CQ CT'

lt;3 lt;«c lt;3lt;3X

lt;5W^lt;3X

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

V

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

• de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

• the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• the bottom edge

• • the back board

^VNÖAMENTVM

F I R M V M,

CVITVTO FI

E L IS (XY IVIS INNITI PO» teft,hoc præfertim diffifcili feculo,quodlfsi-dijs doclorumq; aduerfarijs fcriptis omnianbsp;tonturbata funt, pófitum ad inftitutionent

8c confolationem fimplicium, per Hein-rychumBullingerum Tigurin« Ecclefiæ miniftrunii

IN HOC Libre refjicindetur etitmbreuittf er“ fimpliciter Libre D. lennnù Breutij, nu^nbsp;fer contra D, Petrnm TAartyrem Heinry-(hum Bullini;erum, De Hlaießate Domininbsp;ftri Jeju chrißi ad dexteram Deifatrif,ediroi

1 K S V S,

H i C eß filius meus lt;U|eâus, in quQ placata eil anima mea.-ipfum J.udite. Manh. ly.

VIRTVTÏBVS ËTGE-

NERE PRAECLARO VIROD;

Nicoläo à DiesbàcH, domino fuo colendifsimo Heinrychusnbsp;BuUingerus s» d.

^rab GEPITomitibtufuiscultd*

5 ribiiK Dominuinofier,oinni4fuacon^ ßlittz^faila inflituantadgloriamdeinbsp;falutem^ proximi protiehendä. Proinnbsp;de in eurtdciM illwwJïncj» ego buncnbsp;mcKm.pro gratia mihiconcédai domino ffcripß»nbsp;Ckw^; cerncrcm m»Itos Miros pios, non abs re, off-fendi grauiter,fcriptisdoilorum hominumaduer^nbsp;farijs, adeo ut plures iam uniuerfam Cbrijti religio-'nbsp;ncm rixis iftis m dubiunt uoeari querantur, conatusnbsp;fum mox ab initio libri,l}uic morbo medicari.oftettnbsp;do itrfcj;, tametß odiofe inter fefe rixentur ecclefialt;i.nbsp;rum miniflri,fa£lum tarnen Dei bonitate, ut in Cbrinbsp;/io zr indoilrinaeiut,fîmpliciores ^uoqs.modo nottnbsp;ßnt incurabilesi doürinam dar am, certam at^} abgt;nbsp;jblutißima inuenire poßintdeuerafalute, ZT qitidnbsp;iw dißidijs miniflrorum ^uif^ uel facere «el ««erenbsp;debcMt.

Deinde cum^ certamen hadenut declinare nofi potuerim, fedißrentio «w harenam fuerim pro*nbsp;tra(lut,exiflimaui tarnen boe «nice mibi fiudenduninbsp;el[f,ne odiofittt eertarem, ne$ quiequam m hoc c wnbsp;A X

E P I STOLA trouerßa uel docendum uel defeiidendum mihi fum(nbsp;rem nouum,lt;}uod non antea quoq- eodem modo fen^nbsp;ferit, crediderit, tradideritq; ex uerbo Dei ecclefiinbsp;Chrifli, Sunt ergo hieepotiora controuerߣ noflr/nbsp;qult;e contra Brentium defendo capita, Ccelum locui»nbsp;uel manßonem beatitudinii noftr£,fupra nos 'm ex*nbsp;celßs ejje,nopenes nos 'mterrtftaut iibiq^ eße. Chrinbsp;fium enim dominum noflrum aj'cendiße 'm cœluntnbsp;ut 'm locum certum quern ip[e parauit, 'm quo ipftnbsp;quo omnesßbi credentes adfe afjumit.ltenttnbsp;Dexteram Dei patris, ad quam confedit dominus «onbsp;fier, commonßrarinobis à feripturaetiä fupranofnbsp;'m. c«lo,tametfi interim quàm longißime latißime^}nbsp;expandatur regnum eius. Praterea dominum no*nbsp;firum lefum Chrifium uerum deum er hominem ndnbsp;turasutrafq; inunaindiuifaperfona ficconferuartnbsp;intégras inuiolatas atep impermixtas, ut humand,nbsp;neq; propter unionem perfonalem, neo; propter e)tnbsp;altationem m maieflatem Dei, fadaßt mßnita, utnbsp;iamperindefitubiqi,ßcutidiuinitas eiuseji ubiq;-C£terum commenioratah£cdoärin£ me£ capinbsp;ta,oppugnat Brentius,neq; aliam ob caufam oppug*nbsp;nat, quàm’ut hoc modo contra nos ratiocineturgt;nbsp;Qaando iam confiât uerZ Chrifii corpus eße ubiq;inbsp;manifeftum efihodpfum er in Coena adeffe perd'nbsp;piq^ uerè er corporaliter, tam à ßdelibtts quàm inf*nbsp;delibus,er quidé 'm omnibus ijs lods.'m quibus fupdnbsp;terram Cœna celebratur dominica. Et iterZ,Quan*nbsp;do confiet ccelum non effe locum certis locorum fpdnbsp;cijs diftinfium,fed definiri maieftate Dei, quie ubi^

E P I s T o L A* 5 ejt, nos P er per am ex afcenßonedominiiu calumnbsp;coUigereChrißi corpus corporaliter „on eße m Cxnbsp;na, lt;]uod corporaliter refideat inccelo. üuüauerónbsp;neeeßitate 'mdifputationem pcgt;‘plexißimam trahitnbsp;aduerfariux capita Sla fidei noflræ certißima denbsp;afeenßone Domini in caclum,cr äefedecerta beatonbsp;rum in coelis. Sed zr myfteriti Cxnie, lon^e aliaauanbsp;exiflimet Brentius ratione, reÜius feliciuß^ iHußranbsp;ri poterit. Neç cnim ijuifquam de nobis fufpicetur,nbsp;f 0 peruenijße uefaniie, ut arbitretnur iw eccleßa D«nbsp;ittxt4 inflitutionè Cbrißi,Cacnam Chrißi,ßne ebrinbsp;Jio celebrari poße, Etcnim non excludimus i Cananbsp;Domini Qorninum, fed maxime fuisprefentem eßenbsp;docemus,eaprefentia, qua ipfefe fuis affuturum de«nbsp;clarauit,tametfiuidelicet ampliusnon ßt corporenbsp;fuo in mundo ßiturus, non deferturum tarnen fuosnbsp;ufq; ad confummationë feculi. Eodem modo minimenbsp;negatnus in Cœna fideles ali uera carne er ueronbsp;fanguineChrifli-.fedeomodo quem ipfe nobis iterunbsp;expofuit, fpiritualiter perfidem. Sußteiebat h£Cnbsp;quondam de Cxna Domini fententia uetuߣ CbrUnbsp;pi eccleߣ,nec^ requirebat amplius,uerum conco«nbsp;er pacifice inter fe uixit. Brentio «rro ißis nonduinnbsp;faäum eß fatis, amplioraenim nefeio qu£ requirit,nbsp;atq; ita perplexißimiC inuoluitur difputationi, cxnbsp;qua fe non facile extricabit amplius.Coelum enim ißtnbsp;nonamplius fupranos, fedubiq;eß,pcuti(y‘corenbsp;pM Chrißi.

Dolct mihi fane ex animo hæc eontrouerßa, mal lem^ paceincolere cum aduerfario trurfus tarnen,nbsp;A 3

B r P s T o L A

eum retüa firi,c(l4crillt;et{tq; mente confèffamdei fendo ueritatem, qnam ut defirere non pojjum, üinbsp;non debeo, Accedit hi$ ({uod iüe D. lAartyrem beatnbsp;Umemorite, uirum alio(juiintegerriinum,crmùnbsp;criminiitionibiu titroeißimif plané adojieruit, lt;ju4'nbsp;fi uerà omtûpotëtiam Dci diuinitatemq; Chrifti n(*nbsp;gemus, conemurq; Chrijlum folio fuo deturbare r(^nbsp;gioaceaelefti,^ute profeélo indignißimlt;( impifßi^nbsp;tnaq^^quipotuiSfem, obfecro, pr^terire dißimubt^nbsp;re^ifilentiof^lnterim tarnen refponfîonem ineamnbsp;tempera, ut quantum quidem eiui fieri potuit, m('nbsp;tas non excedam madefti£, ne copi4 mabrum ueT'nbsp;borum eonuitbfu^^;^ leilorem alioqui plus fatHnbsp;naufeabundum impatientemq; prorfiu commoueaKfnbsp;adindignationem. Fuiautem hucufq; fic animatufinbsp;ut maluerim femper uelimq; adhuc uinci quant uin^nbsp;çerearte conuidandi. M.wiabundefatisefi fiuin^-cat ueritas, fi uincat Chrifiut, cui fali omnii in foH^nbsp;dumdebetur gloria. Sicutautemprioraiüameai^nbsp;bac controuerfîa édita fcripta, Chrifio: eiufq; eccle*nbsp;fi£ fubieci, tanquàm iudicibus £quißimii , itas^nbsp;huiuspr£fetttii Libri iudicium,humili débita^ cut^nbsp;fubieHiqne iffdem permitto.

Et hic quidem alter ejl Liber de. hac à me fçriptil^ controuerfîa. Primus enim quem 'm hoc argumet^^nbsp;uulgaram 'mfcripferamq;,TrailatiQnem uerboritl^nbsp;Domini,amp;c.qui alioqui numeraripotuiffet tertii^nbsp;nominatim i me non er at fcriptus in Brentium, ipfinbsp;uerà in fe fcriptum forte exifiimam, in meprotitil^nbsp;fiyluiit firinxit^ enq^ rt 'mkarenamuel renitentffnbsp;protr'asd^i

E P I s T o L À. 4 ^rotrdxit, ut coftftuî tunc refponderint, amp; Wtc «tenbsp;rum fecundtanrefponfionemadornarùnj^ntôeffudenbsp;rim ueriut qu4m fcripferim.negotijs nuis priepedi^nbsp;tus er breuitate temporis exchfus.

Qgemttdmodum uerà fuperiorlt;t tlU we4 buiu* trgumenti opufculitttu£ dedicMÎ humanitati, dominbsp;ne colencUßimCf itahunctertiumijuo^, defenßo*nbsp;nemfuperiorum,tuofub nonûne prodire uolui,tefiinbsp;wonium mutu^e inter nos umiciM, cr ^uod lt;tmansnbsp;ueritatis, defenßonem ueritatis (tcciperemereitris..nbsp;Dominusîefus feruette domine colemUß.unicutitnbsp;tuis omnibus. Datte Tiguri prinudtenbsp;februarij. Anno Domùti

M. D. LXIIL

Ä *

FVNDAMEH TI FIRMI PARSnbsp;PRIMA*

De graui noftri fecuîi i» negotio religionif dißidio, giiantie hinc oriantur offènfio'nbsp;nes, gnodg; iUaomniitabipfo Dominoesnbsp;eius Apoflolis ßru prlt;eiiiÀa, ey gute namnbsp;contra htec nobis adminiflrauerint medigt;nbsp;cantina. CAP VT i.

O N Fruftra fané omnes noftrl feculi tranquillitatis amantes ho^nbsp;mines, grauiter conqueruntur oiHnbsp;nia propè difsidijs înplacabilibuSnbsp;amp;c controuerfijs perplexifsimis 8c inuoluta

efle 8c conturbata, 8c quidem in ca religionc, quam omnium fimplicifsime 8cplacidifsimenbsp;oportuerat efle expofitam.quod ea nobis fitnbsp;à fanélis Dei prophetis Scapoflolis traditapl»nbsp;cide,perfpicue 8c fimplicifsime. Etenim con^«nbsp;ftat ludæos fuæ fuperftitioni ita inhærerenbsp;mordicus, ut ex aduerfo non uereantur blaf'

P A R s P R I A. ƒ ris lacerate conuitijs. Conftat 8c Turc as fidenbsp;fuam quam a Mahumede didicerunt Qicetnbsp;8c ipfa in feftas dilTefta fit plurimas) fupranbsp;omnes omnium religiones extollerc, amp; info-lentcr de fuis gloriariuiftorijs, ceucertifsi-mis veritatis fuæ fidei teftibus. Atpræterhosnbsp;iam cómemoratoSjdifsident inter fe ipfi etiamnbsp;Chriftiani.tata animorum ex acerbatione. utnbsp;fefc mutuum non modo turpiter confpuant,nbsp;fed 8c crudeliter contrucident. Nam non foHnbsp;feftatores Romanæ ecclefiæ.qm Scipfi in parnbsp;tes feinduntur varias, inimicitias graues cum.nbsp;Euangelicis exercent, fed 8c ipfi inter fefenbsp;Euangelici acriter pungunt 8c pugnant, dumnbsp;in concionibus mutuum fefe criminantur 8cnbsp;editis fcriptis admodum acerbis mutuum ftynbsp;lofefeconfodiunt. Hine enim audiuntur inter nos infelicia partium nomina cum Lutbe-ranorum turn Zuinglianorum.

Commouct vebemens 8cimplacabilisbtec ^oritur diffenfio nori paucos adeo, vt animum velu- «lue dif-tidefpondentes, dicant fepoftbacnibil amplinbsp;us.nifi quod ipfis libeat credituros. Quinimonbsp;fidem abijcientes, clamant. Quid orofideiinnbsp;totfaéliones diftraélæ tribuas^ Alii perfeue^nbsp;rant quidem in ea rcligione, quam femel didi-ceruntjfed quamuis in eadem defiderent plu-rima, 8c audiant meliora, malunt tarnen in rc-

A 5

FTNDAM, FIRMÏ

ligtonc non admodum purgata.cum eiufdefl* religionis confortibus concordes viuere, quinbsp;in purgatifsima difcindi amp; contendere perp^nbsp;tuo.Non défunt deniq; qui cum in fyncerarlt;nbsp;ligione perfeuerent, fatigati tarnen diuturninbsp;amp; molefta contentione, nee doélrinæ ver#nbsp;tantum tribuunt, quantum debebant, nec m*nbsp;niftros amant, fed ipfis maledicunt.

Nec dubium eft,quin grauifsima à Deo id fto mulclandi fint pœna,quicunqi veri huiuJnbsp;dilacerationis conturbationifq; SeoffendicU'nbsp;li authores funt: cum feiamus ipfum in Euai*nbsp;gelio Dominum dixifle, Vx mundo ab ofFet*nbsp;diculis. Oportet quidem venire ofFendicula-'nbsp;fed vx homini per que ofFendiculum venit.nbsp;domînTï*e- Idem illc Dominus nofter lefus Ghriftult;nbsp;5* «ïe/iiflen pro fuo in nos fauore, pro fua in nos charitaC^nbsp;iflij.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; fide.omma ilia quæ hodie eueniunt ita eu®

tura ad confolationem amp; admonitionem on* nium noftrum prxdixit, fimul amp; medicinaifnbsp;elFicacifsimam ofFenfioni kuic cnormiadki'nbsp;buit atqi dixit, Exorientur bella SebeUoruf*nbsp;rumores : amp; confurget gens contra genten»/nbsp;amp; regnum contra regnum.Tunc tradent uo*nbsp;in affliélionem,amp; occidentvoSjSe eritis inuif*nbsp;cunftis gentibus propter nomen meum. V«'nbsp;nient etiam multi in nomine meo, Scdiccnt;nbsp;Ego fum Chriftus. Exorientur item mult*

P A R s P R I M A. 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

pfeudopropbetæ, Sc feducêt multos. Et tunc offendiculum patientât multi. amp; alius ahumnbsp;inuicé tradent fc^ odio habcbunt inuicem.nbsp;Et quoniam abundabit iniquitas, refrigefcetnbsp;multorumcharitas. Qui autcm perfeueraue-rit vfqunfinembicfaluuserit. Mattbæi 24.

Suntauté verbahæc Dominiadeo illuftria, vt plané nulla mea indigeant explanations.

Principio enim accipiat quifqi ea quæ fiunt bodie,8c adhibeat laifce Domini verbis, dieetnbsp;autem protinus fingula non tantum quadra-re adamufsim, fed infuper exaélifsimè compléta effeadimpleriq; quotidie.Deinde claret Medicinanbsp;‘ n r 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' contra di6lt;

Dominum contra peltiterum hoc malum no fenEones. aliamnobisfuppeditare medicinam quapcr-feuerantiam.nimirum in verafide Cbrifti, Scnbsp;in veritate verbi eius, in finem vfq;.

Ex fpiritu Sc bac doftrina Domini lefu, vaticinati funt de bis noftris poftremistem-‘ poribuSjde difsidijs 8ç ofFendiculis fanfti eiusnbsp;' apoftoli, nec aliam oftenderunt medicinamnbsp;' quam illam ipfarn quam dedit nobis Domi- VaticiniSnbsp;' nus. Nampoftquam Gbrifto cbarus beatusnbsp;' Petrus in pofteriorefuaEpiftola cap. 2.

copiofe defcripfiffet poftremi noftrifeculi co ' fcelerationem Sc corruptionem extremam,nbsp;' fub finem epiftolae medicamentum effieax adnbsp;' mouct. Sc alt, Qü^propter dilefti poftquam

F V N D A H. F I Riî I præmoniti eftis, cauete ne fimul cum alijs nenbsp;phariorum errore]abduéli,excidatis à proprianbsp;ftabilitate, fed crefcite in gratia amp; cognitionenbsp;Domini noftri Sc feruatoris lefu Chrifti, Sec.

Et Paulus cum in z.ad Timoth.a.cap. com pluribus perfequutus effet poftremi huius fenbsp;culi pericula.offenfiones,iniquitatem,amp; grannbsp;diafcelera, fubiungit bis medicinam, iubenSnbsp;nos eius inhærere exemplo exprimereq; eiusnbsp;patientiam in tentationibus atq; affliélionpnbsp;bus, ac bis omnibus tandem fubdit, Tu verônbsp;perfeuera in his.quæ didicifti, 8c quæ tibi cre*nbsp;dita funt/ciens à quo didiceris.Sc quod à pugt;nbsp;ero facras literas noueris, quæ te poffunt eru^nbsp;ditum reddere ad falutem per fidem in Chrpnbsp;ftum dominum noftrum, Scc. Legat qui velitnbsp;quæ in eo fequuntur capite 8c mox 4. confe-quenteiQu^æ omnium mirum in modum hocnbsp;illuftrant negotium.

Dißidium in negotio reUgionh non effè no quanta fchifntata quantie^ Hffennbsp;fiones fuerint in eccleßa Cbrifii ueteri,nbsp;CAP. II.

CAEterum diffenfiones illæ in religio.' nis negotio non nunc primum noftronbsp;feculo in ecclefia Chrifti funt exortæ. Perti^

PARSPRïmA, 7 ler,interiin veró applicari iUud debet quibuf-libet ecclefia: Chnfti fecuUs, etiam proximenbsp;tempora Cbrilliac apoftolorutnconfequen-tibus.Chriftus enim Dominus vniuerfalis eftnbsp;paftor vniuerfæ fuse ecclefiæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ccrtamin*

Et quidéin vetuftifsima illaecclefia , qUX uctcrisec» feculis aliquot antecefsit Cbrifti aduentumnbsp;in carnem,fuerunt fanè grauifsima certaminanbsp;inter veros Dei feruos propbetas, Sc inter re-gum mimftrosBaalitas facrificos. Habebantnbsp;bi à fuis partibus reges Sc principes, ac verosnbsp;Dei propbetas truculentifsime perfequeban-tur,tanquam blafpbemos,feduftores 8c feditinbsp;ofos nebulones. Extant borum certaminumnbsp;clarain veteri Regum Ifraelis Scludæorumnbsp;hiftoriatex qua fi quis tolleret ea quæ de hu-iufmodi grauifsimis concertationibus fcriptanbsp;funt,potiorem Sc meliorem partem tolleret.

Ac ante incarnationem Dominiannis cir-

citer 150. emergebant in populo Domini ordi praeccdéti» nes quidam noui.faftiones videlicet pbarifæ-orum, Sadducseorü amp; Eflenorü,8cpoftbos Ghriftj.nbsp;nefcio qux plures aliæ-.quos ignorauerat prifnbsp;cum feculum ecclefiæ Dei.Difsidebat boe in

ter fe hominum genusdogmatibus,veftitu, moribus, Sc altercabantur inter fefe Sc perfc-quebanturmutuum. Quod copiofius vidercnbsp;licet Antiquit,lib.i}.cap. S.item de bello ludai

F V N D A n. F I R M I co lib.2.cap.7. apud lofephum.Erant hi popönbsp;li Dei proceres atq; duftores doftorefqj prX'nbsp;cipui. Nec alios habuere infenfiores hofte®nbsp;Chriftus dominus atq; eins difcipuli quàm inbsp;los ipfoSjCum quibus Scaccrrimepugnarunt)nbsp;neq; vnquam cum eis in concordiam coire p^nbsp;tuerunt. Id quod hiftoria euangelica amp; apo'nbsp;ftolica teftatur abundè.

DiiTuiia loan.y.ad hunc modum legirnus,Multi de turbacumaudiflentfermonemDomini,dicenbsp;bant. Hie eft vere propheta. Alij dicebantjhiÇnbsp;eft Chriftus.Quida uero dicebant,Nu è Gal*nbsp;l^a veniet Chriftus amp;c. Diflenfio itaq; ortanbsp;eft in turba propter eum.Sed 8c in Adis Aponbsp;ftolorum ita legimus, Diuifa eft autem mult*nbsp;tudo ciuitatis: Sc quidam quidem ftabant à Itfnbsp;dæis, quidam veró ab apoftolis.

Clemens Alexandrinus Stromat. lib. 7« commémorât ludæos obiecifle Chriftianisnbsp;varias in Chriftianorum doftrina diflenfiO'nbsp;nes, atqj inde collegiffe Chriftianorum reibnbsp;gionera falfam efle : cu veritatis doftrina cot*nbsp;eorsfit, nondifcors.

Muiw in Irenæus 8c Tertullianus feriptores vetc^ phmitiui res, qui à temporibus Chrifti in ecclefia doct*nbsp;eccufiafe- circiter annum 200. énumérant plurbnbsp;mas hærefes fua iam ætate vigentes, eorû qü*nbsp;amp; ipfi volebant videri Chriftiani, quales fue*nbsp;ruo’

P A R s P R I H A. 8 runtCcrinthus,Htbion,Menander,Saturni-

1 nuSjBafilides, Carpocrates, Valentinus,Ccr-' don, Martion, AppcUes.Sc adhuc alij cius fari

( nu complures.S.Auguftinus de hærefibus ad

S Qljoduultdeum enumerat bærefes 88. qux fua xtate circiter annum Domini 400. irru-

I perint in ecclefiam eamqj miferè vexauerint.

I Vndc clarct difsidia Sc certamina grandia fu-ifle.non tantum inter Chriftianos, ludæos Sc

! genres fiue paganos, fed 8c in ipf'S ecclcfiæ

! vifeeribus inter fratres.

Eufebius Cæfarienfis epifeopus ïib. vi DirsWin»

i nbsp;ta Conftantini 2.8c 2. author eft fub imperio

Conftantmi c^uando Chnftiana religio alio* potibus.

I qui progreffus per vniuerfum orbem maxi-

i mos facicbatjdiflenfiones per vrbes 8c ecclefij. asfuiflehorribiles. quot;Nam ipfos verbi duces Scnbsp;amp; ecclefiarum paftores , non tantum mutuonbsp;fefe profequutos effe odio,fed 8c in concioni-bus facris fefe mutuum accufaffe confpuiffcnbsp;. 8c condemnaffe. Vnde 8c diffenfionis malum.nbsp;. inuaferit ipfum quoqi populum.qui diffeftusnbsp;I infaftiones contrarias tantum non fefe dila^nbsp;niaucrit. Paria inueniuntur in Socratis hifto-ria lib. i. cap. 6. Sc in Sozomenihiftorialib. i. VaJen» Imnbsp;cap. 16.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’*«*Qm^

Idem ille Socrates lib.4.cap.^2. teftatur Va^i”it pto. Untern Imperatorem Vsdentiniani fratrero

ï VN D AM, F IRM I iniquifsimum fuifle Chriftianis, hoe potilsi'nbsp;mum ncmine.quod vicïerentur cfle in repubnbsp;admodum turbulenti ac faéliofi.Themiftiui’'nbsp;verö philofophum virum modcratifsimufl'nbsp;Seprudentifsimum admonuifie Imperator^nbsp;ne adeo molefte ferat Chriftianorü difsidi^nbsp;Effe enim modicam ipforum differentiam,nbsp;conferatur cum multitudine confufioneq*nbsp;Ethnicorum dogmatumvel opinionü,qu#nbsp;non pofsint aliquot etia centurijs terminal'nbsp;Quifquis verö verfatuseft vel modiceinhi'nbsp;ftorijs, nouit quàm graues in ecclefia inter ipnbsp;fos etiam Epifeopos obortæ fint controuef-'nbsp;fiæ. Quis enim ignorât certamen acerriinufl’nbsp;Conftantinopolitanorû Se Românorû epife*’nbsp;porum,de eminentia vel primatü.dum vterqlt;nbsp;primum in ecclefia locum öccupare conteO'nbsp;dite' Quis nefcithorrendabella inter Pontiß'nbsp;ces Romanos amp; Imperatores Græcos geft*nbsp;propter vfum imaginum Chrifti amp; Sanftori*nbsp;in templis ChriftianorumC’Alijs quidem illa^nbsp;ètempliseijcientibus oppugnantibufqi.alij^nbsp;verô reftituentibus atq; defendentibus.Exofnbsp;ta eft item altercatio turbulenta inter Ponti'nbsp;ficem Romanum amp; inter Epifeopos, Germaquot;nbsp;niæ potifsimum, amp; aliarum nationum,propquot;nbsp;ter cônubium facerdotum : dum ifti prohibi'nbsp;turn vt rem illicitä cótendunt: hi verö doólriquot;nbsp;naH*

P A R s P R I M A, 9 nam apoftoiicam pro facerdotum coniugionbsp;addacuntSc minime prohibendii affirmant.nbsp;Ex qtia diuerfnate apparet emerfifleaduerfanbsp;rias iUas definitiones,lt;iuæ etiamnum legun-tur in contrarijs Conciliorum Sc Canonumnbsp;determinationibus, bis quidemrem eandemnbsp;approbantibus, illis vero reprobantibus.

lam vero quis nefciat Romanx ^^‘^iefiæaf feclas, quifepro Cbriftianis omniumpræ..nbsp;ftantifsimis Sc pro ipfa vera Dei ecclefia yen-. ditantjinter fe baberc Albertiftas,Tbomiftas,nbsp;Scotiftas Sc nefcio qux aba diuerfaru inter fenbsp;' fc faélionum nomina, quæ Sc fua inter fe ba-. bent odiofa certamina^ Quot deniq; inter il-i losfunt diuerfi ordines, nominibus, regulis*nbsp;I coioribus vel veftitu Sc multis alijs inter fenbsp;, differentijs, difcrepantes^ Inuenit iftaproue-Inbsp;nbsp;xitqi omnia bumana curiofitas legum diuina

. rum oblita Sc imperita.Difsident autem inter , fe homines ifti,dum alius alijs fe prçfert Scfuanbsp;I dogmata fuafq; obferuationes prxftantioresnbsp;; effe arbitratur, inde inter eos fimultates, odianbsp;atqi conuitia. Indignifsimè autem ferrent bi

' omnes, fi quis eos propter difcrimina Sc difsi-dia ilia fua,excludere veilet vel ex eccleGa vel à nomine Cbrifliano.

confe^uuttone tuft« coRtgi doStrini B

rVNDAM. F IRM I eorum dwt credunt Cbrifti euangelio, du»nbsp;tiam eße aut falfam, eo (}uod inter ipfosnbsp;dijfenßonesreperiantur. CAP. HI.

PRoinde inanem nauantoperam, qui no* ftraætateprolixos eduntlibros Sctabu*nbsp;las antilogiarum analyticas componunt atq*nbsp;orbi obtrudunt.quibüs commonftrant cuan*nbsp;gelicos inter fe difsidere miniftros.Sc quideiflnbsp;in dogmatibus atque ritibus. Vnde mox alt;Jnbsp;hune modum concludunt,Deus eft Deus p»nbsp;cis,amp; non confufionis aut diflenfionis.Euao*nbsp;gelici autem in fua fide inter fe diflentiuo.tnbsp;confufe, ergo fides ipforum ncque ex DcOnbsp;eft.neque ecclefia ipforum vera efic poteft cCnbsp;clefia.quæ falfam fidemhabet. Etenim fi ePnbsp;fent ex Deo , pacific! vtique concordefqucnbsp;efient.ficuti Deus eft Deus pacis amp; non con*nbsp;fufionis.

pars niHA. *0 itafisrent gt; tandem veto redeuntes ad mcrigt;nbsp;iemfanioremconfpirant fanftè cumChriftinbsp;icclefia. A qua fi difsiderent perpetuo, alieninbsp;fané Avera fide merito iudicarentur. Cxte-rum propter hanc imbecillitatem 8c difsidianbsp;temporaria dici nec poteft ncc debet, nullamnbsp;prorfus in ecclefia efle côcordiâ in fide. Qnisnbsp;enim facile dixerit regnum aut rernpublicananbsp;Aliquam, nulla coniunftam effé concordia,nbsp;hullaue vti fanitatc, quod in ca reperianturnbsp;Contentidfi aut etiam feditiofi 8c sgroti aU-qni.Quapropter cum in ecclefiafunt difsidia,nbsp;fion de præcipuis quidem fidei capitibus adnbsp;' falutembominum pertirtentibusifed forte denbsp;ritibus in®qualibus,aut de fenfu vcl interprenbsp;' tatione fcripturarum varia, qua tarnen 8c isnbsp;' pfa non oppugnatur fanus vel falutaris ver®nbsp;’ fidei confenfus, période non debet infamarijnbsp;quafi nulla fit in ea pax atque concordia, ac finbsp;' coniuges in œconomicis qtiibufdam rebus iiinbsp;’ ter fc grauiter diflentiant, ideo tarnen coniu-' gij vinculum non diffoluant. Diflentlunt reànbsp;uera 8c ifti inter fe. Sc tarnen coniunfti manétnbsp;’ in vinculo coniugali. Tails eft omnino rationbsp;concordi® atque difeordiæ in ecclefia.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;An verb dicent ifti 8c ecclefiam Cbrifti pri

mltiuam nullam coram D eo veram fuiffe ec-' clefiatn,nullamhabuiffe veldoftrinamvelfu B z

rVNDAM» FIRMI

dem veram.quod ipfa inter fefe non raro dif' fenferit.ac miniftri eins præcipui propter dojnbsp;mata amp; ritus acerrima bella geflerint Cquot; A*^!nbsp;quis dixerit apoftoloru doftrinam ideo fiMnbsp;pfi repugnare, quod PorphyriusTyriuscö'nbsp;legerat ex biftoria euangelica amp; doftrina ap^nbsp;ftolica nefcio quas antithefes, quibus infaif’nbsp;redderevoluit doclrinam euangelicam.ficutlnbsp;fuisantithefibushodie quoque omnibus »«’fnbsp;gratam efFicere cupiunt noftram doftrinatt*'nbsp;quam hodie ex doftrina euangelica Sc apoft*’nbsp;licatradimus^

refillomnibus appareat liquido ftix contto clefiam Chrifti difsidijs fuiffe obnoxiam, nöl’nbsp;®*- tantum à fucatorum Chriftianorum hacred'nbsp;coruqj cótradiélionibus, fed quod ipfi quo^nbsp;viriorthodoxi Sc veri Chriftiani ipfi inter ftnbsp;infeftis armis concurrerint, contrariafqj do*nbsp;ftrinas afleruerint. Sc nihilominus manferi'’*nbsp;membra ccclefiæ Chrifti, quæ Scipfa perm«*’nbsp;ferit vera ecclefia feruaritq; veram Chrifti ft'nbsp;dem, repetam qusedam huius paulo altiusnbsp;tarnen fuccinétius.

Pe(nisamp; Ipfieleéli Dei apoftoli. Sc verefidelesv'*' ter'ft'd^î» ecclefia Chrifti, controuerfias inter fenbsp;dent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buere graues.Quis enim nefeiat Paulum reft

PARS prima. »

îpfe apoftolusPaulus in 2. cap. ad Galat.

lam vero apettius eft quàtn negari pofsit, Tngenipri. exortam efle inter Paulum Sc Barnabam exnbsp;vna quidem parte, ex altera veró inter Pbari- di»««nbsp;fæos, qui nomen Cbrifti receperant.grauifsi-ma altercationé, non de afmi,quod dici folet,nbsp;vmbra, fed de primario religionis Cbriftianxnbsp;articulojper quid nobis obtingatiuftitia^Idcônbsp;enim coijt Concilium Hierofolymis, ac declanbsp;rauit.fide, non lege, iuftificari credentes.Kx-tant bxc copiofe à Luca expofita in 15- capitenbsp;Aftorum apoftolicorum.

Idem Lucas author eft, Paulum 8c Barna- Aâo.ty, bampar incomparabilium amicorum Sc fra-tró, indiffolubili amoris nexu compaftu, pernbsp;diffenfionem tarnen difsilijfle, atque ita acri-, ter irritatos efferbuiffe, vt alter alterum reli-, querit.lta enim ait Lucas,Poft aliquot au temnbsp;. dies dixit ad Barnabam Paulus, Reuerfi inuinbsp;j famus iâ fratres noftros per omnes ciuitatesnbsp;, per quas annunciauimus verbum Dei,cogninbsp;; turiquomodoresillorumhabeant.Barnabasnbsp;autem confuluit vt affumerent fecum ïoban-

'1 nem ; qui vocabatur Marcus. Paulus auté x-quum non cenfebat eum fecum affumcre qui

'1 defcciffetabipGs exPamphylia, neceorum

, comes in illo opere fuiffet. Sic igitur funt exa

, ccrbativt alter ab alteroabfcederet.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 5

F V N D A M» FIRM!

Diiüdiuiij In ecclefia quoqj Cprinthiorum no eratV C^oiinth. ucfchifma. Namhicquidédicebat.Egofufl*nbsp;Pauli, ille verô. Ego fum Petri,tçrtius clama'nbsp;bat, Egofum Apollo . Etant interfidclcsnbsp;alisE npnnullæ diflenfiones de rebus varijs,V''nbsp;ti videre cft in ptipre apqftoli epiftpla ad Co'nbsp;rinthios.

Ad Philippcap• ipfe apoftplus manifeft^ tcft^tur concionatores fuo ctiâ feculo non fi*nbsp;* ifle concordes in annunciando euangelio, S£nbsp;nibilominus t^men,ait, Attamen quouis mo'nbsp;dofiucinfpeciem, fiuefyncerè Chriftusan'nbsp;nûciatur, de hoc quoq; gaudeo atq; gaudebo-piflSdîam Grauis 8c diuturna cqntçntio de pafchat«nbsp;exorta eft inter fanélifsimos doéhores pritni'nbsp;tiuîe ecclefiæ,ipfis mox dom.appftolis fucce'nbsp;dentes, durauitqiperannqspropèipQ. NaiAnbsp;Eufeb. inccclef. hiftoria affirmâtdifsidiulflnbsp;hoc dcmum per Niccnam fynpdupx cfle fph«nbsp;. )atum.

S^CScïiîo nbsp;nbsp;In eadem fynodo Nicen» erant varia difsi'

pif*«®' dia amp; jicres contentiones inter doftores eß' çlefiæ.Id quod Conftantinus lmp. indignenbsp;febat, Non dicam modo quàm varia accrb»^nbsp;que 8c multiplicia fuerint inter ipfos certatf*nbsp;pa in alijs confequcntibus concilijs. Gertènbsp;dpo pxcreuit hoc malum, vt bonis omnib***nbsp;per ecclefiam ^oiuerit vçhementifsipil.

P ARS PRiiij A»

Acccdit bis omnibus quod præclari iû ec- CorntUit* olcfu do aorcs inter fcfc cominifsi, pugnarût,nbsp;quibbet pro fua opinionc.ariirno plané infen-fifsimo. Qaod ipforummet libri Scbiftori«nbsp;ecclçfiarumteftantur. Cornelius amp; Cypria-nus beat! martyres Scepifcopi, vnàcumepi-fcopis Aphricæ amp; Italiæ acritcr contende»nbsp;runt de rebaptifandis bæreticis, bis quidcmnbsp;vrgentibus rebaptifandos cffc » iUis maxitnénbsp;ncgantibus.

Petrus Alcxandrinus 8c Melcttus Ægyp-tiacus unà cum fuis feaatoribus itafuntpro MtUttw. pter aduerfas exacerbati fententias, vt difsilienbsp;rint prorfus, finguliq; fmgulas cQoftituçrintnbsp;ecclefias, ScMcletius quidem fuam ccclefiamnbsp;ïiuncuparit Martyrum.Petrus verô fuam ap^nbsp;pellarit catbolicam.ContendebatPetrus lap-fos in pcccata, 8c eos qui propter tormcnta nenbsp;garant fidcm Chrifti.nunc autcm pœnitentesnbsp;cuperent reconciliari ecclefiæ,in gratiam effenbsp;recipiendos : Mclctio contra nolcntc quen-qu,amiftorum recipcre,8c iam etiam feparan-te fc ab ijs.quilapfos recipicbant. Tcftatur denbsp;bis Epipbanius in fua ilia Panaria contra bæ-refcs,fol.546.

At idem, illc Epipbanius Salamine Cypri epifeopus, qui miraculis claruit, 8c maxima *nbsp;j autboritate, etiam apudboftcs fidei Scbxrc-

B 4

FVNDAM. F IR M r

ticospolluit, ficut teftatur Hieronymus,!«' ftinélu Theophili Alexandrin! cpifcopi, difs*nbsp;dio incxtricabili Scimplacabili cü eloqucntif'nbsp;fimo Conftantinopolitanorum epifcopo lo'nbsp;anneChryfoftomo,commi(rus,in fynodo qu»nbsp;dam Cypria,libros Origenis damnauit, quo5nbsp;Chryfoftomus damnare noluit. Scribit ha«nbsp;de re Sozomenus lib.hift.S.cap. 14.amp; i5.!teii’nbsp;Nicephorus Calliftus in fuahift. ecclef.

loanÜÄn? Ita concurrerunt inter fe cum fuis feélatO' «ochenus. ribus Cyrillus Alexandrinus amp;. loannesnbsp;tiochenus cpifcopi, qui tame fibi pulchrè fu««nbsp;reconciliati rurfus, cum fentcntiam fuam in**nbsp;ftrius explicaffet Cyrillus.

(^Ruffin™* Controucrfias interfe habucrunt Hiero' nymus at que Auguftinus, amp; Ruffinus atqu«nbsp;Hieronymus . Nee defunt viri doéli amp; boo'»nbsp;qui arbitrantur Hieronymum in ca conte«'nbsp;tione limites modeftiæ tranfilijffe.

Frætereacontenderûtdiu epifeop! Aphd CS cum Romanis epifeopis Sozimo, Boni'nbsp;facio, amp; Celeftino, propter prouocationcr«;nbsp;quam appellationem voeät, ecclefiaru Aphf*nbsp;CS, ad fedem Romanam. Noluit autem S*nbsp;Auguftinus cum Aphricæ epifeopis earn pot«nbsp;ftatem cedere Romanis pontificibus.

Quotfutn Poflem huius generis multô plures ccck' {tx diflenfioncs commemorare. Qjiibus pr^fnbsp;claf*

PARSPRïj^j^^ ij c\ari doctores ecclcfiæ inter fçfe cómifsi, eer-tarunt.nifi hxc excmpla bonis fufficere exiftinbsp;marem. Quando vero bi omnes credideruntnbsp;inCbriftum, Seprxeipua religionis noftr«nbsp;capita reciperentdnterim veto fuas baberentnbsp;controuerfias, propter quas mutuis etia con-uitijs fefe confpurcarunt.ncmo fané coUige-bat,difsidcrc inter fe præclara ecclefiæ lumunbsp;na,camobremeosneqiccclefiatn baberc vl-lam neq; fidem ant doftrinam fanain : Quarenbsp;itaqùn non impari caufabodienó paritermnbsp;dicatur^Tametfi enim nec emditione nec fannbsp;ftitate adduftis pares fiinus doftorib. fnmusnbsp;lamé SeipfiCbriftiani.recipimusipfacapitaftnbsp;del prima,fumus 8c ipfi ec clefiç Dei miniftri,nbsp;accontrouerfixquæ internos funt, itaagi-tantur vt vtrinqi velimus articules fidei Cbrinbsp;ftianæpermanere inuiolatos.

Quomodo fe gerant cr quidfaciant Jîmpliceîjdum contentiones in religionbsp;ne (tdbnc inter dodos uigët, need«»»nbsp;po(J«ntcomponi. capvt nil.

que dtfsidijs.noninboc cómemoraui.vt difsi diadefendam Seper febona effe exiftimetn;nbsp;fed in bunc finem potifsimum bxc adduxl e-xempla, vtftmplices rcrumq; imperitl bine

P V N D A M* F I R M I capiant confolationcm, nee difsidijs doétoï*!nbsp;noftri feculi virorum ofFendatur, aut veruö*nbsp;cfTç exiftimét, quod nonnulli dicunt, nullai”nbsp;ibi effe ccclefiam doftrinam amp; fidem ueraifl«nbsp;Otadüpto vbi diflenGones reperiuntur. Qjjin fupplicétnbsp;concordia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petcntcsüt

qucmadmoduro ill c immenfa fua gratia,prO' greffu temporis grauifsinjas ex eccleGa diflet»nbsp;Gonesfuftulit ScpvemecclcGaercftituit, i»nbsp;nunc quoq; d'isidia noGxa componat amp; coBnbsp;cordiam ac paccm concédât. Poteft ille defp«nbsp;ratis etiam rebus fuccurrere.

Qoemodo Interim vero dum vigent illa in ecclcG* piecin hi™nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doéli inter fefe amp; concionando

«difcidij». amp;fcribendo belligeratur ac fe mutuum damnant, refpiciat fidelis quilibet vnice 8c reéli ad Cbriftum dominum vnicum feruatoreiflnbsp;noftrum, contendatq-, viribus fuis omnibus»nbsp;vt per fidentt veram Cbriftum appréhendâtnbsp;atque pofsidcat Sc in cordç fuQ retinçat, auetnbsp;tat vero oculos animi abvniucrGs illis con-certationibus doftorum, nee Gnat fe à Chri-fto per illas alienari. Et qui Cbriftum praedi-cant,vni omnia vit® 8c falutis tribuunt, huicnbsp;vni innitendum, Sebune folum fequendumnbsp;effe docent,ijs demum aufcultet ét credat, 8«nbsp;quod verum cGc didicit Sccredidit, feruçt 8^nbsp;tucatqr.

? A R S P K I M A» »4

Doniinus noftcrinEruangçVjQ fecundutn W^tthæum interrogatdifcipulos fuos Scait,nbsp;Q^é me dicût effe homines^ Et refpóderuntnbsp;ipû.qiiKianiaiutittcefle Ipânem Baptiftam,nbsp;alij aiunt te çfTe Heliam.alij ïcremiam, aut a-Vmm quempiam ex prophetis. Vbi palàm cernbsp;tiimus lUo etiam tempore, qoo ipfernçt dominbsp;nus prxdicabat euangelium. inter Rominesnbsp;varias de CRrifto fui (Te opinioftcs .Cætcrumnbsp;non vult dominus fuos inftar vulgi incertisnbsp;dubijsqi opinionibus difçindi amp; vacillare,feànbsp;certam fux fidei edere corifefsionetn.Dicit c-nim iterum fuis difcipulis,quen| verô vos toenbsp;effe dicitis Et refpondcbat Simon Petrus îicnbsp;dicebat, pu es Çbriftus illc viuentis Deifili-us. Qaæ fanevera amp; ortbodoxa eftfides, 8cnbsp;verx fidei fyncera confefsip, nempe vt cordçnbsp;credamus amp;ore côfiteamur.ïcfutn Cbriftumnbsp;effe verum Deum 8c bominem.vnicum munnbsp;di faluatorem Mefsiam ilium expeftatumrenbsp;gern atqi pontificemnn quo omnes fideles banbsp;bentomnem plenitudinetn 8c vitamxternâ,

Hoc fqndamcntum collocat ipfe dominus damentum^ Oui imponi debcat ecclefia.tutô corififterç 8cnbsp;fcruari.Narti dicitPetro dominus.Et egotibinbsp;dicQ.quod tu çs Petrus, 8c fuper banc petram.nbsp;®dificabo ecclefiam meam, 8c port« infero*nbsp;t'itn Çniminim vniuerfapouftai aduerfaria

F V N D A M. FIRM!

validifsimaq; atq; adeô ipfe fatanas cumvfl'' uerfo regno inferorum) non praeualcbunt a*’nbsp;uerfus eâ. Ita verô dominus femetipfum coVnbsp;locat fundamentum fidelium, cui tuto inoi'nbsp;x.Cor.j. tantur amp; in quo certo falui fiant. Sicuti PaU'nbsp;lus atteftatus cft aliud fundamentum pof’nbsp;non poflc, quam quod pofitum eft,Chriftu^nbsp;lefus. Ædificatur fuper hoc fundamentumönbsp;de.quando vcrafide Chrifto innitimur.ItaV«nbsp;ro fideles crefcuntatqj exurgunt in domainnbsp;fpiritualem, Scfiunt ecclefia, cœtus popul*nbsp;Dei. Sic enim hoc negotium nobis exponitnbsp;».Petri». beatusPetrus,amp;ait, AdChriftumacccden'nbsp;tes,qui eft lapis viuus.ab hominibus quidefl*nbsp;reprobatus.apud Deum veroeleólus Scpre-’nbsp;ciofusdpfi quoqä veluti lapides viui ædificC'nbsp;minijdomus fpiritualis.facerdotiu fanfluifl»nbsp;ad offerendum fpirituales hoftias, accepta*nbsp;Deo per lefura Chriftum.Porro talc xdifici'nbsp;um perftabit fuper petra Chrifto firmü.con'nbsp;tra ipfas quoqs inferoru portas.Proinde Cht*nbsp;ftus cft firmum illud fundamcntum, cui tutönbsp;fidelis quilibetinnitipotcft.vtcunque doftonbsp;rum ecclefix, alius quidcm fic,alius verô ali'nbsp;IndifsHio tcrfentit,amp;prædicatde Chrifto.

muitorum Idem illc dominus noftcr iterum colloca* « lenietipfum firmum omnium fidelium fun'nbsp;reit fideli»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damcf'

Chrifto.

PAKS prima. »S’ damentum,apud Io an. in cap.6, docens fe pa-nem vit« defcendîfle cœlo incarnaturn efle,nbsp;ac carnem fanguinemq; fuû tradldiffe in mornbsp;tem,ad clbum potumq; vitæ æternæ.vt quif-quisederitbiberitqiexipfo,id eft Cbrittumnbsp;feruatorem 8c vitam fuam verafide fuerit am.nbsp;plcxus.xifturas fit in fernpiternum , At cùmnbsp;aftantium non pauci fermonem domini nonnbsp;reétè intellexiffent,fed arbitrarentur carnemnbsp;Sc fanguinem Cbôftieûendumpotandumqinbsp;cffc, taquam quemuis alium cibum potumq;nbsp;corporcum, orc corporeo percipiendum,of-fenfi font boc doftrinæ genere, quod i pfis uinbsp;debatur 8c abfurdum 8c barbarum, defece-runtq; ab ipfo.nec amplius ipfum funt fecuti.nbsp;Proin de dicebat dominus ad fuos illos difci-' pulos,Ergone 8c vos abire vultislt; Refponditnbsp;’ Petrus.Ad quem iremus domine Tu babesnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;verba vit» æternæ;8c nos credimus 8ccogno

uimus, quodtucs Cbriftusfilius Deiviui.

’ Proponuntur nobis ea refponfione infignia 'nbsp;nbsp;nbsp;dogmata tria,Prius, Cbriftum lefum effe vni

çum fundamentum Scfirmam petram vniucr fæ ecclefisEjid e{l,omnium fidellum. Pofteri-us,reftam veramqi effe fidei ortbodoxæ connbsp;fefsionem,quamblcnobis vcrbaPetri com-mendant, 8c quam omnes fideles ad eundemnbsp;modum confit er i iub êtur .Poftrcmum,in de-

F VN DA M» FIRM! fc£lionibus fcandalis atqs difsidijs, qui fibinbsp;fultutn volunt, non fpeàare quid aÜj fentia^'nbsp;autcontendantjfed imitari fimpliciter S.nbsp;tri exempluin, qui alijs deficientibus, ipfe^’nbsp;Chrifto adiunxitjVtpote viuo Dei filio, amp; i^'nbsp;circo vifæ æterhXj vt, omnes fluéluàntes i^nbsp;turbis huiüs feculi amp;ipfi fefe ad hune portufl*nbsp;falutis conférant.

lam verô cum idem hic Petfus apoftola^ Aftct.4, Aélis coram fenatu Hierofolymitano vef'nbsp;ba faciès,aperte teftetur 8e dicat, Chriftüs eftnbsp;lapis ihe reprobatus à vobis ædificâtibus, q^’nbsp;faéhus eft caput angulimec eft in alio quoqu*nbsp;falus. Necenim aliud nomen eftfub cœlo»nbsp;quod datum fit inter homines,per quod op ofnbsp;teat nos feruari,tenet vtiqj nunc quilibetnbsp;lis, vtcunqj fimplex 8e impcritus fibi alijs«!’nbsp;efie videatur,vcrum 8c firmum fundament^»nbsp;cui innitatur, nempe dominû noftrum lefuiVnbsp;Chriftum.Aut quo cum pudore audebit poftnbsp;hac quifquam conquer! ac dicereC* Difsideofnbsp;inter fe doftores populi. Sc hie quidem iub«fnbsp;me ita credere 8c facere, alius aliud præcipftnbsp;âc fuadet:hic ego cum fimplex fim, quid pO'nbsp;fifsimum fequar nefeio. Quiuis enim perfp''nbsp;cuè videt adeoque manibus iam tangit, quidnbsp;credat, quidagat, quid fequatur. Credatft’nbsp;Chriftum qui foluseft vitaSepIenitudoto'

PARS J R I M A. lt;6 tins mundi-Sequatur apofto\os, qui, cum adnbsp;prædicationem Chrifti offcnderentur amp; deftnbsp;Cerent piurimi, ifto tarnen horum exetnplonbsp;nihil funt commoti,neq; dixerunt.nunc quidnbsp;faciatnus,nefcimus,fed per fidem Chrifto fefenbsp;coniunxerunt, Chrifto vtvnicæ petræ inni-xi furit, 8c in confefsione vnius Chriftj perfe-uerarunt. Quid itaque aliud nunc quoque innbsp;tanta doftorum diftraéUone faciat fidelisnbsp;quiuis, quàm quod omnium eft expeditifsi-mum,tutifsimüqi credat inChriftum.Scfalu-tis omnia quærat in Chrifto, nufpiam difce-dat à Chrifto^

Atqui quærunt nonnulli.cum contenden- « A r -n • ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,• tisdcprthe

tes vtnnqi ic Chriftum habere Scprxdicare 4»$ quifyn iaftitent quibus notis ipfi deprehendere poC- «'‘“«1«-fint,vtta pars fyncere vel infyncere Chriftu c’iwT '*'*nbsp;annunciet. Ea veto res cognitu no erit admonbsp;dum difficilis. Nemo enim ita fimplex eft re-rumq; imperitus,vt non animaduertat,folusnbsp;ne Chriftus 8c in hoc vno falutis omnia prac-dicetur, an Chrifto aliquid coniungatur, cuinbsp;vel ex «quo attribuatur falus, vel fine hocnbsp;Chriftus inefficax effe ad faluandum docea«nbsp;tur.adeoq; additamenta diligentius qua Chrinbsp;ftus ipfe inculcentur. A talibus autem do-ftrinis vt corruptifsimis cauendum eft omninbsp;no; Qjiod ceriuBtt fit Deum pattern in Chru

F V N D A M, FIR AI I fto abfolutifsime omnia falutis vitæqrdo’’*nbsp;uifle, Scper Cliriftum amp; fidem in ipfum t'*’*nbsp;abfoluiplenifsime.

Qttod in folo Chriflo lefu uniuerfa lusplenißime nobis fit exhibitajdeoq;nbsp;per cbrifium fideles iu perfid fiue al^nbsp;folui,ut nuüis ad confequendam falutemnbsp;„ , . rebusalijsindigeant. CAP. V.nbsp;hab« in O Ed ne quid dubitationis apud vllos re^,'nbsp;Chriftöom i^Sjeat, commonftrabo confequenter

IW« ff. mittit,ac dicit.O vos omnes qui fititis, Ven*' te ad aquas, amp; hi quibus non eft pecunia,v‘'nbsp;nite,entite,amp; comedite.Farate cibum finenbsp;gento.Sc fineprecio vinum amp; lac.Cur exp^''nbsp;ditis pecuniam pro co quod non eft cibus?nbsp;laboré veftrum pro eoquod nonfatiatt” Q^'*'nbsp;, potius audiendo audite me, aufcultate 5c

PARS PRIMA. «7 aofolutifsimam rcrum ccelcftiumucraiC^i fx*nbsp;lutis perfeétioneiïi, ad c^uaiTx percipiendam,nbsp;obed’.entia amp; fide.vehementifsime hortatur.nbsp;lUam enim fua fponïe offen, quinimo graui-.rer.eos increpat.qùi aliunde dlamperunt, di-ferte fignificans ipfos oleum, quod dici fol et.nbsp;Sc operam perdere . Gum falus non inuenia-tur uifi apud lolum dominum.Verba ipfanbsp;pbetæ adeo lunt illuftria St plana vt nulla nonbsp;ftraludigeant explicationc. Recitabimus tarnen obiter domlnl Sc faluaioris noftrilefunbsp;Cbrifti verba, quibus ad Illa prophet® tefpi-cerc Sc eaveluti interpretari videtur, dum a-pud loan.in ca.7 .ita dich, Si quis fitit.veniatnbsp;ad me Sc bibat. Qui credit in me ficut fcripiunbsp;radicit,deelus ventre fluent aquæviux .Etnbsp;herum, Quifquis biberit ex aquahac (fortnbsp;tana Sc terrcna) fitiet iterum'.quifquis autemnbsp;biberit de aqua quam ego dedero ei non fitietnbsp;vnquam, fed aqua quam ego dedero, fiet innbsp;:co fons aqux falientis in \ ham xternam.Ha-berititaoue omnes fideles plenifsimam omnium bonorii in Chrifto perfeftioné, vtcisnbsp;necalijs rebus opus fit, nec aliunde ilia petit.nbsp;Hoc ipfum clarifsimè Sc euidentifsime do-cuerut fanfti Apoftoii Cbrifti Petrus Sc Paunbsp;lus.Petrus in orationibus vel cócionibus fuisnbsp;in Adis Apoftolorum diligenter defcripti^

G

f V N D A M» F I R M I

amp; in fuis fpiritu Chrifti redundantibus ftolis. S.Paulus fcribit Hebræis.altcbui^^nbsp;Hribrio***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immerfis, quod Chrifti

tio vel fides non abfolueret aut iuftificarei I** minem, nifi amp;c legis accederet obferuatio.P^nbsp;monftrat ergo his dilucide 8c euidenter,nbsp;Chriftum iuftificari vel abfolui credente^’nbsp;deoq; nihil opus eflc vel lege vel legisnbsp;monijSjfacerdotio aut facrificijs.Nam inCl’*nbsp;ftoefte omnem plenitudinem, Chriftum R?nbsp;fatisfecifle per omnia, in Chrifto efle legis i**nbsp;pletionem, Chriftum efte vnicuni 8c feivf'nbsp;ternum pontificem vel facerdotem,Chrift'’*'nbsp;efte unicam 8c fempiternam hoftiam quse f'’nbsp;la fanftificet 8c abfoluat, In Chrifto finirinbsp;abrogari vniuerfas legis ceremonias. Proi’’nbsp;de quifquis Chriftum pofsideat vera fide,nbsp;cfte iuftificatum,Sc habere omr.c m plenitu^^*nbsp;^nem,8cc.

Idem Apoftolus ini. ad Coloff.cap. apef* dicitjComplacui’ *’ :ivt inChrifto omnis'*nbsp;habitarefquot;': -do, 8cpereumreconcili»'nbsp;'rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pacificatis per fanguinem. crU''’

¦. ^ojtum quae in terra,tum quæ in cœlis.P^ terum inz.capit. In quo funtomnes theft*’'nbsp;fapientiae ac cognitionis abfconditi. Nart»'*nbsp;eo inhabitat omnis plenitudodeitatis corp”nbsp;ralitcr, 8c eftis in eo complet!, qui eft cap”nbsp;oin’’'

PARS P K I M A»

bmnis principatus, 8cc, Obferuanda autem in

bis diuinifsimis apoftoU verbis moneo bæc

duo capita, Primum quodapoftolus apcrtè

teftatur.Deopiacuiffe oænemin Cbriftoha

bitare plenitudinem. V nde confecyuitur repu

gnare Deibenepiacito adeot}i æterno 8cim-

mutabili 8c inuioiabiii D ei confiVio atq^ue de

Creto quotquot plenitudiné illam alibi quant

in vno 8c folo Del filio quærunt. Secundum,

¦quod Apoftolus perfpicuè dicit Cbïiftumre conciliaire omnia.qux in cœlis 8c quîe m terra funf.in ipfo reconditos efle omnes tbefau

' ros fapientia: oc cognitionis, 8c in illo nos effe ' completos.Pa vero fi vera Sccertafunt, vtfa-nè.profeélaexapoftolls per fpiritum verita-tis.falfa 8c incerta efie nequeunt.confequitufnbsp;indubitanter ex bis omnibus, quod qui fi- 'nbsp;bi 8c faluti fuæ optime vult confiiltum, eumnbsp;Vni Cbrifto firmo 8c vnico fundamento inninbsp;ti 8c ab boc vno per veram fidem omnem pe-tefe plenitudiùem.De quo etiam in facrotan-éVo euangeliolegimus, Et de plenitudine e-ius nos omnes accepimus, gratiam pro gratia, Scc.Ioan.i*

Quicquidverô perfeftæ falutis nobis in

Cbrifto à Deo pâtre exbibitæ, verbis profe- «obisin quuti funt 8c tradiderunt nobis apoftoli.idnbsp;totumexpreflerunt nobis fanélieuangeliftîetttiiMnu quot;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G X

r V N D Am. r I r m I

re ipfa oculis ceu præfente contemplaO^ perhiftonam fubieéla . Proponunt enirr»*’*nbsp;bis Chriftum verum Deum amp; homine*”nbsp;dominum vniucrforum, cum cœli tumnbsp;rsE.Mandat hic elcmentis ipfis, aquæ amp; v«'’nbsp;tOjSc obediunt ei. Mandat cum imperio fa'*nbsp;næ, amp; contremifcit, vociferaturviélusnbsp;tus fubfternitur domino potétifsimo.ReH’'’nbsp;titillepeccata, Mortuosrefufcitat in vita’’’nbsp;Sanat omnes languores atq; morbos.etianbsp;difsimos incurabiles atque defperatos. D'^nbsp;vel verbum, 8c quicquid dixit voluitq; id»*nbsp;ftumeft. Omnium fecretaatq;adeóipfab*’nbsp;minum corda ei fueruntexpofita. Nouit^nbsp;nim Sc poteft omnia. N ec tantü benigne vul*nbsp;fed Sc diuina virtute poteft in re qualibetnbsp;fulcre Sc fuccurrere miferis mortalibus.nbsp;vlla bic re impeditur . Proinde hunc vnicii**nbsp;fuum fill um, vnicam Sc æternam falutero p’’nbsp;ponit nobis Deus pater,cœlitus, atque fqf^nbsp;ipfo inhæcverbateftatur,HlCnbsp;dileituSfin quo placata eß aw mea,ipfum audit^'nbsp;Cæterùm non modo notens eft domif^

- 1.

PAKS Prima» '9 eins, clamat.Venke ad me omnes quilabora« j.nbsp;nbsp;nbsp;.

tis Sc onerati eftis.cgo vosrefi.ciä.Qu»d quod ipfe.ücut teftatur hiftoria euan^e\Ra, benig-nifsime Sc quafi exertis vlnis excepit omnisnbsp;aetatis fexus conditionisqibomiues.Isîon ab-Viorruit iVie ab vdis quantauis fatditatç corporis Sc animi fœtidis ac turpibus. Excepit o-xnncs.complexus eit omnes, fanauit onanes,nbsp;confoiatus eft. omncs,atque adco neminem,nbsp;à fe dimiGt triftem , Sc quem non adoperue^nbsp;rit beneficijs , Qui vero in ipfnm credide-runt, ita funt faturati Sc abfoiutè perfeéti,nbsp;vtpoft Gbriftum nibilamplius defiderane-rint,quaefierintautpoftuiauerint. Dixerat C4nbsp;nim. Qui me ederit acbiberit.in Sternum nqnbsp;efurictaut ütict.Quod faneirrefvagabiieteftinbsp;tnonium eft,in folo Cbrifto per fidem perficinbsp;plene credêtcs,ut poft Cbriftu aVqs rebus adnbsp;faluté côfequendâ plané nihil fitneceffariû.

•F V N n A F r R M I perficiatur,deniq; quod extra Chriftum 0’’’nbsp;lafitfalus.

Chriftum enim lefum affirmât efle fapi^’’ tiam amp; fermonem vel verbum patris quodf'’nbsp;ab ætcrno in pâtre amp; apud patré, Sc quod p^*nbsp;verbum creata fint omnia quæcunque cre’'nbsp;ta fuut,quocirca verbum quatenus filmsnbsp;eft creator fit amp; non creatura. Hunc Chrift'’nbsp;Dei filitim affirmât efle Sc vitam Sc lucei”'nbsp;quæ omnes illuminet quotquot in mundo gt;1'nbsp;luminantur,8c quod per ipfum omnes crede*'nbsp;tes effiiciantur filij Dei,deniq; quod xterntn’’nbsp;jllud Dei verbum,caro faftum fit,id eft,inc^'nbsp;natu,verus Scperfeélus homo,ex virgine n^'nbsp;tus fit,Sc habitarit inter nos vt verumhotn*'nbsp;nem decuit.Hunc ipfum affirmât effe vnig^'nbsp;nitumpatris in finu patris. plenum gratia^nbsp;Veritate,de cuius plenitudine omnes acceptnbsp;rimus.patriq; réconciliât! Sc dileéli filijnbsp;fimus.Effeenimhunc agnum illum.nimirni’’nbsp;fempiternam hoftiam expiatoriam, Dei, q'J^nbsp;tollat peccata mundi. Hunc baptifare igninbsp;fpiritu fanfto.Hunc effe fcalam per quam p’'nbsp;teat ingreflus in regnum Dei. Hunc effe vf''nbsp;cum ilium feruatorem, per ferpentem çrenfjnbsp;olim in lege prçfiguratum. Quocirca qui cX*

P A R s P K. I M A. AO ptntejetliiferum non fore. Sic enim dilexifTçnbsp;Deutnhunc mundunijvt pro mundo dederitnbsp;vnigenitum ininortcrn,vtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inipßitn,

credant, non pereant, fedhabcantvitam«-ternam.

Addithis loannes.Iefutn Chriftum efle v- Chriftuj nicum ecclefiæ fuæ fponfum, qui annuncietnbsp;ei omnia cœleftiamyfteria ad falutem necef-fana,atq; adeô ea qux ipfc videritapudpa,nbsp;trem.Sc iccirco nee vana doceat nee quenquinbsp;fallaf.tametfi interim infelix mundus inftitu-tioni eius verifsimx certifsimxQi non credat.nbsp;Pattern impenfe filium diligere, amp; omnia innbsp;manus eius tradidiffe, negotiumque falutisnbsp;æternx fie inftituiffe, vt quicunque creditnbsp;in filium hunc Dei, faluus fiat, qui non credit , pereatdraque Dei xternum iUi infix-

reat.

Porro teftatur idem ille apoftolus, Chriftü Cap. 4. cfiefcatebramiugemvelfontemaquxvlux,nbsp;ilium effe verum 8c expeéi;atumMefsiam,qui fons.nbsp;fuos omnia doceat ; ilium cfie xqualis cfTen-tix ac poteftatis cum patre, cui cooperetur 8cnbsp;cum quo gubernct 8c conferuet omnia; iUurn.nbsp;tffe panem vitx è ccelo defcendentem ut om- Gap. lt;.nbsp;nis qui edit ex hoc pane nunquam moriaturnbsp;fedbabeat vitam xternam. Talemvero cibûnbsp;ipfum quidem Mofen dare nec quenqui

C 4

rVNDAM. F I RM I

vel angelorum vel mortalium. Chriftum nbsp;nbsp;nbsp;:

panis uît«. 4^^ eft vita,ita eundem fua fponte • liberalifümè omnibus fidclibus vitam b^*’,^nbsp;fuam offerre, omnesq; hortari ad earncapf*'nbsp;fendam.

g_ IterumverotcftaturloannesChriftum«'' Chriftus fe lucemmundi, quern qui fequantur no a*''nbsp;lux muHdi. ijyjgtenebris, fed habeant lumen uit^' ,nbsp;Certifsimum eft cnim dominum noftrutn^*nbsp;fum Cbriftum omnes illuminare credent^'nbsp;fpiritufuo acvcrbo.abftergereq; omnes cof' gt;nbsp;dis tenebrasàcacodæmone amp;à mundo Si’nbsp;noftra carne offufas. Rurfus teftatur loano^*nbsp;Chrift °s Chriftum cfle bonum ilium paftorem.qui Vgt;'nbsp;p.a[ior b9- tam fuam impédat pro falute ouium.quas ilt;’'nbsp;terim amp; e.vimie diligat Scfideliterpafcatnbsp;curate cuftodiat.ita vt cas nemo ex eius ma*’,'nbsp;bus rapere pofsit,neqi quicquam rerum ad I*nbsp;lutem neceflariarum eis defit.Oues porro d*'nbsp;ligere vicifsim paftorcm hunc fuum , nouil^*nbsp;vocem eius,amp; audire folam, alienorum no a**nbsp;oftiiim“’ Chriftum bunc vnicum effe oftium pdnbsp;quod pateat ingrelTus in ouile, inipfami**'nbsp;quam ecclefiam Sc vitam aeternam. Eos quO'nbsp;que qui non ingrediantur per vnicam illai*’nbsp;ianuam.fed aliunde tentent irrumpere.Sc pdnbsp;alias rationes fibi falutem parare, efle furcsnbsp;latrones.Tales enim à Chrifto abalienare e'7nbsp;fuffur^d

P A RS P R I M A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

fuffurari fuam gloriam. Ç glorificatur ab bis qui credunt ipfum folum effe vitam , Si innbsp;alio non elTe vllam falutem ) Sc fuas ipforumnbsp;animas trucidare ; quod extra CKriftum nonnbsp;fit vera vita falusqi.

Quid quod ipfe dominus in euangdio Io-annis elicit, Ego fum refurreftio Sc vita ; qui refutreftio. credit in me vluet,tametfi moriatur,8c omnisnbsp;qui viuit amp; credit in me , non morietur in æ=nbsp;ternum.Etitcrum.Ego fum via.vcritas Sc vi_ Cap. 14.nbsp;ta.Nemovenitadpatrcm.nifipcr me.Aperuitnbsp;enim nobis dominus lefus viam in vitam ac- amp; una.nbsp;ternam, fed Sc dirigit Sc deduclt nos in acter-nam quictem ; ficut ipfe iterum teftatur Scnbsp;aitjAbeo vobis paratum locum, nimirum ba=nbsp;bitationis, Sc redibo ad vos , Sc affumam vosnbsp;ad meipfum.vt ibi vos fitis.vbi ego fum.

Denuoautemteftificatur loannes Scdicit,

Cbriftum veram efle vitem, nos vero palmi- ns ueia. tes,per fidem infertos in vitem Cbriftum; inde nos attrabere fruclificandi vim fuccumq;nbsp;Sc proferrevarij generis bona opera. Dominum enim promififle perpetuam in fuis fide-bbusoperatione. Tamctfi enim difeedat cor- Cap.is.nbsp;pore fuo Sc corporal! præfentia amplius innbsp;mundo vcl interris non fitfuturus.ipfum tarnen non deferturum nos tanquam pupillos,nbsp;fedmiffurum Sc inferturum cordibus noftris

C 5

Cip.tr- nomine Chrifti poftulaucrimus. Q3gt;nimoi^ pfum filium pro nobis pattern alloquutumnbsp;xifle. Non pro apoftolis rogo tantum, fcd^*nbsp;pro omnibus qui credituri funt per eorumnbsp;monem in me. Pater, quos dcdifti mihi vol**nbsp;vt vbi fum ego Sc illi fint mecum Sc vides”'nbsp;gloriam meam,S£c.

