nobis appHcetur per facramenta cede-fiæôcfidem perdiledionem operantem»Gala.5^»lnChriftocm lefuneqj circuncifio altnbsp;quid valet, neq}præputium,fedfidesquæ per charitateraoperatur.Dedit em poteftate,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

filios dei fieri,qs qui credunt in nomine eius,loh.i» Sed Luc.ó.Quid autem vocatis me,

domine domine,ôC non facitis quæ dico^Si ergofidem operibus probamus, erimus dc

populo Icfu,quem faluat à peccatis fuis»

Hoc autem totum fadumeft,vtadimpkreturquoddidum eft adomk no per prophctam:Ecce virgo in vtero habebit,S6 parkt filium,6^ vocabk Efa»?nbsp;turnomen eius Emanuel,quod eft intcrpretatum,Nobifcum deus.

HicronymusîPropheta nô ponit,habebk,fed accipiet,fignificâs quid futuç: fiuEuan gelifta nô defuturo,fed de pterito narrans hiftoriä, mutädo accipict,ponit habebit» Quinbsp;em habet,nequaquä accepturus eft»T31c quid pfal,67»Afcendens in altum,eepifti captinbsp;uiratemtaccepifti donain hominibu?,PaulusEphe.4»Dediftidona,ponittquiaibi defunbsp;turo fignificatum eft,qj accepturus efletthic de eo narrat hiftoriam, qui iam dederit qdnbsp;acccperat»Alma autem vocabulum non competk in quäuis virginem,poteft em amp; anusnbsp;cfletfed in earn virginem dumtaxat, quæ puella ßcSi iam nubiJis, ac nondum nupta,idnbsp;cft,cognita viro.Ecce virgoilla concipiet»Pfal»7i.Defcendetficutpluuiain vellus, amp; fient ftillicidiaftillantia fuper terram»Efa»s^5.Afcendet ficut yirgultum corameo,St ficutnbsp;radix de terra fiticnti,non ab hominibns culta,fed cælefti «nfluentia fœcundata.Voca-bunt nomen eius Emanuel.Baruch.j.Poft hæc in terris vifus eft,öc cum hominibus connbsp;uerfatus eft,

Exurgens aut lofepb a fomno,fecit ficut praecepit ei angelus domini,8C accepit coniugem fuanvamp;C non cognofeebateam ,donecpcperitfilium fuuranbsp;priniogenitum. Et vocauit nomen eius lefum.

LaetusSc alacer paruit oraculo,ponens confilia diflidiitfed ardius ctiam adiungit fibi coniugem mam,ne qua diflidi) fufpicio poflet oriri cuiquam : iamiç fentiens earn totamnbsp;dicatam caelcfti numini,vencratur in ea diuinum myfterium,nec audet attingere,quamnbsp;fibi diuinitas vnice vindicaflet»Nam poft partum plenius eius excellentiam cognouit,SCnbsp;«X tune in animo ipfiusfada eft præftantior toto mundo. Alio modo dick GloCIofephnbsp;facie ad faciem Mariam videre nonpoterat,quam(pirkusfandusà conceptione impienbsp;ucratîôC hoc propter claritatem vultus eius,multo ampliorcm Mofi,Exo»J4» i»Coç£.î«nbsp;donee euacuaretur»Fuit hie locus nonnullisóffendiculo,qui dixcrunt alias proles Mariam poft lefum habuifleiquod nedum in virginem blafphemum,qu^ tali ac tanta prolenbsp;C 5 non

-ocr page 54-

PARS PRIMA.

non contenta,alias pauper ex pauperc quarret maritojfed amp; in ChnftunJ,q«i talem cK giiTet inatreni,Eftamp; abfurdûin facrasIiteras.Donec em,farpe cerium tempus,fiepe in»nbsp;nitutn (îgniâcat,queniadmodû.i.Cor,iç.Oportetaamp;tilIumregnare,doncc ponat ome*nbsp;inimicosfcabellum pedü eius.Nunquid poftea non regnabitî’Hoc eiîi habet proprieiacnbsp;fcnpturæ»Gene.8.Diniifitcoruü,quiegrediebatHramp; non reuertebatur donee ficcaren«nbsp;tur aquaefuperurrâmccy empoftearediiuSic Mat.xS*Ecce ego vobifeumfnm vfc^adnbsp;confummaiionc feculi«Ergo non erit nobifeu» Imo multo feliciu8,amp; nos cS ipfogt;Quodnbsp;aut primogenitus dicitur,nó mirûiquüprimogenitus ht,non tantû poft que alii, gt;ntenbsp;que nuUus^Hieroh.Nosita diffinimusîOmnis vnigenicus,primogenicustnö omnispri«nbsp;mogenitus, vnigenitus.Diffinit enim fermo diuinus,quid fit primogenitus.Omne,in-quit,quod apent vuluägeneris mafculini,meû erit,Exo.$4.amp;.i5»Sanâifica mihi omnenbsp;primogenitû,quod aperit vuluam,de filqs IfrachCaete^e qgt; fratres Chrifti feribuntur innbsp;euangeiio,more fit fcriptura92,quo cognati fratres appellantur. Sic Abraam Loth filiänbsp;frathsfuijfratrem nominal, Gene.ij.Sic Laban lacob,filium fororis fuæ,Gefi,t9.Ioabnbsp;Amafam.x.Reg.xo.Eft aütprimogenitusin nmitisfratribuSjqui côformes funt imagi«nbsp;nisfuæ,Ro.8.Ettamp;primogenitusmortuoçe,ÔCprincepsrcguterrar,Heb.x,Decebat eSnbsp;propter que omnia,amp; p que omnia,qui multos tilios in gloria adduxerat,autorem falu^nbsp;tis co9î,pcr pafiîoné côfummari.qui cm fanlt;flificat,SC qui fanflificantur, ex vno omnes.nbsp;Propter qua caufamnôconfunditur fratres eos vocare,diceniîNarrabo nomen tun franbsp;tribus meis,in medio ecclefiaelaudabo tetEcce egoöCpueri mei quos dédit mihi deus»nbsp;Quia ergo puericommunicaucruntcarniôCfanguini,âCipfefimiliterparticipauit eifde,nbsp;vt per mortem deftruereteum qui habebat mortis imperium,id eftjdiabolüjôGiberacetnbsp;eos qui timoré mortis per totara vicam obnoxq étant feruituti.

lt;De natiuicate Chrifti, Lucæ.t ARTICVLVS. VIII.

FÂclüm edautem indi'ebusilk's.Exrjt cdidurn a Cæfatc Augufto.vt defcribcrctur vniucrfus orbis.Haecdefcn'prio prima faAa eft a pfîdenbsp;Syrian Cyrino.Ec ibatit omnes vt profitcrentur.finguli in cîuitatc fuâ.nbsp;Immenfam diuinæ bonitatis often dit abylTum cirCa incarnationis myftcrium,Chri-*nbsp;fti defcribensnatiuitatc,Glof»Q3ietiflimSamp; pacatiiTimû erat rrgnum, quod vna deferi-*nbsp;ptione orbem defcripfitnantaemeratpax,vtad literani videretur impletum illudEfa.snbsp;Conflabuntgladiosfuosin vomeres,£^]anceasfuasinfakes.Hinc BeaarNon cafu con**nbsp;tigifle putandum eft,fed certifitmadÜpenfatione redemptoris.Ipfe enim mediator deinbsp;amp; hominfijficut matrem fibidiuinitusquam voluit przuidit,de qua nafeeretur quandonbsp;vellet humanitus,ita etiam tempora natiuitatis quaf voluit elegit,imoipfe ea qualia yo'nbsp;luit eße donauit. Matrem clegit virgincm,quia non aliter deinlium nalci in carne,q denbsp;intemerata genitriccjdecebat.Tempusquàdo nafeeretur,fummx pacis elegittquianzcnbsp;ci nimirum nafcendiin niundo ratio fuit,vt genus humanüad fupernr pacis donarednnbsp;ceret,lpfe cm eft pax noftra qui fecit vtraep vnû,Ephe.t.Hoc eft,de angelis SC homini^nbsp;bus vnam dei doinû pius mediator amp; reconciliator inftituit.Sic de ludæis gcntibus,vcnbsp;fit vnu ouileâC vnuspaftor,lohan.io.se oftenderet feillQde quo Pfal.yi.Orietur in dienbsp;buseiusiuftitiaSC abundantiapacis.Efa.si.Multiplicabitur eius imperium,amp; pacisnonnbsp;erit finis. Præceflerant deferiptiones particulates,quemadmodum fub Dauid.t.Reg.x^nbsp;fed hacc generalis fub prxfide Syriae,poftquS alis adz funt.Voluit aüt dominus cum tanbsp;to orbe cenferi,vt ficut circuncifus,circuncifionc aboleuit,ita fanâ:ificaret qui cenfentucnbsp;amp; feruitutem naturæ noftræ aboleret.Nam QC fi corpore fumusferui,fpiritu tarnen libe-rifumus.lohan.S.Sifilius vos liberauerit,vere liberi eritis.âC nomina cledoçt feriberecnbsp;încslis.Luc.io.Gaudeteq) nomina veftrafcripta funt in cælis.

AfccnditaSc lofeph a Galilæa, de ciuitate Nazareth,in ludacamjn ci uicatem Dauid ,qua: vocatur Bcthleem.co çp eflet de domo familia D a*nbsp;üid.vt profiteretur cum Maria defponfata fibi vxoreprægnante.

Prophetatum fuit,ChriftninNazareth concipiendum. Éfaiæ.ii.Egredietur virga de radice Ieire,5c flos de radice eius afcendet.Hebraica veritas habet,Nazaræus de radinbsp;ce ciusafccndet,fedinBethkemnafcitu9t*MicheK.$,Et tuBethleem Eftrata, paruulu«nbsp;csin

-ocr page 55-

A R TICvLV s

Fo* XV L

es in tnillibus lüda,ektemihicgredietur,quifit dominator inlfraei,5t egrefius eins à dié bus æternitaiis«lohannis,7.Nonncfcriptura dicit,qHia exfetnineDauidjamp;Bethkemcänbsp;ftcllo vbi crat Dauid,V£nit Ghriftus*N on folum autem lofeph iSC Maria perunebant adnbsp;triburnluda, vcrumetiam genusduxerunt è progenieóCftirpeDauid,e cuius femine:nbsp;promiiTusfuerat Chriftus,Sc ficpromüTio oftenditur completa.BedatHocaedidfi Augrtnbsp;fti quofinguliibantinfuam ciuitatem vtprofitercntur,innoftriregis eft nobis fpiritua-hicr agendum feruitio»Omnes nato regi debitum pcndcre debemus cenfum, hoe eft, irtnbsp;vnitate ecclefiæ praeceptis parère diuinis,ôCâdingreHumpatriæcceleftisinfatigabilibo--norumoperumexercitationefatigari.Non enini habemus hiemanentem ciuitatem, fednbsp;futuraminquirimus.Hebræorum.i5«lndurt carnem,vtnos virtutefpiritusindueret.De-feendit de coelo ad terras,vt nos de terra ad coelos eleuaret.SoIuit tnbutum^Matthjijy*nbsp;vt nobis pcrpetuælibertatisgratiam donaret,î?Corinth.j.Vbi fpiritusdomini,ibi hberlas.Denarius imaginem Cæfaris habens amp; nomen, decern funt peepta cum imagine fannbsp;daeconuerfationis.Leuitici,i9,Sandi eftote,quoniam ego fandusfum»

Faeftum eft autem cum eflent ibi, impleti funt dies vt pareret,Öi pepcric filium fuum primogenitum.Só pannis eum inuoIuit,ÔC reclinauit cum in pracs*nbsp;fcpjO,quia non erat ei locus in diuerforio.

Quo magis conftaret verum honiinCm elfe, qui nafeeretur, tempus qiiod naturae prae* fixerat,condicor naturae obferuare voluit,fuper naturam nafeiturus ex virginehne dolo*^nbsp;re.EzcchieF.44,Porta hæc claufa crit,amp; non aperietar,amp; vir non tranhet per cam, quo-niam dominijs deus Ifrael ingreffus eft per cam,crit'^ claufa principüNecmirumtPepe*nbsp;ric enim filium,patris aeterna gcnerationc.Pfalnio.i.Dominus dixit ad me,hiius meus esnbsp;tu,ego hodie genui te.Suum,carnis aflumptione.Galatas.4. At vbi venit plenitudo tem-poris,mifit deus filium fuum,fadum ex muliere,fad:um fublege,vt’eos qui fub lege erancnbsp;redimcrct,vt adoptionemfiliorumrccipcremus. Vndefequitur,primogenitum ? Matrinbsp;crat vnicusfilius,nobisprimogenitus,quosfibifpirituiHnaosfratres reddidit, SChære-ditatis aeternæ confortcs.Coloflen.ulpfe eft caput corporis ecclefiæ,qui eft principium,nbsp;primogenitus ex niortuis,vt fit in omnibus ipfe primatum tenens.Hebræorum.i.Et cumnbsp;iterum introducitprimogenitum in orbem terrarum, dicit: Et adorent eum omnes au-geli dei.Non autem tradiditinfantcmnutricibus,fed ipfafafctisinuoluic,reciinansinprænbsp;lepio,quia illæfa peperit virginitate, fine dolore maledióiioni mulierum non obnoxianbsp;agilis ÔC alacris, cum angelis dei ad fanclum præfepc vigilans,5c lofcph fponfo fuo, vir-ginitatis fuæ teftibus,puerum adorans, quern angelo teftc Só fpiritu fanâo illuftrante, figt;nbsp;lium efle altiffimi didicerat» Hieronymus: Nulla ibi obftetrix, nulla muliercularum fedu-litas intcrcelfittipfa pannisinuoluit infantcm,ipfa mater ÔC obftetrix fuit ? Inclinauerat fcnbsp;in vterumvirginis.Pfalmo.i7.Inclinauit feêCdcfcendit,narus,reclinaturinpr£fepio,nonnbsp;inleäoaureo vtSalomon,C3nticorum.j,Fa(fiusCibus iHmentorum,Pfalmo,48, Homonbsp;cum in honore eftet,non intellexittcoparatus eft iumentis inllpicntibus, öC fimilis faduSnbsp;cftillis, fed diuinælegisiugumfufcipiens,dominifitiumentum ? Pfa!mo.7t,Vtiumen-tumfadusfumapudte,ôiego femper tecum. Ómnis autem carofeenum?Ef3iæ.4O,nbsp;Oppidulum humilefibi delegcrat, in quotamen domumnullam habebat cocli terræijjnbsp;dominus, parentes humiles, denique petegre nafei voluit, vt nos puderet noftræ fu-perbiæ fimul ÔC auaritiæ,ac vel huius exemple difeeremus, felicitatem hominis non efténbsp;metiendam iftis vulgaribus bonis,quæ fi nobis non fubducuntur, nos illis fubducimur#nbsp;fed æternis bonis æftimandum, in illam patriam recondendos thefauros, quibus per-petuo fitnus fir uituri ? Ecce magnus dominus laudabilis nimis,cuiusmagnitudinis nonnbsp;eft finis. Pfaimo .47.Paruulus natus eft nobis.Efaiæ.9,Vt nos renafccndo de paruulis mJnbsp;gnos, id eft,de peccatoribus faccret iuftos ? Qui ad dexteram paths fedet in cælo,nbsp;loco egebat in diuerforio, vt nobis copiam feliciummanfionum in domo paths fui do--naret. 1 ohannis.14. In domo paths mei manfiones multæ funt. Vado parare vobis locum . Qui omnes creaturas multifarfis induit ornamentis, qui in fua maieftatc amidusnbsp;cftiumincficut veftimento. Pfalm.io^.Fafciisinuoluitur.vtprimam nobisftolamrefti-tuat, hoc eft, gratiam immortalitatis quam in primo parente amifimus ,x. Cohnthio-rum .8. Scitis gratiam domini nofth lefu Chrifti,quoni3m propter nosegenusfaduanbsp;eft ? cum effet diues, vt ilhus inopia nos diuites effemus ? Auguftinus : Chriftus omnia


nait,qugfuftinedapcepit,vtnoninillisqu£rercturfelicitas,necmiftistimercf a^uerfitas.

-ocr page 56-

PARS PRIMA.

Audi fuperbe diues, qui latifundia latifundijs accumulas, qui nufquam non fubftruis do-mos,prædia,palacia. Qui cœli terract^ dominus eft,ôC opifex, percgrenafcitur,nec habet locum in diuerforio. Si principcm tuum agnofcis, in cuius verba iurafti,ne pigeat illius exemplum imitari,öi pudeatte tuæ mentis, Amos.fi.V æ qui dormitis in leóis ebur-ncis,amp;Iafciuitisin ftratisveftris.Efaiae .s-.Vae qui coniunginsdomum addomum,öCnbsp;agrum agro copulatis,vfq; ad terminum loci.Nunquid habitabitis vos.foli in medio tetnbsp;rae:’P£n»tebit,fcd ferio,quum dicetisîQuid profuit nobis fuperbia noftraî' diuitiarum ia-dantiaquid contulitnobisî'

Ët paftorcs crant inrcgtone eadem \’'ignant€s,amp;cuftodientcs vigili’as nodis fupra gregem fuum. Etecce angelus domini ftctit iuxta illos, óócla^nbsp;n'tas dei drcumfulfit illos,8^ timuerunt timoré magno, 8lt; dixit illis angelus:nbsp;Nolite timere,ecce cuangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni ponbsp;pulo, quia natus eft yobis hodie faluator, qui eft Chriftus dominus in ci*nbsp;uitate Dauid.

Hoc quum efietlæti ominis,tarnen obinfolitum aefubitum prodigium,magno pauo* re correpti flint,fed angelus hune pauoremmoxadimitblandoalloquio.Hoc enim proprium bonoçi eft angclorum,Mar.i6.NoIite cxpauefcere.BedajCö lux vera nafcebaf innbsp;mundum,dignum profeclo fuit,vt prj co natiuitatis illius etiam corporales hominum vinbsp;fus nouitate ccelefttsperfunderetlucis. Vnde Pfalmo.ili. Exortum eftin tenebris lumennbsp;redis corde,mifericors,SC miferator, ÔC iuftus dominus .Magnum dicitgaudium, quianbsp;coelefteôCæternum,quod nulla triftitia interuenienre turbaturîgaudium autemhypo-critæ ad inftar pundi. Et quia omnium hominum populo incarnatio fada eft gaudiumnbsp;SC falus,Iohannis.ii. Ego ft exalcatus fuero à terra, omnia traham ad meipfum. Hodienbsp;dicitjob rci qualitatem quam nuntiabat. Efaiæ.9. Habitantibus in regione vmbraé mortis,lux orta eft eis.Et vt admonitt rccordemur, quia nox præceftit antiquæ cæcitatis, diesnbsp;autem apparuit æternæfalutisîSC ideoabijciamusopera tenebrarum, Scinduamur armanbsp;Iucis,fic vt in die honefte ambuIemus.Romanorum.ij.Vtfilft lucis.Ephefiorum.y. Seruanbsp;tor,Efaiæ.îy.Deusipfe veniet SC faluabit nos,Ofee,i5.Ego dominus deus tuus, 8C non eftnbsp;faluanspræter me,Matthæi4,lpfefaluumfacietpopulumfuum à peccatiseorum.Iamnbsp;olim prophetarumoraculis proniiffusdiu expedatus,is vobis ÔC omnibus natus,Chnftusnbsp;quiaplenitudine gratiæ vndus,Iohan.î.Nonenim ad menfuram dat deusfpiritum.Vnnbsp;de de plenitudine eius omnes nos accipimus,Dominus,AdorG,t.Certiirinie feiat omnisnbsp;domus Ifraeljquia SC dominum 6CChriftum, fecit deus hune lefum. In Bethleem, obnbsp;prophetiæ impIetionem,Michææ*s'.SC myfticamftgnationem. Vbi enim dignius dece-bat verum nafci panem,qu3m in domo panisî’lohaniô.Ego fum panis viuus.Sed quibusnbsp;hoc gaudium nuntiatumî’Num pontificibus 8C rempli facerdotibusî'Num feribis SC pha-rifæis fapientiaSc feientia tumidisî'Non.Sed fimplicibusôC in officio patriarcharum oc-cupatis,quipaftoresfuerunt,Gcnefis,47.BernardusîQuantifapienteshuiusfcculi,quanlt;nbsp;ti nobiles fecundum carnem,illa bora in ftratis mollibusquiefcebant,SC nemo eorum dinbsp;gnus habitus eft videre nouantluccni,fcire illud magnum gaudium,angelos audire can*nbsp;tantes,gloria inaltiflïmisdeo.Sedpaftoresin agris excubantes excubias, quibus angelusnbsp;imminebat ex alto fupra iUos,vt Græce ponitur. Infirma enim mundi eligit deus,vt connbsp;fundat fortia,vt non glorierur omnis caro in confpedu eius.i.Corint.u Et vt curam pa-ftoralis regiminis commendaret,quiaipfcprinceps paftorum.i.Petri.ç. SC Hcbræoçi.ij.nbsp;Quia ÔC ouem centefimam quæfîturus aduenerar, Matth.iS. Lucae .iç.

Et hoc vobis fignumî Inuenictis infantem pannis inuolutum, 8^ pofitutn inpræfepio,

i.C orinth.i.Iudæi figna quærunt.Sed quod fignu nati regis omniumsT Num rubus ac dcnsfExo.j.Num virga virefeens ÔCgerminans^Nume.iy.Aut vellus rore madens^ lu-di.Ê.MinimCjtametfivirgineipartus,fed infantulus fafefts puerilibus inuolutus.Non auro gemisve ornatû, nec in molli ledulo iacente,qui principe mundi, regé fuper oiïiesfi-lios fupcrbiæ,lob.4i-calcare venerat.BedatSignfifalutis humilitaseft feruatoris,quo co*nbsp;tra initium omispeccati fuperbia.Eccî.io.BernardusxPanni tui dne lefu.pofiti funt in fi*nbsp;gnum,fed cui contradicitur hodie à multisjdelitijs SC diuitijs diftblutis.Diuitiæ ergo ft affluant,nolite cor apponere,Pfal’.6t.Mifericordiasergo dfiiinætcrnucantemus,quiavtgnbsp;petuo bene viuamus,ipfe abiedionis noftræ SC mortalitatis focius fieri non abnuit.

Etfubita

-ocr page 57-

A R T I c V L V s vut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo* ÏXgt;

Et fubito fada cft cum angelo multitude mihtiac cœkftis, laudantium dë um,8^ dicentium:Gloria in altiiïîmis deo, 8^ in terra pax hominibns bonasnbsp;voluntatis.

BedatBene angelorum cxercitus,militià vôcâtur,qaia ducê militiae fequüntHr,qui foe tis inprælio,contra malignos fpiritus ad noftram tutelam exercitus ordinat angelorum*nbsp;Pulchre autetn diftinguitjdansgloriam dcOjOimirum hoc fignificans, nihil nobis ex hodnbsp;negotio gloriæ deberi, fed bonicaci diuinæ, quæ nobis quos condidit, iniro conülio pro**nbsp;fpicit è cœlo, vcintelligamasillincnobispro6cifci,quicquidmagnihcum,acfalutiferuntnbsp;obtigeric. Et licet à multis in terra defpiciatur, tarnen in c«lis vbi fpecialiter ipfius re-'nbsp;lucetgloria, digne glorihcatur. In omnibus ergo glotiam ipfius quærere debemus*nbsp;.l.Timothei.i.Soli deo honor SC gloria,Efalse,4i.GIoriam meam alteri non dabô, Pfal*nbsp;mo.iij. Non nobis domine non nobis, fed nominituo dagloriam. Gloriam optare delt;*nbsp;bemusin deo, tanquam in obiedodatote Sc caufl. Secundum deum,hoc eft, ipfius vo'nbsp;luntatem, non propriam cupiditatem. Et propter deüm, finaliter ad ipfilis laudem, SCnbsp;noSjôC omne noftrum referendo.i.Corinthiotumu.Qui glôriatur,in dômino glorietur.nbsp;ïn terra pax reddita per Chriftum, quum prius humana naturà irtimica füerit deo,nbsp;nunc ita conciliata eft, vt St deo coniunda fit, Sc iiicärnato vnita. Nihil in terris aliudnbsp;Optandum, quàm pax, quæ peccatis abolitis, nos deo concilier,quæ nos mutua chart*nbsp;täte conglutinet. HæC eft enitn pax, non mundi, fed dei, quae exuperat omnemfenfumgt;nbsp;Philippen.4, Quæ'cg praepondetat vniuerfis mundi felicitatibus, Hanc Chriftus atculiCnbsp;in fua natiuitate,Pfalmo.7i.Orieturin diebus eius iuftitia,Slt; abundaniia pacis.

Et pax erit in terrisnoftris cum venerit. Docuit in prædicatione, Pfalmo ,84.Qsoniartl loquetur pacemin plebem fuam, Matth.io.In quancunqj domumintraucritis,primuninbsp;dicite,pax huic domuit T enuit in conuerfatione, Efaiæ.n. Sicut ouis coramtondente fcnbsp;obmutuit. Fecit in palfionCjEiaiæ .çs.Dtfciplina pacis noftræfupereum,Coloflefi.i,Pa*nbsp;cificans per fanguinem crucis quæ in cœlis,fiue quæ in terris funt. Qaærit in confeientiaenbsp;puritate, Pfalmo .74. inpacefaduseft locus eins,Auguftinust Si fccerisiuftitiam,inue*nbsp;niespacem ofculantem iuftitiamtSt fi iuftitiam non amaueris.pacem non habebis,Efaiaenbsp;.î7.Non eft pax impijs, dicit dominus. Impiienimquafi mare ferucns,quodquiefcercnbsp;non poteft,SCredundant fluduseiusinconculcationem Stlutum.Dabit æiernaminfruinbsp;tione, Efaiæ .)i. Sedebtt populusmeusin pukhritudinepacis, in requie opulenta,in ta^'nbsp;bernaculis fidutiæ. Tertio,hominibus bona voluntas, hoc eft, beneplacitum deo in ho*nbsp;minibus propter Chriftum, Inquibus enim prius non erat beneplacitum, nunc probe*nbsp;nefiefis,^ refocillatioaibus hominum habet opera, in quibus amp; quietem habet. Roma*nbsp;norum ,ç. R econciliati fumus deo per mortem filij eius. Qui ergo æternæ pacis gaudianbsp;defiderat,per obferuantiam pacis,neceife cft,pcrucniat.Coloflen.î.EtpaxChriftiexttl*nbsp;tet in cordibus veftris.

Et fa dum eft vt difeefferunt ab eis angcli in ccelum, P aftores loqueban* Loc.t tur ad inuicem.Tranfeamus vfque Bethlecm, 8^ videamus hoc verbu, quodnbsp;fadum eft, quod fecit dominus, 8^ oftendit nobis*

Incomprehenfibilem diuinæ gratis in fimplicibus, foperfais,teicdis, oftendit opera* tionem . Paftores fiquidemconfolationc angelica, acdenuntiationereitarn gaudiofenbsp;confortati amp; læti, fe inuicem exhortantur, defidiam cxcutientcs. Virgo Dauidis ftirpenbsp;nata^ed tunc à nemine fecundumfeculumreputata, angelo amp; lofephteftibus,deOpie*nbsp;na, in vili ftabulo veluti mundo abiedilTima parit, tacet, nihil de fe loquitur : fed quodnbsp;homines ncgiigunt.cceli clues honorant,denuntiant,paupcresinquirunt.Videamuscocnbsp;poraliter rem iftam nouam.quam indicauit nobis,A feculo non eft auditum,nec à quo*nbsp;cunque adlum, fed dominus fecit propter noftram falutem, 8c fuum honorem. lôhan*nbsp;nis.i.V erbum caro fadum eft,8t habitauit in nobis,8Cvidimus gloriam eius,O magnumnbsp;diuinæ pi et atis indiciumtpaft oribus reuelatur, quod multi reges ÔC prophetæ viderc de*nbsp;fideraruntjMatthæi.ij.Hinc PfaImo.84.Oftendc nobis domine mifericcrdiamtuam,amp;Jnbsp;falutarc tuum da nobis,Nam Luc jo.Beati oculi qui vident quæ vos videtis, V nde feneXnbsp;ille fandus Simeon,Lucæ.i ,N une dimittis feruum tuura domine, fccundum Verbum tùnbsp;um in pacetquia vjderunt oculi meifalutarc tuû.Moyfes ait Exo.j. Vadam,amp; videbo vt*nbsp;fionc hanc magna,quare non côburatur rubus, Huiusfiguræ côpletionê paftores,8C audinbsp;ünt,ô^ oculis contéplanf,virgincfine corruptioneparientë.Scd qmin principiocratvetnbsp;bûA verbû état apuddeû,lohan.i.nonfadû/ed natû de dco.ac ideoinuifibilejohan.i.

Deumne

-ocr page 58-

PARS PRIMA.

Deum nemo vidit vnquam.Lucem enim habitat inacceffibilem j.Timoth.ß.Idco caro faciü, vt Yideri SC palpari poflït.AmbrofiuSî Cu caro dnividetur,verbum dei videtur,q)nbsp;eft filius dei.Quanquam folusfilius fit incarnatus,totitamentrinitati competit operatic»nbsp;Ipfa enim opera trinitatis ad extra,funtindiuifa,Aderatpotcntia patris, aduerfus naturanbsp;educens ex integra virginefilium.Aderat fpiritus fandus, fandificans partum, Lucæ.i.nbsp;AdcratôC filius,fuppofitansnaturamhiimänam,Prouerb,9,Sapientiaaedificauitfibi do-mum,I pfe autcmfadus eft nobis fapientiaamp;iuftitia,

Ec ycnerunt feftin^ntcs,amp; inuencruntMan'am,8c Iofcph,8^ I'nfantem po

GloflaîPræ videndi defiderio tarn magnu nouum,Chriftum fcilicet dnm, cuius maie-ftatem angelicoconcentu intellexerunt,Et quia ardenti defiderio quæfierunt feruatorc, inuenire meruerunt,Luc.u.Qnæritc,ôCinuenietis,acquomentisaffedtu quærendusfitôCnbsp;didis fuis ôCfadïis oftenderunt,£fa.ii,Si quæritis,quærite,conuertiminiamp;venite,Deu-tero.4,Cö quæfieris dnm dcö tuu,inuenies eu,fi tn toto corde quæfieris, Sap.i, 1 n fimplinbsp;citate cordis quærite illß.Feftinemus ergo non pedö paflïbus,fed bonoçi opeçe profedi-bus,Ephe.i,lpfiusemfadurafumus,creatiChrifto îefuin operibus bonis,quæpræparanbsp;uit deus, vt in illis ambulemus,Hinc inuenerunt infante cö Maria 8C Iofeph,quia in ama-ritudine pœnitentiàe,cû profedu virtutfl,inuenitur in præfepio cibus iumentoçî,Pfal’.85.nbsp;Ibunc de virtute in virtutem,(reiedis vitns)videbitur deus deorum in Sion.Nemo ergonbsp;tarder conuerti ad dominum ,nec différât de die in dicm, Eccij, Sed feftincmus ingredinbsp;inillamrequiem,Hebrae.4,lpfum precantes, vtgreffus noftros dirigatfecundüeloquiunbsp;fuum,Pfal’.n8,Vt non dominetur nobis omnisiniuftitia.

Videntes aût.cognouertint de verbo qd didu erat ilIis de puero hoe.Et omes qui audierunt,mirati func,8óde rjs quae ditfta erït a. paftoribus ad ipfosnbsp;GloffaïVidêtesexterius,Cognoueruntinteriusde verbo perfide, quodipfe effetChrinbsp;ftus,Sapîæ.i,Sentite in dno in bonitate.Pharifæi nee miraculis crediderunt vifis.lohâ.içnbsp;Nunc viderunt,5lt; oderunt SC me St pattern meû. Habet pietas in hominibus quamlibecnbsp;humilibus fuä prudentiam. Inuenit paftorü vox apud multos fidê,excitanseos ad cupidînbsp;tatem videndi pueri.BedatMirati funt omnes qui audieruntde myfterio incarnationis.nbsp;Sc de tarn conftanti SC certa proteftatione paftorö,qui inaudita fingere nefciunt,fed fim-plici facündia quæ vera funt,praedicant.Officium itaqj fpualium paftoçe fucrit, fe fuoscgnbsp;cuftodire,öC panem coeleftem quaerere,quem cum inuenerint,in Bethleem, hoc eft,in eCnbsp;defia in feripturis facris,öC alfis indicate,A(ffu.to,Attendite vobis SC vniuerfo gregi,in 4nbsp;pofuit VOS fpfis fandus epifcopos regere ccclefiä dei, quam acquifiuit fanguine fuo, Sednbsp;Sc vnufquifqj fe SC alios virtutumcxemplispafcere debet,SCpabuIo verbi dei,Mat,4,N5nbsp;in folo pane viuir homo,fed in omi verbo quod procedit de orc dei,öC exhortari, vt reli-disconcupifcentijsmundiSCcarniSjfeftinetin domunonmanufadam,fedætetnâincœnbsp;lis,i.Coç£.s'.Vbi panis viuus,Lut,‘i4,Beatusquimanducabitpanêin regno dei.Cogiternbsp;quifq^quidgaudfiquidve tripudij haberet,fipr3efensfuiffet,dum diuinitusillepuerinfannbsp;tulus coramboueSc afiriopraefepio iacebat,Abacuc.5.In medioduoç^ animaliumcognonbsp;fceris,(fecundum tranflationcm.LXX^pia illa pucrpera,nobilisquidfm,fed pauperculanbsp;affidebat,necminimum partus indicium habens,

Maria autem conferuabac verba hæc,conferens in corde fuo.

Ambrofiusî Non contcmnindaputcs,quafi vilia verba paftorum,A paftoribus enim Mariafidem colligit,apaftoribus ppfsad deireuerentiamcogregatunNon rainusore qnbsp;corpore pudica,fccreta quæ nouerat, nulli diuulgabat ,fed corde tacito tempus fcrutaturnbsp;congruum,quo deus hæc velit diuulgare,ac reuerenter expetffat.Confiderat omnia plena miraculis, vider vbiqj fummam humilitatem cum fumma fublimitatc mifceri. Infansnbsp;in vtero concipitur,fedangelo intcrnuncio,fpiritu fando opificc,Lucæ,i.Puernafcitur,nbsp;fed è virgine.Reclinaturin præfepio,fedangeligratulabundi canunt è coelistLatitatinnbsp;obfcuroloco,fed coelum nati fublimitatem adorat,Conferebat autem ada fis,quæ agen--da vel audierat,vel legerat,Vidit fe virginem concepiffc,vt legerat Efaiæ ,7. Ecce virgonbsp;concipier Sc pariet filium.Et de ftirpe Dauid, Efaiæ,u, Egredietur virga deradice leffe.nbsp;Sic SC in Bethleem iuxta vaticinium,Michææ.$.Et tu Bethleem Ephrata, paruulus es innbsp;millibus luda, ex te mihi egredietur qui fitdominatorinifrael, SCegreffuseius à diebusnbsp;æternitatis , Ruminemus SC nos diuina myfteria, ne peccatis obuoluamur.PfaImo.ii8»nbsp;In cordc meo abfcondi eloqui tua,vt non peceem tibi.Dulcia enim fuper mel Sc fauum^

Pfalmô

-ocr page 59-

ARTICVLVS cc» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XVlin

PfalmOtilS.Qy^ lt;)ulciafaucibusmcis eloquia tua.Sed Eccï.if.Corfâtui qu^fî vas cortquot; 9 fradum,onincm fapientiam nontenebit»

Et reucrfi funt paftoresjaudantts gïorificantes deum fuß omnibus qug audicrant 8C viderant ficutdiÓ:um cft ad illos«.

Nam quemadmodumauclierant,compererunt,quare déumlaudabantprobettefiicio ton mundo exhibito,amp; fibi fpecialiter oftenïb Qjiatuorenim nunciauerat angelus. Gaitnbsp;dium vniuerfak.Sipromifliogaudiumcontulit patribus,Iohannis,8. Abraani exuitauit,nbsp;vt videret diem meumxviditjÓCgauifus cft,quid exhibitfoï'Paupertansfignum.Zacha,?»nbsp;Ëcce rex tuus venit tibi iuftus amp; faIuacor,SC ipfepauper.Rcdcmptionispignus. Pfaljio.nbsp;Rcdemptioncm mißt dominus populo fuo,Lucæ.i.Benedidus dominus deus lfrael,qanbsp;vifitauit.iSC fecic rcdemptioncm plebis fuæ fuæ^Diuinae bonitatispræconium. Apocaf.^«nbsp;Benedidio,amp; honor, « potcftas,in fecula feculorum, Tranfcamus 8C nos ifta tempora-Iia,Philip.5,Quae retro funt obliuifccns,ad ca veroquxfuntpriora,extcndcnsmeiprum,nbsp;ad deftinatum profcquor ad brabium fupernæ vocationis dci in Chrifto Icfu, dC videa-mus quantam humilitatemSCpauperiatem pro nobis fufcepit rcxgloriac,ßmusgratibe-neficiiseius,vcrboö^ opereipfumimitandojö^ cum angelicis fpiritibus ardcntcr laudan-do,Eccî.4î.Bencdiccntes dominum,cxaltate ilium quantum poteftisxmaior cft em orÜnbsp;laude,Pfalmo.io.Bcncdic anima mea dominum,Sc noli obliuilci omeS rctributiones eius«nbsp;Si enim illi fola natiuitatc cognita reuerß funt gaudentes, quanto magis nos,qui totam in-carnationisferiem ex ordine cognouimus,amp;facramentisillius imbutifumus, in omni-»nbsp;busgloriam cius,amp;laadcmnon folum verbo, fed ôi fadisprædicarc,nec vnquamobli-uifei dcbemus,quod ideo homo natus cft, vt nos ad imaginem ßmilitudincm fux diuinbsp;nitatis renafeendo rehceret^

«De Circumcifione. Lücar.tt« ARTICVLVS iX«

ƒ

Et poftquam confummati funt dies oAo.vt circumcideretur puct. vogt; catum eft nomen eius Icfus. Quod vocatum eft ab angelo, priufquäEnbsp;'in vtero conciperetur.

Qpantum deo humilis fyncera placeat obedientia, öécndit dominus in legis vete* ris,quam ablaturus vcnerat,obferuatione .Nec em dedignatur veluti peccatis parentumnbsp;obnoxius, accipefe remedium, qui folus ab omni peccati contagio immunis, ablaturusnbsp;erat omnia peccata mundi, ßbilt;^ populum nouum acciturus, cui cor eßet ab omnibusnbsp;carniscupiditatibus repurgatum,id(Ç non cultris petrinis, fed gladio fermonis euangeli-»nbsp;ci, per h dem omnia purgantis. Sine ßde enim impoftibile eft placcte deo, Hcbræorumnbsp;vndfcimo: Vnde ab initio dci cultofes ßdem fuam quibu'dam exterioribus cfrimonqsnbsp;proßtebansur. Geut in lege naturæ hoftiis SC oblationibus, Geneßs.4. R efpexit dominusnbsp;ad Abei,5lt; ad muncra eius,amp; de Noe,Geneßs oäauo: Acdißcauit autem Noc altare donbsp;gt;ntno,Slt; tollens de cunäispecoribus,öC volucribus mundis, obtulit holocaufta foper al-tare.Odoracusep cft dominus odorem fuauitatis^SicAbraam, qui SC aliud à deondelfi-accepit, Genefis decimofeptimo x Hoc cft padum meum,quod obferuabitis intetnbsp;tne Sc VOS,à fernen tuum poft tc ? Circumcidetur ex vobis omne mafeulinum, 8C eix'nbsp;cumcidetis carnem præputq veftri, vt Gt in ßgnum foederis inter me SC vos, Non ergonbsp;ipfa circumcifio iuftificabat, fed fides cuius ipfa ßgnum, Romanorum quarto .Dicimusnbsp;enim, quia reputata eft Abrax fides ad iuftitiam . Quomodo reputata S'in citcumci-fione, an in præpmio Non in circumeißone, fed in prxputio. Et ßgnum accepit cir-cumcißoniSjfignaculumiuftitix fidei,qux eft in prxputio,vt ßt pater omnium cfeden-tium per prxputiunx, vt reputetur Willis ad iuftitiam,SCfit pater circumcifionis,nonnbsp;ijs tantum, qui funt ex circumcifione, fed ijs, qui fedantur veftigia fidei, qux cft innbsp;prxputio Abrax. Patet ergo, duos modos ôC ordines faluandorum tune cucurriflê«nbsp;Alterum defeendentium ab Abraamo, aut fibi iungi volentium, qui in fignum fpiritua-lis ,8c internx circumcifionis, carnem præputq circumeidere tenebantur*Nam fecun-da fine prima nihil profuit, Romanorum fecundot

Circumeifie

-ocr page 60-

PARS PRIMA.

Circumcifioquidemprodeft,fi legem obfenies^ fi autem præuaricatof legis fis,circûcifîo tua præputiumfaâa eft.Alcerum,non ab Abraam defcendentium,qui ad kgem minimenbsp;tenebantur.Roma«;« Quæcunqj lex loquitur,qs qui funt fub lege, loquitur, fedper fideranbsp;faluabantur.Hebræo.ii.Accedentem ad deum,credere oportet,quia eft,ôlt;. qgt; inquirenti*nbsp;um fe remuneratorfit.Rom.i«Siautem præputium iuRitias legis cuftodiat,nonncpræpanbsp;tium iilius in circumcilîonem reputabitur^ N on enim qui in manifefto ludxus eft, nequenbsp;quæ in manifefto in carne eftcircumcilîo, fed qui in abïcondito ludxus eft,amp;:circumlt;'nbsp;cifio cordis in fpiritu,non literaxeuius laus non ex hominibus,fed ex deo» Ne enim eut fenbsp;culilabentisxtatifuperni refpeflus munera de effent, illi qui à mundi initio, vfque ad ténbsp;pora datxcircumcifi'onis,vel poft datam,de alijs nationibus deo placuerunt,vel hoffiaçenbsp;oblationibus,vel cerceïblafidei virtute^uasfuorumc^ animas creator! commendantes,ànbsp;primi reatus vinculisabfoluere curabant * Mifericordia enimdomini ab xternovfqueinnbsp;2 xternum,fuper timentes eum«Pfafjoz. Voluit ergo dominus circumcidi,quum de gene-*nbsp;rc effet Abraæ,ob legis confirmationera,fic enim prxceptum erat, Gene.iy» Infans odionbsp;dierum circumeidetur in vobis»Leuit4i»Die odauocircumeidetur infantulus. Hinc Ronbsp;man.iy.Dico enimChriftum lefumminiftrum fuiffecircumcifionis, propter veritatemnbsp;dei,adconfirmandaspromiffionespatrum«Hoc enim oftendit,fe de femine Abraam,innbsp;quo benedicendæ ornnesgentes»Gene,zi,cSC.Gala.5,Non dicit,infeminibus quafi inmulnbsp;tiSjfed in femine tuo,qui eft Chriftus,SecundO,ad legis completionem.Hebrxo .7. Nihil ad perfeâum adduxit lex,R oma.io^Finis legis Chriftus eft,ad iuftitiam omni credennbsp;ti.ldeo Matth.y.Non veni foluere legê,fed adimplcrc,Voluit ergo circumcidi,vt ofté-deret fe autorem legis, ficut 8(. euangelii,quoniam qui per feipfum ait,lehan.;. Nifi quisnbsp;renatus fuerit ex aqua ÔC fpufandlo,non poteft introire in regnum dei,ipfe idem per fer-uum fuumprius dixerat.Ge.iv.MafcuIus cuius prxputii caro circumeila non fuerit,dclenbsp;bitur anima ilia de populo fuo^Quod fi folu baptifma fufeepiffet, videri poterat refugiffenbsp;circumcifionem,tanquam nihil ad fe pertinentem.Si vero circumcideretur,amp; non baptinbsp;zaretur,quomodoperfuaderipoffetbaptifmü fufficere,circumcifione relida^ Nuncita-»nbsp;qjbaptifmapoft circumeifionera fufcipiens,illud tenendum tradidit, quod vltimofufce-pit^Gala.At vbi venir plcnitudo temporis,mifitdeusfilium fuum ,fadum exmuliere,fa-dum fublege,vt eos qui fub lege crant,redimcret,vtadoptionem filiorum reciperemus.nbsp;Hinc vocatus lefus.i.feruator,Matth.i. Ipfe euim faluum faciet populum fuum à pecca-tis eorum.Quis autem poteftpeccata dimittere,nifîfolusdeusç’Lucx.s^JdeoEfa,n. Vc-cabiiur nomen eiusEmanuei,quod eftnobifcum deus. Ab angeloprxnuntiacum,MaM»nbsp;fed à deoabxternoimpofitum.4*Efdrx.7. Et reuelabiturfîliusmeus lefus cumhis,quinbsp;cum eo funt,amp; iocundabuntur qui relidi funt in annis quadringentis, erit poft annosnbsp;hosmorieturfiliusmeusChriftus,amp;couuerteturfccuIum.AMaria ßC lofeph vocatum,nbsp;per apoftolos diuuIgatum,Ado.9.Vas eledionis eft mihi ifte, vt portel nomen ipeumnbsp;coram gentibusSCregibus.Etneceffario.Non enim eft aliud nomen fub cœlo datum honbsp;(ninibus,in quo oporteat nos faluos fieri.Indubitanter ergo credimusamp;fperamus,quia qnbsp;à peccatis faluat,ipfe etiÜ à corrupttonibus,qux ob peccata contigcrunt,ÔC ab ipfa morte faluare non omittit.Pfaf.lox.Qui propitiator omnibus iniquitatibus tuis,qua fanat oêsnbsp;infirmitates fuas.Dimifiis quippe iniquitatibus noftris,ad integrum nos fanat,quum refucnbsp;redionis gloria apparente,nouiffima inimiça deftruetur mors. Hxc eft plena atq; perfe*nbsp;da circumcifio,cumin dieiudicii cundisfimul animx8Ccorporis corruptibilibus exuti,nbsp;raoxperado iudicio,advidendamperpetuo creatorisfaciem, aulam coeleftisregni in-gredimur.Qui redimit de intérim vitam tuam,qui coronat te in mifericordia amp; mifera-tionibus.f^i replet in bonis defiderium tuum, renouabitur vtaquilx iuuentus tua. Quinbsp;ergo ad huius pulcherrimx renouationis quafi fummx circumcifîonis defideramus prx-mia pertingercjCuremus primitiux circumcifîonis amp; renouationis, quæ quotidianis vir-Cutu exercitationibus fît,fubirer6media.Carnalis circumeifîo mortirera eft,dicenteAponbsp;ftolo, Galatas quinto.Si circumeidamini, Chriftus nihil vobis proderit.Spiritualis veto neceffaria.Hiereni.4.Circumcidimini domino,amp; auferte præputiacordium veftro-rum,Ad.7, Dura ccruiceSCincircumcifîcordibusSCauribus,vosfemper fpiritui fandonbsp;reftitiftis.Si ergoincircumeifî cordibus SC auribusfunt, qui fpiritui fando refîftunt, eftnbsp;vtiqj cordis 8C aurium cirGumcifio,eft SC cæterorum mcmbroçz Sc fenfuum, interioris 8Cnbsp;exterioris hominis.x.Co9t.7.Mundemus nos ab omni inquinamento carnis 8C fpiritus,nbsp;perficientes fandifîcationem in timoré dei.Gonfîftitcrgofvt dicit Bernardus) tam interior q exterior intribus.Iriterior.vtcogitatio fit fanda. Peruerfæ enim cogitationes fe-parant à dco,Sapîæ.i.Hier.4, Vfquequo morabunf in te cogitationes noxix* Prouer.4.

Omni

-ocr page 61-

ARTICVLVS Xe


Fo. XIX*


Omnicuftodiafetua cor tuum,quoniam exipfo vitaproccdit» Secundo, vt affeólio fit pura.Luc.ó.Bonus homo de bono thefauro cordis fuiprofert bona, malus aüt fimiliternbsp;mala.TcrtiOjVt inientio fit refta,Luc,u.Si oculus tuus fimplexfuerit,totû corpus tuumnbsp;lucidum crit.Si aût nequam fuerit,ctiam corpus tuû tenebrofum erit» Vidc ergo ne lumen qd in treft,tenebræ fint.AmbrofiusîIntcntio operi tuo nomen imponit,Exterior,nbsp;in habitu ne fit notabilis.ficut diuitis Lu.t6.Secôdo,in fermone,ne fit contéptibilis.i.Pcnbsp;tri.4,Siquis loquitur,quafifermonesdei.Mat.it.Ex verbis tuis iuftificaberis,ôd ex ver-bis tuis condcmnaberis,Tcrtio,in aftionc,ne fitrcprehenfibilis.uPetri.i» Couctfatio- •nbsp;nem vcftraminter gétes habentesbonam,vtinco quod detrcdâtdc vobis tanqdema*nbsp;Iefactoribus,ex bonis operibus vos confiderantes , glorificent deum in die vifitationis»nbsp;PhiIip,4,Modeftia veftra nota fit omnibus hominibusÆrgo qui videt mulieré ad con-cupilcendam cam,Matth.$.amp; qui habet oculos fublimes,quem odit dominus,Proue.6»nbsp;auertat oculos fuos ne vidcant vanitatem. Pfal.ug» Qui obturât aurem fuam ne audiacnbsp;lcgcm,Proue.i8.SC ad clamorcm pauperis,Prouer,n.procliuus ad dctra(âiones,fcpiatnbsp;auresfuas fpinis,nc audiat linguam nequam, Eccï.18. Qui potês eft ad bibendum vinu,nbsp;amp;fortis ad mifeendam ebrietatem,cui væ^Efa.y^guftetôC videat quoniâ fuauis eft do-minuSjPfal.îj.Cuius manus dcxtera,eft dextera iniquitatis, Pfal.i4î.ôC repleta muneri*nbsp;bus.Pfal.iç.lcuet manus fuas ad mandata dei quæ dilexit,Pfal,ii8»ln cuius vqs infelicitasnbsp;6Cviampacisnoncognouit,Efa.5r9.prohibeatpedesfuosabomniviamala,vtcuftodiacnbsp;verbum dei,PfaLii8,Cuius lingua loquitur iniqtatcm,Pfal.7i,5C qui loquitur pace cumnbsp;proximo fuo,malaautemin cordibusfiiis,Pfalm.i7,cuftodiat viasfiias,ne delinquat innbsp;lingua fua,PfaU58*0C donee in eo eft halitus,SC fpûs dci in naribus eius,nQn loquitur la*nbsp;bijs fuisiniquitatem,lob,i7.Sicergo omnesfenfus fuospetra fpiritalis exercitii fe ofte* 'nbsp;dat habere circuncifos.Petrinis enim cultris circucifionem fieri legimus,Iofue.5-.Petranbsp;autem eft ChrüSjt.Coçi.io.Cuiusfide,fpe ôC charitate,non folum inbaptifmatc,fedinnbsp;omni aftione deuota purificanf corda bonoçe.Ambrofiusî Circûcifus vitijs, diuino di*nbsp;gnus iudicabif obtutu.Pfal.ss.OcuIi dnifupcr iuftos, ôC aures cius in preces eorum,

ODeaduentumagorum, Matth.ll» ARTICVLVS X.

CVm natus effetlefus in Bethleemludæ,in diebus Herodis rcgis,eci# Matth« x ce Magi ab oriente venerunt Hierofoly mam, dicentes: Vbi eft quinbsp;natus eft xex ludxorum» Vidimus enimftellameius in oriente, 2gt;Cnbsp;venimus adorarccum.

bonis innotefcerct ad faiutem,SC impfis adimerct omne ignorâtiæ excufationem.NeC omnes cadem rationc pertraxit ad (ui notitiam,fcd fingulos paulatitn allexit rebus iamnbsp;perfuafis SC familiaribus.ludaei prophetis habebant fidem, figuis8c prodigqs commo*nbsp;uebantur, atque harum illecebra pellexit cos. Perfæ ÔC Chaldæi multum tribuebant a*nbsp;ftns,vt huic philofophiae potiffimum dediti, e cuius peritia mirabilem quondam orbisnbsp;inftauratorcm promiferant.Nato ergo lefu,ex virgine ver a carne fumptain Bethlcettinbsp;ludae,ad differentiam altcrius quæ eft in tribu ZabulonJofu.9,Quia de feminc Dauid,nbsp;Ifte Herodes Afcalonita,nationc Idumæus,cuius filius Herodes Antipas, occiditlohä-nem,ôcChriftumillufit,Luc.t5.ïuit alter Herodes Agrippa,qui lacobü occidit,Aâu.nbsp;lt.Meminit ergo regis alienigcnæ,vt oftendetet quemadmodum locum, fic ôC tempusnbsp;diuinis confentirc oraculis.Gene,49.Non auferctur feeptrS de luda,nec dux de foemonbsp;re cius,donee veniat quimiitendus eft.ChryfoftomusîQuamdiufubpropriægétisre*nbsp;gibus ôf ducibus fuerunt,mifit eis deus prophetastfed nunc fub alienigenis mißt filiumnbsp;feruaiorcm.Figurabatur iam nuc regnfiludæoçtfhoceft,fynagogæ)deficerc,8cChrinbsp;fti confurgcrc.Magos Perfæ vocant^philofophiç fufpiciendosprofeffione,quemadmonbsp;dumludæi fuos fctibas,Græci philofophos.Latini dodloresnominant.,Dicun{iftircnbsp;gesPfalm.7*doj’ .“'’gnus in oriente cum fuis amicis,Iob.i. Qui ôC reges appcllantucnbsp;Tob.t. Aureo erniHo feçulo per fapicntiam,non potentiam gubernabant,nuncper plt;xnbsp;tcntiamSC ftultitiam.Venerunt ab oricnte.ChryfoftomustV nde dies nafcitur,inde int*nbsp;tiumfidciproceffit,qa fides lumen animæ.Etquo,quodftella velutiper fomniö docuenbsp;ratjCominusdificerentöC cxaaius,nil dctcrriii itincrismagnitudine, Hierofolyæa fefe

D præwa

-ocr page 62-

P A R S P R I M Alt;

præuta ftellâ Cofetunttfiue quod illic agebant fcribæ phatifæîji’n Icgc pfophctis cm diti,fiuc quod intellexerant rcgcm cum baud procul ab Hierorolytnis nafcKU9«,amp;:ficipnbsp;fos Hierofolymitas non latere, quod ipfi tam infolito in oriente indicio cognouiflent.nbsp;lam enim certi natum effe,folum quærüt de loco in quo tarn inclytus partus foret. Sednbsp;nufquam ferius acdifficilius innotefeit Chriâus,quàm in vrbibus opulêtis, in auiis prinnbsp;cipam,amp; apud fapientiæ profeffione turgidos.Mirabilis fides, ÔC mirabilior conftantia,nbsp;nonem dubitabant natu,cui diuinus exhibêdus honor, nee Herodis, neqjCæfarisfor-midarunt potétiam,ftclla duce,quæ luce fua monftrauit opificem illuftrati.Baruch j.Ecnbsp;hixcrunt ei qui fecit illas.Roma.i.Inuifibilia enimdei, à creaturamundipcrcaquaefaquot;nbsp;lt;5ia funt,intelieda confpiciuntur. Seenndum Hieronymum fuccelTores Balaam, ex ilianbsp;Nume.i4.0netur ftella ex Iacnb,5Cconfurget virga de IfraeljöCpcutiet duces Moab,nbsp;ftellam in ortu Chrifti,de feminc Iacobnati, apparituramcrcdebant,cuius ortüobfer^nbsp;U3bant,quæ illuftrior cçteris apparcns,fimul cum mentis illuftratione foris^ducatum p-«nbsp;ftitit.Differebat autem à cæteris ftcilist Situ,quia tarn prope,vt certum prope defigna**nbsp;cet locum: Motu,na per iter diredu Magosdirexit:EfFedu,quia die amp; nodelucebat.nbsp;V eninius,aiunt,perfonaliter iter peregimus .Non fufficiebat per nuncios rem peragitnbsp;ipfi nos cukum debitum regi impendere v0Iufnus.Efa.4r,Ego dominus,hoc eft nomcnbsp;»neum,gloriam meam altert non dabo,5i laudem meamfculptilibus.Hunc titulu ludgtnbsp;femper reiecerunt.NamChriftum de eo accufarunt.Luc,r5. Hunc inuenimus dicentcnbsp;feChriftum regem efle.Eidem renuntiarutIohan.i9,Non habemus regem nifiCxfagt;nbsp;rem. Adu.5. Negaftis ante faciem Pilati,iudic3nte illo dimitti,Dani,9, Et non erit ciusnbsp;populus qui eum n^aturus eft.Publicari prohibuerut Iohan.19. Noli fcribere,rex lu--dæorum.lncruce Ghriftoimproperando,Matth.x7,Si rex Ifrael eft,defccndat nuncnbsp;de cruce. Econcragenteshonorarunt, vt hie claret inMagis,St Pilatus ait lohan.i9«nbsp;(^od fcripfijfcripfi,Hieronymus:Ad cofufionem ludxoç:, oritur ftella in orientc,quänbsp;futuram,Balaam cuius erant fucccffores,vaticinio Magi nouerant,vt ludaei à gentibusnbsp;Chrifti natiuitatem difccrent.Ncccnim alia ob caufam ftella viae dux Magos Hierofo**nbsp;lymam ingreffuros deferuit ad tempus,nifi vt illorum percontatio diuulgaret rumoren»nbsp;nati pueri,amp;: ludaei inexcufabiks forent, qui non folum non qugefierunt,fed poft agni^nbsp;rumocciderunt.

Audiens autem Herodes rex, turbatus eft, 8^ omnis Hierofolyma cuns illo.Et congregans omnes principes facerdotum 8ó fcribas popwli,fcifcitabanbsp;tur ab eis vbi Chriftus nafeeretur. Atilli dixerutJn Bethleem ludae.Sic einnbsp;a fcriptu eft per prophetam: Et tu Bethleem terra luda, nequaquam minimanbsp;esin principibus ludarcx teexiet dux,quiregat populum meu Ifrael.

ImprobuSjdata occafionc,femperfit improbior.fic fapiens,occafione praebita.fapic-' tior.Nam poftquam audierat Herodes naiü,quern metuebat nafciturum,quu effet alic*nbsp;nigena,quia Idumacusnatione,ôf audieratà Magis virisôC eruditioneSC fortunxftre-*nbsp;pitu nequaquam afpernandis,conturbatus eft animo.ChryfoftomustSicutramn arbo-*nbsp;risinexcelfopofitæ,etiam fiventus kuis flauerit,mouct,fic fublimes homines leuisntt*nbsp;tij fama perturbatthumiles vero,ficut in conualle, plerunqj in tranquillitate confiftunt.nbsp;lob.K.Sonitus terroris femper in auribus cius,amp; cum pax fit, ilk femper infidias {ufpi-»nbsp;catur.Sed quod Hierofolym3,quis no obftupcfc3tï' Verc,qaalis redor ciaitatis,tales ôCnbsp;inhabitantes earn,Eccî.io.ôc Proue.X9,Princcps qui libenter audit verba mcndacn,oésnbsp;miniftroshabetimpios.Facile enim turbantut, quipacentpedoris amiferunt.Efa.48,nbsp;Non eftpax impiis,dicitdominus.Nam quum gauderc deberent, qj rex fuusà Perficianbsp;regibusadoraretur, turbati funt moti ficut ebrius,amp; omnis fapientia coçedeuoratanbsp;eftjPfal.ioß.Intclligens autem Herodes illos deinfigniilloludxorum rege feifeitatos,nbsp;quo rem cautius ageret,amp; certisindices puerum deprehendere poffet amp; occiderc,fapicnbsp;tes fub fpecie bona congregates interrogat,vbi ChrSs nafceretur.Hunc expedabat Innbsp;dæi.Iohan.4.ScioquiaMeflîas venit,qui diciturChriftus, amp; regnatuçe temporalitcr,nbsp;qucmadmodumôCmoderni,dida prophetarum de fecundoaduetu, qui gloriofus,adnbsp;primumqui humilis,detorquentes.Zacha.9.Ipfe pauperafeendensfug afinam. Atillinbsp;nondum odiofurentes in Chriftum,quern nondumviderant,fimpliciteramp;incudanternbsp;rcfpondec, propheticum teftimonium adducendo Mich.y.Et tuBethleem terra luda,nbsp;in forte luda nequaquam minima es.Nec Hebraica veritas,nec.LXX.interpretatio ficnbsp;habet,fed Matthæus didafcribaçtdC^ facerdotum alkgat,5enfus auié is efttEt tu Beth-*nbsp;icem

-ocr page 63-

ARTICVLVS X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XX^

leem Ephrata,minima quidê es in ciuitatibus Iuda,8i tantis millibus camp;parata, vixpat-' uus viculus, fed ex hoc paruo viculo exibii,qui dux fit in populo meo» Exibit têporaliquot;nbsp;ter q exit æternalitcrà pacre,Mich.ç.Etegrefliis eius à diebus æternitatis.Iohàuâ. Exi-Mi à patrc,amp; veniinraûdum.DuXjEfa.yç.Ecceteftempopulis dedieu, ducc ôCpræce-ptorcmgéiibus.Dcut.ît»Dominusfolus duxeius fuit.Felices qui hunc fequfitur ducéanbsp;namin terram ducit viuentiu.Pfal.ta.Dns regit me,â^ nihil mihi deeritt in loco pafeuaenbsp;ibimc coJlocauit.Efa.49.SHper vias pafeetar,^ in omnibusplanis pafeua eoçe,ncn efu*nbsp;tient nc^ fiticnt,amp;:nópcutietcosaeftusamp;: fol,quia miferator eoçî reget eos,ô^ ad fonnbsp;tes aqnarum potabit cos.Mira ludæorum cordis duritia,q altjs oftenfo loco natiuitatisnbsp;eius,quern tanto defiderio patreÿ expedarunt expetierunt,ipfi nec cu alienigenisnbsp;quifierunt,necprædicanti poftea crediderfit^Quapropter diuinadilpêfatione interrogt;nbsp;gantur,vt veritatem confiteanf,S^ ex hoc iufte,qa credere noIuerunt,códcmnêtur.Manbsp;ximustEcce adinquirendun» regem regö,vna Chaldæos ftella pertraxit.ludaicû veronbsp;populum ad obedicntiam dei fui,nec ignea quonda columna côuertit. Nec quenq mo-ueat tanta hæc perfidia Iudæoç£,(p Chrifti illos fidêfufcipere,neq5 noui ftella fulgoris,nbsp;neqj parturicns virgo perculcrit,q. nec tSc qdem deo fuo credere voluerüt, cû illos pecnbsp;arentiadefer£a,ipfo comitate deo, cælu pafceret,amp;petrapotarct.

TuncHerodes clam vocati’s magis, diligenter didicit ab cis tepus ftellae q apparuit cis:8i mittes illos in Bcthlcem,dixit:Ice,2lt; interrogate diligêter denbsp;puero:8^cSinuenericis,renunciatc mihigt;vt amp; ego venies adorem cum.

Clàm rem pcrfcrutatur,quum effet alienigena Sc fufpedos haberet ludæos,vt cognî tolocoSCtcpore,cognofccret pueçz,quc fine ftrepitu emediotolleret^Hincdiligentec.nbsp;didicit tepus ftellae qua apparuiffet,id eft,quo temj^ore apparuiffet.Magi vero,vt no eft:nbsp;fufpiciofa pietas,nihil ilium celätjhaudquaqfufpicätes cûeffe tam immané, vtin infan*nbsp;tem vixdumnatSjfæuire velletjneqj tam ferocé 8C furiofum, vtfe fperaret humanis có-filtis oppreffurum,qd diuinitusageret.lndicato tepore,ille rurfus indicatlocum quertinbsp;à fcribis didicerat,dicês:Ite 8C interrogate diligéterde puero, Cótemptibiliter dicit, denbsp;puero,nomé poteftatis nö ferens in eo.Sibi primum volebat innotefecre puc]^,vt cuntnbsp;prins tolleret e medio,q populus ludgoçi cumplene refciffertt natütDeo interim SC hocnbsp;procurante,vt incolumes redirêt magi,fuis regionibusannuciaturi Chriftu,Rabanustnbsp;rinxit nutuSC verbis fe veile eum adorare,queminuida cogitatione tradabat occidere,nbsp;malitiâ cordis depingés colore humilitatis,vtmagialacriusrediret,nec ludæi,quorumnbsp;futurus erat rex,ipfum abfconderêt, volés fceleratam fua côfcientiâ Iatere,quafi ignora*nbsp;ret deu nihil latere poffe.Efa.x9.V'æ qui profundi eftis cordc,vt à dno abfeondatis con-filium,quo9t funt intenebris opa,amp;^dicûtîQuis videt nos^autqsnoHit nos^Hiere.9,Sanbsp;gitta vulnerans lingua eoçtjdolulocuta eft.LeotO ftultæ æmulanonis impietas,qua p*nbsp;curbandutuo putas furore diuinucôfilium.Dnsmûditêporalenôquæritregnô, qpræ*nbsp;flat ætcrnü.Proue.ti.Nô eft fapiétia,nó eft prudétia,nô eft confiliû contra dfim.

Qjii cum audiflçnt regem,abierunt.Et ecce ftcHa quam vidcrat in oriê^* te,antecedebat cos.vfcß dum venicns ftaret fupra vbi erat puer. Vidêtes aunbsp;tem ftellam,gauifi funtgaudio magno valde.

Abieruntfinemoraó^malitia.Quumeni ipfi dolo carerét,putabac amp; ilium fine do* lo loq. Claret autem ftellam difparuiffe quo ex lege, legis requirere cogerétur,ad fuaranbsp;cófirmationcó^ ludaeoçtcôdcmnationéjautoré.Augu.Magnü cæcitatisludæoçîtefti-»noninnijcxtitit illuminatiogëtiumjqa in terra eorum ifti requirebär,que illi in fua nonnbsp;agno’^bät.Stella iterum apparës,omné ex animis illorum folicitudine difpulit,iäcg cernbsp;ta fpcoC gaudiopleni,negledis hominü iudiefiscceleftem ducem fecuti, noui régis pa-iatium,fMdidü videlicet ftabulü vident.LeoîDedit afpiciétibusintelledum, qui pftititnbsp;fignûjS^ fecit intelligi,fecit inqri,ôlt; fe inueniédum obtulit reqfitus.Oftelidit euâgeli*nbsp;fta eos insrinmabili gaudio rcpletos, SC oracnlo feripturae SC ducatu ftellæ certificatos«nbsp;GIoffaîGaudeo gaudet magno,q de dno gaudet,qui vcçz eft gaudiû SC impmixtü.Phi*nbsp;Iip.4.Gaudetein dnofemp.Galat.y.Fruélus aût fpûs,charitas,gaudiû,pax.De mûdanonbsp;dicif Proue.4.Rifus dolore mifcebif,âC extrema gaudii Indus occupât.

Et intrantes domum,inucncrunt puerum cum Maria matre eius,8ô proî* cidentes adorauerunt eum,Ôi apertis thefauris fuis^obtulerunt ci munera,aunbsp;rum,thus myrrhaoi»

D 3)

Ingre*

-ocr page 64-

PARS' PRIMA.

Ingrcdiurttur,rcpctîunt infanrem,nihil à cætcris fpecie diffci‘entcm,i'epcriuht inatrê nihil inagnificum præ fe ferentem,paupcrtatem amp;humilitatem tota fuppellcxteftabaLnbsp;Sed nihil his rebus conimouetur ryncerapicias.Si terrcnü quæfiffent regem,certe con-fufi fuiffenttanti itinerisincaffumconfumpto Iabore:nuncqaccelefteminquirunt,fpi-!^nbsp;riruilkiminatijhacc non neccfïicatis, fed difpenfarionis ede diuinæ agnofcunt in figura,nbsp;quod puer ifte non mundanamamp;tranfitoriam, fed caeleftem 8C æternam daturuseffçcnbsp;fibicrcdcntibusfelicitatem.ChryfoftomusîGaudebantoculicorumhumilemafpiccrc,nbsp;quem fpfis terribilem cordibus eorum monftrabat.Quid enim fenferint de puero,ofte-lt;lunc,quum proftrati adorant eum,quë multis argumentisdidiccrunt qj cflct dcus.Adonbsp;Tatio enim latriæ foli deo debetur.Deutc.6»Matth.4,Dominu defi tuu adorabis,Heb,Unbsp;Et cum introducit phmogenitum in orbem terraçtjdicitjEt adorent eum omes angeli,nbsp;Apoc.xx.Deum adora,Hinc Mardocheus aitHefter.is.Txmui ne honoré dei transfer**nbsp;rem ad hominêjamp;nequaq adoro niß dnm deö. Eft lt;Si alia frequensin fcriptura, q dulianbsp;dicitur,q proprie non dicit adoratio,fed reuerentiae exhibitio,ob dignitaté quampiamnbsp;Gene.xy. Adoret te tribus,ait Ifaac benedicens Iacob,Sic lacob pronus in terra feptiesnbsp;adorauit,donee apprOpinquaffet^frater eius Efau,Gene,5î.Adorauitôlt;fummitatê vir*nbsp;gæ lofeph,Gene.49,Hæc differétia puichre oftéditur.i.Para.x^.Etbenedixit omis ec*nbsp;défia dno deo patrû fuorum,ôC inclinauerunt fe,ôf adoraucrunt deu,amp; deinde regem.nbsp;Non eft credendu,qj Dauidfanâusin tam fando opéré diuinos fufeepiffet honores, SCnbsp;¦fi fic,nô fine vind^da dei,quemadmodû Herodes Ado4i,Qui confumptus à vermibusnbsp;cxpirauit,eo q? nô dediffet honoré deo,acclamâte populo,dei vocesôCnô hominis,Fi*nbsp;dem aflt quam corde conceperant,ôlt; ore profeflîfuerant dicendo, Vbi eft qui natus eft,nbsp;amp;c,muneribusproteftanf.Apertis em thefauris,Pfal,7i, Reges Tharfis SC infulæ muncnbsp;ra offerét,reges Arabum dC Saba dona adducét,Efa.6o,Oés de Saba vcnient,aurum ÔCnbsp;thus deferétes,Sflaudem dno annunciantes.Accepta haud dubieoblatio.Nâfuit iufta,nbsp;quia apertis thefauris fuis,non alienis.Pfoue,4.Honora dfim de tua fubft3ntia,Eccï.î4.nbsp;clt;^i offert facrificium de fubftacia pauperis,quafi qui vidimatfiliûm in côfpcdu patrianbsp;fui.Secûdo fuit voluntaria Pfal,S5.Volûtaric facrificabo tibi,x,Cor.8. Hilaré datoré di*nbsp;Jigir deus.Exod.jç.Egreffa oïsmultitudofiliorû Ifrael de côfpedu Mofi,obtulerût menbsp;tepromptiffimaatque deuotaprimitiasdominou.Paralip.îÿ.Infimplicitatecordismeinbsp;Jætus obtuli vniuerfa hæc,ôf populumtuumqui hicrepertus eft,vidi cumingenti gau-*nbsp;diotibi offerte donaria.Verba funt Dauid.Tertiorcda,quia ei,dco,i.Par.t9, Tua furtçnbsp;omnia,ßlt;qugdemanu tua fufcepimus,dedimustibi.Ideoad deigloriäordinäda .Mat,nbsp;6.Cum facis elemofynam, noli tuba canerc ante tc,ficut hypoentç faciunt in fynagolt;nbsp;^is Sf in viciSjVt honorificenf ab bominibus.Qgarto pretiofa.Exod.xj.Non apparebianbsp;in confpedu meo vacuus.Vnde ad munera Cain nonreljjexit dominus,fed ad Abel ôCnbsp;munera eius,Gene.4.MaIach,i.MaledidusdoIofus,qhabetin grege fuo mafculumtôCnbsp;votumfaciens,immolat debile domino. Magi verodeftinatismuneribus, in vno.hOmlnbsp;nemortalitatem,facerdotium Sf regnum venerati funt.Siquidem aurum régi cöuenit,nbsp;thusfacerdoti,myrrhamorituro,Natus eft mortalis,fachficauitincruce,vicitrcfurgés,nbsp;régnât in cælis.Sic Slt; nobis triplex aperiendus thefaurus. Cordis,Luc.ô,Bonus homonbsp;de bono thefauro cordis fui profert bona.de quo feruida diledio offeréda.Apoc.j.Sua-*nbsp;deo tibi emere aurum ignitum.i.Corinth.ij.Maior horum eft charitas.Coloff.j. Supernbsp;omnia hæc charitatem habete,quod eft vincuIumperfedionis.Oris,Prouer.xi.Thefannbsp;rus defiderabilis requiefeet in ore fapientis,de quo orationem puram.Pfal.140. Dirigagt;nbsp;tur domine oratio mea,ficutinccnfam in confpedu tuo.Apoc.S. Afcédit fumus aroma-tum de manu angeli,de orationibus fandorum.Operis,Matth.ij.Simile eft regnum cacnbsp;lorum thefauro abfcondito in agro.de hoc mortificationé condigna offerte debemus*nbsp;GaIat»5'.Qui Chriftifunt,carnem fuam crucifixerunt cum vitqsöCconcupifcentiis.Canbsp;Joff.5. Morcificate membra veftra quæ funt fuper terram.

Et refponfo accepto in fomnis.nc redirent ad Herodem,pcr aîiam viS re«* ucrfi funt in regionem fuam,

Haud fine magno cordis gaudio,à caftiffima matre inftrudi Sf conforta«, quemad-modum paftores,reuerfi fünt,Iaudantes 8C glorificantes deum fuper omnibus quar au-dierantik viderant.Sieunuchusreuerfuseft gaudens,inftrudusâ Philippo. Ado.g.ô^ baptizatus,quantumifti,vifo eoquem prophetæSc reges videre defiderarüt, Matt.15.nbsp;Quod per aliamreuerfi funt viam,per myfterium,idîçdiuino oraculo,dcfignat q? pngt;nbsp;manoftra via fit carnis, mundi ÔC pcccatitqua, quaefito doninoôCadorato/non am-*nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plius

-ocr page 65-

ARTICVLVS Xîe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo* XXI.

plius nobis eft incedendutn.Proue.ix.Iter deuium dudt ad ittOftem.fed alia illi prorfus côtraria,quæ eft fpûs,gratix atqj dei.PfatiiS. Deduc me domine infemitamädatorumnbsp;tuoçi,quia ipfam volui.Heb.ij.Non habcmus hie manenté ciuitatemjed futuram inq[*nbsp;rimus.Hinc Ephe.t.Non eftis hofpites ôC aduenæ,fed eftis eines fanäoium ôC domeftinbsp;ci dei.Philip.;,N oftra autem e onuerfatio in cælis eft.

ÇDe purifieationc, Lucar.IT, ARTlCVbVS XI.

Luc. amp; Et poftquam impkti funt dies purgationis Mariae fccundum Icgem Pnbsp;Mofijtulerunt lefum in Hierufalem,vt fifterêt eum domino,ficut feri*nbsp;ptum eft in lege:Q«ia omne mafculinum adaperiens vuluam, fandunbsp;domino vocabitur:8^ vt datent hoftiam fecundum quod diôlumeft in legenbsp;dominijpar turturum, aut duos pullos columbarum.

Oftendit dominum,qui non venir legem Ioluere,fed adimplerc, Matth.y.îcgcm com plentern,per fanólosfpiritu deirepletoSjlegi^s dominumöC confummaiorem compro*nbsp;batum.PrælcripferatleXjVt omnemafcalinö,Gmul atqj vulua matris apertaprodirct innbsp;lucem,haberetur domino facrum,fiue natum ex hominibus effet,fiue ex brutis animait*nbsp;bus,Exo.ij.vt hinc quoq? primitiæ eederét fa_c erdotibus,fic tamé, vt hominis primogcnbsp;nitum à faeerdotibus redimeretur,nifi puer eét tribus lemticæ,Exo.î4,Atqui lexipfa panbsp;lam libérât hanc facram puerperam ab obligatione fua,quæ ait Leuit.n. Mulier fifufeenbsp;pto feminc pepercrit mafculum,immunda critfeptemdiebus,ôcdie odauocircuncidcnbsp;tur puetjipfa verotrigintatribus diebus manebit in fanguine purifieatiôis. Siquidé hæcnbsp;nee mulier erat,quæ virum nefciebatjnee femine fufcepto aliunde pepererat, Hie enimnbsp;fœtus cæleftis nee Ingrediens nee egrediés,virginalis vtcticlauftra viqlauit,fed cöfecra*nbsp;uit potius confignauit,nc in pofterum etiam vel corpus illius yeluïi têplum femel deonbsp;dicatum,vcl animus deo myrothecium fanóh fpüs,vllis humanis inquinamêtis patcret.nbsp;Ezcch.54.Portahxc claufa crit, amp;non aperietur,quoniam dominus deus ingreffuseft:nbsp;per eam,crit'cç claufa principi.Nec hic tarnen modeftiffima virguncula refugit fpeciemnbsp;vulgarium puerperarum,quuin in partu hoe nihil effet inquinamenti, nihil nificæleftinbsp;puritate,fanftim oniaéç plenum.Primo,ob humilitatis exemplum.V era enim humilitasnbsp;non vult humilisprædicari,fed vilisreputarijVt dicit Bernardus.BedatSicut dominusnbsp;nofter öC feruator qui diuinitatelege dedit,apparens in homine.fieri voluit fub lege,vcnbsp;cos quifub lege erant redimeret,vtadoptionem rcciperemusfiliqrum,Galat.4.ita etiïnbsp;beata virgo genitrix illius,qux fingulari priuilegio fupra legem fuit,pro oftédendo hu'nbsp;militatis exemplo,legalibus nonrefugit fubdi inftitutis.Eccï.5»Qpanto magnus es, humilia te in omnibus,8C coram deo inucnics gratiam. Secundo ob fcandalum vitandum.nbsp;Sic filius Matth.17.ne fcandalizaret vedigal colligétcs,didrachma foluit.Exhibitus cft:nbsp;igitur dominus veluti Icgi obnoxius intemplo, ,qui dominus erat omnium cæleftiû acnbsp;terreftriü.Non enim crat licitum cisfacrificare,nifi in loco quem elegit dominus,Deu*nbsp;te.ig.Redemptus eft exiguoprccio,qui fui fanguinis precio rcdépturuseratvniuerfumnbsp;«nundum.Fuit enim oblatio paupcrum,vt patet Lcuit.it.Quod fi non inuenerit manusnbsp;cius,necpotucrit offerte agnum,fumet duos turtures,vel duos pullos columbarum,vnunbsp;in hqlocauftum,ó£ altcrum propeccatojorabitl^ proea facerdos,óf fic mundabit.Nonnbsp;dubium quin huberius fuerint largituri,nifi tenuitas obftitiffet.Aderat diues animus,fcdnbsp;ad cxemplum nobis parädum,vtiliorprofeffio erat paupertatis.Bedat Dominus nofternbsp;per omnia memor falutis noftrx,non folum homo fieri cum deus effet,fed etiam cu di*nbsp;ues cffet.pauper fieri dignatus eft pro nobis,vt nos fua paupertatc öC humanitatc,diui*nbsp;tiarum diuinitatis fuæ donaret effe participes.i.Coçt.g.Scitis gratiam domini noftrinbsp;lefu Chriftt,quicum diues effet,propter vos egenus faclus eft, vt illius inopia vos diui*nbsp;tes effetis.Nec fine magno myftcrio agnS typicum non obtulit,quG agnu exhiberet do*nbsp;mino,qui tollit peccata mundi,Iohan.i.Finis autem legis Chriftus,Roman.io. Nihil c*nbsp;nim ad perfedum adduxit lex.Hebr.y.Hinc ipfc fadus eft nobis fapientia,SC iuftitia,0Cnbsp;fandificatto,8C redemptio,i.Coç«.i.Quia facrificia Icgis veteris accepta non erant, nifinbsp;in fide offerentium,inquantumfigurabant Chriftum, verum ô£ perfedum facrificium.nbsp;Heb.iuFidc Abelplurimamhoftiam quàm Gain obtulitdco,per quamtcftimoniûcô*nbsp;fecutus eft effe iuftus.ôC 10, Impoffibilceft fanguine tauroçiamp;hircoçtaufcrri peccata.

D 3 Ideo

-ocr page 66-

PARS PRIMA.

Idco ingfedicns mundumgt;dicittHoftiam 8C oblationem 8C pïopeccato,noïuiftl,corpas autem aptafti mihù Athanafiustluilit deus bina ofFerri,quoniatn excorpore SC anima honbsp;mine exiftente^duplicé pofcit deus à nobis caftitatéSCmàfuetudinem, animæ videlicetnbsp;St corporisjalioqui erit homo hypocrita, gercs tegumëtum occukæ maliriæjBeda, Mynbsp;ftice deßgnac fîdeliû gratilTimâ deo per has aues oblarioné,Columba fîmplicitacem, tuenbsp;Cur caftitacem defîgnattquia ôC fimplicitatis columba,amp; caftitatis amatrix eft turtur, itanbsp;vt fi coniugem cafu perdat,non alium quærcre curct» Vnde in laudibus ecclefiæ loqtucnbsp;dominus Gantic.i.Pulchræ funtgenxtuae vtturturis.Eccetupulchra es arnica mea,ecnbsp;ce tu puIchratoculitui,coIumbarum.Genasquippeturturis habet, qui ab omniimpu*nbsp;dicitiæ pefte caftum fe cuftodic âC mundûtOculos columbarum,qui nullinocere defide-*nbsp;rans,ctiam inimicos hmplici amore intuetur,Ët qa vtraq^ auis gemitû pro cantu habet,nbsp;fandoç« in hoc feculo ploratû defignat Johan.i6.Amen amen dico vobis,qa plorabitisnbsp;vosôC flebitis,mudus aflt gaudebit.Matth.s-.Beati q !ugent,qm ipfi côfolabuntur. Me--xito ergo columba^ turtur dnoin hoftiâofferuntur,qanimiçîfimplexôCpudicafideliiînbsp;conuei fatiOjgratû eft illi facrificiura iuftitiæ.Pfal.ço.i^ia q laborat in gemitu fuo,q la--chrymis ftratum fuum per fingulasnocStes abluit,acceptiff(mâ prorfusdeo vidimâma^nbsp;dat jtem par turturum ofFern lex iubetjOftendcs^d ex caftiffimo coniugio procreatusnbsp;fit,Aut duos pullos columbarum, vtmuttiplicatioprolis huiusfignetur,

Etcccehomoin Hi€rufalem,cuinotncn Simeon, 8^ homoi'fte iudusetae amp;timoratus,expeâansconfolanonemlamp;'ael : Scfpiritus fanëlus erat in eo.nbsp;Et refponfum acceperat a fpiritu fanâ:o,nô vifurum fe mortem,niG prius vigt;nbsp;deret Chriftum domini.

Ponit teftimoniiim Chhfti à fidc âignis,Commendatuï à famx cîaritate,qa notus famofus in ciuitate fanda,religione ô(. ftudio legis famofa,Ado.x. Secundo,à vitæ fannbsp;ditate.Nam bene fuit ordinatus erga deum,fecûdum duas partes iuftitiæ t Faciendo bonbsp;num,quia iuftus.i.lohan.jiQui (acit iuftitiam,iuftuseft.Sap.io.luftum deduxit domi^nbsp;nus per vias redas.Declinando a raalo,quia timoratus.Prouer.iy.Per timorem domi-ni déclinât omis à malo.Ecci.i.Qui fine timoré cft,nô poterit iuftificari. Idco EccVcs.y.nbsp;Qui timet deum,nihil negligit.Timore caftojando ÖC filiali,qui timet offenfam SC ch-'nbsp;mentiffimum deum,vtpatrem inhonorarcabhorret.Pfal.5}. Timetc dominum omnesnbsp;fandi eius.BedatDifficile fine timoréiuftitia cuftoditur,non feruili,fed filiaüt quia iuftusnbsp;quanto plus diligit deum,tâto folertius offendere cauet.Item ad proximum , non fuamnbsp;tantum,fed populi expedans côfolationem,pecc3torum remiflïoncm, à diabolo SC in*nbsp;ferno redemptionem,dC æternæ vitæ adeptionem.Seneda iam frigidus,led fpiritu fer--uensî effeeto corpore,fed animo vegeroîætate marcidus,fed vitæ innocentia iam florinnbsp;dusînimirum vere iuftus, verebp plus ac religiofus, non venans exemple pharifæorumnbsp;gloriam ac quæftum ab hominibus, fed publicæ falutis auidus, quem nulla voluptas innbsp;hac vita remorabatur,nifi vt viderct oculis fuis cum,quem in hoc prophetarum oracunbsp;la promiferant venturum.vt confolaretur Ifraeliticum populum.Tertio,ad feipfum,qanbsp;fpiritus fanduscumeo.Alioquinon fuiflet iuftus,pius SCreligiofus. Deus enim fuperfcisnbsp;refiftit,humilibus autem dat gratiam,laco.4.Sap.i,ln maleuolam animam non introi*nbsp;bitfapientia.Et quia fpiritualem,non carnalem ludæorum confolationem votis omnibus expedabat amp; prccabatur,erat illi promiflum oraculo,non experturum fe mortem,nbsp;nifi videret quem deus vnxeratfupra omnes mortales, vt æterno regno,nec vnquamfïnbsp;niendo facerdotio potiretur.

Et venit in fpiritu in tcmplum. Et quum induccrent puerum Icfum in pîum parentes eius,vt{acerent fecundum cofuetudinem Icgis pro eo,8i ipfenbsp;accepit eum in vinas fuas, benedixit deum.

BedatEadem gratia qua venturumprænouerat,venicntem cognouit.Efa,64.Occut rifti lætanti SC facienti iuftitiam.Perpende quod fpiritum fandum habuit inhabitatorê,nbsp;dodoremS^dudorem,Pfal.i42,Spiritus tuusbonusdeducet mein terramredam.Onbsp;quàmfelicestaies. Roma.g. Qui fpiritudei aguntur,ii funtfilij dei. Si quis fpirituChrînbsp;ftinon habet,is non eft eius.N on omnes in fpiritu fando veniunt in templum,fcd quidam in fpiritu fuperbiæ,vt ambitiofi,dignitates8Chonorcsaucupantes,Alii auaritiæ, vtnbsp;Simoniaci.Alfi vanæ gloriæ SC fimulationis,vt hypocritæ, Alij vanitatis amp; curiofitatis,nbsp;ficutfabuIatores.Hi dominum nonmerenturin vlnas recipere/ed per dominum e temnbsp;plo ex-

-ocr page 67-

A R T I C V L V s XT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XXIT,

pIoexpein.Notanter cuangclifta dicit,vtfacerent fecundutn tonfuctudïnemlegisïquia non quo ad legis Obligationen!,fed quo ad téporis determinationé, SC humilitatis perfenbsp;ciæ exhibitionem,Maria purificationé peregit,priniogcnitum exhibédo in tcnïplojfa-»nbsp;crificium offerendoÖC filium rediniendo.Nunie.i8.Leuit.it.Non igitur fe conrinuitnbsp;pietas fenilis,quin defideratum infanculü complcffteretur vlnis fuis, O quàm felix öc in-'nbsp;xffabilc gaudiuin pium illud fenfit p£ciufculuni,quuni puerum illum tot millibus anno-rum expc(Satum,tam libera licencia,pro voluntatis beneplacito amplexatur, deofcula*nbsp;tur.Quisenim ignem confumenteminfinuportetfine combuftioncï’fonti fe iir.incrge-fct fine madefactione^Nouit fe contadu fandi fandorum indignuni,fed vicit amor vcnbsp;hemës rationé, SC ad vnionem 8c amplexum impuiit fenem. Hinc erupit mox defedu^nbsp;ra vox in laudem dei,veluti cygneam quadam caniionem promens.

Et dixicNunc dimittis feruû tuum domine,fecundu vcrbû tuû in pace.

Solet fyncera pietas in primis diuinam rccognofcere in beneficiis SC eiferte bonitaté. Hine graeix nacura defcribit,agnofcit fe feruum,agnofcit SC tempus graciæ.Nunc, quonbsp;dies fanftificacusilluxit nobis,quo illacam recipimus gratiam in medio rempli,Pfal,47.nbsp;Malac.j. Stacim veniet adtemplumfandlum fuuni dominator quæ vos qu3eritis,Slt; angelus teftamenri quem vos vultis.O vtinam tam prope fentiretur in cordibus noftris, 5nbsp;cum fenfit annofus fencx.Satisfadum eft, inquit, domine votis mcisihadfenus dilatqs ênbsp;dies dormitionis meæ:fcd tu qui vitæ SC morns babes imperium, Sap.i6. nunc dimittis.nbsp;Attende quomodo fandi habent pro vinculo corpus,GàIat.6. Mihi mundus crucifixusnbsp;lt;ft,ôi cgomundo.Roma-7, InfehxegohonM),quis meliberabitde corpore mortis hu-ius?Agnofeit autem fe feruum ôC domino mancipatû,non timoré feruili(qui metuit pcenbsp;nam magis,qttàm culpâ QC offenfam,qui nô manet in domo in ærernum, lohan.S.Ô^.iî.nbsp;lam non dicam vos feruos)fed filial!,eut ait dominus Matth.iç. Euge férue bone ôC. fi-delis.Roma.é.Nïincigitur liberati à peccato,ferui autem fadideo.habetisfrudum ve-ftrumin fandifiGat!onem,finem vero vitâ æternam.Hincnotantcr dicit,tuum, no mû-di,Iacobi.4. Amicitia huius mundi,inimica eft deo. Non carnis.Roman.is. Huiufmodinbsp;Chrifto domino noftro non feruiunt,fed fuo vétri.Philip.j.Quoçe deus veter eft. Sednbsp;Roma.ó.Sicut exhibuiftis mêbra vcftra feruire immunditiae SC iniquitati ad iniqtaté,itanbsp;nunc exhibete feruire iuftitiæ infandificationem. Nondiaboli.Matth»6. Nemopoieffcnbsp;duobus dominis feruire,Luc.n.Qui non eft mecum,contra me eft.Ideo fecundü verbanbsp;tuum,dimittis me animo placido requietocg,neey quieg præterea defiderantë in bac vi-ta,fed cupidum etiam ex hoc corpufeulo fenili demigrandi ad fdix confortium pioruntnbsp;hominum,qui diem hune expedarant,nec videre contigit nifi fpiritualibus oculis fidei.nbsp;Priufquam vidiirem,nonpacata mente eram,expedans illummunc ipfo vifo,pacé con-gt;nbsp;fecutus fum.Vide quidprardicit,imoquidintelligit elfe in mudo,SC elfe in deo fine mû-do.Nota triplex efie.ElTe in mundo fine deo,eft feruire peccatiSîSc t3lis,captuscft,Pro-uer.y.lniquitates fuæ capient impiH,S(: funibuspeccatorumfuoçî conftringctur.Voluh plex.nbsp;tur enim ÖCrcuoluitur ficut mare.EGi.s’V.lmpr) quafi mareferuens,quod quiefeere nonnbsp;poteft,PfaI,57.Non eft pax oflibus meisàfacie peccaroçîtneoçs.Altcrum eft effeinmûnbsp;do cfldeo,ô^ illud needumperfedû eft,quum habeatfecum pugnantémundû,carnemnbsp;6CdiaboIum.Iob.7.Militiaeft vita hominis fuper terram.Ióban.16.In mundoprefliira,nbsp;in me pacem habebitis.In hac pace funt iufti. Roma.ç.luftificati ex fide,paccm habea-musad deû.Hac per Chriftû habemus.Ephe.i. Ipfe enim eft pax noftra, g fecit vtraq;nbsp;vnü.Coloff.i.Pacificâs per fanguiné crucis fine quæ in cælis,fiue quæ in terris funt.Ter-tiumefteffe cum deofine mûdo.Illud eft regnum pacatiffimum,in quo agnus dei in nonbsp;t)is,Sc nos in ipfo rcgnamus.Efa.si.SedebitpopulusinpuIchritudine pacis.Hac enitu-ti fumus,nec metuemus hoftem,nec fenedutis fentiemusincommoda, nec deformitatênbsp;horrefeemus. ApocaEn. Abfterget deusomnemiachrymam ab oculis £orum,SC morsnbsp;vitra non erit,neqjludus,neqj clamor,neque dolor erit vlrra,quæ prima abierunt.Ponbsp;fuit enimfines Hierufalem pacem,Pfalmo.i47.Hinc dicitur princeps pacis,Efa,9,Ideonbsp;admonel Apoftolus Heb.4,Feftinemusingrediinillam requiem.C^id nos miferi prg-texemusî'quimoriianuaiam aperta timemus,plane oftendimus, quôdnon Chrifti,fednbsp;velmundi,velcarnisferui fumus, qui non in pace dimittuntur ,quemadmodum fi quinbsp;cupiuntdiflbluiôC elfe cum ChriftOjPhilip.i.ledrapiuntur àrugientibuspræparatisadnbsp;cfcam.Sic diues illc audiuit,Luc,ii,Stultc,hacnode animam tuam repetunt à teîôC quænbsp;parafti,cuius eruntf

Quia videriint oculi md falutaretuum,

Quomo*

-ocr page 68-

PARS PRIMA,

Quomododefideraffettransferri à mundo ad perfedam quictcm 8C paCfm, adiccit caufama'iquantani.Nam oculicarnis hominem,métis deû,perfidem fcruatorempro-^nbsp;miflùmviderum,nonfineingentigaudio.LuC4o.Muln reges Siprophetae voluerût vinbsp;dere quæ vos videtis, di. non viderûc,ait dominusdifcipulis« Si Abraam in fpûôCfiguranbsp;diemChriftifuturum præuidit,amp;gauifus eft,Iohan.8,quid hic fenex quumin vinis te*nbsp;nebat,amplexabatur,comprimcb3t.inter hubera'^rcponebar,dicesilludCantic.î. In*nbsp;ueni quem diligit anima mea;Tenui eum,nec dimittam^Sic videant ocuh noftri, aures,nbsp;manuSjSC interiora noftra,fentiendo fc falutem confecuta,3tq; in hoc tripudient, læté-'nbsp;turSC gaudeant.Salutare dicit.Nam filius hominis non venir animas perdere/edferua-re,Lucæ.9,Venit enim quærereSC faluumfacerc quod pericrat.Lucæ.i9*Ef3,çi.Vide*nbsp;bunt omnes fines terræ falutare dei noftri^Sed videmus nunc per fpeculum in ænigma*nbsp;te,tune autem facie ad faciem,i.Coç2.i5.1obU9.In carne mea videbo deum faluatorcmnbsp;nieum.Efa.î}.Regem in décoré videbunt,

Quod parafti ante faciem omnium popuîorum.

Parauit nobis,id eft,gratia fua difpofuit nobis dare cum, per quem falus omni popu* Io.Pfalmo.67.Paraftiin dulcedinetua pauperi deus. In primo aduentu omnibus pa*nbsp;ratus eft, vt crcdant,diligant amp; fanenturjin fecundo parabitur, vt videant ôC rationemnbsp;reddant.In confpedu omnifl populorum,hoc falutare paratum, vt omnibus patcat ac--ceftus.Non eft acceptio perfonarum apud dcum, fed in omni genre qui timet deum,â£nbsp;operatur iuftitiam,acccptuseftilIi,Adu4oJ»Timot.i.Qui vult omnes homines faluosnbsp;fieri,8e ad agnitionem veritatis venire.Pfai.97.Notum fecit dominus falutare fuum,innbsp;confpedu gentium reuelauit iuftitiam fuam.Non eft cnimin aliquo alio falus, Aâu.4,nbsp;Differenter ramen paratum eft.

Lumen ad reuelationem gentium, 8^ gloriam plebis tuæ Ifraef.

Eft luxmundiprophctarumoraculispromiffa,vt difpeilerettencbras omnium tiam,quae cæcis oculis idola pro deo colebant,ôC nullam veritatis luce afpicicbat. Quodnbsp;autem in tenebris eft,occultummanet,amp; ne fequidem cognofeit. Cum vero adeft lult;*nbsp;inen,reuelatur,manifeftaturip,amp; fe Si. alia vidcrc poteft,At hoc luminc fic reuelatf funtnbsp;gentes,(Efa.9.Populus qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam) vt Si deum 8Cnbsp;fe agnoicerent.Nam quum per ea quæ fada funt, deum intellex Iknt, non ramen ficutnbsp;dcum glorificauerunt,quapropter obfeuratum eft infipiens cor eorum, R oma, squarenbsp;jndigebant lumine quod illuminât omnem hominem,lohan.i,Efa.49Dedi te in lucentnbsp;gentium,vt fis lalusmea vfq; ad extremum terræ.Aggci,i,V eniet defideratus efidis gê--tibus.Proue c.Spes quædiff^ertur,affligit animum.Eignfivitæ,defiderium veniês,De-*nbsp;fiderium,ficompleatur,ddedat animam.Iudæis paratûeft ingloriam, excipiëdopro*nbsp;miffum^Matth.is-.Nonfum miffusnifi ad eues quæ perierunt domus Ifrael. Imo falusnbsp;ex iudiis,lohan.4.Dicitur autem plebs dciobfpecialem cultumamp;fidem.Pfal.7Ç.No«»nbsp;tusin ludæa dcus,in Ifrael magnfl nomen cius,noniuxca carnem tantum,fed iuxta fpi--ntualem cognationem,quæ fide cuangelica conciliatur,Ifrael enim cft,quifquis in hâcnbsp;Jucem piosintenderit ocuIos.Eft ergo falus in amotione omis mali .lumen in cognirio*nbsp;ne boni amp;mali,ôc gloria inadeptione omnis boni,quo ad omnesfideles.Romafi.j.Ontnbsp;ne,speccauerunt,amp; egent gloria dei,AmbrofiusîQui vult in pace dimitti,veniat in Hicnbsp;rufalem,conuerfationem habeat cæleftem,veniat in templum,imitetur cxempla eoruntnbsp;in quibus deus habitat.Expedet dominum,accipiat in manibus,verbum dei brachfis finbsp;dei,fpeiSCcharitatis amplexetur t tunedimitteturin pace, vt nonvideat mortem,quianbsp;vidit vitam.Efaiæ,$'$'Jn lætitia cgredimini,SC in pace deducemini,montes Si, colles ci-'nbsp;tabunt coram vobis laudem.

Et erant pater eius amp; mater mirantes fuper nbsp;nbsp;quæ dicebantur de illo.

Oftenfoquomodo ludæisdlt;gétibusmanifeftatusfitinBethIeem, déclarât nfle quo-* modoludæisin Hierufalera,SCquodfuopte vitio noncrcdidcrunr.Iofeph pater lege,nbsp;non natura.Lucæ.5.Vtputabaturfilius lofeph. Origencs t Quoniam lofeph vercfmcnbsp;vir MariæjCuius Chriftus veraciter fuit filius,ideomagisproprie etiam dicitur filius lonbsp;feph,quàmfi effet aliunde adoptatus.Matth.i.Noli timere accipere Mariam côiugemnbsp;tuam,quodin ea natum eft,defpiritu fando eftgt;Ideo Maria mater turn lege,tum natu-*nbsp;ra,imo fiipranaturam.Mater,fed eius qui cumpâtrefpiritufando vous eft deus,£tecnbsp;nusjomnipotês,^ immélus,q omî eft creator,quê oés adorant angeli,Heb.hCrefccbacnbsp;puer,crefcebat Si fama,PfaJ,ij8. Mirabilia oßa tua dne, Si anima mea cognofeet nimis.

Yere

-ocr page 69-

A R T I C V L V jS ’ XL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, XXIIK

VeremiraWliafoga crcationis,quiade nihiIo.Heb.u,Fideefelt;I(tnu$3ptata cffcfecula, vt ex üiuifibil*bu« vifibilia fierent.Hebj.Perqucm,hocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecit ôCfecula. Répara^

tionis,quia proprio fangmne. Apoc.y^Redemifti qos dco in fanguine tuo.Zacha*9» T« quoqj in fanguine teftameHti,eduxifti vindos de lacu in quo non erat aqua» Glohfica^nbsp;tionis,quia inefFabili modo.Efa.64.A fcculo no audierût,neq} aunbus perceperüt, oc«nbsp;Jus non vidit deus abfqj te,quæ præparafti expedantibus te.Mirabantur ergo fuper hisnbsp;quæ dicebantur,SC dida erant ab angeIo,paftoribus,Magis, Simeone, 8C Anna. V tinamnbsp;-oC nobis non Ruka SC contemptibilia videantur,quæ illis mirabilia erant.Verbum enininbsp;Crucis,pcreuntibus quidem ftukitia eft,his autem qui falui fiunt,dei virrus.Proue.i.Filinbsp;lt;ni,fi fufccperisfermonesmeos,SC verba mea cuRodieris,intel!iges iuftitia SC iudicium»

Et benedixic illis Simeon,dixit ad Mariam matrem eius:Ecce pofitus s cft hic in ruinam, 8lt; in rcfurredionem multorum in Ifrad, öi in Ggnum cuinbsp;contradicetur. Et tuam ipfius animam pertranübjt gladius, vt reuelentur ejtnbsp;Jnultis cordibus cogitationes,

Eft benedidio creanonis,ficut deus crcaturis bcnedicit,caufandoineiselîe naturæfiÊ ¦gratiæ.Pfal.ioô.Benedixit eis,ô£ mukiplicati funt.Sic ergo deus benedicit principalitcr,nbsp;miniftri vcro eius miniftcrialiter.Nume.6.Loquerc Aaron 5C filiis eins t Sic benedicctisnbsp;fins Ifrael,8C dicctiseisiBenedicattibi dominus,5c cuftodiatte. Oftédat dominus facienbsp;liiam tibi,Sc mifereatur tui.Inuocabuntcç nomen meum fup filios lfrael,SC ego benedi-¦camcis.Secundolaudis.Pfal.ioi.Benedic anima mea domino.Sic creaturæbenedicuncnbsp;-dominum.Benedixit autem Simeon illis,vt inferiores folêt maioribus. SicElifabeth Manbsp;riæ.Luc.i.Benedida tu in mulieribus,vel vt fugiores inferioribu3,fifait facerdos. Heb.nbsp;y.Sinc vllacötradidione^d minus c,àmaiori benedicitur. Gæteçî vbiparentibusbcncnbsp;prccarus eiret,conuerfus ad Mariam,quæ vera mater,dixitt Filius hic tuus,quanq datutnbsp;•eft à deo ad hoc,vt falutem conférât omnibus,tamc hominum vitio fiet,vt quemadmo-’nbsp;,dum mukos dei donum ampledétes,credurus eft ad fpem falutis æternæ,ita multi gé-*nbsp;Jtes Ifraeliticae refpuentes obuiam deimunificentiam, deiicienturin exitium æternum.nbsp;Veritateper hunc prodita,cadent qui priusftare videbantur,cxurgent, qui iacerc vide-*nbsp;bantur.Ab omnibus Ifraelitis expedatus eft,fed nó ab omnibus fufeipietur. Quomodonbsp;venir in indicium in hunc mundum,vc qui non viderunt,(dc nationibus)videant,SC quinbsp;vident caeci fiant,hoc eft qui videnf fibividere de ludæis. Iohan.9.ita venir in ruina SÊnbsp;rcfurredionem.Siue ergo exgcntibus,fiuc ludæis,credentibus venit inrefurredionentnbsp;non credentibus in ruin3m.Roma.9.Quid ergo dicemusï’qigentesquæ non fedabatucnbsp;lt;uftitiam,3pprchenderunt iuftitiam,iuftiti3m autem quæ eft ex fide, ifrael vero fedan*-¦do Icgem iuftitiæ,in lege luftitiæ non perucnit.Quareïfquia non ex fide,fed quafi ex opcnbsp;tibus.Offenderunt enim in lapidem offenfionis,ficut fcriptum eft Efa.i8.Ecce pono innbsp;‘Sion lapidem offenfionis SC petram fcandali,amp; omnisqut credit in illum, nonconfun*nbsp;cktur.i.Pctri.i. Vobis igitur honor credentibus,non credentibus autem lapis quem re-*nbsp;'probauerunt ædificantesîhicfadus eft in caput anguli,SC lapis offenfionisSC petrafca-*nbsp;dali his,qui offendunt verbo,nec credut in quo SC pofiti funt.Venit ergo in rcfurredio-*nbsp;nem fidelium SC eledoç2,in ruinam infidelium amp;. reproborum,fed non vniformitcr»Nanbsp;•n ruinam occafionalker,in refurredionem caufaliter SC direde,Ofee.i5.Perdino tua,onbsp;ifrael,tantummodoin me auxiliü tuum.BedajMagno fane metufratres chariffimi au*nbsp;ƒ dienda funt verba Simeonis.Defiderater quidê audif,quod pofitus eft in refurredioné,nbsp;quia ipfe ait lohan.ii.Ego fura rcfurredio SC vita, q credit m me, etiam fi mortuus fue*nbsp;ritjViuet.Sed non minus terribiliter fonat quod prjmittit,in ruinam.Infelix näq; eft, qnbsp;' agnita refurted:ionis gloria,deterius cadit,qui vifa veritatis luce,grauioribus peccato^nbsp;tenebris obcæcatur. i.Petri.x.Melius erat illisnon cognofcere via iuftitiæ,q poft agni*nbsp;tionem retrorfum cóuerti ab eo,quod illis traditum eft fando mädato.Contingit enimnbsp;illis illud veri prouerbii Proue.ió.Canis reuerfus ad vemitSjóC fus Iota in volutabro lu-tûEftergo placita dho ruina fimulSCrefurredio.Ruina vitio9j,refurredio virtutû. Hanbsp;bes male ftanté fupbiam^cadat,vt fijrgat quç iacct,humilitas.Stas peccato^’tpe quo vi-uis,peccato cade,morere peccato.CoIoff.5.Mortificate mëbra veftra quæ funt fup ter-lram,fornicationé,immunditiâ,libidiné,côcupifccntiâmalâ, auaritiâquæ eft fimulachronbsp;^rumferuitus.HoÇî omniu ytilis ruina eft,ad quam venir primiî Iefus,nec fperes refiirrcnbsp;âionê,nifipræcéfleritruina.Pdôr csi’cadatin te pdôr,vt poffîs refurgere,ÔC dicere.t*nbsp;Tim.itSicômortuifumuSjôficouiuemus.Sic-ôC infignü fœderisjohâ.s,Sicut exakaurtnbsp;Moka

-ocr page 70-

PARS PRIMA,

Mofes ferpentem in eremo in ligno,Nuni.itita exaltari oportet ßlium hominis, vt oîs qui credit inillum,non pereat,fed habeat vitam æternam. i. Timoth.z, gt; Vnus mediatornbsp;dei 8C hominft,homoGhriftus lefus»Sed cui àmukis concradicitur. BernardusxHabuitnbsp;Chriftus infaflisobferuatoreSjin didis contradidores,in fignis exprobratores, in tor*nbsp;mentis fuftinuit iHufores.Diuinitati SC humanitati contradicut hxretici* Signo virgin!*nbsp;tatis(Efa»7»D3bit dns vobis iïgnû,Ecce virgo concipieQcontradicunt luxurioß»Saplt;x«nbsp;Vbicp relinquamusfignalætitiæ, nullum fit pratum ^d non petranfeat luxuria noftra,nbsp;Paupertatis,Luc.x«Hoc vobis fignütlnuenietis infantem pannis inuolutum,amp;pohtumnbsp;in præfepio,Auari.Lue.i6»Audiebât hæc,de folicitudine vitanda,pharifæi qui erant a*nbsp;uarijôCderidebant cu,Humilitatis,Matthji Difcite à me,qa mitis fum SChumilis corde«nbsp;Superbi.Iohan.ç.Quomodo vos poteftis credere,qui gloriam ab inuicem accipitis, 6Cnbsp;gloriam quæ à folo deo cft,n5 quæritis.Ado.7*Dura ceruice Si.incircûcih cordibus 8Cnbsp;auribus,vos femp fpiritui fando reftitiftis,Miraculis ludaei* Mat.ii* Lucji Jn Beclze*nbsp;bub prince dæmonioçe eiicit dæmonia,loh3n.9.Hic homo peccator eft. Dodrinæ,nbsp;ïohan.g.Teftimoniütuumnoneft veçi.S^jo.Dæmoniûhabet,ÔC infanit,qd eumvultisnbsp;audire?Paffioni,Matth.i7.AIios^faluos fecit,feipfum non poteft faluumfacere« Refur*nbsp;redioni,Matth.i8.Dicice qa nobis dormicntibus,difcipuli eius veneruntamp;furati funtnbsp;eu. Signo dominicæ crucis inhdelcs.uCoçi.U Prædicamus Chriftü crucifixû,ludæis q*nbsp;dem fcandalum,gencibus autemftultitiam«fedmulti(quodgrauius)falfi fratres,dicentesnbsp;fenoffe deum,ÔCfadis negantcs,Titu.hHcb.6.Rurfum fibimetipfis crucifigentcs filiuranbsp;dei amp; oftentui habentes.Et tuam ipfius animam ptranfibit gladius. BedatDolor domi*nbsp;nicæ paffionis,quæamp;fi Ghriftû,vtpotc dei filium,fponcc fua mori,mortemt:pipfam re*nbsp;furgendo deuidurum non dubitaret,vt e fua tarnen carne natum non fine materno do*nbsp;lore potuit videre crucihgi.Nam ôC. ferrum quod animä 1 ofeph ptranlîlTe legitur, PfaLnbsp;i04.nil melius q dura tribulatio incelligitur.Vn(|e dolores quos effugit parturiens, temnbsp;porc paflionis grauius fuftinuit. An non gladius lingua blafphemantiumsf Matth.i7.Vi*nbsp;deamus li veniat Helias ad deponedum eum.De cruce filrj lachrymofus clamor t Deusnbsp;meus deusmeus.vt quid dereliquiftime? acdolorofa commendatio,lohan.i9. Mulier,nbsp;ccce filius tuus,Viuus cnim fermo dei 8Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c pcnetrabilior omni gladio ancipiti,

Hcb.4.Vere ergo penetrauit cor eius,amp; per medium tranlîerüt verba 8c fada maligna* tium.Pfalmo.^ti.lingua corum gladius acutus.Hicre.9.Sagitta vulnerans lingua corum.nbsp;Talc ergo fignum vifum eft dco proferre fub oculos omnium, vt clara vcritatis lucenbsp;lata,rctegereniur cogitationes hominum,qu3e latebant in corde. Oftêfum cnim eft, qsnbsp;bonis cogitationibus deum qu3efierit,quisin Chriftumcrediderit, quiseius aduentumnbsp;fyncere optarittquis etiam temporalia quarrens,acin Ghrifti aduentu promifiaputans,nbsp;in eum tarn pauperem,humilem abiedum,credcre fpreucrit, Nox certum iudiciumnbsp;non habet,ac frequenter vmbras Sf inania rerum fimulachra obqcit oculis. Sol exor*nbsp;tusjdifcuticomnes præftigias,ac fuam cuiquc faciem,fuum'(^ colorem reddic,Siclux e*nbsp;uangelics vcritatis pharifæorum SC fcribaçt hypocrifim, qui aliud in orc,aliud in cordenbsp;gcrcbant,qui pertinacilfimis ftudqs Ghrifto aduerfabantur. Gentes autem 8c publicaninbsp;fubita mutata vita,ftudiis auidis dodrinam ampledcbantur pietatis. Tempore paffio*nbsp;nis ludacorum reuelatamalitia,difcipulorum ignauia,matris conftantia, piorum trifti-*nbsp;tia,impiorum lætitiatfed domino rcfurgêtc, iftorum exultatione inmoeroré conuerfa,nbsp;illorum mocroringaudium fempiternum. Non autem hæcdifparium cogitationû re*nbsp;nelatio tunc folum fada in ludxa,fed etiam apud nos credenda eft aditari.Et nunc entnbsp;rcuelantur cogitationes cordis,cum Icdovel pr^dicato falutis verbo, alif audientiuli*nbsp;benter aufcultantjgaudentes perficere adu quod auditu didicerintxalq faftidientesqufnbsp;audiunt,non hæc patrare agendo,fed potius infultando nituntur contraire. Origenestnbsp;Cogitationes malæ in hominibus erant, quæ propterea reuelatæ funt, vt occidereteasnbsp;ille,qui pro omnibus mortuus eft.Quæ hic reuelatæ non fuerint vt remittantur, in iu*nbsp;dicio rcuelabuntur vt puniantur.Sap.i.Incogitatiöibus impfi erit interrogatio. i.Co*nbsp;rinth.4.Nolite ante tempus iudicare,donec veniat dominus qui illuminabitabfcondi*nbsp;ta tenebrarum,amp; manifeftabit confilia cordium.

Eterac Anna prophetifla filia PFianueI,de tribu Afer.Hæc procenêratiu diebus multis,80 vixerat cum viro fuo,annis feptê a virginitate fua:8^ hæcnbsp;vidua erat vfc]^ ad annos odlogintaquatuor, quæ no difeedebat de têpio.ie*nbsp;iunijs 8^ obfecrationibus feruiens deo die ac node.

Deter*

-ocr page 71-

A R T I C V L V s XT* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XXlIIt

Determinaudcfcribitptoptcr hiftoriac vcritatcm.Exfe nOtticn habuit, niini^ agragt; tia,(quippc fpfi prophetico prædita)filia viri laudati de tribu Afer,qui fuit vnus duode*nbsp;cim patriarcharum.Gene.jo.óC Deuter.ts.Hæc quum' proucdae effet ætacis fandira*nbsp;tis,non in aliud videbatur dilata,nifi vt quod ardentiflimis optarat votis, anus viderec»nbsp;promilTum infantcm qui falutem effet allaturuspopulo Ifraelitico» Commendatur autënbsp;de ftatu virginali,quia virgo nupfic}caniugali,quia cum virofuo.Gene.ï.Eruntduoianbsp;carne vna.Heb.ß.Honorabilc connubium in omnibus,ôC thorus immaculatus» Vidua-li,quia vidua circiter annorum odogintaquatuor.Maior autern ætatis numerus. Quaénbsp;quamuis effet ætatc vigenti,non cogitauit derepetcndomatrimoR!o,fed veluti mundonbsp;mortua,ac deoiam dicata,non difcedebat de tfmplo,vilt;Simiscuangelicis illi facrificas,nbsp;corpus ieiunijs ÔC animum piis votis 3c obfccrationibus,offerens fc totam domino ho--ftiam viuam,rationalem 8C acceptam.Roma.n.Obfecro vos fratres per mifericordiamnbsp;deijVtexhibeatis corpora veftra,hoftiamviuent€m,fandam,dcoplaGétem.i,Timoth nbsp;y.Quae vere vidua eft ôC defolata, fperet in deum, óC inftet obfecrationibus SC orationigt;nbsp;busdieacnode.Obfecratio.fpeciescftorationis, qua per rem facram aliquidpoftulagt;nbsp;mus.Pfal.14.Secundum milericordiä tuam memento mei tu, propter bonitatem tuantnbsp;domine.Ieiuniû ad orationem difponit,ô^ hæc duo potentia contra dæmones. Matth..nbsp;17.H0C genus dæmoniorum non eiicitur nifi in oratione ôC ieiunio. Iciunio enim fanartnbsp;lurpeftcs corporiSjOrationepeftesmentis.Digna quae domino teftimonium pcrhibe-'nbsp;ret.BedaîNon folum angeli,fed omnis fexusSc ætas teftimonium reddit nato puero.Cônbsp;cm habiturus effet multos contradidores, habere voluit Sc teftes.

Et hcBc ip fa hora fuperueniens,côfitcbatur domino, SC loquebatur de eo omnibus qui cxpeótabant redemptionem Ifrael.

Non cafuvcl abhomine vocata venitïfed fuggefferatilli fpiritus fandus iamnatUm* iami^ adeffe pucrum tot feculis expedatum. Confitebatur domino, pro tanto beneficionbsp;laudans SC gratias agcns,quemadmodü Zacharias Luc.i.ôC feruator pro illuminationc ‘nbsp;fimplicium Matth.n.Confiteor tibi pater domine cceliSC terræ, quia abfcondifti hæc,ànbsp;fapientibus 3C prudentibus,SC reuclafti ea paruulis.Nec tacuit apud alios,fed cadem hogt;nbsp;ra affiftens,quod oculis viderat,quod afflatu didicerat,loquebatur omibus de puero, n5nbsp;de mundo,carne.i.Pet.4.Siquis loquitur quafi fermonesdei,qui non carnalem, (cuiusnbsp;opinionis difcipuli fuerunt ante fpiritus fahdi aduentum,Lucæ.X4. Nosfperabamus^nbsp;quia ipfe redempturus crat Ifraél. Adorum.i» Domine, fi in tempore hoc reftitues re-*nbsp;gnumlfrael.SCmoderni Iudæi)fed fpiritualemexpedabant àpcccatisSC diaboli tyr5gt;-nide liberationem.Iohan.i.Ecce agnus dei,ecce qui tollit peccata mundi. Galat.4. Aenbsp;vbi venir plenitudo téporis,mifitdeusfiliufuôfadû ex mulierc,fadu fub Iege,vt eos qnbsp;fublegeerant redimeret,vt adoptionê filioçt recipetemus.

Et vt perfecerunt omnia fecundum îegem domini,reuerfi funtin Gahlæ3 in ciuitatem fuam Nazareth.Pucr autcm crefcebat bCcôfortabatur, pknusnbsp;fapientia,Ôi gratia dci erat in illo*

Bedatin co quod puer erat,crefcerc poterat Si. conforta«,non in eo quod verbutquiä « fie plenus fapientia 3C gratia.Crefcebat ætate 8c corpore, confortabatur fpiritu, plenusnbsp;fapientia in intclledüjquia in ipfo omhes thefauri fapierttiæ Sc feientiæ funt reconditi,nbsp;Coloff.i.Et gratia,quo adaffedumpatiteramp;effedum.Inipfoeminhabitatomnis pie*nbsp;nitudodiuinitatiscorpôraIiter,CoIoff.i.Decuiusplcnitüdine omnes nos accipimus,lônbsp;han.i.Crefcere debemusin virtutibüs.i.Petri.t.Qü^fi niodogeniti infantes, rationa-bilegt;,(îne dolo,Iac concupifcite,vt in eo crefeatis in faluterntfi tarnen guftaftis quoniamnbsp;luauiscft dominus.Nâ vt dicitur I0b.i4.H0m0 natusde muliere,breui viuens tempore,rcpletü^ultis miferiis.qui nunqüam in eodem ftatu permanet.Hinc proficimus velnbsp;dcficimus.HieronymusîTam diu non relabimur retro,q diu ad interiora SC priora cô-tendimusîatvbicûeperimus ftare,defccndimüsjnoftrûipnon progredi,retrogradieft»nbsp;Philip.j.Quæ tetro funt obliuifcens,ad anteriota me extendo.Bernardusi Omne pto-fedo perdit bonum,qui melior effe non defiderattS^ vbi incipis nolle effe melior,ibi de«*nbsp;finis cffebonus.CoIoff.i^Ambuletis digne,deo per omnia placcntcs, ôC in omni ope bdnbsp;nofrudificanteSjôCcrefçcntes infcientiadeiinomni virtute.Profedum amp; frudü im-peditdcfedus radicis.Sic charitatis.Matth.ft.Non habet in fe radicê,fed eft tempora*nbsp;lis.Fada aüt tribulatione propter verbfi,cótinuo fcâdalizaf. Ideo Eph.j.ln charitate tanbsp;dicatiSC fundatiiHujniditatis.Luc.S, Natum aruit,quia nô habuic humotem Johan.4«

Qyi

-ocr page 72-

P A R S P R I M A*

Qui biberlt de âquà quam ego daboei,fîet in eofons aquæ falientis in vkâm xtetnanir IMutriinentijfic verbi dei.Efajç.Quoraododefcenditimbcr SC nixde ccElo,ôlt;illuc vknbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tra non reuercitur,fed inebriat terram dd infundit eani,amp;germinare eam facit,amp; dat fe**

men ferenti S£ pancm comedentiîfic erit verbum meü quod egreditur de ore mco, N5 reuertetur ad me vacuum,fed faciet quæcunqj volui,ÔC profperabitur in his ad qug mifinbsp;ilIud.Hinccomminatur dominus .Amos^g Mittamin eosfamemin terram,nô famemnbsp;panisamp;fîtim aquæ,fedaudiendi verbum domini,

ÇDe fuga in Aegyptum,SC innocentum occilîone, Matth JI* ARTICVLVS XIL

Magi rcceffidêntjEcce angdus domini apparuit in fomnis Iogt; ¦ (èph,dicens:Surgc,8i accipe puerum,amp;S matrem eius SC fuge innbsp;V.-.^gyptum,8lt;^ efto ibi vfque dum dicam tibi.Futurum eft enim,vt He*nbsp;rodes quærat puerum ad perdendum eum.

Oftcndit omnem hominis conatum,fine deofriuolum SCvanumtcontra Jeumvero» impiumâCdamnofum.Proue.ii.Non eft lapicntia,noneft fcientia,noncft confiliû connbsp;tra dominum^Dederat angelus Magis confilium contra dolum Herodislatcntcmîhicnbsp;veroloftph,contrafurorem patentem,hortanseumvtiamarcani côfcium, quatenusnbsp;matrem ac puerum clanculum fubduceret in Aegyptum, videlicet hoc agente confilianbsp;diuino, vt ea quoqj regio tota prodigiofis deorum cultibus dcdita,dum profugopræbctnbsp;hofpitium,eiuscôtaâu,commercioiçppar«tur adaliquod primordium veræ pietatis*nbsp;Remigiustin fomnis apparct,quia à curis fccularibusquicfcëtes, angelica vifionc,ÔC cœnbsp;left i confolatione pcrfrui mercnf. HilariustAccipe puerû SC matrem*Cum Mariam de-fponfatam Iofephfignificabat,ipfam côiugem nominabatjpoft partum vero,mater tS-'nbsp;. turn pueri lefu declaratur ,nc lofeph pater putarctur» ChryfoftomusîQuomodo antenbsp;homines filius dei fugit^ôi quis de inimico libérât,fi ipfe inimicos timetf Sed oporte-*nbsp;bat vt regulam humanæ naturae feruaret etiam in hac parte, SC excmplü fpei relinque^nbsp;ret etiam in hac parte«Nam quia deusSc homo,hinc opera fecit diuinitatis declaratiua«nbsp;lohan.s’.lpfa opera quæ ego facio,teftimoniößhibct de me,quia pater mifit me.SCio»nbsp;Opera quæ ego facio in nominepatris mei,hæc teftimoniumperhibent de me. Fecitnbsp;infirmitatis humanj veritatis,contra hæreticos,manifeftatiua,Nô enim erat difficilenbsp;deo,pueçe in£fum,lubito extinÂo Herode,feruare,fi libeattfed hic ordo negoeft,magisnbsp;conducit ad confirmandam fidem,Poterat Si alio modo cuadere,quéadmodû Luc.4.nbsp;manus exqtpcipitarc volêiium,amp;:Ioh,io,lapidare conantiut fedfimanusincidifletini-Fugs ‘l“®niicorum,necfuifletoccifus,opinatifuiflentipfum incarnatum apparenter, Voluitaûtnbsp;lopiex,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Herodisfurortyrannis fuæ gloriæ feruiret. Eft fuga pufillanimitatis,dc qua

ProueuS.Fugit impiusnemine pfequentc.DeuMg.Dabit tibi dns cor pauidura,ôi déficientes oculoSjSû animam confumptam racerore, ôi. erit vita tua quafi pendens ante te, Infirmitatis.Sic Relias fugitIezabcl,î,Regum.i9.Difcretionis,SiG Paulus àDamafconbsp;Ado,9.Mat,io.Cum vos perfequenfin vna ciuitatc,fugite in aliam. Adu.8,Fadaeftnbsp;aût gfecutio magna in ecclefia quæ erat Hierofolymis,SC ocs difperfi funt p regiones lunbsp;dææ ÔC Samariæ,pter3poftolos.Difpenfationis,AuguftinusîRceeflit no ncceintatc, fednbsp;difpenfationeîamp;poteftateeaquaiuuenis pependitincruce,latuitinAegypto,Chryfqgt;nbsp;ftomusîChriftus in Aegyptum ftigere voluit, pierecordatusplagarumî nuncilli dansnbsp;rçconciliationis fignum, vt decem plagasvna fanaret medicinat ac fie populus qui antenbsp;fucrarperfecutorpopuli primogenitijfieret euftos filft vnigeniti,ac quiiÙi populo do-minati funt violenter, filio cum deuotionc feruirent reuerentertac fie iam non irent adnbsp;»nare rubrum demcrgendi,fed vocarentur ad aquam baptifmatis viuificandi tôC quia 2nbsp;fuis non receptus, tranfiit ad genres,Adorum.ij, Vobis oportebat primum loqui verbum dehfed quia rcpellitisillud,amp;indignos vos iudicatis æternæ vitæ, ecee connertt*nbsp;mur ad gêtes,fic enimpræcepit nobis deus,

Q_ui con furgens,accepte puerum 8^ matrem eius nodte, 8^ feceffît in Ac* gyptûjS^ erat ibi vfc^ ad obitû Herodis,vt adimpleret qd diéfu eft a domi*nbsp;no per prophetam dicentemîEx Aegypto vocaui fîlium meura.^^

-ocr page 73-

ARTICVLVS xn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo» XXV.

ChryFoftomustOmnis pcrfcquutióis inguftia,noxefttrçfriglt;rî5 vcro, diestSC quos per graiiaefubtraftionc deferit,intenebrisignorantiæ relinquit.Cum Herodes dicatucnbsp;J7.antüs rc-gnaffe,amp;.5o.anno regni ipfius natas Chr-iftus,patet domina feptcm annisinnbsp;Âcgyptopercgrii»ta.Efa.i9*Ecce dfts afcendet faper nahem leaê, óC ingrcdietar Aegynbsp;ptum,dC cómouebuntur fimalacra à facie eius.Ad liter am dicitur,idola corraiffe ad in**nbsp;greffum dfiitnec miram.N am idolam Dagon,ad pfentiam arcar,pronu in terra corruit,nbsp;capitc ÔC manibus abfciflis.i.Reg.6.Nota quü aliquid dicitar de populo, vel certa perfonbsp;na veterisieftaméti,prouc cft figuraChrifti vel ecclefiæ,quâuis ad literä de tliis expona*nbsp;tur,principalius tamé ac certius deChriftovelecclefia veriftcatur,quemadmodüillud


Régula theolo-


deSaIomone.i.Reg.7.Egoeroiniinpatrê,S(ipfeeritmihiin filiu.Quod Apoftolus ex • ponit de Chrift o Heb,i,Sic Sc hic Ofee.n.Puer ifrael,amp; dilexi eö, SC ex Aegypto voca-*nbsp;UI film meum.Num^ij.Deus ex Aegypto edaxitcum.NotanturfiC peccatori neceffaria*nbsp;Peccacoçt rciedio,Ephe.$.Surge qui dormis,ôC exarge à mortals,o£ illuminabit te Chrinbsp;ftus.R0.15.H0ra eftiamnosdcforano furgcrc.Efa.çy.Derelinquat impius via fuâ,ôC vienbsp;iniquus cogitationes fu3s,Slt; reuertatur ad dîim,ôCmiferebitureiuB,Secundû,virtutû inferno. Accipe pueçt.Efa.i.Quiefcite agere peruerfc,difcite benefacere.Pfal.sô.Declinanbsp;à malo.SC facbonû.Hiere.v.Bonas facite vias vcftras ôc ftudia veftra,8i habitabo vobif-cum.Ro.i5.A.bnciamasopera tencbra^,Slt; induamur arma lucis.Hinc Gal.5. Quicunq}nbsp;in ChfO baptisati cfti5,Chriftû induiftis. Ideo.i.loh.i.Qiû dicit fe in Chfo manerc,denbsp;bet fi-cut illc ambulauit,ôCipfe ambulare.Tertifi,maloçt deaitatio.Corrumpût embonosnbsp;mores colloquia mala,i.Coçî.iÿ.Fuge e^o.i.Co.s-.Nefcitis quia modicûfermenta totSnbsp;malTam corrumpitfQaare admonet.i,.Theff,5.p^”unciamus vobisfratres in nominenbsp;dni noilri lefu Ghrifti,vt fubtrahatis vos ab omni fratre ambulante inordinate, nSfenbsp;cundû traditionem qua acceperunt à nobis.i.Cor.ç.Si quis frater nominatur inter vos,nbsp;eft fornicator,auc auarus,aut idolisferuiens,aut malcdicus, aut cbriofus,aut rapax,cuninbsp;huiufmodi nec cibum fumcre.Heu heu domine,contrarium iopr3xi.Pfal.49.Si videbasnbsp;furetn,currebas cum eo,Sf cû adultcris portionem tuâ ponebas.Quartum,in bonis per-feueratio.Qui cnim perfeuerauerit vfqj in finem,hic faluus erit,Mac.io.X4.Heb,it.Nô-dum vfqj ad (a nguinem reftitiftis répugnantes peccato,S^ obliti eftis confolationis qusenbsp;vobis tanquam filiis loquitur,dicenstFili mi,noli negligere difeiplinam domini,neq}fa*nbsp;tigeris dura ab co corriperis,Proaer.5,

Tunc Herodes videos quoniamiUufus effet a Nlagîs,iratus eft valde:5C mittens ,occiditomnes pueros qui erant in Bethlecni,2lt; in omnibus finibusnbsp;eius,abimatu 2lt; infra,fccundum tempus quodexquifierat a Magis.

Credidit primo Magos illufos,eo qgt; nô reuerterenturtfed fama ex Simeonis,Annx $£ paftoi^ proteftatione increbrcfcëte,ipfarc comperiens Magosfibi verba dediffe,iamnbsp;impotcnsiræ,abieftofuco,prorupitinmanifeftaminfaniam:fniffis'lt;ç yefaniæ fuac mininbsp;ftris,occidit omnes infantesbimulo8,authacætate minores,fequutustéporisfupputationbsp;iiem,quo Nlagi pdixerantfibi primû vifamefTe pueri ftellâ.ChryfoftomusîPutabatin-felixtyrannus,feruatorisaduentu,regali fe folio priuandum,quu tarnen ad hoc minimenbsp;vcncrit.Namqu3rfitusinregê,fugit,loh.6.quæfitusadpaflfonê,fe libéré obtulit,loh.i8,nbsp;Hinc quâuisferipturaç:non ignarus,quiaprofelytus,fciretChriftû nafcituçi,ncc diuinçnbsp;ordination! quenq poffe obfiftere,m31itia tamenSC regnâdi ambitionc excaccatus,quumnbsp;nefeiret in que,in ful'pedâ defeuit ætatê.Quemadmodûbeftia vulnerata, quicquid octtnbsp;lis occurrit,quafi aftorê fui vulneris dilaniat.Et quia p filtos Româ citatus,qd côceperat,nbsp;poft Wago^difceflumperficere nôvalebat,finaliter inregno pCæfaremconfirmatus,nbsp;quant conceperat,poft biennium malitiamparturiuit.His rebus parabatur exemplum,nbsp;quid eflent abinipqs principibuspaffuri,quicrediturieffent euangeliojquid profeauri,^nbsp;^dem cuangeliçam,tcneram adhuc,Sf in pioçi animis glifcentcm, crudelitatc fua cona-rentur extinguetc.Ob Chriftum interimi,fcruari eft.Nunq enim prophanus hoftis fienbsp;prodeffe potuiffct obfcquio,quant5 profuit odiojllis coronâ.fibi pcenam parans.

Tunc adimpletum eft,quod didum eft per Hieremiam propbetam,dicc tem:Vox in rama audita eft,ploratus vlulatus multus.Racbel plorans fi*nbsp;lios fuos,8gt;t noluit confolari,quia non funt.

Rama Hebræis excclfum fonat,vt claram,longe late'cç fonantem voeem mtelligas plorantis.Hiere.5i.Lamentatio,ac pluratus,acfletus.Rachcl,quæ enixa Beniamin,hocnbsp;lt;fx,dolocisfiiium,mox à partu perqtjfepulta eft nô procul àBethleem.Hinc propheta

E fiib

-ocr page 74-

PARS prima; fiibImiuspcrrotia,matr51udum,fuosfiliosabHcrode truddatos dcpIorantiS,cxpreAtinbsp;amp; quia pceperat non folum in Bethleeni,qux in tribu luda fita,fed SC in omnibushnibuanbsp;cius,qui tribü Beniamin cótingebant,cuius [mater Rachel Gene^js-tparuulostrucidari»nbsp;verein excelfis.Sanguis em innoxius in cælum clamat.Gene«4«Eccc vox fanguinisfra*nbsp;tris tui clam at ad me deterra,Sic opprefliopaupeçe Exod»;.Clamor hlioçt Ifrael v enicnbsp;ad me,vidrlt;ç afflidionê illoçü qua ab Aegyptqs opprimuntur.LucæaS.Deus non facietnbsp;vindidam eledoçt fuoçf claraantium ad fe die ac node,amp; patientiam habebit in ilIis^Dinbsp;CO vobis quia cito faciet vindidâ illoçî.ltem defraudatio mercenarioçîJac^y^Eccc metnbsp;ces operarioçc veftroçi,qui ineflucrût regiones veftras,quæ fraudata eft à vobis,clamat,nbsp;amp; clamor eoç{ in auresdfii fabaothintroiuit,Non autadmifit confolationë,proptereanbsp;qjeffent omnesèmedio fublati,nec reuocandi ad vitâ^Sic lacob credenslofephmot-*nbsp;tuum,ait Gene457*Defccndâ adfiliummeum lugens in infernum,

Matth«

S

DeftinCto autem Herode,ecceapparuîtangelus dominiin fomm's lofeph in Âçgypto,di'cens:Surge,amp;^ accipe puerum 8lt; matrem eius, yade in ter^nbsp;ramifrael.defundi funtcnimquiquærebant animam puerÉ

Quo plus mali contra diuinâ moliuntur difpofitionê,quo fuæ fatiffaciant voluptatf« comagisdiuinâ promouentjfibiexitium cumulantes, pordinationé.Siefratres lofeph*nbsp;venditioneipfius adeptosfeiibertaté autumantes, adfublimitaté eo promoto,gratia Stnbsp;dignit3teipfiusconferuatifuerunt,Gene.57*ôC.4S‘4Herodidata cratoccafiorefipifccndi,nbsp;non fæuiendi,nifimentéilJius,regnandicupidooccupaffetamp;cxcitaffet,Defæuit cm amp; innbsp;propriüfilium,vt dicitHieronymusîô^ ob id AüguftusCæfar,vt refert Macrobiusjdi-*nbsp;xittMeliuâ eft effe Herodisporcû ^hlium«Et quia vitam oblatirecipere noluit,fedim'*nbsp;pugnauitîideo mortem quâ non præuiditjincurriuEccés^^Nefcit homo fine fuum,fedlnbsp;ficut pifces capiuntur hamo,dt: aues laqueo coprehenduniur, fie capiuntur homines innbsp;tempore malOjCû eisextemplo fuperuenerit,Morsaût peccatoçt peffima,Pfal4554Naninbsp;ProueniuMortuo honiine impio,nulla erit vitrà fpes.C^ia de morte naturæ tranfeunCnbsp;ad morte gehênæ,quô refipifcercnoluerint àmorre culpae.Ideoin inferno quærêt motnbsp;temcôfumcntéSCpenitus Occidents,Sc non inuenient,quia fugiet abeis,Apoca49.Imonbsp;mors depafcct eos,Pfat48.Econtra apud bonos mors nô erit, Apo.ti.fed vita fempitetnbsp;na.Quæfiuit Herodes infantiô exitium,St promouitad martyrifijftabilire fibi ftuduitrenbsp;gnum,amp;iæternûaccumulauittormentfi,Eo fublato,angelus apparetlofephjfcipiensr«nbsp;duci pueçî^Nung deeft fuis deus,maxime defolatis» Siclacob fratris iram declinantê,innbsp;vifîone côfolatus eft Gene.î8*reuerfîonë in terra natiuitatis pcepitjGene.jt^SicfilrjsIfranbsp;cl angelicum pftitit ducatum,Exod,i4,jt.Angelus meus pcedet te^Defundi funt,ait,vcnbsp;infinuet nedum Herode, fed Sf facerdotes ôc kribas de morte Chrifti cogitaffe,lt;Sc Heronbsp;disftudio confenfiffe,vtdicit Hieronymus S£Chryfoftomus,quod6C poftea rei exituSnbsp;monftrauit.Vidcsq prompte lofeph SC hurailiter obediuit,non reclamans ob itineriinbsp;longitudinem,cxpcnfaçtparcitatem,Aegyptioçe atrocitatem,amp;nuncludaeorum caret-tatem.Nouit meliorem vidima obcdientiam.uReguç.

Audiens autem q? Archclaus regnaret in ludaca pro Herode pâtre fuo.tl muitillo l'rcîô^ admonitus in fomnis/eceffît in partes Galilææ:8lt;venien5,nbsp;habitauit inciuitatequæ vocatur Nazareth,vt impleretur quod didutneftnbsp;per prophetam:Qi.ioniam Nazaræus vocabitur»

Refert lofephus,Herode totum regnfi Archelao prae cæterisdiledofilio dimififiè» 8C ob id Philippû amp; Herodem fratres Archelai indignâtes,Cæfarem appellaffetqui connbsp;fiJio habito,regnôin duas diuifitpartes,dans vnâmedietatê Archelao,qu^ nomen obti-nuitludæae,alterâmedietatemin duas fubdiuidens partes,quarfi alteram, videlicet Ga-lilæam,dedit Herodi,altera Philippo,Itureæ ôC Trachonitidis r^ionë»V erftus ergo Innbsp;feph,nc filius vt in regnfi,ita amp; in crudelitatem paterna fucceffiflet, timuit eô proncifci«nbsp;cum audiffet eum regnare pro patre^Nam filii,vt cômuniter, imitatores paterno^ funtnbsp;fcdeçc,quare ÔC fupplicioçc.Hinc côminatur dfis fe vlcifci peccata patrfi infiliosin ter'nbsp;tiam SC quarts vfcp generationem.Exo^zo.Ego fumdominus deu8tuus,fortis zelotef»nbsp;vifitansiniquitatem patruminfilios,in tertiamamp;quartâ gcnerationem,eo9t quioderuCnbsp;nie,SC faciens mifericordiam in millia his qui diliguntme,amp; cuftodiuntpceptamea«nbsp;Hinc Eccï*4t4Filii abominationujfilq funtpeccatoie^SC q conuerfantur fecus domos im-piorum«FiIio§£ peccatoçt peribic hxreditas^öC cum feminc affiduitas opprobrij»

Depa

-ocr page 75-

ARTICV-CW'- Xït. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XXVL

Dépatreiwpio conqucrimturfiliiiqm propter îllû font in opprobrîo.Væ vobis viriim pii,quidcreliquiftis legé altiifimnq» fi nati,facritîs,in makdidione nafeeminitâc fi mor^nbsp;lui fuerâis,inmalcdi«ionecrit pars veftra.Hic aûtHcrodes Chriftû perfequensj pue-gt;ros dccidit.HerodeseiusfiIius,ChriftûilIudens,lacobüinterfecit,Adô.U.SC lohanrie, 'nbsp;ergooraculo confirniatus,vride iam totus pendebat,fecelTit in partesGanbsp;lilaeaf.Nec hocquidëfôrtuitoaccidiflefatisarguit,quodprophetiaiam olim futuçtpræ-dixeratjqgt; Meflias illc Nazaraeus appellaretur» Quod efle fadû velipfe titulus indtcat,nbsp;que Pilatus prophetiæ ignarus,cruciaffiguuffit.Ela.il,Et N azaræus deradiceeius eófutnbsp;get.loh.i.QuêfcripfitMofesinlegeôCprophctæ,inuenimusIcfumfiliû lofephàNazanbsp;reth.Namibi côceptus,Luc.i.ôC nutritus,vt claret hic amp; Lucæ.x.Neq; vocabulû ipfumnbsp;myfterio vacat.Nazareth Hebræis à flore nomen habet,qj hic e virgine côceptus fit,piïnbsp;riflimus ille flofculus,omnis virginitatis cofecratortquemadmodu Bethleem domum panbsp;«is fonatjVt proditus eft ilk panis cæleftis,quë qui ederit,viuet in æternû,Ioh.6.Datumnbsp;eft hic exemplii,quemadmodü parentesjfilioçi curam gerant folicitâ.^Qui em fuoçî maxime domefticoçt curam non habet,fidé negauit,ôC eft infideli deterior.i.Timot.s'.Pri-’nbsp;nbsp;nbsp;5

mo curare de honefta cducatione,nam Abac.x.Væ qui côgrcgat auaritiam malà domui fuae.Secundo de débita inftru(Sione,vt deû timeant.Tob.i.Cum fadlus fuiiretvir,acce-pit vxoré Annam de tribu fua,genuit't5 ex eafilium,nomen fufiimponens ei, que ab in-fantiatimere dcödocuit,8C abftinere ab omni pcccato,amp;.4.Omnibusdiebus vitætuænbsp;in mente habeto deü,amp; eäue ne aliquando peccatoconfcntias,öC ptermittas peepta déi»nbsp;Ephe.ö.Educateillosin difciplinaamp;correptione dfii.Virtutesdiligant.Ecci.7.riln tibinbsp;funtî’erudi illos,5C curua illos à pueritia illo^.Filiæ tibi fimtî’ferua corpus illaçe.Prou.ix,nbsp;Adolefcensiuxta viam fiiâ,etiam eu fenucrit,non recedet ab ea.Ideo Thrcfi.5.Bonü eftnbsp;virocum portaucrit iugu domini ab adolefcentiafua.Ecci.jo.Quidocet filiumfuumla«nbsp;dabiturin illo,8C in medio domefticoçî in illo gloriabitur.Qui docctfiliumfiiü,inzelumnbsp;mittit inimicumfiium,öiin medio amicoçe gloriabitutinillo.Mortuuscftpater cius,amp;2nbsp;quafi non eftmortuustfimilcmem reliquitfibipoftfe.Invitafuavidit,amp;Iætatuseftinil-loîinobitu fuo non eft corttriftatus,nec confufus eft coräinimicis.Reliquit em defenfo-rem domus contra inimicos,öC amicis reddenté gratiam.Vitia caueant.Ecci.xx.Confunbsp;fiopatriseft defilio indifciplinato,öc filia fatuain deminoratione fiet.amp;.jo.Docefiliumnbsp;tuum,öC in illo operarc,nc in turpitudinc illius ofltendas.Sic çontigitDauid in Abfolon,nbsp;l.Rc^iy.Ethocinvifu.Iob.îUPcpigifoeduscûoculismeiSjVt ne cogitaré quidedevitnbsp;gine.Threfi.j.Oculus meus deprædatus eft animä meam.Dauid videns Bcthfabec fe la-ttantcm,in adulterium lapfus eft.i.Reg.ii.Auditu.l.Coçe.iÇ.Corrumpûtbonq^ moresnbsp;colloquia mala.Hinc de mala diditurmulere Sciuuene vecordi,Próu.7.Irretiuit éû mulnbsp;tis fermonibuSjSC blanditflslabioçî protraxit eum.Statim earn fequitur quafi bosdudusnbsp;ad vidimä.Guftu,Tit.x.Iuuenes hortare vt fobrii fint.Prou.io.Euxuriofa res eft vinü,nbsp;amp; tumultuofaebrietasrquicunq^iis deleclaï, non crit fapiens.Ideo Ephc.s'.Nolite ine--briari vino in quo eft luxuria,fed impleamini fpfl fàndo.Tadu,omnê malä vitando fo-'nbsp;Cietatem.Tob.j.Nunq cum ludcntibus mifeui mc,neq5 cflhisqunn leuitate ambulant,nbsp;participemmcpbui.Dina egrefia ad videndü mulieres regionis,ab Emor filio Sichernnbsp;fuit corrupta,Gcne.54.Tertio de cödigna corredioe. Heli non débité corrigens filios,nbsp;vnodie cG ipfis pcriit.i.Regû.x.ôf.4,Eccês.7.Mclior eftira rifu,quia p triftitiam vultusnbsp;corrigitur animus delinquëtis.Prou.xx.Stultitia colligata eft in corde pueri,ÖC virga di-fciplinaefugabit eä.amp;.xj.Noli fubtrahercàpuerodifciplinà.fiempercufleris eum virga,nbsp;nonmorietur.Tu em virga percutics eü,8c anima cius de inferno liberabis.

Puer autem crefeebat, ÖC confortabatur, pknus fapientia; 8lt; gratia dei Lucæ.x erat in illo.

QuanquamiftuddecIaratumfitSC pofitum fuprà,eo quod euangelio fecundum con textum Lucæ dominicæ iungatur,hic tarnen iuxta hiftoriæ veritatem ordinandum,nbsp;Euangeliftæƒnim finguli hinc inde aliqua omittunt,quæ ab alqs funt defcriptajfic tarne,nbsp;vt narrationis feu deftriptionis fuæ ferie continuata,quafi nulla praetermififle videantur »nbsp;Porromorum fu^uitas,comitas, modeftiareddebant ilium omnibus amabilem.Nonnbsp;erat fauor vulgaris, quem fibi nonnunquam ætas ilia dotibus humanisnbsp;colligit,putaform® gratia, aut alioqui præcoci docilitatc,nbsp;fed affulflt in eo diuina quædamamp; admirabi

lis gratia,pertrahés omnes in amorem virtutis,

fDe

-ocr page 76-

PARS PRIMA.

^Deinuentionelefuintemplo, Lucz.t, ARTICVLVS. XIII.

ïrucae.t y T ib»nt parentes cius per omnes annos in Hiefufalem,in die folenni ynbsp;nbsp;|—lt; pafchæ.Ëtcum faAuseflecIefusannorum duodecim^afcendentibus

JL—/‘nisHierofoIymanjjfccunduni confuetudinem dici fefti, confumma* tifq^ diebus cum redirent,remanflc puer lefus in Hierufalem,0^ non cogno*nbsp;ucrunt parentes eius.

Quemadmoduindies magîs ac raagis lefus indarefcebat in laude dei,cuius honoré in omnibus promouebat,oftcndirQuanquam autem Nazareth longius abcflet ab Hie-rofolyraiSjtamen religiofi parentes Icfu quoiannis fe eo confcrebant.Sic Tobias, cu*çnbsp;omnes irent ad vitulos aureos quos fcceratHieroboam rex lfrael,hic folus fugicbat c5nbsp;fortia omnium,amp;pergebat in Hierufalem ad templfidomini,amp;ibi adorabatdominunanbsp;deum lfrael,omniapriraitiuafua ôC décimas fuas hdeliter offerenSjTobu.Sic dominusnbsp;adukaiamæt3te,mediantciamdic fefio,afcendit intemplum docens, Iohan.7,Sic ô£nbsp;apoftolipoft acceptam fpusfamfh gratiam,afcenderunt in templum adhoram oratio-nisnonam,Ado.5*Nota cp dicitur,ad horâorationis nonam^Hinc dfisprophetico teftinbsp;«nonio,domû orationiSjEla.yß.negociationis fieri prohibuit,ciiciédo vendétes SC emennbsp;res,Mat.xi.QiJid modo adurus fi vcniretî^Non cm ad oratione,fed fabulationemmonnbsp;ad concionem,fed contentionem amp; dctradionem conuenitunNon fic diesfefti agendi,nbsp;fed primo anima diuino faginanda verbo,hinc corpus curandfi.Siclegimus Neem.g.Ponbsp;pulus ftabat tn gradufuo,^Iegeruntinlibro legis dei,diftindc êC aperte ad intelligcn-dum, 3C intellexerunt cil legerttur-Et dixit Necmias ipfe dC. Atherhta^SC Efdras facer-dos Sc fcriba,ôC leuitæ interprétantes vniuerfo populoîDies fandificatus eft dfio deo nonbsp;ftro,oolite Iugere,nolite flere.Flebat em omnis populus cumaudiret verba legis.Et dixit eistlte,comcdite pinguia,SC bibite mulfum, 8c mittitc partes cius quinonpparaue-runtfibi,quia fandusdies dni eft,amp; nolite cötriftari.Gaudium em dfii eft fortitudo yc'nbsp;ftra.Tob,t.Cum efTet diesfeftus dhi,8ifadum effet prandiumbonum in domo Tobiar,nbsp;dixit filiofuotVadc,Sc adduc aliquos de tribunoftratimentes deum,vt cpulcnturno-bifcura»Non ait,voca hiftriones,Gnatonesamp;c.fed timetes deum. Hine Eccî.j.Viri iu-fti finttibi conuiu3e,SC in timoré dei fit tibigloriatio.Sedtotü proh dolorinuerfum.Ornnbsp;nis euraadcarnis vergit delieias,laude deiamp; animaÿt falute,ac pauperum indigentia scnbsp;gledisS^pofthabitis.ldeo Amos.y.OdiSCproieci feftiuitates veftras,SC no capiam odonbsp;remeoetuum veftrorum.Efa.i.NeomeniamSCfabbatumSC feftiuitates alias non feram.nbsp;Iniqui funt coetus veftri,Kalcdas veftr as ôC folênitates odiuit anima mea.Hinc Amos.S«nbsp;Conuertâ feftiuitates veftras in ludS,SC omnia cantica veftra in plandö.T ob.z.Dies fcnbsp;fti veftri vertenturin lamentatione Scludu.Porro lefus,quit duodecim effet annoçt fe-,nbsp;cundû humanâ natura,qui fecundu diuinä idem eft, SC anni eius non deficiunt,Pfal.lt;oi.nbsp;Heb.i.SC.i5.IdusChriftusheriSChodie,ipfeSCinfecula,fubmatris aenutritfi dudu,iamnbsp;tum ad noftrum cxemplum,affuefccbat religioni,parentes omnes admonens officii fui,nbsp;quos oportet ex fefe prognatosftatim ab ipfis,Ytaiunt,in cunabulis,arccrc ab omnilaf-ciuia,fcd fandis moribus,verae^ pietatis operibus affuefccre,dumadfauc tenera eftætasnbsp;molle Sc ad omnê virtutis inftitutioné fequax ingenium.Proucr.tt. Adolefccns iuxtanbsp;viam fuam etiam qufi fenuerit,non recedet abea.Non indigebat alicno magifterio,fe(lnbsp;parentibus altjs caftæ educationis paratû eft exemplum,SC omnibus oftenfa forma eft,nbsp;quomodo fefe debeant ^bere morigeros parentibus,ad ea quæ fanda funt hortantibus,nbsp;Ërataûtpræcepum,terin anno omne mafeulinü comparere in confpedu dfii,hoc eft,nbsp;Pafdiap,Pentecoftes,ÔC Tabernaculorû feftiuitatibus,Éxo.tï.SC.54.quanquam cum qsnbsp;qui longe diftabant,in vltimisduabusdifpenfatu erat,vt fufficeret in pafeha adeffe loconbsp;à deo deputato,Deut.it.Durabant aflt folennitates fepte dies. Deute.tó.Non ergo eratnbsp;peregrinatio eoçt Curiofitatisaut voluptatis,fcd cultus diuini, honoris etreuerentiægranbsp;tia.BedatVtraqj natura Ghrifti hic apcritur,et quxiuxia maieftatem patri,et quæ iu-xtafragilitatem decebatmatri.Afcendit homo cum hominibus ad offerenda facrificia,nbsp;feruat legem quamferuanda imperarat,vt nos ad feruandum informaret. Ncc mirum*nbsp;cp ignorantibus parcntibus,quum confuetudo effet filrjs Ifrael ad fefta confiuentibusnbsp;vcl ad propria remeantibus,feorfum viros,feorfum muliercsincedere,pueros^ cuili-betparenti ad votûiungûHinc Maria lefum in copiitatu fufpicaturlofephaCtlofephnbsp;cconttai

-ocr page 77-

A R T IC VL VS XriT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XXVIT.

econtra,in Mariæ.Noncrgo cafu SC negligentia,fed difpenfadone aöu eft diuina^Pri*-mo,vt fapicntiâfuâ ad glohampatris oftenderet.loh.g.Qui mifit me, mecfl eft, Sc non rel^uitme foltt,quia placitafunt ei,facio femp.Ego honorificopatrémeü.Item,vt zcnbsp;lumfuö ergi patris honoré oftenderetâpuenua^loh.x^ZelusdomusiuæComedit me.nbsp;^ytcun^is,maxime pueris,lt;xçmplu perfiftendiin temploSC operediuino præbjret,nbsp;Prou.io.Ex ftudijs fuis cognofcitur puer,fi munda amp; recta fint opera, Ideo Eccés.u,nbsp;Memento creatoris tui in diebus iuuentutis tuae,

Exiftimantcs autem ilium cHè in comitatu,vcnerunt kö* diei, require* * bant cum inter cognatos Ô6 notos:amp;: non inuenientes,regreflï funt inHierunbsp;fakm,requirentes eum.Et fatftum eft,poft triduum inuenerunteum in tem*nbsp;plOjfedentem in medio doótorum,audientem illos 8^ interrogantcm.Stupenbsp;ijant autem omnes qui eum audiebant,fuper prudentia SC refponlis eius.Etnbsp;videntes,admirati funt.

'Vulgariparentöfolicitudinedemirati fiint,quidaccidiflet,amp;neforfe ipfisrcIiCîis,aIiô perrexiflTet.Requifierunt inter cognatos, inter quos foletiftaætasnonnunqceflarc,vi-delicct remorante illos propinquoçî affelt;ftu.Verumhic non eft inuentus lefus,qui iamnbsp;turn docuit exempIo,eirerenuntiandumparentG Sc cognatorum affeCtibus ei,qui velitnbsp;cxleftis dodrinæ profcffionem fufcipere, quemadmodu poft docuit verbö,Matth,lo.nbsp;Qui amat patrem aut matrem plus q me,non eft me dignus, Hinc cuidâ fequenti fc aitnbsp;Mat.8.Sequeremc,5t dimitte mortuos (epelire mortuosfuos.lnueneruntin templo,nbsp;non in theatro velforo,fed in templotnec ociofum vel lufitantem,fed fedentem in medio dodorü,quos puer viciffîm audiebat docentes,SÇ interrogabat, ac viciiïim ab illisnbsp;interrogatusrcfpôdebat,nô qjilli ncceflîtasfueritfcifcitari ab hominibus quod difceret,nbsp;fed vtprudenterinterrogâdo docereteos qui legis fcieniiam profitebantur,quum legisnbsp;vim ignor3rent,fimulnos interim ad difcendi ftudifi accendens,doccns^nHllâærateninbsp;«ffepræpropcrâ ad difcenduea quæfpcdantadpietatem.Hicronymusîpuodecim qui-dem annos feruator impleùerat,ôC in téplo fedens,öf de quæftionibuslegis interrogans,nbsp;magisdocct dum prudenter interrogat.OrigenesîEx vno quippe fonte proccdit,amp; fa*nbsp;pienter interrogare,SC prudenter refpondere. Forte de aduentu 06 tempore Mcffiæ,v£nbsp;Mat.ix.Quid vobis vidcturdeChrifto,cuius filius fikBeda îQuod duodennisintcm-plofedit fnmediódo(florü,audiens 66 interrogans illos,humanæ efthumiÜtatis exem-plum,imôetiam eximium difeendæ humilitatis excmplum , quiiipfa fapieniia æterna,nbsp;(quæ dicit Prou.S.Ego fapientia habite in c6filio,06 eruditis interfum cogitationibus,nbsp;meü eft confilium,mea æquitas,mea prudentia,mea eft forritudo.Per me reges régnât,nbsp;66 kgû conditoresiufta dcccrnunt,Beatus homo qui audit me.)fiF/e humiliant, vt ni-mirum hominibus,quâuis fummo ingenio præditis,nccefl3riam difcendi forma præronbsp;garet,ne qui difcipuli veritatisfieri refugercnt,magiftri efficerentur erroris,Prou,i.Aunbsp;di fiJi mi difeiplinam patristui,ô6legem matris tuæne dimittas,vt addatur gratia capitinbsp;tuo,S6 torques collo tuo.E‘Ccî.6,Inmultitudine prefbyteroçz prudentium fta,86 fapiennbsp;tiæ illoçi ex corde coniungerc,vtcmnénarrationédcipoflis audire,66 prouerbialaudisnbsp;^^Siant à te.Si videris fenfatu,euigila ad eum,ô6,gradus oftiorû illius exterat pes tu

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pceptis3ltiflîmi,66in mandatisillius maxime airiduusefto,S6

ipfe dabit tibi cor,86 concupifeentia fapientiæ dabitur tibi.Difciplinæ hic reftus ordo, priusaudire diligenter,S6 poft interrogare circa audita pertinenter.Iaco.i.Sit aüt om-nis homo vclox adaudiendû,tardus aût ad loquendû.Eccî.ji.Auditacens,86 pro reuenbsp;rentiaacc^ettiljjfjQjjggj-jfjjæroujg^Qyj p^ius refpondetq audiat,ftultüfe elfe dc-monftrat 86 confufione dignü.Hinc admonct Eccî.ii.Priufquam audias,ne rcfpondeasnbsp;vcrbu,ÔCin medio feniorfi ne adijcias loqui.Prou.19.Vidifti hominê velocé ad loquen-dum^’ftultitîa magis fperanda eft q illius corredio.Ideo diciturEccî.îi, Adolefcens,lonbsp;quere in canfa tua vix cfl necefle fuerit.Si bis interrogatus fueris,habcat caput tuü refponnbsp;ïum.In multis efto quafiinfcius,86 auditacens 86 qufrcns.Quâuisaût ignotus effet facienbsp;dodoribus 86 circüftantipopulo,tfi omnes vertit in admirationé fui, qgt; tantillus puer dinbsp;dis ac refponfis fuis admirabilé quandâ,S6 plus q fenilem fapientiam declararct,et ob ranbsp;ram vultus,gcftus,Iinguaelt;5 modeftiam,quç gratiam addebant intclligentig.lohan.7.nbsp;Nunquâ fie loquutus eft homo,ficu£ hic loquitur.Hinc Pfal.ijg.Mirabilis fada eft feien-tiî tua ex metconfortata eft,€tnon potero ad eam.ludei inter alta que audiebant,et in-E 5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firma

-ocr page 78-

PARS PRIMA,

firma quæ videbant, dubia admiratione turbabantur.Quis virgitiei peAoris gaudia,ve^ ras'q^ deiicias poflet concipere,dutn virgo 8c mater iam lztiirinia,filiuni,huniani generisnbsp;dominü 8C. reruatorem,angelorum foiatium,in templo inuenit^Nec tarnen alioqui prz^nbsp;fumpfit,donee adu completo,vcnit ad earn.

Ec dixit mater eius ad ilium: Fill,quid fecifti nobis ficÆccc pater tuus 6C egodoicntes quacrebamus te.Etaicadillos:Qiud eft quod mequacrebatisÇnbsp;Neftiebatis quia in his quæ patris mei funt,oportet me cfîeÆt ipfi non in*nbsp;tcllexerunt verbum quod loquutus eft illos.

Tacet Iofeph,qui fibi confeiuserat fe nihiliaris in partum fponfæ fuse habere,Mater pro autoritatefua expoftulat dolore ftimuIata^NoueratfiJium fufideum hominë,necnbsp;pofte quicquâ fine rationabili caufa agere,fed de fua negligentia St fili) abfentia,cuiusnbsp;fentia tup omnes mundi deiicias ipfis dulcis erat,dolcbat,Hinc Pfal.vó.Rcnuit confola--ri animamea,fcilicet in his vanisStcaducis,memorfui dci;St deledatusfum. Si memonbsp;ria prophetædelcdabilisfug omnia,quid pfentia^DakitcraHoquitlir,cur cosfic contttnbsp;darit fua abfentia.Col.5tPatres,nolite ad indignation? prouocare filios veftros, vt nonnbsp;pufillo animo fiant*Praeponitamp; lofeph humilitatis St reueretisegratia,quia caput mulienbsp;ris vir,Ephe,s’*Dolentes,ait,necmirö.Quanto entres amifla charior,tanto inquifitiofónbsp;licitior.Nosergo lefuperpeccatum amdfojCordialitcr doIeamus,St folicite quæramusnbsp;tanto plus,quantfl malum culpæ præponderat malo pocnæ,St falus æterna tëporali bo^*nbsp;iio,Hiere.2,ScitoStvide,quiaraalÛÂamaçt ejft reliquifle te dnm,Stnon efletimoreninbsp;eius in te^Scd heu malitia excæcati,Sap.i«ordinê peruertendo,in inimenfum de damnonbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempor ali St inconfolabiliter dolemus,anfmæ iaduram diflimuIantes.Quæramus ergo»

Qui erâquænt,inuenir,Lac,n.Eth0C intcntionereda.Sapien.t.In fimplicitate cordis quæriîe illu.Deut.4.Cum quæfieris dfim,inucnies cumji tamentoto corde quæfierisSCnbsp;totatribulationeaniraætuæ.Confidentia pIena»Matth.7*Quærite,St inuenietis.GIof.nbsp;Multum inueniri defiderat,qui ad quaerendfl tam folicite inuitat,Qui cni tam promptenbsp;fe obtulit palTionijUunq fc abfcondet diligenter inquirenti.Perfeuerantia p^erfeda»PfaI»nbsp;iO4.Quærite dnm St confirmamini,quærite faciem eius femp.Hiere.19.Cfl quæfiçritisnbsp;me in toto corde veftro,inucniar à vobis,dicit dns. Abfcondit fe nonnunq dei beneficennbsp;tia,quoardcntiusquæraf,Cant.y.Quôal5iit diledus tuus, o pulcherrima mulieçtt'quonbsp;abijt diledus tuus,St quæremus euni tecumî'Audiens aflt dominus pium matris fermo-nem à piopedore profedfl,benigne refponditîAn non veniebatvobisin mentem,q}innbsp;negocio patris mci oportet me efle,quoties ille vocatadmunusdelegatfl.Etideoquun»nbsp;non eftem vobifeum, in domopatris inuenicndus.BedajNonquodcumquafifiliumnbsp;quaerunt, vitupérât, fedquis ei fit vécus paterinfinuat, St quid potius debeat eicui eftnbsp;æternus filius,mentis oculos attollere cogit.OrigenestIn cælis fine matre,in terris finenbsp;patrc.Ipfi aflt nimio gaudio abforpti, verba capere non poterant.Prou.ij. De fiderium,nbsp;fi c5pleatur,obledat animâ.Lignflern vitæ, defideriu vcniens.Sic difeipuli triftitia op**nbsp;preffî,pairionispnunciationénonintellexerc,Luc.i8.Atdfisad tépus exfua bonitateobnbsp;fcquutus eft illoigi imbebillitatijfimuliç pucris omnibus formâSt exemplû cxhibuit,quâ*nbsp;to ftudio,qqanta^ reuerentia debeant obfequi parentibus fuis»

J Et defeendit cum €is,8^ vcm’t Nazareth,86 erat fubditusiUis. Et mater cius conferuabat omnia vetba hæc,conferens in corde fuo.Et Icfus proficie*nbsp;bat fapientia,8i ætate.amp;C gratia apud deum homines.

AmbrofîusîMagiftervcritatis,officiu implet ptetatis,defcendcns cfieishHmiliter,3C fubditus omnia quæfilij debét parentibus,impendens obfequia.Nam qufl films effet dei,nbsp;fe,vt præftaret humiIitatisformam,St implendæ diuinæ Icgislpeculum,fubdebathonu.--nibus.Exod.io.Honora patrem tuum St matrem tuam,vt fislongæuus fuperterram»nbsp;Tob.4.Honorem habebismatri tuæ omnibus diebus vitae tuæ.Memor enim efle de-bcs,quæ St quanta pcricula paffa fit propter te in vtero fuo.Eccï.y.Honora patrem tu*nbsp;am,« gemitus matris tuae ne obliuifearis. Memento quoniam nifi per illos natusnonnbsp;fuifles,St rétribué illis,quomodo St illi tibi.ColofT.j.Filii, obedite parentibus per om*nbsp;ni3,hoc cnim placitum eft in domino.Honorauit ipfc matrem, virginem conferuan*nbsp;do.Efaiæ«7.Ecce virgo concipiet ôc pariet filiom,vt vnum cum pâtre cælefti habereCnbsp;filium.Ipfi obediendo. Bernard.Deus cui angeli feruiunt,fubditus eft Mariæ.imo lo*nbsp;fephpropter Mariam.Difcipulo commendando, loha.ij.Eccc mater tua.Mater veronbsp;omnia

-ocr page 79-

ARTICVLVS XlIIt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XXVIÎÎ.

omnïaquse dicebantur vclficbant abipfo,rccondcbat in peftc«cfuo,cx admirandi» ini* tiis rerum exitus coniedans,nec quicquàm finebat inobferuatum, quo poft maiore cumnbsp;fidenarraret omnia difcipulis, per orbem vhiuerfum lefu vitam prædicaturus * Diutnxnbsp;enim erant quæ dicebantut ÔCagcbantur à puero. ImitemurÔC nospiamdomini matrem, omniacg domini verba,ôcfafta diurna ac noclurna meditatione reuoluentes, im*nbsp;portunosinaniuranocentiumcogicationum repellamus incutfus,horum crebta colla*nbsp;tiôneôCnos,ôC proximos noftros,àfabulis acfuperuacaneisôCmale dulcoratis dettadionbsp;nibuscaftigarejatque addiuinae laudisfrequcntiamincitare curcmus.Prôficiebatætatc,nbsp;quo ad corpus,in augmento corporis,vigore membrorum,ôc decore perfonæ: fed qua*nbsp;tumadfapientiamSCgratiam,quum abinftanti conceptionisomnem plenitudinem ha*nbsp;beret fapientiaeamp;: gratiae, non fiebat fapientior ex tempore, neque decrementum ipfius,nbsp;aut gratis velincrementum,quemadmoduracæt€ri faneb, accepittfed cam quaplenuanbsp;crat,paul3tim hominibus dernonftrabattiSc quantum proficicbat state, patefaciebat dona gratis hominibus qus ftbi inerant, Sc fapientiæ tantum eos ad dei laudem excitabatnbsp;per confiderationem ipfius fapientiæ amp; gratis, qyæ deusiliicontukratîfic ôC deo patrinbsp;ad laudem, ßC hominibus pronciebat adfalutem » Agebat enimea qus deobeneplacitanbsp;crant,amp; qus laudata ab hominibus^Primum enim oportet deo placere, óC poftea homi*nbsp;nibus.Apud deum enimconfeientiabona nectflaria,ßCapudhominesfama.i, Corint.g*nbsp;Prouidemus enim bona,non folum coram deo,fed amp; coram hominibus, Ecclefîaftes.7,nbsp;Melius eft nomen bonum quàmvngentapretiofa.Proucrbiorum. ii.Melius eft nomennbsp;bonum quàm diuitiæ multæ,fuper argentum enim amp; aurum gratia bona.ldeo Ecclefia*nbsp;ftici.4i.Curam habe de bono nomine ï hoe enini magis permanebit tibi,qmille thefaurinbsp;preciofißC magni.Docuit ergo nos à primis illts iuftits rudimcntis,quam oportet ab in*nbsp;fantia ftatim imbibere, perpetuo progreffu conniti ad perfeftiora. Quemadmodumnbsp;enim corpus habet audus fuos,vfque ad iuftura ftaturæ modum,iuftas'lt;:5 vires,ita óc pie*nbsp;tasfuos habet ac£eirus,donec adperfedam firmitatem plenitudinisChrifti.Grandefcicnbsp;enim Chriftus in nobis ôC adolefcit,quum nos à fidei rudimentisad rcconditiorem diui*nbsp;ns feripturs fapientiamproficimustquumrelidoladc carnis,folidumappctimus cibumnbsp;fpiritustquum ncgledis terrenis,euolamus ad cceleftia.Prspofierura eft enim,corpus innbsp;xtanaturç curfum femper in melius proficere,SCanimamnoftrafocordiafemper ad de*nbsp;teriorarelabûNamidvuIgo fieri videmus.Adolefcentes abinfantiç puritatc dégénérantnbsp;ad lafciuiam, iuuentus rurfus adlites amp;pugnas proficit, virilis stas ad ambitionemSCnbsp;auaritiam.ltaque fit,vt quo quis propius accefterit ad statem, eolongiusrecedat ab in*nbsp;nocentia,C(terum qui femel induerunt Chriftum,hos oportet ad illius exemplum fem*nbsp;per ad meliora conniti î quo fimul Si animi puritatc fcfe commendent oculis dei, ôc vit«nbsp;fynceritate famamhoneftam fibi parent apudhomines,

^Oehabitatione Iohannis in deferto.

ARTICVLVS XIIIL

Ver autemClohannes)crcfcebat,8lt; côfortabatur fpiritu»Et cratiti de* Lucs.i ferto vfque in diem oftenfionis fuæ ad Ifracl.

Prodigiofe natus, quemadmodum per ætateni adolcfcebat corpore,itaper

afnatutn diuini numinisfemper inmaius proficiebat ,firmitatc amp; roborc ^iritus. Nec diu fe continebat inparentum çdibus,fed ab ipfa ftatim pueritia,fubduxit fefe ab hominûnbsp;frequentia,ne vel minimum labis contrahere poflet ex amicorum vel vulgi commercio,nbsp;ac minus inde autoritatis haberet, qui fuerat fandificatus in vteromatris, Erat illi perpetuum cum deo colloquium, Talis nimirum vita dccebat cum qui poenitentisprsdi-candsdeftinatuserat ,Non Ie ingeffit ad munusprsconis,fcd quum fpiritus impuliffecnbsp;unimum ipfius,vt fuani lucem proferret, amp; oftenderet populo Ifraelitico quantus effet,nbsp;tum magna .CU™’utoritate ccepit agere prsconem.

IJDc prsdicatione baptifmo Iohannis in deferto« Matthæi. llï. Marei ,1, Lucae,III,


ARTICVLVS XV


Anne


-ocr page 80-

PARS PRI MA .

Lucæ.j A Nno autem quintodecimoimperf) Tybcrij Cæfaris,procurantePoft Ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rio Pilato ludaeam, tetrarcha autem Galilææ Herode, Philippo aute

X Bfratreeius tetrarcha Iturææ,ô^Trachonitidis regionis,amp; Lyfani'a Abilinae tetrarcha,fubprincipibus facerdotum Annaamp;Caipha, faélum eftnbsp;verbum domini fuperlohannem, Zachanaefilium indeferto.Et vem’t innbsp;omnem rcgionem ïordani's, prædicans baptifmum pœnitentiæ in remiffîo*nbsp;nem pcccatorum,

Oftendit quemadmodum lohanncstBxta prohericum didum animospopuloç:pre* dicatione,ôf bàptifmi ablutione^adChfipræpararitaduentum. Mcminit Lucasregumnbsp;ÖC. facerdotu(m,tum obfadicerntudinem,tumpropherici didiîimpletionem , Genc.49*nbsp;Non auferetur fceptru de luda,amp; düx dcfoemoreeius, donee veniat qui mïttendus eft*nbsp;Augiîftus cm, quoregni ludææ vires franger et, in quatuor partes ipfum diuifit,quod dinbsp;indiciûfuit regni ludaici moxperituri» Similiter Sc facerdotium veluti mox perituçî,vanbsp;gum erat acmercenariû,cuiusprincipatus tune erat penes duos infignesimpios. Refcrtnbsp;iofephus tune facerdotiû irreuerenter fuifle vénale,ira quodpræceptislegis de fuccclTiO'-nc pontificû,pervim ôC ambitioné ceflantibus,nulli hönor pontificatus, vitæ vclgcnerisnbsp;merito præftabatur.Ad hune modfi rebus apud ludæos diffedis ac turbatis,exortum eftnbsp;regnû c^’Ioçe,ac nouum facerdotiû,cuius præco delelt;fïus erat lohannes, qui idoncus pcenbsp;nitentiæ prædicator,prias vita doceret,q fermonc,ac vacaret omi crimiHe,qui magna linbsp;bertate reprehenderet alioçt pcccata,Nectamcn fuopte impetuprodijt ad pr^dicandû,nbsp;fed voce diuina monitusiam adeffe tempus agendi præconem,Romanoçî.io*Quomodonbsp;prædicabuntnifimittanturtHicre^iî.NonmittebàprophetaSjamp;ipfi currebanu nonlo*nbsp;quebaradeos,amp;ipfiprophetabaht. Si ftetiflent in confiIiomeo,oCnot3 fcciifent verbanbsp;mea populo mco,ai!ertiffem vtiqj eos à via fua mala , Sc. à cogitationibus fuispefftmis.nbsp;GregoriusîQuiaillmn prædicare vcnerat,qui ex Iudæaquofdâ,amp;multos exgentibus rc'’nbsp;dempturus crat,pcr regem gentiuSc principes ludæoçi, prædicationis têpora defignannbsp;tunà quia ilium qui fimulrex ôC facerdos, rede per reguum 8C facerdotium dcfcribûtur.nbsp;Et quia baptifmaquod peccata folueret,dare nô potuir,pdicauitîvt ficut incardatû verbünbsp;peurrebat verbo prædicationis,ita baptifmû pœnitentiæ quo peccata foluuntur,præcur*nbsp;reretfolobaptifmate,quo peccata folui non poirunt.Adoçi.i9.Iobanncsbaptizauitpo-pulumbaptifiiiopoenitentiæ,dicens,ineumqui qui venturus effet poft ipfum, hoc eft, innbsp;Icfnm,vt crederent,Diciturbaptifmtispcenitentiae,quia nulli prodeft adulto,ni(î pceni*nbsp;teat»Ad.t.Poenitcmini,ôCbaptizetur vnufquifq; veftrumin nomine Icfa i n rcmiffionSnbsp;peccatorum.Porro terror diuinæiuftitiæ quanq eft nonnunq irtitium falutis,qucmadmonbsp;dum amarum pharmacum totum hominis corpus concutiens,initium^eft fanitatis,tarnennbsp;non abfoluit hoîs felicitatem.GratiaSCbeneficentia conciliâtamorc»Amor erga deûrednbsp;ditfelijCcm.Hinc poft legêm^prophetasl^tum lefuChriftiilluxit euâgclium.Quod lonbsp;f hannes non fortuito,fed diuina difpenfationc,vt lucifer folem præuenit, ludæoçi animosnbsp;excitaturus in expedationem mox venturi Meffiæ,digitoi5 monftraturus venicntê,qucnbsp;prophetæ tot retro feculis venturum pfædixcrantXuc,i6. Lexô^ prophetæ vfq; ad lo-*nbsp;hannemîcxhincrcgnumdei euangelizaturjdeo Marc.i.Initium cuâgcliilefuChriftifinbsp;Ih dei,ficut feriptum eft in Efaia propheta (nonquod immediate,fed quod poft fcquitur)nbsp;Eccemittoangclum meum antefaciemtuam,quipræparabit viâtuam ante tc.Malach,nbsp;.5. Oftendit familiaritatem Iohannis ad Chfm,quia proximiantc reges familariffimi in--cedunt,Hinc amicum fponfi fc nominat,Iohan.5*ói: quia angelicæ puritatisSf vitæ.

Sicut fenptum eft in Iibro fermonum Efaiæ prophetæ : Vox clamantis in Efa.40 jlcferto,parate viam domini,re(ftas facite femitas dei noftn'.

Sienimirum ante medici aduentum admonetur ægrotus,vtagnofcens morbum, mç dicum venientem reuerenter excipiat, fefe^ illt morigerum ac dido obaudienteni præ--beat.Lexpriorprodita eft in deferro,indidem profertur ,«SCnouæ legis exordium .Po*nbsp;teftper vocem intelligi fermo Iohannis 5C dodriua, vel ipfe lohannes, V nde lohannis.i.nbsp;Ego vox clamantis in deferto,hoc eft,Chrifti clamantisper me .z.Coçi.iî. An experi*nbsp;mentum qugritis eius qui in me loquitur Chriftusï’Hierem.i.Ecce dedi verba mea in orenbsp;tuo.Sicut enim vox ordine naturæ prior eft verbo, fic lohannes Chriftum præceffit ï8Cnbsp;ficut vox rem fignificatam notificat,fic lohannes Chriftum monftrauit.Iohanis.i. Eccenbsp;agnus dci,SC ficut vox fonat,Si trâfitÔC verbû in audientiö cordibus relinqt, fic Iohäncsnbsp;ChriftiS

-ocr page 81-

A R Tl C V L V s XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. XXïX,

tïhnftum ill cotdibus cfcdentium » Praedicabat autem, vt fcfc Ventuf« faluti poenitentia yitae pracpararcnt, ÔC aquæbapüfmo, quem ipfe veluti prxcurfor dabat ,fefe redderencnbsp;idoneos baptifmo fpirnus,quem datums effet,cuius aduentus imminebat, GloffajPraui^nbsp;latem abiicitcjfidem ôcbona opera accipitc.Pfalmo.jj.Dcclina à malo,ôlt; fac bonumun-quire pacem, ÔC perfequere earn * Oportet ergo nos praepararc animos, rcftasiç facerenbsp;cogitationes 8^ opera, prauam ôC tortuofam intentionem reftificando. Pfalmo.14.lnnonbsp;centes ôt rcäi adhæferût mihi« Redium autem eft,cuius mediû no exit ab cxtremis.Deusnbsp;aût eft alpha amp; o, principium ôcfinis, ApocaV.i.llle ergo redus eft,Sc femitas dei facit renbsp;das,qui ficut omnia à deo fe habere cognofcit,ita adcum omniafua operadirigit,illifogt;nbsp;li placere ftudens,Viac em cius viae pulchrse, Sc omnes femitæ illius pacificae, Coloffeft.j.,nbsp;Omne quodcuqj facitis in verbo aut inopere, omnia in nomine dfii noftri lefu Chrittînbsp;agite,grattas agentes deo ôC patri per ipfum. Omnia autem impedimenta reiicienda,lapinbsp;desfuperbiæ amp; indurationis.Hicre.y.Induraucruntfaciesfuas fupra petram,8£noluerûtnbsp;reucrti.Iob.4.Cor eius indurabit tanq lapis, Sc ftringef quafi mallcatoris incus.Item lu-turn luxuriae.Ecclefiaftici.9.Omnis mulierfornicana,quafi ftercusin via,ab omibuspræ-tereuntibus conculcabit.Sapîx.i,Spûsfapicntix,di(ciplinæeffugietfidum, nec habitablenbsp;in corpore fubdito peccatis.Itemfpinæ auaritiæ,quac femen fpirituale fuffocant.Lucç.8.nbsp;Pfalmo.i4.Viastuas domine demonftra mihi,ôc femitas tuas edoce me ? Hoc ergo cia-mandô,vt via domino præparetur.Efa.yS.Clamajne ceffes,ôC annuntia populo mco fccnbsp;lera corum,8i dom ui lacob peccata eoç£.Efa.4o.V ox dicentisîClama.Quid clamabo?nbsp;Omnis carofœnum,SC omis gloria eius quafi flos agri.Exiccatum eft foenum,ôC flos eluanbsp;decidit : verbum autem domini manet in æternum.

Omnis vallis iraplcbitur, ÔC omnis mons collis Eumiliabitur. EterunC praua in dircAa,8C alpera in vias planas. Et videbit omnis caro falutare dd.

Qui propter imperitiam Si modeftiam,humiles 8C abiedi videbantur Si inutileSjpec cuangelicam dodrinam vegetifient,ôC opulent! bonis cceleftibus.Humilitas eitt ad oêinnbsp;virtutem prsparatmentem Si gräm,ficut econtrafuperbia ad omne pdm« Eccï.io.lni-tium omnis peccati fuperbia.Iob.iî.Qui humiliatus fuerit,critin gloria.Nam Lucæ.14,.nbsp;Omis quife humiliat,exaltabif.Et omis qui fe exaltat,humiliabif .Qui ergo turgebant in-ani iuftitia legis Mofaicx,ftulialt;^phiiofophia mundi huius,deiicienturt quare neceffe efi:nbsp;eos qui fublimes funt apud hommes epinione iuftitiç aut fapientiæ,fupercilium depone-re,vt capacesfintiuftitiæ amp; fapientiaediuinæ.^xcçper kgis afpcritatemdifficiliavide-banf 8C impedita,per fidem âC euangelicam gräm expeditafient acfacilia « Nec non quxnbsp;prius diftortapraua'c5fuerant,adeuâgelicamregulam repente exæquabunf,qux'q5vitio-rum Sc malarum cupiditatum fentibus afpera,vertenf in vias leues Si planas. Mentes iranbsp;cundac amp;c immites,ad manfuetudinc per infufionem græ redibût.Mat.ç.Bcathnitcs, qnsnbsp;ipfi poffidebunt terrâ.Sic 8c afpcra,pcr Chrifticharitaté leuia.Mat.ii.lugû cm meü fua-ue ë,SC onus meûleue.Et ccrte.NamChriftus aduerfarias poteftatc8protriuit,quae pof-funt dici montes Si colles, naturales noftras inclinatiôes adbonum per fuam gräm re-uiuificauit,quç valles dicuntur.Sciendum tarnen,q? timor nimius in vallem fxpe inducicnbsp;defperationis,vt claret in Gain. Gcne.4.Etluda Matth.i7.Nimia autem prxfumptio,nbsp;intumorcm clationis,ficutpatct inlucifero Efai$,t4.quoddamnabile eft.Hinc timor ni-«nius per fpem cleuandus,ÔC nimia pfumptio ad timorcmjdeprimenda. T aies cm mentesnbsp;amat dns,per quas obambulat.i.Co^.é.V os cftis templû dei viui,ficut dïcit deus,qtn in-habitabo in illis,ÔC inambulabo inter illos,ôC ero illo?i dfis,^ ipfi exut mihi populus.Huicnbsp;igit reçt nouatori.pparatc vos.Mox aderit,dCvidebût eu no folû Iudxi,ve]^etiâ totius otnbsp;bis nationes oculis ndei.i,Cor.i5.V idemus nunc per fpeculum in ænigmate, poft vifurxnbsp;in fpecie.Tune autë facie ad faciê.lohâ,i7.Pater,quos dedifti mihi,volo vt vbi ego fum.nbsp;Si illi fint mecum,vt videant claritatem meam quam dedifti mihi.V iderunt omnes SCbonbsp;ni ÔC mali.Baruch.î Jn terris vifus eft,8c cum hominibus conuerfatus.Sed mali viderunEnbsp;SCoderunt.lohan.ij.Notaquo adilludMarc.i.Sicutfcriptum cft,inGrjco nonhaberi,nbsp;in Efaia,fedin prophctis.ld comprobatum à dodis,qui comprehenderunthoc teftimonbsp;nium ê duobus prophetis effe conflatum. Eft enim prior autoritas apud Malachiam.î.nbsp;Îofterior apud Efaiam,ôcfi nonnihildiferepet abHebraica veriiatc,necnontranflaiioncnbsp;rXX.Nam cum cuangeliftæHebraicc fcirent,non indigebant tranflatione Septuagin-ta.Deindc quû abHebrxis non anxie decerperent, quod feripturi effent,fed quodmemonbsp;riafuggerebat defcriberent, verbis nonnunquàm diffident, in fententia concordant, idnbsp;^»odpluribuslocis ad won«« Hieronymus.

-ocr page 82-

PARS prima. A

Matth y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dîebus illis vcnit loliannes Baptifta prædicans in deferto ludæàé, amp; di^

' cénstPœnitentîam agite,appropinquabit em'm regnum cælorum.lpfeaucein ïohannesbabebat veßimenrum de pilis camelorum,ÔC zonam pelliceam cir*nbsp;ca lumbos fuos» Efca aucem eius erat locuftæ ôi mel fylueftre.

Oftenfapraedicationis Iohannis idoneitate ex fcripturæ autoritäre, nunc oftendif ex vitae aufteritate^Prodijtnon è rcgumaulis,aut ê vulgato hominum coetu,fed ex eremonbsp;vbi à puero vitamangelicam cgerat,vi(Sufacinimo,faci!eîpparabili contentus, amidusnbsp;pallio è cameli pilis contexto,cindus zona pellicea. Hieronymus: E pilis,inquit, non cnbsp;lanamoIlioriiAliudauftcraevcftis indicium eft,aliud luxuriæ mollions, Hine dominusnbsp;iohannem dcillo commendat,Matthaei.n, Diuitem vero de ifto condemnat, Lucae.l6,nbsp;Zonapellice3,qua accindusfuitamp;Hclias,mortificationis cingulum eft, Habitatorifo*nbsp;litudinis congruum eft, non delicias ciborum, fed neceftitatem humanae carnis explere,nbsp;Locufta animal eft,quo Parthi vefeuntur pro dclicqs,vt dicit Plinius libro.n.c,i9,i)icSC.nbsp;quidam populi Aethiopiæ, qui in hunc vfum eas fumo amp;fale durarent,Sed non eft veri'*nbsp;fimile,eum quinecpanemmanducabat, Lucf,7«animalibus viuere, fed magisfrudibusnbsp;amp; herbis. EUgnus qui dominum praenuntiaret,Apoftolus aita, Coç£.9.Caftigo corpusnbsp;meum, Sc in feruitutem redigo, ne forte cum aii-js prædicauero, ipfe reprobus efficiarnbsp;Timoth,6.Habentes vidum SC quibus tegamur his content! fumus.

Tunc exibant ad eum Hierofolymitæ vniuerfi,8^ omnis ludæa, 8^ omnis regio circa lordanem, ÔC baptizabantur ab co in lordane, confitentes pec.*nbsp;cara fua.

Oftenditur prædicationis vtilitas. Primus enim regnum coelorum publice prædica-iiitjVt præcurfor domini hocpnuilcgiohonoraretur,lnveterienim inftrumentobona promittebanturterrena feruantibuslegem, Efaiæ.i.Si volueritisSC audieritisme,bonanbsp;terrae comedetis,coeleftia vero quafiimplicite,hic autem aperte iam inftare, SC in proxi^nbsp;mo elTe regnum coelorum jfeliciiTimum quidem illud SC exoptabile, fed in quod nonpa-^nbsp;teret aditus,nifi puris ab his terrenis fordibus. Ad hanc vocem,in typum raox abolenda*nbsp;rum animifordium,plurimitingebaturinfluminelordanis,damnantcsipfi vitamprio-'nbsp;rem, acpalam cognofcentcsfua commiffa, vcluti imagine quadampræludendo adorgt;nbsp;dinem cuangeIicum,Primum enim munus eft,doccre : ex dodrina catechumenus inePnbsp;pir,SCfuam turpitudinem agnofeere, Sc dei bonitatemîtotus fibi difplicet, atque intelli^nbsp;git nulla alia in reparatamfibifalutisfpem,addei gratuitam beneficentiam confugit.nbsp;Magnus ad fanitatem gradus eft, hominem agnofeere morbum fuum : ingens ad lucemnbsp;profeduseft, agnofeeretenebrasfuas.Iordanis,Hebræis fluuium iudieij fonat,Norinbsp;enimiudicatur a domino, qui fdpfumiudicat. Hie eft illepurificatorfluuius, fcatens énbsp;duobus fontibus, agnitione propriæ iniuftitiæ, ôC recordatione bonitatis diuinæ,Hic eftnbsp;ille baptifmus pcenitentiæ,flumcn Iachrymarum,ex intimis cordis venis aquas cmittensnbsp;amaraSjfed acrimonia nitri abftergens omnes animæ maculas. Hine Petrus egre flusnbsp;uit amare.Lucæ.zt.Sic Maria pedes domini lachrymisrigauit, Lucae. 7, Habent pha-rifæifuam confeirionem,fed arrogantem: aliéna peccata confiteniur,nonfua, Lucæ .iS,nbsp;Nonfum ficut cæteri hominum. Porro,qui fe praeparant ad baptifmum euangelicum,nbsp;nec fua benefada norunt, nec aliéna mala commémorant, fed fua quifque peccata con--fitetur,Propriabenefadacommemorate,arrogantise efttaliena mala referre,liuorisnbsp;eft Sc maleuolentiæ, Tametfibaptizabat, nontamen peccata relaxabat,fedfolum pce^*nbsp;riitentiam prædicabat,SC ad remiflionem peCtatorumferebat,hoc eft, ad Chrifti baptif'nbsp;ma, per quern remifliopeccatorum. Hine Adorum.i9,Tohannes baptizauit baptiPnbsp;mopttnitcnti3epopulum,diccns: In eum qui venturuseffetpoftipfum,vtcrederent,hocnbsp;eftjinlefum, Iohannis primo îVtmanifeftetur inlfrael,propterea ergo veniin aquanbsp;baptixans,

« Videns autem multos phan'faeorum 8C Sadducæorum vem'entes ad ba* ptifmum fuum,dixit cis:Progenies viperarum, quisdemonftrâuit vobis fu*nbsp;gere a ventura irafFacite ergo fruéiiis dignos pcenitentia. Et ne cœperitis dinbsp;cere intra vos,patrembabemus Abraam.Dico enim vobis, quoniam potensnbsp;tft deus de lapibus iftis fufeitare filios Abrase.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' i

Quonia

-ocr page 83-

ARTICVLVS xv; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.XXX*

Qüoniantpïïtnus ad rcfipifcétiam gradus,à timoré dei nafcif,vt ptiitiS â iufto vindi Ce tinieatur fupplicium,deindebeneficiliberalitas ametutjmagna libertate clamat lohartnbsp;nes contra pharifæos SC fcribas,non ignarus quam fit hoe hominum genus elatum,fero34nbsp;fibipIacenSjObinfignemMofaicac legis obferuationenij3cpatharchaçj mérita,à qui-busgloriabanturfeoriundos,quafideus hominesæftimaretexgcnere,ôlt;non magisexnbsp;animi meritis,Etant tres fedæ apud ludaeos,aliis fe præferentes^,Effaeoç£ qui abftraélânbsp;rigorofamducebant vitam,credentes fe fua pofte iuhitia faluare, amp; quia temporalia norlnbsp;curabant,ideo non inueniuntur cumfcribis ôC pharifæis in domini perfequucione futffe,nbsp;Pharifæorum,quorum quidem fedaprobata, fed auaritiaâCambitioneinmultis corrugt;nbsp;{»ta.Adoçi.iô, Secundum certiffimam religionis noftrae fedam vixi pharifæus,ait Pau-us: Sadducasorum, quirefurredionem ,îpiritum Si angelum negabant. Adorum.ij.nbsp;Sed quia non fyncera venerunt,fed dolofa mente,dure ipfos aggreditur.Cîermina vipe--rar um, nocentiffimorumparentum nocentiffimifilii, aftutum acmalitiofum hominumnbsp;genus, quis vos fubmonuir inftare ineuitabile fuppliciura, nifi ad poenitentiæ remediumnbsp;cum cæteris fugiffetis, vt fie fugeretis ab infiante fæuera dei vltione, quæ nulli nec ætati,nbsp;nec genti parcit, nec conditioni Sapientiae.ie. T uam enim manum effugere impoffibigt;nbsp;le cft,Pfalmo.i58.Qiîo ibo à fpiritu tuo,S£ à facie tua quo fugiamî' Tradunt hoc animalnbsp;matrem fuam deuorarc, Si fie nafei. Sic ludæi doélores Si prophetas occiderunt .Ezc-chieEi.Increduli Si fubuerforesfunt tecum,Si cum feorpionibus habitas,Non veniat vonbsp;bis in mentem.Abraæ filq fumusjnobis promilfa hæreditas falutis, non deferet dominusnbsp;populum fuum*Imo quemadmodum vobis ad meliora refipifeentibus, nihil officier ma-iorumimpietas,(filius nonportabit iniquitatem patris»EzcchieÊi8.)ita nihil profuericnbsp;Abraæprogenitorisfanftitasjfinô laudatâ illmsfidé Si obediêtiâ imitemini.Hieronym.nbsp;Lapides,æthnicos vocat,qui inftar lapidumdutiSiimpoliti ac fteriies, mutaidolacok-bant.Pfalmo.iij.Similes ilîis fiant,qui faciuntea,Si omncsquiconfiduntineis.Ezechai,nbsp;Auferam cor lapideum de carne eoçe,Si daboeis cor carneum, vt in præceptis meis am*nbsp;bulcnt,Efaiae,s's-.Ecccgentem quam nefeiebas, vocabisîôi genres quæ te non nouerunt,nbsp;ad te currcnt,Ofee,i»Dicam non populo mco,populus meus esîSi ipfc dieet, deus meus estu.Siue fimpliciter dei fignificat potcntiam,qu3 cunda de nihilo creauit,pofle Si ponbsp;pulum duriffimisde faxis procreare,Necrgoputetis,quoniam fi nonpareatisipfi, quodnbsp;abfqj filfis deus patriarcham patief.Non deerunt patri noftro Abraæ filii,qui fide Siobe*nbsp;dientia référant pfem »lohan.S.Sifilii Abraæ cftis,opa Abraæ facitc»Gala.j.Cognofcitcnbsp;crgoqmqui exfidefunt,hifuntfilii Abraæ,HincEfa,$i. Attendite ad petram vnde excifinbsp;cftis,ôi ad cauernam laci de qua pcifi ettis, attendite ad Abraam pfem vfm. Si vere ergonbsp;vos pcenitetjVt p vobisfertis,fic viuite,vt appareat vos refipuiffe,Si ex animo priftinj vi-tæ penitétia teneri.Alioqui rciiciemini,nifi prorfus mutati, frudus attuleritis euâgelio dinbsp;gnos.ChryfoftomusîDignos frudus pjnitêtia qûo faccrc poffumusî’Si vtiqj peccatis ad-uerfa faciamus, Aliena rapuifti^incipe donate iam propria,longo estpefornicatus^àie-gitimo quoq; vfu fufpédere côiugii,ac ppetuâ côtinentiam fæpius paucoç: dieç: caff iratenbsp;me^ditare.Iniuriâ cuipiâ vel ope vel fermone feciftiî’refer beneficium.Oportet vuIneratSnbsp;cria remedia adhibere vulneribus,nô folû fpicula euellere.Non fufficitfugcre ma!itiâ,fednbsp;cria faccrefrudûvirtutis. Ex intimo ergo cordis affedu Si charitate, fine quanihilpro-^ntjfrudusedcndr.kCoçt.ij.Sitradidero corpusmeû,itave ardcam,charitatem non hanbsp;^«ro,nihil mihi prodeft.Hinc Antiochus veniamnon meruit.x.Machabæ.9.nec Efau,nbsp;Hcb»ii, Non cm inuenit pcenitentiæ locum, quanq cum lachrymis inquififfet eâ, Nota,nbsp;cft côtritio Si fatiffadio æquiualés offenfæ feu culpæ,æqualitate proportionis,p refpenbsp;dum ad hominis poffibilitatem,hæc requirif à nobis,nunc autem æquipatantiæ offenfæ,nbsp;latn enim (ecuris ad radicem arboris pofitaeft » Omnis ergo arbor quænbsp;non fecit fruétum bonum,excidetur, Si in ignem mittetur.

Nunc vrget extremum pcriculum,ôi in acie nouaculæ res pofita eft.Aut fynccris ani* mis adeundura eft tegnum cæloçj,aut accipiendum æternum fupplicium.Siquidem quâ-diu fpes eft rcmedi), ftercoratione aut putatione fubuenif arboç: vitfis, Cæteç: vltimænbsp;defpcrationis indicium eft queries fecurisadmoueturradici. Secundum OrigenemSinbsp;Cyrillum prædixitimminens ludæorum cxcidium,ob duritiam Si infidelitatem ipfoç:,nbsp;Œd.Iamfecurisadmota

eft ad radicê arboris diutoleratæ,fuccidetur à ffirpepopulus Abraæ, Si inferentur genres Abraam credulitate referentes. Securis, diuinum eft iudici-um,indignes è vitarcfecansnifi pceniteant,Luc.i5.Succide eam,ad quid enim terram ocnbsp;CôpatfEcci,x,Sinoneg€rimaspcenitétiâ,incidemusinmanusdfii,ôi nôinmanushoïm.nbsp;Hcbrxo*

-ocr page 84-

PARS PRIMA,

Hebræoçejo, Horrendum eft incidere in manus dei viuentis « Securis admota eft radici» non ramis aut trunco, funditus 8C irreparablli vaincre fuccifura, ni fruôus deo dignoanbsp;produxcrit.N emincm neq; opes,ncq; generis nobilitas,neq; fapientia liber abit pofthaC*nbsp;Non fufficit folumfugeremalitianijfed etiam faccrc frudum virtutis femper, Nam liccinbsp;heri mifericors fucris,hodic autem rapias, bonus non cris ,Si ergo fterilicas condemna*«nbsp;tur,co[inuata impietas quid meretur^Ofïïciofum animal deus creauit hominem, amp; natilnbsp;raliseft ci cxercicatio,ocium veroinnaturale. Obeftenim inertia cundis corporis menanbsp;bris,SC nulli vt animaejpfa cnim quum naturaliteriît continuo mobilis,ociarinon pati*nbsp;tur. lohannis.iç, Omnem palmitem in me non ferentem frudum, tollet eum.ludae c.unbsp;Hi funt in epùlisfuis fuis maculae conuiuantes,fine timore,femetipfo8pafcentes,nubes fi'*nbsp;ne aqua,qus j venus circumferuntur,arbores atttumnaks,infruduofaE,bismortujp,era-dicatæ,fludusferi maris,defpumantesfuasconfufiones, hdera errantia, quibus procellxnbsp;lenebrarum feruata eft in æternum. Ecclefiaftes .11, Si cecideritlignum ad auftrum, ausnbsp;aquilonem,ia quocunqj loco ceciderit,ibicrit, Ber,Si feire vis quo cafurafit arbor, ra*nbsp;mos attende,Sc quo ponderofîor ramoruum eft copia, iiluc cafuram non dubites. Nonnbsp;folum autem exciditur à bonorum confortio,fcd Sein ignem coniicitur.Matth.xj'. Ingt;nbsp;utilem autemferuum proijcite intenebras exteriores, Ibieritfletusamp;ftridordentium»nbsp;Pfalmo.i59Jn ignem deqeies eos,in miferijs non fubfiftêt.Iohannis.i;^. Si quis in me nonnbsp;manferit,mittetur forasficut palmes,6C arefcet,Sf colligent eum, ôC. inignem mittent, ÔCnbsp;ardet.Hac Iohannis orationetam fæua minacii^, territa ludæorum promifeua mubnbsp;titudo eft.

Luc.5

Et interrogabant eum turbae, diccntes: Quid ergo feciemusC Refpondês autem dice bat illis : Qui habet duas tunicas, det non habend, ôi qui habetnbsp;efcas,G'miIiter faciat.

lam fanabiles eife cœperant, qui morbum agnofcebant,SC remedium quærebant. Oftendit remedium lohannes vbiqj efficax. Deus beneficio noftro non indiget, fed fibinbsp;patitur imputari,quicquid in proximum egentem ipfius refpedu fuerit collatum.Effjca-ciifimum ergo remedium placandi deum oftenfura, fi modis omnibus benefici fimusinnbsp;proximum,cuiufcunqi rei inopia laborantem. Quid in diuino examine diduri funt, quinbsp;ruperfluapcrircpotiusfinunt,quàmimpartianturindigcntibusî’Iaco.5',Agite nunediui*nbsp;tes,plorate, vlulantes in miferiis veftris quae aduenient vobis. Diuitiæ veftræ putrefadaenbsp;funt,SC veftimentaveftra à tineis comeftafunt,aurumamp; argentum veftrumæruginauitnbsp;ÔC ærugo eorum in teftimonium vobis erit,amp; manducabit carnes vcftras ficut ignis.Thenbsp;faurizaftis vobis iram in nouiifimis diebus. Finis corporalium bonorum, fpirituale bontinbsp;eft,præfertim félicitas ventura, vel faltem profedus in dei obfequio atep animæ virtutPnbsp;bus,prout lex diuina præcipit.Bonitas autem mediorum,ex ipfoftne dependet, ficut bo^nbsp;nitasmedicinae,inquantum confert adfanitatem,quamfi impedit, malaamp; fuperfiuaiudinbsp;catur.Sic de bonis temporalibus.Proue.jo.Mendicitatem amp; diuitias ne dederis mihi,irinbsp;bue tantum vidui meo necefiaria,ne forte fatiatus, illiciar ad negandum, SC dicam,quisnbsp;eft dominus^autegeftate compulfus,furer,6C periurem nomen dei mei. HincTobiæ.4,nbsp;Si multum tibi fuerit,abundanter tribuetfi exiguum,etiamiilud libenterimpartire ftude,nbsp;Quomodopotueris, cfto mifericors.

Venerunt publicani,v’tbapti'2arentur, SCdixeruntadilIum: Magi'fter» quid faciemus T At ille dixit ad eos : Nihil amplius, q conftitutum eft vo^nbsp;bis, faciatis.

BedaîPublicani dicuntur publicaçtrerum fcuvcdigaliura exadores.Matth.xi.Publî cani ÔC mérétrices praecedent vos in regnum dei.Venit em ad vos lohannes in via iufti*nbsp;tiae,ôC non credidiftis eiîpublicani aûtamp; meretrices crediderunt ci.V os autem videntes,nbsp;ncc pœnitentiâ habuiftis poftea,vt crederctis ci.Imo Luc.y.Pharifaci autê Ijircucrunt c5nbsp;filiû dei.V nde ôC fimplices contênebant.Iohan.v. Nunquid ex principibus aliquis credi-*nbsp;dit in eum,aut ex pharifæis^'fed turba hæc qu£ non nouitlegë,malediaa eft.Publicani etnbsp;go territi Iohannis prædicationc,genus alioqui deditûTapinis,amp; ex publicisincômodisnbsp;luacoparans cômoda,religionisncgligens, ac magis obfequens iuflis principum,q præ^nbsp;ceptisdei,confiliüfalutisexpetierunt. lohannes autem veruspræcurfor illius,quinuEuninbsp;quamiibetmagnispeccatis inquinatum,reieduruserat,Ientter rcfpondit. Habetis falari-*nbsp;um à Cæfare, præfcriptumeft quid debeatis exigere à populo. Ne quid extorquehtis innbsp;veftrum lucrum, vitra id quod præfcriptum eft,

lyitcrro-*

-ocr page 85-

A R T I c v L V s XV, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, XXXÎ,

Ïnterrogabatit eum milites,dicentcsïQuid facïcmus 8^ nosfEt ait illis: Neminem concutiati6,neque calumniam faciatis,ÓC contend eftote ftipen^nbsp;dqs veftris.

Hoe hominügettus^vioIcntumßC impiumJegS ncgligcns,ad vim præceps,vcnalem habens animam,rapto gaudcnSjlfcentia fcroxßCinfolens,Soient autem tribus potiflï-tnummodis cfle noxii,violentia,calumniaólt;rapinis.Duo ergo vult abefle abillisïvim,nbsp;^sprouinciales opprimebant:amp; calumniam, qua deferebât illos apud fuos præfides,nbsp;quo fine vi,fed non minus perniciofe, fpoliarent. AuguftinustScicbat lohannes eos quinbsp;militabant,non efle homicidas,fedlegis miniftrostnon fuarum vltores iniuri'arum,fednbsp;publics falutis defenforesîalioqui refpôdiffet,abticitc militiam,neminê percutite,vulncnbsp;ratejproftcrnite^ChryfoftomusîVolebat lohânespublicanos ôcmilites ad maiorê pernbsp;fedionc traduceretfed qm nondû erit ad iHäidonei, minora proponit,ne fi maiora pronbsp;ferret,non illis intendercnt,amp;qs ctiam priuarcntur,Sic ôc de dno Efaiæ.4i,Calamumnbsp;quafiatumnon C0nterct,ôClinûfumigans non extinguet.ldeo ApoftolusRojj^Dcbe*nbsp;mus nosfirmiores,imbecinitatcsi'nfirmo9t fuftinere,amp; non nobisplacere,

Ëxiftimante autem populo,ÔCcogitantibus omnibus in cordibus fuis de lohannc,ne forte ipfe effet Chriftus ,refponditïohannes,dicens omnibus*nbsp;Ego quidem aqua baptizo vos:vcnict autem fortior, cuius non fum di«»nbsp;gnus foluerc corrigiam calceamentorum eius» Ipfe vos baptizabit in fpiri*nbsp;eu fanâro 5^ igni\

Tanta autoritäre Iohâncsprædicabatamp;baptizabat,vt vulgus apud fc fulpicarî ccc peritipfum elfe Mcfliam,Hæccft em vulgileuitas,vt his quos adniiratur,plus tnbuatnbsp;par elitquos odit,in his omnia calumnietur,Non tacuit aût nec crubuit publice verita-tem,fe deprimendo,quo Chrifti eueherctgloriam.Non enimerat arundo,hominumnbsp;fauore hinc inde agitata,Tantum,inquit,inter me amp; Chriftum intercft,yt ego quan^nbsp;aqua baptizem,tamenpeccata non remittam:fedpræparovoscffic3cioribapufmo,qucnbsp;accipietisab eo,cuius aduentum vobisprædico,tempore quidem maior ac prædicatio^nbsp;nisordine,fedpotentia longe inferior.Matth.j.Q^i autcmpoftmeventuruseft,fortiocnbsp;me eft,cuius non fum dignuscalceamentaportare,Soleas magis fcn3t,hinc dida Græ--cis,quodfoleantpedibus fubligari,Marc,i,procumbensfoluere corrigiam calccamcn-torum eius.Hicrony,MatthæushumiIitatem,Marcusamp; Lucasmyfterium dcmonftrâtnbsp;(p Chriftus fponfus fitjiSC lohannes nô mereturfponfi corrigiâ foluere,nevocetur domus eiusiuxtaIegcMofi,domusdifcalceati,Deut,is’.Ruth.4.Mcumquidébaptifman5nbsp;dat fpiritualê gratiâ,fed neqjremiffionê peccato^:ipfe afit amp;C remittit peccatajSC fpiritunbsp;liberalitcr dabit.Nonnominataquâ,quiaintcndit differentia 3^exccllentiam declararcnbsp;baptifmi Chrifti àfuo,quitantû fuit in aqua.SecundüHieronymum ,ignem fumitpronbsp;effedu fpüsfandi,quiaignit,ÔC charitate mente inflammat.Hinc in linguisigneis appa-ruit,Ado,i.Siue quia in præfentijlpiritu baptizamur,ôC infuturo,igne,i.Cor,5.Vniuf-cuiufq^opus quale fit,ignis probabit.Ille ergo effïcacibaptifmo vos baptizabit fpiritunbsp;ôC igni,Spiritu vos tranfformabit,igne rapict ad caeleftia,

Guius ventilabrum in manu eius,SC purgabi'taream fuam,8C congregai* bittriticuminborreum fuum,palcas autem comburet igné inextinguibili.nbsp;Multa quidem 8C alia exhortans, euangeli zabat populo»

Non crcdatis,fi baptizatifucritis ab illo,amp; deinde vitâ non egeritisillo dignâ,imma nés vosàdeli(a:o,namiudiciôhabet.Ioh.y.Pater omneiudiciû dédit filio. Ado.io.lpfcnbsp;eft,qui conftitutuscft à deoiudex viuoçtôCmortuoçe.Etpermundabit areamfuâ,Mat,nbsp;Mcclefiam n^ditantem,in qua nunc boni cum malis funt permixti,fcdin fine feparandi.nbsp;Matth.ij.ExibuntangelijÄfeparabunt malos de medioiuftorum,âCmittent eos in ca-minum^nis.Triticum fuum congregabit in horreum»ÏVLat.xç,Venite benedidi patrisnbsp;mei,pofltaeteparatumvobisregnu,Paleas,mcnte inftabiles,inanes, omniîp paffionû Sinbsp;concupifcentiaçî impulfuvolubiles.Pfalj.Nonficimpq non fic,fedtanquâpuluis quemnbsp;proijcit ventus à facie tcrræ,Incxtinguibili.Efa.66.V ermis eorum nonmorietur,Si ignisnbsp;noncxtinguetur.Non enim tantum igné affligenturcorporali,quantum mente,appre-hendendo aeternalitcr fe in igné manfuros»Matth,iy.Ite maledidi in ignem æternum*nbsp;Non ergo ftatim quifquis tindus fuerit, perdurabit in hac examinatione,fed qui fpiritfinbsp;Fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cæleftem

-ocr page 86-

PARS PRIMA,

cælefté h3üferi‘t,quîcharitatis inuiftæ igné conccperit,is nulla maloçe procdla moue* bitur,fed magispurgatior reddetur ac firmfor,queniadmodfivcntilatiôc ipüspurgatutnbsp;triticüjó^ ignis vipurgaf aurugt;Qucadmodû dedno fcribi£,Ioh.xi.qj multa alia fecit qusenbsp;fcripta no funt,fic hie de I ohane,qui populfi exhortabaf ad pœnitcntiâ vitæ prioris,SCnbsp;ad defideriu aiox venturi Meffiæ,pcriculo territans.pmiis cxcitans,ac las to nuncio fainnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;tis populates animos ad pietatis euangelicæ ftudium cxpergefacieni.

Matt^.î. June venir kfus a Galilæa in lordanem ad lohâncm.vt baptizaretur ab eo.Iohannesautem prohibebat eum,diœns:Egoate debeo baptizari,tunbsp;venis ad mef Refpondens auticfus,dixit ci:Sine modo.Sic enini decet noanbsp;implcre omnem iuftitiam.Tunc dimifit cum.

M arc.i.Et fadfi eft in diebus illis,venit lefus à Nazareth GaliIæar,Si: baptizatus eft i lohanne in iordane.Itaqj rumore varijs modis,pcr angelos, per paftorc8,per Magos,nbsp;per Herodis crudelë folicitudiné,per Zachariæ prophetiä,per Simeone, per Anna pannbsp;iac m Si. clanculum, fed multo maxime per apertü,fumma(^ autoritäre coniunctü io-hannisteftimoniumjamlatefparfojindiesfcpglifcente, fiCjVt maliquoqj territi,fefe adnbsp;quot; denunciatum Chnfti aduentumcomponerentjnimirum tempus erat, vt ipfe prodiretnbsp;in theatrum mundi,noniam alienoteftimonio,fedfuis ipfius virtutibus feie declaratu^nbsp;ru3,qu31is ac quantus effet. Venit z viculo Nazareth Galilææ,(vbi quod effet educatus acnbsp;diu verfatus, ctiam natus exiftimabatur) humilis, nullo comitatu, vt quis e plebe,intetnbsp;peccatores,quifolusfincpeccato peccara tollit,ad baptifmum pœnitentiæ;ille purifi-*nbsp;cans omnia,baptifmum fiagitat,quifolus baptifmum omnem fandihcat.Hieronymustnbsp;Triplicem ob caufam voluitbaptizariîPrimo,quia homonatus,omncm impleret iufti-tiamlegisSC humilitatem.Secundo,vt fuobaptifmojlohannis comprobarct,Tertio,vcnbsp;lordanis aquas fandhficans,per defeenfionem columbae,fpiritus fandi in lauacro credcnbsp;tiummonftraret aduentum,^patristeftimoniomanifeftaretur populo. Johannes aii-tem ex humilitate prohibebat,quemadmodum Petrus Ioh.i5.Domine,tu mihi lauas penbsp;desî’EgOjinquitjà te opus habeo baptizari,qui tuis virtutibus longe inferior fum.Et vn^nbsp;de faclu eft.vt teipfum vfqj adeo demittas,vt à me tingi poftulei,quum nemo purior abnbsp;omnibus peccatis^Sine nuncînec putes indecorum tibi,fi tingas me,vt ais,meliorc:mihinbsp;certe decoçz eft,vtqui omnes ad me pertrahere cupio,omnem implcam iuftitiamjvt quinbsp;ferui formam affumpfi,fcrui impleam faumilitatê.Etenim qui docct omnes,amp; qui perfe-'nbsp;âa docet,eum rtô oportet cómittcre,vt aliqua vel minima fpecies in ipfius moribus hacnbsp;rear iniuftitiæ.QuemadmodS ergo occifus eft,vt nos à morte redimerettfic baptizatus,nbsp;vt fuo baptifmo animas noftras purgarct,taiSu'^ fui fandiffimi corporis aquis vim re^nbsp;gencratiu3mpftaret.Hisauditis,lohânesfiniteum,ac tinxitinlord3ne,in quobaptiza-banturôCcoriariijâcpublicanijôCmilites.Non erubefeit hic principû huius mundi fu-*nbsp;perbia,quæ nihil vult habere eu populo cômuneî’Nemo regG,nemo facerdotü venir adnbsp;b3ptifmô:amp; fihbuiffetbaptizari,vix aurcogcmmeovedignarcntur baptizari.Sed quif-quisfedeiicitapud homines,exaltabiturapud deum. At fpecies qui dé cxcmplû habetnbsp;ülutare in Chrifto modeftiæ,in Johanne obedientiae.

* Baptizatus autem Icfus,confeftim afccndit de aqua : 8^ cccc aperti fune ci cæli, vidit fpin'tum dei defeendentem ficut coïumbam, 8^ venien*nbsp;tem fuper fé.Et ecce vox de cxlis, dicens : Hic eft filius meus dilcdus ,itinbsp;quomihi complacui.

Luc.j.Fadum eft aGt,cS baptizaretur omnis populus,amp; lefu baptizatoSf orante, apertû eft cælum,amp; defeendit fpiritus fandus corporali fpecie,ficut columba inipfum.nbsp;Et vox de cælo fada eftjTu es filius meus diledui,in te complacuit mihi. Orauit nonnbsp;ob fui indigentiam,fed noftraminftrudionem Sc fubuentionem,nos crudiens,vt rcftitiïnbsp;ta perbaptifmum innocentia,protinus vertamus nos ad ea ftudia, quae funt fpiritus.in^nbsp;ter quæ primum locum habet deprecatio.Apertum eft cælum,quod Adam clauferat,banbsp;ptifmus patcfacit.Cum deus in cælis habitarc dicatur 8C cffe,tiinc caclû narratur aperiri,nbsp;dû deus per fubiedam creaturam defcenditamp;' apparethominibus,nouo modo operansnbsp;circa eos.Sic Ezfch.i.^ Stephanus Ad.7.vidit Carlos apertos.Atqjinde defeendit ipirinbsp;tus faadus,pcr fe quidé inuifibilis,in colurabæ fpecie,q? hfcauis innocentiæ fymbolum,nbsp;defignans qualcs animos amaret fpiritus ille carleftis qualestç faceret. Satanae fpiritusnbsp;ceddit èc amat animos datos^tumidos ÔC ferocesiat fpiritus ille cæieftis amat mode*nbsp;ftos,

-ocr page 87-

ARtiCVLVS XV, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.XXXIL

ftos,mîtes,ac tranquiUos.Efa.ßS.Super que requiefcet fpirîtus meus,nifi fuper quietuin Sc trementé férmoncsmeos^Olim ramü oliuæ dctulerat in area iræ diuinæ placatæ fvnbsp;gnum,ac finiendi dilumi pignus.P orro diluuiû illud quo tum purgatus eft mundus,ty-pum habebat noftribaptifmi,quofaluis corporibusôC animabus demerguntur ptccatanbsp;i.Pct.j»(^odamp;: vosnunc fimilis formæfaluosfacit baptifma.Vt vous quilibet è populo,baptizatus cft Icfus,fcd pater cækftisinfigni hoc amp; inaudito figno fecreuit eû à reli-quis. Acceftithuic paternæ vocisargumentfl,nô per Mofen,nôper angelos,no per pronbsp;phetas proditSjfed abipfo pâtre publicacü.Nonq? pater vt eft,velaudiripôffit,vel con-fpici,Ioh,i.Deumnemovidit vnquâ.amp;.y.Ncqj voeë cius vnqua audiftis,ncq; fpcciemnbsp;eiusvidiftis,velvllo corporis fenfu percipi,fed quemadmodü fpiritusinuifibilis,vifibilinbsp;figno fefepatcfecitoculishominüjita pater édita voce per elementa, perculit auresho-minum.Tuesfiliusmcus naturans,vnicus,coaetcrnus,in quo mihi fingularitcr placuir.nbsp;Verbum eft peculiare facris litcris,quo propenfum animum ac præcipuum quendâ affenbsp;ftum fignificat.Si deus lactatur inoperibus fuis,Pfal.io5.8c bcncplacitum cft domino irtnbsp;populo fuo,Pfal.i46-quanto magis in fiho deledatur vnigenito lt;3C complacet,in quo nilnbsp;diffimilitudinis,nil contrarietatisinuenitur» i.Pet.x.Quipeccatum non fecit,nec inuennbsp;tus eft dolus in orecius»Hinc Iohan.7.Quiaquæplacita funt ei,facio femper,Audit fi-lius vocem,quo monftratur,quod ôC nobts qui baptizamur, adoptionem filiorum lar-gitus fit.Gala»5.Quicunqj in Chrifto baptizati eftis,Chnftum induiftis.Columba præ-ccdens,defignabatadquem voxiftapertinerct,ncquisfufpicarciHr hoc clogio lohan-nem fuifle laudatum, de quopleriq; tàm magnifiée fentiebant, vt eum crederent elfenbsp;Mcfliam,

Et ipfe lefus état incjpi'cns quafi annorum triginta, vt putabatur filius lo* fepb:qui fuitHeli,qui fuit Matthat,qui fuit Leui,qui fuit Melchi.qui fuit lannbsp;ne,qui fuit lofeph,qui fuit Matathiae,qui fuit Amos,qui fuit Nauru,qui fuitnbsp;Helft,qui fuit Nagge,qui fuit Maath,qui fuit Maiathis, qui fuit Semei,quinbsp;fuit Iofeph,qui fuit luda,qui fuit lohanna,qui fuit Rcfa,qui fuit Zorobabel,nbsp;qui fuit Salathiel,qui fuit Neri,qui fuit Melchi,qui fuit Addi, qui fuit Co*nbsp;sam, qui fuit Helmadan,qui fuit Her,qui fuit Iefu,qui fuit Eleazar,qui fuitnbsp;Norura,qui fuit Mattba,qui fuit Leui,qui fuit Simeon,qui fuit luda,qui funbsp;it lofeph,qui fuitIona,qui fuit Heliachim,qui fuit Mclcam,qui fuitMenna,nbsp;qui fuit Matbatha,q fuit Nathan,g fuit Dauid,qui fuitlcfle,q fuit Obeth,nbsp;qui fuit Booz,qui fuit Salmon,qui fuit Naafon,qui fuit Aminadab, qui fuitnbsp;Àram,qui fuit Efrom,qui fuit Phares,qui fuit ludæ, qui fuit lacob, qui fuitnbsp;lfaac,qui fuit Abraam,qui fuit Tharrg,quifuit Nachor,qui fuit Baruch,quinbsp;fuit Rachau,qui fuit Phalcc,qui fuit Heber,qui fuitSale,qui fuitCainam,nbsp;qui fuit Arphaxat,qui fuit Sem,qui fuit Noc,qui fuit Lamech,qui fuit Ma*nbsp;thufala,quifuitEnoch,qui fuitlareth,qui fuit Malalehel,qui fuit Cainam,nbsp;qui fuit Enos,qui fuit Seth, qui fuit Adam,qui fuit Dei.

Adamprincepshumani generis,non alium habens generis aiitorem g deum,àquo conditus eft e limo terræ,velut e matre^Quoniam afît per huius terreniparentis pccca-tum,vitiatô erat omne genus humanfl,amp; genitoris fui referens ingenium,in omne vitionbsp;rumgEUustueratprolapfum,miirus eft collapfi generis inftaurator ac rcdcfnptor dominbsp;nuslcfus,vt quod vnius inobedientia corruifiet,per vnius obedientiamrcconciiiare-tur.Romafi.y»Sicutenimper inobedientiam vnius hominis peccatores conftituti funtnbsp;multi, ica 8C per vnius obeditionem iufti conftituentur multi,Et quemadmodun*nbsp;omnes qui terreni parentis veftigrjs ingreftii fuerant, redditi funt obnoxii morti,ita quinbsp;perbaptifmumexemptiàcognationepeccatoris, inferentur Adæ cælefti,qui eft Chri-ftus lefuSjillius veftigiisinhærentesjvitam æternam aflequentur in cæIis.i,Coçt.i7.Pri-mus homo de terra terrenus,fccfldushomo de caelo cæleftis.Qualis terrenus,taies8C ternbsp;renitSC qualis cæleftis,tales ôç cæleftes.Igitur ficut pbrtauimus imaginem terrcni,porte*nbsp;tous SC imaginem caeleftis.Si non credistp fecundus Adam fine femine fiifa(ftus,afcendcnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fl memoria

-ocr page 88-

P ar s PR I M A .

memoria ad priorem Adam,amp;inuenies ctiam ilium à deo fadlutn fine fcminc.Etat aU'* temicfusingreffus.5O.annam,quæperfeda eftætas,inquahomo vel probus vel impronbsp;bus cognofcitur,amp;: qj adolefcentiar défit authoritas,propter publicam opinionem imquot;nbsp;peritiæ,fenedus autem minus habet ponderis,ob vires ingenq defedas jac fufpicionen»nbsp;delirationis.Nota apudHebræos duplid ratione dicifiJio$,iuxtalegem,ôCiuxtanaturâ.nbsp;Duplicesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eratjfi quis fine liberis deceffiflêt,vt huius frater inftauraret pofteritatem defundi,

apud nbsp;nbsp;nbsp;Deut.iyJtaqjqui fie natuserat,duos habebat patrestaltcrum naturalem,ex quonatus

br«osfilt) eratîalcerum legalem, in cuius nomen âC progeniem fuccedebat,nempc dcfundi.Ad RC patres, huncmodumquupofteritasSalomonisinOchozia defeciflet, ex Simeon cognomen-*nbsp;to lo3s,quiprognatus erat eftirpeNathan fiIqDauid,inftaurata eft poftcritasSalomonbsp;nis,V nde j,Par,5,palam inter filios quos fufeepit Dauid ex Bethfabcc Hierofolymis,nonbsp;jminatim recenfetur Nathan,ordinc prior Salomone.Non cft ergo ifte Nathan qui Danbsp;uid reprehenditjfed alius ab illojôi généréôC officio.HincpIurimi faUuntur,qj nonnuknbsp;lifint hcnomines,nonnullibinomines,autetiam trinomines,intcrdS cognomina addi-ta ipfis mifceanturnominibus.Vnde *HeIihidem eft cfi Iehoiakim,quem corrupte vo-Cant loachim,pater naturalis Marlæ virginis,3^ auus lefii Chrifti fecundum carnem.nbsp;Quodteftatur Hieronymus,Atq;hinccoIIigerc licet,Lucam naturalem Chriftianac genbsp;nealogiæ feriem fequutum eire,non legalem,fi quidê ad Chriftum refpiciasjfin ad lo-fephreferas,contràerit.Nam Matthæus per natur« lincam deuenit ad lofeph,quæ adnbsp;Chriftum tendehti legalis eft.Porro quod parum reljjondeat numerus eorfl qui apudnbsp;Lucamreferuntur,ôC quiapud Matthæum,mirü non vidcbitur,fi confideretur,nonnulnbsp;los in gencalogiæ ferie fuifle prætermiflbs,id^ data opéra, vt indicat Hierony mus,i8C annbsp;te hune OrigenestQuos fi cæteri's adieceris,vidcbisi8^ numerum confentire. Paulus n5nbsp;vno loco mon et, pr)s hom imbus huiufniodi genealogiasôCnunquâfiniendasqujftioneSnbsp;efle vitandas,qgt; non folum non conducunt ad pietatem, verum etiam pariant lites ôC c5nbsp;tcntioncs,peftem Chriftian« concordi«,

ÇDc if iunio Chrifti, Matth.4,Marc.i.Luc«,4 ARTICVLVS, XVI.

Matth.4 r g '^Vnclefusduâ:us eft in defertum a fpiritu,vt tentaretura diabotoi ® I Et quum ieiunaflet quadraginta diebus SCquadraginta nodibus,nbsp;. 1- poftea efurije.

Oftendit quemadmodû fatanas pqs boiîorü ftudijs infidiatur,quibusve armis Chri-ftianæmilitiæ potifiimum vincatur.Quia Adam in paradifo delicqs afHuens,vidus eft obledamentis,Chriftus in deferto,quo hominem incidiffe inter latrones dixerat, Luc,nbsp;to,abftincntia vielt,SCvt bonus Samaritanus,vulneraanim«noftr« curauit.Chryfoftonbsp;musîN ouerat diabolum auide defiderare ipfum tentare,idco ad ipfum in campum pro-'nbsp;ceflït,prouocansieiunio ÖC folitudinc.Vnde folitarium aggreftus eft,ficuti Euam Gefi.5,nbsp;5ubduxit autem fe dominus fubito à turbarum oculis in folitudinem, qgt; feceflus à popu-ïicommerctOjâC augetautoritatem,SCacuit defidcrium.NonnuIlisetiamtutius eft ver-*nbsp;fari inter beftias cum Chrifto,5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines beft ijs nocentiores.V nde Marj.dicitun

Etftatim fpiritus expulit eum indefertura.Quodocemur nontemere nos intentatioquot; nes proncere,fedferre,fiimpetamur,Sequitur,ôC erat cum beftqs. Sicutvirtutes mora-*nbsp;les cfficiunt hominem prompte mobilem à ratione, vt eius f^uatur iudiciumtfic donânbsp;fpiritus fandi reddunt eum faciliter mobilem à fpiritu fando.Chriftus autem vt homo,nbsp;plenus fuit fpiritu fando,Efa,ii.Et requiefeet fuper eum fpiritus domini. Hinc Luc«.4,nbsp;lefus autem plenus fpiritufando, egrefliis cft à Iordanc,Sf agebatur fpiritu in defertu,nbsp;Grego.Vtcum illucfuusfpiritus duceret,vbi eum ad tentandum fpiritus malignus inuenbsp;niret.T entari voluitîPrirao,propter adiutorium.Heb.i.Debuitper omniafratribus aifinbsp;»nilari,ôf.4.Nonenimhabemuspontificem qui non poffit compati infirmitatibus no-ftrisjtentatum per omnia, profimilitudine abfqj peccato.AuguftinusîIuftum cratvtnbsp;fuis tentationibus noftras vincerct,ficut mortem noftram fua venerat morte fuperarc,nbsp;J^ecundo.propter exempIum.Nam Iob.7,Militia cft vita hominis fuper terram .Ideo,nbsp;vt dicit Hil3rius,oftendit dominushoc exemplo,omnem hominem,quantumeunq; fannbsp;dum,obnoxium tentationibus Sc expofîtum.Catechifmus inducit odium vit« priorisnbsp;ac fpem purgationisun bapcifmo pet fidem in Chriftum, deponuntur maculae omniumnbsp;criminût

-ocr page 89-

ARTICVLVS XVT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XXXIIL

«riminutitjmox ad preces datur è cælis munus fpiritus,pci* lt;jue aFcifcimur in numerum filiorum dei,niniirum infiti corpori Chrifti,qui eft caput ecclcfiæ.Sed ob hoc nemo tutus eft ab infidijsfatanæjqui forcorditer agit,improbus eni ille fatanas,tam inuidusfalunbsp;tishunianæ,gChriftusauidus,miris cunicuHsôCinfidijs folicitat ad dcfedionem,vtmanbsp;iori tyrannidc poflldeat relapfum,q ante poffederat fuum.Oppugnat ôC mundus, oppunbsp;gnatôCcaro,Semper ergo pugnandum eft,vt femper vincamus,Neq; empriuseritfinis pugnæ,q vitæîfed tarnen quo fæpiushoftis vincitur,hoc 8C ille à confliclu difceditnbsp;debilior,^^ nos reddimur fortiores.T ertio,ad pufillammitaté tollendam, vt dicit Chry-foftomus,nequisturbeturfipræterfpcm irruunt tentationes, Habentesem fpiritû dei,nbsp;non funt contenu federe ociofi,fedipfcfpintu8 dei qui in ipfis eft,vrget aggredi maio-ra,quibus malignus fpiritus eo plus infidiarur.Idco admonet Eccus.i,Fjli,accedens adnbsp;feruitutem dei,fta in timoré,ôC præpara anima tuam ad tentationê. Quarto, ob vincennbsp;di modü,Fradum em nobis ôC deuincendum tradidit fatanâ,viam ctiam vincendi comnbsp;raonftrans.GrcgoriusîDebilis eft hoftis,cum ei refiftitur,vt formicatcum veto ei con-fentitur,fortis vt leotnec poteft vincerc,nifi confentientem.laco,4,Refiftite diabolo,ôCnbsp;fugietà vobis.hPet.y.SobrrjeftoteSC vigilate,quia aduerfarius vefter diabolus tanquânbsp;leo rugicns circuit,quærens quem deuoret,cui refiftite fortes in fide,Ephe,4, Nolite locum dare diabolo.HieronymusîLubricuseftantiquusferpens,ÔCnifi in capiteteneatur,nbsp;ftatim totus illabitur. Hi ne Gene.j.lpfumCfemen fcilicet mulieris)contcret caput tuurn,nbsp;Demonftratautc tribus potiflimu rebus occurrendumtCrebris aepuris precationibus,nbsp;fuga turbæ,fugaluxus,ôC abftinentia,non fine diligenti mditatione feripturaru diuina-riim,ne inertiam pariatignauafolitudo.Quûigitur Chriftus inediam ad quadragefim«nbsp;vfcy diem produxiiTct, Danielem, Heliam ac Mofen referens,(nam nihil in illis diebusnbsp;manducauit,Luc.4.)quodfic erat fuprahumanas vires,vt tarnen abhominibus fadumnbsp;crederent ludæi tandem vt manifeftamhumanæ imbecillitatis fpeciem daret,non diffi-mulauit fe famis inediam fentire,Non autem excelTit huncnumerô,neincredibilisvidc-retur carnis afiiimptio, de facramentu celaretur, Proinde ieiunauit, vt fatiffaceret pronbsp;tranfgreflionejôC nobismereretur gratiâ amp; animæ faturitaté.Quicquid cm fecit ôC per-tulit vt viator,pro noftra falute fecit,Secundo,vt veritaiê noftri ieiunfi oftcnderet,quonbsp;côtracarnis de diaboli tentationes pugnamus.Matuv.Hoc genus dæmoniorü nonefi-citurnifi in orationelt;Slt;: ieiunio.Non ergodelicijs vacandû,fediis armis vtcndum.Gal,ynbsp;Qui Chrifti funt,carnéfuamcrucifixeruntcGvitiisamp;:concupifcentiiseius.Hincô(’mo-dumnosdocuitieiunijfalubré.Matth.ô.Tucum ieiunas,vnge caput tuß,amp;:faciem tuanbsp;Iaua,nc videaris hominibus iciunans,fed patri tuoqqieftin abfcondito:lt;SC pater tuusnbsp;quividetin 3bfcondito,rcddet tibi,HicronymusîIn ifto numero quadragefimæ nobisnbsp;oftenditur facramentum,in quoôC Mofes ieiunauit inmonteiSina,Exo,X4.amp; Heliasiu-xtamontem Oreb,5,Rcg.i9

Et accedes tentator,dixit eiîSi fifius dei es,die vt lapides ifti panes fiant, t Qui refpondcns, dixit : Scriptum cft:Non in folo pane viuit homo,fed innbsp;omni verbo quod procedit de ore dei.

Quummulta confpexifietin Chrifto,quæ virtutis humanæ modum excedercnt,rur fus videret efurientem,ôC affligi corporis inedia,fufpiC3tus eft non plusefteqhominc,nbsp;Si hominem qui poflet arte corrumpi.Erat autem hoc callidum tcntatorisconfilium,vcnbsp;aut vinceret,aut certe expifcaretur,an hie effet illefilius dei promiffus à prophetis.Quodnbsp;ft comperiffetjiam eo neruos omnes ac fraudes intenderet,vt impediretur aliqua via re-demptio generis humani.Admouitigiturprimum illudSf effieax tclum,quo principesnbsp;human! generis deiecerat,quanqu3m illos tantum folicitabatillecebra pomi blandien-tis,hic fames etiamintolerabilc malum adiuuabat tentatoris conatum. Obiedatft ve-lut cfca,corporishumaniimbecillitas,fed tentator impegit in vneum diuinæ virtutis.Sinbsp;filiusdcics naturalis,dequoloquutifunt prophetæ,quid opus eft te cruciari fameî'dicnbsp;vt lapides ifti panes fiant,quod nutu potes amp; verbo, Proficit hamum,non folum gulae,nbsp;fed ÔC. vanae gloriæ iUecebra inefcatum,quôd hinc maxime capiantur,qui videntur adnbsp;fummum tendcre.Scdfruftraiaciturrete anteoculospcr.natorum,Prouer,i.5C.ii.Nonnbsp;eft fapicntia,non eft prudentia,non eft confilium contra dominum.Sed fonsfapientiæ,nbsp;verbum dei in cxcelfis,Sapien.8.fapienter refpondet fe non m3nifeftando,fed ilium illunbsp;dendo ôC refellendo. R abanus: V titur dominus autoritäre facræ fcripturæ,quia vult hu-thilitate vincere ÔC ratione,non potcftatc,d3ns nobis exemplum contra malos homines,nbsp;doftrinapotiusquàm vindidapugnare.Roma.ii.NolivinciàmaloJedvinccin bono

F } nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malum«

-ocr page 90-

PARS PRIMA.

malum.Sicateorpushumanumnonviuit fine cibo terr en o,fic nee anima finefpiritua' luQuo inftruimur,non tarn ad hanc eaducamSc terrenam vitam refpidendum eirc,q adnbsp;cam quæ ex adimpletione diuinorum mandatorum, diuinæig voluntatis cxpedatur,0Cnbsp;nulla neceflitatc corporea ad hoc adduct debcre,vt vnquâ malignt parcamus tentationnbsp;'Vii.Cibus cnimcorpoplis,corporis vitam ad tempus prorogat, nihilo fecius aliquantonbsp;poft morbo,fenio,aliovecafupcrituram.HieronymustSi qutsnon vefeitur verbodei,nbsp;ifte non viuit.lohan,ç,Qui audit verbum meum,ôc credit ei qui mifit me,habet vitamnbsp;aeternam Jdeo LuejuBeatiqui audiunt verbum dei,ôlt; cuftodiunt tllud.Ratio eft,quianbsp;verbum dei intelledium illuminât per fidém,ôC ad opera bona inducit, errores excludit«nbsp;Pfal.uS.Lucernapedibusmeis verbumtuum.Spemroborat.Pfal.iiS.Memorefto ver-'nbsp;bi tui feruo tuo,in quo mihi fpem dedifti.Ro.iç.Quæcunc^ fcripta funt,ad nofiram do-órrinamfcriptafuntjVtperpatientiam ôCconfolationcmfcripturarumfpem habeamus.nbsp;Chariratemaccendit.Pfalji8,Ignitum eloquium tuum vehementer, SC feruus tuusdi-lexitiIlud.ldeo,i»Timo.î.Omnisfcripturadiuinitusinfpirata,vtiliseft ad docendum,nbsp;ad arguendum,adcorripiendum,aderudtcndûin iuttitia,vtperfclt;ftusfit homo dei,adnbsp;omne opusbonuinftrudus.HincIoha.8*Qui exdeo eft,verba dei audit.Ambro.Quunbsp;diabolus fie explorarit, vt tentaret,5C fie tentarit, vt exploraret, Chriftus fic refpondet.nbsp;Tentation iSC eumfallit vt vincat,SCfic vincitvt fallat.Sunt tres tcntationisfpecies,adquasomnesnbsp;nisfpectes aliæreduci poirunt.Gulæ,au3riti3e,fuperbiæ.i»loh.î.Omncquodeft in mundo,concanbsp;pifeentia carnis eft,ôC concupifeentia oculoçt,^ fuperbia vitæ quae no eft ex dco, fed exnbsp;jnundo eft.Ifta arma diabolicótrafamulos dei.In vnavidus,per aliam aggreditur,va-namfcilicet gloriam,filiâfuperbiae.Siquidé ambitiomalum eft peftilens, â propemo-*nbsp;duminaincibile,quodinfummisetiâvirtutibus obrepit,infinuansfefe menttbus ad ar-dua fcandere conantibus,adeo,vt quos nec aduerfæ res,nec paupertas,nec morbus frannbsp;gcre poruerint,nec luxus aut venus emollirc,deiiciat ac fubruatgloriae ftudifi. Quid eftnbsp;em tarn nefariu,quod mortales imperii gratia non amp; faciantóC patiantur^Dulcis eft ho-noSjpraeclarum eft imper are,magnificum cæteris antecellere,

TuncaflumpG't eum diabolus in fanctam ciuitatem, SZ ftatuit eum fuper pinnaculum tcmpn,2^dixit€i:Si filiusdeies,mittetc dcorfunj. Scriptum eftnbsp;enim,quia angelis fuis mandauit de te,8€ in manibus toilet te,nc forte offennbsp;das ad lapidem pedem tuum. Ait illi lefus rurfum:Scriptum eft, Non tenta*nbsp;bis dominum deum tuum.

Elufusancipitirefponfojiam amp;ipfefacraeferipturæ verbis abntitur ad lædenduîiSC airumiteum,hoceft,comitem abducit,in fandam ciuitate.Luc.4.duxit ilium in Hierunbsp;falem,quae fanda dicebatur ob cultum diuinum,amp;: quia ibi fandus fandorum fangui-nem fudit,ac primitiua ccclefia fpiritum fandum recepit,ôC cuangelicam legem exorfanbsp;eft pracdicare.HieronymusîIn omnibus tentationibus agit diabolus,vt intelligatfi filiusnbsp;dei fittfed dominus fic refponfionem temperat,vt eum ambiguum relinquat.Statuit fit-pra pinnaculum, vt quern fame tentarat,tentaret ôC gloria vana. V ox diaboli,qua fempnbsp;cadere deorfumdefiderat.Mittc,inquit,tedeorfum.Perfuaderepotcft,praîCipitarc nonnbsp;poteft.Chryfoft.Non ad afcenfum,feddefccnfumfuadct,quiomnescadere,queadmo-dumipfe cccidit,(Luc.io,Vidcba fatanam tanq fulgur decælo cadenté) cadere optar,nbsp;Suæemcrudelitatis eft,pcipitare perfuafionibus deorfumtdei afit,faluare.Sed attendenbsp;quemadmodum angelus fatanæ in angelum fe tranfterat lucis.Id quidé,inquir,impunenbsp;Üet,qnandoquidê ita promifit deus.Pial.9o.Angelis fuis mandauit de te,vc conferuencnbsp;te,amp;. in manibus tollent te,ne quando oftendas ad lapidé pedem tuu.HieronymustNónbsp;de Chrifto,fed de viro fando prophetia eft.De angelorum cuftodia,quafi ad infirmumnbsp;loquitur,de fua conculcatione(quæibidcmfubditur)quafîtergiuerfatorfilet.Sic SC im-ph nonnunqua amp;hæretici diuinis abutuntur fcripturisgt;ac fallunt incautos, fermonis dPnbsp;uini régula ad fuosaffedusdeprauantes.Nonemfcriptumerat dcChrifto,qui deus eft,nbsp;amp; non opus habet angelo.HieronymusîDominus falfas de fcripturis fa^ittas, veris fcri-pturarumfrangitcIypeis,dicensîNon tentabis, Deut.ö.Ad hoc fiquidéhortatur,vt irfnbsp;neceflitatibus ingruentibus bene fperemua,auxilio diuino freti,non vt temcre nos in pcnbsp;riculum praecipitemus,

Iterum affumpfit eum diabolus in montem cxcelfum valde, oftendic ci omnia régna mundi,8C gloriam corom,nbsp;nbsp;dixit:HaEC omnia tibi dabo,ß

cadens

-ocr page 91-

A R T I cv L V s XVK Fo. XXXIIIL cadens adoraueris me ? Tune dicit ri lefus : Vade fa'tani. Scriptum eft cnimînbsp;Dominum deUm tuum adorabis,8^ illi foli feruies,Tunc rcliquit eum diabo*nbsp;lus,ö^ ccce angcli acceflerunt, Stminiftrabant ei.

lamquo fuosdocerct Chnftus, ne poft vnam atque akeram vidofiam fecuritatifc traderétjfed femper in cxcubijs agentes/cfe præbcrent paratos ad omnes fatanæ infultusnbsp;diabolus à rempli pinnaculofublatum, Lucæ.4. Duxit ilium in raontctH,ô(oft£nditiIltnbsp;om nia régna mundi in momentoremporis. Mirum non eft,qj dominus ßc duci fe per^nbsp;mifit à diabolo,qui à membrisfiiftinuit mortem. Oftendit in punfto temporis,oculisilnbsp;Jius fubrjciendo omnia régna orbis,(poteft enim hoc permiflu dei fpiritus impius,reruninbsp;imagines nouo quodammorcrepræfentare hum a ms obtutibus) ßmul'q^ quicquid in or*«nbsp;be m3gnificum.,tnagnorum regum ftrepitus, præftigio quodam exhibait oculis. Vel,nbsp;vt fentit Chry foftomus,non fingulatim terras ôC gloriam,fed fitus, dilpofitiones, ôC glo-riam regnorum exponendo. Ecce illic talc regnum talibus diuitqs ôÇ gloria opulentuni«nbsp;Gloriam oftendit mundi, quj cum mundo peritura eft.i.Iohannis,t, Tranfit mundus ôCnbsp;'Concupifc£nnaeius.i.Gorinthi.7.Præteritfigura mundi huius. Lucae.4.Tibidabopo-teftatem hanc vniuerfam ôCgIoriam illorum, quia mihitradita funt, ôc cui volo,doilla,nbsp;O cscamimpi£tatem,pollicetür aliéna,mendaoii pater, lohan. g.Mendaxcft, ôC patetnbsp;eius,quæ ncque fua erant,neque fua intererat date,fed illius qui dicitîPoftula â me,amp; da-'nbsp;bo c;bi sentes hæreditatemtuam,ôC poffeirioncm tuam terminos tcrræ,Pfar.i.V crema«*nbsp;gnam depeccato pollicetur delcdationem,qiiani tarnen præftarc non poteft.BIandiri vtnbsp;noceat,diabolieft:corripcre vero vt profit,dei.Hinc in montem ipfiifti duccre feftinat,nbsp;vt per quos ille corruerat, ctiam cæteri corruant. luxta illud.i. Timoth.j. Ne in fijper«*nbsp;biam elatus, incidat in indicium diaboli. Præmium folo deo dignum diuini honorisnbsp;æmulator peruerfus poUicctur. Lucæ .4. Tu ergo procideas, fi adoraueris coram me,nbsp;crunt omnia tua. Nunquâm finecaufa adoratur.ScriptumcftDcuterono.6. Dominumnbsp;deum tuum adorabis,adoratione interiori SC. exreriori, Pfalmo.% .Adoratc eum omnesnbsp;angeli eius.Et illi foli feruies,fcruitutc quæ latria dida eft,ôi propter fe. Licet enim nonnbsp;folum fuperioribuSjfed etiam æqualibusferuiendum fit,pro loco, temporc,ôc caufa.Ga-ïatas .y. Per charitatem fpiritus feruite inuicem. Matth .10. Qpi maior eft in vobis, fienbsp;vefter minifter. Omnistamen feruitus iftareferenda eft ad dei honorem, 8C propter eiusnbsp;ordinationem ôc voiuntatemimpendenda,neque alicui in fis, quæ diuinitus prohiben««nbsp;tur,obcdiendum. Ado.y. Obedire oportet deo magis quàm hominibus» Dominus ergo tantam improbi fpiritus non fuftinens fuperbiam, aitîAbi fatana, quod Hebræis ad-uerfarium fonat,fine qui obfiftitatqueobturbat. Hieronymus îNonvtpleriqueputant,nbsp;eadem fatanas,amp; Petrus fententia damnatur, Petro enim dicitur: Vade retro me,id eft,nbsp;me fequere, qui contrarius es meæ voluntati. Hic vero audit, abi Satana, vt fubaudias,nbsp;in ignem æternum. Tune rcliquit eum, bis fua fpe fruftratus: Primum, quod fenfilTet in-fuperabilem: deinde, quod quum expifeatum veniifetjnum eftet films dei,aliquantonbsp;îneertior dimitteretur,quàm venerat. Lucæ .4.Confummata omni tentatione, diabolus receftit ab illo vfque ad tempus, alia c^ta occafione rediturus, per fuos fcilicet fatel«*nbsp;lices, pharifæos, fenbas, ôC facerdotes. (^od ergo dominus dudus eft à fpiritudei,nbsp;vt tentaretur, ingens folatium eft omnibus qui tentantur, diuinæ fcilicet opus eße, ad-uerfiptes, voluntatis. Nihil enim iuris in nos habet daemon, nifi deus pctmittat : nequenbsp;permittit nos tentari fupra quàm poffumus.i. Corinth.lo. Chryfoftomus tria ten- Tentationbsp;tationumgencra eße cenfettVentris,vanæ gloriae 8C auaritiae. Gregorius î Quibusmo- num genenbsp;dis primum hominem ftrauit, eifdemtentando, fecundo homini fuccubuit, vt noftris ratrianbsp;cordibus ipfoaditu captus exeat, quo nosintromißiistenebat. Degula,Genefis.$.Curnbsp;præccpit vobis deus, vt non comederetis ex omni ligno paradift î* Hic autem, Dic,vtnbsp;lapis ifte panis fiat, Lucæ. 4. De vana gloria,Genefis.5.Eritis ficut dq î hie, Mitte te dc-orfiim. Deauaritia Genefis .j.Scientes bonum amp; malum. Auaritiaenim non folumnbsp;pecuniar1Jed ctiam ambitionisSC honoris eft. Hine Philippefi.x. Nonrapinamatbitra-tuseft,efle fe æqualem dco. Vndchic ait :Hæc omnia tibidabo. Sic SC membra capitis tentare non ceftat.i.Petri .j.Sobrq eftote SCvigilate, quia aduerfarius veftef diabolus tanquàmlcorugicns circuit,quærens quemdeuorct.Callidusenim cft,Gcncfis.î*nbsp;Sed amp;ferpens callidiorerat cundis animantibus. Expertus lob primo î Circuiui ter-ram, 8C perambulaui eam.Hinc ôffe transfigurât in angelumlucis.i. Corinthiorum vn-dccimoîVnde à leuibu^SCquafineccflariis ad maiora femper proccdit,quemadi^*nbsp;dum hic ex famis neceßitate,guht vitium ingerens.adidololatriam vfqueproceflit.

F 4 labM

-ocr page 92-

PARS PRIMA.

In baptifmodamus nomina duci noftro,fub illius vexillis aduerrusfatati» copias bellagt; turi,Neque vero nobis res eft cumhominibus,quumChriftus iubeatâCintmicos diligcquot;nbsp;retfed cumimpiisfpiritibus,quit£lisigneis jmakaîp arte nosimpugnât è fublimi.Ad-'nbsp;ucrfus omnes illas machinas,robur ôC vires ac ingcnium, fuppcditabit Chrifti fpiritus atnbsp;ina,{uppeditabunt diuinæ literæ.Ephefiorum .6. Induite vos armaturam dei,vt polïitisnbsp;ftare aduerfus infidias diabolitquoniam non eft nobis coiludatio aduerfus carnem amp; fannbsp;guinem,fcd aduerfus principes SCpoteftates, aduerfus mundi redores tenebrarumha^nbsp;rum,contra fpiritualia nequitiæ in cæleftibus, State ergo fuccindi lumbos veftros in ve^nbsp;ritate, ôi. induti loricam iuftitiæ, ôc calciati pedes in prseparationem euangelii pacis .Innbsp;omnibus fumentesfcutumfidei, in quo poiTitis omnia tela nequiffimi igneaextinguere,nbsp;8C galeamfalutis affumite,amp;gladiumfpiritus,quod eft verbum dei, per omnem oratio-nemSCobfecraiioneni,crantes omni temporeinfpiritu,amp;inipfo vigilantes in omniin-ftantiaSCobfecratione.Matthaei.z6,Vigilateamp;:orate,neintretisintcntationem,laco,4,nbsp;Rcfiftite diabolo, ôC fugiet à vobis.Porro, quemadmodum in humana militia vices re*nbsp;rum funtjVt labores ocio,dura iucundis recreentur, ôC. poft diros conflidus celebrentutnbsp;cpinicia,ita in Chrifti militia, femper afpera lætorum vicilïîtudinemitigantur, Poft to-leratam improbitatem fpiritus impuri,mox adfunt angeIi,amp;Chrifto vidori fubferuiunr.nbsp;Hieronymus î Angeli domino miniftrant, quo videris dignitas comprobetur. In quonbsp;etiam vtraque natura oftenditurin vna perfona, quia 8C homo eft, quem diabolus tentât, ôC deus cui angeli miniftrant. BedajDominusquadraginta diebusSc nodibus in de-ferto ieiunauit, vidaeç tentatoris verfutia, minifteriisfruebatur angelicis, fuo nos infor-mans cxcmplo,quia per macerationem carnis, aduerfarij Ipiritualis machinas euitare, ÔCnbsp;ad angelorum debeamus peruenire confortium,

Luc,4

EtregrefTusIcfus invirtutc fpiritus in Galilæaiîr.

Nonfatiseft, dodorem euangelicumciTcpurum à vitijs,fedfortemSCincorru-ptum effe oportet, vt nec qu3cftu,ncc corporis voluptate,nec ambitione,nec metumalo« rum defledat à reditudine veritatis euangelicæ,quam non définit vllo tempore fatanasnbsp;oppugnarc per eos,qui mundum hune diligunt,plus quàm dei gloham, Hoc nos doce-re volens dominus, peradis his omnibus, iam magna virtute fpiritus quo plenus erat,re*nbsp;cepitfein Galilæam.

De teftimoniolohannis,par,2,ar.t,b.

De prima vocatione Andreæ amp; Iohannis,par.i.ar.i.e.

De mutationc aquæ in vinum,par,x.3r.5.f.

De primo aduentu eiusad pafcha,par,x,ar,4.g.

De Nicodemo, par.i.ar.f.h.

De querela quod lefus baptizat,par.x.ar,6,k,

^De incarccratioJicIohannis,Matth.XIIII,Marc,VI.Luca?,ni,

A R T I C V L V S XVII.

Lucæ.s

H Erodes autem tetrarcha, cum corriperetur a Johanne de Herodiadc vxore Philippi fratris fui, de omnibus malis, quæ fecit Herodes,nbsp;adiecit 8^ hoc fuper omnia,inclufit lohannem in carccrem.

Verum turn dominus aggreditur docendi negotium,vbi rumor vulgaffet lohannem abHerode fuiffe coniedum in vinculamimirum ferens præmium quod folent,qui apudnbsp;mundihuius principes audentliberius admonere,maluntîp falutaria dicere qiucunda.

Mar, i G

ïpfeenim Herodes mifit ac cenuit lohannem, ac vinxit eum in carcerem, propter Herodiadem vxorem Philippi fratris fui, quia duxerat earn. Dice*nbsp;bat enirn lohannes Herodi: Non licet tibi habere vxorem fratris tui. Hero*nbsp;dias autem infidiabatur illijôi volebat occidere eum,nec poterat. Herodes aunbsp;tem metuebat lohannem, feiens eum virum fandum, iuftum , 8^ cuilo*nbsp;diebac eum.Et audito eo multa faciebat, 8ô libenter eum audieb^t.

Duo ho*

-ocr page 93-

A R T I cv t V s XVIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo* XXXV,

Duo hominum genera proponit: vnum, quod poftpofitadeO,Câïnîs curam agit in dc* fiderijs: alterum, quod deo placerc ftudet per vitac mentum ôC ùnétimoniam, ec proxknbsp;Klo prodefle per doctrinam fanam.laco.s»¥ratresmei,fiquisex vobis errautrit à verknbsp;tate,ÖC conuerterit quis eumjfcire debet,quoniam qui conueriifcceritpcccatorem ab ertöte viæ fuT,faluabit anima eins à morte, ôC opent multitudinem peccatorum. MagnSnbsp;certcjnamfratrem à morte,fevero à peccatoliberauit,Econtra,quiverbovel exemple»nbsp;fcand31izat»M3t.i8»V æ homini per quem fcandalum venit.Hieronymustlohannes quinbsp;in fpiritu Si virtute venerat Heliæ » Lucac i,eadem autoritäre qua illc Achab argucratSCnbsp;lezabel.5.Regum.ii.arguitHerodem8iHcrodiadem,qgt;illicitas nuptias fecerint,öi nonnbsp;liceatfratre viuente,germano vxoremilliusducere»Leuit.to, Quiduxeritvxoremfra-thsfui,rem facit illicitam,malens pcriclitari apud regem, q propter adulationem elfe imnbsp;memorpraeceptorum dei.Hæc eit autem conditio verita£is,vt eamfemper inimicitiaenbsp;perfequantur,ficut per adulationem amicitiæ perniciofæ comparantur.Chryfoftomussnbsp;Herodemlohannes monitis, non accufatione pulfabat, vepote amator caftitatis, quemnbsp;corrigi voluit,no penretCed Her odes facibus libidinis ardens,perire maluit quam redire-Malos qui corrigit,offenditîincurrit odium,qui argnit criminofos Prouer,9.Qui arguicnbsp;»rapium,ûbi maculam générât. Argue fapientem,5c diliget te. Ecce quid non facit libidonbsp;ob cuius rabiem Hcrodes etiam dei præcepta contemnebat, Si quia Iohannis fecretamnbsp;contemnebatcorreâionem,timuit publice argui à Iohannc,quifeuere contra taies prj-dicabat.Mat.j.Hinc inclufit eum. Sed quo plusfuam palliare ftuduit malitiam, eo magisnbsp;pr opalauit, quia plus clamant vincula Si. mors,quàm voxipfa clamantis. Gene,4. Eceenbsp;vox fanguinisfratris tui clamat ad me de terra.Chryfoftomusî Diccbat lohannes Hero-di,quod erat Iegis,quod erat iuftitiç,quod erat falutisîcerte quod non odq fcaufa,fed amonbsp;ris.Lcgc cautum erat,vt fr atris defunfti fine liberis,femen frater fuperftes fufcitaret.Deunbsp;terono.iy.Sedhicmaritusviuebatjôifiliaquamç^'^^Q’^® habuitjquare à lohannear-guebatur.Sed vndelaudemSi amorem meruit, odtumreccpit .Ofce.ç. Non dabunt co-gitacionesfuasvtrcuertantur addeum fuum, quia fpiriius fornicationum in medio eo-rum.Hinc Ofee,4.Fornicatio Si vinum Si ebrietasauferunt cor.Et.y.Omnes adulterannbsp;tes quafi clibanus fuccenfus à coquente.Iob.ji.lgnis eft vfque ad perditionem deuorans,nbsp;«Si omnia eradicansgermina.Hoc eft quod ait Apoftolus,x.Timothei,4.Erit enim tempus quum (anam dodrinam non fuftinebunt, fed ad fua defideria coaceruabunt fibi ma-giftros,prurientes auribus,ôi à veritate quidem auditum auertent, adfabulas autem connbsp;uertentur.Caufam infinuat 1 ohannes.i.lohannis.4.Ipfi de mundo funt,8i de mundo lonbsp;quuntur ,8i mundus eos audit. Vnde dominus Iohannis .7.Non poteft mundus odiflenbsp;vos:me autem odit, quia ego teftimonium perhibeo,qa opera eius mala funt. Ecce caufanbsp;odfi.Sic Galatas.4.Ergo inimicus vobisfadus fum,verum dicens vobis^ Et.s. Rcgum.tsnbsp;Ego odi eum,(ait rex Achab) quia non prophetat mihi bonum. Herodias autem, filianbsp;Aretæ regis,priaslocataPhilippotetrarchæ ItureæSiTrachonitidisregiôiSjOrtafimul-tate,abduda à gcnero,cui iam pepererat filiam,HerodifratriPhilippi,fcdinimico,pe£nbsp;pattern tradita matrimonio,metuens ne Iohannis opera, quia iam exciderat à priorenbsp;matrimonio,ab hoc quoque excluderetur,infidiabatur ei,captansoccafionem occidendinbsp;ilium î nec fuccedebat ,Nec folum ipfa,fcdôi Herodes, Matthæi. 14. volens occidere ilium,metuebat populum,quia ficut prophetam ilium habebant.Aderat malus animus^cclnbsp;decrat occaûo,quae tantum deeft malis vt lædant.ChryfoftomustPacile deuiat à luftitia,nbsp;qui in caufa non deun»,fed homines formidat. Hic peccandi differtfacultatem, nonvo-luntatem. V nde etiam quosfufpendit à crimine, auidiores reddit ad crimen, 6c aeftuatnbsp;aoimus,quoufque perficiat quodcogitât malum.Quod ergolohannem audiebat,ôi au-dito eo multafaciebat ,vulpinum fuitfigmentum coram populo,Gaudentenim non-nunquam mali principes,habere domi viros infigni probitatis opinione célébrés Si com-niendatosînon vt horum confilfis obtemperët,(fed vt quod agunt ex animo fuo,cx hoçtnbsp;conftliis agere yidantut apud ignaram plebë, V nde in alq s quidê rebus leuioribus frequênbsp;lerilliusmonitisparueratîhicjvbipræcipuc conueniebat obtcmperare,obturpiffimuninbsp;Kiulieris affedum,virumfanâumincarcerauit, quemtutbæ etiam Chriftum credebani.nbsp;De Samaritana muliere.par.i,ar.7,l.nbsp;De filio reguli.pat.x, ar.g.o.

ÇDc initio prsedicationisChriftijMarci.î.LucæJIII.

A R T 1 C Y L V S XVm.

-ocr page 94-

PARS PRIMA,

Marc.i Oftquatn autcm tradi’tus eft Iohannes,venit lefus in Galiîæani,prac*

D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicans euangelium regni dei.S^ diccnstQuoniam impktum cft tem*

JL puSjói appropinquabitregnumdei, pœniteminijSC crédité cuâgclio. Nee prædicauù dominus antequàm lohannes,neq; miracula operatuseft antequàn*nbsp;ille incideretin vincula,ne hac exiftete caufa,magna pars popuH fcindereiur Jdcirco necnbsp;aliquod fîgnum fecit lohannes,vt ex hoc mukitudinem traderet Chrifto, quæ ad eum finbsp;gnorumadmirationeconflueret.Lege naturf,quam deus infcripferatcordibus omniumnbsp;mortalium,abußfunt,philofophorumfapienna reddidit mundum fiultiorem quam fucnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rat,Gentium religio hadenus fumma fuit impietas. Icxfiguris fuis innuit,propheff ora-

ciilis prædixerunt venturum,qui perfedam falutem offerrct omnibus gentibus.Tempus quod deus præfinierat huic negotio,iam expletum eft,iam adeft regnum dei. In idvfqinbsp;tenworis lex operabatur, ab hoc autem tempore regnum dei quod efi vita euangelica,nbsp;Vt Iohannifucceirit,ne abfe alienaretquosillius admiratioiamtotosoccuparat ,à notanbsp;illiusamp;familiari dodrina remaufpicatur, ladans interim infirmes, vt poft folidum ci^nbsp;bum proférât illis firmioribus.Clamat igitur veluti lohannemrefcrens. Refipifcitc,pceninbsp;teat VOS vitæ veteris,Iam enim inftat regnum coelorum,quod cum nulli fit claudendum,nbsp;nullis tarnen pacebit nifi puris,amp; cceleftia quærentibus,amp; quiequid eft terrenarum cupidinbsp;tatumamputantibus.HieronymusîAmaritudinemradicis.pomi dulcedo compenfattpcnbsp;ricula maris,fpeslucrideledar:dolorem medicinæ,fpesfalutis mitigat.Offcrturlætus i3lt;nbsp;optabilis nuntius,gratuita condonatio omnium peccatorum «Agnofeite morbum SC ac^nbsp;cipiteremedium*

Luc.4 Et fama exqt per vniuerfam regionem de illo, ipfe docebat in fynago* gis corum,amp;r magnificabatur ab omnibus.

Erat apud I udæos confuetudo, vt frequenter,fed præcipue fabbatis ac feftis diebus c5 uenirenc in templum,aut in iynagogas, vt ocium quod illis indixit lex ab operibus fordidisnbsp;Sc prophanis,non in aleâ,fcorta,compotationes,rixas,aliaîç flagitia confumerent,fed innbsp;his quæfunt animi,collocarent.lllic erat confabulatio,non denugishumanis,fcddelegcnbsp;domini,de venturo Mciria,qui flagrantiflimis vorig ab omnibus pirjs expedabatur.

lt;De ledionein fynagoga, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LucaeJIII.

ARTICVLVS nbsp;nbsp;XIX,

E. Tvenit Nazareth, vbicrat nutritus, amp; intrauic fecundum confuetu* ( dinem fuam die fabbati in fynagogam, amp; furrexit legere. Et tradttusnbsp;-yeft illi Über Efaise prophetae : 8^ vt reuoluit librum , inuenit locum vbinbsp;feriptum erat: Spiritus domini fuper me, propter quod vnxit mc, euangcli*nbsp;zare pauperibus mifit me.fanare contritos corde, prædicare captiuis redem*nbsp;ptionem,ô^ cæcis vifum, dimittere confradlos in rcmiflionem , prædicare an*nbsp;num domini acceptura,8^ diemretributionis.Et cum plicuilîet librum,red*nbsp;didit miniftro, ôi ledit.

Non fo'um operibus, fed8C diuinisferipturis dfisfe comprobauit Chriftum.Quun» audilTet alios de lege differcntes,furrexitamp; ipfe,hoc gcftufignificans, fe quoq; fpiritu af-^nbsp;flatum,habere quod loqui vellet ad populum.Nonegebat codicc ipfe,in quo omnes thenbsp;fauri fapientiae 8C fcientiæ fijntreconditi. CololT. x, fed tarnen accepit codicem, vt nobiSnbsp;ftudium facræ lédionis commendaret,8C vt exipfa feriptura thema acciperet fui ferme*nbsp;nis.Inuenit locum,non à cafu,fedquem voIuit.Nemo enimEfaiaclarius,aut euidentittfnbsp;de Chrifto vaticinatus eft, deîp dodrina euangelica, Etvbi ftans è libro fua voce pro*nbsp;nunciaffet,3fledit explicaturus quodlegerat.Audiftis,inquit,Efai3m fandi fpirirus affla-rnbsp;tu vobis promittentêeximiumquendâac potentem dodorë,quinon ex fpiritu humanonbsp;doceat,fed affatim vndus ac delibutusdiuino fpiritu mittendus fit à deo,vt his qui mitesnbsp;funt ac pauperes fpiritu,eocp dodrinæ falutaris capaceS,i^tum ac optabilem adferret ni»nbsp;tium falutis.Ephe.x. Veniens euangelizauit pacem vobis qui longefuiftis, ôc pacem hiSnbsp;qui propc,quiîç potens effet præftare quod annuntiarct,nimirum ccelefti virtutc prædi*nbsp;tus, qui gratis faluteni adferret omnibus, qui fuoçêmaloçj confeq, falutem optarent,quinbsp;gratis condonatis peccatis omnibus mederetur his qui cor haberent varijs vitiorum aCnbsp;malarun»

-ocr page 95-

A R TIC VL VS XIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo» XXXV T.

malarum cupiditatammorbiscorrupturn,CyrillIusrFragilem habcùtcsmenté,pàflïogt; nam infuihbus refiftere non vakntes.Bafi.Qui pcccando à fatana prefiïfunr.Lu, 19.Venbsp;nitfilius hominisquacrere^faluumfacerequodperierat^Quiprædicaret omibushbertanbsp;tem,qui velidololatriae dediti,capnuitenerentür à diabolo.i.Timot.i.vclkgis fiïperftinbsp;tioni ferute ntes. Adiu.ip.non poifent afpirare ad libertaté fpiritus. Qui caecis animo, irtnbsp;alciflima crroçj cahgine verfantibus,per fidé aperirct oculos,quibus afpicerent lucë æter-*nbsp;næ veritatisj ohan. 8. Ego (urn lax mundi. Qpi cos qui omi prorfus raaloçj generecon-fracrijcontriti'qi viderentur à fatana,reftitucret priftinælibertati.Quiveçjiubilgumprg-dicarct adeffe omibus cxoptabikm,ita ab omibus flagf antibas animis acceptandS.AnnuSnbsp;nunc cft iubil^us, gratis ofFerens liber racé ac faluté i^s, qui fe manfuetudineSc cramp;dulitatenbsp;præbent dociles acfanabiles.i,Coç;.6.Ecce nunc tépus acceptabik,ccccnunc diesfalu-*nbsp;tis.Ado.î.Omes prophet® à Samuel iSt deinceps qui loquuti funt, annuntiauerunt diesnbsp;iftos.Sed haie fuccedet diesretributionis ac vindilt;fiæ,poenas æternasexadurus ab his,g.nbsp;deibonitatemfuerintafpernati.i.Thcff.i.ln flamma ignis dantisvindidä his qui nónonbsp;uerant deum,amp;: non obediunt euagelio domini noftri lefu Chrifti,qui poenas dabunt innbsp;interitum aeternas à facie domini,gloria virtutis eins»

Et omnium oculi in fynagoga crant intendentes ineum.Cœpitautem di ccrcad illos. Qjiia hodieimpkta eft fcriptura bæc in auribus veftris. Etnbsp;omnes teftimonium illi dabant, amp; mirabantur in verbis gratise quse procelt;*nbsp;debant de oreipGus»

Fama recensquæiam caperat fpargi de ïcfa,ttim nuneprimu aflumpta dodoris an loritasÿoftremo coekfiis quædâ gratia reluccns in vultu eius,efFiciebat, vt oraniu quot*nbsp;quoteflent in ilia congregatione,oculi eflent intenti in eujn.Origcnes.Nunc quoq; oculinbsp;noftri,fl voIumuS,poflunt intendere faluatorem.Cum em principale cordis tui direxerianbsp;adfapientig veritatcm,def(5 vnigenitu contemplandfl,oculi tuiintuentur lefum.Manifcnbsp;ftc aute fe illiscommendat,dicens effe complétahanc fcriptura in^uribuseOçj, fe efle denbsp;3U0 propheta vaticina tus fit,^ quod propheta^ oracula fpiritualé exquirät intelligentiSnbsp;e Iiberatione à poteftate fatanaedC iugo peccati»Peccatum em niulta in anima opcratucnbsp;malaîvulnerat,captiüat,excæcat,à deolt;pfeparat,8£gratiaSCgloria priuat.Hæc Oiïiia donbsp;minus curare vcnerat.i.Iohan.j.In hoc apparuit filius dei,vt diflbluat opera diaboli.Caenbsp;terum fermo ipfius,quoniam proficifeebatur apedorefpirituccekfti plcno,bonisomninbsp;bus Sc amabiiiserat,Sc eflieaxad falutcm.Matth.ii*Bonus homo debono thefauro pro-'nbsp;fert bona,Iohâ.7.Nunquàmfic loquutuseft homo ficut hie loquitur»

Et dicebant: Nonne hie eft filiuslofeph C’Etait illis: Vtique dicctismihi j banc GmilitudinemîMedice, cura teipfum, Qjianta audiuimus falt;fta in Ca^ Luc3e*4nbsp;pernaum,facô^hicinpatria tua»

DuoinChriftoanimaduertéda,hümârtâenâtüræimbeciiiitas,qHâdecîarauit varia,ße reçî iSf incommodoçi incurfio,Deinde vitae confuetudinê fi fpedes,fi commeatû,fi foda-litium,fimplicitatcnidifcipulo9î,eft quodmireris ineo, SCnifi adfit fides, infimo hnnedinbsp;cesloconatum»Mat»ii.EccehomovoraxôCpotator vinijPublicanoçiôCpeccatoçiami-cus.SecundOjdiuinam naturam,qua patri coæqHaliscftjinuifibilis,£ternus,Scfigura fub^nbsp;ftanti3ecius»Hebr.uHæclatuit in carne,prodqttnrcbusfachsi5çxtcrne»Dc€larauithancnbsp;în Chrifto naturam potentia v£rbi,mirandoç£ operum illuftratio»V erum cum prêter honbsp;mincm nihil cerncrent,hæcipfa non admodu multisarridebant:maximcveroillis,apudnbsp;quos educatu^ fuit,qui domû,parentes,fludiû,vitaeîç confuetudinê nouerant.Demirabânbsp;tutjVnde répété côtigilTct illi tâta virtus,quâ in alqs vrbibus iam prodiderat varqs miracunbsp;liSjVndc tani admirabilis diuinoçr voluminum cognitio,vnde tâta cG autoritatc facûdia,nbsp;Nondum cmintelligebât,quantoplasvakret vndiofpüs,q pharifæoçt dodrina. V ndenbsp;Mat.ij»Vnde huic ßpia hæc SC virtutes^None hic eft fabri filiusî'Vides qd cos fcâdalizanbsp;bat;’ Externa reqt faciest intus cmcæci erât,quarc indigni dei beneficqs^Mat.ij.Et nô fecit ibi virtutes multas propter incredulitatê illoçi.Hoceft qd hic côcludit dfisîOmino dinbsp;cetis mihi:Mcdice,cura teipm.Medicus qdemfum,paratus fanâdisoîbusoïm morbiSjfînbsp;quis fepbcat fanabilê.Nallas em,quantûuis dodus ac benignus,medicus mederi pt ægronbsp;tiSjfipharmacû oblatûreqciâc,acfidcli medico diffidât.Glolf.Multa audiuimus à tefadanbsp;miracula,fed non credimus,quG nihil fimile feceris apud nos,quibus tn mag is impendennbsp;da bencficia.ld cm natura comparatum eft^vt in nofmetipfos fimus mifcricordes ,vt no

-ocr page 96-

PARS PRIMA.

bifipfisprmcîpîo,deindc’alijs,fi noftra ope egeant,fuppetias feramus.Hinc côcludere m® liuntur îpfutn aut infipienter,vel inordinate,aut certe non vera edere miracula*

Ait autem: Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus cft in patria fua.In veritatc dico vobis,multæ vidug erant in diebus Heliæ in lfracl,qùâ*nbsp;do claufum eft cælum annis tribus, SC menfibus fex quando fafta eft famesnbsp;magna in omni terra, Si ad nullam illarum miiîus eft He!ias,nifi in Sareptamnbsp;Sidoniae ad mulierem viduam. Et multi leprofi erant in Ifrael fub Helifeo pronbsp;pbeta, Si nemo eorum mundatus eft, nifi Naaman Syrus.

Quod medicis accidit,niulcomagis accidit prophetis.Nam ars medicoçî opitulatur, quandoqj Si. innitis, Propheta vero, quoniam potifTimu medemr animis, nepoteft qui*nbsp;dem fuccurrere ijs qui falutem oblatam rccufant^Rccufat autem qui diffidit. Reuoluite vcnbsp;terum prophetarum hiftorias,Si certiiïimum efle comperietis, nullum vnquàm prophe-*nbsp;tamin precio fuiffe habitum in patria fua, apud cognacos : non qgt; minus aut poffint, autnbsp;velint benefacere fuis,quâm alienis, fed incredulitas cognatorû reddat ipfos indignosnbsp;diuino beneficio.CyrillusîQuædam communis quaficundis acciditpaflîo*Contcmnunnbsp;tur enim quodammodo femper etiam optima quætç, quando oonraro contingunt, fednbsp;ad vclk fuppetunt feu frequenter.Familiaris enim,quoniam femper præfto eft,débita rcnbsp;uerentia priuatur à notis.Sic lofeph à fratribusvenditus,Gcne,57.SedperPharaonemnbsp;cxaltatus,Gene,4i.Sic Hieremias in lacum per confiliarios Zedechiæ miftus,fed per Ab^nbsp;demelcch Aethiopem cxtradus.HieremóS.Etper Nabuchodonoforhonorificetrada-*nbsp;tus.Hiere,59.Hoc dominus conqueritur.Ezech.j.Domus Ifraelnolunt audire te,quia nOnbsp;luntaudireme^AmbrofiustVide quantum maluminuidiaadferat.Indignaenimpatn'aitfnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicatur, in qua ciuis magnalia operctur, quæ digna fuit vt filius dei in ea conciperetur.

Erat ludæorum proprium,figna petere j, Corint.i.Iudæi figna petunt, Græcilapienii'' amJohan.^.Nin figna SCprodigia videritis,non creditis, fed quideminde meliorati fucnbsp;runtjVt Iohan.t,Multi crediderunt in nomine eius, videntesfigna quæ faciebat ? Et lo-han,5,Ncmopoteft hæc figna facere quæ tufacis,nififucritdeus cum eo» Alij vero detc-*nbsp;riorati,quibusodor vitæinmortem.a.Corinth.i» Matth.ix. Generatio mala Si adultéranbsp;fignum quæritJohan.x.Q^od fignum oftendis nobis quia hæcfacis^ Vtergo temedigt;*nbsp;eus fanet,tnam ipfius intellige miieriam^Interpella deinde medici officium,tum démuninbsp;fequere confilium,6C efto gratus quum fanitati reftituerit. Ecclefiaftici.jS. Fili, in tua in-firmitate non defpicias teipfum,fcd ora dominum,5C ipfe curabit te ? Non ergo te fanumnbsp;reputcs,quum à planta pedis ad verticemvfque nonfitfanitas.Efaj.AmbrofiusîNemonbsp;fanatus oftendituröC maculofo morbo abfolutus, nifi quireligiofo officio ftuduit fanita-»nbsp;ti»Proindc indignierantnon obidfolum quodnon quæfieruntmedicum, neceicredi«*nbsp;derunt,fed quod fraternæ inuidebant gratiæ. Ambrofius: Fruftra opem mifericordiæ c£nbsp;leftis expedlasjfi alienæ frudibus virtutis inuideas. Afpernator eft cnim dominus inuidonbsp;rumtSC abhis,qui in alqs diuina beneficia perfequuntur, miracula fuæ poteftatis auertit.nbsp;Confirmât exemplo feripturæ quæ dixerat. Proficiunt quidem fimilia, id genus alia,nbsp;quæ ad probandum adhibcntur,fed non fufficiunt. Ad legem cnim SCad prophetas,nbsp;Efa.* Sareptana rogata,prompte dédit aquamt pollicenti Heliæ non defeduram hydri-am ac lechytum,habuit fidem, ac parauit pultem, vt iuffa fuit. Hic nimirum erat animusnbsp;lfraeliticus,inmuliere non Ifraelitica.Adco apud deum plus valet animus, quàm genus.nbsp;Imitare viduam didis credcntcm,ô^ iuffis obfequentem : Si diuinis fide promiffis, quart-tumcunlt;F dcploptæ res inciderint.An HeliQus ad bene merendum de prophanis Si alic-nigenis,promptior fuit quàm dcfuispopularibusf Ncquaquàm, fedfidutia viri prome-ruitdeibeneficium.Credidit enimhoc deumperfuos cultores præftare pofre,quem-admodum à puellaaudiuit.4,Rcgum.T. Et iuffusmergiinlordane, obtemperauit.Ea«*nbsp;dem fidutia fi fuiffet apud IftaelitaSjfenfiffent Si ipfi diuinam beneficentiam. Ecce primonbsp;audiuit.Roman.io.Fides ex auditu. Secundo, in terram Ifrael venit. T ertio,admonitunbsp;miniftrorum iuffis obtcmpcrauicprophetæ,6C fiepriftinæ reftitutus eft fanitati. Ecclcfiaenbsp;ininiftriamp; euangelii dodores, funtcooperatores dei, verbum dei difpenfantes. lorda-nis, baptifmus eft Si facramentum reconciliationis î deinde. Si alia ecclefiæ facram enta,nbsp;quorum vfu legitimopurgamur à vitijs,modo fide accefferimns. Vere,inquit,fcio q? nonbsp;fit alius deus in vniuerfa terra,nifî tantum in IfracI,4.Reg.s’. Perpende quàm iufte C hri-ftus hanc in os obieccrit hiftoriam. Siquidem alienigena Syrus, regno, gratia, ac fauorenbsp;deipotitur,quum interim multi leprofiin fuisinterintfoctoribus«

Etrepk^

-ocr page 97-

ARTIGVLVS XîXlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XXXVII,

Et rcpleti funt omnes in fynagoga irâ,hæc audientds.Si furrexcr5t,SC eic* cerunc ilium extra ciuitatem,ÔC duxerunt eum vfcç ad fupercilium montis,nbsp;fuper quem ciuitas illorum erat aedificata, vt prsccipitarent eum. Ipfe autemnbsp;tranfiens per medium illorum, ibat»

Liuore amp;C indignatione perciti,mala probonisreddere volucrût.Pfal.îî.RctribuebâÉ «nihi tnalapro bonis«Hierc.i8.Nunquid rcdditur pro bönö malum^Q^uü enim ipfis in -credulitate fuam exprobra(fet,ob qua indignos fe rcdderét dei beneficiis,intantü cómonbsp;ti funt omniû animt,qgt; Sidonios Sc Syros^homines apud ludæos abominandos,gëti p'*nbsp;ferret Ifracliticae, vt coortotumùltu eiicerent eü,vt præcipitarêt.Prouerjy.Non amatnbsp;peftilcnscumqui fe corripit.Amos,y,Odio habuerüt corripienteminportâ» Ambro-fiusjMcrito perdiderunt faluté,quia à fuis ftnibus eicccruntferuatorem.Itaqj faöu cft,nbsp;vt dum ludæiàfepellerent Chriftöjfimul cûciuiiateSC regnumamp;facerdotiû ÔC deifa^nbsp;uorem pcrdiderünt«Pcrfecit quicquid pötujt pràua volûtas,fed non cft data prauæ vo-luntatifacultas,Innocuustranfiit per mediûilloçj,palam declarans nihil inipfumpoffenbsp;inalitiam hominuin,nififuaptcfpônte fefepræbcretcapicndum ôC occidendum.Ëfa.s)*nbsp;Oblatus eftjQaipfevoluit.lôhan.io.Potcftatê habeoponédi anima meam,amp;potcftatënbsp;habeo itcçt uimédi cam.ChryfoftomustQuæ funt deitâtis fimul ôi humanitatis, often-*nbsp;dit.Stare cnim in medio infidiantiû,8c non ajprehendi, diuinitatis cminentiani decla-rauittdifcedcre vero,difpcnfationis myfteriû approbabat.QuicGqj ergo veritati repu*nbsp;gnant,qui exibilant,interire neceffe eft.Sola em veritas nos firmos facit,feruat,tutatur,nbsp;aduerfus omnes in vniuerfum hoftcs.j.Efdræ.î. Super omnia vincit Veritas, Hinc dia*nbsp;bolus in veritate non ftetit,lohan,8.(^are admonet Apoftolus Ëphe.6* State fuccin* ,nbsp;ôi lumbos veftros in veritate,

Cum autem audilïètiefus.çp lohannes traditus effet,feceffit in Gàlilgamt K relida ciuitatc Nazareth,venit habitauit in ciuitate Caparnaum ma«»nbsp;titima,infinibus Zabulon amp; Neptalim,vt adimpleretur quod didûeftgnbsp;Efaiam prophetam:Terra Zabulon terra Neptalim,via maris trâslordanbsp;nem Galilæsc gentium,pôpulus qui ambulabat in tencbris,vidit lucem ma*nbsp;gnam:fedentibus in regione vmbræ mortis,lux orta eft eis.

Quod audita incarceratione Iohannis difceftitjnon ob hoc egit q. metueret ipfe, fed vti doceret fuos,non elfe vitro accerfendüpericulS,filiccatvitare commode t fed quo*nbsp;tics opprefferitjfortiter effe negligcndu.Nota quod Efa.g.verba aliquantulum mutâtur,nbsp;licet fenfus in idem rcdeat.Primo tempore,hoc cft,in initio prædicationis euangelicæÿnbsp;alleuiata eft terra Zabulon 8C terra Ncptalim,quæfinitimâ cft littori^niarino,animorc*nbsp;leuata à iugo diaboliSC feruitute pcccati.Matth ji, Venite ad me omes quilaboratis ÔCnbsp;onerati cftis,ôC ego reficiam vos.âC nouilfimo aggrauata eft via maris trans lordânê*nbsp;Populusibi habiïanSjOneratus vitijs,induratus corde,ÔC reuerfus ad vomitum, fidê do*nbsp;ôrinam'cg domini abijcicns.t.Petr.i.Quod fi refugientes coinquinatiôes mundi,in co*nbsp;gnitione dninoftri lefuChrifti,hisrurfusimplicati fuperanî, fadafunt eispofterioranbsp;peiora prioribus.Mclius cnim eràt iîlis nô cognofccre via iuftitiæ,g poft agnitionem rcnbsp;trorfum conuertiabeo,qdillistraditüeft fandomandàto. Contingitem iÜisillud verinbsp;prouerbijtCanis reuerfus ad fuum vomitû,ô£ fus Iota in volutabro luti, Proue.i6,GaIi*nbsp;laeæ gentiü,dicit,Sunt cm duæ Galilææxvna in fortetribus Neptalim,finitima Tyti}s,irtnbsp;qua SaUmon io.ciuitatcsdonauit Chiram rcgiTytioçttaltera in tribuZabulon,e re*nbsp;cione Tiberiadis ac ftagni Genezareth,8lt; prima dicitur gentiû,Populus qui ante ver*nbsp;fabatur in denfilfima caugine ignorantiâe,perfidiæamp; pcccati,Vidit liicem magnam,euSnbsp;Ïelium ÔÇ^*usautorem,lohan.8,Egofumlux mundi,Lex,Iux cft,Proucr.6.fedparua*nbsp;labitantibus in regione vmbræ mortis,plena peccatis,quæ funt vmbræ mortis,qm lu*nbsp;ecm gratis aj3fcondut,ôc morti æternæ proximû faciütjquia ficut mors corpus,ita pèfinbsp;catum anima dctinet.Lux orta cft cis.N on enitti quæfiuimus illam, fed miffa cft nobis»nbsp;Sed lohan,;,Luxyenit iamundü,SC dilexerune homines magis tenebras quàm lucem»nbsp;Scdiamnuncaudiamus hanc lucem,amp; radios contemplemur«

Exindecœplt ïéfus prædicare SC dieereîPccnitctiam agite,àppropinqua* uitcnim regnum calotUnl*

G tohanne

-ocr page 98-

PARS PRIMA,

lohânne trâdito,încipit prædicaretquia definente lege,oritur cuangeliutii^Eadé anlt;* tem prædicans quae lohannes,oftendic fe eiufdem dei hlium,cuius ille prophcta.Rcfiquot;nbsp;pircite,ait,depeccaus prii^inis dolentes SC abftinentes:appropinquauit regnutn cxloçe«nbsp;quod credentibus patet.Regnum etiam cælorum Chhftus iü,8C vita virtutibusprædi*nbsp;ta.Sic ÖC in vnoquoq; eft regnum cxloruni,fi angelicam vitam aginius«Lucx«i7,Eccenbsp;regnutùdei intra vos eft,

QDxfecundaapoftoloçe vocatione, Lucx«V, ARTICVLVS XX.

Luc.f. I Actum eft autem cum turbæ irruerent in lefum, vt audirent verbum G dci:Ô^ ipfc ftabat fecus ftagnû Genezaretb.ôi vidit duas naucs ftan^*nbsp;JL tes fecus ftagnum. Pifcatores autem defcenderant, lauabanc retia.nbsp;Afcendens autem in vnam nauim qua: erat Simonis,rogauiteum a terra re*nbsp;ducere puGnum:8^ fedcns,doccbat denauicula turbas.

Myftice oftendit cccleüæ nafcentis exordium,proceffum 8c profedum, lîmul^ qui-* turn deo iîmplex ôc prompta placeat obedientia,homini(^ proficiat. Qufi enim in diesnbsp;latius inclarefcerct apud omnes fama Iefa,tantuscrat honiinum affluxus,vt iam nô fa*nbsp;tis effet illi,copiamfuifacereinfynagogts,in vicis,in oppidis,vcrumetiam quocüt^ fub*nbsp;duceret fe dominus,eofimulaccurreretpromifcuamultitudo virorum ac muliei^. Pie*nbsp;rofcp pellexerat amor fanitatis, nonnullos inuitabat miraculorum nouitas, permultosnbsp;cæleftis dodrinæ vis attrahebat.Nam fcrmonem pharifaicum pleriqj faftidiebât,quodnbsp;prxter hominem nihil referret.Ipfe autemerat docés iîcutpoteftaté habens,Matth.7,nbsp;quia verba vitæarternaehabcbat,Iohan.S,Quid ergo mirum,fieius verba quipatris eftnbsp;fapientia,in quo omnes thcfauri fapientiæ ÔC fcientiæ funt reconditi, Coloff.i. populiinbsp;attrahebant,quum difcipulorum verba tantam haberent efficaciam, vt vna die Petrusnbsp;conuertcret sooo.hominum ad fidemf Ado.t.Attrahcbat enim ad fe turbas impetu 4-dam,quemadmodumadamasattrahit ferrum. Pfal.44. Speciofusforma præ filqs ho*nbsp;niinum.diffufa eft gratia inlabijstuis.Sed qui irrueruntç’Turba, non principes, nô pha*nbsp;rifxi.lohan.7.Nunquid ex principibus aliquis crediditin eô,aut expharifarisî'Sed tur*nbsp;ba hæc quæ nô nouit legê,malediai funt.Hoc eft quod ait dominus Matth.ii.CôhteoÉnbsp;tibi domine pater cæli amp; terræ,quia abfcondifti hæc à fapientibus ôC prudentibus,amp; re*nbsp;uelaftieaparuuIis.Prouer.î.Cumfimplicibusfermocinatioeius. Dulcedinem em fuamnbsp;abfcondità fuperbis.Cu ergo vrgerent cum,ftabant duo fcalmipifcatorii in littorema*nbsp;ris ttagni Genezareth,fic didi à regionc,alio vero nomine mare Galilææàprouincia,nbsp;necnon mare Tiberiadis à ciuitate Tiberias,6^ in fcalmu Pétri,pifcaturus homines veïnbsp;bo falutis confcendit. V ide autem humilitatem 8C modeftiam domini,qui cum folo nutanbsp;abducerc poffet, auc certe vt dominus præcipere,benignc rogat,modeftiæ exêplfi dis •nbsp;prælatis.Sed funttyranni de quidus conqueritur dominusper Ëzech.}4. Cum aufterf ¦nbsp;rateimperabatiseisôc cumpotcntia, SCdifperfæfuntouesmeæ, eo qj non effet paftor, •nbsp;Oftendit etiam nullum opus deo acceptum,nih fît voIuntarium.x.Corinth.9. Hilarê da ;nbsp;torem diligit deus.Eccî.iy.Deus adinitio creauit hominc,ôi reliquit ilium in manu cô* .»nbsp;ïjlri fui,adiecit mandata fiC præcepta fua.Si volueris mandata feruare, conferuabunt te,nbsp;8(. in perpetuum fidemplacitam feruare.Appofuit tibi aquam ôC ignemiad quod volue*

ris, porrige manum tuam. Ante hominem vita amp; mors,bonum 8C malum. Quid docue

rit, euangelifta non ponit,quemadmodum nec omnia prodigia aliquis euangeliftarumnbsp;in particulari.Tanta enim deipftusamp; documentisamp;miraculisfcripferunt,quantum adnbsp;ædificationem ccclefiæ,ôc fidei confirmationem,ac animarum falutem fufficerc^nouc*nbsp;rant,infpirante ac modérante deo.Dc naui autem Petri docet,is qui docet omné fciengt;nbsp;tiam,fine quo nullus bene docere poteft,quia extra earn error amp; falfitas.Ephe,4. Vnusnbsp;deus,vna fides,vnum baptifma.Hinc ecclefiam,columnam ôC firmamentum vocat vc*nbsp;ritatis,i.Timot.3.Rogat autë paululum abducere à terra.i.à terrenis auocari, fie tametinbsp;vt qui terreni funt,plene audirepoflînt vocem Chrifti,in naui à terrenis affeftibusfepainbsp;rata fedêtis.Seffio,ftabiIitatem ipfiusinecclefia defignat.Heu heu domine deus, totamnbsp;terræ, quitui videntur,immergunr.

‘ Vtautem «ffauit Ioqui,dixit ad Sîmoncm;Duc in akum, amp; laxaterctiai vcftra

-ocr page 99-

A R TI C V L V s XXé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo» XXXVIH,

veftra in capturam.Et refpondcns Simon, âîxit ïHi î Prseceptor, per totam noftem laborantes nihil ccpimus, in verbo autemtuo laxaborete» Eccumnbsp;hoc feciffent, concluferunt pifcium multitudinem copiofam: Rumpebaturnbsp;autefn rctc eorum.

Poft doârinæmanifcftationem/cquitur miraculi operatio,vt veritati didorum, fi* dent præftcuAdmirare dorrnni difpenfanonent,quomodoper propriaôi familiaria fuanbsp;quenqjattrahitjficutmagosper ftcllam,fic pifeatores per pifccs, Quanquam rcs quafinbsp;defperata effet,nam tota node labonbus inuacuum confumptis,diffifi rctia compofuc--rant,dominitamen verbis Pcfrus conhfus,diligenter exequitur praeceptum, in profunnbsp;dum maris abducens fcalmum.Pfalm^éS.V eni in akitudinem marisJohan,4.Puteus alnbsp;tus eft,i.profundus.Meumerit,ait,obfcquium,tuus euétus»Digna mercedepromptamnbsp;obedientiam reraunerat.Habcsin Simone formam euangelici dodoris,cuius eft pro^nbsp;priumac peculiarc munus,Iaxare rete prædicationis euangelicæ, non e phahfæoçe la-queis,non c philofophorum argutiis, fed c facrorum voluminum præceptis, e Chriftinbsp;didis fadiscç fie contextum,vc quàmplurimosinuoluat,nec inuolutos finat elabi.Marenbsp;tnunduseft, varijs rerummoribusfurfumdeorfumcg fluduans. Turnet per fuperbiam,nbsp;fehlet per auaritiam,fpumac per luxuriam.i.Iohan.i» Omne quod eft in mundo,côcu-pifcentiacarniscft,^concupifcenti3oculorum,6(: fuperbia vitæ.Efa.s'g.Impii quafi manbsp;referuens quod quiefeere non poteft.Apoca.i?«Aquæ mulcæpopuli multi« BedatDuacnbsp;naueSjCircuncifio amp; præputium,quas videt, quia in vtroqj populo nouit quifunt eius,nbsp;t«Timoth,x«quorum corda à fludibus feculi,ad futuræ viræ tranquillitatê,quafi ad lih-tusmifericorditer videndo prouehit, Afcendit in Petri nauim,de cuius autoritäre ipfcnbsp;docet genres,quæbene vnadicitur,quiamultitudinis credentium cratcorvnumamp;: aninbsp;•na vna,Ado.4.Haecn3uicula, fecundum Macthafumfluduat.Matth.14^ Nauicula innbsp;medio mari iadabatur magnis fludibus.Inquo nafcétis ecclefiæ exordium attenditur,nbsp;quandotrepidantibus difcipulis,Chriftus, dormit,quando Petrus fuismeritisfirmus,nbsp;alienis turbatur,quandoludasproditoradhuc eft mixtus.Hic Lucas dicit eampifeibusnbsp;impleri,quofinempofterioris agnofcas,vbi perfedis, in fide Chriftus vigilat,vbi perlt;nbsp;fidia proditorisceffat, vbi perfeda diledio exhuberat« Petro fignanter dicitur, Duc innbsp;altumjfed cum hoc 6Caliis,amp; laxate retia.Na Petrus in altum ducit« Ambrofiust Quidnbsp;tam altum,q akitudinem videre diuitiaçi fcientiæ,dei filium,amp; profeffionem diuinæ genbsp;nerationis affumereî’CMatth.ifi.Tu es ille Chriftus,illefilius deiviui)quam licet mes nonbsp;queat humana plena rationis inueftigatione comprehcnderc,fidci tarnen plenitudo c5nbsp;pleditur.Nam etfi non licet fcircquemadmodum natus fit, non licet tarnen nefcire qgt;nbsp;natus fit.In hoc altum à Petro ecclefia deducitur difputationis, vt videat hinc refurgennbsp;tem filium dei,inde fpiritum fandum profluentem«Sed reliqui paftores dudi per eum,nbsp;in ôc c fua naui laxant rctia in capturam,id eft,animarum falutcm.Euangelium rctc eft,nbsp;orationem habens humilcm 5^ pedeftrcm,amp; ad auditoruminfirmitatem fe attemperâ--tem«amp; idcirco dicitur laxari.HabetôC müdus fua rctia, habet S(. fatanas pifeatores fuos,nbsp;qui miferas animas blandimétis illcdas,in naffam infelicitatis coniici3nt,atq5 in æternûnbsp;pertrahât exitium.Sed feliccs,quas inuolutas fagena apoftolica,de profundo criminumnbsp;Äerrorumpetrahitad auram liberiorem,e tenebris adluccm,e fordidolimoad vitamnbsp;puriorem,e vagis cupiditatibus,ad innocentiæ perpetuae conftans ftudium«Neqj enininbsp;pertrahunturad cædem,fed falutem«z. Corinth.iz. Non enim quæro qu» veftra funr,nbsp;fed vos.Prouer.i4.Dodrinaprudentiumfacilis,i.Corinth.i.Non enim mifit me Chrinbsp;ftusbaptizarcjfed euangclisare,non in fapientia verbi,vt non cuacuetur cruxChrifti«.nbsp;Pifeatores autem tota node nihil ccperunt,quia tempore vetuftatis,neq;gentes,nequcnbsp;Hebræi ad vitam capi valebant aeternä.Roma.ij.Nox præceffit,dies autem appropin-quauit.Ephe.v.Eratis aliquando tcnebræ,nHnc autem lux in domino» Vbi enim Chrùnbsp;ftusnô eft,ttnebræ fijnt.Ipfe eft cm lux mundi,Iohan.8.quæ illuminât qmnem hominênbsp;venientem in hune mundum,Iohan.t, Qui per fidê habitat in cordibus noftris, Ephe,nbsp;3.SC Roma.lo.FioislegisChriftus,ad iuftitiam omni crcdenti.Infelixpifeatio pcccato^nbsp;ris,quiatenebrofa,laboriofa,iScinfruduofa.Laxandum rete, fed in verbo domini, nonnbsp;ad fuam gloriam,non ad quæftum,non ad principum arbitrium,nô ad aliquam huma-nam cupiditatcm,fcd ad arbitrium ac iuffum Chrifti,qui non iubet laxari rete,nifi ad fanbsp;latem eorum qui capiuntur,ôc ad gloriambonitatisdiuinæ.Hiere.iî.Prophetaquiha*nbsp;bec fomnium,narret fomnium:quihabet fermonem mcHm,narretfermonemmeu. Cunbsp;Q Z fidutia

-ocr page 100-

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS PRIMA.

fidiUÎa ergo gfariæ defÄ auxHij,verbum dei proponendu Vtfrudlificet. Coloff.4.0r5' tesÄmulöC pro nobis, vt deus apcriat nobis oftium fermonis ad loquendum myfteriunbsp;Chrifti.Quoniam autem fagena prædicattonis interim trahitinuoluit vndecûqj pifgt;nbsp;ces varq generis,fieri no poceft quin bonis admixti fint mali, Malorum ergo culpa rß*nbsp;pitur rete,fed non ideoelabuntur boni pifces.Maior autem malorum quàm bonoçt nunbsp;merus.Matth,lo.Multifunt vocati,pauci veroeledi,i.Corinth.ii,.Audio feiffuraseflenbsp;inter vos,SC ex parte credo.Nam oportet haerefes effe,vt qui probatifunt in vobis, ma*nbsp;nifefti fiant.Mali hic fe fegregant merito,tametfi numéro iungantur. ludæ ca,uHi funcnbsp;qui fegregant femetipfos,animales,fpiritam non habentcs.i.Petri.t, Et in vobis eruncnbsp;magifirimendaces,quiintroducentfedasperditionis,fedinfine feprabuntur nume-'nbsp;ro.Matth.iî.Exibunt angeli,SC feparabunt malos de medio iuftorum, ôC mittent eos innbsp;caminum ignis,

Etannuerunt focrjsquierantinaîia naui, vt vettirent adi'uuarent cos. Et vencrunt,2lt; impleuerunt ambas nauiculas,îta vt pene mergerent. Quodnbsp;cum videret Simon Petrus , procidit ad genua lefu, dicens : Bxi a me dne,nbsp;quia homo pcccator ego fum,Stupor enim circudederat eum, 8Comnes quinbsp;cum illo erant,in captura pifeium quam ceperant.Similitcrautem Si lacobunbsp;^lohannem filios Zebedaei, qui erant focq Simonis.

Miraculum addit miraculo.Copiofam concludunt pifeium mulcitudinemtrumpitut rete,nec pifees elabunturjnaues periclttantur,fed non merguntur.Ambrofiusji^æeftnbsp;ilia alia n3uis,nifi forte Indæ3,ex qua lacobusôC lohannes eliguntur ? Hi de fynagoganbsp;ad nauim Petri,hoc eft,ecekfiam conucnerunt,vtimpkrent ambas nauicuIas.Omcs c*nbsp;flim in nomine lefufledunt genua,flue ludaeus,fine Græcus.Venientibuscrgo focfis.i.nbsp;prophctisakeriusnauiculæ.i.fynagogæjfirmatur teftimoniûfidei.i.Pet.i.Ethabemusnbsp;firmiorem propheticurafermoncm,cui benefacitis attendentcsquafiluccrnaeluccntiinnbsp;caliginofo loco,donee dies elucefcat,amp; luciferoriatur in cordibus veftris. Et tarnen p-tniferatfe fpeculatorem fuiffc illius gloriæ Chrifti,Sic aduocandi adiutorcs idonei, quinbsp;conuerfosSC pœnitentcscuftodiant,inflamment,ôipcrftciant.Deicnim fumus adiuto-*nbsp;rcs.i.Corinth.5,Sic Mofes aitNume.u.Quis tribuat vt omispopulus propheter, amp; detnbsp;cis domitius fpiritumfuumfBedatNaufcuIæ penefubmerguntur, non tarnen mergun*nbsp;tur,fed in fubmerfionc premuntur.Nunquam enim ecclena deficiet, Chrifto tcfte.Lu^nbsp;cae.xt.Egoautem pro terogaui Petre,vt non deficiatfides tua. Vldensergo Petrus renbsp;non agi viribus humanis,aut cafu,fed virtute diuina,quang nauis effet ipfias,quanquamnbsp;iuumreteieceratjquanquamprinceps adduxerar,nihilhinc laudisfibi vindicat, fed exnbsp;niagnitudinefadusetiammodeftior,acciditadgenu3 lefu,ei(5 totam huius fafti gio-*nbsp;riam tranferibit,indignum feeiusconfortioiudicans.dt quoniamnonindignatione,fe(]nbsp;humilit3tcdóminumrepulit,ideomagis attraxit,Iaco44.Deusfuperbisrenftit, humili*nbsp;bus autem datgratiam.Stupor enim circudederat eum.Std quisnon obftupefccret,có'nbsp;ftderans prædicatione paucorum hominum humilium SC idiotarum, ex vniuerßs orbisnbsp;nationibus,intra paucos annos tot hominu millibus fuiffe perfuafum, vt contemptis affenbsp;dibus cognatorum,contemptodifpendioreifamiliaris,contemptis minis principfi, conbsp;temptis fuppliciis,acmortedeniqj ipfa,fimpliccm Chrifti dodrinam fequercntur,crc-dentes ea quæ rationibus humanisprobarinon poffunt,fperantes ea quae iuxta naturaenbsp;vires plane defperanda fintfSed hoc vnde,nifi quia iuffu domini laxatum eft rctcî' Haecnbsp;pifeatiOjtametfi humanae vocis peragaturamp; induftriæ minifterio, fumma tarnen laudisnbsp;totius vni Chrifto tribuenda eft,cuius aufpicqsfoluitur ad dicendumlingna, cuius fpi'*nbsp;ritus afflat dicentis pedus,cuius occulta vis attrahit animos auditorum.

Etait ad SimonemlefusîNoIi timere,exhociam cris homines capies. Be fubductis ad terram riauibus,relióhs omnibus,fccuti funt eum.

Non exdudit timorem reuerentiæ,quuminitium fitfapientiap,Pfal.iio. fedpuGIIani“* mitatis 8c diffidentiæ. Genc.iç. Noli timere Abraam.ego protedor tuus. Si merces tuanbsp;magna nimis.Cor enim contritum Sc humiliatum deus non defpici€t,PfaI.s'o. Imo connbsp;folatur Sc confortat.Pofthac dabisoperam,nS vt nauim impleas pifeibus, fed ecekfiamnbsp;mcameuangelicæ dodrinæ profcffbribus,verbo,exemplOjmiraculis homines conuer--tendo.Sccuti funt autem dominum mente deuota.Chryfoftomusj Confidera fidem SCnbsp;deuotio**

-ocr page 101-

ARTICVLVS XXI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fû.XXXlX,

deuotionê iC obcdicntiam eoçt.Habentes cm præ manibus appctîbile pifcationis öpüSj ob mandatum tarnen domini reliqueruntjfecuri dominum, vacui folicitudine reçt cor*nbsp;poralium,ac totis animisinhocintcnti, vtfierentpifcatores hominum,

^Detertia vocatione, nbsp;nbsp;nbsp;Matth.4. Marei J»

ARTICVLVS XXL

Mbulans autem Icfus luxta mare Galileoe,vidit duos fratres,Si'mo#‘ Matth,4 nem qui vocatur Petrus,ÔC Andream fratrem eius, mittentes retc innbsp;man', erantenim pifcatores , Etait illisï Venitepoftmc,amp;faciam



vos pifcatores hominum. AtiIIicÓtinuo,reliftisretibus, fecuti funt eum.

Declarat quanti meriti apud deum prompra óC fimpïex fit obedientia,nihil difcutiéL Of q; procraftinans, quantacg gloria fubleuanda. Aderat tempus quo chotumaliquemnbsp;difcipulorum collïgeret,quos familiäres haberct,6lt; teftes omnium quæ faceret ÔC dice*nbsp;rctjXper quosalios deinceps doceret.Hinc Apoftolus.Heb.x.Quæ cum initiüm acce-piflent enarrandiper dominum,ab eis qui audierunt,in nos confirmata funu Sed àduetnbsp;IC qualcsdelegerit,non philofophoSjnon pharifat os,nó facerdotés,non opulentós* No*nbsp;luit enim euangelq gloriam vllismundiprgfidiisinquinari.Óminis etat boni,primü,in*nbsp;ucntusnouaedoclnnæcapacior,deinde fratrum concordia,femütüó ftüdiö iüüatiumtnbsp;ad haecarsinnoxia,epublico IacH,tcnuem viäum paransideniqjpircatioipia,nöugpif*nbsp;cationis admonebat,non quæ lineis teXtis captàret pifees in cibum ventris,fed quæ rettnbsp;cuangelicifermonis captaret homines immerfos terrenis curis,ad defiderium vitarcæ*nbsp;ïeftis.Marci.i.Prætcriens fecus mare Galilææ.Quod erat lacus magnus,vt dieic Hiero*nbsp;nymus,qui more Hebraicomare appellabatur.Gene.l.Congregationesï]^ aquarum äpnbsp;pellauit maria, Vidit,pietatis affeau,Felices,quos oculis clcme^ntiæ fqæ intuetur domi*nbsp;nus.Si enim radii folaresbenefici funt ijs fuper quos fe diifuttdfit, quid æftintandum dénbsp;radijs diuinæ benignitatis,fiiper quofcunqj diffufis^Vnde Pfal.liS.Afpicc in me Scjnifenbsp;rcre mei,SC jj.OcuIi domini fuper iuftos,ôi aures eius in preces eotum.Vultus auté do*nbsp;mini fuper facientesmala,vt perdat de terra memoriam eorum. Nota quod Petrus nönbsp;men acccpiteximpofitionc,namante Simon vocabatur.Iohan.i.Tu es Simon filiuslônbsp;hanna,tu vocaberis Cephas,quodintcrpretatur Petrus.Erat autem 8C Andréas difei-pulus Iohannis,qui amp; primo ipfum adduxerat ad Iefum, Iohanj,Pifcatores crant, la*nbsp;bore vidumquærentcs.Gene.î.InfudorevuItus tui vefecris panetu.Vcnitc, ait, poftnbsp;mc.Eccî.xg, Gloria magna eft,fequi dominum.longitudo enim dierum aifumetur abnbsp;eo.Iohan.i7«Patcr,volo vt vbi fum cgo,amp;illi fint mecum.Sed profunde propheta cô*nbsp;queritur.Pfalm.4.Filii hominum,vfquequo graui cordcî’vt quid jliligitis vanitatemnbsp;quærttismêdaciü^Non enim dnm vocantem,fed mundum alliciétem fcquuntur,Pro*nbsp;neru.Vfquequoparuulidiligitis infantiam,Slt;ftultic3quæ fibifunt noxia cupientf Artnbsp;non noxia mundi vanitas,quam tanto miferi fequütur itudioft, lohan.x. Tranfit mun*nbsp;dusôC concupifcêtia eius.Nolite ergo diligere mundum, neqj ea quæ in mundo funt.Sinbsp;quis diligit mundum,non eft charitaspatrisin eo. Iaco.4. Qui voluerit amicus eê humsnbsp;mundi,inimicus dei conftituitur,Ratio,i.Iohan.s‘,Totusmundusin malignopofitusé*nbsp;Ob id dominus fuos elegit de mundo.Iohan.iç.Sequuntur alq carnis voluptatem.t.Pcnbsp;tri.x.lVlulti fequêtur eorum luxurias.Galat.ß.Qui feminat in carne,de carne metet cor*nbsp;ruptionemtquiautem feminat in fpiritu,de fpintu metet vitam æternam.Roma.S.Ni*nbsp;hil damnationis eft his qui funt in Chrifto lefu, qui non fecundum carnem ambulant.nbsp;Si fccuimunt carnem vixcrius,moricmini:fi autem fpiriru fadfa carnis mortificaueritis,nbsp;viuetis.NonnuIlidæmoniselationem. Iob.41. Ipfeeft rex fuper omncsfiliosfuperbiæ.nbsp;Paucihumilemfequuntur Chriftum. Iohan,8, Qui fequiturme,nonambulatintcne*nbsp;briSjfed habebit lumen vitæ » Sed qui dicit fe in Chrifto manerc, debet ficut ille ambu*nbsp;lauit,5C ipfe ambulare.Ad quid vocauerit, aduertc.Faciam,inquit,vos pifcatores hominbsp;num.Ego,inquit,faciam.Matth,9.Meflquot;is quidem mulra,operarii autempauci.Rogatenbsp;dominummeniSjVtmittat operariosin meftem fuam. Vtmittat,inquit,Hiere,Xî. Nonnbsp;mittebam prophctaSjScipfi currebant,: nonloquebar adillos,amp;ipfi prophetabant.SCnbsp;Matth,X4,SurgentpfeudoChrifti5fpfeudoprophetæ,Surgent,non milfilldfeo.x.Conbsp;rinth.s.f^i nos idoncos fecit miniftros noui teftamenti, nonliterajfed fpiritu. Honù*nbsp;num,ait,non bonoçt.Philip.x.Omnes enim quæ fua funt,quaéi'unr,non quæ lefu Chri*nbsp;G 5 ftiJdeo

-ocr page 102-

P ARS P R TM a;

fti.Ideo i.CorînthJt.Non cnitn quæro quae vcftra funt,fedvo8 SC i.ConntTiJO.Non quæreris quod mihi veile eft,fed quodmultis,vtfalui fiant.Agnouerunt vocem cius,cuinbsp;aliquando crediderant,dC cuius humanitärem domeftico colloquto fuerancexpertitfeefnbsp;addita voci energia perfecit,vc protinus ad vocem vocands,non folum obliuifcerentucnbsp;pifcium,verumetiamreciarelinquerent inibi, ac ne domefticis quidem falucatis,Iefumnbsp;vtiilic ambulabatjequerencur,

Bt procedens indc,vidit altos duos fratresjacobum Zebcdxi 8^ loban^ • nem fracrem eius,in naui cum Zebedæo pâtre eorum.rcfictentes recta fua.ôCnbsp;vocauiteos» Illi aucem ftacim relitfiis retibus 06 patre,fecuti funt cum.

V idit cum patre fuo in concinnandis ac farciendis retibus vchcmeter internos,amp; ve^ lut obiter præteriens,interpellauit eos. Nee morajfimpliciffimæ ftdutiæ iuuencs ilico,nbsp;Marc j.relido patre fuo Zebedæo in naui cum mercenards /ecuti funt eû.Sic illos for-mauerat Iohannis prædicatio,fic merebacur animi promptitudo,ftc illos attraxit affla^nbsp;tus Chrifti,qui totus fpirabat cælefte numen,quo plenus er at. Si enimereaturæ attradinbsp;uam,ab ipfo conditore,aliarum creaturaçt habent infitam virtutem,quanto magis créanbsp;tor,quos vult SC ficut vult,trahit fohan.^.Nemo venit ad me, nifi pater qui mifitme,nbsp;traxerit cum.Plenam conuerfionis ad deum dcclararunt formam,fecundiun duas iufti-tiæ partes.Pfal.}6.Declina àmalo,âCfac bonum. Eccî.17. Conuertere ad dominum, SCnbsp;relinque pdâ tuajprecarc ante faciem domini,amp;: minue offendicula. Ipfi vero SC occa-fiones reliquer«ntpeccatorum,relinquendo fua.Matth.19.Ecce nos reliquimus omnia,nbsp;(ait Pettus)ÔCfecutifumustc. Lucæ.i4. Nifiquisrenunciauerit omnibus quæpoflîdet,nbsp;non poteft meus effe difcipuIus.Nec magnum fi nunc,quia poft,vclimusnolimus, relinnbsp;quemus in mortc.Pfal.4^,Diucs cam interierit,non fumet omnia,neq; defcendetcumnbsp;illo gloria eius.Sf 4S.R.elinquét alienis diuitias fuas,i.Tinioth.6.Nihilintulimus in hüCnbsp;»nundum,haud dubium quia ncc quicquàm auferre poflumus.Suos.Summa autem vir«*nbsp;tus cft,alere pattern fenean.id'^ iufte, partis fumptibustfed euangelii gratia relinquere,nbsp;meIius.Lucæ.i4.Si quis venit ad me,dC non odit patrem fuum amp; matrem fuam, non ponbsp;teft meus efle difcipulus.Hoc explicando(Matth.io.)aitîCiui amat patrem aut matremnbsp;plufquàm me,noneft me dignus.Seipfos.Lucæ.i4.Adhuc autema animamfuam,nânbsp;eftme dignus.Marc.S.Si quis vult me fequi,denegetfemetipfum,amp; tollat crucê fuam,nbsp;amp; fequatur me'.Matth.is.Qui enim voluerit animam fuam faluam facere,perdet earnsnbsp;amp; quiperdiderit animamfuampropter me,inueniet eam.Quid enim prodeft homini,nbsp;fi mundum vniuerfum lucretur,animæ vero fuæ detrimentum patiaturt*aut quam dabicnbsp;homo commutationempro anima fua^Filiusenim hominis venturus eft in gloria pa-*nbsp;tris fui cum angelis fuis,« tune reddet vnicuilt;^ fecundnm opera fua.Quo vero ad altenbsp;ram iuftitiæ partê,fecuti funt dominum debitomodotquia feftinanter, nam continuo.nbsp;EccVes.9.Quodcüqjpötmanusiua,inftantcropcrarejqanccopus,nec ratio,neq; feiê-tiaeft apudinferos,quotu properas.Eccï.ç.Ne tardes conuerti ad dominum,nedif*nbsp;feras de die in diem.Hinc dice ri fibi CLucæ,9.Domine,permitte mihi primum ire fe-pelire patremmeum,)refpondit lefustSine vt mortui fepeliant mortuos fuos,tu autemnbsp;vade amp; annuncia regnum dei,Secundo,fimpliciter,de nullo contantes, vnde vidus autnbsp;veftitus fapped11aret.M3tth.i9.Si vis perfedus efre,vade ÔC vende omnia quæ habes, ÔCnbsp;da pauperibus,St veni, fequere me,SC nabebis thefaurum in cælo.Vnde improperat illisnbsp;qui eumob cibumfequebantur,Iohan.6.Amenamendico vobistquæritis me,non quianbsp;vidiftis figna,fed quia manducaftis ex panibus,amp; faturati eftis.Et feribæ volenti fequi,nbsp;ait Matth.8. Vulpes foueas habent,amp; voluercs cæli nidost filius autem hominis non ha*nbsp;bet vbi caput fuum reclinet.Tcrtio,perfeuerantcr. Qui enim perfeuerauerit vfqj infi-nem,hic faluuscrit,Matth.io.Sf i4.Luc.9.Sequar te dominc,fed permitte mihi primonbsp;rcnunciarehis qui domi funt. Ait ad ilium lefustNemomittens manum fuam ad ara-trum,SC afpiciens retro.aptus eft regno dei, Vndefciendumquod difeipuli primo vo*nbsp;cati funt ad quandamChrifti fimplicem notitiam,vt claret lohan.i. Sccûdo ad maiogt;nbsp;rem familiaritatem,Lucæ«$,Tertio,adperfedam feqaelam,vt hic amp; in fequenti de Matnbsp;thæo,Matth.9.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ÇDccxpuIfîone darmonis,St fanatione omnislanguoris, Matth.IIII, Marc.l.Lncæ.UlI.

ARTIC VL VS xxn.

Et in*

-ocr page 103-

ARTIC V tvs XXlt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XL.

ET ingtedicbatur Capernaum ciuitatem Galdxs, ibîç^ docebat eos fabbaçis, 8c ftupebant in dodrina eius lt;^uia in poteftate erat fermo inbsp;^ipfius.

Vide nunc euangelicx dodirinz exordia, per quam viftxm eft dco feruârc genus hu^ cnanum vniueffum.Pauculishifccpifcatoribusidions,plebeiiB SC pâupercuUs comita--tus pauper Iefus,obambulabat tocam Galilaeant,non iam in angulis am in deferro,fcd innbsp;frequencibus illorum fynagogis przdicans 8C annuncians iam olim promifliim adefte renbsp;gnum czlorum,non metu territans^vt lohanncsfccerat) gchennz, fed bencficiis gra-tuitiginuitanS'SCaHicicnsomnes.Marc.uStatimfabbansingreffusinfynagogamjdocc-'nbsp;bat cos,Sc ftupebant fuper dodrinaeius.Erat enim docés cos,quafi poteftatem habes,nbsp;Sc non ficuc fcribz.Sabbatum foris erat,fed intus in animis magni tumukus erant,quoänbsp;tllic fatanz fpiritus-excitabat.lbi enim verum eft fabbatum, vbi fpiritus domini träquiknbsp;lat animumab omnibusprauiscupiditatibus.Vchementeradmirabantur dodrinam lenbsp;fu,propterea qj non effet dUutafucatalt;:^,qualis erat pharifæoiçe,fed folida SC autoritatisnbsp;plena.Primum enim veriffima crant quz docebat,Sc naturz fenfui confentanea.Dcin*nbsp;de ad veram pietaeem SC falutem zternam facicbant. Ad hzc,dodrinam eius vitz fin*nbsp;gularis integritas commendabattquia quod docuit,opere impleuit.Bedat Sermo prz--dicatorisin poteftate eft,dum ea quz docctjOperatur.Matth.f. Qui autc feccrit Sc do-cucrit,htc magnus vocabitur in regno czloçt.Quo contra Matth.15.de fcribis ÔC pha-rifzis ait dominusîDicût enim 8C nonfaciut.Accedebat his omnibus miraculorum in-folita virtus,quz dcclarabat à deo proficifei quod docebat,nô ab humano fpû î hinc fin-gularem habebat energiam mouendi animos audientifi.Hjerc.15. Nunquid non verbanbsp;»nea quaft ignis,dicit dns,ôC quafi malleus cóterens pctrasrHeb.4.Viuus fermo dciSCefnbsp;ficax,SC penetrabilior onii gladio ancipiti,0C pertingens yfqj ad diuifionê animz Sc fpinbsp;ritus, côpagumcç ac medullarum,Sc difcrctor cogitationu SC intentionum cordis.

Etin fynagogaeratbomohabensdaemoniumimmundum,8cexclama* uit voce magna,dicens:Sinc,quid nobis 2lt; tibi lefu Nazarenef venifti per*nbsp;dere nosC’feiote quisfis.fanftusdei.Etincrepauitillumkfus^diccns : Ob*nbsp;mucefee ÔC exi ab eo.

• Erat dzmonium immundfi in feipfo,SC ad feeda opera inducens,quibus deleflal. Do lebat deChrifti przfentia,quem fibi maxime contrariumvidit, cuius falutari doftrinanbsp;homines conucrtebatur.Marc.i.Venifti ante tempus perderc nosfTale nihil fenfimusnbsp;vnqex alioçe prophctaçiprjfcntia.Pcrditionê fuà exiftimât,cx hominibusexpelli,ÔC abnbsp;eo^nocumento refrenari, Proindc noui te quis es,ncmpe faniftus ille dei.Multi fandinbsp;fuerStjfedipfe illefanâ;usfanétoçt.Dafi.9.Vngaturfanâusfandoçî.SC Pfal.iv. Nô da-bis fandû tuü viderc corruptioné.Lucæ.i.Et qd nafeef ex te fandfi,vocabitur films dei,nbsp;Adulatur,exiftimâs dfim adulatione fraâ5,finerc iiiQ,tam ftulta res eft malitia.Sed dnsnbsp;docet nos,ne dzmonum vtamur teftimoniis SC fentéths.NS em tulit pdicari ab impuronbsp;fyü,qui totâ hâc gloria voluit in vnö patrê rcferri,nó ignarus, dzmonis profefiionc nónbsp;exfynceraftdcjfcd ex malitiofa volütate proficifci.Profitetur fubdolc,nó vtipfe faluténbsp;cófequatur,fed vt alio^ faluté impediat.Nec amor vocé expreffit, fed fupplicii metus,nbsp;velutimalsac deploratz métismancipium,aüdiremeteturtObmutefce,ÔC exi dcnbsp;homincjMarc.i.qué per tyrannidé poffides,(ic effi przdicabis me melius.

Et cutn proieciffetilium dæmonium in medium, exqt ab iUo.nihilcp illu nocuit.Et faftus cft pauor in omnibus colloquebStur ad inuicê,dicêcestnbsp;Qjiod eft verbs,quia in poteftate ÔC virtute imperat immSdis fpiritibus,0C înbsp;cxcuntC Et diuulgabatur fama dc iUo in omnem locum regionis.

Quod proiecit,argumcntum erat peruerfz voluntarist q» illæfum reliquit, arguit impies fpiritus tiemininoccre poffe,qui fe totos tradiderint feruatori.Marc.i.Et difccrpés cum fpiritus immundus.Sc exclamans voce magna,exiit ab eo. Quo palam effet,ills nonbsp;fuaptc fponte,fed virtute diuina coaäum profugeretSC homines miraculi magnitudincnbsp;motijCrederent.Atqj hic exhibita eft imago hominis occupa;! fpiritufatanz. An nonnbsp;peffimo dzmonio obnoxius eft,quern totum poffidet ambitio, auaritia,liuor,odium,li-EÙdo, czterz'lt;Blt;upiditat«s impizi^Huiufmodinonfecunt fermonem euangelicum,fe4nbsp;G 4 vociféra-

-ocr page 104-

pars prima»

vocifetantunQuid nobisSê tibi«’ Quos cnim poffidct huius mundi fpintus, pcrdi fc cre dunt,quoties coguntur ca rehnquere, in quitus fibi falfam conftituere f€lidtatcm.Ca*nbsp;paces enimeffe non pofluni manfuetiffmü fpintus euangelici, nifiprius dominus Icfusnbsp;expulerit fpiritum fatanæ malu.Ex hoc mirabili fado, vt ad fimpliccmfiC aufterä l«funbsp;iuflionem fie repente fpiritus egrederetur,amp; perfeda ftnitas,nullum habens veftigiuninbsp;priftinimalijrcftituereturjftupotquidâô^admiratiocepit omnes.Marcj, Mirât» funtnbsp;omnesjita vtconquirerentinter re,dicentes:Quidnamefthoc^Qaænam dodrina haecnbsp;nouaî’Quia in poteftatc fpiritibus immudis imperat,Sc obediunt ei. Et procefiït rumocnbsp;eius ftatim in omnem regionem Galilææ^Mirati enim font non folum in opéré miracunbsp;lofojfed in modothinc inter fefe mifeebât huiufmodi fermones de lefuîQgid eft hocnbsp;nous rci,quod videmus,nec antehac ledumjnec auditumî* Adeft illius iuff;s tanta visôCnbsp;autoritas,vt immüdi fpiritus,velut agnofeentespotentiorem fe, relinquant hominê ficgt;nbsp;vt poft abitum illorum plena redeat fanitas,

Matth,4 Et circuibat Icfus totam Galilæam,docens in fynagogis eorum, 8^ prægt; dicans euangeliu regni,Si fanans omne languorê ÔC infirmitate in populo»nbsp;Et abrjt opinio eius in totam Syriam,amp;: obtukrût ci omnes male habentes,nbsp;varrjs languoribus tormêtis côprehenfos, Si qui dæmonia babebant, SCnbsp;lunaticos,Si paralyticos,8i curauit eos.Et fecutæ funt eum turbæ multæ denbsp;Galilæa Si Decapoli,8i de Hierofolymis,8i de ludæa.Si de trâs lordanem»nbsp;A fignisincipitjVt credâtur quæ docetJudæienimfigna quærüt,i,Corinth.ï, Quunanbsp;enim dodrinaChrifti noua fueritScfupernaturalis,promittésinfe credentibus paterenbsp;regnücælorum,(quum Mofidodrina bona promitteretterren3,Lcuit, xé.Iicet fub ve-*nbsp;lamine cafleftia.fed per Chriftum.Roma.io.FinisIegis Chriftus,ad iuftitiam omni cre*nbsp;denti,)omnem humanam tranfccndês rationêjneceflum erat cam miraculis confirma-’nbsp;rijtanquâ diuinae veritatis argumentisamp;figillis,quo cognofeeretur veraxSC à deomiPnbsp;fus.Qnemadmoduenim vcntasƒcientiæ naturalis,per prima probaturprincipia^SCra'*nbsp;tiones ex primis principhs manâtcs,amp; per modu conclufionü dedudasxfic veritas fidef,nbsp;per opera miraculofa foli deo poffibilia,probatur ôCroboratur,ôC à deo efle oftéditur, qnbsp;teftisfalfitatisac côfirmator effe nô poteft Johan.p, Opera quæ dédit mihi pater vt fa*nbsp;ciam,ipfa opera teftimoniumperhibent de me,qa pater memifit.Marc.i6. Illi autpro*nbsp;fedi,prædicauerunt vbiqjjdno cooperantc,ôCfermoné confirmante fequétibus fignis.nbsp;Quocunq; ergo fefe conferebat,gratis ôC citra difcrimen medebatur omnibus omniumnbsp;morbis,neque repcllens quéquam,quamlibethumilemacplebeium:amp;eadcm facilitatenbsp;profligans omnem morbum,quantumuisinfanabiiem î quo fimulSc miraculis potentisînbsp;fuam declararet humana maiorem,ôibeneficentia gratuitafibi conciliaret amorc om-nium.Libentius enim illi credimusquemamamus. Portobeneficiis concilianturSi fc'nbsp;ræ.Nallum autem beneficium diuinius,quàm reftitutg fanitatis.Ad beneficium affluantnbsp;omnes cum eft opus.Eft autemmorbusdiuturnaÔC mala vaictudo, languor tempora-riuSjôC in corpore deordinatio.Impendebat autem falutem corporibus ob animarumnbsp;falutem,Deuter.5t.Deiperfedafunt opera.Hinc ex Detapoli,prouincia decem vrbifi,nbsp;ôC trans lordanem,terra duarum tribuum,Raben5cGad ÔCdimidiæ Manafîe,Numer.nbsp;)4.omnes,quodquideminipfoeft,attrahit lefustfedpaucifuntidonei cælefti philofo-phiæ,cuius tradendæ gratia potiflimum vencrat.N ouitatibus plerique ducunturt non-nullos trahit liuor SC infidiandi libido.

ÇDe focruSimoniSjMatth.VIII.Marci.I. Luc.IIII. A R T 1 C V L V S XXIII.

Lucæ.4. Vrgens autem Icfus de fynagoga ,introiuit indomum Simonis.Soi», crus autem Simonis tenebatur magnis febribus , SC rogaucrunt iliumnbsp;pro ea Et ftans fuper illam,imperauit febri,8^ dimifitillam» SC cÔtinuonbsp;furgens,minlftrabat illis.

Nunquam deusfua clemêtia relinquit,nifi rclinquatur,Sicfynàgogam,iprum nôae* ceptâiêjfed reficiétê,dereliquit.Matt.25.Ecce relinquef vobis domus vfa deferta.Quanbsp;re^qa volui cógregare fill os tuos,ÔC nolmfti. Apoc.i. Qui dicût fc ludæos eê,ôc nô fui«#:

-ocr page 105-

A R T I G V t V S XXIIL quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XLT,

fedfuBt fynagogafatan3r.Matth»i(.Aufcrctur à vobis regnutn deijSC dabîtur genti fSl' cicntt fru(Suscius.Sicô^malos,i,ParaIip.i4.Quaretranlgrediininipræceptumdomi-'nbsp;“*gt;Çl‘*?‘^'^‘’^*®*'°*^proderitîSidereliquiftis dominum,vtaerclinqueret vos? Hiere47,nbsp;Domine,omnes qui te dereIinqHunt,confundentur:reccdentes â te,in terra fcribenturtnbsp;quoniam dêreliquerunt venam aquarum viuentium dominum. Hiere.i. Duo mala fecit populus meus t Me dereliquerunt fontem aquæviuæ, ôCfoderunt fibicifternasdif-fipatas.quæ continere non valent aquas.Scito ergo amp; vide, quia malum 8C amarum cftnbsp;te retiquüTe dominum, ôC non efie timorem cius apud te ,dicit dominus.Pfalm. 14z. Anima mea iicutterra fine aqua tibi.ldeo Pfalm.71.Mihi adhærere deo bonum eft, pone-*nbsp;te in domino deo fpem mcam.lntrauit autem in domum Simonis 8(. AndreaCjMarci.f»nbsp;Non funt ergo inopes Si viles fecundum feculum, fpcrnendi, vt dicic Cyriiluç î Domusnbsp;quam iefus incrat,t’cclcfia eft,fide Petri fundata.Matth.ió.Superhancpetram ædifica-boecclefiam meam.l.Corinth.5. Fundamcntum aliud nemo poteft poncre,præter idnbsp;quodpofitum eft,quod eft Chriftus Icfus.Hinc Ephe.i.Superædificariamp;(. fundatifupecnbsp;fundamentum apoftolorum SC prophetarum, ipfo fummo angulari lapide Chrifto le-fu.Dicicur SC Simonis,quia ipfi fpecialiter commiffa.Iohan.i». Simon Iohannis, diligisnbsp;me me plus his?pafce agnos meos.De hacdomo i.Timot.5.Hæctibi fcribo Timothee,nbsp;vt feias quomodo in domo dei oporteat tc ambularc«Pfalm,$4. In domo dei ambula-uimuscüconfenfu.0 quàm pauci funt qui fciunt,imo funt qui fcirc nolunt.Iob.n.Quinbsp;dicunt dco, recede à nobis,feientiam viarum tuarum nolumus. Sapientes enim funt vi;nbsp;faciant mala,bene autfacere nefcicrunt,Hiere.4.Scd ignorans ignorabitur. i.Corinth»nbsp;J4.Match.7.Amendico vobis,nefcio vos.Difcedite à me omesoperarq iniquitatis. Sicnbsp;»nanimainingrediturobcdienrcm.Ioh3n.i4.Siquis diligit me,fermonemmeum fcr*nbsp;uabitjôfpater meus di lige t eum,ÔC ad eum veniemus, SC manfioné apud eum faciemus.nbsp;Heb.j.Chriftusficutfiliusin domo fua,quæ domus fumus nos,fifidutiamôf gloria fpclnbsp;vfqj ad finem firmam teneamus.Febris innaturalc frigus, amp; calor innaturalis fequés, a-nimam lignât igné charitatis priuatam,hoc eft,fidcper dilcdionem operante,quae ali-quid cft coram deo.Galat.ç.In Chrifto Icfu neqj circuncifio aliquid valer,neqjpratpunbsp;tium,fed fides quæ per charitatcmopcratur.Matth,i4.Quoniam abundabitmiquitaSjnbsp;tefrigefeet charitas multorum.Marei i.Et dicunt ei de illa.Omnia hue pertinent,vt cô 3nbsp;mendatior nobis fides fit,iSlt; hiftoriam euangelicam compledamur,vt arram ôC pignusnbsp;falutis noftræ.Obferua,alienam fidem pro hominibus valere Si efficacem elle. Sic SC honbsp;die aliéna fides fatis facit inbaptifmoinfantium.HieronymusîModofaluator rogatus,nbsp;modo vitro curat ægrotos,oftendensfe contra peccatorum paffiones. Si precibus fem-per annuere fidelium,lt;Sf ea quae ipfi minime intelligunt,vel intelligenda dare,vel nô in-tclleda dimittere.Pfalm.ig.Delida quis intelligit?ab occultis mcis munda me domine»nbsp;SicMofespropopuliorauit deliiflo, Exod.51.Sic facerdos prodeliifto orabat populi,nbsp;Leuit.4.âC.ç.Hinc dominus amicis lob ait,lob»4i. lob feruus meus orabit pro vobis,nbsp;faciem eius fufcipiarn.Et nedum viui,fed Si angeli,amp; homines vita fundi,orant pro nonbsp;bis.Vnde Zach.i.Angeluspro fanda or3uitciuitate,cui dominus bona refpondit.SC i»nbsp;Machab.iç.De Hicremia dicit Onias fummus facerdos, ad ludam Machabæut Hic eftnbsp;fratrum amatoröC populi lfrael,hic cft qui multum orat pro populo ôfvniucrfa fandxnbsp;ciuitate.Hicremiasprophcta dei.Attamë vterq? defundi ante tempora fuere.Licetcmnbsp;fandi corpora pofucrint,non tarnen charitatisaffedS.i.Corinth.ij.Charitas nunquamnbsp;txcidit.Optant enim credentibus piis votis praeparatum caelorum regnum. Rogauerucnbsp;crgolefum.vt qui nonrogatusexpulerat de viro daemonium,darcthoc amicoçjpre*nbsp;cibus, vt affinem difcipult, quern interprimos habebat,leuaret febri.Marei.i.Et acce-dens,eleuauit earn apprehenfa manu eius,ôC continuo dimifit earn fcbris.Imperauit,ele-uauit^quo fedominu vitæ Si. mortisoftcndit.i.Regfl.i.Dominus mortificatSc viuificat,nbsp;deduCitadinferosSf reducit, Deut.5i.Egooccidâ,ô(2 viuere faciam:pcrcutiä,amp; iteçi fanbsp;nabo.lpf^^m habet claues mortis ^inferni,Apoc.i.Non quod morte fecerit,fed de-ftruxit.SapJ«E-zech.i8.Nolo mortepdöris,fed magis vt côuertatur ô£ viuat.Nam vultnbsp;oés homines faluosfieri,i.Timoth.i.Quo autem liqueret,in eo fonte efle diuinæ virtu-tis, ^nôpoflitexhauriri,nuraculamiraculisfuccedût,nec minuspfedafuit qfubita faninbsp;tasjnafubitoredierat Sc vigor mulieri,ficvt obicnsfolitamunia,miniftraret lefu cu di-fcipulis fuis, grata beneficio,Sc aüQs fuo lætificâs fpcdaculo iucûdo.Quo docemur excnbsp;plo,qjfideusnosqpiâleuaritniorbo, dono vtamurad fdôçîScChfi minifteriü. Sic3Çnbsp;pdôr furgés à peccati morbo,deo gratü reddere debet obfequium.Ephc.y. Surge quinbsp;dormis.ôf exurgeàmortuiSjScilluminabit te Chriftus,Hinc Roman,fi.Sicut exhibuiftisnbsp;mebra

-ocr page 106-

pars prima.

.membra veftra feruireimmunditizd^intquitatiad iniqm'tatem,ita nunc exhibete meta bra veftra feruire iufticiæ in fandiiBcaiionem.

5 Cutnc^ fol occubuiffct.omcs qui habebanc infirmos varfjs languoribus ducebant illos ad eum. At ilie fingulis manus irnponens, curabat eos.

Ille clementiffimus no excufauit priuatum,cui debebatur, ocium, ncqj no^em inte* peftiuam rebus gerendis,fed omnibus oblatis manus fafutiferasimpofuit,acmorborumnbsp;pmne genus,nullo negocio gratis^,depulft ab omnibus, Matth,S, Ec eticiebatfpiritusnbsp;verbo,0t omesmale habentescurauit,vtimplercturquod didumeftper Efaiam pro*nbsp;pheiam,diccnremjlpfeinfirmitatcs noftras accepit, ÖC ægrotationes noftras portauit»nbsp;(^uanquam Efa.s5.hoc depeccatis dixerit,euagelifta tarnen de morbispofuit, eo epptenbsp;riqj ex peccatis accidant.Vide turbæ fidem ôC deuotionem,quae nec tempore impedie*nbsp;batur abinfirmorum oblatione,quæ noft ram arguit focordia. Nam nos Ipiritualimornbsp;bo,qui periculofiftimus eft,laborates,ne ad lefum quidem ducimus : fed quod omniumnbsp;perniciofiflimum eft,adiré volentesamp; verbo Si exemploretrahimus, Prouerb.5.NoSnbsp;prohibere benefacere earn qui poteftjfi vales,ôi ipfe benefac.Tangit dominus aduerfi-'nbsp;t3tibus.Iob.J9.Manusdominitctigit me.Hocquadocpmifericordiæ. z.Mach.t.Etcinnbsp;multo tepore non finerc peccatoribus ex fententia a^crc, fed ftatim vltiones adhibere,nbsp;magni beneficq eft indicium.Aliquando iuftitiæ.Eccî.z, Si cnim poenitentiamno ege-rimusjincidemus in manus domini,Si non in manus hominum. Hebr.io.Horrendueftnbsp;incidere in manus dei viuentis.Opitulationibus, vt hic,Si Matth.g, in Ieprofo,Si cæcis»nbsp;Matth.9.Efa.s’9. Ecce noeft abbreuiata manus dni vt faluare nequeat,Bencdidionil^nbsp;Matth, i9.Mar.io, Tunc oblati funt ei paruuli,vt manus eis imponeret, Sc oraret,

Exibant autem daemonia a multis,clamatia 8C dicêtia,quîa tu cs filiusddws Et increpans,non fincbat ea loqui.quia fciebant ipfum efïe Chriftum,

£xibanc,fed nonfponte.Ioban.iz.Nunc princepsmundi eijcietur foras. Sentiebanc autem admirabilem virtutem ab coproficifci,SC hinc fufpicabantur ipfum cfle Mefliamnbsp;ilium promiffumfilium dci,Nonfinebat ca loqui,rcfpuens teftimonium ab hoftibus,SCnbsp;cum quibus noluit fuis elfe quicquam commercq. A pueris Hebræorum, à pifcatoribusnbsp;prardicari fuftinuitjà dæmonibus nullum recepit teftimonium,tametft verum.Laeditnbsp;nim veritatemimprobus autorSC nocentior mendax, qui veritate fibi fidem concilia^nbsp;uit.GloflajIdeoprohibebatloqui,nc,dum aliquis audit dæmonemveraloquentem,fe»nbsp;quatur poftea errantem.SoIet enim angelus fatanæ,in angclû lucis fe tr3nsferre,x.Cogt;nbsp;rinth.ii.Non ergo magnum,ft miniftri eius tr3nsfigurentur velut miniftri iuftitiæjquo-rum finis eritfecundum opersipforum. Ex didis ergo Scfadisdominicolligebant, innbsp;ipfo quid homincmaiusthinc ipfum Chriftfi 8C filium dei dicebant,fed ramen conied«nbsp;ram hanc liuor ôCinuidia,ficut SC in phahfaeis,obfcurauit.Igitur ignorabant diuinitatisnbsp;myftcrium.incarnationismodumîmultominusintelligebantcrucis vidoriam,qua ex-^nbsp;poIiandicrant.i.Corinth,i,Quani(fciIicetfapientiam)nemo principö huius fcculicogt;nbsp;gnouit.Sienimcognouiffent,nunquam dfim gloriæ crucifixiffent.AuguftinusîTantumnbsp;cis innotuit,quantum voluitttantum voluit,quantum oportuit,

FaÄa autem die,egreffus ibat in defertum locum:turbse requirebanc cum,0t venerut ad ipfum:amp;fdetinebatinu,nedifcederctab eis.Quibusnbsp;ille ait.Q,uia amp; ali)s ciuitatibus oportet me euagelizare regnu dei,quia ideanbsp;miflusfum.Eterat prædicans in fynagogis Galilææ.

Marc.t.Etdiluculo valde furgens,egreffus abqtin defertii locu,ibiiç orabat.Etpro* fcquutus eft cum Simon amp; qui cû co crant.Etcü veniflent ad cum,dixerunt ei, quia omnbsp;ncs quærunt te,Et ait illistEamus ôC in proximos vicos ôC ciuit3tes,vt SC ibi prædicemnbsp;Ad hoc cnim veni.Seccftitdominus Iefus,qui non in hoc proprie venerat,vt medere-tur morbis corporum,quos ipfe fuis nonnunquamimmittit,vt valeant animo, quumnbsp;videret multitudinem magna auiditate quærere fanitaté corpoçi,quar non pari ftudionbsp;dodrinç inhiaret caelefti,qua fanantur animoçt morbi, velut ocq defideriofekllic turba,.nbsp;in deferto patri gratias agebat pro bencficiis,quaeper ipfum humane generi Jargiri de-creuiftet. At(^ hie non fimplex nobis paratur cxeroplum,poft collatâ in alios beneficentnbsp;tiam,oportere fecedere, ne pmiumab his quibus benefccimus, videamur expedarernbsp;nec ad oft eniationem, neqg ad plebis arbiihum efte proferenda miracula, fed quatenusnbsp;condu*

-ocr page 107-

A R T I C V L V s XXIIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XLIi;

coriducit ad falutem hominum ac deiglonatn/emper autemfugiendam inanisglohz fufpicionent.peindenonnunquàm-ad tempus intermittendam falutiferam dodrinam,nbsp;quo magisirritemusappctcnciä animorum.Poftremocrebris feccffibus,q«i rerumcae-lefttum contemplationi dantur,non voluptati/piritum efle vegetandum,quod ad iuua-'nbsp;dos redcat alacrior.Excmplo turbæ dominus Solicite requirendus.Sap.i. In fimplicita-te cordis quaerite illum.Inuentus veto,diligenter retincdus»Cantic,5, Inueniquem dt*nbsp;ügit anima meanenui eum,nec dimittam.Sandis detinetur defîderiis« Lucj9.1n domonbsp;tua oportet me manere.Quod autcm dicit fe ob id miflum,vt annunciet euangeliû rc*nbsp;Jgni,quomodo ad id peruematur,fubindicat quàm folicite audiendum fît ÔC obkruandünbsp;¦Efa.âi.Spiritusdominifuper me, eoq* vnxerit me, euangelizare pauperibusmifîtme«nbsp;Matth.iy.Hic eli filius meus diledus,in quo mihi bene complacui:ipfum audite.Heb«sgt;nbsp;Propterea abundâcius oportet vosobferuare ea quæaudiuimus, ne forte pereffluamus»nbsp;Si enim qui per angelos diduseft fermo,fadu8 cft firmustSi fi omis prjuaricatio ôC iao'nbsp;bcdientia accepit iuftam mercedis retributionem,quomodo nos effugiemus, fi tantamnbsp;negiexerimus falutcm?Quæ corn initium accepiffet enarrandi per dominum, ab cis quinbsp;audierunt,innos coafirmataeft,conteftante deofignis Si.portends,SC varqs virtutibusnbsp;SC fpiritus fandi diitribudonibus fecundum fuam voluntatem. Marci,i6 JHi autem pro^nbsp;fedi,praedicaucrunt vbiqj, domino coopérante Sc fermonem confirmante fequentibusnbsp;fignis.Peragrabat itaqj dominus lefus oppidavicosq^ Galilaeæjprædicans infynagogisnbsp;(ob loci congruitatem SC populiconuentum ac dodrinæ ftabilitatem, Omnis enim quinbsp;male agit,odit lucem. Q^i autem facit vcritatem, venir ad Iuccm,Iohan.j.)ac morbosnbsp;depcllens,dæmoniaîçciiciens,vtapud rudern populum potcntibus fadisfidem addcquot;nbsp;rei dodrinae fuæ*

ÇDe vôcad'onc Matthafi,Matth4X.Marc.ïI^Luc,V»

ARTicvLvs xxnib

Etcumtranfiretindelefus,vidit hominemfedentertiin tefonio,Mat^ Mâtth.j thacum nomine,ait illi:Sequere me. Et furgens,fecutus eft eum. Mnbsp;Quantæ virtutisS^ efficaciæ diutnæ gratiae fit refpcdus,oftcditLuc.î.Etpoftnbsp;hæc exiit,(Marc.i.Et cum prétérit,Vidit Leui filium Alphsi)amp; vidit publicanû nomigt;nbsp;ne Leui,fcdentê ôCc.Dominus qui prius Simonem SC Andteam, lohânem Si lacöbünlnbsp;ab humili quidem,fed tarnen licico quæftii vocarat ad fe,vt palam faceret,fe nullfi o^*nbsp;no genus hominum faftidire,modo fe conuertat ad mcliora,publicanum vocat.Eft àu^nbsp;tem hoc genus hominum, quoniam artem exercet fordidi quæftus 8c vmlentæ rapacitanbsp;tis,multis modis infame,præfertimapudludæos. Redimunt nonnunq iniqua fummanbsp;à principeîeotç fere quo plus Iucrifaciant,inclementer extorquét ab omnibus, odiofe'tgnbsp;negociumfaceflùnt nautis ac viataribus,quibus nonnun^S^ aliunde fads eft incomodi«nbsp;Non autem cafu vidit,fed3fpcxiffe,delegiire fuit. Vider enim dominus mifericorditer,nbsp;vtfubueniat.Exod.j.Vidi afflidionem populimeiin Acgypto,5C clamorem eiusaudi^nbsp;ui,propter duritiam eorum qui præfuntoperibusîamp;feiens dolorem eius,defcendi vtîinbsp;berem eum de manibus Aegyptioçt.Sagaciter,vt puniat.Prouer.iy.In omni loco oculinbsp;uoniini contemplantur bonos amp;:malos,PfaLî5,Oculidomini fuper iuftos, amp; aureseiusnbsp;R eoçjjvultus aüt diii fuper facientes m31a,vt perdat de terra memoriam eorumnbsp;?*Eeginius Apoftolo dicente Romafi.j, Quia omnes peccauerunt, ôf egent gloria .

~edo^s.luftifjcatiergo exfide,pacemhabeamusad dcum.Etiterum infftimabileeiuf-dem gratiae magnitudinem commédans,aic î Vbi abundauit delidfl,fupcrabundauit SC gratia. Roma.y.quia nimiçt quâto grauiorcm dns in eledisfuispeccatoçtlanguoré ch.*nbsp;rauit,t3ntoampliorem cundis gradæmedentis potendammonftrauit.Vnde Matthjunbsp;temporalibus curis intentuni,repente dominus miferatus vocauit, amp; de publicano iu*nbsp;ftum,detelonario difcipulum fecittquem etiam,proficientibus meritis eiufdem gratig ôCnbsp;incrcmétis,de eoniniunidifcipulorum numero,ad apoftolatus gradûpromouit.Quodnbsp;ob id prouidenda fuperna fieri difpofuit, vt nullum enormitas fuorum aut numerofitasnbsp;rcelerum,à fperanda venia reuocarct,cum hune tantis mundi nexibus abfolutum,tâ caenbsp;leftem fadum con^iceret,vt communicatocum angelicis fpiritibus vocabulo, cuangenbsp;lifta pominaretur oCeffet.Qpistâtam deibenignitatem fperare potuifret,quæ nedû re-ucrtentesfufcipit,fed vl^^road fevocatpecc3toresgt;quofpem noftramôlt; fidutiâ côftrgt;nbsp;mçï^Vidit intelonio,hoc eft,fedenté ad tcloniujid eft,inloco in q fedet tclones,id é,punbsp;blicanus

-ocr page 108-

I

PARS PRIMA«

fjKcânus exîgcns tributum.Efa.j.Populum meum cxaflorcs fpoKaucrunnCaufam Eccî if.tndicat,dicëstAuarus non implebiturpecunia.Hinc Sap.H.SedÔClufum exiftimaue*nbsp;runt eiTevitamhominis,Sfconuerfationem vitæ compoiïtam ad lucrS,amp; oportere Nth'nbsp;decuncp ctiam ex malo acquircre.Scd,i»Timoth»6«Qgi voISt diuites fieri,incidunt in lanbsp;gueum diaboli, amp;(. in deiîderia multa inutilia SC nociua,quæ mcrgût homines in interitunbsp;: pcrditionem.Nec ipfe per fe nomé fuû obticuit,humilitatis gratia,quéadmodu Apo*nbsp;ft O lus .i.Timot.uFidelis fermo âC omni acceptione dignus,quia Chriftus lefus in hunenbsp;mundum venit peccatoresfaluosfacere,quorum egoprimus fum.ôC i.Corinth.ij'ÆgOnbsp;fum minimus apoftolorum.Nâ Prouer.iS Juftus in principio aceufator eft fui. Luc.ç.nbsp;Et relidis omibus, furgêsfecutus eft eü.Nihil cüdatus,fubito mutatus, relida fella quj*nbsp;ftuaria,fequutus eft paupercm Icfum,vt euangelicis opibus ditefeeret. Habebat em Ic'*nbsp;fu voxenergiamquandam admirabilé,relucebat^invultueiusvis quædâ occulta, quanbsp;quos vofebat,nô aliter traheret ad fc quàm magnes ferrum,amp; quos volebat, pecutereunbsp;lohan.i8.Vt ergo dixit eis,Egofum,abieruntretrorfum,dC cecideruntin terram.SicSiZnbsp;virga oris fui percutiet impiumjEfa.ii.z.Theff.z.Et tune reuelabitur ille iniquus,queninbsp;dominus lefus interficietfpiritu oris fui. Vnde diabolum cum omnibus mêbris fuis hacnbsp;fententiainignê deqeiet æternu.Matt.iç. Itemalcdidiinigné æternum,qparatuseftnbsp;diabolo amp; angeliscius. Hic nobis exemplumparatur vereconucrfionis,vtfurgamus enbsp;peccatoçefæcibusôCcceno.Ephe.s'.Surge q dormis,ôC exurge à mortuis, SC illuminabitnbsp;te Chriftus.Eccî.y.Ne tardes côuerti ad dominû,ô^ ne différas de die in diem.Sequutusnbsp;eft Iefum,ôi: fi paupcré.Hierc.i7.Non fumturbatustepaftoré fequens.i.Petri.t.Chri-«nbsp;ftuspaffus eft pro nobis, vobis relinquês cxempia,vtfequamini veftigia eius.

Et fadû eftjdifcumbente eo in domo, ecce multi publicani peccatores veniêtes,difcumbebantcumïefu 2^ difcipulis eius.Ec videntes pharifæi,di^nbsp;cebantdifcipuliseius:Quare cum publicanis 5^peccatoribus manducatmanbsp;gifter vefterC*

X nbsp;nbsp;nbsp;Matthæus iam fadus certas Chrifti difcipulus,^ pluribus ilium commêdaret,rui^ or

dinis nuper fodales,ad euangelicum quaeftum adduceret,rogare dfim aufus eft,vt domi ipfiusvelit effeconuiua.Obtempérât lefus roganti,quâdoquidcm ille obtemperarat vonbsp;canti,docensnec impiorum consortium vitandü,ft ipes fit illos noftra confuetudine fonbsp;re caftigatiores.Paratus eft dominus nobifeum prandere,imo habitare,fî nofipfosido'nbsp;neos reddiderimus.Apoca.). Ego fto ad oftium ôc pulfotfi quis audierit vocemmeam,nbsp;8C aperuerit mihi ianu3m,intrabo ad illum,amp; cœnàbo cum illo,S^ ipfe mecum. I chan,nbsp;i4,Si quis diligit mc,fermonem mcü feruabitîôC pater meus diliget eum,amp; ad eum vc-niemuSjàc manfionem apud eum faciemus, Pharifæi vero captantes vndiqj calumniâdinbsp;materiam,ipfum qdern non audebât interpellarc,ne quod nollent audirentîvnde difei*nbsp;pulosvcnenatocarpuntfufurriojvolentes abeo auertere.Quamobrem,inquiût, magi-fter vcftcr,cui vos,deferto Iohanne,vt eximie fando hæretis, manducat cupeccatori-busç’Luc ç.Et fecit ciconüiuiummagnfi LeuiindomofuaîôCerat turba multa publicagt;nbsp;norum,SC aliorum qui cum illis erant diicumbêtes.Ecce vnius conuerfio,multis animunbsp;confequendaejalutis dcdit.Sed hoc proprium habet caro,vt femperfibil51andiens,alii«nbsp;inuideat falutê.Pharifçi enim ideo viiabant tales,non,ne malis illoçe inquinarentur,quûnbsp;effent peioreSjfed vt fandi haberétur.Diaboli vox eft,quarc.Gene.3.Curpræcepit vo-*nbsp;bis deus,vt non comederetis ex omni lignoparadifi? Sic filii fui Matth.!?. Quarc difei-puli tui tranfgrediuntur traditiones feniorum 1 d enim agit verfipellis, vt rem certâ 8Cnbsp;falutiferam,in dubium vertat, quo fubftrato fundamento,inobedientiam ôC contemptunbsp;fupcrftruir,vt patet Gene.j.Ad haec,quum difcipulis adhuc rudibus non effet in prom-ptu quod refponderent,fed tantum fimplici fidutia pendebat à dominot lefus,qué necnbsp;voces clanculariæ,neccogitationes occultæ pharifæoçelatebât,pro difcipulis reipôdit.

At lefus audicns,ait:Non eft opus valentibus medicus, fed male habêti*» bus.Huntes autcm,difcite quideftgt; Mifericordiam volo Zc non facrificium.nbsp;Non enim veni vocarc iuftos, fed peccatores.

Eaudantur medici,qui fani.cum voeätur, adeunt ægrotos, amp; ego culpor,quod adeS eos,qui morbum agnofeunt animi fui öC medicum defiderant.Porro qui fibi videtur vanbsp;care culpa,fi redefentit,non egetopenoftratfin laborat falfa perfuafione, aut fi fibi manbsp;li confdus^tamen düTimuiat morbum fuu,hunc,quoniaminfanabilis^ruftra adiretme^nbsp;dicus

-ocr page 109-

ARTICVLVS XXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XLUT.

flfcusJdeo ego vcrfor cum publicanis3lt; pcccatonbus,quïa medicus fum animaçt,8C falutem hominü fitio.Hiere,i7.Sana me domine,amp; fanabor.Pfal.fi.Miferere mei dominbsp;ne,qtn infirmas fumjfana me,quoniamcöturbata funt omnia offa mea.Quorfum autemnbsp;attinctvcrfari cüiuftis,quaies vos vobisvidemini,quüiUis medico non fit opusï'His vtinbsp;fis cft medicus,quifuü agnofcunt morbS,felt;ç praebent fanabilcs.Hos faftidire non cftnbsp;jranlt;fiimonia,fed fuperciUumtSC hts fuccarrerc,faerificium eft deo longe gratius,q vHumnbsp;in tempIo.Hoc vos latere non dcbuit,qui tenetisfcripturas,quibus loquitur deus Ofce»6nbsp;Hocfinondöanimaduertitis,iteamp;difcite,quidhicfermo dei velittac deinde, fi videbi-tur,calumniaminifadü meum,quod nonpugnatcu lege veftra,fed diuinse refpondetnbsp;voluntati,Pro,ti.Faccre mifericordiâôCiudiciû,magis placet domino qvidimæ.Quurnbsp;aûtfugerem confuetudinépeccatoçî,qminhoc vcnerim, vt tales inuitem adpoenitcn.-tiam vitæ priorisï’Non iuftos^ua reputatione,quü veri nulli effent.Ro.j.Non eft iuftusnbsp;Quifquâ.ôC.io.Ignorantes dei iuftitiä,^fuävolentcs conftituere,iuftitisedeinen funtnbsp;fubiecl:i,Luc jS.ln fc confidebant tanq iufti,óc afpernabantur cæteros,Sed Matth.tj. Anbsp;foris quidë paretis hominflaus iufti,intus aüt cftis pkni hypocrifi amp; iniquitate.Notan-ter addit Luca.tç.ad pœnitentiam,non ergo venit vocare nos ad tranfitorias delicias,nbsp;Luc.fi, Vævobisquiridetiÿnunc,ciuiaflebitis.neq} dtuitias,Luc,6.Vae vobis diuitibus,nbsp;qui haljetis hic confolationt veftrâ.Gaudium aüt eft angclis fuper vno pcccatore poeninbsp;tentiam agente,Luc.iç.Hoc fermone dfisIefusfimulSc os obturauit pharifeis,«3c difci-pulos docuit qualcsfefe præftarc deberent erga peccatores.Euangelicus em præco nonnbsp;ideo expetit confuetudinë peccatoçt,vt ab illis auferat emolumentû,fed vt illos locuplcnbsp;ret pietate,nec alio ftudio fubit coçe teda,q boni medici fubeunt ægrotoçî acdcs.Ro.iç.nbsp;Debcmus autem nos firmiores imbecillitatesinfirmoçtfuftinere,amp; non nobis placefe.nbsp;V nufqutfqj veftrurn proximo fuo placeat in bonum»

^De eleftione apoftolorum,M,arc,5.Luc.g,

ARTICVLVS XXV.

?

FAâ:um cft autem in illis dicbus,exi)t in montem orare,Si crat pernor tftans in oratione dci.Et cum dies faiftus effet,vocauit difcipulos fuos,nbsp;elcgitduodecimexipfis,quos 8Capoftolos nominauitzSimonem,nbsp;quern cognominauitPetrum:Si Andreamfratremeius,Iacobum Si lohaanbsp;nem,Philippum Si Bartboloma:um,Matthæum8iThomam,Tacobum Aknbsp;pbaci,Si Simoncm quivocaturZclotcs.Siluda Iacobi,Si ludam Ifcariotb,nbsp;qui fuit proditor.

Docet nos,fi quid aufpicari volcmus,quod felix ac fauftu effç cupimus,à deprecatio ne aufpiccmur,vt deus noftris coeptis dexter ac fauens afpiret.Sic apoftoli in locum lu-dae proditoris eleduri alium, oratione præmiferunt,Ado,i.Quod vtina fucceftbres obnbsp;fcruaffenttnon fie mifere corpus Chrifti negleflu iaceret.Ofee,8,Ipfi regnauerunt,ßCnbsp;non ex metprincipes extiterunt,0C non cognoui.Paulus ÔC Barnabas non nifi manibusnbsp;tmpofitisSc oratione præmiÂa,miffifuerunt-Ad.i5.Marc.5.Afcendensin monté, vocanbsp;tiitadfequos volebatipfe.Nemoergoaflumitfibi honoré,fed qui vocatur à deotan^nbsp;Aaron,Hcb.s’.Hieronymusîln monté vocantur excelfi merito verbo,vt locus meri-tiscqngruat altis.Hos ergo qui fie vocantur,idoneos facit miniftros.t.Cor.j.quibusôCnbsp;ipfe incr^entü dat.Sed non vacat numerus à myfterio.Marc.^.Et venerunt ad eü,6Cnbsp;fecit vt effent duodecim cü illo.Hieronyniusîïuxtanumeçt duodecim patriarcharum,nbsp;Gene.5t.ôC*4t.Sc quia murus ciuitatis duodecim habuit fundaméta,Apo.ii. Ipfi emfi-deifundamenta.Xii^ articulospofuerunt.Iofue.4,Elige duodecim viros fingulos pernbsp;fingulastribus,öC pcipe eis,vt tollant de medio Iordanisalueo,vbifteterunt pedes facernbsp;dotü,u.dariifimoslapides,quosponetisin loco caftroçt vbi fixeritis hac nodetento-ria.Ad quid ergodelegit?Marc.5.vt mittetet eospdicare.SCdedit illispoteftaté curandi infirmitatcSjßCeficiendidætnonia.Hinc amp; apoftolos nominauit,quod officii nomennbsp;lt;fi:,quéadmodû Si angelus.Hierony.quatuor genera diftinguit apoftolo^.Na quidamnbsp;vocantur à deo immediate,vt hic,quidä à deo per hominé,quidâ ab hominibus no pernbsp;dcö,vt dumfauote hominumôiftudio aliquis ordinatunquarti nec per horaines,ncc ànbsp;deo,vt pfeudapoftoli.M.at,i4,Surgenc pfcudoapoftoli.De quibus.i;Cor.ii.Nam eiuf-

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modi

-ocr page 110-

PARS. PRIMA,

modi pfeudoapoftolifuntopcrarn fubdoH,tranffigurantcs fein apoftolosChrifti.Vevl hi non Chriftû,fed fc prædicant.Hic rex ilk cackftis,rex rcgfi ÔC dominus dominätiufti.«nbsp;Apo49.duodecim præfedoj fekgit,qui veluti fidi fatcllites,nung ab ipfius latere difccdcnbsp;rentjVt vbi res euangelica poftularet, mitteret eos,veluti legatos à latere, praedicaturo»nbsp;quse àregefuodidiciffent,acdiuulgaturospdr vniuerfum orbê terras ediäa fui princi-

* pis.Quoniam autignobileserant,pifcatorc8,idiot3r,tenues,nihil regale praefeferentes, quûpollicerenturregnûdei,necontemnereturillo9î aatoritas,addiditpotcftatë,quaninbsp;nulli huiusmundi monarchæ fuis legatis dare poffunt, nimirfi,vt in nomine lefu omnenbsp;morboru genus fanarent,ôlt; irapuros fpiritus profligarent.Hierony.Armât miracults,nbsp;quo fermoni fide faciant.Benignusdnsac clemens,non inuidet feruis virtutes fuas,fednbsp;poteftate quam4patre accepit fecundum camera,ipfis tribuit,vt opera quae ipfe fecit,óCnbsp;ipfifacerenc,dCmaiora horûfaccrent,Iohj4«MuIta tarnen diftantia inter habere ôC tri*nbsp;buere,inter dare ôC. accipere.1 pfe quod agit,poteftate propria agitjilli fi quidfaciunt,imnbsp;becillitatem fuäamp;virtutein dfiiconfitenrur.ln nomine Icfufurgeôi ambula, Petrus ait,nbsp;Ad.s.Viri Ifraelit3e,quid miraminiin hoc^autnosquid intuemini, quafi noftra virtuienbsp;aut poteftate fecerimushuncambularc^Fides quae per cuCIefum)ert,dcdit integra fani*nbsp;tatem iftäin eonfpeftu omnium veftru*Porro apoftoloçenomina propter falfos apoftonbsp;los reccnfentur.Marc.j.EtimaofuitSimoni nomen Pctrus,Ioh.i.SyriaceCephas,Grsc

5 cepetros,Latine faxura,ob folida profeflïoné,qua,vacillante populo, ceu vox apoftolo rum omniu,pronunciauit lefum filiü dci viui_, Matth.i6,vt ex ipfo difeeremus nomine,nbsp;euangelicac philofophiae caput efle,immobiléfideiconftantiam,Marc.j.Iacobum Zebcnbsp;dæiiSc lohannêfratrem lacobi ,amp; irapofuit eis nomina,Boanergcs,quod eft(Syris)filiinbsp;tonitrui,HæcnominSimmutatio,fpiritualeminnouationemâCgratiamfignificabat,vi*nbsp;delicetipfo nominis praefagio déclarante,hos olira ex euangelico monte emiffuros innbsp;vniuerfum orbem terra]^,euangelicaepracdicationistonitruum,quod omniu animosc5nbsp;lt;nouerct,5C erigeret ad ftudium rerura cæleftium^Poenitentiam agite,inftat regnu caelonbsp;rum,tonitru eft^Ad hanc cm vocem corripit vnumqueqj timor fulminisifed fucceditnbsp;imber,Crédité euangclio,ôC falui eritis.MeruerütÄ eu Petro audire in monte tonitrufinbsp;patris,Mat.i7,per nubem defilio tonantisîHic eftfilius meus diledus,inquo mihi comnbsp;' placui.IfticonfanguineifecundûcarncfucruntIefu,fihifororisMariaevirginis,quemadnbsp;‘ raodu ludasôc Simon fratres lacobi minoris ex altera forore.Intcrpretatum aüt did*nbsp;tur, Andreas, virilis,fcilicet in crucetPhilippus,os lampadis:Bartholomaeus,filiusfufpcnbsp;dentis aquasîlacobus,ladatorîlohannes,in quo gratia deixThomas, abyflus vel didy*nbsp;mus,quiaprofunditate dd inueftigauit ex timoré credulitatistMatthxus, donatus,fcili*nbsp;cet in fpei fidutia peccatoribusxlacobus Alphæi,dodus,qui SC minor, rati one vocatioisinbsp;ThadæuSjquiôC ludas lacobi, Adu,5f Lebæus,quod corculû diciturxThadæus, atten*nbsp;dens principem.Credendû eft ipfum fuiife trinomiö.Simon,obediensïChananxus,ze*nbsp;iustludas,confeflio,lfcariothis,vcl à viculo vnde ortus,vel tribu Ifachar,vt quodi va*nbsp;ticinioinfuicondemnationénatusfît.Ifachareifi merces didtur,vt fignificctur preciflnbsp;prodftoris.Quênonperimprouidentiam dfis elegit,fed huius exemplo omnesdocerenbsp;vult,q horrendu fit abuti lenitatc fcruatoris erga nos,no definentis quod infe eft,ad re-uocandö4malitia,impcnderc,Ioh.6.Nonncduodecim voselegi,dC vnus ex vobii dia*nbsp;bolus efttö^ vt difcamus,q} non propter fumrâmalitiam alicuius afpernetur deus quern*nbsp;piam mala operatuçî,fed propter prxfcnte virtutchonoretquem dignu cenfet, etiarafinbsp;malus poftea fitfuturns.Ecce per hos pauperes, obfcuros,illitcratos,irabecilles,vifumnbsp;eft dnototfiinnouarc mundum,ne qua laudis parte, vtdicit Ambrofiui, incxlcfti phil»nbsp;fophia fibi vindicaret humanavel fapientia velpotentia«

ÇDe fermonedoraini in monte, Matth.ç,é,7*Lac,lt;,

ARTIC VL VS. XVI.

Matth.f. IT 'y’Idens autem lefus turbas,afccndit in montemrSC cum fcdiflTet, ac* O X / ccHcrunt ad eu difdpuli eiusîSC aperiens os fuu,docebat eos,dices:nbsp;? Beat! pauperes fpiritu.quoniam ipfoï^ eft regnum ccclorum.

Dominus omniu prophetaçt oraculisferuator mundi promiflus,Ad.io.Huic omne» prophetæ teftimonium perhibent,remiflfionem pcccatoçi accipere per nomen eiiw omnbsp;nesquicreduntineum.amp;dodoriuftitiae 6C euangelicæ legis inftitutor,Efa.î5.Domi*nbsp;nus iudexnofter,dominus legifer nofter,dominus rex nofter,ipfc venietdc faluabit nö».nbsp;laci«

-ocr page 111-

ARTICVLVS XXVT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XLUII.

IaC0,4,VnUS eft Icgiflaior 6Ciudex,qui poteft perderc 5^ faïuâfe.diuinae Icgis oftendit cminentiatn.Leges eni huinanæ,opusquoddain externum imperant tantumtdiuinænbsp;vero ÔC fpirnum,hoc eft,afFe(H:û,expetunt.Ita ÔC duplex eft iuftitiatoperum externorfl,nbsp;quar cft iuftitia legis apud PaulumtSc affeâuum,quae eft iuftitia Chrirti,quam ipfe in nonbsp;bis opcratur.Videns ergo dominus turbam indies magis ac magis denfari, mifertus eftnbsp;cis,quia crant vexati SCtacentes,ficut oues non habentes paftoré,Matth,9«monte con-fcenfo,iam cxleftisphilofophfæ dodoré agere cccpit,ipfa loci celtitudine declarans,fenbsp;nihil plcbciü rraditu^ ôC humile,fed ardua cæleftia'cç oîa.Pfah56»Iuftitiatua ficut montes dei.finiul Moftreferens excmplû,qui lege proditurus populo,montem confcendiffenbsp;Icgitur,Exo,i9,Efa.4O.Supcr monté cxcelfum afcende tu qui euâgelizas Sion,qui euannbsp;lizas Hierufalé.Sedit non vti fcflùs,fed vt ardua quædâ magis'^ feria dodurus, quæ at-tentüauditoré rcquirercnt.Mat.x5,Vnseft magiftervefter Chriftus.ld vbifcnferuntnbsp;difcipuli,propius illü cinxerunt,ne quidillius facrar dodrinae efflueret,Auguft.Vt au-diendisillius verbis hi ciTent ctiam corpore viciniores,qui præceptis adimplcndis animo propinquabant.Qui olim loquutus fucrat patribus in prophetis, Heb.i.nunc facronbsp;aperto ore fuo,euangelicæ dodrinæ nondü audita dogmata capit depromere,plurimûnbsp;abhorrentia ab opinione eoç? qui mundo videntur admodû fapere,Docebat aût verbo,nbsp;fcribensintabuliscarneiscordiû.Hierc*5uEcce dies venient,dicit dfis,ôCfcriam domuinbsp;Ifrael 8C domui luda fcedus nouutpoft dies illos,dicit dns,dabo lege meam in vifceribusnbsp;coçc,Sc in corde eoçe fcribam eam,amp; ero eis in dcum, amp; ipfi erunt mihi in populu.Lcxnbsp;vetus in lapideis fcripta tabulis,duritiä fignabat populi,qu5 dominus fe ablaturu repro-mifit Ezech.jö.Auferam cor lapideö de carne vcftra,amp; dabo vobis cor carneö,SC fpiri-tummeum ponamin medio veftri,amp;faciam vtin præceptismeisambuletiSjamp;iudicianbsp;raea cuftodiatis,amp; operemioi,

Beati paupercs fpiritu,quoniam ipforu eft regnum cœlorum»

Poftquä curauit corporal fecit miracula,curatamp; animas,vt difcamusquodamp; ani- ® marum oCcorporumfit opifex,Abeatitudine incipit,ficutôi Pfati.qj hue omnium vota tcndanunihilem agimus,quin inde nobis bene beate'tç effe velimus,qui philofophiænbsp;quoqjfcopus eft,quomodofcilicetbeatos fieri liceat.Beatitudo in ciseft,per quæ nobisnbsp;bene eft,(ed naturæ noftræ corrupts bene eft in vitqs.Hinc vt alium opes, alium luxus,nbsp;alium alia cupiditas trahit,alios alii aftedus aliiciunt,ita alioçc alia eft beatitudo^Philo-fophi quandam beatitudinis viam præfcribunt,fiditiam plane^Fiditiæ cm funt virtutesnbsp;pbilofophicæ,Chriftus vero femel euertit omnes naturæ noftræ cupiditates,omnia phinbsp;îofophoçc comm enta,ÔC ideo miraculispræftruxitfidem fermoniincrcdibili,vt qui virnbsp;tutem ipfius expert! effent efficace in fanandis corpoçî morbis, confiderent Si dodrinänbsp;effe veracem,qua mederetur morbis animoçc,^Hieronymus î Spidtu adiunxjt, vt humi-Iitatemintclligeres,nonpenuriâ,lVlodeftiamôf humilitatc,ceufundamentûiacit«Namnbsp;quoniä Adam per fuperbiam cecidit,Ecci.io.Initium omnis peccati fuperbia,per huminbsp;litatem erigit nos.Sunt quida pauperes SC rebus 8C fpiritu, qui propter regnû cælorumnbsp;aut cunda relinquuntjVt apoftoli,Matth49,Ecce nos reliquimus omnia, Scfequuti fu-mustc.aut cafu accidenté ferunt patienter,vt Iob,i.Sc Tob.i.Alii rebus,non fpiritu,vtnbsp;inopes impatientes,Sc multa concupifeentes ac arrogantes, quod peffimfi coram deo,nbsp;E'Ccï,ty.Effenthiqmdêviciniorcseuangelicæbeatitudini,fi quô vocat fortuna,fequan-tur animo,quia ad humilitatéinducuntunMultos enim reifamiliaris tenuitas, generisnbsp;Jiu*quot;ilitas, conditionis obfeuritas, fortunæ aduerfitasreddit abiedos 8c humiles,fibit5nbsp;difplicentes.Alii fpiritu,non rebus.Qui vtuntur hoc mundo,tanqnon vtantur.i.Cor.7nbsp;Pfal.Éi.Diuitiæ ft affluant,nolite cor apponere,QualesfuerfltAbraam,lfaac, lacob.Bc-da:Non vtiqj omnes bcati,fcd illi tantummodo,qui omne pfentis culmen feculi,tametfinbsp;aitu videatur,pro nihilo ducunt,qui merito regni cæleftis munere perhibentur digni,nbsp;quia deledationishumanæ probanturcupiditatenudati,quale fe rexDauid pauperiemnbsp;fuftinuiffe declarâs,aitPfal.69.Ego vero egenus fum amp; pauper,dns folicitus eftmei,SCnbsp;72.Quid em mihi eft in cæloî’amp; à te quid volui fuper terram;*Mox vbi fpei ancoram fi-xiffet,fubdendo manifeftatjMihi aût adhærerc deo bonum cft,ponerein dno deo fpemnbsp;meam.Sic AbraamGenc.is.Loquar ad domina meum,quûftm terra SCpuluis.Sequitur præmium,quoniâ tametft iuxta mundû videantur abiedi ÖC afpernabiles,tamc ipfo;;nbsp;rum eft regnum cælorû, longe magnificentius omni regno mundi. An non magnifie«nbsp;rcgnumeft,nulli feruirevitio.nullis obnoxium cffecupiditatibus,conculcaffe fatanamnbsp;cum omnibus fuis copiis.viciffe mundum cum omnibus fuis terroribus ÔC illcdamentis.nbsp;Hl afeitos

-ocr page 112-

PARS PRIMA.

afcifoj efle in confortium cfci,aflcriptos efle regno cjlefti^An tu fegnare puta* iftoafefo ' «S ac violentos?Scruitutcm feruiunr,multos patiunturiyranno»,oifcrutiantur auaritia,nbsp;*ra,Uuorc,cupiditatc vindiftae,metu,fpe.Vix viuunt,tantfi abeftvtrégnent.At quilt-’,nbsp;bereft his curis,fretus innocentia fua, fretus deo,frctus prarmiisfuturi leculi,tranquillonbsp;pedore contemnit ea qux funt huius mundi,ólt; fequitur bona cæleftia, nonne regnun»nbsp;obtinct longe pulchrius acmagnificcntius regno tyranno^ï^Regnum mundanflpara^nbsp;tur violentiajerocitate defenditurthoc regnum parit modeftia^tueturamp; conftabilit hu ‘nbsp;militas.Mundus noniudicat regnodignos,nifigenerofopracditifuerintfpiritu,óCingennbsp;res toUant animos,deus ad fuu regnii eos potiftimS euehtt,qui fe maxime deiiciuni.NuPnbsp;li ergo quantumeunq) mundo abiedo,aui etiä temporal! fubftantia euedo, haec beatitunbsp;doobcluditur,fianimû accommodet.O vere euangelica dodrina,hoceft,lztaamp; bona,'nbsp;qua paupereseuangeIizantur,Mat«ti.In quolibet gradu duo tanguntur, Meritü,quodlnbsp;eft ipfa beatitudo viæja dus fei licet virtutis,S^ prxmiû merito eonueniens,quo prouocenbsp;mur de confortemur.Beata ergo ilia paupertas,quæ reçî temporalifl amore no capitur,nbsp;nec mundt opibus augeri appétit,fed cæleftibus bonis diteftere concupifeit,

Beati mites,quoniam ipfi poflidebunt terram.

Mites,non qui prorfusnon irafeuntur,tales cnim infipientes funt SC infenfati,fed qui iræ vim habent,continent aûr,ôiquando oportet irafcuntiir,qui null! vimfaciiint,quilacnbsp;ft facile condonantiniuriam,qui pluris faciunt concordiam amp; animi tranquillitatrm,^nbsp;latifundium,quibus optabilior cftquicta paupertas,^ rixofædiuitiac.Sicut cnira.quiim*nbsp;patienseft,operatur ftultitiam,Prouerj4.ficdodrina viri per patientiara dignofeitur,nbsp;Prouer.i9,quç hominem reddit mod?ftfl,corapofitö.Pfal.i4.Diriget manfuetos iniu-dicio,doccbit mites viasfuas.Hinc laco.j.Qpis fapiensôf difciplinatusintcr voi^often-dat ex bona conuerfatione operationé fuam in manfuetudinc fapientiz.Matthji.Difci-*nbsp;tea me,quia mitisfumâChumiliscorde,Sequitur congruenter raititas paupertatem SCnbsp;humilitatem,quia tales vt comuniter contemnunturâc opprimuntur,quarc indigent minbsp;titace,ad quam exhumilitate d!fponuntur,ftcut econtra fuperbi adiracundiam.Hincnbsp;Prouer.ió.Meliusefthumiliari cum mitibui,^ diuidcre fpolia cum fuperbis.Hierony'nbsp;mustMites poflidebunt terra,non ludæ nec iftius mundi maledidara,fpinas SC tribulosnbsp;profcreniê,Genc;5.quâcrudcliflimusquifq5 belIatormagispofl'idct,fcdiUide quaPfal,nbsp;Z6.Credo videre bona doraini in terra viucntiu,âC.i4i.Portiomea domine in terravi--uentium.Placidusetiamquimauultfua cedere g pro his digladiari,tot locis habet fun-*nbsp;dum,quotlocisreperic amantes euangelicæ manluetudinis.Inuifaeft omnibus peruica-*nbsp;cia,manfuetudini fauent 8C ethnici.Ecd.5,Fili,in manfuetudinc opera tua perfice.ôC fu-per hominugloriam diligeris.Pfal.jg.Manfueti autemhæreditabunttcrram,lt;3lt; deled«nbsp;buntur in multitudine pacis.Yt omnibus ergo excludatur mitiSjtanto certior eft ilft cae-gt;nbsp;leftis terrae pofleflio.

Beat! qui lugent,quoniam ipG confolabuntur.

Congrue tertio loco ludusfcquitur,quoniam poftexternorfl abnegationem,5f adc ptam animae manfuetudinem.aptus eft homo ad conftderationem eo^e quae praeinduddnbsp;pariuntludum.Sunt qui infelicitcr lugent damna reçt temporalium,quarjriftitia mortem operatur,t.Cor,7,Quæ autem fecundfideum eft triftitia, poenitentia in falutcfta-failem operatur.Pfai.ns.Exitus aquarS deduxerunt oculi mei,quia non cuftodierunt legem tua.Sic lugebat Samuel Sauljco ^proiecerit eu dominus,t.RcgS.i5r.Sic Apoftolu«nbsp;cot qui peccauerunt,amp; nonegerunt poenitcntiam,i.Cor.u..Sic defiderio patriae carlc-ftit*rfat4i,Fuerunt mihi lachrymae meae panes die ac node,dfl dicitur mihi quotidie,nbsp;vbi eft deus tuusfSCaij, Hei mihi,quia incolatus meus nrolongatus eft.Adeft qs lachrynbsp;mis confoiatorfpiritus,inaeftimabiligandiomentisluafi compenfans interim,mox adnbsp;aeternagsudia tran{Ferendis.Pfal.9$*SecundümuItitudinem dolo^meorum in cordenbsp;meOjConfolationcttuae laetificaucrunt anima mcam.Tob.j.Domine,poft tempeftatentnbsp;tranquillu facis,amp; poft lachrymationê amp; fletö exultationc infundis.^i ergo nunc lar-tantur qufi malefecerint,amp; exultant in rebus peflîmi8,Prou.x. poft ad aeternû deuenientnbsp;I»idu.Matth.i5.X4.'S^.iS’»Ibi eritfletusSC l^ridor dcntium.Sed â bonis abftergetur,Aponbsp;ca.xi.qutatntrabuntin gaudiû dominifuigt;Matth.zç.Hinc Pfal.v^.Rcnuit confolari aninbsp;ma mca,mcmor ^i dei,amp; deledatus fum.

Beat! qui efuriunt bC fitiunt iuditiam, quoniam iofi faturabuntur.

Ludu fequitur cfuriestquia dû homoimperfedû fuû côlpicjt,alio9e peccata perpe^ dit,ad fututam patriam fulpirat,aliud non quxrit,Qifi vt purgef d culpa tam ipfe q alh,nbsp;crefeat

-ocr page 113-

A R T I C V L V s XXVE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XLV,

cvcfcat in gratia,amp; patriæ propinquet quotidiepcr fcruida défi Jeria.Pfal,4vQuemad* modü defiderat ceruus ad fontes aquaçz,ita defiderat anima mea ad te deus meiis.Lcui-ter ergo appetcnda funt ifta,quibus alitur corpus ac fouetur,in quoçt cura vulgus tamnbsp;miferc torquefjóc cxpletosnonnunq raagiscruciatfaturitas,q fames cruciabat,nbsp;nbsp;mox

à faturitate/ccurrit fitis ac fames fubindc farcienda,iSC ifta pijs paruo cótentis, nee pter necelTaruquicq defiderantibus,vclnonfolicitis vbiuis adfunt,co nimiçj fuppeditante,nbsp;qui pafcirpaflerculoSjóC lilia vcftit.Feliccs,qui famé hancamp;fitim à rebus corporeisóCnbsp;pyituris tranfferunt ad expetendaiuftitiam cuangelica,efurientespané illü,de quo quinbsp;cderit,viuet in æternû,Ioh.6.âC fitientes aqua illam viuam,de qua qui biberit,fiet in conbsp;fons aquæfalientisin vitamæternam,loh«4Juftitia ergo cum omni auiditate exercennbsp;da.loh,4.Meus cibus eft,vtfaciam voluntatem eius qui mifitme.Hinc Pfal.55.Guftatenbsp;ÓC videte quoniam fuauis eft doniinus.Felixergo qui nunc iuftitiae bono defiderat fatianbsp;domino ipfo impleri,quem cibum non expeteret amp; potnm,fi nihil de eius fuauita-*nbsp;teguftaffet.Pfal,i6.Adimplebismelætitia cumvultutuo.amp;.i6,Satiabor cum apparue-.nbsp;tit gloria taa.

Beatimifericordes,quonjami'pfimifcricordiam confequentur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Sequitur miftricordiaeluricm iuftitiæ,ne incrudelitatcm exeat,fibi blandiens.Qui procharitatefraterna aliéna miferiamfuam effcducunt,qui proximi malisindolefcunt,nbsp;qui quicquid habent dotis,id alps fubleuandis ac refocillandis impendunt.Non enim isnbsp;Himptum facit,fed lucrum,fcnticns erga fe deura mifericordem Sc benigniusbeneficum,nbsp;Pfal.4O.Beatws qui intelligit fuper egenum ÔC. pauperem,in die mala libcrabit cum do-rainus.Luc,6.Eftotemifericordcs,ficutôC pater vefter cæleftis mifericorseft,Condo-nafti proximo deliclu aliquod leuiufculuc’tibi deus condonabit omnia peccata,Ephe,4,^nbsp;Eftote inuicé benigni,mifericordes,donantes inuice,ficut amp; deus in Chrifto^donauitnbsp;vobis.Rcmififti fratri iniuriam «Sc vindiclâtemporariamî’tibi deus remitter poena aeter-nam.Mat.ig.Sic SC pater meus cæleftisfaciet vobis,(grauiuspunicndo)fi no rcmiferitisnbsp;vnufquifcg fratrifuo decordibus veftris,Subleuafti tua pecunia fratris inopiä^tibired-det deus opes fuascaeleftes.Tob.4.Quomodo potueris,efto mifericors:Si multü tibi funbsp;erit,abundanter tribuetfi exigufl,S^ idlibenter impartire ftude,Præmium cm bonü tibinbsp;thefaurizas in die neceflït3tis,quonia elecmofyna ab omni peccato amp; àmortc libérât,ÔCnbsp;no patictur animam ire in tenebras, Plane mifericordes cenfendi funt,qui implcnt illudnbsp;Apoftoli,a.Cor.ii.lt;^isinfirmaf,ôCcgonôinfirmor;’quisfcandaIizaf,amp;ego nonvrorîTnbsp;öC Gal.fi,Alter altcrius onera portate,(SCfic adimplebitis legem Chrifti,

Beat! mundo corde,quoniam ipfi deum videbunt-

HieronymusxMundo corde,quos no arguit confeientia peccati,mundusmfido con fpicitur corde,templu dei non poteft efle pollutu.Vult ergo efl alfis virtutibus nos etiSnbsp;mundos,hoceft,caftosefre,nonfolß corpore,fed Sc cordc.Sine cm fandimjonia nemonbsp;videbit deu,Heb.ii,Beati ergo quibus cor eft ab omnibus inquinametis purfi SC illibatu,nbsp;his dabitur qd eft omnibus huius mundi voluptatibus optabilius,videre fcilicet deû»nbsp;Ad hoc enim omnistendit ftrudura virtutfi.Exiliunt gaudio,quibus ademptacæcitatcnbsp;contingit intueri lucem,nec aliter fibi gratulantur,q fi rediftent ab inferis,Quanto bca-tiores,quibus adempta mentis caligine,datum eft intus cernere deum,totius lætitiæfonnbsp;tem,quem videre fumma félicitas eftî’Videmus aût nunc per fpeculum in ænigmatc,nbsp;tunc autemfacie ad faciem.i.Cor.i5,Videbimus enim ficuti cft,i.Ioh.5.Si Petrus claritanbsp;te corporislefuintranffiguratione vifa, omnium oblitus,fic manere cumChrifto vo-Iuit,d.pominc,bonum eft nos hie eire,Matth.i7,quantum gaudium dare cernere,innbsp;quern defidcrant angeli profpicere,i.Pet,l.Detergantur ergo terrenarum caligines va-nitatum.fpeculumemfifueritmundum,accipitimaginesîfic amp; anima purafaciem del,nbsp;ÔC feripturaçt accipitfcientiam.Quod fol puris eft oculis,hoc deus puriseft mentibuSîôCnbsp;quod pituita aut fquamæ funt oculis,hoc peccata funt animis, Matth,6,Si oculus tuusnbsp;(implex fueritjtotum corpus tuum lucidum crit,

Beaci paciRci, quoniam fili) dei voeabuntun

HicronymusîQyi primfl in corde fuo,deinde SCinter fratres diflidentes pace faciflt. Quid em prodeft alios per te pacari,fi in animo tuobclla lint vitioçiî’Ifta non cuiuflibetnbsp;confenfionis,nec qualifcunqj concordiæ eft,fed illius de quaRo,s',Pacem habeamus adnbsp;deum.Pfal,ii8,Pa’^multa ddigentibus lege tuam domine,^ non eft illis fcandalfl. Hancnbsp;pacem etiam ariftdfitn^^’^‘dtiaçj vincula,Scindiferetæ fimilitudines animoçi, no vera-citer fibi vendicant/i no cû dei voluntate cócordant.Amormundi efi dei amore no cortnbsp;H 5 cordât«

-ocr page 114-

PARS P R I MA,

cordat,Taco*4.Qüi volucrït amicus effe huius mundi,inimicus dei conftkuitur^tJ^ui cr-* gomentefemperciideofoiicitifunt feruare vnitaté in vinculo pacis,Ephe.4.nung abnbsp;æterna lege diflentiunt,fidcli oratione dicentes, Matth. Ä.Fiat voluntas tua.De hac pacenbsp;loh.i4,Pacémeâdo vobis, paeem relinquo vobis.Gal.ç.Fruftus aût fpûs,charitas,gaunbsp;dium,pax,patientia.HaudenifatiscftChnftianis,ipfos efTepacatoSjUifiacceflêrit Scin^nbsp;ter alios pacis conciliandæ itudmm:6C non folumnon vlcifcentcs,fiquidlæfi funt à quo-quam,veröetiani vitro limitantes adpacéâ quibus funt ofFenfi.Quodfi cui durü videa-tur,audiat præmiû,qma fili} dei vocabuntur.Quid honorabiliusî' quid iucundius^NeCnbsp;inanis titulus efle poreft.Quifilius fit, i dê ôChæresfit oportet,fed nothû arguit moçt dilfinbsp;OTiIitudojgermanü ôc gnefion partis imitatio.Deus gratis côdonâs omnia peccata,mornbsp;taks omnes à quibus fueratoffenfuSjinuitat ad pacéamp; amicitiâtvltro fc præbet propi-cium omnibus qui refipifcunt.i.Cor.î.Pro Chhfto legatione fungimur,tang deo exhortante per nosîobfecramus pro Chrifto,rcconciliamini deo.ls no cognofeet pro fi-lijs fuis,nifi qui taies fe præbuerint aduerfus fratres fuos,qualé ipfe fe præbuit aduerfusnbsp;vniuerfos,abdicaturus pacis ofores,8C diÛidio]^ autores, quemadmodu patresexhære-dant filios quitus nô conuenit eu reltquisfratribus.Hinc.Rom.ii.Si fieri poteft,quod exnbsp;vobis eft,cûomnibushominibuspacéhabentcs.Pfal.ii9.Cum iis quioderut pacé,eraninbsp;pacificus.Sed funt qui multü pro alioçj laborant rcconciliationc,fedipfi vix aut nunquâ,nbsp;vt dicit Chryfoftomus,inimicis fuis reconciüatur ex cordc:amp; fi quâdoq; alioçt importanbsp;nitate coacîi,ore ÔCfidejqui veræ pacis funtillufores,illa magnapmia negligétes.Ro,8nbsp;Quod fi fili],ôC hæredesîhæredes quidé dei,cohæredes autem Chrifti,

Beat! qui perfequutionempatiuntur propter iuftitiam^quoniam ipforum eft regnum cælorum,

Octaua beatitudo verac circuncifionis,martyrio,vt dicitHieronymus,terminatur, Quoniam cm pluresvbiqj funt improbi,non poreft cö omnibus coftare pax,nifitolerannbsp;lia malorum.Piorum eft omnibus modis adniti,ne quod habeant dilTidium cum vllianbsp;hominibustfedquorundam tanta cftpcruerfitas,vtbenefa(ftisetiamirritcntur,amp;: affli-gant bencmerenteSjfaeuiant in beneficos,feruare cupiente« ducant pro hoftibus.Scd beat! qui perfequutionépatiuntur,non ob aliud,nifi obiuftitiam euangelicâ,quæ nullumnbsp;Iædit,prodeft omnibus.Non ergo deferêda,Iob.i7,Donec deficiam,non rccedâ ab in-nocentia mea:Sc iuftificatione quant capi,non deferam.Perfequutio eni non aufert in-nocentiam,fed auger coronä.laco.i.Bcatus vir quifuffert tehtationetqm cum probatuanbsp;fucrit,accipiet corona vitæ,quâ repromifit deus diligctibus fe.Ardua res cft,amare takstnbsp;fed ingens præmiû,regnû cæloçt.ldê præmiü paupertati promittitur martyrio. Collnbsp;derado ernfublimitatêôC opulenriâ vniuerfoçt bonogt regni caeleftis,ficponitur pmiumnbsp;paupertatistfed attendendo plenitudiné gaudiogtjfic ponitur pmium patientiû propretnbsp;iuftitiam.i.Timo.j.Omnes quipievolunt viuere inChfo Iffu,pcrfecutioné patientur.

Beat! eftis cum maledixerint vobis homines,5^ pcrfequuti vos fuerint.ôC dixerinc omne malum aduerfum vos,mentientes,propter mergaudete exnbsp;ultate,quoniam merces veftfa copiofa eft in cælis.

Ab impiis ob pietatem vituperari,laudart efttab oforibus dei cruciart,coronari eft. Nöneft affeftanda ab hominibus gloria, fed hæc vitro veram virtutem fokt comitari,nbsp;i.Cor.4.Makdicimur,3c benedicimusîperfequutionépatimur,8C fuftinemusîblafphc--mamur,5Cobfccramus,Matth.io.Cum perfequuti vosfuerintin vna ciuitate,fugiteinnbsp;aliam.Et dixerint omne malû.i.Corint.4.Tanq purgamenta huius mundi fadi fumusnbsp;omniuperipfema vfqj adhuc.Menticntes,inquit,propterme.i.Pet,4.Si exprobramininbsp;in nomineChrifti,beati eritisjquiaqd eft honoris,gloriæ amp; virtutis dei,ôCqui efteiusnbsp;fpirituSjfuper vos requiefcet.Nemo aût veftru patiatur quafi homicida,aut fur,aut ma-ledicus,autalieROgî appetitorjfiaût vt Chriftianus, non erubefcat,glorificetafit deumnbsp;lt;n ifto nomine.Ne ergo vofipfos deplorate vt afflidos,vt explófos,vtinfamestquin ponbsp;tius ob haecipfa gaudetc in corde,SC exultate in corp ore,qj quo magis illi fæuierint perfcnbsp;quendo,hoc magis vobis crefeit 3(. accumulatur pmiû à pâtre repofitû in cælis.Illud etquot;nbsp;gom31edidûcôtemncndû,qdbcatitudiné creat,qdfalfo makdicêtis oreprofertunvbtnbsp;Chfs in caufa eft,ibi optâda maledidio eft.Ro.S.Ç^is nos feparabit à charitate Chrifti!!’.nbsp;Tribulatio^’ananguftiaç’anfamesî’an nuditasî’anpcriculûî’an perfequutiofan gladius?nbsp;Sicut feriptû eft,PfaI.4j,Qmpropter te mortificamur tota dic,f ftimati fumusficut ouesnbsp;occifiôis.Scd in his oïbusfuperamus propter eu q dilexit nos.Hinc lac.i.Omne gandin,nbsp;exiftima-

-ocr page 115-

ARTICVLVS XXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ro^XLVL

txiftimatc fratvc9,cmn in tcntationes varias incideritis, fcïentcs cj^pvobatio fidei veftrae paiienciam opcratuVjpatientia autem opus perfèclü habet.HieronymusïNefcio quis no^nbsp;ftrutn hoe implere poiïit,vt lacereiur oppobrqs fama noftca, nos exukemus in domi-*nbsp;no. Hoe qui vanam feftatur glonam.implcre non poteft.Hinc dicitur: Non quæras glo-riain,lt;S^ non doIebiscumingloriusfueris.Vnde Roinan.ç.GIoriamur intribulationibus,nbsp;fcienres qjtribulatio patienciam operatur, patieatia autemprobationem, probatiovcronbsp;fpcm.fpes autemnon confundittquia charitas deidiffufa eit in cordibusnoftrisper fpirinbsp;tumfanclum,quidatus cft nobis, -\poc.7.Hi funt qvenerunt ex magna tribulatione,8clanbsp;uerunt ftolas fuas in fanguine agni,

Sicenirn perfecuti funt prophetas » qui fuerunt ante vos.

Quid hodie prophetaçi memoria fan(3:ius,autvenerabilius^Et tarnen hos, quü invi* uis agerent,omimaloçigenere funtperfecuti,quibus ôivosperfequentur.împleuit Ma-naffesHierufalem fanguine prophetaçevfq? ad os,4,R£g.ii,SC.i.ParaV.j6. At ilU fubfan-nabant nuncios dei,SL paruipendebant fermones, illudebant'cçprophetis. Excitât dns adnbsp;tolerantiam maloçî per pacientiam exemplo prophecaçt, Hinc laco.y.ExempIum acci-pite fratres exitus mali, Si longanimitatis, ôC laboris, SC. patientiæ, prophetas,qui iocutinbsp;funt in noie dni.Sic amp; à peccatis deterret pccnismaloçt.Luc.is.Nifipcenitentiâegeritisnbsp;otties fimiliter peribitis,ficut illi decem Si oôto,fuper quos cecidit turris in Siloe,Si occi-dit eos.Hinc.i.Pet.i.Mundi per diiuuiû, SodomgScGomorrhjinigneiSifulphurefub--uerfionem,exemplumdicitpofitum eorum qui impie adurifunt.

Voseftis fal terræ. Quodfi fal euanuerit^in quofalietur f Ad nihilum va*« Mat,y. let vitra,niß vt mittatur foras, ÔC conculcetur ab hominibus.

Oftendit euangelii,cuangeltci'(çdod:orisenergiam8i conditionem. Fortiafiquidem funt,quæ euangeheo obueniuntprsedicatori Si humanam fuperantia mcdiocritatéxideonbsp;infigne fit,oportet,quodvi fua moueatjac pertrahat mundum vniuerfum,dilutis opinionbsp;nibus ac vanis cupiditatibus obrutum.V os(inquit)delegi,non vt fitis mediocres aut tole-rabilesjfedfitisfal terræ.Prophetæ ad vnam gentem milfifunt, vostotiusterræ faleftis»nbsp;¦* Nó opusêmultofale, fed cfncaci,vt qcqd côtigeritafficiat,ôC exinfipido reddat fapidû,nbsp;Perfedus euangelicy charitatis vigor per feueret in vobis oportet. Alioqui fi mores veftrinbsp;fucrint amore laudis,cupiditate pecuniaçt,ftudio voluptatum,libidine vindicandi, metunbsp;tnfamiæ,damnorum,aut mortis infatuati,quid tandem erit reliquum,quo multidinis in-fulfa vita condiaturî'Dodrina em Si reprehenfiotibus dilfoluti condiendi,ne pariant vernbsp;mespetpetuos.Sidodor erraueritjà quo emendabiturî’ Mar.9.Siinfulfum,Luc,i4.Infanbsp;tuatum fucrit,hoc eft,infipuerit,infatuatus fine infipidusfuerit, Eccï.54.Ab immüdo qdnbsp;mundabitur^ Potius enim inficit cibum,quàm condit.lta futurum eft,vt non folum alfisnbsp;condiendis non fitis vfui, verumi etiam ipfi veniatis in extremû hominum contemptum,nbsp;nequaqùàmpræftantes hoc quoddocetis.Sicut enimfalinciborum condimentum,amp;nbsp;ad ficcandas carneseft neceffariusjita alium vfumnon habet.Nihilergofatuofale conté-,nbsp;ptius,Lucæ.i4. Ncqj in terram,ncq; in fterquilinium vtilis eft. Quippc ftrilitatem adfe-rens,fi admifceaf,Malach.i.V os reccffiftis devia,Sifcandalizaftisplurimosinlege,Si irnbsp;ritum feciftispadum Leui,dicit dominus. Propter quod Si ego dedi vos contemptibi-h's, ci humiles omnibus populis,ficut non feruaftis vias meas, ôiaccepiftisfacierainle-ge-Hac ergo profeffionc fufcepta,autmagnovfuiomnibusfitisoportet, autmagnomanbsp;lo omnibus: aut ingentem gloriam apudhominesreportetis, aur ingentem ignomini-am« Eft autem ignominia magis morte vitanda,c|uae redundat in infamiameuange-Iq.Sitis ergo vnd'equaq? fynceri,ôi infigniter integri,quo veftra puritatc corrigatur mulnbsp;titudinis impuntasxtalisfitvita veftra, dodrinaîp, vt omnibus intuentibusfit duxregu-la'tçrcdc viuendi.i.Timo.4.Exemplum eftofideliuminvtrbo,in conucrfatione,in cha-ritate, in nde, in caftitatc.Titum .i.ln omnibus tcipfumpræbet excmplum bonorumnbsp;operum,indodrina,in integritatc,in grauitate.Verbumfanûirrcprehenfibile ,vt is quinbsp;ex aduerfo eft^'^ereatur,nihil habens malum dicere de nobis.Hiere.j.Dabovobispafto-res iuxta cor meum, 8i pafeent vösfeientia Si dodrina.

Vos eftis lux mundî. Non poteft ciüitâs abfcondi fupra montem pofita, * nec^ accendunt lucernam,ôi ponunt eani fub modio,fed iuper candelabrum,nbsp;vt luceat omnibus qui in domofunt.Stcluceat lux veftra coram hominibus,nbsp;yt vidcant opera veftrabona,Si gtorifiççiit patremyeftrum qui incælis eft»

-ocr page 116-

PARS PRIMA,

ChryfoftomustSal poteft carnem incorruptam feruarcjputridam mundare non po* teft.Bona conuerfatiododoç£,condimentum eftpopulijideofalî’ fed ob doârinam vernbsp;bi,Iux.Prius fal,pöftea luxtqma prius oportetbenc viuere,amp; poftea bcnc docere.Per bonbsp;nam conuerfattonem afcenditur ad fcientiam fine dubio:per fcientiam aûc nefdo,iî ad bonbsp;nam omino conuerfationem veniatur.Hinc mukos fctentes,multos fine timoré dei videnbsp;mus : timentes autem degt;um, fine fdentia nullos videmus« Initium enim fapientis timornbsp;do.nini.Eccî.l.Iob.tS. Timor domini ipfaeft fapicntia îamp;recedere à malo,intelligen--tia.Si ergo folem obducant nubcs,vnde lumen mortalibusî’Si veftra dodrina caligaueritnbsp;crroribuSjfi veftra vita mundanis cupîditaobus erit obfufcata,quae res depcllet caliginen»nbsp;mnltitudinisî'Philippê. i,Omia facite fine murmurationibus amp; hæfitationibus,vt ficis fi-*nbsp;nc querela,fimplices filii dei,fine rcprehcnfione in medio nationis prauæ SC peruerfæ, in-’nbsp;ter quoslucetisficut luminaria in mundo,verbum vitae continentes. Qui enim repreheanbsp;dit quæ occulte fiunt,Iux eft,Ephefio.p.Omnia quae arguuntur, à lumine manifeftantur.nbsp;Omecmquodmaniftftatur,lumeneft,Non ergo in angulislatitabitis,etia fi maxime venbsp;litis, fed fpcdabiles eritis î ôCideo videte quomodo citra maculam agatis vitam,vt ne SCnbsp;alqs offendiculo fitis, in vobis exiguus laplusjfoedi criminis inftar erit.Hare eft euangeli-cæ dodrinae natura,non finit fui profeflbres latere, quâmuisipfifamam hominumfugi-tantes,quæranc latebras. Quur abfcondaEur,quod in hoc ipfum paratum eft,vt ex aequonbsp;profit omnibusî’Efaiæ.t.Vcnite,afcendamus admontem domini, amp; ad domum dei ia-cob, 3C docebit nos vias fuas, amp; ambulabimus in femitis eius : quia de Sion exibit lexnbsp;verbum domini de Hierufalem.Curate crgo,vt lucem quam in vobis accendi, ne obfeu-retisîôCin candelabro quo vos pofui,perfeueretis.Ego vos accendi lumentnunc veftri ofnbsp;fici) erit,ncgratiaextinguatur,ita vt8lt;ahisluceat fine perfonaçtdeledu.Hinc de lohannbsp;ncdicitur,lohan,y.llletratlucerna ardcnsamp;^luccns, Docet ergo fidutiam prædicandi,nbsp;ne abfeondantur metu,Si: fint fimilcs lucernæ fub modio,fed tota libettatc fe prodant, vcnbsp;quod in aure audierint 8C cubiculis, prædicent in tedis. Eccî.io, Sapientia abfeonfa, SCnbsp;thefaurusinuifus,quae vtilitasin vtriiqueî’ Id enim talentum ad luccndum acceptumeft,nbsp;Matt.ty.Non poteft non condire fal,non poteft non lucere lux.Luceat ergo lux veftra,nbsp;.imo mea patriscç in vobis,cundismortalibus, vt contêplante vitam veftram vndequaqjnbsp;puramSf inculpatam ,planelt;çcacleftem, glorificent,non vos,fed pattern veftrum cæle-ftem,cui debetur omnis honosSC gloria,vt amp; inimici veftri mirentur.i.Timo.i. Soli deonbsp;honor St gloria,Efaiæ,4i,GIoriam meam alten non dabo, amp; laudem meam fculptilibus*nbsp;Sicut autem deus per vitambonorum honoratur,itaper malorumblafphematur, Ro.i.nbsp;Nomen deipcr vos blafphematur inter gentcSjEzechief.j^.Sandificabo nomen meumnbsp;m3gnum,quod pollutû eft inter gentes,quodpolluiftis in medio earum.BernardusîLin*nbsp;gua magniloqua,manus ociofa,dodrinalucida,vita tenebrora,res eft monftruofa.

Î Nolite putare quom’am veni foluere legem,aut prophetas. Non veni fob ucre,fed adimplere. Amen quippe dico vobis,donee tranfeat caelumnbsp;nbsp;terra,

iota vnum aut vnus apex non praeteribit a lege donee omnia fiant.

Qiioniam nouavidebaturinduceredocumenta,ideo oftenditea non contraria, fed confonalegi Sc prophetis.Nam quod lexiuirk,perfccit,fub lege natus,Gala.4. fecundumnbsp;legemcircumcifusSc oblaius,Lucæ.t,Imperfedioncm legis perfecit.Hcbræ.7, Nihil adnbsp;perfedum adduxitJex.Gala.4.Lex paedagogus nofter in Chrifto,Romafi. lo.Finis legisnbsp;Chriftus,ad iuftitia omni credenti.Quod filucc prodita ccdunt vmbræ,fi iamfadis ipfisnbsp;praefto,quod futuçr prædixerant prophctæ,nihil legi der ogatur,fed potius accedit perfenbsp;dio.Nihilmagisfgiturlilalæditur,quàmfipidaeimaginiregis,rexipfc viuusfuccedcns,nbsp;omnium in fe oculos defledat,aut fi puer imbccillus, progreftiim temporis grandefcat innbsp;virum adultum,aut fi frondibus SC foliisfuccedat frudus maturus, aut fi fol exoriens, lu^nbsp;namamp;ftellas oljfcuret.Eft autem,Amcn,voxaireuerantisamp;S confirm antis , qi nihil fit innbsp;lege promifium SC proditum,quod euangelium non abfoluat. Et ex figura literæ often dinbsp;nir,quod etiam quacminima putantur inlege,facramcntisfpirirualibus plena funt, 5t oïanbsp;recapitulantur in euangelio. Oftendit etiam quod mundus præterit ôC figura eius.i.Co-'nbsp;rinth.7,non quo ad fubftantiam,fcd quo ad accidctales qualttates.t.Petr.j.Adueniet dies domini vtfur,in quo cæli magno impetu tranfient, terra autem Si. omnia quæ in ipfanbsp;funt opera,cxurentur.Lucæ.ii. Cælum SC terra tranfibunt, verba autem mea non tranfi-bunt.Efaiæ.vç.V erbü quod egredietur de ore meo.non reuertetur ad me vacuum,fed fa-eietquæcunq; volui, ÔC profperabitur in his,adquæmifi illud, Lucæ.i4,Necdrceft im-pleri omnia quac feripta funt in lege MofiiSC prophetis amp; pfalmis de nü.

Qui ergo

-ocr page 117-

ARTICVLVS XXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XLVir.

Qui ergo foluerit vnum de mandatis iftis minimis » SC docuerit fic homigt; nw,minimus vocabi'turin regno cælorum. Quiautcm fecerit Si docuerit,hicnbsp;magnus vocabitur in regno caclorum.

Suggillatpharifaeos,qui contcmpds mandatis deiftatucrutproprias traditi5es,quod non cis profit dodrina in populis, fi vel paruum quod in lege præceptum cft,dcftruant,nbsp;Magiftri enim eruditio, etiam fi paruopeccato obnoxius fit, deficit eum de gradu maxi-motnec prodeft docere iuftitiam,quamminima culpa deftruit:fed beatitudo perfeda eftnbsp;qua? fermone doces,operc complcrc* Prius facerc, poftea ponit docere. Quomodo cthnbsp;aiium inducam in viam, in qua nunquàm tranfiuiï’ Cxterum fifecero, amp; non docuero,nbsp;non habebo tancam mercedem,ræpe etiam óC condemnationem,fi quando oportet, pronbsp;pterinuidiam,velnegligentiam non docueroj.Corin^.Namamp;fi euangelizauero,nonnbsp;eft mihi gloriatncccilitas enimjmihi incumbit.V æ enim mihi eft,fi non euangehzauerosnbsp;fi enim volcns hacc ago,niercedem habeotfi autem inuitus, difpenfatio mihi crédita eft.nbsp;Efa.g.Vx mihi quia tacui.Ezech»5» Fili hominis, fpeculatorem dedi te domui Ifraeljau*nbsp;dies de ore mco verbum,amp; annuntiabis eis ex me. Si ditente me ad impium,morte mo-rieris,non annuntiaueris ei,neq3 locutusfueris,vt auertatur à viafuaimpia,Slt; viuatïipfcnbsp;impiusinimpictatefua inorietur, fanguinem autem eiusde manutuarequiram.Siauténbsp;tuannuntiaueris impio,SCille nonfuerit conuerfusabimpietatefua, ôC à viafuaimpia,nbsp;ipfe quidem in impietate fua morietur,tu autem animam tuam liberafli.Qui ergo foluerit vel vnum ex his prxceptis minimis,qux nunc addo prxfcriptis Mofaicxlegis,qux lieer non perficiant hominem,tarnen inchoant, fecundum Auguftinum, quiafaciunt dc-clinare à malotquum tarnen doceat obferuandü, quod ipfe per imbecillitatem non prx-ftat,minimus ÔC contemptiflimushabebitur, adeo, vt nifi profecerit ad meliora, prorfusnbsp;excludédus fit ab euägelico contubernio,amp;vltimus ac abiedus fit adgehennam.Sola entnbsp;fide ad corpus pertinet eccIefix,SC nonper charitatem operantem.Gæterumquifquis donbsp;cuerit hxc minuta non negligenda, qux procul arcent abhis qux lex vetat, Sc quod do-cet,prxftitcrit,is demü admirandus çC magnus habebitur in regno cæloçe. Nihil em diuinbsp;nius q deo coopari inredudióe aïaçe ad fuj beatitudinis fonté.i.Cor.ï.Dei em fumus ad-iutores.Dan.it.Qui ad iuftitia erudifit multos,quafi ftellxfulgebfit inppetuas gternitates. Mat.a,

Dico autem vobis,quia nifi abundaucrit iuftitia veftra,plufquam fcriba* rum Só pharifaeorum,non intrabitis in regnum cælorum.

Oftendit quemadmodumhaberc nos debeamus erga deum 8C proximum. Saluator enim nofter nouus homo venir in raundfi,uoua prxcepta dedit mundo,quç fe habent adnbsp;mandata legis,ficut lux advmbrâ,resadfignû.lohan,i.Lexper Mofendataeft,gratiaSCnbsp;veritasper lefum Chriftü fada eft.Iuftitia omnem dicit virtuté,ficut lob iuftus dicitur,nbsp;lob.i.lllud affirmo vobis,fi prxftiteritis quiequid prxfcribit lex, quiequid prxftant fcri-bx,legis iuftitia docentes éc interprétantes, amp; pharifxi fingulari iuftitix obferuationc abnbsp;alfis fegregati,6C fi nihil adieceritis pcrfcdius,aaco non eritis magni in hac profeCfione^vtnbsp;ne adttus quidé dandus fit in regnS caloçt.Defecit eoçt iuftitia primo in hoc,quia ex lege fine Chrifto iuftificari volebant.Rom.io.Ignorantes dei iuftinâ,SC fuam vole ntes connbsp;fiituere,iuftitix dei non funtfubiedi.Ram.}.Arbitram«r hominêiuftificariperfidé,finenbsp;opcribus legis.Ro.io.Finis enimIcgisChriftuscft,adiuftitiam omni credenti.HincPhi-eruntamen exiftimo oiïiia detrimentü effe propter eminentem feientiam left«nbsp;Chrifti dfii noftri,proptcr que omnia detrimentü fcci,SC arbitror vt ftercora,vtChriftwnbsp;lucnfaciam.Sc vt inueniar inillo non habens meaiuftitiam,qus exlege cft,fedillam, qugnbsp;eft cxhd_^hrifti Iefu,qux eft exdeoiuftitia infide.Secundo,quia qux docebant,nô pr£nbsp;flabant.Mat.tj.Super cathedrarn Mofi federuntferibx SC pharifxi.Omia ergo quxcuqjnbsp;dixerint vemisjfacitejfecundfi autem opera eo^ nolite facere.Dicunt enim amp; nonfaciut,nbsp;DcquibusZacha.n. OpaftorS^idolum dcrelinquensgregem .Non enim pafeit exem-plo.T ertio,quia vanam gloriam quxrebant.Matth.ts.Omia opera fua faciunt,vt videanbsp;tur ab honiinibus. Quarto,quia erat in exteriori operatione, non in intentionis reditu*nbsp;dine,effeduni tn^repoenx, non autem affedum amore iuftitix régulantes, Matth.tj,nbsp;Vx vobis fcribxoC pharifæi hypocritx, q müdatis quod deforis eft calicisSC parapfidis,nbsp;intus aût pkni eft is r’pina Sc immuditia.Pharifxe exee, mûda prius ^d intus eft calicisSCnbsp;parapfidis,vtfiat Sc qd deforiseft,mundü.Idco Mat.fi.Attêdite neiuftitia veftrâ faciatisnbsp;corä hoibus,Vt videamini ab cis,alioq mercedé non habebitis apud patrê vfm q in cxlisnbsp;(ft.Docct confequent6ï'j‘l‘*®^’^o'odum oraiio,ekcmofyna,içiHniû,apud deum mercedenbsp;mcreant^ *

-ocr page 118-

PARS PRIMA.

mereantur,fi deum folum fpedent* Studeamns ergo non fecundum opera tantum^ hy/ pocritarummore,fedrcda intentionc, ÔCpiavoluntate iuftieffe.Non poteft enim ar*nbsp;Dor bona malos frudius facerc,Macth.7.Bonus etiam homo de bono thefauro cordis fuinbsp;profère bonumjLucæ^ô,

Audifti's,quia didum eft antiquis:Non ocddes:qut autem ocddcrit,rcu« crit iudido.Bgo autem dico vobi's,qui'a omnis qui irafeitur fratri fuo,reus critnbsp;iudido.Qjïi autem dixerit fratri fuo racha, reus erit concilio ? Qtu' autem di*nbsp;xcritjfatue, reus erit gehennæ ignis.

» Agedum quo lingula perfpicuafiant.Quoniam autem vetera nunc antiquata fünf. Hebræ,8.Quoa antiquatur Si. fenefcit,prope interitum eft,3^ ferme abdita,oportet omif*nbsp;fis illis currere ad noua.Exod.zo.Non occides.Qui enim practermilfo iuris ordin« occident,reus erit iudicio condemnationis.Leuit«i4, Qui percuflerit Si occident hominem,nbsp;morte moriatur.Lex enim punitfecundumpcenam talionis, vtpatetibidem. Non autSnbsp;intelligitur occifio fecundum legem,Vnde Exo.iz. Maleficos non paticris viuere.Hincnbsp;Saul regno priuatus,i.Regum,iy, non occides regem Agag,Et.5. Reg.ii. didum fuit régi IfraelîQuia dimififti virum dignum morte, erit anima tua pro anima eius, SC populusnbsp;tuiispro populo illius,Occides enim fecundumlegemiuftitiar,merctur,Exod.5i.Confelt;nbsp;craftis, inquit Mofes, hodie manus veftras doraino,vnufquifque in filio fuo. Si in fratrenbsp;fuo,vt deturvobisbenedidlojntelligitur ergo de ijs,qui praeter iuftiti^ ordinem expaf-fioneoccidunt,Matth.Omnesquiacceperintglaaium,gladioperibunt. Principesnbsp;vero non fine caufagladiumportant.Miniftri enim deifunt,inhoc ipfum feru{entes,Ronbsp;mafi.ij.ChryfoftomustConfidera plenam legiflatoris autoritatem, Prophetae dicebant,nbsp;haecdicit dominustquiailli vtferui,eaquae dominifunt,annuntiabantïhicautem vtfilius,nbsp;ca quæ patris Sc fua funttilli conferuis prædicabantjhic fuis ferais legem poncbat,d, Egonbsp;dico vobis,quia omnis qui iralcitur. Chriftus vniuerfam legem ad affedtus tranftulit, vtnbsp;homicidae appellatione contincantur, qui re ipfa caedem faciunt, deinde omnes qui affe-dujhoc eftjOderunt.i.Iohannis.î.Omnis qui oditfratrem fuum,homicida eftî feitis,nbsp;quiaomnishomicidanonhabetvitamæternamin femanentem.i.Iohannis.z, Qui oditnbsp;fratremfuum,intenebriseft,amp;intenebrisambul3t,8C nefeit quo eat, quia tenebræ obexnbsp;cauerunt oculos eius.Siquidcm profeffionis fublimitas exaggerat culpam, vt quod in vcnbsp;teri lege fit homicidtum,hic in noua fit impotens animi motus ad vindidam. Primus cmnbsp;adhomicidium gradus eft,irafci. Graue facinusadmifit apud deumiudicem, qui fratrinbsp;male voluit,qui amanduseft,non odiendus.Auguftinust irafei fratri vt corrigatur,nullus fanæ mentis reprehendit: huiufmodi enim motus de amore boni, Si de fanda chari-tate veniuntjSC redam rationemfequuntur.Sine hac ira nee dodrina proficit, nee indicia ftant, neccrimina compcfcuntur tfedvitia feminantur,nutriuntur n^ligentiæ t SCnbsp;non folum mali,fed Si boni incitantur ad raalum,vt dicit Chryfoftomus.Ecclefiaftes.7.nbsp;Mclior eft ira rifu,quia per triftitiam vultus corrigitur animus delinquentis.Sic dominusnbsp;infynagoga circuml^pexit cüira,contriftatusfupercafcitate cordis eorum.Mar.j.Namnbsp;âuemadmodumnaiuralitcrinfita eftnobis vis rationalis ad difcernendum interbonumnbsp;:malum, Si concupifcibilis ad bonum cognitum appetendum, fic irafcibilis ad malumnbsp;refutandum,SC fortiter agendum contra vitia, Sed ex natura vitiata nos ordinem perucCnbsp;timus.AuguftinusxQui docet vt non irafcamur,non foluit legem,fedimplet potiust vt SCnbsp;forisinnocentiam,dum nonoccidimus,St intus,dum non irafcimur,feruemus.Quod ninbsp;mox repreflerit efferuefcentem animum, fed iraimpotens erumpat in voeem, quæ nulle quidemcertoconuiciopercutiatfratrem ,fcd tarnen manifefto eumcontemptusin-dicio contriftet,animi maleuolentiam indicans, iam Si propior homicidio, non folfi ob-noxius crit iudicio daturus poenamleuiorem, fed tarnen homicidio parem, verum etiänbsp;concilio,grauius etiam condemnandus.HieronymusîSi de ociofo fermone reddituri fu-musrationem,Matth.ii.quantomagis decontumeliaî'Rach3,voxindignantis, proprium ludæorum,id cft,vacuus fiueinanis,quemnospolfumusvulgatainiuria abfque cere-bro nominate.Signanter fratri. Nam frater nofter nullus eft, nifi qui eundem nobifeumnbsp;habet pattern. Cum ergo fimiliter credat in dcum,ôlt; Chriftum dei noucritfapientiam,nbsp;qua rationcftultitifelogiopoterit notarié Si ergo rebellis animi motus hue prorupcrit,nbsp;vtfratrem manifettoiamcertoîpconuiciopercutiatjiamgrauiffimæ poenæerit obno-xius,nimirum gehennæ.Etcnim qui feommatis amp; contumeliis perfequitur fratrem, chanbsp;ritatê deftruic,qua deftrudla,fimul omes tolluntur virtutes,ficutomes faluantur,ea falua.

Augufti-*

-ocr page 119-

articvlvs xxvl


Fo. XLVin.


Auguftinas: Hoe vltimum quod grauiffimum cite fönat, admonet gradus quofdam efle faâos à leuioribusadgrauiora, donee ad gehennam ignis venirctur .Nonenim reatusnbsp;ipfehaberet gradus ,nifi eriamgradatimpeceataeommemorarencHt. Vndeinprimonbsp;eftjira fola in ammo :in feeundo,fonus aliquisincertug,motum animi fignificans : in tertio, manifcftumeonuieium. Vndeetiamtresgradusreatus. ludicii,inquodaturloeusnbsp;defcnfioni:ConciJii,ideft,confeffusiudicum, quandononiam agitur eum ipforcovirfinbsp;fit damnandus,fed fit eollatio quo fuppiicio fitpuniendus,quemconftat darnnatum. Genbsp;hentiæ ignis, quae nee damnationem habet dubiam, vt iudicium : nee damnati poenam,nbsp;vt concilium,quia certam habet pœnam,Se cum hoc extremam. Totmodispleditur,nbsp;quinondum progreffuseft vfqueadhomicidiumjfedhomicidioconfinis eft,quifquis ex*nbsp;cidit à charitate.Nondum exemit gladium, fedpercuffit animo quifquisiratus male voluit Î percuffit lingua, quifquis iratus conuicium dixit, fortaffis amp; occifurus, nifi poenamnbsp;metueret.Tutior eft ergoabhomicidiojquifqs ira ôC odiû penitus exemit ex animo,quanbsp;quidem ex radice pullulant homicidia.Quifquis ergo fibi parat charitatera euangclicamnbsp;quæ bene vult etiam maleuolentibus,quae beneficio penfat iniuriam,nihil eget minis Monbsp;faicæ legis ad vitandum homicidium. Odfi extremalinea eft,occideret charitatis extrema linea eft,occidenti etiam bene vellc. Matth.ÿ.Orate pro perfequentibus amp; calumnianbsp;tibus vos.Omnis occafio iræ tonitur,cum inimicos diligere iubemur.Mat.y.Diligite ininbsp;micos veftros.lufta ira,mater eft difcipIinae.Non fratri irafcitur,qui vitio irafeitur.

Si ergo offers munus tuum ad altaie,8^ ibi recordatus fueriSjCjuia frater tu nbsp;9

us habet aliquid aduerfum te, rclinque ibi munus tuum ante altare, SC vadc prius reconciliari fratri tuo:8lt; tune venicns, ofFeres munus tuum.

Operum quædam nccelfaria funt,qu3E lege mandantur diuina j quaedam non,quz in noftro arbitrto funt pofita. Eft ergo perpétua régula, nullum opus non necelTarium valere,nifi prius necelTarium abfolueris.Sic Matth.zj.Væ vobis fcribac 6cpharifæi hypocrînbsp;tæ,qui decimatis menrhani ôC anethum SC cyminum. Si reliquiftis quæ grauiora funt legis,iudicium Sc mifericordiam Sifidem.Hæc oportuit facere,SC ilia non omittere. Pofi-tis ergo varfis iræ modis diledioni contrarias, iram autem comitari folet odium,dc cha-ritate feruanda fraterna profequitur,vt prima fit cura pacisSC mutuæ coücordiæ. Quodnbsp;fiautcm(vtefthumanænaturæimbecillitas) incidentoffenfænonnihil inter fratres,rebus omnibus omiffisdent opcram,vt farciatur concordia .Si ergo offers, fponteSc hila—nbsp;nter offcr,i.Corinth.9, Hilaremdatoremdiligitdcus. Sicj.Paralipome.iÿ.aitDauid.nbsp;Ego in fimplicitate cordis mei lætus obtuli vniuerfa hæc, SC populumtuum vidi cum in-gentigaudio tibiofferre donaria. Munus tuum,inquit,Proucrb.î. Honora dominum denbsp;tua fubftantia,Eccï.î4.Qui offert facrificium de rapina pauperis, quafî qui vidimat filiffnbsp;in confpcdu patris.AnguftinusîAltarc in corde templi.i.C orinth.g.Templum dei fan-dum eft qd eftis vos,ipfam ficlem accipere poffumus,cuius fignum eft altare vifibile.Grcnbsp;goriusîNihil deo acceptum,nifi in fide ôC charitate agatur. Si per cas dco offeratur. Hc-bræo.ii. Sine fide impoffibile eft placere deo. Atep inibi tibi venerit in mentem, tibi parunbsp;conuenire cum fratre tuo, fiue qj is te offenderit, fiue quod offenfa quardâ mutua contri-ftarit amicitiam, ad aram relido munere,mox efficias,vt ante omnia amicitiæ farciaturnbsp;dulcedo.HugoîPenfarc debemus,quanta fit apud deum concordiæ virtus,fine qua nonnbsp;^acent dco ipfa facrificia,quibus delenî peccatatnec tm placet noftræ orationes,ieiunianbsp;,amp;opera,quantummutua concordia, Chryfoftomusî Attendcnda dei mifericordia adnbsp;homines,qui amplius diligit concordiamfidelium,quàm donaria,dum oblationes difcoinbsp;'’°” fi*^cipere,Nemo enim duoruminimicorum poteft effe amicustidco denbsp;usftdeliuin amicus effe non vult,quandiu ipfi funt inter feinimici.Ex dilato munere nihil illedamni

patirur,ex refeiffa concordia multum imminet vtrifque periculi. Qui iubc-turininticum diligere^g^: fi nihil commeruit,nongrauabitur farcirc gratiam, licet aliéna culpa relcmam. Ad charitatis enim pertinct perfedionem, vt dicit Hugo Si Caffianus,vcnbsp;allé quilaefiis eft, ftudeataduerfarium mitigare,eiusqueanimam à morte culpæ eriperetnbsp;alioqui non vtdeor perfedusimitator Chrifti, qui pro inimicis mortuus eftjRomapo.ç.nbsp;VItro ergo condona noxam,ôcfratrem hoc meerore fublcua, qui te fibi putabat iratum.nbsp;Non enimexperieris deü propitium,nifî proximus fenferit tefibi propiciû.Chryfofto-rausxNe dicas,ille mihi nocuit.prior redeat in gratiam,egonihil commeruiî fi te dominus deus tuusiubet pro gloria fua, ôC tuæ falutisamicitiasfaccre, tu potiusnocumentumnbsp;perpcffus,debes nocentérogarc,vtduplicem coronam confequaris:vnam,qanocituscstnbsp;altera,qapnorrogafti.SiiHc tibi prior nocuit,ôc prior terogat,îfruduofa ê amicitiatua.

-ocr page 120-

PARS PRIMA.

Q^am enimîuftitiâfccifti ante dcum,fi rogatus,tc placaueris^Matth.fi. Sinon dimifcft* tis hominibus peccata eorum, nec pater vefter dimittct vobis pcccata veftra. Ea ergonbsp;confedia,rcdibisadaltareperadurusfacrificiuintuum. AuguftinusîNonirafcitur deus,nbsp;quia differs deponere munusmumzcequærit deus magis,quàmraunus tuum.Pfalmo.iy*nbsp;Dixi domino,deus meus es tu, quoniambonorum meorum non egcs. Plus quærit deus,nbsp;quern rcdemit fanguinc fuo, quàm quod tu inuenifti in horreo tuo. Non enim prodeftnbsp;deo offerte verba noftra per gratiarumadionem,0c corpora per carnis macerationem,nbsp;acres per cleemofynarumlargitionem,nifiôCcorda offeramusper veram diledioneffl,nbsp;.i.Corinthioçz.i5,ôC Lucæ.iS. claret in pharifæo.

Mat.y,

R

Efto confentiens aduerfario tuo cico,dum es cû eo in via, ne tradat te ad^ uerfarius iudici,00index tradat te miniftro,0^ in carcercm mittaris. Amen di»’nbsp;co tibi, non exies inde donee reddas nouiffimum quadrantem.

AduerfariuSjGræcis hoc loco fignificat,qui vultiudicio contendere,vt non folumfit ^piiogus fupcriorum,fed mandatum pcculiariter pertincns ad iudicia j.Corinth,6.1 amnbsp;quidem omnino delnffum eft in vobis, qj iudicia habetis inter vos. Quare non magis in-iuriam accipitis ? quare non magis fraudem patimini i Sed vos iniiiriam faciiis amp; frau'nbsp;datis,Schocfratribus.Keperiuntur enimquidam iniqui, vtiniurij vitro in iustrahant,nenbsp;gotiu etiâ exhibituri,ni deprfdenEQuid hic agendum^ Nunquid legibus ius perfequen*nbsp;dumî'Si me audies,in viaproperabis cum aduerfario tuo rem compcnere,vel æquis, velnbsp;iniquisconditionibus, quoferuetur pax -Si. concordia. Nec propterea fublati funt iudi-'nbsp;ces.Eft enim in ecclcfiapoteftas hue gladius in iudicium,hoc eft, in coercendos malos,nbsp;Sed feruiendum erat aduocatis notariis, furfum ac deorfum aflidue curfitandum, am^nbsp;biendus fauor iudicum, multa SC facienda ferenda indigna. Et quum tempore nihil fitnbsp;preciofius, quantum hinc foret infumendumî' Vide ergo quàm non afpernandum lu-'nbsp;crum feceris celeritate finiêdae litis,quu mdiciojçz interim incertus fit exitustneqj emfern-'nbsp;per fuperior difcedit,cui caufamclior.Siquidem periculum cft,ne aduerfarius viâortradat te iudici,iudex tradat te miniftropublico, per quem ducaris in carcerem .Quo fi femel coniedusfueris,iam àdemptafacultatccomponendæreicum aduerfario, non fo-lum lucrifeceris corgis affliftionë (SCignominiâ,verum etiä non liberaberis, donee ad aPnbsp;fem vniuerfam refoluas fumraam qaam petebat aduerfarius, quum minoris licuerit cumnbsp;illo tranfigere,mitiorc adhuc SCminus irato, Admonet ergo ne iudicio contendamus,ncnbsp;grauiora ob poténtiam aduerfarq patiamur. Sic in farcienda amicitia, noli effe morofusnbsp;expenfor, vter magisfit in culpa,Hieronymus: AdpacemSCconcordiamnos faluatoçnbsp;hortatur,dum fumus inhuius feculi via.Hebr.i5.N0n habemushic manentem ciuitatcm,nbsp;fed futuram inquirimus.Roma.il. Si fieri poteft, quod ex vobis eft, cum omnibus hominibus pacem habentes, Vult ergo nos effe beneuolos £C benignos,quumignoremus diemnbsp;amp; horam, Matthæi. 14.

Exo,zo

Audiftts,quia disSum cft antiquisîNon mcechaberis. Egoautem di'co vo

bis, quoniam omnis qui vident mulierem ad concupifcendum eam,iam moc^nbsp;chatus eft cam in cordc fuo.

Verum vthomicidio vicinuseft, quifratri irafcitur,itatcnditadadulterium,cuius iam animus eft impudicus,cuius oculi funt aduItcri.i.Petri.i. Oculoshabentes adultcrijnbsp;pIenos,SCinceffabilisdeli(fti. Hieronymus: Si videritvt concupifcar,vtfacercdifpon3t,nbsp;Concupifeentia enim,quæ eft cum animi delibcratione atque cpnfenfu in deledationemnbsp;vel opus, peccatum eft. Opus non addidit, quia non potuit. Si ergo concupifeamus, 8Cnbsp;opus non perficiamns, fignum eft quod à gratia dei proteifti fumus. Sic mulieres fe ornantes vtalliciant,8ôfinonplaceant,attamen pharmacummifcueruntjetiamfi nullus bi

bit. Deus enim intuetur cor .i.Regum.iô.

Quod fi oculus tuus dexter fcandalizat te ,erue eum , 8^ proi}ce abs te. Expedit enim tibi, vt pereat vnum rnembrorum tuorum, quam totum cor/nbsp;pus tuum mittatur in gehennam ignis. Et fi dextera manus tua fcandalizat te,nbsp;abfcinde eam,ô^ prorjee abs te: expedit enim tibi, vt pereat vnum membro/nbsp;rum tuorum, quam totum corpus tuum eat in gehennam.

N on poffum,inquies,oculos clauderc.lmo præftat eruere oculum, quàm per eum ca-pcrc iaâuram.Reprimend«s ergo,neiJlicitaintaea£ur.Iob .51, Pepigi fceduscumoculis meis.

-ocr page 121-

A R TICVL V s XXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XLIX,

méîSjVtneCogitaremquidë dcyirgine.Ecd.j.Aucrte fadem tuam à muliere compta Sc ne circunfpicias fpeciem alienâ,Pr opter fpecié mulieris multi pcrierunt,amp; ex hoc có-cupifccntiaquafi ignis exardefcit.ClarctinHoloferne,ludith.iO4Dauidc,i»Reg.u.Sa*nbsp;monc,5.Reg4i.Sic ergqpropcrandü eft adfaftigium euangelicae perfedioni8,vt quic-quid obttiterithuc eunti,protinus fit abiiciendü,quantumuis dulce,quantüuis amabilc.nbsp;Habet animusfua membra noxia,quæ pium eft q ocyflime recidere.Sic oculus conful-tor eft fine dodor,quifi confiilueritquod eft prætermandatû diuinûjabiiciendusîma-nus dextera amicus,qui fi impellat adopus contra dei mandatum, abfcindendustSic ô£nbsp;membra proficienda no ad organu, fed quantu ad illicitû vfum» luxta hunc fenfum aitnbsp;ApoftolusGotî.Mortificate membra veftra fuperterrä.Confcquenterfeipfumexpo-nens,ait:fornicatione,immunditiam,libidine, concupifeentiam mala, auaritiä*Meliusnbsp;éft emvniusmembrivitiofum aélû abfcindere,q totius corporis opera bona amitterenbsp;amp; damnari.laco.i^Quicunq; totä legëimpleueric,offendataüt invno,fadus eft oni'nbsp;niumreus.Nec poteft quis vitare peccatum,quioccafiones non vitat peccandi.Ecd,5.nbsp;Qui amat periculum, peribit in illo*

DidûeftaürCXpicune^ dimiferit vxorem fuam,det ei libellum repudq« Lcutxt Ego atit dico vobis,quia omnis qui dimiferit vxorcm fuS .excepta fornicationbsp;nis caufa,facit earn mcecharhSC qui dimiffam duxerit,adultérât.

Corrigit ludæoçt errorem circa matrimonium,cxterrés virü,vt ne abfqj caufa odio habcat vxorem,fornicationisfcilicet fpiritualis vel corporalis, Matth.19. Mofes ad du-*nbsp;ritiam cordis veftri permifit vobis dimittere vxores veftras,ab initio autnon fuit fie,nbsp;Optabat lex inter coniugatos amicitiâamp;; concordiâ effe perpetuäxtamen confeia duri-tieicordisludaici,ne quidcömitteretur fceleratius,indulfit diuortiu,ne veneficium autnbsp;homicidium perpctraretur,Muko enim melius erat,licet lugubrem, inire difeordiam,nbsp;q per odium fanguinem fundi.Erat libellusrepudq,per quern ilia poterat alterinuberc,nbsp;priori marito ius adimebatur repetendi quam abiecit,Deut.X4.V ir autem euangelicanbsp;præditusmanfuetudine,aut facile corriger mores vxoris,autferet,Quando autem qug--ret diftidium cum vxore,qui pacem habet cuminimicis^Quandomolietur exitiumvxonbsp;ri,quilxfusnonirafcitur,nec offcnfusmale vult cuiquam,i.Cor.7«Hisautemqui matrinbsp;monioiunlt;ftifunt,præcipio non ego,fed dominus,vxoremà viro nondifeedere î quodnbsp;fi difceffctit,manere innuptä,aut viro fuo reconciliari.Bt vir vxorë non dimittat.

Iterum audiftis quiadiiflum cftantiquis:Nonperiurabis,reddes autem I-^eui.19 domino iuramentatua.Ego autem dico vobis,noniurareomnino,nccç pctnbsp;caclum,quiachronus dei eftmeque per terram,quia fcabtllumeft pedû eius:nbsp;neque per Hierofolymam, quia ciuitas eft magni régis. Neque per caputnbsp;tuumiuraueris.quia non potes vnumcapillum album facereaut nigrum^nbsp;fit autem fermo vefter,eft eft,non non. Q.uod autem his abundantius eft,nbsp;a malo eft.

ludæis tanq infirmis concelfum fuit iuramentü per dcum,ne idolis exhibèrent quod eft cxhibendû.HieronymusîQui iurat,aut veneratur aut diligit eum per que iurat, *nbsp;Heb.eMominesem per maiorem fui iurant, euangelica aut perfedio non recipit iura-mentum prohifee rebus,pro quibus vulgus deierat,Namincaufafidei 8C pietatis,etiamnbsp;Chriftus ÔC apoftoli iurant.HieronymusfuperilludHiere,4,Etiurabis,viuitdominusnbsp;in veritate Sc in iudicio 8C in iuftitia.Tres funt comités iuramentitveritas ex parte rei denbsp;qua iuratur,alioqui iuramentum eft mendaxtludiciumfiue diferetio ex parte iurantis,nbsp;alias effet temcrariumtluftitia ex parte caufæ,vt fit necelTitaSjalioqui eft iniquû. Quae^nbsp;cunqj haç£ demerit conditionum,tunc fecundfi Thomam periurium efficitur.z.Para.i$-,nbsp;In omni corde luo iurauerunt domino.Pfalm.6i.Laudabuntur omnes qui iurant in eo,nbsp;Apud ludæos nonpunitur nifi periurium.euangelica veto lex,quo tutiores fimusà per-iurio,prorfus damnat omneiufiurandum,vtiam fas nonfitiurareneq; per caelum.Cumnbsp;cnimincaelo empytco maxime operetur,illic(Çfacie ad façiem confpiciatur,meritofc.'nbsp;desappellaturtterravetodiuinæ poteftatifubieda,ô^ à deoin vltimoacinfimo reçt or.*,nbsp;dine collocata,fcabellumpcdu eius.Efa,66.Cælummihi fedeseft,terrafcabellum pedumnbsp;nteorum.Non eft itaq? intelligendum,quafi deus in diuinitatis natura corporalia habeatnbsp;^«amenta,ac fitaaliter fedeat,quumfcriptum fitlob.ii.Excelfior cælo cft.lurare,eftnbsp;I deum

-ocr page 122-

PARS PRIMA.

dcum in tcftem adhibcrc .lufiurandi autcm rdigio in co vt deus vcrax eft,itaôÇ inosvcfum polliceamur.Ergoqui violai iufiurandu,veritatcm dei violât amp; negat.Tan^nbsp;tum ergo flagitium eft,vt fatiusfit omnino non iurarc, pcicrare aliquando.Vult autcnbsp;dominus fuos efie tales,vt non fit opus vllo iureiurando, Quorfum cm attinet iurarc,ftnbsp;nemofit qui quenquam velit circunuenirc,etiamfiidpoffitimpunc,vcrunifiquifq5ahnbsp;terum èfuo aertimansanimo,neminidÆdat;'Namquivere Chhftianus eft,ctiam fuonbsp;incommodoconfulitcommodisalienisîtantû abeft vt vllum vein lædere^Abunde funtnbsp;duae voces,Non SC Etiam:vtnegeste fadurum,quod non pollicerisjpr3eftes,quodfim-plici ferraone tc præftaturum receperas.Si feniper vere loquutus fueris,SC nunquam iunbsp;raueris.fidemhabebisapud alios.Nulli enim minus creditur,qei qui frequenter iurat.nbsp;Quodfiquidhisaccefferit,exvitioaccefferitoportct.Autemparumbenerentn qui iu-ratjde eo cui iurat,autdiffidit is qui iufiurandum exigit^Non ergo dixit,malum eft,quianbsp;iuramétumin fc malum non eft,fed à malo vel iurantis vcl cxigentis.Quæ enim prohibenbsp;tur,quædam fecundum naturamfuam adeo mala funt,vt bene fieri non poffint, qualianbsp;adulterium,inceftus:quædam confiderata cum fuperiori lege,(vt occidere hominem,c3nbsp;eo quo vult deus fontes punih)benefieripoflunt.lta iurare non licet,fed confideratumnbsp;cum fuperiori lege,puta vnum cole deum.id eft,proptcrgloriam dei,aut vt diligaspronbsp;ximumficutteipfum,ideft,propter neceflitatem proximi, veletiam furipfius,fi extot*nbsp;queatur,iurarc licet,nc veritas fubticeatur 8C opprimatur.Sic Paulus in epiftolis aliquo-ties iurauit.Rcferebat eni glorie dei,bene fentirc de PaulogentesÔC ludæos.Sic SCpro»nbsp;phetas iuraffe conftar.

Exod.ti. Audiftis quia didum eft: Oculum pro oculo,dentcm pro dente. Ego au Deut*^/^ vobis,non refiftere malo.Sed fi quis te percuflerit in dexteram ma*nbsp;xiilam,præbe illinbsp;nbsp;nbsp;alteram.Et qui vult tecum in iudicio contendere,amp;C tu^

nicam tuam tollere,da ei 2gt;^ pallium. Et quicuncß angariaucrit te mille paffus vade cum illo ôô alia duo.

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lex cohibuit ÔC coercuit libidinem vicifeendi, vt ex iudicum arbitrîo deliiflum talio*

ne pcnfaretur,hoc agcns,ne longius æquo procederet vltio,amp; vt vel timoré fimilia pa* tiendi,à læfione retraherqntur.Hieronymus : Dominus viciflîtudincm tollens, truncaCnbsp;initia peccatorum.In lege retributio eft,in cuangeliogratiaxibi culpa emendatur, hicnbsp;peccatorum fit remiflio.Non refiftere malo.Malum vel ad rem referripoteft,vel ad hominem. Ro.u.Noli Vinci àmalo,fcd vinec in bono malum.Docct fummam patientian»nbsp;animi'cpmoderaiionem,vttantumabfimusàcupiditatevindiâæ,vt vitro parati fi musnbsp;alteram potiusiniuriam admitterc,qmalummalo penfare.HincaitîSi quis te pereuHe-rit in vnam maxillam,obucrte eiamp;: alteram.Non autem femper corporaliter talia expenbsp;diunt.Vnde dominus pcrcutienti refpondit lohan.ij.Si maleloquutus fum, teftimoniânbsp;perhibe dcmalo,amp; Apoftolus Ad.ii.Si hominem R omanum amp; indemnatum licet vonbsp;bis flagcIlarct’Artamcn non folum ad flagella,fed amp; ad mortem paratus fuit.Aôo.ii.nbsp;Ego non folum alligari,fcd ôfmori in Hierufalem paratus fum propter nomen domininbsp;lefu.Quod hic dominus ait de iudicio amp; Apoftolus,i.Cor.c.accipiendum eft fecundûnbsp;promptitudinem animi,ita qgt; paratior fit homo pati fraudem atlt;^ iniuriam,^ iudicio conbsp;tenderCjdefidcrio pacis internæôf quieris,amp; ne alfi offendantur,dummodo aliunde exnbsp;pcdiat.Si enim in omnibus præindudis,percutiens,rapiens,angarians,ex noftra longa-nimitate in fua malitiaconnrmetur acfoneatur,expeditei refiftere fecundü iuris ratio-nem.Si autem habeaturfpcs de eius emollitione per noftram patienti3m,fuftinenduninbsp;cft.Hac enim comitate tolerantia^ fier, vt nec is qui propenfus eft ad laedendum,exafpenbsp;retur ad atrocioratSC nos citius àmoleftia Iibcremur,q fi malum malo propagareiur,ÔCnbsp;ex paruoreddaturmagnum,cxvno multiplex înon em ignis ignc,fed aqua refrigera-tur,nec animi tranquillitatcm amittimus.oCfortartisex inimico nobis reddemus amiefinbsp;noftrabonitare.Adeonos oportet ab omnireçî humanaçtaffelt;ftu,curaamp; gloria liberosnbsp;rirc,vtduplumconcedamusfimplum extorquenti.

Qui autem petit a te,da ei:8lt; volenti mutuare,ne auertaris.

Siepoffideas opcs,vteasprofratrum neceflïtatc,cuiq Iibenter impendas.Dicis aiîî dere mea,fi mea omnibusimpédero.Refpondet ApoftoIus.t.Coçî.S.Non cm vralfisnbsp;fit rcmifiîo,vobis autê tribulatio,fed ex æqualitatc præfenti téporeveftra abundantirnbsp;illorum inopiam fuppleat,vt ôCillorum abundantia veftræ inopiae fitfupplementum.

Éuc.ilt;

-ocr page 123-

ARTICVLVS XXVT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.L. .

Lwcjé.Tadte vobis amicos de mammone intquitatis,vt cum defcClt;rins,recipiant vos inxteraatabernacula.i.Timo.fi.DiuitibHS huius feculi præctpe,non fpcrate in inccnonbsp;diaitta^,fed in deo viuo,qui præftat nobis omnia abunde ad fruetidûtbene agere «diui»nbsp;tes fieri in bonis opcribus,facile tribuere,coinmunicare,Hinc Lucæ.6,Omni peientitc,nbsp;tribuerSC qm aufert quæ tua fant,ne répétas.Neq; veto periculum,ne res publica pcricUnbsp;teturfublato vindicandiiure,Licet cm fontespunirc,ÔC de rebus fublatis decernere.Hicnbsp;verodecernitur,neqaisalterum accufet priuatæ iniuriæ,tamen intereft magiftratus,vcnbsp;cum quiintulit iniuriam,puniat,aut res ablatas tibirefticuat.Luc.^, Si mutuum dederi*nbsp;tishisdquibusfperatisaccipcre,qux gratia eft vobis^Nam amp; peccatores peccatoribusnbsp;fcenerantur,vt recipiât xqualia.V uigare officium eft,cómodare in tempore,vt viciffimnbsp;tibicommodetur.Noneftpu^ officium,quod fpe officii redituri confertur. N am quinbsp;mutuum datad vfuram,non tarn impartit fua, q venatur aliena^Grego.NyfenustPAalinbsp;gnam foenerotorum excqgitationem,fi quis appcllet furtum SC homicidium, non pec-cabit»Nam quidrefert,funoflbparietc quemquäercpta poffidere,autf(Xno]^ncceffitatcnbsp;poffidere ilkcita^amp;ccL34.Panis egentium vità pauperis efttqui defraudat ilium,homonbsp;fangutnis eft.Êccî.io,Auaro nihil eft fcelcftius.Nihil eft iniquius q amare pecuniam.Hicnbsp;tm venalem habet animant fuam.ldcoLuc.Ä.Mutuum date nihilinde fperantes. Quuvnbsp;Brauaris et dare mutuo,fortaffis ad te nunquä reditu9t,cui debebas SC dono dare ouod tinbsp;Dtfupererac,SC ilk deerat^Da ergo mutuô hoc animo,vt etiam fi nihil ad te fit redituru,nbsp;tarnen gaudcasopituIariproximo.Siquidem hoc copiofius rependet deus præmium,nbsp;quo minus repentum aut fperatumfuerit ab hominibus.Ecci.tj.Petde pecuniam propter ffatrcmoC amicum,amp; non abfcondasillamfub lapide in pcrditionem.Deutaç.Noijnbsp;obturabiscortuumneccontrahesmanum, fed aperies earn paupcri,ôC dabis mutuumnbsp;quoeumindigerepecfpexeris^Pral.(4,Qui pecuniamfuamnon uedit advfuram,in ta-bernaculo deihabitabit.Vndc deiufto dicitur Ezech.i8.Ad vfuramnon commodaue-rit.SC ampliusnon acceperit.Bafiliu8tConfidera virtutem fcrmonis domini,SC mirabe*nbsp;ris pictaté aÂoris.Cumdaturus cs pauperi pietatis SC diuinæ charitatis intuitu,idipfumnbsp;Sc donum cftSC mutuum,Donum,ob infperatam retributioncmtmutuum, ob munifi-centiam dominiqui vice pauperis tibi reftituet.Prouer.tj.f aneratur domino qui mifcnbsp;retutpauperis,VndeLuc.6,Etcritmerces veftra ntulta,SC etitisfilq altiffimi,quia ipfenbsp;benignus eft fuper ingratos SC malos.Glof.Duo benefiet) gencratvnü,quum aliquid be-neuole damu8talteru,quumrcddituroc0municamu3gt;Vtrunq; fieri debet fine fpe retri-butionis humanæ,fed non diuinpquia ficut deus omnis boni eft principium,ita vult elfenbsp;finis. Ille autem natura adeo bonus eft,vc beneficium fuû conférât non folum in bonos,nbsp;verum eiiam in malos.Omntbus enim impartit vitam,deinde cælum ôc rerram tot ornanbsp;mentis,tot opibus,cot commoditatibusinftruxit ad vfum etiam impio^ malos fua leni-tate prouocans adrefipifeentiam,bonos excitans ad gratta^ adionem. Ingrati funt petnbsp;auerfionem à deo,maliper conuerfionem ad creaturas. Hierc.i. Duo mala fecit populus meusxMe dcreliquerunt fontem aquæviuæ,SCfoderunt fibicifternas diffipatas, quxnbsp;continerc non valent aquas.Quid gloriofius qfilium cffe alti(rimf,per imitationcm opcnbsp;ris,gratiamadoptionis,conformitatemdiIedionis,8Cinfuturoper adoptionem gloriaenbsp;fingularis^Eccï.xj.GIoria magna eftfequi dominSï longitude cnimdierum affumcturnbsp;abco4.Iohj.Chariffimi,nuncfili) deilumus,óC nondu apparuit qd erimus.Scimus quonbsp;ntamquumapparuerit,fimiles ei crimustquia videbimus eumficuticft.Ro.g.Qpod fi finbsp;li),Schsredesshaeredesquidem dei,cohæredes aût Chrifti.i.Cor.ij.Videmusnunc pernbsp;fpeculû in acnigmate,tunc autemfacie ad faciem.

Audiftis quiadiólum eft:Diliges proximum tuum, SC odio babebis ini* Matth.j micumtuutn.Ego autemdico vobis: Dib'giteinimicos vcfttos,bencfacitenbsp;his qui oderunt vos,ÔC orate pro perfequentibusnbsp;nbsp;nbsp;calumniantibus vos,vt

fitisfill) patris veftri qui in caclis eft,qui fokm fuum oriri facit fuper bonos Sc malos,SC ptuit fuper iuftos iniuftos.

Rctrahit nos ab amore prauo,dileftionem inimicorum præcipiendo.Scribaçi enim trat traditio,inimicos odiendos,à fenfu contrario argumentantium,dikÄionis amico-rumtquumtarnenomnishomo,inquantum ad imaginem dcicreatus,0C capaxipfiusnbsp;cffe poteft per cognitioncm Sc amorem,ex charitate fit diligendustquia amicitia charitanbsp;tisfuper comunicationefupernatupksbeatitudinisfundatur.Mali veto homines,quannbsp;Sumeunq; nobis alieniSC aduecfari),quandiu hie in via funt nobifeum, funt in potentianbsp;I 1 venien

-ocr page 124-

PARS Prima;

vcniendi adbcatltudînêîîdco licet nialitia eorS odienda fit^fccundôilIudEccî.iA.Alnflî mus odio hab£tpeccatores,amp; mif^rtus eft pcenitétibus.Sap.i4.Siniiiiter funt odio dcanbsp;impius ôCinipietas eius.natura tarnen diligenda.Leui.i9.Ne oderisfratrem tun in cor'nbsp;de tuOjfed publice arguecum,ne habeas fuper eo peccatS.Poteft aût odium côfiderari,nbsp;prouteft in animotcontra hocdicit,diligite.Eft aut diligere,veile alicuibonü.Debemuïnbsp;ergo veile ipfis bona fpiritualia,gratiam 8c gloriam,imo SC corporalia,fccundfi dd expcnbsp;dit eorflfaluti,Oranisemcreaturadei bona eft,i.Tirtio,4,Prouer.i4,Cum ceciderit infnbsp;micustuus,negaudeas,öcinruinaill(us neexultetcor tuum,nefortc videat dominus ôC.nbsp;difpliceat ei,amp; auferat ab eo irara fuam.lob.jl.Sigauifusfumad ruinameius qui me odenbsp;rat,SC exultaui quod inuenilTet eum maIum.Secundo,in effeciu operistcontra hoc,bene-facitejvt qs qui nos odio profcquuntur,nonfolum nonrefpondeamus odio mutuo,ncCnbsp;malum pro malo rependamus,fed pro conuicqs ac probris fermonem amicum ac falu'nbsp;tiferum,ac beneficqs adamorcmprouocemus.Prouer.tf.Si efurierit inimicus tuus,cibanbsp;illumjfi fitit,potum da illi.Prunas emm congregabisfuper caput eius,ôcdominus red'nbsp;det tibi.LeuiiQ.N on quæras vltionem,Rec memor cris iniuriæ ciuium tuorum.T ertio,nbsp;in verbooris.Et orate,inquit, Quod ft illifuerint adeo cfferati,vt beneficio veftro no-lint vtijfed fine fine vos irapetanr,amp; maledidis ac malefaxftisinceflant,vos tarnen in menbsp;dqs afflidionibus non mutetis animum veftrum,vt pro illis rogctis,vt veftris orationi-bus.reconciiientur deo,condonatis veris criminibus,qui vos fatfis criminibus deferuncnbsp;apud homines,vt refipifcant.GIof.Tribusmodis pugnatureontra ecclefiam:odio,v£r--botSicruciam.Econtra ecclefiadiIigit,oratiSCbcnefacit.DiligendicrgG inimici,quia ncnbsp;ceflarium.i.Ioh.5,Qui odit fratrê ftium, homicida cft.Secundo,quia friKSuofum,qaianbsp;per hoc declaramusnos filios dei veros.Ratio em hiiationis in quada aftimilatione connbsp;ftftit.loh.g.Sifilq Abraac eftis,opera Abraæ facite.Ephe.y.lmitatores dei eftote ftcutfinbsp;iq chariffimi,amp; ambulate in diledione,ftlt;«t amp;ChfB dilexit nos,amp; tradiditfemetipfumnbsp;pro nobis oblationê óChoftiam deo in odorê fuauitatis. Matth.s-.Beati pacific!,qm filiinbsp;def vocabuntur.Ipfe aut cupicns omnes feruari,tam multabona largitur dignisa indi'nbsp;gnis,tSC folem fufi patitur efle commun?,amp; qs à quihus colitur,amp; qs a quibus contemnt'nbsp;tur,acpIuuiamfuapantHr vtilem efleiaftispariter 8C iniHftis,malos fuo beneficio pro-*nbsp;«ocansvt refipifcant,bonos excitans vt gratias agant.Sic lucem gratiæ fuæ,nifi mue-niât impedimentum ex partcreeipientis.Iohan.j.Xux venir in mundô,amp;dilcxeriît homines magis tenebras qlueem.V idequantûbonû dat,qui te odit amp; lædit, modofuftinenbsp;re velis,quare inter præcipuos benefadores debet haberi.

Si cnirn dîligitis eos qui vos diligunt,quam ojcrcedem habebitisfNonnc publicani hoc faciuntfEt fi falutaucritis fratres vcftros tantum, quid am*nbsp;plius facitisf Nonnenbsp;nbsp;nbsp;ethnici hoc faciuntÆftotc ergo vos pcrfècfii,fient ÔC

pater vefter cækftis pcrfcdlus eft.

Qui redamat amantcm,noft amaturas nifi redametin‘,is multum abeft ab euangeli-cacharftate,q amicos pariteröeininiicoscópleditur.Diligerc ciîi diligétes fe,eft nam-ræ.Bccî.tî.Omne animal diligitfibi fimilc.Non ddigercdiligentes,peruerfitati8 maxi-mæamp; voluntatis peruerfæ.Hiere.iS.Nunquidredditur pro bonomalumî’Non diligere non diligentesjimperfedionishumana? îNam publicaniCqui vedigalia redimunr,vh-deôCredemptores dicuntur,genus hominum olim infame apud ludæo«,nunc apudnbsp;Chriftianoscumprimishoneftum:nccidfanemirum,cuminftitores acmenfarq omninbsp;bus pene anteponanf,quos necAriftotelesnec Tullius interhoneftos dues haberi vult)nbsp;jdç;nfaciunt,nul!am tarnen à dcomercedemaccipientes.Signu ergo,quôd amici dili-guhtur non principaliter propter deum/ed quia amici,eft,cum fie diliguntur,q) inimicinbsp;non diligerentur.Qui enim vnumhominc odit,nullum vere diligit,cum fit in peccatonbsp;mortali,quodchantatemexcludit.ldcirco quiamatamicos.dif noninimico«,nonam.atnbsp;amicos per charitatem,fed per naturalê,carnalem,fiue poîiticam amicitiâ, quare à deonbsp;«nercedem non accipit.Vulgariafunt,comemStaff^abilemfe præberc amicis,quæ nonnbsp;arguunt bonos,fed homines tantû.Necp poffunt videri prarclara,quæ cadunt amp; jn mâ-ïos.Luc.g.Etfi benefeceritis his qui vobis benefaciunt, quae vobis eft gratiafSiquidc 8Cnbsp;peccatoreshoc faciunt.Noneftifta beneficentia euangelica, fed beneficiorû permutâ-tio.Siquidê peccatoresabeuangelicæprofeflîonis fublimitatc alieni,dudu naturae refenbsp;Tunt accepta beneficium,ingratitudinem execrantes.Quid ergoeximiü ôc vitra cæterô«nbsp;facitisfSignat hic Grseca didio,ofculoamp;complexu falutare,quod olim ex more fiebitnbsp;intètf

-ocr page 125-

A R T I C V L V s XXVT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LÎ.

infer aniicos,non folum apud Iudæos,veraetiam apud Grarcos nbsp;Romanos,vt clarcc

ex cpiftolis ApoftoIi.V osigiturvoIopcrfejfioseflejÄ admirabiliquadam lucebonitatia referte patrem cælcftê:quiquûfitomnipotens,ramcnfuabonitate prodelt omnibus,ninbsp;hilàquoquam expeótans mcrcedis«M.itis óC ckmens crga vniuerfoSjquü poffit ilicó,finbsp;vclit,vlciici,Perfelt;ïlioni diuin^,quæ pkniffima eft amp;infinita,affimilari nemo poteft,fiminbsp;Itcudinc æquaIitatis,fedimitationis,Deut.i8.Perfcftus chsô^ abfqj macula cum dominonbsp;dco tuo,Leui»i9.xo,San(fti eftote,quia ego fanftus fum.Deus aut dilexit nos,dando omnbsp;nia nobis in adiutoriu.Pfal.g.Omnia fubiecifti fub pcdibus eius. Angelos in minifteriu,nbsp;Heb.uNonne omnes adminiftratorii funt fpintus,miirun minifterium propter eos quinbsp;hæreditatem capiuncfalucis;*f ilium in precium.Ro.8.Q.ui proprio filio fuo non peper-cic,fedpro nobis omnibus cradidit ilium.Iohanu$'4.Maioremhacdilelt;ftionem nemo hanbsp;bet, vt animam fuamponat quis pro amicis.Nos vcro cum adhuc inimici eflemus, reconnbsp;ciliati fumus deopcr mortemfilq cius,Ro.s-.Non ergoChriftusimpoffibilia præccpit,nbsp;fed perfeóla,qu3e fecit lofcph infratribus fuis,Gene.45’,Dauid in Saulc,i.Reg,24.0^.i6,nbsp;ÔC Abfolon,x.Reg. i8.Stephanus pro lapidantibus orautt,Aft.y.Paulus anathema cu-pit effeproperfequutoribus,Ro.9,Dns hæcSc docuit 6^ fecit,etiam facinus inimicorumnbsp;exciifando.Luc.i5.Pater,ignofcc illis,quia nefciunt quid faciunc.

Attcndite ne luftitiam vcftrâ faciatis corâhominibus, vt videamini ab Matth.$ cis, Alioquin mcrcedem non habetis apud patrem veftru qui in caelis eft.

Poftquâ ad fumma virtutü induxit,charitatcm,nunc tollit inanem gloriam, quæ fe-qui folet bene operanté.V ult cm deus de operibus nos habere meritfl,M at.ió.Filius hominis venturuseft in gloria patris fui cuangelisfuis,SC tunc redder vnicuiqj fecundû ope . ra fua.Proximosexemplu,Mac,y.Sicluceatlux veftracorâhominibus,vt videant bonanbsp;opera vcftra,SC glorificcnt patrem veftru qui in cælis eft.lpfe deus gloriâ.i.Timo.i.Solinbsp;deo honor gloria.Efa.4t.Gloriâ meâ akeri non dabo.Vanæ aut glohæ cupidus,me-ritii pcrditjproximû fcandalizar,8c deu ofîendit.Pfal.çt.Deus diflipat offa eoç2 qui hominbsp;nibus placent.Gala.1.Si adhuc hominibus placeré, Chrifti feruus no eflem.Sicut ergo funbsp;fgt;erioribus, internos affeólus cxigi docuic,ica nunc qualia externa debeant effe opera,p-cribit,q fccûdû internos affe(Hus videanf,e quibus nafeunf opera velbona velmala.Vonbsp;iuntate em vel coronat, vel punit deus.Hieron.Nó igitur virtus,fcd caufa virtutis apudnbsp;deu mcrcede accipit.Et fi à recta via paululu declinaueris,nó intereft an ad dextera,an adnbsp;ftniftrâ vadaSjCuredtu iter amiferis.Secundfl Dionyfiû,bonü eft ex integra caufa,omnibus fcilicetcircüftantqs côcurrentibus,malû vcro côtingit omnifarie.i.quæcûqj circun-ftantiaçt omittatur.Inter omnes aut circunftantias adtusvirtuofi, propter quod,extatpnbsp;cipua.ldeo ait,Attenditc,tanq à malabeftia.Vos cm inhac partecautos accircunfpe-lt;Hos effe volo,ne quucrit alnquod pioru operu præftandû,ideomalitis apud homines fanbsp;cere q foli,vt ab akjs confpecli,Iaude SC gloriam humanâ venemini.SR tm eft fubferui-endum hominibus, vt ill os ad veftros mores pelliciatis,non vt vos ad illoç^ mores degc-ncretis.Vcra virtutê vitro fequitur fua Iaus,ctiam quu fugitur.At eatum vera laus eft,nbsp;quu contingif non ambita,nec affed:ara.Sciendfiq? iuftiria nouæ legis duplex eftîOpcçs,nbsp;^uam imitando Chriftü ôC mandata eius implendo confcquimur,de qua hiCîFidei,quanbsp;à deo iuftificamur,hæcgratiæeft:ÔC fidem confummatâ fequunturbona opera,virtus,nbsp;R0.5.Arbitramur hominem iuftificari per hdem.

Cum ergo facis eleemorynam,noli tuba cancre ante tc,fi'cut bypocritæ fa* ciunt in fy nagogis. Si in vicis, vt honorificentur ab hominibus : amen diconbsp;vobis, teceperunt mercedem fuâ. Te autem faciente elecmofynâ.nefdat fini*nbsp;ftra tua quid faciat dextera tua,vt fiteleemofyna tua in abfcondito:8ô pàtcrnbsp;tuus qui videt in abfcondito,redder tibi.

Noli innotefcere hominibus vt glorie hs.HieronymusîColligiturhypocritascflc,qui quodlibet faciunc vt ab hominibus glorihcentur.Hypocrita græcis hiftrioné fignificatjnbsp;hoe cft,qui fiiHa perfona fabula agit apud populû,quos cofdem acHores vocanius. Quâ-uis quifquis quouismodofimulat acfingit,hypocntes vocaripoflit.Vis audire quid pronbsp;ficiant;'Vtcunqj applauferit populus,3pud deumperdiderüt mercedem fuam, qui piumnbsp;opus ex animi fyncero affecHu metuur.Recepcrunt eth mercedem fua,laudem humananbsp;quamquæfierunt.O vanitas «Sc mifcria inßnita,ob vilem.momcntancamamp;fallacem launbsp;dem,dtuino,caeleftiS^æîCï’*'û honore priuare feipfum.ChryfoftomusxSicutlampas ac-1 i cenfa

-ocr page 126-

PARS Prima;

cenfa celari non poteft,fic ncc opus iuftitiæ abfcondi.Non eft ergo ingrata clcemofynS quæ videturtfed quæ ideofit vt videatur,etfi non videatur,Nefciat ergo finiftratua.Manbsp;la intendo non mifceatur operi bono,quod ex bona nafcitur intentionejôC quantûcunçgnbsp;vicinuSjôi fi fieri potcft,iple qui accipit*ChryfoftomusîSi poflibiie cft teipfum ignora-»nbsp;re quodfaciSjfittibi hocprorfusin ftudio,EftâCdextera,amor dei:finiftra,amor fui.Vcnbsp;cleemofytiafitinabfconditojaltemquo addefiderium cordis,Nec homini imputes qgt;nbsp;benefecerisjocc tibihoc nomineplaceas qj dederis,fed tantum in finu gaudeas qjrefocilnbsp;iatus fit cgenus.is^id turn fi nefeiant hommes» Imo fi ne ipfe quidem qui iuuatur, noricnbsp;autorem bcneficfi^Tibi fatis eft qj teftem habcs patrem,cuius oculos omnino nihil fu-Îjit, 1 s dbi reponet præmium,etiam fi ab hominc nihil redeat gratiæ»Eccî.i9. Eleemo-yna viri quafi facculuscum ipfo,ôC gratiam hominis quafi pupillam conferuabit,ôC po-»nbsp;ftearefurgetjamp;retribuetillisretributionem,vnicuiqj in caput illorum»Super feutumnbsp;potentiSjS^fuper lanceamcontrainimicumtuum pugnabit.Elecmofynaenim peccatanbsp;aiIuit»Danie»4»Peccatatuacleemofynis redime.Ado.io, Orationestuæ ôC eleemory-»nbsp;iiæ tuæ afeenderunt in memoriam in côfpecîu dei,(ait angelus Cornelio gentili.)Eccî.î,nbsp;Ignem ardentem extinguit aqua,ÔC elecmofyna refiftit peccatis.ôC deus profpeiftor eftnbsp;eius qui reddit gratiam. A morte eripit.Tob.4.Eleemofyna ab omni pcccato amp; à mor-»nbsp;te libérât,ôC nonpatietur ire in tenebras.Matth.y.Beati mifericordes,quoniam ipfi mi-*nbsp;fericordiam confequcntur.Inregnumintroducit.Luc.iô.Facite vobisamicos de mamnbsp;monainiquitatis,vtcumdcfeccritis,rccipiant vos in æterna tabernacuIa.Tob.q.Fidu-*nbsp;tia magna erit coram fummodeo eleemofynaomnibus facientibus eam.t.Corinth.9»nbsp;Qui feminat in benedi(Sionibus,de benedidionibus metct.Hinc fieri debet prüden*nbsp;ter.Eccï.it.Si benefeceris,fcito cui feceris,SC erit gratia in bonis tuis multa.Bcncfac iu*nbsp;fto,amp;^inueniesretributionemmagnamtóCfi non ab ipfo,certe à domino. Da bono ani*nbsp;8no,ölt; ne receperispeccatoremida humili,amp;ne dederis impio.Matth.lÿ.Vende omnianbsp;quæ polTideSjôC dapaupcribus.Luc.i9.Ecce dimidium bonorum meorum domine donbsp;pauperibus.Luc,i4.Gumfacisprandiumaut cocnam,noli vocare amicos tuos,ncq;franbsp;tres tuos,neq?€ognatos,ncqj vicinos,neqj diuites,ne fortedC ipfi te rcinuitent,amp; fiat tibinbsp;retributio.Scdcumfacis conuiuium,vocapauperes,debiles,claudos SC cæcos,amp; beatusnbsp;cris,quia non habent retribuere tibitretribuctur autem tibi in retributione iuftorum.Se*nbsp;cundo,Latëter,vt hictâi; Eccî.iÿ.Conclude eleemofynamin corde pauperis,amp; ilia pronbsp;te exorabit ab omni malo.Fcftinanter fineprotraftione.Prouer.j.Nedicas amicotuo,nbsp;vadeôCrcuertcre,ôteras dabotibi,cumftatirapoflïs dare.Gaudenter fine perturbatio*nbsp;nc.i.CoriHt.9.Hilarem cm datorem diligit deus. Abundanter fine diminutione.Tob.4nbsp;Simultumtibi fuerit,abundanter tribuetfi exiguum, etiam exiguumiibenter impartir!nbsp;ftude. Ad.to. Erat vir quidam in Caefarea,CorneIius flominc,timcns dcum,amp; multas fanbsp;viens eleemofynas,

Matth.fi Et cum oran's,non eriris fîcut hypocritap,(4ui’ amant in fynagogis 5^ angu V Iis platcarum liantes ofare,vt vidcantur ab hominibus.Amen di'co vobis,nbsp;rcceperunc mcrcedem fuam.Tu autem cum oraucris,intra in cubiculum tuûînbsp;claufo oftio, ora patrem tuum in ab(condito:5C pater tuus qui videt innbsp;abfcondito,reddet tibi.

Poftexhortationem operu.mifericordiæôicharitatisfratemae,quibushomoadpro ximum virtuofe extêditur,docct de adu latriae,per quem anima ad deum eleuatur,hocnbsp;cft,de oratione,quæ fecunduni Damafeenum cft eleuatio mentis in deum,ve] petitio denbsp;centium à deo.Hypocritæ ob nihil aliud in fynagogisÄ? in anguiis,hoc eft,in flexibus,nbsp;vt in compitis triuiis,orant,nifi vt fint confpicui hominibus,à quibus iandimoniacnbsp;laudem aucupentur.Sed recepcruntmercedem fuam, tametfiänullolaudenturtquarcnbsp;in futuro non gloriam,fed pcenam,vt facrilegi forticntur.Pars enim eorum eft iHic,vbtnbsp;cft fletus Sc ftndordentiö,Mat,X4.Simpliciter intclledu,cruditauditorc,vt vanä orannbsp;di gloriam ftigiat,amp; impedimenta cleuationis mentis in deûîvel vt inclufapcdoris cog*nbsp;tationcjlabijs^ cöpreflis oremus dominfl,quod Sc Annam in regfi volumincfecifle legi**nbsp;mus,i.Reg.i.Quieminmulto^ oratpfentia,nihilofegnius,imofortaflcvehcmêtiusoranbsp;turusfi folus effet,isorat in abdito cubiculo.Locus cm nónocet,fed modusorädi.In eCnbsp;clefia ergo orandü, quae ob id locus dicitur orationis, Mat.xi.fedredo animo SCcitranbsp;oftentationê.Non aüt latent deüquæin locisfiuntabditis,imo Ipccialiterbona talia vi-*nbsp;der per approbationë,i.Reg.ifi,Homo videt ea quæ pateni,deus aut intuetur cor.

Orantes

-ocr page 127-

A R T I C V L V s XXVI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LIT,

Orantes aucem , nolite multum loqui, ftcut ethnici facj'unt putant enim quod j'nmultiioquio fuo exaudiantur.Noli ergo affimilarieis, Seit enim palt;nbsp;ter veft^r quid opus fit vobis, antequam petacis eum.

Deus non vcrboruni,fcd cordis auditor efttvnde bathologiam bic loquacitatem vo^ cauit, qua tune vtiq;vtimur, cum non vtilia nobis à deopofcimus, vtpotcntiamfcilicecnbsp;adipifcamur öC gloriant, vt inimicos fuperemus opes poHideamusrnultas, »5c omninanbsp;quæ nobis nihil profunt.Credcbant ethnici deum verborum muititudine,non cordis af--fedu flecti, quibus nos affimilari verat. Oportet enim nosperfeuerare vtilia poftulantcs,nbsp;amp; dominus faclusinagonia,prolixiusorauit, Luc.zx.Amatquidemrogaripatcr,non vtnbsp;doceatur,orationeprolixa quid poftuict noftranecefftas,fed vtexcitetur noffrapietatenbsp;ad præffandum,quod non merentur accipere fegnesóC ofcitantes.Nos enim non narranbsp;tores,fed rogatoresfumusîaliud eft enim narrare ignorant!, aliud peterc, In illoindiciûnbsp;cft,hic obfcquiumïibi fidelitcr indicamus,hic miferabiliter obfecramusjaltoqui nouit illcnbsp;quid noftra poftulet neceffitas, etiara antequam petatur. Quamuis enim prardeftinationbsp;non fit ex meritis,tarnen in fua æterna prædcftinatione difpofuit fc daturum gratiam innbsp;praercnti,amp; gloriain in futuro per noftras preces ac m erita. Chryfoftomus : Orationemnbsp;folam quafi ipirituaIc tributum anima de vifcci ibus fuis offert deo.Visfeire quàm pretioquot;nbsp;faßt oratio^Nulla iuffitia thymiamaticomparatur,nifi fola oratio.Sicutenim benecófe:nbsp;lt;Sa thymiamata deledant odorâtê,fic oratio iufti fuauis cft ante deum,Pfar.i4O. Diriganbsp;turdomme oratio mea ficut incenfum in confpedu tuo.Apoca.g.Afcendit fumus ineennbsp;forum de orationibus faniSorum de manu angdi coram deo.Tob.u. Quando orabis cGnbsp;iachrymis, ego(ait Raphael)obtuli orationem tuam coram domino.

Sic ergo vos orabitis:Pater nofter qui es in cælis, Sandificetur nomen tu 5 um. Adueniat regnum tuum. Fiat voluntas tua, ficut in caelo SC in terra. Pa*nbsp;nem noftrum fuperfubftantialem da nobis hodie. Et dimitte nobis débita nonbsp;ftra, ficut 86 nos dimittimus debitoribus noftris, Et ne nos inducas in tenta*nbsp;tionem.Sed libera nos a malo, Amen.

Quodfitibi forma praeferibi vis eu3ngelicæprccâtiois,accipe digiiam,qüaverifynce filii fraterna chantate concordes, patrem cæleftem omnibus ex æquo communenxnbsp;compellant î à quo tametfi nobis omnia fuppetant, tarnen ea potiffimum petenda funt,nbsp;quæ conferuntadvitam cæleftem.Namcætera vclfüafponte,velutauâ:arium votis fuonbsp;rumadiicier,vt eftbenigniffïmus.Primum docet nostotos non aliunde pendere, quantnbsp;à pâtre cælefti,cui debemus quod fumusconditi, à peccatis redempti, quicquid habe-mus virtutum.Quid tam auger fidutiam,inflammataffedum,Iactificat humilem animara»nbsp;ßcutdeum verum veile à fidelibusvocari paterî* Deuter.ji. Nunquid non ipfe eft paternbsp;tuus,qui poffedit amp;fecit ôc creauit teî'Mat.iî.V nus eft pater vefter qui eft in cælis. Oftennbsp;dit quanta bonafimu; cófecuii,fadi filii dei.Ro.g. Non em^ccepiftis fpiritum feruitutisnbsp;iteçe in timoré, fed accepiftis fpiritum adoptiôisfilioçe dei,in quo clamamus,abba pater.nbsp;Nam nos femelinfclicitergenitos ex Adä,rurfumccelo genuir,vbinobis à terrenisrebusnbsp;fubuehendis,regnum Sc hæreditatem æternam parauit. G31a.4. Ç^od fifilii,amp;:hærcdesnbsp;per deum.Vide ergo oratiöis vim,furfum tc ducit,pcrfuadetiçtibi quoniam nominas panbsp;trem deu,ne omo fimilitudinc eius careas, fed enitaris fimilis fieri pfi imitatione .Noftevnbsp;intulit,nonmcus,vt omncsquafifratresvniuspatrishabcas,Matt.Z5. Omnesvosfratresnbsp;eftiSjSe ne quis fibipropriumaliquidvindicet,quum ex vnius bcneficcntia proficifeatuenbsp;omnibus quicquid habét.Hinc pater vocat,quobenignüôf clementeintelligas,Pfal’.io^.nbsp;Quomodo miferef pater filioçj,mifertus eft dns timcntibus fc . In cælis habitare dicitur,nbsp;quod qufi impieat onriia,Hier.iî.Cælü amp; terra ego impIeo,Efa.66.Cælô fedcs mea,terranbsp;autfcabcllum pedum meôçi.nihil habet fæcis autinfirmitatisterrenæ,SCiIlic excellentiusnbsp;operetur, fcipfum oftendens, quàmuisnullo loco circumfcribatur, 8C quo nobis patriamnbsp;oftendens,mentes noftras in cælos fubuehat,amp; à terrenis abducat.Si ergo vis deum : cæ-lum,non terram,fpefta.V el in fandiis,quorum conuerfatio in cælis eft.PhiV.s.SC templünbsp;dei funt.x.Coçt .6.V os eftis templum de i viui,ficut dicit deus(Lcuit.x6)qminhabitabo innbsp;illis.Patcr nofttr qui es in cælis,nos aût filii mi in terris,patrem nefeimus nifiteiex te vnonbsp;pendemus,à quo nobis petenda funt omnia,quibus opus eft ad veram vitam, Fiat ergo,nbsp;vt per nos tuo beneficio puros ô( intègres, tua potentia, tua fapientia,tua bonitas magianbsp;acmagisinnotefcaihoîbusîôcfic per neftram doârinamacvitâ,inter hoîesfiatinclytü,nbsp;I 4 (SC glorio-

-ocr page 128-

PARS PRIMA.

glortofum nomen tuum,Kintelligant omnent cloriamtibi deberi.Nonenim eft no* ftragloha,quütui munehs fic,quicquid à nobis rede gentur,Efaij,8.Dnm cxercituu fat)nbsp;dificate.Scdheunomen deipermultosblafphematur intergëtes.Ro.i.Facito ergonosnbsp;fdósjVtSC tupernoftræ conuerfationis ornatûgloriflceris»Hadenustoto orbiregnauitnbsp;fatanasper pcccatû cuîferuierût homines illedicupiditatibusimpiisttufac vt fublatispeCnbsp;catis,abolcaf tyraniiis faranacjnec regnet peccatü in noftro mortali corpore,Rom.6, vt innbsp;dies magis ac magis inualefcat regnû tuô,quod non opibus aut fatellitio,fed modeftia,punbsp;dicitia,lenitate,tolerantia,fidc,charitate confiât,vt profligatis vitijs vnà cû malis cuptdi*nbsp;tatibus,yim fuam exerant inter homines,tuç virtutes cæleftes,ac fie régnés tu folus in nonbsp;bis, citoîg triûphantis ecclefiæ regnû confummef, ac cito veniat vt transferamur de vianbsp;ad patriam.Hoc gratifiimi omino ferui cft,neq5 inhjrere præfentibus,necu magnü aliqdnbsp;quae videnf putare, fed ad patternfemper vrgeri,lemperlt;pmfuturageftirc,quod certcnbsp;de optima or if confcicntia,amp; mente terrenis rebus oino exuta,Et is neq; vitæ huius opibus inflatur,neqj humiliât aduerfis,fed tanq iam inipfo cçlo habitans.vtriufq; huius inæ-qualitatis immunis cft.Fiat tandem per gratia tuam,vt quemadmodü in cælis,vnde prj-pitatus efi lucifer cû fuis coniuratis,pacata funt omia, amp; nulla aduerfus tuam voluntatemnbsp;rebelliotita inter deifilios,fuccciruros in locum angelorum,fublatis peccatis,5Ceffufo tuonbsp;in eosfpiritu,tuæ voluntatipareant omnes,cundts(quantu(m patiturimbecillitashuma-næ n3turæ)iamhoc meditantibus, quod perfede continget infutura vita. Ale pater quosnbsp;genuifti,profpice nobis,ne nos deficiatpanis ille tuus præcfi3uus,gratiæ ac doarinae.Ec*nbsp;clefiaftici.K.Cibauit ilium pane vitæ Si intelledus,necnon iuperfubftantialis ille panis,fi-lius tuus.Iohan.6, Ego fum panis verus,qui de cælo defcendi,vt eo quotidie fumpto,connbsp;firmemur Si adolefcamus,vegeti^ reddamur ad tua iufla perficienda. Lucæ.ii. Panemnbsp;noftrum quotidianum da nobis hodie.Vbi non pro diuitijs ÔC delicijs, non pro preciofænbsp;veftis ornatu,fedpro cibo tantum quotidiano iuffit orare.Prouerb.jo.Mendicitatem ôCnbsp;diuitias ne dederis mihi î tribue tantum vidui meo neceffaria, ne forte fatiatus illiciar adnbsp;negandum,amp;dicam,quisefi dominus» autegeftate compulfus,furer,ôCperiurcm noménbsp;deimei, Ac ne quando noftris delidis offenfus,aliènes animum tuum à nobis,fed pro tuanbsp;dementia ignofee nobis delida quæperinfirmitatemvitæcommittimus, vttecumpa-cem habeamus,qucmadmodumamp;nosinuicem condonantes, fi quid alius in alium deli-quit,mutuam alimus concordiam, Lucæ.ii.Et dimitte nobis peccata noftra,fiquidem SCnbsp;nos dimittimus debitoribus noftris.Qui nunc dicunt fe culpam dimittere, non pcenam,nbsp;nifi prælati fint,videant quomodo eis deus pcenas relaxet.Habet enim me deus vt exemnbsp;plar:amp; quodfacio alii,facitamp;mihi,Te ergo propicio, nihil timemus :amp;concordiafulti,nbsp;nrmiores fumus aduerfus hofiem coinmunem. Cui quæfumus ne tradas nos tentandos,nbsp;fi fieri poteft.Nouimus enim illius malitiam,nouimusimprobitatem8C verfutiam.Quodnbsp;fi patieris nosincidere in tentationem,vt explores animinoftri conftantiam, tu paternbsp;optime libera nos à maloillo Sc peflimo, cuius eft tentare, ne ei fuccumbamus,hoc eft,nbsp;dæmone qui per fe fuos impugnare nos non ceflat .i.Petr.y. Aduerfarius vefter diabolus tanquàm korugiens circuit,quærcnsquem deuoret. Sciendum,quod deus intentatornbsp;malorumeft,quia neminem tentât, lacobi .1, loquendo detentatione deceptoria, quaenbsp;ordinatur ad malum tentati,fed eledos tentât probandonbsp;nbsp;exercitando,quæ or dinatur

adpurgationcmScexercitationem tenrati,nonvtfibi aliquidinnotefcat,fed alrjs , atque feipfum cognofeat, Genc.ii. Tentauit deus Abraam in filij immolatione.Deuterono.g»nbsp;Vt affligeret atque tentaret,amp; nota fièrent quæ in animo tuoverfabantur, vtrum cufto-dires,mädata illius an non.Sapïæ.j.Deus tentauit illos,SC inuenit eos dignos fe.Hinc To-biæ.ii.Quia acceptuseras deo (ait Raphael)neccffe eratvttentatioprobarette.Oramusnbsp;ergovt inhac tentatione detnobisconftantiamtde alia vero quæ à maloper carnem velnbsp;mundum,petimus vicl:oriam,ne in ipfam inducamur ,quamuis ipfa inducatur in nos pernbsp;impugnationem.Inducit in hanc deus permiffiue,iufte fubtrahendo auxilium fuum, noftris cxigentibusdemeritis,iuxta quem modum dicitur Äindurare, Exod.7.9.10. Sic.i.nbsp;Thefla.i.Mittet illisdeuSfpiritumerroris,vtcredantmendacio.Apertiflime claret. 5. Renbsp;gum.i2.in fpiritu malo,qui dixit deoîEgrediar amp;: ero fpiritus mendax in ore omniû pronbsp;phetarum .lt;^od öi fadumfuit domino permittente » Q^o magis caueamiis, ne quandonbsp;excidamus à charitate patris tarn benigni,cömmonet nosillius improbi fatanæ,qui nun-quàm non infidiatur piis,vt eosin fuam rctrahattyrannidem.Amen,hpc votatua boni-tasrata velit effe.Crcbro dominus hac didionc in euägelio vfuseft, fedhic nö finecaufa.nbsp;Eft emofonisfignaculûfruduofum,ÔCanimirecolledïiifl.Nâdiccdo Amê,affe(ftusfum-matimfed ad oia pinduda,SC renouai affeäio impetrâdiî fic^ of o cû fernere finita,pienbsp;niorem

-ocr page 129-

A R T I C V L V s XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LUI.

niorcmfortitur effedum.Fruftraergo compellat patrem is, qui non efthuius contuber«* nii,qui deum nee verctur, nee amattqui fibi viuit, qui fuac gloriæ feruit magis quàm dei,nbsp;qui mundanis opibus 5cregno inhiat,qui mauulc affequi grata animo fuo quàm quæ pla^nbsp;cita funt deo,qui terrena fedatur potius quàm æterna,quicorporalia bona pofthabet aninbsp;mi dotibus,qui diffidium habet cum fratre, qui per luxumôC voluptates focorditer agitnbsp;aduerfus infidias diaboli.

Si enim dimiferitis hominibus peccata cor um, dimittet 8^ vobis pater fier cæleftis delicta veftra.^Si autem non dimiferitis hominibus,nec pater venbsp;fter dimittet vobis peccata veftra.

Non abfque fingularirationehanc folampcrfequitur particulam, quæ nos aut filios oftendic,aut nothos.Nonenim agnofeetprofilio, cuius noneonuenit cum fratre.Nihilnbsp;fie odit vtcrudeiitatem. Idcircopairis memoriam inculcat, vtreuereamur cum, quumnbsp;fimus eius filii, non exafper emus N on vis ignofeere c onferuo,in quem tu aliquandonbsp;vicifftm peccafti î amp; poftulas à deo, vt tibi condonet tuum admiffum, qui cum nulla tibinbsp;poteft effe penfatio mutui delidi.Ecclcfiaft.t8.Qui vindicari vult,à dominoinueniet vinnbsp;didamtôC peccata illius feruans feruabit. Relinque proximo tuo nocenti te, SC tune dc-precantitibi peccatafoluentur. Homohominireferuat iram, amp; à deoquaerit medelamïnbsp;in hominemfimilemfibinon habetmifcricordiam,ôi: depeccatis fuisdeprecatur Ipfcnbsp;dumcarofit,referuatiram,ôCpropitiationem petit à deo^ Quisexorabitprodelidisil-lius^ Memento nouiffimorum, define inimicari,

Cum autem iriunatis,nolite fieri ficut hypocritæ trifles : exterminant enim MatxC' facies fuas,vt pareant hominibus ieiunantcs. Amen dico vobis,quia recepe*nbsp;runt mercedem fuam.Tu autem cum ieiunas,vnge caput tuum,amp;faciem tu»»nbsp;am laua, ne vîdearis hominibus ieiunans,fcd patri tuo qui eft in abfcondito,nbsp;pater tuus, qui videt in abfcondito ,reddet tibi.

Nonfufficit, malumnonfacere,fednecefle eft ,vtamp;bonum bene fiat .In yoluntatc enim,prima radix cft meriti vel demeriti, Eft autemieiunum adus abftinentiæ,quae eft:nbsp;pars tempcrantiæ,moderata fcilicet alimenti carentia ad multa vtilis. Garnis refrenatio-*nbsp;ncm.i.Corinth.9.Caftigo corpus meum,SC in feruitutem redigo.i. Corinth,6.1n ieiu^nbsp;niis niultis.Diuinæ offenfae placationem.Ionæ.j.Vidit deus opera eorum,quia conuerfinbsp;funt à via fuamala,6Cmifcrtuseft fupermalitiam quamloquuinsfuerat,vtfaccret eis,SCnbsp;nonfecit,lohel.2,Conuerttmini ad me in toto corde veftro, in ieiunio ,8c fletu ,amp; plan-du,Pfal’.54.Humiliabamin ieiunioanimammcam.Satanæ dcicdionemjMatth.ty.Hocnbsp;genus dæmoniorum noneiieitur nifiinoratiôeôC ieiunio.Ieiunantes crgo,nevelitisiminbsp;tari qiiofdam nonieiunatoresjedieiunii fimulatotes, quum te ipfanonhoc agant ob qdnbsp;ieiunium debet adhiberi.vel ob placandum deum,vel ob corporis caftigationem, quoli-berior fit animus deo,iSCfacris rebus vacaturus,fedhoc fucolaudeminanem captât apudnbsp;homines.Matth.ij.Omnia opera fua faciunt vt videantur abhominibus. Demoliuntutnbsp;faciès fuas,tetrici,paruin alacres,vultu inamœno ac feuero,animo forte lactantc. Secunnbsp;dum diuerfas enim animæ affec'lioncs, facile immütaturfaciès. V nde reginaHefter trift em cçlauit animum facie iucunda.Heft.iç.Sunt autem quatuor fpecies hypocrifis.V na,

HypocrI feos fpe-

quafingitfe homo facereve! habere quod non habet,quemadmodum virgin« fatuae * *1 • lampades fine oleo,Matth.2y. Altcra,quum facit ob vanaragloriam,vt hic îfedrecipi*nbsp;unt taies mercedem,fed non à deo,lob.io.Gaudium hypocritæ adinftar punAi. Ter-lia.cum mala bonis obumbrationibus depinguntur. Taies fepulchris dealbatis dominusnbsp;comp3’^3t,Matth.ij.Quarta,quumfimHlat le veile latere,quum videri quærat,ne hypo-crita, fedhumilis videatur. Ecce quàm infeliciffimum genus, animo femper inquietum.nbsp;Chryfoftomusî Sibonum cft effe bonum,vt quid vis non effe, quod vis apparere^ Namnbsp;quod turpe eft appar£rc,turpius eft effe. Quod autem formofum eft in apparentia , for-niofius eft in cxiftentia.Aut ergo efto quod appares,aut appare quod C8,lob.}6. Simula-tores SC callidi prouocant iram dei.Placere hominibus ex charitate, Si ob ipforum pro-fedum,vtile eft.Romafi.iç.V nufquifqj veftfum proximo fuo placeatinbonum adædifi-cationem.I.Cor.io.Egoper omnia omnibus placco,non qu^rensquodmihi vtile eft,fednbsp;quodinuItiSjVt falui fianuSedob Iucrum,velgloriaminanem,non eftbonum.Galat.i.Sinbsp;adhuchoîbusplacerê,ChfKeruusnôcffem.Tuaôt vnâocapiteSCf3Ciclota,l£titiâptefenbsp;rasîSCis qui videt in abfcôdito(Scruia£ cm corda renés,Hierc.17.Apoca,2.)pat“

Malach.


-ocr page 130-

i

PARS PRIMA.