Nonarbitror à quoquam mortalium d*' riora, firmiora, cuidentioraq; proferri.autnbsp;tiamrequiri pofleteftimonia, deeoquodi”nbsp;folo Chrifto Dei Sc hominis filio data fit o”'nbsp;bis omnis plenitudo. Sc quod per folum Cb”nbsp;ftum vel in folo eius nomine fideles plenifs*'nbsp;mè iuftificentur Sc perficiantur. Quæ fi qH'*nbsp;inuertere aut floccifacere præfumpferit, nöquot;nbsp;video quid cum tali agas quam vt lubeas iH“'nbsp;fcrum elfe libenter.

P' A R s P R 1 M A» de Cbrifto lefu vnica totius orbis falute pie-nifsirna» cxcipiunt fané vocibus gratulanti-bus.ac dicunt.ifta fe credere firtniur, 8cIta fenbsp;credidiffe femper.nec arbitrari quenquam cf-fe fldelium, qui iUa non agnofcat amp; fateatur.

Cæterum fi quis intérim non tantum au-àiat,quid loquantur bi homines,fed obferuet etiam quid faciant, deprehendet mox cos pa,nbsp;làm abnegate faftis, quæ confcfsifnerant vernbsp;bis . Verbis quidemconfitentuf|tnaniieftè fenbsp;vni Chrifto plenam attribuere falutem, faftisnbsp;autem declarant fe falutem non in vno foloqjnbsp;quærere Chrifto, fed magis in fuis operibus,nbsp;atque ineritis, in meritis item fuffragijs V el innbsp;tercefsione cultuqi diuorum, fed 8c in multi-plicibus traditionibus.decretis, ordinationi-, bus 8c ritibus ecclcfiæ Romanx, quorum nulnbsp;lus eft modus,finis nullus.

Error autem hic turpifsimus in bis potifsi mum verfatur. Principio enim ingenium 8cnbsp;visveræfidci, nonitavt decebat obferuaturnbsp;ab omnibus. Etenim vbicunque eft fides ve-ra atqi fy ncera in Chriftum, ibi fidelis ariimusnbsp;nihil falutis quserit extra Chriftum,quinimonbsp;in Chrifto 8c per Chriftum itaeft exatiatus,nbsp;vtpoft Chriftumplane nihil defideret.Proittnbsp;de fi quis falutem adhuc quxrit in crcaturis,nbsp;in operibus in decretis 8c ritibus huttfinum, il

rVNDAM. FIRM!

lam fané in Chrifto neque vnquam fcnfit.fl* que aflequutus eft, nunquam denique fad*nbsp;lus eft. Si enim pcrfenfiflet ac fatiatus efl^nbsp;certe tranquillo animo exultaret in folo CH'nbsp;fto, nec poftet alicubi quicquam quscrere I*nbsp;lutis.quamplcnè percepiftet pofsideretq'*^.nbsp;in Chrifto.Manifeftum eft itaque iftos vera*nbsp;de adhuc deftitui. Pro qua fupplicandvH*nbsp;eft Domino, vtper ipfamomne falutiso**nbsp;ftræpræfidium, in folo Dei filiocolloccnJ'’nbsp;fyncere abfque vllamixtura.

Deinde non obferuatur à plerifque vets'* Dei per Chriftum inuocationem Scnbsp;minime ferre creaturarum inuocationem’nbsp;cultum ; quemadmodum Paulus negat gf*nbsp;tiam pofte confiftere cum opere . Quod fi p’nbsp;graciam,inquit, faluamur, iam non per opC*nbsp;Nam magnus ille propheta Dei Helias obi'*nbsp;gans feueritcr populum Ifraelis. qui vnà’nbsp;Deo 8c Baali inferuire voliiit Sc facrificarC’nbsp;xit, Quoufqj claudicatis vtroque pedec’ (ti'*nbsp;diceremus, Quoufqueportabitis vtroq;nbsp;meroC’) Si dominus eft Deus.fequimini il’^nbsp;Si Baal eft Deus.fequimini ipfum.Id quod^nbsp;rinde fonat.ac fi dixiftet, No vult Deus qigt;**nbsp;quam.quifquis is fit, vnà fecum coli,fed fo'*^nbsp;vult adorari, folus inuocari folufq; coli ab*’nbsp;minibus.Defcritc ergo Scconfpuite Baab^’

I

PARS PR!mä. 15

lis eft vobis Deus nofter.

Interrogat S. Auguftinus de Confenfu e-

Qli* faftutn flt,(juod cum ne cöfonc,

Romani culïum omnium deorum ab omni-bus gentibusaccepennt, nunquam tarnenle-gatur culïum Dei Hebræorum vel ludæorû ; recepiffelt;ac refpondet,Romanos intellexiffc,nbsp;; velex Socratislententia, qucmbbet Deumnbsp;I eomodoefle colendum, quern iple præfcri.nbsp;, pfit aut exegit. Nifi enim hoc fiat^homineninbsp;J non Deum colcre,fed quemlibet id ïoagis co-lere.quod ipfe fibi finxit.V oluiffe auté Dcum

I Ifraelis fe folum coli, noluiffe vt quifquam

I cum ipfo colcretur, praeterea noluiffe eum a-

I lia ratione, amp; allo modo coli.quam ipfe popu

I lofuoprsefcripferat. Hoc ipfum cum etiam j fcirent Romani, intelligerentque omnes fibinbsp;, Deos deferendos effe, quo rite folum Deumnbsp;j Ifraelis colerent, noluiffe Deorum fuorum fanbsp;i era abijccre, amp; folum Deum Ifraelis venera-j ri, eaq; de caufa nunquam quicquani cultuSnbsp;( Deiverirecepiffe. Atque vtinam hodic quo-I que plûtes euangelium non aha magis caufanbsp;1 repudiarent quàm quod cernunt Chriftumnbsp;1 non ferre ea qux homines ei obtrudût, amp; eosnbsp;( quivere rccipiunt euangelium, à folopende-; re Cbrifto, in ipfum folum refpicere, Sefor-, mam cultus Dei repetere ex euangelio, afper

F V ND AM. FIRMT nari verô omnia quæ huius ex femetipfanbsp;finxit humana fapientia.

Errotibus nbsp;nbsp;nbsp;Ifaias cap. 8.in hunc modum concionat'*'

tùrqunion Si non dixerint iuxta verbum hoc ( nimirquot;^ ftc°'îd?ntquot; verbum Dei)non erit eis lux matut'*’'nbsp;Et oberrabunt in terra perplex! Sc famel'^.nbsp;Poftquam au tern efurierint,excandefceni’'nbsp;regifuo (patrono nimirum ac medio faN^nbsp;quodfibi delegerunt) maledicent. Etfurf’*'nbsp;ac deorfum afpicient, fed vbique fe ingere^'nbsp;ligo tenebræ atque anguftia.Certifsimuifl'nbsp;enim deftitutum fide in Chriftum carersl*nbsp;mine Sc vita,tranquillitate denique animi^nbsp;pace. Nam tametfi hie multo labore varijs i‘nbsp;fe falutis exerceat medijs, ne hac tarnen ra^nbsp;ne ad falutem animiq; tranquillitatem pef''nbsp;git. Hæretenim mifer etiamnum incaligi**nbsp;ideoque remanetin ipfoanimi anguftia, q**nbsp;non tollitur, nifi quis Chriftum fola fide 6'*nbsp;ceraampleélatur.

Proinde cum infolo Dei filio lefu Chri^ fo'i'Cppre- fit lux Sc vita,confcientiarumtranquillitaS'nbsp;ciendere ¦ duciaque 8c confolatio, vera denique falu*nbsp;Cutiftura. plenitudo, cumq; Deus nolit Chr'^nbsp;fuo coniungi quicqua, ex quo etiam falusfnbsp;retur. confultifsimè plané elecli Chriftinbsp;ftoli nihil penitus Chrifto coniunxeruo'nbsp;doétrina falutis, fedomifsis medijs ad fal*nbsp;paf^

PARS prima, i4 parandatn omnibus,folum Chriftû prædica-runt per euangelium. Notifsitna eft enim ilianbsp;prteclara fanfti apoftoli Pauli fententia, Chri i.Cor. uunbsp;ftus lefus faclus eft nobis a Deo fapientia,iu*nbsp;ftitia,fanaificatioqi amp;redeinptio,vt ficut fcrinbsp;ptutn eft. Qui gloriatur in domino glorietur.nbsp;Proinde cum venirem ad vos.non quicquamnbsp;ad cognofcendum delegi inter vos nift leftimnbsp;Cbriftum eumque crucifixum. Etiterum.A Gaistff.nbsp;me vero abfit,gloriari,nifi in cruce domini nonbsp;ftri lefu Chrifti, amp;c. Idem apoftolus ça quæ Phiup. j.nbsp;aliquando vt præftantifsima Scmeritoria, vtnbsp;vocant.vitse æternæ xftimauit, collata tandénbsp;cum Chrifto penitus contempfit,ac faftus eftnbsp;' ea re fe peccafle et falutem veram in foloCbrinbsp;! fto inueniri. Ad Philipp. enim.Sed quæ mihinbsp;I eràt lue ra (inquit) ea duxi propter Chriftumnbsp;gt; damnum efle. Quinetiam certe duco omnianbsp;i damnum efle propter cminentiam cognitio-I nis lefu Chrifti domini mei, propter quern o-mnia iftapro dam nis duxi 8c duco pro excre-i mentis, vt Chriftum lucrifaciam; 8c compe-I riar in e o, nimirum qui non habeam meam ittnbsp;: ftitiam, nempe qux eft ex lege, fed earn qu«nbsp;I eft per fidem Chrifti,id eft iuftitiam earn quaenbsp;j eft exDco perfide. Quod fi omnes qui Chri-; fti nomine gloriantur, Paulum apoftolum i-I mitanies.St ipfi fpernerent omnia alia media,

i

1

PV'NDAM. F I RM I

ritus atq; decreta,ab hominibus inuenta,*!'’* etfi aliquando magni fecerint , nunc tat’’*nbsp;prodatnno æftimarét vtvno Chrillonbsp;plenè fruantur, vere profeéló eflent id q'’*nbsp;videri volunt, Chriftiani, amp; pace frucren*^

An uod ’^’’’'ccrtationes vigere in ecclefia. fciusiWoio Sedobijcis, Si Chriftus vnus omnia f’*nbsp;Chtiffocft, iiii plene perfeéli funt qui Cbriftumnbsp;rquot;tioVr£°i pofsidept, folufq; ille ad falutem fuflàcit.eitnbsp;wtio.amp;c. gj quoque, quæ ipfe Chriftus inftitui'^

tationi cultuique fidci, per quam in Chr'* perficiunturcredentes:at in ijs reuera nofl'nbsp;falus, fed per ea potius plantatur ac prop^?nbsp;tur. Panis reuera confortât amp; in vita coni'nbsp;uat hominem; eaveroquibusparaturp’*quot;nbsp;non nifi impropriè feruant hominem.

’nen ipfis maximopere opus eft. Nifi ef' colatur telluSjferatur, colligatur frumenti’nbsp;trituretur,molaconfringatur amp; pinfatur,!jnbsp;nis no habetur. Ita amp; prædicatione verbi f

PARS prima, iÿ 8c r el i qui s tiunc commemoratis opus eft innbsp;ecclefia.ltatq» nianctGliriftus dominus nofternbsp;panis die vitæ qui folus pafcit 8e vitam datnbsp;lt; mundo. Oportet autem pfsedicari Chriftumnbsp;» 8c plantar! fidem in cordibus bominum, pernbsp;( euangelium Scillutninationem fartfti fpiritus.nbsp;I Oportet precibus donum fidei dluminatio-’ nemque fànfti fpiritus petere, aliaque nobisnbsp;neceflaria à Deo poftülare.Scptoacceptisbe-i neficijs gratias agere. Oportet Sc facramentanbsp;f à Cbrifto nobis inftituta, religio^®nbsp;S in ecclefia. Sunt cnim facramenta fymbolaacnbsp;teftimonia noftrx per Cbriftum rcdemptio-

) nis, quibus totum falutis negotium in Cbri-,j fto perfeftum, oculis fidei contemplandum j exponitur. Sacramenta illa obfignationes velnbsp;5 figilla quxdam funt noftræ falutis, quod pernbsp;{ Chriftum abluti à peccatis, corpore 8c fanguinbsp;U ne eius alamur ad vitam æternam.Admonentnbsp;i illa nos infuper officij noftri 8c per fpiritumnbsp;( fanctum nos excitant ad innocentiarii vitx Scnbsp;; ad gratitudinem Deo præftandatii beneficennbsp;tifsimo.Nec ociofa aut fterilis eft vera inChrinbsp;ftum fidcs.fed aftuofa Sc fœcunda, proferens

( omnis generis, fecundum euangelium lefu j Cbrifti, bona opera. Inutilia itaque non funtnbsp;( in ecclefia annunciatio verbi Dei, aufcultagt;nbsp;4 tio, oratio, vfiw facramentorum 8c ftudiuiftnbsp;'1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Û

rvND AM. FIRM! bonorum operura : fed manet perpetuo taP^nbsp;Chriftus falus vnica 8c qui folus eft perfec^’^ 'nbsp;omnium fidelium.qui ad fidem per comeO’*’'nbsp;rata perueniut media, fidemque in Chriftu’!'nbsp;per quern perficiuntur ôcalunt Sc exercent/nbsp;liq. femper Chrifto omnem gloriam tribo'’^ -¦nbsp;Ex quibus omnibus illud iam planifsii’’^nbsp;intclligitur, in controuerfijs ecclefialHcis^nbsp;in certaminibus propter res rcligionis fuft^'nbsp;ptis, non polTe fimpliciores in aliud tuti’’*nbsp;confugere afylum.quàm ad Chriftum leful*nbsp;Hicenimeft manebitque ærernùmlux, vi'*nbsp;confolatio amp;c requies animarum noftraru^**nbsp;Cui gloria.

Omnes controuerßif in ChriRo cr do» ilrinaeiuf definiri fdidterq; componi.utnbsp;guiuis norit (]uid fentiat de ßriptura fannbsp;da.de unitate et trinitate Dei CAP. VlII.nbsp;lacmnl- Onfequentur vero exemplis aliqU“nbsp;niVd'isr''’ t clarè Sc euidenter commonftrabo,nbsp;4ij»inutni. ^—^quifoli innituntur firmo fundameP'*nbsp;rt certainnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

inChiifto Chrifto.eius doctnnam duntaxat audiunt/ détermina-podnbsp;gjoiiem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•rojrv-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ivnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.rf

rant.in ipto Sc doctnna eius habere omniu controuerfiarum exaétifsimum indicium f .nbsp;nifsimamq; determinationem, vt nemo .nbsp;baciure queripofsit ignorare fe in tantanbsp;ilorum concertatione, quid crçdat Sc de

S'/

rPAKfi fKiMA,- -

ÇJone fentiat. 'N on autem omnes ordine re* cenfebo eontrouerfias, quod itnmenfi propènbsp;' effet laboris, fed aViquas modo commemora-bo,vt ex ijs quibbet intelligat.ad eundcm monbsp;dum reViquarum etiam controuerfiarum de-flnitioncm perfpicuam in Cbrifto 8c d.oftri-'¦ na eius nobis exbiberi.

Kt cjuidem contenditur bodic acriter

fcriptura canonica, an legi ea pofsit amp; debcat ^*^*quot;'“**-

»b bom.nibus laicis^anomnia ea quxpertinent ad fidem docendam, 8c ad omnia qu« £unt ad lalutem neceffariatradenda, plenè Scnbsp;clarè contineant at que doceant^ Hoc quideiIXnbsp;affirmant ab j, ne gant al-ij, exiftimantcs optt»nbsp;effeprxterea traditionibus 8c determinatio* \nbsp;nibusecclcfiæ ; 5lt; vulgo leélionemlibroruinnbsp;canonicortimadeononprodeffe, vtexeapo* . Anbsp;tins bautiant imprudentes opiniones prauas»nbsp;Cæterum Cbnftus bortatur vniuerfumfuûnbsp;populumadle£fionem fanclarum Icriptura*nbsp;rum apud loâ. in cap.5.Et dues Berrbœenfesnbsp;in Actis apoftobcis fcrutantur domi priua* Aâ/i».nbsp;tim fcripturas , ac difpiciunt num in fcriptu-ris ca quæ Paulus palàm docuerat continean»nbsp;lur . Itacum diues epulo in tormentis tartari Luc.ifi«nbsp;dimifsionem petcret,donec fratres fuos admonbsp;neret .diligenter cauerent ne Sc ipfi tâtis mannbsp;«iparentur tormentis.audit protinus.Habentnbsp;r. ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lgt; 2

FVNDAM. FIRM!

legem Sc prophetas. See. S. Paulus dehac^ dem fcriptura in 2.ad Timoth. cap. j. maniynbsp;ftifsimè tcftatur’.pofle earn nos erudire adnbsp;lutem perfidem in Chriftum lefum, vt in*^nbsp;ger fit Dei homo.ad omne bonum opus apl^nbsp;ratus. Si quis autem his fimplicifsimis plai’^nbsp;nondum expeditus nec plenè inftitutus a«'nbsp;tiatus, mauult adhuc fcrutari curiofius amf*^nbsp;ora,amp; de his altercari pertinacius, is fané q*»*nbsp;ritur iniquifsime negotium religionis effenbsp;plcxum SccontentionibuS diuulfum. Ipfenbsp;nim nodum in feirpo qujerit. Sc fua fpontel*'nbsp;tern mouet,qua facile carere poffet.

D« Tr»lt;jj traditionibus autem feniotum autp^ «ionibus. trum, amp; conftitutionibus hufflanis, quas

bo Dei adiunxerunt amp; obtrufefunt ecclefi^^ Mwc-F. dixit in cuangelio fecundum Marcum dotf 'nbsp;nus.Reélè dixit de vobis hypocritis Ifaias.î’*’nbsp;pulus hie honorât me labijs fuis, corauté «o'nbsp;rumprocul abeft à me. Fruftraveromet^nbsp;lunt, docentes doftrinas, qux funt mandag*nbsp;hominum.Nam omiffo mandato Dci,tcne*’nbsp;traditionem hominum.amp;c.Cum autem ha’’nbsp;domini doélrinam pharifæi iniquifsimof’’’nbsp;rent animo, arque hoc domino indicaretufnbsp;difeipulis, refpondit dominus,Omittite iH*’^nbsp;Sunt enim cæci Se duces cæcorum. Si quis snbsp;tero his fimplicifsimis planè,nondum expe^'

tal nee plene inftitutusac fitiatus. See. vt fupra.

Multi inquirunt, difputant St altcrcantur nbsp;nbsp;nbsp;®

de Deo.quis amp;. qaalis, amp; quid d« ipf^ fentien dum.Stcredendum fit. Hi omnia Dcimyftc-1 ria pcrfcrutari (^quod tarnen nemo prsefume-gt; retmortalium^ conantur.Sefualancc fingulanbsp;exaftifsimè expendere. Csterum myfteriun*.nbsp;Hoc in Chrifto domino, quantum nobis fatisnbsp;' eft.aperitur.Etcnim Deus fviromumbocmy-ftcriumquàm fimplicifsimè Scfignificantifsinbsp;mè pro captu bumano, quo effet intcUc ctu lanbsp;cillimii exponit, dum filium fuu vnigenituttlnbsp;incarnari voluit.nimirum, vt feire defidetatcsnbsp;quis Sc qualis fit Deus Sc quid de ipfo fentien

fperandum.animi oculos reel à in folum Chri ftum Dei filium intender emus dillgentcrqucnbsp;I obferuaremus, qux ab ipfo audimus, Sc in unbsp;. pfo cernimus atque inuenimus. Inuemmulnbsp;autem in co fummam fapientiam, potentiam.nbsp;omnium maximam, omnernq; perfeQioncmnbsp;omnium bonorum,gratiarum atqi donorum,nbsp;adde Sc omniu exaftifsima benignitatem cunbsp;bonitate immenfa, erga mifcrum genus mor*nbsp;ulium, Seit illc vniuerfa ; poteft omnia. 'N ecnbsp;impeditur illevlla locorum diftantia.fiquidénbsp;iuuare vult.V ult autem iuuarc.imd omnia lt;a

F VN D A M« r I RM F fcenigne vuh, quæ homini font vtilia amp;nbsp;falutemeiusnecefTaria.Quifquis aûthçcfo'^nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligit.Sc ifta in lefo Ghrifto vnico Dei filio Ç**

nit, quid aliud illc de Deo fentiédum colligj^ quàm Dcû cfle xternû.immenfom.omnifo^nbsp;amp; omnipotcns bonum.perfeclifsimû amp; in«*nbsp;hauftumthcfaurû bonorum omniûtamtei*nbsp;porariorû quàm ætcrnoru, quæ ille foa fpoVnbsp;te Scliberaliterdonatatq; profunditingen'gt;'nbsp;inortalium,amp;quidcm co modo eaq; menfof*nbsp;quse ipfiplacuerit amp;c nobis ncieflariavifa fo**nbsp;rit: quando ille nos homines tanquam benijnbsp;BUS parens charosdiligit liberos.

Hanc ob rem quando Philippus in cuang* liq fecundû loan.ad Dominû diceret, Doiïquot;'nbsp;ne ortende nobis patrem,amp; fofFic it nobis.nbsp;cepit hoc Dominus Screfpôdit: Tanto tépof*nbsp;Vobifcû fom 8c non cognouifti me^PhilipP*nbsp;qui vidit me vidit patré.amp;quomodo dicis fî*nbsp;ortende nobis patré^Hoc aût dixit Domin’’’nbsp;Bon quod fentiret patré Scfilium indiftinft^nbsp;«fle perfonas, autpattern etiam efle incarn^nbsp;turn, fed quod oftendcre vellet hominesnbsp;Chrifto intelligerc quis 3c qualis fit De’’*nbsp;quodqs paths amp; filij eflentia amp; diuinitas e»^‘nbsp;vel æqualis fit eflentia Sc diuinitas,Sc quod p’nbsp;ter per filium operetur opera ex quibus coll*nbsp;gaiBQS îsqualUatetn ipforuiB» cognofcam”^'’

PARS prima. ** yi« dabét amp; poffunt de Deo cognofci.Vnd«nbsp;ipfc mox apud loi. fubiungit.Pater qui in menbsp;manet ipfc facit opera.Crcditc mibi quod egonbsp;in pâtre fun, amp; pater in me. Alioq^ii propternbsp;ipfafafia crédité mibi, See. Si qnisautemdenbsp;His fitnplicifsimis planè,8cc.vt f'^pra.

Et dum nonnullihic altercari mcipiun^ de D* ipfa adorandatrinitate, ac d’Cunt non pofTenbsp;demunftrari verbo Dei tres efle in trin.tate D«.nbsp;perfonas diftinftas. Quodfl vero tresnbsp;ftinftæ perfonæ.vt nulla ex his id fitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft

altera, neceffario confequi tres quo que elfe deos diftinclos.dirlmunthancpugnam 8c tonbsp;turn hoc negotium iliuftrantipfemct pater Scnbsp;filius. Dum enim Chriftus in lordane bapti- *’nbsp;7atus afeenderet cxbaptifmo, fuperne coelinbsp;aperti funt, amp; quam fignificantifsimè ex-plicatum eft nobis my fterium hoc, oftenfte-que funt perfonte diftinSlæ.in vna indiuifadinbsp;uina effentia. Pater enim de ccelo fuper filionbsp;fuo lefu Chrifto teftificatur amp; ait, Hie eft ft-lius meus dileftus. Vbi fané quàm apertifsi-mècernimus diftinftasperfonasduas, Ad-hæc defeendit etiam fpiritus fanclus fupernbsp;Dominum in fpccic columbæ . Ergo dum With.*#.nbsp;Dominus nofterpoftca difcipulos baptizarenbsp;iuberet, dixit, BaptiZantes eos,in nomen pa-tris 8t Eiij St fpiritus fanfti. Atqui dixit ad

D 4

F V KD AM. FIKMI

’•Cor,i, Corinth,apoftolus, Noncftisbaptizatiihvl-Ips homines, in nomine Petri aut Pauli,amp;^' Præterea déclarât ipfe Dominus doétrinaiflnbsp;illam fuam de trinitate, oftendens quod ideOnbsp;non fint tres dij,fed vnus tantum Deus.Rep®nbsp;tit enim apud Marcum in 12. ex lege præcûnbsp;puum Dei mandatum, amp;ait, Audi Ifrael Dlt;’nbsp;minus Deus tuus Deus vnus eft. Et iterui”nbsp;loa.iy.Hxc eft aût vita æterna, vt cognofcati®nbsp;te folum Deum verum, Scqucm mififti IcfuH*nbsp;Chriftum. Congruit cum his amp; dodrina ap®nbsp;ftolica, dicente Paulo, Etiamfi fint qui dicai’nbsp;tur dij Sein cœlo amp;in terra (ficut funt dij mijlnbsp;ti amp;domini multi,nobis tarnen vnus eft Deu*nbsp;pater ille, à quo omnia amp; nos in ipfo,amp; vnuSnbsp;eftDominus lefus Chriftus,per quern omni®nbsp;amp; nos per ipfum.i. Corinth. 8. Si quis autetflnbsp;his fimplicifsimisplane,amp;c.vtfupra.

Dentridi- nbsp;nbsp;lam quod quidam in dubium vocant

lijDei. ” Chrifti diuinitaté.quafi pater ei nomen dun' taxat non eflentiam communicauerit.itaq; p*nbsp;tre minor fit, qui aliquid modo diuinitati^nbsp;eiimpartitus fit,impiahacfuaopinione m«'nbsp;nifeftè fefc ludaeis amp; Turcis coniungun®;nbsp;At validifsimè reuincuntur ab ipfis Chrii^nbsp;apoftolis, 8c ipfomet Domino Icfu, qui apn“*nbsp;Ioan.«, loannem palàm dicit, Amen amé dico vobi®’nbsp;antequa Abraham effet, ego fum.Dixit ide’’’nbsp;ad 31'

PARS P R I M A, ^9

»d difcipulos fuos.CrednisinDcum,5ein me credite.Ioannes quoque ait, Inprincipio eratnbsp;verbum.Sc verbû erat apud Deum. amp; Deusnbsp;eratverbum.Etiterum, Scimus t^uodfilius*nbsp;Dei venir,bic eft Deus verus amp; vitaæterna.nbsp;itateftatur S.PaulusadRoim 9. Cbriftuseftnbsp;ex patribus fecundum carnem, qui eft Deusnbsp;fuper omnia benediftus in fecula.In quo uftinbsp;monio diferte expriniitur utraqnc in Cbrift»nbsp;natura tam humana quàm diuina'. Siçut amp;. i_nbsp;pfc Dominus colligit ex Pfal. Dauidisnbsp;pudMatthxumincap .22. Si quis autetn hisnbsp;fimplicifsimisplanè,amp;c.ut fuprà,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deuera

SedScdebumana Cbriftinaturaaltercan GiiriRihii-tur nonnulli contendentes filium Dei non pafsibile Sc infirmitatibus obnoxium çorpus,nbsp;fed impafsibilc 8c ab omni infirmitate alienûnbsp;corpus fufcepifle ; item à morte 8c clarifica-tione deificatum 8c veluti in fpiritum con-uerfum, bumanitatis naturam depofuiffe.nbsp;Atqui teftatur contra fœdifsimum buncer-rorcmfacrofanftumeuangclium 8cdicit,Vernbsp;bum caro faétumeft.Sc conccptum quidem Vucse».nbsp;invtero intemeratæ virginis, 8c exeadem.utnbsp;matre verifsima.prognatum.Eft enim fernen Ktbr.j»nbsp;Abrabse 8t Dauidis.Similis per omnia failusnbsp;fritïib. fuis, excepte peccato.ldeoq; ipfemetnbsp;dixit in euangelio, Triftis eft anima mea ufqi Matth i«

D 5

F VN DAM, FIRM!

ad morte.Proinde atteftatur cuangeliû verè mortuus fit in crucc, tertia aüt die t'«**’nbsp;rexcrit ex mortuis.rctinueritq; veru fiiünbsp;puSjqcFneq; deficatu fit ncq; cóuerfum if'inbsp;ritüfideoq; femetipfum exhibuerit cótreA*nbsp;dum fuis difcipulis, afcenderit quoqi vifi^’nbsp;corpore in cœlû.infpicientibus hoc difciptil*nbsp;fuiSjCÓfederitq; in dextera paths, verusnbsp;Severushomo,vnus Chriftus.manensinlt;1'’.nbsp;bus diftinilis naturis Sc in vna infeparal’*^nbsp;pcrfona.Si quis autem.Scc.vt fuprà.

QS'^f/toJa controuer/jie de 4dortindo inuo candonbsp;nbsp;nbsp;colend;} uno Deo,de imjgimbut

çr finüoruin relilt;juüs,de oratione terceß’one, ittChri/ro Çf“ perdoärinjtnnbsp;eut! defittiantur er commo Je dirimjntur,nbsp;C A P V T IX.

DEadoratione Chriftus dominus perfpicuè eccicfiam fuara inftituit,nbsp;nemo de ca vlla nifi fumma cu iniuria cont^nbsp;tioné inftituat. Cum enim adorari peterctnbsp;tâàdomino.refpôdit hic.Abi fatana. Scriptnbsp;eft enim, Dominu Deü tuu adorabis Scifiinbsp;li feruies. Et iteru dicit in euangel. domin'*’nbsp;Veri adoratores adorant patre in fpiritu 8^nbsp;ritate. Nam Sc pater ta*es requirit qui ipfi*’nbsp;adörentiNamDeuseftfpiritus, 8ceos qn**,nbsp;dor»^

¦rOf P R TM A» 50

Ôôranteum.fpiritu amp; verltate ipfv.m adora-

)• rc oportet. Quotquot aüt Deü ad hûc tnodû

»dorarit,non pofîunt fané aliü adorare quàm

lt; Deûrnec difputant an crux Chrifti,an deipa-

'J ra virgo,an angeli 8c diui fmt adorandi.cû ccr

i to fciâtadorationénemini cópetere nifi Deo

il foli'.præterea ipfos diuos repudiate à fe ado-

lî rationénolleqiadorari abhominibus.Cecidit

f quondiad angeli pedes S.Ioânes,adoraturus

I angelû.non vt Deum,aut jp Dco, fed vn eu

j Deo 8c tanquâ exltniû multoq; fe præftantio ré Dei feruû.Sed angelus increpuit ipfum, acnbsp;dixit.Vide nebocfeceris.Côferuustuus fum

amp; fratrum tuorum.Deum adora.Apoc.i4.i9-

W.Si quis aût bis fitnplici{siints,8cc.ut fuprà.

, nbsp;nbsp;¦ Ad eûdémodû dominus nofter ïefusCbri jJôrido a

ftus fuos ^expcditifsime inftituit nbsp;nbsp;nbsp;fentiât m-.etçeffo-,

de inuocàfiône 8c intercefsione . Dû er im in carne vcrfarctur r obifeû in terra, non legitur

I viK^uâ inuocaffe qnen^, nifi folû Deû pâtre,

I neqs alium inuocandû docuiffe.Extat diferta

I bæcDeilex in bæc verba pronunciata.lnuo-

1 cameindie tribulationis, 8c eruam te, 8cfie bonorabis mc.Pfalm 50. Proinde cum domi-.nbsp;nusnofternos doceret in euangelio orare, di- Mittus.

I xit, Cum orare volueritis, dicite Pater nox

1 fterquies in cœlis, 8c ext. Nonpotcftilla

I oramp;Ûo vlli «catuïæ, netjuc in cœlo nei^uc

i

I

- fvndam« firoti in terra.accommodari aut communicari.îî^*nbsp;tatur præterca fideles vt fine intermifsio^^nbsp;orent alius pro alio, dum hic viuituGnbsp;ret.Pollicetur quoque fe exauditurum ora'’^nbsp;tes:id quod apud Lucam extat in capitc H-iS.Hæç qui à Chrifto domino didicerunt,lt;l*'nbsp;fputare definunt. An orandum fit An acc^nbsp;pta amp; gratia fit hominis oratio DcoC* An prlt;^nbsp;fit etiam hominibus An prcces etiam ‘i*'nbsp;uis ofTerendæ fint, et an inuocandi diuic’

telligunt enim preces foli Deo elTe offcrei’' das,amp; verifsima Sc perfeélifsima efie.qua; lt;îƒnbsp;minus docuit de inuocatione. Si qui veró fl*'nbsp;hilominus difputare 8c contendere cupiufl^nbsp;inlaniant licet cum ration? libenter.quando'nbsp;quidem fanis fermonibus Icfu Chrifti non

fius inRr- rorroocclamantibus.Cumpeccatores»* «efforapud mus,vetat nos religio illotis pedibus irruifl'nbsp;Iquot;“*®' pere in confpeélum maieftatis Dei, iubetq'*^nbsp;modeftia patronum vcl interceflbrem acnbsp;uocatum deligcre,qui negotium noftrû Df^nbsp;commendet. His inquam femetipfum ftatu*’nbsp;mediatorem intercefibrem Scaduocatum D*’nbsp;II. minus.Sc ait, Venitc ad me omnes qui labor*nbsp;’ tis Sc onerati eftis. Sc ego vos reficiam. Itefl’'nbsp;Amen amen dico vobis qusecunque petiet*'nbsp;tis patré in nomine meo,dabit vobis. Quaifl'nbsp;obren'

P A R s P K ï 21» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3*

obrem amp; loannes apoftolus nos eadcm do- *

cuit amp; dixn.FdioU.fi quis pecciuent.adaoca ’

tumbabemus apud patrem.lefum Cbriftutn iuftum.Et ipfc eft propitiatio pro peccatis nonbsp;ftris-.nonpronoftrisautem tantum, fed pronbsp;peccatis totiusmundi. Qü'S binc non inteiii-gat Sc coUigat nos apud patrem habere medianbsp;torem Sc intercefibrem vero rec^uirasnbsp;in Cbrifto domino lt; Siautem nihd requins.

Sc agnofcis inftruftifsimum efTe ad hoc offici umgt;cur uon foiius intercefsione omnium pernbsp;feftifsima contcntus, ipfo folo interceflbre a-pud patrem vtcris Aut quem tu putas patnnbsp;magis acceptum gratumqi efle,quàm hunc e-ius vhigenitû fihum Si quis äutem fe his abnbsp;folutifsimis doceri non fuftinet.fed per git etinbsp;am aha quxrerc.quærat ihi licet vbi profeélonbsp;nihil inueniat. Orandus erat pro hoc dominus,vt mifer plané Chriftum quoqj agnofcatnbsp;Sc in ipfo requiem Inueniat.

Cumautem dominus nofterlefus Chri-De imagi. ttus intcmplo fuo ferre noluit menfas num-mulariorum amp; cathedras vendétium colum-bas.fed his eucrfis, cmentes prseterea 8c ven-dcntes flagello ex tcmplo eiecit atque proturnbsp;bauit.ac dixit,Auferte iliahinc,8c ne feceritisnbsp;domum patrls mei domum mercatusxui oh-fecro vcrihnaiic videatur quod idola patien»

1

F V N D A M, F I R^M I tertulilTet.fi proftare cóperiflet in téplo-^ jnbsp;' ' ' turbalïet óciilaproculdubioextemploatlt;l’jnbsp;xiflet. Auferte illa hinc, Sc ne fecentis do'”nbsp;patris meæ domû idolorü.Iple eniin palafl*nbsp;ftatLirJeno’n venifle ad foluendü legenbsp;Mitth !. phetas,fcd ad implendü.Quis aût ncfciat Sinbsp;gem 3c prophetas diftriélè prohibere i^o*nbsp;hoe cft,ne vel Deus ipfe vel vlla creatura V**nbsp;exprimatur imagine attj; colatur ab horn'^*nbsp;bet.Qu'J'i dicitur retinendas elTe imagines’’nbsp;impentos doceant Screrum diuinarum ad*’’^nbsp;peantjneptifsime dicitur,quod dominasnbsp;elefiç fuæ dederit verbum facramenta Sc»'’nbsp;quibus populum fuum erudit.Sc quidenj'”'nbsp;gè cuidentius quàm vllis fieri pofsit pi^nbsp;ns . Negat apoftolus conuenire inter fe teil’nbsp;plo Dei amp; idolis,2.Cor.6.

Nihil porró reliquit nobis Dominus no''* Icfus Chriftus vel defuo ipfius corpore»nbsp;tantillu rerum corporearum, quod reliq’^'*nbsp;rum loco cxtolleremus nedû venerareiA'’'nbsp;Neq; harum rerum quicqua commendai^nbsp;nobis fanéli Chnfti apoftoli, qui tarnennbsp;nia nobis tradiderunt,quæ ad falutem nol^nbsp;Scabfolutum Dei cultum pertinere vidét^nbsp;Spiritus Dei,verbum veritatiS.oratio fidel*,nbsp;landa qaoqs Ghrifii facramenta,opera

PAKS P Kï M A; 5^

tis 8t innocent!« .patientia m cruce, ac perfc-

uerans (pes.rcuera funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reiiquise

Cbr!fti. Et c^U! ita fentit, non ideo viiipcn-ditianéios Dei in cceïiscum CVirifto agentes, quod offa vei reliquias corn non exponit et vencratur.Nó enimbocipûEerivoincrût.nbsp;F!de5 potius eorü Sevirtutes vari^nobis funt

, per itr.itationê fanèbam exptitt'^^’^’ de eis bo noriftcè fcntiêdum,neqiferendó vt quift^ninbsp;de amicis Cbrifti maligne loquatur.

lam veró cum dominus apert'fsimè ixe-ritjDominüDeum tuü folum coles, Çen lolu inquit dominum Deum tuü coles,^ uelitautnbsp;Deusfccoli fpiïitu Sc veritate'.cuiusreiipfenbsp;et!am Paulus meminit Rom.i.Pbi.^.nullo nenbsp;gotio ex bis colligit fidelis , nolleDeum coli,nbsp;auro,argento,gemmis,ac rebus precioüs; velnbsp;Ie potius vtba:c contemnamus 8e conculec-mus,bum!les Semodefti fimus, ipfiqiferuia-mus in fide,fpc,amp; cbaritate.E-t quiadominus***nbsp;pauperes nobis cómédauit m euagelio, quib.

, deïes benefaciédo jpximis 8i pauperib.impri-. mis.Veruiunt Deo; fuaitc corporaboftiam vi

»

i

I'

i

»

5

ca.Siquis vcro fpretis his omnibus, roau” contendere,amp; imagines,reliquias q; coacc’^nbsp;re,fumptus item conduplicare,aurum,arg^inbsp;tum,gemmas amp; res preciofas ofFerre innbsp;plum, is definat pofthac conqueri de imp'/nbsp;fis molcftijsq; nircijs.quibus ipfc fefé fua^fnbsp;te amp; ftulte onerat, à Deo autem non on^jînbsp;tur Quinimo e.vpcndat apud fe quid illuænbsp;quöd pér propheta clamat dominus,Qi}'®nbsp;quifiuit hçc de manibus veftrisC’Et fruft’^nbsp;lurtt me homines humanis conftitutionib^nbsp;Expendant hic qùoqj, qui fie pergunt in *'nbsp;inftitutopertinaciter quo iure quâue in'»*’nbsp;perfequantur ferro 8c igné eos,qui fimph^^jnbsp;domini Dei doélrinam Sc exemplum Ch*^'nbsp;fequentes hærcfibus Sc fuperftitionibuS^nbsp;plofis femel omnibus,Deo religiofè ferui*’'^nbsp;Infpiciant faltem Laftantij veteris ferip^*’*nbsp;libres,Sedifeantexhis, an inprimitiuanbsp;fia fuerit imaginum vllus in templis vfuS^’nbsp;verb auro, argento, 8c rebus pretiofis fn'î*nbsp;tint Deum,aut talemcultum approbauc^*

Quomodo controuer/iitde eleélione prtedeflinationc es“ prouidentia Dei,nbsp;de forruptioegeneris httmani, de pec

P A R s P R t M À. $$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Mto.de libero 4rfgt;ûrio cr mcrito bomintî

; in Chrifio çzpfr dodlrtnam ei„j turer commode dirimdntnr. c A, x.

DIfputatur hodie à mvihis 8c difceptatû'Ddd^i« eft olim quöqi.an certus fit deftinatus

i eiedorum àDeo ad vitatn xternâ numerus, ' an citraomnem deleftum omnes ad vitâ æternbsp;t nam eleéli finthomines^ Cbviftns vcrô dominbsp;I nus nofter fimplicifsimè difcipulls fuis, ^er

5 quos tû quoq, ludas erat,dixiffe legitur,t\ on

'1 loquor de vobisomnib.fcio quoS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x°T;,Ll‘t *

; Sed 8c apoftolus Paulus,Solidum,inqu't,iun

' damentumDei ftat,babeusfigillumhoc,îi!o

i uit dominus qui fint fui. See. Rurfus V ero di-

) cit in Euangelio dominus, Vos non crediÛS,

( quia non eftis ex ouibus meis ; ficut dixeranx , vobis,Ouesmex vóeem meam audiunt, Scc.

1 loan.io.Nibil ergo certius eft, cpiàm effe elc-

I ftionem apud Deum.eanïqi foltDeo effe co-

; gnitam,8c quod elefti faluantur, neque quit*

? quam eos rapiat ex manibus D ei.

I Proinde cum nonnulli curiofius de nume-ro eleftorum perfcrutantur,Scdeboc negotio uai.

1 ita loquuntur ac docent,vt fimpliciores de fa-

1 lute fua addubitare mcipiant, ac querantur 1« ; gnorare fe porrd eleébi fint an repTobi,mede-turbuicmorbofideliter in euangelio dominus . Gum enim quidam curiofius interroga*

t

F VN DA M. F T R M I ret,Sc diccretad dominü. Domine num p’Jnbsp;ci funt qui ferucntur'^ refpcndit iili donii*’nbsp;amp; dixit,Contédite intrareper anguftamnbsp;tam, amp;'c. Sciebat quidem dominus teneb^'^nbsp;exaétifsimè faluandorum numcrum, noflnbsp;men refpondebat hune vel copiofum efî®'nbsp;exiguum.fed potius dicit, Contenditc iot^nbsp;re per anguftam portam :docês vtiqj nou^jnbsp;nobis folicitèquærendum de numeronbsp;rum vel faluandorum, fed hue magis oiH^nbsp;noftras vires,Dei inuocato auxilio, intendnbsp;daSjVtobfequentes dodrinæ falutari cont^Jnbsp;damus ingredi in vita æternam.Id cum ànbsp;uis noftrura requirat,amp;per euangeliu on’*''nbsp;nos.nullo exclufo, ad fe vocet benignifsi*’’nbsp;iubeatq; nos aufcultare vcrbo.orare amp; pe*^nbsp;fidem amp; gratiam Dei.deniq; abundantifs’*^nbsp;nobis offerat amp; polliceatur omnia ad fal’’'nbsp;Sc vita beatâ neceflaria, imprimis vero q’’^nbsp;morte fua credentes feruare velit, obfcqv^*nbsp;dum fané eft fingulis nobis falutari eiusnbsp;lio,Sc audiendum verbum Dei,orandumPnbsp;ftde.bcne fperandum de Dei gratia pernbsp;ftum nobis oblata, firmiterq; credendum ’’nbsp;elfedeouibus eius. Agenda: prsetereaf'’^^nbsp;gratiæ DeOjCÙm in mentibus noftris tragi'*nbsp;ftiniPiTne ' confolationem eius perfentifeimus.nbsp;amp;prcui4înbsp;nbsp;nbsp;Anvero vniuerlse res noftrse dtuingt;r

bero^*^

PARS prima, 54 berncntur prouxdentia. »c in tnanu eius fit vinbsp;ta SeniorsViominis, ipfe mrfns in euangelionbsp;dominus nofternoserudiiScait, Veftrieti-amcapdVi capitis omnes numerâti fnnt. lté. Math, «ftnbsp;Non potes tu vnum capitis tui capiUnjnal-^*®^nbsp;bit aut nigru facere.Et itefUjN one duo paffernbsp;culi(inuilum auium genus^aflb væncunt, 8cnbsp;vnus ex eis non cadit in terram fme patre ve-ftroÆt VOS quidem muitis paffetibus præft,^nbsp;tis. Qnibus fané omnibus docet omnes bominbsp;ties diuinre fe prouidentiæ tuio credere com-mittereq; debere’.qudd cura fit illi de nobis.I-ta enim docuit nos Dauid quoqi dicens,De- pfoimojy,nbsp;uoluetupcr dominumviamtuam,ideft,eo-mittevittetus inftitutum domino, Sefperanbsp;ineum.Scipfefaciet. Quo Sefandus Petrus *.Plt;*Af*nbsp;xefpexit Sc dixit, Omnem curam veftramnbsp;conijeite in ilium, Nam illi cura eft de vobis»nbsp;amp;cætera.

Interim vero cauendum eft modis omnibus ne quis fuae ignauite diuinam prxtexat prouidentiam, autmediaaDeoinftitutaaf-pernetur,quibus in perbeiendo operevtitur,nbsp;ac dicat,quod multi folent, Si dominus vultnbsp;boe {ieri,ac fua prxdeftinatione itaprædefininbsp;tiit,non potent non beri.neque vllis precibuSnbsp;autmedijs impediri. Cbriftus enim dominuânbsp;âediumam pr^deftinationem agnofeebat

F V N D AM. F I R M I

amp; fe totum commiferat diuinæ cur« amp; ùidentiæ, nihilominus nunquam precarinbsp;fijt, fæpifsimè quoq; hoftiû infidias fugai’’’nbsp;tura declinauitjhoftesq; fefellit, deniqjin^’^nbsp;ni vita fua accommodauit fe medijs nonnbsp;quis; atq; eo modo nos docuit eadé nonnbsp;nari. Si veto confilium hoc domini fpreue^nbsp;mus,amp;maluerimus curiofas de prædeftii’’nbsp;tione amp; prouidentiâ Dei quæftiones neft^*’*nbsp;haud dubiè implicabimus non extricabin’’’nbsp;nos,nullûq;hinc falutaré fruélû percipiem'^’nbsp;Multum præterea difputatur de Origiî’’nbsp;Depeccïto Ü péCcàto 8c corruptione per Adamum g^**nbsp;ris hümani : fed brcuifsimis ilia omnia abf’nbsp;üensferuatornofter Chriftus, Nicodemonbsp;IciB. J. cuilibet noftrum dicit, Nifi quis renatusnbsp;ritdenuo, 8c exfupernis, nonpoterit vid^^nbsp;régnum Dei. Qnibus verbis omnes hom’’’’,nbsp;vires, vt inefficaces ad confequendum reg”'nbsp;Déi reijcit. Nam fi prima ex carne natiui^Jnbsp;confequi queat regnum Dei, quidobf«^.nbsp;lt;Jpus erit regeneratione fecurtda,id eft, fp^nbsp;tirali aut cœlefti c' Omnc quod mundutn'^nbsp;purgatum eft nulla profefto putationeaot’,nbsp;iùtioneeget. Nunc verô mandauitdomi^nbsp;in lege veteri mafculos circuncidere,innbsp;præcepit baptifare, id eftabluere. Vndelt;lt;’nbsp;fequens eft, genus humanum ab ipfa pi'*’^

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex

P A R s P R ï A, 5?

ex Aêi fui origine amp; ex ipÇ^ natiuitate.ex tero marris,corruptû effe amp; itnpurû. Quo no

mine Deus iurc nobis irafcitur 8c nos xternii .

perderepoffet.Eftitaqimaximoperèneccffa

riaDelgratiaamp;purgatiogeneribumano,a-

lioquiperdito. Qua de rc fufius agit apollo-

lusadRoin,cap,5.

Etcùmbæcadbuncrnodum 8c certifsiiï^^ hominS« ira fc babeantjfruftra fane 8c ineptnsimènbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bittio.

tis contenditur à multls de libero bominis ar . bltrlo. Nam 8calibi dlcit in euangeliodonü_

' nus,Amen dlco vobis,quod pmnls Qui facit

' peccatum,feruus eft peccati.Cç^terum onin^s

' Homines concipiuntur 8c nafeuntur in pecÿ. tis.indigentqi cœlçfti regcperatione.Proin^e

' nbsp;omnes ferui fumus peccati: 8c nulla quidé nc-

cefsitatc adafti, fed noftra fponte pcçcamùs

' ex noftro ingenio, 8c malum pro noftravolû. pate mala perRcimusmiû dominus fuoâudi-cio fuaqipotentiaÇqupd fxpè fit) malum bocnbsp;impediat aut tollat. Ad bonum vero perbclcnnbsp;dû ferui peccati minimè funtliberi.fed oportet eos liberari aut libertati donari, eX gratianbsp;per Cbriftum lefum.utbonum intellig^t ve-lintatquepofsint 8cineo perfeucrét. Quem- •nbsp;admodum rurfusin euangelio teftatur domi loannii lt;nbsp;uus,8cait. Nemo verrit ad me,nifr pater nveqsnbsp;Irtxçrit eum.Et ïterum. Sine me nibll pote- loaaay.

£ î

F V N D A H, FIRM!

ftisfacerc. Teftatur de hisetiamPauiüS® ait. Non fumus idonci ex nobifipfis ad cOjnbsp;».Cot î. tandumquicquam, v'elutex nobifipfis,nbsp;quodidonci fumus id ex Deo cft. Etitcr^!*nbsp;Vobis datum eft inÇhrifti ncgotio nof'*^nbsp;lum in cum credere, fed ctiam pro eo affl^nbsp;Item, Deus eft qui eflficit in vobis.Sc vtnbsp;tis amp; vtcfFiciatis, progratuiu fua bene»'’nbsp;lentia.

CtaSi»* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confiderandum ve”^

** quod tametfi fideles per Cbnftum liberté, donentur, vtbonum quod faciunt libéré''nbsp;ciant,remaneretamcn in ipforum corpori'’*nbsp;infirmitatem agnatâ amp; reliquias peccati : lt;1*nbsp;fit,ficutiapoftolus ad Romanos capitc fef'nbsp;mo amp;Galatas 5.teftatur,vt fideles non fac'’^nbsp;quod yolunt, fed quod nolunt perpetrt*’'nbsp;Hancergo culpam omnes fanftos pernbsp;nem vitam deprecari, ac in finem vfquc v***nbsp;ita orare.vt docuit dpminus. Et remitte^nbsp;bis débita noftra. Iccirco nihil hi qui hocnbsp;tiunt grande malum, gloriantur de liber*’nbsp;bitrio, fed potius permanent in humilitat^'nbsp;fub iugo Chrifti.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ocmetite. nbsp;nbsp;Cùm vcró non aliter conftituts fint rc^^

delium, quisoroprædicabit coram Deo'1 merita^’Dominus in euan^eliodicit,Cu^

P A K s T R 1 Dl A* 5^

ccritis omnia quæ d'ftafnntvohis.dicite/ef-üi inutiles fumus.Quod facerc àebuimus,fe-cimus.Lucæ cap'itc decimofepùtno. Tametû De ance* verôdemsrcede loquatur alicubi fcriptura, ’’**nbsp;multamq; eius mentionenafaciat, certum eftnbsp;tarnen Scmercedem illam qtiæ datur pijs gra-tiam cfle, non mericum. Nam quod Deusnbsp;peccata noftra punit, id quidem eft eius iuftinbsp;tix 8c noftri mcriti ; quod autem merce-dem pcrfoiuit noftrobono operi, q'aod ex i-pCius gratiafacimus, nonexnoftf'S viribys,

I boc quidem non eft noftri meriti, fed illins , gratiae . Proinde nos qui promiffum prserm*nbsp;j um à domino accipitnus, non debemuS glo-J riari de noftro merito.fed magis mancntes innbsp;[ humilitate de eius gratia, ficuti nos docuit a-, poftolus in i.ad Corinthiosprimo Sc quartonbsp;( capit. Idem in cadem epiftola.Amplius quàm.nbsp;( illi omnes laboraui.inquit.non egotamé, fednbsp;J gratiaDei.qu« mecumeft.i. Corinthios cap,nbsp;{ 15. Si quis autem his ümplicifsimis plané,nbsp;( VI fuprà.

} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. QwomoJo controuerßit de iujlifîcatisf

ne perfolam fidem, cr de bonis operib.

f, iepœnitentia uel emendatioae uiiiein ^4 Cbri/io Oquot; per dojhrirMm eim definiititnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 4

FVMDAM, FIRMÏ

turç^ commode dirimaittur, C A P V T X I.

STupendæ admodum concertatione^^ ecclefia Dei inter fideles funtexort^nbsp;iultificatione,id eft.de eo. per quid homo Pnbsp;catorconfequatur remifsionem peccatoi’'^nbsp;amp; reputetur vel pronuncietur coraDeO*'!nbsp;fius amp; hæres vitæ æternæ ƒ an hoc fiat pe^nbsp;demfolam,anetiamperbona operanbsp;ex æquo partiûtur inter fidem amp; opera,nbsp;ti hic plus fidei tribuunt,quàm operibus.Nnbsp;ti contra plus operibus hic attribuant qo’*'nbsp;fidei,quibus etiam fidei nomen plané eft^'nbsp;funi. Mirum in modum autem perfpicuè**nbsp;denteramp; eleganter hoc myfterium expo^'''nbsp;nobis dominus amp;faluatornofterlefus Cl’jnbsp;ftus,qui apud loannem in capite tertio iW*nbsp;cit,Et ficut Mofes exaltauit ferpentem ionbsp;ferto, ita oportet exaltari filium hominiâ’' !nbsp;omnis qui credit in eum, non pereat, fed î’* :nbsp;beat vitam æternam. Nam ficutilli qui ionbsp;ferto infefti erant lethifero veneno, fao'^’nbsp;non reftituebantur per vlla opcra,fed duf'*nbsp;xat per contuitum vel afpeclum ænei ferp'*nbsp;tis : ita fané nemo à peccatis fuis muO^nbsp;Sc iuftificari poteft vllis operibus, fednbsp;fide in Chriftum.Nam dominus no fiernbsp;Chriftus -contuitum ferpentis fignificao''

expofbit per fidcm inipfa^ Quid quod »demipfe mox in verbis confec^uentibus ter^nbsp;tiùm repent 8c exprefsifsimè pronunçiat 6-( de nos in Chriftuni feruari,nbsp;»

h

3

I

1

' Ephcf.cap.2. Ex gratia falui fafti cft'S,per fi-dem,Sc hoc non ex vobifipfis.Dei donutn cl;

gt; non ex operibus,ne quis glorietur.Naui ipn-' us fumus fafturaconditi in Chrifto lefuad operabona, quæ præparauit DeusvtineiSnbsp;' ambularemus. Prsterca hoc ipfum iuftificannbsp;' tis fidci negotium adhuc planius 8c fufius ex-' plicatidem apoftolus ad Rom. 5.4. ad Galat.

2. Sc 5.8c ad Titum j.cap.Quô maximè pertinent præcipuaillafidei noftræ Chriftianx ca pita, Credo remifsionem pcccatorum, carnisnbsp;refurreâionem,Sç vitam æternam. Quihuicnbsp;seternç Dei veritati innituntur,8c in ipfain fcnbsp;fe cohocant, fecuri confiftut fuper petra viuanbsp;Sc immota.Qui verô fua extruunt in fua ope-la.illi in harenam ædificant..

Qiiod autem remifsip peçcatorum 8ciufti De brr.;! fia hominis Chriftiani non extruitur fupernbsp;®pera noftrabona, non id4Ô ïcijciuntur vers

E- 5

FVNDAM» FIRM!

bona opera,neq; dicitur à quoquatn ca efle fnperuacanea,eaqi de caufa nonnbsp;da. Cuicunque enim ex gratia Dei per Cl’*'nbsp;ftum Icfum condonata funt peccata,is iarf^nbsp;ram Deoiuftusveliuftificatuscft. Dcuä'nbsp;nim huic fuapeccata no imputat.imputat’^nbsp;temei iuftitiam Chrifti. Cumquefidclis’'’nbsp;ftiftcatusfit, nonpoteft fanèiuftus non‘'‘nbsp;iuftitiam vel iufta opera facerc. Qux opef^'nbsp;tern non iuftificant, cum antca fit iuftus, ’’nbsp;fequunrurex iufto, Scfunt vclutifruftuS''^nbsp;rse fidei boni.

Ad huiufmodi opera fidei faciendam'’') in locis per euangelium fideles adhortatuf'nbsp;minus. Ncc bonorum opcrum formas n«’quot;'’’nbsp;comminifcitur 8c tradit fuis.fcd vcteresnbsp;ligitcxlege, Scconcluditin charitatem» ,nbsp;cens.In hoc cognofcent omnes quod diftifjnbsp;li mei fitis fi charitatem feruaueritis inter'nbsp;mutuam. Sed amp; Paulus apoftolus. Conf'’nbsp;matio legis,inquit,eft dilcélio. Adhsc ne 4^nbsp;iure vidcrctur conquer!, ncfcire fe qu®’’nbsp;fint verè coram Deo bona opera, quænbsp;Deifaciat, fanfti apoftoli Chrifti diligenr'.^inbsp;mè omni hominum ætati, fexui, atqj or'*'^nbsp;prxfcripferunt officia pro cuiuslibetnbsp;ne, docentes quid priuatim, quid publinbsp;ciat. Videre hoc licet in epiftola Pauli ad

TAKS PKiiîA. 5^

tnotb.Sc Titum, vbi inter aVia.Hlt;^c inquit dogt;

ce.in bis efto. Quod fi feccris cris fidelis Chri

fti minifter, fcruabifqi te Sc qui amp;dei tuæ com ttnfsi funt,8cc.

DeMonachifmoautem operibufq.p^ona cborum ne verbum quióem vUum vei à Cbrinbsp;fto vel ab apoftolis faJlum Icgas in cuangeiionbsp;Sc Aétis fcriptifqi apoftoUcis ; niu quodnbsp;Dominus contrapbarifeos ludçorum montnbsp;cbos dixit.mirifice in bos noftros quoqi comnbsp;petit.Muita quoqi fcripferûtapoftobChriltvnbsp;Domini qus cótratnonacbos faciunt: quaiianbsp;funt quæ icguntur ad CoiofT.X. x.ad TbelT.nbsp;8ci.Tiniotb.4. Ç. 6. Scinx. cap. j. ScpiuribuSnbsp;locis abjs. At quorfum obfecro pertinet nouaSnbsp;bonorum opcrum formas comminifci, quisnbsp;obfccro ca fecit opera bona, quæ Deus nobisnbsp;præccpit^Ergo cui non fatis faciunt bona opcnbsp;ra ab ipfo nobis domino mandata, ei dicit do-minuSjPruftra me colunt docentes doéfrinas Mathaf.'nbsp;prïEcepta bominum. Quo Sc illud apoftolinbsp;Paulipertinet, Quiquid non ex eft fide.peccanbsp;turn eft. Fides auté eft ex auditu, auditus autnbsp;ex verbo Dei.R0man.14, lo. cap.

Huepertinetdoftrinadepœnitentia, quee ^*“*«*,»* ttibii aliud eft.quàm peccatoris feria auerfio à amp; conftf.nbsp;fatana 81 ab omni impuritate eius malitiaque,nbsp;amp; coauctfio vera ad Deum óc pietatcm,iufta

rVNDAM. FIRMT inquam vitæ emendatie fecundum vef^'ïjnbsp;Dei,per fidem inChriftum.Dc hacnbsp;eft concertatio inter doftos, dumquS’^tnbsp;quot abfoluatur partibus , amp; qualiseU'^jnbsp;beat cordis propter peccata contritioC’ Qgt;.nbsp;efle debeat oris confefsio An facerdotinbsp;teat confiteri peccataCquot; An fatis fit fi quisnbsp;priuatim peccata confiteatur cquot; An pro p^^nbsp;tis requiratur fatisfaftio, amp; qualis fatisnbsp;Cæterû faluator totum hoe pœnitentiçnbsp;tium 5 fimplicifsimè amp; elegatifsimè nobi^nbsp;gnofeendû varijs propofuit in euagelio «-'fnbsp;plis,proponcns nobis imagines verè p®*’'inbsp;tiu , q, propter agnita peccata fua ferionbsp;rût.peccata fuaDeo cófefsi funt,ad Chrift'’nbsp;fc vera fide conuerterutit,8c vit am fua cH'*nbsp;darunt. Tale proponitur nobis cxçtnp-Matthæi amp; Zachariæ publicanorum,nbsp;tricis deploratse amp;z maximè infamis apudnbsp;cam in cap. quot;j. filij item prodigi apudnbsp;in cap. 15. item publican!, peccatoruionbsp;opprefsi.apud cundem cap. 18. Petri def'*!^nbsp;negatoris amp; latronis in crucc cum d®*’’'^nbsp;pendétis.Horum faéla iubemur imitari q'’nbsp;quot veram volumus agere pœnitent’jnbsp;Proinde qualis fuit illorum contritionbsp;dolorq; de commiflb contra Deum pc^^;nbsp;wlis 8c noftra debet efle contritio : 8e fic“'^.

PAKS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

foil Deo 8c nulli facerdoti fu^ peccata confel-fi font, ita debemus Sc nos confitcri cx inti-tno cordis finu,Deo peccata noftra, ficuti nos docuit B. loannes apoftolus eplftola i.nbsp;cap.i. Et quetnadmodum ift* vitam fuam pranbsp;uam emendauerunt Sc ftudio iuftitiæ bonorum que operum fefe confecrauerunt .na nosnbsp;qüöque peccatis renunciare ac noua vitaDeonbsp;inferuire debemus. Nam dominus no erle-fus Gbriftus vnicus æternus Sc fummusponnbsp;tifexvelfaterdosaddexteram patris, pcem-tentes bulufmodi ipfemct abfoluens à culpanbsp;8c pœna,dixit in euangelio, Ecce fanus faftusnbsp;es,vide ne poftbac peccaueris.ne quid tibi euCnbsp;niat deterius.loannis 5.

Quando autem fidelis folum Gbriftum a- D e indul-gnofcit fuam efle fanftificationem, fatisfaftio nem Sc redemptionemperquemconfequu- Ron»»«,nbsp;tus fit remifsioné peccatorum tarn pro culpanbsp;quàm pro pcena, iuxta doftrinam propbeti-cam Sc apoftolicamlfaix 55. Rom. 5. i. Cor. 1.nbsp;8c fecundum articulos fidci Chriftianæ, nonnbsp;poteft non ftoccifacerc Romanas indulgen-, tias Scquicquidinofficio.vtvocant.pœniten-, tiarij pro pretio aut numerata tranfigitur pe-, cunia. Cum nonexcideritmemorabilisiUainnbsp;, Aftis^.Q.Petri contra Simonemmagum 8c Simon»».nbsp;. omnes cius cóplices Simoniacos pronuncia-

F VN DAM, FIRM!

ta fentcntia.Si quis autem pofthæc omni*' queadeo plana, dehis difputare opcrofii^^;nbsp;quæftui vel lucro Romanen.patrocinarinbsp;is fanèimpenfius locupletabit ve.éligalia*’^nbsp;rum hominum,quàm iuuet veram homi'’'’'nbsp;peccatorum pœnitentiam.Scripfitauteifl^‘nbsp;tra hoc hominum genus B. apoftolusnbsp;in 2. epiftola cap.2-

Quoinodo controuerßiC de eccïefîa Chri^ pi eccleßf^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, de fandîs item fd'

cramcittis, in ChriRo, crper do^rinartl eiuf definiantur commodcçji dirim^ntur»nbsp;C A.P»nbsp;nbsp;nbsp;X l f

T Ta fané nihil opus effet difceptare amp; J|_odiofius,quod tamé multi folent, denbsp;ccclefiæ, eiüfq; poteftate, clauibus, mio'^ynbsp;ac facramétis, fi placitis his de rebus hoU’’^^nbsp;præteritis atque negleétis, audiremusnbsp;Chriftum dominum eiufq; apoftolos.nbsp;nim adeô perfpicuè amp; fimpliciter nobisnbsp;fuerunt.vt fi ijs crederemug fimpliciter,nbsp;remus proculdubie plus pacis,minus cof'^^nbsp;Bolus Chri tionum inuidiæq;. Chriftus enim vnicügt;’’jnbsp;ecclefiæ fuæ caput,vnicus dominus,pafi'’Cnbsp;put. nicus atque Iponlus amp; gubernator.vtpo'^ J-rus Deus amp;homo verus,qui falutemnbsp;dat vniuerlo fuo corpori, Chriftus eft’^nbsp;dio ecclefiæ fuæ, quam nunquam

P A R s P R I H A. 4« temper rcgît atque conferuat fpiritu 8c ver-bo fuo. Soie clarius iftanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in doétrin«i

I' cuangelicaScapoftolica. l’roinde nihil opus t eft fidelibus in ecclefia, in qua ipfe Chriftusnbsp;V præfens 8c caput eft, Pontificc Rom, yclnbsp;caput fit vel Cbrifti vicanus.Pideli enim fuf-lt;; ficit vnus Cbriftus, qui omnia in omnibus a-dimplet.Quinimo in rebus P ont- Rom. obfernbsp;uattidelisimpleri ea quæ àDeipropbetis 8cnbsp;apoftolis funt pr jedifta , vtà Daniele in cap.nbsp;7.8.5c 11.Sc Apoftolo 2. TbclT. î- Itaque mgitnbsp;Pontificem cum fuaBabylone, prout ipie nonbsp;bis dominus vnà cum apoftolis praecepit A-poc.i8.Rom.i6.2. Cor.6.

I Rft auté ecclefia Cbrifti aliud nibll, quàm ci«i^ f cornmuniofanftorum, extruftafupervnicaquiJ.

, petra Cbrifto.vnici illius paftoris omniû ele-j dorum vnicum Sc ouile. Sicut autem ) oues,prout ipfe teftatur Chriftus.folius paftonbsp;i ris vocem audiunt, alicnorum nô agnofcunt,nbsp;i itatidelibus Cbriftimcmbrisperecclefianbsp;1 cit vnica ilia veritatis doftrina à Cbrifto, à Chiifti.nbsp;) propbetis atque ab apoftolis tradita. Et babetnbsp;i ecclefia Cbriftiredaftum in compendiû quidnbsp;i credat, articulos vel capita nimirum ilia fidcinbsp;; Cbriftianx ; babet quid faciat aut omittat de*nbsp;i’ ^*10^0 e xpoP.tum’.babet item quid 8c quomonbsp;t do otei dominica ilia oratione comprebôfuin.

F V N D A M, F I R M t ,

u

Sunt illa prima principia amp;rudimenta P® ¦ religionis, quæ deinceps in ecclefia quot'

di claues aliud non funt, quàm verbi D^' bique minifterium.îS^n prsedicationenbsp;gelica aperitur fidelibus ccelum, infide''nbsp;clauditur.Hacrationeetiam remittuntnbsp;nent miniftri peccata hominibus. Cùmnbsp;annunciant fidelibus certó fore, vt fi cre^’,

P A R s P R I M A. 4*

Doceturhoc diligenter in verbo veritatis.dû ' pronunciatur imperium eius infidere hume-i ris eius.ipfum denique portare Se feruare cla-ucm Dauidis,quô claudat atque aperiat. Eftnbsp;,i prætcrea cognitum omnibus quid apoftoluânbsp;i docuerit de miniftris amp; minifterioinpriorcnbsp;) ad Corinth. 5. Sc 4, cap. Si qui verô operohusnbsp;j difputare Sc contendere inftituunt de poteftanbsp;f te clauium, hac ipia re produnt fe impenfius

• lt; fuamipforum quàm Chrifti quæi'erfi

• lt; 8c quod fibi parare volunt nefciö quaS claues*nbsp;|l ad quiduis potius quàm ad falutem ccclefiænbsp;I vtiles.

Chriftus inhoc potifsimum inftituît mini D« i«*»*-f ftros, vt colligant ipfi ecclefiam, vt ecclefiam [, doceant.inftituant,admoneant,adhortentur*nbsp;( increpent Sc confolentur.idque ex verbo verinbsp;, tatis.quô Chriftus reélè cognofcatur, ei ex a-, nimo fidat ipfumq; légitimé colat ac honorer,nbsp;f OfFicium itaque miniftrorum eft colligere fanbsp;f na doftrina ecclefiam, inftituere in fide cùmnbsp;i, iuuenes turn fenes,preces cum priuatas vrgenbsp;1' re turn publicas celebrate, difciplinam e.xer-; cere conferuareque, facramentââdminiftra-, rc fynceraq; retinerc, prælucere item ecclefisnbsp;( cxemplo vite fanfto in omnipudicitia.mode-ftia Schoneftate, vifitare denique ægrotos, 8i

1 omnia ea fidcliter expedite quç præcepit do-

FVRDAM. FIRM I

minus ad conferuationem fuse ecclefise.