Mabch.t. Nunquid non pater vnus eft omnium noftrum f pro inani Jaude morealiuffl folidammercedemtibi reponet«Sapî|4o.Reddetdeusmercedem laboi^fandoçtfuoçc»nbsp;Prifei in gaudi) fignum habebät,vngi poft lotionem. In omi ergo opere bono in deo eftnbsp;Iaetandu.Phif,4.lt;jaudcte in dfio fenipcr.i^Cor.9.HiIarein em datorem diligit deus^Sednbsp;Iob»t7.Nunquid poterit(hypocrita)in omipotenti lætari,amp;inuocare deum omni tern-poreî’Eft ergo mens fpüalilætitiainfundenda»Pfar.44,Vnxit te deus deus tuus oleo læd-*nbsp;tiae.Eft aliud oleum perniciofum«Pfar,i4O.Oleum autem peccatoris non impinguet ca*nbsp;putmeum, Et facies lauanda, id cft,confcientia.Hicre.Laua à mahtia cor tuum, Efa.J.nbsp;Xyauamini,mundieftote,auferte malum cogitationumvcftraçe* Non enimrcfpicit deusnbsp;in oblationem iniuftorum,Eccï.j4.Parum eft enim abftincre à cibis foris, fi mensintuSnbsp;vitijs æftuet.Efa«$’8.Quare ieiunauimus,6Cnon alpexifti* humiliauimus animas noftras,nbsp;Ä nefeifti Ecce in die ieiunij veftri inuenitur voluntas veftra, Sc omnes debitores vc-»nbsp;ftros repctitis. Ecce ad lites SC contentiones ieiunatis, SC pcrcutitis pugno impie. Nolitenbsp;ieiunare ficut vfqj in hanc dicm,vt audiatur in excelfo clamor vefter.Nunquid talc eft icnbsp;iunium quod elegi,per diem hominem affligere animamfuam. Nunquid contorquere,nbsp;quafi circulum caput fuum,SC faccum SC cincrem fternere^Nunquid iftud vocabis ieiuni*nbsp;urn Sc diem acceptabileni dominoVNonne hoc eft magis ieiunium quod elegi i Difibluenbsp;colligationes impietaiis,foluc fafciculos deprimentes, dimittc cos qui confradi funt libenbsp;ros, Sc omne onus dirumpc. Frange efurienti pancm tuum, amp; egen os vagosîç indue irtnbsp;domucn tuam.Cum videris nudHm,opcri eumiß^ carncm tuâne defpexcris.Tune erumnbsp;pet quafi mane lumen tuum, Sc fanitas tuacitius orietur, Et anteibit faciem tuam iuftitianbsp;tua,^ gloria domini colliget tc,Tunc inuocabis,5c dominus exaudiet:clamabis,Sc dieet,nbsp;ccccadrum.Tobiæ,iz,Bona eft oratio cum ieiunio,SC elecmofyna,magisquàmthefaurosnbsp;auri recondere*

Nolitethefaun’zare vobis thefauros in terra, vbi aerugo 8^ tinea demoügt; tur, SiC vbi fures effodiunt 8^ furantur, Thefaurizate autem vobis thefaurosnbsp;in cxlo,vbi nec aerugo,nee tinea demolitur,amp; vbi fiires non efFodiunt nec funbsp;rantur, Vbi enim thefaurus tuus eft,ibi eft ZC cor tuum.

Poftquàm inanis gloriæ morbum eiecit, de inopia loquitur. Solent enim homines ob vanæ gloriæ ftùdium, multa in terris poflïderc. Oftendit autem quàm inutile. Qui redenbsp;crogauit diuitiasfuas, isintutodemumcollocauit, Alioquiquoddefoderis, nectibi cftnbsp;vfuiîæruginiScfuribus obnoxium eft,vt iamhinc ad te nihil redeat praeter calamitofamnbsp;parandiieruandi^foIicitudinem.EttameninhocftudiumpIeriq;mortalesomnescurasnbsp;fuas conferunt,quafipaupcrtas miferosefficiat,diuitiæ felices. Nolitcita^ thefauhsarenbsp;inordinate,fuperflue congregate,per folicitudinem diftr3hentem,Sc hocintcrra.Hcb.’Jnbsp;Non habemushicmanentem ciuitatcm, fedfuturam inquirimus. Pfalmo. 58. Aduenanbsp;ego fum Sc peregrinus,ficut omnes patres mei.i.Parar.19, Peregrini cnim fumus coramnbsp;te Sc aduenar,ficut omnes patres noftri.Dies noftri quafi vmbra fupra terram,SC nulla eftnbsp;mora.Dum enim fedantur peruerfi hæc falfa bona,moxlt;$fuos dominos relidura,relin'*nbsp;quuntaeternabona,quae verefelicesrcddunt,SCcripinon poflunt, Omnisthefaurus, auCnbsp;de métallo eft, hune ærugo fiue rubigo confumit ac demoliturî aut veftibus, hune tineatnbsp;aut preciofis lapidibus ac margaritis, quemfures tollunt. Stultum ergo thefaurizare ionbsp;terra,vbi diu manere non poflumus, SC vbi omnia relinquenda, SC qiiandocp minus gra*»nbsp;tis.Pfaf.48.Diues cü interierit,n5 fumet oîa,neq} defeédet eu illo gloria eius.Iob. z7, Dinbsp;ues cum dormierit,nihilfecum auferetî aperietoculosfuos,SC nihil inueniet.Claret in dlnbsp;uitc epulonc,,Eucae.i6.Et in aiio,qui ampliatis horreis longam fibi polliccbatur quietem.nbsp;Lucæ.ii.V nde thefaurizare ex aniedu auaritiae Sc abfque intentione neceflîtatis propriaenbsp;velalienæ,ni3lumcft.i.Timoth.6,Qui voluntdiuitcsncri,incidunt in tentationemSC innbsp;laqueum diaboli, SCdefideria multa inutilia 8C nociua, quæ mergunt hominem in interi-'nbsp;turn Sc pcrditionem.R adix enim omnium malorum eft cupiditastquam quidam appetennbsp;teSjCrrauerunt à fide, SC inferuerunt fe doloribus multis. Tu autem o homo deihæc fu*nbsp;ge.laco.f. Agite nunc diuites,ploratc vlulantes in miferrjs vcftris, quæ aduenient vobis.nbsp;Diuitiæ veftræ putrefadæfunt,veftimenta veftra à tineis comefta funt. Aurum 8cargentum verum æruginauit, 6c ærugo corum in teftimonium vobis erit, SC manducabitnbsp;carnes veftras ficut ignis. Sed ex prouidentia, vt quis fibi SC fuis in necefiarijs prouideat,nbsp;non eft malum,fi licito fiatmodo.z.Corinth.ii. Nec enimdebent filij parentibus thefailnbsp;riaare,fed parentes filijs.Cum enim temporalta adfpiritualiaordinentur^rationemha-bent in*

-ocr page 131-

ARTICVLVS XXVÎ. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. Lîîlî.

bent inftf utnetithquarc aliter appetenda vel exqairenda non funt,niG inquantum ad fp £-* ritualia bona adipifcenda,augenda,vel cónferuanda, profunt SC conferunr.i.Timoth.é,nbsp;Habentes vidlum SC amilt;ftum,his contenti fimus.Proucr,i7Melius eft paruin cum timoquot;nbsp;re domini, quàm thefauri magni ÔC infatiabiles, Vos contra toto ftudio properantcs adnbsp;optima pcrfefta'qg.quo verc diuites efficiamini,recondite vobis thefaurosincghs,copio*nbsp;fe coHigendoSCprudenterreponédo.t.Cor.S, Qui paree feminatjparceSCmetet.V obisnbsp;ergo,non alijs tantum,proBidctethefauros, quorum euftodia vosnon cruciat anxiafo-licitudinejUTimoth.fi.Piuitibushuiusfeculipræcipe^nonfublime faperc,neq]fperare innbsp;incerto diuitiarumjed in dco viuo, qui praeft at nobis omnia abunde ad fruendum t ben«nbsp;agerc,diuites fieri in bonis operibuSjfacilc tribuere,communicate, thefaurizare fibi fun*nbsp;clamentumbonum in futurum,vt appréhendant vitam bona « Sed heufunt qui thefauri-zant fibi iram in die irac, SC reuelationis iufti iudiefi dei, fecundum duritiam luam ,SC cotnbsp;impccnitenSjRoma.i.SC Amos.ï.Nefcieruntfacere reélum,dicit dominus, thefaurizannbsp;tesiniquitatem,SCrapiaas in aedibusfuis,laco^y, Thefaurizaftisvobis irfcm in nouiffunisnbsp;diebus,Eft Sc aliud malum,nimiafolicitudo SC diftradlio, quodenim vehementius ama-tur,hoc frequentius cogitatur.Hinc in terris thefaurizantes immoderate, cor in cçlefti-bus habere non poffunt.ChryfoftomusîSi nihil horum eueniat,qaod thefaurus æruginc,nbsp;tinea velfure amittatur,non paruam tarnen fuftinebit iadiuram inferioribus affixus,SCeonbsp;tmnferuus effedus, à carleftious cadens, SC nihil celforum cogitate valens » Auguftinusxnbsp;Tantus in hac mortali vita debet effe amor SCdefideriöpcruenicndi ad id,ad4dfaäus es,nbsp;dolor quod ibi needum es,ac timor ne forte non peruertias, vt nullam lætitiamfentirenbsp;dcbeas,nifi de hisquaetibi aut auxilium, autfpem conferuntpxrrueniendi. Sic Apoftolusnbsp;defiderium habuit diftoluiSC effe cum Chrifto,Philippé .i.Hic thefauruscommodius nonnbsp;acquiritur,nifi per contcmptumihefauritemporalis,invifceribuspauperum inclufi.Tonbsp;biæ.q.Si exiguum tibi fuerit, etiam exiguum libenter impartirc ftude. Thefaurizabis emnbsp;tibi prxmium bonum in die neceffitatis.Et PAat.19.Si vlsperfectus effc,vade 8c vende oianbsp;quæ poffides,SC da pauperibus, SC habebis thefaurumin caelo,

Lucerna corporis tui eft oculus tuus. Si oculus tuns fuerit fimpkx, totum corpus tuum lucidum erit. Si autemoculus tuns fuerit nequam, totum cor*nbsp;pus tuum tenebrofum crit.Si ergo lumen quod in te eft,tenebrse funt,ipfæ te*nbsp;nebrac quantæ erunt7

Pulchrè affectum ordinatpoft thefautizationê.Sî emcortuptus eft animus,velinanis gloriae,vei auaritiæ morbo,totum quodgeritur,vitiofumfit oporten Quodenim eft innbsp;domo luccrna,quod eft oculus in corporc,id eft animus in homine.Si lux animae non eftnbsp;vitiata caligine falfaçr opinionum,malarum'^cupiditatum,fimentisoculusnon alio di-rigit aciem.quàm ad verum fcopum,quicquid agitur in vita,gratum deo eft, nihiVcgnonnbsp;conducit ad cumulum felicitatis. Vt ergo in corpore hoc maxime prouideraus, vt ocu*nbsp;los habeamusincolumesjficetiamin anima intelledtusSC affeäusconferuemusfalutem*nbsp;Dédit cm nobis intclleclum deus,vt ignorantiam fugemus è mcntibus,vt redum tcnca-mus,atqj ad alia huiufmodi dirigamur ac contra diuerfarura impugnationum variosin-curfusjhoc quafi quodamfeuto vfi aclumine,mancamus innocui atque muniti. Hiero*nbsp;nymusîQuomodo corpus,fi oculus non fucrit,toturain tenebris eft: it a anima fi princi-palem fulgorcm fuu perdiderit,vniuerfus fenfusin caligine verfabif. Si ergo adiccifti aninbsp;mum opum folicitudini, extinxifti lucernam obtenebrafti,aniraam, lt;^od fi mens obte-ncbratafuerit,que vice luminis data eft,quanta crit caligoreliquarum partium, quæ eXnbsp;fe lumen non habent;

Nemo poteft duobus dominis feruire : aut enim vnum odio habebit, nbsp;nbsp;ivtat s

alterum diliget,aut vnum fuftinebit, ÔC alterum contemnet.N 5 poteftis deo Z feruire 8^ niammonx.

Oftendftquod mundana cupiditas à feruitiodeiretrahit, animam fpiritualiterpcr-cuiit,hominem ignobilemreddit, ac deo diffidcrc facit« Ne ergo putes audiendos iftos, qui fe deo ôChominibus ,qui fe terræ cæloîçpariientes ,itafequunturæterna, vt tàmennbsp;temporalia hæc nolint contemnerc.Nihil enim aliud efficiunt, nifi dum vtrunq; captantnbsp;tieutro potiantur.Inter holes nöreperies duos tam commodis moribus, vt idem feruusnbsp;polTit duobus fatiffatcrc.lta fit vt alter fit deferendus,aut neutri fiet fatis.Quod fi dfii fintnbsp;interfe diuerfis moribus,autfimultate quapia gtauidiffidentes,neceffe êvtferuusji yclicnbsp;altcri

-ocr page 132-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS PRIMA.

alten probanquot;,alter«milium non dcferat folum,fcd alteri adhxrens, oderit etiam' qaeiB-deferuit.Qui vcrofic inter fepugnant,vt deus^mammonaî’Deus imperatvttualargia* riscgcntumammonaiubctjVtperfas nefas'tçtapiasaliéna .Deus, vtconfulasfratn luonbsp;Êenclitantiîmammona, vt tibi viuas.Ghriftus humilitatem docuit ÔC mititatem,Matt.iilt;nbsp;hfcite à me quia initis fum,amp; humilis corde . Diabolus fuperbiam, quia rex fuper omesnbsp;filios fuperbiæ,Iob.4i.VndeôC dei æqualitatem appetiit.Efa,i4.1n cxlum conlcendam^nbsp;fuper altra caeli exaltabo folium meumxfedebo in montibus teftamenti^ in lateribus aqiiknbsp;lonistafcendam fuper altitudinem nubium,fimilis ero altilfimo. Hine adorari à Chnftonbsp;voluit.Matth.4.Hæc omnia,inquit,tibi dabo,fiprocidensadorauerisme.Aut ergo hifncnbsp;habebit odio,ôC alterum ilium diliget,auc huic adhærebit,ôc alterum ilium negliget.Nosnbsp;diabolum facimus dominum noftrum, ficut SC ventrem deum. Philip .5. Quorum dcuanbsp;venter eft.Roma.i6,Huiufcemodi domino noftro lefu Chrifto non fcruiunt, fed fuo v2nbsp;tri.AuguftinusxNemo diabolum diligit,Slt; fi fua cupiditateimplicatus,fubdaturipfi, Sicnbsp;nec deum poteft quis vere,fecundum quod confideratur vt creator ad efle, ßC conferua'nbsp;torineffe,ßCgIonficatorinperfeclo efle,odiffej licet, quantum ad id quod eft punitor SCnbsp;vindicator culpae,à pdlóribushabeaf odio. Iohj,-.Odiohabuerut me gratis.Nûc aût vînbsp;derûtSc oderüt SC me SC patrê meû,Pfal',75.Supbia eoçj q teoderunt,afcendit femp. Frunbsp;ftra vobis blandimini, fi creditis fieri pofle,quod fieri non poteft, vt fimul deo feruiatis SCnbsp;mammonae. Vt dominus manifefte onderêt, q eflentifti dfii,apte demonftrauit diuitia'nbsp;rum feruos,etiam diaboliferuos efle.HincApoftolusauaritiamidolorum nominal ferui-*nbsp;tutem, CololEj, Solertcr notandum, quodnon dixit ,non poteftisdeo feruire,Sc diuitiasnbsp;poffiderc, fed mammonæferuireî quia multos Jegimusfandorum diuitias polTcdifle,SCnbsp;dcoferuiflCjVt Abraham,ScLoth, Gcn.iî.lob.i.Non enimeuftodierunt diuitias vtfer-ui,fed difpenfarunt vt domini, tenentes cas in vfu, non indefiderio.Hieronymus: Au--diat auarus,audiatqHi cenfeturvocabuloGhriftiano,non pofle fe deo fimul feruire SC dinbsp;uitiis.x.Gorinth.^.QuæenimfocictasChrifti ad Belialî’AmbrofiusîDurumSCpernicioquot;nbsp;fum patitur dominum,quifquis feruicmammonæ,faa enim cupiditateimplicatus fubdi-*nbsp;tur diaboIo,SC non diligitcum,quia dunffimisimperiisamatores feculiquatit.Hierem.?»nbsp;Vtinique agerent laborauerunt.Gontemnet deum,nec timebit.Contemnitur enim ab ilnbsp;Iis,qui peccantes,deimpunitate fcclerum fibi blandiantur,putantes aut nefeire deum fee-*nbsp;fera rua,aut vifa ftatim indulgere, qui nefciunt quod diflimulando eos diuina bonicas adnbsp;poenicentiam prouocct,Roma.i. Cuius enim tanta mifericordia credi poteft , ficut eiusnbsp;qui donat omnia peccata conuerfis,EzechuS.Et oleaftrum facit participem pînguedinisnbsp;oliuæ f Roman Ji.Et cuius tanta feucritas,quàm eius qui naturalibus ramis non pepercifnbsp;fed propter infidelitatemfregit^ Roman, 11. Non poteft ergo diues Sciniuftus deoSCnbsp;mammonæ feruire,

Ideo dico vobis,ne foliciti fitis animae veftrae,quid manducetis, neque cor pori veftroquid indiiamini. Nonne anima plus eft, quam efca f corpusnbsp;plusquam veftimentumC

Quoniam autem diuitum vulgus,auaritix morbum excufare foletprætextu neceflita-* tis hnmanæjhuic morbo dominus obuiare curauit î quia naturæ minimis contenta eft ncnbsp;ceflitas, SC vndelibet talibus quod fufficit, facile fuppetit. Aut enim fuccurret obuia libe^nbsp;ralitas bonorum,autoperamanuariafuppeditabitquodneceflitatimcdeatur,Poftremonbsp;ft nihil horum,pater non deftiiuetfuos,totis animisinhiantibus ad cæleftiajvelnonfolvnbsp;citis hæc leuiora adiiciet,quimaiora largitur .Tangit autem duo ad naturæ fuftentatio-*nbsp;nem neceflaria,alimentum SC tegumentum. Si ergo folicitudo prohibetur circa necefla*'nbsp;ria,quanto magis circa fuperflua SC inaniafHinc ferpens callidus 8c aftutus ,t,Corint,ii,nbsp;Alentem hois terrenis immergcre ftudens, folicitat de tpalibus tahqua neceflariis quæ-rendis,Genc.5.Infudorevultustui vefcerispanetuo.Pfar.uv.Laboresmanuum tuarumnbsp;quia manducabis,beams es.x,Thefl’.5»Q9i non laborat,non manducabit.His habitisifo-*nbsp;licitatadfuperflua,contraquodPhilip,j.NihilfoIicitifitis,fedin omni oratione,SC obfe-'nbsp;cratione peritionesveftræinnotefcant apuddeum. Vltimo captiuuminducit ad medianbsp;iIlicita,vtpotepervfuras,rapinas,fr3udes,Prouer,i.Sic femitæ omnis auari,animaspofllnbsp;dentium rapiunt.Videtur notarc gulofos,d,N e foliciti fitis vitæ veftræ quid manducetis^nbsp;Sc vanegloriofosinveftitUjin vtroqj âuarôs,Luc.i6,Homo quidam erat diues,SCinduegt;nbsp;batur purpura,Sc epulabatur quotidie fplendide, Nonne vita res eft preciofior quam ci-*nbsp;bus,SC corpus veftimentoî’Hæctantomeliora qui dédit non folicitis,an grauabitur viliqgt;nbsp;ribus hifee rebus alere tuerie^ quod dcdit^TripIici ex Caufafolicitudo temporaliu vitiofa^

Si ipft

-ocr page 133-

Si ipfa tpnquainfincm quærainus,quemadmodutn diucs ilk Lüc3i«Anima ihea,habe aiukabona pofita in annospluriniosîrcquicfcc,comede,bibc,cpülarc. Altera ob ßudiSnbsp;tiperfluum,quo homo à melioribus rctrahitur.SoIicitudo eninifeculifuffocat verburtt,nbsp;MatthJs.Qüi âutem laborat ÔC fpem in deo habet,is citra folicitüdiüem viuit.lblicittt-dinem enim vt à deo abducentem refccat dominus. N on enim folis neceflariis folicitu-do contenu eft,fed Temper ampliusquærit ôC inaius,ôCideo dicitur elatio in fublinte.Lttnbsp;cæ.n.NoIitc quærcrcquid manducetis,ÔC quid bibatis,ôC nolitein fublime tolli.Hictonbsp;nymusjErgo quod omnibus natura tribuit,« iumentisac befttis,hominibus^ cominünbsp;ne cft,huiuscurapenituslibcramur,Laborcxercendus,folicitudôcauenda. CaeteÇt denbsp;fpiritualibus cibis âC veftimentis Temper debemus elfe Toliciti^ Sed heu de his noUiflimànbsp;nobis cura.Tcrtia,ob timorem fuperfluum,ne deficiant.Hoc triplici dominus exclüditnbsp;cxcmplo,Primo,prctiofioi9î largitione.ChryfoftomustVult dicere dhstC^û dederiülnbsp;vobisanimamtam nobilem,SC corpus tam bene ornatum, non remanet vobis locus denbsp;niinoribusfoJicitandi,cfcaâCyeftimento.Sccundo,animalium nutritione.

Rcfpicitc voladliacaeli,quæ non ferunt, n€lt;^ metunt,nec^ côgregant irt horrea,ST pater vefter cæleftispafcitilla. Nonne vos magis pluris eftisillisC*nbsp;Quisautveftrucogitans,poteftadqcercadftaturam fuâcubitû vnum*nbsp;Si quæritis exemplum,intuemini rcliqua animantia,quar veftra gratià cûndidit deuS^nbsp;qui condidit omnia.LuC.iî.Confiderate coruos,quia non Teminantneq; mctünt, qbusnbsp;non cft cellariu,nclt;^ horreû, amp; deuspaTcitillos* PotuilTet dominus adfcrre in cxemplSnbsp;lohannê veUieliam/ed meminit auium,vt oftcndàt nos illis brutiores efleàPafcitâutêjnbsp;quia naturale eis indidit induftria, ad colligédas cTcas. Notâter dfisdicit,nô cogregâc«nbsp;quia de futuro non Tolicitar,viuunt in diem,quod obuiam datur Tumentes cum omni a«*nbsp;lacricate.Non enim vult exdudereprouidentiamôTlaboremtnamad vidum habéduntnbsp;circûuolantjTed auariciamSC folicitudinem. Pfal.i46. Qui dat iumentis eTcam ipTorumnbsp;Sc pullis coruoruminuocantibuseum.Et pater,qui fcittveftcr,qui vultîcæicftis, quipo^nbsp;teft.RabanustQuis rex militibus deuotis debitam non procurât alimontam i Quis do*nbsp;minus famulis fuis non minifirat cibariaî’Quis pater ftliis non dai alimenta Et: vos et*nbsp;go deftituet, quos tanto pluris facit quàm auiculasÿ'Si vos illi curæ cftis,ficut vtiqj eftis^nbsp;nonne fuperuacua eft veftraTolicitudosf Sideftituat ille, quid vobisproderit vcfttafo*nbsp;licitudo» Vt corpus dédit fuo arbitratu, ita SC vidum dabit Tuo arbitratü» Chryfofto*nbsp;mus î Nifi deus vellet conferuare quod ipfum, ipTum don ercaftett quia vero ipfeinfti*nbsp;tuit, vt anima cibo, corpus veftimento conferuetiir, ideo vtrunq? tribuit. Quis autcnlnbsp;veftrum cogitandotota fagadtatc quapotefl:, adiiccre poteft ad ftaturam ÔC ætatemnbsp;fuam^ Cuiufque corpus,iplo nc cogitante quidem, fuis audibus crefeit yfque ad prae*nbsp;feriptam à deomagnitudinem.Siue curam abiicias,nihilóbreuius habebis corpust fiuénbsp;cura diftorquearis,nihilo habebis ptoCerius.Luc.li.Si ergo nclt;^ quod minimü eft potcnbsp;ftis,qdde caeteris foliciti eftisî’HicronymusxSi volatilibus quorum anima mortalis,quaenbsp;cum elfe ceirauerint,fempcr non crunt,deuspfouidet:quanto magis honiinibus,quibusnbsp;aeiernitas promittitur^Pafeit paterfamilias leruos, pafeit SC animalia, fed in obfequiu fi*nbsp;liorumrquanto magis fiIiosç'Tertio,florum pulchritudine»

Et de veftimentis quid foh'citi cftisCConfiderate Ii’li'a agri qttomodo crcG* cunt,non taborant ne^ nenuDico autem vobis,quoniam ncc Salomon itinbsp;omni gloria fuäcoopertuscft ficut vnum exiftis.Si enim foenum agri quodnbsp;hodieeft,8c eras in clibanum mitttitur ,dcus fic veftit : quantó magis vos»nbsp;modicæfideif

AmbrofiustDandum eratetiam documétumpropter vcftimcntu,ficut datu eft pro-* pter alimcntum.HincexhortationcmdeveftimetOjfatis congruo confirmât exemplo»nbsp;Chryfoftomust^HocdicendOjCognofcite lilia agri,non opus prohibuit, fed folicitudi*nbsp;nem.Nonociofe agri additur,quod hortcnfialilianonnihildeberevidcripotcrant curæ humanæ,qu€madmodum ante dixerat volucres cæli,vt diftingueret ab altilibus.Li*nbsp;Ins autem fic profpicit,vt nec Salomon rex opulentiffimus ac fpIendidilTimus, vnquamnbsp;fic amidus fuerit,etiam cum maxime ftrepitum diuitiariim fuarum öftentaret, quéad-modum quodlibet ex his contemptis neglcäistpIilqs.Nihil enim tarn eleganspræftarcnbsp;poteft hominu cura,q præftat ipfa naturæ prouidentia.Hieronymust Reuera nec fericunbsp;regum'^ purpura,piäuraatexiura poteft floribus compararüQuid ita rubet vt rofa* qd

-ocr page 134-

PAKS PRIMA.

îtâ Câtîdct vt lilfiïmf Vîoir vero nullo fuperari poffunt colôfe» Rabânusîlpfc color or-* namentum eft floçt.BedatSalomon veftes habuicalienas,lilia proprias,quas natura illi*nbsp;«iiiuftrat.niihomineSjiftis deus miniftrauNon ergo ornacus curandus, q caducoçtflanbsp;rum eft,Sc quo ornatur foenûgt;Chryfoft.Statuto têpore lilia formâtur in frondibus, ve-ftiuntur candore,implêtur odoribusiSC qd terra radici non dederat,deusinuifibili ope-rationelargitur.Exiguæ fidei vocat,qafi ncc de hisfidcntcsfunius,quoniodo inuifibt*nbsp;lialperamus^Permodicafides-eftjquæ nec de minimis certaeft»

Noliteergo foKciticflc,dicentes:gd manducabimusC'aut quid bibemusf aut quo openemurrHæc cnim omnia gentes inquirunuSdt cnim pater ve*nbsp;fter,quia bis omnibus indigetis, Quaerite ergo primum regnum dei SCiu*nbsp;ftitiam cius,8ô bæc omnia adqcientur vobis»

Chryfoft.Qui in rebus humanis fortunam credunt effe,non prouidentia, nctp iudi-' cio dei vitam fuam gubernari æftintant,vel incerto duci euentu,lob.tx.Circa cardinesnbsp;cæ]i perainbulac,ncc noftra coniîderac,ideotiniétSc defperant,quafi qui neminemha**nbsp;béant gubernatorem.Qui aut fe credit dei iudicio gubernari, efcam fuâ in manu dei cô/nbsp;ftituit.Heb,i5,Sint mores fine auaritia,contétipræ)entibus:ipfeenim ait lofueû.Non ténbsp;deferam.GloiTatQuid amplius habet ftdelis à gentili,cuius animam inhdelitas folicitatfnbsp;Ethnicorum ergo voces iunt,nonChriftianoçidîquidennlli aut deû effc non credunr^nbsp;^ut non agerccurammortalium, neqj didicerunt aliam eflc potiorem vitam, ad quantnbsp;omnis cura fît dirigenda, Itaq; dei præiidiis diftiiî,SCin his quæ corporis funt felicitatenbsp;hominis conftituentes,magna folicitudine parant, quæ ad vidrum veftitü«:^.aut reliquenbsp;corporis commoda faciût.Gcftiutttgaudio,cum haec obtigerint4exanimâturmetu,quSnbsp;fjs imminet periculumtdifcruciantur moerorc,ac nonnunquam ad laqueum currüt,^iSnbsp;hæceripiûturîac per has curas aftixi rebus pericuris,nec hic viuût fuauiter,nec ad cæle^nbsp;ftium bonorum ftudium poflunt animü erigere^Chryfoftomus î Qui creauitnaturam,nbsp;feit indigcntiam.Quod fi pater,non poteft defpicere filios» Nâ patres etfi filijs nô-dencnbsp;fuperflua,tribuüt tame neCefiaria.Necergo aliunde nafeitur ifta folicitudo, nifi ex dif^nbsp;fidentiacrgapatrcmSCpotéciflîmumSdiberaliflimura SCprouidentiffimum» Sed diceCnbsp;quis,quid igitur;* An non parabimus opéra manuaria, quo nos,vxorem, liberos'tp noquot;nbsp;ftrosalamus^quopauperum inopiamfubleoemus^Maxime,fedabfqj folicitudinc*Siq*nbsp;demmiferum vulgus conduplicatfuam mireriam,fimul laborans corpore,Sc animo fonbsp;f licitum.PoftreinOjad copiam fpedant,nô adpræfentem neceffîtatemtSc in longinquûnbsp;congerunt,quafi certü fit illos diu viâuros,amp;: nihil vnquamfatiseft?Prima cura fitciuénbsp;boni,ad quod ifta collata,nunius funt momentûHuius iuftitiam ante omnia quæritc,fi-’nbsp;tam in his rebus,quas ante docui,SC toto animo hoc agite ^d eftomnium maxima^ Lunbsp;cæ.ii.Quiquærit,inuenit.Rcgnumdei fummumbonum,quodfolumfatiatappetitum.nbsp;Pfalm46. Satiabor cum apparuerit gloria tua.SC jy.Incbriabuntur ab hubenate domusnbsp;tuæ,Sc torreote vokiptatis tuæ potabis eos.Ibi plena fufficientia,hic miferia amp; deficic-*nbsp;tia.Iob.i4.Homonatus de muliere,breui viuens tempore,repletur multismiferijs« Ibinbsp;finis,hic via.Heb.ij. Non habemus hic manentemciuitatem, fedfuturam inquirimus.nbsp;Pfal.n9.Heu mihi quia incolatus meus prolongatus eft. Huiusregni claritatem ôC ma-gnitudinem antiquipatresagnofcente8,fummo ftudioclamabant Efa.(54.Vtinam difgt;-rumperes cælos amp; defcêderes.Hoc nobis ingeritur Matth.ij.Luc.io. Multi prophetae“nbsp;Rcgni cx^ 8C reges voluerüt videre quæ vos videtis,amp; non viderut. Habet hoc regnü quatuor c5nbsp;leflis côdi^ ditioncsfup omniaregna mundi,quarc folerter quærendfi,Aeternitas.Pfal,(44.Regn3nbsp;Clones qua tuum,regnü omnium feculoçe.Dan.7.Póteftas eiuspoteftasæterna,8Cregnu quod nonnbsp;corrumpetur.Speeiofitas.Sapîæ.S'.Accipient regnum decorisôCdiademafpeciei dem»nbsp;nu domini.Puritas.Matth.iî.Mittetangelos fuos,amp; colligét de regno cius omnia fean-*nbsp;dala ôC. eos qui faciunt iniquitatcm,ôC mittenteos in caminum ignis.Hubcrtas. Luc.«*nbsp;Ego difpono vobis ficut difpofuit mihi pater meus,regnü,vtedatis amp; bibatis fupmen-*nbsp;fam meamin regnomeo.Efaiæ.^s'.Ecce ferui mei comedent,Sc vos efurietistecce ferainbsp;meibibent, âC vos fitietis ttcce feruimei lætabuntur, ôC vos confundeminiî ecce feruinbsp;mei laudabüt præ exultationc cordis,âC vos clamabitis præ dolore cordis, 8C præ con*nbsp;tritione fpiritus vlulabitis. Oft^ndit autem modum perueniendi. Et iuftitiam cius,nortnbsp;Icgis.Roman.io.Ignorantes dei iuftitiam amp; fuam volentes conftituere,iuftitiæ dei nonnbsp;fubieifti.Hinc Philip.5,vt Chriftü lucrifaciam,amp; inueniar in illo non habens meam iu*nbsp;ftitiam quæ ex lege eft/cdiUamquæex fideeft iefu Chrifti,quæ «dco eftiuftitia in fide. Ro-

-ocr page 135-

ARTICVIzVâ ‘ XXVÎe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, LVI.

dt«Rômâ.5‘Atbîtramur enim hominemiuftificariperfidem fine optribusIcgis.Com--plcdiiur autem hæc iuftitia triaiVnum,vt regni infignqs figuremur«Iohan«j, Nifi quis renatusfuerit ex aqua fpiritu fandó,non poteft introire regnû dei,Alteçî,vt inimicisnbsp;reIuiSemur,q ûint m3dus,caro Sidiabolus.Luc.ii.Qui nô eft mccû,contra me eft.Ter-tmm,vc operaregni opereraur,quaefunt,quafiftatutaquae Chriftus docuic obferuarc,nbsp;Vnde regnfi quxrere SC iuftitiâ eiuSjCft ipfam operibus implerc, (quam,imitando Chrinbsp;ftum amp; mSdata cius implendo,aflequimur}tantû vt deus glorificetur, SC vt nos ei p oîanbsp;placeamus.Vulî ergo temporaliu folicitudinem abiicerc,quæ ab illo regno abducüt » nânbsp;tune adqcienf omnianecefiaria liberalitate dei.Nam SCnos curamilloçt agimuSjqfe to-tos nobis nianciparint,de^ illis foliciti fumus,rametfi feipfos ipfi ncgKganriquanto ma-gis dominus?AmbrofiusîHic manifeftilTime dominus oftendit, non effeappetédahæcnbsp;tanquamcalia noftra bona,yt propter ipfa debeamusbenefacerc, fi quid fadamus, fednbsp;tarnen effe neceflaria. Regnû ergo dei Sc iuftitia dci(non noftra)bonum noftrum eft,SCnbsp;hoc appetendum,ÔCibi finis conftituendus,propterquodomniafadamus quæcûqjfa*nbsp;cimus.Sedquiain hac vitamilitamus,vt adillud puenirc poflimus,qu3e vita fine hisnc-ceffariis agi nonpotefttadponêtur, inqc,hæc vobis,fcd vos regnû dei SC iuftitiam dusnbsp;primûquaerite.Cû enim dixitiliud primû,quia hoc poftcriusqu£rendûeft,non tempore,fed dignitatejoftendit illud tanquam bonû noftru,hoc tanquam neceffarifl noftrum,nbsp;heceflarium aût propter illud bonû.Ncqj enim(verbi gratia)ideo debemus euâgelizarenbsp;¦vt manducemusjfed ideomanducare,vt cuangelizemus.Sicrgoquærimus dbû vtha-beamusregnum dci,facimus4d debemus^ Auguftinüsjllludquod primû debetintédi,nbsp;id eft,ætcrnitas,datur:ôC illud quod non debet intcndi nifi ç acddens,idcft,tcmpora-litaSjfuperadditur vel adijcitur.Quàm ergo ftulti funt,qui nimiam curàm circa tempo-'taliaacquirenda,velacquifttac5feruanda apponüt^HincPhÜip.^.Scio abundare, fcionbsp;SC penuriam pati.i.Timoth.6»Nihil intulimus in hune mundû, haud dubium qa nec qcnbsp;2aam auferre poifumus.Habentes ergo vidum 5C quibus tcgamur,his contenti furnus»nbsp;îontingit fæpe,vt quo maiori amore ftringuntur,eo velocius ad modum anguillæ ela-bantur.Luc.il,Stulte,hac node repetent animamtuam àtetôC quæparafti,cuius erût?nbsp;AuguftinusxNon eft intelltgendum q? femper adr)ciâtur,quum Àpoftolus dicat, i.Co-rinth.4.1n fame ÔCfitijinfrigoreôCnuditatCjïcd pro difpofitioOe diuinæ prouidentiænbsp;aliquando dantur,aliquandofubcrahunturpro hominis bono.Cû enim dantur,ad gra-tiarum funt adionemtquum fubtrahuntur,ad probationem,vt in lob amp; Tobia,ôC hu-railitatis conferuationem.Eccî.iT.V afa figuli probat fornax,iSc homines iuftos tentationbsp;tribulationis.Sicutergoin vfuipfo hæc tranfitoriafunt habenda, ita etiam in orationcnbsp;tranfitorie funt poftulanda.

' Nolite ergo foliciti efTe in craftinum. Craftinus enim dies folicitus crit fis* Matth, lt;î bqpfi. Suffîcît diei malicia fua.

Non vult vos grauari curis,quæ faciunt afflidiores,meliores non faciunt,Quod ho* ;diernus dies obtulit,accipitc cû gratiarum adione,lt;^id craftinus dies fit allaturus, ipfinbsp;curandum relinquite.Si quid adferet boni,non pendebitisfpetfi quid mali, non præue-nietis afflidionetn metu futuri mali.QuodôC fi pro craftino folicitus fueris, quando va-lt;abis deo?Habet hæc vita fuas afflidiones,quas nihil eft necelfe metu conduplicari.Sa*nbsp;tis eft enim easferre quum venerinr,vt non timor etiam nobis præfentes reddar, antcqnbsp;accidant.Chryfoftomusi Satis malorûadfertipfumtêpus,vtnô affligamus nos folici-tudinc futuroçt maloçt.Ephe.y.Videte itaqj fratres, qûo caute ambuletis, nô quafi infi-picntcsjfed vtfapientes,redimêtes tëpus,qm dies malt funt,afflidionibusamp;: calamitati-Jjus plcni.Craftinus ergo dies curam habebit fuijpfius,

Defeendens eu difcipulis,ftetit in loco campeftri, SCturba difcipulorum I*uc,« ^ius,8^ multitudo copiofa plebisab omniïudæa ÔC Hicrufalê, 8C maritimanbsp;Tyrinbsp;nbsp;Sidonis,qui vénérant vtaudirenteum,8C fanarentur a languoribus

fuis.Etquivcxabatur afpiritibus immûdis,curabâtur.Etomnisturba quse* Tebat cû tangere,quia virtus de illo exibat,SC fanabat omnes»

Oftendit non in his quæ mûdus quærit,fed longe contrarqs veram confiftere beatitu ’dinem.Dcfcédit ergo in planîticm multitudinis capacem.Aderat multitudo promifeuinbsp;populi.Matth.4.Abiit opinio eiusin totamSyriam, Multos pellexeratôc pertraxerat enbsp;longinquo auiditas audiendifcrmonêeuangelicû,quoàmorbiscurafenturanimorum,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K i Chryfo-

-ocr page 136-

PARS PRIMA.

ChryfoftomustSi iuftitiä faccre non vis,vt qd prxdicatoremiuftitix aadis^ quarem^ giftrum vocas,cuius non vis cflc difcipulus^Et force non pauci fama attradi,vt facie vinbsp;derent de quo tâta audierant.Sic regina Saba Hierofolymam venit audire fapientiä Sanbsp;lomonis,î,Reg.io,SC Luc.ii,Et eccc plus 5 Salomon hic.NonnulIosIpes fanitatis turnnbsp;animæjtum corporis,PfaI.6.Miferere mihi dfie,qin infirmus fumjfana me, quoniâ con*nbsp;turbata funt ofla mea^Hiere.iy.Sana me domine,SC. fanaborjfaluS me fac, ôC faluus ero,nbsp;quoniam laus mea tu es.Et qui vcxabantur.Quatuor indicanffpûsmaligni conditiócs»nbsp;lignicóai^ jqfubtilitas,quia fpus,Ephe.6,Non eft nobis colludatio aduerfus carnem ÔC fan*nbsp;tiones qc, guinem,fed aduerfus principes ôC poteftates,adncrfus mudi redores tenebraçe ha9c,çô*nbsp;tra fpûalia neqmtiæ in cæleftibusj,Petr,s'.Aduerfarius vefter diabolus, tanquamieo runbsp;giens circuit,quærens quera deuoret.Culpæ feeditas, qa immûdus, quarc fordibus pecnbsp;catorum gaudet,Luc.ii.Cum immûdus fpûs exierit ab homine,ambulat per loca aridànbsp;ëCinaquofa,quacrens requiem,ôCnoninuenitjquiain ccenoluxuriæ 3C carnalis voluptanbsp;tis quiefcft.Matth.8tSi eqeis nos hinc,mitte in porcos.Malitiæ peruerfitas, quia ex pu*nbsp;ramalitiaSCinuidia homines vexant,quum nihil hinc vtilftatis, fed calamitatis plurim®nbsp;acquiranttSapîæ.i, Inuidia diaboli intrauit mors in orbem terrarum, Nequitiæ moda*nbsp;ïitasmam per dominum refreHatur,ne tantum poffint quantum volunt, vt darct lobft.nbsp;Ideo lac.^.RefifticediaboIOjôCfugietà vobis.i.Petri.ç.Cuirefiftfte forces in fîde.ËrâCnbsp;autem in eo fons ac plenitudo virtutis diuinae,qu3e proficifeebatur ab co non fecus ac lunbsp;men à fole,calor ab igne,ac falutem adferebat omnibus, Prophetæ ÔC fandi virtutê fuinbsp;fuperne acceperût,nec habucrut â (e cgrcdientem,quia non fontes,fed riuuli, SicôC dif*nbsp;cipuli.Macth.io.Gonuocatis duodecim difeipulis fuis, dédit illis poteftatem fpirituunanbsp;immundoçt vt eiicerenteos,amp;: curarent omnem languorem 8C omnem infirmitatêjo*nbsp;han.i4,Qui in me credit,opa quae ego facto ôCipfe faciet,amp;maiora hoçt faciet.Ephe.^nbsp;Afcédensin altum,captiuam duxit captiuitatem,deditdona hominibus«De quibusdolt;nbsp;nis.i.Corint.11. Vnicuicy datur manifeftatiofpûsad vtilitatem,fcilicetec£kfiac,Ali)^-»nbsp;demper fpiritumdatur fermo fapienciæ,alii autemfermo feientiæfecundüeundem fpinbsp;ritum,alteri fîdes in eodem fpiritu,3lij gratia fanitatum in vno fpiritu,ali| operatio vir*nbsp;tutum,amp;c.Harc autem omnia operatur vnusatq;idemfpiritus, diuidens fingulis proutnbsp;vuIt.Cum ergo fine pcenitentiafint dona ô£ vocatiodei,Roma.«,claretôC fandos nûcnbsp;apuddeüpie inuocantibusopitularipoirc,quemadmodûamp;magis ^antea interris,quânbsp;conditio eorum meIior,S^ perfediorcharitas effedaftt,nec cédât in detrimentum, lednbsp;potius augmentum gloriæ diuinæ,quum huiufmodi operibus apud Chriftum fe viuerenbsp;teftentur.Legimus ad contadum oflium Helifæi mortuumreuixiire,4.Regûj$.Stcadnbsp;contadum fudariorum Pauli 8C femicindiorun» languores recedebant, amp; fpiritus imlt;nbsp;mundiegrcdiebancur,Adu.i9.Quotquot ergoamp;nunc Ghriftumpio tangunt affcdugt;nbsp;fanatomnes, Tangitautem, quicrec(itincumttangfturàGhrifto,quifirmatur abco,nbsp;Iaco.4.Appropinquate deo,i3c appropinquabit vobis.Qui ergo fie tangitamp;tangitur,nbsp;virtutc fpiritus eiusfanatur.

t Et ipfe eleuads oculis in difcipulos fuos,dicebat:Beati paupcrcs,quia vc* ftrum eft regnum dei.

BedatEtfi generaliter omnibus Ioquitur,fpecialiteF tarnen in difcipulos feruator oeu los leuat,vt qs quiverbum intenta cordis aure percipiunt, latius faporisintimiinmê a*nbsp;periattS^qbus in monte fedensosaperuit vt magna proferrec,in eos ftansincâpoocu*nbsp;los dirigit,vt audita patienter intclfigant,Conftitunt mSdi amatorcs felicitate in rerun«nbsp;abundantia,quû tarnen muftis occafiofit malorummultorum.Pfal.^j.Beatum dixerucnbsp;populum cuijiæc funt: (quz præmiferac)beatus populus cuius dominus deus eius.Ma^nbsp;lac.j.Ergo nSc bcatos dicimus arrogantes,fiquidem ædificati funt faciétes impictatcmnbsp;SCtcntaucrnntdeum,âCfaluifadi funt.Gontra dnspauperesbeatospronunciat,^ opesnbsp;terrcnas fpcrnunt 4 liberius deo vaccnt.Ex fpontanea paupertatc cæteræ virtutes ex*nbsp;ordium quoddaSC origine fumunt,ficut ecótraradix omnium malorum cft cupiditas,nbsp;i.Timoth.Ä.quae fidem impedit.Luc.iÄ.Audiebant hæc omnia pharifari qui erant aua*nbsp;rijâc deridebanteum.Imo à fide excidere facit.i.Timoth.fi. Quam quidam appeteteSj,nbsp;à fide exciderunt.Hinc idolorum dicitur feruitus,Ephe.ç,Ncceffario ergo prima pont/nbsp;tur.GregoriustQui nihil habet in mundo quod diftgat, nihil eft in mundo quod perti*nbsp;mcfc3t,amp; ideo nihil eft ci moleftum.Ad hoc cnim Chriftus paupertatem amplexus eft,nbsp;quo fuoexempio affedusnoftrosàtcrrenis 3uocato8,virtutibusditefcerefacerct,t.Conbsp;rintht8gt;Scftis gratia dni noftti lcfuGhrifti,qmpropter nosegenus fadus eft^ cum efiêtnbsp;diuesgt;

-ocr page 137-

ARTICVLVS XXVÏ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo« LVII,

4iucs,vtilliu8inopianosdiuites efiemus.Vndc Luc.i4.Nifi Qs renunctauerit omnibut quæ poffid«,non potcft meus effc difcipulus.Contemncntes thcfauros tercenos,czle**nbsp;ttes aggrcgant.laco.i.Nonnc paupcreselegitdcusin hoe mundo, diuites inhde^SChxnbsp;redes regni quod repromifit deus diligentibus fe^Pfal.ÿ.Tibi dcrcliäus eft pauper, or*nbsp;phano tu cris adlutor.ôC 5).lfte pauper clamauit,ôlt; dfis exaudiuic cû,amp; ex omnibus tri-bulationibus ciusfaluauitcû.CIarctmpauperc Lazaro,Luca6«Sccüdo,vt bene fit hogt;nbsp;mini in corpore,quo ad cibum 8c potum.Sap.x.Venite,fruamur bonis quæ funt,SC vta*nbsp;mur creatura tanquâ in iuuétutc celeritcr. Vino prcciofo ÔC vnguentis nos irnplcamus.nbsp;Si non prztereac nos flos temporis,Coronemus nos rolis antequam marccfcanttnullumnbsp;pratum fitquod non pertranUat luxuria noflramemo veflrum exors fit iaxuriænoftr£,nbsp;Vbiquerelinquamus ligna lætitiæ, quoniam hæc eft parsnoflra, Schæc eft forsnoftra,nbsp;£faiæ.zi.i.Corinthj;* ComedamusSc bibamus,crasenimmoriemur. Sedaudiamulnbsp;czleftem dodiorem.

Beau qui nuncefuritis,quia facurabiminî»

Qui nüc tenues cfuritis,fititis,contcnti frugalitate fpernitis opes ac luxutn huius mu* di,i.Corinth.7. Qni vtuntur hoc mndo,tanquam non vtantur.Eft cm efuries,prouccftnbsp;adus virtutiSjfcilicct abftinentiae, qua ^s fpontc propter deû corpus affligit, ÔCfpiritutnbsp;fubticit.i.Corinth.ç.Caftigo corpus meß Si in leruitutê redigo. x.Corinthji. Infamenbsp;ôC fitijin ieiunqs multis.Heb.H .Circuicrût in melotis,in pellibus caprinis,egentes, an gunbsp;ftiati,afflidii.Beati ergo q fpretis delicqs cfuhunt animi cibû,qui eft fermo diuinus,Sc fi*nbsp;tiunt aquam viuam euangelici fpûs, quoniam continget eos falubribus delicqs cxplcri,nbsp;quas dcfiderant.Pfal.ioiBencdic anima mca domino,ôc noli obliuifci omnesretnbutionbsp;Tics cius.Qui replet inbonis defiderifl tufi.ö^ jj.Timete dnmoês fandii eius,quoniânotinbsp;eft inopia timcntibus efi^Diuites eguerût Si efurierüttinquirentes aflt dominû t non mi*nbsp;nuentur omni bono.Proue.ij Juftus comedit ôd replet animant fuâ.venter aût impio^nbsp;înfaturabilis.AmbrofiustQui efurit,efuriêti côpatitur, côpaticndo largif, largiendo fitnbsp;tuftusjæqualé fe inferioribus praeftat,dolû cxcludit, veritatérequnrit. Tertio, ex rerun*nbsp;abûdantia 8C vita volvmtuofa fequif inepta lætitia.Prouer.i.Lætatur cum malefccerintnbsp;ôC exultât in rebus peffimis.lob.xi.Tenéttympanûamp; citharam,SC gaudét ad fonitû ot-gani.Ducfit inbonis dies fuos,amp; in pundo adinferna defeendunt,

¦ Beati qui nunefletis,quia ridebitis.

Beati qui vofipfos orbaftis vitro voluptatibus huius müdi,ftudio pietatis cuangelicç praeferentes ea quz g têporarias afflidioncs,gducunt ad æternæ vitae gaudia,qa venietnbsp;tempuSjVt verfis reçe vicibus,dolor vefter vertaf in gaudifi,amp; ludus in rifum.Eft cnimnbsp;tempus vitæ pfentis,têpus luâusSC triftitiæ,tum ratione culpæ fine qua nontranfigiturnbsp;i.lonanj.Si dixerimus qa pccjjatû non habemus,nofipfos feducimus,6c veritas in no*nbsp;bisnô eft.tum dilatæ gloriæ.Cantic»s,Nficiatc diledo qa amore langueo.Pfal.iig.Exi*nbsp;tus aquaçt deduxerût oculi mei,qa no euftodierût legem tuam. Sic fiC fuper alioçt mife*nbsp;riis.Luc.i9,Videns(lefus)ciuitaté,fleuit fug illam. lob.jo.flebam quondam fug co q af*nbsp;Aldus erat, 8i cópatiebaf aîa mea pauperi.Ridebit ergo tabs in die nouilTimOjProuc.ji.nbsp;Quarto quacrif honor,vnde in fuperbia eleuanf.Hinc vulgus feliccs appellat, qbus ap*nbsp;plaudit popuius,q ad honores prouehûtur,q magnificis ticulis celebrantur. Matth.r;,nbsp;Amant primos recubitus in ccenis,ôC primas cathedras in fynagogis,ôC falutationes innbsp;foro,ôc vocari ab hominibus rabbi.

Beat! eritis quu vos oderint homines,Si feparauerint vos Si exprobraue S rint,Si ttecerint nomen veftru tanquam malu propter filiu hominis. Gaudetnbsp;te in ilia die Si exultace:ecce enim mcrces veftra multa eft in caelis.

BedatDocet eos ab hominibus infedandos,fed fupcr homines efle bcandos. qui era in terris aduerfa fuftinent pro Chrifto,in czlo rccipiét plurima dona. Vos ergo me aunbsp;tore faeali erins,quu vos oderint corde,qa fignum qj non eftis de müdo.Iohan.iç.Si denbsp;mûdo fuifletiSjinudus vtiqj qd fufi erat diligerct.Galat.i.Si adhuc hominibus placcren*nbsp;Chriftiferuusnöeffem.Roma.ij.Vnufquifqjproximo fuoplaceatin bonfi. Etexpro*nbsp;braucrintjVerbo.Verbäcm crucispereuntibusftultitiaeft. Sc qufivosvtcxecrabilcs enbsp;cötubernio fuo eicçerint.ïohan.g.lamcnim côfpirauerât Iudjei,vt fiquis cuChriftumnbsp;çonficeretur,extra fynagogam fierct.quu in vos mea caufa multa probra congelferint,nbsp;*.Corinth.4.tanqu3m^purgamenta huius mudifadi fumus,omniu peripfema vfq? ad*nbsp;fine,quu nomen veftrfi ac memoriä,vel abolere prorfus.vel abominabilcm poftcris red

K 5

-ocr page 138-

P A R s P R I M A,

3ere ftu(IuerinÉ,i(K^ tiulla veftraculpa, fedodio filtj hominis,cuidsdo^tinam Sfgla* riamprædicabitis.Diftingattintcrcos qui mala patiuntunNä quidam ob flagitiaj.Pe*nbsp;tri.4.Nemo vcftrum panatur quafi homfcida,autfur,aut maledicus, auc alicnorum apnbsp;pctitor.Si aßt vt Chhftianus,non erubefcai,glorifie« autcm inifto nomiine deü J.Pct.nbsp;x.Quæ enim cft gratia,fi peccantes colaphizati fufFertisî’ Sed fi benefacientes panentecnbsp;fuftintriSjbæc eft gratia apud deum« De his hic,qui propter Chriftû âC.i.Petri.i. Hæcnbsp;efl: enim gratia,fi propter dei cônfcientiam fuftinet quis triftitiaspatiens iniufte.Ne qdnbsp;«rgo ob hoc difpliceatis vobis,quin potiusgaudcte,quumhæc vobis acciderint cordc,nbsp;ÔCexulrate corporc.PfaI.S;, GormeumôC caro mea exuItaueruntindeumviuum.Ro-'nbsp;ma,ii.Spe gaudcntcs,Philip.4.Gaud€te in domino femper.BedaîNon hoc àquolibecnbsp;patiente,fed ab eoqui fupernx tant« mercedis intuitu patitur, præceptum impîeri po-tcft,vt fcilicet inter odiacoedium,inter probra linguaçt,inter manus perfequentium,nbsp;afquali,imo laetiori adhuc corde verfetur.Talcs fuerunt de quibus Adu.ç.lbantgaudénbsp;tes à conlpedu conciiii,quoniam digni habiti fiint pro nomine lefu contumeliam pati*nbsp;Odiant licet homines corde nefando,diiedûcor Chrifti Ixdere non pofiunt* Separét,nbsp;'dcpellant.Chriftus inuenitâf conferuat.Exprobrent nomen crucifixi,(pfenbsp;commortuos fibi conrefufeitabit, amp; confédéré faciet in cæleftibus. Ecccenim mercesnbsp;vcftra,quae deus-cft.Gene.iç.Ego ero merces tua magna nimis,ait deus Abraae* Multa,nbsp;ait.Efa.S44.,Corinth.i.OcuIusnon vidit,nec auris audiuit, nec in cor hominis afeen-dic,qua^rxparauic deus diligentibus fç.Nam Roma.S.Exiftimo quod non fint condi-gnæ pafliones hums temporis ad futuram glonam quæ reuelabitur in nobis.Et vere,qanbsp;propaupertatetemporali regnumdatur æternum,pro mométaneo lu^u lætitia fem*nbsp;pitcrna,pro fame horaria fatietas plena,pro vilitate modica gloria perpétua. Et hocnbsp;lt;n cælis,in loco tuto ôf amceno,Etcnim fi nonrefpondebit mentis fauor hominu ma*nbsp;lorum,taraenmanet copiofa merces benefadorum in cat Iis,Hommes nopoterût abo*nbsp;Icre nomina,quæ feriptafunt in carlisînon poterunt obfcurare fuis probris gloriamhonbsp;norum,qu3e cum gloria Chrifti femper iungetur.Hic aperit ergocaeleftis ille dodor atnbsp;canamillam fiiam philofophtani,quam vttraderet fiiis,e cælis defeenderat in terrastâCnbsp;haneChriftianorum vulgus libenter antiquari finimus,ac vehit obolefcere, Galias nunbsp;gas agimus,cum hxc inculcanda in primts fint animis omnium.Quod fi fieret,non ittinbsp;paflim omnespro rebus friuolis,propccuniola,pro vaniftïmis imperi) titulis,pro qua*nbsp;nisiniurioladigladiaremur.Hæc demüfunt quæ veros reddût Chriftianos,

Seaindum hatc enim faciebant prophetis patres eorum.Veruncamen vaft vobis diultibus qui habetis confolationem veftram»

Quivobis intérim placetis, obledantes animos veftrosopibus,honoribus5^ /nece* hris huius mûdi, nec cogitatis breui futuçtivt ifta vana félicitas vobis auferatur,Luc.it,nbsp;Stulce,hac node repetuntàte animam tuarhtSC quæparafti, cuius erût;ramp; fuccedatin*nbsp;felicitasæterno.Iaco.s'Agite nunc diuites,ploratc vlulantes inmiferijs veftrisquxaducnbsp;nient vobis.CIaret in diuite epulonc.Luc.i6.Hinc Eccî.jl.Bcatus diues quiinuentus eftnbsp;fine macula,Sf qui poft aurum non 3biit,nec fpcrauit in pecunue thefauris, Diuitix et*nbsp;go fi adfiuant,nolite cor apponcrc,Pfal,6i.

Væ vobis qui ridetis nunc,quia lugebitis 8C flebitis.

Qui deliniti rerum fluxarum fucceflu nunc ridetiSjdulciip fortuna ebrijt nS mox ver* fisrerum vicibus flebitis,ac momentanea voluptas in perennem cruciatum commuta*nbsp;bitur.ChryfoftomusîDic mihi,cur ridesî’nunc enim tcmpusflcndi.Iaco.4.Rifus vefternbsp;in ludum vcrtctur.Eccres,i,Rifumrcputauicrrorcm,Ôf gaudio dixi,quid fruftra deci*nbsp;pcrisS^Prouer.i4,Rifus dolore mifcebitur,amp; extrema gaudt) ludus occupât«

Vac qui faturati eftis, quia efurictis.

Nonncccflitatem carnis,fed voluptatcm quærentes.Luc.ii.Videte ne grauenf cor* da veftracrapulaSC ebrietate,amp; curis huius feculi, amp;fupcrueniat in vosrepentina^die»nbsp;illa.R0man.15.Garnis curam ne feccritis in defideriis.Roma.S.Dcbitores fumus nô carnbsp;nijVt fccundum carnem viuamus.Si enim fecundum carnem vixeritis,moricmini:fi ailnbsp;tem fpiritu fada carnis mortific3ueritis,viuctis.Ideo Efaix.y.Vae qui confurgitis manenbsp;ad ebrietatem fedandam,ôf potandum vfque ad vefperam, vt vino aeftuetis. Citharanbsp;Si. lyra 8i tympanum amp; tibia amp; vinum in conuiurjs veftri«, Si opus domini non refpi*nbsp;citis,nec opera manuum eius confideratis«

Vx qu»

-ocr page 139-

A R T I C V L V S XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LVHï.

Vac cjuum beiiedixcnnt vobis omnes bomincs.Sccundum baec cnim fagt; ciebanc pfeudoprophecis patres eorum.

BedatAdulatio nutrixSC fomentum eft peccatt,ficutoleumflammar« Pfai.140. Cor* cipiet me iuftus in mifericordis^oieum autcm peccatoris non impinguct caput mcum^.nbsp;Jamp;fa.5.Populcmeus,qui beatum te dicuntjipfi te decipiunt. Ne ergoplacete vobis,quSnbsp;ob falfam felicitatia fpeciem vobis gratulantnr SC applaudSt homines, ignari verae feli*nbsp;citati3,quuni ea quæ turpiter SC impie à vobis gerûtur,laud!bus vehunt.Pfal.9,Quoniänbsp;laudatur peccatorin deßderiis animæ fu3e,ÔC iniquusbenedicitur.Laus ifta non libera^nbsp;bit vos à vindida dei,fed grauioribus etiam fuppliciis dignos reddet,quod non folû nonbsp;pudueritimpiorumfacinorum, verumetiam ex malefactis laudem quaffieriiis.DeccCnbsp;quidemvtabhominibusIaudcmur,fedpriHsàdeo»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;,

Bftoteergo mifcricordesjicut 8è pater vefter mîfen'cors eft.

OftenditquibusmodisdC quare proximis noftris mifericordiam impendere debca- ‘ inu8,mifericors dominus,nos miferos confokndo,fuam mifericordiam nobis proponënbsp;do.Non aitjEftotcpotétcsxquia angelus fimilitudincmpotentiae dei afFcdans,deiedus 'nbsp;fuit,Efa.i4.^ Luc.io.Sic neqî fapientes.Nam fcientiæ appetitus hominem immortali**nbsp;tätig gloria fpoliauit,vt dicit Bernardus,SC claret Genc^j.diccnte ferpeniej Eritis ßcucnbsp;dq jfcientesbonum ôC malum,Efa,f,V«c qui fapientes eftisin oculis vcftris,Ôlt; coram vonbsp;bifmetipfisprudentes.Sed mifcricordes,Nara per mifericordiam culpa purgatur,Pro*nbsp;uer.iy.Per mifericordiam Scfidempurganturpeccata.SCtó. MifericordiaôC vcritatercnbsp;dimitur iniquitas.Dan.4,Peccata tua eleemolynisredime,Sciniquitates tuasmifericocnbsp;dtjs paupcrum.Gratia datur ôC augmentatur. Prouer.j, Mifericordia amp; veritas te nonnbsp;déférantjcircunda eas gutturi tao,ÔC defcribe in tabuHs cordis tui,ôc inuenies gratia bonbsp;nam,âC difciplinam coram deo SC homnibus.ôC xi.Qui pronus eft ad mifericordiam,benbsp;nediccturîde panibus enim fuis dédit pauperi,Gloria accumuIatur.Ecci.i6.Omnis mi-lêricordia faciet locum vnicuiqj fccundum meritum operum fuoçe.Hinc Matth.y.Bea-'timifcncordes,quoniammifericordiam confequentur.Nonfolumautemmifericordesnbsp;effe doccmur,fcd etiam quomodo fimusinfinuatur.Sicut pater vefter. Matth.tj. V nusnbsp;eftpater vefter qui eft in cælis.Malac.i.Nûquidnon pater vnus omnium noftrü s' Nu*nbsp;quid non deus vnus crcauit nosî'Quareergodefpicit vnufquifqj veftrum fratremfuüÿnbsp;Ipfc aût mifcricors eft,cxpcdando noftrSconucrfioné.Efa.jo.Expedat dns vt mife*nbsp;rcatur vcftri.x.Pet.j,Non tardât dfis promiffionê fuâ,fed patienter agit propter vos,nbsp;nolens aliquos perire,fed omnes ad pcenitentiâ reuerti.Infpirando côpundioné.Ofc.x,nbsp;Ducam cam in folitudinê,loquar ad cor cius.Hiere.ji.Poftg conuertifti me,cgi poenitcnbsp;tiamîâC poftqoftcndiftimihi,pcrcuffi femur meü. Remittendo tranfgrefTioné.Abac.j,nbsp;Cum iratus fueris,mifericordiac recordaberis.Efa,45.Egofum,ego fum ipfe qui deleonbsp;iniquitatestuay5roptcrme,amp; peccato^ tuoçt non recordabor, Augendo rctributio-nem.Pfal.ioi.Quicoronat te in mifericordia amp; miferationibus.Huius ergoexemplonbsp;quantum in nobiseftjprodeffeftudeamustniuerfisîSc bonis,quo fiant melioresîôC manbsp;fe,vtnoftramanfuctudineprouocentutadmeliorcfrugë,NamôC ipfefolem fuü oririnbsp;facit fuperbonosSC malos,Mat.y.Quö ergo duplexfit miferia,Vna culpae,Prou.ï4.Mtnbsp;feros facit populos peccatû. Altera pœnae,fcilicct aduerfitatis amp; indigcntiæ.lob.14.Honbsp;monatusdcmuliere,rcpletur multis miferqs. maxime primæ fuccurrendü,quia exclu-regnOjducens adaeternämiferiam.Ecci^o.Mifererc animæ tuæ placens deo.Sednbsp;qm altera nonhun^ adiutorio eft ad gratia gloriâ,i.Cor,4.1d quod inpfenti eft monbsp;mentaneüôcleueretributiôisnoftræjfupramodôin fublime,5eternS pondus gloriæ openbsp;rabiturin nobismobis tarnen deiiudicifiignotö,(Quijemcognouitfenfum dniî’autqsnbsp;confiliarius eius fuic?Ro.ii.)ideo quantfi in nobis eft, fubleuäda.Prou.ii.Benefacit animae fuæ'vir mifcricors.Quifquis igitur bonatemporalia vel fpiritualia alqspro amorenbsp;diuino latgifur,quifqnis in fe peccantibus indulgentiam, iftifcricorditer tribuit,ficut fibtnbsp;à dfto miftricordiam præftari rogat,hic proculdubio imitator dei efficitur .Licet autcmnbsp;ipfumimita'fi‘i^bcamus,nunquä tarnenpoffumus ci æquari,quû non fclum mifericors,nbsp;SC ipfa fit mifeflcordia.Pfal.sg.Deus meus mifericordia mea.

Nolite iudicare, Sc non iudicabiraini. Nolite condeninarc,8C non coni* a demnabimini.

Matth.T.lnquo cnim iudicioiudicaucritis,iudicabimini.Non prohibée iudic3rc,fcd docct reàumniodum.nam Sc Paulus iudicauit fcortatorem Corinthium.r.Corint.ç,nbsp;K 4 Si Ft-

-ocr page 140-

PARS PRIMA.

amp; Petrus Anjniam 8C Saphiram Aduum.y.Eft cnim iudicifi ordinarium, fine quopogt; Ittia Aare non poiret,ad quod requihtur primo légitima inftitutio,ne fit vfurpatum.Ronbsp;man.14.Tu quises qui alienumiudicasferuum^fiiodomino ftat autcadit«Sic dominiisnbsp;Luc,ii.diccnti,magifter,dic fratri meo vt diuidat mecn hæreditatem.refpôdit tHomonbsp;quis me cóftituit iudicem aut diuiforem inter vos;’3ecûdo,iufia profecutio, quo adin*-tentionem,quae efi iuAitiæ conferuatio in paupeçt defenfione amp; malorum reprefiione«nbsp;Zd maxime dfis exquirit.Pfal.Su Indicate egeno,humilem pauperc iuftificate. Efa.hnbsp;Quærite iudicifi,fubuenitc opprefib,iudicate pupillo,defendice viduam. Item quo adnbsp;executionem,qu3e eft in caufæ iufta defenfione.Deute.i^.lufte quod iuftum eft exequenbsp;ris.non ergo mendactis,dölo ôC fraude amp;c.Ëft ÔC iudicifi temerarifi,vel altéra vel vtrifqinbsp;carens côditionibustidhic prohibetur. Omnem fiquidem morbfi diftïcilem ab anima**nbsp;bus noftris abmouet dominus,radicem dico fufpicionis. Nam qui feipfum non confidenbsp;rat.ó^ folum attendit resproximi,illas(p taxare vult,certum quod fiifpicione capitar,SCnbsp;obliuifcitur fui.Omnino enim de fe quafi non peccet fentit,ôC propterea alios peceâtesnbsp;reprehenditjSC in eo quod alios indicat,peccat.Sic feribæ ôc pharifæi fibi in grauiftimisnbsp;peccatis ignofeentes,tarnen erga fratrem indicés agebant inclementifiimos, etiam ea canbsp;lumniantcsquæreda funt,finiftreinterprétantes quæ dubia,exaggerantesquz leuiae**nbsp;rant : deniq; fi quem vidiftent in aliquod grauius crimen prolaprum,magis hoc agebâtnbsp;vtperderent.quàm vt fanarent.Atqjhincquoqj iuftitiæfamamfibi venabâtur,quo manbsp;gno fupcrcilio fæuircnt in lapfus alienos,quum id facerent nô amore proxitnorum, qsnbsp;extindos maluerunt q corrclt;ftos,ôC traduflos magis g emendatos, nec odiovitiorum,nbsp;qufi ipfi luis vitfis longe grauioribus indulgerent.Eft autem hoc Chriftianae manfuetuquot;nbsp;dinis amp; pietatis ac fimplicitatisjproximi didafaâa'^,quæ quo animo fiant,dubia func,nbsp;inmeliorem interpretariparté. Syncerusenimanimus femperpropenfioreftadbencnbsp;opinandum,qad male fuipicandum.A_uguftinus:Noneft fibicôtraria diuina Ieâio,fednbsp;fobriumintelîedfiquætit.Incôuerfariôcem humanafuntaliqua,quærationabiliterre^nbsp;prehendunturîfunt quæ non fine peccato iudicantur. Aperta eiïi mala amp; argui amp; iudi*nbsp;cari debent.llla autem quæ ignoramus,an bono malo ve fiant animo,iudicare non dclt;nbsp;bcmus,ffdin meliorem femperpartem inte-rpretari.Veniet enim têpus quo iudicétur,nbsp;quando illuminabit dominusabïcondita tcnebrarum,amp; manifeftabit Confilia cordium,nbsp;i.Cohnth.4.De illis ergo iudicare nobis pmictitur,dequibus manifeftum eft quiabononbsp;animo fieri non poflunt î qUalia fiint quæ ab Apoftolo opera carnis nominantur, Ga-lat.f.de quibus dominus Matth.v.A frudibuseo^ cognofcetiscos.Greg.Nazian.Nônbsp;ergocumacrimoniapræcipitesfententiâ,ncfimiliapatians. Fitem vtiniqui nonnunqnbsp;iudicii exemplû in ipfos autorcsrccîdat,amp; alios viciffim experianf fuæ vitæ cenforestanbsp;lcs,quales in aliéna egerint.Quimale loquitur de proximo,peiusaudict.Hinc dominusnbsp;lohan.7.NoIite fecundum faciemiudicare,fed iuftfiiudicifiiudicate.Côdemnatio ve-ro ex iudicio nafcitur.Qucmadniodfi auté non quodcfîqjyfed inordinatfi iudicifi prohigt;nbsp;betur,iranon quæuis alioçt condénatio,fed iniufta.Non em fine caufa principes gladifinbsp;portant.R oma.jj.Miniftri em dei funt, vindices in iram ci qui male agit.Exod.ii.Ma-îeficos non patieris viuere.Prouer.17.Qui iuftificat impifi,« q condeninat iuftfi,vtcrqgt;nbsp;abominabilis eft apud defi.Hinc Efa.ç.V æ qui dicitis bonfi malfi,ôf malfi bonfi,poncn-tes lucê tenebrasjô^ tenebras Iucé,ponétes amaçt duIceAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amarum.

Dimittite,8C dimittcmini:date,8^ dabitur vobis. Menfuram bonâ 5^ cô*» fcrtamô^ coagitatamSifupercffluentemdabuntin fînumveftrum. Eaderiinbsp;quippe menfura qua menfi fueritis^remetietur vobis,

AuguftinuSîQpS multa fint eleemofynaçt genera,quibus adiuuamur vt dimittantur peccata noftra,nihil tame magis ilia,qufi ex corde remittimus, ^d in nos quispcccauit.nbsp;Si contradi parciîç fuehmus erga proximfi,talem fentiemus remunerationcm.Marnbsp;ciai.Quum ftabitis ad orandum,dimittitc fi quid habetis aduerfus aliquem, vt SC paternbsp;vefter qui in cælis eft.dimittat vobis peCcata vcftra.Matth.ig.SicSC pater meus cæleftirnbsp;facictvobis,finon remiferitis vnufquîfque fratri fuo de cordibusveftris.AHguftinusinnbsp;perfona deijAliquid contra te tenco,aliqd tu côtrà alium tencs:remittc,SC ego remit-tam.Hinc docuitinoratione Matth.fi.Dimitte nobis débita noftra,ficutSCnosremitti-'nbsp;mus dcbitorib’ noftris.Hinc Coloff.j.Induite vosficuteledi dei vilcera mifericordiærnbsp;benignitatem,humilitatcm,modcftiam,paticntiâ,fupportâtcs inuicé donates vobiPnbsp;tneiipfis/i qs aduerfus aliquê habet querelâtficut ôC dominus donauit vobis^ itaSc vos.nbsp;Bene'

-ocr page 141-

A R T I c V L V s xxvr; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. lïx.

Btnefici ctlam fimas in oês,propter c5 qui dat omnibus affluenttf', 8^ non improperat^ Iac.i,AuguftinusjDicit tibi Chriftus,da mihi,decli tibij habuifti largitorcm, habe debi-tore_m,habe amp;foeneracorcm. Proucrb.i^.Fcencratur domino qui mifcretur pauperis.nbsp;ËCCÏ.4.MÓ fit porredla manus tua adaccipiendü,amp;ad dandum coJIeda, i.Coçt.9.Qufnbsp;paree feminat,paree Sc mctettSC qui feminatin benedidionihus, de benedidionibusnbsp;nietct.Et quia inuicauit ad meritum,oftenditpræmium.Et quoniam omnia difpofuitinnbsp;numero,pondéré ÔC menfura,Sap,u,Hinc SC in domo paths manfiones multae funi,ïo-'nbsp;hanj4,SC differens refurreeflio critmortuorum,qucmadmodum claritas ftel!açî,i.Co*nbsp;rinthjy.Poflunt Sc ad diuerfos referrirefpedus.Menfura bona,adtêporalia. i,Tim.4«nbsp;Omnis creatura dei bona cft.Gene.i.Vidit deus cunfta quae fecerat, SC erant valde bo'nbsp;na.Prouer,ii«Aln diuidfitpropna,SC ditioresfiunttalii rapiût aIicna,ÔC femp in egefta«nbsp;te funt.Prouc.j.Honora dominum de tua fubftantia,öC de primittis frugum tuarum danbsp;Paupcribustamp;implebuntur horrea tua faturitate, SC vinotorcularia tua redundabunt,nbsp;Menfura conferta,adbonanaturaejCoagitata,gratiætSupcreffluens,gloriaf.Iaco.i.Quinbsp;dat omnibus affluenter,SC non improperat.Pfal,85.Gratiam Sc gloriam dabit dominusnbsp;Glo.Dabunt il!i,qbus iam opera impenditis m;fericordiæ: quia caufa etunt vt deus det,nbsp;ouanquam SC qui hinc paupercs ad felicia régna çommigrât, illic diuites fadijfuffragqsnbsp;Äinterpcllationibus apuddeum abunde beneficia terrenainfecollatacompenfant, SCnbsp;infuper deus pro hisSC pro alqs fuam addit glohä.Luc.rß. Facite vobis amicos de mä-monainiquitatiSjVt cum defeceritis,rccipiant vos in æterna tabernaeula, Hinc in finumnbsp;dieitur dari,quia fecurum Sc charum, id eft,inintimum cordis, vtintclledus zternä ve--ritatem contcmpIetur,SC in ea reficiatur,voluntas fumma bonitate fruatur. Efa.5t.Sc*nbsp;debit populus meus in pulchritudinc pacis,in requit opulenta^ Ambrofiusj Non iniquanbsp;menfura rependet dcus,fedeft ac fidicai:lpfainiquitasiudicädi,Sciniqua menfura tibfnbsp;nocet,te punit.SC faepc no ilium de quo agis. Vel fi rede ludicas Sc mctiris,tibi prodeft,nbsp;te faluatjCtfi aliquando non ilium cui hæc impendis.Sic SC in elecmofyna,quae tame manbsp;gispenfatur quoad affedum quàm effcdum.i.Corinth.S,Si voluntas prompta eft, fe-cundumid quod habet,accepta eft,nonfecundum id qd nonhabet.Patetin vidua duonbsp;minuta offerenti, Mar c.ii.

‘ Dicebat autemilh's Si fimiticudinem:Nunquid poteft cæcüs cæcum dtu» j ccrefnonne ambo in foueamcaduntfNoncftdifcipuIus fupcr magiftrum.nbsp;Per fed us autem omnis erit,G fit ficut magiftcreius.

Quo magis haec infigerct animis fuorum,adiecit fimiiitudincm. gäudet cnim harum return collationibusvti,quæ fenfibus omniu notiftimr funt. Si tu qui dodor videris ccnbsp;Sc duXjiaberistomnibus modis cadet is,qui docetur Sc ducitut. Q^i enim vias dei igno--rat,8C iuftificationes eius,cæcus eft,qui fecundum fenfum carnis SC non fecundum intel-ligentiam fpiritus incedit.x.Petri.i.V os autem curam omnern fubinferentes,miniftratenbsp;tn fide veftra virtutem,in virtutc autem fcicntiam,in feientia autem abftinêtiam, in ab-ftinentia autem patientiam,inpatientia autem pietatem, in pietate autem amoremfra*nbsp;rernitatis,in amore autem fraternitatis charitatem. Haec cnim fi vobifeum adfint SC fu-perent,non vacuos,nec fine frudu vos conftituent in domini noftri lefu Chrifti cogninbsp;tione.Cui cnimnonpraeftofunt hæc,caecuseftamp; manu tentans, obliuionem accipiensnbsp;purgationis veterum fuorum delidorum.Purus fit ipfe ab omni crimine opGrtet,qui venbsp;litaltcripræire, Quidfit agendum quomododocebitalium, quiipfetenetur errore?nbsp;Matth.iy,Sinitc eos,caeci funt6C duces caBCorum.Hiere.ço.GrcxperdituSjfaduseftponbsp;pulus mcus,paftores eorum feduxerunteos,fecerunt^ vagari inmontibus.Cadunt er*nbsp;go primumin lacum defperationis.Proucrb.ig.lmpius quum in profundum peccatoçtnbsp;yencritjContemnit.Dcmum infernalis damnatiois.Scd quoniam durum eft, aliquorumnbsp;perpeti obftinatam malitiam,hinc fe proponit in exemplum,Matth.15,V nus eft magi-fier vefterChriftus.GloffatSimagifter vefter q deus eft,fuasnon vlcifcituriniuriastdif-cipuli qui homines funt,magiftrum fecundu régula perfedionis imitari debet;Ioha.i5,nbsp;Vos vocatisme,magifter Sc domine.SC bene dicitis.Non enimpar eft,potioré effe dif-cipuliconditioncmquàmmagiftri;fatis crit perfedus,fi magiftro aequctur,ôC ipm ma*nbsp;giftrum imitetur.Quafiergo difcipulusfupra magiftrum erigitur,quum Chriftianus qsnbsp;tniuriasaudirededignaturjfeipfuiS'Viribusvkifciconatur.AuguftinusîSummareligio-nisChriftianae eft,imitari quem colis,

Qpid autem vides feftucam in oculo fratris tui,trabem autem quae eft in V. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oculo

-ocr page 142-

PARS PR IMA. : A

oculo tüo.noflcdnfiderasC'Äut quomodo potes dicere fratri tüöjfraterjßne^ cqciatn feftucam de oculo tuo,ipfe in oculo tuo trabem non videsrHypöcri*,nbsp;ta,etjcepnniumtrabeni de oculo tuo,3C tunc perlpici'esyt educas feftucamnbsp;de oculo fratris tui.

Feftuca quæ fubico quide oculu tangit,fcd cito deficit ne ocalu lsdat,kuiafunc pda» quae difiiculter vitatur,fed faciliter purganfjJohä.i.Sidixerimus qapeccatü nóhabe^nbsp;mus.nofîpfos feducimus,8Cvcritasin nobis no eft.Iac.j.In multis em offendimusomes*nbsp;Si ergo tiia Ieuia,alioçî grauia æftimas,vcrc caecus es,Quur iniquu iudice te pracbespronbsp;ximojipfe grauioribusnialis obnoxius^quur in alioçi vitr)stam oculatus es, cu ad tnaip.nbsp;fius mala cæcutias,trabcmintuooculonô cognofcés,antficognofcis,diirimulans^ Oc«,nbsp;lus,intétio cordis eft:feftuca,ira fubicatnam nóirafci impolfibilc, qufi irafcibilisfiniusnanbsp;turæ.Pfal.4,lrafcimtni,ô^ noIitcpcccarc,fCd coercenda,ne limites excedat, Ira auté iagt;nbsp;ueterata,conucrtif in odiS dC fit trabs,inter quod ôC homicidiû nihil intereft.i.lohan.j.nbsp;Qui oditfratremfuum,homicida eft.Tails autrationabiliter diccrenópoteft, etfiim*nbsp;pudenter,frater,fine,eficiam feftucam de oculo luo.Na refponderi illi poteftjMedicc»,nbsp;curateipfum,Luc.4.ôd Roma.x.In quo alifiiudicas,teipfum condenas. Q^od enfin eftnbsp;iftud præpofteçî iudiciumî’In fuis quifqj malis elfe debet iudex acerrimus,in alienis «ni-*nbsp;tiortad fua quéqj vitia decet elfe oculatu,in alienis nö perinde curiofiun4Et fibi primun*nbsp;quifqj debet eé medicus,priusq alteri manus admoueat.Sicpharifæi,nedum difcipulos,nbsp;fed Sc ipfumChriftu improbe notare conati funttlnpeccatricis admiflîoné,Luc.7.pecnbsp;catoçi cóuiuatione,Matth.9.Luc.i$.manuu abIutione,Marc,7. Matthuy, Ipicaçt con-fricatione, Matth.it.imo ôC Iohanné.Luc.7.Venit aut lohannes Baptifta neqj mandu*nbsp;cans panem,ncqj bibês vinflÄ diciiis.dæmoniü habet. Venit filius hominis manducäcnbsp;Sc. bibens,ÖCdicitis:ecce homo deuorator äC bibens vinum,amicus publicanoçtâf pec-çatoçt.Ideo Matth.ij.Duces cæci excolantcsculicé,amp;: camelum glutientes, Audifimuinbsp;ïator iuftitiæ,qui non ex tuis bonis,led ex alienis malis fandimoniæ laude venaris apudnbsp;fjominesîfi vere vis elfe iuftus.ptimu eijee trabem de oculo tuo. Proue,ig.Iuftusin prianbsp;cipio aceufator eft fui.Carpturûem 3lios,immaculatu oportet eftetmagnis cm obtenc-, bralus peccatis,minora infratre cernere non poteft.Sed funt qui fubdito^ paruaerra-' ta grauiter puniût, fua magna negligentestalfi arguunt alioçc errata, quoipfiiuftiappalt;nbsp;reant.GregoriuSî Imperitus eft medicusöCimprobus, qmederime appétit,amp;vulnu$nbsp;proprium nefeit. Charitas emordinata eê debet,vthoraoprinjo funplîus,dehinc pro*nbsp;ximi cura agat,âC p exêplü idoneus reddaf. BafiliustCôfiderandû quâtæ fit diftieukatisnbsp;alios ittdicare,qa oportet prinio feipfos côfpiciât Si einrndét,4d oîm grauiflïmû eftjqanbsp;cû oculus cûdla exteriora videat,tamêfupfe vifumnô vertittitaamp;intelledus.cualiénanbsp;velociter corrigatpeccatû,Ientior eft propriospcrciperedefedus.Priuataiudiciapro-hibenturtnam aliâs indicate licitû,cû non hominis,fed dei exerceant iudiciü.a^Para.l^nbsp;Noli ergo effici iudex amarus, quafi hoftis exigens vindidam,

Matth,7 Nolite fandum dare canibus,ncc^ mîttatis margaritas veftras ante por* cos,ne forte côculcenteaspedibus fuis:6^ canes conuerfi,dirûpant vos.

HieronymustPorcus nôrecipit ornatH,qui verfatur in volutabris luti, Proue.li.Cir-culus aureus innaribusfuis,mulierpulchra ôCfatna.PUra crgofidcimyftcriacanib*,ho «ninibus paflïonibusdeditis,infidelibusinimpietateviuentib«s,amp; fpem conuerfionis ianbsp;melius non habentibusjôc margaritæ preciofiffime cæleftium gratiaçc,porcis in luto ingt;nbsp;frenis luxuriæ iugiter commorâtibus,non cômunicanda.Philip,5,Videte canes, videtenbsp;cocifiones.Titum.É.MalaebeftiafjVêtrespigri.Fiunt emmagis,poftgdidicerintfccrcta»nbsp;tcmerarij:qui verobenignofunt animo,honeftiirima ea iudicabût.^ infratNonemexnbsp;fis quæ didicerunt,emendanturj fed eórum occafione fuperbius efferuntur,at(p infolêtianbsp;fœdiori compIentur.Et ideonon cxigufilucru eft,infua ignorâtia ilIospmanerc.Si venbsp;ro difcantjgeminum eft damnfi,cfi certeipfiomnino nihil frinftificent, imomagismagt;nbsp;gisep lædanf tibi négocia ac mille pericula cômoueant,Audiât hoc loco quiimpudennbsp;ter omnibus actemerecopulanfjdefpicabilia eaquæ funtreuercnda,facientcs.Namamp;nbsp;myfteria ideo claufis ianuis celebramus,ôC cos q nondû initiati funt,adèfic prohibemustnbsp;non qa infirmitatê aliquam myfterioçc depfehëdimus,fed qa ad participationem ïllo*nbsp;rum illi adhuc,quos arcemus,infirmi funt. Propter hoc ipfe multa ad ludæos inpara-bolis dilferebat, quoniamnon videbant videnics» Matth, i}« Ne ergo detis. fanâumnbsp;canibut

-ocr page 143-

'n

AR T I C V L V S XXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LX.

cai»ibas,fl^ nc proiîçigt;tgt;smargaritas anteporcos.i.Cor.t* AnintaKs homo nó percipic ca quæ funt fpus dei.Stultitia enim eft illi,ÖC non potcft intclligere,quia fpirirualiter cxanbsp;mtnatur.Efaiæ.iS.Quem doccbit fcicntiamjf amp; qnem intelligere facict audituniï’ Abla-datos à ladcjauulfos ab huberibus.Ne quando conculcent inter pedcs fuos cas,ÖC canesnbsp;jverjï in vos,i»Timoth.5.Mali homines, proficient in peins,errantes,in crroreradu-'nbsp;centcs,lacèrent Sc dilanient vos»

Perice,SCdabiturvobjs:quaBrite,5^inuenieris:puiratc,8^aperietur vobis, Omnisenim qui petit,accipiuSi quiquærit,inuenit:ÔCpulfanti aperiet, Autnbsp;quis eft ex vobis homo,qucrn fi peticrit filius fuus pancm.nunquid lapideminbsp;porrigec eiç'Autfi pifeem petierit,nun quid ferpêtemporriget eifSi ergo vos.nbsp;cum Stis mali,noftis bona data dare filrjs veftris,quanto magis pater vefternbsp;qui in csclis eft,dabit bona petentibus feC*

Imperanitmagna,i3Cdifficilia oftendit quomodoperficiantnr,ncmpepcr preces c3gt; Cinuas.Hxc nempe eximia bona,vt nonfunt à nobis commanicanda quibnslibet,ita nonbsp;côtingût à deo pâtre fegnibus SC ofcitätibus.DiuesSc benignuseft,nullinegat,nulliinuigt;nbsp;det opes fuas, fed agnofci vult eaçe preciû.Nô agnofeit aût qui fegniter petit.Pctite ita--que,fi quid opus cft,ôC dabitur vobisî quarrite,fi qnidignoratis,amp; inuenietis afflatu fpi-^nbsp;ritus paternt,quod humano fpiritu percipi non poterat.PuIfatc precibus, addëdo elce-«nbsp;tnofynasin proximos,ôC aperietur vobis.Apud hominem nonnunquam incaffum fun*nbsp;duntur preces,velquia non poteft præftare quod rogatur,vel quia non vult.Vcçt apudnbsp;drum quifqSjVt par eft,petit,accipittquifquis auide fcrutatur,inuenitîquifquis inftantecnbsp;pulfatfores,huic aperictur.HieronymusîPulfemus ianuâGhrifti,de qua didu eft Pfal.nbsp;iiy.Hxcporta domini,iufti intrabüt in eam.Porro redepetit,quipetit falutifera, Hincnbsp;ftimuli carnis ablationem Apoftolus pctens,non fuit exauditus,i.Corinth.ii,Sic nec finbsp;lii Zebedaei confelTum domini,Matth,io.ôC qui petitcumfidutia.lac,i.Poftulet autemnbsp;«n fide nih l hæfitans.Marc.ii.Omnia auaecfiqj orantes petitis,crédité quia accipietis,ÔCnbsp;cuenient vobis.Qyi enim magna affeaione crédit, cor fuü omnino extendit ad dcö,ßcnbsp;quid facit? Vnitur illi,SC feruefadû cor cius, magnam certirudincm fumit qgt; voti côposnbsp;fiat.Rede quærit,qinfatigabiliftudio.Iob.8.Si diluculo confurrexeris ad deü,ôC omnipotentem fueris deprccatus,fimûdus ôCredus inccfleriSjftatim euigilabit ad te.i.Ioh.jnbsp;Chariirimi,fi cor noftru non reprehenderit nos,fidutiam habemus ad dcû : 8C quicquidnbsp;pcticrimus,accipiemus ab co,quoniam mâdata cius euftodimus, ÔC quæ funt placita conbsp;ram co,facimus.Rede pulfat,qui piis operibus diuinam bonitatemfoIicitat.Proue.zg»nbsp;Qui déclinât aures fuas ne audiat legem,oratio eiuserit execrabilis.Pulfant lachrymæ,nbsp;Sc ad ipfum domini confpedumintroeunt.Eccî.jy.Nonnc lachrymæ viduae ad maxil-lam defcendunt,ôC exdamatio cius fuper deducentem cas?A maxilla enim defccnduncnbsp;vflt;^ ad caelum,ôC dominus exauditor no delcdabitur in illis. Quod fi non protinus ac-cipitis quod pctitur,ne diffidite tarnen de benignitate patris vcftriî dabit quü opus fuc-rit,ôC quantum opuserit,fi modo perfcueraueritis. Differt quandoq; filioçz audire pre*nbsp;ces ad votum,vnde videtur afflidis non attcnderc.Iob.s.Ecce clamabo vimpaticns,ôCnbsp;nemo audict,vocifcrabor,ôC non eft qui iudicct.Scd non minus exorabilis eft deus erganbsp;filios fuos,q homo pater erga liberosfuos.Vos igitur natura procliui ad malû.Gene.8,nbsp;^enfus 8c cogitatio humani cordis in malü prona funt ab adokfcentiafua.atqj etiâ alqsnbsp;in rebus mali pler5q;,nec non addeû comparati,tamen hac in parte non virtute,fed nanbsp;turæ impulfq feruatis pictaté,vt noucritis vtilia ôC bona dona dare filfis veftris, quantonbsp;tnagis id facict pater caeleftis naturabonus?Nouit quæ conducant ad falutem fternam,nbsp;haeC libenterdonat rogatus.Quodfiper erroremrogeturnoxia,probeneficio duceretnbsp;negare,quod male peteretur,fcd pro optatis daretfalutaria. Qui enim pater eft fpiri-tuum,amp; natura bonus,impartict vobis de cælo fpiritum fuum bonum, omnia bona lar-giturum,fipctirritis abipfo.

Omni'a ergo quæcunc^ vultis vt faciant vobis homines,8^ vos facite il** ’ lis.Hsc eft enim îex Sc prophet«.

Breuern ad virtuté oftendit viâ.Ex nobis ipfis feimus qd fado opus fit.Nam fi visbc* neficia accipere,benefacjfidili^ab inimicis,diligcinimicos.Impedit ctiâ ofoniseffed*nbsp;per impiâ côucrfatione.Efa.i.Cfl cxtêdcritismanus ve'ftras,auertâoculosmeosà vobisnbsp;Ä cumuliiplicau€rinsorationê,nonexaudiara»manuscm veftræ fanguineplenæ funt.

-ocr page 144-

P ARS’ PRI MA,

Nemo autemfatiusfibi non bene cupitjfed vulgus hominiim ficeft amans fui, vt aCenif maliSjfuis confulac commodis.Vobis non itidem faciendfitfed quales optaretis alios eSnbsp;in vosjtalesvofipfospræftatein alios,Hoceftcompendiflamp;:famma omniu quae doceCnbsp;lexamp;prophetæ,quos aut lî non vacat,autpcr infeitiam literate non poteft aliquis euolnbsp;ucrcjcerte nemo non habet domi regulam^ad quant dirigat adus fuos,modo ratioqi Jnbsp;cupiditatibus obtemperare malit.EftenimvnfiprincipiumnaturaUter notuinagibili'nbsp;bus,quem3dniodü ÔC illud Tob.4.Quodab alio oderis,fieri tibi,vidc netualiquando alnbsp;teri facias.ad quod naturaliter inclinât fynderefis,ex quo eliciutur amp; deducuntur reliquot;nbsp;qua præcepta ad proximum ordinantia,

Intrate per anguftam portam,quia fata porta amp; fpatiofa via eft, quse du* cit ad perditione:2lt; multi funt qui intratper earn. Quam anguftaportaÔCnbsp;ajda via quæducit ad vitam,8i pauci funt qui inucniunt eamf

Hxc 1Î videntur ardua q s qui mundum diligût,fi videtis maximam multitudinem ho minum diuerfa fequi,ne quid animu veftru commoueat»Vos magis Ipedatc quo ducatnbsp;hxc via,quam,an commodu habeat ingreflumtmalitist^ cu paucisper anguftam portanbsp;tendere ad vitam æternâ,q cummultisad perditionemætcrnâ, Nequaq ergo admuPnbsp;titudinem oportet afpicere,neq; hacexemploçî denfitate turbari,fed imitari paucos, qnbsp;nos itinere cautiffime incedere cohortantur«Lata viaquae abducit,feculivoluptasamp;fi-'nbsp;ne timoré peccare. Eccfes.g.Etenim quia non profertur cito contra malos fententia,nbsp;abfqj timorcvllo filtj hominu perpétrant mala.Angufta,quae perlaboresSc ieiuniapa-ditur imitatione Chrifti.Ioha.io.Ego fum oftiiim. Matth.iâ. Qui vult poft me venire,nbsp;abneget femetipm,amp; tollat erneem fuamA fequaf me.z.Timoth.j.Omnes q pic volStnbsp;viucre in Chrifto lefu,perfecutionempatienï.Sed onus leue propter futuras retributionbsp;nes.Prouer,4.Viam fapiétiæ monftrabo tibi,ducam te per femitas xquitatisjquas cumnbsp;ingreffusfueris,non ardabûturgreflustui,amp;currcns non habebis offendiculu.Pfal.iig,nbsp;Viam mandatoçftuoçî cucurri,cu dilatafticormeö.Quemadmodö corpulentus velfatnbsp;cinis onuftuSjp anguftamnequit intrarcport3m,fic neqj diues,ne(^ delicatus,fed perlanbsp;tam.Siquidem fpatiofa via,quoniam neminéardat legibus pictatis, quoniam fis rebusnbsp;adblandif quae deledant fenfus corporis,q blandiutur animi cupiditatibus,facile pluri-mos ad fefe pellicitjfed ad breue tempus delinitos,p amplamporta tranfmittit ad after*nbsp;nas calamitatcs incnarrabilesjamp;falfis bonis dcceptos,æternis ôC veris tradit malis.Quänbsp;vero arda,quæ ducit ad vitamî’Nihil cnim oft entât quodblandiaf carni, multisafperanbsp;cft,4 molcfta funtnaturæ,protinus obficit,paupertatem,ieiunia,vigilias,tolerantii in*nbsp;iuriarum,caftitatem,fobrietatcm,fed pauci inueniüt cam. Matth.io, Multi funt vocati,nbsp;pauci vero eledi.EccVes.f.Stultorum infinitus eft numcrus.x.Timoth.i.Nemo erona*nbsp;bitur,nifi q legitime ccrtauerit.HieronymustLatam viä non quaerimus î ncc inuetioncnbsp;opus eftjfponte fc offert.Anguftam porta ncc omnes inueniüt, nec qui inuenerint, fta*nbsp;tim ingrediutur p eam,S^ certantiü via eft.Siqdem multi inuenta veritatis via,capti fe*nbsp;culiyoluptatibus,demedioitinere reuertuntur, Prouer.n. iterdeuium ducit admor-tem,in femita autem iuftitix vita.ö^ i4.Eft via quae videtur homini refta, ÔC nouiffimainbsp;cius ducunt ad mortem.

7 Attendue a falfîs prophctis.qui’ veniunt ad vos in veftimêtis oui’um, in* D tn'nfecus autem funt lupi rapaces, A fruftibus eorumcognofeetis cos,

Oftendit quam folicite malorum vitandum fit confortiu,fi reöam Sc. expeditam vitae profequi volumusvia.ChryfoftomusjMagnavirtusbonicft,cognofccre malûiamp;firmanbsp;tutela falutis,noire quern fugias.Nulla enim res fic bonum exterminât vtfimulatiot quianbsp;maid fub boni fpecievelatfijdum non cognofeiî, minime vitatur. Cauendu ergo ab fisnbsp;qui fc vobis iungût,fpccicm habentes pietatis,qun fint pictatis hoftes,veluti ouilla pellenbsp;tecii,quü intus fint euangelici gregislaniatores.Blandiloquentiam prxtcxunt,óó vitaranbsp;faneftam fimulant,fed intrinfecus latet aculeus, Hieronymus : Licet hoc de omnibus quinbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;aliud habitu 8C. fermone,aliud opere oftcndüt,poffitintclligi,fpecialiter tarnen de hære

tjcis,qquadam pictatis vefteteäi,vencnato animo 6^ intêtioncnoccndi,lupi funtrapa ccSjVelexteriusfi copia detur perfcquedo,velinterius corrfipcndo.l.Corinth.is'.Cor-'nbsp;rumpüt bonos mores colloquia mala,Secüdûfcripturas,interpretatorcsfcripturæpro*nbsp;phetæ diefitur,!.Corinth.l4,Neqj cnimpoteft qs rede fenfum feripturæ interpretari#nbsp;nifi per fpiritum prophetiæ,vt dicit ChryfoftomusîNon cm volutatc humana alla ta eftnbsp;aliquandPprophçtia/edfpiritufaadoinfpiratijlocutifuntfandi dei homines. amp; ante,nbsp;Omnis

-ocr page 145-

AR TIC VL VS XXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXL

Omnis prophetia fcripturæ propria inrcrpretanone non fir,tTet,i»DicunturfaIfi,ob falfificationéiuftitiæ.vcniunt cm non miffi.Ro.io.Quomodoprædicabunt nifi mittan*nbsp;turî*Matth»j».Rogate dominum mcflîsjvtmitlat operariosin meiTem fuâtiSic Paulus SCnbsp;Barnabas ab apoftolis per fpiritü fanâum miffi fuerunt» Aél.ij.Segrcgate mihi Saulumnbsp;êC Barnabam in opus ad quod alTumplî eos.lohan.io.Sicut mifit me pater,amp; ego mittonbsp;vos.Qui aûtfpiritufanâo femiflum dicii,probet ficuti Paulus,Ro.iy.Non audeo ali-quid loqui eorü quae per me non eflricit Chriftus,in obedientiam gentium,in verbo ÔCnbsp;faâ:is,in virtute fignorûlt;SCprodigiorum,in vircute fpiritusfandli.Sed Hicre»i5.Nômit-tebara prophctaSjÔC ipfi currcbantmonloquebar ad inos,ôt ipfi prophetabant.Si ftetiPnbsp;fentincûfiliomeOjâCnotafeciffent verbameapopulomeo,auertiflem vtiqjeosàvia fuanbsp;maIa,ÔC acogitationibusfuispeffimisJoh.io.Quotqiiot veneruntance me,(non miffi)nbsp;fures funt ôC latrones.Fur non venir, nifi vt furetur, m3dct,0C perdat. Secundo, vitæînbsp;quia in veftimcnris ouium,fub prætexru iuftitiæ euangelicæ.Nulla em falfitas inuenitur,nbsp;quae non aliqaa veritatcpallictw.r.Cor.ii.Nam pfeupoapoftoli funt operarq fubdoli,nbsp;tranffiguranres-fe in apoffolos Chrifti.Et non mirum.lpfe emfatanas tranffigurat fe innbsp;ingelü lucis.Non eft ergo magnü,fi miniftri cius tranffigurentur velut miniftri iuftitiæ,nbsp;quoru finis eritfecundû opera ipforum.Dominusiuftos, oues nominal, Matth,i$,Tcr«-tio,do(Srinae,namintriniecuslupi funtrapaces,i,Timo.5.Mali aût hominesôC feducîonbsp;Ves proficient in peius,erraiites,amp; in errorem mirtences.Matth.ii,Erratis, non intelligences fcripturas neqj virtutem dei.i.Tunoj.Finis aût præceptieft charitas,de cordenbsp;purojôc confcientia bona,ÔC fide non fida,A quibus quidam aberrantes,conuerfi funt innbsp;vaniIoquium,Volcntcs effe legis dodlores,non intelligentes ncqjquæ loquuntur,nequcnbsp;de quibus affirmant.Cuius caufa eft,quia fpiritu fancto carcnt.loh,i4.Ego rogabo pa-trcm,ÔC alium paracletûdabit vobis,vt maneat vobifcû in ætcrnum, fpiritum veritatis,nbsp;qucmundusnonpoteft accipere,quianon videteü,necfcit eum.Pîabent aûtfpiritü er-roris.},Rcg,ti.Egrediar SC erofpiritusmendaxin orc omniü prophctaçt eius.Et dixitnbsp;dnsîDecipicsSCpræualebiSjCgredereôCfac.Hinc Ado,to,Attenditeyobis ÔC vniuerfonbsp;gregijinquo vos fpiritusfandus pofuit epiîcopos regere ecclefiam dei,quam acqmfiuitnbsp;fanguincfuo.Ego fcio quoniâ intrabunt poft difceffum mcü lupi rapaces in vos,no par-ccntesgrcgi.Etex vobifipfis exurgent viri loquentes perucria,vt abducant difcipulosnbsp;poft feîpropter quod vigilate.R apiunt em veritaté ab intelledu,charitatê ab affedu,fannbsp;ditaté abcffedu.Sic animas ab ecclefia Chrifto fecû in aeternü rapiunt exitiü.Ezech,nbsp;i5.Væprophetisinfipientibus,quifequunturfpiritûfuû,amp; nihil vident,Quaß vulpes innbsp;deferto prophetæ tui Ifrael. Vident vana,ôCdiuinantmendaciû,dicentes,ait dominus,nbsp;quü dominus nonmiferiteos,ÔCperffuerauerûcconfirmarefermoné,Vae qui confuuntnbsp;puluillos fub omnicubitomanus,5Cfaciunc ceruicaliafub capite vniuerfæ æcatis ad ca-piendas animas,Et cû caperent animas populimci,viuificabant animas eoçiîSC violabâtnbsp;me ad populummeüpropter pugtllû hordei ôC fragmen panis,vt interficerent animasnbsp;quat non moriunt,ÔC viuificarent animas quæ no viuunt,mentientcs populo meo credénbsp;tt mendacns,GhryfoftomusîCatholici dofl:orcs,fi peccatores fuerint,ferui quidem carnbsp;nis erunt,non tarnen lupi rapaces,quia non habët propofitû perdere Chriftianos,Quianbsp;autem plurimi bonos de malorum ingenqs exiftimät,vt omni eos exeufatione nudaret,nbsp;intulitt A frudibus eoçr cognofeetis eos,Non potes ergo dicere,circunuentus fum atqjnbsp;dcccptusjfiquidem manifeftam tibi diferetionem ex operibus oftendit,8C vt etiam difeunbsp;terescorum opera,præccpit,netemere cunda confundcres.Facile deprehendes fimulanbsp;tionis præftigium,fi propius infpexeris non titulum aut veftem,fed ipfa fada,quæ pro-duntanimum infyncerum,Nam etfiquandobene docent,tamcn hoc ipfum quod docent,non præftant.SenecaîNemo poteftdiuperfonamfcrrefidam,fedcitoinnaiuramnbsp;fuam incidunt,quibqs non fubcft veritas.

Nunquidcolliguntdefpinisvuas,aut detribulis ficusCStc omnis arbor bona bonos frudus facit,mala autem arbor fruétus malos fadt.Non poteftnbsp;arbor bona malos frudus facere,necp arbor mala bonos frudus facerc. Om*nbsp;nis arbor quae non facit frudum bonum,exciditur in ignem mittitur. Igi*nbsp;tur ex frudibus eorum cognofeetis cos.

Eft fuus cuii^ arbori peculiarisfœtus,qui fap ore prodit radicem. ChryfoftomustSub fpinis nullum animalrequiefcit nifi ferpentes,ita iuxta malos nemo pacem habet,fed dænbsp;mones ibi habent cubdia.V itis,Ghriftusjpalmites,fideles,lohan,i$,qui vuas bonæ con-b uerfatio-

-ocr page 146-

PARS PRIMA.

ucrfationîsferunt.Sicut autemfpina vel tribulus,quacûq; parte tangitur,pungttîficïnP quitateiftiplenifunt,quare euâgelicos frudius ferre non poffunt4aco45,NunquidfonSnbsp;deeodemforamincemanat dulcemôC amarâaquam^Nunquid poteft fratrcs niei ficusnbsp;vuas f3cere,au£ vitis ficusî'Sic aecß falfa dulcem poteft facere aqaam.Neq; cm qui fynccnbsp;ro eft animo,poteft non faclis exprimcre fynceritatê affeclus fuùncqj rurfus qui viiiatonbsp;cft animo,poteft ea præftarefadlis,quæ vercbonS arguuntjtametfi præftigqs acfpccicnbsp;fanclimoniænonnunqimponat incauttshominibuSjCertc dco non poteft imponerc»nbsp;Arbori comparât hominem,eo q» poteft àrterilipeccatoinvirtutcminferi.Chryfoftonbsp;mustDommusnondixitjimpoflïbilecftmaluin ad bonum conuerti,necbonûnegatin'nbsp;deterius poflc labi,fed qdiu malitiæ affixiis eft,non pofle bonum fruäum afferre.Proin*nbsp;de quifucate bonifiant,dent operam,vtomiffofucofiantbont^Namfiperfieueraueritinnbsp;pcriierfiafimulatione,mctaat ne hoc patiatur à vindice deo,quod arbor infrugifera abnbsp;agncolafuo.Exciditur.Mtth.s.Iamfecurisad radicem arboris pofita eft.Luc.is.Arbonbsp;rem fici habebat quidam SCc.Exciditur primo per deuitationcm.Tit.j^Harrcticum hominem poft vnam ôC fecundam correptionem dcuita,ficiens qgt; fiubuerfus eft,qui eiufmo-di eft,ôC delinquit quum fit proprio iudicio condemnatus.Matth.iS.Si ecclefiam non au.nbsp;dicritjfittibificutethnicusÔCpublicanus^Secundojpermortcm»Pfial.48.Diues cumin-.nbsp;tericrit,non fiumct qmnia,nelt;^ deficendet cum illo gioria eius.Tertio,per æternam dam.nbsp;nationem.Mat.is.Exibunt angeliôffieparabunt malos de medio iuftorum. Chryfiofto-*nbsp;musîDuæ fiant pcenæ,excidi,!3cin ignem mitti,Multi autem gehennam timent SC hor-rentjCgoautem cafiumilüujgloriæ multomaiorem gehenna cafiumefleaio. Intolerabi-:nbsp;lis gehenna : verura fi mille ponat qnis gehennas,nihil taie dicit,qualc eft ab ilia glorianbsp;bcata exciderc,odioChrifti haberi,audire,non noui vos.Etenim decem millia fulminanbsp;melius eft fiuftinere,qfaciem manfuetâ vrdere auerfiam â nobis,SCtranquillumillfloculû.'nbsp;non ferentem videre nos.Siergo peccatfi omiflionispcenam merctur æterna^lohan.if,nbsp;OmnépaImiteminraenonferentemfrudû,toneteum,Mat.i5’.Difccditeà memaledi--lt;âi in igncæternumtEfuriui,ô^ nô dediftis mihi mâducare,amp;c.peccatfi cômilTionïs quid-meretur.Vere,quantö glorificauitfie ÔC in delicijs fuit,tantfi dabitur illitormentiôclu-'nbsp;lt;fius,Apoca,i8.Sap.n.Pcrquæquispeccat,pcrhæc ÔC punictur.Quifquisigiturinregno!nbsp;dei aut nullum,aut friidfû editfiua profelTione indignfi,nifi refipuerit,in ignem ætcrnum.nbsp;Lupiq'jot abqcietur.SecundûAuguftinumîLupi àtribu8Cognofcuntur:Primfi eft violcntia,quiainbsp;roodis co^ fianguine gaudet^Sic ifti diffenfionibus,fieôtis»Ro.i6.Rogo vos fratres,vt obfieruetis eos..nbsp;gnofcunt. qui diflenfiones amp; offendicula præter dodrinâ quâ vos didiciftis,faciunt,amp; declinate ab;

ilIis.Huiafcemodi em dominonoftro lefiuChriftonon feruiunt,fcdfuo ventri, amp; pcCgt; dulces ficrmonesfeducunt corda innoccntiumj.Cor.iy.Corrumpuntbonosmorcs col.nbsp;Ioqdiamala4Secundfi,calumnia.ChryfoftomusîLupustelt;ffus pelle ouina.per você co-gnofciturS^ aiftfi.Ouis balat inclinata deorfum,Iupus vlulat contra caclfi.hoc fupcrbiae»nbsp;illud humiJitatis eft fignfuOuis herbam manducac,Iupus carnem.Sic ifti contra deum5£nbsp;fanéfos Jatrant.i.Pct.i.Fuerunt pfieudoprophetæ in populo,ficut ôC in vobis erunt manbsp;giftrimendaces,quiintroducentfedaspcraitionis:amp;: eum qui emit eos,deum negant,nbsp;fuperducentesfibi celerempcrditionë,c£multi fequentureo^luxurias,pcrquos via venbsp;ritatis bIafphemabitur,ôC in auaritiade vobis fidis verbis negociabuntur,quibus iudiciunbsp;iamolim non ceffat,ô^ perditioeoçe non dormitat* Tertiumjimpaticntia.Lupus enimnbsp;famis impatiens eft.Quum enim propriafipc dent commoda,non dei honorem nec aninbsp;marumfalutem,cum cœperint hæc eadem aliquibus tentationibus illis fubtrahi vel nequot;nbsp;gari,quæ ifto velamine vel confequuti funt,vel confiequi cupierunt, tune nccefle vt ap-pareat vtrum lupus in ouilla fitpelle,an ouïs in fiua.Haec Auguftinus.Si ergo vita SC mores attendus obfierues,inuenies eos fibi placentes,fuis commodis vbiq; feruicntes,elatos,nbsp;vindiccs,inuidos,obtredatores,gloriarfitientes,nonnunq amp;vcntri deditos,amp; omnin»nbsp;fuumncgocium agentes potius,qgregislt;Slt; euangclii,quar quafi ex diametro pugnancnbsp;cumfirudibuseuangelicæ mentis,

ç Non oranis qui dicit mihi.domine domincjntrabit in regnutn caclorumt fed qui facit yoluntatem patris mei qui in caclis eft,ipfc intrabic in regnutunbsp;cxlorum.

Docet nos,fi fîdeiTi abfiq; operibushabuerimus,nihil nobis earn profutarâmetp enim titulus Chriftianum facit,fed vitameqj protinus pro difeipulis agnofcentur,qai rcligio-fis verbis dixerint,domine domine,quumreipfa longe alijs dominis feruiant,mammo-na:, ventri,ambitioni,Matth,i5',Nouiirime veniunt cC reliquae vi2ines,dicêt€SîDomfn^nbsp;dfic»

-ocr page 147-

A R TIC VL VS XXVT. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.LXIL

lt;3omïne,aperi nobis»At ille refpondens,aïtïAmen amen di'co vobiSjWefcio vos.Bedaj Quid folia reÂæ confelîionis iadatis,quibonosfrudus nô oftenditis*laco,i.Pidesfincnbsp;operibus mortua cft»Gaty*ln Chrifto lefu neq^Jcircuncifio aliquîd valet,neqj præpu-fides quæ per charicatc opcratur.Qpos igitur dignabor regno cælorum* Quinbsp;yere repudiu iniferujitterrcnis cupiditatibus,ôC ex animo obtempérât voluntati patrisnbsp;mei,cuius voluntatc egovobis p Edico*Matth*5Â,i7.Hiceft nliusmcusdilelt;ftus,iiinbsp;quo mihicomplacuiîipfum audite»Dicendo aût,qui facit,ô£ non,qui fecit femel,fignifi-cauit qt is qui ad mortem vfqj pcrfeuerauit.Luc.j.Nemo mittens manu ad aratrum, ôCnbsp;refpictensretro,aptus eft regno dei,Matthjo,3c.i4.Quiperfeucrauerit vfcg infinem,nbsp;hicfaluus erit.uTheir.4*Hæc eft voluntas dcijfandificatio veftra, vt abftineatis vos ànbsp;fornicatione,vt feiat vnufquifqî veftrû vas fuum poflîdere in fandificationeôC honore,nbsp;non in paftione defidcri},ficutamp;: genres quæ ignorant deû.V biq; nos dominus ad p lu tint a m conuerfationis curam hortatur.Necp em accidtt,vt homo honefte rede^ viucns,nbsp;3tqj ab omnibus vitiis liber3tus,aliquando defptciatur à deoîfed ôC fi aliquo errore teneanbsp;tur,citoillumdeusadnotitiam pertrahit veritatis»

Noneft cm arbor bona,quæ facit fruiflusmalosînc^ arbor mala fades Luc,« fruófum bonu.Vnaquæq^ em arbor de frudtu fuo cognofcitur.Nec^ enitnnbsp;'de fpinis colliguntficus,necp de rubo vindemiant vuam,

Oftendit non in verbis,fedin fadiseuangelicamconfiftcreprofelTionem, Arbor nâqj ad fructum ordinatur,quare non ex folijs æftim3tur,fed frudibus.Frudus aût ex radiccnbsp;fuccum fuum tragittqui fi amarus eft,non poteft arbor frudum gignere fuauem.Sin bonbsp;nas,nonpoteft arbor 31iumproferrefrudum,q fuo fuccorcfpondentem.Dicitur homonbsp;arbor mala non natura,quæ bona à deo creata eft»Gene.ï.Vjdit deus cunda quæ fece-rat,étant valdebona.fed voluntatc,quæ ficut arbor in terra,in anima radicatur,ôC eftnbsp;immédiats potêtia in opus.Si ergo malus eft animus amp; corruptus,maluni eft quicquidnbsp;inde proficifciturjfifyncerus,fyncerü eft quicquid hinc nafeitur. Suauiflimus fuccus fi*nbsp;deiôi charitatis,frudû fert euangelicum.Agnofce arborfmcuangelicam,quum frudusnbsp;habeseuangelio dignos,de quibus Gal.v.ïrudusfpirituseft chantas,g?udium,pax,pa-tientia,benignitas,bonit3s,longanimitas, manfuetudo, fides,modeftia, continentia,ca-ftitas,Contra arborcm malam,cuius radix amaro fucco pbarifaicæ fuperbiæ,liuoris ôCnbsp;auaritiæ infeda eft,Gala,ç.Manifeftafunt opera carniS;quæ Htntîfornicatio,iinniundîna,inipudicitia,luxuria, idolorû feruitus,ven£ficia,inimicitiæ,cotit€ntioncs, antulatio*nbsp;nes,iræ,rixæ,diflenfiones,fedæ,inuidiæ,homicidia,ebricî3tcs,ccmefariones,amp; hisfiminbsp;liatquæ prædico vobis,ficut prædixi, quoniam qui tali a agunt, regnum dei non confe-qucntur.Tam diuergobona arbor nonfacit frudus nidos,qdiuin bonitatisftudio per*nbsp;feucrat.Matth.6,Si oculus tuus fimplex fuerit,totum corpus tuü lucidum crit.Et m ala aïnbsp;bor tam diu manet infrudibuspeccatorum, quàmdiu ad pceoitentiam non conucrti-tur,Nemoempermanens in eo quodfuit,incipitcfîcquodcceperit.S^.U,Erat emna*nbsp;turalismalitia eorum,Sap.4.Fruduseoruminutilisék acerbi admanducandum.Com*nbsp;muniter arbor bona,amp;i putris,i8C carie vitiata,folia habent fimiliaifed frudus diffimiles,nbsp;per quos cognofcuntur.Non ergo tebonum credas,quia bonus prædicaris, Spinæ,fec«nbsp;îi folicitudo,Lucæ.8.fufFocantes verbum dei,ne frudum quidem f3çiat.z.Rtgum.t5,nbsp;Præuaricatores quafi fpinæ euellentur vniuerfi,quæ non tolluniuc m2nibusiamp; fi quisnbsp;tangere volueriteas,armabitur ferro «SC ligno lanceatoî ignetp fuccenfæ, comburenturnbsp;vfquc ad-nihilum.Sic corda concupifeentiæ, inu;diæ,dctradionis vcl fuperbiæaculeisnbsp;pIen3,aliisinfuagt;ji3funtSfintradabiIiaîviriutumcxcmpla ac dodrinæ miniftrare pro-ximts non poffunt.Ficus, vitæ cæleftis dulcedinem îvua,diuinæ diledionis fignatnbsp;fragranîiam»

Bonus homo de bono thefauro cordis fui profert bonu, Sf malus homo t de malo thefauro profert malû^Ëx abundantia enim cordis os loquitur.

Thefaurus cordis,intentio eft cogitationis,ex qua prouentS operis internus arbiter iudicat.Eft autem virtus,vt dicit Auguftinus,habitus qua nullus male vti poteft.Sicut etnbsp;go natura cftoperationumnaturalfum principium,ita virtutesamp;l dona proferunt ger-mina virtuofa.i.Cor jç.Plus omnibus laborauimon ego autem,fed gratia dei mecum»nbsp;Nullus autéverc bonus fine charitatc,abfqj qua nihil eft homoinconfpedu dei.i.Cor.nbsp;h.Hinceft vtplcrum^minora nonnullimaiori cæleftisgratiæ mercede operentur,pro-pter cordis intentionem, qua maiora vellent,fi poflenttSc alq maiora virtutum operanbsp;L X often

-ocr page 148-

PARS PRIMA,

oftcntantcsjob cordis tncun'am tcpidt,minora à domino praemia forthntur.Vndc *»^ dua duobusmiiTisin donaria dominim(nutis,plus omnibus diuiiibus dediH(,dominotlt;nbsp;ftsjdicitur Marc.i£.ôCLuc«iuSicmaIusintcriorimaIitia,confuetudincpraua amp; habitanbsp;vitiofojprofert mala.Opcraiio erfi arguit formam.Matth.iy.De corde enim exeunt conbsp;gitationesmalæ,homicidia,adultcria,fornicationes,furta,falfatcftimoniaîharcfunt-qus;nbsp;coinquinanthominem.Hiere*i5,Si mutarepoteftActhiopspcUemfuam,autpardus vanbsp;rietates fuasjôc vos poceritisbencfacere,cumdidicerihsnialü.Si igitur in corde regnetnbsp;atqj abundet virtus,gratia,charitas,cx orcprodeunt verba diuina,virtuofaôlt; fandlatfitinbsp;autem vanitas atqj peccatumjinania ac iniquaprodibunt.Matthjt.Ex verbis ruis iuftißnbsp;lt;aberis,ôC ex verbis tuiscondemnabens»Progenies vipcrarum, quomodopotettis bo-’nbsp;na loqui cum ficis mali» Cuni autem voces fint notæ earû quae in animo funt paffionû,faBnbsp;pe humanum fallunt indicium,quod cor proximi nefcit mfi ex orc ôC. opère penfarejdo^nbsp;minus veto contra, verba ÔC opera cxcordis penfat radicej*Rcgumj6»Homo videt eanbsp;quæ patent,deus autem intuetur cor.Hiereaà.Prauum eft cor hominis SC inferutabile,nbsp;quis cognofeet illudî’Ego dominus fcrutans corSC probans rcnes,qui do vnicuiqj iuxtanbsp;viam fuam,SC iuxta fruaum adinuentionum fuarum.llli ergo ex a bund anti a cordis oinbsp;loquitur,qui ex qua intentione promantur verba,non ignorât,

lt; Quid autem vocatis me,domine domine,ÔC non facicis quæ dicof

Quorfum enim attinet,q} me honoris gratia compellatis dominum, quum negfiga* lisquæpraccipio^Obferuatio præceptorû,argHitfidcIem feruum,non honorifica com-pcllatio,Luc.n.,Seruusfcicns volHntatemdomini,ôC non faciens,plagisvapulabit mul-tis,Matth.7,MuIti dicent mihi in ilia die,domine domine,nonnein nomine tuo prophenbsp;tauimus,5C in nomine tuo daemonia ciecimus,ôC in nomine tuo virtutes multas fecimus?nbsp;amp;tunc confiteboriUis,quianunquä noui vos.Difceditc âme omnes qui operamini ini-quitatem.Oftendit fidem abfqj operum fandiitate,eti3m fi fignis polleat, nihil profutu-ram qs qui fpiritu fadis'qj ipfius caruerint inillo die,quö iam non humano iudicio,quodnbsp;fæpefaliitur,fed diuino pro fuis cuicpmeritispræmiadefignabuntur,amp;: feparabunf ouesnbsp;ab hcedis,Chryfoftomus:In qua die^’ln illa,quado opera loquetur ôC ora taccbût, qua-dononperfona interrogarur,fed confeientia difcutitur,3^ ptrfona cofunditurjvbi eruCnbsp;teftes non adulatorcs homines, fed angeli veraces.Tunc em nec ilia eis profutura,quaenbsp;nunc inter mortales diuinü quiddam amp; homine maius prae fe ferunt.Tum enim vidétesnbsp;iam afternam vitam paratam iis,qui dodrinam euangelicam fequuti,fe declararunt venbsp;ros effe difcipulos Chriftiîrurfum,ætcrnum fupplicium rjs,qui ab horum confortio fub-*nbsp;raouebuturimulti metu territi,venient SC agnofei iam cupient apud deum, quum apudnbsp;homines fimularint præcipuos quofdâ eximiosChrifti difcipulos,euangclii præco-nes.Nonncin nomine tuo prophetauimusî’Gratiaeihperindignosefficax eft,ficutpernbsp;indignos facerdotes fandiftcamur.Hinc äC Saul inter prophetas prophetico fpiritu rc-pletus eft,i,Rcg.io.NumSaul inter prophetast’Et Caiphas,quü eftet fummus ponti'*nbsp;Îex,prophet3uit q» lefus moriturus effet pro gente,Ioh ji.ôC ludas cum cæterismiracu-la fecit,Marc.iS.Sic non fequentes dominum,dæmonia eiiciebant,Luc,9.amp;: filfi Sceuae,nbsp;Aftas.Etin nomine tuo virtutesmultasfecimus,atq? his faiSis nomen tuum illuftraui-«nus,Tot ergo argumentisdocuimus nos effe tuos,amp; nonagnofeis nosî’TunCjlicet monbsp;do diflimulem,Efa.4i.Tacui,femper filui, vt parturiens Icquar, Pfal.t.Tune loquetutnbsp;ad illosinira fua,SC infurore fuo conturbabit cos.confitebor illisîProfedo nunquä agnonbsp;ui vos,netum quidemquu iftafaceretis.Cognitio procharitatiua diledione accipitur,nbsp;AuguftinustNon nouit eos,apud quos fideifuj ôC diledionis charaderem non inuenit,nbsp;t,Timo.i.N ouit dominas qui funt eius.Difccdite à me nunc corpore amp; anima,qui cor- 'nbsp;deô^opercantedeceffiftisîôlt;accedite illi cuius fpiritum habuiftis, cuius voluntati ob-temperaftis.ChryfoftomusïNó dicir,qui operaii eftisiniquitatem,fed operaminitquianbsp;iniqui poft mortem non definent effe iniquitnam etfi peccare nonpoffunt,peccandi tarnen voluntatem non amittunt.

Omm's qui venit ad me,5^ audit fermones meos, facit eos.oftendatn vobis cm' rtmih's fit. Similis eft homini ædificanti domum,qui fodit in altutn»nbsp;8^ pofuit fundamentum fupra petram Inundatione autem faefta, illifum eftnbsp;ftumen domuiiîli,Si no potuiteam mouere.fundata enim erat fuper petram»nbsp;Qpi autem audit 8^ non facie, fimilis eft homini ædificanti domum fuam fu*

-ocr page 149-

A R T I C V L V s XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXIII.

per terram fine fundamento,in quam illifus eft fluuius î St continuo cecidit, otfatta eft ruina domus illius magna.

Quod eft radix in arborc,id eft,in ftrudiura fundamcntûîSC quod foliafunt inarbo* rejhoceft,acdifidifpecics,quaeforis cótemplantibusadblanditur, Quemadmodu ergonbsp;fru Aus arboris no poteft efle generofl faporis,nifi radix fuccû habeat gcnerofumtita ftriinbsp;Aura quäuisforis magnifîca SC in altuconfurgcns,firmanon crit,nifi firmo folidoiçfunnbsp;damentonitarur^Quifquis ergofinedeleAu,Kogt;i.Noneft perfonarum acceptio apudnbsp;deum^nam vult omneshomines faluos_fieri,0C adcognitionéveritatisvenire,i«Timo.inbsp;venit ad me perfidë,Heb4i. Accedente ad deu oportet credere quia cft,amp; inquirentiunbsp;fercmuneratorfit.Iaco.4.Appropinquatedeo,amp;:appropinquabitvobis.amp;:auditfcrmonbsp;ncsmcos,Mat.7.ncc audit verba meahæc tantu,fed inintimos affeAus fuos dimittit,nbsp;vt fadis exprimât 4d didicit.Ro.i.Non auditoreslcgis luftifuntapud deü,fedfadoresnbsp;legis iuftißcabunturJaco.i.Eftote fadorês verbi, 8c nó auditorcs tantutquia fi quis au-ditoreftvcrbi,ôCnonfaAor,hiccomparabitur viro confideranti vultü natiuitatis fuæ,nbsp;in fpeculo.Confiderauit em fe, ôC abiit, âC ftatim oblitus eft qualisfucrit.Hinc Lucæ.g.nbsp;Qui habet auresaudiendi,audiat.Pfal.84.Audiam quid loquaturinmc dfis deus,qmlonbsp;queturpaceminpIebemfuam.Nota duplex opus, internumjoh.6.Hoc eft opusdei, Opusdttnbsp;vteredatis in ilium quemmifitille.Alterö externum, exinteriori proficifeens per dilc- plex»nbsp;dionem.GaJ.ç.In Chrifto Icfu neq; circuncifio valet aliquid,neq} pputiû,fedfides qujenbsp;per charitatê opcratur.Ordinatur em verbi dei auditio ad operari.iaco.4.Seiend bo-num ÔC non facienti,peccatû eft illi.Aflimilatur viro prouido.Quemadmodû talis ædifinbsp;cator prudêter tgit ac fruduofc,ncc damnü paffus eft,ita is cuius animus fixus eft in donbsp;drinapromiflïs'^Chriftijà folo deo præmiü expedans rede fadoru,is aduerfus omnes maloruiniunas,aduerfusimpiorûatrociffimas perfequutiones,aduerfus hæredcorunbsp;infîdiasSiinfultus,denicß aduerfus omnesmachinas fatanæ,aduerfusmortem ipfam ftanbsp;bitinconcufllis infraduscg,vfqj in diem ilium,quu perfeueranda vidrix malorum fuamnbsp;feretcorona.Iaco.i,Beatusvir qui fuffcrttentationetquoniamcum probatiisfuerit,ac-cipietcoronam vitæ,quarepromifitdeusdiligentibus fe.Mat.v.Defcendit pluuia,ôé vcnbsp;neruntflumina,ôiflauerunt venti,SCirrueruntindomûtllam,Si noncecidit.Tribus monbsp;dis inundatio tcntadonüfideles impugnat.Nam àfuaconcupifcentia tentatur quifq? abnbsp;ftradus Si illedus,! aco.i. V cl falforu fratrum impr obitate fatigatur,vel externoru apcrnbsp;tioribusimpctiturinfidris.Quae tentamenta dominus Matth.lö.portas inferi nominatînbsp;âuia nimirü,fi viccrint,in acternüpertrahunt interitum.Ofee.4. Malcdidû Si mendaciû

: homicidium,furtûamp; adulterium inundauerunt.ChryfoftomusîChriftianü qui fe ædi ficatfuper Chriftum,nullares eruerc poteft. Nam quafi inaltum fodiendo,fuam vigi-lanter confeiendam difcutitme quid in ca Ibrdidum lateat,folcrter inquiritîcundas ànbsp;fundo cordis fuperuacuorum cogitatuum latebras manu fedulæ diferedonis exhaurit,nbsp;quatenus in fe firmam quietamîç fidem petræ illi,id eft,Chrifto præparctjfictg vt pernbsp;eius præfcntiaminfuperabilis,inter feculiterrcndsaduerfa,Siprofpera blandiends per-durct.Sicut cm Chriftus varijs hominu perfonis vnam ecclefiam côftituit, érudit,amp; gunbsp;bernat,in vitam produdurus æternâ,Bphc.4,Et ipfe dédit quofdam quidem apoftolos,nbsp;quofdam autem prophetas,aliosvero enangcliftas,aliosautem paft ores Si dodores, adnbsp;côfummationem fando9£,in opus minifterp,in ædificationem corporis Chrifti,donecnbsp;oecurramusomnesinvnitatc fideiSiagnidonis filii dei in virum perfedû,in menfuramnbsp;setatis plenitudinis Chrifti,vtiam non fimus paruuli fluduantes,Sicircunferamur omnînbsp;vento dodrinæ in nequitia hominum,in aftuda ad circunuendonë errorisîveritaté autem facicntes,in charitatê crefcamusinillo per omnia qui eft caput Chriftus.Sic bonusnbsp;auditor varqs virtutibus,fupcrnam fibi manfionem ædificat,in futuro eu Chrifto lætatunbsp;rus.Hinc Glof.fuper iHud Hcbr.il.Fidcs eft fperandaçi fubftanda rerum, argumentumnbsp;non appa»quot;« gt;’*^*“**tgt;hoc eft,fubftans fundamentü in fpirituali ædificio.i.Cor.j.Dei ædifi-catio eftis.Epbe.x.Non cftis hofpitcs Si aduenæ,fcd eftis ciues fandoçt Si domefticinbsp;deijfupcrædificati fuper fundamentum apofioloçî Si prophetarum, ipfo fummo angu-lari lapide Chrifto lefu,in omnis ædificado conftruda crefeitin templû fandumnbsp;in dno,in quo Si vos coædificamini in tabernaculum dei in fpiritu fando.i.Cor.j.Fun-damentû aliud nemopmeft ponere praeter id quod pofitü cft,quod eft Chriftus I efus,nbsp;i.Cor.to.Petraaut cratChriftus.i.Pct.t.Ad que acccdentes lapidé viuû,ab hominibusnbsp;quidem reprobatû,à deo aüt eledumSi honorificatum,Si ipfi tang lapides viuifupcr-aedificamini domos fpiritalcs.Et ficut diabolus obedientesfibi de caelis ad terrena SCnbsp;V 5 pcccata

-ocr page 150-

PARS PRIMA - .

Pcc€ata trahît, vbi non cft fundamentü,quia malum eft fine fubftantia,S^ Femper ad de-teriorora præcipitat,fie malus auditor,fiue fit initiatus myfteriisChrifti,fiue ex toto alic nus à Chrifto,quafiinputeum fine fundo præcipitatus ,non inuenit vbi fe retineat,fednbsp;quû venerit in profundûmalo^,contemnit,Prou.i8*Matth.7^Et omnis qui audit verba mea hæc,ôlt; nô facit ea,fimilis erit viro ftulto,qui ædificat domû fuam fuper arenam,nbsp;ÖC defeendit pluuia,ôlt; venerunt flumina,S^ flauerunt venti,Slt; irruerunt in domû ilia,ÔCnbsp;ccciditîôC facia eft ruina illius magna,ChryfoftomusîFrequenter mirantur homines,qgt;nbsp;quidâ aut promiflionibus flexi,aut terroribus fradi, auc perfuafionibus falfoç: dodorumnbsp;circunuenti,relinquuntfidei veritaté,amp;admendaciûinfidelitatistranfmigrant.Quodfiinbsp;vel vnâ hanc Chrifti fententiam caute intelligeremus SC recordaremur,nunq deperdi-tione taliumftuperemus,Quomodo em permaneat apud deû, quinunq ftetit in Chri-ftoç’Autquomodo illû teneat veritas,qui nunq tenuit veritatem * Aut quomodo ferueEnbsp;cum iuftitia,qui iuftitiam non feruatç'Quia fl fupra petram fidci,Sc nonpotius fup arc-nam perfidiæ Si. leuitatis confifterent,labefadari nung potuiflent.Sed quiaintentionemnbsp;fuam fuper ifta tranfitoria,carnalia ôC caduca,in quibus nulla eft ftabilitas vcra,pofue-runtjfundamento carentes virtutfl, ideo ruina fada eft magna,Corruens cm perpec-catum anima,fpiritualiter raoritur,Sap.i6,Homo per malitiam occidit animam fuâ,abnbsp;altitudine charitatisôCgratiæpcipitaturjin vitiorû voraginë mergitur, felicitate quoqînbsp;priuaturcælefti,accalamitateobruitur æternaStinfernaluMagna eft ruina eorumquînbsp;audiuntamp;nonfaciunuSeruusquinonnouit voIuntatemdomini,SCfecit digna plagis,nbsp;vapulabit paucis,Lucji,HieronymusîSuper hoc fundamentum ftabile SC firmû, amp; pernbsp;fe robuftamolefunda£um,ædificatur ecclefia ,quod architedus pofuit apoftolus,quodnbsp;eft dominus lefus Chriftus,t,Cor.5.Super arenam vero quæ fluida eft,amp;: coaugmenta-ri non poteft,nec in vnam copulam redigi,omnis hæreticorum fermo ad hoc ædifica-tur vt corruat.

Et fadlum eft cumconfummafîèt lefus verba bæc,admirabantur curbte fuper dotftrina eîus.Erat autem docens eos G'eut poteftatem habens, 8^ nonnbsp;ficut feribae eorum 8^ phanfæî.

Attoniti fadi funt ÔC ftupore perculfi,non principes,fed plebs innocua mirabatur,n5 facundiam verborum,fed libertatem maiorem g prophetæ habebant,qui dicebant,hæcnbsp;dicit dominusîChriftus vero dicebat,Ego dico vobis.Nam amp; vigor quidam dodrinarnbsp;perfcdæ,ac genuina quædam veritatis vis afflabat docilem ac fimplicem multitudinem,nbsp;nihiJ expertam fimile in fuis feribis ac pharifaeis,qui fibi autoritatem vindicabant. Namnbsp;âfmiraculisteftatuscft,quid poffitfadis«

1 »

^De leprofo fanato,Matth,8.Marc.i,Luc.y ARTICVLVS XXVII.

Vm autem defeendinèt lefus de monte,fequutæ funt eu turbæ mufs* tae.Et ecceleprofus veniens,adorabat eum,dices:Domine,fi vis.ponbsp;tes me mundarc.Et extendens lefus manum,tctigit eum,dicens:Vonbsp;lo,mundare,Et confeftim mundata eft lepra eius.Et ait illi lefus:Vide ncmilt;*nbsp;ni dixeris,fed vade,oftende te facerdoti,8C offer munus tuum quod præcc*nbsp;pit Mofes in teftimonium ilh's.

QuantumfimplexâC vera apuddeum.valeat fidcs,oftenditjquoniam dodrina cuan gelicahumanærationis tranfcenditfacultatem,neq; argumêtishumanis probabiüs eft,nbsp;ideo miraculis confirmatur.Ioh.io.Opera quæ dédit mihi pater vt faciam,ipfa opéranbsp;teftimonium perhibent de me.HieronymusîPoft prædicationem atqj doarin3m,fi-gnorum offertur occafio,vt pervirtutum opera præteritus apud audiences fermofirmenbsp;tur.Facile pondus apud nos illius habet oratio,que in fadis confpicimus potentem,Ecnbsp;go quû lefusrelidomonte veniffetûn planitiem,hinc atq^ inde variæ hominum cater-Uæ ad ilium confluebant, quo miracula per cum edenda,plures haberentteftes,Origc'nbsp;nesîDocëte domino in monte,difeipuli veniunt ad eum tanquâ alacrcs, ficut domefticilnbsp;ficut proximijficut amici,ficut fratres,quibus dns ait Mat.y.V os eftis lux mûdi.Sed de-feendente de monte,fecutæ funt turbæ,quæ in monté afeendere nôpotucruntjVtpigri,nbsp;négligea-*

-ocr page 151-

ARTIC VL VS XXVIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FoXXniL

negli’gctcs Si. impcrfefti,Sic modo vigilantes animæ,alacrcs amp; fideles,deum timentes Sgt;L diligentes,rcgna cxleftia dcfiderantes,dominum femper fequétes, poft dominum in ilium caeleftem montem afcendunr »C oloff,5.Quæ furfum funt,quaerice,vbi Chrift us eft innbsp;dextera dei fedensïquae furfum funt,fapite,nonquæfuperterram.Secuti funt 3utcm,nonnbsp;cadem mentis deuotione»Nam quidam ob doârinæfandiitatcm,quidam propter curionbsp;fitatcm,vt noua audirent,amp; infolita vidèrent.Alii malignitate,vt obferuarent î nonnullinbsp;necelfitatCjVt curarentur,velut hic .Lucæ.y. Et fadum eft, quum effet in vna ciuitatum,nbsp;egrediendo vel ingrediendo. Erat enim hoc hominum genus fie abominabiie apud lu-dæoSjVt procul fubmoueretur abhominum confortio,ac lexvetaretcontingi.Leuit.15»nbsp;Etecce vir plenuslepra,videns Iefum,prociditinfaciemfuam.Marc.i.Et genuflcxo,digt;nbsp;xit.ChryfoftorausîNon ilium petebat vt hominem artifice,fed adorabat vt deum omnipotentem,humiliter adoranSjamp;C ordinabiliter poftulans,typoquodam dodurus,eosquinbsp;lepra laborarent animorum,quæfcedior eft aedeteftabilior quâmcorporis, vndeamp;quanbsp;fide deberêt remedium petere.Pudorê adimebat falutis amor,fidutiam addebat lefu iainnbsp;fpeclata inomnes benignitas,fpemfaciebanttot aliorum exempla,qui fani domüredie-rant.Sui ergopudens,proftrauit fe infacicm, ac vocem emifjt modeftiæ fimulôC iuftitiænbsp;amp;fidutiaeplenam.Dominc,fi vis,po.SCc.Nonpotmterga dominum plenior effefidutia,nbsp;q agnita potcftatc,beneficii conferédi arbitrium illi deferre, qui nouit aliquotics expedite nobis,vtmalis corporis affligamur,ôCinutilem effe rerum téporaliumfucceffum.Hieronymus: Qui voluntatêrogat, de virtute non dubitat.Non dicit,fi deum obfecraueris,nbsp;curabis me,fed fi velis.Voluntas tua opus eft,Pfar.t9.Vita in voluntate eius.Roma.9.V onbsp;luntati eius quis refiftit^ Sapïæ.n.Subeft enim tibi cum voluens,poffe.Et,i6.V itæ amp; mornbsp;tis habes imperium.Orig. Dominum eumfacit,amp;i poteftatê vniuerforum eitribuit.Petînbsp;tio relata in voluntatem rogati,nullas patitur calumnias,reprehcnfione caret,omniljuslinbsp;cita cft.Si non admittitur,iufte tarnen porrigitur,fic omnibus petere licitum eft. At lefusnbsp;boni paftoris exhibens imaginem, deleftatus hominis fide cum tanta modeftia coniun-lt;âa, qui non aufus fit petere vt mundaretur, nifi vellet ipfe qui nouit quid cuique Sexpe-lt;liat,fed tarnen non dubitatpoffe fi vellet, non auerfatus eft impur nm, Marc.i. lefus au-temmifertuseius,extendit manum fuamtôC tangens eum,3itîV olo,mundare,quofimulnbsp;ôi voluntatis fuæbonitatcm. Si potentiac fuæ magnitudinem declararet «Taôiusleprofînbsp;legeprohibitusfuit, Lcuit.19, Sednon eiqui mundare poterat,ficutôCmortui. Hinc ôCnbsp;mortuum tetigit Helias.5.Regum,i7.Et Helifeus.4.R egum.4.T ctigit ergo,vt oftende-ret omnia munda mundis, Titü.i.Et vt humilitatem demonftrarct, docens nos nullumnbsp;fperhere , nullum contemptibilem ducere propter corporis læfioncmaut maculatio-nem.quæ à dominoimmittitur,cuiusipfe nouitcaufam,ôi quo fe dominumlegis often-dêrcc,ac quod fanda eius caro fandificationem communicet.Quamuis enim folo impe-'nbsp;riocurare potuiflfct,frequenter tarnen curandis manumimpofuit, vel aliud quippiam cicnbsp;ca ipfos cgit,quo oftenderet nos non folum per diuinitatis poîentiam,fed ÔC per incarnanbsp;tionismyftermm redimendos.Fuitenim contadus ipfiusvirtuofiis, Luc.6.Omnisturbanbsp;quærebat eum tangere, quia virtusde illo exibat ,ôC fanabat omnes. Matth.6, Quotquotnbsp;tangebanteum,faluifiebantde quacunqueinfirmitate.Sicmulicrfanguiflua, Matth.9.nbsp;Item vt nobis fidutiam accedendi ad ipfum daret, 8C omnem occafionem trcpidationisnbsp;tolleret,Matth.i.Et cum dixiffet,ftatimdifceffit ab eo lepra, amp;mundatus eft. Secundumnbsp;Chryfoftomumtq.d.Citiusmundatus eft,quàm dici poflït. Quia irjfe dixit,amp; fada funt,nbsp;Pfal’.i48.Eofanauitmodo,quoleprofusfuerat deprecatus.Leprofus dixir.Si viSîRefponbsp;dit dominuSjV olo.ltem potes,ait,mundus efto,amp; fie verbe amp; tadu mundiffimæ fuç carnbsp;nis fanauit.Ecce quanta promptitudo diuinac clementiæ. Sanat enim integraliter totum Quotuplinbsp;hominem.Deutero.51.Dei perfedafunt opera. Auguftinus.Nunquàm dominusaliqu.ï citer dfis'nbsp;fanauitquemnon omninoliberaret,quia corpus abinfirmitate,janimam à peccati con- fanet.nbsp;tagione,indicans pœnitétem de omnibus oportere poenitere . Secundo,celericcr,qi’iàmnbsp;primum inuenit nos difpofitos,fanat,Efa.58.Frange efurienti panem tuum,Sf egenos vanbsp;gos'cg induc in domum tuam:quum videris nudum,operi eum,6lt; carnem tuam ne defpcnbsp;xeris. Tune crumpet quafimane lumen tuum , SCfanitastua citius orictur.Auguftinustnbsp;Tardiusdeovideturveniamdare,quàmpeccatori accipere.Sicenimfcftinatreum àtor nbsp;métoconfeientiæ abfolucre.quafi pluseum cruciet côpaffiomiferi, quàm mife’zum paffio Cqnfolanbsp;fua.Tcrtiofacilitcr,folo yerbo,quia omnipotens.Matth.g.Dic verbo, Si fanabitur puer toriaSiaunbsp;meus.AuguftinusîMultiSimagni fupt domine langUoresmei,fed amplior eft tuamedi fentenbsp;cina.Pfal’.4o.Sanaanimammeam,quiapcccauitibi,Hier.7.Saname dne,Si fanabortfaLnbsp;«ummefac.SCfalnus erotqa lausmea tueSjFfar.ij.Dominc^clamaui adtc,8i fanafti me.

L 4 Sedfunt

-ocr page 152-

PARS PRIMA

Sedfuntqui eiusn1edicinamcontcmnunt.Prouer.19» Viro qui corripicntem dura «ruh ceconcemnit,repentinusfuperuenictintcritus,ôC euni fanitas non fequetur,Mar.i.Etconbsp;2 minatuseft ei,ftannii^ eiecit ilium,amp;dicitei$ Vide neminidixeristkdvade, oft ende tenbsp;principi facerdotuni,âlt; olferpro emundatione tua,qu3e præcepit Mofes,in teftimoniumnbsp;illis.ChryibftomustNon fimpliciter prohibet,fed ne, antequâ facerdoti fe oftendac,alknbsp;eut reuelaret, ne facerdotes ob odium lepræ ôc Chrifti, eum quafi Icprofumrepellerenc»nbsp;Lexenim lepræ indicium deferebat ad facerdotes,Lcuit.ij.HieronymusîMittii ad facetnbsp;dotes propter humilitatem, vtfacerdotibus déférât honorem, quibus lex iubet muneranbsp;offerri.L euit.i4,Secundo,ne legem videretur infringcre.Tertio,quo maior fides effet mînbsp;raculo,fîmurcg eriperetur anfa calumniandifacerdonbus, qjfibi vindicaret autoritatentnbsp;iudicandidelepra,amp;adfetraherccuperetlucrfl,quodcxmundatis à leprafoleat ad iposnbsp;redire.Et vt tanto miraculo raoti credercnt,vel fî non crederent,effent inexcufabiles,Acnbsp;ne poft calumriiam leprofo ftrucrent,qui fe turbæ admifcueritîôC Chrifto,qui non potucnbsp;rit veram præftare fanitatem . Porro, quod interdixit mundato, ne cui prædicaret quidnbsp;accidiffet,quum feiret non effetaciturum, Marc.i» Etegreffus ccepitprædicareamp;diffa-marefermonemjta vt iamnon poffetmanifeftc introire in ciuitatem,fcd foris in defertisnbsp;locis effcjô^ conueniebant ad eum vndiqj.Luc.y.PerambuIabat autem magis ferme de ilnbsp;lo,amp;: conueniebant turbæ multæ vt audirent,ôC curarentur ab infirmitatibus fuis.lpfe autem fecedebat in dcfertum,ÔC orabat.Suisparauitexemplum,ncquamcxbenefacfis au-ram gloriæ venentur apud homines, licet deceat eum qui benehcio affedus eft, gratumnbsp;effeSc officiofum,etiam fi nonindigeat qui bene meruit» Nee enim noftra funt quæ deusnbsp;per nos operator.Felicius autéfequitur gloria fugientê, SC fpeciofior contingit non affe-data. Exhuiufniodi mirabilius fadis indies magis ac magisinclarefcebat dfii Icfufama,nbsp;dum alii quod viderant Sf audierant,narrant alfjs.Itaqj confluebant vndiqj turbæ multi-tudinis indies confertiores, partim vt audirent efficace illam dodrinam quæ fanat morbos animoçi,partim,vt qui morbis corpoçi effent obnoxii,virtutc lefu fanarentur. lefusnbsp;auté fado fuo docens opera bona nee ad oftentationê theatricam,nec ad fatietatê effe fa-cienda,fubduxit fefe in defertum, atq^illicfemotusabhominumfrequentia, pcationibusnbsp;vacabat, gratias agés deo patri pro benefieqs quæ per filium fuum largiretur hominibus*nbsp;Siquidem hac viciffitudine fit, vt primum intermiffio beneficri excludat fatietatê, 8C excitez appetentiam,deinde qu[feceffit ad hominibus ad diuinum colloquium,non ad otiumnbsp;Iufus,voluptatc,fed ledionê facro]^ libroçi,ad precationcm puram,ad gratiaçz adîonc,nbsp;contemplationem rerum cæleftium denies ad expurgationê animi,fi quid forte labis cotinbsp;tradum eftexpopulari conuidu,inftrudiorredeat,atq; alacrioradmunusintermiffum.nbsp;Paftoris affiduuscum populo conuidus, plerunqj gignitcontemptum î ôCprodeffe nonnbsp;potcft,qui fe perpetuo fubducit ab hominum commercio. Admonemur hic,vt dona noftra ÔC munera non teneamus apud nos,fed domino reddamus,maxime quum à pericu-lis liberamur.Optima qui ppc beneficioçi cuftos,cft ipa beneficioçi memoria,âfperpetuanbsp;gf açe confeffioîôC q» non eft vllum vitium tam foedum, tam capitale, quod non ilico connbsp;donct agnofcéti morbum fuum,SCpcrfidêcuangelicam implorant! remedium à cæleftînbsp;medico lefu.HieronyrausîLepra noftra peccatum primi hominis eft,quæ à capitecœ-pit,quando régna mûdi defiderauit.Radix enim omnium maloçj eft cupiditas.i.Timo.tf.nbsp;Vnde Giezi auaritiamfecutus,lepraluffunditur.4.R.eg.ç. quæ facerdoti vero fecundumnbsp;ordinem MeIchifedech,Heb.7»oftcnfa oblatione mundaf,dicente,Luc.ii,Dateeleemo-*nbsp;• fynam,ôlt; omnia munda funt vobis.Signat ergo lepra pdnri,quia contagiofum. Prouer.nbsp;Lepra qt 15.Qui cum fapientibusgraditur,fapiêserit:amicus ftulto9t,fimilis efficietur.Eccî.iî.Quinbsp;amp;quæ fi- tetigerit picc,inquinabiiab eaîamp; quicômunicauerit fuperbo,induet fuperbiam.i. Cor.f.nbsp;gnet Modicum fcrmêti totam maffamcorrumpit.i.Cor.iç.Corrumpuntbonos mores colloquia mala.Separatiuum.Num.s.Præcipe filijs Ifrael,vt ehciantde caftris omnem lepro-fum'.Sic angelus è cælo.Luc.io.Videbam fatanam tanq f^ulgur de cælo cadentê,Efa.i4,nbsp;Quo.modo cecidifti Lucifer qui maneoriebarisî’Homo è paradifo.Genc.j.Emifiteumnbsp;dominus deparadifo voluptatis,vtoperaref terram dequafumptuseft.PfafnS. j-ongenbsp;à peccaforibus faIus.Efa.y9.Iniquitates vcftræ diuiferunt inter vos d(. deum veftrü,ôc pecnbsp;cata veftra abfcondcruntfaciem eins à vobis,ne exaudiret.Finaliter in Icproforium infernbsp;ni detrude?:»Matth.i5. Exibunt angeli, SC feparabunt malos de medio iuftoçt, âC mittencnbsp;cos in caminum ignis.Irremediabile via humana .4.Regu.s'. Nunquid deus ego fum,(aicnbsp;rex Ifrael)vtocciderepoffimâfviuificare,quiaifte mifit ad me vt eurem hominé à lepranbsp;fua:'Ef3.45.Ego fum,ego fum ipfe qui deleo iniquitates tuas propter me, 8c peccatorumnbsp;tuorumnonrecordabor* Lucæ.y.Quis enimpoteftpeccata dimittere, nififolusdeus»nbsp;Hincipfc

-ocr page 153-

A R TI Cv LV s XXVIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXV.

H/nc fpfefuîspoteftatéfccit rcmîttcndi pcccata. lohan.io.Acdpitefpiritum fanâum, «juoçtremiferihs peccata,rcniittuiitur às,amp; quo9erctinucritis,rctctafunr»ldeoEccï.ii.nbsp;Qiiafi à facie colubri fugepeccataîôCfî accefferis adilJa/ufcipiêt tc.Dentesleonis dentésnbsp;eias,interficiétc8 animas hominû,Fili,peccaftiÇ’ne adqciasiteçt, fed de prftimsdefcare, vttibidiraittanhPfar^vo.Cormundû créa in me deus^Apo.itNihiJ jmmundâ aut conbsp;inquinatum inrrabit in illam,aut abominationé hciés dC mendacium,niß qui fcripti funcnbsp;in libro vitae agnu Habemus hic formam curationis^Venit enim ßneprocraftinatione.nbsp;Eccî^.Nc tardes conuerti ad dominum,d^ne différas de diein diem.Pfar,5j.Accedire adnbsp;cum iIîuminamini,Slt; faciès vcftræ nô confundêtur,Procidit cum humiiiatione.Ecci«nbsp;«^?Oratio humiliantis fe nubespenetrat.Iudith,9,NecfuperbiabinitiopIacuerût tibi,fednbsp;humiliuni manfuetoçi fempertibi plaçait deprecatio^Petijt cum firma fide.Marcijl,nbsp;Quxcanqnccrantespetitis,crédité quia accipietis, amp; fict vobis,

ÄDeferaoCenturioniSjMatth.VIILLuc.VrL ^ARTICVLVS XXVIII.

CVmautem impIcITet omnia verba fua ad aures pîebisj'ntrauitCa* pernaum^Cumautem introi'flct Capernaum,acceflïcad eum Centunbsp;rio,roganseuni,8f dicens:Domine, puer meus facet in domo paraJy*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ticus,Ôf male torquetur. Et ait flff Iefus:Bgo venfam, amp;curabo eum. Et re* fpondens Centurfo,ait:Dnc non fum dignus vtfntres fub tedum meum:fednbsp;tantum die verbo,ôf fanabftur puer meus. Nam ôf ego homo fum fub pote*nbsp;ftate conftftucus,habens fub me mfiftes :nbsp;nbsp;nbsp;dfco huiG,vade,6f vadft; Ôf alio,

vcnî.ôf venft: SC feruo meo, fac hoc,ôô faeft.

Poftquàm ludarosfadlo docuifletfynccritatê fîdei facillimam effe viam ad falutem,ita mox in Centurione docet negétibus quidem effe præclufam, fixhodo adfitfdes euange-lio digna.Ccnturio officijnomen,nonperfonæi quia â Romanis prarfedus illicpofitusnbsp;futrat,quibus tune ilia fubieda efat.Vnde I ohan.j^.dixerunt t Non habemus regem nißnbsp;Cæfaré,quod hominumgenas duobasnoîbuscxecrabanfludae2:primü,qgt;fint incircu- r-T-j-.nbsp;cift,â^ à lege Mofaica alieni:deinde,q) virx genus infame fit vulgo. At lefus nee hûc autrnbsp;fatuseft,qui vencratfanandisomnibus.Orig.AccefiitaIienigenageneranonc,feddoraenbsp;liictts corde:alicnusnatione,fcdproximus fidetprinceps militum, fedfocius angeto^,ronbsp;gans eum per feniores Iudæoçi,Lucf .T.Centurionis autécuiufdam feruus male habens, ®Fsm«ulnbsp;«rat moriturus,qui erat illipreciofus.Ea res difcruciabat animû hominis, non æftimantisnbsp;«um ex conditione,fcd exndeâC fynceritate morum quorundamhominum interimnbsp;inhumanitatê 3rguêtis,qui feruos fuosnô alio hnt loco, g equos ôf boues.HincaitîPucrnbsp;meus, quêvniccdiligo,facet in domo mea,non in alicna,ôugrauiter torquef.Eft aûthocnbsp;morbi genus,vt periculolum St moleftum, ira non temere cedens arti curætp medicoçi.nbsp;Chryfoftomusî Infirmitatcm exponit, fed remedium in poteftate eius, qui dicitStft*nbsp;unt,relinquit.Lucæ feptimoîEt cum audiflet de lefu,mifit ad eum feniores ludæo *nbsp;rum,rogans eum, vt veniret,ÔC fanaret feruum eius. At ïlli quum veniffent ad le*nbsp;fum, rogabant turn folicite, dicentes ei î Quia dignus eft vt hoc ill f prært es. Diligit emmnbsp;gentem noftram,amp;fynagogamipfcædificauic nobis , lefus autem ibat cum illis.Pudo*nbsp;r*s «rgt;tgt;non diffidcntiæ,qgt; per alios dominum interpellât, quia ethnicusSf militaris eratnbsp;ordinis.t.Cor.c.Quæ em conuétioluci ad tenebrast’Luc.7. Et cum iam nô longe effentnbsp;à domo,mifit ad eum Ceiiturioamicos,dicensîDomine,noli vexari. Non enim fum dignus vt intresfub tedum meumt propter quod ôc meipfum non fum dignum arbitratus,nbsp;vt venircm ad te.lcfus vt oftenderet apud fe nullam effe vilem p€rfonam,quæ fide com-mendaretutjibateqquo vocabatur.Centuriohoc'fenticns,per amicos airîNoli,pIus prg^nbsp;liât tua benignitasq audebam petere.Iudæusnon fum,Centurio fum,duplici nomine lunbsp;dacisabominanduSjôC ob idindignus cuiostedumfubeas.Dc feruo tantum agitur,cui penbsp;riclitanti falutéprccor.Eam m verbo prjftare potes.BedatMagna fides,qui credis dice*nbsp;re effe facere.Hanc fidépartim auditu,Ro.io.Fidesexauditu,partim infpiratione coace*nbsp;pit.i.Co9£,it. Alii fides in codé fpiritu.Prudenter probat corporale dni præfenriam nonnbsp;ncceffanam.cuiusdiuinitatisopcrationë vbiqj credit præfentem,Ex meipfo,inquir,facionbsp;««nicâucara. Si mihipcccatoriôCabfeélo homuncioni, acalteri fubie(fio,fic obediunc

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mei,q«a-

-ocr page 154-

PARS PRIMA

«ncî,quanto magîs tuis îuffis qui nullt fubiedus es,obedient tuiî* Quo oftcnditjdomîntH» non tâtum per aduëmm corporis,fed ÔC perangeloçtminifteria pofle implcre qd vellet,nbsp;amp; fua autoritäre imperare morti ÔC morbis,vt recedant:amp; vitæ ac fani:ati,vt veniant,

Audiens autem lefus.mi'ratus eft, fequendbus fe dixit : Amen dico vo* bis,non inueni tantam fîdcm in Ifraeh Dico autem vobis,quod multi ab ori*nbsp;enteÔ^ occidcnte venient,ôi recumbent cum Abraam, Ifaac, 2lt; lacob in re*nbsp;gno cælorum.Filtj autem regnt eijcicntur in tenebras cxteriores,ibi crit fletmnbsp;86ftfidor dentium.Dixit autem lefus centurioni:Vade,ô6 ficut credidifti,fia€nbsp;tibi. Et fanatus eft puer ex ilia bora»

Lucæ,7,Et reuerfi,qui miflïfuerant,domtî,inuenerunt feruum qui Ianguerat,fanum« Vcrifimile cft,principio ipfum alios mififfe,vt Lucas dicittpoftca vero periculo crefcen-*nbsp;te,per fe acceffifle*GregoriusîDominus adßlium reguli,rogatus ire noluit,ne diuitias honbsp;norare videretunad feruilem conditionenJ,ne fpernere videretur,vitro venire confenfittnbsp;amp;qui verbo curare potuit,propter humilitatemvifitare dignaturjSC tarnen in mediottiznbsp;nere verbo fanat,nc non propter humilitatem, fedimpotentiam virium corporaliter irenbsp;videretur Jr quo fuperbia noftra retunditur, qui in hominibus non naturam qua ad imànbsp;giné dei fadi uint,fed diuitiasâChonores veneramur,laco.2.Frarres,noIitein pérfonaçenbsp;acceptione habere fidem dni noftri lefu Chrifti gloriæ ? Etenim fi introierit in conuentunbsp;veftrum vir annulum aureum habens in vefte Candida, introierit autem Sc pauper in fôr-didohabitUjScintendatisineumquiindutuseft vefte præclar3,amp;dixeritis ei.Tu fedehiCnbsp;bene,paupcri autem dicatis.Tu fta illic,aut fede fub fcabello pedum meorum, nonne iu*nbsp;dicatis apud vofmetipfos, amp; fadî eftis iudices cogitationiim tniquarum î' Audite fratresnbsp;dilediflimiîNonne deus elegir pauperes in hoc mundo, diuitesinfide, ôC hæredes regninbsp;quod repromifit deus diligentibus fe^V os autem exhonoraftis paupcrem. Dominus er--gofermone hominis,quipJenus erat afFedus erga feruum,SC modeftæ opinionis de feiponbsp;ac admirabills fidutij erga dominum,deledatus fubftititîadmirantis fpeciempræ fe tûlif,nbsp;non qgt; ignorarethominis fidem,fed vt omnibus admirabifemredderet.Digna enim virinbsp;fides quam admiremur Si. imitemur,amp; quafi exprobraturus ludæis, qui ftquehantur,in-*nbsp;creduîitaté fuam,t3nt3m fidem in Ifrael fe non inueniflc teftatus eft,quant3m in hoc allé*nbsp;Magnitu nigena, qui nec legem necprophetas habebat. Non qj in deipara,in lofeph diuinoruntnbsp;do fidei cénbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angelos confcio,in lohanne Baptifta,Simeone,ac fimilibus non fuerit maior,fed qd

turionis q dicitur de fis qui fanandorum languorum gratia ad dominum conueniebant.Orig.Attei» intelligê* de quantum quale fit quod dei filius admiraturtaurum,diuitiæ,régna,principatus in c5nbsp;Ipedu eius funt vt vmbra,nihil horum in confpedu dei admirabile eft aut preciofum,fednbsp;tantum fidem admiratur,m3gnificat,acceptat, Vndiq; venient, quos vos vt alienigenasnbsp;abominaminitper fidem irrumpentesrecumbent cum Abraam,lfaac,amp;: lacob, quos obnbsp;fidem cuangelicam profilesagnofcentjôC adhibebuntfuæ menfæ, confortesaeternæ feli-citatis^O dulcifiîmi conuiun vnanimis conuentio,hilaris congregatio,recumbent, requinbsp;cfcent, epulabutur,Luc.2i.Ego difpono vobis, ficut difpofuit mihi pater mcus,regnuni,nbsp;v: edatisSC bibatis fuper menfam meâ in regno meo,Hos tres nominat,qui3 ipfis princPnbsp;paliter de terra proiniffionisrepromiiriofadafuit,quæfigura fuit patriæ c£leftis,Hcbj«»nbsp;Et vt fe nô côtrariü legi onderet.MuIti,dicit. Nó cm ocs credut eu3gelio,k o.io. Pfal. ig.nbsp;In omnem terrain exiuitfonus eorum,amp; in finesterrf verba eoçgt;. lohâ.io.Et alias euesnbsp;habeo, quæ non funt ex hoc ouili, amp; illas oportet me adducere. Filfi autem regni iuxtanbsp;carnis cognationemScprx-fumptionem,dequibuspeuterono.$2.Pecc3uerunt eiôCnonnbsp;filq eius infordibus.Efaiæ.i. Filiosenutriui,ipfi autem fpreuerunt me,ob incrcdulitatemnbsp;non folum non recipientur ad felix illud conuiuiû, fed expellentur ad pcenas cxrernas,nbsp;qui luccm oblatam prius cernerenolueruntjibi dabuntpœnasdiffidcntiæ fuæ,flcntfs, acnbsp;ftridentes dentibus fuis, feroiamintelligentes,à quanta beatitudincper fuam malitiamnbsp;cxcidehnt,ÔC dolorem acuet liuor, quum videbunt alienigenas ad felicitarcmSc hono-'nbsp;ré ipfispromiflunî,admiffos,Hinc lohânes ait Mat.j.Ne velitisjdicere intra vos,patrêbanbsp;bemus Abraam.Dicoenim vobis,quoniam potens eftdeusdelapidibusiftisƒ^fcitare fili*nbsp;os Abr3ae,Gre.Tencbræinteriores,cjcitasmentisîcxreriôres,noxirternp dànatiôis.Rab»nbsp;Fletus de ardore,ftridor dentium de nimiofrigore.Hiero.Si fletus oculoçîeft,amp; ftridotnbsp;dentium,vera eft ergo corpis ôC eorundem mcmbroçj quæ ceciderant,refurredio.Goii*nbsp;feientia arguente, dentibus ftridebunt tant breui voluptate gaudia fe amififte æterna.

PfaKiiï,

-ocr page 155-

ARTICVLVS XXVIIT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXVL

PfaP.iii.Peccator vidcbicamp;^ irafcetur,dentibusfuis frcmetamp;tabcrc«t,defiderimn peccato rum pcribit. Qljofernioni dominusfidem aftrueretmiracuio, vcrfus adCentnnoncmgt;nbsp;ait: V ade,ô^ ficut credidifti,fiat tibilRab» Fidei mehtum, oftendit falutcm impctraffe fet'nbsp;uo.Nam erat fideler charitatem operans,quae aliquid cft apud deum,Gar.j ,V ndc pronbsp;falute obfecrabat,Gordialiter,ChryfoftomusïProfe orarc,naturæ efttproaliisvcro,nbsp;gratiæîprq fc orare,rei neceffitas cogittpro akero autem,ch3ritas fratermtatis hortatur»nbsp;Vnum enim corpusfumusinChrifto lefujfinguli autem aker akcrius membra,Roma. 12.nbsp;Habcntesdonationesfecundum gratiam, quac data eftnobis, differentes.uCorinth, 11.nbsp;Ëtenim in vno fpiritu omnes nos in vnû corpus baptizati fumus.Et fi quid patitur vnun*nbsp;membrmn, compatiuntur omnia membra : fiue glorificaturvnura membrum, congau--lt;ient omnia membra.V os afit eftis corpusChrifti ôc membra de mcmbrOjEph.ç.Nemonbsp;vnquàm carnemfuam odio habuit, fed nutrit,Ôc fouet eam,ficut ßcChriftusecclefiam,nbsp;qa mebra fumus corporis eius,de earns eius,amp;: de oflibus cius. Hine legimus nedum menbsp;bra,quemadmodumin natura .i.Cor.ii. Sed amp;: caput pro membrisfohcitum.Hebrae.?»nbsp;Non emm in manufaiSa fanda lefus introiuit excmplaria verorum, fed in ipfum cælum,nbsp;vt appareat vukui dci pronobis,Roma.8.Chrifi-us lefus quimortuus eft,imo qui refur-rexit,qui eft ad dexteram dci,qui etiam interpellât pro nobis.i.Iohan.x.Si quis peccauc-rit,aduocatumhabemusapad pattern Icfum Chriliumiuftu. Et ipfeeft propitiatiopronbsp;pcccatis noftrisîSC non pro nofiris tantum,fed etiam pro totius mfldi.Quid autem de fpinbsp;ritu fando» Galat.4. Quoniam autem eftis filii dei, dedit deus fpiritumfilijfuiin cordanbsp;veftra clamantem,abba pater.Roma.S.Similiterautem Sffpiritusadiuuatinßrmitateninbsp;noftrâ.Namquid oremusficut oportet,nefeimus,fed ipfe fpuspoftulat pro nobis gemitinbsp;businenarrabdibus.Quiautemfcrutator corda deus,fcit quiddefideretfpiritus, quia fe-cundum deum poftuJat pro fandis. Hine SC angeli pro nobis interpellant diuinam cle--nicntiam,Zacha.i. Refpondit angelus domini,^ dixit Î Domine excrcituum,vfquequonbsp;tu non mifereberis Hierufalem ôc vrbium luda,quibus iratus cs» ÔC refpondit dominus annbsp;gelo quiloquebaturinme,verba bona,verba confolatoria.Tob,ii.lt;^andoorabas cuntnbsp;iachrymis, ôCfcpcliebasmortuos, ego obtuli orationem tuam domino. Iob.jj.Si fueritnbsp;pro co angelus loquens vnus ex miilibus, vt annuntict hominis æquitatem,miferebitucnbsp;ciuSjSc dicetjlibera eum,vt no defeendatin corruptioncm,inueni in quo ei propicicr.Sicnbsp;amp; fandi apud deum perfedius feliciust^ quâm hic viucntes.i.Macha.is'.Hic eft fratruninbsp;amator Sc populi Ifrael, hie eft qui mukum orat pro populo, ôc vniuerfa fanda ciuitatenbsp;Hiercmias propheta dei, Verba iunt Oniæ fummi facerdotis, ludæ apparentis. Perfpi*nbsp;cuumcft,deum obrnerita defundorumbenefacere Viuentibus.HincGene.x^.Nolitime-re, ait dominus Ifaac, quia ego tecum fum. Bencdicam tibimukiplicabo fernen tuurtinbsp;propter feruum meum Abraam.j.Rcgum.ii.Ego feindam regnum de manu Salomonis,nbsp;ÖC dabo tibi deccm tribus, (verba funtAhiæ prophetæ ad Hieroboam.) Porro vna tribus remanebit ei propter feruum meum Dauid,Hierufalem quam elegi, co quod dercli-querit me,amp; adorauerit deos a!ienos,ôf non ambulauerit in vijs ffleis,vt faceret iuftitiamnbsp;coram me,amp;: præccpta mea 8C indicia,ficut Dauid pater eius.Ncc auferam omt regnumnbsp;de manu eius,fed dueem ponam cum cundis diebus vitae fuae propter Dauid feruum menbsp;urn quern clegi, qui cuftodiuit mandata mea amp;C praecepta mea. V ndc ôC per mérita pa-trum implorabant auxilium âC beneficium à deo, Exod.51. Quiefcat ira tua, efto pla*nbsp;cabilis fupcr ncquitia populi tui.Recordare Abraam,Ifaac,amp; Ifrael feruo» tuorum,qui-bus iurafti diccnsîMultiplicabo fernen veftrum,ficut ftellas C3cli,SCvniucrlam terram hacnbsp;de qua locutus fum,dabo femini vcftro,5c poffidebitis ei.Placatus^ eft dftsne faceret manbsp;lum quod locutusfucrataduerfuspopulumfuum,fcilicctqj cos dcleret obvituli adoratie»nbsp;nem.Gene.48 Benedixit lacobfiliis lofeph, ôC ait:Deus, in cuius confpedu ambulauc-runt pres mei,AbraâSC Ifaac : dcus,mii pafeit me ab adolcfcentia mea vfq;in præfentemnbsp;diem, angelus qui eripuit me de cundis malis, bcncdicat pueris iftis, amp; inuocetur fupcrnbsp;cos nomen meum,nominalt;p patrum mcorum Abraam Ifaac, 8C crefcant in mukitudinbsp;nem fuper terram.Quis jam fidclium ambigat,plurima nobis bona cótingere mentis fannbsp;dorum,in Chrifto Sc cumChrifto quicfccntium,amp; pro cómembrisfolicitorum,facieadnbsp;faciem,qué auidc fitierant,c5templantium. Hine fanda mater ecclefia nedum per mérita præcedcntia,fed fandoçj etiam precesSC intcrceffiones deum rogat.Si cmin terris pronbsp;ChriftOjpcriculo fuo,militantes exauditi funt,quanto magis nüc cü ipfo gloriofe régnâtes,commilitonu immemorcseffe non pofliintî' SccundotHumiliter.Indignum præfen-tia dfii fc iudicans.Sic P etrus Luc ƒ .Exi à m e dfie quia ho peccator fum, SC filius prodigusnbsp;Lu«ii.Id no fum dignus vocarifilius tuu8,ac publicanus Luc.iS.Publicanus à longe ftans,nbsp;nokbac

-ocr page 156-

PARS PRIMA

nolebat oculoskuarein cælumjfedpcrcutiebat pcdus fuum,dicensîDeas,propitîus tft® mihipeccatorijPfal'.s'o.Cor contritumôChumiliatum deus non defpicies. Tertio, fidc'*nbsp;Iiter.Dic vcrbo,ait,ÔC fanabitur. Sic fiet vnicuiqjficut credit. Credamus ergo amp;hos lt;tolt;nbsp;minum lefumChriftum omnia poffc,vbtq} præfentem efle,remiffionem omniumpeccanbsp;torum eius nobis indulgentia(fi tarnen eins praecepta feruamus)Iargiri, vt mercamur au^nbsp;dire cum centurionetV ade,amp; ficut credidifti bat tibi.

lt;De filio viduae fufcitato, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lucae.VII.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARTICVLVS XXIX.

Tfadtum eft dein ceps, ibat lefus l'n ciuitatero quæ vocatur Naim, 8^ ibant cum eo difci'puU eius,amp; turba copiofa. Cum autem appro pinnbsp;quaretportæciuitatis, ecce defunélus efferebaturfiliusvnicus matris



Luc. 7

H


fuæ.Et bæc vidua erat,ô^ turba ciuitatis multa cum ilia-

Solet diuinæpietatis dignatio omnibus vere dcfolatis,nedumimploratus fuccurre** re,fed quàm fæpe iniperaïus occurrere, prout hic oftendit .x. Cor.i. Benedidus deusnbsp;pater dominînoftri IcfuGhrifti.pater mifericordiarum ôC deus totius confolationis,quinbsp;confolatur nos in omni tribulatione noftra.Dominus ergo quo latius fpargeretur fernennbsp;euangelicæ dodrinæ,frequenter aliunde alio cônùgrauit, non curru fubuedus aut æquonbsp;fed ibat humiliterincedendo, in ciuitatem Nairn Galilææ miliario fccundo fub montenbsp;Thabor.AderantdifcipuIi ôCturba nonparua,verborum eius dulcedine alledi, lohâ.6«nbsp;Domine,ad quem ibimus^ verba vitæ æternæ habes.Quotidie cnim famaipfius increbrenbsp;fcebat.Et ecce nouimiraculi occafio,efferturfunus magna hominüfrequentia.O miferanbsp;hominum conditio.EfFerturmortuus qui erat filius vnicus matris viduæ.Sicfic.Diues c3nbsp;interieht.non fumet omnia, neqj defeendet cum illo gloria eius,Pfar,48. i.Pct j.Omnisnbsp;carofœnum,amp; omis gloria eiusquafi flôsfœni.ExaruttfcEnum,amp; flos eius decidit.HinCnbsp;Eccï.io.Quidfuperbis terra ôCcinis ç* Gene.s.In fudorc vultustui vefeenspane tuo,donee reuertaris in terram,de qua fiimptus estquia puluis es,ôi in puluerem reuerteris, Vbinbsp;ergo videris efferri mortuum, vbiperfpexeris quempiam,qui vel inopia,vel diuitiis SC denbsp;liciis tranfegit vitam,agerc animam,teipfum 3gnofce,te(çadidempara.Eccï.î8.McmoCnbsp;efto iudicti mei,fic enim erit ôi tuumtmihi heri.amp;Ttibihodie.2.Reg.i4.Omnes morimucnbsp;ôC quafi aquæ dtlabimur in terr2m,quae non reuertuntur.Quemadmodum triplex mors,nbsp;ita oC triplex fepukura ad quam efferemur.Naturæ,cuiusftimuluspcccatum,i.Corin.iS’.nbsp;Gene.1.Ex omni ligno paradifi comcde,de ligno autem feientiæ boni ôC mali,ne corne-das.In quacunqj enim die comederis ex eo,morte morieris.Roman.t.Stipendia peccatinbsp;mors.Sapîæ.i.t^oniam deus mortem non fecit,nec lætatur in perditione viuorum.ln»nbsp;pii autem manibus ôC verbis accerfierunt illam. Romafi.s-, Per vnumhominem in huncnbsp;mundum intrauit peccatum, ôC per peccatum mors, ôC ita in omnes homines mors per-tranfiitjin quo omnespeccauerunt.Huiusfepultura,terra.Pf3r.48.Simul infipiensamp;ftuinbsp;tusperibunt,ôfrelinquent alienisdiuitiasfuas,amp;fepulchraeorum domusillorum inæternbsp;num,Ecclefiaftes.x. Moritur dodus fimiliter ôC indodus. Culpæ, quando deus deferitnbsp;animam. Deute,5o.Elige vitam,vtôCtu viuas,§lt; fernen tuum poftte,amp;dilig3sdominumnbsp;deumtuum, atq; obediasvociillius, ôfilli adhæreas. Ipfc cnim cft vita tua,SGongitudonbsp;dierum tuorum.CoIofr.5.Cum autemapparuerit Chriftus vita veftra, tuneSc vos appanbsp;rebitis cumipfo in gloria.Ipfe autem perfidem inhabitat corda noftra.Ephc.j.Sapîæ.lÂnbsp;Homo per malitiam occidit animam fuam,E2ech,i8. Anima quæ peccauerit,ipfa morie-tur. Cuiusfepultura corpus,quodlicet à forispareathominibusfpcciofum,intus tamcnbsp;plenum eftrapina SC iniquitate,Matth.X5.Apoca.5.Nomen habesquod viuas,8ómortu-us es.Gehennç,quando nec anima corpus,nec deus animam deledabiliter viuificat.PfaF,nbsp;4S.Sicutoues in inferno pofiti funt,morsdepafceteos.Ideo dicif Pro.ii.Mortuo homi-ne impio,nulla erit vitra fpes.Pfaf.jj.Mors peccatorum peflîma, Huius fepulmra in infecnbsp;nOjVt claret de diuite epulone,qui in inferno pofitus,eleuauit oculos fuos cum effet in tornbsp;mentis,Luc.Jó.Vere oculos quos modo dcliciæ claudunt,tunc poena aperiet.Efa.xg.Tannbsp;tummôfola vexatiointelledum dabitauditui. Preciofa veroin confpedu domini morsnbsp;fandorum eius, Pfar.ii$’.Apoc,i4.Beati mortui qui in domino moriuntur.Etiam iam di-cit fpiritus,vt rcquiefcant â laboribus fuis. Opera enim illorum fequunf illos. Parum cftnbsp;corpus efferri,fi anima cum domino maneat, dicens Pfaf. 71. Pars mea deus in ætcrnfl.nbsp;Maximum, à gratia animam, tametfi per poenitentiam advitam redire licct, Ezech.18«

Nolo

-ocr page 157-

A R T I C V L V s XXIX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXVIT,

Nolo moïtcm moricntisjdïcit dns dcustrcucrtimini SC vïuite»Hofrendum,à confortio dci ÔL fanftoçiîquia rcgreffus non eft ob chaos magnü firmatu inter viuentes amp; mor-tno8,Luc.i6,ldeo Eccï44.Memor efto qm mors non tardat,5lt; teftamentum inferordnbsp;quod demonftratu eft tibi.Siquidê ftatutu eft hominibus femel mori,poft hoe aut iudi-cium,Hcb.9.Pfat88.Qiiis eft homo qui viuet,Se non videbitmortë,eruet ab inferis ani-mani fuâ»Merito ergo nos quocidianaexercitationeadeamparare debemus,vt dicercnbsp;poifimus illud Pfal.iiS.Paratus fum SCnon fum turbatus.Virginesem quæ paratæ erant,nbsp;intrauerunt cum fponfo ad nuptias,infipientibus exclufis Matth.xy^Hmc admonet dnsnbsp;Euc.ii.ldeoamp;vos eftotcparaci,quiaqua hora nanputans,filïus hominis veniet.Pri-mum ergo omniü quum infirmitaie pulfamur,confcienua difpicienda.aitenim dns pa-ralytico loh.ÿ,Vade,ampIius noli peccare,ne deteriustibicontingac.VndeLuc.is.ncunbsp;infruótuofam excidi præccpit,vt ne terra quidëoccupareuSifoIia,nonfruólus,ferentinbsp;maiedixit, Marc.n.hinc precibus dns pulfandusXzechias lachrymis SC pTccü)us,S(.,'x.v»nbsp;annoçî vicam impetrauit,ÓC ab inimicis liberationê,4gt;R.eg.io.Nonneóedns parte mornbsp;tishorainftanie anxius oraujt^Matth^xó,Patermi,fi polTibile eft,tranfeat calixifteànbsp;ftic,Cuius exemplo voluntacénoftram fempcr diuinæ fubiiccredebemus voluntati,quinbsp;nouit quibus quid expédiât,melius q nos, d,V eruntamen nó ficut ego volo,fed ficut tugt;nbsp;Mat.xó.Subinde de fepultura ordinandü,exemplo fanctoçj patrfi.Vnde Abraam agrünbsp;emit pro fepukuraSaræàfihis Heth,Gene.Z5.vbiamp;:ipfe fepultus eft,Genc.iÇ.)Sc Ifaac,nbsp;Genc.ss’.^C lacob»Genc,49»maximisfumptibus exAegyptoeduófus.Sic lofephordinanbsp;uit ofla fua per filios ibi tumuIanda,Gene.7O.Hinc Tobias filio ait,ibidem.4,Cum accenbsp;pent deus animamea,corpus meum fepeii»Cum aut óC ipfa cópleuerit tempus vitae fuæ,nbsp;fepelies cam circa me,loquitur de vxore«Sic lofeph iuftus öcnobilis,ac Nicodemus rabnbsp;biS^ pharifaeus,corpus domini honorificc,prout mos erat Iudæis,fepelierut lohan.i%nbsp;Efa.iuEt erit fepulchrum eiusgloriofum^Sic curauerunt Stephanü viri timorati Act.8«nbsp;Demum domus ordinanda^V nde dominus per Efaiammandauit Eaechiæ Efa.jg.Dif-ponc domui tuæ,quia morieris tult;Si non viuesjnuenimus in facris literis, quemadmo-dum fandi patres,primo prolembenedicebant*Non emparui momenti benediclio eftnbsp;paterna.Ecci.5»Benediólio patris firmat domosfiliorü»Vnde Ifaac de benedidione lanbsp;cob aitGene,x7.Bencdixi ei,amp; erit benedidus.Sic lacob filijs benedixit lofeph Gen,4Snbsp;amp;.49.Benedixitfingulis, benedichonibus proprqs.Sic dominus fuispacem fuam reli-quit iSC dedic,lohanu4.Secundoinftruebant,Gene.49.Congregaminiamp; audite filq Ianbsp;cob,audite ifraci pattern veftrumSCc.Tobias filiuminftitmt quemadmodum fe ha-beret ad dcum,Tobiæ.4,Omni tempore benedic deum, amp; pete abeovt vias tuas di-ngat,5lt; omnia confilia tua in ipfo permaneant.Ömnibus autemdiebus vitæ tuæ in mennbsp;te habeto deum,ÔC caue ne aliquando pcccato confentias,amp;: praetermittas præcepta deinbsp;noftri.Sic Daaidji.Para.zg.Tu autem Salomon fili mi,fcitodeum patris tut, amp; feruieinbsp;corde perfedoâi animo voluntario,Omnia em corda fcrutatur dominus,ôC vniuerfasnbsp;mentium cogitationesintelligit.Si quæfieris eum,inuenics:fi autem dereliqueris cum,nbsp;proijeiet te inaeternum,Secundo,ad feipfum.Tob.4.Superbia nunquâin tuofenfu,autnbsp;in tuo verbo dominaripermittastinipfa enim initiumfumpfit omnis perditto.Confiliunbsp;femper à fapiente require.T ertio,parentem.T ob,4.Honorem habebis matri tuæ omninbsp;bus diebus vitæ eius.Mcmoreffe debts,quæ 8C quanta periculapafla Gt propter te invtcnbsp;ro fuo.Quarto,vxorë.Tob.4.Attende tibi ab omni fornicatione fili,ôc præter vxoremnbsp;tuam nunquä patiaris crimen fcire.Quinto,proximu æqualem.Quod ab alio oderisfierinbsp;tibijVide ne tu aliquando alteri facias. Sexto,mercenarium laborantem.Quicunq? tibtnbsp;aliquid operatusfuerit, ftatimei mercedemreftitue,amp; merces mercenarti tui apudtenbsp;omnino nonremancat.Leui49,Non morabitur opus mercenary tui apudte vfq; mane.nbsp;laco.S’.ErCC^ercesoperarioçî qui mefiuerunt regiones veftras,quæ fraudataeft àvo-bis,clamat:oC clamor eorû in aures domini Sabaoth introiuit.Septimo,mendicum indi—nbsp;gcntcm.Ex fubftantia tua fac eleemofyna,amp;: noli auertere faciem tu5 abvllo paupere,nbsp;Ita em fiet,yt nec ate auertatur facies domini.Quomodo potueris,ita efto mifericors.nbsp;Simultumtibifuerit,abundanter tribuctfi exiguum,ctiam illud libenterimpartire ftu-de.Pané tuumô^ vinütuumfuper fepultura iufti conftitue,8c noli ex co manducareôCnbsp;bibere cumpeccatoribus.Panëtuum cu cfurientibusSC fitientibuscomcdc,5C de vefti-mentis tuis nudostege.Odauo,fubftantiam temporale,indicando pecunia depofitamnbsp;apudGabelum.Hinc de Abraam dicitur Gene.is.Dedit'cp Abraam cunfta quæ poffede-rat,lfaacîfiliis aûtconcubinarû largitus cft munera.Et feparauit eos ab Ifaac filio fuo,nbsp;dum adhuc viueret, adplagam orientale.Sic lacob racionabili ex caufa partem vnam

M. dedic

-ocr page 158-

PARS PRIMA

dcdit Tofeph extra fratres fuos,Gene.48,Ecci.55.Filio SC mulierl.fratri SC amico, node® poreftaté fuperte in vita tua,Sc non dederis alq poflëiTionê tuam,ne forte pcenitcatjSCnbsp;depreceris pro illis^Dum adhuc fuperesSC afpiras,non immutabit te omnis caro. Melius eft enini vt filti te rogenr,qtcrcipicere in manus filiorumtuoç«.Tob.4.Nolitimerenbsp;fili,paupcré vitanigerinius,fedmultabonahabebimus,fi timuerimus deum,SC recefferinbsp;mus ab omni peccato,SC fecerimusbene.O felix Sc nun^ obliuifcendum teftamentum.nbsp;Quid turn reftatjUifipacatiflimo animo fpiri turn patri fpihtuum commendareç’Sic fer-uator omnibus riteSC perfecte in ccena SC cruce ordinatis,Pater,ait,in manus tuas comnbsp;mendofpiritummeum,Luc.ij.nobisSCraoduSCfidutiamemigrandi commonftrans,nbsp;in fe omnium fuoi^ animas mcmbroçî patri offerendo .Exemplo latronismifericordiänbsp;poftulemus,quiiuftitiamprærendere non poffumus,Luccas»

Quam curn vidiflet dominus, mifencordia motus fuper cam, dixit iH/î Noli flere^Ec acceflitS^tetigit loculum.Hi autem qui portabant, ftcterununbsp;Si ait:Adolcfccns,tib! dico,furge.Ec refedit qui erat mortuus,6i cocpic loqui,nbsp;dédie ilium matri fuæ»

Erat em flcbile,priraû quod adolefcens in ipfo vitae fuæ flore,vitæ exemptas,deinde quod viduæ films vnicus periflet,quæm3riti folatio orbata, totam vitæ fpem coJlocaucnbsp;ratinfilio.Hiere,6.Lucium vnigeniti fac tibi,pJandumamaru,Ideodominus mifertusnbsp;eft eius.Pfal44S'.Dorainus euftodit aduenas,pupillum SC viduam fufcipiet.Hiere.ix.Punbsp;pillum 13C viduam nolite contriftare, neqj opprimatis iniqueJaco.uReligio munda SCnbsp;Immaculataapud deum SCparrem hæc cft,vifitarepuptllos ^C viduasin tnbulatione eo-rum.Efaj.Qyærite iudiciû,fubuenite oppreffo,indicate pupillo,defenditc viduam,Sednbsp;heuibidemtPupillo non iudicant,caufa viduae non ingrcdituradeos.ldeoEfa.io.Vjsnbsp;quiconduntlegesiniquaSjôCfcribentesiniuftitiamfcripFeruntjVt opprimèrent in iudi-cio paupereSjôC vimfaccrentcaufæhumiliumpopulimei,vt effentviduæpræda e2Çj,SCnbsp;pupillos diriperét.Quid facietisin die vifitationisôCcalamitatis de longe venientisî'Adnbsp;cuius confugietis auxiliuî'SC vbi derelinquetis gloriâ veftram,nc incuruemini fub vincu-ÏOjôCcuinterfedis cadatisî’D£Ut4o,Deus magnusôC terribilisôC potens,qui perfonamnbsp;non accipit nec munera,facit iudiciura pupillo ôC viduæ,amat peregrinû,^ dat ci viclffnbsp;atq; veftitfi.EccEj^.Nonne lachryniæ viduæ admaxillas defcendunt,ÔCexclamatio ilianbsp;rum fuper deducenté iliasî'A maxilJa afeendunt adcælos,ôC dominus exauditor nö de-ïecîabiturinilhSf Clementiffïmus mifertus viduæ,fefeiç illiqnæconfolatoré nonhabe-bat,efficacem confolatore præbuit,ôC verbis SCre opitulaturus,d,NoIi flere.Non fpiri-tuaiem.fed corporale prohiber fletum.Nam dominus videns ciuitatê,fleuit fuper illamnbsp;Luc49.SC Apoftolus lugebateos qui peccauerunt, SC nô egerunt pcenitentiâ,2.^îoçî.ix.nbsp;Chryfoftomusîlubens ceffare à lachrymis qui confolaturmceftos,monct de pfentibusnbsp;amicis dcfunclis confolationê rec!pere,refurreiflioné fperantes.Sic Dauid pro vita filiînbsp;crans cûlachrymis,mortuu Acre noluit,d.Propter infante dû adhuc viueret,iciunaui SCnbsp;fleui.Dicebâ eraïQuis feit fi forte donet mihi eum dfisamp; viuatî’Nunc aüt quiamdrtuusnbsp;cft,qaareieiuno^Nunquid potero eum reuoesre amplius^Egô vadâ magis ad eum,ilknbsp;veronon reuertetur ad mc.Eccï.tx.Modicflplorafuper mortuû, quoniam rcquieuit,nbsp;Apoc.J4.Amodo iara dicit fpiritus,vt requiefeant à laboribus fuis.Eft cm præfens hæcnbsp;vira miferrjs plena Scærumnis.lob.i4.Homo natas de muliere,breui viuens tcpore,re-pletur multis miferiisÂ.7.Militia eft vita hominisfuper terra. Hinc Pfal.ii9.excbmat«nbsp;Heu mihi quia incolatus meus prolongatus.ôc Apoftolus erat defiderium habens difïblnbsp;uiôCeffe cûChrifto,PhiIip.ï.Hicronymusfuper illo.i.Th€ff.4.Nolumus vos ignorarcnbsp;dedormientibu8,vtnonconrnftemini,ficutcæteri qui fpem non habcnt.Si nos defun-lt;ftos plahgimus,quos tarnen refurrecluros crcdimus, quid faceremus fi raori tantumnbsp;præciperet deus? V oluntas eius fufficcret vticjj ad folatium,cui nullum præponerc iube-mur affelt;ftum.Paganilt;Sc infidèles caufam habent lugendi, refurreiftioné ignorantcs,n5nbsp;aut Chriftiani.Ideo cüfidelilob dicere debemus,qui omni fubftantia SC fiJjisfublatis,di-xit,Iob.i,Dominus dedit,dfis abftulittficut dno placuir,ita fadû cftjfit nomen domininbsp;benedidum.Eccî.jS-F^c luftum vno die vel duobus fecundum meritum eius,propteCnbsp;detraclionem.Atriftitia cnimfeftinatraors.CyrilIusîNonfoIo verbo peragitmiracu-ium,fedScloculum tangit,vtcognofcasefficaxeflefacrnChrifticorpus ad humanîf^'nbsp;Jutem.Eft cm corpus vitæ,SC caro verbi omnipotentis,cuius habet virtutê.Tetigit locunbsp;I«m,inquft«O inops humanacupiditas,cuimagnain vita nô fufficiuntpalaciainntortcnbsp;non

-ocr page 159-

ARTICVLVS XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXVHT.

non locus,fed loculus datur.Hic vtraq; turba intenta in eucntS,tum caquæ comitaba-tur viduam,tum ea quae dominu.Diuina emdifpéfatione fadû eft,vt plures teftes effent miraculo,iefus ergo verfus ad adolefcenté,imperiore,ficut habensvitæ ôC mortis impenbsp;rium,Sap.i6.1oquutuseft.lpfeein claues habet mortis ôC inferni, Apo.i,Alii fandi orannbsp;do ÔC dcû inuocandojficut Helifeus,4,Rcg.4.Marc.t6. In nomine meo dsemoniaeii-cicnt,llico veluti à fomno excitatus,refedit in loculo,Augultmus:Eos qui dormiunt nonbsp;bis,excitare poffumus vt furganttiî quis nobis fît morcuus, quantücunq; impellimus, nônbsp;furgittquia vero Chrifto omnes dormiunt,ideo facilius facit à morte furgere,q nosdornbsp;inientesàfomno.lnter dicere dfiii3Cfaccre,nuIla diftâtia eft,lpfcemdixit,ôf fadlafuntînbsp;mâdauitjôi creatafuntjPfakHS.Qpo'^B certius effet vitæ redditæ argumentû,ccepit lo-qui.Quumiç îam cxiliffet à loculo adolcfcens,ac lefu adhærens,pcr que intelligcbat vi-tam fibi effe rcdditâ,gratias agerrt,dns tradidit illû math fuæ,vt viuû eum domüreduce-retfuisinambulantépedibus que mortuû quatuor baiulis extulerat, Sicpeccator vocenbsp;audiens Chhfti,erigitur per fpem veniæ,loquitur per confeffionéfidei 8c culpæ,reddi'nbsp;turmatriecclefîæ per ablolutionem.Comparatur empeccator mortuo,quia frigidus. Peccatorîsnbsp;Hicre.6,Sicut frigidâ facit cifterna aquâ fuam,fic frigidâ facit malitia animâ.Chryfoftonbsp;musîQui non habet illû igné,quem dns venit mitterein terra,in hyeme eft, ctfi fueritinnbsp;mediaæftate,«SC nihilbonifruclusproducit,Matth,t4,Et qtn abundabitiniquitas,refrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°*

gefeet Charitas multo]9t,Sccundo,quia pondcrofus.Prou.iS.impius cûinprofundüve* neritpcccatoçt,contemnit,Sc fequitur eû ignominia ôCopprobriû.GregoriustPeccatûnbsp;quod per pœnitentiâ non diluitur,moxfuo pondéré ad aliud trahit.lmo in infernü de-mergu.Luc.»6,Pfal,î7.Qm iniquitatesmeæ fu^ergreffæ funt caput meum,amp; ficut onusnbsp;graue grauatæ funt fuper me«Imo ideo grauis.£fa.45. V eruntamen feruire me fecifti innbsp;peccatis iuis,pbuiftimihilaboréin iniquitatibustuis,Tcrtio,quia fœtidusJoel.i.Gom-putruerunt iumenta inftercorefuo.Hinc dæmones inporcospetebât ingreffum.Mat.8nbsp;rilius prodiguspafcebatporcoSjLuc.tç.Auguft.Tresmortuos legimusàdnofufcicatosnbsp;vifibiliter,milliainuifibilitcr,qgt; aût non plures vifibiliter,quis nouit^non em omnia ferinbsp;ptafunt,Ioh.n.Sed forte non fine caufatres cômemorati.Quæ em fecit corporaliter,nbsp;voluit rpiritualiterintelligi.Sufcitauitpiiellä in domo, Mar,9,öC fignatpeccatû incon-fcientialatens.Adolefcenté in porta,Ä eft peccatflin aéfu.Lazaçt in fepulchro,loh.iunbsp;amp;eftpeccatûinconfuetudine.Hîerc.i5,Simutate poteff Aethiops pella fuâ,ôCpardusnbsp;varietates fuas,6Cvos poteritisbcnefacerc,cû didiceritis malu.Portitores corporis funt,nbsp;quatuor elementa,quæ ob naturale pugnä indefinenter portant ad fepulchrum. 1 ob,i4.nbsp;Qui quafi flos egreditur SC conteritur,amp; fugit velut vmbra,amp;nunquam in eodem ftatunbsp;permanet.Animæ aût,qui perfeuerantiam faciunt in peccatis, portitorcs funt, Fidutianbsp;vitælongioris,quemadmodüdiucsjzuc.u,quiampliatis horreislongam ÔC quietam fibi in epulationibus promittebat vitä.Dixit aût ad ilium deus:Stulte,hac node répétant ànbsp;te anima tuamtSCquæ paraffi,cuius eruntŒfa.jg.Dum adhucordirer,fucciditme,Connbsp;templatio culpæ alicnæ,Eccî,5i,Peccator homo vltabit correptionê,8c fecundû volunnbsp;tatcmfuâinuenietcôparationé.Præfumptiofacilisveniæ,Eccî.ç,Nedicas,miferatio donbsp;mini magna eft,multitudinispeccato9e meoçt miferebitur, MifericordiacmSC ira citonbsp;ab illo proximant,ôC inpcccatorcsrefpicit ira illius,Ne tardes conuerti ad dnm,amp;:nenbsp;différas de die indiem,Subitoemvenitir3illius,ôCintépore vindidæ difperdet tc.Adunbsp;latio nequitiarffaudulentæ,Efa,Popule meus,qui te beatum dicunt,ipfi te dccipiunt,SCnbsp;viam greffHumtuorumdiffipant.Surge ergo qui dormis,8Cexurge à'mortuis,6Cillumi-nabit te Chriftus,Ephe,y.AuguftinusîLaborat homo ne moriatur, moriturusîôc nonnbsp;laborat vt non peccet,in æternum vidurus,

Accepit aût omnes timor,magnificabant deum, dicentes : Quia pro* 5 pbeta magnus furrexit in nobis,8Ó quia deus vifitauit plebcm fuam.

Vifo tam infigni miraculo,à feculis inaudito, magnus intuentiû fubfequutus eft ftu-por,ita vt laudes dei prias tacentia ora refonarent.Nihil aût adhuc altû de Chrifto lu-dæi fufpicabantur,nifiq, propheta quifpiâ effet infignis.Propheta quidé erat,prout ipfe teftatur.Luc.iJ’Non capitpropheta perire-çxtraHicrufalë,ôC Mat,!}.Nô eft prophetanbsp;fine honore nifi in patria fua.Sed ille,de quo Deut.ig.Prophetâ de genre tua8C de fratrinbsp;bus tuis,ficutme,fufcitabittibi dns deus tuus,ipfum audies.Dfis emprophetaçi,ficut SCnbsp;rcxregû,Apoc.i9.SC dominus dominantiû,Magnus ergo potentia.Matth.vlt.Data eft:nbsp;mihi omnis poteftasin cæloSCin terra.amp;.io.Eum timete,quipoftq occident,habetponbsp;teftatemanima ôC corpus mittere ingehennam,Ad.w.Præcepit nobis prædicare SCtc-M a ftificari,

-ocr page 160-

PARS PRIMA

ftificari,quîa ipfe eft qui conftïtutus eft à deo iudex viuorum tS^mortuoçx. Clementiîi EfauS.Etptæparabitur inmifcricordiafoliüm cius.Eccî.i.Secundû enim magnitndinSnbsp;iI1ius,fîcamp; mifericordiailliuscûipfoeft.Sapientia.Coloff.tJnquofunt omnes thefau- .nbsp;ri fapientiae ôC feientiæ dei abfconditi.Gloria.I oh.i,Vidimus gloriam eius,gloriain qua .nbsp;fi vnigeniti à patre?S^,17»Pateƒ,quos dedifti nùhi,volo vt vbi ego futn,amp; illi fint mec»,nbsp;vt vidcant claritatem meâ quâ dedifti mihi,quia dilexifti me ante mundi conftitutionc.nbsp;Vifîtauit plebem faam,v£ medicus ægrotû»Matth.9.Non eft vakntibus opus medico,nbsp;fed male habentibus.Paftor ouem» Ezech.J4.Sicut vifitat paftor gregem fuum, in dienbsp;quando fuerir in medio ouium fiiarum difiipatarum, fic vifirabo owes meas, libcrabonbsp;eas de omnibus locis inquibus difperfæ fuerant.Lucj.Benedidus dominus deuslfrael,nbsp;quia vifitauitiSC fecit redemptionem plebis fuae.Vtinam quotidic nos vifitare dignetutnbsp;gratiæ fuæ illuftratione,

Luc,7

” nbsp;nbsp;rjt hi'c fermo in vniuerfam ludaeam de co,Si omnem circa regionem»

ÇDe volentibus fequi Chnftum,Matth,8.LuC3 ARTICVLVS XXX.

Matth. 8

1

Idens autem lefus turbas multas circum fcjiuflit difcipuïos ire trant fretû.Ec accedens vnus fcriba,ait ini:Magi'fter,fequar tc quocunepnbsp;ieris.Et di'cit ei lefus: Vuïpes foucas habet, Si volucres caeli nidos,nbsp;filius autem hominis non habet vbi caput fuum rechnet.

Cupiens fcriba in numeçt difcipuloi^ illius recipi,quem viderat à turbistantificri,oh potentiam in miraculis edendis,non vt illius dodrina vitamip fequeretur,fcd vt ex eiusnbsp;miraculis fibi gloriam SC quæftum compararct,voccm dignä futuro difcipulo protulit,nbsp;fi vocirefpondiffet animus.Quocunqî(ait) ieris infeparabilitcr, fiue profpera fint,fiuenbsp;aduerfa. At lefus nec importunitaté hominis reppulit,nec animû infyncerfi exprobra-uitjfed nec ilium fibi fore difcipulüidoneum,nec fe illi magiftru accommodum,q) quiPnbsp;quishuius mundicommoda fpedaret,ftulte feilli adiungerei’,quinecopes,nec gloriam,nbsp;necregnu huiusmundi vclhaberetvelquæreret,fedfummapaupertatemjignominiam,nbsp;fumma afflidionem ampicderetur, adeo vt nec ilia fuppetercnr,quae volucnbus amp; be-ftfisnondccifent.Nam volucres nidoshabent,inquibus requiefcuntSC pullosfuosenu-triunt.FiliusaSt hominiSjhoc eft,Adæ,adeodeftitutus eft omnibus huius mundi praffi-*nbsp;diis,vt nihil vfquahabeatjvbi vel caput reclinet.Nó eft ergo idoneus fedator,qui quic*nbsp;qua habet in hoc mundo,quo femet obledet,aut in quo cóquiefcat. Omnibus renuncictnbsp;oportet,qui me fequi volet.Sic filqs Zebedæi gloria regni poftul3ntibus,amaritudinemnbsp;amp;ignominia propofuitpaftionis.Matth.to. Poteftis bibere calicem que ego bibiturusnbsp;fumç’Sumtnâ tenuit paupcrt4tem,quo fe Mefliam dcclararct,qm fic prophet» venturanbsp;prædixere.Hiere.i4.Quarequafi colonusfuturus es in terra,ôC quafi viator declinansadnbsp;manendü^ Zach.9. Exulta fa ris filia Sion,iubila filia Hierufalê, Ecce rex tuus venir tibi ianbsp;ftusôf faIuator,ipfepauper,Secundo,vt veras in cælo diuitias quærendas oftenderet,nbsp;Matth.fi.Thefaurizate Vobis thefauros in cælis.T ertio,vt nobis æternas diuitias procu-*nbsp;rareuz.Gor.s.Scitis gratiamdomininoftriIefuChrifti,quoniam propter vos egenusnbsp;fadus eftjCum effet diues,vt illius inopia vos diuites effetis.Hic ergo quoniam integranbsp;J animo,fedauaro,quemadmôdfi Simon Ad.S.fequi voluir,rcieduseft,

Luc.? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abus aût de difcipults eius,ait iIh':Domine,pcrmitte me pn'mü ire Si fepe

lire patrem meû.Icfus autem ait ilIéSequcrc me. Si dimitte mortuos fepélirc mortuos fuos. Ait aût ad aIterum:Sequere me.Ilîe aût dixitîDomine, per*nbsp;mitte mihi primû ire Si fcpelire patrem mcum.Dixitc^ ei Iefus:Sine vt mor*nbsp;tui fepeliant mortuos fuos,tu autem vade Si annuncia regnum dei.

Dominus volentes fequi repellit,nolentes retinct.Nam deus eft,mtus videt in cute feruos.Quosvider effe aptos,retinet5Celig£t,nontam nolentcs,q voluntatenutantcstnbsp;quos aûtint’ptos,repeHit non tant volentes,q fequi fimuUntes.lnfinuans aütdonunu?«nbsp;omni-*

-ocr page 161-

ARTICVLVS XXXI4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXlX»

omnibus officnscarnalibuspræponcndûeffe ncgociûfalutis,inquitîNihil tibi iam cûpa ïrlt;mortuo,qai te dcdicafti vitæcælcfti.Non deeruntqui fepeliant« Sine vt tetræ mandent,qui ierrenadiligiintîmortuûinfodiantterræ,quiviui mortui funt,atcß ctiâ fepulti,nbsp;Vbi cnim Chriftus non cft,mors eft,quumipfe fît vita noftra.Colofl’.jt^uipetfidem hanbsp;bitat in cordibus noftris.Ephe.j,Anima em quse pcccaueritjmorictur» Ezech.l8-Sic vidua quæ in delicqseft,Yiuensmortuacft,i.Timo.y,Oportet fane tSc parentes vcnctafi*nbsp;fed magis venerari defi,Voluit ergo nos hinc difc£re,nihil effe vtilius, raagisîj; neceffa-rium nobis dodrina cælefti,vtô£ ftmagnafintquæ obire vrgeant,incumbere tarnen ontnbsp;ni diligentia atqjvigilantiadebcmus.Quid emfacilius quidvc bteuiori tempore peraginbsp;poteft g fepclirepatrem/Quod fi nunc tarn breui tempore propter fepulturam abefle ànbsp;fpirituaiibus vetitum eftjperpende quo fupplicio digni funt,quifempcrä dodrinaChrfnbsp;fti abfunt,qui vilia nimiumcç abieda fecularium négocia rerum.neceflariis antepottunt,nbsp;Egoaucéefficaciam dodrinae iliius vehementer admiror.Nam quß adolcfcentem fiWnbsp;perpetuo afFixcrit,a mille yeluti immoderato fletu ac dolore, aliorum^ quæ hinc oririnbsp;folent,eripuit.Erat€m verifîmile,poft parentis fepulturam ad teftamcnii legis'qj latorisnbsp;confiderationem deuenire,deinin aliud ex alio,quafi vndarü fludibus diftradus,proculnbsp;à portu falutis iadaretur.Quae ne illi acciderent,fecum ipfum efle iubetjcumcp fuis volennbsp;tem affigit ac coniungit»Vae ergo iis qui monafticen profeflï,ad mundana rcgrediuntutnbsp;négocia. Vult enim dominusfpiritualia tranfîtorijs præponiî5lt; quicquid impcdimen-tum falutis poteft afferrc,relinqui.

Etaleer ait:Sequar tc domine,fed permitte mihi primum renunciare his j qui domi funt.Äit ad illum Iefus:Nemo mittens manum fuam ad aratrun))nbsp;ÔC afpiciens retro,aptus eft regno dei»

Infinnabat is,qgt; familiaritatemquandam adhuchabebat cum mundo, amp; no affeduS fit vt apoftoli,qui mox vt audicruntChriftüm,fequutifunt,nihüaliudcuhofîuspcrquinbsp;rentes,Mat.4.Sf.9.Luc.ç.ExcIuferat dns exeufationé illoçt,quiptextupeitatis différâtnbsp;curam Si: ftudium falutis æternæ.Scd his détériorés funt,qui caufatione rcrum domeftinbsp;carum prorogant ac procraftinant falutis negocium, quod ad prim am ftatim occafio-nem peragendum eft.Summum Sc arduum eft hoc negocium,quod qui femel aggreflusnbsp;cft,eum oportet pe^etuoftudioprogredi ad perfediora,ncc defledere animum ad eunbsp;ras fordicias rcrum fluxarum.Eft enim aratrum,quo cordis ager excolitur per vitiorumnbsp;«xtirpationem,8c fpiritualiuminfertioncmac fœcundationem,quo bonorum operumnbsp;producat frudum.Nonergo cum vxorc Loth refpiciendumGcne.ip.quae inftatuamnbsp;verfa eft falis.Matth.y.Quod fî falinfatuatus fuerit,ad nihilum valet vitra,nec cum fi-lijs IfracI corde,ncdum corporc,redcundum in Aegyptum,Exod.i6.Qui cnim perfe-ueraucrit vfqj infinem,faluuserit,Matth,lo.t.Pet.t.Melius enimcratillis non cognofnbsp;cere viaminftitiae.q poftagnitioncm retrorfumconuerti ab co,quod illis traditum eftnbsp;fandomandato.Contingit cnimcisillud veri prouerbqtCanisreuetfttSadfuumvomi-turn,amp; fus lota in volutabro luti,Prouer,t6«

«De quietationemaris,Matth,8,Marc,4.Luc4

ARTICVLVS XXXI.

ET* afeendenteeoin nauiculamjequuti funt eum diCcipulieius.Et ecce Matth.g motus magnus faftuseft in mari,ita vt nauicula operiretur flueftibus.nbsp;Ipfe veto dormiebat,8lt; accefterunt difdpuli cius ad eum,8f fufcitaue^inbsp;runt eum,dicentes:Domine,faIua nos,perimus.Et dixit eisIefus:Modicae fi^nbsp;dei,quid timidi eftisiTTunc furgens,imperauit ventis ôf mari,ôf fada eft trännbsp;quilliras magna. Porro homines mirati funt, dicentes:Qualis eft hic,quianbsp;venti Si mare obediunt eif

Qjàm potenter omnium neceflïtatibus dominus fubucnireSCpoflîtamp;vcIit, oftendi tur.üngenesîCummultaSc magna amp;: miranda oftendiffet in terra, tranfît ad marc,vtnbsp;óC ibidem adhuccxcelUntiora opera demonftreuquatenus terrx ôC maris fe dominumnbsp;M 5 effe

-ocr page 162-

PAR S PRIMA

cffcCunftisdcm0nftifet.Marc.4Jn ilia die cûfero effet faftu,ait illisîTranrcamUs con* tra.Luc.S.Tranffretenius trans ftagnû.Erat emlacus magnus,morc Hebrjoçj mare dinbsp;ftns.Gene.i.Congregationescjjaquaruappellauit maria.Marc.4.Etdimittentcsturb5jnbsp;affumunt eum ita vt erat,in nauimtSC aliæ naues erant cu illo.Chryfoft.V bi miraculoçcnbsp;erat oftenfîo,iubetturbam adeffetvbi aût tentationumSc timorum infurrcftio,athleta8nbsp;orbis terraçî.quosexcitaturus erat,tätu affumit,quatcnus cos doccrettanq perfeftosvinbsp;ros in periculis non dcficere,SC in honoribus moderata de fe fentire.Non cm potuit effinbsp;cacius eos docere,nihilmetuendnm his quihdunt lefu.Sic cnim ad tentationes exerce-bantur,SC in fide confirmabantur.OrigenestSequuti funtnondupli corde, fed fimplici,nbsp;manfueti,pij,foernentesmundum.Sequutifuntaut,non tantum greffus eius fequentcs,nbsp;fed magis fanftitatem ÔC iuftitiam conlt;eftantes.Luc,8«Et nauigantibus illis obdormi-uic,lt;3i: defcendit procella vend in ftagnum,SC compellebantur,ôc pencIitabätur.Mar.4.nbsp;Et fafta eft procella magna venti,ÖC fluftus raittebat in nauim,ita vt implcretur nauis.Etnbsp;eracipfein puppi fuper ceruical dormiens.Nonignarus quidventurfl cffet.Nonenimnbsp;ex fe orta eft tépeftas,fed eius imperio qui educit ventos de thefauris fuis,Pfal.i54.Quinbsp;pofuit mart terminum fuum arenam:dixit enim:Vfqj hue vcnies,0^ non procedes am-plius,amp;hie confringes tumentes fluftus tuosJob.jS.Magnatempeftasmagnii oftendicnbsp;miraculu,quo fuam oftendit potentia difeipulisjogâtibus.Vult cm dominus rogari,quonbsp;occafionem habcat dandi cü Iargiffimusfit,quâuis feiatquid opus fît nobis antequâ ro-gemus cum.Luc.il.Petite,Sc accipietis.Dormiebat corpore,fîcut ad puteum fatigatusnbsp;de itinerelaffusfedcbat.loh.4.corporis human! veritatemdemonftrans, fed vigilabatnbsp;diuinitate.Pfal.ixo.Ecce nondormitabitneq; dormict,qui cuftodit Ifrael.Dormit nobis Chriftus,quando fide negligcntius agimus.per fidem cm habitat incordibus no-ftris,Ephc.5,qu3re nonnunqua tempeftas oritur tribulationu, quo pcriculo agnito dominum excitemus.înfidei enim naui,per marc huiusmudi adportumfalutistendimus.nbsp;5ed.i.Timo.j.Qui pie volunt viuercin Chrifto lefu, perfcqnutionê patientur.loh.iy.nbsp;Si mundus vos odit,fcitotc quia me priorem vobis odio habuit.Si me pcrfequuti funt,nbsp;lt;8C VOS perfcqucntur.ôC.iô.Hæc loquutus fum vobis.vt in me pace habeatis Jn mundonbsp;preffurâhabcbitis,fedconfidite,quia egövfcimundü.i.Ioh.s-.Haeceft viftoria quæ vinnbsp;citmundû,fides veftra.Dormit ergo tepidis,vigiIatperfeftis,Quod capitcinnixuscer-uica]î,dormiebat,depinxit quodâænigmate,quantûimmineatpericulirebus humants*nbsp;quoties fi dormiunt,huius mundi cômodis deliniti,qui vices Chrifti fufcepcrût.Ezech»nbsp;ij.execratur eos qui confuunt puluillos fub omni cubito,ôC ceruicalia fub omni capitc»nbsp;Quod tuexhibuitIefus,idhodienobifcflagitur.Quàm alteôc periculofe indormiüthonbsp;die puluillishuiufmodi 8C ceruicalibus plati,qui voluptatibus dcditi,qui regnâdi libidinenbsp;tcmulenti,quinummis côgerendis affixi,necgregiscômifficurâ vllâagunt,nec fuæ falunbsp;tis meminerunt,neqj rantulûcômunipericulo cômouentur,vtcxperrefti fecûcogitcnttnbsp;Quid facio demésç’Grex dfîi mihi côcreditus eft pafcendus,acpropediem veniendutnnbsp;crit ad tribunal æterni iudicis,qui pro his ouibus quas meæ curæ cômifîf,preciofum fannbsp;guinë fuü fudit.Quid illi refponfurus fumç'Heu periditatur populus,nec eft qui Chriftflnbsp;t exciter,Imo nolunt excitari,ôChabet qui fomnû hune peftilcntiffimü foueanr,occinétesnbsp;ad aurê blando fufurrio,cùgc eugc,Marc.4.Et excitant eu,ôc diefit illiîMagifter,nonnbsp;(efttibi curæ'iadte pertinet quiapcrimus^Luc,8.Præceptor,pehmus.Orig,O veraccs,nbsp;ô benedifti Chfidifcipuli.faluatoré vobifeS h3bctis,SC pcriculû timetis:*vita vobifeü eft,nbsp;ôC de morte foliciti cftis^Nôcredebâtfetutos,nifîipfo vigilante, nihil adhucdiuinitatisnbsp;in illo fufpicantes.Chryfoft.Miru certe,falutê ex eo petcbant,amp; tarnen eo pfentc perircnbsp;timebant.Çonfiderc cm oportet,SC fî magnæinfurgunt procellæ,qm vtiliter difpenfatnbsp;oîa.Proinde Icfus vólens eos aduerfus ômncs,quâuis atrociû malo^ infultus,intrcpidosnbsp;SCinuiftosreddcrc,tantum illoçt formidinera incrcpauit,d.Marc.4.Quid adeo timidinbsp;cftis^Necduhabetisfideniî'Obiurgantis,nonintcrrog3ntis,eft.Luc,8.V bi eft fides ve-ftra^Dc duobus redarguit,q) pufîllacmentis,amp; modicæ effent fidci.Nam non folum eratnbsp;^h eis timor naturalis ex imminentia periculi,fed ex hæfîtationc fidei.Chryfoftomus*nbsp;Ecee prius eosincrepat q marc.Hunc enimtimorem non operabatur tentationum in-duftio,fed mentisimbecillitas.Merito ergo cos non incrcdu!os,fedpufillæ fidft arguittnbsp;quia ex mirabilibus quæ iamfecerat,intelligere debuiffent diuinitatem eius,âC nihil timenbsp;re ipfopræfcntc,fiuc vigilare fîue dormire videref,id quod neq; intellexere, neqj feccre.nbsp;Quo autem oftenderct fe elemétorum omnium dominum,increpauit ventos ac mare.nbsp;Marc.4.Exurgens,c5minatus eft vento,ôü dixit mari:Tace,obmutefcc.Et ceffauit vennbsp;fafta eft f*^anquillitas magna, Quo magis pcrfpicuum effet hæcgeri non viribusnbsp;humanis

-ocr page 163-

A R T I C V L V s ' XXXIÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXX*

humanisjfed virtute diuiha,quæ opcratur in inftanti,de magna turbationc fada eft irart-» quiiittas magna, Nihil enim furdius aut impotentius mari commoio, quod naturaliteCnbsp;dm etiam poft commoiionem concutitur,amp;tamen ad dominiiuffum repente verlum cftnbsp;in fummam tranquillitatem4.Pfar.i46» Magnus dominus amp; magna virtus eius.Et.S8.Tiinbsp;dominarispoteftatimaris,motum autem nuduumeiustumitigas, Chryfoftomusï Sogt;nbsp;mnus hominem monftrauitjtranquillitas deumxnam imperare creaturis,virtus ipfius eftnbsp;creaioristquia cui imperatur,imperantem fcnrit.Omnis enim creatura fentit crcatorem,nbsp;ô^quæ apud nosinfenfibilia funt.NuIlanauismergicurquæ fequiturChriftumtquantu-*nbsp;uisiadetur fludibus, qu3ntumuispericlitctur,incolumes perueniunt ad portum.Adnbsp;omne periculum,veltribulationem vfque ad animae exitum, fimiliteróc contra deliciasnbsp;ÔC honores,quae non minimi animam fubmergentium fluduum, forntudo animi tenen-*nbsp;da, vtnequeinbonoper fuperbiam erigamur ,nequein maloperimpatientiamfranga-'nbsp;niur. Etfiipfe dominus dormiat,piofomnonoftr3mpaticntiamôlt; tolerantiam expe-lt;ïians,vel impiorumpcenitentiamiSc conucrfionem fuftinens, alacriter acccdamus adnbsp;eumorationibusinftantes,atquecum propheta diceates,PfaImo.4ï. Exurge,quare ob'nbsp;dormis domine exurgc,ÔC ne repellas in nncm. Exur^e domine,adiuua nos, redimcnbsp;nos propter nomen tuum,Pfalmo,45,Etipfe furgens^imperabit aereis dæmdnumfpiri'nbsp;iibus, maloshomines in bonorum pcrfecutioncm concitantibus, ôC coftipefcens ædidanbsp;regum iniquorum vt voluerit.Non enim eft hominis via,v£ dirigantur greflus eius.Hie-remiæ.io.Pfaf.ôS.Saluum me fac domine, quoniamintraueruntaquæ vfque adanimam3nbsp;mcam,Lucæ.8. Qui timentes,mirati funt,adinuicem diccntes: Quifputashic eft,quia SCnbsp;vernisôtmari impcrat,ôc obediunt ei* Mirati funtChriftum impcrantem,amp; creaturamnbsp;obcdientem.Omnino præfert quiddam hominemaius,quandoquidem non folum mor-bi ÔCdæmones, verumetiamventi ôC mareobediunt imperanti. Mofesvirga percutiensnbsp;mare rubrum,diuifit, Exodi.14. HeliasôC Helifgus precibus lordanem diuifere,4. Re*nbsp;gum.x.Hicimperat,âc obediunt creaturæjSCnonfupergrediunturiuffionem eius îScfo-*nbsp;lumhominumgenus, quod adßmiiitudinem deihonorificatumeft,cui verbum Sc pru-dentia data eft, ri foli hominesrefiftunt,ii tantummodoinobedicntesfunt ,ii foli conte-mnuntîideocg amp;C h foli iudiciodamnabuntur,6lt; à iuftitiapunientur velut détériores be-ftijs, vel his quæ finefpiritu funtamp; anima in hoc mundo . Idcoîp «SCipfi omnis creaturanbsp;inobedicnsfada eft, SapieniiiE,$. Etiam propriacaro.Galatas.y.Caro concupifeit ad-uerfuß fpiritum.

lt;De daobus daemonlacis,Mat,8.Marc,s‘.Luc,8* artig VLVS XXXIL

El T cum venidet lefus trans fretum itircgionem Gerafertorum,occuirc ( runt ei duo habentes d^monia.demonumentis exeuntes.f^ui nimis,itanbsp;Jvt nemo poHet tranfire per viam illam. Et ecce clamauerunt, dicetesSnbsp;Quid nobisnbsp;nbsp;nbsp;tibi lefu fili deiCquot;Vcnifti hue ante tempus torquere nosf

Cum veniffet trans fretum in terrä Gerafenoçt.ab vrbe cclebri,quæ eft Arabiæ, conti! guamontiGalaad inttibu Manaffe,haud procul à lacu diflitadidoTyberiadis,eccemanbsp;ioris miraculi occafio. Marc.ç.Exeuntî ei de naüi,ftatim occürrit de monumentishomonbsp;in fpiritu immundo,qui domiciliumhabebatin monumentis.(Luc,8, occürrit illi vir quinbsp;habebat daemonium iam tpibus multis,8C veftimento non induebatur, neqj in domo manbsp;ncbat,fed in nionumentis)öf neq; catenis iam quifquam poterat eum Iigare,quöniam fæ»nbsp;pe cópedibus 8c catenis vindus,difrupiflet catenas,8C compedes comminuilTet, nemonbsp;cum poterat doinare, amp; femper die ac node in monumentisSCmontibus erat damans,nbsp;ÔC concidens fe lapidibus.Erant duo,prout dicit Matthçus,fed vnus Quior, de quo Mar,nbsp;ScLuc.in quo erat legio.Nemo audebat illos ad Icfiim adducere,fed hos adduxitinuitosnbsp;tacita virtus lefu^Quum cnim adftrepitühofpitü procefliffent è latebris fuisimpetumnbsp;faduriin eos,quéadmodûconfuerunt,mox vt videtunt lefum eminHS,vi cælefti attradinbsp;fubitocçmutati,accurrcrunt adillü.Mar.y.Vidensaute Iefumàlonge,cucurrit,amp;adoranbsp;uiteuîSCclamâs voce magna,dixitîQuidmihi3CtihiIefu fili deialtiflimiî’Adiuroteg deftnbsp;nemetorqueas.Dicebat em illitExi fpûs immonde abhoïeifto.Luc.g.Obfecrotenemenbsp;torqueas.Bonofuo vidit lefum. lefus emmifertus hominis,imperabatfpirituivt exiret,;nbsp;Inuitus autem ilk relinquebat veterem fuam pofteftionê^ quin SC illud metuebat, iam ad-**nbsp;M 4 effe die*

-ocr page 164-

PARS PRIMA,

elfe diem,quo forent æternis addicendi fupplicrjs,maloç2 omn û, quibus hic affliguntho mines,pœnas daturt,ne(^ polthac finerentur hominibus elfe molefti » Tanta em eoçt eftnbsp;malitia,vt grauidïmusipfis fit cruciatus.fi non liceat ledere homines-Non voluntatis iftanbsp;confefiio fuit,quam præmium fequitur confitentsi,fed necefiitatis extorfio quæ cogi,t inquot;nbsp;m’tos.Veluti fi ferai fugjti,ui poft mulcum temporis dominum fuum videant, ôlt; nil aliud,nbsp;quàm de vcrberibus deprecentur.Sic cruciabantur impq fpirilus, nec ferebant vim diuiquot;nbsp;nam,vt fibi mali confcii,fentirenc nouum quendam amp; occukum cruciatum,etiam pri,ufquot;nbsp;quàm ille loqueretur«Ambrofius:N on nouerunt diuini confilfi difpenfationem. St enimnbsp;cognouiflenc,nunq dfimglorig crucifixiflentu,Cor.t,HincfcdmHilariô«Magis fufpicanbsp;tiqnoffe crcdendifunt dæmoncsdnm,Nuncautcm quum tempus fitmeritiamp;demeritinbsp;vfqj adiudicium,ficut angcli boni nobis adfunt in bonum,Pfar.9o. Angelis fuis deusmâquot;nbsp;dauit de te,vt cuftodiant te in omnibus viis tuis,Hcbræ.i, Omnes enim adminiftratori)nbsp;funt fpiritus,mifiîin minifterium,propter eos qui hæreditatemcapiuntfalutis,itamali adnbsp;noftram cxercitationcm, Ephe.6. Non eft nobis colludatio aduerfus carnem amp; fanguiquot;nbsp;nem,fedaduerfusprnicipesâC poteftates, aduerfusmundiredores tenebi arum harum,nbsp;contra fpüalia nequitiae in cæleftibus«i.Pet.ç.Aduerfarius vefter diabolus tanq leo rugiésnbsp;circuit,quaerens quem deuoret, Hinc licet fecum portent poenam, non tarnen confumquot;nbsp;matam,quam infernalibus fiammis alligati habebunt. Matth,z$.Quiparatuseft diabolonbsp;angelis eius,cui nunc referuantur .i.Pet.i» caufantur fe ante tempus cruciari,fi ab hoquot;nbsp;minumcruciatu,nimio odioexagitati,arceantur.Sentiebantetiam Icfu vocem efficace,nbsp;ôC omnipotentem, cui volentes nolentes parère cogerentur. lefus, quo omnibus nctiocnbsp;effetmiraculimagnitudo, Marc.JT.interrogauit eum t Quod tibinomeneftî’Etdicit eisnbsp;Legio mihi nomen eft,quia multi fumus. Et deprecabatur eum multam ,ne fe expelleretnbsp;extra regionem.Nullum eft magnum peccatum,finc magna caterua vitiorum. O peruecnbsp;fam dæmonis malitiam,non deprecatur veniam.non aliud beneficium petit,vtipfi fit menbsp;liusxpro beneficio ducit,fi liceat illic viucrc,vbi plurima fit nocendi occafio.Sapiæ.i. Inquot;nbsp;uidia diaboli intrauitmors in orbcm terrarum.Sic venitin paradifum,in ferpente decipiquot;nbsp;ens mulierem,Gcnc.5, Sic intrauit ludam, vt domini pcrfîcerct traditionem, lohan.n.nbsp;Sic commouit Oauid vt numeraretpopulum .i.Regum,i4. Quidplura i nufquàm nonnbsp;ceffat impugnare fandos . Hinc contra lob affuitinter filios dei, lob.i, Vnde Lucæ.ii,nbsp;ait dominus:Simon,ecce fatanas expetiuit vos,vt cribraret ficut triticum.Ego autem ronbsp;gauiprote,vt non deficiat fides tua.Ecce vnde vidoria,Iac.4.Refiftite diabolo,dCfugietnbsp;à vobis.Sed præmifit. Appropinquate dfo.i.Pet.p.Cui refiftitc fortes in fide, Non enimnbsp;quantum vult.poteft,fed quantum deuspronoftraexercitatione permittit,vtpatetlob.inbsp;êc hic. V nde fequitur.

Erac autem non multum ab cis grex muïtorum porcorum pafeens: Dae* mones autem rogabant eum, dicentes: Si eqeis nos hinc, mitte nos in grçgeninbsp;porcorum. Et ait illis:lte. At illi exeuntes, abierunt in porcos. Et ecce magnonbsp;impetu abiit totus grex per præceps in mare, 8^ mortui funt in aquis. Pafto^nbsp;res autem fugerunt,8gt;^ vencrunt in ciuitatem, amp; nunciauerunt hæc omnia,8^nbsp;de ijs qui dæmoniahabuerant. Et ecce tota ciuitas exijt obuiam lefu, 8C vifonbsp;eo,rogaucruntcum,vttranfircnt a finibus eorum.

’ nbsp;nbsp;Dæmones ergo videntesfcvirtutediuinavehementervrgeri,ne fine noxa abirenfj

tanta eratmalitia,hoc deprecabantur,quo velfuffocatisporcis contriftent dominosiilo rum, vt ne Chriftum fufciperent.Dominus aût qui nouit malis malorum conatibus vti innbsp;bonum,concedit, quocrudelitatemillorumerga homines commonftret,nifiauerteren*nbsp;tur per dcum,ôC miraculum euidentiusreddereturSC famofius, ac Gerafenis occafionemnbsp;præftaret conuerfionis, per impetum immaturæ mortis quam fugiunt omnes. Peftilcnquot;nbsp;teenimflagellato,ftultusfapientiorcrit,Prouerbiorum.i9.Necnon vt hominis nobilitasnbsp;declararetur,ob cuius falutem,cæterarum rerum quàmuis grauisiadura eft negligenda.nbsp;Ambrofiusî Digniorbeftiis eft homo, quum pro duorum hominum faluteduo millianbsp;porcorum perierint,Marci.ç. Caueant homines, ne porcorum fimilesinueniantur,innbsp;luto voluptatum verftntesî In talcs enim animos commigrant darraones, mittentes illosnbsp;præcipitipcrditioncinmarehuiusvitæ, vt fuffocentur, Solicitudo enim fcculi 5c fallacianbsp;diuitiarum fuffocant verbum,Mat.ij.Hiero.Erubefcat Manichæus,fi deeadê fubftantia*nbsp;SC eodé autore hoîm beftiarum^funt animae, quomodo ob vniushominis falutem duonbsp;milüs

-ocr page 165-

A R T I C V L V s XXXIÎÎ, Fo. LXXî, tniliâ porcorum fufFocântur* Ex hoc intelligimuS) quod cuir» fpintus maligni intrant irtnbsp;honiin€sininiundos,nônniittiteo8 deus,fed permittit idipfum cfflagicantibus eifdcm fpnbsp;ntibusîquodqj fine diuino pcrmiffunon poifunt neinporcum quidem viliflimuin ani^nbsp;mal intrarcjtanto minus quae bona funtcontingere« Non empofluntjnifi quantum pergt;«nbsp;mittuntur^Imo coartantur,ne tantum poifintquantum volunt,lob.i, Marc.squot;. Quiauquot;nbsp;tem pafccbat eos»fugerunt,amp; nuntiauerunt in ciuitatem amp; in agros ,S(. egrcfli funt vidercnbsp;qtiidefletfalt;Sum,ôlt;vcncrunt ad lefum.Et vident ilium qui à dæmoniovexabatur,fedennbsp;tem,veftitum,ÔC fanæ mentis,(Luc.8.ad pedes eius)ÔC timuerunt.Et narrauerunt illisquinbsp;viderant,qualiterfadum eflit ei qui dæmonium habuerat,ôC de porcis,Luc.g.Etrogauicnbsp;ciim omnis mulntudo Gerafcnorum,vt difcederet ab ipfis,quia magno timoré teneban^nbsp;tur,Fugerunt paftoresjtaminfolito ftupendo'cp miracuk) territi,amp; ne damnum ipfis im-putaretur.Bonus illepaftorouium,fuccurritpericlit3ntigregi, lohanjo^Cæterum vbinbsp;deploratiperditiiç gregispaftorcs funt fimiles ,Scinternecione périt grcx, amp; paftorcsnbsp;territi nihil aliud quàm fugiunt » V iderunt duos homines ex nudis iam veftitos,ex phrc-neticisfanos,cxrabidi.squietos,adeo vt federentadIcfupedes, agnofcentes autoré fusenbsp;falutis,Sed quoniam erantcraffimaliîç, magismetuebant virtutem lefu,quàm amabanCnbsp;bonitatcm,ac plurisfacicbant iaduram porcorum, quâm falutem hominumtriflitia af-fedi,timcbantnegrauiusquiddam effent paffuritrogabât vt difcederet à finibuscorum»nbsp;Quifi pernouiffent eum,obnixe rogaffent, vt venire dignaret in fines eorû,hoc faâurusnbsp;in animis illorum, quodin duobusfecerat dæmoniacis »Erat enimfiigapaftorum occa^nbsp;fio faluris,fed ipfi intelligere neglexerunt.Oportebat eiïi mirari virtutem feruatoris,5Cil-li credere,Qualis enim effet vita illorum,porei dedarabant,quos dæmones hominum vt-cariosfibi poftularunt.Difcc ergo quod vbivita éporcina,nô manereChriftum,fed dia-bcIum,Lucæ.8.1cfusautemafcendensnauim,reucrfuseft,3Crog3uit eumvir à quodæ--monia exierant, vt cum eo effeuDimifit autem euïefus,dicènSîRedi in domum tuam,8C jnbsp;narra quanta tibi fecit deus, Et abtjt per vniuerfam ciuitatem, prædicans, quanta illi fe-ciffet lefus,Marc.ç, Vade in domum tuam ad tuos ,amp; annuntia ilîis, quanta tibi dominus feccrit,amp;mifertus fit tui.Rogabatergo, vt liçeret effe in iljius comitatu, eut falutemnbsp;debebat, SC ne,fi quando dæmones euminueniffent folum, iterum feadirent» Dominusnbsp;autem ilium fuavirtute faluum remifit, malens ilium habere præconemquàmcomitem,nbsp;quodidmagis multorum expedirct faluti.Vide quàm alienus à faftu dominusjnon enimnbsp;dixit, annunciaquæ ego tibi feci, fed deus, Ipfet«mencuratus,diuin3illuftrationc edo-ôus,tanquàm gratus,per omnes ciuit3tes prædicabat,qualis fuiffet, ôc qualis effet benefi-do ïefufadus.Ea regio decern ciuitatescompleditur, vnde amp; decapolis dida. Nec in-*nbsp;anis fuit omnino dæmoniaci prædicatio, credidere multi, 6C admirati funt, M arc.ç. Etnbsp;cum afeendiffet lefus in nauim, rurfum trans fretum conuenit turba multa ad eum, 8Cnbsp;crat circa mare,Lucæ.8»Et fadum eft cum rediffetlcfus,cxccpitilium turba, Etant au-temomnes expedantes cum, Hac imagine nimirumdocuit nos dominus lefus, nullisnbsp;quamiibet impfis, non effe non offerendam euangelii gratiam t Inuitis tarnen afper-nantibus non effe obtrudendam,fed rurfus ita difeedendum ab illis, vt fcintillam aliquamnbsp;relinquamus veræ pietatis,olim fortaffis per occafionem emicaturam, Reuerfus eft itaqjnbsp;lefus vnde venerat,videlicet in Galilæam, vbi iam Celebris eratSf admirandus omnibus,nbsp;Redeuntemexcepit ingens multitudo,quæmagnis defidcrijs expedarat lefuredituinnbsp;à Gerafenis»

flDcparalyricofanato, Matthæi.9,Marci,i,Lucæ.s'.

A R T I C V L V S XXXllI,

T afeendens lefus in nauiculam,transfretauit, venit in ciuitatem fuü« Mat.?

4 am ? Et ccce oflFerebant ei paralyticum iacentem in leéto. Videns au«î

_gt;teni lefus fidem illorum,dixit paralytico: Confide fili,rcmittuntur tibi peccata tua-Eteccc quidam de feribis dixerunt intra fe:Hic blafphemat.

Oftenditdiuhiæbenignitacis magnitudinem omnibus obuiam SCparatam, quæplus femper præftat q poftuletur.Confccnfa ergonauitraiecit, quonaturæ affumptæ decla*nbsp;rat veritatéjSC nos informat,marc huius feculi no nifi perlignû crucis tranfire,Sc ad falu-tisportumpueuirc.Chryfoftomus,Nauigiotranfiit,qpedcsporuitînôfic mûdani,qamnbsp;buUt in magnis^mirabilibus fuprafe, humilia de fe nô fentiêtcs.Mar^tXt itcçs intrauiçnbsp;Caperna

-ocr page 166-

ft

PARS PRIMA»

Capernaum poft dies odo,SC auditum eft, in domo eiTet, Si. conuenerunt multi ,ita'vt non caperent neqj ad ianuara ,Scloqucbaf eis verbûjLucæ.Squot;, Et fadû eft in vna dierumnbsp;(S^ipfe fedebat docens. Et erant pharifæifedentesôC legifdodores, qui vénérant ex ominbsp;caftello Galilæae ôi ludææ ôc HierufaIem,ÔC virtus domini erat ad fanandüeos» Hinc hominem difftcillimi morbi fanat,vt fanâdotantûmorbum,fanaretamp;mirabilemphanfæo-rum infaniam,qui nô ad difcédum, fed infîdiandû aduenerât lefu, cuius gloria fuam ob-fcurari tenebant.Vere virtus domini erat ad fanandfl,n5 tarn corporaliter quam fpirituanbsp;liter in anima,PfaV.iox^Qui propiciatur omibusiniquitatibus tuis,qui fanat omes mfirminbsp;tatestuas,i,Coru.Nosprædicamus Chriftûcruci6xum,Iudæisqdemfcandalü,gentibusnbsp;autem ftultitiamt ipfis autem vocatis ludaeis atqj Græcis, Chriftû dei virtutem,ö^ dei fa-pietiam, V erum virtutem, quocüqjfugias, fua fequK gloria, nó aliter quàm vmbra cor-pus.Quemadmodûenimdns Bethleem cunisfuis nobilitauit, Nazareth cducatiôccelc-brem reddidit, Aegyptû fuga fua felicé fecit, ita Capernaum frequenti cômoratiôe,atqgt;nbsp;inibi proditis miraculis velut adoptauit in patriam.Huc autem veluti furtim reuerfus eft,nbsp;prius abdens lefe in domû,quàm aduentus ipfius innotefeeret vulgo ? V erum vt non po-teft latere fol,ita nô poteft elfe clàm dns lefus.Beata domus,in quam immigrauit dns le-fuSjâC à quanunquamrecedit,lohan,i4.Si qsdiligitm«,fermonemmeûferuabittamp;:pa-ter meus diliget eum,ôC ad eu veniemus,ôC manfionem apud eûfacicmusu»Iohan,4. Denbsp;us charitaseft,ôlt; qui manet in charitate,in deo manet,amp; deus in eo »Dominus ergo do-cens noSjVbiqjpnmam habedam elfe rationem animaçî, pofteriorem corpoçî,in primisnbsp;impartiebat eis fermonem euâgeficû,quo fananf animoçî morbi, T otus autem leîus, q-niam fons erat omis falutis,nihil aliud fpirabat, quàm vim quidam diuinam ad fanandosnbsp;homines,cuiusrei gratia venerat in terras,Luc.6. Virtus de illo exibat. Si fanabat ornes»nbsp;Luc,ç,Etecce viri portâtes inleâohominem.(Mar,x.qui à quatuorportabat) qui eratnbsp;paraJyticuSjôC quærebât euinferrc,amp;:p_onere ante eû:amp; nôinueniêtes qua parte ilium in-ferrêt præ turba,afcenderût fuper tedu,ô^ per tegulas fummiferfit cum cû ledo in medianbsp;ante lefum,Morbus erat mfanabilis,iam^inueteratus,aditusimportunus,ôC tarnen cer-tam fpem illis porrigebat domini bonitas cura pari potentia coniûda, Tantû in hoc la*nbsp;boreratjVtmiferveniretfub oculos lefmSiquiaemilleiamfanitatiproximuseft,qui re-li dis latebris peccandi,yt miferabilis femet offert confpedui lefu, fuam agnofeens cala-• mitatcm,8c illius expedâs benignitatcm.Hieronymus:Paralyfis,typus eft corporis, quonbsp;piger iacetinmollitiacarnisjhabens defideriumfalutistSC corporisignauia,amp;duplisco-gicationibus,ac fieneruatus inmembris,offenditjquemquatuor portât, quoçî perfidemnbsp;paralytico dimittuntur peccata,fcilicet prudentia ôCfortitude,temperantiaamp;iuftvnbsp;tia. Morbus erat nulli non miferandus, fed longe miferabilior erat animus vitijs obno-xius.Vnde dominus declarans morbum effe ex peccato,primû foluit peccatum. Turbanbsp;ergo quæ in foribus nolebat locum dare mifero, coada eft ex alto labenti cedere. Quidnbsp;autem inter hæcmitiffimusmedicus^ Non exprobratimpudentiam SCimportunitatem,nbsp;nondeftomachatur abominando fpedaculoirruptum fermonem fuum ,fedpotius ap-probans ardorem fidei baiulorum,qaamuis oportuit non minorera effe fidera fgroti,quinbsp;fie demitti le vel iufferit,vel paffus fit, oftendens firaul, effe diuinius ac raagis appetendunbsp;ïiberari à morbis animoç£,quàm corpo9«,conuerfus ad decumbentem, vt circumftanti-bus fidera etiam ctq; eiiara commendaret,bjono anirao,mquit,efto fili,Hierc, O mira hunbsp;militas,defpedum debilem»SCtotis mcmbroçe compagibus diffolutum, filium vocat,nbsp;quem facerdotes tangere dedignabanf.Filius fîquidem creati0ne.Deuter.5x »Nonne ipfcnbsp;eft pater tuus,qui poffedit, fecit, Si creauit te Nunc autem fideôCpeccatoçi remiflione»nbsp;lohan.i.Dedit eispoteftatem filios deifieri,his quicredunt in nomine eius.GaEs. Ornesnbsp;vosfilij eftisper fidemquæ eft in Chrifto lefu. Sic amp; Zachæus^ufrens videre dominumnbsp;quis effet,filius didus eft Abraae,Lucae.i9, Confide, ait, omia cm poftibilia funt credent!,nbsp;Marc.9.Sic cæcis ait,Matth.9.Creditis quia hoc poffum facerc vobis:* Secundum fideranbsp;veftram fiat vobiSjLuc.y.HomOjremittuntur tibi peccata tua. AuguftinusîHomincm vonbsp;cat,quia peccator îfilium,quiapeccata remittunf.Glo. Tu homo peccator es,ego deusnbsp;qui peccata dimitto. Amabilisifte medicus qui purgat naturam,annihilât culpam,amp; pre-z ftat grariam,Luc.ç.Et cœperuntcogitare feribæamp;pharifæi,dicentesî Quis eft hic quilonbsp;quitur blafphemiasî’ Quis poteft dimitterc peccata nifi folus deus» Quum foris nonaude-rentpropterturbam,in corde murmurabantjdeum nonreucrentes.fedhomines.Erudi-tiocnimliterarumfacrarum eosnihiloreddcbatmcliores,fedad calumniandum propcônbsp;fiores.Non enim dixeratîEgo remitto,fed remittuntur.Scd ipfi ad calumniandum nunqnbsp;non prociiubfic acceperunt,quum diuinam quandampotentiam hzcvoxfonaret.Sacernbsp;dotes pro

-ocr page 167-

AR TIC VL VS XXXIIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.LXXlT,

dûtes pro pcccâtisorabant,Lcuit.ç.amp;c,hic autem homoquu fit,deî poteftatcmfibivfur pat,£1'3.45.E-go fum,egofum q deleoiniquitatestuas.Hinc mortiipfum obnoxium ludinbsp;cabant,quu blafphemus iubcatur lege occidi,Leui.i4.Iob.l4. Quis poteft faccre mundânbsp;de immundo ceptum femineî'nonne tu qui folus es^ Hinc Pfaf. ço.Gor mundu créa innbsp;me deusjôf fpm redum innoua in vifceribus meis.Scienduin quod autoritatiuc amp; princi»nbsp;paliter peccata remittit deus,minifterialiter homo,lohan.zo.Quoçircmiferirispeccatanbsp;remitunieis,gratia formaliter, tanquamforma ome contrarium fibiexpcllens,lt;^ia etquot;nbsp;gOjVt dicit Beda,pro culpa animæ corpus infirmai, ideo prius anima oportuit curare,donbsp;cens hoc medicos,verusmedicus animaçe,vt quum ad corpoçj curam vocanf, qj prim«nbsp;ante omnia ingérant ægrotis,vt animarum medicos aduocent.

Et cum vididèt ïefus cogitationes eorum,dixit: Vt quid cogitatis mafa in cordibus veftrisfQuid eft facilius dicere,dimittuntur tibipcccata tua,an di^nbsp;cere,furge ÔC ambula Vt autem fciatis quia filius hominis habet poteftatemnbsp;in terra dimittendi peccata.tunc ait paralytico: Surge,toile letftum tuum, ÔCnbsp;vade in domum tuam.Et furrexit,8^ abijc in domum fuam.Videntesautemnbsp;turbsB,timuerunt, bC glorificauerunt deum,qui dédit poteftatem talemnbsp;hominibus.

ïefus autem qui diuinampoteftatem fuamremittendis pcccatisfubindicauerat feribis, ctiam peculiari figno déclarai eandem,dcclarans fefe non latere,quid quifqj cogitet.i.Rcnbsp;gum.gt;6.Homo videteaqu« patent, deus autem intucturcor. Hiere.i7. Prauumeft cocnbsp;hominis amp;infcrutabile,quis cognofeet illud ? Ego dominus ferutans cor, ôcprobansre-ncs.Gloffa î Volens dominus faluos facere peccatores, ôC occultorum fe reuelatione de-*nbsp;um demonftrat.QuJ, Ea poteftate qua cogitationes veftras intucor,poffum etiam hominbsp;nibus peccata dimtttere. Vt quid peruerfe iudicatis inuidia excæcatiî' Siquidem ex feri-Sturis Si operibus cognofccre poterant, ipfum effeper quem falus promittebafur. lo-*nbsp;an.ç.Scrutamini fcripturas,quia vospuiatisinipfîsvitamætcrnamhabere.lHæfuntqugnbsp;teftimonium perhibent de me. Si crederetis Mofi, crederetis vtique Si mihi, de me enimnbsp;ille fcripfit.lohan.io.Opera quæ egofacio in nomine paths mei,hæc teftimonium perhibent de me.Hieronymus:Vtrû ûbi paralytico peccata dinufrafuerint,ipfe folus noue-rat qui dimittebattSurgere autemSi ambulare, omnibus manifeftum crat quividebant»nbsp;Fit ergo vifibile fignum,vt probetur inuifibile. Accipite ergo vifibile documentum,quoclnbsp;Elius hominis habeat in fefe perpetuam aepropriam potentiam in terris remittendi pecnbsp;cata cundis,qui fyncera fide quærunt ipfius opem. In terra,ait, quia in inferno nulla eftnbsp;redemptio.Pfalm. In carlo non eft peccatum.Matth.ió.Quodcunqj foluerisfuperter-ram,erit folutum Si in cælis.Marc.i.Tibi dico,furge.Ad hanc voeem alacer erexit fefe*nbsp;quafi nunquam fenfiffet aliquam paralyfim, ac fublato in humeros Icdulo, per confer-tam hominummultitudincm egrefliiseft. Datus eft locus exeunti, qui negatus eft adue-*nbsp;nientitSC quipnus decumbens geftabatur à quatnorbaiulis,nunc ctiam leftogeftandonbsp;fufficit.ChryfoftomustIdquod fuit fignum infirmitatis,fit fignum fanitatis. Gloffa. Magna virtuSjvbi fine mora falus imperium coinitatur,Luc.5’.Etconfeftim confurgens co-ramillis, tulit ledum fuum in quo iacebat, 6i abijiin domum fuam magnificans deum*nbsp;Quemadmoduminmiferiisad deumrecurrimus auxiliumpctentes,Pfalmo.6.Mifcrercnbsp;mei domine quoniam infirmus fum .x, Paralip.xo. Cnm ignoremus quid agerc debea-jnuSjhoc folum habemus refidui,vtoculosnoftros dirigamusadte. Sic poft acceptumnbsp;beneficium gratiasageredubemus,neingratiinucniamur, Pfaljox.Benedic anima meanbsp;dominum.oi noli obliuifei omnesretributioneseius.i.Theffa.s', In omnibusgratias agite. Lu.Ç.Etftupor apprehendit omnes,SCm3gnificabant dcum,ólt;replcti funttimore,dinbsp;centcsxQuia vidimus mirabiliahodic,Marc.x.Abiit inde coram omnibus,itavt mirarennbsp;tur omneSjSf honohficarent deum,dicentes:Quia nunquam fic vidimus. GloflatM critonbsp;quiaderant,relictisblafphemns, ftupcntesadlaudem conuertunturtantae maieftati. Exnbsp;tantonanqueprodigio,magniiudinempotcntiæ,fanditatemcp domini lefu penfantes,nbsp;fuam moxfragilitatem Sc culpam clarius axluerterunt.lmo^quafi coadi funt intuch, vn-de orta eft formidovltionis diuinæ,ôC pauor reuerentialis ad autorem miraculi, nonnbsp;intelligentes quod Chriftus in hoc venerac,nonvtpcrderetnoccntes,fed vt redde-retinnocentes.GIorificaueruntdeum, quitalem poteftatem dedit hominibus, vtfim-plici, verbo SC peccato condonaret,SC morbfi infanabilê adimeret,Dicebät aût inter fefeinbsp;Confpc-

-ocr page 168-

PARS Prima

ConlpeximusTiodte mirabilia, quæ nee audiuimusvnquam faêla, neqjlegîmus. Scrîtlî autemfic eratimpofîtum tiknaum^vt magis etiam exacerbarentur inuidia,n!inirum manbsp;gt5 quæreniibus fuam glonani quàm dei,qua per lefum indies illucefeentem fe videbanCnbsp;obfcurari. Quanto anima præftantior corpore,fie curatio animæ difficilior curatiôccotnbsp;poris.Sicutaiîtemdominu3 non folum morbos curat, fed ôCvirtutem dat, fie in morbisnbsp;bis animæ curandis virtutem infundit,vtoperemur mandatum.Surgendum ergo à car*nbsp;nisillecebris,«Sccarofpiritui fubigenda,Gala.y»QuiChriftifunt, carnéfuam crucifixerütnbsp;cum vitfis Sc. concupifcentiis,amp;in domum interioris confeientiæ redeundum, ne pecee*nbsp;muSjPfaV.ug.In corde meo abfcondi eloquia tua,vt non peccé tibi. Ac femper cordc feftinbsp;nandum in domum non manufadam,æternam in cælis.t.Cor.$,N on enim habemus hicnbsp;manentem ciuitatcm,fed futuram inquirimus, Hebræoçj.o»

De conuiuio Matthæi,vide fupra,ar,£4,m,x*

ÇDciciunio difcipulorum Iohannis, Mac JX.Marc.II.Luc.V, ARTICVLVS XXXIIIL

Vnc accefferunt adeum difcipuli Iohannis ,dicent€s : Quare nos Si pharifæi ieiunamusfrequcntcr,difcipuli autem tui non ieiunant ? Et

Mat.9

N

JL. ait illis lefus: Nunquid poflunt filrj fponfi lugerc quam diu ciim illis eft fponfus f Venient autem dies cum auferetur ab eis fponfus, Si tunc ieiu*»nbsp;nabunt. Nemo autem committit commifluram panni rudis in veftimentumnbsp;vetus.ToIIitenimpknitudinemeius a veftimento,0ipeior feiffurafit. Ne^nbsp;que mittunt vinum nouum in vtres veteres, alioquin rumpuntur vtres, Sinbsp;vinum efFunditur, Si vtres pereunt, Sed vinum nouum in vtres nouos mit:*’nbsp;tunt, Si ambo conferiiantur.

Difeipuli Iohannis qui quodam humano afFedu fubinuidebant lefu, de magiftro fuo lohanne veluti depræftantiorigloriantes,iundipharifæis,adeunt lefum tneeverenturnbsp;ilium in os calumniari, quod niinis indulgenter haberet fuos difcipulos, minusi^ feuerenbsp;inftitueret, quàmlohannes fuos, quumardiorem quandamdifciplinamvidereturpolli*nbsp;ceri.Iohannes enim quum effet confinium legis mox ceffaturæ,quædam tradebatquæ nonbsp;prorfus horrebant 3binftitutispharifæorum,quum Chriftus,quimultorum opinione lonbsp;hanne videbatur inferior ,indulgentius acmollius haberet fuos, in his duntaxat quæ adnbsp;corporales obferuationcs pertinent. Duabus autem rebus pharifæi potiffimû capiebancnbsp;apud populum opinionem fan(fiimoniæ,ieiuniis amp; precationibus, Marc.i.Et erant difeinbsp;puli Iohannis SC pharifæi ieiunantes,Luc.5r.Quare difeipuli Iohannis ieiunantfrequêter,nbsp;Sc obfecrationesfaciuntjfimiliterôt pharifæi,tui autem eduntamp;bibuntc’Noneft dubiumnbsp;quin præcepta legis ieiunia obferuarent.Hcccaruntin hocprimo,quia fecundum Hicro-'nbsp;nymum iungebant fe pharifæis, quos nouerant à magiftro fuo lohanne condemnatos,nbsp;Matth.5, Secundo, quod Chriftum calumniabantur, quern magiftri fui vocibus fcicbantnbsp;prædicatum/rertio,fede ieiunioiadando,Matth.6.Tu autem cum ieiunas, vnge caputnbsp;iuum,5cfacie tuam laua,ne videaris hominibus ieiunans, fed patri tuo qui videtin abfeonbsp;dito. Ad hanc quæftionem,quoniam ipfum petcbant,non difcipulos,dominus clementnbsp;tins refpondit, quàm pauloantefecerat, difeipulisfuis patrocinans, nos interim doccnsnbsp;cuangelicamcharitatem, quæ leniseft malisproprfis, diligentiorem eflein propellendisnbsp;malis alienis. Hine refponfionemab Iohannis ceftimoniomutuatur. Isenimapudeosnbsp;qui ipfumChriftûfufpicabantur,de lefuteftificans,aitîQuihabet fponf3m,fponfuseft,nbsp;lohan.5.quod cooptetfibi nouamfponfam,id eft,ecclefiam,veteri mortua,hoceft,fynanbsp;goga, lefum indicans fponfum,fc autem amicum fponfi.Hinc fermonem eis ad memori--am dominus reuocauit,Pfar.i8.Tanquamfponfus procedensde thalamo fuo.i.Coçj.ii.nbsp;Defpondi VOS vni viro virgincm caftam exhibere Chrifto.Filq funt,qui fidem habet pernbsp;diledionem operantem.Gala.y.SC.j.Omnes vosfilq dei eftis pcrfidemjLuC.ç.Nunquidnbsp;poteftisfilios fponfi,dum cum illiseft fponfus,facere ieiunarejfln his quæcorporis funt.nbsp;Sc ad legis acccdut c^remonias,lcnioreft noftra inftitutiojfed in his quæ funt animæ,lonnbsp;ge feuerior eft.Teneri adhuc funt,ac totipendent à fponfo. Huius non eritillis diururnanbsp;copia, Veniet autem terapus quum orbabuntur fponfonum haufto fpiritu Cf lefti fa lt;fri fitnbsp;miores^nonfolumieiunabuntjid^ fuafpote, verumetiarafortiora magis'^ mafcula prf-

ftabunt

-ocr page 169-

A R T I C V L V s XXXV.


Fo, LXXIII.


ftabunr vokntcs SC aIacrcs«NoÏite cis interim inuidere hanc l3etitiam,non diu duratura, finite illos^ hac indulgentia leniter duci ad perfeciiora.Nam gaudi) magnitudo nonnbsp;nit eos,quàm diu cû ipfis eft fponfus,mcminiffe triftium. Mceftum aüt quid eft ieiuniu»nbsp;non natura fui,fed comparatione illorum qui adhuc infirmiores funt, N am pcrfediiori--bus qui ad fublimioris philofophiæ faftigium peruenire volunt,iucüda quædamres eftj,nbsp;Uvalde amabilis»DifcipuIimei,quoniam per me cuftodiuntur,ieiunto non indigettquünbsp;autem corporalem abduxero,per afccnfionem,ipfis pracfentiam, Iohan.16» Exiuiàpa-trc,ÔCveniinmundüjiteçîrelinquomundu,ÔC vadoadpatrem,diuinitate ftmper cumnbsp;ipfis permanfurus.Matth.ig.Ecceego vobifcum fum vfqj ad confummationem feculi,nbsp;oC miflifuerint ad prædicandum/unciciunabunt ÔC oraböt,vtpote ad maiorafeprarpanbsp;rantes.Adu.i5.Miniftrantibus autem illisöc ieiunantibus.Marc.i, Nemo affumentumnbsp;panni rudis affuit vcftimêto vetcri:alioqui aufert fupplemetum nouum à veteri,5lt;ma* jnbsp;ior fciffura fit,Vctera veteribus,noua nouis cögruunt j quae fi mifceas,n5 folum inanemnbsp;cófumis operam,verumeti4eosquos in melius mutare conaris,reddis détériorés, Do*nbsp;necrenatus qs fucritjamp;veterihominedepofito per paffionemmeam,nouum homincnbsp;indueTit,nö poteftfæuiora ieiuniiamp;continêtiæfuftinerepræcepta,nep aufteritatem ninbsp;gt;niam,etiam credulitatem quam nüc videtur habere, amittat.Roma.u,Rationabile ob*nbsp;fequium veftrnm,Eccres,7.Noli effe iuftus multum,neque plus fapias quam ncceffeeft,nbsp;ne obftupefcas.Vinum nouum in vtresnouos mittendum eft,Slt;ytr3q? conferuanf,Lunbsp;cæ.y,quiafcrunt vim vini,nec diffdiunt feruefcente vino.Ego meostotosnouos eevo*nbsp;ló,eos'(p mihi paulatim fic fingo,vi olim fortes ac firmi queant cuagelicse dodrinæ vimnbsp;pcrferre.lohänes vetuftis vtribus non eftaufus aliud,g vêtus vinû cómittere.Nihilca*nbsp;rum reçimeis pcipio,q quicq habet confine eu carnali legis obferuationc,ne fi vel paunbsp;lulum admiferOjtoti relabanf eo vnde volo cos totos effe alieniffimos. Scio q fit difficilenbsp;nou am hac ëC fpiritualem docirinam cómendare qs quiiam diu veteribus affueuerunt.nbsp;Vixenimplacct quiequam diucrfum cuiquam,ab eocui diu affueuerit,protinusem offennbsp;diturjad guftum inufitat^ rei,Luc.ç,Et nemo bibës vêtus,ftatim vult nouumtdicit enimnbsp;vetHs melius eft.Nam carnalibus fpiritualia dulciter non fapiunt,quâuis in fe dulciffimanbsp;fint,i.Cor. 1. Animalis homo non perciçit ea quæ funt fpus dei.Eph,4.Deponite vos fenbsp;cundum priftinam couerfationem vetcréhoïem,qui corrumpit fecundumdefideria er*nbsp;roris.Renouamini aßt fpumentis veftræ induite nouum hoïem qui fecundum dcumnbsp;creatus cft,in iuftitia ßcfanditate veritatis,Suggillat feruator pharifæoçt inucteratam innbsp;maiorum craditionibus mentem,^^ ob id minus idonei euangelio*

ÇDepuellæ fufeitatione SC de hæmorrhoiffa,Matt.lX,Mar,V,Luc.Vnr» ARTICVLVS XXXV.

HAecflIoïoquêteadcoSjCCCc princeps vnus acceffït nbsp;nbsp;adorabat eür, Matth.9

dices:Dne,filia mea modo defunda eft:fed venï, imponemanutuâ fuper ea, 8ó viuet.Et furgês lefus, fequebatur eü difcipuh' eius.

Quàmbenigne dns piis fupplicätiß fuccurrat votis,declarat,quo nobis fidutiam po* ftulandi tribuit.x.Cor,Benedi(ftus deus «Sc pater domini noftri lefu Chrifti, patermife»nbsp;ricordiaçi ëc deus totius confolationis,qui confolatur nos in omni tnbulatione noftra,nbsp;JyUC.g.Etecce venitvircuinomenIairus,amp;:ipfeprincepsfynagogæ erat, amp;cecidit adnbsp;pcdeslefu,rogans en,vtdefcenderetindomum eius,quiavnica filiaeratei fere annoçcnbsp;duodecim,St hæcmoriebaf.Marc.s’. deprecabatureummultum,dicésîqmfilia meainnbsp;extremis cft.Qufaenim propriû eft rogantium,propriam augercmiferiam, ideo vt amnbsp;pliusprouocaret dominum,dixit earn mortuam,prout Matthæus dicit. llico ergo be*nbsp;nignus lefus,Marc.ç.abiit cumillo,amp; fequebatur eumturba multa, ôC comprimebantnbsp;cum.Ecce inter eundum alterius occafio miraculi,

Eteccc mulier quæ fanguinis fluxum patiebatur annis duodecim, accef* t fit retro 8^ tetigit fimbriamvcftimentieius. Dicebat cnim intra fe:Sitetigenbsp;rotantunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius,falua ero.At lefus c5uerfus,8C vides earn, dixit;

Confide filia,fides tua te faluarn fecit. Et falua fada eft mulier ex ilia hora.

Mulierbis mifera,poftq mal» valetudiniacceffcratinopia.Marc.ç.quatfueratmuIta perpeffa à compluribus mediciSjSc erogauerat omnia fua^nec quieg profecerat,fed ma

-ocr page 170-

P A R S P R I M A .

gis detePÎas habebat.cuni audiffet de lefu,venir inturba fctfOjSf tetigit veftimêtS eias» Dicebat emSCc.Poft^ ergo cœpit diffidere mediciSjCœpitelTefalnti vicinior, Deus eAnbsp;nulli libentius opttulatur,q quem Humana deftituere præfidia.Hæc cum fummâ fidutianbsp;de lefu concepidet,quu imniûda effet,ob pietatem non acceffit manifefte, ne repuifaranbsp;pateretur:amp; quanuis putabat fe latere,fperabat tarnen fe fanitatem confecuturam fi tâ-geretî8lt; acceffitretro,atq5 tandem eluciata per collidentiumfeglobos hominû, tetigitnbsp;extremam oram veftisillius,quæ in côpreffumultitudinis hue ô£illuc ferebatur. Luc.g.nbsp;Acceffit retrOjôC tetigit fimbriam veftiméti eius. ludæi em ficut religione, ica Si veftitunbsp;crâne diftinéliab alrjs nationibus.Nume.is.Loquere filqs Ifrael,vt faciant fibi fimbriasnbsp;per angulos quatuor palliorunijponécesin eis vittashyacinthinasî quas çû viderint, rc*nbsp;cordabuntur omnifi mandatoç: domini,nec fequencur cogitationes fuas, SC oculospetrnbsp;rcs varias fornicantes,fed magismemores præceptorum domine faciant ea,fintlt;:pfan(Sinbsp;deo fuo.Marc.ç.ôC confeftim ficcatus eft fons fanguinis eius,amp; fenfit corpore qa fanatarnbsp;céc àplaga.RabanusîIndefperatis caufis magna elt gratia extrema neceflîtas.vndc def-perans hæc muller ab omnihumano auxilio,didicit ex veftimétisChrifti habere falutésnbsp;Sd docuit nos,quantum fit corpus in facraméco fufceptum,qu3ein fimbria tantum mô-ftrauitfalutis.Crcdiditjdixitjàtetigitîquiahis tribus,fide, verbo ÔC opéré, omnis falusnbsp;acquiritur.Sanguinispatiturfluxum, qui ingenti carnalium deledationum fluxu poilu*nbsp;tusfiuit,atqjà ccetuiamfideliumfegregatur^Pfalm.ÇoXiberamede fanguinibusdeu»nbsp;deusfalutis meæ.Tangat ergo manu fidei,quia virtus de illo exit 8c fanat omnes,Luc,6inbsp;ïac.4. Appropinquate deo,ôCappropinqu3bit vobis^Marc.y^Etftatimlefus cognofeésnbsp;in femetipfo virtutemquæexieraïdeillo,conuerfus adturbam,aicbatî Quis tetigit ve-ftimenta meafGloffa:Nonqu®ritvtdoceatur,fedvtmulierc0fiteatur ad miraculimanbsp;nifeftationem,in dei Iaudcm,ÔC aftatium ædificationem,ac archffynagogi côfirmatio*nbsp;né.Iefus enimpro fuo beneficio nihil aliud præmij flagitar,nifi côfeffionê mali,ôc agni-tionem clemêtiæ diuinæ.Luc.S.Neg^ndbus aût omibus,dixt Petrus SC qui cuilloerât*nbsp;Præceptor,turbae te comprimût iSi affligut,^ dicis,quis me tetigit^Etenim lefum eun-in ædes archffynagogi denfiffima hominü turba comitabatur,partim quia non potenbsp;rat diuelli à Iefu,partim quo fpedatores fierët rei gerendæ,ôC rogantis nobilitas acuc-bat fpedandi defidcrium.Et dixit lefus Luc^g.Tetigit me aliquis. Nam ôc ego fenfi vitnbsp;tutemdeme exiffe.Subindicabat non fe de vulgari contadu loqui,de quofentiebâtdif*nbsp;xipuli,Marc.y«Et circüfpiciebat viderc earn quæ hoc fecerat. Luc»8. Videns autmulieenbsp;quia non Iatuit,tremés venir «Si procidit ad pedes eius,ôC ob quam caufam tetigerit eu,nbsp;indicauit coram omni populo,^ quemadmodum côfeftim fanatafit.Hæc dominuste-fte turba prædicari voluit,non vt pudcfaceret mulierculam,aut fibi laudem apud hominbsp;nés vindicaret,fed vt exemplo doceret omnes,qHâtum valeretfirma fidutia,ac mulierisnbsp;exemplo confirmaret fidem archifynagogi,qu3m intelligebat nônihil vacillarc,fimurlt;gnbsp;pharifæisfuam exprobrarctincredulit3tem,Hieronyms:Iuxta legem qui mulierêmê-ftruatamôc fanguinefluentemtetigerit,immunduseft,Lcuit«iy.hæcideo tangit domi*nbsp;num,vt ipfa fanguinis vitio curaretur.Marc.ç.lIleautem dixit eit Fili3,fidestua te faluânbsp;fecit,vadein pace,iSt efto fana à plaga tua,Plus dominus mulierem trepidam acmetué-tem,ne iratus dominus fuum beneficium repeteret,confolatus eft.Bono animo eftofi-lia,fidestuatefaluamfecit,ldeofilia,qui3 fides tua te faluamfecit.Non ait, Egotefal-uamfeci,quovanamgIoriam vitandamoftenderet,ôCfidei meritum extolleret , Vadenbsp;cum pace,tranquillo acfecuro animo.VoIo em vt hoc meû beneficiü fittibiperpetuu»nbsp;Matth,^.Adhuc eoIoqucnte,veniunt nuneq ad archifynagogum,dicétcs : quia filia tuanbsp;mortua cft,quid vitra vexas magiftrurnfNam viuæ falutem dare poffe credebant, motnbsp;tuæ vero vitam reddere non poffe,ô^ideonon effe caufam,vt pergatmoleflare lefum,nbsp;Lucæ,8.I^^“s autem audito hoc verbo,rcfpondit patri puellæ î Noli timere, crede tan*nbsp;tum,St falua erit,V idit enim obflupuiffe amp; coflernatum effe animum ipfius, quarc blâ*nbsp;doipfumfubleuauit alloquio.

5 Et cum venifTct lefus ad domum principis,8^ vididèt tibicincs, 8ô turba tumultuantê,dicebat:Receditc,non cnimeft mortua puella,fed dormit . Etnbsp;dêridebanteum.Et cum eicdlaeiTctturba,intrauit S^tenuit manu eius.ôô dtnbsp;xit:PuelIa,furge.Etfurrexit puella,amp; extjt famahaec in vniuerfam terram»

Luc.S.Et cum veniffet ad domum,nonpermifit intrare fccum queng,nifi Petrfi,Ia-cobum ôC Iohannem,amp; patrem ÔC matrem puellæ,Flebant autem omnes Qc pJangebant illam*

-ocr page 171-

ARTIC V L V S XXXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXXIIH.

illam, Sokt €«*gt;» vulgus hominii accrbius ferre mortem itiuenum quam fenunt, quum nihilfit optabilius quâni tum cmori,quumdulcilfimum eft viuere^pnufqua animus mulnbsp;tis huiu^ vitae malis cotaminatus cft.Non enim rcfcrt quàm diu vixeris, fed quàm bene»nbsp;S apïae.4.Senclt;flus enim venerabilis eft,non diuturna,neqj 3nnoçlt; numeto computata.nbsp;amem lunt fenfus hominis,ôC ætas fenedutisvitaimmaculata. Plâcens dcofadusnbsp;cft dilcdtuSjôC villens inter peccatores,translatas eft. Raptus eft,nemalitiamutartt in»nbsp;telledü cius,aut ne fidiodeciperet animam ilIius.Fafcinatio ertimnugacitatisobfcuratnbsp;bona,ôCincooftantiaconcupifcentiætranfuertit fenfum lînernalitia.Gonfummatus innbsp;brcui,expleuit tempora multa.PIacira enim erat deo anima illius. propter hoc prope-rauit educcrc ilium de medio iniquitatum. Efa.6Ç. Puer centum annorum morietur, ôCnbsp;ipeccitor centum annorum maledidus.Quod autem detiferunt eü,fcientes quia mor-tua efletjLucg.teftimoniu amphus dedcrunt miraculo q? vctz mortuam fufcitarit.Ëratnbsp;quidem aliismortua,à quibus excitari non potuit,fed non iplî,qui facilius à morte pof-let excitare,quàm alius à fomno.Deo enim omnia viuunt.Scd ipfeob hoc non defifte-bat ab incepto,docens nos,non ob prauoçi derifionemiter bonoçt opeçt dcfcrcrc inccnbsp;ptum.Sic Dauid à Michol derifus,ait i.Regû.g. Ludam coram domino,ôCvilior fiamnbsp;plus quàm fadus fum,amp; cro humilisin oculismeis.HicronymusîNon crant dignivtvinbsp;derent myftcriu refurgentis, qui rcfufcitanté deridebant, amp; ne gloria affedare vidcre*nbsp;tur.Marc.s-.Et tenens manu pueIlæ,aitîThabitacumi,quod eft interpretatô,Puclla,tpnbsp;bi dico/urgc.Syroçî lingua cft.Et côfeftimfurrexit puella ÔC ambulabat. Quo ccrtiocnbsp;effet fides miraculi,non folû vitam reddidit,fed^ vires ôc alacritatê. Si mortuus fuerisnbsp;peccatis, tune furges quando apprehendet manfltuâ, ita vt opereris. Pfal.145. Emittcnbsp;manu de alto,libéra me erue me. amp; 71.Tenuifti manu dexterâ meâ,amp; in volutate tuanbsp;dcduxiftimc,eiedaturbaiÔC tumultuatione fedata.BcdatNififecuIarium curaç^ multi-*nbsp;tudo à corde eiiciatur,anima quæ intus iacet mortua,non fufcitatur.Dû enim fe p vni-uerfas cogitationesfpargit,ad confiderationcm fuifcfe nullatenus colligit. Notandüqpnbsp;mulieré faluauit fide propria,filiâmortuâ fide aliena.Hinc admonet lohânes, i.Ioh.y.nbsp;Quifeitfratrê fuüpcccarcjpeccatfi non ad mortê,pctat, amp; dabitur ci vita peceâti nô adnbsp;mortê.Roma.6.Stipendiapeccatimors.Ideo Roma.io.Fratres.voluntas quidë cordisnbsp;mei Sc obfecratio ad deû fit pro illis ad faluté. Quifquis ergo à morte animæ,Chriftonbsp;manu fibi confortante,rcfipifcit,non modorefui^cre àfordibus vitioçt,fed amp; in bonisnbsp;continuo proficere debet operibus,ac tuncneceffe habet pane verbi fatiaridiuini.Eccînbsp;ij.Cibauit ilium pane vitæôcintelledus.Matth.4.Nonin folopane viuit homo,fed innbsp;omni verbo ^d procedit de ore dei.SC facrofandi altarisparticepseffici.Luc.s.Et iuffïtnbsp;illi dare manducare.Marc.s-.Erat aüt annoçt duodecim.Et obftupuerunr ftupore ma-gno.Etpraeccpit illis vehementer,vt nemo id fciret.Quo mors fuerat flebihor ob tene*nbsp;ram puellæætaté,hochubcrius erat gaudiû derefufcitata.Icfus aütnecpræmiü exigésnbsp;ab illis,necgratiarumadionê,tantûmandauit vt datent illi cibû, Nâedere,non folumnbsp;vitæ,fed 5Cprofperæ valetudinis indiciû eft.Promulgari autem prohibuit,fimul vt ipfcnbsp;vitaret fufpicionê affedatæ gloriæ.Hocpotiffimu agendfi cratapud fynagogæ primo-res,qui nihil nonfaciebant ad laudem humanam cmerendam, fimul vt illi maiori eu fiquot;nbsp;d e prædicarent quod geftü crat,ctfi tacere iuffi,tamcnpharifæis fuis,ôc fynagogæ pro-ccribus régeftam quam viderant,denarrarët.Virtus enim diuina occultari nonpoteft»nbsp;Marc.g.Et egreffusinde,abiit in patria fuam,Âfcquebantur eu difcipuli, eius.

CDe duobus cæcis, Matth, IX.

ARTICVLVS XXXVI»

Et tranfeunce indc ïefu,fecuti funt eum duo cæci, damantes Sfdicétesî Miferere noftri fili Dauid. Cum autem veniflet domum, accelTeruntnbsp;'ad eum cæci,8€dicic eis IcfusîCreditis quia hoc poflum faccreVobisfnbsp;Dicunt ei î Vtiquedomine.Tunc tetigit oculos eorum, dicenstSecundumnbsp;fidem veftram fiat vobis .Etaperti funt oculi eorum. Et comminatus eft il*nbsp;lis lefus, dicenszVidete ne quis feiat. Illi autem exeuntes, diffamaucrut eumnbsp;in tota terra ilia.

Matth. 9

P

Ex rumore miraculorum ipem Conceperât adipifeend» falutis,præfertim quum au-N i difleut

-ocr page 172-

PARS prima.

diffent ilh'usbeneficentiäm nulli non patere, quantumuis fttimilt« Scd quû eum neccer-*gt; nere poffent nee adirc,ingcnti clamore,quern fanitatis amor SC. ardor fidutiæ exprime-*nbsp;bat,procul appellabant lefum,ac precibus addentes blandimentum, filium Dauidno*nbsp;minât infalutemmilTum.Matth.ii^Quid vobis videcur de Chrifto, cuius filius eft^Di-«nbsp;cunt eiîCpharifæi inrcrrogati)Dauid.UiftuIit dominus in via beneficium,quo euidétiusnbsp;fieret miraculSjfemper hoc agens,vt Iiidæos ad credulitatcmprouocaret,ac pharifæi»nbsp;i fuam incredulitatem multis modis SCrebus exprobraret, Porro quum venturn effet adnbsp;ædes,admiffifunt,qai pertinaci Ipe fuerant fecuti.Hieronymusî Primum eorum difeu-titur fideSjVt fie veræ fidei lumen accipiant.Omnia enimpoffibiliafunr credentu Niât-*nbsp;ci.9.Dominus ex humilitatcfugiens iaclantiæ gloriam,prohibuit diuulgaritilli autentnbsp;geftientes noua felicitate, tanto magis fparferunt famam lefu per vniuerfam illam re-gionem,non vtinobedienteSjfed vtgrati, Nametfigloria vanafugicnda,bencficiatusnbsp;tarnen effe debet gratus.Et ob id dominus apud fe manentes vult nihil dicere, narrarenbsp;vero apud alios gloriam dei,

EgrefTis autem illis.ecce obtulerantilli hominem mutum ,dæmonium hai* bentem:8i eieäo dæmoniojoquutus eft mutus:amp; miratæ funt turbae,dicê*»nbsp;tes:Nunquam apparuit ficin Ifrael.Pharifaei aute dicebantjn principe dxnbsp;woniorumerjeit daemonia.

Longe miferrimus oblatus eft,d3emonio-obnoxiuSjquod linguae vfumadimebat, vt ’ homo ncc mentis effet compos,vt falutem optarctjnec linguae,vt poftularet.V nde qu3nbsp;non effet morbus Haturalis,per alios eft adduäus,neq^ fides ab co exada, fed ftatim cu*nbsp;ratus.HieronymusjSicut cæci lumen recipiunt,fic Ä muti ad loquendü lingua laxatur,nbsp;vt confiteatur eum quêanic denegabat. Turbae ergo demirantes tanri celeritatcm mi-X3Culorum,æqueparataminomniCquamlibetimmedicabilium)gcnerc,dicebantî Nuknbsp;lus vnquam exortus eft in gentc Ifraelitica,qui tarn multa prodigia tarn facile patraret,nbsp;Nampoteftate,non precatione curabat vt prophetæ. lohan ? Si opera non feciffentnbsp;in eis quae alius nemo fecit,peccatu nonhaberent.Contra pharifæi iara indies glifccntcnbsp;liuore cæci,quu quæ gerebantur in oculis omniu,inficiari non poffent,tarnen vt animosnbsp;multitudinis lilü furpicientis,ab co alienarent,calumniantur ilium eijccre dæmonia nonnbsp;virtute diuina,fed ope principis darmoniorü Beelzebub»Hicronymusj In turba confef-*nbsp;fio nationum efttpharifei autem quia virtutem dei negate non poterant, opera calum'nbsp;niantur,de quibus Mich.^.Audite principes lacobóC duces domus IfrachNunquid nonbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veftrum eft fcirc indicium,qui odiohabetisbonujamp;diligitismalfif Qui violenter tolli-

tis pelles eoçt defiipcrcis,^ carné coçi defuper offibus eoçi. Qui coraederuntcarné po puli meijôi pellem eoçi defuper excoriauerunt,ôC offa coçi côfregerunt, 8C concideruntnbsp;ficut in lebete,SC quafi carnem in medio ollæ.Summæ ftultitiæ fermones ipforum.Efilt;gt;nbsp;quod dæmones eijeeret vti feruiens principi dæmonum,quod cft impoflïbilcî morbosnbsp;igitur ôc peccata quomodo folucbat,Slt; regnum deiprædicabat^ Daemon cnim contranbsp;morbos äuget,(vt patet Iob,i.à dco feparat,

. ÇDc admiratione turbæ fuper dodrina Chrifti, Matth,i},Marc,6, ARTICVLVS XXXVII.

Marci.g, y T fado fabbato,cœpit in fynagoga docerc: multi vidêtes,admira* bantur in doâ:rinaeius,dic€tes:Vnde huic hacc omnia T Et quæ ê fa*nbsp;J|ypiendaquædataeftilliî’ôfvirtutcstales q per manuseiuscffîciûturC*nbsp;None hic cft faber filius Mariæ,frater lacobi SC lofephnbsp;nbsp;ludæ ôf Simonis?

Nonne Sifororescius hic apud nos funtÆt fcandalizabâtur in illo-

Tam atrox malum inuidia,vt feraper obfcurct bona,nec ilia ab inuidis videri fînat.In fynagogis publice ÔC libéré docuit, quare non potuerunt calumniari à lege diuetfa eymnbsp;docuiffe,Hic obfuitcuangelico ncgocio,quod tarnen prodeffe debucrat,nifi vulgus honbsp;minumnotisacfamiliaribus inuiderc mallet quàm fauere,quum exotica ftulte miretur^nbsp;hoc ipfo pracclarum effe iudicans aliquid,quod c longinquo venerit aliquid.Hinc comquot;nbsp;probantur inuidi 6c infipientes,exiftimantes ignobilitatem ôC obfcuritatem in caufa eff«nbsp;quoquisminusplaccatdeo*Quidobftaret;magnüUlHinmiraculis* Oportebatfançmanbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gisgio-

-ocr page 173-

ARTICVLVS XXXVIII.


Fo. LXXV.


as glotiari,qgt; tantum bonum patria illorum protulcrit. Matth.ij.Et venicns in patria iuam,docebat cos in fynagogis eoram,ita vt mirarentur SC dicercntï Vnde huic fapié^nbsp;tta hæc ÔC virtutesfNonne hic eft fabri ftlius* HieronymusïMira ftultitia Nazareno?«,nbsp;miranmr vndj habcat fapicntiam fapjicntiajamp;: virtutem virtus.i.Gorinth.l.Nosprædinbsp;camus Chriftû dei virtutcm 8C dei fapientiam.Sufpicantur fabri filium,fed error ludjo*nbsp;rum,(alus noftra eftamp;hæretico^^condemnatio. Intancû enim cernebant hominéle^nbsp;fum ChriftujVt fabri putarent filium.Luc.j.Vtputabaturfilius Ioftph,Iohan.7, Quonbsp;hic literas feit cum non didicerit^’HilariusïV ere fabri filius,fed qui fabricat corpus SCa*nbsp;flimam fit omnia noftra,æternæ vitæ redditmembrorum minifteria. Namipfe fabricanbsp;tus eft auroram fit folem.Matth.ij.Nonnc mater ciusdicitur Maria,fit fratres cius laconbsp;bus fit lofeSjfiC Simon fit ludasyôt forores eius nonne omnesapud nos funtî’Vnde ergonbsp;huic omnia iftai'Vndeifte fubito fatftusalius.adnos redit.docens ac miraculi.c nnllens^

Exod.xuSicmeris fratretuu q eftHebraeus,EtAprusadRom.9.Optabamcmegoipfe ^**^“*quot;*. anathema effeàChfo pro fratribus meis.Tcrtio familia,cSex vna radice multa generisnbsp;turbadiffundif.Gene^ii^Abraamfiliû fratris fuiLoth,fratre noîauit.Nefitiugiu,inqt,nbsp;inter me 0tte,fratres cm fumus.QuartOjaffcdu.Pfalujz.Ecceq bonum fit g iucundumnbsp;habitate fratres in vnii.Iftis vltimis duobus modis loquitur euangelium hie.

Ét dicebat illis Iefus,qui'a non eft propheta fine honore nifi in patria fua, 8^ in domo fua,8i in cognacione fua. Et non poterac ibi virtutem vllam facenbsp;re,nifi paucos infirmos impofitis manibus curauit,0C mirabatur propter in*nbsp;creduh'tatem illorum.

Chryfoftomus t Quemadmodu in opcribus at^ fignis non accufant quae faéla funt, fed falfas cofingunt caufas,dicésîlnBeelzebub eqeit dacmonia, fie etiam hie no vilipe-»nbsp;duntdodrinam,fcdignobilitatêgenerisrefpuunt»Ipfcvcronóconuiciatuseft,fedmi-rabili manfuetudinerefponditjtaxans illorum erafliim acnimis populäre iudicium,quinbsp;hominé no exipfius virtutibus,fed exfortunæ generisep fplendore aeftimaret.Na Amosnbsp;fyeomoros veUicansfitpaftor,inprophetamele(ftus,Amos47.Hicrcmiaspuerfpûpro^nbsp;phetico illuftratuSjHierej.Hierony musîPropemodû naturale eft ciues femper inuide*nbsp;ire ciuibus.Solemusenimfamiliares homines cótemnere,fit externos in admiratione hanbsp;bere«Quemadmodu autem medicus no poteft benefaccre ægroto,qui no rccipitphar*nbsp;macum,non q, ars medici fit incfficax, fed qgt; culpa fit in ægrotis, fie dominus ob incre*nbsp;dulitatem illorum paucafigna fccit.HieronymusîNonq) dominus illis incredulis face*nbsp;re non potuerit virtutes multas,fed ne multas facicns,cmes incrédules grauius condc«nbsp;narenpauca tarnen fecit,ne excufationem haberent incredulitatis.

IJDe opcrarqs inmeflem mittêdis, Matth. IX. ARTICVLVS XXXVIII.

ET circuibatlefusomneSciuitates Si caftella, docens in fynagogis eo^ Matth. j rum,0i prædicâs euangelium rcgni,amp; curans omnem languoremnbsp;infirmitatem. Videns autem turbas,mifertus eft cis,quia erant vexati

St iacentesjficut oues non habentes paftorê.Tunc dicit difeipulis fuisiMef* fis quidem multa,operarrj autem pauci. Rogate ergo dominum meffis,vtnbsp;mittat operarios in raeflèm fuam.

Icfusitaqjt^quam bonus paftor obambulabat,magnis fit paruis euangelium prædi** cans,non confiderando potentiam nobilium, fed falutem credentium, animis fimul ôCnbsp;corporibuso/nmummederi ftudens in fynagogis,quo ad audiendum verbum dei fotc-bant conuenire,docens euangelium regni cælorumîper ipfum enim demoft ratur,ôt adnbsp;ipfumingreflus habctur.i.Corinth.iç, Notu vobis facio fratres euangelium quod prae*nbsp;dicaui vobis,quod fit acccpiftis,in quo fit ftatis,pcr quod fit faluamini. V nde Rom J.Nonbsp;erubefco cuangelium.Virms cnim dci eft infalutem omni credenti.Obiter etiam fana*nbsp;uit omnemorbi genus,omnetp fpecié malæ valetudinis, quo fermoni fidem faceret, Stnbsp;ipfosinexcufabiles oftcndcret,Iohan,iy,Sioperanonfeciflemineis quae aLusnemo fe*

N 3 cit, pec

-ocr page 174-

PARS prima;

cir,peresrutH nonhabercnt» Nûc aSt excufationé non habcnt de peccsto fuo. iXoi-.t, Qnoniam ôC ludæi fignapctHt,ôC Graeci fapientiam quaerunt,Sic Mofcs mittcndus innbsp;•Aegyptuni,ait Exod44.Nó credent niihi,neqj audient vocem meant, fed dicét,nó aplt;nbsp;paruit tibi dns.Tune dns dédit ei fignum virgæ,quæ proicâa,verfa fuit in fcrpété,ôCc*nbsp;Porro quülefus videret turbas vndequaqjc0fluentes,5c indies frcquétiores/am auidasnbsp;falutis ac docftrinæ melioris,in pharifæis aut lupos agentibus, non paftores,nullam eifcnbsp;fpemgregisjtamiçpopulumiraculis vteuq; præparatu ad accipiendam etiangelicä do-«rinam,dixit:Excitatus eft ardorplurimoçt,qui maturi videntur audiendae euangelknbsp;cae doétrinæ.fedvbi funt qui fufeipiant prædicandi docendiiç negociüî’Vbi,quipurenbsp;fynceretç doceât,neq; gloria hnmanâ neqj qujftum affedantes, fed ea fynceritate tra--dcntes,quamçvideristradereç’E2eCh.54,Væpaftoribus Ifracl,qpafcebât femetipfos.nbsp;Nonne gregesâpaftoribus pafcûtur^'Lac comedebatis, amp; lanis cooperiebamini, amp;. 4dnbsp;craiTum erat occidebatis,gregé aüt meû nô pafeebatis. Quodinfirmû fuit,nô côfolida»nbsp;üistSf 4d aegrotum,nô fanafiistquod cófradum,nó alligaftistôf quod abiedü,nô redu*nbsp;xiftistâlt;quodperierat,nôquæfiftis.Sed cü aufieritateimperabatis eis amp; cum potentia,nbsp;St difperfæ funt oues me3e,eo qgt; no eft paftor,amp;: fadae funt in deuorationé omnium be-ftiaçe agri.Et difperfæ funt,amp;: errauerût greges mci in cüdis montibus,amp; nô erat q re-quireret. Ecce ego ipfe fuper paftores requiram gregem mcû de manu coçtj ceftarcnbsp;faciam VI vitra nôpafcant gregem meum, nec pafeât amplius paftores fcmetiposteccenbsp;egonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meas,Ôlt; vifitabo eas.Et ego pafeam oues meas,amp; ego eas accu

bare faciam,dicit dominus^Quod pericrat,requiramîôf quod abiedû erat,reducam:âC Î[uod côfradum fuerat,alligaboîamp; quod infirmü fuerat, côfoIidabotSC quod pingue 8Cnbsp;ortCjCuftodiamîSC pafeam illas in iudicio*Vos aüt greges mci,hf c dicit dominus deus«nbsp;Ecce ego iudico inter pecus pecus arietumôc hircorum. Nô ergo oportet neglige-re tantam hominû multitudinc iam flagrantem ftudio cæleftis dodrinæ. Rogate ergonbsp;yt ipfe mittat.Roma.io.Quomodoprædicabunt nifi mittantur* Nô enim parui eft monbsp;menti,fanum habere paftorem.Eccï.io^Secundum iudicempopuli,ficamp; miniftri eiustnbsp;SCqualisredorciuitatiSjtales SC inhabitantes eam.Hinc Mofes orabat,Nume»i7.Pro-uideat dominus deus fpirituû omnis carnis,hominem qui fit fuper multitudinem hanc,nbsp;5C poffit exire 5e intrare ante cos,ôe educere eos amp; inducere,ne fitpopujus dominificucnbsp;oues abfqj paftore.Hiere.j.Dabo vobis paftores iuxta cor meü,5e pafcct vos feientiaSCnbsp;lt;ïodrina.i,Per.s-,Pafcite qin vobis eft gregé dei,prouidêtes noncoade,fed fpontanee*nbsp;fecundum deumtneq; turpis lucri gratia,fed volütarietne«^ vt dominâtes in cleris, fednbsp;forma fadi gregis ex animot5ecûapparueritprinccpspaftorum,percipietisimmarccr-fibilemgloriæ coronâ.l.Timoth.ç-. Qui enim bene pfunt prefbyteri,dupïici honore dinbsp;gni habeantur,maxime qui laborât in verbo 5edodrina,V nde,i,Corinth,iy,Plus oiïii-bus laboraui,non ego aüt,fed gratia dei mecü« Gratia dei fum id quod fum*

ÇDe miflïone apoftoIorum,Matth4o,Marc.4.Lu€.9.

ARTICVLVS XXXIX.

Matt.io, g nbsp;nbsp;nbsp;Tconuocatîs duodecim difcipuh's fuis,dédit illis poteftatem fpirituûÉ

1^ immundorum.vt erjeerenteos, curarent omnê languorê ÔC omnê Jyinfirmitatem.Hos duodecim mißt Iefus,præcipiens eis amp; dieens: Innbsp;viam gentium ne abieritis,S^ in ciuitates Samaritanorum ne intraueritis, fednbsp;potius ite ad oues quae perierunt domus Ifracl.

Marc,6.Et vocauit duodccim,6e coepit eos mittete binos^Hadenus quidem dfis pcc fe geflît euàngelij negociuni,duodccimapoftolos intérim varfis modis formansatqucnbsp;inftituens,velut poft acceptum fpiritü fandü in prædicandi munus fucceiruros,eolt;]^ fa-dorum ac fermonum fuorum perpetuos leftes eflje voluit»Verum vt intérim ipfi quoqÿnbsp;fpecimenaliquodfuidarétin tantimunerisfundionc,ôeviuo adhuc domino, fuiptriquot;nbsp;culum facercnt,quos ad hocmunus vt præftantiflïmosfelegerat,fimulcolledosomoc8nbsp;eodem inftruitfermone,ne quid inter fedifcreparcnt,ab codé præccptore mifl'i,amp; fifdénbsp;mandatis aftridi,docendi munus cum autoritatc delegat,vt ad exemplar quod iopræ-*nbsp;eeptorc confpexerant,alibidocercnt populum»Ab vno mittuntur omnesparipotefta*'nbsp;te^ne qua nafcçtrtur inter eos »muIatio,Bini,Ytfratcrnae côcordiæ meminiflent, amp;: ftanbsp;terfra-

I

-ocr page 175-

AR T I C V t VS XXXIX. ' Fo. LXXVI» ter fràtrciW fubleuarct;Frafcr enim qui adiuuatur à fratre,quafi duitas firma, PróueJS»nbsp;Nttncoperacprcdum cft audire quid illis madaueric,quove viaticofuos legatos inftru*nbsp;xerit.Aiprimum quidem pracfcribit cis prædicandi limites, non qgt; vllum hominünbsp;nus abominandû duxerit,fed ne ludæis daret anfam caut'andi,fe fpretos fuiflejfibitç géquot;nbsp;tes ac Samaritanos fuiireprælatosîfimullç quoniam feiebat ludæos maxime rebellatu*nbsp;ros cuangelio,noluit illis quicquam exeufationis elfe reliquS, fed omnibus elfe pcrfpi*nbsp;cuum,eos fuapteperuerfitate fubmotos à regno dei,ôC gentes fua iîmplicifide fuiffere-ccptas,A(Suü.lj.Vobisoportebatprimum loqui verbum deiîfed quoniamrcpcllitis il-lud,8f indignos vos iudicatis æternae vitac,ccce conuertimur ad gentes. Sic enim nobisnbsp;' praecepit dominus.Poftq eni rcfurrcxit,Sê glorificatus eft,daturus fpiritumfandujdi-xit Matth.xS.Euntes docctc omnes genres.Adu.uEritis mihi teftes in omni ludæa SC.

vfq| ad vltimum terrae.Sed ad oues,inquit,itc,vt refipifeant ad falutem.neC enim oês pharifaica funt malitia infedi,funt enim ôC inter hos,oues,fimpliciter p igno-rantiam errantes,quæ dodæ monitæ'lt;çrcfipifccnt,ac voeem audient bonipaftoris. Sicnbsp;Paulus.i.Timoth.i. Q«i prius blafphemus fui ôCpcrfccutor ôlt; contumeliolus,fed mife*nbsp;ricordiam dei confccutus fum,quiaignorans feci in incredulitatc,

Euntes autem prsedicate,dicêtes:Appropinquabit regnum cælorum. Tni* (îrmos curate,mortuos fufcitatejleprofos mundate, dæmones eqeite ? Gratisnbsp;accepiftisjgratis date.

Sic aufpicabimini praedicationem, quéadmodum à me fadu videtis. Primus cm iugt; ftitiægradus eft,abftinere à peccatistSC primus ad fankatem gradus cft,agnofcere motnbsp;bum.Eodemmodoó^ lohanncs prædicauit quo SCdifcipulimiTi funt,Mat.j.vt define-celege,recundü Hicronymü cuangeliüoriaiur.SccundûChryfoft.apoftolisconceffuntnbsp;cft id prædicare.Nihil enim quod ad corpus pertinet,nihil quod ad hos fenfus, nec fi-milia A/^ofi ôf prophetarum,fed noua quædam 8C inaudita, qualia priores non docue-runt,qu(terrena hæc bona promittebant,fed regnum cælorum,^ totamillam beatitu-dinem prædicarc iubcntur.Erat enim regnum diaboli in hoc mGdo,Mat,4.de quo ndnbsp;eft regnumChrifti.Iohan.ij.Regrtûmeû noneft hinc.Sandi auterti per fidem viccrûtnbsp;rcgna,Heb.ii.Euangelicam autem ftdêhaecfcquiturgratia.quam comitatur colluftranbsp;tio animætquo fit deinde regnû animæ,quO Chriftus in nobis regnat.Luc.iy.Rcgnumnbsp;dei intra vos eft.Proinde ne défit fides,ôC obfcuris dodoribus noua docêtibus,armatnbsp;cosmiraculis,quo fermoni fidem fïiciaht. Nihil autem fie dccct dodorem, vthumili-tas SC diuitiarum contemptuS.Ne ergo fuperbirent qgt; taliâ dona hàberent,amp; darét,aittnbsp;‘Gratis accepiftis.ô^ vt diuitiarum elknt côtcmptores,adiecitîGratis date.i.Corinth.q;nbsp;Quid enim habcs quod non accepiftiî'Si autem accepifti,quid gloriark quafi non acce-perisî'Hinc i.Petr.4.Vnufquifq;ficut accepitgratiam,in altcrutrum illam adminifträ-tcsjfîcut boni difpenfatores multiformisgratiæ dei. i.Corinth.n.Vnicuiq; datur ma-nifeftatio fpiritus ad vtilitatem.HieronymusîSicut ego fine precio do vobis hanc potenbsp;ftatcm,SC vos gratis date,ne euangelii gratia corrumpatur venalitate.Gloflat Ne ludasnbsp;qui loculos habcbat,de prædida poteftate pecuniam congregate vellet, (quemadmo-dum Simon Ado,8.)nequitiam eius reprimit dominus.

Nolitepoflîdereaurum argentum,neque pecuniam in zonisveftris, non peram in via,nec^ duas tunicas,nec^ cakeamêta,nec:ç virgam. Dignusnbsp;cft enim operarius cibo fuo.

Vob vos expeditos hanc obirc Icgationcm,nullis onuftos fartinis,nulla folicitudinc obftridos,quototi vacctisdelegatæ^ndioni.Hifcetribusrebusfolct cudi moneta,^nbsp;primum ærca fuit ac ferreatvtrûcp em fignificatdidio Græca,deinde argentea,poftrenbsp;lt;no aurea,vt contra accident pecuniæ ôf moribus hominû,qui ex aureis degeneraruntnbsp;in plus q ferrcos^Marc.e.Et pcepit eis ne quid tollerem in via,nifi virgam tantumjnonnbsp;peram,non pane,netp in zona aes,fed calceatos fandaltjs, 8^ ne induerentur duabus tu-'nbsp;nicis.Qui diuitûs detrucarat,propemodumôC ncceffaria vitæ amputat,vt apoftoU do-*nbsp;dores veræ religionis,q inftituebât oïa prouidentiadeigubernari,fcipfosoftenderentnbsp;nihil de craftino cogitare.Quicquid remoraf cuangelii negocium,reiiciendü eft.Virganbsp;fubleuat ambulantem,ncc remoraf iter,fed promouct.Baculus aût vt onerat, ita aduernbsp;fus vimgeftarifokttquare nô tollendus in via,nelt;v perareponendo commeatui, neqjnbsp;îîona reponédisnumnii5,neqj binas funicas.In duabus tunicis videf duplex veftimétû

N 4 oftea-

-ocr page 176-

PARS PR IMA.

oftender e.Non quo in locis Scythiæ 8C glaciali niuc rigentibus, vnâ quis tunica debeac elTe córentuSjfed quo in tunica veftimentum inteiligamus,ne alio veftiti,aliud nobis fu*nbsp;turorum cimore feruemus.Sandalqs vcro,vt plantas pedum aduerfus faxorum aut vc*nbsp;priuminiuriam dcfcndercnt. Nec eft quod foliciti fint,cogitantes vndenudisfuppete-«nbsp;rent neceftaria.Pater enim cxleftis cuius agunt negocium,non finet ooerarios frauda*»nbsp;ri mercede fua.Dixit aut,cibo,noo luxu.Neqj cm deliciari oportet doaorem*

5 In quamcu^ auc ciuitate aut caftellum intrauencis,interrogate quis in ea dignusOtjS^ibimanetedonecexeatis.lncrantes autem domu,falutate earn,nbsp;dicentes:Paxhuic domui.Et fiquidê fuerit domus ilia digna, venietpax ve*nbsp;ftra fuper inam:fi autem no fuerit digna pax yeftra yertctur ad yos.

Luc.i9,Et in quamcunq; domû mtraueritis, ibi manetc,SCinde ne exeatis» Nec opus eft diuerti in diuerforia meritoria, fed primuminterrogate, num quis fit illic probitatenbsp;vitæ commendatus,^ auidus regni cæleftis,in eius ædes diuertite, non mutantes hoPnbsp;pitium,donee euangelii negociu hortabitur in aliam demigrare ciuitaté.Hicronymussnbsp;T eftimonio vicinOrum eligendus eft hofpes,ne eius infamia prædicatio lacdatur, q di-gnus efticitur tarn quod accipiat quàm conférât,AmbrofiustDat conftantiae madatuntnbsp;generale, vt hofpitaUtatis ac neceffitudinis iura cuftodiant t SC ideo domus cligenda, vtnbsp;mutadi holpitfi neceftitudinistç violadae caufa no fuppetat.Apoftolica dodrina eftxTinbsp;moth.J.Oportet epifeopu teftimoniu habere ab qs qui foris fiint.Neque difeurrant, vtnbsp;leues iudicentur aut ventri dediti.Domü ingrelTijprioi es falutate earn, nec era crit ina-nis veftra falutatio. benedidio fiquidem veftra apud folos dignos manebit.

Etquicunquenon receperit yos, neque audierit fermones yeftros, exe* untes foras de domo vel ciuitate,excutite pulucrem de pedibus yeftris. Amcnbsp;dicoyobiSjtolcrabiiiuserit tcrrac Sodomorum 8C Gomorrsorum in dieittnbsp;dici) quam illi ciuitati*

Marei, ß.inteftimonium ilIjs.Luc.ÿ.SupcrilIos.Noloigitur adeo cuiquä vos eêfup-pliccs,aut adulantes ob res neceffariaSjVt fi non receperint,pulucrêexcutiatis pedumin teftimoniumiaboris veftri,q) prædicatio euangelica ad ilIospcruenerit.Sibi imputentnbsp;exitium fuü qui peri.re nialuerint,quum licuerit fanariîvos nihil aliud venatos ec apudnbsp;illos,nifi falutem proximo9x,vt ne pulueris quidemiadura volueritis illos afficerc. Tonbsp;lerabilius.Ergo Ä inter peccatores diuerfa funt fupplicia.

5^ Ecce ego mitto vos ficutoues in medio luporum.Eftoteergo prudentes

entes


Armauerat eos miraculis,de cibis bonam fiidutiam illis fecer at apertis dignoçe ianuis* inftruitnuc de veraprudentiaSC inuida patientia,plcna(çin deum fidutia, grauia quacnbsp;ventura erantprædicens,amp; fuam præfcicntiâ manifcftans.Confolatur vero quod dicir.nbsp;Ego mitto.Iftos ergo puniendos deo relinquite,vos aduerfus oés iniurias feruate mâ-fuetudinemîôt ita velitis omnibus prodefl’e,vtnec à malis lacelTiti referatisiniuria. N5nbsp;cft quod metuatis.mittimini velut oues inermcs.fimplices, innoxrj, in mediû luporuni,nbsp;fed à me mitfimini.NoIim vos quocy malis illorum irritatos,verti in luposxfedhoc monbsp;dis omnibus agerCjVt lupi veftra lenitate deliniti,vertanf inoues.ChryfoftomusîEru^nbsp;befeant igitur qui contrafacientcs,quafi lupi fuos aduerfariosperfequuntur,cû videantnbsp;innumeros lupos ab ouibus vinei pauciflimis.Etcerte quoufqj ouesfumus, aduerfariosnbsp;facile vincimusîcum vero in naturam luporum tranfimus, tûc fupcraraur.nullum cnimnbsp;tune à paftore nobis adeft patrociniü,qui nonlupos,fed ouespafcit.Sola in rjs eratmit-tentis virtus.Vtfciatis quomodo conuerfandum in medio nationisprauæ atqj peruer-fæjpræftabitferpentina prudenti3,nc quam præbcatis anfam calumniandi dodrinamtnbsp;columbina fimplicitas,vt de omnibus bene mereri cupientes,ncminem lædatis, ne pro-»nbsp;uocati quidem. Per prudentiam malum deuitandum, per fimplicitatem non faciendû.nbsp;Quemadmodumferpens colligit fc in gyrumaccirculum,nc caput quo modo offendanbsp;turxita nobis faciendum eft,vt tueamur caput noftrum Chriftum,qui per fidem habitatnbsp;in cordibus noftris,Ephc.5.rcliqua eueniant vtcunque fas cft,ôt auris obturanda,ne vanbsp;cem audiamusincantantis,Pfal.v7.Sit ergo prudentia fimplex,non vulpina.Iob.56. Si*nbsp;mulatores ôC callidiprouocant iram dci.Eccî.x, Væ duplici corde, ÔC labqs fceleftis,ÔCnbsp;manibus inaiefacientibus,SC pâôri terra ingrediéti duabus viis.Proue.i.}, Vir verfutus

odio*

-ocr page 177-

ARTICVLVS XXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXXVII»

odiofus cft.Sit Sc fîmplidtas non rudis autindifcreta.Protierjt, Simplicitas luftoçt dirigée cos.Sap.i.Scnïitc de dno in bonitatc,amp; in fimplicitatc cordis quacrite illum.Hinc x.Corinth.inTimeo ncficutfcrpêsfeduxiiEuam aftutiafua, itaamp;knfus veftricorrfl-pantur,ó^excidant à fimplicitatc qux eft in Chrifto lefu.

Caueceautetn ab hominibus: Tradentenim vos in conriirjs, 8^ in fyna* gógis fuis flagellabunc vos, ad præfides reges ducemini propter me innbsp;teftimoniüillis ÔC gentibus.Cum autem tradêt vos, nolite cogitare quo autnbsp;quid loquamini.dabicur em vobis in itlahora quid loquamini. No ein vosnbsp;eftis qui Ioquimini,fed fpus patris veftri qui loquitur in vobis.

Caucte ergo ab illis hominibus malis,ne detrimentum falutis SC grätig inférant vobis ® terrendo vel blandiendo.Hicrc.9, Vnufquifqj fe à proximo fuo cuftodiat,Sc in omi franbsp;trifuo non habeat fidutiam: quia omnis frater fupplantans fupplantabit, omnis ami*nbsp;CusfraudulcnterincedctjßC vir fratremfuü deridebit,^^ veritaté non loquenturxdocue-runtenimlinguam fuam loquimendaciumvt inique agerent,laborauerunt. Mich.*/nbsp;Ab ea quac dormit in finu tuo.cuftodi clauftra oris tuitquia filius contumeliam faciet panbsp;tri, filia confurget aduerfus matrem fuam, nurus aduerfus focrum fuam î Sc inimicînbsp;hominis,domcftici eius.Ecd.jx.Afiliis tuis caue, Sc à domcfticis tuis attende. Excita^nbsp;bit veftra dodrina magnosin orbetumultus, ideo animus iàpraeparâduS aduerfus omenbsp;malorum genus,ne conturbent cumtnciderint.Tradentcnim vostanquammaleficos,nbsp;in concilia ôC confeiTus iudicumôC fenatorum, flagellabunt vt fcekrofos, quin etiani vtnbsp;rcipublicæfubuerfores producemini adpræfides,non ob veftrji démérita, fedmea cau-fa.Atquc hæc omnia quum prohiberc liccat,fieripatiar,vtomibus teftatutn fit ac per-fpicuum,illosfuoptevitioperire,quitot miraculis,totbencnciis,quitam obuia dodr^nbsp;na,qui veftra fimplicitatc, lenitateîç prouocati, tam odiofe rciecerint falutem oblatam.nbsp;Quum igitur ad tam multos pauci,ad tam potentes infirmi 8C inermes,ad tam eruditosnbsp;idiot^ producemini,ncfitis anxi) quomodo caufam veftrâfitisaduvi,iudicioçe,legû,fonbsp;ricç rudes ôC imperiti.Vt vidus vobis vbiqj citra veftrâ folicitudiné füppetet, ita fuppenbsp;ditabitur oratio.Non prohibet fagacem côfiderationem, quum i.Petri.dicatur,Paratinbsp;femper ad fatisfadionem omni pofeenti vos rationê de ea quæ in vobis eft fpe. fed nenbsp;in nobis fimus prxfumëtcs.Eft cnim noftrô,côfiteriîfapienter refpôdere, dci. Ne ergonbsp;fufpiceris naturalem in refpôdendo efie idoneitatê.ait fpiritû fandü loqui in ipfis. Htinbsp;iuspræfidio fretos,nô oportet vllis maloçt procellis turbari.Luc.xi.Ego dabo vobis osnbsp;SC fapicntiâjCui hô poterunt refiftere côtradiccre onies aduetfarq veftri, Adu.6. N5nbsp;poterantrefifterc SC côtradicercfpiritui qui loquebatur,

Tradet aût frater fratrê in morte^ÔC pater fiUum,8^ infurgetit filfj in pare tes,8lt; morte eos alFident.Eten'tis odio omnibus hominibus propter nomennbsp;meum.Qpi autem perfeucrauerit vflt;^ in finem, hic faluus crit.

Nullus enim inter eos pietatis affedus,quorum fides diuerfa. Nam frater oblitus ger manae charitatis,pater oblitus pictatis naturalis,filius abieda omni reuerétia,pios perfenbsp;quetur.Quid multis;”Omnibus inmfi reddemini propter odium hominis hiei. Non fe-ret hicmûdus fuperbia,ambitione,auaritia,c3eteris^ vitfis 8C cupiditatibus vndiq? cor/nbsp;ruptusjdodrinam carleftem, nimiçt aduerfantem ftudqs fuis.i.lohan.î. Nolitc mirarînbsp;fratrcs,fi odit vosmundus.lohan.i$’,Si de mûdo fuifletis, mundus vtiqj quod fuû eratnbsp;diligeret. Quia veto de mundo non eftis, fed ego clegi vos de mundo, propterca odicnbsp;vosmundus.Galat.i.Siadhuc hominibusplacerem, Chriftiferuusnon efiem, (fcilicetnbsp;inmalo.)Nam Roma.i5'.Vnufquifqj proximofuo placeatin bonumad ædificationcmnbsp;i.Corinth.lo.Sinc offenfionceftote ludæisâf gentibusâf ccclefiæ dei,ficutôCegop oïanbsp;omnibus placeo,non quærens quod mihi vtile eft, fed quod multis, vt falui fiant. Quinbsp;perfeucrauerit in fidc per diledionem operantc,faIuuserit.Luc.9.Nemo mittens ma-num ad aratrum,^ afpiciens retro ,aptus eft regno dei.Ezech.jj.Cum rectfferit iuftusnbsp;âiuftitiafua,fccerit(çiniquitatcs,morieturineisîSC cumrecefteritimpius abimpietatenbsp;fua,feceriti5 iudicium ôCmftitiam,viuct m eis,

Cum ergo perfequêtur vos in ciuitate ifta,fugite in aliam.Ame dico vo/ ’ bis,non confummabitis duicates Ifrael,donee veniat filius hominis.

Cum ilia quae plenahorroris erant abfoluerit,ad feliciora rurfus animfi dcducit, N5 ittflit cominus perfecutores accedere^fed fugerc^non folum quo incolumesperfeuerét,nbsp;verum-

s

-ocr page 178-

PARS prima;

verumetiâ vt hac occafionc latmsfpargaî rumor euâgeKcæ dodlrinæ*Sifttg*vergtC îti detrimentû fidei,iuftitix ^ubdicorum,nequaquam fugiendum. Bonus enimpaftor ani*nbsp;mam fuam ponit pro ouibus fuis,lohan.io.lmo lohanjjn hoc cognouimus chantanbsp;tem dci,quoniamillepro nobis animam fuam pofuit,âc nos debemuspro fratribus antnbsp;masponere.O deus meus,quid refpôdebimus in extremo examine,qui non faluté tuo*nbsp;rum,fed tua ad luxum quærimussfSin aSt pcrfonalis cft aut videturperfecutio, pro vti-litate eccleiîæ fugiendü»SicChriftus quandoq;fugit,Matthai*lohan.8gt;io.M.amp; Paulusnbsp;Adu.9*Helias,lezabel,j,Regû48*Non peragetis omnes ciuitatcs lfrael,antequam vclt;nbsp;niât filius hominis^Cæcitas enim ex parte contigit in Ifrael,donee plenitudogentiû in*_nbsp;traret,ôffic omnis Ifrael faluus fieret, Romaui.

Noneftdifcipulusfupermagiftrum necferuusfuperdominutn fuum« SulRcit dîfcipulo.vt Gc Geue magifter eiustSô feruo,ficutdominus cius.Sipanbsp;tremfamilias Beelzebub vocauerunt,quanCo magts domefticos eiusfNc eenbsp;go ti'mueritis eos»

In hoc,excmplu vobis edetur,quanta toleranda fint euangelii præconibus.Quæ om* nia quidem vel hoc nomine vobis debent tolerabiliora videri, q? me vidiftis nullû nonnbsp;probri ôC afflidionis genus efle perpelTum^Non eft difcipulus fupra m^iftrum,alioqu2nbsp;iam non difcipulus,quia fuperior SC potioni Johan.x, Qui dicit fe in Chrifto raanere,nbsp;debet fîcutille ambuîauit,ôc ipfe ambulare.Hortaturergone timeant propter eumin-»nbsp;famiæ maculis confpurcari,fuam ergaipfosfamiliaritatemmanifcftans,domefticosvônbsp;cans.Ephe.x.Non eftis hofpites SC aduenæ,fed eftis ciues fanjSorum SC domeftici dei»nbsp;Hinc ccclefia,domus dei dicitur«i,Timoth«5,Si ergo me patréfanlilias tam indignis c5-tnbsp;uiciis affecerunt,vt fpurcilîimo conuicio Beelzebub appellarint,quid mirum,fi idem annbsp;debunt in feruos familiae^Scio graue malum videri infamiam, ac morte propemodumnbsp;acerbius,Prouer,ix. Melius cft nomen bonum quàm diuitiac multæ.fuper argentû enim’nbsp;ôC aurum gratiabona.Eccfes.y^Meliuseft nomenbonû quàmvnguentapreciofa.Pro*nbsp;ueruç.Fama bona impinguat ofla.fed laus eft,non infamia,quæ ob euangelium infertucnbsp;abimpiis.Diupreflalaus,maioricumluccfoleterumpere*Hinc.i,Corinth.4.Pcrinfa-*nbsp;miam âc bonâ famâ,ôlt;c.Quid emm gloriofius g pro Chrifto patis’Philip.i. Vobis do«,nbsp;natû eft pro Chrifto nô folû vt in eum credatis,fed vt etiâ pro illo patiamini,

Mattjo, Ninileft enim opertum,quod non rcuelctur:ôi occultum, quod nô fci'a* tur.Quod dico vobis in tenebris,didte in lumine: ô^quod in aure auditis,^*nbsp;dicate fuper teéla.

Oftenditlibéré euangelicam dodrinam omnibus proponend5,ncc ob vlKus aut grs' tiam aut metum veritatem defercndam,quae finalitcr triumphabit, Hieronymus: No-Jicetimere perfecutorûfæuitiamScblafphemantiürabiemtqaveniet dies iudicn,in quonbsp;ôC veftra virtus,SC illorum nequitia demonftrabitur.Licetnunc traducant,poftea taménbsp;claros reddent vos,Sap.$‘»Tunc ftabunt iufti in magna conftantia aduerfus eos q fe an-*nbsp;guftiaueruntjôC qui abftuleruntlaboreseorum.Videntcsturbabuntur timoré horribil(nbsp;Ä mirabuntur in fubitatibne infperatæ falutis,gcmcntes præ anguftia fpiritus, dicentesnbsp;intra fe,pçenitentiam agentes,amp;præ anguftia^iritusgementes : Hi funt quos aliquâ-do habuimusin derifum,ôC in fimilitudincm improperiitnos infenfati vitam illoçt æft^nbsp;mabamus infaniam,Scfincm illorum fine honore^Ecce quomodo computati funt internbsp;filios dcijôf inter fandos fors illorum eft. Apoc.xi.Ecce venid cito,amp; mcrccs mca me*nbsp;cum eft,reddere vnicuiqj fecundum opera fua.Hinc i.Corinth.q,. Itaqj nolite ante té-pus iudic3re,quoad vfqj veniat dominus,qui illuminabit abfcondita tenebraçîjSi mani-*nbsp;feftabit confilia cordium,ôC tune lauseritvnicuiqja^to« Hoc ergo agendum vt laudenbsp;digna geramus,non vt laudem affedcmus.Nihil habet pudendum aut celandum euan-gelica dodrina.fucos ncfcit.vultin lueem omnium proferri,ncc cuiufquam verctur co-fcientiam.Roma.i.Non erubefeo euangelium. virtus enim dei cft in falutem omni cre-denti.t.Corinth.i.Nos prædicamus Chriftum crucifixum, ludxis quidem fçandalum,nbsp;gentibusautem ftultitiamtipfisautem vocatisIudæisÔCGræcis, ChriftS deivirtutemnbsp;: dei fapientiam.Quodergo in fccreto vos docui.Matth.15.Vobis datum eft noffemÿnbsp;fterium regni cælorum,illis autemnon cft datum.Marc.4.Scorfumdifcipulis fuis dilfenbsp;rebat omnia.publice Sc libère prædicetis. Efa.$6, Clama,ne celTes.quafi tuba exalta v0lt;nbsp;cem tuam,^annunciapopulomeofcekra eo%ôf domui lacobpeccataeorum.^ 4*^*nbsp;Super

-ocr page 179-

ARTICV.LVS XXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXXVIII.

Super montent excelfum afcéde tu,lt;ï euangclisas Sion,qut cnageïisas Hierafalé,exaha infortitudine y/occ tuäJgt;Jä etfi n5 oês obedianc euagelio,Roma.io,inueniet tamê innbsp;bus fr«â:ificet.Efa.5rî.Etqüodefcêdit imberSCnixdc ccelo,ôi illuc vitra no reuertifjfeclnbsp;inçbriat terra öC infundic eâ,8lt; germinarc earn facit,dat fernen fercnti,SC- panem co*nbsp;medentitfic^rit verbü meu quod cgreditur de ore mco,n5 reuertetur adine vacuüjfcclnbsp;faciet quæcûc^ voluijamp;profperabitur in his ad quæ mifiillud»

6c noh'te timere eos qui occidunt corpus, animàm autem non poflunt occidcreïfedpotius timeteeum,quipoteft corpus ÔC animani perdere irtnbsp;gehennam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

Diccndi libertatem pcricula fequunturXtfit fortalTe qui contcmnant infamiam,cætç taîç mak,mortem vero quis poffer contcmnere?Sed breuibus verbü de immortalitatènbsp;anitnæ orationem fecit.Iure enim tinicndij,fi totumhominé occiderêtïNunè autein etilnbsp;maxime vclint,non poffurttiquare no tiniédi inordinato SCcarnalitimote'» Próuèr.z^tnbsp;Qui timet hominé,cito corruett^ui fperat in ffomino,fub!euâbif. H’inc El^.lt;i; QUis tunbsp;vt timeas ab hominé mortaIi,Ä a filio hominis, qui quafi foenu ita arefcet/ öc oblitus esnbsp;domini fadioris tui» Pfaljs.Deu non inuocauerunt,ilhc trepidauêrSt timofè,vbi nó craÉnbsp;timor.LucaiéNcterreaminiabhis quioccidSt corpus,amp; poffhaec'nó habent ampHt»nbsp;quidfaciant. Animae enim vitam naturæ-nec gratiæ auferre poffuntïquumïmmórtalisnbsp;fic»Sap.5*Iufto^ animae in manu dèifunt,Sd nontangetillos tórméntumortts^Vififuntnbsp;oculisinfipientium mori,illi autérnfuntinpacceNon excluditiimoremnlttóaIem»Goenbsp;pit enim lefus pauere,Marc.i4.Hic tarnen timor per rationê moderanduisïls'vercnbsp;tuendus,qui vt totü hominem condidit,itapoteft totum hominem aeterno ti'amnatuirtnbsp;cxitio tradere gchennj.Hiere.io.QuisnS timebit te o rcxgentiumî’ChrÿfoftômustEÔnbsp;quipoteft animaperdere,nontimemus:eü qui non pöteft corpus çèrdcré, fedinterfigt;nbsp;xere,timemus,Corpus enim quod tyrannus ad tempus extmguit,nÓ périt jOmntnor rcdl oi « T'nbsp;detur enim inrcfurrediionc longe melius,fed idem.Quid aût fêfert,an pïcqujjtor aufe-;nbsp;rat vitam,an morbus aliusvc cafus^Certe gloriofius eft ob euangelium morte oppcterdnbsp;quæ quanq eft viol€nta,non tarnen veniet ante dië.QuandoCüq? veni£t,nS vetiiet abfqjnbsp;prouidêtia diuinatnec patietur occidi nos deus, nifi quu maxime expedier nobis morunbsp;ChryfoftomusîTimidorumeft morte formidaremûcenim mûnus eft neceffariû natü«^nbsp;tæ iamcorruptæ,qüàe nô eft fugienda,fed tanquialorurti terminus ampledtenda.Tiatvonbsp;Iuntarium,quod futurum eft neceffariumtofferamus deœ pro munerc, quod pro deligt;*nbsp;étoredditur.Stipcndia enimpeccati mors«Roma;â.amp;.ç,Pcrvnu hominé péceatum r»nbsp;mundumintrauit,ôCper peccatu mors.Hieronymusî Vallisnemorofa eratpjénaîp de-liciis,vt Hier.7.in qua lucusidolocôfecratus,vbi filiosfuos d3émoniisinitiabât,q gehé-non appellabaf,id eft,vallis filioçe Ennon,ôC côminatut dfis locûillûfeimplctu^ cada*nbsp;ueribus mortuoçt,vt nequaq vocet tophcthSlt;Baal,fed polyandrifi,id eft,tumulusmócnbsp;tuorumtquarefuturafuppliciahuius locivocabulo dcfignariEDuplicé aüt effe gehen*nbsp;nam,nimii fngorisôC ignis,in Iob.i4*pleniffïme legimus.

Nonne duo pafferes affe veneuntfSC vnus ex illi's non cadet fuper terra fine patre veftro.Veftri autem 8^ capilli capitis omnes numerati funt. No»»nbsp;lite ergo timere,multis pafferibus melioreseftis VOS.;

Hortatur confideratione diuinæ difpofitióis,omnia ordinatis 8c præmiantis, cor nos habere fecurum 8C impertcrritum.Prouer.iS.luftus qpafi leo confiden8,abfque terrorcnbsp;crit.HieroriymusîSi fine dei prouidentiaparua animalianó decidut^quanto magis honbsp;mo q apoftolica fultuscft dignitate^Sap.8.Atti,ngit àfincvfq; ad fine forti,ter, öCdiPnbsp;ponis oîafuauiter.SCii.Omiain méfuraôc numero ÔC pondère difpofuifti.ôfii.Tuattnbsp;temdnator virtutîscütrâquillitate iudicas,8C eu magna reuerétia difponisnos.Suheftnbsp;enitibi eu volueris,poffe.Ne tanq derelidti turbarenf,aitîAnmetuitis vos^qs ex oîbusnbsp;delegit ad hoc negqtiû,ne paffurus fit ante tépus interire,qd adeo nô negligit-,vt etiantnbsp;oëscapitis veftriplios habeat numetatos^Hieronymusî Immëfamdeiergahoïes ofténbsp;dit prouidëtiâjôd ineffabilê fignat affe(ftu,qd nihil noftrû lateat.deûî etiâ parua ôCfOcio«nbsp;fc di!da,eius fcientiânoneffugiant.i.Corinth.lç. Mortuirefurgëtincorrupti. Hinc denbsp;martyribus in i.Mach.v.legunustPoft hue tertius illudi,Si lingua poftulatus,cito pronbsp;tulit.ôC manus conftanter extendK,amp; cumffdutia,aitîE cælo iftapoffideô;fed propternbsp;dei leges nue hæc ipfa defpicio,qntab ipfo me ea recepturum fpero.Si ergo pluris eftisnbsp;patri

-ocr page 180-

PÄRS PRIMA.

patri pafïerifcusinnümerîs,non eft quod metuatis,ne quid in vos pofiînt homines fecus quâtn iili vifum eft,qut veftri iugem agit curam.i. Pec.ÿ.HumiIianiini fub potenti m antinbsp;deijVt vosexaltetin tempore vifitationis,omnemfoJicitudincm proiiciétesin eu, quo*nbsp;Tiiamipfi cura cft de vobis.Heb.13.Sint mores fine aüaritia,côtenripræfcntibus.Ipfe€mnbsp;diJsitîNô te deferam.neq} derdinquam,ita vt côfidenter dicamusîDominus mihi adiu-lor cft, no timcbo quid faciat mihi homo.

Omnis ergo qui confitebitur me coram hominibus.confitcborS^ego eu coram patremeo qui in cælis eft.Qui autem negauerit me coram hominibusnbsp;negabo ego eum coram pâtre meo qui in cælis eft.

Oftcnditq[uanta fitmerces, de um,no homines,timentium. Aâu.i.Eriris mihi xcftcs in Hierufalem, St in omni ludæa ôt Samaria vfq; ad vkimum terræ.PfahiiS. Et loque-*nbsp;bar de teftimonijs tuis in côfpedlu rcgum,ôt nô confundebar.ChryfoftomusîNon fo*nbsp;lum ille proditor eft vcritatis,quimédacium pro veritateloquiturxfcd etiam qui nô liblt;nbsp;pronunciat veritatem quam oportet,aut no libère défendit.lohan.tr.Si quis mihi minbsp;nirtrauerit,honorifiçabit eum pater meusqui in cæfis eft.No cft autê dclicata hæc pro*nbsp;feftïo.non enim profitctur,nifi qui vita quoqj declaratie credere didis meis. Abnegauitnbsp;autem quifîc viuit,vt quicquam anteponatmihi.Luc.ß.Quid vocatis me,domine dne,nbsp;St nô facitiç quæ:dicoÿ.Titû.i.Côfitentur fe nofle deum,faâ:is autem ncgant.Quid ergonbsp;timerent,gtqaodoquidem habituri funtantc cæleftis;patrisc5fpedum,filium coæqua^nbsp;hs dignitatis,poteftatis Â^regni^cofitentem eos, ô(. negâtem interfedores eoçe,ac à cô--fortio bcaço5Lexcludétcm,Slt; aeternis fuppliciis deputâtemî’ Quid cm eft côfiteri, nifi innbsp;cofortium beatoçe admit£cre-,ölt; participes gloriæ æternæ, 8C regni caelcftis efficerc^ Lunbsp;os eftisqui pmâfiftis mecüintétationibus jneisîôt ego difpono vobis,ficutdif-pofuit mihi pàtcr meusjtegnu, vt edatis ôt bibatis fug mëfam meâ in regno meo.

i'^tt,io nbsp;nbsp;Nolitè àrbitrari quia venerimpaccmmittereinterram:nonvenf pace mit

térc,fed gladium. Venietiim feparare hominem aduerfus patrem fuum,amp;fi* liamaduerfus matrem fuâm,amp; nurum aduerfus focrum fuam:amp;inimici ho*nbsp;minis,domeftici eius.,

Orienditdqdrinæ euangelicaecncrgiam, abomni carnali affedu ac müdano homi* nem feparantis,quo fîrmiusChriftohærcat.Nô enimdilutares eft,nec faciliseuangeliînbsp;Pjrqfeftioîpræmia quidem ingentia, fed ad hæc gtinacibus animi ftudijs graftandû eft,nbsp;non côtingent ociofis,ac ofcitantibusSt ceflantibus.Violenta manu funt afteréda. Oésnbsp;prophetæ pacem denunciant affuturam tempore Meflîæ.vt qd ergo ipfe gladium mitnbsp;tit^Pfal,7i.Orietur in diebusciusiuftitia ôC abundâtia pacis. Efa.i.Gonflabuntgladiosnbsp;fuosin vomeres.dc lanceas fuas in falccs.Non leuabit gens contra gentem gladium, necnbsp;exercebuntur vitra ad prælium.Domus lacob,venite, ambulemus in luminc dei noftri.nbsp;Sed no vbic^ bona eft concordia,fed bonum quandoqj diftiidium.Pial.'yt.Zelaui fupecnbsp;iniquos.pacem peccatoçe videns. Sic dns in turris Babel ædificatione diftidiû mifit lin^nbsp;guai^jGenc.n.Quum ergoeuangelica dodrina plerifqj fit inuif3,ôf hæc tam ardens fuinbsp;ftudiûreqiiiratjvt oporteatomneshumanos affedus quantumcßqj cedere,fierinô po*-teft quin magna diffïdia inter coniundiffimos etiam exorianturi dum èCrj quimüdumnbsp;dcamantjCitius fæuient in fibi chariftïmos,q vitia quibus aflueuerût,relinquant : amp; quosnbsp;femel attigit ardor euangelicæ charitatis,nullis affedibus fe patiétur auelli ab eo quodnbsp;coeperut ampledi.Sedfelix difiidium, quodfynccraprouehit,putria refecatîfclixgla'nbsp;dius,qui noxias cupiditates ab animo recidit.Per fe quidem res pacifica cft euangeliumnbsp;fed alioçj vitio côcitatur fcditio.Omnibus offert falutem,quam fi amplcdercntur om«,nbsp;nullum effet diffidium.Verum expcditrefecari noxia, quo magisinter puros conftet venbsp;ra fandaiç concordia,Iohan.i4.Pacem meam do vobis,pacê relinquo vobïs.non quo.*nbsp;modo mundiis dat,ego do v0bis.Efa.s7.N0n cft pax impijs,dicit dominus, fcilicct vc-f a Sc interna,Pfaf. 56. Manfuetihæreditabuntterram,ôC deledabunturinmultitudinepanbsp;cis,Ephe.t. lpfe eft pax noftra,qui fecit vtraq? vnum,Adu.io.V erbum mifit deus Ifra-el,annuntianspacempet lefum Chriftum.HieronymusîBellum mifliim eft bonum, vtnbsp;rumperctur pax mala.Sermo enim fidei,gladius eft,nos auellcns à confuetudine familialnbsp;riumôCcognatorum,ad pietacemimpedientium,Ephe.6. Et gladiumfpiritus,quod eftnbsp;verbum dei^Heb.^.Viuus cft fermoôC efficax,amp;:penctrabilior ofhi gladioancipitqper-»nbsp;lingens vfq? ad diuifionem animae ôffpiritus.Senfualis enim appetiius, â fpûs gratia fe*nbsp;gregafs

-ocr page 181-

ARTICVLVS XXXIX» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Po.LXXIX»

^cgatur.HütC lt;IcChriftoEfa.49,diciturjPofuitos meu vrgladiû acutû.Vere acutü. Nullus cft cAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2*nicitiæ nexus tam tenax,quem hic gladius non queat dirum-

pcrc.PfaI.44*O?’^^“ifccre populû tuum ôC domû patris tui.Gene.ii.Egredere de terra tua,amp; de cognatione tua, de domo patris tui^ChryfoftomusîNon dicit,feparare à panbsp;tre,fed^duerfus patrcxquia non corporale,fed fpiritualcm ab eo feparationé requirit.nbsp;Non cm verifimilc eft,quod corporaliter iubeat relinquere pâtre,qui dicitîHonora pattern tuû,Exod.xo.Luc,ix.Putatis quia veni paccm mitterc in terram^’Non dico vobis,nbsp;fed feparationem.Erunt enim quinq; in domo vna diuilî,duo in tres,ôC tres in duos di-uidentur.Sed hadenus conftabit hoc bellum,vt qui liant à vobis,contemnant tantumnbsp;holies,non lædant autem,quodquidéinipfiseftîferuentetiam,fi queant.

araat pacrem aut matrem plus g me,non eft me dignus:86 qui amat a (ilium aut filiam fuper mc,non eft me dignus.

Dandacft opcra,ncreipub.liatus turbet.publicis magiliratibus in oîbusobtempc-randueft,nifipfcribantimpia,Aequü enieli vt pfcripra dei,hominüpfcriptis pponde-rcnt.Sipatrisautoritas auocet ab euâgelio,magis obtemperandû eft patri cælelti q ter-r eno.Ordo em requirit,vt deus fuper omnia toto corde diligaf, Matth,ix,Deut*6.Hinc anima propria,inde proximus,deinde corpusjropriû.Sed inter proximos maxime panbsp;fentes,ncc ob cuiusq amorê,fauoré,feu intuitü recedendü eft ab amore amp; cuitu diuino,.nbsp;Impiaem pietaseli,ficindulgere parétibushoîbus,yt deûpatré offendas,Hinc,i.Reg,xnbsp;Magis honorait! filios tu os q me.Çait dnsHeli.)Quicûq; honorificauerit me,glorifica-bo eü,qai aüt contemnüt me,erüt ignobiles.Gene.ii.Quiafeciftihâcrem,amp; nô peper-ciliivnigenitotuopropterme,benedicêsbencdicâ tibi»Tunc ergo odiendi,quâdo vo-hintàChrilio auerteretalioquiobfequensintalibus,noncli Chrifto dignus,vt ipfius fitnbsp;difcipulus,élt; vt ipfe fit merces eius,Gene.iç*Ego ero merces tua magna nimis.

Et qui non accipit crucem fuam,amp;: fequi'tur me,non eft medignus. Qui inuenitanimarafuam, perdct illam:ô^ qui perdiderit animam fuam propternbsp;me,inueniet earn.

Ne videatur elfe mirû,dei voluntatem omnibus humanis præfcrrc 3fFeâibus,quum nihil fit homini vita charius,nifi qüis hanc quoq; côtemnat euâgelij gratia,amp; femp er panbsp;ratus ad omne mortis 8c fupplich genus,tollat crucem fuâôc fequatur me quotidie,nonnbsp;lt;ft mepraeceptore dignus difcipulus.Exeamus ergo ad cum extra caftra,impropcnumnbsp;eius portantcs,Heb,i5Joh.i9.Etbaiulansfibi crucê,exiuitintum quidicitur caluariæ lonbsp;Cum.i.Cor.4,Semper mortificationem iefu Chrifti in corpore noftro circunfercntcs,nbsp;vtâlt; vita lefumanifeftetur in corporibus noftris.Gala.y.Quieiïi Chrifti funr,carnj fuânbsp;crucifixerunt cum vitijs Sc concupifeentijs fuis.i.Cor.iy.Sicut portauimus imaginé ter^nbsp;reni,portemus amp; imaginé cæleftis.Quemadmodû autem prçpofterus amor parentiim,nbsp;aut filij, odium eft verius q amor.quum vtricp fit noxius, ita præpoftera cura feruandae 'nbsp;vitae,vêtu cft exitium vitac. Qui vitam quæ in carne eft euftodire volens, ab cuangelionbsp;deficit,in aeternum mittitfupplicium.EccîjS.Si praeftes animæ tuæ concupifeentias fu-as,faciettcingaudiuminimicis tuis.Luc.é.Væ vobis quiridetis nunc,quia flcbitis.Vaenbsp;vobisdjuitibus quihabetishic côfolationê veftram.i.Cor,6.Efca ventri,amp; venter efeis»nbsp;Deus aût hune amp; has deftruet.lob.zi.Ducuntin bonisdicsfuos,ôC inpundo ad infer--nadefccndunt.Hincmali conquerunturSap.v.Lalfatifumusinyiainiquitatis ÔC perdi-tionis,lt;x ambulauimus vias difticiles,viamaût domini ignorauimus. Quid nobis profuit fupcrbiaç'aut^diuitiarüiadantia quid contultt nobis^Tranfierunt omnia ilia tanquânbsp;v«ibra, tanquânunciuspræcurrens.Ioh.u.Qui oditanimam fuamin hoc mundo,innbsp;Vitam arterna cuftodft eam.Nec em périt anima quû ob euangelij profcflîonem occidi-tur,fed inaeternum feruatur«vere aûtperit,fi breuem in corpore moram impietatede-pafeitur, quanquam ne tum quidem viuit in corporc,quj viuit înuifa deo.Apo.î.Nomênbsp;habcs qj viuas,amp;^ mortuus es.

Qui rcdpît vos,merecipit:Slt; qui me recipit,recipit ç5 qui me mifît.Qui tecipit prophetam in nomine prophetæ,mercedêprophetæ accipiet. Et quinbsp;recipit iuftum in nomine iufti,mercedê iuftiacdpiet.Et quicun^ potum dc^»nbsp;deritvni ex minimis iftis calicem aquæ frigidæ,tantum in nomine difdpuïi,nbsp;àmen dico vobis non perdct mcrcedem fuam.

Non

-ocr page 182-

PARS PRIMA»

Non eft pcrîcuîu,nc,fi contingat à parentibus,cognatisamp; aftinibus ac amîcîs defti-tui,non fine qui tcdû aut vidu fuppeditcnt.V t eiïj nunquâ defuturi funt qui afpcrncntuÉ amp;perfequantur,itanunquänoneruntquifyncerorefocillent affedu.Atq; vt illos,vlt;Knbsp;bis non vlcifccntibusjed bene precantibus,olim grauiflimc puniet deus,qui fc fpretunanbsp;interpretatur,quu vos fpcrniminiîi ta his pro vobis,että fi ni hil referatis gratiac, mercc-dé ampliflimâ reponet,Sibiem deus vult iniputari,fi quid fuis impenfum fuerit.x.Cor.Snbsp;ProChriftoIegationefungigt;nur,tanquâ deo exhortante per nos,obfecramiis pro Chrinbsp;fto,reconciliamini deo.Luc.lo.Qui vos audit,me audittôC qui vos fpcrnit,me fpernit,nbsp;Chryfoft.Quid cft,mercedêprophetæ veliuftiacdpiet^'id elt,qa31êmercedé iUchabetnbsp;qui propter deûperegrinatur,talé habet ÔC ille qui fufcipitperegrinantêîôC fiuntambonbsp;æquaks,ôC qui propter deu réfrigérât,amp;qui propter deü laborat.Eccî.ix.Benefac iufto,nbsp;amp; inueniesretributioncmagnâ:ôCfinonabipfo,certc à dfio.HicronyinusîInoninipronbsp;fefiione zizanium mixtü eft tritico.Dicit ergo non perfonas effe fufcipiendas, fed nominbsp;n3,5C mercedé non perdere fufcipientes,licct indignus fuerit qui fufeeptus fit.Chryfo-ftomus:Ne alia quidé caufa feculari, neqj propter has caducas morales^ rcs,fcd folumnbsp;quia propheta fit vel iuftus.HilariusîQuiprophctâ rccipit,habitante in propheta reci-pit,is(Ç dignus mercede prophetæ.Non empeccatis hominis, fed difcipuli nomini ho^nbsp;nor pftitus eft. Ab hoc lucro ncc fortunæ tenuitas quenquâ arcebit.Hic cm affedus dannbsp;tis æftimatur in ratione præmn,non doni preciu,Vt afit non refert, quantu fit quod da-tur,fcd quo affedu,cuiusve nomine dctur,ita non refert, quantus fit ille cui præftatucnbsp;officium.hoc fatis eft,quod meus eft difcipulus„vt mihipoffit imputari promagno benenbsp;ficio.Chryfoft.Qui aquæ frigidæ mercede conftituit,puto quod fine operc bonæ vonbsp;iuntati redder mercedé.t.Coçi.g.Quod fi voluntas prompta eft,fecundum id quod habet accepta eft, non fecundum id quod non habet.Hinc Heb.O.Beneficentiae 8C commanbsp;nionisnoliteobliuifcLtalibusemhoftijspromeretur dcus.Roma.tt,Neceffitatibusfan-dorum communicantes.

Et faélû eft CÛ confummaflet lefus verba b2ec,præcipiens duodecim difei puffs fuis,(Mat.xi'.)Egrefli circuibant caftella,euâgeli2antes Si curates vbi*nbsp;cp,(Luc.ix.)praedicabant vt poenitentiam agerent,Si dæmonia multa cijcie*nbsp;bant,Sivngebant oleo multos ægros.Si fanabantur, (Marc.vi.)

Cumfinë fecifletmandandi,tranfiitinde vtdoceret5^ pdicaretin ciuitatibuscoçt,' Matth.ii.quofcmotiàpceptore,fuipcriculufacerét,vtSCipfeprofuaportioncfdicareCnbsp;cuangeliü in ciuitatibus 1 udæoi^.Inuenerunt qui pdicationê pronis acciperent auribus.nbsp;Ncc defuit miraculoçe parata vis,quæ fidê conciliaret didis hominûj quamiibet humt-hum öC ignotoçi.Non eratillud oleö ph3rmacum,(quis eth codé pharmaco mederetuCnbsp;V Äion‘ ”’orbis omnibus;')fcd facramentö.OIeo vifibili inungebatur cutis,amp; fanabatur corpustnbsp;extremæ* euangelicum perjvndum noftru lefum erat inungendu animis,mox â morbisnbsp;Vis amp; vlusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;curandis.Hinc natu apparet,q) hodie facro oleo inungunf periculofe laborantes,

nonpehndevtconualefcant,atq}vttutius hinc cmigrcnt.laco.s-.Infirmaf quisin vo-bis^inducat prefbyteros ecclefiæ,ÔCorent fup efl,vngenies eö oleo in nomine dfii.SC or» tio fidei faluabit infirmü,SC allcuabitillü dfistSC fi in pcccatis fit, rcmittencur ei»

ÇDe interrogatione Iohannis, Matth.ii.Luc.7 ARTICVLVS XL»

2** jr Obannes autem cum audiflet in vinculis opera Chrifti,mittens duos de I difeipulis fuis,ait illi:Tu cs qui venturus es,an aliura expedamusf'nbsp;JL Quüpalfimeditismaraculis,dodrinatp mirabili,indiesmagis acmagisincre*nbsp;brefeeretfama lefupervniuerfam ludæam SCinregionibus Iordanifinitimis,vbi priuSnbsp;lohanncs ^dicaueratac baptizarat lefum,difeipuli Iohannis iam dudö fubtjnuidcntesnbsp;gloriæ Iefu,de quo nihil adhuc cximiö fentiebant,tam ob paupertatc fuam q fuoçî,denbsp;Johanne vero magiftro fuo nefeio quid homine maius fufpicabantur. Luc.y.Et nunci^anbsp;ucrunt lohanni difeipuli eius deomnibushis.Ioh.j.Rabbi,qui erarteefi translordanc,nbsp;cui tu teftimoniüpcrhibuifti,eccehicbaptizat,Sc omnes veniunt ad cum.q.d.tc defer-to.Porro lohannes vir abfolutæ fandimoniæ,gaudens euenireiam quod ipfe pdixerat^nbsp;fuam opinioné quæ mai or eratdccrcfccre,Iefufami indies inclarcfcere,fentiens'lt;B dif-cipuloyt

-ocr page 183-

ARTICVLVS XL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXXXe

Cipulorum fuoçt fubinuidos afFedus,vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;medefctutjS^ ab fc alienatos,Ic

fti velut ad manum traderet, conuocauit duos de difcipulis fuis, qui fuis verbis hæc illi re ferrcnt»Duosniifit,ad veritatis conbrmationégt;DeutU7.Matth48»ln ore duoçj veltriunbsp;tefkiumftctomnevcrbü^Vtcrgopluribusargumentis certiores eos redderct,niittit adnbsp;Icfutn,vt vel vifis miraculis credant Chriftü lohanne maioré elfe,ChryfoftomustQuï.nbsp;^fpiricu fauéio didicerat,lohan.uQui mifit me baptizare in aqua,ille mihi dixitïSupernbsp;quetn videris fpiritum defcendencem Sc manentem fuper eum,hic eft qui baptizat in fpinbsp;rxcufanâotamp; ego vidi 6lt;teftimonium perhibui,quia hic eftfilius dei.quivocem patrisnbsp;ault;herat,Matth»5,Hic eft filius meus dilcâus,in quo mihi complacui«qui cæteris prædinbsp;cauerat,Ioh.i.Ecce agnus dei,ecce qui qui tollit peccatamundi^quiteftimoniü perhi-*nbsp;buerat,loh.i»Non fum ego Chriftus.nunc dùbicat ç* Abfit.Non em minusilluminatusnbsp;fuit q prophetae,qui Chriftfi nedum nafeiturum, fed paffurfi, refurreflurum,amp;: afeennbsp;£urumprædixcranc.Efa.7»Ecce virgo concipiet amp; pariet filium.amp;*yj»Oblatus eft,quianbsp;ipfe voluit,ÔC nonaperuit qsfuum.Non ergo fibi,fed alrjs confulereftuduit,quos nimiûnbsp;fibinouit affe(ftos,quo fe etiam Meflïam negauit,amp; Chriftomaiorcm.Hinc loh^j^Quinbsp;de terra eft,de terra loquiturtqui de cælo venir,fuper omnes eftîamp; quod audiuit SC. vi-ditjhocIoquitur.Tu esille venturusinlegeôCprophetis promiffuSjà patribus expédia*nbsp;tus?Gene«49.1pfe eritexpediatio gentiü.Ioh.6.Hic eft vere propheta qui venturus eftnbsp;inmundû»Adl.i9»lohannes baptizabar baptifmopœnitentiæ populum,dicens in eumnbsp;qui venturus effet poft ipfum,vtcrederent,hoc eft,in lefum.

Et refpondens Iefus,ait iilis:Itc,renunci'ate lohâni quæ audifti's 8d vidifti's. Caeci videntjdaudi ambuîantjeprofi mundant,furdi audiunt,mortui refurnbsp;gunt,pauperes euangeïizanuÔd beatus eft q non fuerit fcandalisatus in me.

R enunciate iubet,vtille accepta occafionehac,ampliusdeipfo teftimonium pehibe rctjvnde enumerat miraculoçt opera,quæ per prophetas prænunciata fuerantXu.7nbsp;Cum aût veiiiffent ad eum viri,dixeruntîlohanncs baptifta mifit nos ad te,dicensîTu esnbsp;illc qui venturus es,an alium expedlamus^In ipfa aüthora multoscurauit ^languoribusnbsp;fuisoCpIagisamp;fpiritibusmalis^ôdcæcis multis donauit vifum» Nouerai em certiuseffenbsp;teftimonium quod de fadlis proficifeitur, q à verbis,præfertim fi quisipfi fibi teftis fit»nbsp;Glof.Ceffent verba,loquantur opera,lohan»io Opera quæ ego facio in nomine patrisnbsp;mei,hæc teftimonium perhibét de me.Efa.jy.Deus ipfe veniet,amp; faluabit nos*tunc apenbsp;rientur oculi cæco9t,8c aures furdoçe patebuntîtunc faltet ficut ceruus claudus, amp; aper*nbsp;ta erit lingua mutoçt^Efa.4z. Ecce dedi te in f ceduspopuli,in lueem gcntiû,vt aperiresnbsp;oculos cæcorum*Deniqî iuxta Efaiæ vaticiniû,paupcres Schumiles amplcdluntur lætûnbsp;falutis æternæ nuncium,quem ferocesnbsp;nbsp;nbsp;arrogantes afpernantur.Efa.éi.Euangelizare

pauperibus mifit me«Matth»$*Beaii pauperes fpiritu,quoniam ipfoçe eftregnum cælo* rum.Iaco«x.Nonne pauperes elegit deus in hoc mundo,diuites in fide,ôC heredes regni,nbsp;quod repromifitdeus diligentibusfe^'Neinperfonaçe acceptione regnum dei confifterenbsp;crederetur*Spiritualiter cæci funt,quiinfîdelitate vel errore cæcatû habet intclledlum»nbsp;Sap«a«Excæcauit illos malitia fua.Hinc Matthjç^Cæci funt êc duces cæco^.Efaiæ,4t»nbsp;Quiscæcusnififeruusmeusï'âdquis furdus nifi adqué mifi nuncios meosî’ij neceffeha*nbsp;bent à Chrifto inuminari,qui illuminât omnê hominé venientem in hüc mundû, I oh, 1»nbsp;Nam lux eft mundi,Ioh,s.Quifequiturme,non ambulatin tcnebris,fedhabebit lumennbsp;vitæ,Qui ergopræfentia,futurisnegledlis,diligunt,diuitias in faccum pertufum côgrcnbsp;gantjAggei,!,^ nefciunt quis poffeffurus fit eas, Pfal,48.clament ad dnm, Pfal,tt,lllu*nbsp;mina oculos meos ne vnquâobdormiaminmorte.Claudiqui obliquû habent affedlu,nbsp;gui fciunt non faciunt,partim dominû,partim mundû fequentes,î,Reg.i8,Vfquequonbsp;claudicatis induas partcs.fi dominus eft deus,fequiminieum,ii rcdlificari habet per chanbsp;ritatem ncccfle.Auguft^Pes an'imæ,amor cft:firedlus,charitasîficuruus,cupiditas.Pfal.nbsp;iig.Grcffus meos dirige fecundû eloquium tufi.Heb.iz.Remiffas manus ôd genua diffolunbsp;ta crigitc,âd gr^i^sreiftos facite pedibus veftris, vt non claudicans quis erret, magis autnbsp;fanctur.Leprofi funt immunditiam carnalis concupifccntiæ fèlt;Santcs,Hac laborant di*nbsp;uitesôd potentes,4»R eg.y.Naaman erat virpotensôd diues,fed leprofus,i,Cor.6,Quinbsp;fornicatur,in corpus mû peccat.ij per dominû neceffe habet mundari.Pfal.s-o.Corm«nbsp;dum créa in me deus.N am de corde exeunt cogitationcs malæ,fornicationes,adulteria,nbsp;furta,homicidiaamp;c,hæc funt quæ coinquinant hominé, Surdi,ad legê dci.Prouer.x8.nbsp;Qui déclinât auremfoa ne audiat legê,oratioeiuserit execrabilis.Item.zi, Qui obturâtnbsp;aurem fuâ ad clamoré pauperis,ôd ipfe clamabitjôd non exaudietur.h neceffe habent pernbsp;O X gräm

-ocr page 184-

PARS PRIMA.

gratîam cmolIiri.Ezech.ii. Auf cram cor lapîdefi de carne eo9£,amp; dabo cis cor carneum/ Vf in præceptis meis ambulent.Heb.s.Videte fratrcs ne forte fit in aliquo verftrû corraanbsp;lum incredulttatis difcedendi à dco viuojfed adhortamini vofmetipfos per fingulos dies,nbsp;donee hodie cognominatur,vt non obdurctur quis ex vobisfallaciapeccati.Mortui pernbsp;peccatû.Apo.î.Nomen habesq» viuas,âC mortuuses.Sap.i6.Homo cm per malitiâoc*nbsp;cidit anima fuam.q nifi per gratiam Chrifti refurgerc non poflvmt.Heb.s.Sanguis lefirnbsp;Chrifti emundabit confcientiamnoftrâ ab operibus mortuis.loh.ç.Amen amendiconbsp;vobis,quia qui verbû meum audit,amp; credit ei qui mifit mcjhabct vitam aeternâîôC in iu*nbsp;diciumnonvcnitjfedtranfietà morteadvitâ.Amen amen dico vobis,quia venit hora'nbsp;iSC nunc eft,quando mortui audient voce fili) dei,âf qui audierint,viuent,Beatus aüt cft,’nbsp;Cuius animo fucceffus tantus cuangclq nonpbuerit occafionê malûV t cm opeçe magni-tudononnullis mouebitinuidiam,itacorporishuius infirmitas nonnullis erit offendieunbsp;Io.Hocmodeftctaxauitinuidiamdifcipuloç£lohannis,fedfic,vt nec apudpopulum pu'nbsp;defcerentjfed taciti fecû agnofccrent vitium fuô,têperato modis omnibus refponfo,vtnbsp;SCipfefugeret arrogantiæ fufpicionëjôC maioré fidemfaccret difcipuIis„ôC illoçi alîedi-onimederetur potius gtraduceretîfimul fubindicans futuç:,vt ignominia crucis,quanbsp;maxime peragendS erat myfteriû regni cæloi^,multos alicnaret à dodrina euatmelica»nbsp;Scandalizatifucruntquidâ in Chrifto ex infirmitate,ficut difcipuli.Matth.tô.Omnesnbsp;vosfcandalflpaticmini inmeiniftanodc.IdeoperChriftû reuocati. Aliqui cxmali'nbsp;gnitate.Inpdicatione.Matth.iS’,Scislt;ait Petrus)quiapharifafi audito hoc verbo,fcan--daJizati funtî’At ille aitîSinite illos,caecifunt ôc duces caeco9£,Ahj in operatione.Mar.Snbsp;Vnde huic bæc omniaî’^fcandalizabanf inillo.Quidâin corporiscômunionc.Ioh.«.nbsp;Multi audientes exdifcipulis cius,dixeruntîDurusefthic fermo,SCquis poteft euaudi-ret’Sciens aflt lefus apud feractipfum quia murniurarent de hoc difeipuli eius, dixit eisjnbsp;Hocvosfcandalizat^Quidâ in crucifixione.i.Cor.f.PrædicamusChriftü crucifixum,nbsp;îudaeis quidé fcandalü,genribus aût ftuItitiam.Grego. V ifis tot miraculis tantis^ virtuquot;nbsp;tibus,non fcandaïizari quifq; potuit,fed admirariîicd infideJium mens graue in illo feannbsp;dais pertulitjCû cum ôC poft tot miracula morienté vidit.Stultum quippe hominibus vi-*nbsp;fum eft,vt pro hominibus autor vitæ moreretur: Scinde contra cum homo fcandalutnnbsp;fumpfit,vnde ci debitor fieri debuit vt honorarct.Nam tanto deus ab hominibus am*nbsp;plius honorandus eft,quanto Sipro hominibus indigna fufeepit.

lib's a5t abeuntibuSjCocpi't lefus dicerc ad turbas de Iobanne:Quidexiftis in defertum viderefarundinem vento agitatamfSed quid cxiftis viderefhonbsp;rninem molbbus veftitumfEcce qui moUibus veftiuntur,in domibus regumnbsp;funt.Scd quid cxiftis viderefProphetamfetiam dico vobis,amp; plufqua pro*nbsp;phetam.Hiceftenimdequo fcriptunieft,Ecce^cgomittoangelum meuninbsp;ante faciem tuam,qui præparabit viam tuam ante te,

Iohannisvitam vt conftantiffima coHaudat,ncpopulus argueret lohanne affenta*; tionisSc leuitatis.HicronymusîQuia emturba circunftans interrogationis myfteriun»nbsp;nefciebat,putans lohanne dubitare de Chrifto que ante monftrauerat digito, vt intcl-ligerent lohanne non fibi intcrrogaffc,fed difcipulis,quærit, Amolitur trâ ab co omnenbsp;ânconftantiæ fufpicionem,âC illius de fe teftimonio fidem Scpondus arrogat, fic extol*nbsp;lens illius cximias virtutcs,vt Mcfliæ titulum non tribuat, quern aliquandiu illi tribuercnbsp;conabantur,loh.i,amp;Luc.î.Exiftimantc aüt populo.amp;cogitantibus omnibus in cordi*nbsp;bus fuis de lohane,neforte ipfc effet Chriftus.Expediebat cm vt populus q optime fen*nbsp;tirct de Iohanne,qui tampræclare teftificatus fuerat de lefu,quod effet filius dci, qgt; effetnbsp;agnus qui tolleretpeccatamundijq) effet is qui baptizaturus effet igniôC fpiritu fando.nbsp;Ne cui,inquit,obrcpat fufpicioleuitatis de lohanne.Alioqui fi talis vifus eft vobis,qiii knbsp;uium hominfl more mutet fententiâ,vt quod prius 3ffirmauit,poft reuocet io dubuum.nbsp;Quid cxiftis vidcreï* arundinê quae agitatur,nec fibi conftatç’Sed ab hac fufpicione facilenbsp;ilium vindicat perpétua vitæ totius auftcritas. Sed agedum.quid cxiftis videreî’Numnbsp;hominem mollibus vcftitum.vtdelicijsôi ambitione corrumpipotueritî’Lucae,7.Ecccnbsp;qui in vefte preciofa funt SC deliciis,in domibus regum funt, quibus luxus vitælç deliciaenbsp;conueniuntjatq; inter hos locus eft inconftantiae amp; adulationi.Illum adulari nefeiffe carnbsp;cer indicatjVeftis vitæauftcritas.Matth.j.Ipfc aût lohanneshabebat veftimentu denbsp;pilis camdoçt^efca aüt eius erat locufta amp;mcl fylueftre.Grcgo.Nemoputet inluxuS^nbsp;gloria

-ocr page 185-

ARTICVLVS XU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo» LXXXI*

gloria prcciofaçt vcftium pcccatu non cffejquia fi hoe culpa non effet,nequaquä ïohan nem dominusde veftimenti aufteritate laudaffet,nequaquä Petrus foeminas à preciofa-rum veftiinn appetim compefcerct,dj,Pct.ï«Nonin veftc preciofa» Triplicicxcaufa Veftiendinbsp;homines veftiuntur.Ob indigentiam Gcne.j.Fccit dominus AdæSC Euae tunicas pclii- caufae^*’*nbsp;ceaSjSC induit eos,ôC cmifit eum düs de paradifo volHptatis,vt operaretur terra de quanbsp;fumptus eft.Secundo,propter vanitatem ôc voluptatem.Luc,i6.Homo quida crat di*nbsp;ues,qui in duebatur purpura byffo.Efa»j.Erit pro fuaui odore fcetor,ôi pro zonafu-niculuSjSCprocrifpanri crine caluitium,amp;profafciapelt;SoraliciIicium»Tcrtio,propternbsp;poenitentiam ad demanda carnem,vt Relias 4,Rcgô.i.ô£ lohannes.Attendequid di-*nbsp;xeritjindomibus regum funt,nonpontificû aut facerdotum.Non ergo probum dcceCnbsp;Chriftianü mollia geftare,ac rigidâ vitam,aufteram'lt;ç prædicationem vitare aulas maquot;nbsp;gnatum,âCmoIliumhominûpalatiadeclinate,RemotafaIfa opinione, commendandonbsp;indicat quis fit»Magnû aliquod fpedlaculü fuerit oportet,quod vos tam frequentes per-*nbsp;traxerit in defertum.Si prophetâ,non eftis fraudati fpe veftra,Omnino prophetâ vidiquot;nbsp;ftis,âC plufquâ prophetam.lHe fe Meffianinon cffe,palam teftatus eft»Luc,uEt tu puernbsp;prophetâaltiffimi vocaberis.Nam venturû prænunciauit,Ioh.i,Veniffe digito demon-ttrauitjlohan.i.Ecceagnus dei,ecce quitollitpeccatamundi.Legisamp;prophetaçefinis,nbsp;Luc.is.Lexamp;prophetæyfq; adlohanné.Hincde co olim vaticinatus eft Malachias.5,nbsp;qj præcurfor effet Meffiæ iam aduentantis,vt non folu ilium in longû oraculo promitte-retjfed S(. de proximo digito oftendere poffet» Hierony.Q^ia ad priuilegiû prophetaknbsp;baptift3eacceffitpmium,vtdfimfuübÿ)tizaret,angelû eu dicitnonnaturæfocietate,fednbsp;officii dignitateJoh.i.Fuithomo miflusàdco,cuinomê lohannes.Ante faciê,Iohâ.i,nbsp;Vt manifeftetur in lfrael,propterca ego veniin aqua baptizans.Luc.i.Præibis ante fa-*nbsp;ciem dni parare vias eius.Marc.i.Luc.j.Voxclamantisin deferto,parate viam domini,nbsp;redasfacitefemitas cius»IIludobferuandum,quoddigreffisdifcipulis,Iohannem corn-»nendauit,ne adulari videreturipfis præfentibus magiftro,SC ne ipfi in elationem infur-gerent tanta praeconia audientes de fuo magiftro.

Amen dico vobis,non furrexit inter natos mulierum maior lohanne ba# Matth,« ptifta. Qui autem minor eft in regno cælorum,maior eft illo. A diebus au»»nbsp;tem Iohannis baptiftæ vfque nunc,regnum cælorum vim patitur, violennbsp;ti rapiunt illud.Omnes enim prophetæ 8^ lex vfque ad lohannem prophetnbsp;tauerunt * Et fi vultis recipere,ipfe cft Heliasqui venturus cft. Qui habetnbsp;aures audiendi,audiat,

Lucae. y.Maior inter natos mulierûprophetâ lohanne baptifta nemo eft.Non cætc ris prophétisât patriarchiscundis'qjhominibus lohanneprætulit,fedcæteris æquauit»nbsp;Noncmftatimfequitur,vtfi alii maiores eo non fint,ille maior alioçî fit. Qui ergo denbsp;lohanne magnifiée fentiunr,rede fentiunt.Eft tarnen vnus eo maior yirtute ât dignita-*nbsp;te,qui tarnen iuxta populäre æftimationem,minor eft illo in re^no deEQuoniam multas Iohannis laudes dixcrat,vtneputent quod SCfe maior fit ille,inquit îEgo minorâtnbsp;natu iunior,ôtiuxta veftram opinionem inferior, maior illo fum in regno dei,hoc eft,nbsp;in fpiritualibusôtcæleftibus bonis.lohan.j.Qui decælisvenir,fuper oéseft.Eratâtminbsp;nor angeloçi,qui natura dignioresât côçrehenfores.Sicâtmodofandi cû deo,maioresnbsp;Üs qui funt in prælio.Aliud eft em,corona vidoriae poffidere:aliud,in acie adhuepugna-re.j.Rcg.to.Ncglorietur accindusæqucvtdifcindus.Hadenusexpedabatur dodri-na cælcftis,quâ patriarchaat typi,quä vatum oracula per ænigmata quædâpromiferât?nbsp;nunc lohânes animos excitauit multoçt ad euâgclicæ dodrinj ftudiô,vt ab exordiopdinbsp;cationis illius vfq; ad hûc dié,ad hanc fidei violêtia perrumpant,ctiâ peccatoresât ethntnbsp;ci,ôt nolétibus vqlêtibus vobis vi diripiât.HilariusiItaq; regnû cæloçt vim patitur, quianbsp;gloria Ifraelpatribus débita,à prophetis promiffa,à Chrifto oblata, fide gentiû occupanbsp;tur ât rapitur.Grandis ctiâ violentia,in terra nos effe generatos,ât cæloçt federn quære-rcîpoffidercper virtutê.quodnon meruimus per naturâ.Relinquerc patré ôC matrë,ôtnbsp;animüfuQ contemnerc, quanta visî'Matth.j.Pcenitentiâ agite, appropinquat regnumnbsp;cætoçt.Gal.ç.Q^i GhriftifuntjCarné fuam crucifixerunt cûvitiisamp; cocupifeentfis fuis,nbsp;Omnes typiquibuslex defignarat Meffiam ventuçt, fimul atq? lohannes venir,omnianbsp;prophetaçt vaticia quæ promittebant vcntu9t,deficrunt rem futurâ promittere. Stultcnbsp;emexpedatur quodadcft.Ego ergo ille de quo loquutifunt.Nô cm impletifuiffent,nifî

O 5 «go

-ocr page 186-

PARS PRIMA

ego veniffem.Nihil ergocxpectetis vltcrius.Hierony.NonexcIuditprophetaspoft lo hannê futuros.N am Aót.ii .öC.: i. Agabum prophetafle legimus,amp; quatuor fißas, Philipnbsp;pi, Act.II.fed quod lex ÔCprophetæ quos fcriptos legimus, quicquid prophctauerfit,dcnbsp;diio vaticinati funt venture,que lohannes veniffemonftramt.Quoclanus conftet,notlnbsp;alifi prophetä qui Mefliam annunciet,venture poft hac,Iohannes eft illc qui que Mala*nbsp;chias.4.fubnomineHeliae,que vidus ac veftitusauftcritatc,quêlibertate in argucndilnbsp;regibusretulit,vcntu9ieflepdixit,anteq vcniret MelTias.Luc.i.Ipfe pccdetante iliumnbsp;in fpiritu virtutc Heliar.Si cui fiint aurcs,vt admittat vcritatê,audiat:fi quis obturantnbsp;aurcsfuaSjfibi inipuCciexitium fuü.Eccï.î.Auris bona audietcü omnicôcupifcentia fa*nbsp;pientiam,ContraDeut,t9.Nondcditvobisdominus cor intelligens,5lt; oculos video*nbsp;teSjôC aures quæ poffint audirc vfq; in præfcntcm diem.

Et ornnis populus audiens,amp; publicani,iuftificaucrunt deum baptizati

Luc.7, baptifmoIohannis:pbarifaci autem 8^ Icgifperiti confilium dci fpreuerunt in femetipfis,nonbaptizatiabeo.Aitautcm dominus: Cui ergoG'miksdi'camnbsp;homines generationis huiusf 8^ cui fimifes funt Similes funt pueris fedenti*nbsp;bus in foro,SCloquentibusad inuicem 8^ dicentibus:Cantauimus vobisnbsp;bijs ,8£ non faltaftis : lamentauimus,8ó nonpIoraftis.Venit enim lohannesnbsp;baptiftaneep manducans panem,nelt;çbibens vinum:amp; dicitis,dæmoniuninbsp;habet.V'enit filius hominis manducans amp; bibens,S^ diciris : Ecce homo vonbsp;rax,8ó potator vini,publicanorum 8^ peccatorum amicus, 8C iuftificata eftnbsp;fapientia ab omnibus filrjs fuis.

Nihil omiflum eft qd ad mouendos animos omniü facitîSf tarnen multi tâ pertinaci* ter increduli funt,vt nec aufteritate lohânis territi,nec dni ciuilitate beneficentiaep deli*nbsp;niti,recipiant qd totiam fcculisex fide prophetaç: expcdarunt.Diuerfis vfis tentatû eftnbsp;idé à nobis,neutra profeclü eft apud quofdâ morofos SC incredulos.Veteres diuerfishatnbsp;moniaçi modis,variosmouebant affedus.Venit lohâncsfingulari aufteritate vitat pcenbsp;nitentiâ prxdicans,óC poenitentiæ pbeHsexcmplfi.Só dicunt,dæmonium habet,tantumnbsp;abeft vt imitetur.Matth.ii.Venit ille filius hominis,manducans ôC bibens,amp; dicuntîEcnbsp;ce homo vorax SC potator vini,publicano9t ô(. peccatoçî amicus.Quia manducat amp; bi*nbsp;bitcûeis,Matth.9.Eratverc amicus peccatoçt,quosvcnitquærcreamp;faluü facere,Lu.i9nbsp;Amans naturâ,non vitia.Sap.ii.Diligis cm omnia quæ funt,dC nihil odifti eoçe quæ fe*nbsp;cirti.Pro quibusSC anima dédit,Matth.io.Hinc fua knitate ôCcomitate ipfos ad pcent*nbsp;tentiam prouocare ftuduit.His rebus adeo quidâ non funt cômoti ad re(îpifcentiam,yCnbsp;quod faCtü eft ad emendandos vos,verceritis ad calumniâ.Qui non cômouctur aufteri*nbsp;tate,folct comitate vinei. At ifta natioad omnê occafionêfit deterior. Sic multi om*nbsp;nia fada ÔC dida alioçijin pciorê interpretantur partc,facientes fibi de melle vencBÛiô^nbsp;bonaquæ volunt velnohpo(runtimitari,maluntdetrahendovituperare,q humilitervenbsp;nerari.Sed quopluribus modisprouocata eft ad falutc,hoc omnibus erit cuidentius,eânbsp;fuapte malitia pcrifte,ac dei fapientia,cuius hæc omnia confilio gcruntur,iuftttiae laudënbsp;feret apud fuos filios,quum viderint eos qui magni iuftftp videbantur apud homincs,obnbsp;incredulitatem fuam repulfosà regno cælorum:conrrà,peccatores Äpublicanos ob fi*nbsp;dei promptitudinem aamiftbs adæternam falutem.HieronymusiSapientia non quæritnbsp;yocisteftimonium,fed opcrum.Iuftificataeft crgo,idcft,honorata non àpharifæis.fednbsp;â filnsfuis,hoc eftjfis qui fufeeperunt lefum Si lohannem.Prouer.ig.Non recipit ftultusnbsp;verba prudentiæ,nifi dixeris ea quæ verfantur in corde fuo.i.Corin.z. Animalis homonbsp;non percipit ca quæ funt fpiritus dci,ftultitia enim eft illi,ncc poteft intclligcre quia fpi-ritualiterexaminatur.

ÇDe conuerfione pcccatricis, Luc.7 ARTICVLVS XLI,

Luc.7

G

Ogauiïautillum quidam de pharifæis vt manducaret cum ilîo: 8^ ingrefîusdomum pharifæi.difcubuit. Eteccemulicr quæerat in ci*«nbsp;uicate peccachx,vt cognouit qp lefus accubuit in domop harifaci,at*»

tnlit

-ocr page 187-

ARTICVLVS XLi; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. LXXXIT.

tulit atabaftrùm vngucntiî ftans retro fccus pedes ciusjachrymis cœpit n\« gare pedes eius, ôi capillis capitis fui tergebat, 8lt; ofculabatur pedes eius, ÔCnbsp;vnguento vngebac.

bccc confequutum cft quiddam,in quo rcs ipfaponerct ob ocu!os,quod docuerat dc iuftis rcpellendis óC peccatoribus recipiendis. \ nde exemplar nobis verc pce nit ent is obnbsp;oculos ponitur, in pcccatricc illa infami, omnibus modis exibilanda, ft pharifacocredi*nbsp;musîfin vcro Chrirto,vt par eft, nemo ea magisidoneus ad euangelium. Rogabat iliumnbsp;quidam pharifæus, quod genus præ cæteris cognitione legis ôlt; fanditatis opinione turgcnbsp;bat.Ad.aj.w.Nec dcdignatus eft lefus,q nullijfui negabat copiam.O qualishot^pes.Sa-pientiæ.7.V enerunt mihi omnia bona pariter cum ilia, V ere grattofe inuitandus,imo af-feduofe fufcipiendus qui feipfum inuitat. Lucæ.19. In domo tua oportet me manere,aitnbsp;ZachæOjôC Apocaly.j.Ego fto ad oftiumôc pulfoîfi quis audicrit voccm meam, ôC apc-ruerit mihi'ianuam,intrabo ad ilium,cœnabocum illo,amp; ipfe mecumjnduciturmu-lierfamofainciuitate,quaeeratpectatrix,quo animemur adpœnitentiam.Diciturde Manbsp;ria Magdalena, quodîeptem dæmonia ab ea eiedafuerint, Marc, 16. Lucæ.g,Nihilau-tcmpeccatofcedius. Prouerbu/j.MiTerosfacit populos peccatum,nihil abominabilius,nbsp;quandoquidemqnipcccat, nontam à deo fe ablegat,quàm gratia priuatjftercoribusin-quinat. lohel .1. Gomputruerunt iumenta in ftercore fuo, Vt ergo cognouit quod de-mentiffimus lefus, qui nullum repellebat ab fefe, qui malis omnium omnibus promptif-fime mederetur,illic adeffet,fibi tota difplicens,fed ingenti fidutia de lefubenignitate connbsp;cepta, irrupit in ædes pharifæi, ardor animi omnem pudorem excufferat,quum non effet ignara,quanto faftu folcat pharifaicum genus auerfari peccatores,quû ipfiintus gra-uibus maderent vitiis,Iohannis fextoîNemo venit ad me,nifi pater qui mifit mc,traxeritnbsp;cum.Oranis qui audiuit à pâtre,iScdidicit,venit adme,Roman.io.Ergofides ex auditu?nbsp;Sed non omnes obediunt euangelio.ChryfoftomusîCorpore infirma non erat,nec corporis gratia acceflit, fed animæ diredionc, quum tarnenplurimi hodie.'pluscorporum,nbsp;quàm animarumquærantfalutem,curiofiuscibum corporis in menfa,quàmanimæ innbsp;altari.Eft autem alabaftrum,vtdicitBeda,genusmarmoris,inquoincorruptaferuantur Alabaftranbsp;vngucnta.Olimquivoluptatibus carnis feruiebant, vnguentis impendio deledabantur, qmd,nbsp;præfertim in conuiuqs.Quod ergo tempore vanitatis ad voJuptatem, nunc adpietatemnbsp;vcrtit* Et quoniam vcrecundia eft,quafi principium pcenitenti3e,retro ftcti.tt Sic publicanus à longcftans,non audebat oculos in caelum Ieuare,Lucæ.i8.Ecclefiaft.4.Pro anima tua ne confundaris diccre verum. Eft enim confufio adducens peccatum, ôCcft con-fufio adducens gloriam SC gratiam. V ndc femetipfam intus erubefccns, fua pcccata melius fadis quàm verbis confcffa eft,plenius Ghrifto quàm fibi cognita nofccns,Pfalmo fcnbsp;xagefiinoprimoîEffunditc coram illo corda veftra, Sed funt quibus frons meretricis fa-da eft,nolentes erubefcere,Hieremiæ tertioîQui lætantur cum m31cfccerint,amp; exultantnbsp;inrcbuspeffimis,Prouerbiorumfecundo:De quibus dominus Lucæ fextotV æ vobisquinbsp;ridetis nunc.quia flebitis.Omnia ergo quondam inhoneftæ voluptatis inftrumenta,ver-tit in obfequium illius,qui folus eft amandus. Oculos,quos olim fpcdaculisôC fcjnicis lunbsp;lt;lisinquinaucrat,ftibioad turpitudineni depinxerat,falubrilachrymarum,imbre cxpur-gauit.His enim confcientia mundatur.Pfalm.118.Exitus aquarum deduxcrunt oculi meinbsp;quia non cuftodierunt legemtuam. Et.6.Lauaboper fingulas nodes ledummeum,la-chrymis meis ftratum meum rigabo.Hicremiç fecundoîScito amp; vide,quia malum 8C amanbsp;rum eft dercliquiffe te dominum,SCnon effe timorem eius apud te.Capillis,quos antehacnbsp;confueuerat ad carnisvoluptatem vngerc,tingere,comere,aurointexcre, pedes terfit.i,nbsp;Petri tcrtioîQuarumnonfit extrinfecus capillatura, aut circundatio auri, autindumentinbsp;veftimentorum cultus, fed qui abfeonditus eft cordis homo, in incorruptibilitate quie-ti SCraodeftifpiritus, quieftinconfpedudeilocuples. Sic orc,quo vanaSdafeiuapro-tulerat,Iefupedesofculabatur,Romanorumfexto: Sicut exhibuiftis membraveftra fer-uirc immunditiac, iniquitati ad iniquitatem, ita nunc exhibete membra veftra feruirenbsp;iuftitiaeinfandificationem.MembraChriftifuperfluisrefocillanda,Matthæivicefimo-quintotQuod vni ex minimismeisfeciftis,mihifeciftis.Ecclefia bonorum operumodo-re inflammanda .t.Corinthiorum.i.Chrifti bonus odor fumusin omni loco, SedRo-•nanorum.i.Pcrvos nomen deiblafphematur inter gentes.

VidensautcmpHadfæus,quivocauerateum,aitintrafe, dicensîHicGef* * let propheta, feitet ytique, qux amp; qualis eft mulier quætangit cum ,quianbsp;O 4 pcccatrix

-ocr page 188-

PARS PRIMA pcccatrix eft.Et refpondês Iefus,di’xîtadillum:Sîmon,îiabcotibiaîiquidnbsp;cere. At ilk ait: Magifter,dic. Duo debitorcs crantcuidamfceneratori,vnusnbsp;debebat denarios quingentos, 8C alius quinquaginta. Non habentibus illisnbsp;vnde redderentjdonauit vtrifque.Quisergoeum plus diligitr Rcfpondensnbsp;Simon,dixit: Aeftimo,qa is cui plus donauit. At ilie dixit ei: Relt;fle iudicafti»

Pharifæus hæc confpicatus,quutn fauere debuerit mulieri tanto affedu feinge-* rend,tanta modeftia fefeaeijcienti,tot iudicijs teftanti vitæ prionspoenitudinem, cumnbsp;amare debuerit lefumanfuetudinem, nullum hominem à fe repellcnds^rouocatur adnbsp;vtriufquc calumniam. Si elTet propheta qualis habetur, fciretpublicam eflepeccatricem#nbsp;nec fe tangi permitteret.Exiftimafaat enim fandos homines pollui,fi cumpcccatorc, velnbsp;colloquium habuiffent. Hiceratfaftusfalfæiuftidæ, qua tibi placebant, deo difplicentes.nbsp;Quae enim fanda font, coinquinari non poirunt,nifi vitiorum contagionem participent,nbsp;Habitauit in Sodomis Loth. Genefis.i9.i.Pctri.z.Afpedu SC audituiuftus erat,habitansnbsp;inter eos qui de die in diem animam iutii iniquis openbus cruciabant. lob frater fuit dranbsp;conum ôC focius ftruthionum, I0b.50.Sic fandi lucent in medio nationis prauac Sc pergt;nbsp;uerfæjticut luminariain mundo,verbum vitae continentes,Phil,2,GIofla.Phariffus defalnbsp;faiuftida fuperbus,nulla compatiione motus,fuæfragilitatis oblitus, ægrumreprehendicnbsp;de aegritudme,Sc medicum de fubuentionc.GregonusîNecefle eft cum peccatores con-fpicimus,nofmetipfos prius in illorum calamitate deHeamus,quia in timilibus aut lapti funbsp;mus,autiabipoirumus,i.Corinthiorum.io.Quiftat,videatne cadat,GaIat.6. Fratres, finbsp;pracoccupatus fuerit quis inaliquo delido,vos qui fpiritales cftis,inftruite huiufmodiinnbsp;fpiritulenitatis,confideranstcmetipfum,ncôCtu tcntcris. GregoriusîVeraiuftitia com-patiionem habet,falfa indignationem. Refpondet dominus ad cogitationem,quofe plusnbsp;quàm prophetam,deum oftendit.i.Regum.i^.Homo videt ea quæ patent,deum autemnbsp;intuetur cor. Hieremi3e.7. Prauum eft corhominisamp;infcrutabile,quis cognofcetilludfnbsp;Ego dominus fcrutans cor,Sc probans renes, Familiariter ipfum vocat ex nomine, vt rednbsp;dat attentum . Ne ergo proderet impiam illius cogitationem conuiuis cæteris ,(nam ôCnbsp;viris euangelicisetiam ciuilitas debet effe curæjquia Scti proximus fitarguendus opportune, importune, temen in omni patientia ÔC dodrina,i.Timothei.4.)propofuitpara-bolam,qua eum arrogantem oftendit,proximum iudicando,amp;intipientem,tot charita-tatis Sc pcenitudinis indicia non contiderando 8C fidei.Obferua hie tria: Primû,Iudiccmnbsp;æquiffimum deum,quicorda fcrutaturScfada, tutaturîçfemp fuos, ac recipit ad fe con-fugientes. Secundum,peccatricemfadis animi mœrorem declarantem, quae multa qui-dem debuit,fedveniam ac condonationem veraconfeflïomeretur.Tertium,pharifæumnbsp;iuftitia externa turgidum,alienaefamæobtrcdatorem.Debuithic multa,nempeChriftonbsp;fidem, fed non præftitit fuperbia inflatus, debuit 8C pro peccatis pcenam , fed foluendonbsp;non erat.Omnes debicores deo creditor!,qui donafua ad vfurâ nobis collocauir. Matth*nbsp;ij’.Sed pauca rependimus,SC vtinam non beneficia magna ingratitudine repenfaremus,nbsp;Nec etiam quifquam ex fe foluendo eft. Auguftinusî Nec antiquorum quicunque iufto-rum præter Chrifti fidem, falutem potuitinuenire.Ad.4.Non em eft in aliquo alio falus*nbsp;Nemo etiamviribusfuis,dei cxclufapietate,foluendo eft.i.Corinthiorum.5.Non quodnbsp;fufficientes fimus cogitarc aliquid à nobis tanquam ex nobis, fed omnis fufficientia no-ftra ex deo eft.Quod autem dicit,debu!ffe quingentosSCalterum quinquagintafignificacnbsp;quinque fenfibus nos débita contraxifle. Mat.é.Remitte nobisdebita nfa.Donauitergonbsp;in folidumvtrique quod debebar.Vter igitur horum vehementius amare debet credito-rcm tam liberalem^ Quo efficacius concluderet, Sc Simonis arrogantiamhumiliarct,re^nbsp;fponfum exquirit.Sic Matth.ii.Cuius eft imago hæc Sc fuperferiptio? Simon non intePnbsp;ligens quorfum tenderer hæc parabola,fimpliciter refpondit. Exiftimo ôCc. Glofla,nbsp;Secundum homines plus fortafle offendit, qui plusdebuit, fedmifericordia domini cau-fa mutatur,vt amplius diligat,qui plus debuit,fi gratiam confequatur. Exigitenimnbsp;gratitudo ,vt eum vehementius âmes, à quo tot bénéfices es affecîus. Relt;ftc iudicanbsp;fti.Hoc doccmur,veritatem àquocunqueprolatam,noncontemnereexodiovclper-fonæ paruitate.

Et conuerfus ad mulierem.dixi’t Simoni: Vides hanc mulicrcmC’ Intrauii« domum tuatn,aquam pedibus meis non dedifti, hæc autem lachrymis riga^nbsp;uit pedes nicos,3^ capilüs fuis tcrfit.Ofculutn mihi non dcdifli,hxc autem exnbsp;quo

-ocr page 189-

A R T I CV LV S' XLI» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.LXXXIIÎ.

quo intràuit,nôn ceflauit ofculari pedes meos, Ofeo caput meum non vnxi# ftijhæc autem vnguento vnxit pedes meos.Propter quod di'co tibi: Remits*nbsp;tunturei pcccata multa,quonianidilexitmultura . Cui autem minus dimitti*nbsp;tut,minus diligic. Dixit autem ad illam: Remittuntur tibi peccata. Et ccepe*nbsp;runt qui fimul accumbebant,dicereintra fe:Quis eft hie qui etiam peccata renbsp;mittit^’Dixitautera ad muIierem:Fides tua te faluam fecit,Vade in pace.

C onuerfus autem ad mulicrem animi propenfionc,vt moeftam erigcrettvidcs,inquir, •hanc,quam tu peccatneem vocas,toto corporis habitu prar fe ferentem pcenitentis imanbsp;ginem?Huius peccatricis pictas longe vincit tuam iuftitiam qua tibi placcs.N umerat offinbsp;tiacharitatis.Aquampedibusmeisnondedifti, quod eft deconfuetudinehofpitalitatis.nbsp;Gene.i8.iÿ,i4.Hinc Apoftt^us de vidua ait.i, fimoth.ç. Si hofpitio recepxt,fi fandorumnbsp;pedes lauit,H^c lachrymis.ChryfoftomustSicut vbi vehemensimber prorflpit,fit fereninbsp;tas, fic lachrymis effufis oritur mentis tranquillitas, Sc périt caligo rcatuum j Sc ficut pernbsp;aquam SC fpiritum,ita per lachrymasSC confeffionem denuo mundamur.Ei capillis,quinbsp;prxeipuum funt ornamentum mulierum.i, Corin ji,Mulier ft comam nutriat, gloria eftnbsp;illi,OfcuIum in fignum charitatis,Romafi,i6.Salutateinuicem in ofculo fando. Ipfa pedes plus appreciata etiam vnxit.Noli ergo perpendere quantum peccarit, fed confideranbsp;quantum amet.Charitas cnim operit multitudinem peccatorum «i.Petri. 4. Gregorius:nbsp;Quid fratres met diledioné efle crcdimus,nifi ignemî’quid culpam,nifirubiginem^ Tan-to ergo peccati confumitur,quanto peccatoris cor magno chariratisigne concrematur.nbsp;Prouerb.io.V niuerfa de lid a operit charitas. Quo ergo grauius peccauit, hoc fibi magisnbsp;difplicet, ac me cuius gratuita dementia liberata eft à peccatis, vehementius amat, V osnbsp;Vobis iufti videmini ob legis obferuationem, neque multumhabere quodvobis ignofcaenbsp;deuSjSC ideo frigidius amatis condonantem.ChryfoftomusîOpus eft nobis feruenti animo,quia nihil impedit hominem fieri fpiritualitermagnum. Nullus ergo in peccatis connbsp;ftitutus dcfperct,nemo virtuofus dormitet,neque confidat,fæpc enim meretrix prjeeditnbsp;cum, neque iniuftus diffidat, poflibile enim eftprimos fuperare.Matth.to.Eruntpriminbsp;lîouiffimijôCnouiffimiphmi.Nihil fueratiliaconfeffa verbis, fed euidentius confefla eft fanbsp;disjcfficacius precata eft lachrymis, Ffalmo.)?. Domine, ante te omne defiderium meum,amp; gemitus meus à te non eft abfconditus.Hinc audire meruiuRemittuntut tibi pec*nbsp;cata tua.Pfamo.ji.Bcati quorum remiffaefuntiniquitates,amp; quorum teda funt peccata,nbsp;Felix abfolutio,fed non fine precibus,no fine lachrymis.Duofuntin peccato:Culpa,quae Peccatonbsp;cxdei liberalitate remittitur,quum nullum bonum pieritoriupoflit efle in nobis fine gra- duo mensnbsp;lia,quam ante culpæ remiftionem habere non poffumus.Sapientiaf.i.Inmaleuolam ani^nbsp;mam non introibit fpiritus fapientiae. Quæ enim fpcietas luci adtenebras^ t,Corinth,6,nbsp;Sed dimilfa culpa SC habita gratia,remanet pcena,vt patet Exodi,5i'*E,t.t,Regum.x.Adnbsp;cuius r cm iffionem facit opus noftrum charitatc informatum. Obferuaquod non dixit,nbsp;egoremitto, caufa doccndæhumilitatis, amp; vitandaefcandali«ationis,nectamcnpotuit»nbsp;Pharifæi enim feientes fcriptum, Efaiae,45. Ego fum qui delco iniquitates tuas,Iobj4«nbsp;Quispoteft faceremundumdeimm.pndo cpnccptum femine, nifi tuqui foluscs^ intranbsp;fefc cogitabant. Quis eft hie qui tantum fibi.fumit ,vt autoritäre fuaremittat etiam pec-cata.quodnemo prophctarum,aut patriarcharum vfurpauit fibi? Nefacerdotes quideninbsp;aliud fibi vindicant, quàm orare pro peccatis populi. lefus ergo cognitis illorum co-^itationibus,quo magis confirmaret animum mulieris,ac pro mcefta lætam domum re-jnittcrct, ait illit Fides tua te faluam fecit, Grc goriusîCæleftis medicusaegrotosrefpuit,nbsp;quos de mcdicamine détériores fieri videt.Non dixit,ego te faluam facio,quo inuidiamnbsp;illorum minueret,6lt;illud adcredendum induceret,difcentcs falutem ex fide effe. Beda:nbsp;Quia quod pet^t fc poffe accipcrc non dubitauit,iam cm fpcm abillo acceperat à quo fa-Jutem quaercbat.Oftendit ergo fidem per diledionem operantem falutem conferre,quænbsp;aliquid eft apud deum.Galatas quinto: Vndc præmifit remifla pcccata multa, quia dile-Xit multum,ac indicia ipfa diledionit fubiunxit. Plenitudo enim legis eft diledio, Roma-norum decimotertiotEt vinculum perfedionis,Coloffenfcstcrtio:V ade,inquit,in pace.nbsp;BcdaxNe à via iuftit^Iabarisinviamfcandali,Romanorum.s-.Iuftificatiexfidc,pactmnbsp;habeamus ad dcurn.Namfrudus fpiritus eft charitas,gaudiumjpax.Gala.y.Efa.s'y-N?“nbsp;eft pax impijSjdicit dominus. 1 ohan. In mundo preffuram, in me paeem habebiris.

Thir,4,Et pax dei qug exuperat oem fenfum,cuftodiatcordav€ftraôfinteUigétias vfas.

Ipfa eni

-ocr page 190-

PARS PRIMA

Ipfa enim adæternamperducitpacem. Lucæ .Nunc dimittisferuum tuum domine» fecundum verhum tuum in pace.Quemcunq? ergo fui pigere cceperit, ad 1 efum prope*nbsp;renin hunc effundat, quodpri,usprodigerc folitus eft inimpias voluptates.Huius obfcquot;nbsp;quio confecret omni a membra rua,quæ prius feruiebant foedis cupiditatibus.Sibi patitutnbsp;imputari,quicquid officii impenfum fucrit proximis etiaminbmis. lamqualis eft conui*nbsp;uator, talis óC conuiuae*

ÇDeoccifîonc Iohannis,Matthu4»Marc.é«

ARTICVLVS XLII.



jl__ydiadisgt;8lt; fakafletjSe placuifîèt Herodi,fimulc^ recumbentibus, rex aic

puelIae;Pete a me quod vis, SCdabo tibi.Et lurauit illi, quia qui'cquid pctie* riSjdabo tibi,licet dimidiu regni mei.Qua: cum cxiffet,dixit matri fuæ:Quidnbsp;petaraf At ilia dixit: Caput Iohannis Baptiftac.

Quum iuxta morcm ethnicorum cclcbraret diem Hcrodes natalem, in quo nihil vo* luptaium genialium non adhibebatur, quern diabolus ad impiumfacinus idoneum adinnbsp;ucnit, Raro enim conuiuiismalorumdeeftimpietas, Vafthiregina rcpudiaia, Hefter.i,nbsp;Ammon occifus.z,Regû,i5,Nataljtium diemcelebrauitS^ Pharao,fed lofeph è careersnbsp;liberauit, Gcne.41. Herodes veto, cui libido dominabaiur, iuftum in carcere decollauif»nbsp;Prouerb, 2î.Noli effe in conuiuiis potatorum, nec in comefationibus eorum qui carnesnbsp;ad vefeendum conferunt î quia vacantes potibus,ô^ dantes fymbola,confumentur. Ma-gislugendadies,lob.i4.Homo natusdemuliere,breui viuenstempore,repleturmultisnbsp;miferiis, qui quafi flos egreditur, Sfeonteritur, amp;fugitvelHt vmbra,amp;nunquamineogt;*nbsp;dem ftatu permaner. Cum ergo nacalitijs fuis ccenam facerct primatibus, tribunis, quinbsp;tnillenis præfeâi funt,lafciuagefticulationefalrauit in medio ad menfam Alia Herodiadisnbsp;Sc Philippi, indecora lafciua^gefticulatione vt deleiftarec conuiuas. Quo enim turpiusnbsp;faltauitjhoc magis placuit regi iam bis infano, vt qui prater amorem inceftj mulieris,nbsp;iam vino incaluerat, Sc conuiuis, quo plures haberct fuæ crudelitatis teftes. Ait ergo renbsp;gall magificentia.Ei fi dimidium vfquc regni mei peticris,dabo tibi. Pollicctur,haud in'-feius quid petitura fit, cum iuramento, vt intercedente iureiurando, non poffet non in-terficereinnocentem,quafi inuitus,fed legi adadus, lege contrakgem abutens. Chryfo-ftomusîTu perlpice quomodo totum illud fatanicum eratfpeiffaculum ? Nam primumnbsp;tcmulentia amp; delicijs conftabat,vnde nihil vnquam probe fadum eft. Deinde fpedato-res omnes erant corrupt!, ôC ille qui conuiuio præerat, omnium ebrruptiflimus. Tertio,nbsp;voluptas atque licentia omia dicendi,audiendi atque faciendi maxima in ipfis erat.Quarnbsp;to,puella(propter quammatrimonium fieri nonpoterat)quæ abdi ôCoccultari propternbsp;conceptummatrisdebebatjngreditur, omnia päiäm faciens,amp;omnes meretrices vir-go impudentia fuperans, Temporis quoqueipfius importunitas, fcelus Herodismirut»nbsp;inmodumamplificat, Nam quando gratias agerc deo oportebat, quieum co diein lu-“nbsp;cem produxit,tunc nefandiffimam Caîdcm committit jquando vindum abfoluere exnbsp;gaudio debuitjtunc ad vincula iniquilfima iulTu fuo mors acceffit. Puella ergo nc perde-rettantam occafionem,SCmoxhac regq pedorisabuteretur libidine, quemadmqdurtinbsp;hanc fabulam matris inftindu coeperat agerc, non audet ilico pcterc, quid vellet i fednbsp;egrefla è conuiuio,confuluit matrem. At incefta mulier nihil cundata, neque quicquamnbsp;habens charius morte fandiffimi viri, verita nc quando lohanni reconciliatus régis animus dirimercti,nceftas nuptias,fuafitfiliac,ne quid petcrct,nifi vt abfque morafibi darc-tur in difeo caput Iohannis Baptiftæ, Digno operi faltationis, dignum faguinis prect-um. Chryfoftomusi Audiatishæc virgines, quæ tripudfls communcm feeminarum fe*nbsp;xum ÖC faltationibus deturpare non vcreminii-audiaiis viri,qui magnifica conuiufa ebri?nbsp;ctate plena coniedamini. Vbi faltuslafciuus, ibi diabolus certe adeft, Efaiæ tertio: Prdnbsp;co quod eleuatæ funt filiæ Sion,amp;: ambulaucrunt extento collo,nutibus oculo^nbsp;rum ibant, amp;: plaudcbant,ôC ambulabant, ôCpedibus fuis compofito gradu incedebanf»nbsp;decaluabit dominus vertieem filiarum Sion, dominus crinem earum nudabit.

Dina

-ocr page 191-

A R TIC V LV S XLIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.LXXXIIîL

Dîna cgreffa vt videret ttiulicrcs rcgionis illiuS, per Sichern filium Emor opprefla fuir. Quarc per SimeonSc Lcui fratres ipfius,ipfe Sichern cü cota ciuitate interfedus fuitjGenbsp;ne,î4,Filn Ifrael immolatis dijs hoftiis,federunt manducarc bibere,ôC poftea furrexc-runt ludere,Exo.}i.quare quafi.15, millia hominum interfeda funt,

Cumejî introilTccftatim cumfeftinationead regem ,penuJt,dicens: Volo vt j prorinus des mihi indifeocaput IohannisBaptiftæ.Etcontriftatuseft rexnbsp;propter iufiurandum,6i propter fimul difcumbentes noluit earn contriftare:nbsp;fed milTo fpiculatore præcepit affèrri caput eius in dilco : Et decoUauit eumnbsp;in carcere, 8lt; attulic caput eius in difeo,SC dédit illud puelIæjôC puella dédit ilnbsp;lüd matri fuæ.Quo audito, difcipulieius,venerunt,ÔC tulerunt corpus eius,nbsp;ÔCpofuerunt illud in monumento.

O docilcm ad flagitium, SC morigeram ßliam. Caput, inquit, lohannisîVélut hune niiffum pluhs fadura,quànîdimidiumrcgni.HieronymusîDilTimulat mentis fuæ malitknbsp;am artifex homicida,cumtriftitiam infacie,iSdætitiamhaberetin mente «Scelusexeufaenbsp;iuramenco,vc fub occafione pietatis impius fieret,V ultu mocrorcm fimulans,iurifiuran-di religioncmpræcexit,præfertim quod tot conuiuis teftibus intcrpofuiffet.Hic mihi vide præpofteram regis religionem, quum fit nihil illis familiarius, quàm omia fœderum,nbsp;ac religionum vincula dirumpere,hic irreligiofa religione ftultiflîmi iurifiurandi conftri-duseft.Hieronymus: V ult omnes fceleris fui effe confortes, vt in luxuriofo impuro'q5 cennbsp;uiuio cruentæ cpulæ deferrentur. Si propter iufiuuandum fecit, fi paths aut matris, velnbsp;certe ipfius HerodiadispoftulalTet interitum,fadurusfueratan non;* NulH dubium quinnbsp;illi darcveracitertriftis abnueret.Quodinfeergorcpudiaturus erar, contemnere debuitnbsp;óf inpropheta.lncautum Dauidrefciditiuramentumrogatu Abigail. i.Regum,i$.Hincnbsp;dominus ad3ionet,]Vlatth.y.Ego autem dico vobis non lurareomnino.Gondigni inui-tatorc fuo conuiuæ,vbi nullas inuentus eft,qui innocenris prophetae, etia inter fefta motnbsp;tem vetaret,pfertim cum rex alTumpta Ipecie triftitij fe coadum hocfacere proteftaref,nbsp;effetip opportunumquo hortatu conmuantiü à promiflb fcclere reuocari deberet, finonnbsp;intelkxiflentiliuminduftriahæcprafftruxiffe,imo etiamipfos quoqjpar eiufdemfcelerisnbsp;amor irretiret.Non ergo mirum,fi reges aliquando audent nefaria, quum taies habeantnbsp;animosinceftis amoribus 8C crapulae dedicos, conuidores, vel timidos, vel crudelitatisnbsp;fautores.Ne ergoleuis aut periurusvideretur,iuffit fieri quod optarat puella. Ad matremnbsp;omnium malorum artificem ac fontem redit fcrale præmium. Chryfoftomus: O conui-üium diabolicum,ofpcdaculumfatanæ,oiniquum tripudium,ßf mercedétripudfi mul-to nequiorem.Cædes enim omnium fccleftiffima cxcogitatur,ôfqui coronari,ô{ laudibusnbsp;in cælum vfqj efferri merebatur, percuiTus fecuri iacebat. Qui dæmones deuicit,eius ca*nbsp;put poftcædem admenfamfercbatur.Nam talisres eft luxuria,quod non pétulantes fo-ium,fed ctiam homicidas facit, Beda j Sed quid eft quod eledos fuos dominus tot paffio-nibus Sc mortium generibus patitur confumi.nifi vt nos his perfpedis, in aduerfis minusnbsp;doleamus,ac potiusdifeamus omne gaudium æfiimare cumin varias tentationcsincide-rimus^laco.i.Quem enim diligit dominus,c3ftigatjflagellatautem omnemfiliumquernnbsp;rccipit,Hebræorum.u .Non enim erat graue talibus, tormenta pro veritate temporalianbsp;perpeti, quæ perpetuis nouerant rcmuneranda gaudfis.Optabilem habebant mortem,nbsp;quatnaturæneccflitatcineuitabilis imminebat, confeflb Chrifti nomine, cum palma vitae perennis excipere. Hine Philippefiu. Vobis donatum eft nonfolum vt in eum creda-tis,fed ctiam vt proillopaiiamini.Et bene,quia non funtcondignæ pafl’iones huius ternnbsp;poris ad futuram gloriam quæ reuelabitur in nobis,Roman.S.Cum ergo tarn eximios re»nbsp;gnicæleftis hærcdes, tanta in huius exiliomortalitatis pan viderimus , quid nobis reftatnbsp;agendum,nifi vt tanto magis humiliemur in confpedu pii conditoris ac redemptoris no-ftri,quantonos patenter aduertimus,eos ncc vitae imitatione fequi pofie,necmortis, la»nbsp;cobi.ç.Exemplum accipitc fratres exitus mali,Sf longanimitatis, SC laboris,ôf patientiae,'nbsp;prophetas qui locuti funt in nomine domini.Ecce beatificamus cos qui fuftinuerunt.Di-’nbsp;fcipulihonorifice dederuntfepuIturæ.Glof.ord, Johannes apud Schaften occifus, apudnbsp;Machærunta fepultus. Sandi patres folicitam femper de honefta fcpultura habueruntnbsp;curam. Sic Abraam pro fepultura Sarai agrum emit ab Ephron quadringentis ficlis argent! probatæ monciæ.El co^rmatuscftager.ôf antrum quod erat inco,Abr3æinpof 3nbsp;fefiionem monumenti à Llijs Heth,Gene, aj.llücfcpelicruntipmfilii fui Ifaacóclfmad»nbsp;Gene,

-ocr page 192-

PARS PRIMA

Genc.ty. Adturauït I acob filium fuum lofeph, ne înAegypto, fed in terra promifTïonit Cum patribus fuiSjfepelirctur, Genc.47. Quod lofcph maximisfecitexpenfis,Genc,5^o«nbsp;Sic 1 ofeph ofla fua in cxitu filioçî Ifrael de Aegypto,ordinauit traniferenda in terram panbsp;tribus promiflam,Gcne,yo»ld quod fecerunt Exod,i5.Hinc Tob.4. Cum acceperit deusnbsp;animam mcam,corpusmeum(epeIi,Cumautem mater tua compleuerit tempus vitçfuj,nbsp;fepehes earn circa me,Eccï.î8.Fili,in mortuum produc lachrymasîôC quafi dira paflus,in-cipepIoraretScfecundum iudicium contege corpusillius, amp; ne defpicias fepulturam llli*nbsp;us,Alt;3u,8. CuraueruntStephanum viri timorati, amp; fecerunt plandum magnum fiwernbsp;cum,De domino prjdixitEfa.n.In ilia die radix lefle qui flat in fignum populoçj,iplumnbsp;gentes deprecabuntur,amp;erit fepulchrum eiusgloriofum,Hoc claret lohan.19.quum Ionbsp;fephô^ Nicodemus moreludæorum dominum fepelierunt.

Mat.i4

Et venientes nundauertint lefu. Quod cum audiffctlefus, feceflit inde in locum defertum,

Tam immane facinus renuntiantibus difcipulis, feceflit, fpcciem quidem præbens hugt; mani timoris,reuera docens nos,aliqu3ndo principum furori cedendum efle,ne benefa-disirritati,amp; lacdantinnoxios,SCipfi reddantur fceleratiores, Vitare enim licet impiosnbsp;adfacinus paratos,quo prodeflie liceat bonis.Sed 8c nec omnes eadem conftantia perfeuenbsp;rant in tormentis,quafe torquendos oiferunt,quare non temere fe offerendum tormêtis.nbsp;Hine Mat, 10. Cum perfequentur vos in ciuitate ifta, fugite in aliam.

De probatica pifeina, par.i, Ar,9.p*

ÇDeopinioneHerodisde Chrifto,Mat.i4,Mar.6,Luc.9, ARTICVLVS XLIII.

Mat34

D

INilfo tempore,audiuitHerodestetrarchafamamlefu,8^aitpuerisfuis: Hiceft loohannes Baptifta,ipfe furrexit a mortuis, 80 idco virtutes ope^nbsp;rantur in co. Audiuit autem amp; Herodes tetrarcha omia quæ fie*nbsp;bant,haefitabat,co quod diceretur a quibufdam,quia lohannes furrexit anbsp;mortuis.a quibufdam veto quia Helias apparuit,ab aiqs autem quia propbenbsp;ta vnus de antiquis furrex't.Ec ait Herodes,lohannem ego decoUaui» Qjuisnbsp;eft autem illede quo ego tafia audiofamp; quærebat videreeum.

Herodes Antipas,tctrarchaGalilææ,filius eius quipuerosBethleemiticos trucidauir, varioshominfl rumores de 1 efu irridens,ait: lohannem ego decollaui, SC quomodo vosnbsp;arbitramini ipfum viuere SC miraculispoIlere^’Quum autem lefu miracula effent tarn erenbsp;brajtamcpeuidentiajVtnemopoflet caufaricommentitia:t3mfalutifera,vtnulluscalüniagt;nbsp;ri poffet ea per malos daemones geri,dixit fuisjHic de quo tarn mira narrant, non eft le^nbsp;fus,qui iampridem perfit interfedus à patre in turba puerorumBethleemiticorum, fednbsp;elf lohannes qui furrexit à mortuis: SCideoiam fadus diuinior clarefcit miraculis.Quianbsp;cm in vitafignix nullum fecerat, lohan.io, Putauit per refurredione eû hoc donu à dconbsp;acccpifle,vt miracula faceret.Omniu em opinio futura refurredione credentiu, fuit, ho*'nbsp;minerefurgereexcellentioris virtutis q ante3,vt fernen iadu in terra, maiores amp; fruduSjnbsp;Sc ramos producit.i.Corin.iy.Seminaf in infirmitate, furget in virtute: feminatur corpusnbsp;animale,furget corpus fpiritale.Tuhic aducrte,q ingenteshabetvirtusvires.Na hieHerodes adeo lohanncexhorruitjVt à nimia formidine,vcl derefurredionephilofopha-retur. Chryfoftomusi Peccatoresfcientesnefcientesxp, quécunqjftrepitûpertimcfcont,nbsp;peccatü enim,nemine arguentc, hominé prodit, nemine accufante condênat,ac pigrû,nbsp;Sc timidum reddit delinquentê,Sapïæ.i7.Frequentcr enim præoccupant peflima,rcdar*nbsp;guente confcientia.Cum enim fit timida ncquitia,data eft in omnium condënanoné.Sc-per cnimpraefumit feua pturbata confcietia.Hic iam intellige,q fint præpoftera impioi^nbsp;iudicia.Iohannéqui nullis inclarueratmiraculis,creduntrcuixiffcîlcfum,cuius tot modisnbsp;diuina virtus declarata eft,pertinaciffimê negant reuixiffe.Quin etiam regum impioruninbsp;ftoliditatem confideratfatetur Herodes lohannem reuixifle, fatetür ilium nunc demumnbsp;plus valere, quàm valuerat viuus : Sc tarnen propemodum iadat quod ilium occiderit.nbsp;jProinde quærebat occafionem videndi ilium,non vt melior fieret, fed vt fuæ fatisfacerelnbsp;curiofitatijaut fi videretur,idem huic faceret quod fecerat lohanni, lefus autem qufl haeCnbsp;nonignoraret, non fecitilli fui copiam.

De redi-*

-ocr page 193-

ARTICVIzVS . XLIin,

Fo. LXXXV.

QDerediiu apoftolorum, Luc^9.Marc.ó, ART IC VL VS XLIIII.

Et reuecfi apoR:oli,narraucrunt iUi quæcunc^ feccrant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luc,9

Marc*6*Et cóuenientes ad ïefum, rcnunciaucrunt ei omnia quae egerant amp; E docuerant.óC ait illistV cnite feorfum in defertu locü,amp; requiefeite pufi ilfi. Etatnbsp;emqui veniebätamp;redibäcniulti,amp; necfpatiûmanducandi habebant^Marc^ö

Ec afTurrjptis illis,fece(lïc feorfum in locum delercum qui eft Bechfaidæ»

Redeunt peraóla kgatione,SC fimul fefe congregant ad lefum totius ncgocij capur» Ab eo mandatis acceptis difceâerant concorditer, vt in vnius nomine agerent pariter,nbsp;quicquid agcrenttad eundcm redeunt concorditer, cupientes approbari quod geftumnbsp;erat.Exponunt itaqj totius legationis hiftoriam,magna alacritatc cömemorantes iïngunbsp;la,5c q res ex animi fcntentia fucceiïiflet.Dominus autem comprobata illcrum fynceranbsp;fide,fed coercita gloria,abduxic illos in locum folitarium,Quiefcere facit eos,vt fciancnbsp;praelatijiaborantes in verboôC dodrina dignos quibus detur fua quies,dC non fcmpetnbsp;intendant laboribus»

flDc rcfe^ione turbae, Matth*i4tMarc,6,Luc*9 ARTICVLVS XLV.

Oft haec abijt lefus trans marc Galilxae^quod eft Tiberiadis.Et feque lohan,$ batur cum multitudo magna,quia videbant figna magna fuper his Fnbsp;quiinfirmabantur.Subijt ergo in montemlefus,ÔCibifedebat cudif*



cipulisfuis.Erac autem proximupafcha dies feftus ludaeorum»

Omnip otentiamfuam dominusmagnificedemonftrauit,doärinäfu3m fupernatu-gt; talem confirmando,Qui cm à communi hominum opinione aliéna affeuerare volunt,nbsp;fua didfa fignis quibufdam infolitisneceflum eft obfirment,modo fuæ doóirinae fidé hanbsp;beri vclint,Marc,6,Et afcendentcsinnauim,abierunt in defertum locum feorfum,Sc vinbsp;derunt cos abeuntes,amp; cognouerunt multi,amp; pedeftres de ciuitatibus cucurrerunt illuc,nbsp;amp;. præucnerunt eos.Redit lefus vitra lacum,more Hebrseorum mare diórum.Gene.i,.nbsp;Congrcgationes^ aquarû appellauirmaria.qui ob ciuitatem Tiberiadcm,in honore Tinbsp;beriifiC didain,Tiberiadis dicitur,inprouincia Galilaeae.atqjhucproficifcentemfequu-ta eft ingens hominûmultitudo,partim allelt;ftamultitudincmiraculorum,quia videi antnbsp;euminfolita virtutetoUentem morboshominu,partim vtab eo fanarentur qui mortisnbsp;immedicabilibus cenebantur,partim illius inhiantes dotfirinæ.Subtit in montem, volésnbsp;xnyftica quædam difeipulis communicare,idquôd femper folebat facerejquia opus eftnbsp;vt abomnitumultulibcretur,locum(:pquærat fecurum*,ÔÔ ab omni ftrepitu purum,finbsp;quis talia velit loqui,BcdatNon fimpliciter fedebat cum difeipulis fuis,fed diligenter lo^nbsp;quens eis3^ inftruens,adfcipium conuertit,Miraculum editurus, afeendit in montemsnbsp;nam quemadmodûàmagnitudine pulchritudine^ creaturarum creator laudatur Sc conbsp;gnofeitur deus,Sap*i5,fic à fignis,deitatis potcftas^pcrcipitur, Sc fequentium fides iurenbsp;laudatur.Obferua quod feftû fuerit ludæoru,non Chrifti.Efa.i.Neomcniam SC fabbatûnbsp;ÔC feftiuitateg alias nonferamaniquifunt ccetusveftri.Kalendas veftras amp;folennitatesnbsp;vcftrasodiuit anima mea.fadafunt mihi molefta.Amos.y.Odi ^proieci feftiuitatesnbsp;veftras,amp;non capiam odorem ccetuum vcftroiçe.Quid de noftris diiîlurus cftfcftis?nbsp;iMarc*d*Etcxiens,vidit turbam multam lefus,dê mifertus eft fuper eos,quia erant ficutnbsp;ouesnon hab^nte8paftorem,amp;i coepit eos docere mulra.Lucæ.?. Et excepit cos,ôC lo-*nbsp;quebatur illis deregnodeitâc cosqui curaindigebantjfanabat.Pharifæi cumeflTtnt peftinbsp;lentes ôC rapaces,nonpafcebantpopulum,feddeuorabanttpropterea dereliéfis jllts,adnbsp;Chriftûvcrumpaftorem turbæ congregantur.vndc amp;:ipfe alimoniam eisfapp ditat,nbsp;ÔC primumhuberiorem8c.honcftiore,nèmpc verbum dei,deinde corporale. Ezech»nbsp;54*Væ paftoribus ifrael quipafcebantfemetipfos.Eccc egoipfeiuper paftores reqairanbsp;gregemmeû de manu corum,ôc ceflare faciam vt non pafeant vitra gregem mum,necnbsp;pafeant amplius femctipfosîccce ego ipfc requiram eues meas,amp; vifitabo eas,amp; pafeamnbsp;«as in montibus Ifrael,inriuisÔ^in cunébs fedibus terrae.Marc.ô.Etcüiam hora multanbsp;Gcret«Luc«9«Dies aûtccepcracdecIinarc«Matth44.Vcfpercaütfad:o,acce/rerutadeum

P difeipuU

-ocr page 194-

PARS PRIMA

difcipuîi eins dicêtcs»Maif c.fi.Defcrtus eft locus hic,Slt; i am hoM practcrpt. di'mîtte vt euntes inproximas villas amp; vicos,emant fibi cibos quos mandùcent, Matth«i4. le fusnbsp;aûc dixit eisîNoohabcnt necefle ire,date vos illis manducare.Marc*6.Etdixcrunt cilnbsp;Euntesemamusducentisdenariis panes,ôt dabimus illis manducare« Difdpulinecdumnbsp;perfedefentictcs de lefu,(fic cm vifum eft fapientiae diuinæ, paulatimillosadperfedionbsp;nemfingere,quo firmior elTetrerum gcftarûfideSjfimulépipfos docerct,quibus rationi-busalioruminfirmitatimederentul:)admonentpr3eceptoreminftarenodem.Icfus au-tem,vt oftenderct non defuturum cibum his,qui toto pedlore vacarcnt euangelicæ do-dlrinæjfimulœ hoc agens,vt euidens effet miraculum quod decreuerat edere,dixit nonnbsp;effeneceffe,

T*

O an.6 nbsp;nbsp;CumfubIeuanètcrgoocuIosïefus,Si vidiflet quia muîritudo maxima

venicadeum,dicitad Phih'ppû:Vndeememus panes vt mandùcent hifhoc aût dicebat,tentans eum. ipfe enim fciebat quid effet fadurus.Refpondit cinbsp;Philippus:Ducentorum denariorum panes non fuffi'ciunt eis,vt vnufquiftÿnbsp;modicum quid accipiat. Dicit ei vnus ex difcipulis cius, Andreas frater Sigt;nbsp;monis PetrirEft puer vnus hicgt;qui habet quint^ panes hordeaceos ÔC duosnbsp;pifces.Sed hæcquid funtinter tantosf

Beda:Quôd fubleuaffe oculos Icfus,ôdvenientê ad fe multitudinc vidiffe perhibetur, diuioæ pietatisindiciû efttquiacundis ad fe venire cupiétibus, gratia mifericordiæ caelcnbsp;ftis occurrereconfueuitîSd ne quærendo errare poflïnt,lucem fui fpiritusaperire^V bi etnbsp;go turbamdodirinapauit mente,mox cibo pauit corporali corpore, oftendens fe effenbsp;Oculî dni qui datefeam omni carniôd fpiritui SC menti^Obferua quoniam oculi domini acutiflïminbsp;qaales» fuut perfpiciendo.Prou£r.iî..In omni loco oculi domini contemplantur bonos amp; ma^nbsp;Ios»Hsb.4,Ómnia eni nuda aperta funt oculis eius.Benigniffimi in miferando.Pfaf,nbsp;liS.Afpice inme^miferere mei. j5.Oculi domini fuper iuftos,SC aures eius inprecesco-rum.Amorofiffimi in attrahcndo,Matth.9.Vidit hominem fedentem intclonio,SC aitnbsp;ilIiîSequeremc.Etfurgens/equutusefteum.SicPetrusSC Andreas,lohanncs SC laco-bus,Matth.4,Terribiliffimiindifcuticndo.Deute.5i»Viditdominus,óC adiracundiamnbsp;prouocatus eft.Marc.ö.Etdixit eisjQuot paneshabetis^ltcSC videtc.Et cfi cognouif-ïcntjdicuntïQuinty SC duospifces.Sic præparatanimos difcipulorumfuorum ad ceriinbsp;miraculi 6dem,vt primum velit eis notam 8C animaduerfam effe cibariorum penuriam,nbsp;ac multitudinem quæ fubieda erat oculis,effe copiofam,SC panes quos ipiï porrigerencnbsp;fuis manibus lefu, aepopulo diftribuerent, effe pcrpaucos,poftremo cophinos, quosnbsp;ijdem e conuiuij rcliquijs collegerant ,effe multos ac plenos,ne quid vel nonintellige-*nbsp;rentjvel non animaduerterent, vel poft non mcminiffent.Nouerat enim rudes fuorumnbsp;adhucöCobliuiofos animos.Claret q non foliciti fuerint difcipuli lefum fequentes dcnbsp;commeatu,quam^plebcio vili^ cibo contenufuerint.Chryfoft.Difcamus nos qui vonbsp;luptati attendimus,quid comederint viri ifti vencrabiles,apoftoK dfim ftquentes,cü fuonbsp;Tenntïo magiftro.Gonfundimur vtiqj intra nos,videntcs regemnoftrüÉn tanta penuria Sc pau-quotuplex pertate.Eft tentatio multiplex.Quaedâadmalû irritas,fic tentât diabolus SC caro, lacj.

V nufquifcg tentatur à concupifcentia fua abftradus SC iIIedlus.Deus aüt intentator ma-lorumeft.lpfe em neminêtentat.AIia probans,8C hoc tripIiciterîAut vt tentatus inno-tefcattentanti,nccfic deus tentât,fed homoîAut alteri,fic deus tentauit Abraam Gene* tt.SC Tob.u.Quiaacceptus eras dco,neccffe erat vt tentatio probarette.SC.i.Hanc au-tem tentationem idco permiht illi dhs eucnire,vt poftcris daretur exemplum patientraenbsp;ciuSjficutSC fandi lob.Aut fibijpfi.Deut.S.Et rccordaberis cunlt;Siitineris,pcr quod adnbsp;duxit te dfis deus tuus quadraginta annisper defcrtfi,vt affligerette atqj tentaret,ÓC nota herent quæ in tuo animo verfabantur,vtrü euftodires mädata illius an non. Sic tentanbsp;uit Philippum.BedatTentat Philippum,vttarditatemfuac fidei,quam magiftro feientenbsp;ipfenefcicbat,tentatuscognofcat,ôC fado miraculo caftiget.Vidcrat enim miraculumnbsp;conuerfîonis aquæ in vinumjfed magis cxpcndit,quàm exiguum effet ipfis pecuniæ fub-fidiumtad hæc,quàm ingens hominummultitudotquarerefpondit, ducentorum denariorum panes non poffefufficcrc,non ad faturandos iftos,qui iam longa inedia fame-lici erantjfed vt vel paululum guftantes,famis periculum cffugerent.Sic folet humananbsp;ratio folum carnalia fpedare,nec longius q ad præfentia profpicerc,quç nifi adfintjiamnbsp;defperat^hefcia quo fs vettat,Contràfolethdes,Hxcinfpem contrafpem credit,Ro.4»nbsp;Philip-

-ocr page 195-

ARTICVLVS XLV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.LXXXVL

Philippus igituf innummos,nonin dei verbum refpcxit,quo âît Matth«6.Quærite pri-? mum rcgnumdeiamp;iuftitiam ems,Schare omniaadijdenturvobis.Hinc Mofiaitdomi^nbsp;nusNumc.n.Nunquidmanusdniinualidaeftï'Nuncvidebis vtrum fermomeus operenbsp;complcatur,óC.io,Qnianon credidiftis mihi, vt fandificarctis me coram ftliis Ifracl,nbsp;non introducctis hos populos in terram qua dabo eis. Non ergo ignorans quæfiuit,fednbsp;vtcognitodefedu,appareat ilium noninanisgloriæ Audio,fed neceflitate adoperan-dum miracuium proccdere.Eodem fere morbo quo Philippus,tenebatur SC Andreas,nbsp;necem omnino diffidcbat panes poffc crcfcerc,ied ad modcracamportionem,quemad-modumfub Helifeo.ao.panesin«ioo.hominesdiuifi fuerunt,4.Reg.4.quare quinq; panbsp;ncs adfufficientiammultiplicari tantæ mukirudiniSjinipofTibile iudicauit.NonftcDauidnbsp;Pial.sfi.Iunior fui,eteuim fenui,ncc yidi iuftum derelidum,ncc fernen eius quærens panbsp;ncm.SC lob.iî.Etiam fi occideritmc,in ipfo fperabo.

Dixit ergo Iefus:Facite homines difeumbere. Erat autem foenu multum lohan.ó in loco.Difcubuerunt ergo viri numero quafi quinc^ millia. Accepitergo lenbsp;fus panes:amp; cu gratias egiflct,diftribuitdifcumbentibus.Similiter Só ex piOînbsp;cibus quanta volebat.Vt aSt impicti funt,dixit difeipulis fuis:CoIIigite quaenbsp;fupcrauerunt fragmenta,ne pereant, CoIIegerunt ergo,ô^ impleuerunt duonbsp;decim cophinos fragmentoru ex quinlt;^ panibus hordeaceis Si duobus piC*nbsp;cibus,quae fuperfuerunt his qui manducauerant.

ChryfoftomusjConfidera quonapado ex omnibus mentes erigit,8cdifferentiam demonftrat.Si quidê non vifispanibus,Marc.6.Præcepit illis vt accumberefacerét om 5nbsp;nesfecunduconruberniafuper viridefoeno.Et difeubueruntin partes percentenos ôCnbsp;quinquagenos. Vt intclligas quæ non funt,tanquâ ca qu^ funt,ei fubdita efle.Ro.4.Quinbsp;vocat ca quæ non funt,tanqua eaquæ funt.Ma1th.14.Qui ait eisîAfferte illos mihi hue,nbsp;Paruerunt apoftoli dfio,populus paruit apoftolis.tanta eratfidutiainpaftore lefu^Ne-qj em refponderunttnos igitur enecas,fî hoc pufillü quod habcmus,das iftisîfed attule-runt vniuerfum commeatum.Luc.9.Acceptis aSt quinq? panibus ÔC duobuspifcibus,rcnbsp;fpexitin cælum,ôCbenedixitillis,ÔCfregit,a diftribuit difeipulis fuis,vt poncrent antenbsp;t'4rbas.Matth.i4.Et déditdifeipulispanes,difcipuli aüt turbis,ôc manducauerunt om-nesjôc faturati funt.Primo ergofuftulit oculos in cælum, indicans à pâtre cælefti profi-eifei quicquid opus eft humanis vfibusîgratias agens,quooftenditante cibum gratiasnbsp;deo agerc.SccundOjbenedixit.Grego. Benedidio dei aliud nihil eft, nifî donorö diui-norumcollatio,amp; corn multmIicatio.V nde inprincipio mundi creaturis benedixit,connbsp;ferens eis naturale virtutem.Ä quia panû multiplicatio fupernaturalis fuit,idco fingula-*nbsp;ri benedidione indiguit.Quia ergo diabolus nobis per ea quæ ad vfumfunt,noc£re ftu--det, vt dicit Chryfoft.ideo per oratione cibus benedicendus,i.Timo,4.Omnis creatu-ra^dci bona eft,amp; nihil rei^ciendu,quod cum gratiaru adionc pcrcipitur.Sandificaturnbsp;cm per verbum ôCorationë.i.Corjo.Siue ergo manducatis,fiuebibitis,velaliudqui,dfanbsp;citiSjOmnia in gloria dei facite.Cololtj.Omne quodcunqjfacitis in verbo aut in opere,nbsp;omnia in nomine domini noftri Icfu facite,gratias agentes.Tertio fregit 8C diftribuit,nbsp;Nä inter diftribuentis manus,ipfius arbitratu crefccbat,quanrü feiebat omnibus faturannbsp;dis fuffeduru,etiam vfi^ ad larga redundantiam,quo certior eflet miraculi fides.Ipfe efnnbsp;fatiat anÿmâ inanem,6C anima efurientem implet bonis,Pfal,(o6. Quemadmodum in nunbsp;ptqsvinufuit optimum,Ioh.i,ficcibus hie fapidiffimus.Nec mirü,quum de manna di-catur Sap.is.Paratumpanem de cælopræftitifti illis fine Iabore,omne deledamenîumnbsp;infe habentem,8c omnis faporis fuauitatc.Comederunt ergo omnes,nô ad luxam,frdnbsp;ad faturitatcm.Docuit ergo SC nos,non oportere parcam in pauperes clTe beneßcentiä,nbsp;Prouer.5,Honora dominu de tua fubftantia,ôC de primitqs omnium frugum tuarum danbsp;pauperibus.SCimplebunturhorrea tuafafuritatc,amp; vino torcularia redundabunt.amp;.ii.nbsp;Alq diuidunt propria,Sc ditiores fiunualq rapiunt non fua,8c femper in egeftate funt.nbsp;Alio quocy argumento diis procurauit certitudinem fad'i,nc quispræftigiumautima--ginationê efle caufetur,iubens coIIigifragmenta.Chryfoft.Nonquidcoftentatiofuper^nbsp;fluafuit,fedneputaretur phantafma quodfadu erat propter quod SC ex fubielt;fla mate^nbsp;riamiraculûfccit.Ego aûtnonfolü mirormultiplicationépanfi,fed ßC certitudinem funbsp;perfluoçt cophinoçt,qul necplus nee minus fecit efle fupcrfluum,fed tantö quantfl yole-bat fecundünumerum apoftoloçt,ne Sc ludas expers relinquatur, fed haberet etiä hocnbsp;Pi miracul«

-ocr page 196-

PARS PRIMA

Pafcha quid«

miraculum,quodfibi dcSmonftrct cffe magiftrûfuum,acinde vtilitatem capiat,quJm’s xpfc ob fuatn malitiam in condemnations verterit.Noftra ctiamhic negligentiaredar^nbsp;guitur,qui per focordiam multa ncgligimus,multo labore parta,quu non minor fit vitquot;nbsp;tus quærere,q parta tuerieDocuit ergo exemplojalimentoçî reliquiasprudentcr fcrua-rijôC vtiktcr cxpendi«Matthu4.M.anducantium aûtfuit numerus quinq; millia viroçt,nbsp;exceptis muliçribusô^ paruulis»Virtutismagnitudoindicatur,Mofes mannapopulumnbsp;pafcebatjfedprofinguîorum vfu dabatur.nam quod fupererat,vermibus confuraeba-tur.Exo.iô.Helias viduam pafcens,fuppeditabatquantû fatis erat,5»Reg47,Icfus antenbsp;vtdominus,refiduafacit»BedaîQui figna acmirabilia dominifaluatorisnoftrircdc,c3nbsp;kgunt velaudiunt,accipiuntînontaminhisquidforisftupeant,attendunt,g quid horunbsp;cxemplo intus agerc,quid inde myfticû perpendere debeant,infpiciunt. Appropinquate fefto,dns muititudinem fequenté verbo falutis pariter amp; opère curationis erigebat.nbsp;Pafchaauttranfitusdiciturtquo daturintelligi,qj quofcunqj dns interna muneçtfuoriînbsp;fuauitate récupérât,ad falubremprofedotranfitûpræparat,vt carnis videlicet concu-pifccntiaSjmentis fublimitatc tranfeendant, infirma mundi defideria, profpera pariteïnbsp;amp;aduerfa cælefti fpeÔlt; amore concuIcehtîSCfi necdû anima vcicarne ad fuperna vakant pertingere, quia hoc nimirü in futuro promittitur,quicquid tarnen carnale quafi al-tumcóplediconfpiciuntjcóparatione æternoçt quafi nihilum defpiciuntj.Ioh.a.No-lite diligere mundû,neqj ea quæin mundo funt.Eos fiquidê fatiat,qui fe in defertumfc-quutijVerbû falutis audierant,non qui in ciuitatibus,id eft,mundi luxugaudebant.OcuIinbsp;cm eins inpaiiperé refpiciunt,Pfal,io*Oculos verofupcrboçe humiIiabit,Pfabi7.Mun-dani emfiliquispafcunturporcoçijLucjytFilii Ifraelnon fueruntpafti manna quan-diu fuerunt in Aegypto,nec quandiu farinam habuerunt Aegypti fecô,necm3re tranfi-crunGSuper fœnû difcumbere,eft carnales voluptates frenare.Gcne,t.Formauit igituCnbsp;dns deus hominem de limo tcrræ,Efa.4o,V ox dicentis,Clama,Quid clamaboç’Omnisnbsp;carofœnu,ôfomnis gloria eius quafi flos agri,Exiccatû cft focnum,ôCflos eiusdecidiunbsp;Panequo^ HincEccîao.Quidfuperbisterraamp;cinisî’Cibat pane corporali. Gcne,5«Infudorevulnbsp;tuplici ci^ custui vefeerispane tuo.Pf31.i44.Aperis tu manu tuam,lt;SC impies omne animal benedinbsp;bemur»nbsp;nbsp;dione.Lachrymarum,Pf31.79.Cibabis nos pane lachrymarum, SC potum dabis nobis

in lachrymis in mcnfur3,PfaF4i,Fucruntmihilachrymæ mer panes die ac no(Se*Pfal, «8,Exitus aquarfi deduxerunt oculi mei,quia non cuftodierunt legem tuam.Sed domino frangétc.dulcefcunt.Pfal.95,Secundum multitudincm dolorum meorumin cordcnbsp;meOjConfolationes tuæ lætificauerunt animam meam.Verbi diuinijMatth.q.Noninnbsp;folo pane vinit homo,fed in omni verbo quod procedit de ore dei»Pfal.ii8.Quàm dul-cia faucibus mcis cloquia tua,fupcr mel ori meo, Eccî.if.Cibabit ilium pane vitæ ôc in-telleduSjôC aqua fapientiæfalutarispotabitillum.Corporis dominici, lohan.6.Panisnbsp;quem ego dabo,caro mea eft pro mundi vita.Hordcaccus maIis,Iohâ,6.Durus eft hicnbsp;fermo,quis poteft eum audireî* ^?Co9^.^LQ^im3nducat ÔC bibit indigne,iudicium fibtnbsp;mâducatamp;bibit,nondfiudicans corpus dômini.Coekfti,qui totus dulcis.Luc.i4.Bea-tus qui manducabit pancm in regno dci.Luc.it. Vos cftis qui permanfiftis mccu in tennbsp;tationibus meis,amp; ego difpono vobis,ficut difpofuit mihi pater meus,regnum,vt edatisnbsp;amp;:bibatisfupermcnfammeaminregnomco.SccundumBcda,quinqjpanes,libriquin-qjfuntMofî,hordeacei propter aufteriora legis cdida,ôC tegmina literæ,quibus interior fenfus erat abditustquem nemo nifi Chriftus, crtcriîp apoftoli ab ipfo illuminati«nbsp;apcrucrunt.Adduntur duo pifces,pfaImi5Cprophctæ,quibus propius acceditur ad di-uinitatismyftcria 8C. humanitatis Chrifti,qui cibus animæ eft.Sunt ÔC duo pifces,pifca-torum libriîquia prædicatio Chriftiquæ per apoftolos cffulfit,cuangelica ôC apoftolicanbsp;feriptura refpkndet.Ita faluator difciplina kgis fpiritalis,amp;: noui teftamenti mirabili donbsp;^rina,fidelium animas ad vitam alitæternam.Iubentur autem populis apponcrc- Co-operatores enim fumus dei,i.Corinth.î.Qui nos fecit idoncos miniftros noui teftamcnbsp;ti,ait Paulus l.Corinth.j.Apoftoli enim kgis velamen amp;prophetarum abdita nobis rcnbsp;ferarunt.DeindeôC duodecim fidei articulosex omnibus diuinis cloquiis,quafi catalo-gum quendam deferipferunt,quo totus orbis terrarum cognofcit,colit,amp; vencratur denbsp;um.Qjibus fuccedunt paftores.Ephe.4.Et ipfe dédit quofdâ quidem apoftolos,quof-dam autem prophetas,alios verocuangeliftas,alio8aütpaftoresamp; doctores ad confuninbsp;mation€mfando9t,in opusminifterfi,inrdificationem corporis Chrifti,l.Pct.$.Paf-citequi in vobiscftgregemdomini.Id autem maxime in nobiscauendum,nediuinainnbsp;nobis verba pereant,ne dominier paflîonisfragmétaintcreant.Fide coUigûtur fagmennbsp;ta hrc, amorisiB affedu poflidentur«

-ocr page 197-

ARTICVLVS XLV, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.LXXXVIT.

Illicrgo homines quum vidiffentquod feceratlefus fignum,dicebant: Quia hic eft verc propheta,qui venturus eft in munduni.

Chry foft. V ide gulam vulgitquu mirabiliora faceret,non 3dmirabanturiamp; cccc pro piercibum dicunt, Hic eft verc prophcta illeiam diu cxpelt;ftatus,qui venturus erat innbsp;gnunduni»Deut«iS.Prophetam de gente tuaSC de fratribus tuis fufcitabit tibï dominus,nbsp;audies.I0han47.De turba autem multi crediderunt in eum,SC diccbantxnbsp;Chriftus cum venerit,nunquid plura fignafackt quàm hic facit »BedaïReéte dicebantnbsp;dominum prophetam magnum,magnum falutispræconem inmundum futurum.Ipfcnbsp;cnimfeprophetam nominat.Lucæ.is.Non capit prophetam perire extra Hierufalem.nbsp;Quidiuinitate nobifcum eft vfqj ad confummationemfeculi,inquaventurusper humanbsp;nitatem,redditurus vnicuiqj fecundum opera fua.Auguftinus ï Sicpropheta dominus,nbsp;vt dominus prophetarumîficut angelus,dominus angelorü.Magnificabant ergo Chrinbsp;ftum,gratias agentes deo,Iohan.6,Nihil enim dignum dco pro impenfis tribuere pof-fumus beneficiis,nifi gratias agendo laudare,id quod à nobis requirit,non ob fuum,fednbsp;noftrum profeduni.Primo,quia bonorum noftrorum non cgeljPfal.iy. Secundo,quianbsp;omnia noftra,ipfius funt dona.i.Paral.i^.Tua domine funt omnia,ö£ quæ de manu tuanbsp;acccpimus,reddimus tibi.Tertio, quia noftram exçcdunt facultatem » Pfalm.iiy.Quidnbsp;retribuam domino pro omnibus quæ retribuit mihi;'Calicem falutaris accipiam, nonbsp;men dominiinuocabo*

Et ftatim coegit difcipulos fuos afeendere nauim, vt præcederent eum M^rc.e transfretum adBethfaidam,cum ipfe dimitteret populum.Et cum dimiGnètnbsp;cos,abiit in montem orare. lefus autem cum cognouiffet quia venturi effent iohan.6nbsp;vt raperent eum,8C facerent eum regem,fugit iterum in montem ipfe folus.nbsp;Vefpere autem faâ:o,folus erat ibi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maith.14

His rebus pcradis,ïefus docere cupicns,vbi fatiffadum eft neceffitati ventris, non ad lafciuiam vel fomnum,fed ad precationcm efte fugiendum, precationi veto folitudi-nem competerctcompulit fuos abirc ad iacum,âC priores. tranfmittere,fe demiffa turbanbsp;fequuturum.HieronymusxQuofermone oftenditur,eosinuitos à domino receffiffe,d«nbsp;amore præceptoris,ne pundumquidem temporis ab co volunt feparan,he illo abfen-tc naufragia fuftinerent.Docuit fos orare.Noclc orandum, feorfum orandum,quianbsp;preces quiete ÔC tranquillitate opus habent. Oportet enim fine diftradionc orare.Oracnbsp;folus patremxid ad naturam humanam referasmam opera eins inter deum amp; hominemnbsp;diuifa funt.Subduxit autem fefe folus clanculum,fic,vt non fentiretur aufugiffe.Ad re-gnumvocantibusfurtimfubduxitfefejad crucem rapientibus vitro occujritjlohanjg,nbsp;cuidens exemplar exhibens his qui vices ipfius effent gefturi.V identes em ipfum pium,nbsp;tiberalemSC compaffiuum,fecundoin omnibus fapientcm,tertio potentem etiam fupranbsp;naturam,dignum arbitrât! funt regem ipfum fore,inuitis etiam quibufcunqj.lpfc veronbsp;rc ipfadocet nos,paruaeffe quæ maximaputanturin hoc mundo.Quærêtibus gloriamnbsp;in cælis,mundi gloria fugienda cft.Humilitatis ergo decor ampledendus.Philip.t.Hocnbsp;cnim fentitc in vobis,quodamp;inChrifto lefu.Reges gentium dominantur corum,Lu-tæ«i5*^^*:^^»’^o*Gfene.io.lpfe ccepit effe potens in terra.(fcilicctNemroth.)Ab hocnbsp;cxiuitprouerbium,QuafiNemroth robuftus Venator coram domino.Fuit autem prinnbsp;Cipium regni eiusBabylon,Ofce.4.Ipfi regnauerunt,amp;non ex metprincipes extiterût,nbsp;amp;non cognouijob.54.Quiregnare facit hypocritam propter peccatapopuli.Hincnbsp;Pfal.78.E-ff“odciramtuamin régna quæ te nonnouerunt.Ëccijo.Sedes ducum fuper-borum deftruxit deus,5C federe fecit mites pro eis.Radices gentium fuperbarum arefe-cit deus,ô^plantauithumilesexipfis gentibus.Regnum àregnotranffertur propter in-iuftitias,ôf iniurias,amp; contumelis,ac diuerfos dolos.Chriftus autem rex humilis nunc,nbsp;olim eredus SC magnus,Pfal,7i,Deus,indicium tuum régi da,SC iuftitiam tuam filio regt;nbsp;gis.Zacha.^E-ccc rex tuns venir tibi iuftusôC faluator,ipfepauper.SedHiere,t?.Eccenbsp;dies veniuntjdicit dominus, Sc fufeitabo Dauid germen iuftü,öC regnabit rex,öC fapiensnbsp;eritjSC faciet indicium ôC iuftitiam in terra.Lucæ.i.Et dabit illi dominus deus federn Danbsp;UidpatriseiuSjSC regnabit in domo lacobin æternum,ôC regni eins non eritfinis,Apo-calyp.i9,Et habet in veftimento fuo Sein femore fuo fcriptum,Rex regum Sc dominusnbsp;domiaanüum.

p j ÇDeam-

-ocr page 198-

P A R S P R I M Ä

ÇDe âmbulationc Chrifti fupra mare,Matth.t4«MarcxLi{CX ARTICVLVS XLVI,

Marc.Ä

H

CVm fero effet,crat naui's în medio mari,8^ ipfe foîus/nterra.Et vi* denseos laborantes in remigando,crac etiim veneus contrarius cis.nbsp;Et circa quartam yigiliam nodis venit adeos ambulans fuprama^nbsp;re,8lt; vokbat præterire eos. At illi vt viderunt eum ambulante fupra mare»nbsp;putauerunt phantafmaeffc,8^ exclamauerunt. Omnes enim videbanteum,nbsp;conturbati funt.Et ftatim loquutus eft cum eis,amp;S dixit cis:Confidite,egonbsp;fum,nolitetimere,

Vbi noneft Iefus,noxcft,periculü eft,turbatioeft»GloGord.Vefpcre ftuduat nanis, dum fol iuftitiæ ocddit.Voluii aut abfentia fua magis accendere defiderium fuo9£,atqjnbsp;interimmaiori miraculo parabatur argumentu. Abeft ille nonnunquä,fed non deftitutcnbsp;fuosm finé.Ad tempus videtur interdû deftituere,vtexerccat rebus aduerfis,vtinftitu3Enbsp;ad firmä de fe fidutiam.Circa guartä vigiliam nodiSjhoc eft,fub diluculü venit.Hiero*nbsp;nymusîQuo oftendit tota node périclitâtes,ôc extreme nedis atcy in confummationenbsp;mundi,cis auxiliumpræbituç2.1fta tria aggrauabantpericulû, quia nox, quia in medionbsp;maris,quia iadabaturniagnisfludibus.Matth.i4,Nauicu!aaût in medio mari iada**nbsp;baturmagnis fludibus.Viderunt air bulantê perinde quafi folidä terra calcaret,vt fe nonbsp;terræ folû,fed omnium elementoçt dominû declararettac præ fc ferebat,ac fi vellet eosnbsp;præterirc,Sic em patitur aliquando fuos hærere inmalis,quafi negligat,quû nunquâ de'nbsp;ponatcuramillo^.Sicpoftrefurredionêfinxit felongius ire,Luc£4,quoimperfcdionbsp;nem fidei fuoçt oftenderet,8c defiderium magis accenderet.Matth.i4.Videntcs eumfunbsp;pra mare ambulante,turbati funt,diccntestquia phantafma eft.Sf præ timoré clamaue-runt. Nam propter node SC timoré, ipfum non cognofcebantiideo velut impotentes fanbsp;di,quia fpedrum credebant.exclamauerunt.Ille aüt non pafliis diutius fuos exanimarinbsp;metUjprotinus voce nota côpellabat eos,fignificans nullam quamiibet atrocemmundinbsp;tempeftatëjformidabilem efiehiSjquibusadeft dominus. Vbicy ergoexigit fidem.Egonbsp;fum,non fpedrum. Ad banc vocem ilico redditus eft illis animus. At Petrus qui fempecnbsp;fingulari amore flagrabat ad Icfum,nihil omnino credensdifficile quod ille iuberet,dixit Matth.14.Domine,fi tu cs,iube me ad te ventre fuper aquas,Atipfe ait:V eni.Etdc-feendens Petrus de nauicula,ambulabat fupra 3quam,vt venirct ad lefum.Vidcns veronbsp;ventüvalidum,timuitî5^cûcoepiiretmergi,clamauit,dicensîDomine,faluum mefac.SCnbsp;continuo 1 efus extendens manu fuam,apprehcndit eum,ôc ait illùModicæ fidei, quarcnbsp;dubitaftiç’Non dixit, tube me ire fuper aquas, fed venire ad te.Nam illud oftentationisnbsp;eft,hoc autem amoris adChhftum.Hierony.In omnibuslocis ardentiffimæfideiinue-nitur Petrusjqua ipfum confitetur filium dei,Matth,i6.eadem vadit ad ipfum, ArdefcaCnbsp;emfidcs,fedhumana fragilitastitubabat.paululû autérelinquiturtentationi,vtfides aunbsp;geatur,amp;intelligat fe non facilitate poftulationis, fedpotentia domini conferuatum,nbsp;ChryfoftomusîNon potuit alios expedare,fed feruorc vidus, alios præcurrit, né cha^nbsp;ritatemfuâfolum,fedamp;fidemortendcns,quia noncredebat folum Chriftûfupra marcnbsp;ambulare,verü etiam alijs id pofle concedere,3ufu5 eft id peterc,vt cfi eo citius effe poPnbsp;fit.Vndc aitîlubenie venireinon,ora vtveniam.Obimbecillitatem verofidei fluduar.nbsp;Naturæemhumanæhæc eft conditio, vt diffïcilioribus nonnun^ fuperatis, fluduet acnbsp;fuccumbat minoribustquod Hefias,IVÏofcs ac Dauid paflï funt.Admagnitudinêmiracanbsp;li confert,qgt; non fupra tranquillum, fed turbulentum mare ambulauerit.Non fuffidt aunbsp;tem habere fidem vehementcm,ac temporariam,fed oportet habere perpetuam sc connbsp;ft3ntcm,neq? defpicere quantum fit periculi,aat quid noftræpoffint vires,fed quid ipfenbsp;fidentipoffitpræftarc.HieronymusîQuidnobis dicendum,qui huius fideimodicæ nenbsp;minimam quidem hahemus portiunculamt'

Et afccndi't ad illos in nauim, ÔG ceffauit vcntus,8G plus magis i’ntra fe ffupebant.

BedatStupebant quidem carnales adhuc difeipuli virtutum magnitudinem,necdum tarnen in eoveritatem diuinæ maieftatis cognofeere valebant.

Non enim i'ntelfexerunt de panibus:eratenim cor corum obcæcatum^

Mauk«

-ocr page 199-

A R T I C V L V g XLVÎt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.LXXXVIIt

Mat J4.Qui aût in nautcula erant,vcncrunt ad eum,dicentcsîV e ft filius dci es.Congt; fpcdo cmtamadmirabilifignOjfentiebantinillo quiddamhomincmaiuscflc^Sicekdianbsp;fuis fubucnit,quos licet ad tempus final aduerfitatibus agitari,tarnen quum profpicit,4dnbsp;mox perituri finc,nifi ipfe fuccurrat,manus porrigit adiutrices.Pfar.iz.Nam ôC fi ambu-lauero in medio vmbrae mortis,non timebo mala,quoniam tu mccum es.Efa.4î. Noli tinbsp;mere,quia redemi te,ôC vocaui te nomine tuo,meus es tu.Cum perträfieris per aquas tecum ero,amp; flumina non operient te.Cum ambulaueris in igne,non combureris,« flam-jna non ardebit in tetquia ego dominus deus tuus,fanlt;Sus 1 rrael,faluator tuus.Hinc Pfalnbsp;mo.jô.Cum ceciderit,non colljdeturtquia dominus fupponit manum fuam, Pfalm.117.nbsp;Impulfuscutrfusfum vt caderé,amp; dominus fufcepit me.Cæterum vtdominus demon-ftraretfuis, virtutediuinageritotumquod gcrcbatur,neceamtempeft3tem cafu fuiffcnbsp;fedatam Johan.6.ftatim nauis fuit ad terram,in quant ibant,quae paulo ante hinc atq; inde procul aberat à littore.

Et cum transfretaffet, vcnerunt in terram Genefareth ,S^ applicuc* runt.Cumque egreflî fuiflent de naui,ftatim cognoucrunt cum, 8C percurrcnnbsp;tes vniuerfam rcgtonem illam, coeperunt in grabatis cos qui male habebant,nbsp;cransferre, vbi cum audiebant efïè. Et quocunque introibat in vicos, vgl innbsp;vi!las,aut ciuitatcs,in plateis ponebant infirmos:Si deprecabâtur cum,vt vclnbsp;fimbriam veftimcntieiustangcrentîô^ quotquot tangebant eu, falui fiebant.nbsp;lain eiïi ex fuperioribus miraculis fides illorum fumpferat incrcmentumtquarepoftqnbsp;agnouerunt eum prius vifum,mifcrunt qui per vniuerfam illam regionem diuulgarét ad*nbsp;effe lefum.Obferuabaf cm à multiSjquocuncp fe conferretîSC aderat iemper importuna,nbsp;turba, magisfolicita de tollcndis morbis corporumquàm aniroorum.

De prxdicatione Ëuchariftiæ, par. t,ar,ult;Y«

De miflîone difcipulorum,Lucæ.io.

A R T I C V L V S XLVn.

bæc autem dcTignauit dominus,alios feptuagintaduos,8ó mi^ Euc.i® l^^fit illos binos ante faciem fuam ,inomnem ciuitatcm locum quonbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;trat i pfe venturus, ÔC dicebat illis: MefiRs quidem multa, operarrj au*

tem pauci.Rogate ergo dominum meflis, vt mittat operarios in mefîem fu* am.lte,ecce ego mitto vos, ficut agnos inter lupos.

Oftendit quanta diligentia euangelicum fernen fpargendum fit ôC fufcipicndum.Hinc cnim præter apoftolos è numero difcipulorum , amp;: alios feptuaginta defignauit, qui fuanbsp;prædicatione ppararent animos audientiumin aduentura domini,quemadmodum ante duodecint felegerat apoftolos.In cuius figura,filft Ifrael venerunt in Elim, vbi fueruntnbsp;duodecim fontes amp; feptuaginta palmae ? Binos mifit in mutuæ charitatis commendatio-nem.lohan.iç.ln hoc cognofeent omnes, quia difeipulimei eftis, fi dileôionem habue-ritis ad inuiccm.Mutuam confolationem.Ecclefiaftes,4.Melius eft duos elfe fimul quantnbsp;vnum.Habcnt enim emolumentum focietatis. Si vnus ceciderit,ab altero fulcietur. Vaenbsp;foli,quia cum ceciderit,non habet fubleuantcm.Prouerb.iS.Prater qui adiuuatur à fra-tre,quaficiuitasfirma.Veritatis confirmationem.Deu.i7«Mat.i8Jnore duoçe veltriumnbsp;teftiû ftat omne verbum.Et quia duos populos in vnura ouile congregaturi erant. Sempnbsp;dns ficut in primo aduentu,8C in fedo ad iudiciû,ficamp;ad cor hoîs vcniés,pmittit fibi vianbsp;pparâtes.Hinc de lohanne Lu.i.Præîbis ante facicmdfiiparare viaseius. Inftruxit au-lem ad munus euangelicæ prædicationis, quemamodum priusinftruxerat Apoftolosnbsp;duodecim,reddenscaufamquare auxiffet numerum.Late fpargitur euangclii rumor, Si.nbsp;plures accendunttur auiditate doôrinæ cælefti8,apticongregari in horreum Chrifti ec-clefiâ militante per fidêamp;fpem,ac poftintriumphantem pergloriæfufceptionc.Necinnbsp;vno tm agro circûcifionis,fedôc in omi regione pr3cputii,Iohan.4- V idete regiones,qiîtnbsp;iamalbæfunt ad meffem.Sedquifynccrc doceât amp;verbo exemplo,p3uci.BedaîSicucnbsp;mçffis multa.eft omnis turba credentiûnta operarii pauci,3poftoli amp;imitatores eorum,

P 4

-ocr page 200-

PARS PRIMA.

Gregorius: Eccc mundus torus facerdotibus plenus eft, tarnen in mefle domini rarus opcrariusinueniturtquia officium quidem faccrdotalc fufcipimus, fed opus officii nôimnbsp;pkmus. RogandusdnSjYtipfe extradât cderitervel inuitos,qui idoncos facitmimftrosnbsp;nouiteftamenti.i.Gor.s.Etloh.b’.Sinemenihilpoteftisfacere. Ipfe em dominus meffi»nbsp;qui dicitxEcce ego mitto vos. Et loh.to? Sicut mifît me pater viuens, SC ego mitto vos,nbsp;Videatquifqjqualemfeoperarium exhibeatjquia Mat.ij. In tempore meffis dicâmeffanbsp;ribus.Colügite primum zizania in fafciculos ad comburendû,triticum autem meü con*nbsp;grcgatcinhorreü.Hinc,i*Timo,z.Solicitc curateipfum probabilem exhiberc deo, openbsp;rahum inconfufibilem,reÀe tradantem verbum veritatis»V eri em operarii dicendi funcnbsp;qui quaeruntopusSC onus,fatagunt^prodefle,non qui quorum octû ac honorê,SC optâtnbsp;præeffe.Sed heusfunt operarii fubdoli,i.Coçt4i.lte,inquit,non fegniteriniundum im--pkntesmunus. Ego,quipotens fum in aduerfis fuccurrere, mitto vos,ficut agnos,pios,nbsp;innocentes 13c obedicntcsîinterlupos,ob crudelitatem,perfecutioncm atqjduritiam.Io-hanjo.Lupus rapit atqj difpergir.Frement potentes Sc mali aduerfus dodrinam veftra.nbsp;Non mitto vos vtquenq lædatis,fcd vt iîmplices SC innoxijjftudeatis omnibus prodeffe,nbsp;SCcxlupisfacere agnos.Efa.n^Habitabitlupus cum agno»

Nolite portare facculum,nequeperam,neque cakeatnêta, èC neminem per viam falutaueritis.In quameunque do mura tntraueritis,primum dicitc: Paxnbsp;huic domui.Bt fiibi fuerit filiuspacis requiefeet fuper ilium pax veftra : finnbsp;autem, ad vos reuertetur. In eadem autem domo manete, edentes ÔC biben*nbsp;tes,quæ apud illos funt.Dignus eft enim operarius mercede fua. Noîite trâfinbsp;re de domo in domum.

Devidune quidem folicitifitis,nunquàmvobis décrit quod naturae neceffiratifatis eft, Expediti ite ad negotium euangelicum. Omnem ilJorum vfum fuppeditabunt hi, qui ànbsp;vobis docentur.Quid ergo vobisneceflariusfacculuSjVelperaî’Lu.iz.Quando miïi vosnbsp;fine facculo velpcra(8CcaIceamentis,nunquid aliquid defuit vobis» At ilii dixerunt:Nihil,nbsp;AmbrofiusîTanta prædicatori debet effe turn deo fiduti3,vt præfentis vitæ fumptus,ôCfinbsp;non prouideatjfibi tarnen certiffime non defuturos feiat, ne,dum mens occupatur ad té-poralia,minus prædicetæterna. Nam cumnullusfit dominus, qui operariumfuum cibonbsp;diurno dignumnô æftimet,ncputesdominü cæleftemôéfuperbonû,fuu operariu dignunbsp;cibo,fua Indies ad neceffariaquæcunqj prouidehtia, non exiftimaturum.Ne occup?mi-ni in hominû falutaticnibus ÖC curiofitatibus,quitus à prædicatione impediamini» Nonnbsp;prohibée offerri falutem, quum domum praecipiat falutand3m,amp; ipfefceminas faîuta^nbsp;uerir,Matth.i8.fic Maria Elifabeth,Lucu.fedneoccafione falut3tionis,remorare{prae-dicationis negotium . Sic Helifeus praecepit Giczi,4. Regû, 4. Si occurrerit tibi homo,nbsp;non falutes eumtôC fi faliitaueritte quifpiam,non refpondeas ei, Ac ne de tedo quidemnbsp;fitis foliciti,erunt qui vos excipient,t3ntumpraeftate vospurosôCincorruptos euâgelicænbsp;prædicationis miniftros.Intrantes domum, primû precemini pacem toti familiæ, pacenbsp;inquampedoris,quæ eft tranquillitasmentis cxremiflioncpeccatoçt,amp;rcconciliationenbsp;ad deum,Roman,sy luftificati ex fide,pacem habcamusad dcum.Ephe.i, Ipfecft enimnbsp;pax noftra, qui fecit vtraque vnum. Hinc angeli cecinerunt,Lucæ.t,GIoria in altiffimisnbsp;deOjSC in terra paxjPfaKiig.Pax multa diligentibus legem tuam. Hæc perducit ad ætcrgt;nbsp;nam pacem incælis.Efa.st.Et fedebitpopulus «leusinpulchntudine pacis,in tabernacunbsp;lisfidutiæjinrequie opuknta. Quod fi fuerit homo mitis, auidustçmanfuetædodrinæ,nbsp;prodcritilIiveftraprecatiOjSdampIedeturhofpitembene ominantemjfi minus,non pœnbsp;niteatbeneprecatosfuiffe.Non enim peribit vobis merces oblati officii.Efa.xe. Domine,dabis pacem nobisîpacem,quoniam in te fperauimus. Non paruû donü,dci pcipercnbsp;pacem,quæ exuperat omnem fenfum,Phil’,4.Quicunq;Iibentcrrcccperitvos aeprom-pte,apud ilium manete,nonaffeiftantes'delicias, edentesquæ ab UlisofFeruntur,finc dek-lt;Su nulloîç faftidio.Erant qui dicercnt,quafdam creaturasfuapte natura malas,quod im-probat Apoftolus.i.Timo,4»Omnis creatura deibonaeft, ôc nihil reqeiendum quod c3nbsp;gratiaç: adione percipitur,fandificatur enimper verbum deiSCcrationem. Alij ob legisnbsp;prohibitionem immunda reputabant,qu3e per Chriftum fuit abolira.Adu.io.Quod deus purificauit,tu neimmundfi dixeris.Hinc.i.Cor,io.Siquis infi'deliû vocat vos ad cce-*nbsp;na,5C vultis ire,ome quod vobis apponif,mâducate,nihil interrogates propter côfcîani.nbsp;Vbi de idolothytis loquif.Sic Roma.i4,Non tamê exdudit ordinationem ecckfiæ.qwænbsp;per fpm

-ocr page 201-

A R T IC Vf VS XLVIïT, FoXXXXlX.

ptr fpîrituinfaniflumrcgitur,qui omncmdocetVeritatem.IohanJ^.dc dcleducibô?« ccrtis temporibushabcndo,qu£madmodum apoftoli ordinarunt,vtfidclcs abftinerencnbsp;ab «mmolatis fimulachroruni,ÔC fanguine iSC fuffocato ôC fornicatione.Aduay» Væ ergonbsp;his qui præter nccelTitatemCqug legem non habet)in fcandalum proximoçe, ecclefiae ordinbsp;nationem contcmnunt^Roma.i4.Si propter cibum frater tuns contriftatur, iam nonfe-cundumcharitaiem ambulas,nolicibo tuo ilium perderc, pro quoChriftus mortuuseft.nbsp;Bonum eft non manducare carnem,neq5 bibere vinum,ncq}in quo frater tuus fcandalknbsp;zatur,aut oftendft,aut infirmatur.Mat.i8. V æ homini per quem fcâdalum venir. AequSnbsp;cft autem,vt qui laborat i,n cuangelico negotio, viuat ex eorum liberalitate quibus labo-'nbsp;rat,fi aliunde non fuppetat vnde viuat.Nam laborante agricolam oportet primo de fru*nbsp;flu fuocdere.i.Timo.i.Sic dominus ordinauithisqui cuangelium annuntiant,de cuan-*nbsp;gelio viuere.Si nos vobis fpiritualia feminauimus,magnü eft fi veftra carnalia mctamus^nbsp;.l.Coçz.9.111uditem C3uendum,neexillisædibusin aliasdemigtetistquafifaftiditopho-ri hofpitio, lautiustSCinftruéliusquæratis.

Et in quamcunque ciuitatem intraueritis, Si fufceperint vos mandiicatc quæ apponuntur vobis, Si curate infirmos qui fn ilia funt, Si dicite illis: Ap*nbsp;propinquabic in vos regnum dei.

Quo gratiores fitishofpites,maiori'tpcumfidc prædicetisrcgnum dci, curate ægros, idip gratis prompte,neminemreijcientes.Nonterrena,fed cæleftia promittitc.i.Conbsp;rinth.6. Ecce nunc tempus acceptabile,ecce nunc dies falutis. V idetis argumenta virtu-tisdiuinæ,præparate animos veftrosadinnocentiçftudium.PelIuntur morbi corporum,nbsp;profiigabuntur,amp; animorum morbi peccata. Cum em in anima quis fanatus fuerit,tuncnbsp;venir in eum regnum dci. Ab ægrotante enim longe eft,quandoquidempeccatain co régnât.Quo contra Roma.ô.Peccatum non regnet in veftro mortalicorpore,vt obediatisnbsp;concupifcentqs eius.Lucæ.iy. Regnum dci intra vos eft.

In quamcunque autem ciuitatem intraueritis,Sinon fufcepcn'ntvos,exeun j tes in plateas eius,dicite:Etiam puluerem qui adhæfit nobis de ciuitate veftranbsp;extergimus in vos.Ta men hoc fcitote,quia appropinquabit regnum dci, Di*nbsp;CO vobis, quia Sodomis remiffius erit in ilia die, q illi ciuitati.

Si nemofuerit vos dignatus hofpitio,noliteillicfupplicesambirehofpitiumtfedpubli ce palam^ dicite. Gratis obtulimus vobis nuncium falutis ætcrnætquoniam autem fper-nitis officium noftrum,nihilvolumus à vobis beneficfitetiam puluerem cxtergimus,in tenbsp;ftimonium à nobis oblati,amp; à vobis fpretifeliciffiminuncfi, quinolcntibusingerinonnbsp;debet.Illud tarnen fcitote,qj fiue receperitis,fiue non rcccperitis,in proximo eft vobis regnum dei.Si reccperitiSjVeniet veftro bonotfin minus, venict veftro malo.Hac vindidanbsp;vos eritis contcnti,ficubi fpreuerint vos.Veniet illis vltio fuo tempore. Namillud affiv-mo vobis,quod in illo die fupremi iudieij mitius agetur cum Sodomis,quàm cum ilia ctuinbsp;täte, quæ tantam benignitatem dei gratis obiatam fpreuerit. Omnes mirantur fæueramnbsp;deivindiftam in Sodomis:fed hoc illosfubleuat, quod non fuerint tot modisprouoca-ti ad refipifeentiam.

ÇDe malcdidionibus ciuitatum,Matth.ii.Lucæ.io» A R T I C V L V S XLVIII.

TVnc cœpît exprobrare ciui'tatibus, in quibus fadæ funt plurimac vir Matth, tûtes, qm'a non egiflent pœnitentiam. Væ tibi Corozaim, væ tibinbsp;Bcthfaid a: quia fi in Tyro Si Sidone fadæ eftent virtutes,quæ faeftaenbsp;funt in vobis, olim in cilicio Si cinere poenitentiam egiflent. Veruntamen di*nbsp;CO vobis:TyroSi Sidoni remiflîuseritindiciudicq ,quam vobis.Ettu Ca*nbsp;pernaum,nunquid in cælum cxaltaberisCVrqucin infernum defeendes : quianbsp;fi in Sodomis faftæ fuiflent virtutes,quæ fa/Iac funt in te,forte manfifîcnt vf*nbsp;que in hune diem. Vcruntamen dico vobis, quia terrae Sodomorum remiffi*nbsp;us erit in die iudicij, fl dbi»

Dominus

-ocr page 202-

PARS PRIMA.

Dominus veluti dcmiratus quorundaminuicibilem malitiam,ad alioçt tcrrorcm cct'' pit exprobrare ciuitatibus î quæ, quum in hispluramiracula prodidiiTet, 8C homines fa^nbsp;naflct,amp;tam mulra docuilTet, tarnen ad pœnitentiam vitar prioriscompunftaenonfunt»nbsp;Itaqjnonnaturæ, fed voluntatis malitia fuit. Nam fi naturæfuiflet,ÔCPetrusamp;Andreasnbsp;mali fuiflent,qua de Bethfaida.T y rus amp; Sidon,gentiles crant ciuitatesî Bethfaida autemnbsp;ôcCoroZ3im,ludææ. Didtergo ludæos détériorésSidoniis,hoc eft,gentibus : quiaillînbsp;naturalem legem tranfgrcflî funt,ipfi autem cum hoc ôc Mofaicam,ac bcneficia,amp; docunbsp;menta domini fpreuerunt,fibi placentes qgt; Ifraelitici generis eflent.Luc.u.Seruus feiensnbsp;voluntatem dominijôC non faciens,plagis vapulabit multis,Lucao. Olim in cinere amp; ci--licio fedentes poenitercnt,ficut Niniuitæ ad prædicationem,lonæ.5. Hieronymus : CuCnbsp;ergo eis non prædicauit aéturis pcenitentiamî’Facilis refponfio.Nam ignoramus dei indicia,Sflîngularum difpenfationum eiusfacramentanefcimus,Pfar.6j’, Venite amp; videtcnbsp;opera domini,terribilisin confilqs luperfilios hominum.Hinc exclamatApoftolusRoma ji.O altitudo diuitiarum fapientiæ SC feiendae dei,quà incomprehenûbilia funt iudicianbsp;eius,Slt;inueitigabiles viæ illius.Propofitumfuerat domino,ludææfinesnon excedere,nenbsp;iuftam pharifæis iSlt; facerdotibus pfecutionis occafionê daret. Vnde Apoftolis ante paf*nbsp;fionem præcepit,Mat,io Jn viam gentium ne abieritis,ôf in ciuitatesSamaritanorum nenbsp;intraueritis, fed potius ite ad ouesquæ perierunt domus Ifraet Bethfaida amp; Corozaimnbsp;damnantur,q) præfenti domino non crediderunt,Tyrusamp;Sidon iuftificantur,a apoftonbsp;Iis illiuscrediderunt.Nonquæras tempora, cum credentium intuearis faluteniXuc£,io,nbsp;Et tu Capernaum in cælum exalta ta, vfq; adinfernumderaergeris,eoqjtalemfortita in-habitatorem,non fis emendatior fada. Chriftus enim earn inhabitatione fua exaltauit,nbsp;fed nihil profuit non credendotqa opibus tumens,delicijs affluens, animo amp; clationc cacnbsp;lo appropinquate videbatur.Pfar,7S, Pofueruntin cælum os fuum, ôC lingna coçi tranfi-uit in terra,Abdi.«. Si exaltatus fueris vt aquila,ôcinter fidera pofueris nidum tuum, indenbsp;detraham te,dicit dominus,lob.toXaus impiorum breuis,ôC gaudium hypocritf ad in-ftar pundi.Si afeenderit vfq; in cælû fuperbia eius,ôi caput eius nubes attigerit, quafiftecnbsp;quilinium in fine pdeturt 8C qui eü viderât,dicent, vbi eft^Ideo Eccî.y.Humilia valde fpinbsp;ritum tuum, quoniam vindida carnis impfi, ignisvermis, Huiufmodi exprobraminanbsp;per Efa.i.trahcitfiIhsIfrael,Filiosenutriuiamp;exaltaui,ipfi autem fpreueruntme.Cogno*nbsp;uit bos poffeflbrem fuum,amp; afinus præfepe dni fui,lfrael autem me non cognouit, amp; po-pulus meus non intelIexit.Væ genti peccatrici,populo graui iniquitate,femini ncquam fïnbsp;Iqs fceleratis. Dcreliqucruntdnm,blafphemaueruntfandum lfrael,a]ienatifuntretruc-fum, Hieronymustldeo exprobrat,quia poft fadas virtutestSf ligna quàm plurima, nonnbsp;cgeruntpcenitentiam,Iohan.is',Sioperanonfeciflem in eis,quae nemoaliusfecit,pecca«»nbsp;turn nonhabercnt,Luc.io.Qui vos audit,me auditîamp;q vos fpernit,mc fpernit.C^i autem me lpcrnit,fpernit eum qüimifit me.Quanquàm eftislegati,tarnen qmmeo nominenbsp;venietiSjÂinæftimabile donum dei annuntiabitis,non eritleuiscondemnatio fpernentinbsp;um.Nefitis animotrifti, non éiniuriaveftra,fed tranfitindeum.Côfolatio fgitur fit vonbsp;bis,qgt; hæc deifit iniuria, ficut contra ne gloriemini,velfapite fublime, quod quidam vosnbsp;audiunt.N on em veftrum eft opus,fed meum.Ezech.î.D omus I frael nolunt audire tc,qanbsp;nolunt audireme,i,Theff,4.Itaqjquihæcfpernit,nonhoîem fpernit,feddeum,q etiamnbsp;dédit fpiritum fuum fandum in nobis.Marc.j. Et veniunt ad domum,amp; conuenit itéranbsp;5 turba,itanon poffent neqjpanem manducare.Etcum audifientfiii, exierunt teuere eum.

Dicebant em,quoniam infurorem verfus eft. Vbi defeenfum eft ad humiliora in domum tanta importunitate inftabat turba,vt audirent Icfum,amp;: fanarenf à morbis, vt non efféCnbsp;ocium apoftolis fumendicibi. Hæc oîa quæ gerebantur,vbi rumor pertuliflêt ad cognâtes Iefu,quibus nota erat carnis infirmitas,quum de diuina potentianihil fufpicari poffentnbsp;hoîescr3ffi,Icfum cühumilifodaliriofurfum deorfum^ vagari, trahcrcpoftfe cateruasnbsp;hoîm,nouaquædaminaudita docerc,profligare morbos,chccre dæmonesxfurori tribucnbsp;bant,qj oftenfi corporis imbecillitatc, non poterantafferibere diuinæpotentiæ. Itaq; qmnbsp;erant cognati,iuxta leges humanasputabant elfe fui officii,vt mentis impoiem,_amp; à fpi—nbsp;ritu quopiam arreptum,vinculis coerccrcnt.Sic qui contemptis rebus terrenis oibus,atqjnbsp;ipfa etiam vita,cfleftcm philofophiam toto pedore ampledunf ,infani vident his,qbusnbsp;nil fapit,nifi terrenû amp; caducü.Et hoc iam impium indicium à fuis propinquis tulii do-*nbsp;minus^ne quid oftendantur fui difcipuli, fi fimiliacontingat audire à fuis.

q[De dæmoniaco curato,Matth.u. Lucæ.i i. ARTICVLVS XLIX.

Et erat

1

-ocr page 203-

ARTICVLVS XLIX» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. xa

T erat eijckns daemonium,8C illud erat mutum, 8^ curti êiedflet dæmo Lucae.n 4 niumjocutus eft mutus, amp; admiratae funt turbae, Quidam autem exnbsp;_Jcis dixerunt: In Beelzebub principe daemoniorum eijcit dasmonia. Etnbsp;alq tentantes, Ggnum de caelo quærebant ab co.

Quemadmodum gratia,vi forts fcaturicns irt vitaniæterrtam.Iohan.4. femper pro-ficere tacit in melius,PfaV.gj.Ibunt de virtute in virtutem,videbitur deus deoruin irt Siortgt; fic peccatum de malo ruere facit in peius, ô( tandem impiuscuminprofundum pcccaionbsp;rum venerit contcnit.Prouer.i8.Hoc claret hic.Chryfoftomust Magna ôC miranda nc-quitia dæmonis, vtrficy ingreffum oppilauerat,per quæ illis crediturus erat,audiium ôlt;vinbsp;fum,ôCtertium linguam,ne confiterctur.Mat.ii. Tune oblatuseft ei dæmonium habensnbsp;cæcus ÔC mutus.Ecce qd malus dæmonagit in animis fpiritui fando reludantiû. Audtrenbsp;cm non poiTunt fermoné dei,multo minus eloqui valent,nifi dns effugarit omnes df mo-niacas affediones. Mat.i) .Filia mea male a dæmonio vexatur. Veremale peccatrix ani*nbsp;mavexatur.Nam cxcaccatur,ne cæleftia,terrenis contemptis,contempletur,fcdvt talpanbsp;in terra viuat. Pfaf. loç. Pro nihilo habuerunt terram deôderabilcm.Sapïæ.t.Excæcauicnbsp;emeos malitiafu3.i,CoÇî.4.In quibusdeushuius feculi excæcauit mentes inhdelium,vcnbsp;nonfulgeatilluminatio euangelii gloriæ Chrifti,qui eft imago dei.Iohan.s.Lux venir innbsp;mundum, amp; dilexerunt homines magis tenebras, q luccm.Redditur mutus à laude dei.nbsp;Ecclefi. 15. Non eft fpeciofa laus in ore peccatoris. Contra Eccï.yi. Dédit mihi dns lingua m mercedem meam,ôC in ipfa laudabo cum. A proximi ædificatione.i.Iohan.4.1pfînbsp;de mundo funt,ô£ ideo de mundo loquuntur,ôCmundus eos audit, A proprq deliâi con-feffione.Sic Adam in mulierem, muiter in ferpentem præcepii tranfgrelfionem retorfit*.nbsp;Gcne.3,Sed Proucr.tS.Iuftus in phneipio aceufator eft fui.Sic Dauid.i. Reg.ti.Peccauinbsp;dno.Et ait NathamDominusquoqj peccatum tuumtranftulit à tc.Mat.n, Etcurauitennbsp;ita, vt loqueretur SC videretïamp;^ ßupebant omnes turbæ)ÔCdicebantîNunquid hic eftfiliusnbsp;Dauidf HieronymuSîTria figna in vno homine fada funtjcæcus videt,mutus loquif ,ob-feffus à dæmonioliberatur.Quodtunequidem carnalitcrfadumé,fedSC quotidiecS-»nbsp;pleturin conuerfione gentium,vt expulfo dæmone,primum fideilumen afpiciant,deinde in laudes dei priustacentia oralaxentur.Pharifæiquumaudiffentvocempopulidiccnbsp;lisxNum hic eft illefiliusDauid,quempromittunt propheiac» lefum quidem ipfum nortnbsp;aggrtdiuntur,à quofemper difeedebant inferiores,fed multitudinisanimosconantur abnbsp;illius admiratione diuerterc.Mar.j.Scribæ qui ab Hierofolymis defeenderanr, dicebanttnbsp;quoniam Beelzebub habet.Mat.ii.Pharifei autem dicebantîHic non eqeit dæmoncs,niftnbsp;in Beelzebub principe dæmonioçi.Qid.Nonpoteft hic effefilius illeDauidjVtyosfufpi-caminùfiquidem illeveniet fuffultuspoteftate diuina.RemigiusîOdiofolo agitati,nihilnbsp;fordidius inueniétes quod dfio obiieerent, fuftinerc non valentes vt turbae ipfum lauda**nbsp;rentjSc Chriftum prædicarent.ChryfoftomusîInuidia non confiderat quid ,fcd tantumnbsp;vt dicat.Nulla. cm peior malitiainuidia. Adulter breui complet deledationem fuam,inuinbsp;dus autem nunquam quiefcitîfed ficut fcarabæus nutritur ftercorc, ita inuidus înfortuniianbsp;ahorum.Signum quærebant tentantes,vt fi non oftenderetjcaufârentur cjtera fada prç-fidioBeclzebubîfi oftenderet,tum aliud in co reperirent quod calumniarentur.Signa pcnbsp;tebant,fed credere noIueruntjimoimpugnauerunt.i.Coçt.i.ludæi figna pctunt.Iohâ.4,nbsp;Nifi figna amp; prodigia videritis.non creditis, Signanter è cælo pctebant,quo plane counbsp;ftaretjillum cum deo habere commercium qui in cæliseftîôC cum dæmonibusimmundisnbsp;quorum præftigfa nafci folent è terra,nullum.Queraadmodum lofuefolisfecitftationcnbsp;1 ofu.io.Efaias fofis retrogreffionem.Efa,î8.4.Reg.xo. Helias ignis defeenfionem q connbsp;fumpfit holocauftum.j.Reg.iS.ltcmduosviros quinquagenarioscumfuis.4.Reg.i.Sednbsp;Temper paratam habebant calumniâ.Si cm quæ oculis videb^ant, ôC manu contredabât,nbsp;calumniabanturxrefpondiffent, vtiqjôC Magosin Aegypto ê cælofigna oftendilTe.

Ipfc autem vt vidit cogitationeseorum.didt eis:Omnc regoum in fediuigt; • •fum,defolabitur, domus fupra domû cadet.Si autem Si fatanas in feipfumnbsp;diuifus eft, quomodo ftabit regnum eius, quia dicitis in Beelzebub me en.*nbsp;Cetc dæmoniaC' Si autem in Beelzebub egoeqeio dæmoniajilq vcftri in quonbsp;eijciuntCldeoipfi iudicesvcftrierunt. Porto, fiindigitodeieijdodîcmoniaanbsp;profedlo perueuît iil vós regnum dei»

Dominas

-ocr page 204-

PARS Prima

Dominus cognita,amp;fi non au dit a, ne quit ia illoçtjconuerfus ad pharifæos,{îc tempe* ratrefponfum fuum vtillorum infanumconuicium manifeAifTima rationerefellatt neCnbsp;tarnen in iHosregcratconfumeliâ,fed potius amanterinuitetadfaJuremampkdendani.nbsp;Sicut cm oftendit opus potentiæ,dæmoneni expcllendoific ôC fapientiæ,ipfos rationabi*nbsp;liter conuincendo, Marc.5, Et conuocatis eis,inparabolis dicebat illis.Quo rem omni«nbsp;fenfibus redderet euidcntcm,exemplisquibus contradicinonpoteft,aggreditur.Primo,nbsp;oftendcndo fe deum q poteft, ôC hoc cogitationes eorum, vt fibi probe notas, proden*nbsp;do.BedaxNon âd dida,fed cogitata refpondet, vtvel fie cogerentur credere potentiæ.f*nbsp;Reg.i6.Homo videt ca quæ patent,deus autem intuctur cor.Hi,ere.i7.Prauum eft cor honbsp;minis infcrutabile,quis cognofeet illudÆgo dns ferutans corda amp; renes. Secundo,exnbsp;parte communitatis,quæ fiue politica fit vt rcgnum,fiue œccnomica, vt domus famiîias,nbsp;diuifaftare nonpoteft.Namficut Concordia paruæres crefcunt,fic difeordia maximæ dinbsp;labuntur.Mat.ii.Omncrcgnum diuifum contra fe,defolabitîSc omis ciuitas vel domusnbsp;diuifa contra fe,non ftabit.Eccï.z6.A tribus timuit cor meum,amp; in quarto fades mea menbsp;ruitxdelaturam ciuitatis,colledionépopuli,calumniammendacé,fuper mortem oïagra*nbsp;uia.Dolor cordis SC ludus,mulier zelotypa.Prou.r^.Hoîes peftilentes diffipant ciuitatc,nbsp;fapientes vero auertuntfurorê.Eccï.iS.Sufurro ôc bilinguis malediclus. Multos em tur*nbsp;Jbauit pacem habentes.Lingua tertia multos commouit, ôC difperfit illos de gente in gen*nbsp;tem.Ciuitates muratas diuitum deftruxit,amp;: domos magn at oçt effodit. Virtutespopulonbsp;rum concidit, ÔC gentes fortes düToIuit.Lingua tertia mulieres viratas eiecit,Sô priuauit ilnbsp;las laboribus fuis,Qui refpicit illam,non habebit requiem,nec habebit amicum,in quo renbsp;quiefcct.IdeoEccï.iy.In tribusbeneplacitum eft fpirituimeo, quae funtprobata coramnbsp;deo Si. hoîbus î c oncordia fratrü, amor proximoçt,SC vir Si mulier fibi fcn côfentientes»nbsp;Quomqdo ergoconfentancum eft,vtquum omnes dæmonesfint hoftes hominum, necnbsp;aliud fitiantquàmillorum exitium,quorum faluti miferèinuident, nunc adeo eorum faucnbsp;antfalutijVthacdecaufadæmonpugnetcum dæmoneî’Certum eft ergo argumentum,ilnbsp;lius regnum in breui cafiirumtac dettrudo illius regno,qd fupercft,nifi vt exiftat regnumnbsp;dei£Marc,î.Si fatanasconfurrexeritin femctipfum, dilpertitus eft,non porerit ftare,fedlnbsp;fine habet,Tertio,ex parte aliorum eijcientium,ne dicerent quod effet obedientia in prinnbsp;cipem fuum.Quod fi hoc perfu adet vobis odium mei,me praefidio Beelzebub eticere djnbsp;monia,iftiiuuencs filij veßri, quosvidiftisidem facientes,inquocjiciuntî'Sola fidutia innbsp;deumfaciunt quicquid faciunt.HieeronymusîCoartat eos dominus interrogatione prunbsp;denti, vt confiteantur fpirnus fandi opus. Q^d, Quod fi expulfio dæmonum in filiis vc*nbsp;ftris,deo,non dæmonibus, deputatur t quare idem opus in me non eandem habcat eau*nbsp;fam,quinonlongo exorcifino,fed vnico verbo eqeio potentie Difcipuli itidem meifim*nbsp;plicesô^idiota’,ncfcientcs artes malitiofas raagicorum,in meo nomine, fola fidutia ad denbsp;nm,faciuftt quicquid faciunt.ldeoipforumfimplexcredulitas,veftram condemnabitin*nbsp;crcdulitatem,quæ gloriam dei oppugnat, qui calumniari mauultis quàm imitari. Lucxnbsp;?îo.Ecce dedi vobis poteftatemcalcandifupcrferpentesamp; feo^iones, Scfiiperomnefflnbsp;virtutcinimici,5c nihil vobis nocebit, Imo Si non fequentes ipuim,in nomine ipfius eii*nbsp;€iebant.Luc.9.Præceptor,vidirausquendamin nomine tuoeqeientê dæmonia, »Sfpro*nbsp;hibuimus cum,qa nonfequitur nobifcum.Et ait ad illos lefusîNoIite prohibere.Quicmnbsp;non eft aduerfum nos,pronobis eft.Sic Mat.v. Multi dicentmihi in nia dic,domine,dO'nbsp;mine,nonneinnomine tuo prophctauimus,amp;innomiuctuo dæmonia eiecimus, amp;innbsp;nomine tuo virtutes multas fecimusî'Ettunc confiteborillis,^a nunquàm noui vos.Difcenbsp;dite à me omnes qui operamini iniquitatem.Si ergo illi in nomine meo eqciunt dærao*nbsp;nia,manifeftum eft,mihi opus non effe alterius virtute.Matth.jz, Si autem ego in fpirit«nbsp;dei eqeio dæmones,igitur peruenit in vos regnum dei, Quod Johannes inftare dicebat, deftrudo regno diaboli. Lucæ.i.Fecit potentiam in brachio fuo,difperfitfupcrbosnbsp;mente cordis fui. Obferua quod ficut digitus eiufdem fubftantiæ eft cum alio corpore,nbsp;»ta Si fpiriius fandus eft eiufdem fubftantiæ cum patreamp; filio.Nam Si filius brachium di-citur.Efa.yj.Et brachium dfii cui reuelatû eft Sic Exo.g.Digitus dei eft hic. ^^go renbsp;gnoaequum eft vobifmetipfosadiungerc,amp; fatanæ regno moxinterituroabducere.lo-han.ti.Nunc indicium eft mundi,nuncprinceps huius mundi eqeietur foras, Non ergonbsp;cedit volens,nequc expado. HieronymusîPeruenit regnum dei,dequo Lucæ.i7,Re*nbsp;gnum dei intra vos eft. Et lohan.i. Médius veftrum ftctit,quem vos nefeitis. Vcl certe,nbsp;quod lohannes prædicauit, Matth.5. Pcenitentiam agitej,appropinquauit regnum cæ*nbsp;lorum.Eft tertium regnum fcripturac fand», quod aufcrctur à ludæis. Si dabitur gentinbsp;facienti frudus eins, Matth.tt,

Cum fol

-ocr page 205-

ARTICVLVS XLlXe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XCl'

Cum Fortis armatus cuftodit atrium fuu,in pace futtt ca QUK poflïdet. Si autem fortior eofuperueniens,vicerit eu^vniucrfa armaeiusauferetin gbusnbsp;confidebat,Slt; fpoliaeius diftribuct^Qjii non eft mecum,contra me eft;ólt; gnbsp;non colligit mecum, difpergit»

IrreuocabilebeUü eft fatanæ cum deo,res nullis conditionibüs cóponcnda, Autvin-* cet,a^t VI cxpelletur. Quarto oftendit ex parte poteftatis, Matt.it. Quomodopoteftnbsp;quisg intrarcin domum fortis,óCvafa eius diripere,nifipriusanigauerit fortem*Fortisnbsp;armatus,diaboIus,lob.4i.Non eft poteftas fup terram quae ei comparetur.Armatus eftnbsp;multiformi aftutia,Ionga experienua,naturaliinduftria amp; fcientia,Iob.i.Circuiui terranbsp;amp; perambulaui eam«Hinc Euam feduxit aftutia fua,i.Cor.ii.Hiero.Nó debemus fe-*nbsp;curi.aduerfarius nofter,fortis vidoris quoq; vocibuscomprobat,Atrium,mudus q tonbsp;tustnmaligno eft pofitus,iJohan*ç»in quo vfqj ad dniaduentum,malc parto potieba£nbsp;imperio,quiain cordibus inndeliumfine ylla contradidione quiefcebat.Vndeamp;prinnbsp;cepsmudi dicitur lohanai.Nam captiuitenebanf ab coadipfius voluntatë,t»Tim.i«nbsp;quia falfamöC malam habet pacem,cum dnofuo dânabiliter côcordantcs»Pfal.7i.Zc*nbsp;laui fupcriniquos,paccmpeccatoç£ videns.Hanc dnsvenit tollere, Matth.io.quum fit;nbsp;niortifera.Efa.S'7»Non eft pax impiis,dicic dns.Superuenit fortior,qa de cælo,Iohâ.5.nbsp;Qui de cælo venir,fup omnes eftj^Corj^Nos aût pdicamus Chriftumcrucifixum,Iu-dæis quidem fcandalum,gentibus auté ftultitiamîipfis autemvocatis ludæis atqj Græ-cis,Chriftum dei virtutem 5C dei fapiétiamJob.9»Si fortitudo quæritur,robuftiffimusnbsp;eft.Sapiens corde eft amp; fortis roborc,qs reftitit ciSC pace habuit^Vicit,tétationem vi-viliter refellendo,pafiïoncni paiiemei. LOleiaiiUO,internuin potenter fpoliando.Ofe45,nbsp;Eromorstua omors,morfus tuus ero inferne,Apo,$.VicitJeo de tribu luda radixDanbsp;uid.PcrquemôC nos vincimus HilariusîContufamàfe in tetatione prima omné zabunbsp;li indicat poteftatemxqanemo domû fortis intrauit,cius(Ç vafadiripuit, nifi forte alli-gauerit.laco.4»Appropinquate deo,amp; appropinquabitvobisîrefiftite aût diabolo, SCnbsp;mgict à vobis.i.Petr.ç.Cuirefiftite fortesin fide,Chryfoftomus î Non folum dæmo-«es vafa diaboli funt,fed vniuerfi homines qui male viuunt,illi adhærent»Hadenus Be*nbsp;elzebubtyrannidemcxercuitin homines peccatis obnoxios,malisîp cupiditatibus ad*nbsp;didos,Chrûs fublatis hominû peccatis,Beelzebub cû fuo fatellitio protriuitîSC quos ilgt;nbsp;le per iniuftitiam poffidebat,per innocentiam deo vindicauit,SC angelo tradiditfido eunbsp;ftodi,Roma.6.Nûc veroliberatiàpeccato,ferui aûtfadideo,habetis frudû veftrum innbsp;fandificationê,finê veto vita æternâ,^he,4.Afccndés in altû,captiuâ duxit captiuitanbsp;tem,Efa,8.Voca nomeneius,accelera,fpolia detrahe,feftinapdari.Qui ergo noneft innbsp;parte mea,aduerfarius eft mihi.SC hoc îpfolædit,qa quû fauere debeat, no fauet.Hieronbsp;nymustOpera diaboli operibusfaluatoris coparari non poffuntîille cupit animas tenerenbsp;captiuaSjChrûslibcrareîille pdicat idola, ifte vnius dei notitiâîille trahit ad vitia,ifte adnbsp;virtutê rcuocat.Quo ergopoffunt habere côcordiâ inter fe,quoç£ opera funt diuerfa*

Cumimmundus (pintus exierit de homine, ambulat per loca inaquofa) quaerens requiem,ôi non inueniens,dicit: Reuertar in domum meam vndcnbsp;cxiui.Et cum venerit,inuenit earn feopis mundatam.Tunc vadit aflumicnbsp;feptem alios fpiritus nequiores fe,8C ingreffi habitant ibi,ÔC fiunt nouiffimanbsp;hominis illius peiora prioribus.

Oftenfo tationabiliter fe no dæmonis,fed dei virtute miracula operari, déclarât eau* fam quarc tantâ fibiimponebâtcalumniâ,quodnunqvel patres ipfoçt alicui fecerûtjfi*nbsp;muVtp ænigtnate fignâs grauius dânandos eos q aliquouiep progrelTi adiuftitiâ,relabc-*nbsp;rentur adprmina vnia,quàm quinunquam cognita luce veritatis cuangelicæ perfeue*nbsp;raffent in caligine vitioçt.M.atth.it. Ideo dico vobis, omne pdm amp; blafphemia remit*nbsp;tetur hoîbusîfpûs aût blafphcmiæ,nô remittef.Et quicûqj dixerit verbû cotra filiû ho*nbsp;minis,remittctur eitqui aût dixerit côtrafpiritû fan(ftû,nô remittetureineq;inhoc fecunbsp;lo necy in futuro, Marc.j.Qui aût blafphemauerit in fpiritum fanélü,nó habebit remif*nbsp;fionê in æternû,fçd rjus erit æterni delidi.Hiero^Qui feandalizatus carne mea, me honbsp;minem tantü arbitrât,quod ftlius fim fabri, Marc.6. amp; fratres habcâ, homo vorator SCnbsp;potator vinijMat.ii.talis opinio abfq; blafphemia,quanq culpa no careat erroris, tamcnbsp;habet veniam propter corporis vilitatem. Qui aût manifefte intelligésopera dei,cû denbsp;vutu-a

-ocr page 206-

PARS prima;

virtute negairenonpoflït,eadéftiniulatusinuidia calumniatuf, ChrîftS dei^ vetbS, operacç fpûs fandii dicit cfle Beelzebub,ifti non dimittef,nec^ in prefenti feculo,necu innbsp;futuro.Error amp; ignorâtia veniam merettdeftinata malitia aduerfus bonitatê dei, pro*nbsp;uocätis,qüo veniâimpetrabitî’Omne itaqp peccatû ôc blafphemia in proximü, dcû,vclnbsp;fanlt;ftos,proueniés ex ignorâtia vclinfîrniiiatc,remiffibiie eftî fed procédés ex certa manbsp;Iitia,impugnationc agnitæ veritatis,veJ inuidétia fraternae gratiæ,eK fe irremiflîbile eitnbsp;crimen,quoniâ obuiacprincipio quo fit remiHio,hoc cft,bofiitati diuinæJohan.g.Nô-nebenedicimusnos,quia Samaritanusestu,amp;dænioniumhabes^ Matth.ii.Aut facitenbsp;arborembonani,amp;: fruâfi eiusbonûtaui facite arborem njalani,amp; frudfi eius malü. Si*nbsp;quidem ex frudu arbor cognofcitur.Hiero.Syllogifmus hic eft ineuitabilis, qui vtroqjnbsp;cornu premic,Si,inquit,diabolus malus eft,bona opera facere nô potcft tfi autem bonanbsp;funt quae fada funt ôCcernitis,fequitur vt non fit diabolus qui ea facit/Ncq; cm fieri pór,nbsp;vt ex bonis malü,amp; eyc. malis bonû oriatur.Omnino ficut f x frudu arbôr,^ita Si. ego exnbsp;fniraculis agnofcorjohan.y.lpfa opera quj ego facio,tcftimoniü perhibét de me,quianbsp;pater mifit mc.lohan.io,Opera quæ ego faejo in nomine patris mei,haf c teftimoniumnbsp;perhibent de me.Sed vos no creditis,quia non eftis ex ouibas mcis, Matth, ix. Proge*nbsp;nies vipera9x,quomodopoteftisbonaloqui,cumfitis mali^ Ex abundantia cordis oslonbsp;quitur.Bonus homo de bonothefauroprofert bona,amp; malus homo de malo thefauronbsp;profère mala.Dico aut dico,quoniam omne verbum ociofum quod locuti fuerint ho*nbsp;mines,reddent rationem de eo ih die iudicfi.Ex verbis enim tuis iuftificabcris,amp; ex vetnbsp;bis tuis condemnaberis, Quoniamin Abraam,gloriabantur, oftenditquod non fint exnbsp;Abraam,fed ex progenitoribus fe dignis,dolofis Sc inuidis.Qi^d.Ex vobifipfis coiedu*nbsp;ramfacitcïnam vos, qualeseftistaba loquimini, ÔCopera veftra declarantqué habeatisnbsp;fpiritum.Vt enim exTucco radias frudus trahit faporem, itacx co quod recondituefi;nbsp;in corde,nafcitur oratio.Mala cogitatio foli cogitanti peftifera cfttat oratio mala,cor*nbsp;dis venenu fundit in multos.Öbfcoene Ioquës,plura habet in cordetqa ibi thefaurus ab*nbsp;fconditus.Paruamenimpartem declarat,ficamp; qui bona,Ociofum verbü onuseft arbonbsp;ris,non frudus,qui nulli eft yfui:5c hocipfo noxius cft,quia fine frudu audientis, tem**nbsp;pusSCauresoccupat,quuminhocdatafitlingua,vt eaprofimus nobis SiCproximis, vcnbsp;hoe organo celcbremus gloria dei. HicronymusïOciofum verbum cft, quod fine vti*nbsp;litate loquentis dicitur óc audientis.Siomifiïs feriis rebus,de friuoÜs loquamur, óC fabu*nbsp;lasnarremus antiquas.Cætcrutn quifcurrilia replicat,amp; cachinnis ora aiiroluit,amp; aliqelnbsp;profert turpitudiniSjhic nó öciofi verbi,fed criminofi tencbiturrcus.Ex verbis tuis autnbsp;iuftus pronunciaberTs,fi bona pródierint ex bono cordeiaut inruftus condemnaberis,lfnbsp;mala ex malo corde prodierint.Prouer.ii.Dc frudu oris fui vnufquifcp fatiabitur bo*nbsp;nis,Sc iuxta opera manuum fuarum retribuetur ei.Eccfes.n.Cunda quæ fiunt, adducecnbsp;dominus iniudicium,8C pro omni errato,fiucbonum fiue malum fit.Hinc Eccï.i4.Bea*nbsp;tur vir qui non cft lapfus verbo ex ore fuo,SC non cft ftimulatus in triftitia delidi.Hincnbsp;Proucr.ij.Qui euftodit os fuum, euftodit animam fuamjqui autem inconfidcratus eftnbsp;adloqHendum,fentict mala.Iacq.j.Eccc lingua ignis cft,vniuerfitas iniquitatis.In ipfanbsp;bencdicimus deum SC pàtrcm,SC in ipfa maledicimus homines qui ad imaginem dei fa-di funt.Si quis in verbo non ofFendit,hic perfedus eft vir. Ideo Pfal.jg. Dixi, euftodianbsp;vias meaSjVt non delinquam in lingua mca.Pofui ori meo euftodiam, cum confifterctnbsp;peccator aduerfum me.Ephe.4.0mnis fermo malus ex ore veftro non procedat : fednbsp;fi quisbonusadædificationemfidei,vtdetgratiamaudicntibus. Cum immundusfpûsnbsp;cxieritdehomine,ambuktper loca arida.Matth.ii, quærcnsrequiem,8C non inuenit.nbsp;Tune dicitîReucrtar in domum mcam vnde cxiui.SC veniens,inuenit cam vacantê,fco--pis mundatam,SC ornatam.BedaTimendus,non exponendus cft hic verficulus, ne culpa quam in nobis extindam crcdebamus,per incuriam nos vacado opprimât. Quem«nbsp;cunep em poft baptifma fiue prauitas hæretica,fiue cupiditas mundana arripuerit,moxnbsp;omnium profternit in ima vitiorum.Exul cnim veteri hofpitio, obambulat corda fan-^orum,ab omni mollitie fluxarum cogitationumnbsp;nbsp;nbsp;humorc Iibidinisimmuni3,calli-

dus tentator explorans,fi quosibi ncquitiae fuæ greflus figere pofiitxfed quietem no in« tienit,quia animæ fortes SCnequaq molles,fuis machinationibusviriliter rcfiftunt.ln fonbsp;Io cnim prauorum corde diabolus grata fibi inuenit requiem,qui à vitijspriftinis in ba-ptifmo pergratiamChrifti mundati,àbonis operibus vacant,fimulatis tantum ornati,nbsp;fed nonarmati euangelicarum præfidijsvirtutum.Videns enim purgatum,fed vacuumnbsp;hofpite efle locum,nccà quoquamoccupatum,non contentus ipfe remigrare foJus.plc«nbsp;fiitudinem affupit vitiorum^quuranonfoluramalifunt,fed Scfpedembonitatis aftedanbsp;tisvir-

-ocr page 207-

A R T I C V L V s XLIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XCIL

ttts virtutibus pc-r hvpocrifim oftcntare nituntur « Sic nouiffimafiatitpciota prioribus: lt;]ufa de difficiïi reducibiks,qaifefimulatis credit aóUbus iuftmn.i»Petri,i» Melius eratnbsp;Yiam veritatis non agnofcere, quant poft agnitam retrorfuni conuerti ab co, quod.illi»nbsp;tradituna eft fandomandato» Matth.ii. Sic erit generation!huic pclTiniae» (^ocnininbsp;inaioribus oftentisSCbcncficiis prouocatifuerint adpœnitcntiani,hocatrodor eosntanbsp;net poena,nifi maturiusrefipifcant.Exiuit enim fpiritus inimundus à Iud5is,quandofc-gregati fuerunt per leg em a gentibus idololatrisïreuertebatur,quando iuit per gétiumnbsp;folitudines quae d omino crediderunt. At vbi vidit cos dei angeloruni pr^fidio priua*nbsp;tos,ornacos tarnen vanis obferuatiunculis Iegalium,ó£relapfosadpriora crimina, vz'nbsp;nit amp; inhabitauit cum ntulto maiore numero dzmonum» Nam tandem ad hoe impic-tatis deuenerunt, vt quiequid maiores peccalfent in occidendis prophetis, confpirandonbsp;aduerfus Mofcn,id feptuplo fceleratius renouarent in filium dei,âC in huius difcipulos,nbsp;quemin fynagogis blafphemare non ceftant.