4. cap. Quotquot vero his prætcritis coi^^ j tant de prseeminentia 8c dominio fpiritt*^nbsp;qui antecellant dignitate Sc modis omP'^nbsp;vniuerfos in terra reges Sc principes, ac i”'nbsp;fcmetipfos alij alijs fint poteftate prseftao'“nbsp;reSjCcu forices fuo ipforû indicio, qualeS ’nbsp;Sc quid qu3erant,manifeftifsimè prodût,Cnbsp;ftus vero Dominus vno veluti vcrbonbsp;ex ecclefia faftum ilium atque primatui’hnbsp;lum vniuerfum, cum dicit difcipulis fuis»nbsp;ges gentium dominantureis, Sc quinbsp;in cas dominium vocanturbenefici, gra^'^nbsp;vtiquc domini benefaélorefqi.Vos autci’’nbsp;fie : fed qui maior eft inter vos, fiat ficut^nbsp;nor. Sc qui excellit ceuprinceps, fitnbsp;qui miniftrat,8cc.Luc. aa.cap .Similia hisnbsp;quoque docuit dominus magna cum au^^nbsp;täte, vtapud Matthæum in 18. Sc 20. cap'nbsp;vero his fpretis malunt fuis difputatiof*'nbsp;tueri atque promouere pfafforum faftui’’ .nbsp;que dominium, in eos quadrabit admo^ jnbsp;appofitè illud apoftoli,libenterfufferti*^inbsp;qui VOS adigunt in feruitutem, qui voSnbsp;dunt, quiaccipiunt Sc attollunt fefe,nbsp;öefenÄit dunt in faciem,8cc.2. Corinth. II.

gt;pft dominus inftituit

' ipfemetvfurpauitjScquidem fummacuf”,^

p A R S P R j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4À

t)licitate Scluce.ac fine futnpûbus Se potnpâ’ Ergo quod de his mftituuntur difputationeSnbsp;bperofx St inexplicabileS, vfurpanturq; rituSnbsp;tnukiplices fine fine modocj;, ac pompa fum-I ptuola inuoluuntur omnia, vitro nobis accernbsp;( fimus moleftiam, amp; côduplicartius iinpenfas,nbsp;1 quibtis nos nô aggtauauit Dominus, quibusnbsp;' denique carere.fifaperemus,facile poflernus.

loannes baptifta prædicauit populo lfrae= I lis euangelium, fimuletiamomneseosaquanbsp;' baptizauit, qui profitebàntur veratnreligio-i nem volebantqi cenferi nomine populiDei.nbsp;1 Attcftatus feit aütem baptifmo quod ficutnbsp;: corpora abluuntur àqua à fordibus, ita ele-( ftos Dei gratiaDei.per Chfiftutù.purgari.abnbsp;I impuritate pcccatorum. Baptifâtos quoquenbsp;i rcceptos 8c infcriptos efle in album filloruràinbsp;! Pei.obftriftofqne efle ad vcram vitam profunbsp;! tcndam atque fanftè vel innocenter viuen-«nbsp;1 dum. Eftautem Chriftusipfeiniordaneba*nbsp;' ptifatus aquajufsitqne difcipulos fuos bapti-I fare aqua in nomen Pattis 8c Pilij 8c Spiritusnbsp;I fanfti.Id qUod apoftoli fecerunt, ficuti tcfta^nbsp;i tur hiftoria euangelica 8c apoftolica. Cutquot;nbsp;1 âutem in hac luce 8e fimplicitate exercentnbsp;( multi odia 8c fe mutuum affligunt proptef

tiefcio quos ritus 8c varias obferuationes cir-] ca baptifinum ufurpari folitas^ Ab initio not* (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F »

I

F V N D A M, FIRM! fuerunthæcbaptifmo addita, Sc fine hi*,nbsp;tarnen efficax Sc perfeéius. Quis vcrónbsp;tet efficacem Sc perfeélum efie etiam i’’’'nbsp;Infinrium cùm in antiqua ilia fua fimplicitate conft^ ¦nbsp;baputaut. atqueaccipiturAuteur obfecro cont^^'nbsp;tur adeó pertinaciter de infantium bapti*''nbsp;quafi infantes non fint baptifandi Qu**’’nbsp;enimbaptifinus eft fignum populiDei^^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fautes fidelium recenfentur in numero

li Dei:quare oro negaretur his fignum li Dei î' Sunt de his aperta argumenta

Deamp;nft* Marcum IO. Sein AélisApoft.io.cap. a c^ido- eundem modum inftituit ecclefi#^nbsp;Dominus fanélamcœnam fummacuif ,nbsp;fimplicitate Sc frugalitate. Eandem ip^^fnbsp;mus celebrauit, celebrandoque omnibu^^nbsp;ieélo fuo vtique omnium perfeftifsimonbsp;ploob oculos nobis cómonftrauit quot”^nbsp;cclebrari earn velit,donec feculum fueri'^;nbsp;ligitenim in cœtum apoftolos fuos : his^,nbsp;cionatur de pafsione fua Sc noftra rcdei’'f.nbsp;ne , item de officio fidelium: addit f ,nbsp;Segratiarumaftionem. Simul autemp^**^nbsp;' accipitjfrangit, porrigit, dicens, Accipi^^’jnbsp;tc, hoc eft enim corpus meum . Hoc fa^’.^nbsp;mci memoriam . Similiter poculum »‘',‘'^1nbsp;' gratiasagit,porrigithocfuis,8cait,Bil’*'j(nbsp;hoc omnes,Hic eft enim fanguis meus 4

PARS P Kl ma, 45

{I noui teftamenti, 8cc. Hls eûam vuh retincrc in memoria necvUavnquamobViuionenbsp;ruideleriquebeneficium noftræ redemptionnbsp;nis per Cbriftum-.pro qno gratias agere iube-

j mur.cpuoties bâc cœnam celebraucrimus. Ad i.Cor.i«.

. monemur præterea noftri off'cij, vt cpii CVirî J fti fumus participes, emendcmus vitânoftrâ,nbsp;ÿ fynccri fimus in fide, nunqnaro conarntmice-J muscumperegrinis rebgion'bus . ledperfi-L dem 8c cbaritatem maneamus in vnitate cor-porisbuiusecclefiaftici.Qnemadnaodnmau-loin.a.nbsp;temforisore corporis participamtts de panenbsp;« Sc poculo domini,ita intus orc animi comtnunbsp;nicamus corpore Sc fanguinc domini, vtbicnbsp;viuat in nobis Sc nos in ipfo.

Proindenibilporrodifputantfideles, An^’™* . cœnapcrageda lit vna eu fpecie an eu vtraep/ «.

f ni cœna An cœna fit facrificium expiatoriu.

* nbsp;nbsp;. ________^1___1________O____________*1 _ _ J-,

cnim fatis inftruétifumus verbis Domini 8c i faluatoris noftri lefu Cbrlfti.dicentis, Bibltcnbsp;J cxboc omncs.Sed SePaulus in i.Cor.11. cxbinbsp;buit vfum pocull vniucrCorlntbiorum ec-clefix.ac dlfertè teftatur boc fe facere ex mannbsp;'1 dato Domini. Prsetereadicit Dominus in a-( ^lone cœnx, Hoc facitc.Kt eadem verba re-j petit Scab, Hocfacite. Quid veromandauit ,nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï I

F V N D A M. FIRM!

cum dixit,Hoc facitc^ Nimirum hocf»^' quod mco exemplo faciendum eflc didiciquot;nbsp;Cœna eftitaqueperagenda 8c noncclebf^nbsp;da Miffa. Neque Chriftus ipfe neque apo'.nbsp;li vnquani celebrarunt Miflam . Ritus c^nbsp;brandi Miflas temporibus diu poft apO*nbsp;lorum teropora confcquentibus, homigt;’^nbsp;induftria inuentus eft,atque fancitus. Et^ jnbsp;pa quidem hæc Domini commeihoratio*nbsp;iemel pcrafti facrificij, no ipfum facrific'^^nbsp;propitiatorium. Dicebat prseterca, Accipnbsp;édité: Quod cum fobs competat viuentinbsp;non mortuis, apparct apertè cœnam noo^

- celebrandamproexpiatione peccatoruBi\' Saeriflcmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• i n i

»to uiuis mtnummortuorum. Et quidem poft hanquot;' pcmcKuw. lucidam explicatipnepi piyftcriorumnbsp;nihil ampliusrequiritbomofidelis. Si ciH'^nbsp;rd nondum eft faélum fatis , fedpergit ',nbsp;rias neóterc quxftiones, fateatqr hie tao‘’‘(,nbsp;oportet fua ipfius culpa miferum inhä^i'nbsp;luto nec emergcrc vnquara.

Quomodo controucrfîie in ecekfi^ exortlt;efunt,de cura pro mortuK gerendenbsp;er de alüs nonnuüis rebut,in Chrifipe/nbsp;per doarinum eim deßniantur er coni^nbsp;modedirimantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XIII. , (ji

QVifquis vero certam habere cup'*^ f main ad quam fe moriturus ali^lj* *

PARS prima* 44

4o Scmlgraturusexboc feculoinfedesbcîu Uscomponat, quam oro repcriet abfolutio-rem meUoremque quàm »pHus Domini no-ftri Icfu Cbriftiexemplumlt; Obfeructergonbsp;quilibet quid lUe fecerit moriturus 8c quomonbsp;do migraucrit ad patrem ex hoc fcculo, mutenbsp;turque exemplumboc præft3.ntifsimum ;nbsp;cuti 8c Stepbanus feciffe legittir, qui feto-A*.r-tum diuinæ voluntati coinniifit»païienter-^ue fefe Deo obtuiit, adextrentum clami-tans, Domine lefu fufcipc fpiritunxmeum.nbsp;KüUaitaque opus eritpofthac difputatione.nbsp;An animas noftras arcbangclo Michaeli amp;utnbsp;virgini Manx fub vitx noftrx exitutn com-médemuslt;Audimus enim vni Deo per Chri-»nbsp;ftumeascfie commendandas. Tutifsimutnnbsp;fic optimum eft in hoe vnoprxfidium.

Itaetiam nulla erit porro opus difputa-®*P*A** ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘. tono.

tione, quonam migrantes a corpore aniinæ noftrx perueniant Significanter cnim di-cit D ominus nofter, Omnis qui credit in menbsp;habet vitam xternam; qui veto non credit,nbsp;manet in morte, neque viuet vnquam.Quic-quid ergo extra hoc immotum fideinoftr»nbsp;fundamentum differitur de igné purgatorio,nbsp;quaft in alio illo feculo illis, qui bine difcc-ûunt,non prorfus boni neque tarnen penitusnbsp;I ®ab I paratus fit ignis quidam quo primüinnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¥nbsp;nbsp;4

FVKDAM. riRMI

quidem repurgetur remanens malum,

deveró purgatusrecipiatur in gaudia

ftia, nullam meretur penitus fidem aut

balxlitatem apud vere fideles,præfertim iterum dicat in euangelio Dominus,nbsp;men dico vobis, quifquis audierit verb’’’nbsp;meum amp; crediderit ei qui rne mifit, habetfnbsp;tam æternam amp; in iudicium non veniet,nbsp;tranfiuit de morte in vitam. Si enimnbsp;lis in iudiciumnon venit, proculdubiop*^nbsp;nam quoque dcclinauit amp; effugit, Sc pernbsp;fequens etiam flammas vel pœnas ignis p**’nbsp;gatoriani.Pronunciat enim apertè Domif^nbsp;De morte tranfiuit in vitam, ideftanim^’nbsp;delis hominis foluta à corpore reftà coo'*nbsp;in fedes bcatas. luverô Sc fidem nofti*nbsp;çonfitçntes dicimus .Credo remifsionemnbsp;catorum, Sc vitam æternam. Quodenim^nbsp;nonnulliopponunt, culpam quidem reJf’nbsp;fam efie peccatorum, pœnam veto non itc**nbsp;confutatum eftper Ifaiam prophetam in *¦nbsp;capite. Rurfus quod obijciunt fieri vt4|nbsp;hinc difcedat non prorfus malus nequefnbsp;nepurgatus, quicertènon transferatutnbsp;élà in cœlum impurus, quum impuruif'^nbsp;cœlo locum non habe?.t,diflbluitur à ferua’’nbsp;rc noftro Chrifto in cuangclio loan, dicep'*^.

\

P A R s P R T m a. 45' quot; Qui lotus eft non opus habet mfi pedes laua-’¦fi.fed inûdus eft totus’.dominus enim aufertnbsp;à nobis peccata.vt in ipfo 8c per ipfms fanguinbsp;nerri plene fimus mundi vel fanftificati.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Ha;ccuni certo itababeant quid de maio- ^mus'îX rum noftrorum morte Sc côditione poftmornbsp;tem?il\udpolTuinusac debemus fpcrare, quâ ™^*°'nbsp;cum in veva fide Cbriftiana excefferintjtranfi.nbsp;lati fint ad cœlos, vbi viuant teternütn cumnbsp;Qbrifto i Neque verètcmerèbocfpefamusnbsp;noftris maioribus. lubemur enim fie fperanbsp;ïe ab indubitata fide noftra Cbriftiana. Ea e-nim fi vera8c certa eft.vt falfa 8c dubiaefle nenbsp;Î^uif.ac maiores noftri crediderût vere remif-ionem peccatorum,8c vitam çternam, dubionbsp;procul affequuti funt quod credideruntàux- Math. S.nbsp;ta quod diferte pronunciauit dominus, Fiat ’•nbsp;tibifecundum fidemtuam.Iam vero quid nenbsp;ctffe fucrit,obfecro,eos iuuare noftris precib.

varijs bonis operibus è tormentisbberare Veile,qui in refrigerio 8c nullo funt in infelicinbsp;ftatu'ï Quinimo fi perrexerimus eos profequinbsp;Varijs officijs, quafiliberaturiipfos ètormennbsp;fis,quid,obfecro,faciemus aliud, quàm quodnbsp;dolent qui verbis cófcffa.negantfaftis^ Verbisnbsp;^nim confitemur,Credo remifsionem pecca-^nrum,Sc vitam «tcrnam'.faélis autem cona-*atir eos eriperc extormcntis ; quod fanè pe-

F VHD AH» ÏIRMI

rinde eft,ac fi per earn fidem, in qua t eos dicimus ex hoe feculo,nondum fint inbsp;fequuti ; Quot^ veritas fidei Chrift'* (nbsp;immota manet, ut fanè firmifsimam ö’**'nbsp;re oportet,indubitaturn profeélo eft.tnâ**’' Inbsp;noftrosfrui vita sterna, amp; iccirco nullis/ ,nbsp;ftrisiuuandos effe oflFicijs. Interim vcró^ inbsp;bet nos pietas diligere mortuos, exoptar« inbsp;defiderio fanélo cùm domino vifum fucf'' ]nbsp;iungi cum eis.honorcm denique ipforufl*’nbsp;ri amp; prouehere, amp; liberos ipforum relid^nbsp;inhocfeculoomnigcnis profcqui benefi**nbsp;Si qui vero maiorum noftrorum hincnbsp;runt in incredulitate aut impietatc, hisnbsp;ofFicijs fubuenire poteft fidelis. Vniuen*nbsp;nim fcriptura concorditcr teftatur impio*nbsp;fta mergi in inferos.

Orare pro Quod autem his perfpicuis admodut’’ Mefuna«. Jgntißusqiopponiturorationempronbsp;dis, amp;curampromortuis in ccclcfiad/nbsp;furpatam à pijs omniumó; vetuftifsima«’’’nbsp;patrib us traditam eflcirefponderi poteft/nbsp;uiter.ea quç articulis fidci comprchenf* /nbsp;nullis patrum traditionib. abolei i, infilt;nbsp;Rurfus vetuftiora efle 8c authoritatis if ynbsp;gabilis. quæ nobis ad cum que commef*^nbsp;uimusmodum tradita funtin fcripttir^^'nbsp;Ra à Chrifto 8c ab elcftis cius apoftoliS’“^,)

PARS PRIMA; 4^

I viuant mox à morte corporea credcntcs, pe-reant autcm non credentes.In hac fimplicita-I teperfeucrare oportet, amp;c dominum orare pro fidei faluberrimo incremeto Scrobore,

Difsidia Sc ccrtamina quip cxorta funt in dcconiun-ttiundo propter matritnonium 8c deleftum ci ?'o borum.Cbriftus dominus cum fuis apoftolis'^“^'' 'nbsp;tQrfus difcufsit exaftifsimc. Scriptum eft e-, tiitn.Honorabilc eft connubium 8c cubile imnbsp;pollutum,adultères autem 8c fcortatores iu-dicabitDeus.ltcm, Melius eft otibere quàmnbsp;'^ti. Et cum matrimonium inisgt; non pcccas.nbsp;Et fl virgonupferit non pcccauit: Si veto viv-go proprise voluntatis potens eft, Sc manfe-lit ita,bene facit.Et iterum.Scd no omnes ca-

¦ piunt verbum boc, fed ij quibus datum eft. ' Qui poteft capcre,capiat.Mattb.19. blebrseosnbsp;l5.i.Cor.7.i.Timotb.4.8c5.cap.

Idem dominus nofter lefus Cbriftus dogt; Mitth.iy, ' cet nos in euagelio,quod id, quod ingrediturnbsp;per os,ut eft cibus Sc potus.nó coinquinetbonbsp;' tninem, fed illud potius quod egreditur exnbsp;' 0re.Mattb.i5. Probibet itaq; Paulus iudicarenbsp;' quenquam ob cibum Sc potum. Coloff.a.Ro.-! tnan.i4.i.Timot.4.Hortatur interim vniuer^nbsp;i £a doftrina euangelica ad gratiarumaftionemnbsp;I 8cnc jjiQ(iujY^prætercamus.Docctab-( ftinentiam 8c camis mortificationcm, exer-Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

I

ncremagiftratus^Anmagiftratusfit ]

dum fit.quod pendi fibi cupit^Nam dorf lofephum Sc Nicodemum rccepit difcip’Jnbsp;qui tarnen munus non defcrebant mag*^.nbsp;tus.Sic à Petro Sc Paulo recepti funt innbsp;rum Chrilbianorum Cornelius legtonis^**nbsp;CÇ Centurio,Sc Sergius Paulus procof.nbsp;us.Quid quod ipfc dominus apertè pro”,,nbsp;Matth. Xi. cians de hac caufa dicit.Date Cæfari quo ,nbsp;Cæfaris.Sc Deo quod eft Dei. Et Paulo^înbsp;ftolus, Omnispoteftas, inquit, àDeod^nbsp;qui in poteftate conftitutus eft, Dei nji^nbsp;cft.Date ergo cuiuis quod debetis, Cui ',nbsp;gal veftigal.cui tributum tributum.Scc^nbsp;Romanorumii.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,u'

li* hje ora Quxeunq; vero in præfentiarum ,(i •iarcripta, excinplaconcertationumin ecclefia jinbsp;rum contra rixas 8c diamp;idia fidcliuin» j

PARS prima, 47 ftrinam Chrifti Stapoftolorum commodè dinbsp;^^inpxa,TTOT^ lia lioc adduKi,vt vctçrv^Yn Scneonbsp;tcncoramecclefiæ fcriptorum difputafioncsnbsp;Sc libres quibus pugnant, vitup«rem aut i-pfostancjuam inutiles reijciam. rateorenimnbsp;laborcs ipforumbuiuftnodi non tantum fuiC.nbsp;(e tunc neceffarios.fed Sc nunc pijs effe vtiles.nbsp;Ipforu enim feculo exorti funt corruptçmennbsp;tishomines,qui Scrcligionem corrupercdo-ftrinamcjipictatis inuertere conati funt. Hisnbsp;oportuit omnino refponderi 8c animos uin=nbsp;pliciumconfirmari. Maluifletbaud dubièa-poftolus Paulus fine contentionc euageliumnbsp;pr^dicare,fed pfeudapoftolorum improbitaS,nbsp;vel nolentem protraxit in barenam.Nequee-nim aliter facerepotuit, nifi veritate defertanbsp;atcji prodita.

Ergo fl aliquaborum fimiliumfie capita Qsgt;rlt;? con importunitate contentioforum bominum, ra riu«m“amp;nbsp;pianturiiicertamen, multo minus bac mea ««»gt;“» ««nbsp;dilfertatione volo quenquam retrabere è pu-gna/uadereqs vt quifque fe neutralem, vt vonbsp;cantjConftituat.Norunt enim pij omnes,nonnbsp;citra falutis difcrimen defer! à nobis poffc vcnbsp;ritatem: Quinimo obftringi nos à Deo ad li-beram confefsioncm 8c iuftam veritatis defennbsp;fionem.manifeftamqi impietati contradictionbsp;own. Hue potius ca qux baftenus difputaui

FVNDAM. F irai I i pertinent,ut cum religlonis varia hàétcf^ Inbsp;gruerint certamina, amp;pluraacnouapo' 'nbsp;irrumpereinecclefiam, fimplicifsimus^ *nbsp;que inhæreattraditæ ànobiseuangelicÇ’ ’nbsp;poftolicæ lt;ioftrinæ,indubitateq; tcneâtf ‘nbsp;trouerfias in vniuerfum omnes.non 'nbsp;tius amp; felicius decidi aut côponi,nifi innbsp;fto amp; in falutari cius doftrina. Cumqjnbsp;feculo propter diuerfas 8c pcrtinacifstl®* ,nbsp;tentiones multi offenfi hue perueherint»^nbsp;cantjin hifee concertationibus nihil aU’Fnbsp;reftaredoélrinæ fanæ, nihil ampliusnbsp;religione haberi pofle, volui ego innbsp;commonftrare vtcunque grauiter perdFnbsp;terque de pluribus controuertatur,nbsp;ferâtur in ecclefia,nihilominus tamcn,lt;^inbsp;uis pium Chrifti cultorcm, modo non »*ƒnbsp;pocrita malitiaeq; fuæ'difsidium hocnbsp;prætexere malit,habere in Chrifto lt;1®‘'nbsp;na eius doftrinam de fide 8c falute nöft^nbsp;peditâm fimplicemcertifsimam«^. Et*/nbsp;pars prima huius mei operis.qua pofugt;gt; ,nbsp;iuuante,firmum fundamentum ipfuH» ;.nbsp;num noftrum lefum Chriftüm,cui futfnbsp;betfidelisinnitipoteft, 8cc. Scripfiautf’’’j,nbsp;quxßiones adinftitutionem confirmationeraqucnbsp;difçutatio- folationem fidelium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

ncs^ÿcwio Interea hortor omnes Chrifticultof^;

PARS prima. 4^ iigiofos.Mtfetnperftudcant fimplicitati, fd-f giant contcntiones 8c rixas, 8c ne ca quç nihilnbsp;ï ad faluiein noftram Deiq; gloriam pertinent,nbsp;curiofius fcrutentur, neue plus fcire prsefu-gt; mant.quàmfidei modus 8c doni Chriftimo-deratio permittit. Studeat quifque probitatenbsp;!lt;vitæ,iuxta regulatn ChriftheXceUere potins.nbsp;4 quàm inucntis opinionibus Sc diiceptationi-i bus nouis.fieri celebris.Recogitet quiiqiquornbsp;I fum bæc falutaria diui apoftoli Pauli perti-f »eantjSi quis diuerfam docet doétriuay’»nbsp;I que accedit fanis fermonibus doinininbsp;J lefu Cbrifti 8c ei qux fecundum pietatein eftnbsp;doftrinx.is inflatus turget, nil feiens fed infanbsp;nie ns circa quæftiones 8c verborum certami-na:ex quibus nafeitur inuidia.lis, maledicen-’ tiæ/ufpicionesmalæ, peruerfæ exercitatio-i ncs hominum mente corruptorum,8cquibusnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;adempta eft veritas, qui quæftui habent

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pietatem. Secede ab ijs qui huiufmo-

f • jiifunt, Scc.i.adTirao-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;theum. 6.

c rnbsp;inbsp;fnbsp;f

F VND AM'El'

TI FIRMI PAR^

S E C V N D A,

Controuerftum in ecclejia inter nos df brentinm exortam de Cœlo, de Dexte^nbsp;raDei,i]uodcorpusChriJli non ßt ulgt;i^gt;nbsp;Cr de coena Domini, in Cbriiio cr pf^nbsp;do^lrinam eius ßgnißcanter deßnirie^nbsp;commodedirimi, CAPyr i.

RIMA quidem huius ôpe*^*^ te enata ex certaminib, vaH/jnbsp;ftorumin rebus Religionis“’,nbsp;dicula amoliri ijsq; medicaf'nbsp;tum breui potuit differtatione fieri, colt;’nbsp;fum;Secunda verô hacparte,DeiauxÜ'‘

nos pertraxit Brentius,de Cœlo, ded^’-' Dei,de corpore Çhrifti.Sc de Cœnado’j.nbsp;in Chrifto etiam amp; per doélrinam eiü’nbsp;ficantcr définir! amp; commodè dirimi. ,nbsp;De Cœlo docemus locum efle cernbsp;quidem in hifce terris,neq; vbique, fed .,nbsp;âum à terris.fupra nos,fupra nubes,5^ ' j,'nbsp;vifibilecœlum,in excelfis,adeoqi elfe

Pars secvndA« 49 ncm vel habitationem, inc^uam affumptuSnbsp;eft Dominus noft er, Scinquam affumetadnbsp;fe eleftos fuos omnes. Hanc noftr^nr fernen-tlam fimplicifsimam oppugnat, contemnit.irnbsp;rióct ScreijcitBrentius.contendens Cœlumnbsp;non cffe locum fupra nos certu, in quo Cbn-ftus corporaliter cum eleclis fuis habitet. Kânbsp;cœlum in quo elefti habitant non poffe com-monftrari in certo aliquo loco.Definiri enimnbsp;hoc maieftate Dei.ut quemadntodum ipu eftnbsp;vbique.ita Sc Cœlum fit vbique.

fcriptura teftetur Chriftum ad Cœlum afcen difte.in rebus fpiritualibus Sc cœleftibusbæcnbsp;vocabula fupra Sc infra vfurpari cxhumananbsp;I confuctudme, definiri autcm non locis, fednbsp;: dignitate Sc indignitate,maieftate Sc abiecbo-i ne.Sccætera.Cæterum dominus nofter lefusnbsp;Chriftus,qui nobis multo melius quid per a-fcéfionem intellexerit.fed Sc quid Sc vbinamnbsp;Cœlum fit.exaftifsimè tenet, manifeftifsimènbsp;apudloannem ineuangelio dixit. In domonbsp;patrismeimanfionesmultæ funt. Quod ft fenbsp;eus effet,dixifiem vobis.Vado paraturus vo-bislocum Etfiabicro ad parandumvobis locum,rurfum veniam. Sc aflumam vos ad roc-ipVum,vt vbi fum ego,8cvos fitis. Clarifsimènbsp;item idem in eodem euangelio dixit, H^c vo=nbsp;bis ab initio non dixi, quiavobifeumerara:nbsp;Q

ï V ND AM. FIRM! , tiunc autem vado ad eum qui me gt;nbsp;ritatem dico vobiSjCxpedit vobis, vt eg®nbsp;dam. SienimnonabieroconfolatorJnbsp;veniet ad vos.Item, Exiuià Deo amp;nbsp;mundum.iterum relinquo mundum,nbsp;do ad patrem.Et iterumjEt non ampH'^^ j ’nbsp;in mundo, Sehiin mundofunt, ‘nbsp;vcnio.Qucmadmodum vero dixit fe it^v •nbsp;ideft,afcenfurumadpatrem,itaetiamy'“,

*' tibus difeipulis fuis, afeendit fublatusq®^, in cœlum : amp; nubes fubduxit ilium abnbsp;eorum. Hue pertinet iam fidei noftrsenbsp;flianæ caput vel articulus, Afeendit adnbsp;Cum his congruit vniuerfa fcriptura ft®'nbsp;Qiiod fi quis apertifsimis quidem ilH®nbsp;credit,fcd mauult fe vbiquitati, id eft,nbsp;lis Brentianis committere, is definat po*,nbsp;conqueri fe difputationibus hominuf’^nbsp;rijs circumagitari, vt vbi certo confiftat’nbsp;feiat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Dciioœ'* Porro de dextera Dei patris docem^’^ beantudi- plicifsimè amp; fignificantifsimè, fignifics’'^^nbsp;«w WC« o ipfam fummam infinitamque Dei*® ¦nbsp;ftatemamp;omnipotentiam , addimusnbsp;candem in fcripturis etiam accipi pro lo®J\nbsp;to bcatitudinis in Cœlo, in quo corpus ® jnbsp;ni noftri lefu Chrifti requiefcit in ornU'i^nbsp;ftate amp; gloria. Contra vero affirmai B*® i

A R s s ß C V N D Ai

ViS.Dexteratn U ci ipfam effe maicftatemDei» non certum in cœlis locum feliciiatis amp;. qule-tis. ISiam federe ad dexteram patris aliud ni-

î hil effe.quam æquali maieftate Sc omnipotén Aftor.?«. ' tiaDei ornatum efie 8c adimplereémnia.De-' nuo autem dirimithancpugnamChriftus donbsp;' ïninus,dum mo x ab afcenfione fe exhiber vi-dendumbeato Stepbano, vt ea vifione toti

* mundo oftenderet quo perueniffet afcenfio-' ne fua,Sc vbi nunc ageret. Exbibuit autern fc ' videndumaddexteramDeipatrisgt;boc eft,ninbsp;I pra nos in eœlis, Scnon iriferiusapudnos nxnbsp;’ terris.multo minus autem vbique. Scriptnranbsp;’ enim manifeftè teftatur 8c dicit, Cum autemnbsp;• Stephanus plenus effet fpiritu fanéto,intentisnbsp;I in cœlum oculiSjVidit gloriamDeij Selefumnbsp;b ftantem à dexteris Dei.Ae idem ille veracifTinbsp;1 mus teftis, martyr Chrifti gloriofus.Eccc vinbsp;' deo,inquit,cœlos apertos 8c fillum hominisnbsp;( ftantem à dexteris Dei. Similiter atteftatuf

8c apoftolus PauluSjSc dicit difertè dexteram Coloff.t.à» t Deifuperneincœlisinexcelfiseffe. Cuive-He'«'Hnbsp;( tôhæcplana explicatio non fatisfacit 8c implinbsp;/ tatiora rtquirit, ne miretur.fiampleftaturnbsp;lt; pro veritate catholicagt;opinionem contentio-1 C,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Chnfto

‘ “nomimserroneam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naturase

!* Devtraquein Chrifto natura docemus p» fti°orpu»* / ^‘Gmplieitate, Chriftum verum effeDeumnô fi* »tb»ïnbsp;f ¦ .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G â

rVNDAM» P IRM I 1 ithominé Scnaturasin vnamindiuifa*”^ !nbsp;fonam fie efle coniunélas vel vnitas, utnbsp;que diftincla in fua proprietate permaoe**' *nbsp;que perfonalcm vnionem naturas inter 1nbsp;mifcere,ncqi abolere, denique maieftatc'''^nbsp;gloriam in quam exaltatus eft Chrifti^^nbsp;minus minime efficere,vt quemadmodiJ jnbsp;uinitas Chrifti vbique eft.ita vbique fitnbsp;manitas.Brentius verô docet humanit’nbsp;Chrifti perfonali vnione fie efle vnitaiu*^nbsp;nitati.elatamque in omnem Dei maieft’^nbsp;amp; gloriam,vt verè dicere pofsimus, vb'^nbsp;queeft diuinitas Chrifti, ibidem eflTe^^'nbsp;manitatem, ideoque Chrifti corpus iu^^nbsp;nullo elle circumfcriptum loco , fed vbnnbsp;Chriftus verô dominus dixit quideiu *nbsp;fcoex »4. greflurum vel exaltandum in gloriam I*nbsp;idem tarnen nihilominus exprefsifsimi^nbsp;Io»n.i7. bis dixit fe pofthac non futurum in m'’*’nbsp;Quod fi non amplius eft in mundo,nbsp;exaltationem in gloriam patriSjeffcftuU’^nbsp;cft,vt fit vbique. Alioqui etiam effet iunbsp;do. Sed non eft in mundo, ergo per exal^^j,.nbsp;nem non eft vbique. Et quamuis alicub*nbsp;Mxtth.iS. rit dominuSjEro vobifeum vfque adnbsp;mationem feculi,loquitur tamé de diu’”’;nbsp;ieftate, quam habet communem cun’nbsp;amp;fanâo fpiritu. Præterea teftantur

PAKS SEcvndA.

Dei,corpus Chrifti, corpus inqmm clarifica-tum, quodafcenditinCoelumnoneflepr«-

? fcns in terris, 8c ideo non vbique, tarnen Aftonatji i, cum ita loquerentur, indiuifam illani Chriftinbsp;? perfonam non diffuerunt.neq; ex vnica duasnbsp;' feceruntperfonas, velex vno Chriftoduosnbsp;I Chriftos.Cui verd verifimile videatur Brcn-' lium reftius tenere myfterium vnionis natu-' rarum in vna indiuifa perfona, qnatn Chri-t ftum ipfum dominum, Scfanftos eins

• • los^Quod fi quis ita defipit, fruatur fane luo

• • detrimento fua ipfius infania.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D e Gcena domini docentes, perfeuera-

lt; tnus in ea ftmpiicitatc,quse ab ipfis tradita eft ) Chrifti apoftolis.in qua Sc vera Chrifti cccle-( fia perfeucrauit Docemus enim Cœnam effcnbsp;1 memoriam pafsionis mortisque domini amp;nbsp;) certifsimçnoftrx redemptionis ; in quafide-( les omnes gratias aguntbenefaftori, obftrin-i guntur q; ad débita officia pietatis .D ocemusnbsp;) in hac ipfa ecclefiam habere teftimonium venbsp;t titatis.quodChriftusverè pro nobis, veramnbsp;( fuam carnem tradiderit in mortem fangui-) nemque fuum fuderitad viuificandum nosnbsp;} abiuendaqi peccata noftra;ac proinde veramnbsp;1 carné 8c verü fanguinéfilij Dei viuificû effenbsp;lt; cibû 8c potû,qu^fideles fpiritualiter, non cornbsp;poralitcr aut carnalitcr.percipiat.ut Chriftu»

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q J

F V N D A M. F r R M r' inipfis viuat amp;ipfein Chrifto. BrentiuS''^'nbsp;ro docet verum corpus amp; verum languit'^'’nbsp;domininoftrilefuGhrifti, fub fpeciebus F*nbsp;nis amp; vini fubftantialiter vel corporaliternbsp;cipî in cœna.non tantû à fidelibus, fed et’’^nbsp;ab infidelibus:propterea quod Chriftusnbsp;Matth, jff.nbsp;nbsp;nbsp;pronunciarit, Accipitc,edite, Hoc eftr^'

pus meum, amp;c, Cætefùm dominus nofter r fus Ghriftus tametfi m vltima fuacœnapf^nbsp;nunciaritpanem elfe corpus fuurn, idcH’'*nbsp;tnen ipfe in eadem ipfa cœna,amp;mox poft ;nbsp;attcftatus eft fc abiturum ex hoc feculo,Sr Znbsp;amplius manfurum in mundo . Etprodd*nbsp;quidem vt abeat ad pattern. Alioqui eniin’1nbsp;ritum fanclum non aduenturum. Adnbsp;Ipannis a. nqbis ipfemet dominus nofter

tiam fuam, quomodo vclitnoscdere carf'®| fuam, 8c bibcre fanguinem fuum,non vti'l'J,nbsp;corporaliter aut carnaliter : ita enim carfl^nbsp;nihil prodcfle.fed fpiritualiterper fidem • |nbsp;qui ad eum modum Chriftum edat 5c bi^*^nbsp;in eo manere Chriftum : qui vero ipfurn j,nbsp;ita percipiat, enmnon haberc vitamneip'^nbsp;lam cum Chrifto communionem.Vfüsnbsp;tem hifce vocibus fpiritualitcr aut fpirit^/jjnbsp;cibus 8c potus in i.ad Corinth.lo.capite’F^;nbsp;Chrifti apoftolus Paulus. Vfa eft ijs vni‘’’j(nbsp;fi vetuftiS* Vndc iaro manifeftifsimc apP^Mnbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f*“

TARS S EC VN DA» J* ftosquidocemusverâ Chrifti carnemamp;VC-rum eius fanguinem edi amp; bibi à fidelibus fpinbsp;ïitualiter.non nouam 8c alienam àfenfuChrinbsp;fti interpretationem,fed apoftolicam amp; vete*nbsp;tem expofitionem adferre in mediû, N on rc*nbsp;c^uirét.opinor, amplius quidpiam fideles poftnbsp;nanc vfqueadeo dilucidâ expofitionem.Suffinbsp;^it enimhæc ipfis. Quibus veto nondum fa-ôum eft fatis.fcd altercando, ncfcio quæ am-p'àora qusrunt myfteria, rixis fuis non affe-^uentur pleniorem ad vitam xternain cibutnnbsp;Scpotum. fed incurrent potius grauem Deinbsp;iram. Exiftisautem omnibus colligit piuSnbsp;perplexas hafce quoqi controüerfas in Chrunbsp;fto 8c per doftrinam eius iam détermina*nbsp;tas commodifsimeque effe diretftpus,nbsp;Cbrifto domino fit laus amp;nbsp;gloria femper.

s E C V N D AÎ H VIVS PARTISnbsp;CAPVT PR IM VM.

De Cccio Sedc Chn'fti Don^'^ amp; beatorutn in excelßi certa, nortnbsp;'vbi^ue iiffuftt.

S BC VND A RESPONSlO'

Doilrinain nojiram de Cœlo nihilflu xumfibiq; repugnans continerennbsp;c APV r II.

OST Qjr A M in genere dembrcuibuscommonftratJ’

R trouerfiam inter Brétium J exortam.in ChriftoSc perd^’^,nbsp;nam eius.commodè dirimi, confequcnt^^^,nbsp;fpondebo fpeciatim ad librum Brentij.nbsp;fuperioribüs diebus fatis copiofumnbsp;Libnim que infcripfit, De maieftate domini

Chriftiad dexteram Dei patris,amp;c-* jf efleiibrum fané adcoperplexum amp;obfcurum,vt p’quot;'’Jnbsp;amp;obüurà. t'oribus facile pateat authorem operisnbsp;cati.animum in bac caufla habere intri'^’‘j^(

i Atqui mirum non eft eum, qui cœlumterræ, \ 'mo inferos cœlis aliacj; complurima alijs có-mifcet, de mixtura hac fna infelici, confcribe-re opus infelix intricatifsimum ScnuUa vtili-tate commodum. Proindc nemo mihi vitionbsp;vertet.lpero.fiprætcritàdifpofiùonc eins imnbsp;pedita.lequar eum in hac mea refponfione or

) dinem, quem fequutus fum inpoftremailla niea refponfione, Brentio data, qua oftcndonbsp;fententiam meam de cœlo Sc dcxtera Dei, adnbsp;'lerfaria Brcntij fcntentia non efie euerfam.nbsp;Refpondebo itaquc primum ijs qux nobisnbsp;Brentius obijcit de cœlo, idquequapoteronbsp;brcuitate,perfpicuitate Scmodeftia. Scio e-gt; Conuiri».nbsp;nim auditores atquc leftores magna cum im-patientia faftidioi^ue grauifsimoaudirepro-lixas Scimpexas commcntationes, fubtdita-

' tefque nihil ad rem pertinentes. Sc malorum ‘ verborumamarifsimorumque conuitiorumnbsp;' copiam.Dominum autem oro ex animo,gra-' tiam fuam mihi largiatur vt abfque affeftione

• * nbsp;praua aut hoftili, præteritifque rebus nihil

• * nbsp;sd rem pertinentibus, ea duntaxat multo cünbsp;i le£lorum fruftu traéfem,quæ promouent glo

• * nbsp;tiam Dei Sc plurimarum falutem animarum.

f In refponfione illamea moxab initio pro-^“quot;^’™** ' pofui Brentio fententiam meam de cœlo con lo Bniiihg«nbsp;lemplandam atquc excutiendam. Ea fi non 1*

ad lib. BRENrrr fuerat iuftis firtnifq; fubnixa rationibu*nbsp;argumentis confirmata commonftratuH',nbsp;élumq; hoc ab ipfo oportuerat: nunc vC'*’nbsp;extremo quidem digitoattigit,nedutnc**,nbsp;tit, neq;veto euertet vnquam. Hæceft***nbsp;niea de cœlo fentcntia,Docco ccelum ionbsp;fufceptus eft dominus noftcr,8c in quonbsp;çum eo futuri funtin æternum, locû en*“^nbsp;tum,non in hifee terris,neqs vbiq-,,fed ènbsp;diftinftum.fupramundumhunc corrupt' ;nbsp;in excelfis.Hanc meam fententiam illuftt®nbsp;aftruo principio quidem fancis fcriptut^'nbsp;ftimouijs amp;c articulis vcl capitibus fidci 0° j,nbsp;Chriftianse.Scriptura enim vnà cum artilt;nbsp;fidei teftatur apertifsimè, Chriftum in al'Jnbsp;elfe fublatum corpore fuo, amp; quod afeequot; jnbsp;rit fupraomnes coelos vifibiles Sefufeept'’^nbsp;in ipfum ccelum fupremum,vbi fçdçat aonbsp;xteram patris, inde venturus iudicarcnbsp;8c mortuos. Deinde adduce etiam bead Anbsp;guftini teftimonium, quo non tantumnbsp;catquidipfecrcdideritinhac caufa; fc^Cnbsp;fua state vniuerfa crediderit Chriftinbsp;Nam dicit, Sed hoc incrcdibilc fiicrit ali^'* jnbsp;do, Ecce iam credit mudus, fublatum teff* j,nbsp;Chrifti corpus in ccelum» refurreftion«nbsp;nis Sc afeenfione in fupernas fedes, pault;tgt;'^nbsp;njis rcmanétibùs atq; ftupeqtibu« veldlt;’^^

KESP» BVLLING. TI» 0 '^elindoftis, iam crediderunt doftiScindo-fti.De Ciuitate Deilib. 22. cap. 5. Vnde facilenbsp;collegerit quiuis quænam fitmeadoftrina denbsp;coelo.Sc quod nihil hac in re ex meipfo confinnbsp;go, aut ab alijs confiftum defendo. Perfcue-roenim in antiquailla indubitataque eccle-fix Cbrifti fententia.de cœlo, traditaab apo-ftolis, earn que viribus mcis omnibus,pro granbsp;tia à Deo accepta,propugno.

Eft autem illabreuis quidetn fumma do- Bred« ftrinæ meæ de cœlo , quam cum in libellis tutjcaiünbsp;Bleis expiano copiofius paulô, exbibeoq; lt;ioa Zuingim.nbsp;iemcunq; cœli deferiptionem, adoritur illamnbsp;boftiliter Brentius, 8c fpiritu inflato iaftiutnbsp;fe cœlum Zuinglianum Çcum interim nequenbsp;Zuinglius neque nos aliud agnofeamus çœ-lum,quàm illud ipfum, cui modo teftimoniûnbsp;dedimus) oppugnaturum atque è fundamennbsp;tis euerfurum. Pollicetur aût bic fibi certifsi-

tnam Scmirabilem prorfus viftoriâ.Non eri-Bius nos,inquit,qui dimicabimus,fed tantum modo cSfidéter ftabimus, 8c erimus ociofi fpenbsp;ftatorcs. 'N am ficut quonda cû lofapbat rexnbsp;ludæ egrederetur côtraMoabitarû 8c Ammo «»•nbsp;n'itarû exercitû, dominus mirabiliter efficie-bat vt ociofo ipfo rege fpcélatore, boftes eiusnbsp;infemetipfos verfimutuis côcidcrétvulnerinbsp;bu$,ita t£k ftruéluraZuing.cœlijfi eâ fecû '^pfa

1

ad lib* BRENTIl cómittamus,fuamolc ruet.His moxifta^'^’’-cit.Primo.Docét coclu eflc domó patris.N'**'nbsp;quid ergo Deus pater ambulat in ea doino/nbsp;habitat ineaficut homines Sciumentainnbsp;ra^Secundo.Cü fit domus, inquit.fpiritui^'’^nbsp;nunquid eft fefsionibus amp; déambulation'^^’nbsp;apta^' N unquid in ea pedibus inceduntnbsp;nes.angeli autem volant alisnbsp;nbsp;nbsp;Tertio,

tur quomodo coclum appellate pofsimn^“^ fpirituale amp; corporale. Etenim res corpC^Jnbsp;omnes intra ó.illos dies primos conditaSnbsp;In his non inueniri caelum Zuinglianuifl'^^^nbsp;gó hoc vel non e(re,vcl alium quempiamlt;nbsp;fcio quern Deum,nobifipfis fabricane,aut^'nbsp;te alium nos habere mundum corporal^’’^nbsp;in quo illud coelum fit collocatum .nbsp;miratur quomodo coslum illud noftrum P“{nbsp;fit efle corporeu amp; tarnen immenfum. Af,nbsp;corpus aliquot immenfum effe pofsit^nbsp;to, Cum indigne feram in fcholafticis .nbsp;quçrunt.quid in coelis faciat Chriftus,annbsp;fedeat, fpacietur. See. miratur Brentiusnbsp;modo mihi ipfi excidcrim, qui ipfemet d*‘'L,nbsp;Chriftu in coelo ftare, ambulate, fpaciaf'gt; jj,nbsp;His adijeithoc Epiphonema, Vides itaqn^^^snbsp;ftorChriftiane, inter sedificandum cortfp,^«nbsp;vertigine Zuinglianos , vacillate nutaf^^,,/nbsp;nequcccrti habere quicquam. Vertigif*®^^

RES P, bvlling. II, 5’5' tem hanc ait commentam efle pœnam.amp;c.nbsp;Quotquot veto fcripta mea de cœlo 8c de de- Calunwi*nbsp;Xtera Dei legerunt, feiunt Brentium, longénbsp;tlio fenfu à me propofna.caluninijsperuerte-te.Non commemorabo nunc quod more fuonbsp;in re vfqueadeo feria contra decorum luditnbsp;admodum feurriliter. Sedbene res habet, in-tendat ille vires omnes ad cœlum oppugnannbsp;dum, cui nus ferimus teftimonium, nunquinbsp;ille hoc euertct.Innititur enim petrç imniotç,nbsp;Dcoverbo^ue eiusæterno.

Ac quod nobis primd obijeit. Si cœlum eft Cotium domus Dei, an ne ergo credemus Deum fpa-ciari Sc habitare in domo fua,perinde vt innbsp;terris agunt homines atque iumentaC’arbitra-turque hæc abfurda efle, 8c fibijpfis repugna-te;pari ration! iropinget ilia Sc feripturæ fan-ftæ Sc vniuerfali ecclefix Chrifti, quçfempcrnbsp;^cuit Sccredidit cœlum efle dömum Dei amp;nbsp;Deum habitare in cœlo.Sed 8c quotidiana fa-ttofanftaque oratione à Chrifto nobis tradb-ta precamur, dicentes, Pater nofter qui cs innbsp;toelis. See. Longe ergo prudentius non obie-eifTet nobis iftaBrétius. Dudû dixi in libellisnbsp;illis meis.Attribuitur cœlû fedes velthronusnbsp;Deo, nô quod illo includatur, quafi in domonbsp;«orruptibili.Infinitæ enim immcnfæque po-tenti« Devis eft, omnia implcns vbique pr«-

AD lib. BREN T II fens,omnia confecuâs: ideo autem dicitur^**nbsp;luni fedes amp; domus Dei,quod ipfemetnbsp;inverbofuo nucupauit domum Schabiw^''nbsp;nem fuam,amp; quod in hoc(veluti in Kternaquot;*nbsp;recolleélospatriam) fe fuis plenifsime Slt;''jnbsp;dendum Scfouendis exhibebit. Verum q**’nbsp;pluribus opus eft verbis c” Vniuerfa fcript'’^*nbsp;Propbetarum Sc apoftolorum concordi^^Jnbsp;cœlum Sc non terram, non aerem, nonal'^nbsp;mundi partes vocat Dei domum ac fede’’’^nbsp;Huie compertæ veritati credunt pij ac fei”**nbsp;domum illam inhabitare Deum ipfum,Gh^nbsp;ftum Dei Sc hominis filium, angelos quoq'“’nbsp;atquebeatas animas : quoduis autem bof^Jnbsp;fua ratione fuoque modo. Nam homines,nbsp;iumenta fua quoque ratione terram inha^’nbsp;tant. Ac norunt omnes habitationem D«*/nbsp;eœlis nihil habere commune cum habitat*'’nbsp;ne iumentorum in terris. Sicuti Sc homi*’fnbsp;alio modo terram nunc inhabitant. Sc alio gt;quot;nbsp;^do cœlum aliquaridoinhabitabunt. |nbsp;Calites n5 Quantum vero attinet ad fecundum carnbsp;indigent ul quod obijcit ille.commonftraui in refpoO'jnbsp;poTu.°nbsp;nbsp;nbsp;ne ilia mea ex dodrina faluatoris noftri ap^

Luc.in cap. 20. beads agentibus in cœlo f* j opus elfe cibo corporali aut fomno aut ret*nbsp;alijs eius generis, proinde apertifsimu eb^nbsp;CÛ iliû cœlefté, minime habere vel menfas^.

ie^l^

REiP- BVLLIÎqg. It 56 I ^tftos vel fellas, Sc multo minus dormitoriu,nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illevocabatperironiam,monacliicum,

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diftinftu cellui is. Potuiffet hæc refpon

1 “0 fatisfacere Brcntio, nifi mallet rixari amp; o-*^flia furfum deorfumque voluere.Quorfum pertineat quseftio eins. An homines innbsp;^ælopedibusincedantC’nonvideo, nif:fortenbsp;'^iftimetjhomines in cœlo inainbulare capitinbsp;^’^s,quando illi in rebus cœleftibus modicumnbsp;nullum difcrimen fit inter fupra Sc infra,nbsp;ylt;^ti fuperiuScommemoraui. Cæterumrc-pondet hie Brentio B. Hieronymus, Sc aft'ir-’’’at contra Ioan. Hierof. epife. corpora clariftnbsp;fanftorum in futura gloria ambulatura iinbsp;*’Sipfis pedibus quibus ambularunt duminnbsp;derris viuerent. Hoc fi Brentio difplicet,intennbsp;litem B. Hieron.Sc coniungatfe Ioan.Hienbsp;fofcpifcopo.Quod fl affirmarem angelos alisnbsp;’u's (fuo modo Sefuaratione) incœlo vola-’'Sjquid peccaflem obfecro^ Quandoquidé fpinbsp;^¦tus Dei,qui res cœleftes me Sc Brentio longe reftius tenet perfpeftas.in fcriptura per Ifanbsp;Um teftatur Sc ait.Et Seraphim ftabant fupernbsp;gt;pfum,eratqj fingulis fex alae,duabus obtege-bant facié fua,duabus tegebant pedes luos, acnbsp;duab.volabat.Confultius ergo tacuiflet Bret.

lam quod ifte tertio loco exponit,fignifi= cupetnr «anterfatisdiftinxi rater cœlwm corporew amp;

?Sî

ad lib» BRENTH fpiritu^le,cum dixi inter alia, Reélifsiniè 3®nbsp;cetur amp; fecundum fcripturam, Cctlum il”)'nbsp;quidemelTe vifibile velafpcélabile,nbsp;materiatum vocant Scmutabile amp; corrupt*nbsp;bile: aliud veró inuifibile, fpintuale,iminut’nbsp;biie Sc incorruptibile ac fempiternum .nbsp;niliilominus de incorruptibili fpiritualitl'’'nbsp;hoc cœlo vtcorporeo loquor, ita mctaU’^*nbsp;explico,vt facilèappareat.nonmalignonbsp;lumnijs dedito leftori, me non commit''’’'^nbsp;inter fe contradiéloria.Nam querr.admoU'-''*nbsp;corpora gloriofaquæ in cœlis funt,nullun-‘nbsp;cum, corruptibile videlicet,habent, Sc taUquot;-'nbsp;cu vera fint corpora definitionem autnbsp;feriptioné fibi congrua habent, vt no nu'.i';nbsp;fed alicubi. Sc certo aliquo in loco nor. vu'*nbsp;fint: ita fané Sc cœlû quod huiultnod;nbsp;aut cótinet corpora,locus no eftjvideiic^t cnbsp;ruptibilis,Sc tame no eft vbiqs, ncq; vjusnbsp;ditionis vtnoncomprehendat fuis tetuu’’nbsp;veracorpora, congruis quidemillis corp/^nbsp;bus clarificatis.Iccirco locum ilium, id «f 'nbsp;lum,nuncupaui corporeum.eo quod no-'’ *nbsp;hil aut nullibi, fed certus fit locus. Addugt;*lt;nbsp;hancrem illuftrandamatque conf.rr'.ai''‘J^i,nbsp;Sc fandi Auguftini doétrinatr», ne qu'S ‘ /nbsp;careturànobishic quicquamnouumnbsp;ditum haélenus effe confietum. Augufi:“^

RESP« BVLtlNÖ. It

» *î»im libre de ciuitàte Dei 22.cap.4,docet Del i *oluntate fieri pofle, vt terrenum corpus at-! Mliaflumiqipofsitillcœleftê corpus: vbi e-affirmât cœlum habitationembeatorûjnbsp;^oelefte quidemeffe.Secorporeumj inquodnbsp;'^era corpora noftra fufeipiantur. Rixetur er-

I So fi italibet cura AuguftiuoBrentius.Ego ei ®t^uridefatlsad obiecta éius refpondi perfo-^'uin 19.8c 20 Refponfionismesnuper editç.nbsp;ï'tæterca confiât nos nullum alium agnofee-*¦5 Deum,hifi vnùm Sc vefum ilium cohdito-*nbsp;rem cœli 5c terrte,neq; nos vllum aliud aut ndnbsp;'^um arcbiteftafi cœlùm.fed tefiimonium fernbsp;re cœlo quöd fiiprU^nos efi* 8c verum Sc anti-^num cœlumeft, in quodafeeridit dominusnbsp;Softer lefus Chriftus,Scin quod noS ad femetnbsp;*pfum affumpturus efti

Quarto loco fateor Deum folum *r'enfum gt; corporaautem orriniafuislocisSc Catttr im*nbsp;rermiiiis contineri,8c non effe infinita.Proin-de cum cœlutti dico immenfum,ad hoc refpi-rio quod amplifsimum fit 8c fufficiens abun-de ex^cipiendis beatis omnibus.Ea amplitudonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

etfi fuis cótineatur terminis,i nobis tame vide tur 8c diciturimmenfa. Auteur hoc êinoui^ 1,nbsp;elfevidetur, quidimiffaè cœlo mola plura-bea, expertuseft, hanc ne intra quingentoSnbsp;^uidem annos terram attingere poffe.Inde

ad lib. BRENTÏÎ

aim collegiflct immenfitatem cœli, nulla tninum dimcnfionc explorari pofic.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

a?*8£ fe Quod ille vcrô quinto loco obijcit de dneamp; ara ftâtc Sc ambulante in cœlo, de eo ipfepquot;^nbsp;««Vodkanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occafionumdiftinôlcfum In'i'^'j

«¦r dojnin* tus.Principio enim dû refpôdco ad hoc.qi’J’ nobis obijcitur. An collocemus amp; conclût,nbsp;mus Chrifti corpus incœlû, vcluti in can^^nbsp;Sc an alligcmus cœloC'dicimus.Non doccrU^,nbsp;corpus Chrifti alligatum eftein cœlo,fed“* ¦nbsp;mus vere è terris fublatû, in cœlo nûc vergt;*^nbsp;libéré jP ratione glorioficorporisiideO^i''*’,nbsp;pus eius in cœlo nec ftare femper, nec fed^iinbsp;pcrpetuojfed prout vult aut vbicunq; loccifnbsp;vult, amp; ratio æternæ falutis amp; gaudij diét^^jjjnbsp;bcrrime verfari. Ex quibus fané verbis int®nbsp;git quiuis, vnice nos hoc aftruerc his V«’nbsp;Chrifti corpus verû,vere in cœlo amp; no V“'?nbsp;cfle:Quid vcro faciatin cœlo,aut qualisnbsp;us cóucrfatio in cœlo, id quide nolle nos 1“nbsp;tari curiofius,ac multo minus alligarc cofpLnbsp;eins ad ambulandum vel fedendum ali'^^i,nbsp;Videinfe- huius generis.Ipfe enim DomifiUs eft, id^^^jnbsp;terao'iprOUt VUlt, jPjj,nbsp;«ap.,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tione corporû clarificatorû inftitucre p‘’’'^(gt;

Nihil aut contra decoru fufeipiut clarifi^^^f corpora, vt ea Momus ille nofter BrétiuS E jnbsp;fit carpere.His iam minime funt contrao»'

RESP. bvlLing, il. 5-8 tönfentanea magis.quæ diflero contra curîo-fcholafticorum quçftiones, plane inutiles*nbsp;*iuid Chriftus in cœlis agat, an fedeat an am-^ulet^amp;c.Videt ergo Brentius.fi modo habetnbsp;®culds, me nondû meæ doélrinse de corporenbsp;^Hrifti in ctelis pudere vel pœnitere, fi modonbsp;'0 proferatur exponaturq; fenfu, quo à me alnbsp;^^ta cft,non aûteo fenfu quo adducit foedauitnbsp;®^lt;lî peruertit aduerfarius.Per totum certèli-“fum pudenda calumnia leuitateqj exagitatnbsp;4'iod dixi Chriftû in cœlis, prout vult, vel ftanbsp;Pvclfedere. InGermanicofubinde repetitnbsp;•pïtiadi verbum, quod apud nos eft ocioforû in’nbsp;«oininumiàtqj in his ita frequens 8e moleftus

Vt nemini no appareat conari ilium bonis i'bS reddere fufpeftos, deniqj noftram cxifti-®®donem,fi qua fit apud pios reliqua, immi-omnibufq; pfuadere veile noscraffosnbsp;'Ht theologos Sc doftrinam noftram pero-’’''niaabfurdafibiq;ipfirépugnante. Verumnbsp;Hnod dominus no fter nobis benigne eft larginbsp;jf fefto Brentius non intercipiet calumnbsp;H^ofis fuis feriptis : at exiftimationé fuâ apudnbsp;^'tos prudêtes, maximè veto apud pofteros*nbsp;ncfpeftâ potius reddet. Intelligent ifti ex hacnbsp;tius aftione contra nosinftituta, ipfumillanbsp;‘pfa correptum vertigine, qua nos laborarenbsp;•^dfo exiftimat, grauifsimè vexari atquero-H 2

. ad lib. brentii

ttri.Dominus ipfum fanare dignetur.

DoiHrinam noflrä de calo nee craffa fot^ nin^nec aliahitbereabfurda, gute Brentiufnbsp;A D F r r

rus amp; Martyr cogitationes,inquit,puerileS * fua habent eaqj crafsifsima fomnia. Fingi*’’nbsp;enim vitra cœlos vifibiles elfe latifsimânbsp;dam regionem,eamqs locorum interuallisnbsp;ftinftâ, quam dicas forte Campum Elyfiü’’’'nbsp;Ariftotelis regioné cœlùmue Thalmudicu*^nbsp;lt;ut Makumedicum. Et addit his, Requi’’’nbsp;in me hominefene 8c theologo Bullinger'’nbsp;f egregium fcilicet grauitatis exemplun' 'nbsp;fenilem modeftiamSc grauitatem tkeolog*'nbsp;cam, fed iudicent quæfo omnes pij num eênbsp;quicquam in leges modeftiæ Se grauitatisnbsp;cauerim, quod eum qui puerilibus Senbsp;fomnijs de externis corporalibus Sc localib'^nbsp;Ckrifti Sc fanélorum in cœlo déambulât**’'nbsp;nibuSjinnosinfulcatjtantaquc in me veH^'nbsp;mentia exoritur, vt eum etiam caniciemnbsp;am vellicare non pudeat,rifu excipiamnbsp;chore Cquot; Si vero nihil Chrifto obftat quo

Cœterum fi id quod verum eft fimplici- rf»* f'lo (nififortè D. Lutherum in confortium Jnbsp;*dtnittcre libeat ) fuam de coclo vbiquarionbsp;’^oftrinam, ad quam deinde ornandam aftru-'''damque corradit vndique , amp; difsiden -t'a licet, accommodât tarnen fuo illo figmen--ogt;8c mox largè prçdicat apud fimpliciores ogt;nbsp;’’'¦^ia fua fe ilia habere ex fcriptis propheticisnbsp;apoftolicis. Accidit illi quod ijs eucnire fo-qui palatum habent abfynthio infeélum.nbsp;Qäicquidenim guftarint, refipitabfynthiû,nbsp;deicrarent effe abfynthium. Ita enim amp;nbsp;^¦^entius acerbifsimam de coclo opinionemnbsp;’’’lel imbibiticrgo quæcûq; iam etiam in fcrinbsp;F^Uris legit, deierat ilia illuftrare aftruerequenbsp;^oftrinam ipfius de coclo vbiquario : vtcunq;nbsp;^'fsidcant à propofito ex diametro. Et quidénbsp;^'illum haftenus vidi autaudiui teftimoniûnbsp;'^''ipturx difertum, quod allatum à Brentionbsp;®Pprobet caelum, federn æternçfelicitatis eftenbsp;'^oique, amp; non fupra nos in excelfis.

C upit quidem ille nobis óbtrudere puèrL

H î

»UlilÄlIl Uv I I I Cll t lU t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

fideles crediderint poft banc vif; i^aan,. 8c extr^ hunc mundum, aliam eflc vitai”^nbsp;aliud fcculum, nimirum in sterna illa no'^nbsp;patria,quæ fit locus ccrtus Sc manfio fcli^'‘jnbsp;rata nobis à Chrifto, vcra vtique felicit’? ;nbsp;vitafempiternat’ Hocfi negat aducrfa^*nbsp;pontradicetur eiinvniuerfoorbe Chrift’'jjnbsp;ab nmnibus fidelibus . aui atteftabunt'**^.

tuum. Si vero fatetur vera eflc qus proP-{ mus, vt fané falfa efle ncqueunt, conft^Lj;nbsp;noftram doélrinam Sc fidcpi de cpelonbsp;eflc aliam.quàm ilia ipfam quam modonbsp;fuijcur itaqi fingit aduerfarius nos noui”’’^|iinbsp;chiteftatos eflc çœlûc’aut quare nomin»* .j/nbsp;munem ilia fidelium fidc,puerilcm cog**^jfnbsp;pcm Sc fomnia cr^fla^Poflcm hic,quodp’^,y

KESP. BVLLING. iX' o® tiores cernut omnes, aduerfariü traélarepronbsp;merito.fcd mihi tempero, dominumq; oro vtnbsp;jpfum illuminct amp;c à nimium fubtilibus fom-nijs cceli vbiquarij libcret.

Fingunt, inquit, vitra cœlos vifibilcs eflc * pj'* »quot;quot;3 lïtifsimam quandam regioncm camq; locoru fcreta» dt-Interuallis difcretis diftinéta, amp;c. Ad qux du-dum illi refpondimus ac diximus, Interftin- euiu.nbsp;guimus inter præfcns Scfuturum fcculum,acnbsp;dlud maximè volumus afTercrc cqclum beatonbsp;tü locü eflc certu feparatu amp; diftipftü a çor-tuptibilibus illis rebus inferioribus, nee eflcnbsp;*pudnos in corruptibilimundo ,ncqi vbiqs.nbsp;fed fuperius loco luo. Quoad rationem verónbsp;ïtlodüq; babitationis beatoró.nolutnus internbsp;ftingucre curiofius.neqi quçrimus quomodonbsp;eoelü in diuerfas difpofitü fit manfiones. Suffinbsp;eit nobis.quod certû locû efle nouirtius Jntclnbsp;ligemus aliquado my flreria vcl arcana cœli, qnbsp;niodo ignoramus.cû nos dominus ad fe in ccenbsp;lum fubuexerit. An alia aut ampliora vel pla-niora requiret à nobis Brétius Hifce finibusnbsp;fefc continuit 8c Auguftinus, qui in libro denbsp;fide Sc fymbolo vlterius progredi noluit.

Et nunc quidem ccelum cui nos teftimo-DoAri«*» nium tcrimus, nuncupat Brcntius contumc- c„io „„„nbsp;liofe St per ironiafn regioné Ariftotelis, anteanbsp;epnfinxerat nos noftram de coclo doftrinam

H 4

ad lib, BRENTIl

ynutuo fumpfifle à fophiftis.Vcrû retudini'’* hoceiuscómentumin refpófione noftrafol'nbsp;II. vbi præterea monuipius doélrinâ liane o*’nbsp;ftram, non çfie petitam ex vllis humanarui”nbsp;cômentationum lacunis:fecl pergit ille Arift“’nbsp;tclem nobis nihilominus obtrudere, quafi *quot;nbsp;ijs ilium fcquamur in quitus à Brétio difsi*^^nbsp;plus, maxim e in doélrina de loco amp; denbsp;Hoc accidit Zuinglianis, inquit. quod ijsnbsp;propter vifus debilitate pcrfpicilia fibi imp®*nbsp;punt. His enim omnia quæ vident, cuipnbsp;ferunt çolorcm.quem offert perfpicilium,nbsp;fteaqvâ çrgo fibi impofuerunt perfpiciliynbsp;tuoacceptum ab Ariftotele.omniaquæ yi'i''nbsp;ipfis funt Ariftotelica. Profundit huipsnbsp;risper vniuerfum librupi fuum vana futi!’*'nbsp;que quamplurima, amp; impudepter qu?e v»’*nbsp;loquitur. Nam quàm inique nobifeû agat'*^'nbsp;dum doélrina noftra de ccelo ad Ariftotd^’?'nbsp;refertur, inde poflunt leélores modefti col^fnbsp;gere, quod antea difertc aduerfario dixi,nbsp;bil folidi intellexit Ariftotcles cum nonndynbsp;fuis philofophis , de æternitate Se denbsp;Chriftianorum, fupra omnes vifibilcs ctf 1'’nbsp;quos ipfe duntaxat nouit, côftituto.

ille extra cœlum effe nihil. Nos verô ers^’ mus ibi non nihil effe, fedpatriam nofti'^’vnbsp;Vcrùm quid mihi negotij cum Ariftot^.'

R E s P. B V L LIN G» II* 6l

Iftis modo adijcimus non Ariftotclem, fed i-pfum Chriftum dominum noftrum Cœlum * * appellauifle locû.Proinde fumus in hoc dogmate difcipuli Chrifti domini, nonphilofo-phorum, non cruditi in fchola huius feculi,nbsp;in fchola fpiritus fancli: Pcrfuafumq; hocnbsp;libi Brentius teneat,nos in caufa Chrifti fidcinbsp;^ue amp; falutis noftræ non alios agnofcere praenbsp;«ptores ac doélores.quàm ipfum Chriftû donbsp;ïninum cum fanélis fuis prophetis 8c apofto-bs. Sicubi verb Scphüofophi èc doélores ecclcnbsp;fiæ vera 8c non contraria fcripturis proferuntnbsp;medium, minime ca afpernamur , fednbsp;cum gratiarumadione, corum vtimur labo-»‘bu$,

Ac Ariftotclem quidem ipfum adeô non ^'^°**’* ‘•ontemnimus, vt agnofeamus, ipfi maximanbsp;Deo donaefle collata.efleq; virum eruditionbsp;multijuga admirandum 8c incomparabi-^cm.eiusq; libros in philofophia luculentamnbsp;baberc vtilitatem . Vnde ncillorum quidemnbsp;uperam damnamus,qui in eo illuftrando ex-plicandoq; fidclitcr laborant, vtquæinipfonbsp;vtilia funt.àftudiofis redius faciliusque per-cipiantur. Sedeade rc nunc nonagam plu-ribus.

lam quod illc Cœlum noftrum ait referre «r eampum Elyfium Cœlumq;Thalmudicum

H 5

AD LIB. BR EN Tir 8cMahumeticum,calumniam rurfus adhib®**nbsp;amp; luculcnta nos afficit iniuria. An non pr*quot;*nbsp;illi difertè dixi, Sciât ille femel nullum à i”,*nbsp;fabrificari Cœlum fophifticum aut fchola^’^'nbsp;cum.nullum cœlum Thalmudicum velnbsp;humcticum,nullos deniquefingi campos*^,'nbsp;lyfios, aut paradifuminaliofeculoterreftf^nbsp;aut Chiliafticû, aut natst, fed afleri à i”*nbsp;orthodoxe Chriftianum Cœlumjllud ipû****nbsp;amp; non aliud.quod ab initio fupra nubes ionbsp;cclfis.eleélis fuis parauit Deus,amp; quod pat*'nbsp;fecit nobis Chriftus morte refurreélione .nbsp;afeenGone fua in Cœlum, vt in illo 8c eu*”],nbsp;pfo viuamus vita cœlçfti in fempiternum-go nullas fingo hic cum ludæis 8c Turcis V*’'nbsp;luptatesdelitiasûe corporales. Nihil difp**'^nbsp;curiofius de ingreflu aut egreffu.aut etiatflnbsp;colloquijs 8c de ambulationibus Chrift*nbsp;fanélorum in cœleftibus.Scc. Etquanqna^nbsp;hçc illi plané pleneq; expofita fint duduin,'’!’,nbsp;vereturtamé ille nihilominus nugis illis f'’*'nbsp;futilibus moleftare perturbareque Dcinbsp;clefiam.