Fafl:umeftautenicumhaecdiccret,cxtonensquædâ muliervocê de tut ba,dixit ilIi:Bcatus venter qui te portauit,amp; hubera qu£c fuxifti. At ille di*nbsp;xit:Quin imo,lbeati qui audiunt verbu dei, amp; euftodiunt illud.

Mira ôC ftupêda fpûs fandus per fimplices operari folct,quo magis veritas fidei clu-cefcat.Hinc 5»E-fdr,4»Magna eft veritas Äprseualet.lgitur pharifaeisô^ fcribis domiquot; nimiraculacalumniantibus,mHlierfimpIexdololt;5 carens,admirans fermones domininbsp;cam fapientesÔC efficaces,illa célébrât,nihil reucrita infipientium pharifarorum furore,nbsp;quemadmadü Matth.ii.pueri laudes Chrifti prædicabant,quemadmodfl fcriptü erat»nbsp;Pfal.S.Ex ore infantium SCladentium perfeciftilaudcm propterinimicos tuos, vt dc-ftruasinimicumSC vltorem.Oftéditautemipfumdeum,pcrquembeatificamur. Namnbsp;cum natura fimus omes filij irar,Ephe.i.fi ipfe beatificat amp; laittificat,ita vt per ipfumnbsp;propter ipfum mater beata,ncceffum eft ipfum fore deü qui faluare pojfit de manu for*nbsp;Cis armati»Vnde Matth.i,Vocabis nomen eius lefum, ipfe enim faluü facict populuranbsp;fuum àpcccatis eorum.Duo enim requirebantur ad hoe, vt quis humanum fahiare pofnbsp;fet gcnus.Vt effet deus qui poffet,ô^ homo qui vellet.Idco didus nô folumiefus, fed SCnbsp;,Chriftus.i.vndus.Mat.i.De qua natus eft lefus,qui vocatur ChfSiV ndus cmfuit pracnbsp;participibus fuis oleo laetitiæ.hoc plenttudine gf æ,Hcb.i.Vnde loh.i.y idimus eu pic-gratiæ ôc veritatis.C ooperatur cnim vndio ad redéptioné generis hmpaniîquia nifînbsp;plenus gratia,aliis dare nôpoffet.Iohan.i.Deplenitudineeius omnesnos acc^imus,ôCnbsp;cratiam pro gratiaxquia lex per Mofen data eft, gratia amp; veritas per Icfum Chriftumnbsp;fada eft. Commendat autê fpüs fandus per os huius muliejris primo à maternitatis di-gnitate,contra hæreticos veram carnem in Chriftonegantes. Beatificat autem corpusnbsp;tanq magis notum quo C hrift o miniftrauerat,cum tarnen nihil habeat beatitudinis nifinbsp;ab anima.Ideo Elizabetha,fpiritu fandoilluminante,primo anima,^deinde corpus.Lunbsp;Cæ.i.Beata quæ credidifti,qm perficienf in te quæ dida funt tibi à dno.Auguft.Beatiornbsp;fuit Maria concipiendofideChriftû,q carne.Sccundo,à virginitatispuritate.Non cmnbsp;dixit,bcatiparcntes,fed venter,in quo fpûs fandioperatione conceptus. Luc.i.Spiri-tusfandusfuperuenietinte,âC virtusaltiflïmiobumbrabit tibi. TdcocgóCquodnafeefnbsp;ex te fandû,vocabitur filius dei.Matt.i.lofeph fill Dauid,noli timerc accipere Mariänbsp;coniugem tuâ.Qiiodemincanatûcft,dcfpufando é.Fuit ergo virgo fanda corpeôCnbsp;ftjü,cogitans quæ domini funt.i.Corinth.7.Namtanta proie promiffa, de virginitatcnbsp;leruanda folicita,ait Luc.i.Quomodo fiet iftud,quoniâ virum noncognofco^Gaudecnbsp;ci^o hoc priuilegio fola, vt tunica vnici fit mater filii,quem cû pâtre habet cælcfti vnigenbsp;nitum.^is ad tanta virginis dignitatem nô obAupefeatî* Imo ad tanta dei humilitaté, znbsp;vt fefc in vnius corpufeuli anguftiasincluderetf Philip.x. Exinaniuit femctipfum,for-mam ferai accipiens.Galat.4.At vbi venitplenitudo temporis,mifit deus filium fuum,nbsp;fadum ex muliere,fadum fub legc,vt eos qui fub lege erant rcdimeret,vt adoptioneninbsp;filioçe recipereraus.Ecce quantu bonû nobis p matré dni prouenit.Hinc cm gloriamurnbsp;in fpc gloriæ fihoçt dei,R o.g.lpfa aût in fpcgloriæ matris dei. Vfi Elizabeth admirabfinbsp;da ait Luc.i. Vn hoc mihi,yt veniat mf dfii meiadmcfHinc ipfa aitîFecit mihi magnanbsp;q potes êfSC fandû nome eius.Vere magna,imo maxima ipfe fecit.ApVus ait x.Cor.î,nbsp;Quinos idoncosfecitminiftrosnouiteftamenti.An non matrem. Reipexit,inquit,hu-militatem ancillæ luæ.ecce enim ex hoc beatamme dicét omnes gcnerationes.Hiere-miamin gentibus prophetam futurum,in vtero fandificauit,Hiere.i.Iohannem præ-Z curforc

-ocr page 208-

PARS PRIMA.

curförem fpiritu ran(fIorepleuit,Luc«i.ciHus natiuitasplunmis caufa gandij fuit» Quid de matre diccndumî*Apoftolo teftc i,Corinth.6,Qut adhæret deo,vnus fpiritus eft cfinbsp;co.lpfaäC corpore amp; mente deoconiunda.Habuit quatuor conditionesmatrumadfi-*nbsp;liosfolitasjvt clarct ex euangelqs.Autoritas iubcndi.Prouer.i.Audi filimi difdplinantnbsp;patris tui,amp; ne dimittas legem matris tuæ,Luc.i.Fili,qmd fecifti nobis fie » DefccndiCnbsp;cum illis Nazareth,amp; erat fubditus illis.Necefiitas diligendi.Efaiæ.49.Nunquid poteftnbsp;obltuifci mulier infantem fuum,v£ non mifereaturfilio vteri fuit*Sic probauit Salomonnbsp;veraminfantismatrem j.Reg,).Luc.t.Dolentes quirebamuste.Facilitas impetrandi.nbsp;î.Regfi.z.Pete à me(ait Salomonjmater mca.Net^ cnim fas eft vt auertam faciem tuä»nbsp;at Vnde lohan.t.defedum vim dominus adpetitionemmatris fuppleuit, Iohan.i.*Fi-*nbsp;h,inquit,vi '’’»n nonhabent.Intimitascompatiendi.Luc.x.Tuamipfius animamper-«nbsp;tranfibitgladius,lohan.i9.Stabatiuxtacrucem lefu mater eius. Tertio,à feruitutisnbsp;dulitate,quia hubere decxlopleno ladauir,haud dubium quin lt;Sc cætera quàm diligennbsp;tiflrimeminiftrauit.NamdeduxitinAcgyptum amp;reduxit,Maith.i,Subfequutafuitp-»nbsp;dicantë,aftiiitmorienti.Quai dominus ipfam fingulariter,in extrema mortis fuaranr*nbsp;xietate difcipulo commendauit,non dubium quin in cælis hon orifice in thronogloriznbsp;iuxta fecolIocarit.lohan.u.Siquismihiminiftrauerit,honorificabiteumpater meusnbsp;eft in cælis.ln cuius figura de S alom one dicitur $.Regum,i»Surrexit rex in occurfumnbsp;eius,adorauitip eam,amp;fedit fuper thronum fuu. Pofitusepeft thronusmatri régis,quxnbsp;fedit ad dexteram eius. In domo enim patrismanfiones multsefunt,lohan.i4. Vnuf**nbsp;quifepautem propham mercedemaccipietfecundumfuum laborem, i.Corinth.5. Sednbsp;quoniam Chrifti matrem eire,vnicum eft 8i fi^ularifiimum donfi,non renuit,fed per^nbsp;ficit mulierisprædicationem, adijeiens vniuerfaleprsconium ad quod omnes valentnbsp;pertingere.C^in imo fic eft,nec tantum hoc,fed amp; beatiqui audifit verbum dei. Pfal,nbsp;«IS* Beati qui fcrutanf teftigionia eius,in toto corde exquirunt eum. Pfalm.4S.Audiamnbsp;quid loquatur in me dominus deus . Nec hoc fatis,fed amp;cuftodiunf ilIud.Pfalm.tig.Innbsp;corde meo abfeondi eloquiatua, vt nonpeccem tibi« Sic ergocuftodiendum in cordenbsp;per iugem meditationem.Pfalm.iot. £t memores fuht mandatorum ipfius ad facien*'nbsp;dum ea.In orc per dcuotam colIationem.Deuter.6. Erût verba hæc quae ego praecipionbsp;tibi hodie,in corde tuo,ÔC narrabis ea filiistuis, 8(. meditaberis fedensin domo tua,nbsp;ambulans in itinere,dormiensatque confurgens.In opcreper debitam executione. la-»nbsp;cobi.i.Eftotefaâores verbi,dc non auditores tantum, fallentes vofmetipfos. Roma.z«nbsp;Non enim auditores legis iuftifuntapuddeum,fed fadores legis iuftificabuntur.i.Io»nbsp;han.j.Nondiligamusvcrbo netp lingua,fed opere 8C vehtate, Seruandum ergo fic innbsp;animo ne effluat,nediabolus tollat, nec folicitudine fuffocctur, vtaliquando producacnbsp;frudum æternae falutis.Sedquis tarn ardenter audiuit, tarn diligenter cuftodiuit vt Manbsp;ria^'Luc.x.Maria autem conferuabat omnia verba haec, conferens in corde fuo. Hanenbsp;igitur tantae dignitatis,eminentiac virginem nullo dignabimur honore i Indigni certenbsp;tiabebimur aeternae hærediratis,cum benedida hac matre participatione in cælis,fi nullt;«nbsp;]um ei volumus deferre honorem in terris,quæ nimirum omi laude eft digniftima.No-»nbsp;ne ipfa angelicomirificeprædicata eftpræconio,amp; gratia plena,in honoratifiima fainnbsp;tationequæ ecæloallata eftî’Luc.i.Nonnc â fanda Elizabeth fpiritu fando plcna,bc-’nbsp;nedida elfe inter mulieres,ficutamp;prius ab angelo eft pronficiataî’ Nonne amp; de iliaac*nbsp;clamauitfilio eiusbenedidoinfecula,mulier ilia fyncerxfideiamp; deuotiois, vocesblaPnbsp;phemantium feribarum^ pharifæorum hac laudatoria confeïïione retundensf Beatusnbsp;venter quite portauit,quam quidem egregiam matris laudem, 8c ipfefiliusrefponfio^nbsp;ne fua approbauit.Nos igitur ab angelo tantepere laudatam, amp; à fpiritu fando in bea-»nbsp;' ta ËIizabeth,âf in illa muliere de turba extoHente vocem fuam,tantis laudum titulis honbsp;noratam,ncquaquam honorabimus,nec vlla laude celebrabimus Abfit, quoniam te^nbsp;fte Damafeeno,honor ad ipfam matrem,in ilium qui ex ipfa natus eft, reuocatur. Qua«nbsp;re contra dei matris inhonoratio,etiamChrifti ex ea nati inhonoratio cft,qaemadmonbsp;dum in euangelio de pâtre teftatur Iohan.$’,Q3i non honorificat filium,non honorifi*nbsp;cat pattern quimifit ilium.

l|De matre 8C fratribus lefu, Matth.it,Marc,;. Luc.S*

ARTICVtVS U

Adhu£

-ocr page 209-

A R TI C V L V S L.SC LI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, XClII,

Dhuc co loquente adturbas.ecce materei'us 8^ fratres ftabant foris, quacrentcs loqui ei.Di’xit autem ei qüidam:Ecce mater tua fratresnbsp;tui foris ftant*quacrêtes te. At i pfe refpondens dicêti fibi,ait: Qug eftnbsp;mater meafSi qui fuut fratres mei?’Et extendês manum in difcipulos, dixitt



pccc mater mea 8^ fratres mei.Qjiicuc^ enim fecerit vol un ta tem patris mei qui in cslis eftjpfe meus frater,foror mater eft,

Aduerierunc cognati lefu,comitantcs matrem ipfius,cupiëtes illunt conuenire de re bus aliqmbus familianbus,qut more tfebræo fratres dicuntur.Sic Abraam filium fratritnbsp;fui Loth,fratrem nuncupauit.Gene.ij.Nc fit iurgiutti quaefo inter me SC te, fratres enimnbsp;fumus.Dominus docerc volens minimu eïTe tribuendunt talibus affedibus, quoties ne—nbsp;gocium agitur euangelicum,pluris autem faciêdam cogtiâtionem animorum g corpo-rum,quar virtute,oó fanguinis propinquitate,concihatur,quaeiç longe patet Iatius,nö*nbsp;cianti rcfpondit.Hieron.Non qtiod negaret matrê 5^ fratreS,exire contêpfitjfcd quodnbsp;refponderctinfidianti.Luc.8, Non poterat adiré eum prar turba.Marc.j, amp;foris ftan--tes, miferunt ad cu,vocates eö.óC fcdcbat circa eum turba,amp;: dieüt eiïEcce mater tua SCnbsp;fratres tui foris quaerut te,Et refpondens,aitîQuæ eft mater mea ó£ fratres meiï’Et cir-cunfpiciens cos qui in circuitu eius fedcbant,ait:Ecce mater mea amp; fratres mci,Si vere,nbsp;inquitjCognatos noffe vultis,quilt;ç mihi funt chariitimi,fpirituum affinitatem ftiagnifi-co,non corporum.Hancfibi quifqj parare poteft.Vt per cuâgelium noua natiuitaseft,nbsp;ita eft Sc cognatio.Non agnofco cognationent cuiufquam,mfi per fidem renafcatur exnbsp;patre caelefti,iam'lt;^ vt filius germanus patri cælefti ad aeterna vocati obtemperet. Hieronymus.Ifti funt mater mea,qui me quotidic in credentium animis gencrant.Gala.4,nbsp;Filiolimei,quositerumparturio,donecformcturChriftus in yobis.i,Cor.4.InChri-ftoenim lelu per euangeliu ego vos genui.Ifti fratres mei, qui facifit opera patris mei.nbsp;Fratres ergo fciamus nos eius effe SC matrem, fi voluntatem patris cius implemus,vt SCnbsp;cohzredes fimus eius qut non in fexibus,fed in fadis difcernit,

ÇDepetentibus fignum de cæio, Matthji. Luc,(l,

AR TIC VL VS LL

Vnc refponderut ci quidâ de feribis amp; pban’fæis,dicêtes:Magiftcr, Matt, tt, volumus a te fignum videre.Qjii refpondês,ait illis: Generatio manbsp;la amp; adultéra Ggnu quærit.SC fignum non dabitur ei ni fi fignu Ioj»

nae prophetac.Sicut em fuit lonas in ventre ceti tribus diebus 8^ tribus nodi bus,fie erit filius hominis in corde terræ tribus diebus 8^ tribus noétibus,

Pharifæi, diflîmulato furore animi,blandioribus verbis aggrediuntur lefum veluti ia illi credituri,fi in gratiam fuam miraculum aliquod ederet ipfiSjfeiç dignu,qui fibi vin-dicaret fpiritum dei,ôC qui femper in ore haberet pattern cæleftcm.HicronymusîSic fi-gna poftulant,quafi quæ viderant,figna non fuerint:5C hoc de cælo proficifeens, quodnbsp;declaret ipfum deo charum eire,5C illius virtutc facere quæ facit. At dominus feiens fub-dolam illorum cogitationem SC obftinatam malitiam,qui nonin aliud pofeerent fignu,nbsp;nifi vthic quoqj nouam calumniandi fumerent occafîonem,præfertimquum facilius fitnbsp;çalumniari quæ ^æjQoftenduntur,g ca quæ coram cernuntur oculis,audiuntur auri-buSjtangunmrmanibus.Non ferenstantam peruerfitatem, refpondit velut auerfus abnbsp;ciSjöC apud fe indignatus.Luc.n.Turbis autem concurrentibus ccepit dicere î Genera-tio hæC,generationequam eft.fignum quærit,Scfignum non dabitur ei nifi fignumlonbsp;næprophetæ.Namficutfuit lonas fignum Niniuitis, fie eritSC filius hominis genera*nbsp;tioni ifti.Generationem nequam vocat,quia dolofe tentabant, quum ob figna præce-dentia credereSCobedireilios oporteret,tuncfignumpetunt,AduIteram, quia dimife*nbsp;rat virum,hoceft,deum,8c iuxta Ezech.iö.multis fe amatoribuscopulauerat, hoe eft,nbsp;dæmonibus adhærcndo,Malam,fiueprauam,Nam vt dicit Chryfoftomus, beneficiisnbsp;femper peiorcs reddeb3ntur,vt qui tanquamingrati,non conuertebantur Chrifti leni-tateôCmanfuctudinc.Sic MqfesDeutc.îi.Gencratiopraua atq; peruerfa,hæccinerednbsp;dis domino populc ftulic oC infipiens^f Nunquid nonipfe eft pater tuus qui pofledit te,nbsp;J fecit


-ocr page 210-

PARS PRIMA.

Si feCicSi creauictef Gens abfqjconfilio eft Si fine prudentia,vtinam fapefent SiintcP ligerent,ac nouifTima prouiderent.SequiturîMca eft vltiOjSi ego rctribuam in tempo-«nbsp;re,vt labatur pes eoruin.Iuxta eft dies perditionis^ôi adeft feftinât tempora.Hinc PfaI,nbsp;77,Ne fiant ficut patres eoruni,gcncratioprauaôi exafperans^Hieronymus: Moderatio déi ac pietasjfolu noftrum reditum qu3erit,ac cupit longa fua bonitate faIuarc«Si nonbsp;conuer£imur,fi duri colli fumus,fi inpcccatis vfcy ad mortem iUicitcpcrfeueramus,aflïnbsp;due peccantium no miferebitur deus.Roma.x.An ignoras qm benignitas dei ad pœ-»nbsp;nitentiam te adducitffecSdum aut duritiâ tuam Si impoenitenscor, thefaurizasttbi iranbsp;in die iræ Si reuelationisiufti iudicij dei,qui reddet vnicuiqj fecundfl opéra fua, Genc-rationi ergo huic malæ minimecg fimplici,q gloriaf patré habere deû,iaââs fe de pro*nbsp;genitore Abraam,fed longe alios habet,népe viperas,Matth,5,ôi ii.fat eht figni,fi quenbsp;fua malitia occiderut,videant virtutc diuina reuiuifeere,

i Vin Niniuitac furgenc in iudicio cum gencratione ifta, Si condemnabut eam.quia pœnitentiam egerunt rn prædicationelonæ.Etecce pfufquam lo^nbsp;na hic. Regina auftri furget in iudicio cum gencratione ifta, Si condemna*nbsp;bit cam,quia venir a finibus terræ audire fapientiâ Saloraonis, Et ccce pIuC*nbsp;quam Salomon hic.

Niniuitæ,quospræ vobisvt cthnicos 8C idoIoIatrascontemnitis,HieronymusîIudi-cabunt non poteftate,fed comparatione Jonas triduo prardicauit,ego tanto temporea ille Aflyriis,ego ludæis populo defîille peregrinis,cgo ciuibus,imonihil fignorumfa-ciens,ego tanta faciens ligna,Beelzebub calumniam fuftinco, Caufam ergo iuftiflimänbsp;damnationis oftendit.Sic Sodomorum damnationem prius Abraæ expofuit, quodnbsp;nee deeem virosiuftosofïendent, Gcne.i8.i9.SicHiere.7.dicitur:Tucrgo noliorarcnbsp;pro populo hoc,nec alTuraas pro eis laudemSc orationem,ô^ non obliftasmihi, qa nonnbsp;exaudiani te.Nonne vides quid iftifaciunt in ciuitatibus luda, SC in plateis HierufalêCnbsp;Filii colkgunt ligna,amp;patres fuccendunt igncm,ôC mulieres confpergunt adipem, vlnbsp;faciant placentas reginæ cæli,ÔC libent dqs alienis,ÔC me ad iracundiam prouocant. Adnbsp;prophetæ ignoti voce de ventre ceti te deunt is gxpauefacli, crediderunt, deieceruntcçnbsp;îefe ad poénitentiarntmihi autem,quu refurrexero,non credet generatio hæcjquare c5nbsp;demnabitur,qgt; neep Niniuitasfuntimitati,quanuismaior nunc hic aflitquàmlonas.Sicnbsp;xegina Saba,adrumorem c Ionginquoallatum,relißo regno patria'cp fua, tä longo innere profeda eft ad regem Salamonem,non metu aliquo commota, fed auiditatenbsp;pienti3e,quæ fuit à legis dodrina aliéna. Et tarnen in hoc loco quiddam eft Salomonenbsp;maiusîSC quod adeft contemnitur.

Luc. II. Nemo accendit luccrnam»amp; in abfcodito ponit,ne(^ fub modiotfcd fu0 pra candelabrum,vt qui ingrediuntur,lumen videât.Lucerna corporis tui^nbsp;cft oculus tuus.SiocuIus tuus fuerit fimplex, totum corpus tuum lucidumnbsp;erit:fi autem nequam fuerit,etiam corpus tuum tenebrofura erit. Vide ergonbsp;ne lumen quod in te eft,tenebræ ûnt.Si ergo corpus tuum totum lucidu fue^nbsp;rit,non habens aliquam partem tenebrarum,erit lucidum totum.Et Gcut lu*nbsp;cerna fulgoris illuminabit te.

Oftendit dodrinæ fuæ fapientiam,toti mundo forcconfpicuâ,nonin gentc ludaeo-rum tantum.Efa.49,Parum eft,vt fis mihi feruus ad fufeitandas tribus lacob, 8C fæccs Ifrael conuertendas.Dedi te in lucé gentifl,vt fisfalus mea vfqjad extremû terræ. Necnbsp;enim incredulorum obftinata malitia bonis obelTc debet.itaq; proferenda eft inpubli-cum veritas,in malorum atrociofem perniciem,in bono^ falutem.Hiere.xs. Noli fub*nbsp;’ trahere verbû,fi forte audiât,3Ccôuertantur,vnufquifqîà viafuamaIa,ôCpcenfte.at menbsp;mali,quod cogitaui facere eisproptermalitia ftudioçt eoç^.Hinc ij. Si ftetiffent in cô-filiomeo, ôc nota feciflent verba mea populo meojaucrtilTemvtiqjeos à via fua mala,nbsp;SCà cogitationibus fuispefl'imis.x.Timoth.4.Teftificor coram deo SC Chrifto Iefu,qnbsp;iudicaturus eft viuos ôC mortuos,ôC per aduentum i'pfius amp; regnum eius, prædica ver'nbsp;bum,inftaopportune,importune,eritenimcü fanam dodrinam non fuftinebunt, fednbsp;ad fua defidcria coaceruabunt fîbi magiftros,prurientes auribusîSC à veritatc quidé au*nbsp;dituni aucrtent,ad fabulas autconuertcntur.Pfal,ii8.Lncerna pedibusmeis verijû tuôjnbsp;SGu-

-ocr page 211-

A R TI C V L V s LÎT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fû ; îCClIït

amp; lumen fémîtism eis. Hînc lohan.y.dicitur, lohannesliicefnâ ÄfdensSC lucens. Eecî 48tSurrexit Helias propheta quafi ignis,5C verbum ipfms qnafî facula ardebat. Q^odnbsp;cft domus fine Iucerna,quod ert corpus fine oculis, hoc eft animus fine cogitatione ve*nbsp;ritatis,qmc per fidem fimplicé côtingit.Éfa.7»Nifi credideritis,non intelhgetis.Sap.ijjinbsp;Vani fijnc omnes homines quibus non fubeft feientia dei,ôC de his quæ videntbona,n3nbsp;potuerunt intelligereeumquieft»neqj operibus actendcnres,cognouerunt quis eiTet atnbsp;rifex,Vndc i,Corinth.4.(^od fi opertum eft euangelium noftrum,in his qui perçût,nbsp;eft operum,in quibus deus hunts fecuii excæcauit mentes infidelium, vt non fulgeat illisnbsp;üluminatio euangelq gloriæ Chrifti,qui eft imago dei.Sicut ergo oculus corporalis dt ’nbsp;rigit corpus noftrum,fic intentio noftri intclledus,corpus operum noftrorum.Si ergonbsp;oculus fuerit fimplex,nullus huius mundi cupiditatibus vitiatus, accipiet lumen æterngnbsp;vcritatis,ac totum corpus fruetur hoc luminc,necubi impingat,fed reda tédat ad deû,nbsp;folum ipfuni fpedans.Sic dominus ynguenti eftufionem in corpus fimm, quam difcipilnbsp;Il culparunt,propter bonam mulieris intencionem commendauit,Matth.i6,SinfueriCnbsp;vitiatus,opus fequitur vitiofum,quanHis foris iuftum appareat,vt claret in hypocritis.nbsp;Matth,ij.à foris iufti apparerecùpientibus.orando,ieiunando,clecmofynas dan-*nbsp;do,minima dccimando,ÔCc.Oculus ergo nequam eft,qui déclinât ÔC diuertit ad creatu-*nbsp;ras,dcrelido dco.Vnde Helias j.Rcgum.ig.aittVfquequo claudicatis induas partes^linbsp;dominus eft deus,fequimini eum.Oftendic autem dominus,qgt; pharifæi inuidia excæcznbsp;ti,miracula domini calumniabantur.Summa ergo diligentia curandum,ne lumé tene-fcrae fint.Pfal.4,Multi dicunt,quisoftcndit nobis bonaz’Signatum eft fuper nos lumennbsp;vultustui domine.Ephe.4.Hoc igitur dico Si teftificor in domino,vtiam non ambu*nbsp;letis, fîcut 8C genres ambulant in vanitate fenfus fui,tcnebris obfcuratum habentes in*-»elledum,alienaci à via dei per ignorantiam,quæ cft in illis,propter cæcitatem cordisilnbsp;lorumxqui dcfperantes,femctipfos tradideruntimpudicitiæ,in Opetationem immun-»nbsp;ditiæ omnis in aiiaritiam. Vos autem non ita didiciftis Chriftum,fi tarnen ilium audi-**nbsp;ftiSjSC in ipfo cdodi cftis,ficut eft veritas in lefu.Ephe.Ç. Vtdete ergo quomodo cautenbsp;ambuletis,non quafi infipientes, fed vt fapientes,redimentcs tempus,quoniam dûs manbsp;li funt.Si vero nihil admixtum habuerit tenebrarum,totum lucidum erit.Qui em offennbsp;derit in vno,fadus eft omniû reus,Iaco.i.Eccres.9.Qui in vno peccauerit,multa bonanbsp;perdet.Hincadmonet Apoftolus i.Theff.?. Ab omnifpecie mala abftincteVos. Namnbsp;prouidemusbona non folum coram deô,fed ctiam coram omnibus homimbus,i.Co*nbsp;» iiirh.g.Ncccnim aliter corpus erit lucidû oculo puro,q domus lucida cft tibi. Ephc.ç,nbsp;Eraris aliquando tenebræ,nunc autem lux in domino.vt filfi lucis ambulate. Frudus c-nim Iucis,eft in omnibonitateâc iuftitia amp; veritate. Igitur bonis ac puris cogitationi-bus,fandisaffcdiôibus,vtilibuslt;gfermonibus ac virtuofis operibus nofipfos iugiterocnbsp;nare ftudeamusi Philip,4. De extero fratres,quxcunq;funt vera, quaecunque padica,nbsp;quæcunque iufta,quæcunqj fanâa,quxcunqj amabilia,quxcfilt;v bonæ tamæ,fi qua vir-tus,fi qua laus difciplinx,hæc cogitate, quæ Si didiciftis ôC accepiftis, 8c audiftis 8c vi-diftis in me.Vndc Prouer.4.1uftorum femita quafi lux fplcndclcens, procedit Si cref-rit vfque ad perfedum diemîvia aût impiorum tcnebrofa,nefciunt vbi corruât. Quodnbsp;cnim eft lucerna oculo purgato,h0cfermo diuinus eft animoàptauis cupiditatibusnbsp;Éidci fîmpliçitatem purgato.

ÇDe reuerfione difcipulorum,Matth.il,Luc.io«

A R T 1 C V L V S LU.

Euerfi futicaut lêptuagintaduo cS gaudio.dicêtes: Domine, ctiam Luejo* daemonia fubqduntur nobis in nomine tuo.Et ait illis: Videbam fa Pnbsp;tanam fîcut fulgur de cxlo cadentê.Ecce dedi vobis poteftatem cafnbsp;candi fupra ferpetes 6^ fcorpiones,amp; fuper omnê virtutê inimici, nihil vonbsp;bis nocàit.Veruntamen in hoc nolitc gâuderc,quod fpus vobis fubijciun*nbsp;tur. Gaudcce autem q? nomina veftra feripta iunt in cælis.

Oftendit dominus quod non in temporalium fuccefiu profpcro, fed ïternoçt défi-» derioferuido verum fit gaudiû côftitucndfl.Præmunierat ipfos côfolatione fingulari,nbsp;ne animo forêt deiedo,fi qui ipfos no auditent,Cum tabs iniuria non effet ipforum,fednbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q_ 4 irâfiret

-ocr page 212-

PARS PRI M A.

tranfirct in deum.Sic SC Apoftolus hThefl'.4 Jtaqj qui hæc fpernit,non hominê fpcf' nitjfed deuiïi,qm etiam dedit fpiritü fandü fuumin nobis.Sic ne gloricntur,fi qui ip*nbsp;fos audiunt,neq^ fublime rapiant,qaum non fit opus eorum, fed dei. Sic Si. hic cum resnbsp;mire fucceflifret,reuerfi funtcumgaudio,nonnihil vanægloriæ concepto.Domine,in*nbsp;quiunt,qui non folum terræ ÖC niaridominaris,fedamp; dæmonibusmâ amp; nobis tua gratia fubiiciuntur.Iefus afit quomunirctfuoçt animos aduerfiis, morbum inanis glorise,nbsp;faaclis etiamfolet obrepere,proponitinis exemplû luciferi,qui ob fuperbiam àtantafcnbsp;îicitatefiibitodeiedus eflct. Videbam fatanam.humani generisinimicum, ficutfiilgucnbsp;celeritcr Si terribiliter cadentem. Infignis erat illius dignitas in cælis, amp; tamê ob animinbsp;tumorem,fubito deiedus eft à fummis ad ima.Efa,t4.Quomodo cedifti lucifer qui manbsp;neoriebaris;’Corruiftiinterrâ,quivuInerabas gentesîqui dicebas in corde tuo, incæ-lum confcend3m,fupra aftra dei exaltabo folium meum,fedebo in monte tefiamenti,innbsp;lateribusaquilonis,afcendamfaper altitudinem nubium,fimilis ero altiflîmo.Verunta*nbsp;mén ad infernum detraheris,in profundû laci.i.Petri,z.Si deus angelis pcccantibus nônbsp;pepercitjfed rudentibus inferni detrados,in tartarum tradidit cruciandos in iudiciumnbsp;referuarijSC originalimundo non pepercit,fedodauum Noeiuftiliæpræconcmcuftonbsp;diuit,difuuium mundo impiorum inducens,Slt; ciuitates Sodomorum âC Gomorræoçsnbsp;in cinerem rédigés euerfione damnauit,exemplum eorum qui impie aduri funt ponés,nbsp;amp; iufium Loth oppreflïim à nefandoçe iniuna ac luxuriofa conuerfatione eripuit. (Af-pedu enim ôC auditu iuftus eratjhabitans inter eos qui de die in diem animam iufiâ ini-quis operibus cruciabant.Nouit deus pios de tcntatione eripere,iniquos vero in dié lu-dicii referuare cruciandos.) Magis aut eos,q poft carné in côcupifcétiaimmûditiae amnbsp;bulant,dominationeméç contemnunt,audaces,fibi placentcs,fedas no metuûtintrodanbsp;cercblafphemantes.Sic Adâeicdus eft ob fuperbiam eparadifo.Gene.x.Eccî.io. Ini*nbsp;tium omnis peccati fuperbia.Hinc Sauli dicitur i.Reg.iy. Cum paruulus elfes in oculisnbsp;tuis,caput in tribubus Ifrael fadus es.Pro eo quod abiecifti fermonem domini, abiecicnbsp;te dominus ne fis rex.Mea virtute,nô ycftra poteftate fpûs vobis fubqciuntur. Iob.4Unbsp;Non eft poteftas fuper terra quæ ei copararipolfit.Fadus eft enim vt nullum timeret.nbsp;Necferpentes nocebüt.Marc.iß.Signa eos q in me credut,^hæc fequêturjlinguis loquenbsp;tur nouiSjferpentestoIlentjS^fi mortiferum qdbibcrint,n5 eis nocebir.Aduû.ig.Paunbsp;lus vipera adhærêté manui fuæjCxculTit in igné.Sed qdƒpüs vobis fubijciunf,nolite gaunbsp;dcre.ficnt ifta ctiamper reprobos,Matth.7.MuIti diect mihi in ilia die, domine domine,nonne in nomine tuoprophetauimus,amp; in nomine tuo dæmonia ciccimus,ôCin nonbsp;mine tuo virtutes multas fecimus^'ôf tune confitebor illis, quia nunqnoui vos. Difcedi-5 te à me om nés qui operamini iniquitatem. Verum aütgaudifi eft,incæli8 fcribi,amp;: elfenbsp;in memoria dei.Nam eo vos fubuehet veftra modeftia,veraîp fimplicitas,vndc corruicnbsp;per arrogantiam lucifer, fiperftiteritisincoquod coepiftis, Nouit enim dominus quinbsp;funt eiustSc difeedat abiniquitateomnis quiinuocatnomen domini, i.Timoth.i.HinCnbsp;Mofi ait Exod.jj.Inuenifti gratia coram mc,ÔC teipfum noui ex nomine« Diabolus dc^nbsp;ci dit e cælo,homines autem qui infra funt,fcribuntur fupra.ldco admonet Apoftolusnbsp;Philip,4.Gaudctein domino femper : iterum dico, Gaudete, modeftia veftra nota fitnbsp;omnibushominibus,dnsprope eft.Namipfeait Ex0d.5t.Qui peccauerit mihi,dclebonbsp;cum de libro meo.Pfal.68. Delcantur de libro viuentium, Sc cum iuftis non feribantur,nbsp;Vbi crgoî’Hiere.i7.Domine, omnes qui te dcrclinquût, confundéturtrecedétes à te, tanbsp;terra feribenturtqm dereliquerüt venamaquaçz viuentiû dominü.Sed quo fine:* Apoc,nbsp;io«Vidi mortuos magnosamp; pufillos ftantes in confpedu throni. Si libri aperti funt, SCnbsp;alius liber apertus eft,qui eft liber vitæjSCiudicati funtmortuiexhis, quæ feripta funtnbsp;in libris fecundû opéra eoçzjôC dédit marc mortuos fuos,qui in eo erantîôC mors Si in*nbsp;fernus dederût mortuos fuos,qui inipfis crant,ôf iudicatum eft defingulis fecundft ppenbsp;raipfoçz.EtinfernusôCmorsmifli funt in ftagnû ignis.Hæc eft mors fecüda« Si qui nônbsp;inuentus eft in libro vitæ fcriptus,miirus eft in ftagnum ignis,

Matth.Il nbsp;nbsp;In illo tempore refpondens lefus,dixit : Confiteor tibi domine pater eseli

SC terræ,quia abfcôdifti hæc a fapiêtibus Si prudêcibus, reuelafti ca par* uulis.lta pater, quoniam fie placitum fuit ante te.

Quantü deoplaceat humiiisfimplicitas,ac fuperba difpliccatprudentia,oftêdir.Çhri ftus enim hominum amator integerrimus,de multiplici dono per ipfum â pâtre homt*nbsp;nibuscollato dedis,.veheméter£auifusefi,Luc.ioJnipfahoraexulcauitin fpiritu fat)nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\So.Qj;o

-ocr page 213-

ARTICVLVS UI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XCV,

äo.Quo exemple nos irtftituitjfi quid féliciter eeïTerit nobis eonihtibus, exultemus nS humano affedUjfedgaudio fpûalixnon nobis arrogantes vllam gloriam, fed gaudéteflnbsp;tlluftrari gloriam dei,gaudentes de profeäu proxüni.Frudus enim fpüs,gaudmm,pa36nbsp;chantas.Î Johan.i.Maiorem horum non habeo gratiani,q vt audiam filios meos in vcnbsp;ritateambulare.öC Apoftolus i.Cor.9. Gratias ago deo fuper inenarrabili dono cius.nbsp;Charitas liquidem congaudet veritati, uCor.ij.Quàm fæpius legimus fanäos fup vi^nbsp;Aornsinimicorum dominum coliaudaire,quemadmodü Exod.iy.Tunccecinit Mofesnbsp;amp; filij Ifracl carmé hoc domino. Sic Delbora ÖC Barach fuper occihone Sifarar,ludic,çnbsp;Item ludithde occi(ioneHolofernis,ludith,ï6, Quanto magis hiefuppoteftate fide^nbsp;libusdata fupra inimieü SCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profedu^Maxime igitur nobis ad hoc conädum, vt in

Omnibus quæ nobis diuina mifericordia impartitur donis,ipfumautorem agnofeamus Sc bencmcrentem,ne ingratitudinis arguamur.Videmusidin creaturis natura ducep*nbsp;ftari.volucres ezlifuü ercatorem agnofcunt,collaudät.Hiere.8.MiIuusin cælo cogno-uit tempus fuö,turtur ÖC hirundo ÔC ciconw cuftodierunt tempus aduentus fui, populusnbsp;autemmeus noncognomiiudiciü domini.Efa.uCognouitbospoflelTorem fuum,dC a-*nbsp;finus praefepe domini fui,Ifrael autem non cognouit me,ölt; populus meus no intellcxit.nbsp;Sed ingrati fpes tang hybernalis gIaciestabeKet,Sc difperiettanquä aqua fuperuacua«nbsp;Sap.tó.1 deo Pfal.ioi.Bcnedic anima mea domino,Sc noli obliuifei omnes retributioesnbsp;lt;ius.Ecci.)t.Supcr hrs omnibus bcnedicito dominü^qui fecit te,amp; inebriantem te omi-bus bonis fuis.Ephe,ç.Impleamini fpû fando,loquêtes vobifmetiplis in pfalrais, hyn»nbsp;nis SC canticis fpiritualibus,cantantes 8C p fallentes in cordibus veftris domino, gratia*nbsp;pentes femper pro omnibus in nomine domini noftri Icfu Chrifti,dco SC patri, Col.jnbsp;Omne quodcunc^facitisin verbo aut in opéré,omnia in nomine dfii noftri lefuGhri*nbsp;fti facite,gratias agentes deo amp; patri peripfum.SicChrüs in patrêregcrit oîa,Iohâ,ii.nbsp;Pater,gratias ago tibi,quoniä audifti me.amp; g.Ego honorifico patremmeû, amp; vos inquot;nbsp;honoraftis me.Sic hic.Eft cofelïio fidei,Roma.io,Corde credif ad iuftitiâ,ore aût côquot;nbsp;feftio fit ad (alutem.Matth.io.Omnis qui côfitebitur mc,corâ hominibus, côfitebor 8Cnbsp;ego eu coram pâtre mco,Pcccati,PfaI,îi.Dixi,confiteboraduerfum rne iniuftitiä meânbsp;df»o,ôt turemilîftf impietaté peccati mei.Iofue.y. FUi mi,da gloriadno deo Ifrael, ÔCnbsp;côfitere,acq; indica mihi qd feccris,nc abfcondas.Iac.s*. Cofitemini alterutrü peccatanbsp;vcftra.Bencficn,Pfal.ii7.Confitemini dnoqmbonus,qm in fecuhim mifericordia eins.nbsp;amp; iio,Cóhcebor tibi dfte in toto cor de meo. Item .5}.Bcnedicâ dftm in omni tempore,nbsp;femp laus eius in ore meo,ln omi tpe dicit,fîue profperitatis,fiue aduerlitatis, ne lîmu*nbsp;de iis Pfal,48, Cófitebif tibi cûbencfeccris ci, Hinc Rom.Ç,Gloriamur infpe gloriae ßnbsp;liorum dci.Nô folu aat,fedôi: gloriamur in tribulationibus, fciétesqgt;jribulatio patien-tiam opcratur,patictia aût probationê,probatio vero fpemîfpcs auté nô confundit,qanbsp;charitas dei diffufa cft in cordibus noftris p fpiritü fandum,q datus eft nobis,Sic lob.i.nbsp;Dns dedit,dfts abftulit,ficut dftoplacuit,ita fadû eft.fit nomë dni benedidum, Eccî.ji.nbsp;Confitebortibi dfic rex,ôd collaudabo tcdcû faluatorê meû,Gratias agotibi,cui omnisnbsp;laus,honorâCgloria,i,Timoth,6.Soli deo honor Si: gloria, Pater,p æternâ generatio-nem,qua me incômutabiliter genuifti in identitate naturæ ex tua fubftâtia.Pfal.i 09. Exnbsp;vtero ante lucifeçt genui,8£ a.Diis dixit ad me,filius meus es tu,ego hodi e genui tc.lo*nbsp;han.i.Vidimus gloriâ cius,gloriâ quafi vnigeniti à patrc.Pcr ipfum aût nos adoptionisnbsp;fihi.GaIat,4.Quando venit plenitudo téporis,mifit deus filium fuû,fadô ex multere,fanbsp;dum fub lcge,vt cos qui fub lege crant rcdimeret,vt adoptionem filiorum reciperemu»nbsp;Hinenô cofunditurfratrcscos vocare,Heb,i.Iohan.to,Afccndo adpatrem meûSi panbsp;ïrcmvcftru.Quare nosoraredocuit Matt.^.Paternofter q esincselis,amp; ij. Vnus eft:nbsp;pater yefter g eft in caelis.V nde fequif îQui dfis es cæli Ä terræ,cuius'cp fapiétia regun--tur vniuerfa,Pfal.88.Tui funt c«Ii,Sc tua cft terrajorbé terræ ôc picnitudinc eiustu funnbsp;dafti.Efa.W.Cælû mihi fedes cft,terra fcabellû pedû meoçt.Hicrc.tî.Cælû Si terra egonbsp;impleo.Pfah’îS.Quo ibiàfpû tuot'Si quo à facie tua fugiamt* fi afcéderoincælfi,cuiilicnbsp;tstfi defeédero m infernfi,adcs.Si fumpferopenas mcas diluculo,amp; habitaucro in extrenbsp;«nis maris.Eicm illuc manus tua deducit me.Sap.ii, Quo autem poftet aligd pcrmancquot;nbsp;re,nifitu voluiffcsgt;autquodà te vocatum non eftct,cÔferuarctur^Parcis auté oîbus,qmnbsp;tua funt domine,g amas animas,Sc it.Cfi ergo fis iuftus,iufte oiïiiadifponis, Hincora*nbsp;mus Matt.ô.Fiat volûtastua.Nâ idem dominus omniû,diues in oêsqui inuocâtillun»,nbsp;Rom.io.Hiero.Gt’tiasagit 8(:cxuh:atinpatre,q) apoftolisfui aduétus aperueritfacra-*nbsp;méta,q ignorauerfit feribæ SC pharifaei, g fibi fapiêtes videnf, ôC in côfpcdu fuo prude--tes.Abfcondit aüt,non vtinuidens aut vtautotimpéritie,fed quia digni non erant,CQ-fident«

-ocr page 214-

PARS PR IMA, fidentcs in fua fapicntia,amp; ideo nec deum inuocantestS^ exmifericordia^ne magts pat*nbsp;niantur propter gratiae coliatæ abufum. laco.4. Scicnti em bonfi ficere amp; non facjcti,nbsp;peccatum clt illi.Efa j,V s: qui fapientes eftis in oculis vcftris, amp; coram vobifmctipfianbsp;prudentes.Hicre.4.Sapicntes funtvtfaciant malum,bene autem facercnefcierunt. Denbsp;quibus lob.y.Qut apprehendit fapientesinaftutiaeorum, amp; cofiliumprauorum diffi-pat.i.Corinth.i.Perdam fapientiam fapientium,amp; prudentia prudentium reprobabo.nbsp;Hirtc laco.î.Quis fapiensinter vosôCdifciplinatust’oftêdatexbona conuerfatiôe Operationen! fuam in manfuetudine fapientiae.Quod fi zelum amarum habetis,amp; conten-tionesfuntincordibus veftris,nolite gloriariÖC mendaces effe aduerfusveritatem.nonnbsp;«ft cnim iftafapientia defurfum,defcendens à patreluminum,fedterrena,animalis,dia-bolica.Tcrrena,Luc.i6.Filfi huius feculi prudentiores filqs lucis funt in generationib’*nbsp;fuis^Sed i.Corinth.j.Sapientia huius mûdi,ftultitia eft apud deum.Nam fpii dei caret.nbsp;lohan44.Egorogabo patrem,ôCaIium paradetum dabit vobi5,fpiritum veritatts,quénbsp;mundusnon potert accipere,quia non videtcum,nec fcit eum. Animalis, Roma.amp;.Pranbsp;dcntia canis,mors efttprudetia aut fpiritus,vita amp; pax. Quoniam fapientia carnis ini*nbsp;mica eft deotlegi enim dei non eft fubieda,ncc cnim poteft. Galat.ç. Caro cm concu*nbsp;pifcit aduerfus fpirit5,SC fpus aduerfus carnem.Hinc Romajj.Carnis curam ne feceri*nbsp;tis in deftderiis,quia Sap.i.In maleuolam anima non introibit fapientia, nec habitabitnbsp;in corpore fubdito peccacis.Dæmoniaca,quû fpiritum Chrifti non habeat.i.Corinth.znbsp;Nos autem no fpiritfi huius mudi accepimus,fedfpm quiexdeoeft,vt fciamusqàdeonbsp;donata funt nobis.Gene,?,Serpens callidior erat cundis animätibus. Scd no eft proprienbsp;fapientia,fed aftutia,fciens inuenirc accommoda mediain malum finem.Roma.i.Di*nbsp;rentes fc elfe fapientes,ftulti fadi funt.Ideo admonet Prouer.s.Nc fis fapiens apud tc-metipfum.Sic ludæorum facerdotes SC fcribae,occidentcm fequentes literam.velamennbsp;habent fupercorfuum,t.Corinth.5.quanqfe videntes iaditent, lohan.9. Nunquid âCnbsp;noscaeci fumus.Scdcæciô^ duces caccorum.Matth.iç.Ideo admonet Hierc.^.No gio*nbsp;rietur fapiens in fapientia fua,ncc fortis in fortitudine fua,nec diuesin diuitiis fuis, fednbsp;in hoc glorietur qui gloriatur,fcireÔC nplTe me,quia ego fum dominus,qui facio mife*nbsp;fiCotdiam SC indicium 0^ iuftitiam.Eccî.jt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;timet deum, accipiet dodrinam cius,

Iob.i8.Dixithomini,ecce timor domini ipfji eft fapientiàî recedereàmalo, intelligê tià.Eccî.i,Radix fapientiæ eft timere deum.Hoc eft quod admonet Apoftoîus Roma.nbsp;16.Voio vos fapientes eife in bono,6cfimplices in malo. Gaudebat autem SC gratias ?*nbsp;gebat non de fapientum cxcæcatione de qua contriftabatur.Marc.j.Circunfpicics cosnbsp;in ira, contriftatus eft fuper cæcitate cordis eorum. fed deparuulorum illuminatione.nbsp;Sic ApoftoliisRoma,6.Gratias deo,quia fuiftis ferui peccati, obediftis autem ex cordenbsp;ineam formam dodrinæ,in quamtraditieftis.AuguftinustNon dixit,ftultisimpranbsp;dentibus,fed paruulis.Paruuli dicuntur ætate.Efa.9.Paruulus natus eft nobis.Imperfe•nbsp;dione.Proue.i.VfquequoparuuIi diligitisinfantiamî’Heb.y.Omnisenim qui Jadis eftnbsp;particcps,cxpers eft fermonis iuftitiæ.paruulus enim eft,Efa.6y.Puer cérum annorumnbsp;morietur,ôC peccator centum annorum malcdidus. Innocentia SC fimplicitate. i,Co*nbsp;rinth.i4.Nolite pueri effici fenfibus,fed malitia paruuli eftotc. Chryfoftomus î Docecnbsp;nos per omia flatum fuperbiæ eflë fugiendum, ÖCfimplicitatem admirandam. i.Cor.j,nbsp;Si quis videtur inter vos fapiens efle in hoc feculo, ftultus fiat vt fit fapiens. i.Corint.i.nbsp;Quæ cnim ftulta funt mundi,elegit deus,vt confundat fapientes. Beda î Nô ait hebeti*nbsp;bus ôCftuItis,vt probet fe tumorem damnaife,nô acumc.Eft emhumilitas clauis fcicti{nbsp;Iaco.4.i.Petr.5’.Deus fuperbis refiftit,humilibusaûtdat gratiâ.Pfal.iS.Sapientiâprac*nbsp;ftans paruulis.Efa.ig.Qùé docebit fcœntiâ. ÔC quéintelligere faciet auditû Ablada*nbsp;tosà lade,auulfosab huberibus.Quiem recedüt à malo concupifeentiae, carnis,fuper*nbsp;biæ,auaritiæ, fi vère fapiêtes funt.Chryfoft.Sapiétiacft ,nô cloqa dei feire, fed fecudûnbsp;eloquia dei viuerc.Senfus em verbofie,maximc ad imitationë euâgcliçæ referf pfediq*nbsp;nis,nô modo cognitioné, qua etiâ multi pfeudoprophctæôC hæretici multis catholicisnbsp;dodioresfuere.Veçe nô habuerüteârcuelationé quabcnefaccrêt, creator« agnofeerétnbsp;agnitûcg colerét.Igif abfcondita funt ab eis,qa fenô accômodauerunttamp;^d fenbaeSCnbsp;pharifæi quotidie in lege verfantes nô inuenerunt, fimplices amp; pifcatorcs inuenire me*nbsp;ruerunt.Matth.iî.Vobis datum eft nofle myfterium regni dei. Roma.io.Fjms em legisnbsp;Chrus,adiuftitiâ omni credéti.Luc.ii.Var vobis Iegifperitis,q tuliftis claué fciétiptipfinbsp;no introiftis,Sc eosqmtroibâtprohibuiftis.Idcolac.j.Si qs indiget fapiétia,pofiuletânbsp;deo,q dat oîbus affluêtcr,amp; non improperat,amp; dabif ei.Aug.Fadi huius acqtatem'dnsnbsp;paternx voluntatis iudicio confirmât,vt qui didignâtur paruuli in deû fieri,ftuiti dein*nbsp;ceps in

-ocr page 215-

ARTICVLVS Lib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. XCVb

€eps inTua fapientia fiant»Sic cnim dtuinoplaçait côfiKo,huniânâin damnare fwiétia, flCper humilitatem cuangclicac dodrinï bonos ad fe trahere«Grcgo.His verbis Chriftinbsp;cxemplü humilitaiis accipimus^nc temere difcutere fupetna cófilia de âliorum vocatio«'nbsp;ne,aliorumve repulfione pfumamus.Iniuftum effe nó potcft,quod plaçait iafto. In cS-*nbsp;óis ergo qax exterius difponantatjaperta caufar adonis, cft occultæ iaftitia volantatis,nbsp;Hinc AuguftinusïQuem trahai,quem nó trahat,qaur iftö trahat, 8C illu nort,rtoli dria-»nbsp;dicare,fi no vis errare.Proacr^iç^Sicuc qui mei multü cümedit,non eft ei bonutfic quinbsp;fcrutator cft maieftatis,opprimef à gloria,Ghryfoft.Nungdifcutias cófilia dci in ope-*nbsp;ribuseius,quid fecit, qua ratione ficfecittfed quomodocunqj remfua voluit ordinäre,nbsp;gracias agês,fufficiat tibi ad tcftimoniu ipfa dei naturatquia deus fine ratione,fine iufti-*nbsp;tia nihil facit.Nóemiudicem te eflc voluit aduum fuoçtjfed feruuni præceptoçifuoçz.nbsp;Boni cnim dfii cft, omnia prouiderc quæ ad vtilitaté pertinêt feruiîboni aSt ferui cft ffnbsp;déliter operari,SCnondifcutere domini fui ääus.Eccüj.Altiora te ne quaeficris,ö^ for-«nbsp;tiora te ne îcrutatus fuerisîfed quæ præccpit tibi deus,ilia cogita femperîôc in pluribuSnbsp;operibusciusnefueris curiofus.Ëftcnim humiliterteuerenda,qüia infuperabilis» PfaI,nbsp;•}lt;4,Qmnia quæcûqj voluit dominus,fecit in cælo ÔC irt.terra,in mari SC omnibus abyflïsnbsp;Roma.9,Voluntaticiusqutsrefiftit^Efa.46.Côfiliummeu ftabit,ô£ omnis volutasmearnbsp;fict.Diligenter adimplenda,quia vtilis.Matth.7.Qui facit voluntatcm patris mei, ipfcnbsp;intrabit in regnum cælorum.ChryfoftomusîHæc cft via falutis optima,vt qui rcfpuficnbsp;quæ dicuntur,nullo padlo coganturîvt quoniam vocati nó obtcmperarunt,ncc melio-'nbsp;rcs hinc fadi funt,fed fpreuerunt falutem,quoniam eiedi funt,refipifcerc coganî,amp; fienbsp;diligentiores fiant qui crediderunt*Si ergo arrogantia illis obfuit,(nam ignorâtes dci iunbsp;ftitiam,ÔC fuâ volentes côftitucre,iuftitiæ dci no funt fubielt;fîi,Roma.io.)vos formida-te,vt paruulorum ftatum conferuetis, nô ignorantes illud efle quod vobis hæc reuclarinbsp;«ffecit,cuius cótrarium illos reuelarione priuauit.Nonenim quando dicitur,abfcondiftinbsp;hæc à fapiétibus amp;c, rem totam deo tribuit,fed ficut cum dicit Apoftolus Roma.uquiainbsp;tradidit illos deus in reprobumfenfum,amp;: cxcæcauit,nô opcratumhæc deumfuifiê alfenbsp;rit,fed illos qui caufam præbucrunt^Rcuelatur enim paiuulis,quia per tumoremmen*'nbsp;ris obftaculumnonponunt veritati, quodfuperbis in proprq cordis oculis denegatur.nbsp;lohan.i.Luxintenebris lucet,amp; tenebræ cam nó comprchenderut.lohan^j. Lux venir in mundû,3C dilexerunt homines magis tenebras quàmIuccm.Suo ergovitio exesnbsp;canturgt; Sic ergo excæcatô^indurat iuftofuoiudicio graciafubtrahendo,ficut folcaufanbsp;cft côgelationis fuo recelfu.Ipfe cm ait EzechuS.Nolo morte pcccatoris,fed magis vtnbsp;conuercatur ôc viuat,V ult cnim oés homines faluos fieri,ôC ad agnitioné veritatis vent-*nbsp;rc,t,Timoth,i.Hinc dédit nobispoteftatc filiosdeifïeri,Ioh.i.Beneergo dicitpOfcus,nbsp;Perditiotua olfracl,tantummodoinmeauxiIiumtuum,Quid eft ergo quod dominusnbsp;ait Exod.îî. Roma,9, Mifereborcui volucro,amp; Clemens eroin quemmihiplacuerit?nbsp;Sed audi ipfum Ezech.i8.Si autemimpius egerit poenitêtiam ab omnibus peccatû fuisnbsp;quæ operatus eft,ôi euftodierit omnia præcepta mca,amp; feeerit iudicium ôC iuftitiâ,vitainbsp;viuetSCnon morietur.Omniûiniquitatum eius quas operatus eft,nô rccordabor.Hie-rc.iS.Eccc ficut lutum inmanufiguli,fic vos in manumea domus Ifracl.Repéte loquatnbsp;aduerfusgentemSC aduerfus regnum,vt eradiccm,amp; deftruamôi difperdâ ilIud.Si pcenbsp;nitêtiam egerit gens ilia à malo fuo,quod locutus fum aduerfus cam, agam ôC ego pcenbsp;nitentiam fupermalo quod cogitaui vtfacercmei, ÔC fubito loquar de genre amp; regno,nbsp;vt ædificem amp; plantem illud.V ndc.i6,Noli fubtrahere verbu,fi forte audiant amp; côucrnbsp;tantur,vnufquifqî à via fua mala,ÔC pcenitcatmc mali,quod cogitaui faccre eispropteïnbsp;tnalitiam ftudiorum eorum.Audi rurfus SC obferua 4.Reg.i7. Et tcftificatus cft dominus in Ifrael Sc in Iuda,per manu omniû prophetaç: SC videntium,dicés : Reuertimininbsp;à vijs vcftris peffimis,nbsp;nbsp;euftodite præcepta mea Sc cæremonias iuxta omnê Icgé quam

præcepi patribus veftris,ficut mifi ad vos in manu feruoçt meorum propheta^.Qui no audierutjfed indur auerunt ceruicem fuam iuxta ccruicem patrum fuorum,qui noluerutnbsp;obedire domino deo fuo.Hiercm.i.Quarc dixit populus meus,receirimus, non venic-mus vitra adtefZacha.y.Et noluerunt attendere,ÔC aucrterunt fcapulam recedétc8,ôfnbsp;aures fuas aggrauarunt ne audirent,ÔC cor fuum pofucrüt,vt adamantem, ne audirét lenbsp;gern ôC verbà,quaf mifit dns exercituumin fpiritu fuo fando per manumprophetarumnbsp;priorum.Quarc admonet Apoftolus Heb-ij.Videte firatreSjne forte fit in aliquo vcftrSnbsp;cor malû incredulitatis difeedendi à deo viuo,fcd adhortamini vofmetipfos g fingulosnbsp;dies, donee hodiccognominaf, vtnóobduretur quisfallaciapeccati.Quid clarius didnbsp;pôt^Hinc Ad.7.ait SrephanusîDura ceruiccamp;incircacificordibusßf auribus,vos femnbsp;ptrfpi-

-ocr page 216-

P A R S P R I M A*

Ï'cr fpiritui fando vcftitiftis,fient patres vcftn\ita ÔC vos* ObfeVna quod dicit Apoftogt; us Roma.9,deumfuftînuiffe vafa iræ aptaininteritum,nô dicit quod fecerit aptainin'nbsp;teritû.Sict*Timoth.t.Cognouit dfisqfunt eius,ôC difeedat ab iniquitate omnis q inquot;nbsp;uocat nomé dfii.In magna aût domo non folû funt vafa aurca ôC argcntca,fed ÔC ligneanbsp;ac fidiliaîôC quædam quidem in honorem,quædam autem in côtumeliam ? Si qs autemnbsp;emundauerit fe ab iftis,€rit vas in honorem,fandificatû SC vtile domino,ad omne opnsnbsp;bonumparatnm.i*Pet.5*Dominus patienter agit propter vos, nolens aliqnosperire,nbsp;fed omnes ad pcenitentiamreuerti, Sed Roma.x,Ignoras qniam benignitas dei ad poenbsp;nitentiam te adducitî’Secnndum autem duritiam tuam Si cor impeenitens, thefaurizasnbsp;tibi iram in dieiræ Si renelationisiuftiiudicii dei,qui redder vnicuiqjfecundum operanbsp;fua*Póteft6ieoreferri,vtinteIlig3mus beneplacitumpatri, per ftultitiam crucis,per'lt;5nbsp;abiedos homines fubijeere fibi mudum,ne quidhumanafapicntia turgeat,nc etiam quinbsp;abiedi fiint mundojdefperentj.Corinth.uNamquiain deifapientia nô cognouitmûquot;nbsp;dus per fapientiam deum,placut deo per ftultitiam prædicationis faluos facere credêtesnbsp;Hæceftilla voluntas,de qua Roman,li. Probetis quæfit voluntas dei bona, benepla*nbsp;cens Si perfeda.

Omnia mihi cradita funt a patte meo«Et nemo nouic filiû niff pater, ne(!|l pâtre quis nouit ni fî fîlius,8£ cui voluerit filius reuelare.

Horfi omniû bonoç« pater eft autor,à quo mihi tradtta funt omnia, Chryfoftomusi Tradita funt ei omnia,fecundum quod minoratus eft ab angelis,Pfal,8,Heb.x»Nam fe*nbsp;cundumillud quod nonrapinam arbitratus eft eflefe æqualemdeo,Philip.i*vnuscun«nbsp;in eo deus ôc æqualis cft*Hicro*Non ccelum ÔC terram quæ côdidit Heb.ijpfe, fed hi qnbsp;per filiu accefium habent ad patrem,ö^ ante rebelles,poftea deö fentire cceperGuPfal.inbsp;Poftula à me,Sc dabo tibi genres hæreditatem tuam. Antea lacob inhabitabat.Eccï.14nbsp;Et dixitmihijin lacobinhabita,Sc in Ifraelhæreditare.Nunc aöt dediteu caput fupecnbsp;dmnemecclefiam,quæ eft corpus ipfius,Ephe.i,Hincinfluitmembrisvitam* lohan.y;nbsp;Sicut enim pater fufeitatmortuos Sc viuificatjfic Sc filius quos vult viuificat. lohan.é»nbsp;Omne quod dat mihipatcr,ad mevehiet.SC lohan.iy.Nunccognouerunt quia omianbsp;quæ dedifti mihi,abs tefiint,6C mea omnia tua funt^SC tua mea funt. Nihil ergo timen-dum quumtakmhabeamus dominbm. Matth,zg, Data eft mihi omnis poteftas in cacnbsp;lo Sc in terra.Secundum quod natus eft à patre,omnia tradita funt ei,nó tanq feruo,fednbsp;ficut fiiio.Nulli^t mirum me omnium efïedominum,quum 5c aliud maius poflim,fci-re Sc nofle patré,fic,vt Scalijs reuelare poflim, Reuelat pater myfteria paruulis, reuclatnbsp;filius patrem.HieronymusîAliud eft naturæ æqualitate nofle quod noueris:aliud,reuc-lantis dignationc.i.Corinth,iî,Ex parte cognofcimus,Iohan.i7.Pater iuftc,mûdus tenbsp;no cognouic,ego afit te cognoui,ôC hi cognouerunt quia tu me mififti t SC notu feci eisnbsp;nomen tuum,0C notum faciam,vt diledio quia dilexifti mc,in ipfis fit, SC ego in ipfis.Ionbsp;han.iy.Iam no dicam vos feruos,qa feruus nefeit quid faciat dns eius, Vos afit dixi aminbsp;cos,quia omnia quæcunqj audiui à patre meo,nota feci vobis. Sicut ergo de reuelationcnbsp;quafilius reuclat pattern,teftimonium habemus, Iohan.i7.Patcr,manifeftaui nomennbsp;tufi hominibus quos dedifti mihi.ita SC de reuelatione qua pater reuelat filifi.Matt,i6,nbsp;Beatus es Simon Bariona,quia caro SC fanguis no reuelauittibi,fed pater meus q in cæ-lis eft. Non nouerunt quis eftet filius,qui' dicebat Marc.6,Nonne hie eft faber,filius Ma-ri'æ* Iohan.i7.Hæc eft vita aeterna,vtcognofcattc fojudeum verum SC que mififti Ic*nbsp;fum Chriftum.Nó remouet perfon3,fcd naturam.fpfis cnim fandus deus,SC cognofeitnbsp;quemadmoduScpatcrSCfilius.Nam hi tres vnumfunt,i,Iohan.s‘,Noffe ergopatré.eftnbsp;metuere vtdeum,diligere vt patrem,SCaffici,Malac.i.Filius honorât patrem,SCferuusnbsp;dominum fuum.Si ergo pater ego fum, vbi eft honormeus^SC fidominusego fum,vbinbsp;eft timor meus. Filiumnofle,cftimitari,Nam vt filius imago eft paths, ficSC nosima-ginem filq debemusportare.Roma.S.Nam quos præfciuitSC prædeftinauit cóformesnbsp;fieriimaginis filijfuijVtfitipfeprimogenitus inmultis fratribus, i,Cor,iy.Igitur ficutnbsp;portauimus imaginem terreni,portemus SC imagincm cæleftis,

5 nbsp;nbsp;Venite ad me oes qui Iaboratis,8f onerati eftis, ôf ego reficiana vos. T

hte iugum meum fupervos,8f difeite a me,quia mitis fum,8i humilis corde, inuenietis requiem animabus veftns.Iugûi enim meum fuaue eft, ZC onusnbsp;meum kue»

Hie Ic*


-ocr page 217-

ARTICVLVg lil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo* XCVIL

Hic Ie fus animo contcmplans,quanta effet generis humani calamitas,mifericordia motuSjinuitat omnes ad fe,omnibus foiatium acremedium pollicens vitro,fi modo firnnbsp;plici fyncero'cp pectore fefe adeant,öC excuffo iugomundilonge miferrimomoleftiffi*nbsp;niolp,iugü euangelicac dodrinæ recipiant.Ob id em indicat fe veniffe proprie,vt Icuet,nbsp;quotquot ex ipfo fperant peccati,velconfcientiæ,vei cuiufcunq; mali remedium.Chry-ioftomustNon hic velille,fedomnesquicuris, doloribus,peccatis laboratisxnon quianbsp;glorißcari me à vobis opus eft mihi,fed quia falutem vefträ fitio.Hiere.s.V t inique age-rcntjlaborauerunt.Sap.s'Xaflati fumus in via iniquitatis ÔC pcrditionis,ambulauimusnbsp;vias difficiles,viam aütdominiignorauinms^Pfal.ij.Contritioamp;infelicitasinviis eorügt;nbsp;SCviam pacis nö cognouerunt,non cft cimor dei ante oculoseoçtiPofliintper laborätes,nbsp;ludxiin operatione mandatoçttper oncratos,gentes onere peccatoi^ opprefläe intelli*nbsp;gi,qiios Chriftus quiefcerc facit.Credere em ÔC confiteri quis labor, ÔC baptizari* Quo^nbsp;modo autem non quies, quandoquidem Sc hic nihil folicitum effe oportet, de qs quaenbsp;ante baptifmum fada funt,amp; alibi quies fufceptura eft^ Laborabant ludæi fub pædagogt;^nbsp;gia iliaÄexadore lege innumeris cæremonrjs,pondus diei ôCæftus portantes, Matth*nbsp;io*quampharifæifuisconftitutiunculisaggrauarunt, Matth,t?.Alltgant onera grauianbsp;ÔC importabilia.ôc ponunt eainhumeros hominum, digito aûtfuo nolunt eamouerc.nbsp;Vnde Petrus Ad.iy.Quid tentatis deûimponere iugü fuper ceruices difcipuloçt, quodnbsp;neqj nosjncqj patres noftri portare portueruntîfGala.j.Chriftus nos redemit à maledi-dolegis,faduspro nobismeledidü,quiafcriptûeft DeuuiuMaledidus oinnisqui pennbsp;det in ligno,vt in gentibus bencdidio Abraae fieret in Chrifto lefu, vt pollicitationeninbsp;fpiritus accipiamus per fidem.De onere peccato^ ait Pfal.57.Qm iniquitates meæ fugt;nbsp;Eergreffæ funt caput mcü,Slt; ficut onus graue grauatae funt fuper mc.Efa.yg.Diffoiue col-gationesimpietatis,folue fafciculos deprimentes.loh.i.Ecce agnus dei,ccce quitollicnbsp;peccata mundi.i.Pct.x.Quipeccata noftra ipfe pertulit incorpore fuo fuper lignum,vtnbsp;peccatis mortui,iuftitiæ viuamus, cuius liuorc fanatifumus.Hinc ait loh.io.Ego ventnbsp;vt vitâhabeantjSC abundatius habeant.Hierony;Grauia onera peccata teftatur.Zach.nbsp;y.Hæc eft iniquitas eoçt in omni terra,SC ccce talentü plumbi.Nullo onere grauius pre*nbsp;mitur animus,nil tarn veheméter reftringit oculos,nihil magis deqcit atqj profternit,qnbsp;malae adae vitae ac peccatoçe confcientiatnihil contra fublimiore mente hominis reddit,nbsp;ficut iuftitiae SC virtutis pofleffio.Pfal.it.Dfis regit mc,ôC nihil mihi deerit,in loco paf-cuaeibimecollocauit.Super aqua refedionis educauit me,anima meä conuertit.Vndcnbsp;admonet Ofec.fi.V enite ôCreuertamur ad dnm.Efa.ti.Conuertiminiamp; venite.Chry--foftomusîN on illos vocat,qui omnino no concupifcuni facere iuftitia,fed qui feftinabâtnbsp;amp;laborabant,fed non pualebant.laco.4. Appropinquate deo,SC appropinquabit vo-bis.Ioh.7.Quifitit,veniat adme,SC bibat.loh.q.Quibiberit ex hac aqua qua ego dabonbsp;cijfiet in eofons aquæ faliétis in vita ætcrnâ.Luc.ii.Ego difpono vobis,ficutdifpofuitnbsp;mihi pater meus,regnUjVtedatis Sc bibatis fuper menfam meä in regno meo.Nec enintnbsp;opes,nec honor es,nec voluptates huius mundi pftant verä animi tranquillitatem.Habetnbsp;mundus iugü fuS prima fpecieblandu,fed reuera moleftuSC afperû.Illud excutite,Sc alanbsp;cresiugomeo colla veftrafubmittite.i.Co.ö.Nolite iugü ducerecû infidelibus.Thre.i,nbsp;Vigilauitiugüiniquitatümeaçein manu eius,f.inimici.Hoc Chfs venir auferre.Efa.9.nbsp;Iugü oneris eius,amp; virgâ humeri eius,ÔC feeptrü exadoris eius fuperafti. Efa.io.Et eritnbsp;in die ilia,auferetur onus eius de humero tuo,Slt; iugü eius de collo tuo,8C côputrefcet iunbsp;gum a facie olei.Thre.5.Bonü cft virocü portaueritiugû dni ab adolefcétia fua.Scd dfisnbsp;conqueritur Hiere.t.A feculo confregifti iugü meum,coftegifti vincula mea,SC dixiftiînbsp;Nonferuiam.lugu euangelicüduosconncdit populos.Ephe.i.Veniens euangelizauitnbsp;pace vobis qui longe fuiftis,amp; pace his qui propcîqm per ipfum habemus acceflum amnbsp;boin vnofpiriruadpatrê.Supervos,dicit,non ficut feribæSCpharifæi, qui dicebant SCnbsp;nô faciebant.Matth.xj.Lucæ.n.Væ vobis legifperitis, qui oneratis homines oncribusnbsp;quae portare no poffunt,ôc ipfi vno digito veftro nô tangitis farcinas.Chryfoft .Seipfumnbsp;exemplû vobis pofuit,quo acceptior hæcdodrina fua, gratior'cgeffet.Quid pofiim,minbsp;raculis dcclarauûSCjamen ncc opes nec honoré affedo,neq} quicq omnino ambio,qdnbsp;apud mundü magnü Sc præclaçt videtur.N eminê,quâuis humilé SC peccatorê,faftidio-Mitis ac manfuetus animus,fons cftomnistranquillitatishumanæ.lpfeaût tanquâouisnbsp;Bd occifioné du(Suseft,SCquafi agnus corâ tondente fe obmutuit,ôC nô aperuit os fuum.nbsp;PfaI.t44.,Suauis dfis vniuerfis, Sc miferationes eius fuper omnia opera cius.Exinaniuitnbsp;Bût femetipfum,forma,ferui accipiens,fadus obediens vfqj ad morte, morte aüt crucis.nbsp;Phil.x.Obferua qd aitjhurailis corde.Eft em qui nequiter fe hHmiliat,Sc interiora ciusnbsp;R plena

-ocr page 218-

PARS PRIMA,

plena funt Jolo.Eccîuÿ.Humilitas amp; mititas requic inueftiunt,amp; imperturbata manéc, fient vana gloria nunq quieta,nolens humiliari,amp; fetnper quzrens fublimari.Chryfoft.nbsp;Humihtas vircus eft,ôe lublimioris philofophiae mater atcy ongo;propterea etiä cum nonbsp;bis diuina traderet inftituta,ab humilitate initiü fecit, Matth.ytBeati paupcres fpiritu,SCnbsp;hie magnä pollicetur niercede,Non cm alijs folum accómodus atqj vtilis fueris,fed tibinbsp;ipfi firmâ ftabikmcç requiem côpræftabis.Hiere.ô.State fuper vias,ÔC videte ÔC interronbsp;gate de femitis antiquis,quæ fit via bona,SC ambulate in ea,^ inuenietis requiem animanbsp;bus veftris.Animabus dicit.Nam ficarnimolefta videntur,fpintuitamen fuper meldulnbsp;cia.loh,i6.In mundoprelTurâjinme pace habebitis«Qucmadmodü Chriftus refrigeracnbsp;fufeipientes iuguipfius,fic fatan fuos deceptoriis fedueit öble(flamentis,ne à malis defi*nbsp;ftant,Docuit hadenus quæ exipfo difcere dcbeamus,nimirü manfuetudiné ôC humilitanbsp;tcmtdocuit tollendû iugum,vt requié confequamur confcientiz,pergtt iam rationé di-dtiairignarc,Non efi:,inquit,quod metuatis«iugümeum durfi SC graue videturincredu-lis,fcd rjsqui toto peâorefiduntbonitatidiuinæ,qui conceperunt ignécharitatis euan-*nbsp;gelicae,molle commodü,leuis cft farcina mea.Chryfoft.Confidera quomodo his omnbsp;nibus.vt humilitaté praeeipue colant,ipfis perfuadet.Priraohisquæ ipfeperegitîDifci*nbsp;te,inquit,à rae.deinde magnitudincretributionis, quia inuenietis requiem. Præterea tisnbsp;quae ipfe gratis offert,Ego reficiä vos. Ad hæc,quia facile SC fuaue,Nolite,inquit,onuSnbsp;pertimefcere.fuauitaüs eni eximiæ plenû eff ,âC magnitudine pmioçt leue, Auguft.Miranbsp;res,quomodofuaue,cueosquiintrepidaceruice fubierint farcinâ banc manfuetilTimisnbsp;humeris.tantis cernamus agitari procellis mundi,vt nô à laboribus ad quietë,fed àquienbsp;te ad labor« vocati videantur^’t.Tim.j.Ümncs qui pie volunt vâierc in Chfo lefu,pecnbsp;fcquutionépatieotur.Quarenôraagts ait, venite qui vacatisî'NSôc vacantes côducit innbsp;vineam,vtferant æfiu diei,Mat.toVndc Apoftolus i.Cor.iS.In omnibus exhibeamusnbsp;nos ficut dei miniftros, in multa patientia amp;c.Sed fpiritus fandus,qui exinteriorisnbsp;hominis corruptione,interiorë renouât de die in diem,r.Cor.4*df gulf ata requies fpi-xitualiSjinaffluentia deliciaçi dei,in fpefuturae beatitudinis,omnia praefentia delink,SCnbsp;¦afpera omnia SCgrauiareleuat.Ro.S.Nonfunt côdignæ paflioneshuius temporis ad fuquot;nbsp;turara gloriam,quae reuelabitur in nobis.t.Cor.4.1d cm quod inpræfenti momentaneflnbsp;cft leue tribulationis noftræjfupra modûiti fublimitateæternumpondus gloriæ opera^nbsp;bitur in nobis,non contcmplantibus nobis quæ videntur, fed quæ non videntur.Quacnbsp;cm videntur,tcmporaliafunt:quæ autem nonvidentur,ætcrna,Quotpericula amp; labo-*nbsp;res in terra SC in mari mercatores fubeunt fpe lucri temporalis?'Sccari ôC vri homines funbsp;ftinent,vt dolores,nonæterni,fedaliquantodiuturniorcs,hulcerisrepimantur,Auguft»nbsp;Omnia cm fæuaSCimmania,prorfus faciliaSCpropc nulla facit amor.Rom.S.Quis nosnbsp;feparabitàcharitate dei quæ cftinGhrifto lefu. Tribulatio^an anguftia^an famesî’annbsp;nuditasîTan periculflî'an pcrfequutioç’an gladiusî’Sicut feriptû cft Pfal,4î»Qui3 propteCnbsp;te mortificamur cota die,æftimati fumus ficut ouesoccifionis,Sed in his omnibus fupe*'nbsp;ramus propter cura qui dilexit nos.Genc.19, Videbantur(i acob in feruiendo SC alqs fc-ptem annis pro Rachel)dics pauci præ amoris magnitudine .Duoconiunxit, fuauitatcnbsp;amp;leuitatem,quoalliceretur voIuntas.ProindeSC apudyetcrcspromiâïonibus carnisalnbsp;Icxit plurimos,promittens terri laâcSC mellc mananté,Exo,5.Deut.8.Vcrum qs deliquot;nbsp;chscarnalibuscraffusille deledabatur populus,Deutc,t8.Qui vero fpiritualcs funt,ha*nbsp;concemnunt,quin etiamafperitatibusgaudent,pcnuriaSc miferl^s dcliciantur,id(^ cælenbsp;ifium amore.Quêcunq^ enivereiuftusillecælcftiû occupauerit,huic naufea erit omnisnbsp;tranfitoriavoluptas,huic facile ferreiugüdomini.£xemplofuntDauid,lob,Efaias,Hienbsp;remias SCc.exemplo funt,qui gaudentes ibant à confpedu concilii,quonii digni habttinbsp;funt pro nomine IefucontumeIiampati,Adi,y.Efa,ii.Haurictis aquas in gaudio defonnbsp;tibus faluatoris.HincEccî.xj.Nihil dulcius q refpicere in mandatis domini.i.lohan.r»nbsp;Mandata ciusgrauia non funt.Imo dulciora fuper mel ÔC fauum,Pfal.ii8,Hicrony.în lenbsp;ge multa præccpta funt,quæ apoftolus impleri non polTc pleniffime docet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n le

ge opera requiruntur,quæ quifccerit,viuetincis,Deut.4.In cuangelio voluntas quæri tur,quæ etii fi effedum non habcat,præmiumtarnen non amittit.Chryfoft-Si poft hæcnbsp;omnia,ardua difficiliscp virtus videtur,vide quanto difficilior vitiofitas efttquod ipfe ocnbsp;cultiusfignificauit,cû aneequam deiugo fuodiceret,præmifitîVcnitc ad me omnesquinbsp;laboratis ôc. onerati eftis,volens oftenderc quantü laborê,quantumip grauamen pccca-tum hominibusaffcrat.Adhæciugomortalitatis omnes premimur.Eccî.40,Occupatio magna creata cft omnibus hominibus,ôc iugû graue fuper filios Adi,à die exitus denbsp;ventre matris eoçe^vft]^ in diem fepukuræin matrem omnium.

Etcoii*

-ocr page 219-

ARTIC VL VS LIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo» XCVIIT.

Et conucrfus ad difcipulos fuos, dtxiuBeati' oculi qui' vident qua? vos vi Lucao detis.Dico cm vobis,q) multi ptophetæ 8Creges voluerunt viderc qu^ vos Rnbsp;videris,8^ non viderunt:ô^ audirequæ auditis,ôô non audicrunt.

Oftendit dfis q, ad falutê neceffaria fit fides per dilectionê operans. Solatur aût fuos, qui omnia prppter ipfum reliquerant,âC multa perpeffuri erant:conuerfusi^ ad eos,granbsp;tulatur illis eâ felicitate,quæ negata effet fummis viris»Beatosipfosdicit',amp; omnes quo-que,qui cû fide ipfum in carne ambulâtem vident ÔC miracula opérante» Baruch,j.Poftnbsp;haec in terris vifus eft,amp; cü hominibus conuerfatus eft»i.loh,i»(^od fuit ab initio,quodnbsp;audiuimus,quod vidimus oculis noftris,quod perfpeximus,amp; manus noitræ contredanbsp;uerunt de verbo vitæ.HincSimeon gratulabundus aittNunc dimittisferuûluum dominbsp;ne,fecundS verbum tuum in pace.Quia viderunt oculi mei falutare tuum,Quod paraftinbsp;antefaciem omniumpopuloçi.Sed funt qui oculosfuosftatueruntdeclinareinterram,nbsp;Pfal.i6,quiterrena fapiunt,Phil»5.Nec omnium oculibeati qui ipfum videront in car-ne»Ioh»i5-»Nuneautem viderunt SCoderuntScme SCpatremmeum,Sd ôi videbuntinnbsp;que tranffixerunt,Ioh»i9.Zach.u,âC Apo.i.Et videbit eum omnis oculus,amp; qui cum punbsp;pugerunt.Sed qui vidant ficut apoftoli,ctiam per fidê.lmo loh»io. Beati qui non videnbsp;runtÔCcrediderût.i,Cor»i5» Videmus nûcper fpeculü in ænigmatc,tunc autem facie adnbsp;faciem.Ioh.Ê.Hæc eft voluntas patris mei qui mifit me, vt omnis qui vider filiû,amp;: credit in eum,non pereatjfed habeat vitâ æternam.amp;.i4.Qui diligitme,diligeturà pâtrenbsp;meoîSC ego diligâ cum,amp; manifeftabo ei meipfum. Cum conftet,deû àpnfcisfficut A.--braam,Gene»i8,Mofi,Exod»ji,qui facie ad faciem dho loquebatur,amp; Eia»6.qui vidicnbsp;dnmfedentc fuperfoliüexcelfum,ôC aliispatribus)vifumtêporibus,quid fibi vult quodnbsp;dicit. Multi reges ôCcî'Sed aliud eft,videre per fidéîaliud,per fpeciê.Viderunt præme-moratiper fpeculü in aenigmate amp; imagines in fubieda creaiura»Omnes em manifeftanbsp;tioncs patribus fadæ,per angelos peraaæ funt» Ad»7,Hic eft qui fuit in ccclcfia in folitunbsp;dîne cû angelo,quiloquebatur ei in monte Sinai,Stcum patribus vcftris.Videruntergonbsp;oculisfideiô^ infiguris venturû, que nos veniffccredimus.loh»8»Abraam pater vefternbsp;exultauitvt videretdiêmeûîvidit,ÔC gauifus eft»IacobGene,i8»Vidit infomnis fcalamnbsp;ftantê fuper terra,cacumen illius tangens cælû,angelos quotÿ dei afeendentes ôf def-cendentesper câ,amp; dfim innixû fcalae»ltem»5t.V idi dfim facie ad faciê,amp; falua fada eftnbsp;animamca»Sed non viderunt verbû carné fadü oculis carnis,quod maxime affedabâunbsp;Efa.64.Vtinâ difrumperes cælos ÔC defeenderes.Abac.i»V idebo eû,fed nô modo:quianbsp;adhuc vifus procul,ÔCapparebit in finê,amp; nonmentietur.Si morâ fecerii, expeda illütnbsp;quia veniens veniet,St nô tardabit.Ecce qui incredulus eft,nô erit reda anima eius in fcnbsp;metipfo»Iuftus aût in fide îua viuet. Apoftoli viderunrbenigne conuerl3ntc,ipfum pfeanbsp;tem habétes.cû omni familiaritate ôC conuidu illi familiariffime adhærétes,quicquid conbsp;gnofeere voluiffentfnô per fpeculü in ænigmate,nec per angelosyel varias vifionûfpe-cies)dnm interrogâdo difccbant,quare merito alfis lege beatitudinis pferuntur»Virtuonbsp;fc operantem.loh.to.Opera quæ egofacio in nomine patrismei,hæc teftimoniû perhinbsp;bent de me.amp; 14. Alioquin propter opera ipfa credite.Miraculofetraffigurantc»Mat.i7nbsp;Tranffiguratus eft ante eos.t.Pet.i»Nonindodas fabulas fequuti,notam vobis fecimusnbsp;düinoftri lefuChrifti virtuté 8C pfeientiam, fed Ipeculatorcs fadt illius magnitudinis»nbsp;Gaudiofcrefurgentc»Ioh»io.Gauififunt difeipuli vifo dno.Gloriofe afccndcnté.Ad,i,nbsp;Videntibus illis,cleuatus eft,Si ergo ænigmabeatificat,(quû diuinitatem Chrifti non ninbsp;fi fide viderc poffent)8c regibus ôC prophetis imprimebat fui dcfideriû,qoptabile nuncnbsp;eft vider e^audire ipfum dnm, in ipfa gloriæ amp; maieftatis fuæ veritate,quam beati am-plius nonhabem in fpe,fed invera iam fpccie,ÔCfecura totius boni fruitione^Efa.îj.Renbsp;gem in décoré fuo videbunt.

flDe Samaritano,Luc»io«

ARTICVLVS Lin.


Luc»io

S

Et cccc quidam legifperitus furrexit,tentans ilium 8^ dicenstMagifter, quid faciendo vitam æternam pofÉdebofAt illc dixit ad eum:ïn legenbsp;quid fcriptutnC'Quomodo legisCllle tefpondens, dixitîDiliges dominbsp;ftum deum tuum ex toto corde tuo,^ ex tota anima tua, Sf ex omnibus vi*nbsp;R * ribus

-ocr page 220-

PARS PRIMA»

rtbus tuîs, df ex omni mente tua, proximunrtuum Geut teipfum.Dixict^ iIIi:Rede refpondifti.Hoc fac, SC vines.

Arrogansfuit kgifpcritus ifte,fupcrbus ac doïofus.Opinabatur «nep ex refponfîa fupplantare dnrnpoflct.Hincfurrexitvtab omnibus videreturôC audiretur, ac dodusnbsp;haberetur,ac velut ex intima legis cognitione quæftionê propofiturus. AnibrofîusxEracnbsp;verba legis tenens,fed vim legis ignorâs.Magiftrû nommât,quo facilius decipiat.Chxynbsp;foft.Significa! fandoçe Iaudatorcs,non imitatores,vel curiofos doctores,qui ore quidênbsp;magna pdicant,SC opéré ncc minima feru’ât.Ciyid faciendo,ait,quia non auditores legisnbsp;ïufti funt apud deu,fedfadores lcgisioftifîcabûtur,Ro»i.Inpoireifione aüt vitae æternacnbsp;vera côfiftit béatitude, quaeomnêperfedionéincludit,5C imperfedionêexciudit,Apo»nbsp;il.Solus aüt beatus qui vitâ aeternâ pofliidetjCfi fccuritatc non amittendi,quarc angcii at»nbsp;te confirmationc nonfuerunt beati.Dns tentatorem legis ad legem reducir, in qua micenbsp;gloriabatufjVtfuis vcrbisfibbpfi fatüTaceret. Q^iod quæris ex me, inquitjhocalqdebequot;nbsp;bant ex te difeere,liquidé tu legis feientiam prob ten s. In ea quid feriptû eftî^Rcfponditnbsp;quælegerat,non quae fecerat.Duo fontes émanant ex anima hominis, alter featorit innbsp;deHm,alterin proximûhn vtroqjplenitudolegisâf perfedio hominis Chriftiani.Ro,f,nbsp;Charitasdeidiffufaeft incordibusnoftrisperfpiritû fjndû,qui datuseft nobis.EftauCnbsp;deus fuper omnia diligendus,nec fatis diligi potcft.BernardustModus diligendi deum„nbsp;cft finemodo.Quia creator ad elfe. Malach.i.Nunquid no pater vnusoraniûnoftrumfnbsp;Nunquid né deus vnus creauitnosî'Quiaconferuator.Sap.ii.Quomodo aüt polTet ali-quid permanere,nifi tu voluilfesç’aut quod à te vocatfi non efléi,conferuaretur;’Quia rcnbsp;creator ad bene elTe.Iaco.i, V oluntaric cm nos genuit verbo vcrit3tis,vt lîmus initiumnbsp;aliquod creaturæ eius.Ioh.i.Qui non ex fanguintbus,neq} ex vo/untatc carnis,neque exnbsp;voluntate viri,fed ex deo nati funt.dC. j.Nifi quis renatus fuerit ex .aqua fpiritu fando,nbsp;non poteft introirein regnûdei.Quia glorificator in optimo efle.Pfalm.Ss.GratiamSCnbsp;glo.riam dabit dns.ln toto corde,id eft,diligenter,vt omnis aftedio ôC cogitatio tua tennbsp;datinipfum.Prouer.j.In omnibus viis tuis cogita illum.amp;.iî.Filijpræbe raihi cortuu..nbsp;Sed Pfal.77,Dilexerant eüin ore fuo,S^ lingua fua mentiti funtei.Cor aüt eorû no eracnbsp;redum cum eo,nec fideles habiti funt in teftamento eius.T ota anima,ardenter,vt vegenbsp;tatiuaSC inteilcdiua vis inipfum ordinetur.Cant.y,Anima mea liquefadacft,vtdile-~nbsp;d:usIoquutuseft,Pfal,j7.Domine,3ntercomncdefiderium meum.Tota mente incef-^nbsp;fanter,vt oratio fecundum quam ad lîmilitudinem dei creati fumus,cuius tres funt vires^nbsp;inemoria,inteIkdusSC voluntas,in idipfum tcndat,vtficcogitationeslîntmundaf,afre''nbsp;diones fandæ,intentionesin omnibusredæ.i.Cor.io.Siueergo manducatis fine bibi^nbsp;tis,vel aliud quid facitis,omniaingloriam deifacite.Coloir.5.Omne quodcunqjfacitisnbsp;in verbo aut in opere,omnia in nomine domini noftri lefu Chrifti facite,gratias agen-*nbsp;tes deoSC patri per ipfumiOmnibus viribus conftanter.Cant.S.Fortis eft vt mors dile-*nbsp;dio,Nonergoremiire,fed viriliter ex omnibus viribus tam animae q corporis diligen-dus,fam intenfiue q extenfiue fuper omnia.Deut.S.Caue ne vnquä obliuifcaris dominïnbsp;dci tui,Sc negligas mandata cius.Minus ergo eum diligit,quiquicqult; cum ipfo diligit,nbsp;quod non propter ipfum diligit.HincfcquiturtEtproximü tuum ficutteipfum.ln ddcnbsp;dione dei modus non ponitur,fcd proximi, quem codé affedu diligere, quo noSjiubc^nbsp;raur.Auguft.Beatus qui amatte,SC amicosin te,lt;8^ inimicos propter te.SoIusem nulldnbsp;charum afflittit,cui omnes chari funt in illo,qui non amittitur.Sic ad eundem finem,idnbsp;cft,ad gratiam in præfenti,5C gloriam in futuro, IfidorusîDuo circa diledionem proxinbsp;mi funt obferuanda,vt benefiefi impcnlïone foueatur,amp; malitia nulla lædatur.Matth.7.nbsp;Omnia quæcunqj vultis vtfaciantvobishomines,SC vos facite illis.Hæc eft cnim lex SCnbsp;prophetae.Tob.4.Quod ab alio odcris fieri tibi,vide ne tu aliquädo alten facias.Êt menbsp;rito,nam omnes fratres fumus.Matth.xj.Omncs aütvos fratreseftis.Malach-i.Nun-quid nô pater vnusomniu noftrûî*Quare ergo vnufquifqj delpicit fratrê lûû, violans panbsp;dum patrü noftrorüî'Hinc orarc nos docuitMatth.lt;î.Paternofter qui es in cælis.Nonnbsp;funt ergo deifilninuidi,fed diaboli.Ioh.g.V os ex pâtre diabolo eftis, SC delîdena patnsnbsp;veftri vultis perficerc.Sap.t.Inuidia diaboli morsintrauit in orbem terrarfi,imitanturnbsp;aüt ilium qui funt ex parte illius.Eodé fonte regencrati,Ioh.5.Eodem precio redempti,nbsp;bCor.ô.Empti cflis precio magno,glorificate âfportate deum in corpore veftro.i.Pcnbsp;tri.i.N on em corruptibilibus auro vel argento redempti eftis de vana vcftra conuerfa-'nbsp;tione paternæ traditionis,fed preciofo fanguine,quafi agni immacjilati Chrifti ÔCincoiinbsp;taminathEodépabulo recreatt»i,Co«Jo«Qiionii vnuspanis SC vnu corpus muJtiiumus,nbsp;omnes

-ocr page 221-

A R T I C V L V s LUK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.XClX*

óranes qui Jevno pane Scde vno calice participanius.Eodem præmio remunerandû Matth.xo,Accepcrunt fingulos denarios.Icfus refponfum approbans aitïTcnes quidnbsp;fit opnniuni,nihil fupereft,nifi vt præftes quod intelligis.Id fi feceris,viuesj.Iohan.j,nbsp;Non diligamus verbo neqj lingua,fed opéré ôC veritate^Net^ enim cognicio legis dat vînbsp;tam,fed obferuatio,

ïllc autem volens iuftificare feipfum,dixit ad lefum. Et quis cft meus pro 3 jcimusC'Sufpiciens autem Iefus,dixic:Homo quidam defeendebat ab Hierumnbsp;falem inHicricho,8óinciditin Iatrones,qui ctiam defpoliauerunteum:ô^planbsp;gis impoiitiSjabieruntfemiuiuoreliólo.Accidit autem,vt facerdos quidamnbsp;defeenderet eadem via:8lt; vifo illo , præterqt « Similiter ôi Leuita,cum eflècnbsp;fecus locum,ÔC videret ilium,pertranfqt.Samaritanus autem quidam iter fanbsp;cicns,venit fecuseum:8^ videns cum,mifericordia motus appropians,nbsp;alligauit vulneraeius,infundens oleum amp; vinum;SC imponens ilium in iui*nbsp;mentum fuum,duxit in ftabulum, S^curam eius egit. Et altera die protulicnbsp;duos denarioSjôC dédit ftabulario,8^ aittCuram illius habe, quodeunquenbsp;rupercrogaueris,ego cum rediero,reddam tibi.Q_uis horum trium videturnbsp;tibi proximus fuiflc illi qui incidit in latronesfAc ille dixit: Qjii fecit miferi*nbsp;cordiam inillum.Etait ilIi Iefus:Vade,S^ tufac fimiliter.

Domini refponfo taduspharifæus,quoniam tumebatinani gloria,pcrindc quafi ab* unde præftitiflet præceptum de diligendo dco, quaeftionem mouet de proximo,quafinbsp;deum diligerct,qui in proximum immitis ac maleficus efTet, ludæi vero proximum neminem fermeinterpretabantur, nifide fuæ gentis hominibus, exiftimantes fibi fas eflenbsp;odifle exteros, nec in hos quicquam conferre bénéficiaVnde refponfum domini,quodnbsp;cratdeteâio capitiofæinterrogationis fuæ,in fui laudem QC gloriam (prout moris eftnbsp;faperboru)côuertensquod rederefpondiflet,volens dodiordCiuftior apparere,maionbsp;risfauorisfaduseft auidus.Saluator vero,qu®niamconditoripfe erar,fciensnosom-nesvnamcreaturam,nonopibusneqj dignitatibus,fednatura definitproximû«Ne igi-tur pute8,inquit,quia iuftus es,qgt; nullus tibi fimilisfitîOmnesenim qui eiufdem naturaenbsp;funt,proximi tui funt.Sis igitur vîciffim tu illis proximus, non loco,fed affedione. Lo-quuturus dominus de primi hominis cafu,fufpexit in cælum. AmbrofiusjHicricho,fig«nbsp;ra huius mundicft,qui vtlunajnutatur,inquam de paradifo,hoc eft,beatitudine cæle-ftis Hierufalem eiedus Adam,præuaricationis prolapfionc defeendit ad miferias ôc denbsp;fedtum huius vitæ inutabilisSC erroneaecû intumefeere ccepit,cui non loci,fed morumnbsp;mutatio,naturæfuaefecitexilium.Pfal.48.Homo cÿin honore effet, non intellexitîcomnbsp;paratus eft iumentis infipientibus,SC fimilis fadus eft ilIis.Et per hoc incidit in latronesnbsp;(poteftate diaboli tranffigurantis fe in angelülucis,i.Cor.ii.cumfit angelus nodis.)innbsp;quos non incidi(ret,nifi tis,mandati cæleftis deuius,fefeciflet obnoxium. Qui ctiâ indumenta gratiæ fpiritaliSjimmortalitatis fcilicetamp;innocentiæ, hoc eft,iuftiuam originalem,auferunt.V nde protinus hac fpoliatus erubuit,faciens fibiperizomata,cui dns po-ftea tunicas fecit pelliceaSjGene.s.cmittensdc paradifo voIuptatis.Etplagis,hoc eft,nanbsp;turalibus vulneratis,per cuipam,qua humanæ naturæ integritas violatur,5C morsquafinbsp;« foftis vifceribusinducitur,impofitis.Rom.7.Scio qj non eft in me,hoc eft,in carne meanbsp;bonûmam velle mihi adiacet*,p£rficere aût non inuenio. Non em quod volo bonû,hocnbsp;facioîfedquododim31u,hocago.SiaGtquodnolo,ilIudfacioîiamnon ego operor il-ludjfcd quod habitat in me peccatû.Inuenio igitur legem volenti mihifacere bonum,nbsp;qiîi mihimalû adiacet.Condeledor emlegideifecunduintcriorem hominé.Video aûtnbsp;aliam lege in membris meis,repugnantem legi mentis meæ, ôC captiuantem me in legenbsp;peccati,quod eft inmembrismeis.Infelix egohomo,quismeliberabit de corpore mornbsp;ris huius:*Gratia dei per lefum Chriftü.Igitur ego ipfe mente feruio legi dei, carne aûtnbsp;legi peccati.Galj^Caro emconcupifcitaduerfusfpiritum,amp;fpiritus aduerfus carnem.nbsp;Hæc em fibi inuicem aduerfantur,vt non quæcunq; vultis,i lia faciatis. Abierunt femimornbsp;tuo rclido,ilico perituro,fi nemo fuccurriflet.Nam immortalitatem erucre,fcd rationisnbsp;fenfum abolere non potcrant,quin homo deum fapere amp; cognofcerc pofret,quia(fecutinbsp;dum Boethium)mentibushominuminferta eft cognitio veri ÔC amorboni.Pfat4»Si-R $ gnetum

-ocr page 222-

PARS PRIMA

grtâtum eft fupefnos lumen vukus tui dominc,dcdiftîlætitiamîncorclemco.Habebae autem ante lapfuni,in intelledu lympiditatem, in aftedu teditudinem, in memottanbsp;firmitacem,in effedu feu operatiua virtute fortitudinem,in fenfu obedtentiae prompti-tudinem.At pcrpcccatum,intelledusfadus eft vmbratilis,voluntas vcftibilis,memofianbsp;labiliSjVirtusadftandum debilis,fen(usrebelIis.O deploranda commutatio conditionisnbsp;humanæ.Abierunt autem non ab infidi^s ceffando/ed occultando,MuIiercm in ferpennbsp;sggreflus eft vifibiliter, Gene.j.nunc autem nos aggreditur inuifibilitcr* Pfal.l4l.lnnbsp;viahac qua ambulaba,abfconderuntfuperbi laqueum mihi,Circuit enim terram amp; per-*nbsp;ambulateamjlob.i.Tanquamleorugiens circuit quærens quemdeuoret,i.Pct.f.Saceïnbsp;dos veroôC leuita eadem via defcendefuntjquia vna,qua ôc omnes,mortis conditione,nbsp;præuaricationisamp;peccati defcenderunttfednec facerdos, qui ob religionis profelfio*nbsp;nem poiilTimum præftarc debuerit dci præccptum,nec leuita,à quo merito quis cxpe-daffet obferuationem præcepti diuirti,qutcquam opis attulit fratri ac popular! fuo.LeXnbsp;enimÔCprophetævulneraoftendere,non autem curarepotucrunt.Roma.j.Perl^en»nbsp;enim cognitiopeccati.Sed nihil ad psrfedum adduxitlex, Hebræ.7.ÔC.io.lmpoiltbilcnbsp;eft fanguine taurorum ói hircorum aufe'rri peccata.ldco Ingrediens mundum,dicitïHonbsp;ftiam S oblationem noluifti,corpus autem aptafti mihijholocauftomata amp; pro pccca^nbsp;to non tibi placuerunt.Tunc dixi,eccc venio.ln capite libri feriptum eft de me,vt facianbsp;deus voluntatem tuam.ln qua voluntate fandificati fumus,per oblationem corporisnbsp;Chrifti Icfu femel.Samaritanus quidam,verequidam,quiaP.ngularis,qui potuit 8C vo“nbsp;luit.Nam dominus qui venitferuandisomnibuSjLuc.iS'.V enit em filius hominis quaerenbsp;re ÔC faluum facere quod perierat, aliquando ludaeißprobri gratia didus eft Samarita-nus.Sed non offendit vniuerfas orbis nationcs ignominia vocabuli,quum rem nomintanbsp;£xperianturfalutarem.NamSyrisfonatcuftos.Pfal.ii4.Cuftodicnsp3ruulosdominus,nbsp;amp;.i44.Cuftodic dns omnes diligentes fc.Eratnimirö veruß paftor,qHi nihilè fuis peri-repatiebatur.Iterfaciens,Iohan.i6.Exiuiàpatre,amp; veniinmöndü.Grego,Proprerno8nbsp;homofaduSjiterpræfentis vitæ arripuit.Non autem defcendit eadéviâ. QuiapeccatSnbsp;non fecit,necinuentus eft dolus in ore eius.i.Pet.t, Defeendens c cælo,vifere fauciuntnbsp;dignatus eft,quoîç faciliusopitulari poftet, alTumpta hominis natura acceftitproximcnbsp;ad homine,videns ac vifus,3C mifertus noftræ cabmitatis.Heb.x.Vnde debuit per omnia fratribus aflimilari,vt mifericors fieret amp; fidelis pontifex ad deum, vt repropiciareSnbsp;delida pi^uli.Alligauit vulnera.Matth. j.Non eft valentibus opus medico,fed male hanbsp;bentibus.CoI.i, Et vos cum mortui eftetis in dclidis,conuiuificauit cum illo,donans vonbsp;bis omnia delida,delens quod aduerfum nos erat chirographum decreti,quod crat connbsp;trarium nobis,Et ipfum tulit de medio,affïgens illud cruci. AlligatôC quotidiepraecepiisnbsp;fuis,infundens vinu compundionis terrore iudicq.Pfal.yj.Potafti nos vino copundionbsp;nis.Matth.j.Omnis arbor quæ n5 facit frudû bonu excidetur,dc in ignem mittetur,dCnbsp;oleûconfolationisjfpem vcniæpcenitentibuspromittendo.Matth.j.Panitentiâ agite,,nbsp;appropinquabit regnö cæloçe.lumento fauciû impofuit.Nam ouê perditâhumeris im-*nbsp;pofuitjôCgaudcnsdomûreportauitjLuc.if.i.Pet.i.Peccatanoftraipfepertulitin corpore fuofuperlignû.TuncaSt quilibctfuper iumentûimponiturdnijôcin ftabulü duci-tur,cü ad baptifmü venicns,fidé fandæ trinitatis percipit,6C in focietaté fandaeeccle*nbsp;fiiæ collocatur.Eft em ftabulû,diucrforiâ meritoriû, vbi viatores fuas deponût farcinas,nbsp;8C animalia reficiunt.Sic in ecclefia peccatoçe deponfitur onera,SC rcficiunf,Iaftîpabulonbsp;verbi diuini,quô nullus ingreditur nifi dudu Chf i,vt dicit Beda.Curâegitperfonaliter,nbsp;quinullflpeccatorê quâuis humilêSC abiedu auerfatus eft,fidê fuâ,fideiç dogmata dannbsp;do,ne æger ^cepta quæ acccperat,dimittcret.Sed non vacat Samaritano noftro diu innbsp;terra manere,redeundû erat vndc venerat.ltat^ altera dic.i.poft rcfurredionc ful,qfinbsp;amplior ætcrnæ lucis fplendor,q ante paftionê effulfit in mundo,(Prima em dies incarna tionis erat,quâdo fedetibus in regione vmbræ mortis Jux orta eft cis,Efa.9.)protulitnbsp;duos denarios.i,duo teftamenta.Vnius em regis imaginé vtraqj tenent,nêpelt;p doquianbsp;dei fint.Mat.ij.Omis feriba dodus in regno cæloçîjfimilis eft homini patrifanillias,quînbsp;profert de thefauro fuo noua ÔC vctera.Hinc aperuit illis fenfum,vt intelligcrcnt feri-pturas,Luc.14.Habet em hofpites fuos quibus ipfe proficifccns in cælfi, fauciû curandünbsp;c5mittit,promiftoincælispmio,fi quidexabundâtia cfaaritatis fupra g præceptû eraf,nbsp;impêdcrint fanâdo mifero,Ioh.ii.Pafcc oues meas.i.Pet.y.Pafcitc qui in vobis eft grcgt;nbsp;gé dni.t.Cor.j.Vnufquifq? aûtpropria mercedê accipiet, fccundum fuum laborë.Red-det aûtquandodieetillud Mat.xç.Eugeferueboneôcfidelis,quia inpauca fuiftifidelis,nbsp;ftjpra muka te côftituâ,intra in gaudiu dni tüi. Adaptât aût dûs parabola,dices: V adc,ôinbsp;tufac

-ocr page 223-

ARTIGVLVS Lint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fögt;

tufa£fimiKtcr,alIudens quæftionîfaâætQuidfaciendo? Vfrunqj præceptunumplcuif# qui in Chrifto ÔC dcum diligit fupcr omnia,Sc hominem optime meritum vt feipfiim. Dinbsp;ligicur autcm itl membris fuis,in quibusSc offen ditur,ôC afficitur ignominia. Matth.ly,nbsp;Q^od yni exminimis meisfeciftis,mihi feciftis. Docet itaq^nos, viparatifimus ad mif«-ricordiam,0C conemur cite pt oximi iis,qui indigent nottro fubfidio*

Ç De minifferio Marthae, Lucæ.io«

A R T I C V L V S LIIIL

FÄÄum eft autem dum irent,8^ ipfe intrauit in quoddatn caftelluoi,8i : mulier quaedam Martha nomine,excepit ilium in domum fuam,amp; hunbsp;ic erat foror nomine Maria. Qjiæ etiam fedens fecus pedes domini,aiinbsp;diebat verbum illius. Martha autem fatagebat circa frequens minifterium.

Lüc:«lö T

Oftendit domii?us quôdin primis animarum cura habenda fit, ficij naturae neceflitas curanda,ne falus negligatur æterna.Ibat dominus omnium pedes,ouem querens pcrdi-tam.AuguftinustSic fu’fceptus eft dominus tanquamhofpcs, qui in fua propria venir, SC,nbsp;fur eum non receperuntjfed quotquot receperunt, ex alienigenis licet,dedit eis potefta-’nbsp;tern filios dei fieri, lohan.t.adoptans feruos,amp; fratres faciens j redimens captiuos,ôC co*nbsp;haetedes faciens.Felices qui dominum in carne fufcipere meruerunt : nee minus felices,nbsp;qui nunc in membris fufcipiunr.M3tth.is‘.Hofpesfui,amp; fufeepiftis me.Fcliciflimi qui petnbsp;fidcm,quoniam in fine abipfo in aeterna fufeipientur tabernacula. Matth.iç.Venitebe*nbsp;nedidipatrismeijpoffideteparatumvobisregnum à conftitutione mundi^Ephefio.j»nbsp;Fleäo genua mea ad pattern domini noftri lefu Chrifti,cx quo omnis paternitas in cæ*nbsp;Iis Sein tetra nominatur,vt det vobisfecundum diuitias gloriæ fuae, virtutem corrobogt;nbsp;rari per fpiritum eins in interiorehomine, Ghriftumhabitarc perfidem in cordibus ve*nbsp;ftris.Nam vita fi aliquando fuerat iniqua,ipfo intrante aufugit,amp;: remanent duæ vitae ingt;nbsp;nocentesjlabotiofaöt ociofa,intet easmédius eftfonsvitæ. Intrauit caftellum, hoc eft,nbsp;Bcthaniam.Iohan.ii. Erat quidam languens Lazarus à Bethania, de caftello Mariæ Sénbsp;Marthae fororum eius.Diligebat autem lefus Martham, SC forortm eius Mariam amp; La*nbsp;zarum. Par ergo erat vtrique pietas in dominum, fed diuetfa vitæ ratio, diuerfa pietatisnbsp;fundiot quemadmodum in vno corpore funtvfus membrorum varij.ltaöt in corporenbsp;lefujquodeft ccclefia.varia funtdonafpiritus.Nam Mariaferiata à negociisdomefti*nbsp;lt;is,airidebat ad pedes domini lefu humiliter, audiensfermones illius diligenter, quibuanbsp;adeo rapiebatur,vt oblita cæterotum,non poffet auelli, Pfalmo,7t. Mihi autem adhæ*nbsp;tere dco bonum eft,ponerc in domino deo fpem meam.Et.S4» Audiam quid loquatur innbsp;me dominus deusmeus,quoniam loquetut paccminplebemfuam.Lücæ.ii.Beati qui annbsp;diunt verbum dei,5t cuftodiunt illud.Contra, Martha folicita de apparatu conuiuijjfur*nbsp;fum ac deorfum curfitabat,tumultuabatur,nc quid omnium deefïer, quæ ad fuauiter ex*nbsp;cipiendura dominum eiusfç difcipulos pertinebant. Eadem charitas habebat vtranque,nbsp;ambæ diledæ à domino.Prouerb.S.Ego diligentes me,diligo. Martha folicita quomo*nbsp;do dominum pafceret,Mariaveroquomodo à dominO pafeeretur. Pfalmo.jî. Gufta*nbsp;te Sc videte quoniam fuauis eft dominus, Et.iig. Quam dulcia faucibusmeis cloquia tuanbsp;fuper melon meo. HinefponfaCantie.y. Anima mealiquefaäaeftjVtdileäus locutusnbsp;cft.Nam Hiere.i5.Nunquid non verba mea quafi ignis,dicit dominus,öt quafi malleus c5nbsp;terens pet^st’Si tantæ virtutis in ore feruorum,quid in ore domini^

Quæ ftetit Sc ait; Domine, non eft tibi curae, quod foror mea reliquit me folam tniniftrareC'Dicergo illi,vt roeadiuuet. Etrefpondens,dixitilli domi*nbsp;nus:MarthaMartha,folicitaes,ô^turbariserga plurima.Porro,vnum eft nenbsp;ceftarium.Maria optimam partem elegit, quæ non auferctur ab ea,

Martha ergo cum ægrefuffîceret omnibus obeundisquæ pertinebant ad apparatum, amp; viderct fororem feriatam aflidentem ad pcdcslefu, non expoftulat cum forore, quanbsp;feicbatauellinonpofle,fedlefumfubincufat, quiillamfais fermonibus à neceflariafun*nbsp;öione remoraretur. Experfona illorum loquitur, qui adhuc diuinæ contemplatiotiisnbsp;ignarijfolum quod didicere fraternæ diledionis opus,deo placitum ducuntî ideo^ cunnbsp;«os 3 dco deuotieffe voluntjhuic mâcipandos autumant.Maria autcaufam fuamiudici

-ocr page 224-

PARS prima

Chn’fto committit,taccns,interna duiccdinc alloquiiChrifiirefedîa. Qui in oeîovîuunl conteniplacionis,à folo dco pendere debeni, fedentes fecus pedes eius, quo ad ftabilita*nbsp;tem,0C profundamhumilitatem.Thrcno.i, SedebicfolitariuSjôCtacebir, ÔCleuabit fcfulnbsp;per fe.Ofee.t.EtducameaminfoIiiudinemJoquar adcor eius. Quantohumiliusfedet,nbsp;tanto araplius capit. Aqua enim confluit de montibus ÔC collibus ad conualles. fic deusnbsp;fuperbis refiftit,humilibus autem dat gratiam.i.Petr,j.Ecd,j.Quanto magnus es,humilia re in omnibus,öC coram deo inuenies gratiam.Qui in negotio adionis multum rebusnbsp;occupari terrenis,impliciti 8C diftradli viuunt,piis ramen, vt funt opera mifericordiae,iu*nbsp;ftitiaejreifamiliaris, honeftaeoccupatioriis, ôClîmilia, Marthæ negocium agunt, Dominus autem deledatus vtriufque foemiax affeclu,xVlarthac fedulitatem non improbat,nbsp;nec obiurgat obmurmurantem forori,fed Mariam fubleuat.Martha Martha,inquit,fo*nbsp;Iicita es.AuguftinusîRepetitio nominisjndiciumeft diledionis, aut forte mouendac at-tentionis. Caetcrum vnum eft neceflarium, quod fempcr agendum erat,filiceret.Auga-ftinus: Vnumilludfupernum,vbi pater Sffilius ôClpirirusfandtus funt vnum,ipfa trinitasnbsp;vnus deus.i.Iohan.ç.Et hi tres vnum funt.Ad hoc vnum nosnonperducit,nifi multi hanbsp;beamus cor vnum,amp; animam vnam.Adu.4.Multitudinis credcntium erat cor vnum ôCnbsp;anima vna.Et dominus lohan.i7,Pater fände,ferua eos in nomine tuo quos dedifti mi-hi,vt fint vnum ficut ÔC nos,i.Co9£.io,Quoniam vnus panis vnu corpus multi fumus,nbsp;omnes qui de vno panc,5cde vno calice participamus.Roma.iz. Multi vnum corpus fu-mus in Chrifto,finguli autem alter altcrius membra.Idco.i.Co^.i.Obfecroautëvosfranbsp;freSjVt idipfum dicatis onines,óC non fint in vobis Ccbifmata t fitis autem perfedi in eodcnbsp;fenfu,ôC in eadem fcientia,Philippen,i.Vnanimes,idipfum fentientes,nihil per conten-tionem,velinanemgloriam.Quiautem adhæretdeo,vnusfpirituseft cumillo.i.Cor.fi»nbsp;I.Iohan.^.Deus charitas efttSt quimanet in charitatc,in deo manet,amp; deus in eo.Mar-thaergo turbabatur circa temporaliaSlt; corporaJia adminiftranda, quæ occupatio liceCnbsp;fuerit bona, 8cadus prudentiæ, mifericordiæ, ô(. liberalitatis, ex charitate imperialiteCnbsp;procedens, nihilominustamen frequenter ftabilitatem SCpacem mentis in deo perturbât,diminuit,ôCinterrumpit.Optim3m vero partem Maria elegit,quçoblita eorum quaenbsp;funt corporis, tota eft in his quæ funt animi. Quæ non auferetur ab ea, fed augebitur innbsp;hac vita,ôC perficietur in alia vita.t.Co9£.i5.Cum venerit quod perfedum eft, euacuabi-tur quod ex parte eft.Videmus nunc perfpeculuminænigmate, tunc autem facie ad fa-ciem.Apoc.i4.Beati mortui,qui in dominomoriuntur.Amodo iam dicit fpiritus, vt re-quiefcant à laboribus fuis.Opera enim illorumfequunfillos. Nam abfterget deus omnenbsp;lachrymam ab oculis eorum, amp; mors vitra non erit, nequeludus, neque clamor, ncquenbsp;dolor erit vitra,quæ prima abierût.Et dixit qui fedebat in throno, eccenouafaciooraia,nbsp;Apocalyp.ti.Ecce pars Marthæ quæ aufertur.Non autem dominus hofpitalitatem pronbsp;hibet,fed diftradionemSCturbationem.Magnacnimhofpitalitatisvirtus,id quodMaCnbsp;tha ondit,amp; no rerjcicndaîmaior auté,attcndere verbis magis fpiritualibus.Per illam eiftnbsp;corpus pafcitur,per hoc anima,viuificatur.Eatenus ergo hofpitalitas in veneratione eft,nbsp;quatenusnonabftrahitnos à magisneceffarqs.Sic Iob,5i.Forisnonmanfitperegrinus,nbsp;oftium meum viatori patuit.Sic Abraam in foribus tabernaculi aduentum hofpitum ob-feruans,admanenduminuitabat,Gcne.i8. Sicamp;X/Oth Gene.i9.Hebr.ij.HofpitaIitateninbsp;nolite obliuifci,per hanc enim placuerunt quidam,angelis hofpitio receptis.i.Pet,4.Honbsp;fpitalesinuicemfinc murmuratione. Et merito. Matth.ij. Qui fufeipit vnum paruuluntnbsp;talemin nomine nieo,me fufcipit.Matth.io. Quicunque potum dederit vni exminimisnbsp;iftis,caliccm aquj frigidæ tantum in nomine difcipuli,amen dico vobis,non perdet metnbsp;cedem fuam. Quum ordinatione ecclefiæfquæ fpiritu fando regitur.Iohan. 14.Ego ronbsp;gabopatrem,ôi; alium paracletum dabitvobis,vtmaneatvobifcuminæternumfpiritumnbsp;veritatis,Vnde amp; columna dicitur ÔC firmamentum veritatis.i.Timoth.j.) hoc euange-liu in affumptiois gloriofæ virginis matris dni Mariæ feftoin ecclefia legaf,hinc no inc5nbsp;uenientet ipfi aptaript,quæ vtriufqjvitæ energiamfumme habuit.Vnde AnfelmustCanbsp;ftellumdicitur quælibetturrisSCmurusin circuitu eius, quæ duo inuicem itafedefen-duntjVthoftes per murum ab arce,ôi à muro per arcem arceantur.Sic Maria turrim hanbsp;benshumilitatiSjôf murum virginitatis,necfuperbiamhabuitvirginitaiis,nccinquinationbsp;nemhumilitatis, fed femperin ea manfitSChumilis virginitas,ôf virginalis humilitas.nbsp;Nam angelofiliü promittcnti,dc virginitatefolicitajaitLuc.i.Quomodofietiftudjquo-niam virum non cognofco^Sic audito,qjfilium dei falua virginitatc paritura effet, rcfponbsp;ditîEcce ancilla domini.Et,quia refpexit humilitatcm ancillæ fuæ.O fublimis virgo,manbsp;ter dei.Ohumilismater,ancilla dei.Quidfublimiuseffetpoteftî'qdhumilius defe fentircnbsp;potuit»

-ocr page 225-

AR TIC V LV s Lnn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. er.

p6tuit?Portap«r quattiinttauitlcfus,fidcs eft,Luc. i.Beata qus cfedidifti^quohiäftipct-» ficienturinte quæ difta funttibia domino.Nccquiainirauitcaftclluinhoc lefus,viola-*nbsp;tum eft.lefus cnim faluat,non violattconfta^a folidat,non cöfringit folida, Ezech.44,nbsp;Porta hsec claufa ent,öC non apefietur,i8lt; vir non tranfiet per eam,quoniani dominus denbsp;US Ifraelingreffus eft per eam. Nihil ergöiuris inimicusvnquamhabuit in hoc caftello,nbsp;Namfomesradicatur in carne,ÔC afeendit vfque admcntem,ficutconqucritur Apofto««nbsp;lus Roman,7,Scio qgt; non habitat in me, hoc eft, in carne mea,bonum ? Nam veile mihinbsp;adiacet,perficcre autem non inuenio.Hinc omnes natura eramus filrj irac.Ephe.i.ficut öC.nbsp;caeteri.Omnes enim peccauerunt,amp; egent gloria dei,Romafi.).JLcgimus autemHiere.l,nbsp;Pnufquàm te formarem in vtero,noui tejamp; antequàm exires de vulua, fanäificaui tc,äCnbsp;prophetam in gentibus dedi te. De I ohanne Gabriel angelus ait Lucæ.i, Et fpiritu fangt;nbsp;lt;âoreplebitur adhuc ex vtero marris fuæ«Nam nemo mundus â forde, nec infans cuiusnbsp;eft vnius diei vita fuper terram, lobjç» Rationcra Dauid aflignat PfaLj^o, Ecce enim innbsp;iniquitatibus conceptus fum, ôC in peccatis concepit me mater mea, Si ergo Hieremiasnbsp;propheta in gentibus futurus, in vulua fandiihcatus, Johannes præcurfor domini fpiritunbsp;fando in vtero rcplctus, quid de caftello in quod receptus dominus, imo de quo fufee-pit,quod profalutcomniû in cruce dépendit^ Pfal,4Ç.Huminisimpetuslçtificat ciuitatcnbsp;deijfandificauit tal^ernaculum fuum altiffimus. Deus in medio eius non commouebitur,nbsp;adiuuabit cam deus mane diluculo ? V ere mane diluculo.ln prima enim eiusfandifica-tione, collata eft ei tanta gratia perfedionis, vt eampræferuarct ab omni peccato,ôc re-dundarct in eius fenfualitatem in tanta abundantia,vtfomitem adeo reprimeret, cp nullum effedum ad incitandum ad malum haberct» In fecunda in qua fpiritus fandos nonnbsp;tantum defeendit in mentem , fed etiam in carnem, cum de carne operatus eft carnemnbsp;fine macula, reliquam ipliuscarnem reddens immaculatam, extirpandofomitem ,ôCnbsp;oranem concupifccntiam.Videamus nunc in ca partem Marthae^Non cnim crat in ipfanbsp;gratia dei vacua.tCorinthioçiJc.dei gratia fum,ait Apoftolus ibiderti,Nec eratdomuSnbsp;vacansS^fuperficietenus ornata,Matth.ii.Siquidem in vtero C0ilcepit^fouit.Hiere,5i.nbsp;Nouum creauit dominus fupcr terram,fceminacircundabic virum.Efaiæ.v, Ecce virgonbsp;concipiet,amp; pariet hlium,SC vocabitur nomen eius Emanuel ? Vnde dicere potuit illudnbsp;Ecclefiaft.14, Et qui creauit mc,requieuit in taberuaculomeo,Ladauit infamem. Hinenbsp;fpiritus fandus per os mulieris Lucæ.ii. Beams venter qui tc portauit, ÔChubera quse fu--xiftLPannis inuoluit,Lucæ.i.Duxit SCreduxit angelo monente in Aegyptum, Matt.i,nbsp;Dolorofe triduo quæfiuit abfcntem,Lucæ.x.Subfccutaeftprædicantem.Viditmorien-temlohan.19, Stabatiuxtacrucemlefumater eius. Hicfuitgladiusdc quofandusillenbsp;Simeon Lucæ.i.Et mam ipfius animampertranfibit gladius. Sicut ergo compaffa itaSinbsp;congIorificata,Ro.8.x.Tim.x.Nam SCfi comortui fumus,Sf couiuemusHi fuftinebimus,S^nbsp;cöregnabimus.Voschis(aitdfis difcipuIis)qpermâfiftismccûintétatiôibusmeisîÔC egonbsp;difpono vobisficut difpofuit mi hi pf meus,rcgnu,vt cdatisamp; bibatis fupmefam mea innbsp;regno mco, Lucæ .xi. Ipfa nunquam defuit patienti. Qualis autem Mariae pars in ea^nbsp;O quàm magna mulcitudo dulccdinis dei fuit in ca, quando fpiritu fando fuperuenien-Ke,0C virmte altiflimi obumbrante,ipfum dei filium concepit. Quid de dco non fapiebat,nbsp;in qua fapientia dei latebat, amp; in cuius vtero fibi corpus aptabat ƒ Chriftus cnim dei fa-picntia,amp; dei virtus.i.Corinth.i.lnquofunt omnes thefaurifapicntiæScfcicntiæ dei re-conditi, Coloffcn.x.Hæc conferuabat omnia verba, angelorum, paftorum, magorum,nbsp;aliorumcç iuftorum,necnon ipfius filij, conferens in corde fuo, Lucæ.x. i.C onnthio.7.nbsp;jVIuIier innuptaSc virgo cogitatquæ domini funt, vtfitfanda corpore SC fpiritu. Quisnbsp;vnquam guftauit 6c vidit quàm fuauis eft dominusî’Pfal’.jj.Inebriabatur enim ab huber-täte domus dei,torrentc voluptatis eius potabatur, Pfalmo.jç. Nccmirum, quoniamnbsp;apud eani,imo in ca crat fons vitae,dcjquo manabat tanta perfedio vtriufq? vitæ.Pars aunbsp;tem ci aufertur Marthæ, fed bono fuotquia parsMariæ in ca perficitur,quæ non aufcrc-tur.Eft cnimcontemplatio perfidem, quædam contemplationis inchoatioperfpecieinnbsp;habendæ in P^tjia^Matth.s^.Beati mundo cordc,quoniamipfi deum videbunt.O felix vinbsp;fio,viderc nonfolum corporis Chrifti claritatcm,(qua confpeda,Pctrus, omnium quænbsp;in cælis fiuc in terris funt oblitus,ait Mat.i7.Dominc,bonum eft nos hic efle.Xed 6c deitanbsp;tis.i.Iohâ.j.Videbimus eumficuti cft.Verc oculusnonvidit,ncc auris audiuit,necin cornbsp;hoîs afccndit,jquae præparauit deus diligêtibusfe.l.Coçi.i.Quid ergo gignêti, SC qd cetnbsp;tum eft fup oésdiligcnti.loh.t4,ln domo patrismei,aitdns,mâfiôesmuTtæfuot.i.Gor.nbsp;ly.Stella differt à ftellain ciaritatc. Alia claritasfolis,alia claritaslunç,aliaclaritasftena9t.

Etdno

-ocr page 226-

PARS • PRIMA

Et domino tcftCjMatth.ij.rulgebuntiufti (îcutfol in regno patriscorum«Qua ergo gio ria in caeHs ifta virgo colitur, quæ domino cæli praebuit hofpitium fui fandtffimi corpo-ris^Exaltata eft fuper choros angelorum,In bonis rcpletum eft defiderium fuum, à filionbsp;fufeepea comitâcibus angelis.La7.arumlegimus abangelis deportatumin finum Abraæ,nbsp;Lucæ.iô.Adfuerc angeli domino naio,Lucæ.i.MuJieribusipfo rediuiuo, Matthaei.ig.nbsp;Difeipulis aftendente ipfo,Adu.i,Quis hæfîtetquin arcam foederis,domini templum,f4nbsp;crarium fpiritus fandi,cum iubilo in domum deduxerint Dauid^x, K e.6.Quin amp; Bliusfenbsp;ftiuis ilia amplexibus,vt matrem, ô(. talem matrem decuii, iuxta fe in throno collocauir,nbsp;5.Regum »1, Famulo de ergaftulo carnis egreffuro confpicuumfepræbuit, Adu.7, Ecnbsp;ce videocælosapcrtosjamp;lefumftantem à dextris virtutisdei.Hincpromifit lohan.14.nbsp;Iterum veniam,»SCaflumä vos admeipfum,vtvbi ego fum,5C vos fitis» lohan.ix. Si qmsnbsp;mihi miniftrat.me fequaturtS^ vbi ego fum,inic St mtnifter meus erit. Si quis mihi mini-ftraueritjhonorificabiteum patermeusgt;Quohonorc lohan.i7.Patcr,quos dediftimihi,volo vt vbi ego fum,amp; illi fint mecum,vt videant claritatem meâ, quam dedifti mi hi«nbsp;y idet ergo deum facie ad faciem,gaudet cum Olio in æternum,

QOe dodrina orationiSjLucæ Ji*

ARTICVLVS LV.

Luc JI W 1 T faftum eft, cum eflet in quodam loco orans, vt ceftauit, dixit vnus Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex difeipulis eius ad eum:Domine,doce nos orare,ficut docuit lohan*

I—ynes difcipulos fuos.Et aitiIIis:Cûoratis,dicite:Pater,fand:ificetur no* men tuum. Adueniat regnum tuum.Pancm noftrum quotidianum da nobisnbsp;hodie.Et dimitte nobis peccata noftra,fiquidem bC nos dimitt«mus debitori*nbsp;bus noftris.Et ne nos inducas in tentationem.

Eft precatio veluti puri,flim3 viâima religionis eu3ngelicæ,ad quam dominus freque ter fcccflïtjfuosîp difcipulos côfuefecit.Eft cm precatio fecretus ille côgrefliis, qua mensnbsp;humana,difcufris omnibus curisSCphantafmatibus rerumterrenaç:,veluti fubueda in caenbsp;Ium,cum deomifeet colloquium. Quôd poft orationcm difcipulum dominusinftruxif,nbsp;petentemformamôCmodum orandi, oftêditorationénon interrumpendam.Quem annbsp;tem lohannes fuis difeipulis modum dederit orandi,fcriptum non eft,quemadmodum ôCnbsp;alia.Lucæ.î.Multa quidem ÔC alia exhortans euangelizabat populo. Potuit autem fieri,nbsp;vt diuerfis locisôC temporibus,5c diuerfisperfonis eandem orationis proponeret formanbsp;ficut ôc alia.Cum ergo multis verbis docuiflet fuoSjChriftianoçt precationem nec opor-terc ad oftentationemparatam cffc,ncc derebus quibuflibet,praefcripfit huiufmodi for-mam, quomodo SC quidpetendum fit oftendendens.

Vide fupra.i, ar.xô.v.j.

Luc.ii. Et ait ad ilfos:Q,uis veftru habebit amicu,ôi ibit ad illu media node, 8^ dieet illi: Amice, commoda mibi tres panes, quoniam amicus meus venit denbsp;via ad me,ô^ non habeo quod ponam ante ilium,ille deintus refpondens,nbsp;dicat:Noli mihi moleftus effc,iam enim oftium claufum eft,8i pucri mei me*nbsp;cum funt in cubiculo,non poflum furgere,8^ dare tibi. Et ille fi perfeueraue*nbsp;rit pulfans , dico vobis, SC fi non dabit illi furgens eo quod amicus eius fit,nbsp;propter improbitatem tarnen eius furget, ÔC dabit illi quotquot habet ne*nbsp;ceflarios.

PiilTimus deusprcces conftanter SC indefînenter ac feruide fadas non defp^cit, Vnde quo magis excitaret fuos ad inftantiam orandi, SCimpetrandi fidutiam adderet, adiecitnbsp;huiufmodi parabolam.Quàm exorabilis,inquit,fit deus,natura beneficus erga filios fuos,nbsp;ex vobifipfis conieduram facile.Amicum,verum,non fidum.Eccï.6. Eft amicus fecun-dumtempusfiium,ôCnon permanebitin die tribulatiôis. Eft cm amicus fociusmenfa?,^^nbsp;non pmanebit in dieneceffitatis.Eccï.jv, Sodalis amico côdolet caufa vcntris.NulIus aunbsp;tem ficamicus vtChfus,qui eft primus in aduêtu,amp;vltimusin receflu. ineffabili cm tnonbsp;do deus crcaiuris rônalibus pueniendofadus eft amicus.Oîa em diligit,amp; nihil odit eoijtnbsp;quac fc*

-ocr page 227-

ARTICVLVS LV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îo. CIL

^uaefttît.Sap.nJdco rependédovelimus efle fidi amid cius,vtpote à quo vtriufqj vit« neceifana cmolumenta potcrimusforiiri.Eft cm amicus libcraliffimus non folum fua,fc4nbsp;amp;fcipfum dando. lohanj;^. Maiorcmhac diledionë ncmohabet,vtanimamüiam po-nat quispro amicis fuis. Ephc.$. Chriftus dilexit nos,ôC tradiditfcmetipfumpro nobisnbsp;oblationem ôC hoftiam dco m odorcm fuauitatis.FideIiflîmus,Eccî.6.Amicusfidclis pronbsp;tedio forcis,qui inuenitillum, inuenit thefaurum. Amicofidclinulla eft comparaiio, SC.nbsp;noneft digna ponderatio auridfargcnti,contra bonicatemhdeiillius^Amicusfidelismenbsp;dicamentum vitar ÔC immortalitacis,qui metuunt dominum,inuenient ilium. Hicreni.51*nbsp;In charitate perpétua dilcxi te, ideo attraxi te miferans.PpflimuSjEcci.ii.Mittens lapi*nbsp;dem in volatilia,deiiciet illacfic q conuiciaf amico,diiroluit amicitiâ. Ad amicum fi pro«nbsp;duxeris gladium,non defperes.Eft cnimregrefliis ad amicum,Si aperucnt os trifte,nonnbsp;timea8,Eft cnim concordatio,cxcepto conuicio, ôc improperio, ÔC fuperbia,6c myfte-rij reuclatione,ôfplaga dolofa.ln his omnibuseffugiet amicus.Ipfeautem omnem offennbsp;fam condonat,quoniam non fumus foluendo, Luc.7.Non habentibus vnde redderent,nbsp;donauit vtrifq^.Hunc ergo accedere debemus affeciu fideli. Heb,4, Adeamus ergo cuntnbsp;hdutia ad thronum gratiæ eius,vtmifericordiam confequamur,ôlt;gratiam inueniamusnbsp;in auxilio opportuno.Pfar.jj.Accedite ad eum ôc illuminamini,amp; fades veftræ non connbsp;fundentur.lfte pauper clamauit,amp; dominus cxaudiuit eum,Scex omnibustribulationi-bus eiusfaluauit cum.laco.i.Omne datum optimum, amp; omnc donum perfedum defur*nbsp;fumeftjdefcendens à pâtre luminum.Vnde Pfaf.SsÆrapamamp;gloriam dabit dominus.nbsp;Ef3.45'.Ego dominus non alter,formans lucem,amp; creans tenebras : fadens pacem, âCnbsp;creans malum,Ego dominus fadens omnia hæc.Deus iuftus ôc faluans non eft abfq; me,nbsp;Conuertimini ad mé omnes fines terræ ,amp;falui etitis, quia ego deus Sc non alius.Hincnbsp;Hierc,i7,Sanamc domine,éCfanabortfaluum me fac,amp; faluus ero.Idcoadmonet Apo*nbsp;ftolus Roma.ç.Iuftificati ergo ex fide,pacem habeamus ad deum, per dominum noftrûnbsp;lefum Chriftum,per que acceffum habemus per fidem in gratiam iftam, in qua ftamus,nbsp;Ephe.i.Quoniam pet ipfumhabemus acceffum ambo in vno fpiritu adpatrcm.Sed heunbsp;quoties nobis aditum obcIudimusî’Efe.ÿÿ.Eccenon eft abbrcuiata manusdomini,vt faknbsp;uarc nequeatîneqj aggrauaca eft auris eius,vt non exaudiatîfed iniquitates veftræ diuife«nbsp;runt inter vos deum veftrum,5Cpeccata vcftra abfconderunt faciéeius à vobis ne ex*nbsp;audiret,manus em veftræ p ollutæ funt fanguine,amp; digiti veftri iniquitateîlabia vcftra lonbsp;cuta funt mendacium,amp; lingua vcftra iniquitatê fatur,non eft qui inuocct iuftitiam,neq}nbsp;eft qui iudicet vere.Thrcfi.î.Oppofuifti nubcm tibi,nc tranfcat oratio.PfaKßy. Iniquita*nbsp;tcm fi afpexiin corde meo,noncxaudiet dominus.Efa.i.Cûextenderitismanus veftras,nbsp;aiKrtàfaciemmeam à vobisî^ cummultiplicaueritisorationem,nonexaudiam.Manusnbsp;cm veftræ fanguine plenæ funt.Quid ergoc’Nunquid defperandum.Nequaquam, Namnbsp;iubet vt amicos faciamus de mammona iniquitatis,vt cum defec£rimus,rcdpiant nos innbsp;aeternatabernacula.Luc.ifi.IuffitSC proinimicisorare.Mat.y.Oratcpro perfequentibusnbsp;âC calumniantibus vos.Sic Gcnc.io.Dixit dits Abimelech régi Geraræ t Redde viro fuonbsp;vxorcm,Slt; orabic pro te,quia propheta eft,ô^viues,Num,i6.Stetit Aaron inter viuosSCnbsp;inortuosjdeprecans propopulo,ÔC plaga ccffauit.Fuerunt auté qui percuffi.i47oo. abfq^nbsp;his,qui perieruntin feditione Chore.Sed ôCamicis lob dfis ait lob,41. Sumite vobisfc*nbsp;Îtcm tauros,SC feptê arietes,^ ite ad feruum mcû Iob,amp; offerer holocauftum pro vobis.

ob auté feruus meus orabit pro vobis,faciê dus fufcipiâ,vt non imputetur vobis ftultitia. gic Apoftolus Ro.to, Fratres,voluntas quidé cordis mei, ÔC obfecratio ad deum, fie pronbsp;illis ad falutê.Hoc eft,ludæi8 adhucincredulis. Quéadmodû ergo excharitate pro altjsnbsp;orare tenemur.ita ex humilitate alio^t fuffragia poftularc poflumus,Rom.i5’.Obfccro etnbsp;govos fratrcs,per dnm noftrum lefum Chriftum,ôCper charitate fandifpôs,viadiuuenbsp;ris me in qrationibus veftrisprome ad deum, vt libérer ab infidelibus qui funt in ludæa.nbsp;Si obfequÔ oblatio accepta fiat in Hierfm fandlis, vt veniam ad vos in gaudio, per vonbsp;luntatem^dei, vt réfrigérer vobifcum.PhiKi.Scioenim.qj hoc mihi proueniet ad falutemnbsp;pcrveftrâ orationem. Cor.4,Orationi inftate,vigilantes in eoingratia9£adione,oran--tesfimulôf pronobis, vt deus aperiat nobis oftiumfermonisadloquendummyfteriumnbsp;Chrifti.Et Aft.J^^Pctrus quidé feruabatur in carcere, oratio auté fiebat fine intermiffio*nbsp;ncabecclcfia ad deum proeo.Lcginiusfanâoçîpatrummeritis defunflorum,viuisbe-'nbsp;neficia præftitiffc.P cenam relaxando.Exo.îî.Cerno q» populus ifte duræ ceruicis fic,di-*nbsp;mitte me,vt irafeatur furor m eus contr.i cos,faciamlt;ç te in genté magnâ.Mofes aût oranbsp;bat dfim deûfuü,dicésîRecordarc dfic Abraâ,IfaacôC lacob fcruoçt tuo^, qbus iuraftinbsp;P lemetipm.PIacaïus'tg eft dfis,nefaceret maIû,quodIocutusfnitadHcrfuspopuJûfuum.

Deute.9»

-ocr page 228-

Suffragia diuornmnbsp;approbänbsp;tur.

PARS PRIMA

Deutcro.9.Idcm.5.Reg.itFaftum eft igitur intpe illo vt Hieroboam egrederef de Hie* rufaiem,dlt;inueniret eum Ahias Silonites prophetain via opertus pallio nouo.Erant annbsp;tern duo tantum in agro,Apprehendens(p Ahias pallium fuum nouum quo erat coopctnbsp;tus,fcidit in duodecim partes, ôC ait ad Hieroboam t Tolle tibi decern fcifliiras. Haec cnanbsp;dicit dominus deus Ifrael t Ego feindam regnum de manu Salomonis, amp; dabo tibi deccnbsp;tribus.PorrOjVna tribus remanebit ei propter feruum Dauid,quern elegi, qui cuftodiuicnbsp;mandata mea,ôlt; præccptamca.Sicôibonumconferendo. Gene^fi. Apparuit dominusnbsp;Ifaac in,Berfabee,d.Benedicara tibi,0^ multiplicabo fernen tuum,propter feruum meuninbsp;Abraam^Iacob benedicensfilqs lofeph,ait,Gene.48» Deus,in cuius confpeétu ambulauenbsp;runt patres mei Abraam äC Ifaac,benedicat pucris iftis,amp;inuocetur fuper eos nomen menbsp;urn,nomina quoqj patrum meorum, Abraham Älfaac.Legimus nihilominus,5lt;prononbsp;bis orare.x.Macha.iy. didum fuit ludæ Machabæo jHic eft fratrum amator,SC populinbsp;Ifrael,hic eft qui multum orat pro populo Sivniuerfa fanda ciuitate, Hieremias prophenbsp;ta dei.Sic angelinedum preces noftrasdomino offerunr,Tob.u.Quandoorabas cum lanbsp;chrymis,ego obtuli orationemtuam domino,fed SC pro nobis interpellant, Zacha.i.Rc'*nbsp;fpondit angelus domini,amp; dixittDomine exercituum, vfquequo tu non miferebcris Hienbsp;rufalem,amp;vrbiumIudaquibusiratusesî’Etrcfpondit dominus angelo qui loquebatur innbsp;me,verba bona,verba confolatoria.10b.5j.Si fuerit pro eo angelus loquensvnus de mil*nbsp;Iibus,vt annuncict hominis æquitatem,miferebitur cius,ÔC dicct,libera eum,vt non defeenbsp;datin corrptionem,inueniinquo ei propicier. Claret igitur, diuoçiimplorarefufFragia,nbsp;diuinæ non derogate maieftati,àqua habentfi quid prxftant.Non enim vt domino8,fednbsp;vt dni famulos Sc amicosipfos inuocamus.Quid é media node^Tribul^tióc,tcntatióe,nbsp;SC multiplie! peccati ruina.Efa.tS.Tantummodo fola vexatio intcllcdum dabit auditui.nbsp;Ofee.6.1n tribulatione fua mane confurgent ad me. Efa.x6. Anima mea defiderauitte innbsp;node,fed 8C fpiritus meus in præcordijs meis.Notanturhic conditionis bonæ orationis.nbsp;Prima,vt fit fidelis.Nam Iaco.4.diciturjPctitis,amp;:non accipitis,eo q? malepctatis. Vn*

I*

Oratiois

bonæ con de hie dicdîlbit ad eujfidutialicer fcilicet.Hebji.Accedentê ad defl,oportet credere qa ditiones eft,6c q? inquirentibus fe reiiiuneratorfit,Iaco,bSi quis indiget fapientia,poftulet à dco,nbsp;qui dat omnibus affluenter,ô^ non improperat,SC dabitur ei. Poftulet autem in fide nihilnbsp;haefitans.Qui eninihgfitat,fimilis eft fludiui maris,qui à ventomoueturSC circunfertur.nbsp;Non ergo aeftimet homoine,qj accipiataliquid à domino,Marc.ii.Quaecunq; orantes,nbsp;petitis,credite,quiaaccipietis,ôCeuenietvobis.Siccæcisait Mat*9» Secundum fidcmve*nbsp;ftram fiat vobis.Et aperti funt oculi corum.Secunda,CordiaIis.amp; dieet ilIi.PhÛ4.Nihilnbsp;¦foliciti fitiSjfed in omni oratjone ôc obfecratione,cum gratiarum 3dione,petitiones ve.'nbsp;ftræ innotefcant apud deum.Pfaf.j^Defiderium paupcrum exaudiuit dominus,præparanbsp;tionem cordis eorum audiuit auris tua.Sic Moft tacenti,S^ in terra iacéti ait dfls Exo44»nbsp;Quid clamas ad megt; Vocalis em oratio, ad mentalem excitandä dC inflâmandâ ordinaîinbsp;¦ôc inquantGiuuat,vfitâda,nifipccptafuerit,i.Co9t44.Orabo fpfl,orabo SCmentetplallflnbsp;fpü,pfallam 8(. mente. Alioqui dicit de nobis,Mat.iç. Populus hic labijs me honorat,cocnbsp;autem eoçt longe eft à me,Ofee.7.Et non clamaueruntad me in corde fuo,fed vlulabâtnbsp;in cubilibusfuis.Ideo orat Pfal’44O.Dirigaf dfie oratio mea lîcutincenfuni incon^eânnbsp;tuo.Tertia,Virtualis,Amice. Auguftinus î Amor eft primfl donum,in quo omnia bonanbsp;donanf. Ideo in exordio precis nomen amici præmittit, quum charitasratio fit impe*nbsp;trandi,Amice qui nunquàm defcris4 Johan.4 Jnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charitas dei,non quafi nos dilc

xerimusdeum,fed quoniam ipfepriordilexitnos.Hine ludf ait Mat.t6.Amice,ad quid veniftiî’Curandum ergo vtnos amicifimuspervi'tam virtuofam.Iohan.ij-. Vos amicinbsp;mci eftis,fi feceritis quae præcipio vobis.Luc,4,Quid autem vocatis me,dfle dfie,amp; nonnbsp;facitis quæ dicoî’Tob.tt.Bona eft oratio cum ieiunio. Eccî.7- Exorare ôC facerc eleemonbsp;fynam ne defpicias.ContraProue.ii.Qui obturât auremfuam adclamoremp3uperis,SCnbsp;ipfe clamabit,dó non exaudietur.Prouer.iS.Qui déclinât aures fuas ne audiat legem,oranbsp;tioeius eritcxecrabilis.Patetin Antiocho.t.Macha.9,Orabat hie fceleftus dominum, ànbsp;quononeftetmifericordiam confecuturus. Et dominus ait Hiere.7» Tu ergonoli orarcnbsp;pro populo hoc,nec aflumas pro eis laudc quia non exaudia te. Et.ii.Tu ergo noli ora^nbsp;re pro populo hoc,nec afiumas pro eis laudem 8C orationê, quia no exaudiam in tpe clanbsp;moris eorum ad me,in tempore afflilt;ftionis.Et.i4.Noli orare propopuioiftoinbono.nbsp;Cum ieiunauerint,non exaudiam preces corumtSCfi obtulerint holocauftomatanbsp;nbsp;nbsp;viifti

mas,nonfufcipiame3.Manairesquimultismalisirntauitdominfl,vrimplcrct etiamHie rulalem fanguine prophetarum vfq^ ad os,poftquam coanguftatus eft,orauit dnm deumnbsp;fuura,^ egitpoenitentiavalde coram deo patrfl fuoç{,Deprccatus'ç eft efl,ôé obfecrauicnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; exau-

-ocr page 229-

ARTICVLVS LV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CHT

8^ exaudiuit oration? cius,reduxit'(5 com dominus in Hierufalem in rcgnû fuum,amp; co^ gnouit Manaffes qj dominus ipfe effet deus.SicNiniuitæ pcenitentes ôc orantcs,miferi-cordia dei nonfunt fubuerfi,lonx.5,Quatta,Humilis.Nam indigentiam fuâ manifeftanbsp;rc non crubuit*Commoda,ait,mihi,Haec defuit pharifaeo Luc.ig.Hinc ludit,9,Nec funbsp;perbi tibi placuerunt ab initio,humilium ac maniueto^ tibifemper placuit deprecatio.nbsp;Pfahs^.Subditus eftodeoamp; ora eum.Vnde nos docuit Matth,6,Fiat voluntas tua.Sicnbsp;ipfc Luc,ii, pofitis genubus orabatîPater,fi vis, tranffer calice iftum àmc.V cruntamcnbsp;nonmea voluntas, fed tuafiat.SicMagi procidentes,puerûadorauerut,Mat,x^Eccî.îSnbsp;Oratio humiliantis fc, nubcspcnetrabit:acdonecpropinquef,non confolabiturtôi nonnbsp;difcedet,donec altiffimus afpiciat.Quinta, V tilis,T res panes.Filii Ifrael in malû fuû petienbsp;runt carnes.Nume.ii.Adhuc carnes erât in détibus coçt,nec defecerat huiufmodi cibus,nbsp;ôC ccce furor dfti concitatus in populü, pereuflît eum plaga magna.Confeffumregni pe--tentes filij Zebedæi,reprehenfiaudi£runtîNefcitis quidpetatis,Matth,xo,Auguft.Tria Bonaquo#nbsp;funt genera bonorum.Infima quæ funt temporalia,hæc fub conditione amp;moderamine tuplicia*nbsp;petenda.Prouer.îo.Mendicitaté diuitias ne dederis mihi,tribue tantû viftui meo nenbsp;cefiana,ne forte fatiatusilliciar ad negandum,ôC dicam,quis eft dominusî’aut egeftatcnbsp;compulfus,furer ÔC periuremnomê dei mci.Auguft.Quum à deo petis temporalia,cumnbsp;modopetcâCtimore:illicômitte,vtfiprofint,detîfi fciatobeffe,non det.Quidem pro^nbsp;fit vel obfit,nouitmedicus,non aegrotus. Media iunt fpiritualia,vt virtutesÔC donafpirinbsp;tus fanÂi.Suprema,3etcrnafunt,hæc abfqj conditione petcnda.Bonü ergo temporalenbsp;pctédûinfubfidium,fpirituale in meritü, cælefte in praemiû. Chryfoft.llla pete à deo,nbsp;q tibi magis expediunt,amp; deû magis decet fiftate,amp; te accipere.Si aût femper petis ter*nbsp;rena,aut difficile impetras,aut fortenonimpetras.Quomodoem nia praeftabit libérer,nbsp;quæ fi habes,admonct vt contemnasî’Panes ergo petit,non corj^orales quibus corpus,nbsp;fedfpiritualcs,quibuspafcitur anima.lntelligentiâ trinitatis,quapfentisvitæ confolâtucnbsp;labores.V el fides qua intelle(fi;us,fpes qua irafcibilis,charitas qua concupifeibilis pafei*nbsp;tur, vt intclligä,diligä,amp; faciam. Ecci.iy.Cibauit illûpane vitæ 8C intelledus. lohan.4.nbsp;Meus(inquit feruator)cibus eft,vt faciam voluntatem eius qui mißt me.Hoc cibo refi--citur corpus,anima amp; fpiritus,nepcreant.Ncccffitatisinfinuatcaufam.B£rnar.Egoquinbsp;de niamicum admcvenientem,nonaliumexiftimo,qmcipfumjquippe quum charioEnbsp;mihi nemo, nemo mihi germanior g ego mihijpfi.Scd hic quoties ad terrena quærédanbsp;êf mundana tradâda vagatur,totics à nobis recedit animus.Hiere. ji.V fquequo delicfisnbsp;diffolueris filia vagaî’Mat.ô.Vbi thefaurus tuus eft,ibi amp; cor tuû erit.R educitur aût tribunbsp;lationc.Ofee.i.Ecce ego fepiam viam tuâfpinis,fepiam eämaceria,öC fcmitas fuasnonnbsp;inueniet,ÔC fequetur amatores fuosnbsp;nbsp;nô apprehendet eos,amp; quæret eos,amp; no inueniet,

amp; dicctîReuertar ad virû meu priorem,quia bene mihi erat tunemagis q nunc,ô^ hæc nefciui.Aut inedia.Luc.iÿ.Et cSccepilTet cgerc,in fcreuerfus,dixit:Quanti mercenarynbsp;in domo patris mei abundât panibus,amp; ego hic fame Pereos'Surgâ ôC ibo ad patrê meu.nbsp;Sic animus viam vitioçt fequutusac voluntatispropriæ,nô fatiatus volitis,neq5 refectusnbsp;obtentis,ad animi ianuâ 3C rationis côuertitur,cælcfti alimonia refici defiderâs, eu in fenbsp;reuerfus,fuperna cœperit atqjcæleftiameditari,acfpûali3.Efa.46,Reditepuaricatoresnbsp;adcor.Nonaût venir de via quæ Chfs eft,direxiffet cm eu in viam falutisSc pacis,Lu.i,nbsp;fed de via pcrditionis.Sap.f.Ergo errauimus à via veritatis,6c iuftitiæ lumen non luxitnbsp;nobisjôc fol intelligêtiæ nô eft ortus nobis.Laffatifumusin via iniquitatisôc perditiôis,nbsp;amp;ambulauimus vias difficiles,viam aût dfii ignorauimus.Quid nobis profuit fuperbianbsp;noftt’* diuitiaçî iadâtia qd côtulit nobis, Tranfierût oïa ilia tanq vmbra,Sctanq nûciusnbsp;pcurrcns.Et non habco.i.Cor.4,Quid cm habes qd nô accepiftift.Cor.î.Non qj fuffi-cientes cogitate aliquid à nobis tang ex nobis,fed omnis noftra fufficientia ex deonbsp;eft.Ioh.*?»®**'^ *ne nihil poteftis facere.Hinc Apo.j,Dicis ga diues fum,amp; nullius egeo,nbsp;ßC nefeis quianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abilis amp; pauper,amp; cæcusSC nudus.Ex nobifipfis neque

tentationibus obfifterc,neq; curare quæ dei funtpoffumus.Deus aût omnia implens,ant mabus noftris inabitur,intusîg eas occulta infpirationc alloquitur.Pfal.84.Audiâ quidnbsp;loquatur in me dnsdeus.Chriftusintus,nos de foristfedexibit,vtintroducatnos ad nunbsp;ptiaSjMat.t^.Noli mini moleftuseffe.More loquitur humano dns in fcripturis,intelli-gentiænoftræ debilitati côdefcendens.Sic Efa.i.Laboraui fuftinens,fa(^a funt mihi monbsp;lefta,Efa.7.Nunquid parum eftmoleftos vos elTe hominibus,quia moleftieftisôCdeonbsp;meo^Difficulter exaudit,quia minus fumus idonei.Mat.iç.Non eft bonû fumcre panemnbsp;filioçt 8c. dare canibus.Auguft.Djffert dare,vt amplius defideres dilatu,nec vilefcat citonbsp;datû.Claudicur oftiûpcr peccatû,loh,io.Ego fum oftiü,Thren.î.Nos inique cgimus,

S propte*

-ocr page 230-

PARS PRIMA

propterea înexorabiîis faäus es.Sed pœniteiitiæ humilitaté apenturjAÄJO.Angelus ait ComelioîOrationcs toæôC cleeraofynæ tuae afcenderüt in memoriâ in côfpcdu dei»,nbsp;Attamen erat gentilis,fed timens deum,faciens eleemofynas, ôC deprecans deû femper,nbsp;Pueri fïint,qui per virtutéfadli funtfili) dei,5lt;:recumbunc ÔC quicfcunt cum,imo indco,nbsp;Apo.14. Am odo dicit fpûs, vt reqaicfcât à laboribus fuis.Heb.t .Eccc ego 8C pucri mci,,nbsp;qnos dédit mihi deus.De quibus Mat.iS.Nifî eificiamini lîcut paruuli,nô intrabitis in renbsp;gnûcælo9!:.Nam.i.Cor.J4.Nolite pueri efficifenfibus,fed malitia paruuli cftotc.Quianbsp;puer centum annoçtmonctur,amp; peccator centum annoçt maledidui. Sexta,vt fit fta--bilis.Si em perfeueraucrit,necpudore vidus, nec tædio fatigatus,ncc defperationc fra-dusjtameft nô furgat eo qj amicus eft. Virtus em amicitiae quâdoiç torpcfcit in amicis»nbsp;i,loh,j.Filioli,non diligamus verbo amp; lingua,fed opéré amp; veritate.improbitatc tarnennbsp;viduSjdabitquotquoihabet neceirarios,nóad voluptatêjfednecelTitatê.Quodamicusnbsp;^*^2° faceret apud amicum hominem, hoc multo magis vnufquifqj audearfacercnbsp;apud benignû deum patrê,cui grata eft talis iraportunitas,ôC qui dando_exhauriri nonnbsp;poteft.Eccî.ig.Nô impediaris orare fcmpcr,amp;:ne vcrearis vfqj ad morte iuftificari,qn»nbsp;merccs dei manet in æternü.Luc.ig.Oportet femper orare ÔC nunq deficere.Rationen*nbsp;adiicit Petrus,i.Pet.s’.Sobrij eftoteSC vigilate,quia aduerfarius vefter diabolus tanq ko-rugienscircuit quærens que dcuoret.Matth.xô.Oratc.nc intrctis in tcntationem.Qunnbsp;aûtgrauior inftat tentatio,eo *anxius orandû.Vndc dfis Luc.ii.Fadus in agonia,pronbsp;lixius orabat.Mulrum aût valet deprecatio iufti afitdua.Helias homo erat fimilis nobisnbsp;paflîbiliSjSC oratione orauit.vt nô plueret fuper terrâtSCnonpluit annos tresôC menfesnbsp;tres.Etrurfus orauit,S^ cælû dédit pluuiam, amp; terra dédit frudû fufijIaco.y.j.Rcg.iv,nbsp;Si iufti,quid iuftoç»^Matth.i8.Si duo ex vobis confenfcrint fuper terra,de omnire quâ-*nbsp;cunqîpeticrintjfietillisàpatre meo quiincæliseft.Sicludith.fi.Côuocatus omnispopnnbsp;lus per totânodé intra ccclefiâ orauerunt, pctétes auxiliû à deo Ifrael.Hinc proceffio^nbsp;nés «St venerabilis facramêti deportatio.Si ad arcæ deportationé, in qua nô erat nifi vr*nbsp;na aurea habésmanna Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aaron quæ fronduerat,amp;: tabulæ teftamêti,Hcb*9.aquae

lordanisftcterunt,Iofue.ï.êt.4.muriHierichocorruerüt,lofue.^.hoftescóterriti,i.Rc gfi.4,lt;Stplagati,i.Reg.S’.^.6.ad cuiuspfentiâ refponfa dabâtur,Exo.v.quanto magisnbsp;hic, quûpræfenté habeamus eü,qui cû pâtre exaudit,ôt opitulatur,necnon apud patremnbsp;pro nobis interpellatî'Ro.S.Chriftus lefus qui mortuus eft,imo qui St refurrcxit,qni eftnbsp;addexteram dei,qui St interpellât pronobi8.i.lQhan.i«Si quis peccauerit^ aduocatumnbsp;habemusapud patremjlefumChriftumiuftum*

J Et e^o di’co vob»sîPeti'te,8C dabicur vobi's: quæritc, 6^ tnucnicti’s:pulfagt; te,8i apen'etur vobis.Omnis enim qui petit,accipit:8i qui quæric,inuenit:8Cnbsp;pulfanci apcrietur.Quis autê ex vobis patrem petit panem,nunquid lapidenbsp;dabit illifAut pifeem, nunquid pro pilce ferpentem dabit illif Aut G'petiericnbsp;ouum,nunquid pro ouo feorpionem porriget illifSi ergo vos quum fitis manbsp;!i,noftis bona data darefilqs veftris,quanto magis pater vefter caeîeftisdenbsp;cælo dabit fpiritum bonum petentibus fef

Ab hoc igitur votis pctendô,fi quoindigemuS.Quxrite,ait,fi quid ignoratisjSt inuc nietisafflatufpuspatcrni,quodhumanofpiritupercipi nôpoterat.Pullateprecibus,ad-dendo eleemofynas in proximos* Auguft.Petite fide,quærite fpc,pulfate charitate. Bequot;nbsp;daîPcnfandû quia regnû cæloçt nô ociofis St vacâtibus,fcd petctibus,quærctibus,puknbsp;fantibus,dandu,inuenienduSt aperkndü effe reftaf.Pctëda eft ergo regni ianua orâdo,nbsp;quærêda viuédo,pulfanda pcrfeuercdo.Nô em fufficit verbis tantûmodo rogare dnm,nbsp;fi non ctiam quærimus diligêter qualiter nobis^t vjucndû,vt dignifimusimpetrare qu«nbsp;pofcimus.Matth.7.Nonoîs qui dicit mihi, dncdne,inirabit in regnü cacloç^îfedquifanbsp;cit voluntatë patris met qui incxlis eft.Neqj aliquidprodeft bonainchoaflejfinonftuquot;nbsp;deat quiftp bona quæ inchoauerat,vfq; ad finem firmû perduceretquin imo melius eratnbsp;non cognofcerc viam iuftitiæ,quàm poft agnitionê retrorfum conuerti,i.Pet.z. Apudnbsp;hominem nonnunquîincaflum fundfitur preces, vel quia non poteft ƒ ftarc quodroga^*nbsp;tur,velquia nôvuIt.Verum apud deum,quifquispetit,accipit.Nouitquæcôducantadnbsp;falutem æternam,hæclibenterdonatrogatus.Qijid em petendum,Pfalm.t6Jndicat,d.nbsp;Vnam peti] à domino,hanc requiram,vi inhabitem in domo dfii, in Ion gitudine dierû.nbsp;Bead

-ocr page 231-

ARTICVLVS LVb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CIIIL

Beâtî cm qui habitant in domo tua domine,in fecula feculoçckudabunt tc,Pfal.85.Ad hoe omnis noftra dirigenda petitio. Tob.4,Petc à domino vt vias tuas dirigat.N amnbsp;Hicre.io.Non eft hominis via eius,neeg viri vt ambulet amp; dirigat greïTus fuoSgt;Hincnbsp;Pfal.iig.Vtinam dirigantur viar meae ad euftodiendas iuftificationes tuas, Deledare ergo in domino,Sc dabittibipetitiones cordis tui.Pfal.jiS.Defideriurn enim fuumiuftis danbsp;bituï,Prouer.lo»Defidcrium veropcccatorum peribit, PfaLiiuQuærenti,Pfal.9.Quonbsp;niam non dcreliquifti quxrentes te domine.Quid quxrendum, dominus iniïnuat Mat,nbsp;lt;,Quæriteprimumregnumdei,SCiuftttiam cius,SChxc oninia(ad vidum SC veftitumnbsp;|percmentia)adqcientur vobis,Regnum autem deiSCiuftitiam eiusquxrere,eft patrix Rlt;gnS dcinbsp;cxleftis dona de(ïderare,SC quibus iuftihx meritis ad h£C peruenia{,indeGnenter perqui quæ*'**'««nbsp;rerc,Hicr.i9. Cfiquxfieritis me in toto corde veftro,inueniar à vobis,dicit dns,Pfal.68nbsp;Qiîærite dfim,ôC viuet anima veftra,Pulfanti,oftium gratix aperietur.Apoc.5.Quihabet dauern Dauid,qui aperit,ôC nemo claudit:daudit,SC ncmoaperit,V eniet aüt tëpusnbsp;quandonemini aperietur,Mat.ijr,Quxparatx crant,intraueruntcum co ad nuptiastSCnbsp;claufacftianua,Nouiflimc vcroyeniuntSC rcliqux yirgincs,dicétcsïDomine domine,nbsp;apcri nobis,At ille rcfpondens,aitïAmcn dico vobis,nefcio vos.Lucuj.Cum aüt intra-«eritpaterfamiliBS,SCdaufcritoftium,incipictis forisftare SCpulfare ad oftium, dicen-tcsïdfie dfie,apcri nobis,Eirefpondês,dicct vobistNefcio vos vnde fitis.Hinc t,Cor.6nbsp;Hortamur ne in vacuû gratiam dei recipiatis.ait cmtTempore accepto exaudiui tc,amp;irtnbsp;die falutis adiuui te.Ecce nunc tempus acccptabile,eccc nunc dies falutis, Quod fi per ernbsp;roremrogaretur noxia,pro bcneficioduccrct negate quod malepeteretur,fedpro optanbsp;tisdarctfalutaria.SicutempaniSjpifcis ÔC ouû,funt hominis cibus,itaamp;petitiones no-ftrx vtiles efle debent nobis,alioquinô dabitur nobis,Si ergo quisà pâtre cxlefti petieriÉnbsp;pané charitatis,pifcê perfedx fidei,ouum fpci,dabit ei non contraria,fed remouebit abnbsp;co lapidé obdurationis,ferpentê infidelitatis,SC fcorpionc defperationis.BedajQuiainnbsp;côparaiione diuinx bonitatis,omnis creatura effe malaprobatur, dicente dfio Marc.io.nbsp;Nemo bonus nifi folus dcus,Ëft cm in nobis malû poenx,eft ÔC culpxîquia ab infantia *nbsp;fenfus QC cogitacioadmalüpronafunc,Gene,8.SC Iob.is’,Ecce ftcllx no lunt mundæ innbsp;côfpedu eius,quâto magis homo putredo,SC filius hominis vermis?Si ergo pater carnanbsp;lis no dat malûpetcntibonü,multo minus pater cxleftis,qui eflcntialitcr bonus cft,ôC ànbsp;quo omne bonü,laco,i.Et quia fumme bonus, ideo fumme cômunicaxiuusîSC quia pa-ter,habet ad fülios beneuolentiâtquia vefter,habet de vobis diligentiamtquia incxiis,hanbsp;betindandofufficientiâ.Bcda:Spiritübonupetcntibus,dandûàpatrepollicetur:qui3 finbsp;uc fidé,fpcm,charitatê,fiue quxlibctbona cxleftia defideramus adipifii, non aliter no-bis h£C q per fpûs fandli donû tribuuntur.Pfal.yo.Cor mundû créa in me dcus,Slt; fpiritûnbsp;rcâuminnouainvifceribusmeis.Quiafinon interiora fpiritus dni redus impleuerir,nbsp;cor in nobis mundû vnde eft non habcbit.Petamus ergo deu pattern,vt fpiritus fui granbsp;lia nosin viamrcdxfidci,quxper diledtionem operatur,inducat:ÔC vtoptata merea-«nur percipere.taliter viuere ftudeamus,ne tanto pâtre fimus indigni.Pfak^i.Spiritusnbsp;tuusbonus deducet me in terra redâ,Sap*7,Inuocaui,SC venir in me fpiritus fapientix.nbsp;Eft cm deus in omni opère fuo fumme mifericors 8C iuftusîSc quia mifcricors,idco libénbsp;tifiime côdefeendit humanx miferix per infufionê fux gratixî^uiayerofimul cûhociunbsp;ftus eft,ideo donû perfedû non dat nifi defideranti,nô dat grâm nifi regratianti,riô imnbsp;pendit mifericordiam nifi miferiam fuâ rccognofcenti,vt falua fît libertas arbitrji,5c nénbsp;vilefeat nobilitas doni,âC integer perfeueret cultus honoris dei.

^De traditionibus pharifxorum,Luc,ii,

ARTICVLVS LVI,


Luc«ti, Y

Et cum loqueretur,rogauit eum quidam pharifjcus,vt pranderct apud fe.Etingreffus,recübuit.Pharifæus autem cœpit intra fe reputans di*nbsp;cere,quare non baptizatus eOèt ante prandium.Et ait dominus ad iknbsp;lum:Nunc vos pbarifæi quod deforiseft calicis SC catini, mundatis:quod aunbsp;tem intus eft veftrum,plenum eft rapina Si iniquitate.Stulti, nonne qui fe,*nbsp;cit quod deforis eft.etiam quod intus eft fecitî'Vcruntamen quod fupereft,nbsp;âitc eleemofynam,Si ecee omnia munda funt vobis.

S a. ScruatoK

-ocr page 232-

K

PARS PRIMA

Scruvor qui peccatores vcnit fattarcamp;informare,nonrccufauit, quanquâ pTiarife» rutn non ignoraret liuorcm,propter iftucipfiim q? mali crant ôf corrcciioni indigcbant.nbsp;Qiium ergo dominus accubuiffet illotus praeter morem pharifæoçt, Marc.y.Pharifarlnbsp;cmô^ omnes ludæi nifi crebrolauerintmanus,non manducant.malehabuitpharifzü»nbsp;Stulti enim putabant,qj cum corpore quando baptizabatur amp; lauabatur,fimulamp; anima purgaretur.Dominus non ad verba,fed cogitatarefpondit,quo fedeum,cordis fe-creta rimantem oftcndit,Prouer.X4.Qui infpeaor eft cordis,ipfe intelligit.Atqj exemnbsp;plo perfuadet eis,qj ficut nulla quide vtilitas, extrinfecus mundu effe poculum,intrinfe-cus aüt plenum fordibustßc neq; fi corpus baptizetur,anima aût pkna fit omni immunnbsp;ditia.V era puritasinanimifita eftinnocentia.Voslauatis res cxïrarias,ÔC nihil ad verSnbsp;pietatem facientes,3tq^ interior ßipotior veftri parsillot3,fcatetfordibus deo abomi-nandis^lnfinuat duplici eos laborare morbo,auaritia per rapinä,inuidia amp; quz ex inui-dia proueniunt permalitiä,ölt; fic vitijs contra deü SC. proximö.O ftulti peruerffcp iudicij.nbsp;Nonne qui condidit corpus,quod multa cura dignaris,idem condiditamp; animä» Itaqjßnbsp;puritas vfqueadeo cordi eft,oportebat totuhominem purum faccre.t.Cor.7.Mundc-mus nos ab omni inquinamento carnis öC fpiritus, perncientes fantfiificationê in timoré dci.Vtfapientiffimus medicus,poft increpatione rigorofam adiungit informationsnbsp;benignä,infundensoleüamp;yinu.Infinuauerat duplici eos laborare morbo,auaritia pc£nbsp;rapinäjinuidia aüt per maliti3m,vno remedio eleemofynæ vtruncß fanat,quæ prima eftnbsp;filia charitatis deificätis.Si em adfuerit dile(Sio,vbi manebit auaritia öC inuidlaî*V el ex-probratiue accipipoteft,vt fit fenfustSed interim vobifipfis blandimini quafi abundepunbsp;ris,fi corpus ôf vafa fubinde lauetis aqua,Slt; animu fraudibus,rapinis,odio,liuore,ambi-tione,cæteris(ç vitijs inquin atfi ,purgetis eleemofyna,qua cum ad oftentationé facialis,nbsp;tarnen arbitramini fufficere ad fummam animi munditiem.

ÇDe confricationc fpicarum,Matthji*Marc,xXuc,lt;. ARTICVLVS LVII,

Mat.^ jjIq temporc abrjt lefus per fata (äbbato.difcipuli autem cius efurien* I teSjCceperunt vellere fpj'cas,amp; matiducarc.Pharifæi aût videntes,dixcgt;nbsp;JI. runt ei:Eccedifcipuh' tui faciunc,quod non licet eis fabbatis. Acillc digt;nbsp;xit cis:Non Icgiftis quid fecen't Dauid,quando efurijt 8^ qui cum co erant,nbsp;quomodointrauitin domum dei,8C panes propofitionis comcdit,quosnÔWnbsp;cebat ei edere,nefp his qui cum co erant,nifi foil's facerdotibusf Aut non leginbsp;ftis in lege,quia fabbatis facerdotes in tempio fabbatum violant,0i fine cri«*nbsp;mine funt7Dico autem vobis,quia tempio maior eft hie. Si aiitem fcirctis qdnbsp;eft,mifericordiam volo,8^ non facrificium,nunquam condemnaffetisinno^nbsp;centes.Dominus enim eft,filius hominis, fabbati.

Luc.ó^Fadumeft autinfabbato fecundoprirao.Iudæi omne feftum,fabbatum no-minabant.Sabbatum em quies dicitur.Saepe aût occurrebat feftum in parafceuc,amp;: vo-cabantparafeeue fabbatum,propterfeftum:detHdequod proprie eft fabbatum.nomt-* nabant fecundo primum,co qgt; fequatur feftum 8C. fabbatum quod præcelTerat.Hieronynbsp;musîDifcipuliobnimiampopuli importunitatcm,nec vefeendi locum habebant,ideonbsp;quafihomines efuriebant.Quodautemfpicas fegetum vellicabant vt inediam confoU-rentuVjVitæ aufterioris indicium eft,non præparatas cpulas,fed cibos fimpliciores qux-rentium.Pharifæi vndtqj captantes calumniandi materiam,naturalem paflioné arguûr.nbsp;quum ipfi grauiuspeccent, Luc^fi.Quidamaûtpharifæoçt dicebantillistQuid facitis^dnbsp;nonlicetinfabbatis»Quemadmodum autemdifcipulorum probitas commendatprae-ceptorcm,ita malefada folent his imputari qui inftitucrunt»hinc amp; dominu aggrediuHnbsp;tur,volentes culpa in ipfum retorquere.Dominus vero fic patrocinatus eft fuisdifeipu-Jis,vt legis Mofaicæ peritos ex ipfa lege refelleret, pro fua manfuetudine dqccns,quircnbsp;prehendimeruerant,obijciens exemplflcx lege non cuiuilibet,fed eius queipfihabebâtnbsp;in primisprobatûi^.inculpatûDauid,qui nihil cómotus,ncq? rempli religione »neqj Ic'nbsp;gisinterdidojvctatesquenq attingcre panes illos,pter faccrdoteSjidiçtantifper doneCnbsp;in tcploverfantesfacrisoperarétur.Hierony.Non dubitauitpanesdari,fi mundieflentinbsp;melius arbitratus,propheta dicête Oree.6.mifericordiam volo,0C no facrificiû,de fami«nbsp;periculo

-ocr page 233-

ARTICVLVS LyiIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CV,

»ericuIohotttittMliberarCjSdcoofFerre facrifidu. Obferua quod I.Rcg.ibdicitur,nori

». nbsp;nbsp;«abeo laicos panes,fedfanaos:lï mundi funt pueri, maxime à mulicribus, manducent«

«Quia aliénas no comedit ex ei8,quû amp;cibû defîderabiliü Chriftus cû apoftolis manda- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦lt;

caijLuc.u.Delîderio defiderauihoc pafcha manducare vobifcfl.Mundos ergo elfe co gruii facrosà mulienbus,q) peccata carnis maioris fint infamiæ amp; immfiditiæ.i.Cor.6,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Qui forntcatur,in corpus fuß peccat.i»Thdf.4.Harc eft volütas dei,fandificatio vcftra, vt fciatynufquifq^ veftru vas luûpofiidere in fanäificationcöC honore.Non de fpicarfinbsp;eöfricatione,quod licebat,Deut.i,5.Si intrauerisfegetc amici tni,frangesfpicas,5lt; manu ?nbsp;cóterea,falce aßt non metes.fed fabbati violatione accufabät.Sed ^cepta talia difpenfa-done recipiebät SC interpretarionê.BernardustNon fum tS rudiSjVt ignoré vos difpen*nbsp;fatorcs cffepofitos,fed in ædificationé,no in deftrudionéjX.Cor.io.V bi ergo vrgctnenbsp;ccffitasjcxcufabilis eft difpenfatiotvbj vtilitas prouocat,laudabilis efttvtilitas inquä comnbsp;munis ,non propria. Ait ergotHoc fi nefcitis elfe fcriptum,aut fi non mcminiftis,quanbsp;fronte profitemini fcientiam legisî’Si fcitis ac meminiftis,cur in fimili caufa AbiatharSinbsp;Dauidabfoluiti6,atcpeti5probatis,meosvtnefarnfceleris reos defertisî’Si tantum tri-buitur facrificiOjVt qui illi fêruit,impune violet fabbatô,operando manualiter,quur nô SCnbsp;illû habetis cxcufatûjqui necelfttati côfulit naturæ,neceffario beneficio fubleuans proxi-mu die fabbati,quandoquidé hoc facrificiü deus fibi fatetur pluris eire,q fi quis immoletnbsp;pecudé?Vos legis peritiâ profitemini,amp; tarnen in lege fcriptü eft,quod fi verc intelligenbsp;retis,nunq ob rem leué SC nulle noxiâjCulpafletis innocentes. HilariusîOpus falutis no-ftrae nô in facrificio,fed in mifericordia cftîamp; kgc ceffante, in mifericordia faluamurtcunbsp;ius rei donû fi intellexiifentjnunq condemnaflent apoftolos,quos infimulaturi erâttrâf-grefiz legis.Marc.x.Et dicebat cistSabbatû proprer hominê_fadüeft,nó homo propternbsp;fabbatû.lllud ergo fcitotc,amp;: habetote pro ccrto,qd filius hois,q dfis eft omnifi,Apo.19,nbsp;Habet in veftimento amp; in fem orc fuofcriptum,Rcx rcgöamp; dfis dominantium, dominus eft ctiam fabbati.Etenim qui condiditfabbatum,abrogate poteft fabbatum.Podlrinbsp;nam habemus non iudicandi alios.

ÇDe fanationcmanus aridafjMatth.n.Marc.j.Luc.Ä,

ARTICVLVS LVni.

T cum inde ttanfi(ïèt,veni*t in fynagogam eoR2.Et ecce homo manum Mat.«, habens aridam. interrogabanteum,dicetes:Si licet fabbatiscuraref,nbsp;Vt accufarent eum.Ipfe aut dixit iIlis:Quis erit ex vobis homo qui

habet ouem vnâ,ôi fi ceciderit hæc fabbatis in foueam,nonne tenebit amp; leua bit eamCQuato magis melior eft homo ouefltac^ licet fabbatis benefacere,nbsp;Luc.^.Fadß eft aßt öC in alio fabbato,vt intraret in fynagoga, amp; doccret, obtulit fcnbsp;rurfum,SC dfio bencfaciendi,ôC pharifæis calumniandi occafio.O malitia pharifseorum,nbsp;oculata ad calumniandu benefaôa Chriftitcaecä,ad intelligendû doärinä cæleftê.Luc,nbsp;0.Et erat ibihomo,amp;manus eiusdextra eratarida.Obferuabant aßt eûfcribæamp;phari-faeijfi in fabbato curaret,vt inucnirent vnjlc accufarêtcfi.Hierony. Quia deftrudionemnbsp;fabbati quä pharifæi in difeipulis arguebät,probabili exempio excufauerat,ipfum calumnbsp;niari volunttvt fi nô curarct,crudelitatis aut imbecillitatis:fi curauerit,tranfgrefiïonis acnbsp;cufarent,quü faäi teftê baberentmültitudinê.Luc.ó.lpfe veto feiebat cogitationes eo-rum.Et^aithominiqui habebat manuaridätSurgeS^ ftain mcdifi.amp; furgens, ftetit.Ni-hil quidé rogabat mifcr,verß hoc ipfum erat rogarc miferabili,venirc in confpedü mi-fericordis lefu.Cöpcllatergohominccui manus erat manca,quo palam faccrct omnibus,pharifæ09^ƒalumniä non cxreligioneproficifcijfed exinuidia:amp; quo vitiß eflet omnbsp;nibus confpicußjiuffit ftare in mediß.Luc.6.Ait aßt ad illos lefustlntcrrogo vos, fi licetnbsp;fabbatisbencfacere, an male^animam faluam faccre,an perdereî'Hic dominus non pronbsp;didit quidem populomalitiofas ipforum cogitationes,fcd interrogatione pcrculit illo-rumconfcicntias,diccns:Libcns à vobis didicerim,qui profitemini legis fcientiam, vtrßnbsp;liccatfabbatoiuuarcproximum,anpotius deferere proximum in calamitate, cui poflisnbsp;fubuenireî’HicronymusîSic foiuitquæftionem,vt interrogantesauaritiæcondemnaret.nbsp;Marc.î, At illi taccbant.Non enim faîlebat illos,quô tenderer harç cornuta quæftio.T a-centibus illis,lefus ipfe collato exemplo foJuebat nodum quæftionis.Si tâtum apud vosnbsp;S 5 valet


-ocr page 234-

PARS PRIMA

valet auaritia,vt malins violate fabbatum,quàmvnam peeudem îrtCcrîre,rebus veftris confulentesîquanto magishoc debet irapetrare chantas^vtproximain qui longe meliotnbsp;eft oue,fubleuetis die fabbati i Palam eft igirur,euani vobis iudicibus,fas efle beneficienbsp;iuuarc proximumlabbato.Oftendit itatpex auaritia diffolucre ipfosfabbatuni,fcd prompter inuidt am non ferre vt curaretur homo*Marc.}.£t circunfpiciens eos in ira^coniri**nbsp;ftatus eft fuper cxcitate cordis eorum,

a Tunc ate hominûExtende manum euam gt; extendie, reflituta eß la nieaei ficuc altera.

Igitur dominus,quum expetSato refponfo,vidcret omnes pharifaeos nonignoratie ne ven,fed obftinata malitia veluti coniuratos obmutefcerc,ne his quidem verbis fentinbsp;retillorum inuidiam mitefccre,nec homines miferandi confpcdu,nec rations ram euinbsp;denti commouen,circutulit oculos in illos,ipfo vuitu prx fe ferens, quanta efi ira,quanm*nbsp;toip dolOre ferret illorum infanabilemmalitiam.Nulla enim excitas immedicabilior,^nbsp;quum quis feiens SC volenscxcus eft.diäo hominem curauit.Simul enim cü dido pro«nbsp;tendit manum fanam agilem non minus q erat aIiera.Erant nobis olim manus fanx,nbsp;hoceft,efticax virtus ad operandumtvbi autem extenta eft adfrudum prohibitum,are-feere coepit manus ad operationéboniîfedper Chriftum reftituitur, fi in medio fteterinbsp;musvirtutu.Ethoc in fabbatotquia prius ceftandum à malo,St poftfaciendu bonum«nbsp;Pfal.jfi.Mukiötnunc manus aridashabcnt,immifericordesîStquando fermone cuan«nbsp;gelieo tanguntur,extendunt adcomunicandum.HieronymustAuaros fign3t,qoi nolennbsp;tes darc,volunt accipere:pdari,non 13rgiri,qmbusdicitor vt extendant manus. Ëphe.4nbsp;Qui furabatur,iam non furetur:niagis afit laborer, operand© manibusfuis quodbonutnnbsp;lt;ft,vt habcat vnde tribuat neceflitatem patienti,

Exeuntes autem phaitfxi, conGlium Faciebant aduerfuseum,quofnodo perderent eum.Iefus autem fciens,reccnît inde.Ôf fequuti funt cum multi,S£nbsp;Efa.4i curauit cos omnes. Et præcepitetsncmanifeftumeum faccrent.vt a dim pie*»nbsp;retur quod dtcflum eft per Efaiam prophetam, dicentem ; Bccc puer meusnbsp;quem elegt,dilelt;ftus meus in quo bene complacuit anima? meat. Ponam fpirlnbsp;turn meum fuper eum,8ó iudidum genttbus nunciabit* Non contendet nc*nbsp;çp clamabit,ncC^audiet aliquis in plateis vocem cius.Arundtnem qualTatSnbsp;tion confringet,amp; linum fumigans non extinguet,donee cijciat ad vitftoriafnnbsp;iudicium.Sf in nomine eius gentes fperabunt.

} nbsp;nbsp;nbsp;Quû ex his fadis debuerint agnofeere virtutem diuina Si legis autore, vertuntur in

amentiam.Luc.é.lphaûtrepietilunrinfipientia,Sf coHoquebantur ad intiicem quidns facerent de lefu.HieronymustQuod moliuntur infidias,liuor in caufa eftmamSt ipft canbsp;Jicem porrigunt in fabbato. Quern eni illx rationes non abduxiffent ab erroreî'Quen»nbsp;tam euidens miraculum non exciiaflec ad glorihcandum deumt*Sed hoc tarn infigni fa«nbsp;' do inrabiem adipharifxi,quum videret hanc anfamfibi ereptam calumniandt lefumnbsp;iSf accufandijdigrefli afynagoga,relidaip turba,quam intelligebant efle propenfiorlnbsp;ftudio in lefum, afeitis Herodianis, quo nrmior diet confpiratio, clancularhs inter fcnbsp;confilijs agitabant,quomodo lefum extinguercj,quc vt videbantpotentibus fadis Ion-*nbsp;gefuperiorem,itanecdidis refcllipofle fentiebâr.Marc.î.Exeuntcsaûtpharifxi,ftatiirtnbsp;CÜ Herodianis confina faciebant aduerfus eü,quomodo eüperdercnt.lnuidi quâdo blt;*nbsp;jje6ciisafFiciuntur,infaniunt.Vtergoegreflî funt à deo,tunc perdere moliunf Iefi!m,fi*nbsp;cut ludas.Pfal.Sî.Firmauerûtfibiiermonênequâ.narraucrûtvt abfeonderent laqueos,nbsp;dixerunt,quis videbit eosfScrutati funtiniquitatcB,defcccrut fcrutites.fcrutinio.Iefusnbsp;no ignarus quid molirenfjceffitmo vti fibi cófulerci,fed vt illis fubtraheret occafiontn«nbsp;impn facinoristfimulcß moneret,euangclicâ dodrinä non terroribus,non conuicqs aucnbsp;Contentionibus efle defendenda aduerfus rebelles, fed manfuetudine î necnon exempfonbsp;nos docensfuo.nonnunqua ad tempus cedendum immedicabili maloçe p«Tjicacix,nenbsp;prouocatireddani fcelcratiores.Temcrc emfcpericulisinnccre,dcogratHnôeft,Et qanbsp;needfi venerat hora eius,ôf quia non capit prophetam perire extra Hierufalem, Luc.ij,nbsp;Prxluditur etiam ad congregandam gentium ecclefiam,quando fynagoga per increda-Üfacem repdlebat euangeliu dei.Danshumiliiatis excmplum Si vanx glorixfugiendx,nbsp;prxcC

-ocr page 235-

A R T I C V t V s tVTîîi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. Cvt

Jifjtcepît turbscfleft »nànifcftuirtfacercnt«Ncqj cafuhoC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præ-gt;

didum erat per Efaiam. nbsp;nbsp;V bi pater filq vidoriam manfuetudiae partam, ac falutent

cuangelicam, ob fatis omnibus fpedatatn ludsorumpertinadam ,ad genres delatam dcfcnbit.quanquàm Matthæus aUquantodiuerfîus citât, quàm vel apud ^Septuaginta velnbsp;a'pud Hebræos legatur, Nam Hcbræa Hieronymus reddidit in hunc modum i Ecce fer-uusmeus lufcipiam eumteledus meus,compiacuit fibi anima mea in illö»Marth.j.ÖC.l74nbsp;Hic ert filius meus diledus,in quo mihi complacui.loh.g.Quae placita funt ei,facio fem*nbsp;per. Dedi fpiritum meum fuper eum, Iohan,5, Non cnim ad menfuram dat deus fpiri*nbsp;tuni.Lucæ.4.1efus autcmpIenüsfpiritiifando.SpiùtummanfuetumôClenem ac humi-»nbsp;km. Indicium gentibusproferet,Nonfolum Ifraeliticopopulo, Gcne,49. Ipfe critexgt;nbsp;pedatio gentium.Aggæi.x.Venict defideratus cundis gentibus. Indicium difcretionis,nbsp;inter bonumSC malum, SC difeuflionis in fine* Nön clamabit,nequeaccipiecperfonam,nbsp;8ec audietur foris vox cius* Nort aget per tumultum SC vim, ncc Iitigabit,nec vocifera*nbsp;bitur aduerfus contcntiofos.Dabit locum inuincibili malitiac, fedomnes conabitur ad fa*nbsp;Intern adducere. Non enimin medio fori, vt gloriac cupidus, quemadmodum pharifaei,nbsp;?|ui omniaopera fuafaciebant, vt videreniur ab hominibus,Matthæi.X5*Sedintcmplo,nbsp;yquot;®gog‘s,in monte,Sc littore docebat, Non ergo inordinate SC impatienter clamabat.nbsp;Ephefio,4.Omnis amaritudo, SC ira, 6C indignatio, Sc clamor,SC blafphemia tollatur ànbsp;vobis,cum omni maliiia, Sed bene ex chafitate, Iohan.7. Stabat lefusSC clamabat, di*nbsp;ctns: Si quis fitit,veniat ad me,8cbibat, Lucæ.S.Hæc dicens,clamabatîQai habet anresnbsp;audicndi,3udiat,Sic in cruce. Lucæ.ij.Hebræ.s’, Cum clamore valido, Sc lachrymis of-fcrenSjCxauditus ert pro fua reuerentia.' Calamum qualTatum non conteret, 8C linürti fu*nbsp;migans non excinguct. Non afpernabitur infirmes, in quibus crit aliquidbcnæ fpeire*nbsp;liquumj hos fouebit potiusquàm opprimer. Hieronymus: Qui peccatori non porrigitnbsp;manum,0C non portât onus fratris fui, ifte calamum quaflatum confringit : Sc qui modi*nbsp;tarn fcintillam ndeicontemnitinparuulis,hic linum extingnitfumigans,quorumChri*nbsp;ftus neutrum fecit. Ad hoc enim venir,vt faluumfaceret quod perierat.Lucæ.iÿj, ThePnbsp;falonicen.ç.Rogamus vos fratres,corripitc inquietos,confolamini pufillanimcs,fufcipi*nbsp;tc infirm os, patientes ertöte ad omnes.GaIatas.6. Fratres,Scfîpracoccnpatus fuerit ho*nbsp;mo in aliquo delido,vos qui fpirituales eftis,huiufmodi inftruitc in fpiritu lenitatiSjCon-quot;nbsp;fidcrans teipfum,nc SC tu tenteris.Sed heu Ezechie.}4. Væ paftoribus lfrael,qui pafee*nbsp;bant femctipfos.Quod infirmum fuit,non confolidaftistSC quod ægrotiim, non fanaftissnbsp;Sc quod confradura, non alligaftis:amp; quod abiedum cft,nonreduxirtis:SC quod perie*nbsp;rat,non qusefiftistfedcum aufteritate imperabatis eis,6c cum potentia. lnveritateedugt;nbsp;cet indicium. Potcrat ludæos vt calamum contritum confringere, SCiram eorum vt li*nbsp;num fumigans,id ert,ardens extinguere,fed noluit quo ad difpenfationis myfterinm ad*nbsp;implcretur,5c per omnia vincit eos.Ne cnim haberent quod pr»tcxercnt,omnia fufti*nbsp;nuit, donee fucceffu temporis per fe vincat veritas, coiç fua culpa proruperit vefania im*nbsp;iûorum.vt omnes intelligant ilJos merito repnifos SC abiedos.Non erit tnftis ncq; turbunbsp;entus,donee ponat in terra indicium.îûudfecundumHietonymnmvitiofcriprornmvinbsp;detur omiffum.Scquitnr: Et legem etus infnlae expedabunt,

lefus autem cum difdpulis fuis fecefticad marc, amp; multa turba a Ga^ Marc^j» Waca Scludaea fecutaeft eum, 8^ ab Hierofolymis, 8^ ab Idumæa, 8C transnbsp;ïordanem, 8C qui circa Tyrum 8^ Sidonem, mulcitudo magna, audiencesnbsp;quae facicbac, venerunc ad eum » Et dixit lefus difeipuits fuis, vt nauicula fi*nbsp;bideferuiret propter turb am, ne cum com primerent. Multos enimfanagt;nbsp;batjta vt irruerent in eum ,vt ilium rangèrent, cjuotquot babebant pla*nbsp;gas. Et fpiritus immundi quum ilium videbant,procidebant ci, 8Ó clama*'nbsp;bant.dicentes: Tues filius dei. Et vehementer comminabatur cis ,ne mani*nbsp;feftarent ilium.

Dominus dans locum irae,Romafi.ii.fecelfit iuxta marc,quoingens turba hotninum ad ipfum confluxit, adeo vt ob tumultS turbae fefc protrudentis cogeretur fcapham con*nbsp;fcendere,vc fibi deferuiret.Procidebant fpiritus non fponte,fed coadi reuerentiam exhinbsp;bcndo,amp; filium dei clamant conieduraliter, non cumceriitudineconrtantiSCabfoluta,nbsp;quo^t teftimonium,tametfi verum,dfis renuitjoe veris falfa mifeerent*

S 4 De qua

-ocr page 236-

PARS PRIMA.

^De quatuor parabolis inmari,Mart,ij,Marc,4,Luc,t«

A R T I C V L V S LIX,

1—amp;iâ:um eft ddncepSjSC ipfc iter faciebat per ciuitates SC caflella,prae^ I—lt; dicans.ô^ euangelizans regnum dci:ÔC duodecim cum illo. Et mulie*nbsp;À7resaliquæ quae erantcuratae a fpi'n'tibus malignis, 6^ infîrmitatibus.nbsp;Maria quæ vocatur Magdalene : de qua feptcm dœmonia cxi'erant 8C Iolt;»nbsp;hatina vxor Chufac procuratoris Herodis, èc Sufanna, ÔC aliae muka;, quasnbsp;minidrabanc ei de faculcatîbus fuis»

Regnum cælefte,deididturregnum,à régnante,amp; à danteîfed cælorum, à loco amp; ci uibusibiregnantibus cum deo.HieronymusîGonfuetudinisfuit Iudaicf,vt mulieres de-uotç de fua fubftantia viftus ac vcfticus neccffaria pdicatonbus verbi diuini miniftrarét*nbsp;fed quia in gentibus hoc fcandalum erar,ideo Paulus non fecit.i.Coçt^ÿ.Si nos vobis fpinbsp;ritualia feminauimus,magnum eft,fi carnalia veftra metamus i Nunquid non habemuanbsp;poteftatem fororem mulierculam circunducendi,ficut cæteri apofto]i,SC fratres domini,nbsp;ôC Cephas^ Sednon vfî fumushac poteftate, fed omnia fuftinemus, ne quod offendicu»nbsp;Ium demus euangelio Chrifti.

*® Cura autem turba plurima conueniret, de ciultatibus properarent ad lefura, dixit per ßmilitudinem : Exrjt qui feminat, fcminare fernen fuum : S£nbsp;dum feminat,aliud cecidit fecus viam,amp; conculcatum cft, volucres cacli conbsp;mederunt illud.Et aliud cecidit fupra petram, amp; natum aruit, quia non habe*nbsp;bat humorem. Et aliud cecidit inter fpinas, Si fimul exortae fpinat, fuAFocaue*nbsp;runt illud. Et aliud cecidit in terram bonam, 8i ortum, fecit frudum centu*nbsp;plum.Hæcdicensjclamabat; Qui habet auresaudiendi,audiat.

Oftendit dominus hominum vitio euenire,quod fernen verbi diuini in quibufdam nö fru(Sificat,Quanuis autem diuerfo dominum turbae fequerentur afFediu,ipie tarnen omi^nbsp;bus fua bénéficia communicabat,docendo,alendo,fanando. Matthustlnilla die,exiensnbsp;lefus de domo, fedebat fecus mare.Et congregatæ funt ad cum turbae multae,ita vt in na*nbsp;uiculamafcendensfederetjamp;omnisturbaftabatinlictore* Sedicin naui,vcomnesaudi*nbsp;toresfaaberetin faciem fpeÄantes,amp; omnes commodiusaudirent. Matthjj. EtlocutuSnbsp;cfteis multainparabolis» Quoniamsneamuliitudine non erat eadem mens omnibus,nbsp;muliapropofuitper fimilitudinis inuolucra, fiue quod hoc orationis genus familiare fîtnbsp;prophetis, fiue quod accommodatiffimum eft ad docendum, SC ad nedendos animosnbsp;populi,quod collatio fumpta à rebus, omnium etiam idiotarum fenfibus notiftima, ftalt;*nbsp;timpcrmoucatvnumqucmlibet.Romanorum.iJnuifibiliaenimipfius à creatura mun*nbsp;di per ea quæ fada funt, intellcda confpiciuntur» Siue quod hac illecebra amp;: iucundiusnbsp;irrepunt in animos hominum quæ dicuntur,dC hærent tenacius, fiue quod hæc admoni**nbsp;tio nullum traducens, fed tacite per imaginem taxans cuiufque confcientiam, minus of'nbsp;fendere folet, fuperbis myftcriaabfcondit, fimplicibus vero anfam inquirendi præbet 8Cnbsp;calcar. Matth .v.Nolitefandum darecanibus, neque mittatis margaritas ante porcos,nbsp;Hieronymus: Turba non vnius fententiæ eft, fed diuerfarumin fingulis voluntatum,nbsp;vnde loquitur eis multa in parabolis,vt iuxta varias voluntates, diuerfas rccipercnt di fei—nbsp;plinas» Eftautemparabola,naturadifcrcpantiumrerum,fub aliqua fimilitudine fadanbsp;comparatio,morcprouidentiædiuinæ,vtqui cæleftiacapere nonpoterant,per fimili^nbsp;tudinestcrrenas,audita percipere potuifient. Non autem omnia, fed multa loquitur innbsp;parabolistaliàs abfque emolumento populi recelTiflent. Perfpicua mifeet obfeuris,vt petnbsp;ea quae intelligunt,prouoccntur adeorum notitiam, quænoninteliigunt,amp; requirant:nbsp;amp; per Apoftolos, quos contemptoshabebant, difeantmyftcrium regni, quod ipfi nonnbsp;habebant. Marc ,4. Etdicebat illis in dodrina fuat Audite, exi^tfeminans. Qui vbi*nbsp;Ïue eft. Hieremiæ.x). Nunquid non cælum amp; terram ego implco,dicit dominusfnbsp;,xiit, nonlocalitermutatus, fedper amidum carnisappropinquans.Iohan.tó. Exiui inbsp;patre(quononerat creaturz acceffus.Lucem enimhabitatinaccelfibilem«i«Timoth.6.gt;nbsp;amp;v«ni

-ocr page 237-

ARTieVLVS L1Xlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CVIL

8(:vfnii’nmundum.AuguftinUsïExiit à patre,quiadepatrc eftjitimundum venir, quia mundo fuuni corpus oftendit, Nam in mundo crat, óC mundus per ipfum faöus cft, ö£nbsp;mundus eumnoncognouit, Iohanj»Dicitur etiamdeus exire quum inadumprocedir,nbsp;ficut dicitur inter homines ambulare,ô^habitare.Deuterofi.tî. Dominus dcustuus am-bulat in medio caftrorum, vteruatte, Sctradattibi inimicostuos.Abacuc.j. Egreffusnbsp;es in falutempopuli tui.Seminans dicic,nunquàm enim ceiTatjpluens fuper luftos amp;peclt;*nbsp;catores, Matth,ç.Hebr.i. Multifarie multiset modis olim loquens deuspatribus in pro-*nbsp;phetiSjHOuiflime diebus iftis locutus eft nobis in ßlio.Sed quid^'Seraen fuum,quod habenbsp;bat cgregium,nonalienû.Dicebantprophetæ.hæc dich doniinus.lohan.19. Ego in hocnbsp;natus fum,amp; ad hoc veni inmundum,vtteftimonium perhibeamveritati.Summa ergonbsp;attentione addiendum,amp; diligentiaobfcruandum.Iaco.i.In manfuetudine fufcipitein^nbsp;fitum verbum,quod poteftfaluarc animasvcftras.ChryfoftomusîQuia nos ad eum venire non poteramuSjniaceriaingreflumöCaditum prohibcnte,ipfe ad nos egreditur: nonbsp;vtterram vepribus plenam,aut ignaros agricolas perdetet, fed vtoptimocultuterramnbsp;arandi fertilem faceret religionis ac pietatis feminibus diligetius iadis J.Co9i.î.Dei agri*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

eukura eftis.N unquàm ceiTat feminare in animabus noftris,per ea quæ docet öC facit, fed dum illenufquam non iacit fernen fuum,cupiensprouentum huberrimum,nonæquefc*nbsp;lici folo excepta funt femina,quare non in omnibus gigniefrudum, non docentis vitio,nbsp;fed audienrium,Nec parem in omnibus qui audiunt,fed vtquifq; adfertanimum à munnbsp;danis curiSjö^ cupiditatibus vacuum, ita fermonis auditi maximus eft frudus.Hierony-musîNon dicit fe proiccifle in viam,fed cecidiffe.Nam qui feminat,ceu in terrambonan»nbsp;Eroiicitxllla autem fiinuenta fuerit mala,fernen corrumpiuSic fermo cadit in audientes,nbsp;[ebr.ß.Terra em fæpe fuper fe venientem bibens imbrem, Sc germinans herbam oppotnbsp;tunamhis â quibuscolitur,accipitbenedidionem à deoiproferens autem fpinasamp; tri—nbsp;bulos,reproba eftSfmaledido proxima,cuius confummatioincombuftionem.Non er*nbsp;go fatis eft audifle,nifi quodauditum eft,confcratur in vfum pietatis.Hieronymus z Tres Ordineinbsp;ordinesfuntjin quibus verbum perditur.Secus viam,vbi partim cóculcatur pedibus via* ^dä trcsnbsp;torum 8c contcriturjreliquum,quoniam non opertum eft terra,volucres cæli comedut,nbsp;Tales funt, parum attend,ignaui3C défi des, qui nunquàm fufeipiunt verbum,latam viamnbsp;ambuIantes,Matth.7.quæ ducitad perditionem.Hiercjo.Iuxta vias gentium nokte amnbsp;bulare» Eft cm via, cor fedulo malarum cogitationum tranfitu attritum ÖC arefadum,nenbsp;fernen verbi poffit accipere vel germinate, Supra petram Mat.ij. Aka ceciderunt in pe*nbsp;trofa,vbi nonhabebantteram multam, amp; continuo exorta funt,quia non habebantter*nbsp;rae altitudinem, Sole autem orto æftuaueruntt amp; quia non habebant radicem,aruerunr,nbsp;Quoniam non fuberatterra,quæ fuppeditarethumorem ad iuftammaturitatem,ad fo*nbsp;lis ardorem cxaruit,SicpufilIanimes. Spinar,dclicati funt.Marc.4. Et aliud cecidit in fpinbsp;iias,amp; afeenderunt fpinsjamp;fuffocauerunt illud,öifrudum non dedit. Namcclcrius amp;nbsp;dcnfiusproueniut,atque aldus fefc fpargunt.Ecce primum fernen no gcrminat,fed cöculnbsp;catum â volucribus tollitur. Secundum germinat, fed non mukum erigitur,caren8hu*nbsp;morc.Terdum elcuatur in ftipitcm,fcd non fruäificat,fuffocatum à fpinis.Quartum fr«nbsp;lt;ftificat,Marc,4,Et aliud cecidit in terram bonam,amp; dabat frudum afccndentemamp; cre*nbsp;fcentem,amp; afferebat vnum triccfimum,ÖC vnum fexagefimum,amp; ynum cente fimö, N onnbsp;enim eratomninoirritus feminantislabor.Namfuit fernen quodincideretin terrambonbsp;nam amp; frugiferam,amp; féliciter enatum produxit frudum.Erat enim terra bene culta, à lanbsp;pidibusöc fpinis mundata ? Scicns autem dominus non ab omnibus intelkgi quoddixe*nbsp;rat,volens tarnen cosin pofterum meminiffe parabolae,qua? perdncrct ad falutem omni*nbsp;um,öf apud fe quifque ferutaretur quid fibi vellet haec parabola,clamabat: Qui habet au*nbsp;resaudiendi,audiat. Nimirumindicans,nonomnesaudiflequiaudicrunt.Manifeftatnbsp;enim quod haec fpiritualiter intclligenda fint ab his, qui fpirituales habent aures animæ,nbsp;tum quidem non explicans inuolucrum ænigmatis,fed fuo cuiqj animo relinquens inue»nbsp;ffigandum, Gregorius: Omnes quiillic aderant,aures corporis habebunt,vndcproculnbsp;dub io aures cordis requircbat.V nde eft auditusnaturaetfic multi aiidierunt,Eftamp; intel*nbsp;ligentiætfic pauci.quia fimilcs ftatuis,quæ habent aures,dC non audiunt, PfaEiij. Eft ter*nbsp;tio obediendae. Ph’lUT.InaudituaurisobediuitmihuTunc cnimpropric dicimurprae-cepta audire,dum obedimus.Qyo contraProuerb, 18» Qui déclinât aures fuas ne audiatnbsp;lcgcm,oratio cius exit execrabilis. HieronymustProuocamur ad didorum intelligenti*nbsp;am,quotieshisfermonibus commoncmur.BedatVbicunque haec admonitio interponi*nbsp;tur,myfticum eflequoddicitur,oC fpiritualiter ac attêdusquærëdumoftcndit,8iidco fpinbsp;titualcs aures requirit,Neem«8« Aures omnis populi erant ereäae ad librum ?

Interro«

-ocr page 238-

PARS PRIMA.

Interrogabant autem cum difdpulicius,qu«effethaec parabolaf Quitus ipfe dixit: Vobis datum eft node myftcrium regni dci,cxteris autem in para*nbsp;boll's,vt videntes non vndeant, ÔC audientes non intclligant.

Porto quum ne duodecim quidem illi, quos dominus felegerat rudes adhuc, fatis in* telligerent qd fentiret hjc fimilitudo,non aufi funt palam interrogare.Mar.4«£t cu eflecnbsp;fingularis.interrogauerunt efi ii,qui cum co erant duodecim,parabola.Matth.15, Acce^nbsp;dentes difcipuli,dixcrunttQuare inparabolisloqucris cist’Tum lefus admonens nos,n5nbsp;omibus oraia profcrcnda,fed pro ratione tempoç£,protç captu auditoç(,difpenfandaninbsp;eifc do(Srinamcuangelicam,ait: Vobis,qui quod dai, fimplicitcr auideîç accipitis, digninbsp;cftis quibusfêcrctioraquædamcommunicenf.Matth.i3.lt;^iavobis datum eft noffe mynbsp;fterium regni cæloçtjilhs autem non eftd3tum.Mar.4.111is autquiforisfunt,inparabo*nbsp;lisomiaflunuQualesiili adferunt animos ad audiendu,tales illisproponofermones. Ulinbsp;funtquimanifeftiffima noluntintenigerc,egotencbrisinuoluofermojiem,vt vcificpro*nbsp;uocem ad difcendi veftigâdiîç ftudiu.Vobis ergo,quia habctis ftudiu amp; alacritaté, datûnbsp;eft:illis autem non adhibentibus ftudium,non eft datum.Diuinoç: enim intelligentia mynbsp;fteriorum dei donum eft, Pfaf.uS, Da mihi intelklt;flum,ôC fcrutabor legem tuam. Quinbsp;purifîcatos habent oculos.Adu.iç.Fidcpurificans corda eorum.Efa.y.Nifi credidcritis,nbsp;non intelligetis.Myftcrium regni,hoc eft,ftatum regni,vel facras fcriptufas,quæ often*nbsp;dunt,promittunt,Scad ipfumperducunt,quodaufertur à malis,Matth.ii. Aufeteturànbsp;vobis rcgnfi dei,amp;dabitur gentifacientifruduseius.ChryfoftomusîSecrcta diuinaindinbsp;gnis non funt communicanda.Non enim decetpanem filiorum mittete canibus.Matjy.nbsp;Neqj fanâiim dare canibus.Mat.7. Si enim fandum canibus dederis,aut porcis marga*nbsp;ritas,nec fanäum canes fan(äificat,nec margaritæ nutriuntporcos: fed cconuerfo canesnbsp;fandu coinqnant,S^ porei margaritas fordidat,vel confringunt.Mat.iy.Ideo in parabonbsp;lis loquor eis,quia videntes non videt,amp;audientes non audiunt,neqj intclligunt,6c adimnbsp;pletur in cis prophetia Efaiae,diccntis:Auditu audietis,8c non intelligeris:amp; videntes vi*nbsp;debitis,amp; non videbitis.Incraffatu eft emcor popuIihuiu8,SC auribus grauitcr audierfit.nbsp;Sc oculosfuos clauferunt,ne quando videant oculis, SC auribus audiant, SC corde intelii*nbsp;gant,ßc conuertanfjSC fanem eos.Hac de caufa loquor illisper inuolucraparabolaçe, vt*nbsp;pote veritaté apertâ,autnullo fruâu,aut fuo etiä malo audituris.Quod em audiunt,nonnbsp;credunttquod videni,calumnianf,Nam videntes natura,hoc cft,à dco ficfadi,vt inteliinbsp;gerepoirunt,quantu opus eft,Iohan.i.llluminatómnéhominé venienté in hunemundâ,nbsp;non vident,voluntarie.V oluntas em noftra excæcat nos. Efaiæ.4x. Quis caecus,ni(ii fer*nbsp;uus meus^SC furdus,nifi ad quem nuncios mifit’An non videbantmiraculaChriftit’ Profcnbsp;do,fed faciebant feipfos cæcos,amp; taxabant sn.Ioha.ij^.Nunc afit viderunt 8C oderunt,d^nbsp;amp; me SCparrê raeû.Pfar.îÇ.Noluit intelligere vt bene ageret. Nimiçt in iftis completur,nbsp;quod dixit Efa.g.Non afit ideo loquebaf parabolicc,vtilli excaecareni,fcd adfuam prj*nbsp;dicatione illoçt fecuta eft excæcatio,ôC iufto dei iudicio intelligentia illis negata tan^ in^nbsp;dignis.Namphilofophiiaditabantfevidentcs.Rom.i.Dicentesfcfapientes,fedftulti fanbsp;öi funt.Sic Sc ludæi.Roma.i.Coitfidens tcipm efle ducé cæcoçî, lumen eoçt quiin tene*nbsp;bnsfunt,eruditorem infipicntiû,magiftruinfantiü, habentê forma fcientiæôC veritatis innbsp;legc.Hinc pharifxi dfio dixerunt Ioha.9.Nunquidamp;nos cæci fumus:* Sed cæci erant,nbsp;duces cæcoçe,Mat.iç,5c,z},Ducescaeci.Hicronymusî Propheta caufamredditquare vi*nbsp;dentes non videnttquia incraflatfl eft cor, quod ante fubtilc creaueram. At ne forte arbi*nbsp;tremur cralTitudine cordis,äf grauitatem auriu,eire naturæ,non voluntatis,fubiungit culnbsp;pam arbitrj.Et oculos fuos clauferunt.In parabolis ergo audiunt SC ænigmate, qui claufisnbsp;oculisnolunt cernercveri,tatem.Quanq emparabolaproponaf,vtfimpliccsmelius ca*nbsp;}5iant,0C tenacius retineant,indignith ex hoc,tanq lipposÄ debiles habentes oculos, exnbsp;ucis clariiate offendunf.Sua emmalitiaoperamdant,vt adconuerlionem effent inepti.nbsp;Sc incurabilcs,SC corporaliter videndo,amp; fpiritualiter intelligendo diuina.i.Co^.x. Aninbsp;malis homo nonpercipit ca quæfunt fpiritus dei.Matth.ß.V eftri afit beati oculi,qui3 yinbsp;dentîamp; antes veftræ,qui3 3udiunt. Amen quippe dico vobis, qa multi prophetæ 8c iufti,nbsp;cupierfit quaevidctis,0C non viderfittSi audire quae auditis,amp;non audierunt.Vcftribeatinbsp;oculi,qa vident quæ facimus,5c aures,qa audifit quae loqmur,ôC bcata corda,qa intelligficnbsp;voluntatem paths mei.Non eft vulgaris felicitas.In duobus præccllcbantprophctas aponbsp;ftoli,amp; corporaliter vidcndo,ôC fpûaliterintelligendo diuina. HicronymusxAbraam vinbsp;dit,amp;gauifiis eft.Iohan.8.fedinænigmate,nonfpecie. Vosafitinpræfentia^tcnetiSjÔCnbsp;habens dominum vcftrum,amp; ad volüntatcm interrogatis,ö£ conuefeimini ei,

Eft aute

-ocr page 239-

ARTICVLVS LIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo* CVIIL

Eft autem haec parabola : Semen eft verbum def. Quodautem fecus vfi* am,hi funt qui àudiunt:deinde venir diabolus,Si tollit verbum de corde eogt;nbsp;rum,ne credences falui fiant*Nam quod fupra petram,îj funt qui cum audie*»nbsp;tint, cum gaudio fufcipiunt verbum : ôô q radices non habent, quia ad tem*nbsp;pus credunt,8ô in tempore tentationis recedunt. Quod autem in fpinas ceci^nbsp;dit,rj funt,qui audierunt,2lt; a fo!icitudinibus,Slt;diuitqs,ÔCvoluptibus vitagnbsp;Euntes fuffocantur, Si non referont fruétum. Q_uod autem in terram bo*nbsp;nam.q funt,qui in corde bono Si optimo audiences verbum, recinenc,8i fru*nbsp;(ftum afferunc in patientia»

HieronymustCauendunijvbicuhq} doittinùs Cogatus à difcipuiis,intrinfecus ferme» nés fuos dilTerit, ne plus vel minus, aucaliud intelligere velimus,quàm ab eoexpofitumnbsp;eft.ldeohanc per feipfum dignatus eft exponerc, vt oftendcrel Ce figuratc loqui regt;nbsp;rumfignificationes etiam inhis, quar e3tponercnoluit,quaerendaseffe doceret, Marc»4*nbsp;EtaitillisîNefciiis parabolam hancç’amp;quomodo omnes parabolas cognofcctisS:’ Mat»nbsp;15.V0S ergo audite parabolam feminanris» Quandoquidemhocpromereturveftra fim*nbsp;plicitas,auiditas^ cognofcendi,exponam hanc,vt afluefeatis amp;ipfi in cæteris ferutari rc-irufioris fenfusarcanum.Marc.4,QuifeminatjVerbum feminat.Eft ergo fernen nô ler-renum,fed caelcftetnec ab homine profe(Sum,fed à deo,fermofejlieeteuangelicus,pernbsp;quem annunciaturhominibus voluntasdei. Nam mentemfoccundat,opus meritoriumnbsp;inchoat,frudum virtutis producit,animam reficit,S^ inftar feminis in audientium cordi-busfpargitur.Efaif .çy. Et quomjodo defeendit imber Sônix de cælo,3ç illuc vitra non re-uertitur, fed inebriat terram ,SC infundit earn, ÔC germinare earn facit, Sc dat fernen fe-*nbsp;rentijôC panem com edenti,(ic erit verbum meum quod egreditut de ore meo.Non reuetnbsp;tetur ad me vacuum,fed faciet quæcunc^ volui, ôc profperabitur in his ad quæ mifi illud»nbsp;Mat.iî.Omnis q audit verbü regni,SC non intelligit, venit malusSi rapit quod feminatSnbsp;eft in corde eiusjhic eft qui fecus viam feminatus eft.Non intelligunt, amp; hoc in Üiorumnbsp;bonumme enim magis condemnentur,qj cognitamyfteriafpreuerintjideo abillisabfcônbsp;dunt.Nam kuiter Scofeitanter audiût,quarcmox vcnitfatanas(Marc,4.)priufquàmin-ftdeat animis illorum,noii eflientif illabendo,fed immiffis diuerfis cogitationibus,tollit qclnbsp;audierunt,inuidens illorum falun.Sapîæ.x»Inuidia diaboli mors intrauit in orbem terra-rum Jnitium' autem falutis,fides»Hebr.ii,Accedétem ad deü,oportet eredere quia eft,SCnbsp;qjiniquirentiumferemunerator fit.lac.4,Refiftitc diabolo, ôCfugiet à vobiSiScd quo-modo^IacOji.Eftote fadores verbi,ôC non auditores tantum,fallentes vofmeüpfos j qanbsp;fi quis auditor eft verbi,ôC nonfador,hic comparabif viro confideranti vultum natiui-tatis fuae in fpeculo»Confiderauit enim fe,SC abiit,amp; ftatim oblitus eft qualis fueritiTaiesnbsp;«nim audiunt,tanquam auditent humanam quandam fabulam, nec demittuntin animflnbsp;fiium,nec cogitation! infigunt,vtillic radicesagat,fed adquamlibet occafionem finunt^nbsp;proteri 8c conculcari quod feminatumeft.Id fenttensillc malus,qui infidiatur amp; inuidetnbsp;cxordiismelioribus,prohnusimmittitin animum curasaliquasvolaticas, quæ perdantnbsp;fernen priufquâ herbcfcat,aut radices agat,vt nihilo meliores fint,quàm fî non audierintnbsp;Matrus.Qui autem fuper petrofa feminatus eft,hic eft qui verbüm audit, ôC continuo c5nbsp;f audio accipit illudmon habet autem in fe radicem,fed eft temporalis. Fada autem tri-ulationeScpcffecutione propterverbü,continuo fcandalizaf.Hilariterfufcipit,ipfavenbsp;ritate deledatus: amp; iuftitiamfynderefi approbans,adilliusregulam inftitucrevitam fuanbsp;fecum meditans.Sed quoniam nonpenitusinfigitanimimedullis,fed hominûmoreterrtnbsp;porario quodam affedu,leuiter agitquod agit,abftinenS â magnis vittis, acmediocri-bus virtutibus enitefcês,radices nô habet,hoc eft,firmûamp;ftabile propofitü aefundamertnbsp;turn,ex qbus bona oriunf opera,veluti ex radicc virgulta. Audiût cm, ÔC vtilitatem verbinbsp;probant,5Cdefideriû guftant.Ofec.9.RadixeoçîCxiccata,frudûnequaq faciêt.i.Iohâ.î*nbsp;Omis qnatus eft ex deo,nôpecGat,qm fernen ipfius in eo manet.Facile eft em rebus pro- Ëxjjcrimênbsp;fperis feruare dodrina euangclicâ, cætcçj nifipenitüs imbiberis affedü veræ pietatis,vbi tUm ver»nbsp;res aduerk robur illud euagelici pedoris deftderât,tum euanefeit téporaria ilia fandimo Chfianinbsp;niæ fpés.Claruit in Petro.Heb.ij.Optimû eft gfa ftabilire cor.i.Cor.iç.ltaq; frésmeidinbsp;ledi,ftabile8 eftote Ä immobiles.abüdantesin omi ope dfii fcmper,fcientes,q) labor ve-fter nô eft inanis in dno.EccEs’.Nô te ventiles in oém ventü,ô£ non eas in omnem viam.

Sic omi»

-ocr page 240-

PARS PRIMA

Sic omnîs peccator probatuc in duplici lingua » Eftofirmus in via domfnî, 8£ in veritate fcnfustuiôCfcienha,6CprofequaturteverbumpacisSciuftitiae,Sol oriens,tcntatio eft,nbsp;quæ oftendit homines,amp; quales tint,declarat,fîcut fol nianifeftatabfcondica,Marc.4,Ecnbsp;alii funt qui in fpinis feminantur,rj funt, qui verbum audiunt, amp; ærumnæ feculi,ÔC dece*nbsp;ptio diuitia9«,Slt; circa reliqua concupifcentiae introeuntes^uffocant verbum, amp; fine fru*nbsp;Suftocan efficitur.Tria ergo funt verbum deifuffocantia» Solicitudo, non qu3ecunque,fcd fe*nbsp;culi.M3tthJî.Solicitudofeculiiftius,Sffallaciadiuitiarum,fuffocantverbum.Prouer.il,nbsp;d i t E'Xpeä:atiofolicitorumpcribit HincadmonetApoftoIusPhiIippen,4»NihiIfoIiciti fi*nbsp;aei,quot« (jsjedinomni orationcamp;obfecrationcpetitionesveftræinnotefcant apuddcum*Secunnbsp;dum diuitiæ,Matih.ij»FalIacia diuitiarum.HieronymusîBlandæ funt dmitiae, aliud agennbsp;tes,ÔCaliud poIlicentes,Lubrica eft earumpoflcfliojdum hue illucip circunferuntur,amp; in*nbsp;ftabili gradu vel habentes déférant,vel non habentes refarciunt. Vnde SC dominus affe*nbsp;rit diuites difficultcr intrarein regnum dei, Matth. 19, Suffocantibus diuitijs verbum dei,nbsp;rigorem vircutum emolIientibus.Spinæ dicuntur, quia latibuJumfuntferpentium in*nbsp;fernalium,ôc materia ignis infernalist ô(. quia fub flore mundanæ gloriæ pungunt laborcnbsp;acquirendi,tim0re cônferiiandi,amp; dolore perdendi.Gregorius:Diuitiæ,ver£ fpinjfuntinbsp;quia cogitationum fuarumpundioaibus mentem lacérât, ôC cumvfq; adpeccatum per *nbsp;trahunt,quafi inflido vulnere cruentant.Tertium,voluptas vitæ. Marc.4.quæ opulentînbsp;am fcqui foIet.Dies enim currit ad libitû,labitur ad illicitum.Hiere.ç.Saturaui eos,ôCmoenbsp;chati funt,amp;Cindomomcretricisluxuriabantur:equi3matoresinfceminas,5Cemiffariifanbsp;ctifunt.vnufquif^ ad vxorem proximi fui hinniebat.Ecclefiaft.ig.Poft concupifeentiasnbsp;tuas non cas,»SC à voluntate tua auertere. Si præftcs animæ tuæ concupifeentias eius, fa*nbsp;ciet te in gaudium inimicis tuis.Diuitiæ ergo in fe non fuffocant vcrbum,'fedfrult;Sum faeînbsp;unt verbi, in pauperes diftributæ t fed fi ipfis iungitur folicitudofeculi, ÔC voluptas vitae,nbsp;quia fuis importunis cogitationibus guttur mentis, ne bonum defiderium ad cor poflïcnbsp;intrare,quafi aditum vitalis flatus ftrangulant.Diues enim,licet bonum quoddam videa*nbsp;tur opusfacere,atnon crefccns,neq;proficiens,folicitudinibus præfocatur. Chryfofto*nbsp;mustSi feminator tertenus fie feminaret,vtiqj ineufandus eflet,quia non poteft facere denbsp;petra non petram.Chriftus veto percutit petram,amp; fluent aquæ. Suffocant autem, nonnbsp;eximpotencia feminisboni, fed malitia voluntatis, quæ cum fit libéra, fernen extinguit,nbsp;quia voluntarie fpinis fe immifcet,Prouerb.t4.Per agrum hominis pigri tranfiui,Scpecnbsp;vineam viri ftulti. Et ecce totum repleqerunt vrticæ, amp; operuerant fuperficiem eius (pi—nbsp;næ,SCmaceria lapidum deftruda erat.Auferenda ergo vida Si paffiones à cordc,vtvei:nbsp;bum domini conualefcatinHobis.Hierc.4.Nouatcnouale,Sinolite fererefuperfpinas,nbsp;Circücidiminidomino,Siaufertepræputia cordium veftrorum,Gregorius:Nihilquie*nbsp;dus quàm nihil huius mundi appetere,nihil inquietius quàm fummo bono relido, vanisnbsp;ôitranfitorr)s inhærcrc.Matth.i^.Qui vero in terram bonam feminatus eft,hic eft qui annbsp;dit verbum,Siintelligit,Si frudum affert,Sifacit aliud quidê centefimû, aliud afit fexagenbsp;fimum,aliud vero tricefimum.Qui fie transfiguntin affedus animi fui, vt ncc morte ve*nbsp;lint ab eo deficere, qui^p femet explicant ab affedibus Si fordidis curis diuitiarum, quænbsp;Nccefla* non finunt animum effehberum,fed fe totos præbent auræ cælefti.Hieronymus t Primfi, .nbsp;ria audié oportet nos audire fermonem Si inreiligcre,ne fimus iuxta viam.Deinde firmiter rétine*nbsp;tibus ver re quod auditum eft,ne fimus fupra petram,Præterea,non effe amatores opum, fed poftnbsp;bum dei, intelligentîam frudusredderedodrinarum. Quid enim proderit, fi audiero Si retinue*nbsp;qtSiqu£. ro,fi diuidarumamore fuffocort’Pfal'.iig.In corde mco abfcondi eloquia tua,vtnonpcCnbsp; cem tibi.Habet ergo terra bona tres bonas conditiôes,oppofitas maüs terræ malæ.C^ianbsp;7 errjbo retinct,contra primos:frudurafacit,contratertiostin patientia,contra temporarios.Etnbsp;coditi inillaSiiniftanon mutaturfubftantia,fed voluntas: Si tam incredulorum quàmcredcnnbsp;ones tres fjuni corda funt,quæ fernen recipiunt.Vide autembonitatem dei,quomodoomnesfuf-*nbsp;cipitjSi magna,Si mediocria,Si parua colentcs. V ariæ enim fpecies virtutum funt, varqnbsp;Si qui proficiunt.Sicut ergo tres ordines funt,in quibus veibum pcrditur,fic Si corum qnbsp;proficiunt. N am qui fruefum centuplum afferunt, funt qui perfedam Si fummam vitamnbsp;agunt.QuifexagecupIum,himediocrem.QuitrigecupIum,qui parui funtquidem, affe*nbsp;runt tarnenamp;ipfi pro fuis viribus frudum.Hieronymus :Poffumusccnrefimum virgin!*nbsp;bus tribuere,de quibus ApoftoIus.ï.Coç:.7.MuIierinnupta Si virgo,cogitât quædomi^nbsp;ni funtjVt fitfanda Si corpore Si fpiritu.Sexagefimum,viduis,quæ vere viduæ funt.i.Ti*nbsp;müth.j’.Tricefimum,cafto matrimonio.Hebr.ij.Honorabile connubium in omnibus,Sinbsp;thorusimmacuIatus.ldeni:Quodintricefimo,fex3gefimo,ccntefimofruducontinetur,nbsp;hoc eft,legCjprophetia,Si euangelio:quod in ore trium,myfterium regni in monte ofténbsp;fum, hoc

-ocr page 241-

ARTIC VLVS LlX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. Cl5t*

fum,hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IcfujConfiftat.Obkrua quod dick, frttftfi affctre inpatic-

tia:âC hociniis,qui Ycrbumretinentin cordebono per dona naturae,amp; optima, per dö nagratiac»Iaco,i,Omnedatü optimum, dc omne donum perfedum,dcfurfumeft,defcênbsp;dens à patre luminum, GrcgofiusïQuia nulla funt bona quæ agimus,fi nó æquanimiternbsp;etiam proximorum mala toleremustquanto enim quifqj altius profecerit, tanto in hocnbsp;mundo inuenit quod durius portet.Heb.io.Patientia vobis neccffaria eft,vt volfitatentnbsp;dei facientes,reportetis promiflïonem.Iaco,ç»Patientcs eftote fratres vfq; ad aduétuntnbsp;dfti.Ecceagricolaexpcd:atprcciofumfru(Sum terrae,patienter fercns, donee accipiatnbsp;temporaneum ferotinum.Docuit nos dns hâc parabola, quo Audio fit accipiédus fernbsp;mo dodrinæ cæleftis,ne fernen animis noftris creditu,obliuionc negligêtiave noftra pcnbsp;reatjfed diligêter recondendfiin aîo,vt fuo tpe prorumpat,fruâfitç copiofifiimû affe*nbsp;rat«Hzc.admonitio quo altius infidertt pclt;koribus,addidit parabolam Lue.g»

Nemo autem lucernam accendens,operk eam vafe, aut fubtus leftu pöü» ö nittfed fupra candelabra ponk, vt intrantes videant lumen. Non eft enimnbsp;occultum,quod non manifefteturtnecabfconditü, quod non cognöfcatur.nbsp;Sc in palam veniat.Videte ergo quid audiatis : Qui enimhabet,dabitur illitnbsp;ÔC qui non habet,etiam quod putat fe habere, auferetur ab illo.

M.arc.4.Nunquidvenit lucerna, vtfubmodio ponatur, aut fub ledo^ Sicutluccrna poniturvt luceat,itaöC vita veftra omnibus côfpicua crit,6i omnes adillam refpicienUnbsp;idcirco date operam vt borta fit*Sermo euangelicus,femen eft î quod ideo vobis concrcnbsp;ditur,vt mulco cum foenore proueniat.Lux eft per me in vobis acccnfa,vt veftro minigt;nbsp;ftcrio difeutiat tenebras totius mundi.Nihil enim nunc priuatim aut p.arabolisinuolugt;nbsp;tum traditur vobis,quod poft nö fit manifeftädum toti müdo î ncqj quiequam eft nuncnbsp;tarn obfeurum SC abftrufum ab intelligentia rudium, quodprogreffu temporis nó fit gnbsp;vos crucndum,ô^ in omniû noiitiam profercndum.Marc.«j.,Si quis habet aures audië-di,audiat.Et dicebat illistVidete quidaudiatis.ln quamenfuramenfi fueritis,rcmetiefnbsp;vobis,ôt adqcietut vobis,Rurfus,ne excideret quod dixerat,adiicit î Videtc ne fruftranbsp;audiatisîSC quod accepiftis ,bona fide tradite,nc quid diuerlum ab eo i^d accepiftis, do*nbsp;ceatis.Quod habetis,nô eft veftrum,fed eius qui difpenfandum credidit. Id fi larga menbsp;fiwa difpenfabitis alns,qui dédit fortem,larga item menfura adficiet incrementum*Q^inbsp;em habet,nec fibi tantum habet,fed alfis impartit quod habet,ei tâquambonæ fidei diPnbsp;penfacori adiicieturvtabundet.Quiveronô habet,nô habet autem, qui thefaurum de*nbsp;fofiiim apud fe feruat, nô folfl nô crit ditior,verumetiam hocipfum quod vni fibi vide*nbsp;batur habere,tolletur ab eo.HieronymusîEtcnim fecundum menfuram fidei vnicuiqjnbsp;diuiditur intelligêtia myfteriorum, amp; adîicietur,dum feientiæ etiam adiieientur virtu*nbsp;tes.Qui enim habet fidem,habel3it virtutemtôc qui habet opus verbi, habebit intclligé*nbsp;tiam myfterii.Et contra qui non habet fidem,deficit virtutetSi qui nonhàbet opus vernbsp;bi,intelligcntiaeius carettdC qui non intclligit, iam auditum perdidit ac fi non audiflet*nbsp;Chryfoftomust Cum enim quifpiam magnoftudio atqj cura virtutê defiderat ac quæ*nbsp;rit,tunc ei ex deo cûda pftabuntîcû afit nullo ftudio atqp voluntate ad reâe viuendumnbsp;Çronus eft,tue ei diuinum auxilium nô côcediturîôlt; quod habet,etiam auferetur ab co*

Jonaufertcertedeus,fedn5præbetindignisferuoremamp;patrocinium fuum»SapÏ£.i» S {ms fmdlus difciplinæ eftugiet fidum,SC aufert fe à cogitationibus quæ funt fine intel*nbsp;lectUjoCconipietur àfupcrUeniente iniquitatc.Hoc ßc ipfi facimus,dum négligente ad*nbsp;hortamur oC admonemustfi perfuadere non poirumus,filentio vtimur, præfertim fi exnbsp;hoc ad maiorcm defidiam deuoluaf «Nam Si. fi paruâ fcintillam quandâ boni habeat,SCnbsp;eam no exettet ôc accendat per fpiritum ôC fpiritualia opera, extinguitur,

Aliam parabolan^propofukilliSjdicenszSimileeft regnu cælorum homi Matthjj ni qui feminauk bonu fernen in agro fuo.Cum aut dormirêt homines,venirnbsp;inimicuscius,ô^ ûiperfemînauk zizania, in medio tritici,8£abrjt. Cû autemnbsp;creui(retherba,ô^ frudû fecifletjtunc apparuerunt zizania,

Proponit aliam parabolam,quafi diues paterfamilias,inuitatos diuerfis reficit cibis,vt vnufquifcy fecundum naturam ftomachi fui,varia alimenta fufeiperet, oftendés ßC aüänbsp;Peftemeffe cauédaffl,fiquistnticumpurum yelit acfyncerumreponereinhorréû.Nânbsp;priori parabola dixit,quartan» partem feminis cadere interram bonamtin hac oftédit,nbsp;T quod

-ocr page 242-

PARS PRIMA»

qUodneqj hæc jpfaTemina in terram bonam cadëtia,finât Iioftis itliÔffüpM, lt;îum dot mimusSc ignam fumus,Oftendit ergo qj omne boniun à deo proficifcitur,nialum antenbsp;abinimico.HieronymusîQuæ expofita font à domino,his deb emus accommodate d'nbsp;demîquae aöt tacit a ,tSc noftræ incclligétij derelióia,breuiter perftringenda.lpfc aût infra interrogatus à difcipulis in domo,ait: Qui feminatbonufcmen,eftfilius hoministnbsp;ager,mundus.Bonü vero fernen,hi funt filij regniîzizania vero,fdtinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nequam» Ini-

micus aut qui feminauit ea,cft diaboIus»Dominus ergo quum bonus fit,nô poteft femi-oarenifi bonum.Efa.Ç5,Si pofuerit propeccatoanimam fuam,videbit fernen longæuu Gcne.i.Faciamus hominem adimagincra amp; fimilitudincm noftram. Vidit'cp deus cun-(Sa quæ feccratjSC crant valde bona.Eccîaç.Deus ab initio conftituit hominem reiSu,nbsp;Sc reliquit eum in manu confili] fuitadiecit iiii mandata atq; præcepta fua. fi volueris canbsp;conferuarCjConferuabfltte.Hinc Pfal.4.Multi dicüt,quisoftcndit nobis bona^ Signa-tumeit fuper nos lumen vukustui domine.Quod manifeftiusApoftolusindicatRo.t.

’• Cum em gentes quæ legem no habcnïjnaturaliter ea quæ legis funt faciunt,eiufmodi le gern non habétcs,ipfi fibi funt lex,quioftendßt opus legis feriptumin cordibus fuis,tc*nbsp;ftimonium reddente illis confeientia ipforum,ôc inter fe inuicem cogitationu aceufan-tium aut etiam defendéntiuni, in die cü iudicabit dominus occulta hominû, fecundumnbsp;cuangeliummeum,per lefumChriftum.Sedquoniam ratioper peccatura obnubilata,nbsp;adiecitlegera fcriptâ,à malisrctrahentem,ôC adbonuminftigantem Roma,7.Itacp lexnbsp;quidemfanlt;Sa,ÔC mandatû fandum ôc iuftûSc bonum.uTimoth.i Scimusaût qa bonanbsp;cft lex,fi qs ea legitime vtatur.Nouifiime verofnam nihil ad perfedu adduxit lex,Heb,nbsp;7.) euangelicam addidit lcgé,virtutibus tanq preciofilTimis margaritisplena, Matt,7,nbsp;Sed quemadmodû nunq aliquis tam purum granum amp; bonû feminat,quin malæ herbxnbsp;fimul orianturîfic diabolus,qui deotam male vult,vt etiam nullq fuo bono hominé gaunbsp;deat lædere,fupfeminat zizania optimis dominici feminis gram's. Huius faluator duasnbsp;affignat rationcs.Prima,Prælati negligentia. Auguft.Cû negligcnter fe gererêt ppofi-ti ecclefiarum,non attendentes fuper grege fuo,neq? vigilâtcs.Hiero.Homines q dor-miunt,magiftros ecclefiarum intellige:feruos patrisfamilias,angelos qui femp.er vidétnbsp;faciem pairis,Matth.i8.Qnamobrcm non dormiat qui ecclefiæprælatus eft, ne per il—nbsp;lius ncgiigentiam,inimieus homo fuperfeminet zizania,hoc cft,hæreticorum dogmata.t.Timoth.4.Tu vero vigila,in omnibus labora,opus fac euangcliftæ,minifteriü tuSnbsp;imple,fobrius efto,Sccunda,lnimici fraudulenti3,qui male vult patrifamilias. Lucf .n.nbsp;Qui non eft mecum,contra me eft.Gregorius:!nter malosamp; eoçi caput, id eft,diabo-ïum,tanta eft vnitas atqj conformitas,q) aliquando membra nomine capitis nominan-tur. Iohan.6.Nonnc duodecim vos elegi,amp; vnus ex vobis diabolus eftt* Aliquâdo caputnbsp;nomine mébroçijVt hic nominaf inimieus homo.Sic inter bonos ôC Chriftfi.Pfal.104,nbsp;Nolite tangere Chriftos mcos.Alt;Su.9.SauleSaulc,quidmcperfequerisf Vide aût aftunbsp;tiam inimici,quid,quando,5cvbi ferainet.Quid,quia zizania,ideftfiliosncquam.QuSnbsp;enim omnes homines à deofînt fecundum fubftantiam,fuperfeminatiofiliorum nequâ,nbsp;necefle eft intelligatur quantum ad culpæ malitiam.Efa.i.Væ genti pcccatrici,populonbsp;grauiiniquitatc,iemini ncquam,filiisfccleratis.i.Iohâ.4.Qui peccat,ex diabolo eft.Ionbsp;ban.S.V os ex pâtre diabolo cftis,nam defideria patris vcftri vultis pficere. Vnde in cae*nbsp;ïofuperfeminauit fupcrbi3m.Efa.14.Incælum confcendam,fupcr aftra dei exaltabo fonbsp;lium meum,fedebo in monte teftamenti, in lateribus aquilonis, afcendamTuper altitu-dincmnubium,fimilisero altiffimo. Veruntamen ad infernum detraherisinprofundSnbsp;ïaci.Sed non folus,quia angeli eius cum co miftï funt, Apoca.it. In paradifo inobedien-tiam,cum_Adamnegledodeodormiuit,nolcnscontriftare delicias fuastfif mulier vi-dens lignüquodpulchrS effet vifu,amp;ad vcfcendû fuaue, Gene.j.quafi tædio fcrcnsdfiinbsp;præceptû.Pfal.ng.Dormitauit anima meapræ tædio.Hinc dfti mandatûtanquam monbsp;leftum aggrauauitjd.Genc.î.De frudu ligni quod cft in medioparadifi,prfcepit nobisnbsp;deusnecomederemus,amp;ne tangeremus illud,nc forte moriamur.No cnim dixit dns,nbsp;ne tangercnt,fcd ne comederét,amp; diffinitiuam dederat mortis fententiam.ûenc.i.Exnbsp;omnilignoparadifi comede,dc ligno aût fcicntiæboniamp;maline comcdasîin quocûqjnbsp;cnim die comederis exeo,mortc morieris. Hinein anima vida fcminauitdnrationalinbsp;ignorantiam,irafcibili infirmit3tê,concupifcibili concupifeentiâ malam.Galat.ç.Caronbsp;concupifeitaduerfus fpiritû.Hinc Roma.7.Video aliamlcgé in mébrismeis, répugnanbsp;temlegimétismeæ,Sfcaptiuantemme inlegcpcccati,quæ eft inmébrismeis. Infclixnbsp;ego homo,qs me liberabit de corpore mortishuiusîquot; Gratia dei per lefum Chriftum.nbsp;Quâdo» Cü dormirent hoîes, ÔC perignauiam fuâlocû darét haereticis vel malis cogi-cacioni-

-ocr page 243-

lationibus.Vigilätibusnoccrc nÔ pot.Hine ociofamingredituvanimâijtatnetlî fupfict« tenus ornatä.Matt.ii.Et fe transfigurât in angelû lucis,i*Cor,n. i.Theff.s-.Igif nô dotnbsp;xniamus,fieut cæteri/ed vigikmusôe fobriÿ fimus.i.Pctr.y.Sobrii eftote vigilatc, qanbsp;aduerfarius vefter diabolus, tanquâ ko rugiés circuit,quzrens que deuorec,cui refiftitcnbsp;forces in fide.Vbi» In medio tritici.Quium cm non haberet agrum propriô,fuperkmi-nauit in agrum dominicû.Semper em quæric malos mifccrcbonis,quoçi moribus SC vinbsp;ta corrumpâtur.i.Cor.y.Modicû fermenti totam mafiam corrüpit.BernardustBomimnbsp;eïTeinter malos,tantæ eft virtutis,quantae difficultatis.Quale nêpe cft illud,picemtâge*nbsp;re,ÔCnôinqumari^inigne verfarijÔCnolædi.Cû ergo creaiiTec herba per afteeSû fid«’,nbsp;amp;^fru(Humfeciirec.Colofr.(. Ambuletis digne deoper omnia placentes, in omni opèrenbsp;bono fruàiificantes,amp; crefccntesinfcientia dei,in omni virtutecoHfortati.Apparucrfitnbsp;8C aizania.HisronymusîNonapparet differentia in herbazizaniæôetritici,quia fimilénbsp;quafi herbam habentîita quantû ad exteriorem apparentiam,frequenter non eft diffèrenbsp;tia inter fernen dei SC. diaboli,fed in frucSu deprehenditur. Matth.y. Ex fruéfibus eoçcnbsp;cognofeetis eos.Crcfcic herba feminis Chrifti,irrigationc gratiae SC pluuia fpfîs fanâi„nbsp;dum profetff us fit verusjin intelled:u,feripturaç£:in anima,virtutS:in ecclefia, (jpûaliumnbsp;viroçe.Cu ergocreuiflet herba,hoc eft,bonæ fpei opéra mfonftraflet,manifeftarunc fcnbsp;ßC hæreticoçe dogmata.ChryfoftomusîError no habet principium nifi à vcro,^d reçenbsp;ruentus oftendic,qm poft prophetas pfcudoprophetæ,poft apoftolos pfeudoapoftoli,nbsp;poft Chriftû antichriftus.Poftquam fraus innotuijt, feruidemirâtesvndeid accidiffet,nbsp;dominûadeunt.Sic fandi,malo9£ tam hominumg errorum mulciplicationê cofiderâ-ces,per dénotas deum accedunt preces,mirandoeorum,perdiuinarapatientiam, mul-tiplicationê.ldeoamp;ilIuminantur.Pfal.$5»Accedite ad eum,ôc illuminamini,amp; facies venbsp;ftræ nô confundentur.Pfal.iig.Intelledfum dat paruulis,

Acccdentcs aût ferui patrisfamilias,dixerunt eiîDomi'ne,nonne bonû lë# * mê feminaßi in agro tuofVndc ergo habet zizaniafEt ait illis:Inimicus ho*nbsp;mo hoc fecit.Serui autem dixerunt Vis imus bC colligimus eaf Et ait,non»nbsp;Ne forte colligentes zizania,cradicetis fimulcûeisnbsp;nbsp;nbsp;triticum.Sinite vtra*

que crcfccrc vfque ad rneflèm.Si in tempore meflisdicam meiToribus; Col* ïigitc primum zi zania,8^ alligate ea in fafciculos ad comburêdum, triticumnbsp;autem congregate in horreum meiim.

Inimicus,inquit,homo,tam feminis g feminantis.Mali enim nec bona agunt,nec ab alfis fieri gaudent.Vis igitur abeamus ÔC eolligamus ea^Tanquam boni ferui parati c*nbsp;iiellere,doraini quærunt voluntaté.Talizelo moti lacobus SC lohannes côtra nô fufci-*nbsp;pientes ipfos,dixerunt Luc.9,Dfie,visdicamusvt defeédat ignis de carlo ÔC confumatnbsp;cos.Et conuerfusincrepauitillos,dicens:Nefcitiscuiusfpûsfitis.Fnius hominis nô venbsp;nie animas perdere,fcd faluare.Vide hic patientiâ nobis in exemplümonftrata.Nô eiïinbsp;audita fraude ftatim in iram cxarfit,fed aitt Non,ne quando imprudétes, dum euellitisnbsp;zizania,euellacisamp; ttiticum.Ecce difcretio.HieronymusîDatur locus p£nitêtiæ,amp;: monbsp;nemurne citoamputemus fratremtquia fieripôt vtdle quihodie noxio deprauatus cnbsp;dogmatCjCras refiptfcat,ô^dcfendereincipiat veritaté.Sinite pariter crefeere ambo.Ëc Mali quS^nbsp;ce Ionganimitas,quæ necefiaria eft vfqj ad finem.Interimmalibonis admixti,funt feré ‘’°nbsp;di,quando minore pernicie tolerantur,g toIlerentur.Sinon funtnotorijjneqjpertina- j /nbsp;C€S,3Cconuidfi.Sic dominus tolerauit ludam.Er fi non per ipfos imminet periculû vel Y/nbsp;damnum ecclefiæ. Alioqui i/Cor.r.Auferte malü ex vobifipfis, i.Cor.k.Corrumpunt *nbsp;nbsp;nbsp;*

bonos mores colloquia mala.Tolerat em dns vt conuertanturjGlofla,Forte triticum fu turum.Lpc»i5.pimitte illam hoc anno, vfqj dum fodiam circa ilIam,ôCmittâftercora,nbsp;amp;fî guidé feccrit frudlûîfin aüt,infutu9rfuccideseam.Item vtbonipereos exercean--tur. AuguftinusîOmnis malus idco eft,auc vt côuertatur, aut vc bonus per eû exerceaf.nbsp;Hinc dns ait ludic.x.NoIuî delere eos à facie veftra,vt habeatis hoftes.Tunc ergo tol-lencur,cu non cftiam cômutandæ vitæ têpus,ô^profïcicndialrjsttfic non ab hominibusnbsp;fed ab angelis fict.Matt.15.Mittet filiushominis angelos fuos,amp;: colligét de regno eiusnbsp;omnia fcandala,S^cos quifaciunciniquicacem,Emittenteos incaminûignis. Ibi eritnbsp;fletus lt;S^ ftridor dcntium.Malæ herbar quadoq; celerius hubcriuslt;:p crefeut g bonæ.Sfrnbsp;mali in fiiperbia,auariti3,mödanis concupiicentrjsamp;r honoribus.Boni contra in humi--Iitate,largitate,C3ftit3t«?P’^®^lt;^*^^o virtutein virtutem.Apoc.xx.Qui nocet,noceatnbsp;®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T i adhucs

-ocr page 244-

PARS PRIMA.

adhuCîSC qui in for dibus cft,fordefcat adhuctôCiuftus iuftificctur adhuc,amp; fandus /aa^ dificetut adhuc»Ecce venio cito,ôC mcrcesmca mecû eft, reddcre vnicuiqj fecundumnbsp;opera fua*Porro quu vcnerit illud tempus,qufi feparabutur boni à maUs,quû cmqj pronbsp;fadisfuis dabutur præmi3,tunc filius hominis omniûiudex mittet angelos,neqj quic^nbsp;offendiculifinent illic refidere in regno fuo,quâdoquidera iam nee boni mahs prodeflsnbsp;pocerfit,nec mali finenf amplrus bonis ncgociû faceflere, fed feparatos ab alqs cógre*nbsp;fabit,ac trader iJlos incédio gehênac* O mifera feparatio/ed nö totfi, Nâ alligabûtur.nbsp;n hac vita no eft alligatio,alioqui no tot ab errore reßpifeeret. Glofla: Nö in vno faf*nbsp;cc.pro modulo cm puerfitatis fuæ vnufquifqj punietur, Apoca.i$. Quantü glorificauicnbsp;feSCin delitip fuit,taneüdate iHitormentfiamp;Iudfl.Ifidorus t Similisculpae reos,fimilisnbsp;poena conftringet.GregoriusîSicut in domo pairis maftones multæ funt pro diucrßta--re meritoçtôC virtutü,fic dänatos diuerfofuppïiciogehennæ ignibus fubijeit difparitasnbsp;criminu.lbi pro mometaneisfalßscp voluptatibus,fupplicr)s nunq finiendis afficietur,nbsp;fubmoti ex area ccclefiae,ôi coniedi in fpecü tartareü,hoc eft, regnö patris fui, vbi iamnbsp;fera 8C inutilis pcertitetia,fletü,eiulatü ac dentiu ftridore extorquebit à miferis, Efa.66,nbsp;Vermis eoçi no motief,SC ignis coç: nô cxtinguef,ApocJ4»CrueiabiturigneSc fulfu-*nbsp;rein côfpedu angeloç:fanao9£,SC antecofpeaûagni.Et fumus tormétoçe eo^e afeé^nbsp;detin feculafeculoçi.Nô habebuntrcquiédic acnode» Triticû aût,hoc6ft,eledos hicnbsp;bene trituratos,côgregate in c«leftesmâfiones.Hierc.5i. Quid paleis ad triticö* Luc.;.nbsp;Cuius ventilabrûin manu eius,ÔC purgabit arcamfuâ,SCcôgregabit triticû in horreuranbsp;fuum,paleas aût côburet igni inextinguibili.Porro q ex bono femine prognati, perfe--uerauerût vlq? in finê,quang interim hic humilcs videnf,5C ab improbis affliguntur,tûenbsp;dcpofitaomiraortalitatis humilitate,fulgebût vtfoI.Mat.i;. Tune fulgebuntiufti fientnbsp;fol in regno patris eo^it.Qm fol ornibus ftellis plucet,ô£ videf fulgétior, ideo comparâtnbsp;foli inftoçî claritaté.Maliitaq; primo de mûdo tolIenf,SC ad varia gehen« tormétaCli-gatismanibus SC pedibus,q hic à bonis operibus Iigat«erât)feecrnêtur deftinabûturcp,nbsp;vtpatet hicôC Mat.is-.Etibût ht in fuppliciû æternû,iufti veto in vita æterna.Sentétia

Semînanri t^*^£primodabiturpro iuftis.Obfcrua ergo diligêter, qd femincs,qa de malo femine obieruan# nunq bonû frudü colliges.Galat.é.Quæ eififeminauerithomo,hæc ôC metet. Qui einnbsp;da quae amp; feminat in carne,dc carne metet corruptionéiq aût feminat in fpiritu, de fpiritu metetnbsp;quot. ‘ vitam æternam.Ofe.io.Seminatevobisiniuftitia.Quantû.i.Corinth.ÿ.Qui parce fcgt;nbsp;minât,parce SCmetet.Hilarem em datoré diligit deus. Quâdo, EccPes.ii. Mane feminanbsp;fernen tuû,SCvefpere nô celfet manus tuatquia nefeis qdmagis oriatur,hoc an iIIud,SCnbsp;fi vtrûq; melius erit. Pfal,ixç.Euntesibant Sc fiebant,mittêtes femina fua.Venientes aûtnbsp;venient cum cxultatione,portantesmanipulos fuefs. Marc.4.



dum nefci’t ilfe.VItroemterra fruÂificat, primumherbam , deinde fpicam, deinde plenû frumentu in fpica. Et cum ex fe produxerit frudS,ftatim mit^nbsp;tet falcem, quoniam adeft mefïis.

Adiecit dns aliamparabolâ,qua doceret fuos,nihil ipfis aliud curandu,nifi vt totisvi ribus ftuderêc euâgelio per vniuerfum orbem profundendottêpus meffis olim vcntu^i,nbsp;quû ipfi dno videref .Hieronymus: Scripturas nouimus diuinas per fimilitudines terre-'nbsp;nasplerûqj cæleftia facraméta monftrare,ficut totum corpus confiât euangelio]^. Rc*»nbsp;gnû dci,ecclefia cfi,quæ à deo regitur,SCipfarégit homines in qbus régnât Chrifius gnbsp;fi dé SC g^atiâ,Ephe.;.Quoçî côuerfatio in cælis eft,Philip.;. Hoc aût «nigmate docccnbsp;redeeuâgelii exordiujprogreffumSC côfummationéîquaçiprimâSCpoftrema partemnbsp;ipfepalam vifibili corpe peradurus efletîmediû,hoc eft,progreflum,inuifibilifpûs fannbsp;ifi gratia adminiftrarct.Siquidê ipfeprinceps peryniuerfam ludæâfparfitfementemnbsp;cuangelicâ.Mox eo perado obdormiit,rooriés primo,deinderefurgês in qiiietéætcrgt;nbsp;nam.Atqj haôfenus germinat fernen cuangelicö,illo, qui primusiecit,velut dormiétetnbsp;ac fecretis auflibusincrefeit die acnoâc,hoccfi,inprofperispariterôC aducrfis,p om-*nbsp;nem occafioné 5C promouentifl8c rcludlantiû.Nô em potefi nô prouenire qd iIle ie.cirgt;nbsp;lt;uiusvoluntatinemorefiftit,Hefier.i5.Roma.9.VoIûtati eiusqsrcfififi*Lf3«4ö.Confi-'nbsp;lium meû fiabit,amp; oinnis volûtas mea fieuV idemus ex g paruis initfis exortû eft cuâgenbsp;in rcgnû,fi rem «ftimes iuxta mûdi fpecié.Hæc erat velut herba proueniétis euangelicinbsp;feminis^nec definit fuccrefeere vfqj ad côfummationë mudi,donee maiuruçrit vniuerf«

feges.

-ocr page 245-

ARTICVLVS LIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXh

ïêges.Tummittcturfalxineuitabilisiudicii,quæfuccifi8oibus,2Îzahîatradatigni, puçt triticu feponat intutu.Id fernen in fingulis ctiä Chriftianisfuam habet herbâ, fuam fptnbsp;cani,fuä meÄem, Catechumenirndis eft feges, nuper per baptifmö in Chriftürenatitnbsp;herba e^ftjinnocétiæ virore lætam fpem defepræbés»Vbiiamexcelfioresfadi,adoIeuc-rint cuâgelicæ pictatisprofedu,fpicas habent î vbi pro fuo quifcp modo matuerit,falccnbsp;fucciditur«Dormit,finenshominelibero vti arbitrio,fiue in bonö,fmein malü.PfaI.4J.nbsp;Exurge,quare obdormis dfte^Nihilominus tarne die aenotfte vifitat ecdefiä fua» Hie-ronymusïDö nefcit,hoceft,nefcirenos fecit,qs frudu in fine afferat,dü dicit MattUO»nbsp;Quiperfeuerauerit vfqjinfinëjhicfaluus erit. Vitro terra frudificat,quia deus volun*nbsp;tatem noftri cxpedat,dicens Matth,i9.Si vis ad vita ingredi,ferua mandata.Herbam,nbsp;hoc eft,timoré.PfakiioJnitium fapientiæ timor dfti.Spicam, pcenitëtiam lachrymo-fam.Plenû frudu charitatë.Roma.o.Plenitudo legis eft diledio.faix,mors eft,vel iudinbsp;cium quod fecat omnia.Nam poft triticu neqj crefcit,neqj decrefcit,neque detcriusfit»nbsp;neqjmelius.Qm adeftmclTiSjCÓfummatio feculi,inquaiuftigaudebunt,qui feminaue-runt in lachrymiSjPfal.us-.reportätes præmium laborum, Marc,4.

Et dicebattCui afirimilabimus regnum deifaut cui parabolas comparabiV mus illud^Sicut granS finapis, quod cu femitiatum fuerit in terra, minus eftnbsp;omnibus feminibus quaefunt in tcrra:ö^quum natum fuerit, afeendit in ar«*nbsp;borcm,8i fit maius omnibus oleribus:Si facit ramos magnos, ita vtpofli'ncnbsp;fub vmbra eius aues’cæli habitarc.

Rùrfum volens fignificare euangelicä dodrin3,primu infpeciem contemptäamp; humi lem per ignomintä crucis,perpaucosidiotas quafiplant«ä vi veritatis,ficpaulatim in-ualituram,vt totu orbc occuparet,nullü^ genus hominû non côplederetur,quo magisnbsp;redderet auditorcs atqj attentos,veluthæfttans cuireipotilfimupolTit côferre regnumnbsp;cælo9£,aitîCui rei affimilabimus î* Sed vt ex re nulli veftrum non notiirima,intelligatisnbsp;quale fit regnü,Matth.ij, Alii parabola propofuit eistSimile eft regnû cæloçî gran o finapis,^d accipiens homo,feminauit in agro fuojquod minimü quidë eft oïbus olerib^,nbsp;ÔC fitarbor,ita vtveniât volucrescæli,SC habitëtinramiseius.Quàmdiuintegrueft,vtnbsp;minutifiimû eft,ita viliflîmû,nec colore nec odore blandiësîamp; fi qd habet vigoris, intusnbsp;habet.Sic verbû crucis pereûtibus qdëftultitia eft,hisaôt qfaluifiunt,hocë,nobis,deinbsp;virtus.Hoc hô prudens nadus,non contépfit fed feuit in horto fuo.Enatû eft aût iftudnbsp;contemptifiimü granû,5C pro vno multa produxit 8c magna, adeo vt auibus ctiâ prae-beat vmbrâ,ac nidiculandi locû,Ad euangelifl oës cSfugiunt.Ibi requiefcflt, ôC nidicu-lant animæ deuotæ cæliincolæ.NamôCin oëmterraexiuit fonus eoçtjPfal.iJ.Malac.i,nbsp;Ab ortu cm folis vfqj ad occafum,magnû nomen meû in gentibus.Hieronymus: Mininbsp;•num in timore,maximûin charitatc.i Johan.4,Perfeda charitas foras mittit timorë»nbsp;Deus cni charitas eft.Omnis aût carofoenû,Efa*40.Fertramos mifericordiæ 8C com-paffïonis,fub cuius vmbra pauperes requiefcût,qanimalia funt cælijquûipfoçifit regnûnbsp;cæloçî.Matth.ç.Bcatipaupcrcs fpû,qm ipfoçe eft regnum cælorum,

Aliam parabolâi locutus eft cis î Simik eft regnu cæloRÈ fermento, quod Matth, ij acceptû mulicr abfcondit in farinas fatis tribus, donee fermentatu eft totum, î

Subfignificat quo pado vis cuagelicæ dodrinæ clanculu irrepcs,amp; p pauculos apofto los admixta,tqtüorbëtransformatura foret in fui naturâ,turn maxime exeret vimfuâ.nbsp;Oportet nos oîjio fermentari amp; transformari in diuina. Hieronymus: Mulier,ecclefia ,nbsp;vel apoftolo]^ pdicatioîfermentu,intelligentia fcripturaçtttria farinæ fata,fpûs,anima,nbsp;corpusyn vnûredada.Nô difcrepët inter fe,fed vbi cum duobusvcl tribus côuenerint, ”’¥‘‘*^£3nbsp;poftulct à dco,q côgregatis dabit.Matth.ig.Si duo ex vobis confenferint fup terram denbsp;Omni rc quâcunqj peticrint,fict illis â pâtre meo qui in cælis eft, Vel,tria fata, rationa»nbsp;liSjirafcibiliSjCÔcupifcibilisîquaçi primû dixit Plato in cerebro,fecundû in felle,tertiumnbsp;iniccorcrcquiçffrrc.Poflïdeamus ergopdodrinâ euangelicä inaîaprudëtiam,iniranbsp;odium cotra vitia,in defiderio cupiduatë virtutS.SignificâtSC hæc tria fata,patrë Si. fi-Üum 8C fpiritum fandfl,q nô diuerfæ naturæ,fcd vnius exiftût.V cl fides,fpcs, charitas,nbsp;quæ debëtefiecôiunda.Nâ hicyna fine altera no valet,nccefle vere pôt.SecundûHienbsp;ronymû,Satû méfura eft Palæftinar,vnu modium cum dimidio capiens.Sunt vero duo Fermêtoqnbsp;in ferméto,humoçt CorruptiOjficcôparaturpcccato.i.Corinth.y.Modicum fermenti, duoinfint»nbsp;T 5 totam

-ocr page 246-

PARS PRIMA.

totam maflam coi'fiini pit. Expurgate vctus fcrmcntum,vt fitis noua con^crfîo. Calóf «nclufus feu virtus intus latens, fie capitur hic.

Hæc omnia locutus eft Icfus in parabolis ad turbas,amp; fine paraboKs non loquebatureisjvcimplereturquod ditftûerat per prophetâ dicentê: Aperiänbsp;in parabolis os meum,erudabo abfconditaaconftitutione mundi.

Non aßt docuit vtimpkrent fcripturæjed quia ipfe docuit,inipkta eft fcriptura.L o quutus eft in parabolis,quo fimul amp; animos illoçt ob feurftate fermonis ad difeendi ftu-dium excitaret,nec anfam tarnen daret,occafionem vcnätxbus calumniandi. Erudabonbsp;inquit.Ipfe em manifeftauit nobis myfteria quæ in caelis funt. Luc.io.Multi prophetaenbsp;ÔC teges voluerßt videre quæ vos videtis,5lt; no videruttSC audire q audios,SC nö audie*nbsp;runt,Marc.4,Et talibusmultis parabolis loquebaf eis verbû,proucpoterât audire: finenbsp;parabola aut non loquebaf eis.Qmturbaindodia cratôCimperita,ideomentionéfaciCnbsp;granifinapis,herbæÂfeminis,vtcognatisôlt; confuetis nominibus doceat eosvtikqd-dara,vel excitet vt accédant amp; interrogét,ficlt;ç ignoratadifcant.Marc.4.Scorfumautnbsp;difeipulis fuis differebat omia.Hieronymustllli em digni erät audire myfteria in pénétrait intimo fapientLæ,q remotis cogitationum malarum tumultibus,in folitudine virtanbsp;tum permanebant. Saptentia cnim in tempore ocqdiftribuenda.

Tuncdimiflisturbis,venitindomü:S^ acceflerunt ad cu difeipuKeins, di centes;Ediflere nobis parabolam zizanioi^.Qui rcfpondens,ait:Qui femi«»nbsp;nat bonum fernen,eft filius hominis:ager aSt eft mundus.Bonu vero fernennbsp;bi funt filrj regnüzizania aute filq funt nequam. Inimicus aSt qui feminauienbsp;ca, eft diabolus. JMeflis vero, confummatio feculi cft:mcflbres autem,ange^nbsp;li funt.Sicut ergo colliguntur zizania, amp; igni coroburuntur,(îc eritin con*nbsp;fummationc fecuIi.Mittet filius hominis angelos fuos,ô^ colligent de regnonbsp;eius omnia fcandala.S^ cos qui faciuntiniquitatem,Sf^ mittenceosin caminîinbsp;ignis.lbi erit fletus Si ftridor dentium.

Hæcproximefupra patent.

Tune iuftifulgcbunt ficut fol in regno path's corum.

Hiero.In pfenti^cculo fulget lux fandoç: coram hoîbus, vt videâtfaona opa ipfoçt amp;g!orificentpatré qui in cælis eft,Mat.5'.Poft côfummationc aûtmüdi, ipfi iufti fulgcnbsp;bût ficut fol in regno paths eoçt.Phil.j.Noftra aût côucrfatio in cælis eft. Vnde etiâ fal-uatorê expedamus dnm noftrû lefum Chriftû,qreformabit corpus humilitatisnoftrf,nbsp;côfiguratû corpi claritatis fuæ,fecundû operationé virtutis fuæ,qua polTit fibi fubijcercnbsp;oïa.Mat.i7.Trâsfiguratus eft ante eos,ôc refpknduit faciès eius ficut fol. Sicut aût coCnbsp;poraeledoç: fuigtda crût ficut fol,fic ecôtrarioreproboçijabfcuhlTjraajffcûdum quodnbsp;animæ eoçîomi lumine interiori,quantû ad redû vfum,omino priuanf.IVIatth.15.Quinbsp;habet aures audiédi,audiat.Quifquishabet auré nô furda ô(. obturatâ huiusmûdicupi-*nbsp;ditatibus,audiat,vt fugiat æterna fupplicia, vitam alTequatur immortalem.

ÇDeparabolis in domo, Matth.i5.

ARTICVLVS LX.

Matth.ij ïmile eft regnû cælorum thefauro abfconditoin agroîqucm qui ion«^ f*onio,abfc5dit,8i præ gaudio illius vadit,8i vendit vniuerfa quaenbsp;habet,Si emit agrum illum.lterum fimilc eft regnum cælorum homi^nbsp;ni negociatori quærenti bonas margaritas.Inuentaaût vna preciofa marga^nbsp;rita,abqt,Si vendidit omnia quæ habuit,Si emit earn.

Oftendit dominus euangelrj prcciofitatcmfimulSCenergiam, adhibes aliasparabo-l3s,qutbus doceteuangcIicäprofelTionc nó efle rem kuiter ac vulgari ftudio expeten-dam,fed oïbus omiifis,hoc vnü fummo ftudio conandû,omniûlt;ç bonoçe iadura, fum-mum illud bonum eé côparandü.Virtus em di fapiétia dei dAs iefus, non folû ad fufti-* piendam

-ocr page 247-

A R TI C V L V S LX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXIT,

pjendam humanâ najurä,hominibus côpati dignatus eft,fed etiâ huHiânae ignorantie ^onclolefcés,fuis [anâis fermonibus re^ temporaliûfimilitudines frequétcr adhibçs,vtnbsp;lt;x coUationc vifibiliü,ad inuifîbilium amorc animos audientiû incitarct.V ndc qufi cæ*nbsp;leftemgloriaftudiofc amanda doceret,illaç£ reçt fimilitudiné adhibuit,quas hoïcsplunbsp;rimü diiigcre folët^Hieron.Thefaurus,Chrüs cft,cui pater oîa donauit.Mat.iS, Datanbsp;«ft mihi oniispotcftas in cæloô^ in terra.In quofunt oêsthefaurifapiéciæ ôc fciétij re--conditijGoloif.i. Nâ amp; verbû larebat in carne. lohan.i.Verbûcaro fadîû eft.Sitagetnbsp;facra fcriptura,in qua repofita ert notitia feruatoris.lohâ.ç.Scrutamini fcripturas,in q-*nbsp;bus putatis vos vitâ æternâ habere.lllæ funt que teftimoniûperhibét de me.Apud ipmnbsp;fuut diuitiæ quæ nunq niarcefcür,thefaurus nunq deficiens in cælis,Matth,6, i.Pctri.i,nbsp;Per quem m axiina lt;Sc preciofa nobis promifta donauit,vt per hoc efficiamini diuinæ c3nbsp;fortes naturæ,fugiêtescius quæ in mudoeftcôcupifcentiæcorruptioné,Efa.64.0cuIusnbsp;no vidit deus abfqj te,quæ pparafti expedtâtibus te.Ibi nosthefauros reponere exhor*nbsp;tatuseft Matt.ô.Thefauriaate vobisthefauros in cælo, Luc.u.facile vobis facculos qnbsp;non vctcrafcuntjthefauçt no deficientéin cælo.Modü Apoftolus indicat i.Tim.g.Di*nbsp;uitibus huius feculi pcipe,nô fublimcfapere,neq^fperareinincertodiuitiaçi,fedindeonbsp;viuo,qui præftat nobisoîa abunde ad frucndû,bene agcre,diuites fieriinbonis operib’gt;nbsp;facile iribuere,côrnunicare,thefaurizarc fibi fundamentû bonum infutuç«,Yt apprehé-dant vcrani vûâ.Efa.î5.Diuitiar falutis,fapientiaamp; feientiattimor dni ipfeeft thefaurusnbsp;cius«Hinc Eccî.X9.Pone thefauçt tuü in præceptis akilTimi, amp; proderit tibi magis g auquot;nbsp;rum.lnuenit aSt,qui quærit bunîiJiferàdiligéter.Matt.7.Q2ii quærit,inuenit.Namànbsp;fuperbis abfconditur.i.Corinth.x.Sed loquimur dei fapientiam m myfterio quæ abfcônbsp;dita eft,quam prædeftinauit deus ante fecula in gloriam nofträ,quani nemo principumnbsp;huius feculi cognouit,Abfcondit non inuidia,fed timoréferuantis Scperdere metuétis,nbsp;GregoriustDeprædaridefiderat, qui thefaurum publice in via portat.Sic ergo fît opusnbsp;in publicojVttamcnintentiomaneat in occuIto.Studiû cm cæleftis defiderq anialignisnbsp;fpiritjbuscuftodirenonfuflricit,quihoc abhumanis laudibu» nonabfcondit. Hincfer-uator Matth.6.docet,quemadmodHm eleemofyna, ieiunium,oratio, non in hominumnbsp;fauorcm,fed dei,fi deo placere cupimus,facienda.Ezcchias vana motus gloria, ob cæ-leftis fignipræconium, nuncijs regis Babyloniæ oftendensthefauros,diuinoiudicioiisnbsp;priuatusfuit,4.Reg.xo.^Efa.59.Mercatur agrum illum,in quonouit thefaurum late*nbsp;re rarum,fîbilt;:ç fehx vidctur,qui nudatus oniibus mediocribus bonis,vnico,fcdinfîgni,nbsp;licet ignoto,fit fundo ditatus .Hieron, Abfcondit in corde fuo,qué priftinisprætulitnbsp;cultatibus.GregoriusîQuem venditis omibuscomparat,qui voluptatibus carnis renflanbsp;ciansjtcrrena defîderia per cæleftis difciplinæ ftudiumamp;cuftodiamcalcat.Luc.i4.Niffnbsp;quis renunciauerû omnibus quæ poflîdet,nô poteft meus elfe difcipulus. Hinc Apoftonbsp;lus Philip.5.Propter que omia detrimentü feci,ôlt; arbitratus fum vt ftercora,vt Chri-ftum lucrifacerem.Sed heu cæleftia viluerûtcupicntibus ventre implere de fîliquispornbsp;corum,Luc.is-.Rurfum fimile dicitur negociatori,qui dcledaturbonis margaritis.Hicnbsp;ronymusîBonæ margaricæ,lex 8C prophetæ,Sc notitia veteris teft améti. V num eft prenbsp;ciofiirimummargaritu,fcientiaferuatoris,ôC facramentû paflionisChrifti^S^ arcanurc-'nbsp;furrelt;ftionis.Matth.7.Nolite fandum dare canibus,neqj raittatis margaritas ante pornbsp;cos.Ecce gratiâ euangelicâ, fandum SC margaritas vocat.Nafci ferütur margaritæ in GêtnævWnbsp;conchismarinisexrorecæli,ad fulgorcm fe aperientibus.SicChrûsbeatitudo noftra, Sequinafifnbsp;ÔC obiediue ôc effediue,fpôs fandi operatione dC illapfu in virginc côceptus eft, Efa,4y cantur#nbsp;Rorate cæli defuper,ôc nubcs pluantiuftum,aperiaî terra,ôt germinet faluatorê. Que--admoduin aüt dukedine côcipiuntur ÔC côferuantur,ita accto difîbluuntur.Sic.i.Pct.x»nbsp;Si cam^uftaftis qm fuauis cft dfis.Cotra Hiere.x.Scito SC vide,qa malum 8C, amaçi eftnbsp;reliquifl^c dominum deum tuum,S^ non effe timorem ciusapud te, dicit dns deus exernbsp;cituum.QL’od cum inuenerit homo,cum Paulo arbitratur omnia vt ftercora, Philip.5»nbsp;Non quo inuentæ nouæ margaritæ,reprobatio fiat veterisîfed quo côparatione ipfi’,nbsp;omnis alia vifîor fîcHeb.y.Nihil enim ad perfedû adduxit lex.Roma.10,Finis aût legis NecelTarianbsp;Chriftus,ad iuftitia omni credenti.ChryfoftomusîDuo ad faluté nobis funt neceflaria, adfalutcmnbsp;fecularium rcrum cotcmptus,3c iugis vigilantia.Quærentijinquit. Qui cm renuncia-^nbsp;tionem omniû bono9ifacit,nullamiadurâfacit,fcd quæftuofilTimâmercaturam.Sum’nbsp;negociatores,q de terrenis facultatibus iubemur cæleftes diuitias mercari. Luc, 19. Ne-gociamini dû veniOjDiciturvna margarita, qadei donavnûfolû rcfpiciunt, ôCad vnfinbsp;tendue,per charita^ë quæ oîmcharifmatumfumma eft,vnû efficiens amante cû amato.

V endiris autem omibufComparatur« Qui enifua pauperibus tribuit,ôCadhuc proprii»

T 4 volupta

«

-ocr page 248-

pars prima.

voluptatibus ferait,nondS p?ecifofum margaritü comparauitt quia quod charias pote rat,dco offerte renuit.Non enim deus noftra,fed nos quærit, quiterrenä fubftantiänonbsp;nifl propter lucrum cælefte dari prarcepit.Quia ergo negociatoresfumus,nó terreni,dcnbsp;quibus EccLz6,Difficile exuitur negocians à negligentia,öc caupo à peccatislabiorum»nbsp;bC. iy.Sicutin medio cöpaginis lapidu palus figicur,fic öc inter mediü veditionisÄ em-ptionisanguffiabif peccatis.Sed fpüales,imi.temureosqut ob terrenum lucrü,nec maris,nec latronü,nec frigoris,nec æftus periculis retardantur, fic nec nos ob cæleftes di-uitias.Roma.g.Quis nos feparabit à charitate Chfi» Tribulatio^an anguftia,anfamei«nbsp;an nuditas^an pcriculü?anpfecutio,an gladius^’Sicut fcriptu eft,Quia proptertemor-tificamur tota die,æftimati fumas ficut oues occifionis»Sed in his oibus fuperam’ propter eu qui dilexit nos.Qui ÔC fi quâdoin vno negocio iadurâ incurrât,eo fortius inftâtnbsp;in cæteris,quo damnü refarciant. Sic nos damnû animæ per peccatû fi incidimus, bonisnbsp;operibusrecuperareftudeamus,4preciofæ margaritae lucrûrecuperemus,dulccmdninbsp;vocem audiétes Matth.as’.Euge férue bone Scfidelis,qa fuper paucafuifti fidelis,fupranbsp;«nulta te conftituâ,intra in gaudiû dfii tui.Hæc margarita preciofitate fua nulli rei com-parari poteft,5C tarnen minimis haberi.Vidua duobus minutis,Luc.xi.Zachæus dimi-diobonoçtfuoçt.Luc.i?.Alter calice aquæfrigidæ,Matth.io. Quicûqj potumdederitnbsp;vni ex minimis iftis calice aquæ frigidæ,tantû in nomine difcipuli,amcn dico vobis,n5nbsp;perdetmerccdéfuamJmobonavolûtate.x.Corinth.S.Quodfivolutas promptaeft,nbsp;fecundü id habet,accepta eft,no fecundû id qd no habet.Efa.y$..V enite,eraite abfegnbsp;argento,0i abfqj vlla cômutatione vinö öi lac.Auguft^V enditis rebus noftris,nihilma-gis eoçt accipimus g nofmetipfos î qa talibus implicati,noftri non erimus*

, Iterum fimile eft regnum cadoR2 fagenæ miftac in marc,0f ex omni gcncrc pifdum cogreganti.Qpam.cuimpIeca cflct,educêtes,ôô fecus littus fedêt«nbsp;clegerut bonos in vafa fua,malos aut foras mifcrunt.Sic eric in cofummatio*nbsp;ne feculi. ExibSt angel»nbsp;nbsp;nbsp;feparabut malos de medio iuftoi^t, amp; mittet eos

in caminu ignis. Ibi erit fletus amp; ftridor dentium.

ChryfoftomustDeinde ne confidamus plurimum,quoniam euangeltum fufeepimus, neqj opinemur folam nobis fufficere fidem ad falutem,horroris plenam adfert parabonbsp;lam de iis,qui male viuentes pereunt,amp; cæterisfunt inferiores,quoniamveritatem q*nbsp;dem cognouerunt,amp; in iaculum pifeatorum inciderunt,amp; tarnen male viuendo perie-runt.Pulchrc autem fagcnac comparatur ecclefia,quæ ôC. pifeatoribus commiffa eft,âC flnbsp;deifuæ reti quotidie fideles trahit*Matth.4.Venitepoft me,faciam vos pifeatoresho-ininum.Mare,mundusfluduationibusSC amaritudinibusplenus. Iohan.i6gt; In mundonbsp;prefluram,in me pacem habebitisj Johan.y.Totus mudus in maligno pofitus cft*Có-texuerunt autemfibiex nouoamp;vetert teftimentorete euangelicum, Quæ cnimprædt-cabant apofto!i,firmabantmiraculisScprophetarum didlis, miferunt inmare huiusnbsp;mundi,qu3evfq;hodieinmediis fiudibustenditur, capiens defalfisSf amarisgurgiti-bus,qmcquid incideritj.bonosSC malos.Sic Petrus in lintcofubmiflb e cælovidit mu-da ÖC immunda animalia, Alt;ff,io,ArcaNoe malos ôC bonos,mûda ôCimmüda contine-bat animalia,Gene.7.CongregataûtôC continet,vtbonimeliorentur,mali veto emé-dcntur,quanq interim nonnung fiat,vtboni fiant mali per culpâ, Sc maliboni pergranbsp;tiam,ôf nondûpoteft iudicari,q in vafa fint eligédi,amp; qui foras mittendi.Sed quum adnbsp;littus ventum fuerit,tum indicium verum fecernendorum bonoçî SC malorum patebit.nbsp;Omes afit infideles,extra fagenam funt amp; iudicati.Iohan.j.Qui non credit,iam iudica-tus eft.Boni in yafa eliguntur«lohan.i4.1n domopatris mei mâfiones multæ funt.Malos foras miferût. Apoe.xx.Forts canes ôCvenefici,amp;impudici, homicidæ,amp;idolisi5^*nbsp;uientes,5f omis qamatô^ facit mêdacium.Canes,nominatScruator obftinatos SCin-fidelcs,Matth.7.ApoftoIuscôtentiofos.PhiIip.5.Videte canes, videte malos op«»'3riosnbsp;videte côcifionê Boni nusg folj nifi in cælo,mali afit in infcrnoîfedin fagena ecclefij ajinbsp;finem vfcy ôC boni SC mali mixti funt.Exibunt afit angcliîdifpcdîuri qd trahat rete euâ-gclicum,nec finent amplius malos bonis admixtos intra eandem fagenâ,ftd ex meritis,nbsp;non exprofeifione quenq æftimabüt.Omifera amp; femper pertimefeenda feparatio, quanbsp;fubfequitur horrendö fupplicium.Nam quemadmodumboniinæternascolligêturmânbsp;fioneSjfic mali in caminû ignis mittentur ardentis.Matth.xç. 1 te maledidi in igné æternbsp;num,quiparatus eft diabolo ôtangclis eius.Pfal.xo.Pones eos vtclibanum ignis in té-pore vultustui^dominus in ira fua conturbabiteoSjSC deuorabit eos ignis. Aperte præ-dicic

-ocr page 249-

A R T I C V L V s LXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXITL

dicit pœnas,nc quis ignorantiae prætcxat vcIamen.Erit enim ftriddr dcntium, in teftimonium intokrabilis doloris,

Intellexifti's hæc omnia»DicunteûEdam.Ajtilh'stHco oninis fcriba do j ÛUS in regno cælorum »fimilis eft homini patrifamilias, qui profert de thcs*nbsp;fauro fuo noua vetera.

Qyomagis hæc infigcretanimi-s faoruni,rogat num hæc fan's intdlcxcrint.Non eni fufFicitaudirc,nifiôlt; intelligamas verbu,Luc.8.Subiicitaliamparabola, qua fubmone-;nbsp;bat cos,hæc ôC huiufmodi mulca difcéda,amp; in memoriæ penuario rcponenda, quo mpxnbsp;ad omne occaûonépoffent depromere,fiue præmiis alliciendus effet auditor,fiue fup-pliciorummetuterrendus.Nec enim cade fempcrdiccnda,nec codé modo,nec omni-jnbsp;bus rebus oêscómoneri. i.Petri.?. Parati Temper ad fatisfadioncm omnipofeenti vosnbsp;rationéjdc ca quæ in nobis eft fpe,fed cum modcftiaamp; timoré,confeientiâ habentes bónbsp;nam.Habent feribæ ludæoçî quod ex libris confulti refpondeani: fed quifquis vult effcnbsp;fcriba dodusin regno cæloçî,ei non fatis eft proferre vetera,nifiproferat ÔC noua.Hienbsp;ïofi.Nó vult eos audirc tantû vt populHm,fed intelligere vt magiftrosfutures, amp;: quic-Siuid in euangelioprædicarêtjlege a prophctaçt vocibuscomprobarent.Prou.u, Thenbsp;aurus defiderabihsrequiefeit in ore fapientis.Matth,!?,

Et faeftum eft cum confummaftet lefus parabofas iftas, tranfn't inde. Et veniens in patriam fuam,docebat eos in fynagogiseoruni,ita vt mirarenturnbsp;dicerent: Vndehuic fapientia hæc,86 virtutesf

Gomprobatur inuidi ôC infipientes,exiftimätes ignobilitatem Sc obfeuritatem in can faeffe quoqs minusplaccatdeo.Publicc Sclibcre docuit,nepofteacalflniaripoffentnbsp;lege diuerfa docuiffc.Quid obftabat,magnfl ilium in miraculis » Oportebat fane magisnbsp;gloriari,quod tantum bonum patriaillorum protulerit,

ÇDe reprehenfionc traditionis ludæoçî, Matt.lS.Marci.?»

A R T I C V b V S LXl.

TVncacceflerunt ad cum ab Hierofolymis fcribfe 8^ pharifaci,diccn* tes:Quaredifcipuli tui trafgrediuntur traditionesfeniorumNonnbsp;enim lauant manus fuas cum panem manducant.

Oftendit dominus in quatampeccatorum voraginemcæcahominum auaritia abdu* catjdiuinorumcjjpræceptorum eontemptum.Nam fenbæ qui ratione fcientiæ,Scphanbsp;xifæi qui ratione fandimoniæ præccllebant,vndiqj venabantur calumniamjfed quo manbsp;gis impetunt Icfum,hoc magis traducüt fuam cæcitatem adeomanifeftam,vtpopulusnbsp;rtiâ perfpiceret.Hinc difcipulos vituperabât quafi parum religiofos,fimuliç præcepto.*nbsp;rem,qui fuos parum fände inftituiffet.Marc.7. Et conucncrût ad eum phanfæi, ßc qui--dam de feribis venientes ab HierofolymisîSC cum vidiffent quofdam ex difcipuliseiusnbsp;cômunibus manibus,hoc eft,nô lotis maducarc panes,vituperauerut.Iudæi cm ôC phà-rifæi nifi crebro laucrintmanus,non manducât,tcncntes traditionem fenioçjîôC à foronbsp;venientes,nifi baptizentur,nô manducat,8c alia multa funt quæ tradita funt illis ferua*-rCjbaptifmata caIicô,SC vrceoçi,5C æramento^,SC ledoçt.Quû interim mente habentes intus odio,liuorc,ambitione,au3ritia,fimulationc,cjteris'q; peftibusinquinatiffimâ,nbsp;non cogitant de lauâdo animo,quafi liquor aquæ fordes abftergeret animi.BedaîOrtunbsp;habuit ex Efa.i.Lauamini,mundi eftote,quod fpûaliter intelltgendu,ipfi carnaliter ex-ponebant‘Sequitur enimibidem,auferte malum cogitationü ab oculis meis. O quothanbsp;bent imitatorcs. AuguftinusîBona vis habere,ôC bonus non vis effe;;’quid eft quod ma*nbsp;Ium vis habere:’nihilomnino,ôc tarne malam vis habere animam:* Hine admonet do*nbsp;minus Hie.4.Laua à malitia cor tuü.Alioqui.Væ vobis feribæ 5c pharifæi hypocritæ,qnbsp;mundatisquod deforiseft calicisSc parapfidis,intus aöt pleni eftisrapina Sc immundi'nbsp;tia.Pharifæe cæce,münda prius quod intus eft calicisamp; parapfidis, vt fiat SC quod de*nbsp;foris eft,mundum, Matth.xj. Difcipuli ergo domini,dodi folamvirtutem amplexari,nbsp;öCinaliis non elfe fuperftitiofos,n5 lotis manibusmäducabanttquiaiam fuperfluade*nbsp;fpiciebant,ea folum quæ erant ncceffaria attendentes,ÖC neq; lauari,neq; non lauari pronbsp;lege habentes,fed vtcontingebat vtrunque facientes, vtdicii Chryfoftomus.Pharifætnbsp;autem

-ocr page 250-

P A R S P R I M À.

aucemnec hâc calumniandi fcabicm poterant intra fepteinere;cumdifdpuh'8 non ex-* poftulantjfed velut in atroci facinore dominum ipfum adoriuntur,Marc.7*Et interronbsp;gabant eu pharifæi 8Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difcipulitui nô ambulant luxtatraditions fenioçt,

kd côraunibus manibus manducât panem;*N on reprehendfit id tanquam côtra legê. fed feniorumtraditionc.Dominusautemnonfcrens tammalitiofamdere nihili crimenbsp;nationem,perculit illos airociore recfiminatione,

Ipfe aüt refpondens,ait ilIistC^are ÔC vos tranfgredimini mandatura dd propter traditionem veftramC’Nam deus dixit,Honora patrem ÔC matrerainbsp;2gt;£ qui maledixerit patri vel matri,morte moriatur. Vos aût didtis.Quicûc^nbsp;dixerit patri vel matri,munus quodeun«^ cft ex me,tibi proderit: èC non honbsp;norificabit patrem (uu,aut matrê fuam: irritum feciftis mandatum dei pro*nbsp;pter tradition? veftram.Hypocritæ, bene prophetauitdevobis E(aias,di*nbsp;ccns:Populus hic labijs me honorât,cor aut eorum Ion longe eft a rae.Sinenbsp;caufa aût colunt me,docentes doélrinas Si mandata hominum.

Volens nos docere dominus,nullu effe pcftilentius calumniâdi genus,vbi quis fui» prætextu pietatisinceiri[benefadaproximi,feuere retunditilloçtmalitiamac fimula-*nbsp;tam iuftitiam.HieronymusîFalfam calumniam vera refponfione confutat, non impa*nbsp;tientia,fed zeloiuftitiae,innocentes cxcufando, inuidos SC prjuaricatores aceufanao»nbsp;Indigne enim alios de paruis accufant,quimagnisfubiacent vitjis.Matth»7.Quid autcnbsp;vides feftucâinoculofratris tui,amp;: trabemin oculotuonon vides^Iohan.y^Nolitefc'nbsp;cundü faciêiu(Jicare,fediuftû iudiciûiudicate,ChryfoftomusîNôhabet autoritaté le-*nbsp;gis,quod ab hominibus inuentum cft:quocirca no legem,fed tradition? hominum ini*nbsp;Mandatanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oçt appcIlat.HieronymustSæpe traditionibus hominû mandata dei cedfit.Ob'

holm tem i^rua efle quædâhominû mandata diuinis contrana,hæc côtemnenda,Aft,4,Siiuftum nenda aut eft in confpedu dei vos potiusaudirc g deum,indicate. Aft.s’^Obcdire deo oportet manbsp;feruâda q gis quàm hominibus.Efa.io.Væ qui condut legesiniquas,amp; feribétes iniuftitiâ feribe*nbsp;fint, banc,vt opprimèrent in iudicio pauperes,ôc vim facerent caufæ huniilium populi met,nbsp;vt effent viduæ præda eoçijô^ pupilîos diriperent.Sic hic erat.Qùædain diuinis opininbsp;Jantia,vtpote ieiunium quo carocrucifigitur.Galat.y.C^iChnfti funt,carné fuâ crucitnbsp;fixerunt cû vitijs dC concupifcctijs fuis.Sic fefti dies quibus colitur deus.In talibus obe-*nbsp;diendum.Heb.B.Obedite præpofitis veftrisôCfubiacete cis.Quædâ commune politianbsp;concernétia,diuinis non côtraria.Proue.g.Per me reges regnant, ôC. legum conditoresnbsp;iufta decernût.Hinc Roma.ij Omnisanima poteffatibusfimlimioribusfubditafit,Ndnbsp;enim eft poteftas niiï à deo.Quæ aût funt,â deo ordinata funt.Itac^ qui reiîftitpotefta*nbsp;tijdei ordinationi refiftit.Qui autê refiftût,ipfi fibi damnationé acquirût.Marc.7, Vosnbsp;aûtdicitistSi dixerit homo patri velmatn,corban,hoc eft,donum quodcûqj ex me tibinbsp;proderit,ÔC vitra nô dimittitis eum quieg facere patrifuo aut matri, refeindétes verbfinbsp;dei per tradition? veftrâ quam tradidiftis,Sc fimilia hûiufmodi multa facitis. Ex muPnbsp;tis ergo vnum accepit,pon?s autoritatem quantum ad honoris obligation?,d^ quatumnbsp;ad dehonorationis punitionem,vt eos ad fui ducerec reatus coniîderationé.q.d.fecun-*nbsp;dum HieronymumtSi vos mandata dei contemnitis propter mandata hominC,quarenbsp;difcipulosmeosarguitis,qm5datahoîmconténunt, ytdeifcita cuftodiant^Siquidemnbsp;deusnaturæ leg? corroboras,ferio iuffit,vt quifqs patréâcmatr? honoraret,ac fubfidû»nbsp;fublcuaretjlongæuitatê viiæ huiusrepromittés ac félicitât? hoc faciéti,mortê côminasnbsp;fccus agéti.Exo.zo.Honora patré tuûSc matré fuâ. Ephe.«. quod eft mandatû prim«nbsp;in promiffionc,vt bene fit tibi,amp;Iongæuus fis fuper tcrram.Hiero.Honor in feriptnrisnbsp;non tam in falutationibus Sc officijs offerendis, g in clecmofynaçi amp; muneçe objationenbsp;attenditur.Leuit.to.Patri matri'cg g malcdixerit,fanguis eiusfuper eum. V os aût con-fulentes auaritiæ vcftræ,quod fubleuâdis parétibus erat impendcndû,vcrtitis in lucruranbsp;veftrumîdocetis homines,fanéfius effe ac melius, locupletarc donarijstempingj quamnbsp;opitulari parentibus egenistac technam monftratis, qua parétibus opem flagitantibusnbsp;illudantfilhyVeftratraditionefalfepraeceptumdei exponédo.Munus quod offerotem-'nbsp;plOjtibi coliatum puta.Siquidem quod deo offertur fummo paventi,relt;3e collocatû eft,nbsp;Efa,65.Tudominepaternofter.Malac.i.Si ergo ego pater,vbi eft honor meus^ac filiinbsp;pietas proderit ôCparentibus.Hinc dicitisiam nôeffe opus, vt quicquâm impartial egé*nbsp;tibus parentibus, qnod praecepto fît faâumfaiis î 5c interim fuperft-itione deterretisnbsp;parentes«

-ocr page 251-

ARTICVLVS LXh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXIÎ1I,

parentes,ne audcant à filqs cxigcrc,quod femel deo dicatS videf,ne facrilegio fefe redquot; dant obtioxios.Atqj hac arte fubpraetextufalfæ pictatis,contra praeceptum dei deferi-*nbsp;tur pater,vt mclius habeant facerdotes,Rcs ad vos redit,namad parentes fubleuandosnbsp;praeter verba nihil redit.Ghryfoft Jmpietatem fub nominepietatis inducunt, q docentnbsp;quod oblatio domini,qui verus pater cft,obfequnsparétumpræferatur,âC hoc pro Ri*nbsp;cris fuiSjVnde Sc parétcs,nc facrilegq crime incurrerent,deo dicata deuitant,amp;; cgeftaténbsp;conficiuntur.Nö ergo honorificat pattern,qui beneficia nonpræftat. His didis, fadis,nbsp;in9tgt;dcclaratisrcde,meritoiç de vobishypocritis vaticinatu Efa,Z9.Quograui’ tposnbsp;argueret,prophctam adduxit à quo taxantur.Labijs me laudat St prædicat,legé verbo^nbsp;non fado fcruans,fidione,non veritate»Coraiit longe abeft.Pfal.ng,Longe à peccaquot;nbsp;toribns falus,quia iuftificationes tuas non cuftodierût.Non tuas,fed fuas.Efa,?9. Peccanbsp;ta veftra diuiferut inter vos St deS veftru^^Ideo Iaco.4.Appropinquate dco,St appro-pinquabit vobis.Fruftra colunt,St putant colere fe deum, qui per opera ilium dehono-rant. Vnde Roma.x.Qui gloriaris in lege,per præuaricationé legis deû inh onoras. Si-*nbsp;nc caufa colSt,quia mercedem à deo^no recipient,cü ab hominibus quæfitâ receperint*nbsp;Matth,6,Anicndicovobis,recepcrütmercedemfuam. Omnia em opera fuafaciût,vcnbsp;videantur abhominibus.Matth.i5.Docctesmadatahominö,cótemptis diuinis. Alioquot;nbsp;quin Matth.zs.Supra cathedram Mofi federfit feribæSt pharifaei,quæ dicüt vobis, fanbsp;«itcîfecûdura autem opera illoçtnolite facere.Dicunt em.Stnon faciunt.Igiturdodri*nbsp;nis varias St peregrinis nolitc abduci.Optimü eft cm gratia ftabilire cor,Heb.iî.Col.£nbsp;Videtene quis vos decipiat perphilofophiâ St inanem fallaciâ,fccundS traditionc ho-minum,fecûdum elemêtamûdi,8tnôfecundûChriftû.Obfcrua.quod dicit, no fecûdffnbsp;ChriftH,indicat traditiôes ecclefiæ quæ fecundum Chriftû funt,obfcruSdas, Hinc Ad.nbsp;lt;î.apoftoli coado côcilio gentibus rcfcripferût i Vifum eft Ijsiritui fando St nobis,nihilnbsp;Vobis vitraimponere oncris,quä hæc ncceffaria,vt abftineatis vos ab immolatis fimu*nbsp;lacro^jSt fanguine,St fuifocato,St fornicatione.A qbuscuftodiêtes vos,bene agetis.Stnbsp;infratPauIus aût eledo Silaprofedus cft,traditus gratiæ dej à fratribus. Pcrambulabatnbsp;’ût Syria St Ciliciam,c5firmâsecclefias,pcipienscuftodirepccpta apoftoloçt St fenio-'nbsp;rum.Videât ergo quo fpfi regätur,qui ecdefiæCquae fpû fando regitur.Iohan,i4. Ego ÊccIclÎEtrânbsp;rogabo patré,St aliû paradetû dabit vobis fpiritû veritatis,vt maneai vobifeü in æter- ditiôes annbsp;num,St ob id columna SC firmamentû dicif veritatis,i,Timot.5,)dccrcta contemnunt« vibominunbsp;Matth.is.Si eedefiâ nô audicrit,fit tibi ficut cthnicus St publicanus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traduesds

Et conuocatis ad fe turbis.dixiteisîAüdite Ôtintcîligi’te.NÔ quod intrat in os,coinquinant homîncfed quod procedi't ex ore, hoc coinquinat homii»nbsp;nem.TuncacccdentesdïfcipuK eius,dixerût eiîScts quia pharifæi audito vernbsp;bo hoc fcandalizati funtf At increfpond€s,ait:Oîs plantatio quam no plannbsp;tauit pater meus cæleftis,eradicabitur,Sinite illos.cæci funt,Seduces cæcorjî.nbsp;Caccus aut fi esceo ducatum pr3Eftct,ambô in foucâm cadunt.

PharifapishQcpriuatofermonecoercitismagisgfanatis,Icfusvelut auerfus abeis, gt; vtpotcincurabilibus,ac nihil aliud aucupantibus q calumniandianfamjiuffit turbas pronbsp;pius acccdcre,vclut honoremipfis deferens,vt fufeiperent fermonein.Marc.7.Auditenbsp;«ne oes,St intelIigite.Eccï.y.Eft o mafuctus ad audiendû verbu dei,vtintdligas. Auditenbsp;quam fint friuola quæ præfcribfitpharifæi,de minimis anxij,maxima riegligétes.V okquot;nbsp;batenimturbâde hisrebusadmonitâ elfe,ne pofthac pharifaicis traditionibus auocagt;nbsp;rentur ab euangelica fynccritate,Marc,7.Nihilcft extrahominê introiensineô,quodnbsp;polfit eu comquinarcxfed quæ de homineprocédât, ilia funt quar coinquinat hominê.nbsp;FuritaS cm hominis impuritas,nô eft in rébus extrarijSjfed intetnis.Nec animus inq-natur rebus corporcistquae aût intus funt in homine,St ab homine exeunt,déclarât im*nbsp;purum hominem Jndicat ergo dfiSjilIa ^5 ex natura fua/ed cxincidétibus caufis vdbonbsp;na,vel mala fieri,St obid minoris elfe facienda,quàm ea quæ femper funt ex fua naturanbsp;pia vel impia.Iamcç têpus adefle,vt id genus legis præcepta,quæ adtêpus aliquod funtnbsp;(nftituta,nectam adferunt fandimoniam,gfignificant,iam incipiât obfcurari, ac moxnbsp;ad corufeantem euangelfi lucê prorfus interitura.Corporalia funt hæc, nec afficiût nifinbsp;corpus.Animûncciuuat,nec lardut,nifiquis abutatur.Vtaûtabutaris, non ciboçi vitionbsp;fît,(ed abHtentis.l.Timqth.4^Omniscrcaturadci bona eft, fandificaturem pverbûStnbsp;oration«,Eft tfi occafio immûditiæ fpüalispvel ration« prohibitiôis, vt in lege idolis imnbsp;molata.

-ocr page 252-

P ARS P RI MA.

moIata,S^ quàm'pîunma alia immunda crant fecundü legcm.Hicron. Ipfi quidê cibi S£ omnis creatura munda eft per fe,fed idolorum amp; dæ-monû inuocatio,ea feat immüda^nbsp;i.Corinth.S.Hæc aût prohibitio SC immfiditiap Chriftüfublataamp; purificata.Ado.io.nbsp;Quod deus purificauit,tu ne commune dixeris.Hinc CoIoCt. Nemo vos iudicct in cinbsp;bo autin potu,aut in parte dicifefti,autneomcniar, aut fabbatoçt, quæ funt vmbrafutunbsp;rorum,corpus aût Chrifti.Quacdâ aût ab ecclefia certis rationibus inftituta font, no qanbsp;lege praecepta,quoad ciboçî certis diebus deleâû. amp; diesjeftos,ac longæuo vfu, q vintnbsp;legis obtinet,quæ tranfgredi filrjs ccclefiæ nefas eft,quanq nothi ÔC fynagogæ fatanæ finbsp;li) contemnant.SicâC immoderantiæabufuscoinquinaM.Cor.â.Neqj ebrioû regnumnbsp;dei poflîdebût.Philip.î.Qnoçî deus venter eft.Nô dixerût,fcandalisafti:fed,fcandali-sati funt.Nô cm crat fcandalum adiuum,fcd païTiuum^Auguft.Oculis ægris odiofa eftnbsp;lux.At lefus doccre volens, aliquâdo offendiculû improboçt ex rebus nihili fumptum,nbsp;fortiter efle cotemnendû cû fuis autonbus,præfertim quû îllis obfecundandonihil aliudnbsp;proficiaSjg quod alisilloçî malitiä,nö fine pernicic fimpliciû,aiiîPcribit omnis inftitu**nbsp;tio,quam holes ad fuü quæftû gloriam ex fefe, nö ad veram pietatem cömenti funt»nbsp;Adu.y^Si ex hominibus eft cofilium hoc aut opus,diftoluetur:fi veto ex deoeft, no ponbsp;ten'Cts difibluere,nc forte dco repugnare vidcamini. Hicrofi. Etiam quae plana vidétutnbsp;in feripturis,plena funt quaeftionibus.Sx oïs,ergo Sc iila,(.Cor.$,Ego plantaui* Soluitucnbsp;quæftio CÛ fubditur, Deus aute incrementum dedit.Dei agricultura eftis,dei ædificationbsp;ettis.Dei em cooperatorcs fumus.Si ergo coopcratorcs dei fumua, ergo plantante Paanbsp;lOjöC rigante Apollo,deus cum cooperatoribus fuisplantatöC rigat* Abutuntur hoc Ichnbsp;co, qui diuerfas naturas introducût,dicés:Si plantatio quamnô plantauit pater, eradicanbsp;biturtergo quam plantauit,nö poterit eradicari.Scd audiat Hiere.x.Ego te plantaui vinbsp;neam eleclä,omne fernen veçt. Quomodo crgoƒ ouerfa cs mihi in prauü vinea aliéna?nbsp;Plantauit quidêdeus,ôlt;nemo poteft plantation?cius eradicate, fed qm ifta plantationbsp;in volütateeftproprii arbitrii,nullus alius cam eradicate potcft,nifiipfapræbuerit aPnbsp;fenfum.Sinitefuoerrorecos turbari,qa obftinati in malitia. Difcimushoc loco,ofFendinbsp;illos,qui fponte offendûtur öc incurabiles funt,nó elfe damnofum.Scandalum enim exnbsp;ignoratiaprouenit.MatthJ7.Ne fcandalizeraus,inqait,eos.Hicro.SaIuaror præcipicnbsp;dodlores peftimos dimittendos arbitriofuo,feiens eosadveritatem difficultcrpoïTe tranbsp;hijôC cæcos efle,ÖC cæcumpopulumin errorem trahere.Tit.j.Hscrcticum hominë poft:nbsp;vnam atq^ fecundam monition? deuita, feiens quoniam fubuerfus eft. ladant fefe do*nbsp;iftores ac duces ad veram religioncm,quu ipfi nefeiant quibus in rebus fit fita vera relPnbsp;gio.Nefciunt quod doceantjôC ftultos difcipulos fibi adiungunt. Hine Marc.7,Rclin-quentes mâdata dci,tenctistraditiones hominum,baptifmata vrceoçxamp;calicum, amp; fi-*nbsp;milia his facitismulta.Si quis habet aures audiendi,audiat. Significat earn cantion? frunbsp;ftra canifurdisauribus.Efa.ç6.Spcculatoreseiuscafciomnes,nefcieruntvniuerfi,cancsnbsp;muti no valentes latrare, videntes vana,dormicntes 8C amantes fomnia,8C canes impu^nbsp;dcntifliminefcieruntfaturitatc.Ipfipaftoresignoraucrûtintclligentiam.Omnesinviânbsp;fuamdeclinauerunt,vnufquifqj ad auaritiamfuam,àfummo vfcp ad nouiflimu.Venitc,nbsp;fumantus vinura,0C impleamur ebrietatc,amp; eritficut hodic,fic ôC eras, 8C raulto amplPnbsp;us.GregoriusiCumpaftor per abrupta gradituf,grex in praecipitium vadit.Hierc.to.nbsp;Quia ftulte cgeruntpaftores,0f dominum non quæfierunt,propterea no intcllexerût,nbsp;ßC omnis grexeorum difperfuseft.

Refpondens autem Petrus,dixjt cîÆdiflTere nobis parabolam iiïam. At ille dixit: Adhuc SC vos Gne intelledu eftisfNo intelligitis, quia omne quodnbsp;in osintrat,in vetrem vadit.ô^ in ièceffum emittiturf Quaeautem proceducnbsp;deore,de corde exeunt, 8^ ea coinquinant hominem.De corde enim exeuntnbsp;cogitationes malae,bomicidia,adulteria,fornicationes,furta,falfa teftimooia,nbsp;blafphemiæ.Hæcfunt quæcoinquinanthominem.Nonlotis autem niani*nbsp;busmanducare,non coinquinat hominem.

RemigiusîConfueuerat dfis parabolice loqui, ideointerrogauit eß Pctrus.Marci.y, Et cum introiffet in domumaturba,interrogabanteumdifcipuli eius parabolam,aienbsp;ilIisîSic amp;ƒ os imprudëtes eftis^'non intclligitis, quia omne extrinfecus introiens in honbsp;mincm,n5potefteum coinquinare,quianonintratineor eius,fed in ventrem vadit, 8Cnbsp;Jn fecefliim exit,purgans oês efcas?Iefus ad ex€mplumfididiligentis‘çpceptoris,priusnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excita*

-ocr page 253-

A R TIC V L V s LXIT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXV.

cxcïtata,pïa obiu.rgatiuncula,illoçt attentione,docuit parabolaf myflcrifi. Hierony^Oni nia cüangclioçî. Ioca,plena apndhxreticos amp;pcruerfos funt fcandalis,ficuti hic aliquinbsp;Chriftu arguerenituntur phyficæ difpofitionisignaçtyVtpote qui dbfi dixit mox in vennbsp;tremire,amp; inde in feceiTum niitti,de corde vcró exirc cogitatióes.Marc.7. Ab intus emnbsp;de corde hominSmalæ cogitatiohes procedunt,adulteria,fornicationes,honiicidia,furnbsp;ta,aûaritiæ,racquitiae,dolus,iinpudicitiae,oculu8 malus,blafphemiæ, fupcrbia,ftultitia.nbsp;Omniahæc mala abintusprocedunt,amp; coinquinât homioê.Nôergo Âatim purus eft,nbsp;qui manuSjfed qui cor habet lotû âc mundû.lllic emfontê fuû habêt noxiæ cogitatiôeS,nbsp;quibas fratri ftruunt infidias.Quæ amp; iî nô prodeant per os,tarnen impuçz reddût homi-nefiC abominandûin oculis deuSiprorumpant,velutèputri cloaca peftilens halitus,vtnbsp;declarant hominêeflç impuçijita côtagio afflatu'^ fuo etiâ alios inquinât.i.Cor.iy.Cocnbsp;rumput bonos mores colloquia mala.Hierony.Principale ipfius animæ fecundû Plato-nemin cerebro cft,fcd iuxta dni fententiâ in cordetSC arguendi funt ex hac fentêtia,quinbsp;cogitationes immitti à diaboloputant,ôc nô expropria nafci voluntate.poteft em diabonbsp;lus incentor eflemaloiçK,non aâor.Sed occulta rimatur, ÔC ex corporis habitu æftimarcnbsp;folet.Ex malis em cogitationibus proueniflt mab verba ôc opa. Mat.u.Progcnics vipcnbsp;^arü,quomodo poteftisbonaloqui quûhtis maliî’Aut facite arboré bonâ, ÔC frutfîû eiusnbsp;bonûtaut maiâ,âc frudû eius malû.Quod em eft hoc præpofteçt fandimoniæ genusjonbsp;tas habere manus,amp; mente fimulôclinguam habere tot fccleribus inquinatâ» Hine dnsnbsp;tiominatis vitijs quæ diuina lcgeprohibentur,pukhre concIuditîHaec funt quae immunnbsp;dumreddunt coram deo,culpæ maculam inferendo.

flDe Cananæa,Matth,i;*Marc.7 ARTICVLVS LXIL

ETegreffus inde lefusjfecefïit in partes Tyri Si Sidonis.EteccemuIier : Cananæaa finibus iUis egreflâ,clamauit dicensîMiferere mei dominenbsp;fill Dauid.filia mea male a dæmonio vexatur.

Claret q efficax apud dcum,humilis,pia,S: pcrfeucrans fit oratio.His itaep geftiSjIc--fusipfalocimutatiôcfignificat,qtaederet ludaici cultus,quifere totus æftimabaturcor poralibus obferuariunculis,8^ ludaeos ob fuæ fuperftitionem legis,expulfuroseuangc-licam doftrinam,quam genres eficntpcrfidcifynceritatem fibi vindicaturse.ProindenSnbsp;ibi verfatus eftinpublico,quod folet apud Iudæos.Marc.7.Etingreirusdomü,ntminénbsp;voluit fcire,SC non potuitlatere. Adeo em famadidorum fadorum'^ eius fefeamp; vitranbsp;ludææ finesprofuderat,velutiiam turnmeditans in vniuerfum orbempropagari.Marnbsp;lt;i.7«Mulier em ftatim vt audiuit de eo,cuius filia' habebat fpirirfi immundû, intrauit,amp;:nbsp;prociditadpedeseius.Eratemmulier gentiliSjSyrophœniffa genercxamp;rogabat eum,nbsp;vtdæmonium eijceretde filia eius.Sed quoniânon fuitexaudita in domo,prôfequutanbsp;eft dnmper viam.ingenti deeo côcepta hdutia.HieronymusîIndenouit vocare filiumnbsp;Dauid,quiaegreffaiamfueratdefinibusfuis,SCerrorê Tyriorûamp;Sidoniorumloci acnbsp;fidei comutationc dimiferat.Namcrediditdominû polTe fanare filiâ. BedajMulier quænbsp;dfiin credula precabatur,à finibus'ïuis egfelTa perhibeturjquia nifiprifcæ conuerfatio--nis habitacula yana reliquiifetjad Chrifti ecclefiam nunq veniret.Emigrandfl eft de ædinbsp;bustuis,^^ vcniasaddomûin qua fedetlefus.Non èmfufFicitâpcccatisegredi,nifi Sc ocnbsp;canon es derelinquaspeccatoçt.Eçcî.ij.Qui tetigeht picê, inquinabitur ab ea:amp; qui cônbsp;muniCatluperbo,induct fuperbiâ.Sibi mifercri poftulat,quia charitasm31ûalienû,exnbsp;’fraternacopaflionc fuüreputat.i.Cor,ii.Quisinnmatur,amp; egonôinfirmorî’Mifericornbsp;diampoftulat,no merits alIegat.Efa.64.Omnesiuftitix noftræ quafi pannus menftruanbsp;tæ.HieronymusîEgofiliamccclcfiæ puto animas eirccredentiü,quæ male à dæmonionbsp;Vexantur,ignoMntcscreatorê,amp; adoranteslapidé.Maleanima vexatur, quâdo vexa- Anima qîïnbsp;tio nô'fcntitur.Hicre.y.Percuffifti cos,amp; nô dolueruntîattriuifti,amp; rennuerut accipere ma!c,peiu9nbsp;difciplinâ.Indurauerütfacièsfuas fuprapetrâ,amp;^noIucrûtreucrti.Peius,quum morbus pefilt;njcnbsp;defperatur.Eph.4.Qui dcfpjrâtcs,femctipfos tradiderûtimpudicitiæ,in operationemnbsp;immûditiæ omnis^,inauaritiâ,Peflîmc,quûmedicuscôtemnitur.Luc.$.Vtiq} dicetis minbsp;hi hâc fimiIitudinéiMedice,cura teipfum.Non cm cgent,qui fanifunt,medico,Luc.ç

Qui non refponditei verbum.Et accedentes difcipuli eius,rogabanteu, dicentes:Dimitte earn j Quia clamac poft nos.Ipfc auc refpondens,ait;Noiinbsp;V funi

-ocr page 254-

PARS PRIMA,

fum miflus nifi ad oues quae perierunc domus Ifrael.Ât üla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adoiàuie

eum,diclt;ns:Domine,adiuuamc.Qui rcfpondcns,ait:Noncdbonû fume* repanemfiIioi^tÔC mitterecanibus.AcilladixiczEciam domine»Nam ô^ca*nbsp;telli cdunc de mids quæ cadunt de mcnfa dominoi^ fuorum.

1 Hie lefus file niifericorsamp; exorabiUs,qui folet omnibus obuius clTe df expofitus,qao fîmuiamp;conftantiiTimâmulierisfîdé omnibus patefaceret,amp; ludæis fuä pertinacifiiminbsp;incredulitatê cxprobraret,fimul^ vt doceret nos quanta apud deû valeat improbx prenbsp;ces ex humili corde profufæ,adeo côtempfit fupplicc ac vociférante præ dolore animi«nbsp;vt nec refponfo dignaretur.Hieronymus j N on de fuperbia pharifaica,nec de feribarflnbsp;fupercilio,fed ne ipfe fententix fuæ videretur cótrariu8,per quäiufferat Mat jo.ln yiafflnbsp;gentiü ne abieritis.Nolebat emoccafioné calumniatoribusdarejperfedamq^ falutc gé*nbsp;tium,paffionisamp;refurrelt;Sionistempori referuari.Non deftitit tarnen mulier,quäais renbsp;puifa.dolor em 3C ßdes reddebantÜlam improbä.Sequttur à tergo,vociferatur lamentanbsp;bili voce, Accedunt difcipuli,non tanquä immifericordes fed volentes perfuadere dfionbsp;vt miferereturei,Hieronymus:DifcipuIiadhuc myfterioçeChnftiignari,velmifericoCnbsp;diamoti,rogabät pro muliere,vel importunitate eius carere cupientestquia non vt cle*nbsp;mente,fed vt durum mediefi crebrius incIamaret,BedatSi quis anima habet vitiorü for-depollutam,filiamproculdubio habet male à dæmonio vexatam,Sednecefle eft,vtrea-*nbsp;tum fuü agnofcens,mox ad preccs dC lachrymas confugit,fanftoçi crebris interceffioni*nbsp;bus auxilium quxrar,qui pro eius falute domino dicant:Dimitte eum,quta clamat poftnbsp;SanftorS nos.Dimitte reatum,dona gratia,quia noftrü intimo affedu quærit pronns fufFragiutn»nbsp;inccrcelTio Roma.iy.Obfecro vosper mifericordiädei,amp; per charitatc fandi lpiritus,vt adiuuetisnbsp;nes expe^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fn orationibus veftris,Nam connexio corporis per charitaté,quæ vinculum eft per*

ceadx» nbsp;nbsp;fedionis,Col,j.exigit vt vicilfim fubleuemus.Hinc Gaké.Alter alterius oncra portate,

SCfic adimplebitis lege Chrifti.Vnde dominus amicis lob ait:lratuseft furor meus in tcôC in duos amicos tuos,qm non eftis loquuti corä mc redum,(icut feruus meus lob.nbsp;Sumite ergo vobisfeptem tauros Scfeptc arietes,Seite ad feruummeum lob, amp; offereenbsp;holocauftum provobis,Iobaut feruus meusorabitprovobis.faciemeiusfufcipiam,vtnbsp;non imputeturyobisftultitia,Iob.4t.Dominus autem refponfum addit repulfa priorinbsp;durius,quo magis acmagisbarbarx mulieris admirabilê redderet conffantiä ac mode*nbsp;ftiam,6c hoc exempio ludxis fuä exprobraret arrogantiam,£ilt; velut ex affedu ludaiconbsp;refpondet,fe non gentibus,fed ludxis peculiariter milTum, HieronymustNon quod adnbsp;genres non mifrusht,fed quod vel primum miffus fit ad Ifrael, vt illis non recipiencibuinbsp;euangelium,iuff a heret ad genres tranfmigratio, Hinc Paulus Ad,i}.V obis oportebaCnbsp;primü loqui verbum deitfed quoniam repellitis illud,amp; indignos vosiudicatis xtcrncnbsp;vitx,ecce conuercimur ad gentes.Sic enim nobis prxcepit dominus. Ipfis em promif*nbsp;fus.Roma.iç.Dicoem Chriftum lefum miniffrumiffe circuncifïonis,ad confirmandaanbsp;promifiïones patrö,Ad oues,inquit,qux pericrunt.Venit em quxrere fic faluum facerenbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodpcrierat,LucJ9,Pfakii8.Errauißcutouisquxpcrnt.quxreferuü tuum, quia man

data tua non fum oblitus.Efa.ys.Omncs nos quafi oues crrauimus,vnufquifqj in viam fn am declinauit.Mulieraûtadeononeff defatigata cot r^ulßs,vt aufa ßtpropiusetiamnbsp;accedere ad lefum,dci cognofcens,potcntif auxilti efticaciam,ac fuam indigentiafngt;nbsp;amp; accidens adgenua,adorauit.HieronymusjMira hic monffrantar,qux gradatim de*nbsp;US expoff ulatthdeSjqua credidit pofTe fanare hliam : ac primü hlium Dauid, deinde dominum vocat,ad extremu adorat vt deum.Patientia,qua,toties cötempta, in precibusnbsp;perfeuerat.Humilitas,quafenon canibus,(de quibusPfakai.Circundederunt me cane«nbsp;multi)fed catulis cöparat.Quanto afitmulier multiplicabat preces, Canto duriusChri-ftus negations.Marc.v.Sine prius faturari filios.Non eft em bonü fumere pané hliorünbsp;Sc mittere canibus.Pancm appellat frudû euangelicum,qui fide conffat.FiliosJudxos»nbsp;Ofec.ii,Puer Ifrael,amp; dilexi eü.Hiere.ji.Ephraim primogenitusmcus.Sed Efa.i.Fiho»nbsp;cnutriuiöc cxaItaui,ipfiafltfpreuerGtme.IdeoSC Apfus Ro.j.Non em qui fihi carnis,hlnbsp;filfj deiîfed qfilti funtprominionis,xftimanturin feminc.Eccï.iy.Cibauit eos pane vit«nbsp;Sc intellclt;flus.Gcntes,quia impurä agebant vitam,ôCinfanguinc idolis immolateçt vetnbsp;fabantur,canesà cultureligioneiçdei alieni. Peccatoresergo cflfumus,amp; canes nomt-namur immunditia plcni,indigni fumus qui accipiamus pané dei,hoc eff,communice-mus immaculatis myftcrqstqj fi per humiîitatê nofmetipfos agnouerimu5,amp;: confeflï funbsp;ehmus nos efle canes^enarrauerimus'c^ peccata noffra^tunc fanai filia,hoc eft,opus dia-bolicum.

-ocr page 255-

A R TIC V LV s EXIL i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXVL

fcoUcüm.MuUer nihil ofFenfa conuido, quod diôû vidcbaturad afcigendâillam^vertic in irgumenttt ünpccrandùNon infîdor,inquit,lfraelitas cffe filios,nos elfe cancs.Chrynbsp;foftomusîNam etfi canis,non penitus alienajdeo nô fum omnino rcpeiknda. Non iknbsp;Iis praeripio fuû panem delicatû^quo vefcuntur accumbenres in menfa patris. hoc tantûnbsp;peto,quod domini non folent negate canibus*Quod paru,quantû ad virtutétuam atei-net, mihi aût magnû fuent,da.Sicut ôC qui panes comedunt, non magnifaciût fi micasnbsp;dent.lefus aût veluti vidus tanta mulierig fidutia,tolerâna,niodeftia,ac perfeuerantia.

Tune refpondens Iefus,aic illi:O mulier,magna efl: fides tua, fiat tibi ficut vis* Et fanata eß filia eius ex fila hora.

ChryfoftomusîVidc quanta fit virtus orationis,quod em apoftoü nô obtinuctunt, ipfaperfedt.Difcamus nôftatimrcfilirc, quGprecamur,finonfi;atimvotoçîfuerimusnbsp;compotes,fedperfeueremus donee accipiamus.Fuit oratio ipfius,CordiaIis.nani clama OratioCanbsp;uitextotispræcordiis.PfaljiS.Claraauiintoto corde,exaudi me dne.Toto corde cia- nsriçæquanbsp;niat,quiintclleduôCaffeâu clamatxCor.i^.Orabo fpiritu,orabo6Cmente.Diuifocor ***’^‘^4'*°nbsp;de,qui vel non inteHigunt,vel non attendant quod pequnt.Ofec.io, Diuifum eft cor eo* wp»«*nbsp;turn, nûc interibût.BcdaîHæc aût fola orandi çcrtinacia merctur elfe frudifera,fi quodnbsp;oreprecamur,ctiam mente mcditemur.Sunt cm qui ore orantes,mente aût foris vagannbsp;tes,omnifcfrudu orationis priuât,putantes à dco preeem exaudiri, qua ncc ipfî audiûcnbsp;quifundunt. Nullo corde,qui nccintelledunec afFedu. Efa.xj.Eo quod appropinqua*nbsp;uit populus ifte orc fuo,amp; labfis fuis glorificat me,cor aût eius longe efi à me, amp; timue*nbsp;tunt memandato hominû ôC dodrinis,ecce ego addam,vt admirationem faciam poptinbsp;lo huicmiraculo grandi Scdupcndo.Fidelis.laco.i.Poftulet aût in fîdc,nihil hæfitans,nbsp;Hinc à domino collaudatur,quia magna fides ipfius. Magnam fiquidem habuitfidem,nbsp;quæ ncc prophetarum antiqua,nec recentia ipfius domini miracula percepta, vel pro-miffa cognofcens,piecatcm faluatoris implorât,dicésîMiferere mei domine fili Dauid.nbsp;Cum enim cundem dominum filium appellat Dauid,profcdo patct,quod yerum hunenbsp;homincm,verû credidit^ dcum,qucm ÔC folo verbopoffe curare fcicns,fiiiam non ad-duxit,ncc præfentiam requifiuit,ôC vt deum adorauit»Erat autem fides per diledionemnbsp;operans,quae aliquid cft,Gala.ç,N am fine operibus mortua eft,Iaco.t,HumiIis,calami*nbsp;tatcmfuam publiée confitendo,humilitcr adorando,ÔC fe catello comparando.Eccî.55^»nbsp;Oratiohumiliantis fe,nubcspenetrabit,Iudith.9.Humilium 8C manfuetorum fempertînbsp;bi placuit deprecatio.Pial joi.Refpexit in orationcm humiliû.Stabilis. Chryfoftomusînbsp;DifFert quandoq; deus dare quod petitur,vt defideria augeantur, 8c habita carius poffi- :nbsp;deantur,amp;polFefi'a cautius cuftodiantur.GregoriustDefidcria fanda,dilationecrefcûtnbsp;fi autem dilationedcficiunt,defidcrianonfuerunt,Marc.7,Etaitilli.Propter hunefer-monem vade,exnt darmonium àfilia tua.Et efi veniffet domum,inu£nit puellam iacennbsp;tejn fuper ]edum,amp; dæmonium cxilFe.Pfalmj^g.Ipfe dixit,5C fada funt.Sap.u.Subeftnbsp;emtibi,cum volueris,poffe.HicronymusîOmira rerum conuerfio,Ifrael quondam fi-Iius,non canis.pro diuerfitatefidei ordo mutatur.Nam de illispoftea dicitur Phi.j.Vi-^te canes,vidctc malos operarios.Sedforis canesamp;venefici,5lt; impudici,5c homicid^,nbsp;Ä idolis fcruicntcsjôc omnis qui amat ßC facit mendacium. Nos audimus cum mulierenbsp;Magna eft fides tua,fiat tibi ficut vis.

lt;Dc furdoamp; muto 8i alijs fanatis, Matth4Ç.Marc.7 articvlys Lxni.

T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finibus Ty rijvcnit per Sidonê ad marc Galilæse,inter menbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

dios fines Decapoleos.Et adducunt ci furdû 8C mutû,8C depreceban* turcUjVtimponacini manû.Et apprehendens eüdeturba fcorfum,mi

fit digitos fuos in auriculas eius:ÔC expucns,tetigit lingua ciusibó fufpidens in cari5,ingemuit,ô^ aitilIi:Effcta,quodeft,adaperire.Et ftatimapercæ funcnbsp;aures cius,^ folutum eft vinculum linguaeeius,amp; loquebatur rcÄc.

Oftenditq obuius fit omnium ad fe confugientium necefiitatibusfubuenire.Nam fa «a ipfius nedum ad fidci iliuminationê,fed amp; moruminftrudioncm nobis proponfimt.nbsp;Bcda:Surdusille5Cmutus,quemirabiIiter dominus fanauit,gcnus defignathumanum,nbsp;in his qui diabolic« deceptionis ab crrorc,diuina merentur gratia I*berari.Obfurduicnbsp;V » nanqj


-ocr page 256-

P A RJS PRIMA.

fianqj homo »b aadicnJo diüino verbo^poftcaquam mortifcra ferpcfltiâ verba contra deum turnidus audiuit.Mutns à laude coditohseffeärus eft,ex quo cum feduftore colloquium habere præfumpfit.Et quod de radice viciofum germinauit, vitiofius mulionbsp;propagari coepit id dilatatione ramoru,ita vt veniente in came domino(cxccptis pau-cis de iudaea Bdeiibus)cotus peile mundus ab agniûone amp; confefttone vericatis furdusnbsp;erraret ÔC. mutus.Doniinus igitur, femineceufurtimiadoapudTyrios SCSidoniosôCnbsp;Cananaeos,relegit iter,rurfus proficifeens ad lacum Galilæae,præterita Sidone,ôC itine*nbsp;re fado per regioné Decapoleos,vbipriusfanaratdaemoniacû.Huccüvenifict,adducûcnbsp;furdûôCmutuni,Mucus fit oportei,qui natura furdus eft,Beda:Regtotranslordane decern vrbium erat ad orientetvnde dfis ex oppofîtoillaçî ciuitatum,intrafle dicitur finesnbsp;carum.Congruebatibifaceremiraculu, quo famalatius diuulgareEur,dlt;plurespofteanbsp;conuertcrentur.Sedmiferabihus furdus eft,cuinofuntauresidoneaeadaudiendûfermonbsp;nein denpeius rautus cft,qui non habet linguam ad confelfionê fuæ turpitudinis, ac diuinbsp;næraifericordiae.Nam fine auditufideiamp;diuinæ infpirationis, gratia no intrat.Rouo.nbsp;Ergo fides ex auditu,auditus aut per verbum Ghrifti.Sine confefiionis verbo culpa nonnbsp;cxit«Ro.io,Cordecredituradiuftitiî,oreaûtconfeflio fit ad falute,Efa.4X.Quis cæcusnbsp;nifi ieruus meus,SC furdus nifi ad que nuncios mifiî’Sed quid faciet niifer,qui lingua norinbsp;habet,vnde falutcpctat à dno,nec aures qaibus percipiat voce lefu, ctiam niortuorumnbsp;cxcitatricem*Offerant necelTecft diuinxpictatis3fpedibusii,quiaüdircôCloqui verbiînbsp;dei longo didicerunt vfufanandSjVt eS quern Humana infirmitas nequit,gratiae dexte-ra faluet.Sicvifum eft clementiftimodno,vt aliéna etiam fides opituletur peccatoribus.nbsp;i.Ioh.j.Quifeitfratremfuupeccarepeccatfinon^admorte,petatjamp;dabitur ei vita,pcCnbsp;cantinon ad mortê.Scilicet vitæjquiap^d morte etfiin malis fit poenitentia,tamcn infra duofa.Sap.s-.Dicentcsintra fe, panitentiâ agentes,amp; præ anguftia fpfis gementes»nbsp;laco.y.Orate pro inuieem vtfaluemini*Adducatur adlefum,non cofulantur dij alieni,nbsp;vt phitones SCc.Ochosias lapfu percanccllos ccenacali fui grauitcr infirmatus, mittensnbsp;ad confulendu dcum Accaron,audiuit 4.Reg.i,Quia mififti nuncios ad confulendiiBeelzebub deu Accaron,qu3fi non effet dcusin lfrael,àquo poffesinterrogate fermoncm,nbsp;ideo de le dulo fuper que 3fcendifti,non defcendes,fed morte m orieris»Audiant amp; intelnbsp;ligant,quiinrcbusaucpcrditis,aut alioqui viribus deftitutis,deo derelido,homines fu-perftitiofo5,ôCmoribusSc vitacorrîjptosconfuluntjvnde periculaSGnfortunia.Erat innbsp;procliuijdno vel fimplici verbo dare fanitatêfurdo amp;muto,fed nobis hæc rerum formanbsp;proponitur.Na vt plerutp parabola eft qd loquitur lefusjita no raro parabola eft qd fa-

* cit. Apprehenfumhominé feducit à turba.Saluas eft quecunq; apprehederit Iefus,quc Manusd“' hu*usmûni tumuitufcmouerit.Hieron^Seorfumfempcr à turbuletis cogitationibusnbsp;audis* quot;*^2dibu3inordinatis,fermonibusïpincópofitisducit,quifanarimeref.Manufuaeducitnbsp;**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à turba,quæ impedit fpûalisfanitatisreccptionê.Eft cm omnismorbicU.ratiua.Pfal.14j»

Emitte manu tuam de alto,eripc me SC libera me de aquis multis, Omnis boni collatiua. PfaI,i44,Aperis tu manûtui, impies omne animal benedidione. lob.io.Manustuacnbsp;dne fecerunt me,ô^ plafmaucruntme rotû in circuitu.Omnisrei in fuo effe côferuatiua»nbsp;Sap4uQuomodoautpoffetaliquidpermanerc,nifitu voluiffesî’autquod à tevocatü nônbsp;cffct,conferuaretur?Iamaiitinproximo eft falus,Iefus vbi virtute rpiritus,qui digitusnbsp;dei eftjdignatur auresmentis noftræ côtingere.Hierofi.Digiti, verba fpûs funt ôC opera.nbsp;Exod.S.Digitus dei efthic.Pfal.S.Quoniam videbo cælos tuos opera digitorum tuorS.nbsp;Quoties faliua cæleftis fapientiae,quæipfc eftji.Coçt.i.ex ore àltiflimipatris prodiens,nbsp;Eccî.i4.dignatur animi noftri linguam contingerc,vtf3piant nobis ea quæ dei funt»nbsp;i.Cor.z. Animalis Homo nô percipiceaquacfuntrpiritusdei.Stultitiaemcftilli,âCnôponbsp;teftintelligerc,quiafpôaliterexaminatur, Spiritualisaûtiudicatomnia. Neq? cAabfqtnbsp;hoc humore fit guftus,8c Humana faliua vitiata,pcrucrfum habet iudicium.Ingemuitnônbsp;ex difFidentia,fed humanam miferiam commiferans. C^iid enim miferabilius iHis,qui-bus aures mentis fie occupatæfuntcupiditatibus terrenis, vt non qiieant audirc verbumnbsp;deiî*quibus lingua fieimpedita cft infeda vitiofis affedibus, vt non fapiant caelcftia,vcnbsp;muti fint ad fuæ malitiæ confcffionê,ad prædicandam dei mifericordiam^ltalt;B gemitusnbsp;lefu admonet nos,quales fuerimustat fulpcdus in cælum.adimit dcfpcrationcm, indicans vndcfitparatß auxilium.Pfal.iio. Auxilium raeum à doniino,^i fecit cælûôC ternbsp;ram.Pfal.iit. Ad te leuaui oculos meos, qui habitas in cælis.Iaco.i.Omne datu optimunbsp;SC omne donum perfedum,defurfum eft,defccndens à pâtre luminum.Hicron.Geme-renosdocuit,acin cælum thefaurum cordis noftri erigerc,quôdpcr gemitum compunnbsp;dionisintimæ,friuolal3ctitia carnispurgatur.Pfal.jv.Rugiebam à gemim cordis mci.

-ocr page 257-

A R T I C V L V s LXni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fogt; CXVÎT,

t’fal.il^.Hcu mihi quia incolatus meus prolongatus eft.N on cm habcmus hic manëtem ciuîtatenijfed futurâ inquirimus,Heb.i5.Gcmere ergo debemus pro noftris ôi aliorû ernbsp;ratibus,d^ noftrfî exiliutn plangere.Pfal.j7« Domine, ante te omne defiderium meum,nbsp;amp; geinitus meus à te non eft abfcôditus.lrapcrat morbo vt dominus, cui neceftario omnbsp;nia obediuntjôC continuo fequitur fanitatis efFe(ftus.PfaI.i48.Quoniam ipfe dixitjôC fada funt.Sap.iß.Tuus domine fermo qui fanat omnia.Tu es domine qui vitæôC mortisnbsp;habes imperium,deducis vfqj ad portas mortis Si reducis.BedaîVtraqj natura manife-fte diftinda eft.fufpiciens em in cxlum,quaß homo deprecaturus igemuitîfed mox vnonbsp;fermqne quafi potens,infirmum diuipa maieftate curauit. Hieronymustllle folus redenbsp;loquitur,vel deum confitèndo,vel aljisprædicando,cuiu8 auditum, vt cæleftibus pofiitnbsp;aufcultare Si obfecundarc mandatis,diuina gratia referat,cuius iinguam dominus tadutnbsp;fapientiæ,quæ ipfe eft,ad loquendum inttruit.PfaI,to.Domine,labia mca aperies,6i osnbsp;«neu annunciabit laudem tuâ.Sed funt qui à veritate auditû aucrtunt. Si ad fabulas con-üertuntur,i,Timo.4.qui obturant aurem fuam neaudiant legem,Prouer.ig.quoçt oranbsp;tio erat execrabilis.Sic Si adj: lamorem pauperis,qui âi ipfi clamabunt,Si non exaudiennbsp;tur,Prouer.iJ.Sunt Si quorü guttur fepulchrum eft patens,qui linguis fuis dolofc agüti;nbsp;quoniam non eft in ore eorum veritas,cor eorum vanum eft, Pfaty.Scd qui vult vitam,nbsp;diligit videre dies bonos,Prohibeat Iinguam fuam à malo,Si labia fua ne loquantur do-lum,Pfal.5î.Hinc admonet Apoftolus Ëphc.4.Omnis fermo malus de orc veftro nonnbsp;procedat^ed fi quisbonus ad ædificationê fidei, vt det gratiam audientibus.i.Pet.4.Sinbsp;quis loquitur quafi fermones dei.Timeamus ergo in ipfa lingua,in qua benedicimus denbsp;um Si pattern,malediccre homines qui ad imaginem dei creati funt,Iaco.5.Qui em punbsp;tat fc religiofumeffe,non refrenans Iinguam fuam,huius vana eft religio,Iaco4.Sieninbsp;deomniverbo ociofo,quod loquuti fuerint homines fupcrterram,reddentrationeninbsp;de eo in die iudicn,M.atth.it.quid de blafphematortisamp; contumeliofis eritSi detrafto-nist’ HieronymusîSoluiturlingua ad hymnos,canticaâi pfalmosîfoluitur vt erudecnbsp;verbum bonum,quod non polfunt minæ cohibcre.V erbum enim dei non eft alligatumnbsp;i»Timoth,x.

Et præcepit illis ne cui diccrent.Q_uanto autê eis præcipiebat, tanto ma# 3 gis plus pracdicabant,8C eo amplius admirabantur,dicent€s: Bene omia fe*nbsp;cit.ôô furdos fecit audire,amp; mutos loqui»

HieronymusîNon in virtutibus gloriandu effe docuit,fedincruce8^ humîliatione. Gala.Â.Mihi aütabfit gloriari,nifiin crucedomininoftri lefuChrifti.BedaîNuaquidnbsp;non aeftimandu eft,qi vnigenitus dei filius fignû faciens,amp; hoc abfcondi voluerit,qi connbsp;tra voIuntatcmfuamfitpatefadHminturbis,necpotueritfilentio fignum tegere,fi vo-luiffet,quodpotuitfacerccum voluitî’An forte nobis exemplum darc,vt virtutum ope-;nbsp;ra facientesjvitiumiadantiæ per omnia,gloriam'cg vitemus humanam,ne bona nortranbsp;adio,pcr inanem vulgi fauorem,fupernæ retributionis munere priuetur^Et tarnen feianbsp;mu3,opera noftr3,fi digna imitatione fint,nullatenus poffe celar£,fed ad vtilitatem fra-ternæ corrcdionis,ipfo difpenfantepatefieri,qui ait Matth.v.Nôpoteft ciuitas abfconnbsp;di fupra montempofita,5C Luc.it.Quæ dixiftisin tenebris, dicentur in lumine.Hoc aunbsp;tem ipfum magisprouocauit,vt apud omnesprædicarent.atqj hoc vehementius fufpi-ciebant magnitudinem Iefu,qui quû talia poflët ac præftarct,non folum nihil exigebatnbsp;præmn^erum ne gloria quidem tam infignis faâi frui cupiebat.Sed vt eft hominis ve-rc bcnenci,nonexigere laudem pro beneficiOjitagrati eft hominis,hoc impenfius referre gratiam,® qui beneficium dedit,nunamcxpeCTetgratiam.Hæc laus,bene omnia fecit,in folnm deûcompetit.Gene.i.Vidit deus cumäa quæ fecerat,ôC erant valde bona.nbsp;Deut.5t.Dc*^m perfeärafuntopera.Sedvnde mors* Sap.i.Deus morte non fecit,necnbsp;lætaturiniKrditioncviuoçt.Creauitemvteffent omnia,SCfanabiles fecit nationesor-bis terraçcjôf non eft in illis medicaments exterminij,necinferorû regnS in terra.Iufti-tiaem perpétua eft «immortaliSjiniuftitiaaût mortis acquifitio.Impq agj manibusnbsp;Verbis acccrfieruntillam.Melius ergo nunc fecit in reparatione. Ro.y.Si vnius delidonbsp;morsregnauit per vnum,multo magis abundantiamgratiæjamp;donationisôC iuftitiæ acnbsp;cipientcs,in vitaregnabuntpervnü lefum ChriftS.lgiturficut per vnius delidSin omnbsp;néshomines in condeninatioHê,fic Scper vnius iuftitiam in omnes hominesin iuftificanbsp;tionem vitæ.Optime in eledorum glorificauone.Apoca.ti.Abftcrget deus omnemianbsp;chrymart» ab oculis eorum,SC mors vitra non erit,nelt;]^ludus,neqj clamor,neqj doiqcnbsp;trit vltra,quæ prima abictuuEtdixit quifedebatin thronoîËcce nouafacioomnia.Sic

V î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo

-ocr page 258-

PARS PRIMA

ergo nos vifitaredignctur,quitangit amp; fanat omnia vcrbo,vt audicntcsamp; loqoentcs, lîunquâ ab obedientia laudis diuinæ C€fliemus,magnalia eius indies niagis ac magis prae--dicàndOjCui debetur creationis ôC recreaiionis amp; inftaurationis noftrar gratia. Quantonbsp;em feruentius prædicarc debent,quibus iubet vt prædicent,quando illi qui mbentur,ta-ccrenonpofluntî’Hinc Luc.iÿ.DicovobiSjfihi tacuerint,lapides clamabunt.Matth.i?»nbsp;Et CU tranfiffet inde Iefus,venit fecus mare GalilææxôC afcendens in monté, fedcbat ibi.nbsp;Et acceiTerunt adeum tiirbæmultæ,habentesfecûmutos,caccos,claudos, debiles, öC aliosnbsp;multos,ôC proiccerunt cos ad pedes eius,5^ curauit eos ita,vt turbæ mirarentur, videntnbsp;tes mutos Ioquentes,claudos ambulantes,dC caecos videntes,amp; magnificabant deû Ifra*nbsp;cl.Confcenfo monte fedebat,vt feceflu Jocicç difficultatc paulatim ad firmitaté eueherecnbsp;fidéfuoçx.Iam vel ex itineris difficultatc fatis perfpeda fide illoçe,nam fequuntur,afcennbsp;dunt,offerunt,fanauit omnes tanta celeritate tam multos, vtmultitudoquæ venerat, vehementer obftupefceretîSC glorificabat deû lfrael,qui tantis beneficiis dignareturpopi»nbsp;lum fufi.Si redum non vidcs,fi bonû quod cernis non operaris, fi admonentê alium nonbsp;audias,neq5 alium admonerevaleas,fi elecmofynânonporrigas,aut alio quopiâ morbonbsp;tenearexpedes iefu accede,vcftigia vitæ iilius attinge,ôCcurâhabebisJbipeccairixYenbsp;niam inueniipeccatorum,Luc,7,

ÇDe refedione feptcm panumjMatth.iy^Marc.S« ARTICVEVS LXIIII.

IN diebus l'Ih's cum turba multa efïct culefu,nec habctcnt quodmäi ducarent.conuocan's difcipuliSjait îIIiszMifcrcor (uper turba,quia ecccnbsp;iam triduo fufi:inentme,necbabent quod manducent.ôC fidimiferocosnbsp;ieiunos in domu fuam,deficient in via:Quidam ein ex eis de longe vcnerût.

Oftendit q prompte adhærcntmm fibineceffitatibus fubuenirc velit ôc poffit. Augu-nus: Altitudincm diuinitatis fuæ amp; mifericordiam humanitatis,multis amp; variis modis

fti

in fcripturis fanéfis dominus nofter lefiis Chriftus oftendit.Omnia cm quæ in hoc mû do fubfragilitate noftra exhibuit miracuIa,nobisprofîciunt.V crbû dei eft Chriftus,quinbsp;non foJû verbis,fed Sc fadis loquitur hominibus.Ncmpc quodfuper turbammiferctucnbsp;dominus,nc.inedia vellongioris vi« deficiat labore, nouerimus effe affedumatq? comquot;nbsp;pafTionem humanæ fragilitatis.Quod aût de feptcm panibus amp; paucis pifcibus fatiauicnbsp;quatuor millia hominû,crcdimus diuinæ opus effe virtutis.Repetit exemplum pafcendi»nbsp;ne poffit excidere,quod toties effet infixfl.Clementiffimus dominus fanabat omnes corquot;nbsp;porum morbos,animes veto cæleftt fermonepafcebat.Non emfuntnoxiora ieiunia,qnbsp;non pafei dei gratia.Hac ergo benefaciendi promptitudine adeofibi deuinciebat aniquot;nbsp;mos mulcitudinis,vt ab co nonpoffet diuelli.Dumà totis animis intenti funt regno dei,nbsp;non venerat in mentem profpiccrc de commeatu.ChryfoftomusxNon eft putandum (pnbsp;fine yiatico venerint info!itudincm,fed confumptis primoôCfecundo die omnibus,ternbsp;tio dic,quo clarms effet,miraculum fecit.Cognofeens cm dominus multos fame pericHnbsp;tarijôC iter cffclongum,nec vicos vllos aut oppida effe in propinquo,conuocatdifcipuquot;nbsp;los,ipfaredocere voicns ipfos,nihil defutuçx hisquifyncera ndutiaadhærerêtipfi.Mifcnbsp;rcor,inquit.O verbûincxhauftæcharitatisamp; dulcedinis,exintimi8 procedenspræcorquot;nbsp;dijs.Pfal.i44.Miferationes cius fuper omnia opera eius. Quare hoct^Pfal.sS.Mifericoïnbsp;dia eius præueniet me.Non fmexpedat,fed præuenit periculû noftrum.Sap.il,Miferçnbsp;risomniû,quiaomniapotes.VndeEfa.i6.Præparabiturinmifcricordia îbliû cius.Excinbsp;tauit ÔC hac oratione animu fuoçx ad miraculum,fubmonendo difcipulos fuos fuperiorisnbsp;miraculi,quo paucrat aliquot milüa hominû.Duplex miferendi caufa,quia cû ipfo pcfquot;nbsp;feuerabant,nechabcbant vidu.Matth.iç.Mifercor turbæ,quia triduo ïamperfeuerancnbsp;mecû,amp;nôhabentquodmanducent.Etdimittere cos ieiunos nolo,ne deficiant in via»nbsp;Nullüdns lefus vult dimittere ieiunû.omnes cm vult delicfis donorum fiiorum alerc,5iCnbsp;maxime qui triduo apud fe manêt,hoc cft,infide trinitaris baptizati perfeuerâdo.Pfal»nbsp;loi.Quomodo miferetur pater filioçx,mi fertus eft dns timentibus fe.Suftinentes aût eû,nbsp;* hæredicabuntterrâ.Pfal.jS.Luc.i.Efurientes implcuit bonis,diuites dimifit inanes.nbsp;De quibus Apoca.s.Dicis quia diuesfumßC locupIctatus,SC nullius cgeoxôfnefcisquianbsp;tu es mifer,ôlt; miferabilis,amp; pauper,amp;: cæcus,amp; nudus.Ideo Pfal.7i»Mihi aût adhærerenbsp;deo bonûeft;ponerein dfio dco fpemmeâ,Pfal.}t. Anima noftra fuftinet dnm,quoniînbsp;adiutot

-ocr page 259-

A R TIC VL VS LXniL


Fo. CXVÎÎÎ,


‘adiiitór Si. pfotcdor nofter eft.AmbrofiustNon odofis,nonjn duit3tc,hoc cft,irj fyna* ^oga fscularis dignitatis rcfideniibus, fed inter deferta Chriftû quærentibiis,cacleftis granbsp;næ aIinioniaimpartitur*Ofce,x«Ducam eaminfolitudinemjoquar ad coreius,Pfar44«nbsp;Audiam quid loquatur in me dominus,quoniam loquetur pacem in pkbemfuam» Turba ergo tnduo futtinet dominum, quiaßdeles poenitentes, fe ad dominum in opere,fer-Tnone,ÖC cogitationc conuertuntt qui in præfenti via deficerent, fi in fua confeientia finenbsp;dodrinæ pabulo dimitterentur. Quam diu lt;m fumus.in hoc tabernaculo,peregrinamurnbsp;à domino.i»Corin,ç. Scimusautem quoniam fiterreiftrisdomus noftra huiushabitationbsp;nis diiroluatur,quod ædihcationem ex deo habemus, domu non manufadam, æternamnbsp;incælis. Sedquoniam duplici confiftimusfubftantia, duplici nobis opus eft refedionc,nbsp;quemadmodû dominus refecit.Primo,fpirituali.M2t.4» Non in folo pane viuit homo,nbsp;fed in omni verbo quod pr ocedic de ore dei.HieronymustPericlitatur famc,qui fine cse-Icfti pane,ad optatam manfionem peruenirc fcftinat.Hinc dixit angelusHeliæ.5.Reg.i9,nbsp;Surge,com ede,quia grandis tibi reftat via.Qui ftirgens,comedit Si bibitjamp;ambulauit innbsp;fortitudinecibi ilfius,40.diebus,^,4O.nodibus,vf(^ ad montem dei Oreb.Dehinccor-porah.Pfaf.ijs’tQui dat efcam omni carni.PfaV.105. V t det illis cibum in tempore.Scien Cibus ho/nbsp;dum qj antepeccatum deus dedit homini in cibos,frudus arborü^Vnum genus,quo nu- mini gmulnbsp;tnretur:aliud,quo in vita conferuaretur,lignum vitæjSc tertium quod probaretur, lignu tipicx a d«anbsp;fcientiæboniôimali.Gene.z,Poftpeccatum,olerahcrbaruôCpanem, Genc.j.Sedquia datusnbsp;per aquas diluuijfrudusScherbfin virtutepeiorati,dedit carnesôCpifccs,Gene.%Nun-quàm cnim defuit dominus fuis.Hinc filios 1 frael pauit manna in deferto quadraginta annbsp;nis,donee venirent in terram habitabilem, Exo.16, Quarc admonet Apoftolus Hebr.i3,nbsp;Sint mores fine auaritia,contenti prarfentibusjpfc enim dixit:(l ofue,i)Non te deferamnbsp;nrqj derclinquam.Vnde ait Luc.tt »Quando mifi vos fine facculo Sc pera,nunquid aliqdnbsp;defuit vobis» Atilli dixeruntîNihil.Ideo.i.Timo.6.Habentes alimenta,5c qbus tegamucnbsp;bis content! fimus.Nihil enim intulimus in huncmundum, baud dubium qm'a nec aufer-re quid pofliimus.De longe veniunt poenitentes, PfaKiiS. Longe à peccatoribus falus,nbsp;âuia iuftificationes tuas non exquifierHnt,Ephc,i,Et vos qui aliquando fuiftis longc,fa*nbsp;ieftisprope infanguine Chrifti,

Et refponderunt ei difcipuli fui: Vnde illos quis potent hie faturarc panio bus in folitudinef Etinterrogauit eos : Quot panes habetisf Q^i dixerunt;nbsp;Septem. Et præcepit turbæ difeumbere fuper tcrram.Et accipiens feptem pa*nbsp;nes,gratias agens,fregit,Si dabat difcipulis fuis.vt apponerent turbæ, Si ap/nbsp;pofuerunt,8ihabebant pifciculos paucos Si ipfos benedixit,Ôi iuflîtapponûnbsp;Et manducauerunt.Si faturati funt,8i fuftuJerunt quod fupcraueratde frag«»nbsp;mentis,feptem fportas.Erant autem qui manducauerant, quaÛ quatuor mil*nbsp;lia hominum. Si dimifit eos,

Dilcipuli rudes adhuc,amp;oblitipriorum,qualj iulïîpafcere tantamhominum multitu dinem,foliciti perplexity refponderunt Matth,ly.Vnde ergo nobis in deferto panes tâ-toSjVt faturemus turbam tantam,biduano ieiuniofamelicam,^hoc in deferto,vbi necnbsp;precc,nc^rccio habere polfumus;'Diffidentiæ vox eft Si obliuionis,maiora enim vide-*nbsp;rant.SicMofcsaudiens à domino,Nu,u,Sâ(Sifiçamini,crascomedetiscarnes,aittNun-quidboum ôCouium multitudocçdetur,vt poffit fiifficerc ad cibum^velomes pifees ma


impoifibile apud deum omne verbum.Multi difcipulis fimiles,in neceflitate deo diffiden tes,ad humana confugiuut præfidia,quare iufte vtnfcyfraudantur.Hæc tarnen fimplici-tasôf obliuio diKipulorum,miraculi magnitudinem illuftrauit.Quo autê dominus oéninbsp;malignandioCcalumniandi miraculum tolleret occafionem,amp; ordinate infaciendomi-taculo procedercr,interrogauit quotpaneshabercnt.Matth.iç.Atilli dixeruntîSeptemnbsp;amp; pifciculospauCos^Nonmagnos nec mulcos,quomiracuium clarius euaderet,5lt; nobisnbsp;euram magnorun^ delicatoçjciboçj difluaderet.Eccî.57,Noli auidusefte in omniepünbsp;lationc,SC non te effun^das fuper omnemcibum.lnmultisenim efeisinfirmitas ,SC auidi-tas appropinquabit vfque ad choleram. Propter crapulam multi obierunt, qui autemnbsp;abftinens eft,adiiciet vitam. Ghryfoftomusî Admirare difcipulorum fapientiam,qua!i-ter ventrem fuperabant,non mulcum menfs curam facientes.ln eremo enim exiftentes.

y 4 Si pes

-ocr page 260-

PARS PIJIMA

SC per tres dies ibi mancntcs,folum feptem panes habebant, Quum vcro commcatus hî€ non videretur fufFicere cantar mulcicudtni, tarnen iuiTit omnes dtfcumbere fuper terrant»nbsp;Fuit enim circa pentecoftesfeftumtalia autem refeäio, quum fupra foenum difcubuerüt,nbsp;circapafcha,Ioh,6,FeIixconuiuium,vbifamelicaturba difcumbit iuflu Icfu.ld fit,quo-ties populus auidus fermonis euangelici,cóuenit in bafilicam, audicurus lefum per os bonbsp;ni concionacorisIoquentem.Nammulti non alio animo veniunt in facram concionem,nbsp;quàm quo vulgus folet venire in theatrum,fpedaturum prophanamfabulam. Quarefanbsp;ineJicidifcedcntesamp;inanes, à dominopafcinon merentur. Qui vult à dominopafci,nbsp;lefu difcumbatiulTu oportet,id^ fuper rerram ? Scdent fuper terram,qui omnibus ter-renis fuperiores funt,3lt; calcant eaxfuper foenum,qui carncmSi gloriam fibi fubieccrunt»nbsp;Eccicfiaft.io, Quid fuperbis terra 8c cinisî’Conquiefcant in te cupiditates carnis,amp; facianbsp;bcrispane Chriiti, Accepit panes, vtoftcndercc à deoproficifciquicquidconducit adnbsp;faJutem hominis.Suftulit oculos in cælum i nam ibi pacer habicac,vnde iuffit quotidie pcnbsp;ti panem hunc. laco ,i. Omne datum optimum, Sc omne donum perfeftum,dcfurfuninbsp;eft,defcendens â pâtre luminum.Gratias egit,nonfibi vindicans autoritatem huius munbsp;neris,ne quid fibi vindicaret homo purus.Coloflen.j. Omne quodcunquefacitis in ver-*nbsp;bo,autin operc,omnia in nomine domini noftri IcfuChriftifacite,gratias agentes deo,nbsp;ÔCpatri peripfum.Benedixit.Pfalmojo6,Benedixit eis,amp;mukiplicatifunt.i.Timot,4»nbsp;Omnis creatura dei bona eft.Sandificatur enim per verbum ôC orationem.Auguftinus«nbsp;Omnis res quae dando non deficit,dum habetur,Sc non datur,nondum habetur quomo-dohabcndaeft, Illi quinqjpanes crant,amp;iftifeptem, antequàm inciperent dari: quodnbsp;vbi fieri coepit,duodecim cophinos öCfeptem fportas impleuerunt, Prouerb.î, Honoranbsp;dominum de tua fubftantia,öC de primitfis frugum tuarum da paupenbustSi implebun**nbsp;tur hqrrea tuafaturitate,8Cvinotorculariatuaredundabunt.Non eft efficax hominis feCnbsp;mOjnifipriiis contredatusmanibusChrifti« lefusenim ficfrangit,vtfatureturmultitu-*nbsp;do famelica,non vt piincipum ambitioni,autauaritiæ feruiatur, Quifquis ad quæftum,nbsp;ad humanamgloriam,ad aliashumanas cupiditates doceteuangelium ,non accipitpa*'nbsp;ncs à Chriftofrados.Sedfelixilledodor, qui panes accipit à Chriftofrados euange-*nbsp;licos, ßf fic apponit turbae nil obfonij nifi Apoftolorum dida,SC ipfa per dominum fra-da.Hieremiæ.i.Ecce dedi verbamea in ore tuo.Saturati ergo funt fufficienter, non in'nbsp;furgitati gulofe v Pfalmo.il. Edent pauperes, öC faturabuntur. Pfalm.ioi.Qui replet ionbsp;onis defiderium tuum. Prouerbjo, Defiderium fuum iuftis dabitur, Prouerb.ij, luftuSnbsp;comedit,amp;replet animam fuam,venter autem impioruminfaturabilis« Nonenim fuffi-*nbsp;cit ipfis temperate refici,fed quærunt ingurgitari.lmo dum vino pleni funt, rurfus aliudnbsp;appetunttßf quid appeterepoflint,inquirunt.Quorum deus venter eft,Philippé»5.HinCnbsp;nunquàm quieti funt.Efaiae*Impqquafimareferucns,quodquiefcere non potcftîSCnbsp;redundant fludus eius in conculcationem lutum.Sapïæ.s-.Spes impfi quafi lanugo qugnbsp;à vcntorapiturjôCtanquàmfpuma gracilisquæ à procella difpergitur,ôCtanquam fu'nbsp;3 mus qui à vento difiufus eft» Itaque fadum cft,vt non folum faturati fint omnes,verum'nbsp;etiam feptem fportæ impleta? fint fragmentes reliquiarfi,quæ faturis fuperfuerunt.QuoîÇnbsp;Septempa^^^gisdcmireriSjMatth.i^» Etant autem quimanducauerunt quatuor millia hominum»nbsp;nés quid extraparuulosôcmuliercs, Septempanes,feptemdonafuntfpiritusfandi,qua?domi'nbsp;nus dédit Apoftolis,vt turbænon autoritatiue,fed minifterialiter apponerent»i.Corin'nbsp;thioÇî.Ii.Diuifionesgratiarumfunt.Hincpermanusimpofitionem dabaturfpiritusfaO'nbsp;dus, Adu.8. Sunt Sc feptem pcenitentiæ frudus, quos enumerat Apoftolus «i»Corin.7*nbsp;Ecce enimhoc ipfum, fecundum deumcontriftarivos,quantamin vobis operator foli-quot;nbsp;citudinem,fed defenfionem,fed indignationem,fed timorem, fed defiderium, fed æmu'nbsp;lationem,fed vindidam,Primus ergo panis,eft malæ vitæ folicita emendatio.Sccundus,nbsp;veræ ôC humilis confeffîonis aceufatio. Tertius,procommilTocxceflu iugisindignatio*nbsp;Qiiartus,timor anxius relabendi ? Quintus,defiderium amplius proficiendi, Sçxtus/an-dorum virorumimitatio.Septimus,fuorum5C aliorum malorum digna punitio.HifunCnbsp;feptem gradus, per quos afeenditur in cælum, feptem peccatorum pcena diluitur mor*nbsp;talium,fcptiformisfpiritus fandi gratia infunditur, feprenarius virtutum coalitur, fepti-mi diei quiesacquiritur» Beati ergo qui efuriuntamp;fitiuntiuftitiâ, quoniaipfifaturabun'nbsp;Pifcciquid Matth.ç» Pifees, confolationes funt fpirituales, confolantcs laborespoenitcntiæ.i»

Corinth.i. Sicut abundant pafiiones Chrifti in nobis, ita amp;per Chriftum abundat con' folatio noftra.Sunt autem parui Sc pauci, nam vix prælibatio 8C odor quidam eft dulce*nbsp;dmisfuturæ.i.Corinth.i.Oculus non vidit,ncc auris audiuit,neque in cor hominis afeet»nbsp;dit,quæpræparauit deus diligentibus fe, nobis auté reuelauitper fpiritum fuum.Pfaf.jj.nbsp;Guftats

-ocr page 261-

ARTICVLVS LXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXlX.

Guftatc vidcte quoniam fuaüis cft döminuSjbcatus vir qui fpcräc in co.Bernardus:Vi lis eftjöt ad nihiluni viilis mundana confolacioxSC quod magis eft timendum, vcræ con.'nbsp;VoIationiS eft impedimentum, Idco ait PfaJm.v^. Renuit confoJari anima meâ , irtettiotnbsp;Fili deijS^ dekdatus fum.Scptctti fportæ reliquqs repktac-7«funt pi‘a-mia.5.ad ftolam ani Sporrac fe/nbsp;njar,6C.4.adftoIam corporis fpedat* Maioresfuntteliquis quàmmenfatqa deusfemß ptemquidnbsp;plusremuneratjóc fupra condignum.Roma.S.Exiftimo enim quoniam non funt condi-gnae pafliiones huius temporis,adfuturam gloriam quf reuclabitur in nobis.lta paftos dinbsp;jiiifit eos.Ert hoe aüquid,féliciterdifcedere à conuiuiolefu. Sicautemdimittuntur q.nbsp;^rati3sagunt,quiipfius beneficiareconduntin animo, óCconcoquuntquodacceperintïnbsp;qui domum reuerfi,veluti faginatiori corpore,fadi8 exhibent quod didicerint.Alatth.içnbsp;Et dimifta turba,afccndit in nauicuIamA venit in fines Magedan.Mar.s.Et ftatim afcênbsp;.densnauim cum difcipulisfuis,venit in partes Dalmanutha. Tot enim ^taminfignibusnbsp;æditismiraculis in mo:ite,nc plus fans acccnderetpopulumin admirationemfui,præfeïnbsp;tim quum hæc corporalia beneficia non in aliud adhibeantur, quant vt euangelicæ do*nbsp;drinæ,qua fanantur SC pafeuntur animi,conciliarent autoritatem,abjit« Non cft paftor*nbsp;verfandum cummultitudinc,nifi quum iuuanda cft,

ÇDe figno è carlopoftulaco,amp;:fermento,Matth,i5.Mar,8,

articvlvs LXV,

EtaccefTeruntadeum pHarifæiSô Saducaei »tentantes : nbsp;rôgàuerunt Matth.i«

cum,vt fignum ali'quod de cacio oftenderct ci’s. At ille refpondens, ait illi'szFado vefpere,dici’tis : ferenum cri t,rubicundun3 eft cnim cælum,nbsp;Et mane,hodietempeftas:runlatenim trifte cælum.Factem ergo each dqudi*»nbsp;care noftis,figna autem temporum non poteftfs, Gencratio mala adultéranbsp;ftgnum quaerit,Só fignum non dabitur ci,nifi fignum lonæprophetæ.

Quo fæpiuspatefiatpharifæorumincrcdulitas,adeunt tuffum Icfum cum Sàducæis, fclt;ftaquidemdiiridenies,fedadinfidiasftrucndaslefuconcordes.Marc.8,Et cœperuntnbsp;conquirere cum eo. Quafi miracula quæpromebat, non geferetur virtute cælcfti,quodnbsp;effent humilia acplebeia,ideo è cælo fignum petebant fubdole, quafi pofthacillicreditu-rifintjfiidfecifler, quum nihil aliud captarent, quàmoccafionemcalumniandi. NamSCnbsp;Mofes in Aegypto multa fignafecitfuper terram,SC ignis è cælo defeendit fuper pecoranbsp;lobjlob.i.à diabolo,atq?adeo non omnia quae è cælo,à deo,neqjinterraomniaadjmonbsp;nibus.Domsnuscognofccnsinorumperuerfitatem,quicquidfeciffet,quiafaciliu8potcräc fnbsp;tribuere Beelzebub,fi quodoftentum è fublimiproditumfuiffet, vbi verfanturprincipcsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--

tcnebrarum,quàm eaquæ oculis videbant,manibus contredabanuMar.S.lngcmifcens fpiritu,aitîÇ£uid generatio hæc fignum quærit^ Hypocritæ, aliud ore,aliud in corde ce*nbsp;•Iantes.ïnrebuskuioribusnoftisobferuatocæloprædicerc,quodtefflpuspoftridiefitfu-'nbsp;turumjôc nofeendo tempori quod aflfertfalutem animarum veftrarum,iam eftisftupidi.nbsp;Sc ofcitantes.Tenetis fcripturas,videtis quægerantur, confpicitis innouari miindum, ÔCnbsp;nondum intelligftis adeffetempusillud a prophetisprædidum,totlt;5 fcculis expedatu,nbsp;Chryfoftomus: Sicut in cælo aliud eft tempus hyemis, aliud fereni eft temporis fignumtnbsp;eodemmodo in Chrifto,aiiud tempus primi aductus,aliudfuturi,Hismiraculis quæmonbsp;do facimus,nobis nunc opus cfttquæ veröde cælofiuntilli tempori referuâtur.Nunceninbsp;quafi medicus vcni,tunc quafi iudex aderoî nunc quafi errabundas ouesreduc5,tuc afit fanbsp;clorum rationes repetam.Etnuncquidcm occultius, tuncvcroapcrtiffîme,cælo refolu-to,foie abditOjIuna obfeurata veniamttunc virtutibus cæloçt commotis,quafi fulgur fub--itoadueniens appar^o.Sedhorumfignorum opportunum tempus nunc non eft. Nonnbsp;eni ad hæc,fed ad paffiqnem ÔC mortem veni.O gencrationem prauam,Iongeîç degenenbsp;rantem à maioribusfuis,quorum iftulis fe venditat.Oftentumquærit è cælo quod calumnbsp;hietur,quafi nullum antehac viderit,fed hoc olim illi dabitur quod horreat, no quod carnbsp;patjnterim non dabitur illi portentum,nifi è terra, quod fruftrabituromnesillorum conbsp;tiatus,quum viderintrediuiuum,qucmputabant cxtindumacfepultum.Quo ænigmatcnbsp;ügnificabat dominus Iefus,fcpriusoccidendum,6cfepeliendum ab illis,quem nihilaliuelnbsp;«ftimabant,quàm purum hominem,ac moxdiuina virtute reuidurum,

Etrcîi-

-ocr page 262-

PARS PRIMA

* Et relîdlis ilïis,abfjt: Et cum veniflent dtfdpuli dus trans fretu, obEti funt panesacdpere.Quidixit illis;lntuemini, ÔCcauete afermcntopharifaeorunînbsp;Si Saducæorum . At illi cogitabant inter fe,dicentes, quia panes non accepi*nbsp;mus^Sciens autê lefus,dixit : Qjiid cogitatis inter vos modicae fidei,quia pa*nbsp;nés non habetisf Nondumintenigitis,nequcrccordamini quinque panû, SCnbsp;quinque millium hominunijSi quot co phinos fumpfiftisf Neque feptem panbsp;num,Si quatuor millium hominum, Si quot (portas fumpfiftis f Quare nonnbsp;intelligitis,quia non de pane dixivobis,cauete a fermen to pharifæorü Si Sanbsp;ducacoru* Tunc intellexerunt,quia non dixit cauendum a ferraento panumgt;nbsp;fed a dodrina pharifxorum Si Saducæorumf

Tcntatoribus relilt;Sis,nauigio tranfmifit Iacum»Marc.8.Diniittcnseos, afcenditice^ naiutn,amp; abijc transfretmn,ôc obliti funt pancm fumcrc,i8Cnifi vnum panent nonhabcquot;nbsp;bant fecum in naui.lefus aût fciés illos obliuione fecuros eire,non fîdutia erga ipfum,reuonbsp;cauit admonendo curâ^Verebantur obiurgari de negligentia,fed obiurgantur de fuper*nbsp;uacaneacura.Marc.g.VidetcôC cauete à fermcntopharifæorumôC Herodis, ÔC cogita*nbsp;bant ad alterutrum dicentestQuia panes nonhabemus.Quo cognico,ait illis lefusxQpicInbsp;cogitatis quia panes non habetisî'Nondum cognofcitis necintelligitis;’adhuc cæcatû hanbsp;betis cor veftrumî’ Oculos habentes,non videtis,amp; aures habentes,non auditis? Ncc re*nbsp;cordamini,quando quinq; panes frcgi in quinque niinia,quot cophinos fragmentoruntnbsp;plenosfuftuliftis^ Dicunt ei: Duodecim. Quandofcptem panes in quatuor millia,quocnbsp;fportasfragmentorum tuliftis^Et dicunt eiîSeptem.Et dicebatcisî Quomodo nonduninbsp;intelligitis» Acrius eos pcrftrinxit,non enim vbiq; bona eft manfuetudo, tantum vbiqucnbsp;valetrationabilisincrepatio. Rudes nanque difcipuliputabâtipfumde materialipanelpnbsp;qui,nec in memoria tenebant quod nuper bis erat exhibitum « Hinc modicae hdei ipfosnbsp;appellat, quôd non fotam fidutiam in ipfum collocarent foliciti de panibus. Quo altiusnbsp;infigerct animis,ad cogitationesrefpondct,vtdeus cui notae funt.Hieremif«i7«Prauuinnbsp;cft cor hominisamp;infcrutabilc.QuiscognofcecilIud» Ego dominus fcrutans renesSCcoCnbsp;l,Regum4é, Homo videt ea,quaepatent, deus autem intuetur cor» Qui fit,ait,vt toties,nbsp;lot modis edo Ai,nondum intelligatis iftam de vidu folicitudinem effe fuperuacaneamrnbsp;quodlç monui de fermento pharifaeoçt dCHerodis,non pertinere ad panes,fed ad dodcinbsp;nâ illorum vitandam, ne ôCvos feducamini quemadmodum illi feducunt multos.Hiero*nbsp;Tetmêtu Qui cauet à fermento pharifxorum ÔC Saducæorum, hic legis ac literae præcepta notgt;nbsp;myfticc feruatjtraditiones hominum ncgligit,vt faciat mandatum dei, Fermentum ctiam,haere*nbsp;quid 3 ticorum dogmatafunt,à quibuscauendum.Panis,eftdodrina Chriftipuriirima,corro*nbsp;borans ÔC. viuificans fpiritualem hominis partem , quamfalhs dogmatibusmali fermen*nbsp;lant.i.Corinthio.ç.Modicum fermentum totam maifam corrumpit.Habet hanc vim feCnbsp;mentum, vt fi farinæ mixtum fuerit, quodparuum fuit,crefcat in maius, amp; ad faporen*nbsp;fuumvniuerfam confperfionemtrahat» Siedodrina hæreticorum fimodicam fciniil*nbsp;lam in tuumpedus iecerit,in breui ingens fiamma fuccrefcet,Sc totam hominis pofleflïonbsp;nem ad fe trahet»Nam fermo eorum vt cancer ferpit.x, Timoth»i»Hinc ait: Videtc hoCnbsp;diligenter,deprudenter difcernite,ßC cauete ab illorum dodrina .x.Timoth«x»Prophalt;nbsp;naôCvaniloquia deuita, multumenim proficiunt ad impietatem «i. Corinthio»is’»Cor*nbsp;rumpunt bonosmores colloquia mala. x.Timoth»)» Mali homines proficient in peius,nbsp;errantes, SC in erroremducentes. Ideo admonetTitum.j. Hæreticumhominem poftnbsp;vnam amp; fecundam correptionem deuita, feiens, quia fubuerfus eft, qui eiufmodi eft, 8Cnbsp;delinquitjCum fit proprio iudicio condemnatus. V ideant ergo,qui fc talibus iungunt,5Cnbsp;corum fcripta plurisfaciunt.Qui enim tetigerit picem,inquinabitur ab eaiSf qui commanbsp;nicat fuperbo,induct fupctbiam,Eccï.i3,Qui cm malitia inueteratus ê.ôC nihil fpiritualenbsp;poteft diccre, quod auditorisfaucibusfit dulce, illefermentum habet, ac mordacem ve*nbsp;tcrismalitiædodrinam,quaeilli obedientem adpoenitudinem tandem ducat.Hinc.x.Ionbsp;hannis.i. Siquisvenitad vos,amp;hancdodrinamnon affert,noliterccipere indomum,

¦ nec Aue eidixer/tisî Qui enim dicitilli,Aue, communicat operibus einsmalignis.Ec* ce prardixi vobis,vt in die domini non confundamini. Ab horum dodrina fummopercnbsp;cauendum eft,nedfipli inficiamur,amp; alios poft inheiamus noftro contagiotfed ample*nbsp;damuC

-ocr page 263-

ARTICVXVS LXVI, ET LXVII, fo.cxx. iRdmttf pancm euangclico fcrmcnto affedum vt hunc fyncerum iliïs diftribuamüsinbsp;Hac igitur obiurgatiun^la difcipuli fadi aKeatiores^incellexerunt oj Ie fus fenfiiïct dili*'nbsp;genter cauendum a dodrina pharifæo9t,quæ nihil habcbat fynccrum, fed ambitióe,a«anbsp;ritia,Iiuore,C3etcns«5 vitijs effet corrupta^quä euangelica dodrina nihil hmói fapiat»

De c*co fanató, Marei odaiiöé ARTICVLVS LXVL

Et veniuntBcthfaida, S^adducunt ei cæcum, SCrogabanteum, vtib Marx lum tangcret. Et apprehenfa manu caeci, eduxit eum extra vicum, Si Nnbsp;expuens inoculos eius,impofitis manibusfuis,intcrrogauit eum.Ü gdnbsp;viderct,Etafpiciens,ait: Video homines velut arbores ambulantes. Deindenbsp;iterum impofuit manus fuper oculos eius.öC ccepit videretÓ^ reftitutus eft ita,nbsp;vt clare videret omnia,ÔC mifit ilium in domum fuam,dicens: Vade in domwnbsp;tuam, 8C in vicum introiens, nemini dixeris.

Nihilrogabat cæcus,fed alienis precibus commendatur domino» lefus autem qui nu* tu poterat fanarc quemlibet cæcum,vt claret Matth,9.ôC.to.non ftatim reftituit homincnbsp;vt difeipulis fuis formam cxhiberct,quantopere laborandum fit,priufquàm ad veri cogninbsp;tionemqueät adduci,quierrore iam inucterauerunuEduxit extra vicum: peflimum eiwnbsp;exemplar proponit,qui fequiturmultitudinein, Cupicnsergo diuinitu8illuftrari,neccffenbsp;^abet priffinos adus relinquere* Primum ergo educendus eft extra hominum frequen*nbsp;tiamxtuto iam ambulat qui talemhabet dudorem.Hierc.i7»Noft fum turbatustc paftolt;*nbsp;r'cm fequcfts.Iohan.S.Ego fum lux muadi,qui fequitur me,non ambulat in tenebris,feclnbsp;^abebit lumen vitæ.Qui nondum reccperuntlucemeuangclicam,quicquidvidct in hocnbsp;niundojmaius effe videturquàm eft re ipfa.Beatus vero qui à Chriftoilluftratus oculosnbsp;Cordis,clarc videt omniathuic minima videntur quæ mundo videntur effc maxima:hu!Cnbsp;feeda vidcntur,qnæ mundo videntur effc pukherrima: huic maxima videntur,quæ mannbsp;do videntur nihili C^ia autem cæcus perfedam non habuit fidem, idcirco non ftatimnbsp;ipfum refpicere fecit,fcd fcnfim,vtpotc integra carentemfide. luxta fidei enim magnitUinbsp;dinem Scfanitas datur« V nde Matth»9lt;duobus cæcis aitxluxta fidem veftram fiatvobis,nbsp;Quoties autem dominus iubet filcri quodfadum eft, docct nos non effc quærendû apudnbsp;homines gloriam,fi quid rede gefferimusin euangelica fundionc. Porro,fiquandoiu-'nbsp;bctprædicari,(vtMarc.r.cumfanato àlegionc.ôifequivolenti.RefpôdittVadcindo-niumtuamadtuos,SCaonuntia illis, quanta tibi dominus feccrit,ÔCmifertus fittui)doceCnbsp;eum qui fanatuseii à peccatii,amp; fiiam turpitudinem agnofcerc, amp; dei bonitatemefFer*nbsp;rcjcui foli debet quod mutatus eft. Nam vbi domum vencrit, res ipfa loquetur apud eof,nbsp;qui cæcum nouerant,

^jDe interrogatione Chrifti de filio hominis, Matth.i6.Marc,8,Luc,j« ARTICVLVS LXVIL

Enit autem lefus in partes Cæfarcæ Philippi, 8^ intettogauit difei* Matth.tf pulos fuos,dicens: Quem dicunt homines eiîè filium hominis f Ätnbsp;illi dixerunt: Alt) lohannemBaptiftam, alt) autem Heliam, älrj ve*

toHiercmiam.aut vnum exprophetis. Dixit illis Icfusî Vosautem quem mé effedicitisfRcfpondês Simon Petrus,dixit:Tu es Chriftus Filius dei viui.

Oftendil dominus,non induftria humana,fcd illuftratione diuina ad diuinorum pet« tingipoffe Cognitionem.Qyumergo veniffet in partes Cæfareæ, quam Philippus in honbsp;norem Cæfarisfic appellauit.vbi lordanis ad radices oritur Libani,ôC habet duos fontes,nbsp;Vnum nomine lor,of alterumOan,quæ fimul iunda, lordanis nomen cfficiunc,vtdicicnbsp;Hicronymus,de fundamento fidci collocutione fecit.Sic SC nos quo iter alleuieraus, quaenbsp;falutisfuntjConferamustfiquidcmipfe aderit comes, vt clarctLuc.x4.Hinc Matt.ig.Vbinbsp;duo veltres congrcgatifuerintinnominemeojinmcdioeoçtfum. Qmdfisfictéperauitnbsp;oÂia dida fada^, vt nunc promeret indicia diuinæ virtutis,nunc oftenderit veritatê hanbsp;man« natur«, variabant de illohominû opiniones.Q^ aüt oportebat apud e os,per quo»nbsp;ftatuerat


-ocr page 264-

PAR S PRIMA

fiamerat mundum innouarc,concordcm amp; confentientem de illo cffe profcflïonem, in* ter eunduminterrogabatdifcipulos,quid de ipfo vulgus hominum fentiret« lam emtotnbsp;aeditis miraculis,oportebat SC populum miribcam quand am de Chrifto conccpiffc opi*nbsp;nionem.Difcipuli enim accepta a dominopoteftate eiiciendima]ignosfpintu6,S(gralt;'nbsp;tia fankatum di euangelicse prædicationis, Matth,io,Luc,9.Si.io,ad varialoca profc-»nbsp;di, varies de domino audierantrumores, amp; varias opiniones, ôC omnes quidem faifas»nbsp;V Necignorabat lefus quid de ipfo fentiret vulgus,fed nobis declarare voluit,quae fît euannbsp;gelica fides,quæ feruat credentes.Non autem dixitîÇ^emdicuntfcribae ÔCphahfaei, fednbsp;homines fimplices,fpiritum malitiae non habentes,fciiicet vulgares,qui fimpliciter quodnbsp;opinantur,proferunt. Nam pharifæi ipfum dixerunt voracem, potatorem vini,fociuninbsp;publicanorum,Matth.ii.0CLuc.7,filiumfabri4 Marc.ó.darmonium habentem,SamarPnbsp;tanum,Iohan.8»ôi loh,fedudorem turbæ,lohâ»7.LuC4ii.Væ vobislegifperis, qui tuli**nbsp;ftis dauern fcicniiae.ipfi non introiftis,öi eos qui introibant,prohibuiftis.Negabant enimnbsp;coram populo,in Chriftofcripturas compleri,0iper confequensnec Mcffiam.Hieron^nbsp;Qui de fillo hominis loquuntur,homines funttqui veto diuinitatem illius intelligunt,noilnbsp;homines,fed dq appellantur,quibusdeus per fpiritumfuum reuelat.l.Coçe.z.Nobis augt;nbsp;tern reuelauitperfpiritumfuum.Praeponenduseft articulus mafculinus, quia de fingulalt;nbsp;ri intelligitur filio,fingularis hominis A dztQuem dicunt holes effe illû filium illius hominbsp;nisS'Vnde lohan.u* quum diceret; Ego autem fi exaliatus fuero à terra, omnia trahamnbsp;ad meipfum,refpondit turbatNos audiuimus ex lege, quia Chriftus manet in aeternum*nbsp;Etquomodo tu dicis,oportet cxaltari filiumhominisJ’Quis eft iftc filiushominis^Difcinbsp;puli fimpliciter rclpondcrunt,prout audierant.N am Marc.6. dicitur: Audiuit HerodeSnbsp;rex(manifeftum enim fadum eft nomen eius)amp; dicebat t Quia lohannesBaptifta furre-*nbsp;xit àmortuiSjôC ideo virtutes operanf inillo.Alfi autem dicebant, quia Helias eft,de quonbsp;MaIach.44EcceegomittamvobisHeIiam,antequam veniat dies domini magnusamp;hotnbsp;ribilis*Alii veto dicebant,quiaprophcta£ft,quafî vnuscxprophctis.Hæcfentiebant honbsp;«Mines,qui turn magnificéhflîmc fentiebant de lefu.Nihil enim fupra hominem de co fennbsp;tire poterantimagnum hominem fufpicabantur, MelTiam, filium dei,feruatorem orbis^nbsp;nondum credebant.Tum Icfust.PopuIusfHomorcvacilIat,nec fibi conftat, Vos autemnbsp;qui me propius ac domefticc noftis, qui perpetui teftes fuiftis omnium quæ geflï, quæîçnbsp;docui,quemmccffe dicitisî’Hic Simon Petrus, vt crat amantiffimuslcfu,tanquamfutu^nbsp;rus ordinis apoftoliciprinceps, omnium nomincrefponditjTu cs iJIe Chriftus,filius deinbsp;viui.non fufpicioncm proferens,fcdcertafi^indubit3ta fententiaprofitens ilium effe Mefnbsp;fiam à prophetispromiirura,fingulari quodammodo filium dei.Ipfe enim,Chriftufdeinbsp;proprie.Multi enim vndi fucrunuIohanj.Dixit Andreas Petro : Inuenimus Meffiam^nbsp;quod eft interpretatum,Chriftus. Sic Philippus lohan.t.Quem fcripfit Mofcsinlegc,0^nbsp;prophetæ,inuenimus Icfum filium Iofeph a Nazareth. Vno ergo verbo omnia complc-xus cft,naturam 8C nomen cxprimens,verum deum amp; verum hominem confitetur. Ko-'nbsp;man.1.Qui prædcftinatus eft filius dci in virtute.Matthj7.Hic eft filius meus diledus,y*nbsp;quo mihi bene complacui.Filium dci viui appellat,ad diftindionem idolorum ôc dxino'’nbsp;num, quos erronea gentilitas fibimet adxolendum, vel exmortuis hominibus inftituif»nbsp;vei exrebus infcnfibilibus,quosadoraret,crcauirdc quibusPfar.nj.Simulachra getiumnbsp;argentum ôcaurum,operamanuum hominum.EtPfar.95',Ömnesdii gentium dfmonianbsp;V ere clara,fed neceflaria fidei profeffîo.Ioh.io.Hæc fcripta funt,vtcredatis,qa lefuse^nbsp;Chriftusillc filius dei,5c vt credentes,vitam habeatis in nomine cius«

Refpondens autem lefus,dixit d: Bcatuses Simon bar Iona ,quia caro SC fanguis non reuelauit tibi,fed pater meus qui in cglis eft.Et ego dico tibi,quianbsp;tu es Petrus, 8C fuperhanc petram ædificaboeedefîam meam,ÔC porta: inferfnbsp;non præualebunt aduerfus earn. Et tibi dabo daues regni cadorû. Et quodgt;nbsp;cunque ligaueris fuper terram,crit ligatum SC in cæIis:8C quodeunque folue*nbsp;ris fuper terram, erit folutum in cælis.

f, Debitamfidemdignamcrcedercmunerauit.Iftam vocem,inquit,non tibi fuppedita uit afFedushumanuSjfcd pater cjleftis afflam fccreto fuggelTit animo.lpfius enim eft re*nbsp;uejare filium.Matth.u.Nemonouit filium nifi pater,neqjpatremquisnouit nifi filius, SCnbsp;eut voîuerit filius reuelare.Et ego affirmo te efle Petrum,hoc eft,folidum lapidem,nô huCnbsp;autiliuc vacillantem varijs opinionibus vulgiîSc huic faxo tuæ profeflîonis, fuperftruamnbsp;ecclefii

-ocr page 265-

A R T I C V L V s LXVII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fogt; CXXL

tcdefiam meam.y ndenon dixic,tu vocabcris Petrus,quia hoe nomc ei antea inipofuc raulohan.i.lntuitus aüt cum Iefus,dixitîTu es Simon filiuslona,tu vocabcris Cephas,nbsp;quodinterpretatar Petrus«Marc.5,Et impofuitSimoni nomen Petrus, Hicrony.Sicucnbsp;ipfc lumen,apoftolis donauit vt lumen mundi appcllarêtur,cæteraq,’ cx dno fortui funtnbsp;nomina,ira b(. Simoni qui crcdebac in petram Chriftö, Petri iargitiis eft nomen,ac fecü^nbsp;dum metaphoram petrae,rcde dicitur ei,»dificabo eedefiammeam fuper te.Ecdefia,nbsp;domu^ei dicitur,i.Timo.5,Obferua quod ait,ego ardificabo.Quid ergo ait Apoftolusnbsp;i.Corin.j.Vt fapiens architedus fundamentum pofui,alius autem fupcrædificat.V nuf-quifqj aüt videat quomodo fuperacdificetjFundamentü enim aliud nemo poteft pone--re,praeter id quod politum cft,quod eft Chriftus I efus^Sed praemifitjDci cm fumus ad*nbsp;iutores.N on ergo ipfi ardificaruntjfed deus per cos,Hine Apoc.n.dicitur,qj murus ci*nbsp;uitatis nouæ Hierufalê.habuitfundamcnta duodecim,ô^ in ipfis duodecim nomina duonbsp;decim apoftolorüamp;agni-lpficmprimiadhærcntcs fundamento primario, duodecimnbsp;articulesbdei quafi duodecimfundamentajfupcrpofueruntfundamcntoprophetaçînbsp;apoftoloçi Chrifto.lmoipfis articulis ipfum fundamentû collocarunt. Sum us autë nosnbsp;huius ftrudurx lapides viui.Ephe,x.Non eftis hofpites aduenæ,fed eftis dues landonbsp;rum 8Cdomefticiaei,fuperxdificati fupra fundamentû apoftolorûamp; prophctarû,ipfonbsp;fummo angulari lapide Chriftolefu,In quo omnis ædificatiocrefeit in templumfan*nbsp;dum in domino,in quo amp; vos coaedibcamini in habitaculum dei in fpu fando.hPet.x.nbsp;Ad que accedcnies lapidé viuum,ab hominibus quidem reprobatu,à deo verb eledumnbsp;ÔC honorificatûjôC ipfi tanquam lapides viui fuperædificamini domos fpiritales, Obfer*nbsp;Ua quod dicitinpairtuo,fuperaedificaminijquia netp qui plantat,eft aliquid,neq} qui ri*nbsp;gatjfed qui incrementü dat deus, i.Cor.5.Dei cm adiutores fumus, nó principales ope*nbsp;ratores,Dei agricultura eftis, non noftra, dei ædificatio eftis.Ideo quiequid in vobisnbsp;agimus,non nobis,fed dco tribuendu.M uitis machinis impetet vos fatanas,fed meo pfinbsp;dio ftabit aedificiûmeû inexpugnabilc,tantûmaneat ifta folida profefiio, Luc,2x,Simonnbsp;ecce fatanas experiuit vos,vt cribrarct ficut tricicü,fed ego rogaui pro te,vt no defieiacnbsp;bdes tua.Et tu aliquädo cóuerfus cófirma fratres tuos.Hierony.Ego portas mferi reornbsp;vitia atqj peccata,vel certe hæreticoçt dogmata,per quæ illedi homines ducûtur ad tarnbsp;tarum.Sed haçz nulla, ecclefiae quæ fupra petram fundata eft,præu31et,qu^em fide Chrinbsp;fti intimo cordis amore pcrceperit,hoc cft,fidem per diledioné opérante, Gahy.omncnbsp;quicquidforispericulitentantisingrucricjfacilime contemnit.At quicuncpcredentiumnbsp;ndé,vel opere vel negatione dcpr3uatus,pcrdiderit.Tit,i.Confitcntur fe noftc deû, fa*nbsp;dis afltnegant.no hie fupra petram domino coopérante domumfuæ profelfionis ædiffnbsp;caffe,fcdiuxtaalteriusloctparaboläjfuperpendulam arenam fine fundamento pofuiffcnbsp;credendus eft,hoc eft,nô fimplici intentione ac vera Chriftû fequutfi. Matth.7.Omnisnbsp;qui audit verba meahæc,ôC nó facit eajfimiliserit viroftulto,quiædificat domü fuamfunbsp;praarenä,amp;: dcfccnditpluuia,ôC venerunt flumina,amp; flaucrunt venti,öC irruerunt in donbsp;mumillä,amp;cecidit,Ä fuit ruina eius m3gna.Hincergoecclefiæfirmitas,quia ipfe aedifi*nbsp;cat,gubernatSCconfcruatpcrfpiritüfuum,Iohä.i4.Non rdinquamyos^orphanos,v3*nbsp;do venio ad ves.Sed quadiu erit nobifcûî’Matth.iS-Ecce ego vobifeû fum vfq} ad cónbsp;fummationéfeculi,Ioh.i4.Egorogabopatrê,amp;: aIiuniparacJetûdabitvobis,vt maneacnbsp;vobifeû in aeternûjfpiritum veritatis,quem mundus nó poteft accipcre,quia nó feit eum,nbsp;neq; videt cü.Non ergo poteft errorefubijei ccclefia,tam£tfiqui videbantur de eeclefianbsp;fedlecundü veritatem non fucrunt,cxcidant.Hi cm funt qui fegregant femetipfos, animales,fpiritfl non habentes,Iudæ.i.HincApo,j.Tcne quod h^beSjVt nemoaccipiat conbsp;ronam tuâ.ôc.i.Memorefto vndecxcideris,ôC age pccnitcntiä,amp;primaopera fac.Tranbsp;hit em rete euangelicü ad fine vfq; pifees bonos malos,in tanto numero,vt öC rum-patur Luc.ç.maloçt fcdis,non tarnen boni pifees clabuntur,fed quidämali,aliam fibiecnbsp;clefiamftacucn^s,Pfal.x6.Odiai ecclefiammalignantifl,amp;; cüimpfis non fedebo. Quidnbsp;ergo, L-äuabo interinnocentesmanusmeas.x.Pet.x.FueruntveroSf pfeudoprophetænbsp;in populo,ficut öf in vobis crunt magiftri mcndaces,qui introducent fedasperditionis.nbsp;Sed infipietia eo^ nianifefta erit,2.Timo.j.Atq; huius regni cæleftis tibi claues fum tra 5nbsp;diturus.Conuenit £m,vt ille primus fit autoritate,quiprimus eftfidei profeflîoneôCchanbsp;ritatc.ChryfoftomusîAudiftis quo pado ipfe ctiam ad altioré de le opinion? Petru ad-ducit,6^ feipfum bis duabus pollicitationibus reuelandofilium dei oftendittNam deusnbsp;foluspcccatorumconcedere poteft remiffîoné,Efa.4î.Egofum,egolumipfe,qui delconbsp;iniquitates tuas propter me,amp; peccatorum tuorum non rccordabor, vt futuraecclcnbsp;fia tot tantis^ fludibusimpetu irruentibusimmobilis mancat.cuiuspaftor SC caput pif-X cator

-ocr page 266-

PARS PRIMA

cator homo atq? ignobilisjtcrram reluiflantêjadamantis narura,firmttatc fupcret. Hrc inqua omnia quæfolius dei funt,pollicetur fe daturu,Apo.5, Hæc dicit fanflus yerus,nbsp;qui habet dauern Dauid,qui aplt;rit,ôC nemodauditîclaudit,ô^ nemo aperit.Tanq deusnbsp;ergodicitmagna poteftace,Dabotibi.Sicut empâter tibi deditrcuelationê,fic ego da-ues.Glaues intelligas qug ligant SC foluuntjhoc eltjdelidoçi vel indulgcntias vdpœnas»nbsp;Sunt em,difccrnendifcientia,amp;potcntia qua dignos recipere tn regnum, indignos'ep ànbsp;regno fedudere poirit.Dedit amp; omnibus apoftolis poteltatc remittendi peccata amp; reti-nendi.Ioh.to.Accipitefpiritufandum,quorum remiferitis peccata,remiituntur eistSCnbsp;quorûrctinuehtis,rctenta erunt.Da£urÔCnuncepifcopisamp;: facerdotibus,vt agnitispecnbsp;cantium caufis,quofcunqj humilesSó vere pccnitcntes afpexer.nt,hos iam timoré mor**nbsp;tis aetcrnae abfoluSuquos veroin peccatis quae egerinr,perfiftere cognouerintjiUos per-ennibus fupplicijs obligandos infinuent.V nde dominus de correpto femel,amp; iterum,^^nbsp;tertio,fed non pcenitente,fratre(Nam de iis qui intus func,iudicat ecclefiateos aut quifonbsp;ris funt,deus iudicabit,i.Cor.$.lmo qui non credit,iam iudicatus cft,Iqh4.}.)pr3ecepicnbsp;dicensîMatth.ts.Siecclefiamnon audierit,fittibificutcthnicus Si publicanus. Etnc le-ue quifquâ putarct,ecdefiae iudicio côdemnari,mox terribiliter adiunxiuAmen dico vonbsp;bis,quæcunqj ligaueritis fuper terra,erunt ligataôCin cælotôCquæcunq? folueritis fupecnbsp;terra,erunt foluta ôC in cælo.Sumrae ergo cauendu,ne per incrcdulitate(non era poteftnbsp;non effe verS quod veritas dixit,ctiam quo ad iftam promiirionê)aut inobedientiam in-dignos nosreddamus quibus aperiatur.Et q maxime cauendum ab iis,quifibiamp;alijsfalnbsp;fa dodrina regni dauduntaditum,quemadmodûpharifæi,quiturbis Chriftu fufpiciennbsp;tibus,dixeruntnequaquamChriftum eÄe,fed peccatorem dæmonium habcntcm.Imonbsp;confitencesipfum,extra fynagogam faciebant lohan.ÿ.lnuidia enim excæcati,ducesnbsp;cæcorum fe praefumebant, Matth.iy.

P nbsp;nbsp;Tune praecepit difeipuli's,vt nemini dicerent,quia ipfe eflet Chriftus.Ex*

indeccepit lefus oftenderedifci'pulis(in's,quia oportet cuire Hierofolymâ.ô^ muîta pari afenioribus fcribis ÔC principibus facerdotu,8C occidi.öC terrianbsp;dicrcfurgere.EtaflumenseüPetrus,cocpïtïncrepareeum.dicenstAbfit a tenbsp;donnine,non ent tibi boe.Qui conuerfus, dixit Petro:Vade poft mc fatana,nbsp;fcandalum es mihi,quia non fapis ca quæ dei funt,fed quae hominum.

Interminatus eft illis,ne quod afflatu patris acceperant,palamfacerët ante tempus. Prius em peragendu erat facrificium crucis,amp;i dedarandæ naturæ humanar veritastde-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indeper refurredionéSC fpiritum fandiï decIarandadiuinitas.HieronymusïTuncrne

prædicate,cûifta paffusfucrotquia nonprodeft Chriftu publice prædicare, dCin vulgo pubÜcaremaieftatem,quépoftpaululû vifuri funt crucifixum, Marc.g.Et comminatusnbsp;«fteis,nec«i diccrentde iIlo.Etclt;Kpitdoccreeos,quoniam oportet filium hominispa-ti multa,5C reprobari à fenioribus êc à fummis faccrdotibus,ÖCfcrihis, SC occidi,amp; poitnbsp;tres dies refurgere.SC palam verbü loquebatur.HieronymusjEt nunc I efus multa patilt;nbsp;tur ab his,qui rurfum fibi crucifigunt.Heb.6.Rurfum crucifigentes fibimetipfis filiüdei,nbsp;éCoftentuihabentes.Et cü feniores patenter in ecclefia,principes facerdotû,fimplicemnbsp;fequentesliteram,occiduntfilium dei, qui totus fentiturin fpiritu.PofttriftiafubditdCnbsp;laeta,ncmpe quodtertia die refurgat. Noneft ergo quo defpodeant animum.nam etSnbsp;vt malcficusmoriatur,tarnen vt gloriofusrefurger.PfaI.68.Quæ non rapui, exoluebä»nbsp;Non tulerunt illorum auresmcntionem mortis,tametfi fpes refurredionis debebat eosnbsp;folari.Magno em affedu diligcbant Iefum,fed humano.nondum cnim acceperant fpinbsp;ritumcæleft£m,quiperficeret in eis quoderatimperfedum.Pctrusitaqjquemprxci-puus quidam am or erga præceptorera fuum femper fecit cæteris audaciorem,abducicnbsp;eum à reliquis apoftqlis,quafi familiarius aliquid didurus.Hierony.Separatim aftiimit,nbsp;ne præfentibus Cfteris condifcipulis,videatur arguerc magiftrum.Cocpit aßt increparenbsp;amantis affedu êc optâtis.Propicius,inquit,efto tibi,Hæc veroimprobitas Petri, tarn-etfi exingentiquodäerga lefum amoreproficifcebatur,tamenpalam achtera domino redarguitur,vt nos difceremus,in omnibus fcqui diuinä voluntaté, neqj noftro iiinbsp;diciopræire decretisdei.Marc.g.Qui conuerfus,amp; vides difcipulos fuos,cómin3tus eftnbsp;Petro.NâpcrtriftitiâvultuSjCorrigitur animus, delinquëtis, Eccés.7.Define aduerfaiinbsp;voluntati patris mei.tuûeft fequi me,nôpræirc.Stnfum tuü relinque,amp; me fequere,vqnbsp;luntatemtuâî ordinationi diuinaefubde.Scandalum mihi es,confulens malum,ne patrinbsp;obedics

-ocr page 267-

A R TI C V L V S nbsp;nbsp;nbsp;LX Vin;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. cxxii.

obediens hommumpcrficiam faIuteni.Satana,Syris fonat aduerfarium.ïpfe aotem ne-dum Chrifto^fedSt omnium faluti aducrfabaiur,ctfi infcius, humana,non diHma,lapi-(jis.Animalis autem homo non percipit ea quac funt fpiritusdei,uCorint,i«Gregori* Ug:Reïicilt;‘m“’ **’^°b*®gt;’ïmboni conccptum in nobis cxtinguerc moliuncur.

^De cruce baiuIanda»Matth.fé.Marc.8.Luc»9


±feractipfum,óttollatcrucemfuam,6^fequaturme.Quienimvolue* ritanimam fuam faluam facere,perdet eam. Quiautemperdideritnbsp;animam fua propter me,inuenfet eam.Quid em prodeft homini,fi mundumnbsp;vniuerfum Iucretur,animæ vero fuæ detrimentum patiatur7Aut quam da^«nbsp;bit homo com muta tionem pro anima fuaf Filius ein hominis venturus eft innbsp;gloria patris Cui,cum angelis fuis, èC tunc redder vnicuitÿ fecundum operanbsp;fua. Amen dico vobisjunt quidam de hic ftancibus,qui non guftabunt mornbsp;tern,donee videant filium hominis venientem in regno fuo,

Oftendit quernadmodu omnibus abnegatis,Slt; quo frudu,ipfe fit fequendus.His em diftis,vbi rctrudiflet intempeftiuam Petriimprobitatem,conuerfus ad omnes difeipu-losjccepit pluribus verbis explanare quod dixit Petro,V ade poft me. Tu quide me pronbsp;hibes,ego autem dico tibi,non folum non damnofum elfe me pati,fed neqj tu faluari po-t«ris,ôC quifquis alius fine palfione. Multi me feqHuturpedibusm agisqitnitatione,Necnbsp;Omnes eadem adducitcaufa.Aliosallicit miracttiorumnoHitas,aIiosamorfanitatis,aliosnbsp;^odrinarfames.Sedquifquisvultparticcps elferegnicælorumjlohan.ii.Vbi egofum,nbsp;illicóc minifter meus crit.fequatur raea veftigiatScficutvidetme contemptis omnibusnbsp;huiusmundibonis,etiamvitammeam vitro impendere falatihominum,SCgIoriæ pa-tris,ita illcaffeftus omnes humanos abdicet oportet,paratus ad omne genus mortis eua ,nbsp;gelii caHfa.Si quis vult,dicit,vtoftendat liberum arbitrium,amp;: non coaâam virtutem. Leberiarb.nbsp;« ergo qui non vult,non eft me dignus.Ponit autem duas partes iuftitiæ, fcilicet decli- oftenfio.nbsp;nare à maIo.Abneget,inquit.BafiliusîAbnegatio fuiipfius,eft totalis præteritorum obli-uiOjôCrecelTusàpropriisvoluntatibus.Eft autem triplex.Rerum tcmpoj;alium.Lu- Abnegationbsp;lt;;ae.i4.Nifi quis renunciauerit omnibus quae poiridet,non poteftmeuseffedifcipulus. peuples,'nbsp;Propinquorum, Matth.i4.Qui amat pattern aut matremplufquam me,non eft me di-gnus.Sui ipfiusjdc qua hic.Ciui deponit veterem hominem cum adibus fuis,6C induitnbsp;nouum.Coloff.5.Ephe,4.ille abnegat femetipfum.Gala.x.Viuo autem iam non ego,vinbsp;uit vero in me Chriftus,tollitÎ5 crucem fuam,6c mundo cruçifigitur.cui autem mundusnbsp;crucifixus cftjfequitur Chriftum.Ecce alterum,faccre bonum.Luc.9.ToIIat crucem fuam quotidie.Habens animfi femper paratum ad omnia,quotics ingruerit procellaxquannbsp;quam nec in tranquillis rebus fua cuiquam defutura eft crux,nifi facile eft omnibus naturae affedibus, omnibus huiusmundivoIuptatibusrcnunciare.GregoriusîDuobus modisnbsp;cruxtolliturtcum autper abftintntiam affligitur corpus, aut per compalfioncm proxi-mi afn^ituranimus.z.Corinth.n.Quisinfirmatur,« egonon infirmorî’.quis fcandaJi-zatutjO^ego nonvrorfi.Cor.it.Si quid patitur vnü membrum, compatiuntur omnianbsp;tnembra.Corporalis,duobusmodis tolliturtquumvelfuapte fponte airumi,tur,velcumnbsp;ab alijs imponitur in afflidionibus. PfaI.4X.(^oniam propter te mortificamur tota die.nbsp;x.Cor.4.Sempcrmortificationem lefuChriftiin corpore noftro circunferentes,vt amp;nbsp;vita lefumamfefteturin corporibusnoftris,t,Timo.i.FideIisfermo:fi commortui fu-ftius,amp; conuiuem^îfi fuftincbimusjSC conrcgnabimus.x.Corinth.i.Quoniam ficut abundant palfiones Chriftiin nobis,ficSC perChriftûabundatconfolationoftra. Patienter ergo crux tribulationi8,fiueàdeo,fiueàmalis hominibusimpofita,toIeranda.Omnesnbsp;lt;nim qui pie volunj viuerc in Chrifto lefu,perfequutionem patientur.t.Timo.j.Fide-lis cnim deus qui no patietur vos tentari fupra id quod potcftis,ait ApoftoIus.i.Cor.io.nbsp;fed faciet cum tentatione prouentum,vt polfitis fuftincrc.Hinc.i.Petr.4. Communicantes Chrifti palfionibus gaudete,vtSCin reuelatione gloriæ cius gaudeatis exultâtes.nbsp;Roma.S.Exiftimo enim ç non fint condignsepafiiiones huius remporis,ad futurâ glo-

nam

-ocr page 268-

PARS PRIMA,

Tiam quae reucîabifur in nobis.Portant enim maliSC nunc crucem,vdiflt nolint,non fu*.

3jn,qma dominumnon fequuntur.Sapientiæ.$.Laflati fnmus in via iniquitatis.am* bulauimus vias dtfficilcs,viam autem domini ignorauimus.Qui autcm don^inum fequi-»nbsp;tur,huicmundus crucifixus cft,amp; ipfemundo,Gala.6.1moqui Chrifti funt,carncm fu«nbsp;crucifixerunt cum cohcupifcentrisSC vitijs.Pofteaquâoftcnditmodum fcquendi,confenbsp;quenterdéclarâtfrudum,nempc animæ faluum.Marc.g.Qui autcm perdiderit animänbsp;2, fuam propter raeSC euangelium,faluam faciet eam.Nonpudeat difcipulum fequi prz-ceptorem.non pudeat feruum fequilt;lominû fuum.Nec aha via quifquî velit ad glorian»nbsp;peruenire,c|quame vidctpertendere.Per fidem euangclicam confertur omnibus vitanbsp;ætcrna.Proinde quiplurisfacit hanc vitam,q euangclicamgratiam, etiamfi videtur adnbsp;tempus lucrifacere vitam,tarnen reuera perdit earn.Nullus era hic vitam fuam vitra pr jnbsp;fcriptum diem valet prorogate,tametfi interim nec vere viuit,nifi qui pie viuit.N am vinbsp;dua in dclicijs viuen3,raortua eft viaens,uTimoth.5’.5lt; poft hanc vitam pcena adiicituenbsp;æterna»Viuens ergo luxtamundum^Ä;refillcns ab euangeliconegocio,vt feruct vitamnbsp;corporis«is perdet animæ fuæ vitam,quæ vere vita eft,Homine pereunte, pereunt amp; d'quæparauerat»Totus autem pcriit,qui perdidit vitam æternam»Qui^uis autcm meanbsp;caufa vitæiaduramfeccritjis vitam fuam collocauitin tuto.i.Mach.y.E cæloifta pof*nbsp;fideo,fedpropter dei leges nunc hæ-c ipfa dcfpicio, quoniam ab ipfo me ea rccepturumnbsp;fpero.SicÄ Apoftolus Ad.ti.Egonon folum alligari, fed ôC mori inHierufalem para'nbsp;tus fum propter nomen domini lelii.Hine loh.ix.Qui odit anima fuamin hoc mundo,nbsp;in vitam æternam cuftodit earn ? Nemovero tarn ftultuseft,vt vitæ corporalis huiusnbsp;aebreuisiadura,velit vniuerfum huncmundum lucrifacere.Nihil igitur tam charumnbsp;cuiquam efle de bet, cuius lucrum animæ fuæ -difpendio velit commutare. Lucæ.9.Qui(inbsp;enim prodcrithomini filucreturmundumtotum,fe autem perdat,amp; detrimentum, fuinbsp;faciatf Quæenim vtilitas,lt;icorpus bene habeat in dinitiis,dcliciis ôf honoribus,amp; ani*nbsp;ma male affïciaturî'Nec^eniminfuturofeculo poterii quis dare coramutationem pr»nbsp;anima fua.Hic quidem poteft darclachrymas eleeniofynam,acieiunare,illic autemnbsp;non,Pfal.4X.Non dabit dco placationem fuam.Prouemi.Mortuo homine impio,nulla crit vitra fi3cs,0C expedatio folicitorum peribit. Iudgt;EX enim nos tunc excipiet donanbsp;refpuens.namiuxtaopcra fua iuftificabit vnumquenq;.t.Paralj9.Non eft apuddominum deum noftru iniquitas,nccperfonarum acceptio,nec cupidomunerum.Hicrony-*nbsp;musîPetrus adprædicationemdominicæmortisfcandalizatus,fententiadominifueratnbsp;incrcparusxprouocati difeipuli, vt abnegarentfe,SC tollercnt crucem fuam,amp; morientiSnbsp;animo fequerenturmagiftrura.Grandis terror audiétium,amp;: qui poftet,principe apo-, ftolorumpertcrrito,etiam aliismetum iniicere.Idcircotriftibuslæta fuccedunt.Time«nbsp;mortemî’audigloriamtriumphantis.Vereriscrucem. aufculta angclorumminifteria,nbsp;OrigencsîNunc quidera filius hominis ventt,fcd non in gloria patris. Vidimusnbsp;nbsp;nbsp;cum,

üC non erat ci décor neq; fpecies.Efa.yj.fed fpccics inhonorata âCcontemptibilispræ fi--Iiishominu,priusfadaeft fimilis SC conformiscorpori humilitatisnoftræ,quandofc-metipfumcxin3niuit,PhiIip.i.vtreftituateuminformadei.Vcnict cm in maieftate8C poteftate quam habet àpatrc.Matth.ty.Cum venerit filius hominis in maieftate fua,lt;3^nbsp;omnes angeli cum co,tune fedebit fuper federn raaieftatis fuæ,amp; congregabuntur antenbsp;rum omnes genres. Ad quid^t.Cor.y.Omnes cm nos manifeftari oportet ante tribunalnbsp;Chrifti,vt référât vnufquifqj propria corporis, prout geflit,fiue benü,fiuemalum.Ibinbsp;enim nonperfonæ,fed opera confiderantur. Non eft ergo animus dcficicndus,q3obnbsp;coangelium mala fint toleranda amp; triftia. Habitura funt hæc breui finem, êc ignominiSnbsp;temporariam fcquctür gloria æterna. Siquidem qui hic contcmptus,iniufte eft iudica-tus^ ignominiofa morte cOndemnatus, iudicem iuftü tune aget omnium tam viuoriSnbsp;5 mortuorum,redditurus cuiqj pro fadis fuis.Nam amp; in cogitatiôibus impfi erit inter-»nbsp;rogatiOjôC fermonumillius auditio ad deum pcrueniet,Sap.i.amp; Matth.ii.De omni vecnbsp;bo ociofo quod loquuti fucrint homines,rcddent rationem de eo in die iudicn.Sic amp; denbsp;omiftîone præceptorum. Arbor cm non faciens frudum bonû,excidctur, SC in igné mienbsp;tetur.Matth.î.Sic inutilis fcruus in tenebras cheietur extcriorcs.Matth.iy.Io^‘î4'Ab«nbsp;fit à dco impietas,8f ab omnipotente iniquitas.Opus cm hominis reddet ci,amp;^ iuxta via»nbsp;fingulorû reftituct eis.Dixerat filium hominis venturS in gloria fua,ne igfturincreda*nbsp;lus fis dicit,quia quida aftanteS funt,qui iuxta quod corpore poflunt,videbunt gloriamnbsp;fecundi aduentus,hoceft,ftatum futurum,in quo venturus effet ipfe,dfiufti fulgcbunt^nbsp;quodfadumfuit in tranffigurationc.Ccrte ÔC videbunt ante mortem regnum dei pro-mere virtutemfuam/am'^paulatim vinçcrepotentiamhuius mundi vmuerfam.Dicu»nbsp;turaüe

-ocr page 269-

A R T I C V L V S LXIX. ' Fo. CXXIIÏ. feir aatem Tanfti guftare morceni,quia cito traniït,amp; quafi vitæ æicfnæ iiigreffiim,eäntnbsp;fufcipiunt,Marc.8,Qui em me confeirusfuerit^ verba mea,in hac generatione adultenbsp;ra ÔC peccatrice,amp; niius hominis conßtebitur eum cum venerit in gloria patris fui cumnbsp;angeiis fuis.Lucae.î.Nam qni me erubuerit 8C meos fermones,hunc filius hominis eru^nbsp;befeet,cum venerit in maieftate fua äc patris,âCfanftoç« angelorum*Dico autem vobis,nbsp;yere funt hic aliqui Amtes,qui non guAabunt morte,donee videant regnum dei.Nonnbsp;fuAicit mentalis fides,fed requiritur etiam oris confeffio.Rouo.Corde creditor ad iuAinbsp;tiam,ore aute confefQofit ad faiutem.Si cA per omiAionem cöfeAionis fidei honor deonbsp;'débitas fabtraheretur,Sf fidesproximoçt periclitaretur,fic confeAio neceflaria eütfi venbsp;ko maior inde oriretur feditio,amp;Adei deriüo,df nuila vti{itas,tunc fandum canibus nonnbsp;'dandum,Matthae.7gt;Q.ui «go rurpe exiftimat vt ChriAianus vocetura me,oAenfusnbsp;ignominia crucis,auc timoré percitus,nec me filium dei confiteri audet,mea^ verba obnbsp;feruare confunditur, hunc erubefeet confiteri filius hominis,q; ad fe pertineat aut numtnbsp;rum eIcdorum,Maith,7.Amendico vobis,nefcio vos,cum depofitamqrtaIitateSlt; in«*nbsp;firmitatecarniSjdenuo veniet,proferens vniuerfo mundo maieAatem fuä,patris,Si fan*nbsp;äorum angclorum.Marc.ifi.Et dominus quidem lefus,pofiquä loquutus eA eis,aAumnbsp;ptuscAiûccelum,fedetiçàdextris dci.Hcbu.Sedet ad dexterä maieAatis in excelfis.

^Detranffigurationc,Matth,i7.Marc,s»,Luc«j

ARTICVLVS LXIX.

T poft dies fexaOumpGtlefus Petrum,Iacobum,8i lohannem fra* Matt^iy trem eius,öi duxit illos in montem excelfum feorfum,8i transfigura#nbsp;tus eft ante cos. Et rcfplenduit facies eius ficut fol, veftimenta autem



feius feda funt alba ficut nix.Et ecce apparuerunt illis Mofes amp; Hdias loque tes cum lefu.

Miris ac varqs modis faluator ad fuperna adipifcenda mentes allicit fidelium. Hiero-nyrausïQiiod Luc.9.dicit,Fadü eA aût poA hacc verba fere dies oâo,ÔC affumpfit Pe^ trum Sc lacobum 2C Iohannem,SC afcendit in monté vt oraret,SC Matth.SC Marc.poftnbsp;fcxdies,fic accipiendö eA.quod iAiintermediosponunr, Lucas veroprimfiôC vkimAnbsp;connumerat.Neergo addubitarent difcipuli quinolim praeAiturus effet,quæ demaicAanbsp;te fecundi aduentus promihrat,voluit illis ante morte etiam gu Au quendâ futuræ maienbsp;Aatis exhibere,quatenus natura mortalis capere poffet.Hieronymus:Nc timerent op-probria crucis,qui viderani oculis fuis gloriam futuræ rcfurredionis.Procul aût oportet abefiê ab humilia reçt folicitudinc,quos lefus tali dignatur fpedaculo.Dignatur cmnbsp;SC hodic quibufdam feledis.fubuedis in monté puræ contemplationis, aliquem æternænbsp;felicitatis guAum præbcrcfecretisaffl3tibus.Pfal.Ç4,Ecce elongaui fugiens,SC manfi innbsp;foIitudine.Thren,5,Scdcbit foEtarius SC tacebit,ôC leuabit fe fuper fe.Sed quoniatn om-ne meritum confiAit,incredendo verô,in declinando malum,ä in operando bonû,ad-'nbsp;fint comités,Petrus qui à fidei firmitate veritate'cg laudé commeruit,vt fis firmus in fidelnbsp;yeritateSc vnitatCjContraomnes hærefeos Sc diaboii infuItus,i,Pct,$,Cui refiAite fortesin fide,i,Ioh.y,Hæc eA vidoria quæ vincitmundfi fides noAra.Iacobus fupplantâs,nbsp;ne vitijs confentias.Ro.6.Non regnet peccatu in vcAromortali corpore, vt obediatisnbsp;concupifeentijs cius.Gene.4.Sub te cm erit appetitus tuus,ÔC tu dominaberis illius.Ad-fitSi Iohannes,hoceA,gratia diuina,cui acceptam ferre debemus SC fidé noAram,SCvinbsp;doriam.i.^oruç.Gratia dei fum id quod fum.Plus omnibus laboraui,non cgo,fed granbsp;tia dei mecum.Hacc yirtuofa tranfformatio animæ ad imaginé ChriAi.i.Coçe.»ç.Sicutnbsp;portauimus imaginé terreni,portemusSCimaginem cæleAis.Hæcperducitad glorio-Jara,qu3 omni çorruptione dcpofita,ad æternam tranfformamur glori3m, cuius Chri-Aicxemplar fnif-^”n”aemipfius ab inAanti conceptionis diuinitati vnita,y»ertc définbsp;videbatjôCeofruebatur, non tarnen gloria animæ in corpus rcdundabat,vt effet paffibi-le Sc mortale ad perncicndam noAram redemptionem.Nunc vero in corpus redunda-refecir,quofuosadcriKem animaret,perquamadgloriam peruenitur.Vbi ventum eAnbsp;in montem vacatum eA primum precationi.Hæc potiffimum oculos cordis præparat tanbsp;li fped3Culo,Luc.9.Ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oraret fpecies vultus tius aitera,SC veAitus eius iï'“

bus Sc refulgens.M.arc,9.Et vcAimenta eius fada funt fplendentia, SC Candida nimi^ X gt; velue

-ocr page 270-

PARS PR IMA.

veîût nix,qiialia fullo nonpoteft ftipcr terra Candida facere.HicronymasjNon priftint forma fpecicm perdidit corpori3,fcdinmukocxcelkntioretranlfigurans,ineam videlicet qua erat poft refurretftionem habiturus,df in qua vcturuseft adiudicium,amp; quinbsp;poft iudicium dabit eledts fuis.Fulgidior apparebat,deitate parues quofdam radios fu-os declarante,ôC hosficut videre poterant,propterea ôc regnü dei fupcrius dixit tranf-figurationera,eo qgt; ineffabilis eiuspotcftasibi refulferit. Luc.9,Et cccc duo viri loque-»nbsp;bantur cum illoterant aut Mofes Sc Helias vifi in maieftaie,amp; dicebat cxcelTum eius quinbsp;completurus erat in Hierufalem.Hoc fe dominum mortuorû oftendit ôC viuentiû,Mo-fe è mortuiSjHelia e viuis addudo,vthis autoribus,quos plurimi faciebant omnes lu*nbsp;daei.confirraarentur apoftoli,neqj fufpicarentur cum legem veile abolere, quum aftaretnbsp;Mofes:neq}prophetas,quum adeiïet Hcliastnecmortem vt ignominiofamabominarênbsp;tur,quamtanti virivtgloriofamprædicabant«Hieronymus:LexoftenditurâCprophc--tse,qui5C paflionemdominiSCrefurredioncm crebris vocibus prsedicarunuPlenitudanbsp;enim legisChriftus,Roma.io.quac per Mofen data eft, lohan.i.lmpleta fucre amp; prophetarum oracula.tn medio Chriftus, ipfa tmplcns,óC lege confummans.Matth.s.Nonbsp;veni foluere legem,fed adimplere.ôC Luc.i4.Necelïe eft impleri omnia quae feripta funCnbsp;in lege Mofi,ôC prophctis,ôc pfalmis,dc me.

Refpondens autem Petrus,dixit ad Icfum î Dne.bonS efi noshicçfîè,’ fi viSjfaciamus hie tria tabcrnacula,tibi vnu,Mofi vnum, amp; Heliae vnum.nbsp;Adbuc eo Ioqiiente,eccc nubes lucida obumbrauit cos,bC ecce vox denu*nbsp;bc,diccns:Hic eft filius meus dile(ftus,in quo mihi bene complacui, ipfum annbsp;dice.Et audiences difcipuli.ceciderunt in facicm fuam,2lt; timucrunt valde.E«nbsp;acceffit Icfus,8Ctetigiteos,dixitq^ cts:Surgite,0£ nolite timere.Leuantcs ault;nbsp;tem oculos fuos,neminem viderunt nifj folum lefum. Et defeendentibus illisnbsp;demonte,pracccpitIefus,dicens;Nemini dixeritisyifionem,donee filius ho*nbsp;minis a mortuis refurgat.

Luc3e.9.Petrus vero amp; qui cû illo crant,grauati erant fomnotSC vigilantes,viderunt maiettaté eiusôC duos virosqui ftabant cûillo.Etfadum eft dum difeederent ab illo,aitnbsp;Petrus ad lcfum,Expaucfadis amp; attonitistam increduli fpedaculo difcipulis,Petrusnbsp;nondu fui fatis compos,fed totusraptus voluptate ac maieftatefpelt;fiaculi,qu3fproculnbsp;abelTe videbaturàmentione mortis,ait:Domine,nôefthinc vfquäabeundü.Valeat Hicnbsp;rofolyma quae tibi morte minatur»Origincs:Haec vox ex carnali prodiit affeâu,quonbsp;illudjAbfit àte dAe,Matth.i6.Rcmigiusî Vifa domini maieftateSC duoçe feruo^,Petrus adeo deledatuseft, vt cumfta têporalia obiiuioni traderet,8c ibi eu domino in perpetuum permanere exoptaret.Si aût tune Petrusfic fuit accenfus,quâta erit dulcedo SCnbsp;luauitas,videre ipfum regéin décoré fuo;'Efa.î5.Regem in décoré fuo videbunt.SC an-gelorü amp; omnium fandorum choris intereire,Pfal.5O.Quàm magna multitudo dulcc--dinis tuæ dominc,quî abfcondifti timentibus te^RabanustQuo amplius quis deguftatnbsp;ducedinem vitæ cæleftis,eo amplius caetera faftidit in imis.Pfal.7t,Quid eiîi mihi eft innbsp;caelo^’SCà te quid volui fuperterrâ^Deus cordis mei,amp;parsmea deus inacternü.Mar.9»nbsp;Non emfciebatquid diccret,crantem timoré exterriti.Vndehæc voxpartimextiino-re morcis,quê penitusimbiberat,partim exdéledatiôefpedaculijquae illû velut ebriutnnbsp;reddiderat,profeda eft.Et ramen reucrenterloquebatur.Si vis,inquit, fa dus ex pra^ce'nbsp;dcntiincrcpationecautior.Luc.9.Haecautillo Ioquente,fada eft nubes,amp; obumbrauitnbsp;eos,Sf timueruntjintrantibus illis in nubem.Ne enim abforberentur magnitudinefplennbsp;doris,nubcs lucem intolerabilem illis temperabat. Chryfoftomustin nubc lueida a*ppanbsp;ret,5^ vox auditurtquia non terrere voluit, fed docejc.Mofi vero in caliginc SC montenbsp;fumigantc,vt indicarct tune tenebras fuiffe,nunc lucë gratiae adefle.R 0.15. Nox præcef-*nbsp;fit,dies aût appropinquauit.Ex nube aut venir vox,vt çrederent dei effe vocem,qui foli -tus eratloquiinnubc.Exo.to.j.Reg.s i.Cor.io.Patres nottrifub nubc fucrunt.Mar.jnbsp;Hic eft filius meus chariirimus,audite illum.Hadenus 1 udæi fufpexerSt Mofen amp; Helii,nbsp;qui vaticinati funtde filiomeo,Magnifueruntilli,fed feruimei.Hiceft films meusvni-cc diledus,charus animo mco.Idem tcftimoniûôCrjfdem verbis præber,quod SC apudnbsp;lordanêjin fignumqj ipfe autor eftgratis quæ conftrtur in b3ptifmo,ôf gloriaequæ innbsp;rcfurrcchonç.Vbiqi enim rcgencramur qualî noui filqpatriscæleftlstin baptifmo pc«nbsp;gratiamj

-ocr page 271-

ARTîCVLVS LXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. CXXIia

gfatiàmjn refiirrcdionc per gloriam.Vtrobiq; oftenfa cft ttinitas fuperbencdida^Pateï in voce,Fili^in.humanitatejSpûs fandlus in columbæ fpecic SC nube.Qaéadmodum cninbsp;funpJicitaté Ä innocentiâ tribuit columbinä,fic réfrigérât ab igné côcupifcétiæ ôc oîmnbsp;lt;entationüferuore.ScdquidfIpfum,inquit,audite»SicoC MofesDeujS.Ptopbetâ degénbsp;ie tua amp;dc fratribuï tuis ficutme fufeitabit tibi dns deus tuus,ipfum audics»Q«id ergo ad^nbsp;hue reclamant lud^'i Chrifto, quü Mofes 8C Helias quibus plunmü tribuunt,Chrilto p-*nbsp;huerint teftimoniü^cüpatris vox,cuius illi religiofiifimi cultures videri volunt, totä autonbsp;.ritatem in nliuynicü tranftuleritf Placebat gloria,fed ad earn qui volet peruenirc,audiacnbsp;Jefum adcrucisimitationé vocanté.Deut,i8»Prophetafufcitabo cis de medio fratrüfuonbsp;jrum fimdê tui,óf pona verba mea in ore cius,Ioqueturlt;ç ad eos,omia quæ præcepero illi»nbsp;Qui ,auté verba eius qu» loquetur in noïe meo,audire noluerit,ego vitor exiftâ.lohâ.ii»nbsp;Qui fpernit me,Sc non accipit verbamea,habet qui iudicet efi.Sermoquemlocutus fum,nbsp;ille iudicabit eüinnouiflimo die :quiae|;o exmeipfo locutus nonfum,fcdquimifitmcnbsp;f»ater,ipfe mihi mandacü dedit,quid dica ÔC quid loquar. Andiendus ergo Chriftus, Slt; innbsp;uis.Luc4o.Qui vos 3udit,me auditxSC qui vos fpernir,me fpernit.i.Co9t.i3. An expertnbsp;inentfl quæritis eius qui in me loquitur Chriftusï^Hanc voce diuinæmaieftatis pJenä,neCnbsp;lt; humants ferenda auribus,quûaudiflent,niaioré inmodû extimuerunt.Metuebant em vinbsp;tæfuaejfcientes didîû Exo.jj.Non videbitme homo,ôlt;:viuet.Sic Manue pater Samfonisnbsp;ludic.ij.angelo vifo aitîMortc moriemur, quia vidimus dfim. Non ceciderunt rétro, vcnbsp;'Hcli4.Reg.4.Cadunt iuftiinfaciê,pcr timoré,vthic.Per hümiIitaté,Mat.i. Procidences adorauerût eû.Per gratiaç^a dioné, Apo.7.Ceciderunt in confpedu throni in facies.nbsp;Si: adorauerunt deû. Terref cm fragilitas Humana ad pnfenté dei loquelâ.Exo.to.popunbsp;conterriti,dixeruntMofi:loquere tu nobis, nonloquaf nobis dfis,ne moriamur.Deu.f»nbsp;Quid eft omis caro vt audiat voce dei viucntis » At Icfus recepta Ipecie priore,contigitnbsp;tos manibus,ne fufpicarentur efle fpedrS,ac voce confueta notaîç confolatus eft.Hiero.nbsp;Vt tadu timoréfugetjSCdcbilitata membra folidarettprimu timor cxpcllitur, vtpofteainbsp;dodrinatribuatur,Marc.9.Etftatim circflfpicientes,neminc amplius videront,nifi le-fum tantûfecu.Quocertius effet,voce patrisChriftûdefignatü.Priufquâ aût redirent adnbsp;. difcipuloSjinhibmt id alqs indicari,quo inuidiæ occafionëtolleretex animis Cfteroçe,quinbsp;haevifionenon funt dignati.Necdumenimperfedi crant,necæquo animo ferre potuif-fent,tresilloscæteris præferri,quemdmodumôC deduebus indignati funt, Matth.to. qnbsp;confeffum regni petebant. Secundo, quo inanem gloriam inhoc raundofugiendam do-ceret.Gala.f.Non cfficiaminiinanisgloriaccupidi,inuiceminuidentc8. Tertio,non vulcnbsp;hoc inpopulis pratdicari ante refurrcdionem,ne(vt dicit Hieronymus)ôlt; incredibile effet pro rei magnitudinc,6ipoft tantam gloriam apud rudes animos fequens crux feandanbsp;¦lumfaceret.Nam ante id tcmpus,fermocarituruscrat,amp;fruâu,ôCfide. Marc,9. Etverrnbsp;bum eontinuerunt apud fe,conquirentes quid effet,cum à mortuis refurrexerit.Lucæ.9,nbsp;Et nemini dixerunt in illis diebus quicquam ex his quæ viderant. Neque enim cuiquamnbsp;narraucruntarcanumeiusfpedaculi,doneerefurrexiffet à mortuis. Sedadeohabebantnbsp;cor obuolutum,vt eavoxtoties audita,non defeenderetin pclt;fîusillorujn,fcdfcrupulusnbsp;quidam cfpcrat animos illorum,cx eo quod Heliam confpexerant afftftêtem Icfu. Hincnbsp;inter eundum proponuntilli.

Et interrogaucrunt cum difdpuli,

dicentes: Quid ergo feribæ dicunt, çb Mar. 17

Hcb'a pritnu oporteat venircfAc ille refpÔ£Îens,ait eis.'Hdias quidê venturus reftituetomia. Dico aut vobi’s,quia Hcli'as iam vcnit,8ô non cognouenbsp;runteUjfcd fecerunt in eu quæcuc^ voluerunt. Sic bC fiüus hominis paiTurusnbsp;eft ab ciS‘Tunc intcllexerunc quia de lohanne Baptida dixifleteis.

Decipitntes populû ftribæ, dicebant lefumnon effe Chriftu, ex autoritate Mala,4, quæ dicit Htnayentuçe ante aduentû Chrifti,qm Helias nondu veniffet.ignorâtes, duosnbsp;aduentusChriltim feriptura de{îgnari:incarné,cuiuslohannes præcurfortôC ad iudici-um,cuiusHeIias.Hos perftringit Apoftolus Titü.i. Apparuit gratia dei 8C. faiuatoris no-ftriomibus hominibus,erudicns nos,vt abnegantes impictatem, amp; feculavia dffideria,fanbsp;brie 8C. iufte ÔC pie viuamus in hoc fcculo, expédiantes beatam fpem, ô£ aduentum gloriænbsp;magni dei,amp; faJuatoris n^ri lefu Chrifti,qui dédit femetipfum pro nobis,vt rediraerecnbsp;nos ab omni iniquitate, oC mundaret fibi populum acceptabilem, fedlatorem bonoruninbsp;operum. Mirabantur ergo diftipuli,q, Helias,qui apparuerat,tâ cito abiffet,nec plus denbsp;Chfo teftifîcatus effet, ptoutpharifæi^fchbar diceoant ipltim oportere primfi venire,nbsp;. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X 4 Marc,


-ocr page 272-

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PAKS P RI MA.

Mairc.9.Q|i refpondêi,aitilli»îHeIias en vénerie,primo reftitnet omniatSf qSo feriptuo rft in BU* hominis,vx muka patia(,d( côtemnaL Hel as,inq(,iuxta prophetiâ prxcurreinbsp;sdueatümen, acreftituet omia, conuerfis ad euangeliû iudaics gentis rekquns,nejotanbsp;condemned naho,dC antichrifti deteda falfitatc.M ala.4.Ëcce ego mittâ vobis Heliâ pronbsp;phetâ ante^ veniac dies dfiimagnus amp; horribilistamp; côuertet cor patrû ad 61io8,amp; cor finbsp;lioye ad pacres,ne forte veniS,3c pcrcutitâ terra anathemate.Quanq âC hune aduentû menbsp;um ^ceiîit quidâ Helias,quc arque atq^ me contêpferunt, ôc fecerunt in illü non pro merjnbsp;tis fuis/edquicqd ipfiscollibilüeft.Hieronymustln Iohannis necé faâio phanfaeo^t c5nbsp;fenfit:amp; in occibone djîi,Herodesiunxit voJuntatê fuâ, quiilbfum atqj defpedû remificnbsp;ad Pilatô,vt crucifigeret»Luc.i,GabricI ait Zacharir de lohannctlpfe præibit anteiliânbsp;in fpiritnâc virtute Heliæ.vt connectât corda patrnm in fiIios,iSc incrédules ad prüden*nbsp;ciam iuftorum, parare domino plcbem perfeaam.

ÇDe fpiritu muto,Matth,i7,Mar.9.Lucar.9* A R T I C V L V S LXX.

Mar.gt;

T

El T veniens ad difdpuîos fuos, vidit turba m magnam circa cos, fcngt; ( bas conquirentes cum iilis. Et confedim omnis populus videos lefumnbsp;^ftupefaâ:us cft,ÔCcxpauerunt,ôi accurrentes.falutaucrunt eum,ÔC in*nbsp;terrogauiteos: Quid inter vos conquiritisfEt refpondens vnus de turba,dinbsp;xit: Magifter,attuli filium meum ad te, habentem (piritum mutum:qui vbi*nbsp;cunqueeu apprehêderit,a!lidit ilium, 8^ fpumat,SC ftridet dentibus,SC arefciCnbsp;6^ dixi difcipulis tuis, vteqcerent ilium, ÔC non potuerunt.

Oftendit veræ fidei virtuté contra omes maligni impias malt; hinationcs. Lncr.s.Fa* dhim eftaûtinfequccidie,dercédécibusilIisdemonte,occurritilli8Curba multa.Admiranbsp;tus quo abiflet Iefus,accurrit populus,falutauit en.Scribar nomen lefu apud difcipulosnbsp;velutinefiicax calnmniabanf,improperantcs qj tentaflent eiicerc dæmonium,amp; non pofnbsp;fenttquod dnm non latuit,tfi interrogauit, vt oniibus e flet notum quid ageref. Luc J.9.ECnbsp;ecce vir de turba exclamauitt Magifter,obfecro te, refpice in filiû meum,quia vnicus eftnbsp;niihi,5c ecce fpns apprehendit eum,amp; fubito clamat,amp; clidir,amp; diflipat eum cü fpuma,ÔCnbsp;vix difcedit dilanians eum, Mat.17. Accefit ad eum hcmo,genibus prouolutis ante cum,nbsp;dicens:Oomine,miferere hlio meo,quialunaticas eft, amp; male patitur.nam fæpe cadit innbsp;ignem,amp; crebro in aquam* MiferumfpeAaculm in vnico hlio, quem fie varie malignusnbsp;nioleftabat,interpolace tamen,fecundum quod organa raagis inueniebat, fecundum lu*nbsp;næ decurfum, ad hoc apta. Naturales enim pafiiones, cæleftium fequuntur infiuxum, 8Cnbsp;maxime lunæ,quar mukum in corpus propter humiditatem dominatur.V aide autem in*nbsp;credulusfuit vir iftcjvndc amp; coram omnibus difcipulos aceufauit, Conatifunt difcipuli»nbsp;inqnit, 8c non potuerunt.

s'' •

Qui refpondens eis, dixit : O generatio incredula, q diu apud voserof Quam diu vOr patiarfAfferteilium ad me,ô£ attulerunteum. Etcû vidiflètnbsp;eum,ftatim fpiritus conturbauitilium: SCillifus in tcrrî,volutabatur fpumâs:nbsp;interrogauit patrem eius: Quantû temporis eft, ex quo ei hoc accidit f Atnbsp;nie aitîAb infantia,8t frequenter eum in ignem in aquam mifit,vt eum pcfnbsp;deret.Sed (i quid poccs,adiuua nos,mifertus noftri lefus autem ait illi: Si po*nbsp;tes credere,omnia poffibilia funt credenti. Et continuo exclamans pater pue*nbsp;rijCumlachrymisaiebat:Credo domine, adiuua incredulitatem meam. Et eunbsp;* vidiflèt lefus concurrentem turbam,comminatus eft fpiritui immundo,dicês:nbsp;Surde Si mute fpiritus,ego præcipio tibi,exi ab co, amp; amplius ne introeas innbsp;eum.Etexclamans,Si multumdifccrpcnscum.exqt ab eo: Si fadus eft, ficutnbsp;rnortuus,ita vc multi dicerent,quia mortuus eft. lefus autem tenens manumnbsp;cius,eleuauiteum,Si furrexit»

Dominus

-ocr page 273-

articvlvs lxx; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. cxxv,

Döminusvt oftcnderet fidutiae rmbcciUitatem in caafafuiffe,lt;5Ö0 mïnusliberatus effet, d(oniniuni incredulitati mederemr,ait:O natio diffidens,niinime(ß fimpHcis animi^nó-Uum efficiohoc vt mihi fidatistAdco obffat vobis huius corporisimbecillitasï’ V fque-quoverfaborcüirriforibusSCincredulis» Hieronymus:Nontaediofuperatus,aut quodnbsp;verba furoris protulerit, fed in fimilicudinem medici, fi argrotum, vide at fecundum fuanbsp;prxccpia fe non gerentem,dicatïQaoufq} perdam artis induftriam,me aliud iubentc,ÔCnbsp;te aliud facicnte^ChryfoftomusxN on folum ad difcipulos, fed ad vniuerfum genus lu-*nbsp;dacorum fermo profertur.luffit ergo adduci,quo miraculum effet omnibus confpicuun»nbsp;magis ÔCinfigne, quum æque abfentem fanare potuiffel » Carterum vbi perduduseft adnbsp;Iefum,magis etiam conturbabai, exortaluda inter fpiritum refipifcerecupientem,amp;cu[nbsp;piditatem adfolitareuocantem^Moxemvt vidcratlefumfpiritusjfenfitinimicavirtutcnbsp;Hieronymus:Quod feit dns,intcrrogat,vt confeffio panat faluté,ólt; murmur cordis no-ftrifermonibusfoluaturpiis.Spumatpcccatorinuidia,ftultitia,ftridetiracundia, arefcitnbsp;ignauia.Lunaticus eft,qui per horaçt momenta ad vitia mutatur, nee pfiftit in incepto. Lunatic«»nbsp;Ècci.ty.StuItusem vtluna mutat,fapiéspmanctvtfol,fed crefcit atqjdecrefcit,ÖCnöcin myRiccg««nbsp;ignë côcupifcétiæferf,nuncinaquasteporis, feculariü negotioçt procellis vndantemnbsp;fluuiü.Surdumreddit à diuinoçc eloquioç:auditu,dæmonium,amp; à clamore paupeçt,^;nbsp;mutum,vt neqj alios docere valeat quod oportet.Huic nulla fpes, nifi adducaf in confpenbsp;dum lefu.Videns fe cxpellendum, fecit quod potuit in pueçi,dfiipermiffu, quo daemo-nis maligna puerfitas in hoies turbis darefceret,SC fic à peccatisretraherent* Tum lefusnbsp;‘Juomagisilluftraret mapnitudinêmali,pcrcontatuseftpatrë,Sed is morbi atrocitatem,nbsp;non dnipoteftaté confiaeras,fi qd potes,inquit, adiuuanos.Quoaudiro,dfisfubtaxansnbsp;imb e Cl Uitat é fidei,quafi m orbus vllus effet,potentior diuina virtutc,ait illi: N oli quarrerenbsp;lt;Ïuid ego poffim efficere,fed vide nnm tu poffïscredere,nihil eft em quodnóimpetret fitnbsp;ngt;a fidutia.HieronymusïLibertaté hic indicat arbitrii.Qnæ oîaç’nifi quæ ia noie Icfu,idnbsp;cft,falutis,poftulanf^Ad hanc voce pater fidutia conceptafpeiç certiorc,profufislachrynbsp;niis exclamans,refponditï’Credo dfie,fed etiam fi quid deeft fidutiar mcæ, fupple de tuanbsp;bonitate,Eccequantüprofecitincrepatiopia.Hieronymus:Credulitasnoftra,vt roftra-ta lingua,infirma eft,nifi innixa fubfiftat robore adiutorii dei.Pidcs cum lachrymis,optanbsp;ta vora,c3pit,vt eft illudiFiat tibi fecundfifidem tuam.Dns coniluenté vidensturbam,obnbsp;tnorbi magnitudincamp;:patrisclamorc,(Namc3m volebat effeteftê miraculi)dcprompfitnbsp;Você illam oïpotentc,qua,quum vult,mortuos fufeitat: Sc indignai fpiritui,vthominemnbsp;i^aluet.Sic em infetSanda funt vitia,vt hois faluté amare videamur .Fadus eft velut mor-tüus,adeotenax eratmali vis,quo magis curantis potentiajécdæmonisaffligentisclarc-bat malitia. At vt acgre credebat pater,itaargre fanatus eft filius.Mat.17, Et increpauit ilium lefuSjamp;exfit ab eodæmonium,lt;SCcuratus eft puer ex ilia hora.Luc.^.Increpauit lenbsp;(usfpm immundû,amp; fanauit pueçi,amp;reddidit illü patri fuo .Reddit fanûjqji? adduxeratnbsp;infirma incurabilé.Luc.9,Stupebantafit ornes in magnitudine dei.Quoemmiferabiliusnbsp;fuit fpedaculum, hoc magis adroirati funt omnes præfentiâ virtutis diuinæ.

Et cum intioinènt indomum, di'fcipuli cjus fecreto, interrogabanteum. ) Qjtarenosnon potùimusefjcerceum7Etdixit rtIis: Hoc genus in nullo poa»nbsp;teft exire, nifi in oratione ieiunio.

Interea mgror quidam occupauitdifcipuloçianirao8,mctuctcsneqttaculpafuaj3erdt diffent poteftatem edendi miracula,quum antca gloriati effent,etiâ dæmones fibi ce fub-ieeftos* Euc.io.Apmi multitudinem quidem pudore fiIuerunt.Marc.i7.Dixit illis lefus:nbsp;propter incrcdulitatem veftram. Amen quippe dico vobis, fihabueritis fidem ficut granum finaptSjdicetis môti huic,tranfi hinc,âlt; tranfibittSi nihil impoffibile erit vobis.Hienbsp;ronymustInfidelitasincuIpacft.Ergo qüotiesnonaccipimus,nonpræftantiseftimpoffinbsp;bilitas, fed c ulpa deprccantis. Granum finapis quum fit contemptum ac minutum, tarnen attritum exerit acrimoniam naturx fuae:amp; humo conditû,cmergit in arborem fpanbsp;tiofam.Nihil eft tam arduum,quod non ilico diélo conficeretur. Quando dicetis mon-ti,tranfibit.Non sutemdixcrunt, quia tempus nohpoftulauit ,neque neceffitas:amp;pro-pterca non tranftulerunt montes corporales, fed dæmones. Hoc genus non er)citur,ni-fifides precatione ôf ieiumo confirmetur, Tenax eratmalivis,amp;iam multo temporenbsp;Verfa in naturam. Aduerfum huiufmodi vitia pugnandum eft ieiunijs, quæ corpus atte-tiuatû fpûi fubjiciant:^ depcationc fpiritus faginàdus, quæ diuinum impetrat fubfidium,nbsp;Hoefer-j

-ocr page 274-

PARS PRIMA.

Hoc fermone docait dfis atrocia dîucç confueta animivitia,rettediis crauioribns opor-* tere propelli.Hiron.Dum docet,qûo nequiflimus dæmonpoflit cxpelfi,onies inftituit adnbsp;vicam.Exiens ab hogt;nine,nunq reuertd, ü cor fuutn clauis ferauerit humilitatis amp; chari*nbsp;tatis,ôC oftium obtinucrit homo imraunitatis.Pfar,?o.Efto mihi in defi piotcdorcm, SCnbsp;in domu rcfugn,vt faluum mefacias.Sandis diciüMortui eftis,ôC vita vtftra abfconditanbsp;eft cum Chfo in deo,CoKj.Hinc inhrmitas Chriftianoçî non eft nifi mortis imago. N5nbsp;fanat oculum quodcalcaneo adhibetur. leiunio paftiones corporis,SC oratione pafTio*nbsp;nesfanandx funt mentis. Stultitia ad inxuriam carnis pertinet,SCieiuniofanatur. Ira SCnbsp;ignauia oratio depelluntur.Sic veræ preces Bunt,fi;non folum oretur,fed SC ieiuncturt v£nbsp;ne grauctur,qui orat,ciborum vaporibus fed expeditus fit Qi leuis.

De fcenopegia,par.i.ar, ij.d

De muliere adultéra,par.x.ar.i4.h

De fermone in gazophylacio, par.z.ar.is’.i

De fermone ob quem voluerunt cum lapidare,par.x,ar,iC.k

De cæco nato,par,i.ar,i7.n De oftio Sc paftore,par.x,ar«i8.o

ÇDe folntionc didrachmv, Matth. 17, ARTICVLVS LXXI,

Mar,9 1 1T »nde profedi,praetergrcdicbantur Galilaeam, ncc voicbat quenqua ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|—lt; fcire. Docebat autem difcipulos fuos, dicebat illis: Qjioniam filius

A—^hominis cradecur in manus hominum,8c occident eum:SC occifus,ter tia die refurget. At illi ignorabant verbum, ÔC timebant interrogare eum,SCnbsp;vencrunt Capernaum.

Dominus velutifortuito innere c cep it proficifei in ludaeam, pterita Galilæa,non qj ti meret mortem,qua ardentifliime fitiebat,fed ne videref ante tepus fac£rdotfi,acphanf£0nbsp;rum animos ad homicidiuirritaffe.Hanc infeformidinisfufcepitfpem,vt à fuisomnentnbsp;eximeret formidine,SC ipfe fufeeptae naturx imbecillitate exprimeret.Quu ergo hmói fanbsp;âis miraculofisinclarefceretfama lefu,difcipuloçe animos tentabat quxdâhumanagionbsp;ria,q) talemhaberent dnm.lefus ab hoc aftedureuocat eos ad contemplatione fuæ huminbsp;litatis qua poft erant oftendenditquo magis pmuniret animos illoi^,ne fupra modum tucnbsp;baren! morte fua.Luc.^.Omnibus^ mirantibus in omtbus quæ faciebat,dixic ad difeipunbsp;los fuostPonite vosincordibus veftris fermones iftos. Hoc em oportet maxime memiquot;nbsp;niffe,qj oportebit omes imitari.Ominofutu^ cft,q) totiespdixi.Ponite vos hæc omia,SCnbsp;miracuIa,SC miraculoçe fermones in cordibus,vt quando me videritis crucifixum,ne ex-»nbsp;iftimetis me ex infirmitate talia pafiiim.Dixit quod durum erat,quia occidentxfed fubdicnbsp;quod iucundum,quia refurget tertio die.Hieronymusx Semper afpera lsetismifcct,vt C«nbsp;repente venerint, non terrcant, fed à præmeditatis ferantur animis,

IVIat.17. nbsp;nbsp;Conuerfantibus autem eis in Galilaca, dixit illis lefus: Filius hominis trade

dus eft in manus hominum,0C occident eum,0C tertia die refurget. Et contrit ftati funt vehementer.

Haec triftitia non de infidelitate venit, fed prae diledione magiftri fui.Lucæ.?, At ilK ignorabant verbum iftad,3i crat velatum ante eos, vt non fentirent illud,fic hmebant efinbsp;interrogate de hoc vcrbo.Hic enim fermo,tametfi iam femel atqj iterum auditus,nó in*nbsp;federat animis difcipuIorum.Non enimpotcrant meminiffe, quod non poterant audiresnbsp;abhorrrebant à mentione mortis,intenti gloriæ lefu,non intelligentes interim, domininbsp;gloriam per crucis ignominiampotiffimum illuftrandam clTc ? Tantustorpor obfederacnbsp;animos eorum,vt hunc fermonem,tametfi dilucidum,non intelligerent,fufpicantes ali-quid ænigmatis fubeflex quädoquidem meminerant fefe di dis ciufmodi figuratis aliquagt;nbsp;do fuiffefalfoSjVeluti in fermento pharifaeorum,Proinde quaquam hoc fermone vehe--menter offendcrentur,tarnen non audebantinterrogare,PetricxempIodetcrriti,cui pa-rum féliciter fuccefferat, hac de re dominum intcrpcllalTe.

» Et CÛ veniflent Capernaum, acceflerunt qui didrachma accipicbant, ad PetrUjS^ dixerunt ei. Magifter vefternon foluit didrachma C* Et ait:Etia.Etnbsp;cum in*

-ocr page 275-

A R TIC VL V s LXXn, Fo, CXXVÎ. cumintrafïèt indomu,præueniteulefus, dicens: Quid tibi videtur Simonfnbsp;Reges terrae â quibus accipiunt tributû vel cenfumfa fdqs fuis,an abalienisC’nbsp;Et ille dixit:Ab alienis.Dixitei IcfustErgo liberi funt filrj. Vt aût non feandanbsp;lizemus eos,vade ad mare,86 mitte hamû : SC eu pifeê qui primus afeenderit,nbsp;toile:8^ aperto ore eius,inuenie8 ftaterê:illû fumens,da eis pro me amp; te

Qui noie Cjfahs tributa exigebant,verit{ côpcllarc lefum ob autoritäre, qua fibi iam mivaculis côpararât,adiere Petru,qucm v'idebanc illi fereproximû,diccntesîSolet ne da*nbsp;re cenfum à KomanisconftitutunifPctrus quum pecuniînô habcrct,ne vellet offenderenbsp;tributoçî exadores,refpondit iliumfolueretnam hadenus hmói tributa foluerat Icfus»nbsp;Quum Petrus anxius haberet in animo loqui lefu de foluedo tributo,promiferat em necnbsp;habebat quoddarct,pueniteum dns,quooftcndit fe nihil latere.Hicro.Aedificataudito-'nbsp;rem,q) dfis tantae fucritpaupertatis,vtynde tributa pro fe SC fuo difcipulo daret,nô habenbsp;ret.Quodfi quis obijeerc volueritjâCquo IudasinlocuIispecuniäportauit»Dicoqd retnnbsp;paupeçiinvfus fuos conuertere nefas putauit,nobislt;:^ idê tribuit in exemplfi.Tum Icfus,nbsp;ergo liberi,inquit,funtfiliitobfeure fubindicans fe terræ maris'eg amp; oîm rerum dnm,nullinbsp;mortali principi debere tributü,aut cenfum,nec difcipulos fuos vt filios regni,tcneri: fednbsp;tn doccre volcnsjinhmóirebus qug nihilfaciunt aduerfuspietatem,nonnunq obfequen*nbsp;dum huichominum generi,neprouocatim3iorapcccët,fubiccittVtnonfcandaIi3;emu9nbsp;eos.Chryfoftomus: Non vt debitor reddit, fed vt illoçe infirmitati confulat, Certe alibinbsp;Cum de cibis differeret,fcandalum fpreuifle videt.Et ita nos docet8C tempoçt SC opport«nbsp;nitatumrationem habere,ac fcire,qh quibusig in rebus contemnenda, vel curandafcan*nbsp;d ila.Pharifæi cxinuidiaamp;malitiafcandalizabanhiftiexinfirmitatc fcandaliaatifuiflenr,nbsp;putantes Chriftum repugnafle legibus Imperatoçe.Hiero.In hoc, quod eo operate créanbsp;lus eft in ore pifeis ftater,oftendit potentia, SC diuinitas déclarai,quia dns ßc maris: in eonbsp;quodinuentione pifeis ÔC ftateris tarn certitudinaliter pr^dixit,monftraf oim cognitio innbsp;eotin co cp humanisfe legibus fubiecit,fumma ciushumilitas,atq^ verahumaniusoften*nbsp;ditur.Habct cm mundus ordinem fuum,queper occalîonê euangelicæ libertatis non ex*nbsp;pedit oino confundi.Eft libertaseuangelica ôC fpflalis,qua omnesChriftianifadi funtli- ifbertunbsp;beriperpaffione Chrifti,àpoteftate diaboli erepti SC pcccati iugo.Ioha.S.Sifiliusvos li* duplexnbsp;beraueritjVcreliberieritis.Ro,6.Nnncaßt liberati à peccato,ferui aßtfadidco, habetisnbsp;frudum veftrß in fandificati one,fine ver o vitam æternâ.GaÉy.V os afit in libertatcm vonbsp;caticftisfratres,tar.tum,nclibertatemin occafionemdetiscarnis,fedper charitatem fpusnbsp;feruitcinuiccm.Altera,Corporalis.hancnobis non præftitit,ôCideonce à tributisliberos reddidit»Ro.i5.Cui tributum,tributfi:cui vedigal,vedigaLMat.ri.Redditc qug funcnbsp;Cæfaris,Cæfari.i,Cor.7*Vnufqfq5in qua vocationc vocatus cft,ineapmancjit. Seruusnbsp;vocatu s es:'no fit tibi curæ,fed ôc fi potes fieri liber,magis vtere , Qui cm in dno vocatusnbsp;eft féru us,libcrtus dni eft.SimiliterôC q liber vocatus eft,feruuscft Chrifti.i,Pet*i,Quafinbsp;liberi,ôi non quafi velamen habentes malitiac libertatem, fed ficut ferui dei.

flDc maioritateamp;fcandalo, MatthjS.Marc.ç.LuC.?, A R T IC V L V S LXXII»nbsp;IN ilia hora accefïèrunt ad Icfum difcipuli, di'centes : Qiiis putas màiornbsp;eft in regno cælorumCEt aduoeâs Icfus paruulum.ftatuiteum in mediûinbsp;eorum,Slt;dixit: Amen dico vobis,nificonuerfi fueritis 8i^eiFiciamini ficutnbsp;paruuli,non intrabitis in regnum cælorum. Qjjicunquc ergo humiliauerit iènbsp;ficut paruulus ifte,hic eft maior in regno cælorum.

OftenditjVcræreligionisChriftianaeprimatus in quo confiftat,amp;quantoftudiofean dalum pufillorum vitandum.Difcipuli adhuc carnales, quoniam viderant miraculorumnbsp;gloriam,audierant promiffam maieftatem regni dei,quoniam ôC ipfi quoq,' prodigiofa fcnbsp;cerant in nomine lefu, fubijt Humana quædam cogitatio, quæ tandem co erupit, vt denbsp;hacrc inter eundum commentarentur inuicem,quis effet primashabiturus in regno dei,nbsp;Viderant très feorfum abdudos in montem,audierantPctrotraditascl3ucs regni cælorum,eique didum,lje3tus es Simon,Tu es Petrus, ôC fuperhanc petram ædificabo ecclc-fiam meam: confpiciebant ilium familiarius quædam ôC audacius colloqui cum domino.nbsp;Tarnen

-ocr page 276-

PARS PRIMA

Tarnen erant Petro qdam natu maiores,etiamfanguinis propinquitate contingente» le funiXuc.9. Intrauit aut cogitatio in eos,qs coçî maior elki.At Icfus vidcns cogitatiöesnbsp;cordis illoçt.Nâfomniabât tales dignitates,quales vidcmusin aulis principö,quéadnto*nbsp;dum IohänesSlt; lacobus Mat.io.ôC duo difcipuli in Emaus ambulates,Luc.x4.lm0 oé»nbsp;Adu.i.Dne,fi in tpe hoc reftitues regnü Ifrael? Marc.9.Qui cû domi effent, interrogauicnbsp;eosîQuid in via tradabatis^ At illi tacebant, Pudore fcilicet,quü facile fufpicarenf fore,nbsp;vt hue ambitióis affedum improbaret dfis omis modeftiæ dodor.Marc.9.Si5dem in vianbsp;inter fc difputauerant,qsco9£ maior effet.Hiero.SimilistradatioIoco.Principatusnäqjnbsp;vtingredifjfic deferifjamp; g diutenef,Iabihamp;incertum eft,in quamanfione.i.quadic finianbsp;tur.V identes dnm no latere qd egerint,accedunt,ôC interrogatipfum.Hiero.Obid in*nbsp;terrogat,qa Viderat pro Petro,SC dno idem tributu redditumt ex æqualitatc precn,acnbsp;bitrati funripm oîbus apoftolis prælatum.V idens ergo dns difcipulos inanis glorij vitionbsp;reneri,compreffit eos,ondensillisper pueçehumilitatisviâ. Marc.9.Et refidejts,vocauicnbsp;duodecim.Lu.9.amp; apprelKndit pueçt,SCftatuit illü fecus fe, Mar.9.Et accipies pue 9t,ftanbsp;tuit eum in medio eoçj, que cum coplexus effet,ait illis: Nifi couerfi.Quo ipfos oftenditnbsp;auerfosp fuperbiâ,ôCidco vtpenitushüc affedumeximeret ex animiseorum,paruuluntnbsp;Inpuerocö inexcmplû pofuit.Sût aûtduoinpuerocôfiderâda.Minoratio fenfus,ôC moçtindifcipli*nbsp;fideranda natio.hgc reIinquêda.i.Cor,i4,Nolitc pueri effici fenfibus.Efa.6ç,Puer centü annoçt me»nbsp;quæ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rief .Pro, 1. Auerfio paruuloçt interficiet eos, Alteçt eft,innocés firaplicitas.Hiero.Nô pci

pif apfisvt ætatéhabeâtparuuloçi,fedinnocétiam:amp;qdillip annospoffidét,hipoffideâc pinduftriâjVtmalitia, nôfapîaparuulifint,i.Cor.i4.MaIiriaparuulieftotc.i.Pet.x.Dc*nbsp;ponentesigif oêm malitiâ,5f oêm dolû,ôCfimulatiôes,amp; inuidias,amp;oés detradiôes,ficuCnbsp;modo geniti infantes,rationabiles,finc dolo, lac côcupifcitc,vt in co crefeatisin falutem,nbsp;fi tn gurtaftis,qni fuàuis eft dfis.Hiero.Sicut paruulus,cuius vobis exemplum tribao,nonnbsp;perfeuerat in iracundiadæfus nô meminit,videns pulchra nô deledaf,nô aliud cogitât,SCnbsp;aliud loquif,viuit fine vlla côçupifccntia,cura in prouidentiâ parentü proicda,erga quosnbsp;fumme fe humiliat,ôC ad quos totûfuum format amorê.Talcs erga defl fummüparêtemnbsp;effe oportet,ôCproximû,qui regniparticepseffe vult.Alioqui nerecipief quidéinregnfi,nbsp;tantu abeft vt ambienda fit eminêtia.Mar.9.Si qs vult primus cffe,eric oîm nouiftimus.SCnbsp;oîmminifter. Luc.9.Nam qui minor eft inter vos omes,hic maior eft.Etcm qui mode*nbsp;ftia minimuseftjis virtute cftmaximus.SicDauid.x.Regû.6.Ludam,inqr,Slt; viliorfiamnbsp;in oculis meis plus q fa dus fum,SC ero humilis. Principes amant fui fimi les î ôC apud ho»nbsp;maiorieftinpcio,qcæterisfubmotisfemet anteponnit.Dns fui fimilibus deledaf.Mat.itnbsp;Difcite â me qa mitisƒ^m amp; humilis corde.Qui vult ergo frêm puenire regnando.priusnbsp;ilium pueniat obfequêdo.Ro.ii.Honoreinuicé præueniêtes.V incat officiis.vt poffit vinnbsp;cere fanditate.Si eiîi te nô laefit,fratris obfequium meref vt diligasifi læfit^magis obfequiunbsp;meref vt vincas.R orna,ix.Noli vinei à malo,fed vince in bono malfi.Hæc eft cm noftrznbsp;Chfianitatis fumma,vt amâtibusviciffitudinê,lædêtibuspaticntiâ impêdamus.Noncmnbsp;adregnûcaeloçtperuenif fuperbia,diuitiis,ambitióe,platióeïfedhumilitatc,paupcate,Ie*nbsp;nitate.Ardaeft erâ via quæ ducitad vitam,M3t.7.Chfus oftium,fed humile,Iohan.io.nbsp;0f.t4.Nemo venir ad patré nifi per me.Ideo humilisintrat,fuperbusimpingit. Pro.x9»nbsp;Superbum fequiturhumilitas,humilem fpiritu fufeipiet gIoria.Iaco.4.Et.i,Petr.S’.Dcusfnbsp;fuperbisrefiftit,humilibus autem datgratiam.Nefcit ambitionem,nefcit domini5,nefcicnbsp;tyrannidem regnum fidei ÖC charitatis,quare is magnus, qui contemptu gloriae,qui mo*nbsp;deftia,qui feruiendi ftudio omnibus, minimus fuerit omnium.

Et qui fufcipic vnum paruulum talem in nomine meo,me fufcipit.Q^uf au tem fcandalizaueric vnum de pufillis iftis qui in me credunc,expedit ei vt fuf*nbsp;pendatur mola afinaria in collo eius,8C demergatur in profundum maris. Vacnbsp;mundo a fcandalis. Ncceffècft enim vt veniant fcandala. V^eruntamen vacnbsp;homini illi per quem fcandalum venit. Si autem manus tua vel pes tuus fcatinbsp;dalizat te,abcide eum,8C proqce abs te.Bonum tibi eft ad vitam ingredi de*nbsp;bilem vel claudum , q duas manus vel duos pedes habentem mitti in ignemnbsp;æternum.Et fi oculus tuus feandalizat te,erue eum,8C proijee abs te. Bonumnbsp;eft tibi vnum oculum habentem in vitam intrare, q duos oculos habentem,nbsp;mitti in gehennam ignis.

Non fois

-ocr page 277-

ARTICVLVS LXXli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo » t:X3tVÎt

Non folutn oportet nos humiles cê,fed etia humilcs propter Chriltu fufcipere^Hin'c merccde fufcipicntibus pollicetur Marc.9.Quifquis vnuni ex huiufmodipueris receigt;nbsp;périt in nomine tnco,ine recipitîSC quicüqj me fufceperit,nó me fufcipit, fed euhi q ménbsp;miât.Q^ifqitiscmpotumdederit vobis calicem aquæ frigüdæ in nomine meo,qa Chtlnbsp;fti eftis,amen dico vobis,non perdctraercedêfuam.Vides quanta poÂïthumilitas, fiiiinbsp;plicesig Sc abfqj fraude mores» Qui em fufceperit,nó pro bumana gratià vel mundana,nbsp;alioqui mercedem no habebit»Mait,6.Amen dico vobis,rcceperut mercedë fuä»lVlattCnbsp;x^.t^od vni ex minimis meisfeciftis,mihi feciftis. Contra qui læferit qui mihi fiduhUnbsp;lotieçpendent ex me,poenas daturus eit atrociorcs. Quid em fceleratius quam eos oPnbsp;fendere,quinuni male volüt,nulli inuident,nulli fepræferût,qui omnes amant ex fquotnbsp;HieronymusxQui fcandalizatur,pufillus eft,maiores enim fcandala non recipiunt,fednbsp;compatiuntur,öÊ cautiores fiunt.PfaUiig.Pax multa diligentibus legem tuam,amp; nocftnbsp;äIlislcandalü.Multoant mehus eft,pro culpa brcuemreciperepoeham,qæternisferua^nbsp;ri cruciatibUs«Non em iudicat dominus bis in idipfum,Luget afit,vt mifericors,mundSnbsp;præ ofFendiculis dänaaccepturum.Homiaum enim peruerfitasin caufa eft,vt fierinÖiinbsp;poiTit quin accidant ofFendicula^HieronymusîSicut necelTTe eft ignem calere. Sc niuemnbsp;frigere,ita neceifc eft vtiniquitasmundi erroribuspleni,fcandala pariat,perfedo9£ vz'nbsp;ro Charitas pietatis operibus luceat, V eruntame quia nulla necelTitas cogit humana cornbsp;da etfe iniqua,quae tamen,quia iniqua funt,fcandala pariunt : ideo væ ci, qui quod ne*nbsp;ceflc eft vt fiat in mödo, vitio fuo facit vt per fe fiat.i Jqhan.s-.Totus müdu« in malignonbsp;^fitus eft.Quodcrgo fiiturum eft,dominusprænünciat,non libertatem arbitrq tollit»nbsp;Tales autmalofuo bonumaliorumpromoucnt.Eccî.i?, V afa figuli probat fornax, öCnbsp;homines iuftos tetatio tribulationis.Hine.i.Corinth.u.Oportet hærefes efle,vt q pto*nbsp;bati runt,manifefti fiant.Sed quidfietinfinem? Matth.iJ.Mitter filius hominis angelos fuos,amp; colligent de regno eins omnia fcandala,amp; eos qui faciunt iniquitate, SC mitnbsp;tent eosin caminumignis.Hinc admonet ApoftolusR0ma.i4.Hoc indicate magis,nenbsp;potiätis offendiculumfratri vclfcandalum,Melius eft mihi nö biberc vinum,ncq}mä-ducarecarnem,neqjaliquid in quo fratremmeum fcandaîizeni.Nam i.Corinth.g.Sicnbsp;peccantesinfratreSjSCpercutientcsconfcicntiamcoruminfirmam, inChhftum peccanbsp;tis.Obfcruaquoddicit,perquem.NamfimaIus exbono altcriusfua malitia fcandaii-satur,cxfcipfofumit,ficutpharifæi.Matt.iy.Scis(ait Petrus) qiiia phanfæi audito hóénbsp;verbofcandalizatifuntfRefpondit lefustSinite cos,caeci funt,Sc duces cæcotum.Si ergo pro veritate fcandalum oritur,magis veritäs eligcnda eft.Qui ergo cupiunt ingredinbsp;•¦egaum caelorum,diligenter virent offendicula püfillorumjfedpotius alii alijs vicilfimnbsp;fint adiumento.Neqj fatis cft,cauerc ne quis altert fit offendiculojvcrum etiam,ne quisnbsp;fibiipfi accerfat offendiculum.Màrc.ç.Bonum eft tibi debilem introirein yiam æternâ,nbsp;quam duas manus habentem ire in gchenam,in ignem inextingüibilc, vbi vermis coçtnbsp;nonmoritur,ÔCignisnon extinguitur.Non fentit dominus aliquod corporis membrumnbsp;amputandum,fcdaffedus omîtes qui nos auocant à cura falutis æternae.Quemadmo-dum cnim caftraïus dicitur propter rcgnücælorum,fic mancus,claudus.Coloff.j.Môi:nbsp;tificate membra veftraquae funt fuper tcrram,fornicationcm ,immunditiam,libidinéinbsp;coneupifeentiam malam,auaritiam.Si potes pâtre acmatrcm,fororemamp;:fratremtecSnbsp;adducere adfalutem euangclicam,facitoîfinhorumcharitastercuocàtàb ciiagelio, fitnbsp;lurumcp eft,vt dum illiper te feruari nolunt,tu fimul cum ills perças,exue natufæ affe-ôumiamp; humanampietatern vincatcuangelicapietasîSChocfacin ànimaepcriculo, qdnbsp;faceres fn periculo corporis ?'Omnes àftedus humani pofthabendi funt,quoties vrgetnbsp;praeceptum dci.Omnia difpcndia rerum corporalium pro lucro ducenda funt, quotiesnbsp;paranda eft vita ætcrna.Si ergo familiäres amici nocumcnto funt,oportet eóntemnerenbsp;vcputridämebraScexecare,ncSCaliis noceanuNon eft delicataprofeCQo euangelicatnbsp;cooricnturvndiqg,quæ ab inftituto retrahant,pcrfccufio, affedus humani. verum hisnbsp;Omnibus oportet efle fuperiorcs,qui negocium fufeipiunt euangelicum.Maf c.9. Öm-nis enim ho igne falietur,Sc oïs viaimaTale falictür.Bonum eft fal.Quodfifal infulfuhinbsp;fuerit,in quoinur^ondictisj’Habete in vobis fal,SCpacem habete inter vos. Hieronymus Î In omni vidimaSC facrificio fal offerri præceptum eft. Sal dulcedofapientiæ, SCnbsp;ignisfpfis fandi cftg’'atüiquiaomnisclcdusfapicntiacoriditur, vt digna vidimadeinbsp;altaribuacfficiaturtllleemyere vidima dominieft,qui corpusamp;animam à vitijs emö-dandojdeo per amorem fpiritus fandi confecrat î nec folo fale afpergitur, fed Sc ignenbsp;lt;onfumitur,quandononpeccati tantum contagio pcllitur, fedamp; præientis vitæ defc-lt;£13110 toUicur.SC futur» cóuerfationi tota mente fufpiratur.Philip.j.N oftra cóuerfatioi

X in cx*

-ocr page 278-

PARS PRIMA

in Cfflis eft. Altäre dei,cor noftrumthoftiae amp; facrificia,bonâ opera fidcliumjn omifcus facrifkiis rai,quia nullum opus bonum fine fapientia. Ignis facrificiumin altari confiigt;nbsp;mit,de quoîlpfe baptizabit vos fpiritu fando ôc ignc,Matth.},lgnis tribulationes ref-picit.Plal.i6 Jgne me examinafti,amp; non eft inuenta in me iniquitas.Roma.ii.Obfecronbsp;VOS fratres per mifericordiâ dei,vt exhibcatis corpora vcftra, hoftiam viuentéjfanda,nbsp;lt;leoplacentem,rationabile obfequiumvcftrum.Vidima domini,genus eft humanum,nbsp;quod hie ratione fapientiæ falitur,dum corruptio fanguinis,caftodia putredinis, id eftnbsp;mater vcrmium,confumit«r,5C illic pnrgatorio igne examinatur, Salcarnem prohibéenbsp;Sc non finit vermes procrearetita fermo dodoris,fi recens SC mordax fuerit, carna-les homines conftringens,non finit in ipfis generari verraem irrequietura. Nihil meliusnbsp;igni,fi quisrede vtatur,nihil vtilius iâle.Cæterum fiignisrcfrixcrit,fi fal fiat infulfus SC.nbsp;euanidus,quidrcliquQ eft quo condianturinfulfi^Si,qui profitentur fpiritum euangeli-€um,territi minis hominS,blandianturftultitiae principum, quam opotuitfortiterre-darguere,quid fupereft fpeiî’Si,qui falem euangelicum profitentur,non folum no acri-moniaveritatis fanât aliorum corruptos mores SCaffedus ,fedipfiin gratiam aliorumnbsp;excidunt à fpe regni caeleftis,lucrifacicntes gehennam,5C quod eft omnium fceleratifti-mum,ipfam euangelicam dodrinaminterpretanturac detorquent adaffedusSCcupi-ditates humanas,quid fupereft per quodhumanaftuhitia condiatur,fimul SC corruptjsnbsp;fts.pcr quos id fieri conucniebat,amp; vitiato co, quod vnu relidum eft mundo vt aliquä-dorefipift:akHieronymus:Quiaamatprincipatum,quiincreparenonaudet,SC confi-teri,ne dcfynagogafiat,diligens gloriam hominum magis quam dei,(lohanjt.)faleftnbsp;infulfus.Salfitudinemcorrediôis amorproximi temperet,SC diledionem proximi falnbsp;iuftitiar condiat.Scientia verbi no faftidium,fed efuriem SC fitim præftat. Eccî. i4,Quinbsp;cdunt me,adhuc efurienttSC qui bibunt rae,adhuc fitient.Melliflua diuinae fapiétiæ eld*nbsp;quia guftata diligétius,multimodum faporemreddunt. Sal facit incorruptos,Concordia robuftos ôd potentes.

* nbsp;nbsp;Videte ne contemnatis vnum ex hi's pufinis.Dico cni'm vobis, qd angell

eorum in cæÜs femper vidêt faciem patris mci qui in exIis eft.

HieronymusîQuantum in vobis ê,noficc contcmnere,fed per veftram falutê,etiana fllorum quærite fanitatemtfin autem perfenerantes in peccatis videritis,meiius eft folosnbsp;faluos fieri,quàm perire cum pluribus.Vt igitur nihil tam pretiofum, tamc^ magnifiesnbsp;efte debet homini, quo debcat auocari à regno cæloçî î ita nemo,quanuis pauper, ob-feurus SC humilis,cft conténcndus,fed adiuuandus potius,vt profiçiat ad meliora.Mdnbsp;ti autem attendentes circüftantias perfon^,hinc vcl reuerentur,vel contemnunt,n6 c5-fiderantes quod ad dei imaginera creati funt, Malac.i.Nunquid non pater vnus omniSnbsp;noftrumî'Nunquid non deus vnus creauit nos Quarc ergodefpicit vnufquifcg veftrSnbsp;fratrem fuum^Ad eandera beatitudinem deftinati.JLuc.u.Nolite timere pufillus grex,nbsp;quia complacuit patri veftro dare vobfs regnum.Sapïæ.ô.Pufillum SC magnumipfe fe ’nbsp;citjôC scqualiter eft ci cura de omnibus.Eodem fanguinis precio redcmpti.i.Corint.é»nbsp;Empti eftis precio magno.i.Petri.i.Preciofo fanguine quafi agni immaculati Chrifti,nbsp;ChryfoftomusîNe dicas,ille faber eft,illc futor,ille infipiens agricola: ab angelis, qbu»nbsp;commifii funt viles,vcnerabilcs fecit.Qyaliter tu côtemnis qu« deo tam chara f^untSCnbsp;ftudiofa,quumdocet5lt; animamperdere provno depufillis iftisfStudiofiflîmumquidnbsp;eft anima deo,proquapropriofilionon pcpf rcit.Roma.8.amp; angelos miniftros defti-oauit.Nam fi pufilli funt apud mundum,apud deum tarnen magna eft illorum ratio,^nbsp;illis taies addidit euftodes SC patdagogos.HieronymusjMagna dignitas animarum,vßnbsp;vnaquæqj habeat abortu natiuitatisluæ in euftodiam angelum delegatum. Hcbræo.i*nbsp;Nonne omnes funtadminiftratorii fpiritns, miflî in minifterium propter eos qui hae*nbsp;reditatem capiuntfalutisî’Vndc de Petro dicitur Aduum.ii. Angelus eius eft.Ange-li ergofempervidentfaciem patris, quod eft vere beatum effet quia fie foraspropteïnbsp;nos exeunt, vt ab eius vifionc nunquam recedant. Hinc Raphael Tobiæ, li.ait î Egonbsp;fum vnus de feptem fpiritibus, qui aftamusantc dominum. Danier.7.MiIlia milliumnbsp;miniftrabant ci,Sc decies millies centena millia afliftebant ei. Fuerunt omnes fimul curanbsp;cæloempyreo creati,fed cæteris ftâtibus,Lucifer cum fuiscecidit. Nam in veritatc nonbsp;ftetit,quia non eft veritas ineo,Iohan.8.lob.4. Eceequi feruiuntei,non funtftabilessnbsp;amp;in angelis fuisrepperitprauitarem.Apoca.u.Fadum eft prælium magnum in cælo,nbsp;MtchaelSf angeli eius prælwbantur cum dracone,S^ draco pugnabat ôCangeli eius,ÔCnbsp;non vaiuçr«Ot,ncqj locus inuentus eft eoçt amplius in cselo* Et proiet^useft draco illenbsp;magnus.

-ocr page 279-

ARTICVLVS LXXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïo. CXXVIIb

toagnus/erpeni antiquus,qui vocatur diabolus amp; fatanas,qui fcducit vniucrfum orbe, Sc proiedus eft in (erram,ät angeli eins cum illo miffi funt.Lucae.io«Vidcbam fatanamnbsp;ficut fulgurde caelo cadentem. Inuidensergo nobis gloriam quam amifit, continuumnbsp;contra nos agit bellum, Primumhominem inparadifoaggre/Tus fuperauit, Genc.j.^nbsp;occidit, lohan.S, Ille homicida fuit abinitio.Sapîæ,», Inmdia diaboli mors intrauit innbsp;orbem tcrrarum.i,Pctri,y,Aducrfahus veftcr diabolus tanquam leo rugiens circuit, 4'nbsp;rens quern deuoret.cui refiftite,fortes in fide.Ephe.ä.Non eft nobis colludatio aduer'nbsp;fus carnem 8C fanguinem,fed aduerfus principcsSc poteftates,aduerfus mundiretSorMnbsp;tenebrarum harum,contra fpiritualia nequitiar in cæleftibus. Obid angeli fandi nobisnbsp;in adiutorium funt dati.NamI0b.4i. Non eft potfeftas fuper terram quæcotnparetutnbsp;ei.qui fadus eft vt nullum timcat. Angeli ergo fandinos à peccato amp; malo cuftodiunt.nbsp;Pfalm.9O.Angelisfuismandauitdete,vtcuftodiant te in omibusvqs tuis,Exod.u. An»nbsp;gelus meuspraeccdette.Numc.it.Angelus àmaledidione populi Ifraelcohibuit Ba-»nbsp;laam.Raph'ael Tobiam dcduxit ac reduxit,ac àpcriculis liberauitjTob.y,«.7.5cpatternnbsp;àcæcitate curauit,Tob.ii.Hinc ludith.ß.Viuit ipfc dominus, quoniam cuftodiuit me ïnbsp;angelus eius,5Chinc abeuntem,5cillic commorantem,5cinde hue rcuertentem, 5Cnonnbsp;permifitme dominus ancillam fuam coinquinari, fed flnepollutionepeccatircuocauitnbsp;inevobis,gaudentem in vidohafua.Sicin auxilium Helifei venerunt angeli,4.Rcg.c.nbsp;Sic ÔC orationcs noftras deo offcrunt.T ob.it.Quando orabas cum lachrymis, ôC fepe-liebas mortuos,cgo obtuli orationem tuam domino.HilariusiSaluatorum per ChriftS,nbsp;©rationes angeli quotidie deo ofFcrunttquarcpcriculofe ille contemnitur,cuius dcfidcquot;nbsp;ria ÔC poftulationesad^ternumóCinuilïbilem dcum,ambitiofo famulatu angeloçtpro*nbsp;iichuniur.Matth.iS. V identes conferui (impictatem ferui in conferuum) quae fiebant,nbsp;contriftati funt valdctSC venientes,nunciauerunt hate domino fuo.Imo ipfi angeli oräcnbsp;pro nobis.Iob.jj.Sifucrit pro co angelus loquens vnuscxmillibus,vt annunciet homi*nbsp;nis aequitatcm,mifcrebitur eius,Sc dicet,libera eum,vt non defeendat in corruptionc,nbsp;inueniin quo eipropicier.Zachar.i.Domineexercituum, vfquequo tu non miferebe*»nbsp;ris Hierufalê 5C vrbium ludaquibusiratus es?Et refpondit dominus angelo qui loque-baturin me,verba bona,verbaconfolatoria.FinaIitcrad caelum dcducunt.Lucae,i6,Fa*nbsp;dum eft vt raoreretur mendicus, ÔCportarctur ab angelis in finum Abraae, Matth,t4.nbsp;Et mittet angelos fuos cum tuba öC voce magna, 5C congregabunt clcdos eins à quatuor vcntis,à fummis cælorum vfque ad termines eorum.Erimus enim fäcut angeli deinbsp;in caelo, Matth.ii.

Venitenimfiliushominisfafuarequod pcricrat,Quidvobisvideturf'Si fuerint aheui centum oues, crraucrit vna ex eis,nonne rclinquit nohagin*nbsp;tanouem in montibus, ÔC vadit quaercreeam,quaBerrauit^Et ficontigerit vtnbsp;inueniatearn,amen dico vobis,quia gaudecfuper earn magis,q fupra nona*nbsp;gintanouem quae non errauerunt. Sic non eft voluntas ante patre veftruranbsp;qui in caelis eft,vt pereat vnus de pufillis iftis.

Quid dico,quod angelos habeant cuftodes^ego propterea veni, vt feruem quodpe-tierat.Sed multi fcruarinolunt,ÔCpcrfcquuntur?eruarc volcntem. HilariustOuis vna, homointelligendus efttquia in vnius Adac errore,oiflne genus hominü aberrauit. nonnbsp;errantes nonagintanoucm,mwltitudo angelorum caeleftium opinanda cft,quibus in cacnbsp;lo eftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“*¦3 falutis humanae.Si ergo fic affedus eft homo paftor erga gregé fu5,

quem ponidet tantum,non etiam condidit : quanto magis pater qui natura bonus eft, quosiacocondidit,vt cflentbeati,quosfic curae habet,vt angelos fuos horuni cuftodiaenbsp;praefecerit,quibus adfalutem reuocandis filium fuum vnicum impenditf Efa.yj, Ornesnbsp;nos quafi oues crr3uimus,vnufquifq}in viamfuam declinauit.Pfaljis.Erraui ficutouianbsp;quae periit.quærc feruum tuum,quia mandata tua no fum oblitus.ChryfoftomustDo'nbsp;nainum SCnos imitemur,ôc nihil pro fratribus omittamus,ctiam eorum quae humilia vinbsp;iiatg nimium videantur,fi adminiftratione noftra opus fuerit, quanuisardua nobis re»nbsp;ötlaborisplena videatur.Tanto cnimftudio,t3nta'(5 cura dignam elfe animam often-”nbsp;dit,vt neqjfilio fuo pcpercerit.Roma.g.Qyi proprio filio fuo non pepercit, fed pro nonbsp;bis omnibus tradiditillum,quomodo non etiam cum illo omnia donauit f Si ergo nonnbsp;voluntas patris vt pereat vnus de pufillis,quur non omnes feruanturf V ult cm omlt;nbsp;**e8 homines faluos fierinbsp;nbsp;nbsp;adagnitionem veritatis vcnirepi.Timoth.x, Voluntatiau-»

Y X tem eins

-ocr page 280-

PARS PRIMA.

temcias quis rcfiftetC’Ronia.9. OtnniaenimquæcunqjvoluitdominiiSjfccit in crlo^ in terra,in mari ôC in omnibus abyflis,PfaIra.154.Hine £fa.44.ConfiIium meum ftabit*nbsp;Sc omnis voluntas mcafict.HieronymusxQuoncs aliquisperierit de pufillis iftis,often-*nbsp;ditur quod, non voluntatepatris perierit.EzcchuS. Nunquid voluntatis me« eft morsnbsp;.impij,dicit dominus,ÔC non vt conuertatur à vqs fuis ôc viuat^i.Petr.Þus patienternbsp;«git propter vos,nolens aliquos pcrire,fed omnes ad poenitentiam reuerti, Vnde Aponbsp;Itolus Roman,I.Ignoras quoniambenignitas dei ad poenitentiam le adducit^'SecundSnbsp;autem duritiam tuam dC cor impccnitensjthefaurizas tibi iramin die ir«amp; reuelaiionisnbsp;iufti iudicii dei,qui reddet vnicuiqj fccundum opera fua. Deus ergo,quantum in fe eft,nbsp;vulc omnes homines faluos fieri,ita qgt; ex parte ipfms non eft defcotus, quum femper panbsp;ratusfit grati« fu« lumen pcenitentibus infundere,fiadhoc fecoaptent.Pfal.55.Acce*nbsp;dite ad eu,âi illuminamini,ÔC facies vcftræ non cöfundcntur.Sed Iob.t4,Dcdit ei deusnbsp;locum pcenitcnti«,ôC ipfe abutitur eo in fupcrbia.Hinc Ofec.i5.Pcrditio,tua lfrael,tä*nbsp;tummodo in me auxilium tuum.Roma.9.1gitur non eft volentis ne^ currentis,fed mi*nbsp;ferentis dei.x.Cor.sNon qd fufficientesfimus cogitare aliquid à nobis,lanquä ex nobis,nbsp;fed omis fufticientia noftra ex deo eft.Sed i.Petr.y.Deusfuperbis refiftit, humilibus aunbsp;tem dat gratiam. Pfal.55,Humiles fpiritu faluabit,

flDe correptione fraterna, Matth. 18.Luc.17,

ARTICVLVS LXXIII,

autem peccauentirttc frater tuus.vadeSó corripccum inter tcamp;ip^ fum foIum.Si autem te audicrit.Iucratus cris fratrem tuum. Si autemnbsp;te no audicric.adhibe tecum adhuc vnum vel duos,vt in orc duorumnbsp;vel trium teftium ftet omne verbum. Quod fi non audicrit cos, die ccclefiæ.nbsp;Si autem ccclefiam non audicrit,fit tibi ficut ethnicus publicanus. Amennbsp;dico vobis,quaccuC^ alligaueritis fupcr terra,erunt ligata SCin cxlo:5^ quae*nbsp;cunep folueritis fuper ter ram, crunt loluta 0^ in caclo.

Veracharitas nefeit vitiapalpate, fedhumilitercorrigerc, charitatiue cxcordc donare.HieranymusîSi pcccauerit in nos frater nofter,«SC in qualibet caufa nos lacferit,nbsp;dimittendi habemuspotcftatcm,imo ncceftiitatem qua przeipttur Matth.y.Dimittite,nbsp;8C remittetur vobis,fi autem in deum pcccauerit,non eft noftri arbitrii.fcriptum eft emnbsp;I, Reg.a.Sipcccauerit virin virum, placariei poteft deus: fi autem in deum pcccattcritnbsp;vir,quis orabit pro co î* Nos ccontra in dei iniuriabenigni fumustin noftra,excrcemuSnbsp;Correprio odia.Obferuandum quod eft corrcptioprocedcns cxiurtitia,quj concernitfuperiores,nbsp;quotuplex Hæcnonfolum rcfpicit corrigendum,fed amp;:aIios.i.Timoth.s'. Peccantes coram omi*nbsp;bus argue,vt 8C exuri timorem habcant.Proue.i?. PeftiJentc flageliato, ftultus fapicn-*nbsp;lior fict.fi autem corripueris fapientem,intclligct fapientiam. Heli per dominu plaga*nbsp;tus,quiafilioslenitate patris,SCnon feucritatc ludicis corrcxit,i,Rcg.i.ô^ 4. Sic filh IPnbsp;rael coram inimicisftare non valuerunt, donecextindusfuit Acham qui furtum fecitnbsp;in Hicricho,Iofue.7,Itemexcharitatefraterna,hæc requirit caufaraiuftâ. Ne vidcasnbsp;feftucam in oculo fratris tui,Matt.7.Idco dicit,fipcccauerit in te, Hieronymustln te,nbsp;non direde in deumtquia blafphematio,impugnatio fidei,hunc ordinem no requirüt»nbsp;luftum animu,Frater tuus.Ergo fraterno amore. AuguftinustQuare corripis euf Quianbsp;in te peccauit;* Abfit.Si amorc tuo id fa cis, ni h i I facisîfi amore illius facis,bcne facis. Ecnbsp;CÏ.17.Vnicuicy mandauitdeus de proximofuo.Tcrtio,dcbitum modum. Omnibus eranbsp;niodis offendicula caueda,qu3e paeem dirimunt fraternam.charitas adhibenda mutua,nbsp;qua viciffimalq aliorum erratis amantcr mcdeantur,fi quæ inciderint. Porro mcdicä-*nbsp;di modus hie cries Si pcccauerit in te frater tuus (Etcnim fi non baptizatus, iniuria affi*nbsp;C(at,tunc ab co tc fubduccs)quod fit animaduerfionc dignum,nc ftatim profilias ad virtnbsp;didam,neve rurfusfilcntio tuofinas fratrem perire, dumveluti vinolentus, affedibulnbsp;fuispcccatimpune,fed primum expcrirercmcdioquàm maxime blando, quod nc pu*nbsp;doris quidem incommodo fratrem afpcrgat.Talisautê fitadmonitio,vt declaret te ni*nbsp;hil aliud quaercre quâm illius falutem äC amicitiæpriftinæ reftaurationcm. Glof. Internbsp;tiSCipfuoifolumincpubJice correptus^ verccundiamperdatj Scficinpeccatoperma*

Qcat*

-ocr page 281-

AR TI CVL V s


lxxiii.


Fo. CXXIX


neat»Hicrc*ï.Frós mulierismcretricisfada cft tibi.noluifti crubefccre»Chryfoftomust Praecipit arguerc ei qui paffus eft iniunam,nonalteri:quiaillequi fecit iniuriain,manfult;nbsp;tius fuftinet,maxime fi folus amp; charitatiue corripiat.Cum cnim qui vindictam expete*nbsp;re dcbcbatjhic falutis videtur habere diligentiam,maximehominépotcritfaccrepro-picium,äC pium,SC manfuetum.Pfal44o, Corripiet me iuftus in mifericordia SC incrc-pabit me,oleum autem peccatoris non impinguet caput meß^Hinc ait,corripe,nó con-uiciarc.Eccî,i9»Eft correptio mendaxin ira contumelioli« V nde4«Timoth«$'.Seniorênbsp;ncincrcpaueriSjfedobfecravtpatremîiuucnesvt fratres,anus vtmatres,iuuenculas vCnbsp;fororcsjin omni caftitate.Sic Mofes,qui diuino fruebatur alloquio, charitatiuä lethronbsp;admonitionem fufccpit,Exod J8»Prouer.9.Argue fapieatem,dC diligette. Da fapientjnbsp;occafionem,éC addetur ei fapientia» Doce iuftum, SC feftinabit accipcrc.Si te audierit,nbsp;peccatum recognofcendo ócdolendo^non eft quod vlcifcaris,aut quod ilium traducassnbsp;tibi fatis eft qj lucrifeceris fratrem tuum.Interim tuo lucro confuluiftiîperiturus cmnbsp;tibi crat amicus,pcritura crat dco anima.NS ergo parum eft,in homine peccate.Quod ä’nbsp;a nonaudierit,non eftprorfus abijeienda fpes,ncc ftatim ad extrema remédia vemen*nbsp;dum,fed adhibe teftes,fiuc vt pudore mediocri corrigatur, qui non progrediatur vfqjnbsp;adinfamiam,fiue vtteftimonio duorum auttrium rcuinci polTir, Auguftinust Adhibenbsp;cum qui vult prodefle,nonobeire.Ecci.i9.Corripeamicum,ne forte nonintellexcritjôCnbsp;dicac,non feeftaut fi feccrit,ne iterum addat facere.Corripe amicum.fæpc cm fit com*nbsp;miftio.Sc non omni verbo credas.ScnecatMoneberis libentcr,rcprehcndcris patiêter,nbsp;Simeritoobiurgauitquis te,fcito quia profuittfi immerito, feito quia prodefte voluit.nbsp;Non acerba,fed blanda timeas vcrba.Eccés.y.Melius eft àfapiente corripi,quàm ftul*nbsp;torum adulationibuslaudari.Melius eft ira rifu,quia per triftitiam vultus corrigitur aninbsp;mus delinquentis.Qijod fi tarn eft intradabilis,vt nec pudore,nec metu iudici] commonbsp;ueacur,rem defer ad congrcgationem,vt vel multitudinis confenfu, vcl eorum autori*nbsp;täte qui multitudini præfunt,emendetur. Alt;Su,io.Attcndite vobisamp; vniuerfogregi,nbsp;in quo vos fpûs fanÂus pofuic cpifeopos regere ecclefiam dei,qu3m acquifiuit fangui*nbsp;ne fuo.Si nec ecclefiam audierit,amputetur à familiari confortio,vt vel fic pudore refi*nbsp;pifcac,clum fe videt ab omnibus vitariîaut certene gregi admixtus,alios inficiat fuo co*nbsp;tagio.Quiergo audiericincrepationem,veniadignuseft: quiautemnonaudierit, abnbsp;omnibus haberi debet contcmptus,ôt indignus qui habeatur frater. Ifta condemnationbsp;quanquam lente procedat ad fupplicium,tame hoc nomine eft feuerifiima, q? damna*nbsp;tum,nifirefipifcat,manet æterna poena,quam nulla ratione poterit effugere, Proue.z9,nbsp;Viro qui corripienté duraceruice contemnit, repentinus ei fuperueniet interitus, amp; e3nbsp;ianitasnonfequctur.Ecces.7.Confideraoperadei,q3 nemopoflît corrigere quern illcnbsp;defpcxerit.Poteftatcm tribuit, vt feiant qui ligantur à talibus,à deo fe ligatosXÎuê Cæ*nbsp;far damnat,nonnunquam abfoluit deusîôC que princeps abfoluit,aliquotics dânat deus,nbsp;Quanquam autem indicium hoc non habeat in fpecie feuentatem eam,quam habet trinbsp;bunaliaprincipum, tarnen magis eft formidandü,quâm illorum fcntentia,qua fæpenu*nbsp;mcro percutiuntur optimi,amp; abfoluuntur fceleratifllmi, A deo damnari formidabilc é»nbsp;Ab illo damnatur,quifquis à vobis fynccro animo confentientibus damnatur. Vere re*nbsp;uerendadC timenda eccléfiæautoricas,quia àdeo collata.Matth.ig.Tibi dabo clauesre Ecefeü^pönbsp;gni cælorum.Diuinafentcntiaroborata. Amen dico vobis,ait,quæcunqj alligaueritis, tefiasqu^nbsp;per fpiritumfandum confirmata,Iohan,io.Accipite fpiritumfandum. quorum reminbsp;ieritw peccata,remittuntur eistSc quorum retinueritis,retenta erunt.Quod enira iudicanbsp;tisfpfi dei,non veftrum eft indicium, fed per vosillius,

Iterum dico vobistfi duo ex vobis confenferint fupcr terrain, de omni rc quameunf^ pctierint,fiet illis a patre meo qui in cadis eft. Vbi enim (unt duonbsp;Vel tres congregati in nomine meo, ibifum in medio eorum. Tunc acce*nbsp;dens Petrus ad eum, dixit : Domine, quoties peccabit in me frater meus, 8^nbsp;dimittam eifVfque fepticsrDicit illi lefus: Non dico tibi,vfque feptics,fcd

HieronymusîOmnis nos fupra fermo ad concordiam prouocarat Jgitur 5Cnuc prf* ) mium poUicctur,vt folicitius feftincmus ad pacem, quu fe dicat inter duos vcl très mc-diumfore.Non dicit,ero:fcd,fum,ideft,iaminicinuenior. Quia prohibuit nc mutuumnbsp;ofFcndcrcmuSjOftcfldit concordiat fruâu^*Concordes autem dicuntur,non qui inma

lutn^fed

-ocr page 282-

PARS PRIMA

Ium,fed inbonum conurniunt.Confpirarunt cnim 8C Annas amp; Caiphas Ado,4.c6fpi rarunt ludæi, l ohan.9Jani cnim confpirauerant ludaci, vt fi quis cü confiteretur cflenbsp;•Chriftum,extra fynagogam ficrct.Si ergo duo concorditer amantes,quæ dei funt pe-tierint,fict illis. A Cæfarenon protinusïmpctratur, quodpctiturînccillequicquid ro-gatur,pracftare potcft«Nihil autem eft tam arduum aut incredibile,quod pater non fitnbsp;præftaturus,fi concorditer abipfo petierimusJdeo aütfaepe precantesnon accipimus«nbsp;eoqgt;mutuaconcordiacaremus» HieromSic vbifpiritusSc anima confenferint,necin'’nbsp;ter fe bellum diuerfarum habuerint voluntatû,de omni re quam petierint,fiet illis.Nulquot;nbsp;li cnim dubium,quin bonarum rerumpoftulaHofit,vbi corpusea vult quæ fpûs. Chrynbsp;foftomusîC^ia dixerat,fiet illis à patremcOjVtamp;oftcnderetfeeffcdatorem cû pâtre,nbsp;fubditîVbiduo.RabanusîIn nommedominicongregantur, qui ipfiusæmulanturglo-'nbsp;riam,qui ipfius fpiritu feruent,qui ipfum per omnia ÔC in omnibus fidei oculis,amp; mundo corde non definunt intueri. Amat enim mediû lefus mediator dei amp; hominû, i,Ti*nbsp;moth.t.Sic nunquam legitimis deeft congregationibus.Vnde apoftoli gentibus referinbsp;pferunt.Àdu.iy.Vifum eft fpiritui fandoamp; nobis« Hinc fidei eeelefiæ firmitas amp; veri*nbsp;tas,qj per fpiritum regitur veritatis,qui orancm docetveritatem, Iohâ.16.Quaredici—nbsp;tur nrmamentumiS^ columna veritatis,i.Timoth,$.Sed quoniamis fpûs deeft concilianbsp;bulls malorum, (Nam fcgrcgantfemetipfos,fpiritû non habenres,ludæ«l. Nec eft deusnbsp;diirenfionis,fed pacis,i,Corint.i4.)neceirum cftalio fpirituregi,qui ait j.Rcg.ii«Egrcnbsp;diar,â^ erofpiritusmendax inorc omniû prophetarum cius,hoc eft,Achab,SicSifpi'nbsp;ritua/is amicitia,focietas(Ç fraterna,adinterioremprofeâurelata,fruâuofacft,amp;gra-’nbsp;tiæ profedui proficua,Prouer,i8.Frater qui adiuuatur à fratre,quafi ciuitasfirma:« iunbsp;dicia,quafiveciesvrbium«Haec cum diligenter aufcuItalTet Petrus,exiftimans ad fepo*nbsp;tiiïimum pertinere,quod de poteftatedamnandi at(p foluendi dilïeruerat lefus,ferupunbsp;lum quendam conceperat in animo,propierea quod dominus dicenspoft tertiam cor-*nbsp;rcptioncm,fit tibi velut ethnicus,vifus eft cerïum numerum præfcribcre, que qui tranf-grelTus elfer,ctia fi refipifeeret qui peccarat, non effet recipiendus in gratiâ, quû amp; lexnbsp;talionem requirat,oculumpro oculo,dcntcpro dcte,Exod.xi«Dfic,inquit, quotics cô*nbsp;donabofratri,ôlt;poft quota culpârepclletur à venia? Numpoftfeptimât'Hûcnumeçsnbsp;velut magnum præponebat,quum lefus tertiæ duntaxatcorreptionismcminilTet.TûCnbsp;lefus oftendens in his quæ cômittutur in nos,(in deum cnim fi pcccauerit, non ego quinbsp;idiotes ac priuatus fum,poirum ci remittere,nifi forte dei ordinc habens facerdos)opotnbsp;tere nos faciles elfe ad vcniam,ait,vfqj feptuagies fepties, indicans nullum clfeprælcri-*nbsp;bendum numeçt ignofeentiæ Chriftianæ j fed quotiefcunqjrefipuchtqui peccauit,togt;nbsp;ties ex animo condonandam elfe culpam,penitus eximens ex animo Chriftiano omnénbsp;vlcifccndi libidinem.Hoc eft quod ait Lucu7.Sipeccaueritfrater tuus inte,increpail*nbsp;lum:amp;fipoenitentiam egerit,remitte iili:amp; fi fepties in die peccauerit in te,dC fepties iilnbsp;die conuerfus fuerit ad te,dices,pcenitet me,dimitce illi*

ÇDc feruoncquam,Matth.l8, ARTICVJLVS LXXIIII.

Matt. 18* “IP Deo aflîmilatum eft regnû cslorum homini régi, qui voîuit rationem I ponere cum feruis fuis.Etcum coepiflèt rationemponere, oblacus eft eînbsp;JL vnus qui debebateidecem milia tàlcnta. Cum autem non baberet vn^nbsp;dcrcdderetjiuffiteum dominus eius venundari,6c vxorem eius, Sf filios,amp;nbsp;omnia quæ habebat,8f reddi.Procidens aut feruus illc, orabat eum, dicens:nbsp;Patientiam habe in me,8i omnia reddam tibi.Mifertus autem dominus fer^nbsp;ui illiusjdiminteum, 8^ debitum dimifitei.

Oftendit quam æquillimû fitSc ncceflariü,proximo errata rcmittcrc,fimilitudinc adgt; hibita.HicronymusïFamiliarc eft Syris,ÔC maxime Palæftinis,ad omnem fermoné fufinbsp;parabolas iungcre,vt quod per fimplexpræceptum ab auditoribus retineri non potuit,nbsp;per fimilia cxemplacpteneatur. Agitur ergo de redditione duplicis rationis, amp; hoc fc-*nbsp;cundum duplex dei forumîmifericordiæin hac vita,ôc iuftitiæ poft hanc vitam.Regnûnbsp;cxlorum,praefentis temporis ecclefîa dicitur,in qua boni cummalis in finem vftp mixttnbsp;funt.

-ocr page 283-

ARTICVLVS LXXnit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fö. CXXX.

funt,Matth.ij.RegnS eft,in quo fine tyrannidc libéré dcofcfuituf ex âmore.Diciî autê R'Squot;® c«lo^,quia legibus cæli fubncitur»Licct em in terra peregrinetur,cælû tamé fibi patri»nbsp;cft.Philip.S.Noftra aut côuerfatioincælis eft^Ephe.t.Non enim eftis hofpiteS óc ad-uenaf,fed eftis ciues fanctoruin Sc domeftici dei«Huius regni Chriftus rex.Ap0cj9.Hanbsp;bens in femore fuo Sc veftimento fcriptuni,rex regum,amp; dfis dominantiu, Zacb3r.9inbsp;Dicite filiæ Sion,Ecce rex tuus venit tibi iuftus ßC faluator.Hic rationc ponit, confcié-tias iînguloçc cxaminadojquû per ^us fanâi infpirationé,vnûqucnq; ad fuae confcien*nbsp;tiae dijudicationé dirigit.lohan.iâ.Gû venerit ille,arguet mûdum de peccato, SC de iu*nbsp;ftiti3,ôC de iudicio.Hiere.i. Scito SC vide,qui malü amp; amaçt eft te dereliqüüTe dominû«nbsp;».Corinth.i.Nâ gloria noftra hseceft,teftimoniüconfcientiaénoftræ,RemigiusîChri-üus meritoçe examinator,iam per fcripturâ rationé cum feruis ponit.Exigit rationemnbsp;cum rationalis üt,an fecundû rationé vixerit vt homo,an fecundü paflionë defiderii vcnbsp;brutum.Qui ergo nûc débite fadoçtfuoçt rationem ponens,humiliterpoenitet,poft innbsp;iudicio iecure adiudicem venieui.Coçt.n.Si nofmetipfos diiudiearemus, no vtiq; iu*nbsp;dicarcmur.Exadam emtunc pofiturus eft rationé, quûnon folüinmediü proferentutnbsp;fa(fta,Matth.i6,Fiiiushominis ventutuseftin gloriapatris fuicûangelisfuis,amp;tucrelt;lnbsp;det vnicuilt;^ fecundum opéra fua,t,Co^,y. Otftes nos manifeftari oportet ante tribunal Chrifti.vt référât vnufquifqj propria corporis,prout geflit,fiuc bonu, fine malum*nbsp;SedÔC verba.Matth.u.De oniiverbo ociofo quod loquuti fuerint hoîes, reddét ratiogt;nbsp;nem de eo in die iudicq.Imo de cogitationibus.Sap.i.In cogitatiôibus intpii erit inter-rogatio.Hiere,i7.Prauum cor hominis SC infcrutabile,quis cognofeet illud î* ,Ego do*nbsp;minus ferutans cor 8C probans renés, qui do vnicuitp iuxta viam fuâ, SC iuxta fruâumnbsp;adinucntionôfua9j.Romaj4.Vnufquifqjprofc rationé redder. Sic exegitinparadifonbsp;rationem abAdamGene.j. qui in ea deficiens,fermonesad excufanda's exeufationes innbsp;peccatis multiplicâdo,punitus fuft.Omnes afit ferui fumusmagni domini,qQi vnicüiqß ,nbsp;, dédit fecundum propriam virtuté,aut vnû,aut duotalcnta,ô£c*Matth.ij-. Nemo fiqui-demeft,cui non concrcdita fit anima ad dei imaginé creata, Genc.i.Hinc i.Corinth.«nbsp;ïgitur ficutportauimusimagincm^erreni,portcmusamp; imaginem cæleftis. Hoc fit deunbsp;Pure cognofceindo,fuper oîa diligédo,ôCfirmiter ipfi inhærendo.Eccï.lo« Fili,in man-•uetudine ferua animamtuam,amp;: da illi honorem fecûdum meritum fuum. Peccante innbsp;anima fuam quis iuftificabit;*Et qs honorificabit exhonoranté anima fuâ^Sic amp; corpusnbsp;•?Corinth.fi.Corpus autem non fornicarioni,feddno.Non em eftisveftri. Empti eftisnbsp;precio magno.glorificateôCportatedeumin corpore veftroj.Thcir.4.Hæc eft volungt;nbsp;tas dei fanaificatio veftra,vt feiat vnufquifcp veftrum vas fuüpoffîdcre in fandificatio*nbsp;ne Sc honore,non in paflionë defiderii,ficut 8C genres quæ ignorant deum* Tempora-iia,ad necefiîtatem,nô voluptatem explendam.i.Timot.g.Habentes vidum SC quibusnbsp;tegamur,his content! fimus.Romajî.Carnis curam ne feceritis in defideriis, Roma.g*nbsp;Ergo fratresdebitores fumus,non carnivt fecundum carnem viuamus.Si enim fecun*nbsp;dum carnem vixcritis,morieminiîfi autem fpiritu fada carnis mortificaucritis,viuetis*nbsp;Sic Sc nos bonorum fuorum fecit dilpenfatores,ad proximi vtilitatem. i.Iohan.j. Quinbsp;habuerit fubftantiam huius mundi,amp; videritfratrem fuum neceflitatem habere,amp; clannbsp;ferit vifeera fua abco,quomodo charitasdei ftianetin eoî' Vnde dominus Matth,nbsp;Quàm diu vni ex minimis meis non fcciftis,ncc mihi feciftis.Demum tempus admeri-tum,ne nqbis dicatur illud Matth.io.Quid hic ftatis tota dieociofiî’lnutilem enim hrnbsp;uum,ligatis manibus ÔC pcdibus,iubct mitti in tcnebrascxtcriorcs,Matt.2,s'.Si daranatinbsp;velpunctum temporis haberent adfriiduofepoeriitendum,quaqtam pœnam euaderécnbsp;ÔC gloriam acquirerentfHinc Apoftolus i.Coçt.é^Hortamur vos,nc in vacuum gratianbsp;dei recipiatis.ait enirntTempore accepto cxaudiuite,ôCin diefälutisadiuuite.lohä.9.nbsp;Vcnit nox quando nemo operari potcft.Incipit autem hic rationem ponere,quù nuncnbsp;terrore mortis,nunc flagello confcicntiæ,nunc gehennac metu,aut fimilibus ad cogitâ-dum gratiaruni diffîpationem compellit.Omncs aSt debitores fumus altiflimi. Matt.6«nbsp;Dimittc nobis débita noftra.Roma.j.Omncs peccauerunt,ôC egent gloria dei.In mul-tis enim offendimus omnes,laco.5.DecemmiIliatalenta, plena SCperfeda mandatonsnbsp;eft obferuatio.Rom.lj.PIenitudo legis eft dilediô.Sed laco.i.Quicüq^ totâ legem fer *nbsp;ttaueritjoffendat autem in vno,fadus eft omniû reus.Quid ergo agendumî’Neq? em latere poflumus»Suntaôt tria nos offerétia.Confciétia peccati.Roma.i.Teftimoniûillisnbsp;teddente confcient:ia ipforum,ôc inter fc inuicem cogitationum aceufantiumj autetiânbsp;defendentium , in die quum iudicabitdeusocculta hominum fecundum eüangelium QQçftgfâinbsp;meam.per lefumChriftum.GregoriusîMala hominumôC cogitata nec deusignorat,nbsp;ï 4 nec ob-

-ocr page 284-

P A R S P R I M A.

ncCobIiuifciturpcrpctrata,nifi ab eius oculis pcenirendodelcanrur,Dcusenimquia lux eli,quoties indigne aliquid mente concipimus,tcties in lucem peccamus,qui3 ipfe etiinbsp;fibi non præfennbus pracfto efttideo in ipfo perucrfe gradientes impingimus, à quo ßnbsp;meritum longe futnus.Cum videri nos non credimus,in fok claufos oculos tenemustilnbsp;lumanobisabfcondimus,non nosini.£falt;$'9Jniquitates veftræ diuiferunt inter vosâCnbsp;deum vcrtrum,ÖC peccata veftraabfconderuncfaciem eiusàvobis,ne exaudiret«Efaiaenbsp;qui profundi eftiscorde,vt à domino abfcondatis confilium,quorum funtinte*'nbsp;nebris opera,5CdicunuQuis videtnosï'SC quis nouit nos^Pcruerfa crthæc veftra coginbsp;tatio,quafifilutum contrarigulum cogitet,dC dicat opusfadori fuo,nonfeciftimenbsp;figment urn dicat fidori fuo,non intelligis^Quanquam deus fit omnibus præfens,euidénbsp;tia tarnen confcientiae peccatorem magis praefenté rcddit» Nee en;m primus homo la^nbsp;tere pocuit,quem confcientiae rcatus demonftrabat in publicum,tametfi velaret pudenda folijSjiSc inter fruteda abfconderet.ltemeuidentia fadi.ln oppreffione pufillorum,nbsp;Exod.j.Clamorfiliorum Ifrael venitad me, vidiq; affiidionemeorum, qua àb Aegy-ptijs oppnmunf.Eccf.îÇ.Nonne lachrymae viduae ad maxillas defcendunt, óC exclama-tioeius fuper deducentemeasï' In peccatorum enormitate,Gene.i8.Clamor Sodomo-rum Gomorraeo^ multiplicatus ê,óCpeccatum eorum aggrauatum eft nimis. Hincnbsp;grauitatem peccatorum Hierufalem dominus oftendens,ait Efa.$. Peccatum fuum fi-cut Sodoma pfædicauerunt,nec abfconderunt.ln feruorum defraudatione.Iaco.^. Ecnbsp;cemerccs operariorum vcftrorum,quimeflucrunt regiones veftras,quæ defraudata ê,nbsp;clamat,SC clamor eorum in aures domini fabaothjintroiuit.Demü offertóc. aceufatma-litia diaboli.Apoc.ii.Proiedus eft aceufator fratru noftrorum, qui aceufabat illos antenbsp;confpedun dei noftri die ac node.Et nifi ipfe dederit æs alienum,nifi gratiam impar*nbsp;ritus fuerit, foluendo non fumus.Per nos enim inpeccatum cadimus fed non per nosnbsp;, polTumus refurgere.Pfalm.95,Nifi dominus adiuuilTet me,paulominus habitaffet animanbsp;mea in inferno inferiori, V enditio alienationem fignat à deo.qui enim venditur, altert-us dominiifiuSicpeccatorhicin potcftatem fitdiaboli,vtdepeccatoruat inpeccatu.nbsp;Roman.i.Propter quod tradidit illos deus inreprobum fenfum.j.Regum.ru Igitur nónbsp;fuit alter vt Achab,qui venundatus eft vt faceret malum in confpedu domini. Et poftnbsp;iuftitiæfatisfaciatper poenam,nifipræueniatfaciemdominiin confeifione. Pfalm.94«nbsp;Praeoccupemusfacicmeiusin confeifione» Videamus nunequid feccritferuus vidensnbsp;vinculum obligationis fuæ quod debebat,ôC defedum reftitutionis,quum quod redde-ret nonhaberet,aciuirumpunitionis quo vendi debebat,quemadmodum ad humilesSfnbsp;deuotas fe conuertit preces. Chry foftomusï Terrere vult,vt per minas ad fupplicatio-nem inducat.Efaiar.jS.Cum feceris indicia tua in terra,iuftitiam difcent habitatores ornbsp;bis.Redite ergo præuaricatorcs ad cor,Efaiae,46.Quia ergo fpontenoluit,coadus pcenbsp;nituic, vitae refipifcentiam óC. cmendationem amp;iuxta diuinæ legis fan dionem fatisfa*nbsp;dionem polliccns,quafi diceret PfaIm.6.Domine,nc in furroretuo arguas me.Iob.io.nbsp;Diinitte meergo,vtplangampaululum dolorem meum ,Pfalm.6. Lauabo per fingu-las nodes ledum meum,lachrymis meis ftratum meum rigabo.Remigius: V ox pecca*nbsp;tons exprimitur,pofcentis tempus viucndi,amp; fpatiumcorrigendi.Procidit,cum feip-fum abficitjcum fuperbam mentem amp; eredam inclinat.Iob.ir. Cucurrit aduerfus deflnbsp;credo collo,amp; pingui ceruicc armatus cft.fed timoré iudicis ad pedes fe def)cir» Omntanbsp;cnim dedic,qui fe dedit.Romafi.6.Humanum dico propter infirmitaté carnis veftrae,nbsp;Sicutexhibuirtismêbra veftra fcruireimmunditiaeSt iniquitatiadiniquitatcm,itanuncnbsp;exhibete membra veftra fetuire iuftitiae in fandificationem. Expedatenim dominusnbsp;vt mifereatur,Efai3e.5o.Vt conuerfi,admifericordiamrecipiantur: non conuerfi, iuftenbsp;grauiuspuniantur.Eccî.ç.Altilfimus enim eft patiensredditor.Nam Roman.9.Deusnbsp;volens notam facere potentiam fuam, ôC oftendereiram, fuftinuit in multa patientianbsp;vafa iræ apta in interitum,vt oftenderet diuitias gloriæ fuse in vafa mifencordiae, quaenbsp;prçparauit in gloriam .V afa ergo irae in interitum apta,non prj parat,red fuftinet. I dconbsp;Apoftolusadmonet t.Timoth.t.In magna domo nonfolumfunt vafa aureaôC argc-tca,fed di ligneaScfidiliatSCquaedamquidem in honorem, quxdam autem in contu-jneliam.Siquis ergoemundaueritfe abiftis,erit vas in honorem,fandificatum Si vti-le domino,ad omne opus bonum paratum. Voluit ergo dominus leruum,reatum fuumnbsp;agnofcere,Si veniampetere.Hiere.x.Arguet te malitia tua,Sf auerfio tuaincrepabit te,nbsp;Scitoamp;vide, quiamalum Si amarum eft reliquifle re dominum , Si nonefle timoremnbsp;ciusin te.Pfal.49.Arguam Si ftatuam contrafaciem tuam. Sic fupplexfadus eft Dauidnbsp;x.Reg,u,Peccaui,inqmt,domino* CuiNathanîDnsquoqj tranftulitpdmtuum à te»

Vide

-ocr page 285-

A R T I C V L V s LXXIIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXXXf,

V tdc ergo pçrnftentiæ robur,amp; domini mifericordiam omnia femltt^ntis.Chryfofto^ mus:Audidci mifericordii.pctierat diIanonem,S^ accepitremdTionem omnium debi-lorum,Pfalm3Oi.Qi}omodomifercturpaterfiIiorum,mifertus cft dominus timêtibusnbsp;fe.Vercmiferationes eiusfuper omnia operaeius, Pfalm.i4lt;f.. quia non folum cledis,nbsp;fed SC reprobis qui ad tempus credunt,fiue frueSuspoenitentiæ exercent,peccata remitnbsp;tit.Ezcch.iS. Si impius egerit poenitentiam ab omnibus peccatis fuis quar operatus eft,nbsp;^cuftodierit omnia præcepta mea,amp;: feceritindiciumSCiufticiam,vita viuct ôinômonbsp;rietur.Omniuminiquicatu ciusquas operatus eft,nonrecordabor.Hinc doniinus,5.Kcnbsp;gum,zi.Nonne,inquit,vidifti Achab humiliatumcorammc 1 quia ergo humiliatus eftnbsp;mei caura,non inducam malum in diebus fuis, BernardustSic ex toto dimifît omnëmnbsp;lt;)ffenfam,vc non damnaret vlcifccndo,nec confunderet improperando,nec minus di-'nbsp;ligeret imputando.Quo contra plurimi,qui ctfi non vicifeantur, tarnen improperant,nbsp;autnon ex animo indulgent.Chryfoftomus: Cur non ante ratiocinationem debituranbsp;dimifit,nifi vt ad conferuum manfuctior fieret?

Bgrefliw autem feruus i'ne,inucnit vnum de conferuis futs,qut debebat ei * Cecum denariosrSi tenes,fuffbcabat eum,dices: Redde quod debes. Etpro*'nbsp;cides conferuus dus.rogabat eum,dices:Patienam babe in me,8^ omia red^»nbsp;dam tibiJIk autem noluit, fed abqt, Ôt mific eum in carcere,donee redderetnbsp;debitum. Videtes aut conferui cius quae fiebant,contriftati funt valdetS^ ve*nbsp;nerunt, narrauerunt domino fuo omnia quae fada fuerant.

Nullus qui in dco manet,expers compafliois eft jfed file egreflus erat ôC alienus à deö, ficut Cain à facie domini Gene.4,non reueritusmaieftatem,nee timens poteftatem, ÔCnbsp;öblitus domini erga fe clementiae.AuguftinustDcbito liber,fed iniquitatis feruus,pro-tinus iniefta manu cxegit debirum. Attende quàm exiguura fit ad præccdens,quo ad nunbsp;gt;nerum,quia pars centefimarS^quantum ad pondus,qa denarius ad talenta.R emigiusjnbsp;Centum denarioçî debitor cft,quem de commiftîsin fratré aliquibus fatisfaccreopor-tct.Totidem amp; eifdem verbis obfecrat eum,quot ille dominum. At creditor inexora-bilis reppulit fupplicê, Auguft.At ifte rogauit conferuum fuü,ficut ille rogauerat dnmtnbsp;fed talé ifte no inuenit côferuS,qualê ille inuenit dnm.Contortum rapiebat ad folutio-*iê,iain debito liberî5c non folum remittere debitum noluit, fed nec dilationem dédit.nbsp;Notatur tyrannicaSicrudelisexaéîio debiti,quum debitor per vim vel afperas obiucnbsp;gationes ita opprimitur,vt vix exeufandi vclrcfpondendi habcat facultatem.ln carcc-rcm mittitur,quum coram iudiee fiftitur,ac per diftridam iuftitiam vndiqî coareffatur,nbsp;vt nullus euadendi fit locus,Noluit ergointelligcre vtbene ageret, Pfalni.jy.fedabiit ânbsp;via arquitatis SC gratiæ,mittens in carccrem dir« tribuIationiSjdonec fepicnius de iniunbsp;fia vindicaret, Porto cæteri conferui qui viderant miram clemcntiam domini in fer-ttum,vbividiflent tantam crudclitatem conferui in conferuum, dolore graui comraotinbsp;funt de vnius culpa,altcrius poena. Chryfoftomusî Non folum deo,fedhomini*nbsp;bus difplicet crudeIitas.Conferui,angeli funt,oforesmali,5Camantesboni. Apoc.ix.nbsp;Conferuus tuus fum amp; fratrum tuorum, qui contra dolum perfequentium, dominumnbsp;implorant.Sic amp; iufti,zelo iuftiti» acccnfi,dum enormitates malorum corrigere no vanbsp;lent,ad deum fufpirant.Ncc paruipendenda illorum fufpiria.Lucae.ij, Deus non facietnbsp;vindifftam eledorum fuorum,cl3mantium ad fe die ac node, ÔC patientiam habebit innbsp;(llis?Dico autem vobis, quia cito faciet vindidam illorum,

Tûc vocauitillum dominus fuus, ait inûSerue neq'ua, omne debitur» 5 dimifi tibi,quoniam rogafti me-Nonne ergo oportuit amp; te mifereri côferuinbsp;tui,ficut amp; ego tui mifertus fumÆtiratus dns etus,tradidit illû tortoribus,nbsp;quoadufqueredderet vniucrfum debitu.Sic SC pater meus cæleftis faciet vonbsp;bis,fi non reniifcricis vnufquifiç fratri fuo de cordibus vcftris.

In iudictum intr« cum feruo dfis propter mifericordiam,vt oftendat quod non ipfe, fed ferui crudelitas « mgratitudo donationem irritauerit.Remigiusî Hæc vocatio monbsp;do fit in c5fcientia,fed poft net in iudjcio.Matth,10,Voca operarios,^ redde illismernbsp;cedem fuâ.Quanqmulti nûc vocanté dfim audire nolint.Proue.r.Voc3ui,ôC renuiftis^nbsp;in iudicio tarnen, velint nolint,audient,iSc fie voluntas ipfius pleruoqj hic contempea abnbsp;bomi«

-ocr page 286-

P A R s P R I M A.

homineamp; nonimpleta,tucimpkbitur de homine.Chryfoftonius t Qaîdo dccêmillia talentoÿt debebat,nô vocauit eum feruum nequani„nec conuiciatus elt,fed quando in-gratusfadus eft,tunc aitîSerue,non domine,ncquam,nociuus in proximum,amp; demi*nbsp;no inBdeiis.Nonne ego dominus tantam fummam tibi donaui, non ob aliud,mû quo*nbsp;mam rogafti melt; Non igicur par erat,vc tu conferuus conferuo paululum pecuniz coquot;nbsp;donares,SC fupplicis mikrerens î’Certe mea in ce tamrecens lenitas,te docere debuit lenbsp;nitatem in conferuum.Ponit tria quz ipfius aggrauabantpeccatum.Primum pr^ceptinbsp;obliga«o,quia oportuit,Matth.7.Quzcûq} vultis vt faciànt vobis homines, amp; vos ca'nbsp;dem faciteeis.Naturalis incIinatio.bccîjj.Omne animal diligit fibi fimile,amp;oinis ho*nbsp;moadfimilem fibi coniungetur. Eccî.ig. Homohomini referaat iram,^ à deo quz*nbsp;ricmedelamç'in hominemfimilem fibinon habetmifericordiam,amp;depeccatisfuisde-*nbsp;Dimîtt’dinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ChryfoftomustObftupefcat czlum,quoniam in ferarum mores humanû ge-»

v^n« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diuinzbonitatisimitano,Sicutamp; ego dommus, tuiferuimiferius

VbiôC modum infinuatî Nam dimifit integralitcr, quia omne, Omnium(inquic Ezech.ig.Jiniquitaiumipfius non recordabor.Cordialiter,namrcmifi.Matth.y. Dili-giteinimicos veftros,ôi orate pro perfequentibus 8c calSniantibus vos.Chryfoftomussnbsp;iSi oderis inimicum,amplius tibi nocuifti fecundum animam,quàm illi fecundum cor*nbsp;pus.llli enim nihil noces odiensilium,teipfum yxro tuo odio abfqj dubio Izdis. Si autcnbsp;pepercerisinimico tuo,tibi amplius przftitiftig iIli.Roma.ii.Siefurûht inimicus tuus,nbsp;cibaillumîfifîtit,potum dailli.Hoc enim faciens, carbones ignis congères fuper caputnbsp;cius.Liberaliter,quoniam rogafti me.Non védidit vt quidam,qui pecunias vel magnanbsp;cxiguntferuitia.SicPetrodimilïumnegationispeccatum.Luc.xz.Egrcirusforas, fltuitnbsp;amare.Sic publicanus,dicensîDeus,propiciusefto mihipeccatori,defcenditiuftifica*nbsp;tus,LucjS.Hincadmonet Apoftolus Ephe.4.NoIitc côtriftarc fpiritum fanâum dei,nbsp;in quo ligna« eftis in die redemptionis.Omnis amaritudo,amp;ira,Slt;indignatio,fiC cia*nbsp;inor,ô^ blafphemiatollatur à vobis cum omni malitia.Eftotc auteminuicé benigni.mi*nbsp;feticordes,donantcsinuicé,ficutamp; deus donauit vobis in Chfo.ColcCj.Supportätesnbsp;inuicê âC donates vobifmetipfis, fi quis aduerfus aliquê habet qrelamtficut amp; dns dona*nbsp;«it vobis,ita vos.Ghryloft.Si graue videturdânû,afpicere oportet lucrû: fi graue v_i*nbsp;detur pceptü,cogita præmiumîfi graue fitremittere ei qui te contriftauit, hoc eftgra*nbsp;uiusjincidcre in gehennam.Nam iratus dominus,nonpairionis commotion«,fed iufti*nbsp;tiz executione .Maxima autem eft poena,nunquàm videre dominum placatum, fed dinbsp;centem Martth.ty.lte maledidi in ignem ætcrnum.Sed quia nûquàm rlt; ddet quod de*nbsp;bet,ideo nunquàm exibit.Nam pcenâ quam nunquàm foluet,femperpatietur. Adhâcnbsp;imaginera vobifeumaget pater meusczleftis. llli nemoveftrum non debet plura,innbsp;quem nemo non frequenter delinquit,amp;:grauitcr,quomaior eft is in quero delinquit,nbsp;quo(Ç niaiora ab illo beneficia accepit.Peccant hommes in hjominc8,fed longe leuiora,nbsp;HieronymustFormidolofa fentcn«a,fi iuxta noftram menté fententia dei fteditur atc^nbsp;mutatur.Si paruafratribus non dimittimus,magna nobis à deo non dimittentur.Et qanbsp;Eoteft vnufquifi^ dicere,nil habeo contra eum,ipfe nouit,habct deum iudicem, nô mi*nbsp;i curz eft quid agere velit,ego ignouici,confirmât fententiam fuam, ÔC oronem fimanbsp;lationem excludit fiâz pacis,dicens:Si non remiferitisdecordibus veftris. Sunt enimnbsp;qui rogantiumimportunitate viéii,pacem magisfimulant quàm faciunt. Pfal,t7. Quinbsp;loquûtur pacem cum proximo fuo, mala autem in cordibus eorum.Pater raeus,ait,nônbsp;vcfter.Indignienim taiesfunt,qui deü habeantpatrem,qui ore tantum,non corcle rc*nbsp;tnittunt.Cogita ergo quantum malum fit vindiaz cupidicas,quandoquidem donatio*nbsp;nem detreuocatôcirritât.AuguftinusîQui diuini beneficij oblitus, fuas vultvindicarenbsp;iniuri3S,non folum de futuhspeccatis veniam nonmerebitur,fcd ôC præterita quz fibinbsp;dimiflaiam crcdcbat,ad vindidam ei replicabûtur. Vbi enim homo hominiiniuriamnbsp;feruatjdeus liuoris Sf rctentz iniuriz vlcifcitur vencnum,vt dicit Chryfoftomus.laco*nbsp;bi.i.Iudicium fine mifericordia fict ei,qui non fecit mifericordiam, Eccî.çS. Qui vin*nbsp;dicari vult,à dnoinueniet vindidam,amp; peccata illius feruans feruabit, Chryfoitoroustnbsp;Duo funt quz colligere poffumus,vt fcilicct nofipfos peceâtes culpemus,amp; alioçt pec*nbsp;catadimittamus.Nâ qui fua cogitât,ad dandû conferuo veniâ,non ore folu, fed ôc cor*nbsp;de facilior eft.Si cm indulgeSjin caput illius totû malu retorquetur, acipfemala patief«nbsp;non tuîfîn verograuiter feras,tücnôabillo, fed àtemetipfo detrimento afficicrisîfi z^nbsp;aîo tuleris,multa lucraberis.Primo,peccatoçe rcmiffïonê. Eccî.ig. Relinque proximonbsp;tuo nocéti te,ô^ tune deprecanti tibi peccata foIucntur.Deinde patientiz ÔC pfeuerâtiznbsp;laudetn.Eccî«t8. Memorare teftanictü alriûtnu^â: device ignorâttâ proximi.Tertio,

Manfue*

-ocr page 287-

ARTICVLVj? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CjÜrXÏK

Manfuctudincm SC hümartitaté,ac cómodior eris amici's. Quâttô,îpfis 4*^ «nimids ad armulis etiji A dæmoncs fint,yencrabilis ens.Poftremo,quod oninifi jnaxjmfl eftjdei niinbsp;fehcordiä cofequeristôC qaeadmodfi peccatoçt venia,fie virtatû tnaiota ^mia cönfcgt;nbsp;3ueris.Matth»6.Si dimiferitishoîbuspdânbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dimittet SC vobis pater vefter cækftiÂ

elidla veftra.Eccî.ig.Memento nomfiimoçe,^ define inimicari.Ronta,il«NuHi inalfl promaloreddétes.Noli vind àmalojfed vincc in bonomalutn«

ÇDe non fequente,SC dæmonia eiidente^Marc.^.jLuc.ji.

AR TIC V JL VS LXXV.

Efpondens aut dh' Iohannc5,dixit : Præceptor, Vidimus quendâin nomine tuoeijcicncem dæmonia.amp; prohibuirauseüm,quia non fegt; ”nbsp;quiturnobifcum:Ecaitad illos lefus: Nolite prohibere. Qin'enirainbsp;no eft aduerfura vos, pro vobis cft.

Attende «s:admirarc nomintsChrifti virtate,qüontodöperindigftOs,amp;eosqiu ndni trantdifdpuli,gratia operetur,Scfolfl nominatuin.ltaScper facerdotes, etiamfiindi-gt;nbsp;2nifuerint,granaoperatur,ô^ fandlificanturocs^Nunie.s.Inuocabûc nomen meûfupnbsp;filios lfrael,â^ ego bcntdicam eis.Sic Caiphas qü5 eflet pontifek anrii illius, prophetagt;nbsp;«itquod lefua monturuscratnon folum pro Iudæis,fedôCgentibus,Iohaniil. Difdpwnbsp;li ergo adhuc rudes, quuin vidifient quendam eqeienrem dæmonia in lefii nomine, inhinbsp;bucrunt,quÔ nonelTet de nunteto duodccim,necfequeretur Icfum.Incerti autan reftenbsp;aut feciis fcdflentjdOminû adierunt.Marc.9.Magifter,vidimus quêdam in nomine turtnbsp;tiicientê dæmonia,q nô fequif nos,amp;:prohibuimuscû» lefus aût ait: Nolite prohibereznbsp;Nemoeftem qui facit in nomine meO virtutê,amp;poflît cito male loquide me Koneftnbsp;fpedanduan feqaatur nos,fed anprardicet nomen noftrum» Quifquis em miraculuntnbsp;tdit inuocato meo noîe,inuftrat gioria meâjfibicg in pofteçt ius adimitmale loqùëdi denbsp;me,cuius nomen expertus eft tam cfficax.Philip.uDum omni modo fine per ôccafiogt;nbsp;nem,fiueper veritatem annuncietur Chrûs,ôlt; in hocgaudeo,fed6Cgaudebo.Marc.94nbsp;Quiiquis em potu dederit vobis calicem aquæ frigidæ in nomine meo, qa Chrifti cftis,nbsp;amen dico vobis,nô perdet mercedé fuam.Nô folû ergo facientes virtuté in noîc meo*nbsp;non prohibeotfed ôi fi quis minimum quiddâ dederit vobis pro nomine mco,ÔC fufcegt;nbsp;périt no pro Humana gratia vel mundana,neutiquara perdet mercedem fuam.

lt;De aduentu Chrifti in Iudæam,Sc non timen da morte, Matth.i94Marc,io. Xuc.ii.

A RT IC VL VS LXXVL

Et faÂum eftcurti conrummafl€tIelusfermoricsiftos,migniuitaGa lilæa,ôi venir in fines ludaes trans lordanem.ô^ fecutæ funtcum turnbsp;bæ multæ,8^ curauit eos ibi.

Poftquam huiufmodi monitis fatis inftruxiffct animos fuorum aduerfus tempeftatc immincntem,venit inloeum vbiprimum docuerat lohànncs, Moxigituramp;huccon--fluuntturbæ.Iam enim fie vndiqj famainclaruerat ipfius,vt nufquam poflet latere.necnbsp;vnquamiuefttigatur bencfacicndo omnibus, fanandiscorporibus, docendis animis*nbsp;Marc.io.Et ficut cQnfueuerat,iterumdocebateos,

Multis autemturbisconcurrentibuSjita yt feinuicem conculcarent,cœpit diccre ad difcipulos fuos:Attcndite a fermento pharifaeoi^, quod efthyponbsp;crifîs.Nihlenimopertum cft quod non réücletür,n€cp abfconditüm quodnbsp;non fciatur.Quoniam quae in tenebris dixiftis,in luminedicentur: 8C quodnbsp;in aurclocutieftisin cubiculis, prædicabitur irt tedtis.

Quàm perniciofaamp; yana fit res hypocrifis, econtra falubris ac vidoriofa veritas, oftendit.Nâpharifæi ipfum venari tentabâtin fermone 8(. opéré,vtturbas ab illoauet'nbsp;terët.at res in diuerfura euenit,fic fortis cft veritas,ÔC dolus infirmus. lt;^i dns nouitingt;nbsp;fanabilcm eiremaUtiampharifæoçtamp;fcribarumacIegifperitoBî, voluù palam iHoruilïnbsp;hypocri

-ocr page 288-

PARS PRIMA.

hypocrifîm tra Juccre,ne quis inc aut us coçt fîtnuiaûone falli poirit,iam turn tnultis tut bû drcûftantibusô^ appropinquantibusXucz.â.Omnis turba quærebac eum tangere,nbsp;quia virtus de illo exibat,ôlt; fanabat omncs.Caucte ab hypocrifi in pharifxis régnante,nbsp;quæ mentem vehementer excaccat,qgt; acerba fit,ôi plena veterismalin3e,amp; transformernbsp;corrumpatip fecum hominum mentes qijibus admixta fuerit. i.Corinth.ç.Nefdtis qmnbsp;modicum fermentum totam malTam corrupit;* T aies ergo effe ftudeatis, quales haberinbsp;vukis.Nihil pofthac fucatu diu latere poterit, Vcniet tempus quod in apertum profe^nbsp;rat de veftnminnocentiiyâC. illoçe maliciâ,qui vos modo fedudores ac maleficos calfiquot;nbsp;niantur.Omnia cnim verba ôC çogitationes, nudæ ante indicé in fupremo illo die app»nbsp;rebuntîquinSCinpraefenti vita,muka eo^quae occukantur,manifeftarifolent, quâtû*nbsp;cunqjtegantur hypocrifi.i.Timoth,f.Quorundam hominfi peccatamanifelia funtjp-*nbsp;cedentia ad iudidü,quorundâ aût 8e fubfequûtur.fimilkcr fada bona manifefta funt,nbsp;8e quæ aliter fe habent,abfcondi nonpofliint. Vcniet cm diJS,quiôC illuminabit abfconnbsp;dita tenebraçîjôt manifeftabit confilia cordiü,i.Cor.4. Quid ergo i Tunc(inquit)lausnbsp;erit vnicuiqj à dno.Beati ergo quoç« rcmiflac funt iniquitatcSjßf quoje teda funt pecca-*nbsp;ta,Pfai.5i, Qu^re curate vtomnisvita veilrafucocarcat,neqjquicq dicatisfadatisve,nbsp;aut cogicctis etiam foli,quod nolitis ab omnibus feiri.

Dico autetn vobis amici’s mei'sine terrcami'ni ab bis quioccidunt corpus, poft heeenonhabent amph'us quod faciant.Oftendam aucem vobis quenbsp;timeatis.Timete eum qui poftquam occiderit,habet poteftatem mittere innbsp;gebentiam Jea dico vobis,hunctimete.Nonne quincç paflères vcncunt di*»nbsp;pondio, amp;C vnus ex illis non cft in obliuione coram dco C Sed capilli ca*nbsp;pitis veftriomnes numerati funt.Nolitc ergo timere. multis pafleribus plu*nbsp;ris eftis vos.

g, nbsp;nbsp;N on omnibus fermo ille congruit,fed his qui ex toto corde diligSt deu,amp; dteere poP

funt iliud Rom.S.QlJis nos feparabit à charitate dei,quæ cft in Chrifto lefuî’Tribula^ tioç’ananguftia^an fames,an nuditasî'anpericuIu^anperfecutioî'angladiusî’Sicutfcri'nbsp;ptum cft Pfal.45.Qjia propter te mortificamur tota dic,æftimati fumus ficut oucs occinbsp;fionis.Sed in his omnibus luperamus,propter cum qui dilexit nos. Certusfum em,qanbsp;neq}mors,neq}vita,neq; angcli,neq^ principatus,nccv inftancia,nemfucura, necg for-*nbsp;ticudo,ne^ altitudo,necy profundfl, neq) creatura alia poterit nos lepararc à charitatenbsp;dei,quæeftin Chrifto lefu dno noftro.Oftendct veritas homines impios,fucatosima*nbsp;gine pietatiSjfcd nullius malimctusabducat vos à fynceraprædicatione veritatis euâlt;*nbsp;gelicæ.Ëxtremum malorum eft vcocddant,fcd corpus dûtaxat. At nonmoritur,qmeanbsp;Timor du M«fa occiditur.Eft timor naturalis,quo naturaliterquis mala timet pcenac. Sic dnsccenbsp;plex, picpaucrcôC tædcrc.Marc,i4.Hicrationemoderandus,Akcrmurtdanus,carnaHs, quonbsp;immoderate corporis damna timenturamp;rcrum,de quo hic.Chryfoftomusî Omiamanbsp;la operatur timor,SC omnia bona contemptus mortis.Si gratis poft modicum moriturinbsp;fumus,quare non ante modicum in caufa dei cum gloria morimur,vt fiat voluntarium,nbsp;quod futurum eft ncceftariuî’Nô refert quàm diu vixeris,fed quàm bcnc. Féliciter hincnbsp;exit,qui ob nomen Chrifti morte oppetit.Nec id fiet ante tempus à pâtre prgfixum nonbsp;bis,vt nihilo diutius viduri fimus,etiâ fi maxime nos difcruciaret metus mortis. HinCnbsp;Ëfaiar. çi.N olitc timere opprobrium hominum,nolite timereblafphcmantium rabiem.nbsp;Quod fimetum adhibere placet in conftlium,æquH cft vt leuior metus cédât maioriîSCnbsp;ille potiustimeatur,qui totum hominem nutu potcftperdere.Efa.g.Dominum exerci-*nbsp;tuumipfumfandificatCjipfe pauor vcftcr,ôlt;ipfc terror vcftcr.Eccî.55,Timcntideû nonbsp;occurrent mala,fed in tentatione deus ilium cófetiiabit,5c libérable à malis.Prouer.ig.nbsp;Beatus homo qui femper cftpauidus.Ne fcilicct incidat in malum culp3c,qui timor cftnbsp;fiIialis.Pfal.no.1 nirium fapientiæ timor dni.Sed qui timet hominem,cito corruet,Progt;nbsp;uer.$^9.Animam immortalcm poflcffionem,immortalibus fubricitpœnis, iis'tç ardentiquot;nbsp;bus.Scito hocloco,quod peccatoribus mors ad fuppHciû infertutjamp;in hac vita punifl'nbsp;tur quum occiduntur,5C in alia quü in gehennam conijciuntur.Vide aût quod nô dixir,nbsp;mittitjed poteftatemhabetmittendi.Non cnim femper quimoriûtur peccatores,micnbsp;tuntur in gehennam,fed funt in poteftate dei,vt etiam dimitti polfint.Hoc autem dico,nbsp;propter oblationcs 8e diftributiones quae fiunt pro defundis,quæ non paçi conducuncnbsp;hû qui non in grauibuspeccatis mortui func.Oftendit non ûmendâ morte ex confide^nbsp;ratione

-ocr page 289-

A R TIC V L V S LXXVT» Fo* CXXXIIt tatïone prouidétiaf diuinæ»Nâ qui eft creator,SC omnia nouit,3C numcrata habet etiamnbsp;nunutifTijnajdiftribuft vnicuiqj qd fuaemenfuræ côgruit,fufferédi vires, Sap.ii*Non eftnbsp;edi alius deus q tu,cui cura eft de omnibus. Tu aûc dominator virtutis cu tranquillitatenbsp;iudicaSjjCcu magna reuerentia difponisnos.Subeft emtibi,cu volueris,poffe,Ncq} ergo quicq petit etiamvildTimo]^ animantiû,nefciopaire,V os aût,quos exoîbuspaucif-hmos dekgit ad illuftrandä fui nominis gloria,adeo nô negligit,vt oês etiâ capitis veftrinbsp;pilos habeat numeratos.Si itaqj paffer cuius preciû viliffimû eft,diuinæ prouidétiæ mo*nbsp;deramine incipit,defluit 8C definit,quü fit dei creatura,quâto magis homo,cuiuspreciSnbsp;fanguis eft Chrifti,qui ÔC ad imaginé dei creatus cftî’Iob.ç.Nihilin terra fine caufa.

Di'co autem vobis:omnis quicûcp confefTus fueric me coram hominibus, 6^ filius hominis conficebitur ilium coram angelis deizQui autem negauericnbsp;me coram hominibus,negabitur coram angelis dei.

Noliteitaq}mctumalo9e,quæ poffunt homines hominibus inferre,dcfcifcerc à pro- i feffionenominis mei,mcniores,per has téporarias afflidiones iter effe ad felicitate æternbsp;nani,Quifquis nomenmeuprofeffusfuerit hic cota hominibus,quod apudmundfl critnbsp;inutfuniô£execrabik,profitebor egoillû,quû proferetur filfi dei maieftas corâ angelisnbsp;deijcôdigneàme Chnftianü vocatü,quapropter amp; regni ipfum facia participe,R o.io.nbsp;Corde eiïicrcditur ad iuftjtiâ, oreaüt fit confeffio adfal«cc.Apo.i,Eftofidelis vlqj adnbsp;morte,âC dabotibi corona vitæ.Qui aût negauerit tam verbis qfadis.Suntem qui con-fitentur fe noffe deû,fadis aut negant,Tit,i.ego omnium iudex,proteftabor in iudicionbsp;tam particulari ipfius,q generali omnium,non pertinere ad me huiufmodi.x,Tim,i,Nonbsp;ui; dns quifunt cius,Si quis aût ignorât, ignorabitur,i,Gor,i4.Matth,7, Amen dico vonbsp;b‘s,nefcio vos,difcedite à me omnes qui operamini iniquitatem.

Et omnis qui dicit verbum in filium hominis, remittetur illi ei autem qui in fpiritum fandû blafphemauerit,non remittetur.

Me vident hominem dormientê,furientem,videbunt Ä morienté.ignofci poteft,fî quid in me dicunt,4d in hominé poteft côpetere.Cæteçe qj inuidia corrupti,tribuunt eanbsp;fada fpirituiBeelzebub,qu3e fciunt effe virtutis diuinæ,iSt deû fraudantes (iia gloria,innbsp;impios dæmones tranfferentes quod dei crt,hæc nimirüeftdiabolica malitiatquæ ideonbsp;nô impctrabit veniam à deo,quanq ad mi ferenda propenfiffimo, quia nefeit poenitere.nbsp;Obferuairremiffibile dici trifariâ,Ncgatiue,quod nullo modo crtremiffibile,vt peccatû rrrenriifTibinbsp;dæmonû^Cdamnatoçe acternaliter,Priuatiue,quod nô habet aptitudinê vt remittaturt kqtuplcx»nbsp;fie omne mortale pcccatum dicitur irremiffibilc,Contraric, quod habet difpofitioncmnbsp;c5trariâremiffibilitatiîfîcpeccatainfpiritûfandûexcludûtea,quibusremiffiofîtculpaçî,nbsp;hoc cft,mifericordiam ôC gratia diuinâ,impugnando agnicam veritatem,

Cum autem inducent vos in fynagogas,8^ ad magiftratus 8^ poteftates, nolite foltciti efîè qualiteraut quid refpondeatis,aut quid dicatis. Spiritus eninbsp;fanftus docebit vos in ipfa hora,quid oportcat vos dicere.

Duplex noftra infirmitasmâ vel propter timoré peena^ martyriû fugimus.hinc dixit nô metuédos qui corpus occidût,quû anima immortalé occidere nô poffint,Mat.io vel obfimplicitaté:obiddicit,nô nos,fed fpiritû fandû tune Iqcutuçi.Nâ alius tunc connbsp;cionandi modus,ôc nónoftru,fed deibcllû cft,Quâuis aût cftis,ait,idiotae,tenuesôC hunbsp;miles,nô eft quod metuatismundi tumuku aduerfum vos.Sufficit fpiritus deibenignusnbsp;ac fimpl^Xj^duejfus omnê vel fraudé vel violentiâ huius mundi,Ro,8,Ipfe fpiritus ad-ittuat infirmitatê noftrâ.Semper ent in promptu veritatis fimplex oratio:hanc,quoticsnbsp;trit opus,fuppeditabit vobis fpiritus fandus,Luc.ti.Ego dabo vobis os SC fapientiâ,cu(nbsp;nonpoterunt contradicere ôc refiftere omnes aduerfarfi veftri.Hinc de Stephane legi-musAd.é.Non poterant contradicere fapientiae St fpiritui quiloquebatur.Et Ad.4.nbsp;Videntes Petri amp; Iohannis conftantiä,comperto qj homines effent fine Uteris SC idio-•ïat,admirabantur,ôC cognofeebant cos qm cum lefu lerant.

Ait autem illi quidam de turba:lVlagiftcr,dic fratri meo,vt diuidat mec5 hatreditatem.Et dixit ei:Homo,quis me conftituit iudice amp; diuiforem fupernbsp;VosfDixitc^ ad illoszVidete 8lt; cauetc ab omni auaritia,quia non in abundanbsp;tia cuiufquam vita eius eft ex ijs quæ poflîdeu

Z Quem-

-ocr page 290-

PARS PRIMA«

'Qnemadmodu terror iudicioçtnonnullostranfuerfosabducît à fynceritate ptofcC* fîoniseuangelicæjita multos pecuniæ ftudiûcorrumpit.Quumcm cfletfrcquentiffimanbsp;turba circa lefum.ncqj quifquam antehac tam humilem aulus fuiflet ab illo rem petere»nbsp;hic auariti» ftimulatusmorbo,irrupit.Dominas afit docerc vokns contemnere rcmponbsp;ralia,âC in bis non multü occupari,ne(^ ob hæc contendere cüfratribusjed magis cedennbsp;dum auaritiae,ait:Quis me conftituit iudicem inter vos, diflidentes de re leui ac mox pcnbsp;ritura? AmbrofiusîNon dignatur iudex eflc litium,aut arbiter facultatö,qui viuorum ôCnbsp;mortuoçi habet iudicium*An mundus hic non habet indices fuos,qui lites tam humde»nbsp;dirimant;*Mihi non eft delegatum,vt hic aut die ditefcat hæreditate, fed vt omnes pet'*nbsp;ueniant adæternâ hæreditatc^r.Timo.i.Nemo militans deo,implicat fe negociisfecttnbsp;laribuSjVt placcat ei cui feprobauit.Ad.ô.Non eft acquûnos derelinquerc verbüdci,ÔCnbsp;miniftraremsnfis.Hinc Apoftolus.i.Coçi.ôJamquidc omnino dclidûeft inter vos,q»nbsp;indiciahabetis.Quare no magis iniuriam accipitisç’quare no magis fraudem patimini£nbsp;Sed vos iniuriâ facitis,ôC fraudatis,ÔC hoc fratribus«An nefcitis quia iniqui regnû dei n«nbsp;poflïdebunt^Matth.y.Ei qui vult tecû in iudicio contendere, SC tunicam tuâ tollere,di-mitte ôC pallium.Deinde verfus ad difcipulos ac caeteros qui aderant,coepit eos exemplonbsp;dehortari interpellatoris à ftudio diuitiaçî,non qj per fe malae fint,fed qgt; in his præciputlnbsp;vitæpræfîdium ponerc,5€harüftndio à mclioribus,8c abhisqux adætcrnâperrinentfcnbsp;liciratem,rcuocari,ftultitia fit.Cauetc,inquit,ab omni auaritia,tanq à diaboli fomento»nbsp;bTimo.ô.Nam qui dmites fieri volunt,incidunt in tentationc amp; in laqueû diaboli,8^ denbsp;fideria multa ôcinutiliaôc nociua,quæ mergunt hominesin intcritü amp; perditionem.R»nbsp;dixem omnium malorum eft cupiditasiquam quidam appetentes,errauerunt àfide,ÔCnbsp;infcruerunt fe doJonbus multis/fu autem homo dei hxc fugc.Eccï.io.Auaro nihil eft:nbsp;fcelcftius.Nihileftiniquius q amarepecnniam.Hic em venalem habet anima fuâ,qno-A un rida niam in vira fua proiecit intima fua^Êft cm auaritia immoderatus amor temporalium.nbsp;quid« Frequentercmfubprætextunecefliitatisacprouidentiæ,obrepit triftevitium, quodfc*nbsp;mel admiffum,abducit hominem in omne vitium.Non cm abundantia facit felicitatem,nbsp;fed potius ad fohcitudinem Si contemptum eorum quæ vel fola quærenda funt.Siquidcnbsp;naturæ neceffitas exiguoplacatur.SenecaïQuærisquisfit diuitia^modus^primohabequot;nbsp;rc quod naturæ eft,fecnndo,c|d f3tiseft,Nulhfecurapoteftcontingcrevita,quidepro-uidcndarenimisfolicitatur.Neqjeifi qui multa poftidet, diutius vinittneq; comitatutnbsp;diuitiarum multitudincm vitæ longæuitas.Gur igitur affligeris manifeftepro incertanbsp;quiete^Hinc auaritia idoloçt dicitur feruitus,Ephe,$.Sed conqueritur dfis per Efa.bOninbsp;nés diligunt munera,fequuncurretributioncs.Hierc.6.A minorequippe vfqj admaiorônbsp;omnes auaritiæ ftndent:5lt; à propheta vfqj ad facerdotê,cuncli faciunt dolum.

ÇDe diuite fruâuû abundantiam habcnte,amp;inutili foIicitudine,LHC.«» ARtiCVLVS LXXVn.

'S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aûc fimifitudînem ad iIIos,dicens:Hominis cuiïifdâ diuitis hübe

I 1res frudlus ager attuht,2lt; cogitabat intra fc,dic€s:Q_ui'd facia,quia S--nonhabeo quocongrcgem frutflusmcosÆt dixiuhoc facianijde«*

ftruam horrea mea,Ô^ majora facia,amp; illuc congregabo omnia q nata funt mihj,5f bona mea,Slt; dicam animæmeae: Anima mea,babes multa bona po*nbsp;fita in annos plurimos,rcquiefce,comede,bibe,cpulare.

Vide quomodo defcribit nobisinfatiabilisftuici diuitis cogitationcs.Deus enim fua bonitate dédit hubertatêfrud:uum,vt funt annui prouentus imparcsîverfi deus occultonbsp;fim iudicio ac iufto 8( malis profpera côcedit,quo fua munificentia ipfos ad fui imitationbsp;né vt fint mifericordeSjinducat.Veru hic tam immifericors erat,vt anteq ea reccpiffet,nbsp;clauderet.Nihil interim cogitauit de fubleuandaproximoçc egeftate,non de erogâdo.nbsp;Ait apud fcîAnnonæ hubertas maioreft,q horrea mea fuffïciant recôdendis qs quæ pronbsp;uenerunt.Vide nuiK diuitiaç^ voIuptatcs.Qiiidem lucramurexeo quod plura congre-. gamus^Q^iietem em non lucramur.id manifeftû â curis.tantum aflt peccatoçt multitudincm noaisaccumulamus.Auguft.Diues auarusomné formidat hominê»videtdiuité,nbsp;Sf putar prædonéîvidetpauperem,ÔCfulpicaturfurem.Quodfi charitatem adhibuifletnbsp;niconfiJiuoi,q«ô üc xftuaret animo,dixiftet illitCircunfpice q myltis défit quod tibi fu-pereft*

-ocr page 291-

ARTIC VL VS


LXXVIL


Fo, cxxxniL


{ïcreft.Agnofce cuictiam debeas annituiiftam felicitatê.Sot'té indulfit dcus,vndc cok igas vfura opcru caeleftium.Sed quontä ftukitiam ôc incogttantiam maluit adhiberc innbsp;confiliutn,huius impulfudixittDcttruam horrca.Vide infatiabilé ftukiiiam* Quod fi rcnbsp;gio plurcs in pofte^ frudus attulcritjkeçt ilia deftruemus,S^ alia ædiBcabimus. Et quænbsp;vtilitas deftruendiÔlt;extrucndi?Habespauperû ventres horrea,quæ muka capere pof-funt,quaeiR incorrupiibilia funt,cæleftia emfunt amp; diuinatquandoquide qui pafeit pau-perenijpafcit deu.V ideôC aliam infipientiâ.llluc,inquit,congrcgabo,ne quidpcreatconbsp;rum quae nata funt mihi,quafi nô effent dei dona,nec aliis communicanda. Ambro.Nonnbsp;funt bona hominis,quac ferre fecû non poteft.Grego/Non eft hominis terrena poffeffio,nbsp;fed cæleftis.Conftabilitis aûtSf in tutopofitis omnibus,fecurus omnifi dicam.Hæcnbsp;citas auaro^,qua fibi longâpromittunt vitâ4aco»4.£cce nüc qui dicitis,hodie aut eranbsp;ftino ibimus adillâciuitaté,SCfaciemus ibi quidê annum,amp;merc3bimur,ôlt; lucrüfacie-inus,qui ignoratis quid erit in crallinû.Quæ em eft vita noftraî'Vapor eft ad modicumnbsp;parens.Tanguntur quatuor Vitia diuitiascôcomiiantia.Ociofitas,requiefce.Gulofitas,nbsp;nbsp;nbsp;,

comedc.Ebrietas,bibe.VoIuptas,epuIare.Euge qualcs animæ diuitis affediones. Nâ co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

comederc,bibere,irrationalis animæ eft bonûîigitur quû taléfortitus fit animâ,merito tLjaquou ci taliatribuit.Rationalis animæ bonû,eft intelligcre,raciocinari,lætariinlege dfiiôcinnbsp;bonis cogitationibus.Indicauit aûtdfis clare affediones libidinofas SCintêperatas,quænbsp;fatietatem ciboçt SC potuü comitantur,V ere prudétia carnis,mors eft,Ro.8,

Dixit aût illi deusîStulte.hac node repetent a te anima tuam:quae autem parafti,cuius eruntfSic eft qui fibi thefaurizat,nbsp;nbsp;nbsp;non eft in deu diues»

Hoefomnium diutinæ felicitatis quû diues illeverfaret in animo,venir fubito adillû j vox:Stuite,quûipfa vita tua fit tibi incerta,quurrecondis in multos annos,quû his quænbsp;teponiSjfrui non poffis nifi in hac vira, quæ nulli vel ad vnum diem certa eftî’Quo ergonbsp;pado non eft infipicns,qui ignorât vel cogkare negligit,£p vitæ menfura apud folû deumnbsp;fit,nec fibi quifquâ fuam vitam definire poffit î’ Repetent,inquit,ficut exadores terribi--les,te etiam inutto,vtpote propter vitæ præfentisimmodicû amoré reludantc, A iuftonbsp;non repetitur anima,fed ille gaudens earn cômendat domino,vtpotc cupiens diffolui 3Cnbsp;effe cumChrifto,PhiIip.i.Nodc aütrcpetent, quia non habent lumen diuinæ feientiænbsp;fibi fulgensîfcd quû eft in node cupiditatis diuitiaçjjôC ab ilia obtenebratur,morte cornnbsp;prehenditur.Eccés.îi.Nefcithomofinem fuû,fed ficutpifcescapiuntur hafflo,ô^auesnbsp;Iaqueocomprehenduntur,fic capiuntur homines in tempore malo,cû eis extcmplo fu-perucneriLSicNabuchodonoforinaula Babylonis ambulans,amp; dicens,nonne hæceftnbsp;Babylon ciuitasmagna,quâcgoædificaiïiin domfiregni,in roborefortitudinismeæ,^nbsp;in gloriam decoris mci^cum feirrno adhuc effet in ore fuo,voxde cælo yenitîTibi dici-tur Nabuchodonofor rex,rcgnû tuum tranfibit à te,ôC ab hominibus eficient te,Si cumnbsp;beftiis 8Cferis erit habitatio tua.Cuius erunt parataZ’Certe non tua erunt. Hæredi oportet relinqua8,aut fi quis alius occuper, Pfal.58.Ecce menfurabiles pofmfti diesmeos,ôCnbsp;fubftaniia mea tanq nihilum ante te.Veruntamen vniuerfa vanitas,omnis homo viués,nbsp;V eruntamëin imagine pcrtranfithomo,fed 8c fruftra côturbatur.Thefaurizat,ôf ignonbsp;rat cui congregabit ea.Eccî.ii.Eft qui locupletaturparce agendoîSC hæc eft pars mercenbsp;disillius in eo quod dicit,Inuenirequiem mihi,ÔC nuncmanducabo de bonis meis folusînbsp;ô^nefeitquodtempuspraftereatillum,(SC morsappropinquet,SC relinquat omnia alijs,nbsp;Ä moriatur.i.Timo.Ä.Nihilintulimusinhuncmundü, baud dubium quia nee auferrenbsp;quid poffumus.Indeumnôeftdiues,quipropriæ vtiIitati,Sfnó deihonoriâC volunta- indcumnbsp;tl,qui in fuis membriscupit refocillari,confulere ftudet.BedaîIn deum diues eft,qui fua nôdiueanbsp;pauperibus diftribuit.Ambro*Sola virtus,cornes eft defundoçi.fola nos fequitur mife- quis,nbsp;ricordi3,quæ defundis tabernacula promeretur æterna.Luc.iô.Facite vobis amicos denbsp;mammonainiquitatis,vtcûdefeceritis,recipiâtvos in æterna tabcrnacula.Pfal. 7f.Turnbsp;bâti funt omnes infipientes corde,dormierunt fomnum fuum,ôc nihil inuenerunt omîtes viri diuitiarum in manibus fuis,

Dixitc^ad difdpulos fuos:Ideo di'covobis,noîitc foliciti'enè animæ ve^ ftræquidmanducetis,nequecorpori veftro quid induamini.Anima enimnbsp;plus eft q efca,8i corpus plus g veftimentum. Confiderate coruos,quia nonnbsp;Teminant ncquemctunt,quibus non eft cellarium nef^ horreum,8^ deus paf»*nbsp;ätinos.Qjjantomagis vos pluris eftis illisfQjjis autem veftrum cogitas.

-ocr page 292-

PARS PRIMA.

poteft ad ftaturam fuam adqcere cubicum vnumrSi ergo nec Quod minima f'”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftpoteftis,quiddecaeteris folidtieftisf

iiH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quemadmodfi diabolus à paruis incipit,vt in grauiora mala faciat inciderc,ita cdi*

5 ucrfo dominusrcfoluit cius operajjoh,$,lnhocapparuitfilius dei,vt diflbluat opera diaboli. Primum cm magna pcccata fugat, deinde ctiam principia eorfi oftendit.Hincnbsp;auaritia prohibita,cius radicem folicitudincm amputat.Obferua eflc folicitudinem ftuUnbsp;titiae,qua quis anxie cruciatur,quafi nonfitprouidentia diuina.Hancablegat hie dominus.Prouerji.Expcdatiofolicitorum peribit.’Philip.4.Nihil fohciti fitis,fcdin omninbsp;oratione amp;obfccratione,cum graciarum adione petitiones veftræ innotefcantapudnbsp;deum.Altera prudentiæ,qua temporalia ad fpiricualia ordinantur, Rom.it.Quiprae-eftjinfolicitudine.Solicitudinemàdeo retrahentem refecatSC abducentem.Non enimnbsp;talis folicitudojfolis neceffariis contenta eft,fed femper amplius quærit Sc maius.Qui a«nbsp;tern laborat,amp; fpcm in deoponit,is ciira lalem folicitudinem viuit.Pfal.1x7.Laborcsnbsp;manuum tuarum quia manducabis,bcatus es,amp; bene tibi erit.Anima preciofior eft cibo,nbsp;quanqua fine cibo non durât in corporis domicilio.Quia ergo abfqj noftra folicitudincnbsp;nobis corpus dedit ÔC anima,amp; de cibo amp; tegumento prouidebit non folicitis,qui nec itnbsp;rationalia prouifione fua deftituit.Pf3l.105.Omnia à te expedantjVt des illis efcam in tcnbsp;pore.Dante teillis,colligenttaperientc te manum tuam, omnia implebuntur bonitate.nbsp;Auertente autem tc faciem,turbabunturtauferesfpiritflcorum,SC deficient,0Cinpuluc-remfuumreucrtentur.lob.58.Quispræparatcoruo efcam fuam, quando pulli cius clamant ad deum, vagientes eo qj non habet cibos;’Quid,quod non folum diftidentix eft,nbsp;fed ôcftultitix,anxie diftorqueri cura rerum huiufmodi^Stultum enim eft, folicitudincnbsp;nihilprofutura difcruciari.Nemofolicitudinc fua vitamfuam reddet vno dielongiorc*nbsp;Qiiidjqjneqj corporis modus quidemaut figura nobis in manu eftf

Confidcrate lili'a quomodo crefeunt ; non laborant,neque nent. Dico au^ tern vobis, quia nec Salomon in omni gloria fua veftiebatur ficut vnumnbsp;ex iftis. Si autem foenum quod hodic in agro eft, eras in ciibanùm micnbsp;titur, deus fic veftit, quanto magis vos pufillæ fidei C Et vos nolite quae*nbsp;rere quid manducetis, aut quid bibatis : amp; nolite in fublime tolli. Haec eninbsp;omnia gentes mundi quaerunt. Pater aute vefter feit quoniam his indige*nbsp;tis. Veruntamen quaerite primum regnum dei, iuftitiam cius haecnbsp;omnia adqdentur vobis.

Lilia fine omni humanecrelcunt adminicu{o,nec tarnen Salomon in omni ftatufuo inclytoôc gloriofo,corumpulchritudini comparari potuit.BedatQux regum purpu-*^a,quæ pilt;ftura textricum floribus in pulchritudine comparari poteft^Si deus tanta pronbsp;videntia veftit herbam,ctiam vulgo nafcentem,ÔCmox perituram,amp; qux hodic viret irtnbsp;3gro,crasarefada conijcitur in clibanumjquantomagis vosfinct efte nudos,o parumßnbsp;dentessTSeit enim pater vcfter,quod his qux pertinent ad corporis alendi tegendiiç ne-cenitatem,indigetis.Si pater,quomodo ergo n on daret;* N am feit,quomodo enim ignonbsp;raret^Sed ôC quibus opus habetis,quare non dabit fuperflua.Hebr.15.Sint mores fine auanbsp;ritia,contenti prxfentibus.ipfc enim aitxNon te deferam,neq} derelinquam.Pfalm,f4.

, lacla fuper dominum curam tuam,5if ipfe te enutriet.i.Petri.y.Hurailiamini fub poten ti manu dei,vt vos exalter in die vifitationis,omncm folicitudincm proficientes in cum,nbsp;quoniam ipfi cura eft de vobis.AuguftinusîScit cxleftis medicus, quid nobis datums fitnbsp;ad confolationem,quidvc fubtraeSurus fit ad cxcrcitationcm. Sic lob SC Tobix temponbsp;ralia ad tempus fubtraxit.Tobix.ii.lt;^ia acceptus eras deo,ncceffc fuit vt tentatio pro-barct te.Videal fibi quifqj,an ad Ghriftum,vcl gentes mundi pcrtincat,qux diligunt e4nbsp;qux mundi funt.Priraa ergo cura fit promerendi regni dei,huius iuftitiam ante omnianbsp;quxrite,fitamin his rebusqux docui vos ante:amp; toto animo hoc agite,quod eft omniSnbsp;maximumnemporalium folicitudincm reijeite ab hoc abducentem, amp; nolite in fubli-metolli.Roma.n.Noli altum fapcre,fedtime.i.Timo.s.Diuitibus huius feculiprxeipenbsp;non fublime fapcre,neq} fpcrarcin incerto diuitiarum,fcd in deo viuo,qui prxftat no-,nbsp;bis omnia abunde ad fruendum.Pfal,56.Iunior fui,ctcnim fenui,0C non vidi iuftum de-rfililt;Sum,nec fernen eius quxrenspanero.PJura de his quxrc fupra Articulo.is.^j.nbsp;JSTolit«

-ocr page 293-

ARTICVLVS LXXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXXXV,

NoKteti'merepufinusgrex,quia complaciiic patri wftrodare nobïsref* Lucjt gnum. Vendite quae poffideds, amp; date eleemofynam.Facitc vobis facculos £nbsp;qui non vecerafcunt, tbefaurum non dcficicntem in cælis, quo fur nonnbsp;appropiat, nequc tinea corrumpit. Vbi cnim thefaurus vefter eft, ibi ÔCnbsp;cor veftrum erit,

Oftcndit g magni apud deû fint merîti, qui fibi ipfis per humilitatcm,5c mundo ob fimplicitatem vikfcunt.Ne qua vosreSjinquit,tcrreat pufillegrex.Pauci cftis,humiksnbsp;cftisjdiotæ cftis,nullis opibus,nulla potentia,nullis armis,nullis copijs inftrudi eftis,adnbsp;ucrfus mundû hune inipium,lt;Sô omni genere machinait in vos cooriturumtnô eft tamênbsp;quodformidetis.Siccomplacitü cftpatri veftro,reieâispotentibus,do(ftis ôc elatis,vo*nbsp;DIS iuxta mundû abiediflimis dare regnfi hoc,quodarcanis opibus animorum,quod cænbsp;leftibus praefidijs inuidlum cft.Iaco.t.N onne pauperes ekgit deus in hoc mundo,diui-tes in fide SC hæredes regni.quod repromifit deus diligentibus feî’l.C orJ.Videtc voca^nbsp;tionem vcftrâ fratres,quia non multi fapientes fecundû carnem,non multi potentcs,n5nbsp;multi nobikSjfcd quarftulta funtmundi ekgit deus,vt confundat fapientestamp;quæ infirnbsp;ma funt mundi,ekgit dcus,vt confundat fortiatôC ignobilia mundi ôC contemptibilia elcnbsp;gir deuSjôC ea quæ non funt,vt ca quat funt deftruerct,vt non glorictur omnis caro in conbsp;fpedu eius.Luc.i.Depofuit potentes de fedc,ôC exaltauit humiks. Superbo cm angelonbsp;cum fuisdeiectojfubuexit inlocûhumiks,!oKç, Qui ponit humiksin fublimi,amp;: mœ-rcn:cs erigir fofpitatc.Omnë ergo à fuis aufert diffidentiae occafioné.Qui em regnû da*nbsp;re vult cælorûjtcrrena ncceffaria non negabit.Obferua q? pufillis,complacitum eft pa*nbsp;tri dare,non fuperbis.MatthuuConfiteor tibi pater domine cæli ôc terræ, quia abfconnbsp;difti hæc à fapientibus amp; prudentibus,Sd reuelafti eaparuulis.lta patcr,quoniam fie pla-citum fuit ante te.Si ergo deus pro nobis,quis contra nosî’R O,g.Qiîi cuam proprio fi*nbsp;lio fao no pepercit/ed pro nobis omnibus tradidit illu,quomodo non ctiam omnia no-bis cum illo donauitî’Ephe.i.In quo ôf credentes fignati eftis fpiritu promiflionis fan-cio,qui eftpignus hærcditatis noftræ,in redemption? acquifitionis,in laude glohæ ipfînbsp;us,Sic nonnunq diuino iudicio dC hic hümiks,fuperbis ciedis,in regni faftigium fubue-huntur.Ecci.io.Sedes ducum fupcrboçe deftruxit dominus,ôC federe fecit humiks pronbsp;eis.Vnde.i.Rcg.if.Nonne quuparuulus elfes in oculis tuis,caput intribubuslfraelfa-clus es» Pro eo ergo qj abiecifti fermonem domini, abiecit te dominus ne fis rex.Hincnbsp;in locûeft cleclusipfius,humilisDauid,qui ait i.Reg.g.LudamSCvilior fiamplusqfa-dus fum,ôC crohumilisinoculismeis.NonpolTuntdiuitiac magisintutocollocan,nonnbsp;polTunt maiorecertioreîçcû feenore collocari,q in vfus paupeçj.Qui emdatekemofy-nam,dcofœncratur.Prouc.i9.Foencratur domino qui miferctur pauperis,amp; viciflitudinbsp;nem fuam reddet illi.Qui nonpoteft falli,ô^ vt diues eft ac benignus,pro vilibus reddetnbsp;preciofiflima,proterreniscækftia,profluxis ac moxauferendis æterna.Lucæ.ig.Pacitcnbsp;vobis amicos de mammona iniquitatis,vt cum defeceritis,recipiant vos in æterna tabernbsp;nacula.HincNabuchodonofor ait DanielîPeccata tua eleemofynis redimc,SC iniquitanbsp;tes tuas cleemofynis pauperû,Danie.4.Obferua quod ait,quæ polTidetiSjnon quæ rapuinbsp;ftis.Eccî.î4.Qui offert facrificium ex fubftantia pauperis,quafi qui vidimatfiliû in con-fpedupatris fui.Panis egentium,vita pauperis cfttqui defraudatjllum,eft homo fanguinbsp;nis.Qui aufert in fudorepanem,quafi qui occidit proximumfuû.Idco Proucr.j.Hononbsp;ra dominü de tua fubftantia,SC de primitfis omnium frugum tuaçt da pauperibusîSC im-pkbuntur horreatua faturitatc,ôC vino torculariaredundabunt.BafiliusîSifateris tem-poralia tibi diuinitus prouenificjan iniuftus eft deus,inæqualiter nobis res diftribuensîTnbsp;Curtu abundas,ilkveromendicat,nifi vttubonae dilpenfatfonis mérita confequaris,ilnbsp;le vero patientiæ brachio decoreturî’Hinc Iob.51.Dc velkribus ouiummeaçt cakfadusnbsp;eft pauper.Sic Zachaeusait Luc.isi.Ecce dimidium bono^ meorum domine do paupcnbsp;tibusîôî fi quid aliquemdcfraudaui,reddo quadruplum. Vide Artic.96.I.5.Perfuadet ranbsp;tionibusquibus contradici nô poteft.namincaflocorrumpinonpoffunt,neq} perfuremnbsp;tolli quæ non corrunipuntur,vt aurum amp; argentum. Sacculos,ait,non veterafeentes,nbsp;Quod em aniiquatur amp; fcnefcit,prope inreritum eft.Heb.g.Vndc Aggaei.i.Et qui mernbsp;Cedes congregat,mifii cas in facculfl pcrtufum.Eccês.ç.Auarus non implebiturpecunia,nbsp;Thefaurünondeficicntem.Matth.iÿ.VadcSt vende omnia quæ habes,amp; dapauperi-bus,amp; habebis thefau]^ in cælo.Sed funt q no in cælo,fed in terra thcfaurizant.Baruch.5 *nbsp;Qui argentum thefauhzaniôC aurum,in quo coufidunt homines,amp; non eft finis acqui-Z J fitionis

-ocr page 294-

PA-RS ¦ PRIMA

fitionis corumtqui argentum fabricant,Si foliciti funt,ncc cft inucntio operum illorunt, excerminati funt,amp; ad inferos defccnderunt,ÔC ali) loco eorum exurrexerunt.Sed nihilnbsp;proderunt thefauriimpictatis.Iuftitia vcrolibcrabitàmortc,Pro«cuo,Hinc admonctnbsp;Eccûs,x9,Pone thcfaurum tuum in præceptis altiffimi,amp;:prodcrit ribi magis 5 aurum.nbsp;Conclude elecmofynam in cordepauperis,amp;hæcpro te exorabit ab omni malo.Sap.7nbsp;Inhniius thefaurus eft hominibus,quo qui vfi funt,participesfadifunt amiciti^ dei,pronbsp;pter difcipIinacdonacommcndati.Loquitur de fapicntia.His opibus ergo ditefcere ftiinbsp;detc.Tcrtium addit,quiaiftucipfum,habere cor addi dûthefauro corruptibili,amp; animanbsp;quac diuina ert polTeflîojiniiccrcterræjper fe quanto fuppli cio fueht dignumt’Quodeinnbsp;quis vehementer amat,eius non poteft obliuifci,cum ibi cor fuumhabcat, Auguli, Anima plus cft vbiamat,q vbi animat.PfaLvt.Q^idenim mihicft in cælot’ÔC à te quid volui fupcr terrain^Deus cordis meijôC pars mea deus in æternum.Felix qui illo thefaurûnbsp;fuumcolIocauit.Matth.i5gt;Simileeftrcgnücxlorum thefauro abfconditoin agrotquemnbsp;qui inuenit homo,abfcondit,ôC præ gaudio illius vadit,amp; vendit vniuerfa quæ habet,ÔCnbsp;emit agrum i!lum.Hoc inuento, patres relida patria peregrinati funt in terra non fua.nbsp;Heb ji.Iuxta fidem defundi funt omnes ifti,non acceptis repromiftïonibus,fed à longenbsp;cas afpicientcs,âlt; falutantes,ôc confitentes quia peregrini amp; hofpites funt fuper terrain»nbsp;Qui enim hoc dicunt,fignificant fc patriam inquirere.Et fi quidé ipfius meminiffent denbsp;qua exieruntjhabebant vtiqj tempus reuertcndi.Nunc autem meliorem appctunc.i.cæ-leftem.Fidc Mofes grandiufculusfadus,negauit fe effe filiumhliæPharaonis,magis cli*nbsp;gens affligi cupopulo dei,q tcmporalispeccati habere iucunditatc,maiores diuitias aeftinbsp;mans thefauro Acgyptioçt improperium Chrifti,afpicicbat eiïi in remuneratoré.x.Ti-mo.4.Bonum certamen certaui, curfum confummaui,fidê feruaui.Inreliquorepofitanbsp;cft mihi corona iuftitiæ,qua reddet mihi dfis inilla die,iuftus iudex.Non foJû afit mihi,nbsp;fed ÔChis quidiliguntaduentumeius.Scd vbi rcpofitafi.Pet.i.Benedidus deusamp;patecnbsp;dfii noftri iefu Chrifti,qui fecundû mifericordiam fua magna, regenerauit nos in fpcmnbsp;viuam,perrcfurredionemIcfuChrifti exmortuis,in haereditatem incorruptibilem,dCnbsp;xncontaminatâ,8cimmarcefribilem,conferuatâin cælis,invobis qui in virtute deieuftonbsp;dimini per fidê,in falutê paratâreuelari in nouiflimo tépore.Inquo exultabitis,modicunbsp;nunc fl contriftari oportet in varqs tentationibus,vt probatio veftræ fidei multo precionbsp;fior fit auroquod per ignem probatur.lbi ergomerito cor noftrü.Prouer.ij.Præbc minbsp;hi fili cor tuü.Si ibi effet cor,haud dubium quin verba ÔC opera.Luc.6.Bonus homo,nbsp;de bono thefauro cordis fui profert bonû^Phits.Noftra côuerfatioin cælis eft.Et dignenbsp;quidcm.Ephe.t.Non eftis hofpites ôC percgrini,fedeftisciucs fandorum domefticinbsp;deûSed Luc.g.Malus homo de malo thefauro profert malû.Matth.ix.Progenics vipe-rarum,quomodo poteftisbona loqui eufîtis maliî’Phil.j.Quoçi deus venter eft glonbsp;ria in confufione ipfoçi,qui terrena fapiunt.Ob id admonet CoLs^Si confurrexiftis canbsp;Chrifto,quæfurfum funt quærite,vbi Chriftus eft in dextera dei fedês:quæ furfum funtnbsp;fapitc,nonquæ fuper terra.In ipfo tra funt omnes thefauri fapientiæ amp;feientiac recon-diti,Col.i»Ideo Phil.j.V cruntamen exiftimo omnia detriments effe, propter eminen*nbsp;tem feientiam Iefu Chriftidomini mei,proptcr quemomnia detrimentum feci,dC arbinbsp;tror vt ftercora,vt Chriftum lucrifaciam»

F Diccbat autem ad turbastCum videritîs nubem on’entem ab occafujfta^ tirn dicitis:Nimbus venit,ô^ftatim fît.Et cum auftrum flantem, dicitis quianbsp;æftas eritjSô rta fît.Hypocritac,facicm cæli 8C terrac noftis probare: hoc au*nbsp;tem tempus quomodo non probatisfQjiid autem ÔC a vobifmetipfîs nonnbsp;iudicatis quod iudum eftf

Dominus côuerfus ad turbas,aitîQuur non præparah's animos veftrosregne dei qd in proximo eftî’Qyemadmodu aeris qualitates cognofcitis,fic oportebat ôC meû aduen-tum cognofcere,cx üs quac dicuntur amp; quæ à me hunt. An non fentitis tot indicqs rerffnbsp;imminereî'O hypocritæ,omnia vcftrafucatafunt.qualiseft veftra fandimonia,talis ôCnbsp;fcientia.In his quæ funt huius mundi,fapitis:in his quæ funt æternitatis,nihil fapitis.Obnbsp;feruatisfaciem cæliôCtcrræ.Scitis quidprophctæ promiferunt,videtis amp; auditis tantanbsp;amp;tam multa quæ geruntur,8f dicuntur inter vos,amp;nondum ex vobisipfis coniedatisnbsp;adeffe tempus promiffum,Gene.49.Non auferetur feeptrum de luda, nec dux de femo-re cius,donee veniatquimittcnduscft:Scipfeeritcxpedatiogcntium.Danic.9.tempusnbsp;ponituv hebdomadarwm.Efaiæ^jy.Deus ipfe veniet âc faluabic nos. Tune a pcrientucnbsp;ocuU

-ocr page 295-

ARTICVLVS ' LXXVIIb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fogt; CXXXVt

Oculi cafcórum,amp; aurcs furdorum pàtcbuntnunc falict ficut «ritus claudus,5lt; aperta erit Hngua mutoçt.Iohan.iç.Si non veniflcm,amp; locutuseis nonfuifleni,peccatum nonhabe-rent.Si opera non fcciffem in cis,quae nemo alins fecit,peccatu n on habercnt, Nunc autcnbsp;6Cvidcrunt,amp;’ odcrunt,ÓCineSCpatré nicuni,Origencs:Nifi effet nobis naturaliitr infitü,nbsp;iudicare quod iuftu cft,nunqua faluator iftud prokcutus fuiffet,qiiare non ex feipfis iudigt;nbsp;tarent hoc.Sic Apoftolus Rom.t.Cum em genres quæ Jegem nonh3bent,naturaiiter canbsp;qu^ legis funt,faciunt,eiufniodi legem non habentes,ipfi ûbi funt lex,qui offelt;ndunt opusnbsp;legis fcriptum in cordibus fuiSjteftitnonium reddente illis côfcie utià ipfofum,ôC inter fenbsp;inuicem cogitationum accufantium,aut ctiam defendentium in die, eum iudtcabit deusnbsp;occulta hominum fecundum euangelium meutn per lefum Chriffum*

Cum autem vadis cum aduerfario tuo ad pn'ncipem,in via daoperam lii* berari ab iHo,ne force trahat te ad iudicem, ôô iudex tradat te exa(ffori,86 ex)»nbsp;ador mittat te in carccrem.Dîco tibi,quia non exics inde,donee etiam nouiffinbsp;mum minutum reddas.

Si res effimpedit,ven de î fi quis laefit,condoria potius q fus tufi perlequarts.Prjff ae vcl iniquis conditionibus finite litê inter vos,q incertû euentû iudicioçe cxperiri,vbi nonnbsp;feraper fuperior eff caufa quae melior eft. Primum ergo expende,quanto plus lucri fit innbsp;condonanda iniuria,q in pcrfequenda,in defetenda re,q in vindicanda.Primû lucrifecenbsp;ris amicitiâ,quæ fufeepta litc periclitaturxdeinde têporis côpendium facis,quod erat tibinbsp;non parûmultüinliteperiturû.Ad hæcanimi tranquillitaté, quam lires adimerefolent,nbsp;lucraris. Poftremo,vitas quicquid maloçt adfcrre poteff infelix litium exiius.Gregoriusnbsp;amp; Beda facrâaccipiuntfcnpturâ,quæ prauisnoffris aduerfatur affedibusJohan.u.Quinbsp;fpernit me,amp;nô accipit verba mea,habet q iudicet eû.Sermo que locutus_fum,ille iudicanbsp;bit cum in nouiffimo die.AuguftinusiConfcicntiam malis remurmurantê.Dicit cm hæcnbsp;dfis,exterrens craffiores,amp;aa pace faciendam cogens,feiens quod eos qui terreftres funt,nbsp;tnetus damni ôC fuppliciorum plus emendat,

l^DeGalilæiâ amp; ficufnea, Lücæ,ij*

ARTICVLVS Lxxvnr*

Derant autem quidam iÜo ih tetrtpore.nunciantes illi de Gafilpis,qüo Lucæjj rum fanguinem Pilatus mifeuitcum facrificqseorum.Et refpondens,nbsp;dixit illisîPutatis quod hi Galilæi præ omnibus Galilaeis pcccatores

fuerint.quia tâlia plflï funtCNonjdico vobistfednifipoEnitentiam ègeritisji* militer omnes peribitis.Sicuc amp; illi decem 8Ó odojfuper quos cecidit turn's innbsp;Sifbe,8f occidic eos:putatis quod ôi ipfi debitores fuerunt præter omnes ho*nbsp;mines habitantes in Hierufalem C Non, dico vobis : fed fi non panitentiamnbsp;egeritis, omnes fimul peribitis.

Dum promifeuæ multitudini diis loquerctuf prarrnqs inuitans ad officium pietatis, fupplicns tertitans,nullum'^ non mouens Iapidé,v't animos auditoçt acceilderet ad méfiions vitj ftudium,commodü aducnere,qui rem nouam ôC horrendâ auditu nunciarent*nbsp;Credebant ipfum ignorare,qui omia nouit.Hcb,4.Omia nudaamp; apertafunt oculis eius*nbsp;Quoniam enorme erat quod illi perpetrafanr, àd terroré omniû horrendo fupplino pi»nbsp;nni funt. Adu.s”. Soict autem vulgus execrari fie dàmhatos, fibieg plaudere qued taie nknbsp;hilpatraric,quumfafpepj3uforinefceleratiusmalus fit,q illi quoçjnianifcftûfccluspubli*nbsp;co fuppliciofuit eXpiatum. lefuscrgovolenshüius exempli ad omnesperuertireterro-rem,aitjnon fatiseft vosnon admittere quod admiferuütilli, ab omnibuspeccatisrefvnbsp;pifeendû eff .Et ne fpem impuniratis vobis faciat vltio dilata,nifi mature refipueritis, fub--»to veniens opprimer vos,qucmadmodum nuperilli.18. ruinatutris oppreffifunt in Si'nbsp;loa.Siloa fons eratin Hierufalem.Ioh3nnis.9.Efaiaf.8.Docemur quod in hocpuniuntucnbsp;gt;liqui,vtnos mcliorcs effïciamurtquod fi négligentes fuerimus,patiemur grauiffima. Hcnbsp;bræorumjo. Horrendum eff inciderc in manus dei viuentis. Ecclefia.z.Si poenitentiamnbsp;non egerimus.incidcmusin manusdomini,S£ non in raanushominum.z.Petri.fccundo,nbsp;Z 4 Ciuita


I

-ocr page 296-

PARS PRIMA.

CiuicaCfs Sodomorum SC Gomorrxoçt in cinerem redigens,euerßone dainnamt,(xrni plum coçt qui impie aduri funt,poncns.Sic ÔC ad bonum patientiæ inducit exempli» bonbsp;norum.Tobij.i.Hanc autem tcntationem(cæcitatis)pcrmifit dominus euenire illi,vt ponbsp;ftcris darctur excmplum patientiæ eius,ficutiSC fandi lobjac.y. Exemplumaccipitefranbsp;tres exitus malijSC longanimitatis,ôC laboris,ôc patientiæ,prophetas qui locuti funt in nonbsp;mine domini.Ecce beatifleamus cos qui fuftinuerunt»

I Dicebac autem hanc fimilitudinem : Arborem fid habebat quidam plan* tatam in vinea fua : amp; venit quærens fruólum in ilia, 8^ non inuenit, Dixitnbsp;autem ad cultorem vineaetEcce anni tres funt,ex quo v’^cni,quærensfruâ:uninbsp;in ficulnea hac, 8C non inuenio. Suedde ergo illam, vt quid ctiam terramnbsp;occupat?quot;

Qui lenitate dei abutuntur adliccntius pcccandum,mcmores lint,hoc grauiorê ven* turam vltionem,quoferius venit. Ro.x,Ignoras quoniam benignitas dei ad poenitentiSnbsp;te adducit^’fecundum duritiam autc tuam SC impoenitens cor,thefauriZ3s tibi iram in dienbsp;iræjôCreuelationisiuftiiudicq dei,qui redder vnicuiqj fecundum opera fua.Hanc fentennbsp;tiamquo dominus alcius inßgeret animis cralTæ multitudinis,adiecit lîmilitudinë ad remnbsp;accommodam. Qua licet ludæoçe gentem,totiesad meliora prouocatam, per Mofen,nbsp;prophetas,dcmöperChriftum,tamen quia perftititinobftinatamalitia, neefrudusfi-dei bona opera protulit,funditus excidendam pcculiariter notauit, tarnen in genere co'nbsp;monuit onines,ne dcum prouocantem adpoenitentiam,negligerent.JVlatth.j. Omnis ecnbsp;go arbor quæ non facit frudum bonö,cxcidctur,8Cin ignem mittef.Ephe.x.lpfius cm fanbsp;mus fadura,creati in Chrifto Icfu in openbus bonis,quæ præparauit deus, vt in illis am*nbsp;bulemus.Dicitur deusquærerein nobis frudum,non quodignoretinfoecunditatemmanbsp;loç2,fed quo fuam ad nosprouidentiam diligcntiami^ demonftret, ôChumanam decla*nbsp;rctignauiam.Iob.X4.Dedit ci locum poenitcntiæ,8Cipfe abutitur eo in fupcrbia.Pfar.iî.nbsp;Dfîs de cælo profpexit fuper filios hominum,vt videat fi eft intelligens aut requirens de*nbsp;um.Vt quid locum manfionis fuæ bonis opcribus non adornat^ V mbra officicns viti,SCnbsp;fuccum adfe trahens,quo potcrant^a li arbores frugiferæ,excidatur, Infirmitatcm immicnbsp;tit,quafi excidcrc volens,qufi frudu non inuenit(qufi tales nec fibi ncc alqs profint,obfincnbsp;ante magis)vcl alia pcricula.tunc autc clamamus.S/ne o dne ctiam hoc anno,ôC pœnitennbsp;tiam agemusHoc fignificat fodcrCjSC ftercora ponere.DoIorofa em peccatoçt recorda*nbsp;tio )Sc deploratio,mentis agrum impinguat atqj fœcundat.Hierc.x .Scito SC vide,quia manbsp;lumSCamaçt eft dereliquifle te d/im,amp;non eé timoté eiusinte.Si quidé frudu feccrit,resnbsp;bene gefta eft.Rorn.it. Vide bonitatem ô£ feueritatem dei.In cos quidem qui ceciderSt,nbsp;feueritatemun te autem bonitatem dei, fi permanferis in bonitatc.Alioqui SC tu excide-*nbsp;ris.Iohan.iç.Omnem palmitem in me nonferentemfrudum,toilet eum.

lt;Dc muliere incuruata, Lucæ.o,

AR TIC VL V S LXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Luc.i) T 1 Rat autem in fynagoga eoRt doccns fabbati’s. Et ccce mulier quae ha* »“i bebat fpiritum infirmitatis annnis decern 8^ oéfo,^ erat indinata.necnbsp;JI—/omnino potcrat liirfum rcfpicerc.Qiiam cum audiffet Icfus, vocautCnbsp;ad fe,8£ ait iIIi:MuIier,dimi{Ia es ab infirmitate tua. Et impofuit illi manus, S£nbsp;confeftim erctTta eft, 8^ glorificabat deum.

Vbiqj dominus ÖC docendo 6^fanando,fimplicium corda ad dei laudem excitât; fed pharifæi ambitione excæcati,m3gis ac magis inuidia agitabanf,gloriam dfii oppugnan-tcs.Docuit in fynagogis.nihilpudendum timendumve habcns.lohan.ig.Ego lemp do-*nbsp;cui m fynagoga, ôc in templo quo omes ludæi conucniunt,5lt;in occulto locutus fum ni-*nbsp;hil.Docuit fabbatis.Sic die fefto legerunt in librolegis dei diftinde amp; aperte ad intelligcnbsp;dum,amp;: intellcxcrunt;,cum legeretur. Erat autem Efdrasfacerdos ôcLcuitæ interprétanbsp;tesin populo,Neem.g.Obtulit fe occafio confirmandæ dodrinæ.Nam mulier deo per*nbsp;mittente afflida,vcl ob peccata,ficutSauI.i.Reg.tó. Spfis aut dni receflit â Saul,ÔC exaginbsp;tabat eum fpus nequam à dno.Velob profedum,vt lob.i. Sic ab initio nobis autor fuir,nbsp;vt ab incorruptionc in qua conditi fuimus^excideremusjâ: infirmepaffionui^g capaci cotnbsp;pori al*

-ocr page 297-

I

A R T I C V L V s LXXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fogt; CXXXVIf;

porialligati cffemus,fed dnsfuocontadufanat.Nam clementîfîîitiUS prima illant fais oc» Iis intuitus eft,quod mox fequuturar falutisomen fuit, Nec hoc contcntus, vkro vocauit 'nbsp;ad fe,quo SC cundis miraculu innotefcerc ad dei laudë SC honore.Felix quemcunqp accetnbsp;fient ad fe Iefus,ôC feiix qui audit vocantê.Neminc em non acccrfit. Matth.Ji,Venitc adnbsp;me omes qui laboratis Sc onerati eftis,ôlt; ego reficiam vos.Sed Prouer.i.Quia vócaui,Scnbsp;rçnuiftisîcxtendi manu meam,6Cnonfuit q afpiceret,defpexiftis oihe confilifl mcûjôCin--crepauoncs measncglexiftis.Egoquoqj in interitu veftro ridebo,0f fubfannabo cum voinbsp;bis id quod timebatis aduenerir,cfiirrueritrepentinacalamitas,amp;interirus quafitépefiasnbsp;ingruerit,quando venerit fuper vos tribulatio SC anguftia » Tune inuocabunt me,Ä nonnbsp;exaudiamtmane confurgentjSC non inuenientme.ldeo Proaer.8.Beatus homoquiau^nbsp;dit me,5C qui vigilat ad fores mcas quotidie,amp; obferuat ad poftes oftq mei.Qui meinucnbsp;nerit,inueniet vicâjamp;hauhetfaluté à dfio.Non dedignaf eamdnsfui facri corporis con-tadu. Lucæ.6, Et omis turba quærebat earn tangere,quia virtus de illo exibat,amp;fanabacnbsp;omncs.Ercda eft,ôC agnofcenscælefte beneficiüm,glohficab3tdeum. Nihil cnim aliudnbsp;deo rctribuere pro benefices poflumus,nifi vt grati fimus.Pfalni.ioi.Benedic anima meanbsp;domino, 8C noli obliuifci omnes retributiones eius, Qui propiciatur omnibus iniqm'tati-bus tuis,qui fanat omnes infirmitatestuas.

Refpondens autem archifynagogus, indignans quia fabbato curaflet le«» • fuSjdicebac turbae:Sex dies func,in quibus oportet opera ri. In his ergo veni*nbsp;te,Só curaminijôC non in die fabbati» Refpondit autem dominus ad ilium, ÔCnbsp;dixit:Hypocritæ,vnufquifque veftrum labbato non foluit bouem fuum,autnbsp;afinum a pracfepio,8C ducit adaquarefHanc autem filiam Abraæ,quam alii*nbsp;gauit fatanas ecce decern 8^ oólo annis, no oportuit folui a vinculo ifto in dienbsp;fabbati f Et cum hæc diceret, crubefeebant omnes aduerfarq eius : 8C omnisnbsp;populus gaudebat in vniucrGs,quas gloriofefiebant ab eo.

Archifynagogus veluti remmagnam dodurus, vertit fe ad populum SCconcionem. Sabbatum,inquit,violate nefaseft.Chryfoftomus:Non indignabaf vereob fabbati vio-ationem,fed Chrifti gleriam. Non enim charitatis operaillo die inhibita erant^ed fcruinbsp;lia. AmbrofiustDeus feptimo die ab operibus mundi quieuit,non ab omi operationc,qullnbsp;fempiterna amp; iugis fit operatio eius,ficut ipfe filius ait lohâ.ç.Pater meus vfqj modo openbsp;ratur,3lt; ego operor,vt ad dei fimilitudinê,fecularia noftra opera,non rcligiofa,ceflaret.nbsp;Non tulit ergo dfistam ftolidampharifaei vocé,qui fabbatum non in hoc condiderat,vtnbsp;iuuando proximo ceHaretur,fed à maiefadiseflet perpétua quics,quamilia fabbatorumnbsp;ocia figurabant.Efa.i.Quielcitc agere perucrfe,difcitc bcnefaccre.Hypoeritar,inquii,qnbsp;neglcda vi legis corticem duntaxat vrgetis, ac fpccicm iuftitiae prae vobis gehtis,quuninbsp;procul fitis â verapietate.Si iudicatis non violari fabbatum ob beneficium quod muro innbsp;mentoimpenditur,mihi veluti facinusatroximpingitis,quodhanc Abraæ filiam foluenbsp;rim.Si opus interdicitur fabbato,vtcr plus opcrisfacit,qui foluit afinum,Sf ducit ad aquänbsp;an ego,qui folo verbo 8C cotadu fanaui totam mulieremf Hie ferrao lefu,qu0niam per-fpicuam habebat veritatem, SC ad fenfum communem ctiam humanae naturæ confenta-neum,pudoremincuffit obtredatoribusillis, ûolebantenim aliquid fuægloriac decedere apudmultitudincm,apud quam eatenus fefe venditarant,At turbae ex miraculis vtikianbsp;icm percipienteSjgaudebant,maxime qgt; fanationibus fruerentur,

•T De diuortio,Matth.i9.Marc.io,Lucæ.i6,

articvlvs lxxx.

T accelTerunt ad eum pharifaei,tentantes eum,amp;diccntes: Si licet ho* ^^t.rj, mini dimitterc vxorem fuam,quacuncp ex caufaf Qui refpondcns,aitnbsp;eis: Non legiftis,quia qui fecit homine ab initio,mafculum 80 fccminä

fecit eosfEt dixit:P ropter hoc dimittet homo patrem amp; matrê, amp; adhærebit vxori fuac, 8C erunt duo in came vna. Itac^ iam non funt duo, fed vna caro.nbsp;Qjjod ergo deus coniunxit, homo non feparet.

Rurfusvifis tot prodigqs acfiudiqmultitudinis ergalenim,recruduit pharifæeçtinuî dia,q caUide infidiofc adoni funt eu.Hieron,V t quafi cornnto fyllocifmo teneant eil,nbsp;ßcquod-


-ocr page 298-

PARS PRIMA

5(quodcuqjrcfpondcrit,pateatcaptioni.Sidiceretquacunqjcxcâ dimittcdas,amp; alias ac cipiendas,pudiciti3cprædicatorvidebiturfibiconirarius-amp;libidinisf3utor.Sinon,quafinbsp;facnlcgti rcus tcnebitur,öC aduerfus doärinä Mofi,ac dei facere iudtcabitur. Dcut.t4.Sinbsp;accepent homo vxore, dC odio habuerit cam, amp; non inucnerit gratiä in oculis eius pro-*nbsp;pter aliquäfccditatCjfcribct libcIlumrepudii,öC dabit in manu illius,ölt; dimittetcam denbsp;domofua.Maf.t.Cuodio habueris eä,dimitte,dicitdfisdeuslfrael. Operietaütiniqtasnbsp;veftimcntu eius,dicit dns exercituum.Gredebant fe dnm quæftiombus reddere ppkxio-rem,ö^ popuJum ab co poflTc auerrere.Dfis autcm ita tépcrat refponfum,vt nec Mofi Ise^nbsp;dat autoritäre,nec fuum dogma recantet,amp;: pharifæis kgifpcritiä autoritäre legis os ob-*nbsp;turet,prudentes caperet fua ipfoçt verfutia.nam ex lege parauerant laqueum. Mar.io,nbsp;At illerndens,dixit eisjQuid vobis præccpit Mofesî’C^i dixeruntîMofespmifit libell«nbsp;repudii feribere, ôedimittere. Quibus dnst Non Icgiftis vos pharifæi, qui cæteros SC do-drina,amp;religionepcedere videmini,quod quudeus côderethoîm genus,fie inftituitprinbsp;mûconiugiû,vt vnus vni indiffoJubili copula iungereturfHieronymusjOftendit fecun-da vitanda connubia,non ait mafculu ÔCfœminas, quod prioçî repudio quærebatur, fed 'nbsp;mafculumSC foeminam,vt vnius coniugis confortia nederentur. Adhserebityxori,nonnbsp;J vxonbus.Præmium nuptiaçt,è duobus vnam carné fieri, vt tampræter naturâ fit, vxo*nbsp;rem à vîrodiuellcre,quàm membrum à corpore refeindere. Quod ergo deus tam ar-lt;Jlo vinculo connexuit, vtiam corpore ÔC animo conglutinati, non fint duo homines,nbsp;fed vnus homo,vt triftium, ac l^torum omnium fit inter eos communie, homo non fe-parct.Ephc.s^.Itaqj viri debent diligerc vxorcs fuas vt corpora fua. Qui fuam vxorem dinbsp;ligit,feipfum diligit.Ncmo em vnquam carnem fuam odio habuit,fed nutrit,amp; fouit eâ,nbsp;lîcut lt;5C Chriftus ecclefiamtquia membra fumus corporis cius, de carne eius, ô£ de olïibusnbsp;eius.Propterhoc relinquet homo pattern amp; matré fuam,SC adhafrebit vxori fuæ,amp;; erutnbsp;duo in carne vn3.(Gene.i.)Sacramentô hoc,magnum cft,cgo autem dico in Chrifto ôCnbsp;in cccIcfia.V erûtamen ôCvos finguli,vnufquifq} vxorem fuam ficut feipfum diligat, vxotnbsp;aût timeat viriim î^uum.HieronymustCaftitas iunda fpiritui,vnus efFicitur fpintus.

J, Dicunt illi: Quid ergo Mofes mandauit dare libenum repudij, Si dimiti* tereÇ’ Ait illis : Quoniam Mofes ad dun'tiatn cordis veftri permific vobis di*»nbsp;mitterc vxorcs veftras : ab initio autem non fuit fie.Dico autem vobis, quianbsp;quicuntjuedimiferit vxorem fuam ,nifi ob fornicationcm ,amp;aliam duxerit,nbsp;mŒchatur. Et qui dimiflàm duxerit,mœchatur.

Pharifæi anfam fibi datam arbitrantcs,qua lefum reprehenderent,intulcruntîSi deu» hoc voluit,quur Mofes præcepit dare libellum fepudfi* At dominus ait:Naturæ fenfus ôCnbsp;cuangelica fynceritas flagitat amicitiam perpetuam,ôlt;indiuulfam copulam, non folumnbsp;in matrimonio,verumetiam in omni amicitia.Nec eft quod quifquam caufetur,euange'‘nbsp;licamdodrinampugnarc cumpræfcriptisMofi.Non enim adeo crudeliserat, vttakmnbsp;indiceret kgem,nec permifit quod redum eflet natura,fed feiens duritiam cordis veftri,nbsp;leuius malum indulfit,nc grauius à vobis committeretur.Maluit enim iniquum diuorti-um,quàmhomicidium,veneficium,3utetianiparricidium.Neq^hoc efficit libellus repu^nbsp;dijjVt redum fit repudium,fedteftis eft tuæ duritiæ, qui quamlibet kui de caufa expellasnbsp;coniugem,amp; illi profpicit de nouo marito,til5i ius adimens,ne rcuoccs repudiatam,Dcu'nbsp;tcr0.t4.Sed omnium illorum fumma recidit in caput repudiatoris.Primum enimprçfranbsp;dus eft amp; immitis,qui vitium vxoris,nec ferre potuerit,nec voluerit mederi.Deinde do*nbsp;mo depulfæ,quæ fine marito non poteft viuere, caufam præbct adulterfi committendi.nbsp;Non ergo voluit deus polygamiam,vthçc relinqueretur,amp;: altéra duccrefîamp;itcrumillanbsp;, relinqueretur,ôc altéra duccretur.Alioqui vnum fcciffet virum, ôC plures feeminas. Hu*nbsp;iufmodi temperatura refponfionis,Iefus afferuitpræccptumdei, necMofen tarnen da*nbsp;fnnauit,ncccaftitatislaudem minuit,necfepharifæorum captioni præbuit, quinpotiusnbsp;cos cœpit qui captum vencrant.Marc.io.Et in domo iterum difcipuli eius interrogaue*nbsp;runt eum de eodem.Etait illisîQuicunq; dimiferit vxorem fuam,6C aliam duxerit, adul*nbsp;terium committit fuper eam:amp;fi vxor dimiferit virum fuum.amp; alfi nupfcrit,moechatur,nbsp;i.Coçî.v.His autem qui matrimonio iundi funt, præcipio non ego, fed dominus, vxo*nbsp;rem à viro non difccdere.Qd fi difeefferit, manereinnuptam, aut vire fuo réconcilia ri.nbsp;Et virvxorem non dimittat. Ro.v.lgitur viuente viro vocabitur adultéra, fifuerit cumnbsp;alio viroîfiaùtemmortuusfucrit vir cius,Iiberata eft à kgc viri,vt non fit adultéra,fi fuenbsp;ritcumahoviro.Lucæ.ig.Etqui dimiffam â viro ducit,moEchatur,

Dicunt

-ocr page 299-

'A R T I C V L V s LXXXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXXXVIIÎ.

Dicunt ei difcipuli eius : Si ita cft caufa hominis cum vxore non èxpedic nubcrefQjii dixie illis: Non omnes capiunt verbum iftud, fed quibus datSnbsp;cft.Sunt cnim eunuchi, qui de matris vtero, (ic nati funt:0^ funt eunuchi, quinbsp;fadi funt ab hominibusrSó funt eunuchi, qui feipfos caftrauerunt propter re*nbsp;gnum cælorum. Qui poteft capere, capiat.

Si infolubik vinculum permanet inter virum SC mulierem,nifi fornicatiom's caufa no rumpendfljeuius fuerit matrimonifl non contrahere,fedpugnare, iSc certare efi natura-*nbsp;libusconcupifccntiis, g fuftineremalammulierc. Hieronymus: Iis datû eft quipetierint,nbsp;qm voluerint,q vtaccipcrent,laborauerunt,Hilarius:ln vnopofuit natura, in altero ne-Ceffitatem,in tertio voIuntatem.Naturâineo quinafeitur, neceflltatéin eo,qui fic faó:usnbsp;tftjvoluntaiê in eo ^i fpe regni cækftis,talis efle dccreuit,cui nos fimiles cfFicijfi tn pof-fumus,admonuit,i.Coç{.7.Vnufquifq} propriû donû habet ex deo,alius quidem fic,all*•nbsp;us verofic. Sapïæ.8. Et vt feiui qm aliter non poffem efle continens, nifi deus det,amp; hocnbsp;ipfumerat fumma f3pientia,fcire cuius effet hoc donfitadii dfim SC deprecatus fum ilium.nbsp;Fortiter SCvitro certantibus non décrit fauor agonothetæ,non cm cogit virginê effe,necunbsp;nuptias deftruit,fed virginitatêprgfert.Hierony.V nufquifqj confultet vires fuas,vtrumnbsp;Poffit virginalia SC pudicitiæ præcepta iraplere . Per fe em caftitas blanda eft,i8C quemli-*nbsp;Det ad fe alliciéstfed confiderâdæ funt vires,vt q pt c^ere,capiat.Quafi hortâtis vox dfiinbsp;eft, amp; milites fuos ad pudicitiæ pmia concitantis.i.CoÇe.7. De virginibuspræceptûdffînbsp;nonhabeo,confiliumauiédotanq mifericordiam cófecutus à deo, vtfim fidelis.Exiftinbsp;nioemhoc bonum eflepropter inftantemneceffîtatéjqmbonum eft hominific efle,Al-Fgatus es vxoriî’noli quærere folutioné.Solutus eft ab vxoreî’noli quærerc vxorê.Si autcnbsp;âcceperis vxorem,nonpeccaftiîôC finupfent virgo,non peccauit.Tribulationë tfi carnisnbsp;habebunthmôi.V olo aût vos fine folicitudine efle. Qui fine vxore éjfolicftuseft quæ dninbsp;funt,quo placeat deoîqui aût cum vxore cft,folicitus eft quæ funt müdi,qüo placeat vxonbsp;ftjôc diuifus eft.Et mulier innupta ôCvirgo,cogitat quæ dni funt, vt fit fanfla corpore SCnbsp;fpû,quæ autemnupta eft,cogitatquæ funtmundi,qûo placeat viro.Igitur quimatrimo-Bioiungit virgincm fuam,benefacit:dCquinoniungit, melius facit.

ÇDe pauulis oblatis,Matth,i9.Marc,io.Lucæ,18.

A R T I C V L V S LXXXL

Tofïèrcbantilli paruulos,vt tangerct iïlos.Difcipuli aût côminaban* Mar.io tur offerentibus.Quod cû viderct lefus,indigne tuh't,amp;ait illiszSinitenbsp;paruulos venire ad me,8^ ne prohibueritis eos. Taliû ein eft regnum

dei. Amê dico vobis,quifqs non receperit regnû dei vefut paruulus,nô intra* bit in illud.Et côpîexans eos,8^ imponês manus fuper illos,bencdiccbatcos.

Quoniam de puritate virginea fuerat fermo,de^fublimitate virtutis hcroicæ,quæ paucis contingat,tanqu3m per occafionem offertur exemplum fimul amp; abfolutæ purita-tiSjSCfummæmodeftiæ,fine qua virginitas nihilpromeref laudis.Nouerantpriarchasfînbsp;iiisbenedixifle per manuumirapofitionem amp; orationcm,viderantlefu mirabilemfanâi*nbsp;tatcm,âCvirtutis effïcaciamtideo exiftimabantfore, vtquemadmodum viderant illiusnbsp;contadu fugere morbos, ita lefu contadus feruaret cos à morbis,minis,dæmonibus,nbsp;cæterisîpmalis.quibusiiiaætas fæpenumero périt. Matth.i9^Tunc oblati fwnteiparuu*nbsp;li, vtmanus eisimponerct, ôforaret. Atdifcipuli, quiquanqtoticsaudiflentdefummanbsp;niodeftia,nondum tarnen penitus exuerant humanos anedus, fufpicantcs dominum manbsp;*oribusintentum,non effefatigandumhuiufmodileuioribtisnegotiis, quiaderogarctdonbsp;^rinæ cius 8C autoritati,prohibebant acceffum.Dominus vero oftédit,quôd àfaftualie*nbsp;nosmagisamet,d.Sinite,ncc arceteillos à contadumeo.In hiseft exempluminnocennbsp;tiæ ac fimplicitatis.Etem qui horum funt fimiles,mihi gratiflimi funttquos tarnen amp; fi mflnbsp;dus habet defpicabilcs,ego tarnen non alios dignor regno cæloçc.Nefciunt fHCum,nefcinbsp;wnt faftû.nefciunt refcrrc,nefciunt regererc conuicium,nefciunt auaritiâ,nefciunt ambknbsp;tionemjmera eft innocétia,mera eft fimplicitas, Illudaffirmo vobis,regnû deinó recipicnbsp;nifi ad hâc imaginé trâfTormatos.Q^ifqsigûur accepetit prædicauonem dei ficut puer,nbsp;ßondiia


-ocr page 300-

PARS PRIMA

non dqudicansvel difcrcdcns^Heingreditur in regnü dei,amp;inbona qnæ iamfidefufce* pit.Quo'tç magis commendaret omnibus finipliceminnocentiani,complexus eftfingu-Îosîamp; impofitismanibuSjbenc prccatus eft illis, fui facri corporis contadu virtutcm oc*nbsp;CttitaminfundenspuelliSjObfimplicem parentumfidem. Sic infideparentum vcleccic*

Baptißni fiae,puerî baptizantur SCconfirmantur «Ncc parui ponderis autoritaiem huic facramcn* puerojjîSc to collatamcognofcimus,fiada difcipulorumôlt;fcriptapenfamus 4.Timo.4» Noli nelt;*nbsp;gligere gratiam,quæ in tc eft,quæ data eft tibi pel prophjtiam,cum impofitione manu*nbsp;niscfiicacia yn, pref byterq.Adu.S.Cum audilTent apoftoli qui erant inHierofoIymis, quia rccepif*nbsp;fet Samaria verbum dei,miferunt ad eos Petrum SC lohannem Qui cum veniflent,ora*nbsp;uerunt pro ipfis vt acciperent fpiritum fandum.Nondum enim in quenqnàm illorum funbsp;perueucratjlcd baptizati tantum erant in nomine domini lefu .Tunc imponebant ma*nbsp;Benedict# nusfuper illoSjiSfaccipiebant fpiritum fandum.Non paruipendenda facerdotumbenc*nbsp;on IS facers didioinnoïedni.Nu.ô.Loquere Aaron eiusîSic benedicctisfiirisIfrael,ôC dice-dotS ac pa tis cisjBenedicat tibi dominus,ôCcuftodïat te.Oftendat dominus faciem fuam fibi,amp;: mi*nbsp;return viggt; fereatur tui.Conuertatdfis vultumfuum ad te,0Cdettibi pacê.lnuocabuntcg nomen me


urn fuper filios lfrael,0£ ego benedicam eis.Imo Sc parentû.Eccï.î.Benedidio patris fir* mat domos filiorum, maledidio autem matris eradicat fundamenta, Hine fummoftu*nbsp;dio parentum antiqui requirebant,ôC procurabant benedidiones,nec fine frudu. lacob,nbsp;nefciopatrcjfratris præripuitbenedidionem.Gene.i7.Vcnit germanus tuusfraudulen*nbsp;ter,Sc accepit benedidionem tuam.Benedixfcg ei,SC erit bencdidus. Et Gene.48» de fi*nbsp;lijs lofeph aitîAdduceos ad me,vt benedicam illis.Benedixit'cp lacob filfis Iofeph,ßtaitsnbsp;Deus,in cuius confpedu ambulauerunt patres mei Abraam, ôC 1 faac, deus qui pafcit menbsp;ab adolefccntia mea vfqj in prsefeniem dicmtangelus qui eruit me de cundis malis, be*nbsp;nedicat puerisiftis,8Cinuocetur fuper cos nomen meum,nomina quoque patrummeo*nbsp;rum Abraam SC Ifaac,SC crefeant in multitudinem fuper terram. AppUcatosi^ ad fe,dc*nbsp;efculatus SC. circumplexus eft.

flDefilio prodige, Lucæ.if. ARTICVLVS LXXXII

ERant autem appropi’nquantes ei publi'cani, ôf peccatores,vt audi'rent ilium. Et murmurabant fcribàe 80 phari(æi,dicentes: quia hicpeccato*nbsp;resrccipitjÔi manducat cum illis.

Immenfam erga peccatores oftendit clementiam,quærendo, reducendo, SC faluan* do.Qiiia enim 6C verbis SC miraculis fe oftendit dominus potétiflimû fimul SC pijflîmuninbsp;animarum medicum,8C tam comminationibus damnationis ætcrnæ, quim promiflioni*nbsp;bus falutisperpetuse,ÔC pcenitcntiam hortabaf peccatores,vniuerfa ad eum p opuli mul*nbsp;titudo confluebat. Et quia nec ille quenquàm fubmoucbat aut faftidiuit, aufi funt ctiainnbsp;propius ad ilium accederepublicani quidam amp; peccatores,quod genus hominû abomi*nbsp;nari folent pharifæi,ad oftentationem fandimoniac, quum certiflimum fandimoniæ fi*

SanAimo* 8*’“™fitjnonfaftidire peccatorem,fedadniti modis omnibus vtrefipifcat,«SCrefipifcen niæ certifii ‘•°quot;8'3t“*an.Publicani, peccatores dicebantur ex officio, quod vix autnanquàmfincnbsp;mafisnaq P^cc^topotcftexerceri. Accedebantautem tanquaminfirmi admedicum j quodparer,nbsp;quot; quiavt audirent illum.Matth.9.Non valentibus opus eft medico, fed malehabentibus,nbsp;Pfar.55.Accedite ad eum,SC illuminarainitSc facies veftræ nô confundentur. Vndc 1 oh.6nbsp;Domine,ad quemibimus:’verba vitææternfhabes.Sapïæ.i6.Nec^’herba,neq}malagmanbsp;fanauit cos domine,fed fermo tuus qui fanat omnia, V olens ergo à pcccatorum vulne*nbsp;ribus fanari,ipfumaccedat,SC dicat,Cant.x.Sonetvoxtua in auribusmeis.Vox enim tuanbsp;duIcis,ôC facies tua decora.Pfar84. Audiam quid loquatur in me dominus deus, quoniSnbsp;loqueturpacem inpicbem fuam. Appropinquare,aliud nihil eft nifi peccata cognofee*nbsp;rc,ôC voluntatem auerfam,ad deum côuertere.Quæconuerfio licet non iuftificctgt;tamcnnbsp;adiuftificationemdifponit, dedeus difpofitum adperfedumperducit. Iaco.4. Appro*nbsp;pinquate deo,ôC appropinquabit vobis.Prope eft (inquit Pfar,i44,) dominus omnibusnbsp;inuocantibuseüjfed in veritate.Sunt enim qui ore fuo tantfl deo appropinquantôclabiisnbsp;fuisglorificât,cor vero eoçî löge eft ab eo.Efa.x9,De qbusHier.i7.’Dnc,oês q tc derelinnbsp;quunt,côfundentur,in terra fcribcnturtrecedêtes à te,quoniam d ercliquerût vena aquanbsp;rumviuentium dominum.Non ergofugiamus à facie domioi,ficut Adam, qui ait Ge*nbsp;nc.j. Domine, 3udiuivocemtuam,ÔCtimui,fednon aufugit.Nampeccatores recipil.

-ocr page 301-

ARTICVLVS LXXXIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXXXIX.

Gre2 JotîusîAcccITèrunt ad Iefumpubiicaniamp; pcccatores jamp;non folu ad coiloquendü, fedamp; conucfcendöreccpti funt.ltaqjpharifaei qui rcligione,5C fcribæ quifcientia prae-eniiRebant,quü effent intus pleniliuore,ambitione,auaritia,tameniuffi fibi vidcbantur^nbsp;Ixfu bcnignitatcm caIumniabâtur,d.Hic qui nouam quandä fandimoniam profitctur,nbsp;tarnen non yitat maloriim confortia,non cogttans q? inaJorum concubernio contami-nenturbonigt;Vnde de duobus ipfum notabant,quia peccatores recipcret, amp; quia cumnbsp;ipfis manducaret.EccLiy.Qui tetigerit picem,inquinabitur ab ea:Sc qui communicat filnbsp;perbo,induetfupcrbia,HincPfaLioo.SuperbooculoóCinfatiabiIicorde,cöhocnóede' C5munigt;nbsp;bam^Ecci.?.Viriiuftifint tibi conuiuæ.Scdobfcruandumquod communicat pcccato- carepeccanbsp;ri,ipfum imitando SC in peccatis foiicndo,quod peffimumeft.Sic Chriftusnonrecepit. tori q va^nbsp;OdiocÄfuntdcoimpiusöCimpictascius,Sap,i4,Aiio modo,vt emendet^ curetthoc riura,nbsp;pium amp; fandfi. VndeSC de domino dicitur Efagt;4i.CaIamüquaffatfl non conteret,ÖC linbsp;num fumigans non extinguetj.Timo.uFidcIis fermo,quoni3m dfis lefus in hunc munnbsp;dum venir peccatores faliios facere.Grego.Ex qua re colligitur,quod vera iuftitia comnbsp;paffionem habet,fairaindignationê,quâuisôCiufti foleant rede pcccatoribus indigna-ri.Scd aliud eft quod agitur typofuperbiae,aliud quod zelo iuftitiae vel difciplinæ,(^inbsp;ergo de falfa iuftitia fuperbiunt,cæteros defpîtiunt,nulla infirmantibus cópaffione connbsp;defcendunttSf quo fe peccatores effe nó credunr,co détériorés peccatores fiunt.Mandanbsp;cat dominus nobifcum,quum gratiæ fuæ dulcedinc nos refouet, Apoe.j.Ego fto ad oftïnbsp;um pulfo,fi quis audierit vocem meam^dC aperuerit mihi ianuam, introibo ad ilium,nbsp;ôC ccenabo cum illo,SC ipfe mecum.

Et ait ad illos parabolam iftam:Q.uiscx vobis Homo qui habet centum * oues,8i fi perdiderit vnâ ex inis,nonne dimittit nonagintanouem in deferto,nbsp;bC vadit ad illam quæperierat,donee inueniat ilIâÆc cû inuenerit illamjim*nbsp;ponic in humeros fuos gaudensîSC venicnsdomû.coniiocatamicos amp; vicis»nbsp;noSjdicens illis : Congratulamini mihi,quia inueni ouem mca quæ pcn'crat»nbsp;Dico vobis,q? ita gaudium eritin cælofuperyno peccatore poenitentiamnbsp;agente,q fuper nonagintanouem iuftis,qui non indigent pœnitentia.

Dominus ficutmifencors erga peccatores,ita ôC erga cajumniatores fuos manfucte per parabolas,neægreferant,fuâerga peccatores benignitatê docet.Non emfolûnonnbsp;tepeIlcndifunt,quurefipifcunt,fed8Cmodisomnibus iuuandifunt,vt ad melioré men-temredeant.Quàmdeusnon auerfetur pcccatorem refipifcentem,cx fuoquifqj animonbsp;coniedarepoteft.Nimirum fuacuiqj rescharacft,neccupit ali quid inde perire. An nonnbsp;vnius ouis damno tantopere commouebitur,vt relidis nonagintanouem, non conqui-efeat donee inueniat illam^'Goniunget'cp gregi,Iætior de vna recepta,g de incolumita-te totius gregis cui non mctuebat.Si in oue inuenta gaudi] occafio cft,quanto magis innbsp;homine,quiaddeiimaginemeft conditus,quemalit,quemad acternam felicitatem de- Ouïs eu»nbsp;ftinauit?Pfal.94.Nos autempopuJus pafcuaecius,amp; ouesmanus eius«Dicitur vna,pro-pter vnitatem originalisprincipii.MaIach.î,Nunquidnô pater vnus omnium noftröfnbsp;Nunquid non deus vnus creauit nos^Etob vnitatem originalis peccati.Ronu,^, Sicutnbsp;Îgt;cr vnum hominem in hunc mundum intrauit peccatum,ôC per peccatum mors,amp; itanbsp;n omnes homines mors pertranfiit,in quo omnes peccauerunt,Et propter vnitatem finbsp;nalis tfrmini,quia ad vnam felicitatem defhnati, Sed Efa.fj^Omncs nos quafi oues cr-rauimus,vnufquif(^ in viam fuam declinauit.Pfal.iig, Erraui fient ouis quæ perfit, quæ-»le feruum tuum.quja mandata tua non fum oblitus.Vidc mifericordiam dei.Non angenbsp;lum mifit,non Iegatum,fedin propria venir perfona,angelis reliftis,quorum non affumnbsp;pfitnaturam,ncc lapfumrcparauitexipfi!5.Hcb.z.Nüfquam apgelos,fed fernen Abraænbsp;apprehendit.GregoriusîQuia centenarius numerus perfedu^ eft,ipfc centum oues ha-buit,cum angelorum amp; hominum fubftantiam poffeditîfed vha perqt, quando peccan-do homo vitf pafeua dercIiquit,Dimifit nonagintanouem in deferto,quia illos fummosnbsp;angelorum chorosrcIiquît.Cur autem cælum dicitur defertum,nifi quia defertum dici-tur dercliâumî’Tunc autem ôc angelusSd homocælum dereliquit quando peccauit.Innbsp;deferto ergononagintanouem ouesrcmanferant,quando in terra dominus ouem quaenbsp;»ebatiquia rationalis creaturæ numerus,angelorum videlicet amp; hominû,qui adviden-dnm deum conditus fuerat,pereuntc homine erat minutustfed vt perfeda fumma red-tntegrarcturin cælo,hortiQperditus quærcbatur interra.Vndc Matth.r8.dicit,in monnbsp;AA tibus,

-ocr page 302-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pars prima

tibuSjVt fignificet in cxcelfistquia nimtrum ones qu j non perierant,in fublimibus ftafcîf» ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ezech.54,Ecce ego ipfe requiram outs raeas, Sc vifitabo cas.Sicut paftor vifitat gregê

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftium in die quando fuerit in medio ouium fuarum diffipataruni/ic vifitabo ones meas, -

âf Iibcrabo eas de omibus locis in quibusdifperfae fuerint.Vide paftohs pietatemmam inuentam ouem non punit,non vrgendo ducit ad caulam,fed noies iliam molcftare,hanbsp;meris imponit.i.Pet.t.Peccata noftra ipfe pertuKt in corpore fuo fuper lignum.Efa JJ»nbsp;Difciplina pacis noftrae fuper eum,âc iiuorc cius fanati fumus.Samaritanus faucium ponbsp;fuit iniumentum,ôtduxitindiuerforium,Luc,io,£ihocgaudens,proptfr nimiamchanbsp;ritatem ad humani generis liberationcm,angelicæ ruinæ reftauraticné.Ephe»4. Afcetinbsp;dens in altum,captiuam duxitC3ptiuitatem,PfaJm.46.Afcendit deus iniubilo,amp; deminbsp;nus in voce tubæ/lbi vicinosôC amicos inuenit,iilos videlicet angelorü choros,qui ami^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ci eins funt,quia voluntatemipfiuscontinue in fuaftabii/tatccuftqdifit.loh.iy.V os ami

ci meieftisjfi feccritisqusc præcipio vobis»Vicini fünf,quia claritatc vifionis illius affi* due perfruuntur.Matth.iJ.Angeli eoçt femper vident fadé paths mei qui m cæliseft»nbsp;Danie.7,Millia milliü miniftrabant ei,Sc decies milles centena milba aâiftebant ei.Ob-ferua quod aitjCongratulaminimihi,non oui quæ fe propria perdidit culpa,fedm;hi,qnbsp;opusiniundum à pâtre confummaui,Iohan.i7«Illud ergo affirmo yobis,q, quemadmonbsp;dum paftor ille ob vnicam ouiculam receptam gaudet cum amici» amp; vicims fuis,ita manbsp;iusgaudium crii angelis.Roma.ç. Vbi abundauit delidum, fuperabundauit amp; gratia,nbsp;Hinc GregoriustQuotidie experimur quôd qui illicitanon commiferunt,in rebus fibinbsp;licitis faepe vfum præbenttad cælcftia anxie non anhelant,amp; ad bona agenda pign funt.nbsp;Econtra fæpepcccatoragitjquaremaiusgaudium de eo,quàmfic ftante iuftotquia ôC,nbsp;dux in prælio plus cum militem diligit,qui poft fugam reuerfus fortiter hoftem premitnbsp;quàm eum qui nunquam terga vcrtit,amp; nunquam aliquid fortiter geflit. Sic Sc agricolanbsp;plus illam terram amar,quæ poft fpinas frugeshuberesprofert,quàm earn quae nunquanbsp;habuitfpin3s,5c nunquam meflem fcrtilem produxit.Sunt tarnen quidâ iufti quibus nulnbsp;luspocnitens poflît anteponitqui etfi non fint fibi malorum confcii,licita tarnen refpufitÿnbsp;in omnibus fe humiliant.Hinc ergo intelligitur,quantum gaudiumfaciat,quum humili-’nbsp;ter pl3ngit,iuftus:fi in cælo facit gaudium, quando hoc quod male geflît plangithniU“^nbsp;ftus.ChryfoftomusîSi dcuslætatur in paruo hoc inuenco,quomodo tu contcmnisquacnbsp;funtdeo tamftudiofa;’Ambrofius:Mukumdebet nos accenderehoc adprobitatem,vc;nbsp;agamusquodillisgratumfit,quoruaffedfare patrocinium ôCoffenfam timere debemus,nbsp;OrigenesîDeo 8c angelis occafionem laetitiæ præftamus,cô in terris ambulantes,côuer-fationem incæJishabemus.Dominifentcntia,in99,iuftiîin oue perdit3,peccatores in-*nbsp;tclliguntur.Qiianq auté haec imago peculiariter defignat dominû Iefum,qui foluseftnbsp;illepaftor fumme bonus,ïohan.io.qui collapfumgenus humanû patri reconciliauit,dcnbsp;fuo dependens quod nos commeruimustpertinet tarnen amp; ad paftorestnam hes opor*nbsp;tet Chrifti principis affedum,crga gregem ipfius repr»fentare.Fit em frequëter,vt quînbsp;ab erroribusSi manifeftis peccatis conuertuntur adveram pietatero,ftudiopictatis lotinbsp;gepræcurrât eos,qui nunquam ineiufmodiflagitiaprolapfi funt.HosnonfaftidictcC-*nbsp;clefiæ paftor,fed omnia tentabit donee ad ecclefiæ caulasreduxerit. Qui vere iuftifunr^nbsp;qui vere amici funt boni paftoris,maiorcgâudiogratulabunturreceptæ oui,q 'multis'ii1*nbsp;fuafrigidaiuftitiaconficlentibus.

5 nbsp;nbsp;Aut quæ mulier habens drachmas deccm,8^ h pefdiderit drachma vnÏ»'

*cuerrit nonne accendit lucernam,óó* cuertit domum. 8^ quæn't diligenter donee iti ueniatfEt quum inucnerit,conuocat arnicas Só vicinas,dicens:Congratula*nbsp;mini mihi,quiainueni drachmamquâ perdideram.Ita dico vobis,gaudiun;nbsp;ent angelis dei fuper vno peccatore poenitentiam agente.

paretur*

Lurerna inyfticenbsp;quid.

GregoriusïQui p«r paftorê,ipfe fignaturóCpcr muliercni.lpfe em dcu8,ipfe amp; del , fapientia,inquos omnesthefaurifapientiæSCfcientiæ funtrecöditijCol.x.Non aStpronbsp;Muilencur jnfirmitatem fenfus,fed pietatem affeftusmulieri cóparatpr.Et quia drachma iminbsp;diUS com^ ginem habet,mulier drachma perdidit,quando homo qui ad imagine dci códitus fuerat,nbsp;(Faciamushomine adimaginemSC finiilitudiné noftra,Gene.i.)pcccando à fimilitudt--nc fui côditoris receflir.Luccrnajhumanitas lumine deitatis illuftrata,quæpcr incarna-*nbsp;tionemapparuit.loh.i. Erat lux vera,quaf illuminât omnéhominé vcnienteniinhuncnbsp;mundu, Accefa lucerna euertit domfltquia mox vt eius diuinitas per carnem apparuic,nbsp;omnisfe noftra confcientiaconculfit*Confaentias cm turbauit,de reatufuobdicando.nbsp;Scad

-ocr page 303-

ARTICVLVS LXXXIT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXL.

R ïd memoriam reducendo cómiffa flagitia, collata beneficia, comminata fupplicia,óC prarparataftjpendia»Emundateanitquiaprauamens,finó prins per timoremcuertitur,nbsp;afa aiTuetis vitijs non cmnndatur.Eccï.i.Timor domini cxpellit pcccatû,Proncr.iç.Peïnbsp;timorem domini déclinât omnis à malo.Qui aurem fine timoré eft,non poteritinftificanbsp;ri,Eccï«i.Hinc dominus Hierc.x. Scito óCvide,qnia malum Si amarum eft dercliquiffenbsp;te dominujSC nonelTc timorem eius inte.Etquaerit diligenter.Luc.19.V cnit filius hominbsp;nis quaerereôCfaluumfacere quodpcrierat.Euerfa domo,inuenitur drachmatquia quunbsp;perturbatur hominis confcientia,reparatur in homine iîmilitudocôditoris.Ro.8gt;Quosnbsp;præfciuitâCprardeftinauit conformes fieri iniaginisfilij fui.Gala.4.Filloli mci,quos ire-rum parturio donee formetur Chriftus in vobis.Sicut ergo portauimus imagine terre-ni,portemusamp; imaginé cæleftis,i.Corjs’.SC.i.Thefl’.4.Hæc eft voluntas dei fandtificanbsp;tio veftra,vt feiat vnufquifqj veftrum vas fuumpoiTidere in fandhficatione^ honore,nbsp;non in paflionedefiderijjficut genres quae ignorant defi.Neem.S.Gaudium domini eftnbsp;fortitudo vcftra,Si cm mulierfic eft afteda erga nummos fuos,vt doleät quicq periflCjSCnbsp;vt vehementer gaudeat receptfi eflequodperijt,quâuis pufillüjquantomagis deus nihilnbsp;vclitperire exhominibus,pro quibus feruandis leipfumimpendit,quos ad imaginé fu3nbsp;condidit^Ezcch.i8«Nunquidvoluntatismeac eft morsimph,dicit dfis,amp; nonvt conuetnbsp;tatur à vijs fuis,ÔC viuatî’Obferua ergo q? vtrobiqj dicit, poenitentia agcnte,i,Pct.5.N5nbsp;tardât dfis promiffionc fua,ficut quidä exiftimantxfed patienter agit propter vos,nolensnbsp;aliqiiosperire,fed omnes ad poenitentiam reuerti.

AitaiuemzHomo quidam habuitduos G1ios,8d dixit adolcfcentior ex il Luc.ij lis patri:Pacer,da mihi portionem fubftantiæ quæ me contingic. Et diuific iUnbsp;lis fubftâtiam.Et non multos poft dies congregatis omnibus, adolefcentiornbsp;filius peregre profedus eft in regionem longinquam,Sd ibi diOipauit fubftannbsp;tiam fuam viuendo luxuriofe.

Oftendit q benigne dominus verc poenitentes rccipiat in priftinam gratiam.Qpan-quam autem hare parabola generaliter pertineat ad omnêpeccatorem,poft ingentia fla gitia refîpifccnté,tarnen pro temporis illiusjquo dida eft,ratione,pcculiarius notât gennbsp;tes ad euangelii gratiam reccprasjSC ludæos,qui fibi iufti videbantur, illorum inuidéteanbsp;fÄcicatuGloiratDcus pater,quia autor eft amp; creator duarum ftirpium humanigeneris,nbsp;ludsorum amp; gentilium,duos habet filios.Maior,qui in cultu vnius dei remanfit,genti-*nbsp;li populo ad idololatriam poft diluuium declinati,quo ludæis infipientior puerilior'c^,nbsp;Auguft.Nihil tam puerile vt idola colere,SC nihil ftolidius qdiuinis non obtemperarcnbsp;iufli3.Exo.4.Primogcnitusmeus IfraeL lunior adolefcentiam ac ftultitiamin confiliünbsp;lt;dhifaens,3diitpatrem,volen8naturalibus donis ac cæteris bonis àdeocollatispro libi-tu vti,acpotias abuti,ncc fubijei legi diuinae.Rationalis,adquam fubfequitur liberû ar-bitrium,fubftantianoftra cft.Dat enim deus rationalem,vtealibcrc vtamur.Sedhomonbsp;turn in honore cffet,non intellexit : comparatus eft iumentis infipientibus,8C fimilis fa-dus eft iilis,Pfal.48.Eccî.iç.Dcus ab initio conftituit hominem,amp;reliquit eum in manu confilij fuitadiecitei mandata SCpræcepta fuajfi volueris mandata ConferuarCjCon-feruabunt te,ôC in perpetuum fidem placitam feruare. Appofuit tibi aquam ÖC ignemtadnbsp;quod volueris,porrigemanum tuam.Ante hominem vita SCmors,bonum SCmalumtnbsp;quod placuerit ei,dabitur illi.Vnufquifcp etiam proprium donum ex deo habetîvnusnbsp;fic,alius vero fic,i,Cor.7.Dat enim vnicuiq; fecundum propriam virtutem.Vere ado-

. Icfcentioc confilio amp;iudicio,quifquis importanias obtinet,quod conceiTum obfuir.Sic filij Iff ael in malum fibimetipfis carnes petierunt,SC obtinuerunt.Nume.il.Quid iam fsnbsp;ceret adolcfcens,ôcfui iuris,oC femotus à patre,ôc viucns peregreî'Diuortium facit cumnbsp;benigniifimo pâtre deo,qui fefacit aduenam mundi.laco.4.AduIteri,nefcitis,quoniamnbsp;amicitia huius feculiinimica eft deoZ’Qui em volueritamicus efîehuius mundi,intmicusnbsp;deiconftituitur.Non eftifta locorum feiundio,fed aifeduum.lnfelixlibertas, qua pa-tris praefentia non modcratur.Pfal.iiS.Longeâpeccatoribus falus,quia iuftificationcanbsp;tuas non cxquifierunt.Efa.4lt;. Audite me duro corde,qui longe eftis a iuftitia. Prope fcnbsp;ci iuftitiam meam,amp; falus mca non elongabitur.Pfal.yi.Quoniam ecce qui elongancnbsp;feàte,pcribuntîperdidiftiomnes qui fornicanturabstc.Mihi autem adhærcrc deo bo-Wira cft,poncre in dominodeofpem mcam.lntcr peregrinosprodegitomnemfubfta-tiam,non ipfius qui nihil habebat fuum,fcd patris.Quando homo egreditur à deo,0C fcnbsp;itimoredei elongat,oraniadiuinadonaexpédit,propinqui em deo, nihil maliagimus

i - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A A Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfal,

-ocr page 304-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS prima;

(I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P Cl I ir.Prousdcbam dominum in confpe Au mto fempefjqùonîam à dcxtris eft mih?;

ne cojnmonear.Eccé8.7,Qui «met dcum,nihil negligit.Eccï.iy.Si non in «more do* *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mini tenuens te inftan£er,cKo fubuertetur domus tua. Auguft.Q^i fua poteftate vti eu*

pic,quid rcftac,nifivt recedens abeius caloretorpefcat,reccdensà veritatc cuancfcatC XJeum em nemo 3«iittit,nifi qui dimittit.Hierony.Sicut Chriftus ait difeipulis fuis Maenbsp;thæ.iS.Eccc ego vobifeum fum ufq, ad confummationê fxculixfic malis dieet, Difeedi*nbsp;te à me omnes qui operamini iniquitatcra, Matth.y.Luxus cft,quicquid extra neeetfitanbsp;tem earnis impenditureupiditatibus.Hse niniirû eorrumpunt ac vidant quâuis præela*nbsp;ras naturae dotes.Koma.g.Si fecundüearncm vixeritis, inoriemini.DionyfiustPcecatlnbsp;quâuis dona naturae nonpenitus eorrumpanc aut tollant,ea tarnen inftciunt,amp; rationenanbsp;obnubiIant.Sap.t.Excæeauiteosmalitia eorum. Ponit tria,quæ plurimis oeeafio funCnbsp;ruinæ.Iuuentusdeliciofa.Eccî.ii.Amouemalitiamàearnetua.adokfcehtiacmôf volanbsp;peas vana funt. Memento ereatoris tui in diebus iuuentutis tuæ,anteq veniat tempus af*nbsp;riiAionis tuæ.dC appropinquauerint anni de quibus dieas,nô mihi placent.Sic diues Ionnbsp;gam fibt promittêsôC delieiofam vitâ,audiuit Luc.u.Stulte,hae node repetent à te ansnbsp;mamtuâx^quæ parafti,cuius crunt^Libcrtasvitiofa.Nullaem aetasinfrenis viuereponbsp;tett,maxime imbecdüor illa,quaeparû prudentiac ac timoris,multû veroftultitiae ÔCadnbsp;malâ procliuitatis habet.Gcne.g.Senfusô^ cogitatio humani tordis,in malû prona funtnbsp;ab adolefcentia fua,Sf Prou.xi. Adolefccns iuxta viam fuâ,etiam cum fenuerit,non recenbsp;detabea.HincadmonetProucr.ti.StultitiacoIligatacft in corde pueri,amp; virga difei-pîinæfugabiteam.Eccî.y.Filii tibi funt^erudi illoSjamp;ineurua illosàpueritiailloçe.SiCnbsp;ÖC animalis fenfualitas. Eccî.ig.Si prarftes antmæ tuar concupifeentias eius,faciet te innbsp;gaudiûinimicis tuis,Tertiû,hubertascopiofa.Deuc,5i,lncraflatuscft diledus,amp;recalcinbsp;trauitîincralTatuSjimpinguatuSjdilataïuSjdereliquitdeûfadorem fuum.

1 Et poft^ omnia cÔfumpfifletjfatfla eft fames valida in regione nia,8^ ipiê cœpit cgcrc.Et abijc,Sf adn«(ît yniduiu regionis illius, 8^ mißt ilium in vil*nbsp;larn fuam pafcerc porcos.Et cupiebat ventre fuum impleredefiliquis quainbsp;porei manducabant,Si nemo illi dabat.In fe aut reuerfus dixiuQuanti mer*nbsp;cenarq in domo patris mei abundant panibus,amp; ego hic fame pereofSurga,nbsp;8^ iboad patrem meu,8i dicâini;Pater,peccaui in cælû Si coram tc.iam nonnbsp;fum dignus vocari filius tuus. fac me Gcut vnû de mercenarqs tuis.

Ambroâus:Meritoegerecoepit,qui thefauros fapientiæamp;fcientiæ dei,diuinaruîÿ cækftium dereliquit.Apo.5,Dicis,quia diues fum SC loeupletatus,amp; nullius egcojâc ne*nbsp;feisquia tu es pauperS^nudus,miferamp;miferabilis.Nihiicnim habet hic mundus,quo(lnbsp;expkre poffit animum hominis,præter fummû illnd bonum,quod non eft nifi in domonbsp;pairis.Hinc Amos.g.Mittam famem in terra,non famempanis.necp fitim aquae,fed au*nbsp;aiendi verbumdomini* Non enimin folo pane viuit homo,fed in omni verbo quodnbsp;procedit dcore dei,Dcut.8»Matth.4.Cuigrauefueratobtempcrareiuflïspatrisckmé*nbsp;tiflimi,coadus eft fefe dare in feruitutem ciui peregrino 8C barbaro.Quum recufant ho*nbsp;mines accipere fuaue iugum domini,coguntur ferre duriflîmuiugum fatanï.Qui adhaenbsp;ret deo,vnu8 fpiritus eft cu eOji.Coçt.fi.Sicqui adhaerct vitijs.Efa.tg.Dixiftis cm,per*nbsp;A’^ittl in vil cuffimus feedus cü morce,amp; cum inferno fecimus padum.BedatIn viUam mitti,cft fub*nbsp;lam,quid, ftantiae mundialis fubiugari cupiditatibustpafeere porco8,cft ea quibus immundi fpiri*nbsp;Pafeere tusobleftantur,opcrari.t,Pet.t,SusIotain volutabroluti.A quanta dignicace,inquan*nbsp;porcos.gd tamcontumeliamfuaftultitiadeueneratmifer^Necinterim crudelis dominus illi dabatnbsp;quod deberetjVt iä infelicior eflet ipfij porcis,quibus feruiebat potius q imperabat.Por-Porei qui. ci funt,qui in vilium 3C materialium affedionum luto voIutantur.Semper autem noxianbsp;defiderat mens infana,fordibus afliietataliis nonpafcitur,nifi immundis ÔC obfeoenis co*nbsp;gitationibus,quas hucillucve rcuoluit,nec tarnen vnquam fatiatur.Noncnimmanet vonbsp;Juptas,ffdfamefcit St perit,cruciat veropcrpetuo.Quisenim illidarett’Num deusfSednbsp;illc non adeft.Pfal.ng.Longc â peccatoribusfalus.Dæmones^At hi multo magis folicinbsp;ti funr,ne vnquam quicfcamus, St malitia faturi limus.Omnis ergo inanis mundi volu*nbsp;ptas,ad breue tempus deliniens, ncc fatians, ncc faginans animum, porcorum filiquaenbsp;funt.His deleflacur dacmones,ac fibi addidos incfcant verius g fatiant.Non em eft vllanbsp;citra dcu fatietas vel voIuptas.Pfal,ig.Satiabor cü appanicrit gloriatua.Ipfe fatiat ani*nbsp;mam inane,anima efucientê replet bonis,Pfatiotf «Sunt erh quo9t deus venter eft,SCgt;nbsp;gloria

-ocr page 305-

A R T I C V L V s LXXXIT» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXLL

JjToria in cofufionem ipfo9t,qui terrena fapiunt.Phil.j.Sed J.Gof.g.V enter cfcae,amp; efea ventrhdeushunc amp; hanc deftruet.Quandiu male agehat,extrafc eractquando aüt coginbsp;tabat in quanta venerat nnferia,tunc redqt ad fcipfum,cófiderans amp; in pcenitentia ve^ Gradus renbsp;niens à fua exteriori dtuagatione.Glof.Bene ad fe reuertttur pcenitêdo, qui à fe receffcquot; dcundi adnbsp;rat pcccando*Vidc gradus quofda ad deüredeundi.Pnnius,ad feipfum reuerti,fe^^ ar-* deö quot»nbsp;guete crroris,Efa.46,Redite præuaricatores adcor.Bene habet,cupeccator afflatuta*nbsp;cito benigni patris redit ad cor «V entû erat ad extrem« maloçe.Felix necelTitas quae có'nbsp;pellit ad refîpifcentiam.Siquidé hic eft primus ad falutê gradus,reminifci vnde excidenbsp;ris,amp;agnofcere quodegeneraris.Efa.iS.Tantummodo fola vexatio intelledüdabit aunbsp;ditui.Vndequd venimifer^Ëx patria,inexilium,ex opulenti domo,inregioné faniistànbsp;libertate,in feruitutéxab amantiïïimo patre, ad crudelifTimu dominü:à dignitate fiiri fa-milias,ad ferdiflimä conditionerntà confortio fratris amp; faniulorû,ad porcos.Quâti mernbsp;cenarii feliciores funtç’Chryfoftomus î Ego filius,,non alienus,famc pereoîâC filiusnbsp;boni patris,ôdiber,ÔC generofus,miferior fadus fum feruis SC mancipqs viliffimis.Egonbsp;hicât in futurofame pereo.Luc.iâ.diues guttâ aquæ petiit,fed non accepit. Ro.e.Qucnbsp;frudü habuiftisinqsin quibus nuncerubefeitis^Nam panis verbi diuini illis non fapit,nbsp;nec aqua fapientiae falutarisrefîciuntur.Ëccî.i5*.âuntqui feruiuncdeojacientesbonû exnbsp;timore,Pfal,li8»Confige timoré tKO carnesmeas.à iudicqsem tuis tiraui.Sunt qui amo- Deog va#nbsp;re in deô,vt filij.Pfal.iiS.Quomodo dilexi legem tua domineî'tota die meditatio mea ne ferma#nbsp;cft.Alqdefideriobonoçiæternoçi.PfatiiS.Inclinauicormeü ad faciendasiuftificatio- tur.nbsp;nés tuas in aeternû, propter retributionê.GloCQui futuræ mercedis intuitu digna ope-tari fatagunt,quotidianis alimétis fupernae gratiae refïciuntur»Gen.if.Ego proteiflor tunbsp;Us fum,ait deus Abraae,6lt; merces tua magna ni lis.Sic Mofes refpidens in remuneratonbsp;rcmjmaluit affligi cû populo dei,q temporalis pcccati habere iucunditatê,Heb. ii.Suncnbsp;demû mercenary mali qui non manent in domo in aetcrnü,Ioh.8. qui tcporalia fpeäät,nbsp;quibus dicetur:Recordarefili,quiarecepifti bona in vitatua,Luc,iÂ.ôc Matt,6. Amen Gradusfclt;nbsp;dico vobis,receperunt mercedë fuâ.Secundus,propofîti ftabilirio. Surgi â peccato définbsp;ftendo.Hiere.t8.Rcuertatur vnufquifq; à via fua mala,amp; dirigite vias veftras amp; ftudianbsp;vcftra.Ephe,y,Sargc qui dormis,Si exurgeàmortuiSjôCilluminabit te Chriftus.Poft-caq deplorauit fua infelicitatem,inquatotus iacebat, incipit erigere fe.ln defenfione fanbsp;Âi mci nullû eftpræfidifixvnafpes eft,quoniâ noui patrem vere efle patrê natura clemcnnbsp;tem êc exorabile.Statuat ille quicquid volet,pater eft,illius fum,ôC in illum peccatuefi,nbsp;quicquid peccatfi eft.Heb,4, Adeamus ergo cum fidutia ad thronû gratiæ eius,vt mife^nbsp;i’icordiamconfequamur,dlt;gratiaminueniamusin auxilio opportuno.lboergo adpa^*nbsp;trem,SC dicam ei Pfal.î(.Dixi,confitebor aduerfum me iniuftitiam meâ domino,amp; turenbsp;niififti impietatem peccati mei.ln cælû pcccat, qui ilJi terrena præponif, amp;per negligen In cxlumnbsp;tiam non quaerit.Deus aût in omni loco contempiatur bonos ôc malos,Prouer.iç.Te of P««»rc.nbsp;fendi,tuû iudiciumcómerui.Efa.i.Filiosenutriuiamp;exalraui,ipfiverofpreueröt me.Ronbsp;ma.S.Qui fpiritu dei aguntur, hi filq dei funt. Diaboli mancipiôme feci.t.Pet.a.A quonbsp;quis fuperatus cft,eiusôCferuusefficif.Ioh.8.Qui facit peccatfi,feruus eft peccati.Ro.6nbsp;Serui eftis eiuscui obcdiftis,fiuepeccati admorté,fiueobeditiôisad vitâ.GloEAdfilq afnbsp;fedfi afpirare non pfumo,fed mcrcenarq ftatfipro mercede feruitutis defidero.Pfal.ii8»nbsp;Tuusfum ego,falufi me fac.Glof.Cû meus efrem,perieram:fed nunc quia tuus fum,faknbsp;«um me fac. Tertius,voti exequutio.Non em folum confultandfi cft de his quæ placentnbsp;deo,fed^opuseftfaiflo.Surgit,quiviam peccacoçt deferit, qui occafiones fequelas'tgnbsp;peccati à fe refcindit.Mich.x.Surgite,quia non habetis hic rcquiem.Efaiac,48.Noneftnbsp;pax impiis,dicit dominus.

Et futgensjvenitad patrem fuû.Cum aucadhuc longe effet, vi’di't illu pa ) ter fuuSjô^ mdericordia motus eft. Et occurrens,ccddft fuper collum cius,SCnbsp;ofculatus eft eiim.Dixi'tcp ei filius:Pater,peccaui in caelum 8ó coram te :ianinbsp;non fum Jignus vocari filius tuus.Dixftautê pater ad feruos fuos:Cito pronbsp;ferte ffolam primam,amp; induite ilium,date annulum in manum eius,8ô calnbsp;ceamenta in pedes eius:ÔC adducite viculum faginacum,S^ occidice:d^ man#nbsp;ducemus,ô^epulemur:quia hicfiliusmeus mortuus erat,8Creuixit;penerat,nbsp;bC inuencus eft. Et coeperunt epulari.

Rclcgit totü iterlachrymans âc gemens,qui ferox 8C amens â patre difceflerat.Ha« AA i bes ,

-ocr page 306-

PARS PRIMA,

bes imagine hominis ab extremis malis refipifccntis,vidc nunc diuinæ deftxctix fimula-crû. A longe vidit,vt eft oculata pietas,amp; prior qui tenerius amabat,ac procurrit obuii . venienu.Chryf.Quid eftqdpater occurrit,ni(i ^d peccacisnrisimpediêtibus,proprianbsp;Quilifer virtate ad eu venire,non poteramus^pfepius ÔC potens ad inualidos defcendii» RecipiCnbsp;itu qtuciw ergo velociter pœnitentê refpiciendo,dum mifericordia puenit voluntaté vt velit, co*nbsp;citer pœtti micatur vt poffit,cooperatur vt perficiat.Phil.1. Deus eft em qui operaf in nobisôC vcl*nbsp;un e deus k ôc perficere pro bona voJûtate.PfaI,58.Deusmeus,mifericordia eiusjpuenietmePfal»nbsp;icipicuc» ji^.^viifericordia tua dne admuabat me.Pfal.iig.Afpice in meôC miferere mei,fecunduninbsp;ludiciû diligentium nomen tuû.Greffus meos dirige fecundû eloquium tuû,amp; nô dominbsp;netur mei omnisiniuftitia.Hcb.ii.Tanquâ filiis fe offert vobis deus.Auguft.Tardiorvinbsp;detur homo in recipiendo gratiâ,qdeus in dando.Apoc.j.Ecceftoad oftium SCpuIfosnbsp;fl quis audierit voce meâ,ôC aperuerit mihi,incrabo ad eü,ôC cœnabocû ipfo,amp; ille me*nbsp;Ambiilare cuin.Tardus vero eftad puniendû î hinc ad puniendû veniens,ambulabat inparadifo»nbsp;dciilt;5 quan Gene.j.fed ad faluandû,exultauit vt gigas ad currendâ viam.PfaI.i8.5c Can.x. Ecce iftenbsp;do à cur venu fallens in montibus,tranfiliens colles.Secüdo dulciter.Etenim natura ÔC benignitanbsp;dicacur. te,deus,pater eft,ôC totustotû ampleditunnec expedatisfiliiprecibus,pietatcnatiua vinbsp;dus,irruir in co lû fiIn,5C ofculatus eft filtüjOftendens eu qui olim defciucrat, nunc obe*nbsp;diencéfadû.Ofculfljplenàin ChriftofignatremiflionêSCperfedâ vnioné.i.Ioh.i.lpfcnbsp;eft propiciatio pro peccatis noftris.Grcgo.N yfenustConfeflîonis meditatie placauit einbsp;patrê.vtobuiamiretjSc ofcula collo inferret,pueniensinterpellationis verba.Hæctam*nbsp;etfi effent argumenta propenfi ad ignofeendû animi, tarnen (îbi etiamnû iratus iuuenis,nbsp;aiijrquot;a£er,peccaui,Bernar.HumiIis debet effe confeffio,qua per earn emendatur fuperbanbsp; „ tranforcffio.ln duoquilibctpeccatordelinquit.lnpatrc^uius Iegem,bdê,teftamentalç

’^'^^‘'^S‘^‘^‘‘^i’''»Hihcncceffanacôfeffiocordis.Secundo,in ecclefiam quam fcandalizat, q^ pecnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cómuoione fe priuat,cuius facraméta coniemnit ôc côtaminai.Sumus em vnius ec

cl. fiæfilij,ôCeiufdé corporis membra,qd cohoneftarc dcbemus,nô pollucre.i.Corin.iS» ÎMefcitisqmcorpora veftramébrafunt Ghrifti^Tollens ergomembrû Chrifti,faciamnbsp;membrû meretricisç’Tcrtio,honorabiliter.Nonem intonat fæuis.verbis,nô exprobraCnbsp;fuâ inillûbenitatem.tantûeft gaudiuderecepto ßlio.fediubet ftolâreftitui,velinnocennbsp;tiæ per baptifmû,quo adgentes.Gala.j.Quicunt^in Chrifto lefu bapti'zati eftis,Chri*nbsp;ftum induiftis.vel pcenitentiæ nouæ vitae,veteri homine exuto.Ephe,4.Dcponêtes vosnbsp;fecundum priftinâ conuerfationem veterem hominé,qui corrumpitur fecundû defide*nbsp;ria errorisîtenouamini aût fpiritu mentis veftræ.ôC induite nouûhominê,qui fecundunbsp;deû creatus eft,in iuftitia 8C fanditate veritatis.Col.î. Expoliantes vos veterë hominenbsp;cum adibusfuis,5Cinduentcsnouû,cumquircnouaturin agnitionê dei,fecundû imagi*nbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;nem eius qui creauit illû.Apoc.j.Suadeo tibi emere à me aurû ignitum,probatû,vt locu

lt; picsfias,Sc veftimentis albisinduaris,vt non appareat côfufio nuditatis tuæ.Apocal.i?» Byflinû.iuftificationes funt fandoçe.Obferua qi opéra priora,quæ per peccatû interie-runt,(Nam iufti,àiuftitia auerfiôCiniquitatc facienti8,iuftitisc quas fecerat,non recor*nbsp;d3buntur,Ezech.i8.)pcv pœnitentiam reuiuifcunt,ac ad iuftitia imputantur.Sed quo*nbsp;niam non fatis eft abftinere à malo,nifi quifq; fe exerceat in bono,datur annulus in ma*nbsp;nu,hoc eft,virtus operatiua,fignaculfl Chriftiani,vtdemonftrarc queat qj recreatus fi®nbsp;ad imagine dei.Obfignatur annulo fidei,vt per opera fides clarefcat, 5C per fidem operanbsp;confirmentur,vt dicitBeda.Solentemquifponfiscopulantur,copulac fymbolû ac ami*nbsp;citiæ declarare aut annulo,aut cacteris gémis.Ofe.z.Et fponfabo te mihi in fempiternô,nbsp;«SCiponfabo te mihiin iuftitia SC iudicioSC in mifericordia Si miferationibus,âcfpon*nbsp;fabo te mihi in fide.t.Cor.i.Qui vnxitnos deus,5C qui fignauit nos,ÔC déditpignus fpûanbsp;in cordibus noftris.Qui aût pie volunt viuereinChro Icfu,perfequutionê patientur.x.nbsp;Timo.j.Huic neceffariapatientia.Hcb.io.Paticntiavobisneccffaria eft,vt voluntatcmnbsp;deifaciêtes,reportetis promiffioné.hinc calceamcnta dantur in pedes,munimétacôtranbsp;ea q virtuofi prccelfus funt corruptiua.Ephe.é.Calccati pedes in pparationë euangelqnbsp;pacis.QuartOjlætanter.Ne quis eû minoris faceret in domo ob erratû adolefcëtis,vitu*nbsp;lo madato,totâ familiâ ad cômunem Iætitiâinuitat,ôC iuftas gaudtj caufas reddit.Qua*nbsp;lifqualis erat,inquit,filius erat.Is mortuus fucrat,ôCreuixit.Peccatû em mors animæ eft,nbsp;Ezech.iS.Anima quæpeccauerit,ipfa morictur.Sap.ô.Homo per malitiam occiditanînbsp;mam fuâ.AuguftinusîVera mors eft,quam nô timenthomines,feparatioàdco.Apo.5.nbsp;Vitufus fa Nomen habes (p viuas,Sc mortuus es. Vitulusfaginatus nô ignoratur quis fit,qui quoti*nbsp;dieimmolaf Scfumitur,quimuJtis verboçtâCfigurait inuolucrispmonftratus eft.Vitu*nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* lus^quQ ad naturâ paffibilem^fecundü qua fuit immoJatustfaginatus^quo ad gratiarum

-ocr page 307-

ARTÏGVLVS LXXXIi; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CXLTt

pIctiîtndincm,Hcb.9.SifanguisJîircogiamp;taurôçlt;,ôCâhisvitüli afpcf fujjifiqümatos fari-* äificat ad emundationem carnistquanto magis fangms Chrifti,qui per fpm fanóiüm fegt;nbsp;mehpfumobtulitimmaciilatüdeo, etnundauitconfcientiânoftrâ abopcribusmortuis,nbsp;ad fcruiendum deo viuenti;’ Efa.zç.Faciet dns exercituum omibus populis in monte hocnbsp;conuiuium pinguium mcdunatoçî.i,C09z,ii. Quotiefcunq; manducabitis panem hanc,nbsp;mortem domini annunciabitis donee veniat. Qualem autë fe præbuitpater hieparabo*nbsp;licus in recipiêdo filio, tales fe praeberc debent paftofes ÔC epifcopi erga pcccatorem re*nbsp;fipifcentem. Verum ab hac imagine longe abfunt fuperciliofi pharifæi, qui fuis blandi*nbsp;entes vitijs,nihil aliud quàm Quiuntin lapfus alienos.Gaudendum ergo maximemiferaenbsp;Confcientiæiampacatæ,iamingratiamreceptæ,Prouerb4ç.Secura mensquafi iugeconnbsp;uiuium.Cantic.ç.Comedite amici ÔC bibite,Si. inébriamini chariffimi. Sic öC. de gentiumnbsp;conuerßonc ait Apoftolus Rom.iy. Gentes autem fuper mifericordia Honorare deum,länbsp;cut fcriptum eft Pfaf.iv.Propterea confitebor tibi in gentibus domine, SC. nomini tuo camnbsp;tabo. Et iterum Efauh Lactamini gentes cum plebe eius.

Erat autem filius eius fenior in agto î amp; cum ventret, appropinquaret domui,audiuit fymphoniam SC chorum,ô^ vocauitvnum de feruis,0lt; inter*nbsp;rogauit quae hæc enènt.îsque dixit illi : Frater tuus venit, 8^ occidit pater tu*nbsp;us vitulum faginatum,quia faluum ilium rccepit.îndignatus eft autem,ô^nonbsp;luit introire.Pater ergo illius egrcflus,coE pit rogare ilium. At ilk refpondensnbsp;patri fuo,dixit:Ecce tot annis feruio tibi,^ nunquam mandatum tuum prae*nbsp;teriui.8i^ nunquam dedifti mihi hcedUjVt cum amicis meis epularertfed poft*nbsp;quam filius tuus hie,qui deuorauitomnem fubftantiam fuam cum metetrici*nbsp;bus,venit,occidifti ei vitulum faginatum.At ipfc dixit illû Fili,tu femper me*nbsp;cum cs.8i oinia mea tua funttepulari autem SC gaudereoportebat,quia fraternbsp;tuus hie mortuus erat,Só reuixitt perierat,amp; inuentus eft*

Dum ergoilli epulantur,fiiius natu maior verfabatur in agro legis Mofaicr,fudarts ge Maïörfi^fl ftandis oneribus legis,ôC exaltans opera legis grauia,quum frater interim iunior accepc- us mylbe#nbsp;cit mitiffimum patrisiugum.Affixus enim infîpidæ literæ legis, non nouerat quantum hanbsp;beat gaudiorum euangelicus fpintus. Necdum enim carleftia deguftare noueratjterrenisnbsp;promiffionibus delediatUs.Non autem fic receptae funtgétes,vtcxclufifint Ifraelitæjfednbsp;nunc quoqjftant proforibus indignantes,obgentesadfalutemeuangelicarn receptaanbsp;fibi gratuletur ecclefia, Auguftinus: Vfq;in hanc hotam grauantur intrarc in ecclefiamnbsp;(quæ domus dei dicitur.i,Timoth.5.)crcdentium ludæi.Dura enim ccruice,amp; incircû-cifi auribusamp;cordibus,femper fpirituifandoreftiteront.Pateraût cgreffus£ft,i»Corin*nbsp;?S.Pro Chrifto legatione fungimurt tanquàm deo exhortante per nos,obfecramuspronbsp;Chrifto,reconciliamini deo. Nec tanta patriscomitarc mitefeit filius iilemaior,fedar*nbsp;toganter expoftulat cum patre St impie fratrem accufat, quern nec fratrisvocabulodi*nbsp;gnatur,d.Fi!ius tuus,madafti illi vitulum ilium infigncm St obefum. Ah non videris tibinbsp;videri filium hunc maioremingredi indignantcm,amp; hate murmutäntem aduerfus pairêjnbsp;quum legis pharifæos obtredantes Chrifto,quod cum publicanis St pcccatoribus cibuntnbsp;capiat^ iudaeos indignantes adUerfus Græcos, quod admitterentur ad minifterium apo*nbsp;ftolorum. Adu,6.Deftomachant£s quod gentes ab idololatria venientes,abfq5 legis onCnbsp;re per klam fidem admittantur ad gratiam euangelicam, bapnfmo donentur, St fpiritttnbsp;fandoconfirmentur.Adu.iy.Inuidentesquodipfis abftinentibus à conuiuiOj gentiumnbsp;ecclefia cum inenarrabili gaudio fpiritus comedit ilium vitulum eximium, quern paternbsp;pro falutc totius mundi madari iuffitsTAdu.j.Deus qui prænunciauit per os omnin pro-phetarumpati Chriftum fuum, impleuit fic. Efaiæ.ÿj. Propter peccata populi percuffinbsp;turn. Ipfe autem vuincratus eft propter iniquitates noftras, attritus eft propter fceleranbsp;noftra.Debts ergo St gratulari fratri,nec abefie abhuins conuiuij lætitia.ltaqueputatonbsp;non tibi rediffe eundum,fcd pro male frugi, probum eflerenatum. Non decet meminilTcnbsp;qualisfuerit, fedgaudete quodcalis fit qualem optamus » Hie enim fcopus eftparabola^nbsp;propter pharifaeos murmurantes quod peccatores fufeiperet, qua docet,etiam fi iufti fi*nbsp;mus,non rcpellendospeccatores,neqHe obmurmurandum expedante illos deo. Nullusnbsp;(gituriudicia dei grauaiitnftratjfedgratumfitei, fi peccatores féliciter agant St faluent,

AA 4 Quiem

-ocr page 308-

0

PARS PRIMA.

Qui cm Ris,fi is qucmtu pcccatorcm ccnfeSjpanitcntiam agens gratîorEatfQuîdfi ot culcashabeat vinutes,amp; propterea à deobenigne refpiciaisf Porto,natuminor hoc repnbsp;petit ani mû partis propenficrem ad ignofeendum, quod gentes quæ deum non noue*-rantjcrtore deliquerunt verius q deftinata malitia.Solet em adolefcentiæ cornes effe tcçtnbsp;imperitia amp;incogitantiaiamp;idcirco huicætatiJibcntiusignofcimus.Porroludæusqfibinbsp;videbaf eiTe iuftus,6biplacès ex obferuatiôe legis grauius peccat inuidédo frairi,q ille pecnbsp;cauetat aberrando.Hinc publicanus defeendit de cêpio iuftificatuspræ pharifzoXuc.ig.

ÇDcvia adviram. Matchjg.Marc.io.Lucæ.ig. ARTICVLVS LXXXIII.

Mat 4? N

Et ecce vous acccdcns,ait ilIûMagifter bone,quid boni faciam, vt ha*» beam vitam æternam f Q,ui dixit ei : Quid me interrogas de bono?nbsp;Vnus eft bonus,deus.Si autem vis ad vitam ingredi, ferua mandata.nbsp;Dicit illûQ^ærlefus autem dixitî Non homicidium faciès, non adulterabis,nbsp;non fades furtum,non falfum teftimonium dices,honora patrem Si matremnbsp;diliges proximum tuum ficut teipfum.

Qnàmnoxia dinitiaçtfitcupiditas,oftendit,quæ fernen verbi diuinifulFocat.Mar.io Et cura egtelTus effet in via, procurrens quidam genu flexo ante eum,rogabac eum.Luquot;nbsp;cae.ig.Etinterrogabat cum quidam princeps,dicens:Magifter bone,quid faciensvitamnbsp;aeternampoffidebo? Sufpicabaf lefum fibi indicatuçi modû quempiam quo diuitiarumnbsp;poffeffioneperpetuofrui poffet.Audieratenim lefum docentem,præceptalegis Mofai*nbsp;cac non effe fatis ad confequendumregnum cæloçt. Dominus aût indicate volens quodnbsp;bonitatis cognomen in neminem competat,nifi in folum deum,qui fuapte natura bonusnbsp;eff,ait LucæjS.Nemo bonus nifi folus deus,,Namverc bonus per effent iam,amp; fonsboninbsp;tatis.HieronymusîQuimagiftrû vocaueratbonum,ôCnô deum vel deifilifl confeffusfucnbsp;rat,difcit,quis fandum,hominem comparationc dei non effe bonü,de quo dicif Pfaf.nT.nbsp;Confitemini dfio qm bonus,OrigenesjBonushomo dicif in cuangclio,Matth.u.fic an*nbsp;geli boni,Pfar,i4£.amp; fpûs fandus bonus, Lucçji.amp; hlius dei q imago eff bonitatisiliius.nbsp;Sap.7. V cçî deo pjoprie conuenit,effe bonûîomnibus aliis,abufiuc ôc eatenus, qua tenusnbsp;baturamparticfpâtdiuinitatisîatqjvtcognofcamusnosnihil à nobis,fed à deopoffe,finbsp;ni'cp totu tribuete.Luc,i7,Cum feceritis omia quæ præccpta funt vobis,dicitc: ferui inutinbsp;les lumus.Comparationc em dei,etiam dum declinamus à malo, amp;facimus bonum,pa*nbsp;rum eft lob.4,Nunqd homo dei comparationc iuftificabiturî’autfadorc fuo purioreritnbsp;vir^ Nullusergoproprie bonus,partimquôdmutabilesfumus debonoin malû,partimnbsp;q» noftra bonitas ad diuinam collata bonitatem,malitia fit. Iftis ergo verbis mentem iu-ucnis fublimioré rcdderc voluit,vt ipfe tanq deus agnofeaf, Admirare adolefcenté,quo(inbsp;quü alq pleriqj fanandoçt morboçî gratia accefferint.Illc vitæ æternæ hæreditatê quæfienbsp;rit,tametfi grauifiimo auaritiæmorbo tcncref.Qyid faci3m,inquit, vt vitam æternâ per*nbsp;cipiam^Mar.io.R om.t.Non cm auditorcs Icgis iufti funt apud défi,fed fadores legis lu*.nbsp;ftifîcabunf.laco.x.Tides fine operibus mortua eft inferaetipfa.Dfis ad legé mittit,ne lu*nbsp;dæi dicctent,quod legé conténerct.Mar.io.Præcepta nofti.Ecclefiaft.iy. Deus ab initionbsp;conftituit hominê,ôc reliquit eu in manu confilij fui, adiecit mandata amp; præccpta fua: lînbsp;volueris mandata confcruarc,conferuabunt te, in perpetuû fidé placitam feruarc. Ap*nbsp;pofuit tibi aquam Sf ignét ad quod volueris, porrige manu tuam. Ante hominem vitaêCnbsp;mors.bonu amp;malü,qd placuerit ci,dabif illi.Scd qm legismâdata multiplicia erât,vtpotenbsp;moraIia,iudicialia,cærimonialia,intcrrogauitquæ.Ponit aütpccptafecûdæ tabular pro-ximurcfpiciéti3,quâtûad duo pceptanaturæ,Tob.4.Qd 3jsaliotibioderisficri,vide nenbsp;tu aliqfi alteri facias.Mat.7.0’3 ergo quæcüqj vultis vt faciât vobis hoîcs,amp; vos facitc il-lisî hæceft em lexSC prophctæ.Infcrf aût nocumetû proximo vel inpropria pfona,connbsp;tra hoc aitîNô occides,ptermiffo ordinc iuris.Gcnc.9. Quicuqj cffudcrit fanguiné humanbsp;nüjfundcffanguis iliius. Ad imaginé qppc deifaduscfthomo.AlioqFxo.it. Maleficosnbsp;nô patieris viucrc.Vcl in pfona coni«da,N© moechaberis.Pro.Â.Qui adulter é propteCnbsp;cordis inopiâpdetaïamfuâ.Hebr.iî.Fornicatorçsamp;adulterosiudicabitdcus.i. Coçe.fS.nbsp;Neqj adulteriregnûdci poffidebût. Autinfubftâria, amp;hoc velfado.côtra qd, Nofurtflnbsp;facics.i.Coçr.ÂJNcc^furcsrcgnü dei poffidebût.Mar.io.Ne fraudé feccris.i.Thef.4.Nenbsp;quis fupergrediaf,ncq;circûucniatinnegoriofrémfuû, qm vindexêdfis dehisonubus.

Honora

-ocr page 309-

A R T I G V L V s LXXXÎIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXtlI t

Honora patrcmamp;matrem*Êphc.6,Filij,obcditeparcntibusveftnsin domino:hoc cm tulium eft» Honora pacrem tuum,amp; matrem tuam,quod cft mandatû primû in promif-fione,v£bene fitjibijSCfis longæuus fixper terram. Omnia afit in vno concludit,dicensînbsp;Diigcsproximû.Romaft.Qui enim proximû diîigit,lcgemimpleuit. Diledio proxim»,nbsp;malum non operatur.PJenitudo ergo legis,eft dilediio«:.Iohâ.4,Et hoc mandatfi habe-mus à deo,vt qui diligit dcum, diligatSt fratrem fuum.

Ac ilk refpodens, ait illi:iyiagiftcr,haec ornia obferuaui a iuuentute mca ® quid adhuc mihi deeft C” Ait illi kfus t Si vis perfecflus efle, vade, SC vendenbsp;omnia quæhabcs.ôi da pauperibus, 8^ habebis thefaurum in cælo: veni»nbsp;kquere me.

Marcao.lefus afit intuiruscum,dilexit eum,Slt; dixit eitVnfitibi deeft.Vade fi^c.Iefus adolefcentem intuitus probx indolis ac Ia?tæ fpei,qöi non ifta fingeret, nec fibi malitiofenbsp;placeret, quemadmodum pharifari, fignificabat fefe etiam huius ætatis ftudio deledari,nbsp;Quod ifta feruariSjinqtjlaudotcæteçi in iftis,vt tu putas, nö eft collocata pfeda iuftitia,nbsp;Præfcribit aöt illi paupertatem caput oraniû virtutû.Si vis perfeäus eflejinquit.Hieronynbsp;mustinvoluntatc noftra eft,vtrü velimusefle pfcdiîtfiqcunqj perfedi eflc volumus,vcnbsp;dere debemiis, non difiipare, quæ habemas : ô(. non ex parte, fient Ananias amp;:Saphira,nbsp;Aâu.^.Quæ poflides,ait.Prou.î.De primittis frugû tuaçt da pauperibus. Aliena cm rc-ftitu.cnda funt.Luc.19.Si qd 31iqué defraudaui,reddoquadrupia.Dapaypcribus, non hinbsp;fthonibus vel amicis.Luc,i4.Cûfacis prandiû aut ccenâ, noli vocare amicos tuos, neqjnbsp;fratres tuos,neqj Cognatos, neqj vicihos, neqj diuite8,ne forte amp; ipfi te reinuitent, amp; fiatnbsp;tibi retributio:fed eu facis prâdiû,vocapauperes,debiles,claudos,amp; Cæcos:amp; beatus eris,nbsp;qa nonhabentretribuere tibi.Retribuef emtibiinrefiirredioneiuftoçi^Nechocfaiisefl:nbsp;ad perfcdtionem,nifipoftcontemptasdiuitias faluatorfequat. Multiem paupcresamp;rainbsp;fericordesplurimisfcatcnt vitijs,quarc Sc via virtutfi ampledenda.Sic ergo diffîpare,rcquot;nbsp;côderc efttnam pro terrenis opibus meliorem thefaaçe habebit in cæliâ.OrigcnesiIfte 3nbsp;mutât pro diuitijs paupertaté, vtfiat perfedus, credensfermonibusChrifti, admuabitnbsp;ftatimficut apoltoliChrifti, vt fapiensfiatinChrifto, vtmagnanimus, vtnaftus,vt Ca-ftus vtabfqjomni paiîipne.Obferua euangclium qdâ pr^cipcrc,quæd3m CÔfukre.Suttt Conrufh'nnbsp;enim præcepta de his,quae ad falutem adeo funtnec£fiarta,vt non pofiîr cuiquàmhis non euangelionbsp;obferuatis falus contingere.Vndc dominus præcepta tradens,abfolutc loquebaïur, poe.- quaOam.nbsp;nasæternastranfgrellbribusintentans. Nifiabundaueri£,iiiqHit;,iuftitia veftra plus qüâm quædamnbsp;fcribaçiamp;pharilæoçijnon intrabitisin regnum cæloçi,Matth.7. Confilia autem de his,nbsp;quæ ad falutem vtilia funt,vttarnen fineipfisfaluscontingere poffit.Hebrir.ii.Hicferudinbsp;uit nos)ad id quod vtile cft.Vnde magni confilq angelus dicitur.Efa.9.Sed pharifæi fprcnbsp;tterunt confiliumdei.Lucf .y.Quare dominuspaupertatis proponensconfilifi,non cö*nbsp;atflitio vfus eft fermone,neqjpoenam non feruantibus comminatus eft aliqu3m,ne^ nenbsp;ceffitatem impofuit,fed in hominis arbitriofitû efle voluit.Sic Si continentiam. Matth.t9nbsp;Qui poteft caperCjCapiat.Hincjde virginibus ait Apoftolus.i.Co9î.7.D5 virginibus prj-ceptum domini nonhabeo, confilium autem do. Qui non iungit matrimonio virginemnbsp;fiiam,melius facit, Audis hic penes arbitrii libertatem fitum,fi velis condnete: confiliuntnbsp;cnimdansandicat remfadu poflibilem. EtChriftusteftaf quofdam fe caftrafleproptetnbsp;regnum cæloçt.Erit igitur non coada.fed fpontaneavoluntastquo fit,vt qd volens poLnbsp;liefta eft,quove fefe fua fpontc aftrinxit.id vt rcddat,oportet,modo iiceat, deceat atquénbsp;expédiât.Hicre.4.1urabitis,dicit dominus,iniuftitia,iudicio,amp;vcritatc, Eiufmodivotanbsp;non femel feripturæ fandæ commédant,amp; feruanda præcipiut.Deut.xj.Cum votu vo-Ueris dno deo ruo,non t3rdabisreddere,quia requirctillud dfisdeustuus: amp; fimoratuanbsp;fueris,reputabit tibi in pdmtfi afit nolueris polliceri, abfep pÂô cristqd afit femel egref*nbsp;fum cft de labijs tuis,obferuabig:amp;f faciès ficut promififti dfio deo tüo,ÔCpropria volütatc,nbsp;amp; cre locutus es.Pro.xt.Ruina eft homini deuotarc fandos,amp; poft vota retradare.Pornbsp;roEf3.i9.ecclefiæ tempus defignans,3it:CognofcentAegyptii dominum in dicilla,amp;conbsp;lentillû in hoftfis amp; muneribus,amp;vota vouebfit dfio,amp; foluêt.Sic ôCPaulus adolefcentu-Jarum tranfgrfflionem,quæ fefe domino deuouerant d3mnans,dicit.(. Timor.c.Cum lunbsp;aturiatæ fuerint in Chfo,nubcrc volfit,habêtes dânationê, qa prima fîdê irrita fecerunt.nbsp;Licet ergo cófilia quae circa paupertaté,caftitatê,ÔC obediétiam verfan{,carni pugnér,eanbsp;tfi fpüs ample udif.quafifalubria,^ ad bcatitudinêexpcdiétia,qbusamp;Chfusadcft,vt ex^nbsp;lt;quanf fuo pr^fidio fua'lt;F gratia,Sic adfuit PauIo,i,C 09{,u,Swftiicit tibi gra mea.Phir.4,

Omnia

-ocr page 310-

FARS PRIMA.

Omnia poffum in eo qui me confortat.Sic adeft Sc oibus ad ip Cum con{ugîcntibus,eainî5 in veritate precantibus« Luc,«. Petite,amp; accipictis. ChryfoftomusîNeqj cm onerofumnbsp;aliquid aut moleftû eft imperatn,fed factlia cundaprorfus ac leuia, vt ft afteramus promnbsp;ptam folummodo voluntatê,omia cfficere poffimus, etiä ft pcccatis pleni faerimus innanbsp;meris,Nam 8(. Manaffespoft fcelerata mundatus eft vita ac dilutus.Quo auté iftud effc-*nbsp;cit modoî’pœnitentiæ profedu,fleiu,ftudiovoIuntatis.Non eftquippe aÜquodpeccatSnbsp;quod non cpdatpœnitentiæ virtute,imogratiae dei, qui, cum ad meliora conuertimur^nbsp;continuo nobis cooperator efficitunSiem bonus eflemalueris,quiprohibeat,nullus omi-no cft.Eft quide diabolus ptohibens,fed profedo nihil poterit,te eligente meliora: ma*nbsp;gis autem hoc tibi in adiutorium,deo cooperätc.Quod ft tu certc nolueris illud, retro^nbsp;recefleris,quemadmodfi ilk tutabiturî’Non em ncceflitate ac viokntia, fed efl tua te vultnbsp;voluntate laluare.Dcus enim non vult violenter aftringere,quemadmodum è regione,nbsp;ft folamadplacendumei oftenderis voluntatem, nunquamteilk deftituet, quantahbecnbsp;aduerfuste diabolus moliatur.Nudc ergo SC expedite Chriftus fequendus.Hicronymussnbsp;Si habes fubftantiam,vende:ft non habes,grandi onere liberatus es.nudum Chriftû nu-'nbsp;dus fequere,Durum,grande,difficile: fed magna funt præmia,dicente domino, Matus’,nbsp;Beatipauperesfpiritu,quoniamipforum eft regnum cxlorum,

$ Cum audiflet autem adolefcens verbum , abijc trifti's . Erat enim habens multas pofleßiones. ïefus autem dixit difcipulis fuis: Amen dico vobis.quianbsp;diues difficileintrabit in regnum caelorum. Et iterum dico vobis : lacilius eftnbsp;camelum per foramen acus tranfire, quam dwitem intrare in regnum caelo/nbsp;rum. Auditis autem his,difcipuli mirabantur valde,dicentes: Q_uis ergo po^nbsp;terit fafuus fierif Afpiciens autem lefus,dixit illis: Apud homines hoc impoffinbsp;bile eft, apud deum autem omnia poffibilia funt.

Auebat adipifei vitam ætcrnam,ambiebat perfedionis honorem: fed hunc affedura veluri bonfl fernen obruebantfpinae diuitiaçî,quasfubito relinquere, videbatur admodänbsp;durfl.Marc. lo.Qui contriftatus in verbo,abiit moerens.Quo claret beneuolum ilium fanbsp;fuiffe,amp;quis auarus, vitam tarnen defideraffeæternani.Itaqjmoeflus abntdomû,nequa*nbsp;quâm intelligens lefum non damnare diuitia8,fed affedumSCamorem, curasi^ diuitia*nbsp;rum,'qbus vix poffuntnon effeobnoxij q eas poffidét.Vidës ergo lefus mœftüillû abire,nbsp;fl ftc ambiebatfelicitatêrcgnicjkftis.vt tfiopes huius mûdinô poffer côténere,côuerfus,nbsp;Mar.io.8Ccircûfpiciés,air difcipulis fuis:Quam difficile q pecunias habét,in regnu deiirtnbsp;troibfit:“Nâ angufta porta ÔCarda via eft quæ ducit ad vitâ.Mar.io, Difcipuli aüt obftanbsp;pefeebât in verbis eius. At lefusrurfusrndens,aitillis:FiIioli,q difficile eft confidentes irtnbsp;pecunijs in règnö dei introire.Tenaciores em iufto,adhaf rent pecuniæ, amp; difficile abftranbsp;hitut qui talibus eft comptehenfus , Quàm diu em pecunias habemus, molitur diabolusnbsp;nos fupplantare,nc régula difpcnfationis rede vtamur,ôC difficile eft effugere eius laquenbsp;os.i.Timoth.g.Qui volunt diuitesfieri, incidunt in tentationê,amp;in laqueum diaboli, Änbsp;in deftderia multa,iSC inutilia,ôf nociua,qu3e mergunt homines in interitû,ôc in perditio*nbsp;nem.Radiîç^cm omnium maloçe eftcupiditas.Ecckfiaft.io.Nihiliniquiusq amare pecu-niam,hic cm animam fuâ venakm habeuHumilis porta non re ci pi c camelos opum farci-»nbsp;nis onuftos.Sic em notauit diuites auaros,quibus diuitiæ magis funt oneri q vfui,vt quasnbsp;alijs baiulant potius qffbi.Ecckftaftes.S’.Diuitiæ conferuatæ in malum dni fui.Generauicnbsp;filiô,qui in fumma egeftate erit.Sicut egreffus eft nudus de vtero matris fuæ, fie reuertcf,nbsp;8C nihil auferet fecum de laborefuo. Mirabilis prorfus infirmitas, quomodo venit,fic te-*nbsp;uertetur. Capitur ctiam camelus amp; pro fune, quo nautæ pro alligandis ancoris vtuntur.nbsp;Marc.io.Qui magis admiraban{,dicentes ad fcmetipfos, ÔC quis pt faluus fieric'Exiftimanbsp;bant vix quenipiam poffe inueniri, qui amplas poffeffiones fubitoprofufurus effet ob rc*nbsp;gnumdei,quanquàm ipfi paucula quædâ reliquiffent : vnde non pro feipfis interrogant,nbsp;quumpaupercs effent/ed pro omibus,quia mifericordes erant. Quotus enim quifqj eftnbsp;inortalifi,qui aut abijcerc poffit diuitias quas habet,aut non optare fi non habeiç’Lucç.is,nbsp;Quae impoffibilia funt apud homines,poffibilia funt apud deum. Docet n on humafia in-fîrmitatemeticndamfalutcm, fedvirtute diuina . Nam eiusconfilio amicos facimusdenbsp;inammonainiquitatis,Luc.i6,Hieronymus:Vbi difficile ponitur,non impofflbilitas prj*nbsp;tenditutjfedraritasdcmonftratur.DiffïIlimû eft,temporalibusabu ndarc,amp;: ea nonmofnbsp;dinate amareteffe in diuitijs^dC non vti dcliciistab alijs ob diuitias honorari,Sf nô cxto|li*nbsp;ncc mno

-ocr page 311-

ARTICVLVS LXXXI«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXLIIIT,

necmundi vanitaies fedari.ECclefiaft^Ji.Beatusdiüesquünaentuïcft finemacuïaiamp;qui poftaurunonabiit,ncc fperauit (npecuniaamp;thcfauns*Quis cft hic,amp;:laudabimuseum»nbsp;fecit etn mirabilia in vitafua«Non ergo hum aria çz eft virium,conténere diüitias,ea(ß cô'nbsp;moda qux diuitias_confequunturtfcd hanc aniini fubliniitatê impartit deus ijs qui per erenbsp;duhtatcm ßmpiicc, præbent fe aptos dotibus diuinis, Solus ille mutât animos diuitû,vcnbsp;alacresctiam vel abrjciant quod polTidentjVelpoflidcanttang comfHuncs,nonpropnas,nbsp;ftmper patati relinquere,fi quando id poftulcc cuangelij negotiü. Quur cnim segre con-ttmnant opes,qui non grauantur impenderevitamî’ Diues enim apad deum ciiedefiit,nbsp;quifquis amorépofmc pecuniae,SC fic habet,vthbcntifl'imc fitrelilt;Surus,quotiesid poftu-larit ratio falutis ae terBss.Pfal'lt;j6uDiuitiae fi affluant, noîite cor apponerc.lob.M.Si puta-uiaurum robur meû,â^ obriio dixi,fidutia me^Si laetatusfumfuper multis diuitrjs meis,nbsp;SC quiaplurima repperit manus mca, HincJ,Timoth. 6» Diuitibushuiusfeculi praecipenbsp;non fubJime fapere, neq; fper are in incertô d.uitiarum fuarura, fed in deo viuo,qui præ-ûatnobis omnia abunde ad fruenduinJbene agere,diuitcs fieri inbonisoperibus,facilenbsp;tnbuere, communicare ,thefaun2arefibifundamentumbonuminfuturum vt appréhendant veram vitam.

Tune refpondcns Petrus,dixit ei: Eccenos reuquimus omnia, bC fecuti fu/ Mar.19, muste. Qji’dergocritnobisf

Oftenditiocóprehenfibiliamanere bona cos,quiterrenisCoritêptisÓf fdiâis,Chriftil fequuntur , Nonnihil fpei exdni verbisconceperat Pctru^quifcusiuucncm adrtionuit,nbsp;venditis omnibus ôC in pauper es er ogatis,fe fequitqui quanq diues non effet, tarnen hocnbsp;ipfuni quod habebat,alacer reliquic,ac dominufuerat fecutus. Hine aittPraeftifimus quodnbsp;ab adolefccte requirebas, illi promittebas thefauçz in cæli8,nobis igitur quid fperandu eftnbsp;præmrjHieronymustGrandis fidutia.Petrus pifeator erat,diues non crat, cibos manu SCnbsp;arte quærebatjôi tarnen loquitur confidenter,reliquimus onii3.Marc,4.ReliciisretibuSnbsp;naui,fecuti funt eû.PIurimureliquit,quitotûquod habet,ficdeferit, vtnee de farcien-do,nec de augendo cogitet.Etem paruaçz rerum magna tenemur aftedi-one^Sed oéânbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

voluptatcs reliquit,amp;efiparentibus amoré carnis.Illæem affedionesnonfolû contra dt nites,fed etiam contra pauperes militant. V nde dns dixit Abraæ.Gcne.li.Egredere denbsp;terra tua,Sc de cognatione tua,5lt; de domo parris lui. Origenes: In datisnon ijjfum da-t«m,fed affe dfl dantis afpiciens deus iuftificat,amp; melius fufeipit parua danteirt cû magnonbsp;affedB,q magnaex affedu modico.ExempIofuntduo minuta viduaf,LuC.it,ôfhic Petrus,Quanq nonniilli baud pauca rdiquerunt, vt claret in Matthæo, Luc.ç. Sed qa nonnbsp;fufficit lantu relinquere,hoc em amp; Socrates fecit amp; aln,adiungit quod perfedu eft.Et fe-ruttfumus,inquit,le corporis^eflu,cordisaffedu,vitæ'q5aflimilatione.i.Iohan.iQui dinbsp;citfe in Chfomanere, debetficut ille ambulauit, SCipfc 3mbulare.i.Co9t.4.Imitatorcsnbsp;met eftote,ficut Si ego Chri.Ecd.ij.Gloria magna eft fequi dfim.logitudo em dieçi affunbsp;mef abco.Nam loh,i4.Nemo venit ad patre, nifi per me. Hine loha.S.Qi’i »«quif me,nbsp;non ambulatin tenebris,fed habebit lumen vitæ.lohan.14, Egofum via,veritas,vita.

lefus autem dixit illisiAmen dico vobis, quod vos qui fecuti eftis me, in regeneratione cum (edcrit filius hominis in fede maieftatis fuæ, fedebitis 8Cnbsp;VOS fuper fedesduodecim, iudicantes duodccim tribus Ifracl.

Hiero,Mon dixit,qui reliquiftisomia.hoc emmulti fecerfit vänitatisftudio,fedqui ft cuti eftis me,quod propriu apoftoloçt eft atqj credentifl.In futuro feculo, quum reuixegt;nbsp;tint mortui,dabitur(gcuiq; pro meritis fuis præmium,iam'q5 filius hominis depofita,quanbsp;nûc videtis,humilftate,cófedcrit in fede maieftatis,manifefteSfvniuerfal’rcxercës indicianbsp;ria ptâté.loel.jCôfurgâtSCafcédât gétesin vallé lofaphat,qa ibifedebo vt iudice omesnbsp;getes in circuitu.Dan.v.Afpiciebä ergo in vifiôe nodi8,amp; ecce cû nubibus cæli quafi ftli-ushois veniebat,amp; vfqjad antiquû dicçz puenit,amp;in eófpedu eins obtulerûteû,amp; déditnbsp;ei ptâté ôf honoré,amp; regnü,amp; oés ppft,tribus linguae feruiêt ipfi, Adu,io.Ipfe eft,qutnbsp;lt;ôftitutusé à deo iudex viuoiÿ amp; mortuoçt.Origenes tres ponitgencratioes.Vna,qocs Generadwnbsp;nafcimurfilqiræ.Ephe.i.Quancmomûdus à fordc,nccinfansCHiuseft vnius dieivita, nestresnbsp;fuper terram.Iob. iv.Altera,qua renafe/mur ex aqua SC fpiritu fando.lohan.j. qua con-fepelimur Chrifto.K.o.6. An ignoratis fratres,qa quieflq? baptizatifumus in Chrifto,innbsp;morte ipfius baptizati fumusfConfepuki em fumus cum illo perbaptifmûin mortem, vtnbsp;quomodo Chriftus refurrexit à mortuisper gloriam pf is,ita Si nos in nouitate vitæ aninbsp;.buIeraus.Qua oïsicrgifm‘icula,quaoïsmôdus à forde,Ephcfî.j,ChfHsdikxiteccIefiâ,nbsp;..... - deftipn»

-ocr page 312-

PARS PRIMA.

S^feipfum tradiditproca,vtillamfanäificarct,mundäs eSlauacro aquae in vcrbovitr,vX cxhiberct fibi gloriofam ccclc{iam,non habentem maculam aut rugain,aut aliquid huiuC-modijfed vt fit fanfta SC immaculata« In tcrtia conformesßnnt corpori claritatis Chri*nbsp;fti,quae terminatur ad effe fubftantialc fecundo coUatum,rcftitut umç corporij.Coçzjçnbsp;Mortui refurgcnt incorrupti,iSC nos immutabimur.Oportet emcorruptibiie hoc indue*nbsp;re incorruptionem,amp; mortale hocinducre immortalitatem.Phitj^Noftraconuerfationbsp;in cglis cft,vnde etiamfaluatorem expcdamus dominum noftrum lefum Chriftum,quinbsp;reformabit corpus humilitatis noftrae conhguratum corpori claritatis îuæ, fecundû openbsp;rationem virtutis fuar,qua poffit ctiam fibi fubqccrcre omnia.Sedebitis SCvos pifeatores,nbsp;modo tori mundo exofi, abiedli, aepenitus deplorati,tunc conforteshonoris,qui nuncnbsp;conforteseftisafflidioniSjiudicantes duodecimtribus Ifraehquia vobis credcntibus,illinbsp;credere nolucrunt,quod ex eadem ftirpe progenitijfifdem miraculis ac beneficqs prouonbsp;cati, tarnen nulla ratione perducipotuerunt vt crederent, quum vos humilcsamp;idiotae,nbsp;Itatim ad fimplicem vocisiuffioncm, etiam ilia rcliqueritis, quibus vitam fuftentabatis.nbsp;HicronymusîDifcimus hic,dominum cum fuis difcipulis iudicaturum. V nde Matth.ix,nbsp;Luc.iuldeoipfi indices vcftri erunt.Nec quoniamfuper duodecim fedesfeffuros ait,duonbsp;decim folos homines cum iHo iudicaturos putemus. Alioqui quum in locum ludæ Mat^nbsp;thias feledius fitæaulus qui plus omnibus Iaborauit,vbi ad iudicandum fedeat, locum nónbsp;habebitj.Coçi.iÇ.qui tarnen adnumerum iudicantium fe cum aliispertinere demonfiranbsp;uit,dicens.i.Co^.6.Nefcitisquoniam angelosiudicabimusfSicdefpfisiudicandis. Sinbsp;enim duodecim tribus Ifrael, vbi tribus Leuiquæ decimatertia^ vbiôC genres î’Num SCnbsp;Iudasî’Non,quia non fequutus pcrfeuerantenSæpc enim deus pollicetur bona quibufdânbsp;dignis,quæ aufert,quum exciderint,ôC indignos fe reddiderintgt; Similiter facit Sc in afpe*'nbsp;risîfæpe minatur,SC non inducit,conucrfis nobis.Obferua quod Chriftus fccundum na-turam diuinariijimo tota trinitas,iudicabit autoritatiuetfecundum quod homo,executPnbsp;ue.Iohan.ç. Pater omne judicium dédit filio*ApoftoIi per afiefibriam dignitatem, tanqnbsp;amici.Cjteri deâi per approbationem,fententiamiudicantis iufiiflîmam approbantes.nbsp;Minus malt,per comparationem.Matth.u, Viri Niniuitse furgent in iudicio cum gene-'nbsp;ratione ifta,ô^ condemnabunt earn* Qui ergo fua relinquentes,dominum fecuti fantjhînbsp;indicés cü domino crunuqui licita habentcs,reâ:c vfi funt,iudicabuntur,quibus dicetur«nbsp;Venite benedidi partismeôpercipite regnum, quod vobisparatum eft ab origine munnbsp;di.Efuriui enim,SC dediftis mihi manducare,SCc» MattKiy.

Et otnnis qui reh'queritdomum, vel fratres,aut forores ,aut patrem, auc matrem,aut vxorem,aut filios,aut agros propter nomen meum : centuplumnbsp;accipiet, 8^ vitam æternam poffîdcbit»

V olens oftendere hanc eximiam laudem non folum patere diuitibus,verumctiam te* nuibus,qui quicquid hoc eft quod poffident, libenter habentpro dereliäo ob euangeliu^nbsp;quum hæc virtus magis æftimetur ab affedu relinquctis,g à modo rei reliâæ,Marc.io,nbsp;Amen dico vobis,nemo eft qui reliquerit domûamp;c^propter meamp;cuangeIium,(Lucu8.nbsp;propterregnum dei)quinonaccipiatcentiestantû,nôcin hoc tempore, hoc eft,domosnbsp;ôCfratifcs,amp; fororeSjêC matres,amp; nlios, amp; agros cum pcrfecutionibus, 8C in futuro vitamnbsp;aeternam.Ne pœniteac relidoçt,magnum oftendit præmium ôC lucrum, ob dei regnumnbsp;fecifle iaâuram,HieronymusîSenfus eftîQui carnaliapro faluatore dimiferit, fpiritua*nbsp;lia recipict,quae comparatione ÔC merito fui ira crunt,quafi paruo numero centenarius c5nbsp;paretur^Pro fingulisrelidis centuplum accipiet inhacvita,quantumuisfæuiant,perfecunbsp;tionum procellæ*Siquidem longe plus accrcfcit ex charitate euangdica,g deceffit exim-manitate perfecutoçe^V ehementiores atqjdulciores funt affedusfpiritus quàm nature*nbsp;PfaKiiS.Particcpsego fum omnium timentium te,8tcuftodientium mandata tua.Nullanbsp;cm comparatio fluxarum return,amp; mox,etiam fi nullus eripiat,perituraçî,ad opes animi,nbsp;quas nemo poteft elargiri,nifi folds deus,ncmo poteft eripcrc, nifi qui largitur. Philip,nbsp;Vcruntamen exiftimo omia detrimentum elfe propter eminentem feientiam lefu Cfsri*nbsp;ftidominimeijproptcrqucm oÂiadetrimentüfecijôfarbitror vtftcrcora, vt Chriftfinbsp;lucrifaciam* Quid enim confert vxor domui viri fuiî* Profedo curat quo neceffaria fintnbsp;parata.Quot fuerunt SC funt,quibus cura de neceflariis prædicatoribus fuit verbi diuini.nbsp;Sicmatres,fic fratres,ôCc.quiamico diliguntaffedu, Hinc.i. Coçî.r.Tanquânihilha*nbsp;bcntes,6^ omia poflîdcntcs.Et fi hoc par um videtur,addetur ôC ad cumulum,æternæ vi*nbsp;tæpoflefiio infeculofuturo.ChryfoftomusîAfpice qualiterpaupertatem, quamdocue-rat,dfis per opera dcmonftrauinconfundahfpaupertatis detradores/uiusgloriaincapinbsp;te no*

-ocr page 313-

A R T I C V ü V S LXXXIIlïr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îo. CXLV.

te hoftro in ipfîsetianiîncûnabulis refaIget.Luc.x»Panniseum inHolûit)8fïctKnâüit tfl prçfepio, nô crat ci locus in diuerforio.x.Corinth.8.Scitis giranâdoinini noßri lef«nbsp;Chrirti,qni propter voscgcnusfadus eft, rum cêi diues,vtilhusinopia vos diwtes eê-ûs.Matth.g.VuIpes foucas habent,ÔC volucrcs cæli nidosîfiliusaüt hominis non habetnbsp;vbi caput fuum reclinet.ltaqj ne difcipulis fecuritatem adderet^quodà dômino ob de*nbsp;relidlas res amp; afteâus negleftos eftent collaudati, adiedtt

Multi autcmeruntpriminouiffimûSC nouiflimi pn'mi.

• Non enim in rebus fita eft ifta laus, fed aftedibus, Paupertor eft,qui quod cafu obti«* § it,fie habet quafi non habeat,facile donans quoties fubleuandus eft proximustnec gaitnbsp;io geftiés fi quid accrcfcat,nec dolorè contabefcensfi quid eripiaturîquàm is, qui hocnbsp;ipfum quanuispufillum quod habet,magnifacit,nec augendi vllum facit finem.His di*nbsp;«is videbatur ludam notare,qui quum amp; ipfe relidis omibus fequutus efiet dominum,nbsp;tame poft fccicratius auarus eompertus eft, q rj qui iuxta mundum funt opulehtiftimi.nbsp;Sic Sc ludæi nouilTimi fadi^qui primi,econtra gentes.HieronymusîNon tempore differente domino, fed fide«

lt;lDe operarijs in vinea,Matth.zo. ARTIC VLVS LXXXIin,

Imile eft regnu cæloRî hominî patnfamitias,q exfjt primo mane codu«* cere operahos in vineam fuam. Conuentione autem fada ejc denarionbsp;diurno,njißc eos in vineam fuam.Bt egreffus circa horam tertiam, vi*



dit alios ftantes in foro ociofos,8£ dixit illis:Ite 8^ vos in vincam mea.öÓ qd iuftum fuerit dabo vobis.llli autem abierunt. Iterum ante cxrjt circa horamnbsp;fextam nonam,0C fecit fimih'ter.Circavndecimam veroexijt,S^inuenit a^nbsp;lios ftantes,dicit illis:Qjiid hie ftdtis tota die ociofi^Dicunt ebquia ncmo'nbsp;oos conduxit. Dicit illis: Itenbsp;nbsp;nbsp;vos in vineam meam.

Quoniam ænigma videbatur quod dixerac de primis3Cnouifiimis,explanatparabola, qua declarat diuerfisætatibus homines effe vocatos ad culcum pietatis, SC omibus ta men iuftitiæcultoribus idem elfe præmiû æternae falutis,modo vocati gnauiterlabora-Merinttnvinea iuftitiæ.Regnû cæloç£,præfensdicitur ecckfia,quæ cû triumphanteynunbsp;facit regnü.Huiusrex,deusîIex,charitasîplebs,Chriftianiîvn3nicrccs,æterna félicitas,nbsp;quæ hic in fpehabecur,ôC illic percipitur in re.Roma.g.Spe em falui fadiTumus^t.Co-rinth.ç.Quàm diu fumusin hoc corpore,peregrinamur à dfio.Non tamê fumus hofpinbsp;tesSCaduenæjfed ciues fandoçiôC domcfticidei,Ephe,x,HincPhilip.5«Noftrâcôuernbsp;fatio in cælis eft.C010^.5.Quæ furfum funt,quærite,nosn quæ fuper terram,Côditor er Paterfaminbsp;go nofterrede paterfamilias dicitur, qui eledosquos condidit,in mundo quafi fubic- liasquia*nbsp;dos in domo gubernat.Baruch.j.Olfraeljquàm magna eft domus deitui, Singés lo- .nbsp;eus pofleffionis eius.Deutc.ît.Nonne ipfe eft pater tuus,qui poiredit,fecic SC crcàüit tei*nbsp;S3pîæ3gt;.DiIigis omniaquæ funt,SC nihil eorum odifti quæ fecifti î nec cm odierts aüqdnbsp;fecifti aut conftituifti.Quomodo autem poftet aliquidpermanere,nifi tu voluifle s i aucnbsp;quod a te vocatum non eflet,confcruaretur^Sapïæ.ix,Tu aût dominator virtutis,cumnbsp;tranquillitate iudicas,6C cum magna reucrentiadifponis nos, Subeft tibi,cum volueris,nbsp;poftc.Exiit non loci mutationcjfed noua operationc. Quû em non cognofcitur,iH oc-cultoeftjquando cognofcitur,dc occultoprocedit adnotitiamteoeç frequentius cxqtjnbsp;quo amplius fui notitiam dédit lfraeli,vt dicit Gregorius î Ad erudiendam plebe fuâ,nbsp;quafi ad colendam vineam nullo tempore deftititoperarios mittcrctquiaSipriusppa*nbsp;treSjSC poftmodum per legis dodores SC prophctas,ad vltimum per apoftolos, dû pie-bis fuæ moresexcoluit,quafiper operarios in vineæ culturalaborauit. Quanuis^pronbsp;quolibet modulo vel menfura,quifquis cum reda fide bonæ prædicator adionis exti-titjhuius vineæ operarius fuit.Efa.ç.Vinea dniexercituum,domus Ifrael eftîviriluda,nbsp;gcrmcnciusdeledabile.Neputarcturante legénonfuiffe,ait PfaL79,Vineade Aegy-pto tranftuliftijôC plantafti eam.Hanc obmaliriam ^ricolarüm,qüi hærcdemoccide*nbsp;rütjalqs locauit,Matt,il.Vtenivineafertilisiucüdifl^os frudusprodücic,itaamp; Chrinbsp;fti ecclefia j atq; vt ramos quofdam habet aridoe,ita ôC in ecclefiæ corpore eft inuenire

B B membra

-ocr page 314-

P AR s P RT MA.

menibraqusdamSvidâ.Teftatur dns Iohan.i7gt;Ego fum vitis,amp; vos palm/rcs.Conda* cit aût operarios, non loquutorcs,qui dicant ôC non faciant,Matth.i),Chryfofiomustnbsp;Conuentio cft vitæ ætcrnæ promiflio.Denarius imagine regis habet,qui olim pro decern nummis computabatur : SC fignac, quod homo qui ad iinaginem dd fadtus fueracnbsp;G.-fi.i.fedpcr pcecatum deformacus,in seternabeatitudineperfede reformaret ex ob-n’.tmu« feruationc præceptorum decem decalogi.quae in duobus charitatis praeceptis includû-wr dena# tu^jddedionis dciâC proximi.Diurnus dici^ur,quiaproptcr eum quotidielaboratur,SCnbsp;riui dicat* quotidiefcgnumingredienribuscækftc datur,ipfHmlt;çmeremurin diegratiar.lohâ.9.

Venitnox quandonemo operan poteft,amp; accipiertiusindiegloriæ.Pfal.gî.Mcliorcft dies vna in atrijstuis fupcrmillia.NoIuit diuina bénignitas vt gratis fibi feruiretur, fednbsp;pro denario diurno,hoc cft,rcgno cælorum.Diligenter ergo eurandû,ne de vinea cx-cidamusperinfidelitacéjSCnemalitiofe in eaoperemurpeccâdoîalioqui erjcicmurfî-cuc Adâ Gcne.j.ac tertio,ne negligétcr Iaboremus.Hiere.48« Maledidus q facit opusnbsp;dcinegligétcr, Origenesî AfFedus,nô têpus,refpicitur,qdquisfccitin fide: ideo nonnbsp;afpicitur ex quo quis voeatus eft,fed quantum quis operatus eft,ô^ ob id omnibusidemnbsp;tribuitur denarius.Inforo,hoc eft,in feculo,rerumtemporaliû negociauonibui pkno,nbsp;vbi plurimi animas vendunt,detenti per mundiconcupifccntiam,fugicntcsbenc ope-raripernegligcntiam.lteôô vos,dimittendo opéra tenebrarum.facicndofrudus lucis*nbsp;Roma.is.Abnciamusopera tenebrarunt,amp; induamur arma lucis, Cum iftis noncom-poniede precio,fed quod iuüum di dicit.Reddet enim cuiqjfecüdum opera fua,M3tt«nbsp;16.Ad vndecimam exiens,inuenit rebus tcmporalibusinhærentes, SC fpirituakm profenbsp;dum ncgligcntes,Iohan.i6,Exiui à pâtre Si veni inmundü.lohan.î.Lux venttin mû-dum,ôC dikxerunt homines magis tenebras q lucem, Eccî.îj.MuItam malitiam docuitnbsp;ociofitas.Vnde Ezech.iô.Hæc cft iniquitas forons tuæ Sodomæîfuperbia,amp; abundâ-tiapaniSjôCociofitas.Prouer.n.Qui operatur terram fuam, fatiabitur panibustqui aûtnbsp;fedatur ociurtijftultilTimus eft.dc t8 Qwi fedatur ocium,repkbif egeftate, Omnis ctiânbsp;gentiliûvita,extra Chriftûinfruduofa,Ncmo,inquit,nosconduxit, hoccit,vias vitænbsp;nemo nobis aperuit.Nam per lege fcnptî condudi nô crant,6c kx naturæ in ipfis ob-fcurata.Roma.i.Obfcuratûeft infipienscor coçi,vtpcrfedâ de deo cognitionénon hanbsp;berent.Adu.iv.Ettéporaquidê huiusignorânæCqua fculptilia deos putarût)defpiciésnbsp;dcu8,nunc annûcîat hominibus,vt oês vbiq? poenitentiâ agît. Hinc dûs grauitatem l'n-credulitati8metitur,d.Iohan.it,Si nô veniÀem,amp; locutuscisnôfuiflem,peccatü nôha-berentînüc aût exeufationé non habent de peccatofuo.Roma.ii.Cæcitas ex parte cô-tigit in Ifrael,donee pknitudo gentium intrarct,ChryfoftomusîDicsift3,operation3nbsp;diestdiesquæ fequitur,dies fenai^.Confiderâdapietas dei,quae vt occaûonê habeat p*nbsp;miandijVndeciniaopcrarios mittitin vincam. NamSC gentiles ad vndecimâ vocatur.nbsp;Hanlt;. PofTiincôCad vnumquenq; horarum diuerfitates,perætatûmomenta diftingui. Mancnbsp;pucritia,in qua bene operari nitimur.Eccî.î9.Cor fuû tradet ad vigilandû diluculo, adnbsp;Hora ler^ dnm qui fecit ilium.Hora tertia,qui in adolcfcétia,quâdo folfhoc èft,calor n3turalis)innbsp;da. altûtcndit.Thrcn.j.Bonumcft virocûportaucrit iugfl ab adokfcentlafua,Proue.iz,nbsp;Prouerbium eft,3dokfcens luxta viam fuâ,cti3m cû fenuerit, non recedet ab ea. Ecce»nbsp;Nona ho/ n.Mcmentocreatoristutin diedusiuuentutistuæ. Hora nona qui faltem in fenedutc,nbsp;w.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quando folChoc eft ƒ alor naturalis)declinat. Vndecima, qui in décrépira »täte, Si vlti-

mo vit» fine. Id enim vult parabola, qjôfin feneda licet refipifeere öCregnum cæloçt alTequi Concludit ergo dei pietas duritiam noftram.

« Cum fero autem fadû efïet, dicit dominus vineæ procurator! fuo: Voca operarios.S^ redde illis merccdcm,incipicns a nouiffimis vfcp ad primos. Cunbsp;vcniilent ergo qui circa vndecimam horam vénérant,acceperûc fingulos de*nbsp;narios. Venientes autemnbsp;nbsp;nbsp;primi,arbitrati funt çp plus ertène accepturf aecc

perunt autem ipfi fingulos denarios.Etaccipientes.murmurabant aduer* fus patremfamilias,dicentes:Hi nouiflimi vna hora fecerunt, pares 1II08nbsp;nobis fecifti qui portauimus pondus diei amp; æftusf

Sero,vt dicit R abanus.mundi finis eft,aut vit» vniufcuiufqj terminus, tune em non ^ro my/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operandi fruduok,fedmercedis recipiendæ.Procurator Chrüs,cui oîa pater

Rice quia. jjgj,jjomanus,lohan.ij. Nam procurât nobis paths propiciationem.i.lohan.i.Siq^ peccaueriGaduocatH habemus apud patréjlcfum Chriftû iuftntd^ ipfc eft propiciationbsp;propec

-ocr page 315-

ARTICVLVS LXXXIIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CXLVL

propccca^tis noftris.nonpro noftris aSttantfl^fedéC pro totius mudi*Sic amp; iuftä remu nerationé.Matth»is^,V enice bcnedidri paths inci,po(fideteparatu vobis regnfi.Heb .10nbsp;Habentesfidutiaminintroitu fancloçtin fanguine Chhfti.Voca opcrahos, Apoca.14.nbsp;Opera cnim ilfoçt fcquutur illos, Apoc.22»Ecce venio cito,amp; merces mea niecü cft,dare jvnicui^ fecundûopera fua.i.Cor.5. Vnufquifqjprophâmcrcedé accipietfecödumnbsp;fuû laborê.Iob.s'.Hô nafcitur ad laborê.Vnde Gene.5»In fudore vultus tui vefcchs pane tuo.NâôCphmushomopofitus fuitinparadifiim, vt operarefÄ: cuftodiretilium,nbsp;Gene,z.ldeo admonet Eccés.9,Quodcûq} poceftmanus tua,inftâter operarcî quia necnbsp;opus,nec ratio,nec fapiétia,nec fciéti3,erunt apud inferos quo tu properas.Ghryfoft»nbsp;luftitiæ fuitjOÎbus reddere,fed nouiiTimisîphmü non fuit iuftitiæ contrariû,fed miferi-cordiæ oftenfiuû.Iudaeiprius vocati funt,fcd tamë gêtespoft vocatæ,non folü æquatacnbsp;funt illis,verü etiam antepofitae incredulis.Nainaduentu dni vocati, ad regnu fine all—nbsp;Îua tarditate vcniunt,æquales ijs qui ab initio mûdi coeperut ? prius etiam latronem gnbsp;etrûinparadifutn perduxit. Qui circa vndecimàvénérant,vna tantü horalaboraue*nbsp;rantxSitarnen acceperfit3^ipfi fingulos denarios vitâ æternam,quæ (vt dicit Auguft.)nbsp;æqualis erit oïbus,nulli 15gior,nuIIi breuiortmeritoçi tamë diuerfitate fulgebût alij ma-ius,alij minus.i.Cor.is-.StelIa differt àftellain claritate,ficamp;:refurrediomortuoçi.Io-han.i4,In domo paths mei mäfiones multæ funt. Acceperüt ÔC primo vocati,iüxta co-ucntionem fingulos denariostfcd vidétes æquatos in præmio,qui nofuerät pares in temnbsp;poris fpatio,3beuntcsmurmurabâtînon q? minus acceperint quam conftitutum, fed qgt;nbsp;plus accipere voluehnt his,in quos cicmcniia fe codudohs effnderat. Semper ludæi innbsp;regno dei digniorë locum habere volueröt gentibus,vtpatet in Adis.Eo q? æftu meh-dianö pertuleriraus,quS ifti vencrint fub vefperam, refhgerato iam fole.Ante Chriftinbsp;cm aduentu pluslaborauerüt, eo qj mors nondum effet foluta,ne_qj diabolus contrituS,nbsp;fed adhuc viuebat pdm, Vnde de lege ait Petrus Adu.tîr.Quid tétatis deum imponercnbsp;iugumfuper ceruices difcipuloçi,quod neq; nos,nccjjpatres noftriportare potuimus?nbsp;Nos aut gratia Chrifti perbaptifmum iuftificati.virtutein accipimus ad vincendü ad-ucrfarium noftrum,iam deuidum öC occifum à Chhfto,

Äcille rcfpondens v’^nieorum.dixit; Amice,non facio tibi iniuriam.No*’ gt; ne ex denarioconucniftimecumfToIIe quod tuum eft,8^ vade. Volo antenbsp;amp; huicnouiHimo darc,ficut 8^ tibi.An no licet mihi,quod volo,facerefÄnnbsp;oculus tuus nequam eft,quia ego bonus (umCSic erut nouiflimi primi,ö^ prtnbsp;mi nouiflimi. Multi enim funt vocati,pauci vero eledi.

Vni pro omnibus dixitt Amice,nó facio ^c.quur mea benignitaté inuides alifs^ Mea in alios gratuita liberalitas,tc no lædit.Iob.S.Nunquid deus fupplantatiudiciö,aut omnbsp;nipotens fubuertit quod iuftu eftf Præftitifti operam,habes mercedé.De tuo nihil de-cedit,fi quid huic additur ex mea liberalitate.An mihi libeçi non erit per te,de meo ^dnbsp;volofacere^’Cû era volfitas dei fit effentialiter idem quodfapiétia SC iuftitia,nec iniuftanbsp;necirrattonabilis efle potefttfedeoipfoquod aliquid vuIt,iuftumeft.Sap,ii,Virtustuanbsp;domine iuftitiae initiu eft.An oculus tuus liuore torquetur, quia me vjdes benignum innbsp;cos quos lubitum eftC*GregoriusïConquerendfl,non fi daret quod nÓ deberet,fed fi nónbsp;daret,qddeberer.Iargiiiograhæinpraefenti,amp;gloriæin futuro,n5 poteft ànobis diju-dicari,cuc vni plus,alteri minus largiaturtfed eius ordinationi,qui ponderator eft fpiri-tuum,Proucr.i6.Si cui omne cor patet,amp; omnis voluntasloquif,eft penitus relinquë-da.PfaI«8ï» Gratiä Sc gloria dabitdns. Quanquam inter fando^ nec eft liuor,necmur-muratio aduerfusdcum,tamë huiufmodididisexpreffitfumma honorem quë nouifiï-mus eftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt in præmio locum primum fortiretur,SC domini liberalitate aequa-

retur his qui pdus venerant.Hac fimilitudine oftendit dns neminë ab hoc præmio vitae æternæ fecIudi,quimodovocatusaudiat.Hoc præmium vt nó debetur oîno mentis noftris,fedpotius bencficentiæ diuinæ,tamë non contingit citra noftrû conatß, quanquam Sc hoc debe^us vocanti,q) ad cultum pietatis accedimus,qj in co perfcueramusnbsp;vfqj ad vcfpcram.Philip.1. Qui coepit in vobis opusbonG,perficiet vfq; in diem Chrinbsp;fti lefu.SC 2.Deus enim eft,qui operator in nobis velle SC perficere pro bona volutate,nbsp;Hine i.Cor.iç.ait ApoftoIustPlus oibus Iaboraui,nó ego aût,fed gfa dei meefi. Statimnbsp;igitur properct,quifquis vocatus fucritjalioqui fruftra fuerit vocatus,fi no det operamnbsp;vtfit etiam ele(Sus,PfaI.ï9.AnnöciauiSclocurus fum,multiplicati funt fup er num erum.nbsp;GrcgoriusîEcce vox omniû Chriftu clamat,fed vita non clamar, Pleriq; dum deum vonbsp;BB i tibus

-ocr page 316-

PARS PRIMA.

obus fequ5tur,moribus fugiïit.Tit.i.Cófitentur fe nofle deS,fa Ais afit negïcPaud er-* go elelt;fti,qta multi male operätur«Hlcre.4,Vt inique agcrétIaborauerfit,Matt,7.Nonnbsp;omnis qm dicit mihi.dfie dAeJntrabit in regnö cæloçetfed qui fscic voluncatem patrignbsp;mei qui in cælis eft,ipfe intrabitin regnü cacloçt. Aut hic mercedê accipiunt. Matt.6.nbsp;Amen dicovobis,receperuntmercedê fuä.Aut nô perfeuerantin finê.Mattao.SC 14,nbsp;Qui pcrfeuerauerit vf^ in finem,hic faluus erit. Ecci.ig, Ne veteris vft® ad morte iu-ftificari.Apoc.uJuftusiuftificetur adhuc,SC fandusfanâificetur adhuc. Sumusenimnbsp;dei mercenary,vt dicit Chryfoftomus,qnunq fine opere eê pofTunt, curent't^ oportetnbsp;opera dôi,nô fiia^AnfeJmusîQuicflqpnondu viuitvtpauci,aut vitîfuam corrigêdo fenbsp;inter paucos colligat,aut cû multitudine timeat rcprobationê^t.Pet.i.Quapropter frinbsp;ires magis fatagite,vt g bon,a opa certâ vcftrâ vocationêÂeleâionem faciatis.

1(De paucitate faluandorum, 8{. doIoHerodis, Lnr.fs«

ARTJ CVL VS LXXXV«


X-Jxit ad illos: Cotitcndite intrare per anguftara portamtga multi, dico vobiSiduacrentintrareiS^notipotcrunt:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a-

Caufam aflîgnat,quare pauci eleäit^ä vocaurenuûtAideó poft eu VoIut,ingreffuOT floninueniunt.Prouc.i.Quia vocaui,^renw*ft*s:extedi manumea,amp; no fuit qui a p 'nbsp;ccret,defpcxiftis omueconhliûmefiAincrepanones meas neglexiftisÆgo^««’gt;nbsp;teritu vcftro ridebo ÔC. fubfannabo.cfi vobts id ^d timebatis aduenerit^Ob id eÆ dits cinbsp;uitates ô(. caftella obambulabat,vt vocaret ad ingreffum regni per pæmtenac via. l^c.nbsp;4.Quia SC aliis ciuitatibus oportet nie cuangelisare tegnü dei,qa idco miflus lum. Ä f.nbsp;Non veni vocareiuftos,fcdpftôrcs ad porniam. Çonandûeft, qa anguftusmgrefiuSjnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•.nbsp;nbsp;nbsp;* -nbsp;nbsp;nbsp;---î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. /i -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......

Angufla fed ducit ad latitudinê regni cjloçt.nô capit hæc portaonuftosdiuitiis.'Marc,iô;Q.uàm potcaquoe difficile eft,côfidêtcsinpecuntis regnfi deiintroire.Cumulatos honoribus.loh.s'.Qûanbsp;leu quotu vospoteftiscredere,qgloruabinuicêaccipitis,ôt gloriâquæàfolodeoeftnon quae-*nbsp;plices non ritis^Nô diftentosluxu,Romj6,Huiufmodi Chrifto dno noftro nô feruiüt, fed fuo vênbsp;capiat* tri,Non graues auaritia.eft emidoloçt feruitus„Ephe.ç.Non turgidos Slt; clatos faftugt;nbsp;l.Petri.y.Deusfuperbis refiftitjhumilibus afitdat gratia.Qui taies funt,cligüt viâlatam,nbsp;fpatiofam,ôC prima facie blanda,fed ducenté ad morte. Prouer,i4.Eft via quae videtutnbsp;homini iufta,ôf nouilTima eins dcducût ad morté.Proue.ii.V ia ftuiti reft a in oculis ei’tnbsp;qui ant fapiés eft,andit confilia.Cum lite ergoamp;: pugna cótra dæmones,mundô amp; cargt;nbsp;nem,irrefrenatalt;5 propria voluntatê,Chrifti feftanda funt veftigia.Matt.iö. Qui vultnbsp;Venire poft me,abneget fcmctipfum,amp; tollat crucé fuä,amp; fequatur me. i.Iohan.i.f^lnbsp;dicit fc in Chrifto mancre,debetficut ille ambulauit 8c ipfe ambulare.Hæc via ingrediSnbsp;tibus afpera vidctur,fed ingreffis dulcefcit.Prouer.4.pttcä te per femitas iufiitiætquasnbsp;quü ingreffus fucris,n5 arftabutur greflus tui:amp; currês,nó habebis offendiculü, Mat.iGnbsp;lugummeum fuauccft,amp;onusmeumleue.Hinc lohan.io.Egofum oftium.per meßnbsp;quis introieritjfaluabitunSt ingredietur,^ egtediei,Scpafcua inueniet. Cu aßt fero 4quot;nbsp;fierint,nó patebitaditus.Matt.xt.Nouiflïme veniunt« reliqu» vifginegjdicctestDfienbsp;domine,3pcri nobis,At ille rcfpondês,ait:Amen dico vobs,nefcio vos.

Cum autem intraucrit paterfamiIias,S^ clauferit oftiu,incipteti's fon’s fta* re 8c pulfare ad oftium,dicentes:domitie domine, apen' nobis* Et refpondêanbsp;’ dieet vobis:Nefcio vos vndefitis. Tuncindpietis dicere: Manducauimusnbsp;coram te 8d bibimus,amp; in plateis noftn’s docuifti. Et dieet vübis:Nefcio vosnbsp;vnde Gtis.Difcedite a me omnes operari) initjuitatis.Ibi erit fletus amp; ftridornbsp;dencium,cum videricis Abraam SCifaac ó£lacob,Si omnes prophetas inrenbsp;gno dei,vos autem expelli foras. Et venient ab orientenbsp;nbsp;nbsp;occidêteamp; aqui*

lone Sc meridie,8C accumbent in regno dei : Et eccc funt nouilTimi, qui enint primi.’SC funtprimi,qui erant nouirtimi.

-ocr page 317-

ARTICVLVS LXXXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CXLVII.

•Qilim nociua fit mora cuiqj,indicat«Cü intrauerït paterfamilias Chrifius,complcto finaliiudido,cum vniucrfis clcdis cæleftem paradifuni,amp; clauferit oftiû,quod nunc panbsp;ret omnibus adnitcntibus,turn fgvo refipifccntcs,agnofcetiserrorem veftrûî 8C inuide*nbsp;tes hisqui funtingrcfiï, incipietis obfidere oftium,abeledis locoôCpræmio feparati»nbsp;Tunc ille qui prius auditus non eft inuitans ad ingrefiiim, vicifiim non audiet vos. Pro*nbsp;«er.i.Tuncinuocabuntmc,lt;3c non cxaudiamjnodc confurgent, amp; non inuenient me,nbsp;eq qgt; exofam habuerint difcipIinam,ôC timorcm domini non fufceperint,nec acquieue*nbsp;tint côfiliomcOjâC detraxerint vniuerfæcorreptionimeæ.comedentigitur frudtus visenbsp;fuæ,fuislt;5 confilqs faturabuntur.Proue.iS.Qyi déclinât aurem fuam nc audiat legem,nbsp;oratio eius erit exccrabilis.Nefcio vos per approbations. t.Timoth.x.Nouit dominusnbsp;Îuifunt eius.Pfal.i.Nouit dominus viam iuftorum,ôC itcrimpiorumperibit.Proue.it.nbsp;ter deuium ducit ad mortem.Nouit dominus omia notitia fimplicis vifionis, Hcb.4.nbsp;Omnia nudadf apertafuntoculis eius.Prouer.iç.In omniloco oculidomini contéplâ-tur bonos Sc malos. At ilIiîQui fit domine, vt non agnofcas nosî* Ad Ifraelitas fimpli-'nbsp;citer referripoteft.quanquamSC nos manducamus corpus diuinum, amp; bibimus eius fannbsp;guinem coram co,quotidic ad eius menfam myfticam accedétes,ôi docet in plateis nonbsp;ftris dominus.Atqui nulla inde vtilitas,fi auditores quidem diuinæ legis fiamus,nô autnbsp;fadorcs.Imo contra ad maiorem tormétorum ocçafionem audiuifle accedit,ficut ôc dinbsp;uinarum fandtificationû fumptio ad iudicium.Ifta cnim non efficiunt germanos Chri-fti difcipuIos.Qui enim veftigijsChrifti ingrefius non fuent,hûc non agnofcet,diccnstnbsp;Vos cuiates fins,nefcio.O durum amp;intolerabile verbum, nefciri ab eo qui nouit omia»nbsp;i.Corinih.i4,Si quisignorat,ignorabitur.Sed plushorrendum quod fubditur t Abitenbsp;pTOCuI,recepturi vobis dignum præmium ab co quem coluiftis. Pfal.ç.Ncqj habitabitnbsp;iuxta te malignus, neq; permanebut iniufti ante oculos tuos.Pfal. 159. vcruntamê iuftinbsp;confitcbuntur nomini tuo,ÔC habitabuntredi cumvultu tuo.FamuIi mci,quoniâ mecunbsp;funt,âCmea caufapalTi funt,mccum æterni conuiuiiiucüditate ftuentur.x.Cor.i.Sicutnbsp;fociipaffionumeftis,ficSlt;confolationiscritis,Luc.ii. Voscftis qui permanfiftis me*nbsp;cum in tentationibus mets î SC ego difpono vobis, ficut difpofuit mihi pater meus, rc-Snum,vt edatis SC bibatis fuper menfam meam in regno meo. Vos ergo qui feculi vo*nbsp;wptatcs,ætcrnæ prj pofuiftis felicitati,illuc_a bite vbi erit fletus,cx diuerfîs gcneribus in*nbsp;fcrnatium tormentorum.Pfal.io.Ignis,grädo,nix,glacics,fpßs procellaçt, pars calicisnbsp;torum,Matth.iy.ItemaIedidiinigncm»ternû.Etftridordentiu,ex vehcmentiflîmonbsp;frig0rc.I0b.z4. Ad nimium calorc tranfict ab aquis niuium,ôc vfqj ad inferos pcccatunbsp;illius. Augebit autem calamitatcm,aliorum confpeda félicitas, quos hic fueratis perfc-quuti.Pfal.iii.Peccator videbitôiirafcctur,dentibus fuis {remet ÔC tabefcct,dcfideriumnbsp;peccatoçt peribit.ac vos ab his prognatos(Abraam, IfaacôC Iacob,amp;c.) expclli foras,nbsp;«ccjj quicq vobis prodclTe generisÄ cognationis prærogatiuam.Iohan.sSi filij Abraçnbsp;çftiSjOpcra Abraæfacite.Apoc.ii.Foriscancsôt vcneftci,ôC impudici,5chomicidæ,ôCnbsp;(dolis feruientes,âC omnis qui amat amp; facit mendacium,Vcnient autem non folû ex lunbsp;«Iara,fed ex omni natione quae fub cælo eft. Ad.io.N on eft acccptio perfonarum apudnbsp;lt;leum,fed in omni genre qui timet deü amp; opcratur iuftitiam, acceptus eft illi, Roma.9,nbsp;Quid ergo dicemus;'qgt;genres quæ non fcdabantur iuftitiam, apprehenderunt iuftitiâ,nbsp;iuftitiam autem quæ cxfide eftîlfrael autem fedando legé iuftitiæ,in legem iuftitiæ nonbsp;pcruenit.Quarefqiiianon exfidc,fcdquaficxopcribus.Offcriderût cmm lapidé offennbsp;fionis,ficut fcriptü eft Efa.z8.Ecce pono in Sionlapidem offenfionisamp;petrâ fcandali,nbsp;SC omnis qui credit in eum,non confundetur.Sic SC nosprimi vidcmur, vtpote à cuna-bulis inftrudi nomen Chrifti ÔC profcffiîfed poftremi crimus,prælatis gentibus qbuf*nbsp;dam qui in fine vitae fuæ conuertétur.I ta amp; virturibus pclari quandoq; paulatim tcpef*nbsp;cunt.Apoc.z.Habeqaduerfumtc pauca,qj charitaté tuâ primamreliquifti, Hinc 1.C0nbsp;*inth.io.Qutftat,vidcatnecadat.Econtravitiofipoenitendocrefcunt, Roma.y.Vbi a*nbsp;bundauit delidum, fuperabundat amp; gratia.

In ipfa die^cccflcrunt quidam pharif«orum,dicêtes illuExi 8^ vadehinc quiaHerodes vult tcocddcre.Et ait illisdte, dicite vulpiillijccceeijcio dae^^nbsp;*nonia,8^ fanitates perficio hodie amp; cras,amp;^ tertia die confummor. Verunta*nbsp;oportet me hodie amp; eras ÔC fequenti die ambulare, quia non capit pro*nbsp;phetam perire extra Hicrufalem.

Qitoniam harc inuifa Iudaroçt auribus (Non cm fufferre poterât gères fibipræfcrri, ' Bß 5 vtcla

-ocr page 318-

PARS PRIMA

vt claret in Aiflis) paffim magna cum libertate docebat Icfus, inutdiä tabefcêtes domî' num terrere nitebantur,ne miracula facicdo.turbas fibi cociliaret amp; virtutc diuini ver-'nbsp;bi ailicerct,dicentesîConfule vitae tu3e,ôC relinque Galilaea, Monftrat autem dfis nihilnbsp;fibi periculi effe à quoquam homine,etiä fi plurimum vcUct,nifi vellet ipfejncc fe mori-turum nifi eo têporc quo decretu effet,nec alio mortis gcnere,ncc alio locoquàm conftinbsp;tutum cffet.No eiïi in Galilaca,fed Hierufalempraefinitum eratpaffurum dominfl.Vuknbsp;pi,qui verfutia Humana credit fe aliquid poffe aduerfus confilifl dci.Prouer.il. Non eftnbsp;fapientia,non eft prudentia,n5 eft confiliû contra dnm.Efa.^g.Confilium meu ftabit,nbsp;ÔC omis volutas meafiet.Luc.xx.Etfiliusquidem hominis fecundu quod diffïnitüeft,nbsp;Vulpisna^ vadit.BedatVuIpes animal eft fraude plenû,infoucislatitans adinfidias,odorefoetens,nbsp;tura* nuquam redo incedesitinere.Sic malus princepsbeftialis eft,ventre Sc luxum quaeres,nbsp;dolofus per calliditatem,fimularione SC duplicitate prauam fuam intentionem ab fconquot;nbsp;dens,per excogitatam verfutiam infidians,fcetens per maJam famam, curue incedcs pnbsp;Conuerfationcminiuftam.Eccc no eft humanum quod gero,nec licet definere antetê-*nbsp;pus à dco præfcriptû.Siquidê Hierufalcm antiqua prophetaçe eft interfedrix, nec couenbsp;nit vt propheta quifquam pereat extra earn. Affueti em effundere feruoçe fanguiné,SCnbsp;ipfum dominum occident. Hoc diclo deum fe declarauit.

iQDe hydropico fanato 8C humilttate,Luc.i4,

ARTICVLVS LXXXVI.

Xruc.f4 ”1 1Tquot; fadum eftc5 inttxjiflet lefus in domum cuiufdam princi’pis pharigt; G I—fsorum fabbaco manducare pancm,8Ó ipßobferuabant cum. Et eccenbsp;J/homo quidam hydropicus crat ante ilium Et refpondens lefus, dixitnbsp;adlcgifperitosnbsp;nbsp;nbsp;pharira:os,dic€ns:Silicet fabbatocurare?'At illi tacuerunt.

Ipfc veto apprehenfum fanauit eum,ac dimifit.

(^anta diligentia falus animate procuranda fit,dominus oftendit,quiÔChâisSCda drina inimicos fuos ad viam falutis reducere no deftitit.Satis em feiens pharifaeoçt monbsp;rofitatcm,domus eoçt ingredit,quia curæ ei fuit animarum vtilitas. Bernardus î Habuitnbsp;Chrusin fadis obferuatorcs,in verbis contradidores,in tormétis illufores. Accumbe-bât fimulôf pharifæi,qui more fuo obferuabât Iefum,fi quid diccret facerctve,4d in conbsp;calumniarétur.Inuidoçe mos eft obferuare,quia nihil bono afpiciut oculo, SC de malisnbsp;aliorum gaudcnt,8C bonis triftantur.Sicfratres lofeph. Genc,57. Videntes afltfratresnbsp;cius quod à patre plus cudis filqs amaretur,oderant eum,nec poterat ei quicquam pa'nbsp;cifice loqui.Inuidus alterius rebus marcefeit opimis.Nam dupliciter obferuabât, vtfi cunbsp;rarer,damnarct quafi legis tranfgrefforemSCcontemptoremtfinon, arguèrent impie*nbsp;tatis ôc impotétiæ.Eft em hydropis morbus fere incurabilis,aquaticu8,fubcut3ncus,denbsp;vitio veficac nafcés,cum inflatione turgente SC anhclitu fœtido, SC eft propriü hydro*nbsp;piae,quo plus bibit,tâto amplius fitit.Profuit mifero veniffe in confpedum dni. Infelixnbsp;peccator,quifcfubducit ab eius côfpcdibus,qui vult omesfieri faluos.i.Timoth.x.nbsp;vult oés homines faluos fieri,âC ad agnitionê veritatisjvenire.Pfal.jî. Acceditc ad cuirtnbsp;ôC ilIuminaminiîSCfacies veftræ no confundentur.Ecôtra Pfal.7x.Ecce qui elongât fe inbsp;te,peribuntîperdidifti omnes qui fornicantur abste,Hiere.i7.Domine,omnesqtede*nbsp;relinquuntjConfundëtur.Nonpetebat verbo falutem propter pharifæos ôi fabbatü,flt;dlnbsp;humili affedu.Pfal.9.Defiderium pauperfl exaudiuit dominus, præparationem cordisnbsp;eorum audiuit auris tua.Refpondct dfis ad cogiiata, deû fe declarans. Hire,i7.Prauumnbsp;cor hominis ÔC infcrutabile,qs cognofeet illudî’Ego dns ferutans corda amp; renés. Nâ lenbsp;gifperitisôlt;pharifieis,qui legis fciétiaôCvitæ cminëtia pollebâtloquebaf,quo coçt car-citaté manifeftius argueret,quærens fi fabbato liceret curare fine ipfius violationc.Hocnbsp;ipfoslatere non dcbcbat,quia opus diuinö ÔC charitatiufl.Matt.il.Iraq;licet fabbatisbcnbsp;nefaccre.Manifeftccrgoirrideteosvtinfipientesî fîquidemqufl deus fabbatfl benedi*nbsp;xcrir,ipfi benefacere prohibét, amp; p hoc faciflt malfl.Nô em benedidus eft dies,in quonbsp;nihil boni fieri folet.Confciétia ergo vrgéte tacêt,nó ignorâtes côtra fe didfl quicquidnbsp;refpôderint.Si em licet,cur obferuâtz'fi no licet,curpecora in fabbato curantf Matt.ix.nbsp;Quito meliormagis eft hô oue^'Ipfe ergo quanq nutu poffet,tamé apprehêfum fana*nbsp;Hit acdimifitjinfignfi perfedæ fanitatis,vi qui priusmorbograuabaf,ambularet expe*nbsp;ditus

-ocr page 319-

ARTICVLVS LXXXVÏ. . îo. CXLVÎÎL dttus quo veIkt.Felix quê Icfus apprthcnderir.diu em in infirmitate pefmanere nô ponbsp;teft,Efa.4i»Apprchédi manu ruam,ôCferuauite,Iob.S’,lncrepationcm domini nerc*nbsp;probes,quiaipfevuInerat,ôCmedctur:pcrcutit,ôCmanus çius fanabut.Sic mutumapprcnbsp;hcnfuin eduxit e turba, amp; fanauit, Marc.y

Et tcfpondesad ilIoSjdixtuCuius veftfu aGnusautbös in putcu cadet, * nô cÔtinuoextrahetillu die fabbatifô^ nô poterâtad hæc refpôdere ilG’nbsp;Hoc fadû quum effet niirabile,tatné pharifaeos oifcndebat violata fabbati religio,le*nbsp;fus aut oftendens illoçt religionéeffcpræpoftera,quiin faluce hominis oiFenderétur,innbsp;afîno feruato non ofFenderctur,temerariis ipfoçe refpondet iudicijs.St tantü, inquit, a-*nbsp;Eud vos valet bonis aut afini falus, vt nô putetis violari fabbatü,quur mihi inuidetisnbsp;ominéjCui præfens erat periculum ab aquis intercutaneis,feruarim die fabbatiî'Si opusnbsp;expcnditur,plus eft operis in extrahendo iumento,qin homine feruando, Vidi,conti*nbsp;gi,acdimifî.Siperfonam æftimatis, potior effe vobis debet vnius hominis falus,quantnbsp;plurimoçe boum aut afinoçt.Ad hûc fermonë obticuerephanfæi,quoçî animi fie erancnbsp;corrupti deprauaticp,vt quum nonhaberêtquoddilucidae veritati refponderent,tamcnbsp;approbarenonpoffcnCj^d à lefu fieri videbant,Splendidiffima cnimlucc veritatis eua*nbsp;nefeere videbant oês tenebras falfitatis.fic nanqj cos conuicit,vt eofdera etiam auaritignbsp;condênetjoftendéseos fabbatum violate in operibuscupidit3tis,qui ipfum violate ar*nbsp;guunt in officescharitatis,legem male interpretantes,Nonenim in fabbatoà bonis,feclnbsp;malis feriandum. Leuit.zj.Omne opusferuilenonfacietisineo,Sicinætcrnarequicànbsp;roalis tantum fenabitur,non àbonis.Non cnim animalis falut!,fed fuæ auaritiæ cófule*nbsp;bant, Heu öCmodoplures tales,BernardustCadit afinus,amp; eft qui fubleuettperit animanbsp;fie non eft qui recogitet,Philip,i.Omnes quæ fuafunt quærût,non quæ Icîu Chrifti,Bcnbsp;daxQ^üa ipfum dnm obferuabant,prouida dominus difpenfatione ante eos hydropicunbsp;fanatjfiC m*ox contra auaritiam difputat,vt per huius ægritudinem corporis,in illis ægrinbsp;tudo exprimeretur métis.Bene per hydropicu auarus defignatur,qui quanto copiofior Hydropicnbsp;diuitqsjquibus nonbene vtitur,tanto ardentius perfas Si nefas alia^cquirerclaborat, eus myffi)»nbsp;EcceStSquot;, Auarus non implebitur pecuniatSC qui amat diuitias, fruéfû non capiet ex eis* ce qui*«nbsp;Et hoc ergo vanitas,Vbi rnultæ funt opes,multifid qui comedüt cas.Eccî.io, Auaro ninbsp;hil eft fceleftius.Nihiliniquius quàm amarepccuniâ,hic enim animamfuamvenaiéha*nbsp;bet,Sitisenim auaritiæ nec inopiaminuitur,nec copia fatiatur,quin femper fitimimplinbsp;cat.Semper enim auarus eget,

Dicebatautem ÔC ad inuitatos paraboîam,intendens quomodo primosf accubicus eligcrent.dicens ad iîlos: Cutn inuitatus fueris ad nuptias, nôdiC*nbsp;cumbas in primo loco,ne forte honoratior refit inuitatus ab illo, amp; veniensnbsp;is qui te ôf ilium vocauit,dicat tibi:Da buic locum. 8^ tunc incipias cum ru*nbsp;bore nouilTimum locum tenere. Sed cum vocatus fueris, vade Si recumbenbsp;in nouiflîmo loco:vt eu venerit qui te inuitauit,dicat tibi:Âmice,afccndc funbsp;perius,Tunc erit tibigloria corâm fimul difeumbentibus. Qpia omnis quinbsp; exaltat,humiliabitur:^ qui fe humiliât,exaltabitur.

Quoniam dns lefus omnium fadoç^ fuorum gloria voleb^t effe penes patremdeum, pharuæoçt fucatam fanärimoniamvbiq; detegebat.Venabâtur emgloriamfuamapudnbsp;homines,ôcideo inuidebant gloriæ dei.Atq; hic erat verus hydrops animæ,nafcens exnbsp;corruptoiudicio mentis,velutiexhepate vitiato,collocantes gloriam in his rebus in q*nbsp;busnô erat collocanda. Vides coenasChriftiqualesfintî nempe infalutem animarum,nbsp;ÔC non m fatietatem ventris,vertfitur,Sanauit hydropicfi,docuit pharif^os quod bonunbsp;fit in fabbatis benefacerejSc vidés eos de primo accubitu tumultuâtes.cupitSi huic mor*nbsp;bo raederi falutiferopharmaco, q nô à parua,fed magna SC vix ineffiigabili caufa inci*nbsp;pit,inaniinquamgloria.Morbus autem animi fanari non poteft,fi nô cognofcastqua*nbsp;re ciuiliter vniufcuiufqj confeientiam t3ngit,vt neminem tarnen prodat.Oftendit autcnbsp;non effe veram gloriam quæ ambitur,fed quæ quum promcrearis,vitatur.Hinc attéditnbsp;quomodo eligerent,non quod eligerétur.Quo cotra Heb.5,Nemo fibiaffumat hono*nbsp;rem,fed qui vocaturàdeotanqAaron.GregoriusîQuàtogradus altior,tâto cafusgra*nbsp;Uior.Hicro.Lætamur ad afcenfum,fed timeamus cafumtnon eft cm tâti gaudii excelfanbsp;tcnuiffe,qti m^roris excelfa tenuiire.Dahuic locu^Tupro capta gloria lucrifacies ignonbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B B 4 miniam.

-ocr page 320-

P ARS P R I M A.

mîniam,5^ cogeris cum ruborc locû tenere excremu. Amice,afcende fupcrius. Tue tu* modeftia cedectibiingloriam apudconuiuasreliquos.Modeßiam tuâagnofcét exeogt;nbsp;quo tibipoftremum locü elegeristdignitatem agnofeent ex cóuiuatore,qui te vtfingu^nbsp;iarem amicû,dignum honore iudicauit« Vide quomodo dominus hominé àculpalibenbsp;rat,amp; quomodo ciuilem facit.Beda: Aperta cft hæc faluatoris admonitio, ad literâ do-cens non folum apud deum,fed etiâ. apud homines humilitatê clTe laudabilé, Prouc.iS’»nbsp;Ne gloriofusappareas coram rege, amp; in loco magnatoçtne fteteris. Melius eft cmvcnbsp;dicatur tibi,afccnde huc,q vt humilieris corampnncipe.Omnis cnim qui fc exaitat,hunbsp;miliabitur.Clarct in Lucifero ££344. Quomodo cccidifti lucifer qui niane oriebaris*nbsp;Ëuc.io,.V idebam fatanamhcut fulgur de cælocadcntem.Sic primi parères cparadifonbsp;eieât,Gcne.5.Ecci,io,lnitium omnispeccatifuperbia.Hoc ve reeft humiliari,quandanbsp;quis magno fruitur honore in müdo,fedmifer ôC humilis fit apud deum.Apoc*?« Dietsnbsp;quia diues fum amp; locupktatus,dc nullius egeo: ÔC nefeis quia tu es mifer,^ miferabilis,nbsp;pauper,ÔC cæcus,SC nudus.dC quâto quis ab aliquibus obferuatur, tâto ab aiiis irridef,nbsp;SC nonnunquam ab his àquibus honoraiur.Quanquâ nô mox qui fe coram hominibusnbsp;cxaltatjfcmper humiliatur,quô vidcamus talcs fæpe in fine vfqj pcrfeucrarctôC eos q lenbsp;humiliâtjinipfafua mediocrirateperduraretreftat fine dubio,quû deusnec fallere, necnbsp;falli poflïtjin futuro implendû,tunc fcilicct quando diabolus qui rex eft fuper oës filiosnbsp;fuperbiæ,lob.4i.cum luis membris humiliabitur.Matth.iç^lte maledidi in ignéacter-num,quiparatus eft diaboloÔC angelis eius.Era.14.Qui dicebasin corde tuo,in cælumnbsp;côfcendam,fupra aftra deiexaltabo folium meum, fedebo in monte teftamenti, inlate-ribus aquilonis,afccdamfupér altitudinem nubium,fimilis eroaltiftimo. Veruntaméadnbsp;infernum detraheris, in profundum laci.Humiles in fuo capite exaltabûtur, audientes Ünbsp;lud Macth.tç.Venite benediéli patris mci,pofiidete paratum vobis regnum à conftitanbsp;Triaquwtf tione mudi.Tria quo ad humilitatê cofideranda. Primû, humilitatismotiuum triplex,nbsp;dâcircahu Saluatons exemplu innafcédo,côuerfando,amp; moricndo.Matth.n.Difcite à me,qa minbsp;militate cô tisfum humilis corde.Efa.fs-Nos defiderauimus eum defpcâû Ânouiflimu viroçt.nbsp;hderanda» Nam malcdidîus q pendet in ligno.Deutc.ii.GaJat.j. Chrüs nos redemit demaledidtonbsp;legis,fadus pro nobismalcdidû.Humanü exordtfi.Gene.x.formauicigitur deushominbsp;nem de limo terræ,ÔC infpirauit in facié cius fpiraculü vitæ,SC faclus eft homo in animanbsp;viuentê.Eccï.to.Q^idfuperbis terra ôCcinisî'Gregorius:Hcuvndefaftushomini,vndenbsp;tanta fuperbia,cuius tam ærumnofa natiuitas,cuius natiuitatem fequitur tam laboriofanbsp;pcEnalitas,cuius pcenalitatem concludit mortisneceiritas,cuius efle momentaneû, raâ'tnbsp;dus exilium,vira periculum. lob.i4.Homonatusdcmulicre,brcuiviuens tempore,re-pletur multis miferiistqui quafi flos egreditur ôC contcritur,amp; fugit velut vmbra,amp; nû-quam in eodem ftatu permanet. BernardusîCôfidcra homo vnde veneris,amp; erubefeetnbsp;vbj es,^ ingemifcetquo vadis,âC contremifce.Sed nos ob ea quae habemus,quafi noftranbsp;finC,extollimur.i.Cor.4.Quidhabesquodn5accepifti!rSi aût accepifti, quid gloriarisnbsp;quafi non acceperis^Virj periculô.Eccês.9,Sunt iufti atep fapicntes,amp; opera eorum ianbsp;manu deitSC tamê nefeit homo,vrrum amore an odio dignus fit,fed omnia in futurumnbsp;referuanturincerta.Eccî.15.Humiliate deoamp;expedamanuseius.i.Pctr.ç.Humiliami-ni fubpotcnti manu dei, vt vos exalter in tempore vifîtationis.Secundum, humilitatisnbsp;frudîusînam exaltabitur.Ëft em offenfæ reconciliatiua.Pfal.n4.Humiliatus fum,amp; libenbsp;ramtmc.S.Reg.n.Nonne vidifti Achabhumiliatû corâmeî* Quia ergo humiliatuseftnbsp;mei caufa,nô inducâ malû in diebus eius.Gratix acquifitiua.Eccï.5.Quâto magnus es,nbsp;humilia te in oïbus,8lt; corâdeo inueniesgratiâ.Iac.4. Deus fupbis refiftit, humilib’ aficnbsp;dat gratiâ.Eccî,î5’. Oratio humiliantis fe,nubcs penetraç Animæ illuminatiua. Pfal.118.nbsp;Intelledu dat paruuIis.Proue.ii.Vbi fucrit fupbi3,tbi erit amp; contumeliaxvbi aût cft hu-miliiasjibi amp;. fapiêtia.Matt.ii.Côfiteor tibi pater dnc cæli ÔC terræ, qa abfcondifti hæcnbsp;à fapiêtibus prudétibus,ôlt; reuclafti ea parulis.Triftitiæ cófolatiua.Iudith.S.Expedenbsp;mushumiles confolationem eius.i.Cor.v.Quicofolatur humiles,côfolatuseftS^ nos.nbsp;Gloriæ Collatiua.Luc.i.Dcpofuitpotentes de fede,ôlt; cxaltauit humilcs, Hinc Sauli di-dû eft f.Reg.iç.Cfi effes humilis in oculis tuis,caput in tribubus Ifrael fadus es.Phil.i.nbsp;Hoc em fentite m vobi8,qd ôC in Chrifto I efu,q cû in forma dei elïet,nô rapinâ arbitra-tuseflefe æqualédeo,red exinaniuit femctipfum,forma ferui accipiens, infimilitudinénbsp;hominûfadus,amp;habituinuêtusvtfaomo,humiliauit femetipfum, fadusobediés vfqjnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad morté,mortê aût crucis.Propter qdSC deus exaltauit illû,amp; donauit illinomê qd eft

fup omne nomêjVt in noie lefu omne genu fledaf cæleftiû,tcrrcftrium Scinfernorum, amp; omis lingua confitcaf,qa dns nofter leftis Chrûs ia gloria eft dei patris.Tertiû,Hu-fnUiatto-

-ocr page 321-

A R TI C V L V s LXXXVIÎ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Fo. CXLIX*

ttiliatlonis modus,vc fit cordialis.Ëft eA qui nequiter fe humiliât, SC ïnzzriöt» dus pk na funt dolo,Ecj:ï,i9.Pfahs’o,Cor contritu SC humiKatu deus nó defpiciet. Luc,i,Refgt;nbsp;pexit humilitatê ancillar fuar,V irtualis, Eccï jj, Attéde ne fedudus in ftültitia humilie*nbsp;ris.Ephe»4.0bfccro ego vindus in dfio,vt digne ambuletis vocatione qua vocati eftfs*nbsp;cum omni humilitate Sc mafuetudine,cü patiêtia fupportantes inuicê in charitate,Qu3nbsp;ergo nulla virtus aliqd fit fine humilitate,quo quifc^ maior c,hoc f? magis debet defice*nbsp;re,dönec veniac ille, q vera perpetua'q; gloria fubuehit humilesiu ua mundfl, SC elatosnbsp;ac fublimes deqcit.Eccï.y. Eft ejïj qui humiliât SC exaltat cirefifpe -^or deus^Pfaim,ï*7*nbsp;Quoniatn cxcelfus dnsSC humilia refpicit, SC altaàlonge cognofciu

lt;De eoetia, Lucæ,t4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ÀRTICVLVS LXXXVII»

Icebac aiitcm ci qui fc inuitaueraetCum fads prandium aut cccna noli vocare amicos tuos,nec^ fratres tuos,nec^ cognatos,ncc^ vici*nbsp;nos,necp diuitcs:ne forte SC ipfi te reinuitent, amp; fiât tibi retributio.



Sedquum fads conuiuiû, voca pauperes,debiles, daudos 8£caecos,Sô tus cris,quia nô habent rctribucre tibi. Retribuetur enim tibi in refurreÂio»»nbsp;ne iuftorum.Kæc quum audiffet quidam de fimul difcumbêtibus,dixitilli:nbsp;Beatus qui manducabit panem in regno défi

JHac parabola dfis docctjiin 4« opes collocandæ fint,fi retributio quærif à dco-Diüites »m dum volûthofpitalesvideri,iiô voeât quos refidant,fed eosà qbusvicilTim inuitc- •nbsp;tur,aucinde gloriaaucupenf fibitatephaeenô cft hofpitalitas,fed ambitio,aut auaritia^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vcl vtruqj.Eft conuiuiû vanitatis.Sic rex Afiucrus grande conuiuiû fecit cûdis princi' pibus SCpueris fuiSjfortiÛïmis Perfa^e Medoçt inclytis,SC pfedis prbuinciaçt coram ^*5'nbsp;fe,vt ofiéderet diuitias gloriacrcgni fui,atlt;^ magnitudinê aepotentiae fuat iadantiam,nbsp;Heft.i.In hoc conuiuio quû incaluiflet vino,rcginâ Vafthihonore SCcôiugiofpoliauit;nbsp;Impietatis.Herodes ccenâ fecit principibus,tribunis ÔC primis Galilææ,in qua lohânênbsp;decoliari pccpit,Marc.6.Sic Abfalonfratrcfuû Amnon ad conuiuiû vocatû,occidifc-cit,t.Reg.s,O 4t fpûaliter occiduni in côuiuqs impioçî» Prouc.iJ.Noli elfe in conuiuiisnbsp;potatoes,nec in comclTationibus eoçt q carnes ad vefeendû conferûttquia vacates peti-bus SC dates fymbola,confumcnt.Efa,ç.V æ q potentes funt ad bibendü vinu,SC viri focnbsp;tes admifeendâ ebrictaté.Gharitatis.Sic filii lobfadebantconuiuiap domos,vnufqfqjnbsp;in die fuotSC mittétes, vocabât tres forores fuas,vt comederêt cû eis, 1 ob.i.Taha côuiuijinbsp;ob amicitiâcô(^ruand5,tamctfi fine peccato fieri polfintjdifficultertû fit quinpeccatanbsp;intercidât.Hinc lob facrificiû obtulitpro fingulis SC holoc3ufta,dicésîNe forte benedînbsp;xerint filfi mei deo in eordibus fuis,ôCpeccauerint, lob.i.Hinc dixitfilio fuo Tobias,cunbsp;effet dies feftus dfii,SC fadûeétprandiubonûindomoipfiusîVade,8C adduc aliquos dénbsp;tribu noftratimctesdeû,vtcpulenf nobifcum,Tob,i.Eccî,9.Viri iufti fint tibi Côuiuae.nbsp;V tilitatis,hoc offendit hic faluator.Berfi. Fratres SC amicos,ac diuites alterutrû conuiuiânbsp;celebrate,nô quafipeccatû dnsinterdicit,fedficut caetera humanæ neceffitatis commetnbsp;cia,ad promeréda vitae caeleftispraia niljalere oftédit.Luc.6.Sibenefeceritiscis q vo* CSuiliÉdlnbsp;bis benefaciüt,q vobis eft gratiaî’Siquidc SC peccatores hoc faciût.Si ergo amici ôC fra- iplifllmsenbsp;tres ac vicinipauperes funt,SC ob id vocan{,fitmcritorieîfi diuites, tûc inUitâtur vel ad rationes«nbsp;fouendj charitatc,ficmeritoriüeft:autlafciuiä vel alia caufam mala,fie pcccatûîaut obnbsp;quandä curialitatë ôc amicitiamnâturaléjficindifferés.Siergo vis bene collocate prartnbsp;diumtuum,paupercs voca,qui conuiuiû æquale,aut lautius exhibere nequeunt. In hisnbsp;refocillandis deumrcfice^Dicesîinhis opéra SC impenfa périt, non eiïi habet ^d repennbsp;dantjSC femper egent.Hoc ipfo beatdseris,qa opulenciffimfl habêt dnm,q fibipatictutnbsp;iniputari,4dmilloscollocatû eft. Isreftituetpro téporarfisaeterna. Reftituetem haüdnbsp;dubicjfi non in hac vita,quanq hic quoqj rcftituet.Proue.n,Alrj diuidût propria, SC di-tiores fiunt.certe in refurreefiorie iuftoçî,qu3e ipfis erit^d gloriam,impiis aut ad igno*nbsp;miniam.PercinethaeG parabola ad fubleuandain omnéneceffitaré ptoximi, quocunq)nbsp;officio charitatis promouendus fit ad falutcm.Hæc quum dixiffet lefus^ quidam conuÿnbsp;ua,veiuti perfomniunitadus defiderio carlcftis illius conuiuii,be3tum.fore ait qui ma*nbsp;ducatnrus effet pané in regno dci,paucosfore fubindicâs,Sc hoc folû ludjis côtingere,nbsp;lefus

-ocr page 322-

PARÄ PRIMA.

Ie fus autê propofîtâ parabola docuit,primo quidé vocatosludxos,ne quxri pofiênt (e fprctos clTcïfcddum ipfi deditirebusmundanis,vocati recufant venire, pluris haben.-tes peritura bona,quàm vitam æternam,vocandas effe omnespromifcux nationis gen--teSjVt impleretur ecclefiae coccus.

Luc. 14

V

At ipfe dixit eizHomo quidam fecit cccnam magnâ, 6C vocauit multos» Et mifit feruum fuum hora ccenæ dicere inuitatis vt venirent, quia paratanbsp;funt omnia,

Oftendit nó diuina auftcritatc,fed Humana,prouenirc pucrfitatc,^ minus plurimi ad KgnSpcrtingâtæternujdcliciiség fruanturcæleftibus.Homohic,dnseft lefus.i.Tim.tnbsp;Mediator deió^hoïm homo Chrüs lefus.Cccnamagnâin cæleftifecitpalatio.Heb.i»nbsp;Et tu dfie in principio terra fundafti,amp;opamanuûtuaçcfuntcæli. Magna diciLPl’al.nbsp;47. Magnus dhs laudabilis nimis in duitate dei noftri,in mote fando cius. Magni c5nbsp;uiux,qa filq dei,Rom,$.Gloriamur in fpe glorir filioçc dei.Apoc.y.Fecifti nos deo nonbsp;ftrorcgnSamp;facerdotes.Magni miniftri.Dan.y.MilIia milliu minift rabat ej,amp;d£ciesnbsp;millies cetena millia aftiftebât ci.Imo Chrus Lucji.Trafiens miniftrabit eis*lohan.to.nbsp;Ingredienl 8C egredienf pafcua inucniét.Luc.zz.Ego dilpono vobis, ficut difpofuitnbsp;mihi pater meus,regnu,vt edatis amp; bibatis fup menfam meam. Magna fercula.Efa.64,nbsp;Oculus non vidit deus abfque tc,quac praeparafti expedantibus tc.i.Corinth.i. Oculusnbsp;non vidit,ncc auris audiuit,nec in cor hominis afcêdit, quæpræparauit deus diligentianbsp;bus fe.Sic 8C qufi nos participes hic facit carnis filq fui,q magnfi lalutis noftræ eft myftcnbsp;rium.i.Çor.ji.Côuenientibus vobis in vnS_,iam no eft dfiicam coenâ mâducare, Vnuf»nbsp;qaifqî cm fuâcoenâ pfumit ad manducandü.Reficit 8C nos cœna gratis hic,nedeficia-'nbsp;tnus in via.Apoc.j.Ecce fto ad oftiû amp; pulfo.fi qs audierit vocé mcâ, ÔC aperueritmi-hiianuâjintroiboadillfl,^ cœnabo cûiIlo,ôCipfemccû.Ecci.iy. Cibauitillû pane vitaenbsp;i8f intelIcdlus,SC aqua fapientis falucaris potabit illû. Venit mô ad nos p gratiâ,fufcipictnbsp;poft ad fe P gloriâ.Oês vocauit ad fui cognitioné, partim p ordinatâ vifibiliü conftitu-cionem.Roma.i.lnuifibilia dei à creatura müdi per ea lt;5 fada funt,intelleda conlpiciu-tur.partimp naturalelegê. Magistfipropric lfraeIitas.Mar,x5.HicrufalcmHierufalé,nbsp;quoties volui cógregare filios tuos.quéadmodu gallina côgregat pullos fuos fub aias,ÔCnbsp;noluifti^Nullûem,quantumex ipfoeft,excludit.i.Timoth.z Qui vult oês hoîes faluosnbsp;fieri,ad agnitioné veritatis venire.Matt.u.Venite ad me oês qui laboratis amp; onera--ti eftisjô^ egoreficiâvos.Inuitaratolim p prophetas, denficiacrurfiisper lohannê 8Cnbsp;filium hominis,qa parata funt oïa.ln Grsco ponitur cû articulo,illû feruum fuü Phil.snbsp;Exinaniuit femetipfum,forma ferui accipiens.Efa.49.Et dixit mihi,feruus meus es tu,nbsp;quia in te gloriabor.Heb.i.MuItifariâ multistç modis olim deus loques patribus innbsp;phetiSjnouiflimelocutus eftnobisinfilio.i.Iohan.z.Filioli,nouiflima hora cft.i.Cor.tonbsp;Nos fumus in quos fines feculoçc deuenerût.Definito têpore,quû diabolus malitiæ mê'nbsp;furam impleret,tucipfepcrincarnationismyfteriüamp;fandâvitâ omne genus malitiænbsp;fanauit.Galat.4.At vbi venitpienitudo têporis,mifit deusfiliû fuumî’Ad quid^Dicercnbsp;inuitatiSjVt venirêt,Quanquâ fpccialiter miffus fuerit ad IfracIitas.Matth.ir.Non funinbsp;milTus nifi ad oues quç perierût domus Ifrael.illis tamé ob terrena rccufantibus,iturn eftnbsp;ad genres, Adu.ij.Vobis oportebatprimü loqui verbfl deixfed qm repcllitis illud,amp; in-dignos vos iudicatis sterns vits,ecce côuertimur ad géces.ficjtm prscepit nobis deus.nbsp;x.Cor.y.Pro Chrifto legationc fungimur,tanquâ deo exhortâte per nos : obfccramiisnbsp;proChrifto,rcconciliaminideo.GregoriusîOmnu funtparata,qa Chrifto immolatonbsp;patetintroitus regnicsleftis.Matth.4,Pœnitcntiâagite,qm appropinquat regnû cs-lorum.NulIa ergo nobis excufandiratio,quü omia fint parata. Nihil em reftat nifi vo-luntatëindifpofitâ ad gratis fufccptioneprspararc. Ioh.14.Vado parare vobis locu,nbsp;Berfi.Feftinemus ad locü tutiorc,ad agrü huberiorê,ad pqftü fuauiore, vt habitem’ fine mecu,abundemus fine defedu,cpulemur fine faftidio.Pfal.^o, Quam magna multi-tudo dulcedinis tus domine,quam abfeondifti timentibus teî’PfaI.jç.Inebriabuntur abnbsp;hubertatc domus tus ,6lt;torrentc voluptatis tus potabiscos,

Etcoeperut Gmulomes cxcufarc. Primus dixit: Viliam emi,8^necenèha beo exire 8gt;C videre ilIâ.Rogote.habe me excufatum.Etaltcrdixit:Iugabonbsp;um emi quint^.öi eo probare illa.rogo te,habe me excufatum. Et alius dixitnbsp;Vxorem duxi,0^ ideo non poffum venire.

Grego'

-ocr page 323-

art I C V L V S LXXXVÎL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. eu

QrcgoriuâîQu‘'S no dcflcat audiês quia omnia parata funt,S^ alius ob honorcs^îiug ob dtuitias,alius ob voluptates venire rccufat,cum tarne ampliora ibi reperiat.Cu eixifruinbsp;liccret diu expedata öC optata coenajexcufant, PfaI,i4O.Nó declines cor meû in verbanbsp;«nalitiaejïd excufandas excufationes in peccatis*AmbrofiHSîldco excufant,quia nemintnbsp;intercJuditur rcgnu,nifi quê fuæ vocisprofeiTio excludit.Tit.i.Confitenf fc nolle deumnbsp;faclisaut negant.Excidimusà deo,SCpropter villas,Sc propteriuga bourn, amp; çroptefnbsp;vxorcm. Adhærêtes em illis,ôc totâ vitâin ilia impendentcs, 8c vfqj ad fanguinc vexatinbsp;fli excoriati,nulla diuinu vel fenfum vel vcrbû cogitamus,velattédimus. In villa domi-'nbsp;nandi notaturappetitus,qué precio animar plures emut.Sic eni circa conferuandum dCnbsp;acquirendû honoré mundanü fuperbi occupanturôC ambirio(î,vt diuina negligétes pgt;nbsp;cepta,adæternos noafpircnt honores,nimia ambitioneexcæcati, lohan.ç.Quomodonbsp;vpspotellis crcderc,quigloriam ab inuicem accipiiisjôC gloriam quæà folo deo tftnonbsp;quaeritisî’Eccî.ioJnitiû omnis peccati fuperbia.Nam ambitio fie métem impedit,ne fenbsp;fuo creator! fubfternattquarc gratiæ infiuxum reciperenon valet.i.Petr.yiDeus luper-*nbsp;bis refiftitjhumilibus afit dat gratia.Ideo exeunt,regimen negligent* proprifi,amp;: alioçanbsp;ambientes,proximûiudicantc8,quemadmodûpharifæuspublicanû in templo, Lucas,nbsp;EinaiiternecelTehabcbut exire àcôfortiofan(Soç£,qucmadmodû caput ipfoçj. Lucao,nbsp;Videbam fatanam tanquâ fulgur de cælo cadentem.Rogabat excufari.Eccî.i?. Eft quinbsp;nequiter fe humiliât,ôC interiora eius plena funt dolo.Solent fuperbi fub humilitatis p*nbsp;textu honores aucupari.Sic Abfalon i.Rcg.iç.In boum iugis auaritia fignatur. Auarusnbsp;cnim rei domcfticæ augendae intcntus,prius habet lucrum terrenæ pofleirionis,qæter-nac felicitatistquinqy fenfas in terra vertêda occupât,quiain cœno temporalium velutinbsp;fus nutritur,dominicam coenam faftidiés.Hincidolorum nominatur feruitus.Ephe.y,nbsp;iSC i.Tiraoth.ô.Radix omniû maloçe cupiditastquam quidâ appetentes, exciderunt à finbsp;de.Obferua quod ait,quinc^ iugajquia animam ligatvt fe explicarc nô poflit. Proue.ç»nbsp;Iniquitates fuar capient impium,ßcfunibus peccatoçe fuoçtConftringetur.Vnde verbe»nbsp;vitium fufl expnmit,quia probatio ad curiofitatem pertinet.Probat auarus quid poflitnbsp;pecunia in lucrOjpoflelTiones in frudu.Eccï.io.Auaro nihil eft fceleftius.NihiIcft iniq-üs q amare pccuniam,hicenim anima fuam venalem habet.Habent hi quincp iuga,hocnbsp;lt;ft,quincp fenfus terrenis occupatostfi enim dominus dediflet fextum,is omnium efletnbsp;occupatiflimus.Chriftusiugum habet vnum,amp; id fuaue.Matth.n.ltum eft adtertium,nbsp;qui aitîVxorem duxi.fcis gfitres operofà,quot curas fecum trahatîô^ idcircofi maxime vclim,non licet nunc venire.BedajQuia multi non propter fcecunditatem, fed dc-fideria carnis vxores ducunt,ideo per rem iuftam,hoc eft,per coniugium carnalis yo-»nbsp;luptas defignatur,proptcr quam ftudiofus ad dei cænam recufat venire.Tob.4.Qui itânbsp;coniugiûfufcipiunt,vt àfua mentcÔCàfe deü excludât,ô: fuæ libidiniita vacét vt equuSnbsp;ßCmulus,quibus non eftintelledus, habet dæmoniumpoteftatemfuper eos. CôcupiPnbsp;centia enim carnalis citius leuius deiicit,ôc deiedü fortius ligat 8C tenct,vnde ifte n9nbsp;**ogat cxcufari.Ofe.4.Fornicatioamp; vinum ôc ebrietas auferunt cor. Ephe.y*Hoc autênbsp;feitote intelligentes,quia omnis fornicator ,autimmundus,aut auarus, quod eft idoloçenbsp;fcruitus,non habethaereditatemin regno Chriftißc dei.

Et reuerfus feruus,nunciaui't h«c domino fuo.Tunc iratus paterfamifias, dixit feruo fuo; Exi cito in vicOs SC plateas ciuitatis, Sôpauperes ac debiles,nbsp;cæcos,8c claudos introduc huc.Etait ^eruus : Domine,fàiflum eft vt im*nbsp;pcraftiiô^ adhuc locus eft.Etaitdominus feruo:Exi in vias Si fepcs,amp;i com^nbsp;pelle intrare.vt impleatur domus mca.Dico autem vobis,quia nemo viroR«nbsp;illorum qui vocati funt, guftabic coenam meam.

His atep alqsprætextibusquûfcexcufarentocs,reuerfus ferüüs,fenunciauit domino quomodo feexcufalTent.Ibi dns indignans q? vitro vocati ad tam honorabile,tam(^ fcnbsp;Iixconuiuium,obresfriuolascxcufarcntomnes,quo magis vrerentur inpofterum, fi-mul 3tqjintellexiflent,6lt; quantam gloriam fpreuiflent,amp;: qui nûc in fpretæ felicitatis fonbsp;tietatem fuccefiiflent,dixit feruo: Exi cito,excutias defidiâ amp; torporé,nc ex m^ra vo 'nbsp;candi in peccatis permanentesjôc fe non præparantes,à cerna cækfti excludanf. Eruntnbsp;quifruantur,ctiamfi vocati contemnant oblatum honotem. Inplateasciuitatis,id eft*nbsp;ludæoçt genté.Matt.lo.ln viarn gentiü ne abieritis,dC in ciuitates Samaritanoçi ne in*nbsp;traucritisîfcd potius itc ad eues q perierût domus Ifrael.Grego^Paupes8c debiles funt,nbsp;qaiia«

-ocr page 324-

. nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS PRIMA.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

qui iudicîo fuo af)ad feriietipfos înHrmi funttfed pauperes SC quafi forces func,q in pdl* pcrtate pofiîifuperbiunt.Quia eiümfuperbi venire conteninût,pauperes.eligumur:qanbsp;luxta pauIivoccm,infirma mundieligit deus,vt confundat forciatSC qux ôaka.mundfnbsp;funt eligit dcus,vt confundat fapientes.i.Cor.i.Sed dum morum vicia in membrorumnbsp;debilitate fignanturfvtpote pauperes in virtutibus, debiles ad bonum î cæci.ingenîî Imnbsp;mine carentesjclaudi,redosgrelfas opcrationum non habentes)profcâo liquet, quianbsp;ficut illi peccatores fuerunt qui vocah venire noluerût,ita de hi qui vocantur Ôi veniût.nbsp;Sed peccatores humilcs eliguntur.ôC fuperbi repelluntur. Multi auté cales ex ludæis adnbsp;dominicam coenam colledti funt,lied haec multitude locum côuiuîj non impleuit« Hincnbsp;feruusaitîFadum eft vt imperafti. Non enim fufficitfacere quodimperat,fed ficut iffl*’nbsp;peratur.Eft adhuc locus,nam apparafti conuiuiû innumerabiliû conuiuaç2 capax. Do*nbsp;minus autem volens apparatum conuiuiû q plurimis efle vfui,ait î Exi extra ciuitaté,âCnbsp;vndecunqj colligemédicos,hofpites vel ignotiflimos,qui latamamp; fpatiofiffimâ ad mocnbsp;icm ducentem ambulant viam. Matth.7.Qui fi grauentur venire,vcl improbitate cô'nbsp;pelle, vt impleatur numerus eledorum,qui inexpletus non remanebit.i»! imoth.i.Nonbsp;uit dominus qui funtei^us.GregoriusîCum de vicis amp; plateis vocantur, ille populus fi*nbsp;gnatur,qu4 teuere Icgê fuburbana conuerfationc nouerat.Cum de vijs amp; fepibus,agrelt;nbsp;ftemillü populû dcfignat,qui fine lege viuebat.^Notandû quodaiii vocantur ôC venircnbsp;nolunt,qui donû intelledus accipiunt,fed eundé intelledû operibus non fequûtur. Alijnbsp;vocantur vcniunt,qui acceptam intelligentiam opérande pcrficiunt. Quidam fie vonbsp;cantur,vt etiamcompellanturîquibona facienda intelligût,fed facere defiftûtt videntnbsp;quae facere debêt,fcd haec ex defiderio non fequuntur.His contingitplerunqt,vt eos innbsp;. carnalibus defideriis fuis mûdihuius aduetfîtas feriat, apprehendere téporalem gforiânbsp;conéturôf ncqueanttSC dum fcfrangiinfuisdefideriisaduerfantemûdoconfpiciût,qdnbsp;de fe autori fuo debeant commémorant,ita vt ad cum crubefeentes redcant,qui eû pronbsp;amore mûdi fuperbiétes deferebant»Vnde dns Ofe.i.Ecce ego fepiam viam tuam fpînbsp;niSjôC fepiam earn maceria,5C femitas fuas non inuenietî amp; fequetur amatores fuos, SCnbsp;non appréhendée eos : quæret,ÔC non inueniet cos,5Cdieet î Vadam ôcrcuertar ad vir5nbsp;meum priorem,quia bene mihi tune trat magis q nue. Siedeus anima,carnis volupta*nbsp;tes fequétem,plerûq; mifericorditer refpicit,£’C eiusvoluptatibus amaritudinespermif-cetîSlt; nequodmale quærimus inuenirepolTimuSjObfiftit.Malaquæ nos hic premfit,alt;l’nbsp;deum ire compellût.AuguftinustFelix neceflitas quæ ad meliora compelIit.Senccaîln*nbsp;firmitati meat gratias ago,qHaf me cogit non pofle,quod non debeo vcIlc.Difcimus qdnbsp;pauperes cogendi vt beneficium pcrcipiant,8Cqgt; dilcipuli inuitidocendigt;z«Timoth.4.'nbsp;Prædica verbum,infta opportune,importune* GregoriusîEcce vocat deus per fc, g fia.nbsp;gella,per fuos,per miracula.nemo côntemnat,ne dum vocatus exeufat, cum voluerit,nbsp;intrarenon vaIcat.Aitenim:Nemo,quibus id honoris habitum eft vtprimi vocarétufnbsp;âlt;faftidierunt,guftabitccenam mcam.Eortaffe pcenitebitolim quum viderintlautitiasnbsp;sic fplendorem conuiun, inuidebunt iis,quibus ipforum faftidiûlocü fecit,Scd fruftranbsp;turn cupicntingredi,qui,cum liceret, exeufarunt.

ÇDc odiendisparentibus, Luc.14, ARTICVLVS LXXXVIII.

Lue. 14 TT Bant aut turbæ multac cum co,5^ conuerfus dixit ad ilfos: Si quis renie X I ad m€,8^ nôodit patrê amp; matrê,ô^ vxorê filios,8^ fratres 6^ forores,nbsp;JL adhuc aûc 8^ anima fuam.non poteft meus cflè difcipulus.Et qui nô banbsp;iulat crucem fuam,8^ venit poft me,non poteft meus eftè difcipulusnbsp;Oftenditquemadmodum omnibus contemptis,folus ChriftusfequendusfitS^ eligenbsp;d'US.Multi emibant cum lefu,qui non cum omni alacritate amp; obedientia fequebantur, 'nbsp;fedfrigidiores cranttideo docet qualem deceat elfe difcipulumfuum,d. Nó omnis qui’nbsp;fequitur me pedibus,meuseft difcipulus,Orh bushuraanisaffedibus renunciet oportetnbsp;qui volet meus perpetuus cfic difcipuIus.Odio habeat,qui ad pietatem obfiaculo funt,nbsp;amp; propter necefiitudinem à bonis operibus prohibetur.Si non obfiftüt, honorâdi funtnbsp;Êarentes ad extremum vfqj fpiritum,quemadmodum ipfe nutritio fuo lofep.Lucae.t,nbsp;teratfubditus illis.amp;matrem(lohan.J9.)difcipulocommendauit.V nde Mat.io.Quinbsp;amatpatrtm aut matrem plus quàoi me,noneitme dignus.Namfic deus omnia amat, unbsp;fecun*

-ocr page 325-

ARTICVLVS LXXXVlIIe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLÎ,

fecundumid quodfuntpernaturani,gratiam5c gloriam.Sapjl.Diîigis cni oniniaquap funtjóC nihilodifticoçtquarfecifti, Iniquos auteni odit fecundum quod taks.Sap,14.31nbsp;militer funt dco odio impius öc impietas dus.Pfal.ÿ,Odifti omncs qui operantur imquinbsp;tatcm.SicóCnos.Pfal.iiS.lniquosodio habui,8^ legem tuam dilexi, Pfalm.ijg.Pc’^f^^^^nbsp;odio oder am illosunimicifadti funt mihi «Hoc virtuofum odium vult hic dominus.Nä Odium virnbsp;fie odicndaôC anima,renunciando concupifeentijs quæ nosfeparantà dco.Eccî.iS.Si tuolum*nbsp;præftcs^nimæ tuac concupifeentias fuas,facicttc in gaudmni inimicis tuis. Roma.S.S*nbsp;fecundûcarncm vixeritis,morieminiîfî autéfpiritu fac7acarnismortificaueritis,viuecis,nbsp;Ëtiam fi pcrfcrêdum martyrium,quoniam perpetuum lucrü proponitur.Duplex crux. Crux dunbsp;Quædamimpofitaîhancquidâportantimpatienter cum finiftrolatrone,Lucæ.tî.Alii plex,nbsp;paticnier,cumdextro latrone diccntesLuc.15.N0s quidemiufte,nara digna fadisrecinbsp;pimus.Hinc Apoftolus Heb.it.1 n difeiplina perfeuerate.Tanquam filijs vobis fe offertnbsp;deus.quis enim filius quem non corripit patcrî’Quod fi extra difciplinam eflis,cuius parnbsp;ticipes fa cil funt omnes,crgo adultcri ÔC. non filii eitis.V oluntarie aflumpta.Galat.y.^^u*nbsp;Chrifti fimtjCarnemfuam crucifixeruntcum vitqs amp; concupifccntr|s fuis.Roma.s.Hocnbsp;feientes,quia vêtus nofter homofimul crucihxus eftjVtdeftruaturcorpu.s pcccati,vt vl- *nbsp;tra non feruiamus peccato.Gala.i.Chrifto confixus fum cruci.viuo ego,iam non ego,nbsp;viuit vero in me Chriftus.ldeo fubditîEt fequitur me,non mundum, non carnem.i.lonbsp;han.*.Qui dicit fe in Chrifto manere,dcbet ficut ille ambulamt, 8i ipfe ambulare. Alio-^i non eft vécus Chriftianus.Aduum.il,Antiochiæ primum difcipuli nominati funcnbsp;Chriftiani,

Quis enimex vobis vokns turrimscdificare,non priusfedenscomputac fumptus qui neceflarij funt,fi h a beat ad perficiendum:ne poftquam pofueritnbsp;ïundamentum,8i non potuerit perficere,omncs qui vident, incipiant il luderenbsp;eijdicentes : quia hic homo ccepit aedifîcare,amp;non potuit confummarefAucnbsp;quis rex iturus committere bellum aduerfus alium regem, non fedens priusnbsp;cogitât,fi poffîteum decem millibus occurrere ei,quicum viginti millibusnbsp;venit ad kf Alioqui adhuc illo longe agente,Iegacionê mittens,rogat ea quçnbsp;pacis funt.Sic ergoomnis ex vobis,qui no rcnunciat omnibus quæ poflîdet,nbsp;non poteft meus efïè difcipulus.

Proinde priufquâ aggrediare negociu nequaq delicatum,animû præpara ad omnia dura quæ funt perpetiendatalioqui tolerabilius eft non aggreflum cffe,q ab co quod ccc'nbsp;peris deficere.i.Pet.t.Si emrefugiçntcscoinquinationes mundi,incognicione domininbsp;^faluatorisnoftriIefuChrifti,hisrurfusimplicatifuperantur,fadafunt eispofterioranbsp;détériora prioribus.GaIa.5.Sic ftulti fadi eftis,vt cü fpiritu coeperitis,nunc carne côfumnbsp;meminiî'ldeo Eccî.5i.Fili,fjne confilionihilfacias,5cpoft fadû non pcenitebis. Gregonbsp;riusîOmne quodagimus,præuenirc per ftudifleonfiderarionis debemus.Non eni fuffïnbsp;citfideifundamcntû,nifi perfeuerantes fuperftruamus.i.Cor.5.Fundamentû aliudne-'nbsp;mo poteftponcrc,præteridquod pofitû eft,quodeft Chriftus lefus. Si quis aût fuper-ædificat fupcrfundamentühoc auru,argentû,lapides preciofos,^na,ftipulâ, fœnû,vninbsp;ufcuiufqiopusmanifeftS erit.Sedquifumptus,vel vnde^Nonfufficit eni deligereChri*nbsp;ftuffl fequi,nifi adfit fufficiens alacritatis præparario,vt perfeueret.Hinc 1 ohan.6. Multinbsp;difcipuloi^ciusabierunt retro,öciam non cûilIoambulabant.Matth.io.Qniperfcueranbsp;Ueritvfq;infinê,hic faluuscrit.Scd Ioh.iÇ,Sine me nihil poteftis facere.Vnde Philip.1,nbsp;Qui ccepit in vobis opusbonû,perficiet vfqj in diem Chrifti lefu.Phil.i.Deus eft enimnbsp;qui operatur in nobis ôc vellc ÔC perficere,pro bona voluntate.Operatur ergo in nobis,nbsp;fed no fine nobis.i.Cor.iy.Gratia dei fum id qd fumtScgratia eius in me vacua non fuit,nbsp;fedabundantius illis oibus laborauitnon ego aût,fed gratia dei mecfl.Vt ergo velimusnbsp;efficaciter,SCpolfimusperfeueranter,rogandus deus progratia,vt qui dat omnibus af--fluenter,0C nonimproperat,l3co.i.Matth.7.Peticc,amp; accipietisîquærite, amp; inuenictisînbsp;pulfate,ôC aperietur vobis.Omnis eûn qui petit,accipitîSf qui quærit,inuenic:âC pulfantinbsp;ïperictur.Alioqui timeamusjie dæmones illudant nobis.Pfal.it.Qui tribulant me, exulnbsp;*’buntfi motusfuerotcgo aûtinmifericordiatua fperaui.Rogat ea quæpacisfunt.Nânbsp;•d fane tolerabilius eft,q experire marris aleamimparibus præfidqs.Floneftius cm,antenbsp;Prælium comiffumagere de rebus côponcndis,q poft cladem accepta, inhoneftiohbusnbsp;hgibus accipere pacem»Iudæi ignorantes dei iuftitiam.iSc fuam volentes conftuucre,iu

CG nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fticiae

-ocr page 326-

PARS PRIMA»

ftitiæ dcifionfunt fubiclt;Si,Rotnanouo.cuinfimplo contra dupîum Vcrtiiinf cicercitiff. Roma.j.Arbitramurhominêiuftificari per fidem fine operibuslegis*Iuftitia aut deipeCnbsp;fide lefu Chriftijin omnesôC fuper omnes qui credunt in efi.SicôC munditiâ opeçî ôC i«nbsp;ftitiam fedantes,cordis negkda, Matth.is.Q^o contra ApoftoIus.i.Cor.v. Mun dc-Jïius nos ab onini inquinamento carnis«Sc fpintus,perficientes fandificationê in timorénbsp;dei.Et vere in timoré dei.1 ob,9. Vere fcioqgt; non iuftificetur homo copofitus deo.Si vanbsp;luerit côtendere cû co,non poterit refpondere vnû pro mille.Sapiens corde cft,Slt; for*nbsp;tis robore.quisreftititci,ôC pace habmt* Longe agit modo Chriflus,difFerens iadiciu#nbsp;noftrîexoptans reconciliationé.x.Coçt.s'^Pro Chrifto kgatione fungimurnanq dconbsp;exhortante per nos,obfecramus pro Chrifto, reconciliamini deo.x.Pet.j.Non tardâtnbsp;dns promiflîôné fuam,ficut quidâ exiftimanttfed patienter agit propter vos,nolens ali*nbsp;quos perirCjfed omnes ad pcenitentiâ reuerri.Quantûcunci} ergo iuiti,quicquid habent,nbsp;5 ab ipfo habent.i.Cor.4,Quid em habes quod no acccpiftiî'fi ergo accepiftj, quid glorianbsp;risquafi no acceperisî’Quidergo reftat,nifivt pace rcquiramus,dicétesîNon intres iiinbsp;iudiciûcum feruotuodne,quianôiuftificabiturin confpedutuoomnisyiuêsîfPfal.iqt»nbsp;Hinc concludit,nifi omnibus renanciatis,difcipulu verum non pofle fieri.Non eiïi eft innbsp;aliquo alio falus. Ad.4.Ideo Pfal.7t.Mihi aüt adhærcre dco b onû cft,ponere in demi*nbsp;nodeo fpem meâ.Pfalm.vÊ.Renuit confolari animamea.Memorfuidei,ôCdeledatusnbsp;Relinquc? funi.BedatDiftatinter renunciare omnibus,«Sfrelinquerc omnia.Paucoç^Cideft,perfe*nbsp;re otnnia, (3:orum)eft relinquere omnia,hoccft,ôlt; curasmundipoftponcreîcundoçe autemfidc*nbsp;Fenunciajnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;renunciare omnibus,hoc eft,fie tenere quæ mundi funt,vt tarnen per ea non te*

reoîbus. ' neantur in mundo,fed licite eis vtaniur.Pfal.6i.Diuitiæ fi affluant,nolitc cor apponere, lt;.Cor.7,ReJiquumeft,vtqui habent vxores,tanqnonhabcntesfintî5c qui emunt,tan-quam non poflîdentestamp;:qui vtuntur hoc raundo, tanquamnon vtantur. Præterit cÂnbsp;figura huius mundi.Hinc dominus adolefcêti aittSi vis perfedus elfe,vade amp; vende on»nbsp;nia quæ poflîdes,ô^ da paupcribus.Hic vcro,Nifi quis renunciauerit omnibus quæ poflJnbsp;det,non poteft meus eue difcipulus.

Y Bonu eft faî.Si aût fal eu a nue lit, in quo condieturC'Nccç in terra,ncc^ in fterquiliniû vtile eft,fed foras mittetur.Qui habet aures audicndi,audiat.

Oportet difcipulum meum effe fimifem fali,Sal,fi vigorem habeat,valet feruandis âC çondiendis omnibuscibis.Hinc oportet,vt incorrupt! infeSlt;malitiæfint expertes,ali*nbsp;os amp; dodrinaSC vitia condientes.EufebiustSal fecundû fubftantiam ex aqua conft3t,panbsp;rum habens terreftrcitatiSjdeficcatcgfluidam naturâ,vélmateriam corporum corruptonbsp;rura,ôlt;.mortua corpora conferuat.ldeo dominus fuos difcipulos nominat fal.Matth.snbsp;V os eftis fal tcrræ.quia alios regeneraturi erantper aquam èc fpiritum fandum.corru*nbsp;ptam'cg hoîm vitam,à fluxu vitiorû reftringere debebant,(^od fi femel fal eé defierit,ôCnbsp;vis ilia natiuacuanuerit,ita vt ipfi fali fale fit opus,nulla ratione poteft effici, vt ad vllun»nbsp;valeat vfum.Si em profuturus aliis,rcprobusfiar,5C vitiofa affedione amp; vita corruptus,nbsp;ncq5prodeire,neq5 vtilitatem caperepoterit.Et quia non fimplicitcr accipiendum de fanbsp;Ie,additîQui habet aures talium rerü capaces,intelligat.Col.4«Sermo vefter femper innbsp;gratia fît fale conditus.Nam fî fucrit acharispinfulfus dicitur»

«De viïlico iniquitatis,LuC,i«l, ARTICVLVS LXXXIX.

LuC.16

Z

DIcebat autem Si ad difcipulos füos:Homo quidâ erat diucs,qui ha* bebat villicum ? Et hic diffànaatus eft apud ilium,quafi diftipaflctnbsp;bona illius.ôi vocauit ilium,Si ait ilIûQuid hoc audio de tefRçd*nbsp;de rationem villicationis tuæ,iam enim non poteris villicare.

Vult dfis hic nos docere,vt bene diljpcnfentur creditæ nobis diuitiæ,qua9t non domi ni,feddifpenfatoresfunius.Sicm in noftrû luxumabufî fuerimus,accufabimur,quû dn«nbsp;velit datis vti in vtilitaté conferuoç«,nô in proprias delicias.Pharifæi em fuperbi ôC aua*nbsp;ri,ficut pcenirentibus veniam,ita çgentibus pecuniam negabât.Homo ifte diucs, medianbsp;tor deiôé hominum eft Chriftus lefîis.t.Timot.t.Diues in cælo ÔC in terra. Matth.xg.nbsp;Data eft mihi omnispoteftas in cælo m in terra.Pfal.xj.Domini eft terra èC plcnitudonbsp;cius,orbis tcrrarfîSf vniuerfiqui habitantinea.Sedquid Apoftolus^Ephc,:, Deus quinbsp;diùes

-ocr page 327-

articvlvs lxxxix.


Fo. CLIL


êiats eft in mifericordia,Roma.io»Diues in omnes qui inuocant iIIü.Villicü habetjd „ ctt,cecononiü,difpcnfatorcm fubftantiæ domus fiiæ,quemlibet Chriftianu, qui in ba- .nbsp;ptifmo fui accepit villicationc SC proximi quem iuuare debetj,Pct,4,VnufquiK13 ficutnbsp;nbsp;nbsp;myßicc,

accepiegeatiamjin airpnitriî iiiom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulftfni'mis »

ni cft,quam oportetlargicer m proximum erogare.Luc.ii.Quis putas eft fidelis feruus amp; prudens,quem conftituit dfis fuper familiam fuam,v£ det illis in tempore critici men-furamt’ßeatiis illc feruus,que,cum venerit dominus.inuenerit ita facientem. Sed is dela-tus eft,qgt; profufior quam par eftetjdiflïparet bona ipfius.Defert ante dominum omnia .nbsp;pcrluftrans veritas.Proueruv.ln omni loco oculi domini contemplantur bonos SCma- ”5.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ios.Hiere,29.Egofumiudexamp;teftis,dicitdominus.Angelica pietas.Matthjg.Viden-tes conferuijnunciauerunt domino. Apoca.xx,Angelus dixit lohannüConferuus tuns - nbsp;nbsp;*

fumâCfratrumtuorum.DiaboIicaperuerfitas,qaænec iuftisparcit.lob.t.Nunquidlob fruftra timet deum.Nonne tu vallaftiomnemfubftantiam eius per circuitumfOperi-bus manuum eius benedixifti,öC pofleflïo eins ercuit in tcrra.Sed extende paululum manbsp;num tuam,amp; tange cunfla quæ habet,nifi in faciembenedixerit tibi.Ecce quum in opc-ribus non haberet quod accufaret,intcntionem malam prætendit,quafi lob propter té-poralia deo feruircc.Quidfaciet de nobis,plenis omnibus malisç’Apoc.ix.Preieclus eftnbsp;accufator fratrum noftrorum,qui accufabat eos die ac node.Confcientiæpuritas.Ro-ma.x.Teftimonium reddente illis confeientia ipforum,^ cogitationum inuicem sccu-fantium,autctiamdcfendentium.Efa.6i.Marc.9,V ermis eorum non morietur,ÖC ignisnbsp;non extinguetur.Peccati enormitas.Gen.4.Eccevoxf3nguinisfratristui Abel cb'macnbsp;admedeterra.GcnejS. Clamor SodomorumS^ Gomorræorum multiplicatus eft,Sinbsp;ÎJcccatum eorum aggrauatum eft nimis.SicôC oppreifio pauperum.Exo.s.Clamor fi-iorum Ifrael venir ad me,vidi(5 afflidiionem eorum qua ab Aegyptijsopprimuntur»

Sed nunquid fruftra.Luc.i8.Deus non faciet vindidam eledoçe fuo9i,clamannum ad fe die ac node,5c patientiam habebit in illis. Dico vobis,quia cito faciet vindidam iliorü«nbsp;Quafi diffipaflet bona,fibi ad bene vtendum öc crogandum tradita. Quantumeunqj qsnbsp;tarn naturalibus g alijs abutatur donis,deus tarnen in bonü reducit fua bonitate ordinemnbsp;amp;finemfuae bonitatis ôCiuftitiæ.Nec vnquâ fie deftituitur Humana natura in hac vita,nbsp;quin per deicleraentiamreparari poflit,qüod 3ngelo non contigit.Vnde dicitur,quafinbsp;diffipaffet. Vocauit dominus ceconomum,vt indicaret illireddendärationemprocura-tioniSjSC quod difpenfaturus non effet vitra res fuas.Hic plane patet,quod non de final*nbsp;iudicio agitur,quia locus datur pcenitentiæ.Vocat ergo infpiratione, prædicatione,flanbsp;gellatione,mortis timorem incutiendo SCiudicii,vt cogitet quam domino de omnibusnbsp;rationem reddat.Ponit tria verba magni horroris,quæ mente reccndica,3b omni pec- Pn'a horrlnbsp;catoretraherent hominem,Primû,rigidæreprchenfionis.Quidhocaudiodete,fic do- biliaitivil^nbsp;tato muneribus gratiarum,præuento benedidionibus,conftituto difpéfatortî*Sic incre lie5 verbanbsp;pat male cogitantes,male loquentes,praue operantes.Sic prælati fubditoçe arguerc decent vitia,nondiffimulare,ne cum ipfispunianturficut Heli i.Reg.x.amp;.4.Sccundo,ve- Prælatisqnbsp;ritatem inquirere.Gene.iS.Defcendam Si. videbo,vtrum clamoré qui venir admc,opc- tria potillinbsp;te c5pleuerint,an non eftitavtfciam.Tertio,crimenproponere,quoexcufaripoffirvel m5 agéuanbsp;çtgt;rrigi,Secundum,anxii timoris. Redderationé,quid agas apud te,quidapud proxi-inum,quid cogites in corde,qualc proferas verbû,quid auditu deleäet,cui infigas ocu-Ium:redde ratione,bona mea diffipas,bonis male vteris,bona mea das extraneis.Voco,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

amp;nonrcfpondes:porrigomanu,oCnórefpicis.Iob.5i.Óuid em faciam,cüfurrexeritad iudicandü deas7Sc cum quaefierit,quidrefpondeboilli. Omnia em tunc nudaerunt,quunbsp;libriaperientur confcientiarum.Apoc.xo.Libriaperti funt,3C alius liber apertus eft,quinbsp;eft vitæjS^ iudicati funt m ortui ex his,quæ fcripta erant in libris, fecundu opera ipforu»nbsp;l.Corinth.4.NoIite ante tempus iudicare,(temereproximum)quoadufqjveniat domi-nus,qui5Cftluminabitabfcondita tenebrarum, SC manifeftabit confilia cordiura.Sap.i,nbsp;in cogitationibusimpü eritinterrogatio. Matth.ix.Om^ verbum ociofum quod locunbsp;ti fuerint homines,reddent rationé de eo in die iudicii.i.Cor.y.Omnesnos manifeftartnbsp;oportet an tribunal Chfi,vt referat vnufqfq; propria corpis,prourgeffit,fiuebonu,fiuenbsp;malum.Etnon folum de mailscommiffs,fed ôC de lucris negledis.Alatth.xv.Inutilcmnbsp;feruum erjeite intenebrasexteriores.ilfic erit fletusSC ftridor dentifi.Tertium.amari donbsp;loris.Cito enim aufertur hæc difpenfatio,quoniam hic omnis vita breuis eft,SC poft häcnbsp;vitam non eft bene merendi facultas.V erum vel tarde fentiemus quo feramurtdc quumnbsp;dies ilia veneritjiaborarenon poterimus, quianox,lohan.9.Venitnox quandoncmo

2

-ocr page 328-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS PRIMA.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opcrari potcftJdeo Gah.Ä.Ergo dum tempus haberauSjOpercmurbohum^Eccî.^,

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ante mortem para iuftitiam»N am Eccés.9. Q^odcunqj poicftmanus tua,ope

rareî^a ncc opes,nec ratio,ncc fapié«a,ncc feientia crût apud inferos,quo tu propera«, * Alt autem villicus intra fezQpid fadam quia dominus aufert a me villi*nbsp;cationemCFodere non valeo, mendicare erubefeo. Scio quid fadam,vt cumnbsp;amotus fuero a villicationc,recipianc me in.domos fuas.Conuocatis itaquenbsp;fingulis debitoribus domini fui,dicebat primo : Quantum debes dominonbsp;meofAt ille dixitzCentum cados olei. Dixitf^ ini:Acdpe cautionem tuam«nbsp;Si Cede dtOjSi (cribe quinquaginta. Deinde alio dixit:Tu vero quantum denbsp;besfQui ait: Centum coros tritici. Ait illûAcdpc literas tuas. Si feribe otîlo^nbsp;gin ta. Et laudauit dominus villicum iniquitatis quia prudenter fediret,quianbsp;filij huius feculi,prudentiores filijs lucis funt in generatione fua,

Oeconomus,vtintellexitbreui futurum,vt amouereturàdifpenfationc, callide fibi profpexitin breui.Noneft enim,inquit,vndeviuam,NihiImihicolIegi dumlicuit, fugt;'nbsp;perert vt aut ad ftipem diurnam fodiam in agro,aut publicitus mcndicem.Parabo ergonbsp;mihi amicos ex faeukatibus domini meiîhi fubmotum ex officio difpenfandijmemoresnbsp;meæ ergafe benignitatis,recipient me in domos fuas.Confugit ad mundanam fapien-*nbsp;tiam,quae eft quomodocunqj viucndi aftus. Sapien.iy, Sed Jufum seftimauerût vitamnbsp;noftram,5c conuerfationem compofitam ad lucrum,SC. oportere vndecuntp etiam e»nbsp;jnalo acquirere.Obferua quantum timor operetur^Proucr.if.Pcr timorem domini déclinât omnis à malo,Ait intra fc.quum foris in tali cafu amicum non habeat.Omnes ciîinbsp;quæ fua funt quærunt.non quæ lefu Chrifti,Philip. i.Nam bona quærunt temporalisnbsp;amici,non ammæ, de cuius falote vtinam ôi. nouiflîma effet cura,amp;nonpenitus nulla,nbsp;GrcgoriusxTanto fecurius quifqj dominu expedat, quanto quotidic vitam fuam fufpenbsp;dios examinat.CbryfoftomusîFidelisdifpcnfatordefidcrat cum Paulo diffolui,SC effenbsp;cum Chrifto.ls autem cuius vota terrena,anxiatur in exitu.Vita cmpræfens exerciiiuntnbsp;habet mandatorurnjfuturafolatium.Si nihil operatus CS hic,fruftra in future fpcra3.N5nbsp;enim finita vita ifta,eft locus vt terram cordis noftri compundione feindamus ad fc-rendum frudum.aut mendicandotconfufibile enim tunc crit mcndicarc,vbi non exau-dimur,vtpatetin virglnibus,Matth,iy.iSC d[uitecpulonc,Lucæj6.Clementiffimus dûsnbsp;nolens quenqpcrire,iftudquoq} tolerat,§i2jaborêfugere,ôCpudorem.inud, quiadiffïcinbsp;Ic:iftud,quia conteinptibilc propter repulfam,dummodo corde compungantur, amp; ele*nbsp;emofynarum largitionc redimant.Singulatim debitorcs vocauit,ne apud dominum denbsp;fraude accufari poffet,6lt; quifqj fpecialem fibi crederet gfatiam fadam, Primo medietanbsp;tem remifitjdicensîDominus prædiues eft,volo vt dimidium lucrifacias opera mea, Ac-*nbsp;cipc caurionéjChirographû manus tuæ,amp; fedc cito,qui periculfl in mora.Scqucti quin'nbsp;tamremifitpartê,amp;fic de alijs. Amotus à villicatione apud illos viuebat, nunc ab hoc,'nbsp;Vinid pro nunc ab Ulo amice reccptus.Quod vbi dfis intcllexit,laudauit ipfius aftfi,prudentiami5nbsp;uidcna,nô mundanâ,licet Sc idfecerit in fraudem dni fut.Non ergo de fraude,fed deprouidentia,«nbsp;fraus.imi# cut ferpens non de veneni profufione,fed capitis cóferuationc,nobisimitandus ÔC laudanbsp;tanda, dusproponitur.Matth.io.Eftotcprudentes ficutferpétes.Omnis emparabola obliquenbsp;8c figurato modo,reçequarundânaturammanifeftat,non per omnia rcbusillis affimilanbsp;Paranoia# ta,proptcr quas affumpta cft.Idcirco no oportet omnes parabolaçe partes CUriofius inru partes quitcre,fed quatenusapparentpropofito vtilcstrcliquae fînëdæ finr,quafi parabola cotenbsp;nihil ad propofitfi inducetcs.Taxat ergo dnsnoftrafocordia,amp;ad huius iminbsp;tationêfuos cxhortatur.Nafilaudatus eft qui bona fui dfii ante diffipauir,8c de refiduonbsp;amicos fibi per furtu procurauit,multo magis Chriftus,qui nulla damnfi fuftinere p’o-teft,8C largiffimusjlaudat mifericordiampræftantcs.Ingratitudo aût noftra arguitur,ff_nbsp;cofideremus quæ ôc quanta nobis deus contulittin creationc, gubernatione, reparatio-ne,imo quae præparauit in glorificatione.Hinc omnes debitores fumus, quare SCorarenbsp;nosdocuit Matth.ó.Dimittc nobis débita noftra.Sed filij huiusfæculi, quimundfl pronbsp;patriahabét,amp;:interrenishærcditatê quærunt,fcculo fe coform ant,qui laudant oîa quaenbsp;in terra lucrofa funt.i Jo,4.I pfi de mudo funt,6f de mudoloquufn,amp; mudus cos audit,nbsp;diligetiorcs funt in temporalibus acquirendis,cöferuandis, 8C cxpédêdis, filrjs lucis,hocnbsp;eft}dei,quia dçus lux eft,SC tenebrar in co non fiint vliae,i, loh,i«amp; quia luddâ habet connbsp;ttcrfatio«

-ocr page 329-

ARTICVLVS LXXXIX.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. cliit,

Bcrfan'oiiem.Ephc,ï.Eratis aliquädo tcncbræ,nuac aûtiuxin dno,vt filij lucis- ambula» quia luccm aeternam quxrunt,5c hærcditabunt4Ortgenesirilii huius fcculi non fanbsp;pientiorcs/ed prudêriores dicuntur filijs lucisï5lt; hoe nó abfolute,fed in generacionefuanbsp;inhis quæ adcarnaléfpedantgenerationé.Sic cactus clanusvidethoniine,nó ad legennbsp;das IiteraSjfedcapiendos mures.Inuenimur em in humanis difpenfationibus res noftrasnbsp;prüderer difpenfare,vt etiä fi adminiftratione exciderimuSjhabeamus quoddä refugifinbsp;vitae.Inhis aöt rebus,quse debent fecundu deü difpenfari, nuIlS videmur gercre curam,nbsp;quomodoratione difpenfationis demus,amp; exhac vita edudineinueniamur ab omni canbsp;(olationc dcftitui.Ro.g.Prudentiacarnis mors efttprudentia aut fpüs,vita SC pax.

Et ego di'co vobis:Facite vobis amicos de mammona iniquitatis,vt quu defeceritis,redpiant vos in aeterna tabernacula.

Tempus hoc quoniam breue eft amp; incertum,properandö eft,vt crogatisin pauperes „ nbsp;nbsp;nbsp;-.

terrenis facultatibus.paremus nobis viatieüinvitam æternâ.Mammona,diuitiæ iniqui tatis dicuntur lingua Syrorfixquia vt communit€r,aut inique colliguntur, aut auare re--tinentur,aut iniufte expenduntur.öC fic quae nobis datac funt vt fint arma iuftitiæ,à nobisnbsp;ad iniuftitiâ vcrtuntur,i,Timo.6.Qui volunt diuites ficrijincidunt in tentanoné Sc in Ia-queum diaboli,SCdefideriamuita inutiliaSC nociua,quaemergunthominéininterKûôCnbsp;perdinoné.HincdiciturEccî.ji.Beatus diues quiinuentus eft fine macula,ÔC qui poft a«nbsp;rum no abiit,nec fperauic in pecuniae thefauris.quis eft hie, Sc laudabimus eumî’fecit cmnbsp;mirabilia in vita fua.Si ergo iniufte acquifitæ funt,reftituidebent.Luc.ij.Si quid aliquenbsp;defraudaui,reddo quadruplu.fi iufte,pauperibus impartienda, Aeterna cm tabernaculanbsp;conftituta funt,in quæ poflunc recipere eos,qui hie ipfis amice de bonis quæ funt domi-ni,Iargiuntur.Pauperes em debicorcs fiint.Prouer.i^.Fceneratur dno quj miferetur pannbsp;peris.felixpermutatio,quacaducapermutantur aetcrnis.Quid aut vilius eft,aut àvirmnbsp;tc Jongius abcft,q opes huius mündig Vix vnquâ fine fraudeparantur,ncc alia eft tuendinbsp;augendi'cp ratio ^parandi.Onerofapoffeffioeft,nec eatuta interim,ncc omninodiuturnbsp;na.Nonemfequunturherfifuu hinc emigrantem.Sed his tarnen emcre liCet quod æter-num eft,quod(Ç in ærerna vita fit vfui.Ita fict vt quod reconditü,iniuftû facit homme acnbsp;niultis curis obnoxium,id erogatü,fiat inftrumentfi euangelicæ iuftitiæ,ôC merces ad larnbsp;Rientem mulco cu foenore redit.Auguft. Non damnat diuitias per quas mereamur cae-wm,fed cor appofitum,quod non difpenfatjfed recondit.

Qui fidelis eft in minimo, èC in maiori fidclis eft. Et qui in modico inilt;* quus cftjôi in maiori iniquus eft.Si ergo in iniquo mammona fideles non fu«!nbsp;iftis,quod verum cft,quis credet vobisÇ'Etfiin alieno fideles non fuiftis,qdnbsp;veftrum cft,quis dabit vobisC*

Oftendit quibusnotis auaritia eognofcatur.Qui cmin temporalium crogationefide liter agit erga proximö,SC fpiritualia bene adminiftrabit,i.Cor.4.Sic nos exiftimet honbsp;mo,vt miniftros Chrifti SC difpenfatores myfterioçt dei.Hic iam quæritur inter difpe-fatoreSjVt fidelis quis inueniatur.Qui aflt in modico,hoc cft,temporalibus, quæ refpe-ftu fpirltualium modica funt âc minima,infidclis eft,6C in multo infideliter aget. Hincnbsp;vult Apoftolusepifcopumfuæ domui efle bene præpofitum.i.Timo.j.Siquisauté domui fuæ præcfle nefcit,quomodo ecclefiæ dei diligentiam habebit. Quifquis etît non p onbsp;teft contemnerediuitias terrenas,quæ nec veræ,hecnoftræ funt,infyncere difpenfabicnbsp;animi diuitias,quæ veræ funt diuitiæ SC noftrg.Et fi in alieno,quod nobis commiflum cfi:nbsp;infidèles fumus,quod noftrum eft, quis committee nobis ad erogandumî’Qui difpeniacnbsp;opes hominiSjita demum fidelis difpenfator inuenitur,fi quâm parciflïme difpenfet qdnbsp;creditum eftxat contrà deus qui diues eft in omnes, Roma.io.cupïtiargiffimc erogarinbsp;3uod difpenfand^ tradidit,ôC pro infideli habet quifquis veluti proprium tenuerit qdnbsp;ominus voluit elle commune,quoties exigit proximi nccelfitas. Exteriora enim aliénanbsp;funt.i.Timo.fi.Nihilintulimusinhunc mundn,haud dubium quia nec auferre quid pofnbsp;Cjmus.Pfal.48«Horao cum interierit,non fumet omnia,neqj defeendet cum illo glorianbsp;fua.Cuius ergo animüvililiiniæ rci cura folicitare poteft ad peccandü^hic multo faciliusnbsp;occafionemaiorepertrahetur adpcccandum.

Nemo feruus poteft duobusdominis feruire. Aut enim vnum odiet,8C 2 tfterum diÜgetzaut vni adhaerebit^Sf alcerum contemnec.Non poteftis deonbsp;ce î feruire

-ocr page 330-

PARS PRIMA

feruîre 8^ mammonse. Audicbant autem h«c omnià 8C pharifaeijqui erat aui ri,3^ deridebanciUum.Ec ait iUistVos eftis qui iuRificatis vos coranà bomininbsp;bus,deus autem nouit corda vcdra.Qpia quodhominibus alcum eft,abo*nbsp;minatio eft ante deum.

Nemo poteft duobusdominïs contrarijs fcruire,fe rui tute vtrifqjpIacente^Vbiq; ta* xatur amorpecuniae,hoe eft,affedio crgaillas jftudium, Eft enim auariüa tantaeim*nbsp;pictatiSjVt Apoftolus «atn nonunet idolorum feruitutem, Ephc.j-.Sc Eccï.io.Auaro n|nbsp;hil eft fceleftius.Nihil eftiniquius q amare pecuniam.hic enim venalem animam fuamnbsp;habet,quoniam in vita fua proiecitintima fua.Seruit mammonæ,qui magnam félicita«nbsp;tispartemcollocatin diuitiisxea^ caufa magno Audio laborat,vtquàm plurimum polBnbsp;deatjVt quod partum eft,tueatur ôC augeat.Nonferuit,qoi haben» vidlumôf quibustc*nbsp;gatur,contentus cft.uT imo,6,amp; dehis quæ fuperfunt dat eleemofynam. Luc.ii. Audienbsp;hant hæc pharifæi,quorum animi velut vtres antiqui,non capiebant hoc euangelicae donbsp;lt;ftrinæmuftum.Etantcnim auari,non folum'^ccuniae,fed etiam gloriae,Grauatimfe*nbsp;runt auari,fîquandodepaupertatcaudiant»abominatioenim eftpeccatori pietas,ßfrcnbsp;prehenhones impiofunt flagella.Amos.ç»Odio habueruntcorripientem in porta,amp; lonbsp;quentem perfede abominati funt, Sed audiant illud Proucr.i?. V iro qui corripienten»nbsp;dura ceruicccontemnit,repentinus ci fuperuenietintcritus,dt eum fanitasnô fequetur.nbsp;îuftificabant fc apud homines, laudem humanam vcnantcs.Matth.is.Omnia opéra fuanbsp;faciunt vtvideantur abhominibus.PfaJm.5'4.Quoniaffldeus difiîpauit ofla eorum quinbsp;hominibusplacent.Gala.i.Si adhuchominibus pIacerem,Chrifti feruusnon effem.Nonbsp;uit deus corda hypocritarum notitia reprobationis.i.Rlt;gum.i6.Homo videt ca quxnbsp;patent,deus autem intuetur cor.Hicrc.ij.Si occultabitur vir in abfconditis,ÔC ego nonnbsp;videboeum,dicitdominuslt;Qidaquod altum eft,vt(îmulataiuftttia,rerum opulentia,nbsp;gloria mundana,deus abominatur,Iob.3«, Simulatores dC callidi prouocant iramdei.nbsp;Aliaenim iudicia dci,alia mundi.Rorna. i.Scimus quoniamindicium dei eft fecundumnbsp;veritarcm.Vnde.i.Regum.tó.Non fecundum intuitum hominum ego iudico,Atqj ianbsp;demum dines eft,qui apud deum diuuelhi»iuftus,qui apud deumiuftus efths magnus,nbsp;qui fibi paruus,deo raagnus eft»

Lex propbetæ vfc^ ad îoïiannem.èx eô reghum dei euangelizatur, 8C’ oranisin illud vim facit. Facilius eft autem cælum amp; terra prætcrire,^ de Icgcnbsp;vnumapieem caderc«Omnisqui dimittit vxorem fuam,8t alteram ducit,nbsp;mœchatur:âi qui dimiiramaviroducit,môcchatuf*

Legaliaillapromiffa ÔC prophetiça,quibus temporalia promittebantur, ad lohan* nem duranerunt,quando veritas figurarnm exhibctur.Ex fide promifforum proficien«nbsp;dum eft ad amure rci iam exhibits.lohâncsconfinium fuit,dirimens legem cum fuisfînbsp;guvis,amp; prophetas cum fuis promiffis ab cuangeliojquod re ipfa exhibet amp;quod lexnbsp;vmbris fuis defignarat,amp; quod prophetæ dco afflati venturum praedixerant.Prædixitnbsp;em adeffe regnü dei,no terrenum,fed caelcfte.Paupertatcm enim in terra feruare debét,nbsp;qui cælos defiderant.Ex eo tempore regnum cxlorû annunciatur,âC quiuis in illud vin»nbsp;facit. Ad hanc gloriam nullt præcluditur aÂtus.Quod fi vo» pharifæi non dignamini in*nbsp;trarcjoccupabunt dC intrabunt gentes,intrabunt quælibctorbisnationcs.Excludi nonnbsp;J)offunt,pofteaqu5 femel apertum eftoftiumjirrumpont,fi non admittuntur» Amat h»»«nbsp;ufmodi violentiam regnum dei.An non ôc violentia,fcipfum vinccre,carnem fpirituinbsp;fubncere,dininæ voluntati fe fubnccre,Se illuc pertingere per pœnitcntiæ humilita«»»nbsp;vndc angelnsfnpremus ccciditpcr fupcrbiæcæcitatemf Apoca.t.Vincenti dabo edercnbsp;de ligno vitæ,qnodcftin paraeufo dei mci.rJec eft quod clamitcnt legis amatorcs,ab-rogari legem, antiqnari prophetas. 1 mo hæc eft legis.non abolitio, fed abfolutio.IIludnbsp;autem affirmo vobis,citiuspræteribit cælum SC terra,quibus nihil darabilius,q vnus apinbsp;culns legis prætcrcat,quin perficiatur quod prædidum eft.tantum abeft vt venerim ab-oliturus legem.Oftendit fe non contrarium legi.Non enim venir foluere tegem,fed ad*nbsp;implere,Matth,ç.(^um vinculum matrimoniale indiffolubile fit, oftendit fe legi con*nbsp;fonum quam perficit,dicens vxorem non ducendam altera viuente,ncq» dimiffam acci*nbsp;piendam viro vinente,quanquam ob cordis duritiam repudh libcllua admilTus fit,Mat.nbsp;P.RQma,7.Q.aæ fub viro eft mulier,vwente viro alligata eft legi.

-ocr page 331-

ARÎICVtVg XC.

Fo.CLint

ÇDc diuitc epulone* Lucz.t^. ÀRTICVLVS

HOtno quidam crat diucs.qui induebacur purpura nbsp;byffo.SC cpula^ *

batur quotidie fplcndidc ? Et erat quidam mendicus nomine LaZâ* rus, qui iacebatad ianuam cius hulceribus plenus, cupiens faturarinbsp;de mids quæ Gadcbantderaenfadiuitis,amp;nemo illi dabat.Sed ÔÔ canes venienbsp;bant, ÔC lingebant bulcera eius.

Oftcndit quantu obßnt dtuiciac abutetibus, aduerfitas vero patienter foIerata,qHanffi profithumilibus.Homo quidam,magninoniinisapudhomincS,apuddeum obfcurasSCnbsp;ignotus,quantû adapprobationcm.luftum quippe eft, vt qui deum in fuis membris nonnbsp;agnofcunr,ab ipfo non agnofcantur.Mat.iç.Quàm din vni exminimis meisnö feciftis,nbsp;ncc mihi feciftis.Pfal'.48. V ocauerunt nomina fua in terns.Gene.ii. V enite,faciamus nonbsp;bis ciuitatem ôC turrim,cuius ciilmcn pertingac vfqj ad catlmn^sc celebremus nomen nogt;nbsp;ftrum.Scd non à deoagnitUHieremay.Recedentcs à te,in terra fcribcnf«Quani dilc-xerunc quæfierunt.Erat diues, cui nihil deelfe videbai ad abfolutam huius mundi fell—nbsp;ciratcm.Notat de auaritiatnam ß adfint diuitiae,ôCcornon apponaf, nifi adiufte amp; fände viuendum,is non dines, fed pauper fpiritu,aut liberalis,auc quod eft talibus maximenbsp;propriu,mifericors didt.Sic Abraam Gene.ij. Erat autem diues valde inpoffeflione au-riôCargenci.IraôClobj.EraiîjvirilIe magnusinter omnes orientales« Diues autem iftenbsp;omnino diflblutus erat,purpura 8C bylTo induebaf,lt;SC præterea omnibus delicqs vacabat,nbsp;ambition! deferuicns amp; voIuptati.Qjjadruplicitcr pcccat erga diuitias. Maleacquiren- Quowpf*nbsp;do,vt furtOjficut Acha de anathematc Hiericho tulcrat, ob quod ira dei in populum de- ^5quot; 5’^*nbsp;fouit donee lapidatusfuit,Iofuc»7»Fraude,O deus,quis huius riuulos enodetf.i, Thefla, °*i’'“2specnbsp;4.Etne quis fupergrediaf, neq; circfiueniat in negotiofratrem fufi, quoniam vindex eftnbsp;deus dehisomnibus«Vfuras committcndo#iSecundo,maIeexpendendo,Dciftonotaturnbsp;bicdiues.lnduebat purpura,ad eultum extcn'orem,amp; inanem oftcntationemjbyffojobnbsp;mollitieminteriorem.Roma.ij.Carniscurara nefcceritis indcfideriis.Rcprehcndiîve-- veiHumo»nbsp;ftium ornatusjob prcciofitatem.Luc.y.Eccc q ii* veße preciofa font ôC delicqs, in dominbsp;busregûfunt.Non aurin domo dei.GregoriusîNemopCJtçtin luxuamp; gloria veftiûpre-ciofaçe peccatû deeffejquia fi hoc culpa non cflet,ncquaquam ïohannem dns de veftimé-ti fui afperitate laudaflet.BedaîIndignüvidefjmifeçt cadauer vcftCpreciofa adornari,denbsp;cuiusprecio multi pofiênt pauperesadiuuari.Secundo,obfuperßuit*atem,Bern3rdus:Nnnbsp;di clamant,famelici conquerunf, nobis fame 8c frigore laborantibus, qd conférât tot munbsp;tatoriain perticis, vel multiplicata in ciftisC’Iaco.ç.Agitenüc diuites, ploratc vlulantes innbsp;mlfcrijsveftrisquaeaduenient vobis.Diuitiæ vcftrae putrefadaefant,veftimenta veftra ânbsp;tineis comefta font, aurumô^ argentû veftrum æruginauit, SC aerugoeoçi in teftimoniSnbsp;vobis erit,ô^ manducabit carnes veftras ficut ignis,H/nc Luc.j, Qui habet duas tunicas,nbsp;det non habenri.Tertio,Curiofitatem.Ecclefiaft.u.In veftitu ncglorithsvnquàm.Au-guftinus:Nôaffelt;Seiis veftibus placcrc,fedmoribus.Berîi« Ex cordis thcfauroprocedit,nbsp;quicqd vitioçtforis apparct.V anû cor,vanitatis nota ingerit corporitexterior fupfluitasnbsp;interiorisvanitatis indicia eftîmolliaindumenta,mollitiem animiindicanuEfa.j.Proconbsp;qdeleuatæ font filiæ Sion.,ôC ambulauerûtextëto collo, ôCnutibus oculo^ibant,amp;plau-debant,ôlt;ambuIabât,ÔCpedibusfuis côpofitograduinccdebât,decaluabit dnt verticéfi-liaçi Sion,SC dns crinc eaçi nudabit, In die ilia auferet dfis ornamentum calccamentoK,nbsp;lunulas,torques,6c monilia,amp;: armilIaSj’St mitras,amp; difcriminalia,ô^pcrichilidcs,amp;nbsp;ntutatoria,iSf palliola, Sc linteamina, ôC acus, amp; Ipecula, ôi findones,amp; vittas,amp; teriftra.nbsp;Et erit pro fuaui odorefoetor,amp; pro zona funiculus,ÔCpro crifpanti crinc caluitium, 8Cnbsp;profafeia pedorali cilieium. Sopho.i.Vifitabo fuper principes, Âfuperfiliosrcgum,ÔCnbsp;fuper omnes qui induti funt vefte pcrcgrina«(^arto,inhoncftatcm.Prouer*7.Ecce mu-lier in ornatu meretricio,præparata ad dccipiendas animas.Hinc.bTim.t« Similiter munbsp;beres in habitu ornato,cû verecüdia ßc fobrietate ornantes fe,ôc nô in tortis crinibus, autnbsp;auro,aut margaricis,vel vefte prcciofa:fed quod decetmulieres, promittentcspictatemnbsp;per opéra bona.Tit.t.Anusfimiliterin habitu fandoj.Pet.j^Quaç: nôfit extrinfecus canbsp;pillatura,aut circüdatio auri,autindumêtiveftimento9j cultus,fed qabfcondituseftcornbsp;dis hôin incorruptibilitatc qctiamp; modefti fpûs,q eftin cöfpcÄu dei locuples.Sed ne qdnbsp;deelTet ad oblcdamétu corEis.comeflâbaf,« hoc qtidic,nec mediocriter, fed magnifice,

CG 4 amp;am-

-ocr page 332-

PARS PRIMA.

ambitioni reruiens,amp; luxui,s^voluptati. Hoc vitium dci obKuioneminJucît.Ofce.rj» Satura« funt.ôC eleuauerunt cor fuum,amp;: obliti funt mei* Exo,3i.,Sedit populus mandu*nbsp;care SC bibere,0lt;furrcxerunt ludcrc,Phil’,î,Quorum deus venter cft,SC gloria in confufionbsp;nem ipfoçc^q, terr cna fapiunt Jaco^f.Epulati eftis ibp terram, SC in luxuriis enutriftis cosnbsp;da veftra.Hinc admonet dfis Luc.iuAttendite ne grauenf corda veftra crapula SC ebrienbsp;tatc,öicuhshuiusfecuIi,RoJ5.Carniscuramnefeccritisindcfideriis,Ro.8.Debitoresfanbsp;mus,nô c?’.ni vt fecundfi carné viuamus,fi cm fccundfi came vixeri«s,morieminhfi aut,nbsp;fpu faclacarnismor«ficaueritis,viuecis,0 quot hoc vitio,amp; deüôcnaturâ offcndüt,qujcnbsp;paucis contêta eft.Eccî.jv.Noliauidus efleinomni epulatione,ÔCnonte effundasfupecnbsp;omne cibum.ln multis em efeis erit infirmitas SC auiditas appropinquat vfq; ad cholera.nbsp;Propter crapula multi obierunt,q auté abftinens cft,adf)cietvitam. Tertio,auarejetinc-*nbsp;do.Eccî, II. Inueni requic mihi,ôcnunc maducabo de bonis meis folustßc nefeit qd tern-*nbsp;pus illuprætcrcat, SC mots appropinquet,amp;rclinquat oîa aliis,^ mohaf. Claret hoc innbsp;diuite,qui longamfîbiamp;quietâ in bonis fuispromittebat voluptaté,cui diäüfuitLu.ix.nbsp;Stulte,hac noâe repetüt aïam tuam à ce, SCquæparafti,cuius erunt^Aggrauabatur ergo pcccatum huius, quia naturalis pietatis oblitus, pauperi non fubuenit, Ecclcfiaft.ij,nbsp;Ümne animal diligitfibi fimile,fic omnis homo proximûfibi.Notaf ergo de tribus vitijsnbsp;quæfuntin muudo.i.Iohan.i.Omne quod eft in mundo,concupifcentia carnis cft,«Scc5nbsp;cupifeentia oculorum, amp;fuperbiavitæ,quae non eft «x pâtre,fed cxmûdo eft, Erathuicnbsp;multum diflimilis mendicus quidam,obfcoruSjôC ignotus apud homines,fed clarusamp; nonbsp;tus apud dcum.AmbrofiusîClaret exhoc,quod pauperc noîe notât,rem geftam ChriftSnbsp;Lazarusadiutus, qadeftitutus abhoibus,fed adiutorêhabet deû.laco.z.nbsp;E dMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elegit pauperes in hoc mundo,diuites in fide,amp; hærcdes regni quod repro-

uke°nö pa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligentibus leiV03 aut exhonoraftis paupcré.Pfaf,7i.Animas paupeçt faluas

rabôiani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfuris öCiniquitate redimet animas eo^,Sc honorabilc nomen eoçt coram illo.

Nouit em dfis funt eius.x.Timo.x.Huicnecdomus erat,ncccibus,ncc vcftis,ac ne corporis qdë profpera vaktudo. laccbat veheméter infirmus an veftibulfi domus bis mifer, . quarc impiuei no fubuenire.Noadmifliiseft hulcerofus,nefuncftofpedacufo cotriftarecnbsp;oculosvndequaqjlauticouiufi.Acceflitad mifen'æ cumulü fames itolerabilc malfi.Siqdcnbsp;minima petiit,micasq de méfa ca debat fcilicetîfed non erat qdarer,qufi canes illic eftencnbsp;panibus laturi.Eccî.io.Secundûiudicem populi, fie amp; miniftri cius. Pr0uer.x9.Rcx impinbsp;us ofiûes miniftros habet iniuftos.Immifericordiâ hoim dânabant canes hulcera lambennbsp;tes, AmbrofîusîAuis fociaf auibus,pccus pecoribus,pifcis pifcibusjfolus tu homo confocnbsp;tcmcxcludis,amp;feras includistparictcm veftisauro,«paupercsnudas veftimentotpaußnbsp;pancm petit,amp;non aecipit,ôCequustuus aurumfubdentibusmandir. Efaiæ.yS. Frangenbsp;efurientipanemtuum,amp;egenosvagos(^ induc indomumtuamtcum videris nudumnbsp;operieum,6Ccarnem fuamne defpexeris.i.lohan.j.Qui habueritfubftantiam huius mfinbsp;di, 8c viderit fratrem fuum neceffitatem habere, SC clauferit vifeera fua ab eo,quomodonbsp;Charitas dei manet in coiGhryfoftomustNon putes propter vtijitate paupeçe deumfc-ciffe diuites,quos fine diuitibuspafcerepoffetficut Heliam,î.RcgS.i7.filios Ifracl.Exod.nbsp;i6.Deut.8.fed propter vtilitatem diuitum fecitpauperes, q alias infruâuofi effent SC üe'nbsp;rilcs,ficut granum non feminatum.GrcgoriusîPcnfandû eft,conditor nofter omia quâtanbsp;confideratione difpcnfat,in vna rc duo iudicia exhibuit. Dum enim egenum 8c hulcera-turn ante ianuam diuitis (vtantèoculos effet) amp;delicijs affluentis pofuit,in vnaeademi^nbsp;rc,ôi ex vifionc pauperis non miferenti diuiti cumulum damnationis intulit,amp;rurfum exnbsp;vifione diuitis tentaturaquotidie pauperem probauit,cui certc ad pcenam fufficcret paunbsp;pcrtas,etiam fi fanus fuiffettamp; rurfum fuffeciffet aegritudo, etiam fi fubfidium adeffet. Sednbsp;vt probaretur amplius,fimul hune amp; a'gritudo paupertas tabcfccit, atq; infuper yidicnbsp;procedentem diuité obîequentibus cuneis circûfulciri, Sc fe in infirmitate 8C inopia à nulnbsp;îo vifitari.Sed nunquid in tantis malis blafphemabati num cuuiciabaturinum inceffebatnbsp;lüxum diuitis i num inhumanitatem condemnabat. Nihil horum, fed fortis crat ma-gnæ philofophiæ.

* nbsp;nbsp;Faiflüm eft autem vc morerctur mendicus, amp; portarctur ab angelis in

nu Abraæ.Mortuus eft aucem ÔC diues,amp; fepultus eft in inferno. Eleuans au tem oculos fuos cum eflet in cormentis, vidit Âbraam a longe, amp; Lazarumnbsp;inïinu cius,Sôipfe damans,dixiuPatcr Âbraam,mifereremei, ÔC mitte Lazanbsp;rum,vtintingacextremum digiti fui in aquam,vt refrigeret linguam mcam,nbsp;quia cru

-ocr page 333-

A R T I C V L V s XC.

K CtV.

quïa erucior in hac flammâ.Et dixit illi Abraam: Fih’, rccórdare, quia reccpiio fti bona in vita tua, SC Lazarus fimiliter mala. Nunc autcm hic confolatur,nbsp;tu vero crucian's. Et in his omnibus inter nos vos chaos magnum firmannbsp;turn eft J vt hi qui volunt hinc tranfire ad vos, non poflint, neque inde huenbsp;tranfmeare»

Quisnon iudicaflet diuitem ilium,abfólutum exemplar felicitatts 8{. hunc Lazarum exemplar infelicitatis extrem j^Sed nequaquàm ex his quæ contingunt in hac vita, aefti'nbsp;^’”^.’5^*^0’®£^fhcitas. SubitorcçiVicesinuerfaefunt.Morscnimomnibusimminçns»nbsp;vtdiuitibus finis eft omnium voluptatuin,ita afflidis terminus omnium dolorum « Lazarus qui neglcÄus erat ab hominibus dum viueret,mortuus,ab angelis deportatus eft innbsp;ftnum Abraae,Hoc honore dignatus eft eum deus,quem diues non dignabaf teäo fuo»nbsp;Apocai'.i4gt;Beati mortui q in dfio moriunt.ChryfoftomusjSufficicbat ad deportandüiH ,nbsp;pauperem vnus angelus, fedpropterca pluresveniunt,vtcurrumlaetitiaefaciant^ Sinus jnbsp;Abraaf,q ante paftîonë dni limbus crat,rcquies nunc eft æterna.Secundû id quod reqes pnbsp;abfentiä ois mali,fic fuittfed prout dicit fup hocpntiä oîsboni,fic é locusgloriar,ad quenbsp;alas dcfundoçe optatnus puenire Dicitur Abraæ finus, qa pater credétiû appellai, qanbsp;contra fpem infpem credidit»Roman.4.5^ Galat.j .Qui ex fide funt,hi filfi funt Abraar.nbsp;Mortuus eft autem amp; diues^morte naturæ 8C gehennæ,qüi ante mortuusfuit morte cul*nbsp;pae. Pfalmo.jj. Morspeccatorum peflîma. I n morte naturæ feparatur anima à corpo*nbsp;te,fed in refurreâione readunanda Jn carne mea,inquit lob .19. videbo deum faluatorcnbsp;gt;neû,quem vifurus fum egoipfe,8t non alius,Sc oculimei confpeduri funt.In morte culnbsp;Îiæ feparatur anima à deo.Pfaf.iiS.Longc à peccatoribusfalus.Sap.is.Homoper mâ*nbsp;itiamoccidit aîam fuam.Sedperpccnitentiamreuiuifcere licet.Apoca.j, Nomenhabesnbsp;*1» viuas,SC mortuus es.In mente ergo habe qualiter acccpcris ÔC audieris,6c ferua,ôC p ce*nbsp;nitentiam age. In morte gehennæ feparaturtotushô à deo, âC otïiibus cledis in torum,nbsp;Pro.n.Mortuohoieimpio,nulla eritvltra fpes.Pfaf.48.Sicut ouesioittfrrnopofitifuntnbsp;»«ors depafeet eos. Mors ergo omniûc5munis,folum docet diuites hoc,q) hominesfuncnbsp;Suemadmodum cæteri.At Lazaronec honor fepulturæ habitus eft, diues autem magninbsp;«ca funeris pompa elatus.Græci fie diftinguuntîMorruus eft diues, amp; fepultuStCcû pontnbsp;ptjôc in inferno eleuans oculos fuos cum effet in tormétis, vidit Abraàm à longe, L ànbsp;2açi in finu eius,parti:cipem quietis.Greg. Oculos quos culpa clauferat,pcena aperiebat»nbsp;E-fa.tg. Tâtfimodo vexatiointcIleAu dabitaudituuChry.Sicutpaupcri du viueretgranbsp;hioréfaciebatpoenâiacereante ianuâ diuinis,ÔC alia bona pfpiccrcjfic diuiriinortuöau*nbsp;gebat pœnâ in gehéna profpedus delcdatióis LazariiQuéadmodû dns eiciSö Ada ê rènbsp;gioneparadificoIlocauitjVt cótinuo afpedas,fentirec à quätisbonis excidiffet tficamp;illünbsp;in grauibus tormétis,vbi nó minus dure tradabal ieçe fuauiû inopia,Ôt oîm mala^t copianbsp;Sin vitafe tracîaucratmolliter,condénauitincôlpciîîu Lazari.Nô cm tmcrueiànf ignénbsp;tart4reo,quantû confcîx ftimulo,fcijÉ tes fe nun^ liberandos.Efa.ßÄ.V ermis eoçt nô mo-tie£,6C ignis coçt nô extinguef. Patré îuocabat,que imitari in hofpitalitatc noluit.loh.S*nbsp;Si filfi Abraæ eftis,opa Abraæ facitc.Mifericordiâ ftultuspetijt.q nec fui iiec alioÇi mifer*nbsp;tusfuit.Pro.n.Qui obturât auresfuas adclamorê pauperis, clamajjit ÔC ipfe^Sc nô exau-dieî.Iaco.i.Iudicififinemifcricordia fictei qnôfecitmifericordiâ. Non empanitét danbsp;mnati de peccatis,inquantum funt dei offenfiua,turpia,amp; iniuftatfed vtfunt eis caufa tatknbsp;ti fupplicn. Vnde non ait: Mifercre mei quia peccaui, fed quia crucior. In diuerfis po-fitus eft tormentis, ficutfuerat in diuerfispeccatis, Pcccaueratindiuitiarumhubertatetnbsp;hinc pofitus eft in fumma Reflate, vtnec aquæguttàmimpetret. In linguæ edacitate,nbsp;quamfcquiturloquacitas.ChryfoftoQuiain conuiuandomagisloquacitatcpeccaueraCnbsp;«n Iingua,grauius ardebat.QuotirrifiôesôCdetraâiôcsincônuiuqscontinguntS'Sap.ii*nbsp;Per quæ qu*s peccat,perhæc iSCpunictur.Apoca.ig, Quantum glorificauit fe ôCindeli*nbsp;cijsfuit,tantum datcilJi tormentumamp; lucîum.Gregotius:Diueseumcuiinhacvitanbsp;anifereri noluit,in fuoiam fuppliciopofitus,patronum qüærit.O quanta eft fubtilitas iu-diciorum dei,quàm diftride agimr bonorum aäuum malorumig rctributio. Sedguttâlnbsp;3quæ pettic,nec habcbit,q micas pauperi negauit,Fili,inqt,3gnofcc return vices iuftejminbsp;»utas.Id agnofeas oportet,fi meminiffe voles q, tucûviueres,tüa bona receperis,Lazar*nbsp;côtra fuis malis fit defundlus. Vide fdm 8c côpAtiétê^dC hæreditatis amiffæ comonefacié-’,remü«rcmurïYfi diues ifte idicaf boni alifldhabuiffc,ex 4 in hacnbsp;vita boo

-ocr page 334-

PARS PRIMA

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vita bona receperit,SC L azarns malum habutlTe aliquod quod pargarrf.Scd mala Laai*

'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri purgauit ignis inopiae,Slt; bona diuitis remunerauit félicitas tranfcuntis vitæ.Ilium pau

,ï, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertas afflixit amp; tcrfit,iftum abundantia remunerauit amp; reppulit«Nunc veto inuerfis reçi

vicibuSjhic poft affliftiones patienter toleratas refocillafttu vero poft delicias,quibus te male oblclt;3afti,meritocruciaris.Pro fupbisjdibus babes tarta9£,j)deliciiscruciatÖ£tetnbsp;nû, pro iocis ÔC cantionibus peréné eiulatfl.Efa.ß$*Hjc dicit dnsdeusjEcce fcruimeiconbsp;medentjô^ vos efurietisîccce ferui mei bibent,Si vos fitictis:ecce ferui meilartabuntur,SCnbsp;vos confundcminiîeccc ferui mei laudabunt præ exultatiôc cordis,Si vos clamabitis pracnbsp;dolore cordis,Si præ contritione fpûs vlulabitis.ChryfoftomusîSi ægrotamus,fi paupcnbsp;rèsfumus,gaudeamusîaccipiamusmalain vitanoftra,vtpoftea recipiamusbonaUacj»nbsp;Omne gaudium exiftimate frêSjCum in varias tentationes incideritiSjfcientes quod pro''nbsp;batiofidei veftræ patientiam operaî, patientia autem opus perfedum habct,i.Coçi.4»nbsp;ïd enim quod in præfenti eft momentaneum Si leue tribulationis noftræ,fupra mod umnbsp;in fublimitate,æternum gloriæ pondus operaî in nobis, non contemplantibus nobis quaenbsp;videnfjfed quæ nonvidentur, Quæ enim videntur, temporalia funttquæ autem nonvinbsp;dentur,æterna font. Eligaraus ergo nunc cum Mofe Si populo dei affligi, ni agi s quâii»nbsp;temporalis peccati habere iucunditatem.Hebr.u.Nonenimfunt condignæ paffioneshunbsp;ius temporis ad futuram gloriam,quæ reuelabii in nobis. R omahj. Attende quomodonbsp;in die ilio qui alium iniuria affecit,ipfum videbit in gloria,Si hic iterum ilium in quanta fitnbsp;condemnaiione.Sapientij.ç.Tunc ftabuntiuftiin magna conftantia aduerfuscos,quif«nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anguftiauerunt,Siqui abltule runt labor es cor um.Vid en tes turbabuntur timoré horribi*

Ii, mirabuntur in fübitatione infperatæ falutis,dicentes intra fe, poenitentiam agentes. Si præ anguftia fpiritus gementes.Hi funt quos aliquando habuimus in derifum,amp; in ß'nbsp;militudinem improperij.Nos infcnfati,vitamillorumæftimabamus infaniam, Sifinemilnbsp;lorum finehonore.Ecce quomodo computari funt inter filios dei,Si inter fandos fors ilnbsp;lorum eft. Oftendit quod non debeat adiuuari, nunc confequenter quod non polTit.Su*nbsp;per hæc omnia, hoc deploratior eft veftra calamitas, quod ingens hiatus nos dirimit,nbsp;pofteaquam incommutabili dei fententia,fua qbufcp fedes defignata eft.Chryfo.Vidercnbsp;poffumiis,tranfmeare no polTumusmos videmus quod fugimus,yos videtis quod perdi*nbsp;diftis, Gregorius: Qui in inferno funt, adbeatorum confortimh tranfire veile, dubiumnbsp;non eft. luftorum autem animae quanuis in naturae fuæ bonitate mifericordiam habeant«nbsp;tanta tarnen re ditudine conftringuntutjautoris fui iuftitiæconiundæ,vt nulla ad repronbsp;ßos compalTione commoueantur,

5 ‘ Ec aitzRogo ergo te pater Abraam, vt raittas eum in domum patris mciî habeo cni'm quinque fratres,vt teftetur illis,ne ipfi reniant in locum huncnbsp;tormentorum.Etaitilli AbraamzHabentMofen ÔC prophetas,audiantillos*nbsp;At ille dixitzNon pater Abraam,fed fi quis ex mortuis ierit ad eos, pccnitennbsp;tiam agent. Ait autem illizSi Mofen prophetas non audiunt, neque fi qui»nbsp;ex niortuis refurrexerit,credent.

N on charitate,fed timoré pœnæ pctit,ne tali confortio crefeeret etiâ mifero mali fell* fus.Sed nunc fruftrafupplex eft,quifupplicem proximum rcppulit.GrcgoriustNotan-dum,quod ad pceqam diuiticognitio feruat Simemoria, cognofeit Lazarumquemconnbsp;tempfit, fratrum quoqj meminit fuoçt quos reliquit. Vtpeccatores in fupplicio ampliusnbsp;puntantur,8ieorum vident gloriam quos contempferunt. Si de illorum etiam poena tor-quentur,quos inutiliter amauerunt.Pfar.iii.Pcccator videbit Siirafeef, dentibus fuisfre-*nbsp;met Si tabefee t,defiderium peccatoçi peribit.Non autem fimpliciter quempiam ex mor*nbsp;tuis mitti, fed Lazaçt rogat,vt videant efi coronatu in gloria 5C incolumit3tc,q viderantnbsp;ante infirma Si contempts,fiantip teftes tantimiraculi,Si tantæ gloriæ fpedaiores.Sic4inbsp;uitê experia calamitas fero iam fecit Si fupplicê Sidodoré.Nammodot^seft meriti.nbsp;Gala.6,Dum tps habemus,operemur bon5,z.CoÇî,Â.Ecce nunc tps acceptabil«,ecce nuCnbsp;dies falutis.Sed heu Iob.t4.Dcditeideus locu pcenitêtiæ,Siipfe abutif eo in fupbia. Innbsp;C£lolocus eft pmii.Mat.ç.Ecce merccs veftra multa eftin cælis.In infernolocus tormeti.nbsp;lob.io.Terra tenebrofam Si operta mortis caligine,terra miferiæ Si tenebraçe, vbi vm-bra mortisSi nullus ordo, fed fempiternus horror inhabitat.Nihil,inqt Abraa,nece fte Snbsp;hac gratia Lazaçîauocari à quietefua,fratrestui,fivoluerinteflefrugi,habcnt q in furs IInbsp;bris illis loquanf.jSed quia dei verba delpexerat,haecaudirenonpoffe fuosfequaceg æfti-^nbsp;mabat.

-ocr page 335-

A R T I C V L V s XCt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo, CLVt

mabat,dî«hsîSi quiscxmortuis certa rcnunciet quàmdirapatiantut hic,qaiillic vitanf meo excmplo tranfigutM,quod fere ottiesfaciunc diuitcs,fefipifccnt, fefe«^ reponent adnbsp;meliorcnift'ugcm , cx inconfutta apparitione 8C cxhortationc fortius aniinati » O quocnbsp;funt taks,qui dxcunt,quis venir ex inferno rcnöcians quid illicagatur^ Scd iftifuntpræ-textus coruni,qui nunqaàm volunc quod mak amant relinqucre^Maior eft enim,inquit,nbsp;Mofiöt prophetarum autoritas,quàm mortui alicuius. lohan.y» Si credcretisMofi,crc-^nbsp;deretis ytiqj amp; mihi.Caufarcntur cnim phantafma efk,aut dæmonium.Iudæi fcripturasnbsp;de Chrifto audiences,neqj niortuisrefurgentibuscredidcrunt,Nam Lazaçt frêm Marths occidere voIucrunt,lohan»u.Et qa non verecrediderunt Mofiólt;prophetis,hodicnbsp;quoqjChrifto ê fepukhroreddito,amp;,ad dcxterampartisconfidentirecIamant»Hoc exemple dominus confolams eft fuos,qui propter amorem regnicskftis multasafflidio-nesperpelTuri erant in mundoÄludsorum primoresSi diuites,elatos, ac fibi viuentes,nbsp;territatjVt vel metu fupplicii vitam impiam corriganttalioquifuturum,vt illic viciflïm rinbsp;» dercntur,quihiclefumadmeliora vocantem irnferunt*

ÇDefidc augenda,amp;:humilitatc feruanda,LucsJ7» A R T I C V L V S XGL

T dixerutit apoftoli domino:Adauge nobis fidêm.Dixit autcm domi Lucui^ ( nus : Si habueritis fidem ficut granum finapis, dicetis huic arbori mo*nbsp;^rOjCradicare Si tranfplantarc in mare. Si obediet Vobis,

Quoniam intelligebantfontem omniS euangelicaçtvirtutumeffc fidem, quamadeo diligenter dns exigebat in cdcndismiraculis,quaratötkscöprobauit in alienigenis, quaenbsp;nihil non impetraret,ôCper quam ipfî quoc^ morbos dcpükrarit,amp; dæinones,nec igno-rabant fidei defedu fadlfi, quod quendam muto obnoxium dæmoni non quiuerint libe-rare,dicUnt dnoïDne,quandonihil boni habemusnifi ex te,fac hos pfeciiores öc firmio-tes in fide,quo lucidius cognofcamus credenda,atq} firmius fcruentiuscg teneamus.Oftcnbsp;dit dns fidei fitmitatem amp; virtuofitatem. Granum em finapis, quaniiis paruum fit quanx»nbsp;titatc,magnum tarnen eft virtute,feruidum,3marunt,Veneniep expulfiuumifi fidesferui-da cfle debet per charitatejn Chrifto cm Icfu neqj citcücifioaliquid vakt,neqjpræpu-tium,fed fides quæ pet Charitatem operaf. Amara, per patientia aduerfa tokrando.Ro-mafi .8, Sed in his omibus fuperamus propter cû qui dikxit hos. V eneni omis expulfiiia ecnbsp;rotis, ß fynceritatê.i.Coçi.lo, In captiuitaté redigentes omnê intelkdu,in obfequiumnbsp;Chrifti.Hinc Marc.9.Omnia poflïbilia font credenti.Sic ergo SC fycaminum tranfplan-tate in mare,cuius folia vermes pafcunt, vnde fiünt ferica,

Quis autem veftrum habens feruum arantem $ aut pafcentem boues, qui t regrcffiis de agro,dicat illi ftatirntTranG ôi rccumbe,ôi non dicat:Para quodnbsp;coencm.Si præcinge te,8i miniftra mihi donee manducem 6i bibam, 8i poftnbsp;haec tu manducabis Si bibesf Nunquid gratiam habet fcruoilli, qui fecicnbsp;quæ ci imperaueratCNon puto.Sic Si vos,cum feceritis omnia quæ præccptatnbsp;funt vobis,dicite: ferui inutiles fumus,quod debuimus facere,fccimus»

Inftruit de humilitatc conferuanda,vt in omnibus dco gloria tribuaf, fi quid per noa praeclare aut magnifi'cc cgerit.Nam feruus bona fide fuo funtSus officio in agro,fi domflnbsp;reuerfus fcccrit imperara,num ideo dominus habebit illi gratiam:^ Non opinor,fedpœ-nam exaclurus erat nifi feciifet, Quam ob rem i Non ob aliud nifi quod feruus eft , 6£nbsp;omnem operam debet domino,cuius eft ctiam ipfc.Ecci.sS. Cibaria virga SC onus afi-no:panis SC difciplina, Sc opus feruo. Scruum inclinant operationes afiiduæ. Qui feruicnbsp;deo,etiamfimandata cuftodiat,non pt cxtolli.Nihil cm vtilitatisaut pcrfedionis deo afnbsp;fert,quia bono^ non indiget.Pfaf.iy.Sed vac crit ci fi non fcccrit.i.Coç4.9.Si non euanganbsp;li2auero,væjnihi eft.Aufert ergo à nobis omnem vanæ gloriæ,pracfumptionis ac pomnbsp;pæ occafione,qui nonƒoIum non facimus quod debcmus,fed ÔC in muleis offcndimus.la-eo.j.Hacc modeftia cóferuatthefau^ fidei in nobis.Noftrfi eft cm humiliter fentire de nonbsp;bis.i.Coçî.4.Quid emhabes qd no accepiftit’Si aut accepifti, qd glïaris quafi no accepenbsp;•^is. Ipfius crit dicere,Euge krucbone 8cfidelis,qa fupra paucafuiftifidelis, fupramulianbsp;te côftituâjintra in gaudiu dni tui,Mat,x$,Eft.aIius feruus ïaiilis,nófuo,fed diuinoiudicionbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCfibiôC

-ocr page 336-

|L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS PRIMA

amp; fibi 8C proximo,qui proiicüubetur in tcnebras cxteriorcs.Maith.tç.Vîdeânt fOïl* tr£mifcant,qui peccantes,amp; mandata dei prætergredtentes,extolluntur, quum oïa faci-*nbsp;,,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cntes,nihil magni de nobis fentire nos ve lit ÔC pr^cipiat deus.Prouerb.t.Qui rchnquunt

iter redum,0C ambulant per vias tcnebrofastQui Ijtâtur cum malefecermt,amp;; exultant in rebus peffimis.Quorum viae peruerfæ,ôi infamesgrelTus eorum4deo.i.Pet«y«HumiIia*nbsp;mini fub potenti manu dei, vt vos exaltet in tempore vilitationis«

De encaeniis,par.t.arj9.r

De Lazaro fufcitato,par.x.ar.io.f

De confpiraiione contra Icfum,par,t.ar,21.t

«De afcenfusin Hicrufalem prænunciatione,Mat«to,Marc.io.Luc.i8, ARTICVLVS XCII.

Luc. i8. A Sfumpftt autem lefus duodecim, 2lt;ait : Ecce afcendimus Hierofoly* confummabunturomnia quæ fcriptafunt de filio hominis.

X BTradecur enim gentibus,8i inudetur,amp; flageUabitur,amp; confpuetur, be poftquam flagellauerint occident amp; die terria refurget. Et ipfi nihil ho*nbsp;rum intellexeruntjôd erat verbum iftud abfeonditum ab eis,8^ non intellige*nbsp;bant quæ dicebantur.

Oftenditvt in inftituendo proximo magis ei tradamus,quæ necelTaria funt,quàm iu^ cunda,acfalutariamagis quàm fuauia.Sæpe prædixit de morteamp;paflione,fimulamp; refur-'nbsp;redione, vt claret Matth.is. Tunc cœpit lefus oftendere difeipulis fuis,quia oportet efinbsp;ire Hierofolymam,ôC multa pati à fenionbusamp;:fcribisamp;principibusfacerdotü,amp;: occknbsp;di,5Ctertia die refurgere.Macth.xô.genus mortis expreßit,diccstSciris,quia poft biduumnbsp;pafeha fietjÔ^ fiüus hominis tradetur vt crucifigatur Hoc fecit, partim quo diuinitatemnbsp;ipfiusanimaduerterent,quafutura præfciuitSCpraenunciauitîpartimquofidem refurre-ctionis in ipfis ßrm3ret,quo minus foret molefta per m ortem eius abfentia,quos tam brenbsp;ui folatura effet refurredionis præfentia, quæ triduo folum, 8C eo in completo, illis eratnbsp;fubnahenda.Grcgoriusî Prxuidens ex paffione fua difcipulorum animos dominus per^nbsp;turbandos,prædicit eisôf paffionis poenam, amp;refurredionisgloriam, vt cum morientcnbsp;cernerent,amp;I refurredurum non dubitarent.Et demum vt teftes effent veritatistam vo-*nbsp;luntariæpaffionis.Adu.ij.Deusfufcitauiteum à mortuistertia die,quivifus eft per diesnbsp;multos his,quifimul afeenderant cum code GalilæainHierufalem, qui vfqjnunc funt tenbsp;ftes eius ad plebem.Mar.io.Erantautemin via afeendentes Hicrofolxmam,amp; praecede-*nbsp;batillos lcfus,amp;:ftupeb3nt,ôC fequentestimebant.Sequuntur icfum,fed triftest obmuCnbsp;mur3ntes,qjfevolensin manifcftum vitaepericulum conheeret, amp;illiusanimum admi*nbsp;rabantur,ac fie metuebant,ne per ilium venirent in periculum commune.Tales difcipu*nbsp;los tam craffosôCinfirmostolcrauit lefus,SCnos tædetimbccilliûferre tarditatemç’Maf.nbsp;xo.Afcendes Icfus Hierofolymam,affumpfitduodecim difcipulos fuosfecreto, Hos hu'nbsp;lus tempeftatis aliqua ex parte participes etiam non modo teftes effe voluit, tanq idoquot;nbsp;nei quibuscrederetur myfterium crucis,quod turba nondum potuiffet capere. Oftendicnbsp;prophetas morte fua locutos.Matth.ifi.Lex prophetæ vfqj ad lohannem^ex hinc re-gnumdeicu3ngelis3tur,Lucj5.Noncapitprophctampcrire extra Hierufalem. Matth,nbsp;lo.Eccc afeendimus Hierofolymam, amp; filius hominis tradetur principibusfacerdotumnbsp;amp; fcribisînbsp;nbsp;nbsp;coîîdénabunt cum morte, ôc tradent eß gentibus. Afeendimus, inquit,vt in^

telligatis me volentem ac feientem pati quæ paffurus fum.Nam veluti nocentem amp; impi um me condemnabunt, Si. obiedis varrjs criminibus, addicent fupplicio capitis,mox vcnbsp;palam facinorofum tradentgentibus.Matth.i7. Tradiderunt eum Pontio Pilato præfinbsp;di.lohan.i9.Proptcrea qui me tradidit tibi.maius pcccatum habet.Fuit traditus à luda,nbsp;éCin ilia fuit venditus.Mat.iß.Quid vultis mihi dare,ôf ego eu vobis tr3dam^Sccundo,ànbsp;ludæis.lohan.iS.Gens tuaSC pontißcestui tradideruntte mihi,SCinilla fuit condemna^nbsp;tus.Matth.iß.Reus eft mortis,Tcrtio,à Pilato,ßCin ilia fuitcrucifixus.Mar.i?. lefum flanbsp;gellatum tradidit eis vt crucifigeretur.Sic 8iadhuc traditur in membris fuis.Ad.ç.Saulenbsp;jSaule,quidmeperfequcris^Sed væhomini illi,per quem filius hoministradetur.Matth,nbsp;xö.Sunt enim quicum luda tradunt eum oh cupidit3tem.M3r,i4.Qui audientes, gauifinbsp;funt,ôCpromiferunteipccuniamfcdaturos,â^quærebatquomodoilIum opportune tranbsp;derer. O quot taies funt, Hinc,i.Co9t,6, Tollens membrum Chrifti,faciam membrumnbsp;mereiriquot;

-ocr page 337-

ARTICVLVS XCIIi; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CL VIT.

IwcfetrîcisÿCum ludæis,cxinuidia.Matth.t7,Scicbatemlt;I) pct inuidiam tradidiflcnc «amfummifacerdotes.Gum PtIato,cxfauore.Marc.is’,Pilatus aüt vokns populo fa-^ffaccrc,diMiifitinisBarrabangt;,amp;: tradidit lefumflagellis carfum vt crucifigcretur.Et Ianbsp;çibrijs afficienttanquäfatufi.Primoin domo pontincis.Luc.tt.Etviri qui tenebantcü,nbsp;illudebant ci,cædentes.Sccundo,ab Hcrodc. Luc.t5,Spremt aüt illum amp; Hcrodes,amp; iknbsp;luüt indutum vefte alba.Tertio,à Pilato. Match.17.quä fptnea corona capiti impofita,nbsp;êC chlamyde coccinea circumpoGta,genuflexo,in faciem illudercnt,dicentcs : Aue rexnbsp;Judaro9£.Qiiarto,in cruce.Marc.iy, Prat tercuntcs blafphcmabant cum,moucntes capita fua 8)C dicences: Vah qui deftruis tcmplünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in tribus diebus reædifîcas.Sic SC nunc

iufti deridctur fimpIicitas,Iob.it.FIagelIiscafdent.Ioh,i9.Tunc ergo apprehendit Pila tus Icfum Sc flagcllauit.Sic flagellatur bcnignitas.Pfal.7t.Et fui flagellatus tota die.Sednbsp;quomodo^Pfal.i£S«iSupra dorfuni meumfabricauerunt pcccatorcs,prolongaucrüt int—nbsp;quitatem fuam.Et confpuent.Primo in atrio pontificis.Matth.ió.Tune expuerunt in fanbsp;ciem eius.Secundo,à militibus præfidis.Matth.i7.Et expuentes in cum.Efa.yo.Corpus meü dedi pcrcuticntibus,ólt; genas mcas vellentibus.Faciem meänon auerti ab inertnbsp;pantibusamp; confpuentibusin mc.PfaI.87.Pofuerunt me abominationéfibi.Sic em con-ipuitur confcienüæ puritasfeeditate pcccati,cótra ilJud i.Cor.iç.Sicutportauimus ima-ginem tcrrenijportemusamp; imaginé cæleftis.Et occidcnt.Matth.ti.Hic eft hæres,vcninbsp;tCjOCcidamuseum.O quotinfeChriftû occidunt.Gala.t.Viuo cgo,inquit Apoftolus,nbsp;iam non ego,viuit veto in me Chriftus.i.loh.z.Qui dicit fe in Chrifto manere, debet finbsp;cutille ambulauit,amp;: ipfe ambuIare.Scmper aSt dominus ficut bonus Samariranus.okönbsp;CÜ vino mifcet.dixerat quia occidcnt,altifcilicetjnóipfeïkd econtra ipfe refurgct,amp; hocnbsp;brcui,quia tertia die.V erü quia hie fermo ingratuserat,nó defeendebat in ammos apo-ftoIorüjVt difficile credimusquac nolumus effe vcra.Diligebant em dnm,fed carnali quonbsp;dam affcdu,vt dicit Bcda.V nde Petrus Matth.i6. Abfit â te dfic,non erit tibi hoc.SecSnbsp;do,quianedfihominéinnocentem,f£d SC deümiraculispotenté cognofcebant eû,quianbsp;faepe manibus illoçî elapfus fuit.quare mori pofTe non credcbant.TertiOiquia morenbsp;fuo parabolice ipfum loqui crcdebant.Quan^ cm de dfii fui fide dubitare nô poffent,ta-menita blandiebantur fuis afFcdibuSjôTinterprctabantur in his Icfu fcrmonibus fubeflenbsp;tropüaliquê,cuiufmodi dns peculiariter vticonfueuitjfalkns his nônunq non modo ponbsp;puIum,verSetiam ipfos apoftolos,vt claret in fermento pharifæoçt^Maith.ié.Sic amp; vernbsp;•um refurredionis,multis tune minus erat crcdibik.

^De decem kprofis,Luc.i7. ARTICVLVS XCIII.

Et fadum eft dum irct in Hierufalem,tranfibat per mediam Samariam ÔCGalilacam.Et cum ingrederetur quoddam caftelluro, occurreruntnbsp;ei decem viri leprofi.Qui fteterunta longe,ÔC kuauerunt vocem,di^nbsp;centesdefu pracceptor,miferere noftri.

Quianto beneficium maiusamp;libcraliuSjtantodeuotiusSCfrequétiusrccolcndû.Nihil afit recreationisexceditbcneficiû.Cum ergo dominus ad purgandam animænofiræ lenbsp;pram,per fui fanguinis effufioné,ad locn paflîonis iret,non reformidans genté quamli-bet atroccm,quamlibct effufionê fui fanguinis auidc fiticnté,pertranfht prius Galilæâsnbsp;quapcragrata,intrauit Samaria,quæ intcriacet ludæâamp;Galilæâ, vt patet ioh.4.itmenbsp;ra aüt dfii plena erSt miraculis ôC myfteriis.ambulabat cm de loco in locû, vt oîbus fub-tteniretjOÎbus adefiet, occurreret fingulis,côcurreret vniucrfis,hos miraculis,illos pmiisnbsp;ad fidé allicies.IoJj.io.Et alias oues habeo q nô funt exhoc ouiliîSc illas oportet me ad-dHccre,amp; fict vnü omk vnus paftor.Antc ingrefium occurrcrût kprofi. Côtagiofumnbsp;*niamp; abominandûgcnus.Scidcirco procul arcebantur ab hominûcommercio.Lcui.15nbsp;Omni tépore quo kprofus eft,folus habirabit extra caftra.Ex hoc ctiâ mi raculum pluresnbsp;«abuit teftes.SicSf dfis confcicntiænoftræ domûingrediens,lcpram animæ fugat.Namnbsp;*cprainfedli,fcctcnt,fitiunt,amp; inficiunt.Sic peccatores foetentper luxuriâ.loel.i.Com-Putruerunt iumenta in ftcrcorefuo.Sitiuntper auaritiam.Eccés.v.Auanis nonimpkbinbsp;tur pccunia.lnficiunt per fupcrbiam.Eccî.ij.Qui tetigerit piccm, inquinabitur ab ca:^^nbsp;Hui communicatfuperbo,induct fuperbiam. Gregorius t Peccatû quod per pœmtentiânbsp;^ondiluitur,mox fuo pondéré ad aliud trahit.ClaretinDauidc,qui ex incauto afpecFunbsp;•heiditinadulterium,âC hineinhomicidium,t,Rcg.ix.Qui modofrparatià deo^bo-PD nis me-

-ocr page 338-

FARS PRIMA

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;his filfrito.Pfal.iiS,Longe à peccatoribus fa(us,quia iuftificatiooes tuat nS esf^uiiîerfif*

Pfahiig» A lege afit tua longe falt;fti func.Sed ftnaliter fepatabuncur ôC præmio à confer* no beatorum.Pfalin.7t»Quoniamecce quielongantfeâtc,pehbunt.Nullum tarnen eftnbsp;mail genus,quod non fanet lefus,modo veniaturinillius c0nfpedum,modo prodatuKnbsp;illi morbus,ÓC adfitfidutia.Pfal.yo.Cormundum créa in me deus.Loco quidem longenbsp;diftabantjoraiione aöt appropinquabant.Pfalu44»Prope eft dfis omnibusinuocanti*nbsp;bus eum,omnibusinuocantibus eû in Yeritate,Sunc em qui ore fuo appropinquac deo^nbsp;corde aüt longe funt ab eo.Ëfa,i9,Ofee,7«Ët non clamauerunt ad me in corde fuo,fednbsp;vlulabant in cubilibus fuis.lfti aûc plena bde clamauerût ex toto cordis affccru^lpfe eônnbsp;eratquifaluare volebat amp;C. poterat» lcfu,inquiunt,pceptor,mifererc noftri.AgnofcunCnbsp;. morbu,implorant medici auxilifi,fupponuntimpcriö.Pracccptor.Sap.ii,Subcft em ti*nbsp;Lcprofi bi,cS volueris,poffe.Ecci.jT»Ofatio humiiiâcis fe,nubes pencirabit.Obferua ôC hic hgninbsp;myßie« ficatoshomines hæreiicos,intus malis aftedibus totos dcprauaro8,foris variegata cute^*nbsp;veluti falfa veris permiftéte dodrina infyncera.Eft eiîi omnis dodrina erronea,a]iqnànbsp;veritatc permixta,(ficui lepra bonâ corporis veletudinem nô repente ex toto dcftruttgt;nbsp;ne fi auc aperte mendaxfuerit,nó reci'piaturtaut fi ex toto vera,erronea no fît.PermifccSnbsp;cm vcrafalfiSjVtdum veritas fuperinduda recipitur,laten8 intrinfecusfalfitatis morbusnbsp;trrepat,more coçt qui venena propinanteSjOra calicis melle liniunt,vt du melJis dulce*nbsp;dointenditur,viruspoculiauidiusinfumatur.Dccêcuangelifta cômemor4t,pulchraquinbsp;demquâtitate cômcndabile8,fedobfccenacute deformcsJMâfalfî dodores intra dena-riam perfedionê fe iaditât côprchcnfos,dum diuinoçe quæ decalogo accipiunt, man-datorumimpletores fe afFirmant,amp; Chriftianar profcflbres fidei affirmant, Dcledat nunbsp;nierus,fed offendit finiftri dogmatis infynceritas.x.Timo,;,Habentes fpeciem quiden*nbsp;pietatiSjVirtutcm aut eius abncgantes.Hj arcendiSC procul relegandi ab ecclefiajçî pro-ceribus.hCor.s'.Modicumfermcntitotâ maflamcorrumpit.i.Corus-.Corrumpûtbo*nbsp;nos mores colIoquiamala.Lcuanda eft ergo voxad dominû profalute,vt qui in verbisnbsp;faluacoris erraffe fe cognofcunt,faluandi pracceptorê yoccnt,ôf per cognitionê praece-ptoris ad forma redeant falutis.Orauerunt nô vt hominc,fed vt deum,

t, Quos vt vidit, dixit : Ite, oRendice vos facerdoUbus. Et faiHum cfB dum irent,mundati funt»

Audqt clamorem dominusfîdutiaé teftê,5f àduertit oculos. Pfal.i44.Volfftatem ri-mentium fe faciet,5c deprecationem eo^t exaudiet,amp; faluos faciet illos.Felices qui fe c5* fpedui offerunt Iefu,vt mifericordiamconfeqüarituhSic filius ptodigUs Lüc.iç,Iboadnbsp;patrem meû.Infclices qui fugiunt à confpcdü dfti,fed non aufugiunt,ficut AdanvGc*nbsp;ne.3.Dominus ergo vtdoceret diuinælegifemper parcndû,legisà fe conftiturae man*nbsp;datum exequuturus,ad facerdotes eos direxit,penes quos erai autoritas difcerncndi le*nbsp;profum à mundo.Praeccpit cm lex,vt fi quis leprae macula incurriffct,ad facerdotc ducenbsp;retur,vt eiusiudiciomundus vcl immundus iudicaretur,Lcui,i4. Matih.xy.Nô veni folnbsp;uere legé,fcd adimplcrc,Secundo,vt vidêtes mundatos ouOs ipfî Icprofos iudicarût,fednbsp;nec per facerdotiû vcl lege mundare quiuerant,aut creacrentÂ^Iüarentur,aut de fu»nbsp;incredulitatc inexcufabiles de eius aduentu rcdderentur.Iohâuo.Opéra que ego facionbsp;in nomine paths mei,hec teftimoniû perhibent de me.Si nô facio opéra paths mei,nonbsp;ïitc credere.Hinc lohuç.Si opera no feciffem in eis q nemo alius fecit,peccatS non habenbsp;rentînuncafltexcufationénonhabentde peccato fuo.Tcrtio,vt facerdotium ecclefiarinbsp;cuius illud figura fuic,cômendaret.Nam cóuerfi praui dogmatis errorêquafi cutis mot*nbsp;bidæ varietatê,adexaminandûpandere debétîfic^abcisfidcircgulis inftrudti.priftmaenbsp;munditieSCpuIchritudini reftituantur.Quâuis em dfis qui verus magifter eft,internanbsp;fua eruditione quid tenendû fit valeat infpirare,magna tfi difpenfatione vult doiSoribu»nbsp;obfequijVt per hoc qui docédi funt,magna humilitatefolidêtür,ÔC ad capefTcnda fideinbsp;facraméta c^aciores cfîiciantur.Sic Paulus qui p reuelationê cuangeliu,non per hominbsp;ne acccpit,lt;jal.i.ad Ananiâmiffuscft,Aft.5».EtpcrreuclationêafcêditHierofolymâ adnbsp;conferendû cû apoftolis,nc in vacuû curreret,aut cucurriffct,Gal.i.ParctilIi,6f abeunt,nbsp;pleni bonafidutia,vnde anteq venirêt,adfacerdotes,mûdati funt,ne Icgis virtutc,6c n5nbsp;Chrifti crederctur mundati,amp;: vt meritû fideiamp; obedientie oftéderctur,ac immêfa deinbsp;benignitas,quæ peccatoribus votum emcndandihabcntibu8,acf ceptum dfii implcndr,nbsp;occurrit,ôf ipfosmundatj'.culpî atq^reatû remittit,antcq adfuos etiam perueniant vi*nbsp;carios,quibus dixit Ioh.io.Quoçeremiferitispeccata,rcmittuntureisîôC quoçe retinue*nbsp;ritis,retenta funt»Vult tamë perueniant ôC iufta capeffant iuxta fuam ordinationem»

-ocr page 339-

A R T I C V t V s XCIIir; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. clviit,

AÄu^.Fide purificans cordailloçt.Sapicn.é.Præoccupat qui fc eoncupifcunt,vt illis fc prior oftendat,Efa.64.Occurriftilaetanti ÔC fadenti iuftitiani»Sicpater occurrit fiho renbsp;uerteRti,ruensin ofculaSC amplexus,Lucjç.

Vnus aûtcx illis,vt vidit quia mundacus eft,regrcfltis eft cum magna voce magnificans dc5:8^ cecidit in faciem ante pedes eius,gratias agcns:ÔCnbsp;hic erat Samaritanus. Refpondcns aût Iefus,dixic: Nonne decem mundattnbsp;funtC’ôi noue vbi funtfNon eftinuencus qui rediret ÔC daret gloria deo,nifinbsp;hic alienigena. Et ait illi;Surge,vade,quia fides tua te faluum fecit.

Erat par omnibus fîdutia,fed di fpar erat gratitudo.Samaritanus non habuit dam di uinam crga fc beneficentiam.Licet em debeamusbcnefacere tacita laude hominö,hi ta-men quibus benefit,pracdicare debcnt beneficium,vt ex hoc deus Iaudctur,éc cxteri adnbsp;idem tali exemplo moueantur,vt dicit Chryfoft.Pfal.6y,Venite,audite,amp; narrabo omnbsp;nés qui timetis deum,quâta fecit animç meæ.Adipfumoremco clamaui,ô^ exukaui fubnbsp;lingua mea.Iniquitatcm fi afpexi in cordemeo,noncxaudiet dominus. Propterea exaunbsp;diuit deus,dC attendit voci deprecationis meæ.Bencdidus qui nô amouit orationê meânbsp;6c mifericordiam fuamà me.Omnia cm regerenda funt in Chriftû falutis noftræ autonbsp;rem,qui tam faepe nos à lepra mundat animæ,quar pcriculofifiîma eft.Pfal.ioi.Bcnedicnbsp;anima mea domino,amp;noli obliuifci omnes rctributiones eius,Qyipropiciatur omnibus iniquitatibus tuis,qui fanat omnes infirmitates tuas.Qui redimit deinteritu vitam tunbsp;am,qui coronat te inmifericordia ÔC. miferationibus.Sed paucianimû ad beneficia pracnbsp;teritarétorquent.Vnde dominus feiens beneficium ad omnesperHeniffc,amp;:taxarcvo*nbsp;iensilloi^ingratitudinê,quitantû deifulTurari beneficium ftuduerunt, aitîNonne decénbsp;niundatifuntî’Glof.lngratosquafiignotosrcquiritvbifint,ficut Adam Gcnc.j.Adam,nbsp;vbies^Sicut eniingratus diuinûnon recognofcitbeneficium,ita nec deusipfum notitianbsp;approbationis.i.Timo.i.Nouit dominus qui funt eius.Bernar,.Félix qui adfingula dona gratiae redit ad eum,in quo omnis eft plcnitudo gratiaçctSc dum proacceptis no in-Rratum fe exhibct,locum in fe facit gratiæ amplioris.Ephe.ç.Gratias agentes fempernbsp;pro omnibus in nomine dninoftri IcfuChrifti,dcoamp; patri,j.ThelT.j.In omnibus gracias agite.Quüergoobmutcfceret Samaritanus,non folû gratus,fed etiâmodeftus, quinbsp;vcneratfuofunduru8officio,nô aceufaturus alios,Iefus ad circunftantes côuerfus,alie-nigenæfidcmcômendauit,Iudaeorûduritiam percellendo.Peneemin omnibus cuan-gelq Iocis,Iudæos ad fidé tardos,amp; gentiles promptes ôc paratiflïmos fuiffe inuenimus.nbsp;ludæi cm plurimûlegi tribuebant,parû velnihil gratiæîfic ifti per facerdotes fcdult;Si,funbsp;ammundationclcgitribuebant,nongrati»Chrifti.Modeftiam huius fcqui debemus,nbsp;ne de abfcntibus malü,etiam fi veru fit,loquamur.Iaco,4.Nolitc detrahere alterutrû franbsp;tres.Qui detrahit fratri fuo,aut qui iudicat fratrêfufi,detrahit legiamp;iudicatlege,Si auténbsp;iudicas legé,nô es fador kgis,fed iudex.V nus eft cm legillator qui poteft per^ere SC fal-uare,Prou,i4,Abominatiohominû dewador.Nâimitator eft diaboli,quideodetraxicnbsp;mendacii ipfum incHfans,Gen.î,Nequaq moriemini.Scitem deus,quia in quocunqj dienbsp;comederitis ex co,aperientur oculiveftri,âC eritisfîcut dii,fcicntesbonû8Cmalu.Eccês,nbsp;io.Simordeatferpcnsinfilentio,nihil co minus habet qui occulte detrahit.Ait dns Sa-maritanoiCertus efto,hoc meü tibi beneficium fprcpcrpetuû,quia fides tua te faluum fenbsp;cit,quac te amp; ad gratias agendas inclinauit.Cadit antcpcdeslefu,q8ircprcflïs pfumptionbsp;nis cogitationibus,g fit infirmus videt,nihil virtutis fibi tribués,bonaq agit diuina intelnbsp;ligit.Vnde Sc Samaritanus euftos dicitur,qui ita bona q accepit, deo tribuit,vt cû Pfal-mifta dicatîFortitudinê meâ ad te cuftodiâ,PfaI.5-g.Qui ergo humilitcr fie ïfirmitatê fuSnbsp;agnofccns,ante ^um iacuit,diuina confolatione furgcrc ad fortiora opera,amp; ire crefeçnbsp;do vfq^ ad perfectüiubetur.Pfal.Sj.Ibunt de virtute in virtutem.

ÇDe obftinatione Samaritanorum,L uc,9.

articvlvs XCIIIL

FÂ^lum eft aut,dum complerenturdies aftumptionis'eius,3^ ipfc faciê fuam firmauit vt iret in Hierufalê.Et mifit nuncios anteconfpeólu fuu.nbsp;ÔC eunteSjintraucruntciuitatem SamariranoRî,vt pararent illi.d^ nonnbsp;teccperunt eum,quia facies dus erateuntis in Hicrufalem.

Dum

DD *

-ocr page 340-

PAR S ~P R I M A.

Dum tempus aJcffet pafrionis,quâ Tuhfequuta eft afccnfio,PIiilip.l.Pfoptef quodÄ deus exaltauu ilium,5lt; dedit illi nomen ^d eft fuper omne nomê,vt in nomine lefu on»nbsp;ne genu fledatur cæleftium,tcrreftriôôC infernorütSC omnis lingua conßteatur,quia d«nbsp;minus nofterlefusChriftusin gloriacftdeipatrisJohäJs.SciensIcfus quia vcnithorinbsp;eiuSjVttranfcatcxhoc mundo adpatrc.Moduminfinuat Luc,tt,Et filius qutdc hominis,fecundû quoddcfinitû eft,vadit.Luc.i4,Nonne ficoportuit patiChriftû,ôC ita in-trare in gloria fuaî’Decreuit ergo no vitra hinc inde obambularc,fed afcenderc in Hie-rufalemmente coftantiÄ impcrterrit3,vt ibi verus agnus offerrctur,vbi typicus immonbsp;labatur.Sciensautfuos no recipicndos,nihilominus mißt tarnen,vtfibi pararent hofpi-tium,quo omnê rolleret excufationê q» noncrediderunt.Non eiïi rccepcrunteos,eonbsp;exipfohabitu vultuép conicdabâtqjpetcrétHicrofolymâ.Samaritani vero,qminmonnbsp;te adorabât,adorant ôC abominabâtur oés,qui religionis caufapeterêt Hieroiolymam»nbsp;* Cum vidiffent aut difeipuli dus lacobus 8^ Iohannes,dixerunt:Dominc,nbsp;vis dicatnus vt ignis defeendae de caclo,S^ confumac îIIosfEt conuerfus,in^nbsp;crcpauitillos ,dicens * Nefeids cuius fpirîtus eftisCFilius hominis non venisnbsp;animas perdere,fed faIuare»Ecabieruntin aliud caftellum.

Erant difeipuli adhuc imperfedi,quare Chriftusincrepatione coercuit illoçt iracun-diam,doccnslegem fuamfublimiorévitaHeliae,qu3e docetmanfueteferendos illos qui nosafficiuntinmria.Matth.ç.Orate pro perfequétibus amp; calumniantibusvos.NoIite*nbsp;inquit,vobis fadû Heliæ in exemplû vocarc Jlle fpiritu dudus cius téporis, perdidit imnbsp;pios,4.Rcgu.Phinecszelo,fornicates tranffodit,Nume.ty»Vosaûtnondû intelligitis,nbsp;cuiusfpusinrtinduducamini,anzcIi,anpaffionis.Manfuctior efteuâgelicusfpûs.Ioh.Jnbsp;Non emmifit deus filiû fuü in munduyvt iudicet mundû,fed vtfaluetur mundusper ip-fum.i.Timo.i,Fidelis fcrmo,qm dfis iefus venitin hune mundü peccatores faluos face-re.Amb.Non femper in cosquipeccauerfit,cft vindicandûtquianonnunq amplius pronbsp;deft clemétia qbi ad paticntiâr,amp; lapfo ad correptionê,ficucô( ipfi Samaritani poft afeeonbsp;fioncceleriter crcdiderunt.Ad.g.Sic Ghriftuscôtra Samaritanos nô cpmmouetur,vcnbsp;oftenderet quia non habet vitionis ftudiû virtuS'perfcda,ncc vlla eft iracundia, vbi plc-nitudo eft charitatismec excludenda eft inftrmitas, fed iuuanda.Proculßt à Chriftianisnbsp;indignatio^procul à magnanimis cupiditas vlûonis.

ÇDcpctitionefiiioturtî’^ebcdæi,Matth.io.Marc.lo. ARTICVLVS XGV*

Mauo I ^Vnc acceffic ad cum mater filioi^ Zebedæi eu filrjs fuis,adorans,8C I pctcnsaliquidabeo.Qjuidixicci:Q_uid visCAit ini:Dicvt hiduonbsp;- B - flip met fcdeâc.vnus ad dexterâ tuâ,ôi vnus ad finiftrâ in regno tuo.nbsp;Affcdiocarnalisplurimu impedit veri cognitionê,quü nonquae dei,fedquæfuafunCnbsp;qijæratjquâdoqjetiâinpernicie.Proucru.yfquequo paruuli diligitû infantiâ,SC ftuWnbsp;ea quæ fibi funt noxia cupient» Ambitioergo hononsl^ cupiditas, quæ cxrefpedu’fiii'quot;nbsp;ipfiusnafcitur,ôe nônihilcarnishabct,Iacobuôe Iohannétentauerat,quiafrequêter donbsp;minû audierant loqui de regno dei,cuiuB fpecimen viderât in monte,Matth.i7;Et dnonbsp;rcfpondente,Maith,i9.Cü federit filius hominis in fede maieftatis fuæ,fedcbitis 8C vosnbsp;fuperfedes duodccim,iudicante8duodecim tribus Ifrael,cuiusgloriofi regniinnouatanbsp;hic fuit mentio de fua rcfurredione,inqua regnaturuseratinpote^ftate.Matth.i8-D’^®nbsp;eft mihi omnis poteftasin carlo in terra,Obferua hoc euangeliû duobus legi temporinbsp;. bus in ecclefqgjhoc eft,in fefto I acobijqucmadmodû hic ponitur,amp; in feria quarta lecû-dar dominicar quadragefimp,vbi ^mittiiur illud Mat.to.Àfcendens Iefus Hierofolymâ,,nbsp;afliimpfit duodecim difcipulos fecrcto,ÔC ait ilIisîEccc ^cendimus Hierofolymâ,^ filiu»nbsp;hominis tradetur principibus faccrdotfi,ÔC fcribi8,5c côdemnabunt eû morte,amp; tradenfinbsp;cügentibus ad illudcndfi,ôC flagellandü,ôC crucifigendû,ôC tertia die refurgct.Secrctonbsp;duodecim feduxit,vclutifeledos,ne cseteri fcandalizarcntur,8c quia ïecreta non omnibus paftim,fed familiarioribus pandenda,SC myftica maioribus reuelanda.Prouer.ip.nbsp;Caufam tua trada cû amico tuo,ÔC fecrctû extraneo nô reueles.Tob.ii. Sacramen^ régis abfcondercjbonû eft. Aderat tarnen inter hos Iudas,ficut fatan inter filios dei,Iob.i.nbsp;Chryfoft.Ecce afcendimusHierofolymâ.quarenemonic côpellit.Cfiergo videritis innbsp;cruccpendentê,neparuæftiractishominê, Nam etfi mori poflc,puri fit hominisîtamc

-ocr page 341-

A R T I cv L V s XCV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLIX.

tclïe tnori,hominis no cftjrcfurgcrc,dei foliusJoh.io.Egopono anima meani,amp; itcç« fumam eS.Vide arti.9£.d«Sequitur arti.præfentis enarraüo«Audierant de honore duo^nbsp;dccim fellaçt,fed rudes amp; adhuc humana fomniantes,carnale fcilicet regnü, quü fiatimnbsp;à refurredione venture hoe regnü amp; hos honores crederent, quia dixit,tertia die refur^nbsp;get,quo iïbi quoq; præcellentê dignitaté aliqua impetrent,cü fc noiTent inter difcipulosnbsp;fpecialius diligi,fpecialius cü beato Petro eonfeios fæpe fados arcanoçe quæ ignorentnbsp;cæteri,fubornantniatré,qu3eprofiliisinterpcUet lefum.Hierony.Purabat euni mulieïnbsp;poft refurredioné ilico regnatu^,amp; hoc quod in fecundo aduentu promittitur,in pri^nbsp;»no effe complendü,amp; auiditate foeminea pfentia cupit immemor futuroçî.Nec mirumnbsp;quû ôC. difcipuli huius fuerint opinionis poft refurredioné,Luc,i4.N os vero fperaba-mus quiaipfe effet redempturus Ifrae!.Ad.i.Dne,fîin tépore hoc reftitues regnfl Ifra--eirPreces tarnen defeendebât ex voluntaie filioçt,Hinc Marc,io.Et accedût ad eû laconbsp;bus ôC lohânes filq Zebedæi,dicétesîMagiftcr,voIumus vt quodcücy petierimus, faciasnbsp;nobis,Priufquä proponant quid optent, obftringere conantur dnm,ne fas effet negatenbsp;quodpeterent.lhe afit velutinô negaturus quicquid peterent,iubet vt eloquantur,quidnbsp;magnirci poftuIent,Quang fecundfiveritaté mater pro filhspoftularit,vt Matthæusdinbsp;cit,tamê quia id fuit fubordinatione filioçî,ne alii offenderétur hoc ab ipfis audicntes,ponbsp;teratem mater pro filijsrogarefinc offcnfa,quæ SC dfim fequebaf,ideo Marcus dicitfili-os petifle,nam ôC eu matre accefferût lefum,Dhs aût non ignarus quid veilét,quo cômonbsp;dius ipfoçe ignorantiâ argueret,quid vcIIêtrogat.Marc.io.Quid vuîtis vt faciâ vobisîTnbsp;EtdixerütîDanobis vtfedeamuSjVnusaddexteramtuâjSC almsad finiftrâ tuâin glorianbsp;tua.HoceftjVtproximifimuspoft te.Chryfoft.Alq filqs fuis miliriâ proiiidêt,alh henonbsp;fesjalii diuitiaSjfed nemo prouidet deû,Perditioné illoçt magno precio côpar3nt,falu-tem aStilloçe nccdono accipere volunt,fi viderint eos pauperes, triftantunfed fi vide-ïint peccantes,nô contriftâtur,vt oftendât fc corpoçt parentes, non animarum,

Rcfpondens aucem îcfus,dixi't:Ncfcitis quid pctatis.P oteftis bibere cah'*’ ccm quem ego bibiturus fumfDicunt eüPofFumus.

Pins dfis non arguit matrem,fed filios qui adhuc carnales erant,amp;matrê ad hoc in-duxcrant,nccino9îimputât tcmeritati,fed ignorantir.BedaxNefciebât quid petebanr, qui in regno carleftis patriæ quenq ad finiftrâ Chrifti feffurüputabant,cum in ilia diferenbsp;tione nouiffiftii examinis,omnes eledi ad dexterâ fummi regis SC iudicislegâtur ftutué-lt;di,rcprobi adfîniftrâ.Nefciebant quidpetcbant,quifublimitatépræmioç2potiusàdfio,nbsp;5 operum perfedionem quærebant.lta empræmiapollicetur,vt dignapræmiis mérita præmonftrctsfic vitam donat æternam, vt anguftamportam ôlt; ardam viam ad hancnbsp;fffedccernat,Luc.i5.Contenditeintrare peranguftamportam.Ipfi afltcxaltari voiue-tunt.antcquam humiliarentur, Ad.14.Pcr multas tribulationes oportet nos introire innbsp;tcgnûdci.Antemetere,qfeminarc.Gala.6.Quaf em feminauerit homo,hæc amp; metet.nbsp;Phus coronari,q certarc.t.Timo.t.Nôcoronabitur,nifi qui legitime certauerit. Sic ôfnbsp;nos faepe nô folum non vtilia,fed amp; noxia petimus.laco«4.Peticis,df non accipitis,eo qjnbsp;male petatis,vt in cócupifisentfts infumatis.Hinc i.Ioh.y.Et haec eft fidutia quâhabemusnbsp;addeum,quiaquodcunq; petierimusfecundfi voluntatem eius,audit nos.Sicfilij Ifraelnbsp;in malumfibimetipfis carnes pctierunt.Nume.n.Adhuc carnes étant in dentibus corü,nbsp;nec defeccrat huiufinodicibus,amp;C cccc furor dni conciiatus in populfi,prrcoffit efi plaganbsp;magnanimis.Dominusigiturregni fedêquærentibus,iter adipfum rcgnûoftendit,di-ccnsîDeledat vos mentioregni,quodipfHm longe aliud eft q fomniatis,fed inpræfen-tia magis agendü eft de affliÂôe,de^ cruce,qua eft iter ad regnû. Quoniâ ergo non innbsp;telligitis qualcfitrcgnudeijidconefcitisquidpctatis.Quæritisinanem gloriam,nec co-gitatis quibus medqs ad veram regni mci gloriam perueniatur.Scdere à dexteris mcis,nbsp;magnû cft,5f quod cxcellit etiam ang^elicos ordinesîSf vos quidé ad gloriam feftinatis,nbsp;ego ad paflîoné voco.Nemo cm pot fieri particcpsrcgni mci,nifi ôC meaçe paffionû patnbsp;ticepsfiat.Marc.io.Pojeftisbibere calicem quëcgobibo.aut baptifmoquo egobapti-sorbaptizariî’Paflîonéfuampoculûnominat,qj ftatim fomnum concilier,Sfqj abipfonbsp;magna cü auiditate fumpta.Sicâcbaptifma,quodfutura effet peccatoçt purificatio.Hienbsp;tonymustCaJicéin fcripturispaffionéintclligimus.Matt.ïö.Pater,fipoffibileeft,tranf-fçr à me calice iftum.Pfal.iiî.Quid retribuam dfio pro omnibus quæ retribuit mihi. Canbsp;licem falutaris accipiâ,Sf nomen dni inuocabo.OrigenesîNihil dignü redderepoffumusnbsp;lt;ïeo pro omnibus quac fecit nobis,nifi vt calicem falutaré prompte accipiamus,ôlt;2 noménbsp;dfti inuocemus, amp; magnanimiter bibere cü.in quo bibédo vota noftra reddimusdeo,nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DD , Nam

-ocr page 342-

PARS PRIMA.

Nam preciofa in côfpedu domini mors fandoçt eiuSjPfaljiç.BedaîQui paflîonis calic5 humilitcr,patienter,3C gaudenter pro Chrifto fufeeperit, merito cü illo fublimitcr rc*'nbsp;gnabit.Ro.fi.Si complantati fadi fumus bmilitudini mortis eius,fimul ôC refurrediionisnbsp;erimus,Nâamp; mali,velintnolint,calicedfii nonfa!urarc,fed irasbibent»Pfal»74,Calixnbsp;in manudnijVinimeripienusmixto.Etinclinauitexhoc in hoc,veruncamê fæx eius nânbsp;eft cxinanita.bibent oés peccatores terræ.Apo,i(5.Et Babylon magna venit in mémo*nbsp;tiS. ante deû,dare illi calice vini indignationis iræ cius.Hierc.4?.Eccc qbas nô erat iudi—nbsp;ciumvtbiberêt calice,bibentes biberunt,amp; tu quafi innocens rdinquerisî’Noncris in-nocenSjfed bibens bibes«Si ergo mens appétit quod demulcet,prius curet bibere qd do-lettfic nanqj per amarûpoculû confedionis,peruenitur ad gaudiü faiutis.llli ergo auidinbsp;rate côfequendi quod optabät,ßcut ftulte poftularant,ita temere de fe pollicentur,non-dum ûbi fan's noti.BedatMentem quidê acdeuotionêfuâ,qualis inpfenti erat,fîmplici-ter dno pandunttqui tarnen quâtæ infîrmitatis efl'enc,pofl;modû oftenderant,dum aduenbsp;niente tepore,quo ipfe dns eundé calice biberet,etiam illi cû cæteris difeipulis reliâo eonbsp;fugerunt,quemadmodfi Petrus qui præcætcris in morte dein carcerêcum dfio fe ituriSnbsp;promifit,præ omnibns negauit.V nde Luc.xx.Paratus fum tecu de in carcerc ôe in mortem irc,Sed Matth.ifi.aitîNonnoui hominem. Noneiï» fumus fufficietes cogitate ali—nbsp;quid ex nobis tanquam ex nobis,fed omnisfufficicntia noftraex deo eft,i.Connth.3,nbsp;lohan.is.Sine me nihil poteftisfacere,Hinc Apoftolus PhiIip«4,OmniapofTum in eonbsp;qui me confortât.

Ait illis: Calicem quidê meum bibetis. federe aût ad dexterâ meam vcl ß* niftram,non eft meû dare vobis,fed quibus paratum eda pâtre meo.

Accepit quidê Iefus,quod dicerent fe promptes ad imitationë fuae crucistfed deprjg mio qm non intelligebant quid peterent,quoniä non erat illius temp oris,ne gat hoc eflenbsp;fuu dare ipfis,fed earn digniraté non obuenturam nifi ijs,quibus hoc datu effet à patre,vSnbsp;Calix pafgt; infigni virtuteprimumjocu mererentur, videlicet vt omnibus adderet fftmulos ad fuinnbsp;fionisquot contendendi.Calicc,inquit,que ego bibo,bibetis:6e baptifmo quo ego baptizor,banbsp;rood« bigt; pti2abimini.Bcda:Qufl lohannes non per mortispaffionë de corpore exierit, quomo-do à domino calicem bibiturus diciturt’nifi quia duobus modis calix bibiturt Vno,cum ànbsp;perfequutoreillata mors patienter fufcipiturtalio modo,cömens adpaffionë promptsnbsp;halaetur.Prompritudinc lohannes oftendit,cu flagellatus cS cæteris, gaudëter ibat à c5-fpedu concilij, Ad.y.Sic ÔC cu à Domitiani præfeao in dolifi feruentis olei miffus,diui-na fe protegente gratia ilIæfusexiuit.Veraciter ergocalicem dAicum fratrefuo lacobonbsp;quigladio occifus eft,Ad.ix.Iohannesbibiffeintelligiturtquiaquitanta pro veritate filnbsp;ftinuit,q promptus etiam ipfam morte,fi offerretur, exciperet,oftendit.N5 poft acceptant fpiritus fandi gratia,firmu de reliquo pedus ad bihendu calicem dfii tenebant;qgt;nbsp;ad patiendum moriendum'cßpro illo,iam inuincibiles effe coeperunt.Sed qm iufti iudi-cis non eft,ad gratiam dare dignitatc,fed fecundft mérita,aitîNon e^ft meum,hâc dignitatem reQsedu cófanguinitatis,proutpetitis,dare vobis.Regnum em cæloçe vimpatitucnbsp;amp;violenti rapiunt illud,Matth.n.Nonem eft acceptio perionaçt apud defl,Ro,x,Sedlnbsp;quibus paratu eft^Matth.7.Non omnisqui dicitmihi,dominedfie,intrabitin regnücsnbsp;lorfltfed qui facit voluntatë patris mei qui in cælis eft,ipfc intrabit in regnü cæloçt, Au-diant hæc amp; pertimefcant,qui beneficia amp; dignitates ex perfona^ acceptione metiun-tur5^ præftât,amp; hocfæpe in pernicië ecclefiæ.laco.x.NoIite in perfonaçt acceptionenbsp;habere fidë domininoftri lefu Chriftigloriæ.HincMatth.x4.Q^isputaseft fidélis feCnbsp;uus 8c prudens,quë conftituit dns fuper familiam fuâ,vt det illis cibfl in temporeî*Vndcnbsp;fubditîSed quibus paratu eft.i.Cor.x.Oculus non vidit.nec auris audiuit,ncc in cor hominis 3fcendit,quæ præparauit deus diligentibus fe.In Chrifto em lefu nclt;ç circunciffanbsp;aliquid valet,neqj præputiû,fed fides quæ per diledionë operatur,Gal.r.Hinc dieet etcnbsp;dis Matth.iç.Venitcbenedidipatris mei,poffidcteparatGvobis regnuàconftitutioncnbsp;mundi.Efuriuiem,^dediftismihi manducare.Eccc quibus paratfifft,quifidem habensnbsp;per charitatë operate.Alioqui fides fine operibus mortua eft in femetipfa, lac.x.t.Cor,nbsp;ij.Si habuero omnë fidë,ita vtmontes tranfferam,charitatë aût non habuero,nihilfum»nbsp;Charitas omnia fuffert,omnia credit,omnia fuftinet.

gt; nbsp;nbsp;Et audientcs decern,indignati func de duobus fratribus.Icfus autem vo

«orß, cauit eos ad fe,Si ait:Sdtis quia principes gentium dominantur*earum, qui maiores funt,pot€ftate exercent inter cosfNon ita erit inter vos.Sednbsp;quicult;B

-ocr page 343-

ARTICVLVS XCVt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLX,

quïcunquc voluen't inter vos maior fieri * fit refter minifter, Et qui volueric inter vos primus eflc,crit vefter feruus:ficut filius hominis non venit miniftranbsp;rijfed miniftrare,óidareanimam fuam redemptionem pro muftis.

ChryfoftomustPatii dnsfæpe difcipulosfuos vel dicerealiquid,velpetere nonreftc, vt ex eoçe culpa occafiones inueniat docendiregularn pietans:nec em efi peheulofus etnbsp;ror,præfentc magiftro.GloffatSicut iili carnaliter petant efle fuper omesjicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carna^

liter indignani efle aliqué ante fc de duobus fratribus.Atqj interim non venit in menten» fermo lefu, que habmt de mininio ôC maximo in regno cselo^j, dcip imitationc paruuli,nbsp;profunda illis obrepferat obliuio. Mat.iS.lraq; lefus inteJIigcnsûuoçt ftultâpetitionënbsp;ÔC alioçî indignationé ex codé fonce proficifci,onies fimul aduocat,vt omibus eodê pharnbsp;«naco medicina admoueat, vocatione ante fermoné demulcens.Nouitgfittyrannica,nbsp;amp; graut indigens rcprehenfionc,plaga ambitio:ideo acrius eos perftringttjôc abiicit eosnbsp;in inbdeliû amp; gentiliû portionc, fi inanigloriæ ftuderc voluetint. Aln,inquit,hoïes,qui»nbsp;regunt,clarifunt:3t amare primas, gentiliû eft. Nam dominatumamp;tyrannidë exercentnbsp;in illos qbus imperantÂq primates funt,poteftaté fuâ exercent in fibi fubicdos.PopuJinbsp;cmmalo,fuae confulût autoritati,ea(^ curât,non quæ conducût multitudini, fed qua? facinbsp;Mnt ad ftrcpitûfortunæ gloriaecg fuar. Meos aüt difcipulos humilitas commédat hononbsp;rabilesfacitîatcp adeo q maior ciTe voluerit graamp;: gloria,debet his q opushntminißrarenbsp;Nee em in aliud fibi fumit priinü locü,nifi vt oim comodis inferuiat,nihilinde venâs necnbsp;honoris,nee côpendn.i.Tim.î.Fidelis fermotfi qs epifcopatü defiderat,bonü opus défi*nbsp;derat.Inter hos igii qutfunthoc afFclt;3u,ncc eft curquisqambiat honoré, nec e curqsqnbsp;inuideat alteridtgnitatc.Quisemilli inuideat,q nihil aliud ftudet,q alteri prodeife,velvinbsp;tæfuæ difpendioî’His etiâûdefert honor,hue non arrogant fibi,fed deotranfcribfit.Becnbsp;nardusîN on eft magnu,tfle humilé in abiedionejmagna cm St rara virtus,humilitas honbsp;norata.Grego.Magnfl eft,honore no appetere:maius,oblaturefpucrc: maximö,de ha-hito no fuperbire.Principesergogêtium dominant eaçt.lmo AAar.io.Hi qvident prinnbsp;ciparigêtibus,dominant cis,principes veto cpclefiæ feruiuntfubditis. V olunt cm nonfonbsp;lum peffcjfed prodefle.Non era prarlatione,fed affcäü excludit, Nam peccatescoramnbsp;oïbus arguêdijVt cçtcri timoré habeât.l.Timo.y.Sic Si fatanæ tradédi inintcritûcarnis,nbsp;vt fpûs faluusfiat.i.Cor.y.Corrmiédi inquieti,fed côfolandi pufilIanimes.i.Thfff.îr.Suf-cipiédiinfirmi.Ro.iÇ.lmitâdusChriftusqacccfltbilé fefecit oïbus,paruulis, ôCpubli-canis.Non pigeât vosimitari,qdinmevidetiscxpreffum,pcipuæhumilitatisindiciuni,qnbsp;fummagifter vefter 8(. dns, Non cm venitfilius hoîs in mudum,vt imperaret cûpompaînbsp;namquæfitusinregéjfugit lohâ.S.vt alios feruitiopmerct,fcdvt oïmfalutifubminiftra-ret.Qn quis nô folû miniftrauerir, fed öi. mortuus fuerit pro co cui miniftr3t,qd illomains efle poteft!;’Ga!a.t.Qui dilexit mc,S( tradidit feipm pro me. Pro multis,ait. Ambrofi*nbsp;nstVultothcs holes faluosficri,amp;: ad agnitionévcritatisvcnire.t.Timo^ifedfi accédantnbsp;adcum.Non cmficvult,vtnolentesfaluent,fcdvolentes.Heb.ii.Acccdét£maddeüopot:nbsp;tet credere,qutaeft,Slt; quod inquirendum feremuneratorfit.Efa.yj.lpfepââmuItoiçK tunbsp;lit. Hieronymus: Fruftra ergoautilli immoderata quaefierant,aut ifti dolent fup maioçtnbsp;defiderio,cü ad fummitaté virtutô,nô potétia,fed humilitate veniaf. Aut ergo ambite rgt;cnbsp;gnum cælcfte,ÔCexpedatepmiü cælefte: autfiambitisregnû huiusmfidi, nolitepofeerenbsp;præmiü rcgnl caeloçi.ChryfcftomustQüicflq? primatû defiderat in terra,inueniet con-fufionéin cælis: nec inter feruosdei côputabit, quideprimatu tradaueritmec vnufqfqjnbsp;feftinetqflo alps maiorapparcat,fedqüo omibusinferior videatur,quoniamnon q maior fuerit in honore,illc iuftior efttfed qui fuerit iuftior,illc maior eft, V nde ôi. lohannesnbsp;magnus didus cft,fed coram dco, Lucæ.i,

CDc illuminatione cæci amp; Zachæo,amp; deeem minis,LHCæ.iS.i9« ARTICVLVS XCVI»

FÄÄum eft autem,cum appropinquaret Hicricho,cæcus quidam fede bat fecus viarn,mendicans,Et eu audiret turbâ prætereuntë.interroga»»nbsp;batquid hoc elTec. Dixerunt aût ei quod lefus Nazarenus tranfirec,ôinbsp;clamauit,dicens:Ielu hli L^auidjmiferere mei.Et qui præibâc,increpabant eu,nbsp;Vt tacçrctjipfe veto multo magts clamabaqFih Dauid,miferere raei»

DD 4 Oftêdiç

-ocr page 344-

PARS PRIMA.

Oftenditveræfideicfficaciam,quæ nihil non impetrat,fîpcrfeiacret in prcce.Fons 5» Iutis,eft cognitio lefu/ognofcere enim, viderc eft. Lumen eft fides,tenebræ funt terre-*nbsp;næcupiditates. Obferua indominica quinquagefimæ iftudeuangeliumin ccclcfia Icgi^nbsp;Sc tune præmittif in LucaîAffumpfit autem iefus duodec;m,Vide Art,9t«Dominus obiter âCin viamiraculumcæci operatus eft,vt ôC tranfitus eiushobisvtilis effet ôC doéirina^nbsp;vt Temper amp; vbique, 8C apud omnes, vtiles fimus,ôC non ignaui.Erat auté Hiercho intetnbsp;Galilæam ôc Hierufalem fita,quam lofuc anathema pofueratjdeftruente earn domino cicnbsp;cuitufilioçî Ifrael feptem dierum iningreflu tcrrac promiflïonis,Iofue,6, Cæcus,quû exnbsp;ftrepiru voeu ac pedum deprehenderet magnam vim hominûprætereuntem, interroganbsp;bat quidhoc effet,fufpicans magnum aliquem tranfire, à quoeJeemofynampeteret, vtnbsp;eft hoc hominfi genus eo curiofius,quôd oculis careat»Protinusergo ex his,quæ de lefunbsp;audieratjConcepta fidutia,cl3mabat,Chryfoftomusî Experimur quôd rofa vel alius floanbsp;quicunqj,antequàm videaf,odorepercipifîficôiifte ejeus lefumNazarenum floridum,nbsp;odore bonae famg fenfit,quê videre nô potuit.Non ergo amplius,vt rolebat,eleemofynânbsp;petebat,fed magna voce mifencordiam poftulabat ab eo,cuius proprium eft mifereriôCnbsp;parcere»Hinc Dauid filium nominat,qui mifericors fuit,amp; quod fe credere oftendit,ipninbsp;foreChriftum faluatorem promiffum. Fuit enim vulgatumôC cognitum apud ludæos,nbsp;Chriftum fore filium Dauid.Vnde pharifæi interrogati à domino,cuius filius effet Chrinbsp;ftus,refponderutîDauid,Matth.i2..Porroturbafufpicans eum vulgarem eleemofynamnbsp;petere,acmetuens,ne homo fordidus,acmendicus publicus, moleftus effet domino,in-'nbsp;crepabat eü.Quoniam autem non licebat videre I efum, tanto magis intendebat vocera,nbsp;nefeius quantum abeffet quem appellabat.ChryfoftemusîIfta eft natura fidei,vt quantonbsp;magis vetaf,co magis accendifîpropterqdferuidei inperfecutionibusnon vincunî, vitnbsp;tus(Ç fidei in periculis eft fecura,in fecuritate veto periclitarur.

Stans autem Iefus, luHit ilium dud ad fc,ÔT cum appropinqualïct, inter* rogauit ilium, dicens : Quid tibi vis fadamfAt ille dixit : Domine, vt vide*nbsp;am. Et Iefus dixit ei: Refpice. fides tua te faluum fecit. Et confeftim vidit,ô^nbsp;fequebatur ilium, magnificans deum. Et omnis plebs vt vidit, dédit lau*nbsp;dem deo.

Iefus ergo qui femel atepiterum vociferantem diflîmularat, vteuidentiorem redderef hominis fidem,tandem reftitit,iuffit'lt;^ cæcum adduci ad fe, vt omniû oculos ad miracuUnbsp;confiderationem prouocaret. Fortaflis erant complotes in turba, qui nihil aliud fperarenbsp;auderentquàm ftipem. Poteratamp;abfentem curare,fed ob dei gloriam adduci fecit, dasnbsp;ôtprælatis exemplû paupcribus,amp; oppreflîs fubueniendi. Sed dns conqueritur Efa.t.Fttnbsp;pillo non indicant,cauft viduæ non ingreditur ad eos. Et fi quandoqj ingrediaf,plus ex-penfarumimpenditur q caufæ fit fumma.Nouerat quid vellet cæcus,fed tarnen interro-gauit,quo cor adpctitioncm excitet. Gerte mfi pctitionesnoftræ innotefeunt folisdefi-dcriis.Peti eiïi vult hoc,amp; quod nos petere ci fe dare prænofcit.Importune quippe nosnbsp;ad orationem admonet,amp; tarnen dicit, fcitpatervefterqd opus fit vobis, anteq petatisnbsp;eum.Licet cm dare velit beneficia, vult tfi rogari. Non afpernaf dns illc fons origonbsp;omnis gloriæ cæcûpaupcrem,ôi homo peccatorfaftiditproximûfuum.Magna auté irhnbsp;bus verbis pctit,quod ab homine præftari non poterat,nihil addubitans quin ilico poffetnbsp;vt potenciflimuSjVellet tanq clcmcntiflîmus.Gregor. Non aurû,non argëtum,fed lucemnbsp;quæritjparuipendit extra lucem aliqd quærereîq3amp; fi habere cæcus quodlibet poteft,fine luce tarnen videre non poteft quod habet, V nde Tob.s'.Quale mihi gaudifi eft,q in tenbsp;nebris fedeo,ât lumê cæli non video, Ecclefiaft.n. Dulce lumé, ôC deleaabilc videre fo-lcm.Imitcmureû,qué âfcorporCjôCméte audimusilluminatûîpetamus â deo non quaenbsp;trâfeût,fed lumê ^d deû hicp fidc,ôCpoft cernere çoffîmusper fpëm.l,Coçt,i5,Videmusnbsp;nunc P fpeculü m ænigmatc,tunc aût facie ad facié.loh.i7.Hæc eft vita æterna vt cogne»nbsp;feant te folû défi vcçe, 8C quem mififti Icfiim Chriftum, Erat genus humanfi clare videsnbsp;à deo crcarum,fedp pdm excæcatfi.Sapîæ.i.Excæcauit eosmalitia eoçî.Sopho.i. Amnbsp;bulabunt vt cæci, quia dno pcccaucrunr. Vere magna cæcitas, lapidesâC beftias pro deonbsp;colere.Sic amp;au3ritiæamp; ventris ingluuiei deferuire.Phir.s.Quoçt deus veter eft,ôCglorianbsp;in confufionê ipfoçî,q terrena fapiunt.Ro.iç. Huiufmodi Chfo dfio non feruifit, fed fuonbsp;ventri.SicôCauaritiaidoloçî dicitur feruituSjEph.ç.Sed miferanda cæcitas, quæfeipiamnbsp;ignorat.Hinc M3r.î.Circfifpiciens Iefus eoscum ira^contriftatus eft fuper cæcitate cordis eoçt.V nde Iohan,9,aitpharif£is:Si cæcicfletis,plt;Sm non haberetis, nûc vero dicitis»nbsp;quia vide*

-ocr page 345-

ARTiCVLVg XCVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo.CLXt

'qua vïdcmuSjpcccatum vcftrum matlet.Hi ergo fi nondum pofliint accedete ad lefuiiiÿ quiavidere nonpoffunt/altcmad ftrepitum ton orbi terra?« lefu gloriam pracdkantifljjnbsp;antcrogent quid hoc rei fit,ôC vbi cognouerint præterire Icfum, nc finant clabi pratfentcnbsp;occafionenijfedmifcrabili clamorefattgentauresilliusî6cfipraeterito?£confcientiàmagt;nbsp;Îo?î,qu3e obftrepitclaniantijfuadeaifilent'iöjtanto inftantius clament. Hüiufmodifticn*nbsp;dicosamar dominus Iefus,ôCidco differtnonnunquàm quod petit,vcpluraproniercat,nbsp;qu» mendicat,Magna enim prarmia,magnisfuntprecibus comparâda. Tranßt,fednonnbsp;prætentjfi vocem intendimus, Felix mendicus poftquàm ad ipfius voeem rettuit lefus*.nbsp;Quid mirumfiadvoccminterpellantisreftitit,quiad ouemperditam venire dignatutnbsp;eitî’Fdicior ejeuspoftq adducif ad lefum,iâ cm faluti proximus eh,nec diu ejeus efle ponbsp;nbsp;nbsp;,

tcft,quifquis acceflerit ad fontem omnislucis.OrigenesîTranfiensdominuSjCaecum an* ditî lcd «ans, illuminât,quia per humilitatem fuam noftræ infirmitatis vocibus compa •nbsp;tifjfedpcr potentiam diuinitatis lumen infundit. Fides tua,qua credidifti quodegoluntnbsp;iHe filius Dauid,qui celcbrcf Chriftus,amp; tantum prae te tulifti feruorcm,vt quanuts increnbsp;parent te, non filueris,tefaluum fecit .Fide eófpexerat lefumjpriufquàm oculis corporisnbsp;cerncrct.Haecnimirö eft,quae nihil nonimpetrat à clementiflimo dominothaec eft qua;nbsp;tn medijs fludibus dC vitio?« tenebris,procul compcllat lefum,vt mifereatur. V idit 5c exnbsp;niendico fadus eft lefu fedator, amp; pratdicator diuinae bonitatis : quin SC populus tantonbsp;confpcdomiracuIo,tribuitlaudemdeo.Noninuidebantyt pharifæi,fcd congratülabannbsp;tur ca?co,ôC collaudabant diuinam potentiarti amp; bonitatem. Deus enim de fuo beneficianbsp;haec duo fic diuidit,vt fibi gloria retineat,ôC nobis vtilitatem telinquat.PfaF.iis.Nó nobisnbsp;domine,non nobisjfed nomini tuo da gloriam. Efaiae,4t«E’go dominus,hoc eft nomennbsp;t«eum,gloriam meam alteri non dabo.Non fufficit lumen recepiffcjnifi Chriftum fequ»nbsp;tnur,ne in tenebris ambulemus.Ephe.î.Eratis aliquandotenebræ,nuncautetolüîc in donbsp;¦»nino,vt filijlucis ambulate, lohan ,8. Ego fumlux niundi,qui fequitur me non ambulatnbsp;in tenebris,fedhabebitlumenviræ. Sequamur ergoChriftum,afpiciamusqua graditnbsp;turtamp;: quern mente¦cernimus,opercfequamur. V idit enim SC non fequiuir, qui bonuntnbsp;quidem i ntelligit,fed bene opcrari contemn«. V idet Sc fequitur,qiii bonum quod intcllinbsp;git,operaf,Eccc dominus Sc creator angelorum,pauper depauperibusnatusparentibus,nbsp;profperari in hoc mundo noluit,opprobria,irrifionesip tokrauitt ÔC quia rerum dekdanbsp;tionecorporalium à gaudioæternocccidimus,cumquaamaritudincillic rcdcafoften-»nbsp;dit.Quiditaqjhomo profepati debet,fi tanta deusprohominibuspercuIit Diuerfoqp-»nbsp;peinnereambulat,quigaudia deledationesï^ appétit,cuiduxfUusviam amaritudiniSnbsp;oftendit. Perfletus quippe SC gaudia duciraur,veritatc pollicente quae ait Matt.s.Beatinbsp;qui lugcnt,qiioniam ipfi confolabuntur.Ad fletum veto per gaudia venitur,eadem att«*nbsp;Mante Lucæ.ô.Vae vobis qui ridetis niinc,quia flebitis. Si ergo retributionis gàudium innbsp;peruentionc qu5erimus,pcenitétiæ amaritudinem in via teneamus, Ecckfiaftes.x.Rifumnbsp;ïeputauierrorem,ôCgaudio dixi, qd fruftra deciperiSî’Ptoucrb 14. Rifus dolore mifcebinbsp;tur,amp; extrema gaudq Indus occupât. Sic fit,vt vita noftra non folum in deum proficiat,nbsp;fed hare ipfa noftra conuerfatio,adlaudem dei,SC aliosacccndat.Marci.io,Et veoiuncnbsp;Hicricho.

Ct ingrefTusperambulat Hicricho,eceevif ttottiine 2achacus,8^hic princeps erat publicanorum, 8^ ipfediues, Et quærebat viderc ïefum, quisnbsp;efiètjSi non poterat præ turba,quia ftatura pufillus erat^ praecurrens,afccnnbsp;dit in arborrm fycomorum,vt vidcrctcurn,quia inde erat tranfiturus*

Oftendit quàm obuia deifitbenignitaspqsvotis humilium,plustribuensqpeteré àft dent.Quum in^effus dfls iret per mediam ciuitatcm,Vndiqj ftipatus denfilTima turba pronbsp;mifeuæ multitudinis,erat vir qdam ex re nomen habens,ardens defiderio iuftitiae Zschasnbsp;üs.quærebat vt de faeic quoq; noffcpoffet,dc quo rumor tam admiranda fparferat, Cre-*nbsp;debatÔC amabat quod audierat,ôcideoiuxta votumSimeonis,Luc.t.ÔCpattiarcharum,nbsp;Lu.io.fciàcupiditategeftiebat oculosexpletefelici fpedaculo,maioraconaturus,nimônbsp;deftia obftitiflftîSC ob hoc dignior,cui lefu maior fieret copia.Diutenuerat SC Hcrodé^nbsp;dffideriûvidédi lefumjvidiijSC afpernatuscft.Luc.t5.Nonmagnü,vidcrc îefum fecungt;nbsp;dû carné his oculis,qbus cû confpexerûtpharifaei,SCderidebât.loh.iç.Nünc aflt viderfisnbsp;Sc oderut 8C me SC pattern meü.Zachæus ideo cupiebat videre, vt feitet quis effet,nimi-*nbsp;turn vnicus allé filius dci,cotiu$ falutis autor.Non viderant qs effet qui dicebant Marc.d«nbsp;Monn«

-ocr page 346-

PARS PRIMA.

Nonne hic eft fabcr,filius Mariæç’Sed difcipulorumbeati ocult pracdicântur, qui vîdctf ineruerûr,quod multis terr£ principibus negacum effet,Lu jo.Beacus Simon pronunciafnbsp;qui viderat,quis effet lefus.Marth. i6.Tues ChriftusfiJins(liedei. Hanc fequif vifiobea*nbsp;ta.i.CoçeJî,Videnîusnunc perfpeculutnin jrnigm.ate,tuncaûcfadeadfaciéj.lohan.ÿnbsp;Chahff(mi,nunc filii dei fumus,ôlt; nondum appan«t,qd crimus.Scimus qm cû apparuenbsp;ritjfimiles ei erimus,qm videbimus eûm ficuticft.Quod ergo natura minushabmt,afcennbsp;fu fupplet arboris,atep ideo iufte,quis rogare non audebat,benediâioné dominicæ fufeenbsp;Sveomo^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^filt;^fr3bat,accepit,Sycomorus,ideft,caprificus, dicif eo quodgignatfi'

rugt;quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generis,vndc amp; ficus Aegyptia dicif,folqs morum referens.Si lefum videre cupi

mus,arborem crucis afcendamus,qa illac eft tranfiturus.Iohan.u.Ego fi exaltatusfuero à terra,omnia traham ad meipfum.Gala.y.QuiChrifti funt,carnemfuam crucifixeruntnbsp;cum vitijs amp;concupifceniiis.Gala.z.Chriftoconfixusfum cruci,viuo egoiamnon ego,nbsp;viuit vero in nie Chriftus.Omnis em princeps in malitia, paruus eft in iuftitia:contrarianbsp;cnimfunt caroôCfpiritus.Gala.y.Caro concupifeit aduerfusfpiritum, ôC fpiritusaducr*nbsp;fus carnem.Hæc enim fibijuicem aduerfantur,vt non quæcunqj vuiti s, ilia faciatis,8C pronbsp;ptereanonpoteft videre lefum præ turba. (Ju*enimfecularibus négoces 8c affedioni-*nbsp;bus turbantur,non vident lefum.PufilIi funt,qui rebus fluxis incumbunt. Afcendant peCnbsp;})anitentiam,dulcedinem,amp; omnemvoluptatem carnisinfatuandoamp;mortificando, innbsp;ubiimiorcm vitam.Pfalmo.Sj.lbunt de virrute in virtutem, videbif deus deorum Sion.nbsp;Beatus vir cuius eft auxilium abs te,afcenfiones in corde fuo diipofuit,in valle lachrymanbsp;rum, in loco quern pofuit.

Et cum venifTet ad locum , fufpicicns lefus, vidit ilium, dixit ad eumî ¬hæe, feftinâs defeende, cjuia hodie in domo tua oportet me manere.Et fcnbsp;ftinans defcendit,8lt; fufcepit illum gaudcns,8i cum vidèrent omnes,murniu*nbsp;räbant quod ad hominem pcccatorem diuertidet. y

Sedebat in arborcjobuijs oculis expedans aduentätem lefum, fortaffis multis ludgo* rumrifui erat diues ÔC publicanus, fublimisin arbore fpedator vnius hominis,Iefus delenbsp;datus hominis infigni cupiditatc,quä ipfo fado,quam oculis atqj vultu praefercbat,quä*nbsp;quam SC ante viderat illum,tarnen vt SC ludaeis oftederet exemplü promptae credulitatis,nbsp;fublatis in altfi oculis vidit Zachar um.Salutê eximii expeda, quoties obtutu fuo quenipînbsp;am dignaf lefus^Habent em oculi illius falutare fafeinum. Sic conuerfus dns vidit Petrö,nbsp;qui negauerat ipm,öCrecordatus eft Petrus verbi domini,Sc egreffus foras,fleuit amare.nbsp;Mat,x6.Sicpcccatricêrcfpexit,dicésîRemittunf tibipeccata tua,Lucf.7. HincPfal’.n!»nbsp;Afpice in mc,8c miferere mei.Nam oculi dfii fuper iufto8,St’ aures eius ad preces eorum«nbsp;PfaF.jî.Vocat ex nomine,qa iam feriptus erat in libro vitsc. Luc.io. Gaudete quia nominbsp;na veftra feripta funt in cælis.x.Tiino.x.Nouit dns quifunt cius.V nde reprobis didurusnbsp;cft.Mat.7.Non noui vos,difcedite à meomesopcrarijiniqtatis.Vide benignitateiefunbsp;afpedüdefiderans,vocem audire meruit,amp;vtnotus vocariex nomine.Non defpicitur,nbsp;fedfoIamdataIacritatc,ÔCrccipitmercedemîpriufquàmipfe videt,fpedatur à lcfu.Ac^nbsp;cepimus dnm frequenter rogatu iuiffe ad conuiuiü, nunq aut accepimus vitro non inuit^inbsp;tum ingeffiffe fefe, atqj id vulgo paçe habef ciuile. Sed intröfpexerat dns affedü hoîs, cuinbsp;tanti erat vidiffelefum prartcreunte.Pluratentaturus erat, nifi propriæ indignitatiscon-feientia obftitiffet.PIus emimpetrathumilis, q quod tacite fecö optât, propter confeimquot;nbsp;tiamimbecillitatis fuae non audet pcterc,q qui velutideuindurusofficiolefum,vocat iPnbsp;Ium ad fe, Quéadmodû ille nos fua gratia trahit ad fe, ita nosillum humilitate noftra adnbsp;nosinclinamus. lohä.ß.Nemo venir adme,nifipater q mifitmc,traxeriteum.Efaifnbsp;Super que requiefeet fpüs meus,nifi fup humilemSC quietu SCtrementc fermones me os»nbsp;Sic ôC precibus dctincf,ne puniat.Exo.ji.Cerno q? populusifte duræ ceruicis fit,dimit-*nbsp;teme,vtirafcaf furor meus contra eo8,«SCdeIcam cos. E fublimi fpeculatus fuerat lefumnbsp;per fidê.defcêdit ad officia pietatis,non emfatis eft conteplari lefum, quotieseget hofpinbsp;tio.Eget aut.quoties eget proximus.Vult nos paratos effe,quü quippiä imperatihinc fe--ftinans defcendit.EccIcfiaftcs.9.Quodcüq} poteft manus tua inftäter oparejqa ncc opusnbsp;nec ratio,nec fcicta eft apud inferos quo tu properas.Dcfcendendö per humilitatem, SCnbsp;fufcipiêdus dns.Luc.i.Refpexit humilitate ancillæ fuæ.Quû cm ipfe fummû fit bonum,ffnbsp;ne ingenti gaudio fufeipi non pttôc merito. Qui ipm mô fufeipit p gräm,poft fufeipiefnbsp;ab ipfo ingI0riam.l0hj4.Si abicro Sc præparauero vobislocum,iterum venio,amp;accî*nbsp;piam vos ad meipftim,vt vbi fum ego, amp; vos fitis, Matth« zy.Euge ferue bone amp; fidelis,nbsp;quia fup

-ocr page 347-

ARtidVLVS ^CVÙ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. CtXlt

^üiâ fuperpauca fiiifti fidclis,fupra muka te conftituamjintra in gaudiu dfii tui.Ambro-* ûusîQui domiciho interno rccipit Chriftö,niaximis exhuberantium pafcif delclt;fiationigt;nbsp;bus voluptatfl.Sap,7.V enerimt mihi eAia bona pariter cum ilIa.Hinc frudus fpüs dicifnbsp;eharitaSjgaudiûjpax.Iftud em purumamp;; veç: cô gaudium.Phii’.4. Gaudete in dno fein-perjitcçj dico,gaudete,quangnonplenum.Iohan.t6.Petite,amp;: aceipjeris,vtgaHdiumvcnbsp;ft rû fit plenû.lteçî videbo vos,ô( gaudebit cor vcftrû,ôC gaudiû vettrü nemo tollet à ƒ onbsp;bi $, Mûdanü,error potins eft ÔC deceptio g gandiü.Eccfes.i.Dixi in corde meo,vadâ iSC

. afflnam dcIiciis,ôCfruar bonis,ÔCvidiquod hoequoqj efletvanitas.Rifnm quOqj reputa-

«icrroréjâC gandio dixi,quidfruftra decipetisî' Prou.i4.RifusdoIoremifeebifextrema gandiijndns occupât» Venerat dC iamtépiis,vt falus deniigratura i lndaeis,tranfiret ad ecclcfiâgentiû.lllicem oportetmanetc lefum vfq?ad côluntmationé fecuIi.Mat.rg,nbsp;Ecce ego vobifeû fum omibusdiebus vfc^ ad confummationê feculi» Hiero.Semper virnbsp;tûtes perfequft innidia. VndeôC. inuidia diabôli morsintrauitin orberti terrait,Sapîæ.i»nbsp;îmitant autem ilium qui funt cx parte illius.DupIiciter ergo peccàbantîtemere luâican-do,quum iam pcccator non eflet,iUftificatus à dnoiRsma.S.Deus qui iuftifiCat, quiseftnbsp;qui condemnctç’lVlatth.TiNolite indicate ôC non iudicabimini.lohan.7.Noiitemdicarcnbsp;fecundum faciem,fed iaftumiudiciùmiudicatc.Sccundo,inuidia. Ad'hominertijinquiütjnbsp;pcçcatorem diuertitîqnafi non primfi omniüift peceätuirt fit.inuidere proximo, amp; qua-fibonuseirepoirit,quifratrifaluteminuideat.OcôtaminatamâcinHifamdéoiurtitiam,nbsp;quæ mauüitfaftidire quant fanari,mauultinuid€re proximo quàm communicate. Dupli Dop»pttnbsp;citer quiscommunicatpeccatori, velVI à peccatoretrahatôêemendet,hocfandum5cnbsp;pium.Sic medicus communicatægroto. Matth.9. Non cftvalentibus opus medico,fednbsp;male hâbentibus.V cl vt in peccatofoucat,hocpeflimuffl cft«PfaImo,9.Quoniam lauda-tur peccator in defideriis animæ fna?,ôC iniquus bcncdiciiur, Ecce vnde fanari, 8c faluarinbsp;debuerant, inde peiorati funt'.

Stans autem Zachæus dixit ad lefum : Ecee dimidium bonorum mcoi» j rum domine do pauperibus Z ÔC fi quid aliquem defraudaui, reddo quadru#gt;nbsp;^lum. Ait lefus ad cum : Quia hodie (alus domui huic faâacft ,eo quodnbsp;«pfe filius fit Abraac. Venit enim filius hominis quærcre 8^ faluum facerenbsp;quod pcricrat.

Zacharns contempto murmure populi Iudaici,ftat ante lefum, ambiens etiamm digt; fcipuioçt àfcifcinume^jOftendens quoufq; profeciftet. GhryfoftomusîQuéadmodûfoInbsp;in domü per radios fuos infufus^non illuftrat verbe,fed operetta faluator radijs iuftiiiæ,nbsp;câliginem neqtiæ fugat.loh.g.Ego fum lux mundi.Audi mirabile,nondû didicit,Slt; obenbsp;dit,Hic dac dimidium bono9t,nec de pr®da,fcd fi quid fraude partû crat.reftiiuebat fee-nore quadrupIo.Nam em placet deoliberalitas,fi in iniuria pfcueratjqa no fpolia, fed donbsp;na qu jrunf, Eccî.î4.Qui offert facrificiü de fubftantia paupeçt,quafi q vidimat nlium innbsp;confpedu patris.Docet itaqj nullû effe lucrû,fi qdem exiniuftitia pccunias nabentes alijsnbsp;mifereamur, relidis illis quos iniuria affecimus, Quadruplûrcddit,vtilliuscui iniuriafanbsp;da,damnü refarciaf. Audiant hoc SC imicenf vfurarij palliàti,ÔC exadlores iniufti.Reddonbsp;ait,in pfenti.talis em femper eft itt mora,SC poflefibr malae fidei vllo tpc non pfcribit.Dc--indc de iufte acqfitis largiebai egenis dimidiû.Prouer.j.Honora dnm de tua fubftantia,nbsp;deprbnitiisfrugumtuarumdapauperibus,Scimplebunt horreatua faturitate,amp; vino torculariaredundabunt.I ob. ji.De velleribns ouium meaçt calefadus eft pauper. N5nbsp;parce feminauit.i.Goçz.9.Qui parce feminat,parce âC metet. Tob.4,Si raultum tibi fuenbsp;rit,abundanter tribucîfi exiguumtibifuerit, etiamexiguum libenter impartir! ftude.i»nbsp;Coçt.S.Si enim voluntas prompta eft,fecundum id quod habet accepta eft,non fecundiînbsp;id quod nonhabet.Do,inquit,in ptaefenti,Slt; perme,nonpcr haercdes.Prouerb.j.Ne dinbsp;casamicoiuo,vadeôCreuertereîamp;crasdabotibi,cflftatimpoflis dare.O^tperharredesnbsp;decepti funt,qs em fidelis illi,q fibijpfi infidelis eft S' Quot intus erat in pharifaeis,plenumnbsp;eratrapina,dolo,Mat.x5.amp;habemus Zachæum hoîemiuftumôc liberalem, non folumnbsp;diuitem,vcrumetiampublicanum,atqîadco fui generis principem,quomagis etiam craienbsp;abominabilisapud ludæos.Scd nihil moraturtitulosdominus,mentem intuetur,iamp;cxfànbsp;élis æftimatjCX his autem fadis quæ exfidc SC charitatc proficifeuntur. Neqt veto hæcnbsp;de fe prxdicabat Zachæus,quïmadmodum ille pharifæus, fuæ iuftitiac buccinator apudnbsp;deum 8lt; publicani derifor.Luc.ig.N on præfert fuam iuftitiam alienæ,fed vt homo peccanbsp;tor ôC publicanus,fimpliciter aperit ftudiu fuum, cupiés difccrc an quid foret addendu adnbsp;adipifeea

-ocr page 348-

PARS PRIMA.

adifpifccndam vitam æternajn,Sic enira expcdiebat, vt hæc Zachæ i vox aadif cf ab îil-* uidis ludf is,amp; à Chrifto ijfdcm audicntibusprobaref.Non empoterai illis cfficacius ex-'nbsp;probrarefuâ fraudalentiam,auaritiana,rapacitatem,^non folüipfi nihil largiebanf egétinbsp;proximojvcrûctiamprgtcxtupietatispareneesfraudabât à filijs debito fubfidioWide 4dnbsp;nunc fiiïû dicit Abrar,quummo9e fimilitudinc in fe oftenditJohan.g.Si filh Abraæ cftis,nbsp;opera Abraæ facite.Quifquis ergo fide ac fynceritatc vitæ pietate'tg refert Abraamjis fili-us cft Abraæ,confors benedidionis olim promiflæ,Galat.Si aflt vos Chrifti,ergo fernennbsp;Abraæ eftisjecundü promiflïonemhæredes,6edatNon de ftirpe generatus, fed qa eiusnbsp;fidemeft imitatus.Sed ne propriæiuftitiætribuaf,dicit fuægratiæ munus efle. Macth.?«nbsp;Non enim veni vocarciuftos,fedpeccatores. Pius fane magifter,qui turbis murmuran-libusfuamyfterianondcdignaf aperire, adeopeccatoçepœnitentiamnon effercfpuen-'nbsp;dam,vt ipfe deifiliusobhancmaximequærendam, fitdeftinatusad terras. Quid enimnbsp;magisperqt,quàmpeccator,Namdeoperiit,gdiu à Chrifto inuentus non eft amp; falua*nbsp;tus.Perqt in homine innocentia naturæ,ideo comparatur oui perditæ.Matth.ig.Simili*nbsp;tudogratiæ, ideo comparatur drachmæperditæ,Lucæ,iç» Adeptio gloriæ,idco aflîmi''nbsp;lacur nlio prodigo.Lucæ.ly.Quæramus ergo nos eum,qui tanta diligentia nos quæfîuit.nbsp;Efaiæ.yç.Quærite dominum dum inueniri poteft,inuocate 3um,dum propc cft. Pfaf,68»nbsp;Qijæhte dominum, Si viuet anima veftratquærite faciem eius femper.

LuC.19

K

Hæc îllis audientibus,adijciens,dixit parabolam,eo quod effet prope HiC rufalem , quia exiffimarent , quod regnum dei confeffim manifeff^aretur*nbsp;Dixit ergo; Homo quidam nobilis abrjt in regionem ionginquam accipe*nbsp;re fibi regnum. ÔC reuerti. Vocatis autem decem feruis fuis, dédit eis decefflnbsp;minas, èC ait ad illos: Negociamini dum venio » Ciues autem eius oderanCnbsp;cum, 8^ miferunt legationcm poft ilium, dicentes : Nolumus hune regnarcnbsp;fuper nos.

Oftenditquâm exadam dns de doniscollarîscxadufusfitrationem,amp;:negligentian» puniturus. Serui em fumus omnes,operam debemus dflo,fors tota illius eft, cuius fumusnbsp;ôi ipfi.Tantü hoc pro fua virili eufq; enitendum eft,vt augeat rem dni, de pr æmio relin*nbsp;quat arbitrium diio,qui fuo tempore promptam voluntatem noftram, ac fidelem cona-*nbsp;turn largiffime remunerabit.Iudæi imo ôi difeipuli temporale quoddam regnum fomntanbsp;bant moxipfiMeflîj futurum,prophetaçtoraculacarnaliterintelligentes.Efa.ÿ.Superfonbsp;Jiura Dauid ôC fuper regnum eius fedebit, vt confirmer illud amp; corroborer in iudicio, SCnbsp;iuftitia, amodo oC vfqj in fempiternu. Hiere.tj. Ecce dies veniunt,dicit dns,SC fufeitabonbsp;Dauid germen iuftum,âCregnabit rex,ôC fapiens erit,amp;faciet iudicium ÔC iuftitiam in ternbsp;ra.In diebus illisfaluabif Iuda,8c Ifrael habitabitconfidcnter.Adu.i,Domine,fi intern'nbsp;pore hoc reftituesregnum Ifrael? Hune erroremhic excludit parabola. Nam licet ho^nbsp;mofuerit,manfit ramen in faftigio amp; nobilitate deitatis,5c fecundfi humanitärem de no-*nbsp;bill fuit ftirpe.Dauid. Luc.i.Et dabit illi dfis deus federn Dauid paths fui.Apocaly j?. Etnbsp;habet in veftimentoôCinfcemorcfuofcriptum,rexregum,ÔC dominus dominantium.nbsp;Abijt in regionem Ionginquam, de quaPral*.ti4, Placebo domino in regione viuorum,nbsp;vnde in die iudieq reuertetur, Aflu.i, Viri Galiiæi,quid ftatis afpicientes in cf lum?Hic lenbsp;fus qui affumptus cft à vobisincælum, fieveniet, quemadmodum vidiftiseum euntemnbsp;in cælum, Tradidit feruis pccuniam, fie vt inter cos omnes elfer æquafortispartitio,fi-'nbsp;murtgmandauitillisîHanCjinquitjpccuniamvobisrrado, nonvt prodigatis, velferuetisnbsp;apud vos ociofam,fed vt negociatione crefeat, videlicet vt reuerfus reperiam rem adau*nbsp;lt;Sam.i.Pctr.4.V nufquifque ficut accepitgratiam in alterutrum illam adminiftranteSjfi*nbsp;eut boni difpenfatores multiformis gratiæ dei.Ephefi.4.Afcendensinaltum ,captiuan»nbsp;duxit captiuitatem, dédit dona hominibus. itaqueciuesprofeâio coeperunt agitarc denbsp;rebus nouandis,hocmolientcs, vt dumaltcrumregnumalTerit,abeo quodpoffidebacnbsp;excluderetur.ludæienim qui gaudere deipfiusaduentu,S^ regno debuerant. Zachariænbsp;ç.ExuIta fatis filia Sion,iubila nlia Hierufalem, ecce rex tuus venir tibi iuftus^^^^uaror,nbsp;excæcatioderunt,eoquodvitiaipforum argucret.Proucrb.ij^.Non amatpeftilenseum,nbsp;quifccorripir,nec adfapicntcs gradif.Iohâ.7.Mc autem odit mundus,qa egoteftimoninbsp;um phibeo,qm opa eius mala funt.Hincgrauis fuit eis cria ad vidédû.Sap.i.Quare exin-uidia tradiderût eû,Mat.z7.Sciebat cm quodp inuidiâtradidilTent efl.OmibusaSt mo*nbsp;dis conati funt,S^ ipfum,ôC fidem ipfius extingueremec ipm rcciperc proCbfo, lohâu?.

Non ha-

-ocr page 349-

A R T I C V 1 V 'S XCVî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo * CLXIÎÎ.

Non habcmus regem ffifiCxfarcnï*Noli fcribercjrcx ludaeoÇt.Hicrt.h» Ëtâdahiusefi de terra viucnctum,ôC nomçn nusnonmemorctnr amplius« Dali,9,Et non erit poptt*nbsp;lus dus qui eum ncgaturus

Et fadutneft vt redirec accepte tcgno,amp; iuiïft vöcari fetiiOS qüibüs Æt pccuniani,vt feiret quàntu quifcjp ncgociatus eflèt. Venit autetii ptimüs*nbsp;dicens;Domine,mina tua decem minas acquifiuit.Et aitilli: Buge feruè bô*nbsp;tie,quia in modico fuifti fidelis, cris poteftatem habens fuper decem ciuitâ*nbsp;çês,Ét alter venit,dicês:Domine,minatuafecit quinc^ minas» Bthuic aitî Eênbsp;tu cfto fuper quinque ciuitates.

Acceptorcgno,rcdnt,Matth.z8.Dâta eftstnihi oïs poteftasin caeïoâCinlerra.Pfaî.i Poftula à me,« dabo tibi gétes hærcditatc tuâjamp;poireflioné tua termines terri, HôCnbsp;(egnû diabolus per tyrannidcoccuparat.Roma.jr, Cæcitas ex patte contigit in ifrael»nbsp;doneeplenitudogcntiûintrarct,Vocauitfcruos.t,Cor.y.OAtsftôs manifeftariopoCnbsp;tet ante tribunal Chrifti,vt referai vnufquifqi propria corporis ptOlit gelTitjiiuebonu^nbsp;ïîuc malfi.Roman,i4.ynufquifq; pro fe raiione teddet,Oportet ergo nos quod noftrSnbsp;«ft faccrcjillos afit dfis iudicabitjq inde noluetfit VtiIitâtêpctcipere,Dns indufttiam aCnbsp;fide ferui colIaudans,aitîDeclarafti te fidele amantê etga dnm tuum,nûc rebus metsnbsp;audis,aequûcft vt particeps fis amplioris fortunæ^,Obferua quod non ait,eg0 äcquifiuinbsp;Vel feci,fed mina tuatquia fanäi nihil fibi,fed totu diuinæ gratise afTcribunt, qüanquaittnbsp;5C ipfi gratir coopcrentur,I.Cor.i5-.Gratiä dei fum id quod furn.Öc gratia eiUs in me vlnbsp;cua non fuit,fed abundantius illis omnibus laborauimon ego aucem,fed gratia dei mc*nbsp;cum.Qui ergo donis collatis hielaudäbilitet vtuntur ad deigloriä,proximi aedificationbsp;iiem,Sc propriam falutem,eöpiofam in caclis accipient mercedem, i.Cor.j.Vnufquifqtnbsp;propriam mercedem accipiet fecundum fuum Iaborem,i,Coi^.6, Hortamur vösne innbsp;vacuum gratiam dei tecipiatis.ait cnim,Tcmpore acceptoexaüditti te, Sc in die falutisnbsp;adiuui te.Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nSc dies lalutis«

Ec alter venit,dicens:Ecce mina tua quam habui repofitam in fudarioiti*» mui cnim te,quia homo aufterus esîtollis quod non pofuifti, metis qd nonbsp;fcminafti.DixiteiîDcoretuoteiudico feruc nequam. Scicbas q? ego homonbsp;aufterus fum,tollens quod non pofui,0i metens quod no feminauiC' Et qua*nbsp;rc non dedifti pecunia mea ad menfam, Só ego venicns cu vfuris vtic^ exe^nbsp;giûem ilia f 8^ aftantibus dixit: Auferte ab illo minam,8^ date ilU qui detentnbsp;minas habet.amp; dixerunt eûDomine, habet decê minas. Dieo autem vobis,nbsp;quia Omni habenti dabitur,S^ abundabit:ab eo autem qui non habet, SC qdnbsp;habet,auferetur ab eo.V^cruntamen inimicos meos illos, qui holuetunt menbsp;regnare fuper fe,addacite hue, intcrficite ante me.

Venir tandê fetuus omniS ingratififimus,peffimæîç fidci, Adeo non profudi,inquit^ P^C“*’\®nïtuam,vtnecattigcrim,HocmaIuiq venire in pètiCuI^, ne fi male ceffiflet ne-'nbsp;gociatio,tecum mihi res effet,Mctuebàm cflim te,non ignarus q fis lucri cupiduS,adednbsp;vt non foJum nihil donesde tuo,veç4 etiamtollas alienû,Diis offenfusnon foJum ignâ-«nbsp;nia ferui,verum ctiam cp culpamreferret in mores dfii,cômotus ait: Afqai hocipfum tenbsp;debebat ad induftriam excitare, vt meam pecunia tradidiffes mêfarijs, Itaq; quod pronbsp;fui exeufanonefe aptedixiffe putabat,adcülpæ vertebaf augmentû.Admirantes feruinbsp;de dfii fentêtia,qua iuflit dare minamei qui decelucratus fuerat,dixer5tîDfie,qd opusnbsp;«ft huic addere^’Satis beatus é.Tum dns,veftra nihil refert quid habeät, ficmihi vifurttnbsp;«ft,amp; fie a'quû «ft in hac ratione,vt qui induftria fideli auxerit rem dni,huic meâbeni-'nbsp;gnitas adijciat aliquid,vtmagisetiam abundet. Contra qui per ignauiä nihil lücrifiWnbsp;parauit,huius cgeftati ackoi non fubueniatur,vt hoe ipfum ctiam quod habct,fit auferênbsp;dum.A negligenti ergo « ignauo cui non cft ftudium vt crefcat S£ augeatur quod accCnbsp;pit,St iftuc ipfum toIletur,Hæcnon folum de dolt;flrina ÖC fcrmöne accipimus, fedöca-^nbsp;Iqs donis SC virtutibus:« fiquidem vigilantes SC fobrff fuerimus, multiplicabimus hf Ctnbsp;fin aût négligentes,Si volupiatc mortui erimus.ld em fudario fignatur, quo facies â funbsp;EE dorc

-ocr page 350-

PARS P R I M A

dore tei*gitur,Si raorttioçî corpora inuoluuntur.uTimoth«4* Noli negligcrc gratiartl quzin te cft,Duruin dcû inculpant impii quü pniTimus fit,qa przcipit ea quz dura ipfisnbsp;videntur SÏ:difpIicent,ôlt; ca prohiber qu« carnideledabiliafunt.Hincdicunt,Quid fa-ciamî’Si quisfuerit fandusjvultdeus vt fit fandusrme no vuIt,ôCnô fum.Stultehotffo,nbsp;operare iuxta virtuté tuaqi,Sc affer aliquid ei qui dedit,etiani fi non quantum Paulus SCnbsp;PetruSeTuergo quumeadeni acceperis qu« Petrus SC Paulus, nam «illi minäA tu mlt;nbsp;nam,amp; pofteanö motus ad operatione boni, arguis dcfi.Ofe.15. Perditiotuao Ifräclinbsp;tantummodo in me auxilifi tuum.loh jy.Sinc mc nihilpoteftis faccre.Recipit dnspccunbsp;niam,non hofträ,fed fuä,amp; hoc efi vfura falutis noftræ amp; proximi, Alioqui indigni in-uenti,donis illis fpoliabunf ,Ad hoc cm nobis habitus donoi^ atc^ virtutû largitur,vt gnbsp;cum procedamus in adumec fibi totü fie attribuit, quin opa ipfa nobis imputer ad me-rnbsp;ritum,ô^ pro cis copiofiflimu conferatprzmium. Nam amp; gratia bono ipfius vfu mercinbsp;augerijvr auda mereaturpcrfici«amp; fic habëti datur«Ignauus vero feipfum SC dono rednbsp;lt;Iicindignum,amp;meri^o,ac pmio fc»npiterno»Pfal.lt;4o,Non declines cor mefi in verbanbsp;inalitiaf,ad excufandas excufationes in peccatis,Iob,i5.Verfitamenvias mcasin cöfpc-?nbsp;dueius arguara,SCipfe erit faluator meus.Inimicosmeos adducite. Hze parabola etfinbsp;peculiariter notare videatur ludzos qui dixerûr,Nonhabemus rege nifi Czfaré,Ioh,nbsp;ij.concludit tarne omnes qui no obediunt euangeiio,qui p oenas dabunt in interitü ztecnbsp;nas,à facie doming SC à gloria virtutis eius,câ venerit glorificari in Tandis fuis, SC admtnbsp;rabilis fieri in omnibus qui crcdidernt,x.T hclT.i. Apoc.ii.Timidis auté SC incredulis ófnbsp;cxccratiSjóC hom(cidis,oC fornicatoribus,6C vcneficis,8i idololatris,óc omnibus méda-cibus,pars illoçt crit in fiagno ardepti igneßi fulfure, quat cft mors fecunda. Galat.^«nbsp;Ergo dum tempus habemus,operemur bonym adomnes.fionum aütfacientes,nó dernbsp;ficiamus.tempore enim fuomctemus, non déficientes.

Et his diftis,proccdcb^t ïifcendens Hierofolymam.

V erbo öC exemplo fuos ad conft Wiatn animado,

«De duobus carcisilluminatis* Matth.to.Marcjo*

ARTICVLVS xcvii.

Matt.xo Y T egredientibus iKis ab Hicricho,fecutacft cum turba mulca.amp; cceé l—i duo caeci, fedentes fecus viam, audierunt quia lefus tranfiret,nbsp;nbsp;nbsp;da^

Jlyniaueruntdiccntes:Domine,mifererc noftri fili Dauid.Turba autemf increpabat cos vt tacercnt.Atilli roagis clamabant,di'centcs:Domine, mife*nbsp;rcre noftri fill Dauid.

Nufquam lefus nó eft hoe ^d dicitur.aut docct,ant fanat,auc viuificat.Sccundfi Aügt; guftinum,trcs caecosdfisin bac viailluminauit, vnu ante ii^rcflum Hicricho,duosiiïnbsp;cgreflujvt dicit hic Matth.quoçr vnum tantü nominat Marejo.qui famöfior crat. Dçnbsp;primo dicit Luc.ig.Marc.io.Et proficifcentc co de HierichOjôÇ difcipulis ciuSjSc pluri*nbsp;ma multitudine,filius Timzi Barcimzusczcus,fedebat iuxta viamendicas.QjicuaU''nbsp;differ quia lefusNazarenus eft,coepit clamarc Ä diceret Icfu filiDauid, mifereremehnbsp;Et cóminabanf iili multi vt taceret.At ille multo magis clamabat t Fili Dauid,mirererenbsp;me.Quu ex ftrepitufenfiffentimméfam multitudiné effe, percontati qd hocforet,au*nbsp;dierüt Icfumtrifirc. Spe ergo de falute cófequéda,cx his q audierit,cöcepta,clamabatnbsp;feruëti cordefiCclaravoce.Credebant em qd lefus exfemine Dauid fecundü carnem^nbsp;Meffiaspromiffus,poffel curare cos.Diffimulauit clamorëilloçc lefus,^ magis eëtpcr-*nbsp;fpicuafid^esóc ardorilloçc.Vidcns autturba Icfum adclamoremilloçc nihilrefpódere,nbsp;acfufpicasilli hoemoIeftS effe,increpabatcos,At illi cóftantifidutiaerga lefum, queranbsp;audierant beneficQ in oës,nihilominus nó t3cët,fed crebrius idipfum ingeminät, vt de-fiderium plenfi veræ lucis oftendäc,timentcs ne propter ftrepiium non audirenf.Plancnbsp;multum feruebant fidc,quum increpati plus clamarent.

1 nbsp;nbsp;Et ftctit lefus,8^ vocauit eos,8^ ait; Quid vultis vt facia vobisC* Dicunt

iIIi;Domine,vt apcriâftur oculi noftri. Mifertus aût corum Icfus, tetigit ocu bs eorum.Et confeftim yiderunt) ÔC fecuti funt eum,

jefui

-ocr page 351-

ARTICVLVS xcvni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXIIIh

Icfüs igi£ vbi faris fpcdata reddidiflct oïbus illoçi fidé,oos^ illoç« cxéplo docuilTer» fcruéterÔCcôftaterpulfandas aures dei,fi çidvelimus iinpctr are. Marc.ihQuicgd otâ*nbsp;tes petitiSjCreditc quia aecipictis,ô£ fict vobis.conftitit,quando quidé illi fcqui non pdnbsp;terant^nifi clamore tantü,iuflït^ venire ad fe.Marc.io. bt ftas lefusjpcepit illü vocari»nbsp;amp; VOCÎC cæcfijdicëtesîAnimæquior efto,furge.vocatte.Qyi proiedlo vcftimeoto fuo*nbsp;exiliens yenit ad eum, Tantam fpem cócepit ex vocatione,vt abicdo pallio cxilierit,ÓCnbsp;occurrerit ad iefura.Marc.io.Etrefpondés lefus,dixitilliîQuidtibi visfadam* Csc*nbsp;eus aut dixit ei:Rabboni,vt videam.Præccptormi,ait,crcdcns ad impcriüipfius falutenbsp;côfequipofle.Quærit aut,vt dcfideriu augeaf, meriefi crefeeret, ac miraculu omibusnbsp;innotefceret,qanö dcemofynâ,fed lumen poftuIarcnt.Marcjo.Iefus aüt ait illitVade^nbsp;fdestua tefaluûfecit.Etcôfeftim vidit,amp; lequeba! eumin via.Nonfolu corpis grclTu,nbsp;fedôCiraiiatione virtutis.Hiericho Syris lunâ fonat.ea typû habet huius vitæ,qu3e ni^ Hi’etfchonbsp;hil aliud eft q perpétua nafeentiû morientigjæto]^ 8C triftiû viciflïtudo.Ç^odmors qdfQnetinbsp;illius erat effedura per euangclii pdicati fidë,hocexhibet imagine corporah.Cæcu eratnbsp;genus humanû ignorâtia veri,ôC mendicû eratinopia omniû virtutu.HieronymustCænbsp;d,vtcrqjpopulus,qj alter feriptam legem,alter naturale fcquês,fine Chrifto cæcusfuit,nbsp;ncc dicerc potuitîDne,in lumine tuo videbimus lumê,Pfal.jy,Nam ludaei ignorantesnbsp;dei iuftitiâjamp;fuâvolétes côftituere,iuftiti3e deinôfuerStfubicdi, Roma.io.Gentesvcnbsp;to quû defl cognouiffentjnon fîcut deum glorificauerunt,aut gratias egerftt,fed euanuenbsp;tunt in cogitationibus fuis,SC obfcuratu eft infipiens cor eoçtîdicétes em fe efle fapien*nbsp;tcsjftuki fadi funtjRoma.i.Iefus aût fuo côtadu vtrofq? illuminauit. Iohan«u£rat luxnbsp;vera quæ illuminât omné hominê venienteminhunc mundü,Efa.4t.Dedi te in feeduanbsp;populi, in lucem gentium, vt aperires oculos cæcoçt Jta fanat Sc animum cupiditatibusnbsp;«nundanisexcæcatûfuo côtadu. Nô ftatimprodiius eft quifquis corpore nihilcernitjnbsp;fed faluusefîe nonpoteft,qui nihil cernit oculis animi« Hos oculos recepiffefalus jeter-na eft.Pfal.it.Illumina oculos meos ne vnquam obdormiam in mortc,ne quando dicatnbsp;inimicus meus,pracualui aduerfus eum.HicronymusîCôueniens hic ordo falutis.Audi-«nus,clamamus,vocamurîvenimus,illuminamur,feqmur. Audimus per prophetas. Ronbsp;«nanjo.Fides ex audituJohan.ç.Scrutaminifcripturas.illæ funtqug teftimonium per-*nbsp;hibent de me.Clamamus per dcfiderium.Pfal.ii8. Clamauiin toto corde meojcxaudinbsp;«ne dne.Vocamur per apoftolos.t.Cor.y.Pro Chrifto legatione fungimur î tanq dconbsp;exhortante per nos,obfccramus pro Chrifto,reconciliamini deo.Vcnimus per fidem*nbsp;Heb.ii. Acccdcntem ad deu oportet credere quia eft,Sc inquirentifl fe temuncrâtor fît,nbsp;Ideo veftimentum veteris hominis reqcicndü.CoIoir.j.Expoliantes vosvetere hoîemnbsp;cum adibus fuis,ÔC induentes nouû,efi qui renouai in agnitionc dei,fecundfiimaginemnbsp;cius qui creauit eum.Luci cm proximus eft,q cæcitatis fuæ magnitudincm agnofcit,SCnbsp;quem vehemeter tac det cæcitatis fuæ.llluminamur vt videamus voluntaté dfii. Pfal.tfinbsp;vtiä petq àdno,hâcrequirâ,vtinhabitemindomodnioîbusdiebus yitæ meæ.Vt vi-dcam voluntaté dni,ÔC vifite têplum eius.In hoc aut datur lumé, vt illius fequamur ve-ftigia.Tuo cm relinqueris arbitrio,vtrû dono dei bene vti velis an male, nô cogeris fe*nbsp;qui,tantü data eft lux vt cernas lefum.abi quo vis,fed tuo periculo. Paçt eft noUifîe le*nbsp;fum,nifî que vides ftudeas imitari.lefus reda tendit ad crucé,hucillu receptis oculis fe*nbsp;quaris oportet.i.Ioh.i.Qui diCitfein Chrifto manerc,debct fîcut iUe ambulauit,Sc ipfîânbsp;ambulare.Galatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti funt,carné fuäcrucifixerutcumvitqs ÔC concupifeétiis,

Galat.x.Chfo côfixus fum cruci.viuoego iam nô ego,viuit veroin me Chfs.Matt.ie. Si qs vult poft me venire,abneget femctipfum,Sc tollat crucem fuam,amp;fcquatur me.

ÇDc alabaftro vnguenti, par.x,art,ii,v

HDc feffioneafelli,Matt.2i.Marc,ii.Luc,i9Johan.u, ARTICVLVS xevin,

Tcum ajwropinquaflcnt Hierofoîymis.S^ veniflent Bctfiphage, atj Matt.ii, montem 01iueti,tunc lefus mißt duos difcipulos, di'cens eisdte in canbsp;ftellum quod contra vos eft.ôi ftatim inuenietis afina alIigaçâjS^ puî

lumcum ea.foIuitCjSC adducite mihi.Etfiquisaliquid vobis dixen't, dicite quia dotninus his opus b^bet.ôi confeftira dimittet eos.

E E £ Quàm


-ocr page 352-

PARS PRIMA

Quàm fallax fugax'cp mundi fit gloria,cum ipfis tcmpoçi momêtis, minibus appfe* hcndctium dabendo,fuos'lt;ç feâatores mifere decipicndo,dfishoc oftendit portento,nbsp;Luc.19.Et fadû eft cum appropinquaffct ad Bethphagc ÔC Bethaniî, ad monté qui vonbsp;cacur OIiucti,mifit duos difcipulos, Etat Bethphage viculus quîdâprope môtcm OH*nbsp;«eti,qui fabbati habcbacitcr ab Hierufalcm, Adio.1.Duos mifit,in commcndationê ch»nbsp;ritatis,âlt; ad defignandû,neminé rite verbiminiftrû,nifi légitima autoritäre miiîum.Ronbsp;man.io.Quomodoprædicabûtnifi mittanturç'Hinc lohan.xo.Sicut mifit me pater,SCnbsp;ego mitto vos.Quo contra Htcre.xs.Nô mittebâ prophetas, amp; ipfi currebanttnon lo^nbsp;quebar adillos,ôcipfi prophetabât.Hierufalem cafteliû nominat, quû nôefiet ibiciuidnbsp;vniOjfcdpcrtculofa difienfîoxquare ex libertate téporali inmiferiam Romanoçt redadinbsp;funt feruitutcm,âC ex fpûali in feruitutépeccati, ôC. fie dfio fuo rebellans, armis malitiaenbsp;gnanitû. Ado.v.Dura ceruice SC incircücifi cordtbus ÔC auribus,vos femp fpiritui fandonbsp;reftitiftis,ficucâCpatresvcftri,Quem enimpropheta^enô perfecuti funt patres veftriîTnbsp;lohan.iy^Si me perfecuti funt,amp; vospfequétur.Pfal,y4»Vidi iniquitatc ÔC côtradidionbsp;nemia ciuitatCjdie ac node circûdabiteam fuper muros eius iniquitas, amp; labor in medio cius ôd iniuftitia.Et non defecit de plateiseius vfura Sd doIus.Marc.ii, Et ftatim in-troeuntes illuc,inucoietispuïlu (Luc.i9.afinaE)ligatuni,fupcr que nemo hominü adhucnbsp;fedit.Soluite illû ÔC adducite.S: fi qs vobis dixerit,qd facitis i (Luc.19. quarc foluitis?)nbsp;fie dicetis ei,quia dfis opera eius defiderat,qa dfio ncceflarius eft.ôC confeftimilium di-mittet huc.Sccundü gloiram,ad euftodé refertur animaltû quod dimitteret, auditonbsp;dns operam eiusdefideraret î fecundû Chryfoftomû,ad dfim,q7 ftatim perado ope renbsp;mitteret.BedatBcne, cüad môté Oliueti veniifet dns, difcipulos mifit qui animalia ad-ducerenttqanon noftrismeritis,fed folaipfius gratia adeû peruenimus.i.lohan.4. Innbsp;hoc eft Charitas dci,nô quafi nos dilexerimus deû,fed qm ipfc prior dilexit nos,ôC mifitnbsp;filium fuum propiciationépro peccatis noftris.Mons quippc OliuctijCelfitudincm do-minicæ infirmât diledionis,quanosmifericorditer vifitare ôC faluare venerat. Cant.i*nbsp;Oleum eftufum nomé tuum.Hinc vndus dicitur præparticipibus fuis, Heb.i. lohan.i.nbsp;Afina amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plenitudine cius oés nos accepimus.Afina ÔC pullus,vtriufcp populi rudia corda de-

puliu» gd lîgnât,quibusipfepræfidcns,ànoxialibertatcfuofrenansimpcrio, advifionem fuper-ddigncflc. næ pacisadducit.lnquamanet fixaimmobilis'q;félicitas,quac Hierufalé eft mater oîm credentiû ÔC bene viuctium in Chrifto.Vtcrqjem populus funibuspeccatoçt erateir-cunplexus, Slt; folutione diuina opus habebatftfte lege quam acceperat male vtendo,iilenbsp;nunquâ accipiendo peccauerat.Roma.5.Nô eft diftindio ludxi amp; Gr^ci.omnes enimnbsp;peccauerunt,ô^ egent gloria dei.Gcne.fi.Sc.g.Scnfus ÔC cogitatio cordis humani,inmanbsp;lumpronafuntabadolefcétialua.Hinc Roma.v.lnuenioaliam legem in mebrismeis,nbsp;répugnante legi métis meæ,amp; captiuantêineinlege peccati,quj eft in mébrismeis.In-felix ego homo,quis me liberabit de corpore mortis huius^Gratiadei per lefum Chrinbsp;ftum.Duo mifii funt,Petrus ad ludjos,Paulus ad gétesnbsp;nbsp;nbsp;in hodiernum diem duonos

faluant teftaméta.Roma.î.Nüc aût fine lege iuftitia dei manifeftata eft,tcftificata à lege ôCprophetis.luftitiaaûtdci perfide IefuChrifti,in omnesamp; fuper oésquicredûtin eum.noH cm eft diftindio.Matth.ij.Omnis feriba dodus in regno cælorum,fimilis eftnbsp;homini patrifamilias,quiprofert de thefauro fuo noua ôC vetcra.Chryfoft. Noftranc*nbsp;gligentia Sc volütate alligamurjfed p dei mifericordiam abfoluimur. Cfi eth peccandonbsp;tradiderit fequisfubregno diabolijiam nôpoteftde poteftate eins exire nifi adintorionbsp;Afinamys diuino»Inatrioemfortis,ftataIIigatus.Afina,fenfualitasîpullus, hoc eft,volûtatisnbsp;(hcc quia* Âus,perpeccatuligâtur.Prouer.î.lniquitatcs fuæcapientimpifi, ôC funibuspcccato^cnbsp;fuoç£ conftringetur,Eccés.4.Funiculus triplex difficile rumpitur.TripIcx funiculus adnbsp;ËeccatG trahés,Caro,müdus,diabolus,Sed dfis foluit compeditos,Pfal.i45r.ôC PfaI.iiÇ»

?irupifti dfic vincula mea. Et hoc,cü appropinquat per gratiâ fuâ, Iac.4. Appropinquate deOjiSi appropinquabit vobis. Deinde foluit fe homop amaritudiné côtritionis. Éfa.sS.DiffoIue colligationesimpietatis,folue fafciculos dcprimcntcs.Demö per mini-ftrosecclefiæ.Mat.ig.Quæcfltpfolucritisfuper terra,crût foluta ÔC in cælo.lohan.to,nbsp;Quoçtremiferitispdâjremittunf cis.ScdadqdfoIuendi.Num vtadlibitum agâtc’Minbsp;nime.fedq^uia dns opus habct,nô obfuâneceflïtatéjfedipfoçefalutë.Pfal.iÇ.Oonferuanbsp;me dne,qm Iperaui in tc.dixi dfio,deus meus es tu,qm bonoçi meoçz non eges.Pfal.49,nbsp;Meuseft orbisterraçeamp;plenitudo eius.Nâamp;pdôres conditione quidemdei funt,fednbsp;volûtatcdiaboli.luftû aût cft,vt creatura quâdoq; fuo deferuiat creatorû Roma.ô.Si-eut exhibuiftis mébra veftra feruire immûditiæ,amp;: iniquitati ad iniquitaté,ita nunc ex-hibete membra veftra feruire iuftitiz in faadificationem.GaIat.y«V os enim in liberta-

tem vo-

-ocr page 353-

A R T I C V L V s XCVIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXV,

tatem vocati eftis fratr€s.tantum,ne libcrtat c in occafioncm dctis carniSjfcd per chari tatem fpus feruite inuicem.i.Petri.x.Quafi Uberi,amp; non quafi vclamcn habêtesmalihacnbsp;Iiberiatem,fed ficut ferui dei.FeIixnimi9iiuniétum,quod dominicaiuffionefolutüjfemnbsp;per cumipfo manet. Nam ipfo regente tenctur ne cadat,deducit nc erret, «8C cüglorianbsp;ad dominicüfufcipitur vf«mjPfaL7L.Vt iumentum fadus fum apud te, amp; ego fenipcrnbsp;tecum,Tenuiftimanum dexceram meam,ÓC in voluncatetuadeduxifti me,äC cûglorianbsp;fufcepifti me,Roma.8,Qui fpiritu deiaguntur,ii filii dei funt,

Hocautemfa(fturneft,vtadi'mpleretur quod diólumeft per prophetam ai dicentem:Dicite filiæ Sion, eccerex tuus venit cibi tnanfuetus, fedens fupecnbsp;afinam,óó pullum fili'um (ubiugalis.

Hæcpartim ideo fada funt,vtdifcipuliintelligerêt illi nihile/Teincognitu, amp; habere poteftaté imperandi quibufcüq? velkt,amp; quicqd vellet, fi voluiflet vti vihbus fuis,partim vt ludæi vel hoc arguméto agnofeerêt illû effe Mefliâ,q? vidèrent hune nouuni in-greflum olim àZachariaprophctafuiflepdidu.BedaîMediator dei amp; hominû, homonbsp;Chrus Iefus,q pro humano genere palTurus venit in mundû,appropinquate hora paf-fionisjloco ipfius appropinquate voluit, vt per hoc clarefceret quia no inuitus,fed fponbsp;tepateretur.Inafino veniens,àturbis rexappellariamp; laudari voluit, vtetiameruditusnbsp;quifq; per hoc cognofeer et ipfum elTe Chriftum,qué fie ventuçî prophetia olim pmiflanbsp;fignauerat.Sed inuidétes feribæ ÖC pharifæi,ea q legeb_ât,intelligere nô potuerût.Chry-foftomusîlnterrogéc Iudæi,qsrexdelatus fuperafinâ,inrrauit Hierufalé.ô^ qano haben! aliü q fie vcnerit,neccire erit hune folû dicere regêipfisperprophetâpromilTum,nbsp;Hinc obferuandü,qgt; Matthæus q Hcbræis hebraice fcripfit, fecüdum prophet® tefti-»nonium afinâ SC pullfi pofuittalii aüt tres,qui Græce fcripferunt,nullû de afina,fed fol5nbsp;de pullo mentionê fecerût.Sic nempe habetur Zacha.9, Exulta fatis filia Sion,iubila finbsp;lia Hierufalem,ecce rextuus venit tibiiuftus SC faluator,ipfe pauper, 6e afcendésfupecnbsp;afinâ,SCpullü fîliü afin®.Tria ergo propheta ipfi tribuit infignia,qa iuftus, faluator SCnbsp;pauper.Deus aûtpaterno perprophetam loques afFedu, aitî Dicitefiliæ Sion,ad ipfiusnbsp;côfolationé.Eccerexin præfenti.Efa.yt.Ego ipfe qui loquebar,ecce,adfum, Vere rexnbsp;regumôC dnsdominantiu.Apoca,i9.Nampoteftatem habet fupercorpusSC animam,nbsp;Matt.io.Eum timete,quipoteftaté habetSC corpus Sc animamperdere in gehennam,nbsp;Sed lohan.u.Noli timere filia iSion,cccc rextuus venit. Nam tibipromiflus« Matt.iç.nbsp;Non fum mifliis nifi adouesquæ perierüt domus Ifrael,Extenatus.Iohan.4. Salus exnbsp;ludæis eft,V enit, poft tot patrS defideria amp; fufpiria.Efa.64,Vtinâ difrfipercs cælos ÔCnbsp;defcëderes.Agge.l.Veniet defideratus efidis gétibus.Venit aüt tibi. Chryfoft.Ad vti-litaté tua,fi crediderisîcontra te,fi ingrata fueris.Hicre.t5.Regnabit rex Sc fapiens erit,nbsp;ôCfaçietiudiciuSCiuftitiâin tcrra.Efa.ii.Iudicabitiniuftitiapauperes,ôCarguetin æq-tate pro manfuetis terræ.SC percutiet terra virga oris fui,SC fpû labioçi fuoçî interficiecnbsp;»mpium.Nô enim terrena immitibus,fed cæleftia régna dat mâfuetis,Pfal.56,Manfuctinbsp;aut.hærcditabflt terrâ,6C dcledabunf in multitudinc pacis. V enit nô in curru aureo pre-ciofa purpura fulgens,neqj afeédit fuper equu feruidü difeordiæ amatorê ÔC litis, fed funbsp;per afinâ tranquillitatis ôC pacis amicam.Nô venit vtfufeitet bclla,imponat exadioes,nbsp;fed fua Sc feipfum donare.Dedit cm regnum cæloçe in poftelïioné, V enite benedidipanbsp;tris meijpoifidete paratü vobis regnum.Corpus in refedionem,loh,6.Ego fum panisnbsp;viuus qui de cælo defcédi.fi quismâducauerit ex hocpanc,viuetin ætcrnfi.Animam innbsp;rcdemptionem,Iohan.lt;o.Animammeâponopro ouibus meis.Matth.xo.Filiushomînbsp;nis no venit miniftrari,fcd miniftrare,SC dare anima fuam redéptioné pro multis.Quianbsp;ergo ludæ^pro maioriparte Chriftû non reccperüt,ideo regnum diaboli manet fupetnbsp;tos,quiafpSsimmundusiuxtafalu3toris teftimoniû (Mat,it,)fepté nequioribus aflum-ptis,ipfosinhabitat,ôC regnüpeccati manet fuper eos.Iohan.g.Dixi vobis quiainpec-cato veftro moriemini.Si non credideritis quia egofum,moriemini inpeccato vcftro»nbsp;Et regnum dd ablatum eft ab ipfis.Matt.ii.Auferetur à vobis regnfl dei,SCdabitur gcnbsp;tifacienti frudus cius. Venir ergo manfuetus ôC humilis,vt aniaref Slt; imitaref.Matt.n.nbsp;Difcitc à me qntamuis fum Schumiliscorde.Manfueti ergo mâfuetum portare debét.nbsp;laco.i.Inmanfuetudine fufeipiteinfitum verbum,quodpoteftfaluare animas veftras*nbsp;Chryfoftomusîldcirco afina fedifle dicitur,vt viucndi nos philofophia erudiret.itaSCnbsp;fimulprophctias implebat,amp; dogmata veritatis pandebat,6C viuendi præcepta exem-plis præbebatôC aftïrmabat, Regulamenim nobispræbet,ne maiora quàmneceflariosnbsp;vfus exigitjinquiraraus.Itaqî quando nafeebatur^non magnificas ædes, non locuplétcnbsp;EE J matrem.

-ocr page 354-

PARS PRIMA,

matrem,Fed pauperrimam amp; fabro defponfatä eIegtt,Slt; in tugurio nafcitur, êC in prae* fepio ponitur.Sic difcipulos no oratores,nec gencre claros eiegit,fed inopes valde.Menbsp;fa fua hordeaceis panibus referca erac,recumbé[ibus inflt;rno»veftes viles,nec conditionbsp;nem vulgi exccdêtcs.Domum nullam habebat de loco ad locum pedibus «er faciebat,nbsp;non in fede,red in montibus fedcbat.Non cquis fublimibus aut mulis vfus eft,fed afinis»nbsp;Sc hoc c5 ncceflitas feripturae cxegit»i,Cor.8.Scitis gratiä dfii noftri lefu Chrifti, c3nbsp;diues eflet,propter nos egenus fadus eft,vt nos inopia ipfius diuites efferaus.

I nbsp;nbsp;Buntes autem difcipuli»fecerunt ficut praecepit illis lefus, 8C adduxerunt

afinam nbsp;pullum,8i impofuerunt fuper cos vcftimcnta fua, cum defuper

federe fecerunt.Plurima autem turbaftraueruntveftimenta fua in via. Alif autem caedebant ramos de arboribus,amp; fternebant in via.Turba autem quçnbsp;prxcedeban€,8C quæfequebantur,clamabant dicentes : Ofiana filio Dauid,nbsp;henediduB qui venitin nomine domini, Oßana in altiflimis.

Saepe venit in Hierufale alias, fe d nun| cü tanta maieftatc vt nunc.Prius delitefcebat propter inuidiam illo9î,nunc aut paffione inftante clarior venit,vt fi velint,gloriä eiusnbsp;intelIigantjôCexprophetiisquædeipfoerantjagnofcanteum deum verum:fin nolint,nbsp;in maioremipforum condemnationemlît,quod etiamtam claris miraculis non creditnbsp;derint.Bedarlnftar agni pafchalis ante quinq; dies quam pari inciperet, locum paiïio-jnis adiit,vt (e infinuaret elTcillu de quo prædixitEfaias y).ObIatus eft quia ipfe voluit,nbsp;'ftcucouis adoccifionem duceiur,amp;: quafi agnuscoramtondente feobmutefcct,ód nonnbsp;apcriet os fuum.Luc.i?.Abierüt aflt qui miffi erant,amp; inuenerunt ficut dixit illis lefus,nbsp;ftantempullum.Marc.ii.Ligatum anteianuamforisin biuio,óC foiuerunt eum.Luc.19nbsp;Soluentibus aötillis pullum,dixeröt domini eius ad eos ï (vbi viderut ab ignotis folui.)nbsp;Marc.ii.C^idfacitisfolucntcs pulIuniç'Atilli dixerut,ficut præcepitillis lefus. Luc.19,nbsp;Quia dns eum necefiarium habet, SC duxerüt ilium ad Iefum. Admirare amp; imitare firn*nbsp;plicem Sc promptam difcipuloçe obedientiam nihil cundantium. Sic nos exequi decetnbsp;lt;Ici iuira,nÓ difpiccre qualia prsecipiat aut cur.Neq^ em deus nos conftituit præceptoçenbsp;difcuflToreSjfed cxccutores,v£ dicit Chryfoftomus,aiioquiaudiemus illud loh.ii.Quidnbsp;ad te^tu me fequere.Theoph.Non pmitterét animalia ducere, nifidiufna virtus eis ingt;nbsp;Cubuiffet cogens,pfertim cu rurales effent Ä coloni.Quod ergo fcccrüt,minifteriS fuitnbsp;illoçe, virtus aüt 8C autoritas Chrifti.Sicquod foluerüt ludsos âf genres,prima quidemnbsp;facie videbatur opus illoç:,reuera aut opusamp; virtus fuit Chrifti.Nec cnim totfi müdffnbsp;fub poteftate diaboli ligatum foluere potuiffent, nifi gratia Chrifti virtutc confregiffetnbsp;inimici.Matt.it.Qjiomodo poreft quifquam intrare in domum fortis,amp; vafa eius diri*nbsp;pere,nifi prius aliigauerit fortem;'Difcipuli,quo commodius federet dominus,inftrauenbsp;runt pallia fua,atq; ira collocarunt eum in tergo pulli.HieronymusxSecundü ]iteram,innbsp;paruo itincris fpatio fuper vtrücy animal federe nö quiuit. Cö ergo hiftoria vel impoffinbsp;Allnanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bilitatem habet,vel turpitudinc,ad alriora tranfmittimur,vt afina animal fubiugale,lc-

* gis onusfigmficet,quo ludæi erat onerati,Ado.«.Pullusafinae lafeiuus ÔC Iiber,gentiB Pullus al^ popülum,quibus ledit dns,miffis duobus difcipulis,vno in circficifionem,altero in gen-'nbsp;n«»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes.Pullum ergo adducunt indomitum,quem foluunt SC domant, qui erat ligatus ante

ianuamfidcijCum vinculispeccatoçt fuo9£,inbiuioftantcm,libcrtate arbitrij dubitantc '¦ inter vitam SC mottem.Sedit.in co regnare coepit,vt non regnet peccatfl in lafciua car-«nbsp;ne.Roma.ó.Non regnet pdm in veftro mortali corpore:fediuftitia,pax 8c gaudiu innbsp;fpü fanlt;fto,Ronia.l4.Non em ncceffitate fuppullum venire vojuit, qufi omné ludæamnbsp;amp;Galilæampedesperambulauerit:fedfignûerat,qgt; per morte fuam honor fibi regiusnbsp;couenicbatjcuiusregnü futurum eratecclefiacx ludæisamp;gctibus côgregata.Iohan.ii,nbsp;lefus moriturus erat pro gctc,ÖC nö tantum pro gente,fed vt filios dei qui erât difperfi,nbsp;congregaret in vnü.Hierufalc cnim,caflefté repræfcntat gloria,Galat.4.ad qua Chri-ftus rex nofter perfidei obediétiam vtriqj populo infidens,perducit vtrüq;,fed prius a-poftolicis ornametis decoratü,quae funt gratiac dodinæ apoftolicæ,Talium dorfis gaunbsp;detinfidere dfis,qui fimpliciter obediunt,quifuaue iugum euangelicx doéîrinæ iihen^nbsp;ter accipiunt,qui non ferociunt aduerfus fefforem.Roma.g.Qui fpü dei aguntur, hifi-lii dei funt.Müdi principes amant feroces caballos,acbellon3tosamp;: edodos. Dns lefusnbsp;tales amat afinos,qui mites mitem vehantdnm,nec fefforem tergo excutianr, Erantnunbsp;da iumenta prius,Ud apoftolifuispahij« coflueftiunt/uadoftrina/andaetB vitæ exemnbsp;phs lt;?5

-ocr page 355-

ARTICVLVS XCVin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CLXVT.

piw ea préparâtes fcffuro dfto,qui quod femel fecit iuxta carné,fl«nq non facit iuxta fpi ritualem fenfum.Tnplici honore lefumprofecuti flint. Primo veftes ad viaeornatum Quotuplé*nbsp;fterncbât.Luc.iÿ.Euntc aûc ill0,fnbftcrncbant veftiméta fua in via,MuItitndo g diu in*nbsp;corrupta manebat, agnouit quanta opus erat,ôC ideo fînguli pro viribus fuis veneranf.nbsp;V cftis,animr caro eft,quam fubqciamus dfio,amp; fternamus viam vitæ noftrae.Secundonbsp;frondibus.Marc.iuAlij aut frondes caedebât de arboribus,SCfternebâtin via.Ioha.ii«nbsp;în craftinum afitfpoft cœnam quamfecerât ei in Bethaniam reuerfo)turba multa quænbsp;venerat addiemfeftum,cum audilTentquia vente IefusHtcrofoIymam,acccperunt ra^nbsp;inospalmarum,SC proceiTerunt obuiamet.DecIarabantpalmæ,quod forcis quidé 8C vinbsp;lt;Sor fuerit mortis, refufeitato Lazaro. Palma enim vidoçe erat corona ac triumphalisnbsp;perpetuo vircns,procera SC afcenfu difFicilis,fed frudu fuauiiTimojgenuina quadam nanbsp;turac vi furgens aduerfus onusimpofitû.hæc Hierony.Iufti vt palma florcbut,PfaI.9f,nbsp;angufti in radicibus,lati in frondtbusôC fradibus,qm bonus odorChrifttfunc in omninbsp;loco,x,Cor,i»amp;fternfitviam mandatoist deibona fama,Incidamus ergo ab arboribusnbsp;tamos,hoccft,fando9t vitasimitemur.Eratafpera via,fed hanc difeipuli fubftratis vcquot;nbsp;ftibus cómuniuntjoftendêtes facilem efle viam pietatis, fi quis per exempla fandoriimnbsp;Ingrediens,fubdat fc dno lefu.Itur per ramos palmaçt,per frondes arborum viréces,gnbsp;femperflorcntemôC virentem memoria martyçt,virginu,ôCconfeflbçt.Quanta em visnbsp;«Xemplo^t offertfefc vndiqj via pietatisingreflisç’TertiOjVocibus.Triumphalis acclagt;nbsp;niâti8voxpopuli,atqj ingcminata,adChriftigloriâpertinebat.SymmachusîObfecro ORaenvfnbsp;dne,faluté imparti nobis,vel filioDauid.Hicrony.ludæi precaturi deû, dicût, ana do/ bolians,nbsp;niine,4d LXX.ôdfteinterprctantur.Symmachusapertius,qbfecro dne,dicit. Hofiahnbsp;vero,faluifica,fiuefalutemimparti.Hincpatct,Anainterieaioncefledcprccâtisî cui fi ^3ƒnbsp;«ddas Hofiah,exduobus vnum coalcfcit nomen,quod euageliftae interpretaci no funt, ‘nbsp;ficutôC pleraqj alia.Quipraeibantprophetae,qui fequebantur apoftoli, yna eademepeonbsp;fcflionis laudant vocedominumjquia vnanimirum eftfidcseorum qui ante incarna^-tionem SC qui poft fuerunt p3trum,quâuis facramenta pro temporum yarietatc habue-tint diuerfa.Adu.i?. Per gratiam domini noftri lefu credimus faluari, quemadmodunbsp;amp; illijSC gentes fcilicct SC ludæi.Sic SC opéra noftra quæ præcedunt, SC quæ fcquuntur,nbsp;fint in gloriam dei.Sunt enim qui vitam honeftam prae fe ferunt principio, quorum vinbsp;ta fubfequens,longe diffimilis,non eft in gloriam dei.Benediâusqui venturus diceba-ris SC cxpedabaris.in nomine patris venit,quia in omnibusgloriam patris quaefiuit.Ionbsp;han.g.quanquam à ludæis pro maiori parte receptus non fit.Iohan.i.Itj propria venienbsp;ÖC fui eum non reccpcrunt.HincIohan.s’.Egoveni in nomine patris mei,SCnonrece^nbsp;piftis mcîfi alius vencrit in nomine fuo,iIlumrecipietis,Marc,ii.Bcnedidum quod vcnbsp;nitregnum patrisnoftri Dauid,Ofiahanain excelfis.Luc.i. Et dabit illi dominus deusnbsp;federn Dauid patris fui,SC regnabit in domo lacob in æternum, SC regni eins nö erit fi.«nbsp;nis.HieronymusîPerfpicuc docet aduentum domini in carncm,non folum huraani genbsp;ncris in terra,fed dC angelorum in cælis efle falutemt quia dum nos redempti ad fupernanbsp;teducimur,eorum profedo numerus, qui in fatana cadence fuit minoratus, impletur,nbsp;Ephe.i.Inftaurarc omnia in Chrifto,quæ in cælis amp; quæ in terra funt in ipfo.Cfi omninbsp;«go humilitate Sefpusiucuditate myfteria Chrifti recolerc debemus, quatenus ipfumnbsp;per gratiam recipere mereamur«

Ci honore Chrifiîi lunbsp;dæi prof«nbsp;cuti»

Et cum appropinquarct i'amad defeenfum möntis Oliued, cccpemt oes Lmc,Igt; turbac defeendentiunj gaudentes laudare deum voce magna fuper omnibusnbsp;quas viderat virtutibus.dicentes: Benedidus qui venit rex Krael in nominenbsp;domini,pax in cælo,8c gloria in excelfis.

Pergebatire ILerofoIymä, vbi peraduruserat cximium illud facrificium pro falute generis humant,oC c fpccula crucisvelut auarusamp;ambitiofus rex, omnia pertradurusnbsp;adfe.Quum ergoiamventum effet ad pedemontis, ac reda tenderetur Hierofolyma,nbsp;mirusquidâ affeduscorripnitanimosomniûjquoçtalhcomitati fuerant lefum, alrjexnbsp;ttierofolymis procefferat obuilt;,vc afflatu quodä numtniSjContemptapharifæoçi inuLnbsp;dta,redderet teftimonm^o lefu.Ioh.ii. ßcnedidus q venit in nomine domini rex If*nbsp;^ael.Hic plane noui cuiufdä regni aufpicia defcribuntur.öC nouus quidä rex feftis iS ac*nbsp;«lamacionibus excipitiir,q diaboli regnü extradât attß deuaftet, Atq; hoc modo exci*nbsp;piunt nouSregem,quotquot fentiunt fe àtyrannide diaboli liberatosefle. Inilloçi aninbsp;oishze freques eft graiaIatio«Hincpax dicif inczlo,quia ^ntiqufi bellum quodhabui-EE 4 mos

-ocr page 356-

PARS PRIMA.

mus contra défi,diremptum eft.Ephe.i.Ipfc cft enim paxnoflra,^ fecit vtracy vnum. Coloff.i.Pacificans per fanguinê crucis,fiue quæ in cælis,fme quæ in terris funt. Efa.Vj.nbsp;Difciplina pacis noftræ fuper eû,cuius liuore fanati fumus.Confonat ifta laus fpüs fandUnbsp;per ora fimpli,ciujn,in«,quam angeli in natiuitate dni cecinere, Luc^gt;i«Iohan«u*Tefti*nbsp;moniumergoperhibebat turbaquæ eratcû eOjquandoLazaçtvocabatde monuméto,nbsp;ôC fufcitauit eum àmortuis.proptereaâC obuiâ venir ei turba,qinaudiebateum hoc fc'nbsp;ciffe fignum.Sed inuidoçi corda principü in cundis quf prouide gefrit,eumpotius per-fequi quàm in eum credere maluerût,dC in muleis miferi,vitæ aurore morti potiüs dare,nbsp;quàm peripfum viuificari voluerût.lohan.it.Pharifaei ergo dixerüt ad fcmetipfosîVinbsp;detis quia nihil proficimus^eccemûdus totus poft eum abiit.Ëaresfacerdotum aephanbsp;rifæo^ animos,propemodû in defperationem adegit,nec ramé ab impio ccepto refipif-cunt,fed inter fefe cômurmurant,d.Videtis quoniam omnibus machinamentis aduer-fusillünihilproficimus,fed quomagis obfiftimus, hocmagisô^illiusautoritasinclaref-cit,ôCpopu!iftudiumacccnditur.AnteapaucoshabebatdifcipuIos,cccenûc totus mun*nbsp;dus deficit à nobis ad illû,vt nobis iam nô fatis tutum fît in illuni manus palam iniieere»nbsp;jLucu9«Et quidam pharifæoçt de turbis,dixerunt ad ilium î Magifter,increpa difeipu- ’nbsp;Jostuos.Quibusipfe aitîDico vobis,qa ft hi tacuerint,lapides clamabût«Dhspiamfunnbsp;plicis turbat profefiionem non côpreffit,fed pharifæoçr cæcitatem oblique taxauit,q nonbsp;vererentureaquae magnificegerebat dfts,tribuere Beelzebub principi damoniorum,nbsp;Luc.ii.Qua fronte,inquit, côpefcam gloriam merito canétes deo,5C quod à prophetisnbsp;olim didû cft,nuncpiis votis occinentes;’PfaI.H7.O dfie faluum me fac,ô domine benenbsp;profperare.Benedidus qui venit in nomine domini.lllud affirmo vobis,adeo deus nonnbsp;vult laudem fuam filcri,vtft homines conticefeerent,lapides clamarët, quibus vos eftisnbsp;infenftbiliores.Hoc,vtdicit BedajinpalTione faduin eft,quandotacenribuspræ timorénbsp;lt;lifcipuli6,petræ feiflæ funtamp; monuméta apertajMatt.îv^lohanjx. Haec no cognoue-runt difcipuli eius primo,fed quâdo glorificatus cft lefus,tûc recordati funt,qa hæc ferinbsp;pta crant de eo,ôC hæc fecerüt ei.Hæc cm non intelligétes,putabant omia agi fortuitesnbsp;fedpoftq mor£e,refurredione,miiro^ fpü fando glorificatus cft lefus, turn rem geftanbsp;cum prophetæ didis côferentes,animaduertflt hoc de illo feriptü fuifle,quod acclama-tum eft à turba,quod'cg ipfe fie aducniensfecit»Hoc honoris dominus lefus, qui humi-lisfempervixeratjfibipaflîiseft exhiberi.quo declararet,fibin5 defuturâfuilTe gloria hiinbsp;ius mûdi,nifi maluiftet earn afpernari q amplcdi,quo turpius viderei, hoc ab his qui fenbsp;difcipuloâ illius profitentur ambiri,quod ille fpreuit qui folus promeruit,

^De fietu fuper ciuitatem,amp; eiedione vendêtium,Matt.if« Marc.ii. Lucæ 19*

ART 1C VL VS XCIX.

Luc 19 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tvtapprtwinquauit,videos ciuitatem,fleuit fuperiffam,dicês:Q_ufti

B—lt; ficognouinesSÎtu.Etquideminhacdietuaquæadpacemtibijnuc lautem abfcondica funt ab oculis cuis.