Qninimo repetit hic quoque fcurriles*’’ «lai« m. çpjjgj jg fanélis in Cœlo faltantibus, knbsp;quidem impurius impudentiusque quàn’/nbsp;tca.quod ipfum iam Chriftum dominurt*nbsp;ducit in chorea iliafua cœlçfti çtiarn

KESP, B V L LIN G, II, 6x

Neccft quodfeexcufatumexiftimet, quafl non feriô hsc proponat, fed duntaxat per ri-fum ad dincxationem confufionemq; noftrâ.nbsp;Intelligunt enim viri pij.quàm nulla cum nenbsp;tefsitate.nullo cum decoro.nulloûe cum fru-ftujmô infigni cum contumelia 8c iniuria nonbsp;dicoiam Chrifti Scfanélorum fednoftra.hocnbsp;contra lus amp; phas,faciat. Infamiam enim noil’s contcndit inurcre.quafi ea fentiamus quçnbsp;non fcntimus,imè abominamur, 8c quafi eanbsp;*^oceamuç qua iftc confcqui ex noftra doftrinbsp;n^cpnfingit.qua ttmé minimeconfequûtur.

Quod addit me in ilium irrucre boftiliter , gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... , nieonuulu,

?tque adeo vt ne caniciei quidem eius parca, egt;m »weiter conuellam, Morpfeprofe-^^0 amp; nuUo mee ita quaritur.Relego enim lenbsp;^orem ad folium refpôfionis meç ip.vbi hocnbsp;i me maleficium arbitrator admiÀuin. At ni-^il ibi à me faâum atrocius autdiçlum viranbsp;îentius inuenict.Dixi.ïtâne Brentius in re yfnbsp;^neadeè feria 8c cœlcfti,in negotio fpei Sc fa-lotis noftra.iocatur an içrip loquitur^ Synccnbsp;fe ne mccum an fophiftjcc agit^Nûquam egonbsp;taie Coelum,quale ille fingit.extruxi, Nun-quam euincet ilia qua colligit exmea confç-qai 4e Çœlo fententia.Prpinde in homine fe-ne 8c TheplogOj 8c in rc non ludicra, fed m^nbsp;ximê ferla fle çoelcfti, tppdçftiam feniletn

AD LIB« BRENTII grauitatem theologicam require. Hsefü”*

meanon inamicaaut immodeftaminimcq’’* acerba,tantopere ipfum vrit Sc angit, appaf^'nbsp;fané ipfum delicatis admodum effe aurib'’*'nbsp;Non afliieuit fortè vir magnus.vlla in re i»*’'nbsp;nitorem ferre. Hine illæ lachrymæ, nimir'^”’nbsp;quod meammoderatam admonitionem t*”’nbsp;impatienter amp; indigne fert. At prodeft ado’,'’

Leti2t.gt;9- tins fi arbitratur fe folum cfTc canum • QÜ®*

R E s P» B V X L I N G. Il» 65

j DoÄri/wm Brentij de Calo nec planain rjjè nec folidam ,fed impeditam obfcuram

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incertain fîbig; ipfi repugnantem.

1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A P Y T V .

POfteaquam verô à fynccra doélrinano-ftraabfterfimus maculas qulbus aduer-lariusipfamconatus cft confpurcare.confc« quenter, fide bona breuiterq; colligam Brennbsp;'I fij doélrinam de Cœlo, vt inde colliquefcat,nbsp;quàm fit eaimpedita obfcura incerta fibiquenbsp;fepugnans.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CœlumuM

Indignifsimè fert ille Cœlum illud fuum à qujrium ‘ ’’'cappellari vbiquarium, arbitraturque hoc B«ntij.

fcommaÇitacniraappellat) in ipfumrcdun-dare Deum, vt vocetur poft bac Deus vbi-quarius. At hoc nomine compcllandum cfle dotninû Deum noftnim, licet ingenue agno-Icamus ipfum cfie vbique, nûquam animumnbsp;hibijt. Ipfe viderit quo cum fruélu primusnbsp;l»oc nomen inuenerit. Quod fi pudet ipfumnbsp;cœli fui vbiquarij 3c non vult hoc nuncuparinbsp;Vbiquarium,quare itaque oppugnat noftramnbsp;, doélrinam de cœlo.non vbiq; diffufo.fcd cer-to in loco conftituto C' quare ad eum modumnbsp;! decœlodilTeritacfcribitjVtnôpofsimusnonnbsp;nuncupate Cœlum vbiquarium î' Negare e-nim nonpoteft, docere fe Cœlum nullo elfenbsp;loco certo, fed vbique in Cœlo pariter 8c ter»

Àb LIB. B R B N t I I ra vbicuhque eft Dei maieftas amp; gratia.

Multanulla necefsitate difputat d« habit’ tione Dei.Neque cnirti negainus Deum inßquot;nbsp;nitum amp; nullibi coclufum efle, fed credim^^nbsp;ipfum conferuare omnia,penetrare vniuerfenbsp;ac efte vbique. Ita enim teftatur fcriptura^nbsp;docet nos ftgnificantifsime : quodautemnbsp;lumlocUs quietisbeatitudinisquC, paratw®’nbsp;Deo,excipiendis creaturis felicibus, propt’'nbsp;rea etiam fit vbique,tarn non fequitur, quàifnbsp;quod cum fcriptura dicit fideles efle in D«*nbsp;iccirco vbiq; fint, ficuti Deus eft: vbiq;.nbsp;lus Deus infinituseft, nequevlla velincffi®nbsp;vel in terra creatura eft, qus Scipfafit infit”'nbsp;ta.Dequare nolumus inpræfenti copiofi”*nbsp;difputare,libenter continentes nos in ea tP”'nbsp;derati one,quam fcriptura nos docet. Eanbsp;lum Deo attribuit habitationem, quamnbsp;minibus communicate eoqi eleftos fuos^jnbsp;fe velitrecipefe. Proinde credimus, QU*’'’nbsp;quemadmodumDeusin verbo fuoteftat'’^!nbsp;Ccelum inhabitet,fuo tarnen modo, amp;nbsp;ad plenam gaudiorum focietaté faluandisnbsp;fteceflarium, quodque nos etiam in cocl”^nbsp;tecipiat, vt cum ipfo sternum habiteif”^nbsp;noftro tarnen modo qui creaturæ fumus, fi .nbsp;tæ hon infinitæ. Ac licet aduerfarius dieat finbsp;pturam, quando Deoincœlishabitation’,

RESP» b VL LING» n. 64 attribuât, balbutirenobifcumhumano quo-dam 8c paedagogico more, nequc negemusnbsp;hos fcripturam fsepè res diuinas rebus adumbrate humaniSjindubitaturo eft tarnen Has lanbsp;quutiones,Effe Cœlum, Sc Cœlum efTe do-mum 8c babitationem Dei, ac eleftos fufcipinbsp;in cœlum.inquo Dcum videant.ficuti eft, vcnbsp;rifsimas Sc propnjfsimas efTe loquutiones,nenbsp;que aliter quàm vt fonant interpretandas. ldnbsp;quod etiam cómonftraui in Rcfponfione meanbsp;f01,45. 8c 46. ItaveroCcelumperpetuo mähet habitatio 8c certus beatorum locus, utnbsp;quamuisDcus infinitus 8c vbiquc fit.domUSnbsp;tarnen eius in qua fanfti habitant.non fit in-

DehïW«*« AbfolutisiftisacceditBrentiüs ad difputa tioVchrfnbsp;tionem de angelis Sceorum habitaculo,in quanbsp;'ta fibi fuisqi iterum indulget placitis.ut prornbsp;fus diflentiat ab omnibus alijs cum veteribusnbsp;thm neotericis.paucifsimis dcmptis fcriptorinbsp;l’hs.Moxveródifferere incipit etiam deba-bitatione velbabitaculo Cbrifti,8c inter c«tonbsp;ta,Cum quaeritur, inquit, Vbinam Cbriftusnbsp;ttunc cum corpore fuo commoretur non eftnbsp;t«fpondendum, quod cótineatur localiter ianbsp;foco quodam circumfcriptus,fedrefponden-dum eft.quod fit apud patrem in domo patrisnbsp;f'ai.Scd vbinam eft pater lt; Ybi eft domus pa*

•

trisCquot; Num hæc fuut certis locis circûfcripta' Nihil verô minus.Certû eftenim.quod CWnbsp;ftus isq; totus.non diuinitate tantuni, verui’’nbsp;ctiam humanitate fua cômoretur tam in Ctfnbsp;ter ipfe.Et quia Chriftus afcendit in CceIu’’’'nbsp;amp; habitat inCœlo,vident pij omnes.quàinl*nbsp;te pateat Cœlum illud.in quo Chriftus coi”'nbsp;morari dicitur. Oftendimus autem nos pi”;'nbsp;lô antea, tametfi Deus pater fit immcnfus**nbsp;vbique.habitationem tarnen fan ft or umnbsp;ri corporis Chrifti non elfe vbiqué. Ruff'’’nbsp;quærit Brentius, dum cœlum fuum illuft'”*'nbsp;amp; ait.Vbinam habitat pater f Habitat in 1”^*nbsp;inaccefia Quæ eft auté lux illa inaccelTanbsp;funditas fapiéntiæ Sc cognitionis Dei.LuX^'nbsp;goillaibi eft.vbicunqueDeuseft, fiuein”*;nbsp;lo fiue in terra.amp;c.Et iteruni,Non eft cog'“’'nbsp;dum de incorporée Sc fpirituali Cœlo, q”''quot;nbsp;fitcertu.s locus funra omnes cœlos. in‘1’’^nbsp;lis,fed maieftate Dei deftnitur, vt vbicvo4‘'jnbsp;Deusluamaieftate régnât ibi fit incorpi’’^^nbsp;Sc fpirituale illud.cœlum.Itcm.Deusnbsp;nia in omnibus. Si autem Deus èrit in pnbsp;omnia.erit ergo Sc locus noftcr.His occi^'fjnbsp;curus de vidoria fuum epiphonema, Sc

R E SP, B V L L I N d, II, éjf röplietas amp; apoftolos,nbsp;^proinde non timere quid fibi facial homo,nbsp;’l'iid rideatiquidùe nafo fufpendatàdunco.

Expendat vcro quifq; apud fcmctipfum di gj l'gentcr,obfecro, quale nam dotlrinæ genus iStnbsp;fit,quod nobis in præfenti dé Cœlô Brentiusnbsp;propinatiquàm firmum vel infirmum, quàninbsp;^fnum vel incertum,aut qtiàm probe cum fenbsp;’^etipfocongruat,vt vel hinc colligat an tuto

’®'is,quod illc vfgct tantopere, quid obfecro 'ffccitoperæprcciumC' Age itaqj fitCœlumnbsp;certuSjfed incertus locus.Ergone qüi aC-^nipti funt in cœlum amp; fubuehuntuf adhucnbsp;cœluni jn nullum ccrtum locu peruéniût?nbsp;autem intoelum quod fupra nubês c(t,nôrtnbsp;P'fueniût, quo obfecro pefueniunt?Ergo nenbsp;^'gfant in Vtopiani i in qua hofpites excipitnbsp;ytis?Vbi itaque nunc eft fpes dó cérta fideliûnbsp;^luteincœlo^ Diffoluta eft per doélnnamnbsp;«rentij. Veruiri non ira docuit nos dominusnbsp;’'öfter lefus Chriftus .Voluit is nos potius feinbsp;’teertô, certifsimum nobis locum in domonbsp;Patris elTe paratum , in quemipfeprior prs-quot;efTurus.nos deinde ad fe recepturus fit. SicU

ADLIB, BRENT IT doftrina amp;fpc certa perfeueremus, credcH'inbsp;tes fidelibus per Chriftum paratum cflcnbsp;. cumcertifsimUjSeinhuncipfosrecipieert®'nbsp;Deinde eximit ille Cœlû omnibus fuisnbsp;definit ipfum fimpliciter maieft^’’*nbsp;Dcu»?* DeijVt Cœlum tam longé lateqj fefe cxps®'nbsp;dat, qua late patetmaieftas Dei.De quom®'’^nbsp;quædam fubijciemus . Expandit præterea^nbsp;alia ratione Cœlum per omnia, dum aflSrflt^'nbsp;Dcum inhabitare lucem adquam nemoa®^*nbsp;dat. Porro lumen hoc efle ait profunditat®*’'nbsp;diuinse fapientiæ. Hue cnim detorquet illenbsp;poftoli verba ad Rom.n. Proinde habitantnbsp;profunda Dei fapientia,iuxtaBrentij do^l*^^nbsp;nam,quotquot Cœlum inhabitant; amp; funt'^^nbsp;bique ficuti lumen amp; fapientia Dei vbit}^^nbsp;funt.Scd cum interim audiamus ad lucem ’nbsp;lam neminé accedere,quomodo obfecro m’’nbsp;vbiqi,qui in ea luce, vtpote hominibus in^^^nbsp;cefia,non funt,per quam elfe debebant vbi^’nbsp;Etfi ibi Cœlum eft, vbi Deimaieftasnbsp;gubernat,certumeftautem Deummaieft*'/.nbsp;fua punire impios apud tartara, ergóne ctf'nbsp;Dtui om- erit in infernot'Erit fane Deus omnia in o’?.nbsp;nibus,fed ea de caufa Deus no erit loco e®® 'nbsp;An Cœlo nihil opus erit deinceps, cumnbsp;dofecundum Brentium Deus etiam fa^nbsp;fit Cœlumfinterftinguitfcriptura amp;fidc^^^

R.E î.P. BV LX i n’g« rr, 66 ¦ftra inter Deum amp; Coelum, 8c nó commifcétnbsp;•Gœlum cum Deo, vt Deus fit cœlum, locusnbsp;inquam habitationis noftræ : ficut hæc com-iftitcetBrentius imprudéter.Teftatur aût fierinbsp;ptura difiertè nos Cœlum inhabitaturos.vt lonbsp;cum beatitudinis.Sc ibi vifiuros Deum, ficutinbsp;•lob dixit.Et rùrfus(à rcfiurreéiione) circum-¦dabor pelle mea, Sc in carne mea videbo De-•¦onijScc.. Arque adbuncmodumortHodokenbsp;^fiignificantifsimeexpofiuit nobis hoenego-bum beatus Ambrofius, qui Defiderefiurr,nbsp;^'xit.Vbi ergo D.ei habitatio efle debuiti nifinbsp;'quot;e gno Dei^Vbi -eft autem regnum Dei, ni-fii'ncœlis^Ibi omnis ecclefiacum illo erit. Adnbsp;•'Undem modum docuerunt de hac re orancsnbsp;¦^''jortkodoxi ecclefiæ doftores. Vnde pij innbsp;firma Sc clara veritateperfieuerant.Quodnbsp;apoftolus dicit, Deum omnia futurumnbsp;omnibus non hue pertinet,quod omnis renbsp;•rum velxreaturarumtollenda fit differentia,nbsp;teinter fie commificenda Sc in deum redigen-fia.fed quodDeus futurus fit omnium fianclonbsp;ï^m in Cœlo vel in æterna beatitudiriè fiatie-tas abundantifisima, adeo vt poft ipfium nihilnbsp;fintamplius defideraturi:quemadiriodum 8cnbsp;¦ Dauid dixit, No tam mihi faciès femitam vi-tæ:fiatietas gaudiorum in côfpeclu tuo cft, 8enbsp;»Ucunditas in dextera tua in perpetuum, 8ccnbsp;la

AD LIB. BRENTII

pfalmo i6. laftitat quidem magno Brentius fe habere à fuis partibus prophet**nbsp;amp; apoftolos: verùm leflor prudens faltcWnbsp;Hoc apoftoli loco, quo abutiturille tarn tnbsp;piter, intelligit fua ipfum opinione prorl”nbsp;decipi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

©«habita- Rurfus quxrit Brentius, Vbinam fut«f cuio fanâo fyjjj fanftic’ac excipit,Apud Chriftum, quinbsp;****” cit, Afiumâ vos ad meipfum, vt vbi ego fu’’?'nbsp;jb- VOS fitis.Deinde fubdit.Vbi auté eft Cbf*'nbsp;ftust’Refpondet,Apud pattern. Erimus ergquot;nbsp;8e nos apud pattern. Vbi autem patere' Ibi e^nbsp;vbinoscrimusjamp;c. Quern vetohsec refpo^'nbsp;fio non admonet eius, quirogatus quaO^quot;nbsp;nam veniflet equot; refpondit, QuandoingreU^nbsp;fura portam.Et iterum rogatus, quandonbsp;ingreflus es portam e' excepit ille.quando ''jnbsp;ni.Quarenonrefporidethic Brentius, q»!quot;nbsp;refponfum oportuit, amp; ex prsemifsis coP*quot;*nbsp;quitur.Cæterùm abhorret ab ea refponfio*’^'nbsp;itaque de nouo quseftionem inftituit aii®*quot;*nbsp;8c ait,Quid ergo e' Num 3c fanfti funt vbil^ynbsp;amp; implent Cœlum amp; terram,ficut Chrift*^^nbsp;ac refpondet.Sanftis data eft gratia.ficut f^f’'nbsp;ptum eftjiuxta menfuram donationisnbsp;fti. Nonigiturfimus in prxfentia Scipbnbsp;feculo de fanélorum in altero feculo ftatu ’nbsp;liciti,amp;c. Qiiis autem hie non videat fugb* j

RESP. BVLLING, II, 67 aduerfarium.ne concludatur, amp; arte interimnbsp;fügam difsimulare, dcnique fingulis audito-rumcupientium inpræfenti certum aliquidnbsp;videre,difcere,haberc,verborü offunderc nebulas Quando enim paulo ante apertè dixitnbsp;fanftos efle cum patrc amp; cum Chrifto, Jjinnbsp;tota hac caufa nihil rnagis vrgeat quam Chri-ftum.qui eft in Cœlo, eflc vbiquç, quarc ita-que bic tcrgiucrfatur, quare non libère fate-tur.quodexconcefsis veldatis omninocon-fequi oportct,fanftos quoqs in alio feculo vbinbsp;que futures, Hoc veto cnm apertè non audetnbsp;’flerere, redditprofeéfofufpeftam fuamil-Utn doèlrinara de Cœlo vbiquario haclenusnbsp;propofitamatqidcfcnfam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pl«,huîu.

Et quidem quomodo potent vir bonus le rei expiica ex bac extricate controuerfia melius, quamnbsp;fi fentiat Chriftum vt hominem verum, licetnbsp;interim fit Deus etiam vcrus,corporc fuo venbsp;To Sc clarificato.Sc fanftos quoque iuxta mo-dum doni accepti à Chrifto, inhabitarc cœ-lum cum gloria.coquc in loco vt in habitationbsp;ne cœlefti.contineri Sc non per omnia diffunnbsp;dic’Quibus dcinccps fané non incommodé adnbsp;iungeretur, pios curiolius porró non fcruta-ri in ftatum fanftorum, qualis is fit in alio fc-j culo, verum expeftare magis, quando illucnbsp;transUti,cori omnia videat, qu« nunc no ita

I 5

- F V ND A Aï- F ï R Aï l quot; exaftèperfpiciunt. Rurfus autem intelligunf'nbsp;paülo exercitatiores in fcripturis locum apP^nbsp;ftoli adEphefios quarto accipiendum non denbsp;gratia Sc donis glorix futur! ieculi, fed de ij^nbsp;quibus iti eçclefia 8c in præfenti hoc feculo tilt;nbsp;deles fuos locupletat dominus.Vnde iteruiPnbsp;colligit aduerfarium fcripturis propheticisnbsp;apoftolicis de quibus toties Sc tantopere glo^nbsp;riatur,detortis quidem ijs confidepter admonbsp;Incttlo dumabuti.

Brtnti) in- Porro dum ille progreditur in ornandoilquot; «nucniûtur Juftrandociue Cœlo illofuo vbiquario, h'J''nbsp;geiicius. tandem reciûit,vt aperte dicat,Et vt ZuingU^nbsp;ni iterum habeant.quod pro ipforum ingéniénbsp;exagitare pofsint, G(jdum illud ea eft condi'nbsp;tionc, vt in eo non tantum fanéli homines V®nbsp;rumetiam fatan 8c angeii eius inueniantuf;nbsp;Hæc ille. Cupit fortafsis Brentius hoc vclnt*nbsp;t paradoxo.oftentare ingenij fui acumen ; fe®nbsp;perpendiflet interim apud fe, prudentio'nbsp;i res pofthac non magnoperc hoc Cœlumnbsp;raturosjin quo inueniuntur.SccacodçmooC*'nbsp;atque ita femetipfum infamare 8c dcfpeétif®*'nbsp;mum redderc fuum illud Cœlum. At quisnbsp;præfenti non videat.nos iam Romanos vin'-®nbsp;refedentes id eft, nobis verifsimèlofaph®*^nbsp;illam deberi victoriam, quam aduerfariusnbsp;biin initio dilputationis de

RESP. BVLLING. ir, 75 tur Scriptura certè facra non folct ita vtnbsp;Brentius, loqui de Cœlo neque hoe vllis prç- Augull. danbsp;ter Dei amicis communicare. Sanftus loan- “roïo, »nbsp;nes grauitcr pronuncians, Apocal. vigefimo-fecundo capite,ait,Foris canes funt, amp; venefinbsp;ei.amp;impudicijamp;homicidat 8c idololatræ, amp;cnbsp;omnes qui diligunt amp; faciunt mendacium.nbsp;Quandoquidem veró fatan mendax eft,8c panbsp;termendacij omnisque mali, quomodohicnbsp;obfecro inuenitur in cœloC’Foris ait loannes,nbsp;funt canes. See. Et fi Deus voluerat inuenirinbsp;in cœlo fatanam Sc angelos eius, cur hos oronbsp;præcipites egit,ficutibeatus Petrus teftatur,nbsp;inimum infernic’Siitem Cœlumiuxta defcrinbsp;ptionem Brentianam,lux cft inaecefla, die atnbsp;nobis Brentius, qualc nam priuilçgium pracnbsp;omnibus alijs accepcrithabcatque principesnbsp;tcnebrarum,qui in luce Sc Cœlo inueniatur^nbsp;SinueroCœlum eft profunditas, vtitcrumnbsp;afferit Brentius,diuinæ fapientiæ, quomodonbsp;indiuina ilia fapientia, inucnitur fummaftulnbsp;titia,diabolus inquam cum fuisC’Rurfus,Si ibinbsp;eft Cœlû, vbi eft gratia Dei.Quomodo obfe-cro in Cœlo inuenitur, qui 8c eft Semanetinnbsp;fumma Deiiraatq; indignatione^ Profeftonbsp;ficut fatan in veritate non ftetit, ita in Cœlo inueniri nunquam poterit. Clamet iaranbsp;adrauim vfqueaduerfarius, garriat, perftre-

14

ADLIB, BRENTir

pat Sc pro more fuo infinita vanitatis vef^^ profundat, nunquam fanè probabit fatansi’jnbsp;eo inueniri loco, vndc deturbatum ret*'-„ credimus.

nonquomo Inb^ncinfaniamuidctur ruercaduerfaf*^ d^^in'fCTinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;permittit nimium. Fingit eO'’”

pw?àfupu óbi nefcio quas régulas interprctandi fcrip^J* fas, non compofitasad antiquam fimpH^*^nbsp;tatem Sc Jid fenfurn pietatis 3c fidci, fednbsp;proprij arbitrij • Cuius quidem generis «7nbsp;quod ait.Çum ferme eft de rebus fpiritual’'nbsp;bus Sc cceleftibus.bsec vocabula S V P R Anbsp;INFRA vfurpantur quidem ex huma^’nbsp;confuetudine, non definiuntur autem loc*®’nbsp;fed digni täte indigpitate. maieftate abieSl'^jnbsp;ne, gaudioborrore.lætitiatriftitiaSc alijs*nbsp;genus.Quid veto bac fua régula nop peruC'nbsp;tere queat aduerfarius Et fi nos recipiaP''’nbsp;ex traditione Brentij Supra Sc Infra, ita Vtnbsp;gitjvfurpari in feripturis, baud difficile ilünbsp;rit cludere omnia teftimonia feripturæ, q’’^nbsp;atteftantur Cœlum elfe furfum , infern^'?’nbsp;efle deorfum, aliaque huius generis pl’”^’^nbsp;ma. Proindeficutinrefponfionc noftra*'’^nbsp;|ea diximus ita nunc repetimus, releg^^nbsp;noshuiufmodiphantafias ad Pyrrhonior**nbsp;Scbolam.

Çonfignauimus haAenus, amp; quidcw

RE s P. BVLLING. IL ^9 çibus, Brentij doélrinam de cœlo, camq; pionbsp;leftoh excutiendam permitto. Spero autemnbsp;cordatiores omnes iam iâ intellexifle, obfcuranbsp;abfurda, infynceraSc impexaeflequsecunqsnbsp;ille defuoinhocattulit negotio, aeproindenbsp;omnes vbiquario eius cœlo relifto, agniturosnbsp;verum illud amp; antiqupm coelum, quod eft innbsp;«xcelfis, amp; in quo eft dominus nofter lefusnbsp;Chriftus, Redeo iam ad clucidandam defen-dendamque refponfionem mcam.

yerbiifaluiitorii noftri loan. 14.1«(fo ttto patris mei.crc- inteUigetKiacJJeilenbsp;certo loco beatorum qui fupra nof innbsp;foelifcü, CAP. V,

D confirmandam mcam de cœlo fen- fj*' ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^11 r • uatons Io.

tentiam, quod Cœlum locus lit ctiam i4.fonar« appellatus domino, adduxeram ex e-

ad LIB. BR ENT II

pes, exponentium ilia non tantum de prçn”’ rum diuerfitate, fed etiam de loco, quod gt;*’'nbsp;quam in cœlo fupra nos fit beatis parata n’’?nbsp;fio. Vbi verô fenfit aduerfarius,fc caufanbsp;difie, 8c ita comprehenfum efle, vt nullibi gt;nbsp;lum pateat ipfi effugium.arte fophiftica,nbsp;conatur inuertere difputationis datum,nbsp;lans modo probem quod in cœlo fint ceft^nbsp;ca 8c habitacula, in quib. Chriftus Sc ele^l'*;nbsp;ius motione phyfica eant 8c redeât, amp;c.nbsp;dum illi rcfponfum eft, qua ratione dicao’’’;nbsp;cœlum elfe locum certum. Et verbanbsp;ris noftri. In domo patris mei manfionesnbsp;tæ funtjclara funt. De quibus abunde di^’nbsp;Refponfione mea fol.27. Nulla itaqucnbsp;tione opus efle video copiofiore .nbsp;quseftio eft de ijs rebus potifsimum, denbsp;bus nouam probationcm poftulat aduCLnbsp;rius:fed deeo quçritur,An aliqui veterufl’'’j,nbsp;ftorû,verba domini. In domo patris meinbsp;fiones multîE funt, expofuerint.non tant*?nbsp;de diuerfitate præmiorum.fed etiam dixe'^')||nbsp;cœlum quod fupra nos eft,locumeflenbsp;beatis ad æternam felicitatem participaf“*’jnbsp;adaptatu. Spero autem çquum leftorert*nbsp;turum.quodadduiftis àme S.Cyrillinbsp;ni amp;Hieron.teftimonijs,id quod mibi jji,nbsp;dum furopferam, cuidéter fatis comp’’°'’^^i

Cumqihacincaufaadduélus fitetiamlo- Sanflicum

1 nbsp;nbsp;nbsp;*,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ----- - - - acre 4ui

dum ingenuum hic fe exhibet aducrfarius. nubibus Dicit enim.Certè fi vrgeas rt Pauli, ficut halhabuatnbsp;Wgetur nomen loci Scmanfionum ,fanélinónbsp;wunt in coelo veftro empyreo, fed in nubibus

inaere. Dicit enim Paulus, Rapiemurob-diam Domino. In quem locum o’; Non ait in ’^oelum.fed in nubibus in aéra. Et addit. Et fie

in cas defeendit è ccelo, loco beatitudi-

’’h,vt abfoluto iudicio, cum fanftis in vnum congrcgatis,iterum redeat in cœlum,

'^nde defcendit in nubes, amp; in quod afeendit in gloriam patris intrauit.Manfuri ergonbsp;nabitaturiq; funt eu ipfo fanfti in illo ipfo cœnbsp;l'i.Scnon in nubibus. Quemadmodum etiam

‘ 'ommonftraui fol. ;7 Refponf. me«;. Traftat ®nndem locum St Auguftin. hbro de Ciuita-‘'Dei2Q.capit.iO.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quisiur«

; Interim ne viftus videaturaduerfarius,la-3ncfius a« *»5 in nos fenur habtnis, accufatq» vos tewe- «“tatem?*quot;

(

AD tlî. BREHTH

ritatis omnium maximæ, quafi nulli vnquaffl vifi fint Zuinglianis raagis tcmerarij. Vcrui»nbsp;fi de tcmeritatc conqueri oportuerat.quis iu^nbsp;ftius nobis cóqueritur de Brentioî* Hic cnii”nbsp;pertinaciter non tantum hoc oppugnat,quolt;lnbsp;haftenus ab omnibus fidelibus pro compete®nbsp;indubitatoq; creditum eft.ccelum quod fupe*nbsp;nos eft. Sc infernum qui infra nos eft.locaelT®nbsp;certa beatorum Sc infelicium, fedinfupete'nbsp;tiam temeritate omniii maxima conaturip^nbsp;domino verba fua inucrtcre aliterque inte^'nbsp;pretart, quàm fenfus ipforurtiferat fimph®*'nbsp;tas . Nam cum Chriftus nobis commonfttet'nbsp;Dornum patris fui aevniuerfa interimnbsp;ptura pafsim hanc domum dicat eße cœlu'”’nbsp;quod fupra nos eft, Chriftusque addat in lt;1®'nbsp;mo ilia manfiones efle multas : deniquenbsp;beat.paraturum fc nobis locum.Sc reditut®'^nbsp;mox.aflumpturumquenosadipfum, vt''®nbsp;ipfe fit,ibi nos quoque fimus futuri, audet'*^^nbsp;men illc contra tarn pcrfpicuam veritatetn *’^nbsp;firmare non efle talcsmanfiones, neqn® jnbsp;cum fupra nos in coelo, in quo fanfti habi*®^nbsp;corporaliter. Nos vero gratulamur nobi^’nbsp;Deo gratias agimus,qui ilia de re.nos ern'^tnbsp;rittam luculcnter.Si Brentio inhaccauf^^^nbsp;uerent verba dominivfqueadeo perfpie^^.^j,nbsp;ficeuidétia,quos illc ageret triumphos,

p6*

RESP« BVLLING, H, petulantcr noftris infultaretcapitibus^Perfi-ftimus ergo in veritate clara, nobis à Chriftonbsp;*radita,fcicntes illum.per quem conditum cftnbsp;toelü Sc terra, exâétifsime tenere, locus ne fitnbsp;incœlo ac manfiones, an nullæ fint, cumquenbsp;^ifertis verbis teftatus fit efle manfiones, Scnbsp;ïffe locum paratum, certifsimum eft indubi-'»tum efle eius teftimonium, ac fallere pror-fus neminem.

Conatus eft quidem ille priori libro fuo Verb» démontra me edito, banc claram domini luccm obfcurare figurata interpretatione, quemad- guratc in*nbsp;’’’odum nunc quoque in poftremo fuo libro ‘«P««dalt;nbsp;loquitur nefeio quid de verbis mutuo ab ho-’’’inibus accipiendis. Csetcrum cum ipfe no-dominus verbis planis fignificatifsimiftp,nbsp;^«nique fenfu perfpicuo explicarit 8c attefta-fit efic in coelo manfiones amp;loca excipientnbsp;fidelibus parata,non video quæ necefsitasnbsp;’ubeat nos alia verba mutuo ab hominibus acnbsp;mipere.-Nondum fané ad inopiam redaftus

Verbis ita deftitutus exhauftufqj eft dominos nofter,vt aliunde, amp; maximè à miferis e-Jenifquc hominibus ipfi opus fit Verba mu-'^sri. Nihil huiufmodi artibus futelifquc o- H/cmauufc P'ls eft nobis. Tenemus cnim fenfum fimpli-moin 5c diferta domini verbai quse neq; fides,nbsp;^qi alia illuftriora feripturæ loca,neqi abfur- q* deaiai.

diras vlla, iubet nos expedire per figurât^ p... iMerpretationem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Mciàncîî- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod hic quoque beats memoris e

thon intciii lippi Melanchtonis vin pijfsimi doftifsin’*,' nLÏomüi{° ïcftiæonium bac de re.adduxi, ambagibuS^nbsp;nô figiiiate le vtitur fubdolis.dicitque nihil ad rem p«f^nbsp;nentia. Atqui non curator caufla morb'^nbsp;verborum fuco. Confiât Philippum pxulonbsp;tequam bine migraret, feripto eonteftati^nbsp;. amp;quidemapertilsimècôateilatumrcliqi*’,nbsp;pofteritati.idquod in bac caufa noftrapr^^i^nbsp;puum eft.articulum fidei noftræ de afeeo^*'^nbsp;' ne Chriftiin cœlujn nonfigurate.intellig^’'^nbsp;duroæfle, led fimpîiciter prout verba-fon»'’'nbsp;JHic nonefle fingendas allegorias, Afcenfi*’^,nbsp;.Demini fuifle vîfibilcra amp; corporalem • Cnbsp;ità Temper antiquiutem yniuerfam fen6”’nbsp;iGbriftum corporal* locatione. in abqiionbsp;xo efiè , vbicunqüe vuic,faélamque afceo^^jnbsp;-oem Ghrifti corp oral cm,iurfum, Sccinbsp;:bæc omnia Philippi funt verba,quibusJP ¦ (,nbsp;xatio artificiumque Brentianum denbsp;.aceipiendts verbis, conuulfum amp; euerfo*”! jnbsp;eet'. Nee fulcietur hic ille tantillum,

4' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦; fuis verbis , nullius hominis authority’:®

cerûtudini feripturæ facræ(quæ immo^^ eft veritatis régula præferendam .

ea quK hic adduxit Philippus vt ferip^'’^,.

RESP. BVLLING» lî» 7^

Congruaatque fufFulta, ita articulis quoque fidei funt inferta, habent.urque iure pro irre-fragabilibus; vtiamnon dicameaipfaficno-^'s tradita efle ab vniuçrfa pia amp; erudita ve-^'iftate, te ftimonijs omnium feculorum con-^ordibus. Quod fipergatnihilominus fpre-^’5 his omnibus aduerfarius, rationes 8c fu-quærere , quibus caufam fuam morbi-dam fufFulciat atque tingat, bonam veto no-ftram concutiat atque luggillet, pij tarnennbsp;aligent potius veritati fempitern^ç 8c clarif-adhærere imô 8c jmmori,quàm eius.ac-»nbsp;tedere offucijs. Quç ille prætereaper vniuer-fum librum fuum ludens rtdenfq; expuit connbsp;^tacœlum empyreum.nullaconfutatione indigent . Confiftunt enim immota adhuc,quænbsp;ta de re à folio 22.vfq; ad ji.fcripfi in Refpon-^‘one mea. Ac mallem in vniuerfum ab omninbsp;tontenäone abftinere, fimpliciterq; id quod.nbsp;'^erum eft profiteri-.fed alio mc rapit aduerfa-importunitas,

ad LIB, B R EN TI I

ieélor pius, quæ eadem de re in mea Refpo*’' fione hifce verbis cómemoro, Cuperem h®*nbsp;nobis ille explicaret.perfpicue, quomodo ‘‘J'nbsp;eus amp; locus fit amp; locus non fit. Si cnim in^®nbsp;ligit locum vereefle locum, eundem taifl®”nbsp;non locum ea de caufa nuncupat.quodnbsp;nus vel corruptibilis locus non fit, cur, o»*nbsp;cromeperfequitur, amp;inme hoftiliterfi’^nbsp;ipfius fententiam oppugnat Si vero noo ‘,nbsp;intelligitjQuid oro dedit,cum locum coO®*nbsp;fit:'See.Has inquam fententias inter fe coi”?nbsp;fitas examiner diligenter leéloræquus .nbsp;prehendet,fpero,meam de cœlo.quodlo®'’nbsp;efle contendo,tam efle claram firmamqu®' 'nbsp;quod huic aduerfarius præter verborun’nbsp;bulas fumofque cum infigni peruicacia opP

. nat,nihil habeat prorfus.

e^tur în ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antea petijffem abaduerfàrid,

canacorgt; hicxplicare vellet, quomodo locus amp; explicati®^^^^nbsp;literamp;ta- quæ femetipfam non negaret atqueeu®’’

¦ qnémadmodum fieri foleat in caufr næ dominicæ.in qua dicunt, edi quidem ®nbsp;pus domini præferis corporaliter, nonnbsp;corporaliter cralTo modo,fed corporalit®*^ [j,nbsp;tlo ineffabili. Quifquisenim dixerit rei^*nbsp;quam fieri corporaliter, modum expofn*^;nbsp;jlle atnplius ineffàbilis efle non pofsit.

kESP. BVLLING. !!? nbsp;nbsp;75

•lune refpondet Brétius, amp; ait,Cum à noftris ’iicitur corpus Chrifti in cœna adefle 8c. man-^ucari corporaliter,Sc tarnen nó corporaliter^nbsp;’ntelligitur alterum de veritate præîentiç cornbsp;Pons,alterutn de cörporali fenfu:vt fit fentennbsp;verum Chrifti corpus verepræfens efleinnbsp;'^ænaSc manducari, nonautem fénfibiliter*nbsp;exterioribus hominum fenfibus perccinbsp;pdbiliter. Hjec fi putas tu, inquit, fefe mu*nbsp;interimerc,elleboro tibi opus erit .lila au«nbsp;fie excipio, Si præfens Chrifti corpus innbsp;^Œnà corporaliter percipitur, fanè fieri o-pQttet id fenfibiliter’modoque effabili. Alio-S'^'enim corpus non eritmanebitq; corpus.nbsp;^‘Xplicatio itaque hæe Brentij non minus fe-’quot;^tipfam elidit, quàm prior illa. Cæteramnbsp;Chrifti corpus eft amp; manet verum corpus*nbsp;'^^oninino efle manerequeoportet,interimnbsp;non fenfibiliter, id eft non corpora«nbsp;j fed fpiritualiter percipitur, cur obfecronbsp;P'^ê'iat nobifeum Brentius C An ignorât 8cnbsp;* ‘am ipfam noftram efle fententiam^ Certè finbsp;’’a hunc modum fe ille declararet.ficuti Seferinbsp;P^Ura fanfta amp;vniuerfa vetuftas fefe expli-orthodoxe docuit, nempe,verum ChrPnbsp;ƒ Corpus Sc verum eius fanguinem verepcrgt;nbsp;®’P' gt; non tarnen carnaliter vel corporalitët*nbsp;fpiritualiter,per fidé, agnofeeremus profe

K

AD LIB. BRENTIÎ

ÖO Scnos declarationem hancveram efle Sm tholicam:Ac fi eaeft mens ac fententia Bren'nbsp;tij.difparuit vtique quod inter noserat facrâ'nbsp;mentarium difsidium, ac vtrinq; cofentim'^®nbsp;in domino. Si veto itie non ita fentit,fed p«’’'nbsp;git infuper ca oppugnare quç nos cum fanél*nbsp;vetuftate communia habemus atqs docem***nbsp;pie, parcat licet fumptui, quern fafturusnbsp;in parado mihi pharmaco.fibi potius paret d'nbsp;leborum.Cernuntenimpij omnes,mihi,vtplt;’nbsp;te per Dei gratiam,fano, nihil plané opus ell*nbsp;elleboro. Faxit autem Chriftus dominus,nbsp;ille purgatus probè,fanitati reftituatur folid?'

De afcenßone Domini noRri lefu Chri^ fti in c«lum,z^ quod calum in quod d»nbsp;fcendit dominuf noSler.certut fit locu^,nbsp;fupra nos.cr non in terrii, aut ubique.nbsp;CAPvr VI.

T Andern amp; ad afcenfîoné domini nofl^ lefu Chriftiperuenio. Afcenfioni hu'*nbsp;Domini cœlefti,dixeram diferteBrentio,d‘’'nbsp;étrinam memeam decœlo in excelfis fuf^*nbsp;nos parato.veluti fundamento firmifsimo’*”nbsp;ponere. Proindefi exiftimarethac innbsp;me aberrare,3Equû videri, vt cum femel eóf*nbsp;medecœlis fupranosin excelfis conftitnt^’nbsp;fcribere inftituerit, folidis mihi argumc^*^’*nbsp;«ómonftret,me vel afcéfionem domini in

RESP. BVLLTNG. ir» 74

non rede intelligere, vel teftimonia illa H^æconfcrtim veluti in aciem collocaui,per-peram inftituto illo meo, adaptare . Idenim.nbsp;finon faciat, firmam immotamque perma-*^ere noftram de coelo dodrinam, vtpote fir-Dei verbo impofitam : viderenbsp;omnesme nullum eendere coclum no-^'um.aut ab alijs conditum defendcre, fed vc-^eri veroque ferre teftimonium: videre deni-vniuerfoä, cœlum'Brentij vbiquarium,nbsp;’'on modo concutfum ruere, fed iam iam dif-^'patum, prorfus euanuifle, nullo ne veftigionbsp;^oidem relido.

Adhaecmeaaduerfariusvt priore refpon- Afcendftiti fione nihil folidi atculit, ira ne nunc quidemnbsp;''Itimo fuo fcripto mea ilia attigit, nedumnbsp;^onfutauit: tantum inter alia dicit, Scio denbsp;»(cenfione extare perfpicua facrae fcriptu»nbsp;’s teftimonia, amp; agnofco ea efle verifsimanbsp;certifsima . Quare non opus erat ad eanbsp;’efpondere , quod mibi alicubi fatis odiofenbsp;ïxprobrat Bullingerus, led ilia quae ex hiSnbsp;^cripturaeteftimonijs fingic, necfcionecap-probo,amp;c. Si vero corde integroatquefyn-tero credis , ficut rotundo ore confiterisnbsp;Brenti, Chriftum Dominum vero fuo corpore afeendifte in cœlum, Si manerc in coe-lo, quorfum obfecro pertinent illatua verba.

K a

corpore fuo, non folum non concludatur,''®. vllo alio loco, ve 1 locali illo,quod Zuingli^’’*nbsp;fingunt cœlo empyreo, verum etiam penef*nbsp;uerit Sc euaferit omnia loca, fiue fupera,nbsp;inféra, fiueterrena, fiue cœlcftia. See.nbsp;nim fi hæc tua verba logodædale Brenti veÇ*nbsp;netrauifle cœlum, id eft euafifie vel datumnbsp;fe extra cœlum Cquot; Quis nefeiat ingens efle di*nbsp;fcrimen inter hæc, penetrate cœlum,id eft 2^'nbsp;ferriextracœlum, auteuaderecœlum, Sc^*nbsp;feendere in ipfum cœlu mCquot; Pro inde cum tu d*nbsp;cisChriftum afeendendoin cœlum, clatul®nbsp;efie extracœlum,euafi{reqi omnialoca infef*nbsp;amp; fupera, terrena Sc cœieftia, negas profefto»nbsp;ipfum datum efle in cœlum. Ergo negas nu^nbsp;hifee verbis ( Chriftum euafilfe omnia loci)nbsp;idquodantea dedifti hifee verbis,Credo Chr*nbsp;ftumafeendifle in cœlum. Ergo ne,cum hs*nbsp;luccclariora fint, tantum tibi fupereft meO'nbsp;tis,vt hinc quoque intelligas dilucide, graui*nbsp;ter tc hoc errore à Dec. iufto puniri, qui m)quot;nbsp;ftcrium afeenfionis Domini articulumq^*

KESP. BVLLING» If»

Chriftian» fidci non ca explices fimplicita-te^qua decebat. Qupd fi Chriftus corpore fuo.iuxtatuam dodlrinam, pcnetrauitSce-

omnia loca , tam inféra quam fupera, tcrrena quam cœleftia, ergo ne nunc rie-quein ccelo quidem ipfo nequeeft in terra,nbsp;ytpotc quæ omnia ilium cuafiiTe diciscquot; Vbinbsp;inique eft Cbrtftus, amifimus ne Chriftum^nbsp;^bidenique eft tua illavbiquitas Si vbiquenbsp;'ftjCrgo in cœlo cft,ergo in terra eft^3cc.

Deinde fi fyncere credis Sc confiterisvc-

Domini afccnfionem in cœlum.quor^ nonadio-fum rurfus pertinent hæc tua verba quæ '0 libre tuo folio 69. ita leguntur c* Cum di- nipotctiaa»nbsp;'*^ur de Chrifto, Afcendit in cœlum.non eftnbsp;î’^telligcndum quod Chriftus , poftquamnbsp;afcenfu fuo vifibili fufeeptus eft à nube,nbsp;fübduélus ab oculis difcipulorum , con-fçenderit per orbes planetarum, phy fica mo-^¦one (ad quæ illi refponfum eft abunde innbsp;^'fponfione mea, folio 25. 3c 26.) 8c inuafe-in fiébitium Sc corporale cœlum , quodnbsp;*mpyreum vocant, inquofedeat, ftet, am-oulctjSc corporali modo circumeat; fed quodnbsp;confederit ad dexteram patris fui omnipo-Sentis. Dextera autem Deinon eft' certusnbsp;locus aliquis in cœlo, fed eft omnipotentianbsp;vniuerfa maieftas Dci, 8cc. Sifte verô hi»

K }

ad LTB. BRENTir gradutn, Brenti, paulilt;per, ac escpende apuinbsp;tc quid hifce verbis tuis dixeris, amp; quam pr®nbsp;bè hæccongruantcum tua confefsipnc, Crcfnbsp;do Ghriftum afcendilfe in ccelum. Si enin*nbsp;Cœluni non cft locus fupra nos in excelfi^»nbsp;fed omnipotentia Sc vniuerfa, vt dicis, D®*nbsp;maieftas, quam fanè nemo vbique effe du-bitat, edifleras nobis vellem, quid opusfue-rit Domino afcenfione in cœlumC’ Etenigt;^nbsp;Eunom.Viafcendcrc, quod ipfa loquitur res, eftdein'nbsp;Stê%lb'’ ferioribus contendere ad fupcriora. lam ve-Phot.Ariï ro ß cœlum jllud in quod fateris confcendd^®nbsp;Dominum, non eft locus fupra nos in excel'*nbsp;fis, fed maieftas Dei, quac bic apud nos amp;nbsp;biqueeft, nihil profecló opus fucrat Don”'nbsp;no afcendere có vbi erat prius. Conteft®'nbsp;tur autem veritas Euangelica Sc Apoftolif*nbsp;qqod Dominus nofter vero fuo corporee-*^nbsp;terris in ipfujn afcenderit cœlum , amp; quo®nbsp;in terris amplius non fit. Proinde cœlumnbsp;quod afcendit Dominus nofter.non cft mai®'*nbsp;ftas Dei amp; vbique, fed locus fupra nos in e^'nbsp;celfis.in quem aften dens Dominus peruem^nbsp;ßi in quo nunc habitat vero fuo corpore. QÜ*nbsp;pimo tua vbiquitate infelici expungis to^quot;nbsp;lifque veram Çhriftiincœlum afcenfiooctf*nbsp;^ut cur non potius confitentes fidemnbsp;ftratti,

R ES P. BVLLING. Il, 76 iit ad omnipotentiam Dei: fed non ita confi-temur, fed dicimus diferte, Afcendit in cœ-lum, En in cœlum afcendit. An vcro in hacnbsp;caufa quoq; vti amp; in alijs quibufdâ omnia nonbsp;tis mifcebis, ea quoq; quæ inter fc funt lucu-lenter diftinftaC’Annôn inter fe dillinfta funtnbsp;toclum amp; omnipotcntia vel maicftas diui.

ita vt cœlum non fit omnipotcntia Dci, fed locus Chrifti corpori omnibufque fan-ôis eius præparatus, omnipotcntia verô fitnbsp;Ôei immcnfa poteftas adeoque ipfc Domi-omnia potcnsnbsp;nbsp;Sentis ne tandem chare

frater Brenti, quid ijs vfuueniat quantâue ^onijciantur in pericula, quotquot nimiumnbsp;f'bijpfis tribuentes vtentefque verborum ar-fificio pcrplexitateque , plus volunt feirenbsp;S^àm régula proportioque fidei permittat^nbsp;Âdhortor itaquete, quam poflum amice Senbsp;'i'iigenter, vt ficuti fateris te credere Chri-ftum corpore fuo afeendifle in cœlum, ita c-tiatn tuam illam difputationem quam fim -plici alioqui adiungis confcfsioni , modere»nbsp;•^'s.ne inde colligant vel pueri te in fpeciem Senbsp;fuinmis,quoddici folet, labris quidem confi.nbsp;teri afcenfionemDomini, ateandemrurfusnbsp;reuera te negate, oppugnare atque cx-pungere.

Q^od fi aduerfarius non agnofeit nofiras»

K 4

AD LIB. BREHTII

Confequen vt ftit, confequentlas.quas ex afeenfione Do' Cone^omi colligimus, Sc quas contumeliofe pu-*nbsp;n£edult;Sas tidas nuncupat confequutioncs, quare nonbsp;Breodus^**^rationes folidas quitus approbet taUänbsp;effe noftras confequpntias, quales efle calumnbsp;niatur. Verùmmutuseft hac parte: id quo^nbsp;mox compenfareconaturquerimonia. Nan*nbsp;queritur de mea importuni täte, quaboftknbsp;liter in ipfum irruam ac impctuofe cum ip^Pnbsp;agani. Cum tarnen qui me norunt familienbsp;rius,longe, opinor, benignius de me iudtnbsp;cent. Nunquam, quodfei^m, probomin?nbsp;habitus fum impetuofo:folus Brentius(cun*nbsp;quo,fi ferret res, pacem habere mallem,quàn»nbsp;litem ) omnia mea, nefcio quo hoc fiat ÏydC'nbsp;relæuo, pefsimèconfulit, amp;acerbifsimè in'nbsp;terpretatur . Fortafsis hoc nomine parun»nbsp;propitius mihi faélus eft, quod paulo libc'nbsp;rius Sc euidentius errores aliquot eius prO'nbsp;traxerim in lucem validi,ufque confutarin*'nbsp;Aut certêapplaufu in re qualibet fuorun*»nbsp;ita eft dementatus, vt importunitatem exi'nbsp;ftimet, cum ipfum fcripturarum amp; patrun*nbsp;teftimonijs vrgeo, nec facile permitto ipfun*nbsp;vagari a propofito.aut régulas interpretaU'nbsp;di fcripturas condere pro libito . Certè f*nbsp;npn expedite amp; modefte eius refpondcfc*’'nbsp;fcri'

R E s P» B V L L I N G. 11, 77 fcriptis, fed defpicerem faftuofe contumelio-feque Sc impetuofe ipfum exciperem.haberetnbsp;quod quereretur de mea illa importunitate:nbsp;nuncvero noruntomnes quotquotRefpon-lïonem ine^in Icgerunt, ita me agcre cumnbsp;BrentiOjPrincipio non immodefte illi often-do dominum noftrum lefum Chriftum veronbsp;fuo corpore afcendifle fupra omnes ccelos vinbsp;f'biles, peruenifleq; in fupremum Cœlum, innbsp;Jocum æternæ felicitatis. Deinde pari mode-ftia demonftro Cœlum in quod vero fuo cornbsp;poreafcendit dominus, certumefle locum.nbsp;Hæc illuftro atque munio teftimonijs fcriptunbsp;diuinæ,petitis ex fcriptis euangelicisatqsnbsp;^poftolicis.Quod fi quis ifta ccrtius pleniuf.nbsp;difcere aut cxperiri cupit, legat Refponf.nbsp;’'Qftram,à fol.zS.vfque ad 54. Teftimonium,nbsp;fperpjcxhibebit mihi leftor æquus, non tan-quod importunius cum aduerfario ege-F'î’ï nihiljfed quod illud ipfum cti^, quod mi-probandum fumpferâ, dilucide Sc euiden-comprobauerim : ita vt quamuis ille cu-P'at omnibus pcrfuafum, illa mea indigna ef-vlla refponfione, cxperturus fit tarnen æ-4'aus ille leólor, folida effe illa argumenta, at-veritatem à noftris perftarc partibus inuinbsp;'‘ïm.fiue vero ille rcfpondeat fiue taceat.

Namquodillealibiquoquedicit, Scilicst

5

AD LIB» BRENTII îllis fcriptoribus no eftrcfpondere.fi quisnbsp;pofita Sc confirmata vera amp; pia eins caufo»nbsp;quàm traélandam fufcepit, fententia, paucisnbsp;verbis leélorem admoneat, quid de obiefti^nbsp;aduerfariorum fit fentiendum.Et nifi fingul*nbsp;verba aduerfariorum numcres, ac comment*nbsp;hum in ea fcribas, audiendum erit.pifce iW»nbsp;gis mutus es,amp;c.iniuriam ccrtè facit, fugati»'nbsp;que callide difsimulando, commodè quaerit-Dudum fanè longi illi logi naufcam nobis ci'nbsp;uere.tantum abeft vt vel à Brcntio.vel ab vl“*nbsp;lis noftris aduerfarijs, nunquam poftulaueri'nbsp;mus prolixos confcribi commentarios. Atqgt;nbsp;vtinam pepercifiet ille fibi in poftremo ho*'nbsp;librofuocomponendo, neq; itafe Scaudito'nbsp;rcs prolixa Sc impexa garrulitate defatigaficf'nbsp;Potuiflet ille omittere multa, imprimis c*nbsp;qux nullo cum fruftu multa autem cum raO'nbsp;Icftia toties rcpetendo inculcat, ac illa ctia’’'nbsp;quse parua cum gratia nee fine leuitate ridef'nbsp;do ludendo vexandoque profundit. Confnl'nbsp;tius feciflet multo, fi expedita faciliqi obfe*quot;^nbsp;uata difpofitione.ad ca duntaxat refpondifl®^nbsp;breuibus, quæcaufænoftrse praecipua fun^'nbsp;Ita enim fuacxpeditius Icgi potuiflent.ncq^*®nbsp;itaexcrauiflent.cfletqi Sc noftrahæcrcfpo'’'nbsp;fio fuccinélior Segratior fortafsis. Nunct«'nbsp;men ifta omnia qualia qualia fint,3equo le^”.

KESP. B V LL TNG. il. 78

T* vtrinque expcndenda relinquo.

Spero autcm pios leclorcs. ex his meis li- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’J-

^etnunc amp;antea non operoiecxpofitis, nul denera do-lo negotio intclleCturos, doclrinam noftram '^tcœlo.non harenæ, quod aduerlariovide- Gon«,nbsp;^ur.efleimpofitam, fed vers afeenfioni dominbsp;’'i noftri Icfu Chrifti in CœlumiHud quodnbsp;f'ipranoseft, atqueideôfirmam immotam-9üc perftare. Poterunthis fccurc amp; wtô in-’'¦ti fideles . Sicut enim manifeftè cernuntnbsp;^hriftum corpore amp; anima verè in Cœlumnbsp;^fcendifle.Sc no in Vtopiam.ideft.in nullumnbsp;Jocum certum.fedfurfum.in domum patris,nbsp;’niijanfionem bcatorum æternçquc felicita-rnbsp;itafideindubitatacredunt, fequoquea-*'gt;mabus amp; corporibus fuis fequuturos eanbsp;'’iadominum, quara ille parauit, Scquail-^®præccfsit,atqucita in bcata vira, in Gœ-femper futures cumdomino. Cui lausnbsp;gloria amp; gratiaruraaâio fit in fecula feculo.

Peteflimonift fattâorum pdtrutn ut l doiüorum ecclepte, imprimisnbsp;uerô de fanilo Theodor cto Cyrinbsp;epifeopo. CAP. VIL

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/» 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enivra do«

Omplura feribit in noc opéré fuo de’O'”'’”''“ maieftate aduçrfarius, de doôorura mi5»

ad L IB, B R EN T I I

ecclefiæ doélrina, quos ccrtè inuadit tertiû, multa^ in cos dicit, quæ qualia'fint facile 8^nbsp;rcfte iudicabunt viriin ecclefiaperiti, quibuJnbsp;perfpeélacft vetcrum patrum fides erudinonbsp;labor diligcntiaq; èc gratia à Deo ipfis conce*nbsp;fa,viderût illi proculdubio peruenifie eô ian^nbsp;Brcntium,vt femel omnia non tantum noftf*nbsp;feculidoélorum virorum miniftrorumq;d'nbsp;delium ecclefiæ, fed Sc. vetcrum quantalibe’’nbsp;eruditione fanélitatc vetuftateq; præpolleât»nbsp;teftimonia ftatucrit apud fc reijcere,quæcuf'nbsp;que ex bis contra vbiquitatem eius cura ccd*nbsp;turn corporis Chrifti pugnarc videntur. N*''nbsp;bil inquam ponderis authoritatisûc hi omo®*nbsp;apud Brentium habent, quod ipfi videant^*^nbsp;inftituti elfe nô in fchola fpiritus fanéli per *'nbsp;diotaspifeatoresq; apoftolos fed in fcholaA*'*nbsp;ftotclis perphilofophos homines q; in fapie**''nbsp;tia feculari turgidos. Hos afierit ille fcduél^/nbsp;atq; occæcatos elfe ab Ariftotele 8c à ratioo'fnbsp;bus humanis.Hos ait habere de rebus cœlel^*nbsp;bus imaginationcs pueriles amp; fomniacrall'^'nbsp;terrenas phantafias 8c fenfus carnales, amp; qp’*'nbsp;quid huius generis aliud eft quod cenforil'*nbsp;eltopronuciatcûfupcilio velutiex tripod®'nbsp;At hac rationc commodiflîmû fibi inuenit 1®,'nbsp;tnelad oiaveterûtcftimoniarcfpondédinbsp;eludedi oîa côpédiû. Quid cnim facilius cft

fet*

R E S B V L L I N G. 11» 7?

omnia veterum ex alto defpicerc tcfti-deinde magna cum confidentia adijce

Veile fe præterita philofophia Ariftotelica (hoc enim admodû eft plaufibile) folis credenbsp;^®inhac caufafcriptisapoftolicis:quçtamé8cnbsp;'î’facaufam eins iuuarét nihil,nifi caprins fuanbsp;*'^huifiet faliua, regulafq; ex femet’plo effm-^'ftet,quibus ilia contra fenfum genuinum renbsp;^sftcret ad fenfum fuum commenticiuni. Sinbsp;ilia in fenfu fuo gcnuino,quem ctiam venbsp;^uftasad normam fidei concorditer rctinu-maneant,caufæ Brentiançtampatrocinannbsp;nihil, quàm parum ci propitij funt vete-ecclefiæ doftores , omnes magna oppu*nbsp;Séantes conftantia quod ille affirmât, amp; cœ*

Slt; corpus Chrifti in cœlo.effe vbique.

Sciunt autem prudétes viri, fcripturarutn De fcripH» ’’’’îuam rerumq» ecclefiafticarum periti, quof funbsp;’^ïtn fcriptorüm veterûjicet addiftiorcs fue- tribuîdu«.

Sc impéfius fedati fint philofophiam, nu J^^rata tarnen cognitaqi caeffe capita,in qui-nimium philofophis tribuiflè vidéturân-^îrim verô labores horum alios, quos nimi»nbsp;J’ïni fcripturis interpretandis oppugnandifqinbsp;‘üdæis hæreticis atque gentilibus impende-‘^’^ntjfummo habitos cffe in precio, deniquenbsp;^“nquam reprehenfos fuifle in ecclefia ab or-*hodoxis,quod ncque propter vnionem per-

ad lib. brentii fcnalem neq; propter exaltationetnnbsp;tatis domini indiuinâ maieftaté.velpropteynbsp;eius glorifie docucrüt humanitaté Chrifti t*nbsp;late expadi,^ eius extenditur dininitas.vtnbsp;vbiq; Quibus omnib.illudacceditifrefragabjnbsp;le prorlus.quod in fcriptis fuis, nótantü relt;:*nbsp;tarant fuam opinionem.quid ipfi ea de fcnbsp;ferint.fed quid de ipfa, catholica ccelefianbsp;ab apoftolorum temporibus fenferit, creditl®nbsp;rit atque docuerit.id nempe quod ipfi adhü^nbsp;docebant. Sed planius pleniusque iam ag«'nbsp;mus cum Brentio.

n-rcrimen Inter patrum teftimonia quæ proferuntu^ piîtum.quot; ’f’ certaminibus, ad confirmandum vel ref^'nbsp;tandum,difcrimen arbitramur eflc Habend*^'nbsp;Sunt cnim quædam patrum teftimonia, q'’^nbsp;nullis nitunturfcripturis, fed eius duntaS^^nbsp;autboritate qui dixit. Sunt quædam rurß’^nbsp;quç habent quidem fcripturarum teftimoO'*nbsp;fed patrum fenfu expofita. Sunt denique al'*nbsp;huiufmodi vtnon tantum référant authoquot;’*nbsp;fententiam, fed catliolicæ quoque ecclefiSnbsp;fenfum amp; fidem. Cæterùm àteftimonijsp*'’'^nbsp;mi generis,non innixis quidem fcripturis,q’’*nbsp;nimo amp; cum ipfis pugnantibus iubét ipfii’’^^nbsp;patres recederc amp; fobs accedere fcripturis^*nbsp;nonicis. Eain re nulla fané nobis eft contf®'nbsp;uerfia. Porro quæ cum fchpturis congrt”^^

RES P. B VLLING. j So

Uftimonia.ijs propter fcripturam incrito ere ditur. Qu« vero non tantum cum fcripturisnbsp;confentiunt, fed infuperreferunt amp; fidem amp;nbsp;fenfum catholic« ecclefi« j non modo reijcinbsp;autfperni non debent, fed maximo haben innbsp;precio. lam vero cum teftimonia patrum ànbsp;nobis,ex Theodoreto maximè allata, fint hunbsp;iufmodi,perperam amp;. non fine iniuria contranbsp;ilia inftituit difputationem Brentius.Cui eti-affirmamus,nunquam,quoad viuere dedcnbsp;htdominuSjpropterimplicatas eius difputa-tiones, receifuros ab illis in hac controuerfianbsp;’'oftra patrum teftimonijs.quibus confiât nonbsp;l^is expofitam 8c fidem amp; fententiam catholi-'æ Chrifii ecclcfi«,cum fcripturis fanélis connbsp;5'‘uentem.

Inter patres vero pr« c«teris Theodoreto Brenrim ^aximè infenfus eft Brentius, ideoque cumnbsp;¦pfo committit ficlitium Brenticyrillum, qui turn.nbsp;Theodor.manifefti redarguat erroris, Age-•ium.inquitjfumamus vnumaliquem eorumnbsp;patrum,quorum authoritatem Zuinglianiianbsp;ftant.in manus,amp; expendamus ea feueritate,nbsp;'luæ in iudicandis fidei dogmatis adhibendanbsp;®ft,fcriptum aut didum eius.quod veritati abnbsp;*duerfarijs opponifolet, vifuri quostrium«nbsp;phos reportent.Si quid paulo liberius in eumnbsp;dicitur.Zuingliani non nobis, fed fibi impu*

Ad tl B» BRENTit

tent, quod infultationefuaadhocnccefsit®' tis nos adegerint. Cyrillum ait alias non otH'nbsp;niaproballè Theodoreti, quod cölliquefc*^ ,nbsp;ex Anathematifmis. Inter difputandum dic’*nbsp;amp; Theodoretum perfuafum ab Ariftotele i*nbsp;docuifle : item dogma hoe confinxiffe iplhi’’nbsp;ex fcmctipfo.Et iterum, Vides Theodore^^nbsp;inquit,quàm inepte, quam incongruenternbsp;ftimonia feripturæ tuo fomnio de circurni^f*nbsp;ptione corporis Chrifti in fumma cœleftisnbsp;gni maieftate,accommodaueris,Scc. Ad hui’*'nbsp;Vero modum Brentius optimè meritumnbsp;pietate fcnem,(immemor quam indigné tul®nbsp;ritquodipfum femel duntaxat fuiadmon^^nbsp;rim fenij)parum honorifice traélat.

Expendiflet autem apud fe aduerfari“/ Theodoretum floruifle ante annos millenbsp;centum circiter,amp;: cum ille ante tot feculanbsp;cuit corpus dominicum in cœlo,vt in locol’^nbsp;bitare circumfcriptum,colleglHet ille,nbsp;liquidô iam cernere,Brentium nobis lucul®”nbsp;tam irrogare iniuriam, qui dixerit nos con^’’Jnbsp;xifle hoc de cœlo dogma, qua de caufa Cœl**nbsp;cui nos ferimus teftimoniû appellauit Zuii^l^nbsp;lij ac Bullingeri Cœlum. Etenim fi Theod*’'nbsp;retus ita docuit apertè ante tot fecula fie”^nbsp;nos folemus hodie docere de Gœlo amp; corp®^nbsp;re Chrifti, profeôt© nos doétrinæ illius pr*®'**nbsp;aothof**

R E s P» B V L L I K G» I n St »uthores non fumus. Vtinam vero hicquoqjnbsp;ïiobis proferret aduerfahus vetcrum fcripto-clafsicorum, de fuo Ccelo vbiquario amp;cnbsp;corpore Chrifti vbiq; difFufo,ficuti nos de nonbsp;ftra fententia adduximus,teftinionia, quibusnbsp;fuæopinionisvetuftatem nobis approbaret.nbsp;Verùm vt modo eft cnata,ita paritcr vnà cumnbsp;autbore fepelictur.

Merito'autem srauis eft apud nos S.Theo ooreti autnontas, forctque in precio amp; apua aiiquaiidsnbsp;^rentiùm,nifi fua vbiquitate dementatus, ne weceidi*nbsp;^ciret quo confiftat loco. Fuit hic Theodore-Cyri in oriente epifcopus, cui, quod no-’'unt hiftorix periti, maximam tribuunt lau-dem ecclefiafticç hiftoriæ.Oclingentis in O-dente ecclefijs optime præfuit, quas 8c in fytinbsp;ceradoélrina,inpace. Sein iufta difeiplinaadnbsp;^figinta circiter annos magna cum laude connbsp;feruauitatavt contra ipfum nulla à quoquamnbsp;’Cifta fuerit inftituta accufatio. Maximos mulnbsp;^osq; in fuo munere labores fuftinuit. Com-*i»étarios in libros vtriufqs teftam. canonicosnbsp;fcripfit. Erudite 8c acriter contra Iudæos,gcrtnbsp;dies atq; hxreticos difputauit. Multa anima.»nbsp;'Um millia,mille implicata erroribus,per gra-tiam Deijdoftrina euagelica cxtricauit Chri-lucrifecit:atq; ita in vniuerfa Chrifti ec.»nbsp;clefia nomen celcbcrrimum acquifiuit. Po^llt;

AD L r B, B R E N T I t funtautemdc his omnibus ipfimct ipfiuslf'nbsp;bri copiofe teftari. Et quamuis aliquantulonbsp;lemporc inter fe diflcnferint TheodoretuJnbsp;amp; Cyrillus, mox tarnen reconciliati rurfu»nbsp;arélifsimam inter fe pacem concordiamqu®nbsp;colucrunt.dum videlicet vtrinqs dogmata in*nbsp;tcrfe difcrepantia, explicarent fignificantius»nbsp;ac Cyrillus diferte fateretur,non ea fe elTe fei'nbsp;tcntia, quod propter vnionem natura rum i”nbsp;vna indiuifa perfona, diuinitas Chriftigt;pa^nbsp;fionis etiam fucrit particeps.

Accufarunt quid em Theodorctum noH' nulli,clamaruntque contra ipfum in fynodi*nbsp;quibufdam,perpetuó tarnen magna cum ciu^nbsp;laude ipfius innocentia tandem luculctercftnbsp;comprobata. In œcumcnico maximoqueill®nbsp;Chalced.coneilio,amplifr.accepit teftimoni'*nbsp;doélrinæ orthodox» 8e gubernationis legit*''nbsp;mæ in fua ecclefia,ut doftor pius paftorque^nbsp;delis. Nemo autem vnquam in ipfo vitup^*nbsp;rauit aut reprehendit,quod nunc in coopp®*nbsp;gnatBrentius. Omnesenim faniorisiudie*)nbsp;doftores agnouerunt ipfum hoftcm fuilfe«'nbsp;ccrrimum Neftorianorum.perfonam Chrift*nbsp;indiuifam confeindentium, denique amp; veh®''nbsp;xnentem Eutychianorum oppugnatorem.it*nbsp;loquentium de corpore Chrifti, quafi exalt»'*nbsp;juin,non amplius fuerit vcrum corp«s,fed vÇ

RESP. bvlling/'ii, 67 ^ti deificatum. Præterea liber ex quo addu--'^iteftimonium, quod fibi Brentius euerten-^ùmfumpfit, apud verèpios folideq; doélosnbsp;^âgnofemper fuit in precio. Scriptusefte-•'¦ni magna diligentia aduerfus vanam impi-^i^q; hæreticorum doîfrinam : quamprinci-P'Oquidemfacrarum præfidio fcripturarutmnbsp;^'^sttit,deinde verô fänftörüin pätfuttl àteninbsp;Potibus apoftoloruln ad fuam ufqufi setâtenlnbsp;^^rentium concordibus euidentifsiinisqitc-y*niônijs cónfutauit.öftendens non fe foluirtnbsp;'^5 fentire, fed ad eum modum fend (Te fetn*nbsp;P^r Vniuerfam in ecclèfià Chrifti Vètüftatem.

certum eft eos qui diligéter tres eius Dia Pgoslegerunt, nunquampotuific admirari

Theodoren eximiam pietatem,fidei fini fl'citatemjeruditionem diuinam, rnultarûqinbsp;''Hiin experientiam, difputationis acumen,nbsp;J in docendo ferfpicuitatera, ac irt omnibusnbsp;'^’iigentiam accuratifsimam.