Quàm noxium fit SCdamnabile,ftc pfentibus inhærere,vtæterna amp;quæ falutisfunC negligantur,amp; verbis déclarât ôCfadis.Nâ inter voces laudantiulachrymasfudit, tur-bæ laudabantjChrüs lachrymatur.llli flores fpargebât 8C ramos in via,ipe lachrymas.nbsp;N ouerat em qgt; in proximo ipfum occifuri clTent, quare amp; ciuitas illoçt fubuertenda,^nbsp;cundi difpergendi.Qnûiam coprogreffus eflet dns Icfus,vt propius in profpedu eécnbsp;Hicrofolyma,videns ciuitatem illâ ædificqs magnificâ ac fplendidam,viris, opibus acnbsp;religionisopinioneflorentem,fuperbâ rebus præfentibus,ignorationc calamitatis fu-turæ fccurâ,mifericordia motus illachrymauitîac verbis abruptis, veluti p dolore fin-guIticSjdcplorauit illius exitium. Appropinquauit affedu faluâdi,at habitatores ipfiusnbsp;malcuolétia elôgabat ab eo.Pfah^z.Ecce q elongant fc à tc,pcribunt, Ideo lac.4.Ap-.nbsp;propinquate deo,ÔC approj inquabit vobis.V idit côpaflïonis affedu. Exo.j. V idi affli-¦dioné popuh mei,ôc defeedi vt liberem eû.Hinc fleuit propter mala culpæ multiphca-QuidPeu ta,ôf pœnæ cominata.Fleuit aütnon ruina muroçt,fed animaç:,oftendês non effe vo-cur flerit luntatis fuæ vt cæci effent ôC périrent,fed odium ipfos excæcaffc amp; mahtiam, amp; odiumnbsp;Çhriftiw. qmdemfinc vllacaufa.Iohan.iç.Odiohabuerunt me gratis. Noncnim lætatur in per-(iitione viuorunij, Sapiat.i. Vnde quafi dokns dtcic Efaj* Hcu confoiabor de hoftibusnbsp;tads.

-ocr page 357-

ARTICVLVS XCIX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo, CLXVtt

Rieis,dC vindicabor de inimtcii meis«Esech jg.Non cft volutatïs mcae mors impij,dicifi dfis.V«illis,quosneccófideratioproprndeIidi,nec alienipericuliad lachrymas mo*nbsp;u«,Iob.5O«FJeba quondä fup eo qui affliftus crat,óC cópariebatur anima mea paupcri»nbsp;Sic Pfal.u8»Exitus aquaçt deduxerüt oculi mei,qa nó cuftodicrfit legcm tuam* Auguft*nbsp;Scitotcftatrcs qgt; poft müdi gaudiajjcterna fequütur laméta, quia nemo potcft hic óCinnbsp;future gaudcre,Si hic gaudere cupiSjfciastc exulépatriaeïfihicploraueris, cxlcftis pa-*nbsp;triae ciuis côftitucris.Luc«6»Væ vobis qui ridetisnuc,qaflcbitis.De qbus Proue»!.^^^nbsp;laetaniur cü malcfcccrint,óC exultât in rcbuspelTimis^Iob ji.Si gauifus fum ad ruina ini-*.nbsp;niici,⣠Ixtatus fum eo ^d inueniffet cum makim,non cm dedi ad peccandu guttur mcÄnbsp;vt expeterem maledicés anima eius.V ideant qui nó folu de malo proximi gaudent, fednbsp;ÔC muleis tcchnis exitiumipfimoIiuntur.i.Cor.is.Charitasnö gaudetfupcriniquitategt;,nbsp;cógaudet aüt veritati,Caufam flctusindicac,dicés:Si cognouiffes öc tu, quéadmodut»nbsp;ego cognoui hunc diem tuö,quo tibi pax offcrtur,ac remiffiopâoçtjftudcrcs ampleâinbsp;quod offerturîSC quiacontemnis, fi cognouiflesmala inde tibi fuperuentura, ficutegonbsp;cognoui,8C tumecS fleres,quæmodoexultas,Nim«Çî hictuus dieseft,quoadrefipifccnbsp;tiamprouocahs,S£ inuitatte dcibonitas adpœnitentiâ:inuitatafit extreme gradubo-*nbsp;iiitatis,ad que nihil potcft adiungi.totieç abs te fpreta clemétia dci, nouo quodâ modonbsp;dignatur te inuiferc,vt faltem hac ratione mitcfcas, 8C ad pace redeas. Sed ipfa couerti--fti paccmpietatis,in pacera voluptatiscumudo,quæ eft,hbere indulgerc voluptatibus,nbsp;fine freno timoris dci pcccare.Hinc dfis lohJ4.Pacé meam do vobis» non quomo-do mundus datjCgo do vobis.Non aütvcrapax.Efa.yv.Non eftpaximpiis, dicit dfts»nbsp;Nam cxcæcatintelle(Sfl,quare melior elTct tribulatio dans intcIkdfi.Efa.xS.Tantumo-'nbsp;do fola vexatio intelkdum dabit auditui* Veniet alius dies nó tuus,fed vltionis diuinae«.nbsp;Efa.î4.Dics vltionis diii,annus rctributionis iudicii Sion.quopœnasdabisomniüfce-*nbsp;lerum tuo9t,quæ cumulate q depIoraremaluifti»RomaÄ.i.Ignoras qm benignitas defnbsp;adpœnitcntiâte adducit^feeödum aut duritiamtuam5lt;Corimpccnitês,thcfaurizasti-*»nbsp;bi iram in dieirx öC rcuclationisiufti iudicij dei,quireddct vnicuiqj fecundumopafuaanbsp;bis quidem qui fecundum patientiä boni operis,gloriam amp; honoré SC incorruptionen»nbsp;quxretibuSjVitam æternâîhis aut qui funt ex contentione,6^ q non acquiefcüt ventati„nbsp;credut aüt iniquitati,ira amp; indignatio, tribulatio Sc anguftia in omnem animä operätisnbsp;malum.Nfic aüt ncc diem tuum agnofcis,ncc ilium profpicis, qm vtcrqj abfeonfus eftnbsp;ab oculis tuis,quos habcs praefentis fclicitatis tcmulcntia cæcutientes.Quod deus femelnbsp;fecit fecundum hiftoriam,hoc quotidie in ecclefia per eledos fuos agit,quum qu^fdamtnbsp;ex bona vita ad mores reprobos perueniffe confiderauPIangit cm eos qui nefciût quuC.nbsp;plangantur.i.Cor.ii.Lugeam multos ex his qui ante peccaucrut, SC nó cgerfitpœni-*nbsp;tentiam fupcr immûditia 2C fornicatione,SC impudicitia quam gcflcrfit.Qui fi damnjt-*nbsp;tionem qux eisimminet prouiderent,femctipfos cumlachrymisclcórorumplangcrét«,nbsp;Hine Deute .51,Gens abfq? confilio atq^prudécia,vtinamfapcrcnt^atqj inteIkgerent,aGnbsp;nouilTimaprouidercnt.Saperent deibenignitatem,eos ad relmifcetiam inuitâtis, Pfal.,nbsp;35.Guftatc videte quonia fuauis eft dominus,beatus vir qui fperat in eo, i.Petri.j.NSnbsp;tardât dominus promiffionem fuam,ficut quidam exiftimât,fed patienter agit propteCnbsp;vos,nolens aliquos pcrirc,fed omnesadpoenitentiamreuerti.Sed Iob.t4,Dcditeilo*’nbsp;cum poenitcntiæ,amp;: ipfe abutitur eo in fuperbia,Nâ diem præfentis vitæ quæ nobis da-*nbsp;ta eft adpacem pecioris,qua peruenitur ad pacem æternitatis,pcruertimus in pace catnbsp;nalis voluptatis,Secûdo,pcccatifoeditatem.Hierc,i.ScitoS^ vide,quia malum amp;amalt;*nbsp;rum cftjteliquiffe te dominum deumtuum, ôCnoneffetimorcm eius apudte,dicitdo-*nbsp;minus.Quàm vilis fafta cs,nimis iterans vias tuas^ Intclligjtrcntjmundanorum vanita--tem.Nam fatisfacere non poiTunt aftedui hominum,Eccés,t.Dixi in corde meo,vadânbsp;fie affluan^eliciis,5c fruar bonistSC vidi quod hoc quoque effet vanitas.Rifum reputauînbsp;errorem,» ^udio dixi,quid fruftra dcciperisfNec diu durarc,Sap.y,Quid nobis pro*nbsp;fuitfupctbia, diuitiarum iadantiaquid contul/tnobis^ Tranfierunt omnia ilia tanquainbsp;vmbra,ôC tanquam nuncius prxcurrens.Secundo,humanam calamitatem,Iob.i4.Ho*nbsp;monatusde mulicr^breui viuens tempore,rcplcturmultis miferqsjqui quafi flos egrenbsp;lt;litur,d^ contcritur,amp; fugit velut vmbra,0C nunqua in eodem ftatu permanet,Gene,8,nbsp;Senfus 8C cogitatiocordis humani,prona funt ad malum ab adolefcentia fua. Quid denbsp;corporc!rEfa.4q,Omnis caro f^oenum,ôC omnis gloria cius quafi flos agri. Exiccatu eftnbsp;foenum,óC flos cius deci ait* Hine Eccî.4o.Iugum graue fuper omnesfilios Adæ,à dienbsp;cxitusde ventre matris, vfq, in diem fcpulturæ in matrem omnium. Non ergo erit fi*nbsp;nismiferiaçt,nififinisfuerit YiC3e,Eccî.io*Qi}idfuperbis tetra SC cinis«quot; i,loh«x, Tranfitnbsp;mudug

-ocr page 358-

PARS PRIMA.

mûdus SCcócupifcêtia cius.Promderctnouilfima.Mortis incuîtabiîitatc.î,Rcg.i4*Oés niorimur,ô^ quafi aquæ dilabimur in terram quæ nô reuertütur,Hcb«9.Statutu cft ho-minibus femel mori,poft hoc auté,iudiciû.Hinc Eccï.41.0 inors,quâni amara eft me-*nbsp;moria tua homini pace habêti in fubftâtiis fuis,viro quieto, ôC cuius viæ diredae funt innbsp;omnibus,âC adhuc vaicnti accipere cibG^Eccê_s.9.Nefcit homo finem fuû:fed ficut pif-ces capiuntur hamo,6C aues laqucG,ita hoïes tépore malo,quû eis cxtemplo fuperuencnbsp;rit.SecundOjIudicij æquitaté.Eccés.ii.Cunda quæfiunt,adducet deus in iudiciumtSCnbsp;pro omni errato,fiuebonû fine malum fit.Vnde Matth.u.Dico autemvobis,quoniaranbsp;omne verbum ociofum,quod locutifuerint homines,rcddentratione de deoin die iu-dictj.Sapïæ^iJn cogitationibusimpij erit interrogatio. Nam vt dicitur i.Corinth.4»nbsp;Veniet dnsamp;illuminabit abfcondita tenebraçtj manifeftabit confilia cordium. Hinenbsp;lob.ji.Quid faciam,cGfurrexcrit adiudicandfi dnsî’ôf cûquæfîerit,qdrefpondeboci?nbsp;Job.%Vere fcio ^d ita fit,quod no iuftificeturhomo copofitus deo.Si volucrit contentnbsp;dere cû eo,non poteritrefpondere ei vnu pro mille.GregoriusîSed peruerfa aîa,rebusnbsp;præfentibus dedita,in terrenis voluptatibus refoluta,abfcondit fibi mala pfentia, futuranbsp;præuidere negligit,quæ præfenté lætitiâ perturbentîdûtç inpræfentis vitæ oblcétaiio^nbsp;nem fedeferit,quid aliud qoculis claufisadignévadit^’Deutc.si.Incrafiatuseft diledusnbsp;fiCrccaIcitrauit,incrairatus,impinguatus,dila'tatus.DereIiquitdeü fadorc fuû,SC oblitusnbsp;efi: dni creatoris fuû Hinc admonet Eccï.ii.ln die bonoçt ne immemor fis maloçt,amp; innbsp;die malorum ne immemor fis bonoçjxqm facile eft coram dco^in die obitus retribuercnbsp;vnicuiqj fecunt^m viasfuas.amp; Apoftoius i.Cor.v. Qui gaudét,tanq no gaudétes finitnbsp;8C qui flentjtangnô flentesîamp; qui vtuntur hoc müdo,tanq nô vtantur, Præterit em figura huius müdi.Si quæ ergo eft præfentis temporis,ita agenda eft lætitia,vt nunquàmnbsp;amaritudofequentis iudiciiàmemoriareccdat.Proue^xg.Beatus homo quifemper eftnbsp;pauidusî qui veromentis eft duræ,corructin malum»

1 Quia venient dies in te,Sicircundabunt teinimici tuo vallojSicircûidà* bunt te,Si coanguftabunt te vndique. Si ad terram profternent te, Sifiliosnbsp;tuos qui in te funt,Si non relinquent in te lapidem fuper lapidem,eo q? nonnbsp;cognoueris tempus vifitationis tuæ.

GregoriusîQuod flenie dfio ilia Hierofolymoçt fubuerfio dcfcribaf,quæ à Vefpafia-no dC Tito romanisprincipibus fada eft,nullus q hiftoriamlegit,ignorat.(^ia nôin-tellexerunt pace dei,prædixit eisbellömundi,qd erat eis fuperuentuç; in vltionem,qua nunquampertulerûtgrauioré,vt velficrcfipifcerét,qnecfignis, nccvirtutibus,necbenbsp;Quoi ï ob neficris,amp; tandem miferationibus emolliri potuerfit.Dicit lofephus, qgt; in ilia olifidio-fidiôe Hie ng mortui fuerunt gladio, fame 8i pefte vndecies centena millia,nonaginta fepte millianbsp;rofolymi venditi,triginta denario vno,ficuti emerât dnm jo.denatiis, Obfidionc ardiffima cir-i^quot;acî^n ^“ndatierant,ncquapatereteffugiuîamp;ficdeftrudimuri,nequafpesremanerctreftaanbsp;dklnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3ttonis.Ezech,4.Ettu fi li hojs,fume tibi latercm,ôC pones eum coram te,5lt; deferibes

• in eo Hierufalé ciuitaté. Et ordinabis aduerfus eâ obfidioné, 8C aedificabis munitiones, côportabis aggcrem,fii dabis contra earn caftra,SC pones arietes in gyro. Et tu fumenbsp;tibi fariagtnê ferreâ,8lt; pones eâ in muçt ferreû inter te ßC. ciuitaté,amp; obfirmabts facieinnbsp;tuâ ad cam,amp; erit in obfidioné,amp; circudabis câ.Signô eft domui lfrael.Mich.5. Auditenbsp;hoc principes domus Iacob,amp; indicés domus Ifrael,q abominamini indicium,SC omianbsp;redaperuertitis.Qui ædificatis Sion in fanguinibus,ô^ Hierufalem in iniquitate.Princinbsp;peseiusin muneribusiudicabant,Scfacerdotes ciusin mercede docebant,ÔC prophetænbsp;ciusinpecunia diuinabât,amp;;fup dfim rcquiefcebât,dicêtesîNunqdnô dfisin mediononbsp;ftrum f No veniét fuper nos mala.propter hoc caufa veftri Sion quafi ager arabituri,amp;:nbsp;Hierufalé quafi aceruusiapidfl erit,amp;: mós rempli in excelfafyluaçt. Senties ergotépusnbsp;vindidæ,quætépus vifitationis noffe nolueris.potcras ßf ipfa ampledi falutemoblatâ,nbsp;GrcgoriusîCreator quippe omniûperincarnationismyfterium hanc vifitare digna-tus eft,fed timoris 8c amoris ipfius recordata non eft.Vndc dfis Hierc,8. Miluus in cælonbsp;cognouit tépus fuu,turtur ôc hirundo ÔC ciconia cuftodierüt tépus aduentus fui,popu-lus aûtmeus no cognouitindicium dni. Tempus animæpeccatricisvenirquädo mors,nbsp;adeft. Suprà dixerat, dies tuathic,venient dies in tc,hoc eft, contra te. quia momenta-neum eft ^d deleâat,æternû vero quod eruciat.Hinc Eccésji. Memento creatoris tutnbsp;in die iuuêtutis tuæ,antequam veniat dies afflidionis.Sed qui inimici hominis,nifi ma-ligni fpûs^q animam à corporecxcuntem obfident,quamincarnisamorepofitamdelt;,nbsp;ceptorjjs

-ocr page 359-

A R T ï C V V V S XCIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXVlÏt

oeptoriis ddcftatïoiübusfoacat? Quatn vallo circ5dant,qüia ante itoêds ocüloi reda** âis iniquitatibus quas pcrpetrauit,hanc ad focietaté fuae damaationis coardant,vt in :nbsp;ipfa cxtremitate vitae deprcheafa,amp; à qmbuj hoftibus circunclufa fit videat^dC tarnennbsp;euadcndi aditum inuenire non, queattqaia operari bona iam nó Jicet, quæ qufl opcrarinbsp;ltcuit,agerc contenipfit.Circödant,amp; coangafiant,quando nontantu opcnSifcd ÔC lo-*nbsp;quntionisdC cogitationisiniqmtatcsreplicantïvc quæpmulta fe prius dilatauit in fccgt;nbsp;lere^ad extremum de omnibus anguftietur in retribiiiione.O quanta anguftiaVmanerenbsp;impolTibilejCxire nicelTcjrationem reddere difficile.nec erit qui redimat^neq; quifaluu - *nbsp;faciat.Ad terramprofternétjcumanimapercognitionêreatus fui,carnentquam vitänbsp;fuam credidit,redire in puluerem cognokit.Tunc filii,quum cogitationesiUidte,q mo P** ‘ — *nbsp;do ex illa prodeunt,in extrema vitar vltione diflipantur, ficut fcriptfl eft Pfati48*ln illanbsp;die peribunt omnes cogitationeseoçt.Quæ duræ cogitatióeSjjintelIigi etia per lapidesnbsp;pouunt.Peruerfus em,quum peruerfæ cogitationi peruerfior é adiicit,quafi lapidera funbsp;per lapidera ftruit.Scdquum anima ad vltionemrapitur,talis conftrudio cogitation«nbsp;quibus fibilongam promittebat yitam,honores,diuitias, diflipatur, Jbuc,u,diüiti,Ioa*nbsp;gam fibi in delicqs promittcntiyitatn,rcfponfum fuittStultc,hàc node repctunr â tenbsp;nimamtuamîâ^quæ parafti,cutuserûtî’Et hoc ideo, quia non cognouit tempus vifita*nbsp;tionis fu^.Pcruerfam animâ vifitat deus quandoqj praeccpto.Pfal.64,Vifitafti terra,8cnbsp;inebriafti eam.GloflaîVcrbo prædicationis.Scd Infelix anima eruditione non corriginbsp;tur.Eccî.ii. Audiuit luxuriofus 8C. difplicebit ei,amp; proqciet poft dorfum fuum,verbun»nbsp;fcilicet continentiæ.Luc.ifi.Audierunt hæc omnia pharifaei, qui erant auari,ôC deride*nbsp;bant eum,hoc eft,Icfumloquentemde eleemofyna SC contemnêdis diuitijs.Vifitat fla-*’nbsp;gcUo Pfal.gS.Sfautdereliqucrintfilq eiuslegem meam,ÔC in iudichsmcis non ambula-*nbsp;Uerintî V ifitabo in virga iniquitates eoçtjôC in verberibus pcccata corum.Sed Hiere.ç*nbsp;Percuiïïfti eos,amp; non doluerûtîattriuifti eos,âCrenuerunt accipere dtfciplinam.VifitaCnbsp;bencficio.Iob.io.Vitam SC mifcricordiam tribuiftimihi, amp; vifitatio tua cuftodiuit fpi*nbsp;dtummeum.Sed Prouer.i.Profperitas ftultorumperdet illos.Sed quia fupcrbicns c5*nbsp;temnit,nec de raalis fuis crubcfcit,in cxtrcmo inimicis tradif,cû quibus in iudicio æter-*nbsp;nae damnationis focietatc colligatur.Eccï.t.Si pœnitentiam’non egerimus,incidemuanbsp;in manus domini,ôc non in manus hominum.Secundum raagnitudinem cnim illius,ficnbsp;tnifericordia illius cum ipfo eft.

Etingreffus in templum.cocpit cfjccrevendentcs8^cmcntes,diCctts illis: j Scriptû eft,quia domus mea domus orationis eft,vos autê feciftis illam fpe*nbsp;luncam latronum. Et erac quotidie docens in tcmplo.

Greg.Qui malanarrauit futura,amp; protinus tempIôingrcflHS,indc vcndetcs Sc emc-' tes eiccit,profedo innotuit,qa ruina populi maxime ex culpa facerdotufdft.Quia vcronbsp;redêptor nofter pdicationis verba nec indignis amp; ingrâtis fubtrahit, poft| difciplinaenbsp;rigorê eqcicndo peruerfos tcnuit,donn gratiæ mox oftêdit.TempIû domus dci,animanbsp;ipfa eft.i.Cor.î.T emplû dei fandû cft,quod eftis vos.Quæ fi quâdo in læfionê proximînbsp;pcruerfascogitationesprofcrt,quafiinfpelüncalatrones refidet, âCfimpliciter gradie*nbsp;tes intcrficiunt,quâdo in eos qui in nullo rci funt,latfionis gladios defigunt.Scd qa co*nbsp;tra hæc,verbisredêptoris noftri p facras paginas indefinétcrinftruiftiur,nûc vfqj lefusnbsp;in têplo docet,quû mente fideliiJ ad cauendûinalfl fubtilitcr erudit.Sed fciendum quodnbsp;tfic verbis redêptoris noftri veraeiter erudimHr,fi extrema mala noftra, formidolofe ôCnbsp;indefinéter afpicimus,Eccï.7.In omnibus operibustuis memorare nouifiima tua,8Cinnbsp;atternfinonpeccabis.Nara cogitandû valde q terribtlis nobis erit horanoftræ refolu-ttonis,q pauor métis,quâta tune omniû maloçt mcmoria,qu3c obliuio tranfadæ félicitanbsp;ti8,quacformido eft confîdcratioiudicis.Iftud vltimû quia legiturfîc in euangelio do*nbsp;micar ii.poft pente.hicpofui,fed nunedebitusfequitur ordo»

Et eu intraffet Hierofolymâ,comota eft vniuerfàciuitas,dices : Quis eft Matt«ii^ hieC’ Populi a5tdicebant:Hic eft lefus propheta a Nazareth Galilææ. Pnbsp;Quantum gratia dei in fimpIicibusopercturSc humilibus,ôCecontra peccatûin ob*nbsp;ftinatisScfuperbiSjhicclaret.SeduIocum difeipulis venirHierofolymâ,vt animisillo*nbsp;rum infigeretjfc feientem ac volentê ire in morte,nctç quenq nociturum illi fuiffe, fi vonbsp;luilTct refift^cre.Quôd aliquoties vifus eft fe fubducere pericuio,nô erat formidiniSj fednbsp;feruâtisfe tépore præfinito à patre.Qgod quum tumadeftetjnô folü non latitat,fed vl*nbsp;tro fe ingeritjSC ita fe ingerit, vt nouitate pompx totius vrbis animos in fe conuertar^

Nec

-ocr page 360-

. /x i » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P A R S P R I M A.

Nei ceflat inrenm âmiraculis,nec ccffat à veriutepr«'dieinda$lt;]uittamp; Kberius infed»' tur vHani pharifæo^, negociatores erjcit è templo^quibus rebus fdebat ofnntü ilioçrnbsp;animos veheménus irritandos.Marc.ii.Etintroiuit Hierofolymam in tcmplum. Hic-*nbsp;ronymus:lntroeunte lefu cumturba,to[a ciuitas Hierofolymo^ commota eft, miransnbsp;frequentiam,non intelligens veritatem.Chryfoftomus: Merito commouebantur vidënbsp;tes rem infolitam QC tam mirabiIem»Homo laudatur quafi deus,fed deus iaudatur in honbsp;inine,puto ôC quod nec ipfi qui laudabant/ciebantquem laudabant^ fed fpiritus fubitonbsp;ingrefliisin eos,veritatis verba fundebat.Glofla.A minonbusinopit confeflio, vtpcr*nbsp;ueniatad maiorcs.Turbaefimplices Si Candida? ncq; inuidebantChrifto,ncq} opinio--‘nem indignam Chrifto habebant.HieronymusîPropheta ille à Nazareth» que Mofesnbsp;fimilem fui dixit vent«rnm,ôi qui proprie apud Grsccos fcribitur cum articuli teftimonbsp;nio.Deut.iStProphetam fufcitabo eis de medio fratrum fuorumiîrnilem tui, amp; ponantnbsp;verba mea in ore eius,loquetar'cß ad eos omnia qux praecepero illi« A Nazareth,qa ibCnbsp;nutritus Si conceptus, Matth.x.Luc.i.Si

Et intrauit lefus in tcmpïum dei,8i efjciebat omnes vendeccs ementes in templo,6^menfasnummularioruni,ë^ cachedras vendcnnum columbasnbsp;cuernt,8i dicit eistScriptu ed,domus mea domus oracionis vocabitur, yosnbsp;autcm feciftis iUam fpeluncam latronum.

Primo templum adiic,quia domuspatris,Lnc,t.Et vt nobis forma religionistribue-* ret,vc quocüc^ inius.primûhibi domus oracioni£eft,ipfamadeamus, vt per orationesnbsp;deo commendati,féliciter négocia agamus.Tanq dns,quum vidcret in templo merca--tus ac forifpeciem,indignitatereicómotus,ciecit vcndétcs, oftcdês ca quae paths funtnbsp;fuacfle,interim etiam honeftatis curam habens, fed translationem facrificioçt fîgnifi*nbsp;cans.Marci»ii.Et non finebatvtqui^fquam transferret vas per templum, Hieronymustnbsp;Signoruna Mlhi inter omnia figna quæ fecit dns, hoc vidctur mirabilius efie,qgt; vnus homo amp; illc»nbsp;Chrt oirn tempore contcmptibilis A in tantüvilis vtpoftca crucifigcrctur,fcribisamp;:pharifaeisconbsp;faeuicntibus,SividentibusIucrafuadeftrui,potueritadvniusflagelliverbatantamnbsp;lt;nu quod, gj^^ere multitudincm,menfas'^ fubuertcrcjgneumemquoddam di hderium radiabacnbsp;ex oculis eius fignum,ôi diuinitatis maieftas lucebatin facic,terrens impios di obleââsnbsp;pios.Addidit di Efaiar.yS.vaticinium,ne fruftra videreturindignatus. Voluit dfisofté-dcre auaritiam di quæfium fore capitalcm peftem ecclefiae fuæ,quam templfi illud, cui’nbsp;rcligio mox erat abolenda,ftgurabat.Nihil cm illicfynccçe ac fanäum efle potcft, vbinbsp;rcgnat pecuniae ftudium.Sacerdotesauaritiæ fuæ confulentes,fccerût omnia elle prae-*nbsp;fentia,ne de longe aduentantcs,nô haberêtadmanum4dofferrêt,quodin vfumipfoçcnbsp;cjcdcbatjidem agentesfraudulentia, fub prætextu cultus dsuini, quod latrones faciüt innbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;. itineribus,bonaalioi^rapiendoperdolum.Zachar.i4.Nôerit mercator vitra in domo

•Domini excrcituum in illodie. Obferua ncgociationê,quanqlicitafit,circfiftantiisvi* circôfiâtns *:‘’ri-Eoci,vt hic.Ezcch.iS.In multitudine negoejatiois tu»,repleta funt interiora tuanbsp;vitietur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A peccafti,di eieci te de monte fando dei.In multitudine iniquitatum tuaçc

di iniquitatc negociationis tuæpolluiftifandificationem tuam, producam ergo ignem de medio tui qui comedat tc,8i dabo te in cinercm fuper terram,in con^cdu omniumnbsp;videntium te.Temporis.Tyri) habitaucrunt in ca,inferentesptfces ôi oia venalia,Si vcnbsp;debantfabbatisfilqs luda Si Hicrufalem,ôi obiurgauioptimates luda,di dixiîQuae eftnbsp;haec res mala quam facitis.ôiprophanatis diem fabbati^ Nunquid hæc fccerunt patresnbsp;noftriî’Siadduxitdominusfupernosomnemalum,x.Efd.iï,Ncemj5. Perfonac.x.Ti*nbsp;moth.i.Nemo militans dco,implicat (e negoefis fecularibus, vt ci placeat cui fc probagt;nbsp;uit.Rei,quia facrum nec vendi necemipoteft.HicronymusîLatro cft,ôi templu dei innbsp;latronum vertit fpecum,quilucradcreligionefedatur,cukuscgeiusnô tam cultus dei,nbsp;quàm negociationis occafîo eft.Quotidic dns ingreditur tcmplüpatri8,eiiciens omnesnbsp;tam epifcopos.quàm pref l^tcros Si diacones,ôi laicos.Vnius criminis habet reos emenbsp;tes Si vendëtes.Matthao.Gratis accepiftis,gratis date. Hinc Giezi muncra accipiensnbsp;à Naaman fanatoàlcpraper Helifeum,lepra peuffus eft,4.Reg.y.Simonpecuniagra-tiam impofitionis manuum emere cupiens,audiuit â Petro Ado.8. Pecunia tua tecumnbsp;fit in perditionem,qrhexiftimafti donu dei pecunia pofltdcri. Vendunt columbas, quinbsp;in ccclefiis gradus vêdût.fpüs cm gratiâl q eft columba,vendunt,vndcôi eqeienf exftinbsp;pernodiinferno tcmplo,indignifiicerdotiofungi.OrigencsîVtinam audirent hæc détenu admoniüonc f»if tucse,qui damât de cathedhs Mofi,in qbus fedéi di vendüt oésnbsp;ccclc-

-ocr page 361-

ARTÏCVLVS XCIX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXIX.

ecclcfiaj ColuinbaçtjSC tradunttalibusppofitis,ad quos rcßedi'catur à domino Efa.ye* Spcculatores cius caeci omnes, nefcierunt vniuerfi, cancs mud non valentes latrare,vi^nbsp;dentes vana,dormientesamp; amantes fomnia,amp; canes impudétiffimi nefcientes faturita-tem.lpfi paftores ignoraucrunt intelligentiâ.Omnes in viam fuä declinauerunt, vnuf--quifq; ad auaritia fuam,à fummo vflt;5 ad nomflïmü.Hiere.6.A minore quippe ad maio-rem omnes auaritiæ ftudëtjôc à propheta vfc^ ad facerdotê cundi faciunt dolfl. Hierc.?nbsp;Sapientes funt vt faciant mala,bene afit facere nefcierunt.Modi^Si mendaciis,periuriis,nbsp;faillsponderibusSc niatertjs.i,Their.4.Ne quis fupergrediatur neqj circunueniat in ne*nbsp;gocio fratre fuum,quoniâ vindex eft de his omnibus dns.Leui.ij.Nolite facere iniquiïnbsp;aliquid in iudicio,inregula,in pondere,in menfura.Statera iufta,arqua fint pondera,iu-jtusmodiuSjæquus'çfextarius.Dcut.iy.Non habebisinfacculo diuerfa pondera maiusnbsp;êC minus,nee erit in domo tu? modius maior 5c minor.Pondus habebi_s iuftum amp; verS,nbsp;5C modius aequalis 5C verus erit tibi,vt multo viuas tempore fuper terra, quam dominusnbsp;deustuus dcdcrit tibi.Mich.6.Adhuc ignis in domo impb,thefauri impietatis,5c men-fora minor,8Ciræ.Nunquidiuftificaboftateram impiam,5cfaccclliponde^ra dolofasTinnbsp;quibus diuites cius repleti funt iniquitate,óC habitantes in ca loquuntur mcdacia,Sc lingua eoçefrauduléta in ore co9r.Prou,io.Pondus8Cpondus,menfura5C menfura,vtrü*nbsp;qj abominabile eft apud dcu.Statcra dolofa non eft bona.Amos.S. Audite hoc qui’ contenbsp;tuis pauperéjôC deficerc facitis egenos terræ,dicentcsîQuâdo tranfibit meflîs ôC venun-dabimus merces,ÔC fabbatü,ÔC aperiemus frumentû,vtimminuamus mcnfurâ,ôC augea-nius ficIum,ôC fupponamus ftateras dolofas,vt pofiïdeamusin argento egenos,amp; paupcnbsp;JEesprocaIceamentis,ôCquifquiliasfrumcdvcndamus.Iurauitin fuperbiam lacob,fioblt;'nbsp;litusfuerovfqjadfinc omnia opera eoçt.Nunquid fuperifto non cômouebitur terra,nbsp;ßClugebit omnis habitator eiusî'Marc.ii.Et doecbat, dicens eisîNonnefcriptû eft,quianbsp;domus nica domus orationis vocabitur cundis gétibus^luftâ indignationis fuæ oftéditnbsp;caufam,nonemnegociationi,fed precationi dicata eft.i.Para.7.Elegi locû iftû mihi innbsp;domü facrificii.Oculi mei erunt aperti,5c aures mcae eredæ ad orationé cius qui in loconbsp;ifto oraucrit.Ëlegi eiïiôcfandificauilocü iftum,vt fit nomen mcû ibiin fempiternû,6Cnbsp;permaneant oculi meiôC cor meu ibi cundis diebus.Nihil ergo aliud ibi agendS,q quod ƒ„ tempHanbsp;adlaudêdeipcrtinetôC animaçr falutem.Vnde frequêteribi dominus docuit.Nung le- jeendun»nbsp;gitur dfis æque commotus,nunquâ æque fæuifle.Iniurias proprias patienter tulit. Mat. qyij,nbsp;u.Luc.ii.Ioh.g.iniuriam difcipuloçr exeufauit, in confricatione IpicaçtjMatth.u.in ^onbsp;tionemanuû.Matth.iç.patrisiniuriamnôtulit.Chryfoftomusîlnpropriis iniurijsquê-quam effe patientc,laudabile cftîdeiiniurias diflfimularcjnimis impium eft.Hierc.y.Nü-quid foelunca latronü fada eft domus ifta,in qua inuocatS eft nomen meû in oculis ve-ftris.Ego egofum,cgo vidi,dicit dfis.Vnde Balthafar vafis rempli abutens in conuiuio,nbsp;eadem node interfcdusfuit,5Cciuitasdeuaftata,Danic.y.Heliodorusthefaurosètcm-plo ablaturus,per angelos ad morte flagellatus fuit,x.Mach.5.Antiochus promittens fenbsp;tcmplü dcuaftatui9r,mifere mortuus fuit,x.Mach.9.Hinc Pfal.ty.Domine, dilexi deco-rcm domus tuæ,5C locû habitationis gloriæ tuæ.Perpeccatûfit anima fpelunca latronû,nbsp;quæ templü dei cft,i.Cor.6.Iefuaßtintrantcciuitatêcordisnoftri per gratiâ,cômouc-turadconfiderandumquantûmalfi cxpeccato proueniar,vtpotcgratiæ fubtradio,deinbsp;offenfio,poenæ damnatio,quia de filio deifit filius diaboli,ÔC fie comouetur ad peccatînbsp;deceftationé,audiens quia lefus tranfit,qui faluat à peccatis populum fuum,M atth.i.quinbsp;tandê de templocordis eijeit vendentes amp; ementes,peccata nequitiaeSi auaritiæ per cônbsp;feffioné,vt fiat domus orationis.i.Cor.é.Qui côfenfustemplo dei cûidolis^Vos enimnbsp;cftis tcmplü dci.OrigcncsîQuicunqî in populo Chriftiano ad aliud nihil vacant in fecu-lo ffto,nifi eirca vcnditioncs Si emptiones,rarius aût in orationibus permanct,vcl aliisnbsp;adibus redis quos quærit fermo diuinus,ipfi funt vendentes 5C ementes in templo dei,nbsp;Sap.iç.SedôC æftimauerûtlufum efle vitânoftrâ,SC conuerfationê vitæcompofitâ ad lunbsp;crum,amp;oportere vndccunq^etiamcxmaloacquirere.Eccî.îô.Difficileexuiturnegoci-ans à negligentia,« non iuftificabiturcaupo â peccatisIabio^.Eccï.t7.Sicut in medionbsp;compaginis lapidum palus figitur,fic Si inter medium venditionis Si emptionis angu-ftiabitur peccatis.

Etacceflerunt ad cumcæci 8^ cïaudi i'n templo,amp; fanauit cos.Videntes ® Butem principes facerdotum icribæmirabilia quæ fecit,amp; pueros daman*nbsp;tes in templo,Si diccntes,ofiana filio Dauid,indignati fiint Si dixerunteitnbsp;Audis quidifti dicuntflcfus autemdixic ds:Vtiqt «nunquam Icgiftis,quianbsp;FF ex etc

-ocr page 362-

PARS PRIMA.

ex ore infantîum latîlcntium perfedfti laudem» Et rcli^i's iÜiSjabîjt fora® extra duitatem in Bethaiîiam.ibi'cp manfit.

Turbæpraeconium vcrûoftcndit/entcntiâ eiedionis non folû autoritatc facræ fcri* pturae.fed amp; miraculis confirmans.Venerunt cæci,vt vifu rcccpto vidèrent lefum quenbsp;audierantficpraedicari.Venxcbantamp;claudijVtillius veftigia fcquctes,perucnirent inrenbsp;gnum caeloçe.Iohan.g.Qui fequitur me,non ambulat in tenebris,fed habebit lumen vï-tæ.Quoiquotcm adibantinumjfanabat.HieronymusîNifimenfasnummuIarioçîeucr-*nbsp;tiflet,cæciôCcIaudilucemphftinââCconcitum grefTum non accepiffent.His rebus,qui^nbsp;busoporrebatillostandêr£fipifccre,niagis etiâ exarferunt inuidia primores facerdotunbsp;ôC fcribæ.Eft em natura hæc inuidoçî,vt profpero fucceflu alterius crucicntur«Submo*nbsp;nuerunt ergo dnm,vtcumclamorem compefceretîalioqui fore vt videretur agnofeerenbsp;tantum honoris,quoiudicabant ilium indignum.HieronymusîNon dixit quod feribaenbsp;amp;pharifæiaudire cupiedant, benefaciuntpueri, veirurfum errant, pueri funt, debetisnbsp;ætati ignofcereîfed profert exemplum de Pfatg. vt tacente dfio,fcripturarû teftimoniânbsp;pueroçe didum confirmarct,ChryfoftomasîPueriIoquebantur Iaudem,itti infaniuntsnbsp;quia cm miracula calumniari non poterant,fupcrbiæ ipfum 8c vanæ gloriac cupidum atnbsp;guereoftudent,Marc.n,Quo audito,principes facerdotu SC feribæ quærebant quomodonbsp;cumperderent.timebant emcum,quoniam vniuerfa lurba admirabatur fuper dodrinanbsp;eius,Soli non poterant amare amabilem ilium Iefum,nuni nocentem, omnibus fubuc-*nbsp;nienté,tantum metuebant illum,propterea qgt; populus fufpiceret illius dodrin3m,ôlt;: obnbsp;confpedamiracula magnibee de illo fentiret.Luc.i^.Et eratquotidie doeês in templo*nbsp;Principes autem facerdotum,^ feribæ, SC principes plebis quærebant ilium pcrdcre,Sônbsp;noninueniebantquidfacerent illi.Omnis enim populusfufpenfus erat audiensilium.Onbsp;præpofteramreligionemin religionis profelToribus.Tam impiofacinorc concepto,n5nbsp;metuuntdeum vitorem cui nihil occultu, SC populum formidant.ProuerbjS’.In omnfnbsp;locoocuIidominicontemplanturbonosÔCmalos.PfaLjj.Oculidomini fuperiuftos,SCnbsp;aures eius in preces eoçî.V ultus autem domini fuper facientes mala, vt perdat de terrainbsp;mcmoriamcoçî.DominuSjinftanteiammortis temporc,nullumtempus finit elabi linenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

frudu.DiemconfumitintempIo,nodem impendit precationi,ac priuatim animandis dilcipuliSjMarc.ii.Et circunfpcdisomnibus,cumiam vefpcra cflet hora,exiit in Bethanbsp;niam eu duodecim.KieronymusîIntelligendu quod tantæ fucrit paupertatis, ÔC ita nulnbsp;li adulatusfît,vt in vrbe maxima nullûhofpité,nulla inueniret manfionê.Ab inobedietinbsp;tibus SC ad obedientes fe confert,amp; inter illosverfatur.dicit em x.Cor.6.Vos enim eftianbsp;templum dei viui,fieut dicit deus,(Leuit.t6.)quoniam inhabitabo in illis,amp;: inambulabonbsp;inter eos,5c eroilloru deus,ôlt;ipfierunt mihi populus. ChryfoftomustMalum hominënbsp;melius locum dando q refpondendo quis vincere poteft,quia malicia fermonibus nonnbsp;infiruitur, fed excitatur.

Degentibus quærentibusviderclcfum,par.x.ar.i5.y

lt;De ficulnca arefada, Matth.il. Marc.ii, ARTICVLVS G.

Mat.!!. TT 2rautem reuertens in ciuitatem,efurijtî videns fîci arborera

0. j\ /1 vnam fecus viam,vcnit ad eam,8^ nihil inuenit in ea nifi folia tan«** Jl ? xtum,8ôaitilli:Nunquamextefruâ:usnafcatur in fempiternum,Ô^nbsp;arefaâra eil continuo ficulnea.

Dominus nonnunquam SCfadis 8Cverbisinftruebat difcipulos, quemadmodum SC prophetæ quandoq; faâis,quandoqj verbis prophetabant.HieronymusîEfuriit, veritanbsp;temhutnanænaturæoflcndenSjSC faluté efuriens credentium,æftuans ad incredulitatcnbsp;ludæorü,inquibus non inuenit nifi promiffionum ftrepitüm,traditionespharifaicas,ôCnbsp;iadationem legis,ornamenta vcrboçt, abfqj vllis frudibus veritatis,V ere famelicusnbsp;humanæ falutiSjScilli fuauiflîmus eratpanis,cxvoluntate patris redimere genus huma-num.Ioh.4.Meus cibus eft,vt faciam voluntatcm eius qui mifit mc,vtperficiam opus 'nbsp;cius.Marc.ii.Cû vidiflet à longe ficum habentem folia, venir fi quid forte inueniret innbsp;eatSC cû veniflet ad earn,nihil inuenit præter foIia.Non em erat tempus ficoçe.ôc rcfponnbsp;denSjdixitîlamnô amplius in æternûex tcquifquâ frudfi manducet. ÔC audiebant difei-pulidus.Videns arboremvirentibusfolijspoliicentem aliqnidfruâus^venûad eamtSC

- veluti

-ocr page 363-

véfuti indxgnans tjj fpc delufus effet,exccratus eft eam.HieronymiistVidif ficum folijs, non fru dibus ornatamàffynagogâveftitam mandans hominü SC fuperftitionibus fcolt;nbsp;patam,cui denegat frudifi in æuuin..OrigenesîMuItosineccIefiavidemus taks, qui mulnbsp;to têpore portaruntfidei nomen,oftendentes lantu quia viuunt, fed ficci funtiquos quianbsp;nonfrudiificabantjvidemusrecedentcsà verbo dei adplenû ficcos.Omnis homo quifenbsp;exponit delicqs huius vitæ,ficui côparatunquia fructûnon habet fpihtualem,vt efuriennbsp;ti lefudetjolia aûttantü,temporalemac defluentem apparétiam.Hicaudiet Matth.iS’«nbsp;Ite maledidîi in ignent æternum.

Et vicîentes difcipuli, miratifunt, dicentesîQuomodo continuo aruitf Refpondens autem ïefus.ait eis:Amen dico vobis,fi habueritis frdem,2lt; nonbsp;bæGtaueritis,non folum deficulnea facietisded fi monti huic dixentis,tollt;*nbsp;le teSd iada te in mare,fieuEt omnia quaecuncß peticritis in oracione credennbsp;tes,accipietis.

Ob idpaffus eft dfisficulneâ arefieri,vt difcipiilis etiam atqj etiâ incukarct fidê,qux nifi accederetjfcirent morte quoqjfuaminfrugiferam fore niortalibus.Marc.ii.Etcumnbsp;vefpera fada effet,egrediebatur de ciuitate:amp; cü manc tranfirent,vidcrunt ßcum aridSnbsp;fadam àradicibus.lt;xrccordatus Petrus,dixit ci:R.abbi,ecceficus cuimakdixifti, armt,nbsp;tt refpondens lefus,ait iUisîHabetc fidem dei.Amen dico vobis,quia quicunqj dixeritnbsp;huic monti,tollere SC mitterc inmarcîSC non hæfitauerit in corde fuo,fed crediderit qanbsp;quodcunqj dixerit fiat,fiet ei.Proptcrca dico vobis,omnia quæcunqj orantes pctitis,crcnbsp;dite quia accipietis,iSC euenient vobis.Qui magna affedione credit,cor fuu omnino ex'nbsp;tendit ad deû,ôi quid facitî'V nitur illi,3lt; feruefadumcor eius,m3gn3mcertitudiné fu-mit,qaod voti compos fiat.Quæcunq; ergo petierimus citra hæfitationé,fîèlentes diui-*nbsp;næ virtutiaccipicmus.laco.i.Poftulet aût in fide nihil hæfitans,Quicmhæfitat,fimilisnbsp;eft fludibus maris,qui à vento circunferuntur ÔC mouentur.Non ergo exiftimet hemonbsp;ille qj accipiat aliquid à domino.Nihil etïj impetrat,qui diffïditpatrc poffe præftare,quSnbsp;ilk nutupoffit omnia,aur non vèlk præftare quod redepetitur.Cum ergo audisfidem,nbsp;accipenôftultamillamfidem,fed earn quæreuerafidescft:accipeamp;: deprecationêilbmnbsp;quæ vtiliapetit.Eft eiîi oratio,vt dicitDamafccnus,pctitio decentiû à deo,hoc eft,rerû Oratîonbsp;quas decet à deo poftulari.Vide fupra art.fî.x.Marc.it.Et quum ftabitis ad orandum, quid,nbsp;dimittite fi quid habetis aduerfus aliquem,vtôC pater vefter qui in cælis eft, dimittat vonbsp;bispeccata veftra.Quod fi vos non dimiferitis,ncc pater vefter qui in cælis cft,dimittetnbsp;Vobis peccata veftra.Nihil ergo impctrat,amp;: fi confidit,impudenterconfid.it,qui rogatnbsp;patrera vt fibi remittat quç delïquit in eum,quû ipfe nolit remitterc fratri,quod in ipfumnbsp;admifit.Eccî.is.Relinque proximo tuq nocenti te,amp;: tune depfecanti ribipeccata fol-üentur.Homohomini referuat iram,5f à deo quæritmcdelâ^ln hominé fimilem fibi nônbsp;habetmifcricordiam,SC de peccatis fuis deprecatur^Semper indulgêda offenfa feu euknbsp;pa,interdumôCpœna,nifi ex remifiione pcenaeiuftitia pcriret,difciplina langucfceret,nbsp;tranfgreffor peioraretür,amp; adpeccandii proniorreddereturific ordoiuftitiæobferuannbsp;dus.Exigens vcropoenâ,folerter confideret quo moueatur zelo.Ephe.4.Eftotc aût innbsp;uicê benigni,mifericordes,donates inuicé, ficut amp; deus in Chf o donauit nobis.

flDe quæftione baptifmi,Matth.ii.Marc.ii.Luc.io,

art.icvlvs ci.

Et cum veniflet in tcmplum,acceflèruntad eum docentem principes fa Mat.îi, cerdotum Si fcniorcs populi, dicentes; In qua poteftate bate facisf Sinbsp;quis tibi dédit banc poteftatemf

Infanientesç t tcmploeieciffetnegociatores,quærunt occafionê,vt tametfi cupidt* tas occidendi effet impia,tamen apudhominesftudioiuftitiæ facere viderentur. Accc-dunt eum,vt animo perplexum rcdderét,amp;: autoritäre cohiberent à facra dodrina.Nônbsp;«nipoterant admirandaillmsfa(ftadamnarc,quæ tam multa populo tefte gefferat.Nonnbsp;potcrantrefellere doCTnnâ,quæcumlcgediuinaîç voluntateconfentiebat.Deautorita*nbsp;te venantur anfam calumniandi.Siemdominusquern nihilnifipurü hominemeffe crenbsp;debantjfibi vindicaffet auioritatem dei,parata erat blafpheroiæ calumniajfin minus,innbsp;prompt« erat caliimnia feditionis,quod autoritäre priuata tantû änderet in templo,fmcnbsp;FF Znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;permiff«

-ocr page 364-

PARS PRIMA,

pcrmiffu fac«vdot5amp; fcnioçi.Hicro.Dc dei dubitäcpoteftate,8^ diaboli volut effe dr,manifeftiffime ßliö dei ncgantcs,qué putanc non fuis viribus,fed alienis figna faccre,nbsp;Luc.xo.Et fadu cft in vna dierü,docente iliopopulüin templo amp; euangelizante,conuenbsp;ncrunt principes facerdotû,ôlt; feribæ cum fenioribus^Marc.ii.Quis dédit tibi hanc po-teftatcmvtifta faciast’Stultaquæftio,quuin ipfafadaclamitarentdeoautorchæcgeri,nbsp;quû res ipfa loqueretur,huncefle que deus olim per prophetas venturü effe promiferat,nbsp;quu pater poft baptifmu fua voce declaraflet hunc effe filiu fuû vnice dileâû,cui deberécnbsp;obedire,Matth.j.Etinterim adeo caeci,nó cogitabant q? lohannê nulla hominfiauto«nbsp;ritace fimilia facientê in baprizando,pdicando,difcipulos colligendo fufpexiffent adeo,nbsp;vt Meffiain efle cotenderent,nifi qgt; lohannes non edebat miracula,atc^ hoc noie minusnbsp;debebant obftrepere Chrifto,nifi maluiflent calumniari q credere,

Refpondens Iefus,dixit eis:Interrogabo vos «go vnum fermonê,quc fi dixcritis mihi,Si ego vobis dico in qua poceftate haec fado.Baptifmus lo^nbsp;bannis vnde erat,c cælo,an ex hominibusf

HieronymustRefpondetdfisclauumcIauo pellens,quia malo arboris nodo,nialus dauus aut cuneusinfigenduseft.Oftenditep maligneinterrogantibusnonoporteat re-fponderc.Senfitilicocornutam interrogationem impiaillorum confeientia, amp; délibérant apud fc quid effent refponfuri.

At illicogitabantinter fe,dicentes:Si dixerimus,c cælo,dicct riobisîQua re ergo non credidiftis illi^Si aûtdixerimus,ex hoîbus, timcmus turbâ Oêsnbsp;em habebant lohannê finit propheta.Et refpondentes Iefu,dixerunt:Nefcjnbsp;mus. Ait illis Si ipfe:Necego dico vobis in qua poteftate hæc facio.

Duabus de caufis.nbsp;occulcarinbsp;Vericuemnbsp;poflê»

V idebant quaeftioné effe bicornem,vt in alteçt cornu neceffe effet incidere, Quàffl fa eile diuinahumanâ capit aftutiam,omnibus technis molientê aduerfus dei confilifi.Pro-uer.ii,N on eft fapientia,n5 eft prudentia,nô eft confilium contra dominum.Iob.S’.Quînbsp;apprehenditfapientcs in aftutia eoç4,Sf confilium prauoçz diffipat,Chryfoftomus :Sinbsp;credidiffent lohanni,hæc nô interrogaffent,quû ille manifefte dixerit 8C diuinitaté coiinbsp;feffusfitjdicensIoh.i.Ecceagnus dei,eccequi tollitpeccata inundi.hic eft de quo dixi.nbsp;Médius vefirfiftetit^qué vos nefcitis.Ipfe eft qui poft me venturus eft,qui ante mefa-dus eft,cuius ego nô fum dignus vt foluâ corrigiâ calceaméti.Ioh.iy, V os mififtis ad lonbsp;hannem,d^teftimoniû perhibiut veritati.Luc.to.Si dixerimus,exhominibus,plebs vninbsp;uerfalapidabit nos.certi funt em lohannêprophetâ effe.Eccequâta peruerfitas inuido-rum,certa fcientia veritaté neg3nt,ôf publice mentiri nô vcrentur.Oftcnditcrgo dns q,nbsp;femper inobedientes fint fpiritui fando,ôf qgt; lohanniviro angelicominimeîpcarnaîinbsp;qui pridê apparuerat,crederenoluerint.lcfu ergo refponfum exigenti,dixerunt fenef-cire vnde cffet,Lucæ.xo.Iefus quoqj par pari refcrens,aitîSi vos mihi nefeitis qd feitis,nbsp;nec ego dico vobis in qua poteftate facio quae facio,Côfertc fadamea cüfadisillius,5inbsp;çxpendite,anfi nondubitatüeft deillius autoritate, côueniatde mea dubitare.Siquidcnbsp;ille praedicauit regnû dei,Sf de me teftimoniüperhibuir.Non dixit,neq; ego fcio,fed,ncnbsp;qj ego vobis dico.Nouerat cm fe autoritatepatriscunda gerere,Iohan,i4,Pater in menbsp;manenSjipfe facit opera.Glof.Duabus caufis occultatur veritas,vel quia nô capaces au-ditores.I oh.iô. Adhuc multa habeo vobisdicerc,fed nô poteftis portarc modo.vel quianbsp;contemptores.Matth,7.Nolitefandüdarc canibus.Sic tarnenrefponfum tempérai,vCnbsp;indicaret fe opera facere poteftate diuinitatis ex teftimonio Iohannis«

flDe filio qui voluntatcm fecit patris,Matth.ii, ARTICVLVS CII,

Mat.n»

S

QVid autem vobis videturCHomo quida habebat duos fiîios,S^ac* cedens ad primû,dixit:FiIi,vadc hodie operari in vineam raeâ.lllcnbsp; aut refpondens,ait:Nolo.Pofteaautpcenitêtia motus,abqt.Acnbsp;cedens aut ad alteR?,dixit fimiliter. At ille refpondens,ait:Eo dne.S^ non fuir.nbsp;Quis ex duobus fecit voluntatem patrisf DicunteirPrimus-

Quoniam fimplex ac manifefta percontationôpotuit elicere confeflîonê veri,propQ nitali4fubaenigmate,viimprudêt€scôtra fe ferrent fentcntiam.Hierofi.Primusfilius,nbsp;gentilis

-ocr page 365-

ARTICVLVS CUE


Fo. CLXXE


^enttlts eft populus,P naturalis legis notitîE V ade operare in vincaâ.Quod tibi ab alio oderis fieri, vide ne tu aliqfi alteri facias,Tob.4.5^ Mat,7,Oîa quæcûqj vultis vt fanbsp;ciant vobis hoîes,amp; vosfacite illis.hacc eft cm lex amp; prophctac.Qui ait,nolo.pcenKudi-nc tn du(ftus,poftea fecit tempore Ghrifti.Secundus,Hebræus crtpopulas,qui refpon-dit Mofi Ëxj}.2,4.Omnia loquutus eft dfts faciemus eriraus obediences, fed nô iue^nbsp;runtin vincâ,imointerfedopatriffattiiliàsfilio,fe putarunt hafredes,Ioh.7.NonneMonbsp;fes dédit vobislegê,ôC nemo ex vobis facit legem^Rojo.Finis em legis Chriftus ad iu-ftitiam Omni credcnti.Orig.Manifeftum eft,qui dixic,nolo,poftea aût iuit,ô^ operatusnbsp;eft in vinea,voluntatêpatris impleffe nô verbis,fcdfadistquiaûtverbis promifit,lt;SCnonnbsp;fecit, operibus negauit voluntaté patris facere,R. o.t»N on auditores Icgis iufti funr apudnbsp;deu,fed fadores legis iuftificabuntur.Cum cm gentes quæ legem non babe nt,naturanbsp;liter ea quæ legis funt faciunt,ciufmodi legê non habentes,ipfi fibi funt lex,qui oftendûtnbsp;opus legis fermtum in cordibusfuis,tcftimonium reddentc illis confeientiaipfoçt.Tit J,nbsp;Confitentur le noffe deum,faftis autem negant.Non intelligentes quo parabola tende-ret,contra fe fcntentiam tulerunt*

Didt illis lefus; Amen dico vobis,quia publican! SC meretrices precedenC VOS in regno dci. Venit enim ad vos lobannes in via iuftiti2r,SC non credidinbsp;ftisei.publicani autem mcretriccs crediderunt ei,Vos autem videntes,necnbsp;pccnitentiam habuiftis poftca vt crederetis ei.

Sapiccer primo parabola capics,poft publicanis amp; meretricibus pofthabuit,dicens? pcedent,ideft,antevosingfediétur in regnö cæloçtjita vtfi vos Iaboraueritis,vel poft:nbsp;illos intrabitistfi aötincrcduli,nunqintrabitis,Etficmaiorcsmcriti crût in ccclefia mi-litantijSCpoftampliorisgloriæintriumphäci.llli emprius rebeilesdeo impia volutatcnbsp;vita,tfi ilico tacti pcenitctia,obtéperarHnt euangelicse dodrinaetvos qui titulo öC pro-*nbsp;fcirioneeftispoptilusdei,totmodisproHOcati,nôpoteftisadpcenitentiâperraoueri.Venbsp;nit lohäncs oftendês via iuftitiæ vita ôC do(ftrina,docês iram diuinâ imminere, fecurimnbsp;admoeâ arboris radicibus,ni ftatimrefipifcerctis,Mar.5,publicani SC merctrices veftronbsp;ludicio hoîes deplorati,obtemperarût illitvos nec fingulari lohânis fanâimonia,ncc ilnbsp;Iius mtnis,nec exêplo publicanoçt prouocari potuiftis arf pcenitétiâ.ltafict,vt illi fide p-ripiant vobis regnû deiîvos fruftra ore deû profitctes,obincredulitaté animi veftri ex-cludamini«


^De iudice SC pubIicano,Luc,iS, ARTICVLVS cm.



c,i8


Hhominê non reucrebat. Vidua aût quaeda eratinciuitate illa,8C ve^ niebat ad eû,dices: Vindica me de aduerfario mco,8^ nolebat g multû têpus.

Docct in afflidionibus ad deû recurrcndu.q? fi deus non ftatim libérât ab affli dioae, non tnideo defiftendu à pcatione.Audiet em tlîe hauddubicprecesfuoçtquü crit tépe-ftiuu,acdilatiocedctinbonâ piorüttanto'^grauius «^priment impriquomagis fibip-fuaferât,fe impune facere ^dfaciebât.Ëft cm oratio efticacilTimû remediS côtra pericu-la.Mat.iÂ.VigilatcôC oratCjVtnôintretisin tentationé.Luc.ti.Vigilateitaq; omni té'nbsp;pore orâtes,vt digni habeamini fagere oîa ifta q futura funt,amp; ftare ante filiû hominis.nbsp;Kccî.iS.Nô impediaris orare femp,ôC ne veteris vfcg ad morte iuftificari,qmmercesdeinbsp;manetin æternû.i.Thef.ç.Sinc intermiflîone orate.Ërat hic iudeximpius Sc impudens.nbsp;Imßietas faciebat,vt nô timeret dcûîpotêtia,vt nô reuereretur hominê.Deû multi nonnbsp;timct,aitamcn hoîes reuerêtur,ideo amp; minus peccâttqfi aût ôC apudhoîes impudés quisnbsp;fuerit,tûc omnis malitiæ vertex vidctur.V idua erat omni folatio deftituta,quare crude-liusnôfubuenire.vndeclamabatjVindica ius mcû aduerfus aduerfarh mei violentiam,nbsp;Sednoluit,quû in hoc detur poteftas.vt aduerfus opulentosac fadiofos fubleuct oroha




FF 5


déclinée.


-ocr page 366-

PARS PRIMA

decîtncnt,Sed füllt qui fraude vel violentia ad hoc pcrtingcre nftuntur,qa«nadmlt;jdum Abfalon.t,Reg,iç,AMane confurgensAbfalonftabatiuxtaintroitûportae in via,ôc om*nbsp;nem virfl qui habebat negociû vt iret ad régis iudicin,vocabat Abfalon ad fe,amp; dixit: Vinbsp;dentur mihifermones tui boni âc iufti,fed nS cft qui te audiac côftitutus à rege. Quis menbsp;conrtituatiudicëfuperterram,vtadme veniant omnesqui habent negocium,amp; lufteianbsp;dicem^Sic Abimciech cupiditate iudicandi Ifrael,occidit.7o.viros fratrcs fuos fuper lanbsp;pidem vnumJudic.ÿ.HincIethroaitMofi Exo.ij.Prouidcde omniplèbe virosiapié'nbsp;res,amp; timétes deum,in quibusfit vcritaSjqui oderint auaritiam,Sc conftitue ex cis tribu-noSjôC centuriones,Ô^ quinquagenarios,^ decanos,qui iudicent populu omni tempo-re.Eccc quaks efle debent iudiccs.Nimtrum viri,non pueri fenfu ÔC moribus.i.Cor.14.nbsp;Nolite pueri efFici fenfibus,fed malitia paruuli eftote.Efa.ßj'.Quoniam puer centum annbsp;norum raorietur»Sap.4.Senc(ftus em venerabilis eft non dîuturnajnecy annoçî numeronbsp;computata.cani autem funt fenfus hominis,amp; ætas feneétutis vita immaculata. Sic Daniel iuuenisfenesiudicauit impudicos,Daniej5.Secundo,fapientes.Deut.i,Date exvonbsp;bis viros gnarosôC (apientcs.'Vnde Salomon dominum rogauit j.Reg.j.Ego fum puetnbsp;paruulus ignorans egreflum ôlt; introitum mcum,6c feruus ruusin medio eft populinbsp;quem degifti,populi qui numerariamp; fupputarinon poteft præ mulcitudine.Dabis ergo feruotuo cor docile, vtpopulumtuumiudicarc pofl’it,amp;difcernere inter bonumôCnbsp;malum,Et dixit dfisSalomonitquiapoftulafti verbuhoc,âC nonpetiftitibi dies multos,nbsp;nec diuitias,nec animas inimicoçi tuorum,fed poftulafti tibi fapientiam ad difeernendSnbsp;iudicium,eccefccitibifccundum fermones tuos.Sic lofuefiliusNun repletuseft fpiritunbsp;fapientiac,quia Mofes pofuit fupereum manus fuas,Deut.54,Prouer.ix.Viaftulti redanbsp;en oculis ciusîqui afit fapiens eft,audit confilia, Proucr.i4.Eft via quae videtur homininbsp;reda,ôCnouilTima eius ducunt admorté,Tertio,timentes deum,Sunt enim qui fapien-tes funt vt faciant mala,bf ne autem faccre nefcierunt.Hiere.4,V nde rex lofaphat aitiunbsp;dicibust.Para.iÿ.Videte quid faciatis,non enim hominis exercetis iudicium,fcd dei.nbsp;Rorfia,i5.Miniftri dei funt in hoc ipfum feaientes.Hinc dp appellantur,Pfal,8i.Ego dinbsp;aicesdicu» xi,dp eftisôffilp excelfi omnes, Exo,zi,AppIicabitur ad deos,hoc eft,indices,Hinc cumnbsp;magno timoré 3gendum,nam fequltunEt quodeunq) iudicaueritis,in vos redundabit.nbsp;Sic AchitopheljCuius confilio Abfalonpattern èpatria fugauit,fpc fruftratus,fufpen-dio feftrangulauit,t.Reg.i7.Vndc,i6.diciturîConfilium autem Achitophclquod dabacnbsp;in diebusillis,quafifiquisconfuleret deum*Efa.i9,Sapienres confilp Pharaonis,dede-runtconfilium infipiens. Dominus mifeuitin medio eius fpiritum vertiginis,SC errarenbsp;fecerunt Aegyptum in omni opéré fuo,ficut errat ebrius ôC vomens,SequituriSit timotnbsp;domini vobifcum.Qui enim timet hominem,cito corruettqui fperat in domino, fuble-uabitur,Siciudiccslezrahel timoré regis Achab,iuftûNaboihlapidari feceruntjS, Rc-gum.ii.ldeo monet Eccûs,7,Noli quærere fieri iudex,nifi valeas virtute irrumpere ininbsp;quitates,ne forte extimefeas faciem potentis,amp; ponas fcandalû in agilitate tua.Quarto,nbsp;inquibusfitveritasiuftitiæamp;vitæ.Dcut,i.Quorum conuerfatio fitprobacain tribubusnbsp;veftris.Eccî,57.Anima viri fandienunciat aliquaudo vera,qfeptem circunfpcdotesnbsp;fedentesinexccIfo3dfpeculandn.Quinto,non cupidi munerum.lmoqui oderintaua-ritiam,Exod,xî,S^ Deut,ilt;.Non accipies munera,quia munera excæcant oculos fapiennbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;turn,Simulant verbaiuftoÇî.Eccï.io,*Exeni3amp;donaexcæcant oculosiudicû, Siquafi

xenia tnutusin oreauertitcorreptioneseoçî.Efa.î.Væquiiuftificatisimpiumpromuneribua âCiuftitiam iufti aufertisabeoJdcoDeut,i6.1uftequodiuftüeftpcrfequéri8.Deut.i.Aanbsp;diteillos,ôi quodiuftû eft iudicatc,Siue ciuis fit ille, fiueperegrinus nulla erit diftantianbsp;perfona9t.itaparuûaudietisvtmagnu,nccaccipietis cuiusq perfonâ,quiadeiiudiciu»nnbsp;eft,Exo.x5,Non declinabisin iudiciûpauperis.IdeoIob,i9.Caufam quîncfcieîjamjdi-ligentiffime inueftigabam.Hinc i,Para49,Cû diligentia cunda facitc.non em eft apudnbsp;deum noftriïiniquitas,(Deut,;x.Deusfidelisabfq? vlla iniquitate)nec acceptio perionanbsp;rum,nec cupidomuneçe.SapXAudite reges Si intelligite, difeite indices finium terrae,nbsp;Præbete aures vos qui continetis multitudines,Si placetis vobis in turbis nationfiîquo-niam data eftà dnopoteftas vobis,Si virtus ab altiflimo,qui interrogabit opéra vefirs.nbsp;Sicogitationcs ferutabiturtquoniä cum effetis miniftri regni illius,non rede iudicaftis,nbsp;neccuftodiftislegêiuftitiæ, neqj fecundû voluntatem deiambuîaftis.Horrendc Si citonbsp;apparebit vobis,quoniâ iudicium duriflimfl in his qui præfunt,fiet,Exiguo em concedi-turmifericordia,potétcsaûtpotctertormétapatienf,Nonemfubtrahetp£rfonâcuius5nbsp;deus,quieft omniü dfiatormec verebitmagnitudinê cuiusq, qmpufillûôi magnum ipfcnbsp;fecit,« æqualiter eft illi curadeoibus.Idco Sap,i,PiJigitc iuftitiâ quüudicaüs terram*

Poft

-ocr page 367-

ARTICVLVS CIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXXIK

Poft hæc autem dixit intra fe:Et fi dcum non tiraco,ncc hominem reuerelt;* or,tamen quia molefta eft mihi hæc muler vidua, vindicabo illam, ne in nolt;»nbsp;üiflimo venicns fugillet me. Ait autem dominus: Audite,quid iudex iniqui*nbsp;tatis dicac.Deus autem non faciet vindiéiam elelt;ftorum fuorum,clamantiuninbsp;ad fe die ac noóle, amp; patienttam habebit in illis Dico yobis, quia cito faciecnbsp;vindicftaraillorum.

Vidusimprobitate precum,aitîSublcuafcoillam à viokntia adaerfarii,nonquod ilM bene velim,fed ne tandem redeat,ac toties fpr£ta,cóuiciis fuis notant aliquam inurat in-famiæ.Quanto magis deusomnisiuftitiæ dux acmifericordiæ,erga fuos eledos nonfa-ciet breui vindidam,quanuis videatur non audire orantes,difFerendo vindidam^ Cette quum dies ille fapremus vcnerit,iam nec fatanas,nec huius inftrumenta homines mak',nbsp;quicquàm poterunt aduerfus eledos.Deut.ît»Mca eft vlno,lt;3C ego rctriba am eis in tempore, vtlabatur pescorum.luxca eft dies perditionis,Sc adefle fettinant tem pora.Vere cinbsp;tofacic vindidam fuorum, quia breuis vita præfens;, quàm grauilhma fequitur vitio,nbsp;Ecci.i. Vindida carnisimpii, ignis vermis.Ët quia gratia priuantutjôC fie indurantucnbsp;quj grauiflima ÔC periculofîflima pœna eft, Pfaf.So.Et dimifî eos feeundum defideria cocnbsp;dis eorum,ibunt in adinuentionibus fuis. V nde.i.Macha,6. Etenim multo tempore nonnbsp;finerepeccatoribus agere exfententia, fed ftatimvitiones adhibere,magnibcncficii€ftnbsp;indicium,

Veruntamen filius hominis vcniens,putas inucnict fidem in terraC*

Quanuis deus fie zeletur pro fuis ele dis,tanta tarnen tune erit malorum amp; multitud® improbitas,vt apud pauctffimos fit fuperftes futura vera fides ad deuni,amp;: fidclitas iu-ftiti^ad proximum.Matth.14.Et quoniam abundabitiniquitas,refrigefcetcharitasraulnbsp;torum.Phifi.Omnes quac fua funt,quærunt, non quæ Icfu lefu ChriftûDe oratione donbsp;lt;:ens,etiamfideimeminit,declarans interim,paucorum tuncfore orarc,quandoquidemnbsp;in paucis tune fides inuenietur.

Dixit autem ad quofdam qui in fe confidebant tanquam iufti,amp;afper# Lucig nabanturcæce^os,parabolamiftam,dicens:Duo homines afeendebantin temnbsp;plum,vt orarent,vnus pharifæus, alter publicanus.

Non ceffac dnsplurimis argumentisrepurgarc fuperbi» vitîum,quod plus altis mente humanam turbat.Etquia prarcedensparabola terrebat eos, quipalam impii pios affligenbsp;bant, fed erat quoddam pharifæoçi genus quo d fibi fluke placebat, èC alios præ fe defpi-. ciebatjtanq pcióres,quumillo9imodeftia deogratiorfit,q hoçi operaiaducrfushmöinbsp;phanfæos iuftos,ad confolationé peccatoçt ex animo fibi difplicentiö,_dns propofuit panbsp;rabolam,quavirtushumilitatiscommendat,amp; præfumptiua fuperbia q fit caufnda,oft5nbsp;dit.Vsiuanuis cm iuftitia mirabilis fit,amp; hoïem deo proximü eóftituat, quö fuperbiam ad-miferit,hoïem in locum infimflreiicit,amp; daemonem reddit,qiamfeæqualem deofeceratnbsp;Confidebant in fe tanqiufti,quum inveritate non effent.Rom.io. Igjiotantes dei iuftitïnbsp;fuani volentes conftituere,iuftitiar dei nó funt fubiedi. Finis cm IcgisChriftus, adnbsp;iurtitiam omni credenti.Scd quod peius eft,internam malitiam externa hypocrifi pallia*nbsp;bant.Matth.i5,Vac vobis fenbar amp;pharifaeihypocritae,qui fimileseftis fepulchris dealbanbsp;lis,quae j foris patent hominibusfpcciofa,intusveroplena funtoftibus mortuoçtjôi oiïtinbsp;fpurcitia.Sic Sc vos à foris quidem paretis hoïbus iHfli,intus afit pleni cftis hypocrifinbsp;iniqtatc.Stukum eftinfeconfidere,quianoftræiuftitiæ impur» multispermixtæiniuftînbsp;ttis.£fa.64.FacFi fumus vt immundi omnes nos,SC quafi pannus menftruat» vniuerf» iunbsp;ftiti»noftr»^rouer.xo.Quispoteftdicere,mundumeftcor meum,porusfum â pecca luflk/ae na,nbsp;lo^Roma.j.Omnes cm peccauerunt,SCcgcnt gloria dei.SuntôCincertæ, fi quaefunt.lob ftrsquaktnbsp;9.Siiuftificarc me voluero,os mcum condênabitmc. Si innocente oftendero,prauumenbsp;comprobabit,Ecclefi3ftes.9.Sunt iufti atq; fapientes,óC opera eoçtin manu dei:amp;taménbsp;nelcit homOjVtrum amore an odio.dignus fit, fed omnia in futurum feruantur ihcerta,nbsp;Pfar.74.Cumaccepero tcmpuSjCgoïuititiasiudicabo, Vnde.i.Coçî.4.NihiImihi con-fcius fum.fed in hoe iuftificatus non fum.Non folum autem in hoe peccabat, fed amp; afpernbsp;nabantur caeterostanquana peccatores, vndeóC proximu amp; dominu temereiudicabâr,qnbsp;peccatoribus benigne obipforumconuerfioncra communicabat. Matth,9.Luc.7.6C.ir»

H«c em propria peftis fuperbi»,v£ quäto plus de fe prxfumit, tato magis alios defpiciat, ProprlO fa FF 4 Grego- P«rbi»a4

-ocr page 368-

PARS PRIMA.

GfegorlusjQuifqais in fc fuperbif tyrannidem capta mente fufccpcritjliocprimfi dânum pancur,qgt; claufo cordis oculo iudicti ^quitatem perdit. Nam cunda quae ab alqs gerun^nbsp;tur,difplicent:0C fola ea qux ipfe vel praua egerit,placent. In templum orationis locumnbsp;afcenderunt.Efa.s6. Domus mea domus orationis vocabif canciis populis,ait dfis deus.nbsp;i.Para.y.Oculimei eruntaperti,^: aures mcae eredae ad orationé eins eius, qui in loconbsp;ifto oraucrit.Sic Petrus ôC lohannes afcenderuntin templum ad horam orationisno*nbsp;uam.Adu.j.Pharifaeus ficutreligioneJraSC animo abalijs diuifus, non iufiitia,0lt; venta*nbsp;te, fed reputatione lt;S^ vanitate.

t nbsp;nbsp;Pharifæus flans,hæc apud fc orabat: Deus,gratias ago tibi, qui non furn

Gcut caeteri hoînj,raptores,iniufti,adukeri,vclucctiam hie publicanus. leiu* no bis in fabbato,décimas do omnium quae poflideo. Ec publicanus a Ion*nbsp;gc ilans^^nolebac necoculos ad caclum Ieuare,fcd pcrcutiebat peftus fuum,dinbsp;cens: Dcus,propicius efto mihi peccatori.

Stabat velut dignus,qui cum deo cominus conoqueref,non elcnatione mentis in deu, fed tumore elationis.Optime incepit orationé fccundû apparentiam, fed no fecundu venbsp;ritatcm.BernardustConfitenti humiIitcr,iSC gras agenti, öC no immerito ampliora bene*nbsp;ficia promittunf .Nam qui fidelis inuenif in minimo,iure conftituif fuper mu!ta. Econ*nbsp;tra indignuseftaccipicndis,quifueritingratus deacceptis.AuguftinusjO pharifee egee,nbsp;plenus es,abundanses,nó eft quare dicas,dimitte nobis débita noftra.Prouerb.ig.Iuftusnbsp;tn principio accufatoreft fui.Auguftinus:Dicerctfalcem,nôfum ficutmulti hominum,nbsp;quid ert,carteri homines,nifi omes praeter ftgt;fam^Ego,inquit,folus fum,cæteri pcccato*nbsp;resfunt.Secundfiduaspartesiuftitixfeia^abat,Nam declinando à malo,amp;faciendanbsp;bonum.Vndc tribus vitijs quæ funt in mundo,fe carere dixit.i.Ioha.z.Omne quod eft innbsp;inüdo,côcupifcentia carnis cft,ôC cScupifcentia oculo9e,amp; fuperbia vitae,quae no ex pa-tre/ed exmudo eft.Non aüt dixit,nô fum detrador,arrogans,praefumjptuofusficut cae*nbsp;tcri,qa de apparent! gloriabaf iuftitia,quôd veram fuam iniuftitiam no attendcbat.Au*nbsp;guftinustEt ecce ex fibi yicino publicano,maior tumoris occafio.ChryfoftomustSuper*nbsp;bia amp; ex malis,dc ex bonis facit damnum fuum.Si iuxta fe habet miferum,inde inflaturjfinbsp;felices,inde liuorc torquef.Econtra humilitas,quæ fi habet iuxta fe miferum,cópatitur:finbsp;felicemjindehumiliafjrcputans fe inoinferior£m.Hinc Bernardus: Incentiuum elatiois,nbsp;eft cofideratio detehoristficut incentiuum humiliationis,eft cofideratio melioris. Confcnbsp;qucntcriaditat fe de altera parte iuftitiae.De ieiuniojcotra adulteriumxdecimarum oblanbsp;tione,côtra rapinam.Scribæ ôC pharifæi.quo cf teris iufticres apparerentjctiam minimanbsp;decimabant olerum,vc mentham,anethum,amp; cyminum,relinquêtes quæ grauiora funtnbsp;legis,indicium,mifericordiam, 8C fidcm.Matth.25. Auguftinust Quid rogauerit,quaerenbsp;in verbis eius,SCnô inuenies.Afcendit orare,noluit deum rog3re,fed fc laudare.Proucr.nbsp;x7.Laudet te alicnus,nôos tuum:extraneus,nô labia tua.Hæcerattumidi pharifaei pre*nbsp;catio,qui tametfi vera cômorabat,acdeo gratias agcbat,tamen hoc ipfo difplicebat ociinbsp;lis dei,quôd placebat adulator fibi,cótumclioius in proximum.O quot habet imitatorcs,nbsp;qui fcftucam in oculo cófidcrant fratrisjtrabem in fuo nô cernunt^ R omafi,i4.TH quis canbsp;qui iudicas alienum feruum^fuo domino flat aut cadit, Ecce no confitef errata fua, cumnbsp;tarnen inter ipfas preccs grauiffime peccaret, fua iadans, ac pcenitentem defpiciens, SCnbsp;accufans.Econtra,publicanustotusnbi difpliccnsobpeccatoçe cófcientiam,proculabfi*nbsp;ftebat à facris,ÔC nô tam loco,quâm geftibus SC fermone ac compundione cordis difta-bat à pharifafo,oftendensin(e veræ poenitentiæformam.Stabat â longc,obdiuinaemanbsp;ieftatis timorem quam fe nouerat ofFendiffe.Pro.v. Pçr timorem domini déclinât omisnbsp;à malo,Eccî.2.Fili,acccdensad feruitutem dei,fta in timoré. Eccî.i.Timor domini ex*nbsp;fiellit peccatum,nam qui fine timoré cft,nô poterit iuftificari. Ai^uftinustPublicanus denbsp;onginquoftabatjlcd dominus cum depropinquq^attendebat. Excelfusenim dominus,nbsp;amp; humilia rcfpicitjôC alta à longe cognofcit.Ptalm.ijy.Sic videnspaterfilium à longe,nbsp;mifertuseft, nô quando profedus eftin regionem longinquam, fed quumreuerfus cft,nbsp;LucJ5’.Pfal’.i44.V oluntatem timentium fc faciet, amp; deprecationem ipforum cxaudict,nbsp;SC faluosfaciet illos. Oculos,quibusinicita ÔC terrena cæleftibusprætulerat,ôc eum qui innbsp;cæliscft offcnderat,præpudorcin cælum leuarcnô audebat. Bernardus: Qua fronte at-tollo iam oculos ad vultum tam boni patris,tam malus Sc ingratus filius^ pudet tâtopatrinbsp;vixiffe degcnercm.Exitus aquarum deducant oculi mei, qa nô cuftodicrunt Icgcm cius.nbsp;Pfar,»8.Ambr«Inipfa oratiôe noftra multû vcrecûdia placet,multû côciliat gratiae apudnbsp;deum

-ocr page 369-

ARTICVLVS GIIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. CLXXÜt

^cutn.i.Ef(I.9*Dcus mcus,confundor, SC erubefco leuare facicmincam ad te quoniant iniqtates noftrat muliiplicatar funt fupcr capuf nofirum, SC delitSa nöftra cfeuerünt vfqjnbsp;ad caelS.Pcäas quod mala cogitäHerat,vt cJtcitet quod obdormierar, percutiebat,quafinbsp;fuppliciuni fibi defejpfocxigens,venianifcek^hÔ tamimpetrabat quant cxigCbat.Mat,nbsp;I; ,Dc corde exeunt cogitationesinalae,homicidiâ,adulteha,fornicationes,fürta,falfategt;nbsp;ftimonia,blafphemiaeth»c funt quae coihquinant hominem, Sicut ergo pct cordis aaer*nbsp;fionent ànbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatû cecidimus,ita ópoïcct per conuerfionem ad deum fedire.Hie*

rciîj.i.ScitOÂ Vide,quia malum ÔC amaçî eft dereliquilTc tedfimdeumtuum,amp; noncfle limorem ciusinte.Hinc Eccï.iy.Quàrtt magnamifeficordia dominiv'^ propiciatioilliusnbsp;cóuertenttbus ad feS*Ore,quo multa nociua loquutusfuetat, dtuinam fupplicat mifcricornbsp;diani. Deus,propicius efto.Habcsemfemper pofleamp;fcire,rogo ergo te velle.Sapïæ.ii,nbsp;Subeft enini tibi,cum volueriSjpofle.Miferefts eftj omnium,quia omnia potes,amp; dilTimiinbsp;las peccatahominum propter pcenitcntiam,Sap,u.Mihi,quern fecifti.Mala.i.Nunqdnbsp;non pater vnus omnium noftrum^’Nunquid non deus vnus creauit nosîquot; Peccatori,noiinbsp;pec£anti.Sap»i.In maleuolamanimamno introibit faplcnri3.Prouer.28.Qui abfcondicnbsp;fcelera fua,non dirigeturjqui auterti confeffus fuefit,0c rdlquerit ea,miferi cordiam côfcnbsp;quetur.Sic ManalTespoft multa flagitiadu(ftusinBabyloniam,ôCibiincarceredcumin*nbsp;«ocando,ad regnunt feftitutUs fuit.a .Par ar.vltimot Contr3,Adam amp; Eua excufantcs,6cnbsp;nonrecognofcentespeccatum.e paradifo ciedi fuerunt.Gene.j.AugufttnustQuid mi*nbsp;«ris,fî deusignofcit, quodipfeagnofcitS'

Dico vobis,défendit hi'c iuftificatus in domum fuam ab illo: quia omis I qui fe exaltac, humilfabitur : amp; qui fe humiliat,exakabitur,

Audifti depharifæo ôC publicano cótrouerfi am,accipe fententiam. Audifti fuperbum accufatore,audifti reum äC humiIemconfcftbrem,audiiudicfm.PubIicanusille quipee*nbsp;Càtor vctierat intcmpluni,abjit dcmum in oculis dei iuftiof ijlo pharifæo, qui fibi vide*nbsp;hatur iuftiflimus.GregoriustOr'acio hominis placentis fibi,n5 afcendit ad cælum.Humi*nbsp;hum enim amp; manfuetorum fibi femper placuit oratio,Iudith.9.Eccî,îS'.Oratio humilia«nbsp;tis fc,nubcs penetrabitîSC donee propinquct,non confolabiG 8C non difccdet,donec altifnbsp;fimus afpicianSC dominus non elongabit,fed iudicabjt iuftos,amp;faciet iudicium, Roni.g,nbsp;Deus quiiuftificat,qs eft qui condemnetî’Quifquis em apud fefe extollitfemetipfum,dc-heietur in oculis dei. Suntquatuot fpeciestumoris.Quumquisbonum quod habet, à fc Tumofitnbsp;habere putat.i.Co9i.4.Q.uidhabes quod non accepftiî’Si autemaccepiftijquidgloriaris fpêsqua^nbsp;quafi non acccperis^Sccundo,^um merkis fuis credit fe habere quod habet.Ro.ii.Quis tuorgt;nbsp;prior dedit ilHjSc retribuef illi;'Tcrtio,quandoiaditatfehab£re quod no habet, Galat.6.nbsp;iSi qsexiftimatfe aliquid eficquum nihil fir. Quarto,quum defpedis cæteris, appétit fin*nbsp;gulariter videri habere quæ habet,qualisfuit hic pharifæus.Exaltari ab 3lio,honorificuHinbsp;eft.Luc.14.Amice afccndcfupcrius,tunc crit hbigloria coram fimuIdifcûbentibus.Scdnbsp;feipfum ingererc,cSfufibile.Efa.i4.Quomodo cecidifti lucifer qui mane oriebarisf Q^iînbsp;autem fc humiat ex corde.Matt.ii.Difcedite à me,quia mitis fum,_amp; humilis cordCiEftnbsp;enim quincquiterfehumiiiat,^interiotaeius plenafuntdolo.Eccî.ij.Exaltabk deo iu*nbsp;ft ificâte ÔC glorificante. AuguftinustAudifti fententiam,cauc caofam, Aliud dico,audiftinbsp;fcntentiam,caue fuperbiam.Eccï.io.lnitiumomnis pcccati fuperbia.t.Pet.y. Omnes hilnbsp;militatem inuiccm infinuatc,qa deus fupetbis refiftit,humilibus autem dat gratiam*

De vinca locâtaagricolis, Matth.ihMatc.ii.Luc.io, ARTICVLVS CIIIL

Liâtn parabolam audi'tcî HomôerâC päterfartiili'as,qüipiantäüi'tvi* /viatth il neam,amp; fepem circundcdi't ci'.SC fodit inea torcular,nbsp;nbsp;nbsp;acdificauittut X

n'm, 8^ locauic eam agricolis, amp; peregre profedus cft.

Oftendit quemadmodum peccatum quod per pœnitentiam non dilultür, femperin peius ruerefacit.Pro.iMmpiusquuminprofurtditmpeccatoçi vene.rit,côtcmnit.Bteuisnbsp;quidé parabola,nTulta a. magna nos docet.Curam quam deus erga ludæos femper exhinbsp;buit,qabinitio fuerunthomicidae.Vnü effe deûVeteris acnoui tcftaméti,vôcâdas gëtcsnbsp;Hiero.Ponit parabolam,quæ illos Sc impietàris arguat,ôf ad gétes regnô dei doccat trâfgt;nbsp;ferendû.Deusdicif pater humano affedu, qduas habet familias, vnam in caelo,aliam innbsp;hoc mundo consregationem fidelium.Q^i efti in inferno funt.nô de ipfius funt familie,nbsp;lohan.Sé


-ocr page 370-

PARS PRIMA

lohan.g.Vos cxpatre diabolo eftiSjamp;dcfideriapatrisvcftnvuItisßficcre.PfaF,??. Vitre am de Acgpto tranftuliftijciecifti gêtes,Sc plantafti cam.Efa.s, V inea dfii cxerdtuü, domus Ifrael eftîSc viri lud3,germen eius dekclabiIc.Hieronymus:Scpes,angeloçt cufto-dia eft.Efa.ói.Super murostuosHierufakm cSftuuicuftodeSjtota die ac nodlenô tace*nbsp;bunt in ppetufi.PfaK??, Angelis fuis deus mâdauit de te,vt cuftodiât te in oibus vijs tuis,nbsp;Marcut,Et foditlacum,Legem comprimentem,fignis, minis, SCpromilTis, Exo J9.Tur-rim,hoceft,templum»Mich.4.Ettuturris gregisnebulofafilia Sion,vfq} ad te veniet,ÔCnbsp;veniet poteftas prima,regnum filiæ Hierufalem.Sepfit ergo ne pateret incurfibus, protenbsp;xit fua cuftodia,ornauit templo,nihil omifit quod ad curam illius pertineret,atq? fie pul-chreinftrudam,locauiteam agricolis,vt bonafide colerent fubpadro.Lu xo.Etipfepenbsp;regrc fuit multis temporibus.HieronymusîNon locum mutando,fed liberum arbirriumnbsp;ad bene operandum relinquédo,permittens eos agere, 8C ingredi juxta liberum arbitriû.nbsp;AmbrofiusîQui vbiqj eft pfens,diligentibus tarnen adeft,ncgligentibus abeft .Nam quonbsp;abeflê poteft,qüo compknf omniaî’Hiere.ts.Putas ne deus ê vicino ego fum, dicit do-minus, amp; non deus de longe» Si ocçultabitur vir in abfconditis, SC ego non videbo eum,nbsp;dicit dominusç'Nunquidnon cæluml SC terram egoimplco» Eccï.is'.Deus ab initio conftinbsp;tuit hominem,óCi^eliquit eum in manu confilii fuitadiectt mandata Âprarcepta fua,fi vonbsp;jueris mandata coiiferuare, confiderabunt te,

Cum au tem tempus frueftuum appropïnquaiïèt,mtfit feruos fuos ad agngt; colas,vt acciperent frudus eius. Etagncolaeapprehenfis feruis eius,alium ceénbsp;ciderunt,alium occiderunt,alium veto lapidauerunt.Iterum mifit alios feruosnbsp;plures prioribus,8lt; fecerunt illis fimiliter. Nouiffimeautem mißt ad eos fili^nbsp;urn ruum,dicens:Verebuntur filium meum.AgricoIac autem videntes filiuninbsp;dixerunt intra fe:Hic eft hæres,yenite,occidamus eum, ôf habebimus hæredinbsp;tatem eius,Et apprehenfum eum, eiecerunt extra vineam, amp; occiderunt.

Athene curatavinea|colonoçevitio,pofteaquaexpedata cft,vt faceretvuas,tandeni produxit labrufcas.Efa.y.Nam agricola- nonfplum non dederunt fructusdebitos,verü-ctiam manusiniecerunt in famulos.Mar.ii, Et mifit ad agricolas in tempore feruum,vtnbsp;ab agricolis acciperet de frudu vineae.Qui apprehenfum eumcecidcruntjóCdinüferuntnbsp;vacuum,Et iterum mifit ad illos alium feruum,iSC ilium in capite vulnerauerunt, Sc contanbsp;meliis affecerunt.Et rurfum alium mifit,St ilium occiderunt.Remiferunt vacuos,fed connbsp;tumelijs onuftos.CcciderütHieremiam,Hier,}g.Occiderfit Efaiam ,4.Re,ii,8lt; aliosplanbsp;res.Lapidauerunt Zacharia,2.Par.i.Z4.Mar.ii,Et plures alios,quofdam c^dentes,alio8nbsp;verooccidentes.Hiere.zy.Et mifit dominus ad vos omnesferuos fuos prophetas,cófutlt;nbsp;gens diluculo,mittens^,amp;: nó audiftis,neq^inclinaftis aures veftras,vt audiretis,cü dice-retïReuerminivnufquifqj à viafuamala,amp; à pefllmiscogitationibus veflris. Aâuô.7»nbsp;Quem prophetarum non perfequuti fimt patres veftri i 8c occiderunt eos qui prænun-ciauerunt de aduentu iufti, cuius vos nunc proditoresSt homicidæ fuiftis, qui accepiftisnbsp;legem in difpofitione angelorum,S^ non cuft0diftis.Matth.i5. Hierufalem Hierufakm,nbsp;•'quæoccidisprophetas,amp; lapidas eos,qui adtemiflïfunt . Mifit feruos fuosprophetas,vcnbsp;haberet de fruéiu,nó omnem frudium vineæ. Quid enim lucrifaceret deus ex nobis,nifinbsp;fui agnitionemî’lllud etiam noftrum eft,Iutrumi]^noftrum fuufacit. Slt;lt;1 in tantam per-uenerunt infaniam SCingratitudiricm,vt non folum declinarint à bono,ôc nullum dedcnbsp;rintfrudlum,fedSt malafecerint,quod maiorifuppliciodignum. Non emcoloni dominbsp;no,fedfibi colucrant vineam.Hoc cognito, paterfamilias non ftatim vocauit eos adfup-plicium,fed expeefans vtrefipifeerent,aliosatq; alios mifit feruos. At poftremoqub vinnbsp;cerct eos knitate fua,mifitfiIium.Luc,io.Dixit autem dominus vineflt;^id faciamî’ Mirnbsp;tarn filium meum dikdum.Marc.u.Adhuc ergo vnuin habens filium chariifimum,8c ilnbsp;lum ad eos mifit nouiflimum, dicens,quia reuerebuntur filium meum.Hieronymust Pa-ticntiamoftenditpatriiFamilias,quodfrcquentiusmifcrit,vtnialos colonos adpeeniten-tiam proiiocaretîilli autem thefaurisauerunt fibi iram in die iræ,Ro.z.Semper ambigercnbsp;dicif deus,vt libera voluntas hominis referuei.Nonignorabatfutuçj.qj peins eumeflentnbsp;traflaturi,q prophetas,fed illud dicit qd fieri debuit.Debebant enim filium reuercri.HarCnbsp;autem proprietas faepe in fcripturis inuenitur,vt quum dicitur.Si forte audiant.Neq; emnbsp;jllic ignorans futurum itadicit,fed ne qdampræfciétiam dci ncceflariäinobedientij caanbsp;fameffe dicant,idcirco huiufmodi verboçtfiguravtitur.Quinatura mali funt,folent ali-quotic*

-ocr page 371-

A R T I C V L V s CIIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXXIÏÏt

i^uoties vel pudorc cohiberi à maleficio. Plaçait hoc confilium ckmentiflimo dominOj» filii fu* periculo venari falutetn colonoçî,videlicet auido feruädi,ad vindidam Icniflimo.nbsp;luitfiiius obcdieris patri.Heb.i.Multifariam multisïgmodisolimpatribusloquensinpranbsp;phetis deuSjtiouiflimc diebus iftisiocutus eft nobis in hlio,quem conhituit haeredem vnünbsp;uer forum. At agricolae quo magis prouocabantur ad refipifeentiä, hoc magis irritabantnbsp;ad fæuitiamjnuidia amp; auaritia moti,in mortem innocentisconfpirantes.Claret eos nonnbsp;jgnorantia,fed malitia dominum occidiflit. lohan.iç. Nunc autem viderunt amp; oderunt,nbsp;ßC me Sc patrem meum.Ecce quantapeftiscupiditashonorisSCpecuniæ ,i.Timo.6,Rafnbsp;dix omnium malorum cupiditas.Auguftinusï Deledabat cos principatus terrenus, quénbsp;videbant fibi per Chriftum auferri,qui paupertatem SC humilitatem docuit, SC populun»nbsp;ad fe conuertit.ChryfoftomusïNecelïe eft vt populusper iftum dimittat confuetudincsnbsp;hoftiaçt quæ ad noftrum pertinet lucrum,amp; fie iam non erit populus pofleflto noftr3,fcdnbsp;eius.Si autem occidcrimus eum,dum no eft qui iuftitiæ frudus à populo exigat, durablenbsp;coniiietudo offerendaçî hoftia^tjöC fie manebit populus pofleflio noftra,N on autem ipfSnbsp;fua manu,fed voluntatcoccidcruntjtradcntespræfidi extra ciuitatécrucifigendö,Heb,ij.nbsp;Jefus vt fandificaret populum fuum,extra portam paffuseft.

Cum ergo veneric dominus vineæ, quid fadetcoloms iftisCAiuntini* j Malos male perdet,8lt; vi'neam fuam locabitalijs agricolis,qui reddant ei fru*nbsp;â:um temporibus fuis.DicitilHs IcfuszNunquam legiftfs in fcriptuns Japidenbsp;quern reprobauerunt ædificantes, hiefadus eft in caput anguli, A dominonbsp;tadum eft iftud,8C eft mirabile in oculis noftrisCldco dico vobis, quia aufere»*nbsp;tur a vobis regnum dei,8i dabitur genti facienti frudus eius. Et qui cccidericnbsp;fuper lapidem iftum,c5fringetur: fuper quern vero ceciderit, contcret eum. Elinbsp;quum audiflent principes facerdotum amp; pharifæi parabolas eius , cognoue«*nbsp;tunt quod de iplis dicerct. Et quærentes eum tenerc,timuerunt turbas,quoninbsp;am ficut prophetam eum habebant.

Hieronymusîinterrogatnon quod nefeiat quid refponfuri fint,fcd vt propria refpon fionc damnenEPrimo ænigmate deccpti,ore proprio fefecondemnant, pronunciantesnbsp;fefe obinuincibilemanimiprauitatédignoseflefupplicio»OrigenesîSicutCaiphas,ficô£nbsp;ifti non exfe prophetarunt côtrafe,qm tollendaer'ant eloquiadci ab eis,amp;gentibus dannbsp;d3,fruóiü in têpore daturis corde credendo, orccófitendo, ôC opère pficiendo. Mat.18.nbsp;Docentes eos feruarc omia qufCunqjmandauivobis.Iohan.e.Hoc eft opusdei,vt credanbsp;tis in eum que mifit illc.Sedijdam intelligentes contra fe dici,intulerunt, Abfit.Lucç.io»nbsp;Quo audito,dixerunt illiîAbfit.Iefus aût afpiciens eos,aitîQuid eft ergo quod fcriptpmnbsp;cft.Pfat’.ii7.LapidemôCc.Chryfoft,Siparabolam nóintelllgitis,fcripturamquurnó vi-detit;’lefus,que illi vt reprobix lapide reficiebant à ftrudura fynagogae,diccntcsSama-ritanum,dæmoniacum lohan.Speccatorem, Iohan.9. voracem,Matth.«.publicanoiSlt;nbsp;amicum, dco volcnte, praeter illorum expeftationem eleduseft vt effet caput anguli innbsp;ftrudura ecclefiae, ex ludæis pariter amp; gétibus aedificandae, vt medius 8Cimobilis vtrfiqjnbsp;populum, velut vtrunq; parietem continerct in vna fide euangelica, Ephefi.i, Hicrony-musîA domino faflum eft iftud,non humanis viribus ,fed diuina potcntia,ideo indiffo-lubileÔCperpetuum.Aduu.ç.Si exhominibus,3itGamaliel,eft confiliumhoc autopus,nbsp;diffolucturtfi vero ex deo eft,non poteritis diffolucrc, ne forte amp; deo repugnarc videa-•nini.Et Petrus Ad:u.4»Hic eft lapis quireprobatus eft à vobisædificantibus , quifaduänbsp;eft in caput anguli,non eft in alio aliquo falus. Mirabile autem erat in oculis ludæoçt,nbsp;adfideivnionem recipi ôcgcntes, vt claret in Ad.ii, Nam vt canes habebant, Matth.ly*nbsp;Non eft bonum fumere panem filiorum ôC dare canibus. Ablatum eft ab eis regnum ec-clcfiæ militantis,hoc cft,pcculiaritas qua populus dei crat,vel facra fcriptura,vtdicitHienbsp;ronymus,vel ad literam regnum cælefte datur alijs aboricntc,occidente,mcridie,amp; aqutnbsp;lone venientibus. Mat.g.Frudus facienti. R0.14.N0n eft regnu dei efcaSC potus,fediu.-ftitiaSC paXjôigaudiuminfpûfando.Quicm in hoc feruitChrifto,placet deo.Rom.ionbsp;FinisemlegisChriftusadiuftitiam omi credeti.Vnde Petrus A«ft.io. In veritate eóperi,nbsp;quia no eft perfonarum acceptor deus,fed in omnigente qui timet deum,amp; operatur iugt;nbsp;ftitiam,acceptuseft illi.x.Petr.i.V os aût curam omiiem fubinfercntes,miniftratcinfid6nbsp;Veftra virtutem, in virtuie autem feientiam, in feientia autem abftin«ntiam,in abftincn^nbsp;tia autQ

-ocr page 372-

PARS PRIMA

tia autem paticntiam, in paticntia autempietatem, in piet3tf aurem amorcmfratefnitä* tis,in amove fratcrnitaiis chant ace, Haec enim fivobtfcum adfint,amp;fupercnt,nonv3cuosnbsp;nec finefrudu vos conftitucnt in donum noftri lefuChrifti cognitione.Cui cnim nonnbsp;præfto funt haec, caecus eft ôC manu tentans, obliuionem accipiens purgationis vetcrumnbsp;fuoçe deiiéloçt.Qpapropterfrari’cs magisfatagite, vtper bona opera cerram veftra vo*nbsp;cationemèc eledioncm faciatis.Haec enim facientes,non pcccabins aüqaädo. fie em abanbsp;danter miniftrabitur vobis introïtus in acternum regnum domini amp;. faiuatoris noftri 1 efanbsp;Ghrifti.HieronymusïLocata eft óC nobis vinca,SClocata ca conditione, vt reddamus donbsp;Sepesmyi minofrutäum temponbus fuis, ôCfciamus vnoquoqj tempore, quid oporteat nosloquinbsp;fticcquid vel facere*Sepes,virtutum eft cuftodia.Eccï»56,Vbi non eft fepes,dirip;étpoir,ffio. HinCnbsp;dominus comminatur.Efa.s-, Et nunc oftendam vobis,quid ego faciam vineae meae. Au^nbsp;feram fepem eius,amp; erit in diremptionem.Ideo Eccî.iS. Sepi aures tuas fpinis,ôC linguanbsp;nequam noli audire,0C ori tuo facito oftia,amp; feras auribus tuis ? Et dominus Ofee.i.Egonbsp;fepiam viamtuam fpinis,Sc fepiam earn macena,amp; femitas fuas non inueniet,amp; fequetucnbsp;Torcularnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuos,ôC non apprehendet cos.Torcular,amor cæleftium,iôC dolor præfentium

Pfaf,il9,Heu mihi quiaincolatusmeus prolongatus cft.AuguftinusîQui bibeht de fiuuio paradifi, cuius vna guttamaior eft oceano, reftat vt ineo ficis mSdi penitus fit cxtiniSa,nbsp;Pfaf.yô, Renuit confolari aïamea,memor fui dei,amp; deledatus fum. Sed Hier.t.Duomanbsp;Turr'inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P®P“*“® nieus,mc dereliquerunt fontem aquae viuae,amp; foderunt fibi cifternas diflî

* nbsp;nbsp;nbsp;patas,quae contincrc non valent aquas.Turris,fides.Prouer.t8* Turris fortiflima nomen

domini,ad ipfam currit iuftus,5C cxaltabitur.i.Iohan.f.Haec eft vidïori a,quac vincit mun dum,fides veftra,Iaco,4.Appropinquate deOjamp;appropinquabitvobis.Refiftite amtmnbsp;diabolo,ÔCfügict à vobis.i.Pet.y.Cuirefiftite,fortes in nde.Sed funt quifibi faciunt tut'nbsp;rim fuperbiæ, Gene.ii.Venite,faci3mus nobis eiuitatem 8C turrim,cuius culmen pernn'nbsp;gat vfcy ad cælum,amp;: cclebremus nomen noftru.m.Confondit autem ibi dominus lingua«nbsp;corum.Sic talium linguæ confufae funt, quum vnusloquatur de pauperum expilatione,nbsp;alius dcfœnerationcjtertius de mundi honore:amp;; tanta hodie confufio, vt alter alterumnbsp;non intelligat propter doIum.Hicrc.9.In ore fuopacem cum amico fuo loquitur,occulte ponit ci infidias.Eft autem vïnca ifta putanda, Cant.i.Tempus putatiôis aduenit»nbsp;Ofec.io.V itis frondofa lfrael,fru(fius adarquatus eft ci. Ambrofius: V inea recifa frudifi^nbsp;cat,femiputatafrondefcit,negleâa luxuriatJohan.iî.Omnempalmitcmin me ferentenbsp;frudum,purgabit eum, vtfrudum plus afferat. Sic cogitationes noxiæ refccandæ.Hic-rc.4.Laua à malitia cor tuum.Vfquequo morabuntur in te cogitationes noxiæî’Secun-doîFodienda.Iohel.i, Scindite corda veftra,5^non veftimentaveftra. Tertio,eufto-dienda.Cant.ï.Pofucrunt me euftodem in vincis,vineam meam non cuftodiui.Pfaf,??nbsp;V t quid deftruxifti maceriam eius, amp; vindcmiant cam omnes qui praetergrediuntur vi- am^’Exterminauitearnaperdefylua,ôCfingularisférusdepaftuseft c.-.m, Notatria innbsp;Triainmû nmndo regnantia vitia,quæ dominivineam deftruunt.Auaritia.Efa.j.Vos depafti efii«nbsp;do regnan vineam,8c rapina pauperis in domo vcftra » Luxuria. Aper,fylueftris eft poreus.lob.M.nbsp;«a vitiaq, deceptum eft cor meum fuper muliere, infidiatus fum ad oftium amicimei. HoCnbsp;cnim nefas eft amp; iniquitas maxima,ignis vfqj adperditioncm deuorans, ôc omnia eradi-cansgenimina, Sicadolefcentior fihusfubftantiamfuamconfumpfit viuendo luxurio-fCjLu.is-. Superbia,quae fîngularis bcftia.Eccî.io.Odibilis coram deo eft amp; hommibus fanbsp;pcrbia.Hierc.u.Paftores multi demoliti funt vineam mc3m,conculcauerunt partem menbsp;am,dederunt portionem meam defiderabilem in defertum folitudinîs,pofucrunt caminnbsp;diffipationem.Eft autem ÔC quartum animalium genus co periculofius,quo occultius,vulnbsp;pium.Can.i.Capite nobis vulpes paruulas,quæ demoliunf vineas,nam vinea noflra flonbsp;ruit,Ezcch,i5.Quafi vulpes in deferto prophetæ tui Ifrael crant.Vident vuna,amp; diuinâcnbsp;incndacium,dicentcs:aitdominusîCum dominus nonmiferiteos.Ifta animaliafic dominbsp;ni -vineam vindcmiant,vt vix pauci relinquantur racemi, paupercs fcilicct ÔC fimplices.nbsp;Mieh.7.V ae mihi,quia fadus fum,ficut qui colligit in autumno racemos vindemiæ,nonnbsp;eft botrus ad comedendum,prjcoquas ficus defiderauit anima mea.Periit famftus de ternbsp;ra,S^ redus in omnibus non eft.Omnes in fanguine infidiantur,virfratremfuum ad motnbsp;tem venatur.Malum manuum fuarum dicunt bonum.Princeps poftulat,amp; iudex in rednbsp;dendo cft.Hinc orat Pfar.79.Deus virtutum conuerterc,rcfpice de cælo, ôC vide,ôc vifi-ta vineam iftam,âC pcrfice eam,quam plantauit dextera tua. Ergo ad faciédum frudumnbsp;daf,ô^faciendo confcruatur.Gala.s-. Frudus fpiritus eft charitatis,gaudium,pax,patié'-tïa,benignitas,bonitas,Ionganimit3s,manfuetudo, fides,modeftia,continentia,caftitas.nbsp;Sed funt qui nonfrudusfpïritus/edcarnis proférant, de quibus dominus conqueruur

Hiere.i«

-ocr page 373-

ARTICVLVS CV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXXV.

Hiere.t.Ego te plantaui vineam dedam.omne fernen verfi.Quomodo ergo conuerfa CS mihi in prauum vinca alienaç’Efa.s'.Quid eft quod debuifacere vineæ meæ, amp; non fcnbsp;bis*An quod expeftaui vtfaceret vuas,fecit afic labrufcassTDiruam maceriam eius,amp;eritnbsp;in conculcationëjöC ponam dcfertam.Non putabitur,5c non fodietur,ôC afcendët funbsp;per cam veprcs ôC fpinar,ôC nubibus mandabo ne pluant fuper imbrem.Luc.zo.Om-nisqui ceciderit fuper inölapidemjConquaiTabiturduper quem aut ceciderit,côminuetnbsp;ilIum^Queniadmodu cm falutem adferet qs qui obediunt euangelio,ita per incredulitanbsp;tem repugnantibus adferet exitiü.Fideles quâuis iniqui, tarnen quia in Chrifto fundannbsp;tut per fidem,dn peccant,cadunt in lapidëtfed non penituscontcruntur,quoniam fæpcnbsp;permifericordiâreformantar,fortioresiçrefurgunt,ÔCinpeccantibus manet fides qua*nbsp;quaminformisjnfideles aût permanentes in infidcJitatispeccato,conteruntur. Hier.17nbsp;Induc fuper eos diemafflidionis,Sc duplici contritione contere eos.Efa.is. Rom.^.Ofnbsp;fenderuntin lapidemoffenfionts,ficut fcriptumeftxEccepono in Sion lapidemoffenfionbsp;nisôC petram fcandali,ÔC omnis qui crédit in illum,non côfundeiur»Nam ludæi primonbsp;ceciderunr fuper lapidé,fcandalizati in eoîdeinde cecidit lapis fuper eos,ÔC vltus eft il*nbsp;los.Præcedit empeccatum meum,deinde fequitur 8c iufti dei vindida.Incidit ergo innbsp;infideles,amp;fideles in finali impœnitentia remanêtesxquia quos diu tolérât ad conuerfîonbsp;nem,vindidadeitandé opprimitinopinantes.Hispar abolis vbi fefcfentirentperftrin*nbsp;Sbadeononfuntcôpunfti ad potnitentiam,vt nihiliam aliud cogitarentanimis,qdeocnbsp;cidendo lefu.tantum malSeftliuor SC ambitio»Aderat iUis homicidfi voluntas,fed decrat opporrunitas.Nonmetucbant deumtaliumfacinorS vltorem,fcd populum. Turba quidem fimplexSC fucinefcia,fequitur vcritatcmîkgifpcriti aût maleagunt.Chryfo-ftomus:Hæc eft differentiabonoçx SC maloçt hominutnam bonus homo comprehenfusnbsp;in peccato,gémit quia peccauittmalus autem frémit,non quia peccauit,fed quia depre-henfusîSCnonfolum pcenitentiamnoagit,fedmagiscontracornpientem comouetur,nbsp;Prouer.9.Qui érudit deriforé,ipfe iniuriam fibifacitîôC qui arguit impiü,fibi macula gcnbsp;nerat.Noli arguerederiforé,nc oderit texargue fapientCjScdiliget tc.Àmos.ç^Odio ha-buerunt corripientc in porta,SC. loquentë perfcÂe abominati funt.i.Timo,4. A verita-tequidëauditû aucrtent,ad fabulas aût conucrtentur.Marcji»Etreliâoeo,abierunt,nbsp;Diffimulantcs iram metu hominû,fed occulte moliuntur infidias.

ÇDe vefte nuptiali,Matth.tt, ARTICVLVS CV.

Et refpondcns Iefus,dixit iterum in parabolis eis,dicensîSimiIe fadum Mat.jî eft regnum cæloru horaini régi,qui fede nuptias filio fuo. Et mißt fer*' Ynbsp;uos (uos vocareinuitatos ad nu prias,amp; nolebant venire.

Oftendit qj qui à fpiritualibus nuptfis ôC conuiuio amp; Chrifti focietate deftituuntur, ob has duas caufaspociffimû excluduntur,vel propter corporales volupt3tes,vel auari-tirmorbû.Rurfus ergo adijeit parabola,quo magis figat animis,illo9£ obftinatamalitianbsp;fieri qj reficiantur ab euangelica falutc,quod(p gentes fint occupaturæ,quo illi fe reddi-diffent indignos,vt nulli queant imputare quodpoftea tot calamitatibus puniantur,quinbsp;totiesoblata deibeneuolentiam fpreuerunt.ChryfoftomusjHomo rex, deus pater eft,nbsp;qui diciturhomo,vtintelligamusnomen hominis,præiudiciû diuinae naturæ nonface-re.Regnat aût in cæloper gloriam,in terraper gratiam,in inferno per iuftitiam.Gregonbsp;riusîln hoepater caeleftis nuptias filio fuo fccit,quo ei per incarnationis myftehum fannbsp;dam ccclefi^mex ludaeis Sc gëtibus fociauit.Huius fponfi thalamus,vtcris Virginis fuit,nbsp;Pfal.i8»Ipi^^nq fponfus procédés de thalamofuo»VndeBaptiftaIoh.j.Qui habet fponbsp;fam,fponfu^ft.Ëphe.ç.Sacramentn hoc, magnu efttego aut dico in Chrifto SC in ec-clefiaTacit oC quotidie nuptias cû fidelibus.Olec.i. Et fponfabo te mihi in fempiternû,nbsp;Sc fponfabo te mihi iniuftitia SCiudicio.SC in mifericordiaSCmiferationibus,Scfponfa-botemihiinfide,ÓCfciesquia ego dns.Quata dignatio creatoris,óCqt3peruerfitas créanbsp;turac talé fponfum cotemnentis,qui Sc auerfam rcuocat fponfam.Hiere.5.Tu aut forni-€ata es cû am^toribusmultis,tnreucrtcreadme,dicitdns,amp;egofufeipiä te,Mifit priusnbsp;p prophetaspnuncios incarnationis,inifit póft apoftolos vocareinuitatos, hoe eft,lu-dæos,p MofenSCprophetas,ad nuptias. Chryfoft.Vt charitaté dei agnofcas erga nosnbsp;f cipuam,SC reçt fplendore no ignores,vbi nihil triftc,nihil luduofum,fed oïa fpfialibusnbsp;gaudijs plena funt^hinc dicitnr fpoofus.i.Coçt.ii.Defpondi vos vni viro virginé caftanbsp;G G exhibe

-ocr page 374-

7

PARS PRIMA

lt;xliibcrc Chrifto«Et nolebant vcnire,nô ex impotentia vel ignûrantiâ, fed malitia^no* lentes crcdcre.Quo oftedit nullfi excludi à regno dei,fed hoc honoris.habitu cffc gentinbsp;ludaicæjÇiprimü omnium eft vocata,SC vocatablande,non adtnftiaautablt;céîa,fcd adnbsp;nuptias,hoc eft,adhonorë,dclicias,libertaté euangelicà.lohâ.5.Amicus fponfi gaudctnbsp;ad vocem fponfi.hoc gaudium meum impletum eft«Apouj.Gaudeamus exultemus,nbsp;ÔC demus gloriam deo,quia vcncrunt nuptiæ agni»

Ä Iterum mißt alios iènios,diccns:Djcite inuitatis:ecce prandium m eum pa raui,tauri mei altilia occifa funt, 8^ omnia parata, venite ad nuptias. littnbsp;autem neglexcrunt,Si abierunt alius in villam fuam, alius vcro ad négocia*nbsp;tionem (iiam.Reliqui vero tenuerunt feruos cius,0^ contumelfjs afRëîos ocnbsp;cidcrunt. Rex autem cum audiflct,iratus eft, 2*^ miffis exercitibus fuis, perdi*nbsp;dithomicidas i!Ios,S^ ciuitatem illorum fuccendit. Tunc ait fcruis fuis:Nu*nbsp;ptiaequidem paratæ funt,iêd qui iuuitati erant,non fuerunt digni:ite ergo a Jnbsp;exitus viarum,quofcuncp inuencritis, vocatc ad nuptias.Et egreflTi feruinbsp;cius in vias, congregauerunt omncs quos inuenerunt bonos 8^ malos,8^nbsp;im pletæ funt nuptiæ difcumbentium.

Qux duo , ludxosponbsp;ofliroumanbsp;Chf o aucrnbsp;tcrinc.

Tum rexmifit cóplures feruos,qui remdiligentiusagcret inuitando,iam oibus para tis.Prandiü offertur inincarnarione,quia piane in die gratiæ.R o« 15.Nox pceftit,dies aunbsp;tcm appropinquabit«ctrnaaûtfitinætcrnærcfedionegIoriæ«Lucæ«i4«cuiaIiarcfeéiionbsp;nö fuccedet.Luc.ii.Ego difpono vobis ficut difpofuit mihi pater tneus,regnü,vt eda^^nbsp;tisamp; bibatisfugmcnfam meä in regno mjo^Hicroh.Per metaphorä opes rcgiæ defcri-buntur,vtexcarnalibus inteUig^anmr ipûalia. PfaJ.ia.Parafti incöfpctSu mco menfamnbsp;aduerfusoés qui tribulant me*bfal.67.Paraftiin dulcedine tua paüperi deus«Nihil ergonbsp;iam fupereft nifi vt veniaEis,ne ifta fint fruftra parata.Gre^oriustOmia parata, qa Chrinbsp;ftoimmolatoincruce,parer introïtus regni,He.b«io, Habetesitaq;fratres fîdutiâ in in--troitufanÀoçîinfanguine Chrifti,quitnitiautt nobis viam noua6^ viuentem per vela-»nen.i.carnemfuam,Ä faccrdotem magnüfuper domü dei, accedamus cü veto corde,nbsp;in plenitudinefidei,3fpcrfi corda à confcientia malatSC abluti corpus aqua munda,tenenbsp;amusfpei noftræ confeflioné indeclinabilem.fidelis em eft qui rcpromifit«Sed funt heu,nbsp;qui remanere malunt ad filiquas porcorum,q venire ad has delicias, per acediam négligentes falutisfuae præconiutn.Notat duo vndc acedia venir non veniendiîambitio ho-norum,dt cupidodiiütiarumamabierunt auerfi à deo,alius in villam cui dominabatursnbsp;alter ad negociationem,non dei quælaudabilis eft,Luc«i9«qua prudes negociator datisnbsp;omnibus euangelicam comparât margarit5,Matth»«j.fedtcrren3m,quse difficile fit finenbsp;pccc3to.Eccî.i6.DifticiIe exuitur negocians à negligentia.Haec duopcipuæ primoresnbsp;ludæoçt retraxerunt à Chrifto,cupido dominandi,^ amor pccuniæ«Hinc deridebantnbsp;ipfumloquenté de elecmofyna ôCdiuitiarûcontemptu,quia erant auari,Luc,i6.Haecaunbsp;tem duo funt in peccato, Auerfio à bono incômutabiligt;6c conuerfio ad creaturam corrunbsp;ptibilem.Hiere.i*DuomaIafecitpopuIusmcusîmcdereliqucrunt fonte aquæ viuae, ÔCnbsp;foderunt fibi cifternas diffipatas,quæ aquas continere nô poffunt.Sed hi tantum fibi dementes erant,qui tam felici conuiuio prætulerût curas quafdâ reçt fluxai^,viles ac fordt-dasjfed alii crudelitatê addiderunt ingratitudini« Hierony» Inter eos qui non recipiuntnbsp;euangelicâ veritatê,multa diuerfitas cft.minoris cm criminis funt,qui occupati altis rebus,venire noluerüt,g hi qui contempto inuitantis affeélu,verterunt humanitaté in crunbsp;delitatê»Iob.t4.Ipfi fuerunt rebellesIumini,nefcierunt viascius,nec reuerfifunt per fe-mitasillius.Chryfoft«Sicut ignisquâto amplius ligna fufceperit,tanto magisin flammânbsp;erigiturîfic anima mala quomagis veritaté audierit,eô amplius inmaliriâ cxardefcit.Clanbsp;rct hocin Herode,Â4ar.6,Tunc rex lenitate fpreta fefe vertit in furorë,nô per ira per-turbationë induccntéjfedinflcxibilitatem iudicq.Prou.é.Qm zelus amp; furor viri nô parnbsp;cet in die vindidæ,nec acquiefeet cuiufquâ prccibuB,ncc fufeipiet pro redemptione dona plurima.Tedé innuit dominus excidiû vrbis Hierofolymitanf per Romanos faôû,nbsp;Sic amp;nonnullivocantis gratiam nonfolumrcfpuunt,fedamp;perfequuntur,qui miffîs exercitibus angelicis.Pfal.^v.lmmiflîones per angelos malos,pcrduntur:quia nô folum il-loru animæjfed carc quoep in qua habitauetat,æterna gehennae flâma cruciatur«Eccî.7nbsp;Vindida carnisimpii,ignis ôf verrais«Efaiac,6$»Vcrïnis «orum non morietur,6c ignianbsp;corum

-ocr page 375-

A R T I C V L V s CV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXXVT.

eofum non cxcinguctur.Scd ia qui inuitantem fe cótemni cónfpicit,filn fui nuptias va^ cuas non habebittquia fermo dei etfialicubi laborat,aUbi tarnen inucnit vbi Tequiefcit,nbsp;Qninia(inquit)par3ta funtjmyfteriü omne incarnationis peradü eftjfedinuitati dcclanbsp;rarunt fe indignos hoe conuiuio,quod ipfis tarnen potiifimfi praeparauera.Matt4ï»Nónbsp;fum niiflus nifi ad ouesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcricrunt domus lfrael,Difcurrite quoquouerfum per com*

pita,triuia,citralt;5 delectum quofcunqj inueneritis adduciie.ApoftoIi gcntiles,qui in via ver a non erant inccdétes,fcd alios ab alio diuifos,imo exiftêtes iuxta exitus viarü in er^nbsp;rore SC inæqualitate multa,vocarût,Aft.is.V obis oportebat primûloqui verbû deiîfednbsp;qm repcllitis illud,amp;indignosvosiudicatis aeternæ vitæ,ecce_côuertimur ad gentcs.ficnbsp;empræcepitnobisdfts.Vndc egreflide ludæapoft afeentioné dfti,quadixitipfis Marc»nbsp;l6.Êuntcsinmundû vniuerfum,prardicatc cuangelifl omni crcaturæ,pdicauerunt vbiqjnbsp;dfiocooperante.Antea verodiéiuaudierôt Matth.io.In viamgentiü neabieritis,5C innbsp;ciuitatcsSamaritanoçtneintraueritis/edpotiusitcad ouesqua? perierfit domus Ifrael.nbsp;Euntes aüt,pr3edicate,diccntesîquia appropinquabit regnü cæloçt.Eccc quomodo 8Cnbsp;ad quid vocabant^Glof.Sicut ecclefia eft inter cælü,vbi nô funt nifiboni,ôC infernû,vbinbsp;non funt nifi mali,itaindiftinfte colligit bonos ÔC malos.Sic in arcaNoc diuerfa animanbsp;lium erant genera,mundaSC immunda,amp;: in lintco Petro oftenfo, diuerfi generis repti-lia,Aâ.io,^ in area granü mixtum palea,Matth.jÂin agro triticum mixtum zizanfis,nbsp;Matth,ij.ficamp; nunc boni malis mixti funt,fed in confummatione feculi feparabuntur.nbsp;Matth.i}.lncôfummationefeculicxibuntangeli,5C feparabunt malos de medio iufto-rum.O dura feparatio,vbi amicus abamico,fraterà fratre,filiusà pâtre feparabitur innbsp;aeternâ.Hinc GregoriusîSi boni eftis quâdiuin hac vira fubfiftitis,æquanimirer toleratenbsp;malosînâ quifquis malos no tolérât,ipfe fibi p intolerantia teftis eft, quia bonus non eft,nbsp;Terrere aût nos no debet,4d in ecclefia multi mali pauci funt boniîquia lata via quænbsp;ducit adpcrditioné,ôCmukiquiambulantper eam,Matth,7.

ïntrauit aût rex vt viderct difcumbentes,ôlt;: vidi’t ibi hominem non vefti î turn vefte nupriali,ôô ait illûÂmice, quomodo hue intrafti non habens Ve*nbsp;ftem nuptialêfAt illeobmutuit. Tune dixit rex miniftris:Ligatis manibusnbsp;amp; pedibus eius , mittiteeura in tenebras exteriores:ibi erit fletus ÔC ftridornbsp;dcntium.Multi autem funtvocati,pauciveroeledi.

Qjjî dûs oftenderat graues pœnas daturos effe Iudæos,qui tories votantes apoüo-los afdixerût,ac demû occiderunt,fubindicat illos manere graue fupplicifl, qui femel profelTi euangelicâ vitma,redirent adpriftînæ vitæ fordes.i,Pet.i.Si em refugientesnbsp;coinquinationesmundiincognitionedninoftriamp;faluatoris lefuChrifti.hisrurfusimnbsp;plicati fuperâtur,fa(Sa funt cis pofteriora peiora prioribus.Ad iudiciû veniens dfis,raa-nifeftabit confcicntias,vtpateant méritadémérita iudicando9£j.Cor.4. llluminabitnbsp;abfconditaténcbraçt,«?^ manifeftabitconfilia cordiu^Nâfideksadmdiciûpertinent.quinbsp;em nô credit,iâiudicatus eft, Ioh.j.Hieron.Difccrnitrexdifcumbétes,hoc eft,infuafide quiefcentesîôC in die iudiefi vifitabit cGnuiuas,amp; difeernet mérita finguloçf,Inucnit..nbsp;vnü.VnusiftCjOesquifociati funt malitia»Veftis nuptialis,pcepta funt dfïi,ôC opera qnbsp;ex lege amp;euangeliopcipiuntur,noui'(p hominis efticiuntveftimentu.Apo.ip.Vxoreius P“’“**nbsp;f para uit fe,ôc dâtü eft illi vt coopenat fe byffino.Byffinö en» iuftificationes funt fanâo-rû.Ro4^1nduiniini dnm lefum Chriftû.Si quis igitur in die iudiefi inuentus fuerit fubnbsp;nontineChriftiano,nô habere veftê fupercæleftis hominis,fedpollutâ veteris hominisnbsp;exuuiis,hic ftatimcorripituramp;dicitur ei î Amice nomine, non regt;Eccï.57.Eft am eusnbsp;folo nomiiK amicus.lohjç.Vos amici mei eftis,fi fcceritis quæ ego pcipio vobis.Quanbsp;temeritate Chriftianitatis nome tibi vfurpafti,falt;ftis negans^Tit.i.Confitentur fe noffenbsp;deû,faclisaûtncgant.Hieron.Amicûvocat,qj inuitatusad nuptiasîarguitimpudentiae,nbsp;quod vefte fordida munditiaspollueritnuptiales.Obmutuit,propter timoré aceufatio-nis,SC ignorantiâ excufationis.Grcgorius:Dici fine gemitu nô poteft:in ilia diftriâioncnbsp;vltimaeincrepationis,omneargumentôceflat excufationis.qmppc quia illeforis incrc-pat,qui teftis confeientiæ intus anima accufat.Ponit tna,corda etiam ferrea conciitien-tia.Ligatis,inquit,manibus,ecce pœnæ ineuitabilitas.Ligarpcfna,quos hic à bonis openbsp;ribus Iigauitculpa.pcdes,quihic vifitarepauperes negliguntîmanus, quae nihilindigennbsp;tibuslargiunturîiamnûcliganturfpontcin vitio,tunc inuitein fupplicio.Prouer.ç.Ini ££^5nbsp;quitates fuæ capientimpium,ixfunibiispeccaroçt fuoçjconftringetur,vtnecbene ope- mouentia«nbsp;fwi liceat eu veiint,lohan»9,V enit nox quâdo nemo operari poteft. Procûl â conuiuio

GG £ fubmotû,

-ocr page 376-

P A R s PRI M A. ¦ nbsp;nbsp;¦

(ubmotum,coniidte in denfiffimastencbras,à dignitate luce^ conuiuiiJn carcerê abie* lâiflimumîà voluptatcfummajin fammScruciatü.Ecccfccûdopcenae horribilitas.lob.nbsp;Io, Dimttte me, vt plangam paalulum dolorem meû,antequam vadam ôC non reucrtar,nbsp;ad terram tenebrofam« opertam mortis caliginc,tcrram miferiacdf tcnebraruni,vbinbsp;vmbramortis0£. nullus ordo,red ferapitcrnus horror inhabitat.Grcgorius î DamnatuSnbsp;quifqnllic iufte patitur tenebras vltionis, qui fponte fe proiecitintenebras erroris,amp; innbsp;tenebris quas dilcxitremaneat»Ioh.5.Lux vcnitin mundü,amp;: dilexerunt homines ma-gis tenebrasq iucem.Erant cmeoçt mala opcra.lbi critfletus.ecce tertiopoenae multipUnbsp;citas indicatur,Hierony,Pfr metaphorä membrost, magnitudo oftenditur tormento*nbsp;rum,Oftendit ergopoenam damnijin co quod fubmouetura confortio conuiuipfen''nbsp;fus,quia in cum conijcitur locum, vH fletus ttridor dcntium, quatcnus fingula mem-bra fuppliciis fubiaceant,quxhic lingulis vitiisfubada feruiebanuOculi, in vanis 8C vi-gis cffufijfletuîdcntescdacitatc gauifi,ftridorc torqucantur,qui caufatur à duabus caulisnbsp;contrarijs.fciUcetacutofiC penctrabili,ardorc ignis,Sc frigorc infern^li.l ob.t4.Ad ni-miu calorê tranfict ab aquis niuiii. Sccûdo,àfuriarationis€Ôtradeô,feipfum,ôc illatanbsp;tormenta.Sicergo miferis mors crit fine morte,finis fine fine,defedusfinc defedu, quianbsp;mors viuit,amp; finis incipit,amp; defedus dcficcre nefcit.Apo.ÿ .In diebus illis quxrent homines mortem,amp; non inucnient camjSC defiderabuntmori,S£ fugiet ab cis. Horreamuanbsp;igitur,cogitantes quia nifi quis vita habcat puram,nihil ci proderit nuda fidcstquia nonnbsp;folum è nuptijs encitur,fedamp; in igné mittitur.laco.i.Fides fine operibus mortua eft innbsp;femetipfa.Repulfo vno,in quo omne corpus maloçt exprimitur,generalis fententia in-fcrtur,quia multi vocati,pauci veto cledi.Hierony.Omnesparabolasbreui fententia conbsp;prehcndit,quodS^in opere vineæ,amp;inædificatione domus,Luc.i4.â^ in conuiuionu-ptiali,non initia,fedfinisquxratur.Vltro vocantur omnes,fed eledi no funt,nifi qui vonbsp;catiparcnt,quiîç vfqjinfinem refpondentdiuinæergafcbcneficentiæ,in pictatis cuan-gelicaeftudioperfeuerantes.Matth.lo.Quiperfeueraueritvfqjinfinem,hic faluus crit.nbsp;5cd quos vocatî’Matth.ii.Venite ad me omnesqui laboratis amp; oncrati eftis, amp; ego refinbsp;ciara vos.GrcgoriusîAd fidem multi vcniunt,fed ad caelefte regnfl pauci pcrducunturxnbsp;quiapleriq? deum vocibusfequuntur,moribus fugiunt,quibusdicitur,Luc.6.Quid dici—nbsp;tis mihi,domine domine,SC non facitis quae dico^Tanto ergovnufquifq;nofiruminhunbsp;militate fe déprimât, quanto fi fit eledus ignorât,

ÇDc tribnto Caefari reddendo, Matth.tt.Marcdx.Lut.to, ARTICVLVS CVI.

Mat.tt lt;¦ I quot;^Vne abeuntes pban'fæi,confilium inienint,vt caperent eum in fermo I ne. Et mittunt ei difcipulos fuos eu Hftodianis,diccntes;JVIagifter,nbsp;JL feimus quia verax es,ô^ viam dei in veritate doces,amp; non eft tibi cunbsp;ra de aliquo- Non cnim refpici« perfonam hominum. Die ergo nobis,quidnbsp;tibi videturflicet cenfum darc Cæfari,an nonf

Quantücuncß humana afiutia contra diuinä moliatur prouidentij, femper ßnalitet cofunditiir.Iob.y.Qui apprehenditfapientes inaftutia fua,amp; confiliaprauoçt diflipat.nbsp;Mctu plcbis exclufi à palampatrandofacinore,4d iam animo patrarät,per cuniculos agnbsp;grediunturcfficcre ^d dccreucrät,hoc etia fccleratiorcs,^ fraudé adduntmalitiæ,qué-admodu fccicratior eft qui veneno occidit,qqui gladio.Chryfoft.Omnis malitiacofunnbsp;ditur aliquoties,corrigiturnung,maximcco^quipropofitomalo,nöignorätia,pcccär.nbsp;Sicutemno potcftfieri,vtligna mittédoextinguas ignéî fie non poteft fieri,vt rationcnbsp;reddendoplaceshominêmalum,Quemadmodnfiaîiquis occludere volucrit aquæ euenbsp;rends meatfi,qu5e fi ex vna parte exclufa fBerit,violentia aliunde fibi femitam ruropitjficnbsp;coçî malignitas vna expartc côfufa,alium fibi aditum adinucnit.Vifum eft ergo illis fienbsp;rem agcrccuniculis,vt inuidiafadi,inCxfarcm5cCxfarispfelt;ftosdcriuarctur. Marc»nbsp;ix.Et mittunt ad eû quofdam ex pharifxis 8C Herodianis.Luc.to.Et obferuantcs, mife-runt infidiatores.qui fe iuftos fimularent,vt caperét eum in fermone,ôC traderent iliumnbsp;principatui^ poteftati præfidis.Quale côfilium,tales^côfiIiarii.Chryfoft.Quô abie.-runtt'ad Herodiano8,vt coçî patrocinio agerét côtra Chriftû.Nâ homines colonicuiusnbsp;tcrrâpoflîdcnt^ius auxilio opushabenttqui vcroiuftitia tenet, nullius patrocinio indi-get nifîdei,Qui aûtindiabofi iniquitatibus ambulat,diabofi adiutoriü necefiarifi habet.

-ocr page 377-

A R T I C V L V s CVI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXXVH,

Stulti confilium ccperunt,nefcientcs côfilium no efle cotra dnm, Proucr.ii.No eft fapi* entia,nó eft p^udentia,nó eft confilium contra dnm.Efa.x^.Væ qui profundi eftis corde, vt à dfio abfeondatis côfilium,quoç^ funt in tenebris opera,ÔC dicunt,quis vider nos?nbsp;amp; quis nouit ^s^'Peruerfa efthæc veftra cogitatio,quafi fi lutfi contra figulfi cogitet,SCnbsp;dicat opus factori fuo,nô fecifti me:6c figmentu dicat fidori fuo,nó intelligis»Subornâ£nbsp;igitur aliquot infigniter impios ex pharifaeis SC Herodianis,q inter fe diftidebant dogmanbsp;ns,fcd cofentiebat in odiûChrifti.Nô ergoper fe accedût,fcientes fe dno fufpedostfednbsp;fubmittunt difcipulos,qui fe iuftos fimularet, vt facilius minus noti deciperét,Slt; repre-henfi,minus erubefcerent.Cûemludæa tributariafada eflet Romanis, quibufdam indinbsp;gnu videbatur populum deo dicatü,qui in primi£iis,decimis, ÔC fachfieijs deo feruiebat,nbsp;pendere tributu principibus idololatris.Rurfus ali) Cæfari fauentes, iuftum iudicabant,nbsp;ob pace öC terræ négocia conferuanda per fuos,quod fine expenfis fieri no poteft.Speranbsp;bantergo,vt Chriftusreligionifauens magis,q Cæfari prophano ôc impio, folita liber-tatc pronunciaretnó efle pédendû tributu,moxepp Herodianos deferretur Hcrodi,qutnbsp;abAugufto cenfuicolligendopfedus erat,daturus pœnas quas ante Theudasamp; ludasnbsp;dederant,qui dixerunt hoc illicitu,quare vtfeditiofi funt pimiti, Ad.çXucæ.ij. Quod finbsp;dixiflet reddendujiam calumniarentur adulari principibus propbanis, minus fauens re-hgionidiuinæ.Etideo aggrediuntur corä multitudine,ne res caveatteftibus.Glof.Quenbsp;non poterant caperein opere,in fermone moliuntur : quia facilius labitur homo verbonbsp;gfacioJaco,5»Si quisin verbono offendit,hicperfedus eft vir.Sed fruftra iaciturretenbsp;anteoculospennatorum,Proueru.Fuit em virprophetapotens inopere ôC fermone, ri'umnbsp;Luc«X4,Eft ergo eonfiliumoptimu,vt qui nefeit diferete loqm,difcat prudenter tacc- nuod*datnlnbsp;tc.Prouerba7.Stultus fi tacucrit,fapiens reputabitunSÇ fi comprefferit labia fua,intelli- jnliene.nbsp;gensJob,i5»Atqj vtina tacerctis,vt putaremini efle fapientes,Tacendu primo,quia mul Taetturm'/nbsp;ttl^oquiumfæpe efic folet caufaoffenfæ.Prouer jo.lnmultiloqmo no deeritpeccatu.qui tatislausacnbsp;afltmoderatur labia fuàjprudejitiflimus eft.Secundo,quia fignûJtuhitiæ.Prouer,i9.Vi necefTitas»nbsp;difti hominê velocem ad loquedum^ftultitia magis fpcradaeft § dims corredio.Eccés«nbsp;lo.Stultus verba muItiplicauTertio, reddit odiofum,Eccî.io.Eft tacensqui inucniturnbsp;fapienSjSCeftodibilis quiproeaxeft adloquendfi.Vnde quidi philofophus loquaci di-xitîSi auribus noftris tc aiidires,abfq5 dubio taceres.Et alius quidäiSi optima gefieris,amp;:nbsp;paucaloquaris,hominibuspIacebis.Quarto,quiainnatur31e.Naturaerh os vnum deditnbsp;ad loquendö,fedduas aures ad audiendu.laco.t.Sit aiit omnis homo velox ad audien-dum,tardus afit ad loqucndu.Exordiuntur à blandiloquentia,qu3fi fallipolfit blandimenbsp;to,qudoties declararat fefe nihil nefcire*tantacrat cæcitas,vî re rôties fruftra tentata,nbsp;non côquiefcerent^Chryfoft.Hæcprimahypocritaçî malitia,fimul3talaudatio.Laudât Hypocngt;nbsp;em quosperdere volunt,vtperdeleda£ionélaudis,cordahominôad fimplicitatem cô- tariwde?nbsp;feflionis inducant.Prouer.ihSimulator orc decipit amicû fuû.Sic apis mel ore geftat,amp; pidio,nbsp;retro pungit.Magifter,inquiunt,perfpedaeft nobis tua integritas,libereloqueris,vtncnbsp;quidê in gratiî vllms quamlibet potentis mentiri velis,fcd vnû deum femper habcs prænbsp;oculismuod illi gratû eft,fimpliciter Si libéré doces.Marc.ix.Nec em vides infaciem honbsp;minû.Commendant increatam veritatem,inimici veritatis, quanquâ aclulatorie,ramennbsp;fecundunuveritatemCquemadmoduGaiphas de morte domini'prætcr intentionê pro-phetauit,Iohan.n.)de triplici vcritate.V itæ.Fuit ein vents deus,verus homo,vents manbsp;giftcr.M3tth.x3.VnuseftmagiftervefterGhriftus.Vcrusconuerfatione.Iohâ.S.Quis Triplexnbsp;exvobis arguer me depeccato^Hocncmo hominü dicerepoîeft. Ideo Ro.5.Eft gute veritas^;nbsp;deus verax,omis homo médax.Requiritur aüt vtnos in vchtate corâ deo ambulemus.nbsp;Sic Ëzechias^ait Efa.58, Memento quæfo dfie qûo ambulaucrim corâ te in veritatc amp; innbsp;Corde perfecto,ôlt; quod bonû eft in oculis tuis fecenm,Secundo, dodîrinæ. In veritatenbsp;doces,hæc competit doôtoribus.'x.Timo.xSolicite autemeura teipfumprobabilem ex-hibere deo,operariuminconfufibilem,rectetraâ:antem verbum veritatis.Prophanaannbsp;tem ôi vaniloquia deuità.mukum enim proficiunt ad impietatem,amp;: fermo eorü vt cannbsp;cer ferpit.Hinc dominus lohan.igiEgoin hoc natus fum,ôC ad hoc veni in mundum,vtnbsp;teftimonium perlubeam veritati,Tertio,iuftîtiæ.Luc.io.Nonaccipispcrfonam.Nouinbsp;mus te veraeem eflc,ncc affentari cuiquâ,fi.d magna cü libertate doces,quod deo placitûnbsp;cft,nonquodhominibus videtur.Hæc adrcéiores fpcdlat.Sap.i.Diligite iuftitiamquinbsp;iudicatis terrara.Non pudet inconftantiæ,qua nunc magiftrû appellant amp; Iaiidant,qudnbsp;antecalumniatifintillumfpintuBcelsebubhabere,Matth.it.Luc.ii.ôf loh.S.Nflcfei-mus quiadæmoniuhabes.Hierony.Blanda Sôfraudülentainterrogatione illuc prouo-cant refpondentéjVt magis dt'iim g Cæfarem timeat,dicens tnbuta nô deberc folui,vt

GG 5 audiêtes

-ocr page 378-

PARS PRIMA.


audientcsHcrodiani,ftanm feditionis contra Romanum pnncipcmtencânt aatofeor. Fas,inquiunr,cft vt ludæorum populusdiuinæ religioni deditus,pcndat cenfum.La-queumparantqué difficile cfFugiat,vtfibi videbatur ,fed côprchenfus eft in illo peseo-rum.Pfal.y.Nan» fi dixiflct pendendü,accufafient apud populû qj inferuitutêredigcrcnbsp;ftudeacgenté quæ fernen Abraæ fitxfi non danda, ad Cæfarë vt feditiofum rraxiflent,

Cognita autem lefus nequitia corum,ait : Qjiid mecencacis hypocritæ^ Oftcndite mihi numiTma ccnfus. At iHi obtulerunc ci denariuro.Et ait illis lenbsp;fuszCuius eft imago hæc 2lt; fupcrfcriptiof DfcunteûCæfaris.

Dns ergo omnia nofeens verfutû confiflum,amp;: fabdolâ tam mittentium miflbçe mente,non rcfpondet vt cogicaueranc,quinât coçt vafriticm aperuit.fic refpondens,vtnbsp;neutri faftioni fieret obnoxms.Hierony.Prima refpondctis virtus eft,interrogantiuntnbsp;mentem cognofcere.Chryfoft.Non fecundü fermones illo^ blandos refpondet,fed fc-*



det,nonad corpus î voluntatibus Ioquitur,non verbis«Hypocritae',aliud habêtes in coC de,aliud in ore,dicir:quid me tentatis;'vt ^d audierunt ab eo in aure,apud femetipfosinnbsp;uenirentin cordejôC confiderâtes ipfum humano^t cerdium cognitoré,quod faƒere conbsp;gitabantjperficere nô auderent.Pharifæi ergo blandicbantur vt perderêt, fed dns inertnbsp;pabat vtlaluaret.Prouer,i7,Meliora funt vulnera diligentis,qfraudulenta ofculaodiê-'nbsp;tis.Marc.ii-.Affertemihi denarium vt videam.Luc.xô.Cmus habetimaginem SCinferjnbsp;ptioncmî’Dabatur ein denarius pro ccnfu,habcns imaginem Cæfaris, qui valebat deccnbsp;nummos.HieronymusîNon de ignorantia quærit,fed vt competenter eorum verbisnbsp;refpondear.Sapientiaemfcmperlapienter agit,vt fuispotiflimura tentatoresfermoni--bus côfutentur,Prouer.i6.Qui fodit foueâ,incidet ineâ.Chryfoft.Quâdo interrogat,nbsp;nôignorans facittfed quia per refponfioné ipfoçe obnoxios eos vult oftendere,qui neCnbsp;deo,nccCæfari rcddcrentquoddeberent»


5 nbsp;nbsp;Tune ait ilIis:Reddite ergo quae funt Cacfan’SjCæfarûô^ quf funt dei,deo»

Et audientes mirât» funt,S^ rcliêto eo,abierunt»

In corporalibus ôC externisobediendum eft regûin internis aut Sc fpirituaîibus,foli deo.Vtrunqj efin Ce comp3titur,nec alterû alteri praeiudicat»qui enira régna conftituit,nbsp;Poteftatîb’ 'gf iusregniordinauitji.Regû.S.Cum autem dominus non dixerit quid reddendum, ex


ftu magié aliisfcripturælociSjamp;dominiipfiusfadisconiiccrclicetquid agendum.Frimum ergo


reddere debfmuscongruamfubie^iionê.Ro.o.Omnis anima poteftatibus fublimiori^


oporc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit.Hoc propterdiuinâ ordinationem.Prouer.g.Perme reges rcgnant,ÔCle

teddi gumconditoresiufta decernunt.Ro.ij.Non eftpoteftas nifià deo.Quac afit funt,à deo


ordinatafunt.Itaqi quirefiftitpoteftati,dei ordination! refiftit.i.Pet.i.Subieöi eftote Omnihumanæ creaturæ propter deum.fiuerégi quafi præceilenti,fiue ducibus tanqusmnbsp;abeo miiris.Secundo,deuotam venerationem amp; rcuerctiam.R0.15.Cui honcrCjhono-»nbsp;rem.i.Pet.i.Deum timete,regem honorificate.T ertio,æquam pcnfionc.V nde aittred'nbsp;dite,ficut debitum.Cuftodit teprincepstuus abhoftibus,vitam tuam pacatam facit,denbsp;besitaqjeipro histributunuRo.o.Reddite omnibus dcbita.ldeo em tributa praeftatis.nbsp;Miniftri cmdeifunt,in hoc ipfum feruientes.Vnde amp; dfis tributûfoluit, Mat.17.Quar-*nbsp;to,feruidâ orationc.i.Timo.x.Obfecroprimfi omniü fieri obfecraciones, orationes,ponbsp;ftulationes,gratiarum adioncs pro omnibus hominibus,pro regibus amp; omnibus qui i»nbsp;fublimi täte conttituti funt, vt quictam Sc tranquillam vitâ agamus in om ni pietate « c**nbsp;ftJtate.Hoc cmbonumôC acceptum eft coram faluatore noftrodco.Prouer.ii, Sitôtnbsp;uifiones aquaçt.hc cor regis in manu dominitquocunqj voluerit,inclinabit ilIud.V odenbsp;ad populi peccata dns permifit Dauid caderc in peccatû fupcrbiæ SC inobedientiae BU-merandopopulü,quarc dfis pefte pereufiit vnadic feptuaginta millia viroi^,i.Reg.t4.nbsp;Chryfoft.Cum vero reddenda quç funt Cæfaris Cæfari dicerct,ita folü dici non dabitagt;nbsp;quar pietariôCreligioni non officiunt,alioqui Alt;ft.4.Obedire deo oportet magisqho-*nbsp;minibus.Hinc Ro.i5.Itaq;ncceffiiate fubditi cftote,non folum propter iram.ied etiantnbsp;f)roptcr confcicntiam.Heb.iç.Obeditc ppofitis veftrisamp; fubiacetceis.ipfi emptruigi-ant quafi rationc de animabus veftrisreddituri,vt cû gaudio hoc faciant,5C nô gemen*nbsp;tes,hocemnonexpcdit vobis.Chryfoft.Numifma Cæfaris, aurû eftxnumifma dci,ho-mo.Ideo diuitias veftras Cæfari dace,deo auté confeientiæ veftræ folam innocentiâ re-feruate vbi deus videt.Sicut em in denario ccnfus imago Cæfaris cxprimitur,fîc deus renbsp;quint â nobis anima lumine vultiis fuiinfignitam,Pfal,/’..Ad imaginemem deihomo


creatui


-ocr page 379-

ARTICVLVS Cvn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXXVÏÏt

Offatus eft.Gene»!, V ile numifma titulum Scimaginetn habebat Cacfaris.Si hüc agriokis amp; pendisCffari quod debef^quantomagisreddendü eft dco,cuius iniaginem gerit omisnbsp;homoC’ln baptifmo charaóler dei imprefluseft animo tuo,quur eâ tradis diaboIofChri-ftianiiitulo g^oi^iarWjquur non reddis illi quod debcs ex profeiïione» Hinc D«uttf«'O‘E’£nbsp;¦nüc o lfrael,qd dns deus tuus petit à te^nifi vt timeas dnm defl tuü,lt;SCambules in vijs eius,nbsp;amp; diligas eum,ac feruias dno deo tuoin toto corde tuo,ÖC in tota anima lua, CHftodias«5nbsp;mandata dni» Vnde quo ad corpus,ait ApoftoIusRom.ix.Obfecrovosper mifericordiînbsp;deijVt exhibeatis corpora veftra,hoftiâ viuenté, fandä, deo placenté, rationabile obfc*nbsp;quium veftrü.Et nolitc cóformari huic feculo,fed reformamini in nouitate fenfus veftri»nbsp;vt probetis quæ fit voluntas dei bona,bcneplacens,óC pfed3.Ephc«4. Deponite vos fc-lt;undupriftinaconusrfationêveteréhominc,q corrumpif fecundu defideriacrroristrc-nouamini aüt fpü mentis vcltræ,amp; induite noufi hoïem, q fecundu deû creatus eft in iu-ftitia Si fanditate veritatis»Rom,8.Quospfciuitô^pdeftinauit coformes fîeriimaginisfïnbsp;Jij fui, vt fit ipfeprimogenttus in muftis fratribus.HincadmonctJ.Coçtjiy.Igif ficutpor-*nbsp;tauimus imaginé terreni,portemus ÔC imiginc caeleftis. Matth.ii.Difcite à me, qa mitisnbsp;fum,5^ humi lis corde. Sic iuxta róné viuere debemus,ne fimus beftijs fimiles,amp; imaginenbsp;animsc ipfi reftituere perfide verä,fpemfirma,ÔC charit3têfcruid«îinccdentes, ne falfariînbsp;inueniamur numifmatis. Apocar.14.Si qs adorauerit beftiâ Si imaginé eius,5C acceperitnbsp;charaderem in fronte fua, aut in manu fua,hic bibct de vino iræ dei,qd mixtû eft mero,nbsp;in calice irae ipfius.Bcftia,diabolus eft,Imago,fupbia.I0b.4t. Ipfc cft rexfup ornesfiliosnbsp;fupbi3r.Charaâer,peccatu eft in ope,in manu:infronte,peccatiU in manifeftatione.Hienbsp;rem.j.Frons mulierismeretricisfada eft iibi,noluifti crubcfcere.SicmanusfangutnepIenbsp;næ dicunf.i.peccatis.Efa.i.Sicut nûmus à nûmo imagine difcernif,fiefifij jgi diabolinbsp;oparione.Iohan.g, Vos ex pâtre diabolo eftis, amp; defideria patris veftri vultispficere.Sinbsp;filij Abraae eftis,opa Abraæ tacite. Hoc rcfpôfo audito,admir3ti funt,primô,qj intcllige-*nbsp;rent ilium nô latuiffe dolofum fuum commentumtdeinde prudentiam admirabifem, cuinbsp;fruftra tenderet infidias Humana verfutia.HieronymusîQui cm credere debuerât ad tartnbsp;tam fapientiâ,mirati funt q? calliditas^ oç: infidiâdi nô inueniflent locumtpropter qd relinbsp;do eo abicrunc,tanq vidi p eum amp; côfufi, infidelitatem pariter cum admiratione repor*nbsp;tantes.Sed non defierunt odire,quçin amare debebant.

9 De SaduCKorutft errore in refurredione, Matth.tt^Marc.ii.Luc.to» ARTICVLVS CVII.

INillotemporeaccefferuntadeumSaducæi,quidicuntnonefferefurre** Matt, â:ionem,8lt; interrogaucrunt eum dicentesxMagiftcr.Mofes dixitiSi quisnbsp;mortuus fuericnon habens filium, vt ducat fratereius vxoremilfius,nbsp;fufeitetfernen fratri fuo.Erant autem apud nos feptem fratresiô^ primus vxonbsp;rc duda,defunâ:us eft: non habens fernen, reliquit vxorem fratri fuo. Si*nbsp;militer fecundus 8^ tertius vfquc feptimum.Nouiflîme autem omnium denbsp;funiffa eft 8^ mulier. In refurretftione ergo cuiüs erit de feptem vxor f omnesnbsp;cnim habucrunteam.

Oftendit quantam pnicieni fidei adferat fcriptüral^ putl'fa inteiligcntia, diuinæîp vie tutisignorantia. Vndeimpofitofilentio duabus ludæo9tfedisvnicodido,fucceirichisnbsp;fadio Saducæoç£,q negabant refurredione,adeo vt nec angelû,nec animas extare femonbsp;tas à corpore crcderent,Ad.ij.Nihil elfe pütantes quod non videtur.Hi quum audifiencnbsp;Chriftum crebromeminifle vitac ætcrnaf,ôC futur! feculi,acrefurredionisiufto^,adoriîinbsp;tur ilium,experimentü faduri,vtrura cum pharifæis fentiret,q vtraep confitenf, Ad.xj*nbsp;an fibi côtraria doceret,vt caperent illum,fi fecumpugnaretîvel irriderét,fi cum pharifacnbsp;is fentiret.Anumunt pro argunienti fundamento Mofi didû,cui côtradicere nefas crat*nbsp;Dcut.iy.Vnde hac ÿfurditate putabant pofte refelli pharifæoç; opinionem, q contéde^nbsp;bant animas fuperefte corporibus,Sc corpora mortuoçt aliquando reuidura.

Refpondens autem lefus,ait inis:Erratis,nefcicntes feripturas neque virtu * tem dei. In refurredione cnim neque nubent, neque ducent vxores, fed eruntnbsp;amp;cut angeli dei in cslo»

Àdhanc

GG 4

-ocr page 380-

PARS PRIMA.

Ad hanc quæftioncm gm plus habebatignorâtif quàm inalitiæ,dignatuscft lefusre* fpondere,oftendês cosg prgtcxebant legem Mofijignarosfcripturaçî.Marc.ii.Nonnenbsp;ideo erratis,non fcientes fcnpmras neqj virtutem dei^ Hieron.Proptcrea errant,ga fcrênbsp;pturas nefciuntïö^ ga fcripturas ignorant ,côfequenter ignorant virtutem dei, hoc eft,nbsp;Chfm,quivirtusdeiefta.Co9i.(.NosautemprædicamusChfmdeivirtutem.i.Timo.i»nbsp;Finis præccpti eft charitas de corde puro,ôC confcïa bona,amp; fide non fitSatà qbus gdan»nbsp;aberrantesjcôuerfi funtin vaniloquium,volentcseflre legis doâ:ores,nô intelligentes,ne-r a, q}degbusloquunf,neqîdcgbu3affirmantu.Timo.5Malihominesôifeduâoresprofi-*nbsp;Kelurrcctio cientinpeius,crrantes,ô^inerrorcm mittentes, Fuithicfideiarticulusfemper maximenbsp;Sd^fficiiis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter gentiles, Aduy.Nouorum dfmoniorum videf annunciator efle,

quia lefumôCrefurredionemannunciabat eis Paulus,quàni etiam aliquibus ludæorum^ qui dicebanf Saducæi, Hune autem errorcm dns affirmât prouenire ex ignorantia feri-pturaçtôC virtutis dei.Erratis,g fcripturas legitis gdem,at nóintelIigitistiSi: nihil imaginanbsp;Refurreftionbsp;nbsp;nbsp;^tipra res corporeas quas videtis, imaginamini talem effe rerum ffatum in futura vita,

flfcu qbus qualemin hac videtis.Ponit ergo primo refurredióis veritatem,in eo qj mittit ad fcriptu pilcndatur ras,quæ hancpleniffime5lt;plamflime teftant.Si em fcripturas fcirent,crederent vtilt;^ de-um nó effe deum mortuoçîjfed viuentium.Roman.iÿ, Quæcüqj feripta funt,ad noftramnbsp;dodrinam feriptafunt.Ioba^.Scio q»redemptormeus viuit,ôf innouiffimo die deter*nbsp;ra furredurus fumîôi rurfum circundabor pelle mca,ôlt;: in carne mea videbo deum faluanbsp;. toremmeum,Queinvifurusfumcgoipfeànonalms.Repofitatfthæcfpesmeainfinitnbsp;meo.Ezec.'^y.Hæc dicit dns dcusîEccc ego aperiâ tumulos veftros,amp; educam vos de fcnbsp;pulchris yeftrispopulus meus.Dafi.iz. Multi de his g dormieruntin terræ puluere euigi-labunt,aliiin vitamaetern3m,alii in opprobrium vt vidcant femper. Secundo, caufalita-tem.Sienim virtutem dei fcirent,cognofcerent vtitpdeo omnia effe poffibilia,vt gerea-uit quod nó erat,reformer quod ex parte perierat.Sap.u, Tu autem dna tor virtutis cumnbsp;tranquillitate iudicas,ôi cum magna reuerentia dilponisnos.Subeft em tibi, cum volue-ris,poffe.Eft ergo deus caufaefficiensrefurredionis mortuoçi,quumfitfupranaturam«nbsp;i.Theffaloni, 4 . Si credimus quôd ï efus mortuus eft,ôi refurrexit,ita ôC deus eos g dor-, mieruntper lefum , adducet cumeou»Coç{J$, Sicut in Adam omnesmoriunf,itaôf innbsp;Chfo omnes viuificabunt.Omnes gdem refurgemusfednô ornes immutabimur.In.monbsp;méto,in idu oculi,in nouiffima tuba.Canet em tuba,amp; mortui refurgêt ïcorrupti,amp; no»nbsp;tmmutabimur,Matth.i4.Et mittet angelosfuos cum tuba,ôC vocem3gna,amp; congrega-bunt eledos ems à quatuor venus,à fummo cæloçj vfq; ad terminos eoçf.Caufam finalem indicartdnslohan.y* Nolitemirari hoc,ga venir hora,in qua omnes g in monumeiinbsp;- tis funr,audient vocem filfi deitamp; procèdent g bona fecerunt,in refurredionem vitaeiquînbsp;vero mala eg€röt,in refurredionem iudicii.i. Coçi.s-. Omes nos manifeftari oportet annbsp;tribunalChriftijVt référât vnufgfqj propria corpis,proutgeffit,fiuebonum,fiuemalum.nbsp;Heb.9. Statutum eft hominibus femel mori,poft hoc autë,iudicium. Hinc dns admonetnbsp;Mat.io,Eumtimete,quipoteft amp; animam corpus pdere in gehennam. Hæc enim fo-la fidelium eft fpes ôC gloria.Vnde.x.Macha.v.Terrius filius aitîE cælo ifta poffideo,fednbsp;propter dei leges nunc hæc ipfa delpicio,qm ab ipfo me ea recepuirum fpero.t. Coçi.ft.nbsp;Si in hac vita tm in Çhf o fperantes fumus,mîferabiliorcs fumus oîbus hominibus, NunCnbsp;autem Chriftus furrexit à mortuisprimitiædormientiumîqmquidem perhoîem morsnbsp;06 per hoîern refurredio mortuo磻Tertio,infinuac refurgentium qualitaté.Luc.ro.Filiinbsp;huius feculi nubflt,ô6 tradunf ad nuptiasxilli vero g digni habebunt feculo illo 1S6 reliirre-dione ex mortuis,neqj nubent,nelt;^ ducent vxores, neq; vitra mori poterut,çqualcs cmnbsp;angelis funr,S6 filii funt dei,cum fint fiJi) refurredionis. Roman.g. Q^odfi fpûs eius quînbsp;fufcitauit lefum à mortuis,habitatin vobistquifufeitauitJefumChfm à mortuis,viui*nbsp;ficabit ÔC mortalia corpa veftra,propterinhabitantem fpm eius in vobis ,i.Coçi.4.Ha-bemusautem eundemfpmfidci,ficut feriptum eftPfaKiiy.Credidi, propter quod locu-tus fam,ôc nos credidimus,propter quod SC loquimjjr,fcientes quoniam qui fufcitauit lenbsp;^fum,ôC nos^cum lefu fufcitabit,ÔCconftituetvobifcû.Q^ illicarnalcscarnalcfapiebâtrcnbsp;furredioné,oftendit quod nô fit corpalis vita tunc,quo fadum eft,vt dogma co?t ftatimnbsp;obtufa opinióe,8Cinualidofundamentocócideret. Hic vbi vices funt nafccntiu ac moriSnbsp;tium,coniugium adhibef ad propagationem humani generis. Cæteçt iam erit abforptanbsp;mortalitaSjôC homines erunt fpirituales,quod futurum eft in refurredione,quæ nos red-det eofdem quidcm,fed immutatos,neque ducet quifquàm vxorem, neq? nubet vlla,fednbsp;quemadmodum in cælisangeli,quoniam inter eos nulla eftmortalitas,nefciunt vfummanbsp;trimonij.Phir.î.Noftracâuerfatioin cæJis eft.VndeôC faîuatoré expedamus dnm no-Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrun»

-ocr page 381-

ARTICVLVS CVIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLX3CÎ^*

firam Icfum Chfiftutn,quircformabitcorpushumilitatisnôftræ, côfigüratum córpori clantacis fuse, fccundumoperationem vinutis fuae,q«aetiampoffi£ fubiiccre fibi omnia.nbsp;Ecce quanta gloria refurgentiuin Chrifto,qa fimilcs ei crunt,fcdnô æquales.hGo^jy,nbsp;Alia Claritas folis,alia claritaslunæ,alia claritas ftellaçi, Stelladiffcft à itellain clariiate,nbsp;ficSCrefurredtio mortuoçi.Ecce dos prima claritatis. V nde Mat.ij, Tuncfulgcbunt ia- Dotes tetnbsp;ftificut fol in regno patriseoçs.O quanta iucöditas,tot vidcrcIuminaria.Non ergo crût furgétiumnbsp;tunccarnalijfed fpflali voluptate fruentes. Petrusdnm cernens in transfiguratiöe quod- quot*nbsp;dam fpecimen huius oftendiffe, omnium quæ in caelis in terris crant^ oblitus, aitt Do*nbsp;minCjbonum eft noshicefle.AdhaHC pulchritudincmfeftincmus,ôCtoto cordefufpire-*nbsp;mus.Ephe.y.Eratis aliquando tencbrar.nûc autem lux in dno,vt fiiq iucis ambulate. Se-gt;nbsp;cundajimpaiTibilitas.i.Coçi.iÇtScminaturin corruptionc,furget in incorruptioe.Opor-'nbsp;tet enimcorruptibilehoc inducreincorruprionem,ôCmortalehocinduereimmortaIita-lt;nbsp;tern , Cum autem mortale hocinduentimmortalitatem, tuncfiet fermoquifcriptus eftnbsp;Ofee.iî, Abforpta eft mors in vidoria. AnfelmusjSanitatc perfeda hie €aremus,a primanbsp;natiuitatis die efurimus,fitimuS,vnus clauduS,alter fcabiofus, amp; qbufdam delinimur mc'-dicamentis,ncfummaficmiferia. Infuturo autemfumma fanitas erit, de quaPfalmo^fi.

Salus autem iuftorum à dno.Seddicis,vndiqjfanusfum. Quid dicis o homo? tangaris fufte,amp; clamabis,tclt;5 deceptum querulaberis. Ibi êC longæuitas vitæ erit,quam hic nuk .nbsp;lus perfede h3bet.moriturus,quantumlibet viuat diutius, fomnium fibi videf effcj cû monbsp;ritur,quod vixit.Hinc Gene.y.dicif .V ixit Adam.95O.annis,ôc m or tu us eft. Sed Efatay»nbsp;Apoca.n.Et abfterget deus omnem lachrymam ab oculis eorû, amp; mors vitra non erit,nbsp;ncty ludus.neqj clamor,neqj dolor erit vitra,quæ prima abierunt.Ideo Gala.6. Quat fe-»nbsp;tïiinauerit homo,hæc Si. metetiquoniam qui feminat in carne fua,de carne metet corru-*nbsp;ptioncm:quiautemfeminatinfpiritu,defpiritu metet vitamæternam. Tertia, Subtilitasnbsp;hCorinth.iç.Sed dieet aliquisîQuomodo refurgent mortui? quali autem corpore venknbsp;^nt?Infipiens tu.quodfcminas,non viuiheatur nifipriusmoriai. Etquidfeminas? Nonnbsp;Corpus quod futurum eft feminas,fed nudum granum,vtpotc triîici,aut alicuiuscaeteronbsp;rum.Deus autem dat illi corpus ficut vult,Sc vnicuiq^ feminum proprium corp«s.Scmknbsp;natur corpus animale, furget corpus fpirituale. Hinc omnia illi peruia, quemadmodumnbsp;dominus claufis ianuis fteiit in medio difcipulorum, lohan. lo. Petrum animale adhucnbsp;corpushabentem,è carcere eduxit,fed ianuis apertis,Adu.ii.Quarta.Agilitas.i.Corin-thioçî.iÿ.Seminatur ininfirmitate,furgetinvirtutc. Ipfam quodammodo voluntatisfenbsp;quitur cogitationem.AnfelmusîNuncpartim agiles fumus,fcd in hoc à p.afferibus fupegt;nbsp;ramur,fed tune ficut angeli à cæloin terramdidovelociusmoucbimur. Videsenim cônbsp;quantaceleritatc Abacuc delatus fit Danieli,à ludæa in B3byIonem,Danie.i4.amp; Philip^nbsp;pus redudus in Azotum, Aduû.g, Nunc enim corpus quod corrumpitur, aggrauat anknbsp;mam,Sapicn,9.Ideo.i.Corinth.iç.Seminatur inignobilitatc,furgctingIoria.Ephefi.4,nbsp;Donee occurramus omnes in vnitatem fidei, 8C agnitionishlq dei, in virum perfedura,nbsp;in menfuram aetatis plcnitudinis Chrifti. Obferua quod non dixit, in menfuram corporis Chrifti, fed aetatis plenitudinisChrifti. Nam fandi omnideformitate(natura £rgt;nbsp;rante, ve] alias contrada)reformata,in tali refurgét ftatu,in quofuiflent illa ætate,vel fuenbsp;runt, quæiucundafimuh^robuftaeft ætasôCflorida. Sed vndemiferis nobis tanta glo--ria^Audi dominum lohan.ii.Si quis mihi miniftraucrit, honorificabit eum pater meus,nbsp;qui eft in cælis. Roman.6. Si cnimcomplantatifadifumusfirailitudini mortis eius,fimuinbsp;oC refurredionis chmus.Vnde dominus Lucæ.xi. Hisfieri incipicntibus,refpicite,amp; Ic^nbsp;uare capita vfa, qni appropinquatredéptio vfa.Côtra maloçe i5lenacalamitas.Apoc.i.nbsp;Dicunt mqntibusôc petrisîCadite fuper nos,ÔC abfcondite nos à facie fedentis fup thronbsp;num,S^ ab ira agni, quoniam venit dies magnus iræipforum, amp; quis poterit ftare?

De refurretdione autem mortuorum non legiftis quod ditdum eft a deo s dicente vobiszEgo fum deus Äbraam,amp; deus Ifaac,amp;[ deus lacobC'Non eftnbsp;deus mortuorum,fed viuentium : Et audiences turbæ,mirabantur in dotdri*nbsp;na cius.

Hieronymus ad côprobandam refurredióis veritatê,multó aliis manifeftioribus cx-cmplis vti potuiflet,ficut Efa.ig.V iuent mortui tui,intcrfcdi mei refurgêt.amp; Dan.ix.Sed Saducæi q animaçi interitum prædicabant,nô nifi qnqj libros Mofi recipiebant.Stultuninbsp;ergo eratmde proferre teftimonia.cuius autoritaténô fequebanf.SicôC hodiein ccclefianbsp;^dani ad puerfum fuû cóftabiliendü dogma,nonnulla reqciunt quae ipfispalâ aduerfanf,nbsp;quod cé«

-ocr page 382-

PARS PRIMA.

quod cois t fi tenet ac tcnuit ecclefia, qd certiffimfi erroris amp; pcrucrfi cordis eft indicium.! Mofcs inquit,cuius cum in cætcris autoritatem agnofcatis,hic non eft rcqciendus. Mar.nbsp;11.De mortuis autem quodrefurgant,non legift s in hbro Mofi Exo.j.fuper rubu, quo^nbsp;modo dixerit illi deus,inquicns:Ego fum ÔCc. V os ergo muitum erratis.Luc.io. Omnc»nbsp;cnim ci viuunt. Oportet ergo vt animse viuant,quum corpora mortua fint,amp;:quia crcatanbsp;ra refertur ad deumrelatione reali,quae nonfundat nifi in ente : id ergo cuius deus dicitutnbsp;deus,oportet realiter efte aliquid ? Hi itaqj ft toti periffent morte corporum,non dicereCnbsp;effedeum illorumjfedfuifle.Quodfi eft deus iHorum,vtiqjviuuntillorum animae,viuuncnbsp;iSc ipfi toti quodammodo fpe refurrcdiionis.Quid cnim magni eft,fuperftitcs animas innbsp;priftini corporis domiciliumreuocarett’Populus afit quum vidilTet omnibus os obturarinbsp;prudcntibusrefponfisjadmirabatur eius efficacem ôC promptam doftrinam.

ÇDcmandatomagno«Matth.îx.Marc.u.

ARTICVLVS CVIIL

ir-^HanTaci autem audiences,quod filentium impofuiOèt Saducæis,co«uc ®nbsp;nbsp;nbsp;Iy nerunt in vnum.Et interrogauit eum vnus ex eis legi fdoótor,tcntati8

A eumtMagifter, quod eft mandatum magnum in lege.

Nihil charitate fublimius 8C vtilius,fine qua omia alia nihilj.CorJs.Gaudentes phari faei refutatos Saducæos, amp; lefuni exipfojçt fententia refpondifte, ac illos obmutuifle,cxgt;nbsp;probrata etiam infcitiafcripturarum, rurfum fefe velut recepto fpiritu conglomérant,acnbsp;vnum quendam legis peritumfubornant,qui doda videlicetquæftione Chhftum adorlnbsp;retur.ChryfoftomusîFrequenterludæi diuerfisinterrogationibus dnmtentantes,fibi q*nbsp;dem acquifierunt interitum,nobis afit prouiderunt falutem.Nam verba Chrifti illis pro-*nbsp;fecerunt ad confufionem,nobis autem ad ædificationem: quoniam refponfis eius vi nee-bantur,fednon placabatur.Malitia enimfrequenter confHndit,placaf autem nunquam.nbsp;Debuiflentquidemtimerc Saducseorum exemplum,vt ne fimiliter côfunderenf. côfutatinbsp;fuerant in denarq oftcnfionc,fed maleuolentia Sc liuor nutrit impudéti am,SC ardens manbsp;litia dum fe fatiare feftinat,non afpicit exitum rei, vttantummodo alteri noceat,nec fibinbsp;parcens.Venenaenim inuidiae fuperaripofl'unt,fed difficile conquiefcunt.Conueniuntnbsp;vt multitudine vincerent,quem ratione non poterât.â veritate fe nudos effe profeffi funt,nbsp;quife multitudine armauerunt.DicebantenimtvnusIoquatur proomnibus,Sc omneslonbsp;quanf p vnfi, vt fiquidc vicerit,oés videamur viciffetfin afit vidus fuerit,folus videaf eófunbsp;fus. O pharifæi,q oîapropter hoîesôCfacitisSCdicitisîputatis qavnovido,hominesnanbsp;intelligant vosefle vidosî’Nunquidnonconfcientiæ veftrac fendent feeffe confufast’ Lenbsp;uis eft confolatio,qui in feipfoconfufus cft,quod ab alijs ignoratur. Duplici notatus eratnbsp;dignitateîvitæ,quiaphariffus:dodrinaf,quiaIegifdodor,Hieronymus:MaleuoIcntia3^nbsp;liuor nutrit impudentiam.Qyicunq} nouit,5c interrogat non voto difeendi ,fed ftudio conbsp;gnofeendi an nouerit illequirefponfurus eft, infimilitudinem pharifæorum, nonquaiînbsp;difcipulus,fed quafi tentator acccdit.Marc.it.Et acceffit ynus de feribis, qui audierat il'nbsp;los conquirentesîSCvidens quoniam bene illis refponderit, interrogauit eum quod effetnbsp;primum omnium mandatum. Hieronymustlnterrogant mellitis verbis, amp; circundant,nbsp;ficut apes melportantesin ore, ôC aculeum à tergo. Magiftrum vocat, cuius non vultnbsp;effe difcipulus.Vnde Iohan.9.Pharifæi cæco nato dixerunt:Tu difcipulus illius efto, nosnbsp;Mofi difcipuli fumuSjfed quo fub blanda fpecie facilius decipiat. Chryfoft omusîDe magno interrogat,qui nec minimum impleuit. 111e interrogate debet de maiori,qui iam mlnbsp;nora impIeuït.Erat tunequ^ftio inter Iudæos,quod maius effet mandatum,eo quod phanbsp;rifæi auari facrificia etiam parentum præferrent honori, fuis commodis confukntes,nonnbsp;aliorum falutitalq aliudiudicabant.quare provtraque parte rationes habebant, quibusnbsp;refpondentem arguèrent', quod ôC domino contingere fperabant, vt reprehenderetur,nbsp;quafi qui emendaturus effet Icgem.

t Alt illî lefus: Diliges dominum deum cuum ex toto corde tuo, 8ô in tota anima tua, in tota mente tua. Hoc eft maximum primum mandatum.nbsp;Secundum autem fimile eft huic ; Diliges proximum tuum ficut teipfum. Itinbsp;his duobus mandatis tota lex pendec prophets.

Ponic

-ocr page 383-

AR TIC VL VS GVIIt


fö. CLXX)e*


Ponit tria. Aäum»piliges,inquit ChryfoftomusîNon dicit,ti'mebisîquia dtligcrem» lus cft q timerc.i.lohâ.4,Pcrfeâacharitas foras mittittimorcm.N on folumcognofces,nbsp;qa deum côgnofcercnawrac cft corruptac,vt claret Rom.i.Qui cum cognouiffent deumnbsp;Bô ficut deôglorificauerut,aut gratias cgcrunt.DiUgerc vero,religiofi eft cordis.Cânt.i,nbsp;Rcdi diligunt te, Diligerc enim ab eligendo fumptum,qiiare nihil illi charius rcputan^nbsp;dum.Cant,S’*Nunciatedilclt;âo,qaamorc langueo.Obieérumtdominum.quiàguberna^


fumnîeluntindeo.Velquiabonum.AuguftinusîCuniifta non diJigantur, nifi quia bo' ^ nbsp;nbsp;®

na funttpudeat non amare bonum iftud,à quo omnia bona funt.Matth,i9,Nemo bonus nifi folus deus.Iaco.uOmnc datum optimum,amp; omne donum perfeduni,defurfum eftnbsp;defccndcns à pâtre Iuminum,apud quemnonefttranfmutatiojnccviciffitudinis ob um*nbsp;bratio.Aut qma pulchrum.Dionyfiusî Omnia bonum St pulchrum dcfidcrant.Sapîæ.ij*nbsp;Et fi fpecie eoçi deledati,deos putaucrunt, fciant quanto his dominator eorum fpeciofi-or cft. Spcciei enim generator hacc omnia conftituit. Aut tertio benignum. Ambrofiusînbsp;Quid tam infitum naturf ,qüid tam impf efiunt hUmanis afFe(ftibus,quànî vt diiigas diligSnbsp;tcmr.i johan.4.Nos ergo diligamusdeu,quoniam ipfe prior dilexit nos.In hoc eft chanbsp;ritas,non quafi nosdilexerimusdeum,fedqmipfepriordilexit nos,S£mifitfiliumfuumnbsp;propiciationcm pro peccatis noftris. BernardustSijotum me debeo pro me fadio, quidnbsp;pro me fic tcfedo^Nec cm tarn facile refedlus fum q fadus. Siquidem in faciendo dixit,nbsp;otfadafunt:inreficiendo dixit multa,geffit mira,pertulit durât nectantu dura,fed St in-lt;ligna.Hiere.51. In charitate perpétua dilexi te,ideo attraxi te miferans. Modum,quia exnbsp;toto corde.Auguft.Totum exigit à tc,q totumte fecittfednoUtriftis cfle,quafi nihil vn-lt;le gaudeas,rcmaneat in te,cxhoc em tetum diligis tCjqa diligis deum ex toto corde. Exnbsp;toto cordc,vt fitfuauisaffedui,contra male diligentesillecebras huius mundi.PfaIm.55,nbsp;Guftate St vidcte,qm fuauis cft dfis.Pfal’.i44.Suauis dominus vniuerfis,ôc mifetationesnbsp;riusfuper omia opera fius. Chryfoftomust Quid cft diligere toto corde,nifivt cortuunbsp;tiSfit inclinatum ad vllius rei declinationeampliusq dei.nec delederisquafifpecicmu-*nbsp;diamplius q dci,fiue auri.fiue fîIioçt,Stc.fedhafC omia aeftimestibi eflein deo,vt præ hisnbsp;lt;imnibus ames deum .Si aut in aliquo horum amor ruus fuerit occupatus,iam no ex totonbsp;torde amas deö.Pro quanta em parte cor tuu fuerit ad aliquam rem,pro tanto minus cftnbsp;8d deum.i.Coçî.ô.Qui adhæretdfio,vnus fpiritus cft.Tota ergo voluntatis intentio adnbsp;cum dirigaf.Nam ficut cor principiû eft motus naturalis in corpore,fic voluntas eft prinnbsp;cipium mouens anima ad fuos adus voluntarios.Tota anima,vt fit intelledui puia lux co In tota sthtnbsp;tra fallacias St errores.Chryfoft.Quid eft,in tota animaî’ Id eft,cerriÄrimü animû haberenbsp;*n veritate Stfidc.Si cm coeperis dubitarc de deo,iam nô tota anima diligis.Tota mente,nbsp;vt tota mentis cogitatio circa ipmoccupef.Mente cm cogitationes difponimus,vtdicitnbsp;Grego .Chryfoft.Quid cft tota mente,nifi vt ornes fcnfustui,qpertinêt admétem, dconbsp;vacentî'Cuius intelledus dco miniftrat,cuius fapientia circa deum cft, cuius cogitatio cànbsp;quae dei funt,tradat, cuius memoria quae bona funt,recordaf, tota mente deum diligit,nbsp;riCo9£,i4.PfaIlamfpfi,pfallam ôtmétc.Pfar.i44.Memoriâ abundätiae fuauitatis tuæcrunbsp;lt;ÎIabunt,ôt in iuftitia tua cxuItabunt.Pfar.7^«Rcnuit cófolari anima mea. memor fui dei,nbsp;Stdeledatusfum.Mar.n.lefus aut rcfpôditci,qaprimû omnifl mandatö eftjAudi Ifraelnbsp;dfis deus tuus,deus vnus eft,St diliges dfim deum tuum ex toto corde tuo, St ex tota anima tua,St ex tota mête tua,Stextota virtute tua.Ecce quartu,vttqta virtus execUtiua fcnbsp;cundum fuâm poffibilitatcopcref.Cant.S.Foftiseft vt morsdjledio.i.Iohan.s.Non dilinbsp;gamus verbo nelt;^ lingua,fedopercSt vcritate.I0h.t4.Qui no diligit me, fermonesmens no feruat.Cumjrgo charitas fit habitus infufus.Ro.y.Charitas dei diffufaeftin cordinbsp;ousnoftriSjjJerfpmfandum,qdatus eft nobis,St nô acquifitus,ideodcpcndetexadioncnbsp;^ei infundetiSjCui infufioni per peccatu obftaculum ponif, Hine Eccî.i.Qui diligflt illfl,nbsp;conferuabunt verbum illius.Roma.g.Quis nosicparabit à charitate Chrifti^Tribulatioÿnbsp;9n anguftia. antamest'an nuditasî’ an periculumt’anpfecutiot’angladiust* Sicut Icriptunbsp;cft,Plalmo,45»v^i3 propter tc mortificamur tota die,f ftimati fumus ficut oues occifiois *nbsp;Sed in his oïbus fuperamus projster cum q dilexit nos.Marc.ii.Secfldum aut fimilc eft ilnbsp;litDiligesproximfi tuum tanquàm teipfum. Duo nos ad intcritum ducnnttmala dodri- Duoad/nnbsp;riäjStcorrupta vita.Vtigii nonincidamusinmalam dodrina,diligenduseft deustne aut terituduc?nbsp;ntperuerfa vita,diligendus cft proximus.i.Coçt.(5.Charitas no agitperperam.Legifpc tiaquse,nbsp;ritusquæfiuit de magno mandatot dixit dominus diledionisdei, mandatum maximumnbsp;Optimum,quia fingula magna funtti.Corinth.ij. Maior his charitas^fcilicet fide St fpe.

^lam dU

-ocr page 384-

PARS PRIMA,

Nam dileclio proximi,magnum cfttfcd nonprimumjedfimilcquia qui proximûamat, dei imaginem amat.Gene.i, Faciamus hominem ad imaginem ÔC hmiliiudinem noftra*nbsp;Et hæc eft ratio amandi proximum perinde ac feipfum : quia dei imago amp; fimilitudo cftnbsp;Diligendi æque vt ipfe,quantum eft ex natura.Quare primû nemo vere feruac, nifi feruet ôC fecun-'nbsp;j^ximimo dum fimile,t,lohan.4.Ei hoc mandatum habemus à deo,vtquidiIigitdeum,diligatôCnbsp;dus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fratrein fuum.Si quis dixerit,quoniam diligo deum,amp; fratrem fuum oderit,mendax eft.

Qui enim non diligit fratrem fuum quern videt,deum quern non videt^quomodopoteft diligereî’Ponit modum,ficut,inquit,tcipfum.Veraciter,vel quia bonus vel vt fiat bonus»nbsp;Qui enim diligit iniquitatem, oditanimamfuam. Pfaf.io.Iohan.ij-. Hoc eft præceptun»nbsp;meum,vt diligatis inuicem,ficut dilexi vos.Auguftifi.Qui diligit hoies,aut quia iufti funt,nbsp;aut vt iufti fint,amare debet.Ordinabilitcr,vt deum fupcr oia,deinde aiam,hinc corpus»nbsp;Sicproximunonfupra nec contra deum, inde in eobonafpiritualiaanimæ, poftea cor^nbsp;poris.Cant.i.Ordinauit in me charitatem.Efficaciter,bona procurando. Sc mala dcuPnbsp;tando.Roman.i5,Diledio proximimalum non operafj.Coçi.ij.Non gaudet fuperini-quitate,congaudetautem vcritati.Perfeufranter.Prouerb.17. Omni tempore diligit quinbsp;amicus eft. Diligendus ergo deus in fe,6c propter fejproximus in deo,amp; propter deum.nbsp;His duobus non eft aliud maius,quoniam totius legis fummam compleduntur.i.Tim.i,nbsp;Finis autem praecepti eft charitas de corde puro,confcientia bona, amp; fide non fifta, Ro-*nbsp;ma.o.Plenitudo legis eft diledlio.Qui enim diligit proximu,legem impleuit.Namnonnbsp;aduiterabis,non occides,non furaberis,non falfum teftimonium dices,non concupifces»nbsp;Sc fl quod eft aliud mandatum,in hoc vcrbo inftauratur. Diliges proximu tuum ficut tc*nbsp;ipfum. Mar.ii.Maius horum mandatum aliud no eft. Ait illi fcribatBene magifter,in venbsp;ritate dixifti,qiiia vnus eft deus,ôC non eft alius præter eum, Sc vt diligatur ex toto corde»nbsp;Sc ex toto intelIe(ftH,SC ex tota anima,SC ex tota fortitudine: SC diligere proximu tanquanbsp;feipfum,maius eft omnibus holocauftomatibusScfacrificiis.lefus autem videns quod fanbsp;pienter refpondiflet,dixitilliîNonesIongc à regno dei, Siquidcm quicquidin tota le*nbsp;ge præcipiiur,quicquid docent prophetæ, hoc totumin his duobus praeceptis compre*nbsp;henditur. Quifquis enim deum totopedore diligit, nihil negligetquodillepræcipitînbsp;Sc qui proximu diligit tanquàm feipfum;nihil faciet alteri quod fibi nolit ficri.Tumpha^nbsp;rifæus propemodutn extentatorefadus difcipulus,intelligebat quid eftet optimu ,tantunbsp;hoc deeratjVt,affeclufequereturquodintelledutenebat,SCnon pergeretinfidiari. HoCnbsp;diöo dominus pharifæos auaros, qui conuenerant vt reprchendercnt, ore illius repre-hendit,facrificia oblationum magna ob fuS quæftum facientes, proximo negledo. Mat.nbsp;ly.Atq^inde tacitemordet confcientiamillorum,qui lefumoliebanturinfidiascapitales,nbsp;Eoi^ dum illi tantum interrogaftent de fummomandato, cuius obferuationem fibifaifonbsp;arrogabant,vitro adiecit,SCfecundum de diligendo proximo. Nondum enim fufpicabanbsp;tur Chriftum elfe deum,certe proximü Sc benemeritum negate non poterant,in quem lanbsp;mea machinabantur, quod nemo fibi vellet accidere,

5 Congregatis autem pharifæisjinterrogauit cos Iefus,dicensî Qj.n'd vobis videtur de Chrifto,cuius filius eftf Dicunt eüDauid. Ait illistQjiomodoef**nbsp;go Dauid in fpiritu vocat eum dominum,diccns, (PfaF.cix.) Dixit dominusnbsp;domino meo.fedc a dextris mcis, donee ponam inimicostuos fcabelium pe«*nbsp;dum tuorum f Si ergo Dauid vocat eum dominum,quomodo filius eiusnbsp;Et nemo poterat ei refpondere verbum, neque aufus fuit quifquam cx illa dienbsp;cum ampiius interrogate.

HieronymusîQui ad tentandum lefum fuerant congregati,Sc veritatem fraudulenj-tainterr^atione capere nitebantur,occafionempraebueruntconfutationis fuae.Quanq igiturceflabant à tentando,lefustarnen nonceflabat à docendojfedvbimaiorphari-*nbsp;faeorumfrequentta cöueniiret,tot quaeftionibus pulfatus ab illis, propofuit SC Ulis quæftionbsp;nem viciflîm,quæ adillorum falutem pertinebac, obfeure quidem SCperænigmafubindinbsp;cans,fibi non folum effe humanam naturam,in quam fæuituri erant,SCquam videbant,vcnbsp;rumetia diuinâ,quâ vträqj exipfis fadis poterat cóielt;Sare,ntfi liuor,odiü,3mbftio,auarinbsp;ti3,cætera'c5 vifia animos eoçt excaecaflent.Quia em pu^^hominê Chf m putabät,fubufrnbsp;tit eoçî opinioné,docens veritatë per Dauidprophetâ, diuinitaté fuä prædicâdo no manbsp;nifefte, ne occafionéhaberent fæuiendi tanquàmin blafphemfi,fed feripturæ ,Sc confcîaenbsp;ipfûÇi teftimonio,ne veritatem tacereiyob quâ praedicandam vçnit.Iohan,i8.Ad hoc venbsp;ni in mû-»

-ocr page 385-

ARTICVLVS CVIII» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. clxxxi.

ta

niinmundu,vttcftimoniumperhibEam veritati» CyprianustTfllerrogat deillo qucm credebant cflc ventuçî.Rffponderût incödanter,Dautd. promittitur cmDaaid,quate*nbsp;nas adnatarx humai^ propagationê.Pfal.i5i,Iurauit dfis Daaid veritatcm,amp; nó fru»nbsp;ftrabitar cam, de fracia ventris tui ponam fup federn taam.Hierc«tj»Sufcitabo Daaidnbsp;germcn iuftG,äV regnabit rex Si fapiens crit,óC facict iudidü «S^ iuftitiam in terra,Vndcnbsp;Roma.i.Qui fatras eft ei ex femineDaaid fecundücarnc.Marc,ix. £trefpondens Ie-»nbsp;fus,dicebat docensintempIoïQuomodo diefit fcribaeChriftöfilifi elïcDauid» Ipfe cmnbsp;Daaid dicit in fpu fando.Lac.io.ln libro Pfalmoçî amp;c.Qui confiftit,vt fi filius é Da-uid, pater filiü appelfet dnm, quu maior fit autoritas progenitoçî qaàm nepotuî’Chry*nbsp;foftomusîFilius nobis poicft,qui poft nos futarus cft î dfis aût effe nonpoteft,nifî qnbsp;aut cft nobifcuni,aut ante nosJtaratiocinatar dominas,nô qaia velit oftendere Chri-ftam Daaid filium non eiîe,fed vt falfam opinionê illoçî in melias reducat, qua illû fo-ïum hominem,non ctiam dsum credcbant.Declarat itaqj qj non fit aduerfarius deo panbsp;tn,fed multam cumillo habear concordiamtfiquidem inimicos eius humiliat,quo fimalnbsp;amp; confeientias illoçt terrore ccncutere curat, vt à concepta defifterent malitia, Efa,6î,nbsp;Calcaui eos in furore meo,ôc cqnculcauieos in irameaj.Corinth.iSquot;.Oportetilium xe.quot;nbsp;gnare donee ponat ornes inimicos fub pedibus eius, Nec erat quifquam illoçt quipofletnbsp;nodum foluerc,propterca qj dediuina lefu natura nihil adhuc fufpicaripoterant, Si-qaidem Chriftus vt fecundü corpus humanû erat filius Dauid, ita fecundû diuinam nanbsp;turam dfis eft omniü,non modo Dauid.Hoc myfterium nondü intelligebant feribæ SCnbsp;pharifei,q fpm habebant carnis. i.Cor.x.Animalis homo non pcipit ea quac funt fpiri-tus dei,Dauid aût afflatus fpû cælcfîi,vidf bat in Chrifto nondum nato quiddâ hominenbsp;imaius,quûipfe nihil aliud eflet q homo.Neq; quifquampofthac aufas eft ilium adorirtnbsp;quæftionibus,quû vidèrent infidias in ilium intentatas,in fuum caput reciderc, Marejz.nbsp;Ét multa turba eum libenter audiebat,Hiero,Pharifæi Si fcribae fermonibus confutati,nbsp;cum vitra non interrogantîfed apertiflime comprehenfuni,poftmodü_Romanæ tradütnbsp;poteftati.non emtacueruntvolentes,fedquidampliusintcrrogarét nô h^entes, Ori-genestSitnterrogaffent cxvoluntate difcendi,nunquam ci taliapropofuiflentjVtpoft-modum non elTentaufi interrogarexfed tentantci; interrogabatjidco obftrucrc eos voluit interrogationc fua,vt crubefeentes quiefeerent ab audacia fua,Prouer,5Jpfe delu-det illuforcs, Si manfuetis dabit gratiam.

ÇDe doclrina pharifæoçt audicnda,Matth.xî,Marc,ii,Luc.xo,

ARTICVLVS CIX,

Vncïefus ïoquutus eftad turbas.SC ad difdpulos fuos,dicês:Supev ÎVlatt,x)» cathedram Mofi federût feribæ ÔC pbarifæi. omnia ergo quæcûcp dinbsp;xcrint vobiSjferuatc ôi facitc:fecundû opera veroilloRz noliteface^nbsp;te.Dicût enim amp; non fadunt.Alligant aût onera grauia ÔC importabilia,ÔCnbsp;imponunt in humeroshominum,digito aût fuo nolunt ea mouere»

lt;^àm perniciofa peftis fit hypocrifis,fuperbiæfilia,deoSlt; hominibus abominabilis, amp;ipfi hominidamnabilis,clareoftendit. Quia ergo difcipulos orbismagiftros mißt,nbsp;merito eosadmonet neimitentur pharifseeçt arrogantiâ Si ambitiofam mente, SC fim-pliciter ne cogitent quomodo placeant hominibüS,Auerfus igituràpharifaeis, in qbusnbsp;nullam videbat effe fpem vitæ emédatioris,turbis ac dtfcipuiis loquitur.ChryfoftJ deonbsp;dominus conuertit adfuosfermoncm,vtpharifæorumôCfcribarum confufio,illoçt fieret difciplina,infruduofum naqj eft verbum,in quo alter confunditur,ôC alter non eru-ditur.Hoçt autem malitia quonia crat deplorata,nullislt;ç remedijs fanabilis,reftabat vtnbsp;admonerctur fimplex populus amp; rudis,ne ho^ fucis SC artibus circunuenireturtqui quunbsp;clfentomni rcligione vacu^tamen fummam fimulabant pietatcm,non alio fpeólantes,nbsp;3uàm adgloriamS^ quæftü fuum,Sc hac de caufa modis omnibus obftrepentcs gloriacnbsp;ei,ac proximoçt faluti.Hos lefus depinxit fuis coloribus,id'cg populo audiente, vt vi-^arçntur qui corriginon poterant,ôc definerétfallerequi nolebant refipifeere, Nô eratnbsp;hoc aliénas famæ obtrcdarcjfed fimpliciû faluti confulere ? Quum igitur toties illis ob-ftruxilTet os tefte multitudine,ne prorfusilloçe autoritas concideret apudpopulum, cuinbsp;dodorcs pfidcbantjaudicndos quidem docec,fcd nonimitandos, Reuerétia qua illoçinbsp;H H mores

-ocr page 386-

PARS PRIMA.

. nbsp;nbsp;. . mores no promcrcnf. Janda eft autori cuius pceptarcdfânt.Sc Jent in eâtIicJra Moff*

d a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habcntur,docët.Eos igitur qui docétdiuinam lcgem,«iam fi ipfi n3

tdeant faciant,audire oportet. OrigenesïAnte aduentum Chrifti quida fedebant boni,qui fe«* ‘ cundumrationemdidaMofi interpretabantur,quidammale. Sic amp; fuper cathedramnbsp;Chrifti quidam bene fedent,qui verbum Chrifti bene interpretantur : quidam male,^nbsp;eiufmodi funt de quibus faluator Matt.y.Qui foluerit vnfi de mandatisiftis minimis,^nbsp;Jocuerit fic homines,minimus vocabitur in regno cæloçj.Hoj^ quidé dodrina audic-*nbsp;da,non vita imitanda.Nam propter fuas traditiones irrita faciunt mädata dei, Mat.if»nbsp;GloftaîDodrinam tenete,non vitam.OrigencSîQyid dodoreiUo miferabihus, cuiu#nbsp;vitam difcipuJi cum nô fequütur,faIuanturîCûimitâtur,perdûtMr^ ChryfoftomusîFrCnbsp;quêter de homine malo dodrina bona procedit. Ecee terra vilis preciofum auru pro*nbsp;ducir.nunquid propter terra vilem aurum contemniturl’Non.Sicnosdodrinam boninbsp;cJigétes,malosmorcs contemnamus.nâSlt;apesflores,nonherb3s,requirfit.Si viuerenCnbsp;quemadmodu docét,totos oporteretimitari.Nflcquae docét,ipfinonpræftât.Chryft*nbsp;ftomustFidé prædicâtjôCinfideliter viuûtjpacem ahjs dant,fibi non habet: veritaté ladnbsp;dant,ôC médacia amantiauaritiâcaftigant,cupidit3fera exercét.In aliis auftcri,in fele*nbsp;nilTimi.Alligant onera grauia,quo ad afFedumiSC importabilia, quo ad effedü: amp;imponbsp;nunt ea in humoros hominû,fed nô in fuos.Sed digito fuo nolunt ea mouere, quanquinbsp;polfint.ChryfoftomusîCirca tuam vitam efto aufterus,circa aliorum benignus,audtâtnbsp;te homines parua mandantem,ôC grandia facientem.C^ando is qui docet,non folü donbsp;cct,fedSC opcratur,videtur fimul cum qs qui docétur,operari : quum vero ille me one*nbsp;rat,ipfc autem ociofus viuit,magis me grauat,

i Omnia vero opera fua faciunt vt videantur ab bominibus. Dilatant cm . phylafteria fua,8i magnificant fimbrias.amant autem primos recubitas innbsp;xœnisjôô primas catbedras in fynagogiSjô^ falutationes in foro,8lt; vocari ab.nbsp;bominibus rabbi»

Quod fi quæ præftantiuxtakgis praffcriptionê,non îd faciunt ex animo, fed ad Ian* dem aurâlt;ç populärem.In quo innotefeit coçe vanitas ôC vilitas, ob vanâ ôC momenta*nbsp;neam laudé,perderegloriâ æterna ôC dei fauorem.i.Cor.io.Siue mâducatis,fiue bibitianbsp;vel aliud qd facitis, oïa in gloria dei facitc.Obambulant lata phyladeria circüferentestnbsp;inhispcepta legis oftendûtinfcripta,quu vita nufquâappareat. At hæc animis inferibinbsp;oportet,vira decebat exprimi.Hoc voîebat deus,dices Deute.6. Erûtip verba hæc quasnbsp;ego pcipio tibi hodie,in corde tuo ôCc, 8C ligabis ea quafi fignu in manu tua, eruntbß ôCnbsp;roouebuntur ante oculos tuos.Nonintelligebât qj hæc portâda erât in corde, ÔC fic m2nbsp;branis inferipta decé præcepta,capiti imponebâr,quafi ad rememorandS.Inccdût latinnbsp;Sc magnificisfimbriis,quasad diftindioné dns in quatuor pallioçî ai^ulis fieri pcepiCnbsp;Name.iy.Deute.it.Marc.ii.Et dicebat eisindodlrinafua: Cauetc àlcribis qui volunfnbsp;in ftolis ambulare,ob fpicndidiores ftolas quærétes præferri.Si côdemnantur q amat^nbsp;quid ergo q nihil no facit pro iIIts,qua condénatione dignus cftï’Vbi humilitaté docetcnbsp;debebatjibi maiori faftu corrüpcbanf.Chryfoft.Nec lachrymis abftinere poirum,cuninbsp;prinios iftoscofeffusóC falutationes audiam,acin menté venir, quot quata^ hinc mal*nbsp;in ecclefia dei orta fint.Nam ciuitates fæpenumero ôC ecclefiascuerterût.f^um verfaOnbsp;tur in forOjgaudent honorifice falutari.Luc.io.Qui deuorant domos vidua9j(fub ob*nbsp;tentu prolixæorationis)fimulantcs longä orationê,hi3ccipictdamnationcin maiorc,nbsp;Non ftudent vcftræ faluti,fed fuæ gloriæthabent longas preces, quo videantur cæterilnbsp;religiofiores.His fucis captant viduasbeatas,fed fimpliccs,non vno nomine fraud! idonbsp;neas î vel quia fexus eft infirmior,vel quia viduæ funt,maritorum folatio deftitutæ, vclnbsp;quia diuites funt.Clam accedunt,quafi illarum futur! patron! amp; tutores,ôc prætextu 15*nbsp;gæ orationis,ôc veftitu reuerentiæ,ôC fimulatione deuorâtes domos diuitum.Sed adeonbsp;nihil prodcritillisiftafimulata religionis fpecies,vtgrauiusetiamfintà deocondénan*nbsp;di,qgt; malitiam fuamobnubilarintfucofandimoniæ. Criftas erigunt, quottesà populonbsp;audiuntmagnificüillumtirulumrabbi,quaf! fol! fint honore digni,autfoli fapiant, quJnbsp;hoc ipfo minimi fint apud deü,q) fibi videntur maximiîôC hoc maxime defipiant, qgt;fi-bi videntur plurimflfapere.ChryfoftcmusîVocari volunt,non efletnomen appetunr,nbsp;officium fugiuntj.TimotJ.Volentes efle legis doc7ores,non intelligentes neq; quæ lonbsp;quuntur,neq}de quibus affirmant.Deijs x.Petr.a.In vobis crût magiftri médaces, quinbsp;introducent fedasperditionis. x.Timot.^.Erit enim tempus quum fanam doârinamnbsp;non fil*

-ocr page 387-

ARTIC VLVS CIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CLXXXU.

nonfuftinebuntjfcd ad fua deûderia coaceruabunt fîbi magifttos,prunentes auribus: SC à vericacc quidem auditum aaertenc,ad fabulas autem conuertentur*

Vosautem nolite vocari rabbi.vnus eft cni’m magifter vcftcJ** Omnes j autem vos Fratres eftis.Et patrem nolitc vocarc vobi's fuper terram. vnus eftnbsp;enim pater vefter qui in caelis eft.Nec voccmini magiftri,quia magifter ve*nbsp;fter vnus eft Chriftus.

Monet fugcrc vanitatem,nô propter dignîtatê SC laudê tantü,fed feientiâ 8C offîciû. Galat.é^Non efficiamurinanisgloriæ cupidi. Proinde fi quid honoris tribuunthoini^nbsp;neshoïbusobdei dotes,quas in illiseflefufpicanf,nô debet vindicate cui tribuit,fed to-*nbsp;tu ei affcribere,vnde toiû ôc gratis habet, fi qd habet boni» i.Cor.4. Quid habes qd nonbsp;accepifti» Si aüt accepifti,quid gloriaris quaf£non acceperis. Sic Paulus gentiû fe nominbsp;nauit doftorem.i.Tinioth.z.V eritatë dico,n5 mentior,doftor gentiû in fide 8^ veritaquot;nbsp;te. Adlujj.Erant autem in ccclefia qug erat Antiochiæ,prophetæ SC dolt;ftores.V nus eftnbsp;in qucmvercnoniéiftudconipetit,qui lumen fcicntiæinfundit, Pfal.118. Intelledu datnbsp;paruulis.Luc.i4.Tuncaperuit illis fenfumvtintelligerentfcripturas.Huncraagiflrumnbsp;«abêtis communem.Iohan.ij.Vos vocatisme,mag[fterôc domine,ôC bene dicitistfumnbsp;«tenim.Vos ad ilium comparati,nihil aliud eftis q códifcipuli ac fratres inuicera, inter pnbsp;quos mutua charitas omnia reddit paria.Fratres dicuntur rationc generalis creaiiôis.nbsp;Malac.i.Nunquid nôpater vnusomniünoftrû.Nunquidnon deus vnus creauitnosî^ urdicanFnbsp;Deute.5».Nunquid nonipfe eft pater tuus,qui pofledit tc,8c fecit Sc creauit te^’Comu-nis cognationis.Sic Abraam dixit Loth ncpotifuo.Gcne.ij.Ne fît iurgium,quæfo,in*nbsp;ter me amp; te,8C inter paftores tuos ôC paftores mcos.Fratres em fumus. Sic Laban filiunbsp;fororisfuaeIacob,fratremnominauit.Gcne.t9.Numquiafratermcus cs,gratis feruiesnbsp;mihiî’Sic fratres dni nominâturincuagclio,Matt.ix.Naturalispropagationis,fic lacobnbsp;amp;Efau.Malac.i.Nunquid frater Efau Iacob,dicitdnsç’Siccô»nuniter capitur inter vulnbsp;garcs.Quarto,fpecialis religionis.fic ludæi dicebanf fratres,Leuit,i9.Non oderis fra*nbsp;tremtuum in corde tuo.SicChriftiani,intcr quos Chriftusprimogenitus. Roma.s.Vcnbsp;fit ipfe primogenitus in multis fratribus.Heb.t.Decebat cnim cum propter quem oïa,nbsp;Si per quem oîa,qui multos filios in gloria adduxerat,autorem falutis eoçt perpaflionénbsp;Confummari.Qui em fan(ftificat,ôC qui fandificantur, ex vno oés.Propter quâ caufamnbsp;non confundit fratres eos vocare,dicens:Nunciabo fratribus mets nomen tuû.Pfal.ti»

Mat.xS, ait mulieribusîlte,nunciate fratribus meis,vt eantin Galilæa.Exigitafit debi- Fraterfiitaa tafraternitas cordialem diledionê, Eccï.xjr.In tribus beneplacitû eft fpiritui meo,quae qexigat,nbsp;funt probata coram deo SC hominibus.Concordia fratrü,amor proximorum, ÔC vir 8Cnbsp;mulier fi bene confenticntcs.i»Ioha«j.Omnisqui oditfratrê fuum,homicida eft.Etfci-ntus qm omnis homicida non habet vitam æternam infe manentê.Malac.i.Quare ernbsp;godefpicitvnufquifqj veftrü fratré fuum.Diligentê corredioné.Leuit.i9.Non oderisnbsp;fratrem tuum in corde tuo,fcdpublice argue cum,ne habeas fuper eopcccatû» laco.y,nbsp;Fratres,fi qs ex vobis errauefit a veritate,ôC côuerterit quis eumtfeire debet, qiïi q co-uerti feccritpeccatorem ab errore viæfuæ,faluabit anima eius a morte,SC operit muPnbsp;titudiné peccatoçe.Hinc dns ait Petro Luc.ix.Simon,ecce fatanas expetiuit vos vt crinbsp;braretficut tritiefltego aût rogaui pro te,vt non deficiat fides tua.Et tu aliquâdo côuer*nbsp;fus,confirma fratres tuos.Sic Apoftolus i.Their.5.Nolite quafi inimicû exiftimare, fednbsp;corripite vt fratrem.Efficaccm fubuentionê.Zacha.y.Mifericordiâ ôC miferationes fanbsp;citeynufquifqjcumfratre fuo.Matth.xç.Quandiufeciftis vni de his fratribus meismi^nbsp;nimis,miht feciftis.i.Iohâ.j.Qui habucrit fubftantiâ huius môdi,8c vident fratré fu5nbsp;nccefle habere,ôC clauftrit vifeera fua ab eo,qflo charitas deimanctïeoî'In hoc cognonbsp;uimus charitaté dei,qni ftie animam fua pro nobis pofuit,ôC nos debemus pro fratribusnbsp;animas ponere.ln hoc fundatur quædâ fratcrnitas,quæ dicitur fingulafis cômunionis,nbsp;qua quidam feobligantadfpecialembonoçe comunionem, quemadmodum negocia-torcs lucrum inter fc diuidunt.Eccés.4.Melius eft duos elfe fimulquàm vnum. habentnbsp;enim emolumentfifocictatistfi vnus ccciderit, ab altero fulcieturtôC fi quifquâ præualuenbsp;rit contra vnô,duo refiftunt ci,Funiculus triplex difficile rumpitur.Eccï.4O.Fratres innbsp;adiutoriu in tempore tribulationis.Prouer.is, Frater qui adiuuatur à fratre, quafî ciui'nbsp;tasfirma.Sic SC in fpualibus,quanquam nemo excludêdusà generali bonoçe participa-tionc.PfaI.ng.Particcps ego fum omnium timentium te,ôC euftodientiû mandata rua.

lacotÇ.Oraie proinuicé vtfaluemini«tamepoffunt fe adquæda fpecialiaininuieem HH i obligate.

-ocr page 388-

PARS PRIM A.

obllgâvc,quêadmoda Apoftoluspcculiares faepc cxpetqt oVâtîones.Rortia.K.Obfecrô VOS fratres per dntn noftru lefum Chriftum,«: per charitatem fandi fpu»,vt adiuuetisnbsp;me in of onib’ veftris pro me ad deu, vt liberer ab infidelibus q funt in ludxa.z.TheiT«)nbsp;. Fratres,orate pro nobis,vt fermo dei currat 8C. clarificctur,ficut ÖC apud vos,5lt; vt libe-remur ab importunis amp; malis hominibus,Matth,i8.Vbi duo vcl ires cogregati fuerintnbsp;in nomine meo,ibi Turn in medio eoçt.lte^ dico vobistfi duo confenferint ex vobis fanbsp;per terram,de omni re quamcunq;petierint,fietinisâpatre meo qui in caelis eft, Hincnbsp;Pfal.ijt.Ecce quàm bonu amp; quàm iucundû,habitarc fratres in vnfl,Nec pofthac patrisnbsp;honorificu vocabulu homini tribuatis in terris,fcmdprofeiri pattern caeleftem,cui verenbsp;debetis SC vitam 8C quicqd habetis,ôC vnde pendetis toti, A quo omnis paternitas in caenbsp;Pattis c{!e lisS^ in terra nominatur,Ephe,5.Matt,6,Paternofter qui es in cælisXfa.gj. Tu dne panbsp;fiis in filios ter noftcr,redéptor nofter,à feculo nomen tuu.Diiigit em filios fuos fcrucnter,Efa»49.nbsp;affedus. Nunquid poteftmulier obliuifci infantem fuum,vt no mifcrcaturfilio vteri fui^dCfiiUanbsp;oblita fuerit,ego tame non obliuifcar tui,cccc in manibus meis defcripfi te,Iohan,5.Sicnbsp;deus dilexitmundû,vtfîlium fuum vnigenitum daret, vt omnislt;jui credit in ilium, nonnbsp;pereat,fed habeat vita æternâ.Eruditdiligéter.Hebji.Patrcs quidécarnisnottræ eranbsp;ditores habuimus,amp; reuercbamur eos.Nô multomagis obtéperabimus patri fpirituu,nbsp;óCviuemus» Et illi quide in téporc paucoçe dieçe fecundü yoluntatéfuâ crudiebâtnostnbsp;hic autem adidquodvtilecft,inrecipiendofanlt;ftificationc cius.Fouet clemétcr. i.Conbsp;rinthj Bencdidus deus ôCpater dfii noftri IcfuChrifti,pater mifericordiaçt Scdeus tonbsp;tins côfolationis,qui côfolatur nos in omni tribulatione noftra.Pfal.tot.Quomodo minbsp;feretur pater filioçî,mifertus cft dfts timétibus fe^Fouet corporaliter, dans efcam omninbsp;carni,PfaI,ijy.Matth.6.Scit cm pater quia his omibus indigetis,Sicamp; fpûalitcr.Iaco.i.nbsp;Omne datü optimû 8c omne donû perfelt;Sß,dcfurfum eft,defcendens à pâtre luminS»nbsp;Glorificat fupereminétcr,Luc.it.NoIite timcre pulîllus grcx,quia côplacuit patri ve-*nbsp;ftro darc vobis regnü.Qnn afit eftis fili) dei,mifit ucus fpiritû fit) fui in corda veftra cla^nbsp;mâtem,abba pater.ltaqj lam non cft fcruus,fcd filiustquod fi filius,amp; hæres p deü.Ro*nbsp;man.g.Hærcdcs quidc dci,cohærcdes aütChrifti, Scdcôqucriiurdfis per Efa.i.Filiosnbsp;* enutnui,8Cexaltaui,ipfiaüt fpreuerutmc,Malac,«,Filiushonorât patré fuum,feruusnbsp;dfim fuum.Si ergo pater ego fum,vbi cft honor mcus^Hiere.s.Ergo faltem amodo vonbsp;lt;a me,pater meus es tu,Et dixi,pattern vocabis ine,âC poft me ingredi no ccflabis.NcGnbsp;vocemini magiftri,gloriantesde fciétia quafi ex vobis fit,ôC gloriâ captetis humanamnbsp;HieronymusîSicut folus creator vocatur dns ôC deus p effentiâôC vniuerfalc prouide-*nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiam,alii dij ôCdni participatiue,fic deus folus cft pater oîm per feipm,ôC folus Chriftus

' m3gifternofter,alijpparticipationémagifttiÔlt;patres appellanf.Si qsbenedoect, la« deturin eofapiétiadci,quae feperillû cxcritcômunicat'cp.Siqs curafolicitudine^ pa-tremagit,laudef inillobonitasdei,qu3e p illü nobisprofpicit. Neqj veto hæc dixit dfisnbsp;Iefus,q, impium fît,præccptorëprafceptoris appellate vocabulo,aut parenté parentisnbsp;nomine falutaretfed hoc ferm one prorfus euellere ftudeeexanimis fuoçtpharifaicatnnbsp;ambitioné,qui quod erat dei,fibi vindicabant, ÔC honoréexigebant à populis pro do'nbsp;dirina,non fua,fed dei,quafi ipfî eirentautorcs,Sf nonpotiusminiftri.^odcm habet*nbsp;aliunde accepit,ôf gratis acccpit,ô^in hoc acccpit,vt alnsimpartirct.lac.î.NoIitcpIUquot;nbsp;res magiftri fieri fratres mei,rcientcs quoniâmaius iudiciS fumitis. Dews folus intellonbsp;ôumilluminate poteft.Pfal,7o, Deus,docuifti me à iuuentutç mea.

Qui maior cft veftruni,crit minifter vefter. Qjïi autem feexaltaucrit,îft* miliabitur:3^ qui Ce humiKauerit, exakabicur»

Inducit ad humilitaté,quæ mater eft cuftoslç virtutfl. Eccî.jt,Redoré te pofuerStf noli cxtollli,efto in illis quafi vnus ex ipfis.Itaqj qui maior cft dotibus diuinis, nô hoC c-*nbsp;rit arrogâtiotjfed folicitior vt cômunicetthoc fubmiir(or,nc femel perdat arrogantia,^nbsp;diuina benignitas largitaeft.ln autorcm deumgloriam omnemtransférât,fibi prætcenbsp;Humilian humilis miniftri fedulitaté nihil vindicans.Duplex ratio humiliationis.Damnû elatio-dæratiôcs nis.Pr0uer.i9.Superbu fequitur humilitas,humilem fpü fufcipict gloria.Præmium hanbsp;qusc, miliationis.lob.ii.Qui humiliatusfuerit,eritingloria îamp;quünclinaucrit oculos fuos,nbsp;ipfe faluabitur.Is verc magnus eft,quifibi minimus cftjatqjisiam incipit minimus eé a-puddeum,quifuoiudiciomagnuscft.Ephe.4. Obfecro vosegovindus in domino,nbsp;vt digne ambuictis vocatione qua vocati eftis, cum omni humilitate ÔC manfuetudinc*nbsp;cum patientia fupportantes inuicem iu charitate,

ÇDC

-ocr page 389-

A R T I C V 'L V S CX.

Fo, CLXXXIIt

ÇDe væ multiplici,Matth,t5, Lucji,

ARÏICVLVS cx.

Ae vobis fcribae SC pharifæi hypocritae,qui claudi'ti's regnum caelö rum ante homines,vos enim non intratis,ncc introeuntes finit isnbsp;trare, Væ vobis fcribae ÔC pharifæi hypocritæ,qui circuitis marenbsp;aridam,vt faciatis vnum profelytum:ö^ cum fuerit (acflusj facitis cum filiurrtnbsp;gchennae duplo quam vos.

Qucmadmodü in veteri tcftamcto bcnedidiones pofitæ funt oibedientibus,amp; male-» didioncs inobedientibus,Dcutc,i7.^ iS.fic amp; in nouo væ inobedientibus prænunciànbsp;tur.Palam enimdnsinuchiturin malitiam phanfæorum,minitans illis vltioné diuinäjnbsp;quo vel pudore refipifcant,yclmetH fupplicioçe vertantur ad meliora: ÔC omilTa fimu*nbsp;latione,incipiant elTepictatis euangelicæ cultorcs.HieronymusîSententia eftjpharifæinbsp;fciunt Chriftum de yirgine natum ex prophetaçi oraculisî verum dum prædam depknbsp;be appetunt,necipfiintroeuntin regnum cæloçî,nec eosquipoterant intrare, permit-*nbsp;tunt.Nam turbam bene de Chrifto fentiente auerteruntiSic quafi zelum habentes aninbsp;marum,difcurrebant vt e gentibus vnum aliquem pelJicerent ad legis profeflfioné t quinbsp;quum attradus fuerat fpc difcendae religionis, fuperftitiofa ipforum döftrina peruer*nbsp;fiscp moribus talem reddebant,vt non folum non fieret purus dei cultor,öC hæres regninbsp;caflorum,fed fcelcratior etiam ludæusquàmfueratethnicus,Scmagis obnoxius gehe*nbsp;nae quam ipfi erant.Vnufquifq; qui fcandalizat malis exemplis difcipulos fuos, claudit Clauderénbsp;ante cos regnum cælorum.i.Petr.i.Melius erat illis non cognofcere viä iuftitiæ,quàmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c*

poftagnitionemretrorfumconuertiabeo,quod illis traditum cft fände mändato,Co tingit enim illis illud veri prouerbi] Prouer,i6,Ganis rcuerfus ad vomitum,ftcimpru*nbsp;dens qui itérât ftultitiam fuam*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Vae vobis duces caeci,qui dicitistquicucç iurauèrit pct tempfum,nihil eft* qui autem iurauèrit in auro templi,debet. Stulti 8^cæci,quid enim maius cftc*nbsp;aurum,an temptum quodfandificataurumCEt quicuncç iurauèrit in altari,nbsp;nihil eft:quiautem iurauèrit in dono quod eft fuper illud,debet* Cæci,quidnbsp;enim maius eftCdonumiau akarequod fanftificat donumfQui ergo iurat irtnbsp;altari,iurat in co Sgt;C in omnibus quæ fuper illud funt. Et qui iurat in templo*nbsp;iurat in illo ÔC in eo qui habitat in ipfo.Et qui iurat in cælo, iurat in thrononbsp;dei, in eo qui fedet fuper euffl*

Subdoli Sc auaripharifæi fic legem interpretabantur,quo homines adoblationesingt; ducercnt.Stultos eos nominat,propter ignorant« diuino^îcæcos,propter caligincrnnbsp;cupiditatumSi vitiorum ex eis nafcentiö.i.Timoth.ó.Radix omniû maloçt eft cupidi*nbsp;tas,quam quidam appetentes,errauerSt à fide,Cæci,q profeffi dodores,nefcitis ip fi qdnbsp;doceatis,ninurum aberrantes à feopo legis, nec alio torquentes omnia quàm àd quæ*nbsp;llHin veftrum,præpoftero ordinc pluris facientes,no eaquæ per fe fandiora funt, fednbsp;quæ veftræ auaritiæ gratiora. Etenim quemadmodum peruertitis præceptû de hono*nbsp;tandis parentibus interpretatione veftra, Matt.iy.ita hic docetis peierare.Perfecfû eratnbsp;non iurarc omninoîfed rame quifquis iurat per rem quâcûcp, quæ facra habetur apudnbsp;eum cui iurat,periurus eft,nifi præftiterit quod iurauit.Neq; em aurum aliunde eft fan-*nbsp;dum,quod ornandi gratia additur templo,quàm propter templum,cuius fandimonianbsp;facitjVt aurum ctiam alibiprophanô,illic fandû habeatür.Neqjdonû aliunde faridumnbsp;cft,nifi qj facro eft altari impofîtum.Vterqj ergo peierat,qui in altari vel dono,in tem*nbsp;plo vel auro templi iurans,non præftat quod iurauit.Sic SC in cælo.Efa«66. Cælum mihinbsp;fedes eft,terra autem fcabcllum pedum meorum*

Væ vobis feribæ Si pharifæi hypocritæ, qui decimatis mentham Si anelt;^ thum Si cyminum,8i reliquiftis quæ grauiora funt legis,indicium Si miferi«*nbsp;cordiam Si fidem-Hæc oportuit facere,8i ilia non omittere. Duces cæci,exs»nbsp;colantes culicern,camelurn autem glutientes.

HH s Obiur*

-ocr page 390-

PARS PRIMA

Obiurgât îtcçi vt infîpicntes,eo qgt; contcmnentcs mandata niaiora,i‘n pâfuis diligentes crant.Offerebant de minimis décimas,quo fandiorcs ÔC pcrfcdiorcs habcrentur,ôf fienbsp;confequéter exigebâc, Hieronymus: Arguit cos auaritiæ,q,ftudiofc etiam viliû olerumnbsp;décimas cxigant,amp; iudicium in difeeptatione negocioçi,mifericordiamcp in paupetes,nbsp;pupiHos ÔC vidaiSjôC fidem in deum,quae magna funt, prætermittât.Lucji, Sed vae vonbsp;bispharifæis,qui decimatis mentham ôC rutamSC omne olus,amp; prgteritis iudiciü 8i chanbsp;ritatem dei.OportetmifereriSCfidere deo,quia alias non eft falus.Mich.é.lndicabotinbsp;'«¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biô homo quid fit boimm^S^ quid dominus requirat à tet vtiqj facere iudicium, 8C dili^

geremifericordiam,öC folicitum ambulare cum deo tuo.Muîtipaganoçîmifericordes quidem fueruntmon credentes autemin deum,non habucrunt milericordiæ comité fi'nbsp;dem. Hieronymus î Praecepta dei quae magna funt,ncgliginius,camelum deuorantestnbsp;Sc opinionem rcligionis in paruis quæ lucrum habent,culicé hquantes,demonftramustnbsp;in minimo fuperftitiofi,in maximo negligentes.Luc.iuVæ vobis pharifæis, qui diligi-tisprimascathedrasin fynagogis,amp; falutationesinforo* Væ vobis qui cftisvtraonu'nbsp;menta quæ nô apparent,homines ambulances fupra,nefciunt,R efpondens autê qui-*nbsp;dam exlegifpcritis,aitilliîMagifter,hæc dicens,etiam contumeliamnobisfacis. Atilknbsp;ait:Et vobis Jegifperitis væ,qui oneratis hominesoneribusquæ portarc non pofTuntjôCnbsp;ipfi vno digito non tangitis farcinas,Iniundum officium fufcipere,charitatis efixappenbsp;tere vcro,ambitionis.Eccî.7.NoIi quærcre ab homine ducatü,neq; à rege cathedra honbsp;noris,Væ qui nihil aliud agitis, nifi vt hominü oculis placcatis,pro nihilo ducentes,nbsp;animi fordibus deo difplicetis.Quum hæc alia^magna feueritatediceret dominus lenbsp;fusin fucatam pharifæoiçi fandimoniam,quidam è legifperitis cupiens cohibere liber-tatem lefu,aitîDuniiftadicisinpharifæos,nos quoq^ afflciscontumelia. Non tolérât linbsp;berum fermonem,fibi male confeius animusîôi exemplum libertatis in alios, raetuit nenbsp;tn fe recidat.CyrillustRcdargutio quf manfuetos transfert in melius,fuperbis homini-’nbsp;bus intolerabilis cftîcorreftionemip culpæ,contumcliam reputant perfonæ, Proue,if»nbsp;Vir impius procaciter obfirmatjultum fuumtqui autem reaus eft,corrigit viam fuainnbsp;Proucr,x9, Vito qui corripienté dura ceruice contenit,repentinus ei fuperueniet inte-ritus,amp; eum fanitasnó fequetur.At Icfus æterna veritas,quæ nefeit airentari,quum fo-la fit inculpabilis,nec in aliud tamê obiurgat nifi vt medeat malis,refponditî St q dico,nbsp;in vos 4qj côpctur,vti fateris,igif vobis legifperitis væ, ïtaqj fit vt hoc ipfo q ftude-lis dilTimulare malitiâ veftra,pr0datis,Quando is qui docet,ea q docetpræftar,alleuiacnbsp;onera,cxéplo^ fuo côfolationé affert difcipulistquâdo aût nihil hoçe facit q docet, granbsp;uia videntur onera difdpulis,ita vt à dodore rede faciendi nullam vim accipianc,

Væ vobis feribæ pbarifæi hypocritæ, qui mundatis quod defon's eft calicis parapfidisjintus autem pleni eftis rapinaSCimmunditia. Pharifæcnbsp;cæce,munda prius quod intus eft calicis 8^ parapfidis, vt fiat amp; id quod de*nbsp;foris eft,mundu.Væ vobis feribæ 8C pharifæi hypocritæ,qui fimiles eftis fe*nbsp;pulchrisdealbatis, quæ a foris parent hominibus fpcciofa, intus vero plenanbsp;funt offibus mortuoRïjSó omni fpurcitia.Sic amp; vos a foris quide paretis honbsp;minibus iufti,intus a5t pleni eftis hypocrifi 8^ iniquitatc,

Væ qui præpoftere munditiem curatis.Nô eni inquinat animû,fi quis bibat ex illoto calicejled fi quis bibat vinum fraude partum,fi qu‘s ad luxfi bibat,no ad necelTitaté. Tunbsp;exteriores poculi partes,hoc eft.exteriore habitudinéfricas,vt elegâtiores fintîintus aisnbsp;tem te impies fordibus,rapis,iniuria afficis alios.oportet te intus lauari in anima,vt pu-ritate animæ cohonefteturS^ exterior dignitas. Væ qui tantü abeftis à vera munditie,nbsp;vt magis fimiles fitis fepukhris,quæ foris nitent opère albario, titulis varfisiç piduris,nbsp;quum intus fit omifpurcitia refcrta,Eccï.io,Cû moritur homo, hæreditaljit ferpente»nbsp;amp;beftiasSlt; vermcs.SicôC vos foris videmini rcligiofiôCintegri,quu animus vndiqj feanbsp;teat fimulajioncjomni'cp generc vitioç: madeat.OrigencsîHic fermo nos inftruit,vt fenbsp;ftinemus cê iufti,non apparere:qui em ftudet vt appareat iuftus,qnæ à foris funt mun-Hypocrita dat,5c quæ videntur curat,cor aût fuû 8C confeientiâ negligit, hic hypocrita dicitur, ÔCnbsp;qui» habe/ iûtus plerunq? impletur auaritia,lafciuia, malignitate,

Væ vobis feribæ Si pharifæi hypocritæ, qui ædificatis fepuïchra prophe tarum,8i ornaris monumêta iuftoRt.ô^ dicitis : Si fuiflemus in diebus patrînbsp;noftro-

-ocr page 391-

A R TI G V L V S GX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to. CLXXXIIÎÎ*

noftrorurn.non fuiffemus focrj eorum infanguïnc pïopïictarum» Itatç ccfti monio eftis vobifmccipfis, quia filq cftis eoR2 qui prophetas ocdderunt, Eénbsp;vos impiece menfuram patrum veftrorum.Serpêtes, genirainâ viperaruntgt;nbsp;quomodofugictis a iudicio gehennæC*

VT quod adfalfam oftéutioncm fandimoniafjinägnificc extruitis fepulchra prophô taruni,ÔC ornatis monumenia iuftoçî» Miferos didt,non q? ædificarentfepukhra:hoênbsp;cm dco gratüxfed qui fe luftos fimulabant,5c patres fuos condemnabant,deteriores illianbsp;cxiftentesjinalitiacç excellentes,manifeftcmentiebantur.Nam maiora molicbâtur ad-*nbsp;uerfus cum qui prophctaçt dns.Luc.ii.Vx vobis qui ædificatis monuméca propheta^cnbsp;patres auté veftri occiderunt ilIos.Profedo tcftifjcamini,qiconfentitisoperibus patrunbsp;veftrorumîquoniamquident ipfi cos occiderut, vos autem ædificatis eorum fepulchra*nbsp;ChryfoftomusîQuidamædificantmartyrummonumenta,bafilicas,ôctarnen violen^nbsp;tiani faciuntxfed non gaudent fandi,quando pecunqs honorantuf, pro quibus paupe^nbsp;res pIorant.Eccî.î4»Qi“ offert facrificium exfubftantia pauperis,quafi qui viäimatfigt;nbsp;lium in confpedu patris. Agcdum refpondete maiohbu« veftris,SC quod deeft illorumnbsp;extremæ malitiæ crudentati,vos ne quid défit,impletcJIfiprophetas occiderut,vo»nbsp;cum quem prædixcrutprophetæ.Declarateosnepotesôehæredes malitiæ Cain,Chrÿnbsp;foftomusîDicebâtpharifæiîSifuiffemusin diebus patrum noftro9e,non communicaPnbsp;femus cum illis in fado,fed falfo.Namgermina erant yipcrarum.Vt cnimviperæma-»nbsp;tribus venenifimilitudine coniunguntur,ficôCillipatribus cupiditatc cædis. Iniqui,â£nbsp;iniquorum filn,SC parentibus multo iniquioresîfoediora enim fcelcraperpetrarût turnnbsp;qmapoft illos,tum quia maiora commiferunt,ô^ maxime quia iadabant fe patribusinnbsp;talibus nonfuiffc confenfuros,vt tanta patraffentcrimina.Qp« ego taminuincibili(ait)nbsp;fitis malitia,quum nullis beneficiis,necymiraculis,netpblandis fermonibus, neqjauftc-'nbsp;ris,neqj pollicitis,necp minis poflîtis corrigi,vt interim effugiatis iudicium hominum«nbsp;quomodo effugietisiudicium gchennæ»

Ideo dico vobisî Ecce ego mitto ad vos pfopbetàs, 8^ fapiehtes, nbsp;nbsp;(cri*

bas:SC ex illis occidetis crucifigetiSjôC ex ei's flagcllabitis in fynagogis ftriSjSC pcrfequemini de ciuitate in ciuitacem,vt veniat fuper vos omnis lâtinbsp;guis iuftus,qui cffufus eft fuper terram, a fanguine Abel iufti, vfi^ 3.d fan*nbsp;guinem Zachariæ filrj Barachiac, qucm occidiftis inter templum 8^ altare*'nbsp;Amen dico vobis,veniertt hæc omnia fuper generationem iftam.

Oftendit hominum vitio prouenire, quo minus falutem confequantur.Lucj.ii.Prd-ptcrea amp; fapientia dei dixitîMittam ad illos prophetasapoftolos,ôi exillis occident, Quidampliusfaciamiftinationiintradabilif Mifi Mofen,mifi prophetas, mittam adnbsp;cos poftremo omniumprophetas quilegem fpiritualiter interpretentur. Nihilintcn*nbsp;tatum relinquam quopoffint ad melioraconuerti.Sapîæ duodecimoîTu autem domi--tiator virtuns eu trâquillitate iudicas,amp; cum magna reuerétia difponis nos,Mittô dicitjnbsp;qiua nunquam deftititmitterc operarios in vineam fuam, Matth.xo.SC ipfius cft mit-*nbsp;terc,quia quotquot venerunt non miffi ab eo,fûtes funt SC latrones,lohan,io, Hicrc.xj,nbsp;prophetas,SC ipficurrebant î nonloquebar adillos, amp; ipfi propheta-bât.Si rtetiffent in côfilio nieo,amp; nota feciflent verba meà populo meot auertiffem vticjjnbsp;eos à via fuamala,3c à cogitationibus fuis peffimis.Hinc Matth,9,R,ogate dominü mePnbsp;fis,vt mittat operarios in meffem fuam*ChryfoftomusîApoftolos vocatprophetas,qànbsp;fpiritu prophetico plcnijfapicntes,quia corda hominu fapientia erüdiebant diuina,quànbsp;pleni erât.i.Corinth.i.Sapientiam loquimur inter perfcdos,fapientiam vero non hu-iu8feculi,neq?principuhuius feculi quæ deftructurtfed loquimur.dei fapicntiâin myftènbsp;rio,quæ abfcondita eft,quam pdeftinauit deus ante fecula in gloriam noffrâ,quam ne-*nbsp;mo principu huiusfeculi cognouit. i.Corinth.j.Sapientia eni huiusmundi ftultitia eftnbsp;apuddeum.Nâpromimillis lohan.i6.Cum veneritfpfisillc veritatis, docebit vós ontnbsp;nemveritatc.i.Cqr.ii.Etquofdaquidepofuit dcüsinecclefia,ptimû àpoftolos, fccû?nbsp;do prophetas,tertio dodores,Ephe.4,Et ipfe dédit quofdam quidem àpoftolos,quoPnbsp;dam autem prophetas, ail os vero cuangeliftas, alios autem paftoresamp;dódiörcs ad co-fummationé fandoçt, in opus miniftcrn,mædificationcm corporis Chrifti. Prôphc,snbsp;tæ,qfuturaprædiccdo,poenæ cominationeSCprjmjipromiflioneàmalis retrahetentinbsp;HH 4 Sapictv*

-ocr page 392-

PARSPRIMA.

Sapientcs,q in bono inftitucrêt.Scribæ,quî in lege periti fcripturas declararet, Màt.ij Oinnis fcriba doftus in regno cælorum, fimilis ctt homini patrifaniilias,qui profert denbsp;thefauro fuo nona SC veiera.Ecce quäta dei diligentia ad rcuocandos errantes, Efa,46.nbsp;Reditepræuaricatores ad cor.Sed Hiere.xy, Mifit dns ad vos oés feruos fuos prophe-tas,confurgens diluculo mittens(^,äC non audiftis neqj inclinaftis aures veftras,vt ändi*nbsp;retis cum diceretjRcuertimini vnufquifq^ à via fua mala,ö^ à peflimis cogitationibus vcnbsp;ftriSjöC noaudiftis me,dicit dns, vt nie adiracundiäprouocaretis,in operibus manuumnbsp;veftraç4,in malfi veftrfl.V nde fequiiur,occidetis SC c,N on folu non audietis, nä lacobünbsp;occiderunt,A(Shu.ii,amp;Stephanum,Aduum 7.difcipulos flagellarunt,Aduü ^«cóuo*nbsp;cantes apoftolos,cæfis denunciauerunt,neomninoloquerenturin nomine lefu.Adeonbsp;enim non rcceperut,vt perfequerëtur cos de ciuitate in ciuitatcni,^doncc iniänabili fuanbsp;malitia compellcrentire ad gentes.Adj3,Vobis oportebatprimu loqui verbü denfednbsp;qm rcpellitis illud,öc indignos vos iudicatis æternæ vitæ,eccc conuertimur ad gctes,ficnbsp;cmpræcepit nobis deus.Sic illoçi malitia dei vicit bonitaté. Dei enijn fapientia quæ in-'nbsp;eifabili confilio temperat omnia,priufouani punirctilloç: pcrtinacé malitiam,omnibusnbsp;modisreuocare ftuduit à crudelitace,Cæteruni vbiiam declarata fuerat omibus, fimulnbsp;ßC immenfa dei bonit3s,ÖC illorum inuida ßuerfitas,tanto atrociores palTuros praenun-ciauitpoenas,quanto diutius tolerati funt,quäto maioribus benehchs prouocati funt adnbsp;poenitcntiä,Vt vcniat,dicit,omnis fanguis,id eft, vltio fanguinis iufti efFufi. Sic phari-fæi dicebant apoftolis Ad.y.Eccc rcpleftis Hierufalem dodrina veftra, SC vultis indu*nbsp;fupcr nos fanguinem hominis iftius.Tenetur hic,vt,confecutiue,nö caufalitcr: qanbsp;non eft affedus volfitatis,fed cöfecutio fquitatis.Abelmeminit,quia propter inuidiamnbsp;occifus àfratre,Gene.4,i.Iohan.}.Nonficut Cain qui exmaligno eratjSCocciditfratrcnbsp;fuum,Et prêter quid occidit cumî’Quoniâ opera eius maligna erantjratrisautéciusnbsp;iufta. Ita Sc Chriftus Matt,i7.Sciebat enim quoniam propter inuidiam tradidiffent cunbsp;fummi facerdotes.Sapiae.i.Grauis eft nobles etiam ad videnduni,quoniam diffimiliseftnbsp;alqs vita illius,ôCinnouatae funt viæ eius.Täquam nugaces æftimati fumus ab illo, ab*nbsp;ftinet fe à vijs noftris tanquam ab immüditijs.O quot tales funt,qui volunt meliorë vitanbsp;viuere,nc dégénérés ipfi cogantur impropcria fuftincrc,Sapîæ,i,Inuidia diaboli morsnbsp;introiuit in orbemtcrra^,imitantur autemillum,quifuntcx parte illius. De Zacharianbsp;habetur.i.Paralip,X4.Mittebateis prophetas,vtreuerterétur addominfi, quosprote*nbsp;ft antes illi audire nolebant.Spüs auiem doraini induit Zachariam filium 1 oiadæ facer*nbsp;dotem,Ôf ftetit in confpedu populi,amp; dixit eisîHæc dicic dominusîQuarc tranfgredi*nbsp;mini præceptum domini quod vobis non proderit,ßC dereliquiftisdhm vt derelinque*nbsp;ret vosî’Qui cógregati aduerfuseum,miferfit lapidesiuxta regis imperiumin atrio do*nbsp;mus dhi,Etnoneft recordatus loas rex mifericordiæquamfecerat loiada paterillius..nbsp;fed interfecit fiiiu eius,Qui cömoreretur,ait:Videat dfis SC requirat.Obferua loiadamnbsp;fuifle binomium,quemadmodu plures in nouo SC veteri teftamento. Vnde in euagelionbsp;quo vtuntur Nazaraeijfilius loiadæ ponitur,vt dicit Hieronymus.Hicauté eius iuftitianbsp;prædicatur,Barachias enim bcnedidus domitii dicitur.Scd quu neutrS occiderint, cuenbsp;pcena Sc mala fuper hanegeneratione ventura dicuntur^ait enim dns Deuter.X4,No«nbsp;occidêtur patres pro filijs,ncc filijprop_atribus,fed vnufquifq?propcccato fuo morief ,nbsp;Ezech.iS, Filius non portabit iniquitatëpatris,neq^ pater iniquitatemfilij.Iuftitia iuftinbsp;fuper eum,ôC impietas impij eritfuper cum.Cotra hic,ôC Nume.i4,ait Mofes : Domi*nbsp;nus patiens SC multæ mifericordiæ,aufercns iniquitatë Sc fcclera,nullumlt;^ innoxiûdc*nbsp;relinquës,qui vifitas iniquitatem patrum in filios in tertiam SC quartam generationem.nbsp;Sed nunquid iniuftus eft deusî’Romafi,j.Nunquidiniquus eft deus qui infert iram» Se*nbsp;cundu homine dico,Abfit,alioqui quomodo iudicabit deus hunc mundum^:’ interroganbsp;dominu,Slt; audi dicentem Exod,io,Ego fum dominus deus tuus,fortis zelotes,vifitansnbsp;iniquitatem patrum in filios in tertiamSC quartam generationem eoçgt; qui oderunt me,nbsp;amp; faciens mifericordiam in millia,his qui diligfit SC cuftodiunt praccepta mea.V nde SCnbsp;hie ipfos filios dixit viperaçi.Chry foftomustDum dicit,requirentur hæc omnia à genenbsp;ratione ifta,idem eft quod alibi dicit,reddens iniquitatem parentü in filios in tertiam SCnbsp;quartamgenerationem.Exod.iomon tp alicnipeccati luat quifquam fupplicia, fed quinbsp;multos propter peccata fua vexatos no ignorât,neqj idcirco fadtus eft melior, fed etiSnbsp;Generatio committens non curat,ilJorumquoque pœnasiufte fuftinebit. Quantum ad homines,nbsp;quot, multg funt generationesjdiuerfis tëporibus fibi fuccedcntestquo ad deum,duæ. Bono*nbsp;rum,PfaI.55.Haec eft generatio qufrentiö dominu,quîerentium facië dei Iacob,Sap,lt;f,nbsp;O quàm pulchra eft cafta gencratio,Vnde Pfalmjj.Dominus in generatione iufta eft.

Quiagc

-ocr page 393-

ARTICVLVS ex. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. GLXXXV.

QuJa generario redoçj benedicctur. Altera maloçt. Pfat‘?% Generatio praua Sc exaf-perans,gencratio quae non direxit cor fuû,ôe nó cft créditas cum dco fpös eius. Deute. îi.Generacio praua atep puerfa,hxccinc reddis dno populc ftultæ atq? infipiés ïquot; Vni--uerfi ergo fanéti in yirtutibus fimiles,in vna generatione computantur,quia imitatoreanbsp;yirtutumtfic amp; mali,malitia fimiks,à primo parricida,vfquc ad vitimu perditionis filiunbsp;in vnagcnerationc.Iohan.8. Vos expatre diaboloeftis,óCdefidcriap3tris veftri vultianbsp;facere.ille homicidafuit abinitio»Signatur aüt dns per hos duos,qa faccrdosfecüduH»nbsp;ordinem M.eIchifedech,Hcb,7,SC paftor ouium,lohan.io.SicóC quo ad corpus myftilt; jnbsp;cum,in quo quocidie pfecutionem patitur.Hinc Saulo dixit Ad.ÿ.Saule Saule,quid menbsp;perfequerisî’Abel enimfimplexpaftorouium,ob vitae innocentiâ in agropalïus eft.Zainbsp;Chartas facerdos propter fanant corrcptióis dodrinam,in templo lapidatus eft. qua rcnbsp;vtriufqj gradus martyres defignantur,iSi Iaici,SC altaris officio deferuiêtes. Luc,ii.Vaenbsp;vobis legifperitis,qui tuliftis dauern fcientiæî^ jpfi non introiftis, ôC cos quiintroibât,nbsp;prohibuiftis.Cum hacc ad illos diccret,C£Eperüt pharifæi ÖC legifperiti grauiter infifte*-re,ôlt; os eius opprimere de muleis,infidiantes ci, cC quærêies aliquid capere ex ore cius^nbsp;vtaceufarent cum.Dum legem perperaminterpretamini, oppugnatisquod eft totiuanbsp;legis caput.Dodrina em legis ad Chriftû ducit.Rom.io.Finislegis Chriftus,ad iuftitiânbsp;Omni credéti.Efa,7.Nifi crcdideriris,non intelligetisJohan.s-.Si crederetis Mofi,cre*nbsp;deretis vtiqj 8C mihi,deme em ilie fcripfit.Ad huiufmodifermoncs,fubamaros quiden»nbsp;ob libertaté veritatiSjfed falutiferos,fi voluiflent recipere pharmacu,vchcméter offenfànbsp;funtSC pharifæi amp; legifperiti.Habet em hoc amp; hypocrifispharifaica,vt nihil tamimpiûnbsp;moliatur,cui nonprætexatpietatis fucum.His didisclemétiffimus dns Iefus,qpro fuanbsp;bonitate nolebat quenquamomino perirc,confiderans miferabile yrbis Hicrofolymitanbsp;næ,quod imminebat de propinquo cxcidium,nam illius oculis qmnia erant præfentiagt;nbsp;fîmulôC illorum inexpugnabilem peruicaciam,qua diuinam Icnitatc verfuri erant in funbsp;rorem,orationclamentabili déplorât ludaicæ gentisdeuaftationem,

Hierufalê Hierufalê,quæ occidis prophetas amp; lapidas eos qui ad te miflï £ , funttquoties volui cogregarç filios tuos,quêadmod5 gallina côgrcgat puis»nbsp;los fuos fub alas,8ô noUuftiC'Bccc relinquet vobis domus veftra deferta.

Hieron.N On faxa ÔC lapides ciuitatis,fed habitatorcs alloquitur, quos patris plangfe affsdu.Vndc bis replicat mifertus eius,ôC magna côpaffione earn reuocâs,cxpoflulansnbsp;cum ea quafi cûdilcda,q diledo cotempto nifi rlt;ucrtatur,poenas datura fit.Hinc Efa.unbsp;Heu côfolaborde hoftibus mcis,amp; vindicabor dcinimicis mci8,ôC côuertammanû mestnbsp;ad te,5c excoquam adpuçt feoriam tuâ.Hierufalcm,ait,nô Aegyptus, nô Babylon, fednbsp;tu quae caput es religionis SCmagiftra,Efa.i.De Sion exibit lex SC verbfi dni de Hicrufanbsp;lem.ChryfoftomusïNódicit quæ lapidafti,fed lapidas Si occidis, quafi dicat, naturalênbsp;habesconfuetudinead hoc,Quiad tcinftruendamSireuocandam miffifunt. Hier.ig,nbsp;î^unquid redditur pro bono malu,quia fodcrut foueam animæ meæ^Luc,13.Hierufalênbsp;Hierufalê,quæ occidis prophetas,amp; lapidas cos qui ad te mittuntur.Mira dei benignigt;nbsp;tas,quia nôobftantibus occifionibus fan(So9î,non tarnen deftititreuocareeos à mali-tia.Hinc ait,quoties,quia non femel autbisîquo etiâ vcrboindicat oés rétro prophetasnbsp;ù fe miflbs.Hebr.i.Multifariammultis^modisolim deus loquespatribus in prophetis,nbsp;nouiffimediebusiftis iocutuseftnobisin filio.Vndc Apoftolus x.Cor.y.ProChriftoIcnbsp;gatione fungimur.tanq dco exhortante p nos,obfecramus pro Chrifto,reconciliami«*nbsp;ni deo.Congregare,ait,non difpergerc vcl punire. lohan.io. Lupus rapit ôC difpergftnbsp;oues«LiK,ii.lt;^ùiÔ colligit mecü,difpcrgit4Nihilaût fie difpcrgit àdco vt pcccatum,inbsp;Sf nihil fie ad deu aggregatvt,virt^s,Luc.l5.(^oticsvoluiƒógregarefilios tuos, que*«nbsp;admodum auis nidum fuü fub pênis,S^ noluifti^ Metuens em pullis fuis,congrcgat eos,nbsp;fouct'tç fub alis.Matthæus aut defignâs,gallinam nominat,quæ affeâu infirmatur » Sicnbsp;Chriftus fua nos gratia fub alis protcdionis fuæ protegit côtra diabolicos incurfus,SCnbsp;gratia fua fouet.Pfakss.Mifercre mei deus miferere mei,qm in te confidit anima mea;nbsp;Ä in tegmine alarum tuarum fperabo,donee tranfeatiniquitas.Maiori quidem affedunbsp;ChrSs nos,5 gallina (quæ naturali tantü pullos fouet afFeefu) cogregat in vnitaté fidefnbsp;âCdilc(ftionis,qa fupcrcælcftiScimmêfo amore,SC fuperbona voluntate.Vnde S^mortnbsp;voluit,lohîji.non folu ptogenre,(ludæoçî)fed vtfiliosdei qui erât difperfi,côgrcga-tet in vnum»Hinc PfaUjS*Filii aSt hominü in tegmine alarum tuaçe fperabût. Inebria-bfltur ab hubertate domus tu^,SC torrête voluptatis tuæ potabis cos, A me nihil omif--fum cft quo feruarcris, fed côtra nihil à te prætcrmiflum «ft, 4 «bi pernicié accerfires;nbsp;falutê

-ocr page 394-

PARS PRIMA,

falutem excludercs. At cui femel data eft arbitrii libertas,inuitus feruari no poteft^opor tebat meae volutativeftram refpondere voIuntatê.Oeus etfi polTit coaâioné inducerenbsp;auferendo libertacê,non tame manête proprietate libercatis arbitrij 8C eiusnatura.quianbsp;hoc non fold non eft impoflibiIe,fed6Cnô intelligibik,implicansinfe duo côtradiâo-Voluntasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppofita. Auguftinusî Volutas dei ferapcr impletur,aut de nobis,aut à nobis. De no

dei qmo* bisimplemr,ôc tameno impleraus earn quandopeccamusîà nobis,quando bonumfado femg cimus,Idco cm facimus,quia deoplacerefcimusjSCfic de homme deus femper implct in pleat, fuam voluntatc,quia nihil facit homo de quo deus no operetur fua voluntate, NovuUnbsp;deus vt peccet homo:fedfipeccauerit,pcenitcnti vult parcere vt yiuat.Ezcch,i8,Nû-quid volutatis meae eft mors impii,dicit dns,ôC no vt conuertatur à vijs fuis viuat^ lanbsp;peccatis vero perfeuerantem vult punirc,vt iuftitif potentiam non euadat.Rom.9. V onbsp;iuntati eius quis refiftit^Efa,46,Confilium meumftabit,0f omnis volutasmea fict. Exnbsp;mea ergoparte volui,(Si: tu noluifti:Slt; quod volui etiâ te nolcntc,voluntate efficaci feci.nbsp;4.Reg.i7,Etteftificatus eft dominus inIfraelScinluda per manu omniu prophctaçenbsp;amp; vidcntiUjdicésîReuertimini à vqs veftrispcffimis,ôf cuftodite praeceptameaôccaerinbsp;monias iuxta oêm lege quam peepipatribus vcftris,ôC ficutmifi ad vos in manu fcruoçsnbsp;meoçeprophetaçe.Qui no audierunt,fed indurauerût ceruicem fuam, iuxta ceruicemnbsp;patrum fuorum,qui nolucrüt obedire dno deo fuo. Sed quia noluerut congregari fpi-ritualiter,difpcrfi funt Sc corporaliter.GhryfoftomustSicut ante morte præceditnbsp;nabilisinfirmitas,ficôC ante ruina aut hominis,aut ciuitatis,3ut loci,inemêdabilia pce-dunt peccata. Hine dns de Cananæis ait Abraae Gene.iy, Needum cm complets funtnbsp;iniquitates Amorræoçtvft^inhunc diem.Giuitas aüt dei auxilio deftituta,fatis defertanbsp;cft,£t quia pulli non audierût matrem vocâtem,vcnitaccipiter R omanus,partim occi-dens SC partim difpergens,Dan,9.Et ciuitatemamp;fanduarium diflïpabit populuseûdanbsp;ce venturOjS^ finis eius vaftitas.Qjjàm diu vitam bene gerebât, ÔC templum dei erattqanbsp;Cur deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contaminauerunt,iam non erat domus dei,fed ipforum, Difeimus ergo

inhabitée, Ioco,quod propter nos deus templa inhabitatjquod fi nos poenitendi fuerimus,re tcflnpla, linquuntur SC tcmpla.Siç deus nolentcs colligi deferit,quia anima quæ templü eft fpiri-tus fandi, i.Corinth.ßdgne libidinis ôC vitiorum côcrematur. Sapïæ.i. Inmaleuolamnbsp;animam non introibit fpiritus fapicntiæ*

5 nbsp;nbsp;Dico cm'm vobis:non me vi’dcbiti’s amodo,donee di’catis î Benedidus g

venit in nomine domini.

Relinqucmini in cæcitate métis vcftrae,donee aliquando,vel tantis dodi malis, rcfîgt; pifcatis.Dico em vobisîpofthacnô videbitis mc,quoufquc vcneritillud tépus,4mevi-dentes oculisfidei,dicatis:Benedidus qui venitin nomine dni,que nunc calumniamininbsp;veniiTe in nomine Beelzebub.Qnum dnsifta dixerit poft diem palmaçt,in qua eu popunbsp;li cum laudibus iftisin Hicrufalé deduxcrut,cogitmyfticeipfaintclligi deberc,vt ludaeinbsp;que nunc contemnut humilé^tunc inmaieftate venientem confitcantur vel inuiti,quâ-'nbsp;do videbüt in que transfixerût, Apoca.i.Matth.zfi. Vcruntamen dico vobistamodo videbitis filium hominis fedentem à dextris virtutis dei,8lt; venienté in nubibus cæli. Vclnbsp;fecundumHicronymum,infinuaturtempuspoenitentiæ,q.d,Nifipcenitentiam egeri-tis,ôC confclTifueritisipfummecfle de quoprophctæprædixcrunt,filiumomnipoten-tis patris,facicm meam non videbitis.ln quo notatur conucrfio reliquiae ante domininbsp;aduentum ad iudicium.Roma.ii.Nolo enim vos ignorare fratres myfterium hoc,vtnônbsp;fitisvobifipfisfapicntcs,quiacæcitas ex parte contigit in Ifrael, donee plenitudo gentium intraret^ fîc omnis Ifrael faluus fieret.

ÇDe oblatione viduaf,Marc,ii.Luc,iï, ARTXGVLVS CXI.

T fedens ïefus contra gazopbylacium^afpiciebat quomodo curba la* claret aesin gazophylacium»

Oftendit deum donaria noftra nô æftimare ex modo rei,fed ex affedu métis*

His enim peradis,cófcrebatfefe ineamtépli partem,in qua erat gazophylaciô,in quo feruabâtur donaria tépli, Pofita cm erat area iuxta portam domus domini forinfecus,nbsp;pro reparatione 8C conferuatione templi,ôlt; oblationum in eo,munera dare volentium,nbsp;z.Parar,t4,Quum enimprscepto dçiubernaculû aedifkaretutj miro affedu populusnbsp;donaria


-ocr page 395-

A R T I C V L V CXn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CLXXXVh

donaria præbebat.Exodàr.Loqnere filiis lfrael,vt tollaat ttiihi primitiasiab osnni hd mme qui offert vltroneus,accipietis cas.Facienti^ mihi fanâuariû, ôC habitabo in me-*nbsp;dio eoÿtyiuxta omnem ßmilitudinem quam oftédamtibi, ÔC omnium vafoçi in cultuntnbsp;«ius,Exod,5!r»Egrcffaiç omnis multicudo filioçt Ifraelà confpedu Mofi,obtuIerStm8nbsp;te promptiffima atqj deuota,adfaciendum opus tabernaculi tcftimonii.Exod.j^.V ndcnbsp;ârtificcavenire C0KipuIiî,dixerutMofî:Pius offert populusq neceffariû eft. Sictéporenbsp;Dauid pro ædifîcationc tempIi.t.Paral'.i^Locutus eft Dauid rex ad omnem ecckfiamïnbsp;Opus grande eff,neq^ cnim homini ^paratur habitatio,fed deo.Laétatusip eft populusnbsp;cum votafpontcpromittcrct,qa cordc toto offerebât ea dfio.Scd ôCDaiiidrexIactatuanbsp;eft gaudio magno,amp; benedixit dfto côrâ vniuerfa mukitudinc,amp;: ait: Benedidus es de’nbsp;Ifrael paths noftri ab æternolt;SCinarternu*Cûdaquæin cælofuntSc in terra, tua funt»nbsp;Tua funt omia,ôC quae de manu tua acccpimUs,dedimus tibi.Scio deus meus, tp probetnbsp;corda Âfimplicitatemdiligas.vndeôi ego in fimplicitate cordis meilætus obtuli vni-* .nbsp;Herfa hæc,â^populumtuûqui hicrepertuS cft,yidi cumingétigaüdio tibi offerte do-naria,Domine deus,cuftodiin æternü hanc volütatem cordis eoçîjiSC femper in vene*nbsp;tationê tuimensifta pmaneat.Sic fub loiada facerdote ôc loasregc, oblationibuspo-pulireparata,t.Parar.t4. Hinc dominus ait Aggci.i» Ponite corda veftra fup vias ve-ftras.feminaftismulta,amp;intuliftispa9tîcômediftis,amp; no cftis faturatiîbibiftis, amp;nônbsp;ftis inebrictatiîoperuiftis vos,amp; non eftis calefadi.Refpexiftis ad amplius, QC zcct fad«nbsp;eft minus.Intuliftisin domu,amp; exufflaui in ilIudtQuam obcaufani,dicit dominus ex-»nbsp;«rcituum^Quia domus mea deferta eft,dlt; vos feftinaftis vnufquifq; in domû fuâ, propter hoc fuper vos prohibiti funt cæli,ne datent roremtôc terraprohibita eft, ne daretnbsp;germen fuumtSC vocaui ficcitaté fuper terrâ,amp; fuper montes, ôc fuper triticum, QC fußnbsp;vinum,ôf fuper oleum,amp;quaecöcu proferthumus,amp;fuper homincs,Sc fuper iumentajnbsp;fuper omnélaborem manuû.Afccndite in monte,pottate ligna,ôcaedifteate domû,nbsp;Sc acccptabilis mihi ent,ôC glorificabor, dftit dominus.

Et multi diuitesiaélabâtmuîta. Cum veniflecautent viia vidua pauper, tniiTit duo minuta,quod eft quadrans *

Erat facer thefaurus quern pij contribuerunt,quo vtebatur ad apparitioné SC necef. faria facrificii,^ ornätum rempli, quanuis ôC de hoc poftea facerdotes negociationemnbsp;fecerint,diftribuentes no in ca ad quæƒ ontribucus fuerat.Hinc eos qui multa mittebat,nbsp;velati caeterisfandiores habcri volebat,pietatem illoçe ex doni modo metientcs,ôCpcinbsp;pulumfeducétes,quafifinepocnitentiaoblationes auferrentpcccata.Hiere.il.Quid eftnbsp;^uod dücdus meus in domo mea fecit fcelcra multaï'Nunquid carnes fand» auferenCnbsp;à te malitias tuas^Efa.i.Quo mihimultitudinê vidimaiçt veftraçtjdicit dns^’plen’ fum,nbsp;Cum extenderitismanus veftras,auertam oculos meosà vobisîÂcummuItipIicaueri-tisoracionem,non exaudiam.manus em veftræ fanguineplenæ funt.Lauamini, mundjnbsp;«fto£e,auferre malum cogitationum veftra^,quiefeite agereperuerfe, difcite benefacenbsp;re.t.lVlach.$.Non enfi propter locumgenté,fed propter gentem deuslocûelegit.Hincnbsp;Hicrc.7-Bonas facite vias veftras amp; ftudia veftra,ôi habitabovobifeû in locoifto.No-iitc confiderein verbis mendacn,dicentes,templum domini,templüm domini.

Et conuocans difcipulos fuos,ait ilIisrAmen dico vobis, quoniam vidua J hacc pauper plus omnibus mißt,qui miferût in gazophilacium. Omnes efnnbsp;tx eoquod abundabat illis.mÜerunuhæc verodepenuria fuaomnia qughanbsp;buit,mifit,totum vidum fuum.

Longe difcrcpat lefuiudicium àiudiciOpharifæorumS^ fcribaçe,quod noluitlatere difcipulos fuos.Igitur quo magis haecinfigerct animis populi, homines apud dciim nonbsp;»ftimari ex rebus vifibilibus,fed animi fynceritate, fimuliç taxaret fcribaçt, pharifæoçenbsp;ÖC facerdotumauaritiam.aitîHæc vidua hominumiudicio videtur minimum mififfeinnbsp;gazophylaciumtatca deiiudicioplus mifit quàmillidmites, qui copiofiflime miferunh ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Luc.ii.Nâ oéshiex abundâtifibi miferStin munera dei,hæcaût quoddeeftilli, omné i vidum fuum quem habuit,mifir.Commëdat viduae ob!ationê,quiaiuft3, quia de pro' potinimünbsp;prio.Prouer.j.Honora dominum de tua fubftâria,Eccî.î4,Dona iniquornm non pro- commêdenbsp;bat altiffimus,nec refpicit in oblatioes iniquorum, nec in multitudine fachficiorum eo ¦ tur,nbsp;rum propiciabitur peccatis. Secundo,^quta libéra,non co.adâ mifit. i.Corint.ç.Vnuf-quifqjprout deftmauicincorde fuo,no extriftitiaautexneceffîtate,hilarem emdatorénbsp;diligit

-ocr page 396-

PARSPRIMA.

dih'gitdeus.EccLKJn omni dato hilaremfac vultum tuum,amp;inexultationefanäiß« décimas tuas,Tcrno,qaiamagna,no quantitate molis,feda1^eäus« £«Corinth,8«Si emnbsp;voluntas prompta eÂ,fecundû id quod habet,accepta eft,no fecundum id quod no ha*nbsp;bet»i,Gorint.9,Qui parce feminat,parce SC metet.Eccî.jf.Da altiflimofecundumdo-natum eius,S^ in bono oculo adinuencionem facito manuum tua9£,quoniam dfts retri«nbsp;buens eft,lt;5C fepties tantum reddet tibi* Noli offerre munera praua, non enimfufcipictnbsp;illa:â^ noli infpicere facrificiuminiuftum,quoniam deus vindex eft, 8C non eft apud U**nbsp;lum gloria perfonx*

ÇDe confummatione tepli,ciuitatis,df mSdi,Mat«t4*Marc4},Luc*ii ARTICVLVS CXII.

Matt.t4 ¦¦ T egreffusIefusdeterapIojibat.Etacceflerunt difdpulieius.vtoftS I—( derent ci ædificationestempIiJpfeautemrefpondens,dixit iUis* Vi*nbsp;1ydetis hacc omniaCAmendico vobis,nonr(Iinquetur hie lapis fuper lanbsp;pidem,qui non deftruatur.

Poft euangelicae legis inftitutioné,promulgation?,amp;: confirmationê,defînali agitiu dicio,mundii^ ac vrbis Hierofolymitanæ confummacione.Egreftu fuo oft edit,quod ànbsp;ludæis migraturus fic,SC (icut dixit qgt; relinqueref domus eorum deferta,ita SC fecit indenbsp;difcedens,aliud templum nobis excitaturus, vere fandu iÿirituale, folidam ftruduranbsp;ac firmam,aduerfus quam nec inferoçt portæ forent prxuauturæ^Difcipuli admirâtes,nbsp;oftendunt dfio rempli molem,opcretamadmirabili,vtindignü videretur deftruittumnbsp;adeo firma ftrudura,vt nô videretur pojïe dirimi.ludæi empræcipuamgloriâ habebâtnbsp;in templo,quod opcrofilïime conftrudû,magnifici8(Ç donarijs locupktatû, magna te-'nbsp;ligione vifebatur,non folfl ab omnibus ludæis,veru etiam ab alienigenis. Luc.zi.Et q^nbsp;bufdam dicétibusde tcmplo,qgt; bonislapidibus8C donis ornatü cffet.Marc,i5. Etcumnbsp;egredereîur de templo,ait illi vnus ex difeipulis fuisîMagifter, afpice quales lapidesnbsp;qualesftruduræ.Etrefpondens lefus,aitilliîVides has magnas ædificationesÿLuc.x».nbsp;Hæcquæ videtis,vcnient diesinquibusnonrelinqueturlapisfuper lapidem,quino de*nbsp;ftruatur.Nihil eft omniû horum tam munitum,aut pulchrû,aut ranCTum,quod non fitnbsp;demoliendumîquare nihil proderunt ei preciofitas ä venuftas.Sic 8C vnufquifqj fufci*nbsp;piens verbum dei,templum fit dei,quod eft fandum amp;:preciofum,i*Cor.6. fi vero pecnbsp;caueritjfit caufa fux defertionis, ita vt Chriftus egrediatur*

Matt. iq. nbsp;nbsp;Sedentc aut eo fuper montem Oliueti,accefferunt ad eum difeipuli fecre/.

to,dicentesîDic nobis,quando hæc crut,Si quod fignû aduentus tui Si cô* fummationisfeculiÆt refpondês,dixitcis:Videtenequis vos feducat.Mul*nbsp;ti enim veniêt in nomine meo,dicêtes: Ego fum Chriftus,S^ multos feducét*nbsp;Quum federet habens templum in profpedu.adeunt eum cognituri certius aliqd denbsp;tempore taniæ calamitatis venturæ.Marc.iî.Et quü federet in monte Oliuaçî côtra té*nbsp;plum,interrogabant eum feparatim Petrus SCIacobus SCIohânes ôC Andréas î Die nonbsp;bis,quando ifta fient^'ôC quod fignû eritquâdo hæc omnia incipient confummari^ Trianbsp;interrogabâtîQuo tempore Hieiufalem deftruenda,ôC quodfignû Ghriftiaduêtus, SCnbsp;tertio quod fignum confummationis feculithoc agentes,vt quemadmodum transfigu*nbsp;rationisarcanum paucisfeorfumerediderat, ita de tcmporeventurircgnipauciscöm«nbsp;nicaret,quod alqs omnibus crediturus non effet. Sufpicabantur enimmoxà vaftationcnbsp;ciuitatisHierofolymitanæ,templilt;p demolitione, rurfusaduentuç: Ghriftû inmaiefta*nbsp;tc»Difcipuli de regno cogitabât,dominus autem qui fuis exemerat folicitudiné vidus,nbsp;libidinem vindidæ,prouidentiam vitæ,voluit SC curiofitatem cognofcêdi quæ ad falu-tem nonpertinent,eximerc.Sedquemadmodû omnibus expedithoc fcire,qj aliquâdonbsp;finienthanGvitâ,vtfempcrincum diemfcfepræparenttita volebat perfuafum eé difetnbsp;pulis,venturum tempus quo rediret iudex viuorumamp;mortuoçtîcæteçî quando id vé-turum cfret,quoniam_nonexpcdicbat,fciri nolebat.Rcgnumenim illud beatu aliquan*nbsp;do vctuçieft,amp; fuo tépore ventuçz.eius rei cura deo cômitterc magisexpedit* Ado.unbsp;N on eft veftrû noffe tempora vel momenta,quæ pater pofuit in poteftate fua, Noftrunbsp;eft interirafic nosgerercjne regno vjdeamur indigni, Hine nó aperte ôi. determinatenbsp;refpon*

-ocr page 397-

ARTICVLVS CXIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;To* CLXXXVIT.

refpondctjquo cautos rcddat.Lucæ.ti.Videte ne feducamini^muki enim vcnient in no mine nico,diccntesquia.egofum,'amp; tempus appropinquauit.Noliteire poft eos.V eni^nbsp;ent antetcpus illud quo venturus fum,pfeudoChhfti,Ä inuenientftulte credulos quosnbsp;falIant.NoIite talium verbis cómoueri,5c fi quó vocabunt vos,nolite fequi,

Audituri enim cftis prælia opiniones præliorum. vidcte ne turbcmini. x Oportet enim hacc fieri,fed nondum eft finis. Confurget enim gens in gen^nbsp;tem,3^ regnum in regnum,8lt; erunt peftilentiae 8^ fames 8c terrae motus pernbsp;loca.Hæc aut omnia initia funt doloRi.Tunc tradent vos in tribuIationem,8Cnbsp;occident VOS,amp; eritis odio omnibus gentibus propter nomen meu. Et tuncnbsp;fcandalizabuntur multi,Si inuicem tradent,Si odiohabebStinuicem.

Tumultus rcrfi omnium/peciem præbebit iam inftantis mundi finis.Verum ne pro tinusifta deqciant animos veftros,vt exiftimetisinftarc tempus illud extrcmum*Pro-uerji^Non contriftabit iuftum quicquid ei accident,impqautem replebuntur malo*nbsp;Prouer.i8*iuftusqu3fileoconfidens,abfqj terroreerit.Nonenim turbanturiuftiinfuEnbsp;gentibus tribularionibuSjCerti de adiutorio diuino»Pfal.9o*Quoni3min me fpcrauitjli-bcrabo eumtprotegam eum,quoniam cognouit nomen meum.Clamauit ad me,0C egonbsp;«audiam eumxcumipfo fumin tribulatione,cripiam eum,8t glorificaboeumu.Coruonbsp;Fidelis deus,qui non patietur vos tentari fupra id quod poteftis,fed faciet etiam cü tentanbsp;rione prouentum,vtpoflitis fuftinere.Adl.i4»Per multas thbulationes oportet nos in-tfoire in regnum dei.Hæcpræludia duntaxat erunt mundi finiendi, quemadmodum innbsp;fenili corpore,crebri morbi prædicuntbreui collapfurum,Quin8lt;: terra ipfa velutindinbsp;gnata tam inipios homines fuftinere amp; alcre,motibus concutieturtquin 5c aer velut in-ïlignansimpiisvitaôChalituindignis .peftilens erit SC. Icetalis. Kuiufmodi multa quumnbsp;''ideritis fieri,ne protinus expedetis finm.Erunt em hæc tantû exordium ac prooemiumnbsp;Venturæ calamitatis,quæ malos perdct,bonos examinabit purgabitip. Nec vos interimnbsp;eritis abfqj huiufmodi malis immunestfiquidem in hoc rerum tumultu pertrahent vos innbsp;Varias afflicliones.Inexpedata.tcrrereôCconturbareconfueueruntîideo tempeftiucin-terferit narrationem illam,vt ex communibus habeant confolationem quandam in pronbsp;prijs calamitatibus» Non mediocris autemconfolatio,q) propter ipfumpafluri trant»nbsp;»‘Pet.4.Si exprobramini in nomine Chrifti,beati eritistquia quod eft honoris SC gloriaenbsp;virtutis dei,Slt; qui eft eius fpiritus, fuper vos requiefeet. Nemo autem veftrum patia-tur quafihomicida,autfur,autmaledicus,aut alienorum appetitorjfi autem vt Chriftianbsp;»ms,non erubefcattglorificet autem deum in ifto nomine.Prædicit ÔC quod prac omnibus graue,nempe à maxime familiaribus impugnari.ioh.i6»V enit hora vt omnis qui innbsp;terficic vos,arbitretur obfequium (e prarftare deo.

Et multi pfeudoprophetæfurgentjamp;fcduccntmuïtos.Etquoniam abun dabit iniquitas,refn'gefcet charitas mukorum. Quiautem perfeuerauericnbsp;vfqucinfi'ncm,bicfaluus erit.

Quin Sc aliud malorum genus grauius erit,Exurgent falfi dolt;ftores,qui fimulantes »cfe predicate euangelium meum,fuæ gloriae,fui quættus,fuii5 ventris agent negociumtnbsp;proi^ meo fpiritu fatanæ fpirituminferent difcipulistpro regno cælorum, regnum hu-»us mundi docebunt.Horum technis illaqueabuntur etiam ij,qiios tormenta fuperarcnbsp;non poterant.Nullus enim capitalior hoftis,q domefticus SC fucatus amicus.Tempusnbsp;confummationis falfos prophetas habebit SC famtm Sc peftilentias,ex continuis bellis,4nbsp;Contingent ob charitatis penuriam.HieronymusïNó omnium negauit fidem, fed mul-torum.Multi cnim vocati,pauci vero cledi, Matth.xo.Sola enim perfeuerantia coronanbsp;bitur.t.Timo.i.N am Sc qui certat in agone,non coronabitur nifi qui legitime certaue-^t.NulIa malorum vis quenquam potcrit perdere,nifi quern animus redus dcfecent»nbsp;^onfolatur ergo quod propter ipfum paffuri,SC quod perfeueraturi faluarentur.Vndenbsp;Ad.y.Etilliquidemibantgaudentes àconfpedu concilij, quoniam digni habitifunCnbsp;pro nomine lefucontumeliampati.HincRoma.S.Certusfum quianeq;mors,neq;vi«nbsp;»a,neq5 angeli,neqjprincipatus,neqjinftantia,neq;futura,neq; forcitudo,neq; altitudo,nbsp;neqj prpfundum,neqjcreatura alia poterit nos feparareà charitate dei,quæ eft in Chrinbsp;ftolefu domino noftro.

Et praedicabitur hoceuangelium regui in vniuerfo orbe,in teftimoniura 11 omni-

-ocr page 398-

PARS PRIMA;

omnibus gentibus,8^ tunc venict confummatio.

Quätutnuis infurrexerintimpoftores, tnalæ dodrinae prædicatorcsîadcrit Chriftirt fuo euangelio,non crit præ dicandi obftaculfi.non cnim venturus eft mundi finis,priusq[nbsp;hoc euangelium regni cælorum,pcr omnia régna mundiprædicetur, omnesip nanonesnbsp;occnparit,ne quiparcre noluerint,prætexerequeantignorantiam.Hoc vbi fadum fucnbsp;ritjtum vertier mundi confummatio»

Cum auc audferitis nrælia amp;£ leditiones.nolite terrcri.oDortet orimu baec


gnum aduerfus regnum,terræmotus magni erunt per loca 0^ peftilentias fames,tcrrorcfc^ de caelo 8^ Cigna magna erunt.

Dns ac redemptor nofter perituri mundi pcurrcntia mala denunciat, vt eo minus pee turbent venientia,quo fuerint pfcita.Minus em iaculaferiuntquæpuidenturtSc nostolenbsp;rabilius mûdi mala fufcipimus,fi cotra hæcp prouidétiæ clypeû munimur.Hæc Grego,nbsp;Quû aût fublata fuerit charitas,merito locü habent bellaôC feditiones.Concutietur rerflnbsp;natura,veluti malitiâ hominû deteftata,^ in fccleçt vindidâinfurgens.Grego.Q^iainnbsp;cundis deliquimusjin cundis ferimur,vt impleat qd didû eft Sap.y.Acuet diram ira innbsp;Ianceam,ôlt; pugnabit cû illo orbis terraçt contra infenfatos.Vt quotinmûdo habuimusnbsp;gaudia,totpoftcacogamur fentirc tormêta.Fames,velut terranegante fuâ alimoniam,nbsp;hliis tam impiis aduerfus deû,cui muta quoqj famulantur clcméta. Nouis ôC infolitis tu'nbsp;multibus côcutietur orbis.C^in 8C cælû ipfum prodigia dabit,iram dci teftâtia,cometi8nbsp;noua fpccie fefc proferëtibus,aliisîç prodigrjs nouis ôc admirâdis. V erfi vt corpus huma-num no ftatim emoritur morbisingentibuscócuffum,f€dtamenmorbifubindcrccurrc'’

Sed ante hæc omnia intjcicttC vobis manus,8^ perfequentur,tradcntes in fy 86 cuftodias,trahentes ad reges Si pfides propter nomen meû. Cotinbsp;tingetautem vobis in teftimonium.Ponite ergo in cordibus vcftris, non p*nbsp;mcditari quémadmodum refpondeatis.Ego enim dabo vobis os 8i fapien^nbsp;tiam.cui non poterut rcfiftere 8C contradicerc omnes aduerfarq veftri.

Antequâhæc publica calamitas orbemGorripiat,anteccdctinfignishominum per* ücrfitas,quæ dei bonitaté adirampruocabit. Vobis em nomen meum,per quod falui fienbsp;ri potuerunt,prædicantibus,iniîcientmanuSjôf omni genere maloçt perfequentur, velanbsp;tinocentesamp;maleßcos,Adu.4.Necenim aliud nomen fub cæloeft datum hominibus,nbsp;in quo oporteat nos faluos fieri.Nomen cnim mcum modis omnibus conabuntur aboienbsp;rcjfcd fruftrat per quod ÔC veflra probata fiet conftantia,ô( illorum intelligeiurmeri-'nbsp;todamnatanequitia,quod ctiatorquentes vos,veritatê vincercnonpotucrunt.lohjf.nbsp;Si me perfequuti funt,amp; vospcrfequentur.Si de mundo fuifletis,mundus vtiqj quod fu3nbsp;crat diligerettquia vero de mundo no eftis,fed ego elegi vos de mundo,propterea odicnbsp;VOS mundus.Sed quia priuati SC imperiti erant,nc turbarentur reddituriratione apud vinbsp;rosfapientes,aittVocatiin ius,ite,ne videamini publica autoritäreafpernari,nam hocnbsp;profuerit ad euangelq propagationcm.Cæteçi ituri,mco præfidio,vcftralt;p innocentianbsp;freti,non eft qd metuatis illoçt tribunali3,nec quodfolicitc mcditemini apud vos, quo^nbsp;modo fîtis acluri caufam homines idiotac rudes legum ac forenlîum a(Sionu,apud c5nbsp;fefliim magnatumamp;principum.Ego per meûfpiritum vobis adero patronus SC. aduo-catus inuidus,qui vobis fuppeditabitamp; lingua 8C fapientiam,cui non poterut refiftere,nbsp;, quantumuis crudeles aut diferti fint, ctfi ad vnû vfqj obftiterint. Ad.6. Surrexerunt qui;nbsp;dam de fynagoga,difputantes cü Stephano,ÔC non poterant refiftere fapientiæ amp; fpiri-tui qui loquebatur.i.Cor.ij, An experiments qujritisciusquiin me loquitur Chriftus?nbsp;J Tradmeini autem a parentibus,8i: fratribus,8lt;cognatis, 8ô amicis:amp; mopnbsp;te aflEicient ex vobis,8C eritis odio omnibus hominibus propter nomen me*nbsp;um.Etcapillusde capiteveftrononperibit.In patientia veftra pofïîdebitisnbsp;animas vaftras.

Cæteru huiufmodi perfeqnationes nô folum expedâdx funt ab alîenis ôc hoftibus, verum

-ocr page 399-

ARTICVLVS CXIL Fo. clxxxviii; vcrum ctiam ab amicis Ä cognatis.Prædicit'amp; hoc,vt nccum venerit fubitoturbentur,nbsp;grauiter em hæc animam cruciant,Grcgo,Minorem dolorê ingcrunt,quæ ab inimicisnbsp;infcrunturimagis veto nos mala premunt,q ab amicis ingcruntunquia cû dolore cor-poris,malanos cruciant amiflæ charitatis»Pfal.s’4.Quoniâfiimmicus meus maledixiPnbsp;fct mihi,fuftinuiflem vtiqjjamp; fi js qui oderat me,fuper me magna loquutus fmffei, abfcônbsp;diflcmme forlîtan ab eo.Tu veto homo vnanimis,duxmeus ÔC notus meus,q fimul me-cum dulces cupicbas cibos.Mare jj.Cû duxerint vos tradentes,nolite præcogitare quidnbsp;loquaminixfed quod datû vobis fuerit in ilia hora,id loquimini.Non em vos cftis loquenbsp;tcs,fedfpiritusfanâus.Tradet aût frater fratrê in morté,ôC pater filiû,amp; infurgent nltinbsp;in parcntesjôcmorteafficient eos» Et eritis odio omnibus propter nomen meum,Quinbsp;aût fuftinucritinfinem,faluuscrit.Subditergomaximam confolationem, quiapropternbsp;ipfum odio habendi,non propter fcelera fuaîamp; quod neqj minimû quiddam in eis cor-rumpatur,etiam û vidcatur multis corrumpi.Quantumuis igitur defæuiant m vos per-feqautionfl humanaru procellæ,non eft quod metuatis, videlicet me protegente.Nonnbsp;emcommittam vt velpilus capitis veftri perçât,tantû abeftvtfim vobis defuturus.Pernbsp;paticntiam poflidebitis animas veftras,quasinimicusraperccupit,6C nihil vobis damninbsp;crit.Neergorefpicitéad humanapfidia,fola tolerantia defendetis vitam veftrâ»Quif-quis etn perftiterit in bene cceptis vfqj in fine,hic faluus erit«Nulla em calamitas perde-valeatcôftanti pcâorefidcntemeuangelio,nccpoteftperire qui ob mei nominis pronbsp;feflionc occiditur,neqj peribitis ante diem.Matth.ç, Beati qui perfequutionê patninturnbsp;propter iuftitiä,qm ipfoçt eft regnu cafloçt^Beati eftis cü malcdixerint vobis hoïes,amp; gnbsp;fequuti vosfuerint,adixerint omne malüaduerfus vos,mcntientcs,proptermeîgaudenbsp;te8Ccxultatc,quoniâmercesveftracopiofa eft incælis.x.Timo.x.Fidelis fermoînam finbsp;cômortui fumus,amp;côuiuemusîfifuftinebimus,amp; conregnabimusjfi negauerimus,éCjl-Jc negabit nosîfi no credimus,ille fidelis permanet/cipfum negare non poteft. Hinc aitnbsp;Paulus A(ft,xuEgo non folum alligari,fed ÔC moriin Hierufalem paratus ftim, propternbsp;nomen domini lefu»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Cum ergo vidcritis abominationem defolatîonis,(]uæ diÂa eft a Daniele propheta,ftantê in ïoeo fando,qui legit.intelligatîtunc qui in ludæa func,funbsp;giant ad montes:8ô qui in telt;fto,non defcêdant tollere aliquid de domo fua*nbsp;amp; qui in agro,non reuertatur tollere tunicam fua. Væ aût prægnantibusnbsp;nutrientibus in illis diebus,Orate aut vt non fiat fuga veftrahyeme vcl fab^nbsp;bato.Erit enim tune tribulatio magna,qualis non fuit ab initio mundi vfquenbsp;modo netç fiet.Etnifi breuiatifuiflèntdies illi,non fieret falua omniscaro,nbsp;fed propter eledos breuiabuntur dies illi»

Oftendit oratione deuota ^uperuentura mala euadere quempiâ poire,SÇ vita Janda, Quû videritisidolû abominationis,quodconabitur funditus fubuertere religion? euan-gencam,dequo olim vaticinatus eftDaniel,Danie,9.Etcrit intemplo abominatio defonbsp;lationiSjSc vfqj ad confummationéôi finemperfeuerabit defoIatio.xvThelT.x.Rogamusnbsp;vos fratres,per aduentum dni noftrilefu Chrifti,5enoftrae congregationis in ipfum, vtnbsp;non cito moueaminiàvefttofenfu,neçutcrreaminincqjper fpiritum,neqj per fermo-nem,neq} per epiftolam tanq per nos miflam, quafi inftet dies domini*N e quis vos fe-ducat vllo modq.Qtioniam nifi venerit*diirenfio primum,S^reuelatusfuerit homo pecnbsp;catifiliusperditiôis,quiaduerfatur ÔCextolliturfupraomne quod dicitur deus,aut quodnbsp;colitur,itavtintemplodeifedeat,oftendensfetanquamlîcdeus.Danie.8,Robiirdatum duceluonbsp;eft ei contra iugefacrificium propter peccata,ôCproftcrnetur veritas in terram^Sc pro-«perabitur Ä racict.Danie,9.1ndimidio hebdomadis deficiet hoftia 3C facrificium. Hienbsp;ronymusîQuando adintelligentiamprouocamur,myfticummonftratur effe quod di-^tur,Nonergo impoflibilisintelledusjfed difamp;cilis,huius prophetiæ.DanieJt.Tu auténbsp;paniel claude fermones,i^ fignalibrum vfque ad tempus ftatutum, plurimi pertranfi-buntjôC multiplex erit fcienna»Vnde,x.Pet,i.Hocprimum intelligentes, quod omnisnbsp;prophetia feripturæpropriainterpretatione non fit.Nam hgurarum inuolucris obfcu-ra eft,neq}intelligi poteft abfq^ interpretatione,non cuiullibet, nec arbitraria .Non emnbsp;voluntate humana allata eft aliquando prophetia,fed fpiritu fando infpirati, loquutinbsp;hint fandi dei homines.Quod er^ adflatu diuini fpiritus proditum eft,id rcquirit Interpretern fimili adflaium fpiriiu.Poteft amp; accipi de ft atua quâ Pilatus in templo pofuit

II X iraagi-

-ocr page 400-

PARS PRIMA.

imagine Cai} Cæfarîs,vcl quam Helius Adhanu5pofuit,quar ad t ep ora Hicroflymi du* rauit,ipfo tefte,intemplo defolatoamp; deftrudo.ln fcriptura cm idololatria abomtnationbsp;dicitur.Fuit enim figura Antichrifti,quemadinodum dcftrudio SC defolatio ciaitatis,finbsp;nis mundttquare mixtim hie ponuntur.Luc^ii.Cum autem videritis Hierufalem cicuanbsp;dari ab exercitu,tunc feitote quia appropinquauit defolatio cius.Tüc qui in 1 udaea funr,nbsp;fugiantadmoniesîSCqui in medio eius,difcedantxSc qui in regioaibus,non intrent innbsp;cam, quia dies vltionis hi funt,vt impkâtur omnia quæ fcripta fant«Hæc ita futura olimnbsp;pracdixerc prophctae,neccffc eft autem cuenire quicquid prædixit euenturum fcriptura»nbsp;qiiar non fallit,quippe diuini fpiritus afflatu fcripta. Nec ideo tarnen incidet hsec caimi'nbsp;tas,quiaficforcprædixcruntprophctae:fedideo prædidum eft,quod deus præuidericnbsp;hominumperuicacemimpictatem,qua diuinam vltionemin fe prouocarcnt.Tantaaanbsp;tern erittribuIatiOjVt nemorefiftere poiTitJed fola fuga faluaremec tunc vacabit rebu»nbsp;confulerc.magnum,fi celcri fuga vitæ confulatur.Illa cm rccuperaripoflunt, vita fcmclnbsp;amifta farcirinon potcft.Vae autem grauidisôf mamma ladantibus. quoniam onuftxnbsp;farcina,quam deponere nec volent,necpoirunc,noneruntexpeditaradfugam.Nam pnnbsp;cros ob amorem neep fine cura relinquere poftunt,nec fecum auferre.Et fecundum Ort*nbsp;genem,tunc non erit tempus miferendi, quum R omani amp; prægnantcs amp; laäantcs in*nbsp;terficiebant.HieronymusîV x 8C illis animabus,quac non adperfedum virum fua germi*nbsp;naperduxerunt,fedhabentinitiafidei,vc eruditioneindigcat magiftrorum.De quibusnbsp;Heb.î.Eteaim cum debcretismagiftriefle propter tempus, rurfum indigetis vt docca*nbsp;mini quae fint elcmentacxordi} fermonüdei,5cfadicftisquibuslade opus cft,nonfogt;nbsp;lido cibo.Perfedorum autem eft folidus cibus,corum qui j^ro ipfa confuetudine exercinbsp;tatos habentfenfus ad difcrctioncmfaoniamp;l mah.Omnis cm qui Jadis eft particeps,ex*nbsp;pecs eft fermonis iuftitiæ.ParuuIus enim eft.Vobis autem,quos neqj domus, neq; pof-feflîoncsremorabuntor,nccpliberiîtantumorandûeft,ne vobis incidatamp; fugiendu ficnbsp;hyemcaut fabbato.nam ôCcelcritcr erit fugiendu,amp; procul.Cæteçt hyems ob rigorentnbsp;amp; lucis breuitatem,incommoda eft percgrinantibus,amp;: in monte habitantibust amp; fabbanbsp;to legis obftat rehgio,quo minus procul aufugiatur.Orandum 8C ne finiantur frudus venbsp;ftri operis cum fine temporis.Hycmc enimfiniturfrudus,fabbatotempus.Luc.ti.Ericnbsp;enim preftura magna fupcrterram,ôC ira populo huic.Et cadent in ore gladi},0C capti*nbsp;ui ducentur in omnes gcntes.Et Hierufalem calcabitur à gentibus donee impleantur (2nbsp;poranationum.Hicrofolymahacc opibusamp;rcligionisopinionefupcrba, cum fuotern*nbsp;ploabincircuncifisconculcabitur,doneediutinismaliscorredi ludæi,tandem refipif*nbsp;cant,lt;Sf in focietatem euangelicæ profefiionis coeant cum gentibus.Nam id futurum eftnbsp;antcquâveniatfupremusdiesmundi.Quæhadcnusdida funt,partimad excidiu vrbisnbsp;Hicrofolymitanæ,partim ad tempora perfcquutionügt;qu£ lapidatoStephano incruduenbsp;runt,partim ad extremum mundifinêpcrtinere videntur.Ncq; tarnen non fubefttro*nbsp;polog^ia,quae docct nos ab omnibus humanis impedimétis cxpediios,fcmpcr oportcrenbsp;expedare diem ilium,qui nos dcofiftetiudicandos.Ineum nonpoteft paratus eire,quinbsp;¦vel ob temporalifi rcrum amorf,vel ob affedus carnis,hoc eft,amorem parentu, vxorianbsp;ac liberoçt.rcuocatur in periculum falutis aeternae. Porro quat fubiccit,magis videntuKnbsp;pertinerc ad fupremümundi diem,quempraeuenietingcnsmalo9t tumultus,ob aduen*nbsp;tum Antichrifti.Marc.o.Erunt cm dies illi tribulationis tales,quales nó fuerunt ab initionbsp;crcaturae,quä condidit dcus,vfqj nunc,ne(p fient.Danic.ii.V cnict tempus qualc nó fuiïnbsp;excoexquogentes efle cccperunt.Quod fihaec afflidio quemadmodum erit fæua,ficnbsp;etiam cfletdiuturna,n5 euadcretfaluusquifquamortalium.Pfal.77.Recordatuseft qui»nbsp;carofunt,fpfis vadcsamp;nó rcdiens.Quanq maloç: peruerfitas internecioné mercatur,t»nbsp;men Marc.ß.proptereledos quos elegit,brcuiauit dies.Hicron.Non menfura,fednu*nbsp;mero,ne temporü morafides concutiatur crcdentium.i.Cor.io.Fidelis deus qui non p»nbsp;tictur vostentari fupra id quod poteftis,fed faciet etiam cü tentatione proucntß,vt pof*nbsp;fitis fuftinere.Erit aöt horribilis dies illa,praefertim his qui meum tempus placidfl,óC vitro bcneficqs inuitans ad mentem meliorcm,fpernunt.

» nbsp;nbsp;TÛC fi quis vobis dixerit,ccce hic cft Chriftus,aut iIlic,noli'ce crcdcrc. Suf

geut enim pfeudo Chrifti pfeudo prophctac, Sf dabunt figna magna 8^ prodigia,ita vt in errorem inducantur,fi fieri poteft, etiam elecli. Ecce prx*nbsp;dixi vobis.Si ergodixerint vobis,eccein defertoeft,nolite exiretecce innbsp;penctraIibus,noIitccrcderc.Sicutcm fufgurcxic ab oriente,ÖCparet vfi^ innbsp;occiden*

-ocr page 401-

ARTICVLVS CXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CLXXXIX,

occidentemjta ent St aduentus filij hominis» Vbicunt^ fuerit corpus, illuc congregabuntuf SC aquilæ.

Deconfummationc fcculi Ioqaens,prxmuntt difcipulos, ne fefalfis propheiis ante aduentum fufi venientibusfubdat.Lnuy.Venientdies quando deflderabitis videre vnflnbsp;diem fiJij hominis,amp; non videbitistSc dicent vobis,Eccehic,ó^ ecceillic.Noliteirc,neqjnbsp;fcftamini.Non mireminifi cuenerint vobistamnioleh’a,quæ vobis defideriiim afferancnbsp;dierum quibus ego vobifcum ago.Exorientur pfeudo Chrifti,qui fibinomen meum vinnbsp;dicabun[falfo,meani'(^ perfonam.Exorientur SC pfeudoprophetæ, qui fucata fandimonbsp;niae fpccic fc mentientur effeprophetasjmagnisip prodigijsac dæmonûarce adumbra*nbsp;tis miraculisjimitabnnturprophetas ac mc,vt eiufmodi prxftigqs falli poffint,fi qua visnbsp;valeret aduerfus deü,etiamcïedigt;OrigenesïExaggcratiuus fermo cft,vt vim prædica-canonis illoçt oftendat.AuguftinusîEJedi,ex eo quod homines funt,errarepofliint.fed 'nbsp;ex co quodeledi funt à dco,ia errqre permaner^ nonpoffunt.RabanusjQuSdo non fonbsp;lum tormenta crcberrima,quæ prius confucuerat,inferëda funt fidelibustfed quod granbsp;uius eftjiîgnoçe operatio eos qui tormenta inferent,non cos qui fuftinebunt,concomitanbsp;buntur.Vndc Apoftolus t.Theff.i.Tuncreuelabiturillc iniquus, quern dominus Icfusnbsp;•nterficict fpiritu oris fui,amp; deftruet iiluftrationc aduentus fui eum,cuius eft aduentus fenbsp;cundum opcrationcm fatanæ,in omni virtutc ßCfignisSCprodigijs mendacibus,amp; innbsp;omni fedudione iniquitatis his qui pereunt,co quod charitatem veritatis non rccepc-funt vtfaluificrentJdeo mittet illis deus operation? erroris vt credant mendaciOjVtiunbsp;dicentur omnes qui non crediderunt veritati,fed confenferunt iniquitati, Hieronymussnbsp;^8 o reor omnes hærefiarchas Antichriftos clTe, ôf iub nomine Chrifti ea docerc quaenbsp;contraria funt Chrifto.necmirufialiquosfeducunt,cum dfis dicat,Et multos feducét,nbsp;1.1 oh.4»OmnisfpiritusquifoluitChriftu,ex deonon cfttamp; hie eft Antichriftus,de quonbsp;audiftis quoniam venit,amp; nunc iam eft in mundo.lpfi demundo funt,ôc jc mundo lo^nbsp;qttuntur,ölt; mundus eos audit.Marc.ij.V os ergo videtc, ecce prædixi vobis. Supereftnbsp;vtmemineritis.Si quis in deferto gentilium autphilofophorum dogmate dicat morarinbsp;Chriftû,autin hæreticoçt pcnctraiibus, qui dcipollicentur arcana,nolitc exire.NoIitenbsp;credere,fi quis fub nomine Chrifti fe iadare voluerit.i Johâ.4.Charifiimi,nolite omninbsp;fpiritui credcre,fed probate fpiritus fi ex deofint,quoniam multi pfeudoprophetæ cxienbsp;runt in mundfi.Qui difpergunt videntium oculos in apparitione dæmonum, vt quofdinbsp;decipianttatqj adeo,nifi valde fobrfifintjamp;iufti feducentur*Non aut opus eft aduentuinbsp;Chrifti qui ilium demonftrct,fedm3nifeftuseritomnibus.Luc.i7,Namficutfulgur co-rufeans fub cælo,in caquæ fub cælo funtfulget,ita erit filiushominisin diefua.Primumnbsp;autoportetilifi multapati,ôCreprobariàgcncrationc hac.Non erittabsaduentus qua-Icm hunc vidiftis,lentus,humilis,fed fubitus ac maieftatis fulguretotum orbem fubitonbsp;compIedens.PfaI.49.Deus manifeftc venietSCnon filebit.HieronymusîNoIite credere q, filius hominis vel in deferto gentilium fit dogmatum,vcl penetralibus hæreticorû,nbsp;fed q? ab oriente vfq; in occidentem fides ciusin catholicis ccclefijs fuIgeat.Stultum eftnbsp;igitur.eum in paruo loco vel abfeondito quærcre,qui totius mundi lumen eft. I ohan.8.nbsp;Ego fum lux mundi.Nec eft quod metuatis ne non fitis mecum in tanta reru confufio-ne. Non deerunt capiti fuamebra.ExcmpIonaturaliquodquotidic ccrnimus,de Chrifti inftruimur facramcnto.Si terreftres ôC irrationales volucres naturali fenfu longo terrarum fpatio cadauerfentiunt,quanto magis nosSComnis multitudo credentiumfefti-nare debemusadeum,cuiusodorreuiuifcercfacitmortuosî’HieronymusîAquilæ appel Aquitæmynbsp;lantur fandi.quibus vtaquilæ iuuentusinnouata cft, Pfal.ioi.SCqui iuxta Efaiæ 4o.va- fiiccqnî,nbsp;ticinium plumefcunt,amp;: afliimunt pennas SC alas,vt ad Chrifti perueniant pafiîoné. Ca-daucrdicitur,quia pro nobis cccidit ôCmortuus eft.Vnde ôC in forma humana iudica-bit.RabanustVbi Chriftus,ibi elcdi.i.Their.4.Ipfe dominus iniufluôC in voce archannbsp;geli,amp; in tuba dei defeendet de cælotamp; mortui in Chrifto funt,refurgent primi. Deinde nos qui viuiraus,qui relinquimur,fimul rapiemur cum illisin nubibus obuiam Chrifto in acra,ôf fie femper cum domino erimus. Antichriftus cum fuis in terra remanebit,nbsp;qui paflîoncm domini nec venerati funt,nec imitati.i.Coçî.i.N os prædicamus Chriftiînbsp;crucifixum,Iudæis quidem fcandalum, gentibus autem ftultitiamtipfis autem vocatisnbsp;ludæis atq; Græcis,Chriftum dei virtutemamp;deifapientiam.Vndehic aitîNon mire-mini fi palTuri fitis ob nomen meum.nam Sf ego qui venturusfumficutfulgur,priusp3f-furus fum multa,reprobandusi5 ero,ôc ita in gloria ifta veniam. Itaqj hoc vobis extimunbsp;htio fit ad patientiae virtutem.

II J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Statim

-ocr page 402-

PARS PRIMA

i,

Sta tl rh autem poft tribulattonem dierum illorum Tol orcuvabïtüv.S^ fufl» non dabit lumen fuum, Sôftcllæ cadent de cælo,5^ virtutes cfclorum corn*nbsp;moucbuntur.Et tune parebit G'gnum filq Hominis in cæIo,8C tune plangcnlnbsp;omnes tribus terrae,Si videbunt filium hominis venientem in nubibus caelignbsp;cum vircute multa 8C maieftate. Et mittet angelos fuos cum tuba vocenbsp;magna,2lt; congregabunt eleâros eius a quatuor ventis,a fummis cæloruntnbsp;vfcp adterminos eorum. Ab arbore autem fîci diCcite parabolamxum iamnbsp;ramus eius tener fuerit amp; folia nata.fcitis quia prope cft æftasu'ta vos,qu3nbsp;videritis hæc omnia,feitote quia prope eft in ianuis. Amen dico vobis, quianbsp;non præteribit generatio Haec donee omnia fiant.Caelum ÔC terra tranfibût,nbsp;verba autem mea non tranfibunt.

Quiaifte textusex Matthæoin ccckfiakgitur ad hune vfqj locum domînica vitima ante aduentuin,placuitanncdereîfedconffquenter idem fenfusfub textu Lueæ fegiturnbsp;in aduentu,ideo fubfequenter cum declarationc introducitur,ne repetitio confafioaemnbsp;pariat ôC taedium.

ÇDc fignis iudicii,Matth.X4.Marc,i5.Luc.i7,iu ARTICVLVS CXIII.

Luc.ti, quot;pn Runt fîgna in foie Si luna St ftelIis,ÔC in terris preffura gentium,pr» H' confufione fonitus maris ôô flud:uum,arefcentibus hominibus prac tinbsp;X/more S^expedatione quas fuperuenient vniuerfo orbi.Nam virtuteonbsp;cælorum mouebuntuf.

Horroremoftenditfignoçt,quomalitcrritirefipifcantSfemendentur,boniverore-* J* uiudcantSC confolentur.TripIicem enim ipfius nouimus aduentum.ln catnem, miferi-'nbsp;chri liad/ cordiæôC amoris.lohan.j.Sicdcus dilexit mundûjVtfih'um fuum vnigenitum darctîVBnbsp;ueniuB, omnis qui crédit in ilium,non pereat,fedhabeatvitamxternâ.lohan.i2..Non enim vc-ni vt ludicem mundû,fed vt faluifîcem mundum.In mentem,gratiæ dulcons,Ioh.i4,nbsp;Si quis diligit me,fermonem mefi feruabittSC pater meus diliget eum,SC ad eum vcnic-*nbsp;muSjSf manßonem apud eum faciemus.Tertius ad iudicium,qui eft iuftitiæ ôc terroris»nbsp;Matth.ig.FiIius hominis venturus eft in gloria patris fui cû angelis fui8,amp; tune reddeCnbsp;vnicuic^ fecundü opera fua.Erunt ergo lîgna,naturæ curfum excedentia amp; horrorisplenbsp;na,ÔCportenta è cælis profelt;âa,velut omnibus dementis in vltionemimpiorum excan-defcentibus,quæ primo in minifteriumhominû fuerc creata.Gene.i.Fiant luminariainnbsp;firmamêto cæli amp; diuidant diem ac nodë,ôC fint in figna 8c tempora SC dies amp; annos,vEnbsp;luceantinfirmamcntocæli,Slt;illuminent tcrram.Marc.ij.Sedin illiidiebuspoft tribu-Triain fo^ lationem iliam fol contenebrabitur.Tria figna in foie legimus.Stationem,!ofue.io.Ste-k ligna, fit fol in medio cæli,ôC nonfeftinauitoccumbere fpatio vnius dici.Retrocelïîoné, Efa.}8nbsp;Etreuerfus eft foldeccm linels pergradus quos defeenderat» Obfcurationcm,primo innbsp;Aegyptoquandoeranttenebræpalpabiles,Exo.io.Sccundo,indominipaffionc,Matr,nbsp;fexta autem hora vfi^ ad horam nonam tenebræ faôlæ funt fuper vniuerfam ter-ram.Luc.tj.Etobfcuratus eftfoLTertio,in iudicio.Ioel.i.Solconuertetur intencBras,nbsp;luna in faoguinem,antequam veniatdiesdomini magnusSC horhbilis. Marc.ij.Et lanbsp;Srellarum nanon dabitfplendoremfuum.(Quia non habet,foie obfcurato)Et ftcllæ crunt deci-£alusquit, dentes.Non fecundum fubftantiam,fed apparentiamiquia vapores eleuati inflammi-ti in fuperiori regione, plus folito tune cadent ex aere,qui cafus apparet elfe ftellarum».nbsp;Hæc obtenebraho fignum internarum cft tenebrarum, quas peccatores amant. lobî.j.nbsp;Lux venir in mundum, Sc dilexerunt homines magis tenebras q lucem, quæ ad æternasnbsp;fjcrducunt tenebras,Matth.tç.Inutilcm feruum mittite in tenebras exteriores. Apoca-yp.^.Ët fol fadus eft niger tanquam faccus cilicinus,amp; luna tota fada eft ficut fanguis,nbsp;Ä ftellæ ceciderunt de cælo fuper terram.Nam fol omnis luminis fons, obtenebrefeer,nbsp;velut exprobrans impiisfuam cæcitatem,qui folem ilium æternum viderc voIuerunt,Ânbsp;Junainduentiaà foie carens^nô dabit lumen,tn fignum fubtradionis falutarisinfluentiaenbsp;diuin»

-ocr page 403-

ARTieVLVg CXIÎt

iîUîfiap grâtîsr în pcccatóribus. Cum afit pcra élo iudicio, clatcfccRtc die fururar gloriæ t fuerit cælum nouum dC terra noua,tune erit lux lunae ficut lux folis,6i lux folis ftptemplictnbsp;t€r,Efa.}O.Stellaçî cafus,indicium ent quod plurimi defirmamento cadent eeelefiæj qa CafitsfleRatnbsp;iniqtatc abundante,charitasmultorUmrefrigefcet. Matth.i4, Itemvehemensanimoçî run quidnbsp;anxietas,ac rerum defperatio complet omnes gentes,intumcfcente mari,trilU(^ frago- lignetnbsp;re refonaniibus fludibus, Vnde Si mediterraneas petent regiones ob hornbilem flumi*nbsp;num turbanoneme Hare ÔC hniufmodi portenta, quse fe profèrent vndiqj ex omni partenbsp;mundijdeclarabuntingruere ternbilem vltionemdei, eoigmorcales extabefcent,oCex^nbsp;animabunturmetuSCexpedatiôeeoruni,quæ mox fiiperue nient vniuerfo orbi.Extabegt;nbsp;fcentprg rriftia,qui mundo floruerunt vana lætitia.Ela45.Vîulate,quiaprope eft dies donbsp;mini,quia vaftitas à domino veniet, propter hoc omnes manus diflbluent,0lt;omnc cotnbsp;hom nis tabcfcet,amp;: conteretur, Torfiones SC dolores tenebunt,quafi parturies dolebüt»nbsp;Arefcêtcrgoanguftiapr3cfentium,cxpedatiôefuturo§i. Sapîar.i?.Semper cnimpraefu^nbsp;mit ræua,perturbata confcientia.Scd Prouerb.iv.Animusgaüdensætatem floridamfainbsp;citjfpiritus triftis exiccat ofla.Superuenient, dicit ex omi parte 6^ vniuerfo orbi, vt nullusnbsp;pateat effugn locus.Sed quid mirü,fi in expedatione diuini exaniini5,qui in mundo font,nbsp;exarcicent,fi fides quæ fine operibus fuit,cmarcefcet, quum Ôc virtutes cælorum commonbsp;uebuntur,hoc eft, obftupefcent,ôC horrefeent, videntescreaturamimmutaii,SC omnegnbsp;ab Adam vfqj ad illud tempus homines rationem daturosî’ 1 ob.t^.Columnae caeli cötre-nnfcuntjôC pauent ad nutum cius.Non erit tarnen ifta commotio poenalis,fed admirattonbsp;nisôCreuerentiac,vel cxccutionis.Matth.ij. Exibunt angeli,ôcreparabunt malos de medio iuftorum,ÔC nuttent eos in caminum ignis.Nam Ephe.i.V irtutes inter angelicos re-citanf choros.Chryfoftomuiî Si rege terrenoterrenam ad expeditioncmfurgente, to-tuscoramouef cxercitus,SCtotaciuitastquantomagisrcge cæloçe furgente ad indicium,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

''irtutes mouebuntur^Concutief etiam tota r-erum natura,neqj terra folum,ölt;mare com WutabunfîverumetiâfolidiiTima ilia mundi corpora quæhadenus ab elementoçi imraunbsp;tatione fuerunt immunia,folita'(Ç tantum agere in ea quar fubieda funt,non auté viciffimnbsp;ab illis affiCi,commouebunLt.Pet.î. Adiienict auté dies domini ficut fur,in quo cæli magno impetu tranfient,terraautem amp; quae in ipfafunt opera,exurcni.Cum igit hæc emianbsp;diffoluenda fint, quales oportet vos efle in Tandis conuerfationibus èC pietatibus, expe-'dantes,amp;: properantes in aduentu dei noftri.per quem cæli ardentes foluenf elemen-taignis ardore tabefcent;’Matth.X4. Et tune apparebirfignum filii hominis in cælo.SCnbsp;tuncplangent omnes tribus terræ, Tunc,ô^ non ante inter denfiflîmastenebrascorufea-e cælo fignumfilii hominis,fignuminquam,in quo deuicit fatanam, amp; oêm illiustyran*nbsp;nidcmprotriuit.ChryfoftomusîApparebit crux foie fulgidior.NeceftincôuenjenSjCan Crux fnfùinbsp;dem crucem numéro in qua palTus eft, præfentari ad eledoçt confolationç, amp; peccatoçe dicioapp*nbsp;confufioncm,iuftamîç damnationc,Nam oui corpora in puluerem redada repararepo «turanbsp;left,valet ÔC crucem in minutiffimas etiam diuifam partes,reparare. Videbunt boni maienbsp;ftatem crucis quam amauerunt.Gala.ô.Mihi abfit gloriari,nifi in cruce domini noftri lenbsp;fuChnfti.VidebuntIudæiamp; genres qui irriferunt,necn5mali Chriftiani qui contcmpfcnbsp;runt.HieronymusîPlangent hi qui municipatum no habuere in cælis, fed feripti funt innbsp;terrattribus autem cæleftes exultabunt.Plangentfe,non aliostquia expropriæ voluntatis malitia,feipfos æternis mifcriism3ciparunt,quumiam nullum videant effugium,nullanbsp;fpem terminadi doloris.Væ ergo fis qui nunc rident,quoniam lugebunt.Lucg.6,Multonbsp;magis qui lætantur cum malefccerint,amp; exultantin rebus peffimis, Proucr,i,

Et tune videbunt filium hominis venientem in nubc, cum potcflate ma/ gt; gna 8^ maieftate. His autem fieri incipientibus, refpicitc ÔC. huacc capita ye/nbsp;ftra, quoniam appropinquat redemptio veftra«

In forma humanitatis in qua iudicatus eft iniuftc,iudic3bit iUfte^Iohan.y.Pater no iu-dicat quenquam,fed omne indicium dédit filiodn qua videbiî à bonisÔCmalis, fed differenter, V nde eft yifio Chhfti gratiofa,Luc.io.Beati oculi qui vident qua? vos videtis.Ba Vifïo Chri ruch.j.Poft hæc in terris vifus eft.In mente folatiofa.Pfaf.jî. Guftate Si videte quoniam fi'Iouilisac»nbsp;fuauis eft dominus, beatusvir qui fperat in eo, lohan.i. Vidimusgloriam eius,gloriam ^uotuplcxnbsp;quafi vnigeniti à pâtre,plenum gratiæ Si veritatis.Iohan.g.Abraam pater vefter exulta-Uit,vt videret diem meum,vidit,ôcgauifQs eft.In regnogloriofa.Efaij.îj.Regem in décoré fuovidebunt.i.Iohan.j.Videbimus eumficuti eft.lob. 19, In carne mea videbodeflnbsp;üluatorem meum,quem vifurus fum egoipfe ôc non alius,^ oculi mei confpedluri funt.

-ocr page 404-

PARS PRIMA,

Repofira eft hæc fpcs mca in finu meo Jn iudicto formidolofa, Malah.)« Ecce venir,cR-* citdns exercicuuni,t3C quis potent cogitate diem aducntuscius qsftabitad viden-dum eum^Ergo mali quanuis vifurifint gloriam corp oris,animae tarnen gloria no vide--bant,nifiin qbufdam effeftibus«EIcdli veto gloriam corporis videbunt oculo corporal/,nbsp;ÔC gloriam eius,quo ad diuinitatem dare videbunt oculo mentali,de qua fumme gaude*nbsp;buntjficut contra mali doIebunt.Quienim nunc afpernati funtplacidum ôi. humiiem,acnbsp;bcneficum,tunc videbunt eum,fed fuomalofublimem, quippe fupcr folcmfulgebit ipfenbsp;amp;crux etus.Matth.x4.Et videbunt filium hominis venientem in nubibus cælicum vir-*nbsp;tutemulta ôf maieftatc,Marc.ij.ßigloria.Afluu,Hic lefusqui affumptuseft à vobisinnbsp;cælum,fic veniet quemadmodum vidiftis eum cuntem in caelum, Hoc eft,propria virtu-*nbsp;te in nube.AIioqui Claritas eius vidcri neefuftineri poftet à peccatonbus, quia corpora-*nbsp;Its crit vifio humanitatis ipfius.Quäuis autem vt homo veniet, aderit tn efi poteftate SCglonbsp;ria magna.Cum poteftate,àd puniendum malos.Chryfoftornust Nectunc erit refiften-di virtus,ncc fugiendi facultas,necpœnitentiæ locus,nec fatiffaciendi tempus, Ecclefi.5.nbsp;Magnapotentiadeifolius, AttingitenimfupercorpusSCanimam, Matth,10. à fummonbsp;cxlorum vfquc ad inferni infima, Matthaei .iSl.Data eft mihi omnispoteftas incae-JoôCinterra.Et maicftate,id eft,gloria quantam nec oculus vidit,nec auris audiuit, cominbsp;tantibus angelis.Matth.xy.Cum venerit filius hominis in raaieftate fua, amp; omnes angelinbsp;eius cum eo.Gregoriustln poteftate ôC maieftate vifuri funt,quem in humilitate pofitutnnbsp;audire noluerunttvt virtutem eius tanto diftriftius fentiant, quanto ceruicem cordis adnbsp;eius patiétiam iä nôinclinant.Mat,x4. Et mittet angelos fuos cum tuba ôC voce magna,nbsp;Sfcongregabunteledoseius à quatuorvcntis,à fummis cflorumvfqj ad terminoseoç.»nbsp;Tune mittet angelos,omiamyftici corporis membra fuo capitiaggregaturos,vt qfue-*nbsp;rint confortes afflidionum ob euangelium,côfortes fint æternæ felicitatis, vt triticum vcnbsp;T 4 tilatum de area totius terrae .Non folum autem eledos, fed ôCreprobos ex abyflîsinfero-*nbsp;Triaquæ# rum vfqj ad terminos eo^ côgregabunt,ôC ad finiftram collocabüt. Richar. Tria in re*nbsp;furreA'ôe*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt côfiderandaîpraeparatioadcorpoçtreformationé,iftudfiet virtute créa

côfiderSda eft,minifterio angeIico.Secôdum,corporumreformatio.Tertio,reformato^cun» animabusreunio.Hæcfient yirtutediuina,Âin eodcminftanti,Ch^ioftomus:Me qui-*nbsp;dem,hæc cumin métem vcniunt,horror inuadit terribilis:amp; amanftimeperftens,ex pronbsp;fundccordeingemifcoîSipropterChfmniltriftepati voluerimus,nccefleefttamémulnbsp;ta triftia fuftinere. Non cnim quia mori propter Chfm nô vis,idcircoimmortalis futu*nbsp;rus esînec quoniam propter Chfm diuitias tuas non diftribuis, idcirco eas tecum affers.nbsp;His fieri incipientibus,non finitis ipfis fignis,fubrigite oculos, 8C attollite capita vcftraadnbsp;caeleftem ilam gloriam,quoniamin propinquo erit regnum dei, in quo nulla iam crit af-flidiOjfcd perpétuatranquillitas, SCaeterna félicitas, Apocaf.xi.Abfterget deus omnemnbsp;lachrymam ab oculis eo^,SC mors vitra non crit,neqî ludus,neqj clamor,ncc dolor critnbsp;vitra,quae prima abierunt. Primus aduentus liberauit à culpa, fed non ab omni miferia,nbsp;Iohan,i6.1n me pacem,in mundoprefliiram habebitis. Secundus liberabit ab omui mi*nbsp;feria, quando mortale hoc induerit immortalitatem, ôCcorruptibile incorruptioncm,!*nbsp;Corinth.iç.Et creatura liberabif i feruitute corruptionis. Romafi.g.Grego. Cum pla-*nbsp;gæ mundi crebrefeût, cura terroriudieij virtutibus commotis oftendi{,exhilaratc cordanbsp;veftratquia durafiniturmundus cuius amici noneftis, propefitredemptio quam quaefi'nbsp;ftis. Qui autem appropinquante mundifine nongaudet, amicumfe illiusteftatur,atquenbsp;per hoc inimicus dei elfe conuincitur, Iaco.4.Qui voluerit amicus elfe huius fcculi,inimi*nbsp;eus dei conftituitur.

Et dixit illis fimilitudinem: Videte ficulneam,8i omnes arbores, cum pro* ducuntiam ex fe frudum, feitis quoniam propceftæftas. Ita Si vos cum vi*nbsp;deritis hæc fieri,fcitotc quoniam propeeft regnum dei. Ame dico vobis,quo*nbsp;niam non præteribit generatio hæc,donee omnia fiant.Cælum Si terra tranf*nbsp;* ibunt, verba autem mea non tranfibunt,

J Porronevos omninoimparatos opprimât hoc tcmpus,cx coniedîuris qbufdam di* uinare licebitiam inftare,ExempIumabarboribusfumitc,qu3tfignis certisprfmonéthonbsp;mines fcquuturifrudus.ltaSCvosquum videritishæcpræludiamüdi transformandi, cônbsp;cipite certam fpem, tamiam proferendum regnum dei, nec amplius fore malis lus affli-»nbsp;gendi bonosîfedimph pcenisætcrnisafficicntur,pii gaudfisfrucnturpcrennibus.Matt.nbsp;X4,‘Ab arbore autem fici difeite parabolam î Cum iam ramus eius tener fuerit, 5^ folianbsp;nata.

-ocr page 405-

A R T I C V L V g CXIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CxCL

nata,fcitïs quia prope cft sftas.Ita vos cum videritis hrc onita, fcitotc quia prope cfï! inianuis.Aduentusdfiijiuftisæftas é ab hyemexpetcatoribus^hyems ab acftate.Cöparainbsp;rcgnumdciaeftati,Pnmo,ob fruétuum hubercatem. Hieronyniust Aeftas dici iudicii,itinbsp;quo vnaquaeqj arbor manifeftabit quae intus habuit,an aridmn ad cóburendum, an viri-dc ad plantandum in ædem cum ligno vitæ,cuius folia ad falutem gentium, id eft, verbanbsp;quibusdicei: Vcniiebcndi(äipatrismci,poflideteparatüvobisregnum à conftitutionenbsp;mundi,Matth.t5’.Apocar,i4.Opera cnim illoçî fequunf illos. Apoca,ii. Eccc venio cilt;*nbsp;to,amp; merces mea mecum eft,reddere vnicuicy fecûdum opera fua, Secfldo, propter da-*nbsp;ritatem, Apoca,ii. Ciuitas ilia no eget fole,neqj luna, vt luceant in ea.nam daritas dei iUnbsp;Iuminabitcam,0Clucernaeiuscftagnus.Tertio, propter iucunditatcm,Namiuftisferegt;nbsp;nitas critjimpijs vero peccatoribus hyems turbatio maioriGregoriusxRegnum cado*nbsp;rumidcircoaeftaticomparatur, quia tunc maroris noftri nebulxtranfeunt, ÔC dies vitaenbsp;{ternifolisclaritatcfulgefcunt.HqcregnumquotidiepetimuSjdicentesîAdueniat regn«nbsp;tuum,Matth.6.HicronymustNoliteputarc iamad_efleconfummationemfeculi,fedqua-ftproamia amp;praecurfores quofdam venire,yt oftédât quod prope fit ßC in ianuis. Quianbsp;enim tribulationcsôCbclla ôC alterationes dixit futuras,tam elementorum quàm rerum,nbsp;vt ne quis fufpicelt;,quod forte aliquando deftruendus fit Chriftianifmus,confirmat prae-miffa,dicenstAmen Äc.HieronymustNomine generationis,velomne genushominumnbsp;accipi poteft,quia aliqui remanebunt ifta videntes.Et licet aliqui per Antichriftum amp;fu-os feducanf,tarnen per Enoch St Heliant,ntörtuó Antichrifto,conuercenf. Aut ludaeo-rumfignat, Cum enim plenitudo gentium intrauerit,tunc omnis Ifraelfaluusfiet.Ro*nbsp;ntafiji. Aut ecdefiam per fpiritum fandum regenef atam,quaE non defiiiet, Luc.ii. Egonbsp;rogauiprote Petre,vt non deficiat fidestua.Matthji.Etportae infer! non præualebuncnbsp;aduerfiis eam,nec tranfibit ad immortalitatem donee omnia fiant.Nihil eft in rebus cor-poralibus cælo firmius,nihil immobilius terratverum caelum St tena citius mutatura funtnbsp;naturam fuam,quàm verba meafutura fintinania«Ecclefiaftes.l. Terra in æternum flat.nbsp;Tranfibunt vero per innouationem, nöper fubftantiae mutationem,i.Co^.7, Praetericnbsp;cnim figura huius mundi.x.Pct.j.Nouos cælos St n ouam terram St promiffa ipfius expe:nbsp;ûamuSjin quibus iuftitia habitat. Nihil enim habebunt corruptionis St noxae, vt nos iu*nbsp;xta promiffa ipfius,in quibus nihil erit corruptae mentis, fruamur illis bonis incorruptis^nbsp;Hieronymus t Facilius eft tranfire terram quàm Chrifti verba. Quomodo cnim Chriftinbsp;Verba quae perfonaliter loquutus eft,non adimpleri debeant,fi omnia quæ in lege amp; pro-phetisferipta funt,implcbuntur?Matth.y,Iota vnum aut vnus apex nonpraeteribit à lege donee omnia fiant,

Attcndi'tc autem vobis,ne forte grâuentur corda veftra in crapula S^ebrie late,Sc curis huius vitx,SC fupcrueniat in vos repentina dies ilia. Tan qua la*nbsp;queusenim venietin omnes,qui fedent fuper faciem omnis terra:.

Proinde certi venturû tempus hoc formidabile, praeparate vos in aduentura inius,ne VOS opprimât ofcitätes.Diuerfa em ex gula oriunf vitia tû animi,ytpote loquaciias,foninbsp;iiolcntia,accdia,lafciuia,hebctudo,tum cofporis.Ecci.jV. Inniultis efeis erit infirmitas,nbsp;Stauiditas appropinquabit vfqj ad cholera.Propter crapula_mfti obierûtjq ât abftinés £nbsp;adiiciet vitâ.Ro.8, Debitoresfumus no carni,vt fedm carné viuamus. fiemfedm camenbsp;vixeritis,moriemini.fiautem fpflfada carnis mortificaueritis-viuetis. Ro.ij.Non in cc»nbsp;mcffationibusiSt ebrietatibusxnon incubilibus, ôtimpudicitiis,fedinduimini dominumnbsp;lefumChriftum, Lucæ.fi. Væ vobis qui faturati eftis,quia efurietis.Etcurishuiusvitae.nbsp;Matth.Ä.Nolitc foliciti effe,dicétesîquidmanducabimus,autquidbibcmus, aut quo openbsp;riemur^Haec enim omnia genres inquirunt.Scit enim pater vtfter,quia his omnibus indinbsp;getis.Hcbrae.i5.Sint mores fine auaritia,content! praelentibus. Ipfe enim dixit(Iofuc.i.)nbsp;non te deferam,nclt;j} dereliquam,itavt confidenterdicamust Dominus mihi adiutor eft,nbsp;non timebo,quid faciatmihi homo, Pfalmo.i^. Semper patatumeffe,St expedafe fine,nbsp;maxime omnium confcrrcpoterit.Cæreris qui fie viuunt,quafitempushoc nunquamfic *nbsp;venturum,fic veniet ille dies,quafi laqueusfurtim ab infidiante pofitus,St inuoluet omeSnbsp;qui non habent animos,St oculos fublatos in cælum, fed habitant fuper facicm terræ,vbinbsp;non habemus ftabilcm manfionem,fed æternam inquirimus.Hebraeo.ij.Non habemusnbsp;hic manentem ciuitaté,fed futuram inquirimus.Ecd£fiaftes.9,Nefcithomofinemfuumtnbsp;fed ficut pifees capiuntur hamo, St aues laqueo comprehenduntur, fie capiuntur homines in tempore malo.cum eis extemplo fuperuenerit.

De die

-ocr page 406-

PARS PRIMA

Marc.ij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autcm illo vcl Hora nemo feit, neque angcîi în cseîo, heque FiKus,

nifi pater,

Zacha jj.Erit dies vna quæ nota eft domino.GregoriusxNoait vnigenitus horam iu dictijfednon cxnaturahumanitatis.Hicrofi,Quando dicit Aâ.i,Noneft vcftrum noflenbsp;Cur igno# tempora vcl momenta quæ pater in fua pofuitpoteftatc,oftcndit qd ipfe fciat,fed no ex-rctur iudigt; pediat node apoftolis^vi femp incerii de aduentu iudicis,fic quotidie viuât, quafi die alianbsp;cijhora. fint iudicandi.Docet ergo difcipiUos, vtnô difcantquærere Humana naturamtranfcédênbsp;tia.Eccî J. Alciora te ne quæfieris,amp; fortiora te ne pfcrutatusfuerisx fed quæ præcepii ti*nbsp;bi deus,ilia cogita fempcr,amp;in pluribus opibus eiusnefueriscuriofus.Non emeft necefl*anbsp;rium,ea quæ abfconditafunt,videre oculis tuis.Nam cum diCit,quodnelt;y angeli,admo*nbsp;net eos quôd difcere attentant quod angeli ignorant:amp; dum dicit, patt r folus, prohibéenbsp;eos anniti vt pofiea dilbant.Qyod fi dixifietjfcio quidem,vobis autem diCere nolotcontrinbsp;ftati effent vtiq;,quafi defpediab eo.

£t ficut faÂum eft in diebus Noe, ita crit SC in diebus fili) Hominis. Sicut çtjjfjj erant in diebus ante diluuium,comedentes bibentes, nubentes ÔC nunbsp;ptui tradentcs,vfqueadeumdiem quointrauic Noe in arcam, noncognonbsp;uerunc donee venit diluuium, ôi tuiit omnes,amp; perdidit, ita erit aduentusnbsp;filq hominis.

HieronymusîPoft pugnas,diffentiones ôC. cetera quibus vaftaf genus humanum,bre» ui fubfecutura pax,quæ quieta omia repromittac,vt fides credentium comprobcf,vtrufflnbsp;tranfadismalisfperentiudicemventuçî. i.Theffa.ç.Cum dixerintpaxâc fecuhtas,tunCnbsp;repentinus eis fuperueniet mteritus.GhryfoftomusîHinc aperte déclarai, quia temporenbsp;Antichriftijlicentius omni turpi voluptate iniquiamp;qui falutem fuamdefperabunt,v[enl,nbsp;ï.Timo î.Hoc autem fcito,quiain nouiffimis diebus inftabunttempora periculofa.Erficnbsp;enim homines fcipfos amantes,cupidi,elati,fuperbi,blafphemi,parentibus non obediennbsp;tes,ingratijicelefti,fine affedionc,fine pace,criminatorcs,incôtincntes,immites,fine bcquot;nbsp;nignitate,proditores,proterui,turaidi,voluptatum amatoresmagis q dei,fpeciem qui'nbsp;dem habêtes pictatis,virtutem autem eius abnegantes.Et hos deuita.Et merito in regnonbsp;deceptorisflorebunt mala, Erit emmalitia omnisôCpcccati fentina .Quam ergo aliamnbsp;politiam inuehet miferandætunchominumgenerationi, q oinoillam quæilli proprianbsp;cftç’Sicut ergo in diebusNoe étant crapulofe,incontinenter, amp;fecure viuentes, vxoresnbsp;ducentes,nô prolis,fcd libidinis amore,nec cognouerunt, quanquàm Noeprænuncia'nbsp;rit,quia in generali,amp;non fpccifice quoad diem velhoram,quem3dmodumChriftus ianbsp;dicium,tarnen arbitrantes nequaquàm venturum,edebant amp;c.amp;perieruni vniuerfi, quinbsp;nokbant exemple Noe parare fefe. Quemadmodum turn pauci affumpti funt in arcam»nbsp;feruati(odo ffiIicctanimæ,i,Pct,î.)cæieriforisrelidi pcherunt,ita tuncfubitodiuiden-*nbsp;tur perituri à feruandis.

Lhc,I7, Similiter Geut in diebus LotH fadum eft » edebant 8^ bibebant, ernebant 8iv'endebant,plantabantS^ ædificabant,qua dieautem exrjt Loth a Sodo*nbsp;mis, pluitdeus ignem 8lt; fulfur de cælo, omnes perdidit. Secundum hæcnbsp;erit qua die filius hominis reuelabitur. In ilia hora qui fuerit in teCto, vafanbsp;eius in domo, ne defeendat tollere ilia: qi^* agro» Gmiliter non redeat re*nbsp;tro Memores eftote vxoris Loth.

Si em in diebus Loth,abfq} omni freno timoris dei,delictis amp;voluptatibus carnis im-» moderanter vacabant.Gene.ß.Homines auté Sodomitæ ptffimi erant,amp; peccarores conbsp;ram dominonimis. Gene49. Igif dominus pluie fuperSodomamôC Gomorram ful’urnbsp;Ignem de cæIo,St fubuertit ciuitatcs has,6^ omnem circa regioncm,vniucrfos habitatonbsp;res vrbium,ôc cunda terræ virentia.Non eff tune curâdum de minimis, cuminftabit manbsp;xima ôCincôparabilisilla caufa difcriminismfiniti. Gcne.i9.Refpicicnst5 vxor Loth poftnbsp;fcjVtrfa eft in ftatuam falis.Sic adcarnalia amp; terrena fe vertentes peribunt. Lu.9. Nemonbsp;jnittfns manum ad aratrum,ôc refpiciens retro, aptus eft regno dei.

Luc47. Q_uicunqiie quæfierit animam fuam faluam facere, perdet illam : quw cunque perdiderit illam, viuificabiteam.

Vitaœ

-ocr page 407-

A R T I C V L V s CXIîn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXCIt

Vitam gloriae fibi acquircndo merito conftantiæ. lohan.ii» Qui odit animam fuam in hoc mundojin vitam æternam cuftodit cam«

Dico vobisîln ilia node erunt duo in ledo vno,vnus aflumetur, Ôt alter Luc,i7 relinquetur.Duæ erunt molentes in vnum: vna aflumctur, altera relinquc*nbsp;tur.Duo inagroîvnus aflumctur^SC alter relinquetur.

Quum omnes fine folicitudine,Sd fuaoperatifuerinCjVnusquidem afiuniiturjhoc eft, iufiusin oCcurfumChrifti,alter autem,peccator videlicet,infra relinquitur. Non enimnbsp;©pus aut locus,aut vitæ genus beabit hominem,fed affedus.Nam vbiq? praedeftinati mi-xti cum reprobis^AuguftinusîInomni conditioned gradujOptimisiundiifuntpeffimi,nbsp;oportet enimbonitatem Abel,probari,exerceri, ôC coronaripermalitiam Cain,Matth»nbsp;X4.Tunc duo erunt in agro de. Duæ molentes de. Duo in leélo dc.Eidem operationinbsp;intentijVnus affumetur ad gloriam,alter relinquetur ad pœnamî etiam qui proxime fibinbsp;inuieem copulantur, ab inuicem diuidentur.

Refpondentesjdicunt illi: Vbi domine f Qjii dixit illis: Vbicunque fuerit Luc47 corpus, illuc congregabuntur SC aquilæ»

VbifiliushominiSjibidfandi eius leuesd in filblimc volantes, ficut pcccâtores grades, q infra relinquentur. Iohâ.17. Pater, quos dediftimihi,volo vtvbicgo fum,dilli fint raccum, vt videant claritatcm meant quam dedifti mihi.

Vigilate itaque omni tempore crantes, vt digni habeamini fugerc omnia Luc.« gt;fta quæ futura funt, ftare ante filium hominis.

Indefinens nobis neceffaria oratio,qui totpcriculis,tot hoftibus irtuifibilibus,atrociflï •niSjdinfatigabilibuscircôuallamur.i.Pet.y.Sobrneftotedvigilatejquia aduerfarius vcnbsp;fter diabolus, tanquàm leo rugiens circuit,quafrens quem deUorer.Quoniam autem nonnbsp;fiïfficit fugere malum,fed opus eft etiam bono quopiam,poftquàni, vt poffitis fugere manbsp;la,dixit,fubdidit,d ftare ante filium hominis,quodeftfruitio bonorum. Angelica enimnbsp;dignitas eft,ftare coram deo noftro.Sap.s.Tunc ftabunt iufti in magna conftantia adueCnbsp;fils €os qui fe an^ftiauerunt, d qui abftulerunt labores eorum.

flDe vigilia d orafione,Matth,14.Marc.ij.Luc.it. ARTICVLVS CXIIII.

VIdete,vigilate,SCorate.Nefcitis enim quando tempus fit.Sicutho^* Marqij mo qui peregre profedus,reliqüit domum fuam, 8lt; dédit feruis fu«» Nnbsp;is poteftatem cuiufqueoperis, amp; ianitori praccepit vt vigilet.

ChryfoftomusîHaec enim res,vt vigilemus,præcipuo eft illi ftudio, atqj cursetac quo niam calamitatibus opprciri,magis corrigimur,deliciis veto atqj ocio corrumpimur,id-'nbsp;circo vbiqj inremiflïone atey quiete venturamala prænunciat. Proinde quandoquidemnbsp;hæc abfqj dubio fint euentura, nec poteft feiri certum tempus quo die ventura fint,fcm-per vigilate,ne vos il le dies opprimât imparatos. Sed multi vigilant, d no dem male ab-fumunt.Nam finunc quumfinis incertus eft,mutuisodiis infanimus,quid non faceremusnbsp;feientes fincm ? Vigilate per abftinentiam omnium corporis vojuptatum, toto peétorenbsp;ftudentes fanftimonif fpiritus .i.Coçt.V.Mundemus nos ab omi inquinamento carnianbsp;dfpiritus,perficientcs fandificationem in timoré dei.Si vigilant homines, ne pereat pcnbsp;cunia, quanto magis nobis vigilandum cft,ne pereat animai Orate, flagrantibus animianbsp;tnhiantes ad eaqur promifla funtincuangelicaprofeirioncperfeuerantibus, Nonde-ftituet fuos elcctos deus,fcd amat vigilantes d attentes, fie tarnen, vt quum omnia præ--ftiterint,quae poflunt humano ftudio praeftari,orent tamcn,intelligente8d initiû d pro-»nbsp;8reffum,d fummam æternac felicitatis,efle diuinimuneris.laco.i.Omne datum optimû,nbsp;^omnedonum perfedum.defurfum eft, defeendens à pâtre Iuminum.i.Co9t.4. Quidnbsp;habesquod non accepifti. fi autem accepifti,quid gloriaris quafi non acceperis. Hanc donbsp;clrinam quo magis dominus infigeret animis fuorum, adiecit fimilitudinem ad rem ap--pofitam,quia tempus nefcimus,tummortis,tumiudicti.Chriftus in caelum confeendens#nbsp;reliquitfquo ad corporalem præfentiâ)ccclefiam,oculis corporalibus non videndus, fednbsp;per fidem.Ianitori aduerfusnodurnum furem præcepit vt vigilaret.Ezech.î.Filihomi^nbsp;niSpfpeculatorë dedi ic domui Ifrael^d audies de ore meo verbu,d annûciabis cis ex me.nbsp;Si dicentg

-ocr page 408-

PARS PRIMA

/ Si diccnte me ad impium, morte moricris, non annunciauens eî, ncqj locutns fueris^vt auertatur à via fua impia SCviuatj ipfc impiusin iniquitace fua moritt/anguincm autemnbsp;eiusdemanutuarequiram. Siautemtuannunciauerisimpio,amp;illcnonfuerit conuer-fus ab impietate fua,ôi à via fua malajipfc qdem in impietatc fua morietur,tu autem anilt;nbsp;mam tuam libcrafti,

Vigilate ergo,nefdds cnim quando dominus veniat,fero an media noÄc an galUcancu.an mane:ne,cS venerit repente,inueniat vosdomientes.Quodnbsp;autem vobis dico, omnibus dico,vigilate»

VigilatCjfempercxpedantes reditum meum. Qui dormiunt, non corpora vera, fed phantafmata intendunt,ôC vacui vigilant de his quæ viderantîfic nimirum funt quos mûnbsp;di amor rapit in vitadeferit poft vitam, quod fomniabant pro certo. Cmq; ftmm opusnbsp;præftandum,quodcommiflumeft à domino, fed præcipue ianitorivigilandum, qui tonbsp;ti vigilatfamiliæ.Etiam fi quando dormitet populus,non vacat dormirc paftorem.j.Tinbsp;moth.4,Tu vero vigila,in omnibus labora,opus fac euangeliftae,minifteriumtuutn im*nbsp;plcjfobrius efto. HieronymusxNon dixit,quianefcimusqua hora dominus venturusfif,nbsp;fed nefeitis. Porro, rota hæc vita,quæ habet non certum diferimen bonoçi maloçj, iKnbsp;in qua plurimum eft ignorantiæ , lucis quàm minimum, nox eft, fi côferatur ad futur an»nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;vitam.Stationes ergo nominat ad vigilandumordinatas,vtnulla hora per fomnolenti“*

ocium tranfigatur.Quanquàm enim dominus in finem mundi femel veniet omni-dfisinmor bus,tarnen fingulo cuiqj venir, quum adeft mortis tempus. Inhuncigif,quoni3m æquc tishora, incertus eft, phuatim cuieg vigilandum eft. Quibufdam cnim venir fero,velut in adole*nbsp;fcentia:quibufdaminrcmpefta noâ:e,velutin ftorentiffima ætatcxquibufdam in gallicannbsp;tu,puta in fcnedutc.N ec viribus,nec ætati fidendum,omnibus ex æquo incertus eft moÉnbsp;tis dics.i. Theffar.ç.Igitur non dqrmiamus ficut 8c cxteri,{ed vigilemus,amp;: fobrfi fimus.nbsp;Qui enim dormiunt,nolt;ftc dormiuntîôc quiebrij funt,node ebrij funt. Roman.15.Horanbsp;eit iam nos de fomno furgere,nunc enim propior eft noftra falus, quàm cü credidimus,nbsp;Nox præccflitjdies autem appropinquauit.abiiciamus ergo opera tenebrarum,amp; indua*nbsp;mur arma lucis, ficut in die honefte ambulemus, non in comeflationibus 8c ebrietatibus,nbsp;non in cubilibus, 8C impudicitijsjfed induimini dominum lefum Chriftum,amp; carnis eu*nbsp;ram ne feceritis in defîderijs,

Lucj^ Sint ïumbi veftri prædndi,8lt; lucernæ ardentes in manibus veftris,8^voi fimiles hominibus expeefiantibus dominum fuum, quando reuertatur a nu*nbsp;ptns:v't cum venen'tjô^ pulfaueritjconfeftim aperiantei.

Hortat dominus vitam nos habere paratam addomini aduentum,æternaîp gloria di* gnam.Inftat cnim dies,quo quifquc pro fementc rcrum temporalium, mefiurus eft meC*nbsp;icm æternam, Isdies quoniamincertuseft,oportet ineumfemperefleparatosamp;ac*nbsp;cindos.Duo ponit ? PfalmotricefimotertioîDecIina à maio,amp;fac bonum. Non cnimnbsp;fufficit mala no pgere,nifi etiamquifcp ftudeat,amp; bonis opcribusinfudarCeViatoreslumnbsp;bos præcingunr,quo expeditiores fint ad viamtquare indicat amouendum omne impcquot;nbsp;dîmentum voluptatum,diuitiarum ëC honoruni,vt expéditi curramus ad huius vitae ex-*nbsp;itum.Heb.lî.Noncnim habemushicmanétemciuitatcm,fedfuturaminquirimus Lumquot;nbsp;bi carnisjcxquibus prodeunt concupifeentiae carnisamp;: opéra,per continentiam praecin-»nbsp;LumbosP gj debent.GregoriusîLumbospræcingimuSjCum carnisluxuriam per continentiam co^nbsp;cingere. artamus.Iob.4O.Virtus eiusinlubis eiu8,amp; fortitudoillius in vmbilico ventris cius.O^tnbsp;hoc vitio ftrauit.Gene.é.Omnis quippe caro corruperat viam fuam. Dauidin adulteri*nbsp;umlapfusjconfequentcrin proditorium deuenit homicidium .i.Reg.u.^.ii,Salomonnbsp;gloriæ fuaemaculam,permulieres deprau3tusimpofuit,Eccî.47. Sainpfonfortitudincnbsp;diuinituscollatam amifit, Iudic.i6.Ideo.i,Pet.i.Obfecro vosch2rifl'imi,t3nquàm aducnbsp;nasôCpcrcgrinosabftinercvos à carnalibus defiderfis,quæmilitantaduerfus animam,nbsp;Gala.y.Qui Chrifti funt,carncm fuam crucifixcrût cum vitijs 8Cconcupifccntijs.Sic lumnbsp;bi mentis,intellelt;flus,amp;: affcdus.i.Pet.i.Succindi lumbos mentis veftræ,fobrii,perfedi,nbsp;fperate in earn,quæ offertur vobis gratiam,inreuelationê lefu Chrifti. Ergointclledusnbsp;fit fine errore,amp;: quæ fidei funt,meditctur.Pfar.r.In lege cius meditabif die ac node Necnbsp;talentum fibi concreditum fodiat in terram,Matth.t$.Affedus quærat non quod fibi vtinbsp;le videtur,fed quodmultis vt falui fiant.i.Coçj.io.Charitas cm non quærit quæ fuafunt.nbsp;i.Coçt.ij.State ergo fucdnâi lumbos vcftrosin veritate, Ephc.é.Luccrnae ardentes pernbsp;charitatê

-ocr page 409-

A R T 1 C V LV s CXIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXCIII.

charitatcm,Iuccntcsper opcrationis vcritatem.Qui em facit vcritatcm,venit ad lucem, vi manifeftentur opera eius quia in deo fiint fa(Sa,iohä.}.Sii ergo intentio fimplex,deinbsp;quærens honorem ôC proximifaIutem.Matth.6*Lucernacorporis tui eft oculus tuns.nbsp;Si oculus tuusfiierit fimplex,tocü corpus tuum lucidum crit^Matth.ç.Sic luceatlux ve-ftracoramhominibiiSjVt videant veftra bona operajSCglorificent pattern veftrum quinbsp;in cælis eft»Phil,i,Sitis hmplicesfili) dei,fine querela,amp; fine reprehenfione in medio na-tionis prauae ÔC peruerfæ,inter quos lucetis ficut luminaria in mundo, verbß vitæ continbsp;nentes.Ecce vnde lumen,quia nó à nobis Pfal.iy.Quoniam tu illuminas lucernâ meamnbsp;domine dcu8meus,illuminatcncbrasmeas.Hinc de lohanne dominus ait lohan.s'^Illenbsp;cratlucerna ardensSC lucens.Prouer.6.Quia mandats lucerna eft,amp; lexlux.Monftratnbsp;em quæ facienda,Sf quænôjôC quomodo.Multi embonum quidem faciunt, fed non benbsp;nciquia vel in faftum incidcrunt,vel in aliud arrogantiæ præcipitium.Pfal jig. Lucernanbsp;pedibus meis verbumtuum,SC lumen femitis raeis*Similes,inquit,prudentibus ac fide*nbsp;fibusfamu!is,qui,quoniam incertumhabeniquando dominus fit rediturus à nuptiis,p*nbsp;petuo ftant accindi cum diligentia 8C. patientia,ne quid in dominS committant,aut im-paratiinueniantur.Pfal.ió.Expecla dominum, virifiterage,amp; conforteturcor tuum,öCnbsp;fufline dominum,Pfal.56.Expeda dominum,amp;: cuftodi viam eius, Quotidie nuptiæ fi*nbsp;unt in cælo fandarum animarum,quas ei commendauit Apoftolus i.Cor.ii.à quibus renbsp;diet in vniuerfali iudicio.Tit.z.Apparuit gratia dei amp; faluatorisnoftri lefu Chrifti omnibus hominibus,erudicns nos, vt abnegantesimpietatem öc fecularia defideria,fobricnbsp;Sc iufte ÔC pie viuamus in hoc feculo,cxpcdantesbeatam fpem amp; aduentum gloriæ ma-gni dei äc faluatoris noftri IefuChrifti,Vel in vniufcuiufqj propria morte inexpedatusnbsp;veniet Johan.iq.Si abiero, ÔC prsparauero vobis locum,iterum veniam 8C accipiamnbsp;vosadmeipfum,vtvbiego fum,ÖC vos fitis. Venit SC quotidie pulfando oftium cordisnbsp;noftri.Cant.ç.VoxdiIedimeipuIfantis.AopocaI,5.Ecce fto ajJ oftium 5c pulfotfiquisnbsp;audierit vocemmeam,amp;aperueritmihiianuam,intrabo adillü,SC coenabocum illo,S£nbsp;ipfemecum.Sedh3ncnegligentes,poftpulfabunturfententiæfeueritat^GregoriusîC«nbsp;ad indicium properat,pulfattcum per ægritudinis moleftias mortem ene vicina denunnbsp;ciat.Confeftim aperimus,fi læti iudicem fufcipimus.Aperirc aStiudici pulfanti nö vult,nbsp;qui exirc decorporetrcpidatîôC viderecum,que contempfiflefe mefflinit,iudicemfor-midat.Fdix veto,qui dicerecS Apoftolo audct,Philu.DefidcriS habens diflbluiôC elfenbsp;cû Chrifto.ôc Pfal.ii^Heu mihi quia incolatus meus prolongatus eft.

Bead ferui illi’,quos,cum ven ent dominus,inuenerit vigilantes. Amen di*» * co vobis,quod præcingetfe,8^ faciet ilfos difcumbere,8i tranfiensminiftra*'nbsp;bit il lis. Et fi in fecunda vigilia venerit,ÔC fi in terda vigiba venent,öi ita in^nbsp;ucnerit,beati funt ferui illi.

Vere beati,quos non fomnolentos,fed vigilantcs,«Slt;: oculos ad fuperna leuantes inuc nit.Prouer.io.Expedatio iuftoçt,lætitia î fpes impiorS peribit. GregoriustVigilat,qui Vigilaitnbsp;ad afpedS veri luminis mentis oculos apertos tenet,qui tenebras negligentiæ à fe repel- qnis digt;nbsp;lit,qui exercer o perando quod credit,qui gregis curam folicite gerit.Beatus itaqj feruusnbsp;non domini temporalis,fed ætcrni,ôCfempiterna bona retribuentis,quem non interre-niSjfcd in fuis minifterfis dominus inuenerit occupatum,SC ad eins aduentum vigilante.nbsp;N am dominus pro fuo officio quodtamen debebat, ampliflimam merccdem reponettnbsp;præcinget fe,ad retributionempraeparans.Apo.xt.Ecce venio cito,6c mercesmea me-cum eft,dare vnicuiqjfecundS opera fua.GregoriusîDifcumberenoftrû,in regno qui-cfccre cft.Sicutqui recumbit,toto corpore quiefcittfic fandi in fecundo aduentu 6C antnbsp;mafic corporerequiefcent.Etcniminhac vita corporisquietemnô inueniunt,alibi cumnbsp;animabusfpiritalia corpora incorruptionemhæreditabunt, Etpræteriens obferuansîçnbsp;quid quifqj poftulet,miniftrabit illisjfingulorS corda iucundiffime vi'fitans,omnia ad eonbsp;turn beatitudinem pertinétia copiofiffime exhibebit. Efa.64.A feculo nó 3udicrunt,ne-auribus perceperunt.oculus non viditdeus abfq?tc,quæ prarparafti expedantibus te,nbsp;Luc.iz.V os eftis qui permanfiftis mecum in tentationibus meis,fiC ego dilpono vobis finbsp;«ut difpofuit mihi pater^meus,rcgnS,vt edatis SC bibatis fuper menfam meam in regnonbsp;nteo.Pfal.sß.SatiaborcSapparueritgloria tua.Sed quoniam nouit dominus pronitatenbsp;tioftram in malum,Gene.S.Senfusôc cogitatio cordis humani,in malum prona funtnbsp;adolefcentia fua.SCinftabihtstem in bono,Ionganimis eft fuper nos,non ftatim vlcifcesnbsp;peccantes/ed longanimitcr expedans ad pcenitentiam.Efa.jo. Expedat dominus vt

KK mife*

-ocr page 410-

Hf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS PRIMA

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifei:eatar,t,Pet.5.Non tardât dominus promifïïonem fuam ficut quidam cxiftiraanf,

fed patienter agit propter vos,no]ensaliquosperire,fedomnesad poenitetiam rcuerti, Sed Iob.Z4*Dediteilocumpcenitentiar,^ ipfe abutitur coin fuperbia^ldeou^Cor.iy»nbsp;Euigilate nolite peccare^In noäc em huius vitae femper contra hoftem folickinbsp;elTe debemuSjluccra expedando futura in iudicis aduentu«Beatus ergo quifquis quacu-q^ actate inucntus fucrit vigilans,nec opérande bonu negligentcr fegerenstquia pius iunbsp;dex moras noftras patienter expedat,6cnon in vna fola, fed ÔC quacunq; actate conueCnbsp;fionem noftram fuicipit.Venit dominus primo in morte,quia talis quis in iudicio pracquot;nbsp;fentabitur,quaiis in morte inueniiur,quantum adgratiamôCculpam.Non eft igitur vnnbsp;quamcelTanduminhac vita,fed ita viuendumCquum incerti lîmus)quafî diesille hodienbsp;effet venturus»Threno,5. Bonum eft viro cum portaucrit iugum domini ab adolefcenquot;nbsp;tia fua*

5 Hoc autem fcitote,quoniam fi feiret paterfamilias qua hora fur veniret, vi gilaret vhcç,ÔC non finerec perfodi domum fuam.Ideo èC vos eftotc paracGnbsp;quia qua hora non putatisjilius hominis venict»

Gregorius:Ad excutiendammentisnoftrae defidiam,exteriorumdamnorum ffmilf tudinem adducic,vt per hoc animus adfuicuftodia excitetur«Quod ff ille vigilatne fponbsp;lietur bonisterrenis,quantomagis nobis eft vigilandumneperdamus felicitatem aeter-'nbsp;namfVnde dominus aduentum fuum ffue ad mortem,fiue ad iudicium,furi comparatsnbsp;quia ffeut fur noclurnus obrepit eo tempore quo dormitur altifflme,minime^ expedanbsp;tur fuffoffbr,fic dum à fui cuftodia fpiritus dormit,improuifa mors carnis noftrae habitanbsp;culumirrumpir,ôlt;ad fupplicia trahit,Furi autem refifteretfi vigilaret,quia aduentumiunbsp;dicis occulte venientempcenitentiælachrymispracuenireÇi.Petri.j.Dies domini ficutnbsp;fur in node,ita veniet,Proinde quoniam vobisid tempusignofum,certum tarnen eft ilnbsp;lud affuturujfîtis perpetuoparati,inftrudibonisoperibus,ab omnibusmundanarum rcnbsp;rum impedimentis expediti,Pf3l3iS«Paratusfumolt; non fum turbatas,vt cuftodia mannbsp;data tua.PfaI.s^6.Par«um cor meum deus,paratum cor meum,cantaboSC pfalmum dPnbsp;cam domino.Quæemparatæ erant virgines,intrauerfitcum fponfo adnuptiastSc clannbsp;faeftianua,Matth,2Ç,GregoriusîVItimam horam ignorare nos voluit dhs,vt fempecnbsp;fufpeda fir,amp;: ad earn praepareraurtvigilare nos voluit,per omnia momenta expedanlt;«nbsp;tes faluatoris aduentu,ne,dum quis remifflus agens,de die in diem opera fua diftert,ittdinbsp;cti die velpropriæ mortis præuentus,meritumfuae commendationis amittat,Eccï.ç,Ncnbsp;tardes conuerti ad dominû,5C ne différas de die in diem«fubito em venir ira illius,amp; innbsp;tempore vindidæ difperdette.Ecccs,9,Quodcunq^ facere poteft manus tua,inftantetnbsp;operaretquiancc opus,ncc ratio,nec fapiêtia crunt apud inferos,quô tu properas.Ideonbsp;Ecc.59.Cor fuu trader ad vigilandu diluculo ad dominum qui fecit ilium, in confpe-’nbsp;dualtiflimi deprecabitur,i.Cor.tó.VigiIatc,ftatcinfide,viriIitcr agite,Sf confortami'*nbsp;ni.omnia veftrain charitate fiant.

Luc.ji. autem ei Petrus:Domine, ad nos dins hanc parabo!am,an ad om* P ncs7D ixic autem dominus : Quis putas eft fidelis difpenfator 8^ prudens,nbsp;quern conftituic dominus fuperfamiliamfuam,vt det illis in tempore triadnbsp;menfuram^Beatus iUe feruus,que,cum venerit dominus,inucncrit ita faciennbsp;tern. Vere dico vobis, quoniam fuper omnia qua? poffidet, conftituet ilium-Q.uod fidixerit feruus file in corde fuo,moram facie dominus meus venire,nbsp;amp; cœperit percutere fcruos 8C ancillas,8C cdere 8c biberc inebriari, veniecnbsp;dominus ferui illius in die qua non fpcrat,0i hora qua nefcit,8i diuidet eum,nbsp;partemc^ eius cum infidelibus ponet,

Occuko quodam modo oftendit,q} dilt;Sa parabola ad omnes fideles pcrtineatîin pri mis autem ad eos,qui dodrina vel dignitatcpræfunt,quo magis accenderet fuos ad pernbsp;petuam inftantiam officii fui,proponens ôC præmium fondis offïcio, SC poenam ei quinbsp;ceffaretab officio,Matth.t4.Quis putas eft fidelis fcruus^'Non ignoras quacrit,fed quianbsp;rarus.Philip.t.Omnes quse fuafunt quzrunt,non quæ lefu Chrifti.Duoà difpcnfato-re cxiguntur,fidesamp; prudentia.Namfinon fur€tur,imprudentcr autem difpenfettvelfinbsp;prudenter difpcnfet,fed furetur,nihil proderit.Omnis ergo q accepit à deo vcl opes, veînbsp;potentiäji

-ocr page 411-

A R T I C V L V s CXIIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXCIIII

J5«fcntiaffl,vel prindpatum,debet fideliteramp;pnidcntcrminiftrarefajtanquärationent redditurus,Ma£th«i4,vt det illis dbumin tempore.Non yt tyrânidcniin earn exerceat,nbsp;fed vtopibus domini,cuiq; fuuni diincnfum,qu3ntû opus eftjamp;Tquando opus eft,depronbsp;mat.Non iHipræfcribitdominus quandofîcdomum rediturus, nepofiitin ofFido ceffa*nbsp;re:fed quandocunqj redierit dominus,nonne beatus edt feruusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuenerit eum fun

genteni offido luo^Procertodico vobis,quodexpertusilliu3fidcm,audebi£ illi maiora çrederetprændet^ eum omnibus bonis fuis,SCvelun reru omnium conforîem haberenbsp;dignabitur.Matth*i4,Si aût dixerit malus feruus in corde fuo.Si non fuerit bonae fidei,nbsp;pec prudenSjfed elatus abfentia domini ac delcgata præfclt;Sura,dixcritîDiuiius abeft donbsp;minus meus,fortafl*e nunquârediturus, intérim morem geram animo meo,atq5 bac fpcnbsp;ccepcrit non folum nonpafeere ex triticodomini communis conferuos,verumetiâ pulnbsp;fareillosvcrberibusamp;tyrannidcm quandam vfurpareîipfe autem ncgieda faini!ia,bi-feat amp; edat cum temulentis,quàm is eft infelix futurus quum venerit dominus die quonbsp;nonexpedabat, amp; hora qua non fufpicabaturrediturum^'Sic multi vana amp; ftultapro-»niffionc,diabolo fuggerente,faliuntur.Eccês.8.Etenim quia non citoprofertur contranbsp;malosfententia, abfqj timoré vlio filii hominumperpetrant mala.Percutitur proximusnbsp;verbis.HiereVenitc percutiamus cum lingua.M alis exemplis.i.Cor.S.Sic autê pee- Proximusnbsp;cantesinfratrcs,S^percutientesconfdentiam eorüinfirmam,inChriftum peccatis.Be- quot mo^nbsp;datln hocferuocundorum præfulummalorumnarraturdamnatio,qui neglcdo dci ti dispercu^nbsp;inore,non folum ipfi luxuriævacant,fedetiamfubditosiniuriis afiïciunt Matth,z4.Di- natur*nbsp;uidet eum, parteni'tç eius ponet cum hypocritis,illic erit fletusSe ftridor dentium. Famunbsp;lum ilium quidlibet fadentcm,nó folum fubmouebit ab officio fuo, fed ôi. amputabit àfanbsp;milia fua,ncc dignabitureum domusfuaecontubernio.Efa.26. ToIIaturimpiusne vide-at gloriam dci.Malach,j.Conuerrimini,Si: videbitis quid fit inter iuftum Sc impium,amp;:nbsp;inter feruientem deo ÔC nô feruientem ei,amp;: portionem iili us ponet cum hypoctitis,(qutnbsp;titulum habent cuangclicæfundionis,quumfadisipfispugnent cum euangelio)amp;infi-delibus.lllic pro male dulcibus voluptatibus ,quibusebriusnon obferuarat aduentumnbsp;domini, intolerabili punietur crudatu,rifu verfo in fletum, amp; caniilenis inftridoremnbsp;dentium,

111e autem feruus qui cognouit vofuntatem domini fui,ô^ nonfe præpara uit,Ô^ non fecit fccundum voluntatem €ius,plagis vapuîabit multistqui au«snbsp;temnoncognouit,8gt;i fecit dignaplagis,vapulabitpaucis. Omni autem cuinbsp;multum datum cft,multum exigetur ab eo:ô^ cui commendauerunt multu,nbsp;plus petent ab eo.

Etenim feruus ille quem dominus præ cæterishabuit eximium,cui concredidit difpê fationem rerum fuarum, cui communicauit arcana confilq fui, cui fifus eft præ cæterisnbsp;peregre abiens,nififecerit quod iuflus eft,ad bene agendum fe difponens.Proucr.i6.Honbsp;minis cft,animum præpararcîôC domini,gubernare linguam.i. Rcg«7« Præparate corda veftra dominojôc feruite illi foli.lac.4.ScientiôCnon facienti,peccatum eftilli.Quonbsp;cnim plusfeit quipeccat,tantograuiorem poenamfibiaccerfît.Qjîi ignorat,ideo puni-tur,q) difcere potuiffet ôCnoluit,quare ipfe in caufa ignorâtiæ.Timesmustfi enim is quinbsp;nihil fcic,dignuseft plagis,quæexcufatioliberabit eos quifeienter deiinquunt,maximenbsp;fi docSorcs fuerint^grauior enim eft hæc condemnatio.Cyr.UusiHomo perfpicacis in-gcnti,qui turpibus fe inclinât, inexeufabile committit pcccatfiîfed homo rufticanusra-tionabilius veniam irapctrabit.Diôum Ambrofi], grauiflime peccare ignorantem,in-telligitur non de peccati enormitate,fed periculi magmtudine.Gratuitum eft quod c5nbsp;credirur, in hoc concredirur,vt proferaturin vrilitstécommune totius familiæ.Quénbsp;admodum hen rationem exadioré exigunt à fuis,cuiplus cômiferunt, fie ab eo cui co-gnitionis ôf autoritatis copiofius munus datum eft à deo,plus requiretur q à cætensîdCnbsp;cuiusüdei lanor ac maior fumftio delegataeft,quopluribusprodefiê debuit,hoc plus exinbsp;getur ab eo.Onusfufcipitverius 5honorem,qui funftionê fufeipit ecclefiafticâ.Audiâtnbsp;ergo ôC intelIigantjOui continent multitudines, 8C placent fibi in turbis nationumtquo-niam data eft ipnsa deopoteftas 8c virtus ab altiffimo,qui interrogabit opera eorum,S^nbsp;cogitationes fcrutatur,Sap,6.

ïgnem veni mitterein terram,8c quid volo niG vt accendaturfBaptifmo 3 babeo baptizari, quomodo coartor yfc^ dum perficiaturfPutatis qüianbsp;K K Z pace

-ocr page 412-

PARS PRIMA.

paccm vcnî dare în terramfnón.dico vobis,fed feparatïörtèm.Erunt ertïns\ ex hoe quinep in domo vna diuifütres in duos,2Z duo in tres. Diuidetur paxnbsp;ter in filium.amp;^filius in patrem fuumzSC mater in filiam,8lt;filia inmatremiïo*nbsp;crusinnurum fuam.ô^ nurus in focrum fuam.

Sitio hominu falutem,amp; huius rei gratia veni in mundujac mco defiderio omrtistftO ralongacft.Noneft ddutaaut Humana dodrina,qua è cæîis attulitmcrus ignis eft,aittnbsp;purgatuvus hominem,aut vfturus.ôCid:oveni,vt hic ignis accendatur in terris. Dodrînbsp;na emeuangelicaferuidum fideiselum immittcns,mentcmàvitiispurgàt,ô£adC3cleftianbsp;capeftendainflammat.Pfal.iiS.lgnitumeloquium tuum vchemcHfcr,«feruus tüus dil«nbsp;xit ilIud.Hiere.io.Fadus eft fermo domini in corde mto quafi ignis exæftuans. Luc,24nbsp;Nonne cor noftrum ardetis erat in nobis, dum loqueretur nobis in via^ Hinc R oma.Ii.nbsp;Spihtuferucntes.Sed nonexiliet hic ignis,ni pereuffus fuerit in crucehiefitex Corporis^nbsp;mei.Supercft adhuc illebaptifmus,qucm mihi præfcripfitpatcr,vt tingar ptoprio fan-guine,vtmea morte poenas luam propcccatis totius mundi.Abh^oc baptifmonôfolijn»nbsp;nonabhorreo,fcd amorefalutis humanæ vehementer angor,vt gprimum perficiatur,nbsp;Verum hic ignis accenfus, excitabit magnos in mundo tumultus.Vcheniens enim eriCnbsp;Si cæleftis,difcutiens8c excütiens omnes humanos àfftdnï.Quoniam non omnis paienbsp;vitupeno caret SC bonaeft,fed fæpe pcriculofa,ôC procul à diuina pace reiieiens,ait: Artnbsp;creditis,qj venerim'pacem allaturus in terras, quam muqdushic amat,cui tum tran-quillicas eft.quum fstiftadum eft animî cuFidit3nbus,quum mali cum malis confentiût»nbsp;Non prôfedojiion veniConglutinaturus talcs concordias,ffdimmiirurusdiffidia.PfaCnbsp;Vi.Zelaui fuper iniquos,pacem peccatorum yidens.Eft alia pax interna frudus fpiri-tus,GaIat.s.imperturbatum quoddam mentis gaudium in deo,quamdare potilfimuntnbsp;Chriiîus venit.lohan.(4.Paccm relinquo vobis,pacem meam do vobistnon quomodonbsp;mundus dat,cgo do vobis.Hinc difcipuÜspræcepic Luc.io.In quamcunc}; domum in-traueritis.primum dicitetPax huic domui.Harcprælibatio quædam eft pacis futur« in'nbsp;cæIis.Pf31,i47.'.^i pofuit fines tuospacem.Qpia enim nô omnes obedient euangelio,nbsp;Roma.io.hinc boni malis non confcnticnt,potius deo adhærerceligentes,ghominivi-*nbsp;tiofoquaniumcuncy propinquo,gratia præualentc naturæ.

flDe decem virginibus,amp; taIentis,3cmodomdicii,Matth.tr ARTICVLVS CXV.

Mat.x? rni^Vncfimileerit regnum cælorum decem virgirtibus, quæ accîpien«»

I tes Iampidesfuas,eM'eruntobuiamfponfo8ifponfac.Quinq^ autem JL. ex cis erant fatùæ.SC quinque prudentes. Sed quinque fatuæ.accc*nbsp;pris lampadibus,non fumpferunt oleutn fecum:prud€ntes veto acceperuncnbsp;oleum in vafis Gj;'s cum lampadibus.

Oftendit quanta vigilantia nobis neceflaria,6C quantum negligentia fit nociuatatque vtpenitusinfig-.retanimisfuorum,non elfe ceflandum aut dormitandü in hac vita,fednbsp;aff duoftudiopietarisôc offices in proximûjparandum viaticum in vitam futurammainnbsp;in refurredione ftrô nos quæfituros,nifi dum tempus eft parauerimu5.Tflc,in die amp; honbsp;ra iudicii,fimile eric regnum cælo92,ecclefia militans Si eius negocium,qu£ bonos Si manbsp;losrecipit.Viatthj5.Simileeftregnûcælorum fagenæmiffæ inmare,amp;exomni gene-Vi'ro-opro pifeium congrcganti.Obferuaquafdam virgines corpore tanifi.Chryfbftomus:Vir-rnbsp;pn^quæ. 8° ^ft^quae nec habet virum nec habere defideratjquod fi voJuntatem quidem nubendtnbsp;habet,corpore virgoeft.animocorruptatquiacorpusfordidatur opere,anima voluntanbsp;te.CorporeôCmente,i.Cor.7.MulicrinnuptaSC virgo,cogitatquæ domini funt,vt fitnbsp;fanda corpore 6c fpiritu.Mente tantum,hæc omnium Chriftianorû.i.Cor.ii.Defpotinbsp;di vos vni viro virginem caftamexhibere Chrifto.HieronymustDecem virgines,om-pecêvifgi nés homines funt,quividcntur deo credere, ÔCapphuduntfibi in feripturis fandi3,qu(nbsp;nés myflw gloriantur in vnius dei notitia,SC mens eorum idololatriæ turbine non conftupratur,nbsp;te quid GregoriusîQuia ex vtroqj fexu multitudo fidelium colligitur,rede ecclefia decem vir-ginibuscomparatur.LampadeSjfidei font opéra,quæ fecundumiftam continentiam finbsp;Lampadesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fîcBt lampas domum^fic fides illuminât animam.Nec qmfquam fidelium adeo

malus

-ocr page 413-

ARTICVLVS CXV, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXCV,

malus cft,quin aliquafidci habcat opera,fi non formata charïtatc.Habct cnim bmnis animaàdeoinuftrationemôClampadem,ôC omnes furguntinoccurfum domini.Om-nes enim_defiderant occurrere illi Sc coniungi»Eft autem priidcntiavirtus,quae adushu prudent!»nbsp;manos dirigitin debitum ü'nem.HieronymustPoiTumus quinqj fenfus interpretari,quonbsp;rum ali) feftin^nt ad cælefti^,ôC fuperna dcfiderant,aln terrenisfæcibus inhiantes,nô hanbsp;bentfomwta vcritacis,quibusfuacordailluminentur.Quicrgofpiritualcni habentlæ-titiam,5C dciquærunt gloriam,habent oleum.Htnc dominus Matth.ó.Tu autem cumnbsp;iciunaSjVngccaputtuum.Roma.ii«Prouidentesbonanon folum coram deo,fed etiamnbsp;coram omnibus hominibus.Matth.ç.Sicluceatlux veftra coram hominibus,vt videatnbsp;veftra bona opera,óC glorificent patrem veftrum qui in cælis efttfatuæ oleum lætitiæ ffinbsp;ritalis ex charitate procedentis,non acceperunt fecum.Pfal»44»Vnxit te deus deus tuusnbsp;oleolætitiæ.Prudentesfidem habueruntpercharitatem operantem,GaIa»y,i, Corin» 15,nbsp;N une manentfides,fpes,charitas,tria hæc,maior horum eft charitas»

Moram autem fadencc fponfo,dormitauerunt omnes,ôô dormierunt.Me dia autem noéte clamor fadus eft,ecce fponfus venit,exite obuiarn ei.Tuncnbsp;furrexerunt omnes virginesilïae,ôi ornauerunt lampades fuas.Fatuæ autemnbsp;fapientibus dixerunt:Date nobis de oleo veftro,quia lampades noftræ exi*nbsp;tinguuntur.Refponderunt prudentes,dicentes:Ne forte non fufficiat nobisnbsp;ÔC vobis, ite potius ad vendentes,ôi emite vobis. Durn autem irent emc«»nbsp;re, venit fponfus, quae paratæ crant, intraucrunt cum eo ad nuptias,nbsp;daufa eft ianua.

Mora,poenitentiæefttempus»Nonparutcmpohsfpatiumintcriedu oftendit, opi-nionemdifcipulorumreprimens,qinftatimpoftrcfurredionê ipfius regnum futurum fperabant,quam opinionemexanimiscorüeximereftuduit.Dormitarc,eft ante morte Dormîtarcnbsp;à falute languefcercîdormirc,morieft,quiarefufcitandi.i»Theif.4»NoIumiis vosigno- Eiormire»nbsp;rare de dormientibus,vt noncontrifteminificut cæteriqui fpem non habent.Hinc lo--ban,«»Lazarus amicusnofter dormit,fed vado vt à fomno excitem eum»Omncs,dicit,nbsp;dormierunt,quia Heb.9.Statutum eft hominibusfemel mori, poft hoc autem,iudiciü»nbsp;Vnde ôe Chriftus femel pro peccatis noftris mortuus eft,i.Petri.},iuftus pro iniuftis,ytnbsp;nos offerrctdeo,mortificatos quidé carne, viuificatos autem fpiritu.Medianodc dicitnbsp;clamorerafadum,vtoftédat,quodfiinexpeâatus veniat dominus,quafi media node,nbsp;ömnesdormiamus profundo fomno.Diesemdomini,ficutfurin node,ira veniet.Cunbsp;cm dixcrint,paxamp;:fecuritas,tuncrepcntinus eisf«peruenietinteritus,i»Thcir,?,De iftonbsp;clamore i.Theff.4.Quoniam ipfe dominus in iuffu ÔC in voce archangeli, amp; in tuba deinbsp;defeendet de caeio»i.Cor»i5',Canct em tub3,8c mortui refurgentincorrupti.Ecce fpon^nbsp;fus aduenit ad copulandam fibi ccclefiam,Nuptiæ cnim,immôrtalitatis airumptîo»loh.5 Nuptiænbsp;Qui habet fponfam,fponfus eft.O q iucunda vox in auribus piorum,amp; horrenda in au fpirîcali^snbsp;re impiorü»Exite obuiam fponfo,Modo exeundum defcpulchropeccati.Ephc,ç»Sur^ ter quid,nbsp;ge qui dormis,ÔC exurge à mortuis,5f illuminabit te Chriftus»i.Cor»is-.Euigilate iufti,amp;nbsp;nolitepcccare.Tuncfurrexerunt.i.Cor,iS’»Omnesquidemrefurgemus»lohan.y»]SIoli-te mirari hoc,quia venit horain qua omnes qui in monumentis funt, audient vocem filiynbsp;deitS^ procedent,qui bonafccerunt,inrefurredionemvit3c:qui vero mala egcrunt,in renbsp;furredionem iudicii»HieronymusîOrnaueruntlampades,hoçeftjfenfusin quibus oleünbsp;feientiæ recipiebantjVt haberent opera virtutum,quæ ante verum iudicem refulgeant.nbsp;Gala^.Ptobet feipfum homo,amp; opus fuumprobetvnufquiflt;^,amp;fie in femctipfotantünbsp;tloriâhabebit^noninaltero.Vnufquiftv cm onus fuû portabit. Apoc»i9.Gaudeamus

’ exultemus,ôC demus gloriam deo,quia venerunt nuptiæ agni,5iC vxor cius præpara -uit fe»Et datum eft illijVt cooperiat fe bylTino fplendenti Ô(. candido.bylTinum cnim iufti ficationcs funt fanctorum.Portofatuæ quæ fibi deoleonon parauerantinfponfi aduê^nbsp;tum fufFeduro,quod fibi perfuafcrant,nonfie fubito proditurum fponfum, quin fpatiûnbsp;d3returalicundecomparandiolci,quum vidèrent fubito abeundum medio nodis,nec .nbsp;haberentoleum,adfapientesfeconuertunt.ChryfoftomustQuafi dicerent,veftra iufii-tia fufïiciens eft vos faIuarc,St nos excufarc,datc nobis teftimonium,dicendo de operi-bus noftris quodvidiftis.HieronymusîQuælampades fuas queruntur extingui,cl3rctnbsp;quia ex parte luxeruntîfed quia fomentum charitatisnon habuerunt,ideo queruntur casnbsp;cxtingui.GrcgoriusîQtiorum fada aliéna laude fulciuntur,cadem fubtrada deficiunts

KK 5

-ocr page 414-

' [ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P A R s P R I M A,

* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; de confuetudiflè îd fßgt;npw«qairet,vnde gaudere animus fokt. Itaqj hoimmum qui

corda non vident,teftimonium volât habere apud deum qui cordis infpcdor eft.iob, xi.Lucernaimpiorum extinguetur,amp; fuperueniet eis inundatio.Sed de muliere forti dinbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;citur Prouer.ji.Non extinguetur in node lucerna eius.Cantic.8*Aquæ multæ non po-

Prudentes tueruntextinguerc charicatenagt;HilariustPrudentes virgineshæ funt,quæ opportunun» Virgines, in corporibus operandi tempus amplexæ, inprimum fe aduentus dominici occurfun*nbsp;Fatuse» præparauerunt:fatuæ vero,quæ diffolutæ ac negligences, prxfentium tantum folicitu-dinemhabueruntîiSCimmemorespromdTorumdeijin nullam fe fpemrefurredioniï exnbsp;tenderunt,quæalicnis operibus nihiladiuuantur.Quanquam nihil humanius illis virginbsp;nibus fuerit,non enim totumpetebant,Ôtncceflitatcm oftendebant,tarnen repulfæfuntanbsp;nechumanicasearum à quibus petebat«r,nec petitionis facilitas,nec petentium neceÛinbsp;tas,vtimpetrarent effecit.Ad inlînuandum quia nullus nos,fi operadefint, defenderenbsp;ibi polfit î non quia nollet,fed quia non poteft.Videmus enim prudentes ad impoflfibi-*nbsp;litatemconfugere,quodiSC Abraam ille denotauit Luc,i6,Magnus,inquit,hiatus inteCnbsp;nosâ: vos pofitusctt,vt hi qui volant hinctranfire advos,nôpoflînt,Nôitaq; de auart-tia,fed timoré didum venir,quia vnufquifqj pro fe rationcm redder,Roma,i4,Nec alienbsp;no teftimonioquifquamiuuaturapud deuHi,cui cordis fecrcta patenitÄ^ vix quifqj fibjnbsp;fuificitjVtfibiteftimonium perhibeatconfcientiafua.Dant quidem confilium, quodnonbsp;debuerant fine oleolampadarumfponfoûccurreretfed quia tempus comparandi iantnbsp;Oleum qui excc-flerat,ideo crime earum ex obliquo videnturcômemoraffe.q.d.Videamusmonbsp;vendant, do quid vosadiuuent,qui vobis laudes vendçre confueuerunt.Vendant oleum omneanbsp;adiil3torcs,qui accepta alicuius commodi temporalis mercede,fiue vera,fiucfalfa lau*nbsp;dando,in errores animas mittunt.Dum irent emcre,hoc eft,quaErere fuffragium, fed ninbsp;mis tarde.Gregoriusîinclinantibus fe illis ad ea quæ foris funt,amp; folita gaudia quæren^*nbsp;tibus,quia interna gaudia non nouerant,venirille qui iudicattâC illae quibus bonum teftinbsp;jnoniumconfcicntiaperhibebat,mtrauerunt cum eo, vbi immunda anima fempiternonbsp;dii verbo copplatur. Apocalyp.lt;9. Scribe, beati qui ad cccnam nuptiarum agni vocatinbsp;funt.Et clauhiS eft aditus regni cæleftis, nam poft iudicium,nulius precum aut merito*nbsp;rum patebit adirustquia magna eft eius feueritas poft indicium,cuius ineffabilis miferi-cordia prærogata eft.Hieronymus î Poft iudicium, bonorum operum 8C iuftitiae occa-*nbsp;fio nô relinquetur.O fi quis fapere pofiet in cordis paiato,quid admirationis habet quodnbsp;dicitiir,venit fponfustquid dulcedinis,intrauerunt cumeo ad nuptiastquid amaricudênbsp;niSjClaufa eftianua,

I NouiHîme vero veuiunt amp; reïi'quaè vjrgines,cîiccntcs:Donr»’ne domine» aperi nobis, At iHe refpondens.atc ; Amen dico vobis,nefeio vos.Vigilatcnbsp;italt;^,quia nefeitis diem nec^ horam.

Vere nimis fero vcniant,per ferara poenitentiâtpulfant per infruiHuofas lachryraa*» foris relidae.HieronymnstÉgregia quidem voxindomini appellationc,id'(çrcpetitum»nbsp;indicium côfefljonisndei eft,fed quid prodeft vocibus inuocare,quem operibus neges?nbsp;Luc.e.t^iid autem vocatis me,domine dominc,SC non facitis quæ dico^Hieronymus«nbsp;N ouit qmdem dominus qui funt eius, x.Timo.i.fed nefeit operarios iniquitatis,Mattb.nbsp;V.Quomodo diffimilesÄàfealienosnoffet^q.d.Idco vos defero,quia per vitæmeritflnbsp;non 3gnofco,Hiere,4,Sapientesfuntvtfaciantmala,beneautcm facerenefcicrut.HinCnbsp;i.Cor.S.Si quis diligit deum,hic cognitus eft.ab eo.Vosigiturad exemplum prudentidnbsp;virginum,ferui fidelis,ac prouidipatriffamiliàs,vigilate,in tempore vobisparate bonorum operum commeatum,quia nefeitis diem 8C hqramilliusaduentus,qui quum fubitonbsp;«xtiteritjiam noneritamplius tempus benefaciendi,fed vnicuiqj ferendü eritpræmiuntnbsp;pro rétro geftis,HieronymusîPruaentcm fempcradmonelcftorem.vt non acquiefeatnbsp;fuperftitiofîsinterprctacionibus,SCquæcomaticèprofingcntium dicunturarbitriojfednbsp;confîdcrct priera,media,amp; fequcnti3,ôf nedatfibi vniueffa quæ feripta funt.Idco enin»nbsp;parabolas præmifit, vt quia ignoramus omnes iudictj dicm,lolicite nobis lumen bonorum operunipræparemus,nc,dum ignoramus iudex veniat.

Sicut enim homo peregre proficifcens,vocauit feruos fuoSjS^ tradidit i(* bona fua.Et vni dédit quinep taïenta,alrj autem duo,ali) vero vnum,vnfnbsp;cuicp fecundum propriam virtutem Sóprofedus eft ftatim. Abtjt autem quinbsp;quintp takntaacceperat,^ opcratuseftineis,S^ lucratus cftaÜaquini^. Si*nbsp;militef

-ocr page 415-

ARTICVLVg CXV* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CXCVf,

milker 8^ 4^» duo acceperat Jucratus cft ah’a duo. Qui autem vhum accépc* rat,abiens fodi't in terram jSd abfcondit pecuniam domini fui.

Oftcndit dfis quod donis abutentes collatis, SC ipfis priijanf,amp; pro rtegledü pum'unï, txtimulans fuosadperpetuü ftudium bonoçt opeçi,ne committèrentviao(Stinaölt; dogt;nbsp;tes à fe acceptas, fua negligentia finant effe fterilestfcd fuo ftudio eurabg fua vtrterent innbsp;vtilitateili proxirtiijfefeîçpberent idoncosmaiotibüs donis, q quod profüo modulo ca-ptu'q; acccpiffentjcallocaflcnt in lucrum dni fui,qgaudet tali fœnorc ditefcere.Nam afc2nbsp;xlésincælum,domefticos.ruosinhoc mundo reliquitjciscg corporaiempfentiam fubtra-*nbsp;xit.Ephe.i,Non eftishofpites ôf aduenæ, fedeftis ciues famfio^tjÄ domeftici dcupro-priæ^libertatirelinquêslonganimiter opus expedando, tandê hue rediturus vndc afcénbsp;derar. Adu.i.Hic iefusq affumptuseft à vobis,fic veniet,quemadmcda vidiftis eum eunnbsp;tern in cacIum.Omnes autem ferui deifumus.Roma.6.Liberati à peccato,feruifalt;Si dconbsp;habecisfrudum veftruminfatldificationem,finem veto vitatft actefna.Non aût vult effenbsp;ociofos,quos de foro vocauit ad vineattijMat.to.quare dona fua ContuUt. Dona fua di-cit,quicquid cnimhabethomo,dei donumeft.i.Coçt.4. Quidem habesquod non accenbsp;pifti^Ideo tradidit,nó vt fibi profunderent, fed vt inde domino fuo lucrum referrent,vnnbsp;de fortem acceperant.Ephc.4.Afcendensin altum,captiu4 duxit C3ptiuitaté,dedii donanbsp;hominibus,prout quéqjiudicabitidoneum,ne fupra^irtutemopusiniungens,ipfc ruingnbsp;cauù cxifteVet, vt dicit Chryfoftomusî V nufqfqi eÆiproprium donum accipit fecund«nbsp;menfuramfideiôfpurificatiôis.Dehacdonoçt diuerfitate dicit Apoft olus.i.CoÇi.ii. Aliinbsp;per fpiritum datur fermo fapicntiæ,alii fermo feientiar fecundum eundem fpiritum,altegt;nbsp;ri fides in eodem fpu,alii gratia fanitatum in vno fpititu, all) opefatio virtutum,alii pro-phetia,alii diferetio fpirituum,alii genera Iinguaç£,alii interpretatio fcrmonum.Haec au-tem omnia opérai vnus atqjidemfpiritus, diuidens fingulis proutvulr.Chryfoftomustnbsp;Talenta hie pro eo quod vnufqfcp facerc poteft,accipimus,fiue autoritatiue protegcre,Änbsp;üe pecunfis iuuarc,fiue admonerc,fiuc alia quapiam re proximis prodeffequeas.Etia vnanbsp;re prodefle poffumusmam no es pauperior ilia vMua, quar duo minuta mißt in gazophynbsp;laciu: nones Petro atep lohanne rufticior,qui quisrudesôCillitcratifuerint,qm magnonbsp;ftudio commun em vtilitatem complex! funt,cælorum principes faélifunt.NulIa quippenbsp;resdeogratior,quàmvtvniuerfamvitamad commune commodum conferas.Hiero.lnnbsp;quinq;, duobus, amp; vno talento,vel diuerfas grasintelligamus, quæ vnicuiqjtraditæ funtjnbsp;Velin primo omnesfenfus examinatos, in fecundointeltigentiamamp; opera, intertio ra-tioncm qua homines à beftqs feparantur. Qui quinep acccperat,non ceflauit, fed ftatintnbsp;«ftgt;iit,in opus producendo, duplicans quod accepit, deuotiflime dco feruiens in operibusnbsp;pietatis.Similiter qui duo,bcnc viucndo,amp; behc doccndo,ecclefiam dei multiplicarc cu-rauit.i.Timo.i.Dodlrinamquamaccepifti à me,commendahominibusquiidonei funcnbsp;ßCalios docere.Qui enimnon fibi folum prodefie curat,fiuc perprudentiam,fiuc diuitias,nbsp;vel artemaliquam,fedamp;: alfis vult prodeffe,iscond«plicat quod fibi datumeft.Roma.it,nbsp;Habentes donationcs fecundum gratiam quae data eft nobis differentes,fiueprophetiamnbsp;fecundum Tationemfidei,fiueminifterium in miniftrando,fiuequidocctin doclrina, qnbsp;exhortatur incxhortando.q prareft infolicitudinc.quimifereturinhilaritate.Quivnuinnbsp;hoc eftuntelleäum accepit,abiens à deo auerfus,amp;: adterrena feconuertens,ficutfiliusnbsp;prodigus,Luc.iy.Per ignauiam abfcondit.Sunt cnim aliqui ,qtii bona quidem inteliiguntnbsp;fed operari minime ftudertt.Hicrem.4-Sapicntes funt vtfaciant mala, bene autem facerenbsp;nefcierunt.Fodit in terram.quifuæ tantum vtilitatiscuram habct,nonaliorum contra ilnbsp;lud.bPetri.4,V nufquifq^ ficut accepit gratiam in altcrutrum illam adminiftrantes, ficutnbsp;boni difpenfatoresmultiformis graiiae dei. Si quis loquitur,quafifermones deijfi qs mini ftratjeanquam exvirtute quam adminiftrat deus, vtin omibushonorificetur dcas pernbsp;lefumChnftum dominum noftrum.Talentum ergoin terram abfeodere, cftacceptum TalentSinnbsp;ingeniüterrcnjsrebusimplicarc,lucrûfpûalc no qujrcre,cor àterreniscogitatiôibusnô- terraabkSnbsp;quamleuare, Qsgt;ergoingeniopo!lens,dolo,fraude,Sfaliismcdfisillicitis terrenacon- direnbsp;^egatjfefe^ totum in mundi amorem obligat,takntum in terram fodit.Vnde 8C foffio-nis verbum,laborem mdicat.Hieremiæ.ç. Vt inique agerent,laborauerunt.Sapientiæ.j’,nbsp;Laffati fumus in via tniquitati9,ambulauimus vias difficiles,viam autem domini ignora-üimus.Quid profuit nobis fuperbiaf aut diuitiarum iadantia quid contulit nobisî”Abfcó-dit pecuniam,non producensin Iuccm.i.Timo.4.Noli negligerc gratiam quæ in te eft,nbsp;quae data eft tibi pet prophetiam, cumimpofitione manuum presbyterq,

KK 4 Poftmul-

-ocr page 416-

PARS PR IMA.

t X Poft muitum veto tcm poris vcnit dominus feruorum illorum, 8^ poruit rationem cum cis.S^acccdens quiquinque talentaacceperat,obtulitalia quinnbsp;que,dicens:Domine,quinque talenta tradidifti mihi,ecccaKa quinque fupcr*nbsp;lucratus fum. Ait illi dominus eiusÆugc férue bone 8^ fidelis,quia fuper pannbsp;ca fuifti Fidelis, fupra muka te conftituamî intra ingaudium domini tui.nbsp;ceffît autem ÔC qui duo acceperat talenta,ÔC ait:Domine,duo talenta tradidigt;nbsp;fti mihi,ccce alia duo lucratus fum. Ait illi dominus eius: Euge ferue b one SCnbsp;fidelis,quia fuper pauca fuifti fidelis,fupra muka tcconftituam;intra in gau*nbsp;dium domini tui.

Longum tempus inter afeenfionem domini,8c aduentum ad iudiciS,quando reuerte tur exigens à ferais fuis dati,ÔC expenfi rationé,ChryfoftomusîConfiten£gratifice,ôCtonbsp;tum ei reportant,à quo fumpferunt.q.d.Necmodicam qdemiuftitiam habere potuiflequot;nbsp;ïnus,nifî tua gratia fuiffctnobifcumj.Coçi.i$.Gratia deifumidquod fum, ôt gratia ciusnbsp;in me vacua non fuit,fed abundantius omibus illis laboraui. Non ego autem, fed gratianbsp;deimccum.Dominuscollaudansinduftriam ferui,aic:Euge, congaudeo tibi, SCinbonSnbsp;libi fit,ferue bonc,non quærens quæ tua , fed quæ lefu Chrifti, ôt fidelisin proximos,li*nbsp;beralis 8C mifericors.HieronymusîOmnia quæ in præfenti habemus,licet magna videannbsp;tur SC plurima,tarnen comparatiohefuturoçî paruaôCpauca funt.Qui ergo fuper paucanbsp;fidelis fuit,fupra multaconftituiturtquiais quiterrenamfubftantiâbene difpenfauit,pronbsp;rebus trâfitorijs,perpetuam accipiet mercedcm.ChryfoftomusîNon dixit,intra ad gaunbsp;dium, fed in,vt pofleffor fit gaudii,non fpcdatorîiam non minifter in gaudio,fed partienbsp;ceps.Iohâ.ii.Vbifum ego,illic amp;:miniftermeus erit.Hieronymusî Quidmaiusdari potnbsp;fideli feruo,quàm efle cum domino,amp; videre gaudium domini fui, amp; accipere quod neCnbsp;oculus vidit,ncc auris audiuic,nec in cor hominis afcendic,quod deus præparauit diligennbsp;tibusfe^u,Coçi.i,Similiter qui duo.Ambo hi qui inconcreditis operantur,eodem fflonbsp;do à domino laudantur,ôC eadem bona confequunf. Non enim confiderat dominus lu-cri magnitudinem,fed ftudij voIuntatem.Vnufquifqj vt accepcrit,ita ÔC excelfus videbif,nbsp;fi bene egerit. Tunc ergo fidelis feruus fupra multa conftituitur, quando deuida omnisnbsp;corruptionis moleftia,de æternis gaudqs in ilia fede cælefti gloriaturnunc ad domini fu£nbsp;gaudium perfede intromittitHr,quando in æterna ilia patna aifumptus, atqj angelorumnbsp;cœtibus admixtus, fie interius gaudet de muncre,vt non fit quod iam exterius doleat denbsp;corruptione.Noftrum erit intérim humiliter de nobifmetipfis fentire.Lucæ.iy, Cum fe'nbsp;ceritis omnia quæ præceptafunt vobis,dicite,quiaferui inutiles fumus.SC dei donainno-*nbsp;bisrecognofeereîdominusfuotemporecommendabit, quum laus erit vnicuique à do-*nbsp;mino .(.Corinthiorum,^. quando illuminabit abfconditatenebrarum,ô(:manifeftabiCnbsp;confilia cordium.

î Accedens autem 8C qui vnura talentum acceperat, ait: Domine,fcio quia bomo duruses,metis vbi non feminafti, ÔCcongregas vbi non fparfifti: SC tigt;nbsp;mens abij,8c abfcondi talentum tuum in terra,ecce babes quod tuum eft. Renbsp;fpondens autem dominus eius,dixit ei : Serue male ÔC piger,feiebas quia me*nbsp;to vbi non femino, 8C congrego vbi non fparfi f oportuit ergo committcrcnbsp;pecuniam meam nummularrjs, ÔC veniens ego, recepiflem vtique quod me*nbsp;um eft,cum vfura.Tollite itaque ab eo talentum, 8C date ei qui habet decemnbsp;talenta. Omni enim habenti dabitur ,SC abundabittei autem qui non habet,nbsp;ÔC quod videtur habere ,auferetur ab eo.Bt inutilem (eruum eqeite in tenebrasnbsp;cxteriores.iliicerit fleçus SC ftridor dencium.

Malus feruus iuflïis redderc rations,non folum non agnofeit culpam inertiæ, verum-etiam dominum infimulans aufteritatisSC auaritij,crimenofflcii ncgledi conduplicauic, Hier0ny.Pfar.i40.Ne declines cor meum in verba malitiæ,ad exeufandas exeufationesnbsp;in peccatis.HociftiferuocotigitjVt ad pigritiæôC negligent vitiü,fupbiæ quoqj Crimeanbsp;açcederer.Mttwésergonc,fîiors aliquo cafuperiflet,fæuires inm e,abii p hbcçi arb trianbsp;defodit^

-ocr page 417-

A R TIC V LV S GXVi’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. CXCVTh

defodiï^ in tcrf ahi.Sic multi m ecckfia meJioris vitac vias aggvedi mctuant, Sc tarnen i3gt; «ere in lui torpörisignamanöerubefeunt*Taks dedeo cogitant, quæ no funtcogitâdatnbsp;^ma ncqj durus,fed Clemens,mifericor8amp;miferator,ôC mukus Jadignofcédum,loeL2,nbsp;Weqjmetit vbi nonfemtnauit,quia vbiq^feminat,Matthj5.quarenon congregat vbi nonbsp;fpargit.Ecce habes q^dluum eft.fi non mereor laudem ob lucrum additum, cerre forsnbsp;curauivi eflei in tuto.O quot habet ifte conferuoSj qui dicunt: Deus fecit animam,curetnbsp;de ea,fi yoluerit, præfumentesfinemerito faluari.Sed attendant, quid huicferuopigro Pigrorürftnbsp;obtigeritiHieronymustQuod putauerat fe pro excufatione dixiife,in culpam propriam cauillad0lt;nbsp;vertitur.Malus dicitur,quia dominum calumniatur feexcafandoîpiger, quia takntumnbsp;duplicare noluit,vt in altero fuperbiæ,in altero negligcntiæ condcmnetur * Ghryfofto-musîVere malus,qui largitatem domini vocat violentiam.Sic multi prseeepta dei impofnbsp;fibilia caufantur, quo contra .u lohan.s^. Mandata eius grauia non funuV nde dominusnbsp;Matth. 11.lugum meum fuaue eft,ßionus mcu lcHe.Tanco,inquit,magis oportuit te co--mittere pecuniam meam nummuiarfis, ôC ego qui lucrum venor illic vbi non feci fum--ptum.recepiflem vtique* Mea erat fors,non tua^induftriam tu am feruus debebas dominOnbsp;ChryfoftomusîEt fi talentum non perdidit,f eus tarnen damni eft: ficut qui fernen ad fegt;nbsp;minandum accipitA non feminat tempore fementis,fraudat dominum fpe frudusper-^,nbsp;cipicndi.Quicquid indonis fpiritualibus fiuc temporalibiis quis accipit,protaknto im-putatur:S?vfura.i.tÏMlt;âus,in fe Scproximo cxigitur.i.Goriqt.9.Namfi euangelizauero*nbsp;non eft mihi glona.necelfitas cnim mihi incumbit, V æ enim mihi eft,fi non euangeliaa-werotSi autem vokns hoc âg9,mercedem habeo: fi autem inuitus,difpenfatio mihi crédita elbTum verfus ad alios feruosgt;ait:Tollite SCe»Nam fæpequi adminiftrantbona ex-teriora quae acceperunt,per adiundam gratiam adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoqjmyfticum perdu-

cuntur.vt de interna fcieniia polkant, qui extcfiora fiafutcj aqminiftrant * Admiranti-bus feruis quod ci iubetet addi,qui iam abundabat,ait: Ita net in hoc opum genere.Hie-ïonymus:Multi,cum fapientes fint naturaliter, amp; habeailt acumen ingenfij fi fuerint negligences, Sc defidia bonum naturae corruperint, ad comparationem eius qui paululum îardior,labore Sc induftria conipenfauit,quod minus habuit.perdunt bonum naturæî ÔCnbsp;præmium quod eis fuit promiflum,vident tranfire ad alios.Si qui fidem habet,amp;bonamnbsp;in domino voluntatem,etiam fi quid minus habet in op£re,vt homo, dabitur ei à bononbsp;(udice.Diligentiam adhibenti dabitur maior gratia, ita vt abundet. Studium autem nonnbsp;adhibcns.ôC dono quod videtur habcre,priuabitur,Negbgens cnim,ôC qui non operaturnbsp;per ea quæ accepit,non habet donum,fed videtur habere, quia mercedem perdit fua ne*nbsp;gligentia.Habend ergofidemper diledionem operanîem,augetur hic gratia ,amp;Çpofteànbsp;gioriatqua fi caret,ctiamcætera donanonproficiunt ei admeritum,Vndc necefie cft, vtnbsp;per omne quod agimus,crga charitatiseuftodiam vigikmusîquia quæ finecharitate fi-Unt,in conipedu dei nullafunt,quàmuiscoram homimbus magnavidcantur.Porro,in*nbsp;ucikm feruum fubmoucteaboculismeis, SCabqciteintenebrasexternas.Ibiprogaudionbsp;domini fui,quod promereri noluit,cruciabitur fletu ÔCftridore dentium.GregoriusîPernbsp;pœnasin exteriorestenebrascadit,quipcrculpamfponteinintcriorcscccidltîSCinicço-adus pacitur tenebras vldonis,qui hic voluntarie tenebras fuftinuityoluptatis. Confidénbsp;remus ergo quæ accepimus,atqj in erogatione vigikmus, tanto enim quifqj amplioren»nbsp;gloriam cum domino poffidebit,quanto largius talentum acceptum, pro eius amore eronbsp;gàuit.Nulla ergo nos à fpiritali opéré terrena cura impediat,ne,fi in terra takntü abfcô-dicur,talenti dominus ad iracündi3mprouocetur.Piger,feruus cum iam iudex culpas ex-»nbsp;aminatjtalentum de terra kuattquiapkriqj luncfe à terrenisdefiderqs amp; operibus fub-frahunt, quando fam per animaduerfionem iudicis ad æternumfuppûcium pertrahun-tur.i.Coçi.i. Nos autem non fpiritum huius mundiaccepimus,fedfpiritum qui exdeOnbsp;eft, vt feiamus quæ à deo donata funt nobis,

Cum aût veneric fili'us hominis in ftiaifftitc fua amp; oês angetieiuS cum eOj Mattiÿ tune iedebit fuper fedem maieftatis fuaelô^ congregabuntur ante eum omnes Snbsp;gentes, amp; feparabit eos ab inuicem , ficut paftor fegregat oues ab hœdis, 8Cnbsp;ftatùet oues quidem ƒ dextris, heedos autem a finiftris,

Extrema hac narratiôe maieftatc aduêtus fui,ôC fegregationê bonoç: à màlis, 8C vtri-ufqj partis diueria merita,item(çÔCpinia,brcuitcr,totâ iudiciÿ fupmiimaginê, fuhficit ocu lis.q fuôsôC pmioÇî m3griitudine,ôc fopplicioçi metü extimularet ad ftudiû euâgclicæ piénbsp;tatis,SC ad bene merendum de proximo^ atqj à ceffatione SC makfaciêdi Iicétia dcterruit*

Hiecony

-ocr page 418-

PARS PRIMA,

Htcron.Poftbîduum pafchafadurus,S^ tradendus cruci,8^ illudendus ab hoinînibus,acc to felle potädufijrelt;ite pmittit glonain triumphâtis,vt fe£utura fcandala ¦,pollicitatiôi»nbsp;præniio compcnfet.Quoniam pnmus aduétus quo venitiudicarijutt inhumilitate ôCop-probriis,dKi£ fccudum ad ludiciumfore m glona.FiIius hoîs.lohan.î.Poteftatem dcdicnbsp;ci ludiciüfacercj^afiliushoïs eft. In maiefiace.V cnit primo in humilitate,amp;apoAolo9enbsp;pâiiperc fociecace,ôipropria infîrmitatcnüc vcro in maieûate, 8i angeloçt focictatc,quînbsp;tuncvifibilitcrapparebûtpropteriudicisreucrétiam,fecüdo admaloçz terrorem, tertio,nbsp;fentétiac execucioné.Tune fedebit velut iudex omniû, que propedicm videbiiis humilli-jnS âi. abiedum.Nullus aüchcminûquamlibet excelfus.aut humilis,poteritiIludiudiciSnbsp;efFugere,quod nô humanis côiccluris,fed exado dei iudicio peragef, cuius oculis omnianbsp;funt Côfpicüa.Hiere,i7.PraHum cft cor hoîs amp; infcrutabile,qs cognofeet illud;’ Ego dns

- ferutans corda renes,q do vnicuicç fecüdum opera fua.loehj.Coofurgant amp;afcendâc ornes genres in valkm lofaphat,qaibi fedebo vt indicé omesgétesin circuitu.Habet fillnbsp;gull quiqj indices fuos,habet fubicdos SC adores SC rcosî amp; accufatores quoc^ habet lenbsp;gesfuas,quasplerunqj fie adminiftrant,vc qreus eft,abfoluaf,acinfons abcat:ferat(pfertnbsp;lentiam.qinnoces eft,0f cödemnef.Sap.ß.Cum efletis miniftri regniillius no rede ludi-*nbsp;caftis,neccuftodiftis legemiufliriæ,ne^ feeSdum voluntatem dei ambulaftis.Horrendenbsp;amp; cito apparebit vobis,qm ludicium durilTimû in his q præfunt,fiet, Hunc iudicem vt nonbsp;poiTumus declinare.î^CoçciÇ.Oiîicsnosmanifcftari oportet ante tribunal Chfi,vt référâtnbsp;vnufqfqj propria corporis,proiit geflitjfiue bonfl,fiuc malum,ita neqj fallerc.Proditeninbsp;nosnoftracôfcientia.R.oni.i.Tcftimoniumreddete illis cofeientia ipfo9£,ôCinter fe in*nbsp;incemcogitationu accufantifi autetiam defendentjuni,in die cumiudicabitdfis occukanbsp;hoim,fecudum euangehum meump lefum Chfm.Apoca.io. Vidimortuos magnos,d^nbsp;pufiiios,liantes in cofpedu throni.Et libri aptifunt,amp; alius liber apertus eft q eft vitae,^nbsp;iudicati funt mortui ex his quae fcripta eràtinlibrisfecûdum opera ipfoi^«(^ifquis huicnbsp;fittendus eft iudici,iufiam rcportabit fentetiam non empotentcorrumpi timoré q omi-*nbsp;potens eft.Pfar,7j.Tu ternbilis es,0C quisrefiftet tibiç’ex tunc ira toa.Dc cælo auditumfenbsp;cifti iudiciu.terra tremuit ÔC quieuit, cum cxurgerctin iudicio deus.vt faluosfaceret oêsnbsp;manfuetosterrar»Q.«f’’*^fogfiafiohoîs confitcbiftibi.Nec amorc,quiaiuftiffimus.Pfar.nbsp;lo.Quo’i*’*” i“ft“® dnsôC iuftitias dilexit,æquitacem vidit vultuseius. Nec munere,quianbsp;ditiffimuStPfaV.iï.Dixi domino, deuSmeus es tu,quoniam bonorum meorum noneges.nbsp;N ec odio,quia clementilfimus.Sap ji.Diligis enim omnia quse funt,ôCnihiI edifti eoruntnbsp;quj fecifti.Separabit locoô^ præmio,quia feparati voto SC mento«Nam vfqj ad illam honbsp;ram boni malts mixti manent. Mat.ij. Sinite vtraqjcrefcerc vfqj ad meffem.Sic 8C fage-Ouei myrf na pifees bonos trahitôC malos,Mat.iî.OrigenesîOues didæ funt fimplicesfideliumaninbsp;ßke quid, niæ quæ faluanf propter manfuetudinem quam didicerunt ab agno tollentipeccata mû-quot;nbsp;di,qui ait Matthai. Difcite à mc,quiamitisfum,ôf humilis corde,SC propter patientiamnbsp;vfqj ad mortem,acvtilitatem quamin alios contulerunt.Pfalm.94.Nospopulu8pafcH3enbsp;eius.SCoues manus eius.Et quia viasqua? à dextrisfuntjambulaucruntjidco â dextriscolnbsp;locabuntur.Proucrb.4.Viasquæ à dextris funt,nouit dominustperuerfæ vero funt,quÇnbsp;Hcedi à finiftrisfunt.Hashcedi.i.mali ambulauerunt. OrigenesjHcedus animal eft petulcü,fecnbsp;uens ad coitum,afpera montium confcendens,amp; per abrupta 8C dura faxa præcipih’nbsp;incedens.Sic mali relinquunt iter reâum,amp; ambulant per vias tenebrofas. Ephe.ç.HoCnbsp;auté fcitoteintelligentes,quôd omnis fornicator,aut immundus,aut auarus, quod cft idonbsp;lorum feruitus, non habet hærediiatem in regno Chrifti 8C dei.

Tune dicet rex his qui a dextris eius erunt. VenitebcnediAi patris mef, poffidete paratum vobisregnum a conftitutiôe mundi.Bfuriui€nim,ôf dedinbsp;ftis mihi manducare: fitiui ,ÔC dediftis mihi potum: hofpes eram, bC collegifti«nbsp;mcînudus,8^ cooperuiftis me:infirmus,2lt; viG'taftis mc:in carcere eram.Sfvcnbsp;niftis ad me. Tuncrcfpondebuntd iufti, dicentes: Domine, quando te vidi*nbsp;musefurientem,8i pauimuste:fitientcm,Sidcdimustibipotum?'Q,uandoaiinbsp;tem te vidimus hofpitem, ÔCcoIIegimus tef aut nudum,Sô cooperuimus tefnbsp;aut quando te vidimus infirmum,aut in carcere,venimus ad teC Et refp onnbsp;dens rex, dicet illis: Amen dico vobis, quam diu féci(lis vni de bis fratribudnbsp;meis minimis, mihi feciftis.

Itaqi

-ocr page 419-

ARtiCVLVS exv, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo, GxCVïit

T«lt;ö vnhicrfo morcalium gcncre in duos ordines difTributo,tanq iuftus iudex vtrifqj tationê proferet fui iudicii,vt boni cognofcantquibus offictispromerueröt tantä félicitanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

tenijö^maliaudiant quibusculpis]iieruerüntæternafuppliciagt;Nonanteapniiac vel pu^ fudicni^é^ nitjqdrjudicetjdocens nos ante difcuffionem noniudicafe.ficexcufatiónemagiscarebüt Äi oraanbsp;quipcedenteiudicio puniunféNominatnunc fegem,cuius eft bonospmiare,ôCin malosnbsp;animaduertere, Hierej). Regnabit rex.^SC fapierts erit,ó^ faciet iudicium amp; iuftitiâ in ter-ra.Pfaf.7’«Dcus,indicium tuum regi da,óC iuftitiâ tuâ filió régis. Apoca.t^, Habes in veftinbsp;mento óC in fcemore fuo fcriptü.Rex regum dfis dominantiu. At dextrum qdem prdi'-iicplacidolætolt;5 YultufalutansïVcnite,inquiet,amici mei, quosmûdus qdem defpica-tos lt;Sf cxccrabileshabuitjfcd pater meus pro honoratisSflaudàbilibus habet. Hoc tantönbsp;bcneficio compenfare vifumeft officia cnaritatis cfgame veftræ,ne vobisperire putetis.nbsp;Implicat tria:Gratiä,ad qua pertinet benedidio. Prouerao. Benedidio dfii fuper caputnbsp;iufti.Eccï.ll.Benedidio dniinmerccdemiuftifeftinat,S^,4O,Gratiaficutparadifusinbcnbsp;nedidióibus.ProUer.io.Benedidio dni diuitesfacit.GJoriâ ad qua regni poflêffio.Sap.sr.nbsp;Accipient fcgtîum decoris,amp; diadema fpeciei de manu dni, Rom.8. Hrædes qdem dei,nbsp;cohæredesaut Chrift«.P’'æP3rationé,adquam fdeftinatio.Ephc.i.Benedidus deus,ÔCnbsp;pater dfii noftri le/ii Ghrifti,qui benedixit nos omi benedidione oiïîi fpûali in cælcftibusnbsp;»n Chrifto,ficut eIcgRnos in ipfo antemundi cóftitutióncm, vt eflemüs fandi SC immacijnbsp;lati in confpcdu eius in ûhamate. Quipdeftinauit nos in adoptionemfilioç« per lefumnbsp;in ipfum,fcdm propofitum voîuntatis fuaciin laudem ^lóriae gratiæ fuæ. Ante mûdi cô^ RegrtUth^^nbsp;ftitutionem paratum fuit regmsm pn pdeftinationem,a conftitutione mundi pcf creano modo thsinbsp;neni,ab afcenfionc per apertionein.Iohan.i4.Vado parare vobis locum.Mich.i.Afcé- pliciter p*nbsp;ditpandens iterante eos.Non aût foiummonftraüit qua pefgeremus,fed Si. virratcm,3C raiumnbsp;gratiam côtulit,deinde Si precepts Sinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.i%Si

vis ad vitam ingredi,ferua mandata. Neqjigitur diuinapr^deftinatio neceffitatemno^ bis xmponitjVt etiamnum illos deus delegiffc putctur,qui rebelles fuæ voluntati, in bmnênbsp;libidincm ferefoluunt,qui verbis quidemconfitcntur,fadisautemnegant, Tit.i. Exigitnbsp;cnim cuangelium opera vbi adeft facultas,exigitfidem per dikdionem opérante,Gaf,ç,nbsp;Alioqui arbor non faciens frudum bonum,excidetuf ,amp; in ignem mittetur, Matth.7, A«nbsp;di ergo qua lege ad æternam beatitudinem ptædefti natus fis, EfiiriuiiEfà.S'S^Frangc efu-rient) pancm tuum.Tob.4.Pancm tuum cum efurientibus 3^ egentibus comede.Hofpesnbsp;Efa.yS.Egenosvagosïp indue indomumtuam.Iob.ji.borisnonmanfitpercgririus. Nunbsp;dus.Efa.sS.Gum videris nudum,operi eum,amp; carnemtuam ne defpexeris, LuCf.î.Quînbsp;habet duas tunicas, det non habenti î Si qui habet efca8,fimiliter faciat.Infirmus.Iaco.i.nbsp;Religio munda Si immaculaia apud deum Si pattern hæc eft, vifitare pupillos Si viduasnbsp;intribulationeeorum,amp;immaculatumfccuftodire abhocfeculo.Ecclefiaft.y. Nonde^nbsp;fisplorantibusin confolationcj iS*: cum lugentibus ambula. Non tepigeat vifitare infir-nium,ex hoc enim indiledionefirmaberis.In carccre*Prouerb.X4.Eruecósquiducun-tur ad mortemjamp;qui trahuntur ad interitum,liberate non cefles.Si dixeris,vires nonfupnbsp;petuntî quiinfpedor eft cordis,ipfcintelligit, ôCferuatorcm animæ tuæ nihil fallit,redder^ homini iuxta opera fua . Impertiftis mihiveftra qualiacunque, ego vicSftiin nuncnbsp;communico vobis totum regnum, quodmihi cum patre eft commune. Hæc quum au-dierint iufti, qui fie exercent opera pietaiis, vt quodammodo fe feciffe nefcisnt,ftupen-tes ad tantæ maieftatis benignitatem,dicent Sic. Chryfoftomus î Fratres funt,qui3 fece-runt voluntatem patris.Matth.u .fed iuxta mundum minimi,quanquàm apud deum manbsp;ximi,quosfraterni nominisdignaiut honote.

Tunc dieet 8^ his,qui a finiftris cnintîDifcedite atnemaiediÄii'tligneni acternum, qui paratus eft diabolo angelis eius. Efuriui enim, non dedi*nbsp;ftis mihi manducare.SitiuijSC nondediftjs mihi pötum. Hofpes eram.Ôinortnbsp;collegiftis nie. Nudus,8lt; non opcruiftis me.Infirmus 8^ in carcerc.SZ non vi*nbsp;fitaftis mCfTuncreCpodebunt ei amp; ipfi,dicentesî Domine,quädo te vidimusnbsp;efurientem,aut fitientem,aut hofpitem,aut nudum, aut infirmum, aut in car*nbsp;cere,non miniftrauimus tibirTunc refpondebit illis,dicens: Amen dico vonbsp;bis,quamdiu non feciftis vni de minoribus his, nec mihi feciftis, Et ibunt hinbsp;in fupplieium æternura,iufti autem in vitam aeternam.

Ifum holt;

-ocr page 420-

PARS PRIMA.

Tum horribili vultu vcrfusad finiftros,fententiamproferetformidabilem,cumuluns Trfa qu«^ panæ in tribus oftcndcns.In exclufione vifionis diuinæ.Dircedite,qui longefuiftis me-dam däna rito,nec audire voluiftisyocantem.Prouerbio.u Vocaui,amp; renUiftist extendi manumnbsp;Corumpœ mcam,amp;nonfuitquiafpiceret:defpcxiftisomne confiliummcuniamp; increpationes me*nbsp;nam exag asneglextftis»Egoquoqjininteritu veftroridebo,ôCfubfannabo,quum vobisid quodnbsp;geranü« timebatis aduenerit. In paflioneignis,quo omnis poena defignatur » Pfaf.io^Pluet fupeenbsp;peccatoreslaqueos,ignisamp;:fulfur,fpiritusprqccllarum,parscalicis eorum. In cohabi-tatione dæmonis.Efajo.Præparata eft ab hcri tophet,àrcgc præparata,profunda 8C di*nbsp;latata,nutrimenta eius ignis dC ligna muita.Hatus domini ficut torrcns fuifuris Ëiccendésnbsp;earn.Quia enimcompaflîonis expertes funtdæm ones,amp; hoftiliter gaudcnt de ruina ho*nbsp;minum,merito idem habent fuppiicium qui eiufdem funt voluntatis,amp; ipfi adhærere manbsp;Dânarinô ^“”^9uàm domino» Iaco.1, Indicium fine mifericordiafict ci,qui nonfecitmifericordiâ.nbsp;ob flalt;»itia Ho^refce ergo,quod illi neq; vt fcorta,neqj vt Iatrones,neqj ob aliud graue flagitium pu*nbsp;fed d^bo/ niuntur,fed vthiquibonumnonfecerunt.Prouerb»ii. Qui obturât aurem fuam ad cia*,nbsp;nonmiffp» morem pauperis,clamabit ipfe,ÔC non exaudietur.Chriftus enim in membris fuis egensnbsp;refocillatur,vel negligitur. Auguftinusî Virtute fiet diuina, vt cuiqj opera bona vel malanbsp;cunda ad memoriam reducantur,Sc mentis intuitu mira celeritate cernantur ,vt accufecnbsp;vel excufet feientia confcientiam,atque fimul 3C omnes ôC lînguli iudicentur, Hac prola*nbsp;ta fententia, ibunt ij qui faîcibus peccatorum preffi funt, in fuppiicium æternum,rcce*nbsp;pturi prodiuerfiscriminibus diuerfafupplicia. ApocaEig. Quantum glorificauitfe,6f innbsp;deliciisfuiCjtantum date iili tormentumSi. ludum. lufti in vitam æternam,receptun fin*nbsp;gulos denarioSjMatth.xo.Sunt tarnen in domo patrismultæ manfiones4ohannis,i4,ô^nbsp;itella differt à ftellain claritate,i»Coçeu;-

ÇDe modo docendi inChrifto,amp;: obfiinatione ludæorum, Luc.zi»Iohâ»ix.

A R T I C V L V S CVXI.

Luc.ti -w Rat autem diebus docens in templo,no(îlibus veroexicns morabatur I—K inmontequi vocatur Oliueti.EtomnispopuIusmanicabat adeufîinbsp;JlJ\n templum, audire eum.

N obis hæc ad figuram prætulit, vt apud fluenta node quidem accipiam us orationis fiuxumexvenisfpiritualibus, die autem effundamushaufia his qui opus habent. Popu*nbsp;luspropter dodrinæ profunditatemôc vtilitatem,eloquentiæ venuftatê,amp; ope^e virtuonbsp;fitatem,diluculo veniebat in téplo audire verba falutis.PfaP.44.Diffufa cft granbsp;tia inlabrjstuis. Vnde Petrus ait Iohannis.6,Domine,adnbsp;quemibimus;* verba vitac æternæhabes.

Vtde parte »x»ar,x$»b

/

lt;F I N I S PARTIS PRIMAE»

Y

-ocr page 421-

Fo« CXCIX. «iPRAEFATIO IN PAR-tem secvndam, continentem enar-RATIONES IN lOHANNEM.

O C INTER Thcologiam diftatöC philofophiamjCj) theo* logia increatz nitititur veritan,atqp pcrlumêgratiærcudatursnbsp;philafophia veronaturaliluminiamp;humanz rarioni cenfetur,nbsp;acq;huniano(exconfic[erauoQererumcreata92)ftudio inuenif,nbsp;3 Vnde theologiz nulla fubcffe poteft falfitas.PfaI.9i*Teftimo-niatua credibiliafada funtnimis.Nam lohan,i7*aitfaluatortnbsp;Scrmo tuus veritas cft.Hinc in ijs quac fidei funt, varia amp; diuer F/^mopjnbsp;faopinarinonIicet,quumabaItiffiimofuniatexordiuni»Philo-' nönbsp;fophiz vero diuerfi mifcctur errorcs, quia ex infimis paulatim P®'**nbsp;ad fumma confeendere conatur.Eccés.7. Solummodo hoc in-ucni,qund fecerit deus hominem redum,ôC ipfe fe infinitis mifeuerit quzftionibus,Nanbsp;tura enim diuina,quoniam in immenfum fuperat imbecillitatê humani ingenii,quamli^nbsp;betalioquifdicis acßfpicacis,nccfcnfibusnoftris,vtcft,poteft percipi,ncc animo co-cipi,nec imaginatione fingi,ncc verbis explica,ri,Lucem em habitat inaccdfibilem,quenbsp;nullus hominû vidit,fed nee videre poteft,i.Timoth.ö.Quanquam auté in rebus con--ditis veftigia quzdam fublucent diuinz fapientiz,potentiz, ac bonitatis,fit quidê vtnbsp;militudines dudz ab his rebus,quas vteunq^ fenfibus ingenioiç cöpledimur, adducancnbsp;nos in tenuem aliquam vmbraticam return incomprehenfibilium cognitione,vteasnbsp;Veluti per fomnium ac nebulam vtcunqj contemplemur« uCorinth.ij, V idemus nfic ßnbsp;^eculum in znigmate.nulla tarnenfimilitudoducipoteftarcbusvllis conditis,fiuefpenbsp;«es angelos,fiue cæloçc machinam,fiuc hzc inferiora corpora noftris fenfibus ita faminbsp;fiaria,vt tarnen ad plenum à nobis comprehend! non polTint, quz per omnia quadretnbsp;adrationem ad naturam eoçt, ad quoçicognitioncmpræftandamillae collationes adhinbsp;bentur.Iraqi conuenit homini hue omne ftudium conferre métis, vt amet dei bonitatenbsp;potius g fufpiciat,aut comprehendat illius fublimitatem, quam ne Cherubim quidem,nbsp;aut Seraphim,adplenßaffcqufitur.Proucr.is'«Qui fcrutatoreftmaieftatis, opprimeturnbsp;à gloria.Et quanquam deus in omnibus operibus fuis non poteft non eflemirabilis,ta-»nbsp;men maluit nobis ob bonitatem amabilis haberi,quàm ob cdfitudinemftupcndus»Cæ-terum plcnior cognitio diuinz naturæ,futurofeculofcruatur,his quihicpcrinnoccn-tisvitz pietatempurgarunt cordis oculos.Nam videbimus eu tune ficuti eft, i»kgt;hâ.î»nbsp;Quia facie ad faciem, i.Cor.ß, Satis eft interim ad confequendâ falutem æternâ,ea denbsp;deo crcdere,quæ palam ipfe de fe prodidit in facris literis,per feledos yiros ad hoc fpinbsp;ritu fanâro afflatos,quztp poft verfans in terris ipfe difcipuüs fuis aperuit, ac demû pernbsp;fpiritum fandu qfdemin hoc feledis difcipuüspatefaccre dignatus eftJohan.tó.Cumnbsp;vcneritfpûs ille veritatis,doccbit vos omné veritaté. Hæcfîmpüci fide tenerc,Chriftianbsp;naphiloiophia eftthzcpuro corde venerari,vera religio efttper hzc tédere ad cæleftisnbsp;vitæ raeditationem,pietas efttin his ßfeuerare,vidoria cftîper hzc vicifle, fumma feli*nbsp;citas eft. i.Iohan.y. Hzc eft vidoria quz vincit mundû,fides yeftra. Quum cm naturanbsp;return diuina^,funtmisetiam hominû 8C angelo]çaingeniisfitincôprehenftbilis,âc euannbsp;gelica profeffio ad omnes mortalcs ex zquo pcrtincat,de rebus diuinis tantum aperuitnbsp;nobisper filium fuum pater czleftis,quantum fatis elfe voluit ad confequendam faluté.nbsp;Itaqp periculofz ^iufdam temeritatis cft,quicquam affirmare de natura diuina, przternbsp;ca quz nobis vel Chriftus ipfe,vel fpûsfandus aperuit.Matt.n.Nemo nouit filium nifînbsp;pater,neqjpatremnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouit nifi filius,8lt; cui voluerit fiJiusreuelare.IohâJ7. Pater,ma

Scopus ae (üma fcrifnbsp;pcuræ*

nifeftaui nome tuum hominibus quos dedifti mjhi.Sed quoniam his temporibus vt cre Mit ecclefia SC euangelici fermonis triticum in cordibus piorum, ita fuccreuit SC impioçtnbsp;zizania,quoçt execranda temeritaseoprorupir,vt quidam non veritifint lefu Chriftonbsp;adimere naturam humani corporis,pro homine fpedrum inane ac præftigium homi*nbsp;nis fubiicientes,quidam c diuerfo diuinam naturâ cidem detraherent, mentientes turnnbsp;demum cœpiire,quum nafecretur ex Maria virgine,quod exezeati terrenis affedibus,nbsp;non aifequerentur diuini confilij myfterium,quomodo deus verus hominé veçt alTuni^nbsp;pferitjVt idem effet vtruq?, neq?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intérim decederet incômutabili naturz diuinz,

LL S^con«

-ocr page 422-

PARS SECV ND A

Sc. conftatetintcgritas naturae humanxthinc lohanes magnus theoIogusgt;(]Qi*amp; Frater dni gratia,fimpkxSc initeratus,Ad.4,Cóperto qgt; homines eflent fine literis Si idiotaenbsp;(Petrus videlicet 8C1 ohannes)admirabâtur ÔC cognofccbât eos qm cum Icfu crant, di*nbsp;ledus præ cæteris difcipulis à dflo,nam abfolute mitis erat,fuauifliimisiR moribus,vt C'nbsp;ius fcripta indicant,ac mundo corde,nempe virgo,amplius notiti^ dei donum accepic,nbsp;my fterqst^ plerifqj incognitis ipfe dedicatus eft.Nam vt dicit Chryfoftomus,totius hunbsp;manitatisingenia tranfcendes,illuc métis apicem dircxit,quo vix angelica creatura p*nbsp;Qu« tria tingerc poteft,Chrifti diuinitatem oftendens,Vnde in Patmo infula euangeiium con*nbsp;lohânesnbsp;nbsp;fcripfit poft trigintaduos annos poft aflumptum Icfum in cælü,diuinam flmul ÔC huma

lequatur» j,am declatans naturam contra hærefes tunc infurgentes, Hiftoricu autem narrandi ot dinem obferuas in eo,defcribit primo quis flt,deinde quur vcnerit,poftremo c^d gcfle*nbsp;rit,EtprimumàdiuinitateChrifti orditur*

«De æterna Chriftigenerationejohan.i*

ARTICVLVS I.

lohan.b N principio erat verbum,verbum eratapud de5,8^ deus crat

I bum.Hoceratinprincipioapud deum.Omnia per ipfumfaAa funtjSe JL fine ipfo faclum eft nihil,quod facftum eft.

Immenfam diuinae benignitatisoftédit abyfluni,in human! generis reparationepeC incarnationis myfteriS,declarans deumverum,verum afliimpfifle hominê. Initio ergonbsp;Quid pngt; hocagir,vtdoceatverbinatur4qnaabaetcrnoàpatreprogignitur,ponensprimo vetnbsp;mo ponat bi ad pattern infeparabilitatem.ln principio, inquit,erat verbü. Quod à principio eft#nbsp;annes, omnino nullum tépus inuentum quando non erat.i.Iohan.1. Quod fuit ab initio,nbsp;quod audiuimus,quod vidimus oculis noftris,quod perfpeximus,0C manusnoftræ co*nbsp;tredauerunt de verbo vitæ,ôC vita manifeftata eft, 8C vidimusSc teftamurSCannficia*nbsp;mus vobis vita ætcrnâ quae erat apudpatre,SC apparuitnobis.Gene.i.diciturtlnprin-'nbsp;cipio creauit deus cæluSCterra,vndc no fempiternu feculflthic afit,erat,quare fempiteCnbsp;num vcrbn,quia tue erat quado condi creaturæ ccrperût.Eccî,i4.Ego ex ore altifliminbsp;prodii primogenita ante omnern creaturam.Heb.i5.Chriftus Icfus heri amp; hodie, ipfenbsp;Sc in fecuIa.Mich.ç.Egreflus eius àprincipio,à dicbusæternitatis.Hinc diciturprinci*nbsp;pium Jnterrogatus cnim, Tu quis esî’refpondit lohan.io.Principium qui 6C loquor vonbsp;bis.Apoc.i.Ego fum alpha SC M,principiu SC finis.Diäö eft afit cum articulo illud ver*nbsp;bumtDicitur verbum,quiamentempatris nobis annunciauit.SC quiaficutverbu gignknbsp;tur ex mente finepaffionc,fic SC hie à patre natus eft abfep vlla affedione. Hilar. Aeter*nbsp;nitaseft in p3tre,fpecicsinimaginc,vfus inmuncre.Pater quippcprincipiumfincprirtnbsp;cipio.FiIiusveroScfpusfandus principiS,fed deprincipio.Hinc dtcitur imago bonitanbsp;Quid fe^ tis dci,Sapïæ.7. Coloff.t.Ciui imago dei inuifibilis,primogenitas omnis creaturae*nbsp;cundo»nbsp;nbsp;nbsp;Secundo ponit diftinguentem proprietaté,Apud defi.lmpoflibile eft dei* abfqj ferma-'

neScfapicntiaeffe,ficut fol no eft abfqj fplendore.Heb.i.Qui quumfitfplendorgloriac Sc figura fubftâtiæ eius.Sic erat indiuifae naturæ cum patre,yt mxta perfonae propric-*nbsp;rate eét apud patrétnec fie adhærebat patri,quéadmodü accidës adhacret fubiedo,ft Jnbsp;deus erat ex deo,ôc deus erat in deo circüinceffibilitcr.Ioh.14. No credis qa ego in pa*nbsp;tre,8cpater in me eft^Quia ergo verbü apud deu,manifcftû qj duæ perfonæ introducâînbsp;Sabellq tur.nullus eni apud fe efle dicit,etiâ fi vna natura in his duobus,côtra Sabelliü Lybcm,nbsp;hærelis* qui nugabaturpattern SC filium SC fpiritû fandû vnam perfonâ,quj aliquando vt pater,nbsp;quandoq}vtfilius,nonnunquam vtfpfls fandus apparuerit. Tertio eflentialemvnita*nbsp;Quidtcr^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jgygnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illud verbum.Non fimpliciter ponitur verbü,fed additur articulus,vt

non poflit de quouis accipi verbo,fed de certo quopiâ SC infigni.Habet e hanc vim ar ticulus. Vides ergoquodSC verbumerat deus,SC itavna natura,^d articulus appofitusnbsp;addeus,indicatîamp;ille deus,pater ÔCfilius SC fpüsfandus,qaSC vna diuinitasîcontra Acnbsp;Arrijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rium,qui filium dixit creaturâ,vt mendacis patris filius,malignolt;ç fpu plenus.Alius em

* R/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfona,aliud de natura dicitur.Iohan.8. Ego 8C pater vnum fumus.i.Iohan.ç.Sci*

va a quoniam filius dei vcnit,SC dédit nobis fenfum,vt cognofeamus deum vcrum,SC fi* ferantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius.Hiceft verus deusSC vita ætcrna.Roma.9.Quieft fuper oïa deus

* benedidusinfecula.HincHiere.zj.SufcitaboDauid gcrmcniuftuni,SCrcgnabitrexSC fapiens erit,ôCfaciet iudiciû ÔC iuftitiam in terrajn diebus illis faluabitur luda, ôc Ifraclnbsp;habita*

-ocr page 423-

ARTîCVLVS I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CC,

habitabit confidcntcnEt hoc cft nomen quod vocabut eum,dfis iuftus nofter.Vbi po^ nitur nomen dni tetragramniaton,quod nulli côuenit nifi folo dco. Quarto coætcrnita Quidÿrtftnbsp;tem,hoc crac in principio apud defi.Tria breui hoc verbo côpiexus clt» verbi diuinita-tem,Hoc diccns,referendoproximâ fententia.Dicens,erat in principio,facit patri co-afternam verbum*Quod ait,apud deu,notât diferimen pcrfonaçc, Rurfus diuinitatettïnbsp;oftendés,ne exiftimes verbü quodin aéra diffunditurSCdiiToluitur/adloré omniû, di-*nbsp;cit tam vifibilium qinuifibilium.Necy emcôditus eft àpatrc,fed per hune fibicoætern«nbsp;fermone fuum,pacer côdiditvniuerfa quæcûq} coditafunt,ÔCpercundêgubcrnatvnîlt;’nbsp;ucrfa.Sapîæ.s.Attingit à fine vfqj in finem fortiter,ôC difponit omia fuauiter. SC p cS-dem inftaurauit vniuerfa,nô velutinftrumêto vtens aucminiftro,fed vt eiufdê natur^»nbsp;ciufdemcç virtutis filio,vt ex pâtre velut autorc fummo prodirét omnia quæcûq; funt,nbsp;fedperfihum qucmfibi per omia parem abæterno genuerat ac fempergignet. Heb J»nbsp;Per quem fecit amp; fecula.ColoiEuQyoniâ in ipfo condita funt omnia in caehs SC in ter-quot;nbsp;ra,vifibiIiaS£ inuifîbilia.Quiainipfo côplacuitomnêplenitudiné inhabitare, amp;pcre3nbsp;reconciliari oîa in ipfum,pacificans per fanguinê crucis,ûue quae in terris ,fiuc quæ innbsp;caelis funt«Cum natura fit operationis principium,ficut trium perfonaçt eft vna natura,nbsp;ita ÔC vnaindiuifa'^ adio adextra.Dicit aût fcriptura,patrê operari per vcrbfi amp; p foinbsp;ritum fandiûtvtfciamusfandlæ trinitatis indiuiduâ efteaâionê ad extra, amp; per conle-quens eandem eflentiam,ficcp credatur vnus fimplicifltmus ôc verus deus» Iohanj4,Panbsp;ter aût in me manens,ipfe facit operaJohan^.P^ter meus vfqj modo operatur, ÔCegonbsp;opcror.Pfal.io5.Emitte fpiritum tuû,St creabuntur,amp; renouabisfaciem terræ. Pfatjz,nbsp;Verbo dni cæli firmati funt,8C fpû oris ciusomnisvirtus eoçî.Omne ergo fadibilcpcrnbsp;ipfiim faviû eft.BedatSi nihil creaturaçc fine ipfo faâû eft^patet profedo qa ipfe creatunbsp;ra non eft,per que omnis creatura fada eft.Cum ergo omnis creatura dei bona fit, i.Ti Carbon«nbsp;mot44.Vndevidit cundaquæ fecit,S^ crât valde bona, Genej.quare tam multapati* dei creatunbsp;mur mala à creatura^Audifapiétem:Armabit,inquit,crcaturam ad vitionë inimicoçt, r«nominenbsp;S3pïæ.5-,Hinc non obferuantibus pcepta, comminatus eft Leuit«x6* Immittam in vosnbsp;beftias agri,quæ confumât vos ôC pecora veftra.De pœna ergo tua peccatum tuum acgt;nbsp;cufa,non iudicem.Nam propter fuperbiam noftram demanda inftituit deusnos à viliflïnbsp;mis amp; abiediflimis torqueriîvt quû fuperbus fuerit homo,amp;: fe iadauerit aduerfus dcûnbsp;ßCquummortalisfit,ipfe mortalem terruerit,amp; quû homo fic,proximum non agnouenbsp;rit hominc,ù^ fe ercxerit,pulicibus fubdatur.Quid em fuperbis terraôCcinis ? Eccüio*nbsp;Homo tibi couicium dixit,ôC intumuifti aciratus es.pulicibus refifte vt dormias.Sic adnbsp;«Joinandam Pharaonis fupcrbiam,non leones^non vrfosauc ferpétcs,fed mufeas imminbsp;fit,vt rebus viliflimis fuperbia domaremr.Sic Antiocho vermes è proprio corpe featu^nbsp;rientes,i.Mach,9.Sic a Herodes non dans honorem dco,percuffus ab angelo, côfum-ptus à vermibus expirauit,Ad.u.HincDeutcr.îi,MoresaittDate magnificentiâ dco,nbsp;dei perfeda funt opera,ÔC oës viæ eins iudicia.peccauerunt ei ôC non filfi eiusin fordib’.nbsp;Generatio praua atq; peruerfa,hæccinc reddis dfio popule ftulte SCinfipiensf Nûquidnbsp;non ipfe eft pater tuus,qpofl'edit te,amp; fecit ÔCcreauit teï”Omnia ergo naturam feruâtia, Peceatoornbsp;quia peccatum naturaenonferuat ordinem,fed corrûpif,peripfum fadafunt,At â quo àinê nswnbsp;ad quid,nifi ab ipfo,per ipfum,amp; adipfumî’Quatenusemefficienseft, ab ipfofunt oïat raecortûpinbsp;quatenus forma ôc veritas rc9t,peripfum.AnfeImusîPatcr fecit omnia per vcrbum,li-cetfiteiufdemcffentiæ cum pâtre, quia fecit oîa fuapotentia quæ eft idem filio.eftemnbsp;jdécitas virtutis operands in pâtre oi filio,ita vt virtus ilia fit à pâtre in filio. Quatenusnbsp;finis eft SC côfommatio omniû,ad ipfum funt oîa,Rom.ii.Quis cognouit fenfum domiquot;nbsp;ni;’aut quis cofiliarius eius fuit^ Aut quis prior dédit illi,S^ fetribuetur ci:’Qm ex ipfo,amp;:nbsp;per ipfum,lt;x in ipfo font omnia,ipfi honor ÔCgloria in fecula feculorum,amen*

Sine ipfo fadum eft nihif,

Bifariam diftinguitur hic locus^Chryfoftomus hom.4.SC Vulgarius fie legûttEt fine ipfofadû eft nihil,quod fadü eft.vtintcliigas nihil omninocreatû,quodnô fit creatumnbsp;à pâtre per filium,ne t^is exiftimet fpiritum fandum fadurâ^Auguft^Sine ipfo fadumnbsp;eft nihil.i.quicquid fadum cft,,non abfqj eo fadum eft. Sic amp; Cyrillus,vt intelligamusnbsp;omnia per filium fuifle condàa,tam vifibdia ginuifibilia i Sfquicqd côditum fuit,in eonbsp;Verbum illudeft vita, vt non folû omibus fit autor originiscum pâtre, verum ctiâ idemnbsp;admixtum omnibus,veluti vita tueaturSf confeructvniuerfaquæ condita font.Adhâcnbsp;fententiamfacit,quod cum bis dixerit,vitam,priorivitæ non addiditarticulum,poftc*nbsp;riori addidit.In eo quod condiium eft,verbü illud erat quædam vita dum impartit in*

LX, 2, column

-ocr page 424-

PARS SECVNDA '

coîumîtâteim flâïüïfâe conditæîamp;illa vita erat ilia lux hominuin,quae veïâin illâm ac ïnquot; cfFabilcn» vitam fignificar«

Qjiod fadum eftjin ipfo vita erat, amp; vita erat lux hominû,amp;: lux in te* nebris Iucet,ô^ tenebræ cam non comprchenderSt. Fuit homo miflus a deonbsp;cui nomen erat lohanncs.Hicvcnit in teftimonium,vtteftimonium perhibcnbsp;ret de Iumine,vtomnes crederet per ilium. Non erat ille luxjed vt teftimo*nbsp;nium perhiberet de lumine,Erat lux vera,quæ illuminât omnem hominê vcnbsp;nicntcm in hunc mundum.In mundo crat, 8^ mundus per ipfum fadus eft,nbsp;be mundus eum non cognouiu

* Non folu in co erat vis nutu fuo condédireçi vifibilium amp; inuifibiliiim vniuerfitaté^ verumetiäin codé erat vita,yigor'œ omniu quæ côdita fuerât, vt per eundé vnüquodqjnbsp;natiuofuo vigoreageret,fefelt;ç vikmelinfita perpétua propagationctueretur,Secunlt;*nbsp;dum I)ionyfiû,omnia funtindeopercaufamâc exeniplar»quodaûtin alioeft,gt;n eoeftnbsp;fecundü naturam St modum eius in quo eft,ôC fecundu proprium eiTe ac modû .Cü ergo deus ßt mens æterna amp; fimpliciirima,certum eft q; omnia lint in eo p rationem ßmnbsp;plicem amp;ætcrnâ,quæ appcilatur idcaSCexemplar,quiaperillam deus cognofeitôC openbsp;ratur creata.SapiaE.7,Candor em eft Jucisæternae,amp; fpcculum fine macula dei maieftanbsp;tts,S^ imago bonitatis:Sc eflfit vna,oîa pót:amp;in fepermanés,oniiainnouat.Palam eftnbsp;aut,qgt; deus cflda SC fingula propriisrombus ac fçeciebus intelligat amp; producat, Vitantnbsp;itaq} nominat,qa fons vitæ,PfaI.55,Qm apud te é fons vitæ. loh,$-.Sicut pater habet vinbsp;tam tn femctipfo,fic dedit Milio habere vita in femetipfo.Eo qj côtineat vita oïm in fe,nbsp;vitâoîbuspftans. Gcne.i.Formauit igft dits deushoïem dchmotcrraf,6einfpirauitinnbsp;faciem eius fpiraculü vitac,amp; fadus eft homoin anima viuenté. Ado.17, Ipfe dat omi-bus vitam óC tnfpirationem.In ipfo enim viuimus,mouemur,amp; fumus.Sap.ii.Qüo afitnbsp;poiTet aliquidpermanerc,nifi tu voluifres,aut quod à te vocatû non efletjCÔferuareturSTnbsp;SicôC fpüalis vitar reconciliator exiftit.CoIolT.j.CûChriftusapparueritvita veftra.lonbsp;han.io.Egoveni vtyitâhabcant.Modûindicat.lohan.ç.Amen amé dico vobis,qavcnbsp;nit hora .3C nüc eft,qn mortui audient vocéfilq dei î SC qui audierint, viuent. Demû vitae afternae largitor.iohan.io.Ego vitâ fternâdo cis,fcilicet ouibusmeis obfequétibus.nbsp;i,Cor.igt;quot;.Sicutin Adam omnes moriuntur,ita ôCinChriftooés viuiftcabûtur.Hinc fi-gnaturper lignü vitæ.Gene.i,Lignum vitæin medto paradifi.I0han.i4.Ego fum via,nbsp;veritas ôC vita,Deuter.3O.Eligc ergo vitam, vt amp; tu viuas ôC fernen tuum,6c diligas do-mtnû deum tuü,atqj obedias voci cius,amp; adhæreasilli.Ipfe eft eni vita tua St longitude*nbsp;dicrum.i.lohan.S’.Qui habet filiumdci,habet vitâtqui non habet filium dei,non habetnbsp;vitam.Sicut autem eft fons vitar ommbus,ita eft SC fons Iucis,nimirum pâtre per æternanbsp;natiuitatem in eu transfundente naturæ diuinac plenitudinc, adeo vt folus vitâ reftituacnbsp;etiam mortuis,amp; animoçt quamlibet denfam nodem luce fua depellat.Eft lux,nô corporalis (enfibilis,fed fpüalis animäillufträs.Pfal.17,Quoniam tu illuminas lucernâmeanbsp;domine,deus meus illumina tenebras meas.Ratio data ncb!S,fecundum quam rationales vocamur,Iuxeft,quæ ducit nos ad eaquæ funtfaciendaôt quæ nô.Pfal.4.Multi di-cunt,quisoftenditnobisbona^Signatûeft fupernoslumen vultus tuidomine, Sedvi-uebant homines in ignorantia,SL in pcccatoçî tenebris verfabantur, mutas ftatuas pronbsp;deo viuocolentcs,cæciscupiditatibusturpitcrimmerfi,5t obfcuratum eft infipienscocnbsp;eorum,Roma,i.nec habebant cordisoculos quibus ættrna veritas confpicitur. Infper-ferat deusfctntillulam aliquamingcnriperfpicacisanimis hominü,fed hanc affeduscornbsp;porales^ tenebræ vitioçt obcæcauerant,vtnec humanaphilofophia,nec Mofaicæ legis religio,nec prophetarum faces hanc elifcuterc quiuennt.Tandern venit fol ifte no-fter jternu.s,vt vitam reftitueret omnibus hominibus.ôt peccatorum abfterfa caligine,nbsp;redderet omnibus oculig,vtper fidei lumen agnofcerét deum patrcmcolendô,amp; huiusnbsp;vnicum filium lefumChriftum.Iohan.i7.Hæc eft vita æterna,vt cognofeant te folumnbsp;verum dcum,ôt quem mififti lefum Chriftum.Pf31.4i.Emitte lucem tuam ôC veritatcnbsp;tuamtipfa me deduxerüt SC adduxerût in monté fandû tuû amp; in tabernacula tua.Bedajnbsp;Hoc verbo apcrtiflïme docetur, quod ipfa vitalis rarioper quam omnia difpofita funtnbsp;amp; reguntur,non omnem creaturam,fed rationalem tantum,vtftperepoffit, illuminât»nbsp;Homines nancp ad imaginem dei fadi,faptctiamperciperc polTunt^cætera nô pofîunt.nbsp;Sed animalis homo non percipit ea quæ funt fpûs dei, i.Cor.x.Vnde in Aegypto tene-bris ex-

-ocr page 425-

ARTICVLVS I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fô» CGI»

bris exiÂentibuSjvbicûcy Ifrael crat,îux erat,ExodJoXucct afit lu5cinttncbtis,fedlt-* nebræâdiutcnebræmanentjipfamnôcomprehendûtfidcpcrdileâionê operantejonbsp;han.8.Srrmo meus non capit in vobis.Non ergo lucis vino,nâlucet ih tencbris,fed te*nbsp;ncbraçe,non capiturlumenjob.t4»lpfi fuerüc rebelles lumini.nefderunt vias eius,necnbsp;reuerû funtper femitas ci*» Quemadmodfi fol cæcispræ fens eft,ipfi veto abfentes loti gt;nbsp;ficpeccàtorcsIucigratiæabfentesfunt.Hiere.y^Peccata veftraprohibueruntbonum à fp l »nbsp;Vobis.Tenebræ dicuntur peccatorcs,qui in peccatis fun£ignorantiæ.Sap,i«Excæcauit £***°^#nbsp;cos malitia iIloru;n.Ecci.»,Error ôC tenebræ peccatoribus concteata funt.Hinc de gennbsp;tibus ait Apoftolus Ephe.4. Tcnebris obfcuratum habentes intelledum, aliénaii à vianbsp;dei per ignorantiam quæ eft in illis propter cæcitatem cordis illoçi.Pfatgi/Nefcieruntnbsp;nelt;^ intellcxcruntjin tenebris ambulant»Quærunt tenebras latentiæ» Iohâ.5. Dilexerütnbsp;homines magis tenebras q luccm,étant enira eoi^ mala opera.De quibus Ephe.ç.Quâenbsp;autemin occulto fiunt ab eis,turpc eftôC dicere.Éfa.ig.Væ qui profundieftis corde, vtnbsp;à dno abfcondatis côfilium,qç£ funtin tcnebris opa,ôcdicutîQuis videt nosî’Sc qsnoüiïnbsp;nosî'Peruerfaeft hæc vcftra cogitatio,quafi fi lutü côtra figulû cogitet,6Cdicat opus fanbsp;lt;âori fuo,non fccifti mc figment um dicat fidori fHo,non intcIligis.V adunt àd tcnc«nbsp;bras gchennae.Iudæ.i.Quibusprocella tenebratum feruata eft in æternum*8C Mattay-»nbsp;ïnutilem ftruura eiicitctn tenebras exteriores,ibi crit fletus âc ftridor dentium.PutgeÉnbsp;crgoquifq? oculos àpuiuerc,pituita,fumo,f.peccatorum,clamans cû propheta Pfalji*nbsp;illumina oculos meos,ne vnquâ obdormiam in morte,ne quando dicat inimicus metisnbsp;præualui aduerfus eum,Prouer.4,V ia impiorum tcnebrofa,ncfciunt quo corruant.Nänbsp;timentibus deum huius lucis ortus promittitur^Malac.^j.Orietutvobis timentibusnomen meum foliuftitiæ.Pfal.jô.Lux orta eft iufto,ôCreflis corde lætitia.C^id autem fanbsp;cias his,qui feientes ac volentes,luccm oblatam à fe dcpelluntîqüi inuitati ad lucem, vlnbsp;tro claudunt oculos ne videant^Certe nihil abipfo fadîuntnôneft, vti ne quifquameétnbsp;expersfui luminis.Noenim ingeffit fe fubitomortaliû ocuîis,ne magis ctiamillos exo-çularct obincrcdulitatc.Quis enimrem t3madmirandamcredidilfel,nifipaulatimmulnbsp;tismodis præparaffet métes hominS ad credülitatemç’ Fadurus ergo fermonem de in-carnatione,præraittit depræcurfore,quë miflum dicit.Nam pfeudo prophetæ nômit*nbsp;tuntur,Hierc*i5.Non mittebam prophetas,amp;: ipfi currebanc.Hinc Mofi dicitur Exo.$*nbsp;Vcni,mictam te ad Pharaoncm.PfaLi04iIVlifit Mofen feruum fuuftt,Aaron quem elc*nbsp;git ipfum.Sic faluatorin cuangelio fe miflum dicit lohan.8. Quimifit me verax eft. Etnbsp;qui memifit,mccum cft,amp; non reliquit me folum,quia quæ placita funt illi, facio femp«nbsp;VndedifcipulisaicIoh4o.Sicutmifitmcpater,^cgomitiovos.SicIohannes mifliis .nbsp;nbsp;nbsp; ,

perhibetur,fed àdcO.Malac.j.Ecce mitto angelummeum, quipræparabit via ante fa- ‘OH. cicm meam.Subuertens afit opinionc aliquoçî,qui lohannem angelum opinabant na-nbsp;nbsp;A

tura,dicit,homoîquia no natura,fed officio angelus crat.Etbcnelohänes noïatus,quia in vtero matris fpû fando repletus.Luc.i.Et fpû fando replebituradhucexvtcroma- *nbsp;trisfu3e,quomaior(tefte dno)non furrexit,Matt.ii.amp;:quiagratiam Chrifti primus an-nunciauit.’Vlatth.5,Poenitétiam agite,appropinquauit regnum cælo^ » Nam ôc in hocnbsp;deledus ac miffus â deo, vt iuxta prophetiam quae de ipfo erat,tcftimoniô præberet denbsp;illo lumine diuino,qd humano corpe diffimulatfi verfabatur in mundoî non tj» qui deusnbsp;effet,ÔCpaterna voce pdicatus eft Mat.}.Hic eft filius meus diledus,in quo mihi complànbsp;cuijopus haberet hominis tcftimoniOjfed vt omnibus modis fefe infinuaret in credulitanbsp;temmortalium,lohannem voluit effepræcurforem lucis, quemadmodfi Lucifer folisnbsp;exortum præuius nficiatmfidoîfuat^gprædicationeppararet animos hominu ad exci-piendam luccm iamiam'tp venturâ,quanq quida vitio fuo no crediderünt, quéadmodûnbsp;fol lucet vt omncsilluminet.Per illum,dicitînon,in illum.Nonem eratillelux illa,effe-diue illuftrans,ôCgratiæ lumen præftâs,amp; per effentia lucens,tametfi priüsg Chriftusnbsp;«nclaruiffet miraculis,multi fufpicarentur lohannem effe lucem illam à prophetis pro-miffam.Efa.Populus quiarnbulabat in tenebris,vidit lucem mâgnam î hafcitaniibus irinbsp;tegione vmbr^ mmtis,lux orta eft eis. V cçt pco tantû veræ lucis erat I ohannes,nô ipfainbsp;luxtLucem aût rede dixerimus vnfiquenqj fandoçt, fed non lucem illam cumarticu* .nbsp;io,qiiiafandiperparticipationem.CyrillusîOmniscreaturaqm compofitionecôftaf,-lux vera nô eft,nccpproprie,fed participatione.Lux vera eft,quæ illuminât non illümi-natatca vnigenitus eft filius dei. Homines SCangeli lux funt,fed id proprietate naturænbsp;non eftînam doccrepoffuntjillabi amp; create non poffunt vt deus,q vnicuiqj ferne fapié-tiaeinf^unditjhoc eft,pietatis SCintelligédiradices inferit. Sandi ergo difpofitiue illuminbsp;nant,adgratia praeparâdo,turn verbonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxemplo.Vnde de lohâne dns ait lohan.squot;«

LL $ llie

-ocr page 426-

PARS SEC VN DA.

Ilk erat 1'4 Cern â ar de ns Sc lucens.Et difdpulis Matth.s.Vos eftislaximfidh Sic amp; Apo ftoJas Philip.i.Skis fine querela,fimpliées filij dei,fine reprthenfione in medio nationianbsp;prauæSc peruerfæ,inter quoslucetis ficut luminariain mûdo,verbnvjtz côtinétes» Etnbsp;ad Ephe^y^Eratis aliquâdotenebræ,nuncautluxin dfio.vtfilii luds ambulate« Frudusnbsp;eni Jucis eft in omni bonitateSC iuftitiaôC veritate«i,Their.y«Oés vos fili) lucis eftis Scfinbsp;lij dici.Non funius nodis neep tenebraçt.Igitur nô dormiamusficut caeteri, fed vigik'nbsp;mus ÔC fobri] fimus.Non fuit ergo ipfc illa lux,id €ft,Chriftus,fedeius præco, lohan.T.nbsp;Vosmififtisad lohanné,SCtcftinioniûperhibuitveritati, Ado.is.Pfacdicate lohanncnbsp;antefacie aductus eius baptifmupoenitêtiæ omnipopulo Ifrael.Cumimpleret auteur-fumfuô,diccbatîQuemmearbitraminiefle,nonfumegoîfed ceceycnitpoftme,cuiusnbsp;non fum dignus calceamenta pedü foluere.Hinc baptizauit in nomine venturi. Ad. 19.

• ïohânesbaptizabat populubapnfmopoenitétiae,dicens,in eum qui venturus effet polt «pfum, vt crcderêtjhoc eft,in lefum.iJla lux de qua loquor,crat lux vera, ynd^ ôc lohâ-ni ipfi fuü lumen fiuxit.llluminat aût oém hoïem lumine naturali,dâsrationé qua intecnbsp;bonum SC main difeernere poflintjac ex creaturis cognofeere creator? deû.Rom.i.In*nbsp;uifibilia ipfius à ereatura müdi per ea quæ fada funt incelleda,eôfpiciuntur: fempiternanbsp;quoqj eius virtus 6C diuinitas,ita vt fint inexcufabiles.Hinc Sapîæ.iî, V ani funt oes homines in quibus no fubeft fciétia dei,SC de his quæ vidêturbona,nonpotueruntintelli-gerc eum qeft.neqj operibus aîtendétes,agnouerfit quts eflet artifex. Sic ÔC fapiêtia di-uina.Eccî.i.Omnis fapientia à dfio deo eft.Iacob.i, Si quisindiget fapientia,poftulet ânbsp;deo,qui dat omibus afflucnter,amp;: nô improperat.Deraû donofidei. Quemadmodû cmnbsp;abfqjfole cæcus eft hic mudus,ita abfcp hac luce caligât vniucrfa.Mundus aût,vbiqj rc-gnantepeccato SC abominandis erroribus,vndiq} tenebrofus erat « ludæi voîfit hâc lu-cemfibiproprie vindicare,qj his proprie vidcrefpromiffa,^dcxiifdé ôCapud eofdemnbsp;iuxta carné cxorta.Nume.X4,Onctur ftclla ex lacob.fedilla venerat vtper euangclicanbsp;fidéillucefceret cordibus omniû totius orbis nationfi, Efa,?. Populusqui ambulabat innbsp;tenebrisjvidit lucé magnâjhabitâtibusinregrone vmbræ mortis,lux orta eft cis.Chry-Quicurnô foftomusîllle omné hominéilluminât quantûde feefttfi aûtquidâ oculos métis claudénbsp;illuminent tes nô illuminâtur,nô lucis natura obtenebratio eft iliis,fed â malicia fua. ficut ab introi-tu omnibus patentiSC nulIoprohibcnte,q voluntarieforisremanent, àpropria malitianbsp;pcrcunt.Vndcmali côquerutur,fedferoSap.s,Errauimusà via veritatis,amp; inftiriæ 1«nbsp;mennô Iuxitnobis,SC folintelligétiæ nôeft ortus nobis.Auguft.Ipfe illuminât omné honbsp;minem,qa nullus illuminatur nifi p ipfum.Semper fuit in mundo, non q? qui immenfusnbsp;cftjVllolocoçt ambitu côtincatur,fed vbiqjpræfens pereflentiam, præfentiam ôC potennbsp;tiam.Omnia enim penetrat,ôC ad omnia fua fe potentia cxtendit,fuotp côfpedui oiïiiainbsp;patent.Hiere.i5.Nunquid non cælum 8C terram ego impleoç'Sap.S,Attingit à fine vfi^nbsp;ad finéfortiter,ôCdifponit omnia fuauiter. Quare Prouer.iy.Inomniloco oculi domi-ni contemplantur bonos ôc malos.Nce mirum,qaum mûdus per ipfum fadus fit.Ofténbsp;Manichæi dit autem vbique ipfum opifieem, partim vt Manichæi infaniam reprimerct, maligniînbsp;hærefiï, opifieem omnia produxifle dicentis, SCArrium confutarct quifilium creaturam dixit«nbsp;ac partim,vt omnem hominem induceret, vt fadoré eonfiteatur,amp; non feruiat creatianbsp;Mundi no ris,fed adorctcreatorcm.Mundi autem nomine vniuerfum hoc fignificatur ^d abipf®nbsp;mine quid creatfî eft,ôc q qui mundu fapiunt.AuguftinustSi terram diligis,terra es: fi deum,deu^nbsp;intelligent i.Iohan.ç.Totusmundusinmalignopofitus cft.Hiccum nôcognouit,quiaterreni n5nbsp;dum» cognofeunt per fidemformatâ.Tit.i.Confitcntur fe nofie deum, fadis aflt ncgant.Denbsp;quibus Efa.i.Cognouitbos polfelTorem fuum,SC afinuspræfepe dominifui. Ifrael autcnbsp;me non cognouit,ôC populus meus non intelkxit.lohan.i7.Pater iufte,mundus te nonnbsp;cognouit.Additur mundo articulus,

5 In propria venir,Si fui eum non receperût. Quotquot aût receperût eû,^ dédit cis poteftatê filios dei fieri,his qui credût in nomine eius: qui nô ex fannbsp;guinibus,necp ex voluntatccarnis,nequeex voluntateviri, fed ex deo natinbsp;funt.Et verbûcaro fadû eft,8ibabitauitinnobis lt;8C vidimus gloria eius,nbsp;gloria quafî vnigeniti a pttre)plcnum gratiæ ôf veritatis.

N on mifum fi genres idoloçt cultores,huius vitæ cômodis omnia metientes, prophe tarum «SC legis rudes,nô agnouerunt humanafpecie venientem.illudmagismirandum,nbsp;qj peculiariter ad fuam gétem veniens,cuipromiflus Meffias, SC tôt feculis expedatus,nbsp;adeono eft rcccptus à fuis,vt quibus feniâdi,speculiaritervenerat,cftcratis animis exi-tium mo

-ocr page 427-

ART t cv LV s L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CClî;

ïium molitî fînt. Matthäi i. Hic cft hærcs,venite,ocddaffliislt;um. Hac iamp;toccalîone fie gêtes admiiTr funt ad cuangelic» falutc. Ad. i). Tune conftâcer Paulus Si Barnabas di*nbsp;xerunt: V obis oportebat primu loqui verbû deiîfed qiïi repdlitis illud, Si. indignos vosnbsp;iudiçaris aeccraae vitaf,cccc couertimur ad gêtes, vt nec Iudæis,ncc vIJis omnino natio--nibus fit præclufus aditus,fi modo depofita peruicacia fc præbeant obediences fidei,qugnbsp;prima eitianua adfaluté æternâ.Nullum dfis cogitôlt;attrahit ncceiTitate, fed volunia*nbsp;temrclinquit amp; cIcdionë.Non erîi cftperfonaçe acceptio apud deu, fed in omni gentenbsp;qui timet deu(n,i3f opcrafiuftitiâ,acceptuseftilIi,Ad.io.Chryfoft,Nôdixit,fecitcosfi -lios dei,quia opus eft «3C ftudio noftro. Dicédo cm,poteftatê,oftêdft qm non fimpliciternbsp;hxc graciafuperaduenit,fed nobis volétibus Si ftudétibus.Etcnim in noftra poteniiaianbsp;cet,quid horum eligamus,id eft,filios dei fieri, vel nô fieri, Modfi fubdit, His qui creduf,nbsp;ait,qui fufeepto verbo lucem veramper fidéreccperüt,ôlt; declararunt. Nam ideo dei finbsp;lius ac deus ipfefefc dcmifit ad humilitaté noftrâ,vt nos per fidemadfuam fublimitatcnbsp;cuehereteideo fufeepit in fe noftræ niortalitatisignomini3m,vtnosdiuinægloriæfaccnbsp;ret confortesîideohomo ex hominenafei voluit corporeus,vt nos renafeeremur fpiri*nbsp;tuales,AdhacdignitatéfummîadmiflïfunthumiIes,reiedis elatismâ hosfilios agnof-cit deus,non qui per corporeum fernen,autcarnis lihftdiné nafcunturfilij Abraæ^cd quinbsp;per fidem nafeuntur ex deo.Licct aüt homo,dum conuertitur ad Chriftu per fidem SCnbsp;diledionem efficiatur dei filius adoptiuusîhoc tarnen non eft,nifî in quantû habet pro^nbsp;pofirum recipiendibaptifinum,in quo fpiritualiter renafeimur, âc fiJiatio dei adoptiuanbsp;perficitur,ôC fie regnü dei percipitur.Iohan.j.Nifi quis renatusfueritexaqua Si fpiritunbsp;fan:lo,nô poteftintroire in regnüdei.Quod natum eftexcarne,caroeftîdC quodnatSnbsp;cftexfpujfpirituseft.GaIat.5.Omnes vosfilqdeieftisperfidem quæeftinChrifto le-fu.Roma,8.Si filii,amp; hæredcsîhæredes quidem dei,eohæredcs auté Chrifti.Ex genera«*nbsp;tione terrena Si naturali,carnales fumusôCmorti obnoxipexdiuina, cækftes fumusnbsp;wnmortales.Ex terren3peccamus,ex diuina peccare nô poffum^usj.Iqhâ.j, Omnis quinbsp;natus eftexdeo,nôpccccat,f£d generatio dei côferiiat eü.Manésergoinilla generatio«*nbsp;ne,nô peccat.Côfideremus gratiâ redéptoris, quâta fit,q magna mukitudo dulccdinisnbsp;eius.defcédit ad terrâ.vbi fratres fibiquibus regnü patris fui dare poiret,acquireret.C5nbsp;fideremus Si quanta fit virtus fidei,cuius merito datur ƒ oteftas hoîbus, ftkos dei fieri.nbsp;Scriptû eft em Abac.i.luftus exfidefuaviuer.Viuitemiuftusexfide,nôiIla quæ labio^nbsp;tum tantü profertur côfeftione,fed quæpddedionëoperafjGalat.y.Alioquifideslî n5nbsp;habeatopera,mortua eftin femetipfa,Iac.î.Nullusfcipfum defpiciat, nullus de fedePnbsp;peret.curramus oës,curramusfiaguli,vt q eramus longe, Proue.iy.Lôge eft dns ab imnbsp;pijs.mereamurfieri propein fanguinc Chrifti, Ephc.z.Audiamus qddicif) Quotquqcnbsp;ïeceperunteum.amp;c.Visaüt feire quis nobis conciliant hanc gratiam adoptionis in fi—nbsp;liosî* Verbum caro fadü cft.Filius dei fadus eft hominis filius,vt homines faceret filiosnbsp;dei.Hinc Apollinaris Laodicenfis dixit non hoïem,fed tantü carnë fufceptâ, nô intellk Apolli'na/nbsp;gens feripturæ confuetudinë,q nonnunq lotum à parte dcnominat.Gene,46.Dcfcen* fis hæreti^nbsp;dit lacobin Acgyptüin animabusfcptuaginta.ôC Efa.4o,Videbiton'iis caropariter qd cietror»nbsp;os domini locutumeft.Neqg em animæ fine corporibusin Aegyptum defcendere,neqtnbsp;caro fine anima videre aliqd poteft.Nec affumpfit ad tëpus,mox depofiturus, quod af-fumpferatîfed quo certä fidem faceret hoîbus,humanænaturæ,non p fucüjqueadrao-dum Eutyches,Valentinus Si Manicbæus nugabanf ,diu verfatus eft in terris, fitfit, efu- Eutychetitfnbsp;^t,affliduseft,mortuuseft,oculiscôfpedus eftjaudituSjCÔtredatus.Baruc.j, Pofthæc amp; Valêdninbsp;in terris vifus eft,SC cû hominibuscôuerfatus eft.Nô em dixit, Verbû caro apparuit,fed hærcfcs*nbsp;fadû eft.Zacha.i.GaudeôClætare filiaSion, quia ecce egovcnioôC habitaboin medionbsp;tui,ait dns,ôc appHcabûtur gëtes multæ ad dfim,amp; habitabo in medio tui. Efa.s-t.Pro-pter hoc feiet populus meus nomë meû in die illa,qaipfc ego qui loquebar,ecce afium. -,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

Sunterh duæ in ipfo naturæ,âe vna hypoftafisîquareà: duæ gencrationes,amp;: vnafilia-tio.Gcneratio em naturam refpicit,filiatio perfonâ.Porro vt hæc dignitas humano gc pfonavn» neri effet perpetu3,adhuc habitat in nobis carncmhumanâ geft aos,atq;iamglorificatanbsp;confidens ad dexteram patris omnipotëtis.Habitauitôi olim inter filios Ifrael, per fin^nbsp;gularem gratiam öCprotedionem.Exod.iyHabitabo in medio eorum.j.Reg.S,Impie*nbsp;Herat gloria domum dominf.Tune ait Salomon: Dominus dixit vt habitaret in nebu*nbsp;la,Ezech.4î,Habitabo in medio filiorum Ifraelin æternü.Nec mirum.Prouer.8. De--liciæ meæeffe cum filijs hominum.Longc tarnen aliter habitat cum fidelibus,in quibusnbsp;non folü habitat per gratiâ.i.Cor.C.V os eftis templü dei viui,ficut dicit deus. Leuit.xönbsp;Quoniam inhabitaboin illis,inambulabo inter eos,^ ero illo]^ deus,amp; ipfi crût miht

LL 4 popu*

-ocr page 428-

Prï-fenna C‘iri rea^nbsp;Hä in (acranbsp;menco.

Araris veÿ re deiparänbsp;dici.

PARS S E C V N D A popuIus.uCor.j.Nefcitis qm tcmplûdeieftis,ôcfpûsdei habitat in vobisffedamp;pct rcanbsp;1cm corporis fanguinis preciofi in facramento praEfcntiä,Didtur aut vcrbü caro fa*nbsp;cîum,ad cxprimcndä afliimptae naturae veritatê,contra hærefes tunc cxortas.SccundOjnbsp;ad oftendendameiufdénaturae pairtbiIitaté,Efa.4o.Omnis caro fcenü,äComnisglorianbsp;eins tanquam flos agri,Tertio,adinflammandä in nobis charitaté,ex tam gratuita di*nbsp;kdiöne,£phe.t. Deus qui dnies eft in mifericordia,propter nimiâ charitaté fuam quanbsp;dilexit nos,cum effemus mortui pcccatis,cóuiuificauit nos in Chrifto,cuius gratia cltisnbsp;faluatiîSi conrefufcitauit Si cófedere fecit in cæleftibusin Chrifto lefu,vt oftenderet innbsp;feculisfuperuenientibus abundantes diuitias gratiæ fuæ in bonitatc fuper nosinChri-fto lefu.i,lohâ.4.1n hoc eft charitas,n5 quafi nos dilexerimus deû,fed qm ipfeprior dinbsp;lexit nos,Simifit filium fuô propicationë propeccatis noftris.Nos ergo diJigamus deû,nbsp;qm ipfe prior dilexit nos.Qu£d ta magnficû eflepoteft hominibus, g qgt; deus nofter fa-duseft frater nofter^'Non em confundit nos fratres vocare, Heb.i,quibus fimilispaf*nbsp;fibilisfadus eft,vtipfifimilesefficeremur.Roma.8.Quos praefciuii ôi pdeftinauit conformes fieri imaginis filfi fui,vt fit ipfe primogenitus in multis fratribus, Ciyos aüt prj-deftinauitjhosSC vocauitîSC quos vocauit,hos Si iuftificauitî quos auté iuftificauit, illo»nbsp;Si magnificauit,Nofter creator,fadlus eft f3luacor.Luc.19. Venit filius hominis querere Sc faluuni facere ^dperierat, 1 udex nofter,fadus eft 3duocatus.Iac,4,Vnus eft enimnbsp;legislator Si iudex,q poteft faluarc Si perderc.i.iohâ.t.Si quis peccauerit,aduocatuntnbsp;habemus apud patrë,lefum Chtlftu iuftu. Quo ergo diffidere pofliimus de dei miferi-cordia Si beneuolentia,q intantü fe pro nobis exinaniuit,PhiI,x.formâ ferui accmiens,nbsp;tätaiß diledtionis figna pmonftrauit,pueniés nos in benedidionibus dulcedinis, Pfal.ilnbsp;(^iü ergo verbum homofadiû fit,Si quum fitfilius deijfadus eft filiusmu!ieris,propricnbsp;ipla deipara dicitur,eo qgt; genuerit deum in carne.Ne^ tamé turn cö mortale corpus innbsp;terris eircflferrct,carebat diuina maicftatc.Nc)s em qui familiariter cd co viximus,vtri-ufqj rei teftesfumus.nam iidé vidimus diuina illius gloria, quam ante incarnationé nemo videre poterat,plane dignam vnigenito filio dei,quanta ncc angeloçe cuiquam,nccnbsp;prophetaçt vlii,necpatriarchis ynquaniexhibitaeft.Hancvidimusinedcndismiracu-Iis.Iohan.io,Operaquar egofaciojn noie paths mei, hæc teftimoniû pcrhibcntdeme.nbsp;Inpromédacælefti dolt;ftrina,lohâ.8,Egocxdeo procefli Si veni. neqj em àmeipfo vcnbsp;nijfedille me mifit.Quare loquelam meânon cognofeitis^ In vifioncmontesThabor,nbsp;vbi Si paterna voxdelapfa,filiü vniccdiledûprofeflaê,Mat.i7.ôi inbaptifmo,Mat.5.nbsp;Hic eft filius meus dileCTUS,in quomihi coplacui.SicSi cuipfum clarificaflejSiclanficanbsp;lurum diceret,lohan,ii.Deni4’vidimus in refurredioneSC afeenfione, Ado.i.Sifpusnbsp;fandi miffione,Ad.i.lohâ.i6,lllcmeclarificabit,qaiade meoaccipict.ImoSiin motnbsp;te admirabili,qua Si latro fociusfùpplicii,8i centurio filium dei agnouerunt,Luc.ij.Etnbsp;quanquam in terris verfans, cfl noftrac falutis negociu 3geret,maluit nobis modeftiæ,nbsp;manfuetudinis Si obediêtiaccxcmplu exhibere,gfuam oftëtarema^nitudinemî tarnennbsp;omnis illius oratio,omnia fada,geftus etiâ ipfe ac vultus declarabat ipfum effe plénumnbsp;omnibus diuinis dotibus,plenû æterna Si irrefragabili veritatc.Gratiac plenitudo acci-

Plenifudo omnibus diuinis dotibus,plenu æterna Si irrefragabili veritatc.Gratiac plenitudo acci-gfæquam pitur primo exparteipfiusgratiae,cumtâta eft intëfiue Si virtualitcr, vtmaior eflene-roulnfaric queat,fie foli competit homini Chrifto, lohan.î.Non enira ad menfuram dat deusfpl accipiat, ritum.pater em diligit filium,8i omnia dédit in manu eius.CololT.primoîQuia in ipflgt;nbsp;complacuit omnem plenitudinem inhabitare. CololT.i.Quia in ipfo inhabitat omnisnbsp;plenitudo dluinitatis corporaliter.Altero,ex parte fubiedi,vt quü quis tâtam habet,tpnbsp;operationes ad quas diuinitus ordinaf,facile excqui potcft.Sic fandi dicûtur pleni gra-tia.Luc.i.Aue gratia plena,ait Gabriel Mariæ. à Adu.ß.Stcphanus picnus gratia di-citur.amp; apoftolirepleti fpufando,Ado,i.Erant MofisSiprophetaçedida Si fada,fînbsp;guracîChriftivero,plena veritate,quumipfamet elfer veritas,aliis earn fuppcditâs,acflnbsp;gurarumvmbras implens. Quia ergo deus homofadus eft, vtper cognatum hominisnbsp;habitum nobifeum conuerfando congrucrct,nos alloquendo inftrueret, viucndi nobisnbsp;viam præberetjpro nobis contra hoftcm cônfligeret,noftram mortem moriëdo acre-furgendo poffet defirucreiper coætcrnam vero patri diuinitatem nos interius viuifieâ-do ad diuina fuftolleret,remiflionempeccatorum parirer Si fpiritus fandi dona concenbsp;deretîSi poft bonorum perfedionem operum,non folum advidëdumgiorificataefuaenbsp;nos perdiiceret humanitatis,fedSiincommutabilem nobiselTentiam fuæ diuinæ maie-ftatisoftenderctîfecundum illam viuamus generationem quæexdeo eft,Si vt filfidcinbsp;patrem agnofeamus deum tam eminentis generationis autorem,non vt filrj heminumnbsp;qui defeendunt ininfernum,

'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÇDc te-


-ocr page 429-

A R T I C V L V s IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fe. CCIIJ;

ÇDetcftimonio Iohannis de Chrifto, lohäH« I* ARTICVLVS II,

IOhiinnes teftimonium perhibct de i'pfo, damit dicens : Hic erat que B dixitqui poft me venturus eft,ante rac fatftus eft, quia prior me erat. Etnbsp;de plenitudinc eius nos omnes accepimus,S^ gratia pro gratia: quia lexnbsp;per Mofen data eft, gratia 8£ veritas per lefum Chriftum fafta eft« Deuntnbsp;nemo vidit vnquaro.vnigenitus filius qui eft in ßnu patris,ipfc cnarrauit»

Profequitur quomodoprimfiinnotucrit mundo, cum antea ne à fratribus guidé fuis aliud elle crederetur g homo.Qijia ergo turbæ magnâ de lohanne opinionéhabebant,nbsp;ideoin teftimoniö Chriftiaflfuœit«NâIibere clam_auit,nonin angulothic eft deguoan*nbsp;Xehac farpe locucus fum vobis,cui vos me p erroré antepooitis, quû dicerem efle quen-dam q me state ac f dicationis tcporc fequerefjfimultp multitudinis opinione foret in^nbsp;feriorTls nfic antcuertit:^ qui pofterior videbaf,priorefle cœpit. Necmi9e,qußenan«nbsp;tum raedotibus oïbus prior eét,qa ôc deus eft,quäuis hqminum opinione videref infe-hor.Ncc miçe,quû Ions fit oïs ventatisÂ: gratis öd fapiétiæ fupereffluens,dans fe onii-*nbsp;bus dignis,amp; cfnuensplenusmaneat,nec vnquam exhauriatur^Nos veronbsp;nbsp;tantoperc

fufpicitis,nihil aliud fumus q riuuli.Siquidem hoc ipfum quod habemus,pro fuo quifqj modulo,de huiusplenitudinc hauftfl eft,vnde promanat oïbus fi qd ad sterna pertinecnbsp;falutc.i.Cor.it.Diuifioncs gratiaçifuntjidéautéfpûs.Ephe.^.ynicuiqjnoftrûdata eftnbsp;gratia fecudu menfurä donationis Chrifti.Gratianoui teftametiprograua veteris te-ftaméti,quodantiquatu Si fublatu eft.Heb.g.Dicendo nouü,yeterauit prius.Quod emnbsp;antiquaf Ä fcnefcit,propeinteritfi eft.Vel gratia fubfcquente, Si bene agêdo meritamnbsp;ac adeptä,pro gratia primo infufa,âi pure gratis colIata.Mat.iS'.To^ji^V^^^’’!“nbsp;ßf date ei q habet dece taléta.Omni nag? habéti dabitur.Nullus cm prima gratia mere*nbsp;tipor.Alioqui gratia iam no eft grana,Rom,n.Sed nfic pro feueritate legis, grajia exhinbsp;bitaeftper lefum Chriftü,qperfide euangelicâno folügratiscódonat oïbus oia peccainbsp;ta,fedSilargitur filioçi adoptionê.Galat.j.Oés vosfili) dci eftisp fidé quæeft in Chfonbsp;Icfu,Galat.4,Qma5teftisfiln dei,mifitdeus fpiritufilii fui in corda veftra claniätem,nbsp;abbapater.Pro vmbris exhibita eft veritatis lux,cuiusille no folû prsco,vcçi etiä autornbsp;vtcuideuspatcromnétradideritpoteftatcm.NûcrgoMofeslegisautor,fedminifter. t.nbsp;Iac.4.Vnus eft em legislator Si iudex,qui pot perdere âifaluare.Ëft aut lexregula atq; ^st quidnbsp;mêfura adufi,per qua quis ad agendu vel non agendubene fe habet veJinduciiur.^ eft amp; quotumnbsp;multiplex.Aeterna,qus fecundu Auguftinû eft fumma ratio diuinsfapiétis,inquâtum P'«*«nbsp;«ft dirediua aäionü Si motuum omniflcreaturaç£,cui femper obtêperandû eft,Sap,ijnbsp;Cum ergo fis iuftus,iufte oia difponis,virtuscm tua,iuftitis initium eft.Sap.g.Attingitnbsp;«m à fine vflt;^ ad fine fortiter,Si difponit oîa fuauiter,Hsc,vt dicit AnfeJmus,ois reai-tudinis Si virtutis,oïs veritatis Si legis origo,Si fontale attp caufale eft principifi, Qusnbsp;ergo ab hacpromanant,bons funtSi Iigant,Proue,8.Pcr me reges régnât, amp; Icgfl co* Lexbumanbsp;dirores iufta decernflt.Eft aflt lex humana quodda rationis didamcn,quo dirigfltur a* quid,nbsp;lt;Sus humani in ordine ad fine boni cômunis,in vita pfenti ad conuiuendfl pacifice,qusnbsp;ex lege naturali progreditur.Matth.7.Omnia quseflq? vultis vt faciant vobis hominesnbsp;Sc VOS facile ilUs.Hsceft eni lex Si prophets,Tob,4.Quod ab alio oderis fieri tibi, vi*nbsp;de ne tu aliquädo alteri facias.Efttp determinatioSi explicatio eius circa particularia honbsp;minflopera,Naturalis lex eft notiolegis aeternæimprtfla animae,quæ eft fimilitudoSi Naturali»nbsp;imago diuinae le2is,per qua homo ad aliquid agendfl vel omittendu inducif. R oraa,i,nbsp;Cj5 eni^gcrcs quæ legê nö habent,naturaliter ea quæ legis funt faciunt, eiufmodi legemnbsp;n5 habeteSjipfi fibi funt Iex,q oftendut opuslegis fcriptfl in cordibus fuis,teftinioniumnbsp;reddeteilliscofcientiaipforum.Ifta fufficeret,nifihomoordinaref ad beatitudinêfup*nbsp;Uaturalemtideoindjget fupernaturali lege, per qua de yeraSifupernaturali beatitudi*nbsp;Be inftruatur,amp; de pceptis atftibus perueniendi ad ilia illuminetur, Eft em menfuranbsp;Be régula adufl humanoçi,in ordine ad felicitate æternâ lex diuin3,ficut humana in or*nbsp;dine ad felicitatem temporalem.Siquidêper hanc ratio cognofeit Si didat quid de deonbsp;fentiendu,quomodó^i obfequendü,ad quem fînem omne noftrumexercitium fit refe*nbsp;rendfl,De qua Pfal.i8.Lex domini immaculata,côuertens animas, teftimonifl domininbsp;fidelc,fapientiampræftaasparuulis«Piuiditur auteminlegemveterem ôCnouam, non Legisdiuinbsp;perdi- fio»

-ocr page 430-

PARS’ SECVNDA.

pcrdiuerfas fpccies,quu vtriufqjfit vnus finis,fcilicet Chriftus/eudco coiungi 5c frui, fed ficut perfedum ÖC imperfedtuttijquæ tarnen vnius funt fpeciei,vt homo g virum dC.nbsp;Qviot 5i puerum.V ndc in tribus excellit noua lex,qus hie innuuntur. Prim o,ratióc autoris* N anbsp;bus noua vêtus per angelos mediante Mofe. Ad.y.Hic eft qui fuit in folitudine in ccclefia cû an*nbsp;lexpradlct gclo,qui loquebacur ei in monte Sina,amp; cu patribus veftris,qai accepit verba vitae darenbsp;vetari,nbsp;nbsp;nbsp;vobis.Nouaper Chriftum.Heb*8gt;Hoc eft teftamentumquod'difponam domui Ifraels

Poft hæc dabo leges measin mentem illorum,amp; in corda eoçt fuperfcribam eas, ôC âo cis in deum,ôC ipfi erunt mihi in populû.Vnde hic dicitur gratia fada per lefum Chri*nbsp;ftum.Secundo refpedu legis.Heb»7.Nihil ad perfedfum adduxit Icx^Galat.j.Lex pae*nbsp;dagogusnofterfuit inChrifto,vt ex fide iuftificemur.At vbi venit fides,iam nofumusnbsp;fub pædagogo.Lex cnim gratiam non confercbat,fedpromittcbat.euangeliû veto in*nbsp;cludit ÔC confert,quia facramenta tiouae legis præftant quod fignät.Galat.j.jSi data eécnbsp;lex quæ poftet vimficarc,vcre ex lege eflet iuftitia,fed concludit fcriptura omia fub peCnbsp;cato,vt promiffio ex fide lefu Chrifti daretur credcntibus.Heb.7.Rcprobatio quidemnbsp;fit præcedétis mandati,propter infirmitatem eiusSC inutilitatemtintrodudio veto me*nbsp;liorisfpei,per quamproximamusad deum.Hinc dicitur hie gratia per Chnftumfaäa»nbsp;Tertio,finis,V etus enim bona promittebat terrena.Efa.i.Si volueritis amp; audieritis me,nbsp;bona terræ comedetis.Leuit.ió.Siin præcepds meis ambulaucritis,amp; mandata meacunbsp;ftodieritis,ô^ feceritis ea,dabo vobis pluuias teporibus fuis,ôC terra gignet germé fuü,nbsp;Sc pomis arbores replebuntur,ôfc.Refpiciam vos,ôc crefccre faciamîmultiplicabimini,nbsp;amp;firmabo padummeum vobifcum.Noua,bonapræftat caeleftia.Matth,4. Pceniten*nbsp;tiam agite,appropinquabit cnim regnum carlorum.Heb.io.Habentesitacp fratresfidunbsp;tiaminintroitu fanclorumin fanguine Chrifti,quaminitiauitnobis viam nouam ÔC vinbsp;uentem per velamen,id eft,carnem fuam,amp; facerdotem magnum fuper domu dei, ac*nbsp;cedamus cum veto corde in plenitudine fidei,afoerfi corda à confeientia mala,amp; abluttnbsp;corpus aqua muda,teneamus fpci noftræ confeftionem indcclinabilem. fidelis eft enimnbsp;qui repromifit.Vnde hic aitveritatcm,nonfigurampcr Chriftum fadarn.Heb.to.Vmnbsp;bram habenslexfuturorum bonorum,nonipfam imaginem.Omncm ergo excellit le*nbsp;gem.quum enim legis fit officium,homines reddere virtuofos,primo omnium necefta*nbsp;num eftjvitia extirpare,quia declinandum à malo,SC faciendum bonum.Pfal.ss.Gal.î*nbsp;Lex propter tranfgreflïonempofita eft.i.Timot.i.Lex iuftonon eft pofita,fed iniuftisnbsp;ßCno fubditiSjimpiisamp;fccIeratis.Sedlcxvetushbellum permifit repudft, Matth.i^.Sicnbsp;humana quæ communitatiproponitur,inquaplurcs funt mali q boni,multapermittir,nbsp;ne pax turbetur,impunita,quæ diuino relinquit punienda iudicio,vt claret de meretri*nbsp;cibus SC vfurarfts. Ëuangelica veto lex nullum malum permittit, fed oém inordinatumnbsp;affeclum excIudit.Iræ.Matth.y.Omnisquiirafeitur fratri fuo,reus crit iudicio.Conçunbsp;pifcentiæ.Matth.y.Qui viderit mulierem ad concupifeendam eam,iam moechatus eftnbsp;/ cam in corde fuo.Sic de omni verbo ociofo rationem reddédam in die iudicii indicat,nbsp;Matth.it.Secundo fpedat ad lcgem,vlrtutes inducere.Mofaica Icxnon fic plene inte*nbsp;riorem reformat affedum ficut noua, Matth.g.Lucerna corporis tui eft oculus tuus. ftnbsp;oculus tuus fimplex fucrit,totum corpus tuum lucidum crit. Lex humana non nifi ex*nbsp;teriora ordinat.i.Regum.iÉ.Homo videtcaquæ patét,deusautem intueturcor. Ter*nbsp;tio pertinet ad legem,ad felicitate perducere. Vera autem bcatitudo fupernaturalis eft,nbsp;ad quam non pertingitur nifi per gratia gratificantem,quam lex vetus promittere, fednbsp;præftarc non potuit.Romaft.j.Arbitramur enim luftificari hominem fine operibus le*nbsp;gis.Matth.7.Qui facit voluntatempatris mei qui in cælis eft,ipfe intrabit in regnu cæ*nbsp;lorum.Quarto lucide rradidebet,vt ab omnibus intelligatur,öC plene feiatur, humananbsp;infinitis,ob particulates cafus,fcatctlabyrinthis,Mofaicavelaminibus5c figuris tegif,nbsp;quare importabile pondus dicitur Ano.ij’.quia plurimis 8c hoc non fuauibus plena,nbsp;timoré pcenaçe retrahens à malo,ôCinducens ad bonfl. Vnde SC data eft cû terroribus,nbsp;Exo.io.Cütffus populus videbat voccs,ôlt; lampadcs,ÔC fonitû buccinæ,montéép fuma*nbsp;temîSC perterriti ac pauore concufli,fteterûc procul,dicétes MofuLoquere tu nobis,5Cnbsp;audivmusî nôjoquatur nobis dfis,neforte moriamur.Et ait Mofes adpopulumîNoli*nbsp;te iimere.vt em probaret vos, venir deus,amp; vt terror illius effet in vobis,amp;^nô peccare*nbsp;tis.Lexnoua placideôefedendotradita, Matth.?.cæleftiabonapollicens, facilemô^nbsp;compendiofam fidei commonftrat viam. Matthæi vndecimo î Tollite iugum nieumnbsp;fuper vos,ôi difeire à mc,quia mitis fum ôC humilis corde,5lt; inuenietis requiem anima*nbsp;buus veftris. Iugum enimmeumfuauc eft,ôC onusmeumleue. Nam amor omnia le*nbsp;uia facit. Auguftinusî Breuis differentia legis amp; euangelji,amor SC tirnor.i.Timoth.f.

Non em

-ocr page 431-

A R T I C V L V s II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCIIir,

Non'citi deckt nobis deus fpirirum timoris,fcd virtutis,amp; diledi'oilis, 8C fobrietatis. Ro maft.g.C^icuqp em fpfl dei aguntur,hi funt filii dei.non eA accepiftis fpiritum feruitu^nbsp;tis itcçt in tirnore,Ced accepiftis fpm adoptióis filioçî dei,in quo clamamus, abba pater.nbsp;Ipfe enim fpüs teftimonium rcdditfpirituinoftro,qgt; filq deifumus.Siautem filii,amp; hacnbsp;redes:hæredes quidé dei,cohæredes aûc Chriftiîft tarnen companmur,vt conglorificenbsp;mur^Heb.ii.Non em. acceffiftis ad tradabilem acceiTibilem ignem öC turbinem,öC canbsp;ligineni,ä£ proccllam,amp; tubæ fonH,amp; voce verboç£,quam qui audierunt,excufauerunCnbsp;fe ne cis fieret vcrbum.Scd acceftiftis ad Sion montem,Sc ciuitatem dei viuentis Hieru-*nbsp;falem cxleftem,SC mukorum millium frequentiam,amp; ecclefiam primitiuorum qui con-quot;nbsp;fcripti funt in C9eIis,SC iudicetn omniû deuni Sc fpiritum iuftorum perfedorum,amp; le^nbsp;ftamenti nouimediatorem lcfum,óC fanguims afperfionem melius loqucntem q Abel.nbsp;Videte ne recufctisloquentem.Si enim illi non effugerunt, reeufantes eum qui de terranbsp;loqucbatur,multo magisnos quidecælo loquentem nobis auertimus, cuius vox mouicnbsp;tercam tunc,nunc autem repromittit,diccns Aggei a. Adhuc femel, ôC ego mouebo n5nbsp;folum terram,fed amp; caclHm,Deum,vt eft,nemo mortalium quàmlibet magnus vidit vnnbsp;quam.Iohan.s’.Ncqj voce cius vnqui audiftis,ncqj fpeciem eius vi diftis. quare nec Mc»nbsp;fes nec aliquisfanftoçe fie liquidamamp;manifcftâ nobis de illo narrationem dicerc po*nbsp;tuit,qucadmodiun Chriftus qui in finu cft patris.Morc humano loquitur,quo dulcemnbsp;affeâ:um,amorofiflîmâ'cppatrisamp; filtj ac coætcrnâ^nfinuetvnionc»lohâ.l7.Pater,ma-'nbsp;nifeftaui nomê tuû hominibus,quos dediftimihi.i.Ioh»y.Etfcimus qm filius dei venit,nbsp;âC dédit nobis (enfum,vt cognofeamus deû ve^,ôC fimusin veto fijio eius.Hoc infupc-*nbsp;rabiliter roborat fidem noftrâ,quod ab vnigenito fumus edodi.Iohan.5, Amen amennbsp;dico tibi,quiaquod fcimusloquimur,8Cquodvidimus teftamur.

Et hoc eft teftimonium Iohannis quando miferunt ludæi ah HierofoFy/ lohan.i, mis facerdotes Ôi Leuitas ad eum,vt interrogarent eum,T u quis csf Et congt;»nbsp;nbsp;C

feffus eft,ÔC non negauiuÔi confeffus eft,quia non fum ego Chriftus.Et in«* terrogauerûteum:Qiiid crgofHelias es tuÆt dixit: NomPropheta es tuî*^nbsp;Et refpondit: Non.

Quàra folicite nosgratiæ præpacace debcamus,quaf fi'rmu amp; imiiimobilem in bono teddit hominem,oftcditur.Hcb.i5..0ptimû eft gratia ftabilire cor.Quum ergo famofanbsp;tune de Chriftiaduêtu effet opinio,nedGapud Iudæos,fedamp; famaritanos,vt claret lo^nbsp;han.4.Scio quia Meffias(ait mulier ad Chriftu)venit,q dicitur Chriftus. Cu ergo venenbsp;tit ille,nobis nüciabit oïa.tum ex oraculis J)phetaçt,tu Iohannis teftimonio,plurimi Ionbsp;hannem effc ipfum Chriftum autumabâuLuc^.j.Exiftimâte aüt populo, ÔC cogitätibusnbsp;omnibus in cordibus fuis de Iohânc,nc forte ipfe effet Chrûs.Vidcbâtablatü regnu, ÔCnbsp;fn alienigenas tran$latum.Gene.49.Non aufereturfeeptrû de Iuda,nec duxdc foemo-te eius,donee veniat qui mittêdus cft,amp; ipie erit escpcctatio gentiu. Videbant lohânisnbsp;nouitatem in prædicatione amp; baptizatione, cuius pnouerant fingularé conceptioncmnbsp;amp; natiuitatem,Luc.i.fimul 8Cvitae aufteritatê,ÔC de facerdotali ftirpe natû, hinc fum-tnum höc fibi honorem offerebant per folenncs nuncios,c ciuitatc regia,vtperfuaderêtnbsp;per adulationë,vtfeconfitereturChriftû, acipfitanquampromotores huius dignita--tis indecommodu fentirent.fed fecus euenit.V nde lohan.s'.V osmififtis ad lohannem,nbsp;ôt teftimoniumperhibutt vccitati.Ille erat lucecna ardens SC lucens,vos aüt voluiftis adnbsp;horâ exukareinluce eius.No ecgohonori lohânis,fed fuæ^uaritijcôfulere fatagebât,nbsp;quia teftimonioipftus de ipfocredere nolucrüt.O quot habet imitatores, co animo pronbsp;ximis adulantcs.Prouc.il,Simulator ore decipit amicû fuum.Hiere.?. Sagitta vaincrasnbsp;lingua eoçe,dojulocuta cft.In ore fuo pace cum amico fuo loquitur, amp; occulte ponit etnbsp;infidias.MiferSt ergo virosautoritäre pditos,facerdotes SC. Leuitas,vt præfente multi/nbsp;tudine pcrcontarétur eu.Ipfoçî cm erat,fcire de Chrifti conditione ex lege SC prophe*nbsp;îis.Malac.t.Labia facerdotis euftodiunt fcicntiam,amp; legem exquirût de ore eius.HinCnbsp;dfts ipfis impropcrat.Luc.is.HypocritÇjfaciem cæli ôCterræ noftis probare.hoc autemnbsp;tempus quomodo nonprobatiss'Non autéquaefierunt de nominisqualitatc,vcl generisnbsp;claritate,qu3e nouerît,fcd officjj dignitate,qabaptizabat,Vcrum fecus quàm volebantnbsp;«uenit.nam inueniunt eum que pro fideli habebant,præclara teftari de Chrifto,^ nonnbsp;fibqpfî honorem arrogare,fed falfam de fe fufpicionem,quæ poterat Chrifti gloriæ of*nbsp;ficere apud plebcm,reppulitîac forti animo contempla falfi nominis gloria,côfeflus cftnbsp;fenoneffe McÂïam,fignificans hoc cognominis akertpotiori deberi, qui tamé illorumnbsp;opinionc

-ocr page 432-

PARS SECVNDA.

opinione contcmptior erat.Nó cm crat arundo vcnto agitata, Mattju GregoriastCd tâiæ virtutis effet,vccrediChriftuspotuiffet,ekgitfoIide fubfifterein fe,nc Humana opinbsp;nionerapereturinaniter fuprafc»Auditohoc,pergfitquaerere.Nam ob vitx auftcrita-«nbsp;tem,iuftitiac firmitaté,ôi promifTionéprophetalem Heliasà mukiscredebatur,dequonbsp;dicitut Malac.4. Ecce ego mittâ vobis Heliam,anteqaani veniat dies domini magnusnbsp;Sc horribilistSc conuertec cor patra ad ßlios,amp; cor filioçc ad patres.Sed in hoc errabät«nbsp;quia non de primo,fed fecundo Chrifti intelligitur aduentu« Ncgat ergo fe ilium Henbsp;ham,qu3nquam in fpiritu Hcliæ,præcurfor effet Chrifti4Lac«i,lpfe pcedet ante illu innbsp;fpu virtute Heliæ,Hinc dominus difcipuIisquacrentibus,Mattn.i7.Quid ergofcribgnbsp;dicût,quod Heliam oporteatprimS venircî’refponditîHelias quidê venturus eft 8Cnbsp;ftituet omnia.Dicoautem vobis,quia Helias iam vcnit, amp;noncognouerutcum,fcdfe*‘nbsp;ceruntin eum quæcüq; voIuerfiuTuncintellexerunt difcipuli, qa de lohanne Baptiftanbsp;dixiffet eis.Vnde Matt.iiJoquens de Iohânc,aitîSi vultis rccipercjipfc eft Helias, Nonbsp;ergo inperfona,fed officio Helias cratamp; fpfl.Pergunt vlterius quærere,an fit prophetanbsp;illequé Mofcs ventureprænuciauit,Deutea8«Prophetâ de gcntc tuaamp; de fratribus fi*nbsp;cut me fufcitabitiibi dfis deus tuus,ipfum audies.Huc fe cffencgauitjquaquam eetpro'nbsp;pheta.Luc.i.Et tu puer propheta aItiffimivocaberis,Et populus oislohâné ficutpco-*nbsp;pheti habcbatjMatt.ti.Imo erat plus g prophcta,Matt.ii,Sed no ille propheta»

* Dixeruntergoei: Quis cs, vtrefponfumdemushis quimiferunt nosS* Quid dicis deteipfo7Aic:Ego voxclamantis in defcrto,dirigite viam do^nbsp;minijicut dixit Efaias propheta»

lam verocum illos defeciffetpcrconiandi materia, confumptis hominfi de lohanne fiifpicionibus,vrgët vt ipfe de fe profitcatur quis nam fitjSc ne diutius tergiuerfetur, vr*nbsp;gent autoritatefacerdotu,quovelmetupotcftatisfatcretur qs effet, friuolum autuma**nbsp;tes redire ad fummos plcbis fine rclponfione«Hic lohannesquoniam legifperitis loquenbsp;batur,ne fibi videref hoc ipm quod erat, Humana temeritate arrogare, ex ijjfa Efa«4O«nbsp;prophetia pharifæis nonignota reljsondetîfimul docens SC fe nihil aliud effe q Chriftinbsp;præcurforem,ôC iam ipm dnm adeffe,quern oporteret purgatis oculisfufcipere, Gregonbsp;riusîSicut vox pcedit verbu vt audiatur,fic lohannesChriftâ vtcognofceretur.Ioh.i*nbsp;Hie venii in teftimonium,vt teftimonium phibcret de lumine.Seruus,inquit, fum» viasnbsp;præparo.vidctisdefcrtfî,auditis vocc»quodfupereft,vosabiedis mundi cupiditatibus,nbsp;praeparate obliquosSCdolofos animos veftros in illius aduentum,vc vobis falutifer adgt;nbsp;aeniat.Mofes vobis ilium adumbrauit,prophetæ olim ventuçc vaticinati funt,ego voquot;nbsp;bis iam aduenientem oftêdo» GregoriustVia diii ad cor dirigitur,cum veritatis fermonbsp;humiliter 3uditur,cu ad peeptum vita præparatur, Vnde lohi44.Si qs diligitmc,fer*nbsp;moncm meu feruabitjSi pater meus diliget eum, SC ad eu veniemus, SC mäfionem apudnbsp;cum faciemus.Quifquisergoin fuperbia mentem eleuat,quifquisauaritiæ æftibusan^nbsp;helat,quifquis luxuriæ inquinationibus fe polluit, cordis oftium contra veritatem clannbsp;ditîSc ne ad fe dominus veniat,clauftra animi feris viticçc damnat.lob»ii. Qui dicunCnbsp;deo,recede à nobis,fcientiam viaçc tuaç: noIumus.Prouer.i» Qui relinquut iter rclt;3û,nbsp;Sc ambulant p vias tencbrofas»Et vere»Prouer.4.Via pdÓ9ttenebrofa,nefciunt enimnbsp;quo corruunt.Nam SC ad aeiernas pducit tenebras.Proue.ii.Iter deuium ducit ad motnbsp;tem.Quo contra viadniingredientibus videtur tædiofa.Matth.7«Arlt;Sa viaquæ ducitnbsp;advitâ.Duçt luxuriofo,contincrcîauaro,Iargiriîinuido,diligcreîamp;:fupraomnia,qmïnbsp;xime feipfumnegare.Sed progredientibus redditur plana.Prouen^.Ducam te per fcquot;nbsp;mitasæquitatis,quas cum ingreffus fueris,nonartabuntur greffus tui,ôCcurrens n6 ha*nbsp;bebis offendicuIum.Pfal.ii8.Viam mandatoçt tuoçi cucurri,cû dilatafti cor meû.Egre-dientibus iucunda.Efa.çj.In lætitia egrcdiemini, in pace deducemini. Sap.io. Red-*nbsp;didit deus mercedem laboçt fandoçi fuoçi,amp; deduxit iHos in via mirabili.An non mi--rabile,vbi p fletum itur adgaudiumç’Beati qui Iugent,qniipficonfolabuntur, Matt.ç.pnbsp;paupertatem ad regnum.Bcati pauperes,quia veftrum eft regnum dei, Luc.6.Pcr ha*nbsp;militatem ad gloriam.Luc,i4.(^ife humiliât,exaltabitur.Hinci.Regü.v.ait Samuel:nbsp;Præparate corda veftra domino.

\ 5 Et qui miflî fuerant,erant ex pharifæis.Et intcrrogaucrunt eum, 8^ dixe* runt ei.’Quid ergobaptizas.fi tu non es ChriftuSjnccp Helias,nec^ p^ophe*«nbsp;tarRefpondic ds ïohâncs; Ego baptizoin aqua,médius autem veftrû ftetitnbsp;¦*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem

-ocr page 433-

AR TIC VL VS IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCV.

quern vos nefcitis. Ipfe eft qui poft me venturus eft, qui ante me fadus eft, cuius ego non fum dignus,vc foluam eius corrigiam calceamcnti. Haec in Benbsp;thania fada Cunt trans iordanem,vbi crat lohannes baptizans.

Videntes no fibi ad votum rem fucceiTiffcjquod adulationenó quibant^minis tentant perficere.namhitumteraporisperitialegiSjOpinionefanÂimoniæ 8C autohtatc præcelnbsp;îebant cæteris.Notant ergo cum de præfumptione SC temcritate, quod fine autoritärenbsp;taliapræfumpferâjquû tarnen lohannes fine autoritäre agerefc oftenderit minime,qdnbsp;aduertere nolucrüt.N ouerût in aduentu Meffiæ baptifmû dandü,iuxta Ezcch.i6.£ffunnbsp; fuper vos aquâ mundâ,ôC mundabimini ab omnibus inquinamcntis veftris, quod fi-guratû fuit per tranfitû maris rubrij.Cor.io. ôC iordanis.Sed in hoc errab3nt,q, Chri^nbsp;Itum aliu cxiftimabant àpropheta illo de quo loquutus fuit Mofes,quia vna eadê eftnbsp;pcrfona.Hincin Græco eu articulo ponitur, IHe propheta.f.infigniSjMeflîas. Aduertenbsp;IohannishumilitatcôCmanfuetudinc.qui non dura refpondet pro durisA ideamp; veritanbsp;tem,quiaiiberrimusteftis gJoriæ Chrifti.neqjem dni gloriam occultabat vt fibi nobili^nbsp;taré pararetjfed côfitcbatur imperfedionê fui baptifmijôc Chrifti perfedionc, M eus,tnnbsp;quitjbaptifmus talis eft,qualis ôC meapdicatio.Nâficutmea ]pdicatio perfeda nô eft,fednbsp;tantü pparat animos cuangelicæ philofophiæjfic baptifmus meus qui tm aqua cóftat,nónbsp;abluitfordes mcnti'ü,fed imagine quadâveribaptifmi pparat rudes,vt fuperioris vitaenbsp;poenitentiapparati,capaces fint illius b3ptifmi,quo Meltias per fpiritu fuu,femel abluetnbsp;fordes omnes omniG qui crediderint illius dodrinae crieftis. Ambro.V fum inftituo banbsp;ptizandijdonec veniat qui anima abluat per fpiritu fuü.Obferua hic,q3 baptifma lohâ- Diffcrfrianbsp;nisconueniebatcG Chrifti baptifmate in materia,quia vtrunq; in aquaifcddifferebatpri baptifminbsp;mo in forma,quia Chrifti dabatur in note paths Sc filii amp; fpihtus fandi,Matt.x8.quanq loha^msnbsp;in primitiuæ ccclefiar initio,ob nominis Chrifti diuulgationé daretur in noic Chriftile amp;Chn.nbsp;fu,Ad,x.Iohannis aut,in nomine venturi.Ad.ij.lohannesbaptizauitbaptifmo pceninbsp;tentiae populfl,dicens in eu qui venturus eflet poft ipfum,vt crederet,hoc eft,in lefum»nbsp;Secundo,in effedujquia gratia non conferebat,nec peccata laxabat.Grego. 1 ohànes nonbsp;fpiritu,fed aqua baptizattquia peccata foluere nô valensjbaptizatoçi corpora lauat^fednbsp;tarnen mente per venia non fanat.Et ficut nafeendo nafeiturum dnm præuenerat,ita banbsp;ptizaturu dfim,baptizando præuenit.Hunc ôC in medio hominu ft e ci He aflerjt,^ nefei-h,quiaper carné dominus apparens,5C vifibilis extitit corporc,ôC inuifibilis maitftate.nbsp;Stetit médius tanfvnusde populo,fed vt mediator dei amp; hominu,i.Timo.x.Iudæorûnbsp;öCgentiG.Ephe.x.Ipfe eft de quo dixeramqgt; poft me venit, ficut rex poft nunciü,ficutnbsp;¦Verbum poft fonû,qui(^ hominû opinioneme poftcrior,dignitatetaincn antcucrtilTct,nbsp;Cuiusdignitatiadeo nô fumæquandus,vtipfemciiidicem indignü,qui apudillû infiminbsp;mancipq fungarofficio.tantû abeft vtipfius nomen mihivfurpé*Mirabantur omnes lonbsp;hannem,multosillc vndiqj difcipulos colligebat,magna hominû turba ad baptifmumnbsp;confluebat.Chriftus vero illo præftâtior ignorabatur,latebatipfum deû effe,quarc mulnbsp;to pofterior ac minor lohâne videbatur»Maiorcm em Sf gloriâôC honoré abJiomini-fnbsp;bus lohannes qChriftus habebahSic pôft venien8,priorfadus eft,maior atq; pftantiornbsp;indies rcputatus.Aboperibusemipfis deus effe ccrnebatur,cûlohanneshominis viresnbsp;Si terminos non excedens,in pofterioribusrelidusfit.Id Paulus déclarât R oma.Ldicésînbsp;Qui pdeftinatus eft filius dei ki virtute,fecundû fpiritû fandificationis ex refurredionenbsp;mortuo^ lefu Chrifti dfii noftri.GregoriusîSi Candi viri cûfortia agunt, de Ce vilia fennbsp;tiuntjquid in fua exeufatione diduri funt,qui fine opère virtutis intumefcuniî’SedSC finbsp;quxlibet bona afiintopera,nulla funtnifi humilitate condiâtur. Mirandaeni adio cumnbsp;tlationc nôeIeuat,fedgrauat.Qui emfine humilitate virtutes congregat,quafi in ventûnbsp;puluerem portattSc ynde aliquid tenere cernitur,inde grauius excæcatur.ln cundis ergo quæ agimus,radicê^ncceflc eftboni operis,humilitatéteneamus. Tam magnificum,nbsp;tam'^plenûteftimoniu lohannesperhibuit de Chrifto,ipfis pharifæis,faccrdotibus ôCnbsp;Leuitis,teftecopiofa populi multitudine,idîçinlocofolenni Bcthabara.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

Altera die vidit lohannes lefum venientem ad fe, ôô ai't:Ecce agnus dei, q ecce qui tollit peccata mundi.

Oftendit lohannem non proprio motu,fcd paths 8i Candifpiritus autoritäre Si in-dicio,Chrifto teftimoniû perhibuilTe,ideo ipfi credcndû.Quum erhiam z populomul«-tiftudiofi quærcrent,quis nam effet illetantus,cuiusdignitati tantû cederet 1 ohànes om nium iudicio virCummushabiiusadijtlohanné^Is admonitus fpiritu quid effet agendû,nbsp;M.M, confpica-

-ocr page 434-

PARS SECVNDA,

confpicarusTefiim ventcntem adfe,vcrfus ad populuni,cligifo dciMônftfâf iffi» Tcrum^ v£ iam de facie quoqj notfi mirari at^ atnare coniuefeerent,amp; ilium potius5 fe fequtercnnbsp;rur,illius ambirent baptifma potius q fuum.Venerat priusad baptiunöficut vnusèpó-pulo,fed mox fpiritu in defercum expulfus,Marc,i»nunc autem venit manifeftandus fu*nbsp;per omnem populum per lohanncm.Malach.s.Ecce ego mitto angelum meum,S( prgnbsp;parabit viam antefaciem meam.Vidcns ergo iohannes tam hurniliter vcnicntem,aitanbsp;Hic ertpunflimus ille agnus,quem deus iuxta vaticiniumEfa.i.fibi gratiifimam vidimSnbsp;Chrs Qüo deftinauit,ad expianda peccata totius mundi,omnium vitiorum genere inlt;yinati.V erenbsp;amp; cur digt; agnus,nonnatura,fedproprietate fimiIitudinis.Primo,innocentiæ*Efa«î5.Eo q? iniqutnbsp;ftusagnus tatem nó fecerit,ncqj dolus fuerit inoreeius»Secüdo,manfuetudinis.Hierc.iuEgo qua-*nbsp;fi agnus manfuetus qui portatur ad vidimâ.Efa.jrj.Sicutouisad occifionemducetur,5Cnbsp;quafiagnus coramtondente fe obmutefcet,amp; non aperiet osfuü» Tertio, figuræ.SicuCnbsp;enim filij IfracI fanguine agni à percuffióe angeli funt liberati,fic nos à peccatis.Exo ji,nbsp;Ezech,9.Habentes fignum Thau in frontibus,percuiri nó funt ab angelo,catteris extin-dis.ToIlitautem peccataeffediueinquantüdeus. Luc»y.Quis poteft peccatadimitte-'nbsp;re,nifi folus deus* lob.t4*Quis poteft faceremundum de immundo coceptum femine«nbsp;nonne tu qm folus es^Meritorie vero,inqu3ntfi homotquia pro nobis fatiifaciens,gra-tiam nobis meruit qua iuftificamur.i. Corj.Quifadus eft nobis fapientiaamp;iuftitiaSCnbsp;fandificatio ôCredemptio.Efa.yj.lpfe vulneratus eft propter iniquitates noftras,attritus eft propter fcelera noftra, difciplina pacis noftræ fuper cum,cuius liuore fanati fu-mus.Propter fcelus populi mei pcrculTl eum,ôC ipfc peccata multoru tulit.i,Pct*i,.Quînbsp;P^'^‘^3^^*’®’ft’^^*pfepertulitincorporefuofuper lignum,vtpeccatis mortui,iuftitiævi-änbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uamus,cuius liuore fanati fumus.Obferua quod ait,qui tollit,quia quotidic tollit pecca-

rata roUat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliorumquidemperbaptifmum, aliqrum autemper pcenitêtiam.Matth.U

Chriftus, ocabis nomen eins lefum,ipfeenim faluumfaciet populumfuum à peccatiseoçe^Abf-tulit ergo peccata,fed oportet vt meritum ipfius per facramenta fidei hominibus applP cetur»lohan,j.Nifi quis renatus fucrit ex aqua ÔC fpihtu fando,non poteft introire in re:nbsp;enum dei. Nemo nunc ob multitudinem ,magnitudinemve peccatornm defperct,vcnbsp;:ain.Genc.4.Maior,inquit,eft iniquitasmcaqvt veniam merear.Nemo vt Adamàfanbsp;ciedominifugiat.Gene.î,Domine,audiut voeem tuam,ÔC timui*Eccc agnus,ecce mannbsp;fuetus,Luc.i9.VenitfiIius hominis quærere SC faluum facere quod pcrierat. Hine aixnbsp;Matth.ii.Venite ad me omnes,qui laboratis SC oficrati cftis,SC ego reficiam vos. Dica-rous ergoilludPfal.çiS.Mifercre mei deus,miferere mei, quoniaminte confidit animanbsp;meatSC in vmbra alarum tuarum fperabo,donectranfeat iniquitas.Qui enim nunc connbsp;temnunt manfuetum,in iudicio videbunt SC horrebunt iratum,dicentes üludApocalyp«nbsp;y.Diceni montibus SC petris,cadite fuper nos tamp;abfcondite nos à facie fedentis fupecnbsp;thronum,0C ab ira agni,quoniam venit dies magnus irae ipforum,amp; quis poterit ftaretfnbsp;HabethicagnusSc alios agnos pafeendos, lohan.tl.fed quibus toUantur peccata,nonnbsp;qui tollant.

* Hic eft de quo dixi : Poft me venit vif.qui ante me Fatftus eft, quia prior me erat ôf ego nefeiebam eum.Sed vt manifeftaretur in Ifrael, proptcrea egonbsp;veni in aqua baptizans.

Teftatus fuit in eius abfcniia,nunc inp fentia.Poft me Venir,vir »täte Sc officio,qui* omnis animae ôc ecclefiæ fponfus.i.Corinth.n.AcmuIor vos dei »mulatione.dcfpondinbsp;cnim vos vni viro virginem caftam exhibere Chrifto,cuius ego pronubus ÔC nuncius.nbsp;Zacha.é.Ecce vit,oriens nomen illi.Poft me venit in mànifeftum,ad prædicandühi SCnbsp;baptizandumîfed mihi dignitate prælatus, quia prior me deitate, qùanquam pofteriqcnbsp;humanitate.Heb.i5.ChrittüsIcfushcriôChodie,ipfeSC infecula.Ego ignorabamquitnbsp;effet facie.Nam àpueritiain defertisfuit.Luc.i.Puer autera crefcebat,6c confortabatuçnbsp;fpiritUjSc eratin defertis,vfq; in diem oftenfionisfuæadlfraeI,Nouerateum veniffejO'dnbsp;cuiuspræfentiam adhuc in vtero matris cxultauit in gaudio,Luc j.fed quo ad determî*nbsp;natam perfonam,non nouit nifi reuelatione diuina.ChryfoftomusîOftendit ergo tefti-moniumfuuminfufpicabile,monftransillud non human» amiciti» cffc,fcd reuclatio-nis diuinæ.Pandit itaq; rationem fuibaptifmi.Nec in aliud iuffu dei miffus fum, nifi vcnbsp;pr»dic3rempoenitétiamfuperio9îdclilt;ftorum,annunciarcminftarc rcgnumcælorum,nbsp;Ä aqua vos tingerem,vt ille veniens,vcftris animis iam rudimentis huiufccmodi pr»panbsp;ratis,faciliusinnotefccrct,pofteaquâmihi quoqj certis indicés effet à pâtre demonftra-tus,Vbiqjin fuo baptifmo aqu» tantum meminic,vimabluendi peccataGhrifto relin-quensy

-ocr page 435-

ARTICVLVS II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. GCVI.

Ï[ucns.Lac»3.Ego quidcm aqua baptizo vos,veniet àût fortior me,cuius nö fum dighui oiuere corrigiam cakeamentoç^ eius,ipfe vos baptizabit in fpiritu fanâo SC igni.

Ec ceftimonium perhibuit lohannes, diccns:QjLiia vidi fpiritum defcen^ j dentem quafi columbam de cælo,ôi manfic fuper eum.Ec ego nefdebam e5,nbsp;(êd qui mifit me baptizarc in aqua,ille mihi dixit:Super quem videris fpiri*nbsp;tum defcendentem manentem fuper eum,bic eft qui baptizat in fpiritu fannbsp;dlo.Et ego vidijSó teftimonium perhibui quia bic eft filius dei.

ChryfoftomusxVt autores omnesmerito in ftuporem cóucrtat,quod peccata tnun di tollat.volens hoe crcdibilius facerc,in dcu patremSC fpiritu fandfi hoe rcduxiuNonnbsp;igitur ex habitu corpohs,ncc Humana conie ólura eertfi quiui cognofcere,qj is cflêt vni-cus filius dci,SC agnus ille puriflimus,per fidê aboliturus omnia peccata inundi,fed ex in*nbsp;figni fymbolo cæïitus didicihunc efle,cuiegopraecurfor eifern datus.Marc.uVenit Ic*nbsp;fus à Nazareth Galilarar,öC baptizatus eft^ lohanne in lordane«Et ftatim afcendens denbsp;aqua,vidic carlos apcrtos,ÓC fpiritumtang columba defcendentem,ÔC raanentë in ipfo.nbsp;Efa.il.Et requiefcet fuper eum fpiritus dni,N on fic manet in alqs fandis quin perpeccanbsp;tum expellipoirit.Nec putandü,q} in dcfccnfucolumbaenoua fit gratia aliquainfufa velnbsp;audain anima Chrifti,qui abinftanticonceptionispïcnus fuitfimpliciter omni gratia,nbsp;fed ipfe defeenfus ôC manfio perfedione SC efdcacizm gratiæ Chrifti lignant. Dum au*nbsp;tem creatura fubieda apparet in perfona dei efi rcpræfcntans,vel in eius perfona loquesnbsp;vel operans,hoc quadoqj deo aficribitur.Sic deus dicitur orc ad os loquutus cumJVlofc,nbsp;N'ume*ix,quum fadu fit per angeluin perfona dei, Ad.7«Hic eft ijui fuit in ecclefiam fonbsp;litudinecuangelo,quiloquebatureiin monte Sina,Spintusaütfanduscui bonitas ap*nbsp;propriatur,in coIumbae fpecie,apparuit,quæ felle caret,animal fimplexSc innocensxquonbsp;infinuatur,neminem pofle ciusdonisimpleri,nifi columbina ftuduerit fimplicitatë imi- Columbaenbsp;tari, Matth,io,Eftote prudentes ficut ferpcntes,amp;: fimplices ficutcolumbæ.Proucr,io, proprictanbsp;Qui ambulat fimpliciter,ambulat cofidenter. Ante id tempus non certo noucrameum, tes.nbsp;cuius eflem præcurforxoccultabat em caeleftem illius dignitatem,corporis humilitas,Sednbsp;qui mifitme,Ioh.i.Fuithomomiifus à deo.Luc,5,Fadum eft verbu domini fupcr lohanbsp;nem Zac hanse filifi in deferto,ôC venit in omnem regioné lordanis, prædicans baptif-mumpcenitentiaein remilfionem pcccatorum.Roma,io, Quomodo prædicabunt nifinbsp;mittantur^’Baptizarein aqua.Adu.i.Iohanncs quidem baptizauit aqua.Hicin fpiritunbsp;fando baptizat,intus animam à vitijspurgando,per infufam fpiritus fandi gratiam.Nänbsp;baptizandipoteftatem in alium n5tranffert,fcdminifteriumtquiahomotingitaqua,fo*nbsp;lus tile cælefti virtute,fubIatispeccâtiS)Confert iuftitiam,Ego vidi,inquit,Iohâ.î,Q_uodnbsp;vidimuSjteftamur.C^ia hic eft filius dei,Ergo ÔC fa lu are poteft,Ioh,5,Pater cm diiigitnbsp;filium,Sc omnia deditin manu eius.qui credit in filium,habetvitam3etcrnam:quiautemnbsp;ïncrcdulus eft filio,nó videbit vitam,fed ira deimanet fuper cum. « t

Altera die I'terum ftabatlohannes,amp; exdifcipulis eiusduo.ö^ felpiciens lefum ambulantem,dixit: Ecce agnus dei'.Et audierunteum duo difdpuli Ionbsp;quentem,Slt; fequuti funteum.Conuerfus autem Iefus,8lt;r videhs eos fequen^nbsp;tes fe,dixic ei’s:Q_uid quæritisfQui dixerunt: Rabbi,quod dicitur interprétanbsp;tum magifter.vbi habitasfDicit eis:Venite 8^ videte, Venerunt 8c videruncnbsp;vbi maneret,amp; apud eum manlerunt die ill o»

Quàm ordinata,efficax,amp;intima penetrans,diuinafit fapientia, oftendit.Hincdo-minus, fufeepto baptifmOjSc explcto ieiunio,aliquoties venit ad baptifmu, quo frequen tins lohannes de ipfo teftaretur ad inftrudioncm eledo^,öC iuftam condemnationemnbsp;obftinatorum.Non fat habuit lohannespopuli ftudium à fediuertiiTe in Chriftum,fuosnbsp;etiam difcipulos quos habebat pcculiares,à fe alicnatos,Chrifto ftudet tradere, Ecce,innbsp;quii,ille eft agnus dei,dc quo toties iam teftificatus fum, qui folus tollit peccata omnianbsp;mundi.Quifquis verum SC efficacem baptifmumdefiderat,quifquis amat veram innocenbsp;tiam,quifquis veram SCperfe dam falutcm defiderai,huius magiftcrio fe tradat oportet,nbsp;Difcipuliergocrebristeftimonijsdemulfijfecuti funt lefum,non quidem côtemnentesnbsp;Iohannem,ied magis obedientes ei,tcftanti de Chrifto meIiora,Sequebantur autem tanbsp;citi,fiagrantes amore fublimiorisdodnnacjfedintcrpcllare no audenteum,qui cu nullanbsp;intercelferat familiaritas.Icfus igitur no ignarus quo animo fequer entur, vt declararct

MM a quam

-ocr page 436-

PARS SECVNDA.

quàmeflet obuîusîÎ8,qüi fynccrisanimis euangelicam fitiunc doflrinS ,’lion «xpeÄat». înterpellatione^vltro fubkuat ôC inuitat illorû verecundiam,fidutiam tribuens colloquernbsp;di.Simili modo,fî cceperimus domtnû quxreregt;conuertet ad nos vultû,adiuuans ôCnbsp;folansinàrmitatê noftram.Pfal.îs.Acceditead eHni,âCiIiuniinamini,amp; facies vcftrsenônbsp;confundentur.Efa.64.0ccurriftiIætanti5C facienti iuftitiâ.Pfal.io4.Lætetur cor quae-fentium dnoi.Qiîærite dfim âC confirmamini, quærite faciem cius femper.Volentes eünbsp;gofeorfumaliquidabeodifcere,intcrrogant vbi maneatjn quiete em commodius SCnbsp;difeitur ôC auditur.Scntiens dominusilloçt defiderio ardenti moram otnnem fore molenbsp;ftani,aitîV enitc videte.Origenesî V cnitc bene agédOjôC de virtute in virtutem proffnbsp;ticndOjSi: videte deum deorum in Sionæfal.gj.lbunt de virtute in virtutcm,videbituCnbsp;deusdeorumin Sion,

» Hora aut erat quafi décima .Erat aut Andreas frater Simonis Petri,vnus c duobus qui audierant a Iohanne,8i fequuti fuerant eu. Inuenit hic primurnnbsp;fratremfuüSimonem,amp;dicitci;lnuenimus Meffiam, quod eft interpretatunbsp;Chriftus,8i adduxit eüi ad lefum.Intuitus aut eum Iefus,dixit:Tu es Simonnbsp;filius lohanna,tu vocaberis Cephas,quod interpretatur Petrus.

Andreas tanta felicitate geftiens,qgt; cx indicio I ohannis,fed multo mag'S ex domefti« co lefu colloquio certu comperiiTet/lIum efle agnüillum cxleftê,qui folus tolleretpec-cata mundijillum efle filiü dci,reconciliatorem vnicü humani generis, ilium efle Chrift«nbsp;à prophetis promiflum,öC totiam feculis expe(äatum,Simonem fratrem fuö carnalem,nbsp;quem non cafnaliter amabat,huius gratiæ participem facere contendit,tantu oftendéanbsp;thefaurum.lnucnimus,inquit,Chnttfl.V ndus fuit Chriftus oleo lætitiæ prae participi*nbsp;bus fuis,Pfal.44.Efa.6i.Spiritus domini fuper me,eo q? vnxerit me. Erat cnim rex re-gum,Apo.i5;.5£ facerdos m æternum fecunduordinem MeIchifedech,Pfal.io9.Hcb.7»nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simon lætustam optabili nuncio,nec audifle concentus,geflit SC ipfe videre Icfum. An

dreas lefucomitatemexpertus ac benignitatê,ilico adducit ad lefum, quo plenius in-ftrueretur ab illo.lefus intuitusilium,non folu faciem hominis contemplatus, in qua ta men relucebat peél oris fynceritas,fed animü potius columbina flmplicitate pr^ditum,dCnbsp;ob hanc aptumeuangelicæ gratiæ,dele(ftatus illiusfynccroafFelt;Su,fimulamp; patris nomcnbsp;indicatjiam tum declarans fibi nihil occuitu efle, flmulc^ piam animi flmplicitatemcol-laudat ex parerni nominis argumëto,St ex commutati nominis aenigmate prædicit olin»nbsp;ineofuturaminuidæfideifirmitatem.Prophetando fe manifeftat,q7 prophetiapluri-Nominis mum hominibus perfuadeat.Fuit em Petrus vere filius gratiæ faluatoris.Sic Sc nominisnbsp;variatio» variatio,ftatus variationcmamp; gratiæproprietärem defignat,quofe oftendit ilium, quinbsp;olim nomina patrß mutarat Abraam Sarai Gene.17.Nec vitra vocabitur nomen tu«nbsp;Cephasgd Abram,fed appcllaberis Abraam,quia pattern multarura gentium conftiiui te.Sarai vxnbsp;fonce*nbsp;nbsp;nbsp;otem tuam,non vocabis Sarai,fed Saram.Cephas,fccundumHieronymum,Syrum eft,

fit Græcc fonat Petrum, latine faxum,hoc cft,folidum,quia non facile moueatur.HoC eratprimumrudimentumecdefîæ Chrifti,hoc cuangelicæ fcholæprimordium.Quodnbsp;autem fratrem frater attraxerat ad Iefum,felix erat ecclcfiæ nafeentis aufpicium, quæ conbsp;ftat fraterna charitate,concordia^ mutua.I0h.15.In hoc cognofeent omnes quia difei-puli met eftisjfi dilcdionem habueritis adinuiccm.Hincidem l.Pct.4.Ante omnia autem mutuamin vobifmetipfis charitatcmcontinuam habcntes,quia charitasoperitmulnbsp;titudinem peccatorum.

In craftioum voluit exire in GaWæam, nbsp;nbsp;inuenit Phih'ppum, 8^ dicit iîfi

lefustScqucre me.Erat autem Philippus a Bethfaida ciuitate Andrcæ amp; Pc tri.lnuenitPhilippus Nathanael,amp; dicit ei:Quem feripfit Mofes in legeSCnbsp;prophetæ,inuenimuslc(um filium loiêph a Nazareth. Et dixit eiNatha*nbsp;naeh A Nazareth poteft aliquid boni eile C* Dicit ei Philippus: Veninbsp;nbsp;nbsp;vide.

Vtdit lefus Nathanael veniente ad fe, ÔÔ dicit de eo:Ecce vere Ifraclita,in q dolus no eft. Dicit ei NathanaekVnde menoftifRndit lefus 8^ dixit ei:Prinbsp;ufqua Philippus ce vocaret,cum efles fub ficu,vidi tc. Refpondit ei Nathanbsp;nael8^ait:Rabbi,tu es filius dei,£u es rex Ifraet Refpondit lefus ÔC dixit ei:nbsp;Quiai

-ocr page 437-

ARTICVLVS IÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CeviL

’ Quia dixi tibi,vidi te fub ßcu, credis : maius bis videbis. Et dicit ei:Ämen amen dico vobis videbitis cælum apertum, angelos dei afeendentes ÔCnbsp;defeendentes fuper filium hominis»

Non fimpliciter vox domini dicebatur,efticax cm crat,8C dignos ftatim flagrare fa- * debarintrinfecus ad amandüipfum,ficutCieophasait Luc,i4.Nonne cor nottrum arnbsp;dens erat in nobis,cü loqueretur in viasTNct^ Philippus apudfe bonöhoc retinuit,fed c5nbsp;municat Nathanaeliîôc quia legifperitus erac,ad legem amp; prophetas ipfum mittit.Deunbsp;tcj8»Prophetä de genre tuaôCdcfratribustuisfufcitabit,fiCHtme,tibi dominus deus tuns,ipfum audies, Aä,5.Omncs prophets à Samuel öC deiaceps qui loquuti funt,annunnbsp;ciauerüt dies iftos.N athanael audiens,fauet quide lætiflîmo nuncio,fed offenditur feru-pulo,que illitacite mouebat prophetia.quac palam promittitChriftu exohturü eBeih-lccmîcupiens^certiusedocen,dicitPhnippo;NumàNazarethpoteft aliquid boni ex-oriri,cuius nó meminerunt prophetæ* Hunc nodü,quü ipfe Philippus rudis adhuc amp; p-ter (împlicemfldé nihil habens,explicate nópolTeCjinuitat eum ad fonte ipfum,non du-bitans quin vifo8Cauditolefu,ftatimfit crediturus,necdifceffurus.Si dubitas,inquit,minbsp;hi credere,veni ipfe ÖCvide.lefus aut præuenicns,ait:Eccc vere lfraelita,patrcm lacobnbsp;imitandojdeüfideliter contemplando,myfteria Chriftifapientcr intelligcndOjSCcouecnbsp;fationem virtuofamducendo. De talibus ait Apoftolus Gahs.Pax fuper Ifraeldei.Eftnbsp;em lfrael,nondei,fedcarnis.Roma,9.Non emomnesquiexcircuncifione funtlfrael,nbsp;hifunt lfraelitæ,Summa laus:nam deChriftoteftatur Efa.s5.q, dolus nonfit inuentusnbsp;in ore cius.Huic Chriftus teftimonium perhibet, Non ergo fmt in co fraus,fimulatio,nbsp;drcunuentiojficut in feribis dC pharifæis.N ouerat quoniam fimulatores 8c callidi prouonbsp;cantiram dei,lob,j6.Quiafraudulenti vafapeffima,Efa»5t.Hinc Malach.i.Maledidusnbsp;doIofus,Pfal,s’4,Viri fanguinûôCdolofinondimidiabunt dies fuos.Nathanael verolaunbsp;dibus nó rcmiffior fadluSjvrget euidentius quiddädifeere volcns,lefus aüt manifeftiusnbsp;etiam declarans fe nó latere quatumuis occultas hominu cogitationcs,ait:Priufquänbsp;Nathanael vero cui perfuafum erat foli deo perfpicua cordifi fecreta,i.Reg,i6.Homo vinbsp;det ea quæ patent,deus aut intuetur cor,dC homine maius efle quod audiret,nihil iam ofnbsp;fenfuskrupulo de locinatalisvocabulo, plena fide teftimonium reddidit ChriftotRabnbsp;bi,inquiens,tu es ille filius dei,per que pater decreuit liberare populfi fuum,tu es illc rexnbsp;Ifrael,prophetaru vaticiniis olim promilfus.Efa.jj^Dominus iudex nofter, dominus lenbsp;gifer nofter,dominus rex nofter,ipfe faluabit nos. At dominus confirmas fidê ipfius,adnbsp;altiorafuftoIlit.Videbis,inquit,olim euidentiora figna his duobus,exquibuscrefcet taanbsp;demeopinio.Nam etfi difcipuli veluji per fomniumadmirabantur quiddä inChriftonbsp;hominemaius,tarnen nondü adplcnücredcbantin co plenitudinéefie diuinitatisthincnbsp;inducit eos ad cognofeendu quiddam dignu fua deitace,Quanq eiîi angeli adminiftratonbsp;rh fint fpirituSjmiifi in minifterium propter eos qui hæreditatê capiunt falutis,Hebr,i»nbsp;Chrifto tarnen non ficfamulabantur,fed vc domino.

^De mutatione aquæ in vinum^Iohan«!» ARTICVLVS IlL

Et dictertia nupdæfadæfuntin Cana Galifææ,8^ crat mater lefuibû loh, Vocatus cft autem lefus amp; difcipuli cius ad nuptias Et déficiente vi«*nbsp;nOjdicic mater ïefu ad eum : Vinum non habent. Dicit ei Iefus:Quidnbsp;inihi ÔC tibi eft mulierfnondum venit hora mea.Dicic mater eius miniftris:nbsp;Qjjodcunç^ dixerit vobis,facite.

Oftcnditdominünunquâprjsfuorum declTc votis,quin opportune in tempore om--nemfubleuet defedlü.Neqjciïi diu commoratus eftpoftinGaIiîæa,quinedito miracu* io inciperet dedarare, nô fuiffe vanu Iohannis de fe teftimonium.Eft aût Cana,vt dicitnbsp;Hieronymus,in tribu Afer,vnde Nathanael,amp; eft oppidû nunc in Galilæa gentium,Venbsp;rifimilc eft aût,fabbatis nuptiarum conuiuia celebrari folita non fuilTe propter appara-tum,fed quauis alia dierumfequentium fabbatumtquare non inconuenienter tertia dienbsp;poft fabbatumhænuptiæcelebratæ videntur.Ad has nuptias ob affmitatem vocatafucnbsp;rat mater Iefu,atqj hac occafione vocatus eft ÔC ipk lefus,Exprimütur hi foli,quia folunbsp;M M Î ob id

-ocr page 438-

PARS SECVNDÄ

ob id mentiofitillorurntquia miraculum per matris interpellation? fà^uRi vîrtuofa Te fu operationejuit in connrmationcm difcipulorû,qui iam cœperant ipfi adhacrere pronbsp;Chriflos Iohannis tettimonium.Qui ergonô eft dedignatusferui formamacciperc,non denbsp;ad nuptias dignabatur ad feruorum nuptias venire,laudabilcmconfuetudinem non infringcns,quanbsp;curventrit vicini confanguinei conueniunt, Tob.g. Secundo ad nuptiarum comprobationcm,nbsp;contraTacianumamp; Marcianü,qui dicebatnuptiasmalasamp;àdiaboloinucntas.Quodnbsp;Tadani « eJidens dominus,ait Matth.lÿ.Qpo*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coniunxit.Tertio,ob miraculi operationem*

^arciani johan.ç.Opera quæ deditmihi pater vtpcrficiam,eaipfa operaquæ ego facio,teftimo nære es. niy,nperhibentdeme,quiapatermifitme,Qiiarto,adfacramentiinfinnationem Chri-ftiôC ecclefiae,cuius ipfefponfus.Iohâ.j.Qui habet fponfamjponfus eft.Ephe.s-.Sacra*nbsp;mentum hoc,magnum efttegoautem dicoinChrifto SC in ecclefia.V enit cm,vt animanbsp;per muka annorum curricula cum alijs amatoribus fornicatam,fibi reconciliaret connbsp;iungcret.Hicr.î.Tu autemfornicata es cum amatoribus mukisîtamenreuertere adme,nbsp;Legfan^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominuSjôCego fufeipiam te.Sunt autê nuptiæ adIcgitimam humani generispro-

nupdac q. pagatjQnem.Légitima vetoeft,eu non voluptas viruraÔC mulierem coniungit, fed de-ustquod fit,quum trahuntur defiderio voluntatis dei, legisig diuinæ implendæ,poktæ ad fufeipiendam prolem,quæ fubinde deum agnofcat,legemc5 ôC volûtatem eius eufto-diat.Hinc Genc.i.Non eftbonum,hominem efle folum,faciamusci adiutorium fimilcnbsp;Matrimo# fibi.Obferua hoc loci.Primo matrimonii nobilitatem,quia à deo,8C inlocomundi no-nii nobili/ bililTimoinftitutum.BcdaîQuoddominusnofteratcpfaluatoradnuptias vocatas nô fonbsp;lum venire,fed öC miraculum ibidem quoconuiuasjaetificaret,facere dignatus cft,excc-ptis cæleftiûfacramentoçt figuris, etiam iuxta literâ,fidem rede credentiü confirmat,6Cnbsp;q fit damnabilis nuptqs detrahentiû perfiidia,infinuat.Si cm in thoro immaculato ôc nu-ptiis débita caftitatc cclebratis,culpa ineffet,nequaquam dominus ad has veniffet,nequanbsp;quain eas initqsfignorum confecrarc voluiffet.Nuncautem quia bonaeftcaftitas coniixnbsp;galis,melior continenîia vidualis.optimaperfedio virginalis,ad comprobandum omnium graduum cledioneTPjdifcernendum tarnen fingulorum meritum,exintemeratonbsp;Mariæ virginis vtero nafci d'ignatus eft,à prophetico Annae viduæ ore mox natus bencnbsp;dicitur,ànuptiaruni celcbratoribcsiamiuuenis inuitatus,amp; hos fuæpræfentia virtutisnbsp;honorat.Secunduin,ordinabiIitas.Fuit enim in initio inftitutum ad prolis procreatio-nem.Gene.i.Crcauit deus hominé adimaginem ôc fimilitudiné fuam,ad imaginem deinbsp;creauit illû,mafculum SCfoeminâ creauit eos,benedixitÎ5 illis,amp; aitîCrefcite ÔC mukiplînbsp;caminijSC replete terra.Poft lapfum vcro.cû hoc inftitutum eft in remedium.Vnde insnbsp;mediate erubueruntfe nudos,carne fpiritui reludante.i.Coçe.y.Propter fornicationcnbsp;vnufquifqî vxoré fuam habeat, amp; vnaquæq; viru fuum. Hinc cum reuerétia 8C dei timonbsp;reineunda coniugia.Tob.fi.Hi nanq; qui coniugiumita fufcipiunt,vt deum à fe amp; à fuanbsp;mente excIudant,Slt; fus libidini ita vacent ficut equus ôC mulus quibus nô eft intelledus,nbsp;habet dsemoniûpoteftaté fuper cos.Tu aût cum acceperis virginem,ingreffuscubiculô»nbsp;per tres dies continens efto ab cjîtranfada aût tertia node,accipies virginê cum timorénbsp;dfiijamorefilioçedudusmagis q libidine,vt in femine Abraæbenedidionêinfiliis con-fequaris.Claret q? matrimonia ineuntes Iibidinis vel cupiditatis,non prolis ad dei laudenbsp;educandæcaufa,iefum in fuis non habebunt nuptqs,SC benedidionecarebunt diuinatnbsp;qui vero cü timoré dei contrahunt,in corpore,animaamp; fubftantia benedidionemcon-fequuntur.Pfal.u7.Beati omnes qui timent dominû,qui ambulant in vrjs eius. LaboreSnbsp;manuumtuarumquia manducabis,adfufficientiam,nô indigens aliquotbeatus es,amp;benbsp;ne tibi erit,in anima SC corpore.V xor tua ficut vitis abundans in lateribus domus tuæ.Hnbsp;hi tui ficut nouellæ oliuaçi in circuitu menfæ tuæ.Excrefcétes in corpore ôC virtutibus.nbsp;Tcrtium,puritas dilcdionis.Ephe.f.Viri,diligite vxores yeftras,ficut SC Chriftus dile*nbsp;xit ccclefiâ.Hinc de latere fada eft Gene.t.quia in adiutorium viri,Gene.i.Ephc.5'.Vc-runtamêvos finguli,vnufqfq} vxoré fuâ ficut fcipfum diligat,vxor aût timeat virûfuû.nbsp;Titneat,ait Gene.s.Sub viri poteftate cris,âC ipfe dominabitur tui.Eccî.ij’, Melior fi prinbsp;matû teneatjcontraria eft viro fuo.Quariû,firmitas adhæfionis.Genc.i.Propter hoercnbsp;linquet homo patrê amp; matré,amp; adhaerebit vxori fuae,i.CoÇi.7.His aût qui matrimonionbsp;iundi funt.praecipio non ego,fed dominus,vxorcm à viro non difccderetquod fi difeefnbsp;ferit,manere innuptam,aut viro fuo reconciliari.Et vir vxorem non dimittat.Matr.191..nbsp;Quod deus coniunxit,homo n5 feparet.Obferua quod ait,Quod deus cóiunxit.lllegiti-macm connubia deus non coniungit.fed caro ôf diabolus,fupcr quibus ÔC poteftate hanbsp;bet.Porro quû déficiente vino,pudorepcriclitaretur fponfiis,qj parum liberaliter appanbsp;raffet nuptias/imuk^ metus effet ne conuiuiû paçc redderef hilare,fokeitis hac de caufanbsp;miniftris,

-ocr page 439-

ARTICVLVg ilî, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCVllh’

tnîrtîftrîs,Maria mater Icfu copiés hoic incommodo mederi,quum ex multis argumentif non ignoraret virtutem Bitj,ex maxima pietate prf ocnire voluit totalem vini defcdum^nbsp;proponit afFcdum,fcics abfqj petitionc aliqua fufficere neceiïitatê infinuaf c,Pfar.57. Dönbsp;mine,an te omne defiderium meum,amp; gemitus meus à te non eft abfcondiiuSjSic Lazanbsp;ri fororesdcnunciaront,iohan.n.Dominejecccquem amaSjinfirmaf.Mifericordiaf ma^nbsp;ter quiddiccre potuit^quammifericordiamoptare;' lefus autemiam aggrdTuruscæleftçnbsp;negocium euangelq,cuius folum pacrem aucorem elle voluit,non patitur vllam humanSnbsp;autoritatem admifceri.Non enim in hoe gerebat miracui3,vt fuo^ cognatorum affedli-bus feruiretjfed vt apud incredulam nationem fignis corporalibus,fpirituali doôirinæ fi-dem præftrueret.ltaqj non abnegat matrem,fed abhuius negocq quod gerendum erat,nbsp;autohtate declarat aIienam,Eft,inqt,mihi tempus præfcriptum à pâtre, quando ô( qutnbsp;bus modisagere debeam negocium humanf falutis,id nôdum venit.Ecckfiaftes.S.Ominbsp;negocio tempus eft,ÔCopportunitas,ChryfoftomusîNondflinnotuitcôuiuisdefedus,quinbsp;enim defedum non agnofeit,ncc beneficium gaudens fufeipiuPia ergo mater,filrj verbanbsp;inteliigens non increpantis efle,fcd opportunitatem expeCTantiSjid procufabat,nc famiinbsp;lorum incrcdulitas,aut non paratum obfequium obftaret, quo minus conuiuiofubueni-retut.Admonet ergo yt factant quæ iuflerit i In hoc confiftit totiusiuftitiaeperfedio, vEnbsp;deoin omnibus fubiiciamor.Sic Exod.iq.Omnia qux locucus eft dominus,faciemus,SCnbsp;crimus obedientes*

Erant autem ibi lapidcac hydriae fex pofitæ fcciihdum purificarionem lu* dacorum,capientes Gngulæ metretas birtas vel ternas. Di'cic cis leftis : Impiéténbsp;hydrias aqua,0ii'mplcuerunteasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad fummum,amp;diciteis lefus : Häürite

nunCjö^ ferte architricli'no,8^ tulcrunt, Vt autem guftauit architriclinus aqua vinum fadum, 8^ rtört fci'ebat vnde eflet, miniftri autem fdebant qui häufe*nbsp;rant aquam,vocat fponfum architriclinus,8i didteit Omnishomo primo vinbsp;num bonum ponit,0^ cum inebdati fuerint,tunc id quod deterius eft. Tu aunbsp;tem feruafti vinum bonum vfqueadhue.

Secundum punficationem ludsorum^ qui crebro laüänt mantis amp;reliqua domus vâ ra,Marc.7. Sex hydriae aquaplcnae pofitae crant. Necfortuite ha?cgerebantur,fed con-fulto lefus differebatmiraculum,quomagisinnotefceretvini defedus,SCneceflitati,nonnbsp;oftentationi datum videref .Sic enim omnia miracula fua gelfit dominus, vt non ad lau-demhumanam affedata^fedfubleuandishominummalisimpenfa vidercnf,ita tempera-to rerum ordine,vtmaiore certioreî^gfide geri nópolfent.Iam igif expedantibus conuinbsp;UiSjSc ob vini inopiam folicitis*lefus tempus adefte feiens quo fuis innotefcerct,miniftri8nbsp;mandathydrias impleant aqua, Nimiçtamp;hocfaciebatadmiraculifidcm,qjc^hydrianbsp;rum folennis effet vfus,nec alium liquotem accepiffent vnquàm præterq àquae.Hinc 6lt;exnbsp;fubieda materia fecit miraculum,ficut iSf fatiauit quinq; milka viroçt cx.y.panibuSjMat,nbsp;»4, amp;.4000. hominum cx,7.panibus, ne magnitude miraculi rem redderet incredibile,nbsp;Sed nevideref âccurrereadmiraculoçt operationcpropteroftentationemßfvanägier«nbsp;am, tempus expedauitopportunumîê^vthaberetplures miraculi teftes,iuffit hauriri öCnbsp;ferriarchitriclino,q cöuiuio ordinando præcrat,vt dicit BedatArchitriclinus autê fufpi-cans per errof em miniftroçt fa dixm,vocat fpófum, difeere cuçiês qua nam occafione isnbsp;error accidiffetjdicensïAuarïti^cftjptimopciorapmittcre in cóuiuiisïfcdvrbanitatis,raenbsp;liota in primis largiri. Tu contra vinum hoe, quo nullum adhuc genetolius cft,feruafti*nbsp;Sic in adibusChriftifuit eminentia quaedam,ita qjterminabanf ad aliquidpevfedius,5nbsp;poffït natura producerexquare ^it vinum præualidum.Sicparalyticum fanaüit,vt tollerer ledum,Luc.ç.âc Ioh.ç.Deu.5t,Deipfeda funtopera.NihiIoraffelegitur,aut aquamnbsp;Vel vafa contigiffe,vt fola voluntate aquam diuina virtuie mutata fuiffe monftraret.Pfafinbsp;i54.Omnia quæcuqj voluit dominus,fccit in caelo ôC in terra,in mari,0i in omnibusabyPnbsp;fis.Sap.u.Subeft enim tibi,cum volueris poffe.

Hoc fecit initium fignorum leGis in Cana Galilaeae ,8^ manifeftauit glori* am fuam, 8^ credidcrunt in cum difeipuli eius,

Auguft.V inum deficit.vtmjrabiliter vino de aqua fado, vircuslatentis deitatis appa reac.Maior virtuseft in creatiócSCgubcrnatióecxli ÖC. terræ,ÔC q? quotidie aqua pluuiasnbsp;per vites in vinu vernî^ôC qj ex parue feminario fruges oriunf * Sed quia haec naturaliteünbsp;MM 4 fiunt,

-ocr page 440-

PARS SEC VND A.

'* Func,iam ex vfu vilucvunt.Idco quædamamp;fimaiora, prætcrfoKtum naturae curRimfibl deus feruauit,per quæ virtus quæ in maioribus etiam operaf,ad mcmoriam reducerctutnbsp;Ex hoc cnim difcipuli fucrunt animati ad ipfum fequêdum magis, g antca ex verbis Io*nbsp;hannisfemper vinum defuit tam in lege,quani gentium populo, donee Chriftusin eua-gelicis nuptris aquam in vinum mucauit* Sine Chrifto omnia inhpida, amp; lex amp;. prophe-tæ»Finis enim kgis Chriftus,ad luftitiam omnicredcnti,R omanao.Si vino volumus hiCnbsp;lætitiæfpûaliSjôCpoftglôhæcæleftisrccreari, nccefliimcft iulTisipfius iuxta verbum vir-*nbsp;ginisroatrisobtemperemus.Ipfeemaquamtribulationisamp;Iaborisin vinum,quod lætifi'*nbsp;cat cor hominis,PfaF,jo5.côucrtet quietis iucunditatis.Has ergoChrifti nupttas St ecquot;nbsp;clefiae,quac tunc vna in ciuitate figurabantur, nunc vniuerfo celebranf in mundo, totlnbsp;diligamus mente,Ofee.i,Et fponfabo te mihi in fenjpiternum,amp; fponfabo te mihiin iufnbsp;ftitia 3C iudicio mifericordia ôC miferationibus,ÔC fponfabo te mihi in fide,ôc fcies,quianbsp;ego dominus^BernardusjO anima deuota,vnde tibi tam inefFabilis gratia, vt ei us fp on-T t’a die mercarisjin quern defiderant angeli profpicereî:’Prouerb.g^DcJ’^’æ «»«æ cumnbsp;nuDtias cenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominu,Celebranf hæ nuptiæ tertia die»Primus eft Icgis naturæ, fecundus legis fcri

Icbratascê ptæjtevtius legisgratiæ.Hinc lohanncsBaptifta ait lohan.5.Qui habet fponfam fponfua quid«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,amicus autem fponfi qui ftat ÔC audit eum,gaudio gaudet propter vocem fpöfi. Hoc

ergo gaudium ineum impletum eft.Celebrant autem in Cana Galilææ,quia ex zelo trâf-migrarc debemus de veteri homine in nouû.CoF.î.Expoliantes vos veterem hominê c« adibus fuis,ô^ induentes nouû,eum grenouatur in agnitionem dei,fecundum imaginentnbsp;eius qui crcauit eum,vt ßnaliter tranfinigrare poflTimus ad agni nuptias æternas, Apoc.19»nbsp;Beati g adcoenam nuptiarumagni vocatifunt. Hasergoperftdem vocatiintremus,nbsp;mundo diledionis habitu ceicbrare curcmus,noftræîç acftionishmuläC cogitationis ma*nbsp;culasante diem extrem^ vltionis,ipß folicitius examinando diluamus,neforteingrediensnbsp;xcx qui has nuptias filio fuo fccit,fi viderit nos nuptialem veft em non habcre,eiiciat nostnbsp;SCligatis à bene agendi facultatemanibuspedibus,in exteriores mittat tenebras,Mat,nbsp;u.Mundemus fide fortia cordium noftrorum vafcula,fecundumpurificationem præce-ptorum cælcftium.Impleamushæcaquafapientiæfalutaris.Eccîuf.facræ doélrinæ cre-^nbsp;brius attcndendo.Rogcmus deum,vtipfam quam nobis feientiægratia contulit(ne for*nbsp;te inflet,i.Co9i.8.)cfi^’^*^^^*5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruore calefaciat,amp; ad fuperna quærenda fola, hac fa*

pientia conuertat,quatenusfpiritualiterinebriati, poffimusSCipfi cumpropheta dicere, Pfar.S9*Potafti nos vino compund:ionis.Sic(çfiatvt nobis bene proficientibus, SCnunCnbsp;exparte proutcapere fufficimus, 8C infutnro perfede lefus nobismanifeftetgloriâ fuâ*

lt;De primo aduentu ad pafeha, Iohan.2« ARTICVLVS IIII.

Tquot;^Gft hacc defeendit Capharnaum ipfe 8^ mater eius,8i fratres efus, IJdifcipuH eius, ôi ibi manferunt non multis diebus. Et propeerat pa**


ïohangt;£ G


A feba ïudæorum , Ôiafeendit lefus Hierofolymam, ÔC inuenit in tetn^ plo vendentes oues boues 8^ columbas,8^ nummularios fedentes. Et cumnbsp;leciflet quafi flagellum de funicuïis, omnes ciecit de templo, oues quoque 8^nbsp;boues,8^ nummulariorum efFudit æs,8i menfas fubuertit. Si bis qui colum*nbsp;bas vendebatjdixitî Auferte ifta bine, 8ô nolitc facere domum patris mei do^*nbsp;mura negociationis. Recordati funt vero difcipuli eius, quia feriptum eft,nbsp;lus domus tuæ comedit me.

Quanta diligentia ea quae diuini funt honoris præcepti,curanda, obferuanda, SC defendenda funt,oftendit.Bifariam em nos Chriftus docetîvcrbo,dum feripturas enar*nbsp;Pafeha gd rat,vtlegisnouæ lator,Secundo,fado,omniscnimGhriftiadionoftracft inftrudio.lonbsp;fonetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;han,i5.Exemplum dedi vobis:Bis,vt dicit Beda,purgauit templumîin initio prædicatio*

nis poft baptifmum,de quo hic.Secundo,quinto ante paflionis diem,Matth.xi. Inftabac pafeha,quod Hebræistranfitfi fonat,hunc quotannis celebrabant ob veteris hiftoriæmenbsp;moriam.quôdmaioreseoçi incolumcstranfiirentAegyptum,petituritcrram à deopro*nbsp;miftam.BedaîVeniens Hierofolymam,primo quæfîuittcmplum,commonens,vt quocSnbsp;q^properamus, domum domini primoingredtamur deum deprecaturi« Ingreflus tem*nbsp;plum of-

-ocr page 441-

A R T I G V L V s inîgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CÔIÎf;

plumjoffendit iltic liontempli fedfori fpecimen » Ordinauerant facerdotes cupidicatü duâi,quanquàni diuini cultus promotionem prætenderent,vt talia ad nianum efientnbsp;nientibus è longinquo adoffercndû,quoipfim3ioriscommodicxoblatispartieipcsficjgt;nbsp;rent Nummulary fiuc colybiftæ,q minutiore moneta mutarentmaiorem, autaurum acnbsp;gentojatq} hinc quoq; quæftus état fordidus^ nee multum abhorrens ab vfura » Neqj fo-lum eiecit homines,fed oues etiam ac boues,ne quid talium fordium hærcret. Hoc imaginbsp;ncfignificabatfaccrdotes ludaecrumobauaritiam erjciendos, ÔC cos qtemplum violantnbsp;cuangelicum.hCoçî.j.Ncfcitis quia templum dei eftis,amp;: fpiritus dci habitat in vobisî’ Sinbsp;qs téplû dei violauerit,difperdet illû deus.Templû cm dei fôm eft,qd cftis vos^Sic q manbsp;lis atftibus Jjphanât ecclefiâ,eiiciédi funt.Sic Paulus fcortatorc cû nouerc3,eiecit,i.Cor.ÿnbsp;Sicalrjs obnoxios vitijs eiicicdos dixit.i.Coçt.y.Siis q frater noïaf inter vos, éfornicanbsp;tor, aut auarus, autidolis feruiés,aut maledicus,aut ebnofus.autrapax.cuhmôi nec cibunbsp;fumere. Auferte malum ex nobifipfis.Sic oues amp; boues vendunf,quando beftiales motusnbsp;in anima infurgentes, cum deledationc retinentur, pro quibus homo diabolo fc vendit*nbsp;Roman.i,Stipendia peccati,mors.Duplex corredionisremedium,fadi verbiiV trocunbsp;cm fecundum temporisexigentiam prælati vti debent.Potuit virtute diuina corda terre*nbsp;rc eorum quosalloqucbarur,ficut tempore paffionis,Iohan,i8 Jniuria quidam redundatnbsp;in deum,h3ec nullo modo fuftinenda.Ghryfoftomusî Inproprijs iniurijs elTc quempiamnbsp;patientcm,laudabile eftîiniurias autem dci diffimulafcjnimis impium. Alia in proximû,nbsp;huicnos opponeredcbemus,quodfpeâat maxime ad prælatos.Ezech4i5.Nonafcendi-ftis ex aduerfo,necv oppofuiftis murum pro domo IfràeljVt ftaretis in prælio in die do*nbsp;mini. Aliqua in nofipfos,hæc patienter fuftincnda,amp;in bono malum vinccndum.R o.ii*nbsp;Matth.v.Diligitc inimicos veftros,bencfacite his qui oderunt vos » Sed nos proprias ri*nbsp;gide vlcifcimur iniurias,SC deicalumnias SC blafphemias diliimulamus.Non dixit domunbsp;dei,fed patrismei,oftcndens quôd poteftatemhabeat ficut filiuspatris, omnium.Chryfonbsp;ft omusîludæi audientes quod deum vocat patrem fuum,non irafcuntur,putante8 nô pernbsp;naturam,fed gratiam deum vocare patrem.Tamen poftcâ ob id ipfum perfecuti funt,Dinbsp;fcipulivcropaulatimincremcntafumentesboni,ôifcripturarumrecordantur,indetefti''nbsp;monia recipiendo,ôlt;firmiorem de Chrifto feientiâ apud fe conftituendo.Obferua quodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1^0

aelus trifariam diftinguih Carnalis,vicinusinuidiæ,vt dicitHieronymusfupcrGahHoc fratres Iofcph,Gene. jy^Mariaforor Mofi.Numer.it.Zelati font dolentes præcelli.Sicnbsp;ludæi in Chriftum,Luc.4.SC Apoftolos, Ad.s'.de quo Ecdefiaft.jo.Zelus amp; inuidia mjnbsp;nuent dics,5C ante tépus fenedam adducet cogitatus,Sccundo,amoris:quo animus accënbsp;ditur,rclido homano timore,ad aggrediendum fortia, id(g honefti amp; iufti caufa. Ab eonbsp;lt;omeditur, vtdicit Auguftinus,quiquælibetpraua videt,corrigcrefatagi«quodfine* quot; 2elo g9nbsp;quit,tolerat,5f gcmit.Hocaelo Phinces acccnfusjfraclitâ cum feorto Madianitide trâf* 'omeUac 4nbsp;fodicnSjiramdomini platauit,Numc.is’*Sic Helias*}.Reg.t9, Zelo zelatusfum pro domino deoexercituum,‘quia dereliquerunt deumIfraetSic Matathias.i.Mach.t.Etvidicnbsp;Matathias(Iud»umimmolantemdns)amp;doluit,ÔCcontremueruntrenes cius,SCaccen-fus cft furor eiusfecundum IcgesAinfiliens,trucidauit cum fuper aram.PfaImo.57.Ze-laui.fuper iniquos,paccm pcccatorum videns.Pfalmo.itg. Tabefcere mefecitzclusmcj*nbsp;us,quia oblitifunt verba tuainimicimei.Hoc malehabcre debet ornnes.fi domus deifeànbsp;materialis,feu fpiritualis contemnitur,fi diripif, fi fccdisnegociationibus contaminatur.nbsp;Pfalmo.68.Zelus domus tuæ comedit me.Tertio,Imitationisîdum aliorum aut præclarànbsp;fada,aut turpiter gefta imitamur.Pfalm.jß.Nolt æmulari in malignanttbus,nequc zela*nbsp;uerisfacientes iniquitatem.

RefponderuntergoIudaei'jS^ dixerunteiî Quod fignutti oftendis nobi's, t quia hacc facisfRcfpondit Iefus,Si dixit cis:SoIuite templurn hoc,amp; irt tribusnbsp;diebus excitabo illud.Dixerunt ergo ludæi: Quadraginta amp; fex ànnis ædifigt;nbsp;catum eft templum hoc,8c tu in tribus diebus cxcitabis iïlud f Ille autem di*nbsp;cebat de templo corporis fui, Cum ergo rcfurrexifîet a mortuis, recordatinbsp;funt difeipuli eius,quia hoc dicebat,S6 crediderunt fcript;ur£,8^ fermoni quemnbsp;dixit lefus.

Porro, ludaei quum audiflent,quod domum p3trisfutnQminans,pccuIiariquadani ratione fe declararet filiurti dei, vidcrentque palam tanta autoritäre faeuientem in eos,nbsp;qui vide-

-ocr page 442-

PARS SEC.VNDA

qui videbantur rem facerdotum ac religionis adiuuare,obftrepunt illi, ac dicunt: Si ifta facts auchoritate tua,tementasefttfidiuina, quod fignum prefers vt credamus tibi,nbsp;Quanquàm enim corredio in fc effet bona,non tamenad quemlibetpertinebat« Verumnbsp;nifi cæci fuiflent,vtrûcy irtChrifto, ôC fignum, 8C autoritatem, deprehendere potuifTcnt,nbsp;CyrillustQuemadmodum omnibus quibusq bene petunt,facile deuscundalargiturtficnbsp;ijs q tentahtespoftulant,non modo nihil praeliac, verumetiam quafi malignos afpernaf»nbsp;Sic alio in loco vocat eos generationem adulteram,Matui. Scicns ergo eos calumniatu*nbsp;ros,etiam fi quod miraculum oftendiffet,fub ænigmatc promifit eis fignum: quod fituninbsp;palam fuiffet eloquutus, non erant crcdituri,quandonetum qdem credideruntqufi elTetnbsp;exhibitum J d erat fignum refurredionisôc mortis fuar, fignum lonæ.Mat.ii,Gcnerationbsp;mala amp; adultéra fignum quærit,amp; fignum non dabitur ei,nifi fignu lonæ prophetæ^Nonbsp;autem adcruentamcædem adhortatur,led quod faduros nouit,ad vtifitatem eorum ponbsp;tiuSjfi qdem fenfus habuiffent,fubapcrit.Erat enim verum templtim diuinitatis.CoIofl.tnbsp;Quia in ipfo inhabitat omnis plenitude diuinitatis corporaliter.Datur ergo fignum in-credulis rememoratiuum futuri, ficut ôC Achaz incarnationis» Efa«7.Proptcr hoedabicnbsp;dominusipfe vobis fignumjEcce virgo côcipiet,ôC pariet filium,amp; vocabitur nomê eiusnbsp;Emanuel.Qualis autem fuit illorum intelledus,talis amp;refponfio:nam ad replum per Zonbsp;robabel reædificatum retorquebant. Auguftinus : Aedificatio Salomonis«7. annis perfe *nbsp;da cft«$,Regum.ó.Keædificatio p Zorobabel,impedientibus inimicis,46, anniseöfum-mata eft,i.Efd,4. amp;,6.1pfe autem dixerat de folutione per mortem corporis,vnde nodnbsp;dixit,reaedificabc),fed cxcitabo. Quanquàm legimus aliquot hominesreuixiire,nemota-men praeter Chriftum lefum excitauit leipfum ad vitam.Solus enim ipfepoteftatemha-bebat dcponendi animam fuam,SCeam reiumendi quum vellet,lohannis dccimotObftanbsp;bant duomagna,qgt;nec difcipuIiintelligebantverbaChrifti: alterum,qjrefurrediopfcnbsp;tarn difFiciliscaptu,imoquafi ignora efletîalteç:,^ corpus lefu deus inhabitaret.Vbi vc-ro redijt ad vitam,tum crediderunt fcripturae omi quæ refurredionis gloriam pdicabat.nbsp;J Cum autem effet Hicrofolymis in pafcha I'n die fefto,multi crediderunt innbsp;noie eius, videntes figna eius quæ faciebat.Ipfeautem lefus non credebat(e*nbsp;metipfum eis, co cpipfc noffet omnes, ÔC quia opus non erat ci,vt quis tefti*nbsp;monium perbiberet de bomine. Ipfe enim feiebat quid effet in bomine.

Cum itacp per aliquot dies pafchaeHierofolyrais commoratus,amp; fignis ôc dodrina ic ciiTet aliqua femina fidei euangelicæ,multi fide habucrunt didis illius,crcdentes eum eflenbsp;filium dei,quem feefle prædicabat,magis commoti miraculis quae perpetrabat,q verbis.nbsp;Haud enimparui erant momenti,vt patetex verbis Nicodemi lohan*}* Eoigitur quianbsp;nondum prodeffe poter at,ne præberet malis occafionem maioris mali,fubduxit fefe ab ijnbsp;Iis,neq? omnia dogmata,vc his qui verc credunt,concrcdcbat,co quod nofiet ipfe omniSnbsp;cogitationcs.Hebr»4, Omnia nuda8Caperta funt oculis eius»Quo doccmur,nô quofiÿnbsp;moxad arcanafidei, maxime ad corpus Chrifiiadmittendos.i. Coj^.j. At egofratres,nbsp;non potui vobis loqui quafi fpirituaiibus, fed quafi carnalibus.Tanq paruulis in Chriftonbsp;lac vobis potum dedi,non efcam. Secundo, non facile omnibus credendum,1 Johanlt;4*nbsp;Nolite omi fpiritui credere, fed probate fpiritus fi exdeo fint,quoniam multi pfeudopronbsp;phetarexieruntin mundumgt;Ecci»i%Qui cito credit,leuis corde cft,amp; minorabitur.nirquot;nbsp;rem.UjNe credas eis cum locuti fuerint tibi bona, T crtio,non facile ineundam cum omjnbsp;busamicitiam.Hiere.9,Vnufquifqjfe à proximo fuo cufiodiat,S^ in omni,fratri fuonónbsp;Shabeat fidutiamtquia omnis frater fupplantans fupplantabit,0CGmnis amicus fraudulentnbsp;ter incedet,amp; vir fratrem fuum deridebit,amp; veritatem non loquentur.Docuerunt enimnbsp;linguam fuam loqui mendacium.Sagitta vulncranslingua corum, dolum locuta eft. Innbsp;orc pacem cum amico fuoloquitar,ôc occulte ponit ci infidias« Oities iudicabis te melio-res cflc.PhiIip,i,In humilitate fupcriorcs fibi inuieem arbitrantes»Cæterum tuae ^nfuetnbsp;tudini non omnes iudicabis idoncos,aut certete non pofTe tuto cum omnibus panim di-ucrfari.Matth.to. Cauctc autem ab hominibus, tradet enim frater fratrem, Später fili-*nbsp;um,amp;infurgent filti in parentes, amp; morte cos afficient, Eteritis odio omnibus hominibus propter nomen meum^i.Timothci,}. Omnes qui pie volunt viucre in Chrifto Icfu,nbsp;perfccutionent patientur,

fl De Nicodemo,

ARTICVLV5 V.

EracantS

-ocr page 443-

ÀRTIGVLVS V.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCX;

El Rat autem homo ex pharifæi's, Nicodemus nomine/pvinccps ludaeo^* ioiiârt;î ( rum, hic venit ad ïefumnodc amp; dixi't ei:Rabbi fci'mus quia a deô Hnbsp;^venifti magifter, nemo enim poteft hæc figna faccre quac tu facis, nifinbsp;fueric deus cum eo.

Quàm obuius femper St benignusfuerit dfis fithpiici ac rclt;fto corde ipfum acccdenti* bus ôCinquirctibuSjOftendit.Hincnô rcppulittimiduniac intempeftiunm falutaroré,fedlnbsp;coniiter accipit imbecillem qdem,fedmaliriæ expertem,amp; ob hoc dignum q paulatim adnbsp;fublimiora prouehaf.CyriUüstPropenfus ad fidem Nicodemus videffuiffe,fed pudorcnbsp;improbo Vidus,amp; gloria hominflfuperatus,palam accederenóaudetïita ambigua qua-dam fentcntiaôCclaudicanteiudicio,vtrifq;(vt dicitur^popiitibus laborat.Nahicófcien-tiâ qdem ftimulis fuis,niiraculoçtmagnitudine ad fidem euirt pelIebat.i.Coçtij.Iudafi ligna petunt.Principatus àuté genEisfuæ,nepàlam Chrifto adhâercret,facile itli pcrfuadcnbsp;principals dctrimentfljCalamitatem nô paruam exiftimabat.Perpendit hic ex dónbsp;Birina,fignis,5C miraculis,magnæ aliqd in Chrifto excellentiar,cuius tantam poteft atem;nbsp;13pîam,imptcrritamî]pcôftantiaminvendentiutnSiemëtiumeiediôefuit expertus,quanbsp;re zelo cognofccdac veritatisôi fpiritalis profedus vcnit.Pfar,3j, Accedite ad eum,ÔC illianbsp;niinaminiiô^ facies veftræ nô côfundent Erat autem Galil® us natione, loh.y.q poftnbsp;Corpus dfii fepukuræ eum lofcphtradidit.Adijt auté node,fe declaransquod imbecilluanbsp;ac vacillans adhuC in amorc effet ad Chfm,quem hadenus admirabaf,vt tamê nollcteiusnbsp;caufa fuægloriæ iadurâ apud homines facere » nec eius gratia in fui ordinisinuidiam g*nbsp;trahi.Ioh.ii.Veruntamenamp;exprincipibusmuIticrediderunt ineum,fed propter pha*nbsp;rifæosnô confitebanfjVt defynagoga no eficercnEIohan.?. lamtA côljpirauerant lu-*nbsp;dæijVt fi qs eum confitereî,extra fynagogam fieret.HinC l,ohan,7.N emo tamê de illo pànbsp;^amloquebaf,propter metum,qa lohanji.Dilexeruntgloriâhominûmagisg glorianinbsp;dei.O quot funt taies Jed L uc.9»Qui me crubuerit 8C meoamp; fermones, hüc filius hominisnbsp;crubefcet,cû venerit in maieftate fua,Sc pfis,âcfandoçt angeloçt. A dco eu veniffe ad manbsp;gifterium caelefte müdo cxhibcndum,côfeffus efttdeum cum illo effc,niiraculisprodentinbsp;bus,intellcxit,nec tamê ipfum deum effe cognouiuIoel.x.Filiæ Sion,exultatc amp; lætaminjnbsp;in dno deo veftro,qa dédit vobis dodorê iuftitisé Matt.tj.V nus cft em magifter veftecnbsp;Ghfus.Veçt dixit,fed quod minus erat à laude ChjitveneruntôCprophetae à deomagi-ftri,quo5caffiftente,miraculafaciebant.hô fie âutêChriftuSjCüquodeuspcrhypoftati-cam vnionê. lohâ.H.Non credis qa ego in pâtre,amp; pater in me eft i Alioqpropter opànbsp;ipfa credite.Solus deus propria virtutefacit mirab1lia.PfaIm.71.Qui facit mirabilia folus.nbsp;Sic 8f P fuos.I ohâ.14. Qui crédit in mc,opa quae ego facio,amp; ipfe ftdet, maiora hoçsnbsp;facit,Diabolus aût nô vera per fc,necpfua membra fatit.Exo.y.amp;.g.Nonemprodeuncnbsp;à veritate, nec ad veritatê ducût cui obfiftüt.t.Tim.j.Quêadmodfi lamnes ôçM ambresnbsp;teftiterüt Mofi,itaôC hi refiftôtveritàti,hoïes Corrupt! mête,reprobi circafidê. Hinc denbsp;capite taliS Antichrifto.t.Theff.x.Cuius cft aduêtus fecüdum operationê fatanx in oÆ 'nbsp;virtute 8c fignisprodigps mêdacibus,amp;in omni fedudione iniqjatis his q pcreunt,eonbsp;W charitatem veritatisno rccepcrunt,vt falui fierêt.Mat.24. SurgctpfeudoChfiSCpfeiinbsp;doprophetæ,i8c dabunt figna magna amp; prodigiajità vt in errorê inducanf, fi fieri poteft:nbsp;ctiam eledi.Facitamp; deus nonnun^ miracuiapermalos,quar licet nôprobcnt,nec faciantnbsp;ipfosiuftos,probant tamê qgt; vera fit fidesqua inuocant deü,amp;dodrinafana ad cuius cortnbsp;fimationem deus talia efficit Lucae.çi.Pracceptor, vidimus quêdam in noîc tuo eijciêtcninbsp;dæmonia,amp; prohibuimus eum,qa nô fequit nobifcum.Ait ad illos lefu ;Nolite prohi-berc.Qui em nôcft aduerfum vos,pro vobis eft.ChriftiautêmifacuIaomnê efeatampdnbsp;teftatê erant iranfcendêtia,amp;ad animate falutê inducétia,quare ludæi inexcufabiles.lc«nbsp;•ç.Si opa no feciffem in cis quæ alius nemo fecit, pdm nô haberent. Nunejautem excufänbsp;tionê nô habet de peccato fuo.Inuidia cm ftimulante,eà tribuebât6eeIzebub,Matth.ix^nbsp;Luc.ii.Dicit ad cum,qa venerat caufa difcêdac ycritatis,S^ fimplici cordi quærebat, do-ces de facrameto P quode ft ingreffus in regnuîMerito ita de me fentis.Nondû cm natusnbsp;«s fupne.hoc e a deo f^ali natiuitatetfed qa carnalis cs,amp; cognitio qua de me habcs,n5nbsp;eft fpualis,fed animalis oC humana«Natiuitas eth per baptifmS.illuminationê pbens anïæ,nbsp;f fidê regnû dei(hoe eft,vnigenitu dei filiû)viderc(hoc ê,inteiligerc)facit,Lu.i7.R cgnflnbsp;dei intra vos cft,fine cedefia deiqu^ rc^nüdicif dei,lVlarc.4. Diony.SicutintcIleâualisnbsp;creatura ponif in efl^ypccifico p naturà, per quâ eft apta ad opatiôes naturales SC poiés^nbsp;fie pgrâm ponft in effe diaino^per quodeft idonea ad operands opa meritoria.^

-ocr page 444-

PARS SEC VND’A

Dick acl cum Ni codem us: Quomodo poteft honjo rtnafci cum Gt fen«x? Nunqui'd poteft in ventrem matris fuæ itcrato introire, renafci f Refpoui«nbsp;dit ïefus: Amen amen dico tibi, nifi quis renatu's fuerit ex aqua 8^ fpiritu fan^nbsp;(fto,non poteft introirein regnum dei.Quod natumeft ex carne,caro eftî ôtnbsp;quod natum eft ex fpiritu,fpiritus eft. Non mircris.quia dixi tibi, oportet vosnbsp;nafei denuo. Spiritus vbi vult,fpirat, 8C vocem eius audis,fed nefeis vnde ve*nbsp;t niac,aut quo vadat.fic ç. omis qui natus eft ex fpiritu. Refpondit Nicodemusnbsp;dixit: Quomodo poftunt hacc fieriC’ Refpondit Iefus,amp; dixit ei: Tu es ma*nbsp;giftet in Ifrael, 8^ hæc ignoras î* Amen amen dico tibi, quia quod feimus. Io*nbsp;quimur: 8C quod vidimus teftamur, 8C teftimonium noftrum non accipitis*nbsp;Si terrena dixi vobis,8C non creditis, quomodo fi dixero vobis cæleftia,crc*nbsp;detis f Et nemo afeendit in cælum, nifi qui defeendit de cælo, filius hominisnbsp;qui eft in caelo.

Nicodemus dodrinam plufquàm humanam ftupefcit,öC paffus humanum quiddam^ interrogac,id quodincredulitatis erat fiignum.Vbi fides non eft, ibi qu{ritur,quare hoc,nbsp;quomodo hoc.ln lege alTuctus,fpiritu alia caperenonpotuit.Auguftinusî Nonnouerar,nbsp;nifi vnam natiuitatem ex Adam öC Eua, ex deo 8C. ecclefia non nouerat.fpiritus ei loquif,nbsp;öcipfecarnemfapitjficutilli lohan.6.Duruseft hicfermo.pifcipuliverointerrogati,annbsp;ne SC ipfi vellent reccderc,relponderunt:Domine,ad quem ibimus* verba vitj xternæ hanbsp;bes.ErdominusîSpiritus eft qui viuificat,caro non prodeft quicquàm.Hinc Apoftolusu.nbsp;Coçe.t» Animalis homo non percipit ea quae funt fpiritus dei.ftultitia enim eft illi,amp; nonnbsp;pôt intelligereqafpûaliter examinat.Ideo dominus côfequenter non grauatur interprenbsp;tari,quidfcit nafcidenuo,fiue èfupernis,AIiud,inquit,natiuitatis genus eft,de qua loqui-»nbsp;murxnon enim carnalis,fed fpiritualis eftjnec conftatpropagatione corporum,fed trâf-'nbsp;formatione animarum, ex aqua amp; fpiritu fanclo, vt ex carnali fiat fpüalis,ßC fie pofïit in^nbsp;gredi in regnum dei,quod prorfus fpirituale eft.Sicut enim in generatione naturali vir^nbsp;tus eft gratiæ diuinæ, ira amp; in baptifmate aqua quæ eft materiale elementum, fubdita eft,nbsp;ôC fpiritus omnia operaturinuifibilis ador intus mentem purificans »âCeffïcienter intu»nbsp;regenerans gratiaminfundendo,quarres eftfacramenti,«caufa formalis intrinfecahu*nbsp;iusfacramentiamp;:regenerationis,ainuocatioô£jpreccs,imodeipraîfentia. Symtolaeninbsp;Tr« in ba fepulturae SC refurredionis in ilia perficiuntur. Tres merfiones,triduanæ fepulcuræ fym:'nbsp;ptifmom« boJa funt,deinde regreditur homo ficut dominus fulgidior amp;clarior,incorruptionisfelt;nbsp;uoncs gd. feng j„(juniéra,q inaquacorruptionêfubmerfit.Quiaemexaqua ôcfpüregenerafinui-*nbsp;fibiliter,in nouum hominem mutatur,ôC de carnali efficitur fpiritualis» Roma.Â. An ignonbsp;ratisfratres,qa quiefleybaptiaatifumusinChrifto lefu,in morte ipfiusbaptizatifumus?nbsp;Confepulti enim fumus cumilloperbaptifmum in mortem, vtquomodoChriftusrc**nbsp;furrexit à morte pergloriampatris,ita ôCnosin nouitate vitæ ambulemus.Vide ôC adm*nbsp;rareimmenfam dei benignitatem. Pater filiummifit.Romafi.g.Quietiam proprio filionbsp;fuo non pepercit,fed pro nobis omnibus tradidit ilium» Filius anïmam dedit,Matth.io.nbsp;Filiushominis non venitminiftrari,fedminiftrare , amp; dare animamfuam redemptio-nem pro muItis»Spûs fandus fua bonitate Scliberalitate in baptifmo rcgenerat.i.Coçi.î»nbsp;Vbi fcûs domini,ibi libertas»Diftinguit autem inter generationem carnakm fpiritua-'nbsp;lem.Carnalis generatio initium omnismali eft amp;certaminisJob»T4.Homo natus dem»nbsp;Iiere,breui viuens tempore,repletur multismiferiis.Militia em eft vita hominisfupertetnbsp;ram,lob,7»Hac nafeimur natura filfi iræ,Ephe.i.ôC mortis.R omafi.ç.Fer vnum hominem in hune mundumpeccatum intrauit,amp; per peccatum morst ôc ita in omnes homi-nesmors pertranfiit,in qùoomnes peccauerunt»Spûalis,ponitregeneratum in elfefpûa-li, vicaip gratiæ,ôc fit fpfis,hoc eft,fpûalis,quum adoptionem filioç« in fpu, SC grSm ÔC honbsp;norem fufceperit.i.Goçx.g.Qni adhæret deo,vnus fpus eft»Hæcergoregenecatio facit finbsp;lios deûGala.j.Omnes vos filij dei eftisper fidem,quæ eft in Chrifto lefu.Haeredes regntnbsp;Roma.g.Quod fi filn,ôC hæredesthæredes qdem dei,cohæredes autem Chrifti. Vtinamnbsp;attenderemus huius admirandæ generationis diuinæ,patrem deum,ôC matrem noftramnbsp;ecclefiam ,SC quo fpiritu viuificemur»Quum ergo fit alia nafeendi ratio.non eft quôd mi-reris hominifecundum carncmnato,vi effet films hominis, cidemfecundum fpminuifi-biliter ee

-ocr page 445-

ARTICVLVS V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXL

bih’ter effe rcnafccndüjVt poffit cffe filius dei,qui fpiritus eft,amp; aptws rcgno czlo9t,quod fpirituale cft,non çarnak«Quodfî animo non cófcqueris,fume imaginem ab his rebus,nbsp;quæ cum fpiritualibus nonnuliâ habent congruentiam,amp; tarnen corporeis fenfibus pernbsp;cipiuntur«Si ventus naturali indita poteftate fertur in aliqué locum incertum,multo manbsp;gis fpiritus fandtus liberiorem habet motionc:amp; quo vult,amp; ficut vult operabitur.Sednbsp;idem in Gracco 8C hic óf in præcedentibuspofitû verbfl,magis cogic de fpiritu fan do ac*-lt;ipigt;lt;ï“* arbitrio noftro,fed fua voluntate, óC. fpiritualium aut verboet, aut fcripturanbsp;rum,aut fadoi^ fuggerit intelligentiam.Habet cm in fua poteftatc,cuius cor gratia fuaenbsp;vifitationis iIluftret»Non em ventus naturalitcr in certum fertur locum,quum impulfionbsp;fit aeris violenta.Spiritus veto fandus diuidit fingulis dona gratiae prout vuk,uCor ji.nbsp;Auguftinus:Ncmovidctfpiritum,lt;Sc quomodoaudimus voce eiusç*Sonatpfalmus,pronbsp;pheta,fermo diuinus,vox eft fpiritus,Eft auditus interior quo diuinus inftindus percipinbsp;tur,dum fentit fe homo intus tangi,doccri,acccndi. Pfal.84.Audiamquid loquatur innbsp;me dominus deus meus.Ofee.x.Ducam earn in folitudinê,loquar ad cot eius,Iob,9,Sinbsp;venerit ad me,nô videbo eumtSt abieric,non intelligam. Ecces.9, Nefcit homo vtrumnbsp;amove an odio dignusfit.Sic aqua óf verboçc forma,euidens aliquid eftjfed principiumnbsp;effediufi regeneratiois fpiritus fandus,8f itemfinis qui eft beatitudoactcrna,abditu eft,nbsp;Nicodemus in literal! fenfu legisôf prophetaçc inftrudus, ad fpiritualem intelligentiamnbsp;aflurgerenon valcbattfed quia humiliter quærcbat adveritatem cognokenda,nóad ca-lumniam paranda,meruit vlterius inftrui à dfio.Proucr.ii,Vbi eft humilitas, ibi óf fapi*nbsp;cntia.Pfai.iiS.Intelkdu datparuulis.lefus ergo oft endens ea quae cækftis funt dodrknbsp;öae,nó percipi rationibus humanis,fed fide potius coprehendi, aittTu haberis magifternbsp;in lfrael,ôf profiteris te dodorem populi,óf hacc quae potiflimû oportuit fcirc,ignoras^nbsp;N am lege óf prophetis It ter aliter amp; figuraliter defignata funt,Gcn.6.In area N oe in quanbsp;Paucæjhoc eftjodo animae faluæ fadae funt per aqua.hPctJ-Quod óf vos nunc fimilisnbsp;formac faluosfacit baptifma,nó carnis depofitio fordium,fed confeientiæ bonæ interronbsp;gatioin deuj.Coçcu.Nolo vosignorare fratres,qm patresnoftri omnesfub nubefue*nbsp;runt, óf omnes mare tranfierunt,amp; omnesin Mofebaptizati funtinnubeóf in mari.nbsp;Ezech.5Ä,Effundam fuper vos aqua mundâ,ôf mundabimini ab omnibus inquinamen-tis veftris.Zach.iî.In die ilia evit fons patens domui Dauid óf habitantibus Hierufakm,nbsp;in ablutioné peccatoris óf menftruatæ.Oftendit q indubitata fit fua dodrina,óf ideo rc-^nbsp;cipiendatnouerat em quae loquerctur,quö dei fit fapicntia,LCorj,amp; in ipfo omnes thenbsp;fauri fapientix óf fcientiae fint reconditijCol.t^Sed non omnesobediunt euangelio,Ronbsp;*na.io.Noftrü,inquit,teftimoniü,quia ï.Ioha.s’.Tres funt quiteftimoniudantin cæloxnbsp;pater,verbfi óf fpiritus fandus,3C hi tres vnü funt»Si mihi terrena quaedam adhuc vobisnbsp;prædicantijob carnakm fenfum animi nó crcditis,quomodo credituri fitis,fipraedicaucnbsp;ro ca quae plane cækftia funt,quæ tarnen óf ipfe vidi,óf certius cognoui g quæ vos ocu^nbsp;Iis corporeis videtis. Generatio em qu£ eft in baptifmo,terrena dicitur,quia fit fupcr tecnbsp;ram,0f in ekmento aquæ,quâuis caekftis fit fecundfi gratiam óf honoré.Necefle eft ergo intelledunoftrfiChrifti autoritatifubiicerc,atq5humiliterobedire»t,Cor.io»Inca-ptiuitatcmredigcntesomnéintelkduminobfcquiû Chrifti.Efa.7,Nifi credideritis,n5nbsp;inteIIigetis,Sedquoniamcogitarcpoterant,quiscækftiafeire poflTit quiillic nonfuerit,nbsp;aitîNoIi me fufpicari propterea nó elfe illic,quia defeeditfed óf hic corporaliter adfum,nbsp;illic fedeo cu patre vt deus.Quia vna hypoftafis Chriftus ex duabus naturis coftituta,nbsp;ideo quæ funthominis,dicuntur de verboîôf iteru ea quæ funt verbi, atrribuuntur ho-mini.Ncmo ergo proprio iurc ófmcritoófvjrtute afeendit in cælü nifi Chriftus,qa noanbsp;mcrito ófgratia ipfius tanqua membra«! oha.i4.V ado parare vobis locü,óf fi abiero,ófnbsp;præparaucro vobis locü,iterû veniamÓf accipiamvos ad meipfum,vt vlii ego fum,ófnbsp;Vos fitis.lohan.i4.Nemo venit ad pattern nifi per me.Hcb.io.Habentes itaqjfratresfi-dutiam in introitu fandorum in fanguine Chrifti, qui initiauit nobis viamnouam pernbsp;Velamen, hoe eft,carnem fuam,accedamus cum vero corde,in pknitudinc fidei,afperlïnbsp;Corda à confeientia malaióf abluticorpus aquamunda,ccneamus fpei noftræ Confefiio-nem indcclinabikm.fidelis enim eft qui repromifit.

EtficutMofesexaltauit ferpentemin deferto,itaexaltan' oportetfiliu ho minis, vt omnis qui credit in ipfo,non pcreat, fed habeat vita æternam.

Crux óf mors autor nobis fit gratiæ quæ per baptifmum data efttfiquidem cum ba-ptizamur,mortem dominircpræfentamus.Ponit ergo primo exenipJum,vt cognofcac Nicodemus hanc regenerationis vim efie à pafiione Chrifti,qua fanantur vulnerati Ófnbsp;NN kfi

-ocr page 446-

PARS SECVNDA

îaefîà tyrannîde diaboli ac morfu ferpentis.Numc.ibEttacdcre coepitpopuTun» îtînerî« ac JaboriSjIoquutus'tç contra dominüamp;Mofen,aittCur cduxifii nos de Aegypto, vt manbsp;rcremur in folitudine» Deeft panis,non funt aquæ,anima noftra naufeat fuper cibo iftonbsp;dominus in populûignitos ferpentes,ad quorum plagas 8Cnbsp;mortesplunmorum,vcnerunt ad Mofen atqj dixerût:Peccauimus,quia loquuti fumusnbsp;contra dominum ôCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt toJlat à nobis fcrpcntes»Orauit Mofes pro populo,amp;: lo-

quucus cft dominus ad cumtFac ferpcntcm æncum,ÔCponc cum pro figno.qui percuiTua aipexcht eum,viuet,fecit ergo Mofes ferpenté æneum,ôf pofuit eum pro figno.quentnbsp;cum percufll afpicerent/anabanturj.Coruo.Neq; tentemus Chriftüficut quidam co-Serpen's a rumtentauerunt,3c à ferpcntibus perierunt.hæc aüt omnia in figura contingcbant illis.nbsp;Mofccre^ Habuitæneusilleferpcs ipecimenvenenatæ beftiar,fed adeo veneno carens, vt aJios ctianbsp;^lifymbo/ veneno tadlos liberaret,Koma.8,Deusfilium fuû mittens in fimilitiidinem carnispeca*nbsp;lum, ti,dcpeccatodamnauitpeccatumincarne,vtiüftificatio legis impleretur in nobis, quinbsp;noniecundumcarnem ambulamus,fed fecüdum fpiritum^z.Cor^yaEum qui non nouenbsp;ratpeccatum,pro nobis peccatum fecit,vt nos efficeremur iuftitia dei in iflo.i.Pctri»i,nbsp;Quipeccatumnonfecit,necinuentuscft dolusin oreeius,qui pcccatanoftra ipfc pertunbsp;lit «n corpore fuo fuper lignum,vt peccatis mortui, iuftitiæ vxuamus,cuius liuore fanatinbsp;eftis.Secundoportit modü,quia exaltâdus.Iohanux. Ego fi exaltatus fuero à terra,om-nia traham ad meipfum.per fidem ôc diletftionem. loh.g.Cum exalcaueritis fiilium ho-minis,tunc cognofeetis quia ego fum.Fortiflïmum em charitatis viculum,pafiîo redem-ptoris.Ofce.i/.lnfuniculis Adam traham cos,in vinculischariratis. Hiere.ji.ln charitanbsp;te perpétua dilexi te,ideo attraxi te miferans.Hoc collyrio oculi cordis liniti,Iumine fi-*nbsp;dciinuminantur.Apoc.5»Dicis,quia diues fumamp;iocupletatus,amp; nullius egeo:amp; nefeisnbsp;quiatuesmiferv^mifcrabilis,SCpaupcr,ÔC carcuSjSCnudus^Suadco tibi emere âme auriînbsp;ignitum,vt locupks fias,ôlt; veftimentis albis induaris, vt nô appareat confufîo nuditatisnbsp;tuæ,5^ collyrio inunge oculos tuos vt videas.Hinc x.Co.4.Quod fi opertücft euâgeliânbsp;noftrum,inhis qui pcreunt,opcrtu eft^inquibus deushuius feculi excæcauit mentesin-fidelium,vt nôfulgeat eisilluminatioeuangelii gloriæChriftiJdco i.Cor.bNos autenanbsp;prædicamus Chriftu crudfixumjudarisquidem fcandalum,gcntibus aût finttitiam,ip-fis autem vocatis ludæis atqj Græcis,Chriftu dei virtutem atqj dei fapientiam. Tertionbsp;frudum duplicemîalteçt quidem cp non perit,Vt omnis,inquit Roma jo.Non eft diftitinbsp;dio ludæi ôC Græci,nam idem dominus omnium,diues in omnes qui inuocant ilfâ,vcnbsp;qui hue perfidem fuftulerintoculos,à lœtifero pcccati veneno Iiberentur,amp; non pereant peccato obnoxij quod mortem adferat æternam.t«loh.5.In hoc apparuitfilius def,nbsp;vt difibluat opera diaboli.Pfal ji4.Eripuit anima meâ de morte(cutpae amp;gehennae)ocisnbsp;losmeos â lachrymis,pedes meos àlapfu culpæ.Serpéntcs, dæmoniatiacula ignitaadnbsp;mortificandû, idus SC percufiîones eo9x,peccata:mors fubfequens,mors fecunda,quantnbsp;fuppliciûcomitatur æternû^V ndc Dcut,8.dicitur qj crat ferpens ftatu adurcns.Ephc«^»nbsp;lnoniibusfumentesfcutûfidei,inquopofiîtis omnia tela ignea nequiffimi extinguerc»nbsp;Si erh ludæi videntesæneiferpentis imaginem,mortem eiTugerunt,multomagis nos adnbsp;crucifixumrefpicientesôC credentcs,morté animæ cffugiemus.Ezech.j.Omnem fopetnbsp;que videris tau,non occidatis.Altcrô,q} vitâ habet,atlt;^ vitam æternâ.Roma.ô. Grattanbsp;dei vita æterna.Eft empêtra virga crucis pcrcuffa,vndc maximæ effluunt gratiaçt vn-dæ.i.Coçt.io,Bibcbant omnes de fpiritali confequente eospetra.petra afiteratChrus.nbsp;lohâ.7.Si quis fitit, veniat ad me Si bibat.Qpi credit in me,ficut dicit fcriptura,fluminanbsp;de ventre eius fluent aquæ viuæ.Hoc aût dixit de fpiritu,quê accepturi erant credêtcs ninbsp;eum.Vetus lex promittebat eos qui in ilia deo placebât, implendos longitudine dieçz SCnbsp;bonis temporalibus.Efa.i.Si voluetitis Sc audieritis me,bona terræ comedctis.Euange-lium veroæternâlargitur vitâôlt;indiffolubiIcj.Coi^,iç»EuangeIiûin quoftatis,per qdnbsp;Crux pernbsp;nbsp;nbsp;faluamini.V nde crux præfigurata fuit per lignû vitæ quod eratin medio paradifi,Gc

quæ feu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irgam Mofi,qua eleuata,mare rubrû diuifum cft,SC filij Ifrael ficco tranfierSt ve

pfignata, ftigio,Exo.i4.Sic merito paflionis Chrifti aquæ virtutem accipiunt,vt tranfeuntes pce cam,inrerramperueniantpromiflîonis æternam.Roma.é.i.Coçt.io* Item per lignumnbsp;Mofi oftenfum,quodcü mififfet in amariflimas aquas in Marath,in dulcedinem verfaenbsp;funtjExo.iç.Hinc Apoftolus Heb.ix.Deponêtes omne pondus êC circunftans nos ƒ eccanbsp;turn,per patientiam curramus adpropofitû nobis certamen,afpicientes in autore fideinbsp;Si cof^ummatorem Iefum,qui propofito fibi gaudio,fuftinuit crucé,côfufionc côtemptanbsp;atq? in dextera fedis dei fedet.ldeoGala.â.Mihi abfit gloriari nifi in cruce dfii noftri lenbsp;fuChrifti;pcr quêmihimundus crucifixus cftjôC ego mundo.Hinc dominus Hierem«9.

Non

9

-ocr page 447-

ARTICVtVS V, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXII,

Non glorictur fdpiens in fapientia fua,amp; no glorietur fortis in fortifadine fua,Sc nó glo rietur diucs in diuitqs fuisïfcd in hoe glorietur qui gloriatur, fcirc ÔC nolTe metquia^egonbsp;film dominus,qui fado mifcricordiam óc iudidu amp;iuftitiäinterra.uCor,z,Non em lu-dicaui mefcirc aliquid inter vos,niiï lefum Chriftfi SC hunc crudßxum« -

Sic em deus dilcxit mundUjVt filium fuû vnigenitü daret,vt omnis qui lohan,} credit in eu,non pereat.fedhabeat vitam æternâ.Non eni mifit deus filiutnnbsp;(uum ia mundü,vt iudicet mundü,fed vt faluetur mundus per ipfum.

Oftendit caufani noftræ falutis non ex mentis,fed ex mera nobis ddbonitate obti-* gilTedC dilcdionc.Quis em crediturus erat tantä dei bonitaté erga mundu rebcllem,ö£nbsp;totflagittis obnoxium,vtnófolum non vidfccretur admiirafcelera,fcdfilmmetiam vniquot;nbsp;cum de cacits dcmiiteret in terras, atqj in mortem probrofiffimitradcretjVtquifquis honbsp;minum in hunccredcrct,non periret,fed per fidë euangelicam vitä confequereturætet'-namt’V’erecömendatdeus charitatemluaminnobistquoniam fi,cum adhuc peccato-rrtcfiemus,fccundfi tempus Chriftus pro nobis mortuus elt,multo igitur raagis nuncnbsp;iaftificatiinfanguineipfius,falui erimusab ira peripfum,Roma.f,Videamp; obftupefeenbsp;diligcntiscminenriam,quia deus infuperabilispotentiæ,imperfcrutabilis fapientiæjin-aeftimabilisclementi3e,Pfalj5-.Dixi domino,deusmeus cstu,quoni3m bonoçemeorumnbsp;non egcs.Tit.j.Apparuit benignitasamp; humanitasfaluatorisnoftri dei,nod ex operibusnbsp;ittftitiae qux fecimus nos,fed fecundufuam mifericorniam faluos nosfedt»DiIclt;äi indi^nbsp;gentiam,quiamundum.Pfal.i5»Dominusdecaeloprofpexitfupcrfihos hominum,vtvînbsp;deat fi eft intelligens aut requirens deü.Omnes declinauerunt, fimul inutiles fadi funt,nbsp;noneftquifadat bonum,noneft vfq; ad vnum.Roma.5» Omnesenim peccauerunt,öCnbsp;*S*ntgloria deijdeo Luc.i9»Venitfiliushominis quærcreôC faluurn facere quod pericnbsp;rauDilcdionisexcellentiam,quiapater omnium conditor 8C. opifex,fuum coæqualemnbsp;confubftantialem ac coarternum(SChoc vnicum)mifitfilium,Efa.9.FiliHs datus eft nonbsp;bis.Roma.S.Qui proprio filio fuo non pcperdt,fedpro nobis omnibus tradidit ilium,nbsp;quomodononetiam cumillo omnia nobis donabitî’Namcüefletfilius vita,ôC de femonbsp;ri non poffetjfedt eum mortalem,amp;Ct5tctpto peccato)nobisper omnia fimikm, vt eumnbsp;nonfolum daret,fed daretadmortempronobis,quieramusdignimorteîS^mortcqut-dera nunquamreparabili ad vitam,nifi hi quos gratia exceperattat ille quantum crat exnbsp;fc,foluserat vitadignus.Ecce quadruplexcaufadiligendideum»Prima,quia infe natu*- Quadru^nbsp;raliter bonus,imofummum bonû.Marc.io.Nemo bonus nifi folus deus.Pfal.jî» Gufta- plcxdilig?nbsp;te 3c videtc quoniam fuauis eft dominus,Pfal.j44» Suauis dominus vniuerfis, ôc miferz' di dei cau^nbsp;tioncseiusfuper omnia opera eius.Memoriam abundantiæ fuauiratis tuæ erudabunt, fa»nbsp;iSccûda,quia prior nos dilexit,i.Iohan,4.Inhoc eft charitas dei,non|quafi nos dilexeri-«nus deum,fed quoniam i p fe prior dilexit nos,amp; mifit filium fuum vnigenitum propicianbsp;tionem pro peccatis noftris.Nos ergo diligainus deum,quoniam ipfeprior dilexit nos.nbsp;Bernard,Lcx eft Humana, dilige rae,amp; diligam tc,lex diuina,diljgc me,qm dilexi te,Ternbsp;tia,quia multa bona contulit.Naturæ.Gene,i.Fadamus hominé ad imaginé ôc fimilitu-dinem noftram,amp; præfit pifdbus maris amp; volatilibuscæliôC bcftiis,vniuerfæ(ç terræ,nbsp;omnii^reptili quodmoueturinterra,Item gratiæ.x.Pct.i.Per quem maximaSc predonbsp;fa nobis promiua donauit,vt per hoc effidamini diuinae confortes naturæ,fugientes dusnbsp;qas in mundo eft,concupifcentiaecorruptionem,Roma,8.Nam quospræfduit ôCprænbsp;deftinauitconformes fieri imaginisfilq fiii,vtfitipfe primogenitus^in raultisfratribus,nbsp;Hinc admjjnct Apoftolus uCor.iç.lgiturficutportauimusimaginé terreni ,portemusnbsp;êCimaginecæleftis.Quarta,quiamaiorapromifit.i.Cor.x,Oculus non vidit,nec aurisnbsp;audiuit,nrc m cor hominis afeendit quae præparauit deus ijs qui diligunt illummobis aunbsp;lem reuelauitp^ljpiritnm fuu.ChryfoftomustMultâindicat amoris intentionem,quia^nbsp;«mltû medium o^nfinitum cratinterdeumSf mundßtqui immortalis, qui fine princi*nbsp;pio,qui magnitudinc infinita, eos qui de terra,qui de dnerc,cos qui pleni erant peccatisnbsp;lt;os qui indcuoti erant,dilexit,8c ita,vt filium fuß daret,non fcruum,nô angelum,fed vninbsp;Cum.Qpis vnquam circa filium tantfiftudium demonftrauit,quâtumdeus erga feruos*nbsp;Nam nec vnigenitopepercitpropter nos,nos autem pecunfispardmus aduerfum nos,nbsp;Ipfe filium dedft pro nobis,nos ncog argentß pro nobis,neq; pro eo.Veftes in area dcquot;nbsp;ÏonimusîâC qui hæc amp; alia dedit,circumquaq) nudus vadit,amp; propter nos haec fuftinct.

aco.ç»Agite nunc diuices,plorate vlulantesinmiferfis veftris quae aduenient vobis.Di Uitiae veftrae purtrefadæ funt,amp;: veftimenta veftra à tineis comefta funttaurum ôC argenbsp;tum veftrumaeruginauit,ôC aerugo eorum in teftimonium vobis erit, ÔC mäducabit car-NN z nesve

-ocr page 448-

PARS SEC VNOÄ.

ues veft f as filt;ut ignis.BcrnardustO duriamp; indurati filij Adaffl,quos nS rmonit tantramp;lt; nignttasjtanta flamma,t3m ingens ardor amons,tani^ vehemens amator, qui pro vi*nbsp;libus farcinulis tam preciofas mcrccs dedit.i.Petj.No cm corruptibilibus auro vcl argenbsp;to redepti eftisdc vana vfa conuerfatione paternae tradiuonis, fed preciofo fanguinenbsp;quafi agniimmaculanô^ incontaminati Chrifti,i.Corint.6.Emptieftisprcciomagno,nbsp;glonficate 8C portate deutnin corpore vcftro»Vnde PfaLioi.Benedic anima mea dominbsp;nOjôC noli obliuifci omnes rctriburiones eiils.Qui propiciatur omnibus iniquitatibuinbsp;tuis,quilan3tomnesinfirmiraccstuas,quircdcmitdeinierituyitam tna,qui coronat tcnbsp;in mifericordia ôC miferationibusqui replet in bonis defiderium tuum.renouabitur vtnbsp;aquilae luuentus tua.Ecce q lucide cotius incarnationis beneßeiuamp; frudü defcribit.NSnbsp;beneßeia qutbusindignosnos reddimus,retribuittpeccata relaxauit,aîæ vires per grantnbsp;reftituit,a morte liberauit,gloriam animae contulic,amp; omnia vota per corporis immorlt;nbsp;talemâolam compIebit.V ere dicerepoirumusilludPfalmo.itr^Quid retribuamdomi-*nbsp;nopro omnibus quar retribuit mihij'Vt ergo facilior effet falus mundi promptiorig,fidenbsp;£lti fui voluit vniuerfummundum faluatum irtGala.r^-ln Chrifto lefu ncqj circuncifionbsp;aliquid valet,neq;pracputium,fedßdes quae per diledionem operatur.AIioqui laco.z*nbsp;Fides fine operibusmortua éinfemetipfajoh,(o. Ego veni vtvitamhabeant,amp; abunnbsp;dantius habeant.Non cm venit vt iudicet mundum pro fuis fceleribus,fed vt fua mortenbsp;mundo per fidem conférât falutem gratuitamiôf ne quis fponte perienSjhabcret quodnbsp;Mimdus praetexat fuae malitiæ,facilis aditus ett omnibus ad falutem» Accipitur mundus nonnun-quidfeu q quam propcccatisSf eis adhærentibus.i.iohan.z.Omnequodcftin mundo,concupif*nbsp;ftgoet. ccntiacarniseft,amp;:concupifcentiaoculorum,SCfupcrbiavitæ,quæ non ex patre,fed cxnbsp;mundo eft.i, lohan.ç.Et totus mundus in maligno pofitus cft.Hic deum non cognouitfnbsp;lohanu.NecpoteftfpiritumfandumrecipereJohan.i^.AliquandOjproprædeftina''nbsp;tis.t.Cor.ç.Quoniam deus eratinChriffo,mundum rcconcilians fibi, non reputansilUnbsp;delida ipforu.Hinc Abraam baeres mundi dicitur,R oma.4»Aliquoties indifferêter pronbsp;bonisamp;malis,ficut Seinccclefiapifcesboniamp;mali funtin ßne vfq;,Matth.i}.Siccapi*nbsp;turhic,Primus ergo aduentus,manfuctus amp; lenis,non propter indicium fadus eft,niônbsp;per accidens,indicans eos qui non credunt,qui iam iudicati funt, Nam vult omnes ho-»nbsp;mines faluosfieri,Sc ad agnitionem veritatis vcnirc,i,Timo.x.Pro omnibus empafftMnbsp;eff,quantum ad fufficientiamu Johan.t.lpfe eft propiciatio pro peccatis nofirisiSC nonbsp;oaffunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftristantu,fedctiampro totiusmundi.fed pro foliseledis,quanta ad efficaciam»

“ ** nbsp;nbsp;I 0han.17.N0n pro mundo rogo,fed pro his quos dedifti mihi. Secundus veto aduen-»

tus eritjVt omnesiudicet in iuftitia Sc vcritate,reddens vnicuiq; fecundfi opera fua,Mar thæj6.De primo hic aduentu agit,lohan.ii.Non veni vt iudicem mundu,fed vt faluifinbsp;eemmundû.ï.Timo.i.FidclisfermoSComni acceptioncdignus,quiaChriftus Icfusvenbsp;nitinhunc mundnpeccatores faluosfacere.Mat.ÿ.Non eft valétibus opus medico,fclt;inbsp;malehabëtibus. Auguft.Quantn in medico eft,fanarc venit aegrotûîipfe fe interimit,quinbsp;feepta medici obferuarenó vuIt.Qua reem diduseft faluator mundi,nili vtfaluct munbsp;dum.nó vt iudicetmundûî' Salua« no visab ipfoî'ex teipfo iudicaberis.

« Qui credit in eû,non iudicaturiqui aut non credit,iam iudicatus eft,quia non credit in nomine vnigeniti filrj dei.Hoceft aut iudiciu,quia lux venit innbsp;mundum,S^dilexerunt homines magis renebras qlucem*

Qui fide per charitatem opérante adhæferit,nô iudicatur códemnationrsiudic(o,qa fides caufam iudieij remouct peccatfl. Ad.iç.Fide purificans corda eoçt.Iohan.y. Ame»nbsp;amen dico vobis,quia qui verbü mcû audit, SC crédit ci qui mifit mc,habet vitam aeter-namiSc in indicium no venit,fed tranfiet à morte in vitam.Sed nunqutd fi immundamnbsp;egerit vitam, non indicator^Maxime quidemmo enim verc fideles funt ciufmod»,vtnbsp;Paulus elicit Tit.i .Confitentur fe noffe deum,fadis autê ncgant.Porro quifquis no cre*nbsp;dit,nihil opus habet vt àquoquam iudicetur,quü ipfe palam códemnet fcipfum,SCaeter*nbsp;næ poenæ reddat obnoxium,hoc àfc repellcns.per quod licebat affequi vitam aeternam,nbsp;ïpfa enim incredulitas,condemnatio cft,nam effe extra Iucem,per fc maximum fuppli»»nbsp;cium eft.Tob.s.Qualc gaudiummihi eritquiin tencbrisfedeo,ôC lumen cæli nô video*nbsp;Deinde quâuis gehennæ needum fit traditus, congregauit tarnen futuri fupplicij occa-fiones.Sicuthomicidatametfifententiaiudicisnô condemnetur,natura tarnen rei con-demnatus cfttSC Adam die qua comedit de Iigno,mortuus efttquauis viueret,fentent»anbsp;tarnen ÔC natura rei mortuus fuit.Gene.i.De ligno feientiæ boniSCmalinc cômedas.nbsp;in quacunqi enim die comederisex eo^morte moricris.AuguftinusîNondum venit indicium.

-ocr page 449-

A R T I cv L V s V, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXIII,

3icïmn,Sf iam bäum eft iudiciS.Noutt dfis g funt eius,i.Tim.z. Nouit qui permaneäc ad coronam. t»Timoih.i.Namô£ quiccrtatin agone,nó' coronatur nifi legitime cer-taucrit.Matth,t4.Qui pcrfcucrauerit vfqj in finem,hic faluus eric.Nouit qui remaneätnbsp;ad flammam,nouitinareafua triticum,nouitôCpaIeam,Matth.î. Triticum congrcga-bit in horreum fuum,paleas veto comburet igni inextinguibili. Nouit fegetem, nouitnbsp;zizania.Matth.ij.In temporemeiîts dicam meflbribustcolligiteprimum zizania QC ai'nbsp;ligate ca in fafciculos ad comburendum,triticum autcm congregate in horreum meu*nbsp;Quis enim non inteliigit,meritoillumdlt;fuapte culpa perire,qui nolens ac feiens amplenbsp;diturid per quod perit,amp; auerfatur id per quod faIuspotcratreftitui:'Alt;3’o.4.Noneftnbsp;inalioaliquofalus.nec em aliud nomen eft fub cælo datum hominibus,in quo oporteatnbsp;nos faluos fieri.Matth,I,Vocabis nomen eiuslefum,ipfe enim faluum facictpopulumnbsp;àpeccatiseorum.Ad.io.Huic omes prophets teftimoniumpcrhibcnt,remiflionépec-catorum accipere per nomen eius,omnes qui credunt in ilium, Abacuc fecundot Eccenbsp;qui incredulus eft,nonerit refta anima eius in femecipfo.iuftus autcm fide fua viuet. Sinbsp;petit sgrotus,qui medicum celat morbum nc fanetur.nonne ipfe de fe pronficiat quodnbsp;fuo vitio perit^’Filius enim dei,iux eft mundi.l ohan.S.Ego fum lux mundi.qui venit innbsp;»nudum per incarnationis myfterium.Iohan.ifi.Exiui àpatre,5t veni in mundu, Namnbsp;fccundum diuinitatem in mundo erat,ôC mudus per ipfum fadus eft,5C mfidus eu nonnbsp;cognouit,lohan,i.Quemadmodumenim lux corporalis fc habet adoculû corporale,nbsp;fie Chriftus ad animam.Fugat tenebras culpæ,error enim ôc peccata tenebræ funt ani-niQrum.Efa.49.Dedi te in lucem gcntiô,vt aperires oculos cæcoruni.Matth.4. Popu-lus qui ambulabat in tenebris,vidit lucem magnarntfedentibus in regionç vmbræ motnbsp;tis,luxorta efteis.i.Iohan.i.Tcnebrætranfierût,amp; verum lumen iam lucet. Illuminâtnbsp;lumine gratis. lohan.i.Erat lux vera quæ illuminât omné hominc venientéin hue mu-dum.Pial.4,Signatum eft fuper nos lumen vultus tui dfie,dcdifti lætitià in corde meo.nbsp;Lstificat affectum anims.Ecccs.ti.Dulce lumen,ôC deledabile eft videre foie. Demó-ftratviamvitæ.Pf3!.88.Domine,inlumine vultus tui ambulabunt,amp;in nomine tuoexnbsp;nUabunt tota die,âCin iuftitia tua exaltabunf.Efa.6o. Ambulabunt genres in lumine tuo,nbsp;reges in fplendore ortus tui.Iohan.S.Qui fequiturme,non ambulatin tenebris,fcdhanbsp;bebit lumen vitæ.Non aût folum in hocpeccauerunt,qgt; non quæfieruntlucemffed hocnbsp;peflïmum efx,qgt; lux ad illos venit,Se illam non fufeeperunt, fed magis tenebras,hoc eft,nbsp;peccata dilcxerunt.Peccata tenebræ dicuntur,quia rationem obnubilant.Iob.58.Aufegt;-tetur ab impijslux fua.Ad tenebrasperducunt.i.Iohan.x,Qui oditfratremfuum,integt;nbsp;nebriseft.SCintenebrisambulat.amp;ncfcit quôvadat, quia tenebræ obcæcauerunt ocu--los eius.Matth.tf.Seruum inutile proiieite in tenebras exteriores.Hincadmonet Apo-fto!usRoma.!5.Abiiciamus opera tencbrarum,amp;induamur armalucisjfic vt in die honbsp;nefte ambulemus.

Etant em mala eoR2 opera.Omnis enim qui male agit,oditlücem:2lt; no ve j nit ad lucem,vtnon arguanturoperaeius.Quiautfacit veritatem, venit adnbsp;lucem,vt manifeftentur opera eius,quia in deo funt fadta.

Quia euangelium non folum reda dogmata,fed ôC honeftâ vitam cxigic,ipfi autem volunt lutopeccati inuolui,idconolunt impii adlucem euangelicam venire,5c feipfipernbsp;fidemfubdere.Prouer.il. Via ftulti redain oculis eiustqui aûtlâpiens eft,audir confilia,nbsp;DionyfiusîNemo refpiciens ad malum,operatur illud.non cm inquantum malum eft,nbsp;appétit illud,fed fubratione alicuius boni apparentis,vtpotc deledabilis vel vtilis.Chrynbsp;foftomusîPropterea torqucbuntur,quoniam tenebras dimittere ÔCluci occurrereno-luerunt.Namfi veniffetiudicans,8c noxas cxpetcnsfadoçtjdicere poflent ob hoc fe re*nbsp;filiuiffeînuiKnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ycnit à tenebris eriperc,quis ergo miferebitur eius qui non vult ad

lucemaccedereî’Quifibi mali confciifunt,oderuntlucem euangelicæ vcritatis,per quai produntur ea quæ turpia funt vt emendcntur.Necp cm fanari poteft qui morbum amatnbsp;luum.fibi oportet dffpliceatpeccator,vt deoplaceat.x.Timo.5.Omnis feriptura diuininbsp;tus infpirata,vtilis eft ad docendu,ad arguendum,ad corripiendum, ad erudiendû in innbsp;ftitia.vt perfedus fit homo dei,ad omne opus bonû inftruCTus.Naturaliter autê eft pec-*nbsp;catum crubefcibile,quia ex peccato orta erubcfcétia.Gene.i. Erat vterqj nudus,Adamnbsp;fcilicet SC vxor eius.ôC no eruhefcebant,(ante pcccatum,fed poft)Vnde Gcne.s.Vocemnbsp;tuam doniine(ait Adam)auaiui,ôC uniui,Sf abfcondi me eo cjj nudus elTem* Sed funt q**nbsp;bus frons meretndsfada é,nolunt erubefcerejHiere^^Qui peccatumfufi vtSodoma p-dicant,Efa.5«Qui laeiantur cummalefecerint exultant in rebus pcffimis,Prouerb.x.

NN 5 Nam

-ocr page 450-

PARS SEGVNDA

Nam talcm tn pcccatis habent complacentiatn 8c dekftationemgt; q? nolunc de ipfis ar* §ui,nec arguenci acquiefccrc,An:ios.S’»OdiohabHerunt arguentem in porta,amp; loquennbsp;tern perfeitc abominati funt,Ecces.8gt;£tenim quia nonprofertur cito contra malos fennbsp;tentia,filii hominû abfqj vllo timoré perpétrant mala.Alq funt hypocritæ, Humana vi-*nbsp;tantes vitupcria,non diuina formidantes iudicia.1 ob.js.SimuIatores amp; callidi prouocacnbsp;tram dei.Ephe ƒ «Qyæ in occultofîunt ab ipfis,turpe eft 8c dicere.y aide ergo pcriculo--fum eft non venire adlucem.lohan.it.Qyi ambulat in tenebris, nefeit quo vadauNamnbsp;vadit nefeiens in profundum inferni quali lapis.Pr0uer.i4.Eft via quae videtur homininbsp;reifta,8C nouiffîma eius ducunt ad mortem.Prou.4.Via impioçi tenebrofa. nefeiunt vbinbsp;corruunt. Sed odire lucê,periculofiflimü:quia no venire, eft fe nôpræparare gratiæjfednbsp;odire,eftgratiæ renitiamp;cótradicere.lob.i4.Ipfifueruntrebejleslumini,nefcierut viasnbsp;eius, nee reuerfi funt p femitas eius.Ghry fof.Qui maloru fibi cofeius eftjiudjcê fugere fonbsp;letxignofcëti veto,qui deliquerflt, occurrerc folet.Huic ergo occurrerc deces erat,q peCnbsp;cata venit dimitteretquare non dixit,qui male egit,fed q agit,qui femper vult voluptarinbsp;inmalo.Porro qui facit veritatem,ô^ afpiratSi contenditad vitam quæ dcoplaceat,isnbsp;ad euangelicam venit lucem,quo magis in bono proficiat,SC appareant eius opera fecû-dum denm fada.Qui tails eft,is cum fide redaôc vita quoqj honeftam inftituit,luceti5nbsp;omnibushominibus,5cin illoglorificaiur deus.Matth.y.Sic luceat lux veftra coram honbsp;minibuSjVt videant opera veftra bona,Sd glorificent patrem veftrum qui in cælis eft.Djnbsp;cuntur faccre verit3tera,vit3e,dodrinae,ôC luftitiæ, quia à deo qui eft veritas. Iohan»i4.nbsp;Egofum via,verit3s,amp; vita.loh.iç.Sinemcnihüpoteftisfaccre.Ephe.4.Veritatemaufnbsp;facientes,incharitatecrefcamusininoper omni3 qui eft caput Chriftus.loh.i7.Sermonbsp;tuus veritaseft.Ducunt ad veritatem.Pfat4^*Enûtte lucem tua SC. veritatem tuam,ipfanbsp;me deduxerunt ôC. adduxerunt in montem landu tuumjSC in tabernacula tua.i.Iohan.t.nbsp;Quidiligit fratre fuu,in lumine manet.Auguft,Fratres,quo9tinuenit dfisbona opérainbsp;N uIloçî.Q^omodo ergo quida fecerunt veritatem,amp; venerut ad luce.i.Chriftum^’Sednbsp;dilexerunt,mquit,magis tenebras q Iuce.ibi pofuit vim.Multidilexerutpeccata fua,mulnbsp;ti fua funt confcffi.lnitium aut bonoru operûjConfeflîo eft maloru. Quid ergo eft facerenbsp;ventatem^non te palpes,non tibi blandi3ris,nô dicas,iuftus fum,cû fis iniquus, amp; inci-pis facere veritatem.Venisad lucem,vt manifeftentur opera tua quia in deo funt faÄainbsp;quiaamp;Hoc ipfum qjtibidifplicet peccatûtuû,deus fecit.Non tibi dilpliceretnifi deus tinbsp;bi Iuccrct^amp; veritas eius tibi oftëderet.Sed qui admonitus diligit peccata fua, odit admonbsp;nentë luce ôC fugit ea,vt no arguatur opera eius mala q diligit.V enient fiinaliter ad luce,nbsp;velint nolint,quando dfisilluminabitabfcondita tenebraçt,d£ manifeftabit confilia cotnbsp;dium.ôC tunc laus erit vnicuiqjàdco,i.Cor.4.EIucefcit ex his,qiuftitia res fit audax/e^nbsp;cura,iucunda,vilt;Soriofa.Roma.«5.Vis non timere poteftatë^bonü fac,ôC habebis laudenbsp;cxea.Efa.yo.Iuxta eft quiiuftificat me,quis cótradicet mihi. Ro.8.Si deuspro nobis,qsnbsp;cötra nost'Contra,iniuftitia pufiIj3nimis.Sap.t7.Cum em fit timida nequitia,data eft innbsp;omniü côdemnationë. femper empfumit fæuapturbata côfciëtia.lob.iç.Sonituitcrronbsp;tisfemperinauribusilliusîôCcûpaxfitjillefemper infidias fufpicatur.Prow.xg.Fugitin»nbsp;piusnemineßfcquete.iuftus aötquafiIeoconfidcns,abfq^tcrroK crû.

ÇDc querela baptifmi ChriftiJöhan.j, ARTICVLVS VI.

Oft haec venitIcfus 8^ difcipuli eins in terram ludæam, 8^ illic'mora batur cum cis,8i baptizabat.Erat aut 8^ Johannes baptizans in En^

lohan.

K


¦JL non iuxta Salim,quia aquæ multac étant illic. Et veniebant multi 8^ * baptizabanturtnondûcmmiffus fueràt Johannes in carcere. Faifta eft autcnbsp;quæftio ex difeipulis lohaniscum ludaeis depurificatione, 8C venerSt ad Ionbsp;hannem,8^ dixcruntei:Rabbi,qui erat tecu trans Iordane,cui tu teftimoniunbsp;perhibuifti,eccc bapti2at,8c omnes veniunt ad eum.

Oftendit g gloriofe lohannes deChrifto abfenteteftatus fit,fiKum dei ? cælomiffum in falutem credentiumpronunciando.ladlis em euangelicaeglori« fundamentis in Ganbsp;' lilsea Sc Hicrofolymis^lefus quomagis ac magis propagaretur euâgeliû^profeâus eft in

terram

-ocr page 451-

articvlvs vt


Fo* CCXIIIL


terra I üd$ am, attçillicaliquâdiu cômoratuscû difcipulisfuis, tifdéinitijsexólrdicnsprg dicationemcuangclicam,vnde coeperatlohannes. Prouocabat enim adpanitentiam,nbsp;amp; baptiaabat^Sicutdicit AuguftinusïChriftus primo per feipfum baptiaauit,præfenimnbsp;apfos,nec dubiö quin proprio baptifmate gratiam conference,poftmodum apfis comminbsp;fit,amp; ipfc prædicationi intendebat vnde infra.4.dici(urtQuanquàm lefus non baptisa jnbsp;rct.fed difeipuii eius.Sic amp; Paulus.i.CoçiX N on eniro mifit me Chriftus baptizare,felt;inbsp;cuangelizarc, Ennon non procul à Salim,quodSyns fonatfcatcbras,vnde illicbapti' Salimnbsp;aandis fuppetebat aquæ copiaiNonnulli fe conferebant ad lcfum,amp; à difeipulisilliusba fonte*nbsp;ptizantur*atqi hinc inuidia orra qbufdam difeipulis Iohannis aduerfus Iefum,quod quûnbsp;ipfe nuper baptizatus à lohanne,fe'lt;5 veluti pro difeipulo illius gefliffetjac illius teftimonbsp;nio fuilfet populo cômendaius,nunc repente fefe æquaretilli, imo fe illi antcponeret,c«nbsp;ius difeipuii præfumcrent,quod hadenus folus lohannes feciflet, At^ hic humanus di-*nbsp;fcipulorum affeduslohannis,profecit adglonam Chrifti,6c euidentius etiamteftimoninbsp;üm Iohannis de Chrifto elicuit, ludæus quidâ præfcrebat baptifma difeipulo^ Chrifti*nbsp;baptifmo lohannisîdifcipulivero Iohannis, fui magiftrùquare lohannemadierunt, vtnbsp;fui baptifmi honorem defenderet ? Quem tu darum fecifti, inquiunt, cadem audet quaenbsp;iu:amp; omnes ad ilium currunt,te contemptotôC ita futurum eft, vt per ilium tua autoritasnbsp;minuatur 8C obfcurcturtac tuipfc in caufa cs,quum ilium fie magnificatis.lob.ç.Paruulûnbsp;occidit inuidia.Phir,x,Nihilpcrcontcntioncm,nelt;ppcrinanemgIoriam.CyrillustHicnbsp;ftultus difcipulorumzelus à lohanne damna{,quific difcipuloçtfuoçtprauoafFeâuimcnbsp;deri ftuduit,Yt oftenderet fefe non folum non aegre fette quod Icfu gloria indies crefccinbsp;fuam obfcurarct, vcrfietiam vehementer gaudere fe munus delcgatum explcirc,nunc adnbsp;lt;ffe Chrifti tempus qui longe fublimiora præftaturus elTet.Sic Mofes, lofuc dicentiNu-•ne.ii.Deprophetantibus.Dne prohibe cos refponditxQuid æmularispro mcSfQjuistri*nbsp;buat, vt propheter omis populus,8C det eis dominus fpiritum fuum*

Refpondit lohannes,dixit î Non poteft homo acciperc tjuicquam,nifi * fuerit ei datum de cæloJpfi vos mihi teftimonium perhibetis,quod dixerimnbsp;non fum ego Chriftus,fed miffus fum ante ilium. Qui habet fponfam, fpon*nbsp;fus eft,amicus autem fponfi qui ftat 0^ audit eum,gaudio gaudet propter vonbsp;me autem minui Qui defurfum venit,fuper omnes eft*

Nififuperne datum effct,neutiqu3mcreuiiretcui inuidetis, Siitainduobuspeccatis» nam SC Contrarij eftis diuino confilio,SC attêtatis impoflibilc.AuguftihustChfus dat,honbsp;mo accipit.ex fe nil habet,nifi quod imbcdlle,quod imperfediim, imo perditionem e^iCnbsp;fcinuenit,exdeoautemfortitudinem5Cfalutcm.Ofce.ij,Perditio,tuaIfracl.tantummogt;nbsp;do in me auxilium tuum.x.Coçf.J.Non quod fufficientesfimus cogitate afiquid à nobis,nbsp;tanquàm ex nobis,fed fufficientia noftra ex deo eft,i.Corinth.4.Quid enim habes quodnbsp;non accepiftiç’Quod muneris mihi delegatuttl eft iuxta modum meum,id bona fide pergt;nbsp;egi.Ipfi teftescftis,^d non femel publice profeflusfim me non effeChriftum, quem fiu)nbsp;ti putabant effc,nec in aliud elfe miflum,qüâm yt prjcurrcns,illi venienti viam praeparê.nbsp;famulus illius fum,ille dominus eft.Lucae.j.Exiftimante autem populo, ôf cogitantibu»nbsp;omnibus in cordibusfuis de Iohannc,ncforte ipfe effet Chriftus, refpondit lohannes,nbsp;dicens omnibusxEgoquidem aqua baptizo vos,vcniet autemfortior mcpoftmc,cuiusnbsp;non fum dignus foluerc corrigiam cakeamentotum cius. Ipfe vosbaptizabit in fpiritunbsp;fanólo ÔC igni.Alt;ft.i5.Huius(Dauid)ex feminc deUs fecundum ptomiffionem eduxitIfra!nbsp;eli faluatorem Iefum,prædicante lohanne antefaciem aduentus cius,baptifmUm pceni-tentiae omni populo.Cum impleret autem Curfum fuum,dicebat: Quem me arbitramintnbsp;effe,non fum egojed ecce venir poft me, cuius non fum dignus calceamenta pedum folnbsp;Uere. Quiaemdifci^li Iohannis minus digne fenferuntde Iefu,ideo lohänes magnifianbsp;centiam ipfiusfideliffimeStclariffime pandit*Q^od fiille,inquit,innotefcitmundo,fua(gnbsp;gloria meam obfcurat,gaudco meum reftimonifi verum effexvideo enim fponfum Chri-ftumloquentemfpofae,populo fcilicet,amp;ipfum docentem. Amicusfponfi noninuidecnbsp;fponfo fuam felicitatem,neq} præripit iliifpófamfuam,fed gratulatur ei,cuifauetexani''nbsp;•ncjôi: aft at illi tacitus,magnq'lt;5 animi gaudio audit vocem fponfi,colloquentis efi fponnbsp;fa,ita egOjCui nihil crat optatius,g3udio pcrfundor,intelligës ré bene fuccedere* Spófus Sponful*nbsp;ergo Chriftus, ccclcfia fpofa, cuiusin humanitate|fibi naturamcopulauitpeccatofeclufo«

-ocr page 452-

PARS SECVNDA.

Roman.S.Deus {ilium fuummittens in fimilitudinem carnis pcccati,dlt; pcecïto damns* uit peccatum in carne, vt iuftifîcatio legis impleretur in nobis. Hine omnes animae Chrinbsp;Sponfas ftianae,fponfae cenfentur nomine.i.Corint.ii. Acmulor vos dei acmulationc, Defpondinbsp;Thalamunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;virgincm caftam exhibcre Chrifto.Talamus vbi copula fit,locus baptif-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ niatis,hoceft,ecclefia.Datarrabonemfponfæ, pcccatorum remiffionemfpiritusfandi

communione, Ephefi.j.Inquo credences fignati cftisfpiritupromiflïonisfanlt;fto,qui eft pignus haereditatis noftræ,in redemptionem acquifitionis,in laudem gloriae ipfius, Per-fedioraveroinfuturopræftabit,quando dignosin meliora,ôCpcrfcâioraintroducer.nbsp;Matth.ay.Etquaeparatæ erant,intrauerunt cum eo adnuptias.Apocalypfis,i9.Gaudea-mus;amp;exultcmus,amp; demusgloriam deo,quta venerunt nuptiæ 3gni,SC vxoreiuspræpanbsp;rauit fe.Et datum eft illi,vt coopcriat fe byffino fplendenti ôC candido, Byffinum enim iunbsp;Sponll’pro ftificationesfuntfandorum.Eft hie fponfus nobilifl'imus,quia rexregumSC dominus donbsp;prietaCM. minantium,Apocaf.i9.Pfaf.i8.Ipfetanquàm fponfus procedens de thalamofuo,exulta-uit vtgigas ad currendam viam fuam.A fummo cælo egreflio eius,0C occurfus eius vfqucnbsp;ad fummu eius.1 ohan.5 .Nemo afeendit in cælum,nifi qui defeendit de cxlo,61ius ho ininbsp;nis qui eft in cæ!o.LiberalilTimus,quia feipfum impendit pro fponfa.Ephe.v.Viri,diligi-te vxores veftras, ficut 8c Chriftus dilexit ecclefiam,Sc feipfum tradidit pro ea, vt illamnbsp;fandificaret, mundans earn lauacro aquæ in verbo vitæ, vt exhiberet ipfe fibi gloriofam’nbsp;ecclefiam,non habentem maculam aut rugam, aut aliquid huiufmodi,fed vt fit fanda ôCnbsp;immaculata,Fideliflïmus,nunquàm deferens defertos reuocans.Ephcfio.y.Netp vn-quàm carnem fuam odio habuit,fed nutrit,amp; fouet earn,ficut ôc. Chriftus ecclcfiam, quianbsp;membra fumus corporis eius,de carne eius,amp; de oflibus eius.Propter hoc relinquet homo patrem amp;matrem,ôf adhærebit vxori fuæ,ôC erunt duoin carne vna.Sacrarnentumnbsp;hoc,magnum eft, ego autem dico in Chrifto SCin ecclefia.i.Coçt.fi.Quiadhaeret deo,nbsp;vnusfpiritus eft.Sed,i,Coçi.»,Timeoautcm(ait Apoftolus)ne ficut ferpensfeduxit Euanbsp;aftutia fua,ita corrumpantur fenfus veftri, SC excidant à fimplicitate quæ eft in Chriftonbsp;lefu.Hinc amatoresmundi,laco.4.adultcri appellant. Adulteri,inquit,nefcitis qa ami-citiahuiusmundiinimica eft deiî’Quicuni^enim voluerit amicus eftefeculi huius,inimi-cus dei conftituit.Ofee.9.NoIiIætariIfra€l,noli exultare ficut populi,quia fornicatus esnbsp;à deo tuo,Pfa!mo.7t.Quia ecce qui elongantfc à tc,pcribuntj perdidifti omnes qui focnbsp;nicanf abs te.Eft vltimo pnffimus.Hicre.j, V ulgo dicitunfi dimiferit vir vxorê fuä,SC re*nbsp;cedens ab co duxeritvirum altcrum,nunquid reuertetur ad earn vltraî’Nunquid nópol-luta erit,Sf contaminaca mulier illa^’Tu autem fornicata es cum amatoribus multis: tamenbsp;reuertere ad me,dicit dominus,ôi ego fufeipiam te.Ofee.t.Ecce egofepiam viam tuamnbsp;fpiniSjSe fepiam earn maccria,5lt; femitas fuas non inueniet, SC fequetur amatores fuos,ô£nbsp;non apprehendet eosjSC quacret eos,ôf no inueniet, 8C dicettVadam ad virum meu prionbsp;rem,quia bene mihi erat tunc magis q nunc.Efa.ói.Gaudebit fponfusfuper lppnfani,S£nbsp;gaudebit fuper tc dfis deus tuus. Superius turbae loquens lohannes, quæ Chrifti maiefta-tem non nouit,indignum fe dixit foluere corrigiam calceamentorum, Lucf .j, nunc autcnbsp;difeipulis inuidia taais,ôf lohanncm à Chrifto auertere conîtibus,fe dicit amicum,quonbsp;âCipfosad Chrifti amiciam prouocaret.Oportctigitur ilium qui hadenus longe minornbsp;habitus eft quàm eft,crefcere,«Sf fama SC gloria augerit me autem qui maior habitusfumnbsp;quàm eram,dccet minui,quemadmodum lucifer fuperueniente foie non extinguitur,fednbsp;occultatur.Paulatim declarauit fe deum efle, ôf non repentet Iohannes vero præcurfornbsp;cognitus eft amp;propheta,Matth,ii,Omncs enimhabebant lohannem ficutprophttam.nbsp;AuguftinusîVenitille vt minueretur hominis gloria, amp; augeretur gloria dei,ôfita opoenbsp;ret ilium dare,me autem acciperenllum glohfic3ri,mc connteri. Minuamur hie per hu-militatem,ôlt; deus exaltabitillicper gloria.Ecci.j.Qjuantomagnus es,humilia teinomi-bus,amp; coram deo inuenies gratiamtquoniam magna potentia dei folius,amp; abhumilibusnbsp;honoratur. Qui de carlo venit,humanam affumensnaturam, lohan.itf.Exiui à patrCjôCnbsp;veni in mundum.Baruch.y. Poft hæc in terris vifus eft,SC cum hominibus couerfatus eft,nbsp;perfedione naturæ quo ad diuinitatem,5f excellentia gratig quo ad aflumptam humanilt;-tatcm,omnem cxcellitcreaturam.

’ nbsp;nbsp;Q_U! de terra eft,de terra eft,amp; de terra loquitur : qui de cælo venit, fuper

omnes eft: 8^ quod vidit amp; audiuit, hoc teftatur, amp; teftimonium eius nemo accipit. Quiautemaccepcriteiusteftimonium,fi'gnauic,quiadeusveraxeft.nbsp;Qjiemenim mißt deus,verbadeiloquitur.Nonenim ad menfuram datnbsp;deus fpi-

f

-ocr page 453-

A R TI C V L V S Vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXV^

deus fpîritum.Pater di'Iigi't fifium,5^ ortiniâ dédit l’n manu ei’us.Quf crédit iu filium, habet vitam æternam : qui autem incredulus eil filio, non yidebitnbsp;tam, fed ira dei mânec fuper eum.

Quidenim ahudpoteft homo^quâm humatia loqtiûfpfe vero ait Iohan.)«Qùod fei'* mus !oquiniur,ôC quod vidimus teftamur,amp; teftimimonium noftrum nô accipitis, Quinbsp;cnim vefitatem non attendiint,ipfius teftimonium non recipiunt.Luc£.%Pharifaei autcnbsp;amp; legiiperiti confîliû dei fpreuerunt in femeripfisJohan.i.Sui eum non reccperunt.V cquot;nbsp;re.Omnes quæ fua funt,qu£rHt,non quæ lefu Chfi.Qui aûtChfo crcdit,oftcndit quodnbsp;lt;1 eus veraxeft,exco quod credidit ci à quomifluseft.Verba enini dei locutus ê.Ion.y,nbsp;Mea dodrina non cft mea,fed cius qui mifit me. Qui etgohomini diffidit,parum cfttfcdnbsp;qui non credit illi q filius eft vnicus,facit deum mendacem. lohan.K.Qui fpernit me,ôCnbsp;non accipit verba meagt; habet qui iudicet eum. fermo quem locutus fum, ille iudicabit eunbsp;in nouiflimo die, quia ego ex meipfo non fum locutus, fed qui mifit me patcr,ipfe mihînbsp;mandatum dcdit quid dicam,ôC quid loquar. Qpifquis igitur accipit teftimonium filq, ianbsp;credensfiliOjCerto confirmât deumefie veracem qui loquitur in filio, Eonos docemur,nbsp;non noftra fponte,necp pfoprio motu debcrc fungi euangeli£omuncre,fed aut vocationnbsp;ne à deOjficut lohannes Lucj.j.aut ordinationc coetus ccclefiaftici,quod Matthiae ele-»nbsp;dio,A du.I.Pauli fegregaiio planiftime edoccnt.Adu.ij.Miniftrantibus illis S(, ieiunan*nbsp;tibus, dixit illis fpiritus fandus : Segregate mihi Saulum amp; Barnabam in opus ad quodnbsp;aflumpfi eos. Roma.io.Quomodo prædicabunt nifimittanfç’Hincdominas conquerif,nbsp;Hierem.xî.Nonmittebam prophetas,ÔC ipficurrebanttnon loquebarad cos,ôC ipfi pro*nbsp;phecabant. Si ftetiffentin côfiliomeo,ôlt;notafeciflent Verba mea populo meo,auertifremnbsp;vtiqueeos à via fuamaIa,ôCcogitatiôibusfuispeffimis,Locutuscftdeusperpropheias,nbsp;vnicuiq; pro modulo fuo fpiritum fuum impartqtt fed huic vnico filio fuo nô dédit fpinbsp;ritum ad menfuram,id eft,vnam atqj alteram virtutem,fed ipfum int^rû fubftantialiternbsp;vtconfubft3ntialem,non à quo dperationem recipiat vtprophetæ.Coloflen.fecundotnbsp;Quia inipfoinhabitàt omis plenitudo diuinitatis corporaliter. V nde lohan.i.De plcni*nbsp;Cudine eius ornes nos accepimus.Ephe.4.Vnicuilt;v autem noftrum data eft gratia fecun*nbsp;dum menfuram donationis Chrifti.Legimusfandosorandofpm fandû dediire,Ad.8,nbsp;Sed Chriftus oîbus ex fua amplirudine clargitur.Soli em diuinæ id feruatum eft poteftatinbsp;i.Coçî.u.Diuifioncs gratiaçî funt,idcm autem fpüs,diuidens fingulis,prout vult.Diligitnbsp;enim pater filium,non fimpliciter vt omnia.Sapiap.n,Diligis cm omnia quæ funt,ôi nihilnbsp;odiftieorumquæfccifti.Sedincomprehenfibiliaffedu. Marei,i. Tuesfilius meusdile*nbsp;dus,aitpatcr è cælis.Omniatradidit eiinmanus, non fefpolians fua potentia,fed huicnbsp;eandem quam habet virtutem communicans.Matth.il. Omnia mihi tradita fua â pâtrenbsp;mco.Quia em omnes dccIinaucrunt,ôC omnia per verbum reftaurata funtjdignum eft vtnbsp;agnofeant ipfum verbum.Cor.i.Quia inÿfo complacuitomnemplenittidineminhabi*nbsp;tare ôc p eu recôciliari oîa in ipm, pacifteas p fanguiné crucis cius, fiue quæ i_n terris,finenbsp;quæin cælisfunt.i.Coçi.iç.Sicut in Adam omnes moriunf,itaô^in Chfoocs viuificabfinbsp;tur.Matth.ig.Data cftmihiomnis poteftas in cæloSi: in terra. Dominatur cnim omibu»nbsp;ctiam fi quidam nolint.poftea enim in fecundo aduentu qfi orne genu fledetur ci.PhiKi.nbsp;Perfedum accipiet dominum,quando malitia non vitra habebit virtutem,fed inefficaxnbsp;manens, oftendet naturam boni à principio omnibus inditam omnia continentem»nbsp;Qui credit fide per charitatem operante.Galatas quintotVitam habet nunc in fpc, Ro*nbsp;«nanorum odauoîSpe falui fadi fumus.Romano.ç. Spes autem non confundit.Recufatnbsp;autem, qui non credit filium pofle largiri quæ pollicctur, fimuf^ patrem mendacq infi*nbsp;»nulat,qai per filium vana polIiccatur.Qiii autem diffïdit filio,quoniam ipfe fibi velut ocanbsp;los occludit ne iucem afpiciat,non videbit vitam,quoniam hæclux eft vitahominum,lonbsp;hannis.i.Scd ipfe in pcccatis permanens,manet obnoxius vltioni diuinæ, hoc cft, mortinbsp;»ternæ.Nam quifponte receflît à v(ta,quopado habebit eam^ Coloflefi.j.Cum Chri*nbsp;ftus apparueritviia vcftra,tune vos apparebitis cnmipfo in gloria. Nam perfidem hanbsp;bitatin cordibus noftris.Ephefiorum.j.Ncc folum vita priuatur,fcd amp;ira dei manet fu*nbsp;Per eum,ne mortem credas temporalem,quia perpetuum erit fupplicium.Hebræoçt.io.nbsp;ttorrendum eft incidere in manus dei viucntis.Ecclefiaft.y. Mifericordia ira cito ab ilnbsp;Jo proximantjÄ in pcccatorcs rcfpicitira illius.Pfalmo.SS.Exardcfcct ficut ignis ira tua,nbsp;y nde Pfaf.fi.Domine,ne in furore tuo arguas mc,ncqjin ira tua corripias me.Roma.i,nbsp;Reuelatur enim ira dei de cælo fuper omnem impietatemamp;iuftitiamhominum eorum,nbsp;^ui veritatem dei in iniuftitia deiineni*

De muli«

-ocr page 454-

PARS -SECVNDA,

ÇDe muliere Samaritana,Iohan.4, A R T I C V L V S VII.

lohan. 4 V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognouit lefus, quia audierunt pharifsi, quod Icfus plurct

L \ / difcipulosfadequamIohanncs,0Cbapti2at,quanquamlefusnon ? baptizaretjfed difdpuli cius,reliquit ludæam,amp; abqt iterum in Ganbsp;lilacam. Oportet autem cum tranfire per mediam Samariam.

Cognouit reuelauoacalioçe,male obid audirc nomenfuum,quiagloriamlohanni9gt; quernipfi pharifæi fufpiciebant, fua pdicatione ôi. baptizatione obfufearet, qui fecûdutnnbsp;quod deus omnia nouit.Heb.4,Oranianuda 8C apcrtafuntoculis eius.Tametfi lefusnonbsp;baptizaretjiam turn oftendens prarclarius eiïe munus euangelizandi quàm baptizandi.nbsp;Quauis autem potens effet cohibere inuidentes fibi, etiam fi impetu quodam nunc vrge^nbsp;rentjfeceffit tarnen,ne viderel phantafticum habere corpus,fiquidem faepe per mediumnbsp;/ illorum exiffet,Volebatomnem occalionem calumniâdi ludæis excidere,nc dicere poPnbsp;leruabini# fguj qqod relidis illis concefferit adgentes quas abominabanI*Quando autem abegerucnbsp;micis trail emn,tunc acceflit ad gentestnecg tunc ex propofito,fed obiter, docens nos, vt parcamusnbsp;inimicis, St omnimodo tentemus non cis dare occaiionem fcandaii St inuidiæ. Secundo»nbsp;Disi inueii nginpciamusnostemereStinutiliterin tétationem,fcdfeccd3mus ad tempus donee infsnbsp;nia rcfideat.Tcrtio,vtinfinu3ret quod ingratis quandot^ verbum dei fubtrahendum fir»nbsp;nedcteriorcs reddanf. Mat.v.Nolitefanaum dare canibus,neqjmittatismargarita8venbsp;ftras ante porcos,neforte conculcent caspedibusfuis,St canes conuerfi dirumpantvos.nbsp;Proucr.9,Qui erudit deriforem,ipfeiniuriamfibifacit:6t qarguitimpium,fibimaculamnbsp;generat.Noli arguercderiforcm,nc oderittargue fapientem,8t diIigecte.Quarto,fecun*nbsp;dum Cyrillum, hac in alienigenas tranfitione minari pellêtibus videtur,in alios fe ab cis»nbsp;nifi refipifcant,gratiam tranflaturum.Sic Aft.ij. V obis oportebat primum loqui verbumnbsp;deitfed quoniamrepeUitisillud,St indignos vos iudicatis æternæ vitae,ccce conuertimnrnbsp;adgentes,ficcnim nobispraecepitdeus.(aitPaulus ludæis) Ideo ApocaKî.Tencquodnbsp;habes, vtnemo accipiat coronamtuam, Erat autem illiiter per mediam terram Samalt;nbsp;ritanorum. ~

Venic ergo in ciuitatem Samariac quae dicitur Sichar, iuxta praediu quod M dedit lacob lofeph filio fuo. Erat autem ibi fons Iacobgt; Icfus autem fatigatusnbsp;ex itincre,fedebat fic fupra fontem. bora autem erat quafi fexta. Venit muh'ernbsp;de Samaria haurire aquam. Dicit eiIefus:Da mihi bibere.Difdpuli enim ciusnbsp;abierant in ciuitatem vt cibos emcrent. Dicit ergo ei mulier ilia Samaritana;nbsp;Quoraodo tu ïudæus cum feis,bibere a me pofcis.quac fum mulier Samarita**nbsp;nafNon enim coutuntur ludaei Samaritanis. Refpondit Icfus, 8C dicit ei: Sinbsp;, feires donum dei, amp; quis eft qui dicit tibi, da mihi bibere, tu forfitan pctiffesnbsp;ab cOjôCdediffct tibiaquam viuam. Dicit ei mulier: Domine,nequein quonbsp;haurias habes,St puteus altus eft,vndeergo habes aquam viuamfNunquidlnbsp;tu maior es pâtre noftro lacob,qui dedit nobis puteum,0(: ipfc ex co bibit,nbsp;fill) eius.S^ pecora eiusf Refpondit Icfus, 8^ dixit ci : Omnis qui bibit ex hacnbsp;aqua,fitiet iterum : qui autem biberit ex aqua quam ego dabo ei, non fitict innbsp;aeternum ,fed aqua quam ego dabo ci, fiet in eo fons aqua; falientis in vitamnbsp;acternam.Dicit ad cum mulier: Domine, da mihi hanc aquam, vt non fitiam,nbsp;neque veniam hue haurire.

Quàm obuia diuina fit benignitas omnibus,pie amp; fimpliciter veritatem inquirentibus in hac Samaritana oftendit.Vbiqj occafionem captat,quo humant generisperagat falu*nbsp;tem.Sichar alias Sichern dida.Genc.sj.vbi parte agri lacob.ioo.agnis emit in poffefiiio^nbsp;nem à filqs Emor patrisSichem,quampoftea fiiq ipfius ob ftuprum Dinæ fororis fu£,o€nbsp;cifis habitatoribus,dcfolarani;Gcne.j4.amp;:Iacob in morte,prædiü tllic lofeph inpolfefTiönbsp;néf dedit,Gcne.48.IcfuS igitur c longinquo fefliis itinere,quod pedes confecerat,vtpotenbsp;àfaftu öC rerum abundanüa alicnusnon vtendoiumentis,nobisiam turn præbens exenvnbsp;plum,qua

-ocr page 455-

ARTICVLVS Vir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXVt

plum.quaïcirt öporceai cfle cuangelq praeconem,fedcbat ilIiCjVt fe dabat locüs,nott fupeï fcdc,fed fimpliciter fuper pauimento.Erat quafi fexta,quutn iam fol vcrgens ad meridic^nbsp;æftufuolaboris»nolcftiamconduplicat,atqjhis indicqs lefusdeclarabat fe vcçi hommenbsp;eHe,eifdem affediionibusobnoxium, qmbus obnoxia funtcæieroçt hominum corpora.nbsp;Hilarius: Non poteramusalijsdei verbum cognofcere,nihlocutusamp;perpeirusaliqua,nbsp;vt homo fuiflet.Difcurrebat in paupertate élabore,quaerens oucquæ perierat. Luc.i?»nbsp;Vcnit filius hominis quærerc ôc faluum facere quod perierat. Dominus vt mulieri prarbcnbsp;ret colloquii argumentum,amp; ex hoe quod agebat mulier,venare£ illam ad falutem,potönbsp;poftulabat.AuguftinustOmnium falutem fitiebat,quipro omnibus fanguiné^dit. HaCnbsp;tarnen in re,ciuilitatis ÔC manfuetudinis exemplum exhibuit euangelicis prædicatohbus,nbsp;qui.peccatricis,5inonvniproftitut«,impudic3e,folitudine confuluerit, Efa.4i,Ca!am3nbsp;quaffatum non conteret,amp; linum fumigans non extinguct.Admirans mulier ciuilitatemnbsp;^humitatem lefu,ait:Qui fit vttu ludæuscumfis,qutmadmodû è fermonecultu'cpcó-'nbsp;iicio,pter morem ludxorum,à muliere Samaritanapofcas potum,quumroleatis vos lunbsp;dxi à cómercio Samaritanoçî abhorrere, nefas ducentes,fi quid habeatis confuetudinisnbsp;nobifcum,Erant emduplici nomine ipfis odiofi,quia idolis feruientes, cum hoe dominunbsp;colebant.4.Reg.i7,queminmonteGarifimnoninHierufaIem, adora bant,quemadmo-dum ludaeijSCquia terram ipfoçt occupabant.Erant ludxi fimbrijsdiftindti à cæterianbsp;gentibus,qbus cognofcebant.Numc.if. Præcipcfiliis Ifrael,vt faciant fibi fimbriasp an-gulosquatuor pallioçt.Vnde legimusdc domino Matt. 14 Rogabant cum vt velfimbri-am veftimentieius tangercntîôC quicunqj tetigerunc,falui fadi funt,Icfus autem qui nonnbsp;tam fitiebat aquam illam , tametfi vereiuxtacarnis naturamfitiebat,quâni animaçi falutem,fenfim pellicitmulierculam ad cognitionem euangelicæ gratiæ , refpondensp æni*nbsp;gma,quo magis accenderet in illa difcendi ftudium. Si cognouiffes,inqnit, quàm eximiiînbsp;fit donum quod nunc vobis offerf,quid donet deus,nempe æterna amp; incorrnptibiliatfeinbsp;res autem 8c mc,quod quum deus fimamp;poffim hacctibidare,tu pctiuiflesvtiquc,ôlt;acce-pilfes aquam viuam,p quam humana natura ab ariditatc infoccunditateiç, qua diaboli acnbsp;tibus infeda fuerat,depulfa, ad priftina pulchritudiné ac viriditatem recurrit,magnoflonbsp;rum,hoc eft, virtutum numero 8c charitate erga deum fuauiff;mos frudus produces, V enbsp;re ficognofeeremus doni dei nobilitatemôC noftram infirmitatem,feruidcpctcremus.nbsp;Nam dat fpirituin bonum petentjbus fe,Luc.ii,Gratia fpiritus fandi,aqua diciî, quiapunbsp;rificat.Ezech,56.Effunda fug vos aqua mund3m,amp; mfidabimini ab oïbus inqnamctis vcnbsp;ftris,iSCab idolis veftris mundabo vos,5c dabo vobis cor nouG,5lt; fpiritu meu pona in medio vcftri.Refrigerat, Matth.ii.Venitc ad omnes qui laboratis,amp; onerati cftis,amp; ego re-ficiam vos.Iohan.7,Qui fitit,vcniat ad me ÔCbibat, Pfar,4i. Sitiuit anima mca addeumnbsp;fontemviuum.Tertio,fcecundat,Pfaf,i, Erittanquàmlignum quodplantatum eft fupetnbsp;aquas,quodfrudum fuum dabit in tempore fuo, Hierc.i7t Benedidus vir quiconfiditinnbsp;domino,Sc erit dominus fidutia eius, ÔC crit quafi lignum quod tranfplantai fuper aquas,,nbsp;quod ad humorem mittit radices fuas, ôC non timebit cum vencrit aeftus. Et crit foliumnbsp;cius viridc,Sc in tempore ficcitatis non erit folicitum,nec aliquando definct facerc frudu.nbsp;Hine dicitur aquaviua,quia femper agilem ad bonum facit animam.Pfar.it,Super aquänbsp;refedioniscducauitme,animammeamconuertit. Deduxit me fuper femitas iuftitiae,nbsp;propter nomen fuum,Aqua hæc de petra fluit .lt;.Corinthio]gi.io,Bibebant omnes de fpinbsp;ritali confequente eos pctra,petra autem erat Ghriftus.Numc.io. Cum cleuaffet Mofesnbsp;manum,pcrcutiens bis filicem,cgreflæ funt aquae largilTimae, ita vt populus biberet ÔC innbsp;menta, Vnjle Apocalvp.tt, Quifitit,vcniat:3Cqui vult,accipiat aquam vitae gratis.Sednbsp;heu.Hicrem.x.DuOjinquit dominus,mala fecit populus meusjmc dcreliquerunt fontemnbsp;aquae viuae,0lt; foderunt fibi cifternas diflipatas,qup continerc non valet aquas.Mulier fennbsp;fui carnis adhærens,de materiali aqua intclligens,ait:Tu mihipolliccris aquam hac prç-ftantiorcm. Vndc igi{ fuppcht tibi aquj viuæ copia quam promitti8,quum nee fitulam innbsp;qua nec chorda cum qua haunas,habeasî'Nam lacobcxhoc fonte bibit ob eius bonita-tem,ôcfilii ac pecora propter eius copiam, Beda: ideo lacobpattern nominat,quia fubnbsp;lege viuebat, quarti Regum decimofeptimo.in quamagnæ reputationis fuerunt Abra-am, lfaac,Si Iacob,Vnde domino ludæi dixerunt.Iohannis odtauo: Nunquid tu maiornbsp;espatre noftro Abraam^ Non dedignatur dominus illam paulatim allicere admaio-rcm fui admirationem, oftendens aquam efle fpiritualcm, de qua loquebatur, quæ nonnbsp;rcficcret corpora,fed animas.Simirahs,inquit,lacob,quitalem deditaquam,mul-to magis admirari oportet eum,qui præbet longe meliorem. Quam enim ego do,nbsp;fons fit aquae viua.' falientis invitam aeternam, indies'^magis ac magis multiplicatur.nbsp;Qui ergo

-ocr page 456-

1

PARS SECVNDA.

Qui ergo hanc bib it aquam, fitiet itetum, quia habet caufam temporalem iS^ defîcictemX qui autem earn bibit,quam ego do,nonfîtiet,quia caufam habet indehcientem amp; perpe*nbsp;tuam,fpiritum fanlt;Sum*Facit cnim animam tranfilire temporalia,amp;in æternam pcrtin*nbsp;gere vitam.Eft enim pignus hærcditatis noftræ,Ephe,(,Pfal'.8}.Gratiam SC gloriam da-*nbsp;Si'tis abus dominus.Sitiscapif quandoq^prodefideriore» nonhabitæ.fiererumtemporaliumnbsp;aut St monbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouocat.Ecclefiaftcs.y.Auarus no implebitur pecuniatöi q amat diuitias, fruäumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

dis capiat, non capiet ex eis. Sic diues Luc.u.q cogitans colledis bonis in requie ÔC in delicijs fc age- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

re vitam,audiuittStulte,hac noâe repetunt animam tuam à tetamp;quæ congregalii,cuius erunt.Sic eft omnis qui thefaurizat fibi,amp;:non eft in deum diues. Alio mö pro pleniori ä£nbsp;perfedioriconfecutionereiiamhabitæ.fic qui habentgratiam,pIeniusSc perfediushicnbsp;defiderantjiSf poft confummatam gloriam.Eccî.i4.Qui eduntme,adhuc efurientt 8Cnbsp;bibuntmc,adhuc fitienttöc qui operanf in me,non confundenf.PhiEj.Qui quidem retronbsp;funt obliuifcens,ad ea quæ funt priora,extendensmeipfum,ac deftinatum profequor,a(lnbsp;brabiumfupernæ vocationisdei inChrifto lefu. Tertio, pro amorerei præfentis efi ex-*nbsp;clufionefaftidii .fic findideum defiderant in patria .i.Petri.i. In quemdefiderantan*’nbsp;geli profpicere.Pfaf.ifi.Satiabor cum apparuerit gloria tua. Pfaf. îç. Inebriabunf ab hu-bertate domus tuæ,ôC torrente voluptatis tuæ potabis eos, quoniam apud te eft fons vitae. Qui hac carent, fitient in æternum ficui diues epulo, Lucæ.ifi.Væ vobis qui faturadnbsp;eftis,quia efurietis.Efa.ôs'.Ecce ferui mei comedentôCvosefurietisî ecce ferui meibibét,nbsp;ôC vos fitietisxecceferui meil3etabunf,ô^vos cofundeminijecce feruimei laudabfitpexulnbsp;tatiôe cordis, amp; vosclamabitis p dolore cordis, âÇp côthtioncfpiritusvIulabitis.Mulicrnbsp;needumad fpiritualia mentem eleuans,hanc pctr)taquam,quolabore fubleuaref veniennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

di Qi. hauriendi, Petamus ôC nos non temporalia quæ fitim non extinguunt, fed augent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

fed fpiritualia ôC æterna,quæ talem extinguunt fitim.Phif.j.V eruntamen exiftimo omia detrimentum eflè propter eminentem feientiam Icfu Chrifti domininoftri,propter quenbsp;omnia detrimentum fcci,amp;: arbitror vt ftercora,vt Chriftum Iucrifaciâ.Pfar,}j,Guftatcnbsp;amp;videte quoniam fuauiseft dns,bcatus vir qui fperat in eo.

Dicit ci lefus: Vade,voca virum tuum,amp;vetii hue. Refpondit muIicr.SC dixit:Non habeo viru.Dicit ci lefustBenc dixifti,non habeo virum. Quin*’nbsp;que enim viros habuifti,8ô nunc quem habes, non eft tuus vir, hoc vere di*nbsp;xifti.Dicit ci mulier:Domine,video quia propheta es tu. Patres noftri in mo*nbsp;te hoc adorauerunt, 8^ vos dicitis, quia Hicrofolymis eft locus vbi adorare inbsp;oportet.Dicit ci lefusî Mulier, crede mihi, quia venit hora quando neque in *nbsp;monte hoc,neque in Hicrofolymis adorabitis patrem. Vos adoratis quod ne*nbsp;fcitis,nos adoramus quod feimus, quia falus ex ludæis cft.Sed venit hora,8^ inbsp;nunc eft,quando veri adoratores adorabût patrem in fpiritu amp; veritate. namnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

bC pater tales quærit,qui adorent eum. S piritus eft deus : eos qui adorant cum,in fpiritu veritate oportet adorare. Dicit ei muIiertScio, quia Mefti'asnbsp;venit,qui dicitur Chriftus.Cum ergo venerit, illc nobis nunciabit omnia.Dinbsp;cit ei lefusî Ego fum qui loquor tecum.

Dominus itaqj quafi communicaturus rem tantam,nifi marito præfentc, iubet vt virum fijum accerfat. Quia cnim verba ipfius non fpiritualircrintellexit,proccdit adfigna amp;perprophetiam fuamreuelat virtutem, priores eius viros enumerans,i8c eum qui ignonbsp;rabatur arguens.Nonægrc tulit,ncc aufugit,fed magis admirata eft,SCconfortat3 de donbsp;gmatibus interrogat illum.Huc profecit mulieris fides Si. credulitas. primû,ludæum dS-taxat appellat, mirai noperindetenacemreligionis Iudaicæ,qjpræter aliorum moremnbsp;à Samaritana poftularet potum,mox dominum appellat, nunc prophetici honorem ti-tuli tribuit,q? ex fefe aliorum noflet arcana,moxiç omifib de rebus humilioribus fermonenbsp;cupiens è propheta fublimioraquedam difcerc, proponit quæftionem velut inexpficabinbsp;lem deratione adorandideum,quôdhiclongediuerfum fentirent ludæiSCSamaritani.nbsp;ChryfoftomustPudcat nos Si erubefcamus.quinq; virorum mulier atq}Samaritana,tâ-tam in difeendo adhibet diligentiam,vtneq; diet tcmpore,neqj aliis occupationibus à lenbsp;fil dodrina abducaf .nos vero nihil ad diuinarum rerum cruditionem inquirimus, fed innbsp;omnibus fecure ÔCcodem modo affïcimuramp;obid omnia negligimus.In montibus orarenbsp;ÔCfacrifi-

-ocr page 457-

ARTICVLVS VIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXVIT.

facrificare confueuerant.hinc Abraac didum fucrauGenc.ii.Tolk filium tufi qucm diligis Ifaac vnigcnitû,ôC vadc in tcrram vifionis,atq; ibioffercs eum in holocauftum,funbsp;pervnummontium qué monftrauerotibi.Hinc Samaritaniin ’‘garizim orandum een Garizininbsp;febanc^eo qgt; is locus â Mofe deledus effet vbi patriarchae benedicerent populo fcruantinbsp;præcepta dei,Contra,IudæiinHierufaleiîiîquiaDeut.«x.fpeciaIisobIationûdefignaturnbsp;locus,Ä.j. Reg,9.à domino defignatum cft templum in domum orationis,Hinc dominus Matih,xi.Scriptu eff,domus mea domus orationis vocabitur, Efa.yß.cundis popilnbsp;Jis.Scd vfrorunlt;5errorcmcorrigitdominus,fidemexigcnsmuheris.£fa,7.Nifi crcdidenbsp;r£tis,non intclIigctis.]Vlulier,inquit,credc mihi,fî vere prophetam exiftimas, iam adeffenbsp;tépus quandoamp;Samaritanorûimpurus cultus abolebitur, Sc ludæorum religio carnalisnbsp;tranfferetur in melius,ncçy poft hac adorabitis patrem in hoc monte,qui non folû huiusnbsp;montisdeus cft,fcdtotiu8orbis:neqj Hierofolymis,fcd vbicun^ critpiorumhominGnbsp;congregatiOjibifuturaeftHicrofoIyma.Vos adoratis quod nefcitis,exiftiniâtcs deum,nbsp;non effe deum niiî ludæorû amp; veftrum,ôC takm,vt dæmonum admittat confortium,cuinbsp;folidebentur diuini honores.Efa.^i.Ego dns,hoc cft nomen meûîgloriammeâ altertnbsp;non dabo,amp;laudé meam fculptilibus.4,Rcg,i7.Cum dominum coierét, dqs quoqj fuisnbsp;feruiebantiuxta confuetudinem gentium,de quibus tranflati fuerantSamariam, Colennbsp;tes idola,nefciunt quid colant.Nam.i.Cor.S.Scimus quia nihil eft idolum in mundo,ôCnbsp;qgt; nullus deus nifi vnus.Et idcirco falutis initium à ludæis profeiîîn eft,qui per prophe-tas tenent promiffa venturi Mefliar,qui per legem tenent hgurasvmbras euangelicænbsp;pietatis.Nunc tépus eft vt falfa religio gentium,cédât eu5gelica?jvcritati:amp; carnalis culnbsp;tus cédât fpirituali,ô^ vmbræ legis cedant luci euangclicæ.non cm in î^olis locis mutationbsp;erit,red 8c modus colendi deû alterabitur.Oftendit ergo primo,deû loco non concludi,nbsp;quia deus, Ad,i7.Deus qui fecit mundû ôC omnia quæ in eo funt,hic cæli ôc tertæ eu fienbsp;dfis,non in manufadis têplis habitat, nec manibus humanis colitur indigens aliquo,cunbsp;tpfe dctoïbus vitamamp;infpirationê.Efa.66,Cælum fedesmea,terra aüt fcabellü pedumnbsp;mcoçe.ldeo vbicpinuocaripoteft amp; adorariPfal.iox.In omni loco dominationis eiusnbsp;benedic animamea dfio.Auguft.Forte quprisaliqué locû altum ôi. fandum,intus exhibenbsp;te tcmplüdeo.Intcmplo vis orare deu^in te ora,fedpriusefto templû dei,quiaillcio tênbsp;plo fuo audit orantc,Sccudo,lt;p adorandus_fpiritu,nô rebus corporeis,fed in quadâ fpüsnbsp;SC métis credione SC inflâmatiôe.Ro.g.Nâ quid oremus ficut oportet nefcimus/ed ipfenbsp;fpüs poftulat pro nobis gemitibusinenarrabilibus. Qjji autem feruratur corda,feit quidnbsp;defiderctfpiritus,quiafecundum deum poftulat pro fandis.Non ergo cxcluditoratio-nem vocalem,qui dixitMatth.ó.Quöoratis,dicitctpatcr nofter.Äipfe vocaliteroraffenbsp;legitur lohan,u.i7.SicSC in horto,Matth.i6.0C cruce,Luc.t5.Hinc 1.0094.14.Orabonbsp;fpiritu,orabo amp; mente.Tertio,in vcritate,nó in typo öC vmbra,quia ludaicaçî otferuanbsp;tionumfinis.i.Corin.S’.Epulemur in azymis fynceritatis SC. veritatis.Hadenusem fatisnbsp;vmbrisaefiguris Mofaicac legis datum eft,poft hac vbicunepmenserit perfidem euan-gelicam à vitijs pura,ibi templum crit deo dignu.Ad.ft.Fidepurificanscorda eorum.nbsp;vbicunqj votacæleftia,preces puræ,cogitationes fandæ,ibi vidimæ quibus litatur deo,nbsp;Pfal.i44.Propeeft dominus omnibus inuocantibus eû,omnibus inuocantibuseum innbsp;veritate.Auguft. Patrem in veritate adorat,qui patrem æternû in nomme filij inuocat,nbsp;petendo quæ falutis funt.Iohan,i4,Quodcunqj petieritis patré in nomine mco, hoc fa-ciam.Non adorant in veritate,qui intelledü falfa opinionede deohabent fedudu,velnbsp;affedumperuerfaoperationedeformaturn.Matth.y.Nonomnisqui dicit mihi,domine domine,intrabit in regnum cælorumtfed qui facit voluntatem patrismei qui in cælisnbsp;cft,ipfeintrabitinregnucæloru.Dicendo,vcri3doratores,fignarquofdam falfos.Mat,nbsp;ly.Populus hiclabijsme honorât, coraût corumlongceftàme.Non ergo vno]oco,vtnbsp;Samaritani,fedinomnilocoinfpirituiS^ incorporaliter adorationem offercnt,nelt;p ficut ludæi qui folu Hierufalem,ÔC cum hoc figuralem amp; vmbratilcm futuroçi oftenfiuumnbsp;cultum adducent, fed verum Si. nihil vmbratilehabentem.Hinc claret, dominum cære- Qj-agnbsp;monias omnes non fuftuliffe,fcd Iudaicasôf figurales,qufi ipfe fublatis in cælum oculis rernoniasnbsp;patrem orauerit,Ioh.i7.Sicpofitis in terragenubus,Luc.t2.1 mo procidit in terra in fa- Chfsiuflunbsp;cicmfuâ,Matth.i6.Sic Stephanus pofitis genubus,orauit pro lapidantibus,Ad.7.Neqj i nt ,qua9nbsp;Ipctialem effe locum orationis amp;oblarionisprohibuiffe,quum pofteadixerit Matth,ti. non.nbsp;Scripts eft,domus mea domus orationis cft.Vnde difcipuli poft affumptum Cbriftumnbsp;in cælû,erant Temper in templolaudantesôc benedicentes deu, Luc.14.Sic accepto fpi-ritufando,Petrus ÔC lohannesafcenderuntin templum ad horä orationis nona,Ad.5.nbsp;Sedfingularé quemadmodum templum,Deut.u.amp;.i6.quia vbiq? terrarum templa di-00nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uino

-ocr page 458-

PARS SECVNDA»

«îtio nomîni funt clcdicata»MaIach.i.Non eft mihi voluntas îfl vob’Sjdi’cît Jomittule»* ercituü,amp; munus non fiifcipiam de manu veftra, Ab ortu em folis vfqj ad occafum,raa-gnum cftnomenmeuingentibus,Sein omni loco facrificaturôC offertur nomini «neonbsp;oblatio raunda.Samaritana adplenû non capiens verba Meftiæ,quæftionis decifioné rcnbsp;linquit.lsjinquitjcxplicabit nobis omnia quat de nouo cultu dei dixiftûNouerat inftarcnbsp;tépus,quia quinqj Mofi libros rcceperunt Samaritani,6c ex famaIohannis teftimoniflnbsp;perhibentis,loh.i,Quiaftudiofaerat,manifefte fe ei reuelat.nonfic aütludæis,qui nonnbsp;difeendi caufa,fed calumniandi inquirebant,Expedes,inquît,Mcfliam vcnturum,hunCnbsp;feito veniffejiamcç videsillum.nam ego fum qui loquor tecû.Chryfoft.Si circa princi-pium,hoc muhen dixilTetjVideretur ex vanitatcloqui:nuncaût paulatim inmemoriananbsp;Chnftireducens,nâ primo Iudæû,fecundo prophetâ, tertio Mefiîam agnouit, magisnbsp;opportune rcuelauit.Non emrudibusncqj contentiofis/edillis fe foletdnsreuelareho*nbsp;minibus,qui ad difeendû propenfiores,Si: credendi radices fimplici fermone parturien-les-.ad perfediorem cognitionem illuminati facilius afeendunt.

Et continuo venerSt difeipuli eius,amp; mirabantur quia eu muffere loque* batur.Ncmo tarne dixir,quid quæris,aut quid loqueris eu eafReliquit ergonbsp;5 hydriam fua muIicr,Sô abrjt in ciuitatê,Slt; dicit illis hoîbus: Venice,ôf videtcnbsp;hominê qui dxit mibi oîa quaccunt^ feciNunquid ipfe eft ChriftusÆxierutnbsp;ergo de ciuitate,amp; veniebant ad eum.Interea rogabant eu difeipuli,dicêtes:nbsp;Rabbi,manduca.llle aût dixit eis:Ego cibûhabeo manducarequê vos nefeinbsp;tis.Dicebant ergo difeipuli ad inuicê:Nunquid attulit ci aliquis manduca*nbsp;refDicit eis lefus: Meus cibus eft.vt faciam voluntatê eius qui mifit nie,vtnbsp;perficiamopus eius.Nonnevosdicicis,qgt;adhuc quatuor mêfes funt,ô^ mefnbsp;us venitCBcce dico vobis,Ieuate ocuIosvcftros,S£videtc regiones quia al*nbsp;bæ funtiam ad meffèm.amp; qui mctit.mercedê accipit,8^ congregat frudu innbsp;vitam æternâ,vt 8^ qui feminat, fimul gaudcat,ô^ qui metit. In hoc enim eftnbsp;verbiï verû,quia alius eft qui feminat,8lt;C afius eft qui metit.Ego mifi vos menbsp;terc,quod vos non faboraftistalq Iaborauerunt,8ô vos in tabores eoi?2 intro*nbsp;iftis.Ex ciuicate aut ilia multi crediderunt in cum Samaritanoi?^ propter vernbsp;bum mulieris teftimonium perhibentis,quia dixit mihi omnia quæcunc^ fe*nbsp;ci. Cum venilTentergo ad ilium Samaritani.rogauerunt eu vt ibi manerct.ô^nbsp;manfit ibi duos dies. Et multo plures credideiût in eu propter fermonc eius,nbsp;amp; mulieri dicebant,quia iam nô propter tuâ loquelâ credimus:ipG eniaudi*nbsp;uimus 8^ fcimus,quia hic eft vere faluator mundi.

Confidera,inquit Chryfoftomus, quæfo,hoc in loco difcipulos nil ferentes, netp ä principio dici vllam vidus cura habentestfed quo tempore omhes prandét,cibos emptünbsp;proficifeuntur.Non vt nos,qui cß primû mane cxargimus,ante omnia coquas aduoca-mus,ôc de parandis epulis amp; menfa diligenter verba facimusîinde alqs opera damus,fe-culanadiuinispræponentcsîSCquac fuperflua habenda effent,tanquî neceffaria exequiquot;nbsp;«mr.Ideo omnia præpofterc aguntur,quia fpiritualia quæ necelbria funt,primo curannbsp;datScquibuspcrfediSjhafc alia deinceps attingere oporteret.Côfpicatidifcipulfillû eflnbsp;muliercula Samaritana colloquutu,mirabantur illius tantam humanitatem,amp; q» contranbsp;morcmcumalienigena fermonê mifccret.Scientesyeronon effe ociofuro, noninterrogt;nbsp;gauerunt.Mulier ergorelidia apudputeum hydria,iam emaquæ iîtisexciderat,guftatanbsp;aqua quam promiferat Chriftus,properatin ciuitatc,quo etiam alios adfidê adduceref,nbsp;AuguttinusîMulier audito à Chrifto,ego fum,ôC ipfo recepto in cor,proiecitcupidita-tem,ÔCproperauit annunciare veritatem. ChryfoftomusîSicut apoftoli à Chrifto vo-cati,dimiferuntretia,fic ifta hydriam,amp;: euangeliftarum opusfecittamp;rnontantüvnum,nbsp;fed totam aduocatciuitatem.lta amp;: nos,fi quid bontin concione vcl alias acceperimus,nbsp;proximis communicate ftudeamus. Eccî.iy.Etmandauit illis vnicuiquede proximonbsp;fuo.hPetri.4»Vnufquifq;ficut accepit grattamJn altcrutrum illam adminiftrantes.nbsp;Quoniâ'

-ocr page 459-

A R T I C V L V S VIL Fo. CCXVIir.

Quoniam scctnfä fuit anima cius diuino igne, ad nihil coçt qitae in terra funt rçfpicit, non ad cóf«fionem,non ad ignominiam,fcd ad hoe folum^vt prxdicet Chrifti gloria»nbsp;Non aut dicit;lt;hic eftChriftusaffirmatiue,fednunquid,volens ctiamillos calculumadgt;nbsp;dere,SC facere fermonem crédita faciliorem»NoIite,inquit,fideré verbis mcis»ipfi poti*nbsp;facitcpeticulum,óCme non vanam elfe comperietis.Rogabät interim magna diledio^nbsp;ne difcipuli dominum manducarc.lefusautem vbique captans occafionem homines anbsp;corporajium rerum cura,ad fpiritualium ftudium cuehendi,quemadmodum mulieremnbsp;€x mentione aquæ pellexerat ad cognittonê fui,ita difcipulos adhuc rudes,ex occafionenbsp;cibiprouocat ad ftudium euangclizandi»ChryfoftomusîHominufaluté,cibumfuû dtnbsp;dt,oftendcns quato defiderio noftra auebat falutem,maiori quidem g nos cibu corponbsp;ralem.Prouer.g.Deliciæ meæ elfe cum filijs hominum»Hoc docct difcipulos amp; pafto-reSjVt minoris faciant cibum corporalem,omne(ç defiderium eo tranferant,vt faluentnbsp;homines.Sed Philip.i.Omes quæ fua funt quærüt,nô quæ lefu Chrifti.Ezcch454,Vænbsp;paftoribus qui pafeebant femetipfos.Ideo t»Gor.io.Non quærens quod mihi vtile eft»nbsp;fed quod multis vt faluifiant.Nqn intelligêtibus difcipulis quod dixerat,quo magisin*nbsp;figeret animis eorum,obfcure di(num,apertius dicit.Leui/Tinie mouet ifte cibus corpOnbsp;rum.cft alius cibus qui præcipue mihi curae eft. Glof Voluntas patris eft, vtcredatutnbsp;in cum quernmifit.lohan.^.Hæc eft voluntas eius quimifit me patris, vt omnisqui vl-det filium,ôf credit in eum,habcat vitam æternam.Opus noftra redemptio,quam pernbsp;paffionem confummauit,Iohan.i7.Qpus confumihaui,quod dedifti mihi vt facia. Ontnbsp;nibus ergo dclicijs voluntas dei præponédâ.SC diuitiis,quia vult omnes hoiftincs faluoSnbsp;fieri,3^ ad agnitioncm veritatis venire.i.Timoth.x.Hine Ephe.y. videte itaqj fratreinbsp;quomodocauteambulctis,non quafiinfipicntes,fedvt fapicntes,rcdimétcs tempus, qgt;nbsp;niam dies mali funt.propterea nolitefieri imprudentes,fed intelligentes quæ lit voluntas dei.Nam quifacit voluntatem patris qui in caelis cft,ipfe intrabit in regnum cæloçt,nbsp;Matt.y.Tempus vrget,amp; hominum pronæ mentes ad cuägelicam fidetn,flagitat opcram prædicatoçî.Si vos qui rei corpoçt ftudetis, noftis inftare tépus metendi, poftq ànbsp;femente fada quatuor menfes pteTierint,quâto magis oportet nos non negligere fpiri-tualis noftrae melfistêpus.Qyod fifrudusfpcs,îacilcprouocatmelforéad operam,qtonbsp;magis oportet nos alacres elfe ad hanc melfem patri colligendam,quæ Sf melfori præ-mium amplilfimû in cælis pârabit,6^ deo colligct,non triticû in horrea, fed animasho-minum in vitâ æternâ^Prophetæ ante praedicaucrut,ô^ præmolliuerunt mentes homi-minum,vndc vobifeum gaudét qui homines ad falutem capitis. Cæteçthicfecusacci-ditqin melfe corporali.nam illic iuxta vulgi prouerbiû,ad alium deuenit frûduâ mef-lîs,qad eum qui fementé fecerat.gaudct quidë melfor,fed difcruciatur feminator. Hicnbsp;contra fit.Nam fimul gaudctamp; qu£femcntem fccit,ôlt; qui melfem colligit.neutcr em canbsp;rct frudu fuo.Non aûttotmillia couertilfent in primis,nifipprophetaçî dida difpofitinbsp;fuilfent.Vnde Petrusdido loel.i.triamillia cônucrtitIudaeb^,Ad.i. Non ergo tur*nbsp;bcmini,inquit,quafî ad rem difficilem milïî.nam quod onerofum erat, prophetæ fufcc-perantjvos in prîeparata mittimini. Similitudinibus frequéjer loquitur dns, ïtnn vt fi-gnificantius loqucrcf,amp; magis ob oculosponcret î Mens cm familiarium reçi imaginenbsp;concepta,magis excitatur, tanquâ in pidura rem ipfam ampleditur,tum vt iucûdiornbsp;clfet narratiojôc diutius animo inhæreret.Non em tam facile fententia capitur,neq} itanbsp;trahij auditoçî multitudinem,vt reçt narratio,amp;: maxime quaçt periculum fecimuSjde- (VJeHisnbsp;f|triptio,Eft aût duplex ecclefiae meifis.Alter3,qua per gratiam coHiguntur in ecclefiam: cfefiscnbsp;railitantcm.Matt.9^Videns turbas,mifertus eft cis, qaerant vexati ôc iacétes ficut oues p[ex.nbsp;non habetespaftorê.Tunc dicit difcipulis fuisîMelfisquidérauIta, operarii aût pauci.nbsp;rogatc ergo dnm melfis,vt mitfat operarios in melfem fuji. Huius melïis fata fpûalia ôCnbsp;fpicac intcUedualeSjfunt quiprophetaçtvoce culti,adfidé Chrifti perueniut. Quæ fe-ges albefcit,cumiammaturus,hoceft,promptus,animuseft ad fufcipiendamfidcm -ChriftireIigionem.MeiroriafaIx,apoftoloçteftprædicatio,quæ abidolisgêtes,amp; àlc- 5nbsp;galibusfig^urislndæosabfcindens,in aream,hoc eft,ccclefiâ dei tranfponit, vbi labore ¦nbsp;virtutis c5triti,infulgcnstriticumôf diuino dignumhorreoefficiuntur. Altera,quabonbsp;niàmalis fecernetur. Matr.ij, Meifis confummatio eft feculi.Sicut ergo colligûtur zi*nbsp;xaniaSCigni comburuntur,fic critin confummationc fcculi.Mittetfiliushominis an*nbsp;gclosfuos,Sf colligent de regno eiusomnia fcandala,ôC eosqui faciunt iniquitatem, 8C.nbsp;mittent eosin caminumignis.Ibierit fletus amp;ftridor dentium. Tunc iuftifulgebûtficut fol in regno patris eoçt.Galat.6. Quæ eujni feminauerit homo, hæc amp; metetiquo-hiam qui feminat in carne fua^de carne ôc metet corruptioncm.Proue.it.Qui feminat

O O 1 iniquita

-ocr page 460-

Pars SEdVNÖA înîquicatem,merer mara.Ofce.io.Araftis impietatem,amp; iniquifâteim metfuiftis»Qû2 àiÿnbsp;tem feminat in fpû,de fpfi metet vitam zternam.Ofee. lo.Seminare vobis in iuftitia, âCnbsp;tnetite in oremiiericordiaejnnouare vobis nouak,i.Coj^.9.(^i parce feminar, parcenbsp;amp; metettS^ q feminat in benedidionibus,de benediâionibusÔC mcret,Pfal.ur.Éuntc«nbsp;ibant ôC. flebant mitcétes femina fua,venientes aût venient cum exultatione,portâtes manbsp;nipulos fuos.Procurrit igitur mukitudo Samaricanoçt e ciuitate,vt oculis cernèrent,denbsp;quo tâto affedu pdicauerat mulierculatqui fidem operibus montrâtes, obkcrabant eunbsp;valde,vc apud fe maneret.Et mankt illic biduüdûtaxat,calumniam déclinas, amp; nihilo*nbsp;minus humanitatçoftcndens,amp; baud dubie diuiniora quædâ docês,ôC corda iHoçeiliU''nbsp;ftrans,ob quæ plures crediderût.Erat enitn docens ficut poteftaté habens, non ficutnbsp;fcribæôC pharifaei,Matt.7.0C lohan«7.Nunquamkc locutus eft homoiîcuc hic loqui-’nbsp;tur.Vndemulieri dixeruntxTu parcius deilloprædicarasquàm res habet« nosemiamnbsp;non tuis verbis addudi,credimus hune efle Mcfllamjfed ipfi ex eius fermonibus admi^nbsp;tandis certum habemus quod hic eft vere McfTiasilk ludxis expeâatus,qni falutê ad^nbsp;feret toti mundo«

N Poft duos autem diescxfjt inde,8i abift in Gahlxam.Ipfe enim lefus cc* ftimonium perhibuit,quia propheta in fua patria honorem no habet. Cumnbsp;ergo veniflet in Galila:am,exceperut eum Galilaci cum omnia vidiflentquaenbsp;fecerat Hierofolymis in die feftó;Etenim ipfi vénérant ad diem feftum. Ve*nbsp;nit ergo iterum in Cana Galilaeac, vbi fecerat de aqua vinum.

CynlIusîSoIemus quod tritum eft ÔC quotidianu.ctiam fi magnum kt,paruipenderes fic emeft affedus hominu,vtfamiliaritas contemptum pariat,« pleræc^rcs illisno obnbsp;aliud in precio ltnt,quàm quode longinquo venerint. Practeriit ergopatriam, no quianbsp;inanis eflet gloriæ cupidus, fed quia fcicbat pdicationem fidci frudu ibi facere nópofle»nbsp;vbi prardicator contemnitur.Ergo non parum illis gratia: facit, qui quü negleduri fer*nbsp;monem eius elTent, huiuscontéptusfupplicia eftugerunt,quæ daturos omes kimusquinbsp;prædicationé veritatis paruifaciunt, Vbiqp veto hi celebrantur, qui abiedi habiti opi*nbsp;nionCjVt potiorcs fide.Nam Samaritanos aIienos,Galilæos vt agreftes habebant,q ta*nbsp;men miraculis 8C dqdrina domini permoti fuerût. Miraculum itidem in Cana fadum,nbsp;initio paucis cognitum.poft popular! rumore diuulgatum,nónihil bonæ opinionis co*nbsp;ciltauerat Icfu,fcdtarnen quæ non refponderet ipfius dignitati,Pcrpaucicrcdcbant iUfinbsp;efte Melfiam^pleriqi prophetam elfe fufpicabantur«

CDefiliôi'êgüIi,Iofiafl.4.

ARTICVLVS VIII,

Iohan.4 erat quidam reguîuSjCuius fifius infirmabaturCaphamaum. Hic cum audidèt quia lefus adueniret a ludaca in Galilæam, abrjt ad cumnbsp;Jl—ySCrogabatcu, vtdefcêdcretnbsp;nbsp;nbsp;fanaret filiû eius. Incipiebat ein mori.

Oftendit quàm benigne dfishumanae fideiimbccillitati fubueniêsjtam verboq fado ipfam prouehit,fouet,dCconfirmat.Conccpcrat regulüs ifte cX miraculo,quod in Cananbsp;fadum fuerat,bonam quandam etfi non perfedam de Chhfto opinioné,quare demi*nbsp;nus eum perftringitobparuamfidé«Chryfoftomusî Regulus dtcebatur,ve! q? degenenbsp;re regio,vel quia aliquäptincipatus dignitaté obtinebat,aut quia fic vocatus« Non eAnbsp;tunctêporisrexin Galilaea eratnifiHerodesînccpropri3,fedCæfaris autoritatetqua*nbsp;re hunc phmatum poft Herode in hac parte credible eft habuilTe, nam amp; in Caphar*nbsp;naumqux metropolis eracGalilææ,mofabatur.Huiusfiliusquugrauiterinfirmaretur,nbsp;audito Chrifti aduentu,ad ipfum properabat.jnaior enim erat morbi vis,q vt ad lefuntnbsp;zgrotus deferri potuiflct.Iam em agcre anima coepit,quum abiret regulus.Opportunenbsp;lefum adht in re, quo ad humanu pr«fidium,omnimodcdefperata« Virtusem deillonbsp;exibat,öC fanabat omnes,Luc.6.NamEccî.5O.Non eftcenfus fuper cenfum falutis cornbsp;poris.Melior eft pauper fanus^fortis viribus,q diuesimbeciliisSC flagellatus malitia«nbsp;Hine docemur,in necelTitatibnsad dominum recurrere debere.Ipfeem viræ 8C mortisnbsp;habet poteftatem,deducit ad portas mortis amp; reducit,Sap,i6« Vnde Ezechias lachry*nbsp;misöiprcdbus ly.anno« vitae fuae obtinuit, quanquam eiTetmorti per prophetä com*nbsp;milTio*

-ocr page 461-

ARTICVLVS VITÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXIX.

iniffîoncdomînî adiud«catus,4.Rcg.to.Efa«j8.Ideo admonet Eccus.58.Fili,in infirmitsi tua no defpicias tcipfum,fed ora dominû,6c ipfe curabit te.auerte à delido,ÔC dirige mainbsp;nus,ÔC ab omni dclidomunda cor tuum.Non tarnen fpernenda opera medici.ctemillSnbsp;dominus crcauic.Eccî.sS.Honora medicfipropter necelTitatem.etenim ilium creauit alnbsp;tiflimus. Alti/Timus de terra creauit medicinâ,ôCvirprudensnon abhorrebitillam.Sedlnbsp;funt qui ad phitones öC ariolos recurrunt,quibus contingic quod Ochoziæ, qui mißt adnbsp;Confulendum deum AccaronBeelzebub,ande cafu per cancelJos coenaculi fuiconualefnbsp;ccret.Cui dominus per Heliamdenunciauit,dicenstNunquid non eft deus in Ifrael,vCnbsp;eatisaddeu Accaronî’Quamobremhæc dicit dominus î De ledulo fuperque afcendi-fti,non defcendeSjfed morte morieris,4.Rcgfl.i.Leuit.xo. Anima quæ declinauerit adnbsp;magos amp; ariolos,amp; fornicata cum eis fuerit,ponam faciem meam contra cam,ÖC inter-ficiam earn de medio populi mci.Prima ergo nobis cura de falute animæ habéd,a,ex quanbsp;perpétua falus dependet corporis.Matth.i6.Quid emprodeft homini,fi mundum vni-itcrfumlucretur,animæ verofuædetrimentupatiaturî'aut qua dabithomo commuta*nbsp;ttonempro animafua^Eccî.5*SaIus animæ in fanditate iuftitiæ,amp;C melior eft omni auronbsp;SC argcnto.Pfal.4o.Ego dixi,dne mifercrc mei,fana anima meam quia pcccaui. Hiere.nbsp;i7.Sanamedfie,ôCfanaborîfaluümcfac,6cfaluusero,qmlaus meatu es.Auguft.Labo-rat ne moriatur homomoriturustamp; nô laborat vt nôpeccet,in æternû vidurus^’Expe- 'quot;hrmita/nbsp;dit eiïi nônung,infirmitatibus SCaduerfitatibus artari.Heb.u.Q^em em diligit dns,ca- hï s^nece^fnbsp;ftigatîflagellat afit omné filiûquc recipit.Ideo patienterinfirmitastolerâda.Nâ animâ „0^nbsp;fanat.Prou.io.Liuor vulnerisabftergetmala,amp;plagæin fecretioribus ventris. Efa.18* rolûvtiles,nbsp;Tantômodo fola vexatio incelledS dabit auditui.A pcccatis pferuat.Eccî.5i, Infirmitasnbsp;grauis fobriâ facit animâ.z.Cor.iî.Ne magnitude reuelationû extollat rae,datus eft mi-lii ftimulus carnis meæ angelus fatanæ,qui me colaphizet.Spm roborat.t.Cor.it.Cumnbsp;»nfirmor,tûc fortior fum.Præmifimultiplicat.t.Cor.ii.Virtusin infirmitareperficitur,nbsp;Ro.ç.Gloriamur in fpe gloriæ filioçe dei.nonfolü aût,fedamp; gloriamur in tribulationi-busjftientes qgt; tribulatio patientiâ operaf,patiëtiaaûtprobationé,ptobatio vcrofpem,nbsp;fpes afit non cofundir.Ex his q audiuit,fçem côccperat.Ro.io.Ergo fides ex auditu,au-ditus afit per verbfiChrifti.PfaI.77.Quata mandauit patribusnoftris,nota faccrc eafi.-bis fuis.Vt ponant in deo fpem fuâ,ôC non obliuifeantur opeçi dei,ÔC mandata eis exquinbsp;tant.Contràjt.Cor.iç.Corrumpuntbonos mores colloquia mala,

Dixit ergo lefus ad eu:Nifi figna 8^ prodigia videritis,non ^reditis.Dicit adeü regulus:Domine,defcende priufquam moriatur filius meus.

Cognofcens dfis fidei ipfius imbeciHitatê.ad altiora eleuando, fecreta cordis rima-tur,vt falübriter confundat,6C ad cognitionë diuinitatis confurgat,cuius folius-eft,cordis fecreta fcirej. Reg..ló.Homo videc^caquæ patent,deus afitintueturcor.Corrigit er go imperfedaregulifidem,quinondficrediditfiliumfanari pofte,nifi lefus eó fe contunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

liftet,aut quafi medicum accerferet.Confuetudinis cratludæo9£,nonnififignis teftanti bus credere, Vnde Mofes ait Exo.4.Non credent mihineqjaudient vocé meam,fed dinbsp;cent,non apparuit tibi dominus.Dedit'cp ei dominus fignfi virgæ in ferpentem conuer-fæ,ÔC manus leprofæ è finu,ó^ iteçi in priftinum ftatum reuerfæ. Si non crediderint,in-quic,tibi,neqj audierintfermonem figniprioris, credent verbo figni fequentis.Sic Gedeon ludic.ó.Da mihi fignfi tu fcis qui loqueris ad me.Hinc domino dixerunt Ioh.i.nbsp;Q^odfignum oftendisnobis quia hæcfacisî'Et lohan.e.Quodergo tu facis fignum, vcnbsp;videamusôc credamustibiî’t.Cor.i.Qtfoniamôc ludæi fignapetunt,ôf Græci fapientiînbsp;^ærunt.Hoc fignfi eft infidelitatis.iXîor.i4.Itaq^ linguæ in fignfi funt nô fidelibus, fednbsp;infidelibus.Grego.Mirfiquod is quiadfilij falutem petendam venerat,3udiuit, Nifi figna Sdc.nifi cm crederctfaluarepofte,non peteret.Sedmementote quid petiit,amp;: aperte cognofeetis quia in fide dubitauit. Claret fidei ipfius infirmitas,quo ad Chrifti præ-lentiam.Grcgo.Corporalemdominipfentiampetebat,qui p diuinitatem nufquam de- PeCTufinbsp;trattminus ergoinillum credidit,quem nonputauit falutem pofte dare,nifi pfens effet derginxnbsp;corpore,Hkre.x5,Cælum Sc. terra ego impleo.PfaLuS. Quo ibo à fpiritu tuo!^Sc quo firma,nbsp;a facie tuafugiamî'Si afeendero in cælum,tu illic es î fi defeendero in infernum,ades.Sinbsp;fumpfero pennas meas diluculo, 8c habitauero in extremis maris. Eteniniilluc manusnbsp;tua deducctme,ôftenebitme dexteratua.Secundo, quoad eins fapicntiam,quianefei-tccredebatpericulum inftansfino.Heb.4.Omnia nudaamp;aperta funt oculis eius. Quotnbsp;hodie funt,quideiproufdentiamad hæcinferiorafeextendere non credunt,totis affenbsp;ûxbusinferioribusinhiantes!^lob,iï,Nubeslatibulü eiusnec noftraconfiderat,amp; circanbsp;00 5 cardines

-ocr page 462-

PARS SECVNDA,

Cardincs cæli pefambuîat.Eccés.S.Etenirn quia non profcrtur cito côtfâ hialos fcnïett* tia,abfcp timoré vllo ßlti hominum perpétrant mala.Eccï.iÿ.Non dixeris per dcû abcft,nbsp;quæcnimoditnefeceris.Tcrtio,quo adpotentiam.Vt emerattotus intentas pcriculonbsp;nlrj morientis, nihil ad fermoncm dominirefpondit,q5cxiftimaret huiufmodi fermo*nbsp;nibus tempus cximî,quû morbus pofceret præfcns rcmcdium,Vrgct igitur vt propcrcEnbsp;venire Capharnaum priusg moreretur filius,quafi fruftra venturus,fi poft exhalatam f«nbsp;mei animam vcniffet.Apoc.i.Eccc fuimortuus,5C eccc fum viucns infecula fcculoçt,SCnbsp;habeo claues mortis óC inferni,Deur,5X, Videte q? ego firn folus,amp;: non fit alius deus abfqjnbsp;me.Ego occidam,äC ego viuerefaciam:percutiam,SCego fanabo,ó^ non fit qui de ma-numea pofliteruere.i.Reg.x.Dominusmortificat SC viuificat,deducit ad inferos re*nbsp;ducit.Hicergopræ omnibus fufpidcndus,Mattb,io*Timete eum qui potcft óc animanbsp;óó corpus perdere in gchcnnam,

Dïdcei lefus:Vade,filius tuns viuit ? Credi’d/t homo fermoni quem dixit ci lefus,ibat.Iam autco dcfcendcnte,feruioccurrcruntei, nunciauerut,nbsp;diccntcs,quia filius etus yiueret Jntcrrogabat ergo horam ab eis in qua me^nbsp;lius habueri€.amp; dicuntei:Herihora feptimarcliquiteum fcbris.Cognouitccnbsp;go pater,quod ilia bora erat in qua dixit ei lefus,filius tuus viuit,ôC crediditnbsp;ipfe,amp; domus cius tota,

lefus itaqjnon obiurgata fide reguli,rctpfaoftenditfe plus poffe,q illc fepoffecoiftî* derct,rogatus vt vcniret,qiiianon defit vbi inuitatur indicat.folo iuflii fuo falutem reddinbsp;dit,qui voluntate cunda creauiuHcb.i.Eer quem fecit fecula.Nihil, inquit, opus eftnbsp;vt hac gratia me conferam Capharnaumtab«,iam filius tuus,quem morientem reliqui*nbsp;ifti,viuit ac valet.Hoc didononnihil confirmata eft fidcsreguli.nam fadofe crederenbsp;oftendenSjdomuproperat.Gala.s'.InChrifto lefuneqjcircuncifioaliquid valet,nequenbsp;praeputium,fed fides quæ per charitatem operatur.Ecce quantfi profecit ad correptio*nbsp;nem dom(ni.Pfal,i40.Corripiet me iuftus in mifericordia 3C increpabit me,oleum antenbsp;peccatoris non impinguetcaput meum.Caufa,quia fohs increpans,intus illuminabatsnbsp;alioqui inutilis cflet,vt claret in Cain,qui à deo corrcptus,dcfperauit, Gene.4.Prou.i9.nbsp;Viroqui corripientem duraceruicecontemnit,repcntinusfuperuenietinteritus,5lt;euninbsp;fanitas no fequef.Domu jgt;ficifceti occurrfit ferui,repetina morbi curatioe ftupefadi,rcnbsp;lætam nunciaturi,q,^filius morti proximus fubito reualuifiet,nec opus efle Chrifti prae*nbsp;fentia,qucm venturii credebant,fufpicantes cafu quopiam conualuiffe,ignari quod adänbsp;fuerat inter lefumôf reguIum.Audito hoc nuncio regulus, quo 8(. fuos adfidem adducenbsp;p,,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ret,horaminquirittd^cognouit cum Chrifti dido fanitatcm reftitutam.Necfrudu fuo

dus caruithoc miraculfi,c5juanqin homine ethnicum collatum.Credidit eniipfc,ôi: domus

* eius tota,exemplo ipfius perfuafa,ipfum efle Mefliam.BedatSunt in fide quemadmodu in alrjs virtutibus gradus.Eft enim initium,eft incrementum,eft8C perfedio.V nde fidesnbsp;rcguli initium habuit,quü falutem filiopetiitîincrementum,quando didis credens ibatsnbsp;perfedionem obtinuit,vbi domuseius tota cu ipfo credidit.HincLuc.iv.difcipuIi dixenbsp;runt:Domine,adauge nobis fidem. Et dominus patri lunaticiMarc.9,Sipptes credere,nbsp;omnia poflibilia funt credenti. At illetCredo domine, adiuua incredulitate meam. Suntnbsp;cnimimbecilles in fide,quibus lade lt;^uscft,non folido cibo,i.Co9e.j. donee crefcant innbsp;falutem,I.Pct.x.Nam fide ftamu8,x.Coçt.i,Scd quiftat,videat necadat,i,Cor.io,HinCnbsp;Apoftolus orauit Ephe.j.flexis poplitibus,vt deus daret fidefibus fecundum diuitias gionbsp;riæ fiiæ virtutem corroborari per fpm eius in interiori homine, Chriftum habitare pctnbsp;fidem in cordibuseoçt.Sed obferuandum quod dominus ad filium rcguli ire noluit ro*nbsp;gatus,quofidem ipfius confirmaret,fc abfentem curare pofletad feruum veto centurio*nbsp;nis ire voluit non poftulatustquia hie abfentem curare credidit infirmum poffefolo di*nbsp;éioîdC ne diuitias honorare videretur,5f perfonarum acceptor efle. ChryioftomustRenbsp;prehendit dominus regulum, oftendens figna maxime animægratiafieri,neqjminusnbsp;hoc loco patrem animi morbo laborantem,q filium curat,fuadett^ non figna nobis de*nbsp;fideranda,fed dodrinam attendendam.

f De probatica pifcina,Iohan.^

ARTICVLVS IX,

Hoe

-ocr page 463-

A R T I C V L V S ÏX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CCXX.

HOc ïterum fccundum Ggnura feciclefus,cuni veniflet a ludaca in Ga lohan.f lilæam- Poft hæcerat dies feftus Iudacorum,ô^ afcendit lefus Hieronbsp;foIymam.Eft autem Hierofolymis probatica pifcina, quæ cognomi/nbsp;natur Hebraice*Bethfaida,quinque porticus habens, In hisiacebat mulcïtu *ßethefdanbsp;do magna languentnim,cscorum,claudorum.aridorum,expelt;ftantiS aquænbsp;mocum. Angelus autem domini defcendebac fecundum tempus in pifcinam.nbsp;Si mouebatur aqua, Si qui prior defcendiilet in pifcinam poft motionemnbsp;aquae,fanus ficbat a quacunque detinebacur infirmitate,

Oftenditpoft accepta, magna cû deo folicitudine amhulandû,vtriufqjhominis falutê ne ad priftina relabendovitia, obingratitudinêinmaiora^ antea incidamas mala. Dnanbsp;rte videreflegi contrarius, côparctcum reliquis diem feftüagens,çartim vrpluresperfînbsp;gna ôC dodrinas alliceret,maxime turbam lîmplice tune confluente,partim vt humilita-lis ÔC obedientise prarberet exemplû docens fefta veneranda. Màt.s-.Non veni foluere lenbsp;gem,fed adimpIere.Erat lacus quidâiiuepifcina,quae Græcis dicif probatica,nimi^ à penbsp;lt;udibus,quod illic facerdotes hoftiasimmolaridas abluere foleant, ôi. ab codé argumen-toHebraeis dibif Bcthfaida.quah dxcas domû pecualem.Moüebat angelus aquä,fed tem Aqua? rtWinbsp;PoribusincertiSjS^ fanabaf tantum vnus, Chryfoftomust Aqua fordes corporis abluit,nbsp;hinc varia morboçt genera per aqua fananf.Siquidc cum vellet deus appropinquanüs banbsp;nbsp;nbsp;intelw

ptifmatis fidé nos erudire,non fold peccata,fed ÔC morbos per aquam depulit.Propiores 2®quot; * ein veritati imagines,amp; in baptifmate SC in paflionc amp; m alqSjCertiores fuerc q vetuftio-res.Defcendens vero angelus magni cófiliimouctaqua,cumverbü acceditadelementu,nbsp;ßc fit facramentü.Quemadmodu em huius aquæ natura non p^r fe lanabat,fiquidê fempnbsp;i^anaffetjfed duntaxat dum ab angelo mouebaf, amp; hoe nifi vnü,ita amp; in nobis nó fimplexnbsp;aqua operator, fed cum fpûs gratia accipit,omia abluit pcccata,fed in vnitate ecclefia: èC,nbsp;fide vnius dei.Sic 3c in fale ôC aqua,hcrbis 8(. c^reiSy quibus dæmonum fugaf potcftas,vir Bndidi^lnbsp;*U8 diuini nominis operaf,qua præfente,efFicacia funt.Nume.ó.Inuocabunt nomen mc' falis St aq,nbsp;Um(facerdotes fcilicet)fuper filios lfraeI,0C ego bencdica eis.Quo miraculum effet euidénbsp;tins ÖC infigniuSjVnfl elegit ex omibus maxime deplorandfl, vt qui morbo periculofo,pc-^ ejreoru»nbsp;ne'qj immedicabili,deinde vetuftiffimo teneretur,poftremo qui maxime defideraret alie-num fubfidium,Si adeo tenuis erat Ä ægrorus,vt neminê parare poffet, à quo tempefti-'nbsp;ue deferref in aqua.Hunc videns oculo compaffïöis,an fanus velit fieri interrogat, rideranbsp;Sc coftantiam circuftantibus volcns oftenderc,amp;: vim morbi omibus confpicuam facerc,nbsp;fimulipfubindicare,neminem abanimivitiisfanaripoffe,nifi morbum fuum odcrir,amp;fanbsp;lutis defiderio teneatur.Cyrillusî Magnum mifericordiæ facramentum,non expcdarcnbsp;Chriftum femperlaborantium prcccs,fed fua mifericordia præuenire.Præcurrit em a4nbsp;iacentem,5Cmifericordia fleditur antequàm ei fupplicef.Interrogat,vt cupiditatc valenbsp;tudinis adpetendum incéderet,quod ipcfacilepftare poflet,atq)par3tiores ad fufeipiennbsp;dam gräm interrogâdoreddercr.Videpatiêriaminfirmi humiliter refpondétis,Nil blafnbsp;phemum refpondet,nó arguit Chriftum,quaff ftalteinterrog3ntem,ôt feirridët€m,neenbsp;maledixitdiei, vtnos iaepe folemuspufillanimitate, fedmanfuetèdTplacide refponditgt;nbsp;tametff ncfciret quis effet qui interrogaret.

Erat autem ibi homo triginta SC olt;fto armos habens in infirmitate fua. t Hunc cum vidifict lefus iacentem, cognouiflet quia iam multum tempusnbsp;haberet,dicit ei: Vis fanus fi'erif Refpondit ei languidus: Domine,hominemnbsp;nonhabeo, vt cum turbata fuerit aqua, mittat me in pifcinam. Dum venionbsp;enim ego,alius ante me defcendit. Dicit ei lefus: Surge, tolle grabatum tu*nbsp;üm,8i ambula. 8lt; ftatim fanus facftus eft homo ille, fuftulic grabatum fu*nbsp;um,8lt;ambulabat.

Volens dns oftcndere,5ceos qui motu pifeinæ f3nabantur,fu3 virtute fanari,fibiip in promptu effe,fólo nutu omnesóc corporum dC snimoçt morbos poffe tollere, cum didonbsp;fanauit hominem,vt leduluminhumeros fuftolleret,ac diuturni morbi monumentumnbsp;cundisvidétibusin domumreferret. Chryfoftomüstlntuere diuinæclementiæfuper^nbsp;abundantiam,Nó enim foJumfanatjfed ÔC ledum portareiubec,vt credibile miraculuntnbsp;OO 4 fiéret.

-ocr page 464-

PARS SEC V N D A.

Languid! qui.nbsp;Cxci,

Claudi.

Aridi.

fierct,ncc quisqphantafticum crcderetquodfadlum erat. Nifi enim membra effent fîr-* miftime folidata,ledum ferre non potuiflet.Vtinä ôC nes qui diffoluti fumus, amp; ad omenbsp;opus bonu immobiles,fanitatê aflequamur,neq} habeamus rationé Humana, vtpote cö*nbsp;par ati iumentis infipientibus,óc fimiles fadi iIlis,Pfal,48.vt porter nos in pifeinâ lachr^fnbsp;marum pœnitentiae,in qua fanatur primus, quia poft mortem infruduofa pcenitentia,nbsp;Eccî.iy.Ante morte confitere,à mortuo quafi nihilperitcôfeflïo.Claret hoc Sap, y. denbsp;impiisbonoçtirriforibus.Dicentesintra kjôC præ anguftia fpüs gern êtes. Hifunt quosnbsp;aliquando habuimus in derifum SC in fimilitudiné improperii.nos infenfati vitâ illorumnbsp;æftimabamus infaniâ,ôf finem illoçtlîne Jîonore.Ecce quomodo computati funtintecnbsp;filios deijôC inter fandos fors illoçt eft^’Ergo errauimus à via veritatis,^ iuftitiæ lumennbsp;nonluxit nobis,ôf folintelligentiænoneft ortusnobis.SequiturîTalia dixerüt in infer-»nbsp;no hi qui pcccauerüt,qni fpes impii tang lanugo eft quæ à vento tollitur.Ideo Eccî.i^nbsp;, Confiteberis viuens,viuus ÔC. fanus conficeberis,amp; laudabis deu,Sf gloriaberis in miferanbsp;a ”œ”ad eius.Q^inqjporticus,funt quineg vulnera redéptoris, ex cuiuspaftionis meri^nbsp;quintj qo J.Q omnesmorbi fananturanimaçt.Apoc.i.DilexitnoSjôC lauft nos à peccatis noftris innbsp;fanguinefuo.Multitudo'jlangueniiüin hisiacet.Ro.j.Oéspeccaueruntjôf egent glorianbsp;dci.Scd non cft in aliquo alio falus. Nec em datü eft aliud nomen fub cælo hominibus,nbsp;in quo oporteatnos faluos fieri,Ad,4,Vnde amp;ipe eft angelus,qui turbat aquam verbonbsp;TuOjSC futuroçi memoria f8pplicio9t.Efa,58.Recogitabotibi omes annosmeos in ama-*nbsp;ritudine animæ meæ.QuêadmodS hic diuerfx nominantur fpecies infirmitatû,fic funtnbsp;peccatoçt.Languid! funt,qperinertiamSf defidiâpeccât.Heb.it.RemiflasmanusôCnbsp;diflbluta genua engite.Hiere.si.Vfquequo delitiis diflblueris filia vagaî* Cæci, qui pernbsp;ignorantjâ.Pfal,}7.Dereliquitme virtus mea,ôf lumen oculoçt meoçt non cft mecum,nbsp;Hinc orat Pfal.ii.lllumina oculos meos ne^vnquam obdormiâinmorte,ne quando di^nbsp;cat inimicus meus,præualui aduerfus eu. Claudi,qui bene operandi non habet firmumnbsp;greffum.Pfal.t7.Filti alieni mentiti funt mihi,filiialieniinueterati funt,ÔCclaudicauerûtnbsp;àfemitis fuis.j.Reg.iS.Vfque^ claudicatis,ait Heliasfilijs lfrael,in duas partcsî'Si dnsnbsp;cft deus,fequimini eü.Heb.ii.GrelTus redos facite pedibus veftris, vt non claudicâsqsnbsp;erret.magis aût fanetur. Andi,q quicqd agôt,fine charitatis agStpinguedine. Pfal.i4X»nbsp;Expâdi manus meas ad te,anima mea fine terra fine aqua tibi. Velociter cx.audi me, qanbsp;defecit fpiritusmeus.Hinc Pfal.öt.Sicut adipe amp; pinguedine repleatür anima me3,6f lanbsp;biisexultationis laudabit os meum.Ifte qui jS.annos habuitininfirmitate,fignat longanbsp;!. cófuetudine inueteratos.fed no eft tam capitalis ôC inueteratus morbus,quem I efus vec

Infirmât* annos JS, w»v*x,-------------... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ji-a*vxx lui? ? *¦—

^sfign«« bo fuo non curet,fiob3udiatur.Surge,inqutt Ephe^ç. Apoftolus,qui dormis,8C exurgc à mortuiSjSCilluminabit te Chriftus.ToUeledum tuum.Roma.g.Sicut cxhibuiftis mem*nbsp;bra veftra feruirc immunditiæ amp; iniquitati ad iniquitatc,ita cxhibete nunc membra vc^nbsp;ftra feruirc iuftitiæ in fandificationê.Et ambula.Pfatjj.Diuertc à malo,5c fac bonum»nbsp;PfatSS.Beatus vir cuius eft auxilium abs te, afcenfiones in corde fuo difpofuit in vallenbsp;Iachrymaç£,in loco quem pofuit.Etenim benediäionem dabit legislator.ibunt de vit'nbsp;tute in virtutem»vidcbitur deus deorum in Sion.


mortuiSjSf illuminabit te Chriftus.ToUeledum tuum.Roma.6.S*icut cxhibuiftis mTm* bra veftra feruirc immunditiæ ôf iniquitati ad iniquitatc,ita cxhibete nunc membra vc^nbsp;ftra feruirc iuftitiæ in fandificationê.Et ambula.Pfahjj.Diuerte à malo,5c fac bonum.nbsp;Pfal.Sî.Beatus vir cuius eft auxilium abs te, afcenfiones in corde fuo difpofuit in vallenbsp;Iachrymaç£,in loco quem pofuit.Etenim benedidionem dabit legislator.ibunt de vit'nbsp;tute in virtutem.vidcbitur deus deorum in Sion.

Erataût fabbatum l'n die ifto. Dicebantergo ïudæi illi qui fanatus fuc^ rattSabbatum eft,non licet tibi tollere grabatum tuura.Refponditeis : Quinbsp;me fanum fecit,illemihi dixit,toile grabatum tuum 86 ambula.Interrogauc*“nbsp;5 runt ergo eum: Qjiis eft file homo qui dixit tibi,tolle grabatu tuû,8^ambu^nbsp;laC Is autem qui fanus fuerat efFedus,nefciebat quis effet. lefus em déclina*nbsp;uit a turba conftituta in loco.Poftea inuenit eu lefus in templo, ôf dixit illiînbsp;Ecce fanus faeftus es, iâ noli peccare,ne deterius tibi aliquid contingat.Abqtnbsp;ille homo,8f nunciauit ludæis, quia lefus effet qui fecit eum fanum.

Pharifæi inde calumniæ anfam fumpferc, qui quæ legis erant carnalia ÔC ad tépus da* ta,fuperfti£iofe tuebantur,neglcdis ijs quæ erât præcipua ac perpetuo duratura.Sabb»nbsp;toç£ ocium violaffe,ncfariG erat apud illostproximum fraudafle fabbato,nullius erat monbsp;menti.vndemalitiaexcæcati,nô interrogabât,qs eft qui tcfanSfecit,fcd,qui dixit tibi^nbsp;tolle grabats tuum SC ambula.Erat em omne opusferuileinhibitum fabbato.Exod.io*nbsp;Vnde Neem.ij. Prohibuit emptiones 8C negociationes cum gentÜibus, ÔC vt nullus in-ftrret in die fabbati onus.Ille non diffimuläns beneficium acceptum, SC lefu autoritärenbsp;criminis inuidiara à fe depellens,fignificas cü qui rem tantam verbo præftare potuerit,nbsp;hominc

-ocr page 465-

ARTICVLVS IX

fa. CCXXI.



höiitiiie fïmulSi fabbato maiorcm videri,rcfporiditcaluninîâht{tgt;üs ïüdaéisî Is qui m« fimpli« vcrbo fanum fecit,iuifittcui obcdiui,vt iuftö eft.Dedinauerat à turba,vt abfen*nbsp;teipfo,teftimoniüfanitatis fufpicionc magis caterer,né vidcretur gratifican ei, fedvc-*nbsp;ritacem teftari,ôi ne ludæoçf inuidiam magis in fe accenderet.ac tertiö, vt exemplü vigt;nbsp;tandae gllt;^*ægt;ï'onftrare[,GaJat,s-.Nô efficiaminiinanis gloriæcupidi.Chtyfoftomusînbsp;Non fcceflit ad nundinaSynec^ voluptati aut negligentiæ fc dedit,led in templö conuetnbsp;fabacur,quod religionis eft fignum, vt deo grattas referrer, Augüft.Qui orandus eft v£nbsp;ficiaCfiUireddendagratiaçî adiocüfeccrit» lamergocognito compertocpmiracliloinbsp;lefus autorem quoq; cognitum cifevolens,ait iJliîEccc fanitatem es cönfecutus,depuinbsp;fo morbo corporis,qui tibi natus erat exanimimorbo.vtrunqjfuftulimaium.tu caueinnbsp;futurum.Ecce quam foJicite oftendit beneficium ne obltuifcatur, Pfal.ioi.Benedic aniquot;nbsp;sna mea domino,Si noli obluifci omnes retributiones eius*qui propiciatur oihus iniq*nbsp;Catibus tuis,qui fanat omnes mfirmitates tuas.Sccundo intcrdicit recidiuum. lam noli,nbsp;inquit,pcccare,i..Petr.x.Sirjnfcf“g*^*’‘^^®‘^9‘”‘I“/‘’®“ones müdi incognitionc domi-ni noftri amp; faluatoris lefu Ghriftijhisrurfus implicati fupcrani,fada funt cispoftcrioranbsp;détériora prioribus,Hiereit,(^ani vilis fada és,iterans vias tuas* Tertio pra*dicit fupnbsp;Jîlicium.Ne detcrius,inquit,tibi continganSic feruus nequam ÓC in conferuum crudernbsp;isjin carceremconiicitur donecomne debitfijCtiam dimiflum,reddcrct,Matth.i8. Ad* 'Doàim^nbsp;¦nnnemur ers'o hic.exDéccatis nonnunouam lïiorbos generariideinde. maximûaoüd ta «xfanai»nbsp;emendatusnoncft,admaiora tornicntâ ducetur, tanquam infenfatus ôC contemptor* ' *nbsp;Videnius aüt multos improborum corpore bené valentes,ôf in delicqs voluptate vi*nbsp;Uentcsîverum q? nihil hic patiuntur,viaticum eis erit ad fuppliciunt grauius quod alibinbsp;ferent.i.Cor.tuDum iudicamur aût,à domino corripimür,vt non cü hoc ntundo dam* .nbsp;ftcmur.Namquæ hic fiunt,admonitionesfuntîquæautcm alibi fuppIicium,Num ergo MorbiVh^nbsp;Omnesmorbi expeccatisî’Non,fed quidam obprobationem,vt lob.l^Tobùx,quidam de»nbsp;ad dei gloriam,Iohan,9.quidam ex nâturali dèfedu,quidam cxpeccâtis,vt Herodes dbnbsp;ftiperbiam percuffus,vcrmibus confumptus occubuit, Ad.ix, Comperto quis tffetjvidénbsp;quâta gratitudine ludæis prædicet Chriftum,exiftimans illud multo^ intereire,vt onanbsp;nibus notas effet,qui verbo poflet fie mederi morbo depîorato.Non ait,lefus eft qui dinbsp;*it mihi, toile grabatum tuumamp; ambulatqd illi àudire Volebat,vt violàti fàbbati Crimenbsp;ioeum impingerent,quodôC alias no femelfccerutîfcd is qui me fanû fecit,quod audirenbsp;non ferebât.Auguft.Ille annunciabat,«S^ifti infaniebanuVtinam dcusfaxit,vt poft fa*,nbsp;nitatem acceptam in templo inueniamur,vitra nos prophaniscogitationibusno inqui*nbsp;«tantes,vt nein grauiorem incidamus pöcnam futttram.

Pfopterea perfcqucbanturludæi Iefum,quia haec faciebat m fabbato. ïc fus autem rcfpôdi't eis: Pater meusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modo operatur,8^ ego operor. Pro:*

ptereaergo raagis quacrebanteuntlludaciinterficerc, quia non iolum folue*» bat fabbatum.fed patrem fuu dicebat deum,æqualem fefaciens deo. ReC*nbsp;pondit itaque lefus,dixit cis: Amen amendico vobis, rtön poteft filius ànbsp;Ié facere quicquam,niG quod viderit patrem facientem.Quæcunc^ enim illcnbsp;fecerit.haec filius fimiliter facit.

Oftêdit opera fua nó ratione,qun diüiiia fint,fed ihuidia ftihiulïte caluninian: 8t ex* tremurn manerc fupplicium eos qui non credüt,credentes vcro,vita cófequi’aeternam,nbsp;ExcaecatimuidiaIudæi,ôtvndiq^.calumniandicaptantesöccafionê,indignaliatur lefitnbsp;qi homine mifcrandü fanafletfabbato,quS ipfi qui fibi Videbantut legis tcnaciffimi,nortnbsp;vercrentur ’“ijo inputeü delapfo,fuccurrere die fabbäti, quernadtfiodfl ipfis impropegt;nbsp;rat faluator.Matth.tt.Salutem inuident miferi ludæi infirmo,feris laeuiores,d£ienioni*nbsp;buiparestidcirco omnis venia inuido defpctandacft.Nam fcortator voluptatisftimdnbsp;los in cxcufatiortemadfert,fur paHpertatcm,homicida furörê,friuolas quidem nee ad*nbsp;«nittédas qualefcöqj excufationcs,tu Vero quäm adfers:* Nüllä profedo nifi aninfi pra*nbsp;Uitatem atep malitia.Nam fiinimicos amare iubemiir, quampeenä ex amici odio datü*nbsp;rosnos artótramurf Audi Paulum i.Gor.ij.gi iradidero corpus riieüm ita vt ardca,chagt;nbsp;ritatem autem non h3bueip,nihil mihi prodeft.Hic affecius inuidise,5c fornicatione 8Cnbsp;idalcerio grauioïîakeçs lt;m in ipfo auEore cófumiturjinuidi« afft vis vniucrfos populos

-ocr page 466-

PARS S EC V N D A

perdiditjvniuerfum orbem coinquinauit, Ipfa cædismater, ipfius fuafuCainfratre fuß Inuidij ma interdiiir,Gene.4.1pfi Efau in lacob,Genc«i7.fratrumin lofeph, Gene.)?. diaboUiijnbsp;lumquod. humanigcrieris ôdiùm,infidiætribüendæfurit.Sap.i.lnuidia diaboltmors întKoiuûirinbsp;orbem terrarum.Imitantur autem ilium omnes qui funt ex parte illius.Non folfi autêcanbsp;lumniabaritur l eium,verum ctiä perfequebantur non ob aliud,nifi qgt; rem fanää ac pianbsp;fcciffet in fabbato.Oftendit itaqj dns fe legis non elTctranfgrcflore vel fabbati, fed pa*nbsp;tri æterno conformem in operando, q.d.Sicutdeus pater operaf in fabbatoöC reprehenbsp;fione caret,ita neqj ego crimini obnoxius fum. Omnino em prouidentia fua SC in fabbainbsp;tooperatur.HieronymusîNonfex diebus tantû,fcd vfqjmodo operaiurtquia fex die^nbsp;buscondidit noua,öc requieuit die feptimaà nouarum rerumprodudionetpoftea veronbsp;operatur vfepinfinem gubernando,conferuando,renouando,propagando, vtpcrmalt;nbsp;néant condita.Sap.ii.Qupmodo autem poffet aliquid permanere nifi tu voluiffes* autnbsp;qnodàte vocatumnon effet, conferuareturî’ Sap.ii.Tudominator virtutis cü trâquiknbsp;litateiudicas,ôCc3magnareuerentia difponis nos.fubefl: enim tibi, cu volucris,poÄe.nbsp;Ecce modus operandi.Veile fciIicet.PfaI.i48.Quiaipfe dixit,fada funtj ipfc mäda*nbsp;uit,öc creata funt.Sic Chrusfolo verbofanitatem contuIit.Sap.g.Attingit ergoàfincnbsp;vfqj ad finem fortiter,8f dilponit omnia fuauitcr.Non ergo ob fabbatireligioncimpc*nbsp;diebatur,quo minus ageret mandatöpatrisadhumani generis falutem. Perfequebitut.nbsp;plus ilium proptcrea,qj iam non folum violaret fabbatum,fed öc defl vcluti fibi proprifinbsp;pairem vfurpabat,femet illi æquans m operibus öc autoritäre faciendi quæ vellet.Quianbsp;autem eandem cumpatre habet fubftätiam,candem habet amp; virtutem: Sf propter hocnbsp;cadem operatur,äCnonpoteft aliud aliquid facerepræter id quod pater facit.Hinc Io*nbsp;han.i4.Pater aßt in me manes,ipfe facit opera.Glof.ord.Subdit fe effe filium æqualeninbsp;patri,eiufdem voluntatis,potentiæ,operationis, ga eiufdem fubftantiae.

j Pater enim diligit fih'um,8f omnia demonftrat ei quae ipfe facitïSó maiora; his demonftrabit ei Opera,vtnbsp;nbsp;nbsp;vos miremini. Sicut enim pater fufeitat mor

tuos viuificatjic 8lt; ßliws qs vult viuificat. Nec]^ em pater iudicat quen*' quam,fed omne iudiciudeditfilio, vt omnes honorificentfilium ficuthononbsp;rificant patrcmQjui non honorificai: filium,non honorificat patrem qui mi*nbsp;fit ilium. Amen amendico vobis.quia qui verbum meum audit, ôf credit einbsp;qui mifit me,Habet vitam aeternam: amp; in iudicium non venit, fed tranfiet anbsp;morte in vitara.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Quonia filius propter nos redimendos amp;inffruendoshomo fadus eft,amp; inter homi nes focialiter vixit,idcirco altitudinem fapientiæ fuæ proportionauit capacitati intelli*nbsp;gentiæ noftræ,loquédogt;nôbis de rebus incomprehenfibilibus more humano, quatehusnbsp;fic ea aliquatenuscaperemus.Vndedeæternisloquens,per verba temporalia feefidumnbsp;omnes dilFerentiastempoçt loquitur,quia ipfa æternitas comprehenditSc cotinet omc.nbsp;tempus.Inter hôminesfæpe dégénérant à parentibusfili|,nec eadem eft femper patrisnbsp;êffilq voluntas, nec eademfacultas.fecus hie res habet.Pater enim voice diligit filiumynbsp;Matt.iv.Hic eft filius meus diledus io quo mihi complacui. fuiip fimilimum genuir,panbsp;rem'c^poteftatê operanditransfudit in ilium,omnia^ demonftrat filio facienda,qipifnbsp;facit. Quod fi mirandum videtur atq? humanis viribus maius,dido reftituere fanitaicquot;nbsp;paralytico:parer,ad cuius præfcriptû filiusfacit oïa quæ facit, declarabit q? filio fuo his:nbsp;ctiä maiora demonftraritopera,quomagisetiamiremini.Nam longe potêtius eft,cx-'nbsp;citare mortuos ad vitam,g ægroto reftituere fanitatem. Et hanc quoqj poteftatempa-*nbsp;ter tradidit filio.Apoca.i.Habeo claues mortis Sc inferni.Sumpia præcipuacg dei auto-*nbsp;rrtas cft,iudic3remundum,rex enim eft öf dns vnnicrforum.Efa.)5.Dns enim iudex nlt;gt;,nbsp;fter,dnslegifer noftcr,dnsrexnofter.Et tarnenhac quoqj poteftatem impartiuit fili«,’.-eni tradidit omne ius iudieandi quiequid in cælo é, quiequidin tcrra,gqmd fubter ter-'^nbsp;ram.Philip.t.Proptcr quod Sf deus exaltauit ilium, df deditilli nomen quod eft fupeitnbsp;omnenomen,vt in nomine lefu omne genu fledatur cæIeftium,teEreftriü St inferno*;nbsp;rum.Ad.iy.Deusftatuit diem in quoiudïcaturus eftprbem inæquitatc,inviroinquo^nbsp;ftatuitjfidem præbens omnibus ^ufcitans eum àmortüis. Autoritatiue tota trinitas, fed.nbsp;executiue fententiam proferet filius in humanitate omnibus vifibilis.Apoca.i. V idebiunbsp;eum omnis oculus,ólt; qui eum pupugerut.i.Cor.ç.Omnes nos manifeftari oportet an*,‘nbsp;te tribunal Chrifti,vt referai vnufguifqj propria corporis,erou’t g«flit,fi«c bonum,!^nbsp;maluin«

-ocr page 467-

A R T I C V L V s IX* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. ecXXifi

*ftaIum.Quia ergo benefaciendononplacauit eos, nccaifraxit vtfebonorarent ficut di Snuni erat, jncuüttcrrorem iudiciiquo faltem timorc inducantur. Pater innotcfciipernbsp;tïliumpcrquê operaf, filius viciflïmpatris maieftatem declarat,vnde habetquicqd opegt;nbsp;ratur,vt vtroqï per alteçe cognitojomeshonorificent filium,quemadmodühonorificanÉnbsp;patrem.Qai^^uis honorât patrem in filio operantem,idem honorât filium expatre opérante: quifquis autem non honorât filium patri chariflimuni ac fimillimum,idcm nee panbsp;trem honorât,qui in hocmifit filium,vtper filium honorificetur, Sermonem mirabihteinbsp;nedlit:interdumquidemfublimiateftimoniadefe,vtdignumerat,fertîinterdum autemnbsp;humilia,propter infaniam inimicorum ludaeorum. Hine mentes audientium exhilaratenbsp;quumaudientesfermoneseiusdeofintcredituri»Nonenim dixit,qui creditmihi, fedeinbsp;qui mifit me Jgitur qui audit aurc cordis,M3tth.ii, Qiii habet aures audiendi,audiat * ÔCnbsp;credit illi,in iudicium conderanationisfhoc cft,fHppIiciu)non venit, fed viuit vitam æte£nbsp;nam,fed tranfiet à morte infidelitatisad vitam fidci ôCiuftitiæ.Romafi.e.Gratiadei vitanbsp;æterna,ô^ à morte naturae ad vitam gloriaB,Gol’,}.GumGhriftusapparuerit vita veftra,nbsp;tunc ÔC vos cum ipfo apparebitis in gloria*

Amen amen dico vobis quia venit hora nunc eft,quando mortui aiw dient vocem filq dci:S^ qui audierint, viuent. Sicut enim pater habet vitamnbsp;in femetipfo,fic dedit filio vitam habere in femetipfoj SC poteftatem dedicnbsp;éi iudicium faccre,quia filius hominis eft.Nolitemirari hoc,quia Vehit hora,nbsp;in qua omnes quf in monumentis funt,audient vocem filij dci:8ó procèdent,nbsp;qui bona fecerunt,in refurredionem vitæîqui vero mala egerunt, in refurre*nbsp;ftionem iudierj*

Oftendit gratiae nccelTitatem fimul 8C vtilitate, fi â motte culpae ad cæleftia capeffen da refurgere debemus .hGoçî.iy^Per hominê mors, SC per hoîem refurredio mortuoçinbsp;ÔC ficut in Adam omes moriûtur,ita 8C in Chrifto omnes viuificabuntur*PIus autem cft,nbsp;animam peccatomortuamrcuocarcad vitam, quàm corpus exanimum vitae rcftitucrcinbsp;Sed vtriufqj rei poteftatem pater dedit filio.Sapïac.tó.Homo per malitiamoccidit animanbsp;fuam.Ezech.i8.Animaquæpeccauerit,ipfamorietur^VndeApoca.î.Nomenhabe8,qgt;nbsp;viuaSjôC mortuus es,hanc fequitur morsgehennae.Pfalm.84,Sicut oues in inferno pofi-ti funt,mors depafcet eos.Hæc dicitur mors fecunda,Apoca.to.Reuiüifcfit animg mor-tuæjfi vocem audierint filfi dei,interiori audituSCperfeueranter, quiafolaperfeuerantiânbsp;coronabitur.Matth.z4.Qui perfeueraucrit vfqj in finê,faluus crit. Non em omes obedinbsp;untcuangeliOjRoman.io.Hincadmonct Apoftolus Hcbr^.j.Quapropter dicit fpiritusnbsp;fandus PfaV.94.Hodie fi voeem eius audieritis,nolite obdurate corda veftra.Ideo notâ-ter dicit,qui audierint. Auguftinus, obaudierint,qa funt qui audientes non audiüt,Mar.nbsp;.ij.Qui ergonunc dfiivocem vocantisobaudire nolunt, Matth.«* Venire ad me omnesnbsp;qui laboratisjôt onerati eftis,5Cego reficiâ vos.audjentjnfine tunc,vclintnolint,ÔC obe-dient.vocem depellentis.Mat.zç.Ite maledidi inignem æternu.Quare adhortal Paulusnbsp;X.Coçj.6.Exhortamur nein vacuum gratiamdei recipiatis.ait emjtcmporc acceptoex-audiui te,Ôlt;in die falutis adiuui te.Ecce nue tps accept3bile,eccc nûc dies falutis.OIim rcnbsp;uiuifccntôComniû corpora defundaadvocé filij deitnunc paucisad vitam reuocandisnbsp;fpecimine ædito futuræ refurredionis, id quod maius eft agitur,yt ad eiufdem vocemnbsp;reuiuifeanr animæ.Sicut pater vita eft,amp;; oihis vitsc fontale principifl * Pfal.jç. Domine,nbsp;apud te eft fonsyitætficgignendo filium eiufdem fubftantiae, eandem eicommunicat vtnbsp;tam,quare « aliis vitam praeftarepoteft. 1 ohan.14. Ego fum via,veritas, ôC vita. Namnbsp;omnia per ipfumfada funt,Iohan.i.Hebr.i.Pcr quern fecit dCfecula. Adu.iy.Necindi-gens aliquOjCum ipfe det omnibus vitam 8C infpirationem.Gene.x. Formauitigitur do-minus deus hominem de limo terrae, amp; infpirauit in faciem eius fpiraculum vitae, 6Cfa-dus eft homo in animam viuentem.Hunc ergo qui deferit, vitam non habet.Dedit Sf einbsp;poteftatem indicium facere,vtinhumanitate ab omibus vidcaf.Matth,t4.Videbunt fillnbsp;Um hominis venientem in nubibus cæli, cum virtutc mulia SC maieftatc. Diuinitas enimnbsp;nifi à beatis non poteft videri,Exod.îj.Non videbitme homo,6lt; viuet.lohanéi.Deumnbsp;nemo vidit vnquàm. Nam hanc videre vitabeata eft.Iohan,17. Hæc eft vita æterna, vtnbsp;cognofcanttefolum deum verum,^qaem mififti lefumChriftum.t.Tohan.j, Videbiquot;'nbsp;mus cum ficuti cft. Pfalm.71.peu8iudicium tuumregi da,amp;iuftitiam tuara filiorégis*,nbsp;Ad.io.Prgcepit nobis pdicari amp; tcftificari, qa hie eft qcoftitutus eft à deo index yiuo?t

-ocr page 468-

PARS SECVNDA,

amp;mortaorum.Saepcrermonesin medium affcrt de iudicio,vt auditores cxcifCtCui em perfuafum eft, quod refufeitandus fit,amp; recepturus dclidorum poenas,omnino currit adnbsp;ipfum,placatÎ5 vtfuum futurum iudicem.V nde dominus Matth.s’,Eftoconfeniiens ad-uerfario tuo cito dum cs cum co in via, ne tradat te aduerfarius iudici, SC iudex tradat tenbsp;miniftroSC in carccrem mittaris.Amen dico tibi,non cxiesinde donee reddas nouiflimflnbsp;quadrantem.lohanji.Q^i fpernit me,0C non accipit verba mea,habet quiiudicct cum,nbsp;fermo quern locutusfum,iudicabiceuminnouiffimo die.Obediendum ergo euangelionbsp;alioqui oftenditnostranfgreiToresredargutos à Icge.Iaco.i.Perfpicuum autemcft,re-'nbsp;mifTacuIpanon femper omnempcenamreraitti,quam opcracprecimr.faicfolui. Alioquinbsp;à dominopunicmuru.Coçe.ii.St nofmetipfos diiudicauerimus, non vtiqjiudicabimursnbsp;dum iudicamur autem,à domino corripimur,vt non cû hoc mundo damnemur.i.Re-gum.u.DauidpœnitentididumfuitîDominustranftulitpeccatum tuum à te,Vcruntanbsp;men quia fecifti inimicos blafphcmare nom en domini propter verbum hoc,fihus qui na-tus cft tibi,morietur,Audieratpcccatum tranflatum,fedpoenamnonprorfus condona-tam,idquodrciexitusprob3uit* Nam fufcitauitilli dominus malum de domo fua,vt ânbsp;proprio filio regno pclîeretur.i^Reg.is'.ôCjfi.Hinc lachrymisftratum fuum rigabat.Pfalnbsp;mo.Â.SicExod.st.obMofi precesidololatriae peccatum dimifir populo, nihilominustcnbsp;porali pana pBniens.Ego,ait,in die vitiouis vifitabo hoc peccatum eorum . Pereuflitiçnbsp;dominus populum proreatuvituli quemfccerat Aaron?EtN^me.I4?Dimifi,inqu^t,^u-’nbsp;xta verbum tuumtattamen omneshomines qui viderunt maieftatem meam amp; ligna qu^nbsp;feci,non videbunt terram fuper qua iuraui* In folitudine iacebunt corpora veftra,qua-dragintaannisrecipietisiniquitatesvcftras.Quicrgohic nondqudicant feipfos,nec ànbsp;domino corripiuntur, ô(. hinc exeuntes dolent, quismifericordiæ linumipiîs occluderenbsp;audeat,amp;non cumfandfamatreccclcfiafentire,ipfosnonartcrna, fed temporali pananbsp;plelt;îlcndosç’Nam mifericordiamS^veritatem diIigitdcus,Pfar.8}.Sicutiuftepanam ex-igit,ita mifericorditer in vere panitentibus arternam in temporalem cômutat.Sed quonbsp;niam poft hanc vitam mcritilocus non eft, fed velpræmij velfupplicrj recipiendi pro fanbsp;ilis4ohan,9.Venitnoxquando nemopoteft operari.Ecclefiaftes.9. Quodcunq;poteftnbsp;facerc manus tua,inftanter operate î quia nec opus,ncc ratio, ncc fapientia, nec feientianbsp;cruntapudinferos, quo tuproperasîhincpiefempcrin ccclefia defundlis, quum vnuinnbsp;, corpus fumus in Chrifto,finguli autem alter alterius mcmbraj.Coçîji.Per viuoçz fuf-Suncagia ftagia fubuentum eft.Sic ludasilleMachabæusjiooo.drachmas argent! mifitHierofo-viuorum iymam,offerri casibipro peccatismortuorum, iufteôCrcligiofe de refurredione cogi-roortuisP tatis.i.Macha.li.HincChryfoftomus homir.69.in MatthæumtNontemereab apofto

* nbsp;nbsp;nbsp;lisliæcfancitafuerunt, vt in tremendis myfteriisdefundorum agatur commémoration

Pro mor^ Sciunt enim,inde illis multum contingcrc lucrum,vtilitatem multam. Idem Damafce-tuis oratû, nus afFirmat,modum huncorandi prodefundis,abapoftolis manafle.Obferua hic,fidc amp;antead^ hancamp;ante Chriftitemporafuiire,ncc per Chfmnccp per apcftolosreprobatamtquodnbsp;uentûChri hauddubiofeciftentjfi erroncumamp;: fedudorium fuilTet, Tempore hquidem apoftolorûnbsp;ftifuille, quidam baptizabantur pro mortuis.i.Coçi.iy.quanquammhoccrrarentquôd moriuiilnbsp;11 non tenebantur ad baptifmi obligationemtquarcamp;abolitum,al£ud non,fed in hanc vf-quehoram àpijs amp; fandis,necnon in facris literis eruditiirimis,gdiligétiffimè obferua-tum.Hinc Auguftinus,ferm.44.adfra.erem.Defundiscum omni diligentia mifercriôinbsp;fubuenireftudcamus,attendentcsquidludas Machabæusfccerit,Dixitcnim,quôd fan'nbsp;da amp; falubris eft cogitatio pro defundis exorare,vt à peccatis foluantur.i. Machab.K»nbsp;Licet autem non fitin canone ludæorum, eft tamenin canone Chriftianorum, quem*nbsp;admodü euangelia ÔC cæter3,vt idem dicit.17.de Ciuit.dei.c.58. Certuratp amp; perfpicu-um eft tune earn fidemfuiffe.Huiusergoiudicisfententiaincuitabili,quiparucrint ipfiusnbsp;dodrinæ,tranffercnturin vitam ætcrnamîcontra,quiparerc noluerunt,addicentur fternbsp;nis fupplicris.Tantampoteftatcm traditam homini nolite mirari,quum idemfitfilius dcînbsp;Hoc traditum eft illi', quod femper cum pâtre habuit commune. Siquidem venit’ho-r3,Matth.i4.De die ilia 8c hora nemo fcit,neqj angeli cælorum,nifi pater folus,quandonbsp;omnes qui mortui funt,6cfepulti, audient omnipotentem vocem filq dei,atqî ilicoreui-uifeent corporate qui mortui fucrunt,amp; humo conditi,prodibunt.i.Thefla.4- Quoni-am'ipfedfisiniufTaSCin voce archangeli,«3Cin tuba deidefeendetdecae(o.i.Co».is. Canbsp;netenim tuba,amp;mortui rcfurgentincorrupti, Quibonafccerunt,nonentm folafidcsnbsp;abfq; operibus iuftificat,fed oportet etiam opera adefle.tunc enim proprie fides eft.Ro-maft.t. Non enim auditores legis iuftifuntapuddeum, fed fadoresJegisiuftificabuntur.nbsp;laco.iFides fine operibus mortua eft in femetipfa. Hinc dominus mifericordiæ opera imnbsp;proxi-

-ocr page 469-

articvlvs ÏX.


Fo* CCXXIIL


pràx«moscollata,cælefti prxmio remuneranda teftatur Matth. af.Lucx.i^.ScLucjé» Contrà,quiininiquitatibusperfcucrant,rcfurgcntiniudiciuracondcninationis,Nôetnnbsp;eft ilhsrclurreäio ad vitani,i,Macha.7,ldco non dicuntur proprie refurgere.Pfalmj,nbsp;Ideo non rcfargent imprj in iudicio,ncq; peccatores in confilio luftoru.Danie.lx. Multi de ijsqui dormieruntinterræ puluere,euigilabuntjaliiin vitam æternâ,ali} in opprobrium VI videant tcmpcr.Non folum aut dinercns crit refurredhonis ftatus bonorum 3Cnbsp;tnalo^m,fed amp; conditio bonorum,i.Co^i.iy.Stella diffcrt àftella in claritate, fic amp; rc-furrcÄio mortuorum.Phil.j.Saluatorem expelt;fiamiis dfim lefum Chriftum, qui refor-mabitcorpus humilitatis noftræ,confîguratum çorpori claritatis fuæ.Vide ergo gemi-nam dodrinam fieri per metumôClætitiam.Nam qufi dicit,impia facientes condemna-rijdeterretîquû autem refurgerc ad vita,lætificat,amp; per læticiam exhortatur. Hine eft,nbsp;q? non tain conftanter g gaudenter fandi pro domino moriuntur.Heb.iuNon fufeipi-entes redemptionêjVt meliorem inucnirent rcfurredionem,Non ergo de carnis depofinbsp;tione per morte nimifi dolendfi, fed diuinû iudicifl prjcaucndfl,Eccî.i8. Ante iudicifi panbsp;ra iuftitiatibi.Namhorrêdum eft incidereinmanusdciviuentis.Hcb.io.Ecci.i.Si pœnbsp;nitentiam n5cgerimiis,incidemusinmanusdomini,amp; no in manushominu.IdeoPfal.nbsp;ir.Prouidebam dominum in confpedu mco femper, quoniam à dextris eft mihinenbsp;commouear«

Non pofTum ego a meipfo facercquicquam.Sicut audio,I'udico, Sf ludi#» cium meum iuftum eft,quia non quarro voluntatem meam, fed voluntatemnbsp;cius qui mißt me. Si ergo teftimonium perhibeo de meipfo,teftimonium menbsp;urn non eft veR2. AIi'us eft qui teftimonium perhibet de me,Sc feioquia veRtnbsp;eft teftimonium eius quod perhibet de me. Vos mififtis ad lohanne, Sf tefttnbsp;monium perhibuit vcritati.Ego autc non ab homine accipio ttftimoniu,fed[nbsp;hæc dico,vt vos falui fitis.llle erat lucernaardes 80 luces,vos autê voluiftisnbsp;ad horam exultare in luce eius,

Oftendit (jgt; radix malitiae vanægloriae cupido,nô finit homine falubribusfubmittcrc fe inftitutis,quanqu5 cerdffimis teftimonfisroboratis.Eadempoteftaspatrisamp;filiiofte-ditur,6lt; in nullo fibi deeffe aliqui^d à patrc,fiue in fermonibas,fiuc in operibus, fine in iu-dicfis.Nec ergo eft qaod quifqua caiumniaretur filtj iudieiü velut iniquumteoîç iuftûeftnbsp;quia no eft illi alia voluntas,q quæ eft patri8,vt aliquo padocorrupta voluntas corrupt«nbsp;pariatiudicium.Qui em fuamvoluerit ftabilire,fortaifisfufpeduserit qj corrumpatnbsp;iuftu efttqui afit nonfuafpcdat,quoprætextupoiret iniuftaiudicare, Pfal.io.luftus donbsp;minus amp; iuftitias dilexit,æquitatem vidit vultus cius.Obferua duplicem in Chrifto na-turam:diuinam,qua patri aequalisthumanam,qua patre minor ôC fubiedus. Sic Sc duplinbsp;cemvoluntatem,diuina, amp;C humanam,dc qua Luc.xi.Veruntamennon mea voluntas,nbsp;fed tua fiat.Apud holes leuis eft illc qui teftimoniû perhibet de feipfo,ôÇarrogans habetur qui fila ipfius voce magna vindicat.Prouer.t7,L.audct te alienus,nô os tuum.Hincnbsp;teftimonium mcum,fecundu veftramaeftimationem non videtur verum.Quod fi Musnbsp;ipfemihi teftisfiim,fit apud vos vanfi teftimonium meum.AIius eft,pater fcilicet.Mat.j.nbsp;Hic eft filiusmeus diledus.VeIIohînes,Hic em venir,vt teftimonium perhiberct de lunbsp;minCjIohan.i.Ponit ergo tria teftimonia.Iohanncm que fide dignû habuerunt.Huiusnbsp;certeteftimonium,cûtantfltribuebanteivt eumerederent Meflîamjapud eos pondusnbsp;habere debuit,præfertim quü à Chrifto non fuerit procuratum, fed ab ipfis expreflum.nbsp;Non pendeo,inquit,à Iohannis teftimonioîfed tarnen optarem apud vos habere pondus,ne pereatis obincredulitatem.Magnus quidê erat Iohannes,fed luxipfa promiftanbsp;mundo non erat.Efa.9.PopulHs qui ambulabat in tencbris,vidii lucem magnâthabitannbsp;tibusinregione vmbrae mortis,lux orta eft ci8,Efa,49,Dedite in lucem gcntiû,vt fisfa-lusmea vl^adextremü tercae.tantum eratlucerna denoftroigne ardens,de noftro lu-mine lucens.Vos voluiftis ilium efle Meinam,qui fe negabat dignû qui folueret corri-giam calceamentoçt Meflïæ.CurergoteftimoniûilIius apud vos nunc leueeftquod denbsp;metulit, quum alioqui de illo tam magnifiée fcnferitis.Arfit Johannes diuini amorisnbsp;»gnc,gaudens ad vocem fponfi,Iohan,5.Argucnstranfgrcflbrcs,Luc,j.Genimi'na vipcnbsp;rarum,quis oftendit vobis fugere a ventura ira^Facite ergo frudus dignos poenitentiæ.nbsp;Luxit radfis fapientiae SC exemplaris vitæ,fed ad corufeationem fuperuenientts claritatisnbsp;ûnminutus eft.loh.j.lUum oportet crcfcerc,mc aût minui.3ecundo,opera«

Ego

-ocr page 470-

'll

PAR'S SECVNDA

’ Ego autem habeo tcRimonium maius lohanne.Opera cnîm t^uac dedlii * mihi pater vt perficiam,ipfa opera qux ego Facio,tefl:imonium perhibent denbsp;me,quia pater mißt me.Et qui mißt me pater, ipfc teftimonium perhibuit denbsp;me.Neq^ voeem eius vnquam audiftis, neque fpedem eius vidiftis. Et ver*nbsp;bum eius non habens in vobis manens,quia quern mißtiile,huic vos nonnbsp;creditis.

Si ergo illius teftimonio diffiditis,cgo ex nxeipfo certius habeo teftimoniam,ninii96 patris mei,qui maior eft lohanne,cuius teftimonium refelli non poteft. Nullum certiusnbsp;reftimonium ipfis fadis,ea fi videiis efle digna dco,fi videtis à me fieri,fans de me teftifiquot;nbsp;4:antur,me nihil ex meipfo facere,fed ex eo qui me falutis veft rae caufa mißt in mundum«nbsp;Quia igitur pater dedit mihi illa,ideo deo aduerfarii eftis qui illis operibus aduerfamini»nbsp;lohan.iy.Si opera non feciflem in eis quae nemo alius fecit,peccatum non haberentmucnbsp;autem amp; viderunt ÔCodcruntôC me⣠patrem meum. Tertio,pattern, qui per omnentnbsp;fcripturam tamlegis quàm prophetarum teftatus eft.Nulla em aetas(vt dicit Au^uftj-nus)vacauit à prophetia de Chrifto.Luc.i.Sicut loquutus eft per os fanlt;îtoçt,qai a fee«nbsp;Io funt,prophetarum eius^Roma.io.Finis legis Chriftus.Pater autem quum fpiritusfir,nbsp;nee voce habet vt audiri polTit auribus humanis,nec fpeciem quae cerni polTit oculis cocnbsp;poreis.Nam Mofi non tails apparuit amp; auditus cft,qualis eft fuapie natura,quemadmOnbsp;dum vos exiftimatis.Sic ciïi foli filio vifus eft atq? auditus, amp; tarnen aliqua voce, ali quanbsp;fpecie fe veftris fenfibus infinuauit.Nam patribus aliéna in fpccie,vcl imaginationenbsp;mata,vel angeloin perfona dei apparente,vel alio modo confimili.Vnde Exod.jj.Lo-quebatur aiit dominus facie adfaciem,ficut folet loqui homo ad amicû fuum.Qiji aitanbsp;Oftende mihi gloriam tuâ.RefponditîNon poteris videre faciem meâ.Non eA videbitnbsp;me homOjÄC viuet.Hinc Stephanus Aft,7,Hic eft qui fuit in folitudinc in ecclefia cu annbsp;gclo,quiloquebaturei in monte SinaâCcû patribus vtftris,qui accepit verba vitae darenbsp;vobis.Sic ergo vidit lacob Genc^ji.Vidi dominfifacic ad faciem,amp; falua fada eft anima mea.Efa.ó.Vidi dominu fedentem fuper folium excelfum Sc eleuatum,St plena era»nbsp;omnis domus à maieftate eius. Sed quemadmodum audiftis voeem eius amp; non credidinbsp;ftis,audiftis lohannem nec crcditisjitaqeclcgis nec prophetarum teftimonium hxretnbsp;animisvcftrisïS^ cumquem facræ liters promittunt,reiicitisxei quem pateriuxtaprophetarum promifla mifit, non creditis, PfaJ.iijJn corde m co abfcondieloquia tua,vi n5nbsp;peccem tibi»

Scrutamini fchpturas,quia vos putatis in ipG's vicam aeternam habere,SC Sc illæ ßint quae teftimonium perhibent de me, ÔC non vultis venire ad me,nbsp;vt vitam habeatis. Claritatem ab hominibus non accipio, fed cognoui volnbsp;quia dileClioncm dei non habetis in vobis, Ego veni in nomine patris mei.nbsp;Sc nonaccepiftis me:fi alius venerit in nomine fuo,ilium accipietis. Quomo*nbsp;do VOS poteftis credere,qui gloriam ab inuicem accipitis, 6C gloriam quae anbsp;folodeoeft nonquaeritisCNoliteputare quia ego accufaturus fim vosapudinbsp;pattern,eft qui accufat vos Mofes,in quo vos fperatis.Si enim crlt;derctis Monbsp;ßjcredcretis vtic^ ÔC mihi,de me eni illefcripfit. Si autem illius literis non ere*nbsp;ditis.quomodo verbis meis credetisf

S tMrio SDifeutite folerter dida prophetarum amp; lcgis,S€ inuenietis quia teftantur de me.Eft J ” fcrutatio diuinorum pia agnofeendar veritatis auiditatc.Sic audientes Paulum,quotidienbsp;oupiex, fetutabantur fcripturas fi quae doccbat,ita fe habcrent,Ado.iy.Pfal.iiS. Mirabilia te-ftimoniatua,ideofcrucataeftcaanima mea.Eft alia curiofa,qua quis difficilia fcriptu-ræcuriofe proprio fenfuinquirere nititur ac iudicarc.Prouer.xs’.Sicut qui mclmultumnbsp;comedit,nö eft ei bonfixfic qui fcrutator eft maieftatis,opprimetur à gloria.Ideoadmonbsp;net Eccüs.j.Altiora te ne quarfieriSjSd fortiora te nc fcrutatus fucrisxkd quae pcepit tibinbsp;dcus,illa cogita fempertamp;inpluribus operibus eius nefueris curiofus.Nó dixit,in gbusnbsp;habetis vita,fed putatis inaniter propter duritiâ cordis veftri,quanq fie fuifler,fi obediennbsp;do intcllexifletis.Efaiæ.T.INifi crcdidcritis,non intelligetis.lllæ enim determinant incarnbsp;nationistépuStGcne«4?,Non aufcrctur feeptrü de luda,ncc dux de femore eius,donecnbsp;veniat

-ocr page 471-

ARTICVLVS IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXXTin.

veniac qui mi'ttcndus cftA ‘pfc crit expcdatio gentium.Danic.j.Scito nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seriofur*

dum.Pfal.7i.Defcendetficutpluuiainvellus,ólt; ficut ftiHicidia ftillantia fuper terra.Et afcendetficui virgultumcorameo,ÓCficut radix de terra fiticnti.Efa.v.Ecce virgo con indka^nbsp;cipierôipariet filium,óC yocabiturnomen eiusEmanueELocum.Mich.ç.Et tu Bethle- rintdreunnbsp;em cphrara,paruulus es in miUibus luda,ex te mihi egredietur qui fit dominator in ifra ftanriasnbsp;cijóc cgreffus eius ab initio à diebus ætcrnitatis.Quo ad conuerfationis ftatum.Baruch.j MefTiæ,nbsp;Poft hæc in terris vifus eft,ôf cum hominibus conuerfatus eft.Zacha.s.'Ecce rex ruusnbsp;venirtibi iuftusSC faluator,ipfcpauper.Hiere.14.Tibi peccauiraus expedatio lfrael,falnbsp;uator nofter in tempore tribulationis.C^arc quafî colonus futürus ts in terra,amp; quafi vtnbsp;ator decIinansadmanendum;‘Quarefuturuscs velut vir vagus Scfortis qui non poteftnbsp;faluareî’Tu autem in nobis es dominc,S^ nomen tuum inuocatum éft fuper nos,ne derenbsp;Iinquasnos.Vltimo,quoadpaflîonisexitum.Danie.5.Etpofthebdomadesfexagfntadunbsp;as occidetur ChrifiuSjôCnon erit eiuspopulusqui eumnegarurus eft.Efaias.sj.fumma-timtotamperftringitpaffionem.Oftendititaqj eosexpropofitOjôC non natura,malos.nbsp;Non vu!tis,inquit,venire,quanquam nonfit aditusad vitamnifiper me totteftimoniisnbsp;comprobatumîad mc,vtminimo negocio vitam habeatis.Nam credi difle filio que mifitnbsp;parer, falutiseftianua.Incrcdulitas ergo veftra nonexinopia eftteftium,fedexinopianbsp;charitatisindeum,præfertim cum egonecgloriam,necregnum,necopesambiam apudnbsp;homines,tantum ambigo gloriarnpatris.ôC in hoc ambio,vt vos fcruemini.Si Chnftusnbsp;qui habet in veftimento ÔC in femore fcriptum,Rex regû ÔÇ dominus dominantiû, Apo-caî,i9.clantatem ab hominibus non accipinnam quæfitus in regem, fugit,lohan.6.quidnbsp;miferiô^adomncmalumprocliuivanit3tefeducimur,quærentcs fciri,reputari,honora.nbsp;ri^ Eccî. io.Odibilis coram deo ÔC hominibus fuperbia.Caufam fubinfert.dicensîquia dinbsp;ledionem dei non habetis in vobis,tametfi hoc iadetis qgt; me perfequamini propter denbsp;um.£rcnimquidiligit,creditôCobremperatîSCquipatremdiligit,non poteft odifie fi-liumilli chaniTimumtSé qui legantem amat,non poteft afpernari legatum.i.Timo.uFinbsp;nispræcepti cft charitas de corde puro,confcicntia bona,amp;fide non fida.Sed.i.lohâ.j,nbsp;Qui non diligic,manet in morte, V biqj autempatrem celcbrat,ôi; abipfo fe dicit miffumnbsp;effe,nihil fe pofie à feipfo,5C prorfus humilia multa loquitur,volens è medio tollere omnbsp;nem ingraritudinis amp;: elationis rationc. Hinc in nomine partis dicit fe venifTe, non fuo,nbsp;Et q eftis,inquit,peruerfe increduli mihi,qui partis nomine veniens, gratis vitam ac fa-^Utem offerortam eritisftulte creduli,fi quis fuo nomine veniens,fibi deigloriambrro-gans.feipfum inæftimabili mentis tumore extollens fuper omne qd dicitur deus.i.Thef-fa.t.fuuméç.non dei negocium agens, ea vobis pollicens quæ diligitis, vobis adferat eanbsp;quæpertrahantinmortem æternam.Vera laus cft,mcruifle laudem apud deumrveranbsp;pietas eft,omné deo gloriam traniTcribere.Quomodo igitur poreftis credere mihi,nihilnbsp;aliudprædicantiqgloriamdei,qufivoscontempta veragloriaquæ à deo proficifcitur,nbsp;venemini falfam gloriam apud homines inuicem vobis adulantes,ôC deo fuam gloriamnbsp;inuidentes^Principes enimSCmagiftri ipfi foli volentcs haben apud^ vulgus.non acci-pient mc,nc imminuatur eoi^ gloria.populi autem quærentes diligi à pnneipibus, nonnbsp;riieaccipicntvtneexcidantproptermeab honore quemà principibus habent.Elucef*nbsp;cir q peftifera res vanægloriæ fit cupido,quaeomncfpiritua|e bonfiimpedit 8c eneruat,nbsp;aedeo exofum reddit.Pfal.çi.Quoniamdeusdiflîpar oflacorû qui hominibus placent,nbsp;confufi funt,quoniam deusfpreuiteos.Hinc GaIa.i.Siadhuchominibuspl3cerem,Chrinbsp;ftiferuusnon cffcm.ldeo i.Coçe.io.Qui glori3tur,in domino glorietur,non enim quinbsp;feipfumcomrncndat,illeprobatuseft,fed quem deus commendat.Nolite putarc qgt; egonbsp;cupiens lt;^pnteniptum meum,vos delaturus fim apud patrem, nihil opus.eft me-diatore.Mofesipfe vos dcferet,cuius autoritärem apud vos facrofandam fingitis,6lt;innbsp;quofummamndem collocatis, habentes pro oraculo quicquidille fcripfitîQuem fidenbsp;colitiSjCunisautoritas vobis leuis eft in eo in quo maxime debebat valere, fiqui dem illenbsp;de me fcripfitjDeut.iS.Prophetam de genre tua 8C de fratribus tuis ficut me fufeitabit tinbsp;bi dominus deus tuus,ipuim au£lies,vt petifti à domino deo tuo. Et ait dominus mihirnbsp;Prophetam fufeitabo eis de medio fratrum fuoçe fimilem tui,amp; ponani verba mea innbsp;orc eius,Ioquetur(Ç ad inosomnia quæpræcepero illi,Qui autem verbaeius quæ loque^nbsp;lurin nomine meo,audirenoluerit,ego vltor exiftam.Etenim fi fidem haberetis Mofi,nbsp;nimirumamp;mihicrcderetis quem ille promifit,Slt;cuiusdidis (-redi iuflfic.Si autem illiusnbsp;didis non creditis,quiariecintelligitis.t.Gorinth.5.vfquc in hodiernum diemidipfumnbsp;Velamen in ledione veteris teftamenti maner non reuelarum, quod in Chrifto euacua-tutjfedvfqj in hodiernum diem cumlegitur Mofes, velamen pofirum eftfuper cor coçe.

PP X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum

-ocr page 472-

PARS SECVNDA.

CumautcmconUttfus quisfucritad dcum,auferctar vclamen*Quomodo m«'« yerBfoji’ quem min oris factcis,cr£deiis«ChYfoftomus:Qui mctalla fodcrc aggreditur artisigna«nbsp;rus,aurivenas noninuenit,fedconfunditur,laboremfubitcafliim:ita qui diuinarum fcrinbsp;pturarum ordinem non intelligunc,qui carum proprietäres,qui leges non difquirOt^fednbsp;omnia ad verborum fentcntiam accipiunt.aurum terrx confundentes,nunquam reconnbsp;dituminhis thefaurum confequuntur*

^De quinque panibusjohan.fc

ARTICVLVS X.

lohan,^ f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hæcabqtïefus trans mare Galiîçæ,quod eft Tibcn’adis,amp;:fcque

*gt; nbsp;nbsp;Iƒ batur eum mulritudo magna,quia videbant fi'gna quae facicbat fupcr

A qs qui infirmabîtur.Subqc ergo in montem lefus,^ ibi fedebat cum difdpulis fuis,Erat autem proximu pafcha dies feftus ludæorum. Cum fubicnbsp;uaftet ergo oculos lefus,2lt; vidiffec quia mukitudo maxima venit ad eum,nbsp;dicic ad Philippum: Vnde cmemus panes vt manducent hiCHoc autem dicenbsp;bac tentans eum.ipfe enim feiebatquid effet fadurus. Refpondic ei Philip*nbsp;pus:Ducentorum denariorum panes non fufRciunc eis,vt vnufquifc^ modinbsp;cum quid accipiat.Dicit ei vnus ex difeipulis, Andreas,frater Simonis Petri:nbsp;Eft puer vnus hic,qui habet quinep panes hordeaceos SCduos pifces,fedhgcnbsp;quid funt inter tantosiTDicit ergoIefus:Facite homines difcumbere»Erat au*nbsp;tem (êenum multum in loco.Difcubuerunt ergo viri numero quafi quinquenbsp;miUia. Accepit ergo lefus panes,amp; cum gratias egiflet, diftribuit difeumbe*nbsp;tibus.Similiter Sc ex pifeibus quantum voIebant.Vt autem impleti funt,di*nbsp;xit difeipulis fuis:Colligite quae fuperauerunt fragmeta,nc pereant. Collegenbsp;runt crgo,8C implcuerunt duodecim cophinos fragmentorum ex quinqp panbsp;nibus hordeaceis SC duobus pifcibus.quæ fuperfuerunt ijs qui manducaue*nbsp;ranullli ergo homines cS vidiffent quod lefus fecerat fignu, diccbant;Quianbsp;hie eft vere propheta qui venturus eft in mundum.

Vide fuper ifto textu part.i.art.4y,f.

lefus ergo cu cognouiflet quia venturi eflènt vt rapcrent eum,8C faccfcnt cum rcgê,fugit itetum in montem ipfe folus.

V ide ibidem«

1|Oe ambuiatione tupra mare*

ARTICVLVS XI.

T autem fero fadum eft.defcenderunt difeipuli eiu« ad mare.SC cu afeendiffent nauim.vcnerunt trans mare in Capharnaum,8C tene*nbsp;bræ iam fadaeerant,8C non vencratad eos lefus. Mare autem ven

tomagnoflante,exurgcbat. Cum remigaffent ergo quafi ftadia vigintii* quinqueaut triginta,vident lefum ambulantem fupra mare,SC proximu nanbsp;ui fieri,Sc timueruntJIle autem dicit eistEgo fum,nolite timerc. Voluerut er*nbsp;go eum acci perc in nauim,0C ftatim nauis fuit ad terram quam ibant.nbsp;Super hoc texta videpar.i,art.4lt;.h.

ÇDeprae

-ocr page 473-

ARTICVLVS Xn,

Fo» CCXXV,

ÇDcprædicationc cuchariftiaf. ARTICVLVS XII.

ALtera die turba qua: ftabat trans marc,vidit quia naui'cula non erat V ibi aha.nifi vna:8c qui'a non introiflet cum difcipulis fuis lefus in nanbsp;uim,fed foil difeipuli eius abiflènttaliae vero fuperuenerunt naues anbsp;Tibcriade.iuxta locum vbi manducauerant panem,gratias agentes deo.Cunbsp;ergo vidifTet turba quia lefus non effet ibi,neep difeipuli eius, afeenderut innbsp;nauiculas,amp; venerunt Capharnaum quzeretes lefum.Bt cum inucniffent eunbsp;trans mare,dixcrunc ei:Rabbi,quando hue veniftiS*

Oftendit,non commodi gratia temporalis nos quicquâ agere debcre,fcd diuini hoquot; noris ôe laudisîalioqui périt merces operisætcrna»Turbæ quû vidiflent vnam tantû na-uimadfuifle,in quâ difeipuli tantu ingreflî fuerant,Se non lefus ipfe,quia multum quæ*nbsp;fîtum non inuenerunt,Se naues adueniirentadtraticiandameam,confceniîsnauibus tra»nbsp;iecerunt Capharnaum ibi quæhturi Icfum,qgt;ihich3bcretdomiciliuffl,ôe qp feirent aponbsp;ftolos côtraieciiTeX^ientes vero ex ipfo têpore colligerc quomodotranfiffetjinterro-gabant quando veniiïet,fufpicabantur emôC hic rem OTiraculoperadam,quemadmod5nbsp;pridiepaueratimmenfam multitudinem.

Refpondit eis lefus ÔC dixitîAmen amen dico vobis.quæritis me,non qa vidiftis Cigna fed quia manducaftis ex panibus SC faturati cftis. Operamininbsp;non cibum qui périt,fed qui permanet in vitam æternam,qucm fij/us homi*nbsp;nisdabit vobis.huncenim pater fîgnauit deus.Dixcrut tï'go ad eum:Quidnbsp;faciemus vt operemur opera dei f Refpondit lefus dixit eisjHoc eft opusnbsp;deijVt credatis in eum quem mifit ille.

lefus itaq;vt hicquoqjfua dcclararet diuinitatem,qj non ignoraretillorum cogita-* tiones,Hiere.i7»Prauum cor hominis ôC infcrutabile,quis cognofeet ilIudî’Ego dominus ferutans cor ôC probans rênes,quum videret turbam ad fç rurfus confluere fimilibusnbsp;miraculis inhiantem,quæ ventrempotius explerent,gmentem erudirent, ex occafionenbsp;cibi femelpraebitijdocet quicibus illis potüTimum fit expetendus.Nonquæritis, inquit,nbsp;me ob animæ,fed corporis refedlionemtfednon magnum eft,corpus hoc,alioqui Sc penbsp;riturum,pafccrc:fedoportet maxime fpiritualium agere curam,amp;: non omnem foJicitu-dinemincorporalem cibum infumere,ÔCnegIigerc tempus aptum dodrinæ. Cyrillustnbsp;Nulla nobiscarniscurahabendacftjfedneceflarijsamp;aeternisinuigilandum.nonem dif-fert à beftijs qui corporis voluptates infeélatur,fed qui virtutibus inhæret,ôC fpiritali vi-tamperagit lege.IIlequi omninodeditus eft hisquæ diuinitus concefia, ad fuperos iternbsp;præparant,is mihi videtur feipfum cognouiffe,ncc ignoraife rationale animal ad imagi-nem conditoris efle prodult;Sû Non fimus ergo foliciti quid manducemus ftultilïimumnbsp;cm eft carnem ôc carni iucunda fie ample^i,vt nullâ aut vix æqualê de anima, quæ mul-to çræftantiqr Corpore,curam habere vidcamur,cui tanto ftudere quifqj magis iubetur,nbsp;quatocæterispræftantior cft.Sic emfapicnteramp;iudicabimus ôC operabimur.Qui auténbsp;pigrinædeditus,ventriviuit,delicrisvacat,iscibumoperaturqui pcrit.qui vero ex la-bore fuo proximumnutrit,potum dat,veftit, non perdet racrcedem fuâ,fi amore dei idnbsp;facit,Matth»iy*Qsicquid emfinem habet in dcum,preciofum eftîquicq^uidcelTatôCho-die eft, eras vero definit,etiam maximu,q viliflîmum eft æftimandum^Cibus ifte intelli-gipoteftmyfticafumptiocarnis domini,quâ ipfe nobis datfadus films hominis,quemnbsp;pater obfignauit,hoceft,oftendit SC conrirmauitteftimoniisq) fitfilius fuus.Vel aclionbsp;virtuofaSi quicquid fpiritualiter alit mente,pcrducensin vita æternâ,hunc paterconlînbsp;gnauit requirendu.Hæcrudis turba cum no intelligerct,ac ne animaduerteretquidé,to-ta intenta ventris negocio,refponditî Qm admonesnos vt operemur cibû quendâquinbsp;manet in nobis,adferens vitamæternâ,quidigitur faciemus vt operemur ea quæ deodinbsp;gnafunt,amp;vitâpromereamuræternâ,quo92 gradate dicis veniffein mundûî’Hoceft,nbsp;inquitjopus quod efflagitat a vobis dcus.vt credatis in eum quem mifit ille,amp;: per quemnbsp;Vobis ille loquitur,ne plane gratis vel indignis potius vitâ æternâ vobis largiri videatur,nbsp;GIof.ord«Fides per diledionem operâs^eftopustquia «fi défitfacultas,nô quæriturnifî

PP 5 voluntas.

-ocr page 474-

PARS SEC VND A.

voluntas,cftï^ initium amp; finis totiusboni.Signâtcr ait,opus deitquia opera fidei,homt-* nis opera efle poiTunt,fed fine fide deo placere no pofiunt.Heb.iuSinefide impoffibilc eftnbsp;placere deo,quæ p diledionê operaLGal.$,Charitas dei diffufaeft in cordibus noftriinbsp;per fpiritü fandum quidatuseftnobis.Obferuaqj non dure arguatdicendo,ô mancipianbsp;ventris 8C guiofijed cum manruetudine,YC cû detegit occulta cordis illoru, ad maiorcmnbsp;iflos adduceret fidem,

$ Di'xerunt ergo chQuod tu facts G'gnum,vt videamus SC credamus tibi* quid operarisfPatres noftri manducaucrut manna in defcrto,ficut fcriptumnbsp;eftîPanê de ceefo dedit eis manducare.Dixit ergo eis lefus ; Amen amen di*nbsp;co vobis,no Mofes dedit vobis pane de caelo,fed pater meus dat vobis pa*nbsp;nem dc caclo vcr^. Panis em verus e(ï,qui de cælo defcêdit,8^ dat vitä mun*nbsp;do.Dixerut ergo ad eû:Dne,femperda nobis pane hue. Dixit aut cis Icfus;nbsp;Egofum panis vitîc,qui venit ad me,nonefurict:0C qui credit in mc,nôfitiecnbsp;inæternü.Sed dixi vobis,quia ôi vidiftis me,8d non credidiftis.

quot;Vere gaftrirtiargi,qui itcçz fignum qüærunt talc quod ventri prodcflet.Si tibi,iriqui* TintjVindicas peeuharé autontatefupramaiores nottros, quoçj autoritäre hadenus fc-*nbsp;quutifumusypræbefpccimenamp;documentum autoritatis àdeo traditæ,vtcocôfpedôsnbsp;credamus non verbis tuis,fedfadis.Vthoies paflionati loquuntur, qui ad omnê ventfinbsp;feruntur.Na ante fatiati,dixerunttHic eft vere propheta qui venturus eft in mundfi,nnCnbsp;increpati,fignupetunt,quafi priusnuliû vidiffent miraculß.Non IMofes, fed deusmini**nbsp;fterio angeîoçt dedit manna,figura veri panis fiituri qui de cælo defcendit,naturam no-'nbsp;ftramaffumedo.loh.i6,Exiuiadeo,amp; veniinmundü.ôC fevifibilé præbédo.Baruch.];»nbsp;Poft hæcin terris vifus eft,SC cû h^ominibus couerfatus eft.Hic ergo panis no eft corpo-reus,nec ex acre depluit,fcd ab iplo deoprDficifcitur,SC ta efficax eft,vt det vitâ,n5 cor-*nbsp;poralem,fed animaçttnec vni populo,fed toti mundo.His auditis, ludæi ne fie quidemnbsp;engunturad amoréreçîcælertiü,fcd adhuc ventris negociü fomniantes,dixeruntîDnc,nbsp;femper SCc.SicôCmuIierSamaritana Ioh.4.Dfic,damihi banc aquâ,vt non fitiam,neq|nbsp;veniam hue haurire.Sic ôC ifti faturitaté amabant potius g faluté,amp; faturatorc require.*nbsp;bant potius ^fcruatorc,Icfus igitur vtcxcuterct illis fomniöcibi corporalis,apertius cisnbsp;explicatfenoloquidepane qui dentibusm3nditur,fed de cælcfti.Ego funi,inquit,panis illc vitæ æternæ largitor.Hic ergo panis vitafecundum naturam exiftens, vtpotenbsp;viuentis patris filius,quod fibi proprium eft facittviuificat cm omnia,Igitur ficut qui exnbsp;terra panis infirma natura carnis continct,non finens iHa corrumpi,ita Chriftus p fpirinbsp;, tus operationé animam viuificat,atq}etiamipfum corpus acorruptione cöfcruat.PcCnbsp;ipfum erifi humanæ naturæ refurreäio amp; incorruptio corpoÇe eft concefla.i.Goçt.K.Sinbsp;cut in Adam omnes moriuni,ita ôC in Chf o omnes viuificabunf. At qui credit in illfi pinbsp;ncm,nó efuriet,nclt;^famem ferct,fcd fatiabiturætcrnafatietatc,tamctfi ad têpus hicefilnbsp;riat donee perfeda compleaf fatietate. Pfal.ió.Satiaborcü apparucrit gloria tua.HinCnbsp;dicitur Eccï.i4.Qui edunt me,adhuc efurienttSf quibibuntmc,adhucfitient. In futu.*nbsp;roafit aitPfal.jÿ.lncbriabunf ab hubertatc domus tuæ amp; torrëte voluptatii tuæ potabianbsp;cos. Oftedit aût eos nô ignorâtia,fcd malitia pcccarc,quia ipfum viderût,ôc docente tanbsp;quæ falutis funt audierunt,nec tarnen credidcrunt.loh.iç.Si non veniftcmamp;loquutuanbsp;cis fuiffem,peccatfi non haberent,nunc aûtexeufationem nonhabentdepeccatofuo.

Omne quod dat mihi pater,ad me vcnict,8C eum qui venit ad mc,non ci| ciam foras, quia defeendi de cælo,non vt faciam voluntatem meam,fed vo*nbsp;luntatem eius qui mifit me.

Oftendit q) fides quæ in Ghriftu eft,non vulgaris quæpiarcsfît,fcd donfl dci,digni« iSCredis corde datum,dcoconiungensjôc in æternam vitam perducens. Patcr(inquit)nbsp;meus,non folum Iudæorum,fedomnium gentium deus eft.Roma.î.Anludæorum deus tantôtnonne ôôgentiumî*lmoôcgentium.Roma.io. Nam idem dfts omnium,diucfnbsp;in omnes qui inuocant illum.Exme nihil habeo qj nô fit patris,quicquid afit mihi dede-rit,cuiufcûq; gentis fit,hoc ad me venict per fidé,etiâ fi fit à loge Mofaica alicnû.Heb.ir.nbsp;Accedentem ad deum, crederc oportet quia eft, Sc inquirentibus fe rcmuuerator fit,nbsp;Qiionii

-ocr page 475-

ARTiCVLVS 3(IÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tö.ecxXVt

Quoniàni’érgo non eft in alîquo alio falus.Acfî^àf.Nccenim eft aliud norâcn iiib cæJo dâ tumhominibuSjin quo oporteat nos faluos fieri,ideo oîa dédit ei pater in manus,Iohä.ijinbsp;vtpcripfum falutcm côfequâtur.lohâ.l4.Ncmo venit adpatrê nifipermeA'u't ciü pànbsp;ter quâtû in ipfo é, oës holes faluos fieri, ôC ad agnitioné veritatis venire.i.Tim.x.Sed nônbsp;omnium eft fidcs.i.Thefia.jNô em ornes obediünt euangelio,Roma.io.Hinc Adu.iOinbsp;In veritate comperi,quia nô eft perfonaçe acceptor deus, fed in omi genre qui timet eü,nbsp;amp; operatur iuftitiam,acccptus eft illi* Vide nunc frudum veniendi.Non eficiam,inquirynbsp;no pcrdam,fed faliiabo,SC magna cura ilium refocilIabo.Matth.ii» Venitc ad me omneânbsp;qui laboratisôi onerati eftis,amp;egörcficiam vos.lohan.feptimoîQui fitit,Veniat adme^nbsp;8C bibat.Qui credit in me,ficut dicit feriptura, flumina de ventre eius fluent aquæ viuæ.nbsp;Hoc autem dixit de fpiritu,qucm acceptufi erant credentes in eum. Attende benignita-tem.Nam omnem veniêtem fufcipit,neceiicit.laco,4. Appropinquate deo, amp;' appro--pinquabit vobis.Sic fufcepitlatronem,Luc.tj.Pcccatores,Luc.is, Erant appropinquartnbsp;tes et publicaniamp;peccatoreSjVtaudirent ilium.SCmurmurabantpharifæiamp;fcribæ,dicenbsp;tesîHic peccatoresrccipit.O cxcæcatam iiliiidiam, noferétcmopiiulatiinfirmis. Reci*nbsp;pic pecccatores,ÔC iuftos facttîinfirmos,amp; fanos reddit.Sic Luc.ig.Sinitc paruulos venire ad me,ôC nolite vetare eos.Talium eft cm regnum cælorum. Qui ergo venire nolunt,nbsp;fi fuo vitio forts remanct ôC pereuntfibi imputent,non deo qui ornes vocat.Hinc ludæ-is ait lohan.ç.Non vultis venire ad me,vt falui fitis.i.Coçz.ç.Eos qui foris funt dominusnbsp;iudicabit.Sic qui fuo vitio fe eijei dignos rcddunt,ôlt; pereunt ficut ludas.l0han.i7.Qu osnbsp;dedifti mihi,cgo euftodiui î SC nemo exeisperiit,nififilius perditionis.lohan.ij. Si quisnbsp;In me nô manferit,mitctur foras ficut palmes,amp; arefcettSi colliger eum,ôlt; in ignem mit*nbsp;tentjôC ardct.SiC amp; mali prælati amp; dodores. Matty. Quod fi fal eüanuerit,in 4 falicturîfnbsp;Ad nihilum valet vlcra,nifi vtmittatur foras, amp; côculcetur abhominibus. Taies ôC in fine foras mittentur,cum elediintrabuntingaudiiimdomini fui.Matth.xy.Euge feruebonbsp;ne ôC fidelis,quia in modico fui ft i fidclis,fupra raulta te conftituam, intra in gaudium donbsp;niini tui, Matth.ij.Exibunt angeli SC feparabunt malos de medio iuftorum, mittet eosnbsp;lt;n caminum ignis,ibi erit fletus ôC ftridor dentium,Luc.ts. Cum autemintrauerit pater-familtaSjôCclauferitoftiumjincipietis foris ftareamp;:puIfare,dicêtestDomine,dominc,ape:nbsp;ti nobis.Etrndens dieet vobistNefcio vos vnde fitis.Tune incipietis dicereîManducauinbsp;mus corâ te amp; bibimus,amp; in plateis noftris docuifti, amp; dieet vobis : Nefeio vos vfi fitisinbsp;Difcedite à mcomnes operarniniquitatis.Ibieritflerus,6Cftridordentium,cumvide-titis Abraam amp;lfaac6C lacob,S^omnesprophetas in regno dci,v osautem expellifo*nbsp;tas.ôc venient ab oriente SC occidente,ôC aquilone ÔC auftro, 8lt; accumbent inregno^dei»nbsp;Apoca.t. Forts canes ô^venefici,ôC impudici,5c homicidae,5C idolis feruientes, amp; omis q|nbsp;amat si facit mcndaciû.Qui ergo intus manent,replcntur ab hubertatc domus dei,SC tocnbsp;rente voluptatis potätur.Pfar.jy.nedum in fiituro,fcd ôC hic.Pfaf.ix. Dominus regit meße nihil mihi deerittin loco pafeuæ ibi coüocautt. Gaufam tanti bont indicat, dicenstlr*nbsp;hocipfum defcendidecælo,nonvtfaciam quodipfevolo,vcluti diflentiens â pâtre,nbsp;fed quod vult pater qui mifit me,à cuius voluntate,mea non poteft diflidere,quum fit eanbsp;dem voluntas.Defcendit de cæloficut deus,quandoquidcm incarnatus efttôCafeendit innbsp;caelum cum carnc,vt homo fcilicet,vbi crat prius vt deus.Animadaertc incomprehenfi-bilem filti humilitatem,qui ad mortem crucis vfque paternae obfecutus eft voluntati.Phinbsp;lippen.i.Humilisuit fenietipfum,fadu8 obediens vfque ad mortem,mortem autem cru-*nbsp;Cis.Hine Luc.it.Pater,fi vis,tranirer caliccm hunc à me.Veruntamennonmcavoluntas,fed tua fiat.Obftupcfcenoftramfuperbiam,quicontra deivoluntatemquae noftraninbsp;Vult falutem, noftra ftabilire contendimus in pefniciem noftram. Ofec.15.Perdido,tuanbsp;Ifrael.tantummodoinmcauxiliumtuum.Nam Matth.y.Non omnis qui dicit mihi,do-minc domine,intrabit in regnum carlorumtfed qui facit voluntatem patris mei qui in catnbsp;liscft ,ipfe intrabit in regnum cælorum.

Hæc eft enim volun tas eius cjui mifit me patris, vt omne quod dedit mi^ Hi,non perdam ex co,fed refufeitem iflud in nouiffimo die.

V t perftringat corda iHorum,ôc agnofcant fe dci munerc indignos, dicit quod dedit mihi paterthocipfiindignijfuisexigentibus prauitatibus, lohan.j.Non enim mifit deusnbsp;filiumfuuminmundum,vtiudicet mundum,fedvtfaluttur mundusper ipfum.Hanc vonbsp;luntatem per omnia implere ftuduit. Iohannis.4. Mtus cibus eft, vt faciam voluntatemnbsp;eius quimîfitme,vipcrficiamopuseius.Hebr.to.Incapitelibri fcriptum eft deme, vtfanbsp;ciaia deus voluntatem tuani.Superius dices,qa hoftiasóc oblaiiones 8c holocauftomatanbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P P 4 prei

-ocr page 476-

PARS SECVNDA

Si pro pcccato noluifti,necplacita funt tibi,quaefecundum kgcm offcruntur, tanc dixj,ecce venio vt faciam deus voluntatem tuamun qua voluntate fanâifîcatt funius, pernbsp;oblationem corporis Chrifti 1 efu femebV ult ergo pater vt filius feruet,ne pcrcat,quo£lnbsp;tradidit ad vj[tam,ne mundus rapiat ad mortem.Matt.is. Non eft voluntas ante patreninbsp;veftrum qui in caelis eft,vtpereat vnus de pufillis iftis.QuSta folicitudine haec volfitas nonbsp;bis inquirendaô^ obferuanda,quæ noftramfalutemôc quæritamp;: operatur^’Ephefi.ç.Viquot;nbsp;dete itacyfratresjquomodo caute ambulctis,non quafi infipientes,fed vt fapientes,rcdi*nbsp;mentes tempus,quoniam dies malifunttpropterea nolite fieri imprudentes, fedintelligênbsp;tes quæ fit voluntas dei.hTheftalo.4.Hæc enim eft voluntas dei,fanlt;3ificatio vcftra, vtnbsp;abftineatis vos à fornicationc, vt fciat vnufquifqj veftrum vas fuum pofiïdere in fanÎH*nbsp;ficatione 8C honore,non in paflîone defiderii,ficut ÔC genres quæ ignorant deum.ln ominbsp;bus ergo dicere debemus illud lob.i.Dominus dedit,dominus abftulit,ficut domino planbsp;cuit,ita faâum eft.fit nomen domini benedidum.Totum enim fit in falutem eledorum.nbsp;Roma.8«Diligcntibus deumomnia cooperantur in bonum. Vnde Roma .14» Siue viuknbsp;muSjfiue morimur,domini fumus.Hinc Petrus admonet.i^Petr.y.Dcus fuperbis refiftit,nbsp;humilibus autem datgratiam,humiliamini igitur fub potenti manu dei,vt vos exaltet innbsp;tempore vifîtationis,omncm foliciiudincm proijciêtes in eum, quoniam ipfi cura eft denbsp;vobis, Duplex comodum ei qui venit ad ipfum. nam ipfo feruante non perit.lohan jo.nbsp;Oues meæ vocem meam audiunt,ôi ego cognofeo eas,ôi fequuntur me,iSC ego vitâ ^tecnbsp;nam do cis,5c non peribunt in æternum,5i no rapiet cas quifquàm de manu mea. Akeçenbsp;quia vult pater vt corpus quoq^ defundum,viræ per ipfum reddatur in nouiffimo die,vtnbsp;iam totusôC anima SCcorpore viuat,Iob.i9.Scio q» redemptor meus viuit,8c in nouiffimonbsp;die de terra furredurus fum, ôC rurfum circundabor pelle mea, amp; in carne mea videbonbsp;deum faluatorem meum, Qiiem vifurus fum ego ipfe ôC oculimei confpeduri funt,nbsp;non alius, repofita eft hæc fpes mea in finu meo.

5 Hæc eft autê voluntas patn's mei qui mißt me, vt omnis qui videt filium, credit in eum,habeat vita acterna. Et ego reCufcitabo eu in nouiffimo die»nbsp;Oftendit veniendimodum,ncmpc perfidem,qui vidct,inquiens.i.Coçe.i5. Videmusnbsp;nue per fpcculum in ænigmate,tunc aflt facie ad faciem,quæ eft vita pterna. lohâ.iv.Hgcnbsp;eft vitaæterna, vt cognofeant te folum deum verum,QC quem mififti lefumChriftuni.nbsp;Qui ergoChriftumper fidem infehabet,vitam æternam habet.i.Iohâ.tAnnunciamuSnbsp;vobis vitam æternam,quæ erat apud pacrem,ôc apparuit nobis.Nam licet corpore mo*'nbsp;riantur,anima tarnen vita gratis viuit. Obferuahic,qj quidam iuxta Paulum mox debi**nbsp;10 naturali perfoluto, vitam cofequuntur fupernam cum Chrifto.i.Coçt.ç. Scimusquonbsp;niam fi terreftris domus noftra huius habitatiois diffbluaf,q) ædificationem ex deo habelnbsp;mus domum non manufadam,fed æternam incælis, NamS^in hoc ingemifcimus,ha-*nbsp;bitationem noftram quæ de cælo eft fuperindui cupientes,fi tarnen veftiti Si nó nudiinucnbsp;lt;*** niamur, Nam qui fumus in hoc tabernaculo,ingcmifcimus grauati,eo qj nolumus ex^nbsp;poliari,fedfuperueftiri,vrabforbeatur,quod mortale eft à vita,Qui autem efficätnosinnbsp;hoc ipfum,deus qui etiarn dédit nobispjgnus fpiritus. Audentes igitur Si feientes, quoniam dum fumus in hoc corpore,percgrinamur à dominotper fidem enim ambulamus*nbsp;Sc non per fpeciem.Audemus autem Si bonam voluntatem habemus magis peregrina-ri à corpore,præfentes effe ad dominum,Etideo contendimus fiue abientes,fiue prj-fentes placere ei. Hine ait Phil’.i. Defiderium habens diffolui. Si effe cum Chrifto,multonbsp;magismelius ? Horum enim opus manet,quod fuperædificarunt fundamento Chrifto,nbsp;quare mercedem accipiunt.i.Coçitî.Quo contra mali in inferno,quemadmodum diuesnbsp;Purgatorij ille epuIo.Luc.i6, Lazarus vero hic purgatus igne tribulationis, mox in finum déporta-affertio, tus eft Abraæ.Qui vero fuperædificarunt,ligna,fcenum,ftipulam,non aurum,nec arge-tum,neqj lapides preciofos,nec hic purgati funt igneproprq iudieff vel diuini,non per-ucniunt,nifi illic purgati.Nó enim intrabit in illam fupernam ciuitatem aliquid coinqui-natum.ApocaV.ii. Hine diuinus ille Cypri3nuslib,4.epift,i.Aliud eft,ad veniamftaretnbsp;aliud,ad gloriam peruenire. Aliud,miffum in carcerem no exire inde, donee foluat nouiffinbsp;mum quadrantemtaliud,ftatim fidei SC virtutis accipere mercedem. Aliud,pro peccatisnbsp;longo dolore cruciatum,emendari Si purgari diu igne:aliud,pcccata omnia paflïóe purnbsp;gafle.Aliud denicp,pendere in dieiudicrj ad fententiam dominitaliud,ftatim à dominonbsp;coronari.Ambrofiusfuperillo.i.Cor.j.Si quisfuperdificattTria genera pofuitpræclaranbsp;P, . in fflundo,quibusdodrinam bonamfignificattalia triapofuitfriuola,quibuscorruptaäCnbsp;rum quid v’na 4oänna figoawr.Opus ergo quod ardere dicitur,mal4 doilrina eft,quæ inuribit.

-ocr page 477-

ARTIGVLVS XIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î0. CCXxVït

CufiiSâ pni'ffl twala interibuntjficut itcr impioram,Pfal’.h quia non fubftantiap ,fed afle Ueratiöesperuerfae.Damnfl autempatijcft pcenaspcrpeti.Quis cniminpccnapofitusia DamnuftJnbsp;lt;flurani non facit^Ipfc,inquit,faluseht,fic tarnen,vifalus hæc non finepœnafit» Often- pannbsp;dit itacp ilium faluum quidem futuçijfed poenas ignis pafliuçi, vt per igncm purgatusfiatnbsp;faluas»âC non ficut perfidi æterno igné in perpetuum torqueatur, vt ex aliqua parte ope-ræprccium fit credidifie! in Chriftum » Sicut autem eft mifericordiæ diuinæ ,culpamnbsp;pœnitenti condonaretfic iuftitiæ,poenam exigerc»Pfalm.ioo, Mifericordiam à; iudiciunbsp;cantabq tibi domine.Vndc Ezech.ig.Si autéimpius egeritpœnitentiamaboniibuspcCnbsp;catis fuis quæ operatus cft,amp; cuftodierit omia præcepta mea, 8C fecetit amp; iuftitiam, vitanbsp;viuetjôC nonmorietur.Oniniuminiquitatumeius quas operatus eft,non recordabor.Innbsp;iuftitia fua quam operatus eft, viuet* Obfcrua quid velit, quum dicit. Si egeritpceniten^nbsp;ti am,cuftodicrit præcepta,fecerit iudiciumôCtuftitiam,iniuftitiafuaquamoperatuseft^nbsp;Non ergo parum fpei ingerit peccatoribüs tanta domini mifericordia, vt quod hic ne-gligentius quidem,non autem peruerfe adlum eft,illie refarciri valeat,nc in æternum pereant cum damnatisjpœnam foluendo autper fc,velper fuos.Cum em vnius fimus cor-porismembra, Romanoçt.ii» Multi vnum corpus fumus in Ghrifto, finguli autem alternbsp;altcrius membra.i.Gorinthio.ii.ln idipfum pro inuicem folicitafunt membraiSlt; fi quidnbsp;patitur vnum raembru, côpatiuntur omia membra: fine gloriatur vnum membrû, eon-gaudent omia membra.Vos autem cftis corpus Ghrifti,ô6membra de membro.Neceffenbsp;eft côpati) ôC fubuenirc membris in necelfitate pofitis, quemadmodû SC nos fanélorumnbsp;vicifiim expofeimus fuffragia.Si dioesille æterni ignis ftipula,fratribu8,ne in fimileni in-ciderent poenam,ptouidere ftuduit,quâto magisnos membris nofthsin Ghrifto,quo cinbsp;tius hberentur fpe refurredionis^Hinc fubdiuEgo refufeitabo. Duplex refurrediOjvna Rcfiiri-eäld’nbsp;quidem côisôCgeneralis,qua omes etiam mali reîurguntîalterajqua foliiufti afifimuntur duplex*nbsp;in occurfum domini in aera,5lt; prius cum magna fidutia domino oixurrunt »i.ThelTa.if,nbsp;Vnde.i.Gorinthioçt.iç.Sicut in Adam omnesmoriuntur, itaSCin Ghrifto omnes viui-ficabuntur. Sæpe autem memor eft refurredionis, vt perfuadeat hominibus, ne his foldnbsp;quæ vidcntur,dei prouidentia circunfcribantjfed feiant effe 5Caliuniftatuni,*n quo abfeÿnbsp;dubio fruituri fint remunerationibus virtuiis^

Murmurabant ergo ludeei' de illo,quià di'xiftt, ego füm panis viuus.qui y decælodefcendi:ô£ dicebant:Nonne hic eft Rh'us lofeph.cuius nos nouimusnbsp;patrem amp; matremfQuomodo ergodîcit hic,quia de cælodefcendifRefpoiinbsp;dit ergo ïefus,ÔC dicit cis:Nolite murmurare in inuicem.

Non intelligentes quod effet,fed in hoc tefpicientes quodapparebat. qui hadenuscî bi fpe fercbantvtrünquefermonem,nuncpofteaqu3mvidcntademptam fpempaftusnbsp;corporalis, vertuntur ad contum eliam, imitatores patrum fuorum: amp; quem faturi vole-bant regem facete, nunc vt humilem contemnunt, Offendebàt eos imbccillitas humaninbsp;corporis,quod tantum cernebant oculiscorporels, quum ex fadis didisig diuiham vir-tutem perfpicere potuiffent, fi oculos fidei habuiffent. V ndc dominus ait Philippe. lo-hannis.i4.Noncreditis,quia égoin patrc,ÔC pater in eftî’Alioqui propter opera ipfa crédité.Et lohannis.io. Opéra quaé egofacioin nomine patris mei, hæcteftimoniumper-hibentdeme.Hinc ait IohannisfcptimoîNoIitefecundumfaciemiudicare,fediuftum itfnbsp;diciumiudicate.Dominus vero nonrcfpondit eis:Non fumfilius lofeph^Nonenim ponbsp;terantintclligere panemtneffabilcm qui ex virgine, mulio minus natiuitatis capacesquænbsp;ante fecula ex pâtre.

Nemo poteft venire ad mc.nifi pâter qui mißt me,traxcrit eum:8f ego re#‘ fufeitabo euin innouiflîmo dic.Eft feriptum in prophetistErant omnesdocinbsp;biles dei’ Omnis qui audiuita pâtre ôf didicit,vcnit ad me.Non quia patremnbsp;vidit quirquam,nifi is qui eft a dco,hic vidit patrem.

Oftenditquod pauci ob id faluantur, quiafe non accommodant gratiæ diuinæ. lu-dæis enim inter femuffitantibus ex contcmptüipfius, declarans lë non latere cogitatio-nes hominum,fiweriorem fermonem cxplanat,pariter SC confirmat.Nemo poteft veni te interiori acceffu perfidenï amp;charitatcm vt iungatur mihi,nifi pater fecretis infpirationbsp;Uibusfidei trahat.Süt em triapobis neceffaria,fi venire volumus adChfm,quç nô à nobisnbsp;fed à deoexpedâda.Priï»SjîteUcdusilluminatio,Ioh5,8, Ego fumluxmûdi» lohan.i.

-ocr page 478-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS S E C V N D A.

Illuminât omncm hominem vcnientcm in huncmundum.OmîaverobonuniSppwnnt« JInbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum ergo ipfe fumniû fit bonum,imo folus vere SC natura bonus, Matth.io. Nemo bo-

quot;fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus nifi folus deus,cogoitionctrahit.AuguftinustTrahit pater ad filiS cos qui propterea

creduntinfilium,quia eum cogitant patré habere defl.Sic Matth.i6,TucsChriftusfiliu8 TrlaadchrideiviuûSecûdum.affedusinflammatio.Nam cöcupifcétia abftrahit,amp;allicit nos,laco.|nbsp;ftum eunti adpeccatuinducit.ideo Roman.s. Charitas dei diffufaeft in cordibus noftris per fpi*nbsp;neccffaria ritfl fanftö,qui datus eft nobis,fi in qs,in quibus no eft vcra dileäio,trahitur homo amo-qu«» re amp; defiderio,quanto magis trahitur aliquis vehementi deledatiöe,cuipatef reuclaifi*nbsp;lium,qui eft vera beatitudo,ôf vita,lt;SC omc bonum;’ In præfenti ergo trahitur, vt vidcatnbsp;infucuro quod credit,ôfmanducet quod efurit,0fhabe3t quod amat,amp; defiderat. Tertium,effeétuscôfummatio.Sapîæ.^. Corpus quod corrumpitur,aggrauat anima. Side-*nbsp;primit terrena cogitatiofenfummulta cogitanté,Rom3.8,Ipic autefpihtusadiuuatin*nbsp;nrmitatê noftram.Hinc ait Apoftoius Romafi,9.Noneft volentis,ncq} curretis,fed miftnbsp;Libcrcas ar rentisdci.Quid ergodicemus»Siomcqddatpater venitad cû,amp;quofcûq5traxerit,ôCnenbsp;bitri} afte^ mopoteft venire nifi tradus,nifi datfi fit eidefuper,quibus pater no dat,nu!lo criminele-rieurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nenturî’ Séd hæc verba malitiæ funt ad exeufandas excufatiôesinpeccatis,Credere enim

voluntatis eft,id quod nô parum quid eft. Roman.io, Sed nô ornes obediunt euangelio, Hinc Adlu.iî.ait Paulus ludaeistV obis oportebat primûloqui verbum deiîfed quonian»nbsp;repelIitisilIudjSCindignosvos iudicatis ætcrnæ yitae, cccecoucrtimur ad gentes, fie eranbsp;præcepit nobis dominus.Pofui te in luccm gentium,vt fis falus mea vfqj ad extremû tefnbsp;ræ. Audientes autem gentes,gauifae funt,âC glorificabant verbum domini, ôC crediderfltnbsp;quotquot erant prae-ordinati ad vitam aeternam.Eccc quomodo gentes fe accômodarûcnbsp;grati3e,ôf inuminatæfuntîIudæifubtrahentesfcjCXcæcati.Romaai. Cæcitas ex parteconbsp;tigit in Ifraeljdonccplenitudogentium intraret.Non ergotollit libcrtatem arbitrii,fednbsp;ottenditqj multahabeatopuscooperatiôe à deoisquicredituruseft. Illosenim trahit,nbsp;qui mentis habent aptitudinemfcos autem qui feipfos nô faciunt idoneos,nô trahit ad fi-dem.Nam ficut magnes nô omia attrahit,fedferrumiitaâ^ deus ad onies quidem appronbsp;piat,eos autem quiiaonei,amp; familiaritatem erga ipfum præ fe ferunt,trahit. Non em unnbsp;partit tantû munus,nifi volétibus Si auidis.Nô eft ergo tradus ifte violétus,neqî coaduanbsp;fed amorofus atjy fpontaneus,ex diuina charitate proccdens.Deus nanqj mouet vnum-quodep fccundfl propham fuam naturam.Et fie rationalem ad Chriftum côuertit,amp;monbsp;uetfpontanee ac libéré inteneclualiter.Vfitradusiftcinter charitate trahctis,amp;vnionénbsp;tralt;fti,cum ipfo eft médius,fine quo nihil pofliimus, PfaF.^r. Anima mea ficut terra finenbsp;aqua tibi.Cant.i.Trahe mepoft te.Hierc,5i.In charitateperpétuadilexite, idco attraxinbsp;temiferans.Scd quomodofOfec.ii.In funiculis Adam traham eos,in vinculis charitatis,nbsp;Dei ergo donum eft,fed nofter conatus. Vnde Auguftinusîlnitium noftræ falutis, deonbsp;miferantc habemusîvt acquiefeamus falutari infpirationi,noftrj poteftatis eft.Efaij.i.Sinbsp;volueritisôf audieritis me,bona terra? comedetis, vt adipifeamur quod acquirédum ad*nbsp;monitioe cognouimus, diuini munerisefttvt nôlabamur, iamadempto falutis munere,nbsp;folicitudinisnoftræeft,Si cæleftispariter adiutorfi. Vnde.i.Coçi.to.Quiftat,vidcat, nenbsp;cadat.Et.i.Coçi.is’.Abundantius oihibus illis laborauiî nô ego autem,fed gratia dei me-cum.Frudum côfequenter oftédit,quia vitam côfequitur immortalem. Chryfcftomusinbsp;Non parua dignitas filii,fi pater adducit,5f ipfe refufcitat,nô vt opera trinitatis diuidanfnbsp;fed vt perfonalitas virtutis oftédatur. Nô ergo paruum,venire ad Chriftum,quum vitSnbsp;largiatur æternam nedum animæ,fedôC corpori.Demü attradiôis pandit modum,neminem excIudcs,Erunt,inquit,omes capaces doârinap,quare Si tradus.BedatPlurafiteCnbsp;in prophetis dicit,quia onies prophetf vno eodemtp fpiritu repleti,licet diuerfa,ad idemnbsp;tarnentendéti3,prophetarunt.Efaiç,y4.Ponamvniuerfosfiliostuosdodos à domino,nbsp;Hicre.ji.Non docebit vlcr3 vir proximû fuum,6c vir fratrem fuum,dices: Cognofee donbsp;minum.Orneseni cognofcét me à minimo vfq^ ad maximû,ait dns. lohel.t.fecundumnbsp;Septuaginta:Erunt onies docibiles dei.Qui ergo nô actrahitur, ipfe in vitio, afe fubdunbsp;nontranat ot attrahere volenti,Qui em audit â patre,boc eft,quireuelationcm partis accipit,ôf di-fcipulus illius verc efficitur,is vcnit.Non em qui audit,fed qui didiccrit, venir. Quia Scfinbsp;hominesforisloquuntur,tamê folusdeus fenfiim intus aperit, intus inftruitveritatis co-gnitiôeôf amore.PfaF.84.Audiam quid loquaturin me dns deus, quoniam Iqquetur pa-cem in pkbem fuam. Sed Matth.i5.Auditu audietis,S^ nô intclligetisîôf vidétes videbi-tis,Slt; nô videbitis.Incraflatum eft em cor populi huius,ôf auribus grauiter audicrurjt.ôCnbsp;oculos fuos claufcrunt,ne quando videant oculis,S: auribus audiant. Si corde intelligâr,nbsp;Si côuertantur,8^ fanem eos, V efth autem beati oculi,quia vident: âC aures vcftræ,quianbsp;andiuhr»

-ocr page 479-

ARTIGVLVS XIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCXXVIIÏ,

audiunt.Sed nc quts carnakm fufpicctur patrcpijoculis vifibilcm eôrpofàlibusîdcus e‘nl lpirituscft,necauditur,nec videturnififpiritualibus. Sic vidiflejfic audifle,faluseft. De--um,inqt,vt cft,nemo morcaliü vidit aut audijcXucé eni habitat inacceffibilem.uT imo-thci.Ê.Hocfoilfiliodatumcft,quifolus à dcoprofeduseft,apud quemfcmperfuitan-tequàm vcniret inhunc mundum.Iohan.uDcumnemo vidit vnquàni, vrigenitusfiliusnbsp;qui eft in finu patrisgt;ipfe enarrauit.

Amen amen dico vobis,qui credit in me,habet vita acternâ- Ego fum pas’* nis vitae.Patres vri manducauerunt manna in deferto amp; mortui funt.Hic eftnbsp;panis de cælo defeendens^vt fi quis ex ipfo manducaucrit,non moriat.

Quifquis fidutiam habet in me,is iam habet vitam æternâ,quum fonte habeat immot taIitaci£,Chryfoftomus:Qui credit inme,habetme:quid eft autc haberemc, nifi haberenbsp;vitaraæternara î* Vita enim aeterna, eft verbum quod in principio erat apud deum.Io-hanj.Et vita erat lux hominum.Affumpfitautê vita mortem,vt vita occiderct mortemnbsp;Ofcej5.Ero mors tua ô mor.lohan.i4.Ego fum via veritas 0lt;vita.i.Iohan.y.Hic eftvcnbsp;rus deus,ôê vita æterna.Sæpe id repetit,SC inculcat, q» praemium in fe credentium fit vitanbsp;aeterna,qua nihil fubIimius,iucundiUs.feIicius'lt;g eXcogitari poteft, Quoniam de pane fi-gurali obiecerant Iudaei,inftruit de veropane.Ego lum,inqtilleJUe panis q vitam præ-ftat,non corporalcm ,ôC téporariam/ed animae ä æternam gratiæ in præfcnti 8i gloriaenbsp;in future.V olens auté excludere vanâ ludæoçî gloriationé,amp;huiuspanis refpedu mannbsp;næ oftendere nobilitatë 8c vtiHtatê,ait,qj manducantes manna,mortui funt corporaliternbsp;tâboniq mali,nec virtutemânj vitarettitui potcrat.Sicmalimorteculpæjqbusvfumânbsp;nae,vitagratiaenonreftituebatur,Virtute autéhuius panis,SÇanimæ à morte culpae reuînbsp;nifeunt,« præferuantur, 8^ in fine corpora animabus reunita, æterna vira perfruentufjnbsp;quam manna figurabat,non auté præftabat, Vnde manna fine labore colligebatur prgpa Mannar amp;nbsp;rata,fed cum labore adefumpræparabatur. Sic euchariftiaefacramentu fine mehto no* Euchyifiignbsp;ftro datur nobis,fed non fine præparatione fumendfi.i.Coçr.ii.Probct feipfum homo, coHatio.nbsp;amp;ficdepancilloedat,ôf de calice bibat.Qui enimmanducatamp;bibit indigne, iudicifl fi*nbsp;bi manducat amp;: bibit,non drjudicans corpus domini. N aturaliter faporem habuit deter-minacum quafi fimilæ cümelle,Exo.tó.Etquafipanis oleacci.Num.n.Scdoperationedinbsp;uina bonis diueribspro voto præftabat fapores. Sapïæ .16. Angeloçe efca nutriuiftipo-pulumtuum,amp;p3ratumpanem de cælopræftitiftiillis finelabore, omne deledamen-tum in fe habcntem,8C omnis faporis fuauitatem.Subft antiani enim tuam 8C dulcedinemnbsp;quam infilios habes,oftendebasîôf deferuiens vniufcuiufqj voluntati,3d quod quifq; vonbsp;l£bat,conucrteb3tur. M31ivcronaturalif3pore attædi3ti,dicei5anr. Numer. n. Animanbsp;noftra naufeat fuper cibo ifto leuiffimo, Vere amp; modo fie eft in auguftiifimo ifto facra-niento,cui improbi quodfuo obtingit ipfiusvitio,aflcribüt.Tcrtio,manna è cælo venirnbsp;aereo,Exod.i6.cumrorc. Iftc panis ê fummocælocüplenitndine gratiæ.Iohan.i.Vi-dinnisgloriâeius,gloriaquafivnigeniti à pâtre.plenflgratiæamp; veritatis.Quarto,defe.nbsp;cit qprimfl guftaruntdefrugibusterræ promiffionis lordanetranfito.Iofue.ç.Vnde nonbsp;fine caufa hic addidit,|in deferto, fed volens oftendere quod non valde diu datum fueritnbsp;patribus manna,fed folum in foIitudine,ÔC non in terra promiifionis.Hic vero panis pernbsp;petuo durât, amp;c viram præftat, ne moriatur hic morte culpæt'amp; in futuro,morte gehen-*nbsp;n4E,quæ cftmorsfcciinda, Apocaf.io,

Ego fum panis viuus,quî de cælo defeendi. Si quis mânducauerit ex hoc pane,viuet: in æternû.Et panis quem egodabo,caro mea eft pro mundivita.

Hic panis vere defeendit e cælo,ac cæleftcm à deo vim habetcfficicndi,vtfiquiseo vefcaijtotus viuat in ætcrnü,nec vnquâ morti fit obnoxius.CyrillusîMortui iunt qui manbsp;na manducauerunt, quia nullâ inde vitæ perpetuæ virtuté acceperunt, N on enim viuifi-cabatjfedfamé folûmodo corporalcm remouebat,Slt; figura cratveritatis.Qui vero panénbsp;vitæ fufcipiunt,immlt;Ktalitateconfcquenf,ôi omiainteritusmalaeffugiunt,cumChriftonbsp;»ternalitcr viuentes.Et fi cômuni hac morte omnifl fideles cadere videant, viuunt taménbsp;dco.Eft enimpanis viuus,quia vita pereirentiam,amp; omibus prjftàs vitam,A«ftu.i7.nonnbsp;folum naturalem, fed SC. gratiæ,8c gloriæ,Pfal',85.Gratiam amp; gloriam dabit dominus. Ronbsp;«nanoçz.ô.Gratiadei vitaæterna.Qucmadmodum autem crudclitati vulnerum,n5 vnû,nbsp;fed varia vicifiïm remédia conferunf,neq;fcmcl,fed frequenter appofitisremedfis mol-liunturtfic duro animo varia quædam aefrequens accommodandadoârina eft,vtfiprtnbsp;«na P arum pr ofeccrit aut tertia,vcl eifdera v erbis.alla£a permulcerc atqg attrahere poffir.

Qponiâ

-ocr page 480-

PARS S E C VND Ä,

Quoniam aatem facramentu hoc fublimiiïimü eft ÔC. vtiliffimS »idcirco quo ofnncmexx cluda£errorem,fcipfumcxponens,confequcntcrapcriiffimeloquitur, quemadmodû 3£nbsp;Matth.x6. quo inftituerct.Auguftinus. N z aliquis pmarct quod folum fe dixifTet panemnbsp;fecundutn diuinitatem, qua pafcit omia,ajt ôlt;c« QuoâCpoteftatem fuatn indicat,quô(inbsp;non vt feruus vel minor pâtre,crucifigcndus fit,fed voluntarie.lohan.io«Poteftatemhanbsp;beo ponendi anima meam,ÔC poteftatem habeo ite^ fumcndi earn. Adhunc auté finem»nbsp;vt à morte culpæ ôf gehennæ cripercmur,amp;: vitamgratise ôiglohæ conrequeremur,de^nbsp;dit in cruce corpus fuum in precium: amp; in facramento in edulium atque remcdium,quonbsp;in vira gratiæ roboraremur » Pfaimo « xx « Parafti in confpedu meo menfam aduerfufnbsp;omnes qui tribulant me.

Litigabant ergo ludæi ad inuieem, dicentes; Quotnodo poteft hic nobis carnem fua dare ad manducandûfDixit ergo eis lefus:Ämen amen dico vo*nbsp;biSjOifi manducaueritis carnem filq hominis,8^ biberitis eins fanguinem,noanbsp;habebitis vitam in vobis.Qjii manducat meam carncm,ö^ bibit meum fan^nbsp;guinem,habet vitam ætcrnam.Ec ego refufeitabo eum in nouiffimo die,

Quemadmodû Nicodemus non capiebat fermonem lefu, de cælefti renafcentia,nec Samaritana mulierintelligebatznigma lefu dcaqua falientein vitam æternâ, ita cralfî-'nbsp;or populus difeeptabat, qui fieri polfet, vt homo carnem fuam dar« alfismanducandâ*nbsp;fie, vt ca fufficerct omibus ad vitam æternâ. Inunarat enim omes ad edendum panemnbsp;cæleftcm,ac deniq; dixit carnem fua eife panem, quare impofiibile amp; inutile effe iudica*nbsp;bant.Quomodo quando cogitationes incredulitatis ingrediuntur in animam, ingredi-*nbsp;tur fimul amp; qiiomodo,oportet nos in fumptionibus diuinoçt myfterio^e indubitatam fi*quot;nbsp;, demretinere,SCnonquærerc,quopado, ludaicûenim hoc verbum eft, extremilup^nbsp;plicij caufa.Cum ergo deus operatur.non quæramus quomodo,fed operis fui viam atqjnbsp;feientiam illi foli concedamus.Nam quemadmodû nullus nouit quidnam fecundû natUquot;nbsp;ram deus fit,iuftificatur tarnen per fidem,cû credat præmia ilium reddituçe quærentibutnbsp;eum,Hebr.ii.Sic öefi opcçeeius rationem ignorât, cû tarnen fide oAia ilium pofTcnonnbsp;dubitat,nonconternncndaprobitatishuiuspræmia confequetur. Animalis vero homonbsp;qui fequitur cogitationeshumanas «Scanimales, non eft capax eoçt quæ funtfuper natu*nbsp;ram,i3Cfpiritualifl,atqj ita fpiritualem efum carnis dominicæ nonintelligir,cuius qui nonnbsp;funt participes,noncrunt participesæternæ vitæ,coquôdnon fufeeperunt lefum,quinbsp;eft vita æternâ. N on cm nudi hominis caro eft quæ mâducatur,fed dei, amp; quæ deificarcnbsp;valet, vtpote contemperata deitate.Oftenditergo,nedumvtile,fedâCncceirariûadf31u-’nbsp;tem,manducare facramentaliter amp; fpiritualitcrtvel faltem fpiritualiter per fidem,amp; votum fumendi ctiâfacramcntaliter.Sicut enim corpus fine cibo corporal! vita conferuarenbsp;non poteft,ficnec anima fine ifto viuifico cibo vitamgratiætfed mâducanshunc cibum»nbsp;vitam ipfam quægratiæ ÔCgloriæ vitam præftat,habet.Hincait,rcfufcitabocû,vt ÔC coCnbsp;pore 5^ anima glorificatusvideatper fpcciem,quodhic contemplatus eftper fidem.

ß Caro mea vere eft cibus.Si fangm's meus vere cft potus. Qui manducac ineamcarncm,8lt; bibit meum fanguinem,in memanet, ôôego iniUo,nbsp;Immenfamhuius diuiniffimi myfterq oftendit Operationen vtilitatc.Dominusfiqn^nbsp;dem deus exhuberantê volens in nos declarare benignitatem, quû non eflemus, creauitnbsp;nostquûpropria culpa à vita cxcidilTemus ôC gloria,reparauit nos per paflionemfilij fu’*nbsp;Romafi.ç, Si enim cû inimicieflemus,reconciliati fumus deoper morte filfi eius,multonbsp;magis reconciliati,falui erimusin vita ipfius,nncquid défit falutiSC gratig,filius proprionbsp;nos 8c corpore ôC fanguinereficit, roborat, ÔC perneit, donee in terra perueniamus pro-miffam.Nonemhabcmus hic manentê ciuitatem,fedfuturainquirimus,Hcbr^.ij.Et nifinbsp;hocciboconfortemur,deficimusin via. Hocfiguratûfuicinmanna,quo filfi ifrael paftinbsp;fuerunt donee in terrâ peruenirent promiflîonisJofue.ç.Sed quanta diftantia inter ter*nbsp;Sacramen rampromiffionisôc cælum,fic ôC inter manna,neuchariftiam.Ne auteputaretur domînbsp;cariouscon nus parabolice loqui.prout confueuerat,ita quôd carné fuam diceretpanê, quia perpa*nbsp;futaiio nem fignaretur,8C effet fub forma panisfolum ficut fub figno,vel per aliquam fimitudinênbsp;lt;3C proprietäre cum pane cibus diccretur,fleuri pctra.i.Coçt.io.Pctra auté erat Chriftusnbsp;Et vitis.Iohan.iç.Ego fum vitis vera.Hinc dicittCaro mea vere eft cibus,non vmbrati-ce,ficutmanna.Exod.ii. i.Coçt.io.Omneseandem efeam manducauerunt.SicâCagnmnbsp;pafchalis, Exodj«, Etant quidem hacc vere cibns, quiapanis ôC agnus, fed non ille pani»nbsp;ncc iU«

-ocr page 481-

ARTICVLVS XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXXIX.

necillc agnus cuarticulo,quodde foIoChrifto dicitur.Sccundo,cft verccibus,qm'avi^ tampraeftatanimæ, ôCjîancæternâ,quod manna nequiuit.näillud manducantes,mor--tui funt.OrtÜnantur em facramcnta nouae legis ad conferuationem vitae fpiritualis,qu3cnbsp;per baptifmüacquiritur,inquo fpiritualiter ad vitam regeneramur.Ioha.5«Nifi quis rcnbsp;natus fuerit ex aqua 8c fpiritu fanâo,non poteft introirein regnö dei.Hinc per confir--mationem roboramur,fed per hoe facramentfi nutrimurjquod eft fpiritualealimétum,nbsp;Cibum autem oportet realiter vniri cibato atqj addi.idcirco in hoe facramento realiternbsp;continetur,fubftantialitcrlt;5 vnitur cómunicanti,fic amp; fanguis qui eft potus.Panis enintnbsp;qui à nobis in myftcriis manducatur,non eft tantû figuratio quædam carnis domini,fednbsp;ipfacarodomini.Non enim dixit, panis quem ego dabo,figura eftearnis,fed caromeanbsp;eft.Tranfformatur enim arcanis verbis panis ille per myfticam benedidionem amp; accefnbsp;fionemfpiritusfan(fti,in carnem domini, Condefeendente vero domino noftrae infir-tnitatijtalis apparet nobis myfticus panis,qualibusalioquinaflueti fümus,ÖCnon caro,-ne abhorreamus ab eius efu»Non aötperficitur hoc facram’entum in vfu ficur alia facra-lnenta,fedinconfecr3tionemateriaeöCnonin vfu.Alia enim non perficiuntur in benedinbsp;öionematcriae,fed in vfutvt baptifmus 8C. confirmatio non perficiuntur in benediflio*nbsp;he aquae ôC chrifmatis,fcd in ablutioe öC vnftione cü determinatis verbis di. formis.Hincnbsp;frequentatio huius facramenti non deficiet, donee dominus ad indicium veniatu.Co-tinth.ii.Quotiefcunqj manducabitispanem hunc amp; calicem bibetis, mortem dominfnbsp;annunciabitis donee vcniat,iudicaturus feilte et orbem. V nde M atth.ig.Ecce ego vobif-cum fum omnibus diebus vflt;^ ad confummatione fcculi.Non folum fecundum diuinamnbsp;tffcntiam,fcd ÔC corporalempraefentiam in hoc facramento,quia hoc maxime nobis ncnbsp;ceirarium,Qtieniadmodum enim cibus,corporalis vitam naturalem fuftentat,confer*nbsp;tatôCperficitjdcperditumreparatjdeledlatôC impinguatîfic cibus ifte viuificus,vitaninbsp;fpiritualem ac deiformem in anima fulcit,confortat,perficit,amifla b^a reftaurat,exh£nbsp;hrat amp;impinguat,diuitias gratiae accumulando in anima.Plus em in Chrifto confequunbsp;tifumus,qin Adampcrdidimus.Roma.y.Scdnonficutdelidum,itaS^lt;Ionum,Vbi ab*nbsp;undauit deliäum,fupcrabundauit 8i gratia. Priuarat autem nos vita naturae, gratiæ SCnbsp;gloriae.Sapien.i.Deusmortem non fecit,nee lætatur in perditione viuoçt.lntph autemnbsp;nianibus Si verbis accerfierunt illam. Vhde Gene,t.Plantauerat aute dominus deus pa-radifum voluptatisàprincipio,in quo pofuit hominé quem formauerat.Produxitip donbsp;minus deus de humo omne lignum pulchrum vifu,SC ad vefcendfi fuaue.Lignum ettamnbsp;vitæ in medio paradifi,lignumfcg feientiae boni Si mali,Lignum ergo vitae Chriftus mulnbsp;to exccllentius.Mira res olt; obftupefcenda.ita ne creator omnium, nobis vermiculis fe*nbsp;ipfumdedit in cibum Quando hoc capere poteftmenshumana^’Omnemtranfeendicnbsp;intelledum,Maximam em nobis in hoc charitatem oftendit,maxima nos inde confe*nbsp;quimur vtilitatem.Qucmadmodfi enim cibus humanus traiedus in ftomachum, ac pernbsp;mëbra digeftus, tranfit infubftantiam corporis,vtiam idem fit cibus Si homo vefeensnbsp;eoîita vice verfa,qui hunc cibum comederit,fpiritualiter in ipfum traniform^ur.Con*nbsp;tcmperatiofitnouaamp;:fuperrationem,ita vtfit deus innobis,SC nosin deoæaro mea,nbsp;inquit,vere eft cibus,qui præftatimmortalitatemîSd fanguis meus vere eft potus,qui conbsp;fert vitam æternam,non corpori tantum,fedtoti homini»Nam ego fum in illo per fpi*nbsp;ritum meum,pcr quern illi vitam impartio,ôC ille in me eft velut membrum in corpore,nbsp;aut palmes in vitefocietate indiftolubili.Vnde ficut membrum àcapite influentiam recipit vitae»lohan.i,De plenitudine eius omnes nos accepimus. lohan.iç.Manete in me,5Cnbsp;ego in vobis.Sicut palmes non poteft ferre frudum nifimanferitin vite,fic ncc vos nißnbsp;in me manferitis.Hinc nedum fignificat vnionem capitis ad membra,Sc membrorum innbsp;inuicem di ad caput, fed amp; cfficaciter praeftat.i.Corint.lo.Calix benedidionis cui benenbsp;dicimus,nonnecommunicatio fanguinisChrifti eft^’SC panis quern frangimus, nonnenbsp;participatio corpon^domini cftfQuoniam vnus panis Si vnu corpus multi fumus,omnbsp;ties qui de vno pane Si de vno caliceparticipamus.Nam vt ex multis granis panis effici-tutjôC ex multis racemis vinu confluittfic ex multis hominibus cu capite Chrifto vnumnbsp;corpus fit»Ephe.i,Et ipfum dedit caput fuper omnem eccl£fiam,quæ eft corpus ipfius,nbsp;pleniiudo eius,qui omnia in omnibus adimpletur.Quo ergo certiorem nobis faceretnbsp;fpem,nosquoqj venturos adfuægloriæconfortium,fic nobis coherer, vt totum corpusnbsp;capiti conncditur,nec alterum ab altero poteft diuelli.Porro capitis gloria membris caenbsp;teris comunis cft,quibus fic præfidet caput, vt fua bona tranftundat in fingula. Ncc corpus abfolutum eft,nifi caput accédant capiti videtur aliquid defiderandum, nifi corpusnbsp;omnibus membris confummatfi acceflerit^inque fingula fic fuas dotes rranffunditChri

f

-ocr page 482-

PARSSECVNDA

fluSjVt idetnimpkat oÄia,iam^ totus Sc integer viuat acrcgnet,adglu£in3tis fibï itiem brisomnibus»Eccc quanta gloria,dignitasScbeatitudo bonorum,qu» tam præftantiffi-«no vefcuntur alimento,ÓC Chrifto tam intime copulantur,tantislt;^ doms deiücis adiin*nbsp;plentur.

t nbsp;nbsp;Sicut mifit me viuens pater, SC ego vi'uo propter patremzSCqui manducaC

rae,SC jpft viuet propter me. Hi'c cft panis qui de caelo defcendit.

** Quc™3dmodumpatereft inmCjóCmihi vitam impartit,Sc vitam alqstribuendi.Io* ban.ç.Sicut pater habet vitara infemctipfo,fic dedit ^filio vitam habere in femetipfo,nbsp;Sicut pater fufcitat mortuos,fic SC filius quos vult viuißcat.Ita qui me comedit,mihf^nbsp;myftico efu potucp lie iungitur, vt mecü vnumfiat,huit amp; ipfe vitam impartiam,non adnbsp;breue tempus duraturä,fed aeternani.CyrillusîQuando igitur caro faluatoris verbo deinbsp;(quod naturalitervitaeft)coniunda,viuifica effeclaeft,quado ca.racomedimus, tunevjnbsp;tam habemus,illi coniunfti quæ vita eifeda eft.Hac de caufa in excitandis mortuis nedSnbsp;verbo,fedSC carne vtebatur.Matth.ÿ.vbi puellam manu tenens aitîPuelIa/urge.Sicnbsp;culuminquoadolefcensmortuus iacebat,tctigit,dicensîAdolefcens,ui’i‘ï‘COj*“*'8c,Lunbsp;cæ,7.Hinc omnis turba quærebat eura tangere,quia virtus de illo exibat, SC fanabat on»nbsp;neSjLuc.fi.Quomodo ergo no viuemus qui carné illammâducamus,quæ fuo^tadu cotnbsp;ruptaredintegrauit.Necvclisludaiccquærere,quomodotfedrecordare quâuis natu^nbsp;raliter aqua frigidior fit,aduentu tarnen ignis frigiditatisfuar obÙta, aeftuat.hoc fane monbsp;do etiam nos,quâuis propter naturâ carnis corruptibiles iîmus,participatione tamé vi*nbsp;tæ,ab omni imbecillitate reuocati,ad proprietatem illius ad nutû reformamur. Nec pu-tet ex ariditate mentis fuæ ludæus,inaudita nobis excogitata elfemyfteria.videbit cnin»nbsp;fi attentiusquæritjhoc ipfum à Mofistemporibus perfiguram femper fadtitatumfuilTe,nbsp;Quid etîj maiores eoçt ab ira Aegyptioçt liberauit, quando mors in primogenita faeuicnbsp;bat; Nonne omnibus palam eft, quia diuina inftitutione perdodi,agni carnes mandu-caueruntjSC poftes âCfuperlimtnaria fanguineperunxerunt,proptereamorte abeisdi-uertiffe;’ Pernicies nanqî.id eft,carnis huius raors,aduerfus genus humanü, propter pri-mi hominis tranfgreftioné furiebat,cui didlû fuit Gene.j. Terra es,ôC in terra ibis.Ve^tnbsp;quoniâper carnêChriftusatrocem hune euerfurus erattyrannum,propterea apudprif-cos id myfteriü obumbrabatur,ôc ouiniscarnibus atqj fanguine fandificati,deo ita vo-lente, pernicien» effugiebant,Exo.it.AuguftinusîVtviuamproptcrpatrem,m£aexina-nitiofacitîvtipfe viuat propter me qui manducatme,parcicipatiomeafacitîficutmem-'nbsp;brumcorporiconiunôlumviuitjdifiundûnon viuit. Sed vndc virtus talis fitpani huit,nbsp;indicat,qaia de cælo defcendit,non aereo vt manna,fed empyreo.Pfal.iy,A fummo carlo egreflioeius.Iohan.ifi.Exiui à pâtre SC veniin mundû.Quiaergo verc de cælo defeenbsp;ditjCæleftem habet virtu£em,ac vefeentidat vitam æternam.

5 Non ficutmanducaucruntpatres veftri manna,ÔC morui funt,quiman* ducat hune panem,viuet in æternum.

Triplex Nonerat manna verusille panis,fcd figura eiustquarevitâfpiritualem SCæternâda panis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potuitjfed danda in hoc facramento figurabat.Obferua htc,cripïîcê à domino de

* fignari Si. diftingui pané,Manna,de quo ludæi fe iaditabât^,q) patribus à deo præftitum fu1irer.Pfal.77.Et pluit illis manna ad manducandfi,ôC pane cæli dédit eis,pancm ange-lorû inanducauit homo.Exo.i6.lfte eft panis que dominus dédit vobis ad vefeendum-.V erbû dei carne obuelatü,quod de cælo defeendit camera afluraêdo.I ohan.ô.Panis en»nbsp;^annæ eu verus eft qui de cælo defeendit, ôC dat vitam mundo. Fuit manna quidem verus panis,nbsp;limilituA^ fed non ille panis verus,qui vitam præftatmundo,fedfiguraîquare nonnullascum pa-njgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne veto habuit fimilitudines.Primo,quia manna de cælo,fed aereo, vnde panis cæli dice

* batur.Pfal.77,fedillepani8decæloæthereo,lohan.6.Egofumpanisviuus quidecælo defcendi4Secundo,egrediebaturpopulus quotidie mane ad manna colligendû,Exo.i6.nbsp;nos quotidie lucefidei præuia iftum colligere debemus panë.Tertio,qui plus colligebat,nbsp;nequaqplushabebatmeq? quiminus,minus,fed fînguli fecundum quod ederepoterant,nbsp;Exo.i 6.Sic ifte panis omnibus plena eft fufficicntia.Qiiarto,fi qui ante fabbatü negligenbsp;bant conigere,nihil fabbato inuencrunt,Exo.i6.Sicquihic cibum hune nunc noncolTi-gunt,poftea non inuenient.Quinto,naturalé habuit faporemvtfimilia eu melle,vel vtnbsp;panis oleaceus,Nume.ii,fed bonis ad votum dulcilïîmû erat.Sap.i6. Angelorum efca nunbsp;triuiftipopulumtuum,amp; paratumpané decælopræftitiftiilhs fine2abore,omnedelcdanbsp;mentû tn fe habentem,ôC omnis faporisfuauitatcra, Subftantiam em tuam Si. dulcedincnbsp;quant

-ocr page 483-

quam infilioshabes,oftcndebas:8f deferuiensvniufcuiufqj volun£ati,adquód 'quifqj vo lebat/conuertcbatur»Malis tarnen in naufeani vertebatur.Nume.n,Anima nofira aridanbsp;cft,nihilrefpidunt oculinoftri nifi man.Sicifte,panisfcruans faporemjpiritualitcr aninbsp;mam omnidukedine replet,hic gratiaçî, SC poft gloriæ j.Pcui.Si tarnen guftaftis quo-niam dukis eft dominus,Scxto,rcferuatü fuit inmemoriamin tabernaculo in arca,Exgt;nbsp;Qdi»ilt;$«lftc aötpanisnobisferuaturincæliSjôC nihilominus quotidie miniftratur dontcnbsp;in terram perueniamus promifti onis,clare ibi vifuri SCfruituri pleniflime. Nam videbi^nbsp;museum ficutieft,i,loh.}.T«rtiuspanis eft caroipfa Chnfti,led ftmiiitudinc panisvequot;nbsp;lata.lohan.Ê.Et panis quem ego dabo,caro mea eft pro mundi vita.Manna em man dnnbsp;cantes,mortui funt,ncc eius virtute viti confequi potuerunttfed hunc panem qui man*nbsp;ducat,vitam confequuntur æternam.hic gratiæ,ÔC poft gloriæ in anima Sc corpore,nbsp;reft autë non inmria did dbus corporalts,velfpirituaIis,Eadem quippe caro quæ in er«nbsp;ce pro nobis fuit immolata,realiter in os noftrufumitur,ÔCànobiscd«turôCtranfglutituCnbsp;in facramento dtratranfformationêin noftru corpus.Matth.ifi.Accipite Sc comedite,nbsp;hoe eft corpus meum»Idco corporalis manducatio did poteft. Sed quia nullam à den*nbsp;cibusnoftris iniuriampatitur,ncq5cætera9e more efcai^ conuertiturin corporis noftrinbsp;fubftantiam,fed nos magis in fe vertit,ideo nó iniuria fpiritalis cibus SC manducatio np^nbsp;pellari poteft.Nam amp; Paulus corpora noftra,fpiritualia poft refurredionéfutura afle-ritjamp;nihilominuscorpora vcra.i.Coçt.iy.Scminatur corpus animak,refurget corpusnbsp;fpiritualc.CyrillusïQuoniam corpus Chrifti viuificat,iSc adincorruptionem reducit fuanbsp;participationc,quü fit ipfius vitæ corpus,8C ipfius incarnati verbi,quo vniuerfa viuuntnbsp;ÔC funt,virtutem compkâatur,quod fi tantas vires huius carnis cömunicatio noftræ carnbsp;ni tribuat,vt eadem in nouiftimo die refurredura fit,quis hoc ceu tenue fomentu exifti*nbsp;mabit;’V eruntamen ita carne Chrifti carnem notträ ali neutiquam putamus,vt ipfa monbsp;re cætcraçt carnium à nobis digeraiur,fedmagis ad fimilitudinem auri genimarumiç SCnbsp;nîargaritaçt,quæ fomentum præftant corponbus dtra fubftantiæ fuæ conuerfioné vllä,nbsp;Vbiq^ vitæmeminitjSC crebrotquia nihil ita fuaue hominibusSCdtledabilc,vtres illa«amp;inbsp;ergo dominus quadraginta annis fine mette Sc femenie pauit homines in defertOjDeut»nbsp;8,SC vitamilloçt confcruauit,multo magisnunc vitam noftram conferuabit fpirituakmnbsp;carne fua,quæ ex virgine fpiritu fanc^o opérante procreata eft, Luc.i.Didtur aüt panianbsp;propter fpeciesremanentes,SC quia panis antea fuit ,ficut virgaMofi,diäafuityirga,nbsp;quanquamconuerfafueratin ferpentem,Exo.7,amp; tertio quia obumbratum fpecialiternbsp;in oblatione Mekhifedec,vt didt ApoftolusHcb»7.Vnde Gen.14. At vero rex Salemnbsp;Mekhifech,proferens pané 8C vinu,crat em facerdos altifiimi,benedtxit ei,Abraæ fcili-cet.Cumautem fit cibus fpiritualis animæ, non conuenit necproficit nifi viuenti vitanbsp;gratiæ,ficutcibus corporalisnonprodeftnecdaturnifi viuenti vita naruræjideoadmo-net Apoftolus t.Coçt.iuProbet aüt feipfum homo,SC fic de pane illo edat,SC de calice binbsp;bat.Qiiiem manducat Sc bibit indigne,indicium fibi manducat SC bibit, non dijudicansnbsp;corpus domini.Nam facramentaliter tantum fumit ficut Iudas, SC non fpiritualiter,n5nbsp;difcernensfidehunc cibum ab aliis.Hinc ait i.Coçt.n.Ideo inter vos multi infirmiSc imnbsp;becilleSjScdormiunt multi.Sic Bethfamitæ curiofius q decuit arcam videntes,percufli,nbsp;fuerunt ad feptuaginta viros SC quinquaginta miliiapkbis,i. Rcg.6.Oza manum extennbsp;dens,vt declinantem 3rcamteneret,à domino percuflus fuit, SC morruus,i,Regu.6,Sednbsp;quæ comparatio ad iftam arcam,in qua omnes thefauri fapientiæ Sc feientiæ funt reconnbsp;diti,Col.t î* Si ergo adfit fides,fidcs dico viua,6c fecum qua ferueat trahens charitate,pronbsp;batus eftîôC fi fic accedat SC edat,hoc ad augmentum gratiæ attentat,Sc eft in eo facramenbsp;tails Sc fpiritualis manducatio SC bibitioîSC in filio dei manet 8C prius SC nunc,fed priuspnbsp;fidci veritatem,nunc aüt per fide 8C augufti facrofandi figni veritate filius dei manet innbsp;illo,cibans,confortansScperficicns. Helias,guftato cibo « potu per angelum præpara*nbsp;to,infortitudinecibiillius ambulauit quadraginta diebus à quadraginta nodtbusvfqjnbsp;admontem deiOrcb,î.Reg.i9.

Hæc dixit in fynagogajdocens in Capharnaum. Multi ergo audiences ex difcipuliseius,dixerunc:Duruseft hic fcrmo,8^quis poteft eu audireC'Sciensnbsp;autem lefus apud femetipfum,quia murmurarent de hoc difeipufi cius,dixitnbsp;cis:Hoc VOS Ccandalizatf Si ergo videritis filium hominis afeendentem vbinbsp;erat priusfSpiritus eft qui viuificac,caro non prodeft quicquam.Verba qu£nbsp;loquutus fum vobis,fpiritus Si vita funu

Oftêdit

-ocr page 484-

PARS SECVNDA

Oftendit g pcriculofumfimul SC damnabilc fît,non fe fijtiplicitcrpcf Hdcirt fubdcre diuinis promiffionibus ôC iuflls.Hæc cm verba tam faiutiferaô^ veriflima, in lo€o ciuinbsp;tare celebri docuit.lohan.j.Qui facit veritat€m,venit adlucem,vtmanifeftentur operanbsp;cius.lohan.iS.Ego palamloquutus fum mundo. Quia carnaks erant,audientes came,nbsp;pucabant eoscogeret adcarnisamp;fanguinis fui deuorationé,tantum aberac vt cratfutnbsp;populus horum myfterioçt cæleftium capax effet,vt difcipuli quoqj complures offenfi,nbsp;pararint à fuomagiftrodefcifcere,murmurantes inter fefe î Durus eft hie fermo de co-medenda carne viui hominis, ÔC bibendoeius fanguinc, rationi SCveritati contrarius«nbsp;Cuius aures ferant huiufmodi dodrinâç’At dominus fecretis eoçe refpondés murmuranbsp;tionibus,deum fe oftendit.An huiufmodi,inquit,fermo veftras aures offendit, lt;jj dixe--nmme panemprofe(ftumeffeècælo,qui vitâ daret mundo^Vtrum eft difFicilius,iuxtanbsp;craflum humantfenfusintelleâ:û,defccndiffe è caelo,an afeendere incæfâî’Quid ergo finbsp;videritis olim hune filium hominis,que videtis humano corpore indutum,afcendere innbsp;cælum,vbi priuserat antequj defcenderct,priufquâ hoc haberetcorpus mortalef Adinnbsp;ffnuandumvnitatcni perfonæ vtriufqj naturae in Chrifto, dicit filium hominis fujffe tanbsp;cælo antequâ defcenderet.Afcendit cm vt homo,vbi erat prius vt deus,Dixjttamê hoc,nbsp;vt abduceret eos ab opinione,qua dicebant eum filium Iokph.Quoniam aût carnalitcrnbsp;accipientes verbaeiuSjoffendebantur,dicit carnemper fe nihil prodeffe,fpiritum veronbsp;donare vitam, AuguftinusîO domine ÔC magifter bonc,quomodo caro nô prodeft quicnbsp;quâjCumtu dixeris.nifimanducaueritis carnem filii hominisôCbiberitis eiusfanguinc,nbsp;«Ó ha tebitis vitâin vobis,Ioh,6î’An vita no prodeft quicquamî’Ec propter quid fumu»nbsp;quod famus,nifi vt habeamus vitam æternî,quâ tua carne promittis^Quid ergo eft,caro no prodeft quicquâ^'Sed quomodoilli intelkxerunt^quomodoin cadauere dilania-turjaucinmacello venditur,nonquomodo fpirituvegetatur.Proinde fic diducft,caronbsp;non prodeft quicquatquomodo dnftum eft/cientia inflat,i, Coçe,g.lam ergo debemusnbsp;odiffefcientiara^AbfitîEî quid eft,feientia inflat. Sola fine charitatc,ideoadiunxit,Chanbsp;ritasædificat,Addeergo feientiæ char«atem,Slt; vtiliscritfcicntia,nonper fe,fed gchanbsp;titatera.Sic ergocaro no prodeft quicqu3,fedfolacaro:addefpiritü ad carné,quomo-do accedit charitas ad fcientigt;am,Sf prodeft plurimum^ Duplicem eo9e,quo tenebantur,nbsp;corrigit crrorem.Alteçtjquoatitumabantcamemquemadmodûpccuduramanducan-dam,quo contra dicit camera per fe nihil prodcfle,fcd fpiritum cui vnita eft viuificare.nbsp;Hic em cibus auide fumptus.ac in vifeera mentis traiedus, vegetat animos,amp; vnu cumnbsp;ipfo cfficitjfic vt ipfius fpiritu viuamus inætcrnum.quemadmodu eiufdem corporis ménbsp;bra,quâdiucohærent,communifpiritiiviuunt.Alte]^,quocorpus corruptioni obnoxiunbsp;credebat 8C mortale,Hincdicit,verba loquutus fum vobis,non funt carnaliaquemad-modum vos interpretamini,fed fpiritus funt amp; vita,quia fpiritualiter intelledaviuificacnbsp;animam.Non cm funt de carnaliSf corruptibili corpore, fed fpiritali.i. Coçe.iç.Semi-natur corpus animakjfurgetcorpus fpiritalc,quod in facramento accipftur.Idemqui-dem corpus eiufdem fubftantiac quod in crucc pependit,3ccipitur, fed nô eiufdem qua-Iitatis,Non ergo deum nudum manducamus,tangi cm nequit,quiaincorporeus eft.Io-han.4.Deus fpiritus eftjôfneqj oculisneqjmanibusapprehendipoteft.Iterumnudi honbsp;minis caro nihil prodeffe poteftîfed quia deus vniuitfibi carnem fecundum ineffabilemnbsp;contemperationem,viuifica eft caro.Sicergo intellcda SC crédita verba mea,fpiritus SCnbsp;vita funt,quia vitam praeftanklpfacnim verba Ipiritum SC vitara praeftant facramentonbsp;quibus confecratur,

* Sed funt quidam ex vobis qui non credunt.Sciebat cnim ab initio lefusi quieflent noncredenteSjS^ quis traditurus eflfeteura.Et dicebatîProptcrcanbsp;dixivobis,quianemopoteftvenireadmc,nifi fuentei datum a patre mcotnbsp;Ex hoc ergo multi difcipulorum eius abierunt retrorfum,amp; iara non cum illonbsp;ambulabanc*

Oftenditdeitatis dignitatem reuclando fecrcta,ô^ caufam qliafe no intelligant, quia noncrederent.Efa.7.Sinoncredcreris,nonintelIigetis.Ideoadmonet Apoftolus om-nem intelledfl captraandum in obfequium Chriftijt^Coçcjo.Cupit quidé deus munusnbsp;hoc cackfte omnibus contingere per Chriftö,fed nec aduerfantibus dandum eft,quia nonbsp;promerenturtnec quifqua poteft acciperc,nifi fuerit appetens. Deus cm quantum in fenbsp;eft,par3tuseftopemimpendere,imo5egratiaminfluit,dummodo non pofuerit homonbsp;obicem.fadens quod in fc eft,ExhocmuIti noicntes intellcdum fuum fubiicere verbi«nbsp;Chrifti,

-ocr page 485-

ARTicvLvs xnu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. ccxxxr.

Chrïfti,fedcarnï adhærcntes ScUteræ quæ oiccidit,amp; no fpiritui qui viuißcat,z.Co]^.j* Chrifto reli(fto,abierunt per infiidelitatem mente amp; corpore retrorfum poft fatanä.lt;»ainbsp;«m fe à Chrifto diuidit,rccrorfum vadit:qui autem adhsret deo, vnus fpiritus eft cum ilnbsp;lOji.Coçî.é.femper extendens fc ad anteriora,Philip.;«Ego non arbitror me compte-hcndüTeîvnum autem, quæ quidem retro funt obliuifcens,ad ea vero quæfunt priora,nbsp;extendens meipfum, ad deftinatum profequor,ad brauium fupernævocationis dei innbsp;Chrifto lefutSed multi cum vxore Loth retro rcfpiciunt,qHæ verfa fuit in ftatuam fa*nbsp;lis,Gcneu9,Vnde dominus Luc,i7.Memores eftotcvxoris Loth«Matth.io.Q^iper-feueraucrit vfqj in finem,hic faluus erit,

Dixit ergo lefus ad duodecim:Nunquid Si vos vultis abireCRcfpöndit î ei Simon Pctrus:Dne,ädque ibimusfverba vitac seternae habes.Et nos cre*nbsp;dimus cognouimus,quia tu cs Chriftus Filius dei.Rndit ei lefus : Nonnenbsp;ego VOS duodccim elcgi.öC ex vobis vnus diabolus eftfDicebat aut de ludanbsp;Simonis Ifcariothis.hic em erat eum traditurus, cu eilet vnus ex duodccim.

Qyoilloçî fides manifcftarctur,5^ alqs imitandaproponeretur,libeçt eis facit,feque rentur nec ne,dcmonftransq? no 11 et eosreuerentia erga fe,comitari fc,fed vt feirent bcnbsp;neficium cfle qj fc fequantur.bcci.ij,Gloria magna eft fcqui dominu,longitudo cm dictum afliimetur ab eo.Num vos,inquit, vultis abireS’Libcçî eft,nifi intelligitis veftranbsp;»cfcrrcjvt pcrmaneatis.Hic SimonPctrusfimplicisfemperamp; ardentisfidei in lcfum,tonbsp;lius ecclefir perfonam gercnSjCætcroçt quoqj no»iine magna alacritate refpondittDo-minc,quö te derejidlo ibimus^ dodrina tua cat Icftis eft,Slt; obfequentes in vitam perducicnbsp;«tcrnam.Noncmterrcnapromittit vt Mofesamp;prophetæ.Lcuit.x«.Sienim inpræce-ptis meis ambulaucritis,amp; mandata mea cuftodieritis,8C feceritis ca,dabo vobis pluuiasnbsp;temporibus fuis,amp; terra gignet germen fuum,amp; pomis arbores replebütur, Efa.uSi vonbsp;lucritis amp; audieritis me,bonaterr« comedetis.fed æterna amp; cafIcftia,Mat.4»Pcenitcnnbsp;tiam agite,appropinquabit emregnum cælorum.Matthai.Regnum cælorum vim pa-titur,Sc violenti rapiunt illud.Et nos credimusfide formata,etfi nondumperfedaSc ftanbsp;bilita,5c cognouimus per donum intelledus, quia tu cs Chriftus illc filius dei, naturalis,nbsp;non adoptiuus.Opportune ait,credimus SC cognouimustquia nifi credideritis, non in-tclligetis, Efa.v.Emedans dominus Pctrum,q? non omnes credcrent,aitîQuid miraminbsp;niiam aliquot difcipulorum amc abiilTeî’Nonne vos duodccim,vt eximios ex omnibusnbsp;delcgiî’Et ramené tampaucis8C fingulariter dclcdis,vnus diaboluscft,non per effentia,nbsp;fed per imitationcm,dciaturus cum,cuius corpus ederitôc fanguinembiberit. Noueracnbsp;dominus q, nihil profuturus eflet,nihilominus ludac prodit malitiam,quod fuum eftnbsp;cienstnecp ilium manifcftat,neq; omnino occultum eftcpermittittillud quidcm,neimpunbsp;dentior 8c cótentiofior ficrctthoc autem,vt nc licentcr facinus patrarct,occultum iiludnbsp;puuns.Quâuisefletàfandoillo choro,attamen mala fua voluntate indignusinuentusnbsp;eft Jta homo animal eft fuapte natura vcrtibilc.Hinc i.Coçt.io.Qui ftat,videat ne ca-dat.Difcimus itac^ hoc,q) noncoadioncSt vi quadam melioresfacere confueuerit de-us,neqß eius eledio cogat voluntatem noftram,quum fit malayt fiat bonatfed eledionbsp;quidem fit à deo,qui adhortatur nos ad bonum,amp;: fuam nobis impartit bonitaterntinnbsp;mente autem noftra amp; voluntate fitum eft faluari,amp; digne ad eledionem ambularc velnbsp;c diuerfo,

^De feenopegiaS^ dodrina intcmplo. ARTICVLVS XIII.

0(1 bæcautambufabat lefus mGaliîæam,noem volebat in ludæâ lohan, ambulare,quia quærebant eu ludaei interficcre. Erac autin proximonbsp;dies feftus ludæoRtScenopcgia. Dixeruuc aute ad eum Fratres ciusî

TranG bine Si vade in ludæâ, vt ÔC difcipuli tui videant opera tua qug facis, Nemo quippc in occulto quid Facit,8C qusrit ipfe in palam effe.Si baec fecis,nbsp;manifeda teipfum mundo.Necç cnimTratres eius credebantin eum.

Oftendit quâta folicitudin^vanagloria,omnium meritorum perniciofiflîma peftis, fugienda,quanto cm quis diligeùusplacere ftudet malis,tâto magis difplicet dco.Poft-


-ocr page 486-

PARS SECVNDA

quam ergo dominus plurîmis miraculis dodrinam confîrmaflet euangelicam, nec non fpeprxmiorumpertran{Figurationem,animosfuorum ad crucempoft febaiulandamnbsp;ÉncitafletîSC verbis fanato puero à fpiritu muto Sc furdotinde profccti,prætcrgrediebî-’nbsp;£urGahlæam,nec volel^atquenquamfcire,Marc.9.Non empro tunc publice velprædlnbsp;cauit,vel miracuIageiTit.AugufiinustChriftuspotentiam iiiam oftendit quandovoluitsnbsp;fed 8(. infirtnitati noftræpræbuit exemplum«non em perdiderat maieftatem,fed nofiränbsp;confoIabaturinfirmitatem.Nam volcns,dedit in mortem animam fuam,Hiere.ii Jo*nbsp;han.io.Potcftatem habeoponendi animam meam,0Cpoteftatcm habeo iterum fumen*nbsp;dieam:SCnemo tolIiteamàme,fedegoponoeamàmeipfo.Hinc quum eiTet in medionbsp;tpforum infanientium contraipfum manebat illæfus,fuam oftendens deitatem, Luc,4*nbsp;nunc vero confirmâtqgt; vere homo fit,fimul3Cimaginequad3mdcpingens, qj feab in*nbsp;gwis hominum fubducat mentibus.Matth.ii.Auferetur à vobis regnum dei,Sf dabituCnbsp;genti facienti frudus eius.Etquodnonnunquam furori ccdendum«Mayh.to.Gum voSnbsp;perfcquutifuerint in vna ciuitate,fngite in aliam.V eritate,multorum fibi conciliauit in*nbsp;uidiam,quod vfu venir ijs qui propugnatores funt veritatis.Atqui manifeâario confiât,nbsp;hos non amore iuftitiæ ÔC. diuinæ gloriæ zelo addudosjed odio, id quod inuidia fotet,nbsp;quaiefeunq; caufas prætexere,vt fuam libidinem explerent,fabbati violationê, dei blaf*nbsp;xnationemfalfo imponentes« Infiabat tune diescumprimis feftus ac religiofus^ queinnbsp;Græci feenopegiam appellant,ob memoriamprifeorum patriarcharum,qui vitam age*nbsp;bant in tabernaculisjfubinde mutantes federn» Hincpræceptum fuitLeuit.Z5»vt menfenbsp;feptimofeptem diebus agerentfeftû tabcrnaculorumhabitandoinvmbraculis,vt difee*nbsp;rent pofteri quod in tabernaculis habt tare fecüTet dominus filios Ifrael.Hoc typo iam tSnbsp;adumbrabant,qualem oporteat etfe vitam eorum qui profiteantur euangelicam dodri*nbsp;nam,nempe vt fc peregrinos agnofeant mundi,red ciucs cæli.Ephe,i» Non efiis hofpi*nbsp;tesôc aduenæjfcd eftisciuesfandorumScdomcfiicideiJdeo Philip,j.Noftra aût counbsp;uerfatio in cælis cfi,Hinc admonet Petrus t.Petri.i,Obfecro vos tanquam aduenasnbsp;amp; peregrinos abfiinere vos à carnalibus defideriis,quæmilitant aduerfus animam, con*nbsp;uerfationem vcftram inter genres habentesbonam,Hortabantur cum fui velut gloriaenbsp;P ciipidum,fedfubnmidum,animoîp minusgoporteret praefcnti,vt fifideret fuispræfi*nbsp;djis,nonlatitarctintcrGaliIaros,AugufiinusjConfuetudofcripturæefi,quofl:betcôfaiinbsp;guineosfratres appcllare,Sic Abraamfiliumfratris fui. Loth fratem nominauit,Gene.

15.Et Laban,lacob Genc.tÿ.Volebant ergo ifti ex magnificis domini amp; didis SC. fadis, fibi occupare gloriam,quemadmodum ludari de Ioh3nnc,Iohan,s'.V os autem voluînbsp;ftis ad horam exultarein luce eius,O quot funt tales,qui fub praetextu ôC commodiôC honbsp;noris alterius,folum fuum agunt negocium.Hinc hortabâtur vt Hieroiblymam adirct,nbsp;allie oftenfurus virtutcm,eo maxime tempore,quo ingens mulcitudoconflueretpopuli,nbsp;ac fie manifeftario fe oftenderet Chriftum.Sic fie 8C pharifaei omnia fua faciebant, vt vi*nbsp;derentur abhominibus,Matth.t5,Siniftramipforumintentioncm euangelifia clarc de*nbsp;nionfirat,dicensnec fratres in ipfum credidiflc,Ideo ipfc ait M.arc,6, Non efi prophetanbsp;fine honore nifi in patria fua,amp; in domo fua,amp; in cognatione fua.Qui autem humanan»nbsp;quæruntgloriam,Chriftofynceritcraffïci,amp; crederenon poffunt.lohan.ç.Quomodonbsp;vos poteftis credere,qui gloriam ab inuicem accmitisA gloriam quæ à folo deo eft,n®nbsp;quæritisî’Nos igitur hanc viperam fimulvtirrcpferit,iugulcmus,cilt;:p caput amputemusnbsp;ne bonorum operum totum inficiat corpus.Gala.y.Non cffïciamur inanis gloriæ cupi*nbsp;di,inuicem prouocantes,inuicem inuidentes,i,Timoth.i,Soli deo honor 8C glo*quot;nbsp;ria.Vndeipfe Chrifius ait lohan.g.Ego honorifico pattern meû,Et Pfal.ii5,Nonno*nbsp;bis domine,non npbisjed nomini tuo da gloriam,

t Dicit ergo ns lefustTempus meum nondum aducnit,tempus a utem vc* fttum femper cft patatum,Non poteft mundus odiflè vos,me aût odit,quianbsp;ego teftimonium perhibeo de illo,quia opéra eius mala funt.

Quomodo 8c quando oporteat me innotefeere mundo,ex patris cælefiis pendet de creto,nô ex humano confiIio,Ego,qui patris arbitratu veni,meum habeo tempus. Sic 3Cnbsp;matri,innuptnsobvinidefedum requifitus,refpondit lohan.i, Nondum venir horanbsp;mea.Quanquam autem deus nuliotemporû limite concludatur,vtpote apud quem nulnbsp;|acfttranfmutatio,ncc viciflîtudinisobumbratio,Iaco.i.effedus tarnen ipfius temporinbsp;affcribimus.V ndc excreatione initium temporis habemus.Gene.i Jn principio créantenbsp;deus cælum ôC terram.Sic recreationis,Galat.4.At vbi venitplenitudo temporis, mifîtnbsp;deus fiUutn fuum/adum ex muliere/adum fub lege, vt eos qui fub lege erâcxedimeret,nbsp;vtad*

-ocr page 487-

A R T I C V L V S XiïT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CGXXXiL

Vtâdoptîoncmfilioçi rcfcipcfcmus Matth.ig, Tempus mcum pfope eft.Luc.ii.EtfilP lis quidetn hominis, fecundum quod diiFinitum cft, vadit. Hinc pharifæis obiedt, quodnbsp;hoetempjïsnon Cognouernnt,Lucæ,ii,Hypocrit»,facicmcæli Sc terrae noftisprobarè,nbsp;hoe aut rps quomodononprobatis^ Retributionis,Pfar,7o»Cum accepero tempus, egonbsp;iuftitias iudicabo.hPct.f* Humiliaminifub potentimanu dei,vtvos exaltetintemç»orcnbsp;vifitationis,Iohan.y, Pater non iudicat quenquàm, fed omne indicium dédit filio.l em'nbsp;pus autem veftrum,qui humano affedu dudi,gloriam huius mundi qurritis,6c in me iunbsp;xta mundanum fenfum gloriari vultis,Temper paratum eft, quo mundus fua ftudia fc'nbsp;«fiatur, amat,amp;promouet. Dicitur autem tempus paratum vel imparatum,proptcr ea,nbsp;quae in ipTofiunt,vcl funt.Sic dies dicuntur maIi,Ephefiorum.$.ôC Matth .6. Sufficit dietnbsp;malitia fua,EccIefiaft j^.Eft iuftus qui inclinât faci cm fuam, amp; fingit non videre fe quodnbsp;ignoratum eft:amp;fi ab imbccillitate virium vetetur peccare, fi inuenerit tempus malefa*nbsp;'ciendi,malefaciet. Obferua ergo quod tempusnoftrum Temper eft paratum, fiue in malum vtamur,quod in bonû concclTum cft.Hinc dicif Apo.it*Tempus prope eft.Qui ndnbsp;cet,noceat adhuc:amp; qui in Tordibus eft,TordeTcat adhuctSc qui iuftus, iuftineetur adhuctnbsp;SiTanftus, Tandificetur adhuc. Ecce venio cito, amp; merces mca mecum cft,reddere Te*nbsp;cundum opéra Tua vnicui^.Ideono negligamustempus.Ecclefiaftes«8. Omni negocionbsp;tempus cft ÔCopportunitas.Vnde Apoftolus.x.Coçe.Â.Exhortamur ne in vacuum gra-tiam deirecipiatis,AitcnimETaiae.49.Tempore acceptoexaudiui te,Slt;in die Talutis adiunbsp;üi te. Ecce nunc tps acceptabile, ecce nunc dies Talutis. Eft ergo tempus noftrum paratum ad côuerfionem.Ecclefiaftes. «.Memento creatoris tui in diebus iuuentutis tuæ,an-tequàm veniat tempus afflidióis tuae. Si appropinquauerint anni de qbus dicas, no mihinbsp;placent. Adu.17, Et tempus quidem ignorantiæ huius deTpiciens deus, nunc annunciatnbsp;hominibuSjVt omncsvbiq}poenitcntiamagant,eo q? ftatuit diemin quo iadicaturus eftnbsp;orbem in viro in quo ftatuit,fidcm præbens omnibus,Tufeitans eum à mortuis. Hinc.i»nbsp;Pet.4.Sufficit praeteritû tempus ad voluntatê gentium côfummand3m,his qui ambulaucnbsp;runt in Iuxuriis,defideriis,vinolentiis,comeftati5ibus,potatiôibusamp;c.Sed Apoc.i.De-di,inquit dominus,illi tempus vt pœnitentiam ageret,amp; nô vult pœnitere. Secundo, adnbsp;boni operationcm.Ecci.4.Fili^ôJeruatcmpus,ôCdeuita à malo.Col’.4.InTapientia amnbsp;bulate ad cosquiforis Tunt,redimctes tempus.Gala.ß.Dum tempus habemus,operemutnbsp;bonum.Tcrtio,Tequitur quo ad praemij acceptionem.Gala.g. Bonum autem faciêtcs,n5nbsp;deficiamusîtempore em Tuo metemusno déficientes,Sed quia iftud nobis incertum quado veniat,quanquàm Temper paratum.Ecclefiaftcs,9.NeTcit homo fincm Tuum, Ted ficutnbsp;pifecs capiuntur hamo,ô£ volucrcs laqueo comprchcndûtur,fic homines capiuntur in tênbsp;pore malOjCum cis cxtemplo Tuperuenerit.Ideo admenet faluator.Mar.is.V idctcjvigi*nbsp;îatCjS: orate,neTcitis enim quândo tempus fit.Oftcndit autem cos mundo inhærentes,d*nbsp;Tuto poteftis ire quo lubet, quâdo mûdus vt fibi côTentiétes diligir. Sîcut cm odium c3cnbsp;diflïmilitudine oritur, ita am or ex coformitate ,i.Iohan,4. Maiorcftquiin vobiscft,qnbsp;qui in mûdo eft.lpfi de mûdo Tunt,ôC ideo de müdo loquuntur^^ mûdus eos audit. Sednbsp;laco.4.QijicHq} voluerit amicus efleTeculi huius,inimicusdeicôftituiT.Hinc.i.Iohan.tinbsp;Nolite diligcrc mûdum,neq} ca quae in mûdo Tunt,fi quis diligit mundû,non eft charitasnbsp;partis in co.Qponiam orne quod eft in mundo,c5cupifccntia carnis eft, Si côcupiTcentiinbsp;oculorum, 8c fuperbia vitae,quæ nô expatrc,Ted ex mûdo cft.Et mûdus tranfit, amp; cécu-piTcéna eius.Fehxqui dicere poteft Gala.6. Mihi abfit gloriari,nifi in crucc dfii noftri lènbsp;lnƒ3hfi,pƒr quêmihimüdus crucifixus cft,5C cgomûdo.Mc aût odit.Liberiorem reprtnbsp;hcfio odiû parit.Proucr.iç. Nô amat peftilés eu, q Te corripit,nec ad Tapietes gradif. Sicnbsp;Achab ait de Michæa .pphcta.j.Rc.xt.Ego odi cû,qa nô ^pghetat mihi bonû,Ted malû«nbsp;V ndc de dfio lefu dieft Sap.i.Circûueniamus ergo iuftû,qminutilis eft nobis,côtrarînbsp;us eft opibus nfis,ôc improperat nobis pdä legis, SC diffimat in nos p ftâ diTciplinæ nfae*

Vos afcei^iïe ad diem feftû hune, ego em non afeendam ad di'enr feftum iftû,quiameiï tempus nondû impkrû cft-H^ccumdixiffetjipfe mänfitin Ganbsp;lilæa-Vt aut afeenderunt fratres ei’us,tunc8^ipfe afeenditad dîem fcftu, nomnbsp;nîanifefte,fed quafi inocculto.ludæiergoquærebanteûin diefefto, amp; dice*nbsp;bant:Vbi cft iUeC’Et murmur mulrus erat in curba de eo, quidâ ein dicebant, gt;nbsp;quia bonus cft:alq autê dicebant,non, fed feducit turbas. Nemo tarnen palanbsp;loquebatur de illo propter metum ludaeorum.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QQ, 4 Vosafcc

-ocr page 488-

PARS SECVNDA.

V os arcendite,vbi gloria mundi fpeâatur, vbi deliciis viuitur, vbi nihil xternum, nil hil quod manfurum fit,cogitatur,Efaiæu. Neomeniam 3C fabbatum ß(. fcftiuitatcs aliasnbsp;no fera. Iniqui funt coetus vf i.Kaiendas vf as amp; foknnitates vras odiuit anima mea,faâanbsp;func mihi molefta. Ego non afcendam vobifcumadiftum diem feftum, quia t^s meumnbsp;nondum impletum elt«Manec apud eos qui devitqstranfmigrant ad virtutes«i,loha.4*nbsp;Deus charitas eft,d^ qui manet in charitate,in deo manet,âc deus in eo«Pofteaquam antenbsp;abiflent frés eius ad diem feftfi, tumprofedus eftipfe^vcperfpicuum fatis eifetjfe no tan»nbsp;metu ludæoçe abitinuifle à conuentufolenni,quâm vtfugeretcomitatum fuo^t cogna^nbsp;toruni,quos adhuc carnales nolebat euangelico negocio admifceri,amp;ne tali comitatu I unbsp;daeis maioris odij caufam darec^Quod autem ad ferias tabernaculoçe afcendit,obedien**nbsp;tiaeft paternimandatijS^reuerentia legis à fe datae,quonoftramperuicacitatcm percilnbsp;tit.Nam grauiter exequimur quae nobis diuinitus demandata funt. Spernimus maioruninbsp;décréta,non Chrifi:i,fed illius imitatores,qui ait Gene.j.Cur prjeepit vobis deus,vt nonnbsp;comederetis ex omni ligno paradifiï' lam«^ in eum velut abfentem vari} fermones in ponbsp;pulo ferebantur,quod non clTet eadem omnium de Iefu opinio,nec eadem omnium ftu*nbsp;dia. Quidam nimioodioipfum non nominabant, quidam timoré. Cyrillus.tPenc re-éiam de illo fenientiam efferunt, non polTe pucantes opera dei quenquàm facere, nifi auCnbsp;deus ipfe fît natura,aut dei particeps, SC gratia plenus, 8C idcirco bonus 8C innocens. Ali|nbsp;inuidiæ ftimulis aâi,contradicebanr,fedud:oremdicentes,per fîmulatamiuftitiam, fal»nbsp;fa miracula, ÔC dodrinam peruerfam. Vide qualia indicia lubijt iudex viuorum amp; mot*nbsp;tuorum.SicSCnos Chrifti bonus odor fumusdeo, in his qui faluifiiunt ,amp;in his qui pe«*nbsp;reunt. Aliis quidem odor mortis in mortem,aliis autem odor vitae in viiam.z. Corint.tf.nbsp;Vt feduftores Sc veraces * Igitur inter verba laudantium aut vituperantium femper adnbsp;animum recurrendum t Sifalfa funt, te aliéna mendacia non commaculant, amp; vt furdusnbsp;pertranfeas.Pfalmo .57. Ego autem tanquàm furdus non audiebam.Sic Saul dilTimula**nbsp;batfe audire vocem dicentium.Num faluarenospoterit ifte,quando confiitutus fuit innbsp;rcgem.i.Rcgumjo.Si vera,doleas te anfam præbuilTe obtredlandi, amp; patienter fuftine*nbsp;i.Corinthiorum,4,Mihienimprominimoeft,vt à vobis iudicer, ait Apofîolus Corinnbsp;thiis,aut ab humano die, fed neque mcipfum iudico «Nihil enim mihi confeius lum,fednbsp;in hoc iuftificatus non fum.Qui autem iudicat me,dominus eft. Hæc igitur clancularijsnbsp;fufurris fpargebantur de lefu, quum nemo änderet palam interim de illo bene prædi-*nbsp;care,cum effent nonpauci, qui de illobene fentirent. Metuebantenim ludaeorum pro*nbsp;ceres, quibus intclligebant lefum vehementer inuifum, quod ipforum autoritatem, fuisnbsp;diftis faélis'cg videretur imminuere.Timendum nc,ôCidvfque hodie in plerifque vfnnbsp;veniat,qui plus homines quàm deum timentes,veritatem aut dicere aut facere verentur.nbsp;Prouerbiorum,t9,Qui timet hominem, cito corruet :qui fperatindomino,fubleuabi*nbsp;tur.Nec mirum id de popularibus,quum Iohannis duodecimo fcriptum fit: Veruntaménbsp;Sc ex principibus multi crediderunt in eum,fed propterpharifæos non conhtebantur,nbsp;vt de fynagoga non eiicerentur* Dilexeruntenim gloriamhominum magis,quàfnnbsp;gloriam dei. Sed quid ait dominus * Lucæ nono t Qui me erubuerit, ÔC fermones me*nbsp;os ,hunc hlius hominis erubefeet, cum veneric in maieftate fua ,amp; pacris,amp;fan^oruinnbsp;angelorum.

E lam die fefto mcdiante,afccndit lefus in templum, 8C doccbat.Et muriwu rabanC Iudæi,dicentes:Quomodo hic literas fcit,cum non didiceritC’Refponnbsp;dit autem lefus, Só dixit î Mca doârrina non eft mea, fed eius qui mißt me. Sinbsp;quis voluerit voluntatem eius facere, cognofeet de doftrina mea, vtrum exnbsp;deofit,anego a meipfoloquar.Qjui a femetipfo loquitur, gioriam propri*nbsp;am quaeriuqui autem qusrit gloriam eius qui mißt eum,hic verax eft,ôi iniiinbsp;ftitiainillononeft.

Oftendit cos qui inuidia 8C. affeâione praua obcæcatos habent oculos, nee yera cer* nere,nec quae ^fta funt difcernerepoffe*Nam quum in medio folcnnitatis,hoc é, quartanbsp;diexdurabatem folennitas feptem diebus, Deut.i6*dns publice doceret inteniplo,often*nbsp;dens dodrinam fuam inculpatam ex loco publico. lohanuS. Ego femper docui in fynagoga , deintemplo,quo omnes ludaei conueniunc,Sf in occulto loquutus fum nihil. 1«nbsp;dæi quumdoÄrinam illius calumniari non poffent,tarnen autoritatem apud popu-lumftudent adimere,admirantes,quôd quum effet idiota, dC literarum rud/s, nunquàmnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim

-ocr page 489-

ARTICVLVS Xllt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. CCXXXnt^

tnîni înfbîtutus fuerat in dodrina phatifaica,c«ius profcffi one illi türgèbânt,vnde h^flus effet C3, quar è facris voluminibus magna fapientia depromebat, veJinfiinuIantcseum,nbsp;quod ddemonium haberetjaut alia quauis arte magica feientiam effet confequutuô eàrumnbsp;JiteraÇ£ quasabhominibusnon didiciffetJohânis«io«Dæmonium habet,amp; infanit,quidnbsp;cnim vultis audite« Quanuis ergoadmirarentur, aitamen nec fie liberataeft mensillo^enbsp;à malitiajtametfiinde dlos cuniectare potius oportebat non effehoc humanum.Nam vinbsp;debant ineo excelicntiffimæ fcicntiæprofunditatem,legisSCprophetarum oraculisro-*nbsp;boraram,Matth.7.Admirabantuf turbæfuper dodrina eius.Erat enimdocens cos fie utnbsp;potcftaccftatcm habens^ô^ non ficut feribæ eorum pharifari«Sed offendebantur perfonaenbsp;fimplicifatc, Matthæi.ij. Veniensinparriamfuaitt. Docebat eosin fynagogis eorum,nbsp;ira vt mirarentur,amp; dicercnu Vnde huic fapientia hacc amp; virtutes;* Nonne hic eft fabrtnbsp;filiiisî’ Et fcandalizabantur in ilIo^Scd audiant Pfalmo.9j.Intelligitc infipientes in popu-'nbsp;lo.ôC ftulti aliquando fapitc.Qui plantautt aurem,non audircî* aut qui finxit oculum, nonnbsp;confiderat» Qu* corripit gentes,non arguetjquidocet hominem feientiamî' Efaiæji.Etnbsp;rcquiefcct fuper eum fpirirus domini,fpiritus fapientiaenbsp;nbsp;nbsp;intelledus, Hinc Luc.4.Spiri

tus domini fuper me, eo quôd vnxerit me, euangclizarcpaup tribus mi fit me. Nifiinutgt; dia obcæcatos habuiffent oculos,hæc confiderare potuiflent.Sed animalis homo non pgt;nbsp;cipit ca,quæ fiint fpiritus dei,i.Corinthio«i.Nam Coloffefi.z. In quo funt omnesthefaunbsp;fauri fapîæ amp; fcîæ abfconditi.Sed quia veritaté fateri noIuerHt,imo impugnaueru t,oftcnbsp;ditfuamdodrinamnon£ffcprofedamabhomine,fednec à dæmonio,fedà deo’quemnbsp;ipfi quoque colerent,ÔC cuius glofiar deberentfauere,fi vcrc pij vellent viderûRefpondiCnbsp;igitur iefus omnium arcanoçe confcius,illoçî clanculario murmuriîMea,inquit,dolt;ârigt;*nbsp;na quam admiramini vnde mihi contigetit, quum ab hominè h ter as non didic£rlm,nonnbsp;eftmea,tanq â meipfohabctis,(Nonemdiucrfam à voluntatepatrisSc à mente legis ànbsp;deo traditæ, neenouam aliquam humanam dodlrinamadfefo ) fed eius qui niifit me innbsp;tnundum,vt mundus fedudus varijs dodrinis hominum, SC impijs cupiditatibus obeæ-catus, per me cognofeat illius voluntatem, cognitam fequatur, amp; fequendo vitam affe-*nbsp;quatur æternam. Vindicat doârinam fuam ex autoritäre paths mittenti8,cui totum afferînbsp;Dit.Iohan.it.Ex meipfo non fum loquutus,fed qui mifit me pater, ipfe mihi mandatumnbsp;dedit,quid dicam,ôC quid loquar.Oftendit itaque vnde virtus tanta euangelii.Romafi.i.nbsp;Virrus dei eft in falutem omnicredenti.Iohannis.ç. Amen amen dico vobis, quia qui vetnbsp;bum meum audit,iSC credit ei qui mifit me,habet vitam æternam.Confequenter modumnbsp;indicat cognofeendae doôirinæ fuae.Quodfi depulfa malit)a,fimplici corde quis volueritnbsp;facerc voluntatem paths,potius quàm fuis prauisaffedibus odq amp;:liuorisferuirc,isfaci^nbsp;le agnofcct dodrinâmeâ noneffehoîsaut d£monisnouuminuétum,fed à deo profedânbsp;effe,ncc me quod loquor,ex humano fenfu loqui, fed ex mente paths cuiuslegatus fum«nbsp;Qjji ergo voluntatem facit paths,veritatem agnofcit.Facit,dico. Primo credendo. Iogt;nbsp;hannis.g.Harc eft autem voluntas paths mci,qui mifit me, vt omis qui vider filium,SC crenbsp;dit in eHm,habeat vitam aeternam, Auguftinusîlnrelligcrc,merces eft fideûergo noli in-*nbsp;lelligere vt credas,fed crede vt intelligas.Efaiae«v.Nifi credid£ritis,non intelligetis. So-*nbsp;let enim fpiritus facer imbuere homines,qui fefe accommodant illuftrationi, qui purga-tos à terrenis affedibus habent oculos.Pfalmo.î5. Accedite ad eum,amp; illuminamini : ÔCnbsp;facies vertræ non confundentur.Secundo,operando.i.Theffaloniccfi.4.Hatc eft volun*nbsp;tas dei fandificatio veftra,vtabftincatis vos â fornicationc amp;fciat vnufquifque veftrun»nbsp;vas fuum pqffidere in fàndificatione ÔC. honore.Confirmât didum füum, dicensî Qui ànbsp;feipfo loquitur, propriam volens ftatuere dodrinam, ob nihil aliud hoc facit, quàm vcnbsp;gloriam inde inanem percipiat, arrogansSCmendax, eo quod de fc plus quàm meretur,nbsp;dicit:amp;intufte agit,qnia alienamamp; fibi non competentem gloriam rapit,quaremenda36nbsp;8c iniuftus.Hieremiæ.iî.vifionem cordis fui loquuntur,non de ore domini.Ecclefiafticinbsp;.i9.Eft qui nequiter fehumiliât,amp;intehoraeiusplenafunt dolo. Ideo ait Apoftolus.t,nbsp;Theffalonicen.i. Neque enim fuimus aliquando in fermone adulationisficut fcitis,necjjnbsp;in occafione auahtiæ.deus teftis cft,neque quærentcs ab hominibus gloriam,neque à vogt;nbsp;bis,neque ab alijs,i«Corinthio9£.4,Non cnim nofmetipfosprædicamus, fed dominumnbsp;noftrum lefum Chhftum. At dominus,quia quae paths funt,quærebat,ôf nihil arroganter de fe dicebat,omnino ôC verax amp;: juftus crat.N on enim propriam quærebat gloriam «nbsp;Iohannis odauoîEgo gloriam meam non quaero,fcd honohneo pattern meum. Si ergo veraces amp;iufti effevolumus, quæramusin omnibus, amp; verbis,amp;fadis noftrisgloh-am dei.i.CorinthioKUo.Siuc ergo n»anducatis,fiue bibitis, fiue aliud quid facitis,omnianbsp;in gloriam dei fache,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

-ocr page 490-

PARS SECVNDA,

Nonne Mofes dédit vobis legem, ôt nemo ex vobi's facit IcgCW Qin’d me quaeritis interficercf Refponditturba, amp; dixit: Daemonium habes.quisnbsp;te quaerit interficeref Refpondit Iefus,8i dixit eis: Vnum opus feci,8i omnesnbsp;miramini. Propterea Mofes dedit vobis circuncifionem non quia ex Mofenbsp;eft,fed ex patribus. Etinfabbato circuncidicisbominem. Si circuncifionemnbsp;accipithomo in fabbato, vt non foluatur lex Mofi, mihiindignamini ,quianbsp;totum hominem fanum feci in fabbato f Nolice fecundum faciem iudicare,nbsp;fed iuftum indicium indicate»

Quum criminarcnf cum quod fabbatum violaflet. amp; legem puaricaref,ad hoc vrget, oftendens cis,quod ipfimagispræuaricatores fint legis,infontem occiderc cupientes.nbsp;EgOjinqu t,non aliud docco, quàm quodplegem vos docuit deus,fiquis legis menten»nbsp;rede intelligatjnec aliud fado,quàmquod lexpræfcripfit. Legis fcientiam ôc obfcruatiquot;nbsp;liam vobis arrogatis,qunm nemoveftrum fit,quivcreferuet legem fecundum voluntagt;’nbsp;tem dei qui legem tradidit.Imo legis ptextu ea molimini,quæ maxime lex punit ÔC dete-ftatur.Nonnelexexecrai eum, quifanguinemfundainnoxium î' Exod.ij.Infontem SCnbsp;iufium non occides,quia auerfor impium.Nec permiitit occidendi ius,nifiin maléfices,nbsp;nec in hos nifi legitime cóuidosac damnatos.Numeri tricefimoqntoxHomicida fubtenbsp;ftibus punief,Advnius teftimonium nullus condemnabif.O quot habent imitatores,quinbsp;minima, imo nulla in proximorephenfione digna, aceufant, maxima in fe négligentes,nbsp;Komafi.i,Propter quod inexeufabilis es o homo omnis qui iudicas. In quo enim altrçenbsp;iudicaSjteipfum condemnas,eademenim agis quæiudicas. Qui inlegeglonahs,per p*nbsp;uaricationem legis deuminhonoras ? Hæc vox lefu duplici nomine pturbauit animosnbsp;pharifæorum: Primum, quod animaduerterent, clancularias licet ,machinationesfuasnbsp;nonlatereconfcientiamillius,quemcredebantfacilius ê mediotoll«potuiffe,fiquod monbsp;liebanf ,fefelliflet: deinde,quod illos qui fc videri volebant Icgis obferuatores fidiflimos,nbsp;Icgis impie violatæ reos argueret apud populum.Non verebantur confeientiam dei,ingt;nbsp;fidiantes innoxio fanguini,fed populi confeientiam metuebant.Itaq; vt apud multitudt •nbsp;nem tam impfifacinoris confeientiam confidentia diffimulent, ad manifefta conuicia canbsp;fugiunr, qui mos eft improbis in maleficio deprehenfis, quod exeufari non poflir. Eceenbsp;quomodoprauitati blafphemiam addunt.GrcgoriusîPcccatum quod per pcenitentian»nbsp;non diluitur,mox fuo pondéré ad aliud trahit. Efaiæ.s’.Væ qui trahitis iniquitatem in fnnbsp;niculis vanitatis,amp; quafi vinculum plauftri peccatum.Prouerb.iS.impius cum in profui»nbsp;dum peccatoçt venerit,contemnit.Sic Cain Gene.4,homicidio defperationem addidicnbsp;d.Maior eft iniquitas mea,quàm vt veniam merear. Et iudas laqueo fe peremir,Maiih,nbsp;Z7.Dæmônium,inquiunt,habes,quo inftigante tam infenfatc ôC malitiole de nobis loquenbsp;ris.Iefus nobislenitatispræbens cxemplum, manfuetefadi fui quod calumniabanf,rcd''nbsp;ditrationem.Siquidem quumipfi legem violarent in omnibus, tarnen lefum violatæ Ic^nbsp;gis infimulabant,quod paraIyticumfanaritinfabbato,lohan.ç,Miramini,inquit,fedn5nbsp;melioramini.nam circuncifio non ex Mofe, fed Abraamo fumpfit initium.Ger efis. 17,nbsp;Hoc eft padum meum qtiod obferuabitis inter me amp; vos,ôc fernen tuum poft te: Circu*nbsp;cidetur ex vobis omnemafculinum.lnfansódo dierum circuncidef in vobis.Leuiti.ix.nbsp;Hinc Roman.if.Dico enimChriftum lefum miniftrüfuilTc circuncifionis, propter verinbsp;tatem dei.ad confirmandaspromilïiones patrum.Oftendit ergo iniufte ipfosindignari*nbsp;quodtotumhoîemfolovcrbo curant à morbotam corporis,qanimi, quûipfi circuncinbsp;Sanation fioncm q doIorêingeritcorpori,5Claboremrcquirit,adhibcâr, ne legis vidcantur tranf*nbsp;nés a Chri greffores.BedaxQuemcunq^ Chriftus abçgritudine corporis liberauit,liberauit à motnbsp;flofaftæ, bo,qui omnium grauiflïmus eft,mcntis.Deut.îX.Deiperfedafuntopera.Hinc lohan.S’.nbsp;quales Eccefanusfadus es, iamamplius nolipeccare, ne deteriustibi aliquid contingat.Noligt;nbsp;te fecundum afpcôum, id eft, vulgari more, nimirum ex his quæ corporalibus cernunquot;nbsp;tur oculis,iudicarc,fcd fecundum veritatem.Qua cognita,necmc, nec Mofen damnabinbsp;tiscontrarietatis.Alioqui fi rem fpedare vultis, aut vterque vobis damnâduseft, aut ab-«nbsp;foluendus vterque,ÔC perfonaçîacceptionem effugere.Hocamp; nobis didum eft,vt nullonbsp;modo iuftitiamexpugncmus,fedtotis viribus earn defendere contendamus.nullus fit re-fpedus, an pauper quisfit,an diues, remipfaminueftigemus.loîî.iÿ^Caufam quam ne»nbsp;ruebamJiligentiftimeinueftigabam.

Dicebans

-ocr page 491-

ARTICVLVS XIÎL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCXXXIIlî*

Dicebant ergo quidam ex Hierofolymitis: Nonne hic eft quem quælt; J runt interficeref Ecce palam loquitur,ôô nihil ei dicunc. Nunquid v’^e^*nbsp;re cognouerunt principes, quia hic eft ChriftusC* Sed hune fcimusvnde fît*nbsp;Chriftus autem cum venerit,nemo feit vnde fiuClamabat ergo lefus in temgt;nbsp;plo, docens amp; dicens : Et me feitis,nbsp;nbsp;nbsp;vnde fim fcitis,8i a meipfo non veni,

fed eft verus qui mific mcj-qucm vos nefeitis. Ego fcio eum,Só fi dixero, quia nelcio eum, ero fimilis vobis mendax. Sed fcio eum,quia ab ip Co fum, St ipfenbsp;me mifiu

Dfio manfuetcrationent reddente,vt ànimum quelibct fetoeem Icnirc poifentverba tam pia,tam vera,vt à neminc quauis impudenti poffent rcfelîi î obticefeunt quideni pharifxi,fed nihilo feciuspfiftunt in fua malitia,nihilo mitiora pjnentes animis fms,quôdnbsp;apudmulcitudincm aufuseffetfic à fe crimen vJoJatifabbatirefellcrCjVtinipfoscrimennbsp;grauius regererct* Quida afit exturba, quibus nota fuit machinatio facerdotuni,vinbsp;dentes tam conftanter dominum vindicantem veritatcm,dixcrunt: Quid fibi vult illoçtnbsp;filentium^ Anprincipespfuafi funthunceffeMeflîam ,ôCnuncfilentio confitenf, quodnbsp;phus oppugnabant^Atqui non eft venfimiJe principes hoc fentire,fiquidem omnesno-Uimus vnde hieprofedus fit.Non igif hie eft Chriftus. V ide rtialitiam *Herodirefpon-dentes principes exMichsc.ç,dixenint,quoddeBethkemveniretChfus,Matthp.xHicnbsp;contrarium dicunt.lohan.^.Hunc autem nefeimus vnde fit.Infanicntium fcrmon€S,lcinbsp;mus,nefcimus vndefit, Originem terrenam ex prophetis feire potuerunt, diuinamveto propagationem non ita. Êfaiar.yj. Generationem eius quis enarrabit^ quanquàm exnbsp;operibus vtcunq; ipfum cognofeere potuifient, nifimalitia excarcati fuiffent, lohanj4.nbsp;Noncreditis,qa cgoinpatrc,amp;pater in me eft^alioq propter opaipfa credite.loh.iy.Sinbsp;opera nonfeciflemineisquæ alius nemofecit,peccatum nonhaberentt nunc auuni ex-eufationénonhabent de pdôfuotnûcaût ÔC viderut ôCodcrütâCme ÔCpatré meü.lefusnbsp;videnstantamillorum caccitatem, vt quumprophctiaprædixifiet,è Bethleem venturSnbsp;Meffiäjvbi natus erat Iefus,Lu.i.Reliqualt;:pprophcta)Çi in eu figna competerent,tamennbsp;cxcpcati malitia,Mauç.Cæci funt,Sc duces cæcorum,ob hoc ipfum,fe negant eumfeirc,nbsp;qj fciretjSC ideo mentiunf Chfm ita veturum,vt hemo feiat vnde veniat,ne coganf eumnbsp;agnofeere.lefus vero cuius confciam nulla latent fecreta,vt hanc multitudinis, printoutnbsp;affedibus corruptae,infcitia coargucret,quæhocfpôtc nefciret,qd feire poterat,nifi malanbsp;«iensobftitifl'et,vocciam clariorc,vt nonfolum à propinquis,vcrum etiam à toto ponbsp;pulopoflitexaudiri quiverfabaturintemplo,aitjSiideononvideorvobisilleMeiTias,nbsp;quem ex prophetarum oraculis expedatis,quôd feiatis vnde venerim,hoc ipfum vos donbsp;cere poterat,mc efie ilium qui fie venerim,ôC ex eo loco fim ortus, vnde proghetæ Mef-fiam venturum prædtxerunt. Magisautérefcrtillud,feire vndemiflixs fim,q vnde pro^nbsp;gnatus.CyrillustQuod originem cognofcatis,genus8clocum natalem , vultusqjeff^igienbsp;probe intclligins,rede dicitist veruntâmen ali quid in me reliquum cft,quod in me igno-ratis,diuinænaturæ veritas,quam à meipfo non habeo,fed à pfeàquo oïamihitraditanbsp;funt,Matthui.Dcclarat fe legatum veritatis, q? ab co miffus fit quimentiri non poflîc, qanbsp;verus,cum per cflentiam, turn per promiflbrum exhibitionem. Sed ipfi ignorâbant pa-trem,prlt;mreroperafua-mala,ôi^peffimum animum,quia Chrifto credere noluerunt.nbsp;Matth.ii.Nemo nouit patrcm,nififilius, ÔCcui voluerit riliusrcuelare .i.lohan.i, Omnisnbsp;qui negat nlium, ncc habet patremtqui confitetur filium,SC patrem habet.Non autem fanbsp;tis eft verbis deum noffe,fi fadis illu neges.i, I oh.i. Quid dicit fe noflê deüm,SC mâdatanbsp;cius non cuftodit,mcndax eft. Non enim è mundo profedüs erat, quemadmodum ca-lumniabantunfed ab co qui mifit ilium in mundum,vtrefipifcat,6Cferuetur.Iohannis,5nbsp;Non enim mifit deus filium fuum in mundum,vt iudicet mundum, fed vt faluetur mun-dusper ipfum,

Quaerebant ergo eum apprchcndere,amp; nemo mifît in ilium manus, quia nondum venerat hora eius. De turba autem multi crediderunt in eum.

Rcfponfionc vera irritati,ôCi^amirainfurorem vcrfa,nonmorantHr lentumilludcon filiû,quodecrcuerant cûclanculüè medio tollereîfed quéadmodû volens mortuus eft,itanbsp;nô nifi volens apprehédi poiuit* Omnia em icmporibus opportunisSi accômodis facit,nbsp;^mode-

-ocr page 492-

PARS SECVNDA.

amp; modcratur,ficut 8C.legem dari conueniebat tempore opportune,ita fimilifcr prophe tasôi euangclium.AuguftinusîNon cnimChriftusfubfato natus cft,quod nec de tc crenbsp;dendum eft,quanto minus de illo per quern fadus esî’Si ergo tua hora voluntas illius eft,nbsp;quae eft hora eius,nifi voluntas eiust’Non ergo horam dixit,qua cogeretur,fed qua dignanbsp;retur paci.Efair.V?. Oblatus eft quiaipfc voluit. Simpliciores quftç ampleduntur Chri*nbsp;ftidodrinam,fequunturvitam, quum interim principes ÔCmagittratus rideant amp;:fubgt;-fannent.Efa.66.Ad quemrelpiciam,niliadpauperculum Sccontritnm ipiritu,3C tremennbsp;tem fermones meos^ Iaco.t. Nonne deuselegit pauperesin hoc mundo,diuites inhde,nbsp;Sihaeredes regni,quod repromifit deus diligentibus fcî’

P Et dicebaneChriftus cum venen't, nunquid plura figna faciet, g qua: hic facitf AudierStpharifaci turbam murmurantem de illo hæc,S^ miferunt pn'nnbsp;cipes Sc pharifæi miniftros, vt apprehenderent lefum.

Oftenditdiiiinimunerislargitatem in cos qui accommodant fefc,diffundcndam,nec pcruerfos quicquàm moliri pofte contra difpofitionem diuinam.Hinc Efa.46, Cofilmmnbsp;meum ftabit,SC omis voluntas mea fict.Turba enimniagnificentiam lefu timoré prinepnbsp;pumnon audens confiteri,colIoquebaturtEfto qgt;non fit Chriftus, at cum venerit, numnbsp;melior erit^’Qui crafttori funt ingcnio,non dodrina Sc otatione,{ed fignis alliciunf. Clanbsp;ret autem qj non exadam habuerunt fidem,fcd qualem verifimile eft efte in vulgari muPnbsp;titudine,fubinde mutantefententiani. Primores ergo inito confilto fubornant fatelliteSnbsp;publicos,qui lefu coram populo manus inijeerent, ac velut nocentem captum adduce^nbsp;rent,ob id quod Chriftus diccretur,0C efte credebatur.Ecce quanta cæcitas, quem tantonbsp;affedu patres efflagitarant,Pfaf.84.Oft ende nobis domine mifcricordiam tuam, amp; falunbsp;tare tuum da nobis.Efaiç.lt;54.Vtinam difrumpcrcs cælos SC defccnderes.Hinc dominus,nbsp;Matth .ij. Multi prophets Sciufticupierunt videre quævidctis,amp;non vidcrunnSC au*nbsp;dire quæ auditis,amp; non audicrunt.Ifti quafiphrenetici extinguere voIunt.Sed non eft fanbsp;picntia,noncft prudentia,non eft confilium contra dominfl.Prouer.ii.Non ergo igno*nbsp;rantia,fed deftinata malitia excæcati,dominuminterfecerunt.Iohan.iç.Si opera nonfe*nbsp;elftem in eis,quæ nemo alius fecit,peccatum non haberentmunc autem excufationem nonbsp;habent de peccato fuo.

X Dixit ergo eis lefusîAdhuc modicum tempus vobifeum fum,8C vado ad cum qui mifit me. Qjieretis me, 8C non inuenietis : ÔC vbi ego fum,vos nonnbsp;poteftis v’enire.Dixerunt ergo Tudæi ad femetipfosî Qjuo hie iturus eft,quianbsp;non inueniemus eum 7 Nunquid in difperfionem gentium ituruseft, SC dogt;nbsp;(fturus gentesCQuis eft hie fermo quern dixit,quærctis me.SC non inuenietis:nbsp;Sc vbi Cum ego,vos non poteftis venire.

Iefus non ignarus quid illi molirentur clanculum, verborum ænigmatibus quibufdam illisfignificatfore,vtipfefpontefefe morti,adquam tumfruftrapetebatur,offerret.Hæcnbsp;autem dixit tedius,quemadmodnmmultafolitus eft dicere,vt nonprius intelligerentutnbsp;quâm effent perada.Obfcuritas autem fermonis excitât inquirendi diligentiam,amp;: certionbsp;rem inuenitfidem fermo rebus exhibitis.Quid,inquit,anhelatis ad occidendum meî'qu:dnbsp;perfequiminiî’parumper,velitis nolitis,perambulabo in populo, ad docendum eum,adnbsp;, complenda opera quæ deditmihi pater vtfaciam, lohan. 17. Opiis confummaui.quodnbsp;dediftimihi vtfaciatquofalt;So,facietis,mepennittcntc, quænuncfacere cupitis,fednonnbsp;poteftis,mc prohibente.DicenstV ado,morté fuam fignificat voluntariam.Quf retis menbsp;poft rcfurrea:ionem,nec inuenietis corporal! præfentiavt modo.Iohan.g.Cum exalta*nbsp;ueritis filiumhominis, tunc cognofeetis, quia ego fum, ôf à meipfofacio nihil. ACtu.i,nbsp;Compundi corde,dixerunt ad Petrum,ad reliquos apoftolos: Quidfaciemus vih franbsp;trest’Poteft Sc accipi de ludæisobftinatis, qui Chnftum in hodiernum vfq; diem qua-rûcnbsp;temporal! gloria regnaturumtÄideoquia rtiale quærunt,non inueniunt.Efa.çs-.Quæti-te dominum dum inueniri poteft,inuocate cum,dum prope eft.Quærunt aliqui propri«nbsp;Quam va^ commoditatis gratia. lohan.Ä. Quæritis mc,non quiavidiftisfigna, fed quiamanduca-rie Chrift’’ ftis ex panibus.Quidam caufa perfccutionis,vt Herodcs.Matth.i.Futurum eft yt Heronbsp;quæratur. des quærat puerum ad perdendum.SicSC modo multi ipfum qugrunt interficere in memnbsp;bris fuis.Adu.9.SauIeSaule,quid me pcrfequeris^Alndeuotióis,amp; hi mucniunt.Sit Zanbsp;chaeus quaerabat viderc lefum quis eflet, LHcae.i% Modum quacrendi oftendit Efaias.ct.

DereliU*

-ocr page 493-

ARTIGV-LVS Xîîî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo» CCXXXV;

Dérdinquat impius yiam fuanijdCvir iniquus cogicationes fuas. Si reuertatur ad domi-“. nuni,amp; mifcrcbitur cius,ÓC ad deum noltrum, quoniam multas eft ad ignofcendam.Sinbsp;tm pia mater triduo amiffum Alium dolens quæfîuit, Luc^z^Pater tuus SC ego dolentesnbsp;quaerebamus te.quanto nobis dolore ôC folicitudine quærendus^quû per peccatum ami^nbsp;ferimus» Alioqui audiemus illud lohan.S.Quæretis me,amp; in pcccato veftro morieminünbsp;Timeamus ne ÔC nobis dicatuv,quô ego vado,non poteftis venire,cu tarnen Chriftus dinbsp;cat lohan.it.Vbi fum ego,illicöCminiftermeus erit,Huncfermonem quum multitudonbsp;non intelligeret,difceptabat inter fefe, verbis ipfius confra(fta,öC dolens abiturus effet.nbsp;Sc dodurus Græcos ipâsnegledis,quanquâ hic fermodidus effet omnibus,pcculiaritetnbsp;ramen pupugit miniftros à pharifeismiffos,vt lefumanusiniicerent,in quem fentiebatnbsp;fe nihil pofle nifi voluiffet ipfe^

in noiuffimo autem die magno feftiuitati's ftabat Icfus 8^ clamabat,di'cêsï 5 Si quis ficitjveniat ad me 8^ bibat.Qjji credit in me,ficut dicic fcriptura.flui*nbsp;mina de ventre eins fluent aquae viuae.Hoc autem dixit de fpiritu, quem ac*»nbsp;cepturi erant credences in eum.

Quumiatn adeffet vkimus dies eius fefti,qui fumma frequentia futtimat^ religione cclebrari confucuit,Nume,i9.quo pado,fuam quifqjdomjï repeteregaudet,ftabat Ie-*nbsp;fus in templo velutipfcquoqjrelidurusludaicam religionê,ó£ magnireftidiem eximiunbsp;infigni fermonc confccratjfimuli^ iter ingreffuris viaticum parat euangelicæ fidei.Cla-'nbsp;«rabat,partim vt ab omnibus audiretur,partim quo libertaté fuam indicendomanife-ftarec,àqgt; neminem afpernaretur.Si quisfititfpiritualia bona,aquamfapicntiæ faluta-riSjEcci.iy.veniat ad me.Comparat fe fonti aquæ viuæ propter refrigerationem» Pfal.nbsp;5S.Dominc,apud te eft fons vitæ,Matthai.Venite ad me omnes qui laboratis 8C onera*-ti eftiSjSC ego reficiam vos.Efa^S'S’.Omnes fftientes venite ad aquas.Qui ad dei noftri p-dicationem acccdunt,öCfidei vacant,fftientium eosdeffderium præ fe ferre oportet,itanbsp;em quam audiunt dodrinam,poterunt fideliter retincre, Matth4,Beati qui efuriunt amp;nbsp;fitiunt iuftitiam,quoniam ipfifaturabuntur,Sed dominus conqueritur Hiere.i»Duo manbsp;ïa fecit populus meustme dereliquerunt fontem aquæ viuæ,ôc foderunt fibi cifternas difnbsp;fipatas,quæ continere no valent aquas.Quifquis igitur credideritmihi,auidcquot;lt;^ imbibe-rii fermones meos, quemadmodum iubet fcriptura, de me teftificans qj Alius fim dei,qgt;nbsp;creator,qgt; falu3tor,qgt; dominus vniuerfæ creaturæ, no arefeet incredulitate,fed hauftusnbsp;diuinifpiritusparietinipfiuscordefontemperennem Si copiofum,ffc vte medio cor^nbsp;dis illiuscmanctno modo riuus,verfi etiamcopiofa flumina,quibusirrigctur ariditasgenbsp;tiumadcuangeliciprofedusfoecunditatem.Talis em efl: fpiritus,vt in quameunqj anima inttoierit,3C in qua refederit,faciat ilia fcaturire quouis fonte largioré j.Pet,4. Vnufnbsp;quiffp ff cut accepit gratia, in alterutru illam adminiftrantcs,ff cut boni difpenfatores mulnbsp;tiformis gratiæ dei.Si Petri lingua,Pauli impetu,Stephani fapientiä cófideraueris,quosnbsp;dicentes nihil effugit,fed omnes fequuntur tanqua à fluminibus quibufda impetu ruentinbsp;bus raptijflumina de ventre coçe fluere non dubitabis.z.Coçe,15. An experimentu quæ-ritis eius,qui in me loquitur Chriftusî’Matthjo.Non em vos eftis qui Ioquimini,fed fpinbsp;rituspatris veftriqui loquitur in vobis. Ad hunc igitur fonte aquæ viuæ dffs lefus inuitat omnes,necquenquâcompellitnolenté,neq} quenquä excluait,modo fitiens veniat,nbsp;Apo.xr^Qui fitit,veniatîS^ qui vult,accipiat aquam vitæ gratis*

NondS enim crat fpiritus datus,quia lefus nonducrat glorificatus. Ex iU ö la ergo turba cu audiffent hos fermones eius,dicebantîHic cft vere prophe«*nbsp;ta.Ali)dicebantthiceftChriftus.Quidam autêdicebant:Nunquid a Gali«»nbsp;læa venit ChriftusfNonne fcriptura dicit,quia ex feminc Dauid 8t de Bethnbsp;lehem caftello,vbi erat Dauid,venit ChriftusfDiflcnfio itac^ fada eft in turnbsp;ba propter ipfum.Qjiidam aucem ex ipfis volebant apprehendere eum,fednbsp;nemo mifit fuper eum manus*

Etff prophetæ acceperunt Ipiritum fandum Sf Johannes Sc alq anterefurredionem Chrifti,tarnen crat alius modus donationis futurus,apertior ôc plcnior.Per crucem emnbsp;deie cit tyrannum,peccato abonto,ÔC natura noffra viófrix mundi effeda, deo rcconci-liata eft.Poftquam autem fpiritu fando baptizati funt,ôtgratiafpiritusinipfoseffufanbsp;Çft, Ad,tune libéré loquuntur ad principes Iudæorum,Oportct,inquiüt, obedire deonbsp;RR magis

-ocr page 494-

PARS SECVNDA

anagts 5 hominibus, Adl.y.tnortuos fufcitant,Alt;ft.9.inter flagella lætântur, Afl.T.ibanC gaudenccs à confpeêiu concilii,quoniatn digni habiti funt pro nomine lefu contumcliânbsp;pati.fuppJicriscoronantur.Hæc flumina necdumeo tempore fluxerunt ex ventre apo*-Ôoloçe.Quum audiflent hos fermones dulciflimos, non nihil hauferunt de aqua hac,itanbsp;vt quidamprophetä quempiam,alij vero Chriftum opinarentur.Quidam vero inuidianbsp;cxcæcati ÔClumini gratiae rebelles,lob.i4,fcripturar teftimonio conâtur probare tpfumnbsp;non efle Chriftum,dicentesîNon eft verifimile hunc cfle Meflïam,fi prophetias cxpen-datis.Num Chriftus,vbi vcnerit,à Galilaea nobis proditurus eft,quemadmodfi hie pronbsp;dntNazarenusç’Annonpropheticafcriptura palam dicit,Mefliam proditurumexfc-mine Dauid,quinimirum fuit ex tribu ludaJ'Pfal.iji.IurauitdominusDauidveritatem,nbsp;ßCnonfruftrabitur eumîdefrudu ventris tui ponarafuper federn tuam.Efa.ii.Egrcdie-*nbsp;tur virga de radicc lcffe,öCflos de radice eius afcendet.Hiere.ij.Ecce dies veniunt,dicicnbsp;dominus,amp;:fufcitaboDauidgcrmeniuftum,amp;regnabitrcxöC fapiens ent, amp; facietia*nbsp;dicium ÔC iuftitiam in terra.Hinc interrogati à domino,Matth,it»cuius filius effet Chrinbsp;ftus,pharifseirefponderunt,Dauid»QuindC natalisoppidi nomen addidit,docens eun»nbsp;nafeiturum in Bethlehem,quae eft ciuitasDauid tribus luda.Mich.ç.Et tu Bethlehemnbsp;cphrata,paruulus cs in millibus luda.cx te mihi egredietur qui fit dominator in Ifrael.nbsp;Hoc oraculum facerdotum primores refponderunt Herodi,Matth.i,Cærerû nihil ha-faebat virium humanamalitiaaduerfuseum,in cuius poteftate funt omnia. Heft.15.D0-niinc rex omnipotcns,in ditione tua cunda funt pofîta,ôC non eft qui tuae poffit refiftc-re voluntati.Ligabantur inuifibiliter cohibente illos diuina virtute,0lt; neqj hoc miracu-locohibebantur.Eccés.T.Confidera opera dei,quod nemo corrigerc poffit quem ill«nbsp;defpexerit.

Vencrun tergo miniftri ad pondfices phan’fæos.S^ dixeruteis ilIuQua re non adduxiftis iHumf Refponderüt mimftn:Nunqua fic loquutus eft honbsp;mojficut hic loquitur. Refponderunt ergo eis pharifæùNunquid vos fe-*nbsp;dudi cftisfNuquidex principibus aliquis crediditin eum,aut ex phariamp;isgt;nbsp;Sed turba bacc quænon nouit legem, maledidi funt»

Satellites itaqjjquosfuævefaniæminiftrosmifcrantpharifæivt lefum C3pcrcnt,mU taris animis,redcunt ad illos efferatis animis expedantes, vt captö adducerent cum,quonbsp;tandem odium fuu in ilium faturarent.Namneqj miraculiSjneqj dodrina commoti fx'nbsp;uiebant,miniftri vejo folis fermonibuscopundifunt. Nunquä audiuimus,inquiunt,hqnbsp;minem fic loquente vt illc loquitur.Quis poffit huiufmodi viris manus violentas inficc-rei;’Pfal,44.Diffufa eft gratia in labiis tuis.Lucae.4.0mnesteftimonium illi dabant,5inbsp;mirabantur in verbisgratiae quae proccdebant dc orc ipfius.Matth.^.Erat em docensnbsp;cosficutpoteftatem habens,amp; non ficutferibæ eoçtSCpharifaei.Qiiod teftimoniü ferdnbsp;potuit in fynagoga,quod magis grauaret St traduccret pharifæoçî obftinatammalitiâ»nbsp;Hocilli agebant totis viribus,vt fubuerterent dodrinam Icfutfed conatu indiuerfumnbsp;exeunte,dum modis omnibus extinguerc moliuntur, confirmât ôc illuftrant.Proucr.tnnbsp;Non eft fapientia,nö eft prudenti3,nö eft confiliumcontra dfim.Iob.ç. Qui apprehendnbsp;dit fapientes in aftutiafu3,ÄC confilia prauoçt diffipat.Oportet aötnon folum fapicniianbsp;miniftroçî admirari,fcd K libertatem qua teftantur veritatüHos omnium principumnbsp;miniftros imitari oportebat,5C nonobedirein hisquædeo funt aduerfa,ficut Sauli notinbsp;obtemperatu eft,quum3ftantcsiuffiffet contra legem facerdotes interimi,i.Rcg.xt.Sednbsp;heu ipfi nunc animos principum concitantin fanguinem innoxium,qucmadmoduninbsp;Docch Idumæus ibidem.Pergûtobiurgare miniftros,quid accidit,dicentcsî’Num vosnbsp;quoqj qui noftri cftis,nec ad promifeuam multitudinem pertinctis,ab illo fedudi eftis^nbsp;An non fentitis impoftorem cffeî'Siverax effet,an non exiftimatis viros eximios dodrinbsp;na fimul Sc autoritäre praeftanteSjillius fermones approbaturos fuiffcî'Anvos mouet exnbsp;emplum quorundâè mediafæceplebis hominu indodoçî SC ignobilium, qui miferabi-liter fallunturrlfta turba rudisac legis ignara,dcoexecrabiliseft,Turb3mmaledidamnbsp;aiunt,eo qj Chrifto credidit,ipfi innumeris maledidisdigni,vtpote incrcduli,8Calqsinnbsp;credulitatisautorcs.Nä quæftultafunt mundi,elegitdeus,vc cofundat fapicntcsîSC quaenbsp;infirma funtmundi,elegit deus,vtconfundatfortia,i.Coçe.i.Hinc laco.i.Nônepaupenbsp;res elegit deus in hoc mfldo,diuites in fide,ôC hærcdes regni,4d repromifit deus diligennbsp;tibus feïquot;Vndc dns exultans in fpiritu,aitLuc.io.Confiteor tibi dne,pater cæliSc terrar,nbsp;çabfcondifti haec à pfudentibus ôC fapientibus,öC reuelafti ca paruulis»

-ocr page 495-

ARTICVLVS Xinr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, ccxxxvr.

Dicït Nicodemus ad eosjlle qui venit ad ilium nocte, qui vnus erat ex ipGs:Nunquid lexnoftra iudicathominem, nifi prius audieritab ipfo,óf conbsp;gnouerit quid faciatfRefponderunt 8^ dixeruntei:Nunquid ÔC tu Galilac*nbsp;us esfScrutarc fcripturas 8C vide,quia a Galilaca propheta non furgit. Et rc*nbsp;uerfi funt v^nufquift^ in domum fuam.

Venim quicquid moliturhicmundus omnibus fuis machines aduerfus cæleftem ve.' ritatem,cedit in gloria domini noftri lefu Chrifti.lamôC illud obferua,nufquaeffe magt;nbsp;iorcmpenuria eoçi qui Chriftianæ veritati ex animo faueant,q inter religionis ac dodrinbsp;næprocercs.Namin tamfrequéti conciliopharifæoçt,fcribaçj,fcnio]^,ac faccrdotum,nbsp;non erat quifquä præter vnum Nicodæmûjqui in tam fceleraiis molitionibusinnocentinbsp;domino patrocinaretur.Cauebataüt Nicodemus ne vel abfenté damnarent, vel aliquénbsp;abipfoauerterentjfed ipfum præfentialiter audircnt, fperansfore vtfermonibusipfiusnbsp;couertercntur,quemadmodü ipfe,quem nouerat efficacem in fermone 6C opere.Hincnbsp;oftendit qj neqj legcm cognofcebant,neq,’ faciebant quæ Icgis erant,tamctfi de lege mulnbsp;tum glori3rentur.Nos,inquit,legemprofitcmur,quænecmaleficüquidcmcondemnar,nbsp;nifi prius auditû,5c excuiîis iis,quæ facit is qui defertur.Saltem hoc tribuatur huic iuris,nbsp;quod cômune eft omnium, âC ab ipfa lege datur ctiam maleficis,Exo,2î»Deut,i6.Hincnbsp;îeftus ait Ad.tî«Non eft Romanis confuetudo donare aliquê hominé, priufquâ is quinbsp;accufatur,præfentes habeat accufatores, locumip defendendi accipiat ad abluenda cri--mina quæ ei obiiciuntur.Dicendo,cognouerit,oftendit quod non perfundorie, fed pecnbsp;fede ac diligenter audire oportear,vt cognofcatur quid faciendô,Ôc nô incognitus connbsp;demnetur.Deuc.i.Itaparuü audietis vt magnum,nec accipictis cuiusg perfonâ,quiadeinbsp;indicium cft.Iob.x9.Caufam quam nefciebam,diligentiirime inueftigabam.Vndc dominbsp;nus, Adam no nifi examinatû conuidum condemnauit, Gene«j.Et de Sodomirts aienbsp;Gene.iS.Clamor Sodomoçî ôlt;:Gomorræorum multiplicatus eft,ô^ peccatum eorü ag--grauatum eft nimis,Defcendam Stvidebo,vtrumclamoremquivenitadme,operccô*nbsp;pleuerint,an nô eft ira vt fciam.Infipientiam illi obijeiunt, quû rationem non habeant,nbsp;Tu,inquiunt,qui legis cognitionem profiteris, excute fcripturasîSi fi vfquam compe-ties vel exortum à Galilæaprophetam, vcl exoriturum ,crede hune eficprophctam.finbsp;nefciSjdifce.Hæcpharifæorumrefponfionon folû erat impia,fedôcfalfa, quia Helifeusnbsp;Galilæuscrat,5.Reg.i9.ôCftulia.Nec enim Nicodemus affirmarat efleprophetam,fednbsp;quifquis cflet,non tarnen iuxta legempublicam oportere condemnari,nifi prius cogni*nbsp;tacaufa.Sed nullumeft indicium,vbimentem occupauitliuorôC odiü.His vitro citroîçnbsp;di diSjdimiflum eft conciliunudilata,nonmutata facrilega voluntate.Nondum enim vcnbsp;Herat tempus lefu.

flDe mullere deprehenfa in adulterio. ARTICVLVS XIIÎL

Efus aut perrexit in montem oliucti, 80 dîluculo iteru venit in templum, omnis populus venit ad cum,8i fedcnsdocebat eos. Adducunt antenbsp;feribæ amp; pharifæi mulierc in adulterio deprehenfam, ôô ftatuerunt cam

in mediOjSó dixcruntei:Magifter,hæc mulier modo deprebenfa eft in aduL teriO'lf’ lege aut Mofes mandauit nobis,huiufmodi lapidare. Tu ergo quidnbsp;dicis^Hoc airt dicebant,tentantes eum,vt poflent aceufare eum.

Oftendit dominus fefe non venifle condemnare peccatores ^ed faluare per refipifcé.-tiam.Vnde afeen^ in monté oliueti,fignifiçatfublimitatê dominicæ pictatis, breui orbi terraçi illuftri facto infinuandâ. Ipfa em okivndiofeflisScdolentibus membris foletnbsp;afferre leuamen.fedSC fupereminet hic liquor. PfaI.i44.Suauis dominus vniuerfis,amp; minbsp;ferationes eius fuper omnia opera eius.Vnde Efa j6.Et præparabitur in mifericordia fonbsp;lium eius.Exemplo domini feceffum petere debemus,quo dominum deuotius deprecc-mur.Oftendit zelum ad animaçt falutem dodrina fua procurandam. Luc.15. Hierufalcnbsp;Hierufalem,quæoccidisprophetas,ôc lapidas eosqutadtemifiifunt,quotiesvoluiconnbsp;gregare filios tuos,qucmadmodû auis nidum fuum fub pennis,amp; noIuiftij*Sedcns docenbsp;hat populu in templo,palam præ fc ferens,fe nihil timere pharifæoçe impias confpira-RR Z tione«


-ocr page 496-

PARS SECVNDA

tîones Johan.iS.Ego palam loquutus fum mundo. Ego fcmpcr docuf in fynâgoga amp; in templo,quôomn€S ludaeiconueniuntjôc in occulto loquutus fum nihil, Manfuetisnbsp;humilibus fermoné domini admirantibus,fchbæ ôc pharifxi interrogant,non vt difcacnbsp;fedvt ventati laqueosnedant.Quum cm effent vani,nomen fdentiae amp; fanditatis affe-dantes,Chriftoinmderunt,t}jfapientiæamp;: fandimoniaeospraecdkrct,amp; vcritatc ÔCnbsp;popuh opinionc.Adducunt ipfi fcilicetiuftitiæ tenaces,ac legis ftudio fæueri in criminonbsp;fos.quum incus longe grauiortbus vitijs madercnt. Non em iuftiriam exigebant, quuntnbsp;fcirent ex lege quid agendum foret,fed calumniam ftruebant vc anfam accufandi habequot;nbsp;¦rent,autfeaericatis,quodmifericordiænon congruit,autlegalis tranfgreffionis.Eft enanbsp;adulterium crimen immane,lege damnatu.Leui.io.Si mœchatus quis fuerit cum vxorcnbsp;alterius,Sc adulterium perpetrauerit cum coniuge proximi fui,morte moriatur ÔC moequot;nbsp;Addteriû ^husiSf adultéra.Committicur aûtbifanam.Pnmo,affedu.Matth.s',Qui vidcritmulienbsp;quotuplici ftm ad concupefcendûc3m,iam mocchatus eft earn in corde fuo.Praefcindere era vo*nbsp;ctcercou^ luit dominus à fuis non tam adum enormem,q affedus,ex quibus fcatentquaclibet vv-mtuatur* tia.lob.5i,Si deceptfi eft cormeüfupermuliere,ôCfi adoftium amici meiinfidiatus fum^nbsp;fcortum alteriusfic vxor mea,SC fuper illam incuruentur alii.hocem nefas eft ÔC iniquiquot;nbsp;cas maxima,ignis vfqj adperditione deuorans, SC omnia eradicans germina.Proucr.é,nbsp;Qui adulter ett,propter inopiam perdet animä fuâ.Secundo,adu.lob.Z4,Oculus adidnbsp;teriobferuat caliginem,dtcensînonme videbit oculus î SC operier vultum fuum.Perfoquot;nbsp;dit in tenebris domos,ficut in die condixerant fibi.Deut.2i.Si dormierit vir cum vxorenbsp;alteriuSjVtercp morietur,id eft,adulter3c adultéra,ÔC auferes malum de Ifrael.Punir leXnbsp;publica crimina,Slt; quæ probariteftibus poffunt,aut eiufmodi funt,Ç) tergiuerfari adoquot;nbsp;res nulla ratione poifunt,vt auferat malum de medio populi,hoc cft,neimpunitofacinonbsp;re,populus3lioqui 3dfacinora procliuus,cxemplu mali fequatur,ac temporis diuturniquot;nbsp;täte peccataiudicentur non effepeccata.Prouer.ij.Peftilenteflagellato, ftultus fapien*nbsp;tior crit,R.oma,i5.Principesnonfunt timoriboni operis,fedmali,Vi8non timerepotenbsp;itatem^bonumfaCjSChabebjslaudem ex ea.Dei em minifter eft,tibi inbonum.Stautcnbsp;malum feceris,time.Non em fine caufa gladium portat.Deiem minifter eft,vindex innbsp;iram ei qui malum agit.Heb.i5.Fornicatores amp; adultères iudicabit dominus.i.Corin,6«nbsp;Annefeitisquiainiquiregnum deinen poffidebuntfNolite errare, neqjfornicarii,neq|nbsp;idolis f£raientes,neqj adulterircgnum deipoffidebunt.Apud iudicem lefum peccatriquot;nbsp;cem accufant,ipfi fceleratius peccatores.blande reuerentcr,fed corde dolofo,Magiquot;nbsp;fter,inquiunt.Talesfiintmulti vulpini ol3f£ruatores,deoodibiles,à quibus tunemagisnbsp;cauendujdum amplius fe humiliant ÔC arrident.Eccï.ii.Nc credas inimico tuo in aeter-num,ficut enim æramentu æruginat nequitia illius.Et fi humiliatui vadat curnus, abfi«nbsp;animuffl tuum,ä^ cuftodi te ab ilio.lmo Hiere,?.Vnufquifq^ fe à proximo fuocuftodiat,nbsp;amp; in omni,fratrtfuo'hon habeatfidutiamtquia omnis frater fupplantans fupplantabit,nbsp;amp; omnis amicus fraudulcnter incedjt,ÖC vir fratrem fuum d£ridebit,öc veritatemno lonbsp;quentur.Docuerunteni linguamfua loqui mendacium.Sed Proucr.i.Fruftra iacitur rcnbsp;teanteoculospennatoçt.Cornutaquæftione dominflpulfant,exiftimantes elabi ipfuntnbsp;non poffe.Pauio ante dixerat fe mitem,amp;: ad hoc à patre miffum, vt peccata remitteret,nbsp;non vt peccatores damnaret.lohan.? JMon em mißt deus filium fuö in mundum,vt iu-dieet mundum, fed vt faluetur mundus per ipfum.Si ergo pronunciaffet agendü fecunquot;nbsp;dum legem,habuiffent occafioné eius autoritärem apud populum eleuandi,quafi fecusnbsp;ageretq doceret.Sin veroabfoluend3m,quod futurum fperabant,habcrent quod intennbsp;tarentcrimen,legis violationeni.

lefus autem inclinans fe deorfum »digito feribebat in terra. Cum ergo per^ feuerarent intcrrogantes,erexit fe,8Cdixit eisîQjii fine peccato eft vefttum,nbsp;primus in illam lapidem mittat.Et iterum fe inclinans,feribebat in terra. Au*nbsp;dientes autem hæc,vnus poft vnum exibat, incipientes a fenioribus î 8^ rei«nbsp;manßc folus Iefus,8i mulier in medio ftans.

lefus igitur nonrecufauitiudicium delatum,qu5 fit iudex omnium. Ad.io.Præcepît nobis praedicare populo Sc teftificari,quiaipfe eft qui conftitutus eft à deo iudex viuorSnbsp;Sc mortuorum.nec ream addixit lapidatoribus iam accindis, nec à caufa liberauit.quaenbsp;îeRiBCUrlnP^^'”*”commeruerat,fed filentio patrocinatus eft ei,quæ rapiebatur ad pcFnam,vt feenbsp;terranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poenifentiam,ac refipifeeret ad falutem.Scribebat in tcrram,doccnsnôfta

elerit. timad cuiufui5accufationcm,procedenduad condemnationem.fed digitodifcrctionis Äin-

-ocr page 497-

ARTICVLVS XniL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXXXVIT,

Æ^inquifitionîs diligentiusfingola difcutienda,Proucr.3i,Decefne quodiuftum cft«vin dicainopcm SCpauperê.Iob,i9,Caufam qua ignorabam, diligentiffime inueftigabam,nbsp;conterebam niolasiniqui,amp; de dcncibus ilHus auferebam prædam. Secundo,ipfo fadonbsp;Oftédit cos non in libro vitæ,fed in terra fcriptos.Hiere.i7.Domine,omnes qui te derc*nbsp;linquuntjConfundenturtrccedentes à te,in terra fcribentur,quoniam dercliquerunt ve-nam aquarö viuentium dominu.Nonergoabrogat Mofaicamkgem,fedoftendiicuannbsp;gclicælcgisjcuiusipfc conditorcflet,clementiam.Hincadmonebatillosqui reamadpœnbsp;namcrudelem pertrahebantjVtinfe defcendcrent,ÔCiuxtadiuinâlcgcm fuä excuterencnbsp;confcientiam,ac talent fe quifeg exhiberet erga proximum Iapfum,qualem experiri vellet deumiudicem erga fe»Puniatur,inquit,pcccatrix,fednon à peccatoribusïinipleaturnbsp;lex quam allegatiSjfednon à tranfgrelToribus legis,Deut.ió.lüfte quod iuftum eft exe-i^ueris.GregoriusîQui prius femetipfum noniudicat,quidin alio rcdfliudicet ignorât.nbsp;Matth,7,Hypocrit3,cijce primu trabem de oculotuo,amp;tunc videbis ei)cerefeftucamnbsp;de oculofratristui.AmbrofiusîludicctilIcde altcrius errore,qui no habet quod in fc-«letipfo condemnctîiudtcet ille qui non agit éadem quæ in alio putaucrit punienda, ncnbsp;cum de aliis iudicat,in femetipfum fententiam ferat.Roma.i.Inquoalteçî iudicas,te-ipfumcondemnas.eademem agis quæ iudicas.Nonergo hoc dido abfoluit ream, fednbsp;omnium perculfit confcientiam.Sic ôc refpondit qs qui nunciauerüt de necc Galilæoçî.nbsp;Luc, ij.Putatis qgt; hi Galilæi præ omibus Galilæispeccatoresfuerint,quiatalia paffifunt?nbsp;Non dico vobis,fed nifipœnitentiam habueritis,omncsfimiliter penbitis,lteçt fcripfitnbsp;interra,tradûaliquem figurans, quo illi velutiinfpecuIofuaccrnebantpcccata,Bedaînbsp;Chriftusrurfusinclinansfesfcripfit,vtvultum fuum abillisfua refponfione confufis di-Ocrtendo,daret exeundiIibertatcm,Metuebat autem fibi quifqj mali confeius, ne lefuanbsp;cui videbant etiam occulta non effe incognita,proderet in publicum ipforum facinora.nbsp;Nam qui inter eosvidebantur rcligionisaciuftitiæcolumina,him3ximis vitijs intus manbsp;debant.Cumergo audiflentjÔC à confeientia redarguerentur, exierunt fingnJanm àfe-nioribus vfq? ad poftremos,SC relidus eft lefus folus fine accufatoribus,ÔC mulier in mc-dio,nefcia quid dns de ea iudicaret,Prouerb,i8.Fugit impius nemine perfcquêtehuftusnbsp;sût quafilcoconfidcns,abfq5terrore erit,Sap.i7.Cum cm fit timida nequitia, data eftnbsp;in omnium condemnationem,femperempræfnmitfæuaperturbata confeientia,

Erigens autem (è Icfus,dixit ei:MuIier,vbi funt qui te accufabantC'Nemo te condemnauitfQuæ dixit: Nemo domine. Dixit autem Iefus;Nec ego tenbsp;condemnabo vade,2lt; iam amplius noli peccare.

Remanferantfimul iudex SCrea,mifericordia ôC miferia,ftat mulier trepidansquidé ex confcientia,fed fæta ex fidutia quâ hadenus conceperat erga patrocinantem Icfum.nbsp;Tandem eredus Iefus,vbi videt folitudinem ôC mulierê folam ac trépida, blande com-pellat illam.Ncc cgo,inquit,futurus fum illis inclcmentîor,vtqui feruandis omnibus vcnbsp;tterim,condemnéquâillireliqueruntindemnatam,i,Timo,i.FideIisfermoamp;: omni ac-ccptionc dignus,quia Chriftus lefus venir in hunemundum peccatores faluos facere,nbsp;Lzech.is.Nunquid voluntatis mcæ eft mors impii,dicit dfis dcus,ôC non vt conuertatuCnbsp;à viisfuis,ôCviuat:’Quianolo mortem morientis,dicit dominus,reuertimini ôf viuitc,nbsp;Abfoluitream,condon3uit noxâ,fed nô hic finiuitfententiam,quin potius addiditîCanbsp;uenerccidasinidipm.fedmagis curavt viuasiuftitiæ,radicespcccatieradiccs,occafio-ncs fugias.Roma.é.Liberati à peccaro,ferui fadi cftis iuftitiæ.Humanum dico propternbsp;inBrmitatcm carnis veftræ,ficut eiï» exhibuiftis membra veftra feruire immunditiæ ôCnbsp;iniquitahad iniquftatenijitanunc exhibete membra veftra feruire iuftftiæ infandifica-tionem.Cum enim ferai eflctispcccati,Iiberi fuiftisiuftitiæ.Quemcrgo frudum habui-ftis tune in illis,in quibus nunc erubcfcitisç’Nam finis illorum mors eft.Nunc vero libe-rati à pcccato,ferai autem fadi deo,habetisfrudum veftrS in fandificationê, finem vero Vttam æurna.Hoc cxemplo dominus lefusdocuit eos,qui fc paftorespopuliSC euannbsp;gelicos dodqresprofîtcntur,quanta lenitate, quantaîç manfuetudine debeant vti ad-Uerfuseos quiperinfirmitatemprolabunturinpeccatfi,quum ipfi nonnunquam magisnbsp;egeant dei dementia,q illi in quorum errata fæuiunttaut fi non tenentur paribus vitijs,nbsp;certe non funt omnino pari ab omni vitæ m3Cula,Proucr,xo,Quispoteft diccre,mundunbsp;èftcormeumî’purusfum à peccato^ccrte perhumânam imbecillitatem in omnevitiunbsp;prolabi poirunt,Gala.6.Fratres,amp; fi præoccupatus fuerit homo in aliquo dclido,vos qnbsp;fpiritales eftis,huiufmodi inftruire in fpiritu Ienitatis,confiderans reipfum, amp; ne tu fen-teris.i,Cor,io.Itàqjquife exiftimat ftare,videat ne cadat. Iudex ramen qualifqualis fit,nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RR 5 fife-

-ocr page 498-

PARS SEC VNDA.

ft fccundu legem iudkat,benc iudicat,N on cm index fententiam proFcrt/ccI lexjed Vt-» ladex'qn deatne legê torqueat corruptus amove,munerc,odio vcl timore.Pcccai tfi,fcipfum nonnbsp;amp;bene iu examinando lt;5C corrigendo in his quaeinaiqs damnat.Vbi ant SCaccufatoresamp;teftcsnbsp;dicando fuam caufam deftituunt,magis de calnmnia funt condemnandi, 5 d« intentato criminenbsp;pcccct* reus.SicDaniel duos fenes iapidibus fecit obrui,Sufannam falfo de adultcrio accufantcBnbsp;ÔC in probatione déficientes,DanieJ5.

lt;De fermone iagazophylacio, ARTICVLVS XV.

Terum ergo loquutus eft cis lefus,dices:Ego fum lux mundi. qui fequi^ cur rne,non ambulac in tenebris,fed habebit lumen vitae.

Oftendit machinantium dolos fefe non latere,SC vitae lumen fequentibus mini*


lohan.S

I


ftrare,nc in tenebris erroçt remanentes,ad perpétuas pergant tenebras. Pfalm.ji.Nef, cieruntnecyintellexeruntjintenebris ambulant.i.Iohâ.i.ln tenebris ambulat,ôc nefeitnbsp;quo vadat,quiatenebr3e obcæcauerunt oculos eius,Sic ambulauerunt de quibus^Sap.ç,nbsp;Errauimus à via veritatis,âlt; iuftitiæ lumen non luxit nobis,SC fol intelligentiae no eft ofnbsp;tus nobis.EaiTati fuinusin via iniquitatisófperditióis,ambulauiraus vias difficiles^ vianknbsp;autdomini ignorauimus.Obid oportuitlucemquanda nobis prarmonftrarcSC ffiffun-Luxdu# dere,quæ illuminaret,purgaretintus attgperficcrct.Obferualucem duplicem.Vna cor*nbsp;plex»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;porea.Gene.i.Fiat lux,amp;fada eft lux.Altera fpiritualis,nullis obfufa tenebris.!.Ioha,f*

Deus lux eftjôc tenebrac in co no funt vllae.fempcr fplendefccns amp; ardens,fc(^ ipfam pro fuo arbitratu diffundens,accómodanslt;:p mentibushominü,modofeipfas non grauentuCnbsp;Trinlicfter oblataegratis acomodare.Iohan.t.Erat lux vera,quæ illuminât omné homingnbsp;ChriflSlu^ ’^^”‘^”teminhunc mundum.TripIicem ob caufam fe dicit lucem non particularem,fcdnbsp;ccmelTe» omnium hominu.Nam quod fol eft tori orbi,id ipfe omnibus hominibus, Primo illuminbsp;nat.tenebras depellendo.Quanquam lex Immaculata, quanquâ domini prarceptum lu*nbsp;cidumilluminansocuIos,Pfal iS.euangelicae tarnengratiae comparata,vmbra funt.He*nbsp;bræ.IO.Vmbramhabens lex futuroçîbonorum.Hinc Efä.4O.Surge, illuminare Hieru*nbsp;falem.quia venitlumentufi,5c gloria domini fuper teorta eft.Gentcs veroinfidclitatifnbsp;tenebris obcæcaræ erant.Ephe.y.Eratis aliquando tenebrae, nunc aute lux in domino.nbsp;Efa.49.Dedi te in lucem gentium.i.Iohan.t.T enebræ iam tranfierunt,amp; verum lumetfnbsp;iamlucet.Secundo viuificat,calorcmpraebendo.Sicutemfol vitamac vigorem præbcCnbsp;omnibuscorporibus,multopræfentius Chriftus præftat animabus. Iohä.i.Et vitaeracnbsp;lux hominfi.Phil.4.Omnia poffiim in eoquime confortât.Deus nofter ignis cofumensnbsp;eft.Deut.4.Vnde fcoriam peccati noftri SC cocupifeentiam, qua inuoluti fumus, exuritnbsp;Sc purgat,]SIoftrueft,aCcedere ad folemSc radiante SCexcalefccntem.Pfal.jj. Acceditenbsp;ad eum,8C iliuminaminiîSC facies veftrar non confundentur.Tertio dirigit,viam demonnbsp;ftrando.Pfal.4t.EmittelucemtuäSc vcritatemtua,ipfame deduxerunt ScadduxerunCnbsp;in montem fan du tuum.Filrj Ifrael columnam ignis fequentes per nodcm,Sc nubis peCnbsp;dicm,pcrdefcrtfi in terram promiffionis peruenerunt,Exo,ij.Sic qui fequuntur Chri*nbsp;ftum,non hærent amplius tenebris errorum SC criminum,fedpurgati à vitijs,Scilluftra*nbsp;ti euangelica dodrina,habebuntlucem verj,qu3c vitam prarftat animae.PfaI,5y,In luminbsp;ne tuo videbimus lumen.Sed loh.j.Lux venitinmundu,SC dilexerunt homines magisnbsp;tenebras g luccm.Prouer.4.Viaimpiorumtencbrofa,nefciunt vbicorruant.Pfalm.54.nbsp;Fiant viae illorum tenebræ SC lubricum,Sc angelus domini perfequens eos.Non enim henbsp;quuntur Chfiftum,SC idcopertingentad tenebras gehennæ,vbinunusordo,fcdfcmpi-ternus horror inhabitat, lob.io.Hinc.i.Ioha.t.Quidicit feinChrifto roanere,debet dnbsp;cutille ambulauitjSCipfe ambulafc.Taxat etiam dominus pharifaeos,q; in errore SC tenenbsp;bris elfentjSc clam dolos ftrucrent,miniftros6c Nicodemâcommenaans,q71ibere veri-tatem dixiftent,Sc in luce elfent.

lt; nbsp;nbsp;Dixerunt ergo ei pharifæi:Tu de teipfo teftinjomu perEibes, teftfmoniu

tuum non eft veiç, Refpondi't Icfus èC dixit eistEtfi ego teftimonium perhi* bco de meipfo,verum eft teftimonium meum:quia fcio vnde veni.Ô^ quo vanbsp;dotVosautem nefeitis vnde vcnio,aut quo vado.Vos fecundum carnemnbsp;iudicatis,ego non iudico qucnquam.Et fi iudico ego,iudicium meu vö?t eft,nbsp;quia

-ocr page 499-

A R TI C V L V XV. '• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” Fö» CCXXXVIÏt

’luïa foïus non Fum, fed ego SC qui mifit me pater. E t in lege veftra fcripcum ' ®ft,quia duorum hominum teftimonium verum eft. Ego fum qui teftimoni»»nbsp;nbsp;nbsp;jjj

urn perhibeo de mcipfo,ói teftimonium perhibct de me,qui miGt me pater.

Arguunt Ghnftum mendacq ÔC. oftentationiS) periode atque feipfam commendartt«, Tu,inquiunt,ipfe tibi teftis es, ac magnifiée de te prxdicas, fed nemini de feteftificantinbsp;crêdi debet.Atrogantiä eft^non veracis,fuam iadiare glöriam.Prouerbio.iy. Laudét tenbsp;aliénas,non os tuumt extraneus, ttón làbiatua .Non enim qui leipfum commendat,ille »«’P«“«?nbsp;probatus eft, fed quem deus comrticndat,i»Corinth.lo,InteIligitur de lande ad feipfumnbsp;relata,non ad dci gloriam,vel proximorum vtilitatem. Sic enim 8c Paulus fefc comtiien °nbsp;dat.t, Corinth.it. Oftcnditautcmdominustcftimonium fuum verum,cx duöbus, Pri-mum,quia deus,qui nec mentiri nee falie re poteft. N unter, t). Non eft deus qüafi homonbsp;vt mentiatur,neque vt filius hominis vt mutctur.Teftimoniüni vero firmitatem habet exnbsp;certitudine cognitionis, df redlitudine aftediionis: ÔCideo hominis teftimoniumde fe*nbsp;ipfo non eft firmum,quia óf fifefecognofcar,frequenter tarnen inordinate afficitur adfe^nbsp;ipfum Î quarc óf quandoque fibiplacet vbi alijs difplicet,quod in Chrifto locum non ha-buit, Vnde ait lohan.ï.Qood fcimus,loquimur: ÔC quod vidimus,teftamur. Ad hoc ergo tam atrox conuicium,fcd quod magis officere poterat faluti multitudinis,q«àm ipfi-Us nocere glonae,lefus feuere refponditîlllorum teftimonium oportet in dubium voca-tc,qui quum nihil aliud fint quàm homines,óf exhumano fenfu de fepredicant,falfipof-func,ôf volentes etiam mentiri polfunt: in me non eadem ifta cadunt.Nihil enim ex me-ipfoloquor, fed ex eo vnde fum mifius: nec aliotcndo,quâm adillius illuftrandam glo-riam. Illementiri non poteft, óf illius vnius teftimoniumfandtius eft omnibus humaniSnbsp;teftimoniis.V os non dignamini aperiteoculos.vt cognofcatis verum lumen. Pfalm.îî*nbsp;N oluit intelligere vt bene ageret, Idcirco non poteftis de me bene indicate, cum nonnbsp;agnofeatis me,quem purum hominem exiftimatis.ludicium veftrum,quoniam nô pro-ficifeitur à deo,fcdexhumaniscupiditatibus,corruptum eftâffalfum tquia non à deo,nbsp;fedhomine venifle mecreditis.ChryfoftomusîSecundum carnem viuere,eft male viue-fe.Romanorum.g.Si fecundumcarnem vixcritis,moricmini. ita fecundum carnemiu-dicare,eftmalciüdicarc.Iohannis.7.Nolitcfecundumfaciem indicate,fed iuftumindicium indicate,id eft,Nolite me folum hominem æftimarc cx carnis imbecillitate,fed intus perpendite diuinitatis energiam quam caro abdit. Ego interim non iudico quen-quam,nondum ertim iudiefi tempus cft,fed conferendae falutis. Etenim condemnati ef-fetis,fiquidem voluiflem indicate, quia non fum fine tefte 8f coniudicante. lohannis.g*nbsp;Qui mifit me, mecum eft, óf non rcliquit me folum .Non enim exerçait iudicium con-demnationis in primo aduentu . lohannis.j. Non enim mifit deus filium fuum in mun-dum, vt iudicet mundum,fed vt faluetut mundus per ipfum, fed indicium diferetionis ófnbsp;corredlionis,ad emendationem,óf nonadpctnam.Iohannis.9. Iniudiciumcgoinhûcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ftiundum veni,vt qui non vident, videant î óf qui vident, câeCi fiant. In fecundo aduentU apparebit iudex viuorum ôf raortuorum. IohannisPater oraneiudicium dédit filio.nbsp;Secundum, quia non folus mfe,fed óf pater teftimonium perhibuit. Egogt;mquit,t£ftimonbsp;ntum perhtbeo demeipfo,led cx autoritatepatris, quiÔf ipfe teftimonium perhibet denbsp;mcîiiec aliud deme pronuncio,quàm illetcftificatus eftqui memifltin mundum,vtte-ftis fim veritatia quam ille folus nouit.Iohannis.ig.Ego in hoc natus fum,Sf adhoc veninbsp;in mundum,vt teftimonium perhibeam veritati. Quod fi quæritis, quando pater teftifi-catus fit de me,tcftificatiis eft in lege vcftra,cuius voce agnofccr£tis,fiquod feriptum eftnbsp;incorruptis animis intelligcrctis, lohannis.ç, Scrutamini feripturas, illæ funt quae teftimonium perhibent de me.Romanorum.j.Nuncautem fine lege iuftitia dei manifeftatanbsp;eft,£eftificata a Icgcófprophetis.IuftitiaautdeiperfidemIcfuChrifti,in omnesóf fu-per omnesquicrcdunt in eum.Item apudlordanem Matth,},Et ccce vox dccælis,di-censîHic eft filiusmeus dilcdus,in quomihi complacui.Cactcrumipfisfadiisquae videtisnbsp;ab illogcriperme.lohan.ç.Opéra quar deditmihipater vt perficiam, ea ipfa opera quaenbsp;ego facio,teftimoniumperhibent deme, quia pater mifitme.Iohan.l4.Pater in me manbsp;nens,ipfe facit opera.Denique quum tempus erit,euidcntioribusteftimoniis meglorifi-cabit.Conftringithac ratione cos veleflc legis præuaricatores,vcl ad crederidum,velintnbsp;nolint.cogi exlege.i.Iohannis.y.Si teftimoniumhominum accipiraus, teftimonium dei pnorûte#nbsp;maiuscft.Obfcrua,duorum hominum teftimoniumefle idoneum,nô tarnenfemperve- IhmoniuiWnbsp;rumîficut claretinlapidationeNaboth.j,Regum,ii.incondemnationcSufannac,Danienbsp;lis«i$.in palïionc Chrift»,Matthafi,zÊ,

RR 4, Dicebâs

-ocr page 500-

P A R s ’S'E C'V KD a; ~ /

5 nbsp;nbsp;Dicebant ergo eiï Vbi eft pater tuus f Refpondic lefus ï Neque me fcitis'^

ncque patrem meum.Si me fciretisjorfitan SC pattern meum fcirctis. Hæc vet ba loquutus eft lefus in gazophylacio.docens in tcmplo,ót ncmoapprehen*nbsp;dit eum,quia necdum vencrat horaeius,

Quoniam audicrant ludæi nomen patris vndc mifliis eflet,Sccuius autoritärefe com-* munirctjdcmirantur fi de lofephfabro,cuius filius turn vulgocrcdebaiur,tam magnifi-ce praedicaret.Si de illo nó fentiebat,cupiuntexpifcari,quifnam effet alter ilk pater,vndenbsp;vcniffet,amp; ad quê iret.Patrem,inquiunt,tuum nouimus obfcuçt amp; ignobilem,q ÔC men--tiripoteft,quum homo fit, lofephtquis eftine,dc quo taliaiatfiicasî’Chriftuseoçi animosnbsp;quia calumniandi gratia quærebantjfuipenfos relinquit,quia talibus nó eft femper ad vonbsp;tumrefpondendum.Prouer.16, Ne refpondeas ftultoiuxtaftultitiam fuam, nc efficiarisnbsp;fimilis ei.Neq; me noftis,inquit,neq; patrem meum:5cdum me noffe non vultis,ncc pa^nbsp;trem noffeporeftis,nec honorarc,ctiamfi putetis.Iohan.i4,Philippe,qui videtme,vigt;'nbsp;detamp;patrem mcum*NamChriftuscxpreffa imago eft patris.Hebr.tQui quumfit fpknnbsp;dor gloriæ,amp;:figura fiibftantiæ eiusCCoIoffcn.i.Qui eft imago dei inuifibilis,primogeninbsp;tusomniscreaturac.Iam quum ita fitcomparatum,vtea quæ reciproce 8C relatiuereferfi-tur,ita fc habeant, vt alrerius cognitio ex altero pcndeat,ôC ignorätia vnius,alteriusind»lnbsp;cat ignorantiamtconfedaneum cft,pharif^os ne Chriftum qdem cognou!ffe,fi diuinamnbsp;fpcciemusnaturara,quanquam ex operibushanc dignofcere potuerint, quemadmodftnbsp;cis non femel improperauit dominus,quare nec patré,Nullam ergo diuinam pcrfonamnbsp;noueriit fecundu effc relatiuum, fed fecundum effe abfolutum,quoniam nouerant deun»nbsp;perfidem qui cftfubftantialircr diuinà perfona actrinitastota.Pfalmo.75’.Notus in lu-dæa deus, in Ifrael magnum nomen eius, Hæc verba locutuseft in loco oblationum pronbsp;tcmplo,publico,indicans fanamdoflrinam no in angulis,fedpublicitus effetradendam,nbsp;Pulchre aflt coclufittSi me fciretis,6f patré meû vtiq; fciretis,qa cognitio vnius, depedecnbsp;ex cognitionealterius.Erat autem diuinæ virtutis opus ftipatum hoftibus,illæfuminmenbsp;dioilloçî manere 8C intaflum,maxime quum effentiîli,ôc ante pafcha infidiatitno enim i|nbsp;lis deerat impia volûtas, fed dei nutu non erat data facultas. Nó em hæc illo^ erat hora,nbsp;qua permittendi erant fæuire in Chriftum,fed altera fupererat adhuc,quam præoccupa-^nbsp;re nemo potuit.Quo SC nos confolatur,vt certifimus,ne capilium qdem de capite noftronbsp;poffcmoucri,nifihon3 dei voluntatc permittëte, Matt.io.Sicnécin Iob,nifipoteftatc ànbsp;deo accepta,fata p malos holes in fubftantiâ,necpfein corpus defguire potuit,Iob.l«

4j|Dc fermone ob quern ipfum lapidare voluerunt, A. R T I C V L V S XVI,

Ixit ergo iterum eis îcfusÆgo vado, St quæretis me, St in peccato veftro moriemini.Quoego vado,vos non poteftis venire.Dicebacnbsp;ergo lLidæi:Nunquid interficiet femeti pfum,quia dicit,quo ego va^



do,VOS non poteftis venire.

7» •'

Oftendit in quàm pcrniciofum exitium mentis obftinatio hominem perducat, nem-* pc ex morte culpæ in mortem gehennæ.Prouerb J8. Impius quum in profundum peccainbsp;torum vencrit, contemnit,fed kquitur eum ignominia « opprobrium, Hicre.ç.Domi-ncjoculi tui refpiciuntfidem.Pcrcuflifti eos,8C non dolucrunttattriuifti cos, ôC renuerfltnbsp;acciperedifcipIinam.Induraucruntfaciesfuasfuprapetram,ôCnoIueruntreuerti.Egoaunbsp;tern dixijForfitan pauperes fiintâC ftulti,ignorantesviam domini,amp; indicium dei fui,ibonbsp;ergo ad optimates,5lt;loquar eistipfi enim cognouerunt viam dni, 8C indicium dei fui. Etnbsp;ccce magis hi fimul confregerSr iugum.rupcrunt vincuIa.Obticefccntibus igitur ludæis,nbsp;fed impias ac parricidakscogitationesin animo voluentibus,perrexit Icfusloqui.tacitenbsp;percutiens tlloçe confcientias,quo vel fic rcfipifcerent, quum vcl ita agnofeerent illi nihilnbsp;occultum effc,quod homini puro nunquam datum fuit. Hiere.17, Prauum eft cor homknbsp;nisamp;:infcrutabilc,qs cognofeet illudî'Ego dominus fcrutanscor,amp;: probans renes,q donbsp;vnicuiqj iuxta viam fuam,Sc iuxta frutium adinuêtionum fuarum.NuIIius,inquit,impienbsp;tasimpedirc poteft quod ago iuffu patris mei j quo perado, vado ad cum qui mifit me,nbsp;Luc.ii.Et filius qdem hominis fecûdum quod dcfinitum?eft,vadit t veruntamen væ honbsp;mini illi per quern tradetur * Ecce modus eundi adpatrein, Sæpe autem id cis prædixir,nbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monftrâs

-ocr page 501-

A R T I C V L V s 5CVT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXXXÏ^f,

ttionftrans quod præfciat foam mortcmjamp;: q? non illorum fie virtütis opus cruk,ftd eiufgt; dem voluntansfuæ. At tum fruftra quæretis me,ôlt; abfentem defiderabitis, quem praefennbsp;tcmineeflïtiSjôCei inuidetis. Inhodiernumenim vfqjdiem ludæi Mefftam quaerunt,f«dnbsp;non inucnientnifiiHum,amp;ideoin peccatofuo moriuntur» Non enim quærunt ficut de- au«#nbsp;Dent,ob falutem animaça,fed temporale bonum,ficuti ipfum quæficrunt, vt facerent re- rant,nec frtnbsp;gern,Iohan.6.quafpe fraiidan,ipium reciperc noluerunt perfidem,fed magisperfecuti ueniatii*nbsp;funt,quare in peccatoinfidelitatismortuifueruntmorte cuIpæ,Sapîæ,i6.Homo per manbsp;litiam occidît ànimam fuam«Rnman.6.Stipcndia peccati, mors. Hinc morte gehennae*nbsp;Prouerb.n.Mortuohomine impio,nulla erit vltràfpes.Pfafjj. Morspeccatorum pefiïnbsp;ma.PfaImo.48, Sicut oues in inferno pofiti fünt,mors depafeet eos. N ecnon complûtesnbsp;cum hoc morte naturæ violenta per gladtum, famem , ôC peftem tempore obfidionis.nbsp;Qui autem dominum nünc quæruntin veritate,inuenient ilium,Pfal’.es.Quærite dominum,ÔC viuet anima veftra. Alioqui poftea cum fatuis virginibus quærent, Sc non inue-nient,Matth.tç.Ego ergo,inquit, vado, non quo veftra compellit impietas, fed volensnbsp;V3do,quo vos non poteftis infequi. Oftendit q? refurrediurus fit in gloria,â: confelïurusnbsp;ad dexterampatris:ipfosvero,qHàmdiu talcs effcnt,fequi nôpoife.Hiercm,5'.Pcccata vcnbsp;ftra prohibueruntbonum à vobis. Qui enim Chriftum non fcquûtur per crucis ignorainbsp;niam,poftea non fequentur per refurredionis gloriam.Matth.ns.Si quis vult poft me ve*nbsp;nire,abnegct femetipfura,ôlt; tollat crucem fuam,amp; fequatur mc.Luc.14.Qui non baiu-lat crucem fuam,amp; venit port me,non poteft meus elfe difcipulus. PalTionati veto SC in-^nbsp;Uidijomia in peius interptabantur. AuguftinusxStulta verba,nunquid interficiet femet*nbsp;jpfumÇ' Quidenimî’ Non poterantilÜvenire quoipfe perrexiffetjfiinttrfecifiêt femet-îpfumç’NunquidnonipfierantmohturifDicebatergo non de morte.fed gloria ad quänbsp;ibat per mortem.Luca4. Oportuit pati Chriftum,öó ita intrare in gloriam fuam.

Et dicebac eis:Vos de deorfum eftis,ego de fuperm's fum : vos de mundo i hoc eftis, ego non fum de hoc mundo. Dixi ergo vobis , quia moriemfniinnbsp;peccatis veftris . Si enim non credidcritis,quia ego fum,moriemini in peccannbsp;to veftro. Dicebant ergo ei : Tu quis es f Dicit eis lefus: Principium quinbsp;loquor vobis»

Ad tarn cralTumamp;impium murmur Jefus omnium cogitationUmconfeius, itarefpS fum attemperat,vt quod diceret,non intclligeretur,nifi perada morte,ac refurredione,nbsp;amp; in cælum afeenfu. Vos,inquit,ex hoc irundoproftdi,mundum fapitis,amp; iuxta carna-lemfenfum mundi loquimini: quia infimisinhærentesj cor adfuperna leuare non vale-tis.Iohannis.î.Qui de terra eft,de terra eft,ölt; de terra loquitur .i.lohan.4.Ipfi de mundo funt,amp; de mundo loquuntur,amp; mundus eo8audit.Ratio,quia(Iohannis.i4)fpirirumnbsp;Veritatis mundus non poteft accipere, quia non videt cum, nelt; feit eum.i.lohan.y .T o-tus mundus in maligno pofitus eft. Ego non fum ex hoc mundo profedus, quare nihilnbsp;terrenum 8i mundanum fapio. AugufttnusîQucmodo eflet de mundo, per quem fadusnbsp;«ft mundus^Hebræoçc.l.Per quem fecit amp; fecula»Ego ê fupernis fum Johannis.i6.Exi*nbsp;ui à patrcjSc veni in mundum,ac fublimiora loquor,qu3m vt vos polfitis aflequi, nec af-fequemini vnquàm,nifi relida incrcdulitate dociles vos ptæbucritis, Quod fi pertinaci-ter recufetis crcdere,me elfe illum,per quem pater velit omnes vitam ac falutem confe-qui, veftra culpa moriemini in peccatis veftris. Nam fuo vitiopcrit,qui falute gratis ob-latam obftinatercqcittamp;fibimortem afcifcit,qui vitae fontem afpernatur.Obfcrua,aliud Morf pec^nbsp;effc mortuum pro pcccato,hoc foli Chrifto competit.i.Pct.j.Cnriftu3 femel pro pccca- eno in pecnbsp;tis noftrismortuus cft,iuftusproiniuftis.Aliudpeccato,fic omnes effe debemus . Roma caio,8^pranbsp;norum.Ä.Exiftimatevosmortuoscfle peccato,viuentes autem deo in Chrifto lefu,Quinbsp;cnim mortui fumuspcccato,quomodo adhuc viuemus inillo»Non ergo regnet peccä-tum in veftro mortali corpore,vt obediatis concupifeentfiseius. Vndc ait Galat.i*V iuonbsp;«go,iam non ego,viuitvero in me Chriftus.Aliudinpcccato,ficutöbftinati;ficutamp;hiCjnbsp;lohannis.j.Qui non credit,iam iudicatus eft,non propter hoc tantum quod non credit,nbsp;fed 8(. quia priora peccata habens moriatur.Quia dixeratipfos morituros in peccato,niftnbsp;crederent,quærunt quisfit,quanquam animo maleuolo. Sed non omni fpiritui creden-dum,fed probandum anexdcofit,i.lohannis.4.Etqui citocredit,leuis eft corde.Ecclenbsp;fiaftici.t9. Hoc tarnen m feruatorc locum nonhabuit,quum ex dodrinaSCopcribus fan'snbsp;compertum haberent ipfum ex deo efle.Hincinfert quisfit.Principium.inquit,quiamp;:Io-quor vobis, quo ft oftendit deum « Genefisa. Inprincipio fecit deus caelum amp; terram*

Apoca?*

-ocr page 502-

PARSSECVNDA.

Apocaf i.Ego fum alpha ôc o,principium S( finis » Scd quia principium hic aducrbiuifl Prïndpiü eftjid eft,pnmovcl principio,neceft qui, fed quia vel quod,potcft eiTc fenfusïHoc pri'-qui hic fu^ mo loco dicam,is futn qui loquor vobifcutn, nam estera indigni eftis qui audiatis. AuCnbsp;matur fic x Primfi id fum quod ctiam dico vobis .Non explico,qoid fum,indignis,hoc primumnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dico,me miflum elle à patre,ôC præconem viiæ, id quod iamdudum dico vobis? Terti-

us fenfuspoteftaccipijVt hæc cohxreantcum his quæproximefequuntur.

Multa habeo de vobis loqui ÔC iudicare,fed qui mifit mc,vcrax ego quae audiui ab eo,hæc loquor in mundo.Et noncognouerunt,quia patremnbsp;cius dicebat deum. Dixit ergo eis Icfus : Cum exaltaucritjs filium hominis,nbsp;tunc cognofeetis quia ego fum, 8^ a meipfo facio nihil, fed ficut docuit menbsp;pater,hæc loquor. Et qui mifit me,mecum eft,0C non reliquit me folum,quianbsp;quae placita funt ei, facio femper.

Primu ob hoc ipfum quod loquor vobis,quobencficio vos præbetis indignos,multa habeoquæ de vobis dicam,hoceft,niultafunc de qbus vosaccufemSCcondemneni, plunbsp;rahabituru8,fi dicam qs fim.Hocautcm acceirilTet ad cumulum damnationis,câ hæc ipfanbsp;?us audierant,inflamment illos ad confilium occidendi, In hunc ferme fenfum edilTeritnbsp;Jhryfoftomus,5C eiim fecutus V uIgarius.AuguftinusxSupra dixcrat,non iudico queng,nbsp;fed aliud non iudico,aliud habeo iudicare.Non iudico,dixit,ad prüfens: non enim exitiunbsp;hominum fitio,fedfalutem.Luc.9, Filiushominisnonveniianimaspcrdere,fed faluare,nbsp;Alioqui multa poifum lequi de vobis,multisip nominibusvos condemnare,fed non ita vinbsp;fum eft patri,qui me mifit in mundum,non vt ex malisfiant peiores,fed vtquimali funtnbsp;refipifeant ad faiutem.Et quia verax eft,verum eft5Ciudiciûmeum,ôCvera funt quæ Io*nbsp;quor,quæ conducunt feruandis hominibus,non perdendis. Quod fi quis périt,fuo vitionbsp;peribit,qui falutem oblatam fibi inuiderit.Habet dominus multa de nobis loqui 6c iudica*nbsp;re,quæ nifi nos iudicauerimus,in futuro ipfe cum acceperit tempus, iudicabit.i.Ccçi.n»nbsp;Quod fi nofmetipfos iudicauerinius,non vtiqj iudicabimur.N am R oma.14. V nufquifqjnbsp;proferationem reddet.Tam autem eratcrafia ludæorum cæcitas, vtquum toties me*nbsp;morairetpatremfuum,vndemifluseflet,ôCad quem iret,ôCvnde teftimonium haberef,nbsp;ÔC vnde audiffet quæ loqueretur, nondum tarnen intelligerent, quia patrem eius dicebatnbsp;deum,loquens depatre cælcfti, quod nihil adhuc in co crederepoterant fuprahomi*nbsp;nem.i.Corinth.t. Animalis homo non percipit ea,quæ funt fpiritus dei.Poftquara mul*nbsp;ta figua fecit eis, ÔC non crediderunt,nec attraxit illos,nunc de cruce cum eis loquitur,re*nbsp;ducens eosadmodum cognitionis Scconuerfionis, ænigmate fubindicans futurum, vCnbsp;per illos volens in crucem fuffigerctur. Quum exaltaueritis, inquit,filium hcminis, tunenbsp;demum intelligetis qui fira,pofteaquam extimSum putabitis,amp; vos extra omnem folici*nbsp;tudinemSC metum fore,óC a me liberatos,tunc deniquecognofceris virtutê me3m,q-d»nbsp;Prius implenda paflio per manus veftr3S,poft ex vobis credét,ne quis defperet de quan*nbsp;tocunquccrimine,óCincreduliinexcufabiles fint, Hinc centurio cum fuis ait Matth.i?.nbsp;Vere filius dei erat ifte,ÖC Luc.ts. Et onlnis turba eorum qui fimul aderant ad fpedacu*nbsp;lum iftudjóC videbant quæfiebant,percuticntes pelt;ftorafua,reuerteb3ntur. Hincindienbsp;pentecoftes prædicante Petro,conuerfæ funt circiter.jooo.animæ. Acfu.x. M ulta etiamnbsp;turba facerdotum obediebat fidei, AiH.ö. Quemadmodum autem pater gignendo dedicnbsp;illi vt efletjficSCvt nolTetxquoniam in ipfo funt omnes thefauri fapientiæ abfconditi,quianbsp;in ipfoinhabitat omnis plenitudo diuinitatis corporalitcr,Cololf.x, Chryfofiomus: Nenbsp;autem æftimetur hoc quod dicit,qui mifitme,minoratiôiscffe,dicit,mecum c. Namhocnbsp;quidem difpenfationis,fcilicetmiirio:hoc ver o deitatis eft,fcilicct mecum eft .Non eranbsp;quo mifit filmm,ibi non erat pater qui dicitjHieremiç.ij.Nunquid non c^luntóCtcrraninbsp;ego impleo,dicit dominust' lohan. 14, Non credis, quia ego in patre, amp; pater in me eftjï'nbsp;Quia autemipfumdicebant violatorem fabbati.flohan.y.) SC ob id non â deo, oftenditnbsp;contrarium.Optima fide,inquit,fungens legatione mea,quæ il Je mandauit,pcrpetuo fa*nbsp;cio,nunquam difientiens à placitopatris mei.Dauidac Mofes quos fufpicitis,multa lo.-quuti,multa fecerunt exvoluntate dei,fed fidem ofFenderunt nonnunquàm iliumfaefisnbsp;fuis.Egoquæ illi placita funCjfacitofem.pGloff.Huicobediés fuit vfquead morte crucis.nbsp;PhiIippcn.x,PfaImo,}9,In capite libri feriptum eft dcme,vt faciamdeus voluntatemtu*nbsp;am,deus meus volui. lohan, 14. Sicut mandatum dédit mihi pater,fic facio.Concordianbsp;autem in opéré, vnionis ôC amoris extat indicium « Iohannis quinto x Pater meus vfquenbsp;modo

-ocr page 503-

ARTlCVtVg XVT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXÜ

fcnodo operatur,amp; ego operor» O quàm fclix qui hoc diccrc poflet, fed non eft nifi vflt;B ad vnum Chriftum » iaco*).ln multis oftendimus omnes»

Hxc illo loqucnte, multi crediderunt in eum.

Hacc falübïia docente domino,multi crediderunt in eum.Fides bonoçt ctiamilla ere* dit,qux nonintelligitjpharifæorum malitia Tempereracinpeiusprofedlura.

Dicebat ergo lefus ad eos,qui crediderunt ei,Iudaeos:Si vos martferitis in Iohan4 ferm one mco,vere difcipuli mci eritis, 6^ cognofeetis veritatem ôC veritas li*»nbsp;berabit vos. Refponderunt ei : Semen Abraae fumus, nemini feruiuimusnbsp;vnquam.Qjiomodo tu dicis. liberi eritisf Refponditei lefus: Amen amen di*nbsp;co vobis^quia omnis qui facitpeccatumjeruus eft peccati.Seruusautemnonnbsp;manet in domo in acternum,filius manet in aeternum. Si ergo vos filius libe*nbsp;rauerit, vere liberi eritis.

Oftendit quàm miferum reddat hominem peccatum âcpcrucrfumîcontra, quàm felû Cem, benignuni, ôi obfequentem iuffis diuiniSjgratia.Qtpia receflerant prius,qui credc-bantur difcipuli efle,ideo nunc ad eos,qui crediderunt,dicitj Si manferitis perfeueranteïnbsp;perficiendo quæ iubeo,nö fiä:e,difcipuli mei critis.I0han.i5. In hoc cognofeent omnes,nbsp;quia difcipuli mei eftis,(ïdileélionem habueritisadinuicem, Iohannis, iç. In hoc clari*nbsp;ficatus eft pater meus, vtfrudumplurimü afferatis, ÖCeffiebmini mci difcipuli. Alioquinbsp;buc.ó.Quidautem vocatisme,domine domine,5lt;nonfacitisquaedicoî*Duplicem ofte Duplex qnbsp;dit fruélum.Primus eft veritatis cognitio nunc per fidem,amp; poft per lt;peciem.i,Goçî.i5* hu’Suanbsp;Videmusnunc per fpeculumin ænigmate,tunc auieni facie adfaCicm.Iohan.i4,Qui di*nbsp;hgit me,diligetur à patre meo,6C ego diligameum,6C manifeftabo ei meipfuni.Quantonbsp;Conatu incaftum laborarunt philofophi vt veritatem agnofeerent.’ cuanuerüt cnim in conbsp;^itationibus fuis dicêtes fe ene fapicntes,ftulti fadi funt,R oma.i.ldeo admonet Eccûs.f»nbsp;¦Fili,concupifcensfapientiam,confcruaiuftitiam,âC dcuspraebcbitilHaititibi. Secundus*nbsp;libertatis confecutio,ad quam omnis creatura aipirat .ludæi non intelligentes quôd lefus fentiret de libertatc dodrinæ euangelicæ,qu3c no mutât ftatu fortunæ,corpus exjmésnbsp;à iurc herijfed animum libérât à viths,à tyrannidc diaboli, à iugo legis iuxta carné ob-feruandae,refponderunt:Nos pofteritas Abraæ fumus, ingenui ôCex ingenuisprognati,nbsp;nec vlli vnquam feruitutem feruiuimus.Quam igitur libertatem tu nobîspromittis,qua-fi ferui fimus manumittendi^.Nufquam memores funt operum fuorum,quia reprehenfi*nbsp;bilia.fed patrum,pcrindc quafi magnum effet ê fandisprognatumeffe, quumapud dcûnbsp;nobiles fint,qui vndecunqueprognati,fandcrum mores refcrunt.Proinde quum lefusnbsp;illos duobus nominibus taxaffct,amp; quod veritatis effent ignari,amp; quod feruitutem ferui-rent,prius diffimulant,SC ad id quod leuius ac minoris momenti,ftomachantur, Siquidenbsp;âgnorantia veri,mentis eft vitium î feruum effe,fortunæ malum eft,non animi, Nec pu-deteos publici mendacii,feruierunt eiïi,quotics in feruituté dudi.Aegyptqs Exo,5.amp;.6ènbsp;Ego dominus qui educam vos de ergaftulo Acgyptiorum,ÔC eruam de feruitute.Sic Banbsp;byIoniis.4.Rcgû.x5-. Imo in propria terra d.uerfis feruicnintgentibus, vt patetin libronbsp;Iudicum.Et.4.Regum,SC protunc Romanis.Vnde Iohan,i9.Nonhabcmusregem, nifînbsp;Cacfarem.Sed impudentiffïmi dum dominum mendach arguere conantur,ncc poffunt,nbsp;mendaciis implicantur. Pius autem dominus cupiens ipfos verae reddere libertati,benigne inftruit.ls,inqutt,vere liber eft ÔC ingcnuus.qui nulli turpitudini eft obnoxius.Cæte-rumqnifquisaddiduseft peccatis,feruuseft peccati.Duplexhicinfinuafferuitus.Corpo Duplex fernbsp;ralis,quæ eft prætcr naturam.Eft enim conftitutio iuris gentium,qua quis domino alie-' uiius*nbsp;no contra naturam fubqcjtur.Seruiinde didi ,quod captiuos Imperator vendi iuberet.nbsp;Vnde ferui quidamfîunt,qui ex captiuitateferuanturfecundum leges,Vel feipfosvcduntnbsp;fecundum legem Mofi Ecui.xy.Aut qui ex ancillisgenerantur.Haccleruitus,quoad de-Um,in confcientia nihil adfertimpcdimenti.AmbrofiusîIn Chriftobona fefuituSjamp;bonbsp;na libertas,æqua lance appenduntur.Coloffefi.s.Expoliantes vos veteré hoïem cum adinbsp;bus fuis, ÔCinduentes nouum, eum quirenouatur inagnitionem dei, fecundum imagi-nem eius qui creauic eum,vbi non eftgcntilis SC ludseus, circuncifîo amp; præputium,barbanbsp;frusôc Schyta,feruus Si liber, fed omnia Sein omnibus Chriftus .i.Coçe.7. Vnufquifqjinnbsp;vocatione qua vocatus eft,in ea permaneat. Scruus vocatus es:’non fit tibi curæ, fed 8Cfinbsp;PotesfieriIiber,magis vrcrc.Quicnim in domino vocatuseft feruus,libertuseft domini.nbsp;aimiltter qui liber vocatus cft,feruus eft Chrifti.Quo'ad holes tame, fcmpignobilis fuit

SC culp^o

-ocr page 504-

PARS SECVNDA.

amp; culpabilts.Vnde Noe filium fuum fcruituti fubiccit,eo quod vercnda patris non'obte* xir.Gene49,Makdiélus Chanaanjferuus feruoçt crit fratribus fuis. Hine maluetunt plu»nbsp;rimi morti fuccumbcrcjquim in feruitutemrcdigi.i.Rcg.4, Confortainini 6^ eftotc virinbsp;PhiIiftini,neferuiatisHebr3eis.Vnde in opprobrium fempiternum,feruus nolens vtinbsp;bertate per legem concefla, fed manere in feruitute cum domino,aurem fubula perfora*nbsp;batur,amp;erat feruus perpetuus, Exod^ii.Dchac ludæi hicIoquebantur.AlteratSpiniua*nbsp;Iis,pcccatifcilicet,quam dominushicnotaf,qua quispcccato fubiicitur, à vitio vinciturjnbsp;Seruitudsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impetum prauæ inch nati onis mouetur. Sic carnales,ferui dicuntur corru*

fpirituah's ptionis.x.Pet.z»A quo quis enim fuperatus cft,eius SC feruus eft.Hæc eft feruitus damna* mala qusc, bilis,quia gratia hominem priuat.R onian.S, An nefeitis quoniam cui exbibetis vos fer*

nos ad obediendum,feruieftis eiuscui obediftis,fiuepeccati ad mortem, fiue obeditio* nis ad iuftitiamî'AuguftinusîSeruus peccati quocunq; fugit,fecum trahit fe,quocunqj h*nbsp;gerit.Non fugitfeipfam mala confeientia, non eft quoeat, fequiturfefe,imonon rece*nbsp;dit à fe,necluminegratiæinuftratur.Sapïæ.i.Inmaleuolamanimamnonintroibitfapi''nbsp;entia,nec habitabitin corpore fubdito peccatis.Spiritus cnim fandus difciplinæ effugieCnbsp;fiflum,3i; auferet fe à cogitationibusquæfuntfincintellcdu,ôCcorripictur àfuperueni*nbsp;ente iniquitate. Ad malum inclinat.Quifquis cnim addidus eft peccatis,is diabolum ha*nbsp;bet dominum,amp; huius arbitratu ducitur,agitur'ç,Hicrc.i6.Seruictis drjs qui non dabuntnbsp;vobis requiem die ac node.Prouerb.ç.Iniquitates fuæ capiunt impium, amp;C funibus pec*nbsp;catorum fuorum conftringitur, Vnde Apoftolus.t.Timot.x. Scruum domini non opocnbsp;tetlitigarc,fcdmanfuetum effeadomnes,docibilem,patienrem,cummodeftiacorripiennbsp;rem eos qui refiftunt veritati,ne quando deus det illis pcenitentiam ad cognofeendamvenbsp;riratem,ôf refipifeant à diabolilaqueis,à quo captiui tenenturadipfius voIuntatcm.Tcrnbsp;tio,ab æterna hæreditate fegregat.Seruus enim tametfî pro tempore quædam agit in donbsp;mo, th qm feruus eft,nô hæres, non habet fus perpetuum, fed exigitur domo quuni vi*nbsp;fum eft domino.Domus dci,ecclcfiaeft.i.Timo.j.Infine autem boni à malis feparabunnbsp;tur.Matth.ij.Exibunt angeli, «SC feparabunt malos de medio iuftorum,Sc mittent eos innbsp;caminum ignis.O mifera ÔC dura feruitus. Sed heu plus hæc feruitusplacet quibufdam,nbsp;quàm iugum domini fuaue SC onus leue.Matth.ti.Tollitc luguni meum fuper vos,ôf di*nbsp;fciic à me,quiamitisfum, ÔChumiliscorde, SCinuenietisrequiem animabus veftris. lu*nbsp;gum enim meum fuaue eft,ôf onus meum leue.V nde dominus conqucritur,Hierc,i. Seinbsp;toôCvidc ,quia malum amp; amarum eft, reliquiffe te dominum, amp; non elfe timorem ciusnbsp;apud te,dicit dominus deus cxercituum, A feculo confregifti iugum meum, rupifti vin*nbsp;cula mca,SC dixifti îNonferuiam. Ob hanc feruitutem lexdata eft, Galat.j.Quid igitutnbsp;Icxî’propter tranfgrelTionem pofita eft.Quse in feruitutem gcnerauit,Gala.4. Hinc He*nbsp;bræo.j.Et Mofes quidem fidelis crat in tota domo eius, tanquàm famulus, in teftimoni*nbsp;um eorum quæ dicenda erant,Chriftusvero tanquàmfilius in domo fua,Vnde fpem nonbsp;bis tribuit Scfidutiam,qui peccatores fumus.Nam ipfc filius dei naturalis,hæres eft ÔC donbsp;minus domus,perpetuum habens ius in domo î nee ipfe folum verc liber eft ab omni fer*nbsp;uitute .i.Pctr.i. Qui peccatum non fecit,nec inuentus eft dolus in orc cius,verum ctianinbsp;alios poteft libertate donarc*Solus inter mortuos liber,Pfal.87.dicere potuit,Io44.Venbsp;nitprinceps mundi huius,6C in me nonhabet quicquam.Quos ergo filius libérât ab erronbsp;ribusöCpeccatis,plcneliberiredduntur.Gala.4.Itaq}iam non eft feruus,fedfilius.Quodnbsp;li filius,amp; hæres per deum. Sed quomodo:* Apocar.ç, Redemifti nos deo noftro in fan*nbsp;guine tuo*l.Pet,i. Non enim corruptibilibus auro vel argento redempti eftis de vana venbsp;lira conuerfatiôcpaternæ traditionis,fedpreciofo fanguine quafi agniimmaculati Chrinbsp;ftiamp;incotaminati.Confiftit igitur libertascuangelicain co,vti quis per Chriftum à pecnbsp;cato fit alienus.Hums initium fit in baptifmo, vbi inferimur Chriftoper fidemt perfechonbsp;vero,percharitatcmamp; opera bona,Ephefi.i, Ipfius enimfumusfalt;Sura,crcati in operi*nbsp;busbonis,quæ praeparauit deus vtinillisambulemus.AuguftinusxNondicat Chriftia*nbsp;nus,liberfum,inlibertatem vocatusfum, faciam quodvolo,nemo meprohibcat à vo*nbsp;luntate mea,fi über fum.x.Corint.j, Vbi fpiritus domini,ibi libertas,Si ifta voluntatc pecnbsp;catum f3Cis,feruus es pcccati.Noli ergo libertate abuti adliberepcccandum/ed vtere adnbsp;non peccandum.Erit enim voluntas tua Iibcra,fi fucrit pia,i.Pctri,t,Quafi liberi, amp; nonnbsp;quafi velamen habentes malitiæ Iibcrtatcm,fcd ficut ferui dei.Gala.ç. V os enim in libertärem vocatieftis fratrcs,tantum,nclibcrtatem in occafionem detis carnis,fedp charita.nbsp;tem fpiritus feruite inuicem.ldeo R omafi.6.Non ergo regnet peccatum in veftro mor-tali corpore,vt obediatis concupifeentqs cius. Peccatum cnim vobis non dominabitur,nbsp;Wonenim cftisfublege/edfubgratia.Roman,?, Itaqj fratresmortificatieftis legi per

-ocr page 505-

A R T I G V L V s XVT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXLI.

Ghrifti corpus,vt fitis alterius qui ex morruis refurrcxit.vt fruÔifîcetisdeo.Ceffauitcm lex quo ad craffas cæremontas amp; iudiciaha.Gala.j.Chriftus nos redemit de maledictolenbsp;gi8,falt;fluspro nobis nialedid;û,quia fcriptum eft Deut.xbMalcdidus oinnis qui pendetnbsp;in JignOjVt in gentibus benediéijo Abraæ Beret in Chrifto lefu, vt pollicitationem fpirinbsp;tus accipiamus per fldem, Plenam veto atqj perfeda’m libertatem non prius adipifce*nbsp;mur,qinrcgnum Hlud Jfthercum,in quo fatiebimur à gloria vultus dominijtranflatifuenbsp;rimus,Vanitati cm fubiefta eft creacura non volens,f£d propter cum quifubiecit earnnbsp;in fpr,quiaamp;ipfacrcaturaliberabitur àferuitutc corruptionisjn libertatem gloriæfilionbsp;rum del, Roma.8.Quicunqj à feruitute peccati liber amp; alicnus, qui fpiritü adoptionis acnbsp;cepitjin quo clamattabba pater,Roma.g.manct in domoecclefiæ in æternumîquia pernbsp;fidem Sccharitatem, quibus nunc nianet in ecclcfia milit3nti,pcrueniet ad vifionem SCnbsp;fruitione,per quas manebit fine fine in ecclcfia tnumphanti.PfaI,i6,Vnampetn àdominbsp;nojhanc requiram,vt inhabttem in domo domini omnibus diebus vitae meae, Roma.8,nbsp;Çijiicunqj fpiritu dei aguniur,hi funt filij dci.Non cm accepiftis fpiritum feruitutis iteçsnbsp;in timoré,fed accepiftisfpiritum adoptionis filiorum dei,in quo clamamus, abba pater,nbsp;Ipfc cnim fpirttus reddit teftimonium fpiritui noftro,qj filfi dei fumus.Si autem filtj, 8Cnbsp;hærcdesthæredes quidem dei,cohacrcdes autem Chhfti.Sed obferuandum,qj eft ftruusnbsp;non timorcfcruili,fedcharitatiferuicns,quimanetindomo,cuidifKur Matth.xv.Eu-gc ferne bone 5Cfidelis,quia in modicofuiftiftdeli3,fupra multa tc conftituamt intra innbsp;gaudium domini tui.Suntamp;fllq vocationeSC nomine,non re.Matth.g.Füq regni efici-enturforas.Efa.i.Filios enutriuiSC exaltaui,ipfi autem fpreucrunt me. Manifeftum eft,nbsp;dominum hic non de Humana loqui feruitute,quae ftare poteft cum libertate euangeJica,nbsp;Nam veruscuangelicusliberepraeftatquoddcbetS^ noncoade, quemadmodüÓC Aponbsp;ftoiusadmonetdominis feruiendum,non vt hominibus ado^lum,fed vtdeo,Coloff.j.nbsp;Vndc Sc dominus dicit Matth.ix.Reddite quae funt Cæfaris,Cæfari.Sic amp; PauIusCbrinbsp;ftianis,quos inlibertatemper Chriftumafeitos dicit,vt dominis cbediant,præcipit Ronbsp;»na.i5.Ephc.6,Serui,obedite dominis carnalibuscum timoré amp; tremore,in fimpJicita-tc cordis veftri.Claret fecundo,q} ordinationes ecclcfia* quae licet carnimolcftæ^vidcan Ordinatiojnbsp;Cur,fpiritu tft iuuant,vt funt orationes,vigiliæ,ieiunia,5Cabftinentiæ,nôfiint cotra cc- nesecckfiinbsp;clcfiafticâfiuccuâgelicâlibertatê,fed eâ promouét.Vndc in primitiuaccclefia erant per iWc'’sn5eênbsp;feuerâtesinorationibusSCiciunnSjAd.x.SCus.Atnoftris temporibus vbi refriguit chanbsp;ritasmultorum,dedignamur collafubmittere iuftiffimislegibus,quæ fpiritum nonprUnbsp;uant libertate fua,fed carnem magis domant ad obediendum fpiritui.Non cm eft homi-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

nis Chriftiani, perquirerc quur imperetur, fed iuftiflîmis ac falubribus iuflis fimpliciter obcdire.Philip.4.Quæcunq} vera,quæcunq}iufta, quæcunqj fanda,quæcuncp amabi-lia,quæcunq; bonæ famæ,fi qua virtus,fi qua laus difciplinæ,hsec cogitate, hare agite,SCnbsp;deus pacis eritvobifeum.

Scio quia filfj Abraac cftis,fed quaeritis me interficerc,quia fermo meus no capit in vobis.Ego qd vidi apud patrem,Ioquor:8lt; vos quae vidiftis apudnbsp;patrem vcftrum,facitis, Refponderunt dixerunt ei;Pater nofter Abraamnbsp;eft. Dicit cis Iefus:Si filq Abraæ eftis,opera Abraæ facite.Nunc aSt quæri*nbsp;tis me inter ft cere, homine qui veritatem vobis loquutus fum,quam audiuianbsp;deo.Hoc Abraam non fecit.Vos facitis opera patris veftri,

Scio quia fernen Abraae eftis fecundum carnem,fednonimiratione,ineiuftus, miferi cors,dC holpitalisfuittvos homicidae immifericordcs,qu3eritisinnocentcm interficerc.nbsp;caufam aflignat,d.Qpia fermo meus no operaf in vobis,corda veftra apprehédendo SCnbsp;cóuertendo. Sicut hamus dfi à pifee capitur,capit.Abraa vero ad prjccptfi terra fua exi--ttit,Gen.it.Fihü offerte voluit,Gefi.tiAutoritatê fermonis fui vindicat ex pâtre,quâ nanbsp;turali cognitionc vidit.Vos mala q diabolo fuggerére cocepiftis,facitis.q.d.Hæcminînbsp;me facerctis,fi meûfermonê feruaretis,amp;filii Abraae effetisimitatiôe.Impudicinô habenbsp;tesquid dignerefpondeant,folûfc de maioi^ autoritäre iaditant.Quos dominus cóclunbsp;dens,aittSi vultisvideriverepoftcritas Abr3ar,acfandiffimi patris non degeres filibfa-*nbsp;dis vosdeclarate filiosillius.lllc contra fpcm,infpcm credidit.Roma.4.Gene.K.Credtnbsp;dit Abraam deo,Sfrcputatumeft illi ad iuftitiâ.V os non folû non creditis,fedamp;verbanbsp;dei calumniamini.Ille nuncios dei hofpitio recepit,vos vultis fllium intcrficere.Gcnc.i8nbsp;Noliteigitur vobisarrogatepatrem Abraam,Elusquifqj fllius cft apud dcü,cuius mo*nbsp;SC fada refert,Abit «n exemplum parents domi confpedum, in mores fîlioru.Vosnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SS opéra

-ocr page 506-

PARS SÈCVNDA«

opera vitïofa apud pattem vifa,fadtis:mcntiri,caIumniari,ocddcre.Ecce quanta ma-’ Ia incurrunt contemnentes verbum Chrifti,quiainftindum fequuntur diaboli,ad om*nbsp;nemalum impellentis«

Dixcrunt itaq^ ci:Nos exfornicatione non fumus nan. Vnum patrê habe mus deum.Dîcit ergo eis lefus î Si deus pater vefter eflèt,diligerecis vtiquenbsp;me.egoetn ex deoproceffî vem.Net^ em a meipfo veni, fed ille me mißt.nbsp;5 Qjiare loquelâ meatnnon cognofeitis f Quia non poteftis audire fermonênbsp;meum. Vos ex pâtre diabolo eftis,amp; defideria patris veftri vultis façere.lllenbsp;homicida crat ab initio,ÔC in veritate non ftetit,quia non eftveritas in eo. Cixnbsp;loquitur mendacium,ex proprijs loquiturîquia mêdax pater eius. Egonbsp;autem fi veritatem dico,quare non creditis mihif

Quem,inquiunt,tu aliumpatrcm nobis aflîgnas, qui parêtem adimus Abraam^Nos exidolol3trianôfumus(quaanimaàdeofeparatur,Ofee,4.Forntcatifunt,amp;non cdTa-*nbsp;uerunt,quoniam dominü dereliquerunt)prognati,Iiceat nobis de hoc gloriari quod eftnbsp;omnium ludæoç^ commune,qui non folum fumuspofteri Abraæ,veruetiamfiliifumuSnbsp;dei.Dominus à cognatione Abraæ eijcit eostat ipfî fie arrogantes funt,vt feipfos etiamnbsp;dei filiosfadant.Audierât Ezech.;^«Filius primogenitus meus lfrael,Deuu;i,Nunqdnbsp;non ipfe eft pater tuus,qui fecit,poffedit,ôC creauit te;’Efa.64.Et nunc domine pater nonbsp;fter es.SedEfa j.FiliosenutriuioCcxaltaui,ipfi aut fpreuerunt me. Malach.i.Filius honorât pattern fuü,ôC feruus dominû fuum.fi ergo pater ego fum,vbi eft honor meusî’Ânbsp;fi dominus ego fum,vbi eft timor meus^Hoc ergo reiponfumquoniam habebatimpu-dentiam/quidemimpudentiusq kiadare filios dei, qui fibitaiium fceierü erant con-fcii,quifcgfihum dei captarentadnccem,feueriusretrudit.Si dcus,inquit,pater vobis effet,hoc eft,fi germani verity efietislfraelitæ,rac nimirü diIigerctisvcIutfratrem,ôCcô-muni parente prognatô,ac patris mores cxprimenté,ita vt germano fiho dignum. Nonnbsp;em fum aduerfarius deo à quo veni,ôC ita vos iliius eftis inimici me impugnantes. Si dilinbsp;geretis dcum,Ioquelam mcâ cognofccretis,quia verba patris loquor.lohan.(4. V erbanbsp;quæ ego loquor vobis,à meipfo non loquor.Ioha.T.Nunquam fie loquutuseft homo«nbsp;îdco non poteftis audire intelligendo, quia mens veftra fanguinaria odio plena eft«nbsp;Mich.î,Nunquid non veftrum eft feire iudicium,qui odio habetisbcnü,amp; diligitis malum î* 1 ohan.y.Me odit miindus,quia ego teftimonium perhibeo de illo,quia opera eiusnbsp;mala funt.Ecce caufa odii,pro quadiligere debcbant.PfaI.io8.Pro eo vt me diligerent,nbsp;detrahebantmihi.Quod ficupitis audire nomen patris veftri,cuius ingeniu amp; fada referas, vosnec ex Abraam,necex deoprognati eftis,fed ex diabolomonpercreationemnbsp;vel generationem,fed imitationem malitiæ.Ipfe em eft rexfuper omnes filios fuperbiæ,nbsp;I0b.4i.N0n dixit opera,fed defideria,oftendens mire affedos homicidij mendacti^ 1*nbsp;bidine,quæ maxime propria mala funtdiaboIi.q.d.Vos quidem afleribitis vobis patternnbsp;deum per arrogantiam,fed opera veftra teftanturdiabolû magis pattern veftrum get-manum.Nam ÖC veritatemodiftis,i3Cinnocentis mortem molimini. 111eprinceps men-dacq amp;C homicidq fuit 3utor,quifuo mendacio primos humani generis parentes pclle-xitin mortem,(Gcne.j,Nequaquä moriemini,fcit em deus qgt; in quocunqj die comede-ritis ex eo,apericntur oculi veftri,amp; eritis ficut dq feientes bonüâC malum.Roma.s'.P«®nbsp;vnum hominé peccatum in hune mundü intrauit, ôC per peccatum mors,ÔC ita in omnes homines mors pertranfiit,in quo omnes peccauerunt.)non alia re prouocatus q gt;n-uidia felicitatis alienæ.Sap.a.Inuidia diaboli mors introiuit in orbe terrarum.imitâtuenbsp;autem ilium omnes qui funt exparte iIhus.Non em in yeritate iuftitiæ 3c obedientiæ fte-*nbsp;tit.Efa.i4.Arcendam fuper altitudinê nubium,fimilis ero altifiimo.Quomodo cecidifttnbsp;lucifer qui manc oriebaris» corruifti in tcrrî.ludae.i.Angclos veto qui nô feruauerût fu-um principatum,fed dereliqueruntfuß domicilium, in iudiciû magni dei vinculis æter-ms fub cahgine refcruauit.Quicquid ille loquitur,mendaciû loquif,amp; exfefe loquiftquianbsp;nô folû mêdax eft,fcd mêdacq parer amp; princeps. A deo fortitus eft elfe Si. intelligerc,fe4nbsp;peccatû propria volütate tncepit,nô aliunde indudus ad malû,ficutprimiparétes,Gefi.nbsp;5. V ndc Efa.14.Qui dicebas in corde tuo,in cælu côfcédâ,fupra aftra dei cxaltabo folionbsp;meum.Diabolus ergoquâdomendacio vtitur,re propria vtiturtnam ipfius eft proies«nbsp;j.Rîg.ii.EgreflîisfpiritusftetitcorâdfiOjiSCaitîEgo decipiâ Achab.Cui loquutuseftnbsp;dominustln quo* Et ille aittEgredûr ôC. ero fpfis mendaxin ore oîm prophetarû eius^

-ocr page 507-

A R TIC VL VS XVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXLir,

¦» ' ,

Cui dominusîDecipiesSCpræualebis,Quia cmludæi inique contra Chriftû cogitabär, occiderc dilponebît,ac mendaciter infamabât,fîbi confeii crani quales cflênt cuiusnbsp;filii,nenipe duboli,qui ab initio peccat,iuftitiæ ordinem peruertcndotSC in veritate nonnbsp;ltetic,nunquâ cum fandlis angelis creator! fubiedlus fine peccato. Quia autem veritatenbsp;dicojveradocendoôf vicia arguendo,nihil aliudpoteftisinme arguere,quàm folani venbsp;ritatemîôC hinc cftveftra ilia contra me rabies,quiafilnpatrismendacn ettis, cui côfen-titis.Proh pudor.Diaboli mentienti creditur,Chrifto vera dicenti no creditur,

Qjiis ex vobis arguée me de peccatofSi veritatem dico,quare non credî Ioh.8 tis mihifQui exdeocft,verba deiaudit.propterea vos non auditis, quia exnbsp;deo noneftis.Refponderut ergo ludæi,dixerût ei:Non bene dicimus nosnbsp;quia Samaritanus es tu,amp;: dæmoniu habesCRefponditlefuszEgo dæmoniunbsp;non habeo,fcd honorifico patrem meu,8lt; vos inbonoraftis me. Ego autemnbsp;non quæro gloriam meam eft qui quærat 6C iudicet.