ïmprimis autem fciendum eft Theodore- Theorforé/ ^^iri Dialogo dlo fuo cui titulum fecit In-J^nfufùs, doftrinam illam fuam de Corpore fidé «tho-^nrifti in cœlo,vt inloco,agente,non propo-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“:***’-

'^ifleautdefendilTe, tanquamfuampcculia- ’ opinionem, fed veluti dogma receptutnnbsp;ïprobatumq; ex fcripura abvniuerfali ecclcnbsp;pafsim fie fentiebat credebat atqj do-

L 2

adlib, brentii ccbat. Namficutin AfiafcribcbatdecorpO*nbsp;rc Chrifti m Cœlo.ita eodem illo tempore,d*’nbsp;cebatureodem modo in vniuerfaecclcfiap^*’nbsp;Europam atque Aphricam. Quodfiquisß*nbsp;demmihinonadbibet, credat laltcm Leo^’’nbsp;epifeopo Romano.eadem feribenti contra S'*nbsp;tychianos.in fuis epiftolis; credat beato Vig*'nbsp;lio Tridentino epifeopo amp; Martyri, conf*nbsp;Neftor.Sc Eutych.eadem docenti: credat bf*nbsp;toFulgentio Rufponen. epifeopo, eadein*'’nbsp;fecundo Se tertio libro ad Thrafimundurnnbsp;gem in Apbricatcftißcanti. Etproindecu*”nbsp;doftrina Theodoren vniuerfalis doélrinaf'^nbsp;catholics ecclefiæ, cernunt, opinor leftor«*nbsp;contraquos inftituta fit Brentiana difpuf'nbsp;tjo, qua Theodoretu iugulare contendit.nbsp;qui tamabeft.vtaduerfarius huiufmodid*'nbsp;fputationibus fuis nos abftrahat à fide ortb*’nbsp;doxa, vt multo validius in ea nos confirm^^'

Ex his item quiuis intelligit, nullo iurc f’*’ bis obtrudi intempeftiuam amp; abfurdam cof'nbsp;tra Thcodorctum aduerfarij differtatione’”'nbsp;ad quam fané nulla ipfum adegit nccefsit*®’nbsp;Queritur is iterum nos ipfum adoriri atr***nbsp;cius:fed dixi antea.nos in ipfum nec faftuof'*nbsp;nec contumeliofis affurgere verbis, fed t***nbsp;turn peterencaberretà fcopoalienaq;àcâ'’'nbsp;fa ditat, denique vrgere nos ilium verboruö*

RESP, BVLLING» n.

teftimoniorumquc cuidcntia.His ille nos ipfi wfultare ic in ipfum inuehercclamitat.

Qijodait Cyrillum non omnia Theodore Theodor^ ti approbauiflc, quale fit.iam antea cxpofui- '“s fit*«nbsp;ftus. Nemo itaq; cxiftimabit verba in difpu- «ator**«*nbsp;tatione Brentiana Cyrillo afcripta, Alexandrinbsp;illius Cyrilli cfl*c verba. Illa fané funr figménbsp;^aBrentij , non autem verbis prolata Cyrilli.nbsp;^ocetenimapcrtè Cyrillus cum inlibrodenbsp;^rinitate turn incxpof cuang loan.Solam di*nbsp;'dnitatem e(Te infinitam atque incircumfcri*nbsp;ptam.omne autem corpus finitum ccrtoquenbsp;loco conftitutum amp; non cflc vbique : fed amp;nbsp;corpus domini noftri lefu Chrifti in ccelis eCnbsp;non in terra.amp;c.

Atquis expofitis his.nóvidct nihil opus cflc ea rcfponderc quae Brcntius afFcrt contranbsp;quot;Thcodor. Sunt infuper ea huiufmodi, vt nenbsp;fitnpliciorcs quidcm vel mouerc vcl impedi-gt;^0 pofsint magnopcre. Hoc vnum in præfcn-ïiarum dicam,intcr prsecipua quæ in Theod. Gioiifi»«»nbsp;dicit.illud eflc.quod ait, corpus gloriofum nonbsp;eft animale corpus.quod indigcat cibo, potu, ta.nbsp;locis amp; temporibus fed eft fpirituale , habésnbsp;conditiones fpiritus. Etcnim fi intclligat pernbsp;*nimalc corpus infirmum 8c corruptibilc cornbsp;pus.idem cum ipfo fentimusifi veró tale intelnbsp;iigat corpus quod natura fua verius Gt fpiri*

I* J

AD L I B, B R EN T I I

tus inuifibilis, quam corpus loco circumfcri-' ptum.aberrauit Sc bic à doftrina fimplici. N»nbsp;Jtianetà rcfurrcftione veracarnis ( confite'nbsp;Blur cnim in fymbolo carnis rcfurrcélionem)nbsp;fubftantia atq; natura quæ non euacuatur.Etnbsp;clarificata corpora vera funt corpora:ficutinbsp;Paulus manifefte teftatur.cu dicit, Hoc mofnbsp;tale amp; hoc corruptibile, induct immortaliW'nbsp;tern amp; incorruptibilitatcm. Proinde nuncü'nbsp;pat Paulus corpus gloriofum corpus fpiritu»nbsp;le,non quod conucrlum fit in fpiritu corpu®’nbsp;euacuata aut annihilata carnis fubftantia,nbsp;quod regatur à fpiritu reddaturq; cœlcftinbsp;bitationi idoneû. Caueat hic itaquc fibi aduefnbsp;farius,nc in crrorem incidat i'lu, que in loaf'nbsp;ne HierofoLepifc. perfcquiturnobilifcript®nbsp;B.Hicro.De quo paulo poft quçdâ fequétuf*nbsp;Qjiam immodcße fegrßerit Brçntius cotranbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no/lram de Cœlo doéfrinam. c a P. v 11 b

putac fe mo 1 J XpcfjiquomodoS.Theodorctus fittf*

* 1 gt;^atus ab aduerfario, dicam modo br«'’* ter 8c obiter quàm acerbe Martyre beat» ®nbsp;moriæ virû piû 8c doftûjSc me accepcrit^'nbsp;bisq; adopcruerit probrofifsimis.Faciam h?^nbsp;vcl propur illos.qui mirificc huius libri c®*?/nbsp;dât modeftiâ,vt vel hinc ïntelligâtfcnbsp;f aptos, Brénflare nimiû, vel minus cxaftenbsp;cerncrcinur vcram modcftiâ ^falfam,

RESP. BVLLIÎJG. rr* 84 fcipfeaduerfarius fub finépropèlibri fui.arbinbsp;tratur fe fcriptu hoe fuu abfoluifle fine fophinbsp;ftica Sïvllius calûnia,8cc.Egovcrô aliud nihilnbsp;4 leftore peto, qua vt ipfa Brétij verba primünbsp;»udiat, deindeiudicetetiam, quamverèhocnbsp;*b eo diftum fitjamp;quam modeftum fe tarn vinbsp;üis exhibuerit quam mortuis. Ccckim quodnbsp;nos appellamus Cœlum domini noftri lefiinbsp;Chrifti.vtpote in qcF ipfe afcendit ipfeq; locünbsp;gt;0 euang.fuo appcUauit,aduerfarius in cótetn Caio«nbsp;Ptüinfigncqihuiusnoftrx doftrinçcôtume Zumgiif,nbsp;hi.nócupat CœlûZuinglij.Arift.rcgioné,coenbsp;lu Bullingeri.Cœlû fophi fticû,cœlû Thalmu regio.nbsp;lt;licû,Mahumcdicû amp; Campos elyfios. At aunbsp;dieruntiamdudûpij auditores, quænâhabeanbsp;gt;Uus pro côfirmationcdoftrinse noftræ tefti-*Uonia,intelligunt ergo quanta hic ah aduerfanbsp;Ho afficiamur iniuria. Ait ille etiam fe à nonbsp;1gt;'S affici iniuria, qui nuncupemus cœlum, CaioMoblnbsp;quod ipfe defendat, cœlû vbiquariû. At nos quariom.nbsp;lïoc verè amp; citra eis iniuriam contumeliamq;nbsp;dicimus.quod amp; ante oftendimus. Ipfe cnimnbsp;palâ ita docet, cœlû inqua fedé beatorum efienbsp;vbiqj, noftramq; oppugnat doélrinâ de cœlonbsp;fupra nos certo loco conftituto. Nosaûtdenbsp;Cœlo nihil docemusiudçorûaut Turcarû monbsp;te.Thalmud, vel Mahumedice, fed ita vt nosnbsp;^ocet feriptara fanâa tenetqi fides catholic».

L 4

Cais baa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iUc.Doftrina.inquit.Zuinglianor^

»afticum. non eft impofita in petram diuinx veritatis» fed in harenam phantafise humançrinfignisqinbsp;in ipfis apparet temcritas, qui audent fabuUgt;nbsp;minime fibi conftantem, ccclefiæ Dei obtrtgt;nbsp;dere,aut confiftam obtrufamque ab alijs,nbsp;fcndcre.Ncc cedunt harena, fed audent fuifl'nbsp;ma Dei amp; hominii contumeiia, phantafia iH^nbsp;^nara femel concepta.pertinacitertueri.Iterdnbsp;veró, Ridco,inquit,veftra ilia aniliadeliria d?nbsp;veftro cœlo locali, vt qui in profefsione Chnnbsp;ftianse doélrinæ,nondum eo profcceritis.q'^*’nbsp;aliquid fublimius, quam prophani ethnici d*nbsp;fedibus cocli ac inferni fentiatis.

Caliitn fo- Prçtercaait Zuinglianos nouu habere Dc^' yhifticum. qQj jpßg nouu condidcrit coelum. Ante diX'^nbsp;nos ipfos hoc noftris extruxifle impenfis. Ai*nbsp;bi affirmauit,hoc nos à fophiftis accepifle nquot;*nbsp;tuo.Et horu omniu immemor, alibi affirm»*nbsp;nosilludaccopilTe didiciflequeatq; doccre ei*nbsp;Ariftotele : nunc vero nouus Deus iftud nO'nbsp;bis eft architeélatus. Et quid prætcrc^ if

Certè Mahumedcs dcum fuum.inquitfin* joriafficit honore.quam Zuingliani Chrifty’nbsp;Jllc enim ait Deum veélari ab oéto angclis i”nbsp;fella geftataria. His autem Chriftus in cççi®nbsp;fuo no vclt;ftatur,fed ncccfle habet tantû ftat®»nbsp;autambuUrCjamp;c.Aiont ifti Chriftû oportef®nbsp;coclo*®

R E S P» B7LLING. IT* Sj* ^œIû accipere vel inhabitare, vfqj in tépora renbsp;fiitutionis omnium,ac deinceps tandé faciuntnbsp;‘pfi poteftatem defcendendi in nubes amp; indunbsp;'^andi feculum, Scc. Et quantum in ipfis cft,nbsp;?!t, Zuinglianis,non tantum eijciunt præfen-bam domini è cœna dominica, fed ipfum e-bain Chriftum cœlo è fedc maicftatis fuç deijnbsp;*^iunt atque proturbant.

Cæterum fi mallemus conuitijs rependere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

^onuitia, quam modefte agere, quis obfecro fedc giorua ’^on videat, ilia nos poftrema, nulla cum iniu-’’’ï.inBrentiumretorqucre pofle, ac dicere,nbsp;^rentius is efl:,qui Chriftum cœlefti fuo cijcitnbsp;folio. Principio enim thronum ipfum Dci,nbsp;HOantum in ipfo cft,conuellit diCjcitatq;tol-l't, dum prohiber hominibus thronum Dei innbsp;Ottlo fupra nos dcmonftrare.tanquam locumnbsp;îertum. Deinde ipfum domini corpus refidésnbsp;»nthrono maicftatis,fua expoliat proprictate,nbsp;«lum ncgat loco efle circumfcriptum, pro ra-tione corporû. Ipfc enim contcdit Chrifti cornbsp;pus non circumfcribi, amp; iccirco nô continerinbsp;cœlo vt locojfed efle vbiq;. Quod præterca lu Oponetnbsp;dit amp; nos irridet, docentes, Chriftû oporterc jnbsp;inhabitare cœlum vfq; ad iudiciû, ipfum quo- „eri, ‘nbsp;que S. Petrû vnà nobifeum ridet amp; vcxat:vtnbsp;pote qui prior ita docuit, que nos abfq; pudo-rç fequijnur, non reforxnidâtcs ita loqui,ficuti

b 5

AD LIB. BREMTII

apoftolus loquutus eft. Sed de his ha£lenuSgt;

PotuifTemus ex libro aducrfarij longe cogt; piofiora huius generis colligcrc cóuitia oniï’*nbsp;bufq; confpicienda proponere : fed cum hiß''nbsp;quæ commemorauimus inllituto noftro fuf^*nbsp;cere exiilimemus.quicquid hoc eft expendednbsp;dum iâ aequo leélori rclinquimus.vt ex ijs'**nbsp;dieet de modeftia vel immodeftia Brcntij S'quot;nbsp;go certè non video quid ille in hac caufa die*nbsp;re potuifTct quo nos cófpuiflet fœdius. Nihdnbsp;diximus adhuc de alijs eius cotumelijs, qu»*nbsp;in fuum vfq» locum rcfcruamus. N iic aût lp®nbsp;ro Dei benignitatc ledorumqi æquitatefr®quot;'nbsp;tus, neminem non ex his qus attulimus q’^'quot;'nbsp;bufq; doélrinâ noftrâ de cœlo illuftrauim'’^nbsp;amp; côfirmauimus, intelleélurû melioré nos d®nbsp;fenderc caufam purioremq; habere doftrif*'nbsp;quam aduerfarius maligne noftra interpf^'nbsp;tans omnibus libenter perfuaderet. Ipfi vef®nbsp;pro merito non rependemus, fed totam ha^’fnbsp;caufam Deo iufto iudici cômittimus, obfecf*nbsp;tes vtcondonet aduerfario culpamhanc, e';nbsp;queoculos animiaperiat, vt ftudio vinceud*nbsp;pofito.fobrie humilitcrque fapiat, videatq!*®nbsp;nobifeum vbinam fit cœlum.ibi nimirum/Vb’nbsp;hoc nobis commonftrauit dominus.

Df inferno an ßt alicjuo loco, cr uài

0APVT IX. '

RESP* BVLLING. 86

NEque vero 8c in co vidctur ille feruafTc modeftia, quod difputationé de Infer-po cœptam ab ipfo imprudétius, fideliter aütnbsp;^nieadmonitus, nunc non abrupitpenitufq;nbsp;Pniifitjied reftaurauitpotius . Ita enimhomi-parum metuentes Deum,quorü hodic ninbsp;®is magna eft copia^ minus occafionis habuifnbsp;^6nt,dc inferno, vt folent,dubitadi, ridendi.lunbsp;^^diqj.Sed quid ifta cómemoro.cum ipfcmetnbsp;^rentius, ridendo ludendoq; Sc amara fcom-’’’ata in me iacicndo, Vbi vero erit,inquit,in=nbsp;fernus^Nu Sc ipfe eft in cœlo,aut in regno cœnbsp;lefti^Dehac re fit follicitus Bullingerus. Q^inbsp;^*ispofteafubijcit, Sed rcliétis in loca’i fuo innbsp;f'rnoZuinglianis.reucrtcmur nos ad veru nonbsp;cœlu,amp;c. At nos fperamus pafsione Sc renbsp;^’^freéiione filij Dei, nos redemptos efie ab innbsp;f'rno.vt neqs de illo nobis quiçquâ fit curan-•^^lïijneqs in eo firnus relinquendi.

Rurfus autcm lepidum illud caput ociofe Infcrnut f'cureqiludendo, Quia Bullingerus omninof^g^jf“^nbsp;~'finit,inquit, infernu corporali loco,ncceflenbsp;“abet eum longe omniü diftantifsime à fuonbsp;Plt;£lo collocate, vt conftet ingens illud chaos,nbsp;'Ï'Jod Abrahi inter bcatos Scdanatos cfle affirnbsp;’Pat. ^on eft aut diftantior ab eo cœlo locus,nbsp;S'^äipedius punftus terræ. In hoc igicur loconbsp;“Plliogerus infernu collocet neceffe eft, Scd.

hie

AD LIB» BRENTII hic etiam atq; etiam videndû erit, num isnbsp;élus fit tam latæ Scamplærcgioniscapax,''*nbsp;queattantam damnatorum multi tudinc co”*nbsp;prehëderc.ac ne ctiâ hac ratione diameternbsp;rae apud geometras periclitetur, 8cc, Quan^**nbsp;verd fi mill leuitate ludens, pana propè va”'**nbsp;tis verba in priorcfua refpôfionc profund’*'nbsp;nunc quoq; nihil aliud ipfî rcfpondeo, quai**nbsp;quod tuncrcfpondi, Definat Brcntius fub”^nbsp;reri ne impijs in inferno non fatis fit futuro”*nbsp;fpacij.Ifaias diferte teftatur infernû Scprof””nbsp;dum Scamplum cflc fatis omnibus hoft’l”**nbsp;Dei excipiendis. Nolo itaq; laboriofe Scf^K'nbsp;tiliter metiri terram, vt tandem penetransnbsp;punclum terræ, amp; in minutifsimo hoc pû^?nbsp;conquiefeens mfernum extruam collocem^nbsp;in punélo terrx. Dudû ille fuo in loco.Vtnbsp;ccr hoftium Oei,à Dco iufto amp; omnipote”*^nbsp;extruélus amp; conftitutus cft. Et quidemnbsp;ptura oftendit npbis locum hune nonfup*'*’nbsp;fed infra nos, Sc teftatur quod defeendaot 'î*nbsp;jnfernum nô aût afeendant ad infernû in”P’^nbsp;Fidcm h'C ego feripturç fimpliciter fcquor,nbsp;abfqi cunofitate fpiritui fanÂo, per feriptn’'*nbsp;loquenti.credens.fentio, infcrnum,non fnp**nbsp;terram aut in cœlo aut vbiq;. fed cflc locûnbsp;ffa nos certum à Deo damnans ordinal”*’’*nbsp;inquoluant fuppliciafcropitcrna.

KESP. BVLLING* IL 8?

At conuerfo ad me fermonc aduerfarius,Si Creder« tu Buningcre,inquit,fidem fcripturæ fimpli»nbsp;'iter fequcrcris, amp; abfque curiofitate fpirituinbsp;perfcripturas loquenticredcrcs.nonnbsp;tarn pertinaciter inccndium de Cœna domi-tti excitatum,foucrcs, nec quærcres tenebrasnbsp;luce horum clarifsimorum vcrborum.Hocnbsp;'ft Corpus meum,amp;c. Ad qus hunc in modünbsp;tefpondeo,Credo fané amp; iftis verbis domini,nbsp;prout ipfemet ea ecclefiæ fuç Sc dixit Sc explinbsp;'auit.Nihil hic moror imô remoueo omnia eanbsp;Pontificij 8c Brentius verbis domini denbsp;ftio adijciût.negotiumq; illuftre per fc obfcu-tant, fidei que myfterium planum difputatio-t'ibus intricant fpinofis.Difsidium facramen-tarium infelix doluit mihi haâenus, amp; dolct

' adhuc vehementer : interim tarnen veritati 'onfefise deefle nec poflum nec volo, fed vtnbsp;gliftat inccndium defendam illam,quoad do-•ninus vitam mihi gratiamque fuam conceCnbsp;ferit. PofTem 8c quidem vere 8c paucisdice-teBrcncio,quinam fint veri huius incendijnbsp;anthores,poflem inquam verbis Philippi Menbsp;lanchthonis beat« memoris viri tnaximi»nbsp;commemorare per quem ftct.quo minus du-dû coicrit concordia, fed malo nô tantum ni-I hil adijcerc, fed detraherc potius incendio.

Tempus veritatis filia, tandem Si commode teuelabit omnia.

AD LIB. BRENTÏI

Mernnm Inftatautem aduerfarius amp;ait, Acprofe* cerfuin elfe nifi docueritis vel intfa vel infra liane tef'nbsp;locum,anlquot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr' nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 1

lis fabula, ram elle adnuc rehquam aliquam localenif Breiitio, localem inquam amp; Cörporalcm regionefl^’

ptam, in qua damnati corporaliter amp; löcS' liter detineanturjnunquam eifugerè poterit*^nbsp;quin inluculêto figmento depreKéfi fitis.Se*-'nbsp;Ego vero pro certo dico Brentio , quod finbsp;perrexerit, vt cœpit, expèrturu aliquando/®nbsp;uera elTe infernum in terra, carcerern irriföf**nbsp;obfcurifsimum amp;non figmentum luculcntü-Ait quidem rurfus doftrinam nóftra de infef'nbsp;no noftrum efle fomniu. Sed libere nimiui’’nbsp;ïlle quæ vult loquitur. Quomodo enim ill'’“nbsp;Videri poterat noftrü elfe fomnium,quod eO'nbsp;dem nobifcum modo.crediderunt fempernbsp;credunt adhuc fideles omnes in ecclefia,inf'’'‘nbsp;num videlicet locû elfe damnàtoru infra no5'nbsp;Aut quifnâ hactenus, poft Brentiû.aliudnbsp;bis cômonftrauit aut nos docuîtC’ Nó ergonbsp;feedemus facile à noftra fententia, nugiseU^^nbsp;11 Brentianis.Neque enim cœlum quæremquot;^nbsp;in terris,neqs infernum in cœlis.Si quos B’’“”nbsp;tins in hoc dogmate inuenit difopulos,nbsp;landiamp; gratificandi caufa hoefe credere

KESP. BVLLIKß. II, 88

Cone huius caufx probandum.euiócntcr va

S'lam diflbluerc queat,internum videlicet lo-'Um efle non fupra nos, in cœlis.neque penes ®os in terra,fed infra nos.Scriptura enim ma-*'gt;feftifsimèdicit impios defcendere in infer-’'ym.Ipfcmet modo Brcntius eft cófeffus,hianbsp;J'^mfipfe chaos vocat quod Lucas ifitt*« appelnbsp;‘®t)eire magnû,vt qui velint in ipfum defccn-nequeant. Ibidem apud Lucam nomi-diues epuloapertifsimèinfernum.locuin

8c alibi in fcriptura fandta impios abijlTe '''locum fuu, vtiq; condemnationis . Adduxinbsp;P'ætereateftimoniû ex Num. i6.ca.dc fupplinbsp;'*0 feditioforum. De quibus aperte legiturnbsp;JUod viui defcenderint in infernü.Ifa.i4.fcri-p'ur, Infernus fubtus te conturbatus eft.Ennbsp;^übtus te legitur.Poffem hic quoq; commodenbsp;*’lducereexpofitionem B.Auguft.qui 8c ipfe

Retraa.lib.2.cap.24.De inferis magis, in-^'iit,mihi videordocere debuifle, quodfub '«tris fint, qua rationé reddere cur fubterrisnbsp;*Ce credâtur,{iue ditâtur,quafi no ita fit, amp;c.nbsp;^cd fcripturæ teftimonia tarn funt diluci-

Sc cuidentia, vt plane nihil opus fitplura

ad lib* brentii coaceruare liominum teftimonia.nbsp;Qsogt;nogt;ii® Hicvero Brentius fuomore, amp;proingt;‘nbsp;à^r°endoquot;f tcmeritatc , teftimonium ex Nu«”'nbsp;ttiuos de» 16. capite de feditiafis viuis in infernutnnbsp;inftrn'iTO*'' fcendcntibus, pro fua interpretatur libidio^’nbsp;Num. 15. nee pudet ipfum in confpedu tot prudequot;''nbsp;tium hominum, Domini verbum palàm®^^nbsp;torquere à natiuo fuo fenfu. His, inquit,nbsp;bis, non intelligendum eft , cum infero”’’nbsp;in quem damnati perpetuo cruciandi cUquot;nbsp;ijciuntur, eflecertum Sc corporalem,nbsp;medio terrx vel infraterram,locumnbsp;los quidem repentina morte intcrijfle.nbsp;enim eft viuum in infernum defcendere,nbsp;Cæterutn fi darum Dèi verbum quodnbsp;nat, Viui defcendcrunt in infernum,nbsp;nihil fignificat, quam repentina mortsnbsp;tindi funt, cur obfecro fcripturadixit, *,nbsp;defeenderunt^En viui, inquit, defeendefquot;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in infernum: amp; non, Repentinamorte

di funt. Aut cur fcriptura mox fublung’*-’ rupta eft vel dehifeens fub pedibus ip^‘’J'’^(nbsp;terra,aperuit os fuum, amp; deuorauit eos gt;nbsp;addit adhuc fignificantius. Et terra adnbsp;eos. Manifeftè itaque Brentius deprehe’’^^inbsp;eft in detorfionis fcripturarum crimiuquot;'.nbsp;implicatur regulis illis fuis glofsifqusnbsp;pturas cxplicandi ab ipfomet excog‘^.jjt

RESP« BVLLINß. ir,

Vidétporrô pij quid pofthac poftquàm in ta ^urpi detorfioni s fcripturaru crimine dcpre-^enfuSeftjtribuant in haccaufa aducrlario,nbsp;4'ii prolixè quidem iaélitat, fc habere teftimonbsp;’iiapropheticarum Scapoftolicarum fcriptu-farum, interim verô aperto fe pfodit indicio,nbsp;‘luàm licenter ijs vtatur. Probe ergo finguUnbsp;^uius apud fe expendant qui falii nolunt, ca-'ieantq; fibi diligenter.

Porto ne in fua hac difputatione abfurda Erentfu^ ^w^nium in fe cócitaret odia^quafi hac videa- ;n‘ff,nnn..*nbsp;negate infernum, dicit intet alia, ScimuSnbsp;quidem authoritate fcripturae effe infernum.nbsp;Scimus tarn diabolos quam impios perpetuonbsp;ineotorquendos, amp;c. Ergo fi ferio agnofcitnbsp;amp; credit verè infernum effe, cur obfecro no-ftram doarinam,amp; nos oppugnat, qui doce-•nuscertó infernum e(fe,amp; quidem locu eflonbsp;pratum à Deo ad puniendum in eo omnesnbsp;impios^ AtexcipithxcBrentius, Scait, Nonnbsp;oppugno aut nego infernü elTe, fed nego cet-tum locum elfe. Sc oppugno quod affirmatisnbsp;eUmin certo loco effe. Nam vbi collocat fcri-ptura infernum intra aut infra terram îf Quidnbsp;V'erd haólenus ei oftendic’An nó audiuit,quidnbsp;dicat fcriptura de feditiofis Numeri i6.Annbsp;nonfcriptura pafsimtcftatur impios defcen-d'ere in infernum î' An non ij qui defcendunt,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M

AD LIB, BR EN Tir

ad locum aliquem migrant c’ Si infernus not* cft ccrtus locus aut in certo loco, fed vbique»nbsp;ccrtè erimus in inferno vbicunque fucrimu*nbsp;fupcr terram, nec opus erit vllo in inferos àc'nbsp;fccnfu. Sed vident bîc apertè quibus modt*nbsp;funt oculi aduerfarium morbo contendend*nbsp;tam languere grauiter.vt vix fperari pofsijnbsp;jpfum aliquando reftitutum iri. Equidcmnbsp;verè infernus cft,oportet fané ilium cfle alic**nbsp;bi. Creaturæ quæ nullum locû occupant av*nbsp;nullibifunt,non funt.Et cur ipfemet dicif»nbsp;Scimus diabolum Sc impios in inferno pcrf«nbsp;tuo torquendosf Si enim in inferno torqucO'nbsp;tur,profeftô negari nonpoteft.locum efl'e»’?nbsp;quo funt,amp; in quo torquentur. Proindc finbsp;riô ic verè dicit Brentius fe fateri eflc inf®*^nbsp;num.non erit ei pofthac difficilè vnà nobifc^nbsp;etiam confiteri amp; docere, infernum elfe lo^'*nbsp;certum in vel fub terra ; quando ibi ilium 0°'nbsp;bis indicat fcriptura, amp; ibi ilium elfe femp^^nbsp;credidcrunt fideles vniuerfi.

Wwwmtt Cæterum mirificas hic ille exercer arts®’ diabolum difputationemq; fuam itacontorquet, vtpl^nbsp;c«ium^' *quot; appareat, ilium malle infernum fupra

in cœlum.quàm infra nos in terram collocap' do fabricare.Dicit enim apertè,Ergo nenbsp;nbsp;nbsp;.J

tan amp; infernus erunt in regno cœlefti f Qô’ abfurdiüs dicipoteftfFateor, corâ fycopb»^nbsp;tis»^

B VL LING. jr. 9®

1 amp; ijs qui carnalibus de cœlo amp; inferno P^antafmatis fafcinati fünt,nihilpoteft didnbsp;*'^ominabilius. Sed qui funtin facris literis I'snbsp;eruditi, amp; non afferunt ad eas fua carnal anbsp;fohïnia.fciunt in lobe inter filios Dciafsiftéanbsp;coram Domino.adfuiireSc fatanam, amp; c alnbsp;)°*îùutum cum Domino. Et in libris Regu nnbsp;^'detpropheta Dominum fedentem fuper fonbsp;fuum,Sc omné exercitum cœli afsiften-à dextris amp; à finiftris: inter quos 8c fpiri-nicndax ftctit. Et apud Paulum, Non eftnbsp;*iobis luftaaduerfus carné 8c fanguinem, fednbsp;’duerfus principatus , aduerfus poteftates.nbsp;’duerfusmundi dominos, redores tenebra-buius feculi, aduerfus fpirituales aftutiasnbsp;ÎN COELESTIBVS,8cc.Hæcille. Dicatnbsp;ïntem nobis ingenue 8capertèBrentius,annbsp;bifce teftrmonijs addudis.exiftimet feeui-^'(fe.dæmonas atque inferos fupra nos elTe innbsp;cœlis^ Si non eft ea eius fententia, cur quæfonbsp;bæc adduxit teftimonia Si autem ea eft eiusnbsp;fententia, certum eft fané non tantum fyco-pbâtas 8c irrifores abhorrereab eius dogmate, quod inferos cum ipfis etiam cacodæmo-nibus collocat in cœlum, fed hoc quoq; omninbsp;bus in mundo pijs abominationi futurum. Acnbsp;cernunthi iam liquide quomifer hieftudionbsp;I rixandi culpaq; difputationis contra verit»«

M »

AD LIB, B R E NT II

tem inftitutæ,peruenerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

t’ee/nfcK . Ne quis tarnen arbitreturaduerfanun” illis fuis teftimunijs aliquid huiusnbsp;rC- in co. bafle,quafi infernus cum cacodæmonibuS*nbsp;*** incœlo.fciendû eft,tametfi fatan inter fil'®nbsp;vel feruos Dei repertus fit,inde tarnen n®**nbsp;confequicacodæmones cœîuni inhabitarc®'quot;nbsp;J o. tere. Anteenim oftenfum ellex fcrip^®*nbsp;ra, fatanam cuin fuisangelis è cœio eflenbsp;turbatum, in imum vfque baiathrum.nbsp;indèconfitentur omncs concorditei fidel^*'nbsp;Deum non tantum vbique elTe præfenté,nbsp;ilium etiam femper fibi lùas habere creatuf’^nbsp;ad fuaminifteria paratas : non quôd crcatu*^nbsp;amp; fatan etiam fint vbique, fieut Deus eft v'b''nbsp;que, fed quod Deus, quia vbique eft,nbsp;fingulasq; fuas creaturas præfto ante le b**nbsp;beat,ijsqi ad miniftrandum ipfi vtatur, finp'*nbsp;lisinquam pro fuoingenio,prout códidit;

vt quælibetin fuo ordine.in fua natura atqquot;* fubftantiafuoqj loco manens, Deo inferui'^';nbsp;Jta fané nihil eft neceffe, vt quando boni P*’nbsp;angeli fuo in ordine Se in fua côditione inq'®nbsp;CO fuo Deo feruiunt, vt Se fatan vnà cumnbsp;pisangehs,8c vtboniangeli in loco angelorquot;;nbsp;Deo feruiat. Poteftenim inter filios Deboif 'nbsp;rû ut minifter Dei ftare, id eft, miniftrare, .nbsp;ÛlO modo, fuo loco Se rations certa, qux if 'nbsp;eoi''

RESP. BVLLING. rr. 9» conuenit. ld quod pofleillum vident oés ta-metfi non fit in cœlo inter beatos. Et quidemnbsp;tertum eftin confpeftu Dei efle fatietaterixnbsp;omnium gaudiorü. Ab huiufmodi vcró con-fpedu Dei dudum fatanas cum fuis eft rcnionbsp;tus.vt iam nihil illifitincœlo negotij nequcnbsp;in ccclo inueniatur: ficuti 8canteadixicap.4.

Quódautem Paulus dixit nobis luélâclTc Quomod^ »duerfus fpiritualesaftutias.incœleftibus, donbsp;tet quidem dsemonas uerfantes in acre, in ternbsp;tis 8c fub terra, tentationibus exercerehomi- j3„-.nbsp;l'es, no aftruit autem dsemonas cum infernonbsp;tfleinecelo in loco bcatorum. Sed Sc Hieronymus huncapoftolilocii interprctans. Nohnbsp;quo dæmones, inquit, in cœleftibus commo-fentur.fed quofupra nosaerhoc nomen accenbsp;périt. Vnde Scaues, qux volitant per aerem,nbsp;Volucres cœli efle dicuntur. Nam Sc in alio lonbsp;eo de dçmonibus, quod in acre ifto uagentur,nbsp;îpoftolus ait,In quibus ambulaftis'aliquandonbsp;•nxtafeculummundi iftius, fecundum princinbsp;pempoteftatis aeris fpiritus,Scc. Impiu quip-pe eft vt fpiritualia nequitix in cœleftibus,nbsp;iftud cœlum tenerc credantur, de quo loquitur Deus,Cœlum mihi thronus eft. Hxc ille,nbsp;qui Paulum per femetipfum Sc per alia fcri-pturçloca expofuit.Ethuius interpretationinbsp;iccedercmalo,quàm Brentij.qui allatis haSIe

M }

ad LfB, BRENTIÏ nus tribus tcftimonijs feripturæ, non pro^^*nbsp;uit amp; infernum 8c dæmonas efle in ccclo.nbsp;rumeft auten) Brentium in hoc quoqjbb’^*’nbsp;fuo acriter morderc Zuingliû, quod Nnbsp;amp; alios beneficos erga refpublicas 8c rego^^^nbsp;roaSjin cpelum collocauit.cùm ipfemet Br®”'nbsp;tius nunc in cœlû non vereatur collocatenbsp;fernum,8cipfumcœloinfcrrcdiabolum. .nbsp;fthicdLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atq» ita fe hac difputatione inuoluit 8^

ggt;uHtton« ditperplexum,vtprofeclq nefeire videat’^'' teudui. J loquatur aut de quibus afieueret,ne4”nbsp;cpmmodè 8c explicate aniplius exponcre p®nbsp;fjt Icéloribus fuam de inferno fententiâ-N^'”nbsp;ppft addudos illos très feripturæ locos.QU’^nbsp;jgitur dicemus, inquit, quæ eft ilia Babylo”'nbsp;quæ rerum confufioC’ Hoc non tantum eftnbsp;lum terræ, vt habet prouerbium, verumet’^nbsp;cœlum inferno mifeere. Sed bene habet. Ëtgt;*nbsp;enim nec cœlefte feu fiipernû.nec tartareui”nbsp;fçu infernum regnum corporalibus locisnbsp;locoru interuallis definiuntur ac diftinguuf'nbsp;tur,tamen habent fuum,idq; vt ita dicam 1^'

torû ( authoris vçrba exGcrmanicp refer”) vbi Deus pater per filium fuum lefumnbsp;ftum clemens 8c mifericors eft. Ibi autem evnbsp;damnatorum infernus vbi Deus feuerusnbsp;jratus eft, An npn hoc grande eft difcrimef’nbsp;Hsecille.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qü'*^

R E s P. B V L L r N G. Il, 9*

Qijid autem ccrti Se expediti didicitleélor fimplcx ex hac refponfionc aducrfarij Con-fitetur ipfemet confufionem efle Babylonicâ,nbsp;«juando infernus inipfum cœlum collocaturnbsp;cœlumqj terrç permifcetur. Et reélifsimè quinbsp;dem ita fentit.optimè fané ita iudicat, incentnnbsp;proprio fuo'orefemetipfum iufto iudicio connbsp;demnat. Nam refponfionc fua confufionem.nbsp;Babylonicâ ab ipfo induftam nondu fuftulit.nbsp;Teftoripfosquotquot hæceius leciuri funcnbsp;Icftores. Ait difertè cœlefte Se tartareu regnu.nbsp;inter fe nullis diftingui locorum interuallis.nbsp;Qîjod fi nullis inter le locorum interuallis dinbsp;timuntur.profeftô indiftinfta.mixta atq; cotinbsp;fufa funt ac manent : babemusq; iam à Bren-tio noftro,non nihil.fed nouum quoddaqi in-digeftumqs Chaos, quod ipfemet Babylonicânbsp;nuncupauit confufionem. Quod enim moxnbsp;ille fubijcit in eo patere difcrimen ingens,nbsp;^nod ibi cft cœlum, vbi eft gratia Dei, Sc ibinbsp;5ft infernus, vbi eft ira Dei, minimè tollit abnbsp;‘pfo induftam Babylonicam confufionem.nbsp;Btenim cum fcriptura nobis perfpicuè tra-datiramDcide cœlo reuelari fupcromnemnbsp;•niuftitiam Se impietatem hominum, per v-’''uerfuni terrarum orbcm , confequereturnbsp;profeéto ex doélrina aduerfarij, infernû cf-per vniuerfum tcrrarum orbem. Si item

M 4

AD LIB, BREN TH cœlum ibi eflet.vbi gratia Dei eft, iatn itefun*nbsp;confequeretur ex doélrina aduertarij ,nbsp;lum ( fcdem beatorum ) expandi efleq;nbsp;vniuerfum terrarurn orbem. Quia gratiaP“nbsp;fe largiter eftundit per vniuerfum orbem t«^nbsp;rarum. Nondumergo difcufla eftper Brel’'nbsp;num inducla confufio Babylonica Sc indig«'nbsp;ftû illud chaos. Quinimo cum Dominus fquot;’,'nbsp;gulariter Splomoni promiferit dementem'®nbsp;propitiumcj; fupplicibus in templo Hierol^' ,nbsp;Jymitano futurum, an ideo collocabimusnbsp;templnm illud, cœlum federn beatorum inbsp;cumhocfemçl Sc iteruraà Babylonijs atqquot;®nbsp;Romanis fit inflammatum, an dicemus p^’!'nbsp;ter amp; cœlum tunc conflagrafieî’ Ex his om”*'nbsp;bus deprehendit Ledor prudens Brentm'”nbsp;difputatione ilia fua plané inepta ScintemP®'nbsp;ftiua fçmetipfum pr® cipitcm dediflc in ba’*'nbsp;thrum Baby Ionic® confufionis,vnde nonnbsp;cilèemerferit,quoaditavt cœpit perrexef^nbsp;manerc .

Abrumpam hîc refponfionis mcæpartei” priorem,quam impend! explicandæ quçft'”'nbsp;ni de Cœlo Sc Inferno certis beatorum infe^*'nbsp;ciumqi fupra 3c infra locis. Ea omnia exe”'nbsp;tienda dijudicanda«^; Chriftiano ledori ihb'jnbsp;cio. Sum autem fpe plcnus optima, fore,vtl®'nbsp;^or prudens, viâus perfpicacia vctuftateeij*nbsp;dentiaiî

R ES P» BV LL ING. I r. 95 dentiaq; infallibilis vcritatis.abieaurus fit nonbsp;ua Brentij commenta de cœlo vbiquario amp;nbsp;Inferno apud fuperos extrucfo , amplexu-tusq; fitambabus,quod dici folet vlnis.doélrinbsp;nam fimplicem Sc veterem fcripturæ.Cœlumnbsp;videlicet locum eße beatorum fupra nos innbsp;excelfis ; quo afcendit Dominus nofter lefusnbsp;Chriftus.furlum tendens, amp; in quem locumnbsp;ornnesadfe fideles affumpturus eft: infcmünbsp;Verô locum efic certum infelicium uel damnanbsp;torurn, infra nos, præparatum à Deoomni-I^us impijj amp;inobfequentibus, vt in hunctaiinbsp;dem defcendant Scfupplicijs exerceâturnunnbsp;•fnam tcrminandis. Dominum Deum no-firum fupplex oro, vt nos omnes ab infan-dis illis fempiternisq; inferorum tormentisnbsp;tipiat, fibiqj in regno illo fuo cœlefti.in veranbsp;ilia et beata patria noftra, aflbciet. Per le-fum Chriftum Dominumnbsp;noftrum.

s E C V N D H VIVS PARTIS

CAPVT 5BCVNDVM.

De Dextera Dei patris cer^ ro in (teln loco^

CiJiidJît Dextera Dei putris, er quod iit feripturis etiam locum in ccelis certum,nbsp;beatitudinit uidelieet fidelium ,jigttificet.

CAP. (.

RANSEO nuncàCœlo ad P*' xteram Dci patris explicanda”’'nbsp;oftenfurus qua fignificatione*'*nbsp;___________s'furpeturin feripturis fanftis» , apud bcatos patres.ct quomodô fedeat Do*”!nbsp;nus nofter lefus Chriftus ad dexteramnbsp;patris.Refpôdebo interim amp; ad Brentij arg**'nbsp;menta,vt colliquefcat palàm, doélrininbsp;de Dextera Dei.vetcrem Sc Chriftianame^*nbsp;fctwhu^uV ‘^‘’^’¦inam. Ante omnia verôbreuiteropof'nbsp;Mufae con- tct repetere, in quo verfetur caufe huius O®'nbsp;••««l*». ftræ controuerfia, Reftifsimè enim iudicat**^nbsp;Andabatis noclurnoprçlio commifsis io^®^nbsp;fe.fimiles efTe, qui non diligenter obferu*^®nbsp;âatudifTerunt

RE SP. B VELIN G. II, 94

Libenter ego agnofco Chriftum Dominum afcendcndo velfedcndo ad Dexteram Dei patriSjaflequutum effe dignitatem fuprenbsp;mam, quodquetranfccnderit omnem prin-cipatum amp;poteftatem,fitquercx fummus 8cnbsp;Deus verus in gloria,Scc. Nee nego Dexteram Dei in multis feripturæ locis, accipipronbsp;immêfa Dei potentia. Quibus addo in eademnbsp;feriptura fanéta Sc apudbeatos patres Dextenbsp;tam Dei etiam vfurpari pro certo beatitudi-nis loco in ccelo, propter aflumptam,Sc nun-quam depofitam carnis Cbrifti verse natura,nbsp;''l federe ad Dexteram Dei patris fignificetnbsp;ipfum Domini corpus affumptum, vti eratnbsp;excitatu ex mortuis,nunc requiefcere in cœ-lo.in loco bcatorum,amp;c. Contra vero Bren-tiüs,Dextera Dci nó cft certus locus, inquit,nbsp;in corporco Sc locali ccelo, quemadmoduinnbsp;Zuingliani imaginantur, nee eft talis tantumnbsp;felicitas,qualis in cœlefti regno contingeta»nbsp;mnihus in Chriftum credentibus, fed eft fumnbsp;ma 8c infinita Dei maieftas atque omnipotennbsp;ha eius. Multis porrô feripturx teftimonijs afnbsp;firmat, quod dixit, Dexteram Deieffc infini-Um maieftatem 8c potentiam Dei.

Cæterum ea probatione nihil apud me fuif fet opus, qui fxpe dixi 8c iterum repeto, m0nbsp;non negate aliçubi Dexteram ita vfurpari

ad ltb. brentii pari in fcripturis, neque inficias irenbsp;de.Ktcram patris efle,in fummamaieftate D®*’nbsp;patri conregnare. Quod vero ille id quod eg®nbsp;alfero negat.dcxteram lignificarc illamnbsp;tacem Sc ledern quæ beans cómunicatur.ei’*''nbsp;dentidemôftranonc euincam ipfumhoco®'’nbsp;gare iniquifsime. Nihil enim certius cft qü**”nbsp;neminem hominum amp; nullâaded crcatufai^'nbsp;qualis qualis fit.cxaltari ad dexteram Deigt;'®nbsp;æqualem maie liât cm 8c gloriam cumnbsp;fto. Qu'd enim apertiusctt, quàm quoddi^*^nbsp;apoftolus, Ciii vero vnquam angelorü diJf*'*nbsp;Sedeàdextris meis ƒ Quôd fi angcli non cohnbsp;locantur ad dexterâ Dei, quantô ramas eü^'nbsp;hentur in illam maieftatem miferi mortale®'nbsp;Rurfus ante nihil certius eft,quàm quod Ccf'nbsp;ptura fancla tideles collocarin thronum Ct^nbsp;fti et ad dexteram Dei patris. Proinde necedenbsp;eft nos illuc collocari longéaliaratione fig”''nbsp;ficationeq-, quàm priorc, nimirum ad dexteiquot;*nbsp;Dei 8c in thronum Chrifti.tanquam in loculquot;nbsp;beatitudinis.à Chrifto nobis paratum.in q”®nbsp;ipfe etiam Chriftus pro veritate naturæ hi^'nbsp;manæ habitat ac requicfcit, 8c de uuo dixit i^^nbsp;egofum.ibi 8c uos fitis. Etiterû, Vbi ego f**”*nbsp;ibi erit Sc minifter meus.Item, Volo patergt;^nbsp;vbi-fumego, Scilli fint mecum, quosdedh

RE SP. EVLLING. ir.

ir ihi. Rurfus, Cùm federo in fede maieftatis me« , fcdebitis vos mecum, amp;c. Matth. 19.nbsp;Luc« 22.

Et Cjuàmuis h«C cuidcntia amp; clara fatis lint etiam nos in cœlum cum Chrifto, quàm-ois noftro pro modulo,collocandos.aduerfa-fius autcm quiritaripoterat me nondumdi- Srdehuntnbsp;r •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/V «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L fidèles quO

•ertis comprobalTe verbis, nos eiiam in tnro-''um Chrifti.ScaddexteramDei euehendos, xietäDci.

abundanti.vt aiunt,h«c iam fubijeio tefti-•nonia. Chriftus dicit apud Matth, in 20. cap, Sederead dextram meamjjs obtinget quibusnbsp;Paratum eftà pâtre meo. Et iterum Apocal.5.nbsp;^»p.Qui vicerit,inquit,dabo ei federe mecum 'nbsp;'Uthrono mec:ficut amp; ego vici, 8c confedi cûnbsp;P«re meo in tlirono eius ; Rnrfus vero feribitnbsp;*PoftoluS Paulus ad Ephef. cap.i.Cùmeffe-•quot;Us mortui per delicla.conuiuificauir nos v-Cbriftofpergratiâ eftis feruati)fimuiqinbsp;^u eo refufcitauit.Sc fimul cû eo federefen cûnbsp;'''ait federe^ fecit in cœleftibu? per Chriftû.nbsp;^•''quibus quidtm apofloli verbis mutuo vinbsp;'l'tur accepiffel ancfuam hearus A?gufi.inus

J ^'nier.tiani, ditcbs, Corpus Cl.rilïi quodeft quot;clefia.in ip(a dexteia, id eft, in ip*a l eatitu-i *^quot;16 futurum eft, heut apoftolus dir t. Quianbsp;nos fimul fufcitauit, amp; fimul nos federe fe-'*tin cœleftibus. Scdamp; ex hoc ipfo apoftoli

AD LIB. BRENTIt loco S.Hieronymus exponens locu illunbsp;ftolijdicit fideles futures ad dexteram D^*'nbsp;Hifce diuinis et humanis teftimonijs breuit^^nbsp;demonftraui,fpero,aduerfarium in fuadefef*nbsp;ptione Dexterç Dei, contra veritatem apoft®nbsp;iicam,inferuiffe dexteram Dei non fignificaf®nbsp;felicitatcm, qualis in coslefti regno obting*^nbsp;omnibus in Chriftum credentibus.

De his non indiligenter,opinor,amp; antea i® _ ¦

tarnen video me non plus profecilTe apud duplicem facit lignificationem,ait, dextef^nbsp;Dei: amp; confitetur quidem verbis,fe agnoft®'nbsp;re dexteram Dei efle omnipotentiamnbsp;ieftatem Dei,amp; Chriftumconfeendendo«“nbsp;dexteram patris, aflequutum elTe dignitate’”nbsp;fnpremam,ac tranfeendifte omnem principe'nbsp;mm amp; poteftatem effeque regem fummû 'nbsp;Deum verum in gloria,per quern omnianbsp;gubernentur atque conferuentur,amp;:c. Sed i®'nbsp;terim reprehendit Brentium,quod non ag'’®nbsp;feat alteram dexterç Dei fignificationéjqoai”nbsp;dicit efle certum in cœlo beatitudinis locut”'nbsp;Cum autem ego requiro amp; expeélo firma h® ,nbsp;jus pofterioris fignificationis dexter«nbsp;tcftimonia,eccetibiclamorem quidemƒnbsp;turn : fed pro thefauro carbones.Hsec illo-î^’^nbsp;autel’'

RE SP« B VL LINS. i|. nbsp;nbsp;96

®Qtem ille verbis fané vehementer faftuofis, *nea in fufpicioncm tapit, quafi verô oredunnbsp;^ixat non etiam corde fatear dexteram De»nbsp;omnipotentiam Dei fignificare. Cur ve*nbsp;^0 non didicit ille ex apoftolo/ufpicioncs, 8cnbsp;^îthis enatascontumelias numerari inter canbsp;'ïrnis opéra, quæ graue Dei fuftinent in-^•tium î* Ego certè quod ore fimpHci fateornbsp;’’'dextera Dei eiusque omnipotentia.cre-etiam corde fyncero. Cùm ille à me re-^Jiirittcftimonia fecundæ meæ fignificatîo-Dexterse Dei, additquc hic me illi pro thenbsp;huro exhibere carbones, perinde nunc mccûnbsp;'S’t.atqueantea quoque egitjn caufaafcen-“Onis Domini in cœlû.Acdemirorvehemennbsp;''faduerfarium illaopponere mihi idq; ino-’quot;''iû eorum confpeftu.qui 8c videront 8c le-ß'rüt meam refponfionc, deprehenderuntqjnbsp;*^tame,pro meacaufaeuidétia adduxiflete-*‘’inonia:quç ille modo perinde præterit ac finbsp;'^’derit nihil. Et ne hîc fingula répéta quæ ibinbsp;f'tenfui, quid refpondet obfecro ad hsec cia-fanâi Pauli ad Hebræos verba, Chri-confedit in Dextera maieftatis, in excel-'^¦Et iterum ad ColofT.dicit idem apoftolus, Dex/eranbsp;“¦ tefurrexiftis vnà cû Chrifto, fuperna quæ- Deiiocu»nbsp;^’^c«vbi Chriftus eftad dexteram Dei fedens. inc«tifonbsp;^is hîc obfecro ingenij eft vfqucadcô rctu- quot;**“

AD LTE, BRENTII

fi ftudioquc contradicendi forens, qui neg»*^ aufitverbaapoftoli,Incxcelfis, amp; Iri fop^f'nbsp;nis.Vbi eftjEn Vbi eft, nnnquam ad Vbiq^*'nbsp;tatem extendi, fed certum nobis locum innbsp;lo denotare Hkc 8c alia ex beatis qiicq; pi’*’'nbsp;pofita patr!bus,cùm aduerfarfos nunqiistn^^nbsp;uerterepoterit, perftatpirabitCjifirnnsnbsp;ta teftimonijs altera ilia noftra Dextersnbsp;fignificatio.Sed Sciure in aduerlariumrct*^^'nbsp;qtiere po(rum,quod inique tn me derorfo»’’’’nbsp;lum ipfum.non vni mibi, fed muleis pronbsp;fauro obtrudere carbones.

Beatos patres difertè tcftificari Gcxte^ ram Dei etiam accipi pro certo beaiitudi^nbsp;nisloco. CAP- II,

propofita. Sic in alium quidem finem be^t®' rum patrum de Dextera Dei teftimonia,p'''^nbsp;tuli,quam nunc videatnr illeintcrpretari.Pfnbsp;xerat is alteram illam meamdexterænbsp;cationem, quod 8c locum in ccclo beatituû*''nbsp;nis fignificet,nouum efîe commentumnbsp;drinam haftenusauditam nunouam.Eso^'

P A R S P R I M À» 97 înnos mille in ecclefia ficfenfiffedcdexteranbsp;Deiveteres, eaqidecaufla mcam de dexteranbsp;Dei fententiam nec nouam eflc nec inaudi-tamhaftenus.

Ac fpero hàc de re addufta per me S. Cy- Cyptiaiioi priani, TheodoretiSe Auguftini teftimoniânbsp;tam efle luculenta amp;euidentia,vt quamuisconbsp;laetur aduèrfarius verborum nebulas leélorûnbsp;ofFuridere oculis,nihil tarnenartibusfuisa^nbsp;pudeos fit effeélurus, fedveritatem perpétue in femetipfa permànfuram illuftrem Sc efnbsp;ficacem. Dilucidifsimafunt S. Cyprianiver-^a.Nam dicit, Sedere ad dexteram patris car-nis aflumptæ myfteriumeft; neque diuina,nbsp;fed humana natura federn cœleftem conqui-rit, amp;c. Cumque idem ille author paulô antenbsp;dixerit. Afcendit ad cœlos, non vbi verbuninbsp;Ûeus ante non fuerat:quippe qui femper eratnbsp;cœlis, amp; manebatin patre:fed vbi verbunt

1 earo faftum, ante non fedebat, hemo eftqui tton liquide cernât, Cypriarium neque federn corporis Chrifti, neque ipfum corpusnbsp;Chrifti commonftrauilTe vbique, fed fupra

1 nos in cœlo.Fruftra veto Brentius fubfidium quærit in re nihili.dicens, Sed cum addit cœgt;nbsp;leftem,eoipfofignificat, fenon loquidéféré quadam terrenahoc eftcircumfcripta,8cc.-î'^eque enim nofipfi , fi ignorât Brentius^nbsp;N

ad lib, brent It conftituimus fcdcm in cœlis terrenam, id eftnbsp;corruptibilem, fed tarnen dicimus locum cflenbsp;ccrtum, amp; congruum ilium quidem corporisnbsp;bus clarificatis:quæ cum vera mancant in fugt;nbsp;fubftantiacorpora,certè circumfcripta opof'nbsp;tet fané ilia loco aliquo certo comprehendi*nbsp;Ou£ ille præterea infarcit de fedibus nefcionbsp;quæ, ipfo funtauthore profefta.

ti, quod adduximuSjteftimonium. Nam it* fonat, Sederein throno gloriæ, Scftatuer«nbsp;quidem agnos à dexteris, hœdos veto à fini'nbsp;ftris, id quod circumfcriptum eftfignificat-Intellexit ergo Sc hie ecclefiæ doélor perde'nbsp;xteram locum in cœlo bcatitudinis ccrtui«'nbsp;tremo. Nam inter alia affirmât iudicium eît'nbsp;nunquam vllum fit habiturum finem .nbsp;quod falfifsimum eft pugnatque cum fcti'nbsp;pturis Sc fenfu illo catholico omnium fide'nbsp;lium: nifi forte intellexerit fupplicium, q'**’nbsp;fumet de impijs fine fine Dominus . Vernt”nbsp;fi ca cius fuiffet fententia, potuiftet ipfam e!t'

RÈSλ. BVLLING» it. 9g Çhriftum in nubes quæ fupranos funt.àd iù-dicanduna viuos amp; mortuôsân nubibus au-tem non permanfürüth, fed abföluto iudicio,nbsp;¦quot;editurum vrià cufn ecclefia fanftorumnbsp;•nninnijin cœlum gloriæ. Vnde fané colli-gitur indicium Chrifti non fore æternuminbsp;îed habère fuum finemjfuifque contineri ter-Wiinis.

Subiunglt ille bis, indicium extfetnum no ludiciuiâ futurum tam craflum fpeélaculutn, vt infti-tuatur externum tribunal vcl in bis terris vel ftacuiuiinbsp;'n nubibus, quale quid in bis foleat murlda-quot;is fieri confiftorijs. Et iterum, Quis, îriquit,nbsp;^dtam pueriles amp; anilés cogitationes non ri-deret^ Et mox ƒ Reuera erit hoc cœleftcSCnbsp;perpetuum, quod oculus non vidît, nec au-tis audiuit, nec in cor hominis àfcendit.ideo'-^ne baud quaquam verè dici poteft, effe locdnbsp;circumfcriptum, amp;c. At miror profeéloi ve-fiementifsime, quomodo vllus potucrit ri-fns buius hominis animum fubire in tra-^atione feuerifsimi, interim tarnen iuftifsi-'n! extrcmii huius iudicij . Demiror vebe-inentius quid tandem fit ille de negotio Chri

' ftianæreligionis noftræ pronunciaturus,an j nihil in èo ampliusagnofccre velitvel locale

Vel corporale aut circumfcriptum^ Opinatui^ ne ille omnia fore inuifibiba amp; infenfibilia^

N Z

ad lib. BRENTir

Aut 2.(1 ille nobis narrat de craflb iudicij ^aculoC’ Rtmoueat ille fuu illud crafsi confi'nbsp;ftorij tribunal amp; locum cédât fcripturseläP' jnbsp;ftæ, ita vero iudicium extremum non ef**nbsp;crafTum. Quod enim fcriptura nobis fpeftaO'nbsp;dum proponit, non debet illi craflum videf’’nbsp;Cbriftus fummusille iudex Brentio reftiü^nbsp;profefto tenet totum huius fui iudicij p*'*’'nbsp;ceflumjVtpote qui folus ipfe iudicabit.ätq;nbsp;modo iudicabit, quomodo verbo fuo nob'^nbsp;cxpofuit,neq; fefellitaut feduxit.CbriftnSnbsp;qua fummus ille iudex in facrofanclo euan§^nbsp;lio Sepereleftos fuos apoftolos, aperteteft^'nbsp;i.Cor.iy. tur.quodaduentante iudicij die (habebitbo^nbsp;t^Their $• tempus amp; locum certû ) angelusnbsp;defcenfurus fit è cœlo, cum tuba, vocatuf'*^nbsp;que fit omnes ad iudicium , amp; quod vnin^',nbsp;Matth.tr. abfque moracomparituri fint in proprijsIb** ;nbsp;i.Cot.s. corporibus coram tribunali Chrifti,cuin P*^®nbsp;prijs fuis animabus, Chriftum verbnbsp;ïurum è cœlo in nubes, ac fe exhibiturutn'^nbsp;confpicuum vniuerfç carni.pronunciatuf^’’’^nbsp;Matth, ir. .qnc iudicem iuftum fuam de bonis amp; n’a'*nbsp;fententiam, amp; quod eleéli Dei fideles ;nbsp;uiam Chrifto furfum in aéra fint rapiendb !nbsp;vnâcum Cbnftoalfumendi in æternamnbsp;riam, in qua cum ipfo æternùm fine perO’*”'nbsp;furi. Ouemadmodum reprobiinfidelefq^*^^nbsp;niO’*'

R E s P. B V L L r N G* t nimabusamp;corporibus fuis in tartara fint prænbsp;cipitandi, vt ibi æterna fuftineant fupplicianbsp;vnà cum fatana amp; omnibus eius angelis. Iftanbsp;omnia tradit nobis verbum Dei : ifta omnianbsp;creduntfilij Dei: ifta omnia non aliter quàmnbsp;nobis expofitafunt àverbo Dei , perficien-tur, Quandoquidem itaque Chriftus in nu-bibus fele confpiciendum exhibebit,quem innbsp;locum defcendet cœlitus : Ouandoquidemnbsp;item ipfum vniuerforum oculi, corum quo-’jne qui ipfum transfi xerunt,vifuri ac cótern-platuri funt: Quandoquidem denique fidelesnbsp;obuiam Chrifto rapiédi funt in aera, amp; fequunbsp;turi deinceps dominum vt femper cum illonbsp;permaneant in regno cœlorum : quæ quidemnbsp;omnia abfq; loco amp; tépore perfici no polTunt,nbsp;'^ident profeélo omnes, quibus modo funt o-^nli. Brentium contra fidem veram Sc fcriptunbsp;quot;¦am fanftam, dixifle iudicium extremum nulnbsp;lo loco efte circumferiptum, fed tale quale o-oulus non vidit,auris non audiuit.Scc.

Atq; hoc quidem S.Pauli 8c beati Ifaie tefti Quse ’'aonio 8c inpræfenti Sc aliquot in locis libri J“quot;nbsp;nuius alijs.turpiter die abutitur.Cu cnim 1er- no audiuit,nbsp;Dei dicat gloriam illam cœleftem excelled-^'orem efte, quam nunepofsit comprehendinbsp;'ms exccllentianoftris fenfibus.nec vnquamnbsp;'IS vencrit in mentem iudicium extremum

N J

AD LIB. BRENTII

fore inuifibile,pergit tamé ille fuas illas phaö' tafias præfidio huius locj ornarc atque toef*'nbsp;Sedvideat jllc caueatqjne leptologiaillafij*nbsp;tandem vera corporaliq; falutc excidat. ,nbsp;Dexterï Sed quid qbfccrp coqfecit, quado ait apt’**nbsp;Äiiiamp;de- JJattbæum mentionem fieri dpxtræ filij gt;

non dextrae patriscquot; Quid oro eftdexteraßl^' ad quam ftatuit fuas ouiculas. nifi locusnbsp;nx beatitudinis^ Quid eft autem dexterap^'nbsp;tris ad quam confedit Dominas, fignifica^’^Tnbsp;ne altera aliyd.quàm locus æternx beatitu^^*'nbsp;nis^ Et quatenos quidem dextera figniß'-’^nbsp;locum beatitudinis, vna d^nt^xat eft'beat'^'*nbsp;do amp; patri amp; filio communis.

ipj ««om! nbsp;nbsp;Vtcunq; verô ifta habeant.leétprçm Chf*'

ftianum adhortor.vt in bac difputatipne d‘!'

ternæ beatitudinis^At nihil minus effecit-go verô demonftraui meam de altera deXt*’, Dci fignificatione nec noua efle nec à me P’j'

RESP. BVLLINC. Th 10« efTc natâ. Verum fingulariter S. Theodoretonbsp;amp;mihi infenfus eft aduerfarius: vndc tato nonbsp;bis inhiat feruore, ficubi cóprehéderc queat.

Nihilo ei fuccedit fclicius traélatio teftimo S.AugulL nij fanélipræfulis Auguftini.Iaélitat quidcm,nbsp;more fuo , mcmetipfum ei offcrre gladiumnbsp;quo me iugulet.dum Auguftini verba pro menbsp;tdduco. Sed experiamur agè, quam féliciternbsp;ille eo vtatur gladio, quem fibi à me in manusnbsp;datum gloriatur. Annón perfpicue dicit Au-guftinus, Dexteram patris eflc beatitudinemnbsp;perpetuâ,quæ fanélis daturCquot; Duid vero aliudnbsp;ipfe doceo^ Qaomodo aüt béatitude communbsp;nicetur fanélis.diélum eft antea.non quod il-li vbiq; fint, fed quod ^p rationc glorioforumnbsp;corporum, in aliquo fint cceli loco. Falfus eftnbsp;itaque fua opinione Brendus, qui exiftima-uit à me fibi datum in manus gladium, qui tanbsp;men nunc amp; in manubrio fraftus Scacic retnnbsp;faineptus plane deprehenditur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xbuii uMi

Vehementer autem ille hie nobis irafei- „oJij, tur, ac, Ong eft hæc vertigo t* inquit, fi ad ptumamp;uenbsp;buncmodum licet difta fanctæ feriptur« amp;nbsp;patrum allegare, nihil tarn abfurdum , nihilnbsp;tarn impium eft, quod non è fcriptura 8cnbsp;patribus probare tibi videaris. Sed de final ille nobis ita effe infenfus, neque fæuiat in nosnbsp;tantoperc bonus Chremes. Eft fané aliud

N 4

ad LIB^ BRENTII quod agat, oftendat potius Auguftinum à n®nbsp;Isis diuerfa docuifle,amp; quod dextera Dei rioUnbsp;fit locus beatitudinis, fed diffundatur petnbsp;mnia . Alioqui nunquam inftituimus quif'nbsp;qua vel abfurdi vel impij probare teftimoni)’nbsp;bead Auguftini;cuius illeteftimoniumnbsp;huius generis infpicere, fi libet, poteft, contr^nbsp;fermonemArian. 12. cap. Scexpendatapu®nbsp;fe tranquille.an ex Auguftino abfurdum ii^'nbsp;piumuealiquid doceamus.

Fucum verp bic ille nofter rurfus qutef’^ quo tingat res fuas morbidas atque pallente^»nbsp;ne veritati viclrici manus præbere cogatiJ^'nbsp;amp; ex Auguftino hæc fibi verba decerpit, D*nbsp;la quippe beatitudine, quae omnemhun’^'*nbsp;num fuperat intellcélum, fola dextera eft,nbsp;cadem dextra eiufdé beatitudinis nomennbsp;Quibus mox fubiungit. Affermât beatitutlinbsp;illam fuperare omnem humanum intelleft'’'nbsp;Quid ergo Bullingerus fomniat de loco tif'nbsp;cumferipto^qui humana cogitatione Sc int^l'nbsp;leftu facile cocipi poteft f Ad ca fic refpode®'nbsp;Tametfi excellentia giorise in aeterna ilianbsp;titudine , omnem intellcélum fuperat h*’'nbsp;manum, attamen oportet beatitudineiunbsp;la efle alicubi,vbi elecds Dei obtingat.Ideo^’nbsp;non fequitur, quod quia beatitudo excelle'’'nbsp;tifsimaeft, iccircolpcum non habeat vllp*”'nbsp;Lic«‘

RESP. BV LL I N G, ir, lol

Ucet inprsefentia dum adhuc tnfirmitate cat nis noftræ aggrauamur.non omnia capiamusnbsp;arcana cœleftia, clarificati tarnen aliquâdonbsp;mniailia ficutidecet, amp; prout confert perfe-claqs requiritbeatitudo.intelligemus alTequenbsp;mur ijsque ad iucundapa fatietatem perfrue-mur.Plus mihi in his meis crafsis, vt vocat adnbsp;uerfariuSifomriijsjpiaceo amp;gratulor,quam innbsp;fubtilifsimis illis B rentij phantafijs, falutemnbsp;vcrani ita nobis diluentibus atq; extenuanti-hus.vt nefcias vbi fit aut quid fit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Soij

Rurfus vero ille,Auguftinus, inquit,in bea rain bcati-titudine folam dicit efle dextram, non autem finiftram.Qu'd ergo nobis fupra ex Theodonbsp;reto de finiftra Dei oppofuit, cu Auguftinusnbsp;dicat hie folam efle dextera Et his protinusnbsp;fubiûgitjV'des ergo Bullingere,quam dextrenbsp;tuatn dextrç fignificationem è fcriptura amp; panbsp;tribus probaueris. Video fané video mi Brennbsp;tgt; per Dei gratiam, Auguftinum difertis verbis dexteram Dei nuncupate eambeatitudi-ttem,quje fanftis datur. Video itê Brentiumnbsp;vtcunq; fetorqueat amp; in omnes partes fe vernbsp;tatmihil pofle contra hoc adferre teftimoniunbsp;apertum. Video denique ilium fuailla difpu-tatione ita ferri tumultuanter,vt non male renbsp;feratanhelum aliquem aurigam.qui quo feftinbsp;Hat incogitantius, eo currum euertit citius.

N 5

ad l r b. b r en t r i

Legat ille Auguftinum de AgoneChrift'^^?' amp; intelligetjnetantillum quidem hunc du®nbsp;dereaTheodorctOjimo vtrûqspropèead« jnbsp;vfurpare verba. Aut cur quæfo tantoperenbsp;nbsp;nbsp;i

get aduerfarius illabcati Auguftini verba,’ la in beatitudine dextra eft.no autem 'nbsp;An non videtilla non contra rae fedcoOf’quot;nbsp;ipfurnfacere Collocauitenim infernun'Lnbsp;CœlojVnde Auguftin.ipfum eiecit, negao®,nbsp;niftram efle in æterna beatitudine . Sed q'’’nbsp;pluribus opus^Spero, pios leélores, dudu’’*nbsp;vidifTe.meidquodmihi fumpfi probandu*’’’ inbsp;dexteram patris etiam fignificare locumnbsp;titudinis,abunde fatis comprobafle Sc ferip^nbsp;rarum Sebeatorumpatrumteftimonijs. ,nbsp;Vnam at(p His adbuc veluti auftarium adijcit,amp; dilt;:*^nbsp;iJemuerbü gej qujj multis opus^ Si concedis dcxtei’®nbsp;risSas* Dei, ad quam fedet homo à Deo aflump^^’nbsp;admittit ß« fignificare omnipotentiam Sc maiefta*^nbsp;nca. Uei, certe co ipio negas fignificare certut»nbsp;circumferiptum locum. Omnipotentia et”nbsp;noneftcertuslocus,8cc. Et mox, Rcliq^'*nbsp;igitureft,quodvtnominedextrx Dei,nbsp;venit certus amp; circumferiptus locus, ita p^^^

• cipuum fundamentum, quo nouumamp;if®'’^ ditura Bullingeri dogma de dextera Dei cOnbsp;ftare videbatur, concidat necefle eft ¦nbsp;tum contrarium cernant ptadentjores

R ESP. BV LL ING, 1 loi nes, ScprxcipuèiJquod videturaduerfarionbsp;firmum eflc,deprehcndunt illi futile elïe amp; c-lumbe.Qais cnim mentis fanç negauerit vnunbsp;Stq; idem verbum in feriptura, varias frequennbsp;î'fsime admittere fignificatipnes, idqj pro ra-bonc rerum quarum funt verba, 8e pro ratio-ne circumftantiarumâta vt qui fccundam autnbsp;^'rtiamfignificationemprotulit.primamminbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

niinc negarit. Brachium in fcripturisaccipi-^nr alicubi pro diuina potcntia.Hanc fignifica bonem non negauit.qui dixit brachiû prætc-*quot;53 omne id fignificare.cui homo fidit, 8c vn-

aliquod fperat auxiliû. Ita Baptifarc apud Baptif»flt; Warcum fignificat vrccos æramenta 8c alia ènbsp;^nppellcólile abluere atq; mundare: Alicubi finbsp;gnificat peccata purgare, 8cinferere in Deinbsp;Populiim-Baptifari quoq; affligi pft. Epdem Beaedicer«nbsp;•bpdo Bencdiccrc accipitur pro laudare, gravas agere, 8e ample prædicare nomen domi-

¦ Benedicerepræterea eftexecrari 8c ma-*®dicere. Quis vero mentis fanæ colligit 8c 4icit Hicvfurpatbencdiccndi vocabulumnbsp;maledicendi , ergo negat benediftio-laudare Deum homines Proinde cutnnbsp;bedi per dexteram Dei intelligi omnippten-bam Dpi, pandem fané non negaui 8c pronbsp;^erto bpatitudinis loco accipi,aut quia locumnbsp;Vutitudints alla fignificat, negaut vfurp^

ßcpromaicftate Dei.Ergo dum arbitratur^ uerfarius præcipuum meum fundament^”’nbsp;corruifTejCcrnüt æcjui leélores omnes,nbsp;Vercigine.quam mihi libérer iterum inijcef^*’nbsp;correptum, in eam incidifTcfoucam, qu«!”nbsp;mihi parauerat.

Dcfeßione Chrijli dd dexterdin hdbicdtionc dus incalo.cr loco Augufti'nbsp;tii,ToUeßgt;dcid locorMtrtjCrc,nbsp;CAP. m.

SeJcread nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vando yero cuicimus iam dextef***

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcripturis ufurpari non tät*’’’’

«ni lubet promaieftate Deiomnipotentiaqi.fed beatitudinis in Cœlo.fanè nihil critnbsp;ro necelTe multis probare, quod cxifti^ ..nbsp;fponte fequitur.Sc federe, ficuti in {eripnbsp;alicubi occurrit, fignificare 8c quiefccrenbsp;dem æternæ felicitatis inhabitare.Nenbsp;men hicobfeuritatis quenqua impediat.K'nbsp;dum eft federe dupljccm haberenbsp;nem.Principioenim federe eftexaltaturfl®nbsp;amp; regnare in omni gloria amp; maieftate. D® 'nbsp;de fignificat rcquicKere 8c æternam felic’^nbsp;inhabitare.Vtraque hæc inueniunturin^'ï*nbsp;tato Chrifti corpore. Alteram vero lt;nbsp;rum nonagnofeit Brétius fignificatiooi*^^nbsp;- Dicit enim,: Sederc ad dexteram Dei j

RE SP. B VL LI N G, u, federe,ftare,aut deambulare ( nec mirum ellnbsp;fi nô interdum fecundum Zuinglianos,iaceatnbsp;Hiioq; dominus amp; caput fuum in lcéium reclinbsp;certo loco corporalis cœli,fed eft ornanbsp;lûeffe æquali niaieftate St omnipotentiaDei.nbsp;Quoniam vero paulô ante commonfiratumnbsp;etiam fanéios federe ad dexteram Dei Scnbsp;fiiperthrono Chrifti,amp;tamen non coxqualinbsp;*iiaicftate amp; gloria cumChrifto fedent,confenbsp;*lüens fane eft federe alteram quocp àdmitte-¦¦^fignificationem : vt Chriftus quidemibonbsp;fiio excellentifsimo primoq; modo fedeat adnbsp;dexteram Dei.cxaltatus in omnem Dei maienbsp;ftatem amp; gloriam ; deinde vero 8c fanfti cumnbsp;'pfo,fecundum verbum eius,fedeant,altero ilnbsp;^0 modo Sc fua rationc. Habitant enim fanélinbsp;^^m ebrifto in Cœlo, fed non funt Cbriftonbsp;‘'imaieftatecoçquales.Namtametfi Scipfi dinbsp;^antur regnare,non tamé pari funt cum Chrinbsp;^0 gloria præditi.

lam quod aduerfarius iterum ludit Vexât Ad P'^ngitlœdorijsqiagit.adducensrurfus Zuin ftiTefpicUnbsp;^fianorum Chriftum in Cœlo fpaciantem 8cnbsp;'^m etiam in lefto cubantem, pro leuitate fuanbsp;fiolitaagit.Potuiffet, fi faperet.omnibus iftisnbsp;'»eilè abftinere. Perinde loquitur ac fi ea fitnbsp;’’oftra fententia.quç fuit nunquâ:quafi Chri-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

ftum cœlo includamus, in quo illi conuerfa-

Ab LIB. B R E N t I r iionem affingamus mundanam prorfus.nbsp;rum antea diximus, 8c pauló poft repetem^nbsp;nihil tale vnquam nobis veniflein mentei’’'nbsp;Hoc palam ex yerbo domini fentimus 8c do' 1nbsp;cemus, Chriftum vero fuo corpore pro rat'^ ,nbsp;ne clarificati corporis ( quod quidem verui”nbsp;corpus manet, habens carnem 8c fanguine'^'nbsp;nequemutaturin fpiritum) Coelum inhah*'nbsp;tare.deniqj’fanélos quoq; in ipfismet corpo^ inbsp;bus fuis clarificatis vnà cum Chrifto habiW^nbsp;ros in Cœlo. Quod 8c Hieron. teftatur 8cnbsp;Sicut Chriftus ita 8c nos poft rcfurreétions**’nbsp;eadem habebimus membra, quibus nunc ÿ*’'nbsp;mur,eafdem carnes Sc fanguinem 8e. ônarfl”^,nbsp;rttm in fcripturis fanélis opera,non natura***nbsp;nantur.Nam hæceft verarefurrcélioniï*'’’’nbsp;fefsio,quæ fie carni gloriam tribuit.vtrioi’*’’nbsp;ferat veritatem.Sic 8c dominus nofterinnbsp;tetransfiguratus eft in gloria, non vt mai”’*nbsp;ac pedes cæteraq; membra perderet,8c fu*’’*’nbsp;in rotûditate vel Solis vel ipherç volueret”*'nbsp;Sed, eadem membra Solis fulgore ruiilao*’’nbsp;apoftolorum oculos perftringcrcnt,8cc. C””nbsp;traloan.Hierofol.epifc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Chriftus in Quod vcrô Chriftus dominus vero fuO loco’nScoïPO''^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^ habitat corporaliter,

âufc .autemvbiq;præfensinuenitur,idquideins*. j bonæipfius volûtatis diuini^ ordinis. QS”** !

aute*”

RESP. BVLLIîÎG. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xoj

autem fanfti in ccelo amp; non vbiq; futuri fünt, eft 8c hoe ipfum ordinationis diuinç.Et quo-modo poffutnus nos aliter loqui de hifee rcb.nbsp;quam accepimus didicimusq; ex verbo deminbsp;ni^Petrus apoftolus.Chriftû oportet ait (Ennbsp;oportet difertè ait,cum interim nos nullamnbsp;intelligamusnecefsitatem coaélam fed fpon-tàneameius voluntatem ScDeiordinationé)nbsp;Cœlum accipere vfqjad tempora reftitutio-nis omnium,amp;c. Aélor.j.Sed amp; Paulus dicitnbsp;quod id quod in homine eft mortale amp; corrunbsp;ptibile, oporteat induere immortalitatem amp;nbsp;incorruptionem: amp; quod noftris corporibuSnbsp;obuiam fimus prodituri, vetli per aerem,ad-uentanti in iudicium domino.fecuturiqjhucnbsp;amp; Temper cum ipfo futuri quern amp; oculis noftris fimus infpefturi.Cumqi hsec omnia fintnbsp;longé certifsima amp; fide noftra catholica amp; ornbsp;thodoxa fanfte cofefla, non poterit non amp; innbsp;dubitatû illud quoqi efie, quod in alio illo fe-culojin cœlo vel in regno Dei fideles non fintnbsp;fimiles futuri idolis aut truncis.qui nihil neqjnbsp;fentiât,neqivideât,neqj audiat,aut immoti innbsp;locis in quibus futuri funt hæreant rigeantq;nbsp;ftatuarum inftar , Neq; vero in pura fpiritusnbsp;fubftantia mutabuntur corpora noftra. Habinbsp;turiaut fumus noftra met corpora Seproinde tionoflr»nbsp;mébrorû vfum jpróe clarificatorû corporû.

A D L I B. EREN T I t

Vbi tarnen nemo à me expeétabit exaftat” explicationem modi amp; rationis omnimoii^'nbsp;qua mouebuntur amp; exercitabunt fe clarift*'^nbsp;ta in Cœlo corpora. Libenter in fpenbsp;dominum, vt aliquando ilia omniâcoràif ’nbsp;cœtu fanftorum infpiciam Sc experiar .•nbsp;rim vero nec pudebit nec pigebit me loquinbsp;fcriptura. Ilia vero aperte dicit nos accubit'^^nbsp;ros, requie fruituros, feffuros, habitàtuf*’®'nbsp;futures in gaudio vbi ipfe eft,vifuros De’’*’''nbsp;fequuturosque Dominum, qui deduftufquot;!nbsp;fit nos ad viuos fontes aquarum, amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ridetatq; fuggillat adhuc Brentiusj Zuinglianos fabricate fibi Mahumédicuii’^'^nbsp;lum,fecuri fumus nos,vtpote qui certonbsp;mus nos à parte noftra habere verbumnbsp;cui ille impiè inful tat Sc nos aperta afficit ii’*nbsp;ria.Compefcet opportune tempore domi^*'^nbsp;infolentiam iftam infultantisaduerfàrij.

Is porro hic magno conatu incipit coacef^/ re plurima feripturæ teftimonia.quibusnbsp;•dat federe id ipfum elfe quod in æquali n*-’nbsp;ftate regnare. Forfan libenter incalfum la^'jnbsp;¦rat aCtumq; agit. Cum enim no negem.nbsp;ille aflerit, ficuti non inficias eo Sc dexts''^’’'nbsp;Dei vfurpari pro omnipotetia Dei, quorfi”’’nbsp;pertinet laboriofa ilia probation Vt fe auditsnbsp;ri venditet. Cur non refpondit-potius

R E S P. B V L LI N G* I t lOj? quæ funt in controuerfia, ficuti amp; antea ab il-lorequifiui^Quod bis adijcitmaieftatem Deinbsp;comprehendere 8c omnipræfentiam corpo-fis Chrifti,fuoexcutietur,Deo volentcjoco.

¦ Præfatur alicubi in hoc fuo libro, quafi de t'üj'ôcofsquot;* ¦^ouoaggrefTurus Sceuerfurus tcftimonium corporibu*nbsp;beati Auguftini ad Dardanum, Toile corponbsp;ribus fpacia locôrum,nufquam erunt,amp; quiânbsp;^ufquam erunt, neccrunt,amp;c. Verum cumnbsp;¦'ûc nihil ferè dicat,qaod antea in feripto prionbsp;fijcui refpondi, non dixerit, bfeuitatis gratianbsp;hæc addOjTeftimonium hoc Auguftini in ecnbsp;Chrifticertô fatis,vtcunq; impugneturnbsp;^Brentio 8c focijs, incolume inuiélumq; fu-^'iruin. Tametfienimcónctdr hoefaptreinnbsp;^lpicionem, quafi ipfeniet Auguftinus hânenbsp;[ententiam pronunciàrit KaâMxât, àtquà ità nenbsp;'pfe quidem habuèrit pro verà 8c facrofanéla»nbsp;ffuftra tarnen laborat. Et vtcunquemifaculinbsp;præfidio veritatem corporis Chrifti exténuanbsp;pondereq; 8c mole liberate contendat. Au-

§uftinus tamé ipfe perpetuo 8c manifefte cla-'^atjCorpus Chrifti efle in cœlo 8c permanc-’'e corpus verurh, quod locum 8c circumfcri-Ptionem fuam habeat, vbique autemnon fit. Boc negate non poteft Brentius, vtcunquenbsp;fein onines formas vertat Scringatur.Cumqinbsp;‘locnonnelciac, nonpoteft is elabi felicius,-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O

ADLIB^ brentiî félicius, quam vt hune authorcm prætere**’'nbsp;Et quidem nemo vnquam praeter BrentiuP’nbsp;hucufqj ab annis 1200 in ecclefia fuit,qui feo*nbsp;tétiam hanc Auguftini aliter intellexerit qP^nbsp;vfurpemus nos,aut ipfam oppugnarit tanqP*nbsp;falfam philofophicam Se corpori Chriftigl®'nbsp;riofo parum congruam. Spero itaq; prud^'’quot;nbsp;tiores dogma vêtus Auguftini libentiusâiP''nbsp;plexuros,quàm nouum illudaduerfarij.

De Vißonibus Stephani er Pauli,et Chri flum in Ccelo retinere uerum corpus ernbsp;corporis formam.clarificationem enint nonbsp;f ollere corporis ueritatem. c A. 1111.

Vse in Refpon.mea diflerui de vifi®'’.*

-

R E S P. B V L L I N G, IT^ lo^ CEriftus refurrexiflet ex mortuis amp; quærercnbsp;tur à mulierculis in fepulchro, dixit angelus;nbsp;Surrexit.Non eft hic.Vere diélu.nó aütiuxtanbsp;fnaieftatê.fed iuxta Oeconomia. Ita Sc Tho-•næ oftédit ac exliibuit cicatrices in manib.lanbsp;tere amp; pedibus. luxta banc difpéfationem aitnbsp;dominum Sc Stepliano apparuifle.Non enimnbsp;ftntiendum eflc.quod Chriftus ea forma quanbsp;vifibiliter afcenditvfqj ad nubes, verfecurinnbsp;Cœlocmpyrco, aut quod ea forma qua Ste-phano apparuitjfemper in regno ccelefti ver-feiur. Scio quidé veteres difpenfationis velnbsp;Oeconomias vfos vocabulo, etiâ in refurre-ftionis Ghrifti negotio:veru illi ipfi cauerunt nbsp;diligentifsime, necubi veritaté refufcitaticornbsp;poris Chrifti refurreéfionisq; noftrç verç ver ne human«nbsp;terent in dubiû. Vnde ingenue profefsi funtnbsp;îorpusChrifti effe in loco.Quod vel apud Cynbsp;tillum vel etiam Theodoretum in Dialog !.nbsp;Inconf videre eft.Proinde œconomiâ veldi-Ipenfationé,intelleéhi fano. Sc vt vfurparuntnbsp;Veteres,no ad extenuanda vera in gloriaChrinbsp;ftihumanitaté, nonreprehendoncq; reijcio.nbsp;QuâtûaûtattinetadBrétiûnô video ipfumnbsp;eû veterib.bac in re faceremeq; pofsû apjpba-¦fc.qlt;y aitChriftu in coelo no eâ femp retinerenbsp;forma qua tue habuit, quado vifibiliter irt cœnbsp;lû afcéditjSe quâdo fe Steph, vifendû cœlitus

ADLIB»BRENTII

. nbsp;nbsp;. cxhibuit. Quid enim pofthac aliud cogitab''*

ctxiüKtitquot; mus decorpore amp; forma corporis ChriftÜ^ net fub-.îan Cœîo quaiK quod de affumptis corporibuS»nbsp;wïmiÿ'^cor amp; formis corpofum fentimus angelorûc' Cofnbsp;ports huma pora enim hi aflumunt, amp; hotninibus pro r®nbsp;rum vtilitate,certis apparent formis, quas t’'nbsp;men Temper non rctinent iri cœlo,fed ad pr®'nbsp;priam redcuntes lucem vnà cum corporibo^nbsp;ponunt. Ergo ne credemus amp; dominumnbsp;ftrum.cum formâ fimnl ipfum corpus fut»’’/nbsp;in quo à fuis vifuseft,deponereï Ita verdij’nbsp;adihodum bonum fe difpenfatorem præft*^*nbsp;fcteccIcfiçBrentius,qui male difpéfândo,p‘înbsp;ftantifsimuni ecclefiæ thefaurum perdidio^ ;nbsp;Verum enim corpus Cbrifti addextérâ f',nbsp;patris fcdens.ille eft oftinium fidelium pr«^’jnbsp;iifsimus thefaurus,amp; certifsimü pighus qo°nbsp;amp; noftra verailla corpora, àrefurreftion^’'nbsp;eadem fubftantia, fint illuc ad ipfum quoq”,^nbsp;euehenda. Cæterû vera fides amp; diuina vef’'nbsp;tas cuiinnititur fides, confitentur hocnbsp;corpus Chrifti quod refurrexit ex mortuisnbsp;afcendit in Cœlum,retinui(fe fubftantiam^^ jnbsp;manæ naturç,retinereq; eandem adhuc ad ,nbsp;CUrilte»-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patris in cœlo.Licet enim corp.^ j

ttononau- domini à relurreélione fit clarificatum,o'®f i 2m““quot;’â catio tarnen ilia non fuftulit humanæ riat” ¦nbsp;n». fubftantiam atqi formam. Repurgat

»

RES P» B VL LING» ir. io7

corpus à corruptione.rcdditq; ipfum expedi-tumcelerrimumatqi darum velfulgidum:rc purgat deniq; illud à mortalitatc amp;c omnibusnbsp;infirmitatibus defeélibusqj humanis-.interimnbsp;Vcrô illi non aufert fubftantiam,non membranbsp;Vclartus atq; figuram.Tollit Ginè dcformita-tem amp; quicquid fœdû.quicquid ex corruptionbsp;nis reliquijs eft.non tollit autem formam,nonnbsp;tollit itern locuni vel termines vel circumfcrinbsp;ptioncm.Hæc enim omnia in corpore Chriftjnbsp;inhabitante Cœlû.fed Sein omnibus fanftorûnbsp;corporibus mançt nec çxpunguntur vnquâ:nbsp;^Uemadmodû omnes orthodoxi vno orç connbsp;corditer côfitentur atq; teftantur. Alioqui e-’ïim refufeitatum corpus ex mortuit verumnbsp;corpus no eflet.vanadeniq; eflent quæ de re-furrcélionçcarnisfanfticrcdunt.Sed quo mi ;nbsp;’'US fit 4ubitsitiQnis commemorabo breuibus

’iuoClarabeatprutn patrum teftimpnia.S.Au Auguninn» guft.p,etra-li-i-ca.ij. $e 26. Quod dixi.inquit,nbsp;^Ugdiç^ corpora.qualia nos fperamus habitanbsp;’¦os.locidiftima atq; ætherea efle credédû eft.nbsp;Si hoc fine mébris quæ nunc habemus Sefinenbsp;j fubftantia.quâuis incorruptibilis.tamé carnisnbsp;' *t:cipiatur,erratur. Copiofioraidéille author

'radit de his li.de ciuit.Dei 22.pana côtra Adi 'Uitu ca.12.His côiungere poteft quiiibet prçnbsp;'Uram S.Gregorij difputationé bac de re con

O J

adlib, b R E N T I r contra Eutychiu.præfcnte Imperatore.habi'nbsp;ta, ex 29.ca.Moral.i4.Porrô Theod.lib.Di®';nbsp;2.Incon.Illud,inquit,corpus habet prioré q”!nbsp;dem forma 8c figura Sc circumfcriptioncm,^nbsp;vt femel dicam corporis fubftantiâ.Âd Phil-hnbsp;apertè corpus dicitur 8c gloriæ quidé corpij’nbsp;(Transfigurabit corpus noftrû humile vt cf'nbsp;corpora fanélorû feruât fuæ naturæ charaé^*nbsp;rcm,corpus quoq; domini fimiliterfuâhab**nbsp;fubftantiâ immutabilé.Hæc illc, qui plura Mnbsp;ius generis habet alia, quç non côfignaui bgt;gt;^nbsp;omnia. Proinde non finemus nobis Brent'*nbsp;na difpenfatione oculos obliniri, nee defm^nbsp;mus hortari omnes fibi caueant.neq; perm'^''nbsp;tant huiufmodi artibus fibi oculos fafcinat*'.

nobis verifsimaangeloru teftimonia,dicétif' lefum qritis Nazarenu crucifixü. Surrexi^'nbsp;Non eft hic.Ecce locus vbi pofuerat cu.Si V*.nbsp;rè corpus Chrifti, qifin fepulchro quæreba*nbsp;mulierculfle.in feniiirhrn no fiiit. nmfpfl-o V'nbsp;biqs

R ESP. B VL LING.quot; ft loS natura vel fubftantiâ, qux fine mébris 8c forma nó cft.dcponat. Vbi ergo manet dodrinanbsp;Brétij de vbiquitatc corporis Chrifti^ aut qd*quot;nbsp;modo dixit, Chriftû in cœlis nó eamretinerenbsp;formâ,quâ habuit cû afcendit in cœlos.indcq;nbsp;videndâ fuis exhibait ƒ Hanc ille fua ilia difpénbsp;fatione libenter omnibus approbaret.Equidénbsp;cüfimplicioresaudiuntœconorniâveldifpen ni»,nbsp;fationé diuinâ.concipiûtncfcio quid magnû,nbsp;amp; velut ad cœlefte ftupcnt myfterium, quodnbsp;vt non intelligût ita vt reconditum ineptè adnbsp;mirantur.Cum reuera difpenfatio illa,vti ipfanbsp;vtitur aduerfarius,nihil fit aliud quam verbonbsp;rum caligQ,auditorû oculis ofFufa in quo ob-errantes, liquide porro non videant obfer-'lentqi fimplicem veritatem proprietatemq;nbsp;ex mortuis rcfufcitati corporis Chrifti. Orthonbsp;doxe veto de hoc pronuncians beatus Au-guftinus dixit, Nec cos audiamus, qui negâtnbsp;taie corpus domini refurrexifle, quale pofi-tum eft in monumento. Si enim taie non fuifnbsp;fet,non ipfe dixifletpoft refurredionemdi-fcipulis,Palpate 8c videte,quoniâfpintus carnbsp;né Scoflanonhabet.ficut videtisme habere,nbsp;Sacrilcgü eft enim crcdere,dominû noftrû çû vtramd««nbsp;ipfe fitvcritas,in aliquo fuifle métitu.Hçc ille. mini cor.

Verum nccubi deflcdamus à Propofito, «ertifsinautn illudquoqicft, quod dominus «rrtaw«.

O 4

AD LIB, BRENT H ppftcr Icfus Chriftus verum fuum

pcnderat Çc vulnçratum fuçrat, illis ip fis membrisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;figura vel forma Thom«

dendum amp; contreélandum palpandunrûe«^ hibuit,amp; exhibuit quidem vt verum corp'’^'nbsp;amp; non veluti fpiritum, qui neq; carnem 0^*1'nbsp;O fia habet,neq; palpari poteft.Non aliud co^'nbsp;pus neqj in vlla alia corporis forma afcédit i”nbsp;cœlum dominus noftcr.quàm ilia ipfajquäi”nbsp;Thomae exhibuerat. Non aliud corpus n«?nbsp;in vlla alia corporis forma in CœloaddeXt^'nbsp;ram Dei apparuit dominus nofter Stephaf*’/nbsp;fuorum fuhlatus eft è cacumine mentis oli^^nbsp;ti. Atq; ita ctiam credidit amp; docuit de corpoi*nbsp;Chrifti agente in cœlo B.Auguftinus, qui^P!nbsp;ftola ad Confentium i46,Ego,inquit,domif'nbsp;corpus ita in cœlo efle credo, vt crat quan^”nbsp;afeendit in cœlum,amp;ç.

R E S P, B V L L I N G. I f. I09 ftis non raro hominem veluti transformat,vtnbsp;non facile is efle agnofcatur qui eft, attamennbsp;forma ipfa corporis intérim nec mutatur necnbsp;txpungitur.Proinde non eftde corpore Chrinbsp;fti fentiendum,velut de Prothcq quodam.dcnbsp;quo canebat olim Flaccus ille,

Quoteneam vultusmutâtemProthcano do^ His accedit quodcum à fuis nonefta-gnitus, quibus tarnen erat cognitifsimus,cul-pam hæfiflc in fpcélatoribus, non autem innbsp;Chrifti corpore : id quod Lucas apertifsimenbsp;dicit capite 24.

Poft hanç fypceramdilucidamque huius reideclacationemjVidetleâorprudens, nihil pcrfo'iumnbsp;porrô opus effc refponfione vberiore.qua ad- Çhrifti pernbsp;uerfarij çxcutiam Gradusin hac caufaabi-pfo inuentos. Gradusenim conftituit in per-fonaChrifti, velinhis quæ perfonæ Chriftinbsp;accidunt, Sepriorem quidem diuinæ maie-ftatis, pofteriorem vero inanitionis.in quo innbsp;diebus Garnis fue conftiterit,amp;poftrcmum dinbsp;fpenfationis quem attnbuit refufeitato 8c innbsp;cœlum aflumpto domino. Nemo enim italu-feiofus eft,qui non intclligat.quo ille cômen-tis his fuis omnibus, ad quæ feripturas aftutenbsp;tefleftit atque contorquet, auide tendat, huenbsp;nimiruro, vt veram Chrifti humanltatem innbsp;cœlis,8c in ftatu illo gloriæ, leptologiailla fuanbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O 5

A’D LIB. B R ENT 11

extenuet', vt remotis aut obfcuratis falte o*”! nib. veri corporis proprietatibus.corpusCb',nbsp;fti Suenckfcldicè quafi deificatu reddat, vt ’’nbsp;hil minus fit, q corpus verum.imo tale potiquot;^nbsp;cfle videatur, quod nihil différât à fpiritu.^fnbsp;omniadiuinitatipar, omniaimpleat Sc vM‘nbsp;prçfens fit. At talc doftrina nunq recipietnbsp;approbabit fideliu quifquam: vtpote qusnbsp;per ab orthodoxa vetuftate, authoritatef^f*''nbsp;pturarum palam eft rcieéla atqj reprobata-Temp«» Veteres ccclefix doft ores fimplicius Scnbsp;Chrifti hu- £rius diftinxctunt vniuetfum illud difpcof’^^nbsp;ffotiis Chrifl;i tempus , in hoc quod moX ’’nbsp;incarnatione antccefsit tempus refurreft*”*nbsp;nis glorificationifqs.Scin illud quod proti*’*’^nbsp;illam eft confequutum. Prius nuncupat'J’’^nbsp;tempus humilitationis Sc infirmitatis : po^^nbsp;rius veto tempus e.xaltationis amp;c gloriae-Ë^^Çnbsp;nim erat in humiliatione corpus domininbsp;mum (abfquepeccato tarnen) miferum.p*^nbsp;fibile,mortale circumferiptum. In exaltat*®nbsp;ne verd cum non depofuerit corporis huß’^nbsp;ni veritatem fed retinucrit, retinuit firnu*nbsp;circumferiptionem ; depofuit autem oinn^nbsp;infirmitaté,mifcriam,corruptibilitateni,p^.nbsp;bitatem,mortalitatem,aliaque huiusnbsp;Sc exaltatus eft in gloria patris. SufFicitnbsp;diftinftio ac declaratio pio cuilibet, qui

RE SP« B VLLïNG* If» lia ^xftantiorem efîc hanc^ idcocjucBrçntiananbsp;iHaipfumfacilèneq; fine fruélu carere poiîe.nbsp;Commemorata ilia fua difpenfatione ob-fcuratille 8c vifionem Domini apoftolo Pau quot;xhibîw.nbsp;loexhibitam. Iterumenimrepetit Cbrîftumnbsp;®on verfari phyfico modo vel corporaliter innbsp;itgno fuo cœlefti, ea forma qua apparoir Paunbsp;^0. apparitionem illam Domini afierens fuif-f'fuam illam œconomiam.Et bis tarnen moxnbsp;l'ontam prudcnterquàm difertèadiungit amp;cnbsp;. Paulus probat hoc argumento veritatemnbsp;*tfurreftionis Chrifti, Poilrcmo , inquiens,nbsp;yifiis eft 8c mihi. Dicat cnim nobis Bren-tiusquomodo apoftolus vifione bac Domini probauerit veram refurreftionem Chri-

Si enim Gbriftus Paulp non apparuit veto fuo corporcjVcra fua carne, in véra corporis fubftantia atque figura, ficutiScalijsfc-fe fpeélandum 8c contreélandû exhibuit apo-ftolis;quomodo obfecro dixit, Vifus cft apo-ftolis omnibus. Poftremô autem veluti ab-rtiuo vifus eft 8cmibilt; Si autem illo ipfo cor« porevero corporifque veri forma, Paulo ènbsp;cœlis,apparuit, quodum interrisadhuever-fareturcumdifcipulis.fefeconfpiciendum palnbsp;pandumquç apoftolis exhibuit, confequensnbsp;eft profefto Chriftum in cœlo, vnde fe Pau-lovidcndum exhibait, verfari cqrporaliter.

çandem que adhuc corporis fubftantiam njamq; retinerequamhabuit in terris.Pr^^;'nbsp;rea cum Paulus per refurredionem corpof* ;nbsp;Chri'li probet noftra quoq; corpora refur’’®' !nbsp;ftara.conftet autcmillain vçracorporisf“’’'nbsp;ftitiaatq; forma efle rçfurrcftura.luçc claris’nbsp;apparet corpus Chriftiquodè cœlo appaC*’-Paulojin vera ilia fua corporis fubftantla 4^4’nbsp;forma apparuilTe, 8ç iJeQ ipftipi corporali^^f |nbsp;in cœlo verfari, fubflantiamq; 8c forrnaiiinbsp;poris ipfuni inuiolata in coslis retinere.E-'^^'^nbsp;buit ergo nobis ipfeniet aduerfarius laque'^”’nbsp;quoinfolubiliipfumconftringcremusnbsp;Vident Hic præterea pij omnes v’crbofamnbsp;dilTertationcm Brentij de vbiquitatenbsp;ris Chrifti amp; de difpenfatione illa fua,nonnbsp;do ecclcfise noxiam efle fed Sc fidei vcrita’^‘4'

refurreclionis contrariam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

SanAi Hie nbsp;nbsp;Vt tarnen iila dilucidius rcéliufqj intd **

ewnrdf rc gantur Sc validius adhuc roborentur.cootf*'-fjrrcAinne ham hic in compendium B. Hicronymi amp; natura tationem,quam habuitaduerfus iQan.Hi®^^nbsp;cirporum fol. epifcopu.vt cx eicognofcat nonnbsp;tLm' '^”°quot;^Brentiü,fed fimpliciores, rudioresquenbsp;quidinhaccaufaveruna fit vel falfum gt;nbsp;ùmue,à quibus item fibi caucant.quidócnbsp;fequantur.Huius quxdam protuli amp; i^nbsp;remea Rcfponfionc,rcliquanunc

K E s P» B V L L I N G» I r, lit îuitautem Ioan, ille Hierof. epifc. errori Orinbsp;geniano de mortuorum refurreftione impli-titus: qui quidemab ipfo Hierony.talis fuifie Error denbsp;perhibetur. Aliud nobis fpirituale amp; Kthereûnbsp;promittitur corpus,quod nec taftui lubiacet,nbsp;*^ec oculis cernitur,nec pondéré prçgrauatur,nbsp;^pro locorum in quibus futurum eft varieranbsp;mutabitur. Nec difsimulat naturam æthc- De erroti-’¦« corporis amp; fpiritualis dominus. Claufis é-oitn ingrcdituf oftijs, Sc irt fraftione panis ex amp; Océans*nbsp;oculis euànefcit. Haélenus errorem de excitanbsp;*is ex mortuis torpöribus tecenfüi*

Scquituf iam erroris huius per B. Hiefoii. confutatio amp; vera doélrina veraq; fides de vcnbsp;titate réfüfcitatorum corporum aflumendo-tumqi in cœlum. Nullus, inquit Hieron. tamnbsp;aperte poft Chriftum quam lob ante Cbriftu ftrù'a denbsp;de refurreftione loquitur . Nouit amp; viditcîi^^çàtt^nbsp;qüod viuit Chriftus fedemptor eius, amp; in nonbsp;Oifsimo die de terra refurrefturüs fit. Ét cumnbsp;dixir.Rurfum circüdabor pelle mea,amp; in car-tie mea videbo Deu, vbi hic corpus æthereû^nbsp;vbi acreût’Sc fpiritui amp;aur£ fimilet'Ncnne vinbsp;detur tibi iam trie lob cotitra hunc erroi é ferinbsp;terec’ Videbo aut Deum,in ifta carne,inquit,nbsp;«lu« me nunc cruciat, quæ nunc præ dolorenbsp;diftillat:vnde inculcat Seexaggerat amp;ait,Quénbsp;Vifurus fum ego ipfe,amp; ocwli mei confpeétu-

AD LIB. BRENTII ri funt,Sc non alius.Is fi non in fexu fuo refquot;^,nbsp;reélurus non ijfdem membris.quç ia*;** inbsp;re in ftercore: fi non eofdem oculos ’nbsp;ad videndum Deum, quibus nunc vio^^^nbsp;vermiculos.vbi erit ergo lobc” Tollis ea io “rnbsp;bus fubftitit lob, amp; donas mihi inane voca“nbsp;lum refurgentis.Quomodo fi nauimnbsp;fragium reftitutam velis, ac nèges fingula a,nbsp;VideEptta quibus nauis conftruitur.Refurfeélionisnbsp;Uinafr^s^quot; catholice.fine carne amp; ofsibus, fine fan?'’ Inbsp;ad Euftocii ne Sc membris intelligi non poteft. Vbi 'nbsp;per Hicro- ofl'a Sc fanguis Sc membra funt, ibi nec^‘ Inbsp;eft vt fexus diuerficas fit.Vbi fexus diuerß^nbsp;eftjibi loannes loannes, Maria Maria.

Sunt plura adhuc fcripturae de mort'’‘j i rum refurreftione teftimonia,imprimisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Dominus nofter lefus Chriftus refurreX'^’'^ mortuis, 8c quadraginta dies à refurreft'^’.jjnbsp;cumdifeipulis fuis conuerfatus cum eis®nbsp;Sc bibit, ac ab eis cum fuis ipfius membris ,nbsp;fus eft. Quodautem comedit incarne^’ Inbsp;membris vifus eft, aut verum eft quod Vgt;nbsp;batur aut falfum. Si verû eft.ergo vere co*”nbsp;dit Sc membra habmt. Si autc falfum.qoo’’’.^nbsp;do res falfas oftedcre voluit, vt refurrectio’’nbsp;veritatem probaretc' Nemo enim falfonbsp;probat. Neq; ilia comedit fine dentibuS.O®^^nbsp;ambulauit fine pedibus, neque fregit P® p«

Et quomodo, inquies, non cognofcebant ®uin in itinere, fi ipfumhabebat corpus quod ifui».nbsp;®nte habuitC’Audi fcripturam dicentem, Ocunbsp;l'eorumtenebanturne eumagnofcercnt. Etnbsp;¦'utfuni. Et aperti funt oculi eorum, Sc cognonbsp;'ïerunt eum. Nunquid alius fuit quando nonnbsp;’gnofcebatur amp; alius,quâdo agnitus eftc’ Cer’nbsp;ïè vnus atq; idé erat.Cognofcere ergo amp; nonnbsp;'ognofcere oculorum fuit.nô eius qui videbanbsp;^ur.licet 8c ipfius fuerit. Vnde 8c Maria Magdalene quandiu non agnofcebatlefum Sc VI-'^ütn quxrebat inter mortuos , bortulanumnbsp;putabat.Agnofcit 8c dominum vocat,Scc.

Porrô quod claufis ingreffus eft oftijs,eius ChHRu» Ja dem virtutis fuit, cuius 8c ex oculis euancfce Suis cUufis

«

ADLIB^BRENTli

pore,annon credis^ Si credis, cur ifta propo-quot; nis per quç refurreftio denegaturC’ Si non crfnbsp;dis, quid ita imperitorum lacîas animas, amp;nbsp;furreélionem catTo nomine ventilas C’ Hæc O'nbsp;mnia hucdefcripfi liaélenus exB.Hierony-ConduGonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et nunc quidé hâc quoq; difputationis n*’

huiusioci. fti-ç parte de dextera Dei patris amp; de feisioo® Chrifti domini ad dexterâDei patris,adnbsp;tionem S. Hierori. concludo amp; dico,SicreJgt;^nbsp;Brentius corpus domini noftri lefuChrift' gt;”nbsp;cœlo ad dexteram patris fed és, ver um eflenbsp;pus, quod fubftantiâ formamcp veri corpof*nbsp;bumani retihet,curitaqi talia,fuail]adifpnW''nbsp;tione,profert, per quæ veritas corporis neg^^nbsp;tur,aut faite apud rudiores vocatur in dubii*'nbsp;Si verô reuera non credit, Scvanum aut ina”^nbsp;duntaxat refurreciioniscorporifuenonis'’nbsp;tcdit,fonat amp; crepitat,cernût liquido omnc^'nbsp;quo miferinfulfaillafua difputationenbsp;nerit. Credat itaqj pofthac doclrinæ eius,nbsp;non fatisfit doélrina folida fana atq; fimpl“quot;,’'nbsp;Dominum oro, vt nos dum hic in terranbsp;mus, benigne in via veritatis amp; iuftitiæconfnbsp;feruet atq; dirigat,amp; vbi hinc foluerimus,^'’*nbsp;ftias noftras amp; corpora noftra ad fcmetipl'^*’'nbsp;in dexteram fuam, ad æterna fubuehatnbsp;gaudia.Per Dominû noftrû le-fum Ghriftum,Amen.

SECV

s E C V N D AE HVIVS PARTISnbsp;CAPVT TBRTIVM.

perfonali unione duarum

Cljrißo naturarum, infeparaidiun ^uidem earwnßi dßi^arum ta-

men,amp; quod Cornus Chrißi nonfitybiquCt

txponitMT fententia euangelica Verbum euro faâü eß, per Decretu Concilij Chali-eedonenßs,cr oßenditurcfuomodo dut innbsp;Chri/lo naturt in unÙ infeparabilem w-antperfonam, CA’P, I.

R AEST A T amp; inhac caufa ante omnia cognofeere in quo verta 1« qno tur inter nos amp; aduerfarium con-Utrouerfia.Expofuihocanteaquo-lt;iue in Refp. mes fol.5Ó. ac paucis id iam repe

^ct,ybique cil : fed huiuauam oaturam ia P

AD lib. BRENTII

ritateinque Ria prdprietate ifiuiolatam ' diuina natura coniunélam perfifteie fi”* 'nbsp;permaiiere. Brentius contra docet amp; vrg^^nbsp;propter perfonalem vnionem, humanitatci”nbsp;Chrifti perinde vbique efle atque diuinit^^nbsp;cius vbique eft. Finitum enim faélumnbsp;finitum.Et nunc quidem de nouo confcfip*^ ,nbsp;illçlibrum.De maieftate Domini noftri lf*’} 'nbsp;Chrifti ad Dextera Dei patris,in quo tarnet’’ jnbsp;nihil dicat,quo ad Ribftantiam, quod in ph®'nbsp;ribus Riis libris, hac de caufa editis.non diJt®' :nbsp;rit.nunc tarnen plura congerit diuinx teft''nbsp;moniaferipturæ, quæ adinftitutumnbsp;torquet, omniaq; hæc garruloquodampf®'nbsp;fiiRique amp; impexo dicendi genere profe«!’’’''nbsp;tur, quæ inftiper non candido, quod dici (o'nbsp;letjfed atro fale codit.'Ea res me, qui aflerta”’nbsp;ex animo fynceram cupio veritatem, conin’®nbsp;uit, vt hanc illi mei huius operis partem opP®nbsp;ncreinftituerim,quam fcribo, DE VEK^*nbsp;TATE HVMANITATISnbsp;NOSTRI lESV CHRISTI SEDENTI’

ÄD DEXTERAM DEI PATRIS-ExpHcatio Collocatautemillevniuerfæ Riæftm^bJ* VahScT- fæ veluti facrofanélum Rmdarnentum»nbsp;lofaauin. VERBVM CARO FACTVM E S'f’

Atque vtinam omifsis omnibus alijs figmen' fiSf«elisque-,fyncerè^erfeueraret-in.f£ntlt;”’'nbsp;Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tial’*”’

RÊSP, BVtLîNG. It. ii4

'tia Kac, denique 8c in ilia ipfa expUcatione eius.quamiplemctadfert. Ita enim fyncetanbsp;coijffet inter nos concordia. Nam dicit verbanbsp;Euangeliftæ 8c Apoftoli Ioannis,non intelli-gcnda quaG Deltas commutata Gt inhumaninbsp;tatem, aut humanitas conucrfa Gt in diuini-tatem , aut quod diuinitas Sc humanitas innbsp;Chrifto, ita Gnt confufa atque com mixta, utnbsp;aqua vino permifceri folct. Etenim ex diuiui-tate 8c humanitate non vnam eGe faftam na-^uram.fed manereduas diuerGfsimasnatu-ras, Addit Gngulas naturas, non GngulasScnbsp;di Gretas facere perfonas. fed Deum 8c hominem coirc in vnam indiuifam perfonam. Quçnbsp;quidem omnia dicuntur orthodoxe, qulbusnbsp;^nos acquiefcimuSjGngulaifta confitentesnbsp;àbfque hypocriG 8c contradidione. Amplius Dequifeu*nbsp;Vcroilleprogreditur.ac pcrquirit quis namnbsp;Gt genuinus horum verhorum. Verbum carônbsp;hdutn eft, fcnfus.Plurimum enim referre,nbsp;Vt hoc fciatur exade , cum in hoc verfc-^ur noftra controuerGa. Addit his ille, in «nbsp;nobis no conuenire, qualis Gt hæc vnio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

quim latè pateat, denique an perfonalis g . vel, vt Paulus loquitur,corporalis 8c per-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

^'^da.an tantiim vulgaris f quaiiter Deus v-

1 ’’’tus eft quibufuis fandis hominibusc' Ac re-J ^'pit tantfe ff horû légitima inréHpi’etaiione,

P î

virgine hurtx» fecundum humanitatem.vnuW* amp; eundetn Chriftum Dominû filium vnig®fnbsp;nitum,in duabus naturis inconfufc, immut»*nbsp;biliter,indiuife,infcparabiliter agnofcendutfl^nbsp;nufquam fublata eftentia (alij legunt differed*nbsp;tia) naturanam proptervnionemjmagisq”*nbsp;falua proprietate vtriufqj naturæ, amp; in vn«*”nbsp;perfonam atqj cxiftentiä. concurrente,nonnbsp;duas perfonaj partitu atq» diuifurn,neque di**nbsp;iundum, fed vnum eundemqj filium vnig«”’nbsp;tum.Hadenus verba Canonis recenfui,nbsp;nos quoq; vt légitima myfterij huius facrofa”nbsp;fti explicationelibenter amp; plenerecipimuS-

Cxtcrum oportet in prxfentiarum dilig^” tifsimè obferuare aduerfarium propemod«*^nbsp;difsimularc ac prseterire quod non poftre’”’’nbsp;buius canonis cft,nempc proptervnionép^^nbsp;fonalem proprietates naturarum non toH^”*nbsp;das,notareautem fuo fenfui accommodai***’*nbsp;quod in canone de indiuifa ponitur perfo***'nbsp;Et quidé tam callidè hoc negotium ptop^?’nbsp;Vt oculos cuilibet propé oblinierit, nifi q**'/nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di***

KESP. 'BVLLING. Ir. Ilj diligenter dicentem obfcruarit. Omnia enimnbsp;difputationis fuæ ad vnionem ( ex qua reue-*4 confufionem facit) perfonalc refert. Ac cx-piieat ibi.quod minimè reprehendimus, quidnbsp;fitperfona, quidhypoftafis, quidtie vnio hy-poftatica. Deinde vero fubiungit. Tam firmanbsp;h«c vnio.vt earn iam inde ab incarnationenbsp;1 nee tempus nee locus nee mors nee vi-1 nee vllacreatura alia difiügere Scdiuellercnbsp;pofsit. Quxfo igitur te, amicifsime mi leftor,nbsp;’‘eputamihi cum animo tuo.an non is qui pionbsp;®ft8cfano intellcftu.ac ex animo confiteturnbsp;diuinam 8e humani naturam in Chrifto cfTcnbsp;i*'fcparabiliter in vnaperfona coniunclas ne-«efTebabeatetiâfentirc Se cófitcn.quodvbi-«Unq; eft diuinitas Chrifti, ibi etia fit humaninbsp;tas eius^Sienim hæc funt femper infeparabi-liter in Chriflo coniunffa 8c vnita, quomodonbsp;'licubipoteft efie diuinitas Chrifti abfq; hu-toanitatc eiusC'Scc.

Adhxcaduerfarij ficrefpondemus, ipfum de fuo nobis cófequutionem obtruderc, qux

i ’’^inimè deducitur neque ex verbis apoftoli, «us. ^erbü caro falt;ftum eft,neqi ex Canone Chal-'edonenfis Concilij.Fides enim Chriftiana 8cnbsp;doftrina euangelica docent vtraqs in Chriftonbsp;^'sturam fic efle connexara vel unitam in vnanbsp;Perfoaa,vt propter banc ipfam perfonalé in-

BrcntiuSjdum explicaret verbû apoftoli,Vef bum caro faélum eft. Docuit hoc ipfum ma-nifeftifsimè Canon Chalcedonenfis Cócilij-Et jpinde cùm diftinftæ illæ naturæ cum fuisnbsp;^prietatibus infuailla vna perfona maneât: jnbsp;amp; diuinæ naturæ proprietas fit infinitam,nul inbsp;îoq; loco conclufam/ed vbique efle:human^nbsp;vcrô naturæ proprietas fit finitam amp;nonV-biq; efic, confequitur ex his manifeftifsirt^nbsp;propter vnionë illam naturarum iftarû perf®nbsp;nalem.non vbiqj efle humanitaté ficut diui'’(nbsp;tas vbiq;eft. Alioqui enim bumanitas curt ynbsp;tïinitate nô eflet coniunfta in vnam pcrfo”’’nbsp;fedpermixta, aut certè difpunéla 8c prorf*^*^nbsp;in Deum conuerfa. Hoc autem cùrn fit irtP‘’nbsp;libile,manetfemper immota Chriftianænbsp;^Irinæ fvnCeritas.quod fcilicetDeus hort'’’^

RE s P, B VLLING. n. 116 modo explicauimus ac confirmât^ claret Canon« Concilij Chalccdonenfis. Quod fi illenbsp;nobis obijcit modum Scrationena vnionisbunbsp;*us effc inefFabilem, Refpondctnns, principionbsp;’luidctn ipfutn met adnerfariû fibi Canonemnbsp;Concilij dclegifle pro légitima huius caulîçnbsp;^xplicationc.Subdatitaque fe legi quamipfsnbsp;^nlit, amp; tergiuerfari definat. Deinde agnofei-.nbsp;nnis Veteres non abs re . modum vnionis ali- 7quot;^°nbsp;'ubi nuncupafle inexplicabilem. QU'S enimnbsp;'ligne explicaucrit ftupendam illam Dei bo-®itatem qua ille fibi carnem noftram aduna-re 8c perpétua fibi focietate coniungere dl-gnatus clK Fatemur ergo myfterium hoc in-effabile effennterim vero eadem Dei bonitatenbsp;ttlyfterwim hoc ipfum, vtcunqueexplicari nonbsp;bis, quantum fcilicct fatis eft ad formandamnbsp;Bdem noftram, amp; quantum feruit faluti no-ûræ. Cuius generis arbitramur efTe Concilijnbsp;illius Chalcedoncnfis cxpofitionem, planénbsp;®nangelicam 8c apoftolicam.

Difertè itaq; profitemur vnloné illam per-lonjdem no patere tam latè, quam cuperet pa Sïo. ^caducrfarius.vt videlicet ipfum Domini *nbsp;’rnftri lefu Chrifti corpus propter vnionemnbsp;^latèpateat,quàmpateteius diuinitas. Memorabilia cnim obferuandaq; Concilij Chal-‘^donenfis.'verba fic habent*Agnofccndus cft.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

AD LIB, BRENTII mus amp; idem Chriftus Dominus, filiusnbsp;nituSjin duabus naturis.inconfufe, immutal’inbsp;iitcr,indiuife, infeparabiliter, N V S QVnbsp;$VBJ.ATA ESSENTIA NATVRJ^*nbsp;RVM, PROPTER VNIONEM,nbsp;GISQyE SALVA PROPRIETAT»nbsp;VTRIVSQyE NATVRAB. Quàm»lt;‘nbsp;ergo Deus amp; homo vna funt vniti in per'*’'’nbsp;na, retinct tarnen quxlibet natura fuum i”?*nbsp;nium, ita vt vnus amp;idé ille Dominus noft^nbsp;lefus Chriftus,fecundumdiuinitatemnbsp;bique, fccundum humanitatem autcmnbsp;fitvbique.

Xn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« tvn ««¦«

RESP. BVLLING. M« 11% ante ea fit naturaUs veraque vnio,fponte iamnbsp;itcrum confcquitur naturasipfas manerc innbsp;fua veritate.id eft, cfTentia vel proprictatc. A-lioquicnim vnio naturalis veraque ampliusnbsp;nuncupari non poflct.

Homo qui confiât anima amp; corpore natu-tis inter fe diuerfifsimis, in vnatamé fubfifiit perfona.in qua duæ illx vniuntur naturç. V cnbsp;tum ob hanc vnionem corpus non redditurnbsp;initnortale, quod videlicet cóiunftum fit in»nbsp;fcparabiliter cum anima immortal!. RurfuSnbsp;tametfi nature bx inter fe maneant difiinftç»nbsp;8c altera non fiat altera, ideo tarnen nemo disit eundem hominem duabus conftareperfonbsp;»is, aut vnionis vinculum rumpi naturaruranbsp;difcrimine. Semper enim manet vna dunta-kat hominis perfona,quç eft anima amp; corpus.nbsp;Ad hunc ipfum modum habet negotium v-»iusChriffe perfons.coniungentis ma-ximènbsp;iiuerfastiaturas Sequidem in proprietatibutnbsp;f»i« manentes.Non enim ideô funt du« Chrinbsp;perfon«,quia extant du« natur«,quarumnbsp;*»avbiqueefi, altera vbique nonefi. Neque.nbsp;^iahumanitas aflumntaefi à diuinitate, ah’nbsp;“¦xpolui.qua potui luce amp; brcuitate,quomo-’^0 duæ diferetæ naturæ coeant in vnam Si

ad lie. BRENTir

De Côcilio Chalcedonenß cfUMe occaßo* neDecrctum ifiu4 in ipfoßt promulgdtütnbsp;et de Neftorianii et Eutychianis. CAP.I ï.nbsp;QVando vero Brentius Concilijnbsp;CEalccdonenfis meminit, canonetn»?nbsp;vel definitionem ciusdeperfonaü'^'nbsp;nione reccpit.poftulatipfa res, vt breuibu^nbsp;cômcmorcm qua occafione illud coierit Coi*nbsp;cilium, quibusùe de caufis decretum hocf*^nbsp;promulgatum.

Tempore iftius Concilij amp; annis etiatn*' liquot hoc Concilium præccdentibus exort*nbsp;«»«Mina, funt grauia in ecclcfia Chrifti certamina,^nbsp;quibus diuerfifsima inter fc dogmata N eft*’''nbsp;rianorum amp; Eutychianorum pios vchem^'*nbsp;ter excrcuerunt afilixeruntquc, Satan enij^nbsp;ab ipfo falutis noftræ exordio improbitate'^’nbsp;lita fedulo conatus eft incarnationis Doi®*'’nbsp;nicxmyfterium.inquofalus noftraeft,*'’*nbsp;tricarc, lacerate, denique euertcre aut faite”’nbsp;obfcararc,vt amiflo demum Chrifto faluatO'nbsp;re vnico, falute pariter certa exciderentnbsp;mortales. Ideoque accrrima de hoc incar”*nbsp;ti«nis Dominicse myfterio certamina innbsp;elefîa Deifuère.

rio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neftorius quidem epifcopus Conft””'

iïotia«amp;. tinopolitanus, à quo denominati funt

fitni, vif fuit facundus quidé, fed in veteru”* ntun**'

R E s P, B V L L I N G. IK Il8

Blonumentis nonprobè verfatus, nec fynce-fè incarnationis intellexit myfterium. Dutn enim videret fcripturatn diuerfitatem natu-farum in Chrifto cum fuis afferere proprietnbsp;tatibus, diuerfas quoque feparatasq; exiftimanbsp;uit in Chrifto effe perfonas. Proinde prædi-^bat diuam virgincm Mariam non appellan-dam Dci matrem, neq; dicendutp efle Deum.nbsp;pro nobis efle paflum, fed Mariam nuncu-pandam Chrifti matrem , ac confttendû Chrinbsp;ûumhominem pro nobis efle paffum, Deumnbsp;enim nec nafcipoflemec mori, quod fit æter-ï^us, immutóbdis ac immortalis. Non vide-batmifer ifle tamctfi diuinitas vt immutabi-lis, in humanitärem non conuertatur , fednbsp;tiaturarum quælibet in fuapermancat eflçn-tia 3c proprietate, idçô tarnen diftinftas illasnbsp;Haturas non haberc feparatas perfonas àfe-ipfis feiunftas, fed coire Sc perfiftere potiusnbsp;Vnitas vel coniunftas in vna perfona. t-deoque cùm Dei filius in vtero intemerataenbsp;Virginis Marix humanam dignatus eft af-timere naturam earn que vnire fibi in vnamnbsp;eandem perfonam, atque ita nafci ex vir»nbsp;t’ne , confequens eft omnino , quod nonnbsp;quot;omo duntaxat,autnudus,quoddicitfoleK

1 liomo.hoc eft, qui nihil aliudfucrit quàm ho ’Uo.'Ced verus D eus amp; Jiojno.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fis«

Ad lib* BRENTir Vndciamverè Mariam nûcuparinbsp;genitricem vel Domini matrem,(icutinbsp;fabetha illa ex fpiritu fanóto appellauit.nbsp;ille qui mortuus eft in cruce, fuerit indio»**nbsp;perlona Deus amp; homo vcrus, nemo dixef'^nbsp;nudum hominé effe mortuum, fed cum 1”*nbsp;er« verè Deus amp; homo. Prout etiam Paul’J* inbsp;difertè dixit Dominum glorix effc crucifij^”’nbsp;x.Connth.2.

ConciUom nbsp;nbsp;Contra hunc Neftoriu coijt Ephcfi Co”*

pt’imacoquot; cilium, quod inter œcumenica tcKium n«”^* tra NtB». ratur, 8e nuncupatur Ephefinû primum.nbsp;**“*¦ merabatur tune annus à Chrifto nato 455-de 20. annis antecefsifle apparet ChaJeed®*nbsp;nenfe. Præfens crat in corona 200. epifeop”'nbsp;rum Imperator Theodofius Arcadij F.nbsp;3uàmuis oriretur in hoc Concilio non 1*”*nbsp;ifsidivtm inter epifeopos, moxeompofit””*nbsp;tamé hoc legitur fatis feliciter,8c concordit'^nbsp;anathemate pereuflum Neftorij dogma,*^*1*nbsp;exfententia feripturse pronunciatum vnai”'nbsp;miter,ChriftumDominum duashaberedi' .nbsp;ftinâas naturas, fed non ideô duas diuerWnbsp;perfonas, fed illas coirc amp; perftare in vna in*«,nbsp;parabili perfona.efleque verum Deum 8c blt;gt;nbsp;minêvnum Dominû noftrû Icfum Chrift”'nbsp;Sicuti verô Neftorius propter diuerfitawnbsp;' aatunuroBt in vnionts vcl in vnius infeparaWnbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lispef*

RE s P. B VL LING. U. II9 lis perfonæ my fterio cxcutiuit, ita ex adaerfonbsp;Eutyches jppter vnionis velvnius illiuspcr«nbsp;fonæ myfterium.abcrrauitin naturisdiftin-guendis vtrifq;. Illc ergo errauit in diuidcnd»nbsp;Perfona,hic verô in cômifcendisnaturis.Fuitnbsp;uic Eutyches archimandrita Conftantinopo-litanus.à quo denominantur Eutychiani. Hinbsp;tùmad pcrfonx vnitatem duntaxatrefpice-rent.neqinaturanim diuerfitatem proprictx-temqi obfcruarent,cô tandem rccidiffe legunnbsp;ïur.vt dicere fuerint aufi ,humanttatem Chrinbsp;fti mox ab vnione ilia in diuinitatem tranfi-'lilTe.maximèà glorificatione. Cùmautéhitnbsp;®bijcerent orthodoxi, Chriftum quidem eflenbsp;Perfonam infeparatam,fcd in hac intérim pernbsp;îbna indiuifa faluas manere naturarum pro-prietatcSjita vt iuxta diuinam naturam ncqu«nbsp;ftatus fit ncque palTus, fed fecundum huma»nbsp;tiam: opponebant ifti banc efle hæreticam 8cnbsp;1 ^smnatam Neftorij doftrinam.qua difcinda-1 ^r indiuifa ilia perfona,fingaturquc aliusquinbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus natus 8e paflus, alius nequc na-

neque paflus. Porrô cùm hi rogarentur, ^tineagnofcerenthumanâ inperfona Chri»nbsp;naturâ permancre incolumé, an credcrentnbsp;abforberi ac aboleri^Negabât difertè ab»nbsp;i ^leri ipfam, fed hoc fc potius fentire affeucra»nbsp;I *t^t, io ip fa vnione, fiinul ac in vtero matria

AO tiB, BRËNtrr »fTuiripta eft à Dei filio, ipfam efTenbsp;tam. Euincebant autem orchodoxi fcript'*^nbsp;rarum teftimonijs , humanam naturam ade^nbsp;non cxpunftam deificatamue in vnione*'nbsp;la, quam illi docebant, vt falua potiusnbsp;fua proprietäre incolumis, diuinæ coniund^^*nbsp;permanferit, vel ab ipfa etiam corporis Chf’'nbsp;fti clarificatione. At hie demum feruidè inft*'nbsp;bant Eutychiani, vt qui non agnofeeba”^nbsp;torpus Domini aflumptum in ccelum ,nbsp;turn efle corpus , 8c quidem illudnbsp;corpus, quod fuerat ante afcenfiohem innbsp;dem fubftantia, forma atque circumferipn^'nbsp;nCjfimilevtiquenoftris iliis ex mortuisnbsp;quando excitandis corporibus. Contra qnai”nbsp;opinionem patres orthodoxi validé pugn*”''nbsp;fes, fcripturarum teftimonijs demonftrabaf^nbsp;corpus Chrifti affumptum in cœlos,8c mod*’nbsp;ad Dexteram Dei fedens, 8c dici in fcrip^y,nbsp;ra efteq;, 8c permanerc verum corpus. Qii®**nbsp;fl quis vetuftatis ipfa vult fibi recitarinbsp;ba , hæc funt , Illud corpus habet quids'^nbsp;priorem formam Sc figuram Sc circumft*^’'nbsp;ptionem, 8c vt femel dicam corporis fubft®*’'nbsp;t!am,8cc.

Hæc omnia quæ commemorauideE'’^^ cbe 8c Eutychianis ,non ex memetipfonbsp;fihxi ,fed in breuequot; rccoiiigfcns compendin'”’nbsp;mutn**

R ESP, BV LUNG. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llo

mutuo acccpi cx hiftoria Ecclefiaftica, amp; CK ipfis veterum monumentis , contra Euty-chianos confcriptis, vt ex Epiftolis Leonisnbsp;Romani præfulis fanéli. Fit huius Leonisnbsp;hientio honorifica in Dccrcto ipfo Chalcc-äonenfis Concilij. Tranfcripfi illa dcniquenbsp;tertio Dialogo Sanftipatris Theodoreti,nbsp;tjui k ipfc præfens fuit in Concilio Chalcc-doncnfijSc doélè, orthodoxe, validcque fcri-pfit amp; difputauit contra Eutychianos. Co-piofiora ex his petant quitus non fufficit hçcnbsp;nieabreuitas.

Contra hune Eutychen Sifeélatores ciuS, •lioqui nec paucos nec impotentes, conuo- ciiiuœcoMnbsp;cauitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plus ille Imperator Martia- “»Euty-

nus.Numeratur 111a inter œcumenicasvclge tierales amp; authoritate pollentes, quarta: acnbsp;Chalccdonicelebratacft,fub annum Domininbsp;455. Interfuit huic Concilio ex 6j6. patribusnbsp;«ollcélo/ipfe princeps Martianus vrgebatqucnbsp;•iiiniftros ccclefiarum feruidè, difertè cx feri-ptura fanfta decernerêt, quid de hac contro-•lerfia Eutychiana fentiendum, quidûe fit fe-'’indum verbum Dei credendum. Ea occa-^one pronunciarunt beati patres.nobisqj dc-Jtetum vcl canonem reliquerunt, quem ver-

1 “Otim fuperius recitauimus. Prohibucrunt J *fti propter vnionem naturarum difpungcrc

AD LI B, BRENTII proprietatem atque fubftantiam vel differ*^nbsp;tiam:aut commifcere inter fe naturas Chrift’nbsp;Hoe enim folebant ( vt diélum eft)Eutychj*nbsp;ni,propter quos reuincendos explodendoSQ’nbsp;conuocatum fuerat Cócilium. In hoe amp; ill*’';nbsp;memorabile eft.quod in Decreto illo fubß**’nbsp;falubritcr adijciunt, Hanc fidem antiquit**,^nbsp;prophetæ, amp; ipfede fe ipfo nos docuitnbsp;ftus,amp; fymbolum patrum nobis tradidit.nbsp;igitur CU cura amp; diligentia omni à nobis co**'nbsp;ftitutis, fanda 8c vniuerfalis Synodusdecf'’'nbsp;uitjVt nemini lie eat aliter fentire,aut fideH*^'nbsp;liam proferre vel conferibere vel compon^f^'nbsp;vel alios docerc. Qtjicunque autem aufinbsp;rintfidemaliam componereaut proferre«**nbsp;docere,anatbemate fubiecli fint.

Hortor autem in præfenti omnes leéto^ Cbriftianos, vt ea quæ commemorauinbsp;nus de Eutyche , de doélrina vel opin*®'’nbsp;eiuSjde Concilio Chalcedonenfi, 8c defin^^Znbsp;ne velCanone eius.quifque accuratè «P**nbsp;expendat.iudicetque an nos congruentiu«nbsp;ceamus agamusque fecundum Chalcedo**nbsp;fis Concilij Canonem,an veró BrcntiusP^^nbsp;pius accedens ad Eutychianorum opinio*^nbsp;difcrepantia à canone vel decreto Cócü'j ,jnbsp;cumenici difputet.Nos certè docemus fi*”?nbsp;citerproptervnionemperfonalero non

'Corporis humani proprietas fit fimituin amp; in loco efle. Brentius contra dicit 8c vrget cumnbsp;liumanitasaflumptafit à diuinitatein vnamnbsp;ptrfonam indluifam, oportere omnino humanbsp;^litatem vel corpus Chnfti perinde vbique efnbsp;fc vteius diuinitas vbique eftme videlicet petnbsp;fonç difcindatur vnitas. At vident hic viri prunbsp;dentes quomodo hie excipef e traélareq; poC*nbsp;lem aduerfarium, quem tarnen nolo exâgita*nbsp;te odiofius, fatis mihi eft quod in hiS paribuC*nbsp;que intelligitur quo loco fint res aduerfarij*nbsp;8c quç fit fyncera veritas.Vtinam omnes in ônbsp;nem vfqne vitæ ambulemus in via Domini.nbsp;perfozMm Cbrifti indiuifam noHrit do«nbsp;non difeindi, neg; unum CbriftSnbsp;Dominum in duoi diuidi Cbriftoj, ZTnbsp;guod fentiinnut Chrifiü «er« effè De«,nbsp;ftÓ tantum fanilumaliguemhominem^nbsp;CAPVT BI.

1-7 mea diflertatione de naturis in Chri-fto diuerfisjin vna indiuifa perfona manétib. ' latisfaélum fit hominibus cordatis atque fidenbsp;libus.nihilominus tamen, vt rudiorcs faciliuSnbsp;i txtricent fe ex tricis Brentianis Sc non impirtnbsp;I gant in eius fophifmata, annotationes porrà

AD LIB» BRENTII

breües,ad potiora eius argumenta adijcia,q'’’ bus ampliora cogitadi fuppedité occafionein^nbsp;Mon diuJdinbsp;nbsp;nbsp;js! ihil ille per vniuerfum ilium librum

pCTfonam vtget repetitque feruentius quàm Zuingb®' ieduai, nos doftrina fua indiuifamChriftiperfon^H'nbsp;difcinderein duas,vtvna quidem verusDe”^nbsp;amp; homo fit vno in loco, alteraveró Deusnbsp;rus vbique fit. Nos autem non ita fentire V«nbsp;docere atteftatur principio refponfio ante il’nbsp;data,in qua folio 66. quinque profr*^^

It. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beatæ memorise, dudum, adeoq; ante anf

jo.in domino mortuû (quem cur ille per V’ uerfum librû fuum fubinde Cinclium oûf

RE SP; BVLLING, tf/ 141 lgt;rofecit quam auidifsimc. Subfinélibri, Nónbsp;dubito,inquit,quin quod eft Zuinglianorü innbsp;ßfniü, fatis habçât conuitioru Sccalumniaru,nbsp;3’iibus hæc noftra pia fcripta jpfçindât,amp;; fuânbsp;'’’ipietaté defendere ftudeant:fed quod ad menbsp;®*tinet, etiamfi fcriptis fuis inhumanitermenbsp;^raftauerint, tamé illud ofFiciu eorü eritmihinbsp;5''3iifsimü,quod bis fcriptis fuis publicum denbsp;’ne teftimonium fcrant.me à dogmate eorumnbsp;peius cane amp; angue abhorrere, ac plané nonnbsp;clTe Zuinglianum. Tantum ille . Sciatautemnbsp;’bc ( quem alioqui omnes in praefenti videntnbsp;ïffedibus fuperatum fuis fuccubuilfe pror-bls ) ne nos quidem Zuinglianos amp; multónbsp;minus Lutheranos effc. Chriftiani, fi nefcit,nbsp;fumus,probemcmores, quam acriter Corin-thios increparit apoftolus, dum alius diceretnbsp;fe petrinum,alius autem Appolloniftam, ternbsp;tius Paubnianum efle. Interim D. Luthero DXottóinbsp;beats memoriæ non fumus ingrati.multó min»».,nbsp;hus profequimur eum vllo odio,. Si quid bene vel dixit vel fecit, nunquam hoc contem-pfimus, nequc hodie afpernantes rcijcimus.nbsp;Sicubi veto à veto aut à modeftia deflexit, itanbsp;*b eo vt ab alijs hominibus abcrrantibus, de-flcftimus, nunquam infignis apoftolicx obli-ti fententixjin multis labimur omnes.