Ortendit in quâtam malorum fentinam inwugnatio agnitæ veritatis inducat, quod nec blandis,nec veriflimis verbis refrenari poflit,quin femper ad peiora, diabolo infti-gantc,pcrgatperagenda,Quantumcunlt;ÿdominus conaretur admeliora reducere lu-daeosjipfî tarnen femper peiores reddebanturrquare dominus hoc peruerfa ipforû oftenbsp;dit,non fua culpa,contingcre voluntate.Excludit à fe tria,quæ doarinâ reddunt cotem y . (joÂrfnbsp;ptibilem.PrimûjVitæperuerfitas.Roma.t.Qiii aliumdocesjteipfumnon docestqui prj namobfcunbsp;dicasnonfurandu,furaris.Matth.ç.Quifolucritvnüdemandatisiftis minimis,amp; docu râtiaqux»nbsp;erit fie homines,minimus vocabitur in regno cælorum.Vnde aitîQuis ex vobis arguéenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

mede peccato, rationabiliter conuincendot’Nam mukafalfoipfiimponebât.Iohan.v, Quida dixerunt quia bonus eft,alii,non,fed feducit turbâ.lohan,9.Nos feimus quia hicnbsp;homopeccator eft.Sed nemohocpræter ipfum diccrcpoteft.i.Pet.z.Quipcccatü nonnbsp;fecit,necinuentuseft dolusinore eius.Sed Efa.çj^Deuspofuitincoiniquitatem omniûnbsp;noftrü.i.Coçt.s-.Eum qui non noucrat peccatô,pro nobis peccatû fecit, vt nos effjcercnbsp;muriuftitia deiin ipfo.Nam inmultisoffendimus omnes.laco.î.amp; Rom.î.Omnespecnbsp;cauerunt SC. egent gloria dei.i.Iohan.i.Si dixerimus quia peccatû no habemus, nofipfosnbsp;feducimusjôc veritas in nobis non eft.Quare multi nos accufantes,nifi per poenitentiamnbsp;deleta Si propria accufatione.Sic Dauiddicens,Peccaui dno,audiuitîDominus tranft«nbsp;lit pcccatum tuum à te,i.Reg.it.Prouer.i8.Iurtusprior eft aceufator fui.Pfalm.îi.Bçatinbsp;quorum remifiæ funt iniquitatcs,ô^ quorum teciafunt peccata.Alioqui arguer nos de-us.Pfal.49.Exiftimafti inique q? ero tui fimilist'arguam te,amp;: ftatuam contra faciem tuant.Malitiapropria.Hicre.x. Arguer temalitia tua, ôf auerfiotuaincrepabitte.Quodernbsp;go ludæi aj^ofeere noluerutjCenturioprofefluseft.Luc.sj.Vcrc hic homo iuftus erat.nbsp;GregoriusxPenfatefratres mâfuetudinem dci.rclaxare peccata vencrat,ôC dicebat,quisnbsp;ex v.ar.Nondedignatur exratione oftenderc fepeccatorem non effe,qui ex virtute di-uinitatis poterat peccatores iuftificare,Sccundum,do(ftrinæ impuritas,fi mixta menda-crjs.Hinc Iqhan.ig.Egoin hocnatusfum,amp;ad hoc veniin mundum, vt reftimoniüpcrnbsp;hibeam v^itati.Quamuis enimdodrinaipfiusinfolita fueritôC incomprehenfibilis,ta«nbsp;ta ramen« tant cuidentiffimaargumenta vcritatispatuerunt,quodnullo modocôtem-ni debuit. Vndc aitîSi in didis mcis vllum deprehenditis mendacium, fi in fadis vllumnbsp;crimen,diffidirc fermonibus meis.Oftenditconfequenter docîrin» fuæ autoritärem amp;nbsp;ipforumrfitatcm.Quifquis,inquit,ex deoprognatus eft,vt germanus filius,audicnbsp;Verba dci,patris mei:amp; illud arguir vos ex deo pâtre non efle prognatos, quia veritatemnbsp;abillo prorectam ^udire non fuftinetis.AuguftinusîNoliattedere naturam,fed vitium.nbsp;Sont cnina ex deo,« non funt ex deotnatura ex deo,vitio non ex deo.Ei's autem hoc dinbsp;dum eft,qui non folumpeccato vitiofi,nam hoc commune omnibus erat,fed qui prae-cogniti erant qj non fucrant credituri ea fide,qua àpeccatis foIucrentur.Omnes ergo exnbsp;deo,t3nquam caufa enicienti,exemplari6i finali.Roma.ii.Quoniam ex ipfo,amp; per ipfum,amp; in ipfo funt omnia.Omnia enimper ipfum fada funt,lohan.i.Sed boni folû fe-cundum elfe gratiæ.Iohan.i.Qui non exfanguinibus,neq; ex voluntate carnis, neqj exnbsp;voluntatc viri,fed ex deonati funt.laco.i.V oluntarie enim nos genuit verbo veritatis,nbsp;vtfimus initium aliquodereaturæ eius.Qyi ergo diuina gratia illuftratus eft,verba deinbsp;audit,exdeofeoftendit.Verbadei ait.Iohan.v.Mea dodrinanon eftmea,fedcius quinbsp;ntificme,Hinc fuis ait Lucæ.io.Quivos audit,me audittamp;qui vo8fpernit,mcfpernitt

SS X qui

-ocr page 508-

P A R S S E G V N D A, qui autcm me fpernitjfpernit cum qui me mifita.Theflf.î Jtaqj qui hæc fpernît, non honbsp;minem fpernit,fed deum,qui etiam dédit fpiritum fuum fandtü in nobis.Magnam ergonbsp;dns timoratisconfeientiis in his verbis dédit côfolationé,magna oîbusmalis inftruftionbsp;nem.Nefcitemhomo vtrflamore-anodiodignusfitjEccês.j/ed dominus confolatur,nbsp;dicens:Qui ex deo eft,verba dei audit.Sed funt qui audiêtes,nô audiunt neqj intelligût,nbsp;Matth.i5.quod quibufdà obtingit ex animimaleuolenna.Marc.4,Vobis datü eft noflenbsp;«lyfteriutn regnideiîillisaflt qui forisfunt,in parabolis omnia fiunt,vt videntes videât,nbsp;amp; non vidcantîd^ audientes audiant,5c non intclligant.Quibufdâ ex fimplicitatis inno^nbsp;•centia,i,Goçt,5,Tanquâparuulis inChrifto lac potu vobisdedi,non efeammondû cmnbsp;poteratisjfed nec nunc quidé poreftis,Alq audi«nt,intelligunt,fed non retinent, qui có^»nbsp;parantur viro conûderanti vultû natiuitatis fuæ in fpeculo,Iaco,i. Pfal.jo.Obliuioni danbsp;tus fum tanquâ mortuus à cordc.Eccï.x.Qui riment dominS,non erunt incredibilcs vernbsp;bo illiustSC quidiligunt ilium,côferuabunt vcrbûillius.Alii audiunt, intelligunt,retinêr,nbsp;fed non faciunt.Sed dominus ait Luc.it.Scruus qui cognouit voluntaté dni ûii,^ nonfenbsp;præparauit,nec fecit fccundû voluntaté eius,vapulabit multis.Roma.i.Non em auditonbsp;res legis iufti funt apuddcû,fedfaclores legis iuttificabuntur.Hinc Luc.n.Beati qui au*nbsp;diunt verbs dei,3c cuftodiutillud.RationéaflïgnatPfal.iiS.In corde mco abfcondi elonbsp;qui a tua,vt non pecrem cibt.D eut.é.Erunt verba hæc quæ præcipio tibi hodic,in cordenbsp;tuotSC narrabis ca filijs tuis,amp; meditaberis fedens in domo tua,âC ambulans in itinere,nbsp;dormiens atq; confurgcns,ôCl^abis ea quafi fîgnû in manu tua,cruntlt;5 ÔC mouebunturnbsp;ante oculos tuos.Non ergo fumeit aure corporis audire,fic cm ÔC ipfi ludæi audierunt,nbsp;Jed intus fide amp;amore in deûafficidebem«s.Pfal.84.Audiam quid loquaturinme do*nbsp;,minus deus,quonir loquetur pacem in picbem fuâ.Libenter cm audimus ipfum que di-]igimus,SCde ipfo.Quo contra x.Timo.4.A veritatc quidem auditu auertent,ad fabu^nbsp;las auteni conuertcntur.Sic ludæi dominomanfuete cü eis loqucnte,conuerfi funt ad c5nbsp;uicia,vcfolet hominümalitiarationtbuscôclufa,adinf3na malediôa confugere.Nonnenbsp;inquiuntjbene dicimus rede de te pronunciantcs,id quod tune re declarans,comprobaSnbsp;noftram de te fententiam,qj Samaritanus fis,deo 8C hominibus bonis exofus, quum lu*nbsp;dæus videri vciis,ac deum patrem ladites,SC dæmonium habes,cuius auxilio dicisôlt;fa*nbsp;cis mirafq.d.Cur audes nobîsôCyitæ fandimoniam,6lt; dodrinæ veritatem obtrudere,nbsp;quando in vtroep fis rcprehenfibiIis!fAdduntblafphemiamblafphemiæ,maledidu ma*nbsp;ledido,fient ij qui caftigantis verba non fufcipiunt.Proucr.?, Argue fapientem, SC dili-*nbsp;get te.Qu^ e ra dit dcriforem,iniuriam fibi facittSC qui arguit impium, fibi maculam ge-Herat,Sicfemperfolentinuertereomnia,qôamIibctfanda,quamIibctpiaôC vera,impii»nbsp;Erant Samaritani,gentilcs in Samaria pofitiper Salmanafar, captis ludæis Sc tranflatis,nbsp;cülegisMofaicæobferuationeidoIa coIcntcs,4,Reg.i7 duplici nomine ludæis odiofi»nbsp;turn quia terra ipfoçt occupabant,tum quia idola colcbant, Vnde opprobriofum crat ilnbsp;lud nomen,qucmadmodüfi modo quempiam male Chriftianû,Iudæum quis nomina*nbsp;ret,ôC fie dominum notarunt de legis tranfgreÄionc,qHanquä falfo contra veritatem vi*nbsp;tæ.Dæmonium dicebant habere,ob dodrinæ fublimitatcm.Iohan.t, Dæmonium ha*nbsp;betjSC infanit.quid cum auditis.Si: dæmonum expuIfionem,Marc.5.Sf fie côcludcrevo*nbsp;Innt dodrinam ipfîus non autheniicâÔC fanam,quia diabolusmendax cft,df pater eius»nbsp;Adtaminfanam contumeliamquidrefponditclementiffimus Icfus^Ad SamaritanicoRnbsp;uicium,quanquâ vulgo magni probri loco habcretur,t3men quoniam nihil aliud eratnbsp;impotentis animi ira plcni maledidum,nihil refpondit,docé8 nos, non magnopere de*nbsp;fudandHm,quo infamiam falfam autcalumniam multis purgemus tcftibus,ne vidca*nbsp;mur magis inanis gloriæ cupidi,quàm facræ dodrinæ defenforcs. Ad dæmoniaci vocanbsp;bulum intentatum refpondit,fed ita, vt regerat maledidum quod inillos merito poflit renbsp;torqueri.Referebat autem hoc ad frudum cuangelicum, vt intelligcret popülus,Chrî*nbsp;ftutn quicquidageret,nonautore dæmone,fcd dco pâtre autore agere.GregoriustSa*nbsp;maritanus euftos dicitur,ipfe autem veraciter euftos eft.Pfal.ttß.Nifi dominus euftodienbsp;rit ciuitatem,fruftra vigilat qui euftodit eam.Vnde 8C ipfc fe Samaritanum,vuincra fau*nbsp;ci3tigenerishumania!iigantem,oftenditLuc.io.Duo ergo ci obieda crantîvnS taci*nbsp;tus confenfittalterum,quia opprobrium eratgloriæ dei,diruit,fic tarnen, vt nonregeratnbsp;maledidum,cS vérins in ipfos competerct.îvifi emdæmonio impicti clïenr,tara peruernbsp;fadedeoloquinonpoffent.Moncmurergomanfuctudinis SCmodeftiæ,vt fumma le*nbsp;nitat e vtamur erga irritatos.fî quo pado furentes animos fedare poffimus, Prqucrb.is'.nbsp;Rcfponfio mollis frangit iram,fermo’dutus fufeitatrixas. Ego,inquit, dæmoniumnonnbsp;habco, cooperatorem familiarcmjfed honorifico patrem meum,cuiusgloriam illcnbsp;oppugnat*

-ocr page 509-

ARTICVLVS XVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXLIIT,

oppiignat.Non enim mc iadlo de patredeo^vE mihi exmcndaciogloriam cönciliem, fed vt per mcpater glorificctur apud omnesjamp;vosme itiiuria Ó^ contumelia afficitis,nbsp;quidem non fum affedlator meæ gioriar,quemadmodum vos calumniamini.Io-han.ï.Ego clarixatem ab hominibus non accipio. Vnde quæficus in regem, fugit I ohâ.6»nbsp;HieronymusîC^i non quærit gloriam,non fentit contumeliam.Magnum ergoeft denbsp;nulio gauderCjnifi per quod promouetur apud deumtôC de nullo dolere, nifi per quod ànbsp;deo abducitur.Hinc lohan.ç.Quomodo vos poteftis credere, qui glonam ab inuicemnbsp;accipicis gloriam quæ à folo deo eft.non quæritissfldeo dominus ait Hierc.9.Nonnbsp;glorieturfapiensinfapientiafua, nec fortis in fortitudine fua,ncc diuesin diuitrjs fuistnbsp;fed in hoc glorietur qui gloriatur/circ amp; noffe me,quia ego fum dominus qui tacio mifcnbsp;ricordiam ôCiudicium ôtiuftitiam in terra.Nec fumvltor meæ contumehæ, fedobidnbsp;non exiftimetis vobis impunc fore cp me probris afficitis.Eft cm qui quærat gloriam menbsp;am,5C vlcifcatur contumeliam,nifi refipueritis.Sæpe quis quæritvlcifci,S£ nequit ipfe iunbsp;dicarcîfed pater poteft 8C qu£rit,quod non faccret,fi qmequâ commercq mihi effet cünbsp;dæmonc.Deorelinquendavindicla,Roma,u,Mihi vindidâ/âC ego retribuam.Deut.jinbsp;Mea eft vltiojâd ego retribuam in tempore»

Amen amen dico vobis,fi quis fermonê meu feruauerit,mortem non vide t bit in æternu.Dixerunt ergoludæiîNunc cognouiraus,quia daemoniS ha«»nbsp;bes.Abraam mortuus eft,8£ prophet£E,ô^ tu dicis,Si quis fermone meu ferlt;«nbsp;uauerit,morte non guftabit in æternum’Nunquid tu maiores pâtre noftronbsp;Abraam,qui mortuus eftÆt prophetæ mortui funt,Qugp teipfum facisî*

GregoriuSîGum malorum perucrfitas crefcit,dikftionon folû fpngi non debet,fed angeri«V nde dominus quum dæmonium habere diduseft,prædic^rionis fuæ beneficianbsp;brgius impçnditjdotSrinæ fuæ oftendens vtilitatem»Sola,inquit,cr'CduIitas via eft adimnbsp;niortalitatemîquarefi quis corde fermones meos feruaritSC opere,morte non videbit»nbsp;Adam quia non feruauit,periit,Gene,5. AuguftinusîQuü mohturis moriturus loquere-tur,quid fibi vult quod ait,qui fcr.ôCc.nifi quia videbacaliâmorte,de qua nosliberare venbsp;nerat,mortemætcrnâ,mortem damnationiscû diabolo ÔCangeliseius,quæ eft mors fe-cundajApoca.ioî’Cuin etri fernen fit verbu dei,Luc»8.in corde feminatHamp; conferua-tum,præfcruatà morte culpæ,amp;frudificatfrudüpermanente in vitam ætcrnâ.Eccês.gnbsp;Qui euftodit præccptfl,non experietur quicquâ mali.Apocal.x. Qui vicerit,non læde-tur à morte fecunda.Tunc autê vere quis feruat fermonem domini,qu3ndopurâ habetnbsp;vitam,fobrie,iufte SC pie viuens in hoc fecuIo,Tit.x. Quanquâ moriatur naturaJiter,at--tamenin deo viuit,quae veraeft vitatalioqui viuens mortuus eft,Hoc tam manifeftorc^-fponfo quü placari debuerint, hoc tanto præmio quü inuitari debuerint ad credulitaté,nbsp;tarnen pro fua craffitudine,quod iuxta fpiritfl didu erat de vita animæ,dc vi;a corpoçsnbsp;interpretanturîSCquoddiduerat adilloserudiendos,feditiofc deprauant ad contumeliam patriarchate,vndiq? ftudentes aliquid inuidiæ conflare domino lefu apud inukitunbsp;diné.Sicmalibenefictisfcmper redduntur peiores, Nunc,inquiunt, certis argumentisnbsp;ôC copiofis cognouimus, quum tam infenfate âc manifefte falfum loquaris,q) dæmonionbsp;adus hæc dicas,qui hoc promiftas feruantibus tuü fermonem,quod nec Jaudatiffimisnbsp;contigit patriarchis,quibus loquutus eft ipfe deus,âC prophetis.obtem^craruntilli ver-bis deijôC nihilo fecius mortui funt omnes,SC tu promittisimmortalitatc qs qui feruauc-rintea quæ docesfChriftusfatisfuperiçhancde dæmonis commercio fubmouerat ca-lumniamtearn tamen replicant,nc fuccumbere vidcantur,cuiftultam8c mendacem adnbsp;duntratione,carnales nil præter carné fapientcs.Nunquid Abraamomaior cs,qui deinbsp;amicus ^pellatus eftjlaco.i.qui amp;: mortuus eft,quueffet annote centum feptuaginta-quinqii Gene.is’î^Etprophetæmortuifunt,nihil taieaufi promitterc cuipia»Quidtibinbsp;arrogas?lntolerabiliseft præfijmptiotua,quifabri es filius è Galilaea nullius momenti,nbsp;quafi verba tua maioris fint efficaciae verbis dei. Anteponis teprophetis SC Abraamo,iSCnbsp;quod dei eftpolliceris,deüteipfunifacis,Mira ludæoçe cæcitas,3ut verius peruerfitas»nbsp;cxperimentalitcr cognouerant,Iefumin gratia prophetiæ,in altitudinc fcientiæôcfa-Pientiæjinefficaciamiraculote ôc opeçe, omnes excedereôC prophetasÔC patriarchas,nbsp;Vnde dixerunt Matth.j.Nunquam apparuitficinlfrael.Hincquærentibus lohan.io.nbsp;Si tu es GhriftuSjdicnobis palam,refpondit:Opera quæ ego facio in nomine patris mei,nbsp;haec teftimoniu perhibent deme.Sed inuidia excæcatihæc confiderare noluerunt.Matnbsp;*bap.iy«Siniie co8,c«cifuntA cæcorum.

SS f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refpon

-ocr page 510-

PARS SECVNDA,

RefponditlefuszSi ego glorifico mcipfum, gloria mea nihil cft.Eft pater meus qui glorificat me,que vos dicitis quia deus verier cft,amp; no cognouiftisnbsp;eum.Ego auc nouieû:ÔC fidixero quia non fcio €U,erofimilis vobismedax.nbsp;Sed fcio eum,8^ fermone eius feruo. Abraam pater verier exultauit vt vide*nbsp;’ ret diem me5.vidit,0^ gauifus eri.Dixeruni ergo ludæiad eumtQuinqua*nbsp;ginta annos nondu habes,8^ Abraam vidiriifDixit eis Jefus; Amen amen dinbsp;co vobis.antequâ Abraam fieret,ego fum.TuIeruntergo lapides vt iacerentnbsp;in eum.Iefus autem abfeondit fe,amp; exiuit de templo.

Nonrefponditad hoc,quod dicebanc ipfum dæmonium habere, co cpvidic eosaâ contumeliamparatos,amp;fatisidiam explofcrat t nec ad id quod fermo funs libcraret ànbsp;morte,qufi ratioipfoçt non effet ad propofitu,quia ipfe de morte animæ dixerat,nó caïnbsp;nisîfed dupliciquaeftioni,fciIicet,Qué teipfum facisî’amp;:,an maior effet Abraamo» Ego,nbsp;inquit,nihil mihi atrogo falfo,quemadmodû mihi imponicis mendaciter. Etenim fi monbsp;re hominS captarem gloriam meam apud homines,mendax ôC inanis effet gloriamea«nbsp;Hi aut glorificant feipfos,qui fiiam quærunt gloriam,5^ omnia opera fua faciunt vt ho*nbsp;norificentur,M3tth,ij. Et fi gloriam affedlaré, non effet opus illam apud homines venanbsp;ri.eft em pater vnde proficifeitur omnis glori3,qui rae glonficat. Et fi vultis feire qui$nbsp;fit ille pater meus,is ipfe eft,que vosiadatis vobis quoep dcü effe Si patrcm.Glorificauicnbsp;cmipfumfemper,at,^idperprophetas,5f per teftimonia de cælis,Matth.î*amp;,i7.HiCnbsp;eft filius meus diledßs'jin quo mihi coplacui,Sc per innumera miracula Si immenfa.lo*nbsp;han.it.Et clarificaullamp; iterS clarificabo.Iohan.i. V idimus gloriam cius,gloriä quafi vninbsp;genitiàpatre»Sedhei^ vtpatrem meö,ipfum agnofcitis,neqj vtdeum veftrü*Nam finbsp;vt pattem illum agnöfceretis,honorc vtiqjfilium eins profequereminijfi vtdefi veftrö,nbsp;timeretisfermonemeius vt dc«,necmeditarcminimortcm meam,idtpquum non poffi*nbsp;tisme arguere de peccato.Non crgocognoucrunt fecundu propriam patrisrationem.nbsp;Matth,luNemo nouit patrem nififilius, ôCcui volueritfilius reuel3re,Iohan,i7.Patcr,nbsp;manifeffaui nomen tuShominibus,quos dedifti mihidemundo.Neccognouerunt co*nbsp;gnitione formata,fed informi,Efa,i,Gognouit bos poffefforem fuum,ôc afinus praefepenbsp;domini_fui,lfrael autem me non cognouiuO quot funt qui confitentur fenoffe deum,fanbsp;dis autcnegantjTii.i.Hinc.i.Ioh.t.Quidicit fenoffe deûjôC mandata eiusno cuftodit,nbsp;tnendax cft,SC in hoc veritas non eft.Sc.i.Iohan.s.ln hoc cognofeimus quoniam diligi*nbsp;raus natos dei,c5 deum diIigamus,Scmandata eius faciamus. Vnde Roma.i.de mundi fanbsp;pientibusait ApoftolustQuicumcognouiffent deum,non ficutdeum glorificaucrunt,nbsp;autgratias egerunCjfed cuanuerunt in cogitationibus fuis,öC obfeuratum eftinfipicnsnbsp;lt;or eoruni,dicentes em fc effe fapicntes,ftulti fadi funt.Videat fibi quifqj,3n verc deumnbsp;cognofeattalioquiignorans ignorabitur,i,Co9i.i4.Ego vero fcio eum,qui vere filiusilnbsp;liusfum,naturalitcr omnënotitiam eius habens, quod non falfo mihi arrogo,fcd quodnbsp;verum eft loquor.ChryfoftomusîSicut vos dicentes eum fcirc,mentimini,ita ego fi di*nbsp;xero me eu nefcire,cro mendax,quod eft impoffibile.Qualis em fum ego.talis SCpater«nbsp;Si màdata eius feruo.Neq; em aduerfarius fum illi, arroganter loquendo amp; mädata eiusnbsp;foluendo.q.d.Sicutoperibus oftendo me cognofeere patrc,ita vos peruerfis calumniisnbsp;oftenditis ignorarc.Vbiqj oftendit fe gloriam patris quærere illi obedive,quo9t neutrum ipfifecerunt.Confequenter docct fe maimé Abra3nio«Abraam,lnquit,pater vc-fter carne,non fide,quem vos miramini potius g imitamini, quantufquantus fit, exulta-Abraam uitgt;fibilt;çFelix futurus eft vifus,fi conti^iffet viderc dicm meu,At viditquod optauit,5Cnbsp;qn vident magnoperegauifuseft vir tantus,fibi cotigiffe diem meü,quem vos afpernamini.Dicmnbsp;Çhfidicm dcfiderabilem SC lætitiac plenû,diem g€nerationisætcrnæ.Pfal.«,Ego hodie genui te.

Hæc dies nec initium nec fine habet.Hunc vidit fecundu Gregoriû,cum in figura fummg trinitatistrcsangeloshofpitioreccpit:quibus profedo hofpiti ore ceptis,fic tribus quafi vni loquutus eftîquiaetfîin perfonîs numerustrinitatis eft,tamcn in natura vnitas eftnbsp;diuinitacis. V el natiuitatis temporalis.Luc,x.N atus eft vobis hodie faluator.Hunc vidicnbsp;quû repromitteret ci de femine fuo nafcituçe,vt dicit Auguft.Genc.ii.Bencdiccntur mnbsp;femine tuo omnes gentes terræ.Hoc fide arripiens,gauifus eft eo fe côfequutuçt falutê»nbsp;Vel fecundu Chryfoft.diépafiionis, qua præfigurabar in oblationelfaacSCarictisfacrift'nbsp;lt;io,Gen.ii*Hunc vidés gauifus eft,quod effet in faluté humani generis. Adde nunciumnbsp;Sünsonis m nmbum,aatu faluatorcm dcnunciantis,âc gaudiü quod ex ipfo conceperat.

-ocr page 511-

A R TIC VL VS XVL


Fo. CCXLilIL


adhuc fpiranris.Liîcæ.t. Oftcndititaq; iHos aJienos ab Abraam, quia de quoille gaude* baCjifti infaniebant. Hoe myfteriumnondumintelligentes ludæi, rurfusiuxtacarnalemnbsp;fenfunicalurtiniantüf,nihil aliud fufpicanteslefüm clTe quâmhominem,nee anccfmiïegnbsp;è Maria nafccrctur^SemelIapfi in errorem,lumen veritatis afpicere non potuerunt,vn-lt;Ie QC verba ipfius inuertunt, N on enim dixerat dominus fe Abraam vidiffe, fed Abraamnbsp;diem fuumtSi hocin myfterio,non corpore amp;carnaliter,quemadmodum ipficalumnianbsp;bantur« Tandern dominus veluti prouocatus eorum conmeiis,fubaperit diuinæ naturaenbsp;fcintillam,iuxta quam non nouit tempusneqj fecula,fed fcmpcridem fuit ante omia fee«nbsp;la,quemadmodum deus pater nefciens tempus,femper eft quod eft.Eo itaqj modo fe cisnbsp;xnanifeftat,ficut quondam Mofi Exod.j.Ego fum qui fum,vt intelligerent eX hoe deuntnbsp;£Cdeifilium,fuum liberatorem öC faluatorem,qui öC tune per Mofen faluarat,ÓCquomodonbsp;ante Abraam fuiffet. AuguftinusïLoquens de Abraæ exifteBtia,ipf3m per fieri fignificar,nbsp;quia foli creaturæ cópetit fierüdeo vero non eópetit fieri, fed efle tantum,vnde fuam ex--iftétiam per verbum præfens fignat » Omis em res certis temport fpacqs circunfcribitur,nbsp;quandoquidem vici/Titudini fubiacet,óC obnoxia eft vanitati, Ro.g-Écckfiaftes.s.Omianbsp;tempus habentjS^ fuis fpacijs tranfeunt vniuerfa fub caelo.Deus fubæternitatis numine vinbsp;uit,apud quem nulla tranfmutatio, 1 acoj.Hcbr.tj.Chriftus Icfus heri amp; hodic,ipfc âc innbsp;fecula.Adhanc vocem veluti palam blafphcma,qgt; homo mortalisfibi viderctur æterni^nbsp;tatemfoli deo eópetentem arrogarc,non3mplius temperaruntmanibus, fed fuampro-dunt infaniam,® non amore iuftitiæ fed liuore inuidiæ agebantur, R equirebatur cm innbsp;hpidatione blalphcmi debitus proceffus,per aceufationem coram iudice,per depofitio'nbsp;nem teftium,óCiudicum fententiam,ÓC tuncfcquitur cxecutio, Leuit.14. Ipfi veroomi-bus pofthabi tis,5^ loco facro quod non hcuit,vtpatct in Ioiada,qui fecit Athaliam extranbsp;rempli fepta occidi.4,Rcg.ii»Dfis autem fe dcumprofeflus,vt hqïem, quoqj demonftra-*nbsp;reuceiTic illoKcfurorimon ct» illoBt violentiam metueret, quam illi in manu crat cohibere.


musjiram fuperbientium declinemus^Nam fi diuinitatis fuar potentia exercere voluiffct, tacito nutu mentis eos in fuis idibus ligaret,autin poenas fubitae mortisintruderct,Sednbsp;qui pati venerat,exercere indicium nolebat. Nemo cr^o contra acceptas iniurias fe eti-gat,nemo conuiefis conuicium rétribuât: quia imitatioe dei,gloriofius eft iniuriam tac£nbsp;do declin3re,quàm refpondcndofuperarc»Roma,u, Nulli malum pro malo reddentes,nbsp;Noli vinei à malo,led vince in bono malum,Quum enim b!3ndiloqucntia,óf modeftio-ri refponfione efferuefcentes in nos animos mitigare non polTumuSjmulto confultius eft:nbsp;ab iratis difcedere,vt vel hac ratione æftuantis vel ebuUientis animi paulatim indignationbsp;tefideat,Prouerb.i6,M.elior eft patiensviro forti,qui dominatur animo fuo,expugn3-tore vrbium.Pr ouerb.i9. Dodrina viri per patientiam nofeitur, ôf gloria eins eft iniquanbsp;prætcrgredi.Tanto ergo minus quifqjeft dodus,quanto minusinueniturpaîiens .Nouerai enim dominus lefus.non dicam cralTæ multitudini,fed nec difeipulis perfuaderi ponbsp;tuiire,fi fe palam prædicalfet deum ÔC hominem,atquc eundem fimul mortalem effe iunbsp;xta corpus humanum,ÔC immortalem iuxta naturam diuinamnuxta carncm,in temporenbsp;natum hominem de homine: iuxta diuinam virtutem, ante omnia tempora fuiffe deuntnbsp;ex deo.Hoc cnimtam arcanummyftcrium,magis eratmiraculis,morte,tefurredionc,ininbsp;cxlum;afcenfionc,fandifpiritus afflatu,fuo tempor eperfuadendum mundo,q ante tépusnbsp;apt riis verbis, non credituris ingerendum.Abfcondit ergo fc,fua poteftate iauifibilem fenbsp;reddens infidiatoribus,fed non difeipulis q eumfequebanf, quâuispcr mcdiuilloçc ibat.nbsp;Sic Luc.4, quum de monte præcipitare vellcnt,tranfiens per medium illoi^ ibat.Gregonbsp;riusî Qljid aût ablcondêdo fe fignat,nifi qj eis i pfa veritas abfconditur qui eius fequi verba contemnunK'Eam quippe quâ non inuenit humilcm,veritas fugit mentem, Et quàmnbsp;multi hodie funt,qui ludæoç« duritiam deteftantur, quia prædicationem domini audircnbsp;nolueruntî ÔC tarnen quales illos arguunt fuiffe ad fîdem, taies ipfi fimt ad operationem*nbsp;Prçcepta dei 3udiunt,miracula cognofcunt,fedconuerti à fuis prauitatibusconténunt.nbsp;£cce vocatjSi contemnimusîfuftinet,amp; eius patientiam,diffimulamus. Dum ergo tempus cft,vnufquifqiP’‘3“*^’^^‘”^u3m deferat,dei patientiam pertimefcat,ne quemnfic iranbsp;guillum defpiciijtwtum poftmodum nequaquam euadere poffit.

Çôe caeco nato.

A R T I C V L V S XVIL


Ëiprzte


-ocr page 512-

PARS SECVNDA

Iohan.9 T 1T praeterieos Tefus, vidit hominem cæcum a natiuitatc,8^ intctrogâ* N |—{ uerunt cum difcipuli eius: Rabbi,quis peccauit, hie aut parentes eius,nbsp;.Ik. ..Jyt cæcus nafeeretur f Refpondit lefus: Nequchic peccauit, nequenbsp;parentes eius,fed vt manifeffentur opera dei in illo.Me oportet operari ope*nbsp;ra eius qui mißt me,donee dies eft. Ven it nox quando nemo poteft operarf.nbsp;Q.uam diu fum in mundo,lux fum mundi. Hoc quum dixiiret,cxpuit in ter*nbsp;ram,Sc fecit lutum ex fputo,8C liniuitlutum fuper oculos eius,8C dixirei: Vanbsp;de,laua in natatoria Siloc,quod interpretatur miflus, Abijt ergo, ÔC lauit, SCnbsp;venit videns,

Oftcnditfado,quantSmaIum fit mentis cæcitas,quæ non nifidiuina gratia opitulan* te tollipt,vndevthactolleret,inmundumipfe venit.Efa.49. Dedi teinlucemgçntiuffl»nbsp;vtfisfalus meavfqj ad extremum terræ.ScdheuJohan.j. Luxvenit inmundum,0lt;:dilenbsp;xerunt homines magis tenebras quàm lucem.Hinc Ephefio. 4. Hocigitur dico,amp; teftifinbsp;cor in domino, vt iam non ambuletis ficut Sc gentes ambulant in vanitate fenfus fui, tencnbsp;bris obfeuratum habentes intclledum,alicnati à via dei per ignorantiam quæ eft in illis,nbsp;propter cæcitatem cordis ipforumtqui defperantes, femetipfostradiderunt impudici-Quae tria tiæ,in operationemimmunditiæ omnis,inauaritiam,Vbi triavitia notât fingulatia, quænbsp;vida homi hominemexcæcant,amp;quibus cxcatusinuoluitur, dequibus.i. lohan.r. Omnequodeftnbsp;nem excæ* in mundo,concuptfccntia carnis eft, amp; concupifcentia oculorum, amp; fuperbia vitae, quacnbsp;non ex patre,fed ex mundo eft.i.I ohan.v.Totus mundus in maligno pofitus eft.Qui aunbsp;lem in his perfeuerant tenebris,tandem ad æternas peruenient.j.lohan.x. Qui odit fra»'nbsp;trem fuum,in tenebris eft,5C in tenebris ambulat,iS^ nefeit quo cat, quia tenebrae obcaecanbsp;uerunt oculos eius.Si illuminari volumus,attenderc debemus,qucmadmodum ifte ejeusnbsp;ad lumen gradatim redijt naturæÔCgratiæ.PrimOjdns ipfumtefpexit. Ceffit fiquideninbsp;dns illorumfurori ad tempus,quos adhuc videbat infanabilesîôCmiraculo déclarât fe manbsp;iorem AbraamSe omnibus prophetis,ac diuinam potentiam fuà, quam orationc nô ponbsp;tuitperfuadcre.Dedita autemopera viditcæcum à natiuitate, medicis quidcinfanabilenbsp;«nalum,nonetiam Chrifto,oculo pietatisôc clemennæ. Sunt qui ad vanaamp;turpiaocu*’nbsp;los defleduntjpauperes dedignantur,amp; horrêt,acrefugiunt,non fie piiflimus lefus. PfaInbsp;mo.io.Oculi eius in pauperc refpiciunt.Felix que ocuhsbenignitatisfuæ rcfpicit,Pfar.u8nbsp;Afpice in me,ÔC miTerere mei. Difcipuli ergo videntes eum tam intente fpeCtantem caecum fufpicantes orne corporis vitium ex animi vitio nafci,quemadmodum 8C amici lob,nbsp;maxime quia meminerant dnm paralytico dixiflet lohan.y.V ade,noli pofthac peccare,nbsp;neqdaccidattibi grauioris mali,caufamcæcitatisinterrogant.Quibusdnsrndit,ncc hicnbsp;fuopdîo comeruitvt cæcus nafceref,qpeccare nópotuit,cö nondû eêt,necparères eius.nbsp;Non em punit deus liberos ob delicla parentu,quéadmodû docet lex, Dcute.x4.nifi fililnbsp;Peccatum parentü^mulentur vitia.Obferuaduplexpdm.Naturalispropagationis.Rom.j.Omnc«nbsp;duplex peccaueruntjôi egent gloria detCaufam indicat.Rom.ç. Per vnû hominè in hune mun-dum intrauit peccatûjlc per peccatS morsîSiita mors in onicshoiespertranfijt, in quonbsp;omes peccauerût.Eph.x.Eramus natura filq iræ,ficut3Ccæteri.Nemo ergo liber ab hoCnbsp;nifi Chriftus natura,qui amp; matré grana præferuauit.Aliud aèîualis tranfgreffionis.ex in-fedaradicepullulans.Iaco.x.Vnufquifqjtent3tur,3j:oncupifcentiafuaabftralt;ftusamp;iIle*nbsp;dusîdeinde concupifcentia cûconceperit,parit pdmîpdmvero cü confummatüfuertt,nbsp;Pœna du* general morte.Sic eft ôC duplex pœna,Temporalis,vt calamitates quælibet quæ fine hanbsp;plcx. bent,qbusboni cumalis fæpe affligunf.I0b.i4.H0 natusde mulierc,breui viuens tpCjrc-pletur multis raifertjs.Ome flagellum ordinatur,vel ad vtilitatê flagcllati,vel ad promo-tionem in bono.Sic 8C Tob.ix.Quia acceptus eras deo, necefle fuit vt tentatio probareCnbsp;Ad quç fla ob.x.Hanc tentationéCcæcitatis)ideopermifit dominus peruenire illi,vt pofteris danbsp;gell« ome retur cxemplum patiêtiæ,ficutSC fandi lob.Iudith.8. Ornes qui placuerunt deo,per mulnbsp;ordinetur» tastribulationes tranfieruntfideles.Vel ad conferuationemin bono.x.Corint.ix.Nemanbsp;gnitudo reuelationüextoll3tme,datuseftmihiftimulus carnis meæ angelus fatanæ, quinbsp;me colaphizct.Vel redudioné ad bonu.Sic Maria peufla lepra,Nu Jx.Sic ôc Oziasrcx,nbsp;2.Para.x6.Patienter ergo toleräda. lob.«. Dominus dédit,dns abftulit,ficut dno placuir,nbsp;itafadum eft,fitnomendominibenedidum.Tob.x.Namquüabinfantiafuafcmper de-um timueritjôC mandata eius cuftodicrit,nô eft côtriftatus contra deû, lt;Jgt; piaga cæcitatiinbsp;eue ne rit.

-ocr page 513-

ARtiCVLVS XVIL


Fo. CcXtV^


eaencfït ei,fed immobilis in dei timoré permanfit, agens gratias dco omnibus diebus vi^ fuæ.Hebr.ii.Quem enim diligit dominus,caftigat.flagellat autem omncm filium quénbsp;recipit.I n diftiplina perfeuerate, taquam filiis vobis offert fe deus.Quis enim filius quemnbsp;non corripit paterîquot;Quod fi extra difciplinam eftis,cuiusparticipes fadi funt onincs,ergo adulteri,amp; non filq eftis.Secundo ordmaiur ad gloriam flagellantis, 3C hoc vel Vt manbsp;nifeftetur dementia in mjferando,vt hie ÔC in Lazaro. lohäui. infirmitas haec non eft adnbsp;mortem,fed progloria dei,vtglorificetur filius dei per earn.Signât autemhic,vt,eucntö,nbsp;non caufam, quemadmodum Pfalmo.s'o. Vt vincas cumiudicaris.Et Romafi.i. Vt finÉnbsp;inexcufabiles.Non cnim dedit deus gentibus feienriam vt peccarentj neqj Dauid ob hocnbsp;pcccauit vt deus iuftus appareret,fic ÔC hic.In hoc cnim quod cæcus illuminatus eft,deusnbsp;eft gIorificatu8»N on ergo fuit prohibita caecitas cius,vt per earn declararctur hominibusnbsp;potentia,bonitas(çdei,cui cæci ludæitampcrtinacitcr recIamabant.Velpotentiain pu-niendo, quo ad obftinatos, Sic fuperbus Antiochus vermibus comfumptus expirauit.a.nbsp;Mach,9,Similiter Hcrodes Ad.ii, Altera poena eft æternaljs,quamquifq^pro fuo merinbsp;toportabit.Ezech.iS, Anima quæpeccauerit,ipfamofietür, Filiusnon portabit iniqui-tatem patris,ôCpatcrnon portabitiniquitatem filq.luftitiaiufti fuper eumerit,amp;:impic-tas impii eritfuper eura* Temporal! pana tarnen nönnunquam filq ob peccatunipa-tentum puniuntur. V nde lepra de domo Giezi non defecit propter fimoniacam aua-*nbsp;titiä Giezi, quarti Regum quinto. Sic tulit panam patris Chanaan. Gencfis nono. Sicnbsp;populus IfracI percuÄus fuit peftilcntia ob fuperbiam Dauid in numerando populo»nbsp;fecundi Regum viceiimoquarto. Sic filq Ifrael ftare non poterant coramhoftibus obnbsp;Peccatü Acham, doiieC eflet extindus.lofue feptimo.Huii^modi tarnen panæ bonis egnbsp;dunt in coronamtijs vero q'JJi imitatores funt patetnorum fcclerum,in contumeliam,ni-fi rcfipifcant,ôC tunc funt in purgationem.Scmper enim malis bonis mixti ftmt. V nde.4nbsp;Regum.i4,diciturtEt addidit furor domini irafei contra Ifrael,quo daret,jpcccatum Danbsp;uid non fingularem caufam fuifleilJi.usplagae,kdô^populi» Miraeuluni facturus,doctri-tiam impartit qua mentis oculi illumittautur, cuius illud typus fuit oportet opcrarinbsp;opera ilia ipfa,quaE is quimifitme,facit,qufldiu pracfens vitaagitur.ChryfoftomustDuninbsp;licet hominibus credere iii me,dum haec vita durat,laborandum eft. V enit nox futurumnbsp;tempus,quando non eftampliusfides, neqUaboreß^neqjpanitentia. Tuncenim, ve-lint nolint,omnes acquiefeent vcritati.In inferno vero quis confitebitur tibiî’Nam vbi Innbsp;men decft,Ceffat SC confeffio.Matthaei.isr.Ligatis manibus 8Cpedibus eius, proqcite eumnbsp;intenebras cxtcriores.Intcrim ig^itur dum præfens dies operandi præbet facultatcm, qugnbsp;adfalutem pertinent,non eft ceflandum. Ventura eft cnininox, quum iamfruftra velincnbsp;operari,nec poiTinr.Galatas.ó.Ergo dum tempus habemus,operemurbonum ad omes,nbsp;Roman jj. Nox praecefltt, dies autem appropinquauit, abqciamus ergo opera tenebra-rum,amp;induamur arma lucis,ficut in die honefte ambulemus. Quandiu fum in mundo,nbsp;lux fum mundi.Si hominesproperant vt opus quod ob huius vitae vfum aliquem obeuntnbsp;abfoluant ante fobs occafumtquanto magis adnitendum eft omnibus,vt dum lucem pr£-fentem habent, peragant ætcrnæ falutis negocium, cuius gratia fit â me quicquid interim operor in hoc mundoî'Ad ha?c olim venturum horribile iudicium, quum iam impij ,nbsp;fruftra cupient operari falutis fuae negocium, nec licebit. Nox cnim ilia non patietur,nbsp;quum diem in quo licebat, neglexerint. Carterum femel extindo corpore, iam ilie diesnbsp;fuus occidit, necamplius poteft operari, fed fuperiorum opcrummcrccs eft expedan-da.Prouerbioçt.u.Âlortuo homine impio,nulla erit vitra fpes.Apoc,14. Beati qui in donbsp;tnino moriuntur.amodo cnim iam dicit fpiritus,vt requicfcät à laboribus fuis,opera cmnbsp;illorum fcquuntur iIIos.Mcminifle debemus diuitis cpulonis, qui audiuit Luc. 16. Fili,re-cordare,quia rccepifti bona in vita tua. Sc Lazarus fimilitcr malatnunc autem hie confonbsp;iatur,tu verocruciaris.Hinc 3dmonetEcclefiafticus.i4. Ante obitumtuum operate iuftinbsp;tiam,quoniam noneft apudinferos inuenirc cibum. Hæctum obfcurcloquutus dominus Iefus,tardosad credédum homines mctufuturiextimulauit,Secundo,difcipulis iamnbsp;miraculum cxpecl3ntibus,cxpuit in tcrram.Chryfoftomust V oluit fc oftendere creato-rem,qui in principio vfus eft luto in hominis formatione.Gcne.i. Sed interim huius ma-lagmatis nouitas,omniumanimos attentosaefufpenfos reddidit ad miraculifutur! con-fidcrationê.Tertio,quo obediêria 8c fidcs caeci probarctur,iubec ire ad Siloam 8C lauarc«

-ocr page 514-

PARS SECVNDA

Saliua Terra

do ex rputo 8c terra,Saliua diuinitaté fignat. Eccicfiaft. 14, Ego ex ore altiffimi prodif, primogenita ante omnem creaturam.Tcrra humanitärem fignat.Gcne.j.Donecreuertanbsp;ris in terram,de quafumptus es,ôlt; inpuIucremreuerteris,Roman.6.An ignoratisfratre«nbsp;quia quicunqj baptizati fumus,in morte ipfius baptizati fumus^ Deus eiufmodi elemen-ns ceu organis diuinac gratis vtitur in noftrum commodum, quanquàm nulla neceflitatenbsp;rerum coadusidagat,fedpromerafualiberalitate. Voluntarieenim nos genuitverbanbsp;veritatis,vtfimusinitiumaliquod crcaturæeius. lacou.Sic Helifæusiuflit Naaman Sy-Cserimoninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fepties in Iordane lauare»4,R eg.$» Potuit Chriftus fine vllis externis c^rimonijs vi

arum pia^ fum redderc,fed noluit,vt difcas, amp; fi aqua exterior ôC cjrimonis non cfficiant falutem, rûaffertio, non vult tarnen hæc à nobis intermitti. Sic Mofes lignum quod dominus oftenderat,innbsp;aquam mifit amariflimam,amp;in dulcediné verfa eft,Exod.iy.Hclifeus falmifir in aqu5,d.nbsp;Hæc dicit dominusîSanaui aquas has,amp; non erit in eis mors neqj ftcrilitas.^.Rcgü.i.Sicnbsp;in ecclefia facerdotes bencdicuntSc aquam,j.Timoth.4. Omnis creatura dei bona eft.nbsp;Sandificatur em per verbum dei orationcm.Nume.g.Inuocabunt nomen meum fu-perfilioslfraeljamp;egobenedicam eis,.Obediendo ergo Chriftoilluminatuseft. Ephc.$,nbsp;Surge qui dormis,amp; exurge à mortuis,SC illuminabit te Chriftus*

Itaque vicini Si qui viderant eum pn'us, quia mcndicus erat, dicebant: Nonne hie eft qui fedebat Si mendicabatfAlq dicebant,quia hie eft : alfj au«»nbsp;tem,nequaquarn,fed fimilis eft eius.IIle vero diccbat,quia ego fum.Dicebantnbsp;ergo ei: Quomodoaperti funt tibi oculi f Refpondit: IHe homo qui diciturnbsp;lefus, lutum fecit, Si vnxit oculos meos, Si dixit mihi : Vade ad natatorianinbsp;SiIoe,Si laua. Et abiftSi laui, Si video. Et dixerunt ei: Vbi eft ille f Ait: Ne*nbsp;feio. Adducunteum ad pharifaeos, qui cæcus fuerat. Erat autem fabbatum,nbsp;quando lutum fecit lefus, Si aperuit oculos eius - Iterum ergo interrogabantnbsp;cum pharifæi,quomodo vidinet, life autem dixit eis : Lutum mihi pofuit fugt;nbsp;per oculos,Si Iaui,Si video. Dicebant ergo ex pharifæis quidam. Non eft hicnbsp;homo a deo,qui fabbatum non cuftodit. Alfj autemdicebant: Quomodonbsp;poteft homo pcccator hæc figna facereÆt fchifma erat inter eos.

Paulatimincr brefeereccepit miraculum. Non em abfeondi poteft ciuitas fupermo tempofita,Mat.s. .Jiflidentibus vicinis,quia exilluminationefaciesipfiusnotabiliterfuicnbsp;immutata,cæcus neqj priorem erubefeens cæcitatem,neqj populum timens ingenue connbsp;fitetur.lmo,inquit, fum idemmendicusamp; cæcus à natiuitatc quemfæpe vidiftis, vtvoxnbsp;quoque agnita, fidem faceret miraculo. Mira dominimifericordia,quae nullum quan-tumeunq^ folatio deftitutum humano derelinquit,fed pie fubuenit.Certificatos de fado,nbsp;certiores reddit 8C demodoî fed illi quçrentesoccafionem calumniandi dominû lefuni,nbsp;qjtemperato lutoSCoculisinundo,nonnihil operisfeciflet in fabbato,rogant vbinamnbsp;effet ille quihocfeciffehQuoniam dominus fanans, 8( miraculu facienscofueueratjco q?nbsp;effet aïienus ab oftentatione,fecedere,interrogatus cæcus dixitîNefcio.Non enim noue-rat Iefum,nifi de nominc,de facie non nouerat.Ducunt adpharilæos, quo diligentius8Cnbsp;çxadius examinaretur,vt apudhos re fimpliciter narrata,proderet lefum qj violaffet fabnbsp;batum.Vnde non interrogantillû,quomodoviderit,fed quomodo 3perueritoculos.eiusnbsp;per omnia calumniantes dominum,œ in fabbato operatusfuerit.Illc vero nihil metuens,nbsp;fimpliciter vt res erat narrauiuChryfofto. Tu cæci conftantiam intuere, q? enim prim3nbsp;interrogatus dixerit veritatcm,minimc mirum eftî nunc vero admirandum,q? neq; ne*nbsp;gat,ncqueprioribus verbis contradicit.Adducifeccrunteumpharifæijtanquam negatu-runijfed concrarium euenit, Huiufmodi enim eft natüra veritatis, vt vnde magis oppu-gnatur,indemagis clucefcat,amp; confirmetur. Sic folct deivoluntas aftutis hominum co-natibusamp;peruerfisconfilbs fuum negociumpromouere* Hinc lofeph fratribus qui fcnbsp;vcndiderant,ait Genefis.yo.Num dei poffumus refiftere voluntati^’V os cogitaftis de menbsp;malum,fed deusillud verrit in bonum . Decretum paths erat, per crucem perîpmiracu-la glorificare Chriftum,quod non potuerunt pharifæi odio,inuidia, non homicidioim-pedire.Non eft,inquiunt,hic lefus à deo,tanietfi patrem deum habeat in ore.Nam fi denbsp;um haberet autoreni,nô violaret huiufmodi fadis fabbatum, quod deus iuffit obferuari,nbsp;Ecee vn-

-ocr page 515-

AR TIC VL VS XVlt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXLVI.

Ecce vndc ofFenduntur peruerreincreduliïquoniamfadum tam maoifeftum infïciari non poterant,nequc tam beneücum damnare, ex diei religione mucuancur calumntam,nbsp;Inuidia enim Si incredulitas kuiffimis rebus offenduntur, fcandalum iïbi fîngunt vbi nulnbsp;lum cft, omnem'lt;B lapidem taks mouent, quofada pracdara proborum obfufccnt, velnbsp;certc alio detorqueant.Rurfus alii fanabiliorcs t fi, inquiunt, hic non effet deo gratuSjôCnbsp;ob violatum fabbatumnefariuseffet, quomodopofTethsc^deremiracuIa* Resipfalo*nbsp;quicur præfidio dei hæcfieri, quum ingloriam fint dei* Vides multos à (ignis mulcerf*nbsp;Nam SC hi pharifæi ÔC principes erant,attamen à fignoplaçantur, defenfionem fufcknbsp;piunt. Vide autem malitiamtnon dicunt, qui in fabbato fanat, fed qui fabbatum non fer*nbsp;uatjurfum dcorfumtç non dei beneficium ,fed diei violationem procurantes.Sokt fehif-«nairrepere inter pfeudododorcs,quodccrtiffimum erroris indicium,vt dicitTertullia Cancinbsp;nusîHaec faluberrima cft, qua noftra fides roboratur» Philippenfes teriioî Videte canes,nbsp;videte concifionem. Canes funt, qui non tam ccckfiæ vnitatem, quàm feipfos confein-duntôClacerant.Optimumeftabhuiufmodidiirentire.Matthuo.Nonvcnipaccmmit*nbsp;tere,fedgladium,

Dicunt ergo cæco iterum î Tu quid dkis de illo, qui a peruit oculos tuosf gt; ïîlc autem dixit,quia propheta cft. Non crediderut ergo de illo ludaci, quodnbsp;cæcus fuinêt,nbsp;nbsp;nbsp;vidiflet, donee yocaucrunt parentes eius^qui yiderat, ÔC in*

terrogauerunt cos. dicentes : Hic cft filius yefter, quem yos dicitis, quia cas* cusnatus eftf Quomodo ergo nuneyidetf Refponderunteis parentes eius,nbsp;^dixerunt: Scimus, quiahic eft filius nofter.Ôi quia cæcus natus eft. Quo*nbsp;modo autem nunc yideat, nefeimus ? aut quis aperuerit oculos eius, nos ne*nbsp;tcimus. Ipfum interrogate, ætatem habet,ipfe de fe loquatur. Hæc dixeruntnbsp;parentes eius, quoniam timebant ludæos. lam cnim confpirauerant ïudæi,nbsp;vt fi quis eum confiterctur efle Chriftum,extra fynagogam fieret. Proptereanbsp;parentes eius dixerunt, ætatem habet, ipfum interrogate. Vocauerunt ergonbsp;rurfum hominem,qui fuerat cæcus,8^ dixerunt ei: Da gJoriam dco. Nos fei*nbsp;mus, quia hic homo pcccator eft Dixit ergo eis ille : Si peccator eft, nefdo,nbsp;ynum fcio,quia cæcus cum effem,modo yideo. Dixerunt ergo iili: Quid fe*nbsp;cit tibi f quomodo aperuit tibi oculos f Refpondit cis ; Dixi vobis iam,nbsp;audiftis,quid iterum yultis audire. Nunquid ÔÔvos yultis difdpuli eius fie*nbsp;riC'Maledixerunt ergo ei,8^ dixerunt: T u difcipulus illius fis,rios autem Mo*nbsp;fi difeiputi fumus. Nos enim feimus, quia Mofi loquucus cft deus, huncau*nbsp;temnefeimus vnde fit. Refpondit ille,nbsp;nbsp;nbsp;dixiteis: In hocmirabileeft, quia

vos nefeitis vnde fit, ôf aperuerit mihi oculos. Scimus, quia pcccatores deus non audit: fed fi quis dei cultor eft, ôê yoluntatcm eius facit,hunc audit. A fe^nbsp;culo non eft auditum.quia quis aperuit oculos cæci nati.Nifi eflethic a deo,nbsp;non poterat facere quicquam - Refponderunt, 8^ dixerunt ei:ln peccatis na*nbsp;tus es totuSjôC tu doces nosÆt cieccrunt eum foras. Audiuit Iefus,quia eiecc*nbsp;runteum foras, cum inuenifleteum, dixitei : Tu credis in filium dciC' Re*nbsp;fpondit ille, ôf dixit : Quis eft domine, yt eredam in eum C Et dixit ei lefus:nbsp;Ét yidifti eum, ÔC qui loquitur tecum, ipfe eft. At ille ait : Credo domine,ô^nbsp;procidens,adorauit eum.

AuguftinustVt cum calumniarentur,5tfic extra fynagogam facerent,intcrrogantîfed Ipfe nihil pertarfus^o^ijnalitiam,libéré refpondit: Mihi videtur propheta effe,magnumnbsp;quempiâ amp; infigné virû hoc tiiulo fignificans,cuius ÔC famâ accepcrat,SC virtuté in fe fuenbsp;rat cxpertus.Sed duri ÔC impfuafibiks,vocant parères eius,volêtesiUosppkxos redderenbsp;ita negate carcitatem filij^^bus triaptopofuerutiNum filius illo9(efiet,nû csccusnarus,nbsp;amp;:quomo

-ocr page 516-

PARS SEC VND A.

SCqiiómodo nunc vider«,parentes veto,vt funttimidi quibus domircs eft angufla, feR «entes pharifacos anfam venari calumniae, adduoprima refpondent, quibus nonineratnbsp;periculum,caute tertium dcdinantcs,Maluerunt enim ilium folum peri£litari,quàmcô*nbsp;muni periculo inuolui cum filio.Naniamp;apud euangelq profeflbres feueriffimum panxnbsp;genus eft, vt fi quis à fua profeffione degenerans,in crimen aliquod prolapfus fit infignenbsp;à reliquorum confortio fubmoueatur,vt à cæteris deuitatus, pudore rcfipifcat,quifalu'nbsp;bribusmonitiscorrigi nonpotuit,i,Corinth,ÿ.Rurfusnon conquiefcitinuidia,fed inde*nbsp;feflb animo molitur malumt ôC qui veritatem nituntur obruere, diuerfis, exquifitis,falfif;nbsp;fimis'cç vtunturcautclis» Da gloriam,inquiunt,deo, quôd ex caeco fadus es vidcns,nolinbsp;affcribcre Iefu,cuinihildebes,fedgloriamiftius bencficq tribuc deo? Nos enimcertumnbsp;habemus,quôd hic homo Icfus fcelorofus fit,cuicum deo nihil eft commercii. Quàmft**nbsp;diofe nituntur decipere.Nos,inquiunt,dodi âCreligiofi fcimus cum peccatorem.Ad h{Cnbsp;cæcusfortiter,fed circunfpede,necalumniæ pateret, refpondit: Anhomofcelcratusfir»nbsp;alq viderint.De hoc pronunciarc non eft meum»VnumilIudvcre teftaripoffunijqjipfanbsp;tz compcri,me priusfuifie cæcû,ôCnunc viderc.Resipfanuncpcr feipfam confideretutnbsp;amp; fententiâ de feferar,Iterant quæftionem de illuminationis modo,inuidia ftimulante»nbsp;vtinueniant quid calumnientur»Aduerrus tam impudentemmalitiampharifæorum,iainnbsp;mendicus fadus confidentior,aitî Modo dilucide,ficutres habet,narraui,fcmel audtftis,nbsp;an ideo tam diligenter percontamini fadi modum, vt exre cxade cognita, vos quoqucnbsp;velitis illius fieri difcipuli,pcr quem deus tanta operator, quemadmodum ego virtuten»nbsp;i11iusexpejttus,multi(^ alii,difcipuii illius fumus^Hoc maxime illorum animos crudabat*nbsp;T u,inquiunt,fcelefte,fcclcfti illius difcipulus fis,nos talcm magiftrum abominamur, qu*nbsp;Mofi fumus difcipuli,cum quo Icfus iftc non eft conferendus. Pfalmo»io8»MaledicenCnbsp;ilIi,ÔC tu benedicestqui infurgunt in me,confundantur,feruus autem tuus lætabitur, A n*nbsp;guftinusîMaledidumeft,fi cor infpidas,non fi verba perpendas.ladant femper maio*nbsp;rcs,quum interim nec fada,neqjdodrinamimitentur,quarementiuntur,Iohan.ç.Si crenbsp;deretis Mofi,crederetis vtic^ ôc mihi,Mofi loquutuseft deus,£xod.5j. Loquebatur do*quot;nbsp;minus adMofenfacie 3dfaciem,ficutfoletloqui,homoadamicumfuum.lmpudentetnbsp;mentiuntur fencfcirc vndeChriftusfit.Ioh.y.Huncfcimus vndefit.ChryfoftomusîË»nbsp;quae vifucognofcitis,minora ijs quæper auditumhabetis,aeftimaiis. 111a enim quac noffenbsp;vos dicitiSjà vcftris progcnitoribus audiftis, fed nonne fide dignior eft, qui certifîcauit,nbsp;quod à deo venitper miracula,quæ non folum audiftis,fedôi vidiftis i lohanjy. NunCnbsp;autem amp; viderunt amp; oderunt,amp; me amp; pattern meum.Creuit inter difputandum mendi*nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciftdutia,vnde non folum dominum liberum facit â pcccatis, fedamp;oftenditcumvalde

placere deo,ôffacicntem omnia quj ad ilium pertinent. Admiror,inquit,quurdicatis vos nefcirc vndefitlcfus,quumillud negari non poflît,pcr eum mihi apertos oculos,quosnanbsp;tos ctiam habebam claufos.Adum videtis fupcrnaturalem foli dcopoiribilem,amp; nefcitisnbsp;vnde fiK’Certe iftud extra controuerfiam,nec vos diflentitis, deum non audire vota pccnbsp;catorum. V erum fi quis ilium pie colit, SC eius quem colit religione,voluntati obtempc^^nbsp;rat,hune audit.Quodnifi lefusifteprofedus effet à deo,nifideivirtu3illiadeffet,cxic Wnbsp;hilomninopoffet.AuguftinusîHæcenimquæ fadafunt,à quo fièrent nifi à dcoî’ncc cônbsp;à difeipulis fièrent,nifi deus habitaret in cis. Marc.iÂ. In nomine mco dæmonia eficienf,nbsp;linguis loquentur nouis,fcrpentes tollent,lohan.i4. Qui credit in me, opera quar ego fa^nbsp;Quos pec^ ciOjSc ipfc facictjamp;maiora horum faciet. Pater in me manens,ipfefacit opera. Obfcru»nbsp;cïtores au O’ P^ccatores in malo obftinati,qualcs étantpharifæi,amp;funt hæretici obfiftcntes vc*nbsp;diatvel nô ntati agnitae,hosnon cxaudit,Pfalmo.6ç.Iniquitatem fi afpexi in corde raeo,nonexau-audiat de” diet dominus.Threnorum.j.Nos inique egimus^ SC ad iracundiam prouoc3uimus,idcir

COinexorabilis es.Sunt qui refipuerunt per Chriftigratiam ficut publicanus, Lucas* Eft autem voluntas dei,vt peccator conuertatur ôC viuat. Ezcchic.ig.conuerfus proficiat.»,nbsp;Theffa.4.Hæceftenim voluntasdeifandificatio veftra. Pfalmo.sj. Oculi dominifupetnbsp;iuft os,amp; aurcs eius in preccs eorum.Oportet autem vtrat^ adeffe, dei cultum amp; voluntanbsp;tis dei adimplctionem,hoc eft,fidem amp; opera.Tunc enim reuera viuit fides,quando openbsp;rahabetdeoplaccntia,è quibusbonanaiciturconfcientia, ficut à malismala. Etrurfugnbsp;Opera qn opera tune viuunt,quandofidemhabucrint,alioquimortuafunt. Hebræ.ir.Sine fide im-viuantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffibile eft placere deo.Iaco.i.Fides fine operibus mortua eft in femetipfa.V ndiqj ratio

nibus conclufi,quemadmodum excandefeere folethypocrifis amp; cxafpcrari,fi vel leuitex coarguatur,vituperationumproveritatc reddunt.Tu,inquiunt,pIenusiniquitatibus,no8nbsp;doccs,qui religionis arcem ôc legisprofeffionem tenemus^ Auguftinus t Ipfi ilium magi«nbsp;ftrumfecerant.ipfijVtdifccrent, totiesintercogaueruntjä^ingrati docentem eiecerunt*nbsp;iScdquof

-ocr page 517-

ARTICVLVS XVin, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CCXLVIT,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Sed quospharifaicum üjpcrciIimnèfynagogaeiicit,Chriftusvccipitin fuam ecckfiam, Ab impioçt «Acommunione fecludi,iungiChnftoeft.ChryfoftomusîQuI propter vcnbsp;ntatemâc Chrifticonfenionê opprimuniur,himaximeà deo honorantur.non cm connbsp;tinuo apud deöcxccratascft,quê homines execrantur.Vtigitur nadus eft illumobuia,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rf'

quohdemilliusfaceret omnibus magiscófpicuam^aittHeustu,credi8infilium deiï’iam em apud pharif^os profeffus fuerat ilium à deo profedü efle,qui rem tantam perfeciflet.nbsp;Necidlatebatdominü Jefum,fed propter alios elicithominisprofeirioné,excmplû pronbsp;curans cæteris.Fides em eft ianua introduccns nos in ecclefiam fîdelium ôCviuentiumrnbsp;Roma.ç.Pcr quéaccelTumhabemus per fidé in gratiâiftam,inquaftamus.CredîderaCnbsp;in cum etiam non confpedfi,qaare defideranti animo quærit viderctantibencficq autonbsp;rem.Cui dominus:Qué vidcrc cupis,iam vidiftiîSi qui nunc loquitur tecum, ipfe eft innbsp;que oportet credere.is itaqj fidem fuä orc S( operc conhrmans vt deu glorificat Chrinbsp;ftiim,Roma.io.Corde creditur adiuftitiam,ore anteconfeffio 6t adfalutem.Vult deusnbsp;turn interne turn externe coli ab hominc,Pfat85.Cor meû SC. caro mea exultauerunt innbsp;deumviuum.

Et dixit ci Icfusjn iudicium ego in hunc mundum vcni, vt qui non vi* dcnt,videant:8ó qui vident,cæci fiant.Et audierunt quidam ex pharifqs quinbsp;cum ipfo erantjó^ dicunt ei : Nunquid Si nos cæci fumusfDixit eis lefus:Sinbsp;cæci effctis,non haberetis peccatum.Nunc veto dicitis,quia videmus. pec«*nbsp;catum ergo vefti'um manet.

Sub primü aduentö iudicium exercuitdifcrctionis,quo eosqui humiles apud fe erat, gratis fus lumine colluftrauit,fuperbosinanes relinquens.Luc.a.Pofitus eft hicin rui-nam Sc refurredioné multoçt in ifrael.Ex euentu nanqj id euenit,qu^uis non vult fo-lem confiderarcluccnté,fedfua fpontc fedctruditinfouea.Iohan.ii.Cum auté tanta ßnbsp;gna fcciffet corä eis,non crediderunt in eum.lohan.ly.Si non feciflem opera in eis quaenbsp;alius nemo fecit,peccatü non haberenttnunc autêamp; videruntSC oderuntamp; me Sc patrénbsp;meum.Sed vt fermo adimpleatur qui in lege eoru fcriptus eft,quia odio habuerunt menbsp;gratis.PfaL54.Sufpicantespharifæiarrogantcsfenotari,aiunttNumamp;nos cor excæcanbsp;tumhabemuss'Iefus ad hanc tarn arrogantem paritcr SC infidiofam interrogationcm,nbsp;fic re^ondetjvt oftendateos quifibi videntur oculati,plusq caecos eire,amp;: hoc infanabi-lius efle cæcos,q} fibi viderentur ocuIati.Efa.ç.Væ qui fapientes eftis in oculis veftris,amp;nbsp;coram vobifmetipfisprudentes.Nam erant oculis animæexcæcatiîca?cusautem à nati-uitate,ÔC anima SC corpore illuminatus.Sivere,inquit, tffetis caeci, venia daretur vobisnbsp;deincrcdulitatetnuncautefpedatoresfadi miraculi,5C3dhucincreduIitate laborantes,nbsp;non eftis venia digni.Si etiam imperiti efletis fcripturarum,non haberetis tale peccatfi,nbsp;quia per ignorantiam peccaretismunc autem cum reuera cæci Âis, necinfeitiamreco-§nofcatis,nec doârinâ fufcipiatis,amp; tarnen apud populû vobis arrogetis eruditionis Iannbsp;cro,infanabilitcr eftis cæci,quia feienter peccatis.Luc.n.llle feruus qui cognouit vo-luntatem dominifui,ôC non fe præparauic,SC non fecit fecundu voluntatem eius, vapu-labitniultisjqui afit non cognouit,amp; fecit digna plagis,vapuIabitpaucis,laco.4,Scientinbsp;igitur bonö facerc,amp; non facienti,peccatü eft Uli,

qjDe oftio Sc paftore. ARTICVLVS XVIIL

Men amen dico vobis,qui no intrat per oftiu in ouile ouiu,fedafcen dit aliunde,life fur eft ÔC latro : qui autê intrat per oftium, paftor eft o '*nbsp;ouium.Huic oftiarius aperit,5£ oues voce eius audiunt,nbsp;nbsp;nbsp;proprias

oues voc3t nominatim,ôC educit eas*0^ cum proprias oues emiferit,ante eas vadit,amp; ouesiliufequuntur, quia feiunt vocem eius:Alien5 autem non fe*nbsp;quuntur,fed fugiunt ab co,quia non nouerunt vocem alienorum.

Oftcnditquibusamp;quomodo^patcatingrcflusin regni dei ouile.Erat quondafyna-gogaouiIcdei,fednôfoIa,quanqdehocfeiaâicarêtludæi,Pfal.7y.Notus in ludæadc Us,in llrael magnu nomen eius.Habuit em Sc alias oues Chriftus,quæ non erant ex hocnbsp;TTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouili.


-ocr page 518-

PAR S SECVNDA

P f'l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouilijCjuas adducit vt fit vnfi ouilc.Vn5 ergo nunc ouilc ecclefia,extra qua non eft falus,-

rfioHcâ e« E'Phe,4.Vnus deus,vnusfides,vnfi baptifma.uPet.j.In qua(arca fcilicetNoe)pauci,icl clefiä falu* ^ft,odo animae faluæ fads funt per aquam.Quod ôc nos nunc fimilis forms faiuos facienbsp;tê non effe baptifma,noncarni8depofittofordium,flt;d confcientiæbonainterrogatio in dcfi,Quonbsp;magis £(. altius infideat animis omnium,quod eft totius falutis humans caput, parabolanbsp;oftenditneminem effe poflê ducem amp; paftorem populi,nifi prius fit ouis Chrifti veri panbsp;ftorisomniumouium,quæ collocandsfuntàdextrisindie fupremo»Auguftinus:Adnbsp;hoc debet vnicui^prodeflebene viuere,vt detur illi Temper viuere.Namcfi non daturnbsp;femper viuere,quidprodeft bene viuere^quia nec bene viueredicendi funt,qui finembenbsp;ne viuendi vel cæcitate nefeiunt, vel inflanone contemnunt.Non eft autem cm qua fpe»nbsp;certa vcivera femperviuendi, nifi agnofcat vitam quæCbriftuseft,ôfper ianuamin-*nbsp;tret in ouilc quod eftecclefia catholica.Pharifsi non per oftium intrare volucrunuRonbsp;ma.to.Ignorantes del iuftitiam,Slt; fuam volentes conftituere,iuftitiæ deinen funt fubicnbsp;di.Roma.5.Arbitramur cm hominem iuftificari per fidem fine operibuslegis.Nunc au-^nbsp;tern fine lege iuftitia dei manifeftata eft,teftificata àkge ôf prophetis.luftiria autem delnbsp;perfidem iefu Chrifti,in omnesSlt;:fupcromnesquicreduntin eum.Roma.lo,Finisemnbsp;legis Chriftus,adiuftitiam omni credenti.Ponititaqj indicia veri paftoris,Iupi ôc pcr--niciofi,ôC fie fe oftendit à parte bonôçe effe,tcftimonium ab operibus fumens. Qui erge»nbsp;Inrrâtes'nô petChriftumnonintrat,fecundumipfiusvoIant_atemIiciteSlt; honefte(Heb.S’*Nemofif*nbsp;per oftiu, bi afiiimit honorem,fed qui vocaturadeotanquä Aaron)fedambitioneafccndit,ôC hofinbsp;qui. * aliunde,fimoniacaauaritia,autfadiofaintrufione, noncanonica eledione,fur eft frau^nbsp;defurripiens,amp;latro vi perdens SCfe Si alios.NampopuIfifubtrahit deo peftiferodo-Latro, camcnto,prauoexemplo,aliis raodis non ouium falutem,fed fuumprocuranslucrum*nbsp;Philip.i.Omnes quæ fua funt quærunt,non quæ Iefu Chrifti.Latro,vitam gratiæ fuffo'nbsp;Cando in cis,inducens ad vitia quibus anima occiditur,ôi dæmonû dentibus deuorandanbsp;traditur.Sap.tó.Homopermalitiamocciditanimafuam.Ezech.ti.Coniuratioprophcnbsp;tarmn in medio eius,ficut leo rugiens rapienscg prædâ,animas deuorauerunt, opes Si p^nbsp;cium acceperuntjViduas eius multiplicauerunt in medio illius.Sacerdotes eius contem-pferuntlegëmeam,pollueruntfancluariamea.Inter fandfiSiprophanum non habue*nbsp;runt dift antiam,inter pollutum Si mundfi n on intellexerunt,Si à fabbatis m eis auerterutnbsp;oculos fuos,Si coinquinabarin medio eoçt.Principes in medio eius quafi Jupirapientesnbsp;prædam ad effundédû fanguinem,Si adperdendas animas,Si auare fedäda lucra. Pro'nbsp;phetæ autem liniebant eos abfqj temperamento,vidcntes vana,Sidiuinantes cis mendanbsp;cium,diccntcsîhæc dicitdfis,quumdns non dixerit.Populitcrræ calumniabantur calfi'nbsp;niam,Si rapiebant violenter egenfi Si pauperem affligeb3nt,Si aduena opprimebant ca*nbsp;lumnia abfqj iudicio.Et quæfiui de eis virfiqui interponerct fcp€,6i ftaretoppofitus conbsp;tra mepro terra,ne diftiparem cam,Si non inueni.Ecd.io. Qualis redor ciuitatis, talesnbsp;Si inhabitantes cam.Efa.i.Principes tui infidèles, foetj furu.omnes diligunt munera,fe'nbsp;quunturretributiones.Notat ctiampharifæosSi fcribas mandata legisparuipendentes,nbsp;mandata vero hominum Si traditioncs docentes diligëtcr.Cæterum qui intratper oftk'nbsp;um ordinate Si humiliter, non quærens quod fibi vtile,fed quod multis vt falui fiant,nbsp;l.Coçe.io.non quærens præcirc,fed prodeflc,huic oftium ingredi volenti aperit is,qui fonbsp;lus lus habet aperiendi oftium.Âpoc.t.Qui habet dauern Dauid,claudit,6i nemo apcquot;nbsp;rittaperit,Si nemo claudit.Namperfpiriifi ruum,qui fpirituseft veritatis,omnê docensnbsp;veritatem,Iohan.i4.intelledfid3t nobisfcripturæ.VpdeSi dicitur fpiritus fapientiæSinbsp;intelleduSjEfa.ii.Ipfe ergo admittit,imointroducit timoratüSi diligentcm paftorem,nbsp;in fanduariü æternæ fapientiæ,vtfciat quomqdo oporteat eum in domo dei ambulare,nbsp;quæ eft ecclefia dei viui,i.Tim.î.Huius vocem veri paftoris agnofeunt Si audiunt oues«nbsp;Condition Enc.io.Qui vos audit,me auditîSi qui vos fpernit,mc fpernit.i.ThelT.4.Itaqj qui hæcnbsp;nesouisSi fp^tnit,nonhominéfpernit,feddcu,qui ctiam dédit fpiritu fuumfandû in nobis.Eccenbsp;paftoris, vna condino ouis,audire fcilicct voeê veri paftoris Sequitur conditio altera boni paftonbsp;ris,nouit cm eues ex nominc.Prou.tv.Diligcnttt agnofee vultu pecoris tui,tuosîç gr.cnbsp;ges côfidcra.Tertia,quia educit ad pafcua.i.Pet.ç.Pafcitc qui in vobis eft gregé dei,pronbsp;uidentes non coaéte,fed fpontanee fecundû defitneq; turpislucri gratia, fed voluntaricînbsp;neqj vt dominâtesinclcricis,fed forma fadigregis ex animo.Si qufiapparueritprincepsnbsp;paftoç£,pcrcipietis immarceffibilégloriâ.Eccî.ij-.Cibabit eos pane vitæ Si intellcdiis,6inbsp;aqua fapientiæ falutaris potabitillos.Quarta, quia ante eos vadit,viâ demonftrâs,8i tu-tam reddens,ficut colurana nubis,Exo.i4.j.Timo.4.Exemplfi efto fidelifi in verbo,innbsp;côuerfaûoncjin charitàïc,in fide Si caftitaie,Tit,t,ln omnibus teipfum præbe cxempianbsp;bonoi^

-ocr page 519-

AR TIC V L V S XVITT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXLVTIT.

bonorum opc9t,in dodnna,in intcgritate,in grauitate.Scquîtur nota altera ouium, fe-qufitur cuni»i,Co9i.4Jmitatoresmeicftote,ficutôlt;egoChrifti.Phil.î,lmitatorcsmci eftote fratrcs,amp; obferuatc cos qui xta ambulant ficut habetisforma nofträ.Quia vita pronbsp;bata,ideoimitâturîSC dodrina vcra, idcirco audiunt« Tertia,quia alicnüfugiunt.j.loh.inbsp;Chariffimc,nolümitan mal£i,fed quod bonueft.Quanquä em ouis fimplex eft animaj.nbsp;Sc ab alieno pendens præfîdio,tamenagnofcunt vocempaftoris vndefentiuntvtilitaté,nbsp;amp; horrent vocemlupoçt vndemetuuntmortem.z.Theflïj.Denunciamus vobis fratresnbsp;in nomine dni noftrt lefu Chrifti,vtfubtrahatis vos ab omni fratre ambulante inorninanbsp;tc,ôC no fecundû traditionem quâ accepiftis à mc.Eccîuj.Qui tetigerit picem,inquina-bitur ab eajamp;qui cômunicat fuperbo,induet fuperbiam.i.Coçtj^^Corrumpunc bonosnbsp;ineres colloquia mala.Matth.14.Si quis vobisdixerit,ecce hic eft Chriftusaut illic, no*nbsp;lite crcdcrcîccceindcferrocft,nolite cxireteccein penctralibus,nolite credere» Manifcnbsp;ftum itaq^ gratiae indiciû cft,non audire voce alienorum,veçt paftorem Chriftum nonnbsp;imitantium.AuguftinusîQuisaliusouesfuas vocat nominatim,amp;educit cas hinc ad vinbsp;taepafcua,nifi qui nouit qui funt eiuSji^Timot.isrQiiis alius emittit,nifi quipeccatadi*nbsp;mittitjVt eum fequi duris liberati vinculispoirintî* Et quiseaspræceflït quo eü fequantucnbsp;nifî quifurgensà mortuis,iam non moritur,Roma.6»

Hoc prouerbium dixit eis ïefus.llli autcm non cognoucrunt quid loque/ recur eis. Dixit ergo eis iterum lefus : Amen amen dico vobis,cgo fum oftiunbsp;ouium.Omnes quotquot vencrunt,furcs funt bC latronesjed non audieruntnbsp;eos oues.Ego fum ofl:ium,per me û quis introierit, faluabiturzSi ingredietucnbsp;et egredictur,et pafcua inueniet.

Taxauerat dominus lefus hocænigmatepharifaEOS,fcribas, facer^otes Sc primores populi,qui indignabantur qj effent multi qui mallent adhærere lefu q ip^,qui fe ducesnbsp;credcbant popuIi,Porro qui fues erant aut hirci,audiebant illoçt vocem.Caeteçt qui ve*nbsp;rcoueSjdoliexperteSjfimpIicesSC innoxq, agnofcebant vocem domini lefu,qui vcrusnbsp;erat paftor,cui pater oftiarius aperuerat oftium,vt oucsfibiparentes,adduceret inætetnbsp;vitæ pafcua.Qufl autcm pharifæi non intelligerent quid fibi vellet hæc parabola, di-gnatus eft aperirejquæ tediusideo dixcrat,vtmagis redderet attentos,ôC altius infîdc-ret animis audito9e,quod per ffmilitudinem effet infixum.Nonem fatis eft intra feptanbsp;ecclefiæ quacunq; via irrepfiffc,non fatis eft ad paftoris titulum ac dignitatem quomo*nbsp;docuncv penctraffe»Nam Chriftus femetipfum non clarificauit vt pontifex fieret,fednbsp;qui loquutus eft ad cum,Filiusmeuscstu,ego hodie genui te,Pfaht,Heb.^.Hinc Chorenbsp;cum fuis complicibus terra abforptus eft,Numc.i6.Ozias rex officifi facerdotis vfurpa*nbsp;repraefumens,lepra percnffusfuit,i.Para,i6.Quucuram fuam vult demonftrare circanbsp;nos,paftorem fe nominatjquando aut oftendere vult q? ipfe fit ilk qui d ucit ad patrê,tûcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quaw

oftium fe dicit, Ioh44.Ncmo venit adpatrénifip me,Quicunqj vcnerunt,dicit,nóqui dooflium, miffi funt.Namprophetæ quidémiffi aduenerunt,non aût pfeudoprophietac.Hierc.xj»nbsp;JMonmitiebâprophetaSjôCipfi currebantmonloquebarad eos,amp; ipfi prophetabant»nbsp;jCiere.i7.Quianonmifieos,aitdns,amp;ipfiprophetabant in nomine meo mendaciüm,nbsp;ChryfoftomusîHoclaudabileeft de ouibus,quianonaudiunt furerntfed fîquiaudiunt,nbsp;hirci funt ôÇ cancs.ijohan.4,lpfide mundofunt,amp;ideo de mundo loquuntur, 8c munnbsp;dus eos audit.Non ex deo fumus.qui nouit dcô,audit nostqui non eft ex deo, non auditnbsp;nos.N on eft falutaris aditus in ecclefiam ac regnum cæloçe nifi per me,fine paft or cffe venbsp;lis,fiuc ouis.Per me fi quis introierit,falucem æternâ affequetur,nec erit periculum à furinbsp;bus 8C latronibus,fcd hoc paftorc tutus ingredietur in caulas,fruiturus ocio felici contemnbsp;plationisîcgredictur in pafcua,proditurus ad officia charitatis,nec deerunt vnquâ paPnbsp;cua,fcdvbiqgt;dabiturmateriabeneftciendi,quofimulamp;aliisprofit,amp;ipfebenefaflisin Duplexnbsp;caulasredeatfaginatior.Duplicê em Apoftolus£.Coç2;4.diftinguit hominê,interioré homo,nbsp;ôCexteriorc.Ingredimur amp;in ouilc per baptifmum,Iohan.j.Nifi quis renatus fuerit exnbsp;aquaôt fpirjtufandlo,nó poteft introireinregnü dei.ôC faluamur. Ad. 15-,Per gratia dninbsp;noftri lefu Chrifti crcdimusfaluari.Auguftinusî Ingredietur per interna meditationé,nbsp;egredietur per cxternâoperationê.Gala.6.Alter altcrius oneraportate,amp;fic adimple-bitislcgéChrifti.Pfal.tt.Dominusrcgitme,amp;nihilmihi deerit,in loco pafcuæibimenbsp;collocauit.Egredietur tandé per morte ad pafcua acternae côfolutionis, Efa.64.A fecu*nbsp;lo non audierunt,oculus non vidit dcusabfqj te,quæ præparafti expcdantibus tc,q monbsp;doingcediturperpcenitentiam.Eft,46,Redite præuaricatores adcor»Ibi vcroingre*

TT X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dientur

-ocr page 520-

PA R S SECVNDA

dicnrur in diuinitatis abyffum,amp; cgrcdicntur in humanitatis Chrifti afpeflum, Magna lt;erte laus Amerces ven paftoris legitime intrantisinouile Chrifti,falus aeterna,necminbsp;nor ouis humiliter obfequêtis, Augu.Agnouimus,inircmus,vt nos intrafte gaudcamus.nbsp;5nbsp;nbsp;nbsp;Fur non venir,nifi vc furetur ói madlet perdat.cgo veni vt vita habe^

antjSó abundantius habeant,

Habesnotam quapaftorcm àlupodignofcas.Qui nó credit mihi,abhoc fugiendut qui aütcredit,voxprodetqualisfitïfiqu3eloquitur,nófapiunt deigloriam,nöpopuli fanbsp;lutem,fed propria gloriam,fed quæftü,fed aftutiam Humana,fed tyrannidem,ab hoc fi*nbsp;bi caueant oues.fur em eft SC latro,^ hoe pcrnicioiïor,qgt; perfonam paftoris mentitur»nbsp;Quod fi vox non fatis euidens ent indicium,obferua quid agat.fur non venit in aliud,nlnbsp;fi vc furetur,vfurpando quod non eft fuum,vt è gregis alieni malis fibi turpe lucrum có-parcuPorro nullmnmaius furtum,q quod deofurripitur.i.Coçe.ô.Non eftis veftrtcjnnbsp;pti cm eftispreciomagno.Apoca.y.Redemifti nos deonoftroinfanguine tuo.Et mi'nbsp;(flet,in peccatum inducendo.laco.i.Peccatum cum confummatum fuerit, generat mornbsp;tem.Abacuc.x.luftusinfide iuaviuet.Chriftus afit perfidem in cordibus fidelium habinbsp;tat.Ephe.ï.amp;tperdat,inaetern3mdamnationem,per venenata dogmata,perinde ficutnbsp;diabolus qui homicida eft abinitic,Ioh.8.Hiere.ï.Stupor 8c mirahilia faiïla funt in ter-ra.prophetae propherabant mendacium, óC facerdotes applaudebant manibus fuis,SCnbsp;populusmeus diIexitillud.Quidigiturfiet in nouiifimo eius.Hiere.yo.Grcxperditusfanbsp;dus eft populus meus,paftores eoçe feduxerunt cosjfecerunt'cp cos vagari inmontibus.nbsp;Ezech.54-V”® paftoribus Ifrael qm pafcebant femetipfos. Nonne greges àpaftoribusnbsp;pafcunturï'lac comedebatis,amp; lanisopencbaminiïquodcrafliim erat, occidebatistgrc''nbsp;gem aüt meum nonpafcebatis.Quod infirmu fuit,non confolidaftis:amp; quod ægrotum*nbsp;non fanartistquod confradS cft,non alligaftistóc quod abiedum eft,non reduxiftis t SCnbsp;quod perierat,nonrequififtis:fedcü aufteritateimpcrabatis cis,óCcöpotentia.EtdifpeCnbsp;fæfunt oucs mear,eo qb non effet paftor,5ffadæ funtin deuorationê omnium beftiarumnbsp;agrijóC difperfae funt,« errauerunt in cundis montibus,amp; non erat qui requireret. Ad,nbsp;zo.Attendite vobis SC vniuerfo gregi,in quo vos fpiritus fandus pofuit epifcopos,re-gereeccIefiamdeiquäacquifiuitfanguincfuo.Egocm fcio,quoniam poft difceffionemnbsp;meam inirapuntlupi rapaces in vos,nonparcentcsgregi.Et ex vobifipfis exurgenivirjnbsp;loquentes perucrfa,vt abducant difcipulos poft fe.Tales ergo,quonia per oftium nó in^nbsp;trantjquanqua fefeiaditentpaftores,non faluabuntur,nec pafcuainuenient,fcdæiernânbsp;cgeftatem,^ confeientiaringredientur ftimulos,amp;in aetcrnosegredienf cruciatus. Efa.nbsp;¦66.V ermis coçt non morictur,SC ignis non extinguef. Sic ÔC diabolus illoçe caput, venirnbsp;tentando.Iob.i.Circuiui terram ôCperambulaui earn.Ad quidî’i.Pct.ç.Aduerfarius vcnbsp;lier diabolus tanquam leo rugiens circuit,quxtens que deuoret.V t furetur p malas co-git3tiQncs,madetpconfcnfum,âCperdat p operisconfummationem. laco.i.Peccat®nbsp;cura confummatum fuerit,generat mortem.Gontrà dominus venir,Baruch,j. Poft hæcnbsp;lt;n terris vifus eft,SC cû hominibusconuerfatus eft,non in aiiud,nifi vt oues morbidae fa-nencur,mortuae viuant,ac viuæ faginentur omni virtutû genere,Gala.2,.Viuoego,ianinbsp;non cgo,viuit vero in me Chfs.Auguft.Ego veni vt vitâ habcant.i.fidem p diledionênbsp;opcrantem.Gala.ç.In Ghfolcfunejq; circuncifio aliquid valet,neq} pputium,fed fidesnbsp;quæp charitateraoperatur.Fides emfine opcribùs mortua eft,infemctipfa, laco.t.Ecnbsp;abundantius habeant,quiperfeuerandovf(p infinem.pcr illud oftium,idcft,perfidemnbsp;egrediunturtquoniamÄ fideles moriuntur,5C abundantius habebunt vitam, veniendonbsp;quopaftorillc præceirit,vbi nunquâ deinde moriuntur.Habcnt omnesfidem in Chriftonbsp;omnesrefurgent8lt; viucntîfed iufti qui oucs fünf, Matth.xç.quid amplius habent,rc-gnum fcilicet cælorum.Pral.5S’.Domine,apud teeft fons vitæ.Hinc Petrus ait lohan.6«nbsp;Domine, ad quem ibimus î* verba vitæ aftcrnac habes.Quanquam autem ôC hic in ipfonbsp;ouili non definepafeua,tarnen tunc vere pafcuainuenient,vbi faturentur qui efuriuntdCnbsp;fitiunt iuftitiam, Matth.y.

loh.ïo Ego fum paftor bonus.Bonus paftor animam fuam dat pro ouibus fuis.

P Mcrcenan'us autem,Si qui non eft paftor,cuius non funt oues proprfæ,vri» det ïupum venientem, dimictit oues ôô fugit, Ôi lupus rapit difpcrgicnbsp;oues.Mercenarius autem fugit,quia mercenarius eft, ÔC non pertinet ad eumnbsp;de ouibus,

Oftêdit

-ocr page 521-

ARTICVLVS XVITL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXLïy.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

OftéJi't quanta dikdlionc noftra procuret falutcm,quæfî défit paftoribus,populua in direptione oCperditionc venit.Si quæritis fpecimen boni paftons SC exempluni,cgonbsp;fumillepafter bonus.Efa.^o Eccedominus deusinfortitudine veniet,óC brachiüeiusnbsp;dominabituTîcccc merceseius cQ eo,óC opus iilius coram illo.Sicut paftor gregé fufi panbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcetjin brachio luo congregabit 3gnos,ÓC in finu fuoleuabit,foetas ipfc portable. Ezech«

coçtcumeiSjâCipfi populusmcHS domus lfrael,aic dns deus.Vos aut greges mei, greges pafeuæ meæ homines eftis,St ego dominus deusnbsp;vefter,PfaI.9i.Nos afit populus ciusSc ouespafcuaeeius.Verc bonus paftor. Ipfe enimnbsp;nos pafeit corporeo nucrimento.Matth.Ä.R efpicitc volatilia caeli,quæ nó ferunt,ncqucnbsp;metunt,necp congregant in horrea,ô^ pater vefter cæleftis pafeit ilIa.Nonne vos magisnbsp;pIuriscftisilIisî'PfaI.i44.Oculiomnifiintefperantdfie,ôCtudas efeamilloçiintempo-'nbsp;re 0pp0rtuno.Pfal.j5y.Qui dat efeam omni carni.Verbo diuino.Matth.4.Non in folonbsp;pane viuit homo,fed in omni verbo quod procedit de ore dei.Gorporis fui facramen-to.Iohan.é.Caro mea vere cft cibus,amp;: fanguis meus vere eft poius, Ipfe nos dirigit,nbsp;Pfal.xi, Dns regit me,ôf nihil mihi décrit,in loco pafeuæ jbi me collocauit.Ezech.54,nbsp;Ego pafeam oues meas,amp; ego eas accubare faciam,dicitdftsdeus.Qyodperierat,rcquînbsp;ramîôf quod abiedû erat,reducamîamp; quod confraclü fuerat, alligaboîamp;: quod infirmanbsp;fuerat,confolidaboîamp;quodforte ôf pingue,cuftodiamtSc pafeam illas in iùdicio. Quianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ergo in caelum confcendit,paftores ä vicarios inftiruit. Ephe.4.Qui defeendit, ipfe eft

qui afeendit fup omnescælos,vt adimpleretomnia.Etipfedet^itqqofdâquidé apo-ftolos, quofdam aûtprophetas,alios vero euangeliftas,alios aût paftores doâores ad confummationem fandloçt in opus minifterti,in ædificationem corporis Chrifti.Hincnbsp;princeps dicitur paftorum,i.Petn.ç.Non ergo eftbonuspaftor,quinon pcripfumôCnbsp;propter ipfum ouium fufcipitcuram.Hinc Petro ter aitîPafce oues meas, iohan.zi.Dinbsp;ihnguit ergo inter bonupaftoremSd malum.Bonus,qui cxcharitatepræeft,fouensfibi Bonusnbsp;comifloSjVt eoçî cooperetur faluti,Sc fimul eu ipfis faluetur,fi quando periculutn ingru- paftor*nbsp;erit,vitæ periculogregi confuIit.2.Co^.iz.Ego aüclibetitiffime impendam,ôc fuperimnbsp;pendar egoipfe proanimabus veftris.Multaem funtquæfalutemgregisinfeftant.Gre*nbsp;goriusîBonuspaftor animâfuamdatproouibusfuis.Primunobiseftsexterioranoftranbsp;inifericorditerproouibusimpendereîpoftremufineccfteeft,etiam morte proeisobi-re.Sed qui non aatfubftantiâ,quando datums eft vitamî’Nonergopoteft elfe veruspa-ftor,nifi parus ab omni cupiditate cômodipriuati,nifî vitæ quoqj fuæ côtemptor,quuninbsp;ncceftitas cogit.Væ eis qui nô fyncere irrumpunt,nô confiderantes q diftridâdfio red-dituri fint rationë.Sap.6,Indicium duriflîmû in his qui præfunt,fiet.Qui aût plus terre-nam fubftantiam q oues diligunt,hi merito nomenpaftoris perdunuqui nô pro amorcnbsp;intimo,fed ad temporalesmercedespafcunt,locô quidépaftoris tenentjed lucra animanbsp;rum non quæruntjterrenis cômodis inhiant,honoreprælationis gaudét, temporalibus p,nbsp;Iucrispafcuntur,impcnfafibireuerentiaabhominibusla:tantur.idproprie merces di- ^'*^‘^**nbsp;citurmam gloria æterna non dicitur propriemerces, fed tantummodo large,in quantûnbsp;omnequodredditur in præmiumlaboris,merces vocatur.Vnde dominus ad Abraaninbsp;Gene.iç.Noli timerc,egoprotclt;îiortuus,amp; merces tua magna nimis.Namhæreditas dinbsp;ftinguitur à mercede propric diifta,ficut filius à feruo condu(ftitip,cui debcf merces pronbsp;fuo labqrc.Gloria aût vitæ cæleftis redditur fidelibus,ficut hæreditasfiüis.Roma.S.lpfenbsp;eiîi fpiritusceftjmonium reddit fpiritui noftro,q) filij dei fumus.Si aut filfi,^ hæredestnbsp;hæredes quidêdci,cohæredesaût Chrifti.Verusitacy paftor gloriam dei S^faluté animale atte nditîmercenarius folû lucrum temporale,non ouium vtilitaté.Qui ergo mJr-cenarius eft,Sc fui compêdij gratia gregis cura fufcipit,etiam fi bona fide rebus tranquilnbsp;lis gregem pr ocurat,tarnen fi vitæ ingruat periculû,hoc eft,fi lupum viderit venientem,nbsp;proditis ouibus,fuæ vitæ fuga confulit,gregé lupo diflîpandu ÔC dilaniandum relinquit.nbsp;Neq; em gregis interitus difcruciat animum mercenarfi.Ita fit,vt fimul amp; domino petcat quod vnice diligebat,amp; grex veniat in exitium qui feruari poterat.Grego.Lupus ranbsp;pit difpergit,quia diabolus mentes fidelium in tentatione dilaniat ôC necat.Auguft.nbsp;Eccelupusgutturapprchendit,quû diabolus fideliadulterium perfuafit. Sic 5^ per fal-fosdodores.Matth.7»Attédite àfalfisprophetis,qui veniuntadvosin veftimétisouiû,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intrinfecus aût funt jupi rapaces.Sic ôc tyranni.Ezech.ix.Principcs eius in medio illius

quafilupi rapientcs'prædâ,adcffundcndûfanguinê,amp; adperdendaa animas amp; auare fe-âanda lucra.Lupus rapit,ab ecclefiaftica vnitatecharitate diuidês.Matth.9.Videns turbas,mifertus eft cis.quia erât vexati ôc iacentes fîcut oues nô habétes paftoré.Prou.jlnbsp;Vbi nô eft gubernator,populus corruet,Pcrtinet quidé ad eû de ouibus fecundû iuftitiâ,nbsp;TT J fednô

-ocr page 522-

PARS SEGVNDA.'

ted non quo 33 débita ciiram.Omncs cm qaæ fua funt quxrunt, rtön quae Tefii Chfiftï^ Phiti.Acftimantesquæftü pietatem,j.Timo»lt;S.Efa.ç6. Speculatoreseinscxci omncsjnbsp;nefcierunc vniu£rfi,canesmunnôvalétes latrare.Zach.n.OpaftorScidolu dcrelinqué»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[

gï'^g^jgl^dius fupcr brachiumcius,ôC fuper oculü dexterû eius^brachium eins ariditatc ficcabitur,ôC oculus eius dexter tcnebrcfccns obkurabitur.Obfetua hic,(p inqualibet ob-ligatione attendi debetpcipue obligationis finis.Obligant aflt ft prælati ad cxequcndflnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

pallor qn paftorale ofFicifl propter fubditoçefalutétSC ideo vbt fubditoçt fains cxigit pfonxpafto grcgi fuo ris pra?fentiam,non poteftpaftor pcrfonaliter fuumdefererc.Si auté faluti fub-licKcabel^ ditorumfufficientcrpcr aliumpoteftprouideri, tunc licitum eft propter aiiquod com*nbsp;tcpoilit. tnodum ecclefiæ^vel pcrfonx periculum.Vnde ilk dicitur fugere taquam mercenariuSynbsp;qui temporale commodum,vel corporalem falutcm,proximorum faluti Ipiritualiante-ponit. Auguftinustinde lædit ioercenarius, vnde facit,non vnde bona ^citîbotrum cat

PaRorper pclt;Sffpinas caue.Multi quippein ecclefiaterrenafedantes commoda,Chriftumprædi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

merccnari cant,Ä per eos vox Chrifti auditor,SC fequuniur oues non mercenary,fed paftoris vo-um quo au cem per mercenarium.PIerunqj adgregis cuftodiam ficut verus paftor, fic cC mercena-utur, ftatîfed lupus venicns indicat,quoquifq} animofuper grcgis cuftodiam ftabat.Fu-git,qui curafolicitudinis non habet,lt;SC animae pereunt:ipfe vero de terrenis lucris laeta-tur,nullo contra haec zelo accenditur,nuilo dilelt;ftionisferuore excitaturtquia dum fola commodaexteriorarequiritjinteriora damna grcgis negligenter patitur * Quo contranbsp;Apoftolus z.Coçt.u.N on quæro veftra,fed vos.i,Coç{.io,N on quærês quod mihi vti-le eftjfed quod multis,vt falui fiant.

Ego futii paftor bonus, 8^ cognofco oues lucas, amp; cognofcunt me meac • Si'cuc nouic me pater, ÔC ego agnofco patrem, 8^ animam meam ponbsp;Triajpalîo no proouibus meis,nbsp;rem com/nbsp;nbsp;nbsp;Ponit tria bonitatem paftoris cômendantia.PrimûjOuium cognitio. Nam mcrcena

mendätiz* riusquidem nefcitoues,qui non fepeillasinuifit,paftor aüt curam illarumagit,amp;ideo etiamcognofciturab cis.Nouitem qui funt eius,i,Timo i,quia nomina fcripta habetnbsp;inlibro vitae,Apoca.to.Exo.jj.ait MofitNouitc cxnomine.Hinc ait difcipuhsLuCJOnbsp;Gaudete quoniam nomina veftra fcripta funt in cælis,Scdqui funt oues eiusquosco-gnofcitç’i.Co^.S.Siquis diligit dcu,hiccognitus eft abco.GregoriustCognofcunt menbsp;meæ,id eft,diligentes obfequuntur.qui cm veritateni non diligit, adhuc minime cognonbsp;uit.Cognofcunt autem,non folum ex credulitatc,fed operatione.uIohan.t.Qui dicicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fe nolTe deu,ôC mandata eius non cuftodit,mendax eft.Vide autem qgt; primum nos ilk co gnofcit,deindenosillum,Nam primum ipfefamiliaris faduseft nobis carne,fadus ho-raoîdeinde nos illi familiaresfadifumusp dciformcra gratia.Iohan.ij.ln hoc cognof-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

cent omnes quia difeipuli mci eftis,fi dikdionê habueritis ad inuicc.Ioh.iy. Hoc eft pee ptum meû,vt diligatis inuice ficut dikxi vos.Secundfi, paterna dikdio.M^ateragno-fcit vt germanu filium,fuætç voluntati p omnia’ obfequentem, ôÇcgo viciflim agnofconbsp;patrë,qui cupit omnes faluosfieri.1 oh. S.Egofcio eum,amp; fermonë eius feruo. Qui cnimnbsp;deum femper præ oculis haberet,folicite fein omniamp; adione ÔÇ cogitatione gcrcrct,conbsp;gnofeens exadâ de omnibus ration? rcddenda.Hinc de ppofitis ait Apoftolus Hebr.i5.nbsp;Ipfi peruigilant quafi rationem pro animabus veftris reddituri.Ezech.j.Fili hominis,nbsp;fpeculatorc dedi te domui IfracI, 8i audies de ore meo verbum,8C annunciabis cis exnbsp;me.Si dicente me ad impium,morte moricris,non annunciaucris ei,necp loquutusfue-ris vt auertatur à viafua mala St viuattipfe impius in iniquitatc fua morietur,fanguinemnbsp;autem eius de manutua requiram.Si autem tu annunciaucris impio, dGIknonfuerit conbsp;uerfusab impietate fuaSf à via fua impia,ipfc quidem in impictate fua morietur,tu au-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

tern animam tuamlibcrafti.Tertiumjfummaperfedio.Iohan.iy.Maioremhacdiledio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

C rn'oTa *'^*^”^*”°habet,quàmvt animam fuamponat quis pro araicis fuis.£fa.s$.Tradidit in busChri/ ’’’ortem animam iuam.Licet veto pro omnibus pofucrit animam,non tarnen nifi ele-(Ijpjlfjon disprodeft,quia alfife non accommodantgratix.Vndc Matth.to.Venithominisfi-lius non miniftrari,fed miniftrare,â: dareanimamfuamredemptionem pro multis.ôcnbsp;Matth.iô.Hic eft cnim fanguis meus noui teftamenti, qui pro multis effundetur in re-miflionem peccatorum.Efa.çj.Et ipfe pcccata multorum tulit.Rationem fubiungit,

Ec abas oues habeo quae non funt ex hoc oui'n,8óliïas oportet me adduce*

re,8^ vocem meam audi'enuEt fiet vnum ouife.Si ynus paftor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

---------------- --------Sunt I

-ocr page 523-

ARTIC VLVS XVin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Êo. CCt^

Sum in aim,inquit,gentibus oucs difperfae, ac Iupoçt,furum, amp; latronum infidiis ob-* noxiæ,nec conquiefcam donee has quolt;]y ad communes caulas reduxero » loh.u. Ego finbsp;«xakatulfuero à terra,omia traham admeipfum. loh.ii,Prophetauit quiaIefusmoritBnbsp;fus erat pro gentc,Scnon tantum pro gcntc,fed vt fihos dei qui crant difperfi, congreganbsp;tet in vnum.Efa*$5, Omnes nos quafi oues errauimus, vnufquifqj in viam fua dcelinauitnbsp;Eaech.î4»Hæ‘: dicit dominus deustEcce cgoipfe requiramouesmeas,Ôlt;vifitàbo eas.St*nbsp;cutvifitat paftor gregemfuum,in die quando fucrit in medio ouiumfuarum dilïîpataçeinbsp;fie vifitabo eas,amp; liberabo eas de omnibus locis in quibus difperfæ fuerunt io die nubis ÔCnbsp;caliginis.Modum ipfe indicat Matth.ig»^ Lucæ.iyun oue centefima perdita, quam hu»nbsp;mens impohtam reportauii.i.Pet.t. Qui peecata noftra ipfe pertulit in corpore fuo fugt;nbsp;per lignum,Quis tatiram dignationemnon obftupefcat^ Quis non ampkdatur^Sed nonbsp;omnes obediunt euangcu°« Roiïi.io. Agnofeent, inquit, amp; audient vocem meam, fi quaenbsp;fint oues faluti deftinatæ.N«?n enim natio fecludit à fa lute, Alt;flu45« Audjentes gentes,ganbsp;iiifac funtjâf glorificauerunt veroJ’ni^omini,ôe crediderunt quotquot erant præordina**nbsp;ti ad vitam æternam.i.Pct.t.L ratis nf ut oues errantes, fed conuerfi eftis nunc ad pafto*nbsp;rem amp; cpifeopum animate vcftraçe,Ideô iïfugicnf?s a^ire vocem ipfius,vitamfugiunt,nbsp;amp; mortem incurrunt, Matth.17.Hic eft filius meus dile«fis,in quomihi bene complacuiynbsp;ipfum audite.Hebr.j.Quapropter ficut dicit fpiritus famfît’S Pfalm. 94. Hodie fi vocemnbsp;lt;ius audieritis,nolite obdurate corda veftra, Hunc enim paft or fm qui non agnouerit,itinbsp;exitium ibit,quia fub vnopaftore vnus eritgrex, ex ludaeis8cgentib.us ih vnitatem fideinbsp;coUedus. Extra hoc ergo ouile qui fucrit ,faluus efle non potcrit Nolens ergo perire,nbsp;in hoc ouili maneat,nô fequens ill os qui fegregant femetiplos,diffidia mouentes,eo quödnbsp;fint animales,obferuientesmundanis affcdibuSjfpiritumnon habentcs,qui venanturvonbsp;luptates,ambiunt honores,captant làcram,Iudae,i.Sed audiat vocempaftoris Matth ,11»nbsp;Difcite à me,quiamitisfumdC humiliscorde,Sfinuenietis requiem animabus veftris»nbsp;»Nam ficut ouis ad occifionemduduseft,Efaiae.çj.GhryfoftomusîManeamusfubiftopanbsp;ftore,ôc l^ecuri à lupo erimus.paftorem enim habcmusita amantem nos,vt an imam pronbsp;nobis dederit. Cum igitur ôC. potens fit, ôC ita nos diligat, quid prohiber nos faluari^nifinbsp;nos ipfi deftiterimus tquot; Quanquam autemnon fit, nifi vna ecclefia in fidei,fpei,charita*nbsp;tiscg vnitate coniunda, quae myfticum corpus eft Chrifti, quod ab vno capite Chriftonbsp;gubcrnatur,vno fpiritufando viuificatur,vna lege regulatur,vno fonte puriflicatur,vnonbsp;f)aoereficitur,3d vnampatriam proficifeitur, Ephe.i.amp;,4.tamcn hicinfinem vfquemanbsp;i cum bonis mixti funt,in fine fcparabuntur,quemadmodum paftor iegregat oues ab hifnbsp;cis.MatthæivicefimoquintOîTuncoueSjid eft, iuftübunt in vitam aeternam ,hirci vetonbsp;in fupplicium perpetuum, quia paftorem non agnouerunt opcre mifericordiæ in proximo. Nemo ergo fibi de folacredulitatc blandiatur feducensfeipfum,fi non fuetitpecnbsp;charitatem operans.

Propterea me diligi't pa ter,quia cgö ponoanimàm nicàrrt.Vt iterum fumâ q^ cam.Nemo toileteam a me,fed ego ponoearn a mcipfo.Poteftatemhabeonbsp;ponendi animam meam,S^ poteftatem habeo I'tetum fumendi eanj. Hoc mannbsp;datum accept a patre meo. DiflenGo iterum faefta eft inter ludæos propter fernbsp;moncs hos. Dicebant autem multi exipG's ; Dæmonium habet,ôi infanit.nbsp;quid eum auditis r Alrj dicebant: Hate verba non funt dæmoniurahabéntis«nbsp;Nunquid daemonium poteft cæcorum oculos apcriref

Magnæ dUedionis opus filius fufcepit,ignomiriiofe morienspronobistamp;non folunt »noriens,fedÄiterum accipicnsanimam, vtoccidat mortem, amp; nobis immortalitatemnbsp;per refurredionem pariat.Ofec.i5.Er0 mors tua o mors,morfus tuus ero inferne,Deusnbsp;nos non diligit propter mérita noftra,quafi mérita diledonem pratcefferint, fed dilediönbsp;dei qua à deo præuenti fumus, caufa eft omnis boni in nobis, Hiercmiæ.3i.In chariratcnbsp;Perpetua dilesCi te,ideo attraxi te miferans.Qnonia,inquit,eodem animo fum quo paternbsp;idco me diligit vnice,non vcluti mcrcenariû,qa mca fponte pro falute gregis paternt vit3nbsp;impendo meâîtni abeft,vt ex gregis malo mihi cómodu vener.Igif non auferent mihi vinbsp;tam,fcdcgo volens vita impendä ouibus meis,mea morte vita illis redépturus arternam.nbsp;Promptam 3C libera oftendit voluntate pro humano generc moriendi. Chryfoft.Sic hanbsp;beo ponendi ptâté.vt ne me inuito id facere polTit« Nos tminterimere nospoirumus,feclnbsp;JT 4 fiinhtro

-ocr page 524-

PARS S E C VND A.

£ in latronum iniîdias inciderimus, non habemus liberam fsciendi quod volumn« pote* ftatcni,V elimus noIinius,nosinterficiunt.Chriftus autem infidiis circunuentus, fui iuri»nbsp;erar moriendi ncc nc.Efa.ys.Oblatus eft,quia ipfe voIuit.Ego vtriufcp rci poteftatem hanbsp;beo, Sc animam hanc cmittendi è corpore, eandem in hoc ipfum corpus reuocandi.nbsp;Hine in articulo mortis,quo alq vix halitumtrahere pofTunt,valenter clamauit,quod có'*nbsp;fiderans Centurio,ait Luc.15. Vere hie homo iuftus crat.Matth.x7.Verc filius dci eracnbsp;ifte.Secundum naturam diuinam,fufcitauitfeipfum à mortevthominem. Nunqua au*nbsp;tem verbum depofuit quod feme! affumpfit,vt dicit DamafcenustSc ideo in triduo mor*nbsp;tiscrant corpus ÔC anima verbovnita, non tarnen vcrbfi fuit tunc homo, quia fuerunt ànbsp;fe inuicem feparata corpus dC anima. Hoc vifum eft patri, vt hac rarioncprocurctur ne-*nbsp;gocium humanæ falutis. Iohan.14. Sicut mandatfi dcditmihipater,fic facio.Adu.x.Ie*nbsp;fum Nazarenum virum approbatum à deo in vobis virtutibus,Ä prodigns,amp; fignis,qu£nbsp;fecit deus per ilium inmedio veftri,ficutfitis hunc definitoconfilioamp;præfcientia dei iranbsp;ditumpcrmanusiniquor3,afïïgentesinteremiftis,Róm.8.Qui proprio filiofuo non pe*nbsp;percit,fed pro nobis omnibus tradidit ilIum.Hæc quum dominus proloquutus effet no*nbsp;uaacinaudita,ac longe fupra vulgarem hominumfenfum,rurfus in populo variatum eftnbsp;fentétiis.Chryfoftomusî Quod mpra homine operetur,inquiunt, inde conftat quod daenbsp;monium habeat.Arrepticiuseft,ficî^infpirationediaboIi altaamp; profunda loquitur. Fal*nbsp;limini eum audiendo. Difeamus hoc loco verborum iniurias, detradiones,irrifiones^nbsp;patienter ferre. Amentia imponitur ci,cuius fapientiae no numerus.Pfar.i4$.In quofunCnbsp;omnes thefauri fapientiae Sc feientiae abfeonditi. Coloff.i, Dæmonium habere dicitur,ionbsp;quo habitat omnisplenitudo diuinitatis corporaliter. CoIoffcft.x.Qgiiniquitatem nonnbsp;fecit,neqj dolus fuit in ore eius.Efa.yî.Nihil tarnen dominus refpondit, nos interim do*nbsp;cens,non effe femper contendendum cum improbis, ÔCfadis potius dcclarandum quidnbsp;poffimusq verbis.Quidtamcn,quibus mcnsf3niorinerat,dixeruntîHæc verba nonfunCnbsp;obnoxfi malo dæmoni.Sapiunt enimdiuinam virtutem,præfertim quum didis aftipulennbsp;tur fada,Quia cnim opus diuinum,ergo amp; verba. Mira quidemacftupendaagere pof*nbsp;funt dæmones deo permittente,vt claret Exod.7,ÔC lob.i. fed non quæ totam naturæ le*nbsp;gern facultatcm cxccdant.Quum enim fint agiles 8(. fubtiliffimi, poffunt celerrime na*nbsp;turalia adiua amp; paffiua 3pplicare,amp; ad inuicem proportionate,fic'çp producitur effedusnbsp;mirabilis his qui caufam modum operationis ignorant.

ÇDcEncænils. A R T I C V L V S XIX.

lohan.io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aiîla funt autem encaenia in Hierofolymis,nbsp;nbsp;nbsp;hyems erat, Sôambufa*

1-^ bat lefus in tem plo,in porticu SaJomonis. Circundederunt ergo eum Iudæi,ô6 dicebant eûQjioufque animam noftram tollisf Si tu es Chrinbsp;ftus,die nobis palam.

Oftendit,q) nedum verbis,fed quàm maxime fadisinnotueritmundoîfed inuidia ex* cæcati ludæi,opéra non folum non attendebant,fed ÔC calumniabanturtquare multo minbsp;ip . y nus verbis credcbant,quanquam crebrointerrogarent. Quu ergo paffio inforibus effetnbsp;erofolvminbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hierufalem ambulabat. Aderat dicsfeftus quem encaenia vocant,ob tem*

tani rempli P’“® poft Perficum cxilium Hierofolymis reftauratum ac renouatum.Obferua apud lu dedicatio. dæos triplicem fuiffe tcmpli dedicationem. A Salomone in autumno decimo die menfisnbsp;iScptembris.5.Rcg.8,Altera à Zorobabelin vcre,duodecimodie Martii.i.Efdrae.^.Ternbsp;tia à Machabæis, tempore hyerais.i4.Nouembris.i. Machab, 4. V oluit ergo dominusnbsp;nobis praeludere ac docere,qj ferfis facris maxime diuinis rebus incumbendum cft ? Sednbsp;quoniam omnia in figura contingebantillis.i.Corint.io.fcripta autem funt ad correptionbsp;Dedicatîofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftram,in primo tcmplo,per Salomonern ædificato, naturam accipimushumana

num iftaijr per Chriftumfadam,Hcbr.i. Per quem fecitôcfecula. Hoeper Nabuzardâ principera myfticain^ cocorum regisBabylonis combuftu,4.Peg.i$'.Sicprimiparentesferpenti obfcquentes,nbsp;terpretatio decibo vetito comedendo,naturam humanam violarunt,Genc,î. Sap.x.Inuidia diabolinbsp;morsintroiuit in orbemterraçî.Iftudinftauratum per Zorobabel alio nomine Icfum,i.nbsp;Efd.y.Sicnaturahumanaperbaptifmô.Gala.j.QuicunqjinChriftobaptizatieftiSjChrinbsp;ftum induiftis ,i.Corinth.6. An nefeitis, quoniam membra vcftra templum funt fpiritusnbsp;fandi,qui in vobis eftî’Sed quotics illud per peccatum violamus,ponentes in co idolum,nbsp;veIguIac,Phir.5,Quo9tdcus venter eft,velauaritiar,Êphe.y.Auarus quodcftidoloçifer-uitus, auc

-ocr page 525-

A R T ï c v 1» V s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLT.

Uitus^aut luxüng. t.Cohnt.é.Qui confcnfus tcmplo dei cum idolisfhCorinth.j.Ncfcxtis lt;luia tcniplum dci cftis,amp; fpiritus dei habitat in vobisfSi quis auté templutn dei violauc-ritydifperdet ilium deus*Tempifi cnim dci fanâû eft,4d cftis vos. Nee miçî de tanta vianbsp;clidia,quia Hebr.ij.PropterquodöClefus vt fandlihcaretpopulum fuum ,petfuum fan-*nbsp;guinem extra portampaffus cft.Ideo cum luda Machab^omundemus SCfenouemus tënbsp;plum hoc^omnéimmunditiam reqcicntes, amp;L quæ ad ornatum fpe^ant procurantes, t»nbsp;Corinthiorum.7. Mundemus nos ab omni inquinamento carnis SC fpiritus,perficien*nbsp;tes fandificationé in timoré dei. Sit em cekbrabimusencaenia ,iuxta quod monet idemnbsp;ApoftolusColoir.j.ExpoIiantesnosvctcre hominem cum adtibus fuis,amp; induentesno^nbsp;uum,eumquirenouatur in agnitioncmdei,fccundumimagincm eiusquicreauiteum.Innbsp;hyeme præfentis vitac,qu3e femper â raalis fpiritibusturbarur.Aderitem tune lefus,quinbsp;fimul célébrât encænioiu feftiuitatcminporticuSa!omonis,cuftodiafuanosmuniens,ÔCnbsp;pacificos reddens ab affedionibus. Ver em,futurum feculum eft, quo omia reuiuifeunt, '*¦nbsp;quo nullus animam innouare poteft.Gregoriusr Idcircocurauiteuangelifta tempus hy« “quief,nbsp;mis cxprimercjvt inelfe ludaeoçt cordibus malitiaefrigus infinuaret.In porticu Salomo-nis,vt locus loqueretur adefle pacificum illu omia conciliatuçî, quæ in cælis ÔC quæ in ter-ïis.Gololf.i.perfanguiné crucis.Neautêpoflet elabi,cinxerunt eum,multisilIiusdiclisSCnbsp;fadis irritati,necfatis inter fe côcordes.PfaV.5o.lneo dû côuenircntfimul aduerfum menbsp;accipere animam meam confiliati funt.Pfaf.iiv.Circundcderunt me ficut apes, amp; exarfenbsp;tant ficut ignis in fpinis. Qyoufque, inquiunt, didis ambiguisfufpenfos detines animoanbsp;floftros,âlt; hac animi ambiguitate populi feditionc Concitas^’Si tu es ille Meffias,quc ex-pedamuSjdic.ChryfoftomusîVide peruerfitatem Iudæon^,quando ipfos doccbat,ligna petebani.Ioh.g.Quod ergo fa cts tu fignû,vt yideamus ÔC credamus tibiî'Qiiid ope»nbsp;rarisç^quum figna cdebat,fequirebant verba. Ridiculofa fuit hæc quæftîo ôc calumniofa»nbsp;Satis enim ex feripturis compertum habebant,qualisôi quomodo venturus Chriftus effet, Vnde lohan.ç.Scrutamini fcriptaras,illæ funt quæ teftimonium pwhibent de me.Sinbsp;tis autem opa illû pdicabant elfe Chriftû,nifi inuidia excæcati fuiflent.Hinc putabant tê-porario regnaturum,eo'cp ornes feripturas torferunt.Pfaf.t Ego autem conftitutus fumnbsp;rex ab eo fuper Sion montem fandû eius. Pfaf.7i, Et dominabitur a mari vfqj ad mare^nbsp;à flumine vfq; ad terminos orbis terrarum.Efa.ßo. Gens Si regnum quod non feruie-rit tibi,pcribit.Sed quod fpiritualiter intelligendura crat,illi ad carnale regnum torferuncnbsp;Nam in domo lacobregnabitin æternum/Lucæ primo,Sed in fine feculi ponentur ini—nbsp;mici eius fcabellum pedum fuorum,Pfalmo.109,Non quærunt,anfilius fitdci,fcdChri-ftus,quo anfam haberent aceufandi afFedati regni contra prohibitioncm Augufti,5d fienbsp;præfidi traderetur puniendus.Si veto negaret,calumniarentur mendacem, quum non fcnbsp;mel id profelfus fuerit. Die, inquiunt, libere.Sanc vbique diccbatlibéré, 8C comparebatnbsp;in feftis,ÔC nihil inocculto loquebatur. Iohannis decimpquartoî Ego palam loquutusnbsp;fum mundo,filium(]5 dci fe nominabat,ôC Iucem,ôC viam,amp; ofiium,adhibito etiam Mo-fein teftimonium.

Refpondit eis lefusiLoquor vobis,8lt; non creditis. Opera quæ ego faeîo in ® nomine patn's mci,hec teftimonium perhibent de me .Sed vos nô creditis.ganbsp;non eftis ex ouibus meis. Oues mcæ vocem meàm audiünt, SC ego cognofeonbsp;easjSC fequuntur me,8C ego vita aeternâ do eis, ÖC non peribunt in æternura*nbsp;ÔC non rapiet eas quifquam de manu mea. Pater meus quod dédit mibi,mainsnbsp;omnibus eft:8c nemo poteft rapere de martu pâtris mei, Ego 8C pater vnunlnbsp;fumus.Suftulerunt ergo lapides ïudæi,vt lapidarent ilium.

ChryfoftomusîChhftusdei fapientiafie’refponfumtempérât, vtcalumniælocus non fitfidclibus appareat,quôd ipfe vere fit Chriftus ille filius dci. Prouerbiorum.iUnbsp;N on eft fapientia,non eft prudentia,non eft confilium contta dominum. Quid opus,inquit,fuerit de mcipfo qui fim,me totics profiteri, præfertim quum fi profitcar, arrogan-tiain interpretemini veri tcftimoniums'îohartnis.8. Tu de teipfo teftimonium perhibes,nbsp;teftimonium tuum non eftycrum.NulIum certius argumentum q cxfadis.Opera qu^fanbsp;do,omné creatam poteftatêcxcedcntia,nô vt aduerfatius dei,fedinnomine patrismei,nbsp;ingloriam dei,non recipitis,quomodo nudis verbis crederetisS^ Hæc ergo fi videntut di-gna deo,crédité me milTum ab co.Chryfoftom.Simulabant fc folo verbo fuaderi,qai tôtnbsp;operibus nô funt fuafitideo C094 arguit maIitiani«Sed vos,inqt^ nee diCiiS; nee fadis meisnbsp;creditis

-ocr page 526-

PARS secvnda;

ereditis, cuîus reinonfumegocaufa, fed vefter animus infyncerus,niinîme^fîinplex» Quifimplici funt animo,nulla^ mundi huius malitia vitia£o,crcdunt verbis meis,acnbsp;Jut ones agnofcunt bonipaftoris vocç. Oftendit cp fuo vitio credere noluerut,fimul^nbsp;bus notis fuae agnofcantur oues, quidi^ cmolumenti ex ipfopcrcipiant»Non cnim eftnbsp;Duo Chri omnium fidcs,t.Thefla.î,Habet cnim diabolus oues fuas,oues nomine,fed reuera hirci«nbsp;ßjgreges Ezech.j^.EcceegoiudicointerpccusâCpecusarictumÄhircorum.Habetautemduo«nbsp;°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8*^®g^s,vnum in hoc mundo.Matt.y. Attendite à falfis prophetis, qui veniunt ad vos in

veftimentis ouium, intrinfecus autem funt lupi rapaces .z.Corinth.u.Ipfe enimfatana« transfigurât fe in angelum lucis. Alterum in inferno,Pfalmo,48. Sicut oues in inferno ponbsp;ficifunt,morsdepafcet eos.Ne ergo cumhispereas,fugead caulasecclefiæ per pœniten*nbsp;tiam,d.Pfalm,ii8.Erraui ficut outs quae periit,quære feruum tuum,quia mandata tua nonnbsp;fum oblitus,LucæJ9,Vcnit enimfiltus hominis quxrere SCfaluumfacere quod perierat«nbsp;Audiunt oues meæ vocem meam,SC obfequuntur. PfaImo,94.Hodie fi voccm eius audi«nbsp;ritis,noltte obdurate corda veftra.Sicpharifæi audieruntSCfpreuerunr. Atque ego yici*nbsp;fim iIlas,liccthumilesiuxtamundum,promcisagnofco.Pfalmo,i.Nouitdominus viamnbsp;iuftorum.Contra malos operariosignorat.Matth.v.Amen dico vobis.neicio vos.Dif*nbsp;cedite à me omne8quiopcraminiiniquitatem.i.Corinthj4Jgnoransignorabttur.Se*nbsp;quunturme paftorem verum,Inter omnia animantia outs innocentior eft. Ita dccet effenbsp;amp;offictum Chriftianum,nonrclu(Sart,non fcqui altcrum, non difquirere cur paftorcsita praecipiquot;nbsp;ant,fic dirigant t fans illi fuerit vt paftoris voccm fequatur, luporum declinet infîdias.nbsp;Matth.iÄ.Qui vult venire poft mc,abnegctfemetipfum,amp;tollat crucemfuam,amp;fequa-'nbsp;tur me.Galatas.ÇvQuiChrifti funt,carnem fuam crucifixerunt cum viths amp; concupifeennbsp;tqs fuis.Oftendit quantumbonum affequamurper eum,nempevitam aeternam. Augu*nbsp;ftinustBona pafcua vitaæterna dicitur,vbt nulla herba arefcit,fed totum viretj.Pctri.t.nbsp;Benedidus deus SC pater domini noftriIefuChrifti,qut fecundum mifericordiam fuaninbsp;inagnam,rcgenerauitnos in Ipem viuam perrefurreaionem Icfu Chrifti ex mortuis,innbsp;hæredttatem incorruptibilem. Si. incontaminatam, SC immarcelTtbilem conferuatam innbsp;exits,in vobisquiin virtutedci cuftodtmini per ftdeminfalutempat'atam reuelariinnbsp;tempore nouiffimo.Neque intcrirc poterunt,qui feruatorem habent dcum.Sapïac.î.Iult;*nbsp;ftorum animæ in manu dei funt,SC non tanget illostormentorum mortis, vifi funt ocu-*nbsp;lisinfipicntium mori,illi autem funt in pace.Etfi coram hominibus tormenta paffi funtsnbsp;fpcsillorum immortalitateplena eft,Romanorum.S, Diligentibus deum omnia coope*nbsp;rantur in bonum.Si quis vero ex ordine ouium exciderit,SC non fequutus fuerit paftoreninbsp;fuo vitio ftatimperibit.Namviquidcm Sc tyrannide nullus poteftauellcre à dco,dcce'*nbsp;ptionc autem quotidiefupplantamur.Ouesfimpliccs funt,innoxiæ,imbcllcs,omnibushnnbsp;ius mundi praefidrjs deftitutæ.In has mundus defxuiet,Sc omnibus fuis machinis ac viri''nbsp;bus infurget, Sed nulla futura eft tanta fatanæpoteftas, vteasrapiat 2 manibus meis*nbsp;Quicquid mundus molietur, c^det in bonum ouium, SC in gloriam patris, Auguftinussnbsp;JSecutus eft de earum numero, qui pro eis quid dederit,nouit. Vnicum illud prxfidi''nbsp;urn, quod mihi adtuendasoues mcas dedit pater, maiusac potentiuseft omnibus, qui-*nbsp;bus mundus coorietur in me meos'^. Auguftinus : Non enim crefcendojfed nafeendonbsp;æqualis eft,qui femper natus eft depatre hlius, de deo deus. Dedit ergo illi efle mediatornbsp;rem deiôChominumj.Timoth.t,Étvtfitvnigenitusfilius,Hcbræorum.i.Cuienim di*nbsp;xit aliquando angclorum.Filius mens estu,cgo hodie genui te,Pfalmo fecundo^nec na*nbsp;tura diffimiliSjOec virtute inferior,neC tempore poftcrior.Hoc maius omnibus eft. Quo-niam autem nulla poteftas mundi tanta eft, vt quicquam ex ilJius manibus extorquerenbsp;poflît.Hicrcmiæ.49.Quisfimilis mciï^ Sc quis fuftinebit meç’SCquis eft paftor, quirefiftatnbsp;vultui mco. Pfal.75r,Tu terribilis cs,8C quis refiftet tibi^ qui nutu poteft omnia. Pfalm.ni»nbsp;Omnia quxcunqj voluit dominus,fecit.Sapientiæ.u. Tu autem dominator virtutis cumnbsp;magnatranquillitatc iudicas,SCcum magna rcuerentiadifponisnos. Subeft enim tibi,nbsp;cum yolueris, polfe, Neque ergo de manumea,quum inter patrem 6C me,ficut eft abfo--lutiffimupoteftatis confortium,ita fummus eft voluntatis confenfus.Prorfus cnim vnumnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fubftantia, poteftate, äc voluntate« Auguftinus: Vtrunque audi,vnum fumus,

Sabelin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixit,Iiberauit te ab Arriotquod dixit,furaus,liberauit te à Sabellio.Si vnum,er--

go non duotfi fumus, ergo pater Scfilius SC fpiritus fandus.i.Iohannis.y. Très funt qui teftimonium dant in cælotpater,verbum,öC fpiritus fanäustSChi tres vnum funt, Lapi*nbsp;dea corda ad lapides currunt, fed nemo tarnen imoctiit illum, quod nondum venifletnbsp;tempus,quo decrcuerat extrema pari pro falutc generis humani. Ad.7.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccruice 8C

incircuncifi cordibus 8C auribus,vos femper fpiritui fando reftitiftis.

Refpon-

-ocr page 527-

ARTICVLVS XI5C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLin

Refpondit eisIcfus: Multa bona opera oftendi vobis ex patfe meo, pro*»j ptcr quod eorum opus me lapidatisCRefponderunt ei ludaei: De bono ope*nbsp;rc non lapidamus te fed de blafphemia : quia tu homo quum fis, facis te*nbsp;ipfum deum • Rcfpondit eis lefus : Nonne fcriptum eft in lege veftra, quianbsp;ego dixijdi] eftisfSi illos dixit deos, ad quos fermo dei fatftus eft, non po*nbsp;teft folui fcriptura, quem pater fandificauit, ZC mifit in mundum, vos dicitis,nbsp;quia blafphemas, quia dixi,filius dei fumf Si non facio opera patris rod,no*nbsp;lite credere mihi:ß autem facio,SC fi mihi non vultis credere, opcribus crédité,nbsp;Vt cognofcatis amp; credatis,quia pater in me eft,ÔC ego in pâtre.

Pergit autem dominus hanc corum infaniam placidis verbis cörrigere*Ncqj em ma-» nifefta difftmulanda funt crimina,ne pcccati reusScconfcius alieni arguaris.Efai.yg.Clanbsp;nia,ne cefles.quafi tuba exalta vocem tuam, ÔC annuncia populo meo fcelera eorum, öCnbsp;domui lacobpeccatacorum,Silapidatur bcneficus, quidfiet fceleröfisï’ÏVIultabonaopcnbsp;ra dodrinæ,lanationum,oftendi vobis ad gloriam dci.Bis hocfaäodeliquerunt,quiainnbsp;risordineprætermilTojetiamfiiuftam fingant caufara. Nam poena oranis officio iudicisnbsp;exequenda eft.Roman.ij^Non enim fine caufagladiumportacdei enimminifter eft,vinnbsp;dexin iram ei qui male agit,Sccundo,quia contra iura öC leges grata tudinis, mala probonbsp;nisrependunt.Nam reddcrcbonumprobono,naturæ eft.Matth.$.Si enim diligitiseosnbsp;qui VOS diligunt,quam mercedem habebitis^Nonne öC publicani hoc faciuntî'Lucj.é.Sinbsp;fienefeceritis his qui vobis bcnefaciunt,quævobis eft gratiaî’SiquHem ôCpeccatorcs hocnbsp;f^ciunt.Bonum pro malo,id eu3ngelicum,Matth,ç.Benefacite his qm oderunt vos.Ma*-lumpromalojludaicum.Leuit.X4.Oculum pro oculo,d£ntcm pro dente refiituet, Sednbsp;walum pro bono,id impiiflimum.Hiere.ig.Nunquid redditur probono malum»Pfar,544nbsp;îietribuebant mihi mala pro bonis, Sed quid tandemî’Prouerbu?» Quireddit main pronbsp;honis,non recedetmalum de domoeius.Sapîæ.iô.Ingrati fpes tanquamhybernalis gla--cies tabcfcet.amp;difperict tanquamaquafuperuacuajudæi tandem hue prouocan,vt velnbsp;Çrimen proferrent,vel amentiam fuam agnofcerent, nc nihil prætexercnt fuae infaniæ,nbsp;Won,inquiunt,obbenefada,fed obimmanilfimum fcelus blafphemiæ, atque hac in reknbsp;gis autoritärem fequimur,quaeiuflithuiufmodifaxis obrui.Leui»i4,Dominus autem in*nbsp;tentum crimen fie abs fe reppulit,vt SC illorum ferocitatem verbis atrocioribus non ftri*nbsp;tarer,óCnihilo fecusfibi vindicaret quodnegari non potuitfcripturæ tcftimonio«Nonfonbsp;lum illos,inquit,ad quosfermodei faiSus eft,filiosdei appellatlex,fed decs, nonlæfa tfinbsp;vnius dei maieftatetnec falfum elfe poteft quod diuinis literis proditum eft, Pfal.si.Quo*nbsp;roodomihi blafphemiæ crimen intenditis, quod me quem patervnice fandific3uit,(Lunbsp;cæ.i.Quod nafcetur ex te fandum,vocabitur filius dei)ac mifit in munduin, yt per iliumnbsp;omnesfamSitatem aflcqucrenturjdixerimfilium deis* Mofi aitdcusExo.y» Ecce confti*nbsp;tui te deum Pharaonis.VultisfcireæqMalitatem cumpatreï’ à fubftantia nonpoteftis fci*nbsp;re.Impoffibile eft enimfcircfubftantiam dei.Iohan.tDcum nemo vidit vnquam* Mat*nbsp;ithæi.n.Nemonouitfilium nifipater,rtequepatternquis nouit,nifi'filius,ói:cui volucritfinbsp;lius reuelare.Caeterum ex ipfis fadismagis conuenit æftimare, Si quæ facio,non viden*nbsp;tur efle homine maiora,fi non diuinæ virtutis fpecimen habent, nolite credere quod firnnbsp;filius dei,quod mihi per omnia cum illo conuehiat i Quod fi videtis deum patrem in menbsp;proferentem virtutem fuam,fi didis meis fidem habere non vultis, certe fadis ipfis quaenbsp;videtis oculis,créditéjöcarroganshabear, nifilongeplus præftoquàmmihi verbisfu*nbsp;mo.Ea fi fynecris animis perpenderitis, fiet vt verbis quoque meis fidem habcatis, nonnbsp;amplius dubitaturi,quin pater in me fit,amp;cgoinpatre,quod vtetquc altcriindiuiduafo*nbsp;cietate cohæreat,dum illc per me quiequid vult,operatur,ÓC ego ab illius exemple iufTuépnbsp;¦nufquam recedo,vt qui mihi eredit,illi crcdatjqui mihi répugnât,illi repugnet.Lucæ de-cimoîQui me fpernit,fpernit eum qui mifit me, 1 ohannis duOdecimot Qui credit in megt;nbsp;non credit in me, fed jn eum qui mifit me. Nam per circuminceffionem atque eflentiænbsp;identitarem, amp; maieftatis æqualitatem Qc vnitatem, amp; pater in filio, SC filius in pâtre eft.nbsp;V tinam SC nos fola adoptione,non naiura,aliquando vere dicere polTemust Pater in menbsp;cftjfiliusquoqueamp;fpftimsfandus. Nam longe à peccatoribusfalus, Pfamo.ug.Dcusinbsp;vero charitas eft, ôi qui manct in charitate ,in dco manet, 8C deusin co,primæ lohan*nbsp;nis quarto,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QuerebSt

-ocr page 528-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS SECVNDA,

Quærebant ergo cum apprehcnderc,0C exi'uic de manibus ebn3m,5^ abijtj hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iterum trans Iordancm,in cum locum vbi erat lohanncsbapdzans primum.

Si manfit illic.Et multi venerunt ad cum,Si dicebantjquia lobannes quidern nullum fignum fecit, Omnia autem quaecunque dixit lohanncs de hoc, ve*nbsp;ra erant. Et multi crediderunt in eum.

Iraqj quHtn fatis illic docui/Tet ceflic ad tempus immedicabili maloçt vefanix,fua ab-* fentiaillorum morbummitigarc volens.Scccdit autem inunisillis,monftrans quôdnecÿnbsp;in cruce detentusfuiflet,niii^onte fetradidiflet.Tranfmiflbautem Iordane,rediit ad eunbsp;locum vbi I ohannes primum cœperatbaptizare* Multi venerunt ad eum ob teftimoni-um Iohannis,CUI non leuis erat apud ludxosautoritas, partim obfermoncs diuinæ tapinbsp;entiæplcnos,partim ob faîla diuinam virtutem tcftantia,credentcs ipfum M£fliam,phanbsp;rifxis 8C facerdotibus in fua malitia perfiftentibus. Chrifto enim referuata erant figna,nbsp;Efaiæ.îs’.Deus ipfe vcniet,amp; faluabit nos. Tunc aperientur oculi cæcorum,amp;: aurcs fur^nbsp;dorum patebuntttunc faliet lîcutceruus claudus,amp; aperta erit lingua mutorum.Hinc cónbsp;cludebant.Chriftum lohanne maiorem.q.d. Si illi credidimus, qui nullum ynqnam fe-*nbsp;cit fignum,multo magis ei qui tot ÔC tanta operatus eft figna i Iohänis,7,Chrifius quuntnbsp;'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;venerit, nunquid plura figna faciet quàm quæ hic facit«

lt;Dc fufeitatione Lazari, ARTICVLVS XX,

lohanji, *|r Rat autem quidam languens Lazarus a Bethania,decaftello Mariae Si Martha: fororû eius. Maria autem crat qua: vnxit dominum vn*nbsp;JLyguentOjSiexterfit pedes cius capillis fuis, cuius frater Lazarus infïr/nbsp;mabatur; .Mifcrunt ergo forores eius ad eum.dicentes : Domine,ecce quemnbsp;amas ,infirmatur. Audiens autem lefus, dixit eis : Infirmitas haecnon eft adnbsp;mortem,fed pro gloria dci,vt glorificetur filius dei per eam.Diligcbat autemnbsp;lefus Martham,Si fororem eius Mariam,8i Lazarum. Vt ergo audiuit.quianbsp;inftrmatur,tunc quidem manltc in eodem loco duobus diebus. Deinde poftnbsp;haec didt difcipulis fuiszEamus in ludæam itcrum. Dicunt ei difcipuli: Kab*nbsp;bi,nunc quærebant te ludæi lapidare, Si itcrum vadis illucf Refpondit lefus:nbsp;Nonne duodecim funt horæ diei 7 Si quis ambulaucrit in die, non offennbsp;dit ,quia lucem huius mundi videt : fi autem ambulauerit in node, ofFendte,nbsp;quia lux non eft in eo. Haec :^t,8i poft haec dicit eis : Lazarus amicus nofternbsp;dormit,fed vado vt a fomno cxcitem eum.Dixerunt ergo difcipuli eius: Donbsp;mine,fi dormit,faluus crit. Dixeratautem lefus de morteeius, illj autem putanbsp;ucrunt quia de dormitione fomni dicerct, Tune ergo lefus dixit cis manifc*nbsp;fte: Lazarus mortuus eft,Si gaudeo propter vos.vt credatis, quia non eramnbsp;ibi.Sedeamus ad eum. Dixit ergo Thomas,qui diciturDidymus,adcondi^nbsp;fcipuîos:Eamusôinos, Simoriamur cumeo. Venititaque lefus, Si inuenitnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eum quatuor dies habentem in monumento. Erat autem Bethania iuxta Hic

rofolymam quafi ftadrjs quindccira.Multi autem ex ludæis venerunt ad Mar tham Si Mariam,vtconfolarentur cas de fratre fuo.Martha ergo vt audiuit,nbsp;quia lefus venit.occurrit illi. Maria autem domi fedebat.

Tntero^'a Q“à»u operofaverafitfidcs,quaean«mæ vitampraeftatjôCfinalitcrartcrnaminrefur-Chri mirât glori3m,oftcndit.Moxergo oft'ermr occafio,per quam maxime reddçretur il-cuiaqdma luftrisChnftipatris'(çgIori3,fimul amp;ad homicidium irritaretur pharifæorum nialitia. xime præ* Auguftinusîlnter omnia miracula qua fecit Chriftus, Lazari fufeitatio maxime prædi-dicciur. catunfedfiattendamus quisfeceut,dekâari potius debemusquàm mirari.Ille fufcitauicnbsp;hominem

-ocr page 529-

artigvlvs XX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, ccLnrgt;

iiomincm,q«ifecit hóminem,PIus eft hominem creaffe,gfufcitaiïe,Ërat aüt Janguens moi-bonaturaliterincurabili,PorroMaria erat illa,quiinfigni amoris crga lefum tcfti*nbsp;monio Vnxerateum.Haröfororumftudium imitaridebemus,akehusreripifcentiam,vt fn Lazarsnbsp;Lucas tcftatur,Luc,7,amp; alceriushofpitalitatem,Luc.io,Nunciant autemmorbum,nó fororibusnbsp;dubitantesquinpro fuamirifica in omnes humanitate,amico periclitanti fuccurreret, quidimi^nbsp;Auguft.Non dicuntjVenióCfanamec aufæfunt dicere,ibiiubeóc hic fietjfed tantü, ecce tandum*nbsp;qiiein amaSjinfirmatur.Sufficittibiqj nouehs,non emamasSc dcferis.Prouer.17.Omni tép.ore diligit qui amicus eft,Amanti tantû denunciandû fuic,HugoîDefedus infinuanbsp;tiOjf^ccies eftorationis.ChryfoftomusîVt,non caufak eft,fed cuentus. Nam aliundenbsp;quidé euenic infirmitas,fedperdiuinâ prouidentiâ ad dei gloriâ ordinabatur, Chriftinbsp;cognitionê.Nonergodeopfcribendusauxiliandi modus.lpfe cm cognouit figmentunbsp;noftrfijPfal.ioz.feddicendûjBat voluntas tua, Matth.6,ôC,z6,Amabat cm iefusMar-tham amp; Mariä,harumig fratré Lazarfi,amp; tarnen hune lefuspaffuseft inmorbum,atqjnbsp;etiam in morte incidcre,ne nobis indignû viderctur,fi quâdo boni, veræ^ pietatis cukonbsp;resjhuius mundicalamitatibus affliguntur, deo yeluti diftimulantc,vel quia expedir illisnbsp;lt;lui patiunrur,vel quia fie conducitad illuftranda dei gloriam,non qgt; deus humanis manbsp;hsprocurctfuâgloriam,ftd qgt;mala quæ nobisiuxta côditionis humanæ kgë,cafuve ob-«eniûtjvel in noftrâ faluté,vel in fuam gloriam hominû caufa euertere foleat. Diftulit afltnbsp;auxilium,quo illuftrius effet miracuIu.ChryfoftomusîPrædixit difeipulis hic prætcr c5nbsp;fuetudinem quo iturus effet,feiens inde ipfos terrendos,ne repentina abitionc turbaren-tur,fi abducerentur in regionê quâ timebant,Hinc audito nomine ludacæ, difeipuli megt;nbsp;mores g effet atroxpharifæoçiinillûodium,amp;quotiesfuftuliffentin ilium lapides,quo-tifseonatifuiffent in ilium manus inricere,non folum dno metuebant,veru multo magisnbsp;f'bijpfis.Nondum em induti erant virtute ex alto, Luc.i4.fpiritu fanfto conforrati, ôCnbsp;îefum humano quodâaffeôluprofequebantur,ipfiquoq5obimbecillitatemà morte ab-horrentes.Si em perfedam fidem in ipfum habuiffcnt,nec ipfi nec fibi timuifrent,quianbsp;dei virtusôC dei f3pienria,t.Co9«.i.Hiere.2o.Dominus aûtmccüefttanquâ beJlator fornbsp;tisîidcirco qui pcrfequuniurme,cadent,ôCinfirmi cruntSi côfundenturvehemëter,qanbsp;non intcliexerunt opprobrium fempiternß quod nungdelebitur, OrigenesîCfi velkutnbsp;dare cofiliû homines deo,difeipuli magiftro,corripuit eos,d.Sicut horæ mutabiles funt,nbsp;fie ÔC affediones. Acnigmatc formidinc ilJoçt côfolatus cft,fignificans nihil effe metuen-dumiisqui Chrifto adhærët,qui lux eft môdi.Ioh.8,Ego fum luxmûdi.qui fequft me,nbsp;nô ambulatintenebris,fedhabebitlumé vitæ.Si quis ergo videos Iucê,nó offcndit,mulnbsp;tomagis qui Chrifto adhseret,nifi ab co defecerit,nó offendit.Sic luce gratiæ priuati,im-pinguntin pcccata.Prouerb,4,Viapcccato9t tenebrofa, nefciunt quo corruunt.ldeonbsp;«,Ioh.i,Qi,uoditfratréfuû,in tenebris eft,amp;: in tenebrisambulat,amp; nefcitquocat,quianbsp;tenebræ obcæcaucrflt oculos eius,Hinc admoner ApoftoIusEphe^y.Eratis aliquâdo tenbsp;ncbræ,nunc aût lux in dno.vtfilii lucis ambulate. Chryfoft.Nimis carnaliter amabant,nbsp;quarc amittere nolebât,amp;: ideo aduentû ipfiusin ludæà impedire volcbâtƒ arnaliter vernbsp;bumipfius accipiêtes.Nâ ægrotis fomnus effefolctredituræ fanitatisindiciu.Maluit aunbsp;temdfisprimüdormientcgmortuüdicerCjVt iuxtalacrac feripturæ côfuetudiné often-deret fpem refurredionisu.Thef.4.Nolumus vos ignorare fracres de dormientibus,vtnbsp;non cotriftcminijficutôC cæteri qui fpem no habet,Si em credimusqj lefus mortuus cftnbsp;SC refurrexit,ka deus eos qui dormierût per leium,adducct cû eo, Auguft.Ncmo tamnbsp;facile excitât in Iedq,ficut Chfs in fepulchro.Secûdo ob dulcedinê requietionis.Apoc,nbsp;i4,Amodo iam dicit fpûs,vt rcquiefcant à laboribus fuis.Nâ mali ctfi corpore,no tamenbsp;animarequiefcun^fqj indicm iudicii.Efa.ôfi.Vermis eoi^ non morietur,amp; ignis eorunbsp;non extinguetu^TcrtiOjob mcIiorationëimmutationis.Somnus cmpræftat reforma-tionem virium,oC releuamen nacuræ,quare poft fomnü homo melior redditur.i,Coç:,nbsp;»î.Seminatur m corruptione,furget in incorruptionc.Seminatur in ignobilitate, furgetnbsp;tngloria.SeminaturininfirmitatCjfurgetin virtute, Seminatur corpus animale,fu¥getnbsp;corpus fpiritualc,Quoniam autrefpondcrat hsquimorbum amici nunciauerant,nô effenbsp;loetalemjfed in hoc accidiffe, vt per eum illuftraretur gloria dei ac fiiri ipfius,fimilc quidnbsp;dam indicat difeipulis tg3udeo,inquiens,q? illic non adfuerimdum amicus ægrotat acnbsp;nioritur,id'lt;^ veftra caufa, vt yeftra fidutia quâ adhucimbecillcm video,confirmetur eutnbsp;dcntiorimiraculo.Semper em fides co9tamp; fermonibusôimiraculisaugebatur,Luc,i7,nbsp;Domine,inquiunt,adauge nobis fidem.Thomas qui Græcis dicitur didymus,latincge- Thomædinbsp;niinus,caeterisimbecillior,veldomini inconfukam notare volens conftantiam ex fidei lt;flumgdigt;nbsp;tn»pcrfedione,ait:Eamus ôC nos,fi fie cériu eft,vt moriamur cum illo, quandoquidé hjc uerfe accknbsp;YVnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illife-piquear#

-ocr page 530-

PARS secvnda;

nit fedct Ienfentiä,refe fuos^ in manifeftû vitæpericulu adduceirf,qu5 ltC£3t vtrotnmlt;5 lt;ncoluniicati confuIere»Nihtitamcn prohiber fic accipere,vt antmi conftantis fint ver-fca,SC adcommoriendu exhortantis.q.d^Gloriofius cum ipfo morimur,quàm eorclidlonbsp;deliciemur.Sicô^ Petrus aitLuc,zt«Domine,tecûparatusfumamp; in carcerem in mornbsp;tern ire.Imo Si omnes cómori polkcebantur Matth.i6.Scd dominus neeg ob dtfcipulonbsp;rum turbationem vel timorem,nec proptereoçt amorem omifit,quod ex pietatc facercnbsp;decreueratjdocens nos in qs quae det honorem Si anima:ç{ fpedant falutem,amorem acnbsp;timorein cuiufeunqj poftponerc.lnuenit quatuor dieçi mortuG.Diffcrt nonnunq con-folationé deus.quo inftantius requiratur.Pfal.59.Expedans cxpedlaui dfim,amp; intenditnbsp;mihi.Et exaudmit preces mcas.Abac.i.Si morä feccrit,expeda illütquia veniés veniet,nbsp;ÔC non tardabit.Aberat aütBethania abHierofoIymisftadiis plus minus quindecim,at-qj hincdifcipulisillaformidOjatqj hinc ctiam occafio,quæiFecit vt miraculflplureshab«nbsp;retteftesSifpeäatorcs.Venerantemmulti ad confolandü e3S,quodch3ritatiseft Sih«nbsp;manitatis officium.Sic Dauid mißt ad confolandüHanon fuper morte patris fui Naasgt;nbsp;quanquä ipfe in malü ßbimetipß abufus fuerit,i.Reg.io.

® Dixit ergo Martha ad Iefum:Dne,fi fuiflTes hic/rater meus no fuiflet mor tuus.Sed nuefeio quia quæcunq^ popofeeris a dcOjdabittibi deus.

Oftendit noninpfentibusôi tranfiruris,fedinfuturisSipcrmanfuris,felicitatcm col-Iocandam,Si quibus Si per quem contingat.Tranfit em mundus Si concupifeentia cius, i.lohan.i.Et noscûmundo.Iob.i4.Homonatus de mullere, breui viuenstemporc,re-pletur multis miferqsîQui quafi flos egreditur Si côtcritur,ôi fugit velut vrabra,Ôi nunqnbsp;in codé ftatupermanet.rfocq verum fit,mifcri quotidic cxpenmur,ncdum feCundun»nbsp;corpusquodcorrunipitur,i.Reg.14.Omnesmonmur,8i quafi aquae dilablmur in terranbsp;quae non reuertunf.fed etiam fecujidS anima,quæ varqs ducitur affedionibus,nunc deo,nbsp;nunc mundo adhærens.Deo auté adhærcns, vitam habet.Deute.jo.Elige ergo viiam,nbsp;vt Si tu viuas,Si fernen tuurn^poft te,Si diligas dominu deum tuum,atqj obedias voci iPnbsp;ïius,Si tlit adhæreas. V nde cm mors Si corporis Si animæ atqj gchennæ,nifi ex inofcedi-cntiaprimoçtparentumjquiadcreliqueruntdeumfRoma.y.Per vnû hominé pcccatunbsp;in hunemundû intrauit. Si pcrpcccatô mors.Gene.j.Quia audiftivoeê vxoristuæ,Sinbsp;comedifti de ligno ex quopræceperâ tibi ne comederes, maledidla terra in opéré tuotnbsp;in laboribus comedes ex ea cunéfis diebus vitæ tuaetfpinasSi tribulos germinabit tibi,Sinbsp;comedes herbas terræxin fudore vultus tui vefeeris pane tuo,donec reuertaris in terraninbsp;de qua fumptus estquia puluises,Si inpulHeréreHerteris.HincEccï.4O.Occupatio ma-*nbsp;gnacreataeft omnibushominibus,8iiugôgrauefuperfiliosAdamàdie exitus devenunbsp;tre matris eoçîjvfq^indiem fepulturæin matrem omniü.Quarehocî’Sap.t. Qjjoniâdenbsp;us mortem non fecit,neclætatur inperditionc viuoçc.Crcauit eiïivt effent omnia,Si fa-*nbsp;nabiles fecit nationesorbisterra^îSinon eft in illis mcdicamcntum exterminn,ncc in**nbsp;feroçt regnum in terra.Iuftitia emperpetua cft Si immortalis, iniuftitia auté mortis ac-*nbsp;auifitio.lmpiiautémanibusSiverbis accerfieruntillamtSiaeftimantcs illam amicam,denbsp;uxerunt,Sifponfiones pofueruntadillamtquoniam morte digni funt,quifunt ex par-*nbsp;te ilIius.Hoc eft quod dominus conqueritur Hiere.x.Duo mala fecit populus meus îmcnbsp;dereliqueruntfontem aquae vluae,Si foderunt fibi eifternas dlffipatjSjquæ continerenonbsp;poffunt aquas,Aquae viuæ,inquit,Iohan.4.Q^i biberlt ex aqua quâ ego dabo ci,nô fitietnbsp;inæternumîfed aqua quam ego daboci,fict in eô fonsaquæ falientisin vitam aeternam»nbsp;PfaI.5S’,Domine,apud te cft wns vitae,Sine hac aqua necefle cft arefeere Si tandem efflonbsp;ri.Ideo Pfal.71.Mihi auté adhærere deo bonum eft,ponerc in domino deo fpem me*nbsp;om. Martha ergo fratris folatio deftituta,audiens domini aduentum,occurrit illi humi-*nbsp;liter Si denote exreuerentiaSiamorc.At quum in confpedum lefu venit, nonnullafpenbsp;bona concepta de fratre reuocando ad vitâ,flebili voce dicte illi:Domine,Sic.Nam facilenbsp;tworbum dcpulifles,quanquam ne nunc quidem res cft omnino extra fpem.Scio cnim tpnbsp;quicquidàdeo popofceris,nihil tibifit negaturus,ctiam fi mortuo fepultoip vitam po^nbsp;pofceris.NoueratprecibusHcIiamfilium mulicris fufcitaffe,j.Reg.i7.Simiiitcr Helifcfinbsp;iilium Sunamitidis,4.'Reg.4.Vndc fecundüChryfoftomûfidem habuitin Chriftü,fednbsp;non quantam debuit.N am tanquâ virü quendâ virtutc ^ditum Si deo probatô,habuir,nbsp;Vndc non dixit,quæcunq; volueris i quia cp deus effet qui folo imperio poffet ad vitamnbsp;renocare mortuos,non erat ita illi comprobatum,Si maxime talem.Crcdidit tarnen vi-rüftipotétem in opère Si ferm one, ficut difeipuli Luc,X4.Si preces ipfius efficaces apudnbsp;d€mn.HocSinosconfolatur,quia interpellât pro nobis,Roma«8.Ä4«Iohan*i* Si qui«nbsp;peccauG

-ocr page 531-

A R T 1 C V LV s XX. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLIIir.

ptccauerit,aduocatû habemus apud patré,Icfum ChriftS iuftumtSu ipfe eft propiciatio 3ro peccatis noftris,ö^ non pro noftris tantü,fcd eriam pro totius munduSed öc nobisnbsp;gt;ollicitus eft loh.ij.Si manferitis in nie,amp; verba mea in vobis manferint,quodcunq} vonbsp;nenns,petetis,oC fier vobis.Qnu ergo omnesfideles vnfi corpus ßn£inChrifto,Eph.i,nbsp;itipfumdeditcapucluper omnê ecdeüâ,quxeft corpus ipfius.ôC R o,il»Multi vnö cornbsp;pus funtus inChriftOjfinguli aût alter akeriusnicbra»i.Co^»u«lnidipfumproinuicemnbsp;folicna fine membra,Et fi quid patitur vnû membrfi,compatiuntur omnia membraifiucnbsp;glorificatur vnumcmbrô,congaudent omnia membra, voluit deus vtnon folûprono-'nbsp;biSjfedetiatn pro alqs diuinä imploremus clementiam.Vnde Matth.y.Orate pro perfe-quentibus ôC calumniêtibus vos.Iaco.ç.Orate pro inuicem vt faluemini.Sic ecclefia pronbsp;defundis deum interpellat.Auguft.Orationibus vero fandæ ccdefiæ,S^ facrificio falu*-tari,öC eleemofynisquxpro defundoçi fpiritibus erogannjr,n5 eftdubitandfimortuos Oration!^nbsp;adiuuarijVtcûeismifericordius agatur à domino,q eoçipeccatameruerunt.Illis autem buseccks»'nbsp;prodeffe,qui ante morte ita vixcrint,ytpoflint eis vtilia efle hæcpoft mortem.Nam qui fisequide^nbsp;finefideper diledioné opérante,eiuscgfacramcntis de corporibuscxierunt,fruftra illis fundi,fubnbsp;à fuis huiufmodi pietatis ofFicia impenduntur,cuius dum hic dient, pignore caruerunt, Uuentur.nbsp;vd non fufcipientes,vel i nuanum fufeipientes dei gratiam,amp; fibi nö mifericordiam,fednbsp;»ramthefaurisances,Roma.2,.Prouer,H.Mortuohomineimpio,nullaerit vitra fpes.Vcnbsp;tum illi vtiq; abluunt fpiritus mortuoçijqui orationes,oblatione8,erogatióes multo fer-üentius obfcruantiuslt;çproeisimpendunt,quifuoscarne,nô fpiritu niortuos,n5 folumnbsp;carnaliter,fedfpiritualiter amät.Hinc dC tempore fynagogæ,precibus Si oblationibusnbsp;defundis fubuenire ftudebant,vt patet i.Mach.ii.Auguft.ier.44»ad fra.in erc.Defun«-lt;^is cu omni diligentia mifereri öi fubuenirc debemusamp;ftudeamus,attendetes quid lu- ° nbsp;das Machabarusfecerit.Dixit em,q3 fanda SCfalubriseftcogitatioprodcfundis exora- y^ldibusnbsp;te, vt à peccatis foluantur,z.Mach.«.Qui ergo contrariu aut docent,aut Ientiunt,nó ec- “5^nbsp;lt;Iefix filios,imoncc fynagogæ quondam,fed fatanæ quimendax eft oC pater eius,clare ^-5*^nbsp;oftendut.Ioh.g.Cû loquitur mendacifi,expropfns loquitur, qa mëdax cft,amp;: pater dus. quot;entesûtanbsp;Diciiêilli lefusîRefurgct frater tuus.Dicit ei Martha:Scio quia refurget innbsp;tefurreedione in nouifTimo die.

lefusigitur quo illius fidutiam confirmarct,frarrcrn refurreduqi promifit.Vereba-tur aût Martha,ne quemadmodû nunefis refpondens morbü non elle capitalem,ambi-guo refponfo fefellerat,ita nunc quoq^ lateret a liquid in illius vcrbis,quod Ipem illius il-ludéret.Scio,inquit,qgt; frater meus reuidurus fit,fed in nouiffimo die,quum refurgemus omnes.SciebatemÂ: vltimâ refurredionê futurâex diuinis feripturis, inprimis exnbsp;continuis Chrifti fermonibus dercfurredione.O felicilTimfl verbû,quo contra omnemnbsp;inimici poteftatê roboramur.Nunquâ ergo defperandû,etfi omnia Humana præfidia denbsp;ftituant.Non emeritimpoifibile apud deûomne verbô,Éucæ.i.Hacfpe primi parentisnbsp;animumdeiedumfubleuauit,quunifoporeimmifro,viditecclefîam CHriftoiungédam,nbsp;amp; per ipfum glorificandam.V nde muliere de cofta lateris fui formata,euigilans, ait Genbsp;ne.z.Hos nunc os ex ofiibus meis,SC caro de carne meaiquamobrem relinquet homo panbsp;trem fuumSCmatrem,amp; adhærebit vxori fux. Si eruntduoin carne vna.Ephc.y.Sacranbsp;mentum hoc,magnum eft.ego autem dicoin Chrifto Si ecclefia.Hac^Abraam filifl fuuninbsp;lfaac,in cuius feminebenedicédaeomnes gentcs,ad diuinfi præceptû immolate voluit,nbsp;lt;j}cne.ii.plenifl(me feiens quia quæcunqjpromifitdeus,potés eft amp;fac€rc,Rom.4.Hacnbsp;lob côfirmatus ,ait lob.is.Etiam fi occidericme,in ipfofperabo.Caufam fuæ fpd fubditnbsp;Iob.i9.Scio ern qj redemptor meus yiuit,Sf in nouifiimo die dejerra furredurus fum,âCnbsp;rurfum circuntbbor pelle mea,ôcin carne mea videbodefi, que vifurusfum cgoipfe,6Cnbsp;oeuH meicolpeduri funtjSc nô alius.Repofita eft hæc fpes mea in finu meo.Hinc tertiusnbsp;feptë fratru»qui ob legedci ab Antiocho trucidabâtur,lingua poftulatus,cito protulit,nbsp;Si manus coftanter cxtcndit,iSÇ efi fidutia aitîE ca?lo ifta poflïdeo,fed propter dei legesnbsp;Ounc hæc ipfa defpicio,qm ab ipfo me ea receptuçi fpero.Hæc vnica eft fpes quæ fideliunbsp;animos ad mortem amicoj^ contriftatos folatur.Vnde Auguft.Admonet Apoftolus vtnbsp;de dormientibusgt;hoceft,mortuischariffimisnoftris,non contriftemur,ficut cæteriquinbsp;lpemnôhabent(l.Theli.4)refurredionisamp;incorruptionisæternæ.Quare5^ dormien^nbsp;tes in fcripturisnominantjVt euigilaruros minime defperemus.Eft ergo de mortuisqufnbsp;^amtriftitiaeisquidiligunijquodammodonaruralis.Mortemem hortet non opinio,nbsp;led naturatnec huiufmodimors acce£kret,nifi ex poena quam pcefferat culpa.Roma.y.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Vnius diledo mors regnauit per vnfi.Contriftamur ergo nos in noftroçt mortibus ne-

VV Z ceffitate

-ocr page 532-

PARS SECVNDA»

cctfitâtc amttfcndtjfed cû fpe recipiendi.Tnde anginiur,hinc confolâmurjiîdc dolet hit mana conditio,hinc fanat dmina promifiio, V nde Ad.8. Curauerunt awt Stephani yirinbsp;timorati,Slt; fecerunt plandü magnû fuper eum^Hinc Abraam dicitur Gene.ij.Venit'c^nbsp;Abraam vt plangeret SC fleret eam.i.Saram.Aegyptii morte Jacob fleucrût feptuagintanbsp;Moremlu diebuSjGene.yo.’Vbi obferuaSC apud genres tempus ludus mortui naturaIiter*ËccLjamp;nbsp;gendimor Fili,inmorruôproduclachrymas,ôiquafidirapaffu3incipcplorare,ÔCfecundum iudi-tuos nôeê ciumcontegecorpus illiijSjà non dcfpiciasfep.ulrurâ ilkus.Eccî.xt.Ludus mortui fe^nbsp;leuem,nbsp;nbsp;nbsp;ptem dies.Genc,yo, Venerunt ad aream Achad,quæ fita eft trans Iordané,vbiceiebran

tes excquias plandu magno atq; vehementi impleucrunt fepté dies,fcilicet lofcph cun» fratribus fuppâtrefuo lacob,Num.io.Omnisaûtmu!titudo videos occubuiffe Aaron,nbsp;fl.’uit fuper eo trigintadiebus,pcundasfamilias ûias.Deut.54.FIeuerunt(peû filq Ifraelnbsp;(Mofen)in campeftribus Moab tviginta diebus,ôf côpktifunt dies plandus lugentiun»nbsp;Mofen.Auguft»Permittanturergo pia corda decharoçt fuoçt mortibus eotriûaridolonbsp;re fanabili,8lt; côfolabiles lachrynias fundant côditione mortali,quas cito reprimat fideinbsp;gaudiû.quacredunturfideles quando moriunJ,pauIulamà nobistranfireôC ad melioranbsp;peruenire.Vnde demartyribus ait Apoftolus Heb.«.Alfidiftenti, funt,non fufcipientcsnbsp;redemptionera/vtmelioreminuenirentrefurredionem,

Dicic eilefusÆgo (utn icfurredio 8^ vita.Qui credit in me.etiatn fi mor* tuns fueric,viuet:amp;C omnis qui viuit ÔC crédit in me,non morietur in æternu,nbsp;Credis hocC'Ait illitVtiquedomine.Ego credidi quia tu es Chriftus filius deinbsp;• viui,qui in hune mundum veniftû

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefusfgiturquomulierisde fefidutiamôi opinionem paulatiniadmaioraprouehar,

fetp declarer eum effe qui non folû à deopoflitprecibus impetrarevita morcuo, quodô^ ab alijs fandis virisfadu legebatur,fed ipfum elfe fonte fimul SC autorem omnibus vitaenbsp;amp; datæ 8c rcddendæ,nec vllam mortem metuendam ii3,quifidutiam âC fpemin ipfo colnbsp;Ioc3irenr,proptereaqgt;eti3m fi mors occideret,nihil polfitlaedere fontiomnisvitaead-hærencem.Egoemfum,inquit,ipferefurredionisôC vitæfonstquareficut tune refufei--tare polTum/ic SC modo.Nec etiam quifquâ viuit nifi dono mco,neq; quifquâreuiuifcctnbsp;nifi perme.i.Coçt.if.Quoniamquidépcr hominem mors,SC per hominem refurredionbsp;mortuorumtSeficutin Adamomnesmoriuntur,ita SC inChrifto omnes viuificabfitur.nbsp;Etnonfoljmiuxta mortem corporis,quae non magnopere formidandaeft,fedôCiuxtanbsp;mortem anima?,quæ maxime metuenda eft.Nam anima quæ viuit,per me viuittSCquaenbsp;reuiuifcit,per mcreuiuifcet.Vnde diciturDanie.it. Multi défis quidormiunt inter^nbsp;ræ puluere,euigiiabunt,aifi in vitam 3eternâ,alfi inopprobrium vt videant femper.Ideonbsp;impfinon dicunf proprie rcfurgerc,quianoad vitâ.Pfal.48.Sicut oues in inferno po*-fîti funt,mors depafeet illos.ScPfal.i.Idco non rcfurguntimpfi in iudicio,neq} peccatonbsp;resin confilioiuftoçt.Vndequartusfiliusoblegê tortus,Antiocho aitîTibi emrefurre^nbsp;Refuneaiolt;^î^ioadvitamnonerir,Q.uimihipfidemadhæferir,etiam fi corpore fuerit mortuus,taan impfis men viuetîSc fi mortuus infidelitatc,mihi crediderit,viuetinfidclitatis morte fublata.Ionbsp;proprieafü han.ç. Amen amê dico vobis,quia venithora SC nunc eft,quâdo mortui audient voce fi-fcribatur, Ifi dei:8cqui audierint,viuent.Et omnis qui viuit SC credit in me,non morief in æternu.

Nam vitamin fehabetm3nenté,quiaChriftusp fidê habitat in cordibus noftris,Ephe, }.IgiturquâdiufumusinChfo,mancntéinnobis habemus vitam,qugemorinôpoteft,nbsp;vtcunqj corpusmoriaf,vtcunq} inpuluerëredigaf.Credens em mortuus,viuittficutnônbsp;credens viuens,mortuuseft.Matth.8.Diraittemortuosfepelire mortuosfuos.Apoca.5,nbsp;Nomen habesqj viuas,SC mortuus es.Quo côtra Sap.j.luftoçt animæin manu deifunt.nbsp;Vifi funt oculis infipientiû mori,illi aüt funtin pace.Sap.ç.Iufti aût in perpetuû yiuenr,nbsp;SCapud dfimeft mercesco9t,SCcogitatioeoçt apudaltifiîmu.Obferuaquodait,Quiviuit amp; creditme.Chryfoft.lupraillud Iohan.9.Venit nox quâdo nemopoteft operaritnbsp;Qnâ hoc habet conïequcntiam^Sane magnâ.Hoc eft,donec dies eft,du licet homimbusnbsp;inmecredercjdurnhæc duratvita,laborandüeftîvenitnox,hoceft,futu9e tempus,quannbsp;do nemooperaripoteft.Non em dixit,quâdo nô potero operari,fed quâdo nemo ope^nbsp;rari poteft. Auguft.Hic omnemeritu conflatur,quo poft hanc vitâ releuari quifquâ pofnbsp;fit velgrauari.Nemofperet quod hic neglexit,quu obierit,apud deü promereri.t.Co.çnbsp;Omnes nos manifeftari oportet ante tribunal ChriftijVt référât vnufquifq,’P’'opna cornbsp;poris,prout gelTitjfiue bonu,fiue malû.Ecceiuxta id quod fecit anima in corpore,vel p-mium velfuppliciüreportabittquâobrcm exuia corporc,fibiampltus mercri nôpoteft.

Hinç

-ocr page 533-

A R T'I C V L V s XX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLV^

Si'

(Si

11quot;

Hinc Hicrony.fupcr Eccês.ç.Viuentcs, mctu morris poflunt bona opera perpetrarc? tnorcui vcrOjOihiJ habentadid adiicere quod femel fecûtulercdevita.ôC infraîSedô^ dinbsp;lédio eoçî ôç odiû oC æmulario,ôc omne qd in hoc feculo habcfe potuerût,morris finirurnbsp;aduëtunieciuftcquippc ^flun t :igercnecpeccare,necvirtutesadiicere nccviria. Ani^ Aliéna menbsp;mæ igii « purgatorio funragijsliberatae viucntiü,minusbeanturq fi per fe hic fatiffecif „gt;3 minusnbsp;fent.Sariffacies em in hac vita pro pcccatisin gfa, nônihil menti reportât pter ipfam fa cfficadanbsp;tiffacftionepropoenae deletione.Neqj cmvllumeft opusbonû,qd fi fiatingratiaôCcha cuic^qfuanbsp;ritatc,quod iufta remunerationefruftref apud deô,apudquê nec is qui calicem aqiiæf«nbsp;gidaepropter défi porrexerit,mcrcede fua carebit,Matth.io.GaIa,6.Igitur dum tépusnbsp;habcmus,operemur bonû.Bonû aût facientes,nôdeficiamus.temporecm fuo mctemus, „nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nondcficicntcs,Satiffaftioaflt quacfitinpurgatorio,nibiImcrcedisJucraf,m3CuIastan- SatiiFactio turn expiafle cotenta. Vnde ob id purgatoriü dicitur,qj maculæ peccatoçt quas in hac vinbsp;tacontraxcruntanimae,perpoenaçî aipcritatê purgantur,quemadmodûaurûex forna-ce illud boni confequitur yt purgatûfulgeat.Sic ammæ pari modofulgorcm ex fornacc quxhicficnbsp;purgatori]reportât,fednihilomaioremgratiâaut charitatcmqfecum attulerflt.Quodnbsp;em illicita voluptatc contradu fuit,merKO per mokftiâpcpnæ delcri debet,Apocal.xi.nbsp;Non intrabit in cam aliquidcoinquinàtü.Martha tota intenta fratrireuiduro, non ad*nbsp;modurn apte refpondit ad fermonem Iefu,fed tarnen in gencreprofelfa eft q magnifiesnbsp;deillo fentiret.Sic amp;Petrus Matih.iß.Tu esChriftus üle filiusdcf^Sichicpræteritumnbsp;pro præfenti ponit,d,Ego credo quia tu es Chriftus ille qui in hune mundum venturusnbsp;crat.i.Timoth.i.Fidelisfermo,quiaChriftus lefus in hune mundum venitpeccatoresnbsp;faluosfaccrc.

Et cum hoc dixiffet,abi}t 8£ vocauit Maria fororem fuam filentio, dîcens: î Magifter adeft amp; vocat ce.IIIa vt audiuit,furrexit ci'to, 8C venit ad cû. N5lt;#nbsp;dum enim venerat lefus in caftellum, fed erat adhuc in illo loco vbf occurre**nbsp;rat ei Martha.Iudæi ergo qui erant cum ea in domo,ö^ confolabantur cam,nbsp;quum vidiffent Mariam quia cito furrexit ÔC exfjt,fequuti funteam.dicen^nbsp;tes,quia vaditad monumentum vt ploret ibi. Maria ergo cum veniflet vbinbsp;erat lefus,videns cum,cecidit ad pedeseius,8é dixit ei:Domine,fi fuiffcs hicnbsp;non effet mortuus frater mcus.Iefus ergo vt vidit earn plorantem, 8^ ludæ*nbsp;os qui vénérant cum ea plorantes, infremuit fpiritu 8^ turbauit feipfum,8Cnbsp;dixit:Vbi pofuiftis eum C*Dicunt ei : Domine,veni 8C vide.Et lachrymatusnbsp;eft lefus.Dixerunt ergo ludæüEcce quomodo amabat eum.Q.uidam au^nbsp;tem ex ipGs dixerunt:Non poterat hic qui aperuit oculos cæci nati.facere vtnbsp;hic non morereturflefus autê rurfum fremes in femetipfo,venit ad monumênbsp;tum.Eratautem fpelunca,amp; lapisfupcrpofltuserat ei. Ait Iefus:Tolhte la^nbsp;pidem.DiciteiMartha fororeius qui mortuus fuerat : Domine,iam foetet,nbsp;quatriduanus eftenim.Dicit ei Iefus:Nonncdixi tibi,quoniam fi credideris,nbsp;videbis gloriam deifTuIcrut ergo lapidem.lefus autem eleuatis furfum ocunbsp;lis,dixit: Pater, gratias ago tibi,quoniam audifti mc:ego autem feiebam quonbsp;niani femperme audis,fed propter populum qui circunftat dixi,vt credantnbsp;quia tu me mififti.Hæc quumdixiflèt,voce magna clamauit:Lazarc,veni fonbsp;ras.Ec ftatim prodqt qui fuerat mortuus, ligatus manus SC pedes inftitis,ôinbsp;Facies eius fudario erat ligata.Dixit cis Iefus:SoIuite eum,8cfinite abire.Mulnbsp;ti ergo ex ludaeis qui vénérant ad Mariam Martham,5ô viderant quae fe*nbsp;citîefuSjCredideruntin eum.

Vbi Martham iam infpem bonam adduxit,tunc abfit vocauit fororem fuâ clan* culum.Illavtaudiuitfe à dulciffimomagiftro,praeomnibus mundi adamato vocarijfitrnbsp;git.Tardus aut tbat,ne videretur ad miraculum propcrarc, fed precibus illaçs exoratusnbsp;VV 5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc

-ocr page 534-

PA RS SECVNDA,

hoc fa«lfe,S^ ex 9Juentu ludæoçt cum Maria,miraculumcelebrius rcdJcretof « Ptoci-* dit Maria adpedes lefu,nonr£Ucritaturbâ.AuguftinusîQiiantofe plus huiniliabat,tannbsp;to magis de munere diuino percipicbat.Pfal.î5.Acceditc ad eum,amp; illuminaminiî 8c fanbsp;cies vcftræ non confundcntur.Qjjû aûc ia locus adcffet amp; tempus re præftâdi quod eratnbsp;Marthæ pollicitus,primu infremuit fpiritu,ac femetipfum turbauit videlicet human«nbsp;naturae veïitâtemprae feferenstmoxdiuinæ virtutisindiciumprolaturus,amp;indignansnbsp;peccaiOjôC alt;ftoripeccati diabolo,cuiusinuidia morsintrauitin orbe t€rraçt,Sap,i,Ëtnbsp;turbauitfe,quénullusturbarepotuitinuitû,ricut omniahuiufmodi fufcepitquiapotuit,nbsp;qa in eius poteftate fuit fie vel fie affici,Iohan. lo.Poteftaté habeo ponendi anima meâ,nbsp;Sc poteftaté habeo iterû fumendi eam.Vndelachrymatus cft,quo humanæ naturae oftenbsp;dit veritatem.Hebr.i.Dcbuitper omnia fratribus aflîmilarbvi mifencors fieret,ôC fide-*nbsp;lis pontifex ad deü.iSecundo,quo a'ffecïum ad amicos oftendil no inanem,Vnde lofephnbsp;videns fracrem fuum germanû Beniamin,feftinauit in domfi.quia commota fucrant vif-'nbsp;cera eius fuperfraire fuo,amp; erumpebant lachrymae,amp; Intrans in cubiculû fleuir.Tcrtio,nbsp;vt doceret nos terminosÔC modum triftitiae ac mœrorisponere.Nam abfqj compaftio^nbsp;ne amp; lachrymis effc,beftiarum eftîmultum aut« lachrymari, plorare 8C contriftari, mu-*nbsp;lierfi eft.Non ignoras quærit vbi pofuerint,quü præfciuerit mortuum abfens,fedvt ànbsp;miraculo fecluderetomnem fufpicioncm fuci,ôC qj non proprio motu,fed exoratus minbsp;raculum fecerit. lüdæi ergo non intelligentes praecipuam fletuscaufam, quænontan*nbsp;amofis affelt;Hu q falutis humanæ defiderio proceirit,dicebât:Claret,fipotuifiet,eius moCnbsp;tem impediuiftettSc fi hoc non potuit,qui potuil caecum natû ilIuminareî’Difcamus hoCnbsp;loci diuerfa hominu iudicia de nofttis fadis fufferre. nunquam enim deerunt calumnia**nbsp;tores,quare conandumvt digne deo ambuIemus,ofFendicula amputantes,Martha ma**nbsp;, le credula,dixit,lâfœtet,qd.quaftimpoflibile exiftimaret propter dieçt multitudinéfrinbsp;tremfurcitari,lcfuscrgomulieris vacillantis fidemobiurgatiuncula fufcitat,Noli,inqtgt;nbsp;ob temporis diuturnitatem diftïdere, quoniam ömnia poftibilia funt credent!,Marc.9*nbsp;Gundis igiturad miraculfi nouæ rei furpenfis,iuflu domini fublatus eft lapis,moxlt;:p fuf-penfis omnium animis atqj oculis,dominus lefusfufpiciens in caeiu,vtnosdoceretquic-quid magnificumgeritur à nobis,ad dcum autorem oportcre rcferri,fimul^ circunftinbsp;tibus declararetfc diuina virtute facere quiequid facerct,amp; non fatanae commercio,quénbsp;admodü pharifæi calumniabantur,dixit patri gratias agendotSemper me audis. Heb.y.nbsp;Exauditus eft pro rcuerentia fua,vt populus ipfum nó dei aduerfariü/ed ab ipfo mifluntnbsp;cognofceret.OrigenestOculosoraturus eieuat,quianeceire eftvoléti ad exemplar.Cbrinbsp;fti orare,oculos mentis furfum erigere,amp; à præfentibus rebus eleuare,Hinc dicimustPanbsp;ter nofter qui es in cælis,Clamauit voce magna, ficut poteftaté SC autoritatem habens»nbsp;Non enim dixiüln nomine patris mei veni foras,quofe omnibus fandis declarauit mànbsp;(orem,qui non imperando,fed orando,miranda per dei virtutemfaciunt«Qgid cm patnbsp;poteftatihuicvnquam^AuguftinustVenit ad monumentuminquo dormiebatlzaza-*nbsp;rus,Sc non tanquam mortuum,fed vt viuum amp; fanum audire paratü,dc fepulchropro-*nbsp;tinus euocauit.Turn Iefus,ne quid deefiet ad pleniftimâmiracu!ifidem,ait$So!uiteâCC»nbsp;AuguftinusîMiraris quomodo proceffït ligatus,6C non miraris quomodo furrexit qua-triduanus. In vtrocÿ potentia dei erat,nô vires mortui.Quemadmodum refurredioift^nbsp;particulars,ita etiam vniucrfalis in momento,in idu oculi fiet,i,Co9t.i5-. Oftendit hoCnbsp;exemplo dominus,horrendum elfe ftatumhominis iam in peccatis inueterati, quantaf^nbsp;pœnitudinc,quot lachrymis fit opus,vt per dei mifericordiam refipifeat ad vitaminno-Dieçî qui# centiæ.Homo empermalitiam occidit anima fuâ,SapJô.Apo.î.Nomê habes qj viuas*nbsp;bus'.iacuit mcrtuuses.Sic viduaquæin deliciisyiuit,viucns mortua cft4.Timo,y,Primus ergonbsp;l-azarusin djeg cogitatione,qua data opera à deo auertimur,cogicantesconfilia quæ no pof'*nbsp;•'^P^æhro, fQntftabiliri,PfaI,to,Sap.i,Perucrfæ cogitationes feparant à dco.Hicrc.4.Vfqucquonbsp;tnyltica ex morabuntur in te cogitationes noxiæ î* Laua à malitia cor tuû Hierufalem,vt falua fias*nbsp;poiuio» gccundusin operatione,Iaco.i,Nemocumtentatur,dicat quoniam à deo tentatur.Denbsp;us cm intentatormalorum eft,ipfe eth neminem tentât, Vnufquifq^ verotent3tur,à cô-cupifeentia fua abftradus ôC illedus.Deinde concupifeentia cuni conceperit, parit pec-catumîpcccatum vero cum confummatum fuerit, générât mortem.Pfalm.v.Ecce connbsp;cepit dolorem,Scpcperit iniquitatem.Vere dolorem concipit pcccator,quanquam ipfenbsp;hoc aduerterenolit.Hierc.9,Vtiniqucagerentlaborauerunt, Tertiusin confuetudine.nbsp;Hierc.t.Quàm vilis fada es,itéras vias tuasç’Prouer,it.AdoIefccnsiuxta vias fuas,eiiânbsp;cufenuerit,non recedetab ca,Vnde Hiere«ij,Simutarepoteft Aethiops pcllem fuam,SCnbsp;pardusvarietatesfuas,ôC vospoteriusbencfacere,cum didiccritismalum.Hi€ronymust

Homi«*

-ocr page 535-

ARTIC VL VS. XXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLVr.

HominibusimpoflibiIecft,dcopoflîbile,vtnequaquaràæthyopsSlt;pardusfu3iiividc3nf mutarc naturam,fed ille qui in æthyopc amp; pardo operatur.PhiK4.0niia poffum in co,«Jnbsp;mcconfortat.QuartusxCompIacentiæ exinuer€Cundia»Hiere.%brons muliens mcretri-¦ cis fada eft ribi«aolaifti crubefcere.Efa.j.Peccatum fuum quafi Sodonia praedicaucruncnbsp;nee abfconderunr,Prouerb,x,Qui laetantur cum makfecerint,ôf exultant in rebuspefli-mis.Fœtent taks, fuo malo exemplo alios corrumpentes. PfaKy. Sepukhrum patens eftnbsp;^uttur eoçs, V ndc dominus by pocritas fepukhris comparât dealbatis.Matth.iî»Quibusnbsp;ait Matth.ii.Progenies viperarum,quomodo poteftis bonaloqui,quum fitismalu La^nbsp;pis monumento fuperpofitus,obftinatio eft. Hiere.y» Induraucruntfacies fuas fupra pc*nbsp;ïram,ô^ noîueruntrcuerti.Hinc admonetApoftqlusHebr.î.Hodiefivoccm eius audie--titis,nolite obdurarc corda veftra,vt non obduret quis ex nobis falIaciapeccati.Obferuanbsp;nunc quæ aéla fintin fufeitatione Lazari.Primum,!efus pulfatus eftprecibusforoÇi.Sicnbsp;I.Iohan.y.Qui fcitfrém fuum pcccare peccatum non ad mortem,petat,amp; dabitur ci vita»nbsp;Secundo,lefus turbauit femetipfum,in fe videlicet exprimens imaginem rci,qnam in no *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

bis oportet cxhibere,fi velimus à malis quibus diu alTueniraus tefipifcerc, Multum enim turbari debet,qui opprelTuseft mok peccati.Tertio,lachrymatus eft,fîcquodinnobs »nbsp;viuitploret 8( oret,vt quandoqj refurgaïquod iacet,Pfar.ns.Exitusaquarum deduxerûcnbsp;oculi mei,quia non euftodierunt legem tuam.Quarto,iuflquot;it lapidem tolli,fic obftinata vonbsp;luntas non defiftendi, Iohan .8.V ade, amplius nolipcccare, tolknda per confclTionem.nbsp;Alioqui Prouerb.tS.Quï abfcondit fcekra fua,non dirigeturjqui autem confeffusfuerit,nbsp;ôC reliquerit ea,mifericordiam confequetur.Quinto, clamauit voce magna. Ipfc cA cftnbsp;qui intus viuificat, cuius vox mortuos tam corpore quàm anima ad vitam reuocare po*nbsp;teft. iohan.y. Amen amen dico vobis,quia venit hora nunc eft,quando mortui audiêtnbsp;vocem filti dei:amp; qui audierint,viucnt.V Itimo miniftris foluendi tribuit poteftatem.Aunbsp;guftinusîQuid cft,foiuitc,nifi,Ôuæ folucritis fuper terra,crunt foluta amp;in cælis, Mat.18.

« lohan.io.Quorum remiferitis peccaca,remictunf eisîôC quorum retinueritis, retenta funtfHocvero deinfidelibusintelligi poteft minime,quumiamiadicatifint,Iohâ.5.ôCfonbsp;ris fint. V ndc Paulus .i.Coçi.ç. Quid enim mihi de qs quiforisfuntjiudicarcfNonne denbsp;iis qui intus funt, vos iudicarisîTNam eos qui forisfunt,dcus iudicabit«IdcoEphc.y,Sur*nbsp;gc,qui dormis,amp; exurge à mortuis, amp;illuminabite te Chriftuï.

ÇDe confptratione contra lefum, A R T I C V L V S XXL

QVidam autem ex ipGs abierunt ad pharifæos,8^ dfxcrunt eis,quæfe* ^han.« Clt ïefus. Collegerunt ergo pontificesnbsp;nbsp;nbsp;pharifæi conc»hum,amp; dice*

bant:Quid facimus,quia hic homo multa figna facit f Si dimitti* mus turn fie, omnes credent in cum : Et venient Romani*nbsp;nbsp;tollent noftrum

locum Slt; gentem.

Déclarât quantum malorum adducat faftus ambitio,amp; inde oriens inuidiæ liuor.Vn-* de hoc facinorc tam infigniter prodigiofo audico,pôtifices qui autoritäre præemincbancnbsp;amp; pharifæi qui religione, qui pro diuinæ virtutis tam cuidenti dcclaratione lefum cokrenbsp;dehuerant,amp; deo gratulari,inuidiæ fiimulis aâi,iam fibi non tempérant antplius,fed imnbsp;pio concilioconuocato,quo res kgitimismodis peragi viderctur, confultant intcrfefc,nbsp;qua ratione tamis perieuhs poffit occurri.Confilium enim ex fe bonum.Prouerb.ii.VbSnbsp;noneft gubernator,populus corructtfalusautem vbimulta confifia. Ideo Eccï.57,Antcnbsp;omnia opera verbum verax procedat tc,SC ante omnem aiflum cófilium ftabik.Sed qu3nbsp;priuati commodi refpedus, amp; animi morbus, cos in rabiem ageret aduerfus lefum innbsp;omnes beneficum,tarnen videri volunthoc negocium ad tqtius incolumiiatem populinbsp;pertinerc,ne yideantur infidiari Chrifto propter inuidiam,cómune pcriculum in mediunbsp;afferuntjConcitantes populum contra Chriftum,quafiperditioni8autor ilk effet futurus,nbsp;Imitantur hos,quotquot inproborum confpirant mortem amp; infamiam. Sed Ecekfiafti-^hiy.Facienti nequiffimum confilium,fuper ipfum deuoluetur,0lt;non agnofect vnde ad-«mietilli. Sicfratteslofcph cqnantes effugeredominium Iofeph,iplum vendiderunt,nbsp;Gene.jy. qua vcnditionc dominus ipforumfaäus eft, Gene,4î. Vndeipfe aitGene.yo.nbsp;Nolitetimcrc,nû dei poffumus refiftere volfitatit’Voscogitaftis demcmalu,amp;deusilludnbsp;Verttt inbonUjVt cxaltaretmc ficutinpfentiaçt cernitis,amp; faluos faceret multospopulos.

y V 4 Sic Acht-

-ocr page 536-

PARS SECVNDA

Sic Achitophel cuius confilium erat,ficut qui confuleret dnm,contra Dauid Abfalqn adgt; iuuans,propriofelaqueo fufpendit.i«Regû.i6«S^,(7.1deo Ecckfiaft.57.C0r boni côfilifnbsp;ftatue tecum.Tob.4. Omni tge bcnedic deum, SC pete ab co vt vias tuas dirigat,amp; omianbsp;cófilia tua in ipfo pmaneat.Qiud facimusjinquiuntî:’ AuguftinusîPcrditi hommes plus conbsp;atabantqüo pderent,quàm quo crederent,Sc faluarenf. Docuit cm eos dominusquidfanbsp;^oopus effet,fiquidcm falutem indipifci vellent. lohan.fi.Hoc eft opusdei,vt credatisnbsp;in cum quern mifitille.ChryfoftomusîNonpotcft pacificeloqui,qui cor habet turbacu.nbsp;Et quale crimen q? figna facitî’Nam figna ab ipfo quærcbant.Matth.ii. Magjfter,volu-mus à te'fignum videre.Et fignis credere confueuerunt.i.Coçt.i. ludæi figna petunt,dCnbsp;Graeci fapientiam quærunt.lohan.4,Nifi figna amp;prodigia videritis,non creditis.V ndenbsp;' Scproprio orc cöfeffi funt Mat.9.Nunquam apparuit ficin Ifrael.lohan.v.Chfus cu ve*nbsp;hent,nunquid plura figna faciet,quàm quæ hic facitî’Pcrfpicuum itaqj,fola inuidia ôC an»nbsp;bitiôe dominandiipfos ados côira dffm. Si dimittimus eum libéré agere, multa fequenfnbsp;incommoda.Nam ornes ob miraculoçi magnitudinem^ multitudinem credent in eum»nbsp;ïohan.5.ait NicodemusîRabbi,fcimus quia à deo venifti magiftcr.Nemo em poteft h^cnbsp;figna facere,quæ tu facis,nifi fuerit deus eu eo.Et veniët Romani,tol{étcsamp; locü gété.nbsp;Perinuidiam ineufantaffedati regni,ex eo qj prophet j Chfm regem futuçi prædixerSt»nbsp;Hiere,X5.Regnabit rexScfapiens crit,6lt;façictiudiciûÔ(iuftitiâin terra, PfaV.71.Deus ianbsp;dicium tuum régi da,amp;iuftitiam tuam filio regis.Idco recipiences eum proChf o, profitnbsp;tcbanfregem.Romanivero nomcregiumipfis abftulerant.Vndeloh.i9.NonhabemuSnbsp;regem nifi Cæfarem.Sed p inuidiam caufanf,imo mentiunf affedare regnum, quia in rcnbsp;gemquæfitusaufugit.lohan.â.fimplicem comitiuam habuit. Nam ipfirebellare Romanis intçndebant jficuti rci exitusprobauit. Chriftus veto non refiftendum,fed tunicamnbsp;SC,pallium contendentirelinquendum docuit,vndefibi timebant,neminem fore qui ciuinbsp;tatem contra Romanos defendcrct.Scd incidcrunt in foucam quam fecerunt.Nam quianbsp;Chriftum non receperunt,ideo deftrudi ôC difperfi funt.Matth.i5.Ecce relinqueturnbsp;bis domus veftra deferta.Lucg.i9*QH*3 venient dies in te,'amp; circundabunt te mimici tuinbsp;valjojô^ circundabunt tc,amp;: coanguftabunt te vndiquc,amp; ad terram profternent tc,amp; fi-liostuos qui in te funt, Sc non relinquent in te lapidem fuper lapidem, eo quôd non co*’nbsp;gnoueris tempus vifitacionistuae.Vnde Ecckfiaftici.10.Regnum à genteingentê tranP -¦nbsp;fertur propter iniuftitias,amp; iniurias,amp; contumelias, ac diucrfos dolos. Sedes ducum fu^nbsp;perborum dcftruxit dominus,SC federe fecit mites pro eis. Radices gentium fuperbarumnbsp;arcfecitdominus,ôCplantauit humiles exipfisgentibus. Memoriamfuperborum pdidicnbsp;deuSjSC reliquit memoriam humiliumfenfu.IdeoPfaV.iifi. Nifi dominus euftodierit ciuKnbsp;tatem,fruftra vigilat qui euftodit cam,,

Vnus autê ex ipRs,Caiphasnomine,c5enèt pontifex anniillius, dixit eis: Vos nefeitis quicqua,nec cogitatis , quiaexpedit vobis vt vnus moriat ho*nbsp;mo pro populo,ÔC no tota gens percat.Hoc aut a femetipfo nô dixit, fed cumnbsp;eflet pôtifex anni iUius,prophetauit, qa lefus moriturus erat pro gête,ô^ nonnbsp;tantum pro gête, fed vt filios dei qui erat difperfi, cogregaret in vnum.

lam ca dignitas veluti mox in totu defitura, perpétua effe defierat. Lege vnus ad dies vitæ fummus crat facerdos,Exo.i8.fed auaritia SC ambitioe inftigante, in fingulos annosnbsp;à principibus redirnebatur vénale facerdotium,ôc hoc à gentibus, vtclaret.x.Machauj.*nbsp;Non ergo mirum,fi male nadum peius exequebanf facerdotium, iuftitiam fubuertétes,nbsp;peffimi confilq autores.Quum ergo effet fummus facerdos,autoritate pr«eminebat,neqjnbsp;abciusfententia declinandumcrat,Deut,i7.ReprehendititaqjaIios,qjnon intclligerencnbsp;quod oportebat,ôC ignaui effent in'difpiciendo quod ad rem conduceret. OrigenestSc-detis,adhuc rem fegnius perpenditis, quia vnius hominis falus communi reipublicac vtilt;* ¦nbsp;litati poftponenda.Scdmentita eft iniquitas fibi.Nam præceptum fuitExod.i5. Infon-*nbsp;tem Sciuftum non occidcs, quia auerfor impium.Quemadmodum enim ex praefentiaiu-fti falus eft communitati,itaexabfentiadifpendium Gene.i8.dns obdecem iuftosin terra parcere voluit toti terræ Sodomæ SC Gomorrhæ, quam igné fulfure perdidit, la-co.î.Multum valet deprecatio iufti affidua. Heliasorauit,.amp; terra dédit frudum,amp; cæ-lum pIuiiiam.Hoc ipfe quidem finiftro animo dixit,veruntamen gratia fpiritu^ fandi orcnbsp;illius vfa eft ad pdicédumfutura,tametfipollutücor eiusnon attigerit. AliâemCaiphas,nbsp;aliam fpiritus fandus habuit intentionê.Nam Caiphas fub prætextu communis vtiliratisnbsp;domini iniendcbat, Ipüs fandus propheciam effe voluit de géiium colledione,nbsp;Quanuis

-ocr page 537-

ARTIC V L V S 'XXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCL VIL

Quanuîs ccrvupta effet dignitas, adhuc tarnen aderat fpirîtns fanclus, operans in iis^quî vncii erant. AuguftinusîHic docemur per homines malos fpiritum fanólum futura prac' SpmfanÂflnbsp;diccre,quodtàmeneuangcliftadinino tribuit facramento,quia fummusfacerdos anniil- permalosnbsp;lius.Non tarnen fuit proprie propheta, quia non intellexit fuam prophetiam. Eft enimnbsp;nbsp;nbsp;fuiura

prophetia proprie cognitiua futuroçe contingentium prænunciatio«. Hinc Balaam tarnet fi malus,fuii tanicn propheta,quia fciuit fe loqui fpiritus fandi inftinlt;flu,ôlt; quid loque- Prôpetti» retur,Numc,i4»Eî dominus Matth.'^.Multi dicent mihi in illo die,domine domine,nô- ptoaic â®*nbsp;ne in nomme tuo prophetauimusç’8C in nomine tuo dpmonia eiecimus^ôC in nomine tuonbsp;virtutes multas feci mus^ SC tunc cófitcbor illis, quia nunquàm noui vos, Difcedite à menbsp;omnes qui operaminiiniquitatê,Non ergomagnipendendum,fimagnisdotibus à deonbsp;infignitusfis,nifi adfit charitas.i.Corinth.n.Etfihabuero prophetiam,ôCnoucrimmy-fterta o mi a ôc omnem fcienciam,amp; fi habuero omné Bdem,ita vt montes transferam, chanbsp;ritatem autem non habuero,nihil fum.Hacimpiusiftepontifex deftitutuserat,qui nihilnbsp;nifiinnoxiam Chrifti mortem Ipirabat « Confidera ergo pôtificalis dignitatis virtutera,nbsp;qüo plena'fit gratia fpiritus fancfi,tamgtfiindigni fint qui gerant,Slt;honorafacerdotesdinbsp;gne propter gratiam in eis,nô propter dloçi volStatem. V t morte fua Chrifiusfilios de!nbsp;fecundum prædeftinationem nôfcdm pfentéiufiitiâ,qut erantdifperfipvarioserroresnbsp;amp; idoloiatriâ,fed in hoc deftinati,vt aliqn p euangelicâ fidéfièrent filii dci,côgregaret innbsp;vnum.lohan.i.Quotquot autemreceperunt eum,dédit eis potertatemfiliosdeifieri,iisnbsp;qui crediAit in nomine eius.Iohan.io.Et alias eues habeo,qua? non funt exhoc ouili,nbsp;illas oportet me adduccre, ÔCfiet vnum ouile,ÔCvnuspaftor,

Ab illo ergo die cogitauerunc,vt interficerent eum, lefus ergo iam non in palam ambulabat apud Iudæos,fed abtjtin regionem iuxta defertum, in ciui^nbsp;tatem quæ dicitur Effrem ,8^ ibi morabatur cum difeipulis fuis.

OrigenesîCôcitati ad iram côfilio Caiphæ, tanquam fanoSC optimo t^aéli,difpone-bant occidere,qudd prius p occafîonem fæpe tentauerant î nunc certo animi decreto fta ruunt lefum quouispado de medio tollere, velutireipublicæcôfulentesincolumitatitacnbsp;ne parum effet impium facinus,impietatis fuco prætexunt,iam caufatn fc nados rati,quænbsp;populum etiam vniuerfum pmouerc poffet, ad palam ac legitime necandum lefum, ceu Setiteiiti'«nbsp;toti genti ludaicæ pniciofum,nec opus effe vHo crimine. qd in ilium intenderef ,nec vlla Caiphænbsp;noua occafione.Fuit hæc fententia iniquaamp;iniufta multipliciter.Primoexanimo,quia multiplie«!nbsp;inuidia amp; ira côcirari erant, nô zelo iuftitiæ traâi. Matth.x7.Sciebat(Pilatus) quonjam ter iniqua«nbsp;ex inuidia tradidiffent eumfummi facerdotes.Sed vtdicitur lacobi.l. Iraviriiuftitiâdeinbsp;non operatur. Hinc Leuitici,19. Non oderis frairem tuum in toto corde ,fedpublice argue eum,ne habeas fuper illo peccatum,Non quacras vltionem.nec mentor eris iniuriæ cinbsp;ùiuffl tuoçj.Secundo excaufa,quia innocentem. Exod.ij.lnfontem SCiuftum non occi-des.Luc,i5.Nihil cauf? inuenio in hoc hominc.Tertio exordine.Nam ordine iuris prç-termiffo,abfcntem,nô auditum,ncqaecôuiftumcondemnarunt.Iohan.7. Nunquidlexnbsp;noftra iudicat homincm,nifi prius audierit ab ipfo, SCcognouerit quid faciat;’ Hinc Ee-ftusait Adu.iç.Non eft Romanisconfuetudo donare aliquemhomincm,priufquam isnbsp;qui aceufatur, præfentesftabeat aceufatores, locumeç defendendi accipiat ad abluendanbsp;crimina quæ ei obqciuntur.Quum ergoiniufte pro nobis condemnatus fit,iuftns iudex ânbsp;pâtre conftitutus eft viuorumamp;mortucrum.Aâu.io.amp;: lohan.^.Pater omnciudiciuninbsp;dédit filio.1 uftum autem erit ipfius ex animo,quia zelo iuftitiæ.Sapientiæ,$.Accipiet ar-maturamzelusilIius.Pfalmo.io^Quoniarn iuftus dominus,6^iuftitias dilexit,æquitatemnbsp;vidit vukuseius,Excaufa,quiareddervnicuique fecundS operafua, Matth.16.1.Corinnbsp;thioçî.î.Omncsnosmanifeftari oportet ante tribunal Chrifti, vt référât vnufquifq; propria corporis,proucgeffït,fiuebonum,lîuemaIum.Exordine,quiateftimoniumredden-tc confcientia.Roman.r.Hieremiæ.i.Argucttemalitia tua,amp; auerfio tua increpabit te.nbsp;Hic érgo iudex verc timendus amp;reuercndus.M.atth.io,Eum timetc,qui poftquamocci-derit,habet poteftatem animam Si corpus nuttere in gehennam.lta dico vobis,hunc ti-mcte.Seceffit dominus non impotentia,fed infirmis dans cxempluni,non effe peccatuinnbsp;fe oculisfubtrahere perfequentium,Scfurorem fccleratorum latendo potius declinarc,nbsp;quàm fe offerendo magisinflammare, vt dicit AuguftinüsîNon enim debemus nos réméré periculisingerere , etiam pro picrate, fed ftare quidemfortiter deprehenfiî necitinbsp;voluntariumpericulum propter incertumeuentumirruaraus.Moratus eft autem illicnbsp;lefus cum paucis difeipu lis fuis,qui tametfimiferB fibi quoque metuerent,tarnen non au-ft funt deferere dominum*

ProximS

-ocr page 538-

PARS SËCVNDA

Proximumautem erat pafchaludæorum,Si afcenderunt multi Hierolóly^ mam de regione ante pafcha vt fandificarcnt feipfos. Quærebant ergo le*nbsp;fum,ôi colloquebantur ad inuicem intemploftantes:Quid putatisquia nonnbsp;venit ad diem feftum iftum f Dedcrant autem ponrificcs ÔC pbarifæi manda*nbsp;tum,vt fi quis cognouent,vbi fit,indicet.vt appréhendant eum.

Erat dies is religiofîiTtmus apud ludaeos,qué illi phafc,hoc eft,tranGtn vocant,ipfo no mine fsamp;i memonamillis reuocante,q} fanguis agni pofttbus illitus feruaric Hebræos ànbsp;gladio angdi perimétis Acgyptios, ac cas tm domus tranfeuntis, quæ Tanguine agni no*nbsp;tacoshaberêt poftes.Exo.il. Multipparaturi fe ad efum 3gni,feftû praeuenerüt,quia imnbsp;tnundt ab co arcebanf« Mirabanf ante ipm tantæ deefle feftiuitati,quû alias adefte folttusnbsp;cétjôC populû docere.Sed no erat ipfi defuturus,fed quo veniret cxpedatior,diftulit vfqjnbsp;ad tpsfuû.Porro,pôtificesôlt; phanfæifufpicantes illû latere mctu,dederant ncgociS,atqînbsp;eciam cum autoritäre mandauerant,vt fi qs nolTet vbilateret lefus,indicaret ipfis,vt pof*nbsp;fct capi.His fandis ritibus potifices ÔC pharifæi religionis duces,ac legis magift ri,prjf pa-rabant fefe d(ei feftotfed interim nefciétes,falutê totius orbis procur^ât. lam em aderaKnbsp;tps â pâtre præftnitü, quo Chfus pro falute generis humani vidima immolaretur.

^Dealabaftrovngucnti, Matth.i6.Marc,i4» ARTICVLVS XXII.

lohan.u TT Efus ergo ante fcx diespafchæ venit Bethania,vbi Lazarus fuerat mor* I tuus,qucm fufcitauit lefus.Fecerunt autem ei ccenam ibi,amp; Martha mininbsp;JL ftrabat. Lazarus vero erat vnus ex difeumbentibus cum eo.

Oftendit q bonum fit ôC neceftariumjuada opportunitatc bonumfacere,ne puenti c3 non poffumus velimus.lefus ita^V (ciens illos certu confilium cocepifie de fc occidédo,ôCnbsp;lam inftare tps q volésdecreuerat immoiari verus agnus immacuiatus, i.Pet.i.pro falutenbsp;müdi,noluitlatere diutius,fed velutoccurrésadvidimâ,feptimoantepafchæ feftumdienbsp;quo ludæi foliti funt fplendidiore ceena agnum pafchalem præ!ibare,reucrfus eft in Bc-thaniam.Qyofmo^agisinftabathora à patre deftinatamorti, eomaior in corde Chri-fti fiamma charitatis ad hanc obcunda exarfit.Luc.ii.Baptifmo habeobaptizarijôfquo*nbsp;modo coartorvft^ dum pficiatur;’ Quo ergo refponderetfiguratumfigurae, décima dienbsp;menfis venit,qua accipiebant agnum pafchalem,amp; ex eo tempore requirebant quae erantnbsp;necefiaria ad feftum.Exo.ii,Décima die menfis huius tollat vnufquifq; agnu per familiasnbsp;fuas.V cnit auté per Hiericho ab EfFrcm Hierftn verfus, quia nó capit prophetam perirenbsp;extra Hierrm,Lucx.i5gt;gt;”ultis clarusmiraculis,Ieprofos mundans.cæcos tlluminans.In-ftruxerunt ergo coenam in domo Simonis leprofi,Mat.i6.qui à dno curatus,nomen re-tinuit,alius tarnen abillodequoLuc.7.quiinGalilaea morabaf.Martha ob reuerentiamnbsp;tanti hofpitis miniftrabat,ficut amp;C Luc.io.Heb.ij.Hofpitalitate noiite obliuifci. Per hanCnbsp;em placuerunt quidam angelishofpitio rcceptis.Gene Jg.Scd hic ipfum defi.Visamp; tu denbsp;um recipereholpitioî’membrafufcipc.Matth.io, Qui recipit vos,me recipit, Matth.iÇ.nbsp;Quâdiu vni ex minimis meisfeciftis,mihi fcciftis.Ncdifcipuli qnô femel audierât, hincnbsp;Chfmpmortéabitu9£,animuprorfus defpôderet,fedfpemfuturae refurredionis concinbsp;perét.Lazarus erat vnus ex recfibétibus:Slt; quo certius elfet omibus, nó fuifie phâta fma,nbsp;quod pridemvifus effet è fepu!chrofurgere,ôCdomû abire.Augufli. Viucbat,loquebaf,nbsp;«pulabaf,veritas oftcndebat,infidclitas côfundebaE Vélis ne ôC tu vnus effe difeumbentiflnbsp;cum lefuç’ Audi cuin Apoc.î.Egofto ad oftium ôC pulfo,fi quis audierit voccmmeam,âCnbsp;aperuerit mihi,introibo ad eum,amp; cœnabo cum eo.ôf ipfe mecum.

1 Maria ergo accepit librâ vnguenti nardi pifticae preciofi,ôf vnxit pedes îe fu. Si exterfit pedes eius capilfis fuis,Si domus impleta eft ex odore vnguêtt.nbsp;Dixit ergo vnus ex difcipulis eius ludas Scariothis ,q erat eu tradicurus:Quai»nbsp;re vnguenrû hoc nô vg nqt trecctis denarqs.Si datu eftegenisfnbsp;non ga de egenis ptinebat ad eu,fed ga fur erat. Si loculos habês:ea quac mitnbsp;teban t ,portabat. Dixit ergo Iefus:Sinite illâ,vt in diê fepulturac meæ feruet ilnbsp;lud, Paupcrcs em femg habebitis vobifcûj me aût non femper habebitis.

-ocr page 539-

ARTiCVtVS ^Xli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fogt; CCLVIÎt

Maria quæ fîngulari quodam amore flagrabat in dnm lefum^quum ob alia multabfc nefîcia,tum ob recens in frêm beneficiû,vnguentû confelt;îlû de fpicis nardi(namôc aliudnbsp;de folrjs côfici folet)pifticæ,id eft,fiddis ÔC puri attulit. N on ergo vile fuit,net]^ adukeri-num,quale in myrothectjsplerunqueconficerefolentpigmcntarii noftri. Marei,14. Etnbsp;cum effet Bethaniæ in domo Simonis Jeprofi,lt;3^recumberet, venir mulier habens alaba*nbsp;Arum vnguenti nardi fpicati preciofiîScfradlo alabattro,efïuditfup caput eius.Màtt.t^«nbsp;mfius recumbentis, Claret q? non folum caputjfed ôC pedes vnxit miro deuotionis affe-^nbsp;ciu,quos ôC capillis fuis exterfit,haud dubjelachrymis deuotiôis humeâ:atos,Matth.i6inbsp;Videntes aütjdifcipulijind^nati funt,dicétes Marc,i4, V t quid pditio ifta vnguéti fadanbsp;cftç'Potuit em vnguétû iftud venSdari plus q treeétis denariis,lt;Sedari paupibus.Et fremenbsp;bant in eam.Ornes quidem dixeruntjVt quidpditio hæc^ Neqj enim dfis capitur hüiuf-modi deliciis,nety noftro conuiuioconuenir*Hocnimiçi fandius eratac noftromagi'nbsp;ftro digniuSjVt inpauperes erogarcf,fed non eadem mente qua ludas, qui alqsfub piëtanbsp;Xis fpecte anfam præbuit.HieronymusîApoftolianimo cómiferanti indignati, ludas venbsp;ro ob id muffitauit,vt fuo lucro confuleretjfurtim'cj nonniilla furriperet, inopiam paupenbsp;rum prætexens,quanquamdeegenis non curaret*Prouerb.ii,Vifcera impioçd crudelia»nbsp;O quot tales iunt, qui fi quippiam diuino cultui viderint fmpcndióf honori, clamitanr,nbsp;hifcepaupeçivifcera refici debuerant,quum interim Sefua Sc non fualuxufaftu'^ confianbsp;mant, nein miniraoquidê veldei,velpaupe9tmcmores,amp;tfi fummâfibieuâgelicæ fcîænbsp;amp; ßfedionisarcem metiétcs,vcl potiusmcntientes,Chryf,Chfusmultacondefcenfilt;gt;nbsp;ne viens ad Iudam,non corripuit eum furripientem, fed cómunein intulit excüfationê,nbsp;Matth,z6.Sciens autem 1 efus,ait illist Quid molefti cftis huic mulieri ? Marc,i4.Bonurrtnbsp;opus operata eft in me,Non reprehendit iudam dominus quanuis animü eius cognofeenbsp;ret,nolens ilium confundere, quo docet nos longanimes eue erga tales, fed occulte op-probrat ei proditionem,tametfi propter auafitiam traditurus effet cum in morte, Videsnbsp;rrgo quôferat auaritiaî^ln proditionem,Beneergd ait Apoftolus,i.Timo.6Radix omni«nbsp;Um maloze cupiditas,quam quidamappete«es,errauerunt à fidc,ÔC inferuerunt fedolônbsp;ribüsmultis.Chryfoftomus:Grauis quidem morbus anahiia,grauis,irtqüam,qui Sf oeûnbsp;ios excaecat,3üte8 obftruir,ÔC fera f^uiores reddit.Non confcierttiain,nôn ariiicitiam,n5nbsp;confuetudinem,non propriæ animæ falutem cognofccre finitîfed femel ab omnibus diPnbsp;cedens,inferuimté fibi quos cçpit,more fçueriffimi tyranni vendicat .Ita maxime incu^nbsp;rabilis hic morbus,Giezi leprà pereuffit, Ananiam Sc Saphiramperdidit, ludam prodirnbsp;torem fecitjludæoçi principes corrupit,quaredigne idololatriamApoftolus c^m appÿnbsp;latjEphe.y. Ecclejo.Auaro nihil eftfceleftius. Nihil iniquiusqamare pecunia. Hic eninbsp;animam fiiamvenalem habct,Ecclefiaftes.y,Auarus no implebitut pecunia: amp; qui amatnbsp;dîuitiaSjfrudum non capiet ex cis.V bi multæ funt diuitiæ,multi q çomedunt cas, Abae.snbsp;Vaé qui multiplicatnô fua.Vfqucqüo aggràUàt contra fc denfum lutfî^Var qui eôgrcgatnbsp;auaritiam malam domui fuae,vt fit in cxcelfô nidus ciu3,ôC liberari fc putat de manu ma*nbsp;li.Ideo admonct dominus Luc.u,Videte ôC Cauetc ab omni auariria, quia non insbun**nbsp;tia cuiufquam vita cius cft,cx his quf poffidct,Sempcr benigne SCfidcliter fuam dikdaninbsp;cxcufauitjvt claret hic ÔC Luc.to.Nam multum dilcxit,LuC.7, Secuta prædicantem, Lanbsp;cæ,3. Contcmplata morientem,lohan.is». Prima viditrefurgentenl,Marc.(6, Vndcfîcnbsp;patrocinatus cft ipfi,vt fignificarct fe fuapte fponte moriturü^Non perit,iiiquitjhæc im«nbsp;penfa,fed fepuhnræ meæ tribuitur hoc honoris,quem ifta nutte præuenit, quoniâm tuninbsp;non erit vngendifacultas,Matth,t(S,Mittenscnimhâéc,vriguentum hOcin corpusmeu,nbsp;ad fepeliendum me fecit,Sepulturam gloriofam fore praefignans, Efaiac,n,Et erit fepul«nbsp;chrum cius gloriofijm,V nde caufam ipforum friuolam oftcndit,Mar44. Sciiiper enimnbsp;pauperes habebitis vobifcumtamp; cum vOlüeritis, poteftis illis bcncfaccrc : me autem notinbsp;fempci'habebitis.Quod habuithæc,feeitjpfæucnitvngerc corpus meum in fepulturaminbsp;Quod mortuo non pt,viuojmpendic.Aug.Loquif de piitia corporalitnain fedm maienbsp;Aatcm fuam, fcam ineffabilêgratiarii fuam impletur, quod ab co didum eft Mat,i8.Ec«nbsp;Ce ego vobifeum fum omnibus diebüsvfquc ad confummationeni fcculi. Non ergoeuninbsp;habituri erant femper corporaliter SC vifibi liter ,quo fibi talia impenderent. Deutero, ly,nbsp;Nondecrunt pauper« in terrahabitationis tu3e,idcircocgopræcipio,vtapcrias ma«nbsp;«lumfratri tuo egenôamp;paupcri,quitecUm vetfatur in terfa,Prouerbiorumviccfimoprigt;'nbsp;•noîQui obturât aurem fuam ad clamorempauperis,amp; ipfe clamabit,amp; non exaudictufinbsp;Hinc.x.Coçe,8.Si enim voluntasprompta efi:,fecüdum id quod habet,accepta eft,amp;nônbsp;(ccundum id quod non habet, Mat.io, Qyicunqj potum dederit vni ex minimis iûis cali-*nbsp;«cm aquae frigidacjtm innomiine difcipuli^amé dico vobiitttonperdrt mercedem fiiain.

Obfcrua

-ocr page 540-

4

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P A R s s E C V N D A.

ObferuaquodaitîOpusbonum operataeftinmc.Namn5foIamfidê,fed cxternanivn- '? dioné exfideprofc«am,opus bonu dixit.Sunt cjïi opera mala à deo feparantia,Efa,$%nbsp;Opera eoçe operaiuutilia,öi opus iniquiiatisin manibusecçe,pedes coç: ad malum cmnbsp;runt,ôlt; feftinant vt effundant fanguinem.Cogitationes eoçt cogitationes inutiles, vafti*nbsp;tas ôC côtricio in viis coi^, viam pacis nefcierunr,amp; non eft iudicium in greiTibus eorura»nbsp;Prouerbji.Impius facit opus inftabilc.Iob,8.Spcs hypocritæ penbit» bunt bona naturanbsp;fua, vt diligere deum,orare in fpüamp;:veritate,peccata deteftan,fidutia amp;bona fpe deo ad-hærerc«Pwl’.75.Mihi aut adhærere deo bonû eft,ponere in dfio deo fpem meam.Efa.52'»nbsp;Eric opus iuftitiæ pax,5C cultus iuftitiae filentium,amp;fccuritasvflt;^in fempiternß.Sunttetnbsp;tio opera media, quæ bene vel male fieri poffunt, amp; à bonis amp; à rhalis,, vt iejunarejelcquot;nbsp;emofynas dare,orare amp;c.V ndc tria requirunf ,vt opus fit bonö. Primu: fides illuminas»nbsp;Hebr.h.Sine fide impoflibile eft placcre deo.Secundum,charitas moucns .i.Corint.n.Sinbsp;diftribucro in cibospaupeçe omes facultates meas, óC fi tradidero corpus meum,ira vt aCnbsp;deam,charitatem aut nó habuero nihil mihiprodcft.TertiumJntentio dirigens, Mat.6.nbsp;Si oculus tuus fimplex fuerit,totum corpus tuS lucidum crit.Gala,$.ln Clrfo em Icfu,nenbsp;que circücifio aliquid valet,neq;præputtum,fed fides quæ per diledionem operator .Sicnbsp;ergobonum erit ôC meritoriu,laude ÔC. cörona dignfl.V nde hic fequitur Marc.14, Amennbsp;dico vobis, vbicüq; prædicatum fuerit euangeliü iftud in vniuerfo mundo, amp; quod fecitnbsp;hæc,narrabitur in memoriam eius.Vult ergo deus fandoçe fuoçe nos præclara gefta cô*nbsp;memorare,nô folum ad noftramjdodrinam,fed ôC adipfoçt gloriam.Eccî.44.Laude*nbsp;mus viros gloriofos Sc parentes noftros in generatione fua.Sapientiam ipforum narrentnbsp;populi, ôc laudem eorum nunciet ecclefia,

5 Cognouit ergo turba multa ex Iudafis,quia illîc eft, vencrunt non pro peer lefum tantumjed vt Lazarum viderent quem fufcitauit a mortuis.

Farnam eni lefu mirum in modum auxerat tarn infigne miraculum,quod nulla potu it tergiuerfatiöcnegari.Nec emv.tdicit,Chryfoftomus,potcrätinco fabbati violation?nbsp;alJegarc,quemadmodfi in para^ytico I ohan.y.Sc cæco nato,Ioh.9.Auguftinus:Curiofi-’nbsp;tas traxit,nó charitas.vifores cm fufeitati fieri cupicbant,expcöantes etiä de inferis aliqdnbsp;Lazaro reference audire. Suadebathoc infitamortaliumingenijscuriofitas.

ÇDc fefiione afelli amp; gcntilium affedu. ARTICVLVS XXIII.

lohan^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;principesfacerdotum, vt SiLazarum interfice^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.rent,quia multi propter illS abibant ex Iudæis,8ô credebantin lefum»

Porro facerdotum ac pharifxorum animos fie excæcauerac liuor amp; odiû in lefum,vtiam illoçt malitiæ non fatis effet occidere lefum,fed de Lazaro quoqj tollendonbsp;cogitarentjin quern ne Ipccicm quidem vllam criminis intentarepoterant, fed folum 0»nbsp;aucormultis falutisfieret,amp;miraculofuofimpliciores adfidem adduceret.Sednoneftlanbsp;pientia,non eft prudentia,non eft confilium contra dominum,Prouer.ii.Iob.y.Quidilfinbsp;pat cogitationes malignorum,ne poffint implere manus eorum quod coeperant. Ëfa.46«nbsp;Confilium meum ftabit, Sc omnis voluntas mea fier.

In craftinum autem turba multa quæ venerat ad diem feftum, quum au* diffent,quia venit lefus Hierofolymam,acceperunt ramos palmarum, pronbsp;ceflerunt obuia ei,8^ cIamabant:O fanna,benedidus qui venir in nomine donbsp;mini,rex Ifrael.Et inuenit lefus afellumjSi^ fedit fug eu,ficut fcriptu eft:Noli tinbsp;mere filia Sion.ecce rex tuus venit fedens fuper pullura afinæ.Hec non cognonbsp;uerunt difcipuli eius primum,fed quando glorificatus eft lefus,tunc recorda*nbsp;ti iunt,quia hæc fcripta erant deeo,amp; b^c fecerunt ei.Tcftimonium ergo per*nbsp;hibuit turba,quae erat cum eo,quando Lazarum vocauit de monumento,0^nbsp;fufeitauiteum a mortuis.Propterea ôfobuiam venit eiturba,quiaaudierunenbsp;euni feciffe hoc fignum.PharUaei autem dixerunt ad femetipfos; Videtis quianbsp;nihil proficimus C Ecce mundus totus poft eum abqt.

lefus an*

-ocr page 541-

ARTICVLV.S gt; XXITL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CCLIX

' ïefus àntc hac fempcr hmnilis,amp; omnis gloriæ mundanae contéptor,ïum noua pon» pa voluit venire Hicrofolywiâ.Declarabant palmæ,lt;jgt; fords qmdê SC viÂor mords fue-rit refufcitato Lazaro,Vnde^ vocibus oftendunt,(p ditàaâDauid de Chnfto,doceâCnbsp;lt;jgt; deus fit,deinde qgt; ÔC propric deus,d.Sit laus ôc honor illi qui nobis cxpedatus venir innbsp;nomme domini.AuguftJpfeejÏjftliqs Omni J in gloria ordinauit patris.loh.y.Egovcninbsp;in nomine patris meijSC non rcccpiftis m«fi alius venerit in nomine fuo,illu accipietis.nbsp;ChryfoftomusîQijiareges ludæoçtiniuftifuerant,amp;eos obnoxios bellis faciebant,cô*-fide,ait,hic nontalis,fcd mitis 8C modeftus,nullâ præ fe ferens arrogandâjd'^ oftendi-turq) infidens afîno veniar,non exercitum poft fe trahens,2ach.9.HafC difcipuli,quutnnbsp;Bondumfcirentfcripturasjlohan.io.nonintelligebantdiuinaprjfcientiaagufedpoft*nbsp;quamlefus per refurredioné glorificatus,fenfum illis aperuitvt intelligerét fcripturas,nbsp;Luc,i4.acfpiritummifit veritads,omnemipfos dorens veritatem,Iohan.(Ä,Er3nt ta^*nbsp;men plericy qui talcm cxpedabant regem,quales habet hic mundusîSC hinc tam frequésnbsp;hominum muldtudo prodicrat obuiam lefujÇ* ab his qui viderant,cognouiflênt hoc innbsp;ligne miraculum ab illo proditum,quale non erat auditü ab orbe condito.ld quia palàmnbsp;diuinam quandam virtutempræ fefercbat,honos quoq? exhibitus qualis nulli prophetanbsp;rum,cares animos faccrdotum pharifaeorum propemodum in dcfperationemade-git.Nec tarnen abimpio cœpto refipifcunt,fed inter fefe commurmurant,d,Quæ enimnbsp;vtilitas ex multis contra hominem hune infidfis^quantum enim infidiamur, tantum hicnbsp;«efcitjâC augetur gloria eius.AuguftinusîQuidinuidet cæca turba,quia poft eum abijenbsp;mundus,per quem fadus eft mundus i Potiora his fupra hune textum, vide parte pri*nbsp;•najar.js.m

• Erant aut quidam gentiles ex rjs,qui afeenderant vt adorarent in die feftot ïiiergoaccefreruntad Philippiï,quierata Bethfaida Galilææ,ô^ rogabantnbsp;eum diccntes:Domine,volumus lefum videre. Venir Philippus dicit Annbsp;dreæ,Andreas rurfus 2lt; Philippus dixeruntlefu.Iefus autem refpondit cis,nbsp;dicens: Venir hora vt clarificetur filius hominis.

Erattemplum vcnerabileeti3mgcntibus,vtclarctt.Mach,î,Vndcamp; eunuchus rc-ginæ Candacis venir adorare in Hierufalé,Ad.g.Tantus autem id temporis eratpopuli tauor erga lefumexfama operum ipfius,vt cthnici quocß quireligionis gratia veneranrnbsp;Hierofolymam vtillic adorarent ,videndi lefu defideriotenercntur.AuguftinusîEcccnbsp;ludæi volunt eum occidere,gentiles vero videre,fcd SC illiex ludæis erant qui dietbär,nbsp;Benedidus qui venir in nomine domini.Ifti ergo cxcircuncifione erät,illi ex præputio,nbsp;velut duoparictes è diuerfo conuenientes,vt in vnäfidem Chrifti pacis ofculo concurrcnbsp;tes,Ephe.i.Nunc autemin Chrifto lefu,vos qui aliquando eratis longe,fadi eftis pro«nbsp;pein languineChrifti.lpfe em eft pax noftra,qu(fecit vtraqj vnum:amp; veniens euange«nbsp;lizauit pacem vobis qui longe fuiftis, amp; pacem his qui prope, quoniam p ipfum habe-mus acceflumambo in vno fpiritu adpatrê.Dixitphilippus Andra:,quiaprior eo.Tâtusnbsp;ovdoôr amor mutuus eratinter cos.lefusvbicognouit exdifeipulis ethnicos quoqj fuinbsp;videndi defiderio teneri,quü tamimpie fpernereturà pharifæis 8C facerdotibus,hac oc-cafione eoepit aperirc mortem fuam, Si quantum ilia frudus effet allatura, non folum 1 unbsp;daicæ genti,fed vniuerfo mundo.Nunc inftattcmpus,vt quum pharifæi credent filiumnbsp;hominis prorfusextindum efie,tum maxime glorificetur apud vniuerfas orbis natioes,nbsp;Nouum ^riæ genus eft,Scnoua ratione parandum.Per crucem verus Chfs demon-ftr3bituroiagnofcctur,acperhocinhominficordibuscJarific3bitur ôC honorabitur.nbsp;Amen amen dico vobis, hifi granum frumenti cadens in terram, mor loh.nbsp;fuum fuerit,ipfum folum manet:fi aurem mortuum fuerit,multum fru*nbsp;ftum afFerr.

Oftendit advitam not^eflfe viam nifiperfui,mundi'(Ç plenu contemptHm,amp; feruidu catleftium amorem.Non em coronabitur nifi qui legitime certauerit,a.Timo.t.Sic opornbsp;tuit patiChriftum,8i ira intrare in gloriam fuamjLuc.x^.Auguft.Altitudineglorifica-tionispræcedcrc oportuit humilitatempaffionis. Phil.r.Quicü in forma dei effet,nonnbsp;rapinamarbitratuseft effe fe æqualem deo,fcdfemetipfum exinaniuit,formam ferui ac-Çipiens,infimilitudincmhominumfadus,ôi habituinuentusvt homo,humiliauit fernernbsp;ipfum,fadus obcdicns vfq; ad mortem,morte aut crucis.Propter quodSi deus cxaltauicnbsp;»llum,Sc deditillinomen quod eftfuper omnenomen^vtm nomine lefu omne genu

XX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fledatur.

-ocr page 542-

PARS SECVNDA

fiedatar,Csieftiiim,tetr eftrium amp; infernoram,Sc omnis lingua CônÉfeafHr,qutâ JomP nusIefusChriftus in gloria eft dei patris.BedaxChriftus granum ex femine patriarcharum in agro haius mfldi feminatum per carnis aflumptionem^mortuum per paffionciii,nbsp;mukiplicat frudum per gentium conuerfionem. Quod cm à folis ortu vfqj ad occafunanbsp;Curfe ft u^ laudatur nomé domini,ôi in omni loco offertur oblatio munda,Malach.i.«x huius motnbsp;mend gra tificacione grani proccflït.Efaiæ.çj.Si pofueritpro peccato aniniamfuam,vidcbit fc-»nbsp;noChrus men longacuum,amp; voluntas domini in mana eiusdirigetur.Comparat fc granofru-comparée» menti,quo panis conficitar,quia ipfeeftpanis viuusqui de carlo defeendit^vt fi quismanbsp;ducauerit ex hoc pane,viuat in aeternum,Iohan.6.Huius frumenti frudu faginadam dinbsp;cit (jropheta HierufalemSC Sion,id eft,animamfideIem.PfaLi47.Qiu pofuit fines tuo#nbsp;pacéjÔ^ adipe frumenti fatiat te.Zacha.s.Quid cnim eft bonu eiusî'Etquid eft pulchrdnbsp;eius,nififrumentumeiedorumnbsp;nbsp;nbsp;vinum germinans virgincs»Eft enimcibus cledorii

de cælo defeendens. lohan.^.Panis enim verus eft qui de cælo defcendit,Ô£ dat vitaal mundo.Quamuishicaftruatrefurredioneni futuramiuxta Paulum,i.CoçtJs-.lnfipiêsnbsp;Xu,quod feminas,non viuificatur nifiprius moriatur»öC quid feminas» Non corpus quodnbsp;futurum eft feminas,fed nudum granum,vtputatritici aut alicuius cæteroçe »Deusau-Xem dat illi corpus ßcut vult, amp; vnicuiqj feminum proprium corpus. V erum fi volu-raus féliciter refurgere,curandum vt corpus mortificemus. lohan.t5’*Non vos me eie-giftis,fed ego elegi vos,amp; pofui vos vt eatis äC frudum afferatis, SC frudus vefter ma-neat.Roma.ö.Exiftimate vos mortuos efte p’cccato,viuentes autem deo in Chrifto le-fu »Non ergo regnet peccatum in veftro mortali corpore^vt obediatis concupifce»-tqs eius»

X nbsp;nbsp;Quiamat animam fuam ,perdet eam:86qui odit animam fuam in hoc raS

do,in vitam setemam cuftodit eam»

Qui praefentem vitam diligitiSf animam fuam amat,hoc eft,defidenafua abfurdafa cit,permittenseiquænonoportet,nec contemnit mortem,perdet cam.Ecci.ij,Si pracnbsp;ft es animae tuae concupifeentias fuas,f3ciet tein gaudium inimicis tuis.Roma.s.FratreSjnbsp;debitores fumus non carni,vt fecundü carnem viuamas.Si enim fecundum camera vixenbsp;ritis,raoriemiîfi aßt fpiritufada carnis mortificaiicritis,viHeti8,a,Timo»5»lnftabunt té-pora in nouiffimis diebus pcriculofarerunt erahomines feipfos amantes,cupidi,elati,fu-perbi,blafphemi,parentibus non obedientes,ingrati,fcelefti3fine aftedione,finepace^nbsp;criminatores,incontinentcs,immites,fine bcnignitate,proditorcs,proterui, turaidi,vo*nbsp;luptatum amatores nfagis q dei,habcntes fpeciem quidem pictatis,virtutem aüt eiusab^nbsp;negantes.Hoc tarnen non eft vere diligere,fedodirc.Pfal.io,QuidiIigitiniquitate,oditnbsp;ammamfuam.Tob.ii»Qui afitfaciunt iniquitaté5Cpecc3tû,hoftesfuntanimse fuælt;(Au-guft.Si male amaueris,tunc odiftijfi bene oderis,tunc amafti.Noli amare in hac vita, nenbsp;perdasinæterna vtta.Nädulcis eft vitapfensqsquieifuntaffixitfi vero quisadcaclumnbsp;afpexerit,côtemplâs qillic funt bona,cito pfentia cótemnet,Pfal.76»Renuit côfolari aï»nbsp;raearaiemor fui dei,ô^deledatus fum.Qui ergo nô concedit ci quae vult,neq5 ab ea fledinbsp;tur,cuftodit illam in vitâ æternâ.Eft aût odium temporariû,quia in hoc mundoîlucrumnbsp;( æternû,quia in vitâ aeternâ.t»Coçj:.4.1d em quod in præfenti eft mo mentaneum ÔC. leuenbsp;tribulationisnoftræjfupra modüin fublimitatc æternû glori» pondus opérai in nobis,nbsp;non contemplantibus nobis quae videntur.Quae cm videntur,tcmporalia funttqu» autenbsp;non videntur,æterna.Chryfoft.Qpcmadmodfi quos odio habcmus,ne vocem quidemnbsp;audire,nec videreæquo animo patimur,ita anima fi quid prætcr dei voluntatem nobi#nbsp;imperat,rciicienda eft,nobifipfis emoriendiim cft.Colof.j.Mortificate membra veftranbsp;quæfuncfuperterram,fornicationem,immunditiara,libidincm,concupifccntiam mala,nbsp;amp; auaritiam quae eft fimalacrorumferuitus.Roma.ij. Carnis curam hc fcceritis in dcû-derqs.Non ergo amat fuam animam in hocmundo,qui cundiscarnalibus voluptatibutnbsp;renanciahs,etiam ipfam pro dfto,ne in ipfum peccet,ponere non reeufat. Sic aflt vitamnbsp;impendere,non interitus eft,fed lucrumîamp; hoc eft vitam non amittere, fed fcruare.NSnbsp;enimperit animaquae difceditàcorporeînecintotumperit corpus, olim feliciusôC imnbsp;mortale reuidurum.Philip.j.Noftra conuerfatio in cælis eft.Vndcctiam faluatorcmnbsp;expedamus dominumnoftrum lefumChriftum,qui reformabit corpus humilitatis nonbsp;ftræ configararumcorporiclaritatisfuae, fecundü operationem virtutisfuae,qua etiamnbsp;poflïtfubqcerc fibi omnia.Ecce qui non fîbi,hoc eft,fenfualitati viuunt, quantum glo-tix confequunturç’Exemplum habemusinpaupere Lazaro SC diuiceepulone,Luc»K:nbsp;Si quis

-ocr page 543-

ARTICVLVS XXin, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXX,

Si tjuis mihi minidrat, me fe(|uatur : 8lt; vbi fum ego, illic miniftcr^ meus ent. Si quis mihi miniftrauerit, honohficabic eum pater meus quinbsp;eft in cælis.

par eft cm,miniftrS à domino non diuelli,nec in triftibus,nccinprofperis.Q«osha buero conforte« ac fodosafflidionu,eos non feiungam à confortio felicitatisîfed vbi-cunq; ego ruero,illic erit Sc minifter nieus.Ne videatur nobis gfaue carnalibus rcludarinbsp;defiderqSjVitam etiaipfam pro euangelio exponcre,duo in medium adducit,quæ animûnbsp;præftent.Altern eft exemplum:me,inquit,fequatur.Vias meas ambulet,non fuas.Duo Q“®nbsp;nobis proponit imitandatPrimü cordis aftedio^Macth.ii. Difcite à me,quia mitisfumnbsp;amp; humilis corde,amp;inuenietis requiem animabus veftris.Alterû,corporis affliäio. Mat ’m“’quot;““nbsp;thxu6,Si quis vult poft me venire,abncget femctipfum,ö£ tollat crucem ruä,amp;fequa-gt;nbsp;tur mc.Ergo videndü quemadmodöpraecefferitjVt fequamur amp; miniftrcmua.i.Petr.x.nbsp;Chriftus paftus eft pro nobis,vobis relinquena exemplü,vt fequamini veftigia cius.Cla-tet exeuangelio,duplici nos excraplo inftituilTe.Phmo fuapte fpontccrucë fufeepifler 95°nbsp;corporis,pcriciunium Matth.4.Orationem,Matth,i4.Diraifla rurbaafeenditinmon-tcmroIusorare»Pafiionefamis,Matth.4.Fatigationis,loh3n,4.Sccundo41Iatä Ötimponbsp;fitampatienter fuftinuifle.Ela.n.Sicut ouis adoccifionê ducetur,ôdquafiagnus coramnbsp;tondentc fe obmutefcct,St non aperiet os fu5.i.Petr,5,Chriftus femel pro peccatis no-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ftris morcuus eft,iuftus pro iniuftis,vt nos ofFerret deo,mortificatos quidc carnc,viuifi-tatosafitfpiritu.Eccepropofita nobis forma,miniftrandiamp;fequendi Chriftû,fi ipfum *n gloriâ fcqui cupimus, Hinc ait Apoftolus t.Coçt.tf. 1 n omnibus exhibeamus nos ficucnbsp;lt;ieiminiftros,inmultapaticntia,intribulationibus,in neceflîtatibiM,in plagisjn carcerînbsp;feus,infcdltionibus,inlaboribus,invigiliis,inieiuniis,amp;c. Quid emtamiuftü,q vt feruinbsp;imitentur dftm.dilcipuli magiftrüz’Iohan.ij.Non eft difcipulus fuper magiftrû.ijoh,»nbsp;Qüi dicit fe in Chrifto manere,debet ficutille ambulauit,a ipfe ambularc.Si adhuc dura harc videntur,addit SC alcerû.præmiû fcilicet cximiÖ,Auguft.Qsc maiorem honorénbsp;acciperc poterit adoptatus,q vt fit vbi eft vnicus,non æqualis fadus diuinitate,fcd con-fociatus æternftati*îohan,i7*Pater, quos dedifti mihi,volovt vbifum üü finenbsp;mecü,vt videant claritatemmcî qua dedifti mihi.Iohan J4.V adopararc vobis locûîScnbsp;fi abierojêcpparauero vobis locûjiteçt venio amp; accipiâ vos ad mcipfum,vt vbi ego fumnbsp;amp; vos fîtis.Hinc Apoftolus ait Philip.i.Defidcrium habens diflblui,ôf effe cfi Chrifto,nbsp;multo raagis mclius.Si quis mihiperfeueranter adhæferit,defecitcm ludaSjdcfeccruntnbsp;amp; alti complures,Iohan.6.Matth.io*Qai perfeuerauerit vfqj in fine,hic faluus erit.Nânbsp;Luc.9.Nemo mittens manu ad aratrfi,ô^ afpiciensretro,aptus eft regno dei.Et fynceri-ter»Pfal4oo.Ambulansin via imniacuiata,hicmihi niiniftrabauPater cfi honore profenbsp;qult;tur,vt miniftrfi vnici filjj.Stupenda res ôC alias inconfueta, vt non fatis fit effe mini-ftru vbi hiiuseft,nifi St pater cumfpeciali profequatur honore.Erit quidc tune laus vni-cuiqj à dco,i.Coçt.4.Sapicn.5.Bonoçî laboçi gloriofus eft frudus.Eccî.i), Gloria magna eft fcqui dominfidongitudo dieçtafiumetur abeo.Vnde Pfal.i}8»Mihiaôt nimishonbsp;norificati funt amici tuidcus.Nam in vita dédit eisvirtuté fuper darmonia,ferpentcs 8Cnbsp;fcorpioncs,Luc.io.St Mar.i6.SComnélanguorê,Matth,io.lmo l0han.i4.Amc amennbsp;dico vobis,qui credit in me,opera quæ ego facio Sc ipfefaciet,amp; maiora hoçj faciet.Vn-de ad vm^bram Petri infirmi curabantur,Ad.f.Sicper manu Pauli virtutes non quafli-betdeitôfaciebatjitavt etiam fuper languidos deferrentur à corpore eius fudaria amp; fe-niicincta,Ârccc^bantabeislanguorcs,amp;:fpiritusnequâegrediebantur,Acl.i9.Magninbsp;ficat haud dubie « poft mortê,quû ad præfentiam reliquiaçî mira operatur. Sine enimnbsp;poenitcntia funt oonaSc vocatiodci,Ro,u,quætemplûfuntfpiritusfandi.i.Coçî.6,Annbsp;.nefeitis quonia mem^a veftra templfi funt îpiritus fandi qui in vobis eft,que habetis ùnbsp;dcoS'In confeflo eft « negari non poteft,ad contadfi oflium Hclifei mortuü reuixiffe,nbsp;4.Rcg.iJ.E'CCi^9.Etduodccimprophet39t ofia pullulant de loco fuomam corrobora-«leruntlacob,« redemeruntfcinfidevirtutisfuæ.Iamfi miradfisad præfentiam arc«nbsp;opctatuscft,v^la«t in deftrudione Hiericho,Iofuc.6.punitionc Philiftinoçtji.Rcg.f»nbsp;BenedidioncObededom,x,Rçgu,6,qQj(jniir3dcfandorum reliquijs, quæ viua tem-Çla S( habitacula dei fuetüt in terris,amp; tam magnifiée glorificabûtur in cælisî’Matth.ij.

ulgebunt iufti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol in regno patris eoçc. Ideo admonet Apoftolus i.Coçe.iç.Itaq;

fratres mcidilcdiliinîi,ftabilcseftotcâCimmobiles,abund3ntesin omni opéré dni îemp» feientes qj labor vefter no eft inanis in dno.Admonct idê Ro.ix,Honore,inquit,inuiccnbsp;fuenientes,êlt; Ro.iî«Cui honoré,honoré.i.Pet.x,Omneshonoratc,regc honorificate«

XX X Â.bTim.

-ocr page 544-

’ PARS secvnda;

, ' «S^.I.TifflÔj.QyibcncpræfurttprcfbyterijduplicihonorcdignifutinVcfüatâjncncoa Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Timo.i.Soli deo honor SC gloria.PerfpicuS ergo eft,alium eflie honoré que

°^°^“^*deo,aliumquenihominiimpendimus,quocunq^ ctiam nomine fpeciem huius honoris fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nds i.Para.z9.Et benedixiiomnis ecdefia domino deo patrum fuorum,

f rentia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ocJ'nauerurit fc,5C adorauetfit deum,amp;: deinde regem.Nullo mödo paffus fuiflet pro

*¦ nbsp;nbsp;nbsp;* tunc fancïusDauiddiuinosfibi honores impendi,nifi fciuiflet populum alio fibtSC alio

deo animo cukû honoris exhibere.Nihil ergo nos honoris impendemus,quoamp;deus tam magnificc hononficatin cælis Sc in terns!'

loh a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meaturbata eft. Et quid dicamCPaterjfaluifica meexhacho

ra.Sed propterea veni in banc horam. Pater,darifica nomen tuum, Venit er go vox de cæIo,dicens:Et clarificaui, St itcrum clarificabo.Turba ergo quaenbsp;ftabatSt audierac,dicebat tonitruu efle fadum.Alq aut dicebat: Angelus einbsp;ïoquutus eft. Refpondit lefus St dixit : Non propter me hacc vox venit,nbsp;fed propter vos»

Ne qiiis poffitdiccréq» ipfe extrapcriculajalios admoncat,o0enditqj8C ipfe ab hu-manisproprietatibwstcnt3tusfit,âCnoftrænaturæfueritparticeps,cnturbatur,Intelligc autévolentc turbatû.Oblatus eft enim,qüiaipfe voIuit.Quâuiscnim Chriftus ab initionbsp;perfruereturdiuina vifionefecunduporrionem fuperiorem rationis,finebantur tarnennbsp;inferiores animæ vires fefe erga obieda,naturali quodamodo exercere, ita vt fitirct,frinbsp;gerctjVt etiam horreretcorporispulcherrimi acreftigeretincömoda.Chryfoft.ApprOnbsp;pinquans paffioni,quod huraanfi eft oftendit.Heb.t.Debuit per omnia fratribus fimila--rijVt mifericors fieret 8C fidelis pontifex addcn,vt rcpropiciaret delitla populi.ln conbsp;cm quod paffus eft ipfe5C tentants, potens eft SC cis qui teniantur auxiliari.Hebræ.4.nbsp;Non cm habcmus pontificem qui non poiTif compati infirmitatibus noftris,tcniat5 aù-*nbsp;temper omnia profimilitudine abfqjpcccato.Et quid dicam» Siquidétibi pater placet,nbsp;iiberame abhac hora morrisinftantis.Vcrû fi aliter à te decretum eft,mihf quidem paten dumtproptcrca cm in hac veni horam,vt patiar.Auguft.Docet te que inuoces,cuiu«nbsp;voluntatem tuæ voluntati antcponasîSc qui hominis fufeepit infirmitatem, docct con-triftatumdicerc,nonquod ego volo,fed quodtUjLuc.it.Pfal.î^.lncapitelibri feriptflnbsp;lt;ft deme,vt facerem voluntatem tuam deusmcus,nolui.Docuit amp; nbs,nepufillanimitanbsp;te frangamurjdum neceflitate velinfirmitate turbamur, fed in domino confolcmur.Tunbsp;præfta,inquit,pater vt morsmea,mcaip refurredio darum reddat nomen tuum apudnbsp;omnes orbis nationcs,yt te cognito,te glorificantes,falutë æternam confequantur. E*nbsp;coenim quod pater filium pro nobis tradiditin mortem,oftenditur mifericordianbsp;ledio eiusad nos.Iohan.î.Sicdeus dilexitmundum,vt filium fuum vnigenitum daret,nbsp;vt omnis qui credit in ilium,non percat,fcdhabeat vitam æternam.Item amp; iuftitia eius,nbsp;tanta eft,qgt; maluit vnigenitum occidi,quam peccatum manere inultum. t. Corinth.s:»nbsp;Eum qui non noucratpeccatum,pro nobis peccatum fecit,vt nos efficeremur iuftitia deinbsp;in illo.Sapientia quoep in tarn admirabili atqj conuenientifli'mo modo.Sic öc nos quoti-die oramustSandificetur nomen tuum.Nihil em deoaccrefcitjfedhominumfaluti.Vn-*nbsp;declarificatur deusfieper bonorum profedum.Iohan.is’» In hoc darificatus eft pateCnbsp;meus,vtfrudum plurimum afferatisper paflîones. lohan.ii.Hoc autem dixit,lignifi-*nbsp;cans qua morte darificaturus effet deum (Petrus per crucem), Philip.i.Magnific«)itttlt;nbsp;Chriftus in corpore meo,fiue per vitam,fiue per mortem.Haec vbi fublatis oculis iflc»nbsp;Ium lefus precatus eft,venit vox:Glorificaui,fiueillufiraui.NamgIorificauitinortundnbsp;men fuum,in angdorum concentu,Luc.z.ln baptifmo,Matth.j. Ecce vox de caelis,dinbsp;censîHic eft filiusmeus diledus,in quo mihi complacui.ln dodrinaSC 0pere.Luc.t4»nbsp;Qui erat vir potensin opereöC fermonc, coram deo amp; omni popuio.ln obitu ftupengt;nbsp;dis miraculis, Matth.tv.Lucae.tj.V ere filius dei erat ifte.In rcfurredione,Ado. j. Deusnbsp;patrum noftrorumglorificauitfilium fuum Icfum.Roma.i.Qui prardeftinatus eft filiuBnbsp;deiin virtute,fecundumfpiritumfandificationis, cxrefurrcdione mortuorfilefuChrinbsp;fti domini noftri.ChryfoftomusîAd hoc inftat vox patri8,quia fern per dicebantjquo-»nbsp;niam Chriftus ex deo nÖ effet.Qui aüt â deo glorificatur,quomodo à deo effe negatuf?nbsp;lam enim tot miraculis indaruerat apud homines per filium fuum,fed potiffimumnbsp;refufeitato Lazaro, moxip audurus erat gloriam fui nominis apud omnes orbisnbsp;nationes, per crucem,per refurrcdioncm,per afcenfionem,per fpiritus fandi million^nbsp;pc«

-ocr page 545-

ARTICVLVS XXin.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo» CCLXr

petâpoftoloç?.prardicacioné.Adcrant gcntilcs,quiob idtomatisignorantia dicébamto* nttruü fadü.Alrj benignius interprétantes,qui forte verba fupcrficialitcr intclligebät,dinbsp;cebantang^ïûquempiâij^filoquutû.Dnsverooftenditpropteripfoçî falutê agiquicqdnbsp;fierctjdicenstNon ob mei neceflitaté vel falutê,fed vt intelligatis mihi cü patre conneninbsp;re,óC quicquid facio illo autore,veftrae falutis caufa facere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohji

Nunc judicium eft muudi,nunc prinerps huius mundi cijcietur foras.Et A ego-fi exakatus fucro a terra,omnia traham ad meipfum« Hoe autê dicebat^nbsp;ftgnificans qua morte eflèt monturus.

Oftendit redemptionis humanx iRodfi amp; fruqutbt» contingat. Igitur mundi iudicium,id eft,vltio nunc à me bt.Quia eni occidi eum qui omnes occidit^ me quo^nbsp;qj infbntem innafit,vltor ero oniniü qui ab eo occifi funt.Ofee.n.Ero mors tua ô mors,nbsp;eromorfustuusinferne.DupIexlcgim«siudicium,Extremum,adquod omnes fiftendi. Tudfdumnbsp;t.Co9t.y,Omnes nos manifeftari oportet ante tribunal Chrjfti,vt referat vnufquif^quc duplex,nbsp;propria corporisproutgeiritjfiuebonü, fiue malum. lohan.s'.Pater non iudicat quen-qaam,fed omne iudicium deditfilio.Altcrurapercrucem reuelatum,quando Chriftusnbsp;deleuit chirographum dccreti quod erat contrarium nobis,amp;ipfum tulit de mcdio,aflfinbsp;gens illud cruci,Coloff.x.ôC mundi retexit falfitatem,clarefcere faciens euangelicam venbsp;ritatem.Iohan.7.Mc odit mundus,quia ego teftimonium perhibeo,quonii opera ipfi-os malafunt.Nami.Iohan.ç.Totus mundus in maligno pofitus eft.AuguftinustDici-nius bonam domü,vel malam,non quia aedificium fit malü,fed propter moresmalos in-habitantium.Sicmundusmalusdicitur,dc quo dominus elegit fuosJohan.iy.Quia dcnbsp;mundo non eftis,fed ego elegi vos dc mundo,propterea odit vos mundus. V nde lo-ban.j.Hoc eft autê iudicium,quia lux venit in mundû,ôt dilexcrunt homines magis tenenbsp;bras quâm hicê.Erant cm eoçî mala opcra.Hinc adhortatur i.lohan.x. Nolite diligerenbsp;mundS,nccp ca quae in mundo funt.Si quis diligit mundü,non eft chantas patris in eöi.nbsp;Nunc princepsillemundi,mortis autor,Sapien.x.lnttidia diaboli mors intrauit in ot'fnbsp;bem terrain,dumfe viâoré crcdct,per mortê depelletur à fua tyrannide.Condonabi«nbsp;tor ein omnibus peccatü per fidem euangelicam.eo fublato fradæ funt vires tyranni,nbsp;jquinonaliotelopotcnseft. AuguftinusïDicatquifpiam quia diabolus eqeitur foras,nbsp;iam fidelium neminé tentat.lmo tentare non cefiatjfed aliud eft intrinfecus regn3rc,ali-ndforinfccusoppugnare,Lac.iï,Cumfortis armatuseuftodit atrium fufijin pace funcnbsp;omnia quæpoflidct.Si autê fortiorillofupcrueniens, vicerit eu,vniuerfa arma cius aufcnbsp;tetinquibusconfidebat,ÄfpoliadiftribueuVnde admonet Apoftolus Ephe.4.Noli--telocu dare diabolo.Iaco.4.Appropinquate deo,SC appropinquabit vobistrefiftite au*nbsp;tem diabolo,^fugiet à vobis.Quàm ftulti ergo funt,qui tam crudeli tyranno fe per pec-catumiteratefubijciunt.lohan.g.Qui facit peccatü, feruus eftpecfati.i.Petr.x.A quonbsp;quis fuperatus eft,eiusSc feruus eft.Nam captiuos tenet ad ipfius voIuntatem,,t.Ttmo.Xinbsp;9d omnium vitio^t genera impellens, mentis oculum excaeC3ns.x.Corinth.4.Qjaod finbsp;ópertum eft euangelium,in his qui pcreunt,cft opertfi, in quifaus deus huius fecuh excae*nbsp;cauit mentes infideliü,vt non fulgeatillisilluminatio euangelq gloriac Chrifti.Finalitccnbsp;mortê pro ftipendio præftat.Roma.6.Stipcndiôpeccatimors,An nefcitis quoniâ cui ex 'nbsp;hibetis vos feruos ad obediendum,ferai eftis eius cui obediftis, fiue peccati ad mortem,nbsp;fine obeditionis ad vicamt'Quemadmodü ille qui viciflê videbatur, fubito pelletur ê re*nbsp;'gno.ita cgo qui videbor extindus,exaltatus à terra,omniavndiqjt trahä ad me, mihi venbsp;revindicans,quodhaâenusiliepertyrannidem occupauit.Etenim quia ipfi non pof*nbsp;funt ad me venire,eoqgt;â tyranno detenti funt,cgo vido illo amp; foras eielt;flo,5Crefelt;äisnbsp;neruispotcntiæ cius contra homines,traham etiam nolente illo. AuguftinuSîQuæ om*nbsp;nia,nificxquwus diabolus eqcitarforas?Zacha.9.Tu autê in fanguine teftamenti edu*nbsp;»ifti vinctos delacninquo non erat aqua. Trahit omnes, SCgentesamp;Iudæos.Ephefi.x;nbsp;Quoniaminipfohabemusacceirum ambo in vnofpiritu addefl.TrahitSc omnia,hoenbsp;«ft,éC corpus oc^matanima per gfatiam,corpus per glorificationemtquia nee capil-Iasdecapiicpcrjb»t,Matth,io.Ttrahit ergo per fide amp;charitatê,qui fefe gratis accom*nbsp;modant,qui vocem fequuntur vocantis.Vcnite,inquit, ad me omnes quilaboratis óCnbsp;«herati eftis,of ego reficiam vos,Matth.ii,Hinc exaltationê,m ortem fua in crucc figninbsp;ficaait,qua e3taltandusinfignflâCrcmcdium.Infignfi,quofignati,pcrcutientcm cuadelt;nbsp;fent angclum,Exod.lx.Ezech.9.I deo omnes ad ipfum confugient.Efa.it.Et eleuabit Itnbsp;gnöinnationcSjSf congregabitprofugos lfracl,8f diiperfos luda colliget.In remediS,nbsp;quorefpicientesperfidcÀinorfibu8faneaturferpentu,hoceft,pfccatoç{,Nume.xi.Iogt;

XX 5 ban.j.

-ocr page 546-

PARS SECVîTDA

' han.j.SicuC exaltauit Mofes ferpenté in deferto^t^xakari oportet fHium fiöftrintf,!^ ;omnis quicceditin ipfutn,non pereat,fed habeat vita æternâ.Qui ergo falutem nonxonbsp;fequuuntur,fibi imputent,quia inuitantis voce audire nolunt.Roma,io«Non eamp; omnccnbsp;obediunt euangelio,fed magis ad fabulas conuertuntHr,t.Timogt;f.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Refpondic ei turbajNos audiuimus ex legc,quia Chriftus manet in

- * num. Et quomodo tu dicis, oportet exalcari filium hominis f Et quis eft ifte filius hominisC’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' I

Erantin turba,quiquoniam nientio mortis prafCcfferaCjdiutnarcntilium de crucii fuppiicio fuiffe loquutu. AuguftinusîHoc eum dixifle intelligebant quod facere cogita-«nbsp;bant.non cm eis verboj^e iftoç? obfcuriiatem aperuit infufa fapientia,fed ftimulatâ con*nbsp;.fcientia,JDifcipuliaacem dominu de morte loquenté non capiebant(Luc.i8.)qaia amoCnbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoeum niori nolebant,ipfos ab hoc intelleâu retrahebar.Contrà fuit de ludatis,Nan»

- nbsp;nbsp;, hincratiocinari contcnduntillumnôeireMtffiam,quifcprædicaretmoritn9t,quumfcri

ptura tribuac poteftatem regnum ætcrnu.Danie.y.Poteftas dus poteftas æterna,dC «gnü quod non corrumpetur.Mich.y.Et egrefliis dus ab initio,à diebus aeternitatis.nbsp;Quin ôC pfalmoçt fcripturapromittit ei facerdotiam aeternû,Pfal,io9,Ynde SC cornutinbsp;interunt argumentum,aut ipfum non die Mdïiam,aut non exakandum àterraSCmori-«nbsp;xurum.Quidigitur,inquiunr,vuIt fiW quod ais futur«, vt filius hominis exalteturà ter-*nbsp;ta;’lt;^od lî exaitari â terra,mod eft,amp; h quoties dicis hlium hominis, tdpfum dicis Sinbsp;vis intellighaut non morïeris,aut ille filius hominis non eft Médias,fi verfl dicit prophenbsp;tia«Sed inciduntin foueam quafccerundSendunt Chriftiregnfi cfieciuile amp; mundanûynbsp;«oip minime duraturum,àd tarnen velint nolint,coguntur fated dominium »temü mannbsp;furum,Multiplicabitur dys impedum,^ pacis non erit finis : fûper foliumDauidâC fil*nbsp;-per regnum dus fedebit,vtconfirmer illud,jâc corroborer in iudicio amp; iuftitia, amodonbsp;Â yfqjinfempiternumXuc.i.Regni dus,ait Gabriel,non erit finis.Fallunturinhoc mtnbsp;feri,quia feripturae regnum Çhdftiteflantur adminiftrationem effemternam,hoceft,iflnbsp;ipiritu,q«æ ininftificationc impfi perfi'citur,in pace 3c tranquillitatc confciétiæ, quo monbsp;do perpemâSCincorroptibilceft.Efa.ji.Sedebitpopulus meusin pukhritudine pacis*nbsp;in requie opulenta,in tabernaculis fîdiitiæ.Simul etiam fiant mors ChrifiiôC itcrnitas*nbsp;Mors etïi conuenit d fecundum humanâ naturam, æternitas zxparte naturrdiuinaetâCnbsp;licet ad tempus mortem fubierit,tertiatamen dierefurgensglodofus,immottalispermanbsp;jnet,quare æternitas ipfi competit.Heb.7.Hic autem co qgt; maneat in æternum, fempi*nbsp;ternum habet facerdotium.Hebjj.Chriftus lefus heriamp; hodic,ipfe amp; in fccuIa.Quo*'nbsp;ciam autem malcuolentia excæcatitanto^myfterioçi non erant capaces, ideo fug bodnbsp;ds non refpondit,fed tantu hortatur cos,vt omifla cæcitate mentis,definant obftreperenbsp;Juci veritatis,præfertim quæ mox effet auferenda«Non câ fiudio intelligêdiveritatem*nbsp;fed animo malitiofo calumniandi præmilTa dixerunt.

Dixit rrgo cis Téfus: AdEuc modicû lumen m vohis eft. Ambulate dum tucem hâbetis.vtnon vos tenebræ comprehendant,Et qui ambulatititene*nbsp;bris,nefcitquo vadat.Dum lucem haberis,crédité inlucem,vt ftlq lucisfitis*nbsp;HæcloquutuseftIefus,ôfâbqt,S^abfcondit feab cis. /

Bifariam intelligi potefi hic locus. Vno modoîAdhuc modico tempore ego- qui lux fum,erovobifcû:quaredum huius lucisefi copia,ambulate proficientes in melius duntnbsp;eft occafio,nc fubito fublatà luce nox occupet,iam^ frufira defideretis ademptUjquodnbsp;huncoblatu afpernamini.AIiomodofecundû AugufiinfitModicum lumen in vobiseftrnbsp;per quodintelligitis quod Chriftus manet inaeternum,fed proficite vt intelligatisamp;nionbsp;rituru vt redi!nat,amp;: vidurum inzternum in cado quô perducat.Qui iêquiturcaecos an»nbsp;tni affedus,intcnebrisambuIat,ncfcitquo vadat,necproprio$ a0usintelligit, ncc afifinbsp;nemfalubremperuenictîdumîgfccreditpieredeîç facerc,impingit in morte.Proa.«,nbsp;Via ftulti reda in oculiseiustqui autem fapiens eft,audit confilia.Pr0u.i4.Eft via quf vinbsp;deturhominireda,8f nouiftimaeiusducunt^dmorte.Chryfoftomusîf^ant» luanbsp;nunc agunt,amp;nefciuntquid aganttputant reââ incedere viam,0C contrariantincedfit,nbsp;Z)umergo lucis copia eft,lohan.9.Quamdiu fum in mundo,Iux fum mundi.crédite in’nbsp;lucem,quae illuminât omnem hominem venienté in hunc mundû,Iohan4.vt filqlucignbsp;fitis,per adoptionisgratiam.Ioh.i.Q.uotqaot afit rcceperunt eam,dedit cis poteftatenbsp;fiiios det fieri,his qui credunt in nomine eius,Q;pi ergo mihi credidcntgt;non aberrar

-ocr page 547-

ÄRTTCVtVS XXnL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXIL

ï?ü à veïOîQüî 11 o ft is flint filii,lucetti refugiuntxTheffa^y« Omnes Vôs filii Ricis cftis ÔC fill) dfi.Nonfumus nodis,neqj tencbra^.lgitur non dormiainus ficut cæteri, fed vigiklt; •'nbsp;niuSjSc fobri) fimiis.Ephc.s'.Eratis aliquando tenebræ,nunc autcm lux in domino, vt fi-*nbsp;^Jucis ambuIate.Fruciusenim luciseft in oiïiibonitate,ô^iuftitia,ôCveritate.Dumlucc:nnbsp;inquit,habetisjhoc eft,6c ante crucem Si poft poteftis in me crederc.Sed vt lux folaris nónbsp;omninö aufertur,ftd quum occident,iterumexbritur îficmorsmeanon eft corruptio,nbsp;fed occafus Si tranflabo,0C iterum exorior per refurredionem,atqj ita nihil prohibet pafnbsp;fio,quin æternus fim.Cum ergofcripturxacteruum Chriftumteftentur,plane me Chri*nbsp;ftum comprobant.Qj^i autem arobulat in incredulitate,nefcit quo vadat,quanuis redamnbsp;fibi videaf incedere via.Qui ycro crediderint,omia quæ faluté continent, faciunt vmbränbsp;ïegisôlt;aenigmata tenebrofa,ac infidelitatis cæcitatem effugerunt, 8C ad luce accefterunt,nbsp;quæ occultabatur,amp; nunc fulget,Scfadi funt fili) lucis,hoc eft, Chrifti » Nec amplius illisnbsp;»d id temporis loquutus eft lefuSjVidensindignationem cordium, quanuis nihil loque-«¦entur,nefuroremillo9e quern feiebat ad omne facinus pr om ptiiîiniû,magis irritarct,fednbsp;abi)t,Sf abfc.onditfe ab illis, velut abfentia fuafilentio'cp mit/gaturus illorum eflferatam in-fiiniam,dans eis tempus amp; ocium,vtper quietem de fermonibus SC. operibus eius confidenbsp;Mte queant. Ita enim, fi voluiffent, pcrueniread cognitionemdeitatis illiuspotuilTent»nbsp;Admonuit amp; nos cxemplo fuo,vt quoties cuni obftinatis res eft, nec vlla fpes proficicn-di, c pda mus ad tempus, ne non folum nihil frudus refefamus, verumetiam alios redda-ttius fceleratiores.

Cum autem tantafignafedflet coram cfs,nottcredcbânt in euhijVtfermo -Efaiae impicretur querndtxit:(Efaiæ.lii).) Domine,quis crediditaudituino/ ftrofSf brachium domini cui reuelatum eft^ Propterea non potuerunt crede*nbsp;re,quia iterum didtEfaias: (.vi.) Excæcauit oculos eorum, ôf induram't cornbsp;corum,vt non videant oculis,3f intelligant corde,nbsp;nbsp;conuertantur, ÔC fanem

cos.Hafc dixit Efaias,quando vidit gloariam eius, Sf loquutus eft de eo.

Planiffimeoftendit propria malitia excæcatos fuilTe, quia tot SCtantisfignis credere fioluerufit.lohan.iî.Si opera non feciffem in eis,quænemô alius fecit, peccatum non hanbsp;l^erentjnunc autem SC vidcrunt amp; oderunt,ôt me ÔC pattern meum, V t enim,comitanternbsp;non caufalitcr tenetur.Non enim ob id fidera in lefum fpreuerunt,vt verba vcnficarenlt;nbsp;tur Efaiæ,fed ex incredulitate ipforura confecuta eft impletio vaticinh Efaiæ ôC altoruinnbsp;prophciarum. Non enim potuerunt.quianoluerunt.NammâlüshomoôCimprobusnônbsp;Soteft credere,quamdiu talisfucrit,mala fcilicet cligens ac volens.Domine,quiscredi-'nbsp;it auditui noftro,hoc cft,his quæ audiui a patre, ÔC quæ audierunt à me. Romanorumnbsp;decimo.Ergo fides ex auditu Johannis 5. Si crederctis Mofi, crederetis vtique Si mihi.nbsp;Brachiumdomini,verbum eft per quod fadafuntomniaJoh3nnis.t.Hcbrporum.i.Per BrachiGdonbsp;quemfecitâC fecula.Efaiæ.pi.Parauit dominus brachium fandum fuum in oculis omni- mini quidnbsp;urn gcntium,öt videbunt omnes fines terræ falutare dei noftri. Impofiibilitas ergo hæcnbsp;non tefertur ad eorum vcluntatem fecundum fefumptam,feu fimpliciter confideratam,nbsp;fed vt talem,videlicet induratam,amp; in m alis habituata.Sic arbor bona non poteft malosnbsp;firudusfacere,nec mala bonos.Matth.Ji,Necfupcrbusfalu3ri,nec iufiusdamnari.Ex-cæcatur,qui nullos fufeipit radios diuiniverbi,âlt; omnino abfentia dei excæcatamp; obtcnc-brauNam ficut fol facit diempræfentia,nodem vero abfenti«,ita deus cæcos facit hominbsp;nes,quum non adeft cis.Non adeft autem propter eorum malitiam, 8c tunc vtcæci peccant,non fe çonucrtcntcs,ôC abfque corredione prolabuntur.CyrilIusîQuæ deo premienbsp;tente fiuntjfæpenumero à fertpturaexprimuntur periode atqj cfficeret.Excjcatergodcnbsp;«s,quia animi oculos intimos malitia excæcari palTus eft,non infliiendo malitiam, fed nonbsp;dandofubfidium,ô( cor eorum expeccandi confuetudinc obdurari. Hine effedum eft,vtnbsp;oculisinterioribus no viderint.Efa.41.Quis cæcus nififeruusmeusj* nec^ cordeintellexcnbsp;tint myfteria,per donum intelledus penetrando quf fpedant adfidem.Efaiç.y.Nifi crenbsp;dideritis,noniotelligetis,ôCproinde neqj conuerfi fint addominum,neqj à morbo pec*nbsp;cati fanati,quod folius dei cft,PfaImo quadragefimotSana animam meam,quia pcccaui,nbsp;Hieremiæ decimofeptimo j Sana me domine, ÔC fanabor t faluum me fac, SC faluus ero»nbsp;Oftendit certitudinem prophetiæ, quia viditcxcellentiam Chrifti fili) dei, amp; de ipfonbsp;loquutus cft, quod ludari malitia fua pro maiori parte excæcarentur in aduentu ipfiws,nbsp;£uix fexto»

XX 4 yeruti-

-ocr page 548-

PARS S E C V N D A, *

Veruntamen 8^ ex princi pibus multi crediderunc in eum Jed propter pha rifæos non confitebantur, vt de fynagoga non eijeerentur, Dilexerunt enimnbsp;gloriam hominum magis, g glon'am dei, lefus autem claniauic,0£ dixit:Quinbsp;credit in me,non credit in me,fed in eum qui mifit me.Et qui videt me, videtnbsp;eum qui mifit me. Ego lux in mundum veni, vt omnis qui credit in me,in te*nbsp;nebris non maneat.

Difce quod vanse gloriæ fedator,feruus eft amp; contumeliofus.Nam primores non aut debant palam proBceri obmetumpharifæornm, qui dccrctumaediderant, vt (îquisfcnbsp;difdpulum profitcrctur Iefu,fubmoucretur ê fynagoga,quod tunc plurimü eratoppronbsp;briofum«Timore hominum deo debitum fubtraxerunt.Prouerb«x9«Qui timet homme,nbsp;cito corruenqui fperac in domino,fubIeuabitur,i.lohä.4.Timor non eft in charitate,feilnbsp;perfeda charitas foras mittittimorem.Iefus ergo clamauit,SC dixit: Omnesprofitemininbsp;VOS credere dco,atqui quum à deoprofedusftm,nec dicam quitquamautfaciam,nifi il-*nbsp;lo autore,quid timuiftis credere inme^ hdes ilia quse eft in me,ad pattern tranfit.ln me.nbsp;Crederecuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Nam aliud eft credere cuipiam ,aliud in quempiam« Nam is qui credit alicui,po*

ftinquem reft intelligi vt credat ei,vc vera dicenti,f€d in quempiam omnino vt deum credit.SiCcre dimusapoftolis,noninapoftoIos.Perhoc ergo fe defi oftendit«Qui videt me oculoiagt;nbsp;teriori mentis, videt amp; eum qui milît me.Per omnia hxc,manifeftat eandem efte fubft annbsp;tiam patris Si. Bln.lohan.14, Philippe,qui videt me, videt amp; pattern meum.Non credis,nbsp;quia ego in patre, amp; pater in me eft i Mundus tenebris errorum ac vitiorum plenus eft,nbsp;Atq^ideo à patre,quifonseft omnisluminis,velutradius d foie defeendiinmundum,vtnbsp;difeuifis erroribus.fublatis pecca(is,Iux elfem mundi. Per Bdem autem aperiuntur ocuUnbsp;cæcorum vt lumen vide ant, nee amplius impingant in tenebris. N am err ore libérât, Änbsp;mentales difeutit tenebras,fe ipfamnotamredditôC pattern,Sf omni feientia corda fufnbsp;cipientium fe illuftrat.i.Iohan.i.Deus lux eft,ô^ tenebræ in eo non funt vllx j.Iohan.a,nbsp;Tenebrae tranficrunt,0C verum lumen iam lucet.Hinc admonet Apoftolus EphciS*. Sut'nbsp;ge qui dormiSjâCcxurge à mortuis, Scilluminabittc Chriftus,

5 Et fl quis audien’t verba mea,3ó non cuftodi€rit,ego nôludico eum. Non enim veni vt iudicem mundum,fed vt faluifîcem mundum. Qui fpernit me,nbsp;non accipit verba mca,habet qui iudicet eum. Serroo quem loquu*nbsp;tus fumjille iudicabit eum in nouiflimo die.Quia ego ex meipfo non fum lo*nbsp;quutus,fed qui mifit me pater,ipfc mihi mâdatum dédit,quid dicam,8C quidnbsp;loquar, Et fcio, quia mandatum eius vita aeterna eft, Q,uae ergo ego lo*nbsp;qiior,ficut dixit mihi pater, ficloquor.

Quod B quis audie'rit verba mea,nec his obtcmpcrauerit.huic adeo nihil profuerit ad falutem audiire,vtobincredulitatemgrauiusetiamexitiumfithabiturus. Nonquôd egonbsp;fim ilium iudicaturus,quum nuncinhoc nô vencrim,vt mundum condemne obillius feenbsp;lera,fed vt per fidem purgatum mundum faluumfaciam. lohan.j. Sic enim deus dilexicnbsp;mundum, vt filium fuum vnigenitum darct,vt omnis qui credit in eum, non perçât, fednbsp;habeat vitam æternam.Non enim mifit deus filium fuum in mundum, vt iudicetnbsp;fed vt faluetur mundusper ipfum.lnuitaui praemijSjdeterrui fuppliciis, allexi beneficiiSnbsp;excitaui miraculis,neminem à falute repello,aditum cuiuis facilem ad vitam aperio.Quidnbsp;igitur in extremo die prætexent ij, qui tot modis prouocati ad credulitatem, in fua caeCHnbsp;rate perfeueraueruntî’ Quare enim non credidetunt Num vt aduerfaric dei Si propri-*nbsp;am gloriam quærentiç’A meipfo loquutus non fum. Si ergo dei culcores eftis, ficut vobisnbsp;yideminijfi Icgcm veneramini,meos fermones non poteftis afpernari.Nec enim ex me-ipfo loquutus fum eorum more qui ad fuam gloriam,ad fuum quxftum quæ volunt corn-minifcunt,ncc adnerfa legi doceo,fed quæ lex adumbrauittypis,promifitvaticinns,pr£gt;nbsp;fto.Sicut qui mandatum referunt,nihil aicunt,prætcrquam eis demandatum eft, ira fanenbsp;ego ipfe nihil aliud fentio veldocui,præter ea quç patri vifa funt.Iohan.v-Mea dodrinainbsp;nô eft mea,fcd eius q mifit me.Atque ita qa nihil à meipfo dixi,qualé occafionê ptexent,^nbsp;qui non crediderinr^Citra controuerfiam enim condemnabuntur,qnôc^atri non crçdj-derint,Baruch.4.Hic liber mandatorum dei,Sf lex quæ eft in æternum.Omnes qui tentenbsp;eam,perucnientad vitam:qui aûi dereliquerint eam,inmortem«Ideo Petrus ait lohâ.£^nbsp;Domine,

-ocr page 549-

ARTICVLV^ XXÏÎIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXÎIt

Domînlt;gt;ad quem ibimusf verba vitæ ætcrnæ habcs. Cyrillus: Cum præceperitChriftuâ nemini inferendam ialumniam,non effe irafeendum fratri, non réméré iudicandum prdnbsp;ximum,non denique alteri faciendum quod non velimus nobis fieri, qui aliquid iftoruninbsp;admifir,cgt;ftcndetur exhis domini verbis reus gebennæ ignis «O pie deus,quid fier de no*nbsp;bismifens.

ÇDc*«nditiôneIeru,Matth.z6.Marc.i4.Lucse,xt.

A R T I C V L V S XXIIIL

Et faÂüm eft cura confuraraalîèt lefus fermones Hos oraties,di'xft (3tfdgt; Matrfijé pülis futs:Scids,quia poft biduum pafchafiet,§i films homira's trade#nbsp;*tur,vt crucifigaturC

Quum lefus rot fermonibus animos füôçi àduerlïjs affiidiorteS immirtentcS,nc plane dèiicerentjammaifet^quum'^mox vidèrent dftm fuû rapiad ignominiofumfuppliciuminbsp;tandem palamipfisaperit diem aemodummortis fuæ,cuiusmentioneminculcatani*nbsp;mis difcipulorum,nc quü earn vidèrent,velut ad remprorfus inexpedlatam fie expauefeenbsp;tent,vt penitus dcfpondercnt animu, præfcrtim quum intelligerent lefum vitro veniflenbsp;ad morcem,quam alioqui licuilTet effugere,necy pnus occidi potuiiTe, | veniiTetille dies,nbsp;quam ipfefiiæmortipræfinicratjsauté erat dies pafchæ.Luc.xi^Appfôpinquabàtautênbsp;diesfeftus a»ymo9t,quidicitur pafeha# Quo nefas erat ludæis per eiusfeili dies vefci pa*nbsp;mbusfcrmentatis,at^idem diciturphafefinepafcha,quodSyristranfitü fonat,ab agno P«cba g®nbsp;anniculo,cuins cruore fummi poft es f diü illiniebanf,vt eas f teriret angelus dni,cxti.n(Socnbsp;omnium qui hoc fignum non haberent infrontibüs,Exod.u.ln huiUs rci memoriâ quo*nbsp;tannis immolabant agnum anniculum immaculatum,eumcpab angelitranfitu,mari^nbsp;tranfito féliciter, vocabant phafe, Ëxod.ix« Huius rci difcipulos fubmonuit * Cæteruninbsp;bæc imago lefu Chrifti, totum orbem à peccatityrannide fuo facro fanguinetedem-pturi,qui folus omnium à peccatoruin macuIisfuitimmuniStHuiusfângume frontes nonbsp;ftraeconfignandæ,Ëzech.9. SignaTaufuperfrontes virorum gemcntiumôCdolentiuninbsp;fuper cundis abominatiôibus,quaî fiant in medio eius«SequiturtOmnê aût fuper que vigt;nbsp;deritis Tau,ne 0ccidatis.Marca4.Erat autem pafeha amp; azyma poft biduum.Hoc de di*nbsp;fcipulos non latcbat,fed quod tune dominusoccidêdüseflct,ighôrabant,quafcclarc ipfisnbsp;Î)raedixit,quo diuinitatem eius pleniusintelligerent. Efaiat.^t. Annunciate quæ venturinbsp;unc,amp; fciemus,quia dij cftisVos.Efa4æ,4X. Noua quoque ego ànnuado antequam orPnbsp;antur, audita vûbisfaciam.

Tune congregati funt principes faccrdotuni,ô^ feniores populi, in atrium * principis fàcerdotum,qui dicebatur Caiphas,nbsp;nbsp;nbsp;confîlium fecerunt, vt lefura

dolo tencrent, nbsp;occiderent ? Diecbant autem; Non in die fefto,ne forte tu^

multus fieret in populo,

Quum igitur ininfineret dies ille lacer ac laetus.cut celebrando conueniebat pfi^ ope* ribus praeparari,tunc cotigregati feniores,quoçe autoritate decuerat populi furore cofii*nbsp;bcrijfi quisextitiffer. Erat hic dies minime accommodus facerdotibuse(fcribis,qui ma*nbsp;luerant mortem illius ohfcuram efle, aC vulgari nocentium füpplicip fimillimam. lefusnbsp;autem volcbat fuam mortem elfe celebrem amp; foicnnem.ac per omnià veteris teftamen*nbsp;ti figuris ac prophetarum oracuIiscongruere.Luc.ti.Quœrcbaotprincipcsfacerdotuntnbsp;quomodo eum interfîcerent: rimebant veto plebem.Ergo dum de homicidio conuenigt;nbsp;ret intereosjconfultatumeft detemporetquiaverebantur tumultufti populi, proptercinbsp;quôd non pauci effent, qui confpedis miraculis- 8Caudita doârinamirabili,äanimad*nbsp;uerfamorumincredibilimartfuctudine,magnifiée deillofentirent. Metuebantpiebem,nbsp;qui non mctuebantdeum.Fcria ergotertia dfis praemifla dixit verba,quia feria quinta adnbsp;Vefperâ pafeha immolabaturttunc feria quarta,qùum dominus non reuerteretur Hieru*nbsp;ralem,conueneruntprimotes ludæorum. Fuitiftud concilium vitiofum, quia in arduisnbsp;iBcdubiis caufismatUreprocedendum.Ecci,ji.Fili,abfqj confilionihilfacias,àcpoft fadftnbsp;non poenitebis.Proucr.n.(^i omia agunt eu confilio,regunf fapientia.Hinc Mofes cSfinbsp;îiolethro indicés orditaauit in populo.qui feniores appellabanf.Exod.iS, Sed à feniori*nbsp;^3us egrefla eft iniquitas,qui vidcbanf regere populö, Dafi.15.Sic ifti primo odio contranbsp;Çhfiftumconcepto,obpræclaraipfiusmiracul3,ôCconftantemdolt;firinam,popuIumabnbsp;ieo auericre ftuduerunt,^ finaiiter yitamâCmemoriamipfiùs è terra cogitarunt delete.nbsp;Hiere.u.

-ocr page 550-

PARS SECVNDA.

Hiercmix.ii.Eradamus cum c terraviuentium,amp; nomen ciusnonmemofctni'atnpKus. V nde m atrium Caiphæ congregatifucrunt, qui ante confilium dederat de morte inno*nbsp;centis contra illudExod.tj.infontemSCiuftum non occides. Hincfeftinabantperfic.e«!nbsp;Confilijbo re quod conceperant. Prouerb.19. Vbi non eft feientia animae, non eft bonum:« qui fera condicio ftinus eft pedibusjoffendet, Socrates tVcloxconfiliu fequiturpcenitentia.lmperitix cotnbsp;fignum eft cito fieri quod difficillimfi eft«Secundo,eft ordinate inquirendu à bonisSC fi'nbsp;pientibus,Tob,4,ConfiIiü fcraper à fapientc requirc,Ecclefiaftici.57. Cor boni confilqnbsp;riatuc tecum. Anima viri famSi enunciat aliquando vcra,q feptem circunfpedores fedc

- ICS in cxCelfo ad fpcculandum.amp; io his oAibus deprccarc altiffîmû, vt dirigat in veritate viamniam.Hinc Ecci.g, Cum fatuisconfilm non habeas,non cm potcrunt diligerc,niânbsp;qux efsplaccht.Patct hoc in Roboam,qui rclidofenû cófilio,durc iuxta con film iuuenSnbsp;populo refpondens,decern partes regni amifit.^.Regu.ix.Sic ifti iraSC inuidia excxcati,nbsp;non nifi morte dni fitiebant.lra autem viri iuftitiam dei non operator, Iaco,i. Gregori-ustlra fi femel mentem cceperit pofliderc,iuftura elfe députât, ctiam quod crudeliter fa*nbsp;cit.T ertio,prouide circunfpiciendum,attcndendo principiû,mediü,amp;finem,vt prüden-terinchoetur.Tob.4.Omnitéporebencdic deû,amp; pete ab co,vt vias tuas dirigat,amp; oianbsp;confilia tua in ipfo permaneant.Pfar.iiS.Confiliû meû iuftificationes tux.Alioqui dns apnbsp;prehendit fapientes in aftutia eorum,ôC confilium prauoi^ diinpat,lob.f. Ëfa.i9.Sapiennbsp;tesconfiliarqPharaonis dederuntinfipicnsconfilium.Dominusmifcuitinmedio eiusfpinbsp;ritum vertiginis,Slt; errare fecerunt Acgypium in omni opere ruo,ficut errat ebrius SCvo-mens.Vnde lob.zi. Veruntamen quia non funt in manu eorum bona, confilium eoriimnbsp;longe fac à me.Rcde profequatur,Deuie.lÄ.Iufte quod iuftum cft,profequeris.Eccî.57nbsp;Ante omnia opera verbum verax prxeedat te,ôc ante omnê aäum confiliû ftabile. Suntnbsp;qui commoda mediaiuuenire noruntadfincmmalum, qualisfuitAchitophcl, feefidtnbsp;Rcgum.iô.ConfiliumautêAchitophelquod dabatin diebus illis,quafifi quis confulereCnbsp;dominum. Quid autem diciturEcclefiaftici.x7^ facienti nequiflimum confilium, fupcenbsp;ipm deuoluei,SCnon agnofeet vndc veniat illi.Sic ipfe laqueofibi fine vitx fecit .x.Rc.i?nbsp;Sic amp; ifti.Marc.i4.Quærebant fummi facerdotes quomodo cû dolo tenerent,amp; occidunbsp;rent.Quumenimdc homicidioconclufumfuilfetin domoCaiphx.Iohan.ii.de tempore ÔC modo confultabanttSC quia tunc inftabat dies feftus in quo omne mafculinum coram domino apparere cogcbatur,Exod,ij.ac multi Chriftum vt prophetam habebant,nbsp;alii Melfiam credebant, quanquam ab hac opinione per facerdoles poftea abdudi fint,nbsp;ideo timebantpopuH tumultum.ne ipfum è manibus ipforum vi eriperet. Vtiliter per-ficiatur,vt finis fit vtilis. Vnde fub prçtextu communis vtilitatis dominu occidere diffinienbsp;runtjVtpatet lohan.ii.fedfuxlibidiniôc auaritixac ambitioni confulere ftudebant,q»«nbsp;videbant per Chrifti dodrinam 8C. vitam obfeurari iSi: minui.Prouerb.u. Dolus in corde cogitantium mala.qui autem pacis ineunt confilia, fequitur eos gaudium . Efaix.x?«nbsp;Vx qui profundi eftis corde,vt a domino abfeondatis confilium , quorum funt intcnegt;nbsp;bris opa,amp; dicuntiqs videt nosî’amp;quis nouit nos^Pcruerfa eft hxc veftra cogitatio,qugt;^nbsp;fi fi lutum contra figulum cogitet,amp; dicat opusfadori fuo,non fecifti me: ôC. figmentumnbsp;dicat fidori fuo, non intclligis.

3 Tunc abijt vnus de duodecim, qui dicebatur ludas Ifcartoth, ad princi^ pcs facerdotum,Si ait illiszQuid vultis mihidare,0f egoeum vobis tradam*nbsp;At illi conftitucrunt ci triginta argenteos. Et ejfinde quxrebat opportunita*nbsp;tem,vt eum traderet.

Offendebat eos diesfeftus parum ad rem gerendam idoneus, ob celebritatem 8C(tc-* quentiampopuli,fedprxterfpcmaliSdeprxbitaoccafio,cumitnpia ipfoçîvoluntatecô-iunda,exculiit fcrupulum dieifefti.Satanas,qui prius p fe lefum tentarat, nunc eundemnbsp;per fuos miniftros perfequitur*Iohan.6.Nonne duodecim vos clegi,amp;vnus ex vobis dianbsp;bolus eft^Dixit autem de luda Simonis lfcariothis,hic enim erat traditurus eum, qunmnbsp;effet vnus ex duodecim,Lucx.xx, Intrauit autem fatanasin ludam qui cognominabatuCnbsp;Ifcarioth,vnum de duodecim,amp; abiit,amp;locutus eft cumprincipibusfaCerdotumamp;ma-giftratibus,quemadmodum ilium traderet cis. Quum cnim totus addidus effet teterri-roo auaritix morbo, quod fibi in vnguento pcrilfe credebat, id ex domini precio penfa-rc volcns,adnt principes ôCmagiftratus,quos fcicbat certis animis Confpirafle in mortemnbsp;dni,ne^ quicqua elfe in mora,nifi vt fine tuniultu caperef, SC quos probabiliter credebatnbsp;congregatos, modum congruumipfisinfinuaturus «EccLto« Auaro nihil eft fceleftius.nbsp;Nihil cm

-ocr page 551-

ARTICVLVS yxv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo» CCLXiÏÏh

ïïihil cnim iniquins quàm amare pecuniain. hic cm vcnalem aniinsnt fuaih habet,qijöni am in Vita fua proictit intima fua,Non intrac fatanas cogcndo, fed alliciendo ad culpaninbsp;cui per noftram negligenaamamp;: confenfum apcnmns«Ephe.4.NoIite locmn dare diabönbsp;fojac.4. Appropinquate dco,ÔC appropinquabit vobistrefiftite autem diabolo,amp; fugiecnbsp;à vobisUpfe auieni elongauit Ie à Ghrifto Slt;: corpore ÔC mente,appropinquans fatanr.nbsp;Matei,I4» Qui audientes,g3uifi funtgt;6c promiferuut ei pecuniam fe daturos.Placuit au-torfccleris domefticüs lefu.Prouer.i.Laetanf cum malefeccrint,8C exultättn rebus pcflinbsp;niis,Matth.i6,Et ait illistQ^id vultis mihi date amp;c.O mercator infeliciirime,in volunta--te ponis enientis,merCedem eius qui continet cflum ÔC terräm:amp; quia vendidiftijana nonbsp;habeSjCælo tetra exofusjmitatores paternoçt feelcrum,oui fratrem fuum lofeph vê-diderunt Ifmahelitis triginta argenteis^ Zacha.ii.Et appeneferunt mercedern mearn tti--ginta argcnteos.lllipolliciti flint pecuniam,hic opetam.TantuIa mcrcedeadfacinusintnbsp;maniffimum adduci potuit,tamlt;^ vili aeftimatus e,ft fanguis ille preciofus, qui fufficiebacnbsp;vniuerfo mortalium generi redimendo.Lucx.ii. Et fpopondir,SC quaerebat opportuninbsp;tatcm,vi traderet ilium fine turbis.Atudus SC inhians promiflg pecunLae,ftatim ex eo temnbsp;pore captabat 0Ccafionem,óC oj^ortunitateniprodendi Icfum.Claretmaxima ludg imnbsp;pietas in Iefum,cutus feclatorcs lunt omnes,qui pro temporali laude, lucro vei commoquot;nbsp;dojiuftitiam deferunt,velfalfumteftimonium dicunt,aut falfum contra veritatem iudicÈnbsp;um profetunt.De quibus Efa.ç.Væ qui iuftificatis impium pro mHnenbus,6C iuftitiam innbsp;ftiaufertis ab eo * Michaeae.j, Principeseius in muneribus iudicabant, amp; facerdotes eiusnbsp;inmercede docebant,óf prophetæ eius in pecunia diuinabant. Eece quanta vigilantia conbsp;«iliummalignantiutnobledit Chriftura, PfaV.ti.vtàniiham eiustoIIerent.Pfakjo. Acci-petc animammeamconfiliatifunt,nos contra vigilemus,confiliuniquaerentes, quomo-do vitam ipfius habeamus in nobis*

ÇDc manducatione agni,Matth.ii*Matc.t4*Luc{.iiA ARTICVEVS XXV*

Ri'maautemdieazymórum äccefTeruntdifeipun àdlefum,dicèritesî Matth*ié Vb» vis paremus tibi comedere pafehaf At leius dixitzite in ciuitatçmnbsp;ad quëndam, dicite eiî Magifter dicit, tempus meum ptope eft*

apud te facio pafehacum difeipulis mcis* Et feceruntdifcipuli ficut conftituic iliislefus, 2lt;paraueruntpàfcbâ.

IntcreadumludasSe facerdotes de i^erdendolefu confuitantjiilcfalutishumanàene* gocium agit.Iohan.ij, Antediem fcftum pafehæ. Marc.14. prima die azymoram quart*nbsp;dopafchaimmolabant.Luc.ii.Inquanecefleeratoccidi pafeha,Duo hic obferua:agni Agnitypîilnbsp;typici immolationem ôc fine, Si agni veri myfticam fignificâtionem ôC præfentiflimam ci finis, S£nbsp;exhibitionem,quoomnialegisinuolucraccflaucrejôfcortipIetafunt.Naminvefperade^ veri exHi^nbsp;cimaquarta die menfis phmi,neceffe fuit occidi agnumpafchalemgt;Bxod,iz-,quarc vt.ve* uldo*nbsp;ritàs côrrefpôdcret figüræ,voluic dominus eu difcipülisphafc vetusterminafe amp;noüumnbsp;inchoare.Iudæi autem fefta fua celebrabant à vefpcrain Vefpcrami Vndehic feqiiiturrnbsp;Et fada hora difeubuit. Luc.ix.Et mißt Petrum ÔClohaanem,diccnsjEuntcs parate nobis pafcha,vt manducemus. At illi dixeruntiV bi vis paremusî’ Chryfoftomust Bene di-cUhtjVbi visiqdia intota vira fua,non fuit ci certamanfio in mùndo.Matth.g.Vuipesfo-ueashabeht,ôi:volucrcs cæli nidostfiliusautcmhominisnon habet vbi câput fuumrecli-net.t.Gorinth.g.Scitis graiiam domini noftri lefuChrifti, qui cum diues eflet, propternbsp;nos egenusfadiis eft,vt nos inopiaillius diuites cflemus.RabanusrAudiantquiaedificadanbsp;rum domorum curam habent,quosmarmorüm columnae dcleifiant.At ïéfus vtoftendenbsp;ïet totum ncgocium efle myfticum,nec cafu geri,ncc ncceffitate, fed oiïiia ex prsfcientianbsp;fit confilio diuino,aitLuc.it.Ecce introeuntibusvobis in ciuitatem, occurtetvobis homo quidam amphoram aquæ portanstfequimini eum in domum in quam intrant. Incer

Ôf abfeniia prædicit,quo diuinitatem certius agnofcant.Lucæ.zt.Et dicetis patrifami-hasdomustDicittibi i»agifter:Clarethune,difcipulumlcfufuifie,fcdocciiitum propter metum ludæorum.lohant.iî. V çruntamcnamp; cxprincipibus multi crediderunt in cum,nbsp;fed protêt pharifaros non confitebantur,ne defynagoga fierent.Haud cm mediocris fornbsp;tisfuit,apud quem dominus reficeretur, amp; difcipuli poft refurrecîionem vfqj pentecoftênbsp;alerentur.ChryfoftomustDiuinitwsinfpiratus^mukorumodia vniusamorecontcmpfitinbsp;Tempus


-ocr page 552-

' nbsp;'' PARS ’SE'CVNDA;....... nbsp;'

Tcmpus meuni,ab æterno præordinatuni, in lege praeßguratum, amove falutis homiftlT defideratum^Apud tc faciopafcha cumdifcipuhsmeis.Luc^tt.Vbi eft diuerforium, vbinbsp;pafcha cum difcipuIismeismanducem»Etipfe oftendetvobis ccenaculum magnum ftr»nbsp;tum,amp;ibi parate.Vere magnum,in quo ta magnifica aäajphafc vêtus terminatum,nouw,nbsp;inchoatUjfpiritus fandus miffus difeipulis Aótu.a. Marei.14. Etabicrunt difeipuli cius,,nbsp;amp; venerunt in ciuitatem,dC inuenerunt ficut dixerat illis, Sc parauerunt pafcha. Hic videnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fîmplicem difcipulorum obedientiam, qualem exhibuerant ôC an quum emandarenf ad

pullum afinæ adducendum.Matth.zi.Merito enim quodpræcipit, faciendum celeriter, uitera^c^#nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dieshomitiisfunt,Deledabiliter,quiapræmiumgran

to exeauê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facit voluntatempatris mci qui in cælis eft,ipfe intrabit in regnum cat-

da, iorum.Perfeueranter.Matth.io.Quipçrfeuerauerit vfqjinfinem,hicfaluus crit,Luc,9»

Nemo mittens manum fuum ad aratrum,ôi refpiciens retro,aptus eft regno dei. Vefpere autem fado, difcubuit cum duodccim difcipulis fuis.nbsp;Hine claret,aliosdifcipulosfeorfum in alia menfa comedifle,quiacoenaculum grandenbsp;paratum adhoc,fed feorfum ipfe cum difcipulis duodecim, quosvt feledos voluit facronbsp;fandi conuiuq teftes eire,nec ludam dedignatus eft huius conuiun confortio, quo inex'nbsp;haufta dei benignitas,8f inaudita proditoris manifeftatur peruerfitas.

Luc.ii Et ait illis : Defiderio defideraui hoc pafcha manducare vobifeum, antc^ quam patiar.Dico enim vobis,quia ex hoc non manducabo illud,donee iiwnbsp;pleatur in regno dei.Et accepto calicc,gratias cgit,8^ dixit : Accipite,8ó dfui*nbsp;dite inter vos.Dico enim vobis,quod non bibam de generative vitis, doneenbsp;regnum dei veniat.

GloflajDefidcrat primum typicum phafe manducare,5C fic fu£ palTionis myfteria de-*

* darare,vt antiqurphafæ probator cxiftat, ^ad fuæ dilpoßtionis BgurampertinuiiTe de-* monftret,dum adueniente veritate oftendit vmbram ceflare.Et quia vltimum vale, idconbsp;multum defiderabile.Hoc aftirmo vobis,pofthac non comedam vobifeum hoc pafcha itlnbsp;xta legis præfcriptum,fedahud pafcha perfediusiuxta fpiritumperficietur in regno dei,nbsp;BedajHis verbis Chriftus prohiber agnum pafchalem vitra carnalitef exhiberi, aflerensnbsp;fe nequaquam vitra Mofaicumcelebraturum. Sic calicem fumens, gratias egitprolega-lium confummatione,noui teftamenti inchoatione.Pofthac non bibam de frudu vitis iunbsp;xta carnis ncteffitatem,fed mox aderitregnum dei.Matth vitimo: Data cft mihi omnis'nbsp;poteftas in cæloSf in terra. Nam poft refurrelt;Sioncmcomedit,6cbibit cum difcipulis,.nbsp;Adu lo.Dediteum manifeftumfierinonomnipopulo,fedteftibuspræordinatis àdco,nbsp;nobis qui mapduçauimus amp; bibimus cum illo,poftquam refurrexit à mortuis.

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lltDepcdumabIutione,Iohan.iî.

lohan.it

E

, A R T I C V L V S XXVI,

Nfe diem fcftum pafehæ, feiens lefus quia venit hora eius, vt tranG» eatexhoc mundo ad patrem,cum dilexifTet fuos , qui erant in mun*nbsp;do, in finem dilexit eos. Et cœna farfta, cum diabolus iam mififlet in

cor,vt tradèret eum ludas Simonis Ifcariothis,feiens,quia omnia dédit ei pa*, ter in manus,ôf quia a dcoexiuit,amp;ad deum vadit, furgit a cœna, ÔC ponitnbsp;veftimenta fua:2lt; cum accepiffèt linteum , præcinxit fe. Deinde mifit aquamnbsp;in peluim,ccepitlauare pedes difeijuloru fuorum,8Cextergerelinteo quonbsp;erat præcindus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Quumfeiretdominus lefus,quemnihilfugiebat,iamadefletempus.quoSf ipfcfc-« ’ fti vocabulorefpondens,tranfiretcx hoc mundo ad patrem, vndefuerat profedus.Io*’nbsp;han.ié. Exiui à pâtre SCveniinmundum,cumfcmperdilexiiTet fuos,qui nondum erant *nbsp;éxituri de mundo,fed ingens Sc longum certamen habituri cum mundo, perpetuam er-ga illos charitatem declarauit, R elidurus eos, vehementiorem etiam charitatem oftendit,nihil omittens eorum qu j facere dccet eum qui multum diligit. Oftédit voluntariamnbsp;pailionem,quia præcognita. Conuenienter immolatio agni vcVi,qui tollit peccata mun-dijlohan.i, fequitur immediate immolaiionem agni typici. Pafcha enim noftrum im-^nbsp;molatus

-ocr page 553-

ARTICVLVS XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. ÇÇLXVgt;

mohtus eft ChriftuSji.Coçt.ç.Quanquâ omnia diligat quæ funt, 5^ nihil oderit eornin quae feccrit,Sap.iufingularia tarnen ipfisdileftionis indicia oftendit.Iohan.is'.Sicut di-lexit me pater,âC ego dilcxivos.Namfacramento corporis ÖCfanguinis fui pauit,animänbsp;pro ipfîs pofuit.Iohan.i;»Maiorcm hac diledione nemo habct,q vt animam fua ponatnbsp;quispro amicisfuis»Proipfis orauit.Iohj7.Paterfanlt;fte,feruaeosin nomine tuo,quosnbsp;dedifti mihi,vt fint vnü,ficut 8C nos vn5 fumus.Non rogo vt tollas cos de mundo,fed vtnbsp;fernes cosàmalo,Aperfequutoribus defcndit,Iohan.i8.Sicrgo me quæritis,finite bosnbsp;abire«Qu5 cocna quo ad agni pafchalis efum fada effet,Sc noui facramenti reftaret infttnbsp;tutio,0C diabolus animü ludæ vrgerer,vt quod cœperat perficeret,quuni«p fcirct qgt; nilt;*nbsp;hifhorüpatereturinCerire,quæfibiferuandatradidilfct,quodlt;:^ moxadpatrê elTet redinbsp;turusvndcprofedus eratjtamenyt omneambitionisaffedu^ximeretexanimisdifeipttnbsp;lorum, furgit,quo plane miniftri gereret imaginem, accepit linteum,mox^ipfe mifitnbsp;aquam in peluim^Sc abiediflimä iuxta mundum officii fundionem aggreffus eft.Obfer-uahicin Chriftofuiffefuturoçi præfcientiam,dCpoteftatem coercendi nefahos homines amp; triumphandi daemones.Noncrgo coadoanimo,aut merahominutyrannide innbsp;crucem adadus eft.Efa.yj.Oblatus eft,quia ipfe voluit.Iohan.io.Potcftatem habeoponbsp;nendi anima mcam,amp;poteftatem habcoiterumfumendi cam.IamSC illud plenum eftnbsp;confolationisverbum,omnia effe in manibusChrifti,vitam ôc mortem,gratiam 8c glo-riam,qu3e omnia ex ipfo expedanda.Pfal.Ss.Gratiam ôC gloriam dabit dominus.Scm*nbsp;perergo adeundus cum plena {idutia.Hcb.4*Adcamus cum fidutia ad thronum gratiænbsp;cius,vt mifericordiam confequamur,8C gratiaminueniamus in auxilio opportuno.Au-gaftinusîNeedeumpatré cum inde exiretd£ferens,nec nos dumrediret,Vidc domini'nbsp;humilitaté,omniapcrfeipfumagcntis,ponitvcftimenta, præcingit fe,peluim ipfe im-pletaqua,pedes lauit 5^ tergit. Si conferamus perfonæ dignitatem cum officio in quodnbsp;fedeiecit,nihiipoteft dicidemiffius.Apoca.i?, Habens in veftimentoSs: in femore fuonbsp;fcriptum,Rexrcgum ôC dominus dominantium.Si attendamusquibusläuibj nam vnusnbsp;proditor,alter abiurator,alii omnestranffugæfuturi.omnes ingrati benenciis, maximenbsp;ludas.Voluithacdeiedionefua omnemambitionisôCarrogantiæaffedum radicitus ènbsp;mentibusnoftriseucliere:namhumiliari,eft opus eiusqui à deo cgreiru8eft,amp; addeumnbsp;vadit Î fuperbire ÔC faftuofum elfe, opus eft eius qui à diabolo cgrclTus eft,ô£ ad diabo-Ittmvadit,

Venit ergo ad Simonem Petrum,8^ dicit ci Petrus : Domine,tu mihi fa*' uaspedesrRefponditlefus 8^ dixitei:Quodego fado,tunefdsmodojdesnbsp;autem poftea. Didt ei Petrus:Non lauabis mihi pedes in æternum. Refpongt;nbsp;dit ei lefus:Si non lauerote,non habebis partem mecum. Didt d Simon Pcnbsp;trus:Domine,non tantum pedes meos,fed manus 8i caput.Dicit ei lefusînbsp;Qui lotus eft,non indiget nifi vt pedes lauet,fed eft mudus totus:8C vos munbsp;dicftisJednonomnes.Sciebat enim quifnamefîètquitradcreteum. proptenbsp;rca dixit,non eftis mundi omnes.

Petrus,ad quern dominus primo vcnit,quiaprincipalior inter difcipulos,alioquin5 eft verifimile quin 8c aliqui alioigf huiufmodi domini obfequium recufalTenr, inauditumnbsp;humilitatis exemplum cxhorruitthinc fuam humilitatem agnofcens,hinc domini digninbsp;tatem confiderans,hoc animo refugiebai à magiftro lauari,quo baptifta detredaueratnbsp;eident impartiri baptifmum, Matth.j.Tu,inquit, cui dixi cp fisfilius dei viui, Matth.nbsp;tu,cui turbac cecinerunt,ofiahana filio Dauid, Matth.xi.mihi feruo Scimperito pedes imnbsp;mundoslaua.s»Nonleue,inquit,non ociofumeft quod ago.hoc quidfibi velit,nondumnbsp;intelligisîfcd poft cognofces.quod ego nunc ago,tibifuilfe necelfarium.Sed ne hoc quinbsp;demrefponfocoercitus fuit Petrus,quare dominus vehemente eius reeufationé,licet abnbsp;amoveproficifcentcm,ycluti clauum clauo pellcret minis cohibuit.Aut,inquit,Iauabc-ris,aut à menfe feederisiç mei confortio femoueberis.Quanquam lotio exterior no effetnbsp;neceffaria ad falute ex fua natura,tamen ex voluntate dei fuit,quemadmodß lignûfeien-tiæ boni amp;mali vetitum,Genc.t.ôC.5.Ijaterior tarnen cuius ilia figura fuit,nccclfariaeft,nbsp;quaf nifi Chrifti fanguine fieri non potcft.Apoc.i.Dilexit nos,ôjauitnos à peccatisnonbsp;ftris in fanguine fuo.i.lohan.i.Sanguis lefu Chrifti filq dei,emundat nos ab omni peccanbsp;to.CyrillustNifi quis peccati fordesper gratiâ meam laucrit,atqj abfterfcrit,rcgni cælonbsp;i^umnon crit particeps.Apoca.ii.Nonintrabit in earn aliquid coinquinatü,aut abomi-Y Y nationem

-ocr page 554-

Corporis Cbfi in fanbsp;cramentonbsp;Vcntas.

PARS SECVNDA, nationêfacîens mcndaciura,nifi quifcripti funtinlibro vitae agni.Pfal.K.Dominxanbsp;parshæreditatismeæ*Col.i,Qui nos dignos fecit in partem fortis fanfto^t in lumine,nbsp;quieripuitnosdepoteftatetenebraçt,dC tranftulitin regnufili) diledionis fuæjinquonbsp;habemus redemptions 8C remiffionê peccatoçt.Si ergo nospeccato inquinatos agnofcinbsp;inus,nonabigendusChriftus, fedprecibus pulfandus, Sc lîngultibus accerûcndus.Pfal»nbsp;$^o.Cor mundû créa in me deus,amp; fpiritu redum innoua in vifceribus meis.Ezech.}^«nbsp;Effundam fuper vos aqua m undam,mundabimini ab omnibus inquinamentis veftris»nbsp;amp; dabo vobis cor nouum,amp; fpiritS nouum ponam in medio veftri. Audiens Petrus vehementes has minas,qvehemens erat dctredando,tam vehementior erat admittedo*nbsp;ita vt ÔC caput ad lauandum daret,totum fe domino fubijciens.Vtrunqß ex charitate ficnbsp;bat,SC detredatio,quia plurimum obferuabat dominum,amp; admifTio^quia à domino fe-pararinolebat.Quilotuseft baptifmo,non indiget nifi vt J,cdcs Jauetjhoc eft,afFedio-ties animi purget ab omnibus inquinamentis huius mundi, Origenestlmpofiibile eft,nbsp;extrema animæamp;infimaeius non cótaminari,quanqua quo ad homines perfedus quianbsp;elTe pucetur«Sap.9.Corpus quod corrumpitur,aggrauat anima.Exeeptionc hac qi munnbsp;diefienEfednon omnesjudænotauit confcientiam,qui (ibi tantu confcinsfuit,vtvelficnbsp;reßpifceretjpoftquam intelligeret fe non latere dominü,quem deftinarat prodere»Claret ex hoCjipfum non de corporali,fed fpirituali loqui mundatione,quanquam per coCnbsp;poralemfignificetur.nonenim folum hochabebat exemplum abfolutx modeftiae,velt;nbsp;rum etiam lypum intelligentiae,nimirum eos qui fefe accingerent ad prrdicationis euanbsp;gelicæ munus,quidominicae menfae participes elfe voluntjoporterrpuriffimos cfle abnbsp;omnibus humanis ÔC terrenis affedibus. Vnde quanquam inftruda coena 8C omnia paranbsp;ta,non tarnen antea corpus fuum impartit amp; fanguinem,quàm abluat corporis fordes*nbsp;Ponit vehimenta, defignans veterem Adamum exuendum. Coloff.5. Expoliantes vo»nbsp;veterem hominem cum adibusfuis,ô^induentesnouum,eum qui renouaturin agnitio-nem dei,fecundum imaginem eius qui creauit eum.Efa ji.Fidcs cindorium renum eins»nbsp;Opora:et enim accedentera ad ftupenda hf c myfteria,credere quia cft,amp; qgt; praefens eft,nbsp;qjiamnon panem,fed Chrifti corpus fumpturus eft,cuius caro immolanda erat pronbsp;mundi vita.Heb«ii.SincfideimpoflibiIceftplacerc deo.Sola cm fidcs fuppetias nohrxnbsp;imbecillitatilatura eft,fides inquam in verba Chrifti,adeo'cp in verborü energiam,qai-bus ceftaturhoccfie quodraanibusporrigebat,corpus fuum ipfiftimum hunc quoqjfannbsp;gmnem,quern in remiirionemmuItorumeffufura8fit,Maith.x6.Adfit huic linreohuminbsp;lis animus,Matth.8.Domine,nonfum dignusvtintresfubtedumcQ* Itaqj percepturinbsp;corpus d(Mnini,mundemusnos abomniinquinamétocaràisamp;fpiritus,perficientesfan-dificationé 111 timoré dei,z.Cor.7.Per confeflionc lauari poterimus vt non indigne có-municemus coenae,S^ nobis manducemus ôC bibamus»

Poftquam ergo lauft pedes eorum,accepic veflimenta fuatS^ cum reçu* buiflet iterum,dixit eisiScitisquid fecerim vobisfVos vocatis me,magiftei!'nbsp;Sc domine: Sc bene dicitis/um eteniro.Si ergo ego faui pedes vcftros domilt;nbsp;nus Sc magiderjSC vos debetis alter alceriuslauare pedes. Exemplum enitnnbsp;dedi vobis,vt quemadmodum ego feci vobis,ita 8C vos faciatis.Âmê amennbsp;dico vobis,no ed feruus maior domino fuo,neq^ apoftolus maior eil eo quinbsp;mifit illum.Si haec fcitis,beati eritis fi ieceritis ea.

OrigenestHoc dixit vel interrogatiuc,oftendens fadi magnitudinêtvel imperatiue, vt difcipuloçt erigat attentioné.Bene dicitis, Matth.xj. V nus eft magifter Chriftus. Inanbsp;niter ergo ipfum magiftruamp;dominfi vocant,qui eius dodrinar non obediunt. Roma.ionbsp;Non cm omnes obediunt cuangelio. Luc.ô.Quid vocatis me,domine domine,dC non fanbsp;citis quæ dico^ Vos igitur qui inter vos fratrcs eftisó^ confcrui,multo magis non graua*nbsp;bimini mutuis officesinuicem inferuirc.Turpe fuerit igitur vobis in gregem vobis crc-dendu,aut etiam inter vos turgercfaftu,fæuirc violcntia,quum me tarn mitem, tarn monbsp;deftumdominum acmagiftrum habeatis.Noneft feruusmaior dftofuoquadiuferuuinbsp;eft,neq} legatus quâdiu legatus efttquando autem maior fit,neque feruus eft neque leganbsp;tus^Bcati ergo eritis non modo quia crcditis,fed fi imitantes exemplum meum,feceriti»nbsp;ca,meis obtemperandoiuffis.Non enim magnum ,virtutcm agnofceretfedftudio-fe agere,maximum.Lucæjx.Seruus feiens voluntatem domini fui,amp; nonfaciens,pla-gis vapulabitmuItis,Matth.ii.Difciteàme,qa mitis fumôchumilis corde.SCApoftolucnbsp;i.Co9e.4

-ocr page 555-

ARTICVLVS XXVTT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXVr,

I.Co9e.4.Tfln*Mtorc« mei eftoce,fïcut óC ego Chrifti.Iaco.i.Eftotcfadorcs verbi,amp; n5 auditores tantfljfallentc« vofmetipfos.ChryfoftomusïNon priufquâdifcumbcrcntjfednbsp;poft omniüaccubiwmfurgit à coena, ponit veftimenta,laait linteo præcindu»nec hisnbsp;concentus,ipfepeluimimpieuic,ipfenemineiufrooninia fecit,exemplodocens,non re*nbsp;KiifTe d^ frigide bona opcra,fedqdiligentiflime facienda per nolïpfo$,amp; nonalqs vti minbsp;niftris,V t ergo munda fint opera noftra,neceire eft vt habeant reditudinem intentie*nbsp;nis.Matth.lt;.Si oculus tuus fîmplexfuerit,totûcorpus tuum lucidum erit.Strenuitatemnbsp;cxequutioni8.Pfal,5o«ViriIiteragite, Sc confortetur cor veftrum omnes qui fperatis innbsp;domino.Puritatemoperationis,nefintperniixtamalis.laco«4«Emundate manuspec*nbsp;catores,Scpurificate corda duplices animo,Efa.i.Lauamini,mundi eftote^auferte mal»nbsp;cogitationum veftrarum.

fDe facramenti inftitutionc,Matth»i«. Marc.i4»L«c,xt ARTICVLVS XXVIL

COenantibuiautcm€is,acccpitIcfus panem amp; bencdixit, ac fregit, Maw« dcdktç difdpuh's fuis ÔCait: Accipitenbsp;nbsp;nbsp;comedite, hoc eft corpus me

um« Ec accipiens calicem, gracias egic, amp; deditillis,dicens:Bibite cx hoc omnes.Hic eft cnim fanguis meus noui ceftamenti,qui pro mukis eftun^nbsp;decurin remiffionem peccacorum.

GregoriustFinitis veteris agni exrimonijs, trapfit ad inftitutionc noui SC veri agni, quem in memoria fuxpafiionisSCnoftrxredemptionis frequentari inftituit. Chryfoftonbsp;musîVide ô homoquaii fis àChrifto honorehonoratus,quali 3C menfa potiris,quod annbsp;geli videntes horrefcunt,nec fine reuerentiarefpicere aadent,propter earn quæintus fernbsp;tur corufcatioflem»Lucx«xttHoc eft corpus meum quod pro vobis datur,Hoc facite innbsp;meamcommemoratione.Hoc eft,inquit, non f jnificat vt manna Exo.i6.i,Cor,io.Oinnbsp;nes eandem elcamfpiritualem manducauerunt.V nde rubdit,quod pro vobis datur,hocnbsp;(ft,pairioniSCmortiiam exponitur,proditore tradente,SCme fponte adpafiione acce*nbsp;dente.Harc omnia qu£ lex habuit carnalia,fpiritualiter exhibebuntur Jufticit em vnica vinbsp;dima pro peccatis omnium feculopt»Sed vos vobis huius meae erga vos chariutis,me-moriam renouabicis,quod nunc à me videtisfieri.Sicut em legale pafchafuitfiguratiuflnbsp;fucuri,ficcuangelicum iftud eft rememoratiuum prxteriti.Luc,tt,Similitcr SCcalicemnbsp;poftquamcoenauit,dicenstHic eft calix nouum teftamentum in meo fanguine,qui pronbsp;vobis fundetur.Q^emadmodum vetus teftamentum fanguinis afperfionc confirmatfinbsp;fuit,Exo,i44ta SC nouum,vtpulchre oftendit Apoftolus Heb.9.Teftamentum in mornbsp;tuis confirmatumcft,alioquinondum valet dumviuit qui teftatus eft,vndeneeprimum „nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

quidemfinefanguinededicatueftgt;EfFufuseftproeledis,quantu ad fufficientiamSCeffi-caciamtfedpro omnibus,quo ad fufficientiamtquiapafiioipfius eft fufficiens omnes fal- proo^us uare.Sed nemo huius abolitionis pcccatoçt particeps euadit,nifi qui credideritjSc facris fufus»nbsp;ccclefix myftcrij« fubmiferit fefe.Hoc eft em partici pern fieri redemptionis femper ftannbsp;tis,credere videlicet, SC facramentis ecclefiae quemlibet rite initiari.LeotSanguiné quenbsp;iudas vendidit,Chriftu3 eiohtulit,vt haberet remifitonem peccatoçtfi vcIleuNec emnbsp;ludam proditorê ab hoc facrofando fymbolo femouit clementiflîmus dominus,vt hacnbsp;tanta lenitate corrigeretur.Sed quoniam ille ferderis fignfi 3CCepit,quu proditorê age-ret in animo,impurior difeefiit J venerat.Marcu4.Et accepto calice, gratias agens dédit eis.Et bitxruntex illoomnes.Claretergoq? 8C Iud3S,quia duodecimeuipfodifeu-buerunt apoftoIi,Lucxt,Tria hie obferuanda.Primu, huius facramenti perfedio.Hc- Qu» trfanbsp;brae.v.Nthtlad perfcCTuadduxit lex.Roma.io.Finis emlegisChriftus,adiuftitiam cm hienotâdsnbsp;ni credenti.ninclacrincia veteris legis non fuerunt deo accepta,nifi in fide offerentium,nbsp;quiafigaraMntplenuôCperfedumChriftifacrificinincruce. Etficfolufuitfiguratiufi,nbsp;•.Coçt.io.Omnia tnfigura contingebant illis.Heb.io.Vmbram habens lexfuturorumnbsp;bono9t,non ipfam imagine rerum.Chrifti facrificium pcrfeôu.Heb.io. Impofiibile eftnbsp;Fanguine taurorum aut hirco^ auferri peccata,ideo ingrediens mundû dicitî(Chriftus)nbsp;HoftiamSe oblatione noluifti,corpus autem aptaftt mini.holocauftoniata,amp;: pro peccanbsp;to tibi no placucrut,tûc dixi,ecce venio.Incapitelibri feriptû eft de me,vtfaciam deusnbsp;voluntate tuâ,fequiiur,In qua voluntatefandificatifumus,per oblation ê corporis Chrinbsp;fti femel, loh.i.Ecceagnus dei,eccequi tollit pcccata mûdi.Ecclefiæ facrificiô,dicitutnbsp;yy X reptæfen

-ocr page 556-

PARS SBCVNOä

rcprsPcntatluiïm îllîus quod in cruce faflu cft,in quo vcrus agtius non îâm în CtuCc moï taliSjfed fub fpeciebus panis ôCvini impainb.iIisolfertur.Hebr.7»Tranflato facerdotio,nbsp;neccfTe cft,vt SC legis tranflatiofiat.fequitur,Ét ampiius adhuc nianifeftumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fccunA

dum fimilitudinc Mekhifedech exurgat alius facerdos,qui non fecundû legem manda* ticarnalisfadus cft,fed fecundû virrutcmvitæinfolubihs.Conteftatur em,quoniam titnbsp;es facerdosin aeternum fecundû ordinem Mekhifedech, Pfaljo?, Quibus conftat,Iegi*nbsp;tranflationem concomitariamp; facerdotq tranflarionem,non cius facerdotii,quo ordinenbsp;Aaroniticoimmolabant crudascarnes brutoçî,quum huncimmolandiritum ChriftuSnbsp;femel in fe tranftulerit,fcipfuni oïFerens femel ad multorum exhauriëda pcccata,Heb.9.nbsp;Confequitur ergo neceflfariojhanc tranflationé facerdotq efife fecundû ordiné Mekhifenbsp;dech,qui panem ÔCvinum 0btuIit.Genej4.erat cm facerdos dei altilTimi. Hinc dns pa*nbsp;nem ÔC vinum in corpus SC fanguiné confecrando difcipulis tradidit,ac idem in fui me*nbsp;moriam facicndû mandauit.i.Coçt ji.Ego acccpi à domino, quod amp; tradidi vobis,qtMnbsp;dominus Icfusin qua nodre tradebatur,accepitpanemîôC gratias agens, fregit Sc dixitanbsp;Accipiteamp;manducate,hoceft corpus mcû quod pro vobis tradeturthoc facile in meSnbsp;commemorationé.Similiter amp; calicem poftquamccenauit,dicensîHic calix nouu teftanbsp;mentum eft in meo fanguinc.Hoc facite,quotiefcunqjbibitis,in raeam commemorationbsp;nem.Claret ergo qj Chriftus non panem Sc vinum,fed corpus SC fanguinem dikipuMsnbsp;tr adidit.vnde quum idem difcipulis faciendum præccperit,manifeftû eft poft verba connbsp;Tranllubÿ fecrationis prolata àfacerdotc,nonp3ncm,fcd corpus cflc Chrifti,atqj iam verâ tranf-ftâtiatioaf fubftantiationem,poft vltimum verborûinftans,ybi completurfenfus.Non em yirtutenbsp;Icntur njiniftri,feddei fittranflubftantiatioj.Pct.4.Quiminiftrat,t3nquam ex virtute quamnbsp;adminiftratdeus.îpfeem adeft facris verbis,modo adfit legitimus rainifter, forma præ*nbsp;fcripta,fides eccleuæ.Si em verba Chrifti quibus ipfa confecratiofir,aliquid efficiunf,nbsp;tumid quodpræ feferunt,neiîipepræfcntiltimum elle corpusChriftiamp; fanguinem,atqînbsp;itapræiacentem materiamquoad fubftantiam defriire,fol3slt;çfpeciesremanfiflê,Sin ni*nbsp;jhil efficiunt,mentitus eft Chriftus qui aitîHoc eft corpus meu,quod pro vobis tradetur,nbsp;Efficiuntigiturverbaàminiftroprolata,legitimo ritu,non in ngno,nec infola memo*nbsp;ria id quod ilia verba indicant,quod pro vobis tradetur,it€m qui pro vobis effundetur,nbsp;quæ non de figno aliquo,fed de carncSc fanguine Chrifti intelliguntur.lllaem funt,qu£nbsp;pro totius humani generis falute tradita funt 8C oblata.Quanq fpecics illæ quæ amp; facranbsp;incnîinominccenfentur, vifibilefignû dici poflïnt,fubiis tarnen contincntur verû cor*nbsp;pus SC verusfanguiSjVeraanimaôC deltas Chrifti,atcp proindceodem quo addexterananbsp;patris fedenscultu adorandus.Quodautê panis aliquotiesnominatur,vt claret in Alt;His,nbsp;more fit fcripturæ,quæ aliquandofoletnominare quippi3m,nonid quodeft,fed quodnbsp;fuitjVtcumvirga Aaron dicitur deuorafle virgas magorûExod.y.quæ tune non erantnbsp;virgæ,fed fcrpentes.Vel quia vocabant id quod fpecie præ referebant,quum fan's habe*nbsp;rent rudern adhuc populum in fide,ladepafcerc,nec primfl aliud exigere,quàm vt quo*nbsp;cunque modo crederent in facramento elfe corpus Chrifti, poftca folidiori cibo pafturinbsp;paulatim,poftquäadoleuiffentindno j.Corinth.j, Egofratres nonpotuivobisloqui,nbsp;qiiafi fpiritualibus,fed quafi carnalibus, tanquä paruulis in Chrifto lac vobis potüdedi»nbsp;noncfcani.Nondü enim poteratis,fed nec nunc quidcpotcftis.Hebræ.p.Faâi eftisqui*nbsp;bus laiflc opuseft,non folido cibo.Exquibus claret,Paulü non oibiafatis aperte dixiffe^nbsp;non quod diceada non erant,fed q, pkbs^dhuc in fide rudis my ftcria capere non valuenbsp;rit,SC quia panis fpecie prj fe fcrebat,pane appellabant.Oportet ergo nos induHtatâ re*nbsp;tinere hdê,nec quærere,quomodo, vt ludæi Iohan,6. Quomodo poteft hic nobis darenbsp;carné fuam ad manducandûî’Alioquinunquâintclligcmus.Ef3.7.Nifîcrcdideritis,nonnbsp;intclligetisîfed in captiuitatemrcdigcndointelle(Sû,inobfequiumChrifti.i.Corin.io..nbsp;Animalis emhomo.qui humanas fequitur cogitationes SC animales,non percipit ea qugnbsp;funt fpiritus dei j.Corinth.t.nonemeft capaxeoçe quæ funt fupra naturâ. Stultitia en»nbsp;illi videtur,Sc nonpoteft intelligere, quia fpûaliter examinatur. Vides infantulum aqu»nbsp;immergi,pa«cis recenfitis verbistfed quando aut fenfus, aut ratio docet anima illiusin*nbsp;trinfecus expiari^huic profedo credulitati SC fenfus 8c ratiorcludâtur,doncc certa per*nbsp;fuafione de verbisChrifti concepta per donû ipfius, hoc ipfum nobis dare teftatum fît,nbsp;Quamobreficut Paulus de AbraâdicitRom.4. quod adpromiflioné dei nihil dubitauiçnbsp;©b impofîibilitatéjfed robuftus fadus eft,tribuens gloria deo.certiflime fciens,quia is quinbsp;promifcrat,potens effet ÔCpræftarejfic 8C cuiuis alteri faciendû, qui veftigfis^fidd Abrasenbsp;medit3turincedere,fidéfirmâ C hrifti verbis adhibeat, nechæfîtct quicquâ illû abundenbsp;præftare poffe quod affirmarat,nimirûin hoc facramento veru corpus Chrifti eê,atq} ira

Chrifto

-ocr page 557-

ARTIC VL VS XXVII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXVIL

Chrifto gloriam dabitïalioqui mendacq ipfum arguit,qd effet blafphcmia, quü fit veritas ipfa.iqhan.i4.Egofijmvia, veritas, Sc vita,Secüduni,operatio, Namhuius virtüte facramenti purgamur à vitijs,gratia impinguatnurô£confortamur,ô^ ad gloriam ndu-cimur.Eft emmutuae diledlionisinnobisconfoederatiuu,nonfignificatiuöfolfi. Teftcnbsp;Auguftino,fignificantfpeciespanisóCvini,communionemcharitatis interChriftianos p .nbsp;cfle debcrc,^ ficut ex multitudine granoçs panis,ôlt; vuaçi mukitudinc vint liquor vous *ƒ p’®.nbsp;profluitjficChriftianoçî vniuerfa mukitudo,fibi inuiccm mutua diledioncfolidiffimcnbsp;cônelt;ftatur,ac verc fiat corpus vnû.uCorjo.Qjjoniamvnuspanisamp;vnû corpus mul- gn^nt.nbsp;ti fumuSjOmnes qui de vnopane SC de vnû calice participamus*Cætc9t,quoniam hancnbsp;vnionem potiffimu præftat 8lt;. efficit vnitas capitis,idcirco Chriftus huius corporis caput,pfens eft in hoc lacraméco,vt non modo fignificetur ifta communio, verumetiamnbsp;efficaciter praeftctur his qui fe idoncos reddut.Sicut enim à capite nerui fuâ origine focnbsp;tiuntur,quibustum caput ipfum mebris,tum mébrafingulafibi colligantur, fic ab hocnbsp;capite Chrifto nerui charitacisdiffunduntur per huius facramenti fumptione adfingu-la mébra, fpflst^Chrifti transformat,viuificatôCconnclt;ftitea,tani inter fe, quàmipfi canbsp;piti per efum ipfius corp oris, 6^ potu fanguinis.Ephe,4.V eritatem aut facientes,in chanbsp;ritate crefcamus in illoper omnia qui eft caput Chriftus, ex qua totum corpus compa-lt;Sum ÔCconnexumper omné iundluram fubminiftrationisfecundum operationé,in menbsp;furam vniufcuiufiç membri augmentum corporisfacit,in ædificaüoné fui in charicate,nbsp;Nonvertiruriftc cibus ad modum cibi communis in fubftantiamnoftram, fed nos ma-gis vertit SC incorporât Chrifto. I ohan,6.Sicut mißt me viuens pater, Sc ego viuo propter patremidC qui manducat me,S^ipfeviuet propter me.V nde eftamp; vniofuturæ vni-onis in pacria praeuia.Quid ifta charitate,liberalitate,dignatione fublimius, quu nos tarnnbsp;prcciofiflimo alimento fouere,8u tarn intime vniri nobis dignatur. Tertium frequenta-tio.Quoniam mors Chèifti non erat iteranda,ne quando tantfi beneficium elabi poffetnbsp;à mentibus hominum,neVe facrofanóli foederis initi femel,cum falutis fue autore poflentnbsp;obliuifci,inftituit vtcrebracomunionc facripanisSC calicis memoria tenouaretur internbsp;euangelîcæ legisprofeflbres,donec veniat,noniamferuator,fediudex,Interimnonex-peclanda alia hoftia pro pcccatis,quandoquidem hæc vna fufficit pro abolendis pecca-tistotiusmundi.Vt ergo fit nobis quod oneramus acceptabile facrificium,quo nobis renbsp;fipifeentibus conciliatum SC placatum certo feiamus pattern, id nobis facere in fui me-moriampræccperit.Luc.ta.i.Coçt.ii.Quotiefcunqjenimmanducaueritispanemhüc,nbsp;ßCcalicembibctis,mortem dominiannunciabitis donee vcniat.Chryfoftomus fuper il- x-/ anbsp;lud x.Timo.j.Volo quidem adqcere plane mirabile, SC nolite mirarijieqjturbemini.

Quid vero eft iftudî’Sacra oblatioipfa,fine PetruSjfiuc PaulusJme cuiuffTbet mcrici fa-cerdos offerat,eadem eft qua Chriftus dedit dncipuÜsjquam^gucerdbtes niodoconfi-ciunt, nihil habet ifta quàm ilia minus.Cur id eftî’quia non hanc fandificant homines, fed Chriftus,qui ante facrificauerat.Quemadmodu em verba quæ loquutus eft Chriftus, cadem funt quæ facerdos nunc quoqj pronunciat,ita Sc oblatio eadem eft. fequitur.nbsp;Et hocigitur Chrifti corpus,SC illud.Qui autehoc illominus habere aliquid piitat, ignonbsp;rat Chriftu efle,qui nunc ctiam adeft SC opcratur.Dc hoc facrificio dominus M alach.i.nbsp;poftquam craflse legis reprobauit holocaufta Sc hoftias,mox ifti^d ftatuit,toto orbe tef-rarum offerendum.Ab ortufolis,inquit,vfq; ad occafum,magnS eft nomen meu ingctinbsp;iibus,amp;in omni loco facrificatur5lt; offertur nominimeo oblatio munda,quia magnumnbsp;eft nomen meu in gentibus.Et paulo poft de Chrifti aduentu, deij; ecclefia loquens aitnbsp;Malac.j.Et placcbitdftofacrificiu luda SC Hietufalem ficut dies feculi,0iC ficut anni anti-qui.Patet ergo q? antiquata lege,aliud facrificiu muko facratius à vtro Meffia inftitutunbsp;fit,quj)d noniam in Hierufalem,fed in omni loco cius nomini dicato à veris Ifraelitis offenbsp;rendu eft.InftitutS eft autem his verbis Luc.xi. Hoc facitein meam comemorationé,nbsp;Vbi plane mandauit,vt eadé faceremus quæ ipfe in coena, panem Sc vinum in corpus SCnbsp;fanguineconfecrando,quæ plane cûnon fintpróphana,fcd facra,amp; nos eius iuflu facranbsp;'facimuSjOmninocß facrificium agimus.Confirmât id Paulus Heb.t.Omnis pontifex exnbsp;¦hominibus aflumptus,pro hominibus conftituitur in his quæ funt ad deu,vt offerat do^nbsp;*naamp;facrificiapropeccatistpropterea debet quemadmodii pro populo,ita etiam prónbsp;Temetipfo offerte pro peccatis.Óbferuaqjofferendöhoc facrificium propcccans,fic SCnbsp;alibilegimusofferendumprogratiarum adione,proregibus amp;c.i.Timoth.x.Obfccronbsp;primS omnium fieri obfccrationes,orationes,poftulationes,gr3tia9t adiones,pro om'-lt;»ibushominibus,prorcgibusamp;: omnibus qui in fublimitate conftituti funt,vtquictamnbsp;tranquillam viw agamus,in omni pieiate SC caftitate,Hic ritus celefarandi paucis in-YY 5 dicatur.

-ocr page 558-

PARS SEGVNDA.

Phafei Milîa,

dicatur.Si’cut pafchalis agni cærimonia feu religio qux fane non paueas reS exigebaf,' phafe vocabatyid eft tranfitus,fic Sc euchariftis conficiendz cærimonia,niifia diâaeft«

ÇDe praenunciatione proditionis ludæ, ôC ncgationis

Petn,Matthj6.Marc.i4,Luc.it.îoh.!gt; ARTICVLVS XXVIILnbsp;HA^ccu dixifTec lefus, tutbatus eft fpi'ritUjÖ^: proteäatus eft,amp; dixitfnbsp;lt;Luc,xxi).Veruntanicn manus tradêtis me,mec5 eft in mcnfa.gt;N5nbsp;de omnibus vobis dico.ego fcio quos elegcrim. fed vtadimpleaturnbsp;îcripcura, qui manducacmecum panem, leuabic ccmtra me calcanéum fu«nbsp;um. Amodo dico vobis priufquam ^'ac, yc cum faôtum (uerit credadenbsp;quia ego fum.

Neimprouifus 8C nefcius exiftienaretur traditusS^ palTus, traditionéprædixitficat amp; pafiionem, occulte tagt;nen,nonprodendoproditoreni,quo diuinitatenijutura prxd4nbsp;cendo,fuatnoftendiuDeberet,inquit,agt;nor effcreciprocus,fed tarnen eft hic nobifcumnbsp;innienfa,quimeprodicuFuseft hisquiiae quæruntadmortem.O quoi in menfa dominbsp;ni immundas habent manus, Sicpre familiaritatis ofticio plus q hoftilia redditurus,quiinbsp;panisÖC falls communiofoleatetiam ignotos amicitix fordere iungere»Volebat domi^nbsp;nus ludamad pornitentiam reducere,amp;: ideo relidis omnibus bencficijs alqs, qux in il^nbsp;-lumcontulerac,pofuit hoc quod maxime faciebat ad cord^undendum cum. Elegit domtnbsp;nusamp;: ludam,loha,6.Nonneduodecim vos clegi^fed cum bonus cffct,vt Saul i.Reg.i$nbsp;fed ipfeliberi exiftens arbitrii,mutatus eft,pcrmittit cm dominus vnicuiq,' ficut vult openbsp;xari,non era aufert liberum arbiwium.CaIcaneum,inquit^euaait,hoc eft, dolum ÖC deccnbsp;jjptionem contrame-compofuiu-Gredatis quia ego fum,Iofaan.8,Si non credideritis qanbsp;ego fum,moriemini inpcccatis vcftds^Antequam Abraam fieret,ego fum. Exoj.Egonbsp;fum qui fum.

Amen amê dico vobis,qui accipit fi que mifero,me accipit:qui aut me ac* cipit;accipit eu quimemifît. CS hæc dixiflet Icfus,tuibatus eft fpû, protcnbsp;ftatus eft dixitîAmen amen dico yobis,quiaynus€x ynbis tradet me.

Quemadmodum ego patris apoftolus non aliud agoq exvolantatcpatris,ita5Cvo« qui meieftis apoftoli,fi bona fide vobis mandatum exequemini,fic à pfts rccipiemini,v«nbsp;luti meper vos loquente,quemadmodum pater per me loquitur,nihÜ aliud docententnbsp;q quodille prxfcripfit.t,Coj5j,iî.An experimentû qujritis eius qui in me loquitur Chrinbsp;ftusç’Qjji ergo me inmembromeo fufcipit,ÔC patrem fufcipitôC honorat.Turbatusfuicnbsp;inanima,velutiexh-orren8 exitiumiJlius,quifHaptcmaIitiafibimortem xternam tendenbsp;bat accerfere. AuguftinusîDcflct cafuni ludx,amp; mentis obftinatxperuerfitatem,amp;plt;«nbsp;ox xternx debitæ immenfitatem,quare ei mifencorditer compatitur. Sic Paulus lugc^nbsp;bat cosquipeecauerantjSC noncgeruntpcenitentiarafuperimmunditiaSc fornicationenbsp;.amp;impudicitia,t.Corinth.n.Fuit hxc turbationon inordinata,nec rationcm prxuc-niensautfubruenSjfcd poteftatiueaiTumpta.Quum autcm paflîones naturales fint inapnbsp;petitu fenfitiuode communes animat ÔC corpori,faciliter in vuitu apparentes, pcenofufltnbsp;fuit difcipulisficturbatum vidercmagiftrnmfumme dileäum,Rcplicatioaraen,certin«nbsp;lt;linis erat fignum 8C excitatio mentis ad audiendum.Marc.i4, Amen dico vobis, quianbsp;vnus ex vobis tradet me,qui manducat mecum. At illi eceperunt côtriftari.Matth,ff6‘Egt;€nbsp;contriftati valde,cceperunt fingulidiceretNunquid ego fum domine^'Hocaudito fer*nbsp;mone,niceroriHgenscepitanimosomnium,HiefonymustQuû cnim nulkisprxter lu-damhuiusrei confciusfibieïTet, ÔC magiftrifui verba indubitata haberent, quilibet fibinbsp;ob humanam timuit fragilitatem.Cupientes ergo hac moeftitudinelibcrari,rogarc ccenbsp;perunt finguli.Marc.14.Qui aitillisîVnus cxduodecimqui intingit mecUm manum innbsp;catino,Matth.26.hic metradet,Luc,rz.Etfiliusquidem hominisfccundumquod défi-nitum eft,vadit,Matth.i6,ficut feriptum de illo.Vx autem homini illi per quem filiuanbsp;hoministradetur.Bonumerateifinatus non fuifiethomo ille.Nonhxc fient fortuito.nbsp;fie diftinitum eft confilio diuino.Hinc Petrus Aâr.z.Hunc definito confilio SC prxfcicn-ciadeitraditumpermanusiniquorum affigentes cruci interemiftis.Non prodidit lu-dam,fcd frequenternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pupugit confeientiam vtrefipifcerct.Et fcicfaatfutunjm vt illc

-ocr page 559-

ARtICVLVS XXVITL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. dCLXVIïZ.

non fefipifccret,nos interim dócens, Vt crgâ pcccatoreg funima lenitate vtàinur,quibu^ certum efle tion potcfT,analiquando redituri (int adfe. Abufa quidemfuit illius iftipieta*^nbsp;te diuinafapientia adfalutéhumanam,fedideo non minus nocensilie qui fua malitiaacfnbsp;hoc facinus perdudus eft, nee omtbus beneficies reuoeari pocuit i Itaqj manet iilum pronbsp;fado tam impio poena crudeliirima,nifi reüpifcat,vt prxftiterit illi,omino natum non fiinbsp;iiTctHieronymustSed amp; hodte amp; in sternum vs illi,qui ad menfam dni malignus aecedicnbsp;ctem ille velur ludas fiiium hominis tradit,non quidê peceatoribus ludsis,fed membris^nbsp;Macih.ió.Refpondens autem ludas, quitradidit eum, dixitrNunquid ego fumRabbi»nbsp;Air illiï Tu dixifti, Non fuit pudore neqj bénéficié exhibitione, autpoens cóminatione ânbsp;tanto flagitio detcrritus,ncq;corredus,vtimpudentiamadderct fccleri,quafinuUiuSnbsp;mali fibi confcius interrogans dóniinült; Nee hic tanien fits letiitatis oblitus dominus,re**nbsp;fpondit,tu dixifti,indicans eum magis effe q explicans,atq5 fufpicionem fimulat,diflimu-lans fcientiam, Quod faxum quem adamantem non emoHirec tanta manfuetudohomi'*nbsp;nis,qui nutu poterai Isdere?Sed nee tanta dfii manfuctudine,nec lerrorc denunciati fu|inbsp;plici) eorredus eft animus luds.Tanta eft peftis amor pecunis. BernardustSi nee in regno maieftatis,nec inparadifo voluptatis,necin colkgio vnitatis, Chrifti videlicet, dc-fuitcafus, quispotcrit effe fccurusinloeohorroris ôC vaftæ folitudtnis ? Melius eflet nonnbsp;effe fimpliciter, q fempcr effe in male eulpsamp; poens.Luc.tx. Et ipfi coeperunt qusrtrenbsp;inter fe,quis effet ex his qui hoc fadurus effet. Quanuis finguli bene fibi confei) effent, denbsp;nullo malo arguentc cos confcientia,fermonem tarnen domini veriorem fuis cogitationtnbsp;bus exirtimabant,vnde hæfitabant amp; triftabantur inuicem,amp; à domino qusrentes,Bafi-liustSieut in corporalibus palfionibus multa? funt quas non fentiunt patientes, fed magisnbsp;adhibent fidem coniedurae medicorum, fie ÔC in animae paffionibus, fi quis peccatum innbsp;fe non fentiat,crcdere debet his qui plus peccatorum habent cognitioncm,

Afpici'ebatit aucem ad inuieem difci’puli, haefitantes, de quo di'ccret : Erat ® ergo recumbens vnus ex difdpuïis ci'us in Gnu lefu,quem diligebat lefus.ln*nbsp;nuit ergo huic Simon Petrus,Si dixit eûQiiis eft de quo dicitfltac^ quum renbsp;cubuiftet illefupra pedlus Iefu,didt d:Domine,quis eftC Refpondit lefus:lUnbsp;le eft, cui ego intinftum panem porrexero i Et cum intinxiflet panera, dedicnbsp;ludac SimonisIfcariothis.Et poft buccellam introiuit in eum fatanaSjS^ didcnbsp;ei Icfus;Quod facis,fac dtius. Hoc autem nemo feiuit di(cumbetium,ad quidnbsp;dixerit d. Quidam enim putabant.quia loculos babebat ludas,quod dixiflecnbsp;ei lefus,eme nobis ea quae opus funt nobis ad diem feftum,aut egenis vt aliqdnbsp;daret.Cum ergo accepiffet buccellam, exiuit continuo ; erat autem nox.

Amicabiiiter brachiO in finu Icfu demiffo, fupef pedus domini capitc inclinatus crat^ Hacfamiliaritatisindulgerttia, meeréeem at(^ exanimatum ob inftantem mortem ipfms^nbsp;dominus eonfolatus eft acrefouit.Si vis ad lefumrecumbere, d^in pedus eius cadcre,ô£nbsp;snyftica ab eo difcere,da operam, vt propter fimplicem Sc bonam mentem ab co diliga-ris.Etcnim cui theologix beneficium concreditur,ôCproditor verbi,qui non redam tc-*nbsp;net fidem,manifeft us eft. Dominc,inquit,quis eft qui tantum audebit facinus^ Is cft,aitinbsp;cui offulam intindantporrexcro Johannes tarnen nonprodidit Petro, ne in menfa pa-ciS,grandis orirctur turbatio.Nam Petrus fe hon continuiffet ab inuàfione ipfius.V bi au*nbsp;tem dominus dédit buccellam ludacj fifofte recogitaret amicitiammcnfæamp;pânis,amp; ânbsp;próditione defifteret. ludas autem cum necfic cmendatusfuiffet,plencfaduseft fatanae,nbsp;vt inemendabilis. Ingreffus'^ in interiora cordis eius,occupauit aïam eius.Prius cm petnbsp;auaritiamforis turbàbât, tunc autem perfedecumcompreheodit. Cyrillus î Tritum eftnbsp;diabolo illuc magis impellerc,quo inclinari perfpicit hominem. Ita infirmitate noftramnbsp;ad arma nequitiæ fuæ conuertit,SC ingénié noftri morbo aduerfus abutitur,R omanoi^.â.nbsp;Etfi poteftatisnoftrae non fit.facerc ne talcs cogitatiortesinmentem noftram afeendant Ntnifudlnbsp;poffiimus tarnen quod afcendcritciécete,ncccommittcre vrmagis propter negligenti* U’Snbsp;amnoftram radicesagat. Verum qui confentiuntmalo,hosferecogerevidetur.Ie-fus videns deftinatam ludae malitiam, nec pudorc, nec mctu ftedi, iam enim pene pro-ditus erat, nec abfuiffet à periculo fi ilium pródidiffet,ablegat eum à conuiuiö,amp;pa-trandi facinoris,quod iam certa voluntate concepta patrarat,potcftatcm facit.Non de-hderabat feftinatam ludx malitiam/ed eckrem humani generisredemptionern, Sc quianbsp;hor»

-ocr page 560-

PARS SEC V ND A.

hora erat paflïoni proxima.Id didum folus ludas fibi confcius intellexit.Nam vt eft mi* nime fufpiciofa probitas, non potcrat hæc fufpicio defccnâere in pcdus cuiufquam, ill3nbsp;cui lefus tot argumenta amoris præbuiffet,tam immanefacinus aufurum.Nam amp;'hoc frenbsp;quenter fofitus erat (Hi mandate lefus,nos interim ad benignicaté in paupcresinftitucns,nbsp;ÔC extimulans^Ad hæc em duos loculos habuit dns, vt fibi fuis^ prouideret de neceffarii»nbsp;SCegenis de elecmofynis. Exiuitmentaliter, Scfcnfibiliter à faluatorydefocietateange*nbsp;lorum ad focietatem dæmonum,de luce ad tenebras»Erat nox,tempus arguens métem ilnbsp;lius auaritiæ tenebris excæcatam,qui fefubduceret à luce,amp; ad opus principis tenebra^tnbsp;fcftinaret,quia nec tempus ilium prohibuit,fed node dolum ftruit»

Cum ergo exiffct,dixit lefus: Nunc darificatus eft filius hominis, SC deus darificatus eft in eo. Si deus darificatus eft in co, deus darificabit eum innbsp;femetipfo, 8^ continuo darificabiteum.

Per receffum filii perditionis,boni remanferunt amp; per miracula in cruce glorificatus eft,non per angelos,fed per deum.Continuo ait,quia in ipfa cruce,^interim poft tres dinbsp;es quum refufeitauit, 5^ poft dies quadraginta,fuppeditata gratia fpiritus fandi difeipulisnbsp;Adu.j.Deus patrum noftroçeglorificauitfiliumfuum lefum, quern vos quidemtradidpnbsp;ftis,Sc negaftis ante faciem Pilati,iudicante illo dimitti, Glorihcabit olim totum Blium funbsp;urn in aduentu fupremo,coram vniuerfis terrarum ac cxlorumincolis, Matth.ig* Datanbsp;eft mihi omnis poteftas in cælo in terra.

J Filioli.adhuc modicum vobifeum fum:Qjjaeretis me,8i ficut dixi ludacis» quo ego vadojvos non poteftis vcnire.Mandatum nouum do vobis,vt dili*nbsp;gatis inuicem,ficut dilexi vos,vt 8^ vos diligatis inuicem. In hoc cognofeencnbsp;omnes,quia difcipuli mei cftis,fi diletftionem habueritis ad inuicem,

Qiioniampaulopoft palTurus erat grauia,ca nunc praedicit eis,vthabcantinmemogt; ria,ÔCpréparent fe ad ca.Expedit vobis,vt hoc corpus mortale veftris oculis fubducatur.nbsp;Multa funt Mofaicæ Icgis præcepta. ego difcelTurus, vnicum SC nouum vobis præceptûnbsp;mando.Nouum dicitur,quia animam. à vetuftate peccati purgat,amp;: fpiritualiter innouat,nbsp;Sicut ego gratis dikxi vos,nullis bonis mentis veftris præccdentibus, fed amp; cum inimicanbsp;humana effet natura,earn fufeepi fandificaui^, ita amp; vos gratis diligite inter vos,etiam finbsp;offenderit te frater,nerecorderis.Rarum eft hoc inter mortales,fed hie eft frudus bonaenbsp;arboris,quodifcerniturj,Timo4,Finispræccpti eftcharitas de cordepuro,confcientianbsp;bona,âCfide non fida.Romafi.i5,QuidiligitproximS,legem impleuit.Ponit difcipula*nbsp;tus fui infignia,Non ait,fi miraculafeceritis, fi linguas gentium noueritis, vel alia dona,nbsp;aeque bonis ac malis obuenientia habucritis,fed diiedionem,non carnalem,vel naturale,nbsp;fed fpflalemamp; diuinam.i.Pet.4, Ante omia mutuam in vobifmetipfis charitatem contiquot;nbsp;nuam habentes,quia charitas operit multitudinem peccatoçt.i.Coçî.ii» Si linguis homi-'nbsp;num loquar Si angelorum,charitatem autem non habeam,fadus fum velut aes fonans auCnbsp;cymbalum tinniens.Et fi habueroprophetiam,amp;noiierim myfteria omia,amp; omnero feinbsp;cntiam,amp; fi habuero omnemfidem,ita vt montes transferam, charitatem autem non hanbsp;buero,nihilfum,Etfidiftribueroin cibospaupeçtomnesfacultates meas, amp; fi tradideronbsp;corpus meum ita vt ardeam,charitatem autem non habuero,nihil mihi prodeft.

Dicitei Simon Petrus: Domine, quo vadis f Refpondit lefus: C^o ego vado,non potes me modo fequûfequeris autem poftea.Dicitei Petrus:Q.ua**nbsp;re non poflum te fequi modo f Animam mcam pro te ponam. Refpondit dnbsp;Iefus:Animamtuam pro me ponesfAmenamen dicotibi,non cantabitgat*«nbsp;lus,donee ter me neges.

Cruciabat animum amantis,quod cum ille diuelleretur ab amicis.negaretur fequendi facuItas.Eft enim ingens folacium,fi quern vere diligas,in omnem fortunam quoquo teCnbsp;rarum fe verterit,perfequi.Non direde dominusrefponditPetro, fedcogitationieiusnbsp;occurritjpræfumptionemiçreprimit.Sequeris poftea,nó modo. Nam domino comptenbsp;henfofugit,fedpoftea propter ipfum cruci affixus fuit.Petrus necdüfatis fibinotus,for-tiora viribus fuisquanquam fynceroexpreffitaffedu.QuidaisPetret' ait dominus,quàmnbsp;magnifica nobis de te polliceris^Dixi,quodnon poffis,contradicis. Tu mihi vitam impenbsp;des* Per negationemdifcesmanifcftcquoddico,Ncc procul abeft cxperimentum,ante-quàm gai

-ocr page 561-

ARTIGVLVS^ XXVIÎL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F CCLXl3?^

(juàffl gallus canter,ter me negabisnantum abeft vt tua vitahîeSm fcdimas^Pergalli cârt tum,totummcantando negocium accipicndum,vfque ad confummationem,hinc varienbsp;loquuntur cuangeliftæ.Videquomodo ceciderit non femel, fed ter,fie derelidfo dci, nonbsp;ftram arguit innrmitatem,qui hoc attendit,inuenic beneficiû. Nullus ergo inaniter glo-rietuc de fe præfumendoî fed qui flat, videat ne cadat,i.Coçt.io.

Falt;fta eft autem ôf contentio inter eos, quis eorum videretur effe maior» Lucai Dixit autem eis: Reges gentium dorainantur earum; 8ô quipoteftatem ha*nbsp;bent fuper eos,benefici vocantur»

Oftenditquibusmediisad veram Scæternam pertingaturgloriam. Quoniam domp nus in coena meminerat de regno dei,incidit rurfus inter difcipulos adhuc infirmos ÔCcacnbsp;nem ex parte fapientes contentio, quis à morte dominiprimatum haberetinregnodeûnbsp;V iderant prae cæteris Petro, Iohanni,ôC lacobo familiärem fe præbuiflc dominum, vt innbsp;puellæ fufeitatione Marc.$«Non admifit quenquam fequi,nifi Petrum SC lacobum ôC lonbsp;hannemfratré eius,Sicintransfiguratione,Matth,i7,Intcr hosvero Petro nonnihilex-cellentiæ contulit,clauesregni cæloijt dando,tributum foluendo,Matth47.amp;46,Quuranbsp;antea fuerint à domino de huiufmodi praelationis ambitu increpati, Marc.io,Luc£.9.SCnbsp;ad humilitatem ampledendam induâi,videtur quôd humilîtatemagis quàm ambitionenbsp;contenderint.Philippefi.x,Nihilpercofitentionemvelinanemgloriam,fedinhumili-'nbsp;täte fuperioresfibiinuicem arbitrantcs,non quæ fuafunt finguli confiderantes,fedquænbsp;aliorum.i,Pet»S'.Omnesinuiccm humilitatem infinuatc,quia deus fuperbisrefiftit, huminbsp;libus dat gratiam. Aut certe quafi fufpicantes cum in dominimolirîmortem, qui ad pri-tnatum afpiraret.V nde Lucas præmifit Lucæ.xt.Et ipfi coeperunt quærere inter fe,quisnbsp;effet ex his qui hoc fadurus effet, V erum qualibet ex caufa contenderint, nos potins nonnbsp;quod carnales adhuc difcipuli gefferint, fed fpiritualis magifter quid iuflerit, videamus.nbsp;Somniabant temporale regnum,quam opinionem dominus excludens, ad humilitatemnbsp;»nducjtNolite,inquit,quippiam imaginari in regno caelorum,quale videtis in regnis mannbsp;danis,longe aliud regni genus eft,4d bénéfices conftat nô viîfpiritualibuspræfidijs obtinbsp;netur ac defenditur,non violent! atperfuafione dilatatur,non neceffitate.Fuerunt qui Inndnbsp;occafionem arriperentcrroris,dicentesChriftianos æque liberos per Chriftum,nulli honbsp;minum fubiici debcre,quemadmoduni SC quidam ludforum tributumnonpendcnduninbsp;Cæfari ccnfuerc,Matth.xi.Sed hune dominus errorcm corrigit,dicens Matth,ii,l^d--dite quæ funt Cæfaris,Cæfariîamp;: quæ funt dei,deo. Nulla enim communitas fine recto--re ftarc poteft.Proucrbioçx.u.Vbi non eft gubernator,populus corruet.Vndc Iudica7*nbsp;In illis diebus non eratrexin Ifrael,fedvnufquifquequodfibiredumvidebatur,hocfa-ciebat.Duoautemhicfacit.Reiicit dominationem tyrannicam.Reges,inquit,gentium, DuoqUÆ^nbsp;Ofee.8.Ipfi regnaueruntjôCnon exmeîprincipe8extiterunt,ôCnon cognoui.Dominan^nbsp;tur.Gene.io.Nemroth ipfe coepiteffe potens in terra,SC erat rebuff us Venator coram donbsp;tnino.Sophoniæ.j.Principeseius in medio eius,qaafi leones rugientes.Siquidem princi- ”nbsp;peshuiusmundi dominatumexercent in eos,in quos habent magiffratum .Non enimnbsp;perfuadentjVtament honefta, fed metufuppliciorum deterrent à maleficiis, Romano-rum .1 J, Principes non funt timori boni operis, fed mali, amp; honorem exigunt à fuis,nbsp;etiam fi nonpromereantur, imo quo propius accedunt ad tyrannidem, hoc plus honoris exigunt â fuis,amp;intcrimmagnificistitulishonorantur a populo. Vocantur princi-pcs,patrespatriæ,feruatores,côfule8,quôd poteftatefuapremantinferiores.Tale eftre-gnum gentium. Prouerbiorum.ig. Lco rugiens, 8C rurfus efuriens,princeps impius fuper popuIumpaupcrem.Vcruntamennon impune.EccIefiaftici.g.Interdumdominaturnbsp;homo homint in malumfuum.Efaiæ.io.Væ quiconduntlegesiniquai,amp; feribentes in-iuftitiam fcripferunt,vt opprimèrent in iudicio paupercs,ôlt; vim facerent caufæ humili-üm populi mei, 8C. vt effent viduæ præda eorum, ôc pupilles diriperent. Quid facietis innbsp;die vifitationis SC calamitatisde longe venientisî*ad cuius confugietiS auxilium? SCvbinbsp;derelinquetis gloriam veftram^Hinc dominus régi luda aittHieremig.tx.Pater tuus nunnbsp;quid non comedit ôi. bibit,amp; fecit indicium amp;iüffitiam,tunc cum bene erat eiî’Iudicauitnbsp;caufam pauperis SC cgcni,in bonu fuum. Nunquid non ideo, quia cognouitme,dicicdonbsp;minus^ Tui veto oculi amp; cor ad auariti am,amp;:ad fanguine innocentem fundendum A adnbsp;calumniam,amp; ad curfum mali operis, Propterea hæc dicit dominus ad loachim filiumnbsp;lofiacregem ludatnonplangentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frater,amp;,væforor,non concrepabunt ei,væddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

mincj^væ inclyte.fcpultura afini fepelietur, putrefadus ô£ proie dlus extra portam.Se-Cundo modumpræfcribit praelationisChriftianae«

yosautÇ

-ocr page 562-

PARS SECVNDA,

Vos autem non fic:fed qui maior eft in vobi'sjiat ficut minor:8^ ç|uî pr«4 ccflbr eft,ficut miniftrator. Nam quis maior eft,qui recubit,an qui miniftrat?nbsp;Nonne qui recumbitf Ego autem in medio veftrum fum ficut qui miniftrat.

Pius magifter noninitac cententionis arguit, fed formam quam fequantur humilita* tis,modeftaratione defcribic,ne fcilicet gentium more dominari fubiedis velint, fc'tç abnbsp;eis 2audeant fuperuacuis laudibus attollijfed ad exemplum repris æterni,quafiiuniores eilnbsp;* prias vcilitates ncgligant,amp; illoçe procurent,nec mori timeant pro falote ipfoçt. Heu do*nbsp;niine,contrarium pradicatur Bafiliust Non ergo extollat præfidcntem dignitas, ne abnbsp;humilitatis beatitudine corruatîillud autem nouerit,quôd humilitas vera mmifteriû plu*nbsp;rium eft.Sicut emquipluribus miniftratvulneratis,abücrgé8 euiuflibervulnerisfanié nSnbsp;fumit ex minifterio illo caufam elationis,fic multo minus cui commiflæ funt curât frater*nbsp;norum laguorum,vt omnium minifter redditurus pro omnibus rationem,humilis effedenbsp;bet atqj folicitus.Éccî.ji.Redoré te pofuerûtiTnoli extolli,efto in illis quafi vnus ex ipfis,nbsp;Curam illorum habc,amp; fie confidera,SC omni cura tua explicita recumbe,vt læteris pronbsp;pter illos,amp; ornamentum gratig accipias coronam,amp; dignationem confequaris corona*nbsp;tionis«Quemadmodnm ergo periculumipfisimminet, â non bene præfint : fie fubditis,nbsp;fi non humiliter fubfint.Hebrjoçejj.Obedite præpofitis veftris,8c fubiacete illis.lpfi erânbsp;peruigilant quafîrationem pro animabus veftrisreddituri,vt cum gaadiohocfaciant,dCnbsp;non gementes,hoc enim non expedit vobis.Romano.is.Ideoîç necefiitate fubditi efto*nbsp;te,non folum propter iram,fed etiam propter confcientiam.Non enim eft poteftas, nifinbsp;à deo,Prouerbiorum odauotPer me reges regnant amp;legum conditores iufta decernunCnbsp;Per me principes imperant, amp; potentes decernunt infiitiam. Romanorum decimoter-tio : Omnis anima poteftatibusfublimioribus fubdita fiu Qui potefiati refifiit, dei ordinbsp;nation! refiftit. Qui autem refiftunt, ipfifibi damnationem acquirunt ,i,Pétri, z.Subie-di igitur eftote omni humanae creaturæ propter deum,fiue régi quafi prfcellenti,fiue dunbsp;cibus tanquàm ab eo miffis,3d vindidam malef3dorum,laudem veto bonorum. Deuntnbsp;timete,regemhonorificatc.Serui,fubditi eftote in omni timoré dominis,non tantum bonbsp;nisôf modeftis,fcd etiam dyfcolis,Nam Iob.54. Qs’ regnare facit horainé hypocritantnbsp;propter pdâpopuIi.i.Pet.i.Hæc eft enim gratia,fi propter dei côfcîamfuftinet qs triftinbsp;fias patiens iniufte.Qgafi liberi,amp; non quafi velamen habentes malitiæ libcrtatcn!,fed finbsp;eut ferui dei.Ecce quod feruitus dei humanam non fuftulit feruitutem,fed promouit,vCnbsp;volentes,SC non vt coadi timoré poenx, praeftemus quæ prxftanda funt. Sic amp; prælatinbsp;non ambition! vel Iuxui,fed fubditoçe vtilitati inferuiantpropter deum. Quo ergo quif*nbsp;qj maior eft,hoc minus fibi vindicate debet vioIcntix,poteftatis,amp;gloriæ,Nec enim hucnbsp;fpedabit,vt fuis dotibus quas accepit â deo,premat inferiores,fed profit ac fubleuet:necnbsp;fibivindicabit honorem, fed deo totumrranffcribet : non qj non fit in hoc regno futurusnbsp;ordo,fed quod is qui deledus eft adprimatum, vt alqs dux fit ad pietatem, adeo feruiecnbsp;omnium commodis,vt videatur minifter potius eire,qu3m princeps. Fauorem non am*nbsp;biet,fed promerebitur animus ad benefaciendum omnibus promptiflîmus t autoritatentnbsp;tuebitur vitæ inccgritas,non fupercilium aut faftus.Nunc ad verba exhortationis, fuimecnbsp;exemplum adiungit humilitatis.Nam in ccena pedes lauit, corpus ôc fanguinem in etbunbsp;Se potum miniftrauit,nec non optima fercula gratis in præfenti,amp;;gloriar infuturo ad*nbsp;miniftrat.GloiraîNecelTe eft ergo, vtredoremfubditis difciplina pattern, amp; pietas m3*nbsp;•rem,5c humilitas feruum exhibeac,ne aut diftridio rigida,aut pietas fit remiira,fed vtro*nbsp;bique feruetur diferetio.


Vosautem efti's qui permanfiftis mccum in tentadonibus meis,8^ego difpono vobis,ficut difpofuic mihi pater meus, regnum, vtedads amp; bibarisnbsp;fuper menfarn mcam in regno nieo,ôi fedeatis fuper chronos,iudicantes duo*nbsp;dccim tribus ïfrael.

Oftendit viam ad gloriam,Vos,inquit,de præmiofecuri,tantum de officio cogitatet meumerit de dignitate profpicere.fi fueritisimitatores humilitatis meæ, eritis ôf gloriaenbsp;confortestfi fueritis afflidionum focn,eritis amp; confolationum ac immortalitatis. Quodnbsp;fiperftiteritisiftocanimo,nec vos piguerit interim imitari mcâ humilitatcm, quo magisnbsp;profitis omibus, ego viciflîm efficiam vt olim fitisparticipes glorixregnimei.Lucæ. 14,

Oportuic

-ocr page 563-

ARTICVLVS XXVni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXX,

Oporfuit pati Chriüum,SC ita intrarc in gloriam füani.i.Co92.i.Sicut focii paflïonfi cftii «a amp; coniolationis critis.Pcrmanfiftis,ait, non cnim initia, fed perfeuerantia exquiritut.nbsp;Nam lud« bonuminitium,fednialus exitus fuit.Concra Paulus raak coepit,bcnc finiuit,nbsp;fic amp; quidam difcipuli retro abierunt,dicentes:Durus eft hic fermo,SC quis poteft eum aunbsp;dire^ Iohan.6.amp;lamnon cum domino ambulabant.Petrusvero ait:Donline,adquentnbsp;tbimusï'verba vit« «tern« habes.Luc.?.Nemo mittens manum ad aratrum,amp;afpiciensnbsp;retro,3ptus eft regno dei,Hinc Matth. lo.Qui autem perfeuerauerit vfqp in finem,hic falnbsp;uus erit. Si dura h«c videntur,attende pr«mium. Ego difpono, paffionis me« merit o»nbsp;iohan.i^.Vadoparare vobis locum, Scfi abiero,5Cpr«parauero vobislocum,iterum vcnbsp;nio Sc accipio vos ad meipfum,vt vbi fum ego,amp; vos fitis.Luc.14. Beatus qui manduca**nbsp;tirpanem in regno dci.Pfar.îç.lnebriabuntur ab hubertate domus tu«,amp;rorrente volunbsp;ptatis tu« potabis eos.Quis hanc gloriam exprimerc,qu« mens cxcogitarepoffitî'V ercnbsp;»d quod in præfenti eft momêtaneum,ÔC kuc tribulationis noftr«,fupra modum in fub-*nbsp;limitate «ternum glori«pondus operator in nobis,non contemplantibus nobis qu« vi-dentur,fed qu« non videntur. Qu« cnim videntur,temporaiia funtjqu« autem non videnbsp;ïur,çterna.z.Co9£.4.H«c ergo mutatio dexter« cxcelfi,vt qui nunc humiks gaudent minbsp;niftrare conferuis, tune fuper domini menfam fublimes vit« perpetu« dapibus alanturtnbsp;amp; qui hic in tentationibus iniufte iudicati, cum domino permanent,illic cum domino funbsp;pér tentatores fuos iufti iudices venianttÄ quanto huic mundo magna humilitatc defpenbsp;^i funt,tanto tune acceptis fedibus, maiori culmine poteftatis exerefeunt «i.Coçj. 6, Annbsp;wefeitis, quia angelos iudicabimus^

Ait autem dominus Simoni : Simon,eccc fatanas expetiuit vos, vt cribra* quot; ret ficut triticum,ego autem rogaui pro tc,vt non deficiat fides tua.nbsp;nbsp;nbsp;tu all*

quando conuer fus,confirma Fratres tuos. Qui dixit ei: Domine,tecum para* tus fum in carcercm,8^ in mortem ire. At illc dixit:Dico tibi Petrc,non cannbsp;tabit hodie gallus, donee ter abneges nofle me.

Itaqj vertit fermonem ad Pctrum,vt per hune inftitucfet,amp; caftigâret omes. Sciebat «nim hune effe c«tcrispromptiorisanimi,fibilt;5plurimufidcre, pioquidem affeâu,fednbsp;humano.Ecce fatanas,qui nihil intentatum relinquit quo perdatjftudiofe quæfiuit potc-ftatem à dco,quotcntationisfu«impulfuagitaret,concuteret,amp;veluttriticumexcute-ï^tjdiflipaturusfipoflet.Etfadurus erat,fi propriæ imbccillitatifuiffetis relidi.Nihil autênbsp;poteft,nifi permiflus.Hinc lob.i.Dixit dominus ad fatantEcce vniuerfà qu« habet,in manbsp;nu tua funt,tantum in eum,ne extendas manum tuam. Sic SCpoft in corpus poteftatemnbsp;accepitjl ob.t.Ecce in manu tua eft,vcrunramen animam illius ferua.Sic poteftatem ex-*nbsp;Petqt inuadendi porcos,Matth.g.V nde ficut in cribro pale« remanent, SC farina tranfittnbsp;ne ludas vc furfurremanfîcdiabolo, C«tcri vero apoftoli tranfieruntadgloriam. Patet Ecefefiamnbsp;quôd ecckfia per Petrum fundata, nunquam deficiettnam Petrus poft cafum fortior fur- Petri nun#nbsp;texit,nec morte ipfa poftea diuelkndus.Confirma,inquit,fratrcsî mifericordiam tibiim quam defenbsp;penfam,St altosfac fcntire.Iohannis.ii.Pafceoucsmcas.Galat.ß.Fratres,fi præoccupalt; fturam»nbsp;tusfuerit homo in aliquo delid:o,vos qui fpirituaks eftis,huiufmodiinftruite in fpiriru knbsp;nitatiSjConfiderans teipfum,neamp; tu tenteris. Petrus necdumfibipkne notus, ait: Que*nbsp;admodum haâenus non deferui te,ita nec pofthae vnquam fum dcferturus,ita vt para*nbsp;tus fim tecum excremum adiré capitis periculum, fine eundum fit in carcercm, fiue etiamnbsp;ininortcm,Hunc krmonem à pio quidemamp;fimplici profedum animo,fed nondumfi*nbsp;bi fatis noto dfts ilico repreirit.Non cantabit,noâis vigilias côfummando. Theoph. Haunbsp;rimus doctrinam, non fufficere humanum propofitum fine auxilio diuino. lohannis.isr«nbsp;Sine me nihil poteftis facere.

Et dixit eis: Quando mifi vos fine facculo 8^ pera,8^ calceamêtis,nunquid aliquid defuit vobisfAt üli dixerunt:Nihil.Dicitergo eisîSed nunc qui ha*nbsp;bet facculum,tonat,fimiliter ÔC peram: qui non habet, vendat tunicam fu*nbsp;am ,8c cmat gladium. Dico cnim vobis, quoniam adhuc hoc quod feriptumnbsp;eft,oportet impleri in me.Et cum iniquis deputatus cft,etcnim ea,quæ funt denbsp;mc,finem habent. At illi dixerunt : Domine, ecce duo gladq hic. At ille dixicnbsp;cts: Satis eft.

Poftqui

-ocr page 564-

PARS SECVNDA.

Poft quam exemerat illis fui fidutiam,rurfus inculcat quod fæpe docuerat,ne fe corn* meatu præmunirent aduerfus neceffitatem,aut humanis præftdqs armarent aduerfus magt;nbsp;lorum violentiam, quo in folo deo eïTet fpes eorum « Natura enim modicis eft contenta,nbsp;fedhumanæ voluptatis abufîomultaquærit fuperdua.citoconqueritur, quanquam vitranbsp;naturalem habcatneccflitatcmamp;vtilitatem.Accipiebät enim neceftaria ab ijs qutbus euinbsp;gclizabant.i.Corinth»9.Dominus ordinauit his,qui euangelium annunciant,de euange*nbsp;fio viuere.AmbrofiusîCur gladium cmerc iubes,qui ferire prohibesî’cur haberipraecipis,nbsp;quem extrahi vetas^ niß forte vt parata fit defenfio,nonneceflariavltio:amp; videaris vindinbsp;care potuifle,fed noIuifie«Nunc quum Petrus reprehenfusfit,q) aduerfus impios amp; fcele*nbsp;ratos pro innocentiffimo lefu ftrinxerit ferrum,quæ poterit pofthac effe caufa, vt homonbsp;Chriftianus iniuriam iniuria repellat^ Res ad extrema pcruenit î non enim folum mihinbsp;manus inijcient violentas, verumetiam oportetperfici quod de me prædixit Efai.yj, Etnbsp;cum fceleratis deputatus eft«Si graue eft occidi, quanto magis grauius inter facinorofosnbsp;infami fupplicio aftici» Eademnode tanquam latro captus, amp; die fequenti inter latronesnbsp;crucifixus eft,Luc.xj.Hunc fermonem,quum non intelligercnt apoftolijfufpicarcnturiçnbsp;dominum admonuifie,vt gladium haberentparatumaddepelkndam vim imminentem,nbsp;quum Chriftusfentiret defpiritualipugnaaduerfusmundumScfatanam,in qua vido«nbsp;ria contingit ex animo ab omnibus cupiditabus terrenis expedito, folo^ gladio dodri*nbsp;næ cæleftis armato«Ea^ confiât veteris ac noui teftamenti fcriptura irrefragabili,vt du*«nbsp;ospolTis intcIligeregladioSjfedabeodemfpirituporreâos.Ephefioçt.ti.Etgladiumfpi-ritus, quod eft verbum dei.

^Sermo poft coenam,Iohanni8.14» A R T I C V L V S XXIX.nbsp;lohan. r4 *¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T ait difcipuïis fuis: Non turbetur cor veftrum, creditis in deum f

in me crédité. ïn domo patris mei manfiones multæfunt. Si quo minus JL—/dixiflèm v'obis:quia vado parare vobis locum. Et fi abiero,8^ præpa*nbsp;rauero vobis locum, iterum venio èC accipiam vos ad meipfum, vt vbi fumnbsp;cgo,ôi vos fitis.Etquoego vado,fcitis,Sdviam fcitis.Dicit ei Thomas: Dogt;nbsp;mine, nefeimus quo vadis, ôô quomodo pofTumus viam feiref Dicit ei lefus;nbsp;Ego fum via,veritas,amp; vita. Nemo venitad patrem nifi per me.

Oftendit eledos,quum æterno donandi fint pratmio,ob nihil aliud nifi peccatum,q(l feparat à deo deiedo efie debere animo.Quoniam nouerat difcipulorum animos vehe*«nbsp;menter defolatos quoniam fe moriturum prædixit, amp; ab vno difcipuloçt tradendum,nbsp;Petrumîg fe negatuçt, confolatur ipfos,fcdans pafiionem eorum. Erunt,inquit, quidentnbsp;hæc omia quæ prædixit verum non eft quod ob ea defpondeatis animum, aut perturbe^nbsp;mini.Atrociafunt quæfientinme,quælt;5 poftedentur in vos,neqj mefugit quanta fitimnbsp;beciliitas humanæ haturætfed fi omnem vefiram fidutiam collocaueritis in deo,amp; in menbsp;non eft quod vllos hominum impioçt infultus formidetis.Dixerat fupra,it,Nunc anima*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, mtaturbatacftjhiciubetnonturbari.Sedeftturbatio exfpirituSCratiofteproueniensco*

lurbatio trapeccatum.i,Gorinth.7.Qp^fecundumdeum triftitiaeft,pcenitentiaminfalHtemfta bilem operator. Altera expaiFionejabducens à rcditudine ratiortis,hæcper vcramScftanbsp;bilem patientiam ableganda,ôC internæ paciftudendum. Pfar.il, Non contriftabitiùftftnbsp;quicqd ei accident. Nó ergo de morte mea triftari deberi3,mc mala formidarc immincnbsp;tia.Omnes enim veftri labores folucntur,ôC turbatio fedabitur perfidem in deu amp; in me.nbsp;Nullus enim poteftin deum patrem credere,nifi credatôi in filium.Iohan.ç.Qui non honbsp;norificatfiiium, non honorincat patrem qui mifit ilium .i.Ioha'n.ç. Etomnisqui diligicnbsp;cum qui genuitjdiiigit 5^ jum qui natus eft ex eo.AuguftinustConfequens eft enim, fi innbsp;deum creditiSjVt Sc in me credere debcatis t quod non effet confequens, fi Chriftus nonnbsp;effet deus.Iam in domo patris mci multæ manfiones paratæ funt viftoribus. Nunc quo«nbsp;niam certo fcio fuam cuiqj manfionem paratam in regno patris, de præmio non eft curnbsp;fitis foliciti.tantum illud agendum,vc fortiter certetis, AuguftinustLicet alius fit alio for«nbsp;tior, alius alio fapientior, alius alio fandior, alius alio iuftior, nullus corum alienabitur Jnbsp;domo ilia, vbimanfionemprofuoquifque accepturus eft merito.Denariusquidem file æqualis eft omnibus, quempaterfamilias eisqui operaii funt in vinca, iubet dari oAi-bus,non in eo difeernens qui minus SC qui amplius laborauerunt « Beatitudo confideratinbsp;per con)-

-ocr page 565-

ARTICVLVS XXIX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CCLXXXi,

pet cotnparationê ad obicâû quod eft dcus,fic vna amp; indiftinda cft omnibus.Matt.io Beatkudï# AcceperuntfinguJos dcnarios.Sed quo ad fubiedu quod eft mens creata deo vnita, di-- *1’? diftingt;?nbsp;ftinda cft.Auguft.Hoc vtiqj dcnario vita fignificaiur æierna,vbi nemo amplius viuitnbsp;alio,quia viucndi non cft alia in xternitate menfuratfed mulcx manfiones,dinerfas merinbsp;torumin vna vita xternafignificant dignitates.Aliaem gloria folis,alia Iunæ,a!ia ftclla-rum.StelIaemdiffère àftella in claritate,uCo9îaç.TanquâfteIlæ, fandi diuerfasman-- Nïanfioneanbsp;fiones diuerfæ claritatis^tanquâ in cælo,fortiuntur in regnotfed propter vnû denarium mulcæ qd,nbsp;nullus feçaratur à regno,atq^ ita deus eric omia in omibus, vt quoniâ deus charitas eft,gnbsp;charitatefiat vt quodhabent finguii,cômune fit omnibus,Sic cmquifqj etiam ipfe habetnbsp;quu amat in altero quod ipfe non habet.Sed quomodo funt manfiones fi adhuc parâdæ,nbsp;nifificutdifcipulos elegit, quos tarnen clegitantc mundi conftitutioné;’Ephe«i.tamennbsp;fecundü euangelium tune elegit quando vocauit.Elegit ergo ante mundi conftitutioncnbsp;prxdeftinando,elegit ante mundi confummationc vocando.Quia quos prædeftinauit,nbsp;hos SC vocauit,R.oma,8,Sicôf manfiones præparauit.Matth^iy, Poflideteparatû vobisnbsp;regnu à conftitutionc mundi.Præparauit etiam impedimenta per paflionê tolkndOjfpinbsp;ritum fandfi mittendo.Pracparatquotidie manfionibus parando manfores, fide purifianbsp;cans corda ipforum, Ad,iy.Matth,ç,Beati mundo corde, quoniam ipfi deû videbunt.nbsp;Si ergo terret tribulatio,mulccat retributio.Luc.zx.Vos cftis qui permanfiftis mecû innbsp;tentationibusmeisîS^egodifpono vobisficut difpofuit mihipatermeus,regnû,vt eda^nbsp;tis 8C bibatis fuper menfam mcam in regno meo,Rurfus ad vos venturus fum,vt vos tonbsp;tos ad me recipiam,nunqu5 poft hac à me diftrahcndos,yt iam vbicunqj fum ego, fitisSC Hserefisdcnbsp;vos.Offenderunt hic nonnulli in lapidem offenfionis,amp;: in petram fcandali,dicentes ani dormitiôcnbsp;wgt;3s fandorum in dicm vfqj iudicq obdormientesreferuari, actum cum corpore glório aîaK vfcçnbsp;foin cælobeatificandas,accipientes pro confirmatione illud Ad.i.Hic lefus quiaffuni' iudiciû ex»nbsp;ptus eft in cælum,fie venictquemadmodu vidiftis cum cuntem in cælum.Sed réclamât «emum«nbsp;Apoftolus Philip.i.Defiderium habens diffoluiamp;cflecu.Chrifto,muIto magis melius,nbsp;ßC XtCoçt.ç.Scimus quoniam fi terreftns domus noftra huius habitationis diflbluatur,nbsp;qgt; ædificationem ex cico habemus,domG non manufadam,fed æternâ in^cælis,fcicntesnbsp;quoniâ dum fumus in hoc corpore,peregrinamur à domino,Per fidem em ambulamus,nbsp;èc nonper fpccicm.Audemus autamp; bonam voluntatem habemus magis peregrinari ànbsp;corpore,5c praefentes eficad dominü.Vcnit ergo primü ad rcdimendû,Luc,i9,Venitfinbsp;lius hominis quærcre 8i faluum faccrc quod perierat,Vcnit haud dubic quotidie ad elcnbsp;dos fuos.Iohan.14.Ad eum vcniemus,«S; manfionem apud cum facicmus,qui fcilicet finbsp;dem habet per diledionê operantem Gala.ç.quos fecum aflumit, vt fint vbi ipfe eft.Vc-nict demum adperfedâ beatitudinis confummationemin animai corporc.Philip.s*nbsp;Noftraautêconucrfatio in cæliseft,vnde amp; faluatorem expedamus dominum noftrfinbsp;IefumChriftum,quircformabit corpus humilitatisnoftræ,configuratum corpori cia-ritatisfux.Non habetigiturrationem quodturbamini,fiquidem mecS eritis.Hoc æni-gmate dominus fubindicauit feproficifci adpatrem,fed per mortem crucis, Optabilenbsp;eratquodadibatur,fed iter videbatur inamabile,Hoc difeipuli nefeirenon poterantnbsp;toriesauditum à domino, fed mcerorSC obliuio facicbant,vt quod fciebant,nefcirent*nbsp;Itaqj Thomas auidus certo cognofeendi quonam effet abiturus dominus,rogat. Augu-ftinustVtrunq;illos dominus dixerat fcire,vtrunç^ ifte dixit nefeiretßc locum quô itur,nbsp;ßCviam qua itur.Sed nefcitille mentiri,crgo ifti fciebant,ö£ fe feire nefeiebant,Licet enim feirentpatrem,^ filq diuinitatem amp; humanitärem, tarnen nefeiebant quödnbsp;hoc vocarct viamSCterminum viæ.Cognitio em viae dependet ex termini cognitionc,nbsp;fedluceminhabitatinacceffibilcm,i,Timot.6.Idcirco inueftigabilesviæ cius,Roma,ii,nbsp;Dominus (^endens quod facile non molcftu fit fe fequi,declaratßc quo vadat,amp; qupnbsp;fit via.Quifit Thoma,ait,vtncges tc noffe viam,nififorte metotum adhuc ignorasî’Si-quidemego^m viajVeritasamp;vita.CyrilIusîTribus rebus fuperiores confequimur manbsp;fionestper adionem virtutis variam,per fidem redä,per fpem vitæ,quoru omniu Chrinbsp;ftus largitorcft,amp; folusipfc.Iam,inquit,dixime redire adpatrem,athunc aditum folusnbsp;aperio.Hcb.io.Habentesfratresfidutiamin introitu fandorum in fanguine Chrifti,quinbsp;initiauit nobis viam noua ÔC viuentem,per velamen,id eft,carnem fuam.Et quoniam adnbsp;hunc fadis deodignis peruenitur,inme habetis exemplum,i.Iohan,x,Qyi dicitfeinnbsp;Chriftomanere,debetficutiIIe ambulauit,amp; ipfe ambulare.Sed quoniam fine fide im-Poflibileeftplacerc dco,Heb.ii.cxmc didiciftisyeritatem.Iohan.ig.Egoinhoc natusnbsp;fum,Sc ad hoc veni inmundü,vt teftimonifiperhibeam veritati.ldeo merito confi'ditisnbsp;ÿ non dccipiaminifQuodfi interim perturbât animos veftrosformido mortis, feitotenbsp;ZZ certam

-ocr page 566-

PARS SECVNDÄ

CfTîSm îrtîînortâîîtatc effc vobi«,q«um ego fîm vita.Col.j.Cüffl Chfiftus âppareerit vlt; Duplex no ta veftra,tuiicâf vos cum ip(o apparebitjs in gloria, Duplicem per ipfutn vitam confe-bis BChri quuti fumas,C^ia em filius,per ipfutn creati.lohj.Omnia per ipfum fada funt.Hcb,!,nbsp;ftü adepta Perquemfecitfecula.Ado.17,In ipfoviuinius,moucmuramp;fumus,Quiamediator,nbsp;recrcati.Roma.ç.Sicut per vnius delidum in otnnes hommes in condemnationê,fic ÔCnbsp;per vnius iuiUtiam in omneshomines iniuftiBcationê vitæ.Et ficut regnauit peccatuntnbsp;in mortem,ita ôC gratia régnât per iuftitiam in vitam aeternam, per lefum Chriftû dnn»nbsp;noftrS.Ipfccft ergo via ducens, veritas dirigens,vita perficiens.Quicrgocxtra vian»nbsp;iftâincedit,crrat.Proue,Prouer.u.In femita iuftitiæ vita,iter aût deuium dacit admoïnbsp;tem.Si extra veritatem,fallitar,Sap.f,Errauimus à via vcrKatis,ôC iuftiiiæ lumennô lu-xit nobis,SC fol intelligentiæ non eft ortus nobis.Extra vitâ,tendit ad morte, Prouer.14nbsp;Eft via quae videtur homini reda,ÔC nouiffîma cius ducunt ad mortem.Si ergo moriaminbsp;ni corporaliter, non prohiber mors quo minus ad patte veniatis.Bene ergofiditetpetnbsp;me enàvcniunt omnes adpatrem.Pateraûttrahitadfilium.Ioh.ô.Ncmopoteft venirenbsp;ad me,nilî pater qui mißt me,traxerit eum.lgitur æqualis eft partis Slt; hlq poteftas.nainnbsp;amp;vna operatio.Roma.io.Finis legis Chriftus,ad iuftitiam omni credenti.Vnus emmenbsp;diatot dei ô(. hominû homo Chriftus lefus,(,Timo«i.

Si cognouifïètis me,8^ pattern meum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognouiffetis,8ô amodo co*

gnofeetis eum,8lt; vidiftiseum Didtei Philip pus: Domine,oftende nobis pa trern,ôi fuffidt nobis,Didt ei Iefus:Tanto tempore vobifeum fum,8ô non conbsp;gnouiftis mefPhilippe,qui videt me,videt amp; patrem, Quomodo tu dicis,nbsp;oftende nobis patremf Non creditis quia ego in pâtre,8^ pater in me cftfVernbsp;ba quæegoloquor vobiSja meipfo non loquor.Pater autem in me manens,nbsp;îpfe fade opéra, Non creditis quia ego in pâtre,Slt; pater in me eftfAIioquinbsp;propter opera ipfa crédité.

Innuit quod neutrum perfede cognofccbant.qui cnimcogflofcitfiliationem,cogno fcitSC paternitateni.Dat tarnen fpem cognofccndi,quia poft refurrcdionc aperuit illisnbsp;fenfum,vt intelligerentfcripturas,Luc.X4,amp; fpiritus veritatis omnê ipfos docuit veritanbsp;tem,iohan,iC.Scdin patriaplenius cognofcetur,i.Iohan.5,Videbimu8eum ficuti eft,nbsp;ü.Coçe.tj.Videinus nunc pctfpeculum in aenigmate,tunc autem facie ad faciem,Hocnbsp;aenigmate dominas Iefuslubmonuitfucs,patrem quidem inuifibilem efre,nec inuifibilcnbsp;tantum oculiscorporeisjverumctiamncc animo iuxtafuam naturam percipi poiTcjfednbsp;tarnen quodam modo vifum fui/Te in 61io,dum ilium infilio confpiciunt ventisimperannbsp;tem ôe m ari,imperantem dacmonqs, verbo propcllentem morbos quamlibet immedicanbsp;biles,verbo mortuos ad vitam reuocantem,Ionâ.f.Vidimus gloriam eius,gloria quafinbsp;vnigenitià patrc.Philippusaudiensfe patrem vidiflêjcrediditpatrem oculis corporali- .nbsp;bus cerni poffe ficut filius,quâuis nec filius fie vere cognofeereturtauidus vifendi,audiui-mus,inquit,multa de eo,tantum fupercft afpedus.Nam eius vifio finis omnium eft définbsp;deriorum.Pfal.i^.Satiabor cum apparuerit gloria tu3.Pfal,i5’,Adimplcbis me lætitia efinbsp;vultu tuo.Chriftus docens Philippumq? nonfît poflïbile deum videri corporalibus ocunbsp;Iis,aitîT3ntaô^c,Videt,hoceft,cognofcit. Non ergo dixit,amp; nonvidiftis me,fed co-gnouiftiSjdefubftantialoquensdiuina.Quum ergo vna fubftantia,fcienria quolt;^ vnanbsp;eftjpropterca increpat difcipulum,qj tanto tempore fequatur fe,videritlt;pfigna ac deitanbsp;tisopera,nonduraagnoaeriteumvt deum, quo peripfum Sc patrem cognofeeret» lo-ban.g.SimefciretiSjamp;patremmeumfcirctis.AuguftinusîIdeomagifter difcipulum arnbsp;guebat,quoniam cor poftulantis videbat, tanquam em melior eftetpater q filius,ficpa-trem nofiecupiebatîSf ideo necfiliumfciebat,qüo elfe melius aiiquid credcbat,An nonnbsp;credis,inquit,q, infeparabili,naturæ,voluntatis ÔC virtutis confortio,pater in me eft,6Cnbsp;ego in pâtre?In tribus em perfonis vna eft eflentiatideo fingulæ earum in fingulis funt.nbsp;Semper itaqj fuminillo,propterindiuiduamnaturævolunt3tislt;pfocietatcm, amp;ille femnbsp;perin me,permeloqucns,permemiraculisfuam declarans virtutem.Nec cmexmc loquor quicquam,quod idem non loquatur per metnec exmefacio quicquam, quodillcnbsp;per me non fimuî operctur.AuguftinusjVerum fie æqualis alter alteri,vt tarnen alter abnbsp;altero fit,5c idco non loquitur à feipfo, quia non eft à feipfo,Ideo pater in illo manens fanbsp;cit opera,quia per quem ôC cum quo facit,non eft nifi ab ipfo.Si didis meis parum habenbsp;retisfidei.certefada quævidiftisdeodi2n3,5chominemaiora,vobis fidem facere de-bucrant,.

-ocr page 567-

ARTICVLVS XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXIL

buennt* AtiguftinustNecp cnim fi feparati eiremus,infeparabifiter opcrari po/Temus vlh ratione.Ëadem ergo nobis niens,eadem volütas,eadem vis SC natura, Hoc crédité,hocnbsp;tcnctCjhoc anintis vcftris infîxum habetetquodfi feceritis,nihil detrimenti aflferet huiusnbsp;corporis fubduâus confpcdustoculis fidci melius cernetis abfcntcm.

Amen amen dico vobis,qui credit in me, opera quae ego facio, 6^ ipfe fa*= 5 cietîô^ maiorahorum faciec,quia ego ad patrem vado.Etquodcunc^ peticnbsp;rids patrem in nomine meo, hoc faciam,vt glorificetur pater in filio.Si quidnbsp;petieritis me in nomine meo,hoc faciam.

Oftendit fuam dcitatem ôC. æqualitatem eu pâtre,per opera quæ ipfc facit:idcm nüc déclarât,per opera quæ al^s faccre contulit. Quod nunc,inquit,vidctis patrem per menbsp;agentem,cui modis omnibus inhærco,idem agam per vos,fi mihi per fide ÔC diledionenbsp;inhæfcritis.Imo clarius etiam cxeram vim meat diuinitatis, pofteaqua hanc infirmitatisnbsp;fpeciem vübisfubduxero.AuguftinusîErgo ilia majora opera feipfiim fadïuçi pronii-'nbsp;iit.fccerunt cm maiora non ipfi,fedille per ipfos.Nam ipfc tadu fimbriæ fanguifluam fanbsp;nauit, Matth.9, Ex Petri vmbra infirmicurabantur,Aa,s-.Vides ergo quanta fit virtusnbsp;vnigeniti,vtetiam alqs dare poiîit,q) faciant maiora qipfe feceriuRationem infinuat.nbsp;Quia ego adpatrem vado,indemiffurus fpiritu ad roborandö vos amp;docendu.i.Cor.iinbsp;Diuifionesgratiaçz. funt,idem autem fpiritusJohan.v.Nondu erat fpiritus datus,quianbsp;nondu lefus erat glonficatus ? Infinuat inæftimabilcm fidei poteftatem, fi fuerit pcrfc-äa»Marc.9.Omnia polTibilia funt credenti* Oftendit compendiu operationis miracu*nbsp;Iorum,per petitionem amp; nominis eiusinuocationem.Hinc ait Petrus Ad.j.claudotAcnbsp;gentum iSc aurum non eft mihi.quod autem habeo,hoc tibi do.In nomine lefu Nazarenbsp;ni furge Si ambuIa.His difcipulos confolatus eft,oftendcns qgt; non pereatnec obfeure^nbsp;tur moriendo,fcd turn maxime eis affuturus fit ad omnia,quæ faciunt ad veram falutem,nbsp;AuguftinusîMagnâ fpem dominus promifit fuis orantibus. Sic ergo perrexit ad patrê,nbsp;vt nonrelinqueretindigenteSjfed exaudiretpetcntes.Sedquu videamus fideles,imo SCnbsp;ÿfosapoftolos petiflcjÄtarnen nonconfequutos intentum,quomodo dicit quodeuîç^nbsp;Euigila0 homofidelis,ôcvigilanterattédeq?illicpofitum eft,innominemeo.Quiseftnbsp;qui tam magnû promifit beneficium^’Iefus, hoc eft,falnator, Ideo quodcunqj petimusnbsp;aduerfus falutis vti!it3té,nô petimus in nomine faluatoris.Et tarnen ipfc faluator eft,nonnbsp;folumquando facit quod petimus, vcrumetiam quando non facittquoniam quod videtnbsp;peti contra falutem,nonfaciendo fe potius exhiber faluatorem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loh.14

Si diliginsme,mandata mea fcriiate:8Cegorogabo patre.m, S^aliumpa^ L racktuni dabit vobis,vt maneat vobifeum in ætcrniï, fpiritum veritatis,quenbsp;nriundus nonpoteftaccipere,quia non videt eum,ncc:^ feit eum.Vos äutemnbsp;cognofcctiseuni,quiaapud VOS manebit.

Oftenditcleiäos fuos,quanquä ab omnibus videantur defpedi ÔC derelidi,nunquam diuino deftituendos folatio.Vnde confolatur fuos de fuo rcceflu, promictens eis-fi dili-gant,paracletum mifl‘uçî,qui eos dirigat,nec auferatur vc ipfc per mortcm.Si me,inquir,nbsp;diligitis vcre,qucmadmodö ego diligo patrem,ipfa re declaratc charitatem erga meidenbsp;clarabitis autem,fiferuaueritispræcepta mea.i.lohan,i.Q,uidicit^e nofle deum,S^ mannbsp;data cius non cuftodit,mcndax eft,SCin hoc veritas non eftiqui afit feruat verbö cius,vc Quot denbsp;re in hoc charitas dei perfeda eft. Vult diledionê operibus cöprobari.Primo, ne ipfam caufis difenbsp;per negligentiamSc torporcmperdamus,fed per exercitatione nutriamus SC conferue^ dioopcngt;nbsp;mus.Matth.is.Eugeferucbone 6cfidelis,quiainpaucafuiftifidclis,fupramuItatecon- bus copranbsp;ftituam,intraingaudiumdominitui.lnutilem auté feruumeqeite intenebras exterio' banda»nbsp;rcs.Ibi critfletus SC ftridor dentium, Secundo,vt proficiamusjquia habenti dabitur,SCnbsp;abundabit,Matth.i5.AugHft,Charitasmeretur augeri,vtauda mercatur SC perfici.Ternbsp;tio,nc quis femetipfumfallat,credensdiligerefe deum,quö naturalirer SC non gratuitenbsp;neeg meritorie,quia talis non pleno affedu Chrifto vnitur.Nam ad tempus credit,ôC innbsp;tempore tribulationisrccedit,Luc.8.Ephe.4.Veritatéfacientesin charitate crcfcamus.nbsp;Phil.i.Et hoc orOjVt charitas veftra magis ac magis abundct,in omni feientia Sc in omni fenfu,vtprobctispotiora,vtfinsfyncercsamp;fine offenfain dicm Chrifti,repletifru-duiuftitiæper lefum Chriftum ingloriamSC laude dci.Sed quoniä ipfe fpiritusadiugt; gpgjfnbsp;uatinfirmitate nofträ,Roma.8.diJigentibus huncpromittir.De quo multa hic ad confo de deiur»nbsp;htioneroponit»Prinio,à quo detur.Ego,inquic,rogabo patrem. Idemeft qui rogat vt

ZZ i detuK

-ocr page 568-

PARS sëcvnda;

defufjS^ qui dât.RogatJn quanta homo:dat,in quantü deus Johan, iç. Cä vencrit para cletusquem ego mittâvobis à pâtre. Secundo,quid opcrctur,nempe confolationc.So-Quid ope iatur em affedosludlu.Matth.v.Beatiqui Iugent,qtn ipfi confolabuntur. AIiû,inquiGpanbsp;tetur» racletunijoftendens SC fc confolatorem.x.Coçt.i.Sicut abundant paffiones Chrifti innbsp;nobis,ira per Chriftû abundat confolatia noftra.Eft amp; aduocatus nofter apud patrë,nbsp;i.loh.x.Chryfôft.Ad excludendâcarnalé quandâ difcipuloçt fufpicionc,qua fufpicarînbsp;portent,qj fient çrædixerat fuqpfius mortem,fie Siparacletus ille ad confolationë datusnbsp;abiret,vei morte parcrecur ficutipfe,dicitmanfuçicumcis. Hoc maxime probatur fuc«*nbsp;Qiiibus in ceflîo in ecclefîa per vitalem fpiritû Chrifti.Manet vero in illis donis femper, fine qui-donis ma* deo placere non poflumus,fide,fpe ôC charitateîfecus in donis gratuitis, Hinc pot-neacnobifitæ inferoçt præualere non pofliintaduerfusccclefi3m,Matth.i6.Secundo operatorillu-cum^’ûfl. niinationê,quiafpiritusvcritatis.AmbrofiusîOmneverûàquocunq; dicitur,à fpiritanbsp;fandoeft,Nemo empoteftdicere,dominus Iefus,nifi in fpintufando,j.Coçt.ii.Du-’nbsp;cic etiam ad veritatê,charitatê infundendo,Roma.ç.Chantas dei diffufa cft in cordibu»nbsp;noftris per fpiritû fandû,qui datus eftnobis.Tertio,libérât à fpirituerroris,de quo j.Rcnbsp;gum.ti.Egrediar 8Cero fpiritus mendax in ore omniumprophetaçt cius,fcilicct Achab.nbsp;Vnde i.Timo,4.Spiritus aût manifefte dicit,quia in nouifltmisteporibus difeedentquidam àfide,attendcntesfpiritibuserrorisamp; dodrinis dæmonioçtjin hypocrifi loquen-tium msndaciû.ô^ i Joh.4.Chariflîmi,nolite omni fpiritui credere, fed probate fpiritus fi ex deo fint.Hinc dicitur fpiritus veritatis,fugans nebulas omnis ignorantiæ,hære-fesjgentilium falfam deoçî culturam. Tcrtio,quibus daturtnammundanis denegatur,nbsp;Quibus qjjarc non mirum q? in erroru tenebrispermanent.i.Iohâ.ç.Totusmundos inmaiignonbsp;pofitus eft.Caufam,quare raûduseum nonpoteft acciperc,indicatîEgo,inquit,intcrininbsp;malis ac bonis memet exhibui communiter,ne quisexeufarefe porter noninuitatumadnbsp;falutcm,Cærerû fpiritum illmn,quoniamcæleftiscftô^vcrax,mundushicqui terenisacnbsp;falfis bonis inhiat,nô poteft accipere.Quam ob rem non poteft^Quia cum habeat octinbsp;los crartbs,qui non amant nifi crafla terrena(^,non vider ilium,nccy nouitillum,eo qj innbsp;cornprehenfibilisfit eius fubftantia.i.Coçe.i. Animalis homo non percipit ea quæ funtnbsp;fpiritus dei.i.Iohan.x.Nohte diligcrcmundum,nelt;p ea quae in mundo funt. Si quis dillnbsp;git mundum,non cft charitas partis in eo.Nam amicitia huius feculi inimica eft deo,lanbsp;CO,4.Vos autem cognofcctiseum,quareî'Quia non cttis de hoc mundo,proptetea ca-paces eftis eius,âc apud vos manebit.lohan.iç.Quia vero de mundo non eftis,fed egonbsp;cïegi vos de mundo,propterea odit vos mundus.Éccc quibus contingit fpiritus hic verînbsp;tatis,nempe non mundo dcditis,fed ipfi exofis.Habent edi mundani fpiritum fuum,fednbsp;non fandum.i.Co^.x.Nos autem non fpiritû huius mundiaccepimus, fed fpiritum qu*nbsp;ex deo eft,vt feiamus quæ à deo donara funt nobis»

* Non relinqua vos orphanos.Vado 8^ venioad vos. Adhuc modi’c5,8^ mudusmeiânôvidct.Vosautvidebitis rne:gaegov»uo,S£ vos vi'uetîs.Innbsp;iUo die vos cognofccris ga ego fum in pre meo,amp; vos in me,8lt; ego in vobis-Vbiq;confolaturfuos.Nectamen,inquit,interearelinquîvos orphanos, meiipfola-tio deftitutos.Roma, $«Non em accepiftis fpiritum feruitutis iterum in timoré, fed accenbsp;piftisfpiritum adoptionis filiorum dei,in quo clamamus, abba pater. Gala.4.Óuoniantnbsp;autem eftis fiJii dei, mifit deus fpiritum filq fui in corda veftra, damantem abba parer»nbsp;Veniâ ad vos per rcfurretflionê.fenfibiliter apparendo,Iohan.xo.Luc.X4.fîc amp; per granbsp;tiam inhabitand0.I0han.i4.Ad eum vcniemus,SC manfionê apud eum faciemus.Moranbsp;mcaôCfepulchrufubtrahetmeconfpedibusraundanoçîjnecpoft videbunttvos aSt vi-detis nGc, poft refurredioné videbitis.Adl.io.Dedit eu manifeftû fieri no omni popunbsp;lo,fed teftibus præordinatis à deo.Quia ego viuo per diuinitatë,fum em vita, quare fuf-citare corpus mortuu portum,dC fie me vobis iteçt oftendere.Quemadmodû ergo morsnbsp;«lea fada eft ad vitâ,ita etiam fi vos moriamini,viuctis tarnen æternâ vitäper me.No-Üte ergo timere eosqui occidût corpus,animâ aût no portunt occiderc,Mâtth.io.Tuncnbsp;fpiritû illurtrati,cognofcetisidentitatênaturæmeæ cûpatre,quia egoâC pater vnumfunbsp;mus,Iohan.ïo.Et vos in me,vt membra in capitetSc ego in vobis, vt caput in membris.nbsp;Ephe.i.Et ipfum dédit caput fuper omnê ecclefiam,quæ eft corpus ipfius.Eft autem fi-^nbsp;lius in pâtre,vt illt confubftâtialisîin apoftolis.vt adiutor ÔC cooperatortapoftolün eo,nbsp;vt qui adiuuantur,âC cooperatorê habentes,dî; ab ipfo fouentur.PhiI.4‘Omniapofliimnbsp;in eo qui me confortat.Iohan.iç. Sicut palmes nô poteft ferre frudum à femetipfo,niftnbsp;roanfecit in vite^fic nec vos nifi in me mâièritis.Quid hacpromiflîone felicius^ qgt;deus4t|nbsp;nobis.

-ocr page 569-

ARTICVLVS XXIX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXIIi.

ttobiSjSf nos in dcó,Si ergo deus pro nobis,quis contra nostRoma.S.Quisaccufabit ad ucrfuscledos dets’Deus qui iuftincat^quiseft qui condemnct,Chrittus lefus qui mor-tuus eft,imo qui ôC rcfurrexit, qui eft ad dexteram dei,qui etiam interpellât pro nobis,nbsp;Quis ergo nos feparabit à charitate Chriftis^TribulatioSTan anguftias’an famess*an nudi-tasî’anpericulums'an pcrfcquutioSfangladius^Sicutfcriptueft,Pfat45.Quoniam propter te mortißcamur tota die,aeftimati fumus ficut ones occifionis.Sed in his omnibus ftinbsp;peramus propter eum qui dilexit nos.Certus fum eni quianeq^ mors,neq; vita,necp an-geli,neqj principatus,nelt;^ inftantia, neqj futura,neqj foriiiudo,neq; altitudo, neqj pro-fundu,ne^ crcatura alia poterit nos feparare à charitate dei quæ eft in Chrifto lelujJonbsp;hä,4. Deus charitas eftjöC qui manet in charitate, in deo manet,amp; deus in eo.

Qui habetmâdaca mca,Ô^ fcruatea,ille eft quidiligitme.Ç^iaûtdili'git me,diligetur a pâtre meo: ÔC ego dili'ga cum,ÔC manifeftabo ei meipfum.

Immenfaponit diledionis præconia.Non fatis, inquit, eft accepiffe præcepta mea, Accepitem Adam,amp;:tranfgrellus cft, mortem inducens fupcr omne genus humanum,nbsp;Gene,î.Rom.î.niflquismcmineritînecfufficitmeminifie,nifi feruentur,Pfal.iox.Et menbsp;moresfunt mandatorumipfius ad faciendum ea.Pfalm.iigJn corde meo obfcondielo-quia tua,vtnonpcccemtibijJohanj.Hæccft charitas dei,vt mandata eius cuftodia-inus.amp; mandata etus grauia non funt.Hæc itac^ quipræftat,is verc diligit.Etenim quif-quis me diligit, diligetur à pâtre meoîôi ego diligam eum,nec vnquam ilium deftituam,nbsp;fedreuifameum,me^ palam illi intuendum exhibebo, quocertiusfit me non periflenbsp;fupplicio crucis.Quid felicius quant diligi à patreÿDiledlio dei confiderata, prout eft in DiJeflfgnbsp;dei voluntate,fic eft æternaîfed fecundum quod manifeftatur in cxequutione cffedus té dcj quate^nbsp;poralis,eftôCipfatemporalis,ôC fie exprimitur per omnê differentiam temporis.Non nusvFætcrnbsp;cnimideonos diligit deus quia eum diligimus, Hiere.îiJn charitate perpétua dilexi te, navel tetnnbsp;ideo attraxi te^miferans.Ofee.ii.ln funiculis Adam traham eos, in vinculis chantatis. poralis,nbsp;Ideo iJohan,4Jnhoceftcharitas,nonquafinosdilexerirausdeum,fed queniam ipfcnbsp;prior dilexit nos,amp;mifitfiliumfuumpropiciatioaempropeccatis noftris,Nos ergôdinbsp;ligamus deum,quoniamipfe prior dilexit nos.Et ego,inquit, diligam eum, diledionisnbsp;effedum oftendens,dando gratiam in præfenti,ôc gloriam in futuro. 1 ohan,i7.Hæc eftnbsp;vita æterna,vt cognofeant te folum deum verum, amp; quem mififti lefum Chriftum.Onbsp;quàm Felix cüi lefus in morte manifeftum fe dcderit,vt accipiat eum ad femetipfum,vcnbsp;vbi ipfe eft,amp; ille cum ipfo fit.

Di'dteiludas,nonille Scariothis:Dominc,qui’d fadum eft, quonia mani feftaturus esteipfum nobis,non mundo?’

Humilibus fcmper adrairabilis exaltatio,fi quando alijspræferantur.Vnde ludas co gnomentoLcbbæus,domine,inquit,quidaccidit,quodquum nunc omnibus fis confpi-cuus,tuncnonfisappariturusmundo,fcdnobisdut3xat^ldco,inquit,me non exhibebonbsp;mundo,quia non diligitme,necferuat præcepta mea.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loh.14

Refpondit lefus ÔC dixit ci:Si quis diligit me, fermone meum reruabit:5^ M pater meus diliget cum,8^ ad eum veniemus,ö^ manßonemapud eum facienbsp;mus.Qui non diligit me,fermones meos nonferuat.Et fermonem quem au«*nbsp;diftis,non eft meus,fed eius qui mißt me patris.

Oftendit q eximia bona operctur in nobis vera diledio,quæ operibus comprobatur, Hine fuos hqrtaturad feruandum mandata fu3,fcicntcs qgt; feru^ntibus illa manifeftädusnbsp;fit fifpaKf«Si quis diligit mc,vere,dilcdionc non naturalitantü,quaöCreprobi diligunt,nbsp;fed effediuc charitateincreata,quae eft fpiritus fandus,öfformaliter creata quæ eft effenbsp;dus fpiritus fandi.Roma.y.Chritas dei diftufa eft in cordibus noftris per fpiritß fandu,nbsp;.qui datus eft nobis.Sunt em qui ore folum appropinquant deo,cor autem ipforum longe eft ab eo, Efa.i9.Pfal.77.DiIexerunt efi in ore fuo,6c lingua fua métitifunt ei,Cor aunbsp;tem eorum non er« redum cum eo.Amator em voluntatem fua.m,voluntati diledi c5nbsp;format.lJohanƒ.Hæceft em charitas dei,vt mandata eius cuftodiamiïsjS^ mandatanbsp;eius grauia non funt.Auguftinus:Seruaturfermo Chrifti viuendo fanda vita, faciendo ^oChriftinbsp;præcepta,perfeucrando in bonis. Qyi em perfeuerauerit vfqj in fincm,hic faluus erit, fermo fer^nbsp;Matth.t4.Sed quia pauci funt ^li fic vere diligunt,ideo di ci t. Si quis. Nam omnes quj uctur,nbsp;fua funtquærunt,non quæ lefu Chrifti,Phil.t.Matth. 14,Quoniam abundabitiniqui-tas^refrigefeet charitas mukorum.De quibus i,Timoth.j,Hoc autem fcito,quia in no-

5 uiftimis

-ocr page 570-

PARS SECVNDA

ttîffimîs Ji’ebas înfiabunt tempora pcriculofa,ôC crunt homines feipfos amantes, CnpP di,elaii,fupcrbi amp;:c,voluptatû amatores magis quàm dei,habentcs fpeciem quidcm picnbsp;tacis,virtutcm autcni eiusabncgantcs.Talcs tarnen in veritate nonfe diligunt.PfaI.io,nbsp;Qui diligit iniquitatem,odit anima fuam«Hoc etiam oftendit nemini praecludi viam fa-luus,niiî volenti,Adt.io.In veritate coniperi,quia non eft acceptor perfonarum deus,nbsp;fed in omni gcnte qui timet deum,ÔC facit iuftitiant, acceptas eft ilii.Oftenditfrudum^nbsp;nempe patris diledionem.Quid autem fublimius q diligi à patreÿDicit fapiens Eccês.?nbsp;Sunt iufti atqy fapienteSjôC opera eorumin manu deiîSi tarnen nefcii homo vtru amorenbsp;an odio dignus ht,fed omnia in futurum feruantur inccrta.Sed veritas dicit,quæ nee fal-li nec fallere poteft.Vnde Prouer.S.Ego diligentes me diligo.Si timentibus deum nihilnbsp;deeft,PfaI,j}.diIigentibuspoteritquicquamdeeire»Rom3,8.Scimus quoniam diJigenti-bus deum o ;nnia cooperantur in bonum.Nec inanis patris diledio.Pater, inquit,ego'cgnbsp;per communem Ipiritum ad cum veniemusmec veniemus tantum mox abituri,fed neqjnbsp;ab co dmellemur vnquâ.AuguftinusîDileftio dei fandos difeernit à mundo,quonii fs'nbsp;citvnanimeShabitare in domo,in qua pater amp;hliusfaciunt manftone,Qui donat äCip-famdiledione,quibusin6ne donabit fuam manifeftatione.Vcniunt aüt non mutandonbsp;locum,fed nouum infundendo effedu,AuguftinustVcniunt ad nos,dü nos venimus adnbsp;Îpfosîveniuntfubueniendo,venimus obediendotvcniunt illuminado, venimus intuen-dotveniunt implendo,venimus vt nonfit in nobis externa vifio,fcd interna,amp;corum innbsp;nobis non fit tranfitoria manfio,fed æterna.Gregoriustln quorundam corda venit,feclnbsp;manfioné non facittquia per compundioné quidé,dei refpedö pcrcipiunt, fed tentationbsp;nis tempore hocipfurn quodcópundifucrantobliuifcuntur,fic^ ad pcccata perpétrât»nbsp;daredeunt,acfi hæcminimeplanxiffent,Quiergodeumvere diligit,qui mandataeiu«nbsp;cuftodit,in cordeeiusöCdominus venitSCmanfionéfacit,quiaficeum amor diuinitatitfnbsp;pénétrât, vt ab hoc amore tentationis tempore non fccedat.Tanto emquifq) à fiipernanbsp;’ amore feiungitur,quäto hic inferius deledatur.i.Ioh.j.Qui feruat mandata eius,manecnbsp;inillo,5c ipfe in eo.Quiaöt non diligit,neep fcruat.Quomodo cm fcruarct, quö vnusSCnbsp;quidépræcipuusfermonôfit,Diliges dnm den tHum,Deute,ioï'i.Iob,î.Qui dicitquianbsp;diligo deu, SC mandata eius non cuftodit,inendax eft.GregoriustVerc diligimus,fimatinbsp;data eius feruaraustvere diiigimus,fi ad mandata eins à noftrisnos voluptatibus coartainbsp;mus.Nam quiadhueper illicita djfideria defluit,profedo deu non amat, quia ei in voll»nbsp;prate contradicit.Sed quia quidä verba ipfiusexperfona pcnfantcs,tanqconteptibiliainbsp;afpern3bantur,vt patet Matth,i5.amp; Marc.6,ideo omniatam verba qfada patriafleri-bcns,aitîQnjfquisaûcnegligitpræceptamea,negligitamp; dcipraeccpta.Siquidê id quodnbsp;docui vos,n5 eft ficmeadodrina,vt non fit eadé patris,fed tarnpatris cft,qmea,vndenbsp;proficifeitur quicquid poflum aut doceo,nihil agens nifi exillius autoritate,à quo mifliianbsp;fuminrauadû,vthæc aocerequae doceo. lohä.7,Meadodrinanöcftmea,fed eiusquinbsp;raifit me.Hine Luc.io.Qui me fpcrnit,fpcrnit efi qui me mifit. Nam Matth.17 .Hiceftnbsp;filius meus diledus,in quomihi complacui,ipfum audite.

X Hæc loquutus fum vobis,apud vos manens. paràcktus aut fpiritus fan* dus quem mittet pater in nomine meo,illevos docebit omnia, ôC fuggeretnbsp;vobis omnia quæcuncp dixero vobis,

Manens corporaliter SC vifibiliter.nam alia eft quam promifit futura,mäfio, Matth. iS.Quoniam ex hoc extreme ipfos nouit dcfclatos,ö£ pene exanimatos, confortat,diui-nae confolationis afliftentiam promittens.ParacIetus.inquitjConfoIator, amp; quis fit indi-cat,d.fpiritus fand:us,non deftituct vos in omni necelTifate. Vnde Adf.i.Et conuefeens,nbsp;praecepit eis ab Hierofolymis ne difccdcrent,fed expedarent promifiione patris,quamnbsp;audiftisjinquitjper os meum.Luc,i4.V os autem fedete in ciuitate,quoadul^ induami-ni virtutc ex alto. Vnde hac per fpiritü induti,ibant gaudentes à confpedu conciln,quonbsp;niam digni habitifuntpro nomine Icfu contumeljampati,Ad.s'.Ncc mirfl,quia Luc.tt,nbsp;Ego dabo vobis os SC fapicntiam,cui non poterfit refiftere SC contradicere omnes ad-Quse vel uerfarii vcftri.Matth.io.Non cm vos cftisquiloquimini/edfpirituspatrisveftriquilonbsp;docueric quiturin vobis.Hinc dicit,omnia illosdodurfl.Docuit em quaccunqj non dixerat Chrinbsp;vel fuggef ftus,vtpote portarc non valentesîfuggeflît vero quarcunqj dixerat quidem dominus,fednbsp;fcric (pöfl, obfeurius,vel quæ propter imbecillitatem rationis memoria comprehendere non valebant . Quanto nobis hic fpiritus exoptandus SC inquirendus eft affedu,fine quo nihilnbsp;poirumus,imo nihili fumus^Roma.S.Qui fpiritum Chrifti non habet.hic non eft eius.nbsp;Sed cuius tum;’(,Reg,i6.Spiritus autem dnireceflitàS3ul,Ôi:exagitabat cü ipiritus dfilt;nbsp;malus«

-ocr page 571-

ARTICVLVS 5CXÎX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo* CCLXXIÏIÎ,

malus.î Jeo Pfaf. 141.Spiritus tuus bonusdeduceime intend redam.Tria ergo infinuaï, quæopcratur in nobis ad falutem neceflaria.Primü eft,rationalisiHuminatiopcrböni co Qug tHafpinbsp;gnitionem, vnde fpiritus dicitur veritatis.GregoriustNififpiritus cordi adfit audientis, ritusfanÄ*nbsp;ociofus cift fermododloriSiVndc amp; Gain culpisfuis exigentibus, voce domini admoni- ‘ nobisoplt;nbsp;tuscftforis,non vniflioneinteriustaudire verba dei potuic^fed feruare contempfit.i.lo--han.i.Et vndio eius docet vos de omibus« Sic dominus aperuic illis fenfum,vt intclligc-rentfcripturas,Luc.i4.Demalis dicif Ëfa.i^.Dominus mifcuit in medio eius (piritfi ver-tiginiSjöf crrare feccrunt Aegyptum in omi opcrefuo,ficuterrat ebrius óC. vomenStHincnbsp;pullulant errores cxhis qui proprio fenfu metiuntur fcripturas.i.Pet.i.Hoc primu intelnbsp;hgcntes,quod oïs prophetia fcripturj propria interpretatióe non fit.nó enim voluntatcnbsp;Humana alla ta eft aliquando prophetia,fed fpiritu fando infpiratijoqimti funt fandi deinbsp;faomines.idco Apoftolus Ephe.i.Non cefto gras agés pro vobis,memoria veftri faciensnbsp;in orationtbus meis,vtdeus domini noftfi lelu pater gloriæ, det vobis fpiritum fapien-tiæjôCreuelationis in agnitionem eius, illüminatos oculos cordis veftri, vt fciatis quae fitnbsp;fpes vocatióis ciuSjóCquae diuiciæ gloriæ h^reditatis eius in fandiStEcce quâtûôC ad quatnbsp;illuminât mentis oculos»Sccundum,concupifcibilis redificatio. Multi enim bonum co-gnoftunt,(ed non vero bono afficiuntur,Genefis,8,Scnfus Sc cogitatio cordis humani innbsp;maluin prona funt ab adolefcentia fua.Hic autem fpiritus dulceicere facit cæleftia.t.Pea.nbsp;Si tarnen guftaftis,quoniam fuauis eft dominus.S^.u.O quàm bonus SC. fuauis eft domtnbsp;nc fpiritus tuus in omibus,Eccï,i4.Spiritusmeusfüperffleldulcis,^ hæreditasmeafugnbsp;mei öcfauö.C^o contra malignus fpiritus carnalespromittit,quas tarnen non verepræ-ftat delicias, Matth.4,Hæc omnia tibi dàbo,fi pfocidens adoraueris me.Idep Pfalm.76»nbsp;Renuitconfolari animanieatmemor fui deiyôCdeledatüsfum, Tertium, irafeibilis con-forta£io.Rosiiafi.7,V elle mihi adiecit, perficerc autem non inuenio» Matth.xß, Spiritusnbsp;quidem promptus cft,caro autem inftrma.Hinc RomaJ.Similiteramp; fpiritus adiuuat in-firmitaténoftram.Merito ergo paracletus,hoGcftjconfolaior dicitur.Quæ enimmaiocnbsp;confolatio,quàm quod ex filiis iræ fadifumusfilq dei? Romanorum.8. Ipfeenimfpiritus reddit teftimonium fpiritui noftro,quod fili^ deifumus.Gonfolatur ctiam,fî quandonbsp;ceciderimuspeccandojperpeccatoçî remiflionem Johan,io*Accipite fpiritum fanéiumnbsp;quoi^ remiferitis peccata,remittuntur eis»Sed né temporalis tantum credatur confolationbsp;æternam præftat gloriam,quia pignus efthæreditatis noftræ.Ephe.uRoman.S. Quqd finbsp;fpiritus eius qui fufcitauit lefum à mortuis,habitat in vobis, qui fufcitauit lefum Chriftûnbsp;à mortuis,viuificabit SC mortalia corpora veftra ,'propter inhabitantem fpiritum eius innbsp;vobis.Scdquibus hic fpiritus contingit?Qucm pater,inquit,mittet.Luc.ii, Pater vefternbsp;cælcftis dabit fpiritum bonum petcntibus fe.Obferua duo.Nempe quia pater, Galatas.4,nbsp;Quoniam eftis filq dei,mißt deus fpirtumfilq fui in corda veftra,clamantem,abba pater.nbsp;Aicerum,qgt; petentibus dat.Sic apoftoli erant perfeuetantes in oratione vnanimiter cumnbsp;mulieribuSjÄ Maria mater lefu,6d fratribus eius.Sapîæ,7 Jnuocaui SC venir in me fpiritus fapientiæ. EftautcduplexmilTio. VifibilisSCaperta,ficutindiepentecoftes,quando Duplexnbsp;apparuit in linguis igneis.vt ignaros dodos,ôt frigidos inflâmatos rc^dderet,Ad.t. Inui ritus fanflfnbsp;fibilis,fic ^tidie mittifin raétesfideliü pinfufionédônoçijamp;cffedusqscaufatin creatura miffionbsp;rônali.Et qa fandus,nô folû fpus acmétes fandificatjfedSCimmundû refugit locu.Sap.i.nbsp;Spûs eiïi fandus dîfciplinæeftugietfidfi,SCauferctfc à cogitatiônibus quaefunt fine in-tclledu, ôC corripieÉ à fupueniente iniquitate.Mat.^.Nô em mittût vinu nouum in vtresnbsp;yeterlt;s,alioqnrupun{ vteres vetercs,ôivinüeffundif,ô^vtrespereünt.Sed vinura nouSnbsp;in vtres nouosmittuntjSc ambo côferuanfj.Coçt.e.An nefcitis,qnimcbra veftra tempISnbsp;funt fpSs fandi,quêhabetis ex deo,amp;non ex vobis?Hincadmonc£Ephe.4,Nolitc connbsp;triftare fpiritum fandfi dei,in quo fignati eftis in die redéptionis.Tit,}, Secundû miferi-cordia fuà faluos nos fccit,per lauacrû regenerationis SCrenouationis fpiritus fândi,quénbsp;eftudit in nos abunde ,pcr lefum Chriftfi faluatorê.Sic SC in confirmatione.Ad.g.Oraucnbsp;funt proipfis,vt acciperent fpiritu fandu.Nondûem inquenquâilloçt fupernenerat, fednbsp;baptisati tantûyrant in nomine domini Icfu.Tunc imponebant manus fHperiHos,SC ac-cipiebantfpiritü fandû,Hauddubiüinmaioripknitudine,q inbaptifmo,quifine fpiritunbsp;fando inefficax eft,dicente domino lohannis.j.Nifi quisrenatus fuerit ex aqua ôC fpiritunbsp;fando, nonpoteft introirein regnum dei.

Pacem rclinquo vobis, pacem tneam do vobis.Non quortiodo fnundüs datjcgo do vobis.Non turbetur cor veftrum neque formidet.Audiftis quianbsp;ego dixi vobis, vado 5^ venio ad vos. Si diligerctis me, gauderetis vtique,

Z Z 4 quiavs

-ocr page 572-

PARS S E C V ND A.

quia vado ad patrem. quia pater maior me eft. Et nunc dixi vobis ,priufquani 5 fiat,vt cum fadlu fuent,credatis.Iam nonmultaloquarvobifcum. Vcniteiunbsp;princeps mundi huius,8^in me non habet quicquâ:fcd vt cognofcat mundusnbsp;quiadiligo patrem,8^ ficut mandatum deditmihi pater,ficfacio.

Audientes difeipuli dominum difcefruçï,non parum turbabantur, cogitantes ludæa rum odiaStmachinationesin dominum,amp; fubindefibiipfis immincntes,idcoeosconfonbsp;latur,Solent homines fuis relinquere temporaIia,ôC nonnunquam in perniciem animate,nbsp;ôC magnam occafionem difeordiarumtfed dominus fuis dat,ôC relinquit pacem,qua ni*nbsp;hil hic melius,ôCfine qua hie omnia nihik Qui meam,inquit,pacem habet,hunc nulla ponbsp;reft mundi tempeftas fubuertcre.Habet mundus fuam quandam pace, Sc his quos amat,nbsp;dar pacem fuamtfed haec infida pax eft^Mea paxquam vobis do,vos conciliât deo.Quisnbsp;PaxChrM autem noceatei,qui deum habet protcdoremî'Pax quamrelinquo vobis,mutuajconcocnbsp;fii a mun^ jjg conglutinans vos inter vos,reddct fodalitium veftrum inuidum, aduerfus omia quaenbsp;q poteft mundus,aut fatanas huius mnndi princeps.Oftendit quantum diftet pax fua,à panbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ce quam mundus dat,quæ fæpe inmalo nt,ôlt; plane ftulta eft. AuguftinustMundani ho*

mines mundi amatores,propterea dant paeçm fibi,vt fine moleftia mundo perfruanturt quæ non eft pax vera,fed quieta quædam fruitio temporalium diuitiarum,carnalium de*nbsp;Iiciarum,cæterorum(ç bonoçe huius mundi, qualem habet anima vitiofa cum carne fua,nbsp;quæ requicfcit in mundanoSC carnâlifuc£;eflu,fed in interiori homineirrequieta ma*nbsp;net.Efa.s'T.I.Jnpii quafi mareferuehs quod qukfcere nonpoteft^Non eft pax impiis,diciCnbsp;dominustPax Chrifti,bonorum eft. Auguftinusî Paeem gratiæ nebis reliquit in hoc fe*nbsp;culo, in qua manentes hoftem vincimu8,pacem glohç dabit nobis in futuro feculo , quanbsp;fine hofte regnabimus, vbi nunquam dilTentirc poterimus, neq} à deo, neqj à proximo.nbsp;Pax enim quæ eft frudusfpiritus.Gala.y.excharitateproceditjquæ ordinathominé adnbsp;deum,ôlt; ad proximû, fie facit concordiam, Dum ergo anima ab inquietudine palfio*nbsp;num eft libéra,SC diuinæ Icgi rite fubieda, paeem habet in fe 8C ad deum,imo qiio ad pre»nbsp;ximum quantum in fe cft.Non enim contra aliquem palfionibus agitatur, non inuidia ftinbsp;mulatur,nô ira turbatur.i.Corinth.i},Charitas patiens eft,benigna eft, charitas nôæmunbsp;ïatur,non inflatur,non agit perperam, non eft ambitiofa,non quærit quæ fua funt,nonnbsp;irritatur,non cogitnt malum,non gaiidet fuper iniquitate,congaudct autem veritati. Sûtnbsp;tarnen quidam adeoperuerfæmentis,vt’tum horainepacifico pacem non habeant.PfaInbsp;mo.ii9.Cumhis qui qderunt pacem erampacificus.Pfar.iigPax milita diligentibuslegemnbsp;tu3m,Multadicit,quiaperfcdam hic habere nonpoffumus.Nam amp; fi condeledemurknbsp;gi dei fecundurainterioremhoraincm,aliamtameninuenimuslegem in membrisnoftrisnbsp;R omanorum.7,Caro enim concupifeit aduerfus fpiritum, amp; fpiritus aduerfus carnem.nbsp;Hæc enim fibi inuicem aduerfantur,Galatas.$.Eccc mteftinumbenum,nonnifi morte fînbsp;niendum.Sic SCcum proximo,quia vtdicit Auguftinus: V nus non videt cogitationes alnbsp;tcriusîamp; fi quis quandoq,’ credat fe diligi ab alio,nonnunquam tarnen dubitat,quummujnbsp;ti verbis amp;geftis prætend3nt,quOd animo nonintendunt, Hicremiæ.9. In ore fuo pacenbsp;cum amicofuoloquitur, amp; occulteponit ei infidias. Pax autem æterna omnem peniturnbsp;repugnantiam excIudit.Efaiæ.3X.Sedebitpopulus meusinpulchritudine pacis. Ad hancnbsp;æternitatis pacem,perucniturper iftam quam Chriftus dat Matth.$, Beatipacifici,quo*nbsp;niamfilrjdei vocabuntur.Pacedatamonet ipfosbonoanimo efle,necturbari de fuore*nbsp;ceiru,necformidareaduerf3rios.q.d.Quid vobis nocentmunditurbationes,quummcc3nbsp;paeem habeatis^ V ado quidem per mortem,fed venio per refurredionem. Auguftinusxnbsp;îbat per id quod homo erat,ôC manebat per id quod deus erat.In nullo ergo tnrbari de*nbsp;buerantScformidare,qui paraclctiamp; Chrifti præfentiam habituri erant .Hine alteramnbsp;additrationem.Atqui,inquit,fi mevere diligeretis,nimiçî gauderetisveftrofimulS^ meonbsp;nominetquia non abeo quouis, fed ad patrem redco,apud ilium maior a vobis impetratirnbsp;rus,quanc!o pater maior me eft,vnde proficifeitur quicquid vobis impartio.Is omnia dunbsp;ra poteft auferre. Venit ad patrem non fecundum quod deus,quia fic femper cum patre.nbsp;Iohannis.5 .qui eft in finu patris,fed fecundum quod homojfecundum quod pater maiornbsp;co eftjfecundu quam minoratus eft ab angeliSjPfaf.^.Hebræo.i. Exinaniuit enim femet*nbsp;ipfumjformamferuiaccipiens.Phif.i.Ideoautem, ait, repcto,amp;.'inculco,vtvbiquod di*nbsp;xi,rerum exituscomprobabitdemea pafiïone,amp;veftris afflidiïonibus futuris, credatisôCnbsp;omniareliquafore vcra,quæpoft ventura prædixi,de meo paracletüp aduentu . Augu-ftinustExrebus quæ videntur,agitur in nobis,vt credantur.quænon videntur.Hoc ergonbsp;oftendii

-ocr page 573-

A R T I c v L V s XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo. CCLXXV.

oftcndirfc verum deum,cuius eft folius contingentia prædicefe.Efa.4l.Annunciâtc qü« ventura funt in futurum,8C fciemus quia dii eftis vos, Pofthacmortaiis cum mortaltbusnbsp;non mulialoquar. Adeft per fuos fatellites huius mundi princeps fatanas,fummis viribusnbsp;n^eprorfusdeijciatSC extinguac« Sed nihil periculi eft .Nam in me ni*-hil habet iuris,oC dum fc maxime viéîorem cite confidet,fe vidum proftratumtg compe*nbsp;rict.Princeps mundi,non creaturae in mundo, fed mundi confuß SC mundana fapicntis»nbsp;Idco princeps diciturtenebrarum.Ephefi.ö.Iam cnimludam intrauerat,lohannis.i5.0Cnbsp;principes inftigauerat ad perheiendum innocentis mortem. Venit iSC per fe Lucae.4.nbsp;Confummatai^omni tentatione,diabolus receflit ab illo vfque ad tempus. Nihil ergoiUnbsp;Xis in ipfo habuit,quum peccatum non fecenc,ncc inuentus fuerit dolus in ore eius .j.Pe-tri.r.V ndc Pilacus ait Lucæ.ij.NuUam caufam mortis inuenio in eo.Mortis antem caunbsp;ïa,peccatum eft. R omanorum.ç. Sicut per vnum hominem peccatum in hunc mundumnbsp;intrauit,amp; per peccatum mors,^ itain omnes homines mors pertranfqt, in quo omnesnbsp;peccauerunt.NeC enim morior,inquit, coadus, nec ob vllum facinus, fed vt mea mortenbsp;tedimammea membra â peccati mortis'ep tyrannide. Hoc mihi mandatum eft à patrenbsp;meo:8C quod mandatum eft,ex illius facio fententia.i.Corinthiorum.ç.Eum qui no no^nbsp;ucrat peccatum,pro nobis peccatû fecit,vtnoscfficeremuriuftitiadei in illo.Efa.sj.Donbsp;minus pofuit in co iniquitatem omnium noftrum* O immenfa charitas, qua nullum dia*nbsp;Vgt;oli complicumiç eius vitarc voluit ludibrium,vt voluntatem eius impleret quern dilige-bat,fuis in excmplum.PhilippenfesfccûdoîHoc enim fentitcin vobis,quod in Chriftonbsp;lefu , qui cum in forma dei effet,non rapinam arbitratus eft effe fe æqualem deo, fedfe*nbsp;metipfum exinaniuit,formam ferui accipiens,in fimilitudinem hominum fadus: ôChabi'nbsp;ÏU inuentus vt homo, humiliauitfcmetipfum,fadusob€diens vfque ad mortem »mortem autem crucis,

Surgttc, eamus liin£.

Quoniam audicrantiamadeflepfincîpemhüiuSmundt,fibîmctueb3nt à comuni pé-riculoin locum velutipfistutiorcmabducit,vt extera fidentioribusanimisaudiant.

Ego fum vitis vera, 8^ pater meus agn'cola eft. omnem pattern in me non lohan.ts ferêtem frueftum,tolleteumzS^omnem qui fert frult;ftum,purgabiteum, vtfru Nnbsp;dum plus afferat.Iam vos mudi eftis propter fermonem quern loquutus fumnbsp;Vobis.Manete in me, SCego in vobis. Sicut palmes non poteft ferre frudumnbsp;a femetipfo.nifi manferit in vite,Gc nec vos niG in me manferitis.

Oftendit quemadmodum naturalem vitam fpirationcm fine deo habere non poffii inus,necp conferuare,fic neqj vitam gratiae in praefenti,ncq} glorix in futuro,Vnde com Quot denbsp;parat fe viti,qua?fuccuminfluitpalmitibuspropter tria. Primum, obpalmiiummulti- caufis fuc*nbsp;piicationem,ficmulta membra Chrifti.Pfalmo.i9,Annunciaui«SC loquutus fum, multipli c5 vitisin^nbsp;cati funtfuper numerum, Auguftinustifte locus euangelicus, in quo fe dicit dominus vi- pal^nbsp;tem,difcipulosfuospalmitcs,fecundum hoc dicit quod eft caput ccclefiac,nos'(Ç membra ‘quot;‘“butnbsp;eius, mediator dei Sc hominum homoChriftus lefus. Vniusquij^enaturæfunt vitisSCnbsp;palmitestpropter quod cum effet deus,cuius naturæ non fumus,faótus eft homo,vt in illonbsp;effet vitis humana natura,cuius SC nos homines palmiteseffe poffcmus.Ephefiorum.i.Ecnbsp;ipfum dedit caput fupcr omnem ecclefiam , quæ eft corpuseius. Romanorum .is. Multinbsp;vnum corpusfumus,finguli autem alter altcrius membra,habentcsdonatiooesfccfldumnbsp;gratiam quæ data eft nobis,diffcrentes.Secundo,ob fruduum hubertatem. Nam multosnbsp;ipfefilios in gloriamadduxit,Hcbræorum.4. Pfalmo.71. Etbcnedicentur in ipfo omneSnbsp;tribus terræ. Tertio,ob ligni vilitatem. Eft enim quafi inutile ôC d€fpedum,quum tarnennbsp;frudum proférât preciofumtfic Chriftus humanitate defpediffimus habebatur,quum tarnen frudus protulerit huberrimos.Efaiae.yj.Non eft fpeciesei nequedecortamp; vidimusnbsp;eum,5C non erat afpedus, Sc defiderauimus eum defpedum ÔC nouiffimum virorum, vi-tum dolorum Scfcientcminfirmitatem,ÖCquafi abfeonditus SCdcfpcdus vultus eius,vn-dc nec reputauimus cum, Dicitur vitis vera,addifcrctionera vitisalien». Hietc.i. Quo- Vitisvera^nbsp;inodoconuerfa es mihi in amaritudinem vinea aliéna;’ Efa.s.Expedaui vt faceret vuas,nbsp;Sc fecit labrufcas.Ego,ait,radix velftirps vitis fumtvos membra mea ceu palmites ê ftir- Chriftu»nbsp;peprognati.Ad patrem velut ad fontemredit totius benefieq gratia , qui quiequid vobisnbsp;Iargitur,per me ac per fpiritfl fuu vobis largitur.Succus afitftirpisg palmitibusquoqjdatnbsp;vitam ac frudificädi vim/püs eft^patri mihf^ cSis, Is vt me patri cénedic,ica vos quoc^nbsp;mihi

-ocr page 574-

PARS S E C V N D A.

mihi copulatjnfluit autem Chriftus in corpus ccdcfiae,ccu caput in membra» Pater agit in vinea ecckfiæ,vt planteturamp;frudificctjnonemcircaradiccs occupatus eft, led circanbsp;palmites.Duo facit.Omne em palmitem Chrifto adhærentem,amp; ipfius fpiricu viuentcra,nbsp;necnon fruclum ftirpc dignum afferentem,pater purgat, fuperuacuas amputans cupidi»nbsp;rates,quo frudum adferat copioiîorem ac gcnerofiorem.Gala.ç.Frudns fpiritus eft chanbsp;ritas,gaudium,pax,patientia,benignitas,bonitas,longanimitas,manfuetudo,ftdes,modenbsp;ftia,contincntia,caltitas»Purgat aduerfitate, Sapîæ ,5. Tanquä auru in fornace probauicnbsp;eledos»Charitate quae operit muItitudinempeccatoçi,i.Pct»4»Coloflen.i.In omi opéré bono fruclificantes SC crefeentes in feientia dei.Pfar,8î»lbunt de virtutein virtuté, vi-debitur deus deo^e in Sion.Sed qui folu per fidci profeffioneadhæret,charitatis afit euannbsp;gelicænullûfrudû adfert,hunc pateramputabit à vite, velut onerofumSCinutile memquot;nbsp;brum.Fruftra em eft in vite, ,q fruâü non habet,fcd folia tantu verbose, quart tollitur 8Cnbsp;cmoritur,quia Chriftusvitanoftra,Colofl’.j»cuiusipfeinfluxum nópcrcipir»Oportet eCnbsp;go qui per fide vnitusôCincorporatuseft dno,frudum afferre, hoc eft,vita habere virtunbsp;tutibus pr3edic3m,alioqui raortuus palmes cft.lac.i,Fides fine operibus mortua cft,0t tolnbsp;lendus.iam vosmundatieftis à labcpcccatiSC errorisperverbumefl.AuguftinusîQua*nbsp;^9“®.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ait,propter baptifmü quo abJuti eftis,nifi quia âi. in aqua verbum mundatî’Detrahc

4 verbu,amp; quid eft aqua nifi aquaç’Acccdit verbü ad clementû,amp; fitfacramcntû.V nde ifta verboqd, tanta virtus3quæ,vt corpus tangat,amp; cor 3bluatî’nififaciétevcrbo,nonqui3 dicituf, fed

qui3 crediturt'Nam aliud eft fonus tr3nfiens,31iud virtus m3nens.Indicat quibusmaximc vnit3S obferuari que3t concordiæ ô: p3cis, nempe fi manferimus in vite Chrifto » Vnita»nbsp;ipfa eft quapaxcôftat.ldeoinChriftomancndüquoirrigemut.Namvitalealimcntumnbsp;miniftrat vitispalmitibus,fic Chriftus nobis,AuguftinusîNon eo modo illi inipfo, ficucnbsp;In Chrifto illein ipfis. Nam in Chrifto manere, eftChriftûmanentcinfehaberetSchoc difcipulis,nbsp;manereqd non Chriftoprodeft.Nam palmitepræcifo,poteft alius de viua radicepullularerquiaattnbsp;tem præcifus eft, nonpoteft fine radicc viuerc, Vere autem manemusper fidem opero-fam per charitatcm.i.Ioh3n.4.Dcuscharitaseft,5C quirhan€tin charitate,indeomanccnbsp;ôC deus in co. Vnde Ephe.î.In charitate radicati amp; fundati.Sicut ergo palmes manens iilnbsp;vite,fru(3umfacit,eoquôdabillaviucndi operationem 3Ccipitîitaélt;quimanentinChfonbsp;per obferuationem mandatorum,maiorem frudium afferunt. Contra, qui non manent,nbsp;frudum ferre non poflunt,cum non adhæreant illi vnde proficifcitur quicqüid ad veramnbsp;aeternamiç facit falutem, AuguftinusîMagna gratiæ commcndatio,corda inftruit humi''nbsp;lium, oraobftruitfupcrboçi, qui ignorantes deiiuftitiam, fuam voluerunt conftituerc,nbsp;R omafi.io.dicentes, à^deo habemus quod hoïes fumus,à nobis quod iufti fumus, Qu»«nbsp;vos decipitis miferi,n5 affertores,fed præcipitatoresliberi arbitrqî’ Qui enim frudum ânbsp;femetipio ferre fc polTc exiftimat,in vite nô efttac fie nec in co Chriftus eft,nec ipfe Chrinbsp;ftianuscft.Ofec.h.Perditiotua o Ifrael.tantummodoinmeauxiliumtuum.Hinc.i.Conbsp;rinth.io.Quiftat, videatnecadat,

Ego fum vitis,vos palmitcs. Qui manet in me,ÔC ego in eo,hic fert fru(?t5 multum»‘quiafine me nihil poteftis facere.Si quis in me non manferit,mitfetufnbsp;foras ficut palmes, Sgt;C arcfcetîôê colligent eum, in ignem mittent, Sd ardeUnbsp;Ego fum vitis,cuius vos palmitcs eftis,gratisinfiti, gratis purgati,fed vnde veftra culnbsp;pa polfitis excidere.Quarc perpetuo vobis hoc curandû,vt femper mihi iungamintb teifinbsp;quifquis manet mihi coniundus, me fibi viciffim coniundum habens, meo'cg viuens fpi'*nbsp;ritu,hicafpirante pâtre, copiofumfrudum profertfibi falutem æternam lucrifacicns,^nbsp;deo cuius grati3fiuntomnia,gloriamapudhominesconcilians,Quemadmodum cm canbsp;put influit membris vitam ôC motum, ôd vitis palmitibus humorem Sf pinguedinem,ficnbsp;Chriftus vitam gratiæ.ôd motum fandarumadionum, humorem accepta donaalentcmnbsp;charifinatum'cp diuinorum pinguedincm. Pfalmo.ei.Sicut adipe amp; ginguedine replea-tur anima mea.IohannisprimotDcplenitudinc eius omnes ncsaccepimus.Auguftiniasînbsp;Ne quis putaretfaltcmaliquemfrudumparuum pofle ferre à femetipfo palmitem, no»nbsp;ait,quiafine me parum poteftis faccre,fcd nihil.Siue ergo parum,fiuc multum,finc illo fienbsp;ri non potcft.fine quo nihil fieripotefttquia fi parum attulerit palmes, eum purgat agri-cola vt plus afferat, Philippefi. 4, Omnia pofliim in co,qui me confortat.N emo ergo fenbsp;feducat.Non enim eft volentis,nequc currentis,fedmifcrentisdci,Romanorum.9.Præ..nbsp;cedit enim vene,fubfequiturpcrficere,fed hæc vndc^ Non enimfufficientes fumus cogitate aliquid à nobis tanquam exnobis,fed omisnoftra fufficientia ex deocft.z. Corin.i,nbsp;Philippefi,Deus qui opcratur in nobis veile SC perficerc, Obferua quod aitï Sine me,nbsp;Non et-

-ocr page 575-

ARTICVLVg XXîX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fö. CCLXXvî,

Non ergo estcluditnoftram coopcrationcm/edpotius i'ndudi't.liGohnth.j.Deifiri fu-«tu« adiatores.bCorinth.iy. Gratia dex fum id quod fum, Ägratiacius in me vacua non fiiit.fed abundantiüs iilis omibus laboraui:non ego autem/rd gratia dei ihecum.Qui aixnbsp;tcm non nianct,aridusfitthoc eft,abijcit quod à fide habuit,dC auxiiio vita priuaturinbsp;deftitutus fucco amp; fpiritu Chriftijfic'cg emoritur iuxta menrem, etiam fi viuat iuxta cor-pusjô^ numero fidelibus iungatUr^Apocalyp.j.Nomen babes quôd viuas, àC mortuus es^nbsp;Pfar.i4t.Anima meaficut terra fine aquatibi,^poft banc vitam fepafatus irreciiperabi-liter â vite,coniiciturin iCTcmartcrnumjfettiperarfurusadfuum fupplicium,qui nolucnbsp;rit in vite pcmiancre,fruaunicditurusfelicitatisaeternar«Matth.ij,ExibuntangeIi,ölt;fe-*nbsp;parabunt malos de medio iuftorura,amp; mittent eos in caminfl ignis.Si fola fterilitas con-lt;lemnatur,iniquitatis operatic vbi mancbit Matth.iy* Inutilem fetuum eijdtein tene*nbsp;bras cxteriorcSjibi erit fletu8,5c ftridor dcntium»AuguftinustLigna vitis tanto funt con-temptibiliora,fi in vite non manferint,quanto gloriofiora,fi manferint.Ezcchielis.iÿ.Fï-*nbsp;ïi hominis,quid fiet de ligno vitis,ex omnibus lignis nemoçtquj funt inter ligna fyluaçiî?nbsp;Nunquid toiletur de es lignum vt fiat opus» autfabricabitur de eopaxillus, vt dependeaCnbsp;^n eo quodcunc^ vas» Ecce igni datu cftin efcam, vtranqj partem eius confumpfit ignisjnbsp;medietas eius rcdada eft in fauiIIam»Ambrofîus î Vinea recifa frudtificat, femiputatanbsp;frondefeinhabens multa folia,paucos frudus,neglelt;fta luxuriat,Sic animapurgata à vigt;nbsp;^nSjfrudificatînegligenterScfemiplenepütatafrondefcit,habensmulta folia verborum,nbsp;non fruduumîquare Si. à domino maledicitur,ficutficulnea Marth.xt .Sed non purgatanbsp;fylueftrisredditur,noniamproferensvuasfuaues, fedagreftes.Deut.ji.Vuacoçtvuafetnbsp;hsjôc botrus amariflïmus.ChryfoftomusîSicut de vinca nafcuntur gêmæ, de gémis flogt;nbsp;JteSjde floribusvuae,dc vuis vinû elicitur,fic de anima viri iufti,bonae nafcuntur cogitationbsp;be«,quæ pri ncipû bonoçt funt opeçz. De cogitatiôibus bonæ proueniunt yoluntates,quasnbsp;apud dcü odorifcri funt flores.Exbona voluntate procédant bonæ opationes, Eccî.X4.nbsp;Et flores mcifruftus honorisSfhoneftatis.Dc bonis operibus gaudium indeo^PfaF.is.lnnbsp;Çuftodiendis illis retributio.Glo.Non tantü pro eis in future reddetur prærniü,fe(j amp;hicnbsp;in eoçicuftodia magnum eft gaudium»ludic.9,Nunquidpoirum deferere vinum meum,nbsp;quod laetificat deû ôf homines» Vnû ergo palmiti congruit,aut in vite eflcjaut in igné.

Si manferitis in me , 8^ verba mea in vobis manferint, quodeunque vo* tueritis, petctis,ôô fiet vobis»

AuguftinusîTuncdicenda funt verba eiüsin hobis martere,qiiadofacimus quodprj* cipit, quando diligimusquodpromittit Quod autem verba eius manent inmemoriajnbsp;nec inueniuntur in vita,non computatur palmes in vitc,quia vitam non extrahit exradi-ce.Pfaf.iox.Etmemores funt mandate^ ipfius ad faciendum ca.Manendo autéinChri«nbsp;fto,quid veile pofiuntnifi quod conuenit Chrifto i quid veile pofliint manendo infalua*nbsp;tore,nifiquodnö alienum eft i falute^Etfipetimus«nonfit,non hoepetimus quod hanbsp;bet manfio in eo,ncc quod habent verba etus,quj manent in nobis,fed quod habet cupi-ditas noftra,6f infirmitas carnis,quaenon cft in co,SCinquanon manent verba eius* laco PétiriohîSnbsp;bi,4.PctitisôCnonaccipietis,eo qs male petatis.Infinuatitaqjduaspctitionis conditio- côditione»nbsp;ncs.PrimatFirma ad défi affedio.PfaF.Vz-^i^ihi adhæreCe deo bonum eft, ponere în domino deofpemmeam.Pfal’.jô.Delcdare in domino,ôCdabittibi petitiones cordis tuLSicnbsp;ïofaphat ait.x.Parahio.Cum ignoramus quid agere debeamus,hoc folum habemus refînbsp;lt;iui,vt oculos noftros dirigamusadtc.Secunda,debita mandatorum obfetuatio.Prouetnbsp;bioçt.iS.Qui déclinât aurem fuam,ne audiat legem,oratio eius erit execrabilis. Matt»7.nbsp;Non omnis qui dicit mihi,domine dominc,intrabit in regnum cælorumtfed qui facit vonbsp;luntatempatris qui incæliseft, ipfeintrabit regnum cæloi^. Sed quæ voluntas.i.Theffa.4nbsp;Hæc eft voluntas dcifandificatio veftra, vtabftineatis vos àfornieatione,vt feiatvnuf-quifqj vcftrum vas fuumpoffidere in fandificatione Si honorc,nonin paftione defiderqnbsp;licut amp; genres quæ ignorant deum.Scd quid ait dominus Hiere.xî’Duo mala fecitpopu-lus meustmc dereliquerunt fontem aquæ viuæ,amp; foderuntfibi eifternas diflïpatas,quæ conbsp;linere aquas nonpoflunt.Quidergo?Nunquiddelperandum?Nequaquam.Aitenimdonbsp;minus Eaechielis.ig. Nunquid voluntatis meae eft mors impq, dicit dominus, Si non vtnbsp;Conuertatur à vqs fuisAviuat?Sic Manafles qui Hierufalem vfquc ad os fanguine pro-phetarum impleuit.4.Regum.xi.poftquani coanguftatus eft, orauit dominum deum funbsp;um,amp;: egit panitentiam valde coram domino deo patrumfuorum. Deprecatusîç eft eu,nbsp;fie obfecrauit intcnte.fif exaudiuit orationem eius, reduxit'cß eum Hierufalem in regnumnbsp;fuum, fie cognouit Manafles quôd dominusipfcefletdeus,x,Paralippo,)5,

Inhoc

-ocr page 576-

PARS SEC VND A»

In hoc cfarificatus eft pater meus, vt frucftum plurimum afFerati's, effî* ciamini mei difcipuli Sicut dilexit me pater,Si ego dilexi vos. Manetc in di«*nbsp;ledtione raea. Sipccpta mea feruaueritis,manebitis in dileéliôe mea : ficut Sinbsp;ego praecepta patris mei feruaui, Si maneoin eius diledionc. Hæc loquutusnbsp;fum vobis, vt gaudium meum in vobis fit, Si gaudium veftrum impleatur.

Videsquomodoilk eft verefruduafferés,q vereelt difcipulus,SCpater inillo glorifii catur,hoc eft,gloriam fuam exiftimat,Auguftinus j Si enim in hoc glorificams eft pater,nbsp;non hocglorij noftræ tribuamus,tanquam exnobifipfis habeamus,eius enim eft hgc granbsp;tia,amp;ideonon noftra,fed eiuseft gloria. Mat.ç.Sicluceatluxveftra coram hominibus,nbsp;vt videant opera veftra bona, 8{. glorificent patrem veftrum, qui in cælis eft. Nehem.8.nbsp;Gaudium enim domini eftfortitudo veftra. Mei,ait,difcipuli.lohan.ij, Inhoccogno^nbsp;fcentomnes,quia difcipuli m ci eftis,fi diledionemhabueritisadinuicem.Sicut autemnSnbsp;minuitur dilectio patris,propterea q? ego patiar,ita neep vos minus diligemini ab co,etiänbsp;Quomodo fi in varias incideritis afflidiones.Iudith.j.Omncsquiplacuerunt deo,per multas tribu-*nbsp;tnaneamus lationes tranfierunt fideles.Oftendit quemadmodu in ipfius maneamus dikdionetnem-*nbsp;inChridk pe fifermones eiusin nobis manferint,fi quaccredimus, teneamus,ôi fadis exequamur.nbsp;ledione HincIohan.g.Quf placitafuntei,faciofemper.Nonpetatisfolacium à mundo,fedmeonbsp;gaudio gaudeatis,fi quâdo meis veftigijsingredientes affligemini,idlt;^ gaudium maneaCnbsp;in vobis,femper augefeens in maius melius'eg, donee impleatur in perpetuam immortalisnbsp;vitæfelicitatem.Non enim moerore digiia funt præfentia,fed gaudio,licet crux,licet canbsp;fufio,licetignominia accedat.Iaco.i.Ornnegaudium cxiftimatcfratre8,cum in variastcnbsp;tationesincideritis,fcientes quôd probatio fidci vcftrac patientiam operatur,patientia annbsp;lem opusperfedum habet.Eft enimiftud gaudium internum,quod ipfe in nobis opera-tur,vt intribulationibus quemadmodum apoftoli gaudeamus, Adu.y. plenum auiem SCnbsp;perfedumin carlo confequemur.Pfar.iy.Adimpkbismelætitia cum vultutuo,dekdationbsp;ncs in dextera tua vfqp in finem, PfaKis. Satiabor cum apparucrit gloria tua»

Hoc eft praecepturn meum,vt diligatis inuicem ficut diTcxi vos.Maioreni hac dileftionem nemo habet, g vt animam fuam ponat quis pro atnicis fuis.nbsp;Vos amici meieftis,G feceritis,quæ ego præcipio vobis.

Oftendit mutuæ dikdionisneceiritatem,qualitatem SCvtilitatem.Ipfa enim in medii« malis magno eft folatio,inuidos reddens contra omnia mundi mala, Multa funt,inquir,nbsp;Mofi præcepta.vnum eft hoc praeceptum proprie meum, quod omia compkditur qua:nbsp;doceo,quod oia condulcabit quæ inciderint triftia,vt ea charitate vos mutuo compledanbsp;mini,qua ego fum vos ampkxus.Legifperito refpondens,aiuDiiiges dominum deum tnnbsp;urn ex toto corde tuo,SC in tota anima tua,SC in tota mente tua,hoc eft maximu ôC primunbsp;mandatum.Secundum autefimikefthuic:Diligesproxim5tuumficutteipfum,Mat.ii.nbsp;Hie vero,hoc eft mandatum meum.Et Iohan.i5,iVïandatum nouum do vobis,vt diliga-«nbsp;Cis inuicem,ficut dilexi vos.Sedobferua quod ait Apoftolus Roman.ij.Qui proximfl dknbsp;Iigit,kgem impkuit.Nam non adultcrabis,non occidcs,non furaberis, non falfum teftknbsp;monium dices,non concupifees, tSCfi quod eft aliudmandatum, in hoc inftauraturver^nbsp;boîDiliges proximfi tuum ficut tcipfum.Dikdio proximi malum non operatur.Hinc.i.nbsp;lohan.4. Hoc mandatum habemus à deo,vt qui diligit drum, diligat ÔC fratrem fuum.nbsp;Si quis dixerit,quoniam diligo dcum,ôi fratrem fuum oderit,mendax eft. Qui enim nonnbsp;diligit fratremfuum quern videt,deum quern no videt,quomodopo£eft diligerefDicitutnbsp;autem nouum,quia reddit hominé nouum,amp; ne in vetuftate remaneamus. Ephe.4. D«--ponitc VOS fecundumpriftinam conuerfationem veterem hominem, qui corrumpitur fcnbsp;cundum defiderta erroristrenouamini autem fpiritu mentis veftræ,amp; induite nouum honbsp;minem, qui fecundum deum creatus eft, in iuftitia amp;fanlt;äitate veritatis. Propter quodnbsp;deponentes mendacium,loquimini veritatem vnufquifcp cum proximo fuo,quoniam ftinbsp;mus inuicem membra.Non autem fortuito necy fimpliciter vult nos diligere inuicem,fcdnbsp;Quot feu ficut ipfe dilexit nos. Dilexit aut nos gratuite .1. lohan.4. Inhoc eft charitas, nonqualinbsp;Suibus roo nos dilexerimus deum, fed quoniam ipfe prior dilexit nos,ôC mifit filium fuum propicia-is dikxegt; tionem propcccatis noftris.Sic Matth .y. Si diligitis eos qui vos diligunt, quam merer*nbsp;rit nos chri demhabebitisfNonne 8c publicanihocfaciunt^Ordinate,quiaad vitamæternam.IoJiSnbsp;nis.î.Sic deus dilexitmundum,vt filium fuum vnigenitum daret,vtomms qui crédit in ilnbsp;ium,nonpcreat,fedhabeat vitam æternam.Iohan.io.Ego veni vt vitâhabeant,ôc abutinbsp;damius

-ocr page 577-

ARTICVLVS XXIX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXVIT,

danlius habcant.Sic amp; no8,i,Coçî,io»Non quærens quod mihi vhle cft,fed quod muP tiSjVt faluifiant.ôc i^Coçtjt.Non quæro veftra,fed vos. Sed heu, Omnes quæ fua funtnbsp;qüacrunt,Phil;i.contra Hlud i.Coçi.is.Charitas non quærit quæ fua funt.Perfedc, quianbsp;animampro nobispofuit.Pecuniam aut opera qui impendant,fortaflfis reperientur per-multitqui yitam impendat amico,pcrrarus cft.lpfe vero pluspræfticitînam proinimi-'nbsp;cis impendit,modo fiant amici.Roma.ç.Vt quid cm Chriftus cum infirmt elTemus fecunnbsp;dumtcmpus,proinimicismortuuseftç'Vixcmpro iufto quis moriturj.Iohâ.j.Inhocnbsp;cognouimus charitatem dei,quoniamilk anima fuampro nobispofuit,âc nos debemusnbsp;pro fratribusanimasponerc.Qyi habuerit fubftantiamhuiusmundi,amp; viderit fratremnbsp;fuum neceffe habere,ôCdaufent vifeera fuaabeo,quomodo charitas dei manet in eoî’Ftnbsp;lioli mci,noo diligamus verbo neqj lingua,fed opère SC veritate. Surfum dcorfum'tp vernbsp;fat charitatis præceptü.oftendifeg nobis multis verbis, qgt; illudmaioris momenii fit SCnbsp;plus curandû.Qui cm proximum diligit,amicus dei eft.

lam no dicâ vos feruos,quia feruus nefdt quid faciat dns eius.Vos aut dis* s xi amicos,quia omnia quæcunc^ audiui a pâtre meo, nota fed vobis.

Magnu cft,amicum effe principûîfcd maximum,effe amicum Chrifti. Amicitia ob--tingitfidei veritatc.Sic Abraam credidit deo,ôC reputatum eft illi ad iuftitiam, ôC ami- Quibusme eus dei appellatuseftJacOti.Confcientiæ puritatc.Prouer.ia.Quîdiligit cordis mun- “0®nbsp;ditiam,proptcr gratiam labioçx habebit amicû regem.S3p,7 Jn animas fandas fe tranfnbsp;nbsp;nbsp;obtint

fertj^amicosdeiconftituit.PatientiæfirmitateJudiih.s.Memores efledebentquomo do pater nofter Abraam tentatus eft,SC per multas tribulationes probatus,dei amicus effenbsp;lt;îtuseft,Obedientiæintegritate,ficut hicdicitur.amp; lohan.i4.Ç^i habet mandata mca,nbsp;5C feruat ea,is eft qui diligit me.Obferua feruituté effe quanda vitiofam.Iohan.g.Qui fanbsp;citpeccatû,feruus eft pcccati.Abhac dominus liberare venit,lohan.8.Sifiiius vos libenbsp;rauerit,vere liberi ehtis. Alteravirtuofa.Roma.ó.Libcratià peccato,ferui falt;5îi eftisiu-ftitiæ.Nunc veroliberati à peccato,ferui aut fadi deo,habetis frudfi veftrum in fandifïnbsp;cationê,finé vero vitam æternâ.Mali ergo ôC fi quando deo videntur feruire,nô ob deinbsp;gloriam,fed propriû faciunt commodô,hic_merccdë recipientes quâ quaèfierunt. Mat-thæ.g.Boni vero,qui Si amici dei funt,Eccï.îî.Seruus fidelis fit tibiquafi anima tua.innbsp;futuro gloria^Sc hic gratia cumulantur.Matth.xç.Euge ferue bone ÔC fidelis, quia fupernbsp;pauca fuifti fidelis,fupra multa te conftituamîintra in gaudiû dfii tui.Seruus non intelli-gitquid velitfibi dfis.nonemconfduseft fecretoçz ipfius.tantfi quod iuffuseftf3Ccrc,fa-cit,nihil magni præmti fperans fi fecerit, magno malo pledendus fi ncglcxcrit.Omnianbsp;nota fecit eis quæ poterant audire,SC quorum erant capaces.ChryfoftomustNihil aliudnbsp;his verbis oftendit,q nihil alienum à pâtre Ioquutu,cum maximû amoris indiciü fit,qj arnbsp;canapatriscû eiscomunicaueritôCdixerit.Iohan.17 Verba quædedifti mihi,dedi cis.nbsp;Matth.is.Vobis datûeftnoflemyfteriôregnicæloçt.Matth.ii.Confitcor tibi pater dnenbsp;cæli SC tcrræ,quia abfcondifti hæc à fapientibus amp; prudentibus,ôC rcuelafti ea paruulis,nbsp;PfalaïQ.Intelledum datparuulis.

Non vos me elcgiftis,fed ego eïegi vos:8i pofui vos vt eatis, amp; frueflum 5 afFeratisnbsp;nbsp;nbsp;frudlus vefter mancadvt quodeune^ petieritis patrem in nomine

meo,det vobis.

Nonvosme veftrisofficijsprouocaftisad amicitiam,vt debiti fitredamarcraut vitro veniftis ad amicitia, vthumaniratis fit amantes redamarejfed ego eu effetis ferui le- pfcftio gis,ÔC alieni ab amicitia dei,volens Si vitro felegi vos ex omnibus, nihil promeritos.Du delium dunbsp;plicem attende fidelium eledioné. Aeternâ, quæ idem eft cfipdeftinatione diuina,quæ picx,nbsp;ex meralibcralitatcôCgratia diuina eft.Ephe.i.Sicut elegit nos in ipfo ante mundi connbsp;ftitutionéjVteffemusfandiôCimmaculatiinconfpedu eius incharitate,Altéra temporanbsp;lern,quæ eft vocatio ad fidem ôC gratiâ atq; apoftolatû ÔC huiufmodi,quæ eft effedusprinbsp;oris.Roma.8,Quos^deftinauit,hosamp;:vocauit.Ncutra^ero ex meritis noftris.Ephe.x,nbsp;Gratia eftisper fidem faluati,ôc hoc non ex vobis.dei em donum eft,non ex operibus,vtnbsp;ne quis glorietur.Cauendû aut ne vocati ad gratiâ,excidamus per culpâ, quemadmodiinbsp;ludas.loh.é.Nonne duodecim vos elegi,ôc vnus ex vobis diabolus eft î’Hinc x.Pe,tri.i.nbsp;Qpapropter fratres magis fatagitc,vt per bona opera certâ veftrâ vocationê ôC eledio-Hem faciatis.Ad quid elegerit, fubiungit Marc.j.Fecit vt effent duodecim cfl illo, ÔC ycnbsp;mittcreteosprædicarc.QuosôCapoftolos nominauitLucæ.6.hoccft,legatos fiuemif-fos,t.Co9%eS,Pro Chfo legatione fungimur,tan| deo exhortante per nos, Manet vero

AAA frudus

-ocr page 578-

î’ARs secvnd'a;

fhi^îas ïoçt,quîâ non defîciet fides,Luc.ti.Ego pro te rogani Pctfe,vt n5 deHciatfidei tua,Matth.t6.£t portæ infers nôpræuelebûtaduerfuseam.Eftaliusfrudua quéabom*nbsp;nibus requirit,alioqui infruduofa arbor maledicitur,Mat.zi.SC excidetur, Luc.i j,Si in-«nbsp;fcecunda maledicitur, quid prof erentifpinas^Sap.4. Frudus illo^e inutiles amp;acerbi adnbsp;manducandû^âC adnihilüapn.S3p.;.Bono9elaborunigloriofu8 cft frudus.Hicperma^nbsp;net in ætcrnô.Apo.14.Opera cm ilioçe fequuntur illos, Vide aût quâta diledionis fit fubnbsp;liniitas,quæ amicos dei rcddit,intcllcdû inftruit,adus dirigit 8(. perficit,orationû cxau-ditionéperficit.Quidaûteftfaciliusgpetere*Quidaût^dpaternô poffitlargiri^Quidnbsp;eft porro quod ille caufafilq no velit^Cû ergofrudûferimus,quafcunq)_petierimus,da*nbsp;bit nobis.i.l oh.j.Charifîimi,fi cor noftrû non reprehenderit nos,fidutiâ habemus ad denbsp;um:amp; quicquid petierimus^accipiemus ab eo,quoniaBi mâdata eius cuftodimus, amp; quacnbsp;placitafuntcorîeOjfacimus.Et hoc eft mandata eiuSjVt credamus in nomine filij eiu»nbsp;lefu Chrifti,Slt; diligamus alterutrû,ficut dédit mandat» nobis.

joh.ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mando vobi's,vtdiligatis inukem.Si mundu» vos odi'tjfdtote quia

P me priorcm vobis odio babuit.Si de mundo fuifl^ds, mundus quod fuum trat dili’geret.Quia veto de mundo non eftis, fed ego etegi vos de mundo,nbsp;propterea odit vos mundus,

Oftendit nihil efficacius c5cramundiodia,gfynceramamp;:mtttaâdileâioncm.Vnde ApoftolusCqloff.j.Super omnia aûtcharitatem habete,quod eft vinculû perfedionis®nbsp;ôC pax Chrifti exulter in cordibus veftris,in quoâc vocati eftis in vno corpore.Auguft«nbsp;Bonus magifter diledionê fæpe cômendat,tanquâ fola pcipienda fit,fine qua nô poflunCnbsp;prodeÛè estera bona,i.Co9£.i5,amp; quænôpoflïthaberi fine cseterisbonis quibushomonbsp;Gala.ƒ efficiturbonus,Vnde Apoftolus contra vitia carnis,fru(âûfpiritus commendaHs,à captnbsp;ce clîaritatempofuitjôC deinde cfterajtanquâcxiftocapite exoria vel rcligata,contexit,nbsp;Frudusaût fpiritus,ch3rit3s,gaudium,Quis aût bene gaudet,quibonû non diligit vndenbsp;gaudet;*Pax.Q»is veram paccm,nifi ad que diligit habett'Longanimitas.Quis inbononbsp;longanimis perfeucrat,nifi qui feruat diligendo^’Benignitas.Quis benignus, nifi diliga«nbsp;cui opitulatur;’Bonitas,Quis bonusnifi cfFicacitcr diligendo.FidesîQuis falubriter fidenbsp;lis^nifi eafide quæper diiedionë operaturf Manfuetudo, Quismanfuetus,cui diledionbsp;non raoderetur^Quis continet ab^eo vnde turpatur,nifi diligat vnde honefteturî'Noflnbsp;«rgo funt dura præcepta.Quid em dulcius gamare mucuumt*Qui font tamimbccilles,nbsp;quos non fortes reddat amor mutuus ^Quid tam trifte,quod non dulce reddat mutuanbsp;Charitas:*Quia res ardua ôC valde molefta eft perfequutionë pati,amp; odio haberijConfo«nbsp;latur eos dicenstNcq} vos illud moueat,q; dum mecû habetis amicitiam, dum inter vosnbsp;mutua charitate cohxretis,cum mundo difiidium ac fimultatem habetis,Imo iftuc ipntnbsp;veftros animosconfolari dcbcbit,qu3ndoquidem hoc argumente cognofeetis voselTenbsp;vere meos difcipulos SC amicos,nimirum alienos à mundo,qui totus in maligno pofitusnbsp;cft,i,Iohan.s',Nc videatur indignum,vos in mundoperpeti quod ego prior vobis fun»nbsp;perpcffus.Odit me mundus,non qgt; mcrear,fed qj arguam ac prodam malefada i!lius,donbsp;„ . censcaquse noncongruuntmundanis affedibus, Iohan.7, Mc aût odit(mundus) quianbsp;ouotif»i ego tcftimoniumperhibeo quia opera eius mala funt.Obferua mundû accmiprovnknbsp;capiatur^ uerfocreato,Heb,i.Perquemfecit ÔCfecuIa.ïohan.i.Mundus per ipfum faaus eft.Pronbsp;* hominibus in mundo z.Go^^.y.Deus erat in Chrifto,mûdum reconcilians fibi.Iohan.jnbsp;Sic deus dilexic mundu,vt filiumfuû vnigenitum daret,vt omnes qui credunt in illû,n5nbsp;pereant,fed habcant vitam acternâ.ProioIis malis vel malitia maloye.Hic deum non conbsp;gnoutt,lohan.t,Luxenim venit inmundum,⣠düexerunt homines magis tenebras,^nbsp;lucem.erât enim eoçe mala opera, loh.;,De hoc loquitur hic,dc quo elegit fuos. Gala.f»nbsp;Qui dédit fcmetipfum pro peccatisnoftris, vt eriperet nos depræfentifeculonequam,nbsp;fecundum voluntatcm dei dC partis noftri.V ndc R oma.ii.Nolite conformari huic fccunbsp;lOjfed reformamini in nouitate fenfus vcftri, vt probetis quæ fît voluntas dei bona, amp; bcnbsp;neplaclt;ns,6lt; perfeda.Hinc hic fubdittSi de mundo efletis per imitationem vitar iUi cô-formesin culpa,diligeretvtiq; vos quafi ad idem corpus pcrtinentes.Nouit fuæ fadio-nishomines,eoslt;Bcompleâ:itur,cuchit,vt fimilisamat fimilem.Eccî,i5*Pquot;’”® ’nimalnbsp;diligitfibifimilc,amp; omnis homo adfîmilemfîbi coniungetur,amp;: mala fcabics ^at commode fcalpentem,!. lohan,4,lpfi de mundo funt, ôc de mundo loquuntur, ÔC mundusnbsp;eos audit.t.Timo.4.Erit tempus cumfanam dodrinam non fuftinebunt, fed ad fua denbsp;fidcn'acoaceruabuntfibi magiftros, prurientes auribustSC à veritate quidem auditumnbsp;a«lt;rtene

-ocr page 579-

ARTICVLVS XXÎX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXVIIî.

avTcrtent,ad fabulas aut connertentur.Infelicescrgo quitus hic mû dus blanduscftînam hoc arguic cosnoncffe amicosdei,laco.4,Quicunlt;^ volucrit amicus cffe huius mundi,nbsp;inimicusdciconftituitur.Qyoniamnoneafedaminiquar funtcarnis,fedquarfuntfpiri-tus,noninhûtisbonisterrenis,fedcækftibustidco vosodit mundus,non tpodio digninbsp;fitiSjfcdquod impio diflimiles* Idco cœpitvos mundusodifle,nonobal?udnifiqjineinbsp;cftistatqui non alionomine felices eftis,nifi qgt; mci eftis.Atq} ita quû commune hoc me*nbsp;cum habcatis, vt odio habeamini,fit vobis magnae confolatioms loco. Exeo enimnbsp;quôd nonhaberemini odio,oftcndcretur quodSc ipfiillorum malitiæ 8C iniquitati cornnbsp;municaretistnunc autem quia odio vos habcnt mali,gaudete.Matth.y. Bcati cftis eu manbsp;ledixerintvobishomincSjôC perfequuti vos fuerim, dixerint omne malum aduerfumnbsp;vos, mentientes, propter me î gaudete amp;exultate,quoniammercesveftracopiofa eftnbsp;in cælis.

Mementotc fermonis mei quem ego dixi vobis,non cft feruus maior do* * mino fuo. Si me perfequuti func,Slt; vos perfequentur:fi fermonem meû ferua*nbsp;ucrunt,Si veftrum feruabunt.Sed hæc omnia facient vobis propter nomennbsp;meum.quianefciunt eum quimifit me.

Nolitemirariqjveflrainnoccntianontuebiturvosabodio mundi,nec meame in* nocentia tueri potuit,quæ maior cft veftra,ncc meam dodrinâ vcriti funt afpern3ri,necnbsp;meisbenehciismitcfcerepotuenintjSCà ccEptis crudelibus reuocari.Nô ergo putet fenbsp;regnaturum cumChrifto,qui modo non vultodia fùftincre ôc tribulationes pro ipfo.nbsp;i.Timo.j.Omnesqui pie voluntviuereinChriftoIefu,perfequutjonê paüeotur.Gal.4nbsp;Sedquomodo tune is quifecundu carnem natusfuetat, perfequebatur eum qui fecundSnbsp;fpiritum,itaâi nunc.i,ret.4,Charifiimi,nolite pereghnariin fcruoremii adtentatio*nbsp;nem vobis fît,quafi nouialiquid vobis contingat: fed communicantes Chrifti pafTioni*nbsp;bus,gaudete,vt in reuelatione gloriæ cius gaudeatis cxultantcs.Quid em malorum nonnbsp;perpeffuseft dominHS^lnfanum,dæmoniumhabcntem,bIafphemumdixerunt, lohan, ,nbsp;lo.Præcipitare conati funt,Luc.4Japid3rc volucrunt, Iohan.8.ô^»*o» tandê crucifixe*nbsp;runt.Hinc admonet ApoftolusHeb.it.Recogitate eum qui talem fuftinuit àpeccatod-bus aduerfus femetipfum contradidionéyVt ne fatigemini animis veftris deficiënte s.Sednbsp;quemadmodû meam dodrina nontulerunt,ita nec veftramferent,quoniam eadé do*nbsp;celîitisquaeôCego.Ezech.s.Domus Ifraelnolunt audire tc,quianoIuntaudireme.Luc,nbsp;lo.Qui vos audit,me auditîôcqui vos fpcrnit,mcfpernitjqui autem me fpernit, fpernirnbsp;eumqui memifît. Sitergo vobis confolatio qj ipfiô^veftri,5Cmei,6^ deifuntinimici.nbsp;quicquid emhorumfaduri fapt in vos,odionominismei facient.Et in me facerent iftanbsp;fi præfentem haberent.Nefciunt igitur deum que fc feire gloriantur,amp; tarnen hæc igno Inficfeleanbsp;rantianon exeufabit eosin die vindidæ.Nefciunt quidem,fedidco nefciunt,quia nolue eurnefaâcnbsp;runtdifcere.ldeo noluerunt difccrc,quiamagisdilexeruntfuamgloriamq dei,plurisfcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lint

ceruntfuuraquæftum,glucrumfalutiseuangeIicæ,Nonergocxcufat hæc ignorantia craffa vcl magis affedata.i.Coçt .14*81 quis ignorât,ignorabitur.

Sinon veniflem ,Si loquutusnonfuiflèm eis,peccatum nonbaberentî nunc autem exeufationem non habent de peccato fuo.Qui me odit,S^ patrênbsp;meum odit Si opéra non feciffern in eis quac nemo alius fecit, peccatum nonnbsp;haberent:nunc autem Sô viderunt 6^ oderunt me patrem meum Sednbsp;vtadimpleatur fermoqui inkge eorum feriptus eft,quia odio habueruntnbsp;me gratis.

Num ergo iufte vos pcrfequenturfNon.Quoditacp pater fecit in eoröfalutcm,hoc fibi fua pertinacia vertcrunt in cumuli! ætcrnædamnationis.Etenim in hoc veni, in hocnbsp;miflusTum,vt omnibus fi fieri pofletjimpartirem falutem æternâ. Si non iuxta prophe*nbsp;tarumvaticinia yeniirem,docuiflcm,h3berent quod prætexerent.Auguft.Nunquid fine peccato aliqueinuenit àhsi Sed de magno quoda loquitur peccato,quo tenentur omnbsp;nia,quod vnpiquifqjfi non habet,dimittuntur ei cundta peccata, Peccatu em infidclita*nbsp;tis magnu eft,ôC quia Chriftus in lege fuit promifius,idcirco de perfidia redargui no ponbsp;tuerunt nifi miflb Chrifto.Baruch.s.Poft hæc in terris vifus eft,SCcû hominibus conuernbsp;fatuseft.Heb.i.Multifariammultiscpmodis olim deus loquenspatribus inprophetis,nbsp;nouifiime diebus ifiis loquutus eft nobis in filio. V nde loh.g.Dixi ergo qa moriemini innbsp;AAA z peccato

-ocr page 580-

PARS SECVNDA

peccâto vcftfd^Si noft credidcritis quia ego fum,moneniini in peccato veftro. Et quia praeicxcbant,qgt;dei amoreipfumperfequerentur,fubdit t Quifquis oditmc,nonpoteftnbsp;non odiiTe pair em mcuni,è cuius autontate loquor quae loquor,cuius virtute facio quicnbsp;quid facioXcce radix pcccati.Nain vnaeÏÏentiaöC vnaoperatio.Qui ergo Chriftu pronbsp;peer opera doärinä odit,ô^ patrë odit,Iohan.7.Mea dodrina non eft mea,fed ciu«nbsp;qui mifit nie.Ioh.(4,Pater aûtinmemanens,ipfefacit opcra,8t loh.g,Si deus pater ve-fter elTetjdiligerens vtiqj me.Ego em cis. deoproceffi amp; veni,ncqj em â meipfo vcni,fedlnbsp;iUe me mifit,Quare loquelâ meâ non cognofeitis^Si nô edidiiTem inter illos miracula«nbsp;quæ nemo prophctaçjanteme cxhibuit,fiuemagnitudinê fpedet aliquis, fine multitudinbsp;nem,ealt;^ omnia non in terroréilloçtjfed in fubfidiû afflido]^,non tenerentur hoçpec-catoJongegramflimo,loh,7.Chriftus cfi vencritjnunquidpiurafigna faciet q quæ hicnbsp;facit^Matth.9,Nunquâ apparuit fie in Ifracl.Vnde Nicodemus ait loh.j.Nemo poteftnbsp;hæc figna facere quæ tu facis,nifi fuerit deus cü eo.Notanter ait,in eistquia non folû co^nbsp;ram ipfis,fed in eis.ipfos fanâdo.Nam pertranfiit benefaciendo, ôC. fanâdo omnes opnbsp;preflbs à diabolo,quoniâ deus erat cö illo.Ad.io.Nunc aût audierunt ôC viderunt me p-fentem,quê expedabant futui^ iuxta Mofi(Deut.i8)âCpropheU9t oracula, tantôt^ magt;nbsp;gis oderunc,non tantu mequiloquutusfura amp;fcci,fedâdpatrêmeû,qui per me joquugt;nbsp;tus eft,per me virtucé fuam excrcuic.Efa.îo.Erunt ocuUtui videntes præceptorêtuum,nbsp;ëC aures tuæ audient verbû poft tergum monentis.Hæc eft via,ambul3te in ea,amp; nô de-clinabitis neqj ad dexterâ,netp ad finiftram.Efa.jy.Eccc deus nofter,ipfc veniet ÔCnbsp;uabitnos.Tuncaperientur oculi cæcorum,amp; aures furdorumpatebuntjtuncfaliet ficucnbsp;ceruus claudus.fi^ aperta erit lingua mutorum, Tolerabilc eft fi quis prouocatus oderitnbsp;aliquemtvtcunqj poteft ignofei,fi quisignotum oderittcæterum quis ignofear illi,qtrinbsp;ôCnotum «Sebene merencem odio profequatur^ Nam propter folammalitiamôc nullam aJiam caufam natum eft hoc odium,ÔC hinc impletum oraculum Pfal.j4.Quia odionbsp;habuerunt me fine caufa.Imo retribuebantmala pro bonis.Hiere.ig.Nunquid reddicuCnbsp;pro bono malumi

ïoh.isr nbsp;nbsp;Cum aut venerit paradetus,quem ego mi’ttam vobis a pâtre,fpirttutn vs

ritatis.qui a pâtre procedi't,il{e teftimonium perhibebit de me. Et vos tefti* moniutn perhibebirfs,quia ab initio mecum eftis,

Oftendit fpiritus fandi dono mundi odia conculcanda,amp;: vitia rcdargucnda,fuam'(g glonamper fuoscolluftrandam,Bono,inquit,anifflo fitis.prædicationon caritura eft tenbsp;ftibus,fea 3C fpiritus cum fignis prodigqs mets teftabitur,fiddis'^ teftis erit.cft cm fpinbsp;ritus veritatis.DionyfiusîSpiritusfandusconfolatordicitur ab operatione,quia cos 4®nbsp;fe dignos repperit,non folu ab omni perturbatione reddit alicnos,verum etiam incredi-bile quoddam eis gaudium tribuit.fempiterna quippc lætitia in eoçî cerdibus vcrfatur,inbsp;quorum Ipiritus fandus inhabitator eft.i.Co]^.i.Bencdidusdeus5Cpatcr dominino- ftriIefuChrifti,pater mifericordiarumôCdeustotiusconfoiationi8,quiconfolaturnoanbsp;Qui feu qf inomnitribulationenortra.Confolatarpœnitcnte5,fpen» veniæ ingerendo.Pfal.9î,Senbsp;cundum mulcitudiucmdolorum meorum in corde meo,confoîationes tuæ lætificaue-'nbsp;'o H nt ï’untanimam meam,Lugcntcs,dulcedinemgratiæiargiendo,Tob.j. Poftlachrymattonbsp;conioe t» flgtQ exultationeminfundis,.M3tth.ç.Bcatiquilugent,^uoniâipfi confolabunt»nbsp;Patientes,forcitudincm fuftinétiae addendo.Heb.u.Nondûem vf^ adfanguinéreftiti-ftisrépugnantespeccato,5cobliti eftis confolationisquæ vobis tanquafilqsloquitur,di-censjFili,nolinegligere difeiplinam domini,nccK fatigeris dum ab eo argueris. Quen»nbsp;enimdiligit dommus,caftigatîfiagcllat autem.oninem filium quem rccipit,lob.6.HæCnbsp;mihifitconfolatiojvt affligens me dolore,non parcat.Nonaütconfolatur, qui vananinbsp;quærunt confolationem.Luc.ô.Væ vobis diuitibus, qui habetis hic confolationem ve-ftram.Vnde diucs epulo audiuit Luc.i6.Fili,rccordare quia recepifti bona in vita tua,nbsp;amp; Lazarus fimilitcrmalatnunc autemhicconfolatur,tu vero cruciaris.Efa.yr.Egoipfe,nbsp;ego ipfe confolabor vos.Dionyfiustlfte confqlator fpiritus mittitur à fïlio,non vt mini-fter,vtangeliôcprophetæ,fedvtmitti decet à fapientia deiSf virtute,habcntécandcn»nbsp;fapientiam,virtutê à naturî,à pâtre fcilicctprocedentc,vtoftcndatur vnus patrisôcfi-Ijj fpiritus.Vnde dicituretiam fpiritusfilii.Gala,4.Quoniam eftis filfi dei,mifit deusfpj-ritû filii fui in corda vcftra,clamantc abba patcr.Si quis aût fpiritûChrifti non habet,hicnbsp;non eft cius,Roma.8,BedaîSpiritus fandus mittitur,quando diledores nos facit dei ècnbsp;proximi,quæ diledio fit in nobis à tota trinitate.Idco em deû diligimus, quia ipfe priotnbsp;dikxic nos,i,Ioh.4.Spiritus fandus venit à feipfo,qui libcraliter vbi vult fpiratjloha.j,nbsp;non

-ocr page 581-

ARTICVLVS XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXIX

j. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

non ramen venit fine pâtre ôcfilioemnmittentibus,quiatotatrinitaspcr fpiritûfandB inhabûat corda noftra.AuguftJudæi odio habuerunt me gratis,fed fpiritusfandusta*nbsp;Ie teftimoniû pcrhibcbit demea innoccntia,vt in me faciac credere nô videntes, que oc-*nbsp;ciderunt inuidentcs.N on em maloçe incredulitas,reddet irritum frudu eoçe qui créditanbsp;fiint.Cum eiîiperfundus fuero omnibus quæ mihi mandauitpater,iam^ venerit connbsp;folator ine,quem,ficut antepollicitusfum,mittam vobis âpâtre proficifcentcm,qui cftnbsp;fpiritusfuggeftor ôC dodor omnis veritatis,ille declarabit omnia quæ dixerim,quae gefnbsp;ferim,ex quibus liquebit mea bonitas,5c illoçe obrtinata cæcitas^lllc docebit nihil innbsp;me fadum, quod non ante prædidum fit in librisipforum quos lcgunt,ncc intelligunt,nbsp;Ad.io.Huic omnes prophetæ teftimonium perhibent,rcmiflioncm pcccatoç?. accipercnbsp;per nomen eius,omnes qui creduntin eum» BedaîAdueniens fpiritus fandus,teftimonium perhibuit de domino î quia difcipuloçt corda afpirans, omnia quæ de illofciendanbsp;mortalibus erant,clara luce rcuelauinÄ omnibus qui fecundum eoçî verbum credunt innbsp;dominû,quicquidrede fapiunc,eiufdem fpiritus ett muncre conceflîim.Vos quoep, in-quit, qui nunc eftis imbecilles,tunc confirmatiores mci fpiritus afflatu,teftificabimintnbsp;apud omnes de me,propterea qj ordine vidiftisquægefferim,audiftis quf dixerim,qua-re no paruû hoc crit teftimoniû.BedaîCum data fpiritus fandi gratia hoc Bdutiam aponbsp;ftoJoçe iuuit,qgt; ab initio fuerunt cum domino,ideo'cB apud ilium viderunt amp; audicnbsp;runt,abfqj omni ambiguitate prædicare voIebant.Vnde Petrus alium prô luda ordinäre volens apoftolS,non huneneophytû,fedprobatûextemporecurabat eligere.Ad.i,nbsp;Oportet ex his viris qui nobifeû funt congregati in omni tcmporc,quo intrauit amp; exiuicnbsp;inter nos dominus Iefu8,incipiens à baptifmo Iobannis,yfq^ ad diem qua aflumptuseftnbsp;à nobis,teftem refurredionis eius nobifeû fieri vnû exiftis.Hinc gentibus Chriftû euannbsp;gelisanSjConfidenter ait Ad.io.Hunc deus fufcitauit tertia die,Sc dédit eum manifeftfinbsp;fieri non omni populo,fed teftibuspræordinatisà deo,nobis quimanducauimus ôC bibinbsp;musenm illo poftquâ f^urrexii àmortuis,Ad.4.Non em poffumusquæ audiuimus ôc vinbsp;dimus,nô loqui.BedaxExmultis fandi euangelq locisinuenimus,quiadifcipuii ante fpiritus fandi aduentum minus capaces erant ad intelligenda arcana diuinæ fublimitatis,nbsp;minus fortes ad toleranda humanæ prauitatis aduerfajfed eis adueniente fpiritu, cQ au-gmentodiuinæ cognitionis,data eft etiam conftantia vincendæ humanæ perfèquutio-nis:qa qfpû docente intuscognouerunt,hæcabiedo timoré priftinofortiter loquendonbsp;8C alqs miniftrabant.Ipfe nanqj fpiritus corda eorum amp; feientia veritatisiIluftrauit,5Cadnbsp;docenda quæ noflent,culmine veritatis erexit.Vnde ôf Efa.ii.fpiritus fortitudinis ôC feinbsp;entiæ dicitur.Eft em fpiritus fcientiæ,quia per ipfum quæ rede agere vel etiam cogitarc Spîïs feiennbsp;debeamus,agnofcimus.Eft 8C fortitudinis,quia etiamper ipfum,vt quæ bene nouimus, næ fortitunbsp;virilitcroperemur,accipimusînc aduerfitate aliqua à bonis quæ cœpimuSjrepellamur.nbsp;•Ado.4.Virtutc magna reddebant apoftoli teftimonium refurredionis lefu Chriftinbsp;domini noftri,

Hæc loquutus fum vobîs, vt non fcandalizemini • Abfque fynago»» gis facient vos.

Nec vllispericulisoportebit deterreri à profeftîoneveritatiseuangelicae, q mundus quidé omnibus machinisoppugnabit,cæte9î opprimere nunquâ poterit, quæ deo autonbsp;re nititiir.Non ergofallam’voSjnecin malis quænccefte eft euangeli) gratia perperi,necnbsp;in præmhs quæ manent gnauiter fuo jserfundos munerc,vt ne poftca offendamini quûnbsp;videritis multos nô credere,amp; vos multa afpera pari, fed cogitate quod etiam antequanbsp;fierent,prædixi.GregoriusîIacula quæpræuidentur,minusferiunt.Quienim fagaciternbsp;penfat,quantus fittribulationumfrudusS^ vtilitas,cum alacritate ipfas ampleditur,co ,nbsp;qgt; purgantàculpa,difponunt adgratiam,àpcenisæternislibérant,amp; gloriæ coronam F^ibulatîonbsp;præftant.Tob.j.Hoc autem pro certohabet omnis qui colit te,quiavitaeius fiin proba '’ûvtilita»nbsp;tioneJfueritjCorqnabiturjfi autem in tribulationefùerit,liberabiturîS^ fi in correptione *nbsp;füerit,admiferricordiamtuam venire licebit Roma.ç.Gloriamur in fpe gloriæfiliorumnbsp;elcijnohfolu*^ autem,fed SC gloriamur intribulationibus,fcientes,q)tribulatio patien-tiam operatur.patientia autem probationem,probatio vero fpem.fpes aût non confun-dit.Roma.g.Non cm funtcondignæpaffioneshuius temporis ad futurâgloriam quarnbsp;reuelabiturinnobis.i.Coçe.4.Idem quodin præfenti eft momentaneûSCleue tribula-tionisnoftræjfupra modû in fublimitate æternam gloriæ pondus operabitur in nobis,nbsp;non contemplantibus nqbis quæ vidétur,fcd quæ nô videntur.Quæ em vidétur,téporanbsp;lia funttquæ aût non Yidêtur,æterna funt.Qpireligionis arcem tenere videntur,q legis

AAA } cogni-

-ocr page 582-

P A R S S E C V N D A,

COgnîtïoncmpvontcn£uir,vos velut impios amp; execrabiles fubmouebtfnt è

fuis,quod apudiftos eft probrofiffimû.Vndcôf pluritni ne extra fynagogâficr^Chri-ftum confiteri non audebant»lohan,ii.Dilexerunt emgloriam hominû magis | gloria dei.Iohart.9.Iaiïi cm confpirauerant ludæi, vt fi quis confiteretur cum Chriftum,extranbsp;fynagogamfieret.Sed falubre eft,propter veritatë extra fynagogâ fieri malignantium,nbsp;Pfal.xy.N on fedi eu confilio vanitatisÀ cfi iniqua gerentibus nonintroibo. Odiui cedenbsp;fiam malignantiunijSC cüimprjsnonfedcbo.Lauabo inter innocentes manus meas^CAnbsp;Bxcôicatio aûtextrema ecdefiaefit pœna,nonindifcriminatim in omnes hocfuImeniaciendu.CAnbsp;quibusho emfitfcparatio à corpore ecclcfiæ,ideo priuat influxu gratiæ àcapite* lohan.iy.Si quisnbsp;minempri inmenonmahferit,mitteturforas ficut palmes,ôC arelceuSacramentisccclefiæ,quûficnbsp;«at. habendusvtethnicus SC pubIicanHS,Matthj8»Mcritisecclefiæ.Pfal.n8.Particeps egonbsp;fum omniûtinientiûte,8^cuftodientiûmâdatatu3.Cômunionefideliüj.Co9e.ç«ToUa-tur è medio veftrû qui hoc opusfecit.Nefcitis quia modicü fermentû lotâ mafiam cor-*nbsp;rumpitî’IngreÜTu cælcftiu.Matth.i8.Amendico vobis,quæcunc5alligaueritisfuper ter-*nbsp;ram,erunt ligata 8c in cælistSi quæcunq; folueritis fuper terram, erunt foluta amp; in cælis.nbsp;Non ergo contemnendû ecclefiæ iudiciu.i.Timo.J.Hoc pceptum cômendo tibifili Ti-*nbsp;mochee,fecundüpræcedentes in te prophetias,vt milites in illis bonâmalitiara,habens Änbsp;dem amp; bond confdentiâ.Qaam quidârcpeIlétes,circafidénaufragauerSt,exquibuscfi:nbsp;Hymenæus5CAlexander,quos tradidifatanæ,vt difcant non blafphemâre.SC i.Cor.y»nbsp;Ego quidê abfens corpore,præfens autfpiritUjiam iudicaui vt præfens,eum qui fie opc-ratuseft,in nomine dninoftri lefuChrifti congregarisvobisamp;mcofpiritu, cum virtu-Triaauæ/ Iefu,tradere huiufmodi homme fatanæ inintcritumcarnis,vtfpiritusfaluusfit innbsp;dâcirca exnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftri iefu ChriftûObferua hic tria.Primü,quia cü magna maturitate cxcômu-*

cômunica; nicatioinfligenda.A!trû,qgt; obfalutemanimaepromouendä,non odio,auaritiaamp;c.Tef rionem no tium,q,incriniinofos,vffuntpcrtinaciterinobedient€s»Matth.i8.Si«cclcfiam non au-canda» dierit,fiï tibi ficur ethnicus amp; pubIicanus.2.Their.5.Quodfî quis nô obedierit verbo no-ftro,per epiftolâ hune notate,ôc non cômifceamini cfi illo,vt confündatur.Et nolite quanbsp;fi iniraicû exjftimarc,fed corripite vtfratrem.Pcruerfc docente.Gai,i.Sed licet nos autnbsp;angelus de cælo euangelizet vobis, prætcrquâ quod euangelizauimus vobis,anathcmanbsp;fit.i.îohanj.Si quis venir ad vos, ôChancdodrinâ non affert, nolite recipereeum indonbsp;mum,iiee Aue ei dixeritis.Qui emdicitilli Aue,comunicatoperibus eius maÜgnis.Perinbsp;culofe viuenté,i.Coçt.ç,Scripfî vobisinepiftola,nc cômifceamini fornicariis,non vtiqjnbsp;fornicariishuius mundi,autauaris,autrapacibus,autidoli8 feruientibusîalioqui debuc-ratis de hoc mundo exifle^Nunc aut fcripfi vobisnon commifceri.Si is qui frater nomi*nbsp;nacur inter vos,eft fornicator,autauarus,autidoli8feruiens,autmaledicus,aut ebnofus,nbsp;autrapaXjCfi huiufmodi nec cibum fumerc,

5 Sej venit hora,vtomnis qui interficit vos,arbitrctur obfequium iè prac ftarc deo.Ethæc facient vobis,quia non nouerunc patrem me.Sed haecnbsp;loquuEus fum vobis,vt quum vcncrit hora,eorum reminifcâmini, quia egonbsp;dixi vobis.

Non folum è fynagoga ciicient,fcd Sômortepunient,vtpotcpcrniciofos,Slt;vtinimi cos dei occident vos.Prætexent cm impietatifuae,pietafis imaginé,ac veræ pietatisdo-lt;flores,impietatisrcosperagent.lta fietvt non fold duraperpedamini,veru etiam vtininbsp;pii raaleficitp perpetiamini.Sed quia non habucrunjc fciam r«dâ,ncc caufam iuftâ, ideonbsp;selus eoçî non bonus.Roma.io.Aemulationé quidé dei habent,fed non fecundû feien-liani.Vnde Ad.ió.Ego quidem æftimaueram me aduerfus nomen Icfu Nazareni de-IgnorSda bere multa contraria agere,quod Sifeci Hierofolymis.Excufabat quidc ignorantia tan-quoafeu to,fed nô à toto,quum ex miraculis,dodrina,S£ vitaeinnocentia potuiiunt veritatem,nbsp;quatenus fîvoluiffent,vt cætcri cognofcerc.Peflïmiautilli,qui ex certa malitia ipfos perfequebannbsp;exeufet* tur.ConfoIatur qgt; propter ipfum paiTuri erant.Noftra,inquit,hæc iniuria eft, noftruranbsp;crit ôi vobiscertâtibusopemfuppcditarc,ôCvidoribuspræmia largiri,amp;iliisobfiftere,nbsp;detp pertinacibus pœnâ fumere,ne vos quicquâ de vindida cogitctis.Ûoma.u.Nô vof-inctipfos defendentcscharifiîmijfcd date locûiræ.fcriptumeftenimîMihi vindidamÔ^nbsp;ego rctribuam.Deute.52.Mea eft vltio,ôf ego retribuam eis in tempore » Non cnim iftanbsp;committentin vosqjfures fitis,autmaledici,autalioquitaiibusdigni malis.fed quianô-dum ad plenS noucrunt neep me,ncqj patré meG.BcdaïQuia em fiÜus eft in pâtre, amp; p»nbsp;terin'filio,ôfquividet filium, videt ÖC patrem, loh.i^.patetq» quicunq^filiicredelitatinbsp;ôbftina-

-ocr page 583-

ARTIÓVLVS XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fö. ÖCL3CXÏs

bïjftinata meute refiftût,riec patrê noffe probant.Ioh.g.Si me fcire tisgt; vtiqj ad patré mefi fciretis.ulohan.i.Oninis qui negat filiü,nec pattern habet: qui confitctur fill G, Sc pâtrenbsp;habet .1,1 ohan,S’. Omnis quidiligit eumqui genuit,diligitSC euqui natuseft ex eo. Necnbsp;ergo VOS moueat hominûde vobis iudiciu contentos redii confcientia, qwinpoiius bea--tos VOS iudicare iuxra dodrina meam,cum vos oderint homines,SC cS feparauerint vosnbsp;amp; cxprobrauerintjSC eiecerint nomen veftru tanq malum propter filiûhominisîgaude^nbsp;le in ilia dieSc exultatejccceeimmerces veftramulcaeftin cæIo,Lucæ.6.Eijcientvosnbsp;c fy”’g°8*®gt;Ç'^'^^ocipfum arguet nomina vefira Icripta incælo, Hæc pracdixi,quo connbsp;tra imminentia munire periculaxSC quu videritis molefta ilia eueniflc,cred3tis SCde reliqsnbsp;quae promiiî.BedatEgo qui pro veftra vita acfalute moriturus fum, qui vos meo fanguinbsp;lie redcmpturus,qui y osin tribulationibus Temper adiuturus,qui a*terna vobis pmia poftnbsp;tribulationê datums fum,dixi vobis.Magnn quippe certantibus leuamen,magnam connbsp;folationis gratia pr£ftat,quando ille certamina eadê futura pr^ dixtiTe reminifcitur,qui SCnbsp;milites fuos ne vinei poflint adiuuare,SC neincaiTum vincant, immortalitaté poft præliànbsp;repcndcrepromittit.HocSCfe deû oftendit,cuifutura contingentianota funt,Efai£.4i,nbsp;Annunciate quæ ventura funt in futuç:,SC feiemus, quia dii eftis vos,quofidêeoçi roborànbsp;rct,ÔChæc cû gaudio fufcipcrcnt,non tanq de manu perfcquuto^,fed tanq de manu dei,nbsp;fine cuius nutu ac voluntate,nulla fiue prolpera,huc aduerfa contingere poftiint:

Hæc aucem vobis ab initio non dixi.quia vobifeum erarti.