Nc qs ingrati cfle pofTumus aut debcmus amp; ^utagfio;

AD LIB. BR EN Tir

D.Zuinglio,per quem primù Dominus euâ*) gelij fui falutarem prædicationem in hi feenbsp;(tris regionibus ( vnde mox ad alias quoq’jfnbsp;quæ fe plané illi plus quàm Brentio debere^nbsp;tentur,dimanauit)annunciari voluit. Exbgt;'nbsp;buit ille fe in fuo.minifterio fidelem, labor’*’'nbsp;fum, conftantem amp;patientem:expertusnbsp;culagrauiaaffliétionefque varias. Benedi’*''nbsp;autem eius laboribus Dominus, Nec tai®'*'nbsp;V iro tanto plus quàm decet tribuimus,nbsp;feentes amp; ipfum fuiffe hominem, Chrift*’nbsp;hitimur, Chrifti verbo abfque contradifti*’^^nbsp;credimus, ficuti ille quoque nos, dumnbsp;fetjdocuitJ. Odij iftius Vatiniani ergaZr””^nbsp;glium nullam caufam nouimus aut fufpi*'!nbsp;poflumus, quàm quod per initia belli ifnbsp;cis facramentarij forte non magnifiée fati®nbsp;de Brentio amp; de feriptis eius hic fenfit Sinbsp;cubi fcripfit. Vtcunque verô ea res h»K^ ’nbsp;inuideat licet Zuinglio Brentius, conui*'*^^nbsp;turque quantum Se quoad libet, nunqua’’’.^nbsp;men ille efficict, vt multa ilia hominumnbsp;liaper Germaniam, Galliam, Angliain3;nbsp;liam,Poloniam,Lithuaniam,Hungariam’/’^nbsp;perque régna alia , qui per gratiamnbsp;prædicatione Se feriptis eius veramnbsp;cognitioné hauferunt, nô fint honorenbsp;Sedignagratitudine virû tâtû profequ'^^’^^j.

RESP, BVLLING, n, nj

Quoniam vcró ZuingUum Brentius fœda. tufpicione grauat.quaü doftrina fua vnarn il-lam 8c indiuifam Chrifti perfonâ facrilege di-fciderit, cómonftrabo verbis ipGus ZuingVij,nbsp;lt;luam inique hoc illi impingat.taciaq; hoe pronbsp;pter eos faltem ad quos Zuinglij fcripta non Prohibetotnbsp;pcrueniunt, Etenim duplici nos aduerfarÿnbsp;noftri iniuriahic afficiunt . Principio enirn turucidi-deferunt nosapud imperitos rerumque nq,-ftrarum ignaros quafi doceamus abfurda,im-piaatque blafphema. Deinde libros quoçpicnbsp;noftros, ex quibus noftra poterat cognotci innbsp;nocentia, nccubi venales extent autlegan-tur diligentifsime curant. De qua quidem injuria diu multumque quefti fumus baftenusnbsp;8c querimur adhuc. Zuinglius vero refponfionbsp;ne (ha ad magnam Lutheri confefsionem ficnbsp;fcriptum reliquit. Credo Sc confiteor æter-

r\ -n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• dodnnade

num 6c omnipotentem Dei filium, veram, in uminjiui-legram.omni infirmitatis genereÇfola ilia pec

I' catrice natura excepta)laborantcm 8c morta-lem quoq; hominis naturam, quæ ex cœlitus creataanima, 8c natural!corpore,ex Marianbsp;femper virgine formato 8c progenito.ex fpirinbsp;tus fancli conceptione, conftitit, eo modo innbsp;i fcScadfc recepifTc ijavnitatem perfonæfilijnbsp;i Dei, vtvnus Ghrift}is,vna 8c indiuiduaperfonbsp;\ na fintific tarnen vtvtraqi.vnius Sc eiufdç per

CL 5

ad lib, brentii fonæ natura fui proprictatem Scconditioo^*^nbsp;retinuerit: folohoc cxceptoquod ipfiush'*'nbsp;manitas propriana exiftentiatn per fe non ¦nbsp;bet, fee} illam in fola perfona filij D.ei obtin^'^nbsp;quo modo fcilicet in nobis quoque omnib^nbsp;caro fuum ingenium amp; operationem re**,nbsp;net, interim tarnen per fe non fubfiftit,felt;^5*nbsp;finimaomnem fuam exiftentiam habet,nbsp;piliterilludetiamcredo amp; confiteor, q'’*’nbsp;duæiftæ, quæ in Chrifto lefu funt natuf^înbsp;nonnunquam feindi vel ab inuicem fep^*^nbsp;autdirimipofsint, ficvtnonvna perfdn^ *nbsp;amp; eadem.Et paulo poft iterum,Illud quo^'*,nbsp;fatemur , quod etiamfi humanitas nonnbsp;que locorum fit inftar diuinitatis, perfona*’^nbsp;men nequaquam dirimatur, imo ficnbsp;dirimi poteft, quam fi illa quoqpe vbiq^e enbsp;fet. Si enirn humanitas quoque vbique 'nbsp;iam in diuinitatem tranfiuifict, nec amf'*nbsp;Chriftus eftet. Ghriftus enim æternusnbsp;Schomoeft, canimirumperfona denbsp;loqqimur. Quod fi ergo natura ilia afiuP’P*nbsp;in aflumétem conuerfa c(rct,iam perfonaq ¦nbsp;que tota cfl*ct fublata. In perfona enim inbsp;Çhrifto nimirum, duas naturas efle opo*^Ynbsp;alteram nimirum quæ epnferuat amp;nbsp;alteram verb quæ fuftinetur. Si ergo Chonbsp;humanitas vbique eßet, non alia huius p‘’’’jj-j

?

RES P» BVLLING. IT. 114 effe caufa quam quod in diuinitaté effet con-uerfa. Atqui fic non amplius ilia qua côferua-tur natura effet.Et proinde pcrfona fil ij dei dinbsp;uina duta-Kat effet natura nó humana,8c Chrinbsp;ftus ver us homo in seternum nó effet. Poftrenbsp;mo illud etiam fateraur, quod propter pcrfo-nalem illam St infeparabilé vnitatcm natur«nbsp;ttonnunquam fic cómutenturinuicc,vt alteranbsp;pro altera fumaturânterim tame vnicuiqs fuanbsp;manet Integra proprietas, amp; pcrfona dunta-xat eft vnica.Haclenus verba Zuinglij r ecen-fuij ac fpero dilucida Sc catholica hac veritatenbsp;dcpuliffe ànobis grauem illam accufttionem,nbsp;quaaduerfariusnos prægrauat. quafi indiui-•fam Chrifti pcrfonam dlfcindamus,8c ex vnanbsp;du2iS faciarnus.

Deinde opinatur Brentius, nifi fatcamur ibi quoquc propter vnionem Chrifti pcrfo- Chriftoutnbsp;nalcm corpus effe Chrifti,vbi Scdiuinitas eius quoiiîho-eft.vbique, fed pergamus affirmare corpus mineto«»nbsp;Chrifti effe in cœlo, perfpiritum autcm effenbsp;apud ecclefiam in terris, nihil nos fuhlimiusnbsp;aut exccllentius de Chrifto fentire, quam denbsp;quouis homine fanfto. Nam pari ratione Scnbsp;apoftolu Paulû nuncupari poffe Deu, vtpotenbsp;quifpiritu fuoapud ecclefiasfueritpræfens,nbsp;Û quibus corpore abfens erat. Qgod fi Zuin-(liani dixerint, ait, Chriftum mirabili modo

lt;L4

AD LIB* BRENTII cenceptum cfle amp; genitum, atque ita anteif«nbsp;fanftos, affivmamus nos amp; Paulu amp; Dauilt;l®’nbsp;Vt ex l.ca.ad Gal.amp; ex Pfal. 1^9. liquei:,non ’’nbsp;nc miraculo in vtcro matris elTe formates.nbsp;ins quide generis inani garrulitate, tumcnti^nbsp;non pauca hie profundit. Ad quç nos breui^^*nbsp;me refpondemus, ilia quæ in nos torquet,pl*nbsp;ne ex re non confequi, quod incolumes innbsp;naChrifti perfona retinemus naturas. N*;*nbsp;baec eadem 8c contraecelefiam Chriftifao^*nbsp;eontorqncre velitjquç eadem femper deChfnbsp;fto credidit amp; docuit. Præterea quis nonnbsp;dear ingens efle diferimen inter hoc qn^“nbsp;Chriftus fuo fpiritu fuas præfens cfteccleß*'nbsp;8equod Paulus ait fe Corinthijs adeflenbsp;fentem fpiritu fuo. Chrifti enim fpiritus.ei'’^nbsp;eft diuinitas,qux fané vbique eft. Ac perp®'nbsp;tuo fatemur Scclamamus agnofeerc nosnbsp;ftum non modo hominem verum.fcd amp; D®,**nbsp;effe verum . At fpiritus vel mens Paulinbsp;rationc erat cum Corinthijs, quàm Chrift*nbsp;fpiritus. Nee Pauli fpiritus Deus eft, aut vbi-que. lam nihil inter fe fimilitudinis habend'nbsp;quod non fine miraculo, hominum corpO'nbsp;ra formantur in vtero materno, Sc quod D®*nbsp;filius in vtero intemeratje Virginis , huin*'nbsp;namnaturam afiumpfit æternumqucfihi'’^'nbsp;piuit. Proinde miror hie Brentium

alio*

B. ESP« B VL LING« ij. li$ «lioqui magnæ apud multos exiftimationis,nbsp;non proferre magis expcnfa atque folida. Video interim quo illc fpeétet- Adiungcret nosnbsp;libenterNcftorio, quidicitur de Chrifto ni-bil fublimius,quàm de alio quouis fanfto ho-tnine fenfifle. De quo nonnihil attigi in prio-remea refponfione folio 58.

DejîmilitutlimtusSotiscr Aniniithii'' nMitiCtfjinbui hoc Vnionis perfonalif nenbsp;gotium iüufiratur ? nuod du£ iUie innbsp;Cbriflo naturte non Jiatdiuidende,nbsp;CAPVT mi.

jjius pcrfonalis vnionis negotio,oppugna- Solis, tur Siipfa ab aducrfario.Nam dicit.Non ignonbsp;roZuinglianos în cxplicationc perfonalis v-nionis duarum naturarum in Chrifto mirifi-ce fibi in exéplo Solis Scradiorû blandiri,amp;c.nbsp;Scd opponit mox, Solem non cfte perfonatn.nbsp;Ncque pofte quicquam vel fingi magis impi-ntn, quam diuinitatem oriri ex humanitate,nbsp;perinde vt radij prodcunt aut promicantexnbsp;corpore Solis. Facit autemhic quoquc quodnbsp;nullibi non folet per vniuerfum ilium librumnbsp;fuum.artibus videlicet noftra impetit, 8c cumnbsp;non datur progredi vltra.faltem fuligine atra,nbsp;térfa noftra fœdare contendit. At nee piget

1 llccpudetnosiftiusfimilitudinis, quamfei-

mus nos habere commune cum omnium tiquifsimis fanélifsimisq; fcriptorib.cum y.nbsp;bus ilia vtimur non in aliû finé.nihilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

aduerfarijverfutijs olFucijsûe.quib.illain i*’ fpicionc rapere inuifamqs redderc cupit-N®.nbsp;eft aut quod il le vereatur.nc diuinitaté ei’,nbsp;fti ex humanitate cius.ceu ex fuo fonte,nbsp;uemus, vt ex bac ilia oriatur, ficut radiu*nbsp;corpore Solis prodit. Nemo adeô rudis ®nbsp;opinor, qui nefeiat quid boni authorcs f'’”nbsp;ferint de parabolarum ratione. Similianbsp;non eadem funt. Ncque polTunt fublirni^ ’nbsp;cœleftiaq; exprimere aut aflequi ad plc””^’nbsp;terrenæ noftraï fimilitudines.Explcnt aUt'jnbsp;fuum officium,fi aliquo modo rem expl’®®^nbsp;cui iliuftrandæ adiunguntur. Etnosquid^nbsp;hoc confilio Solis âdducinius fimilitudii’®’\nbsp;vt appareat liquidô radium à Sole nonnbsp;rari.neque Solem difeindi à radio, vtcuo4^nbsp;apud nos in terris fit fadius.corpus autci^’^jnbsp;lis nobifeuminterrisnonfit. Adhsecbe’nbsp;Martyr Chrifti luftinus, Caue, inquit, p”'lt;nbsp;Solem aliud lumen, qua id quodprimu f^quot;.nbsp;eft.Vnum eft cnim illud primigenium. So* .nbsp;tem corpus ei paratus eft,in quo colleclui” ,nbsp;mé hoc diflfundat fe inde per omnia, Scc-innbsp;pof.fid.dc refta confelTtrinit. Quéadmod”nbsp;ergo lux,quæ ante Soleerat,cum corpot®

RESP. BVLLING. Il, uó

Jjs cóiunéla,vnum quodpiam vel vnus indiui füs Sol faftus eft.neq; ideo in duos Soles diuinbsp;quot;^'Jur.quia lux per omnia diffunditur, corpus

Solis non per omnia pénétrât aut vbique ''fil hic in terris nobifeum eft. Itaxternaillanbsp;îlei lux.æternus ille Dei filius.alTumprit in v-tfiro virginis corpus humanum.quod deindenbsp;fiollócauitad dexterâpatris.in ipfum cœlum:nbsp;vbl fané iam agit corporaliter.m terris autemnbsp;corporaliter non agit, diuina intérim naturanbsp;eiuS permanente illuminante 8c conferuantenbsp;omnia, atque ita etiam permanente eius per-fona indiuifa.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zinngliut

Verum audiat nunc iterum Brentius Zuin “ant« fiœi gliû.quàmelegantifsimeScappofnifsimèbâc î'wdmemnbsp;Solis fimilitudinê aut parabola in Refponf.ad ‘‘‘nbsp;Lutb.confeff.mag.traftantem atqj dicentem,nbsp;Kn Solem amp; omnem eius operationem con-fidera. Huic enim corpus eft circumfcriptumnbsp;determinatum certisque conclufum finibus,nbsp;quod vno 8c eodem temporis momento fi-mul duobus in locis non eft, vno autem temporis articulo vniuerfum terrarû orbem fuonbsp;Iplendore illaftrat, adeo vt non aliquem ae-

i nbsp;nbsp;rislocum.velfupraSolem.vel infra, velcirc*

huncinuenircUceat, quéillius radij 8c borû fulgor penetrate non pofsit. Indus eundé illunbsp;SolemJ quê 8c Hifpàous confpicit,mtuetui.

Ad lib* brentii

Sarmatæ in eodcm illo Solis fplcndorevrf fantur.in quo amp; Æthiopes viüuntûnterim t«nbsp;men corpus Solis innullohorumlocorûeft- ;nbsp;Sed amp; nullus cxlocis iftis,veletiam homin''nbsp;busapudipfum Solis corpus cflepote ft.nbsp;mili modo ac ratione Chriftuslefus Sol inö’nbsp;tiæ vcrus Deus amp; Homo, diuinae fuse virt^nbsp;tisamp;eflentiæ radijs amp; fplendore vbiqucc' -corpus vero humanæ quae in ipfo eft natuf*nbsp;vno duntaxat loco continctur : interimnbsp;idem illud pervniuerfum orbem tcrrarum’'nbsp;nimæ Scfidei oculis agnofcitur 8c videtuf'^'nbsp;quamuisiuxta corporalem praefentiam'^'L^nbsp;duntaxat in loco fit,altera tarnen virtutis 'P'*^nbsp;us prsefentia nobis fufficerepoteft. Ncqn«^nbsp;nim vllis votis ipfura in terras dcducere op jnbsp;mus. Quemadmodum nec Solem quoq; 4**'nbsp;quam mortaliu fuo loco moucre cupit.nbsp;Schuius corpus vni quamuis loco impofi^^nbsp;omnibus tarnen nobis fufficit. In coelisnbsp;ftus corporc fuo refiderc debet Sc lucenbsp;fuæ ex coelis nobis affundere, tarnen illis 4“^nbsp;que qui in coelis fupra vel circa iliumnbsp;mnibus inquam illis, lucem gaudiumnbsp;tionem Sc voluptatem veram fuppeditai^®nbsp;deanima* bet.HaflenusZuinglij verbarecenfui.nbsp;hominis u- Ita fané nihil me mouet turbat autnbsp;potamp;'*'*'^* Hit. quod aduerfarius Sebeati Athanafij P*^

R E s P. BVLLING, I Î17 ^olam ab humani corporis cum anima cóiun-«ione petitam.detorquerc fatagit ad fuam il-'’ni pbâtafiam. Certiora cnim clarioraqj funtnbsp;f’nfti illius hominis verba, quam pofsint innbsp;’^nbium verti aut obfeurari Brentiana illa monbsp;garrulitate .Verba eius huiufmodi funt,nbsp;^hriftus perfeélus eftDeus,perfcftus homo,nbsp;animarationali Schumana carne fubfiftés,nbsp;¦^qualis patri fecundum diuinitateni, minornbsp;patre fecundum humanitatem.Qui beet Dens fit amp; Homo, non duo tarnen fed vnus eftnbsp;Chriftus. Vnusautem nonconuerfionediuinbsp;nitatis in carnem, fed affumptione humanitanbsp;tisin Deum • Vnus omnino non confufionenbsp;fubftantise.fed vnitate perfonse.Nam ficut a-tiima rationalis amp;c ca.ro vnus eft homo,itaDe-Us 8c homo vnus eft Chriftus. His perfpicuisnbsp;8c firmifsimis nihil adijciemus amplius.

Märtyrern beats memoris de multis accu®' fat aduerfariusjmprimis autem cauillatur il- te V«mi-lum fibi in doftrina fuaparum conftare refer'**’’nbsp;teq; Prothea quendam, verborum fallentemnbsp;ludibrijs. Et quidem vniuerfo fuo illo libronbsp;Maieftuofo venerabilcm fenem parum hononbsp;tifice traftat.Quod fanè Martyri apud pios 8cnbsp;prudentes hommes plus laudis quam vitupenbsp;rij conciliabit. Quienim legerunt Martyrisnbsp;f^ialogu, quem aduerfarius per cótumeliam

ad L IB, B R ENT I I hucupat Diabolum.fciut qua eruditionequ*^nbsp;candorc quaue modeftia fit fcriptus, 8c quai”nbsp;perfpicuis 8c firmis fcripturæ beatorumqi P’nbsp;trum teftimonijs fuàm confirmant doélrio^'nbsp;quæ nondum confutauit neq; confutabitnbsp;quam.aduerf.Quo nomine'Mart.dialogus o'**nbsp;la dû defenfione indiget. Perftat enimnbsp;fuainveritate atq; euidentia Sc luce incol’*'nbsp;mis atq; inuiélus.Vixit Martyr vitam, qua***nbsp;viüere dédit dorninuSjfanclâinculpatamq'^^'nbsp;ac reliquit apud homines pietatis honeftsó’'nbsp;que amantes præclaram fui nominis meP***'nbsp;nam. Patriâ illam fuam celebrem 8c chara'”'nbsp;opes atq; dignitates, propter Chriftumnbsp;élum eius euanseliû,déferait, Sc cû maxi”*/

ii.Noucm lit.Tandétrâquillo animo, Içtus, Chrift** bris Anno laudans Sc inuocans ,feliciter ad ipnbsp;Chriftü quê dilexit, Sc cui inferuiuit oa’ênbsp;uit.Dü veró viuerct,in maximis certèq'*’^^nbsp;que rebus,opera huius vfa eft Germania»

R ES P. BV LL ING. it IlSf betti Chriftianum innotuit. Vnde Sc illudcolnbsp;liquefcit, Brentium fuo ipfius cum dedccorenbsp;eutn indignis traâauifTe modis, quo Deus tanbsp;^üam vafe gloriç,in fua ecclefia,maxima cumnbsp;Uudc vfus eft.

Perinde autem hie queritur amp; vociferatur Corpus . Brentius,ac fi fumma cu ipfo iniuria bellumnbsp;geratur.Si intelligit Martyr.inquit, humani- tendcre.nbsp;latem Chrifti non pertingere ad omnia locanbsp;corporali 8c local! modo,qui cupugnat^quidnbsp;Vociferatur^quid ifta loquacitate opus^Cætenbsp;rum fi ingenue volebat nobifeum agere ad-Uerfarius, quorfum conuertiturad fubdolasnbsp;artes.cur obfeura fibi quærit latibulalt; De quinbsp;bus quxdam ei adumbraui in Refponf. mcanbsp;fol.S6.89.Si quis auté inanialoquacitatis verba vnqua profudit, Brentius fané nunc pro-fundit.Verum enim corpus, qualeChrifti eft,nbsp;non implet ea loca,quæ implere debet ad quçnbsp;non extenditür vt ipfa occupçt. Nam fiadi-pfa non extendatur.minime profedo opplet.nbsp;Conftat autem verum domini corpus non ninbsp;fi corporaliter occupare locum.Nam fi corponbsp;laliter locum non occupât aut implet, naturinbsp;bumanitatis veram no retinuit. Ergone Chrinbsp;fti bumanitas tranfiuit 8c mutata eft in diuininbsp;^Mcm^SedDeus immutabilis eft,manet 8ch»nbsp;mana Chrifti natura in fua ilia proprietate im

adlib. BRENTlf

inutatajn vna ilia infeparabili perfona. nbsp;nbsp;nbsp;lt;

iam colligat Brentius quifnam loquacis tatis verba prodigati

Maturæ n5 Pergit ille ac dicit, In vna Chrifti pe*quot; locodißin- na difsimiles proprietates infeparabilii^-Steiicäu*^'^ coriiunftæ funt, vt haudquaquam loconbsp;turnintelleéludiftinguantur. Authoressnbsp;ius producit Nazianzenu.Nyflenumnbsp;dam Epiphaniû ex Z.Synodo Nicena.E^*'^^'nbsp;iungit.Vos vero Zuingliani non intellect']nbsp;tum.verumetiam loco adeoq; perfonanbsp;guitis.Collocatis cnim Chriftum in Ceel*’,nbsp;uinitate amp; humanitate, in terris auteinnbsp;diuinitate. An hoc non eftfaccre duas pe^ ,nbsp;nasf Hæcverô omnia quondam obijciel’^nbsp;8c Eutychiani. Et nosnaturas non diitin?y\nbsp;mus perfona vt dicamusperindeduas«!*'^nbsp;tas efleperfonas ficuti duæ funt diftinft^^.nbsp;turæ.Dc quohaélenus diétum eft fatis.nbsp;naturas loco diftinguimus fic vt Joco abnbsp;cem feponamus.Dicimus enim in vna £•lt;'nbsp;tia.in vna inquam indiuifa perfona fubfii^nbsp;duas naturas coniunélas.Denique quoifl^^^,nbsp;poflet loco diftingui diuinitas quae nullonbsp;cluditur loco fed eft vbiqiCEt cum hæcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

fit in Cœlo, vbi Chrifti corpus effe dicil’^'^ certèabipfa non feparatur, licet vna naf^.^nbsp;non tam latè pateat quam altera. Dift'”»

R Ê S P. B V LL I NG, H» 11^ lt;

tous ergo amp; nos naturas intelleftu vcl méte* Hæc eniin ingenue agnofcit proprietates na-*nbsp;turarum inuiolatas in perfonali vnioncper-tnanere, curnq; proprietas diuinæ naturæ fitnbsp;infinitum amp; vbiqj efle, proprietas autem bu-tnanæ naturæ fit finitum amp; non vbiq; effe.a*nbsp;gnofcit profefto Chrifti corpus non vbiquenbsp;effe.vt interim vinculum vnionis non fit difi*nbsp;ci (Turn. Ita antea quoq; clara adduxirous pa-trum teftimonia.quç difertè teftâtur vnicumnbsp;Chriftura dominum fecundum diuinamminbsp;ieftatem in cœlo paritcr Sc terra prçfenté effe*nbsp;fecundum humani vcrô corporis veritatem#nbsp;in Cœlo efle Scnoninterraautvbiqj.

Propter berfomlem unionem natur^riint Cbrifli.diuiititatem nô eße paßam, cum aunbsp;tem i]ui Deus erat uerus, in eo paßunt eße,nbsp;quad paßibileefl, in carne, cap. V.

PErgit ille 8c dicit, In pafsione Sc morte Djijirtiejii Chrifti, diuina natura.tam præfenter hu Chtifti

' ttianç affuit naturæ, v t ne tunc quidem perfo

1 tiæ vnitas fit feparata. TS ec adfuit tâtum ficut Stcphano moricnti,fed ita perfonaliter affuit,

1 vt vere dicatur Deum ipfum effe paflum 8c

1 mortuurn.Adhæc Cyrillum adducit,qui re-

I fte doceat Deum natura fuanihil quidé pati,

i 8c tarnen propter familiaritatem carnis cornu ïiicarit païsioni 8c perpeffus fit infijnaitateJ’x

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R

A D L ï B. B R E N T I t

Egoautnego Cyrillu, nrfi cius detorqueaf^ fetitentiæ.docereDeum pafsioni comunic’*^*nbsp;8t infirnnitates cfle perpefluiri, nifi fecund'^'”nbsp;communicationem idiomatum. NamiW*^^nbsp;fte dicitur Dcum pro nobis pafTum eiTynbsp;mortuum. Qui enim verus Deus eratk*'’.nbsp;Chriftus.pro nobis palTus 8c mortuus ¦nbsp;in co,quod pati potuit, in carnc videlicet'’^nbsp;in vera humanitate, amp; non in diuinitate4'’^nbsp;impafsibilis 8c immortalis cft. Atqueitad®'nbsp;cuit 8cfanftusPetrus, quidixit, Chrift^*’’nbsp;carne paflum efle.Et cum italoqucretuf,nbsp;diuifam Chrifti perfonam non dinbluir,nbsp;Sc nos candem non diflbluimus.Dc quanbsp;étum eft fuperius in rebus Neftorij. Fulg‘^nbsp;tius quoque fanélus cpifcopuslibroad'T^nbsp;fimundumregemj. Quidam.inquit,ptit® .nbsp;Deum carni compaflum : minus attendef’^ jnbsp;diuinam illam atque immutabilem fiüjnbsp;fubftantiam,Sc in carne pafsibili pafsionci”nbsp;fcepifle, Sc cum carne pafsionem fentirePnbsp;potuine.Ité,Paflus eft Deus in homine : ‘l®nbsp;vna eft Dei hominisque perfonarnon cftnbsp;palTus Deus homini.quiain vno Chrifto^nbsp;eft confufa Dei bominisq; fubftantia.Scc •

Obiecerunthoc ipfum argumentuif . tychiani bcatis patribus quondam.cxift'^nbsp;Msvnum Chriftum non pofte j

RESP. BVILING. Ij,

4uos,nifi compafsio Sc diuiiiitati attrit»u?ltargt; amp; quidé vnu foreChnftum pafsibilem,alterunbsp;impafsibilé.Sed refponfum eft huic argumennbsp;to pluribus à beato Theodor.Dialo.j. Impat.

Sed Sc beatus Athanafius ad Thcodoretum Athwirfd de affumpt.hom.contra Marcel.indücithære Sum'inSi-ticum obijcientem atqj dicentem,In vna per- **nbsp;fonaquidpoteft difcerni^Acrefpondet tnoxnbsp;8c dicit,Ergo fi non difcernis certus efto.quianbsp;Sc deitatcm paflam fimul cfle oftendis.Et curnbsp;tu in vno homine cauflam anims difcernis^nbsp;N ofti dominicum diftum, quoi nori debeatnbsp;timeri homo, qui habeat poteftatem occiderenbsp;corpus, animarn autem non pofsit occidere.nbsp;Situinhac caufaanimadifcernisin vnaper-fona hominis, qux ab homine non inierimi-tur:quantomaÿsnosinvna perfona Dei 8cnbsp;hominis caufam immortalitatis, id eft, deita-tem ab hominis infirma natura difcernimus^nbsp;Denique Deum ad h^c audi loqueritem.SoUnbsp;laite templum hoc, Sc in tribus diebus fufcitànbsp;boillud-Nunquid deitas diffolutaeft Marcelnbsp;lio hæretice, vt aCTeueras, fiue fapientia fiuenbsp;Virtus Dei patris,8c non hotrioïVtique homonbsp;Verepaffuseft, qui templum Deifaélus eft,nbsp;quiabipfo refufeitatus eft : ficut diuinaferi-ptura teftatur,Et videbût in quem côpunxe-' rût.Vtiqj homine videbût qué crucifixerûE-

R 2

AD LIB, BRENTII

Numquid diuinitatem clauis fixerunt, aot lancea perforaueruntc' Abfit.Etreliqua. CæWnbsp;rum de hac caufa,quantum fatis eflc cxiftim*nbsp;ui,fanamdoftrina,amp; vcterum dilucida inui*nbsp;ftaqi.fcripturis videlicet confirmata, teftinionbsp;niajn Refpon.meapriore, propofui fol.7O.5^nbsp;yi.quo leélorem plura defideratem remitto-Hadenus vero diflerui de perfonali vnioflfnbsp;naturarü Chrifti, quæ fane has ita vniuit v^lnbsp;coniunxit vt neqs cômixtæ fint neq; abolit^'nbsp;fed maneant diftindç in fuis proprietatib. i^'nbsp;terim tarnen non diuidantur aut feparentufnbsp;abinuicem, vtduæ fiant perfonæ ficutdu^nbsp;funt naturse. Confitendum enim cft vnunbsp;dominü noftrum lefum Chriftum verünbsp;amp; hominem.Cui fit laus Sc gloria in fecula.

RESP« BVLLING. IR Ij» minus tarnen annotationibus quibufdabre-uibus hue aferiptis lucem præferam rudiori-bus,ne in nebulis vndisque Brentianis planànbsp;Delio natatorc opus habcntibus.aberrent at-præfocentur. Confitetur quidem verbis illenbsp;perpétué orthodoxam amp; catholicam verita-tem, in vna videlicet indiuifa perfona Chri-fti permanere duas naturas diftinöas atqi imnbsp;mutataszcui tarnen fubindc de fuo adijcit,qlt;Fnbsp;confeflam veritatem rurfus ncgare,euerterc,nbsp;amp; vt minimum dicam.in dubium rapere atq;nbsp;obfufcare videtur. Apertè enim dicitjiutnaninbsp;latem Chrifti fic exaltatam efle in maieftatSnbsp;t)ei,vt iam non tantum omnipotens, fed om-niprçfcns fit.(eius vtor vocabulo) Hoc vt a-ftruat.plurimafcripturçfanftx teftimoniacónbsp;denfat,quæ nó exiftimaui ncceffario his meisnbsp;verbotim effe inferenda. Omnium illorum tenbsp;ftimonium eft hic fenfus.Chriftum fuper omnbsp;niacfTcexaltatüfiuecueftu omniaqj ipfieflenbsp;fubicfta.atquc adeo nihil effe reliqui, ficuti Scnbsp;Paulus dicat, quod ei non fit fubieélü.atqi i-pfum etia adimplere omnia. Ex quibus moxnbsp;cóeludit Sc dicitjCum aut maior excellctiorqinbsp;cogitari non pofsit exaltatio, qua qua homonbsp;iplc fit Dcus.Sc Chriftus homo eueftus fit funbsp;p er omnia,ficri nonpoffe, vthic vllo loco velnbsp;Ccelo corporali contineatur. Si vero ipfi, in-

R Î

AD L I B4 B R E N T r r quit, omnia funt fubieéla, funtipfinimiri”*nbsp;cœlum amp; terra,amp; omnia qu» in eis funt/ub-iecla. Inter hæc cum amp; tempus amp; locus aoo®nbsp;amp; corpus ipfum numerentùr.fanè h is nónbsp;iaçet Chriftus vt ip fi dominentur. Ergo cuO*nbsp;pxaltatusfit in omnem Dci maieftatèm»nbsp;tnaieftas Dci comprehendat amp; omnipr«'®,nbsp;tiam.ncccflario confequitur Chriftum h«’*'?*nbsp;nemvbiqs præfentem èfle, amp; implcre ot»”!*nbsp;fupcrnaparitcratq» inferna,amp;c. Ethxcq'’’*nbsp;dem eft fomma omnium quæaducrÉdifp'’quot;nbsp;tat de exaitatione humanitatis Chrifti innbsp;premammaieft^tem Dei, in qua fibi v’fq^®^nbsp;dco placet amp; in qua tantoperc gloriatur. ,nbsp;Ad quæ nos breùiter ita refpondemus,nbsp;faélû éife bominé amp; hominé faélû efle D^'*'nbsp;fuperioribus perfpicuè amp; prolixe fatis fui”'’nbsp;confefsi. Quibus nunc quo dilucidioray^nbsp;omnia,hçc àdijcimus.Principio.nemo arbiy jnbsp;biturfilium i5cifccundam in adorâda Tt’îînbsp;täte perfonam,tum demum faélum eflenbsp;cumbomo faclus cft. Erat cnira maneM^nbsp;Deus æternus, patri per orania in seterpi^’^jnbsp;àcenêntia coæqualis ab æterno : ficuti ap«*'nbsp;feriptum icgimus. In principio erat verh^'nbsp;amp; verbum erat apud Deum, amp; Deusnbsp;|»uni, 8cc. Dicebat amp; ipfe incuangeliodp*^^nbsp;MlfAmp^CQVobis, antequâ Abraba«»^

RESP. BŸLLING, If* Ij* fet.ego fuin.Itcmgt;Ego amp; pater vnum famus.nbsp;bemde fciendum eft sternum hunc Dei filUnbsp;Vmverum afTumpfifTe hominem, in vtero in-temeratæ Virginis Mariæ.atquehoc modo fa-öum elfe hominem: ficuti itcrû legimus fcrj-ptum,Verbum caro faélum eft.Item, Omni»nbsp;fpiritus qui confitctur Chriftû lefum in car-tiemveniflcjexDeo eft:amp;quihocnonconfi-tetur,ex Deononeft. Vbi Deumfieri, amp;innbsp;carnem venire, vel carnem fieri,’,fine omni imnbsp;tnutationc commixtione abolitioneq; natq-rarum intcUigendum cft,ficuti abundc huius Qjjomoi*nbsp;partis cap.i. dcclaratum cft. Onibus accedit, **nbsp;quod vetufti doétorcs ecclcfiæ concorditçr** ’nbsp;omnes verbaapoftoli, Verbumcarofaélumnbsp;eft,per apoftoh verba, Philipp.a.Se Heb.a.ex-ponentes dixcrunt.Verbum caro faftum cft,nbsp;id cftjDeus hominem aflumpfit. Porrô fi Denbsp;us hominem aflumpfit, certè id quod aflum*nbsp;ptum eft,caro videlicet vel humanitas permsnbsp;net,vtique inuiolata in fuse natur« propriet»nbsp;te:ficuti amp; diuina natura aflumens non mutanbsp;tur. Coeunt autem dux illx naturs in vn^mnbsp;perfonam, qu« cft vnus Chriftus vcrus De-tis amp; homo.

Et propter banc conjunftionem vel vnio- “on** pçm naturarum.rctinuit fempcr vetus ecclc- Womawnnbsp;fia concordera de communicatione idiomatû

R 4

ADLIB. B R E N T 11 do£lrina,dixitq; folerc fcripturâ proptecvo’®

çitur,Filins hominis qui in cœlo cft-Manifr' ftifsimum cnim cflc omnibus,filium homiu'*nbsp;nonpriusfuifTcincœlo, quam afcenderite®nbsp;percorporalem afcenfionem in Çoclirnibil*’nbsp;minus tamé, quando filins Dci in vnâ perfo'nbsp;nâ afTnmpferit carné, vt propriam.huic etia*^nbsp;cômunicari quod filij Dei propriû efl:,niniir'*nbsp;etiam ante afcenfioné elle in cœlo.Rurfus 1®'nbsp;gimus dominum gloriæefle crucifixum.nbsp;vcl hic notifsimu eft omnibus, diuinitate p»'nbsp;lîonis efie exortem: ficuti antea dcclaraui'nbsp;mus. Quando autem afluroptum à domif’*’nbsp;corpusDei propriû corpus eft.domino etiai”nbsp;gloriç.id eftDeo gloriofocômunicaturnbsp;lioqui jppriû eft humanocorpori, efic patibi'nbsp;Eslt;iHat«o Ic.Cæterû ficuti vnio duarû naturarû in vp*nbsp;prierattm in coïlo fucrit.tametfi fuifle dicatur, priufquanbsp;Jiumanaena Coclum afccnderit, aut quod filius Dci irjnbsp;fuanatura paflus fit ac crucifixusâta ncc exainbsp;ratio -cffccit vthumana natura faéla fitoip'nbsp;nipræfens aut vbiquaria. Nam ne cxaltatipnbsp;quidem human» natur» in maieftatemnbsp;uinam, perfonam vel diuifit, vcl proprieta*nbsp;tes naturarum confadit autaboleuit.

RE s P. BVLLING. I r. »55

Conftat autem omniprxfentiam diuin« pro* prietatem efle naturæ , quæ non cxpungiturnbsp;•n vnione perfonæ. Non potent ergo corpusnbsp;Chriftialiaratione videri vbique 8c omniprçnbsp;^ens cfie, nifi per communicationem idioma-»tim.que fané naturatn Chrifti humanam nonbsp;feddit infinitam aut vbiquc prfifcntcm.

Cbrijto Domino omnw ßc effè fubdit^ er in humanitatem eins ittt ejßifatn cjjenbsp;tnaiefiatem Dei, denii^ue corpus eius ßcnbsp;tranfeendere omnia, ut bac interim pro^nbsp;prietates humanlt;e naturlt;enonfufiulerint.nbsp;CAPVT VH.

F Atemur Sc nos Cbrifto omnia cfTcfubdi Chriftusex ta, fed co fenfu, quo loquitur feriptura,nbsp;nbsp;nbsp;Xîiî».

non eo,quo aduerfarius bine, quæ vult con-cludit.Neque obfeurum eft ScDauidemPfal. no. Paulum apoftolum i. Corinth. 15. teftarinbsp;Chriftoantciudicij diem nondum omnia ef*nbsp;fc fubdita.Nihilominus tarnen agnofeimus 8cnbsp;confitemur etiam nunc Ch riftum efle vniuernbsp;forum dominum, nullius dominio fubieélû.nbsp;Affirmât aduerfarius cum fupcr omnia adeo*nbsp;que fupcr ipfum cœlum fit cucélus dominusnbsp;nofter, fieri non pofle vt coelo ipfo continea-tur. Ouam vero deprefla effet ilia exaltatio,nbsp;quæ Chriftum coelo cxcludcret, in quo taménbsp;ipfum vniuerfa nobis fcriptura.vt in gloria,

R 5

AD LIB. BRENTir

dextcram patris commonftrat Dixgt;f quidem Solomon Dcum cœlo capi non po^'nbsp;fe : atnihilominus S. Petrus quoque dixit»nbsp;Oportet Chriftum cœlumrcciperevfqueâ»nbsp;tempora reftitutionis omnium. ld quodnbsp;Humana Chrifti naturam omnino oportet r«'nbsp;ferre. Vbi denuo elucefcit tametfi diuina nati*nbsp;ra cœlo non capiatur, humanam tarnen nat^'nbsp;ram inhabitare cœlum eoqi contineri.nbsp;iam necefTario fequitur Chriftu in glorianbsp;ritatem proprietatemq; corporis inuiolawi”nbsp;rctinere amp;c cœlo vi loco contineri, Qjji dnbsp;dédit nobis aliud quàm fophifticos clench*’’nbsp;aduerfarius, cum per multa folia, ex eo q'’*’,nbsp;Chrifto dicitur fubieclaefle omnia,ipfe colh'nbsp;git per exaltationem eius in gloria,, amp; corp'’’nbsp;amp; cœlu ip fi eflTc fubieéla^ Quafi vcrô hæc p ƒnbsp;exaltationem in gloria,auferantur.Mirific*nbsp;nè amp; noua eft b«c Brentij theologia, imônbsp;ra fophiftica, vt ne quid dicam aliud.

grauatim alioqui fatemur omni* Domiao. Cbrifto eflTe fubieéla.quç veritaté corporisnbsp;ius aut proprietaté naturæ humanç afluiflPynbsp;nondeftruunt.Gum vero qu^rit aduerfanquot; *nbsp;Anexiftimemusquicquâeflein rerunbsp;quod domino praedomioctur? ^cfpon^?*rnbsp;id nequaquâprxdominari domino,quO“’P|’gnbsp;fua fpontc vt proprium fuû alTumpfi**»

REÎP. BVLLING. Il, 154 ïftetipfo inuiolatum retinet,neqi vnquâ deponbsp;nit, Aflumpfit autem cum fuis proprietatibusnbsp;Humana naturam.quam nunquâ deponit. velnbsp;fua proprietate fpoliat.Alioqui enim perfonanbsp;eius duabus naturis conftans.diflblucretur Scnbsp;euerterctur. Adhæc nunquam admittct regunbsp;lafidei.vt per locafcripturse.per aducrfariuninbsp;eddu£la,intelligamus corpus Cbrifti propternbsp;exaltations nó perftare in fua veritate. Confinbsp;temur cnim Chriftû cû ca carne ad ludiciû renbsp;diturum, cum qua afeendit in cœlum, quatnnbsp;üliquoqi videbunt, qui ipfam confinxerunt.

lt;^od illc fubinde repetit 8e vrget hutnani tatem Gbtifti adopertam efle diuinitatc, vel pr.Vi diùi-omnem D el maieftaté effufam efle in huma- quot;‘‘a'««.nbsp;nitatemChrifti, fano quidem fenfu hbenternbsp;concedimus, nempe vt humanitas, in quantnbsp;efFufa eft diuinitas, mancat in fua propricta-te, amp; eflfufione hacnonabluatur aut abfor-beatur. Verum roalo interim loquutionlbusnbsp;buiufmodi prsetcritis.vti feripturæ phraG, acnbsp;dieere, Dci filium aflumpfiffe carnem. Se de-num faftum efle hominem, amp; Chriftum eflenbsp;Deumvcrum.Sec.

Qüodillerurfuiaithumanitatem Chrifti Omanda ornandâefle gloria Semaieftate.libéter Schpcnbsp;recipimus, qui ingenue fatemur,nullis vnquânbsp;verbis nos ptasceUentem eins glortam aflequi

AD LIB. BRENTII

amp; cligne faltem pofle eloqui.Cauendum tâW® monemuSjHc ita illam velimus ornatam, vti'nbsp;pfam interim cxtenuatam amittamus.Amit^nbsp;autem putamus ciim ea illi tribuuntur,p«fnbsp;lt;juæ euertitur aut proprietatibus fuis fpoliaquot;nbsp;tur.ImmorLalitas,fplcn(ior,claritas,pulchritynbsp;Ho fumma amp; alia huius generis, verum Chn*nbsp;fti corpus ornant non deftruunt : immenßt^^nbsp;autem amp; vbiquitas auferunt fuâcorporipr*’''nbsp;prietatcm.Vndepcr ipfanon ornatur,fcd p*’'nbsp;tius deperditar.

Caro Chrï Confeflus fum prætcrea in priore me» f®' dï, nmnh.“ fponfionc, Carnem Chrifti tranfcendercnbsp;demomnia, led nihilominus tarnen maoe*’nbsp;carnem veram retinereque human! corpof'^nbsp;proprietatem. Beatus Leoepifcopus epift®^*nbsp;ad lulianum ó.Natiuitatis, ait,Domini fee'’”nbsp;dum carnem, quamuis habcat qusdam pf“’quot;'nbsp;pria, quibushumanae conditionis initia «»’Vnbsp;fcendat : fiue quod folus ex fpiritu fahvlo’”nbsp;inuiolata virginc,fine cócupifcentia efl:nbsp;ptus amp; natus;fiuc quod ita vifcerib.matris e'*'nbsp;editus, vt amp; fœcunditas pareret, amp; virgini^*^nbsp;permaneret, non alterius tarnen natur« er»nbsp;eius, quàm noftra, nee alia illi quàm cæten*nbsp;hominibus anima eft infpirata principio»nbsp;excelleret non diuerfitatc gcncris,fcd fubli*’^nbsp;täte virWtis.Nihil enim carnis fu jhabebat^

KESP. BVLUNG, Ii»

'lerfuin, amp;c. Eodem modo hic quoquc dico, Quatnuis corpus Chrifti exaltatum fit fupernbsp;fublimitatemvniuerfam , coiiocatumquc innbsp;’pfam Deimaieftatcm, attamen permanet ni-liilominus verum corpus humanum inglo_nbsp;fia.cuius proprictas eft finitum Sc non infini-turn aut vbique cfie.

Humdnam Cbrijli nafuratn non {)Ihs ttcci (gt;ere,lt;jt(dm ßt capaXjUt in ueritate uel pronbsp;prictatc fu£ naturtf permanere poj?it.

CCAPVT vni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißih.

Vmvero ad tuendam conleruandain- inanita«n. que humanx naturæ corporifue Chrinbsp;.»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nifiorum

Ui veritatem proprietatemquc addexterarnttrumper patris fedentis, inter aliaaffirmamus hanc nó •!““nbsp;nbsp;nbsp;**

plus rcciperequàm fit capax. Capacem vero non efTe earum rerum, per quse difpungiturnbsp;vel aboletur;aduerfariushoeeuerfurus,Eiusnbsp;nirairum rei capax eft.inquit, Chrifti naturanbsp;humana, quod vult Deus. Vult autemhu-nianam Chrifti naturam capacem efle infini-torum donorum atque adeo Sc omniprïefen-tiæ.ld quod mox aftruere conatur verbis aponbsp;ftoli, V erbum caro faétu eft.Qüibus mox in«nbsp;fcrt.Si non abominaris Deum faélum effe ho ïol-vf*nbsp;tninem.quid eft quod abomineris finitum fa-ftum effe infinitum^Deus ergo vult.ideoquenbsp;oportet oranino naturam Chrifti humanaro

AD LIB» BRENTII

infinitatis omnipræfentiç^, capacem efTe.amp;O y^tqui ad hæcitarefpondemuâ, aduerlt;nbsp;farium non probe memorem cfle eins quodnbsp;nobis mox ab initio huius difputationis dc'nbsp;dit, nempe Apoftoli v'erba. Verbum caronbsp;ólum eft, non itaefle intelligenda, quafinbsp;tranGerit in verbum . Hoe autem G yerui?nbsp;eft vt certe verifsimum efle conftat,nbsp;inumomninoeGeneceGeeft, quod illeP’®'nbsp;do dixit,Gnitum faftum eGe infinitu. Quel”'nbsp; admodum enim nihil inGnitum eft, niG

Deus, ita G humanitas fafta Gt inGnita, deü)' inßtt.tuin. vtique cGe quod fuerat vera videlicet h”,'nbsp;manitas. Damus amp; nos Deum veile Chj?nbsp;fti humanitatem maximorum capacemnbsp;donorum , at iccirco non damus faftam^'nbsp;inGnitam, amp;. naturani fuam depofuiGC’nbsp;quomodo obfecro humanitas, qu« noO *' 'nbsp;fed in inGnitum tranGuit, vllorum donor””’nbsp;'capaxeGepofsit IdcoqueeuidentiusS^nbsp;élius in hoe negotio ita videtur eGe argui”^^nbsp;¦tandum, Deus omne id vult, quod fe vegt;nbsp;verbofuo exprefsitatqueteftiGcatuseft- *nbsp;ftiGcatuseft autem verbo fuo, fe veilenbsp;fumpta à Glio eius humana natura perp^^ -inuiolataq; retineatur.Hoc enimartieuh” .

amp; complura teftantur fanctïe fcripturxre monia. Præterea neceflè eft mediatoré iH”nbsp;voi«'’’”

¦ Rêsp» bÿlling, rr.

Vnicum fequeftrem inter Dcum Se hominéi duas quoquc naturas diu inam 5e Humana ha-tere.Iam fi finitum, iuxta Brentij doftrinam,nbsp;infinitum fadum eft, nó funt amplius duæ innbsp;Chrifto naturse.fcd vnica duntaxat rcftat, ni_nbsp;mirum diuina, quæ folacftmanetq; infinita.nbsp;Atquiitadocebatamp;Eutyches. Cætcruminnbsp;Chrifto refidente nunc in gloria patris,in ex-celfis , duæ diftindæ natur« manent invnanbsp;perfona. Proindc finitum in pcrfona Chriftinbsp;non eft fadum infinitum. Hoc etenim cx dianbsp;metro pugnaret cumverboDei, amp; proindcnbsp;ctiam cum voluntate Dei, verbo Dei exprcf-fa. Inuidum itaqj ftat perftabitqj quod dixUnbsp;mus, Humana Chrifti natura,nó plus recipcrenbsp;quàm fit capax,amp; quod infinitinon fitcapax,nbsp;nifi expungere ipfam velimus vnaq; in Chrifto duntaxat retinere naturam.atque ita quo-que facrilege vnionis hypoftatic« vinculumnbsp;foluere atque adeo amp; incarnationis myftc-rium impijfsimc abnegate.

Ex his hoe quoque nullo intelligitur nego tio,per vim abuti aduerfariu teftimonijs apo- mooia.nbsp;ftoli,ad Ephefios 1.8C4.amp; ad Fhilipp.2. ac Conbsp;lolTz.cap.quibus impenfe admodü fuu errorónbsp;ornarc atque tueri contendit. Et qui in vetc-rum fcriptis probè verfati funtobferuaruntq»nbsp;quomodo hl formam Dei, amp; forma ferai pi«

AD LIB. BRENtlt genuine amp; valide vfurparint contra Ariao®^nbsp;amp; Valentinianos.deprehenderunt Brent.pf^nbsp;lixa illa fua expofitione.in qua fibiplu» niH’*'* 'nbsp;placet, parum autem aut nihil, quod opc*quot;^*nbsp;prccium fit,effecit. Et cum in priore mcanbsp;fponfione hos quoque locos attigerimnbsp;64. amp; 76. breuitatis gratia nihil his adijc*®'”'nbsp;Nihil autem me mouet quod aduerf iPnbsp;oaiii! red- ftatione verborum apoftoli. Qui omnia ifnbsp;«nti'js?quot;* mnibus adimplet, afsimilat nos Rabinisnbsp;dxorum.qui ne Meffiam verum agnofcef^'^nbsp;illuftria feripturx teftimoma reciperenbsp;que veritatiherbam cogantur cedere ,nbsp;tijs glofsis, horrendumin modumclaras i’’''nbsp;uoluant tenebris fcripturas . Itaenim^*”^nbsp;verborum apoftoli, tres offerte expofitiof^^'nbsp;atque ita nihil habere certi, fubterfugereqsnbsp;veile ne dare cogar diuinitatem inomnil’*’^'nbsp;quæ adimplet fupera pariter amp; inféra, ff:nbsp;habere humanitatem. Gxterum nondumnbsp;cit expofitionem meam, quam protuli innbsp;momeo.Demanfionibus cœleftibus, lib^^ ’nbsp;parumpiam,aut verbis Apoftoli effe rep^^nbsp;gnantem. Sciuntqui veterum legeruntinnbsp;eras literas commentationes.facros illosnbsp;prêtes, non raro plures ac varias vnius atlt;l .nbsp;eiufdem loei adferre expofitiones. Quononbsp;ne adeo non funt vnquam à quoquam p^ænbsp;prtb«^

r

RESP. -BVLLING» ïl,

|gt;rehenfi leélore, vt potius hoe laudi ipfis eo* rumeji diligentiæ vertatur. Solet 8e ipfc Bretinbsp;tiusin fuis commentationibus pcrfreqüentecnbsp;vnius alicuius loei non vnum adducere fen-fum . Quid ergo in me vt reprehendendumnbsp;perfequitur, quodfibijpfi fecurus permittee,nbsp;8c non iniquum efie credit^ Verum squo Ic»nbsp;ftorihæc omnia dijudicanda offèro •

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be eo quoi Brentiut affirimt

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/Itim Dominum non glorificatum effe

lt;t reftirreäione dquot; afeenßone in coe^ lum,fed in ipftt wox coceptione in UtCnbsp;ro matris., CAP. IX.

ÏNferit huic librofuo fuum rurfus dogma Chrifti«» nouum Chriftum Dominum nonàrc-f^°quot;em^,ânbsp;iurreéhone Seafcenfione demum (ficuti hue itrfut.aenbsp;ufque reite 8c pie in ecclefu Setriditumnbsp;8c creditum) fed antea quoque, at que adco iti («tun.nbsp;jpfa niox conceptione in vtero matris effenbsp;exaltatum at que glorificatum; De quo cumnbsp;quædani Sc quantum pijs fufficere exiftima-tam, in priore Refponfione folionbsp;nbsp;nbsp;dixerim,

non eft quod ijfdem immorer prolixius. A-thanafij hoc duntaxat adijeiam teftimonium, exlibrodeadumptionehomin. contra Martell. Homini qui nuper natus eft, inquit finenbsp;dubio ante pafsionem filij non fuerunt fub-cumadhuc ipfehomo mortis effet prd

AD LIB, BRENTIÏ nobis debitor, Vnde poft pafsioneinnbsp;funt ei fubdita : ficut ipfc homo de fcnbsp;•cat,qui adhuc in cœlis no fuerat.data eft ”” j|nbsp;poteftas omnis in coelo amp; in terra, amp;c.nbsp;le. His tarnen fimilibufque alijs præteritispnbsp;^it ille nofter amp; hanc dodrinam ftcutinbsp;iimplices veterefquc interturbarc amp; no«*®nbsp;gmentisraptareinaltercationem. .

Non vereturille clara alioqui locaft*’’P. rç Ioan. 7. Philip .2. capite atteftantianbsp;ftum ante pafsioncm airumptloncmq’^*nbsp;cœlum non fuifle glorificatum, obfeurar®’nbsp;deoque folito fuo more regulam confie^nbsp;dicens, fcripturam dicerc tunc fieri rctnnbsp;quam cum incipit patefieri manifeftius •nbsp;hanc mox confirmandam, detorquet .jnbsp;Apoftoli ad Roman.i.cap. Qj»i declaratvS* .nbsp;filius Dei cum potentia, amp;c. Sed hsecnbsp;naniafoiitæ garrulitatis eius verba. OS’® ,nbsp;nim nefeiat vwJwm fignificare apudnbsp;Jum demonftratus Si. certó pronunciat^®nbsp;quafi irrefragabiliter conuiftus, ideoqu®nbsp;fumefle, perpotentiam, per refurredi®”'^nbsp;amp; per fpiritum fanftum manifeftifsim®nbsp;tcre,quod Chriftus fit verus Dei filiuS.nbsp;ergo regulam fuam nobis non approb®'^^,nbsp;non grauatim ei,quod fuum eft,relinqu'’’’nbsp;Cendant licet alij, prout libet, leges St

Ê.ESP, BVLLING^ 1

las.quibus ad inftitutum fuum fcripturas de-torqueantjpij tarnen vt cas non coguntur re-ciperc, ita ipfas iure poflunt reprebenderc.

Præterea quod ille verba dömini ex Ioan.

8c. 6. capite, tiliushominis qui in cœlo eft, «nGoncia rurfus producit.ijfcjuc probarc nitituti Ghri- “««»toinbsp;ftum etiam fecundum naturam humanant ftinbsp;ifTein cœlis priulquam in coelos afcendiffet,nbsp;«deocj; cum adhuc in terfis matcmo claude-retur vtero ; ac bisprotinus adiungitioifi Hocnbsp;ipfi demus i confequi neceflario,duos nos finnbsp;£ereChriftos , alterum quidem qui fucritinnbsp;Vtero matris, in cœlo autem non fuerit, 8c alterum qui Sein cœlo fuerit 8c in vtero matris:nbsp;ilia inquam nulla rcfponfione confutanda vinbsp;dentur,quod ad eaantea quoq; refponfum fitnbsp;fatis.Si autem aduerfario nondum faftum eftnbsp;fatisjconfligatlicet curb B. Martyre 8c epifeo.nbsp;Vigil.autcum S.epifc.Fulgentio:quorum iUcnbsp;Hb.contraHærefî.Hic vero fub finem lib.z.adnbsp;Thrafimun.rcgem.docet CHrifti perfona duanbsp;bus conftanté naturis diuerfis.efle vnam Sc innbsp;feparabilé, fimul tarnen contendunt ambo exnbsp;Verbis dominiiFilius Hominis qui eft in cœlo,nbsp;nequaquâ cófcquiCHriftum etiâ iuxta Humanbsp;nitatem fuifle in cœlo,cû effet in vtero matrisnbsp;Vel in tcrris.Chrifti cnim Humanitaté nó per-snbsp;kingere ad omnia ea loca ad qux fe extendit

S 2

AD LIB. BRENTir diuinitas.neq; illam efle vbiq;,fed manere c**'^nbsp;cumfcriptam. Quæ quidem vêtus Sinbsp;xa eft manetque doftrina.toto pedore nonbsp;retinenda.

r)eoDtnipotcntia rgt;ei, quod ex ipftt no fint coHigenda qualibct : ac eos i]ui ita denbsp;fentiunt omnipotcntiam Dei non ne^nbsp;gare, CAP. X.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Poft hæc noua ingreditur ille difputat' nem deeo, quod corpus ChriftivcrtJnbsp;corpus Si efteSc manere pofsit, tamctfftojnbsp;non côtineatur aut circumfcribatur.Hanlt;^ ® jnbsp;fputationem hoc cœpit confilio, vt conin’® ,nbsp;amp; elabi amp; tergiuerfari pofsit, cum ipfiobij^'nbsp;tur, quando docet corpus Chrifti fadumnbsp;infinitum, negareipfum veritaté human®”nbsp;turaE,aùtcorporis Chrifti, cuius quidemnbsp;prieras fit circumfcriptum amp; in loco cfTcyn®nbsp;infinitû amp; vbiq; efle: quare fimul difcin^a’’’”nbsp;diuifam Chrifti perfonam, vnamq; dùrtta’^^nbsp;ex duabus retineat naturâ.His enim nunc»'nbsp;opponit,corpus Chrifti tametfi fadum fn ¦*’nbsp;hitum, nihilominus efle amp; manere corpus'’*nbsp;rum. Et quamuis prudentibus ledoribu^pynbsp;làm hic appareat, aduerfariû propter femel;nbsp;fceptâ contentioné, inuida quadâ peruica^**’nbsp;opponere fe Chrifti ccclefiç eiufq; dodorib®nbsp;«rthodoxis 8c fcripturis, vt hoc nomine fr’””

RESP. BVLLING, II.

lain cius loquentiam fecure potuiffcm przte-rire. quia tarnen ille nugas fuas fuco quodatn tinxit, abftergendus hie efle videtur fpongi*nbsp;ftinplicis veritatis,necubi offendanturautimnbsp;pingant fimpliciores,

VrgeiagtçmiUe omnipotentiamDciprÄ cæteris. At hac in caufa mirum eft profetto, nigt;nbsp;qnam vociferetur contra nos incóditc, quantnbsp;denique infaniat, amp; quanta amarulentia nosnbsp;tanquani Epicureos impios, coram toto munnbsp;do traducat, Märtyrern imprimisxui fané imnbsp;pingit, qu^fi fimpliciter omnipotentiam Deinbsp;negarit.ldcm. Hie folent mctiri,inquitgt;amp; ftiisnbsp;limitibus definire omnipotentiam Dçi, yide»nbsp;licet Deutn non omnia fimpliciter poffc, IjÇnbsp;dem ferè vtuntur argumentis, lt;|uibus olimnbsp;Plinius ille Sfut Epicureus omnipotentiamnbsp;Deioppugnauit. Breuiter.ea fieri non poffenbsp;affirmant, qu« rei naturae amp; definitioni tepunbsp;gnant. Hie eft Zuinglianoru aheneus murusnbsp;amp;illa chalybea machina.Irruit prçtereahiç itenbsp;rum in Theodoretum,amp; amaro arrodit déte,nbsp;quod ille quondam dixit, non indefinite progt;nbsp;tiunciandum effe omniaDeum poffe.Exciditnbsp;hoc ei, inquit, non tantum incogitanter amp; te-niere,verumctiam pcriculofe,addercm etiamnbsp;impie ; nifi ipfc libeùter difta maiorum com«nbsp;mode 8c clcmenter interpretarer. Ac pergit

ÄD LIB* BR EN TT I

k ait. Quid ergo vobis vultis f Pcccauit erg« archangeius qui indefinite amp; abfolute dixit»nbsp;Non erit impofsibile apud Dcum onme vet*nbsp;bum. Peccauit èc Chriftusipfe,qui apud Majnbsp;tbæum amp; Marcum indefinite dixit, Api*anbsp;Deum omnia funt pofsibilia. Ecce igitur n«'nbsp;bis Thcodoretum Sc Märtyrern, nouosnbsp;cendi magiftros.qui Sc archangclum Sc Chr''nbsp;ftum ipfum fub fcrulamtrahant, acrcélè^nbsp;pie loqui doccant. Hæc illc. Deinde fapief

* illafuafingulari Sc c.xquifita, in quafibin*'' rum in modum placet, viasmodofquenbsp;quirit, per quos fafta videri queantnbsp;fta . Denique totum fefe hie implicatnbsp;phiftarum tricis.argutiafque afFeclando, ta*”nbsp;ineptum fe prçbet.vt ineptiendo femctipibi”nbsp;confutet.

quantum quidem Märtyrern attioe^’,^ plicittrom culentaipfum afficitiniuria. Abundeef'7nbsp;^pountiS hie fatis folio Dialog! fui quarto amp; fequef''’

HESP. BVLLING. it. gt;4® tHnia pofsit: fed quod ifta fecundum ipfaruMnbsp;naturam fieri non pofsint. Sc quod Deus ipfanbsp;fieri nolicvtcum fcripturadicit,Deum nonnbsp;pofle vcl mentiri vel fc nesare. Cuius quidetnnbsp;generis Sc alia innumera lunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ;

Quid quod ipfe Brentius in hoc ipfolibro, in quo nos ita flagellai, aperte dicit, Non fa-cit quidem Deus omnia qux poteft • Bçc. Et cba»»,^nbsp;herum , Negari quidem nonpoteft, inquit,nbsp;quin nonnulla fint quse fieri non queant. Ne-lt;iue enim Deus poteft cogi, viinpati,inorinbsp;amp; interire, See. Si autem illc nihil hifte pcc-cauit fuis illis fententijs, ficuti ipfum hacittnbsp;tenon reprehendimus, cur ille in nobis tantnbsp;atrociter perfcquitur, quodipfemet, vtre-ftum verumque confitetur? Quareannu-mcrat nosPlinio.Epicuro flcalijs impijs omninbsp;potentiam Dei oppugnantibus lt; Reddct ccr-tè rationem aliquandoiufto iudici,protan*nbsp;tis,in nihil tale merito$,contumelijs.

Neqi vero controuertitur inter nos de eoQgafnrc An Deus fit omnipotens nec nefNam credi- con»®“«nbsp;mus amp; confitemur Deum efle omnipotétem.nbsp;Deco potius eft qussftio, AnDeusidcoo-mnia faciat, quia omnia poteft quot;i Et, An ex conbsp;quod Deus eft omnipotens, quidlibet conclunbsp;dtdebeat^ Exempli gratia, Deuseft omni-

A’D LIB* B R EN Tir ppteris:ergo hoc vel illud fccit.Et in caufa p*înbsp;fentijDeo opania funt pofsibilia, ergo corpusnbsp;yerum eftfinccircumfcriptione Scloco.Erg^nbsp;verum Domini corpus , quod refurrexitnbsp;mortuis amp; afcendit in cœlum, eft amp;c man^?nbsp;verum corpus,amp; eft nihilominus vbique.nbsp;xfta refpondemus, ex omnipotentia Dci nofnbsp;conclqdédum plTe quid libet, quafi faclumnbsp;quod tarnen conftat faélum non eflc. Deu*nbsp;enim qui omnipotens eft, non omnia vult»nbsp;quæ nos volumus, 8c quæ ex eius omnipO'nbsp;tentiaeolligimus: imprimis vero ea non vult»nbsp;qu« cum natura eius cum vcrbo atqucnbsp;ritate eiuspugnant. Quando itaque in vcri*nbsp;certifsimis Si infallibilibus fidci poftrse Chd'nbsp;ftianae capitibus manifeftè confitemur illu^*nbsp;ipfum corpus quod natum eft ex Maria fef'quot;nbsp;per virgine, crucifixum eft, mortuum Sc ft*nbsp;pultum , quod refurrexit 8c afcendit in cccquot;nbsp;lum, vbi 8c verum corpus humanum mantt»nbsp;. - ' in fubftantia , forma amp; membris, coasqua*nbsp;Ic 8c confubftantiale noftris corporibus, qt*®nbsp;nobis in refurrcftione reftituentur : qus^nbsp;ipfa erunt vera corpora, in fubftantia, in fot*nbsp;ma atque membris , ac loco circumfcriptaquot;nbsp;ifta profeélô Deus per omnipotentiam f“*nbsp;am non abolet, quod ipfius opus eft, 8c quodnbsp;ipfe nos vt-veritatem immutabilem crcdcr«nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;con*

R ES P. BVLLING. it, l4î ^confiteridocuit. Et proindc dieimus ad-Uerfariunï perperam colligerc cum ita con-cludit.Deo omnia funt pofsibilia, ergo corpus domini in cœlo nullo circumfcriptum eftnbsp;loco.fedeft vbiqj.