Hæc tamdura fcftbam vobis euentura, fed taméinitiOjCû vos mihi iungerem hîs deire bus filui,nô vt fàlleré vos,fed quia nondû erat têpus, nec em cüiuis tempori conueniunt,nbsp;SCquiafufficiensfuffugium admehabebatisSC omne certamen in me reqeiebatur.

Et nunc vado ad eütn qui mifit me, nemô ek vobis ititerrogat me, quo Iohan48 Vadis. Sed quia hæc locutus fum vobis,triftitia im pîcuit cor veftru, Sed ego Rnbsp;veritatemdico vobiSjCxpedit vobis,vtego vadam.Si ènim non abicro,pa*nbsp;racktus non veniet ad vOstfi autem abiero,mittam eum ad VOS;

Quàm neceffaria,vtilisSC cfFicaxmundo fuerit fpiritus fandi gratia ad mali corredió-nemSeboniPromotionen, oftçndit.Nunc,inquit,abeundum eft,SCcum veftra potiffi.« mu caufam abeam,vt fubdudo huius corporis confptdu,proficiatis ad fortiora, tarnennbsp;hic fermo fie examinauit vos, vt nemoroget, aut cogitetqud vadâ, quura non oporteatnbsp;Vos difcruciari quôdàbeam, fed gaudere potius quodabeam adpatrem ynde profeduSnbsp;fum,iam non abfuturus à vobis,fed àlitet vobifeum futürus.Ad cum qui mifit me,Gat’.4nbsp;At vbi venit plenitudo téporis, mifit deùs fiiium fuum fadu ex muliere,fadum fub lege,nbsp;vt cos qui fub lege erantrcdimerct,vtadoptiOnê filioçereciperemus.Secunduem diuminbsp;«Ifem femper cft cum patre.Iohan.S.Qui miâtme,mecu cft.Iohan.i.Deuto nemo viditnbsp;vnquamtvnigenitus filius qui eft in finu partis, ipfe enarràuit, Etit aiitem tam manifeftänbsp;afcenfionis clantas,vtnemini veftrum fit opus interrogate,videntibuscundis,quia adegnbsp;lós pergam. Aciu.l.Videntibus iÜis eleuatus eft, ÔC nubes fufeepit ilium ab oculis eorum;nbsp;y erba hæc fpcm nobis ingerunt fimul amp; timorem.Spem,quia Chriftus ad pattern vadit^nbsp;indemiirurusfpiritumfandum,Iohan44.Egorogabopatrem,amp;:aIium paracletum da-bit vobis,vt maneat vobifcuinfternfi.lmointerpeIlaturuspronobis.Heb.9,Introiuitinnbsp;ipfum cælum,vt appareat vuîtui âcipro nobis.Romafi.g.Chriftus lefusquimortuuscft*nbsp;îhto quiéc rcfurrexit,qui eft addexteram dei, quiôC interpellât pro nobis, Sedqui nunenbsp;nofter eft aduocatus,!.Iohannis.i.in iûdicioiuftus etit iudex. Nam pater oihe indiciumnbsp;dédit filio,Iohan.5’.Timorera,quiahacnobis via,velimusnolimus,eundum, per mortëj,nbsp;ftilicetifed an ad patrem,quis nouitî’EccIefiaftes.ç.Sunt iufti ateg fapientes, 5C Optra eo-rum in manu dei : ôc tarnen nefeit homo, vtrum amore,an odio dignus fit,fed omnia irtnbsp;futurum fetuantur incerta.O quàm felix,qui in hota mortis qnum oculi quos modo vonbsp;luptas claudit,aperientur,dicere poflet confidentertVado ad cum mifit me. Ob id cnimnbsp;creati fumus.Ecclefiaftes.ii.Rcuertatur puluis in terram fuam vndc crat, ôC fpiritus re-deat addeumqui dedit illum.Sed heu in multisoffendimus omnes, laco.î. Prouerb.toinbsp;Q^is poteft dicere,mundfl eft cor meu,purus fum à peccatof Nihil veto coinquinatuninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

intrabit in ea.Apoc.xi.ciuitate fcilicet Hierufale.Ideo dicamus illud lob.io.Dimitte me vtplangam paululü doloré meû,antcq vadä öC nó reuertar,ad terra tenebrofamSC opetnbsp;tam mortis caligine,terram miferiæ amp; tenebrarum, vbi vmbra mortis SC nuUüs ordo,fednbsp;fempiternus horror inhabitat.Sic filius prodigus in feceuerfus,ait:Surgam,ÖCibo ad pagt;nbsp;tretn^dc dicam eiîPatcr^peccauiïn €£1«^^ coram te^iam nö fum dignus vocarifilius tuus^

AAA 4 IrHC.ij

-ocr page 584-

PARS SECVNDA,

Luc.iç.occurrethauddubiepaterpœnîtcntiamp;reucrtcnti.Sciebatautcm dominus, quid verba hæc in cordibus difcipulorum agerent, quia videlicet triftitiam magis de abfceffanbsp;quo eos defereret,quàni de afcenfu quo pattern peteret,lætitiam generarent.NeC mirum,nbsp;quum dixerit perfequutores eorum fe exiftimace obfequium præftarc deo.ôi^ maxime (ÿnbsp;in tantis ipforum periculis ipfe deelTet.Quantum nobis de ipfius abfentia dolendum,fincnbsp;quo nihilpoffumusî'Iohan.iç.Sineinenihilpoteftisfaccre.Hieremiæfccfido.S citoamp; vinbsp;de,quia malum amp;amarum eft dereliquifle te dominum,amp; non efle timorem eius apud tQnbsp;dicit dominus cxercituum»Ofec.9,Sed væ eis cum receflero ab eis.ChryfoftomusîSufti*nbsp;ne modicum,SC non contriftemini,quia vado j ire enim meum vobis confert. Si maner«nbsp;vobifcum,non erit vtile.Nam vos quidem femper velletis eftc mecum j fed nifi ego mo*nbsp;rior pro mundo,amp; eo ad pattern datofacrihcio Slt;propiciatione propcccatis,paracletuBnbsp;Quxtria non venict.ChryfoftomusîTria funtqu^impediunt,ne quisfpiritualifi fit capax.AmoCnbsp;obftencfpi catnaliSjAuguftinusîSi carniadhæferitis,capaces fpiritus non eritis, Ipfiautem fenfua*nbsp;ritualibus j/fer dominum adhucdiligebant,quumafFeduofe,humiliter,amp;fuauiterfe ad ipfoshab«nbsp;capiendis. ret,quafifponfusadfilios.Marc»t,Nonpoffuntfilii fponfilugcre, quamdiucum illiseftnbsp;fponfus.Quantoautem quis plusaffedum fequitur carnis,tanto magis impeditur à fpi*nbsp;htualium receptione charifmatum.i.Corinth.x. Animalis homo no percipit ea,quç funfinbsp;fpiritus dei.1 ohan.v. Spiritus nondum crat datus, quia lefus nondum erat glorificatus.nbsp;BedatNon qgt; in terra pofitus fpiritumfanflum dare non pofiit,(quia dicit lohan.io.Ac*nbsp;cipite fpiritum fandum)fed quia ipfo in terra pofito, illi mentes ad fuperna erigere nonnbsp;valebant.Tantum enimafficiebanturipfi,alloquio eius allelt;Si,confilio,conuerfatióe,fen*nbsp;fibili diIecT:ione,vt non iungerent animum ad diuinitatem ipfius. Afcendentc autem illonbsp;. cælûjôCipfi pariter ome defiderifi fuü illo transferebant.Mat.ß.Vbi thefaurus tuus cft,ibinbsp;8C cor tuum erit. Secundum:Duritia cordis.A(flu,7.Dura ceruice Siincircumcifi cordi*nbsp;bus Si auribus,vos femper fpiritui fando reftitiftis. Tertium,perturbatio mentis. Augu*nbsp;ftinusîContriftabatur humanus affedus,quia deferebat carnalis afpedus.Nifi ergo fub*nbsp;moto carnis cofpedu cœpcritis,inquit,eirc fpiritales,fpiritus il le confolator, qui vos for*nbsp;tesreddet Si inuidos,non veniet ad vos. (^od fi abiero,vos(p negleda corporali præ*nbsp;fentia præparaueritisanimos veftros fublimioribusdotibus,quas fpiritus ille vcbisdefe*nbsp;ret,tum veniet cofolator ille âme miflus ex patre,nHnq vos relilt;3urus,nec vnq vos defti*nbsp;tuturus,necin vita,nec inmortc.Erat fiquide diuinûfecrctü arcanûip cöfiliö,vtfilio dei^nbsp;fente,fpßs fe non manifcftaret,ÖC fili o dei abfente, fe fpiritus mundo infinuaret.

5 Et cum vcncrit ille ,arguet mundum de peccato, amp; de iuftitia, de iudi* cio. De peccato quidem, quia non crediderunt in me. De iuftitia veto, quixnbsp;ad pattem vado, 8^ ia non videbitis me. De iudicio autem, quia princepfnbsp;huius mundiiam iudicatuseft.

Cumvenerit non mutandolocum,fedinflucndonouum donum , efFiciendonouuin cffedum,öC eliciendo nouum adum. Menti etenim quam replet, non folum vim diuin«nbsp;.charitatisinfunditinterius, verumetiätimorécarnali depulfo, adincrepandfiprauitatcnbsp;maloçî foris fidueiä praeftat.Non ergo erit ociofus aut inefficax, fed mundus triplici no*nbsp;De pecca# mineper eß conuincetur inexcufabiliter.De peccato omniß maximo,quod'q5 caetera pecnbsp;toargui. cataoïacôpleditur,coarguef: qa qußviderint cófentirejot .pphetaçeoraculacfieuétis,nbsp;qufi cófpexerint milliahoïm profitert nomen meß,qd tßhabetjnßdusqdptexat obftinanbsp;tae malitiæ fuæ Si incredulitatiî’Cfi'cç eófpexerint prophanas gêtesp fimplicis aquæ tin*nbsp;.d:ura,acmei noïsprofeflïoné ablui à priftin£vit£fordibus,óCinnocêtiadonari,palacritnbsp;illosvolentcsacfcientcs in fuismanere peccatis, ÓCpeccata peccatis addere .Cyrillussnbsp;Quod ludæis faluator dicebat, nifi credideritis quia ego fum, moriemini in peccato ve*nbsp;ftrq,Iohan.8.hoe fpiritus fandus re ipfa oftédet.Nam ipfe dedit eis poteftatem filios deïnbsp;fieri,nempe qs qui creduntin nomine cius,Iohan.i.Bedai Peccatum incredulitatis quafinbsp;fpeciale ponit,quia ficut fides origo virtutß,ita folidamentfi vitioçe in incredulitatc perfi*nbsp;ftere,domino terribiliteratteftantecognouimus.Iohan.j.Qyinon credit,iam iudicatufnbsp;De Iuftitia eft. At cótratluftus ex fide viuit, Abac.x. De iuftitia,quam cötcmpferunt,quia qufi verbönbsp;vitæ audicrint,noluerunt credere ad iuftitiâ.AuguftinusîIuftitiacredentiû eft,credere innbsp;Chriftum.Romafi.j.Arbitramur enim hominê iuftificariper fidem, fine operibus legis.nbsp;CyrillustCrcdentes enim in Chriftum, vt iure iuftificatos, faluabit, quem vt deum ver3nbsp;fufccperunt,neqj fuam ftabiliri conati funt iuftitia, fed deiîij vero qui fe fua iuftin'a puta*nbsp;runt alTecutosgratianijineritofpiritufandodamnanf.Roma.io. Ignorantes dei iuftitia.nbsp;Si fuam

-ocr page 585-

ÀRTTCVLVS XXiy; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXXf,

fujm vokntes conftituerc,iuftitiar dei non funt fubiectî. ChryfoftomustQuia dci filifi adpatrem ïrc,argumentûfuitirreprehenfibilis vitæ,êCinculpatæ iuftitiar ,fecundü iiludnbsp;Marth, î»Sicem decet nosimpkre omnemiuftitiam.Roma.io.Si crcdidehsin corde tuonbsp;qj deus dium fufcitauic à mortuis,amp;confitearis in ore tuo dfim Iefum,faluus ehs. Gordenbsp;enimcredùur ad iuftitiam,ore autem confeiTiofltadfalutem lam auténondiu vobifcunbsp;hoc vifibili corpore verfaturus fum:amp; tamen fentietis me viuum ac potentem, nihil^ nonbsp;pracftantc eorum quæ pollicitus fum. Videbitis aßt poftca in maieftate ôCglona, Adtu.i,nbsp;Hic lefus qui affumptus eft à vobis in cælum, fie veniet quemadmodum vidiftis eum eiinnbsp;temin cælum, Deiudicio difcretionisquodabiecerunc,ôC diuinædifcuflionisquodnon Defuàcttnbsp;timuerunt.CyrillusîMagno erroris crimine mundum arguit,qui verum SCnatura deumnbsp;omifit,âC diabolum in creaturis adorauit,qui iam condemnatus cccidit,quod paiTus nonnbsp;effet,fi vere deus fuiffct.Iohan.ii^Nunc indicium eft mundi, nunc princeps huius mundinbsp;eqeittur foras.Nonne palam fict,principcm huius mundi,qui hadenusper peccatû exernbsp;cuittyrannidem,iam (uisipfius armis vidum,eiedum,conaemnatumlt;ç effe,vt qui mot*nbsp;tem meam procurauerit,per quem peccata mundi tolluntur, per quem confertur inno-*nbsp;centia,pcr quem donatur libertas eüangelica,per quem datur immortalitas^ T um appanbsp;tebitfuiffctriumphum,quod videbaturignominiaîfuiffe viâoriam,quodputabatur ex-vitium,Merito ergo damnâtur, qui damnatum ilium ac vidum fequi maluerunt in morgt;nbsp;tcmæternam,quàmme quem deus velut inregnifuiconfortiumfubuexerit,omnibusin-nocentiæ vitac'^ aucorem,Sic enim deuidus ÔC eiedus eft diuifis fpoliis,Vt nullum vince*nbsp;re poffit,nifi volentem ôCpermittentc,Iacob,4.Refiftite diabolo,6cfugiet à vobis.Gre-gohus:Fruftra de diabolo conqueritur,qui non vult in Chriftum credere, quem iudica-tum 6cforas emiffum,ôCpropter noftram tantum exercitationem forinfecus impugnarénbsp;permiffuin,non folum viri,fedôCmulieresÔCpueriamp; puellæ martyres vicerunt. Meritonbsp;ergo arguuntur,qui terribili dei iudicio in primo angelo non terrent,fed vel p infidelitanbsp;temfub eius remanent impcrio,vel denuoipfiperpeccatumfefubiiciunt,lob,njpfe eftnbsp;rexfuper omnesfilios fupcrbiæ,

Adhuc multa habeo vobis dicere, (ed non poteftis pórtare modo. Curti autem venerit il le fpiritus veritatis,doccbit vos omnem veritatem. Non einnbsp;loquetur a femetipfo,fed quæcuncp audiet,Ioquctur,amp; quae ventura funt, annbsp;nunciabit vobis.llle me clarificabitjga de meo accipiet, bC annûciabit vobist

SuntôC alia,quæ ôCvobis 6c aliisneceffaria funt,quar vobis poteram dicere,fed non eft huius temporis ea promere, nec vos adhuc capaces eftis ob imbccillitàtem , nec adhucnbsp;peradam huius meæ legationis fundionem,Ea fpiritui venturo referuo, Paffiones cnimnbsp;Vehementes impediunt vfum rationis* Anima enim fedendo ÔC quiefeendo fit prudens^nbsp;Vnde.i.Corinthiorum.î.Nonpotui vobis loqui quafi fpiritualibus,fed quaficarnalibusinbsp;tanquam paruulisinChrifto,!ac vobis potü dedi,noncfcam.Gregorius: Didurus Aponbsp;ftolus, infta importune, præmifit opportune, i.Timoth.4. quia apud auditorum men**nbsp;tesipfe fe fua vilitate deftruit,fi habete opportunitatemimportünitasnefcit.Si enimfenlnbsp;per plueret, nunquam terra germinaret, ïs ergo vos docebit omnem veritatem, cuiu»nbsp;nunc capaces ad plenum non eftis.Docet veritatem,contra vanitatem ôC falfitatem, netnbsp;vnamatquc alteram,fed omnem.Pfalmo.OS.Narraueruntmihi iniqui fabulationes ,fcdnbsp;non vt lex tuâ,Non autem fimpliciter omnem,quum futur« referuatum fit vit« j.Corinnbsp;thi0rum.i5.Ex parte cognofcimus,6C ex parteprophetamùs: qUum autem venerit quodnbsp;perfedum eft,euacuabitur quod ex parte eft, Hinc fandorum dodorum veritas.ulohânbsp;nis.i,Vndio eius docebit vos de omibus.Ideo éedefia quæ fpiritu hoc regitur,columnanbsp;dicitur ôC firmamentum veritatis,i.Timot,î.Scd obferuandüm,quod fpiritum hune md;nbsp;dus non poteft acciperc,Iohannis.i4.fed in animas fandas fe transfert, ami cos dei ôCprd 'nbsp;phetas Cônftituit,Sapientiæ.7.Matth,il.Confiteor tibi pater domine cæli ôC terræ, quiânbsp;abfcondifti hæc à fapientibus ôcprudentibus,ô£ reaelàfti ea paruulisiNon loquetur ait-icm incerta, fed quemadmodum ego nihil loqüutüs fum quod non audicrim apud pa-»nbsp;trem,itaille nihil fuggeret,nifi quod acceperit à pâtre,8C à me. Eft cm nôfolum omipônbsp;tens, fed6Comnifciens,Sicut nliusnoneft à feipfo,fed à pâtre,6Cfpiritusfandus abnbsp;vtroqj, per modum amorisprocedenstideo quicqiiid eisàttribuiturrcfpedu ctcaturacinbsp;hoc dicuntur ab ipfo accipere à quo habent effe, Iohannis,j. Quod vidit ôC audiuit,hocnbsp;teftatur.Iohan 14.Verba quæ ego loquor vobis,à meipfonon loquOr.lohan.g.Quod vinbsp;di apud pattern meûjhoc loquor.Non autem vt difeentem 6C puerum fe introducit, fednbsp;qaodnh

-ocr page 586-

PARSSECVNDA,

quod nihil vcl fciat,vel doceat,qu3ni quæ pater,fie amp; de fpiritu fancto.Cum autem pro* cefiio fit ætcrna,per verba omnia tempoç^ explicatur,quoniam æternitas omne tempusnbsp;comprehendit.Et quia nihil aliud ita defiderabilc eft humanæ naturæ, vt futuroçt cognlnbsp;tic,confolatur fuos ÔC ex hoc,quoamp;:imminentiapericulapcauerepoffent.Iohel.i.Effunnbsp;dam fpiritum meum fuper omnem carnem, ó(. prophetabunt filii veftri, amp; filiae veftrar,nbsp;Annunciat 8C nobis futurajCum gaudia nobis patriae cacleftis ad memoriam reducincumnbsp;nos à deletftatione praefentium abftrahens,promiffï in caelis regni defiderrjs infiammac»nbsp;IHe per vosilluftrabitgloriamnominis mei, quemadmodum ego per mortem iSC refur-reólionem meam ilJuftrabo gloriam patris. In nomine enim meo omniafaciet ólt;lo-quetur, amp; nihil diuerfum dieet. A pâtre proficifcuntur omnia, fed nihil eft illius, quodnbsp;idem non fit,meum:nee quicquam eftpatris aut meum,quod fpiritui fando non fit comnbsp;mune.Non ergo aliquid temporale vel accidentale accipit, fed eirentialeamp; aeternum effe,nbsp;non vt indigens.vel difcens,led vt vna eadem^ exiftente cognitione. Ipfum tame quodnbsp;ab æterno accepit,in tempore nunciauit apoftolis ôC alfjs « Ç^is autem fpiritus habitat ionbsp;eis,per quos nomen dei blalphemaf;* Romanorum.z.

Omnia quaccunque habet pater,mea funt; propterea dixi,quia de mco ac* cipiet, annunciabit vobis.

Exponit femetipfum,q) nihil diuerfum à pâtre accepturus vel annunciaturus fit .De meo thcfauro,qui SCpatris cft,fc)ae dC fapÏJe.loh.iy.Mea omnia tua funt,amp; tua mea funt.nbsp;lohan.is iyiodicum,amp;: lam non videbitis me,:0^ iterum modicum,amp; videbitis me,nbsp;quia vado ad patrem.Dixerunt ergo ex difcipuliseius ad inuicem: Quid eftnbsp;hoc quod dicit nobis,modicum,non videbitis me: ôf iterum modicum, 8^nbsp;videbitis me,8C quia vado ad patremfDicebant ergo: Qjn’d eft hoc quod dinbsp;cit modicum 7 Nefeimus quid loquitur.

Oftenditbreuemhuius vitae triftitiam,æternacompenfandamlætitia. Volcns em di-fcipulos animate,ne nimia qb mortem fuam deficerentur triftitia,fæpe illam prardixit SC rcfurredlionis gloriambreui fequuturamafcenfionisiç ad pattern fublimitatem, glorifi-cationis ac redemptiqnis human« confummationem, quare plus ipfis gaudendum erat,nbsp;quàm triftandum.Huius dupIicemaffignatrationem.Prima,abfentij breuitas.Breue,in-quitjtempus eft,q) orbabimini conftedu mco,fed id longum non erit, per triduum fei-licet mortis,prædido tempore palhohis SC fepulturae complète, rurfus modico tempo*nbsp;re,ero vobifeum corpqrali præfentia.Adu.i.Quibus præbuit feipfum viuum poft refur*nbsp;redionem fuam,per dies quadraginta apparens eis,amp; loquens de regno dei, Bedat Ideonbsp;memodicoternpote â mortuisrefufeitatum videbitis, quianonfemperin terra corporaliter manfurus, fed expleta difpenfatione aflumptae mortalitatisjcumrefurredionisnbsp;gloria,iam per humanitatem quam aflampfi afeenfurus ad pattern. I ohanuj. Sciens le*nbsp;fus,quia venit hora eius,vt tranfeatexhocmundoadpatrem,amp; quia à deo exiuit, SC adnbsp;deum vadit. Secunda, afliftentiae poteftas, quia ad pattern qui iuuare pqteft, nee peteo,nbsp;moriendo,fed tranfeo admaiorem, vobismaioralargiturus, vbi vobis confpicuuseflenbsp;defiero.Iohannis.i4.Si diligeretis me, gauderetis vtique, quia ad pattern vado. Sed car*nbsp;nales difcipuli affedu carnali inhaerentes ipfi,nolebantipfo carcre.Nam ob mortis mennbsp;tioné triftitia impleti,quæ intelligentiä obnubilat,verba hæc ad plenû capere no valebât,nbsp;anteq implerenf quat nobis qa impleta funt,manifeftafunt, vt dicit Auguftinusî Videbânbsp;turetiâimplicare contradidioné.Qflo,inquiunt,vidcbimusqfefubducit ad patte:*nbsp;quid fibi vult hoc breue têpus,quo fui videndi copiam nobis adimet, rurfum aliud breuenbsp;quo fui videndi copiam nobis faciet^^Confitentur imperitiä, amp; ideo merentur intelligennbsp;tiam.Audierant Iohan.u«Filioli,adhuc modicû vobifeû fum, Et lohan.14. Adhuc modicum amp;iam mundusme non videt,vos auté videtis me,fed nihil dubitabant ficui modo,nbsp;quia interim verba multa de eorumpcrfcquutionehabuerat,quaecontriftabant.

i Cognouit autem lefus, quia volebant cum interrogate, amp; dixit eis : De hoc quæritis inter vos , quia dixi, modicum, 8^ non videbitis me, iterumnbsp;modicum,8^ videbitis mef Amen amen dico vobis quia plorabicis, amp; flebi*nbsp;tis vos,mundusautem gaudebit; vos autem contriftabimini,fed triftitia ve*nbsp;ftra vcrtetur in gaudium.

Præuenic

-ocr page 587-

ARTICVLVS XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to, CCLXXXîf;

Prscuenit illoi^ cogitatiônem,vt quemadmodutn folef,oftenderec ûbi notas effè quä-* Mis arcanas homi num co2irationcs,qao fe deS déclarât. Solius cm dci cft,cognofccre qdnbsp;cogitet intelledus,ô£ quid vclit afFcftus.Hiere.Ego dominus fcrutans cor, probansrcgt;nbsp;nes.i. R c.iß.Homo videt ca qu£ patent,deus auiê intuetur cor.Bedat Plorabant amato»nbsp;res ChriftijVidcntes ilium ligari,crucifigiScfepeliri:môdus auté,ideft,mundani(quos obnbsp;intimas cogitationes mundü vocaQcû morte turpüTtma condénaiTet iiiu,quia grauis eracnbsp;ei ad videndâ,Sap,z,,gauifus ert.Vt aût mors difcipulos cruciabatnbsp;nbsp;nbsp;afficiebacgaudio^

ica refurredio difcipulos affecit gaudio,contra ludæos curbabat. Beda: Contriftabantuë difcipuli pofico in morte domino, fed agnità eius refurredione, thftitia verfa eft in gaU''nbsp;dimn, vifacius afcenûonis potentia, iam maiori gaudio fubleuati laudabant dominum^nbsp;LuC£.£4,Hic fermo cundis Bdelibus conuenit qui per lachrymas prefluras'tç ad gaudianbsp;aeternaperuenire concendunt,quimeritoinpræfenti plorant,dC trift es funt, quia necdSnbsp;valent videre quem diliguntiquia quàmdiu fant in corpore,à domino ôC fua patria amp; re-^nbsp;gnofe pcregrinaricognofcunt.i.Corinth.yiPfar» ii^.Heimihi quia incolatus meus pro**nbsp;longatus eft,quiaperlaboresôi ccrtamina adcoronamfibiperueniendum tfle nondubinbsp;tant.z.Timoth.x.Non coronabitur,nifi qui legitime certaùerit. Quoçt ttiftitia Vertetucnbsp;in gaudiam,cum finito agone huius vitac,pcrennis vitæ brabiû accipiunt, Flcntibus autcnbsp;amp; contriftatis fidelibus mundus gaudet,quia iure in przfentibus qualecunq; gaudiS habetnbsp;qui alterius vit» vel nulla gaudia fpcrant, vel fe ad hæc pertingere pofTc defpcrant, Lu.6,nbsp;Væ vobis quiridetis nunc,quia flebitis.Efa.6y.Eccc feruimeicoracdent,ô^vos cfurietistnbsp;ccce ferui mei bibét,ÔC vos fitietisieccc ferai mei lætabunt,ôt vos côfun deminitecce feruinbsp;»nei laudabfitp exultatione cordis,ÔC vosclamabitispræ dolore cordis, Si prz dolore fpinbsp;ritus vlulabitis.Obferua hic efle triftitiam quandam feculi, quæ eft mentis deiedio dere ƒ Pnbsp;turbabili,in deumnon relata. Hæc mortem acccIerai.i»Corinth.'7.SecuIitriftitiamor-tem operatur.Prouerb.i*?. Animus gaüdcns ætatemfloridanifacit,fpiritug triftisexiccatnbsp;ofTa.Prouerbi.is.Sicut tinea vcftimento, amp; vermis ligno, ità ttiftitia viri nocenc icordi.nbsp;Eccï.jo.Triftitiamlonge expelle à te, nlultos ertim occidit ttiftitia,ÔCnon eft vtilitasinnbsp;illa.Eft alia peccati,amaritudo confcientiæ in quolibet opete vitiofo. AùguftinUsiOmianbsp;înordinatus animus fibiipfi pcena eft,Era,4Slt; Non eftpaximpiis,dicit dominus.Efa.gg,nbsp;Vermiseorum non morictur. IfidorusîVisnunquamefle triftisffemperbene Viue, re*nbsp;Us nanque animus nunquam eft fecurus. Sapienti«.i7. Frequenter cnim præoccu-»nbsp;pant peffüna redarguente confcientia.Cum enim fittimida nequitia,data eftin omniumnbsp;condemnationenti.Semper cnim præfumit fæua perturbata confcicntia.Prouerb.K.Sc*nbsp;Curaautem mensquafliuge conuiuium.Eft tertia depeccato,dolorpcenitcntialis.z.Co^nbsp;rinthio.7. Quæ fecundum deum eft triftitia,poenicentiam in falutcm ftabilem operatur.nbsp;Matih.y. Beat! qui lugenc,quoniamipflconfolabuntur«

Mulicr cum parit,triftitiam habet,quia vcnit hora eius.Cum autcmpepe* rerit puerum, iam non meminit preflurac propter gaudium , quia natus eftnbsp;homo inmundum. Et vos igitur nunc quidem triftitiam habetis. Itcrumnbsp;Butem videbo vos gaudebit cor veftrum,Si gaudium veftrum nemo toUnbsp;let a vobis.

Comparai dolorem apöftölorumdolori pàrtufientis,propter breuitatcm amp; acerbic tatem.äc propter lætitiam continuam fubfequentcm. V ndc non dicit, quod non cric do-*nbsp;ior,amp; tribulatio ei,fcd nec meminit eius: tantum erit gaudium quod fuccedet. Sic fand!nbsp;poft præfentis miferiæ ceriiiinum, tanto abundabuntgaudio,vt nullius miferiæ memoriànbsp;occurrat. Apoca.ii.Et abftcrgct deus omnem lachry mam ab oculis eorum,amp; mors vitranbsp;non crit.neq} ludus.neqj clamor,ne($ dolor eritvltraquæ prima abierunt,6f dixit qui fenbsp;débat in throno.Ecce noua facio omia.Nec mirum quodper tantam triftitiam ingreflu*nbsp;ri fumus in gaudium,quia 5c mater per moerorem in partu,ad hoc venir vt fit mater.Cotnbsp;vcftrum,dicit,quia non carnale Se Iafciuum,fedfpiritalcamp;intcrnnm,quale eft gaudiumnbsp;angelorum,Ôlt;ideo ftabile ôc perpetuum. lohan.xo. Gauifi funt difcipuli vifo domino, ôaodliapdnbsp;Eft autem gaudium iftud purum fine permixtionetriftiti£.ËccÉ$o.Non eft cefus fuß ce ci proprienbsp;fum falutis corporis,ÔC non eft oblcdamentum fuper cordis gaudium. Efa.ix.Haurietis «Ksquj Sinbsp;aquas ingaudiodefontibusfaluatoris.De qualoh.v.Qui fitit,veniat adme,Sfbibat,Eft 4“®*»nbsp;verum. Proue,i4.Cor quod nouitamaritudinem animæfuæ, in gaudio eius nonmifeebinbsp;tur extraneus. R oma.ii.Domino feruiêtes,fpe gaudêtes*Phir,4.Gaudete in dfio femper.nbsp;€«Corinth.6. QuafitrifteSjfemper autem gaudenies. Eft tertio plénum fine defedionc.

Matins»

-ocr page 588-

PARS SECVNDA»

Matth.iç.Eugeferuebone amp; fidelis^quia fuper pàucafuifti fidelis.fupra multa te confti* taamîintra in gaudium domini tuûËfaix.si.Lætitia fempiterna fuper capita eorum,gai(nbsp;dmm 8C cxqkationcm obtincbunt,fugict dolor ôfgcmitus. Ego cgoipfc cofolabor vo«,nbsp;Iftud gaudium adeopcrfedum,vtnccconuiciiis,necplagistolli poflît,Adu.s’.Ibantgaanbsp;dentes à confpedu concilq, quoniamdigni habitifunt pro nomine lefu contumeliainnbsp;pati.Oftenditetiam dominus per hoc quod vitra non moriatur,fed perpétue viucnsdUi«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

incorruptibilis gaudij fit autor futurus.BedatSed amp; vniuerfa ecclefia per huius vitæ labo res anguftias^adæterna cxleftium tendit præmiagaudiorum»AâuU4* Quoniampeiînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

multas tribulationes oportet nos introirc in regnum caclorum.i» Pet.i. In quo exuiiabn tis,modicum nunc,fi oportet,contriftari in variistentationibus,vtprobatio veftræfideinbsp;multo preciofior fit auro,quod per ignem pf obatut,inueniatur in laudem,ôf gloriamnbsp;honorem,in reuelationc lefu Ghrifti, quem cum non videritis, diligitis, In quem nuncnbsp;quoqjnonvidentes,crcditis,credentcs aût exultabitis lætitiainenarrabili, amp;glorificatanbsp;in cælis,reportante8finem fidei veftrx, falutem animarum veftrarum«

Et in illo die non interrogabi'tis me qui'cquam,

Nunc multa funt de qnibus animus vefiergefiit interrogate , tum adeo fatisfaäum erit animis veftris SC oculis,vt nihil amplius exiftimetis interrogâdum taie qualeprius»nbsp;lohanu« Amen amen dico vobis, fi quid pcticritis patrem in nomine mco, dabilnbsp;vobis, Vfque modo non petiftis quicquam in nomine meo, Petite,Si accipionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

tis, vt gaudium veftrum fit plenum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Oftendit nihil defuturum iis,qui totis votis diuinohgrentpræfidio.Quid opus eft,in* quit,vobis alijs præfidiis^Patcr vnus poteft omni3,amp;illemcis amicis,ac mco nomine penbsp;tentibus,nihilnegaturuseft.ChryfoftomusîOftenditnominisfuivirtutem,quianon vi-fus,nonrogatus,fcd nominatus apud pattern,facit vt ftatim exaudiantur ab eo. Quo ergo deploratis confeientijs fpem petendi precandiîg fidutiam prxftaret, iuramento con-teftatur nos accepturos,fî quid petierimus patrem in nomine ipfius.Hcbræo^fi.Impefli*nbsp;bile eftmentiri deum.Nume,Z5,Non eft deusquafihomovtmcntiatur,neq} vtfiliushonbsp;Tria in pe minis vtmutetur.Iohan.i4.Egofum via,veritas,6t vita, Triapotifiimum infinuatobfetnbsp;tendoob^ uandainoratione,fiexaudiri velumus,Primum,quidpetcndun»,vtfit permanensamp;de-«manda, cg(,s. PfaF.4. FÜii hominum,vfquequo graui cordeî* vt quid diligitis vanitatem, ÔC qux-'nbsp;ritismendaciumî'Prouer.uVfquequoparuuli diligitis infantiam,ÔCftultiea quj fibifunfinbsp;noxia cupient^Ideo LucjuQuanto magispater vefter cæleftis dabit fpiritum bonû pe^nbsp;tentibus fe^Eceequid petendumç’Nam Roman.S.Si quis fpiritum Chrifti non habet,hicnbsp;non eft eius.Secundum,à quo petendum.Iaco.i. Omne datum optimü,êc omne donumnbsp;perfedum defurfum eft,defcendens d pâtre luminum.Gal’.4.Qm eftis filq dei,mifit deusnbsp;fpmfilii fui in corda veftra,clamantem abba pater.Sed quid ait dns Malac.i^Filiushononbsp;rat patrem fuum,amp; feruus dfimfuû.Si ergo pater ego fum,vbi eft honor meus^amp;fi dominbsp;nusegofum,vbieft timormeusî’dicit dominus exercituum.GhryfoftomusîQui orat denbsp;um,Sf peccat,non deum orat,fed ilIudit.lfidorustSicut nullum proBcit in vulnere medi*nbsp;camentum,fi ferrum in vulnere remanet,ita nihil proficit oratio illius,cuius adhuc peccanbsp;tuminmente,vel odiummanetincorde.Ecclefiaft,54,Quib3ptizatur à mortuo,Sinbsp;rum tangit mortuum,quid proficit lauatio ipfiusî’Sic homo qui ieiunatin peccatis fuis,5inbsp;iterum eadem faciens,quidproficit humiliandofeî’Orationcmillius quisaudictî’ Malaquot;nbsp;chiæ,x.Nunquid non pater vnusomniunoftrum^’Nunquid non deus vnus creauitnos*nbsp;Quarc ergo vnufquifq^ veftrum defpicitfratremfuum,violans padum patrum noftfo*nbsp;rum^ Ecclcfiaft,î4. V nus ædificans. Si vnus deftruens, quid prodeft illis nifi labor!;’ V nusnbsp;oranSjSc vnus malcdicens,cuius vocem exaudiet deus^ Ideo admonet dominus Matt.ç,nbsp;Si ergo offers munus tuum ad altare,SC ibi recordatus fuetis,quia frater tuus habet ali quidnbsp;aduerfum tc,relinque ibi munus tuum ante altare. Si vade prius re conciliari fratri tuo,ÔCnbsp;lune veniens,offersmunus tuum, Tcrtium,qnomodo S* In nomine meo ait.i.Timoth.x,nbsp;Vnus mediator deiSchominum homo Ghriftus Icfus. Adu.4, Nec enim aliud nomennbsp;eft fub cælo datum hominibus,in quo oporteat jjos faluos fieri, Auguftinus: Non petitutnbsp;in nominefaluatoris,quicquidcontrarationempetiturfalutis.Bcda:Quotiefcunq? petennbsp;les no cxaudimur,ideo fit,vel quia cotra auxilium noftræ pctimus falutis,amp; propterea ânbsp;mifeticordix patte benefiefi 2ratia,quod inepte petimus,ncgatur. Sic Paulo ter roganti,nbsp;refpönfumeft,i,Corinth,u,Sufficittibigratiame3.Velvtilia quidem qufad falutem venbsp;ram refpiciunt^petimas, fed ipfi male viaendo,auditum ànobisiufti iudicis auêttimus,nbsp;inciden

-ocr page 589-

ARTICVLVS XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ro.CCLXXXIlt

incidentes in illud Prouerb. tg.Qpi déclinât aurem fuam,ne audiat legem,oratio eius cris cxccrabilis.V cldumpro peccantibus vtrefipifcant oramus,amp;fî falubriterpetimus,atqu«nbsp;«xnoftraparte audiri mereamurjpfoçt tarnen peruerfitasneimpetremus, obfiftit.i.Re-gum.i6,V fqucquo tu luges Saul,cum ego proiecerim eum,ne regnet fuper Ifracl* ait do*nbsp;minus Saniueli.Hiere*ii. Tu noli orarc pro populo hoc,âC ne aflumas pro cis laudé,quianbsp;nonexaudiam in tempore damoris coçe ad me,in tempore afflidionis eoçe, Vcruntamcnbsp;fruâu orationis non priuabimurtquia fi illi digni non fiint faluari,nos tarnen amoris,quënbsp;tllis impendimus,mcrcede donabimur.Fit etiâ aliquando, vt falutaria prorfus precibusnbsp;folicitis aedeuotis quxramus aâionibus,nec tarnen fiatim obtineamusquæpctimus, fednbsp;in futurum petitionis noftrac differatur cffedus.Sic quotidie rogamus,aducniat rcgnuninbsp;tuum,Matth,(,idem tarnen regnum non mox finita oratione,lt;ed congruo tempore fu-mus accepturi.Quod pia conditoris noftri difpenfatione confiât aditari, vt defideria nonbsp;ftræ dcuotionisdilationc crefeant, ÔC incrementoquotidiano magismagisîç proueda,nbsp;tandem perfedius capiant gaudia quæ rcquirunt.Optimus impetrandi modus indicaturnbsp;Ionæ.5. Et crediderunt vjri Niniuitae domino,ôC prædicauerunt ieiunium,ÔC vefliti funcnbsp;faccis à maiore vfq^ ad minorem» Et peruenit verbum ad regem Niniue.Et furrexit denbsp;folio fuo, fit abiccit veftimentum fuum à fc,St indutus cft facco, fit fedit in cinere,fit cla-mauit,fit dixit in Niniue ex ore regis fit principû cios,dicenst Homines St iumentafit bonbsp;uesfitpecoranonguftent qutcqu3m,nec pafeantur, fit aquamnonbibant, fit operiantm:nbsp;facets homines,ôtiumenta clament ad dominum in fortitudinc,ôtconuertâturvir à vianbsp;fua mala,amp; ab iniquitate quæ cft in manibus eoçt.Quis fcit,fi conuertatur,ôt ignofeat de*nbsp;“Sjfitrcuertatur à furore irac fuæjfitnonperibimusç’ Et vidit deus opéra coçt, quiacon*nbsp;uerfi funtde via fuamaIa,St mifertus eft fuper malitiam,quamlocutusfuerateis, fit non nbsp;fecit. Vbi quatuor ponitîPrimujfidcifirmitas,quia crediderunt domino. Heb.ii. Aece*nbsp;dentemad deiimopottet credere,quiaeft,ôt inquirentiumfc remuncrator fit.Marcjl.nbsp;Quaccunqj orantes petitis,crédité quia accipietis,ôt fiet vobis.SecundUjConfcicntiæ hu* ycjjjQnçnbsp;militas.Eccî.js’.Oratiohumiliantisfcnubespenetrabit.HancduobusdccIarabant.Cor*nbsp;poris caftigatione. Pfar.54,Humiliabam in ieiunio aîam meâ, fit oratio mea in fînu meonbsp;conuertetur.Ornatus depofitione.Sic dominus filqs Ifrael, quum vitulum adoraffenr,ai£nbsp;Ëxod.3;.Iam nunc depone ornatum tuum,vt feiam quid faciam tibi. Sic ludith oraturanbsp;dominum,induit fe cilicio,Iudith.9.Et Achab domini audiens fententiam contrafe fitdonbsp;mû fuam,operuit cilicio carnem fuam, iciunauiccç fit dormiuitin facco, fit ambulauit de-miifo capite,St fadus eft fermo ad Helia Thesbiten,diccs:Nône vidifti Achab humiliât«nbsp;coram me^ Ç^ia igitur humiliatus é met caufa,non inducammalum in diebus eius,fed innbsp;dicbusfilii fuiinferam malum domuieius.5.Reg.ii.Tertium,pcenitentiæ veritas,quia c5nbsp;uerfi à viafuamaIa.Efaj.Lauamini,mundi eftote,aufertemalumcogitationum veftraçtnbsp;ab oculismcis.quiefcitc agere peruerfc,difcitcbcnefaccre,qu3eriteiudicium,fubuenite opnbsp;prefibjiudicate pupillo,dcfenditc viduam,fit venite,St arguitc me,dicit dominus .Si fue-rint peccata veftra vt coccinum,quafi nix dealbabuntur.lob.ii.Si dbftuleris iniquitatemnbsp;quæ eft in manu tua à te,Stnonmanferit intabernaculo tuoiniuftitia,tuncleuare poterisnbsp;faciemtuam abîqj macula,St cris ftabilis,ôt nontimebis,Quartum,clementiæ diuinæ imnbsp;raenfitas.V : dit opera,non attendit folum verba quæ Ifrael folebat promittere. Exo.14.nbsp;Omnia qu«e loquutus eft dominus,faciemus St erimus obedientes. V idens mutata opéra,nbsp;mutauit fententiamtvelpotiusdicamusq^perfeuerauitin propofitofuo,à principio vo-lens mifereri, Non cnim punire volcbat, ncc puniturus erat,qui comminabatur. Euerfanbsp;em fuit Niniue,quæ mala cratjftâtibusmoenibus fit domibus,euerfa eft ciuitasinperditisnbsp;moribus.Et quanuis non fit fadum,quod illi homines timebant Iona prædicante futuçenbsp;faâum eft tamcnquodfucrat dcopræcipientc prædidum. Prou.ix. Verte impios,fit nonbsp;erunt.Pfaf«*44»V oluntatem timentium fefaciet,St deprecationcm eoçt exaudict, ô( fai*nbsp;uosfacietillos.Ncceflïtatem autempetendi infinuat,quia inhanc vfqj horam nihil â fumnbsp;mopatre pecierant,redtn omnibus necefiitatibus ad ipfum recurrebaut, femper inueniennbsp;tes auxiliuin St Icuamcn.Lucf .w.Quando mifi vos fine facculo St pera,nunquid aliquidnbsp;defuit vobis? At illi dixeruntjNihil.Sic Lucæ.i7,Domine,adauge nobis fidem. Augufti*nbsp;nus: Quianomen meum ficut cft cognofcendum,nondum agnouiftis,fed cognita veri*nbsp;täte mei nominis pctctis.Pfal’.9*Spcrent in te omnes,qui nouerunt nomen tuum. In quonbsp;omne genu flclt;Siiur,cæIeftium,tcrrcftrium,St infcrnorum.Philip.i. ChryfoftomusîPc*nbsp;tentis negligentia reprehenditur,vbide dantis mifcricordia non dubitatur.Vnde quo fi-duciam impetrandi pracftaret,hortaturvcpctamus. Matth.7. Omnis qui petit, accipit:nbsp;^quiquæritjinueniuSt pulfanti apenetur.Haâenus,inquit,obfiitit vobis præfentia cor*

BB£ poris.

-ocr page 590-

PARS SÏC VNB A.

povis,quo minas peticfitis aliquid ab illo dignum nomine meo.Poftbaf petite fubîâtîs ÎW cælum oculis amp; animis,vbi feitote me prae fentem fore patronumt ôC quicquid poftulaucnbsp;ritis,inipeirabitis,vtgaudiuni veftrum,quod poft huncin quonunc cfti8mcEroré,exrednbsp;dito vobis mei confpedu continget,fiat plenü ac perpetuum^Non enim quod feparor ânbsp;vobis,exiftimate vos à me dereli(ftos,fed nomen meum maiorc vobis fidutiam dabit,SCnbsp;gaudium veftrum erit pleniiTimü, quum accipietis omes petitiones veftras* lohannisjf*nbsp;risee loquutus fum vobis, vt gaudium meum in vobis fit, ÔC gaudiü veftrum impleatur»nbsp;Gaudium Diftinguit autem inter gaudium fuum ôtipfoçe.Eft enim gaudium temporale öC vanum»nbsp;triplex EccIefiaftcs.x.Rifum reputaui errorem,amp; gaudio dixi,quid fruftra decipcris? Hoc in trinbsp;bus quaeritur.i.Iohannis.x.Omne quod eft in mundo,concupifccntia eft oculo^e,concnnbsp;pifeentia carnis,ôCfuperbia vitae.Primo in diuitiis,in quibus auari Job.). Quafi effodictinbsp;mûdi in i-gg thefauçtjgaudentî^ vehementer cum inuenerint fepulchrum.Antiqui fecum thefau-*nbsp;pus eu qenbsp;nbsp;nbsp;accipiebant ad fepuIchra.Scd auarus nunquam implebitur petunia.Lucae.t.Diuitcs

qusera ur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inanes.Sccundo in deliciis,in quibus carnales. Sap.i. Venite,fruamur bonis quae

funt,ôlt; vtamur creatura tanquam in iuuentute celeriter. vino âC vngento nos impleamus amp; non praeteteat nos flos temp oris. Cor onemus nos rofis antequam marcefcant,nullumnbsp;pratu fit ^d no pertranfeat luxuria noftra.Vbiqj relinquamus figna laetitiae,quoniam hçenbsp;eft pars noftra,amp;hæc eft forsnoftra.Iob.xi.Infantes eorum exultant lufibH6,tencnt tymnbsp;panum dC cy tharam,gaudent ad fonitum organi,ducunt in bonis dies fuos, ô(. in puudonbsp;ad inferna defcendunt.Qui dixerunt deo,recede à nobis, feientiam viarutn tuaçe nolu*nbsp;mus.Quis eft omipotens,vt feruiamus eiföCquid nobis prodeft,fi oraucrimus cumî* Ternbsp;tioin honoribus,in quibus fupcrbi.Iaco.4. Nunc autc exultatis in fuperbiis veftris,omisnbsp;exultatio tails maligna eft. lob.xo. Gaudium hypocritæ ad inftar pundi. Hine admoneCnbsp;ApoftoIus.i.Corinth.v.Quigaudcnt,tanquam non gaudentes fint tSC qui emunt,tan^nbsp;quam non poflidentesr»3C qui vtuntur hoc mundo,tanquam non vtantur, Prapterit cnimnbsp;figura mundi huius.i.Iohan.x.Et mundus tranfit,amp; concupifccntia cius.Et dominus di'nbsp;fcipulis dixit Lucf ,10.Veruntamcn in hoc nolitegauderc, qj fpiritus vobis fubrjeiuntur.nbsp;Gaudete autem qj nomina yeftra fcripta funt in cælis. Eft gaudium fpiritualc amp; verum«nbsp;Gaudium Efaiae Ci.Gaudensgaudeboindomino,amp;exultabitanima mea in deo meo.BedatHabetnbsp;iplrUuale fandi in præfenti gaudium de fpc cæleftium bonoçt.Romafi.ix.Spe gaudentes.Galai.y»

Frudus fpiritus,gaudium,pax,cû pro domino terrenisexercentur aduerfis.Iaco.f.Ome gaudium cxiftimatc fratres,cum in varias tentationes incideritis.Ro.8. Non cm fimt co-*nbsp;cJ*g”æP’^*o”®8^“*‘’*^^’”Porisadfuturam gloriam,quae reuelabiturinnobis.Cumfua-*nbsp;dente amorc fraterno,difcunt gaudere cum gaudcntibus,amp; Acre cum flentibus.Rom.unbsp;i.Corinth.u»Si gaudet vnum membrum,cong3udent Sc. omia membra.Sed non eft picnbsp;num,quod dolore amp; fletu variante mifcetur.Proucrb.i4.Rifus dolore mifcetur,SCcxtrlt;nbsp;ma gaudfi ludus occupât. Corpus cnim quod corrumpitur,aggrauatanim3m,Sapîaf,9.nbsp;Gala.y.Caro enim concupikit aduerfus fpiritum,ôC fpiritus aduerfuscarncmthjfc cnimnbsp;Gaudium fibi inuieem aducrfantur.Eft tertiogaudium caeleftc amp; æternum,quod plenü erit,vbi nc'nbsp;«elefle mine fiente,cum folisdatur gaudere gaudentibus. PfaF.iö. Notas mihi fccifti vias vitae,nbsp;adimplebismelætitia cum vultu tuo,deledationesin dextera tua vfqjinfinem. O quàmnbsp;felix qui audiremerebiturillud Matth.xy.Eugc feme bone SC fidelis,quia fuperpauca fuift i fidelis,fupra multa te conftituamtintra in gaudium domini tai*

* nbsp;nbsp;Hæc in prouerbijs locutus fum vobis. Venit bora cum lam non in prouer*

bqs loquar vobis,fed palam de patre meo aununciabo vobis.In illo die in no minemco petetis.Et non dico vobis,quia ego rogabo patrem de vobis: ipfenbsp;cnim pater amat vos,quia vos me amaftis, èc credidiftis quia a deo exiui»

Hare interim obfeurius ÔCvclut per ænigma loquutusfum vobis,nondum quid dicani pleneintelligcntibus.Sedquum vobis datum fitnoflemyftcriumregnicælcftis, Matr.i),nbsp;Vcmt hora qua palam loquar vobis de patrc.Hoc accipi poteft vcl pro prjfenti.quia clanbsp;rius de patre ftatim dixit,vel fecundum Chryfoftomfi de tempore refurredionis, quan-*nbsp;do per dies quadraginta apparens eis, loquutus eft de regno dci. Adu.t. quando aperuitnbsp;illis fenfum vt intelligerent fcripturas,Luc.X4.amp; fpiritum fandum mißt omnem verita*nbsp;tern docentem.Prius autem putabant fic eius efle pattern deum,ficutamp; noftcr eft gratia,nbsp;Sed turn hoc quoep fuggeret fpiritus cæleftis,quid petendum fit, aut quomodo in nomi-*nbsp;nemeo.Roman.S.Namquid oremus, ficut oportet,nefeimus:fed ipfefpiritus poftulatnbsp;pro nobisgenutibus incnarrabibus, Qpo autem maiori fidutia petant pattern, often^-dit ipfoi

-ocr page 591-

ARTICVLVS XXIX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXXIin

dit ipfos wnquam amicos fecurum acccfîijm habere ad pâtrem,fcd pcripfum. Ephcfi.z, Qyoniatn per ipfiw habemus acceilutn ambo in vno fpiritu ad patrem.Non ergo exclu*nbsp;du fuum adiutoriü,quum aduocacus noftcr fic.i.Iohannis.x.Aduocatum habemus apudnbsp;Ëatrem lefum Chriftuiuftum. Sed aufert timorem,præbens accelTum fecuçx quia amid.

[incaccepta fpiritusfanfti gratia,preces adpatrem formabant,Aduu,4, Am at, in quit, Vos pater,non operum veftroçs gratia, fed ob id quia me mulcum diligitis,quia creditis,nbsp;quod abipfo profedus fum.Non eft probatio per caufam,fedper fignum ,q.d, Ipfe pa*nbsp;ter amat vos,cuius fignS cft,quia vos me amaftis.AuguftinnstAmat nos pater quia ama*nbsp;musfilium, cum à patre amp; filio accipiamus, vt ôC patrem amcmus filium. Romano.y.nbsp;Charitas dei diffufa eft in cordibus noftris per fpintum f3ndum,qui datus eft nobis, Ro*nbsp;manoçt Ji.Qais prior dedit ei,ô^ retribuetur illij’Certifiimum ergo eft argumentum,pa*nbsp;tern» diledionis,intcllelt;ftus illuminatio per fidem, ôc affedus inflammatioper charita*nbsp;tem.Matih.ii.Confiteertibi pater domine cæliôCterræ,quia abfeondifti hæc à fapien*nbsp;tibus amp;prudentibus,SC reuelafti ea paruulis.

Exiui a patre, 0^ vem in mundurnnterumrelinquomundum, nbsp;vado ad j

patrem, Di'cunt €i difcipuli ci'us : Ecce nunc palam loqucris, ÔC prouerbium nullum dicis.Nunc feimus quia feis omnia, non opus eft tibi, vt quis te in*nbsp;terroget. In Hoc credim us, quia a deo exifti,

Antequamvenirem in mundûalTumpto,quod videtis,mortali corpore,tarn era apud patrem, fed yeftra caufa veni in mundu, vt vos in caelum euehcr em, Beda î Exiuit, quianbsp;non in forma qua aequalis eft patri, fed in aflumpta humanitatc apparuit, Baruch.j.Poftnbsp;hafc interns yifuseft,5C cum hominibus conuerfatus eft.Conlpicuum fc sc amicis SC ini*nbsp;niicis praebens, Nuncrurfus obitis his quæ mandauerat pater, yeiUa gratia iuxta corpo-rispræfentiam relinquomundu,ÔC ad patrem vado.Bedat Ab afpectu mundi 3matorumgt;nbsp;quod vidcrant,abftulit, ôC fc amatoribus fuis aequalcm patri efle credendum docuit, quianbsp;humanitatemquam induit per afeenfionem ad inuifibiliaperduxit»Ephefioçt.4.Qyide*nbsp;feenditjipfe eft SC qui afeendit fuper omnes cælos, Dicitur autem deus.in cælo effe empynbsp;reo,quia ibi cxcellentius opcratur,5C feipfum clarius manifcftat,quamuis fecundS fe nul*nbsp;lamhabcathabitudinemÄ detcrminationcmad locum,fed in feipfoinuariabiliteræter-nalitcriß fubfiftat, tanquam cns vere incirenferiptum, fimpliciter^ SC perfediue infini*nbsp;tum.Efaiae.66.CæIummihifedcs eft,terra fcabellum pedum meoçi. Hieremiæ.xî.Nun-quid caelum 8C tcrtamcgoimpIeofExhilarati difcipuli dixeruntjNunc abfqjparabolaçj 7^,-2nbsp;muolucro palam eloqueris quid fis fadurus,ncc opaseft,‘jVt te quicquampræterearo* jara con/»nbsp;gcmus.Namtriadixerat,quibus plurimuconfolatifuerunt.Quôd pater eos amaret,SC folator/anbsp;qgt;a deocratjSCquia adpatrem ibat.HocautemmaximeintcraIiarefpirarcfecit,q) erant Chrißi veifnbsp;amici patris,0C quia per hocrefpondit ad id quod crat in mente coçe, ideo dicunt, quod ba,nbsp;palam loquitur .Facile enim i ntelligi t homo, quod diligit audire, In hoc vere,inquiunt,nbsp;credimusjtp à deo profedus fis,qj cordium arcana penitus habes perfpeda, Beda: Aper *nbsp;te oftendunt,quialoqucns dominus ad cos, de his maxime difput^bat, quæ illos deleda*nbsp;bat audire,S(qu£ interrogate volebant.V nde merito ilium feirc omia quafi deum,amp;qua*nbsp;fi dei filiu à deo venifle confitentur. Apertunaneg diuinitaris indicifi, cogitations noflenbsp;fccrcta.j,Rcg,8.T u folus nofti corda omniu filio?: hominum.Hieremiæ. u.T u autem donbsp;mine fabaoth, qui iudicas iufte, SC probas corda SC renés. N on autem tranfeunter hæcnbsp;commemoranda fiint,fed folertcr inuigilandum eft,vt non verba tantum 8C opera,fed SCnbsp;ipfa cordiumfecreta diuinis digna reddamus afpedibus, Petamus fupernam dementi*nbsp;am,quod eft vcrc in nomine faluatoris petere,vt 8C cordis munditia, SC boni op eris pr{*nbsp;ftet efficaciam,amp;anteomiaillamfcdulo recolamushoram,ôCcitius venireoptemus,innbsp;qua facie adfaciem ciarc videremereamur.i.Iohannis.5,Chariflime,nuncfiliideifumu»,nbsp;ttnondum apparuit quid erimustfeimus quoniam cum apparucrit,fimiles ei erimus, quonbsp;niam videbimus cum ficuti eft.

Refpodit eis Iefus:Modo creditisÆcce vcnit bora, iam venit,vt differ gamini vnufquifquein propria,8lt;:me folum folum relinquads.Et non fum fonbsp;lus,quia pater mecum eft.Hæc loquutus fum vobis,vt in me paeem babeatisnbsp;In mundo preffuram habebiris,fcd confidite, ego vici mundum.

Modo creditis, Imoiaminftattempus,quo dcclarabitis quamex vobifipfisfitis im* becillcs.Non folu em non fortiier perferctis tépeftatê imminente, fed me deferto folo iqnbsp;BBB « mani*

-ocr page 592-

PARS SËCVNDA manibas fatcllirum » qui me rapient ad crucis fappliciuni, alias alio fàgietîs, adee metanbsp;perturbatis animis,vtnon modomihi non fins adhæfuri ,fedne confortioquidêmntaonbsp;vobis inuicê auxilio folatioc^fucuri,dutn fibi quifqj timebit,ne alterius indicio prodatat,nbsp;aut inpericutum vcniat.Zachariæ.i5»Percutcpaftorem,8cdifpergentaroaes, Pfalm»87»nbsp;Elongafti à mcamicô5Cproximû,ôCnotosmeos à miferia» Verfiegoobidpcius nonnbsp;Jiabebo,quia non fum folus, fedhabeopatremmecû:âCitanequeperimpotentiam morinbsp;or,fed voluntarie.ln me veram animaetranquillitatë, ÔC paceminternam ac fpiritaalemnbsp;habebitis.Coloffen.j.Et paxChrifti exulter in cordibus veftris,PhiIippeii«4.Nihil foli*nbsp;citi fitis, fed in omi orationc 8C obfecrationc cum gratiarû aftione, petitiones vcftrae ifl-notefcant apud deum » Et pax dei quæ exuperat omnê fenfum, cuftodiat corda veftra*nbsp;nitelligentias veftras in Chrifto lefu» Mundusmagnis tumultibus coorietur in vos,nbsp;quêadmodû in me nunc cooritur,fed magno fitis animo,memoresquôd ego vici mandfi.nbsp;Ëxme fumetisexemp]u,àme fperabitis auxilifl.t.Tim.j.Omnesquipie voluntviocreinnbsp;Chrifto Iefu,pcrfequutionë paticntur.Non ergo oportet timerc ,fcd magis conténerenbsp;viëlû.Sieur enim Adâ vido,omis creatura condénata cftjita vbi Chriftus vicit, in omnênbsp;natura vidoria tranfiit,6lt;virtusnoôra in Chrifto lefu gratia aflequutaeft, calçandifu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

pra fcrpcntcsôC fcorpioneSjSC fuperomncm poteftatem mimici, Lucæ. 10.

lohan.i? Hacc loquutus cft Icfus, 8^ fuWeuatis oculis in cæîum, dixit: Pater, venir hora.clarifica filium tuum, vt filius tuus clarificet te. Sicut dedifti cipQtetta^ *nbsp;tem omnis carnis,vt omne quod dedifti ei, det eis vitam æternam. Hacc eftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

autem vita æterna, vt cognofeant te folutn deum verum, bC quem mififti '

lefum Chriftum»

Oculos in nbsp;nbsp;OftenditinomuibusfentationibuSjfelidisomnibus,addeumconfugiendum.Hinc

cœlum le attollens in cælum oculos, ipfo corporis habitu docuit, quo foret animus intendendus»

uare. nbsp;nbsp;nbsp;Pfalm.ixz. Ad te leuaui oculos meos, qui habitas in cælis.Confert entra nonnihil adele*

uationem mentis in deum,induftria aduum exteriorû,fituum, applicationum, quoniam

Gefiuum^ corporalia ad fpiritualia ordinantur.Threnoçe.s.Leucmus corda noftra enmanibus ad

oranonedi domina in cælis. Sic oraturus dominû Salomon, genua interram fixit.5.Rcgfl.8.Sicpegt;

uerUtas» âuspublicanus pcrcuffitjLucæ.ig. Pater naturalisé confubftantialis, à quo omnis pa.-terniras in cælo 8C. in terra nominatutjEphefioçî,j. Sic é orationé aufpicari docuit Mat thæi.é.Patcr nofter qui esin cælis.Auguftinus : Omnia quæ fiunt in tcmporc,caufasha-bent in diuina difpofitionc, quæ tarnen caufæ non funt fub téporc,quare venir hora, nonnbsp;vtnecerfaria coadionepatcretur,fed diuina difpofitionedignaretur .Sicenim expedie-bat ad humant generis falutem,vt mundusper patrem cognofeeret hliû, ac viciflim, pecnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ l|

filium cognofeeret patrem? Clarificauitpatcrfiliuminpaffionc,perfolisobfcurationc, terræ motô, veli rempli 8C petraru fciflionem,mortuorum fufeitationem. Matth.x7. Pc^nbsp;refurredionem,Romano9£U. Qui prædeftinatus eft filius in virtute, fecundum fpiritumnbsp;fandificationis, ex refurrediope mortuorü lefuChrifti. Spiritus fanât miffionem. lo-hannis.i^.lllemcclarificabit.lpfe cnim per oraApoftoIorS homines ad Chriftum con*nbsp;uertit, vt cius maieftatem agnofeerent é adorarent. Inde oftendit quæ fit gloria cius 8Cnbsp;partis.Credcre,inqt,oém carné ébeneficia experiri, gloria dei eft.Et faneChfùS quannbsp;tum ad fe attinebat,omnes ad fidem adduccre curabat jquod auté quidam non attende-*nbsp;runt,non doccntis,fed non fufciptentiû crimen eft.Placuit eifi patri,quicquid largitàt honbsp;minibus., per filium hrgiri, per cuius mortem donat omnibus, fi velint, vitam æternam»nbsp;Hoc poteftatem indicat vnigeniti ôC deitatis,dare vitam æternam hominibus.Efaiæ-4?*nbsp;Et videbit omnis caro falutarc dei,quod os domini loquutum eft.Pfalni.ij.Ad te omni#nbsp;caro venict, Dati enimfunt ipfi eledi pcrprædeftinationem amp; temporalem vocatio*nbsp;ncm.R’omanoçî.g. Quos prædeftinauit,hos amp; vocauit: quos vocauit,hos é iuftificauit,nbsp;lohannis.é.Nemo venir ad mc,nifi pater qui miîlt me, traxerit eum. Per meritum vetonbsp;Chrifti introitum habemus ad vitam,quam in Adam amiferamus. Hcbræo^.io.Haben-tes ica qj fratres fidutiam in introitu fandorum in fanguine Chrifti, quam initiauit nobisnbsp;viam nouam per velamen, id eft, per camera fuam. Eft autem cognitioper fideni, vitanbsp;æterna in fpe.Iohannis.5.Qui credit in filium,habet vitam æternam .Romanoçz.iS.Gra-tia dei vita æterna. Sed fruitiopofteainre, quando videbimus facie adfaciem, «.Coringnbsp;thioçt.is.Perfeda 8C confummata eft félicitas,Dicit autem te folum deum vcrum,nbn fa Inbsp;fum.ficut dii gentium» PfaIni.9J» Quoniam omnes dii gentium dæmonia .i.Iohannis.y,nbsp;Etfci-

-ocr page 593-

I •

ARTICVLVS XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXXV,

•i

Et fdmus quoniam filius dci venit, ôC dédit nobis fenfunijVf cognofcamus deum verum ôcfimas in verofilio eius.Hic eft vcrus deus amp; vita æterna« Eft ergoverua deus,praete£nbsp;quern non eft alius dcus,ita quod didio ilia excluäua/olus,déterminât deum, excludensnbsp;omnem aliam deitatem,quoniam non eft alia deltas præter cam quae eft in patre, SC a-'nbsp;dem numero eft in tribus perfonis,quæ funt vnus verus deus folus, eftip hoc modo vnagt;nbsp;quzque earum folus verus deusj. Corinthiorum .8. Namnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt qui dicantur dii, fl

ue in cælOjfiuc in terra, fiquidcm funt dq multi, tSc domini multi, nobis tarnen vnus deus pater,ex quo omnia,8C nos in illo t ôc vnus dominus Icfus Chriftus,pcr quern omnia. Sc nos per ipfum.

Ik

e

¦t

lt;

Egotedarificaui fupcrtctram,opus confutnmaui quotj dcdi'fti mihi, vt fadam. Etnuncdarifica tu me pater apud temetipfum daritatequam habui,nbsp;priufquam mundus fieret, apud te. Manifeftaui nomen tuum homintbus,nbsp;quos dedifti mihi de mundo. Tui crant,0f mihi eos dedifti, amp; fermonem tu*nbsp;urn feruauerunt.Nunc cognouerunt,quia omia quse dedifti mihi,abs te funt:nbsp;quia verba quae dedifti mihi,dedieis,6^ ipfi acceperunt, ôf cognouerunt ve*nbsp;»¦e,quia a te cxiui,8f credidcrunt, quia tu me mififti.

I I ?•

.f

«¦ h

gt; ;

Nonquaefiuigloriammeam,fedtuamîverum deicci meipfumad fummamigno* sniniam Sc humilitate, vt tui nominis gloriam illuftraré apud homines, omni notitia deinbsp;diffeminata,ôc perfedo opere quod dedifti mihi.Hoc eft enim opus incarnationis vnigenbsp;nitijfandificare noftram natura,8c profternerc redore mundi, qui fe prius deum facie-batjScinferere crcaturænotitiam dei.Vnde Iohannis.I9*in crucc aju Confummatfl eft.nbsp;Et nunc tu mi pater,tu vicilTim cffice,vt mundus intelligat me totfi in earn gloriam quänbsp;habebam apud te,priufqua hie orbis conderetur*. Collocauit humana naturâ in thrononbsp;rcgiOjSC adoratur nunc ab omni creatura, Effeci vt nomen tuum innotuerit qs,quos af-flatu tuo exeptos à mundo,mihi tradidifti.Tui crant quos condidifti,tui crant quos hu-ic negocio deftinaras,SC eos mihi docendos Sc formandos tradidifti. Efaiæ .8. Ecce egonbsp;ßcpueri mei,quos dedit mihi dominus,in flgnum 8C in portentum Ifrael à domino exer-cituii qui habitat in Sion.Sermonem meu quern pharifxi fpreuerunt,hi vclut abstepro-fedum receperunt, cui credentes, cognouerunt vere quod abs tc profedus fim, abs tenbsp;ir.iflus venerim in hunc mundu.Nunc me docente, cognouerunt naturalitcr hæc omnianbsp;ad me pcrtincre tanquam ad filium,qui in rebus paternispotens eft,amp; non aliunde acquinbsp;fita.lohannis.i4,Verba qnæ ego loquor vobis, à meipfo non loquor. Iohannis.?, Mcanbsp;dodrina non eft mea,fed eius qui mifltme.

Ego pro eis rogo, non pro mundo rogo, fed pro his, quos dedifti mihi, î quia tui funt,Et mea ornnia tua funt,nbsp;nbsp;nbsp;tua mea funt, clarificatus fum in

eis.Et iam non fum in mundo, amp; hi in mundo funt,ôf ego ad te venio.

Nunc quoniam eosrelinquo iuxta corporis conuidum, viciflimillos tuac bonitati co-mendo feruandos,nc deficiant,fedfemper in melius proficiant, Sciunt cui debeant accc-ptam ferre fuam falutem. Ex te pendent. Ego igitur pro his rogo,quos ê mundo fub-dudos,tuos effe voluifti.vt tuabonitas quod cœpitinillis,pcrpetuuacpropriûcffe velit. Pro mundo ante non rogo,qui maliscupiditatibus cxc3ecatus,pcrtinaciter réclamât do-drin J mcae,fibiipfi falutem gratis oblata inuidens,Iaco.4.Quicunq} voluerit amicus effcnbsp;fecult huiusjinimicus dei coquot;nftituitur.i.Iohannis.t.Siquis diiigitmundu,non eftchari-tas patris in eo.i.Timoth.i.Nouit dominus qui funt eius. Sine meritis prxdeftinati præ- Pr{defllnanbsp;uiis,fictarnen quodprgdeftinatióiseffcdüfinemeritis Chrifti,Scprecibus obtinere non do qu«in#nbsp;debuerunt.Pracdeftinatio nanq; vniuerfa includit quf ad falutêprædeftinati concurrunt, dudat.nbsp;quare comprehendit SCprcces quae pro praedeftinatis funduntur.ldeomei funt, quia tuinbsp;funt,quod inter nos fit rerum omnium comunio.Non enim nunc accepi potcftatem,fcdnbsp;quando tui fuerunt,ôc mei fuerunt. Glorificatur fllius in his quæ funtpatris,t3ntam omninbsp;urn habens potcftatem,ficut 8c pater,quam claritatcm Sc difeipuli cognouerunt. Adu.4.nbsp;Non eft in aliquo alio falus. Aduu.io. Hie eft qui conftitutus eft à deo iudex viuorum SCnbsp;mortuorum.lam^^ non fum in mundo,quem mox relinquo, Cæterum hi mei loco manent in mundo,adhuc fparfuri per vniuerfas orbis nationes quod à me didicerunt.QuiCnbsp;quid docuerint, quicquidfecerint, quoniamintelligetur à nobis efleprofedum, ad no-ftti nominis gloriam refcretur,

BBB J Paut

-ocr page 594-

Pars secvnda.

lohan f7 nbsp;nbsp;ï^âtet fanâ:c,ferua cos in nomine tuo,quos dedifti mihi.vt fint vnum Ficut

X St nos.Cum effcm'cum eis.cgo feraabam eos in nomine tuo.Qjjos dedifti mi hi,ego cußodiui, 8gt;C nemo ex cis perfjt,nifi filius perditionis, vt fcriptura im*nbsp;pleatur. Nunc autem ad te venio.St hacc loquor in mundo,vthabeantgaa*nbsp;dium meumimpletum in Icmecipfis»

Quia vcrifimile crattnftari eos, vtpote qui rclinqucbantur adiutore deftituti, often* die quod patri eos comendet, 3c illu euftodê eisprxBciat* Pater, ouinis fanditatis origonbsp;caufaliSjindcficiens SC. fontanca, ferua eos in fide amp; charitate nominis tui, vt perfeueientnbsp;in te,0i CÛ ceciderint non collidantur.Pfaf.jé.Cü cedd£rit,non collideturtquia dominusnbsp;fupponitmanüfuâ.Sint vnûperfandædilediioniscoagulumtnam ficharnatê inter fe hanbsp;kuerint,inuidi erunt,amp; nihilcispræuakbit. Non autêfimpliciterfintvnû, fedheutegonbsp;SC tUjVnû fapicnteSjâC vnû volentcs,illa eos concordia cuftodiet.i,Corin»i.Obfccro vosnbsp;fratres per nomen doinini noftri lefuChrifti, vtidipfum dicatis oé$,amp;non fint in vobisnbsp;fchifmata.Sicut eminuidia côiûdosdiiToIuitjitacharitas difiundosvnit.Cof.5.Supoianbsp;aüt charitaté habete.quod eft vinculû perfedionis.Quantfi ad me attinet,nullûperdidi,nbsp;nuliü amifitquodquidâ à feipfis refilierint,nihil hoc ad me« Nam nihil à meptermilTumnbsp;eft,quod illos ad meliorê mente reuocare debuerit. Dicitur fiiiusperditionis,quia dignanbsp;fecit P er d i ri one æterna.Sic Antichriftus filius perditionis dicitur.i«Thefia.t,Licec enimnbsp;ludas eu Chrifto effet,non tarnen ipfius erat, fed perditioni natus erat, quâ ipfe fibi fuo*nbsp;pte vitio volens acc€rfiuit,V enio ad te,per corporale afcenfionê,Slt; ha?c iuquor quo pie*nbsp;num in femetipfis habeant gaudifl,nunc fpc de caeleftibus gaudentes, ÔC poftea rc in cxlenbsp;fti gloria, lohan. iç.Hfc loquutus fum vobis,vt gaudiü meüin vobis fit,amp;gaudiü veftruninbsp;impleatur.Homincsinhiant rebus terrcntsamp;caducis,egocflcftiadoceo.Doflrin3m ablnbsp;te traditâ,tradidi illistquam afpernante mundo,hi pauci amplexi funt,6^ obhoemundusnbsp;hosvelut fui defertores,âCad nos transfugas,odioprofequitur,non ob aliud,nifi quod nonbsp;bis adhaerent,mundo renunciantes,Nonhabent mente mundo agglutinatâ,âc omneftunbsp;dium in illu infumenté.Simplex iIJoçeerga nosfidutia meretur cxleftê fauorê,âc odiumnbsp;in eos mundi noftra caufa exortum,prouocat noftram erga illos beneuolentiam,

4 Ego dedi cis fermonem tuum, 8t raundus eos odio habuit, quia non funt de mundo,ficut 8t ego non fum de mundo. Non rogo vt collas eos de mutinbsp;do, fed vt fcrucs eos a malo. De mundo non funt, ficut 8t ego non fum dcnbsp;mundo. SanÆfica eos in veritate. Sermo tuus veritas eft. Sicut tu me mififtinbsp;in mundum.ita 8t ego mifi eos in mundü:8t pro eis ego fandifico mcipfum,nbsp;vt fint 8t ipfi fanä:ificati in veritate. Non pro eis autem rogo tantum, fed SCnbsp;pro cis qui per verbum eorum credituri funt in me, vt omnes vnum fint, ficutnbsp;tu pater in me, 8t ego in te, vt 8t ipfi in vobis vnum fint, vt credat munduf gnbsp;quia tu me mififfi.

Nihil commune habent cum terra,cælorum fadi ciucs î Sfita quia mundus omnisita vt alienis vfurus eft cis, tu pater caeleftis pofthac vt cæli ciues adiuua. Ephcfioçe «x.Nonnbsp;eftis hofpires SC aduenæ, fed eftis ciues fajidoçi, ÔC domeftici dei. Hoc tantum rogo,nenbsp;viuentes in mundo,trundi vittiscontaminentur:amp; à nobis defcifcentes,reuoluantur innbsp;mundi faéiionem. Id cm fine tuo pr jfidio vitarc nô poterunt,tot infultibusimpetiti.SeCnbsp;ua eos à maloculpæ,nam malapcenæproficuafunt.Mat.y^Beati quiperfecutionem panbsp;,1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiuntur propter iuftitiam,quoni3m ipfoçteftregnumcxloçe.Mihi adhxrent,mei palmi

tes funt,mea membra funtxita fit, vt quemadmodüego alienusfum à niundp, quoniana adhxreo tibi,ita ôc hi fint à mundo alicni,quoniâ adhxrent mihi. Sandifica cosperfpi-ritum fandificantem, amp; cuftodi eos in redlitudine fermonis ô( dogmatum,amp; erudi eos,nbsp;ÔC docc veritatem doârinx,vitæ ôC iuftitix, ne iufti apparere tantum vclint vt hypoeri-tx.Sermo tuus quem ego docui,pura veritas eft, non habet fucos, non habet vmhraruinnbsp;fumos.Pfalmo.iiS» Principium verborum tuorum veritas, Quemadmodum ex charitate me mififti, vt hominibus xternam annunciarem falutem ,ita ôC ego mifi eos ad an-nunciandum regnuindei, Matthxi.io. Euntes,prxdicatc, dicentes j Quia’ppropin-quabit regnum cxlorum ,Huius rci gratta mcmetipfum yiÀimam immoJo tibi, vt« ni

-ocr page 595-

ART IC V t V S XXÎX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F O» CCLXXXVI,

purgâti à pcccatiSjpuri pcrfeucrcnt in prædicatione vèrîtâtis cüângclicæ. Non cnim pd teft pure praedicarc dodrinam meant mundo, qui mundanis fucrii aflfedibus obnoxiüs.nbsp;£rigic difcipulorum animos,quodhabituri fine multos difcipulos per fidei dilatationem*nbsp;Rogauit pro Petro,ne deficcret fides cins,Lucæai.Rogat nunc vt fideles fide ôC charita^nbsp;te conglutinatt,pacem ôlt;concordiam interfcjôCergadeum indiuifam habeant fidem,nbsp;Ego P^*- ïpiritum meum agam in il Iis, quemadmodum tu in me veritatem tuam exercuinbsp;ftiîita fiet, yt ipfi quoque velut vnius corporis membra vni adhærentîa capiti,ôC eodemnbsp;vegetata fpiritu,mutua concordia inter fefe cohæreant, vt vndiquefit abfoluiapfedaiçnbsp;concordia in cælis amp; in terris, Obferua hic,efle vnitatem naturae, quæ coakfcit,eo quodnbsp;vna fubftantia tribus comniunicatur, eftipin tribus vnaeflentia, vna diuinitasjvnaôC paCnbsp;«qualitas.Iohannis.io.Ego «Slt; pater vnüm fumus.Deiformitatis,qua parn'cipatione di-uinitatis creaturis communicat3,in deum tranfeunt ac transferuntur(fcruata naturæ vz-'nbsp;ritatc)homincs,perindc atquc ignitum ferrum eificacia ignis fit igniforme,efthæc ad-niirabilis amp;fumma quædam vnitas y qua tunc erimus participes quando videmus deumnbsp;ficuti eftji.Iohannis.tertio .i.Corinthiorum .6. Qui adhæret deo,vnus fpiritus eft cumnbsp;«o.Confenfionis ôCvoluntatis,vbi eft idê vellcamp;ideni nolle» Solethaec in malis quoquenbsp;inucniri.Pfalm.i, principes conueneruntinvnum aduerfus dominum ÔCaduerfusGhrinbsp;ftum eius.Cuius exordium caro,ôC ea quæcxhac oritur concupifcentia,maiorum omninbsp;um radix.i.Timoth.6» Alia in bonumvergit quæ ex virtutibus coalefctt,cuiuscopula eft:nbsp;ämor.Pfalm.ßi.Ecce quàm bonum amp; quàm iocundum,habit3refratres invnum. Adu-nm,4,Multitudinis credentium erat cor vnum,6f anima vna. Hac oportet nos effe con*nbsp;cordes,fi modo vnam patris hæreditatem volumus poffiderc.Philippen.i.Siqua confonbsp;latio in Chrifto,fi quod folatium charitatis,fi qua focietas fpiritus,fi qua vifeera miferationbsp;nis,implete gaudiummeum, vt idemfapiatis, eandemeharitatern lnbcntes,vnanimcs,nbsp;idipfum fentientes.Tanta autem debet efie Chriftiani hominisperfedio, vt yidentes co*nbsp;gnofeant fidem in lefumfandamSC veram.i.Petr.x.ConuerfatioïKm veftrâ inter genees habentesbonam, vt in coquoddetredant de vobis, tanquam demalefadoribus, exnbsp;bonis operibus vos confidcrantes,glorificent deum in die vifitaiionis, Sic in primitiua cenbsp;défia gratiam habebant ad omnem plebem, Adu.i»

Et ego clan'tate quam tu dedifti mihi, dedi eîs,vt fint vnum,S^ cognofeat j mundus, quia tu me mififti, 8: dilcxifti eos,ficut 8^ me dilexifti. Pater, quosnbsp;dedifti mihi,volo vt vbi fum ego,8lt; illi fint mecum,vt videant claritatem menbsp;am, quam dedifti mihi, quia dilexifti me ante mundi conftitutionem. Paternbsp;iufte,mundus te non cognouic,ego autê te cognoui:8i hi cognouerunt quianbsp;tu me miGfti,8C notum fcci eis nomen tuum,8^notum faciam, vt diledio quainbsp;dilexifti me,in ipfis fit,8C ego in ipfis.

Ego claritatem gloriæ immortalis dedi cis.Philippen.î. Saluatorent expedamus dominum noftruni lefum Chriftum,qui reformabit corpus humilitatis noftræ^cQnflgyra^ turn corpori claritatis fuæ.Sic Si gloriam miraculorum,Lucaf .lo.Similiter feientiæ clari-tatcm.lohannis.iç. Omnia quæcunq;audiui à pâtremeo.nota feci vobis. Vt fint vnumnbsp;per charitatem,ficut nos vnum per naturam.V t ad perfediôncm mutuæ vnionis,quæ itjnbsp;patria habetur,pcrducantur,vbi eft deus omnia in omnibus. Iohannis.ij.In hoccognonbsp;feent omnes, quia difeipuli mei eftis,fi dilcdionem habueritis ad inuicem. Vbique oratnbsp;mundu per fidem ipfum à pâtre miffumcognofccre, quacognitione maxime inflâmatutnbsp;dilediofideliu ad deum,qui fie dilexit nos,vtfiljû fuum vnigenitü daret,Clohannis.5) vcnbsp;omnis qui credit in ilium,non pereat,fedhabcat vita æternâ* Dilexit pater ipfum,vtfili3nbsp;naturalem 8£vnicüîapoftolos,vtfilios adoptiuos.lamjam'cg difeeffurus,gloriæ oftendicnbsp;magnitudiné,fi perfeuerent. Pater,inquit, cupio vt quéamodû hi quos ex mundo fubla-tos tradidiftijmihijVt fucuri funt imitatores afflidionû ôC crucis mcæ,ita fint amp; glorif connbsp;forteSjVt quêadmodû fpedatores fuerunthumilitatis meæ, ac teftes erunt fupplicij mei,nbsp;«a fint amp; gloriæ fpcdatorcs,quæ mihi his malis defundo daturus es, vt amp; ipfi difeant pecnbsp;afflidionestendere adæterna gaudia,pcrignominiam,adæternam proficifei gloria. Honbsp;mini requies maxima,videre gloria filij dei.Nä quia pater genuit eu.neceftario gloriæ aanbsp;torfuitSCfuppcditator,quifubftantiæ autordicitur. Vbi fum,inquit,Ioh.î.Nemoafccnnbsp;dit in cxlummifi quidefeendit de cælo,filius hominis qui eft in cælo « Quanuis modo fitnbsp;BBB 4 cûinfi-

-ocr page 596-

PARS S E C V N D A.

/urn infidelibus per watiam in facramento, Matthr i.ig.Eccc ego vobifcum fum vfqj adconfummadone feculi^amp;ipfi çû iUo pec Bdem, nihilo minus tarnen diftamus aliquonbsp;modo.x.Corinth.^.Dum fumus in hoc corpore,peregrinamur à dfio.Tunc autc videquot;nbsp;bunt facie ad facie.i.Corinth.i5»Patcr iufte,fonsoC origo vniuerfxiuftitiae. Pfalm.io.lttnbsp;Aus dûs amp; iuftitias dilexit. A me nihil eft prxttritu, quo minus innotefceres hominibus,nbsp;hd mundus magna ex parte fuis vitiis obcxcatus, noiuit te agnorcere,qui mihi te docenquot;nbsp;ti noiuit credere,! dec priuabuntur prarmijs glori a. Accipit hie mundu pro r eprobisnbsp;mundo deditis,qui totusin maligno pofitus eftji.lohannis^jr. Egoveropurus à mundonbsp;Ce noui cognitu prxdicauigt;Matthx.ii.Nemo nouit filiü nifi pater, neq; patré quis noquot;nbsp;uit niftBlius,SC cui voluerit Blius reuelare.Nec ominofruftrafuitpraedicatio mea,^ianbsp;per me cognouerunt te hi quos in hoc delegeras, vt cognofcerët, quôd abs te profeautnbsp;iîtn.Nocü itaq; feci,SC notu faciam milTo fpiritu ranâo,qui inducet eosin omnê veriiatê«nbsp;Et fi didicerint quis tu,tuadiIedioquadilexiftime,inipBserit,dC ego ineis,yt vniticapcnbsp;ti fuo,vitam glorix fortiantur Johannis jç*Qui manet in me,âC ego in eo,hic fert fruâânbsp;inultum J Johannis,4,Qui manet in charitace,in deo nianet,df deus in co.

4 De PalTione demini*

ARTICVLVS XXX*

CHriftus dilexit nos,dC tradidit femetipfum pro nobis oblationê amp; hoAiam deo in odorem fuauitatii,Ephefioç:.s’.Affelt;Suofisamp;fi breuibus, verbis amariiTimxnbsp;palTibnis dominies infinuat,amp; caufam SCmodum* Eramus enim omnes naturanbsp;filij irs, Epheiîoçt ,x. Nam inAdam omnes peccauerunt,amp; egent gloria dei,nbsp;Romaj.Hinc Lucs,17, V enn filius hominis qusrere amp; faluu facere quod perierat. Trianbsp;ergo hifee in verbis indicat Apoftolus circa paffionem attendenda. Primû: Copiofiis diquot;nbsp;leaionis affedus* Hierem* ;i. In charitate perpétua dilexi te, ideo attraxi te miferans*nbsp;V nde dominus lohannis.5. Sic deus dilexit mundS, vt filium fuum vnigenitum daret,vcnbsp;omnis qui credit in illu,non pereat,fedhabeat vitamsternam. Vere magnum charitatianbsp;indicium.lohannis.iy.Maiorem hac diledionem nemo habet,quàm vt anima fuam quisnbsp;ponat pro amicis fuis.Sed ipfe pro mimicis mortuus eft.Romanoçt.y, Vt quid enim qufinbsp;adhuc infirmi eflemus, Chriftus fecundu tempus mortuus eft, Hine hortatur lohannes*nbsp;i,Iohan,4,DiligamusdeS,quoniamipfe prior dilexit nos, Secundu,dolorofuspaiTionisnbsp;tffcdus.Nam feipfum tradidit oblationem SChoftiam.Efais.n. Tradidit in morte ani^nbsp;mam fuam.i.lohannis.j.lnhoc cognouimus charitatem dei, quoniam ille pro nobis aninbsp;mam fuam pofuit«Matth,io.FiIius hominis non venit miniftrari,fedminiftrare,amp;darenbsp;Mors quid animam fuamredemptionem pro multis. BonauenturatMors eft priuatio vits,amp; habetnbsp;comparationem adinferentem, 8C ad eum quifuftinet. Et fecundum hoc dupliciter po*nbsp;DupUdter teft quis aliumtraderein mortem : Autquia facit, vt alij inférant ei mortem, aut quia (2-que a quo cit vt fuftineat, Quoniam autem fuftinentia mortis fuit à deo patre, SC i Chrifto, quianbsp;traditmof deus pater voluit vt ipfe fuftincrctmortcm,amp;ipfe voluntaricfuftinuit,Efais.$), OblatuSnbsp;eft,quia ipfe voluit.Lucs.xx, EtBlius quidem hominis fecundum quod diftinitumeft,nbsp;vadit.Hinc eft quod traditus dicitur â patrc,traditus amp; à feipfo.Rurfus,quia ludasamp;lttnbsp;Chriftus g dsiprocuraueruut,vt alii inferrenc ei mortem,hinc traditus dicitur â luda 8C ludsis. Etnbsp;variet noor quoniam laudabilisfuit fufterentia mortis, illatio autem vituperabilis, hinc eft quod traquot;nbsp;tern traaigt; jitio paths 8C Chrifti,Iaudatur:Iuds autem ac Iudsorum,vituperatur. Traditus ergo 1nbsp;patrcjcxcharitatis eminentia «i.Iohannis.4. In hoc apparuit charitasdei innobis, quoniam Blium fuum mifitin munduni,vt viuamusperipfum. Romanoçt.S.Qui etiam proquot;nbsp;prio Blio fqo non pepercit deus, fed pro nobis omnibus tradidit ilium, quomodo etiamnbsp;non omnia cum ilio nobisdonauit^O nunquam obliuifcenda diledio, A feipfo,exhuminbsp;litatis obedientia.Philippen.i.Humiliauit femetipfum,fadiusobediens vfqj ad mortem,nbsp;mortem autem crucis,i.Pctri.x.Tradcbat autem iudicanti feiniufte,quipeccara noftranbsp;ipfe pertulit in corpore fuo fuper lignum. A ludsis,ex probitatis amp; veritatis inuidentiatnbsp;quia enim vitia ipferum carpebatjcxarferuntinuidia contra eum.Sapientis.i.Circunuenbsp;niamus iuftum,quoniam inutilis eft nobis,amp; contrarius eft operibus noftris, ÔC impropequot;nbsp;rat nobis peccata legis,diftamat in nos peccata difciplins noftrst promiitii fc feientiquot;nbsp;am dei habere,5^ filiumdei fe nominat$Fad:us eft nobis in tradudionem cogitationumnbsp;noftraçi,grauis eft nobis etiam ad videndfitquoniam diifimiliseft aliisvitaillius,amp;immanbsp;ta({ funt vis eiu8«Tanqua nugaccs sftimati fumus ab illo,df abftinet fe à vqs noftris tan^nbsp;ab inxquot;

-ocr page 597-

ARTICVLVS XXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXXV1Î;

Mb I'mmunditqs, 5^ profcrt nouiflima iaftorum ,S^glorïatur pattern fe habere deuni. Videamus ergoR fermones illius vcri fint, ÔC tentemus quæ ventura funtilli ÔC. fciemus«nbsp;qus etunc nouifiima ilh'us.Si cnim cft verus filius dei, fufcipiet ilium, libcrabit ilium dcnbsp;inanibusconcrariorum» Contumeliaamp;tormcnto interrogemus cum, Ytrciamusteuequot;nbsp;rentiam cius,SC probcraus patientiam illius. Morte turpifiima condemnemus cum. Erienbsp;cnim rcfpedlus cxfermonibus illius.Adamufiim vfque,inuidiam ludæorû 8C Chrifti in*nbsp;noccnriam depinxit. Hine Matthæi.i7.de Pilato diciturrSciebac enim quod per inuidi-am ttadidiflenc cum fummi facerdotes. Vndc quo magis cernebant gloriam Chriftinbsp;cmicare,eo ampliusinuidia ftimulati, in mortem domint confpirabant. Vndc Laaaronbsp;refufdtato,inito confilio, diffinieruntquàmprimû Chriftum morti tradendum, lohan*nbsp;nis.ii. Sic videntes lefum plaufu popular! laudari, dixerunt lohan.it. V idetis,quia nihilnbsp;proficimus;' ccccmundus totuspoft cumabiit. ludasipfum tradiditex cupiditatis dementia . Sic cnim pecuniæ cupiditatc dementatus fuit, vt non confiderarct, quid,quanti venderctjfed folum vt venderct, Matthæi.x» Qjiid vultis mihi dare, Sc ego vobis il*nbsp;him tradamJ'Quiaudientes(Marci.i4.)gauififunt,ôCconftitacrunteitriginta denarios,nbsp;Matthæi.iÂ.O quot funt qui multo minoris vendunt, pro quibus fanguincm ipfefudit,nbsp;hoccft,animasfuas,proximosfuos.Tcrtium:Gratiofusredemptiooisfru(9:HS.t.Corin*nbsp;thio.y. Deus crat in Ghrifto, mundum reconcilians fibi ,non reputans iliis delida ipfo*nbsp;tum.Innotefcit ergo quàm graue ôC enorme fit pcccaturn, pro cuius expiatione mortu*nbsp;US eft vnicus filius dei, vt dei apparcat iuftitia, qua maluicfilium occidi, quàm pcccaturnnbsp;manerc inultum î amp; mifericordi a refulgcat, qua fic compaflus cft generi humano, vt pronbsp;ipfius falutc vnigenitum daret. Romanoçt.î. Commendat autem charitatem fuam deusnbsp;in nobis,quoniam fi cum adhuc peccatores efiemus fecundura tempus, Chriftuspro nobis morcuns cft, multo igitur magis nunc iuftificatiin fanguine ipfius, faluierimus ab iranbsp;peripfum»Hebræo9î.ij.Iefus vtfandificarctpopulumpcriuum fanguinem, extrapor-tam pafiiis cft. Excamus igitur ad cum extra caftra, improperium cius portantes, ßcr *nbsp;nardusxSuper omnia tc mihireddit amabilcm bonc lefu,calix quembibifti, opusredem-ptionisnoftrae,hoc amoremmeumfacilefibi vendicat* Quotidiana Chriftianihominis Icdio, elfe debet rccordatio paflionis Chrifti x quia nihil ita cot humanum accendit,nbsp;vt fedulo Sc profunde recogitata paffiOjßChumanitas faluatoris. Poteft anima deuotanbsp;domini paffionem contemplari quadrupliciter ,inordine ad quatuor effedus,in animo m^iquo^nbsp;meditantis confcqucndos.Nam infeipfa confidcrata,maxima occurritamaritudotidconbsp;cft compundiua adcompaffionem.In caufamonftratur inauditadileäio,ficcftinflam- ‘“'tgnbsp;matiua ad amorem .In modo rclucct perfeda virtutum cxcmplatio, vnde cft illumina#nbsp;tiua ad imitatione.ln frudu monftraf plena pditoçx reftauratio,amp; fic eft confolatiua adnbsp;dcfolatoçt ercdioné.Ergo fi duras es,amp;quafiinfenfibilis ad deuotioné,in primo diligennbsp;tcrexcrcitarcjôc dcuotaberisxfifrigidusamp;fegnis, infecundo inflaramabcrisxfihcbcsnbsp;amp; ftolidus,in tertio illuminaberisxfi triftisô^ defolatus, in quarto confolabcris.Hinc Pa-fchafiuspapaxSemel Chriftusmortuus cft iuftus pro iniuftisxamp;fcimus, 8C certumhabe*nbsp;mus, Sc Ipe immobili retinemus, quia Chriftus refurgens cxmortuis, iam non moritut,nbsp;mors illi vitra non dominabitur,Romanorum.6.Tamcn ne vnquam obliuifeamur quodnbsp;femel faftum eft,in memoria noftri fit omni anno quando pafeha cclebratur. Nunquidnbsp;cnim tories Chriftus occiditurî’fed tarnen anniuerfaria rccordatio, repræfentat no--bis quod olim fadum eft, amp; fic nos moueri facit, tanquam videamus dominum praefen-tem in cruce.BonauenturaxQyi in cruce domini,iuxta didum apoftoIicum,G31atas fc-3cto,vultgloriari,fedula debet cordis meditatione in ipfa perfiftcre,cuius myfteria SCquçnbsp;circa ipfam fada funt, fi toto forent mentis intuituperfpcda,in nouumadducerent fta-(um meditantem .Nam profundo corde, ôC totis vifccrum medullis cam perferutantt,nbsp;multi adfunt paifus infpirati, ex quibus nouam compaflSonem, nouum amorem, nouasnbsp;confolationcs, SC per confequens nouum quendam ftatum pcrciperet, in præfagium fu-turae gloriae. Ad hune ftatum confequendum, tota mentis acics vigilantibus oculisillucnbsp;dirigenda, extrancis omiifis curis, amp; quafi præfcntialiter adfit, fingula quæ contigerunt,nbsp;affeduofe,diligenter,morofc,ôi perfeueranter contemplanda.Nec nostxdcre debet a»nbsp;dire,amp; contcmjplari,quæ ipfe dignatus eft pro nobis pati.

Ç Dc oratione domini amp; captione,

ARTICVLVS XXXI.

HXC CHRI

-ocr page 598-

PARS SE CV ND A.

Acccum dixi'nètlefusjhymnodjdo.cgrcffus cum difcipufis fuis.ibae trans torrentem Cedton fecundum confuctudinemin montem oliua*nbsp;rum. Sequuti funt autem cum Ôf difci'puli, Tunc dicit diTcipuIis fui'sînbsp;Omnes vos fcandalum pademini in mein ifta node.Scriptum eftenim: Per*



cutiam paftorem,0^ difpcrgentur oues gregis. Poftquam autem refurrcxcro, præcedam vos in Galilæam. Refpondens autem Petrus,ait: Et fi omnes fcatinbsp;dalizad fuerint in te,ego nunquam fcandalizabor:Et ait illi lefus: Amen diconbsp;tibi,quia tu hodic in bac node, priufquam gallus bis voeem dederit, ter menbsp;CS abnegaturus. At ille amplius Ioquebatur:Etiam fi oportuerit me fimul cô*nbsp;mori tibi,non te negabo. Similiter ÔC omnes difcipuli dixerunf»

Poftquam dominus dulci fermonc confortalTet crexiflet'tç fuorfî animos, 8Cgregem fuum pain commendaflet,(lohanais.i7.)hymno ex more dido in laudem dei,(iSempeCnbsp;enim agendæ granae-Jiue profpera ,fiue aduerfa contingant,femper laudes deo canendcnbsp;funt)vitro proficifciiur obuiam il»,à quibus capiendus erat, quo fe volentem pad decla**nbsp;raret, trans torrentemper vallem 1 ofaphatinter HierufalemÔC montemoliueticurren*nbsp;tcm,vbi plurimæcedrijvnde apudHebræosex renomen habuitCedron.Chryfofto*nbsp;tnustSolitus erat dominus folicaria loca,amp; à tumuhibusquietaquarrere,quando votebaCnbsp;aliquid fecrete, fubiime docere difcipulos,quod ab alps non erat fas audiri. Theoph.nbsp;Poft ccenam nequaquam inertia,aut iocus aut fomnus occupant dominum,fed oratioâCnbsp;doólrina.Afcendit autem in montem oliuaçe,per quem pietas Iefudefignatur,qui totiusnbsp;gratiæfons efttadhunc lpfumfequidebemus,vt hincoleomifericordif dignemur,amp;in-*nbsp;iduac in nos dei gratia,quæ optimus eft liquor medend s pcccatorum vuJneribus.Canti.t.nbsp;Oleum effiifum nomen tuum.Secud funteummeefto cordeôC tremulo corpore difePnbsp;puli,vndecim videlicet.nam ludas exierat ad verbfî.Quod facis,fac citius ( I ohannis.15.)nbsp;ad confummationem fceleris, ad acquilîtioncm viliftimz' mercedis,ferocem armatorurnnbsp;cohortem congregaturus.Parat autem animos eorum ad tolerantiam imminentis péri-culi,non ignarus imbecillitatis illoçt.V erum ne defponderent animû,confolatur eos pronbsp;phetia,Zacharisc.i3,Et mox futura refurredionc,fimul tempus locumeg defignans vici-num,vbi rurfus ipfum eflentconfpedîuri.Percutiam,inquit.Efair.çî. Propter fccluspo-puli met pereuftieum, Pfalm.68. Quoniamquem tu perculïifti,perfcquuti funt îamp;fupeCnbsp;dolorem vulnerum meoçt addiderunt. S: d quemadmodum mors mea vos redder diffi-patosâCturbatos,ita refurreâio mea vos refocillatoscolligetinvnum.Petrus itaquenbsp;nonfatisfibinotus,fortitudinequadam Humana ac temporaria, negatfuturum quod e*nbsp;prophetia futurum prædixit. lefus autem penitus cupiens ex animis noftris euellere no-ftri fidutiam,prædixtt illi cafum. Petrus autem quod maioris erat temeritatis, vnum fcnbsp;cæteris omnibus anteponittquare dominus ipfum, quanquam feruentifiimi rflet amorisnbsp;in dominum, cadere permifit,quc præfumptio humiliaretur,8c plus Chrifti verbis»nbsp;quâm fibi fiderettneenon in fuocafu difceret,quomodo alijsmifereri deberet. At Petri tenbsp;meritatem imitati funt,amp; reliqui Apoftoli,Cbnflumamp;: ipfi 3bnegaturi,fi fimilis ca-fus accidiffet.Sic vfuuenire fokt fts, qui viribus propriis putant fefe pofte viâores vitio-tum euadere, cum interim ex gratia pendeant .1. Corinthiorum .ip. Gratia dei fum idnbsp;quod fum.

Tune vente cum illi's in villam quafdicitur Gethfemani, vbi rratbor* tus,in quem introiuit ipfe 8^difcipuli dus. Et ait ilIis:Sedete hic,donee vadamnbsp;illuc orciTî. Vos autem vigilatc amp; orate,ne intretis in têtationem. Et affumnbsp;pto Petro duobus filqs Zebedæi, ccepit pauere, tædere, 8C contriilari, SCnbsp;mœftus cflc,8f ait illiszTriftis eft anima mea vfquead mortem Suftinctebic,nbsp;SC vigilatc mecum. Orate,ne intretis in tentationem»

Nemopoteft afeenderein crucem Icfu, nifiprius defeendat in vallem hanc, nifi fefe deiecerit, abdicatis omnibus humanæ fuperbiæpræfidris. Gethfemani, valLspinguedi-num d.'citurîmorte autem dominipinguefeunt animaenoftræ atqucfaginantur.pfal.6i.nbsp;SicutadipeôCpingucdtnercpleatur anima mea.înhorio captus gftamp;orauitjfatisfacitnanbsp;propecca

-ocr page 599-

A R TI c V t V g 3txxT; r«. ccLxxxvnr;

pro ptccato primorum parentum inhorto contraä0,^öano8 in hortum «duccrec aeliciarum cjckftium,ôC quia notus crat locus traditori, V «nam cor noftrum hortus fit „ •nbsp;dcliciofusjin qutm le fus intrare dignetHr,virtutum gratiarümîggtaminibusplcnus,re' ri/içfy,,nbsp;dolens quafi odor bonus.t»Gorinth.y.Chnfti bonus odor fumus in omni Ioco.Cant»$,nbsp;Yeniat dilcdus meus in hortum fuum.Iuflit autem odlo in initio horti federe,qui tâmennbsp;jpgre diuellcbantur à magiftro que amabant,vehementer quidem, fed tarnen affeâu ad-huc humano.Hilariustluffit eos fubfiderc Sc expeclate redeuntem,donec folus pro cun*nbsp;dis oret,quia eius oratio omnium noftru in eft redemptio. Quo autem fubfiftcrepoflentnbsp;aduerfustempeftaté imminentë,monuitvtvigilarent5Corarenr,ncfieostent3tor ocionbsp;fps amp; ofeitantes opprimeret, incautos illaquearet 8C fuperaret. Hinc oftendit quibüs «•*nbsp;mis Chriftiano militi in afflidionibus vtendum fit.Relidis ergo odo, très âffumpfit,ali*nbsp;quantulum diuertens à latere montis, quibus fingularem affedus fui dilédiônem often-*nbsp;deratjôCquiprse cseterismagnaliapromiferant. SiquidemPetrusin mortemÔCin carcenbsp;rem fecum domino iturumpromifit,Luc,ii.Iohannes ÔC lacobus calkemdomini fe binbsp;bituros fpoponderunt,Matt,to,Erant autem in lefu duo inter fe diuerfîflima, diuina manbsp;ûftas qua nthilfubIimius,S^ Humana imbecillitasqua nihil abiedius,Quóniam autem hisnbsp;tribus guftum aliquem præbucrat fuæ fubliraitatis(Matth.i7.)in transfigiirationc,voluicnbsp;«ofdem extremæ abiedionis humilitatis effetefteSjVtin codent difcerent,amp; quid effetnbsp;imitandum,dc quid fperandum.V erum vt hom o prorfus omni deftitutus auxilio,coepicnbsp;Pauere, nccdiflimulauitanxictatem animi apudamicos» Triftis,inquit,eftanimamea»nbsp;rfal'.g7,Repleta eft malis aîamea.Gloffa,ideft,doloribus5^pcenis. Vfqj ad morte, hocnbsp;«ftjtâ vehcméter,vt morte induceret,nifi diuina difpcnfationc ad alia referuarct,vel fX--tenfîue ad mortem vfqueduratura necfubleuanda.Confiderarepoffumus Chriftumin Cbriflff in.nbsp;paffione bifariam: femel, vt deum omnis affedionis humaiiæ expertem. Ne que cm eius Pamone bfnbsp;natura,qui femper idem eft, PfaI.ioi, ô(. apud quem nulla eft ttanfmutano, laco.i.variis «natncQ»nbsp;^itari oCducipoteft affedtbus,necutriftitia,neqj dolore,vt hommes anici.Malachiæ,}»nbsp;Égo deus ôc non mutor. Altero, vt eum qui formant ferui fuapte fpontc fufccpit,ôc ciuf*nbsp;modi formam,quanoftra incommoda fentiret,quave compatereçur.Philip,x,Hierony-musî Dominus nofter, vt veritatem in fe probaret affumpti hominis,vete quidem con-triftatus eft î fednepaffio illius in animo dominaretur, coepitconttiftari. Aliud cnim eftnbsp;contriftari,aliud inciperc contriftari,V nde eft triftitia quædam inordinata.rationê prç*nbsp;ueniens atqjimpcdiens,quaenon cadit inconftantem virum.Prouerb.ii.Non concrifta-bit iuftum quicquidei acciderit.Talisnon fuit in Chrifto.Éfaiæ.4t.Nonerittriftis ncqjnbsp;turbulentus. Alia ordinata amp; bona,ration€m fequens,SC vanitatem excludens.Ecclefia*nbsp;ftes.7-Cor fapientum vbitriftiria.x.Corinth.7.Quacfecundum deum eft triftitia, pceni*nbsp;tentiam in falutcmftabilem operator.Triftabatur ergo amp; timebar,prout timor triftitia funt naturales affedionesà paffiones,vel potiuspropaflîonesappetitus fenfitini,fecunnbsp;dum Hieronymum.Verum non dominabatur illi vfpiam vlla triftiti3,ncq^ à culmine vitnbsp;tutis deiecitjVtnosfarpc nofiromalocxpcrimur,fedrationisimperium fequcbatur.Duo Quj. duonbsp;autem praecipuo Chriftum affecercangore ôC triftitia talterum in animamgraffabatur, Chriftüponbsp;pcccatum amp; dei offenfa,quæ propcinfinita crat,Efaiae,$5. Dominus pofuit in eo iniquita tiflîme ani»nbsp;tes omnium noftrum.Ambrofiust Doles domine,Severe doleS,non tua vulnerajfedno* xcriocnbsp;ftra crimina 4 Alterum modo ex animo, modo ex corporis qualitate nafeebatur, jmo exnbsp;vtriufque vicinitate.Non cnimnonpotuitaffici triftibus obiedis,quifenfumhabuitpro-bc clare'eç omnia dqudicantem, I am cnim ob oculos pofita cunda pericula, cunda pec-cata, vniuerfa tormenta, omnium hominum fcandalumSiingratitudinem, pro quibuSnbsp;patiebatur.præfcntiflime cernebat. Bernardus î O gaudium,o lætitia,tu laetificas ciuita-temdci,tutotum obiedumbeatitudinis,quid contriftarist’Nonnetues deustotius Con-folationis,qui confolarisnosinomnitribulationenoftra? Ci.CQrinthioç:.L)amp; quomo-dotriftes confolaris,fitriftiseft anima tuaî’ luffitvigilare fecum,non quafi indigeat, fednbsp;quia lie ipfis expediebat.Tempus enim hoc non fomnum poftulabat, fed vigiliam amp; inténbsp;tam deprecationem,Quo{fadopaululumprogreffus,acvcluti prorfus abomi folatio honbsp;minum deftitutus, planée^ dcploratus quod adhumanas attinebai opcs,confugit adpa-tris auxilium,ncc apud hunc ftatiminuenturus mali leuamcn. Horrebat natura corporisnbsp;cruciatum ac mortem imminentem,qu» nihil vult nifi quod conuenit fibi. Procidit in fsnbsp;ciera,vthumilitatemmcntis,habitu corporis commendet,vtdicit Hieronymus,

Et progreflTus pufillum, 8^ ipfe auulfus eft ab eis, quantum iaiftus eft tapis dis,0C pofitis genibus,procidit in faciem fuam fuper terram, bC orauit,vt fi ficnbsp;ripoff«

-ocr page 600-

PAR S SECVN0A

ri poflecgt;tranfîretab eo hora,8i^dixit: Abba pater, omnia tibi pofTibiKa Tune; Si poflibifceft transfer cab'eem hunc a me. Veruntamcn non ficutegovolo,nbsp;fed ficut tu,fiat voluntas tua.Et cum furrexiflet ab oratione,ÔC veniffet ad di*nbsp;fcipulos fuos,inuenit cos dormientes,amp; ait Pecro:Simon,dormisfSic non ponbsp;tutfti vna bora vigilare mecumf Vt quid dormitisf furgite,vigilatc,S^ orate,nbsp;VC non incretis in tencationem. Spiritus quidem prompeus eft,caro autem in*nbsp;(irma,

BonauenturaïHicparumpcrfubfift«.amp;mirabiliadominidcituiracntepertrafl:a,órat cnim nunc dominus, fed St farpius oraiTe kgitur î fed pro nobis tunc aduocatus noftcr,nbsp;nuncautemprofeorabat.Compatere,amp;admirareprofundiflimam humilicatem.Cuninbsp;cnim titdeuspatricoæternusamp;cofqualis,oblitusvidetur feetie deum, oratvehomo,nbsp;fiat tanquam quilibet homunculus de populo,deum orans. Contidera etiam perfedifl'i'*nbsp;mam obedientiam.Quid enim orat^ certe vt hora mortis transferatur » habet hoc expe^*nbsp;dire,vt non moreretur ti ei placer et,fed non exauditur fecundum aliquam voluntatê,qu{nbsp;crat in eo,quia vultpater,vt penitus moriatur,amp; ei quanuis coæterno amp; vnico tilio pro-*nbsp;prionon pepercit,f£d pro nobis tradidit.Koma,8« Oominus autem lefushancobediennbsp;tiam fuam fufeipit, SC exequitur reuerenter . V ide tertio indicibilem ad nos charitatemnbsp;tarn patris quàm filq ,c ompatiione,admiratione, veneratione^ dignitiima : nam propternbsp;nos haec mors indicitur,ChryfoftomusîDicendo,quôdtranfeat calix iftCjOftendit quodnbsp;Duaein le hunianumeft:3ddcndo,nonficut ego, oftenditquod perfedum eft» Duplexintinuaturnbsp;latanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rationis,quar etat fubieda diuinae voluntati: fenfualitatis,quam ratio fubiicic'

bat diuinæ,licet ipfa fenfualiîas contrarium appeteret, dCper hoc quanquam non erat ti-* milis,erat tarnen fubieda,ac per hoc non erat contraria. Duo enim eft reperire in carncnbsp;Uuoquae#nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naturam,fecundum quam nolumus expol:ari,fedfuperueftiri,vt abforbea-»

ne'noftra*^mortaleeft,â vita,i..Corinth.ç.Secundo,infirmitat£m aggrauantcmanimam« inucniri Sapiae.9.Corpus quod corrampitur,aggrauat animammon quia corpus,fed quia corru-*nbsp;ptibileïS^ tic cupimusdiflblui,amp; etiecum Chrifto, Philip.i.Sipoflibile eft, inquit j nam 1Ïnbsp;vis,poflibile cftîfi non vis,non eft poflibilejergo tua voluntas fiat ad falutem humani generis, non quod ego iuxta corporisimbecillitatem. Intermittit autem oratione non tæ-»nbsp;dio affedus orandi,fedrcmedio alqs prouidendi.Noueratenim quantum fuis imminereCnbsp;periculum.Hinc Petrum qui pr« ceteris de conftantia gloriatusfuit aggredi{,diccns:Vbinbsp;eft promiffio tua,fi vna non potuiftihora vigilare mecum^ BedatSomnus corporis,indinbsp;cium erat,quod in proximo grauandi erant fomno infidelitatis. V t quid dormitis:* Neejfnbsp;ftertendum.vbi hoftes nufquam non obferuant excubias.Vnde Lucæ.ti.Simon,ecce fa-tanas expetiuit VOS,vtcribraret,ficut triticum.i.Petr.y.Sobrii cftotcamp; vigilate, quia ad*nbsp;uerfarius vefter diabolus tanquamleorugienscircuit, quarrens quern deuoret.Hinc Lu-cæ.ig.Oportet femper orare,ô^ nunquam deficere. Ifidorus: Hoc eft remedium eins,quinbsp;vitiorumtentamencisæftuatjVt quoticsquolibet vitiotangitur, toties orationesfondât,nbsp;quiafrequens oratio vitiorumimpugnationem extinguit.Hieronymus:Etfifpintus ve*nbsp;fter promptus fit ad volendum,ramen caro fragilis eft ad fuftinendum.Hoc aduerfuste-mcrarios didum eft,quicquidcredidcrint,putant fepraeftarepolTe.Nam quantumdeatnbsp;dore mentis confidimus,tantum de fragilitate carnis timeamus, Galat«ç. Caro concupi-feit aduerfus fpiritum, amp; fpiritus aduerfuscarnem, vt nonquæcunq; vultis, ilia faciatis«nbsp;Vnde quanquam fpirituferuerent,in vtranqj tarnen (vt aiunt)aurem dormitabant, carne fuperati. Verum vt illius mors nonprofuit ociotis, ita nee precatio valere debet, niûnbsp;his qui pro fe quoque ftudent orare,

Iterum fecundo abqt, 8^ orauit, dicens : Pater mi, fi non poteft bic cab'x tranfire,nifi bibam ilium,fiat voluntas tua.Et venititerum ad difcipulos fuos,nbsp;èC inuenit eosdormientes crant enim oculi eorum grauati,0( ignorabac quidnbsp;refponderent ei. Et relictis illis, iterum abqt, orauit tertio eundem fermo*nbsp;nem,diccns:Parer,fi vis,transfercalicero huncame.vcruntamen non mca vonbsp;luntas,fed tua fiat. A pparuic autem illi angelus decælo, confortans fum,amp; fanbsp;(ftus in agonia, proli xius orabat, ÔC falt;ftus eft fudor eius, ficut guttæ fangui*nbsp;nisdecurrencis in terran)»

Hieron^f


-ocr page 601-

ARTICVLVS XXXT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCLXXXÎX.

Hieroaymusi Pater mi,fi non poteft in me SC per me faluati gemis humanum,nifi mo riar, fiat voluntas tua.Vide quätis coartabaf angoribus^vndilt;^ illi anguftiæ, pater nó re-ipondet,difcipuli dormiunt vehementer grauaii,marore conduplicante fomnolentiamnbsp;quarcignorabant quid refponderent. Alte quippe promittens, in promiflïone fuccximnbsp;bcnSjkg*^**’^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet refponfa,maxime fi facilis cft promilïio,aut fileue eft quod ex-

igitur ab amico.Promiferant mortem,Chriftus exigebat vigiliam,amp; hoe propter ipfos* non emnifi vigilantibuscontingitvidoria.Tertio orauit,quoncs doceretpertinaciicr,nbsp;Sc vehementer orandü, quoties imminet procella tentationis » Orauit tribus vicibus,vt ^5*®nbsp;fua oratione nos liberaret à malis præteritis ,præfentibus,ôffuturis:amp;ficut tribus vici-busorauit, fie amp; in tribus locis diftindisabinuieem adleuemiadumlapidis, Rabanus:nbsp;Chriftus orauit tribus vieibus,vt in hocinftrueret tria petenda, de præteritis veniam, ihnbsp;præfentibustutclam, defuturis cautclam.Vel de peccatis veniam,in prüfend gratiam,amp;:nbsp;in futuro gloria.Oftendit SC quemadmodu orandüfit.PrimoïElongamt fe.CyrillusïSe- Q-Uomorfqnbsp;motim orat,vt difcamus,quod animo atrento óC corde quieto colloquendüeft cum deo (itorandS ‘nbsp;fublimi.Matth.6. Tuautcm cü oraueris,intra in cubiculum tuü j SC eJaufo fuper te oftio,nbsp;orapatrem tuü in abfcondito.Sccundo,procidit in faciem» Eccï» jç. Oratio humiliantisnbsp;fe nubes penetrabit.Iudith.9, Humilia a manfuetorum femper tibi placuitdeprccatio.nbsp;Tertio,voluntatemfuam paternae voluntati fubicciriAmbrofius i In agoniamortis fuæ,nbsp;dei filius anguftiatus, pattern deuote precatus cft îôCtarnen in oratione paternæ voluntati fe conformât,ad docendü voluntatem noftram fibi fubiicere.AuguftinusiPilius vni-eus dicit,non quacro voluntatem meat 8C homines volunt facere voluntatem fuamï lUenbsp;tantum fe humiliât,qui eft æqualis patriîSf tantum fe extollit,qui in imo iacet,amp; nifi ma-nus ei porrigatar,non furgitî'Quarto, replic3uit,imo triplicauit. Hieronymus: Oratio-nemgeminat ôftriplicat,inquoconftanterorare nos informât. Apparuit angelus con-folans cum, quo humana in ipfo demonftratur naturaîfed alibi legimus, quod angeli einbsp;miniftrarunt,in quo diuinitatemagnofccbant,amp;:vt difceremus,quod deuoteorantibus,nbsp;ôc pro iuftitia tribulatis,angeli afliftunt confolationem impendentes. Pfalm.^j, Secundünbsp;multitudinem dolorum meorum in corde meo,confolationcs tuæ lætificaucrunt animanbsp;mei.Nouerat quid vellet pater. Si cupicbatipfebiberepoculum mortis pro falutemun-dirfedinfetranftulit affedum fui corporis, ac fuis precandiformampræfcriberc ftu-duit, Caeterum vt nos doceret turn cælitus nobis adfore auxilium a domino, poftquaranbsp;nostotosdiuinævoluntati tradiderimus,apparuitilli angelus.Agoniaquænonnunqua Agonianbsp;morte ipfa cft grauior,vehcmcns crat anxiatio quam habuit de pœnis fibi de propinquo Ghrifti qnbsp;imminentibus, quaspræfentialiter intuebatur. Bonauenturaî Dominator domine lefu,nbsp;vnde animae tu^ tanta anxietas amp;anxia fupplicatiof Nonne voluntarium oîno te patri fanbsp;crifîcium obtulifti^ Verum vt veram in te credentes noftræ mortalitatis naturam,formanbsp;remur adfidem,âf in tribulationum perpeffione confimili erigeremur ad fpcm. Si maio-res erga te ftimulos haberemus, naturaliter carnis noftræ infirmitatem huiufcemodi fi-gnis euidentibus exprcflTiftijquibus docemHr,quia verc dolores noftrospcrtuleris,Sf nonnbsp;abfque fenfii doloris deguftaueris amaritudines paflîonu.Nam ruptis ab intra 8C apertisnbsp;venulis, fimul cum fudore effluxit fanguis. Auguftinusî Anguftias animæ tuæ cordisnbsp;tui,dominelefu dulcifl(mc,indicauit certilTime fudor illcfanguineus,qui orationisrem-pore defandiflima carne tua guttatim effluebat.Collige anima deuota,compaffiuo affe-du guttas inas,amp;: cor tuumillis confpergc, tibiproderunt ad falutem. Hæc omnia cumnbsp;intima compaflioneamp;pia meditationepenfanda, quoChriftograti, 8c eiusexcmploinnbsp;omni aduerfîtate patientiâ (eruare,deum fuppliciter inuocare,5lt; diuinæ pietati ôC difpcnnbsp;fationi nofipfos fidutialiter Sc finaliter committere ftudeamus*

Et cura furrexiftet ab oratione, amp; veniffet ad difeipufos fuos, inuenit cos dormientes prætriftitia,8f ait illis: Dormiteiam,8Crequiefcite,Sufficit. Ecce,nbsp;appropinquabit hora, amp; filius hominis tradetur in manus peccatorum. Scie*nbsp;bat autetn ludas qui tradebat cura ,locum: quia frequenter ïefus conuene*nbsp;»¦at illuc cum difcipulis fuis.ludas ergo cum accepiflet cohortem,nbsp;nbsp;nbsp;a ponti*

ficibus ÔC pharifaeis miniftros.vcnit illuc. Dederat autem traditoreis fignum, dicens:Qjieracunqueofculatusfuero,ipfceft,tcncteeum, ducitecaute Etnbsp;ait ïefus: Surgite, camus, ecce qui me tradet, prope eft. Ad hue eo loquente,nbsp;CCG cccelu-

-ocr page 602-

PARS SEC VNDA»

ecce ludas Ifcan’otli vnus ex duodecim venit,8i cum co turba multa cum gfa drjs,Si fuftibuSjôC Ii'gnis,8^ ïatcrnis,ôô facibus,8C armis,mi(ll a pn'ncipibus f«nbsp;ccrdotum,0C fcribis,0i fenioribus populi Jcfus autem fdcns omnia, quae vennbsp;tura crant fuper ipfum,proceflit obuiam,d£ dixit cis:Quem quacritisf Refponnbsp;derunt ei: lefum Nazarenura. Dixit ergo cis lefus: Ego fum. Stabat autemnbsp;6^ ludas qui tradebat cum, cum ipfis. Vt ergo dixit cis lefus, ego fum,abie*nbsp;runt retrorfum,0^ ceciderunt in terram:Iterum ergo intcrrogauit eos: Qtjcmnbsp;quacritisflKi autem dixcrunt.Icfum NazarenumzAt ilk ait:Dixi vobis,quisnbsp;ego fum. Si ergo me quacritis,finite bos abire:Vt fermo lefu implerctur,quemnbsp;dixit,(Iohan.xvi).)Quia quos dedifti mihi,nonperdidi ex eis quenquam.

Bonus paftor inuigilat fuper gregent fuum^quem in nnem vfq; dikxerat, ErSt cm ve hementer contriftati,auditis verbis ÖCfignis vibs triftitizin lefu. Pfalm JiS. Dormitauicnbsp;anima mea prae tædio,confirma me in verbis tuis.Sccundum Origenem.Chryfoftomu,;

. Sc Hieronymu cópaflusimbecillitati fpfoçe,iuffit ajiquanto dormire.AIii ironiam volunc Poftintulit,fatis dormitatum eft.Ipfa res vos volêtes nolétes excitabit.Orige.Sed fiCnûcnbsp;lefus inmanuspeccato^traditur,quumhi,quividenturinlefum credere,habenteu innbsp;manibus fuis cü fint peccatores.Sed ÔC quandocunque iufius habens in fe lefum, inpote*nbsp;Inhorto ftacefaâus fueritpcccatoçt. lefus tradituseft in manuspeccatorum. Confueueratpiusnbsp;curvolue^ paftorfuos ad ipfum locum abducere,ita à turbisfegregati,faciliuscz)eftiaperciperent,nbsp;ritcapi le^ quare apcum hunc locum proditor excogitauit.Glofia.ln hortocapi voluit dominus,vCnbsp;fus* propeccatoinhortodeliciarucômiïTofatisfaceret.ludasaüt dudûlefumducé fequens,nbsp;nuncfaâus fceleratæ turm£ duxfceleratior^fiibusarmatæ,adu(rfus lefum inermem vcnbsp;nit ilIuc.Nec deerat autoritas,quia à fummis pontificibus SCpharifris miniftrostnec tmnbsp;fatis fibi fidébat ludas adprodendum dominum, hinc adhibet armatam manum cum aunbsp;toritatc vtriufquc ordinis,prophani 8c facri, Atque hzc aguntur nodu, captata^ loci ÔCnbsp;temporis opportunitate.Denfifiîm» tenebrae fint, oportet, vbi vincitur 3c capitur lefus.nbsp;Denique ne velin perfona errarent, dédit ^num ofeuli, quod olim fignum honoris,ÔCnbsp;ofFiefi gratia fieri cqnfueuii à falutantibus. Cauerant enim ludxiôf facerdotes,ne pecu*nbsp;nia numeraretur,ni lefus effet in manibus. Symbolo amicitiz dominum tradidii,qui tocnbsp;erat beneficqs affedus « O quot habet imitatores, qui loquuntur pacem cum proximonbsp;fuo,mala autemin cordibus eorum,PfaIm.i7.0 quantum amaricauit cor lefu tanta vigt;nbsp;gilantia filiorum tenebrarum ad perfîciendum homicidiNm,ac tanta defidiain filfislucis.nbsp;V t voluntarie fe pati oftenderet,fuos erigit vt furgant,quum proditor in ianuis efiet. Munbsp;nieratfe ludas armis ôflumine, quia nox erac.lohannis.15.Nox in hoc captata eft, nenbsp;quis tumultusoriretur in populotôC armatamanus adhibita eft,ne lefu comités viobfiftenbsp;rent,quo minus capcretur.Deindecœpit exinteruallo præcedere turbam, quafi aliundenbsp;veniens, 8c aliud agens,fie tarnen, vt illis effet in confpedu. lefus ergo cui omnia nudanbsp;funtôCaperta,quovoluntariam oftenderctpaffionem,fimul^diuinam virtutem, qua fienbsp;cohibebantur, vt impiam voluntatem nonnifi permiflï perficcrent.Anfelmus:Quantnbsp;promptus bone lefu ipiritus tuusad paffionem fuerit,eHidenterofi:endifii, quando venPnbsp;entibus vnâ cum proditore viris fanguinum, amp; quærentibus animam tuam cum la**nbsp;ternis,facibus, amp; armis, per nodem vitro occurifti. Ofumma charitas,quæ foras mittisnbsp;timorcm,SC mortis excludishorrorem.0 bone lefu,quid facis amicis quærentibus te innbsp;vcritate,quiinimicis ad mortem te quærentibus fponte occurris. Chryfoftomustin me*nbsp;dio eorum confiftens,ocuios eorum excæcauit,ne eum agnofeerent. Auguftinus î Nomi-natur autem 8C Iudas,vt fi mirum non effet eum ab alijs non agnofei, mirum tarnen a^anbsp;reat, quod ludas familiaris difcipulus eum nonagnouit. Et quare non comprehentfe*nbsp;runt fecum loqucntcm,fcd ceciderunt retrorfum quafi exanimes,non Ferentes dominiepnbsp;vocis vim,nifi quia adhuc noluit qui potuitî’Vbi nunc militum cohorst* vbi terror ôf mu-nimen arfflorum^ vna vox turbam odfis ferocem,armis terribilem, abfque vllo telo per-euffit ÔC profirauit.Deus enim latebat in carne. Væ qui terribilem illam expedant yocem,nbsp;itemaledidi inignem æternrum,Matthæi.xfi.Hieronymus:Omniahæc diuinadifpenfa*nbsp;tionefada funt,vtoftenderetur virtus latentis diuinitatisin eo,ÔCincxcufabiIcseffent,quinbsp;tot vifis fignis non credidiffentjncc ad poenitentiam moti.Mcrito retrorfum cecideruntnbsp;qui ftabant contraChnftum.Septies autem cadit iufius in die, ÔCrefurgit* Prouerb,t4»nbsp;Nam ia

-ocr page 603-

ARTICVLVJS XXXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. ccxc.

Nam in facicm cadens,vidit quo cccidit.Vbi autem rcccpiflent animos, acrurfum para* rentadorari lefum, intrcpidavocc dominus refponditt lam dixi, quiaegofumgt; In menbsp;vnum facio vobis poteftatem. AuguftinusïAudicranthoc prius,fednÓ apprehenderanttnbsp;quia ipfe voluit qui potuit,ô^ poteft quiequid vult, Porro,quemadmodüluicapiendi fc*nbsp;cit poteftatem,na non idem ius permifit in difcipulos, interim boni paftoris imaginemnbsp;præbens,qui fui gregis incolumitatem fuæ virj difpendio redemic,Auguftinus:Iubet ini*nbsp;micos,amp; hoe faciuritquodiubct:finuntabire,quos non vult perirc. Solus perditionisfili-uspertit,id'q^ fuo malo, quia noluit agnofcere vocem ad pœnitentiam vocantis, Sciebacnbsp;dominus non futurum vt ille refipifccrct, fed tarnen nihil non facit, quo corrigeretur,nbsp;nos erudienSjVt ergapeccatores lumma lenitate vtamur, propterea quod ignoremus,annbsp;aliquandofintadmeliorcmmentemredituri,Sirefipifcunt,Iucrifecimus proximorumfanbsp;lutem 11Î non refipifcunt, non carebit noftra manfuetudo fuo præmio,SoIus pius domi*nbsp;nus pro omnibus fatisfacerc,ficutpotuit,ita óC voIuit.Efaise.ój.TorcuIar calcaiii folus,SCnbsp;de gentibus non eft vir mecum,

ludas vero antecedebat cos,8ó appropinquauit lefu, vt ofeufaretur eum» lefus autem dixit illi: Amice,ad quid venifti C Et confeftim acceflït ad lefum,nbsp;amp; ait:Auc rabbi.Et ofculatus eft eum. Dixit illi Iefus:luda,ofculo filium ho*»nbsp;minis tradisC Videntes autem hi qui cum ipfo erant, quod futurum erat, digt;nbsp;xerunt ei:Domine,fi percutimus in gladioÆt ecce vnus ex bis,qui erant cumnbsp;Iefu,Simon Petrus,habens gladium,eduxit cum:extendcnsc^ manum fuam,nbsp;percutiens feruum principis facerdotum ,ampucauit auricuiam ciusdex*nbsp;tram,erat autem feruo nomen Malchus, Refpondens autem Iefus,ait; Sinitcnbsp;vfque huc.Dixit ergo lefus Petro : Conuerte gladium tuum, SC mittefn va*nbsp;ginam,in locum fuum.Omnis enim quiacceperit gladium,gladio pcribit.Canbsp;licem quem dedit mihi pater,non vis vt bibam illumfAn putas,quia non pof*nbsp;fum rogare patrem meum,amp; exhibebit mihi modo plus quam duodecim Ic*nbsp;giones angclorum^Quomodo ergo implebuntur (cripturae,quia oportetficnbsp;fierîÆt cum tetigiffet auriculam eius,fanau»t eum. In illa hora ait lefus ad eosnbsp;qui vénérant ad fe,principes facerdotum, amp; magiftratus templi, SC feniores.nbsp;Tanquam adlatronem exiftis cum gladijs ÔC fuftibus comprehendere me,nbsp;quum quotidie fuerim apud vos in templofedens,8^ docens,8^ non me tenunbsp;iftis,ncc mififtis manu» in me,fed haec eft hora veftra,8i poteftas tenebrarum.nbsp;Hocautemtotumfatftumeft,vtimplerentur fcripturac prophetarum. Tuncnbsp;acceflèrunt, manus iniecerunt in lefum, SC tenuerunt cum. Tune difeipunbsp;li eins omnes,relictoeo, fugerunt. Adolefcensaute quidam lèquebatur eum,nbsp;amidus findone fuper nudo,8C tenuerunt eum. At iÜerelida findone, nudusnbsp;profugit ab eis.

V ölens impius proditorpcrficerc quod ludaeis promiferat, appropinquauit lefu cor pore,non mente*Longe enim à peccatoribus falus,Pfalm.n8,CyrilIus:Iudasimmcmornbsp;fapientiæ Chrifti,putauicfelaterepoffc quod fraude haec ageret. lefus aatem quoperfe--lt;ftum vbiqj manfuetudints exemplar præberet fuis,nee impium difcipulum ab ofculopronbsp;hibuit,nec exprobrauit illi fuam vefaniam, fed blando dido tetigit illius confcientiam,d.nbsp;Amice,ad quid venifti,cui tot amicitiae indicia praeftiti, cur amicum fingis cum inimicusnbsp;fis?Dominus ergo pro fua benignirate,nec proditoris reeufauit ofculu, ne cum fugere vinbsp;dcretur,amp; plus afficeret eum,quum amoris hgnum non negaret,fed rurfus illius pupugitnbsp;confcientiam.intclligebat ludas fc non latere,nouerat innocentiam domini, toties inaunbsp;dita manfuetudine prouocabatur ad mutanda confilia,vel lapis emolliri potuerat, nifi tonbsp;tum illius pedlus fatanas auariciæ morbo occupalfet.BernardusiO cor omni felle amari-'nbsp;usjomni lapide durius,O luda mercator peirime,quomodo aufus fuift i lafaia illa meHifluanbsp;tangere*Chryfoftomus.Non dicit magiftrumtuum.dominum tuum, fed hliu hominis^nbsp;CGC X man-

-ocr page 604-

A.

¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS SEC VN DA«

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manruetum 5C mitemtqui non efletmagifter ôi dominus, quia tarnen tam füautter et

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ga te geflît,non eêt à tetradêdus:vndeamp; nomen propnûpoiuit,^dmagis dolencis erac

l| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuocantis,quàm prouocati adiram.Difcipuli,vifa turbæ deiedione, ôC quod quum à

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terra furrexiflet,ftarct tremula5Cpcrturbata,fumpferunt audaciâ, qd Chrifti virtute re-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frenata,non poiTet refiftere.Confpicientcs ergo vimparari domino,amore fuppedican-'

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teaudaciam,volueruncmagiftrum defendere«Porro,Petrusquicæcerisferuentiusama'*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bat,qui^ præcaetehsfortiapollicitusfucrat,non expcdato domini refponfo, eiquipri-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus tentabat manum mitcere in lefum,videlicet domini fui fæuitiam rcfcrcns, domino

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modcranteidum,abfciditauricuIam»DominusvoIensoftcnderc tempus nunc effepatt

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;endi,non vIcifcendi,ait:Permittite vfq; hue progrcdi,intermittitcdefenfionem,Hincvt

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnem vicifeendi aifedum penitus ex animis omnium difcipuloçe euelleret, vim quidé

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defeenderet de caelo,ôC confumeret non recipiences ipfos.Lucae^j.Nefcitis cuius fpiritus

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitis^’filius hoîs non venit animas perdere,fed faluarc.Mauult enim nos ferre,non inferre

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îniuriam:bene mereri de omnibus,beneprecari oiüibus.Romafi.ii.Nulli malum pro ma

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo reddentes, non vcfmetipfos defendentes chahifimi fed date locum iræ.Noli vinei à

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnalojfed vince in bono malum.q.d.CelTet vindida, vt exhibeatur paciencia . nobis non

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cftifthac opus defenfione,quicoiçrando melius vincimusquàmoccidendo^HilahusîRe-

I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;condi gladium iubet dominus,quia melius eos non humano, fed oris fui gladio peremquot;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Glsdiûac* phitusîeuâgelicofermonequiviciaamputat, hominesferuac.AuguftinusîGladiumacci

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciperequii pit,qui nulla fuperiori aclegicimapoteftateiubente velconccdente,in fanguinemarma-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicatun tur alicuius.Gene.9.Quicunquc fanguinemefFuderithumanum, fundetur fanguisilliust

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad imaginem quippc dei fadus eft homo.Sic accipic amp; qui non zcio iufticiæ,fed crudcli--

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RcquiGca '^^^^'''iodidæ.Requiricurcrgoautoritas.Roma.ij, Non enim finecaufa gladium porcar.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad rcAevccnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim minifter eft,vindex iniram ci qui male agiuSecundo caufa.Roman. ij.Princi-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dügUdio, pesnonfunctiraoribonioperiSjfedmali.i.Petri.i.Invindidammalorumjlaudemvero

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qusamp;quoc bonorum.TerciOjOrdo juris.DeuCeroÂ.iS, lufte quod iuftum eft, excqueris. Remigiuss

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui gladio vcicur ad occidendum hominem, i pfe prius gladio maliciæ fuæ percucitur, SC

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poft gladio bis acuco ex ore dei procedencis, Apocalypfis.i, Alteram alTignatrationcm.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theoph.Quanuispalfio de fe fucrit aniara, tarnen propter amorempatiendi ad falutem

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humanam,fada eft fibi grata ôf calix falutarisî fie amara medicina,ob fpem fanitatis gra

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta cft.TertiamadditîNon opus,inquit, mihieft angelorumcopiis,multo minus homi-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num,qui imbelles porro funt,fi ad angelorum robur conferas.V nde vnus angelus in vna

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;node occidit.iSfOoo.hominum,4.Regum.i9.Habet autem legio militum,6666. Sed ita

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vifum eft patri.ita prædidum à prophetismeque quicquara horum cafu vcl fortuito gc-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritur.Si ergo defendor,amp; non morior pro hominum falutc,nonvcrificabunturvatkinia

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prophctaçj,qd eft impofltbile.NJi fi^cucpalfio ab aeterno difpofita, fieprqphctata an tps

eft.Quo crgofuâdeclararetpotctiâ,induceretadp£nîam,oÂdererp3tiétiam,cur3uit ho ftis fui Ixfionem.BedaîNunq obliuifcicur pietatis fuae dns,q etiâ hoftes fuosnô patit vulnbsp;ncrarinlli iuftomorté inferunt,ifteperfequentiu vulnera fanat, myftice doccns,ÔCipfos finbsp;conuertantur,poffe fanari,qui in fuae mortis confcnfionc yulnerati funt, Chryfoftomus:nbsp;Miraculum fecit,erudiens nos,vteisqui malefaciunt nobis,bene faciamus, Matth.ç.Be-nefacite his qui oderunt vos.Adeo nulli non beneficus fuir,vt nos puderet quenquam vl*nbsp;eifei veile,ne dicam emerentem laedcrc.Dominus, vt fefe declararet volentem omnia pâti, conuerfus ad principes facerdotum Si. magiftratus templi,qui aderant, vt res diligent»nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;us atqj audacius fieret, veluti latroncm violentum ac repugnantem expugnaturi.Latro-

num eft noccrcamp; latitare.ego nemini nocui, imo multa beneficia ôc fanitatum amp; dodr» næpræbui,non clam,fed claraluce,5c in loco omnium cclebcrrimo, videlicet in templonbsp;docui. nunc node intempeft a filentcm quæritis in feceffu. Certe eadem erac vobis turnnbsp;voluntas quæ nunc eft,fed obftitit vobis eius voluntas,cui nemo poteft refiftere.Chryfonbsp;ftomus.ldeo in templo non renuerunt,quia aufi non fuerunt propter turbamtquarc dominus foras cxiuitjVt ex loco SC. tempore haberêt aptitudinem.Hoc tempus veftræ volut»nbsp;ta ti conceffum eft,vt faciatis mihi quæ vultis,ad quod eft poteftas tenebrarum, id cft,daenbsp;monum vos inftigantium.BedatIdeo contra me in tenebris armamini, quia poteftas vc-ftra contra lucem mundieft, ignorantiae tenebris obnubilata .Sedhæc omnia fiunt nonnbsp;veftra violentia,fed difpenfatione confilfi dei viui, de quo olim iam vaticiuatæ funt feri-pturae prophetarum.Hadenus impediti diuina virtute,nunc cognofeendi amp; caçicndi co

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piamacceperunttIohan,io«Poteftatêhabeoponcndianimâmeam,ôfpoteftatéiteç{fu-

mendieâ.

-ocr page 605-

AR TIC VL VS XXXII.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. ccxcr»

mendt cam»Bernardus:O qiiislînegemicu audiet^qualiteriniUahonmalihofflicidx ma nus ilias ligauerunt,qax orhia creauerâttillum clt;xperunt,qui nos à captiuitace liberate vcnbsp;nerattillum traxerunr,qui ad fuam diledionem omnê trahit creatutam. Leot Quicqutdnbsp;facerdotum inftinâu furor ille popularis audebat, ex hoc colligi poteft quoniam Mat*nbsp;thzotefte,manus iniecerunt.Diâurus,tenaerunt eum,quid necelTe fuit prxinittere,ma*nbsp;nus iniecerunt,(certum eft enim quôd eum non niû manibus tenerepotuerunt)niâ quia ilnbsp;lataruminiuriarumviolentiam fignihcare voluüTetç^Nam iniicere,violentiam importât»nbsp;amp; hoc cum incertitudine,q,d.Cuni magno impetu vndicB manus in eum inieceruntgt;âlt;'nbsp;in terramproftrauerunt.lntuere ô anima deuota dominum quàmpatienter rufcipitinfenbsp;licis ludae ofculaamp; amplexus,cuius panloante pedes lauerat,âC fummo dbauerat cibogt;âCnbsp;quomodo fepatiturligari,capi,percuti,âc furibunde duci,ac fi cflct malefa(ftor,amp;omm«nbsp;noimpotens adfedefendendutquomodo etiam côpatitur dircipulisfugientibüsamp; erraitnbsp;tibus.Videntesenim difcipuli nullam elfe fpcm Jcfu fcfc offerente ad necem, timentcsfi*nbsp;militer iraâarijimmemorespromilfoçe.deferto domino,fugerunt*Iohanj6.£cce Venirnbsp;horaSCiam venir, vt difpergamini vnufquifqjin propria,SC me iblû relinquatis.O quantnbsp;inhumaniflime dominû tradarunt,quû difcipuli tam intime dominû diligente8,ex huiuSnbsp;horrore inuiti SCgementes tanquam orphan! fugerent»lob49.Fratres meos longe fecit ànbsp;me,amp;noti mei quaiî alicni recefferunt à me,dereliquerütme propinquimei,Multi vfqjnbsp;hodiemulta deopromittunt,amp; parua vel nulla prxftant. Ecce nunc anima deo deuota»nbsp;qûo deus tuustanquâlacrodurisvinculis eft ligatus, yttc à peccatoçtâCgehennxignitnbsp;vinculis abfolueret.Liga nunc membra tua à peccatisinobfequiumChrifti,

ÇDe examinatione SC peruerfa condemnattotie per pontihces« ARTICVLVS XXXII.

Ohors autem ÔC mîniftri ludæorum 8^ tributius, compreliendentes lefufn.Ii'gaucrunt cum,ôlt;adduxerunt ad Annaitî primû.Erat Annasnbsp;foccr Caiphac,qui crat pontifex anni illius. Erac autcm Caiphas, qui

confiltum dederat ludæis, quia expcdit vnum hominem mon* pro populo. Sequebatur autem lefum Simon Petrus a longe,8c alius difcipulus. Difagt;nbsp;pulus autem ille erat notus pontifîci,6^ introiuit cum lefu in atrium pontificis»nbsp;Petrus autem ilabat foras ad oflium. Exiuit ergo ille alius difcipulus, qui .nbsp;erat notus potifîci,8£ dixit oftiariac,S^ introduxit Petrum. Et ingreflus intro,nbsp;fedebat foris in medio atrq deorfum, cum miniftris ad ignem, 8^ calefaciebacnbsp;fejVtvideretfinem.Circunfedentibus autem illis, erat Petrus in medio eoi?t,nbsp;Quem cum vidiflct ancilla quatdam ofliaria, vna ex ancillis fummi facerdo*nbsp;tisjedentem ad lumen, Si calefacientem fe,amp;eum fuiflètintuita, afpiciens il*nbsp;lum, dixit: Nunquid amp; tu ex difcipulis es hominis iftius f At ille negauit eunbsp;coram omnibus,dicens: Mulicr,non fum, non noui eü,ne^ fcio quid dicis.Ecnbsp;cxi)t foras ante atrium, 8^ gallus cantauit.

Cohors militnm gcntilium, quae eontinebat.$oo. viros,amp; dicebaturmaiortvel.joo* fluae fflinor,8t tribunus qui mille præeratjhcinorofoç: inmorem ligarunt, quo eümortinbsp;aignA oftenderent,8c quia ludas caute ducendü monuitxSC adduxerunt per torrcntc Ccnbsp;dron trahentes amp; impellentes,Bonauentura: Confpicc nunc quo ducitur agnus fine manbsp;cula ad vi(Simam,abfllisiniquiflimis verfus Hierufale feftioanteröC anxie, manibuspoftnbsp;tergü ligatis, exchlamydatus,tunica non curiofefuccin(Sus,capitc difcoopertus,curuusnbsp;exfatigationc SCychcmcnti acceleratione incedens.Quis tune difcipulo^ corda dolorisnbsp;aculeus penetrauit,ƒü vidèrent diledü magiftrüfuA à fuo difcipulo traditu, quafi malcfanbsp;ftore duci ad mortê.quû ôC ille imptifiïmus Judas pcenitentia dudus,tanta poftmodü fuenbsp;rit amaritudine eX hoc repletus,vt maluerit mori q viucre Væ tarnen illi,qui nec fie adnbsp;fontê mifericordiæ per fpem veniæ rcdqt, fed propter fccleris immanitatê perterritus,nbsp;defperauit. Ad Anna duxerunt,quia primo in via domus occurrebat Annæ.Ideo ne Ion*nbsp;giori dadu tumultusoriretur,amp;quia fenior Caipha,hinc eûhonorare voluit, quo amp;ipfenbsp;G C C } ininorifi


-ocr page 606-

PARS SECVNDA

jm’not’s crîtn’tîi« apn J populum haberctur, fi â tnaiort damtiafuln aetaw ,ipf« Ton-deinnarec.HicCaiphas^reliquisainbigentibasquid efliet faciendum de lefu, propter ma nusquodgerebat,propheuco (pihtu afflatus,fuaferat lefum omnino tollendû è medio.nbsp;HuncCaiphamfcribit iofephus fibi pontificiö preciocomparafle à principe Romano,nbsp;fed ita,vt modo hic,modo Annas in pontificiö fuccederet,id quodpalam legem fubuer-tcbat.Sed heu,vbi Qi nunc illud M atth.io.Gratis accepiftis,gratis datef Veno omia ex-pofita funt,0£ facerdotia,ôc facra quoque,amp; nihil eft quod non obediat pecuniar. Eccle-ftaftes.io. Hoc didum repetit lohannes, quo Ghriftioccifioncm maximeretorqueat innbsp;principes,qui vt dicitAuguftinus,immunes ab eaviderivoluerunt, quû forent aurores.nbsp;Sic Adu y.dixerunt difcipulistPrarcipiendo praecepimus vobis, ne doceretisin nominenbsp;ifto,ôc ecce repleftis Hierufalë dodrina veftra,ôlt;vultis induccrefuper nosfanguinë hominis irtius,Petrus autë parum féliciter tentara pugna,nondö tarnen depofita tota fpe fanbsp;AertSquid ^utiSjfequebatur.lohanneSjquiaforte aliquotiespifcesportauerat, notus crat,qScita dulnbsp;CIS erat ÔC mitiSjVt etiam ab inimicts lefu diligcretur. Atriû eft fpatium inter primamôCnbsp;fecundam portamfub dio.lntuita ancilla Pctrü curiofius^ccepit nofcitare fpeciem difci-puliîôi quia timidus ôC tremulus inceflit,fufpcdü habuit.ChryfoftomusîQuid ais ô Pe-tretnonne dixifti,etiâfi oportuerit mefimulcômoritibi,non tenegabo,Marƒ.I4î' Quidnbsp;ergo nunc dicis,non fumdifcipulus eiust'necfers vnius anciliæ interrogationé^Non eracnbsp;armatus miles,fed vilis ancilla,nec dicit, fedudoris huius, fed hominis illius, quodmife-rentis erat,non tcrrentis. Non eft hoc adu fortuito, fed ita placuit diuinæ difpenfationi,nbsp;quo magisretunderetur fidutia Petri tarn magnifica pollicentis, vtnûcad mulierculj vonbsp;cem abnegarit dominum.O quam muhi vfqjhodie,in ecclefia SCconcionibusconftituti,nbsp;pedora tundunt,peccata deteftantur,bonaproponûtî fed poft malts focietatibusi undinbsp;in ome flagitiS defluunt. Difficileenim eft,in malafocietate adpeccatunonaccendi,anCnbsp;„ à firmitatecharitatisnonrefolui,autfairem per malamfamamnon denigrari. Ecclefia*nbsp;- ftici, i3l.Quirctigerit picë,inquinabitur abeatamp;qui comunicat fuperbo,induet fuperbia.nbsp;Ecce Petrus inter difcipulosChriftûfiliû dei confeffus eft, inter milites amp;miniftros ne*nbsp;gabat fe difcipulü.Auguftinus:Qui fe negat Chriftianfi,negat Chriftfi.Sunt cm qui confinbsp;tentur fe noffe Chriftû,fadi8 autë negant,Tit.i,Ergo.i.Corin.io. Qui flat, vidcat ne ca-dat.Reliquitergo focictatcmturbatus,non aduertensgalltcantum.

Pontifex ergo intcrrogauitlefum de difcipufis fuis,8^de doélrinaeius.Re fponditei Iefus:Ego palam loquutus fum mundo ego femper docui in fyna*nbsp;goga, amp; tempio quo omncs ludaei conueniunt, amp; in occulto loquutus fumnbsp;nihil Quid me interrrogasfinterroga eos,qui audierut,qd locutus fum ipfisrnbsp;ecce hi fciuntquae dixerim ego,Hlt;cc autem cum dixilîèt lefus, vnus aflîltcn»nbsp;miniftrorum dedit alapam lefu, dicens: Sic refpondes pontificif Refponditcinbsp;lefus:Si male loquutus fum,teftimonium pcrhibe de malo: fi autem bene, curnbsp;me caedis7

Annas igitur quo fpecie aliquam legitimi iudicii prarbcret,fed reuera hocagens,vt ex variisrefponfis lefu aliquid excerperet,quod illi criminis vice poffet impingi,interroga*nbsp;uit eum de difcipulis quos feduxiffet,amp; dodrina quam fparfiflet in populum. lefus intellînbsp;gens eum,non æqui iudicis animo percontari,quo veru cognofccrctjled fraudulenter vcnbsp;*’an,quod f riminaretur,a fuo fuorumt^p teftimonio relcgat cum ad teftimonium publicum à inimicorum,quo nullum poteft cffe certius innoccnti. Mea dodrina,inquit, nonnbsp;fuicdancuIariaS^feditiofa. locoamp;feftis St temple celeberrimis docui, Nihilin occultonbsp;loquutus fum,quod idem non fim palam docerc aufus. lllorum erit certius teftimonium,nbsp;qui mihi nulla familiaritate iundi funt, pleriq) etiam oderunt. O benigna manfuctudonbsp;faluatoris, velut ante iudicem ftabat, amp; aduerfus dodrinam fuam acmulos teftes allega*nbsp;bar, Vere magnum veræ dodrinæ indicium.nam æmuli quid calumnientur femper inquinbsp;runt,St fufpeda femper dodrina quae publicum fugit.lohannis.j, Omnis qui male agir,nbsp;edit lucemiqui autë facit veritatem,venit ad luccm.Duo interrogatus dominus,de alte-ro refpondec,doccnsnos,fi de abfentibus nihil bonifeimus,taccamuserrata,non arrodanbsp;rauseorum''itam qui fedefendcrc nequeunt.Difeipuli enim ipfius omncs profugi fadinbsp;fuiit, infuper St primus inter ipfosnegauit fe difcipulum, Docuitinfupcr, nonnunquan*nbsp;pro veritate foriiterrefpondendum, fed abfq; conuicio ,iSed quidam nondiffimilis do*nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mino

-ocr page 607-

AR TIC V LV § 'XWti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCXCîT;

ttiinofud,dédit alap3 Icfa,q.d.Rcueréîer refpondédum poflh’fîcu îrtdignttatis plcrfàfuiÉ hxc alapaA grauis,quâ tam vigilanti Audio defcribit EuangeIiAa,qui multa tamen dugt;nbsp;ta 5Copprobnofa ^lerqtjVt ex alqs claret,amp;æpheta pdixit,Thrc.î.Dabitpcuticti femanbsp;xillijfaturabitur opprobriis*Attêdeamp; gs dederit, cui dedcrttjqualttçr dederit, Dicii cmnbsp;?gt; manu armata,quemadmodum veftigiû cicatricis inflidae in V eronica Romæ indicate,nbsp;ercuri]; idem Malchuscui auricalamredintcgrarar,5f corâ quibus^quiainimicis«S^fum*nbsp;«nis facerdotibus.Potcrat dominus lefus amp;hunc impiû pontificêperdere,ôC hune impanbsp;cSorem alapæ cohibcrc ,nifi volmflet fuis exemplû exhibere,quâm fintpræpoAera,quàninbsp;peruerfa mundi iudida gt; Et apud Ethnicum iudicê auditur viciirim,amp; interrogatur reusnbsp;apud pontificem,pro refponfo dabatur a!apa,8lt;:dabatur ci qui iudexfuturus ê viuoçî SCnbsp;niorcuorum.Si fa|fe,inquit,loquutus fum,amp;: indifcrete,oftende, loquor apud iudicem, cinbsp;refpondco rogatus.Oftendit pro veritate nonnunquam fortiter refpondédum, fed abf*nbsp;que conuicio, ne maliimpunc fe credantpeccare, aliéna rapere, omnes iniuria afficc-re. AuguftinustQuid ifta refponfione verius^quid dulciusf quid iuftius» O nos miferi,quinbsp;mala repcndimus,ÓC quae nonpoffumus,minamur.

Et tnifit cum Annas ligatu ad Caipham pontifieem, principcm facerdotu^ vbi omncsfcribæôC pbarifæi.faccrdotes feniores conucnerant. Petrus annbsp;ternfequebatureu à longevfc^ inatriûfummilaccrdotfs. Stabantàutêminfnbsp;ftri ad prunas,qui'a frigus crat,8lt; calefaciebant fe. Erat aute Simon Petrus c5nbsp;his (Ian5,S^ calefaciens fc.Et poft pufilfurh, rurfus cu yidiiTet illu alia ancillainbsp;cccpit dicere his qui crant ibi circunftantibus : Et hic eu Icfu Nazareno erat*nbsp;Dixerunt ergo ei,quicireunftabant:Nunquid Situ exdifcipuliseinsesfNe*nbsp;gauitltcï^ CÜ iuramento.Et dixit,non fum,quia non nouihomincm.

Quoresmaiorccum autoritate geri videretur ,cönuenerunteootïtncsprjmores, v£ cunt iefus coram tot examinatus,öe iudicatus, nihil fuperefTcpoffet finiftræ fufpicionis«nbsp;Ipû enim caufas fecundum legem examinabant,5ciudicabant,fed quafdairt adprarfideninbsp;referebant puniendas.Pctrus nondum abicccrat 3nimum,fedeminus fcquiituseft domi--num,iam difcipul3tus,difcipulum nimirum moxabiuraturus.Rabanus: In hocmaxim«nbsp;nobis eft admiratione vcncrandus,4d dominurtt non reliquit, ctiam cum timerct. Quodnbsp;cnim timet,eft nacuræ tquod fequitur, dcuotionistquod negat ,furrepnonistquodpce^nbsp;niictjfidei. AuguftinusîNon hyems erit, fed tamenfrigus erat, quale fokt in verc acci-^nbsp;dcrc.GhryfoftomusîIam ignis diuini amorisincoteptierat,ideoalium ignemrequifiuitnbsp;ft ans cum inimicisChrifti,falt;ftu9 fpedator tolerantiæ potius quàm imitator, vt quandonbsp;nonpoterat iuuare magiftrum,faltem videretquiseftet finis.Siquidem nonnulla fpesad*nbsp;hue alebat animuni Petri, Miniftri ergo qui aftabant, ancillæ verbis inftigati, quum SCnbsp;ipficurioGus hominis vultumamp;CHltumcontemplarcntur,clt;rpcrunt ex notis Petruninbsp;vtcunque nofeitare. Rurfus Petrus elapfuseftperiuriö,necinterint venit in mentem^nbsp;quid praedixiffet illi dominus, amp; quid illi promififfet : tantus pauor habebat hominem,nbsp;Hac negatiorte arbitrabatur fefuturum à periculo liberum, quemadmodum feexpligt;nbsp;cuerat aboftiaria. Conueniebat magnificum pollicitatorem, quo magis agnofeeretfu*nbsp;amimbecillitatem,à muliercula terrcri,vtpoft intrépide nomen Içfu profitens apudnbsp;(nagiftratus,^ reges,feiret cam fortitudinem eflenon virium human«naturae, fednbsp;fpiritus diuini,

Et interuallo fado.quafi horæ vnjus,dicit vnus ex circunftantibus, cognai tuscius cuius abfcidcrat Petrus auricula: None ego tc vidi in horto cum illo*nbsp;Et rurfus qui aftabant,dixerunt Petro:Vere tu ex illisesjiam 8^ Galilæus esjnbsp;loqucla tua manifeftS tefacit.Iteru etgo ncgauit,S^ cœpit ânathematizare*nbsp;deteftari,8lt;iurare,quia nefcio homine iftu que dicitis. Et continuoadhuc eonbsp;loquente.iteru gallus cantauit.Et cOnuerfus dominus,refpexit Petrû:8c recornbsp;datus eft Petrus verbi domini, quod dixerat ci Iclus : Priufquam gallus bisnbsp;cantet,ter me negabis.Etcgrcflus foras,fleuitamare^

C CC 4 QyioniS

-ocr page 608-

¦il

PARS SECVNDA.

Quontatn pugna quanquam in tenebris,inßgnem fecerat eum, interuallo fado quaW horæ,ne crederetur furreptiôc tories Chriftum negaiTe^dicit ci vnusî Quid negas te cflisnbsp;de numéro difdpulorumiftius,quuni ego te viderim cum illo in horto:* Et alrj: Vere in-*nbsp;quiunt,es:fiquidem non facies folum,fedamp;fermo tuus te prodit. Vides quibusgradibusnbsp;ad extremum malorum peruenit»Principio cuntubernio fe iungit malorum, nempe mi-niftrispontifîcistdeindeChrifti verbum,quo eum negaturum prædixit, à tergoreliquittnbsp;poftremo tibi ipfîprecatur ominaturi^malum.Rabanus: Perfeuerantiain peccato, dacnbsp;incremétafcelerumîSC qui fpernit minima,labitur in maiora, NecPetrus redntjttccre-*nbsp;diturus erat,nifi dominus efficaci contuitu fuo reddidiffet ilium fibi, tacito^ afflatu pro-uocaffct ad pœnitentiæ lachrymas. ChryfoftomusîNon potuit diu manereintenebrisnbsp;que lux diuinæ refpexit miferationis. AuguftinustConuerfio hæc fpiritualisfuit^non cornbsp;poralis,ab æquitate qua Petrum cadere permißt,quo crgapeccantes(vt dicit Chryfoftonbsp;mus)duriorem fententiam,proprii cafus intuitu tëperaret,ad cffedû fuf clementiæ.HiCnbsp;cft enimrefpedus pietaris diuinæ.Pfat*,ii$.Afpicein me,amp;nïifcrcre mei.V idori.Egredinbsp;tur foras, vt ab impioçt fegregatus confortio, ncgationis fordes liberius fletibus abluar,nbsp;ChryfoftomusFleuit non propter pccnam,fed quod negauerat diiedum,quod ci quoli-«nbsp;bet fupplicio moleftius erat. LeotFelices lachrymæ tus fände apofiole,quæ ad diluen-dam culpam negationis, virtuiem facri habuere baptifmatis .Dicit Clemens papa difci-Lachryraç pulus Pétri,q? ex tune daxit in confuetudinem,poft primû gallicantum furgerc,amp;ad manbsp;Petri» tutinumvfqjhuiusncgationismcmorlachrymari.SedôCquotiesmemoriajpfiusincidir,nbsp;lachrymis perfundcbaturtquarefemper fudariuminfinu geftabat.Nobiseodem quo Pcnbsp;tro itinerc incedendum, fi quando Chriftû malefadis negamus, fi noftris votis promif*nbsp;fisîp non refpondcmuSjtum lachrymæ,turn fingultus cdendi.Pfalm.nS. Exitus aquaruntnbsp;deduxerunt oculi mei, quia non euftodierunt legem tuam. Hic imber erumpens,extin-guit fulmen iræ dininæ.Non flet autem, nifi priusegreflus è palatioCaiphae, Nam illicnbsp;quo quifqjpeior cft,hoc fibi magisplacct.Quantumpcriculum,Chrifti difcipulum notunbsp;efle in aulis pontificiim SCprincipum? nifi enim totum difcipulum exuat,periclitatuc denbsp;capitc, Quod fecerat Petrus,id cft,faduri erant difeipuli cæteri, fi fimilis incidifiet ne-*nbsp;ceflitas, fedin vno Petro lefus docere voluit omnes, quia expauefadusmetu, peccaue-rat imbccillitate humana, non deftinata malitia, meruit mifericordiam, ne quis quanuisnbsp;grauiter lapfus,defperaret de venia, modo refipifeat, modo animæ maculam lachrymisnbsp;abJuat,ôf nequis fibi fid3t,ne quis malorum confortio fc admifceat.Quotquot ergo pro-lapfi funt in graue crimé,orcnt dominum Iefum,vt dignetur oculos fuos fledere ad fefe,nbsp;ÔC protinus agnofeent vnde quo reciderint, Subducant fefe à fcelerato confortio,amp; la-chr^is mutacum animumteftantibus culpam abluant.

Principes autem facerdotum, SComne concilium quærcbantfalfum tefti* monium contra Icfum, vt eum morti traderent î nec inueniebant, cum multinbsp;falfi teftes acceffident. Multi enim falfum teftirnonium dicebant aduerfus eiï,nbsp;8^ conuenientia teftimonia non erant. Nouiflîme vero vcncrunt duo falfi te«»nbsp;fteSjôC falfum teftirnonium ferebant aduerfus eum,diccntes:Hic dixit,quoni*nbsp;am audiuimuscum dicentera, poflum deftruere templum dei, höc manufa*nbsp;âum,Si poft triduum aliud non manufadum reædificarCjÔC non erat conue**nbsp;niens teftirnonium illorum.

•J

§

Quanquam animoshaberent parricidales, tarnen obmetumpopuli 6C praefidi8,ne viderêtur homicidæ potius quàm læfæ pietaris vltores, ftudebantiuftitiac fpeciê aliquamnbsp;prætexere.Nihil aliud fitiebant quàm morte inius,qui omnibus gratis vitâ offerebat afternbsp;nam.Pfar.jo.In eo dum conuenirét fimul aduerfum me,accipere anima meam confiüatinbsp;funt.Sed imptam hominum aftuti3m,diuina prudétia verrit in ftlq fui gloriam. Dum emnbsp;à multis examinatur,ac multis modisaceufatur, ornes innocétiæ fuae teftes fecit ac pro-feflbres,etiaminimicos,Nullum autem certius innocétiæ teftimonifl, quàm quod ab ini-mico veritas extorquct,atqj ibi crimen demum obiiciédum queritur, quum proƒ hanaçsnbsp;ctiam legum æquitas nemini manum inijciat, nifi prius criminis inuidia vehemes grauetnbsp;aliqué.Solus erat lefus,in que nullum teftimomum inuenire poflet humana malitia.Sub-ornantfalfosteftcs,fed tanta ipfius fuit innocétia,vt hoc quoqj difficile fuerit fie de illonbsp;mentiri.vt aliquam verifpccicmhaberetmédaciumîquare teftimonia conuenientia nonnbsp;erant ad fînem incentum,Sedquoniamadvnius teftirnonium nemo condemnabatur.

Deut.i7,

-ocr page 609-

ARTICVLVS XXXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXCIII.

Deute.i?. V enerunt duo falfi teftes,cx verbis domini quibus dixït fe ab iJlis oeddendum, amp;. fub triduum reuidu^, mendacq occafionem fumentes ea verba non intelleda depra-uabant,quo res effet odiofior.q.d.V furpauitfibi diuinampoteftaieni.Talesfunt,qui alionbsp;fermone repetunt,quae fimpüd animo pronunciata funt,amp;pcrucrtunt,Videq nihili lu-djeifuâkgemfadant,v(innocentê è medio tollant.Exod^zo.Nonloqueris contra pronbsp;ximütuumfalfum tcftimoniü.Exo.zj.Non fufeipies vocemmcndacij.ProuerbtorumJ9* Pcriurïnbsp;Teftis falfus non erit tmpunitusJ fidorusiFalfusteftis tribus eft obnoxius. Deo,qucm fal bus obnogt;nbsp;fc iurando contcmnitïiudici,quem mendaciofallitj amp; innocenci q^uem falfo tefttmonio xq,nbsp;lardit.In tribus,vt dicit Hiero.claruit faUitas iftoçî.In mutatiöe,non cm dixit dfis foJucre Faïfttas te#nbsp;poffum,fedfoluite,hocê,vosfoluetis:nec dixit reædificabo,fed exdtabo,quodnó de manbsp;xerialijfedcorporis têplo dicitur.lnadditione, quiaaddiderunt dei, SCmanufadum.Innbsp;«ntcntionc,quia non in fenfu quo dfis dixerat, retulerunt: nam quod dominus de morte , qu*®“®nbsp;refurredione'tg dixerat,ipfi ad materiale templum torquebant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clarucric

Et exurgens princeps facerdotum in medium,interrogauïc ïefum,dicens: Non refpondes quiequam ad ea,quac tibi obfjciuntur,8^ ifti aducrfam te te#nbsp;ftificanturflefus autem tacebat,ói nihil rcfpondit.Rurfus autem fummus fa#nbsp;cerdos dixi't ei:Adiuro te per deum viuü,vt dicas nobis,fi tu es Chriftus fili#nbsp;us dei benedifti. lefus autem dixit illi : Tu dixifti. Veruntamen dico vobis,nbsp;amodo videbitis filium hominis fedentem a dextris virtutis dei, venien#nbsp;tem in nubibus cadi.Tuneprinceps facerdotum fcidit veftimenta fua, dicens:nbsp;ßlafphemauit.Quid adhucegemus teftibusf ecce nuncaudiftis blafphemi#nbsp;am,quid vobis videturfAt illi omnes cxc!amauerunt,diccntes.Rcus eft mornbsp;tis,Tunc expueruntinfaciemeius.Etviri qui lenebant eum,illudebanteicg#nbsp;dentes ,8i velauerunt, amp; percuflèrunt faciem eius. Et miniftri eum alapis cae#nbsp;debant, alq palmas in faciem eius dederunt, 8£ interrogabant eum, dicentes:nbsp;Prophétisa nobis Chrifte, quis eft qui te pereuflît f Et alia multablafphc#nbsp;mantes,dicebant in eum.

Videns princeps facerdotum remniinùSprorperefucce(]ere,furrexit,3equi iudicisfi* mulans imaginem,quafi lefu fadurusp^oteftatem defendendi fui,fed tz vera ex ipfius orenbsp;venans vndc poffet conuinci. Beda : Caiphasad rerponfionem,dei fiJium prouocat, vtnbsp;ex relponfione calumniandi inueniat occafionem. Dominus obticuit,feiens quicquid dinbsp;duras effet, rapiendum in calumniam,amp; vt manfuetudinisamp;patientiæ prarberetexem-'nbsp;plum,ât quia aceufationes indudæ,étant falfæ.Auguftinusî Aperta mendacia non funtnbsp;refponlîone digna,Pfa7m.t4,Surgentes tcftcsiniqut,quj ignorabam interrogabant me»nbsp;T une princeps facerdotumpatientiâ amp; filentio Chrifti commotus,arbitrans fe côtemni,nbsp;vt talium mos eft,cuius vefaniæ longa oranis erat mora, vt aliquid excorqucrc poffet, vn*nbsp;decondemnaretur lefas,ipfumadiurauit.Eft autem adiuratio,veritatisinquifitiofubrc Admlratlflnbsp;ïpedu fuperioris poteftatis, Erat hoc infidiofum problema pontificis impii » Si negaffet quidnbsp;fe ftlium dei,cxclamaffet:cur^itur tibi fumis quod non esî’Si affirmaffet, calumniaturusnbsp;erat blafphemiam: lî obticuiftet adiuratus, vifus fuiffet contemnere deum amp; autoritatemnbsp;fummi pontificis.lefus er^o veluti deferenshonori quemgerebat, ôc ob diuini nominisnbsp;inuocati reucrcntiam,fic veritatem confitebatur,fe fcilicet effequod erat,vr tarnen vita^

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit arrogantiae notam,amp; adijciens quod impios ab inftituto facinorc debuerat reuocare.

Quodrequirunt,fatetur quod ipfefit, eostppropria ipforum conuincit fententia, quia legem nouerant, qaæ Chrifturti promittebat î quare rcfpondet, vt ipforum ignorantianbsp;inexeufabilis fieret.Subindicat autem fc humilem,tunc amp; ab impqs condemnatum.olimnbsp;venturum cum poteftatc diuina,iudicem totius mundi,quum velint nolint cognofeent.nbsp;Hocfermone magisirritatusprinceps facerdotum,quofido religionisftudioChnfti „nbsp;-crimenfaccrctatrocius,difcidit veftimenta fua.Furorilfum pauloantefubmouerat à fe-de ,amp;tarnen interim nefeius affurgit filio dei, nunc laccrat veftimenta, vaticinans futu- qyjd fjonJnbsp;rum,vtrégnantevcropontificelefujCarnalepontificiumaboleretür.SciffaeftfynagO' ”nbsp;ga,Chrifti tunica manetintegra.Hierosiy.Moserat Iudæorum,fcindere vcftimentaaunbsp;ditablafphemia.talifizno cordis doloréiudicanrium.Sic Paulus ôi: Barnabas ppfmdiuinbsp;nos ho««

-ocr page 610-

PARS SECVNDA

nos honores offerte vokntem fciflis tunicis compefcuerunt, Adu.i4.Sumnio tarnen fa» ccrdoti hoc inhibitum crat,Lcuit.xi»Sed ipfi contra lege agentes, apparenter Chriftuninbsp;fe cun dum legéiudicabant.ChryfoftomustMagna iftiusCaiphs malitiagt;Prinio fentétianbsp;tulitblafphenii£inChriftü,d^pofteaquxritconßIium.Pronihilo,inquit,laboramuspronbsp;teftibus habendts. Vide excæcatam malitiam.ipfi font indices,accufatores, tcftcs,Slt; cumnbsp;legis præcepta fe confummare arbitrati funt, contra legis præcepta agunt, dicente fcri»nbsp;ptura £xod,x$«lnfonteni amp; iuftum non occidest,d( eum qui venerat mortem tollere,re»nbsp;urn mortis dicunt.Non primu hoc audieruntmodo, namamp; ante.fihnm dei (c dixit nonnbsp;femcljidip operibus teftatus eft lohan jo, Sed quû aliam caufam inuenire non poterant,nbsp;iftam exaggerabant.Tunc velnti in inre damnatum faenire coeperunt ludibrhs,quoçe ni»nbsp;hilnonmanfuetiirimepaiTus eft Iefus,vtabfolntum exemplumtolerantiae fuis exhiberet»nbsp;Nemo ferendisignominiis fuperauit lefum,edendis miraculis quidam fupcratunt,Ex»nbsp;pucrunt in faciem,in quam deßderant angeliprofpicere,i,Petr«i,Ipfiusqui fpeciofus eftnbsp;præ filqshominum, Pfalmo»44.qaam tanto affedu expetierunt fandi,Lucæ.io,Multinbsp;reges 8C prophet» voluerunt videre quae videtis,5C non viderunt«PfaIm.79«Oftende fa»nbsp;ciem tuam,dC falui erimus.Hanc ipfis oftendit,fed earn ve]auerunt,non vt crimina fua nonbsp;ChriRi fa^ videret,fed vt à feipfis (vt dicit Rabanus) ficut quondam in IVlofe,gratiam cognitionisnbsp;desq «w abfconderent, quoliberius malitiamfuam inipfum exerccrent, Erat enim tarn gratiofa,nbsp;tiola,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6Cvirtus de ipfius oculis cxibat(vt dicit Chryfoftomus)vt intuentes ipfum,occulte ad pic

tatem SC. amorem attraherentur.Traditus fuit dominus voluntati eoçe ; ideo vnufquiftv vbi SCquo volebat,inudebat.Hinc his contumeliis exprobr ant ei,quod Meffias haberi vonbsp;Iuiflet,quod prophetij titulofuiflct à populo infignitus.BcrnardusjAlij manu verfa per»nbsp;cutiebant os eiusmelliHuum,aIii fandißimä euellebantbarbam,aliiper crines trahebant.nbsp;Efa.ço*Corpus meum dedi percutientibus,amp; genas meas vellentibus.Faciem meam nonbsp;auerti abincrcpantibus,amp; conQmentibus in me.O dfie,ad quoçe manus deneniftif quan»nbsp;ta eft patientiatua^Sicdfisamorepeccatricis animae,cui dicitpcrHicrc*î.Tuautcmfocnbsp;nicata es cum amatoribus multis,tarnen reucrtere ad me,dicit dominus,amp; egofufcipiamnbsp;te,tam multiplicitcr ôC enormiter illufus eft.Tota nox in ardibus Caiphæ confumpta eftnbsp;in perniciem SC ludibrium Icfu,faccrdotibus fenioribus, Sc. reliquis in requiem fe reci»nbsp;pientibus.Tu anima deuota accumbe, ôc quiefcc ad pedes lefu, ß potes î ßn autcm,dolenbsp;cum dolente,quoniä omnia^ propter te hunt, Stude ergo horum exempio omnem iniurinbsp;am,vilipenßonem,öC quæcûqj opprobria quaß nihil cumgaudioruftinere«hPet*x.Chrinbsp;ftuspaffuseft pro nobis,vobis relinqucns exemplum,vtfequamini veftigia eins,qui pec»nbsp;catum,non fccit,nec inuentus eft dolus in ore eiustqui cum malediceref ,nö maledicebatnbsp;cum pateretur,non comminabatur,Caueat Sc quifq^ ne proximum conuicqs fcommati»nbsp;busc^ afticiat* Matth.y* Qui dixerit fratri fuo,fatue,reus erit aeterni ignis»

lt;|[De præfeniatione amp; falfa accufatione coram Pilato SC Herode. ARTICVLVS XXXIII.

T confeftim manc fado, conuenerunt principes facerdotutn cutn fcMgt; bis,8ó pharifæis,3i^ vniuerfo concilto aducrfus lefum, vceum morti tranbsp;derent,öf adduxerunt eum in concilium fuura, dicentcs« Si tu es Chri*»

ftus, die nobis palam » Et ait i If fs : Si dixero vobis, non creditis mihüfi au«* tem amp;interrogauero,non refpondebitis,ne^ dimittetisj Ex bocautem erit fi'nbsp;bus hominis fedens a dextris virtutisdei-DixeruntautemomneszTuergoesnbsp;filius deiC’Qui ait: Vos dicitis,quia ego fum.At ilfi dixerutzQuid adhuc définbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

deramus teftimoniumfipfi nantç audiuimus ab ore eins.

V t yero diluxit,iam legicimi concilii formam cxhibituri,cunfti conueniunt:^ accitû inconciliüfuum,lefum percontantur,venantcs aliquid exillius dilt;ftis,qdineo criminennbsp;tur.In iudicioqujritur, ac deftinata morte,poft circunfpiciunt quo titulomortis caufanbsp;poflitintendi.HieronymustAttende anima deuota, quantSßtiebät fanguinem Chriftf*nbsp;qui non poterant claram expedare lucem,fcd fummomane accelerabant fententiâmornbsp;tis contra dßm proferre. Inpriori concilio interrgarunt,ß filius dei eßet, vt ßcofiteretur,nbsp;contra eû ex lege quæ deoçe prohibetpluralitatê,ôC diuini honoris vfurpationé,fub motnbsp;Sis intcrminatiÔe,aânatiôis aceufationé haberct.V eçj qa Pilatus gentilis erat,l^is ædi»nbsp;«a parui


-ocr page 611-

ARTICVLVS XXXIIÎ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fd. CCXCIIH.

âa paruipendetu,æ plures dros cokns,quærnnt nnnc, R ipfc fit Chriftus iÜe, quein l'u* xca prophecaçt oracuia expedarent. NouerantChriftQm de femine Dauid promifiuni»nbsp;Match.ix.Qyare fi fimpliciter profiteretur fe Mefiîâ, accufandi habuiïTent anfam quodnbsp;regiâ fibi vfurparet contra inhibitioné lmperatôris,dignitatê,SC fie vt feditiofus punieanbsp;dus.lefus ergo feiens ilios fcifcitan,non vt difeerent veritatê,fed vt venaren tur calumni-»nbsp;ani,rcfpondiCtSi dixero vobis qui fini,non credetis mihi,ficut nec anteà quando per openbsp;ra hoc oftendi. lohan lo. Quoufq; anima noftrâ toliis? fi tu es Chriftus,dic nobis paîâ»nbsp;quot;Refpondit eis lefustLoquor vobis,ôc non creditis. Opera qu?e ego facio in nomine paths mei,hæc teftimonifiperhibent de me. Si auté vosperconter ex feripturaçj teftimo**-nlis,qualis fitpromifiiis MeiTiaSjdC an ea figna côpetant inme, non t'elpondebitis mihi exnbsp;animo,qui nec difcere cupitisquod verû efi:,nec docere. Nimiçt voluiiTec dominus Cai-pham cura fuis interrogate,amp; fie inftruere,amp; feruarejfcd videbat animos ipfoç^ ad falfi-tatemâC calumniasprolapfuros.Sed quoniâhumilem Chriftüper quem feruari poterancnbsp;occidere quàm ampledi maluerunt,fcirent fefc confpeduros iudicé 8C. vltorê impietatisnbsp;fuae quéferuatorë promifitim ôC expedatü tot feculis agnofeere noIuerunt.Nam fecundÆnbsp;diuinitaté femper eft ad dexterâ paths,hoc cft,in vera æquaIitatc,ôC eadcm maieftate c®nbsp;(pfo:quoadhumanitatem vero,per pafiîonëad maicftatisglohäperuenitMar.iß. Et donbsp;minus quidem lefus affumptus eft in cælum,S^fedct â dexthsdeijSciebantexmodolo-quendiper filiuhominis,dominüfeipfumnotare,ôf quiafiliu hominisfefliirfldixit à de-xtris virtutis dei,quod prophe conuenit Chhfto,Pfarjo9.Dixit dns domino mco, fedenbsp;à dextris mcis,hinc condudunt quod lefus fe filiumdei affirmaret.Ea vox vifa eft omninbsp;fausidonea anù caluniniandi,fimodoprofiteretur apertefefiliudei.lefusingenue fate-tur hoc quod perpetuo inculcat,fc dei filium efle, feî^ olim fumptuçî poenâ de malis,connbsp;feflurumc^ ad dexteram patris. Hic rurfuspiaculum admittit,yeritatê dicenstQüid ege-mus teftimonio côtra iftfi,vt mortis reus cóprobetur? 1 pfi audiuinms ex orc eius manift-ftam blafphcmiä, Inhanc fentétiâ facile pedibus difeeffum eft ab omnibus, qui quocunt^nbsp;titulodecreuerant occidere lcfum.Quiäemlongiüs à blafphemiaabeft,quàmpraf dicare gloriam filq dei, quàm teftificari futuçt quod prophetèt futurfi praedixerantf O obftu-peftenda nequitia impio9t,videre inter tot faniftimonia 8C dignitate præcellentcs, ne vniSnbsp;quidem qui pro vcritate x'el verbum profcrrettquin omnes vt lupi rapaces in agnum mi^nbsp;tiftimum fæuiunt.O lefupie,quantum cor tuum tanta cruciabatimpietas.

Tunc furgens omnis mulritudo eorum,vincicntes Iefum,adducunt a Cai^ pha, ÔC ligacum cum, tradiderunt Pontio Pifato praefidi in prætorium Jnbsp;Erat autc mane,amp; ipfi non introicrunt in prætorium,ne contaminarentur, fednbsp;vt manducarent pafcha.Tunc videos ludas qui tradidit cum, quod damnænbsp;tus effet,poenitentia duâ:us,retulit triginta argenteos principibus facerdotu,nbsp;8C fenioribus popuIi,dicens:Peccaui,tradens fanguinemiuftum. At illidixcMnbsp;nint:Quid ad nosf Tu vidcris, Et proieâris argenteis in templo,receffit :nbsp;abicnsjloqueofcfufpendit-Principes autem facerdotum,acceptis argentcis,dinbsp;xcrunt:Mon licet eos mittere in corbonam,quia precium fanguinis eft. Con»*nbsp;fillo autem inito,emerunt ex eis agrum figuli,in fepukuram peregrinoRî. Proi*nbsp;pterhoc appcllatus eftager itlc Acbcldemach, Hoc eft, ager fanguinis vfqucnbsp;in hodiernum diem.Tunc adimplctSeft, quod dieftum eft per Hierem, pro*nbsp;phetam,dicentem : Et acceperunt triginta argenteos precium appreciati.qucnbsp;appreciauerunt a filijsIfraeljS^dcderuntcos in agrum figuli, ficut conftituitnbsp;mihi dominus.

Tradiderunt vindum præfidi,vt in damnatu animaduertcrct, quo innoxq fanguinis inuidiam in efi dchuarent. Vido.Mo« crat ludaeoçi, vt quem morte dignü iudicarent,nbsp;yinööiudicitradcrent.Lco:TradideruntPilato,tanquam Romanisdeuoti legibus,omenbsp;indicium poteftati Cæfaris referuaffent,fed cxpetieruntexecutorcm magisfæuitif quàmnbsp;^^itrum caufæ.Offercbant cnim duris nexibus vinlt;ftû,colaphis alapis frequentibus cacnbsp;fum,fputis oblitum,clamoribus prædamnatum,vt inter tot prafiudicia, quem omes vel-knepehre, non auderet Pilatus abfoluere * VincitHr,vtnoftra foluat vincula,PfaIm.ii$r«nbsp;Dirupifti

-ocr page 612-

PARS SECVNDA

Diruplfti vincula mea,tibi facrificabo hoftiam laudis«Pfalm44$’. Dominus foluit côpedi tos.NcimmundirederenturingrefTujnonintroierunt prxtonum,adefum azymorumnbsp;panum:namaguum prxcedenti die comederant, Ecce hypocncxifti,excolantesculi'nbsp;cemâCcamelum glutientcsJormidantesmaculatiingrelTu domus alieni,aim ipfitotartinbsp;busmolirentur necem homini nihil cómerito, imo tot modis bene mehto. Auguftinustnbsp;O inopia c^dtatis humanæ,habitaculo contaminabantur alieno,red non fcelere proprionbsp;ludas tot indices intelligens lefum damnatu, querninnoxium nouerai, amp; hinc fibidänanbsp;tionis imminer'e periculum,prout à domino audiuit,quemprophetânouerai,pceniten-lia dud:HS,fed fera,quia fine fpe veniæ,qaanquâ dolorem haberet in corde, confefiionênbsp;Poenitêtia in orc,rcftiiutionem in operc,lacerdotibus reddidit pccuniâ.ChryfoftomustVide veri-ludacquje, tatem vndiqucfulgentê,proditor de feipfo dat teftimoniû,6C coçt qui condemnauerunt,nbsp;oppilatora* Huius certe confeiTio debuerat cômouere principû animos, fatetur auaritisenbsp;morbo fadû,ôC innocentcm fatetur quem prodidit. At illi prorfus efFcrati,nec aliud quantnbsp;innoxium fanguinem fitientes,refponderunt: Quid nofira interelt,an nocentem prodi'nbsp;deris aninnocentem^tu opustuu confpice,amp;onus tuûporta. ChryfoAomus: Acçufaiionbsp;eft ludæoçt in nouifiimo die,quôd poenitentiâ non egerunt,Iuda flagitiû confitente* Hi^nbsp;lariustProfefiio audax,emifie fe iufti fanguinem audtunt,ÔC tarnen in vendente feelus connbsp;ftituuntjôC extra reatû fe efie credunt,nec intelligere volunc,quôd fi peccauii ille qui tradinbsp;dit fanguinem iuftû,mulco magis peccauerunt qui emerunt, ôC predu offerendo difdpunbsp;lum ad proditionéprouocabant.Agnouit magnitudinê fceleris fui,fed nonagnouitmaquot;nbsp;gnitudinem mifericordiæ dei.Fleuit Petrus amare,ôCmifericordiâconfequutuseftîflcuii:nbsp;ôC Iudas,fed abiedo magis animo quàm conuerfo:5Cideo digreffuSjlaqueo fe fufpendii*nbsp;vt eleuatus in aere fe indignu cælo SC terra oftenderet, fed focium dxmonû in acre habi-tantium,qui proditionis culpamnonfolumnonyere emendareftuduit, fed etiä proprijnbsp;homicidij(vt dicit Rabanus)fcelus addidit.Et vt in vocali arteria quae vocem proditionisnbsp;ædiditjpunireiur, quare fufpenfus crepuit médius, Adu. x. ne anima exiret per os quodnbsp;dominû ea node ofculatfi fuerat.Maluû fe quàm pecunia perdere, vt dicit Beda: quia pcnbsp;cuniam temploreddidit,fe diabolo fociû fecit. Noluerunt pecuniam ponere in carbonâ,nbsp;fine in donaria rempli,quibus multumreligionistribui volebantratqjinterim produntnbsp;confeientiam fuam fcelcr3tain,confitentes innoxium,cuius proditionem emerant.Nc^nbsp;enimaliopado poterant magis traducere fuâ impietate.LeoîCuius cordis eft ifta fim«nbsp;latio^’facerdotö confcienciacapit,quod rempli area non recipittrefutatur illiusfanguinisnbsp;taxatio.Quantiflibet VOS protegatis fallaciac vmbraculis, manet initfi cum proditore co-mercium,quo fanguinem iuftû,ficut non licaif,cMaraftis.Emcrunt ex cis agrum figuli,nbsp;Tedlmoni Hieronymu,indiffamationempafrionisChriftiôC venditionis, fed ordination«nbsp;umnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuina hocfadö eft in memoria innocentis mortisChrifti, 8C iniuftae emptionis ludaeo-

thciexHic rum,SCvenditionis ludæ. Obferuafecundum HieronymüinHiercmia hoc teftimoniu reîniaqlc, per Matthæum indudum, non reperiri, fed fententialirer in Zacha. ii. Tarnen legi, ait,nbsp;nuperinquodam voluminc Hebrxo, quod Nazarææfedæ raihi Hebrarus obtulit, Hie-remiæ apocryphum,in quo ad verbum hæc feripta repperi. Origenesî In fecrctis Hiere-miæ hæc contineniur.

Icfus aut€ ftetit ante præfidê. Exiuit ergo ad eos foras pracfes, ZC dixit cis* Quam accufatione afFcrtis aduerfus hominem huncC* Refponderunt,8f dixe*nbsp;runt:Si non effet hic malefa(flor,non tibi tradidiffemus eu.Dixit ergo eis Pi*nbsp;latus: Accipite eum vos,ôtfecundûlcgêveftram iudicate eu. Dixeruntergonbsp;Iudaci:Nobis non licet interficerc quenqua,vt fermolefu impleretur, ßgnifi*nbsp;cans qua morte effet moricurus.

Quum Icfus ftarct3nteprarfidcmvclutireus,quum eflet à Romanis iudex conftito* tus,leges Romanorum feruare volens,ait: Mittitis hunc ad me capite pledendumtaiqidnbsp;non eft moris Romani quenquam afficcre fupplicio, nifi conuidum de criminc capitali,nbsp;ChryfoftomusîVidenseumIigatum Pilatus, ôC à totdudum,nonæftimauithoc argu*nbsp;mentum eflë inalterabile adionis,fcdinterrogauit. Principes autemfaccrdotum cognonbsp;feentes fuasaccufationcsfriuolas ôifalfas, nullam aceufationem fpccificarunt, credcnteinbsp;fe autoritäre ôC multitudine pofle quod vellenr. Sir tibi, inquiunt, fatis pontificum ôC fa-cerdotum autoritas 8C pharifæorum. Ira honoratos Sc veridicos fe haljcri volebant, vtnbsp;quicquid vel dicerent, vel facerent, tuftiun haberetur. O quot hodie imitatores, qui obnbsp;ßatusdi-

-ocr page 613-

ARTICVLVS xxxni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCXCV.

ftatusdignitatemfeöCiiiftosScbonoshaberivolunt,Oinauditïinnocentisdniblafphe . in(an),quéficut non fimpjid morte,fed turpiflîma condénare volucrunt,fic non funt connbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiï

tétt CÛ vt malefadorc quélibct, fed vt fceleratiffimu infamare óC publicü,cuius mala nulla malitiâTx tergiuerfationec^Iari pofTint.AuguftinustlnterrogenturSCrefpondeantjà fpiritibusim eufet,nbsp;mundis Itberati, languid! fanati, leprolî mundati, iurdi audientes, cxci videntes, mortuinbsp;refurgentes:amp; quod fuper his omibusmirabilius eft,ôiiki intelligentes, vtrû lefusfit ma-lefaâor^lpfe emeft qui pertranfqt benefaciendo, SCfanandoomnesoppreflos à diabolo, Aâu.io«£t nunc a fîlqs diaboli, vt malefador aceufatur, ôC calis vtexeufationé nonnbsp;admittat.Sediftadicebant de qbusp prophetâ pdixeratPlah$4.Retribuebâtniihimalanbsp;pro bonis.Hicre.ig.Nunquid redditur pro bono malü,quia fodernnt foueâ anim£ me^iTnbsp;Accipiteeû vos.lroniaellepoteft.q.d. Sicantæ auioritatis 3^ iuftitiæ eftis,vtnudisnbsp;bis veftris fît credendû,indicate eu,me non grauantes, Aut fi quid efi,quod ad meû tribunbsp;nalnon pertinet,autfi quidhuiufmodicômilTuin eft,quod vefiralexpunireiufiit,cfinonnbsp;fit alioqui Romanis legibus vetitü,accipite amp; iudicate.Sed quoniâ ablatfi efat eis feeptrûnbsp;regni iudiciarialt;çpoteftas,Gene,49. Non auferetur feeptru de Iuda,n€C dux de foemorcnbsp;eius,donee veniat qui mittendus cft,V cl fecundû Bedâ, fupplîciû crucis, quod fibi Romanbsp;ni referuarunt,alns concelfis ipfis.nam ipfum aliquoties lapidare volucrunt,vt claret lo-hannis.g.ôC.io.refponderunt fibi non licere interficcre quenquâ,crucis fcilicct fupplicio.nbsp;Vnde SC fermo lefu impletus cft, quo fe prædixit trjidendum gentibus ad illudendu, ÔCnbsp;flagclIandaôlt;crucifigcndü,Matth.io,Loc.i8.Vtoniinointelligeremus,non folum motnbsp;rem illi conftitutam fuiflcjfcd deledum ctiam mortis genus.Deus auté nunquam fuis de-«ft promiflîsjCtiam fi nos defimus tam deo, quâm nobifipfis fæpe.

Coeperunt aut illü accuûirc,dicentes î Hune inuenimus fubuertentem gen^ tem noftratn,8i prohibentem tributa dari Caefari, 8^ di'centem fe Chn'fture^nbsp;gem efle. Introiuit ergo irerû Pilatus in prætoriû, 8^ vocauit Iefum,8ôdixitnbsp;ci:Tuesrex Iudaeoi?2C’Iefus autrefpondit:Âtcmetipfohocdicis,an alrj tibidinbsp;xerunt de mefRefpondit PiIatus:Nunquid ludæus ego furofgens tua amp; ponbsp;tificcs tui tradiderunt te mihi.Quid feciftrRcfpondit lefus: Regnû meu nonnbsp;tft de hoc mundo.fi ex hoc mundo effet regnû meû,miniftri vtic^ mei decertanbsp;rent pro me,vtnon tradcrerludacis.Nuncaûtregnum meû non cfthinc.Dinbsp;xit ergo ei PiIatus:Ergo rex es tuC'RcfpÔdit lefuszTu dicis.quia rex fum ego.nbsp;Ego in hoc natus fum, 8C ad hoc veniin mundum, vt teftimoniûperhibeamnbsp;veritati.Omnis quieftex veritate,audit voce meam. Dicit ei Pilatus: Quidnbsp;cftveritasfEtcum hocdixiffet,exiuititerum ad ludæos.

Videntes fe non polTe confequi intentû,accufarût in tribus quae fibi videbanf pulchri* cômenti,quæ maxime cômoucrcntpræfidê,coquod pertinerentad læfam Cæfarisma-ie^taté.Quidhismendac^simƒ udentius Nam Cælari reddenda quæCæfarisfunt, dixit Matth.zi.Quæfitus in rcgejfugitloh.^.Mcfltam fceflefadisipfis declararat.Proin-deetiamfifeMeinampraedicairet,nonoporiebatobijcere criminisloco,nifi declarafiencnbsp;in eum non côpetere,quz de MelTia prophetæ prædixerant.Pilatus quanquam idolola-iria, tarnen multo æquior ludæoçt facerdotibus, fatis fe acquirer 3C prudenter in initionbsp;gelfit.Quanquâcm à primoribus accufareturChriftus,non tarnenfubitam è veftigranbsp;tulit fentcntiâjfcd clanculum accerfito Iefu,examinat eum de inrento crimine.Publicitusnbsp;nolait ob furore populi.Duo prima non curauit.Primfl,quia quu effet gétilis,de cærimonbsp;nfis Icgis non magnopere pcndit,fcienspluresipfos habere fefl:as,vtpote Sadducæoç: Knbsp;pharifæoÇ^'^’^cï'üjfalfum relatione didicit,ôC quia nouû non erat hoc difputari inter lunbsp;daeos.Intelligêsveroobjicidc affedatorcgnolefu,necinfpecie quicquâapparerctquodnbsp;huic crimini faceret fidê,interrogauit,an de iure rex effet,d. Tu ne es ille rex ludarorum,nbsp;que dicuntur expedarc? Hoc vnü diligenter exquirit,q) tçtera non pertinerent ad rcm-publicâ,cætcrô hoc crimen videretur fit ad Cæfaris maieftatë, ôC ad publicaa tranquilli-taté pertinere.Cauebatem,ne Romani tam nobili prouincia priuarétur, amp; ipfe propriaenbsp;pcrfonaciaduraincurrerct. lefus autêjtametfinonignorarethoceffefalfodclatû à lu-daeis,tamc vt ludaeoçc malitiâdctegeret,aitjSi à te cogitaftime fore rcgc,c5munisiudcxnbsp;tranfii in part ét quofadofemper fufpeda cft ventilatie rei. Si à teipfo hæc caufa funrnbsp;PDD pfîc*

-ocr page 614-

PARS SECVNDA.

pfit im'tiuitijiniuftn cft,vt cogitatio prxiidi's p examinationé cxquîfâtuf, quare pand« fi-» gna mex rebellionis. Si alij dixerunt de nie,inquifîtioné fac ordinariam, Accufanti,nonnbsp;reojincumbitprobatiojfi diiftu coçt nonprobatü crcdis,noniureproccdisîfiapprobàs,nbsp;cs iudex fufpedus.Pilatus aut fuam aperies innocentiâ,« ludæoçi malitiam, nequaquä,nbsp;inquit,exmchoc coiedoquum Iudxusnonfîni,nec exlibrisipfoçî cognofeere valcam,nbsp;quis ipfoçi promiffus fit rex,nec ipfis faucre contra acquitatc.T ui ÔC ipfoçt prim ores te tranbsp;dideruntjVt iudici,Si falfum eft afFedati regni crimen.Quid igii cômiûftit’ apparet quodnbsp;magni aliquidfitincaufa.Quod fipiaculum hocabftergercpotes,nosxquoanimo au*nbsp;diemus.Hxc quoniâ Pilatus fimpliciter feifeitabaf,vt liberaret innocenté.lefus illi p xninbsp;gma dignatus eft refpondere,docens aliud regni genus eflc,de quo prophetx fuifient Io-*nbsp;cuti.Tho.Docet regni mundaniimbecillitatéjquoniam à miuiftrishabetfortitudinem,nbsp;qui prorege,qui vnus folus homo,contra inimicos pugnant îamp; regni fupernifirmitate,nbsp;quod nuUo indiget.Maius ergo illi regni eft. Auguftinus »Non dicit,non eft hic regnSnbsp;ineü,fed non eft hinc,quia peregrinatur à doinino,inde non habens origine, fed hic eftnbsp;vfep ad confummationé fecutùrecipiens bonos amp; malos, zizania amp; triticum,Mat.i).Hocnbsp;non plene intclligés,audiens tn lefum nó prorfus abnuere régis nomé,fcd regni genus dinbsp;ftinguere,aitïErgo ne veçe te regê eife alicui,quodcücp fit iftud regni genus quod ad nosnbsp;non ptineatt* Veritaté,ait dominus,quam â me interrogas, tu ipfe profers : quia vere ficnbsp;eft qj rcx firn ego,nee tarnen talis.vt aucuper mundanü regnum amp; Romanum.ln hoe té-porali regno têporaliter natus fum,óC veni per incarnationis myfterium,non p diuinita-tis mutationem,vel defcenfum localem, non vt dominarer p tyrannidem, nee vtfallamnbsp;mcndacio,fed vtteftificer veritatem, vera affirmando, óCin cordibusradicando, amp;falfanbsp;extirpando j.Iohan.ï.In hoe apparuit filius dci,vt diflbluat opera dia.bolùCuius fimplexnbsp;eft animus, nee huius mundi cupiditatibus obcxcatus, agnofcit amp; audit vocem meam.nbsp;Duplex re Duplex diftinguit regnfl. Alteçe mfidanö.in pópa óC gloria,delicqs amp; diuitijs, Mat.io.Rcnbsp;gnum ges gjfjg dnanf eaçt.Lu.T.Ecce qin vefte pciofa ÔC delichs funt,in domibus regü funt,óC

tale à fe ablegat.V nde paucos habuit difcipulo8,amp; cos imbelles ac tenues,ipfe inermis SC Duorequi imbellis,videlicc'e alfis nités prxfidiis,co qd regnu ipfius nó effet terrenû. Alteçi fpfi,quonbsp;H S’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gfatia régnât in nobis,noftras(^ vires fuo rubiicitimperio.Luc.i7.Regnum oei intra

reono™ '* eft.Romanoçî.H’R^g”“*” nbsp;nbsp;*^0quot; eft cFca SC potus,fed iuftitia SCpaxamp; gaudium in

* fpiritu fando.RabanusîDuo requiruntur vt quis fit de regno Chrifti, rrimo,vt dodri-næ ipfius veritas audiatur.Secundo, vt opere impleatur .Coloffeff.i.Quicripuit nos de poteftate tenebrarum,d^tranftulit inregnum diledionisfiltifui,in quohabemus redemnbsp;ptionem 8C remiffionem peccatorum. Sic dominus vbique temperauit refponfa fua, vtnbsp;innocentiam probarct fuam,nee darctoperam,vtclaberctur è iudicio, qui mori decreuenbsp;rat.Non ergo difpicuit Pilato verbum veritatis,quod etiam improbi amannnam 5cfi fajnbsp;1ère volunt, non tarnen falli. Ad hanc amore conuerfus, ÔC dulcedine vocis eius allcdus,nbsp;quxrit qux fit veritas ilia, cuius participatione homo cfficcretur de regno Chrifti, quodnbsp;fingulare amp; extra communem hominum vfumintellexit.Sed videos veritatislongam.nbsp;Sc difficilem rationcm,ac timens difpendium temporis, non audita folutione, feftinauitnbsp;dominum liberate,innocentiam ipfius allegando, vt dicit Chryfoftomusî Sed neeg ido-neus fuit difcipulus.Efa.7.Nifi credideritis,nó intelligetis. Nouerat enim dominus cumnbsp;in veritatc nonftarc, fed contra veritatem ßlfamdaturumfententiam.

Ait aut Pilatus ad principes facerdotu 8^ turbas:Ego non inuenio caufant in Hoc homine.At illi inuaIefcebant,dicêtcsîCômoait po pulu,docês per vni*nbsp;uerfam ludæam,incipies a Galilacavfc^ hue. Audies aût Pilatus Galifseâ,inlt;*nbsp;terrogauit fi homo Galilaeus effct.Et vt cognouit,quod de Herodis potefta^nbsp;tc eilet,remifit eu ad Herode.g ipfe Hierofoly mis erat his diebus. Hcrodesnbsp;vero vifo lefu,gauifus eft valde.erat em ex multo iam tpe cupiês vidcreeu,eonbsp;q? audierat mulca de eo.ôi^ fperabat fignu aliquod vidcre ab eo fieri, intenoganbsp;uit auteu mukis fermonibus,0Cipfe nihil rcfpondebat.Stabataut principes fanbsp;cerdotu Si fcribac conftanteraccufantes cu.Spreuitaut illu Herodes cuexcrci#nbsp;tu fuo,Si illuk't indutum vefte alba. Si remifit eu ad Pilatu. Et falt;fti funt amicinbsp;Herodes Si PiUtus in ip fa dic.nam antea inimici eranc adinuicem»

Quidmul

-ocr page 615-

ARTICVLVS XXXIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCXCVI.

Quid mulcts,inquit,eft opus;*examinaui hominé de obiedis critninibus,nihil in eo ert minis inuenio. At illt fibi confcn,q) argumentis vincere non poterant,claniore intédunt,nbsp;crimina cnminibus,mendacia mendacds connedétes. Imo feditiofus eft,aiunt:commonbsp;uitpopulura fuadodrina,ôCturbauit.Thcoph.Pcruertitpopulum,necin vnapartetannbsp;turn,fed tn Galilaea inccpit,0C puenit vfq^ huc.Ob id Galilaea nommant,vt exoium ÔC Hxfnbsp;pedum Pilato reddant,qgt; fimilis fuerit hidae Galilaro,qui rebellionem Si. tumultum excinbsp;tauit,quare pcrijt cum fuis, Adu.s.Eft autem hoc peculiare crimen euangclicj dodrinçsnbsp;commouetpopulum,âCfeditioné mouet,impiisaduerfusinuifamverttatéinfurgéttbus.nbsp;Veçt nonhic tumultus imputandus eft cuangeitj pconibus,fed hominum infanabili malt»nbsp;tiae,qui veritatéfalutiferam obruimalunt,quàmmorbum animi deponere^Virtusautemnbsp;cft ignorante docere,quodipfî criminis vice inducunt.BedatPilatus depræmilïa aceufa-ttonc non interrogandû dominû per feipfum ratus,fed magis nada occaiîone cupit fe abnbsp;co iudicando libcçj reddere,ne contra innocenté fententiam ferre cogcref,quem inuidianbsp;traditum nouerat,Herodi illû mißt audiendü, credens probabiliter quod hominem fuænbsp;dtcionisfacilc liberaret maxime innoccntê.Egit ôc in hoc,vt dicit Rabanus fccundû legenbsp;Romano9t,qu3r iubet quemlibct à fuæ ditionis principe iudicari.Quâquam hæc quoqjnbsp;gefta fint diuina difpenfatione confilq, vt ab omnibus tribunalibus referret dns lefus tefttnbsp;moniuminnocctiaefuæ,magisiçtraduccref pontificumjfcribaçtôCprimoçemalitia. Fucnbsp;rat autê dominus in Galilæa conceptus,Luc.i.nutritus,Matth.i, SC ibi bonam parte ætanbsp;tisfuae iranfegcrat,vnde venir ad lordanem ad baptifmu,Marth.5.Gauifuseft Hcrodesnbsp;praefentatofibi domino,non deuotione,red curiofitate,ex co tpe cupiês videre eum,quonbsp;poft Iohannis decollationé rumorem miraculoçt ipfius audiuit,Lucæ,9. Quis eft ifte denbsp;quo egotalia audio^DoIofitate fignumquærebat,fimulans fe credere more ludæorum,nbsp;i.CoQt.i.ludæifignapetunt,cum intra fe cogitarctextingucreomnc femenDauid,imitator paternifceleris,quo ipfc folusregnaret.lnterrogabat Iefum,cupiensaliquid ab tllonbsp;prolicere,non vt redderef mclior,fcd vt fuae curiofitati moré gererct.lefus autê qui nonnbsp;in hoc venerat,vtimpii principis libidini fcruiret,fed vt omnium falujé procuraret,nihilnbsp;refpondit,nos intérim docens,aliquando non promendum fermoné euangelicum, vbtnbsp;confiât indignes efie qui audiant.Gregoriustlnquificus redéptor noftertacuitj expeda-tus, miracula adhibere contépfit,fefeapud fe in occultisrctinés,eos quos exteriora quf-rerercperitjingratosforisreliquit,magiseligens àfupbientibus defpicijquàm à noncrenbsp;dentibus vacua voce laudari.Non emfaftidiofis animis alta funt pandéda rayfteria, neqjnbsp;prodigia facienda coram fedantibus vanicatê. Stabant autem principes facerdotum ptinbsp;naciter aceufandOySf in aceufatione pdurando, tanto vtiq; grauius ôC iniquius,quo time-bant ne ipfum Heredes abfolueret.Hæc cnim erat ipfoç: damnata conftantia, vt Chri-ftus mord penitus traderef.Spreuit ilium tanquam fimplicem amp; fatuum,eo quôd nec fibinbsp;necaccufatoribusrefpondcret.Iob.tt.Deridef iuftifimpIicitas.QualisreXjtaliaamp;lateranbsp;eius.Ecclefiafticf.io.Secundum iudicem populi,amp; miniftri eius, N on eft enim viroç:,re-gum,amp; iudicum,in iudictoconftitutumilludere,led vcl damnare conuidum, velabfol-ucrc innocentem. Vnde ludibrq caufa vefte alba induit.Hanc indignam ignominiam tu-lit dns lefus à crafib regc,ôC illius armato fatellitio quo cingebaf, ne non haberent fimi-leslabra laducas.Siqutdemapud hoc hominumgenuscitius gloriam refereefunambu'nbsp;lus quifpiam,aut præftigiator,quàm veritatis euangelicae fyncerus prædtcator. Ambro-fîustNon ociofe vefte alba induitur, immaculatæ tribuens indicia paflionis, quod agnusnbsp;fine macula cum gIoria,mundipeccatafufciperet.NoIens autem oftendere primore-s lunbsp;dzorum, remifit lefum ad Pilatum, gratum interim habens, quod Pilatushoc honorisnbsp;habueritfibi,vt videndi lefufecerit copia,Nam antea inimici erant obnec é Galilæoçt,nbsp;quos Pilatus praeter confenfum Herodis occiderat, mifeens fanguinem ipfoçe cum facri-ficijs,Luc.ij.Thcoph. Vide diabolum vbilt;yconiungentemdifiunda,vtChriftiperficiatnbsp;nccem.Erubcfcamus,fi caufa noftræ falutis nec amicos in proprio foederc conferuamus,nbsp;Ipfc cnim eft paxnoftra,qui fecit vtraqj vnum.Ephefioçt.t.Caue autem ne vnquam aunbsp;xiliares copias iungas cumimprobis,alioqui audies de domino ilIud.t.Para.i9.Impio p-besauxilium,amp;ideqiramdominimerebaris.Prouer,i.FiIi,fite ladauerintpeccatores,ncnbsp;acquiefcasillis.lmpiaveropaxcft,quamconglutinat iniuria veritatis euangelicæ.Corifînbsp;deremus nunc quàm opprobriofillîme fuerit dominus obl3tus,quàm falfiffime aceufatus,nbsp;quàm manfuete SC patienter ôC filenter fe habuit. Sic dei filius dignatus eft de iudice ad iunbsp;dicem duci, ac taliter irrideri, vt nos rei ab æternae mortis iudicio Iiberarem ur, ôC aeter-na confufionCjSC dæmonum illufione,ftola(^ immortalitatis veftiremur,ac filtj dei eftice-remur«Kon gloriemur iiaq; in vèftium Scmundipompa, fed in domino.

De ex-

-ocr page 616-

PARS SEC VN DA.

ÇDecxcafatione,amp;iniaftacondemnationc per iudicem, A R T I C V L V S XXXIIII.

£ Matus autem conuentis principibus facerdotum SC magiftratibus, 8C IJ plebe,dixi't ad iUos:Obtuliftis mihi hunc hominem quafi' auertetemnbsp;populûjôt ccce ego eum coram vobis interrogans.nutlam caufam in*nbsp;uenio in homine ifto.ex his in quibus eü accufatis. Sed ncCp Herodes. nam re*nbsp;mifi VOS ad illü,amp; ccce nihil dignû morte aétiï eft ci. Emendatû ergo illü di*nbsp;rnicta. Etaceufauerût eum fummi facerdotes in multis,6^ eu aceufaret a prinnbsp;cipibus facerdotû amp; fenioribus,nihil refpondit, Pilatus aût rurfus interroga*nbsp;uit eû,dicens:Non audis quanta aduerfum te dicht teftimoniaf Non refpon*nbsp;des quicquamfVides in quantis te accufantflcfus aut amplius non refpondicnbsp;ci ad vllum verbum, ita vt miraretpraefes vehementer.

Pilatus vbi vidit remitti rcHm,ncc fucceïTiïTe quod conatu8fuerar,exiudice coepit cflfe patronu^efu. Vidcquoniodo primorcs ludæoçe populum concitarunt, vifefe feque*nbsp;rent de indicé ad iudicem ad pfequédum lefum. Attende quanta folertia verba librans,nbsp;Chh enüciat innocentiâ,q eü quafi auertété dicit ab obediêtia Cæfaris ac legis ludxoçc,nbsp;qanô credebat veçj.q.d»V os in probatiôcdeficûis,iudicari aût fine fua cofefTiôe nô pt.q-'nbsp;recorâ vobis interrogo fi in aliq deliqt,exaliisîcognitisniihiiudicare eûnôlicet.ldê aCnbsp;cidit Herodi,qui me certius poterat his de rebus iudicare,pcritus legû vefiraçttnam hacnbsp;de caufa reieci cognitionem ad illius tribunal, Bcda : Audi cæce Iudæe,audi crudelispa-ganc,Pilatus ipfe confitetur,nclt;p fe,neq3 Herodem dignum quid morte in Chriftorepe*nbsp;rifle,fed tantum in illudcndo innoxium alienæ crudelitatis obtemperaflê clamoribus.nbsp;Hieronymus.LcntuscrgoPilatus,nec fatis erga veritatem ffuerus,quiatimebataccufa-'nbsp;tionem,Prouerbio9t.i9.Qui timet hominem,cito corruet. Subiungit. Proinde praeftatnbsp;imitari nos Herodis æqukatcm.pcena quapiam non capitaJi cafiigatum dimittamhominbsp;nem.BedaîFlagris 8(. ludibrijs ilium quantum iubetis afficiam,dummodo innoxium fan-guinem nô fiiiatis.Audicntes lefum viuû dimittendn,St accufationc8fuasfubuerfas,ex-arferunt ficut ignis in fpinis. cxiudicibus fiuntaccufatores.Namfummifacerdotes,nenbsp;qua poflet elabi lefus,vahos criminum articulosin ilium congerunt,vt exmultis aliquodnbsp;faltem cflet,quod moueret indicé non admodum iniquum.Dominus vt patiëntie SC mannbsp;fuetudinis dar et exemplum,nihil refpondit,neqi ad fui excufationem,neq; ad didoçtre-fragationem,neqpadaccufantiumimproperationem, ne crimen diluens dimitteretur,ô£nbsp;crucis vtilitas differref, vt dicit Hieroymus: Rurfum ergo quum inftarent aceufatores,nbsp;Pilatus cupiebat ex ipfo elicere quo liberaref .ChryfoftomustQuia corruptum erat iudi-cium.agnus coram tondente fe obmutnit, Efa.Ç5.Mirabaf ergo praefesht^ineminnoxinbsp;um,inpericulo capitis tanta manfuetudine obticefeere, feiens q? facile poflet feexeufare,nbsp;prarfertim quum haberet iudicem pro fe.AuguftinusîNon voluit prqpheta vt nunquamnbsp;joquere{,quibufdam enim interrogationibus refpon det,fed propter ilia in quibus non rcnbsp;fponditjdida eftfimilitudode agno,vt non reus fuofiIentio,fêdinnocenshabcref.Cumnbsp;ergo iudicarefjvbicuncp non aperuit os fuum,ficut agnus non aperuit,id eft,non ficut manbsp;li fibi confeius depeccatis conuincebaf propriis,fed iïeut manfuetus,quipropeccatis im-molabatur alienis.AmbrofiusîDominus tacet, ôCbenejqui defenfione non indiget, ambiant defend!,qui timent vinei. Non ergo aceufationem tacendo confirmât, feddefpicicnbsp;non refellcndo.

Per dicm aût folennem côfueuerat præfes,8^ nccclTc habebatei's dimi'ttere vnûex vinctis,quemcûc^ volui'ffent amp; petiflent.Habebat aût tune vindiimnbsp;vnum infigiKm,qui vocabaf Barrabas.Erat aut Barrabas latro, qui cum fe*nbsp;ditioü's erat vinôtus,8^in feditionefeccrat homicidiu. Congregatis autem il*nbsp;ïis,rcrpôdic Pilatus,dixit : Eft autêconfuetudo vobis, vt vnum dimittaninbsp;vobis in pafcha.Quem ergo vultis dimittam vobis,Barrabam,an lefum quinbsp;dicit Chrus f Sciebat enim quodp inuidiam tradidiftenteum fummi facer*nbsp;dotes. Pontifices autem fummi facerdotes, feniorespopuli, perfuaferûçnbsp;popuüg

-ocr page 617-

Z

A R TI cv L V s XXXIin, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCXCVît

populis,8^ concitâucrunt curbam, vt magis Barrabâm di’mitterct eis, lefum vero pcrderet. Et ciim afcendiffct turba, cœpit rogare, ficut femper fade*nbsp;bat eis.Refpondens aucem præfes^ait iUis:Quem vultis vobi's de duobus digt;nbsp;mittifExcIamauit fimul vniuerfa turba,dicensî Non hune,fed toile hune, Sgt;^nbsp;dimitte nobis Barrabam.

Pilatus in facerdotibus nihil effe præfîdti fcntiéns,confugit ad populutn, fperans,vt il lorum fauore liberaretur le fus. Bedat Hæc confuetudo non erat legis præceptuni,fed exnbsp;antiqua patrum traditione defcenderat,ob memoriam liberacionis ex Aegypco,qua vinnbsp;dû liberabâc,ât hanc ab Imperatore iîbi feruari impecrarant, Chryfoftomus: Per hantnbsp;confuetudinem eripere tencauit,amp; vt ludæis ne vmbra quidem exeufationis emaneret,nbsp;manifeftus homicida in comparatione Chrifti adducitur.Nam ob facinora infignis erat*nbsp;âepopulo inuifus .Nec hoc temere accidie, fed difpenfatione diuinaj ne quis effet vndenbsp;nonhaberetteftimoniuminnocentiæfuæ, dominus lefus, lllud enim magnopere refc*nbsp;rcbat,vtconftaretoninibu8, mortem earn nobis redimendis fuilfegratis impenfam. Innbsp;hune quoniam feiebat præfespublicum elfe ciuitatis odium, fperabat fore,vt citius pâte*nbsp;renturdimitti lefum de multis benemeritum, quàm hominem publicæ iranquillitatis honbsp;ftem.Auget hoc crimen Pilati,quöd non ignorantia,fed feienter deliquit,feiens per inui*nbsp;diam traditfi.Q^upopulusinftaretjVtrum mallent fibi donari/uafufcnioçt SC facerdotûnbsp;fadum eft,vtfibipofcerentBarrabam,ÔChuiusloco Icfus occideretur, Chryfoftomussnbsp;Putabant fe aftruerc poffe lefum détérioré latrone, ac adeo nequatn, vt neque pro pie*nbsp;täte, ncque pro fefti praerogatiua deberet liberari ? Itaque præfes non confentien8,vili*nbsp;beram prout folebant, haberent ex omnibus optionem, pro nunc propofuit illis, verumnbsp;è duobus fibi vellét condonari diei fefti gratia.PopuIus fedudus vna clamabattNon hücnbsp;quem tu vis,fed toile hune,qui grauis cft nobis ad videndum. Ambrofiusî Non immeri*nbsp;to homicidæ abfolutionem petunt,qui innocentis flagitant occifionem «Taies leges ha*nbsp;bet iniquitaSjVt quod oderit innocécia,iniquitas diligat. Augu« Quidhoc eft dicere,nifinbsp;qgt; occidatur ille qui viuihcatmortuos, amp; dimittaf latro vt iterum occidat viuos?

ItcFç? locutus cft ad eos Pilatus,volens dimittere lefum ; Q.uid igit faciam de Iefu,qui dicit Chrus^ Atilli fuccIamabantomnes,dicentes:Crucifigc,cru*nbsp;dfige cum. Erat autem quafi tertia. Ille autem tertio dixit ad eos: Quid enimnbsp;mail fecit iftefNulIam caufam mortis inuenio in eo.Corripiam ergo iliumnbsp;dimittam.Ät illi magis cfamabant,8C inftabant vocibus magnis,poftulantes,nbsp;vt crucifigeretur, ÔÔ inualefcebant voces eorum«

Pilatus furorcmpopulicompefccrevolens,ac fimul fpcrans,quöd mitiori poenaqua* piam forent content!,interrogat de lefu innocête, quid agendum,dum latro publicus fenbsp;fto donatur.BedatQuanta perditorum crudelitas,qui non folum occidere innocentem,nbsp;redpeffimogenere mortis occidere defiderant^Pendentes enim in ligno crucifix! mani*nbsp;bus Sf pedibus ,produda morte necabantur, diu viuentes in cruce,non quia vita longiornbsp;cligebatur,fed quod mors ipfa protendebatur, ne dolor citius finiretur, mala fuit Barna*nbsp;bae elcAiOjfed peior innocentis crucifixionis poftuIatio«Nam tanta ipfis exhibuitbenefi*nbsp;cia,ex compaffione ipforum defleuit incommoda»Luc^.i9«Ac nefic quidem Pilatus cef*nbsp;fitillorumc]amoribus,fed tertioconatuseftilloscompefeere« Chryfoftomustintuere piiatiqu?^nbsp;quäm fapientcr non ait,quia peccauit öC dignus eft morte,donate cum fcftoîfed primum tum initionbsp;cumexcufatjôCerucnseum à caufa omni, tarnen ex fuperabundanti rogat,vt fi nollent, ergaCbrMnbsp;vtmnoxium dimittere,faltem vt noxium donarcntfefto.q. d. Iniuftum eft innocentem ßi libérantnbsp;tam defpedo mortis gencre perire, vbi latro manifcftus dimittitur liber ? N on enim fo* onemnbsp;lumftudcbantlefuvitam ertpere,fed famam etiam honeftam abolerc, quod eft homici* «‘«m,nbsp;dio crudelius. Nam Icx execrabilem pronunciat quifquis pendet in ligno, Deuterono*nbsp;oiii.M.BcdaîQuiatotam fuam accufationem,quam aduerfus dominum intulerant, cre*nbsp;bra ac folicita Pilati exeufatione SC examinatione videbant euacuatam, tandem impu-denter ad folas fc preces conuertunt,vt quod criminandoSc quafi ratiocinandonequi*nbsp;uerunt,poftulando amp; vociferando perficcrent. Quanto ergo magis Pilatus oftendit do*nbsp;nunünnocentiam, tantomagis furenapopulus damnationis clamabat vindidam«

JDDD J Tunc

-ocr page 618-

PARS SËCVNDA

Tunc ergo apprchendit Pilatus lefum, 8C flagcliaui't. MiKtes efgo pG'dis fufcipiêtes lefum,adduxerunt eu intro in practoriu, amp; congregauerut ad cunfinbsp;vniucrfam cohortê:8ó exuentes eu, chlamyde coccineam circundederut ci, SCnbsp;picdentcs corona de fpinis.pofuerunt fug caput eius, 8C arundinc in dexteranbsp;eius.Et vcnicbat ad e5,amp;genuflcxo anteeiï,illudebât ei,dicêtcs: Aue rex lunbsp;daEOR!:8idabanteiaIapas.Etexpuentesineum,accipiebantarundinê,amp;pcr*’nbsp;cutiebant caput eius,ôô ponentes genua, adorabant. Et poilquam illuferuntnbsp;ei.exiuit iteB! Pilatus foras, 8^ dixit eis:Ecce adducocum vobis foras, vt co*nbsp;gnofcatis quia in eo nullam caufam inuenio. Exiuit ergo lefus, portans fpinc*nbsp;am corona,purpureum veftimentum.Etdiciteis:Eccc homo.

Præfes,vbi tentaris oAibuspcrfpiceretfefe nihilproficcre apud furcntcm ludæorum populum,iuxta moré Romanum iuiTit lefum virgis c£di * Egrediamur ad horrendu hocnbsp;fpedaculum. Spoliai veftibus coram omnibus ^eciofus forma præ filqs hominum,PfaInbsp;mo,44,Sufcipit flagella fpurciffimoçîtamdurag dolorofazflagellat vndiqj. Nihil in pulnbsp;cherrimo corpore non fauciS plagis,liuore obfitum,fluit vndicg fanguis regius de omnibus partibus corpois.Superadditur, fpiflatur, reiceraf liuor fupcr liuorem, fradura fugnbsp;fraduram, quoufqj tarn tortoribus quàm infpedoribus fatigatis folui iubetur à colum-na. O homo perdue, omnishuiustucontritionis caufaexiftistecceagnusinnocensqugnbsp;non rapuit,exo!uic,amp;cu neq; deuotionisgratitudine,ne(]ß compafiîonis rependis affedû*nbsp;Sed nec eo crudelitatis contenu phanati hommes,addunt capiti fpineâ coronam,eani^nbsp;profundant,velut regnû aÉedatû exprobrantes homini humili ôc contépto. Et quonianbsp;veieres reges purpura vtebanf ,cui coccineus color fimilis cft, exutum veftc purpurea cicnbsp;Corona le cundederunt eum,vt dicit lohannes,alii chlamydem dicunt coccineam. Fuit autem co-lu vnde feunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuncis marinis,qui ob fui duriciem calceamenta dcfuper gradientium penetrants

qualis qujg nbsp;nbsp;nbsp;pemiodum infulæ fepilei,totumcaput ambiendo confixit.Chryfoftomusx

Mille punduris caput eius impleuerunt, ita vt fanguis copiofiffimeper facicSc genas de-flueretjoculos SC aures replens, Addunt regq fceptri loco arundinem in manu,quo decla-rare volunt inanitaté regni arrogatû Adorationis fimulatione irrident,vnde alapas haud dubium quin grauiflimas dabant,Exerçant in gloriofam illam faciê,de qua dicif Sapï£.7.nbsp;Candor eft lucis ætcrnæ.Pfar.79.Oftende facié tuam,Sc falui erimus,ln maiorem contenbsp;ptum ÔC. doloris augmentum,caput iilud angelis reuerendum pcutiebant,amp; deriforie adorabant. BonauenturatCerne nunc caput illud plenum fpinis, idibus arundinis vulnera-*nbsp;ri grauiffime,totum fanguinc madens, qui commixtus fputis,ipfum vt leprofum fedt apnbsp;parère,Efa.$5.Vere languores nros ipfc tuliT,SC dolores nf os ipfe portauit,SC nos reputanbsp;uimus eum quafi leprofum,ôC peuffum à deo ÔC humiliatum,Anfelmusj Attende quis eftnbsp;hic qui ingredif,habens quafi imaginem regisôCnihilo minus ferui defpediffimi confufionbsp;ne replctus.Coronatus incedit,red ipfa eius corona cruciarus eft,mnie punduris fpccio*nbsp;fum eius caput diuulnerantetregali purpura induitur,fedin ea magis dcfpicitnr q hono-raturjfccptru in manu geftat,fed eo ipfo venerandum eins caput feritur, adorant coramnbsp;illoSf regem conclamant,Slt; continuo adconfpuêdum amabiies eius genas fubfiliunnmanbsp;xillaspalmispcrcutiuntjS^ honorabile collum eius cxhonorant.Ad omne genus ludibri)nbsp;fcfe manfuetiffime præbcbat Icfus omniumrerum dominus, quonos,qquS nihil fumusnbsp;tarnen animos excelfos acprarferocesgcrimus, doccret lenit3tem,amp;in malis toleranti-am.Haec auté paftus eft fieri in lefum Pilatus,vt ludæorum odium hachominis afflidionbsp;ne placerct.Sednoncxcufatur à tototquia cum iudex effet populi,innoccntcm abfolue-re debuit,amp; nocentium nequitiam coerccre. Eccî.7. Noli quærere fieri iudex,nifi valeasnbsp;virtute irrumpere iniquitatem, ne forte extimefeas facicm potentis, Sf ponas feandalumnbsp;in agilitate tua. Prou.17.Qui iuftificatinipium,amp; qui condénat iuftum,abominabilis cftnbsp;vterqj apud dcum.Præfes itaqj rurfus egreffus,tcntat,an poffet multitudinis fæuitiam minbsp;tigare. Audis femper inculcari innocentiam Chrifti »Non inuenio,inquit,amp;fi intentatanbsp;crimen verberibus elicere ac tortura contenderim. Auguft.Exiuit lefus non clarus impenbsp;rio,fed plenus opprobrio,fpineâ geftâs coronâ ÔC purpureû veftimétu.O quantus dolotnbsp;cor apphendit matcrnurn.tota doloribus,tota amaritudinc exfilio fpedatoplena. Eceenbsp;homo. AuguftinusîSi régi inuidetis,iam parcite,qa deuidfi videtis,fcruet ignominia, frinbsp;gefeat inuidia,Ë(dlt;i}«Omc animal diligit fibiiîmile, ÔC ois homo adfifcm fibi côiungef.

O homo.

-ocr page 619-

ARTIGVLVS XXXIIIE Fo, CCXCVIIL'

O homo,eccc homo propter te natus.Efaiar.^.Paruulus natus eft nobis,amp;ßlius datus eft nobis,Cum hominibus conuerfatu»,Baruch.j,Pro hominibus immoIatus,Efa«n«Obla*nbsp;tus eft quia ipfe voluit, AnfelmnstO pie lefujiludêdutn te mifit Pilatus Herodi,illufum renbsp;cepitjinconfpedu irriforö te ftare iuffit, necpepcrcit amarilTiniis verberibusvirgineamnbsp;carnem tuam diuellere,plagas plagis,iiuores liuoribus infligens.O domine,qd tanta amainbsp;ritudine dignum commiferas» Prorfus nihil,ego homoperditus, totius contritionis tuacnbsp;caufa fut,Amor tuus 8C iniquitas mea,lïc te fecit imbecillem.

Cum ergo vidifTent cu pondfices,clamabant:Tone,toHc,crucifige crucifix gecumDidcci Pilatus: Acdptte cS vos,8^ cruciftgite.Egoemno inuenio innbsp;co caufam.Refponderücei ludæûNos kgê habemiis, 8lt; fecundu lege debecnbsp;mori, quia filiü dei fc fedt ? Cu ergo audiflet Pilatus hunc fermonê, magis ti^nbsp;muic.Ec ingreffus eft iteRt in prætoriû, ÔC dixit ad Icfum: Vnde es tuflefus aanbsp;tem refponfum non deditei.Dicit ergo ei Pilatus: Mihi non loquen'sfNefdsnbsp;quia poteftatê habeo crudfigcre te,ÓC potefbtê habeo dimittcrcterRefpon^nbsp;ditlcfus:Non haberes poteftatê aducrfum me vllam.nifidatu edèt tibidefu*nbsp;per:Propterea qui me tradidit tibi, maius peccatu habet, amp; exindequærebacnbsp;Pilatus dimittere eum.Iudæi veto damabant:Si hunc dimitcis,non es amicusnbsp;Cæfaris.Omm's enim qui fe regem facit,contradicit Cacfari.

Hoc fpclt;Saculo,quo quantauis barbaroçi feritas poterat mitefcere,non folfi non funt mitigad Iudaroçcanimi,fed magis ctiam accenfifunt,vt quod hadcnusfuccciniTet perfi-cercnt.T olle,inquiunt,quia grauis eft nobis etiam ad vidêdum.Sapîæjt.Bis ingeminancnbsp;crucifîge,quo mentis oftédunt pertinaciam,amp; defiderq vehemêtiam.Pfar.ii. Aperucrûtnbsp;fuper me os fuum,ficat leo rapiens SC rugiens.RabanustSalubrius ingcminarent,mifere*nbsp;re met deus,mifereremeigt;Pilatus intelligcns ex captata mifcricordia nihil cfle fpei,metanbsp;tentât furorem illorum coercere. Ego,inquit,iuris adminiftratorfum,n5 alieni odij vinnbsp;dex:âfnocenteslegü autorltate punio non fum innocentiæ carnifex. Vos hoîem veftronbsp;periculo abducite,amp; fi videtur,crucifigite.Ego non foleo crucifigerc,nifi nocctes Sc facinbsp;norofbsjnhoc nullû crime inuenio.Nec tmfatiséreo crime imponcrc,nifi certis argunbsp;métis probef qd obiedum eft, præfertim quoties de periculo capitis hoîs a^itur, ludsinbsp;audiences Pilatum tanto Audio patrocinantem lefu, nec omnino committedum ducequot;nbsp;arent,vt aliquo pa-do elaberetur lefus,crimen commend funt,quod apiid iudicé peritumnbsp;legis graue videri poiTetjd.Quanuis nihil commififiet aduerfus leges Cæfareas, tamé fe-cundum legem noftram,fibi diuinitatem arrogans in deum blafphemus,debet mori,Lenbsp;uitici.14.M1ra pcruerfitasamp; cæcitas.quafimentitus fit,quia fe dixitfiliumdei,quumidSCnbsp;per fcripturas ôCopera oftéderit.1 ohannis.ç.Opera quæ dédit mihi pater vt fociam, hçcnbsp;teftimonium perhibent de me.Scrutamin£fcripturas,in quibus putatis vos vitam aeternânbsp;haberc,illæ funt qur teftimonium perhibêt de me.Non ergo arrogâtiæ,ied veritad adquot;nbsp;fcribédumquæ omnibus anteponédacft.Magistimuit,nc fi dimitteret, contralegêagCquot; ƒnbsp;ret,à ludæis accufandustfi nondimitteret,filiumdei crucifigcrct,amp;fie faduni enormefcquot; ‘^ttcauwsnbsp;lt;iiret,fîlium dei fiagel]ando,amp; ne fecundum Glofiam apud Cæfaré aceufaref crimine læquot;nbsp;fæ maieftatis,fe maioré iudicando,qui pouus fuerat ad Imperatorem mittédus. Chryfonbsp;ftomusxPilatus timoré pculTus.inquifitioné extra tumultumfacit. Nonautem de patria,nbsp;quam ante in aceufadone audierat, fed generis origine quærit : qua cognita, refellcret,nbsp;quod affedaftet videri filius dei ,quanquam apud Ethnicostum fabulis poetarum eratnbsp;proditum, ÔC vulgo credebatur quofdam ex deo ôC homine natos, femideos haberi. Sednbsp;dominus refponfum non dedit,quia fecundum Chryfoftomum quæftio fupra captumnbsp;«rat humanum. Efaiæ quinquagefimotertio : Generadonem eius quis enarrabit i Et nenbsp;fecundum Auguftinum palfionem prolongaret vel impediret, N ouit enim Pilatum hæcnbsp;omnia tentare,quo tandem vitam illi lucrifaccret,nec ignorans futurum, vt omnibus tennbsp;tads obftinato ludæorum furori cæderet, ne videretur omnia conatus, vt elaberetur,nbsp;nolens ad mortem adum fuüTe. Pilatus admirams hominis filendum in capitis peri-culo.cum iudicem haberet tam fauentem, vt cum ad refpondenduni prouocarct, miquot;nbsp;hi,inquit,non loqueris? Chryfoftomust Condemnauit fcipfum Pilatus. Cur enim nonnbsp;dimifit,queminnocentcmnouit,SC tories proclamauit^ Tunedominus abiedofilen-tio.humiliter impcriio dans dodrinam.vt eum â faftu 8c errore quo tenebatur,eruerec

DDD 4 Habcg

-ocr page 620-

II

PARS SECVNDA.

Habesjnqait,tiïquidempotdtacem iuxta legeshumanas, fed in me nuHamhaberes,ni{) permiflum eifet ab eo, cuius poteftas fuperat omnem humanatn poteftatem» Oüendtcnbsp;eum aliéna legatione fungi.Porroeos quoçe legacionefungere{,non à fe,fedaliundcintnbsp;periigubernaculatenere,nempe à deo. Romanoi^«i5«Noneftpoteftasnifi à deo»Quinbsp;vero à deo magiftratum gerunc, nifi fuo malo perire velint, quod iuftum eft, iufte exe**nbsp;quanf,oportet,Deut i6.Propterea quia hzc dicis ftudio dûnittendinie,amp; quæ feciftihanbsp;tnano timore,non inuidiafecifti,niinus quidem q is qui me tibi auaritia velinuidiairadinbsp;diCjfed camé peccafti,Hoc audito,Pilatus cum intelligeret hominis St: modeftiâ amp; inno-centiani,acludæo9tmalitiam,fuam(^æquitatemnoneirereoincogiutam,cuihocmagisnbsp;fauebat, quôd videret eum nec mortis pcriculc comraoueri,tentabat omnes vias, vt aliquot;nbsp;quo pado Iefumabfolueret.ldfenticntcsludp,qgt; crimenillud priuscxlegcintentatumnbsp;præfes négliger et,nec ceffarcthoc agere modis omnibus,vc Iefusdimittcref,adprius crinbsp;men redeunt,quod oftédunt nec ipfi iudici lutû negligere,quanq pauloante faits fupercçnbsp;explofum fuit.Si nihil,inquiunt,ad te ptinet qgt; peccauit in deum noftrum,certe ad te ptinbsp;net,qgt; peccauitinCæfarê,Non es amicusCaefaris,qui faueasCæfaris hofti.RabanusîLtnbsp;cet regnum Chri in nullo effet contra honoré Imperatoris, ludaei tarnen calumniofe fienbsp;O arguebanuPilatusjvero non audebat vel in minima apparentia quicquam agere contranbsp;Cæfaris honorem.Augufiinus: Non potuit Pilatus contemnere Cæfarem autorempo-teftatisfuae,quemadmodum legem gentis aliens.

Pilatus aût cum audifTet hos fermones,adduxit foras Iefum,8^ fedit pro tri bunali in loco g df Lithoftrotos,hcbraice aut Gabacha.Erat autê parafeeue«nbsp;hora quafi fexta.Scdente aut illo pro tribunali, mifit ad if lu vxor fua, dicens:nbsp;N ihil tibi ôfiufto illi,multa cm paffa lum per vifum hodie propter illû.Et aitnbsp;ïudæisÆcce rex vefter.llli autêclamabant.Toile toile, cruciiîgeeû » Dicit dsnbsp;Pilatus: Regem veftrû crucifigam f Refponderût pontifices: Non habemutnbsp;regem nifi Cæfarem. Videns ergo Pilatus quia nihil proficerct,fcd magis tu*nbsp;multus fieret,accepta aqua lauit manus coram populo, dicens: Innocens egonbsp;fum a fanguioc iufti huius,vos videritis.Et refpondens vniuerfus populus,dinbsp;xic:Sanguis eius fuper nos amp; fuper filios noftros. Tune Pilatus volens fatif*nbsp;facerc populo,adiudicauit fieri petitionemeorü,ôi dimifit ilfis Barrabam,quinbsp;propter homicidium ÔC feditionem miffus fuerac in carcerem, quem petebâUnbsp;lefum vero flagellis cæfum,tradidit voluntati eorum, vt crucifigeretur,

BedatErat locus illc fublimis,amp; altus afi domü Pilati vt corâ omibus cuidétius de faâo Qua hora inquireref,amp; obieftiones diluereni.Dicif aSt parafeeuepparatio latine, quia ilia die lu-cibosparabantpro fabbatofequéti,Primus homo fexta die,hora quafi fextamandanbsp;tus Adam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trangreffusfuit,fic fecunduscrucifixus.Sedétc illo in fede iudiciaria,confugit diabo**

d’em^atus antiqua vafcula,vt quéadmodûterrenû Adamû è paradifo ciccit,ita fecundi Adagt; ChriŒusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exulâdus erat,morte impediret. Produdus eft igü ^f“S tanq reus,foras, quû in

co condénando,nullius iudicii effet fpés légitima obferuaia. Ecce,inquit,quéSC qualé de affedato aceufatis regno. Sed magis placcbat ludaeis ignominiofamors,rperantibns fore vt crucis ignominia prorfus aborainabilê Icfu redderet memoriam,nec vllum poft ex*nbsp;orituçt,qui nomé illius fie extindi profiteref. Pilatus irridés illoçt ptinacé infaniâ. Qjii Jnbsp;inquit.an regem veftrum tanta afficiam ignomini^a,vt fuffigàmin erucem^Sed tanta eratnbsp;vlcifcédi libido,vt fefe vitro in arternam feruituté addicerét,quo lefum libertatis autorênbsp;cxtinguerêt.Chryfoftomusî Quia voluntarie negauerunt Chfm âC regnum cæleftc, iu-fto dei iudtcio fadi funt ferui poteftatis terrenf .Dafi.9.Et non crit eius populus qui eumnbsp;negaturus é. Vidés ^fes fe nihil proficcrc laborâdo prjo Chriliberatiôe, faluofauorepo-puli ôcCæfariSjfed q» magis turbatiofieret populi in cotrariu clamâtis,ait:(Hieronymu8)nbsp;Ego quidé innocentent volui libertati reddereifed quoniam feditio oritur,amp;rebellionignbsp;crimen contraCæfarem mihi imponitur, ficutlauo manus,fic 8Cconfeientiam .Inno-cens ego fum,vos videritis,quid vobis contingat pro culpa quam committitis. Ego quidem minifter legis fum,vox veftrafanguinem fundit,vnde panam fentictis. BedatMoanbsp;erat antiquoçi,lauaremanus coram populo,quumqiiisinnocété feoftédebat à delido.nbsp;AmbrofiusîManus quidé lauat,fed fada non diluit. Iudex cm nec inuidix C£dere debuicnbsp;alienx.

-ocr page 621-

ARTÎCVLVS XXXV, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ko. CCXCIX,

«Hcna?,ncc timori,vt fanguinem funderet innocenté, m orti addiceret innoxium^Ned hac vocedeterritifuntinfeltces ludæi vitionem fanguinistibi impcantes ßCpoftcris, Scdnbsp;Chfus dementior in illo, g effent in fefe, neminê reppulit à venia, modo rcfipifccrent.nbsp;Çôplurcsempoftadorauerunt crucéChfi, qui tue inturba damauerunt,toile toile,c,e.nbsp;impetus amp; ßtinacia nonpmiferunt cos afpicerc quantummalum fibiamp;filiisimpcareni,nbsp;vt dicitChryfoftomusîTunc Pilatus à vchtate auditum auertës, SC à iuftitia dedinans,nbsp;pietate relida.in impietaté verfus,nolens ludæos offendere, nullumcp fufpica.ns malum,nbsp;làm pauperé lt;3C fi innocenê condênarc,maxime cum non apparerct contradidor, tandénbsp;tradidit ilium crucifigédumjCuipauIoante faucrat.LeoîSic ludexiniquus vno timoré g-cuffus,ôf fauore vidus,qui plurimis pfuafionibus vincere tentauit, lotis manibus,ore pollute, iifdcmlabiis mißt lefum ad crucé,quibHS eum pronunciauerat innocenté. Vide amp;alnbsp;ta méte repone apud te iniquam fentétiam, animaduertito qui fint indices, qui aceufan-tes,quiteftes,qu3e adaâ^ mérita caufa^.ludicaf vt homicida,quinos è mortis faucibusnbsp;eripit,cxcipit truculentam fentétiam, demittit atqj in terram defigit indytam facié,interim tarnen vt agnus tacitus fefe pbet ad omné contpmdiam,noftrismalis debitam ignonbsp;Riiniam in fe tranfferens,vcnos eueheret adfuam glonam.Efaia’.sî^V cre languores no-ftros ipfe tulit, ôcdolores noftros ipfe portauit ? Ipfe vulneratus eft propteriniquitatesnbsp;noftras,attritus eft propter federanoftra«

IJDc crucifixionc amp; voîuntaria expiratione,

AR TIC VL VS XXXV.

SVfeipientes autemlefum poftquam illuferiint ei',exuerunt eum purpu ra,5^ induerunt eum veftimentis fuis,ôlt;cducunc vt crucifigercnt.Et ba^nbsp;iulans fibi crucem, exi'uit in eum qui dicitur Caluariæ locum, hebraiccnbsp;autem Golgotha Et cum exeuntes ducerenteum,apprehenderuntpractercuiinbsp;tem quempiam hominem Cyrenæum,nomine Simonem, patrem Alexandrinbsp;Ruf(,venientem de villa. Hune angariauerunt vt tollcret crucem cius, SCnbsp;impofuerunt illi crucem portarepoftlcfum.Sequebat autem ilium turba mulnbsp;ta populi amp; mulicR? quæ plangebant,ôd lamentabant cum. Conuerfus autênbsp;lefus ad illas.dixitîFiliæ Hierufalem,nolite flere fug me, fed fug vos ipfas fie.*nbsp;tc,amp; fug filios veftros. Quoniam ccce veniunt dies in quibus dicent; Beatænbsp;fteriles bC ventres qui non gcnuerunt,amp; hubera quse non ladauerunt.Tuncnbsp;incipient montibus dicere,caditc fug nosîS^ collibus,cooperite nos. Ducebâlnbsp;tur autem Si alq duo ncquam cumeo,vt interficerent.

Exuif purpura,qua ludibrio habitus éîamp; induit propriis,vt ab oibus agnofeaf, amp; quo oïbus.q eifauerât,magis effet opprobrio.Nihilem nô excogitâtmaloçe fceleçj miniftri,nbsp;quo Chfm prorfus extinguât,porro'lt;5 doloribus afficiât,Pfar.58.Et dolor meusrenoua-tuseft.Nonempotuerûtfine magno dolore veftesimpadæ vulneribusextrahi, quin 8C.nbsp;vulnera à nouorumperenfvt totusfanguincpfunderef. îpfehumilitercrucêfibibaiu-lat,nâ 8c hoc procuratfl eft à ludaris.ne qd ignominiæ deeffet.Chryfoft^Quia ligna cruels vtprophanû vitabâtjChfoimponût condénato,nefcii impiétés fcripturâ.Efa.9.Etfanbsp;dus eft principatus fug humeçe cius.i.Pct.i.Qui pdâ nfa ipfe grulit in corge fuo fug li-gnû.Bonaué.Cerne hic eû qûo vadit curuus fub cruce,veheméter anheîâs tota node opnbsp;probrijsôCverberibusfatigatus.Credédû é pic,oém fcapulaij: cuté vfq; adcrudæ carnisnbsp;reuelationé defricatâ fuiffc,amp; priora vulnera aut innouata.aut in vnü vulnus nimia côfrinbsp;catiôe redada.Siqdé vt hiftoriæ tradût crucis lignû lôgü fuit.iy.pedü ôC grofium,in qp- Crux'Ieftfnbsp;fedj ftaturJ vir pujeherrimus exaltâdus crat,vtomi ppfo côfpicuuseét.loh.j.Sicut ex- quanta,nbsp;altauit Mofes ferpété in eremoin Iigno,fic exaltari oportet filißhoîs.Syrisdf golgotha,nbsp;id é,CaIuariæ locus, q)funeftuscétoffibus6CcaIuariisintcrfectoçî,vt locus qq; rnderetfînbsp;guræ.Nâ vidimaquacôfecrabaf teftamentUjextrafeptapfh immolabat.Heb.15.Quomnbsp;enim animalium fanguis inferf prçpeccato infanda g pontificé, hoçt corpora cremantnbsp;extra caftra:proptcrquod5c lefus vtfandificaret per fuum fanguinem populum, extranbsp;portam paffuseft, Exeamasigitur adeumextra caftra,improperium ciusportantes.

Impofue

-ocr page 622-

PARS SECVNDA

Impofuerunt Simoni volenti nolenti domini crucem,vtIcfu praeccdcnte baiularctpoft illum.ChryfoftomusîHoc non mifericordia motifecerunt/ed quo citius ad morte per-'nbsp;uenirent,SCne aliquocafuimpedirenturperiudicem,quéinuitüadfentcnttainduxerant,nbsp;cum ad liberationé innocentis elTetptopenfus.Bernar Jefus nirnqs pafTionibus afFedus,nbsp;graue crucis pondus expedite portare non poterat,quofdam necefTitasadigit ad ample*nbsp;dendä crucé lefu, veçe hxc eft felix neceftitas qux propellit ad faluté. Apoft oli neminemnbsp;cogunt ad Chriftum,fed milites cogunt.6eda:Mulca turba^fed non eadem mente dominbsp;ni crucemfequebantur«Quidam crîivi cuius morte impetrauerant, morie-ntem laeti afpinbsp;cerenttmulieres vero,vt quem viucre defiderabant moriturum,mori6ntem,amp; mortuumnbsp;plorarent«Non autem folusmulieçj ideoinduciturplandus, quin numerus etiam innu*nbsp;meniscredentium virorum de ciuspaflionefueritmoeftiflimusîfedquia fexus fœraineuSnbsp;quafi contemptibilor,libcriuspoteratpræfentibusfaccrdotumprincipibusâCmagiftra*nbsp;tibus,quid contra eos fenferit, oftentare, Quo fuit ante famolîor,eo iam plures fequebannbsp;tur ad videndum fpedaculum. Sacerdotibus igitur ac feribis gaudentibus,mulieres plannbsp;gebanr,amp; lamentabantur de morte innocentis^Dominus vero qui nouit eos quifunt eiugt;nbsp;Z.Timoth.z,Præternuftafurentis populi turba,ad amantes 8C plangentes fe foeminas,dCnbsp;oculoSjSC ora conuertiu Theoph.Non prohiber eas fimpliciter flere fed arguit caufamnbsp;Si modum flcndi,quiaplorabant quafi pro fe Chri fins pateretur, amp; non pro totius genenbsp;mulieresHc nshumani falute.Siclt;xnospaflîonem ruminantes,caufam pafiïonis,hoc eft,peccatanonbsp;defleamus.Admonuit ergo,quo propriam calamitatcm amp; filiorum fuorum, immi*nbsp;’ nentesiç pœnasac^culpâ propria dcpiangcrent.Suntqui alioçt errata SCmiferiâ plangut»nbsp;feipfos négligentes. Ecclefiftici.jo.Miferere animæ ti^ placens deo. Beatæ fteriles,gra-uius enim cruciatur materna pietas in malis hbcro9£,q proprijs. Nunc exultant primo*nbsp;res cum popularibus, quafi re bene gefta : fed tunc cum venerit ille dies vltionis diuinx,nbsp;tanta formido malorum ingruétium corripiet animos illorum,vt montibus diduri fint,nbsp;cadite fuper nos,

Quod fi in viridi ligno haec Faciunc, in arido quid fictf

Si illorum malitia taie exemplum ædidit in hominê vndequaqj inculpatum,quale ex* emplum ædi conuenit in eos qui prauis cupiditatibus vndiq; corrupti,non potuerunt adnbsp;vllam bonam frugem adduciî'BernardusîSi tu dominator arbor fanda lignum frudife*nbsp;rum SC benedidum,tantum pateris,quid erit de nobis miferis qui lignum fumus aridum,nbsp;ÔCaptum igniî’Prouerb.ii.Siiuftusin terrarecipiE,impiusamp;:peccator quanto magis. Etnbsp;ne quid fuperefiet ignominiæ, procuratum eft vt fimul alq duofacinorofi ducerentur cftnbsp;CO, vtnoccnsex flagitioforum confortio exiftimaretur.

Et poftquatn veneruntin locum qui dicit Golgotha, quod eft interpre* tatum,Caluariæ locus,dederunt ci vinum myrrhatû bibere cum felle mixtû,nbsp;8icum guftafletjnoluitbibere.lbicrucifîxerunt cS,8^ eu eo duosalios,vnuninbsp;a dextris,8i alterum a finiftris,medium autemlefum. Et impleta eft feriptu*nbsp;ra,dicens:Bt cum iniquis deputatus eft.Scn'pfit autem titulû Pilatus eau*nbsp;fam ipfius,Çlt;pofuit fuper caput eius. Erat autem feriptum: lefus Nazarenusnbsp;rex ludæoRt.Huncergo titulum multi legerunt IudæoR*,quia prope ciuitatcnbsp;erat locus vbi crucifixus eft lefus, Et erat feriptum hcbraicct gra:ce,ôi latine.nbsp;Dicebant ergo Pilato pontifices:Noli fcribcre,rcx ludæoRt, fed quia ipfe di*nbsp;xit.rexfum ludæoRî.Refpondit Pilatus: Quod fcripfi,fcripfi.

Locus Caluariæ didus, qj hominum illic occiforum cranijs 8C. offibus albicaret. Hie, ne qua pars effet corporis fine pcena Sccruciatu, aut ne quidomitterctur ludibrq, dabantnbsp;ci vinum acidum myrrha ôi. felle corruptum.Multo aliter didicerunt à Salomonc Pro-uerbioçi.jl.DateficerammœrentibuSjiX vinû his qui amarofuntanimo,vtbibantamp; ob*nbsp;liuifcantur egeftatis fuæ,Slt;: doloris fui nonrecordentur amplius, Auguftinus: Quicquidnbsp;in ligno perdidit Adam,hoc Chriftus in ligno inuenit.Namficut Adam inobediensma*nbsp;nus extendit ad IjgnumjVetitum guftans cibumfcria fexta,hora fextatfic ôc Chriftus pa*nbsp;tri obediésjïnocëtes manusextêditin ligno crucis feriafexta,horafexta.Thcoph,Quianbsp;ciîjp lignû mors intraucrat,neceffe erat vt p lignû exterminaref .Breuirer hic euangelifipnbsp;tranfeunt, nobis veronon tranfeunter ruminandum. Principio hic obferua rurfus exuinbsp;Chriftu

-ocr page 623-

ARtiCVLVS XXXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCC

Ghriftfi corona,veftibuscj omibus,hinc ftillicidiu toto corpore ebuliit,liinc cruore oAia CSceräptS conlt;perguntur.ßernardus:Heu heu domihe,qui caelum veftit diuerfis lumi naribus,amp; ter ƒ »nbsp;ram floriba»,antc crucem exutcur veftibus fuis. Nudari voluit,vt nosinduerct nunc indu .nbsp;mentis virtutü ôCgratiae,deinde in futur© gloriæ SC gaudioÇi.Secundo, quomodo nudusnbsp;coram omibusfedetjdeBxis interram luminibus,dumfinguia parantur,cernitur abomi-buSjridetur omni humano folatio deftitutus.Accélérât pia Sc moeftiflima mater aman-tudin^lcna,vclo capitis cingens ÔCtegens vcréda.Tertio,q dire cruci affigitur.Bonauénbsp;turaîConfpice,q defpicabiliter ipfum arriptunt, ÔC (îcutribaldum vililTimn dorfotenusnbsp;fupcrcrucêprofternunt,furibunde brachia extendétcs,amp;cruci affigentes.SimiliterôC denbsp;pedibusfadûintuere,quostraxcruntquantü violentiflime potuerunt.Erantclaui quadri *nbsp;ÔC obtufi in acuminibus,quare carnê,neruosamp; olTa fecum intra foramina tralicbant,maxim ö dolorem inferentes.Pfal'.ri.Foderunt manus meas amp; pedes meos,dinumeraueruncnbsp;omia offa mea.Stc em excenfus fuit, vt omes iunduræ oflïû difcerni ÔC dinumerari potu-üfcnt,quæ maxima fuit poena.Bernardus: O anima deuota, volue ÔC rcuolue cofpus do-niinicû,ôCvbiq?inücnics doloréôC«ruorê. Vere-tam miferabiliter pendebat rexgloriæ,nbsp;tam^ pccnaliter iudex viuoç: Si. mortuo9î,vtfolo afp^ediu in eius compalTionêmollefce-re potuerint corda lapidea. Nam poft crucißxione poc-nofam infublime crucêleuantes,nbsp;magno impetumiferunt in foramen petræ quodpararant, clamantes Si infultantes. SiCnbsp;eleuari decet qui fe regéfecit.Ex huius vehementi lapfu,vulncra manuum amp;pedfi innonbsp;uata funt amp; aperta,ôC fanguis copiofifllme effluxit.Efa.s^J.Ipfc aût vulneratus eft propternbsp;iniquitates noftras,attritus eft propter fcelcra noftra * Quarto, q, latronibus vekiti prin*nbsp;ceps latronum fociatur. Chryfoftomus: Pariter crucifigunt latrones,non tanquam ini-mici latronumtparticipcs em erant fceleris co9t,nara Pilato dicente,quë vultis vobis di*nbsp;mitti,latroneslatronê petierunt,dominum autêocciderunt.Ideo autêfecerunt,vt paf*nbsp;ftonera domini macularcnt,5cipfum infamarét,qgt; non fine Caufa paffus fit. Quicquid aunbsp;tem ludæoçt malitia potuit excogitate in ignominiâ domini Iefu,id ille vcrtit in glorisnbsp;fuam,noftram(Ç falutê. Crux probrofa,per ilium fada eft triumphale fignum, cui mun-dus inclinât caput,quod adorant angeli,quod tremunt dæmones.Inuenitillic condêna-tHS,quë faceret ex latronc paradifi ciuem.Tantum aberat vt fupplicft focietas contami-naret ipfum.Sicvifumeft diuinæ f3pientiæ,(juo vel taminfigni exemplenoftramfrangenbsp;ret fuperbiam,qui pro makfadis etiam laude expetimus ah hominibus. Chryfoftomussnbsp;Moscrat olimRomanoç:,fcribcrc titulum,hoceft,caufammortis,vtintucnteslegcrtnt,nbsp;quod fecundum leges iufteiudicati effent. Cautum eftigitur à præfide, ne quifquamvelnbsp;indigena,velperegnnus tirulum ignoraret,quo ipfum â latronum facinore fegregat,aenbsp;in ludæorum malitiamamp;infamiam crime reiicit,dum inregc proprium infurrexerunt*nbsp;Mouit autem illoçe animos,quod honorificentior effet quàm vellent.Tantum eratftudiânbsp;impfts abrogandi nominis cui vni debebatur omis totius mundigloria. AuguftinusîQuidnbsp;loquiminiinfaniç’quid fieri cótradicitis,quod mutare nullo padopoteftis. Nunquid ethnbsp;propterea non erit verum,quialefus dixit,rexfum ludæorum.Sicorrumpinonpotcft,nbsp;quod Pilatus fcripfit,corrumpi poteft,quod veritas dixitî’ Nam amp; confirmando Pilatusnbsp;quodfcripferat, ait : Quod fcripfi, fcripfi, vt implereturquod feriptura in titulo Pfalm.nbsp;rîe corrumpas tituli inlcriptionem.Rex ergo eft Chriftus 1 udæoç:, imo ôi gentium, fednbsp;ludæorum circuncifione cordis in fpiritu,non Iitera,Romano9£.i.

Milites ergo cum crucifîxiflent cum.acceperunt veftimêta dus,amp; fecerunt quatuor partes,vnicuifp militi partem, mittentes fortem fuper eis, quis quidnbsp;tollct'ct.Ettunicam,erat autem tunica inconfutilis,defuper contexta per totiï.nbsp;Dixeruntergo adinuicem:Non feindamus earn,fed fortiamurdeea,cuius fît,nbsp;vt feriptura impleretur,dicens t Partiti funt veftimenta mea fibi,amp; fuper ve»*nbsp;ftem meam miferunt fortem;Et milites quidem hæcfecerunt.ôC fedcntes.ob**nbsp;feruabantcum.

Claret,nudum Chriftum crucifixum,honore fibi in die palmaç: exhibito in veftium proftratione, in contumeliam verfo. Tunica quæ fie erat contexta, vt diffui nonpoffet, Tunlea intnbsp;forte prouenit,quambeata virgopropriis mambus creditor feciffe.Tali cnimveftimen' confultilfs,nbsp;topauperes ibidévti folebât.Non em ob pciofitaté diuidebant,fed in contêptum5Cdc-rifum domini,quife rege dixerit,6cad complacendu ludæis. Hæc autê tametfi propha- «naum«nbsp;nis animis à militibus gererenf, tarnen imprudentes fubferuiunt vaticinio propheiaçii,nbsp;vt hinc

-ocr page 624-

PARS SECVNDA.

vt hinc agnofceretur is effe,dcquoprjdixcratfpiriiusfanÖusinpfaImo.xi*Obferuabant ne vel fuapte natura ôC virtute è manibus eoçt elaberetur,vel alieno præfidioJd eft^popunbsp;li cxpeélantis rapcretur.AuguftinustHæc cuftodiétium diligëtia nobisprofuitjVt quodinbsp;iigcntius cuftodiebatur, co magis virtus rcfurgentis apparerer.

Ecftabat populus expedans. Prætercuntes aucem blafpfiemabant curn, mouentes capita fua,amp; dicentes: Vah qui dedruis templû deigt;8^ in tribus dienbsp;bus illud reacdifïcas.Saluumfactemetipfuro.Sifilius dei es.dcfcende nuncdcnbsp;cruce. Similiter principes facerdotum illudentes ad alterutrû cum feribis etnbsp;fenioribus, diceba nt: Alios faluos fecit, feipfurri non poteft faluum faccre. Sinbsp;Chriftus rex Ifrael cft,defccndat nunc de cruce,vt vidcamus,et credamusei.nbsp;Confiditein deum,Iiberctcum nue fi vult. Dixit en im, quia filius dei fum.Idgt;nbsp;ipfumautcm et latrones qui crucifixi erant cum eo,improperabant ci etconuinbsp;ciabantur.liludebant autem et milites accedentes,et acetum offçrentes,et dicenbsp;tes:Si tu esrex ludæorum, faluum te fac.

Nechistantisiniurijs faturaripotuerunt, fed exprobrabant velutiamvido,7udibrii caufaniotiscapjiubus,di'cêtesNuncoftédcqdpoflis;exere vircsiftasquasiaditas.Pfaf.ii»nbsp;Ontnes vidëtes me,denfcrunt medocuti funtlabrjSjamp;mouerunccaput.Sperauitin dâo,nbsp;cripiat cum.Chryfofto. Conlîderanunc vocëfilioçt diaboli,qôoiiiiitantur patrcfauni.nbsp;Diabolus dixit tlîfîlius dei es,mitte te deorfuratifti dicunt.lîfilms dei es,defcëde nunc denbsp;cruce.Imo quia filius dei efi,non defcendar,nifi per eius mortë genus humanum à mot'nbsp;telibcreturæterna.Maius fecit â mortercfurgëdo,ncccrcdiderunt,fedinfidclitarëpccunbsp;nia redemerunt, Mat.ig.Sed neqj tantis opprobrijs mitigari potuit pontificum Si f^cet'-dotum odium.Hinc LeoxPrincipes facerdptû quibus indulgëtiamfaluator pctebat,fup-’nbsp;pJicium crucis irrifîonum aculeis exalperabantxôc in quë manibus amplius fæuire non ponbsp;terantjlinguaçi tela iacie bant.Si rex Ifrael ë, vt videri voluit,declarer nûc quid polTit. T anbsp;lia iadabant in eûjaudiëtc populo,qui folebat admirari Chrifti miracula,quo animos illinbsp;us penitus alienarët ab co. Quin ôC in totum autoritatë illi abrogant, velut ex ipfa rc con-uincëtes cû,nec effe Meflîam, neefilium dei,quëcire fe profelTusfucratjfi non defcëderetnbsp;de cruce, At non in defeenfu, fed in pfeuerantiafita erat mundi falusxea plus valuit aputinbsp;Icfum,q principum conuicia.O denfiflin^a cæcitas,qufl prophetae occidëdum praedixe-*nbsp;rintjôClex pracfigurarit.Dani.?. Et poft hebdomades fexaginra duas occidetur Chriftasnbsp;meuSjSC non eriteius ppfus qui eû negaturus eft. Efa.v^.Tradididitin morte anima fuâ.nbsp;O quanta inhumanitas,homini in tamincôparabili fupplicio conftituto,nonfolû non cânbsp;dolere,fed tamcontëptibilitcr infultare.Pfal'.ôg.Quoniâ quë tu pcuftîfti, pfecuti font, ôCnbsp;fuper dolorc vulncçxmcoçx addiderunt.Grego. Qui de cruce defcëdere nohiit,defepulnbsp;chro furrexit,ô(: non crediderunt ei.Si cm infultantibus cadens de cruce defcëderet,virtanbsp;tem patiëtiæ non demonftraret. Atq; vt omni ex parte conuiefis incefleretur pijftimusâCnbsp;innnocentillimus lefus, latrones quoq;fimilia quædam exprobrabant illi,Mec minoranbsp;AcecS cur conuiciamilites ad omne facinusprocliui,ludæorum fauorc corrupt!, in eumiaciebant,nbsp;lefu prop« acetum offerentes quo citius moreretur. Scribit Plutarchus de Antonio, quôd acetum eînbsp;nacum adminiftrabant quo celerius ex vulnere moreretur.

lefus autem dicebatî Pater ,ignofce illis,quia nefciunt quid fiiciunt.

Dfis vt perageret falutifcçe illud pro omibus facrifîciô,continuit virtutë diuina,amp; bu-* tnanànaturâ totâomibus cruciatibus cxpofuit:amp; adeononre^eirir,aut vltus eft tam atronbsp;cë maledicëtiam etiât moriëti irrogatâ,amp;ipfa cruce accrbiorë,vt pâtre interim depcatusnbsp;fit pro eisjamp;c alteçt à latronibus receperit in parajJifum fuü.Ignis ille diuini amoris,ipfiusnbsp;pedus adeofibi mancipauerat,vt nihil nifi clemëtiam,nihil nifi fauorë erga nos Si cómi.'nbsp;ferationë fpiraret.BonauëturaxO verbu totius dulcedinis Si veniæ. Cofidera anima meanbsp;g fuit dulcis amor dni noftri lefuChrifti fupimpioshoftes fuos, qn non foluplcnocorde fuit indultor,fed etia cfficaciflîmusinterceiror,âfpiiflimuscxcufator, vnde ad modftnbsp;fapiëtis aduocati,primo captat beneuolentiam, non iudicë alloquës quific non fleditur,nbsp;fedpaterno nomine fuo blandiës genitori,fiC£g côcludit nihil tanto filio denegandu, quianbsp;quæplacita funtci,facitfemper,Iohan.8.Bernar, Oratio quæparerno dukefeitnomine,nbsp;oïm petitionu meaçt impetrandaç^ mihifîdutiampftar.Secundopetitionë format,d^. Dinbsp;mitre illis.Non ait,exaniinapater, videpater, fed dimitre.q.d, Etfi iuftitia punitionë rc-quirsc

-ocr page 625-

ARTICVLVS XXXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCCI.

quirat ex aclibus fuis,mifericordia tarnen remittac gemitibus mcis.Secure hxcpetere po cerac,quia meditator dei amp; hominS,i.Timo*x.Sufcipiês fup fe paths feuehtaté amp;: hominis iniquitaté.Efa.s'j^Propter fcelus populi mei pcuffieü,Tertio,additfadliexcufationc.nbsp;Ërant em inter hos qui hoc animo pfequebanf^quo Paulus pfequebaf ecclefiam dei.i.Tinbsp;mo.i.Quipriusfui pfecutor,blafphemus,SCcontumeliofus,fed mifeticordia dei confecunbsp;tusfum,quiaignoransfeciinincreduIitate,Perhancemignorantiâpeccatûeoçt,præretnbsp;timgentiliû atq;lîmpliciu ludæoçz aneuiabaflt;Nonemfaueruntfefiliûdeitrucidare,fednbsp;hominé blafphemû Jmpleuic quod docuit Mat4.Orate pro pfequentibus SC calumniannbsp;tibus vos.Efa.çj.Et ipfepeccaca multoçt tulit,5cpro tranfgrelïbribus orauit ? Hoc exem iqjchJftj,nbsp;plo tam inßgni difcimus magna nobis condonandi errata proximoçtneceffitatéimpOfi- inuicemdfnbsp;tam.Nonne vehemëterimpudensvidebif,quiquü feChnfti difcipulum fateaf,peccator miteendinbsp;in peccatoré vindidam moliatur^Augnftinusî Voxeft carnificum,fient peccauit,ficpu- quanta»nbsp;niaturtvox eft pietatis Chriftianoçt,ficut cccidit,fic releueturtficut dolet,fic curef, Væ ernbsp;go ijs qui venena odq retinétadtam præclae^ pietatisexemplum,nec anteremittût offennbsp;fam,g mors miferamrapiat animam.Mat J8. Siepater mens cæleftis faciet vobis, fi nonnbsp;remiferitis vnufquifq; fratri fuo de cordibus veftris. Auguftinns : Non eft peccatum tamnbsp;magnum quod deus pœnitenti non dimittat, qui crucingentibus fc dimittit.

Vnus autetn ex hi's qui pendebant latronibus, blafphcmauiteum, dicens: Si tu es Chriftus,faluum fac temetipfum 8^ nos. Refpondens aucem alter, in*nbsp;crepabat eum,dicens:Nec^ tu times deü,qui in eadem damnatione es, ÔC nosnbsp;quidem iufte,nam digna faftis recipimus ,hic veto nihil mali gcilît. Et dice*nbsp;bat ad lefum; Domine,memento mei dum veneris in regnum tuum » Et dixitnbsp;illi lefus: Amen dico tibi, hodie mecum ens in paradifo.

Inftigatus ôC hic perditionisfilius,dnm verbis contumeliofis laccffit.Si tu es ille rex lu dso]^,inqc,expedi potentia tua,ipfum te ferua, quin ôC nos experiamur pqtentia tuam,nbsp;qua hadenus multis ope contulifti. Cæteçt alter confiderata tam admirabili lefu man-ruetudine,increpabat fceleris SC fupplicii conforté,d.Tu fi moriturus non veteris homines,certe deu metuere debes,qui morituro infultas,pfcrtim quu fis illi fupplicii focius,velnbsp;hoc folum debebat te à conuiefis cohibere,etia fi focius effet criminis.Prouer.ir» Per tinbsp;moré dfit déclinât omis à malo.Nunc alia eft illius,alia noftra conditio. AmbrofiusjNosnbsp;occidimusjhic viuificattnosaliéna furatifumus, hiclargif propria, imo feipmgratis im-pendit.Quatuor indiens fidé veramindicat. Conforté increpando, feipfumaccufando, Indidandeinbsp;AmbrofiusîPrioré blafphemiâ fequéti diluit confeffîone,vifa Chrifti patiétia.Chriftum lattomuc#nbsp;excufando.Nam ôC hoc teftimoniu reddidit in ernee, vt vndequaep teftata effet illius in-nocétia.Quarto memoriam petqt in bonû.Mira fides,quu videret pendenté ac morien-tem incruce,moriturusôiipfe, faluté velut à regepetit.Gloffa. Eccequantavirtus fideinbsp;in latrone,quia nec timoré ludaeoçe aftantiû,nec proprio dolore,nec focii fui blafohemanbsp;tione,nec Chrifti apparéte infirmitate,nec apoftoloçî fuga SC negatione,rctrahit à vertnbsp;tatisconfeffione.Roma.io.Cordite credif ad iuftitiâ,ore aStconfeffiofit ad faluté. Sub-indicat afit regnü quoddam non iam humile,fed auguftiffïmû S^ppetuum. Pfaf i44,Re-gnum tuû regnS omniû feculo^,quo proceftaî fe credere Meffiam in lege promiffum,cunbsp;cuius eft regnu cæloçt. lefus aût qui mutus erat ac furdus ad omia conuicia,non eft furdusnbsp;acmutuscüfidutia poftulanti,nimi9e requiem acrefocillationé pollicensmox à peradonbsp;fupplicio.AnfelmusîCredo dne,certe vbi tu vis,ôCvbi tu es.paradifus eftiSc effe tecû,hocnbsp;eftjcffe in paradifo, quo venerabilis ille confeffor ÔC gloriofus martyr tecû fuit per totumnbsp;illud hodie,SC poftea omni tépore. Ambro. Pulchertimu datur affedandar conuerfionisnbsp;exemplu,qjtamci£olatroni venia datur.Cito dns ignofcir,quia cito ille côuertif. Sempnbsp;dominus plus dat g petaturtmemoriam petnt,amp; regnum accepit. Nemo ergo defperannbsp;dus cuius incertus eft exitus,nemo quamlibet inueteratus defpondeat animû quin refipi-fcatimiteturlatronem,agnofcaterrata,adeatmedicumSCvitælargitorem.Orct,vrgeat,nbsp;inftet.Domine,memento mei,quum iam fis in regno tuo.

Stabat iuxta crucem Icfumaterei'us,amp;forormatriseius,Maria Cleo* phae,8i Maria Magdalene.Cum vidilTet ergo Icfus matrem ÔC difcipulû ftannbsp;tem quem diligebat.dicit matri fuae:MuIier,ecce fif tus tuus,Deinde dicitdifci*nbsp;pulo:Ecce mater tua» Et ex ilia hora accepit cam difcipulus in fuam.

E E E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O affeduo

-ocr page 626-

PARS SECVNDA.

O afFefluofiflTimujdoIotofunijomniip compaffione dignifTimu verbum. Aftabat de,amp; plena in deum fidutia,qua fciebacfuturum^vc hac crudeli morte feruandi effent oésnbsp;qui crederenc in fîlium.ld ob oculos pofuit virgoî alioqui dcfeciffet in tot filij vnicc^ada*nbsp;mati opprobriisôCfuppliciis.Stabat ergo mr iuxta crucé,amp;inter cruces latronû no auecnbsp;tebatoculos à ftlio,anguftiabaturSlipte. AuguffinustCruciatte dominelefu crux tua,nbsp;fed non minus mater tuatcruciatte dolor tuus,fed non minus dolor eius.Non eff miruntnbsp;fi doles amp; condolesjfipaterisô^compateris bone fili indefolatione matris, in feparatio-ne matris,in comendationematris.Nunquam te dcferuit,nonininfantia,noninadole-fcécia,non iniuuentute,non in tuapaffione. Nunquam tibidefuit eius folacium, fed necnbsp;eius obfequium.Ladauit infante,audit SC fequitur prædicanté, videt amp; copatif patientenbsp;contéplatur opprobria,intuetur vulnera,audit tua verba^Tu veto bone lefu,quanquainnbsp;effet dolor intolerabilis,plaga infanabilis,in agonia mortis, in vltimo fpiritu conftitutus,nbsp;non obliuifceris niatrc tuam, caput inclinans ad earn , ôc difcipulo in matré comendans,nbsp;Nulierlsno ChryfoftomusjO bone lefu,quidmatrê tuam dulciffimam qua? tetam^diligeternutriuir,nbsp;mine curij ygygfjtej. tra^iauit,dulciter ladauit,tamdurcalloqueris,mulier,inquics.Sedidlt;ohocfanbsp;anrJuLir. cerno,ne maths dolore amplius excitâtes, non cnim tunc tepus erat dulciter allo-™ quêdi, nec maths nomen exphmendi.fi enim dulcius loquutus fuiffes, credo quod Virginis corcrepuiffet.Cómêdaturvirgo virgini,vt effet inter eos grata focietas,ô( flohdusnbsp;afpedus.Data eft omnibus in matrem amp; aduocatä,quam poft deum fumme amare amp; vcnbsp;nerari debemus. Atqjex eo tempore difcipulus ille fufeepit erga cam affeiflumfilq, petnbsp;omnia curaillius agens, Magna laus Iohannis,q:gt; à Icfu diligifjÄ: ei mater côuiittif.Aug.nbsp;Confiderare libet bona mater,dei gcnithx,nuthx,»5cfilia defolata, qsfiierit dolor tuus âCnbsp;anguftia tua. V ides crucifixum vnigcnitfi ruff mutas filiû in patrê, magiftrû in difcipuîfi,nbsp;rege in militem,domino in feruum, oîpotentéin déficiente. Reuera vifeera tua pénétrâtnbsp;gladiuSjConfigit aïamtuam lancea,amp;:clauuslaniat mente tufffpinaçe aculei lacérant cornbsp;tuum.Filii tui amarus afpedus deeft tibipræ amahtudine lachrymaçt, défunt verba, de-eft fortitudo, marcefeit pulchritudo. Vulncra fi Iq tui, font vulnera tua, crux filfi tui,cftnbsp;crux tu3,mors eius, eft mors tua.Nuthxbona,qûoamittis alumnûtuum, mater filium,annbsp;cilla dominumfvno die phuyispatreSifilio.Lignu crucis,cathedra fuit docentis. exentnbsp;ploenim fuonosinftruit,vt à filiiscuraparcntibusimpcndai.i.Timo.ÿ.Qut fuoçtamp;manbsp;xime domefticorum curam non habet,fidem negauit,amp; eft infideli deterior*

A fexta autem hora tenebræ fatftæ funt fuper vniuerfam tcrrâm;,vfque ad horam nonam.ô^ obfcuratus eft fol.Et circa horam nonam exclamauiclefusnbsp;voce magna,dicens:HeIoi Hcloi,lama aaabathani.Qjjod eft interpretatum:nbsp;Deus meus,deus meus,vt quid dereliquifti me f Quidam autem illic ftantes,nbsp;audientcs,dicebant:Eccc Heliam vocat ifte.

Ab hac hora qua maxime fol feruere foler,quafi deteftans tantam bominu impietatê, obduxit faciê fuam,eo mohturo quiluxeft totius mundi. Nihil eft quod non compatiafnbsp;mohentiChhfto, Solus homo nó compatif,non agnofcit,neq? fuf créât oris vicemin-dolet.T um lefus omi mortaliü folatio deftitutus,clamauit ad patré, référés prophetiâ denbsp;ipfopdidlâ.Pfaf.ti.Præ nimia doloris anguftia,in quo veritas humanæ naturae ofidif, ÔCnbsp;virtus diuinitatis. Nam in oîbus membris patieljaf, 8c propter côplexionis teneritudinénbsp;fumme erat paffibilis,amp; doloris pceptiuus. Vnde amp; fingulæ animi vires fibi ipfis pmitte-banf,ÔCnihil ex fupchoribusln inferiores rcdundabat,quo dolor vehemés amp; triftitia mi-»nbsp;tigari poffet,amp; fie fecundûhumanâ naturâ videbaf quodammô dereliâus,non qj diuinanbsp;pofuehtnaturâ,quia quod femel affumpfit,nunq depofuit, fed quo diuina potétiahumanbsp;nas vires fineret oîfariâ affligi,vt interim incômoda oîairrogata clare intclligerêt,fcnti^nbsp;rentt^diftindiffime. Vndepatet,nullumvnq viatoréficpoEnisderelilt;ftû,qüo à deitatcnbsp;humanitasChrifti derelidaé.Iuftos quidc multipliciter confolatuseftjedundantiâfpiquot;nbsp;htualislaetitiæ non folumnonprohibendo,fedamp; augmëtando. Iniuftos veroamp;fi nó eftnbsp;Ijjecialiterconfolatus, ramen non prohibuit quin dolor intenfus partis fenfitiuae rationënbsp;obtunderet ÔC abforbcret,ôC fie minus à parte tntclleâiua fentirentur, vt euidenter veritas illius patefceret.Threno^.i. O vos omnes qui tranfitig per viam, attendite 8C videtc,nbsp;fi eft dolor, ficut dolor meus. Quidam non fatis intelligentes hanc vocem,fufp«cati funtnbsp;ipfum implorare Heliæ 3uxilium,velforte ludæifolito more domini verbum deprauan-tes,imbecillitatis ipfum arguebant.Tales 8C hodie funt multi, femperîp futurifuntpfeu-dopropheiaf,nthtlo melius interprétantes verba lefu quàm illi fecerunt*

Poftea

-ocr page 627-

A R T IC V L V S' XXXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCClï.

Póftea feiens lefusjquia omnia confummata funt,vt fcriptura confumma*'^ netur,dixit: Sitio. Vas ergo poücum erat aceto plenum, 8^continuo currensnbsp;vnus ex eis^cceptam fpongiam circunligatam hyfopo,impleuit aceto,Si im*nbsp;pofuit arundinijó^ offèrês ori eius, dabat illi bibere.Cæteri veto dicebant: Silt;nbsp;ne, videamus, fi veniat Helias ad deponendum eum. .

His pcradis,quS lefus fcirct nihil fupelïc qd ad légitima vidimâ ptincrct,vt hoc quö accederet quod prophetia prapdixcrat Pfah 6g, Et quo veram oftenderct morté quantnbsp;pro omnibus oppetebat,air: bitio. Solct enim fitis vulnera iSC fanguinisprofufionem co*nbsp;niitan,quæ nonnunquam eft illi fupplicium morte atrocius.Pfalni.xu bicut aqua effufusnbsp;fum,óC difperfa funt omnia ofla mea. Aruir tanqua tefta virtus mea, óC lingua mea adhæ*nbsp;fit faucibus meis.Magis tarnen noftram fitiebat falutë,pro qua ifta patiebaf, fed I udæi p*nbsp;ter fel ÔC acetum nihil offerunt.BernardusïO bone lefa,quid clamas,fitio^’lgnoras quo*nbsp;niam inimici tui infiti tua non te recreabunt vino, vel ficera ,aut aqua de torrête ntiunda,nbsp;fed acidoaceto^Quidergoclamas,fitio:’Nonne tu csfonsvitæ,dequopotantomnesan Quidlefu#nbsp;gelif Nonne tu potafti fitienté populum in deferto?Nonne tu es qui operis cælum nubi* fnieritnbsp;bus,6c paras terrae pluuiam^Vt quid ergo fitisî’Sitio,inquit,pcccatoç: conuerfionem, la*nbsp;chrymas compunaionis,cópaifionis,óC deuotionisgt;Chryfoftomus:Si decêmillia habe*nbsp;remus inimicoçj,ÔC fi infanabilia paflï fumus,vidêtes eos interfici,fledimurïhi veto in hisnbsp;quar vi debant,non faéti funt manfueti,fed fæuiebant magis, 8c infaniam intendebantï öCnbsp;fpongia oflFerêtes,acèto potabant,ac deridebant,quafi Heliæ imploraffet auxiliü, O qua*nbsp;tam virgitteum doluit cor y fifio in tanta anxietate fuccurrere non valens.

Cum ergo accepiflet lefus acetum,dixit) Confummatum cft.

Significansrite omnia pada,nihillt;^ efleprætermiflum quod ad eius facrifieq ritum p* tineret.Luc.iS. Ecce afcendimus Hierofolymam ,óCconfummabunt omnia quæ feriptanbsp;fantpprophetasdefiliohominis.LcoîDeguftjatoaceto quodiHayineadabat,quæabnbsp;autoris fui plantàtione degenerans,conuerfa fuerat in amaritudiné vitis alienæfHiere.i.)nbsp;confummatum cft,inquit,hoc eft,impletg funt fcnpturae.Noncftamplius quo infaniamnbsp;furentis populi expeaé.nihil minus pertuli quim praedixi, padà myfteria înfirmitatis,nbsp;propinata documenta virtutis.O quantum dolUtt,quôd tanti operis confummatio in tocnbsp;infidelibus St ingratis Chriftianis pdita fuit. V nde cum in cruce paflïonéfuam offerret,nbsp;abundantiirimasfunditIachrymâs,videnstantampræfcitoçtmtiltitudrné,Si eledoçjpa«nbsp;citatemtquaslachrymas Scficuangeliftætaceant, quiamultafuntquaefecit lefus, quaenbsp;non fcripferiintjlohannis.ii, Apoftolus tarnen non tacuit Hebræoçi.s. Qui in diebus carnbsp;nïsfuæ prêtes füpplicationes'qj ad cum qui poflet faluum illuni à mortefacere, cum cla-«nore valido ôClachrymis offerens exauditus eft pro rcuerentia fua. Et quidem cum efletnbsp;filiusdeipdidicit exhis quae paffuseft,obcdicntiam:Sc confummatus,fadus eft omnibusnbsp;obtemperantibus fibi caufa falutis æternar,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Et iterum c!amans,voce magna, ait: Pater,in maous tuas commendo Ipw ritum meum :Et inclinato capite expirans tradidit fpiritum.

GloffatPatréinuocans,dci filiumfe déclarât t fpiritum veto côraendans, non defediî Virtutis,fed confidentiam paternæ poteftatis infinuar,ad que reuertft,explcto falutis no*nbsp;ftrae munere,in quod deftinatus crat Johannis.iy.Opus confummaui,quod dedifti mihinbsp;vt faciam» Bernardusî Quid eft quod illc coæternus ÔC confubftantiaks dei paths films, Cur lefu#nbsp;anima fua deuote amp; manifefte in manus patris cômendat,cui non minus cômendata eéc animam fitnbsp;lt;tii fi hoc non dixilTet:' Nuhquid non timuit quod dxmon fibi obuiaret in exitu animae, am patriccpnbsp;tanquâaliquidfuicrcdësinuenire^Abfit,nam anteaitiB teena Iohannis.14. Venirpringt; mendarit.nbsp;Ceps mundi huius,SCin me non habet quicquàm.Fecit hoc nos erudiens,qui terra ôt. cinisnbsp;fumus, quo difeeremus fpiritum noftrummanibus patris commendare,ne à mundi hunbsp;iusprincipe egrefius côprchcndatur,qui in nobis heu nonpauca quæ ad eum ptinent, in*nbsp;«icniet. Athanafius. Commcnd'at patri p fe vniuerfos viuificatos, omnes em in Chriftonbsp;vnum fumus,Vi auté omnibus palàm eiret,illum non defecifle, quêadmodum alq deficc*nbsp;•fefoicntpaùlàtimexhauftocorporis vigore,mox à validoclamore, ac verbis articulatenbsp;proiatis,fponte depofuit anima,lohannisjo.Poteftatêhabeoponendi animâmeâ,âkpanbsp;teftatem habeo iterum fumendi cam. Ambrofiusî Ex modo moriendi oftendit, quod innbsp;obcdicntiapatris]mortuuseft.Philippcn,ï.Fadus cft obedicnsvfq} ad morte, morté aunbsp;Uft) crucis.Oxjualis crac ïnima Virginia maths,cü audiuirclamanté.vidit lachrymantê,nbsp;r;. ixinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EEE 1 lâCmo*

-ocr page 628-

PARS SECVNDA.

8C moricntcmjVCW tunc implctum eft Simeonis oraculum,Luc^.t.Et tuam îpfiüS anima plt;rtranfibit gladius. Afpice ô homo in autorem vitæ amp; falutis tuæ^eccequæ nonrapuit,.nbsp;foIuit,Pfalm.68. Mortuus eft enim pro peccatis noftris, i.Pet.j,

Et ccce velum templi fciflumeftin duas partes a fummovfc^ deorfum,8C terra mota eft,amp;C petracfciflac funt,8i monumenta apta funt, amp; multa corganbsp;fandoRz quae dormierant, furrexerunt. Et exeuntes de monumentis, poft re*nbsp;furrelt;ftionem eius venerunt in fandlam duitatcmgt;8^apparueruntmulds.

Protinus omia teftata funt mortemefficacem dfii Icfu.SiquidemveIumtempIi,quo(I feparabatfandla â reliquaparte templi,vItrofciflumeft,indicansMofaic«Iegis vmbrasnbsp;pofthac euanituras^ad corulcanrê euangelti lucem.Ceflant vmbrac fimul atq; prodit verinbsp;tas,nec erat future vt vllus facerdos introiret in fanda,femel immolata vidima,quae folanbsp;fufficitpro expiandis totiusmundipeccatis.i.lohânis.2.1pfeeft propitiatio pro peccatisnbsp;noftristöC non pro noftris tantu,fed etiâ pro totius mundi.Hierony.Omnis creatura conbsp;patif Chriftomorienti,fol obtenebraf, petrar fcindunf,velumtempli diuidif,terra conctinbsp;titur,fcpulchra apcriunhSC folus homo mifer redemptori non compatif,pro quopatihnbsp;Bernardus: Afcendit Chrus in aitu,vt ab omibus videref talta voce clamauit, vt ab oîbusnbsp;audirefxvocilachryraas addidit,vt homocópateret,qad hanevoeé nó cócutif,terragra,nbsp;uior cft,petradurior,fepulchrofœtidior.Multidcmonumëtisindie pafehar exierunt,S^nbsp;apparucruntmultis,pcones SC foerj rcfurredionis.Nam primitiæ dormientium Chrus»

Centurio aute qui ex aduerfo ftabat,8i qui cum eo erant, cuftodientes le* fum, vifo terraemotu amp; his quae fiebant, 8£ quia fic damans cxpiraflet,timucnbsp;runt valde,glorificantcs deum 8^ dicetes: Vere hie homo iuftus filius dei erat.nbsp;Et omnis turbaeorum qui fimul aderantad fpedaculum iftud, 8Cvidebantnbsp;qua: fiebant, percutientes peélorafua »reuertebantur; Stabant autem omnesnbsp;noti eius a longe. ? ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Centurio qui multos fupplicio moricntes confpexerat, quum vidiffet Icfum prartcr alioçemorem,ftatim à validpclamore efflaife fpm, ludæoçtmalitiam condcmnans,aitsnbsp;Centurio^ Vere SCc.Agnofee prirhiiias gentiuChfi virtute profitentifl. Qui hoîem profitel,ac deinbsp;ms iftiusfi fiiium,hominem ac deum pfofitef, tametft Centurio quidem adhuc deihlium fentiebatnbsp;des quae hominem infigniter deo charum. Beda: Quanta carcitas Iudaro9t,quitotper dominumnbsp;virtutibus patratis,tantis in m orte eius apparentibus ftgnis,credere noluerunt, 8C infen*nbsp;fibiliores gentibus,dominum glorificaréjvel timere noluerunt.BernardusjCenturio in*nbsp;circuncifus carne,non autem aurc.qui ad vnam expirantis vocem fub tot infirmitatu indinbsp;cqSjdorainu maieftatis agqouit.Confidera quomodo feruator,vbiq} fcruator eftiin cru.nbsp;ce morituruSjferuat Iatronem:mortuus,ilico trahit Centurioncm ad profe/Tioncm Chiinbsp;ftianä.SicÄ qui ad fpcdaculû fuppliçh vénérant,plures cnim attraxerat Icfu velftudiu,nbsp;vcl odiô,partim dolore qj homofa innocens,tä beneficus,tot indigna paflus effet,partimnbsp;inetu vindidae diuinae,quâ fibi male confep ex oftentis confpedisiufpicabanf immin'erc,nbsp;pedora tundebant. Quem cnim in vita viderant humilê ^pcrnabile, eu in morte vi-derunc potente,âCita yromia reçe elementa fefe côcuterent.Chryfoftomus:Eccc quàmnbsp;cito poft mortem Chfi paffio fortita eft effedû,amp; oratio quâ fecit, pater ignofee illis, qnnbsp;nefciunt quid faciunt,Luc.iî.Qui cnim prius cius mort? impetraffe gaudebant,poft mocnbsp;temeiustimentcs,deûampliusglorificabant.Steteranthaudprocul à cruce amici, dumnbsp;affaref matrcm,fcd deinde in locum fc contulerunt non tam vicinum quo cætcra fpeda-rent,Poteft tarnen de alijs accipùPfaf.87. Elongafti à me amicum ôC proximum,

IÇDe fepclitionc,amp;ftudiofa fepulchri euftoditione. ARTICVLVS XXXVI.

Q nbsp;nbsp;nbsp;Vdaci ergo quoniam parafeeue erat, vt non remanerent in crucc corpora

I fabbatOjCrat cnim magnus dies illc fabbati',rogauerunt Pilatum vt fran* JL gerent eoRt crura,Ôf deponerent. Venerunt ergo milites:ôf pn'mi qui'dênbsp;fregerunt crura,amp; alterius qui crucifîxus eft cum ïefu. Ad lefum aut cum ve*nbsp;niflent, vidèrent cum iam mortuum, non fregerunt crura cius, fed vousnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miliium

-ocr page 629-

Ä R TIC VL VS XXXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CCCIII.

militum ïancealatus eins aperui't,5^ continuo exiuit fanguis 8^aqua,8lt; qui ditjteftimoniS perhibuit,8^ verucft tcftimoniueius ? Etille feit quia veradiK*nbsp;cit,vt vos credatis.Fafta enim funt ha:c,vt fcriptura implcret,diccns: Osnbsp;non cominuetis ex eo,Et itcRa alia fcriptura dicit: Videbut in que trâsfixerut»

Erat dies magnusilk,qui ab apparatu facroij« Græcis parafeeue diciijam cnim homt ncs rcligiofi perado tarn crudeli facinore,pcrinde quafi re bene gefta,ad Mofaicam vknbsp;dimampure cclebrandam intenderant animu,ignorantes quod pafchalis agnus illc 've.-'nbsp;rus iam eiTetimmolatus« Sabbati reuerentiam prætexunt, quum interim altud in mentenbsp;gerant « Populi metuebantfeditionem ob vifa miracula futuram,fe^in fama, fubftan^nbsp;tia,ac corporibuspericlitaturos,fiquidem omnesreßpikerent, vti aliquota iam pars reitnbsp;puit,maturandumigif putantßi fcpelienda corpa^Quum vidèrent iam exanimem lefumnbsp;fupuacaneum effe putarunt frangere eiuscrura,fed vnus militum Longinus nomine,quonbsp;certior effet eins mors,lancea latus aperuit.ChryfoftomusîApcruerunteius coftam Ian-Cca,8Cmortuocorpori dereliquoconuiciantes,inmortuum enim corpus militem con- .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦.

uiciari,plus fuit quàm crucifigerc.lfidorustLonginuslatus faluatorisaperuit,ôi: nontan-tum veniam,fed äcepifcopatus honorem,acmartyrrj coronaminuenit.Namtadu fan-guinis lefu illuminatus,quum effet cæcutiens, èC intus fidei lu mine credidiî,amp; p apoff o-los baptizatus fuit.Exiuit fanguis «Sc aqua,magno myfterio declarantes,quod eius mors nos ablueret à peccatis,ô^qj eadem,vitam nobis largiref æternam.Nam baptifmus aquanbsp;conffat in fanguine vita eft hominis.Huius enim fanguis credences feruat à morte,huiusnbsp;myfticusefusnos ab Aegyptiaferuitute,hoc cft,àmundicupiditatibusamp;peccatityran- «nbsp;nide liberos,tranfmittitin terram cæleftê.Hoc vim tribuit omibusfacramentis. Ephc.ç,nbsp;Chfus dilexit ecclefiam,ôC feipfumtradidit prqea,vt ilkm fandificarer, mundanseala-uacroaqux in verbo vitæ.Præcer naturam ante eft, vt è corpe vulneratomortuofluat,nbsp;vclaqua vel fanguis*Sedqui vidit,teftimoniumphibet, l ohan.j. Quod vidimus, tefta*nbsp;tnurtait dominus.Hæc taraetfi caufu geri videbanf,diuini tameconfilq difpenfatione genbsp;ft a funt,vt hac etiam ex parte prophetai^ oraculis rcrum euentus refponderct.Qyia cmnbsp;duodixeratjideo duplex fcripturj adducitteftimonium.Quia crura non frada, Exo.ix.nbsp;De agno pafchali huius figuratOs no comminuetis ex eo, Et quod olim videbunt in quenbsp;tranffixerunr,Zacha.ii,Êodcm enim corpore venturus eft,qHO pependitin cruce,tam-ctfigloriofojtamen veftigia vulneris oftcndetomnibus,ôiïontemfruftra apertumincrenbsp;dulis exprobrabit, cuius profluxu fanari poterant.

Poft haec cum fero falt;fturn effet, quia erat parafeere, quod erat ante (ah^ t batum, quod illucefcebat,ecce venit quidam homo diues nomine Iofeph,quinbsp;erat nobilis decurio, vir bonus bC iuftus, (Hie non confenferat confilionbsp;nbsp;adi

bus eoR2)ab Arimathia ciuitate ludææ,qui 8( ipfe expeeftabat regnum dei,eo quod difcipulus effet Icfu,occultus aut propter mctu ludæor^. Hic audaóternbsp;acceffît ad Pilatu^ôôpetqt vt tolleret corpus lefu » Pilatus aüt mirabat,fi iamnbsp;obiffet. Et accerfito Centurione, interrogauit eum fi iam mortuus effet, 8^ vtnbsp;cognouit a Centurione,donauit corpus lofeph. lofeph ergo mercatus findo*nbsp;nem,8i deponens illud,inuoluit findonemunda. Venit autem 8f Nicodemus,nbsp;qui venerat ad lefum primum nocfte,ferens mixturam myrrha: 8^ aloes. Ac*nbsp;ceperunt ergo corpus lefu, 8C depofitum ligaucrunt illud linteis cum aro*nbsp;matibusjficut mos eft ludæis fepelire.Erat aût in loco vbi crucifixuseft dominbsp;nus lefus,hortus: 8i in horto monumentû nouum,quod excideratfibi ïoièphnbsp;in petra,in quo nondum quifquam pofitus fuerât. Ibi ergo propter parafée*nbsp;ucn Iudaeorum,quia iuxta erat monumentum, pofuerunt eum. Et aduoluitnbsp;lofeph faxum magnum ad oftium monumenti,8i abtjt.Erat autem ibi Marianbsp;Magdal ene,8^ altéra Maria fedentes contra fepulchrura.

Itac^ morte iam multoçt expérimente certa comprobata^,lupererac vt fepultura rcquot; furredionis ftdc multis modis côfîrmarct,Multa pcîara cuangeliftæ de hoc viro pdicantnbsp;LEE } çpbo-

-ocr page 630-

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARSSECVNDA

bonos,q» iuftus,non obfcuro genete natus,locuples,qgt; Chn'fti(quodomnium maxima cft)difcipulus tametfi occuItus,Namlegéfanxerat,vt qui fe profiteref difcipulü ïcfu,fub-moueref è fynagoga,Iohan,9.Nondüenim datü erat roburg fpm, vt contéptis onini-*1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus,lefu nomen profiter! pofTent.Dcindc fpem habens futurs refurredióis ôC felicitatis

afterns,ab Arimathia,alio nomine Ramatha,vnde Samuel fuit, i.Reg.i.Chryfoftomus» Cælitus prouifum eft,vt ifte 1 ofeph diues effet, vt haberet quodin fepultura dfii exhibe-ret,vt nobiiis decurio quo ad pfidem accedere poffet, vtiuftus, quo corpus dni mereref.nbsp;lefus em quâdiu^viuebat,ünpii5 etiâ fefe puifandû ôC confpuehdû gmifittmortuus,ffatiinnbsp;fibi dignitatë fui vindicat,nec traclarivult nifi ab honeftis 5Cpqs,necconfpici quidé,nifinbsp;à difcipulis æternæ vitae deftinatis, nos imagine docens, ne quis dignitatë fuâ in hac vitanbsp;vindicet.Isigif quoniâ benefentiebatde le^, fretus nobilitatefua,âdiit Pilatum» Mira*nbsp;batur Pilatus,fi iam effet mortuus vir florente ætate,cuius crufa non fuiffent frada,quumnbsp;multi fradiscruribus foleant etiambiduum aut triduum viuere, Hieronymus ïNemo cûnbsp;Pilato miref,quod lefus tam cito mortuus fuerit,adhucfupuiuentibus latronibus.Mul--ta cm ni crudelia p totam nodem ppeffus eff vfque in horam nonam, quando latrones innbsp;¦quiete fuerunt» Venir amp; Nicodemus, vnguentum quo corpora defundoruin à corru*nbsp;ptione præferuanfjferens. Hi feientes quôd liuor folet à morte conquiefeere, freti fauo-repræfidis,audentmortuofupremû honorem exhibere, quemviuum palam conuenirenbsp;non audcbant.Honos qui viuis exhibef,non caret fufpicione vel periculo^Cæteçz honornbsp;qui vltrodefert mortuo,certiffimû eft virtutis indiciü. Nihil adhucaltius fentiebant, nifinbsp;qd vir innoeës Si probusdeolç charus fuiffet,cuius memoriæ deberet hoc honoris,quodnbsp;periffet oppffus inuidia virtutis,quod fere fummis vins folet accidere,Nihil interim fpe-*nbsp;rabant de refiirredionc Chfi,dequalefuspaucis modo difeipulisfuisfignificarat,f€d iranbsp;vttummeminiffent magisq crederent,Honorificee^ofepelierunt,nonvt condënatu,

Sepulturae nbsp;nbsp;nbsp;magnificû Slt; honoratu.Ëfa.ii.In die ilia radix 1 elle,qui flat in fîgnüpopuloçi, ipfum

apudvete^î gantes deprecabunf,lt;SCerit fcpulchrum eius gloriofum, Magnam cura patres antiqui ha res quanta buere de fepultura, vt claret Gene.îS‘,49.S'o,Et in libris Regum.In alieno fepultus fuit fe-cura» pulchrojficut ôC loco natus,quia non habuit vbi caput fuum reclinaret,Matth,8, Propternbsp;nos egenus fadus,vt nos illius inopia diuites effemus,i»Coçî.8*Et quia pro alicnis mor*nbsp;Scpulchrû tuns peccatis.în nouo,nc alius diceref ex eo refurrexiffe, in quo foluspofitus fuerat, necnbsp;Chfiqualc poterat viderifuffoffum fepulchrum, quod in folidarupefuerat excifum,Nam fecundfinbsp;Bedam erat domus rotunda’defubiacëtepetracxcifa,tâtæ 31titudinis,vt homo manu fuanbsp;Marljin fe vix culmen poffet attingerc,habcns introitum ab oriente,amp; inparte aquilonarilocü do*nbsp;peliendo le minici corporis de cadempetra excifum,feptem pedum longitudine. O quantas hiefu*nbsp;fu dolor» ditlachrymas,quantosædiditfingultusinclyta mater vnigeniti innocentiffimi, quandonbsp;Cominus iatus,pedes ôC. faucium caput,adeo^ totum corpus animaduertitç'Deofculabaf,nbsp;ruit in cruenta vulnera,in lacerum peduSjplorans plorat,non eft qui confokf cam, quianbsp;plena erat amaritudjne»Traxit earn natura,tota deperibat in filium.vbi fatis fuperegcqnnbsp;templataeft mœftiffimamater,omnesmœrentes ôclugëtcs fepelierunt cum. M axima innbsp;qs mulieribus déclarai conftantia,quanquàm nondum abfoluta fides^quæ Ipedatrices acnbsp;teftesaderant eoçî quægerebanf,omni iam fpe deftitutæ,nihil aliud q moercbant.Quaçînbsp;fedulitas pia profuit nobis ad falutë amp;confirmandâ refurrcdionisfidem.Dum cnim quf*nbsp;runt vngendû mortuum,comperiunt viuum.V ngamus 8C nos yitio^ mortificatione,^nbsp;bona conuerfatione ôC fama.x.Coçî.i.Chfi bonus odor fumusin omi loco,findoncmfinbsp;dapuræ confeientiæ inuoluamus ,d^in intimo cordisreformatovirtutibus fepeliamus,nbsp;cordeég vigilant! cuttodiamus,vt perfeueret nobifcum,quo per ipfum refurgamus.

J Altera autem dîe quæ eft poft parafceuen,conucnerunt principes facerdoî^ tum ÔC pharifæi ad Pilatum,dicêtes:Domine,recordati fumus,quia fedutftornbsp;ille dixit adhuc viucns', poft tres dies refurgam . lube ergo cuftodiri fepulnbsp;ebrum vfque in tertium diem,ne forte veniantdifeipufi eius ,Sf furent eum,nbsp;dicant plebi Surrexit a mortuis,S^ erit nouiftimus error peior priore. Ait ifnbsp;Iis:Habecis cuftodiam.Itc,cuftodite, (icutfeitis. Illi autem abeuntes,munie*nbsp;runt fepulchrum, fignantes lapidem cum cuftodibus.

Miferi ac phanatici homines veritatedeftituti,femp fibimetuunt, confugiunt ad alia pfidia.Conueniunt ad Pilatfi confirmaturi refurredióis veritatë, dum earn conanf impenbsp;diret^ quo callidiusgloriam famamChrifti conantur impcdire,eoplusglorificarunt»nbsp;YideauC

-ocr page 631-

ARTICVLVS XXXVIÏ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo»CCClIïr,

Vide autê quam manifcfte fcipfam,amp;fi ncfcia,prodat falfitas*R ccordatijinquiün t ^umüs ôCc. quû idipfum multo aliter SC in paffióe Sc an Ôi in aliud torferint.Non fuffecit eis fepulnbsp;chri claufura magno lapide,nec militü multitudine,nifi lapidé in oftio monumenti figiknbsp;lisobfignaffenuDum crgorefurrcdluro conant exitûoccludere,auxerGtmiraculûôlt;fidénbsp;refurredionis,fignanteslapidé,nc quid fraudis effe poffit vel in cultodibus.Eccc cómemonbsp;rata paffio quäimitari debeinus,Si em côpatimur,ôC conregnabimus. Roman.8.Si com*nbsp;mortui fumus,ôC conuiuemusîfi fuftinebimus,5C conregnabimus.

flDerefurredionedominiöCapparitionc,Luc.X4.Iohan.io,Matth,i8, ARTICVLVS XXXVII.

Et cum tranfifTetfabbatum,Maria Magdalene,0lt; Maria Iacobi,8ó Sa*» ^*’^**^* lome, emerunt aromata,vc venientes vngerenc lefum. Et valde manenbsp;vna fabbatorum veniunt ad monumentum, orto iam fole.

Nunquamverusgfeâus'lt;çamor,quinadmaiorafempcontendat, deftituitautviri* bus aut confolatione finali.Caniic.g.f ortis vt mors dileého.Pauci diligunt vere öc purenbsp;ctiäinvita.Ecclefiaftici.ö.Eft amicusfecundum tempus fuuni,amp;nonpmanebit indie tri ««iligccianbsp;bulationis.Eft amicusfocius menfæ , ôC non pmanebit in die neceffitatis. Sed pauciores P®***“®*nbsp;in die mortis,temporalem fubftantiam,oon animae falutem quaerentes . Pauciffimi veronbsp;poft morte.V nde dominus conquérir.Pfalm.jo. Obliuioni datus fum tanquam mortugt;nbsp;US à corde. Iftæ autem dominum pdicantem fequebant, miniftrantes ei de facultatibusnbsp;fuiSjLuc.g.Affiftebant morienti,Iohanj9.Vngerequaerebant mortunm, Statim enimnbsp;vt occidiffiet fol,öi rediflet operandi tempus,parauerunt.Luc.is. Subfecutae auté mulie*nbsp;res quae cum eo vénérant de Galilaea, viderunt monumentö,öc quemadmodu pofitü eratnbsp;Corpus eius,öireuertentes,parauerunt aromataSC vnguenta. Et fabbatoqmdcfilueruntnbsp;fecundum mandatum.Eodem tempore dominus fabbaium fuum pagit conquüfccnsinnbsp;fepulchro,pa(äoiamopere falutis in die parafeeues, vtintelligcremus p eundemeflere*nbsp;ftitutum genus humanum,p que fuerat conditum . lohan.i. Omnia pipfumfadta funt. Sabbarito*nbsp;Et qm adueniente veritate celTare debentfiguræ tangcôpletæ,ideo poft quietem domi-nici corporis in fepulchro,propter odauam refurrcéïionis, in diem oäauü ecclefia dicinbsp;feptimitranftulitfabbatifmfl.Prima omnium Maria nominal Magdalene, quiaduärix ® ®nbsp;Sc inftigatrix aliaçî. V nxerat pedes,apud quos remiffione inuenit peccatoçi,Luc.7»Ca*nbsp;put,ÔC cómendaca q, opus bonû fecitpueniens,quod modo volebat Matth.i6.Totû fci*nbsp;licet vngere corpus, quo à corruptione ôC vermiûcortoRone pferuaref.Sed hoc fatis funbsp;per^P lofephà Nicodemuaclitatum eft, Ioh.i9.Humano quodamaffedu,nondiui*nbsp;nO, dominum diligebant, non reminifeentesnccy credentes q* fc tertia die refurreétuçenbsp;praedixerat.Hincferiptum eft Pfalm.iç.Nondabis fandum tuum viderc corruptionem.

JDc quo Luc,I.Et quod nafeef ex te fandum,vocabif filius dei.Et valde mane,lohan.io* Cum adhuc tenebræ eirent,Luc£.t4.V aide diluculo,veniunt ad monumentum portaa*nbsp;tes quæ paraucrunt aromata.Matth.aS.Vefpere autem fabbati,quæ lucefeit in prima fab.nbsp;batijvenit Maria MagdalaneÔC altera Maria videre fepulchrum. Quum enim adeffetnbsp;vefperafabbatiprions, hoc eft,extremapars nodis, cuius finem excipiebatdiluculfi dicinbsp;fequentis,quum dies appropinquate incipit,qui primus erat dies hebdomadæ fccuturae»nbsp;veneruntîhinc lohanncs dicit qj tenebræ erant,cumfcilicet exieruntj fed orto foie venenbsp;runt admonumentö,vtMarcus:quiacum dicsillucefcit,dicimusfolem ortum, quanquänbsp;necdü nobis reddaf vifibilisîfic ôC in diluculo dicimus adhuc tenebras efle.Mirandusmu*nbsp;lierumferuor, quum naturale fit horridum viderc mortuum,ctiam marri filium,iftæ ta»nbsp;«len iam per diem ôcduas nodesfepultum, vngereôCcontredare quærunt,

Et diccbant adtnuiccm: Qjiis reuoluet nobi's lapidem ab öfti'O monuhien»^ a tiC'Et refpicientes,viderunt reuolutum lapidem. erat quippe magnus valde.nbsp;Etintroeuntes in monumentum , viderunt iuuenem fedentem in dextris co*nbsp;ûpertum ftola Candida. amp; obftùpucrünü.

Monumentumtriplicitcrclaufumcratjgrandisiapidisaduoîutiônc,figilliappolitiôe, ^QôtuôW# tnilitum vallatione,Mat.x7.Sed ifti ad angeli apparitioncm tetriti,videntes fcpukhrü citer fepul/nbsp;vacuum abicrant.Erat autem lapis ingens,nec muliebriumerat virium eum amoliri, cbrumielunbsp;dum ergo anxiæ circ«mfpiciunt,quomodo poffit amoueri, fubito vident fublatümi claufumnbsp;EEE 4 Quo

-ocr page 632-

PARS S E C V N D A.

Quomodofublatusfit,indicat Matth.ig.Et cccetcrræmotusfadlus eftmagnus, angelus enim do mini defcendit de carlo,amp; accedens reuoluic lapidê,amp; fedebat fup eum« Erac aunbsp;têafpedus eiusficucfulgur,veftimen[û eiusficutnix, Prætimoré auté eius externiifuncnbsp;culiodes,amp; fadi funt velut mortui.BedatRefurrexic dominus mane de fepulchro in quonbsp;pofîtus fuerac vefperc,quo impletum eft iliud Pfalm.tÿ. Ad vefpeçe demorabit fletus,ôCnbsp;ad macutinum læticia * Quôd auté terrarmotus domino refurgente fadus eft, fîcut ipfonbsp;moriente,f)gnifîcat corda terrena priusper fidé palTionis amp;relurredionis eius fore ton*nbsp;cutiend3,âc faiuberrimopcenitentiæ pauorepmota, ad vita fublimanda ppetuam.Si au-tem terra fie tremuit quum dominus ad veniam fuoçt furgeret,quomodo contremifceC,nbsp;turn noxioçt omnium furget ad pœnam i Chryfoftomus î Cuius gratia venit angelus,nbsp;iSCleuauit lapidempoftrefurredionem*’ Certeproptermulieres,quæ eum viderancnbsp;Îjoni in fepulchro,vt crcderent,quoniam furrexit, vident fepulchrum vacuum. Sedebacnbsp;iiß eum,tanquàm imperterritus dominici fepulchri cuftos,amp; refurredtonis dodor.Grcnbsp;goriusîln fulgure terror timoris eft,in câdore blâdimétulenitatis.Raba. Timorisanxienbsp;tare euftodes funt exterriti,qui amoris fidutiam non habuerunt 18C fadi funt velut mortui,qui refurredionis veritatem credere noluerunt.BedatAd defignandum quia is cuiusnbsp;gloriam refurredionis nunciabat, âC terribilis eft ad damnandum reprobos,of benignusnbsp;ac blandus ad confolandum iuftos. Quia entm Chriftus deus amp; homo eft,inter ada hu-manitatis eius, angelorum minifteria deo débita non défunt, fientinquifita fandi euannbsp;geliicopiofiffime probat hiftoria. Reuoluit lapident, vtnon egrelTuro domino ianuainnbsp;pandac,fed vt egrelTusiam fadi,præftec hominibus indicium.Aufæ funt autemingredi,nbsp;pietasenim addebataudaciam fexui. Mox'tçingrelTae monument! veftibulum, videntesnbsp;angelum,tametlî lætum Sc bonum, tarnen quia fubitum SC inexpedatü fpedaculum, ob-ftupuere.HieronymusîHabuit hic angelus totaliter formamrefurredionis,quam mortem timentibus o(tendit,in vefte claritaté, in ætate incorruptionê, in fulgure fubtilitatênbsp;TrcsangfM^agilitatcm.Obferua tarnen tresipfiusconditiones, ScChriftiôCnoftræ refurredionisnbsp;liapparen gloriam defignantes,Prima,quiafecundum Hieronymum, non fencx,noninfans,fediunbsp;tis condi# cundusartate.Seue,Videruntiuucnem,vt vidèrent noftræ refurredionis ætate, quia ne-tiones, qd feit refurrcdioætaté fenedutis,vbi moriSC nafci nefcif,ibi ætas nec adiügit detriments,nbsp;amp;quacnbsp;nbsp;nbsp;necindigecincrementis.Ephe,4,Donec occurramusin vnitatem fidei, Sc agnitionisfîliî

deijin virum pfedum,in menfuram ætatis plenitudinis Chfi.Secunda,quia (edens in de-xtera.NamprofpcraSf æterna veneratnunciare.Grego.Quia redéptornofteriam cor-ruptionem vitæ pfentis tranlîerat,rede in dextera angelus qui refurredionis ipfius gaudj um nunciabat,fedebat.Beda:Necptereundum quare teftis refurredionis fedens apparuenbsp;rit, cum is quinatiuitatis eiusgaudiumeuangelizauit, iuxta paft ores ft etilTe legaf .Starenbsp;quippe pugnantis eft,federeregnantis,Stetit,quia is quem pdicabat,ad debellandûmunnbsp;di principem vcnitîfcdit,figurans eu qui fuperato mortis autore,fedem regni confcendicnbsp;ppetuhMat.i8.Data eft mihi poteftas omnis in cælo SC in terra. Tertia, quia coopertusnbsp;ftola candida.ad defignandum angelicæ fplendorem puritatis,dC quia nuncius ver j lucis*nbsp;Matth .IJ. Tunc fulgebunt iufti ficut fol in regno patris eorum.

gt; nbsp;nbsp;Qui dixit ilIiszNoIitecxpauefcere,ïefum quæritis Nazarenu crucifixum,

furrexit,nôeft hic.Ecce locus vbi pofuerunt eum,fed itc, dicite difeipulis eius? ÔC Petro,quia præcedet vos in Galilxam.Ibieum videbitis,ficut dixit vobis.nbsp;Vtergogloriamintclligerentrcfurgcntis,pauorem a cordibuseoçiamouit, confo-lanseas.lfti,inquit,merito exanimanf ad gloria rcfurgentis,quipfeuerant in infidelitatcnbsp;fua. Cæteçt nolite timere vos. Angelus bonus apparitione fua primo terret ob fragilita-tem condttionis humanæ,fed ftatim confortât fua allocutione, ac in fide lætificat iueuft-da fua vifîone . Contra malus femp magis magisiç terrorem fuum auget. Hinc inteni-tionem mulieçt bonam commcndar,quod lefum ^i crucifixus erai,quærerent. Gala.tf.nbsp;Mifîabfitgloriarinifiincruce domini noftri lefuChrifti. Surrexit propria virtute, iamnbsp;præftitit quod fc fadurum promifit.Non eft hic fecundum humanam natur a tn.qui nuf-quàm deeftfecundum diuinam.Hiere.tj.Cælum SC terram egoimpleo,Quare fupuaca-neum eft officium quod illi paraftis.Mat.ig.Non eft hic,furrexit enim ficut dixit. Veni-Cur muHe teôf videte locum vbi pofîtus erat dominus. Si ergomihinon creditis,illiusmcmcntotenbsp;rcsiuffçnû verboçi,hæc vobis fidéfaciêt,fi mihi pa^creditis.Quinpotius abite.Mat.i8.Etcito eunnbsp;ciarc Chrl^ tes,dicite difeipulis eius,vehementer morte ePexanimatis amp; Petro,q fibi culpâ thmiffamnbsp;(hrefurre^ agnofcat,qa pcedereos inGatilæam,ibi videbuntviuü,qué luxeruntmortuum.Necrgonbsp;ftioncm (is folum hoc refurredionisgaudiû crederent effe, noualegatioillis iniungit • Hierony.

MuUe-

-ocr page 633-

ARTICVLVS XXXVIT; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCCV;

MuKeribus dicif vt annuncienc apoftolis, vt quia ß mulicrcmmofS ärtttunciata eft,ifa SC per mulierê vita rcfurgcns,Vnde ficut in primoçt tentatione parentü talis fuit procefliis,nbsp;quod à malo angelo ad mutiere,à mutiere ad vimm proceiTit : fic nunc vitae annunciatienbsp;à bono angeto ad mutteres,à mulieribus ad viros pucnit»GregortusïGatilaca,tranfmigtanbsp;tiofada interprétaiÎ iam quippe redemptor nofter à paffione ad refurrcdioné, à mortenbsp;ad vitam,à poena ad gtoriam,à corruptione ad incorriyjtionê tranfmigrarat.Sic in Ga*nbsp;lilaea Confpiciendus promittii,quiaitli fpecié cius coriteplari mercbuni,qui modo tranf-migrant de vitijs ad virtutes,dc amore mündi ad amorem dei,deciinantes à malo amp; fa*nbsp;cientcsbonum,PfaIm.56,Sapientes SC quaererttcsnonterrena,iedcæIefti3,CoIoir.5. Fell*nbsp;CCS qui lefum quaerunt medicum animaçt, fed obferua qj Nazarcnus dicif,teftc angelo,nbsp;amp; crucifixus.Si ergo faluté inucmrc volumus,odore bono virtutu floreamus.i.Corin.t,nbsp;Chrifti bonus odor fumus in omni loco.Pfalni.91 Juftus vtpalma fl0rcbit.Ecclefiaft.z4nbsp;Ègo quafi vitisfruâificauifuauitatem odoris , amp; flores meifrudus honoris amp;honefta*nbsp;tis. Etcarnisconcupifccntiasmortificemus,i.Coçt.s-.Expurgatc vêtus fermcntû,vt fitisnbsp;noua confperfio,ficut eftis azymi,etenim pafcha noftrum immolatus eft Chriftus.Gat.çnbsp;Qui Chrifti funt,çarncm fuam crucifixerunt cum vitijs Sc concupilcentijs fuis.Hierony*nbsp;musîBreuis fentetitia m fyllabis, fed ingens in quantitate promifljo. Ibi eft gaudij noftrinbsp;fonSjSc falutis arternae origo pr3eparata,ibi congregantur difperfiones ,ibi videbitis, fednbsp;non ficut vidiftis.Matth,18,Ecce praedixi vobis.

Et ingreffaB,non I'nuencrunt corpus domiui lefu. Et fa(?lum eft,dum men«« Lucar««4| tc confternatac eflent de ifto.ccce duo viri fteterunt fecus illas in vefte fulgennbsp;ti.Cum timerent autem, SC declinarent vultum in terram , dixerunt ad illas:nbsp;Quid quaeritisjviuentem cum mortuisfNon eft hie, fed furrexit. Recordaminbsp;ni qualiter locutus eft vobis, cum adhuc in Galilaca effet,dicenszQjjia opor^nbsp;tet filum hominis tradi in manus hominum peccatorum,0i crucifigi,8lt; dig t«nbsp;tiarefurgere.S^recordatæfuntvcrborumeius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

PauidisSC confternatis ob corporis domini ablationcm, in quoamp;viuebantSCmorie* banf,aogcli aftitcrunt,ficut apoftolisdomino afeendente in cælum, Adu.i.Haecipfa fpcnbsp;cies angeloçt,refurredionistriumphumpræ fe ferebat, qui 8C blando alloquio placidoc^nbsp;fubleuant attonitaçimentcs.Quidqugritis,inquiunt,eum qui viuit,in fepulchrismortuonbsp;rum;* Recordamini, Lucæ.ig.Matth.zo. Claret quod dominus non folum difcipuiis,fednbsp;Sc deuotis foeminis prædixit paflionem fuam Sc refurredionem.Przdixerat fe moritu^e,nbsp;prædixerat Sc genus SC tempus mortis , fe idem prædixit fed tertio die reuidu^^.Agno*nbsp;feite tempusjfub vefperam parafceucs depofitus eft de cruce,SC in monumento hoc con*nbsp;ditus. is primus à morte dies fupputatur. Sabbatum totum conquieuit in fepukhro,nbsp;Nunc terttjdiei diluculum eft,quern illefimul exoricnsab inferis toto mundo laetumacnbsp;fauftum efle voluit«

Et egreffæ a monumento,nunciauerunt hate omnia illis vndecim, amp; caetc ris omnibus.Erat autem Maria Magdalena, Iohanna,amp; Maria Iacobi,8Cnbsp;cæterac quae cum eis erant,quac dicebant ad apoftolos hre. Et vifa funt antenbsp;iilos ficut deliramentum verba ifta,0i non crediderunt illis.

Marc.i6.Atillæ cxeuntes,fugcruntde monumento, inuaferatenim castrcmorSCpa uor,ôC nemini quicquàm dixerunt.Timebant enim. Nam pauor mentis,6C tremor corponbsp;ris inuaferat cas, partim ob magnitudinem miraculi, partim ob Ingens g3udium,SC défi*nbsp;deriû ac fpem videndi lefum rediuiuum,Matthäi vicefimooduojEtexierfit Cito de monbsp;numento cum timoré SC gaudio magno,currentes nunciare difcipulis eius. Sed altjs nihilnbsp;dixerunt hominibus,pr«terquàm difcipulis,qui ob metum ludxorum fparfim colledilanbsp;titabant, obliti Scipfi fere omnium quæ audiflent à lefu, ac propemodum defperantes,nbsp;quæ vidiffent, quæ'eç audilTeht ab angclis. Cæterum ob rem incredibilem quam nuncia*nbsp;kant fexus infirmior noninuenit fidê apud apt'os,quos ideo dominus pafliis eft efle tardionbsp;res ad credendum, vt pluribus argumentis connrmaretur refurredionis dominicæ fi*nbsp;des.Theoph.Eft naturaliter incredibile mortalibus miraculum refurredionis,ideo deli*nbsp;tamentavidebantur. Nominatorautemprimo Maria Magdalene, quiaprincipalior ÔCnbsp;magiftra aliarum ac feructior,vt probat cius vigilantia,diligentia,SCperfeuerantia.Hinenbsp;lohannes de ipfa fola mentionemf acit,

Vnaautc

-ocr page 634-

' nbsp;•*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS SEC VNDA

lohanao autem fabbati Maria Magdalene venit mane, cum adbuc tcnebræ K, effent,ad monumentum,0^ vidit lapidem fublatum a monumento.Cucurrienbsp;ergo ÓÓ venit ad Simoncm Petrum,amp; ad alium difcipulum quern araabatle*nbsp;fuSiô^ dicit iKis:Tu!erunt dominum meum , ÔC nefeimus vbi pofuerunt eum.

V enit diluculo, VC didt Lucas: nec fola,quia dicit,nefeimus: nec ad folum Petrum, vC claret, ex Luca.i4,Petrus autem furgens,cucurrit ad monumentum.Et procumbens,vinbsp;ditlintcamina pófira.Hoc darius lohannes fubfequenter explicat,

Exijt ergo Petrus SC ille alius difcipulus yencrunt ad monumentum. Currebant ante diio fimul,amp; ille alius difcipulus cucurrit citius Petro,amp; ve«»nbsp;hit primus ad monumcntum:et cum fe inclinaffet,vidit pofita linteamina,nbsp;lamen introiuit. Venit ergo Simon Petrus fequens eum,cç.introiuit in monu*nbsp;mentum ,et vidit linteamina pofita,et fudarium quod fuerac fuper caput eins,nbsp;non cum linteaminibus pofitum, fed feparatim inuolutum in vnum locum.nbsp;Tunc ergo introiuit 8lt; ille difcipulus, qui venerat primus ad monumentum.nbsp;Et vîdit,8icredidit.Nondum enim feiebantferipturam, quiaoportuiteum 9.nbsp;môriuis refurgere. Abierunt ergo iteRt difeipuli ad femetipfos.

QuanquSnoncredercriteffc veçî quod narrabantmulieres, tarnen eo profecit illaçt affertio,vt cæteris difcipulis partim metu,partim defperatione pculfis, Petjrusamp; lohan-^nbsp;nes periculum faduri currerent ad monumentu, qui ficut ammo, ita 8(. corpe coniunötnbsp;’erantjChfm côprehenfumfecutiJohannis.iS,Tcmplûadorandûingreiri,Adu.5.AdS4nbsp;mâritanos raiffi, Adu.8.1 ohannes ætate agilior,prior venit ad m onumentu, inclinandonbsp;^profpiejendo p oftium domus viditpofita linteamina,vt liqueret facile corpus non efifenbsp;fublatfl à futibus,quitotumcorpus vt erat obuolutumpotiusabduxiflent,cum aromati-bus,lintcis amp; findone,fi non ob pciu rerum,Certe ob id quod non tantum hàbuiflent oeij,nbsp;ad detrahenda corpori vnguenta quouis vifeo tenacius inhaerentia,amp; fuo quæîç loco di-gtrenda.Non tame ob reuerentiä Petri,qui amp; officio fenior erat Si ætate,introiuit. Moxnbsp;aduenit Petrus,qui cognita re ex lohanne, vt tardior fueratin curfu, ira audaciorfuit panbsp;riter,0Ccuriofior in veftigando.Non enim fuffecit ci à longeprofpcxilTejfed veritatê vonbsp;luit certius inuelfigare,V nde vidit linteamina angelicofamiilatu ad refurreeffionis certi*«nbsp;todiné,ordinatepofita.Secutuseft eulohanncs, credensfublatücorpus.Nondûcrcdequot;nbsp;banc eum reuixificjtantü illudcredebantelTe verumquod dixerat Maria,corpus fublatumnbsp;i monumento.Nondumenim plene intellexerant fcripturâpropheticâ,quæ certo,præ»nbsp;-diXerat future vt lefusmorcref,ac tertio die reuiuifceret.Ecce quanta perjculu,non intelnbsp;ligcte nec feire fcripturas.Hinc dominuus Sadducæis refurredionë generale negantibus,nbsp;ait Matth.iz.Erratis,ignorantes fcripturasôi virtutê dei.Vnde.i.Pct.i.Ethabcmusfir-’nbsp;tniorempropheticum iermonem,cui benefacitisattendentesquafî lucernæ lucenti in canbsp;liginofo loco,donee dies illucefeat, Si lucifer orfatur in cordibus veftris.Lucæ.i^.Abijcnbsp;(Petrus)fecum mirans quodfaflumfuerat.Diibitans nequiscorpusfuftulilTet è monu*nbsp;mentOjVariatç cogitans,à quibus,quovc confilio id fadtum fuilTetjquod corpore fublatonbsp;videret relida linteamin3,veluti p ocifl fubtrada corpori,q fine negocionô poterant auelnbsp;li,ea'q;non temere difieda, fed cômode in fuü repofita locum,femotoab bis fudario quonbsp;tedum fuerat caput lefu.GregoriusîHic diuinæ difpci’l^^æiïis magnitudo penfanda eft,nbsp;quia difcipulorum corda Si accenduntur vt quaerant,5C differuntur ne inueniant,quate--,nusinfirmitas animi,ipfofuomoerorecruciata,purgatior adinueniendumfiattÄ: tantonbsp;validias teneat , quanto tardms inuenit quod quaerebat.

Iohan.to' Maria autem ftabat ad monumentum foris plorans. Dum ergo flcret,inW Inbsp;nbsp;cKnauic fe ôi profpexi'c in monumentumîEt vidit duos angelos in albis fedcti

tes,vnum ad caput,8d:vnum ad pedes,vbi pofitum erat corpus lefu. Dicunt ei illi: Mulier,quid plorasf Dicit eis ; Quia tuleruntdominum meum,amp;ne*nbsp;; fcio vbï pofucrunteum.

Clare hicpatct,qgt; dominusfidelis cft,amp;feipm negare non pôt,iuxta api'm.t.Timo.«, Quaefiuit antçain domo Simóis,Slt;inuenit,audtrec^meruit.Dimittunf tibipcccata tua.nbsp;i-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I*ucæ,7,

-ocr page 635-

ARTICVLVS XXXVIT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo. CCCVI,

Luc.y.ltcçtnuncquærit admonumétum, plorans,nee antes C£dit loco donee inueniac AuguftinusîViris redeuntibus,in6nnioré fexum in codé loco fortior figebat affe(fius,SCnbsp;oculi 5 dominu qu^fierant,S^ non inueniebant,lachrymis iam vacabant,amplius iam donbsp;lentes, (p erat ablatus de monaniéto,quàni qp fnerat occifus in ligno,quoniä niagiftri tannbsp;ti,ƒuius ei vita fubcraeftafuerat,nee memoria rcmanebat.Grego.Amanti femel infpexiflcnbsp;no fufficit,qma vis amorisintécionémultiplicat inqaifitionis.Quaefiuit eiTiprius,ôCmininbsp;me inueniupfeuerauit vt qusreret,vn contigit vt inuenirettadumiç eft vt defideria dilanbsp;ta crefceréc,âC crefcédocaperétquodinuenilTent.Sanda em defideria dilationecrefcuntnbsp;fi aûtjlilatione deficiunt,defideria non fuerunt.Tum angeli quoqj vt illius mcerorc con-folarétur,vitro compeliant fientê.q»d.Potius gaudédum eilet q flendu. Tulerût,inquir,nbsp;dominû meum.Suum dominum appellat,amp; etiamnü mortuum amat,nihil aliud fperansnbsp;de refurre Aione,tantum in hoc diicruciatur, qp corporis fit adempta præfentia.

Hæccum dixiflret,conuerfaeft rctrorfum.ÔCvidit ïefumftatcm,amp; non fcie bat quia le fus eft.Dicitei Icfus: Mulier.quid plorasf Quem quærisfl!laex#înbsp;iftimans,quia hortulanus effet,dicit eiîDomine tu fuftulifti ilium,diciro mînbsp;hi,vbi pofuifti eum,ÔC ego eum toIlamCDicit ei lefusîMaria.Conuerfa illa,dinbsp;cit eitRabboni, quod dicitur ma giftet.

Cum ergofleret,adeft omnium merentiöconfolator lefus.ChryfoftomusîCurnon expedauit angeloçt refponfum^quum ad minus homines multæ reuerentiæ apparerentÿnbsp;Qyia dno apparente angeli affurrexcrunt,qj ipfa aduertes ad eum côuerfa eft,fed non conbsp;gnouit,quiandé refurredionis non habuit.Grcgo.Quia amabat ôCdubitabat videbat ôCnbsp;nô cognofcebat,eumcp illi amor oftédebat,ô£ dubietas abfcondebat. Interrogaî câ dolonbsp;riSjVt augeai defideriü,quatcnus cfi noïarct que qreret,in amoré eius,ardétius æftuaret»nbsp;Sufpicans ilia quod cultor ÔC euftos eflcc cius lod in quo erat monuments,quia in humilinbsp;apparebat fpecie, neïubitofuafpecie côfpedusmuliercm expauefeeret,domine,ait ôcc,nbsp;Grego.Confuecudoferuenter amantiûeft,yt nullu putétignorare,quod ipfiindefinétecnbsp;reuoluunt in corde. V nde more ebrioçt ex amore loquif, qui rationé 8C poflibilitajé paçtnbsp;attendunt,xftimantesfuampotcftaté parificari diledionisféruori.Sufpicabai etnquodnbsp;amicusquifpiâ ob ludæoçt metû curaiïet corpus clanculû afport3ndû,ne veniret in ma-nus ludæoçtjdC fecus tradarétq vellet.Greg.Forfitan hxc hiulier errando non errabattnbsp;nam Severe hortulanus eft,eradicâs germinamaIa,SiC inférés femina virtutum,8c frudusnbsp;fpiritus.Eft aüt in poteftate corporis gloriofi,exbibere fefe prout vult, vifibile SCinuifibjnbsp;le,talé ergo fc exhibuit foris,qualis crat in caçt cordibus,vt-^adatim manifeftam fortirênbsp;tur veritatis notitiam.Sic folet nonnunq dfis confolationisgf am abfcondere,vt qugrétisnbsp;mente inflammet quo ardétius quærafj vt cum inuentusfuerit, cum maiori lætitia reci.-piatur,5lt;rcceptusferuêtioricautclatcncatur.Gant.5.1nueniquédiIigitanimame3 ,te-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

nui eum,nec dimittam. Quæramus ergo cum Maria, fi volumus inuenire. Cordialiter. ® jƒƒ “ Deuterono.4.Cum quæûcris dominum, inuenies eum, fi tarnen toto corde quæfieris,amp; naquærennbsp;tota tribulatione animæiux.Pfalm.iig. In toto cordc meocxquifiui te.Diligêtcr.Pro-Uerbioçt.g.Beatus homo qui audit me, amp; qui vigilat ad fores meas quotidie, SC obferuatnbsp;nbsp;nbsp;*

ad portes ortiimei. Quimeinuenerit,inueniet vitam. Canticorum.y.Surgam SCcircu-ibo ciuitatem,pervicosamp;plateas quxram quédiligitanimamea, Qpæfiui ilium,SC non inueni.Inueneruntme vigiles qui euftodiunt ciuitatem, num qué diligit anima mea, vi-diftisî* Vigiles,angelifunt.Efaiæ.^x. Super murostiios Hierufalem conftitui euftodes,nbsp;tota dicamp; node non tacebunt. Paululum cum ptranfiffem illos, inueni quem diligit ani *nbsp;ma mea.Efticacitert quia enim pfeucrauit, millamcp aliam confolationé admifit meruitnbsp;prima omnium inucnire.Pfalmo.76.Renuit confolari anima meatmemor fui dei^SC de-iedatus fum.Canticorum.8.Aqux multæ non potuerunt extinguere charitatem,nec flunbsp;minaobruentillam. Si dederit homo omnem fubftantiam domus fuæ pro diledione,nbsp;quafinihil defpicict cam. Icfusigitur dele datus tanto mulierisdefidcrio, voce iamnota ôC familiaricompellat eam.lllafubitogaudiorapta,folito titulocompellatpræcepto-rem.fentiens vim occultam,folitamcp dulcedinem. Origenes: O mutatio dexieræ cxcel-fî.Conuerfuscft dolormagnus ingaudiummagnum,mutatæfuntlachrymæ doloris •nbsp;in lachrymasamoris.Noncifuffecit vidcre,fed exvehemenri defiderio,qui intime SCimnbsp;mediate cupit vniri amato, procidens voluit ofculari pedes illius, memor adhuc veterisnbsp;familiaritatis. Nouerat, quia fenferat, quoniam virtus de illo exibat,lt;Sc fanabat omnes,nbsp;Lucæfexto: lefusauiemfciensillam nihil adhuc magnide fc fentire,quanquàm fynce-riter Sc

-ocr page 636-

PARS SECVNDA.

riter SC flagranter amaret à coniadu corporis prohibuit .Nolimc tangere,corpus idem eft quod pepedit in cruce,fed iamimmorcalitatis glora decoratfi,tuus auiem aftej'nbsp;âus adhuc carné üpic,quia nondu afcédi ad patrê meü.Quod cû fecero,miitâ vobis fpmnbsp;confolatoréjqui vos pfedos reddet,meo'cB fpirituali confortio dignos«N ecdû enitnnbsp;dis,me patri æqualé,fed inferiorem ÔC purum hominem.Satis fit interim tuo defiderio,nbsp;çp me confpexeris, quod^ loquentem audieris*

Dicit ci lefus : Noli me tangere, nondum enim afcendi ad patrem rncum* Vade autem ad fratres meos,ôi die eis:Afeendo ad patrem meum,8^ patretnnbsp;veftrum,deum meum S^deum veftrum. Venit Maria Magdalene annundâsnbsp;difcipulis,quia vidi dominum, ÔC haec dixit mihû

Abi potius ad frês meos,ob morte meâ defolatos, amp; hoc gaudii 4^exmeo côfpedu CS adepta,q primû illis imparti,hisig meis verbis annûcia,qp in hocreuixi: dies aliquot eunbsp;eis cômoratus,terras relinquâ 8i afeendâ ad patrê.Deponât ergo terrenos afFedus,âC aninbsp;mû ad fpûalia ac cxleftiaerigât«Seue»V ocatfrës,qs corpis fui fecit eêgermanos,qs patrinbsp;fuo adoptauit in fllios,quospfciuit fibi coh^redes, qbus fpecialia amicitiæ indicia demonnbsp;ftrauiuAuguft.Non ait,patré nfm,qa no codé mô,quia meum p natura,veftrû p gräm.nbsp;Neq; ait deû noftrû,fed meû,fub quo ÔC ego hô fum ; SC veftrü, inter qsamp;ipm mediatornbsp;fum.Orig.Sequamur huiusmulieris affedû,yt pueniamus ad eftedû,ploret vnufqfqj adnbsp;lefum,St quæratfideliter,apparebit'(^ ei q no cælauit fe peccatrici quxréti.Læto hoc feJinbsp;ciîç côfpcau exhilarata,dum properat cômiflam fibi legationé à dno expedite, venit adnbsp;reliquas focias mulieres,iento adhuc graduipfam præftolantes indicans quod viderit donbsp;minum.Qux quafi exanimatæ, quodtamfaufto fua negligentia fuifient priuatx fpeâa*nbsp;culo,p dominum fimul confolarimeruerunt, Matth.tS.

Matt.18 Et ecce lefus occurrit illis, dicens: Auete.llle autem accefferunt, tenues M runt pedes eius, Si adorauerunt cum. Tune ait illîs lefus: Nolite timere. Ite,nbsp;nunciate fratribusmeis.vt eanti’n Galilseam. Ibi me videbunt.

Currfit ergo vc hoc gaudiû côicent difcipulis,qbus occurrit lefus,quo certiora nûcia te polïcnc.Hierofi.Primo mulieres merenf audirc,Auetc,vt maledidû Eux mulieris,innbsp;mulicrijjus folueref.Q^ibus pauidis vt animû redderet, ait: N olite timere, quo 8C rediusnbsp;pciperét qux eflent dicéda.Paulatim erexit animos fuoçt ad alacritatê,amp; fpem padx re^nbsp;furrediois.Hinc deterniinat locü appariiiôis 8C promifix vifiôis , vt ex loco probef ve*nbsp;ritas,amp; ex promiflo accédai charitas* Angelus apl'os noîauit difcipulos,fubieâiôis,amp; hunbsp;miliationis rône,dfio dans honoré,quanq dûs frés ipfos vocet charitatis amore. Hebr.z.nbsp;Nô côfundif frés eos vocarc.BedatO quàm felices ff minx qux triûphû rcforreâiôis mûnbsp;domcruerûtnüciarc,acmortis quâEuaferpétino aifeducôtraxitimperiûdifruptu prg*nbsp;dicare.Quâtofeliciores animx viroçî acmulieçe,qt^tindie iudicii,pcuflus pauore acdilt;*nbsp;sna vltiôe in die iudicii reprobis,ipfæ cxlefti gfa adiutx,triûphare de morte,amp; gaudiumnbsp;beatx refurrcdiôis meruerint intrare Raba. Per hoc qd fie occurrit eis,oftédit fe oïbusnbsp;iter virtutfl inchoantibus,vt ad faluté puenire queät,adiuuädo cccurrere.Efa^64, Occurnbsp;rifti Ixtâti SC faciéti iuftitiä.ChryfolJ^.Tenucrüt pedes eius,ôt cû fuperabundäti ad eû Ix'nbsp;titiacurrétes,accepcrStqtafluc5iedurâôCcertitudiné refurrectiôis.Fortaffîs aliquisvenbsp;ftrû vellet ÔCfcdm illas effici mulieres,ôCpedes detinere Icfu.Poteftisamp;nüc qcSq; vultis,nbsp;nô pedes ôC man’tm,fed amp; caput illud detinere facrûjterribilibuspotiétes myfterijs puranbsp;confcïa.Mar.tó.Surgés aût lefus manc prima fabbati apparuit primo Marix Magdalc-nx,dc qua eiecerat fepté dxmonia Jlla vadés,nûciauit his qfueräteü co,lugétibus,ô^ Acnbsp;tibus,Sc illi audiétes,qa vifus effet ab ea,5Cviucrct,nô crediderüf.Adeo exciderat qgt; lotiesnbsp;fe tertio die promiferat refurreduçz, vt nec Marix crederét. Hieron, Humani gfiis culpa abcidifyndcproceflît.Auguft.Refurgentédnm priores feeminx apfis nûciauerûiîqanbsp;viro morte foemina in paradifo nûciauit,ideo viris fœminx in ccclefia vitâ nûciauerût.Renbsp;furredioné Chfi apK gétibus erat pdicaturi,quâ apFisfexminæ nûciauerüt. Sedn ulla in-Matri fux clytx cxioçtfit métio reginx,qux domi rcfidés,fide certiflima filium refurgenté expedanbsp;qui 8c quâ bat,quare eu reliqs ad vngédum nô properauit.Cui amp; dns an oés apparuit,dicés,vc ftn*nbsp;Ao ’PB?*, tit Ambro.Saluc fandaparés,côfortamini,dimittite fletus,tps eftgaudqamp;l«titiæ,qmrcnbsp;ruent^hnnbsp;nbsp;nbsp;j fanua apta eft, hofte gnis humani deuido. Data eft mihi oîs ptâs in cælo amp; in terra.

Côfîrmat hoc autoritas pcipiétis honorare parères. Ipfc aût q nô venir foluere lcgé,fed adimplcrcjfempipfamhonorauit.Humiliter obediédo,Luc,x«Defcéditcû eis Nazarethnbsp;ÔC erat

-ocr page 637-

ARTICVLVS XXXVn. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FoXCCVII.

fiferat Tubditus illis.Gratanter defedüfublcpando in nupttis,aqtjä in vinü mutando Ja han.x.Fideliter cómendado in morte ipfam difcipulo, lohâJ9, N ou era tin immenfumnbsp;macernS excedere afFedu»Vnde Tobias BliusRagueliainEgo noui,qa pater meus SCmanbsp;ter mea modo dies cóputat,Sc cruciai fpus eoçt in ipfis.Si ergo primo Magdalenepaponbsp;ftolis,SC Petro inter apfos apparuit p cæteris amore fîmul amp;. dolore flagrätibus,quäto manbsp;gis math p oïbus diligëtiôcdoIéti,Pfaf.95»ScdmmuItitudinédolo9tmcoçî in corde meonbsp;côft^atiôes tuælætificauerüt anima meâ.Quod euâgeliftæ nullâ de hoc faciâtmentionê,nbsp;mirûnoneft,quûncc vbi Petro,necqfivelvbiapparuerit lacobojfcripferint, quu tamenbsp;Lucas date dicat apparuerit Petro fingulariter,Luc.i4.Et Apftjs j.Coç« jç. cp plus änbsp;quingentis apparuerit fratribus,amp; lacobo amp;c.Et quia eoçt propoiîtum eratytefurredionbsp;nis teftesinducere, fed matris teftimoniuminefficax eft pro 61io«Et tertio,quiahocpronbsp;conftanti reliquerunt omnibus credibile,

Qjiae cum abiffent, ecce quidam de cuftodibus venerunt in ciuicacem,0C t nunciaueruntprincipibus facerdotum omnia quæfaôlafueranc. Etcongre*nbsp;gati cum fenioribus cofilio accepto, pecunia copiofam dederut militibus, di*nbsp;ccntes: Oicice quia difcipuli eius nofte veneruc,0lt; furati funt eum nobis dornbsp;mietibus. Et fi hocauditu fuerit apud pfidem,no^ fuadebimus ei,0^ fecurosnbsp;VOS faciemus. Ac iili accepta pecunia feceruntficut crant edoéli,nbsp;nbsp;nbsp;diuulga^

turn eft verbum iftud apud ludæos vfque in hodiernum diem»

Quo refurredionis fidcs etiä inimicoijt teftimonio cófirmaref, milites terrae motu amp; angehca apparitióe ftupefadi,veritaté refurredióis nunciauerSt.Raban. Simplex animinbsp;æqtasjSC indoda hoïm rufticitas,faepe veritaté rei prout eft fine fraude manifeftatt at cónbsp;tra verfuta malignitasfalfitatc verififibus verbis,pro vero comendare decerjcauVnde conbsp;filiu à fe inuicé acceperüt quo veritaté puerterêttquö res effet manifeftior, q vt poffit dunbsp;birari,médaciü redimut pecunia,quéadmodn ante proditoris opera pecunia rcdemerar,nbsp;nifi qj maiore fumma redimût opera métientiu q proditoris. Hierofi.Cuftodes miraculanbsp;cófitenfjilli aflt q poft tale teftimoniu debuerat couertti ad pœnîam, ÔC lefum quærerenbsp;refurgcntc,pfeuerât in malitia,amp; pecunia quæ in vfus têpli data fuerat,vertut in redem^nbsp;ptionemêdacii,(icut ante triginta argéteos ludae dederat proditori. Oés ergoq fti^enbsp;tq)Ii in his quae cóferunf in vfus eccîefiæ abutunf in aliis rebus quofua expleat voluptatê,nbsp;files funt facerdotibus médaciû ôC fanguiné faluatoris rcdimêtibus. Chryfofto.Vere fornbsp;mâmêdacti habebat gd dicebät« Qualiter êm furarenf holes pauperes SC. idiotæ, SC nec^nbsp;apparerc audetesZ’Si cm Chf o viuête fugeröt,quahter mortuo eo no timuiffent tot militunbsp;«nultitudincî’Nunqd oftiü fepuichri potuerflt cuertere^ Lapis imminebat magnus,muinbsp;tis indiges manibus.Nunqd no etiä erat fîgillü fupimpofitd f Quarc non pfuafibilia funtnbsp;2uæ de furto dicitis. V nde p quae refurredioné conant obumbrare,cä inclarefcere facifit,nbsp;Meeces cA q, difcipuli furati nnt,fatcnf corpus no effe in fepulchro. FurtQ aut ondit mennbsp;dax cuftodia militu,ôCpauordifcipuloçt.RemigiustO ftultainfania,dormiêtes teftesad^nbsp;hibes,fi dormierût,qûo furtfl vidcrunt^fi no viderût,qôo teftes funtîT» viderfit,cur furcsnbsp;nôdetinuerütt’Etquo proceffitimpietasfSi auditû,inquiût, fuerit à pfideqgt;furtim fublanbsp;tfi fit,ne timucritis,qa fuadebimus veçe effe ^d dicitis,ita q? nihil vobis imputabit.Hier.9,nbsp;Docuerut linguafuâloquimédaciû,vt inique agerét,laborauerût.Sic oês qerrät, ôi. in etnbsp;tore mittût,x.Timot.j.femp in peius proficiût.Crucifigüt, imo redimfit pecuniismendanbsp;eia,quo fuoî femel infipiéter côceptos tandé ptinaciter côftabiliât errores,ad humana cônbsp;fugiût fuffr3gia,quo multitudine 8C autoritäre pfieiät, 4d róne äC veritate no pfit.Chry-foftomust Non mireris fi pecuniæ milites fuperauerunt,quæ apud difcipulü tanta oftédenbsp;runt virtututéjVt facerent en magiftri proditoré.Raba.O peftis magna auaritia,fcmp bonbsp;nis animis deteftanda.Qpid iilaefum,quid incôcuffum dimittis» T u genus hominû confunbsp;difti,tu difcipulü Chrifti comité ab apoftolatu pcipitafti,tu milites euftodiétes fcpukhrünbsp;captiuafti.Eccés.io.Et pecunij ubediunt oïa.Inucnit cômentü tâfriuolü in populo fide.nbsp;R abanusxError empti mendaefi ,per quod refurredionis denegant veritatem, perfeue*nbsp;tat in ludaeis ne in Chriftum credant, oC reatu eos conftringit perpetuo*

Et ccce duo ex illis ibant ipfa die in cafteUû quod erat in fpatio ftadioru fe* Lucæ.x^ xaginta ab Hierufalêjnoîc Emaus : ôf ipfi loquebant adinuicê de oïbus quænbsp;tcdder5t.Et faâû eft dum fabularent,à fccu quærcrentjôf ipfe lefus appro*

FFF pinquâi

-ocr page 638-

PARS S E C V N D A,

pîtiquanSjibatcum ilîis.OçuU autem eoRz tenebant, ne cum agnofcercnt, ait illistQjii funt hi fermones.quos cofertis ad inuicê,ambulantes , Ôieftis t«nbsp;ftesÆt refpondcns vnus ex eis,cui nomen Cleophas, dixit eiîTu folus pere^nbsp;grinus es in Hierufalem,S^ ignoras quae fada funt in ilia his diebusf

Qyàm fruduofum fit ac falutiferum ,amp; cor St corpus cum dno 8C in dfto habere occa patum propter ipfiusafiiftcnîiamStpraèfenthm,*« Scruauercmodu magiftri binosmit-tcntis. LU’*9«Ob ch’aritatis legem ac teftim oniu vcritatis.Inter eundu vahos mifcent feenbsp;mones,ita vtfit,praefertim vbi quid mœroris eft in animo. Erant enim morte dfii vchc*nbsp;menterpturbatijiamcp propcmodfl animu defponderant,açfpêmabiccerant.Tandê il-Iis multainter ipfos de lefucômctàcibus,SteccelupusCqaod dicifolct)infabula.lefus ejt|nbsp;qui promirerat fefe future in medio,vbicuneç duos cóperiffet de fe coIIoquéntesÿMarc.ig,nbsp;Êtiam iuxca corporis prxfentiam turn exhibuit,quod iuxtafprnnunquàmracere definit«nbsp;Quemadmodum adelte gaudet de fe confabuiantibus dominus lefuSjitafatanas adeflenbsp;gaudethis qui mifcent confabulationcs,bonoçe morum corruptricesjmo fpiritus men*«nbsp;dax in ore eft omniii maloçe.$,Reg.zi. Ad deripicndum.Hinc admonet Pctrus,i. Pct.4,nbsp;Si quisloquif qfi férmones dei,Ephc,4.'Oïrfermo malus de ore.veftro non procedat,fednbsp;fi quis bonus ad ^dificationem iiaei,vt det gratiam audientibus. Felices cum quibus amnbsp;bulat lefus,quia nihil habent timere cum falutéfecûhabeant.Lucj.ti.Quando mifi vosnbsp;fine facculo Sc pera,nunquid aitquid défait vobisî’ At illi dixeruntiNihil. Marci.i6.Poftnbsp;h«c autem duobus ex his ambulâtibus oftenfus eft in alia effigie,euntibus in villam. Namnbsp;in poteftate eft corporis gloripfi,quomodo8C quando vult apparere.Gregorius: Qyianbsp;amabantôtdubitabant, ideo dominus eis forisapparuit, amp; quis effet intus non oftcndit.nbsp;Sic Syri nec locum nec Helifeum cognouerunt,4,Reg.6. Sic nec fores Loth Sodomitae,nbsp;Gene.i9.Gregoriustlnterrogat,vt inftruédi occafionem accipiat. Sic Gene.5.Adam,vbinbsp;esî’O quàmexadeiniudicioexquirct,quifintfcrmones noftri.Mat.ii.Dico vobis,quoninbsp;am omne verbuociofumquod locutifuerinchomines,reddentrationem de eo in die iu-'nbsp;dicti.CaufamthftitiaF inquirit,quolibcrius loquanf,nam de morte dcmini triftes erant»nbsp;t.Coçe.7.Quæ fecundum deum triftitia eft,poenitentiamin falutem ftabilem operaf: fc-culi autem triftitia mortem opérai. Prouerbioçt.i^^.Sicut tinea veftimento ôc vermis ligno,ita triftitia viri nocet cordi.Ecclefiaft.so. Triftitiam non des animæ tuæ,amp; non af*nbsp;fligas temetipfum in confilio tuo. lucunditas cordis hæc eft vita hominis,ôt thefaurus ü»nbsp;ne defetftione randitatis,St exultatio viri eft longænitas. Habet autem hoc propriû hu-Peregrinus *nanus affedus,vt quod cuiqjvaldc cordi eft,putet nemini ignotû effe,amp; nemini non ellenbsp;quomodo curae.Rcs,inquit,omnibus eft notiffinia, quicunq^ verfanf Hierofolymis.BedatPercgri-fueritChri num putabant,cuius vultfi non agnofcebaat,fed reuera peregrinus crat eis,à quoçe natanbsp;ßus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ræfragilitate,pcepta iam refurredionis gloria,longe diftabat,ôlt; àquoçtfide, vtpotc rc.-

furredionis eius nefcia,manebat extraneus.FuitSc in hoc mûdo peregrinus. lohan.i. In propria venit,amp;:fuieû nonrecepcrunt,docensnosin hacmiferiaçevallc peregrinoseffe.nbsp;Hinc Dauid Pfalm. 58. Aduena egofum apud te amp;peregrinus, ficut omnes patres meLnbsp;I.Para.i9.Peregrini fumus cora te ôc aduenæ,ficut omnes patres noftri.Djes noftri qua -fivmbrafupterram,amp;^nullaeftmora. Heb.15. Nonhabemus hic manentë ciuitatcm,fednbsp;futuram inquihmus.Nam dum fumus in hoc corpore, peregrinamur à dno.i.Corin.y,nbsp;n necenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peregrine neceffarium,primo oneris depolitio retardantisîfic ipfe mortalita-

r a quae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;depofuit.Ideo admonct Apoftolus Hcb.n.Deponentes omne pondus,amp; circüftan«

nos pcccatum,perpatientià curramus ad propofitum nobis certamen,afpicientes in autorem fidei,ô^confummatorem lefum,qui propofito fibi gaudio, fuftinuit crucemcon-fufione contempta,atqj in dextera dei fedet,i.Pet.i.Obfecro vos tanqua aduenas ôÇperc grinos,abftinere vos à carnalibusdefidcrijs,quae militant aduerfus anima. Gala.ç.Caronbsp;concupifeit aduerfus fpiritü,amp; fpiritus aduerfus carnem.Romafi.S^Si fecundû carné vixenbsp;ritis,moriemini:fi autem fpiritu fada carnismortificaueritis,viuetis.Secundoîltineris re«nbsp;di conferuatio.Prouerb.n.ln femitaiuftitiae vita, iter autem deuium ducit ad mortem,nbsp;Iohan.r4.Egofum via,veritas,amp; vita.Hinc.t.Iohan.t.f^uidicitfe inChfomanere,de-bet ficut ille ambulauit,amp; ipfe ambulare.i.Pet.i.In hoc em vocati eftis,quia Chfuspaffusnbsp;eft pro nobis,vobis rclinquenscxcmplu,vt fequamini veftigia eius. lohjt.Qpi fequif'menbsp;non ambulat in tcnebris,fed habebit lumé vitae. Tertio:Alieni negoefi defpedio,nô emnbsp;attendit qd alq agunt.l.Iohan.i.Nolite diligere mundü,neq; ea quac in mundo funt.fi qsnbsp;ddigit mundûjHÔ eft charitas patris in eo.laco.i. Quicüq; em voluerii amicus effe feeuljnbsp;huiusjini-

-ocr page 639-

ARTICVLVS XXXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCCVIIL

huiusjinimicus det conftituiî.Quarto,ad patriä feftina profcâto.Heb.4»Fcftincmus in» grcdi in illam requiem. Cor.5,bi cófurrexiftis cum Chnfto,quf furfum funt,qu£ritC)Vbinbsp;Chnftuscft indexteradeifedcnsxquæ furfum funt,fapite,nonquae fup terram.t, Cor.S»nbsp;Scimus em qm fi terrcftris domus noftrahuius habitationis diifoluat, tj» ædificationemnbsp;tx deo habemus.domö non manufadam,aEternä in cælis, Nam 8Cin hoc ingemifcimus,nbsp;habitationem noftram quae de cælo eft fupcnndui cupientesxß tarnen veftiti, Si non nu*nbsp;di inueniamur.Nam amp; q fumus ih hoc tabernacuio,ingemifcimus grauati,eo quod nolunbsp;musexpoltarijfed fuperueftiri, vc abforbeatur quod mortale eft à vita,

QuibusilIcdixit:Q.uæÆt dixerunt:De Icfu Nazareno.qui fuit vir pro«» t pheta potes in openbsp;nbsp;rermone,coratn deo öi omni populo. Et quomodo eum

tradiderut fummi facerdotes principes noftri in damnatione mortis,06 cru cifixcrût eu.Nos aut fperabamus,qa ipe eêt redêpturus Ifrael,amp; nuc fup hpcnbsp;omnia tertia dies eft bodie q» hæc facta funt.Scd amp;C mulieres quædam ex no*nbsp;ftris terruerunt nos,quae ante luce fuerunt ad monumetum:8lt;non inueto cornbsp;porc eius,venerunt,dicêtes fe ctiam vifionc angelorum vidifte,qui dicunt eunbsp;viuere. Et abierut quidam ex noftris ad monumetum, bC ita inuenerunt ficutnbsp;mulieres dixerunt,ipfum vero non inuenerunt.

Tum dns quafi difcere volcns,quum dodurus vcnifletjinterrogatnlli fimpliciter velut hofpiiiôCreçtgeftaçzignarojfummânegociiexponüt,ingenueprofitêtesq nihil adhuc ,nbsp;fentirent de lern dignü ipfius dignitatc quanq de refurredlioe fpem pene oém abieciflent. cmdtsm,nbsp;Beda: Prophetâfatenf,filiû dei taccnc,velnondu perfedecredentcs,velfoliciti neinci' quäcula ocnbsp;derent in manus ludaeoçt pfequentiû,quia nefciebant quis effet,quod erat veçt celantes,nbsp;ÔC fubiunguntîPotens in opere.non em folü foris verbo moucbat auditû,fed intus p gra*nbsp;tiam.Matth.y.Eratenimdocens ficut poteftatemhabens.lohan.7. NunquâficiocutuSnbsp;cft homo. Adu.i.Cccpit facerc Si doccre.Scribæ vero dixerunt,5lt; non faciebât,Mat.25,nbsp;Ncccorâ deOjledfolûcoripopulo.Mat.tî.OmniaopcrafuafaciuntjVtappareanthominbsp;nibus.MagnSeft,corâ deo effebonüperredâintentioné.Pfar.iç.Prouidebàdâminconnbsp;fpetftu meo femper.Et corâ populo p bonâconuerfationé.R.oma,ii, Prouidcntesbonanbsp;non tantü corâ deo,fed cttâcorâ omnibus hominibus.Quanq ludas ipfum tradiderit cu-piditate auaritiæ,SC Pilatus puerfitate iuftitiæ,tn principes dicunf hoc feciffe,quta otnniûnbsp;caufaerant.lohan.i9.Gens tuaSCpontificestui tradideruutte mihi.Neqjquicquâ afful-get cerciorts fpei,nifiquodmulieres quædâ è fodalitio noftrô,nos nouo Si inaudito nunnbsp;cio magis etiâ attonitos reddiderunt.GloffatDc non inuento corpore plusmœftitiâ ad-didcrunt.q de denunciatarefurredioneg3udium,quo recrearenf,attulerunt, Metuebâtnbsp;cnim,nc ludæi ipfis imponerentcorpus auferendo, BedaiEcce feipfos arguunt, q? in il-îo redemptioné fpcrauerunt,qué mortuum,fed non refurgere viderant. Errabant auté,nbsp;tcmporalê,nonfpirituaIéredemptionéintelligentes,Pfar,iL9.Quia apud dnm mifericocnbsp;dia,âC copiofa apud eum rcdéptio.Vnde Si de promiffione refurredionis tacent,nefciennbsp;tes cui loquerenf ,quâ tarnen tacite innuunt,fignanter teriiâ diem cxprimêtes. Sed ne vi-dcanl mulieçi verbis canquâ meticulofi territi,adduntteftimonia viroçe. Ex noftris,in-quiuni,quo fe fatenî difcipulos lefu.T oties ab eo audicrût tertia die fc refurreduçe M at,nbsp;it.to.i6.1ohan.i.Etferediuiuumconfpeduiipfoçipræbituç£,Iohannis.i6.Iteçi videbonbsp;yos,amp; gaudebit cor veftrum, ôC gaudium veftrum nemo tollet â vobis.Vnde fpem connbsp;ceperant,fed verbis mulierum Si Petri ac Iohannis tota concidcrat.

Et ipfe dixit ad cos:O ftulti 8C cardi corde ad crededum in omnibus qup Io cuti funt prophetæ. Nonne hæc oportuit pari Chriftû,amp; ita intrare in glorianbsp;fuamC'Et incipies a MofeS^oîbus prophetis, interptabaf illis in omnibus fcrinbsp;pturis quæ de ipfo crant. Et appropinquaueriït caftelfo quo ibant,8^ipe fe finnbsp;xitlongius ire,ô£ coegerunteum.dicêtes : Mane nobifcum,quoniam aduefpcnbsp;rafcit,8iinclinataeft iam dies,8lt; intrauitcum illis. Et faclumcftdiimrecum!”nbsp;beret cum eis.accepit panem,8i bencdixit ac frcgicporrigebat illis, ÔÔ apernbsp;tifunt oculi eorum,ô^ cognoueruntcum,ô^ ipfe euanuit ex octilis eoi??, ôô di*nbsp;FFF X xerunc

-ocr page 640-

’¦«III

PARS SECVNDA,

Hl

xeruntad inui’cem:Nonne cornoftrum ardens crat in nobis, dum îoqucrcF 3 in via,8CapcriFlt;;t nobis fcn'pturas'T Et furgentes, eadem bora regreffi funt innbsp;Hierufalem,bi^ inuenerut cogregatos vndecim,8^cos quicS illis erât,dicêtesînbsp;Quia furrexit dominus vere,Ô^ apparuit Simoni.Et ipfi narrabantqug geftanbsp;erant in via,ôôquomodo cognouerunt eum in fralt;flione panis.

C^um hac narratione difcipuiifimpliciterdeclarafTent,^ vacillaret animo, exigua fpe eflent de proraiffis dni,tum Icfus nondu pard agnofci feie, fed veluti dodior quifpiamnbsp;lefu difcipulus obiurgat illoçe tarditatcm,amp; caftigat increduIitatcm.Quurifta nunc noua vobis vidcn£ pofteag gcfta funt,quum hæc omnia tot retro fcculis gerenda praedixe-tint prophetaçe oracular uPetri.Dc qua falute cxquificrunt,atq;fcrutatifuntprophetae,qnbsp;de futura in vobis gratia prophetauerunt, fcrutantes in quod vel quale tëpus flgnißcarecnbsp;in eisfpiritus Chrifti,praenuncians eas quæ in Chriftofuntpafliones,amp;pofteriores gio-rias.Luc4S.EcceaR:endimusHierofolyma,Scconfummabun{ oîa quç fcripta funt p pronbsp;.phetas de fllio hois, AuguftinustQuod inteiligimus,debemus rationi:quod credimus,aisnbsp;toritatitfed quod opinamur,crroruNonnc docent hoc,afflatu cælcfti proditæ feripturf,nbsp;ificfuifle vifumcófllio diuino,vtChfushæc oïa patcref,quæ pafluseft,â^fic noua rationsnbsp;per morte repararet vitä,ß crucë aflereret regnunijPjgnominiâ intrarct in fuâ gloriam»nbsp;£cce Chfus non flne paflione intrauit ingloriâ fuâ,qüo ergo nos in alienam» Beda: Hocnbsp;nobis in loco non vllâ feripturâ interpretandi, fed gemina noflpfos humiliandi neceflitasnbsp;incumbit,qui neep in feripturis quantû oporjet edolt;^i ,neq; ad implenda quæ nouimus,nbsp;quâtü decet,fumus intenti.Nâ fi Mofes SC oës prophetæ Chfm locuti funt,amp; hune p annbsp;guftâ porta paflionis in fuâgloria intratuçe prædixerunt,qua ratione glorianî fc Chfia-nps,qui iuxta virium fuaçî modulum, neq; feripturas qualiter ad Chfm pueniant,inueftinbsp;g*ant,neq; ad gloriam quam cumChfo habere cupiunt,p pafliiones tribuiationum definenbsp;rant attingereC* Adu.i4.Quoniä per multas tribulationes oportet nos intrare in regnuninbsp;dei.Roman.g« Non funt condignarpaflïonespræfentis tpis,adfuturam gloriam quæ rc-uelabii in nobis.Quum hac obiurgatiuncula dominus reddidiflet eos attentiores, enarranbsp;uit Hlisferipturas omnes, quæpalam pdixerunt hoc fotuçt inChfo, quod iam cuenerat,nbsp;Adu.io.Huic ornesproçhetæ tcftimoniumphibent.lohan.s’.Si crederctisMofi,credc-tis vtiqjôi mijhi,dc me em illefcripfit.Adu.j. Deus qui pnunciauitp os omniûprophetanbsp;rum pati Chfm fuum,impleuit fic.Fclices qui talem habentinterpretë.PfaÊn8.DccIara-*nbsp;tio fermonu tuoçi iIluminat,Slt; intelledû dat paruulis. Sicut,inquit, vidiftis ilium moriennbsp;tem acfepultum,ita videbitis rediuiuum,videbitisafcendentëincælum,poftremo genusnbsp;homiffum vniuerfum videbit ilium in maieïlacepatris, cindum agminibus angcloçcUudinbsp;cantë viuosamp;mortuos.Hæc omniapdida funt â prophetis, defignata figuris Mofaicaenbsp;legis,magna ex parte pftita»Nec oportet addubitare, quin omnia fuis téporibus fint exhînbsp;benda.Hic fermo domini lefu non tantum feriens aures difcipuloçt, verumetiam in animos penetrans,fic illos occupauit,vt nec viæ fentirent laborcm, nec facië loqucntis agno-fcerent,nec veniret ipfis in mentem vt apud fcfc cogitarent,quis_efier ifte,cui fie in prom-ptu eflent feripturæ facræ,dodrina tota ac vita lelu, qui'«® cos ta efficaci fermonc fufpé-deret,d^ afficeret.lefus aüt,quo magis accëderetilio^ defidertum,p fe ferebat quafi nolnbsp;let in Ernannte commorari,eis talem fc exhibens foris,qualis erat in ipfoi^ mente. Difci-puli vero, quoniam auelli non poterant à tam facundo comité, pcibus improbis com-pelIunt.GregoriusîC^o cxemplo colligimus, qgt; pere^rini non folum inuitandi, fednbsp;cogêdi funt ad hofpitium. Sic Abraam tres angclos,lt;jene.i8.Efa.$^g, Frange efurienti p3nbsp;në tuum,amp; egenos vagosiç induc in domü tuam. Dum recumberet humil(ter,tenuit monbsp;dum confuetum quo cum agnofccrët. Sciebât cm hune moré ipfi peculiarë, vt ante cibilnbsp;•ageret gf as patri,deinde fuis manibus fradum,p3rtiret in difcipulos : quare velut exper-gefadi,coepcrunt cogitare de Icfu.Dumî^ fubitus quidam ftupor corripit illoçe animos,nbsp;lefus cuanuit.Corpus enim gloriofum vbicunqj vult,protinus erit,vt dicit AuguibP^uIanbsp;tim cm 8Cparce faciebat fui corßis copia à morte, vel ^d imbecillitas humana nô ferretnbsp;rediuiui corpis maieftatë,vel vt fenfim afliiefcerët carcre corpis côfpedu,quod mox^ fletnbsp;abducëdfl,quo iâ amarët illû iuxta fpiïi.Tenebanf oculi,qa nô credebâttnûc abfcntë^vi-dët ocuIisfidei.Grcgoriusî Audiëdo verba dci,illuminati nôfunt,fedfauëdoîquianô ai|nbsp;ditorcs legis iufti funt ajjud deü,fedfadorcslcgis iuftificabunf.Roma.t.Theo.Sed ôCnbsp;udinnuit,qgt;fciIiccifumëtibusfacrûpanë,^eriun£oculi,vtcûagnofcât.Magna cmamp;in-«Habile vim habet dfti caro ? Nifi dormitaflemusp'nquiüt,poieramus vcl ex ipfiusparitctnbsp;coUoquio

-ocr page 641-

ARTICVLVS xxxvn» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo* CCCIX.

colloqm'ojconticcrcipfum efle lefum.Hierc.xj.Nunquid no vcvbâ mea funtquafî ignis» dicte dnSjôë quaft malleus cócerens petras» Grego.Ex audito quippe frrmone inardefcicnbsp;animas,torporis frigus difeedittfit mens in fupno delîderio anxia,à cócupifccntijs terrenbsp;nis aliéna,audirceilibctpceptacæleftia, amp; quotmâdatisinftruitur,quafîtot facilausin-'nbsp;fiammatur.Talisfolet elfe oratio domini lefu ijs qui fimpliciter audiunt» Obfcrua tria Tria hoinjnbsp;hominû genera,Vnu,quod à fe Chriftû abiicit,Iob.n.(^idicunt deo, recede à nobis, genera»nbsp;feientiam viaçe tuaçtnolumus.Pfal.îy.Noluitintelligere vtbeneageret. Hi refiftuntin*nbsp;fpirationi diuinae,dlt; dataopaalienantur à deo,quibus dicit Ëra.46,Reditepræuaricatonbsp;res ad cor.lpfiaût noJunt,Hierc.8.Apprehendcruntmcndaciuni,6lt; noluerunt reuerti,nbsp;attend! Si: aufcultaui,nemo quod bonum eft loquitur, nullus eft qui agat poenitentiamnbsp;fuperpeccatofuo.ldeoHeb.ii.Contemplantcsne quis défit gratiæ dei.Akcruni,eorunbsp;qui veniunt ad Chriftum,fed non permanent.Luc.S.Quia ad tempus credunt,6c in temnbsp;porctentationisreccdunt.x.lohan.i.ca.Vidcte vofmetipfos, ne perdatis quac operatinbsp;cftis,fed vt mercedem plenam accipiatis,Hiere,t7.Domine,omnes qui te derelinquunt,nbsp;confundenturtrecedentes à te,in terra fcribentur,quoniam dereliquerût venam aquarfinbsp;viucntium dominü,Tertium,ipfo9t qui fecum Chriftum habent, quos inhabitat per fi*nbsp;dem,Ephe.î.loh,i5'. Manete in mc,èc ego in vobisu,Ioh,4.Deus charitas efttôc qui manbsp;net in charitatc,indcomanet,amp;deusin co.Dum ergofentistepropenfum ad priftinosnbsp;vitae mores,atqj ea tibi arridet, qiiam paulo ante reliquifti vita,exclamaî Mane nobif*nbsp;lt;um domine, morsimminetanimæ,ÔCnoxinfcnfaoptimisnioribus, Amat rogari dns,nbsp;vt id faciat quod facit,libenter vt det promerentibus dignis.Vt ergo tanti gaudtj re-liquos quoq; difcipulos redderent participes, muiuacç collatione fides omniû confirmanbsp;rcturjregrelfi funt,ôC inuenerunt côgregatos difcipulos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non expedata narration«

duo^,vitro gaudio geftientes,indicabâtillis,qgt; poft incerta fpem quam mulieresprimj omniû feccrât de dnirefurredionc,compertfi effet eûvcrcrefurrexiffe. Nam apparue-rit Simoni Petro.Huius oratio quoniâ inter apoftolos primas tenebat, plus habebat fi*nbsp;deiapud difcipulos,qfermomuIiebris.Hunccnim priraû confolari dominus voluit ôCnbsp;confirmare fua præfentia, quem feiebat præter commune diffidentiæ malum,etiam a,b-iurati domini confeientia grauari.Hoc nuncio læti duo difcipuli,ÔC ipfinarrant quæ ob*nbsp;tigerant in via SC menfa.

Dum aucem haec loquuntïefus in medio eoRz, bC di'xitîPax vobis. Ego fum,nolitc ti'mere. Conturbati vero côterriti, exiftimabant fe fpi'ritunbsp;videre.ôC dixit eis: Quid turbati eftis,8^ cogitationes afeendunt in cordanbsp;ftraCVidete manus meas 8C pedes meos,quiaego ipfe fum. Palpate 2lt; vide*nbsp;te.quiafpiritus carnemôC oflanon habet,fient me videtis habere. Et eu hsçnbsp;dixiflet,oftendit eis manus 8^ pedes.

QuantûôCinquibusdiuinægratiæiJIuftratioopereturjfiCqvaried difigenter demi* nusrefurredionis fuæcomprobaritmyfterium,oftcnditur,DHm emhuiufmodi fandisnbsp;colloquys fe viciffim confolantur amp; exhilarat,quibufdâ credentibus, quibufdam etiam*nbsp;num dubitantibus,ftctit ïefus in medio,tanquâ mortis triumphator afalutis confum-mator,ac pacis reformator,vt omnes fua præfentia æque confolarentur. Ad.io. Nó eftnbsp;acceptioperfonaçi apuddeum.Chryfoft.Non rex apudillûnobilior,non pauper infe-rior,nô diues potcntior,non dnspotior,fed omnibus coæqualis deus 8C dominus,iudexnbsp;àiftus.Sap.ô.Pufillnm magnû ipfefecit,fiC æqualiter eft illi cura de omnibus.Sic lignûnbsp;vitæ in medio paradifijGene.x.Fecit qd docuit. Matth.io.In quamcunqi domü intrauenbsp;ritis,primS dicitetPax huic domui.ôC fi ibi fuerit filiuspacis,requicfcctfuper eu pax ve*nbsp;ftratfin autem,ad vosrcucrtetur.Duplicem aütdns diftinguitpaccm,Ioh.i4. Pacemre Duplexnbsp;liquo vobis,paccm mcâdo vobistnon quomodomûdus dat,ego do vobis.Eft ergopax pax»nbsp;maloçt contemnenda,quia perniciofa.Grcg.Sicut noxiû effefoletfi vnitas défit bonis,nbsp;ira perniciofum fi adfit malis.Prouer.i.Fili,fi te ladauerint peccatores,ne acquiefeas cisînbsp;fidixerint,vcninobifcû,infidiemurfanguini,abfcondamus tcndiculas contra infontemnbsp;fruftra,deglutiamuseôficutinfcrnus viuentéamp;integrûquafi defeendenté in Iacô,oémnbsp;preciofam fubftantiâreperiemus,implebimus domus noftrasfpolqs,forte mitte nobif*nbsp;cum,marfapiû fit vnû omniû noftru,fili mi,ne ambules cü eis.Talis eft pax dæmonum,nbsp;qui in pcrfequutionê hominû confentiunt.Luc.ii.Sifatanas infeipfum diuifus eft,quo*nbsp;modoftabitregnûeiusî’Ipfe cû nullopacem facit,nifi dcxrris crutis oculis, quibuscaelc-ftiaôcdiuina contempIantur.ficrcxNaas i.Reg.ii.Iabaonitisaitîln hoeferiam vobif-cûfoedus,vc eruam omniû vefirûoculos dcxtros.i,Cor,4.Quod fi opertû eft euägeli«

FFF 5 noftrii

-ocr page 642-

'M,

PARS S E C V N D A,

noftriim,in qs qui pereunt,eft opertum,in quibas deus huius feculi exeaecauît AieilKS inO deliü, vt no fulgeat illis illuminatio euangélq gloriæ Chf i. Hanc faluator venit foluer^nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mat.io.Non veni pace mittere,fedgladiu.Taksem,qnantûcunq^pacifidvideanf,nun^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamé vcrâhabcnt pace, Efaiæ.çy.Non eftpax impiis,dicit dns,Marc.9.Vermiseo]9t nô

moritur,amp; ignis no extinguif.Bonoçe ampkdenda,quia falutifera.BedaîPaccm offcK, quam quaftp^nus eis fpeciale falucis ac vitæ cômendauerat, Sc angeli ipfo nato cecincquot;nbsp;runt,Luc,!. Gloria in alcilTiniis deo,âCin terrapax hominibusbonat voluntatis. V nde ânbsp;prophcia princcps pacis dicif ,£faiæ.9.Et Apoftolus Ephe.i.V eniens euangelizauitpa«nbsp;cem vobisquilongefuiftis,amp;paccm qsquiprope tquoniam per ipfumhabemus acccPnbsp;fumamboin vnolpiritu ad patrem.Ad deum confrftitiohumiliobedicntia.lob,9.(^lsnbsp;Pax id de reftilit ei,S^ paccmhabuit;’ Koman.ç»!uftificati ex fide,paceni habeamus ad deum.z.Conbsp;Chrifto kgatioe fungimur,tanquàm deo exhortante g nostobfecramus pronbsp;con I at. Chfo,rccôcilianiini deo. Ad feipTum,in finiplici cófciëtia.Prouérb.lJ'.Sccura mens qua*nbsp; . fiiugc cÔuiuiam.Romafi.SiPrudentiaôC fpiritus,vitaamp;pax.Adproximfl,in amal^li pa--Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘P™ tientia,nifi enim iuxta Apoftolfl, alter alterius oneraportare ftudear,Gala.éi nung con^

n quo ftabitpax.Vndepoft frudumfpiritus pacemjfequiïpatientta.Gala.ï.Fruéïus autemfpi--ritus,chantas,gaudium, pax, patientia. Romanai. Si fieri potefir,quod ex vobts eh,cum omnibus hominibus pace halxntes.Matth.t.Beati pacific/, quoniamfilq dei vocabunUnbsp;Per hanc peruenif ad æternam pacem. Lucae.z. Nune dimittts feruuni tuum dfiejecun^nbsp;dum verbum tuum in pace.Efa.5Z.Sedebit pcpulus meus in pulchritudine pacis,in labecnbsp;naculis fidutise,in requiæ opulenta.ChryfoftomusjDifcipulis dicit,pax vobis,quia prse^nbsp;hum inexpugnabile cum ludæishabebannmulieribus, auete, gaudm annuncias.quiaihnbsp;thftitia erat.Ego fum,inquit,nolitcinordinato timoré cöcuti.Notamaedit vocé,quo conbsp;gnofcant eundé ipfum,qui amp; ante dixit 1 udæis 1 ohan.8. Anieq Abraam fieret,ego fum*nbsp;Sic Exo.j.Ego fum qui fumiEt Mat.i4.Habetcfidutiam,ego fHm,nolite timere.Creatunbsp;ra eni nihil habet à fc,nifi no effe tquia totum fuum eflfe, amp; cöferuationê habet ab illo,qi«nbsp;foluseft fuum efle.Sapîae.n.Qî'O antepoffet aliquid gmanere, nifi tu voluifles î* aut quodnbsp;à tevocatum non cffet,conferuaretur, Adhanc vocem, quæ merito omnem propulfarcnbsp;debebat formidinem.quorundam difcipuloçt imbecillitas, nietu exanimata Sc expauef»--^a,non credebat elfe lefum,fed fpiritum.BtdaiLicet Chnftum ante palfione veram feinbsp;rent carnem habuiire,nó tarnen illam credebanc refurrexiire,fed fpiritü in cruce £m;lfuninbsp;putabat fe videre,maximc quia lohan.io.dicif,qj claufis venerit ianuis.lefus igif vtccb--tam fidem faceret omtbus,fe SCviuum eire,amp;veçt gehare corpus,nec aliud corpus g quodnbsp;antegehauerat, obiurgansait :Quiid turbati eftis,amp; dihidentiæ adhuccogitationesvosnbsp;conturbant^BedatPermciofæ erantdifcipuloqt cogitatióesin eo quod de Chriftirefur-redione dubitabant,quia gdidiifet Chriftusfrudum fuæ paffionis,fi no fuiffet veritas re*nbsp;furrediOnis. Obferua, qgt; phantafia vis eft inferior animi,quae quandoq; reda,quandoqjnbsp;«ft erronea.l ntelligentia aute vis fuperior,quæ femperrccla.Malæ ergo cogitatióes afeenbsp;dunt decorde.Mat.iç.De corde exeunt cogitatióesmalæ. Inducunt em ad malam dele*nbsp;dationé,dekdatioadpeccatum.Iac.i.Vnufquifqj tentaf à cócupifcentiafua,abftradusnbsp;Sc tlledusïdeinde cócupifcentia cum cócepcrit,parit peccatut peccatü vero cutn cóf^utnnbsp;matum fuerit,generat mortë.Ideo Hicr,4.V fquequo morabunf inje cogitatióes noxi^»nbsp;Laua à malitia cor tuum. Bonæ defurfum veniunt à patre luminü,à ^o omne datumnbsp;optimü,amp; omne donum gfedü eft defcendcns,laco.i.Nam.x.Coçt. j. Non ggt; fuftiicien*nbsp;tes fimus cogitare aliquid à nobis tang ex nobis,fed omnis nofira fufficientia ex deo eft.nbsp;PhiP.t.Deus eft qui operaf in nobis veJk Scpficere pro bona voluntate.Oflcdit ergo hocnbsp;ænigmate fe deum,cui foil patent cordis fecrcta.i.Rcg J'S.Homo videt ea quæpatent,dcnbsp;usaute intuetur cor.Sacisfacite omibus fenfibus veftris.Quod iugreifus fum ianuis clau-*nbsp;fis,q? cum volo confpicior,quum volo fum inconfpicuus, nöeft praeftigiu,fed doscorponbsp;risiam immortalis fadi.Talia erunt amp; veftra poft refurredionem. Al quid palpabtle eftnbsp;ex naturæ ncceflitate,vt corpus mortalc,proptcrgroflitlem ôcimpuritaié, aliquid ex voluntatis libertatc j fic corpus gloriofum, quod cum vuit tangi,impelknti refiftic,cum fitnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. corpus folidumifi non vult tangi,per effedum fpiritualis potentiæ,hoc eft,fubtilitatis do

dt *Ch tem,potcft organum tadus penetrarc,amp; ita latere.BedatNon vultum, fed manus SC pe-liuTretinu videndum offert,vtidem quod in crucepependerat, ad veritatem refurredionig oftenderet corpus,amp; ad maiorem certitudinem etiam palpandum. Hine 3C vulnera nonnbsp;fanandiinfirmitate,fed vtr£furredionisfidemaftrueret,referuauit,amp;iniudicio redem*nbsp;ptis mifencordiæ SC redemptionis figna oftenderet, ac malis iuftæ damnaiionis caufamnbsp;aperiret.Apocalypfis.i^Zachariæ.ij, V idebuntin quern iransfixerunt.

Adhuc aa

-ocr page 643-

A R T I C V L V g XXXVIt


Fo.CCCX^


Adhuc autertiiliisnon credentibus,8gt;^ mirantibùspraegâudlio, dixit: Ha* â betis hic aliquid quod manduceturf At illi obtulerunc ei partem pifçis âflî, 8Cnbsp;fauum melIis.Et cum manducaflet coram cis,fumens reliquias,dédit eis, ôi dinbsp;xit ad eostHæç funt verba, qiiæ loquutus Cum ad vois, cum adhuc eflèm voi«nbsp;bifcum,quoniam necefle cft impleri onwia quæ fcripta funt in Ifge MoC, ÔC

mis de me.

Ebrietâs quædam lætit/æ tenebac ilos^ aniHios,Vt ntc ócüÏi^,A'ee atiribus fàtfs fideret* löhan^o.Gaüift funt ergo difcipuli vifo domino.Quæ multiïm læta funt,vix credi pfit^nbsp;vtdi'cit AuguftinusîAppàretenim eX Verbis Thomæ,q5 ob rcuercntiam non côtfgerinÉnbsp;Cofpljs,quum fine attaflu vulneçi fe crcditü^ ncgaret. i,ohan .xb.Et hoc pro nobis facie.»nbsp;bat.nanl dominus pgebatptobarc, ÔC omnibus argumcntis illoçt incfedütitätimederi*nbsp;He quid innobisfcfiderct difFfdcntiae.BedacAd côfirmandàih refurrediôisfidê fvipfmrtnbsp;dottiinusViuum difcipulispræbùit,Verbà exhortationis actulittveftigia paffronis hon fogt;nbsp;lu m intuenda, fedSC palpanda demoßrauittfedîfed infirmaadhuc eoçt præcordiano-^nbsp;üitarê tàntâepotentif çapefc ncqueunt,niagi8îçmifaripraegaudio quod videbanr,quàmnbsp;credere quod doccbaf,inciplunt.Sed ne quid ambîgnitatis in coçe rcmancret cOrdibus,nbsp;fumptis epulisComedit cOrameis. Haec duo à nobis optâtofferri,pifccrti aflump catnisnbsp;nionificationê,fauum mellis p mentis deuotionê.Quo euideatius cognofcerêtjeliquiunbsp;illis porrigit ad manducandum.Adlu.io.Hûc deus fufcitauit tertia die,dlt; dédit eû mani^nbsp;feftumficri nô omipopulo,fed teftibuspordinatis à deo,nôbis qui manducauimusamp;bi nbsp;bimuscumillojpoftqrefiirrexit àmortuis.BedajCauendaefthærefis Cherinthiano^, *“nbsp;ne quis dnm poft rcftirredionem credat eguiffe fuftêtaculo^ibariorum, fed corpus ipfi-us immortalefadlü, nullam quidenecefiitatê, attnfacultàtehabuifie manducaditideot^nbsp;vbi opportunitas probâdæfubftâtiæ natutalis exigebàt,cibis cflerefe/iü.Auguftiii.Sicucnbsp;aliter abforbet aquam terra fiiiens,aliter radiiis foiis cale ti s,iila indigëtia,^e pôtentia,ficnbsp;Chfus ante pafiioné indigétia manducauit» poft vero poteftatc.BedajOÄes ambages aunbsp;fert.vifus eft,tadus eft,manducauit,dCne in aliquo fenfus ludificafie humanos videretur,nbsp;mittit manu adfcripturas,vt fi magicis airtibus videaf potuifie quod voluit,ficutdicuntpanbsp;gani,faite videant eüm prophetare nô potuifie,ântequâ nacus f^uerit,Hæc funt quæ totie8nbsp;vobis inculcaui,quum adhuc mortalis agerem inter mortales, quoniam necefie, non ne.*nbsp;cefitrate coadionis,fed immutabilis preordinationis.Lucæ,tx,Et filius quidem hominisnbsp;fecundum quod diffinitum eft,vadir.Matth.yJota vnum aiit vnus apex non præteribifcnbsp;à lege donee omnia fianuHinc Adu.x.Dcus autem qui prænunciauit per os omnifi prophetarum pati Chfm fuum,impl£uit fic. Hoc fe verum oftendit deum dC hominem,eiufnbsp;dem animae amp; corporis ficutante pafiionem.

Tunc aperuit illis fenfum,vtititelligerent fcripturas,Sc dixit eis:Quoniàm ficfcriptum eft,St fic oportebat pati Chriftum,amp;rcfurgcre a mortuis tertianbsp;die,8^pra:dicari in nomine eius peenitentiam Si rcmiffionem peccatorumirtnbsp;omnes gentes.

Quoniam myfticæ liter« nonintefiiguntur, nifi deus apetiat nobis nicntcm,aperait illis cordis oculos,vt quod fcriptum effet,legerent,crederent,ôC intelligerent.Non cnimnbsp;intclligit,nifi qui credit.Bfa.v.Nifi credideritis,nonintelIigetis,Gloirar Poft vifum,poftnbsp;tadum,poft commendatam legem,aperuit illis fenfum,remouendo ignorantiam,infunnbsp;dendo fcripturarum intelligentiam» Ipfe enim habet claué Dauid: claudir,amp; nemo apenbsp;rit:aperit,dCnemoclaudit,Apocal’.$a«Iohan.f Scimus quoniam filius deivenit,amp; dedisnbsp;nobisfcnfum,vt cognofcamus deum verum,amp; fimus in vero filio eiuslt;Hinc Adu.4,Vi«*nbsp;dentes Petri conftantiam 8C lohanni9,cópcrto qgt; homines eflent fine literis,ôlt; idioi^ ad*nbsp;miranbani,âCcognofcebant quoniam cum lefufuerantjob.;x. Infpiratio omnipotentiinbsp;dat intelligentiam.PerignominiamSc mortem crucis iter erat ad gloriam, refurgedumnbsp;trat tertia die,vt feiretis vos habere dfim SC patronu viuu pofthac no morituiu.Apoca.unbsp;Ego fum primus,Sc nouifiimus,SC viuus,SC fui mortuus, SC ecce fum viuens in feculanbsp;culorum.Hincclaret me efle Chriftum promiflum.Et prædicari peenitentiam anteadainbsp;vitae.Ad.17.Et tpa quidem huius ignorantiae defpiciens deus,nunc annunciat homini-»nbsp;bus.vtomnes vbiq; panitentiam agant,eo quodftatuit diemin quo iudicaturuseffor»nbsp;beminxquitatCjinviroin quoftatatt^fidempratbensomnibus/pfeitans eum à mortuis«

riinclo

-ocr page 644-

PARS SECVNDA

Hine lohannes à poenirentia exorfus eft Matth,5»Imo Chriftus Matth.4»Panicentiam agite,appropinquabit etnregnum cæloçt.ln omes genres,non in vnam tantum. i,Ioh,inbsp;Ipfc eft propiciatio pro peccatis noftris t non pro noftris tantum, fed etiam pro totiusnbsp;mundi. Adu.ij.N otum fit vobis fratres, quia p hunc vobis remiftio peccatoçt annunciainbsp;ah omnibus,quibus non potuiftis in lege M ofi iuftiBcari.In hoc omnis qui credit, iuftift—nbsp;catur, Aâu.io.Huic omnes prophets ceftimonium perhibet, remiflionem peccatoi^t ac*nbsp;cipere per nomen eius,omnes qui credunt in enm.BedatHic nimirumordo erat necefra-*nbsp;rius,vt prius pro falute mundi fanguis funderef,poft^ per eiusrefurreäionem amp; afeen*nbsp;fionem pateheret hominibus cxleftis ianua regni, amp; ftc demum mitterenf qui cundis pnbsp;orbem nationibus verbum vitæ prxdicar£nt,ac facraméta fidei, quibus faluari, atque adnbsp;gaudia fuperns patris poiTunt attingere,miniftrarent, Quo enim aptius exemplo pote-rant homines ad finem participandæ gloriæ immortalis erigi,quàm cum ipfum deum conbsp;gnofeerét humanitatis ac mortalitatis fus fadn fuifle participem f Quo efticacius ordiquot;nbsp;ne ad toleranda pro fua falute aduerfa qust^ prouocarenf ,quàmcum autore fuum didnnbsp;ciflent pro eo^^ falute innumera ab impiis genera probroçGdi; ipfam mortis fubiife fentenbsp;tiam;’(^a ratione congructius fpem refurrediois acciperêt,quàm cum t iuife facrame-'nbsp;tis ablutosSe fandificatos,cius corpori adunatos eife meminiftent,qui pro ipfis morte gunbsp;ftata,citius exemplumrefurgendi à morte prsberet;* Sequitur in iSuca«

Incipientibus ab Hierofolyma.vos autem teftesj eftis horum » Bt ecce ego rnitcam promiflTum patris mci in vos.

R eclamabit mundus veftro teftimonio, quemadmodum mihi perpetuo reclamabatt fed ego mittam vobis à patre fpiritum, quern olim per prophetas mifturum efle promi*'nbsp;fit,is redder vos fortes amp; inuidos aduerfus omnia munditerriculamenta.idem addet elonbsp;qucntiam,cuinemopoterit contradicere.Lucs.xi. addet virtutem adsdendamiraculajnbsp;vt fit effieax veftrum de me teftimonium.

Iohan,io nbsp;nbsp;Cum ergo fero effet die iIlo vna fabbatoRt,0i fores effent claufse, vbi erSft

difeiputi congregati propter metûi Iudæoi^,venit lefus ftetit in medio fiC dixit efsîPax vobis.Et c5 hæc dixiffet, onditeis manusnbsp;nbsp;latus. GauiG funt

ergodifcipuli.vifo dno.Dixitergo eisiterjttPax vobis. Sicut mifit me prSC ego mitto vos. Hæc cû dixiffet,infufflauit,8C dicit eis: Accipite fpm fandiura.nbsp;quoRz remiferitis peccata.rcmittunt eis, 8C quoRzretinueris, retenta funt.

Nunquàm deus infinita fua bonitatc,defolatis animis deeft ,prscipue fi fua caufa ex*» animent .i.Co^.i.Benedidus deus 5^ pater domini noftri lefuChf i, pater mifericordianbsp;rum,ôC delis totius cunfolationis,qui confolatur nos in omni tribulatioe noftra.lfta parsnbsp;eft in prscedenti Lucs euangelio pofita,fed quum feparatim in ecclefia leganf ifts par-tes,ideo fegregatim ponuntur.Contigit enim ipfo refurrediois die fub velperam, quumnbsp;nondum robore fpiritus accepto, ob mecum obclufifient fores, obliti verborum dominunbsp;Matth,lo.Nolite timere cos qui occidunt corpus, animam autem non poiTunt occiderr»nbsp;Auguftinusîllle folus intrare potuit ianuis claufis,quo n3fcente,inuiolata permanfit vir***nbsp;ginitas matris.StetitinmediG,quiamcdiatordei^hominum,i.Timo.t,Fccitcnimvtra*'nbsp;que vnum,Ephe.t.vt omnibus confolationem infunderet ÔC opcrationcm. Luc.ii.E_gonbsp;autem in medio veftrum fum,ficut qui miniftrat.Quo ergo pauorem metum^^His oeninbsp;adimerct,blandc,voceig nota falutauit eos. Gloffat Qui paeem dedit,vnoverbo omnianbsp;bona dedit Jndigebant pace quo ad deum,à quo diffidendo receflerant. Iob,ii,Acqui-^nbsp;efee ei,8c habeto paeem,SCper hsc habebis frudus optimos.Sic ad feipfos, quia conterrinbsp;ti,Lucs.i4.£t ad ludsos,cum quibus inextricabile bellum ipfis imminebat. Matth.io*nbsp;Ecce ego mitto vos ficut oues in medio luporum, eftote ergo prudentes ficut ferpentes.nbsp;Sc fimplices ficut columbs,Philip.4.Et pax dei qus exuperat omnem fenfum, cuftodi«nbsp;corda vçftraôC intelligentias veftrasinChrifto lefu.Ne autem fpedrum efle fufpicarenf,nbsp;aut aliud corpU8,oftenditmanus.ChryfoftomusîHoc c5defcenfióisfuit,vt difcerétquo-niam ipfc idem erat qui fuerat crucifixus.Hac falutatione,hoc^ fpedaculo côfirmatafî-des eft,ö^ ademptus mCEror,öe exhilarati difcipuloçt animi. Nam id eis pollicitus fueratnbsp;lefus.lohan.l6. herum videbo vos,S^gaudebit cor veftrum,amp;gaudium veftrum nemonbsp;tollet à vobis.Gauifi funt propter dominum,intimeipfi cögaudendo,amp; propter feipfos,nbsp;videntesfe no fraudatos ipefuaChfmfequédo,oîbus relidis.Matth.iÿ.Écce reliquimugnbsp;omnia,de fecutifumuste.Augu. Iccratio,pacis cóBrmatiocft^vfi bisoptatpacé,proptccnbsp;paccm pc

-ocr page 645-

ARTTCVLVS XXXVn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo, CCCXI,

pacem peclóris,8c pacem æternitaiis.Roma j. Gratia SC pax â lt;Ï«0 pâtrc,S^ doiïiino iid ilro Icfu Chrifto.t.Goçî.ij.Pacem habete,amp; deus pacis óC diledionis crit vobifcü. Quinbsp;ergo pacem 8C vnitaté non feruant.Chriftiani non funt.IohanjjJn hoe cognofcent oés,nbsp;§a difcipuli mei eftis,h diledionemhabuericis adinuicem^Nechærediratem cum Chri*nbsp;ito habebuntjqui teftamentum pacis non feruant » Exhilarates,quo magis conftrmjirer,nbsp;denuo pacis omine falutat eos/imulcç mandat cum autoritate fumma praedicationé eo-rum quae viderant ôC audierant.i.lohan.i.Quod vidimus ôCaudiuimus^annunciamus vonbsp;bis, VC amp; VOS focietatem habeatis nobifeum, amp; focietas noftra fit cum patre SC cum filionbsp;eius I efu Chrifto,Ego,inquit,bona fide glorificaui nomen paths mcijvos fimili fide connbsp;fentientes inter vos,patris nomentp hieum prædicabics. Gregorius : Pater mifit filium,nbsp;quando hunc pro redemptione hutHani generis incarnari conftituit, quern in mundumnbsp;adpafiionem venire voluittfed tarnen amauitfilium,quem ad pafiioné mifit. Eledos ve-ro difcipulos fuos dominus non ad mundi gaudia, fed ficut ipfe mifiiis eft,ad paiTiones innbsp;mundum mittic. Quia ergo fifiusamatur à patre,0£ tamen adpafliones mittitur,itaamp; di-feipuliamantur à domino,quitamenadpainonemmictunturinmundoJohan,is'.Sinienbsp;perfecuti funt,0C vos perfequentur.fi fermoncrameum feruauerut, ôf veftru feruabunt.nbsp;Ad hanc fundionem praeparate animos veftros,quandoquidem ego perfundus mea le-gatione,rcpetopatrem,indc vobismiffuruslargiorem fpiritusfandicopiam.InterimSinbsp;ipfe vobis pro captu veftro fpiritum fandum impartio, fimultp cum dido infufflauitinnbsp;faciem illorum.Quo fignificat fpiritum fandum ab ipfo ad nos procedere, ÔC quod nonnbsp;fit patris folum,fed iuus fpintus. Impartitus fpiritum, addidic autoritatem remittendinbsp;peccata cundis hom}nibus,qui per euangeiicam profelTioncm ad baptiûnû fibi iungerennbsp;Éur,perlt;:ç vitae prioris poenitudinem verc refipifccrcnt, Gregorius: Libet intueri, difcipuli ad tantaonera humilitatis vocati,ad quantum culmenglorij fint produdi.Ecce nonnbsp;folü de femetipfis fecuri fiunt,fedetiam aliens obligationis poceftatem rclaxands accipinbsp;unt,principatum fuperni iudicis fortiuntur,vc vice dci quibufdampeccata detineanr,quinbsp;bufdam relaxent.QÎianuisfoliusdeifitpcccatadimittcrc.Lucj.ç.Quispoteftpeccatadi-mittere.nifi folus dcusî‘Efa.4S, Ego fum.ego fum ipfe qui delco iniquitates tuas propternbsp;me,ÔC pcccatorum tuorum non recordabor, facerdotes tamen miniftri ccclefiæ per îpirinbsp;turn in confecratione datü autoritäre commilTa remittere dicuntur,quum facramenta m2nbsp;nifirantqus deus inftituit adremiffionem pcccatorum, âCretinerc inquantum retinédanbsp;iudicant illius peccara, qui fc indifpofitum Qc indignum exhiber remiflîoni pcccatorum»nbsp;Hoc autemperfe fcircnonpotcft,nifipeccatorconfitcndopeccata fuaenarrarit.i,Rc.i6 Confitcndlnbsp;Homo videtea quspatent,deus autem intueturcor. Ergohsc dicenscoiîfcflionempcc-catoruminftituit,amp; faciendam infinuat. Gregorius: Grandis hoitor miniftroçe ccclefiæ, ongo «ranbsp;fed graue pondus ipfius eft honoris.Durum quippe cft, vt qui nefeit tenere moderami-navitæ fus,iudex fiat vitæ alienæ.Oportet enim vtiudicjumecclcfiæ,diuino confirmeturnbsp;iudicio,rcdum feruando procefium,debitum clauium vfum : quia data eft poteftas nonnbsp;in deftrudionê,fed in ædificationem,t.Coçi.i5. Alioqui dominus conqueritur per Eze-chielem« 15. Violabant me ad populum meum propter pugillum hordei amp; fragmen pa-niSjVt interficerent animasqus non moriuntur, amp; viuificarcnt animas quæ non viuunt,nbsp;mentientes populo meo credenti mendaciis « Vide facerdotum dignitatem quod diuinanbsp;fit,nam quanuis indigni fint,quid hoc^ diuinorum donorum miniftri funt, gratia ope-ratur per eos.Nonne per afinam corripuit infipientiam Balaarnî* Numeri.ii. i.Pctri.t,nbsp;ErCaiphas cum eifet pontifex anniillius,prophetauit quod lefus moriturus clTetpro gé-te,lohâ.ii.Non enim indignitas noftra gratiam dei prohiber,arque ita quia per facerdotes gratia fuppeditatur, honorandi funt,

Thomas autem vnus ex duodedm qui dicitur Didymus, non erat cum eis quando venit lefus. Dixerunt ergo ei alt) difcipuIùVidimus dnm. Ille aut di*nbsp;xic eis: Nifi videro in manibus cius fixuram dauorum, 8^ mictam digitu rac*nbsp;um ih^ocum clauo ,8i mittam manu meam in latus cius,non eredam»

«. 1 ¦ *

Vnus c duodecira erat ele(ftis,quia protunc nonfuerunt nifi vndecim, ludalaquco tnortuo,Matth'.t7,ThomasiGrsccfonatDidymum,Latincgeminum.Auguftinus:llli Thomasnbsp;duo ex Emausreuerfijinueneruntvndecim fimul, feddumpcrfiftercntinfcrmone,Tho lnbsp;hiascxiitjindignans de facili credulitate cum non contredaiTent corpus, ÔC continuo ve-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

nit lefus.Ecccqmalfideefl’e boris cógregarioni.SaulintcrprophetasfimuIprophetauit, * i»Re»io.Sic difcipuli erant}gt;mnèspariter in codé loco dum fpiritu fandum reciperent,nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adu.i.

-ocr page 646-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS SE C V NDA

AAa,i.Hic Thomas tanto dono priuatusfuit, Igif vbi vcniffct,difdpuli gcfticntesgau* dio,renunciant illi quod vidiffcnt dominum dolentes vices ipfius.IIle vero fufpicans illosnbsp;ludicatosfuiffe aliquophantafmate, negat fe crediturum, nih teftibus oculisamp; manibus.nbsp;Non enim confîdecauit dei potentiam,nec recordacusfuit verbog domini, quibus paflionbsp;nem Sc refurreâionem fuamprædixit Matth.xo«SC.iâ.AtquehaecThomæ incredulitasnbsp;diljpenfatione diuina profccit ad Bdei noftræ Brmitatem.Chryfoftomus : Sicut fimplici^nbsp;ter Sc dto credere,leuicatis eft Eccleliaft«19. Qui cito credit, leuis eft cordis,ita fupra monbsp;dum inueftigare,amp; muhum drcunfcrutari,grolïiirimæ mentis«

Et poft hæc dies oóco iterum erant difcipuli eins intus,amp;Thomas cum eis. Venit lefus ianuis claufis,0^ ftetit in medio,Si dixit eisî Pax vobis. Deinde d»nbsp;çit Thomædnfer digitum tuum huc,8i vide manusmcas: ÔÔ afFer manum tunbsp;am,8t mitte in latus meum:8C noli effe in cred ulus,fed fidelis.Refpondit Tho*nbsp;mas amp; dixit:Dns meus Sc deus meus.Dicit ei lcfus:Qtiia vidifti me Thoma,nbsp;credidifti:beati qui non viderunt,ô^ crediderût.

Non ftatimapparuitThomæ,vtedoceretur à condifdpulis, Scincredulitatefugata, defîderio vifendi lefum inftammaretur,SC hc Bmior in future fieret,Chryfoftomus^onnbsp;fidera dementia faluatoris,qüo pro vno difcipulo oftendit vuInera,SC accedit vt tâgat,vcnbsp;licet fuperauerit pa(rioné,non tft côpalTionêamifit« Nâ eius incredulitatê.fciebat non exnbsp;malitia,quêadmodû pharifæoi^ SC fcribaçe,fcd ex inBrmitate humana prouenirctideo eSnbsp;fanare dignatus eft.Vnde no expedat à Thomji prius rogari, nec audire quidtalc,quaUnbsp;aliis dixerat,fed poccupat eû,oftendensp hoc,qd SCtûc cü hæcloqueref ad côdifcipulos,nbsp;ipie adcrat,Hinc eifdê vfus eft verbis,ac in replicatiôeeoçe q dixeraiThomas, confundienbsp;cû,quatcnus SC deum cui abfentia vt præfentia nota funt, 8c hominê palpando agnofcc'nbsp;ret.q.d.Quando non tibi fatis eft Thoma,audifle â tam multis qui me viderunt 8C audie*nbsp;runt,nifi tuis fenfibus omnibusccrta fiatfidcs,infer d^itum tuum,SCpofthac noli aliis innbsp;rébus efte perinde incredulus, fedüdem habe promilfis mcisquamiibet incredibilibus iu*nbsp;xta communemhominumfenfum,pofteaquàm viderishocelTecertum, quod tibi vide-batur incredibile.Thomas vbi vidiflet Sc contrclt;flaffet,agnofccns 8C faciem,Scrolitam donbsp;minivocem,iam plena conceptafide,exclamauit:SC quemadmodumfuitadcredendumnbsp;difticilior,ita nemo clarius deum SC hominem profelTus eft« Tanta itaque euidentia veriquot;nbsp;tatis vidus,corde credidit ad iuftitiam,SC ore confelTus eft ad falutem, Romanorumjo«nbsp;Duplex Duplicem in co confeffus eft naturarnthumanam qua redemit.Sicenimipfum nominatenbsp;Chriftina^ folebant,Iohannis.iî«Vos vocatisme,magifter SCdomine,SC bene dicitistfumecenim,SCnbsp;diuinâ,qua creauit.Genefis primot In principio creauit deus cælum SC tcrram. Hebraeolt;-rum primojPer quem fecit SC fecula. Auguftinust Hominem videbat,6c confitebatur de-’nbsp;um,quem nec videbat,ncc tangebat«lohannisprimo:Deum nemo vidit vnquam. Chr^nbsp;foftomus:Quum aliquis iam ifto tempore dicit,vtinam fuiflem temp oribus illis, ÔCChrinbsp;ftum vidiffem, cogitet, quia beati qui non viderunt, SC crediderunt. Ergo fi volumusnbsp;etiam diuini operis pronunciationecffebeati, credamus,tamctfi non viderimus, vifurînbsp;quandoquegloriofius quàm Thomas SC alij.i.Pctri J. In quemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc non vident

tcSjCrcditis : credentes autem, exultabitis lætitia inenarrabili SC glorificata, reporcantes fincm fidei veftrç,falutemanîmarum veftrarum.Ncccffaria eft fides,vt opéra noftra deonbsp;Fideinecef f,nt accepta.Hebræorum.u.Sine fide impoflibile eft placere deo. Adfitcharitas,fine quanbsp;nec fides accepta eft.i.Corinthiorumjj.Si habuero omnem fidcm,ita vt montes tranftcquot;nbsp;ta Kchan^ ram,charitatcm autem non habuero, nihil fum. Nam fides per diledionem operans,tfiinbsp;*’*¦*“• aliquid coram dco,Gala.y,Iaco,i,Fidesfineoperibusmortuacft.

j Multa qiiidem 8^ alfa figna fccit lefus in confpecftu difcipuïoi^ fuoi??,quas non fcripta funt in libro hoc. Haec autem fcripta funt, vtcredatis,quia lefusnbsp;eft fill us dei,8^ vt credentes ,vitam habeatis in nomine eius»

Multis quidem aliis indicés dominus lefus declarauit diuinatn virtutem fuangt; apud dî fcipulis fuos,quæ ab alrjs referunf euangeliftistquaedam viua voce narrata funt ab his quinbsp;viderunt SC audierunt.Non enim curae fuit omnia fcribcre,quod erat immenfumtfed ta^nbsp;men aliqua prodere literis,vifum eft operæpreciü.vt ex his crcdatisfide formata œ lefuanbsp;eft Chriftus in lege promilfus,ille filius deinaturalis,Mat«)(f*TuesChriftuaiBUus dei viuinbsp;Vivitam

-ocr page 647-

A RT I CVL V s XXXVIT. Fo.CCCXîT;

Vtvitam,gratiæ Slt;gIoriæ,PfaI.85.Gratiamamp;glorûm dabitdominus.Iohan.io.Ego vcni,vt vitamhabcantjSCabundantiushabeant. Ego vitam aeternarh do eis,Intérim lU--ftusinfide fua viuit.In nomme eius,dicit Adu.4,Noncnjm eft aliud nomen fubcælodanbsp;turn hominibuSjinquooporceat nos faluosfieri,Matf,i.Vocatis nomen eiuslefumjipfenbsp;cnim faluùm fielet popnium fuum à peccatis eorum.

Poftea manifeftauic fe lefusad mareTiberiadisiteruTn . Manifeftauitau-« lohan.to tem ficBrantfiraul Simon Petrus Thomas, qui dicitur Didy mus, Na* Qlnbsp;thanael qui erat a Cana Galilææ, filq Zebedæi, ôialq ex difcipiïlis eiusnbsp;duo.Dicitei Simon Petrus: Vado pifcari.Dicunt ei:Venimus 8Cnos tecum»nbsp;Bt exieruntjôC afeenderunt in nauim,amp; ilia nocte nihil prendiderunt»

Nunquamdeusplenefibifidentibus deeft, quin 8(. in fpüalibusdC corporalibus epor-* tnnum præftct confilium8cauxilium.Dominus Icfus quo magis ac magis confirmafet fînbsp;dem fuoçe dificipuloçtjfrequenter illis apparuitjCOlIoquens nonnunquàm ôC vna cibfi cagt;nbsp;piens,ne qua fufpiciopoffit animis illo^ infidere, quod præftigium aut fpedrum fuiflet,nbsp;quodvideranttnectamenintcrimppetuoverfatcumillis,quemadmodum antemortemnbsp;lolebsc, vrconfinnata jJloçifide,corporis confpeäumin totum ab eis fubduccrct, iamignbsp;fpiritualiter apud fuos verfaretur.V nde poft apparitioncs in ôtprope Hicrufalem fadas,nbsp;iterum fe difeipulis manifeftauit ad mare Tiberiadis,alio nomine ftagnum Genezareth,nbsp;ôCmare Galilææ didum . Animaci difemuli exapparitionibuspræcedentibus,in publi*nbsp;cum prodire aufi funt,S£ ob vidus nccenitacem cogebantur, prouifore corporaliter ablanbsp;to.Luc.ir.Quando mifi vos fine facculo ôCpera,nunquid aliquid defuit vobis» At illidi-”nbsp;xerunttNihiLI^euerfuseft Petrus cum caeteris ad officium licitumdCneceffitatis,non au- Offîcîa abnbsp;tem Matrliæus ad telonei lucrum äC vanitatis, quod raro fine peccatofitJIIa node nihil apoftolisrenbsp;cceperunt,quo locus daref miraculo,fimul velut ænigniate fignificaret,inanem effe ope- petita qua»nbsp;ram euang£liftæ,nifîChriftushominis conatumbenefortuneuSicamp;peccatorin peccatis node de donisgratiæ nihil caperepoteft,fedgratiæ luce præfcntCjinqua non infru-duofe laborat.Permittic 8C deus fuos eledos in feculi huius node tribulationibus fatiga-ri,quo tandem quietem fortiri,plenius in domino iucundentur, Pfalm.S?* Lactati fumusnbsp;pro diebus quibus nos humiliafti annis quibus vidimus mala,

Mancautem lam falt;5lo,ftetit lefus in h'ttore,non tarnen cogooueruntdifef « puli quialefus eft .Didt ergo eis lefus: Pueri,nunquid pulmentarium habe*nbsp;tisC Refponderuntei:Non.Didt eis:Mittite in dexteram nauigq rete, 8^ inuenbsp;nietis.MifcruntergOjôi iam non valebanttrahere illudpræ multitudine pifeînbsp;um.Dicit ergo difdpulusille quern diligebat lefus, Petro:Dns eft. Simon Penbsp;trus cum audiftet quia dominus eft,tunica fuccinxit fe,crat enim nudus,amp; minbsp;Ct fe in mare.AIq autem difdpuli nauigio venerSt. Non enim longe erant anbsp;terra,fed quafi cubitis ducentis, trahentes rete pifdum.

Luce gratis fplendete,iam lefus non in mari ambulat,fed ftat in littore, à mundi iam femotus miferns,tamen ipfis in mari laborantibus aftans amp; dans confilium.Chryfofto-musîNon ftatim oftendit fe ipfis cognofcibilem,propter miraculumôcfideifirmitatem,nbsp;HincôC dulciter interrogat,Illi quum nec voce quidem agnofeerent dominum, fed fufpinbsp;carentur alium quempiam effe,qui veniffetadlacummercaturus pifees, dixeruntfe nihilnbsp;habere,Etverc nihil homo habet quod deopræftet.i. ParaIypo.i9,Tua funt omnia,dCnbsp;quse de manu tuaaccepimus,dedimus tibi. laco.i.Omne datum optimum,iSComnedogt;nbsp;num perfedum,defurfHm cft,defcendens à patre luminum.Tum lefusvtpaulatimindi-caret quis effet, lacitc, inquit, rete in dexteram, prædicenseffedum contingentemfutu-ramgt;ncmini nifi foil dco cognitum,Efaiæ quadragefimoprimot Annunciate quæ ventura funt in futurum, äC feiemus quia dfi eftis vos .Paruerunt iubenti, nam tædium fruftranbsp;fumpti lafaoris,amp; suiditas capiendi fpcm addebant, nec paruam pifeium ccepcrunt mul-titudinem. V nde ex nouitaterei fadus attentior difeipuius ille quern diligebat lefus,(hocnbsp;indicio lohannes faepe feipfum demonftrat^agnouit lefum.Moxîp Petrö,qui totus eratnbsp;inattrahendo reti occupatus, fubmonet quôd dominus effet is. Sic enim foliti fueruntnbsp;ipfum nominate,Iohannis decimotertiot V os vocatisme, magifter SC domine, 8C benenbsp;dicitis ? Sed Lucæ,6, Quid autem vocatia me.domitie domine, SC nonfacitis quæ dicosfnbsp;Petrus fui

-ocr page 648-

PARS S E C V N P A.

Petrus fui no difftmilis,vt intellexit cfle dominum,oblitus ôC. retis 5f pifcium, atripoit in* Petrus § terulammam antca nudus erat,0Cimpatiensmorx,coniecic fein lacum. Miroentm amonbsp;Chfi amo risardoreflagrababatadChriftum,maximepofttantam expcrtusbcnignitatem,.vtabnlt;nbsp;refljgrarit ganti äC deieranti,fingulariter apparuerit,S^ baud dubie fpeciali Si graciait ÔC verborumnbsp;dono cumulaucrit.R.omauo9e.s, Vbi abundaait delidum,fudabundauicamp; gratia»

Vt ergo defeenderunt in terram,viderunt prunas pofitas 0^ pifeem fuppo fitum,8C pancm.Didteislefus: Affêrtcdepifcibus quos prendidiftis nunc.nbsp;Afcendit Simon Petrus.Si traxit retc in terram, plenum magnis pifeibus cen*nbsp;turn quinquagintatribus.Bt cum tanti cfTentjnon eft feiffum rete, Dicit eis Icnbsp;fus: Venite.ôi prandete. Et nemo audebatdifeumbentium interro^re eum,nbsp;tu quis es, feientes quia dominus eft. Et venit Iefus,8f accepit panern, amp; da*nbsp;bat eis, Sd: pifeem fimiliter.Hoc iam tertio manifeftatus eft lefus difcipulis fuis,nbsp;cum furrexiOet a morcuis.

R 'feit nbsp;nbsp;Auxitmiraculum hoc quoq;,quâd cum effet tanta »Multitudopifcium,corumîg ingen

film'quid'* ^*'**”gt;retc tarnen non fuiffet feiffum onere.Erat enim hxc imago multitudinis hominum, qux poft apoftolica prardicatione ex omnibus totius orbis linguis ac regionibus adiun*nbsp;p . genda erat ecclefiæ»Quemadmodum autemiftapifcatioeledoi^fîgnatfalutem,quiainnbsp;non ciefquot;î dextera,nec rctc per hxrefesruptum.Nam per Petri ftdem quænunquàm deficiet.Luc»nbsp;äurara.'* ^^^.lobttusgloriæ cacleftis trahunf. Vnde6tmagni.R.oman.8. Quosprscdeftinauit,ho«nbsp;ôC vocauittäC quos vocauit,hos iuftibcauittquos autem iuftibcauit, illos amp; magnibca-'nbsp;Pifcationiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certus numerus»!» Timq.t.Nouit dominus qui funt eius»Hinc ad d^offlinff

iHiusSCaU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naue,neq}in mari,fedinlittoreftabat,adducunf»Sicquxapud Lucamj«

teriusapud ^pfoin nauc SC mari cum difcipulis exiftente,prsfentem fignat eccleftam , vbi nety dc-Lucam dif xtcra neqj finiftra nominat,amp; vbi per hxrefes rete redx fidei fcinditur.i.Coçe.ii.Opor* ferencia tet hxrefeseffe,vt qui probatifunt,manifeftifiant in vobis.Boni tarnen pifees non elabiSnbsp;tur,öC mali cum bonis permixtf,in finem vfqj permanent, 8C tune feparabunf. Matth.ij,nbsp;Simile eft regnum cxioçî fagenæ miffx in mari, ÔC. ex omni genere pifcium congregan*nbsp;ti:quam,cum impleta effet,educentes,lt;SC fecus littus fedentes,elegerunt bonos in vafa fua,nbsp;malos autem foras miferunuSic erit in confummatione feculi.Exibunt angeli,amp; fepara^nbsp;bunt malos de medio iuftorum,amp; mittent eos in caminum ignis. Ibi erit fletus 8C ftridotnbsp;deniium.Interim tarnen virorumtç contingitimmutatio,quare curandum vtboni 6anCnbsp;Temper meliores,amp; mali boni, ÔC non tanquam iumenta putrefcant in ftercore fuo. lo*nbsp;heli.ldeo bonum eft fal, Mar.9.C^o verius fe probaret hominem,inuitauit fuos ad prannbsp;dium paratum:Slt; fuo morTdiftribuit iilis panem manibus fuis fradum, fimiliter amp; pifcê»nbsp;Pafeit nos diuinitatis öC humanitatis fur contemplatione in crleftibus, hie panr vitr 8Cnbsp;intelledus,Eccleftaft4f.Matth,4.Nonin folopane viuithomo,fedin omni verboquodnbsp;proceditdc ore dei. Sic amp; corporis öCfanguinisfui facramento» Iohannis.6. Caro mesnbsp;vere eft cibus,amp; fanguis meus vere eft potuslpfe enim pifeis affus in cruce. Pfal.ii. AruiCnbsp;tanquäm tefta virtus mea.Pfalm.iz. Dominus regit me, ôC nihil mihi décrit s in loco pa*nbsp;fcur ibimecollocauit.Hoc ctiamfado docuit,quos paft ores ecclcfir dclegerat, vt gre*nbsp;gem euangelicum facra dodlrina,fed ab ipfo tradita,pafcerent.Hoc tertio difcipulis ap*nbsp;paruit,quia primoipfofero pafchr,Lucr.x4.Iohannis.io. Secundo, in oftauapafchr,nbsp;Thoma prr fente, lohan.to. Ethiefeptem, Nam ante apparucrat Marir Magdalenr,nbsp;lohan.io.ót Petro, Lucr.x4.ac tertio duobus euntibus in Emaus,Lucr.i4. ÖC Marc.16.nbsp;Prr omnibus vero matri,quanquàm cuangeliftr non fcribant,lïcut nee quando lacobo.nbsp;vel quingentisfratribus,quod tarnen Aportolus.i.Coçe. iç.dicit»

lohan tl Cum ergo prandiflèt, dixit Simoni Petro Iefus:Simon Iohannis, diligi» R mc plus his^Dicit ei:Etia dnc,tu fcis quia amo te, Dicit ei,pafce agnos meos.nbsp;Oftendit dominus quales bdeles fuos effe velit, fecundum duplicem ftatum in eccle»nbsp;fia.nimirum charitateSC innocentia prrditos» Vndepadioprandio, velut exphcansqifnbsp;fafto fignificauerat,Petro pafcendas cues committittfed ter ftipulatus amorem fui,vt in-culcaret animis fuoçe, neminem effe paftorem idoneum gregis euangelici,nilï qui talemnbsp;amorem gereret erga fur euftodir cred(tos,quaicm Chfus prxftiterat erga fuos,pro q-bus impendit vitam fuam.Quanq deus fuafapientia attingens à fine ad finem forti-ter,difponai omnia fuauiier,Sap.S.iSc.it,Tu aüt dominator virtutis cum tvanquillitate ianbsp;dicasde

-ocr page 649-

AR T IC VL VS XXXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCCXIII.

dicas,amp; cum magna reuerentia difponis nos.omnia tarnen difpofuit in mcnfura ÔC. nu* mero ÔC pondéré,Sap ji. V ndc ficut fynagoga per vicarios fuos gubernauit, fic öC lt;cclenbsp;fiam gubcrnar,difponiCjöC conferuat.Deur.51.Dominus folusdux dus fuit. Hoc quomonbsp;indicatt*PraL76.Deduxifti ficut eues populû tuü,in manu Mofi amp;Aaron.Hcb.).Et Monbsp;fes quidé fideJis crat in tota domo eius,tanq famulus in teftimonium coçi qüæ dicendanbsp;crant.Poft hune lo^evocatusà deoper Mofen,Deut.5i.Sic dominus afeenfurus adpanbsp;trem,Pctroregcndâ ecclefiam commifit,quam tarnen ipfepô rcliquit.Matth.ig.Ecccnbsp;egovobifeû fum omnibus diebus vfq; ad confummationemfeculi,quanqalioamp;a]iomonbsp;do 8c. tuncô^nunc.Hinc nomen ipfi impofuit loh.i.Tu es Simon filius lona^tu vocabe Cephas'nbsp;ris Cephas.Quod Syrisfaxum,Græcisfohdû lignât.Ephe.4.Er dédit quofdâ quidé apo quid fonbsp;ftolos,quofdamaûtprophetas,aliosvero euangeliftas, alios afitpaftoresamp;dodores^ net,nbsp;ad confummationcm fanâoçr,in opus minifterii,in ædificationé corporis Chrifti, do*nbsp;nec occurramus omnesin vnicatemfidei amp;agnitionisfilq deijin virum ptrfedûjin mé*nbsp;furam ætatis plenitudinis Chrifti.Ecce quod donoçi diftributioamp; paftoçt direâio non Tria pafionbsp;deBciet,donecChnftoiniudiciooccurramus,Triaergoponit,bonumpaftorem Cocer ris benefi/nbsp;ncntia.Primßjdileäiodei.Non em defcientia,quamaccepiurus eratper fpiritus fandi ctoQU»»-donum,Ioh.(6.Cum vencrit fpûsillc vcritatis,doccbit vos omnem veritaté.fed diledionbsp;ne interrogabat,quæ menfura eft meritoçi8CprxmioT^a.Cotjy.Si linguis hominû lonbsp;quar amp; angeloçi,charitatem autem non habeam,fadusfum velut æs fonans aut cymbanbsp;lum tinniens.Secundum,humiliatio fui,nc fe virtutfl prærogatiua extoliat.BedatNotannbsp;dum qcircunfpcde domino fcifcitanti,iam fadus folito circunipedior,dc cæteris qui-dem quantu amarent dominfi,non refpondct,qgt; alioçt animos explorâtes nô haberettnbsp;defua vnius côfcicntiarefpondct,cuius dominü etiamteftemaudetfacere.Lapfus,cau*nbsp;tiorem reddidit eum.Namtemerarius defe præfumptor,amp; almçeiudcXjMatth.iô, Et finbsp;omnesfcandalizatifuerintinte,egonunq fcandalizabor.miferabiliter cecidit,hic totfinbsp;indicium domino rclinquit.Tu qui nofti fecreta mentium humanaçe,fcis quia amo tetnbsp;quantum alq te ament,ignoro.O felix confcientia,quæ conditori fuo, cuius nuda oculisnbsp;8C aperta funtoïa(Hcb.4.)diccre nometuit;Domine,tu feis quia amo te.Sic dominusnbsp;nimium dcfepræfumentes,n5nunquâ in manifefium permittit mere fcandalum,quonbsp;adfuicognitionemrcducantur,ôCpoftcaeautioresrcddantur,BcdajHuius cautcla ref*nbsp;ponfionis,noftrac eft inftrudio loquutionis,cognitioniscç, vt difeamus huius exemplonbsp;minus de noftræ côfcicntiæ præfumere,minus temere de fraternæ côfcientiae occultis iunbsp;dicare,in dubhs maxime rebus,amp; quæ qua intentione velneceflîtate gerantur, infpicercnbsp;nequimus,i.Cor.4.Nolite ante tempusiudicare,donee veniat dominu8,quiamp; illuminanbsp;bitabfconditatenebraçi,âf manifeftabit confilia cordium,amp; tune laus erit vnicuiqj à donbsp;mino.Quàm cafta 8C fanda anima,quæ ôc fuam cogitationê domino patere nô dubitacnbsp;Scfc nil aliud ea quæ dominus approbat,cogitare nô ignorat.Prouer.iy.In omni loconbsp;oculi domini conten^lantur bonos ^malos.Tcrtium,procuratiofubditû Pafee agnosnbsp;meos,qui mihichariflimi funtjamp; talé te præbe erga cos,qualem ego me pbui erga vos, t

Dicit ci itciî2:Simon Iohannis,diligismcC'AitilIiîEtiâ domine,tu feis quia amo te.Dicitei:Pafce agnos meos.Dicitei tertio:Simon Iohannis,amas me»*nbsp;Contriftatuseft Petrus quia dixit ei tertio,amas me, dicit eiîDomine, tunbsp;omnia nofti,tu feis quia amote.Dicit ei:Pafce oues meas,

Iterum interrogat,vttenaciusmemoriæinhæreat.Auguft,jSi diligis me,nô te,pafee agnos meos vtmeos,nô vt tuosigloriam meam in eisqufre,nô tuarntlucrum meum,nânbsp;tuuma.Cqr.ij.Charitas non quærit quæ fua funt.O preciofum depofitum.i. Cor.ô.Nônbsp;cftis veftrijcmpticmeftisprcciomagno.i.Pet.i.Nôenim corruptibilibus aurovelargenbsp;to redempti cftis de vana veftra côuerfationepaternæ traditjonis,fed prcciofo fangui*nbsp;nequafi agni immaculatilefu Chrifti.Pafcecrgo,in has déclara quanti me facis.bonipanbsp;fioris ex me exemplum fume.meæ funt quas mco fanguineredemi,nunc rediturus ad panbsp;trem,tibipafcendascommitto.Sedheu.Phil,i.Omnesquæ fuafunt quærunt, non quenbsp;IcfuChrifti.Hinc i.Pct.y.Formam quam ipfc à vero paftorc accepit, alqs præferipfit,nbsp;diccnsîPafcite qui in vobis eft gregem dei,prouidentes nô coade,fed fpontancc fecunnbsp;dum deumîneqj turpis lucri gratia,fed voluntariemeq^ vt dominantes in clcris,fed fornbsp;tnafadi gregis ex animotSf eu apparuerir princcpspaftoçt, percipietis immarcefeibilénbsp;gloriae coronam.BedatQuod hicdicit,palcc,hoceft vtiqj,quodci antepaflfionem apernbsp;liusdixeratLuc.u.Et tualiquandoconuerfus.confîrma fratrestuos.Pafcereergo oues n.’ . j *

GGG Chrifti, W“*-

-ocr page 650-

PARS SECVNDA

Chrifti,cft crtdentes in Chriftuin,ne à Rde deficiant,con6rmare, 8C vt in fide magis ma gis^pro6ciant,operani dare.Eadem autetn pafliogregisdominici,mukimoda eft folidnbsp;cucUne gerenda.Nam ÔC tcrrcnafubfidia necefte eft,vtfubditis,ne define,rediordiligécecnbsp;prouideat»i.Iohan.).Qugt;habuerit fubftandant huiusmundi Sc vident fratretn fuum ne**nbsp;lt;cffehabcre,amp;claufehtvifcerafuaabeo,quomodocft charitasdeiineo. Filioli.nondi*nbsp;ligamusverbo neqj lingua,fed opere amp;verirate.Et exepla vircutis fimul cum v erbo prxnbsp;dicationiseifdem foIicnusimpendauTiUa»ln omnibusteipfum praebe exemplumkononbsp;rum operum,in dodrina,in integritate^in grauitate Johan.lo.Cum proprias oues emi**nbsp;ferit,ante eas vadit,amp; oues ilium fequuntur,quia feiunt vocem eius.Ei fi quos aut fpihiuanbsp;libus autetiamcommunibuseorum commodis aduerfantes deprchenderitjhorumvio-*nbsp;lentiae quantum valet,obfiftat.z.Co9t,ti.Ego fibentiflime impend3m,amp; fuperimpendatnbsp;egoipfe pro animabus veftris.Ipfos quoq; cum errauerint, fubiedos corripiat in miferi**nbsp;cordia Sc increpet,neqj oleo noxiæconfenfioniseorum corda demulceat,nec eosqmbusnbsp;præeft quafi propriosjed vt domini fui gregem trader, V nde Sc folius Aaron virga prç**nbsp;cæteris floruit,fronduit,âCfrudum fecit,N ume.iv.Sic paftor virga dfe debet per reditunbsp;dine,frondere ß præfcientiæclaritatem,frudificare perconuerfationisexemplaritatem,nbsp;i.Coi^.i.Chrifti bonus odor fumus deo in omni loco.Hæc dominus tanta diligentia vonbsp;luit efleinculcatadifcipulorumfuorum animis, quôdnonignoraret exorituros, qui nonnbsp;amore lefu,fedfui commodi grattacurampopuli Chriftiani fufeiperent, velarhperencnbsp;potius,qui pro paftoribus agerent tyrannos acprædones.Quare non dominum eum fa-*nbsp;cit,nonprincipem,non regem,fed paftoremclfetiubet.Nam reges gentium dominätutnbsp;carumiamp;qui poteftaté exercent in eos,benefici vocantur.Paftortm,inquit,3ges,non donbsp;fninum^SC pafees vt ferues,non madabis autdeglubes,vtperdas.Vnde femel eft,rege:SCnbsp;biB,pafce. Sunt enim inecclefiaSC agni,SCoues,öc hoedi :fed in fine heedi feparabuntur,nbsp;jVlatth^tv.Agni autemtenelliladenutriendi i.Coçe.5. TanquamparuulisinChrifto,lacnbsp;vobis potum dedi,non efcam.i.Petr.x.Deponentes igitur omne m malitiam, amp; omnemnbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ dolum,SC fiinulationes,SC detradiones,ficut modo genitiinfantes,rationabiles, fine do--

io,lac concupifcite,vtineocrefcatisinfalutem.Hinc dominus tertioftipulatus,an ipfum diligeret,contriftato fcrupulumquendam ac moerorem iniecitPetro, Quanquàm enimnbsp;fibi confeius effet quod vehementer amaret dominum,tamenpoft tarn magninca promifnbsp;'ia ter abnegatus dominus faciebat,vtipfe quoqjfibidifhderet. Refponditigitur fyncerenbsp;quidem,fed timide acmodefte,iamtota fidutia tranflata in cum,cuifoli oportet fide*nbsp;re.GhryfoftomustTanquam trina-negatione deleta,committitei præfiftêtiam fratrum,nbsp;fed negationem non exprobrat,fed ait,diligis meî'præfifte fratribus, SC feruentem amo**nbsp;rem,quem per omnia demonftrafti,hinc oftendetK animam quam dixifti donaturum tenbsp;pro me,da pro ouibus meis,

gt; Amen amen dito tibi,cum efTes iunior,cingebas te,8^ ambufabafe quo vo lebasicum aute fenuens,cxtend€s manus tuas,öi alius te cinget,ö^ ducet quonbsp;tu non vis:Hoc aut dixit,Ggnificans qua morte darificaturus eilet deum.

Præftabisfortior quod nunc profitens.i.Corin.ß,Cum effem paruulus, loquebarvt paruulusjfapiebam vt paruulus,cogitabam vt paruulustcum autêfadus Ium vir,euacua*'nbsp;ui,qùxerantparuuIi.Non differt,moribu8vcl ætate eflepuerum.Sapienitae.^. Senedu*nbsp;Veile mo^ fnlt;m venerabiliieft,nondiuturna,neqjannorum numero computata.Cani enim funtfeonbsp;ri amp; non fus hominis,8c aetas fenedutis vita immaculata.Vbifenueris,iam iuxta coporis vires im-*nbsp;mon, becillior,durius tradabcris,nimirum animo iam foriiori,Auguftinus:Petrus nolens vc**nbsp;nitadmortem,voiensaucemmortemvicit,dCreliquithumanæinfirmitatisaffedum na**nbsp;ruralem,qua nemo vult mori,vfq^ adeo,quöd nee fenedus hunc affedü Petro auferre ponbsp;tuerit,qui Sein domino demonftratusfuit. Match.£6. Pater,fi fieri poteft,tranfeat à mcnbsp;calix ifte.Sed Romafi.g.Ipfc fpiritus adiuuat infirmitatem noftram.Petrus autem admonbsp;dum fenex,dudus eft ad crucemt quam vt libenter pertulit ob immenfam charitatem etnbsp;ga dominum,tarnen horrebat imbecillitas humanar naturæ.BedatClarificauit deum motnbsp;tefua,quando hoc iudicio cundis,quantum deus effet amandus,colendus'(p,monftrauit,nbsp;dum ipfe data optione mailet crucis fubire tormétum.quàm â cæleftis verbi praedicatio-*nbsp;neceffarc.ClarificauitSc vita,quiapcr omnia quxgeflic,non propriam,fedconditori8fuinbsp;voIuntatemlaudemîpquærebat.Necfolum ipfe,fcd ÔC cacteri apoftoli,imöamp;omniscle*nbsp;dorum turba.vcl viuendo,velmoriendo,deum,quiipfuo tempore.clanficabant.Quo*nbsp;rum veftigia nos fequi oportet,, vt vitae noftræ ordinem ad exempla bonorum ding en-do.inpropofita viiae redicudine ad mortem vfq;pcrfiftamus,vtfocii etiam remunerationbsp;nisme**

-ocr page 651-

ARTICVLVS XXXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCCXIIII.

nis raereamur cffici. Hoe autem itajpetficiemus, fi rcdemptorcni noftrum debiro alt;c-du compledamur,amp;:ergaproximorunifalutemfratcrna folicitudine vigilemus. Sicut autem deus per bona opera noftra magnificatur.Philippenfes.u Magrtificabitur Chri-nbsp;nbsp;nbsp;,

ftus in corpore meo,fïue per mortem, fiue per vitam . Iohannis, y. In hoc clarifieatus eft pater meus,ytfrudum plurimuafFeratis,amp;efticiamini mei difcipuli.lta per mala noftranbsp;opera blafph’ematur, Roman.i, Qui in lege gloriaris,per præuaricationem legis deumnbsp;inhonoras.Nomen enim dei per vos blafphemaf inter genres. Sed.i.RegG.i, Quicunqjnbsp;enim honoriheauerit me,glotiheabo eum t qui autem contemnunt me, erunt ignobiles.nbsp;Ideo admonet Apoftolus,i.Coç£,â,Empti eftis precio magno, glorihaate ôC portatedenbsp;urn in corpore veftro.

Et cum hate dixiflet,dicit enSequerc me. Conuerfus Petrus,vidit ilium digt; lohan.n fcipulum quern diligebat Iefus,fequcntem, qui recubuit in cœna fuper pelt;lt;nbsp;«Ttus eius,ä dixit:Domine,quis eft qui trader tefHuncergo cum vidiflet Penbsp;trusjdicitlefu: Domine* hic autem quidf

5ummam Chriftianæ vitae perfedionem oftendit, vt omnibus pofthabitis Chriftum fequamur. Iohan.i4.Egofum via,veritas,⣠vita, Viamenim ôc verbo docuit,ôc exem.-plo monftrauit,i.Iohannis.i,Qui dicit fe in Chrift o manere,debet ficut ille ambulauit,ôCnbsp;ipfe ambulare.Ecclefiaftici,i5,Gloria magna eft fequi dominum, Longitudo dieru aflu-metur ab eo.Cccpit ergo lefus ambulare,5£ ait Petrot Sequere me,rurfus ad fuae chari-tatisac mortis imitationeminuitans.q.d.Tu qui olim diffuadebas mihi pro falutehomi- cnbsp;numpatijMatthaei.iß.Abfit à tedomine,nonerittibihoc,iampromenontimeas roori,nbsp;Haud dubium quin fummo gaudio verba haec animum affecerint, quum audiret dominum fecurè fecuturum.Dixerat ante,fed humans infirmitatis inexcrpertus,vires ex animo metiens,Iohan,i$, Domine,quo vadisî* Rcfponditlefust Quo ego vado, non potesnbsp;me modo fequi,fequeris autem poftca.Dicit ei Petrust Qiiarcnonpoffum te fequi mo-dot’Ariimam meam pro tcponam.Non autem fequela hæc accipienda eft folum de paf*nbsp;fione,fed ôC de paftoralis officii commiffione.ChryfoftomustQuia ego prius pro tua re-demptione crucis fupplicium fubire nontimui,ideotupromci nominis honore ôCcon-feffioneilludformidare non debes, fed locomeigregem procurare,cuitevicariumiSCnbsp;imitatoremôC fuccefforcmmeumrelinquo, Petrus ob nimium erga dominum amoremnbsp;non capiens verbi myftcrium, Chriftum euntem profecutus eft pedibustfccutus eft antenbsp;amp;Iohanncs,fciens fc diligi à Chrifto. Commendatur lohannes hict Primo à difeipu* Quowpwnbsp;latus honorc,quia vnus ex duodecim eledis, Marci,6. Maximum eft Chrifti verum effenbsp;difcipulum, Iohan,ii. Vbi ego fum,illic8Cminifter meus erit, Sed Ioh3n.i5, In hoc co-gnofeent omnes, quiadifcipulimeieftis,fidiledionemhabueritisadinuiccm. lohan-nis.s.Si VOS manferitis infermone meo, vere difcipulimei eritis, ôC cognofeetis verita-tem,ôC veritas libcrabit vos.Secundo,à fîngulari diledione. N on ad fui iadantiam tories cômemoratfcfpecialiter diledum à Iefu,fcd vttanrobcneficiogratusexiftat,amp; quianbsp;fuauiflimumfibifuit recolcre,quàm affeduofe ôcfamiliariter fe lefushabuit ad ipfum.

Quia ergo Petrus diligebat Iefum,Iohanncm quoq; à Chrifto diledum, multum ama- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

bat, Sed quem non diligebatC* Omnes fe diligere probat, quibus ante paffionem ait lo-hannis.iy.Sicut dilexit me patcr,ôf ego dilexi vos.Manete in diledione mea. Si præcepta mea fcruaueritis,manebitis in diledione meatlîcut ÔC ego præcepta patris mei fcruaui,ôCnbsp;maneo in eiusdiledione.Diligebar ergo eum Iefus,nonexclufis cæteris,fedpræ cæteris,nbsp;quem fpecialis prærogatiua caftitatis ampliori diledione feceratdignum tquia virgonbsp;ab eo eledus,virgo in æuum permanfit, Vndc tribus fpecialia quædam diledicnis oftê- Quibus trinbsp;dit ligna,Petro,lacobo,amp; lohanni, tam ad læta quàm aduerfa fecreta eos admitrens,vt î?“1“’nbsp;in fufeitanonepuellæ,Marc,y.intransfigurationc,Matth.t7,inpaffionisagonc,M3t.x6. ’’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3?

Singdlaria tnlohanni exhibuit,vnamp;famofumfuitinterdifcipulos ipfum diledû lefuno (^'soSendc minari.Sunt enim quinq; veræ amicitiæ indicia.Primum,mutua coniundio.Hinc in cœnbsp;na fuper pcâusIefurecubuit,Iohan.l5.Nonparuuminiftopræclariffimo conuiuiovlii-mivale,proximum elleChrifto,quodcumfeledistotiusmundi(nam duodecim difeubue Amicitlaenbsp;runt cum illo,Luc.zi.)fecit,vbi amp;C facrofar.dum corporis öC fanguinis fui facramentum veræ indigt;nbsp;inftituit.De cuiuspræclaritate dominus ait Lu.iz. Defideriodefiderauihoepafehaman daquotnbsp;ducare vobifcum,3ntcquàm patiar.Ad eius prfparationcm Petrum ÔC Iohanncm,vt fpenbsp;ciales mifit.Secundum, fecretorum reuelatio. lohan. iç. lam nondicam vos feruos, fednbsp;amicostquia omnia quæ audiui à pâtre,nota fcci vobis.Omnibus turbatis foh lohâni in-

GGG £ dicauit

-ocr page 652-

PARS SECVNDA, dicauîtprocli'toVem.îohannis.iî. Ilk eft cui intindum panem pöVreïfeift^.Tpft enimfu*nbsp;ptr pcaus illud rccubuit,in quo funt omnes thefauri fapienciar «fdenti« rccondilijCo-loffeft.i.Vndc ÔC fapientij ôC inielledui huberius fuxit,quare akifftme fuper omneadedinbsp;Uinitatis ÔC trinitacis fchpik myfterio, cui amp;ftatusccckbæin bnetn vfquercuelatus fuit,nbsp;Apoca I. rerçiu.n, volua^acû confenfio. lohan.i?« Vos amid mei cftis,fi feceritis,quznbsp;præcipio vobis.Ipfe autéad domini vocanris vocem,amp;patrê amp; nauim reliquit,Matth(inbsp;quarto.Sic SC modo hic nihil de ftatu fuo folidtus.totum domino cômiiît.Quartum,ihenbsp;faun commiAio« Vnde dominus precioüflimü dC fii^uiaremjhefaurrum de quototiusnbsp;mundi fumpfitprecium, matrem fcilicet,in fuo rcceflu tanquâhdeiiftïmo amico cómiht,nbsp;Iohannis,i9.0 fingulare dcpofitum,vt virgo virgin! feruiret, amp; Chrifto poft mortenbsp;furredionê'cg cælos afcendente,non deeffet genurici eius filius,cuius cafta vita caftis tue-*nbsp;retur obfequiis.Quintum,aduerforum toleratio. Ecckftaftici, ^.bipoffidesamicum, innbsp;tentatione poiTide eum. Prouerbioçt.i?. Omni teporc diligit qui amicus eft, amp; frater innbsp;anguftia comprobatur.Sic ipfeaftittt morienti, Iohannis j^.Exiliurn in Pathmos infula,nbsp;pro fide fufcepitjApocalypu.Venenu bibit,dolium feruentis olei fupcrauit.Non patumnbsp;eft diledfl elTe Icfu,quia Ecclefiaftes nonojNefeit homo vtrü amore,an odio dignus fit,nbsp;fed omnia infutuçt feruantur incerta. Sed Prouerbioçt.S» Ego diligentes me diLgo. Io**nbsp;hannisj4.Qiji diligit me,diligetur à pstre meojSc ego diligâ eum,SC manifeft abo ei menbsp;ipfum.Sedvnde fcimus,an diligamus vere^lohannisj-j.Qui babet mandata mea,amp;fer'nbsp;uat ea, is eft qui diligit me. Hunc ergo quum vnice diligeret Petrus,amp; domino cæterisnbsp;chariorê Temperfuifle fdret,ac turn noniuffus fequeretur Petro proximus,rogat dominSnbsp;quid de illo futurS cfiet.lamenim de fua morte €ognouerat,amp;fcire cupit an hunc mortisnbsp;fuae comitem eftet habiturus.

Dick ei lefus: Si cu voIo manere donee veniam,quid ad tefTu me feque* re .Exqt ergo fermo inter fratres,quod difcipulus ille non morit Et non dixitnbsp;ei lefus,quia non moritur,fed fi eu voIo manere donee veniam,quid ad tef

Non negat dominus lohannê perpalTionemfequiyCum Matthaei.ro. dicanCalicrm quide meumbibetis.Et Aduu.y.lohannes inter eosfuit,quibus caefis ludaei denunciauegt;nbsp;runt,ne in noie icfu loquerenf,fed fuperuacuä Petri curam corrigit.V ult etn deus vnS'nbsp;quenq^ forte fua côtentû eflcjnec curiofe indagarc quid deus velit de proximo. Dei cnininbsp;voluntas régula eft luftitiae. Hine Matthæi.u.Confiteor libi pater domme caeli amp; terrae,nbsp;quiaabfcondiftihxc à fapienttbusamp;prudentibus,amp; reuelafti ca paruulis.lta pater,quo«*nbsp;ntam fic placitü fuit ante te. Ideo quanquâ deus mandauerit vnicuique de proximo fuo,nbsp;Ecclef1attici.i7.Et finguli debeamus quaerere non quae noftra,fed quae alioçi.l.Corin.io.nbsp;non vult nos diuino^e opeçi rationë indagare. Ecclefiaftici.;. Altiora te ne quæfieris,âCnbsp;fortiorateneferutatusfuerisîfedquæpræcepit tibideus,cogitafcmperjamp;jnpluribusnbsp;operibus eius ne fueris curiofus. N on ergo fas eft, vllurn folicitö efle 3C cupidó feire quidnbsp;deus facere velit de nobis,vcl de alijSjfiue hoc,fiue illud: fed quifque dicere debct.Fiat vonbsp;luiitas tua.Si hunc,inquit,velim manere,tu quod ad te pertinet, cura, videlicet vt me fe*nbsp;quaris.oues raeas pafcendo,ôf anima pro eis ponendo.Credebant ex hoc difcipuli,quodnbsp;non effet moriturus violenta morte,fcd permanfurus in vita, donee rediret dominusiU'*nbsp;dicaturus viuos S( moriuos,qnod omnes tumbreui futurum opinabsntur, tametfi lefusnbsp;non dixerat eu no morituru, fed Petri curiofitatê retundens,negauit ad il!C pertinere,ftnbsp;Vellet eum permanere vfq; ad aduentûfuum.ldeo lohannesdilcipuloróopinicnécorrinbsp;git, tanquä non intelligcntiû domini verbû, vt dicitChryfofto.Non cnim magnû eratnbsp;(vt ait Auguftinus:)domino, dare dileâo non mori, cum melius fit, diffolui 8c effe cumnbsp;Chhfto.Philippen.i.Non ergoputandum,quod non fit mortuus carne,quia ncc domi-*nbsp;nus illud future de illo prædixit,kd potius ita intcliigendum, quod cæterisdifcipulis p«rnbsp;paffionem confummatis,ipfeinpaceecclefiæ ,fuæ vocatjonis aduentumexpedlarit. Hr*nbsp;bræo9t.9. Statutum eft hommibus femel mori.

J nbsp;nbsp;Hi'ceft difcipulus ille qui teftimonium perhibet dehiSySf fcripfi'c hæc,8i fd

mus quia verum eft teftimonium dus.

Confuetudo eft,cumvaldecerta dicimus, noftrumteftimoniü nonnegare. Sic Apo* ftoli Adu.j.Quem deus fufcitauit à mortuis, cuius nos teftes fumus. Adu.4.Virtute mulnbsp;tareddebant Apoftoli teftimonium refurreélionis Itfu Chrifti domini noftri. Scripficnbsp;haec,quo ceciius ac iatius ad omniü notitiam diffundanturt nec fcripfii ab alijs audita,fednbsp;^UibUB

-ocr page 653-

ARTICVLVS XXXVil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCCXV*

quibus ipfc interfui t.Iohannis.i^.Et qui vidit,teftimoniiS pcrhibuit« i.Iohannis.i. Quod fujt ab initio,quod audiuimus,quod vidimus oculis noftns,quod pcrfpeximus,amp; manüsnbsp;noftrae contredauerunt de verbo vitæ,Ôlt;: vitamanifcftata eft, óC vidimus, ôd teftamur,SCnbsp;annunciamus vobis vitam xternam, quæ erat apud patrem apparuit nobis« Hinc do*nbsp;minus, lohan.5» Quod vidimus,teftamur.

Sunt aucem amp; alia mulca,quæ fecic lefusrquæ fi fcribanCur per (îngula, nec ipfum arbi'tror mundum capere pofleeos qui fcribendi funt libros.

Tantum autem iiterisproditum cft,quantum ad falutemconfequendamfatis pereft igKur,vt his credentesnbsp;nbsp;nbsp;lefu veliigiis inhærentes, concendamus ad immortalis

vitæ præmium , prêtantes ne quando obliuifcamur didoç^, fadorumtp Chrifti,fed rc-uoluamus fcripta hæc, Sd fcrutemur in ea thefaurum poûcumin miraculis ac verbis lefu, vt fie valeamus purificari,ôd vita, ôd fermone confequamur in die reuelationis ineffabilianbsp;opera ôd myfteria,quaenunc,qu3ndiu in mundo fumus,capere nonpoffumusîdd perficiànbsp;niurinChrifto,qui dilexit ncs,6dlauit nos à peccatisnoftrisinfanguine fuo,Apo.i»

Vndecim autem difcipuli abierunt in Galilæam, in moncem vbi conftitue Mati^tS rat illis lefus.Et videntes eum adorauerunt,quidam autem dubitauerûu

Oftendit falutis humanæ profedum Sdmodum«Q^umenim nedum inter gentiles cfîcnt,qui impoffibilem dicebantrefiirredionem, fed ctiam inter Iudæos,vtpote iJaddu--cæi,Aau*i5, Idco dominus plurimis argumentis id in fc fadum probauit, per dies qua*nbsp;draginta apparens difeipulis Sd loquens de regno dei, Adu.i.Hinc vndecim difcipuli(N3nbsp;ludas laqueointerierat, Matth.17.) profedi in Galilæam confeenderunt montem, quenbsp;illis defignarat Iefos,vc omnes refurredionis gloriam cernerent, cuius Ipecimen tres ibinbsp;vider3nt,Matth jy.Quia enim in Galilæa fuit conceptus,nutritus, ôd conucrfatus,pluri-matç operatus rairacula, baud paucos illic habuit difcipulostideo vt fimul omnes in fidenbsp;confirmarct,ôd vacillantes crigeret, in montem Thabor confcenderc iulTit^ficut prædi-xerat,Matth«i6,Poftquam refurrexerojpræcedam vos in Galilæam. Apoftolus.i.Corinnbsp;thioBî.K.commemorat ipfum apparuifie,plufquam quingentis fratribus,fed nec locum,nbsp;nec tépus fpccificat,quare probabiliter credi poteft, quod ifta fit manifeftatio,fatis enimnbsp;fuper^ vnaecim in Hierufalem inftrudiôd confirmati fuere.Nec deeft myfterio quod in Gafite^nbsp;Galilæa,quofignificaretfeiranfmigraturum ad genres, Aduû.i5.necnoninftrueret nos, aracurnbsp;primû de vitfisad virtutestranfmigrare,fi de præfenti miferia ad fupernâ gloriam tranfi- fug potiffi^nbsp;re cupimus.i.Pctri.5.Chriftus femel pro peccatis noftris mortuus eft, iuftus proiniuftis, mum mifnbsp;vt nos ofFerret deo, mortificatos quidem carne, viuificatos autem fpiritu.Romanoçt.g, grark, Sdnbsp;Hoc fcicntcs,quia vêtus homo nofter fimul crucifixus cft,vt deftruatur corpus peccati,vt ApoftoIoSnbsp;vitra non feruiamus pdô.Pfal,i5.Quis afeendet in monté domini, aut quis ftabit in loco '^ocarinnbsp;fando ciuss' Innocens manibusSd mundo corde, Deum teftati funtlatnæcultum exhi-bendo,Matth.4,Dominum deum tuum adorabis,Sdilli foli feruies.Sed quidam dubita-uerunt,donec plurimis ac ceriifiïmis argumentis, amp; illis fidesfada eft.

Et accedens Iefus,Ioquutus eft cis, dicens: Data eft mihi omnis poteftas in caelo amp; in terra,

Dulciter allocutus eos,non habetis,inquit,autorem cui debeatis diftidere,non habetis dominum poenitendumtvt pro omnium falute fum mortuus,ita nulla eft natio gentiumnbsp;quæ mei iuris non fit.GIofla: Vt qui regnabat in cælis,modo per fidé regnet in terris, vtnbsp;impleatur illud Matth,ö,Fiat voluntas tua,ficut in cælo ôd in terra , Obferua qj iftapote--ft as Chrifto homini data eft ab inftanti conceptionis autoritatiue,öd exinde ccepit ei dàquot;nbsp;ri quantü ad executioné ôd manifeftationé paulatim fecundü moderatam difpofitioniS dinbsp;nini præordinationë, V nde fupernaturaliter de vtero virginis egreflus,mu!tis miraculisnbsp;fuIfit,antequäpateretur.Luc.6.Quiavirtus de Ülo exibatjôdfanabatomes.Iohan.î. Paternbsp;diligitfiliüjSd omia deditin manuseius.Sed quia primus aduentus occultusfuitödin infirnbsp;mitate, Efa.4ç,Et vidimus eû,ôd non erat afpcdus,ôd quafi abfconditus vultus eiusôd dcgt;nbsp;fpedus, vndenecreputauimuseum. Ideo dicitur poft refurredionem data,qu3ntumadnbsp;executionem ôd manifeftationem î quia ex tune cœpit in vniuerfo mundo, imo in infernbsp;nq Sd in cælo.In finali vero iudicio dabiiur huius poteftatis pleniffima côfummatio, quunbsp;jnimici eius ponentur fcabellum pedum eius,i.Corinth.iç,Hebræo9£.i.V nde ôd faâus eftnbsp;omnibus obtemperantibus fibi caufa falutis.Hebræoçt.y.Matth.io, Eum timete,qui poteft ôd animam ^corpus perdereingebennam,

G G G $ Euniea

-ocr page 654-

PAR S SECVNDA

Euntes ergo,docete omnes gentes,baptisantes eos in nomine path’s Si fi* It) Si (pus fandi,docentes eos feruare omnia quecucß mandaui vobis. Et cc^nbsp;ce ego vobifcû fum omnibus dicbus vfque ad conCummationem feculi.

Ordo optimustPhmo docedi^ vt conuertantur,fi crediderint,fip(xnituerint vitæ prio ris,fi paraci (inc ampledi dodrinam euangelicamnum tingendi aqua,vt hoc facrofyni'nbsp;holo confidant icfe liberatos, ab omnium peccatorum fuorum fordibus gratuito benefitnbsp;cio mortisChriftijiamtp cooptatos in numeçc filiorum dei^Dixerat ante Matth.io*ln vinbsp;am gentium ne abieritis, ÔC in ciuitates Samaritanorum ne intraueritis, fed potius ite adnbsp;cues quf pcherunt domus Ifrael.Quo oftenderet fe miflum ludæis.Matthuç.Non fumnbsp;mifliis nifi ad oues quæ perierunt domus Ifrael.Nunc verotltc,docetcomes gentcs.Pfalnbsp;mouS.In omnem terram exiuit fonus eoçe.Iohannis.iy.Ego elegi vos,ôCpofui vos vt ea*nbsp;tiSjtScfrudum afferatis,0i frudus vefter maneat Jnuenimus baptifmü legalem,in emun*nbsp;BapriPiius dationem carnis, Hebræoçt.?.Hine pharifæi mira hypocrifi calicum,manuum,vrceoçenbsp;quotuplex baptifmata obferuabant,fpurcitias animi négligentes, Marc,7.Matth.iç.Secundo,mennbsp;talem.Luc.î,Ego baptizo vos aqua,veniet autem fortior me poft me, cuius non fum dilt;nbsp;gnus foluere corrigiam calceamentorum eiustipfe vos baptizabit in fpiritu fando amp;igni.nbsp;HieronymusîPurgationefandificationiSjVelfpiritu quifandificat,amp;accenditamoremnbsp;dei.Hic fufficit,cafu quo alius haberi non poteft. Auguftinusj Poteft quis faluari non p*nbsp;cepto baptifmi facramento,fcd non contepto.GIoffa fuper illud Pfatyv. Etenim in corde iniquitates operamini in terra.Quod non potesfacere,SC vis facere.deus fadum repunbsp;tat.Tertio,poenaIem*Lucæ.ii.Baptifmohabeobaptizari,amp;quomôco3rtor donee perfinbsp;ciatur» Gloffa:Habeo tindione proprij fanguinis perfundi. Marc.io, Calice quidê,qucnbsp;ego bibOjbibetisî ôCbaptifmo quo baptizor, baptizabimini.Hoc innocentes occifi propter Ghriftam,baptizati funt, St multi martyrum. Auguftinus : Baptifmi vicem fuppletnbsp;aliquando pa(rio,aliquando fides,amp; in deum conuerfio,fi forte ad celebrandummyfteri-um baptifmijinanguftiistempoçtfuccurrinonpoflit. Quarto, facramentalem.I ohangt;)»nbsp;Qunuor i Nifi quis renatus fuerit ex aqua,amp; fpiritu fando,non poteft introire in regnum dei. Vbînbsp;bïptiimo quatuorconfiderandaîPrimu,materia,aqua clcmëtaris, Secundû,forma,vthicîln nominbsp;CO dideran ne,quodefignat effentif vnitatem,patris,amp;filii,amp; fpiritus fandi,quo indicat diftindio-7 da, nemSlt;trinitateminperfonis. InprimitiuaecclefiabaptizabantinnomirteChriftilefu,nbsp;Adu.i.Pœnitentiam agite,Scbaptizetur vnufquifm veftrum in nomine IcfuChriftiinnbsp;remifftoncm peccatoçtveftroçtjKaccipictisdonûipiritusfandi, qa virtualiter includenbsp;batur pater vngcns,filiusvndus,fpiritus fandus vndio,Poftea tn nomine lefu diuulga-to 8C honorificato,rcdiit ccclefia ad formam inftitutam à Chrifto. Exigitur ergo verbanbsp;amp;dementum,Ephefio9î.ç.Chnftusdilexit ecclefiam,amp;feipfum tradiditproca,vtilhmnbsp;fandificaret mundans cam lauacro aquae in verbo vit», vt exhiberet ipfe fibi gloriofamnbsp;ecclefiam,nonhabentem maculam autrugam,aut aliquid huiufmodi,vtfitfanda8Cim-macuIata.Tcrtium,minifter,quilibet in neceflitatis articulo, ideo per nullum miniftruinnbsp;vitiatur,quia minifterium tantum exhibent j.Coçc.5,Quid igitur cft Apollo;quot;quid veronbsp;Paulusç’Miniftcr eius cui crcdidiftis,Quartu,effedus,pcccatoç£ remiflioamp;gratiæ colla-tio.AuguftinusîAparuulorecenter natOjVfq; ad dccrcpitum fenem,ficut nullus prohibinbsp;tus cft à baptifmo, ita nullus qui in baptifmo non moriatur peccato. R omanoi^.6. Annbsp;ignoratis fratres,quia quicuncp baptizati fumus in Chrifto lefu,inmorte ipfius baptizatinbsp;fumusC’Confepultienim fumus cum illoper baptifmum in mortem, vtquomodoChri-ftus refurrexit per gloria patris,ita 8C. nos in nouitate vitae ambulemus,Sic paruuli ab ori-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ginali purgâtur peccato,amp;: dantur gratiæamp;virtutcsin habitu,lîue in munere, lîue in vfu»

Secundo facit filios dei.Omnes em fumus in ortu filrj irae, Ephe.i.Sed per baptifmG effi-' cimur filii dei,quia membra Chhfti.Gaf.î. Quicunqj in Coro baptizati eftis,Chhftû in-duiftis.Romanoçî.g.Si autem filn,amp; hæredes.hæredes quidem dci,cohæredes autê Chrinbsp;ftijn cuius fignumeaeli apertifunt Chrifto baptizato, Matth.j.Marci.i.Non enim -'pfinbsp;tuneprimumpatuere cæleftia,qua?nunquamrcliquit,Iohannis,î,Nemo afeendit in cae-lum,nilî qui defcenditdecaelo,nlius hominis qui cft in Cælo,fed nobis patere demonfl ra-uit.Sicut enim fili) Ifrael per mare rubrum tranfeuntes,in deferto manna cf left« cibati,SCnbsp;aquadepetrapotati,interramvcneruntpromiirionis,ficnosperbaptifmûmundati,cocnbsp;porc Chriftivegetati,ôf aqua fapientiæ falutaris potati, in haereditatem cæleftcm intro-ducimur.uCoijMo.Nolo enim vos ignorare fratres, quoniampatres noftri omnes fubnbsp;nubc fuerunt,amp; omnes marc tranlîerunt, tSC omnes in Mofe baptizati funt in nubc amp; innbsp;mahjSC omeseandem cfcamfpirit«aIemmanducaucrunt,ÔComcs€undenipotûfpôalfmi

-ocr page 655-

A R T I C V L V s XXXVÎIÎ* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCCXVÎ^

bîbetunt. Bibcrunt autem de fpflali confequente eos petra, pctfâ âutem erar Chfus » ÏOquot; han.ô.Mofes dedic vobis panem de cælo,fed pater meus dat vobis pancm de cælo veçelt;.nbsp;Panis enim verus eft qui de cælo defcenditjSCdat vitam mundo.Ego fum panis viuus quinbsp;de cælo defcendi,fi quismanducauerit ex hoc pane, viuet in ærernum. Tertio,dat fpmnbsp;fanctum inhabitatorem. In cuius hgnum,lohannesvidit fpm fanétum defcendcntem,fleur columbam inipfum,Iohannis.uTit.j,Secundummifericordiamfuam faluos nosfcnbsp;cit,plauacrumregenerationis ôCrenouationisfpiritusfanclij quem effudit in nos abun-»nbsp;de per lefum Chfm faluatorem noftrumjVt iuftifleati gratia ipfius,hæredes fimus fecun*nbsp;dumfpem vitææternæ. EphefioçeU, In quo credentesfignati eftis fpiritu promiflïonisnbsp;fancio,qui eft pignus hæreditatis noftræ,Cætcçî ne quis fatis efle putet ad falutem,femelnbsp;effe tincrum, ac profeflum euangelicam fi dem, rurfus docendi funt, quibus modis tuerinbsp;poflïnt innocentiam,quibus rationibus progredi queant ad ßfedionem cuangelicæ pie-tatis ? Ephefioçi,!» Ipfius enim fumus fadura creati in Chrifto Iefu,in openbiis bonis*nbsp;quæ præparauit deus vein illis ambulemus.lacobi.z.Fidesflneoperibus mortuaeftinfe*nbsp;metipfa » Lucæ.6, Qjiid autem vocatis me, domine domine, non facitis quæ dicoîTnbsp;Omnia dicit feruare. Iohannis.14. Qui habet mandata mca,amp; feruat ca,is eft qui diligitnbsp;me.Eccleflaftes nonoîQni in vno peccauerit,multa bona perdet. Sed ne caufari poffinçnbsp;fupra vires effequod iniungitur, promittit affiftcntiam, non folum Apoftolis, qui in fi-nem vfque feculi manfurinon erant, fed omnibus qui perjverbum illoçt credituri étant«.nbsp;Iohannis .17. Non pro cis autem rogo tantum, fedâf pro eis, qui credituri funt per verbum eoçî in me.Quanquam fecundum humanitatispaftibilitatem apud nos non maneatnbsp;quia per immortalitatis ftolam ôi refurredionem iuit ad pattern in afccnfione,manet ta- „a

Quotfaff^ amChnft*

P ,'gratiâ corda inhabitandofidelium.Ephefioçi.îDct vobisfecundjum diuitias glo- bifeum» riæ fuæ virtutê corroborari per fpiritum cius in interiori homine,Chriftum habitare pernbsp;fidem in cordibus veftris. Iohannis.t4, Si quis diligit me,fermoneum meum feruabit: Sinbsp;pater meus diliget eum,ôi ad eum venicmus,Si manfioncm apud cum facicmus » Secundo,per facramentalcm præfentiam. Tertio, per continuam prouidentiam, atque multi-plicem efficientiam fuæ potcftatis,amp; pietatis in nos«LcoîQui afeendit in cælos,non de-ferit adoptatos, SCipfe dcorfum confortât ad patientiam,qûos lurfum inuitat ad glori-am.Non eft ergo aliqua natio tam grandis, quæ habeat deos appropinquantes fibi, fleutnbsp;deus nofteradeft nobis,Deuteron.4.Matth,ig.Vbi funtduo vel tres congregati m nomine meo, ibi fum in medio eorum, Qiii ergo nunc manet cum eleclis,ipfos dirigédo Sinbsp;confortando,poft cumipfismanebit ætcrnaliter remuncrando.Apo.xuEccc tabernaciinbsp;lum dei cum hominibus,Si habitabit cum ets, Siipfl populus eius erunt. Si ipfe deus cumnbsp;eiseorum deus erit. Et abfterget deus omnemlachrymamaboculis eorum. Si mors vitra non erit,neque ludus,neqHe clamor,neque dolor erit vitra,quæ prima abierunt.comnbsp;memorat autem fecundum Chryfoftomum,confumm3fioneni feculi,vt magis eos attranbsp;hat,Si qc præfentia tantum attendant,fed futura Si æternalitcr manfura.q,d*Pofteaquânbsp;corpore defiero effe vobifcum,tum efficacius adero fpiritu mco,adero autem vfque in finbsp;nem mundi, Porto, quando fit futurus mundi finis, nec refert, nec expedit vos feire»nbsp;Interim agite quod vobis mandatu eft, femp in illü dié p3rati,qui qficunqj vencrit, tumnbsp;vos quoq; depofit3 mortalitate toti mecum eritis,côfortes regni paterni,cuius nullus eritnbsp;finis,lohan,14, Vado parare vobis locu.Et fi abiero Si pparauero vobis locum, iteçt ve-nioSiaccipiam vos ad meipfum,vt vbi fum ego,Si vos fitis,

«D e afcenfîone domini,Mar j6.LuC.14» AR TICVLVS XXXVIII*

Ouiffîme aütetn recumbentibus ilfis vndedm âpparuit ,amp;cxprô^ MâtcM brauît meredulitarê illorum, amp; dun’Ciam cordis: quia hisquivide«’nbsp;rant eum refurrexiflTejnon credi'dcrunt, dixit eis î Euntes in mun^nbsp;dum vniucrfum,prædicate euangetiüfn omni creàtüræ:Qui crediderft,8i' ba#»nbsp;ptizatus fueric,(âluüserit:qui veronon crcdi'den't,condemnabitur. Signa aùnbsp;tem eos,qui crediderint,hæc fequenturî în nomine meo dæmonia eqeientjinnbsp;guisloquentur nouis,ferpentestollcnt: 8^ fi mortifeBi quid bibèrinù ,non eisnbsp;nocebinfuper ægros manus imponentjô^ bene habebunt.

GGG 4 Qjaàm

-ocr page 656-

PARS SECVNDA,

Quiàmncccffaria, cfficax, 8(. falutifcra vera fit fidcs, oftendit, fine qua împofiibilc eft placere deo,Hebræoç£.ilgt;Poftrenio igitur abicurusin cxlu,apparuic vndedm. Nec enitnnbsp;omnibus paffim exhiberi debebat mortis ac refurrcdionis fpedaculum, V erum ad fidenbsp;cuangelicam fufficiebat,rcm femcl per idoncos teftes efle comprobatamgt; Adu.io.Huncnbsp;deus fufdtauit tertia die, ÔCdedit eummanifeftum fieri non omni populo, fed teftibusnbsp;præordinatis à deo,nobis qui manducauimus SC bibimus cumillo,poftquam refurre-*nbsp;xit à mortuis. Ad veritatem ergo refurredionis comprobandam,comedic cum eis,nbsp;Aduu 4, Gregorius t Coraedit vt per effedum comeftionis veritas patefeeret carnis.nbsp;Exprobrauit tarditatem intelJedus, quia diciturEfaiæ.7. Nifi credideriiis, non inielli-gctis,8cduritiam affedus.Ecdefiaftid tertiotCor durum male habebicinnouifltmo,Henbsp;bræoçt tertiojVidetefratres, ne forte fit in aliquo vefirum cor malum incredulitatis dif-cedendi à deo viuo,fed adhortamini vofmetipfos per fingulos dies,donec hodie cognonbsp;minatur,vt non obduretur, quis ex vobis fallacia peccati, Hieronymus : Increpat incrc-dulitatem,vtfuccedatcredulitas:exprobrat duritiam cordis lapidei,vt fuccedat cornbsp;carneum charitate plenum,Ezechielis,36. Auferam cor lapideum de came veftra,ôi da-bis cor carneum, amp; fpiritum meum ponam in medio veftri,amp; faciam vt in præceptis menbsp;is ambuletis,amp; iudicia mea cuftodiatis,amp; operemini.Hinc eft quodmartyçz: cateru^ mornbsp;tem huius feculi libenter affedant, quia nouerunt pro ifto temporali interitu perpetuonbsp;fe efie viduros. Caufam increpationis fubinfert, quia teftibus omni fide digniltimis nonnbsp;crediderunt.Marci.ig.Surgenslefus mancprima fabbati,apparuit primo MariæMag-dalenxjde qua eiecerat feptem dæmonia.illa vadensnunciauit(ex mandate domini,lo-h3nnis.zo,)his qui cum eo fuerant, lugentibusdc fientibus, Et iili audientes quia viuerec,nbsp;Qc vifus eflet ab ea,non crediderunt.Poft hsec duobus ex his ambulantibus in villa,often-fus eft in alia effigietöcilli euntes nüciauerunt cæteris,ncc illis credideruni.BedatQuadranbsp;gefimo diequando iam erat receflurus ab eis in caelum, hoceismaxime illo die expro*nbsp;brare voluit, quod nifi ipfum vidèrent, credere noluerunt, cum poft afcenfionem eius,nbsp;praedicantibus illis euangeliö,genres quae non videront,credituræ effent, Sf vt verba quaenbsp;recedensdiceretjin cordibus audientium ardiusimpreffaremancrencPofteaquam tandem nobis haec omnia multis argumentis, ac certis, inquit, probata compertaé^funt,itcnbsp;in mundumvniuerfum,Omnibus mortuusfum,omnibusrelurrexi,prædicatecuangeliii.nbsp;Romanoçe.io, Fidjs ex auditu, auditus autë per verbu Chrifti, Romanoçt.i, N on cnimnbsp;erubefeo enangeliS.V irtus enim dei eft in faluté omni credenti,quod ante promiferat pernbsp;prophetas fuosinfcripturisfandisde filiofuo,Hinc Matr.is.Omnisfcriba dodus inre-gnocæloçtjfimiliseft homini patrifamilias, quiprofertdethefauro fuo noua amp; vetera.nbsp;Ecce quid prædicandum, Sed narfauerunt mihi iniqui fabulationes, fed non vt lex tua,nbsp;Pfalm.ii8.2.Tim.4,Prædica verbû,inftaopportune,importune,argue,obfecra,incrcpa,nbsp;in omni patientiad^dodrina.Erit enim tempus cum fanamdodrinamnonfuftinebunt,nbsp;fed ad fiia defideria coaceruabunt fibi magiftros,prurientes auhbustôC à veritate quidemnbsp;auditum auertent, ad fabulas autem conuertentur ,Omni,inquit,creaturæ. Homo enimnbsp;virtualiter,non formaliter omnis creatura eft,habens quid commune cum omni creatu-ratquia omnes differentiæ rerum,feu coniunda genera entium,in ipfo concurrunt.Ro-manoçî.io.Non eft diftindioludæiSf Græci,nam idem dominus omniü,diuesinomesnbsp;qui inuocant ilium,Roma.n.Nolo vos ignorare fratres myfteriû hoc, vt non fitis vobif-ipfis fapientcs,quia cæcitas ex parte contingit in Ifrael,donee plenitudo gentiû intraref,nbsp;«fie omnis Ifrael faluus fieret.GregoriusîVtprius à ludæa repulfa praedicatio,tuncnonbsp;bis in adiutorium fieret credulitaris, quum hanc ilia ad damnationis fuæ teftimonium fu-perba repuliffet. Aduu,i5. V obis oportebat primu loqui verbum dei* fed quoniam repel-litis illudjamp;Cindignosvosiudicatis æternæ vitæ,ecccconuertimur adgentes.Sicenimnonbsp;bispræccpit deus.Efaif.49.Pofuitein lucemgcntium,vtfisinfalutemvfqueadextremunbsp;terrae.Audientes autem genres,gauifae funt,amp;glorificabant verbum domini,amp;credide-runt quotquot erant præordinati in vitam æternam. Quicunqj crediderit cuangclio,pernbsp;quod omnibus in me fidentibus, per mortem meam offertur gratuita remiffio peccato-rum omnium,ôC huius gratiæ fignum acceperit tindius aqua,faluus erit,Romanorum,io.nbsp;Non omnes credunteuangelio.BedatPer alios paruuli credunt,ficut exalqsea quaeinbanbsp;ptifmo eisremittuntur,peccata contraxerunt. Sicut enim paruulis fufficiebat fides parennbsp;tum in circuncifione,ficiit5d in baptifmo,quum tarnen nihil ad perfedum adduxerit lex,nbsp;Hebræorum.7.LegimusHieremiam fandificatuminvtero,Hicreni.i.Iohannem fpiri-tu fando repletum, Lucæ ,1. Quis dubitare poffit in baprifmo habitum fidei infundi, quinbsp;donum eft fpiritus fanditi.Cohnth.u.Aliifidesin eodem Ipiritu.Mar.io .dlcitur,qaodnbsp;dominus

-ocr page 657-

A m en V § ^xviit fo.cccxvît tïöminus compkxans paruulos oblatos,amp; itnponens manus fußef ebs^ behedicebat éos«nbsp;V cre dicercpoïeft dominusillud Matthæi.iOiAn non licet mihi quod volo, faceref Artnbsp;oculus tuus ncquam eft,quia ego bonus fumï'Saluus ehtinpraefenn per gratiam. Roma-noç! odauoîSpc faluifaäi fumus.Infuturoper gloriam.Præcedit ergoprædicatio,pr£nbsp;dicationem fubfequitur fides,fidem regencratio,quæ eft quaedam dci (vt ita dicam) filia-tio,qu3m quicuftodit,proculdubio faluabicur.Guftodit autem qui creditjcredit veto,quinbsp;dei fidem vita moribuséçcomprobat. Galatas .ç.lnChrifto lefu neque circuncifio ali-quid valet,nequepræpunum,ied fides quaè per charitatem operator, lacobi fecundoî tides fine operibus mortua eft in femetipfaiSalus ergo filiorum dei,gaudium defignat afternbsp;ïiunlîcondemnatio infidelium,perenne fuppJicium.lohannis.j.Qui credit in filium,habet vitam arternam î qui autem incredulus eft filio, non videbit vitani, fed ira dei manecnbsp;fupcr eum^O verbum obftupefcendum.Ira dei manetfuper eum.Hcbraeorum.io. Hor»nbsp;ren duin eft incidere in manus dei viuentis, Ne vero prædicatio fide careat, addetur ôCnbsp;miraculorum vis, fi modo adfit euangelica fidutia, amp; res ipfa miraculum pofcat, vt progt;nbsp;bentur qu« humanam excedunt rationem. In nomine meo .Lucæuo .Domine, in nomine tuoctiam dæmonia fubficiuntur nobis, Adiuu. 19. Virtutes non modicas faciebacnbsp;deus per manumPauh, ita vtetiam fupcr languidos deferrentur à corpore eiusfudarianbsp;ÔC femicinäia, ôC recedebant ab eis languores, amp; fpiritus nequam egrcdiebàntur. Lin-guis, Aduû.i,Coepcrunt loqui varfis linguis,prout fpiritus fanäus dabat eloqui illis. Sicnbsp;ÔC Aduö.io.Serpcntcs.AäuS.ig.Paulusvipcramexcuffitdcmanuin ignem, nihillaefusnbsp;ab ca. Lucæ.io. Ecce dedi vobis virtutem calcandi fupra ferpentesSCfcorpiones,amp; fu-*nbsp;per omnemvirtuteminimici,amp;nihilvobisnocebit,Super ægros.AduütcrtiotPetrus .nbsp;Claudum ex vtcro matris manu allcuans,fanauit. Imo veftimenti fui vmbra infirmi fana- tnirawio^nbsp;bantur,AduüquintotHuiufmodi verofigna quoniam adconfirmationem erant dodri- *'um «on*nbsp;næ fidei, idco hoc donum miraculorum nonnunquàmSf malis concedebatur, quia nonnbsp;faciebat fandum, vt claret in luda, Hine Matthaei.'y. Multi dkent mihi in die illa,domine domine,nonne in nomine tuoprophetauimusnbsp;nbsp;nbsp;in notnine tuodaemonia ciecimus,

amp; in nomine tuo virtutes multas fiecimusföctue confiteborillis,quia nunquàm noui vos difcediie à me omnes operarij iniquitatis. Gregorius î Nolitc fratres amare figna, quænbsp;poffuntcum reprobis haberi communia, fedcharitatis, 8Cpietatis miracula amare, quacnbsp;tanto fccutiora/unt,quanto SC occultât SC de quibus apud dominum eo maior fiet retri-butio,quo apud homines minor eft gloria, Dæmonia eijcientquoad fe,pcr vcramcon-tritioncmpccccta eqeiendot quo ad alios,bonis exhortationibus malitiam auferendo denbsp;aIiorumcordibus,Linguisnouis peccata confitentur,Pfalm.}t. Dixi,confitebor aduer-fum meiniuftitiammeamdomino,SCturemififtiinipietatem peccatimei. Sic amp; vetcri-busreiedis ,bona ac falutifera verba loquendo. Ephefioçt quartotOmnisfermomalusnbsp;ex orc veftronon procedat, fedfi quisbonus ad ædificationemfidei, vt det gratiam au-dientibus.i, Corinthio?£.is‘,CorrumpUntbonos mores colloquia mala. Pfalm.55.Bcnc-dicam dominfi in omni téporc,femper laus cius in orc meo. Serpentes tollent,prauis drtnbsp;drinis de cxemplis viriliter refiftendo.Ecclefiaftici.ti, Q^afi à facie colubri fuge pecca-tum.i, Iohanuis4,Siquisvcneritadvos,amp;hancdodrinamnonaffert,nolitcrecipcrenbsp;cum in domum,nec Aue ci dixeritis, Qiui cnim dicit illi, Aue, communicat operibus ciusnbsp;malignis.Etfiquippiam mortiferum biberint,non noccbit.Romanoçt odauoîDiligen-tibus deum,omnia cooperantur in bonum.Super ægros manUs imponcnt.Galatas fexto jnbsp;Alter alterius oncra portate,amp;: fic adimplebitis legem Ghrifti, T am fpiritualia.R omanonbsp;rum.15-, Debemus autem nos firmiores imbecillitates infirmorum fuftinerc.Sf non nobisnbsp;placcrc. Vnufquifque proximo fuo placeat in bonum, ad ædificationem. Quàm tem-poralia.i,lohannis,5,Qui habuerit fubftantiam huiusraundi, êf vidcrit fratrem fuumnbsp;neceffe habere,Sfclauferit vifccra fua ab co,quomodo charitas dei manet in eo^Sed quoniam hæc fupra humanam erant virtutem,a(riftentiam promifit cis fpiritus dei. Lue.z^,nbsp;Vos au tern teftes eftis horum,5i ego mittam promiflum patris mei in voSiV os autrm fc*nbsp;dete inciuitatc, quoadufque induaminiviriuteexako.Adu.i.Etconuefcens, præccpitnbsp;cis ab Hierofolymis nc difecderent, fed expedarent promiffionem patris,qu3m audiftis,nbsp;inquit.per os meum .Iohannis. 16. Ego veritatemdico vobis, expedit vobis vt ego va-dam.fi cnim non abicro,paracletus non veniet ad vostfi autem abiero, mittacumadvos«nbsp;Gum ante vencrit fpiritus ille veritatis, docebit vos omnem veritatem.

Et dominus quidem lefus podquam locutus efteis, afliimptus eft in gt; luni,0£ kdet a dextris deb

Luc.t4«

-ocr page 658-

PÄRS SECVNDA

'1

Luc.i4.Eduxit autem eos foras in Bethaniani,amp; eleuatis manibusfuis,benedixiteis^ Ec fadum eft dum benediceretitlis, receïïit ab eis,amp; ferebatur in cælutn, Itaque poftea^nbsp;variisargumencis conbrmaiTec veritatem refurredionis fuæ,abduxitfuos in Bethaniam,nbsp;iamig abicurus in cælum,fubiatis manibus benedixit illis, amp; in hoc patriarchaat ac Mofinbsp;referensexen1plum.Genefis.49, Benedixitfingulisbenedidionibusproprijs, lacobblijsnbsp;fcilicet. Deuteron.)). Haec eft benedidio,qua benedixit homo dei filijs Ifrael ante morgt;*nbsp;temfuam.Necparmmomenti tales patrum erant benedidiones, vt claret Genc.t7.Begt;nbsp;Obicruan nedixi ei, SCeritbenedidus,ait Ifaac de lacob.Circa domini afcenfionem obferuandumnbsp;afcendit quia potenter propria virtutc.Iohannis.5.Ncmoafcendit,innbsp;qùæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9“* defccndit de cælo,filius hominis qui eft in cælo.Enoch tranflatus eft. Gegt;

‘ nefis.y.Ecclefiaftici.44.Enoch placuit deo,öC tranflatus cft inparadifum,vt detgentibus fapicntiam. Helias igneo curru fubuedus eft. 4. K egum »t. Lazarus ab angclis in finumnbsp;Abraæ deportatus,Lucæ.i6.N ullus propria virtute afcendit in cxlum. LeotHodierna fenbsp;ftiuitas, dei nobis amp; hominis fub vna eademcßperfona facramenta manifeftat : in eo quinbsp;cleuat,diuinam potentiamtin eo qui eleuatur,humanam declarat fubftantiam. Suis veronbsp;bdelibus polliciruseft,dicenslohan.i4. Iterum vcniam,öC accipiam vos ad meipfuni,vcnbsp;vbiego fum,ä^ vos fitis. Patenter. Adufl.i.Videntibusilliseleuatis eft, öCnubes fufcepicnbsp;cum ab oculis eorum.Gloffa: 1 deo patenter videntibus illis afcendere voluit,quia afcengt;nbsp;fionis teftes eflc debuerunt,öC vt ipfum fequi affedibus ftuderent. Canticoçt.i.Trahe menbsp;poft te.Gol.),Quæ furfum funt quacrite,vbi Chriftus eft in dextera dei fedens: qua?furgt;nbsp;fum funt fapite,non quæ fuperterram.Gaudenter,Pfalm,47.Afcendit deus iniubilo,SCnbsp;dominus in voce tubæ.lpfo nato angelus ait Luc.t.Ecce euangelizo vobis gaudium manbsp;gnum,quod eric omni populotquia natus eft vobis hodie faluator, qui eft Chriftus dominbsp;nus.Si Abraam exultauit vt videret diem domini, lohan.S. Quantum hodie cum omni'*nbsp;bus lætatus eft fandisç' Ephefioçt .4. Afcendensin alcum, captiuam duxic capttuitatem.nbsp;Gauifi angeli,quibus gaudium fuper vno pcccatore poenitcntiam agenti,Lucæ.iç.ouenbsp;erranteiam reporcata ôC inuenta,Matth.ig, Gaudio repleti difeipuli, êC oculis ilium quonbsp;ad licuit profequentcs.Adu.i.Cum'tgintucrentur in cælum,euntem illum,ecclt; duo virinbsp;aftiterunt iuxta illos in veftibus albis,qui amp; dixeruntî Viri Galilæi, quid ft atis afpicientesnbsp;incaclumf Hiclefusqui affumptus cft à vobis in cælum,fie venietqucmadmodumvidigt;nbsp;ftiseundé cumin cxlum. Luc.t4,Etipfiadorantes,regreflifuntinHierufalem cumgaunbsp;dio magnotSf erant femper in templo,laudantes, Si benedicentes deum. lam enim cergt;nbsp;ta ftdes exeuflierat omnê mœrorem,dC certa fpes promiflorum addebat alacritatem. lngt;nbsp;terea frequentes erant in templo,iam tune euangelicas vidimas immolantes,laudibus fe .nbsp;rentes diuinam bonitatem erga genus humanum,âc gracias agentes ei, qui tanta benebgt;nbsp;cia decreuiffet per filium fuum gratis largiri morcalibus.Secundo,quo.Ephefioçr.4.Quinbsp;Quo Chrl defccndit,ipfe cft Si qui afcendit fuper omnes cælos, vt adimplcrec omnia. Hcbræoçî.i,nbsp;fiusaiccn# Quicum fitfpiendor gloriæ,ôCfigurafubftantiæcius,portanslt;ç omnia verbovirtutisnbsp;fuæ,purgationcm peccatorum faciens,fedet ad dexteram maieftatis in cxcelfis,tanto me-lior angelis’cffedus,qu3ntodifferentiuspræ illisnomen hacreditauit.Cui enim dixit ali-quando angelorum,nlius meus es tu,ego hodie genui te î’ Ad quem dixit aliquando an-gelorum,fede à dextrismeis, quoadufqjponam inimicostuosfcabellum pedumtuoçt,nbsp;Pfalm.iO9^Nonne omnes funcadminiftratorij fpirltus,inminifterium milii propter eosnbsp;qui hærcditatem capiunt falutis^Auguftinusî Si omnes fandi funt in dextera, quia nullanbsp;ibieft finiftra,vbinulla eft miferia, Pfalm.iç. Dcledationes indexteta tua vfqjin finem.nbsp;Chriftus tarnenfecundum quod homo,diciturin dexteradei fedens,propter gloriæ fin*nbsp;gularisportionem.Ephefioçi.i.Sufcitans ilium à mortuis,amp; conftituens ilium ad dextegt;nbsp;ram fuam in cæleftibus,fuper omnem principatum,ôlt; poteftatem, Si virtutcm,5C domi'nbsp;nationem. Si omne nomen quod nominatur,non folum in hoc feculo,fed ctiam id future,amp; omnia fubiecit fub pedtbus eius. Si ipfum dédit caput fuper omnem ecclefiam ,qugnbsp;Cur afeen^nbsp;nbsp;nbsp;corpus eius,ôc plenicudo eius,qui omnia in omnibus adimplet. Tcrtio,quare. Ad cagt;

derit. ptiuorum liberationem.Pfal’.67.Afcendiftiin altum,ccepifti captiuitatem. Spiritus fan* di miffionem.Iohan.i6.Si enim non abiero,paracletus non veniet ad vosîfiautem abie-ro,mittam eum ad vos.Ephc.4.Dedit dona hominibus.Non animalibus.i.Coçi.t._,Aninbsp;malis homo non percipit ca quæ funtfpiritus dei.Sapïar.i. Inmaleuolam animam no in-troibit fapientia.Noftram interpellationem. Hebræoçt. 9. Introiuit in ipfum cælum,vtnbsp;appareat vultui dei pro nobis.Romafi.g,Chriftus lefusqui mortuuseft,imo quioCrefur-rexit,qui eft ad dexteram dei,qui ôCinterpellât pronobis.Hinc.i. lohan.x.Si quispecca-uerit.aduocatumhabemusapudpatremlefumChrmiuftuni: ôCipfceftpropiciatiopronbsp;peccatis

-ocr page 659-

ARTI.CVLVS XXXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.CCCXVIIÎ.

pcccatis noft ris, non pro noftris tantum, fed etiamprototiusmundi.Nofiram glort* ncationemu. Pet.). Quod amp; vos nunc ftmilis formæ faluos facit baptifma,non carnis de*nbsp;pofitio fordium, fed confcientix bonæ intetrogatio in deum, per refurrecftionem lefunbsp;Chrifti à niortuis,qut eft in dextera dei,deglutiens mortem, vt vitæ æternæ hæredes cf*nbsp;ficeremur, pr ofedus in cælum,fubiedis fibi angelis SCpoteftatibus SC virtutibus.

Illi aucem profedt,prxdi'cauerunt vbique, domino coopérante, fermo* 5 nem confirmante,fequentibus fignis.

Accepta fpiritus fandi gratia,prædicauerunt vbique fecundum præceptum domint» Ad.uEtconuefcens præccpit cis,ab Hicrofolymisne difcederent, fed expedarent pro*nbsp;müTionem patristquam audiftis,inquit,per 08meum,quia lohannes quidem baptizauitnbsp;aqua,vos autem baptizabimini fpiritu fando non poft multos hos dies Jgitur qui conuenbsp;nerant,interrogabant eum,dicentestDomine,fi in tempore hoc reftitues regnum Ifrael^nbsp;Dixit autem eis: Non eft veftrum nolTe tempora vel momenta, quæ pater pofuit in fuanbsp;poteftatesfed accipietis virtutem fuperuenientis fpiritus fandi in vos,SC eritis mihi teftesnbsp;in Hierufalem,SC in omni ludæa,SC Samaria,SC vfquead vltimum terrae. Succeftitres,li*nbsp;cet aduerfanie mundo,videlicet domino Icfu per fpiritum fuum vim fuam exerente pernbsp;apoftolos,SC quod illi verbis promittebant,miraculis vbique paratis confirmante « Cumnbsp;cnim taliahunt in teftimonium veritatis dodrinæ,ÔC deus,tcftisnon poflitfalfttatis elfe,nbsp;comprobata eft veritas euangelicae dodrinae coram regibusSc princibus mundi.Hebr.i*nbsp;Propterea abundatius oportet nos feruare ea quae audiuimus,ne forte peffluamus.Si emnbsp;qui per angelos didus eft fermo,faduseft firmus,SCfî omis præuaricatio,amp; inobedientianbsp;accepit iuftam mercedis retributionem,quomodo nos effiigiemus, ft tantam neglexert*nbsp;mus falutemî* Quae cum accepiftet initium enarrandiper dominum, abnbsp;cis qui audierunt,in*nos confirmataeft, conteftante deonbsp;fignis,amp; portentis,amp; varqs virtutibus,^nbsp;fpiritus fandi diftributionbsp;nibus fecun

dum fuam volun*

tatcm.

FINIS PARTIS SECVNDAE.

fl Coloniae, ex xdibus Q^entelianis, Anno i natali Chriftiapo, M« D« XXXIX, menfc Augufto,

-ocr page 660-