Vidct prætcrca ille, G modo vti vult oculis, Zuîngi'a-quinam Gt Zuinglianorum murus ahcne- quot;°''“quot;““' us 8c ilia chalybea machina,non quod ipfe fu- neus,nbsp;fpicatur.fcd fidcs catholica Gdciq; Chriftiançnbsp;firmitas 8c robur inuiftum. Si veto cupit hicnbsp;lt;ïtiam illuftre huius rei Lteftimonium Vabere,nbsp;ex fcriptore aliquo vetufto.audiatbcatumCynbsp;rillum ad Succef.ïfaur.Dioccf.epifc.itafcribénbsp;tem per epift; Æqualis probatur ineptiæ dicenbsp;re conuerfum efle corpus in deitatis naturam.nbsp;amp;iUud quod Verbum fit in carnis fubftantiânbsp;commutatü. Sicutenimhoc impofsibileeftnbsp;(en impofsibile eft)quiainconuertibilc 8c ira.nbsp;tnutabilc comprobatur, ita illud ctiam nô cftnbsp;pofsibilc ( en iterura impofsibile ) in deitatisnbsp;effçptiam vel naturam aliquid crcaturarumnbsp;poffç conucrti. Eft autem creata etiam caro.nbsp;Idcoqs diuinu quidem dieimus corpus Chri-fti.quiacorpuseftDei 8c inefFabili gloriaillnnbsp;ftratum.incorruptibile 8c iam fanftum atquenbsp;viuificum confitemur. Quod autem in naturam deitatis fit commutatum, neq; fanélorûnbsp;patrum quifquatn fenfit aut docuit, neqi nos

AD LIB* BRENT I I

ita fentimus.Hsec illc.Quç fi vcra funt vbi iw que manet Brentij doélrina de eo quod fini'nbsp;tum fit faélum infinitû, amp; quod corpus Chnnbsp;ftifitvbique^

«CTum'aê- Quantum verô attinct ad beatum The®^ fçpfM.nbsp;nbsp;nbsp;doretû,amp; bina ilia archangeli amp;domini Cb^*

fti teftimonia,Deo omnia funtpofsibilia, t«' mere amp; impudcnter fatis hic iterum cont^*nbsp;optime meritum Theodorctum profilit a»'nbsp;uerf.Sua autem ilia protcruia plus quàm ip*Jnbsp;exiftimet fux detrahit exiftimationi,nbsp;prudétiores. Nam Theodoretus non finenbsp;te per incogitantiam, ncc finepietatevllo'**nbsp;cum pcriculo.ficfcriptum reliquit, Diuina’’’nbsp;vt eft verifimile naturam penitus ignorât’^nbsp;Dominus Deus nihil vult eorum, qus’’^’nbsp;fibi fuaptc natura infunt. Poteft autem q'*^nbsp;cunque vult.Vult autem quse funt fus nat'*''nbsp;rs apta amp; conuenicntia. Et rcliqua qusnbsp;tra Eutychianos dofte Se valide profequi*:'’^nbsp;tanta certècuidétia,vtBrcntius ca nunq'’’.nbsp;fit concuflfurus nedum euerfurus. Legatnbsp;bus ocium efl: tertium cius Dialogum à

. lyy.vfqueadiSi.

de’omn^po Qsod autem ibi difputat’ Theodoret”« ttnti» Dei omnipotentia Dei cum alijs omnibus eccnbsp;doftruia. doftoribus commune habet.Omncscnina^.^jnbsp;confpiraqt-Nullo auterq argumento

R E S P. B V L L I N G, H, 14.X, frequcntius funivfi.in oppugnanda Chriftianbsp;na doftrina, qua hoc ah omnipotcntia Dei pcnbsp;tho.Quicquid cnim libebat amp; quod davis fcrinbsp;pturæ tcftimonijs probarc nonpoterant, exnbsp;omnipotcntia Dci concludebant. Sic collige-batPraxcasille quôdam.Dco omniafuntpofnbsp;fibilia,ergohocquoquceicft pofsibile, quodnbsp;filius fit pater. Refpondet autcm Tertullianus Sc ait, ex omnipotétia Dci non quidlibetnbsp;«fleconeludendum.Tametfi cnim Deus pof-fit omnia, non veile tarnen ipfiim omnia.Fronbsp;inde id ipfum nonpofle quod nolit : quale il-lud fit quodfilius intrinitate fecundaperfo-na,patcr fit.Eutychiani quoqs ita colligebant,nbsp;Deo omnia pofsibilia funt,proindc eft Scilludnbsp;ei pofsibile quod in carne diuinitas pafsionisnbsp;fit facia particeps. Ad hoc argumentum refpónbsp;det Theodoretus, ita vtpauloantecomrne-moraui,8e quod aduerfario non admodum fanbsp;pit.Verum non alia fcripfit Sc Auguft. de omnbsp;nipotentia Dei,libro de ciuit.Dei 5.cap,io.8cnbsp;plurib,alijs inlocis. Praterea nemo ignorâtnbsp;pala in euangel.dixifle dominu,Pater oiatibi quxcunqinbsp;pofsibilia funt,aufer à me calicé hunc. Et qd*'nbsp;herum dixit, Paterfi pofsibile eft tranfeatànbsp;me calix iftc .Sed non mca, fed tuauoluntasnbsp;fiat. Sed amp; Marei capite fexto ita fcriptumnbsp;legimus. Et non pouratlefus in patria fua

AD L î B, B R E N T I T

virtutem vllam edcre, nifi quod paucos mos.impofitis manibus, fanauit. Acmirabs'nbsp;tur propter incredulitatem eorum.An non 8^nbsp;bæc illuftria tcftimonia fcriptnræ euidcot«^nbsp;euincuntde omnipotentia Dei non arguW”'nbsp;dum elTe pro noftra libidine, fed magis ftc””nbsp;dum voluntatem Dei^

Ex quibus omnibus amp; hoc pius intelH?'^ leélor,nos non tantum inhærere orthodox^nbsp;amp; catholic® doélrinæ de omnipotentia D®,*’nbsp;neque quicquam vel nouum vel veritati Ibfl'nbsp;pturarum contrariû comminifci amp; inuehef®'nbsp;Apud De5 fedamp;omneseos turpiteraberrare,quotqn°!nbsp;omniapof- çx vcrbisarchâgeli Dci,8cipfius dominiChffnbsp;fti fententia,Omnia apud Deum funt pofsib*nbsp;lia, quidlihet.etiam hoc quodnatur®nbsp;dei Chriftianæ, verbo Dei vel non cogn”^nbsp;vel cû ijs pugnat colligût.Apparet-deniqsn*’*nbsp;neq; archangelum Dei neq; jpfqtn dominé'”nbsp;lefum.fuh ferulam traherc, amp;quid aut qnO'nbsp;modo illi loquantur.erudirc vçlle. Id quod^*nbsp;men innrere nobis cupit aduerfarius, nó t»n»nbsp;acerbe per rifum, quem vocant Sardoni«’’*^nbsp;quâ maligne. Reftè verô nobis loquitur fcrgt;'nbsp;ptura,quant correélam nolumus: videatnbsp;do Brentius, vt ipfe illam reélè intelligat»‘^^nbsp;ueatq; mature, nç illorum frequentet fchoh»nbsp;amp; ab his difcat,quos olim orthodQxj eccleß«nbsp;dofto*

V P’is pofle cfle fine loco, imo nullo in lo quot; co,fed vbiqüc, producit rurfus fuam illam ex taiem Chrinbsp;»liationeitl fuo iinbutä. fenfu,vtpotc quam adnbsp;firmat fuperomne nomen faftam. Cui mox udcmni-adiungitjCum autem conftet Sc corpus amp; lo- P****““*'nbsp;cum refetri lub nomen, fupra quod exaltatünbsp;dicatur dominus,confequens cflc,quod Chrinbsp;fti corpus Sc rupralocum Sc corpus ipfum fitnbsp;cxaltatum. Sc iccitco Vbique fit omniaque adnbsp;impleat tarn fupera quam inferäinon quidemnbsp;crafio illo mundanoq; modo, fed éa potiùs ranbsp;tione.quam óculus non vidit, nee auris audi-uit,nee in cor hominis afcendit.Cxterum brenbsp;ùibushæcdilutàfuntvtcunqifob 68 . Sc 69.nbsp;Refponf.noftr« prioris.Deinde fpóte damusnbsp;aducrfario,modum ilium, quem infinito fuonbsp;corpori tribuit,quo videlicet vbique fit Sc infra patirer Sc fupera adimpleat. Nullus enimnbsp;piorumprùdentiumq; virorum vnquam abnbsp;orth odoxa vetuftate audiuit, nullus vnquam

ADLIB, B R E N TII quam fubijt, aliud quam verum corpus fuüfllnbsp;locum amp; fua membra fuamq; fubftantiamnbsp;tinere:amp; iccirco cum fidei noftræ decretist’^nbsp;ditumfitatqs conftet corpus domini noftf*nbsp;lefu Chrifti ad dextera patris verum eßenbsp;puSjoportet fané hoc ipfum quoq; fua retit’^nbsp;re fubftantiam.fuumcij locum, amp; iccirco

pons accH conreisionem.

»ftwiu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verôî’an non iudicabit boinoflt;’*’f

RESP, BVLLING. n. ,44

Qs ad fophifticam imprimis pertinerc demoii ftrationem aduerfarij de co inftitutam, quodnbsp;locus fit corporis accidens nó fubftantia^Sednbsp;qualis hic obfecrocerniturmutatio^lllc enimnbsp;^uihaftenus in nobis reprehendit mordaci-ter.quod Ariftotelem in multis vidcamur fe-quuti, ille inquam nunc ncbis fuum profertnbsp;Porpbyrium.dicétem, Accidens eft quod ad-«ffe Scabefie poteft, prater fubiefti corru-ptionem.Sed quorfum in re tantos fibi femitnbsp;labores exantÏandos Nemo enim ignorâtnbsp;corpus manere corpus, tametfi in boe aut innbsp;illo loco nó fit.Inde veró non fequitur, quodnbsp;in nullo loco vel fit vel efie pofsit. Tameifi c-nim in boe vel illo loco non fit, eft tamé aliennbsp;bi.aut aliqno in loco.Quod enim nullibi.id eftnbsp;nullo loco eft,non eft.Et proinde Tbeod.exinbsp;miusnontam theologus quapbilofopbus, dinbsp;fputans de fubftatia amp;accidentib.glorioforünbsp;corporum,locum vel corporis circumfeript.nbsp;non inter ea dcputat,quæ à corpore deccdût,nbsp;fed inter ea fupputat qua permanét.Verba e-ius fl quis reqrat bac funt.Dominicû corpusnbsp;furrexit quidem àcorruptione amp; intcritu alienbsp;nû,8c impatibile,8e immortale.Sc diuina gloria glorificatû,8c lucis emittés radios,8c à coe*nbsp;leftib.adoratur poteftatib.corpus tame eft, 8enbsp;Ubet,q prius babuit,circûfcr.H^c iUe,Habet

ad LIB, BREN TH

I ilic aduerfarius quo v el pulchre proficiat»nbsp;Theodor, rurfus hoftiliter amp; odiofe iinpet®^nbsp;iiracoquot;» Nihilohisrobuftioreftamp;illa jftiuspro^^nbsp;piu- tio,qua aftruere contendit hominis corpü*^nbsp;ribiisuci lunivelabfqiloco.velinplurib.lociscófcf'’,nbsp;as.quot;'nbsp;nbsp;nbsp;’ ri adeoqiomnib.lociscollocaripofle.Clll®*^ ,

duo,inquit,corporàfuerintfimulin in eodem locojoeceflariu erit, vtalterûnbsp;nó fit in loco,ne phyficis abfurdifsimaficf}nbsp;cantur.Manifeftum aüt eft qucd cu Chri‘, ,nbsp;penetraretin natiuitatc fuaperclaufum'''^nbsp;ginis vterum, in refurreélione fuapef ,nbsp;monumenti, in apparitione coram difcip*^* jnbsp;per claufam ianua,duo corpora fuerintnbsp;in vno eodemq; loco,quare amp;c illud manif*^nbsp;éft.quod corpus humanum pofsit efienbsp;co.Hæcille.Demirorautcm.vehementerP ¦nbsp;tidas has liugas non fordere aduerfario,nbsp;tantarum fuppudere ipfumineptiaruW-dét hi.c viri prudentesy quam in multis ’r***-jjnbsp;reprehendere,amp; quam achter ipfurrt coo^*' .nbsp;gere poflem:fed breuib.ita fefpondeo,fijP^nbsp;usetiamdidum efie verbis Hieronyrhb^-turam, ianuam nimirum cefsifle autap^’’ anbsp;efiecreatori.prout operaangelictiamnbsp;nbsp;nbsp;pg

5.amp;i2.cap.creaturae,id eft.difcipulis lapide fepulchri manifefte teftatur fideSnbsp;g61ica,ab oftio.fcpulchriper angelü efie

R ES P. EVLLING, ir^ 14^* tum.Iam amp; deipara virgo Maria per poten-tiam Dei,Deum amp; hominem nobis genuit,8cnbsp;quidem vif go genuit, prout fcripturaapertif-fimè atteftatur.Scripturs apertæ credo, arcana Dei fern tari nolo. Brentius ergo nondumnbsp;nobis probauit corpus humanum fimul 8c fe-niel duobus aut pluribus efle inlocis, nedumnbsp;vbique.Declarat autem huiufmodi elumbi-bus plané nixibus, quàm fuftineat caufamnbsp;tnorbidam.

Parum vero ingenue cu Martyre in præ-fentia agit Brentius, qui afFirmat iftum nega- fanftiftimi fcChriftum penetraffe per claufum virginis “'JS’P“*nbsp;Vterum.atque ita etiam negaffe Sc S. Augufti-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ni Sc Bullinger! collegæ fui authoritatem. At cum fingulariter de hac caufa cum ipfo contunbsp;lerinijfcio quid de ea fenferit,fcio vtrique no-ftrutn pulchre in hoc cógruere, fanftifsimaninbsp;videlicet Dei matrem virginem Mariam pe-periffe virginem-, virginemejipermanereper-petuam. Sicenim fentire nos docuit veritasnbsp;fcripturæ.Sic nos credere 8c ^pfiteri iubet régula vel fymbolum fidei.Sicconcorditer fen-fit vniuerfa vetuftas orthodoxa.ld quidem vinbsp;derelicet in veterum monumentis,apud S.nbsp;Hieronymum contra Heluidium, 8c contranbsp;Pelagium, Sc in apologia pro lib .contra loui-nianum; item apud Epiphanium contra An-

T

I

ad lib. brentii tidicomar.rurfus apud Ambrof.cpift. lib.19.nbsp;cpift. 79. ÔC 8i.itcrum apud S. Auguft.lib. denbsp;ciuit. Dei 22. cap.8. amp; in Traft. loan.io. amp;28lt;nbsp;amp; de hæref.ad Quoduult.hærefi 82. amp; in En.»nbsp;cbiridio cap.54. Sed Sc apud Gregor.NyflenUnbsp;de Sanfta CErifti natiuitate;deniqj apud Leonbsp;néepift.6. adlulian. prætcrea apud Fulgent,nbsp;de laud. Mariæ, Sc apud Seduliû lib.a.de mit*nbsp;CErifti. Sed niEil fuerat opus ifta profcrre.nbsp;Tuetur fuam ipfcmet Martyr innocentiamnbsp;in fuo illo Dialogojn quo cùm aliquot dofto

Virginita- cit. Non ignoro quid hac de re Hieronynao* fcM««. contra Heluidium difputarit. Cum Hcluidionbsp;nonfacio, ncq; virginitatem Mariæ incorrO'nbsp;ptam,hifcc patrum teftimonijs in dubiuiut^'nbsp;uocatam velim. Et fcio locum EzecEielis 44'

ribus adeoque omnibus in locis, in tellig'^quot;‘ velpueri, qui vEx dum tria numerate

Kesp, bvllimg?. it. 146 unt. Et quod obijcit , Chriftum efle iuxt*nbsp;Zuinglianorum doftrinam tn cœlo, cundenxnbsp;tarnen ad Damafcum, amp; Hicrofolymis deni-que in carcere colloqui cum Paulo, vndc nc*nbsp;ccfTario confieiatur corpus Domini vno eo*nbsp;demquem tempore in diuerfis locis.vtpotenbsp;in cœlo Sc in terrà faiffe, dudum diluit beatusnbsp;Auguftinus in Comment, fuo ad epiftolamnbsp;loannis, vbi dicit Chriftum non amplius Io-*nbsp;qui in terris,fed in cœlo Sc de ipfo ceelo.Vndenbsp;amp; Paulo fit loquutus. Sed Sc alibi oftenfuninbsp;eft nihil neceffe effe Chriftum, vt fuis loqua*nbsp;tur.corporaliter defeendere de cœlo.Ac fperOnbsp;haélenusùçommonftraffe me , quod aduerfa«*nbsp;tins nullis probarit oftenderit^jj euidentibusnbsp;argumentis, Chrifti corpus effe fine loco, Sinbsp;nihilo minus tarnen manerc verum corpus,nbsp;in multis locis aut vbique.

Corporis proprietdtent ejjè, in toco efji uno cr non in pluribus, quod corpusnbsp;’jriftinonfitubi^. CAP. XII.nbsp;Equirunt à nobis noftri aduerfarij ,vtnbsp;eis ex diuinis literis probemus huma*nbsp;num corpus nifl loco circuferibaturexifterenbsp;no poffe, ac effe impofsibile vt vnum idemqinbsp;corpus codé temp ore fit in diuerfis locis.N o9nbsp;è diuerfo eadê lege cum cis agere poffemus,nbsp;petendo ab illis, vt nobis probent. Sc quidexnnbsp;T z

AD LIB, BRENTII

ex diuinis literis,corpus humanum absq; cif' cumfcriptione loci exiftere pofîe. Verum n®nbsp;diutius nedamus moram, brcuiter ira nos e*nbsp;plicamus. Principio dicimus efle res quafdai”nbsp;naturales inter homines, ita communes ,ce('nbsp;tas atqj compertas, vt nemo de ipfis dubitet’nbsp;quin taies fint, quales elle apparent, vt qnolt;*nbsp;lux natura fua lucet, tenebrae autem obfcur^nbsp;funt,amp; ignis calidus, ferrum veró durumnbsp;Ergo fi quis fit, qui requirat fibi iftas reS d«'nbsp;monftrari, nempe quodlux luceat, obfcuf*nbsp;fint tenebrçjcaleat ignis, amp; durum fit ferruO’»nbsp;quid aliud de hoc prudentes iudicabuntongt;'nbsp;nes,quàm vel mentis motç efle hominem,nbsp;infignem aliquemrixatorem^ Proinde cU«Wnbsp;confeflum fit apud omnes proqi comperti*'nbsp;fimo ab vniuerfis habeatur, proprietatemnbsp;ritatemque corporis humani in eo efie, qnO“nbsp;non per omnia diffunditur, fed loco tern»'nbsp;nisque fuis circumferibitur, denique fi careajnbsp;loco,nequevfquam fit,planènó extare,q»’“nbsp;obfecro necefie eft id argumentis aftruerf»nbsp;quod omnes habent pro compertifsimoC

Deinde dicimus literas diuinas tanta agno uifie connexioné inter locum et corpus,quoflnbsp;loco ipfo continetur, vt loco remolo, veli»^nbsp;intclligi nufquam efle corpus quodcolloc^'nbsp;tur.Id autem no valcret, fi citralocû eflepo*'nbsp;fit hu-

RESP» BVLLING. IJ, l47 fithumanumcorpus.Teftimonia fcripturx finbsp;lt;ïuis rcquirat.inuenictlob cap.y.etao.etPfaknbsp;J7.amp;Ç. Poflcmhuius generis amp; alia proferrenbsp;«rgumenta, verum omifsis ijs, cùm quæftionbsp;potifsimum fit de veritate corporis Chrifti,nbsp;adducainin medium aliquot duntaxat illu-ftriaex facrofanclo Chrifti euangelio tefti-monia, quid de corporis Chrifti veritate fen-tiamus, dilucidè docentia, nempe nunquamnbsp;Ülud in pluribus fuifie locis nedûeftevbiq;.

Ergocùm corpus Domini in præfepioia-cerct,non vtique apud paftorcs crat, qui gre- pus in piuti gibus fuis defertis, iuflu angeli.ipfum quære-bant Bethlehemi in præfepio. Neq-.tumeratnbsp;Hierofolymis aut vl lis alijs in locis,fed in prç-fepio duntaxat.Itacùm corporaliter in Aegy-ptoageret.quofurorem declinans Herodis,nbsp;profugcrat,non crat tune in Iudæa,fed eô de-mum redibat, poftquàm defundus clTet He-rodes, ac tunc non amplius eratin Aegypto.nbsp;Sicuti nec apud parentes fuos erat, cùm amif-fum non fine ingenti dolore quærerent.

Quinimô ip£e Dominus in euangelio fe-cundum loan, dicit, Amicus nofter Lazarus mortuus eft.fed abco excitatum ipfum. Acnbsp;gaudeo propter vos, quod non fuerim ibi, vtnbsp;vos credatis.Ioan.il. Siautem Bethaniæ nonnbsp;fuitjVt veracifsimè atteftatur, certè corpus

T î

AD LIB, BRENTII

eins pluribus in locis non cft.nedu vbiq;. Vbi denuo crroris reuincitur Brentij doftrin^»nbsp;quialTeritinipfo mox vtero matris humani-'nbsp;tatem Chrifti fic exaltatam cfle in diuina'”nbsp;maieftatem, vt vbicunq; eft diuinitas ibidelt;^*nbsp;fit Schumanitas. Ccrtifsimum eft enim diu*'nbsp;nam maieftatem fuifle tunc Bethaniæ qua’’'’nbsp;do corpus Chrifti Bethaniæ non fuit. Dift^'nbsp;turn eft enim verbum Chrifti.Gaudeo falten*nbsp;propter vos.quod ibi non fuerim.amp;c.

tequiaflerit Chrifti corpus in ipfa protim’^ i conceptionc in vtero matris, exaltatû eflenbsp;diuinam maieftatem-Deinde conftat angd*’^nbsp;loquentes de corpore gloriofo , mulieribuSnbsp;Dominum in fepulchro quçrentibus, dixifl®’nbsp;Non eft hîc.Si ergo non erathïc,neceflari‘’

R E s P, B VLL I N G. ii, 148 admodumamp;angelj veracifeimè teftantur, amp;£¦nbsp;aiunt, lefum hune aflumptum elTc ah ipfisnbsp;furfutn in cœlum. Proinde certifsimum eftnbsp;corpus Chrifti à refurreélione non fuifle innbsp;pluribuslocis nedum vbique.

Nemo auf éarbitrabitur Dominû corpore fuo in cœlo effe fubftantia fua mutatü. Princi calonoanbsp;pioenim orthodoxè credimus Dominû no-ftrû Icfum Chriftû vero illo fuo corpore quo nj.nbsp;afcédit in cœlû rediturû in nubes ad iudican-dû viuos amp; mortuos. Cætcrû redire, Se in nunbsp;bibusapparere, inquibus ipfum omnis caronbsp;videbit,locû omnino amp; circûfcriptioné fuamnbsp;corpus illud rctinere fignificat. Corpus itaqjnbsp;Dominicû inhabiiatione cœli nô eft mutatû,nbsp;fed retinens adhuc fuâfubftantia amp; formam,nbsp;retinet fimul in cœlo locum amp; circûfcriptio-nem fuâ amp; nô eft vbiqi. Deinde manifcftè di-cit fcfiptura, Trâsformabit corpus noftrû hunbsp;mile vtcôforme reddat corpori fuo gloriofo.nbsp;Phtlip.j. Atquinoftra corpora inrefurreclio-ne mortuorum,fuam fubftantiam atq; forma ficata fut»-vnà cum membris retinebunt, manebuntquenbsp;finita non reddentur infinita aut vbiquaria:nbsp;ficuti amp; in fymbolo fidei noftræ confitemur.nbsp;Credo carnis rcfurreùlioné. Proinde corpusnbsp;Chriftiin cœlo, ad cuius forma noftra ilia trâfnbsp;formabûtur.nô eft mutatû, fed retinet adhuc

T 4

AD LIB, BRENTII proprietaté corporis veritatemque fuamnbsp;locum, Sc finitum cft non infinitum aut vbgt;'nbsp;quarium. Interim non nego mutationem q”?nbsp;eft ex clarificatione fenfu orthodoxo.Denbsp;anteadidum eft.

Si vocifereturhïc aduerfarius amp; dicat,*® nonagnofcere confequutiones illas noftr^s»nbsp;nonpetitasexthcologia, fed ex philofoph'*nbsp;Ariftotelica.monemus ilium vt excutiatp»^nbsp;lifper vcternum, quo laborat. Ita enim vid®'nbsp;bitconfequentias illas noftras deriuarc no5»nbsp;non ex Ariftotele.fed ex Apoftolo Paul o,q'’*nbsp;ita nos colligere docuit. Nam principio argi*5nbsp;mentaturille à noftro corpore ad ipfum Chf*nbsp;fti corpus, Sc ait. Si mortui non refurgunt,nbsp;Chriftus quidem refurrexit. Rurfus'idemnbsp;corpore Chrifti, concluditargumentandoa^nbsp;noftracorpora,8c dicit,Sed Chriftus refurt®'nbsp;xit,refurgét ergo Sc corpora noftra. i. Cor.Iï*nbsp;Corpus fpi Arbitratur aduerfarius maximum eflê di-jtuuaie.nbsp;nbsp;nbsp;fcrimé inter corpus huius feculi corporeum,

Sc inter corpus alterius feculi fpiritualc. Et nos quidem in refurreélione mortuorum re-cipere claritaté vel gloriam, fed tanquâmem-bra pro modulo noftro.Scc. Caeterum ad h«®nbsp;, antea quoque refponfum cft,vbi oftéfum eft»nbsp;ipfa etiam fpiritualia à refurreélione corpora,nbsp;neque fubftatiam neque formam membraüenbsp;aut

RE SP. BVLLING. ir. 149 lut membrorû fitum amittere vel deponcre,nbsp;fedretinere : difFerentiam vero in alijs quàmnbsp;in his apparcre.Excellerc quidemmultis mo-dis Chriftum in gloria, vtpote caput noftrü,nbsp;cuius nos membra fumus, jp modulo noftronbsp;gloria ilia participantes, interim tarnen corpus eius in gloria fempermanerc corpus verum , ficuti 8c noftra erunt corpora vera. Idnbsp;lt;luod iterum explanat beatus Theodoretusnbsp;Dialogo a.Inconfuf.fol.lil.

Proindecùm abunde hucufque fcripturx teftimonijs,prsterea etiamrégula vel fym- potisproünbsp;bolo fidei noftræ commonftrauerimus verinbsp;corporis proprietatem efle finitum non infini circum-tum.autvbique c{re,idconue Sc corpus Chri-

A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ucl nnitum

fti ,quod verum in cœlo corpus manet, non dk» effe vbique,porro erunt vtique euidentioranbsp;beatorum teftimonia hoc ipfum afFirmantianbsp;comprobantiaque. Adduxi prius aliquot bea-ti Auguftini 8c Theodoreti teftimonia. Célébré autemdiftum eft illud Auguftini, Tollenbsp;fpacia locorum corporibus, nufquam erunt,nbsp;amp; quia nufquam erunt,ideo non erunt.Con-gruentiahis docuerunt etiam alij exGrscisnbsp;célébrés doclores,vt beatus Cyrillus in loan-nemlib.i.cap. 9. 8c de Trin.lib. 2. Gregoriusnbsp;quoque Nazianzenus de Theol.lib.2. Sentennbsp;tias authorum verbotim non recito, ne pro-

T 5

AD LIB, BRENTII lixitate molcftia cxhibeam auditoribus. Sei®nbsp;autem contra folidamhanc inuiélamque ve*nbsp;ritatem fruftraexpedituros arma ctiamillo*'nbsp;quibus in promptu funt amp; argutiæ, 8c cu aU'nbsp;daciaimportunitateque lingua inftruéla.

Dc beatorum Patrü doólrina, gua concor^ diter teflantur omnes, chrifii corpus in lonbsp;cocrnonubig^ effè,nbsp;nbsp;nbsp;CAP. X11(.

COnatur quidem aduerfarius addu^l’^! imo detortis aliquot beati Auguftiquot;*nbsp;teftimonij «,fua ornarc caufam, fed ita inep*:^'nbsp;vt lila nulla indigeant confutatione : prsi®*^quot;nbsp;tim cum confeflum fit apud omnes.obfcu''“’'nbsp;ra oer illuftriora efic interpretanda. Ait fep^'

Ad3i‘

RE s P. BVLLING. II» Ip

Addit his ille.Et alia eft patrum alia Zuin-glianorum ratio. ludicamus patres ea fuiffc pietate amp; modeftia.vtfiquid carnaliimagi-natione præoccupati, fenferût amp; fcripferunt,nbsp;quod cum analogia fidei non conueniat, ad-inoniti libenter immutaflent. Zuingliani au-tem, quàmuis fæpc multis fcriptis admoniti,nbsp;tarnen vfqueadcô non refipifcunt, vtmultonbsp;peruicaciores aducrfus doélrinamverèpiam Poflemu«nbsp;fiant. Quare quod in patribus veniatn mere- Jnbsp;tur, id in Zainglianis cxcufari non poterit. queret«»nbsp;H;çc illc. Oftendi autem in Refponf.mcanbsp;priore Patres fanSlos nulla pr^occupatos iminbsp;ginatione carnali , dum vcritatem human*nbsp;naturs Chrifti Domini in cœlo mancntenunbsp;amp; confefsi funt ingenue, 8c defenderunt for-titer,verum fobrios fynccram fidei confef*nbsp;fionem edidtffe, raiferumque fore Brentium,nbsp;nifi ipfe lt;^ult;îlt;^ue ad cum modum crçdat 8tnbsp;confiteatur.

Atquebîc dcmum omnibus liquidé paset, AmplîftV quanti Sc fe Seres fuas æftimetBrénus.Prs,nbsp;fumit enim totum ilium fanftifsimorum do» Bnntte».nbsp;ftifsimorumque veteris ecclefi* doftorumnbsp;eborum.rcuocare fub ferulam, ac bos à fuis ilnbsp;lis in bac caufaconccptis imaginationibus abgt;nbsp;duccre crafsis atqi carnalibus, tandcmque in-ipformatos tcftius.fublimiores ex ijs facers

AD LIB* BRENTir theologes, nimirum quiiuxta fubliméillainnbsp;eiustheologiam,amp;ipfiporrô omnia interfenbsp;commifeeantjinferos cœlis, angelos dæmoninbsp;bus, diuinitatem humanitati, humilitate exalnbsp;tationi, iftaque omnia nouo quodam modonbsp;amp; adeo fubtdi.vt nihil tale vnquam \’el vlliusnbsp;hominis oculus viderit,aut aurisaudiuerit,nbsp;vcl in vllius cor hominis afcendcrit. Veruninbsp;aduerfarium hîc feriô admoneo, verboruWnbsp;apoftoli fempermemincrit. Noli altum fapC'nbsp;re,fed time,amp;c.

illi hoc potius dico,amp; verè quidem dico. Si p* trum feculo ita docuiflet ipfe, ficuti noftrOnbsp;hoc feculo docet, finitum videlicet Dornin*nbsp;corpus faclum infinitum, amp; hoc nulloconti-neri lôco,fed efic vbiqs, vt de coelo amp; alijs eiuSnbsp;nouis opinionibus nihil dicam, inuafiffent il-1Û baud dubie agminatim oppugnauiflentq;nbsp;ipfum validé,nec defijlTent autcum ipfo re-dijflcnt in gratiam, quam ipfe vel routafle*nbsp;fententiam , vel omnes probè admoniti in-tellexiflent fibi à prauo hoc cauendumnbsp;dogmate.

Qutdwro inter alia fua ilia nobis dicitd® beatis patribusC’Sufpicatur ne eos in hac cau-

RE s P, BVLLING. Il»

fa quidpiam contra verse fidei analogiam vel Patte« tac credidiffe veldocuiffe^DefinatiUe iftos hac hluncon/nbsp;parte in vllâ raperere fufpicionem. Norunt gtuum an»nbsp;optimè qui paulodiligentius patrum fcriptanbsp;legerunt, alicubi eos vt homines cæcutiuifle,nbsp;8c habuifle aliquando opiniones peculiares.nbsp;At illi ipfi interim diffiteri non poflunt, in in-camationis Dominicæ myfterio, 8c incaufanbsp;verx humanitatis verique corporis Chriftinbsp;ad dexteram Dei fedentis,velut in negotio canbsp;tholicK fidei.nihil peculiare habuifle, fed om-nes pariter vnius Sc eiufdem fiiifle cflequenbsp;fententi« vel doftrinæ confefsionisque, netnnbsp;peChriftum Dominum invna indiuifaper-fona retinere duas diftinftas naturas diuini-taté 8c humanitärem in fua proprietäre vel vcnbsp;ritate manentcs, ideoque eundem Chriftumnbsp;Dominum fecundum diuinitaté efle vbiquc,nbsp;fecundum humanitärem autem non efle vbi-que, Breuior htc fum, quod huius generis at-tigerim quædam et in y.cap.huius operis parte, i,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguftinj

Imprimisveropropofueram Brentio fpe=

ôanda 8c expendenda duo luculentifsima fan adUuâa. ftorum patrum teftimonia, alterum quidemnbsp;beati epilcopi Auguftini, alterum verobeatinbsp;martyris Scepifcopi Vigillj. Vterque fuotc-ßimonioprofelfus eft, non tantum quid ipfe

AD LIB. BRENTir

credideritScdocueritjfed qualis ipforumfe-' culo fueritSc doétrina amp; fides catholicapcfnbsp;vniuerfam Chrifti ecclefiam.Necpigebitrn«»nbsp;cùm videam in Eis magna efle momenta, in'®nbsp;caufæ noftræ robora, quçdam ex ijs repetere*nbsp;Auguftinus inter alia verba.quæ Refpôf.me®nbsp;prioris fol. yp.verbotim recenfui.ita dicit, Fi*nbsp;Orthodo- déliter tene CHRISTIANAM CONlt;

F E S S1 O N E M, quoniam refurrexit à mot' dodrina ia tuis.afcendit in cœlum,fedet ad Dexterainp*nbsp;hoenego- tris-.nec aliunde,quàm inde venturus eft iult;l*nbsp;care vinos Semortuos. Et fie venturus eftd'nbsp;la angelica voce teftante, qucmadmoduin ir®nbsp;vifus eft in cœlum: id ell in eadem carnis fo’’-'nbsp;ma atque fubftantia, cui profefto immortali'nbsp;tatem dcdit,naturam no abftulit. Secundumnbsp;lianc formam non eft putandus vbique diff®'nbsp;fus. Cauendum eft enim ne ita diuinitatemnbsp;aftruamus hominis, vt veritatem corporis aquot;nbsp;fcramus. Non eft autem confequens, vt quodnbsp;in Deo eft, ita fit vbique ut Deus. Et nio!£nbsp;idem ille.Vna, inquit, perfona Deus amp; hornonbsp;eft,Sc vtrûque eft vnus Chriftus lefus, vbiq*nbsp;per id quod Deus eft, in cœlo aût per id quodnbsp;homo,amp;c.Ha’c Auguft. Porro Vigilius, Claquot;nbsp;rct,inquit,vnum Sceundé Chriftum vtriufq»nbsp;eftie naturæ.Sc efle quidem vbiqj feenndu na^nbsp;turam diuinitatis fuæ, Scloco contineri fecunnbsp;dun*

KESP. B VL LING. II.

dum naturâ humanitatis fuæ. Circûfcribitùf loco per naturâ carnis fux,amp; nô capitur loconbsp;pernaturam diuiniiatis fuæ. Et mortuus cftnbsp;natura carnis fuse, 8c non eft mortuus naturanbsp;diuinitatisfuæ. Hæceft FIDES ET CONnbsp;FESSIO CATHOLICA. quam apoftolinbsp;tradiderunt, martyres roborauerunt, 3c fideles nunc vfq; euftodiunt. Haclenus Vig'lius,nbsp;Nonarbitror quenquam requifiturû à nonbsp;tis plura perfpicaciora, fimpliciora certioraq»nbsp;Veterum de bac caufanoftra teftimonia. lU*nbsp;jpfa prius quoqi obieceramus aduerfario, quinbsp;tarnen callidè difsimulando nihil prorfus adnbsp;ipfa rcfpôdit.Dieet nunc fortafsis ilia no pro-bè CÛ analogia fidei cógrucre; quod libéter il-li dabimus.fi fuam.noncatholicaintclligat fide. Hæc etenim teftimonia ab illius fide 8c donbsp;ftrina diflentiunt plus, quod dici folet, quamnbsp;ex diametro. At cernunt cordati omnes, ad-duftis il lis teftimonijs, beatos patres earn fidenbsp;effe profeflbs , quamacceperant ex doétrinanbsp;prophetica Sc apoftolica, Scquætum erat 8cnbsp;xnanetvfqi adhuc fides orthodoxa 8c catholinbsp;ca. Habemus ergo jp nobis noftraq; doélrina,nbsp;qua teftamur corpus Chrifti nóefle vbiqûr-refragabilia teftimonia ilia non eftc noua à nonbsp;bis primùm excogitatâ, neqj fidem noftramnbsp;«(Te infynceram, fed veterem Sc apoftolicam;nbsp;rurfus autem Brentij do^rinam corpus Chri

AD LI B, BRENTII

fti per omnia difFundentem, nouam eflê ac JH'' fynceram.

Confenfus Quèd fi file nunc quoq; id nobis oppofue-' àpartibus nt,quodinlibroluo de Maieltate icriplii^''nbsp;nofttis.nbsp;nbsp;nbsp;dixit, Sequantur igitur Martyr amp; Bulling®'

rus eruditam vetuftatem, nos fequemur rd' dem vetuftatem, ilia longé antiquiorem. S®'nbsp;quantur doftosphilofophos, nos fequemdfnbsp;indoélos apoftolos, amp;c. vel ex bis eius verbi5nbsp;intelligct quiuis, àpartibus noftris inuiéluinnbsp;ftareteftimonium Stconfenfum orthodôXî®nbsp;vetuftatis,acidcirco prudentifsimè verifsi'nbsp;Meianch*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^atæ memorise Philippum Melancb

tonde vbitonem Vbiquitatem illam BrentianamnuO' quiwte. cupauifie prodigiofam amp; eruditæ vetuftat*nbsp;incognitam. Quantum verô attinet ad ApO'nbsp;ftolos Chrifti, nemo adeô rudis eft apoftoli®*nbsp;rum literarum, qui non dudum vident, Vbgt;'nbsp;quitatem illam no modo fuifle apoftolis ignO'nbsp;tam, fed quod nihil vnquâ de ipfa eis vel p®®nbsp;fomnium venerit in mentem, certè ne verb®nbsp;quidemvlloeius pervniuerfam ipforumpr®nbsp;dicationem fecêre mentionem. Adhæc mani'nbsp;feftifsimum eft, antiquos patres, fuam illapcinbsp;de fide catholica doélrinam, cui hæc caufan®nbsp;ftra agnata eft,petijfle ex doftrina apoftolit^»nbsp;vtiamiutius omnespatrum quàm Brentia^nbsp;næ in bac caufa doârinæ acquiefcant.

Diuinh

KESP. BVLLING. 11. ïfj Diuinitiitem Cbrijli dotnini neg; negari 4 no»nbsp;bis,neg; criminis bbfphenie, g«© detwlit nosnbsp;Brcnh»ï,reos c R.P, x i m.

REquirit tandem tempus locus rës amp; nc GnoeUd cefsitas vtrefpondeam

aduerfarij accufatiohes.Mox enim ab initió U bri fui.quo nos omnibus inuifos rcddat,ac nónbsp;dûàuditos 8c veluti cx improuifoadobruat*nbsp;magnis ac furiofis iri nos vociferationibus,vènbsp;luti in bçreticos extreme factilégos inuebt-tur.Pollicetur autem fe fuo illo libro planifsinbsp;mè commonftraturum, vt pij oninés intelli-gant.quamperniciofum erroretri fatan inec-clefiam filij Dei, per ZuingUanum dogma innbsp;ueheremeditetur.Ab initio quidemhocfuif-fecaput,Vtrum corpus Scfanguis Cbrifti vénbsp;re fint prsefentia 8c difpenfentur in coïna “i atnbsp;Zuinglianorum intempérie faftuttï cfTe, vtnbsp;nunc aliud x^iW|UW fit propofióam, videlicet^nbsp;VtrumDeus Gt vere omnipotens'fEt.Vtruninbsp;Cbriftus non Gt tantum homo, fed etiam vc-rus Deus^Vera omnipotétia Dei,inquit,vcrinbsp;diuinitas Semaieftas Dei (quod quidem cG:nbsp;inZuinglianis)periclitantur,adeoqj verè pi»nbsp;fententia horum prxcipuorum articuloruninbsp;hoftrœ religionis, Verbum carofaftum eftlt;nbsp;Afcenditin Cœlum, Sedet ad dexteram Deinbsp;patris omnipotentiSiindubiuni vocatur, amp;c.'

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

*• À b LIB* BR EN tir

Ad quæ refpondemus fimpliciter, aduerf» rium libro fuo non demonftrafie neqi demo-ftrare potuifle,quod fe recepit faélurum. Nulnbsp;los enim ertores perniciofos per nos inucxitnbsp;in ecclefiam Del îatan.Id quod hac noftrarC'nbsp;fponfione planum nos fecilTe teftabitur fperonbsp;leélorpius.qui 8c temerariam aduerfarij aud*nbsp;dam in multis deprehendit.Noftræ innoceO'nbsp;tiæ ferent teftimonium cum ecclefiæ quibu*nbsp;ihferuimus, turn libri à nobis editi. Seiup^^nbsp;quanto zelo,quanta fide 8c diligentia,quant*nbsp;perfpicuitate item 8c euidentia potuimus do'nbsp;cüimus Chriftum verum Deum 8c vef«^nbsp;Hominem efle : contradicentibus aût obftit’*nbsp;mus,quàm vebemétifsimè,in quo pietatis ft**nbsp;dio perfeueramus per Dei gratiam adhuc.P«nbsp;omnipotentia Deirefpondimus fuperius.

Quiiin c5 Quisautemin certamine hoc facrament*' amp; in dubiû vio in contentionem adeo q; in dubium raptt®nbsp;abtipuerit ritpotiores noftræ religionis fideiq; articO'nbsp;Ädtinoßrx los.non crit difficile omnibus pijs patefacej®:nbsp;Etenim qui legeruntjibros noftros paulo dnbsp;gentius, teftabuntur nos perpetuô ft’^du»nbsp;llmplicitati, adeoq; abhorrUifleabacutisunbsp;theorematis.atq; ideo articulis fideinoftfÇ®nbsp;Hæfiffereligiofe. Deiftis nihil difputaui^^^,.nbsp;argutiüs 8c in eos nihil inquifiuimusnbsp;wsrScd bçromdonxiixàtarticulôïûpræ’*

fimpliciq; fcnfu conabamur fenfum nimis car nalem parutnqifacramentalem.borum domi-ni verborum,Hoc eft corpus meum.refellere.nbsp;fexponebantur iliaabaduerfarijs, Inbocvelnbsp;cum amp; fub hoc pane eft corpus Chrifti fubftinbsp;iialiter Sc .corporaliter, Sc manducatur etiamnbsp;àb iftcreduhs corporaliter, Huie inqua expo-fitioni oppofuimus nos fidci articulos,ac dixinbsp;inus.filium Dei iuxtafidem noftram, verarónbsp;âffumpfifle naturam humanatn,quainnec[i innbsp;refurreftione nequeinafcenfione in cceluninbsp;äepofueritjed eandem retinuerit Temper .retlnbsp;heatq; adbuc in cœlo.Cum aût corpus domi*.nbsp;ni,pro natura Sc proprietate corpoiu non fitnbsp;in plurib.locis/ideoq; in ccelis fit corporaliternbsp;hon aût interra,verba certe domini, Hoc eftnbsp;corpus meum,non ilium habere fenfum craf-fum, quern aduerfarij obtrudunt : neq; polfenbsp;domini corpus maducari corporaliter, fed fpinbsp;ritualiter per fidé,Sc modû facraméto jppnû.

Cæterum vt aduerfarij nobis extorquerét èxmanibus fideiarticulos, amp; fimplicioribusnbsp;pcrfuaderentjhos nihil ad explicationem cœ-næ faccre, nebulas verborum cœperunt le-ftorum oculis offundere, iia de fidei articu-lis difierentes.vt fenfum ilium ipforum cor-poraleih facile ferre polTe viderentur. Difpu-tarc ergo cceperunt deafeenf. dominiih cœlûnbsp;y a

AD LIB, BRENT I î qualis ea fuerit Nos interim in fimplicitat*nbsp;vcritatis perfeuerantes,defendimus afccnfio'nbsp;nem dominici corporis veram fiiifle 8c corp®nbsp;ralem. Simul cœperunt hic difputationes d*nbsp;dextcraDcijScquodhxcfitvbique, Vbin®*nbsp;iterum nihil à fimplicitatc fidei recedcnteS»nbsp;docuimus dcxteram Dei ad quam corpus d®nbsp;mini afcenditjin verbo Dei nobis oftendi f®'nbsp;pra nos in cœliSjSc non vbiqi.Huic certaW*®’nbsp;mox commixta eft cócertatio de ipfomet c®^nbsp;pore dominico, aduerfarijs importuné affi^'nbsp;mantibuSjefie illud vbique. Qua in re ne tu®^nbsp;quicquam à fimpÜci veritate variantes,nbsp;mauimusnaturam proprietatemqj veric®^'nbsp;poris,quale 8c corpus domini eft, illud iui®*'nbsp;me admittere. Erupere ergo adhuc fufiofi®*nbsp;aducrfarij.Sc vehementifsima animorum c®”nbsp;tentione, in medium proponentes iam etiai®nbsp;fubtiles illas difputationes,de perfonali vni®*nbsp;nenaturarum, mox Sc de maieftate dom*®*nbsp;noftri lefu Chrifti, quod inquam humanä®'.nbsp;ius natura exaltata fit fuper omne quod n®®quot;nbsp;nari poteft,in ipfam vtique diuinam maieft^nbsp;tcm,vtiam finitum fitfaftum infinitum» *nbsp;corpus domini fuper omnia euedum, iamnbsp;tantu fit in pluribus locis,fed vbiq;, period®nbsp;vt diuinitas. At nos inhoc quoqj cófliclunbsp;ohveterum infiftentes vcftigijs.inhserentesq?

RESP. BVLLING. ri.

Fdei fynccritatt.caprotulimus in medium.cu ius fpecimcn inhacnoftra rcfponfione cxlii-buimus. Supputct iam licet Brcntius.Sc dicatnbsp;quinam fmipliccs fidci articules in rixas Seinnbsp;dubium abripuerint, difputationibusque in-üoluerint fuperuacancis imo curiofis 8c pcr-niciofis.Verum agitur hicnobifcum pro rationbsp;ne canonis altercantium, Illud audaöer in annbsp;tagoniftam deuoluito, cuius teculpam fufti-nerç nibil dubitas.ne tu reus vidcaxc,

Atq-, bic demum totus in nos irruit aduef- Non neg^ farius femel nos vel nolétes redaflurus in or-dinem ludsorutn.Mabumcdiftarum amp;bçrc fti.nbsp;ticorum. Aitenim Zuinglianos humanitatinbsp;Chrifti inuiderc diuinltatera. adimcre nos hunbsp;manitati omnifcicntiam.omnïpotentiam, omnbsp;niptsfentiam,id eft vbiquitatcm.dcniquc negate illam infinits cfle potentis. Quid ergonbsp;diuinitatis.ait.relinquut ei^Et quidhoc aliudnbsp;eft quam negate palam quod homo Chriftusnbsp;fit in forma Dei, adeoq; Deusverus^ Simulnbsp;profert contra nos prophetiam ncfcio quamnbsp;Lutheri.qui inter alia verba fic contra nos ferinbsp;ptum rcliqueritjCredo 8c ego quod in rccefTunbsp;Sc latcbris cordium veftrorum nihil quiequinbsp;nee de D eo.nec de p otentia cius credatis. D enbsp;q^ua re etiam certus fum. Et ft plurimum glo-riitur.quodhunc articulum de perfona CUri

V j

A p 1, r B. B R 1» N T .I I fti credant, Sc multa tie hac re garriant, taine”nbsp;nolui verbis eorü fidéadhiberc.Reuera enin»nbsp;omnia mentiuntur.quæcunq-, de his rebus ?»nbsp;futiuntjamp;c. Expendant penitius hancaduct'nbsp;farijnoftri accufationem contra nos tanta a--cerbitate inftitutam, quibus vifum eftBrenWnbsp;urn hunc fuum libru contra nos fumma fcfi'nbsp;pfifle modeftia. Quid obfecro grauius, lt;1’^ •nbsp;atrocius amp; horrendum rnagis,contra nospf*’nbsp;ferre potuifTèt,quam quod pefLutherurn tapnbsp;taaudet confidentia affirniare, nos nihil d®nbsp;Deo crcdere.nos potentiam Dei floccifacer®'nbsp;nos maieftatem domino noftro lefu Cbriftonbsp;detrahere C* Sed gratias agimus domino D®?nbsp;noftro,cuius honitate faélû cft,vt leftoresp'Jnbsp;tiu nos manifeftaafficcre iniuria, Quidq'a®nbsp;ipfc inter hçç furiofaverba palam epgitufnbsp;ri nos nihil cû ijs cómunc habere,qui diuiu’1*nbsp;téChrifti negât, quales ArianiSc Seruetaubnbsp;Nihilominus tarnen nos cum Arianis vtcu“!'nbsp;confert:Sc iterum, Nos quidemlibenter,iP'nbsp;quit.amplcftimur, quod Zuingliani s(Uth‘’^‘'nbsp;täte fanàæ feripturæ, de æterna diuinitat® ft'nbsp;lij Dei confitentur, amp; fperamus eos AriaP’ 'nbsp;mum, Sequiequideftidgenus haerefeon»^^

R, ES P.. RV.LLI N G» ir* - nbsp;10

ioreaudetper Luthenin mediû contra nos prolata verba,plané ftotnachofa amp; cçca.criininbsp;nisinfimulareblafphemiæ, quafi leuiter autnbsp;nibil de Deo.de Del potentia amp; diuinitatcnbsp;Cbrifti fentiamus^Ita ne decet miniftrosChrinbsp;fti 8c ecclcfiæ in ecclefia Dei agere^

Sæpius antem fefellit Lutheruna aliàs, fua RefponRo non çerta quidem fcientia, fed opinio affefta-ta.Falfus eft 8c in præfentia, iudicio illo fuonbsp;temerario. Éiusenim rei certus effc non po-tuit, cuius nullam cognitionem certamha-buit.Quisenimbominum eft

Lutberus in animinoftri profpcxit penetralia 8c ibi quabs fit fides noftra crga Dcum 8c filium eius perfpexit^’Breuiter tarnen ficut ilia quondam à rege Philippo ebrio prouoca-batadfobrium : itanosquoque inbaccauf-fa, prouocamus ab irato Sc furiofo Lutbero,nbsp;ad mentis fobriæ placidumqj. Proferam ergonbsp;ex Poftillaciusde vnione perfonali duarumnbsp;in Cbrlfto naturarum indicium, ex quo om-nes cognofcat ilium extra contentionem fen-fifle nobifcum. Interim non diffitcor ilium i-pfum inpugna, non vfquequaq; cura bis fuisnbsp;prioribus congruentiafcripfiffe.Sed quid tóe Vurtierinbsp;«itribuas,qui fecum difsidet ipfe^ ., utri® Ciwinbsp;Ergo in Poftilla fua in epiftol.fefti Natalis fti naturanbsp;doraini, quxadfuramafoletcantari Miffara, P®*nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......... V 4“

AP t I B, B R E N T I f

Hiç tandcm.inquitjChriftum reuera agnofc« rç, amp; quis fit difcerç deberous, qux nimilt;nbsp;rum vtriufqj in illp naturx.diuinx videüc«^nbsp;amp; hupianæ.fit ratio : qui in re quam plurinquot;nbsp;çrrantjamp;fcrè ex ipfius verbis fabulas comini'nbsp;pifcuntur amp; deblatarant.cum nimirum diu*''nbsp;næ naturaetribuunt qux folius humanitati^nbsp;funt,amp; fcripturas traftando fc excxcant.Hç*;nbsp;enim in Cbrifti verbis prxcipua cura, hoc pt'nbsp;marium eft ftudium.vt quænatn diuinx,q'’înbsp;rurfus humanx naturx eonueniantjinfpic*^quot;nbsp;mus. Sic enipi fit vt omnia in his nobis dar*nbsp;amp; aperta fint.Illud ergo firma Sc conftanti S'nbsp;decredendumcft, Chriftum veruni Derri”nbsp;efic Scverum hominem.ïjt interdum quideo*nbsp;tamfcripwraquamipfc Cbdftus, tanquaiflnbsp;purushorno loquitur, interdum vcrô tafl'nbsp;quam purus Deus. Et poft adduéla aliqu®’’nbsp;feripturç teftimonia, citât amp; hoc Mareinbsp;pite,De die illa nemo nouit,neque angeli,o®'fnbsp;que filius,fed folus pater, Quibus mpx fubij'nbsp;çit vçrbis.Humanit^s ChriftFficqti Sc alius al‘nbsp;quis faqftus amp; natural is homo no omni tép®nbsp;re cogitauit, Iqcupjs cft,voluit,animaduertit»nbsp;ficut nonnuili ex ipfo omnipotente (obferuenbsp;tur dihgétius hçcvcrba)hominéfaciût,côingt;nbsp;çétes imprudéter duasinter fe naturas Senatj»nbsp;rarû opcra.Sicut Ulcnô omni téporevidit oJ*nbsp;jiiidiu*^

RES P. BVLLINQ, jj^ 1^7 îiudiuit fcnfitq; omnia,ita ctiâ. non omni temnbsp;pore corde fuo omnia vidit. Et reliqua huiusnbsp;generis plurima, quæ in Luthero fequuntur,nbsp;Qnæ in hoc tantum adduxi, non vtontnianbsp;meahisimponam, fed vt oftendam.illum ali-quando non repùdiafle noftram de naturis innbsp;vnaperfona diuerfis manentibusSc nonconnbsp;füfis doètrinam. Quod fi nunc reijccrct.afFc-ftione nitnirum praua reijcerct. Atnbsp;turn çft vniuerfis quantum fit tribuendû artenbsp;ôibus Sc hominibus ex affeftu loquentibus.

herum verô Märtyrern atrociter reprehen dit aduerfarius, Sc ait. Et hic dcnuo atldi non „on ttipi-tolerandam vocem Martyris, Ad rcrutn o-mnium gubernatioqçra, inquit, 8ç conferua-tionem quid opus çfthumanitatispræfcntia^nbsp;His mox addit ille, N on incipis, optime le-ftqr.vel tandem intelligerc, quo ZuingUano-rum dogipa cuadat? Si cnim cxcludunt præ«nbsp;fentiam humanitatis Ghrifti, à reruns omniûnbsp;gubernatione.certè çxcludût el etiani à diui-

, nitatc,8cc.Atqui Martyr perfona Ghrifti non diuidit, ergo ncç humanitatcm à diuinitate fe

I parauitjCÛquapcrfonali vnionc conncxaeft

1 mdiflolubilitcr, fed diftinguit inter propric-I tâtes quæ remanent falux in vnitatc perîbnç, I ideoq-. dixit humanitaté Ghrifti nô effc vbiqj.

1 Proindé dominas nofter lefu Chriftus vero«

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V 5

ad lib. BREtîTir

,Deus Sc homo, omnia nihilominus régit ttlt;}} cpnferuat.’ficuti fuperius eft declaratum.

Omnipo- Hoe ipfum refpondeo illi obijcienti mihi ) a^'butaquot; qtiod omnipotentiam deitati quidem Chriftinbsp;honuntati tribuerim,humanitati vero nontribuerim.Ëtnbsp;adijcio his, præterea aduerfarium hanc fuan?nbsp;accufationem.eo iure quo me accufat.Se coo*nbsp;tra veterem orthodoxam ecclefiam inftitu®!*nbsp;re pofle. Nametiamipfa diligentifsime ob?nbsp;feruauit naturaium diuerfitatem, quamp'f?nbsp;mifcuit aut permutauit nunquam, quin vn'?nbsp;cuique naturæ fuam proprietatem operatio'nbsp;nemq; diftinétam Sc rctinuit Sc attribuit :nbsp;inde etiam per communicationem idiemat^nbsp;alteri tribuit quod proprium erat alterius.

„ nbsp;nbsp;. In eodemarguméto longe femetipfurn'^'

JHuîtiîniiîs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ’ I ¦

Chrifti fu- perans acerbitate, tragicis clamoribus cooo nïc^a'tu'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infanit. Scripferat illc in

ns tutaa.,tentiafuaquamTraftationi verborum do*”* nijln domo patris mehScc.oppofuit, Siniolnbsp;filius Dei in vtcro matris hominem in vo®*’’nbsp; aflurupfit perfona.mox eum fecum fupranbsp;lum Sc terram imo fupra Sc extra omnes er«?nbsp;turas euexit.His ego in mea Refponfione op^nbsp;pofui. Si vera eflet hxc Brentij doélrina 400nbsp;Chrifti humanitas extra Sc fupra omnes cr«^nbsp;‘turas effet eueda, defijffet vtiq; efie creatur*'nbsp;Si aut cm creatura eftc defijfret.quomodo

RESP., B.ViLING. Il» lyS ¦ftea pto nobis amp; pati amp; mori potuiflct. Hxcnbsp;nunclibro illo fuo maieftuofo itaexcipit.Hiçnbsp;nunc omnes pios amp; in vera doftrina Chriftinbsp;eruditos,appello ,anboc non fit palam, clarè,nbsp;manifeftè,difertè 8c pcrfpicuè ( Et quid habetnbsp;illeprætercal’ Annón etiam notorieQ negatenbsp;Chriftum eueftû efle fupra omnes creaturas.nbsp;adeoq; negate ipfum veru efle Deu^ Quibusnbsp;adijeit, Vel hie vnus 8c folus locus admoncrenbsp;nos debcret, vt cognofeeremus quanta abfurnbsp;ditatis Iprna in Zuingliano dogmate lateret,nbsp;8c quam contento curfu fugiendum effet.

Confidoaût ego pios leétores probe inteP Chriffus kaurps aduprfariu calumnijs mea peruerte-re, ideoqj ilk ipfius vociferatione tragica,ipfi naturamnbsp;potius quam mihi ignominiofam fore. 'N onnbsp;negoneq; negauivnquâ, Chriftuexaltatum ’nbsp;efle fuper omnem, prout Paulus fentit.crea-turam, 8c quod fit Deus verus : nego autemnbsp;quod de fuo fubinde afluit aduerfarius aflumnbsp;ptam videlicet in incarnatione Humana Chrinbsp;fti naturam ita efle exaltatam.vt extra omnesnbsp;data creaturas iam infinita 8c vbiquaria fit fa-fta. Humanitas enim Chrifbi in vnione ilia adnbsp;mirabili cum diuinitate in fua natura , veri-' -tateque permanfit 8c. in diuinitatem non eftnbsp;permutata • Manet denique Chriftus iuxtanbsp;naturam humanam etiam à clarificatione açnbsp;jn ipfp cœlb refidens cfea:tura ; qui fccundum

AD LIB* BRENTIt diuinitatcm non cftcrcatura.fcd creator.nbsp;cum mancat creatura, proingenionbsp;naturae, pati amp; mori pro nobis potuit: q«®nbsp;minime potuiflet, fi extra fupra otno®”*nbsp;creaturam fiiiflet elatus. Neque enim ali**^nbsp;bancloquutionem etiamnum intcUigerep^nbsp;fum, quam humanitatem eius, quaenbsp;extra omnes creaturas data eft, inter cre*^’?quot;nbsp;ras non amplius deputari. Caeterum ne vMnbsp;hicambiguitas autobfeuritas quenquaWnbsp;turbct,ab aduerfario petimus, vt ingenue fnbsp;bis dicat, Chriftus ne iuxta humanamnbsp;ram creatura fit, an creatura non fit Si 0®**nbsp;eft amplius creatura.fed creator tantumnbsp;certè reftabitduntaxat in Chrifto natura di^nbsp;na videlicet. Atquomododicesinhacipi^ •nbsp;pro nobis pafium efie Sc mortuum i Vbi d®nbsp;que prxeipuum illud fidci noftrx verç cap’ll''nbsp;Chriftum rçtincrc in vna perfona indiuila/*'’nbsp;ftin^as naturas duas. Eutyebianprumnbsp;rat quondam dogma, vnam in Chrifto do“nbsp;xat efie naturam amp; Chriftumeffe Dcum^*^nbsp;turn in fua maieftate Sc gloria. At aberrat“^^nbsp;hac fua doélrina, idcoque ab orthodoxanbsp;ftatc explofi font. Si vero Chriftus iuxtanbsp;manam naturam eft Sc manet creatura.nbsp;tem iuxta vulgare Iftud, Hominemnbsp;fumpfit non amifit, cernunt pij

KESP. EV LL IN G, it, inique contra me ita debacchctur Brentius.nbsp;N ó aliud certe iudicare pofTum, quam ipfumnbsp;opinione fua longe fuperare ipfum ctiamnbsp;Suenckfeldium. Diu multumque hic contcnnbsp;dit Chriftum in gloria non efle creaturatn:nbsp;contra quem eleganter amp; euidenter fcripfitnbsp;vir clarifsimus D. loachimus VadianusDo- Suptta«nbsp;aor 8c Celebris teipub.Sangallen.Cof. Bren-tius veiôaltiüsmultô eueaus,contendithu- dium.nbsp;tnanitatem Cbrifti, ctiam in vtero matris extra Sc füpra omnem creaturam efle eucclam.nbsp;Additque his infuper humanitatem Cbriftinbsp;in vtero quidem matris, fimul etiam fuperiusnbsp;inccelo fuifle prsefehtcm. Contra baec aUteitlnbsp;noua dogmata vniuerfa vetuftas concorditernbsp;amp; vere ex fide oftbodoxa Sc fcriptura fanAanbsp;docuit, Cbrifti corpus Verain in vtero matrisnbsp;faftam efie creaturam, atque in ipfo ctelo at-que gloria patris efie Sc rnancre creaturam:nbsp;cum interim idem ille Cbriftus pro ingenionbsp;diuinitatis nó fit creatura fed creator. Si quisnbsp;âutembacdereambigitjlegat S. Hieronym.nbsp;in 2. cap, ad Epbef. in verba Apoftoli, Ipfiusnbsp;fumus creatura, légat item Cyrillumad Suc-ceflum, cuius verba fuperius recitauimus*. itênbsp;in Ioan.lib.2.cap.i44.Po{rem buius generis 8cnbsp;«lia proferre plurima nifi bxcfufficerent.

Reftatboc quoq; diluendûbreuibus,quod oobis obijcit aduerfarias, Prqdût Zuingliani«

maieftatisChrifti,qua vident(fi modo vidét) quandiu poteftate tenebraru apud imperitoSnbsp;homines obtiriere videantur, tarnenneceflenbsp;habeantjveltadem euanefcere.Scc. Cæteruntnbsp;vt certi fumus hac noftrâ doélrinâ, hac de re.nbsp;certam amp; orthodoxam, adde catbolicaeflenbsp;doftrinam. Sc ideo nihil minus quàm phantalnbsp;ma humanu, inuiftamq; in ecclefia triumpli*nbsp;turam,Brentiano dogmate deuiélo atq; dele-to:ita domino Deo noftro gratias agimus,q’Jinbsp;ita corda noftra inftruxit,vt vnica fpes noftf*nbsp;Chriftus fit, eundeq; adoremus in fua gto^nbsp;amp; maieftate. Ac diftinguimus inpræfentiiO'nbsp;ter veram maieftate Chrifti, habenté illu ft’’*®nbsp;in literis fiicris amp; libris veteruteftinionia,^^?;nbsp;merito apud nos maximo eft in precio,nbsp;ter earn quam Brentius de fuo fingere, deW^'nbsp;tifq; fcripturis, amp; fua opinionc infeftä, no'’*.*nbsp;obtruderecohtendit : quam fi tantinonf»^’^nbsp;mus,quanti ille cuperet,non nobis,fed fib'jPnbsp;Ttolus u,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftibruni

brißrenti- Nop fine fingulan verlutia acraitu up* fuum ille infcripfit. De maieftate doiniu* unbsp;ftrri lefu Ghrifti ad dextera Dei patris,nbsp;fecro afit ne fuccenfeant mihi viri boni, unbsp;fc hie quod fentio dicam. Certèfi

RESP. BVLLIKQ/ii^ l6o wdibetlibro iuxtaPlinij Neocom, fentétiaiïinbsp;imponenda eft, pro ratione argumenti,quodnbsp;l'ibro traftatur, non absre videriqueathuiuC-'nbsp;modi dandus efie Brentianöbbrotitulus.ri-B ER PERPLEX O RV M decorpo-rnbsp;rcCbriftijVero quidc fed infinito,in ccelo.nonnbsp;in ccelo.ad dextcram patris fedente',nó fcdcnnbsp;te,fed vbique difFufo amp; præfentc iuxtamodûnbsp;quem oculus nó v.idit,nec auris audiuit, néqinbsp;ïn cor hominis afccndit. Conatus eft âût fpe-Óófó illo fuo titulo.fibi omniû maxima com-p'arare gratia, 8c in nos odiu deriuare ine xpia-gimaieftatis Domini noftri Icfu Cbriftihottes, contra quos mature BrentiusiUe maie-ftaté Cbrifti afierere defendereq; cogatur.At'nbsp;obfecramus pios omnes ne huiufmodi arti-bus aduerfarij finant fe contra nos exafpera-ri.Pr^dicamus enim Sc nos Cbrifti domini Scnbsp;feruatoris noftri vnici maieftaté diuina,itatanbsp;mène interim vcritatc natur^human^aut ah'nbsp;negemus aut annibilemus, fed natura vtraqjnbsp;Cbrifti in vna infeparabili perfona diftinfta,'nbsp;omnium piorum animis orthodoxe inféra-mus. Sicutenimintolcrandam effeblâfpbe-ttiiam reftè iudicarcnt omnes, ft negaretur vo‘nbsp;ta Cbrifti diuina maieftas, ita ndn ieuius foi'nbsp;facnlegium bumanitas Cbrifti inveri-

AD LIB. B RE NT II

täte non agnofceretur arque ingenue confite retur.In veritate auteift confitentur pij humanbsp;nitatem vel càrnem Chrilli, fi umpliciter cre-dant amp; doceant, prout fcripturis fanélis 8i renbsp;gula fidei Chriftianæ traditum eft, Chriftumnbsp;carnem fuam airumpfiflc ex noftri cofpori»nbsp;fubftantia, in Se ex vtero intemeratæ Virginianbsp;Mariae, 8c quod per omnia fimilis nobis fit fanbsp;ftus,exceptopeccato: Sc quod hæc caro integra in fua fubftantia, vnitafitcum diuina natura , à qua non feparetur vnquam fed iri fuanbsp;proprictate perpetuo cû hac cohæreat ; ficutinbsp;amp; diuinitas immutatapmanct.ItaverôScrctinbsp;nemus Sccôfitcmur vnû Dominû8cferuatogt;nbsp;rem lefum Chriftum verum Deû Sc hominé.nbsp;ConeluCo. Et ifta quidem eft vera Sc Chriftiana fides,nbsp;contra qùam nihil vnquam docuimus. R«'nbsp;fpondimus àutem aduerfario hucufque quanbsp;potuimus breuitate:refponfionem veto hancnbsp;jpfam fpontc offerimus fubijcimufq; ecclefijnbsp;Chriftianç iudicio,quo ex diuina veritate pronbsp;nunciare folet. Gratias autem ago Deo meo,nbsp;qui fuamihi gratia affuit, vt illam ad felicetnnbsp;potucrimperducerefiné. Eûexanimo oro,nbsp;vt omnibus fimplicé fua veritate aperiat.erro-res omnes eliminet, omnibufq; nobis clemeînbsp;Ct 8c propitius, per lefum Chriftum dominum noftrum,Amen.

SECVNDÆ

iét

s È C V N D AÈ HVIVS partisnbsp;C A P V T Q^V A R T V M.

De Sacra domini noftn' lefu Chrifti Coena»

Zuinglianos doUrim fua de Caend rgt;omini nihil dißimtilj/Je necfuea^itnbsp;ueteratorio ufos ad imponcndtitn fintnbsp;pltcihuf.

31V A R T A amp; vltima pars Refpori I fionis meæ continet breuem fa-cræ domini Cœnæ traélationeniinbsp;quippe ob quam vnam relique dinbsp;fputationes omnes de cœlo,de dextera patriä,nbsp;deque vnione perfonali exortæ funt.Cum aunbsp;tem banc partem aduerfarius non oppugna-rit, de ipfa pluribus non agam.fatis certus il-lamveritati impofitaminùiélæ, nunquamànbsp;quoquamfore deijciendam. Excurrit alioquinbsp;hæc mea refponfio longius, quàm inftitue-ram ab initio. Leui ergo tantum manu per-ftringam quœdam aceufationis in bac re ad-«kerfarij capita,

gt;•

AD LIB. BRENTII

Nihil no» nbsp;nbsp;Magna acerbitate redundante cum ftoma-

nse domini iurgijs multis aufpicatur ille libruin diflimuur- fuum, criminaturque doftrinamnoftramdenbsp;fideegS^e cœna, infimuiansipfaiherrorisatquefalfita-tis. Quod cum dixit quidem.non autem pro-bauit.nihil de eo fum folicitus. Infimulat noînbsp;item nefcio cuius aftus veteratorij, quo fim*nbsp;plicioribus imponerefimus conati. Aitdifsi'nbsp;mulaffe nos in caufa cœnæ hucufque pluri'nbsp;ma,doftrinamquenoftramfalfam, honeftisnbsp;pinxifle verbis, quafi in cœna non nuda dun*nbsp;taxat habeamus figna,fed ipfum quoquecor*nbsp;pus Chrifti : nunc autem erupifle nos tan*nbsp;dem,acpalam dixifle, Corpus Chrifti tantumnbsp;abefle à cœna eius j quatum diftat fupremumnbsp;cœiuni à terra. Qua fententia ita nos detexertnbsp;mus, vt poft hac à nobis nullum amplius fitnbsp;timendum periculum, ne vel fideles feduc**nbsp;mus vel fimplicioribus imponamus.

Cæterum his prodit ille ergo nos firigu* larem animi acerbitatem largecjue lirtgu«nbsp;fuæ venena fundit. Errat ille errat, fi exi*nbsp;ftimat vnqttara nos in caufa cœnæ difsimu*nbsp;lafle quicquam . Semper enim conftanter amp;nbsp;dare oppugnauimus corporalem carnalem*nbsp;que corporis Chrifti in cœna præfentiam SCnbsp;Sc manducationem : falutarem interim Chri*nbsp;fti præfentiam Sc manducationem nonnegalt;nbsp;»irovtf

REïP^ BVLLrNff. rr. i6x Vimus vnquam. Nunquam ergo infimularinbsp;nos vllius in hac caufa difsimulationis fufti-nuimus : amp; cum non femel petitum fit à no-fcis, obfcuriores Sc ancipites aliquot loquendinbsp;formas admitteremus, nunquam tarnenad-niittendas efle duximus: nunquam ergo fucû.nbsp;fäcere,nunquam aliter quàm fentimus, loquinbsp;voluiinus; adeo vt ipfe nos Lutherus aliquannbsp;appellarit Suermeros ingenups 8c fynce-’^ores,qui nec duabus fedeamus fellis, nequenbsp;«X eodem ore frigidum efflemus 8c calidum,nbsp;neque obfcurum aliquid palatQ immurmu-rantes incerta proferre foleamus. Poteft äußern bic quoque teftimonium npbis ferre meanbsp;Refponfio, in qua, parte ilia poftrema breuif-fime abfque fuco 8c dolo malo declaraui quonbsp;modo nobis in Cernanoftra, quæ Domininbsp;«ena cft, nobis non fint inania figna,vbi déninbsp;que fimpliciter 8c abfque verborum ambagunbsp;fius, Sc abfque omni impoftura expofuimusnbsp;quid in vniuerfum de cœna fentiamus.

Errat autem errat ille toto cœlo fi exiftimat præterito demum anno nobis prirnum cxci-difTebancfcntentiam, Cum corpus Çhrifti,nbsp;vtferthumani corporis natura 8c modus.fininbsp;tum fitjSc cœlo vt loco cótineatur, necefle cftnbsp;fané à nobis tanto locorum inter uallo diftarenbsp;quantum cœlum abeftà terra. Sæpè bæc illenbsp;X i

AD LIB» BR EN TI I

noftra récitât amp; repetit, haud dubiè vt multo rum in nos odia conduplicet atqj confirmet,nbsp;Sed male ille ab ijs, quales quales fint, inftitvnbsp;tus eft.qui illud ipfi perfqaferunt. Non enitnnbsp;nunc demum ilia nobis excidit fententia lednbsp;^nteplures annos confulto noftræ Confenfionbsp;ni eft infcrta.Simul tarnen amp; perpctuôinculnbsp;(încChri-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* n

(^0 amp; ali- cauimus amp; vrgemus adbuç,Cœnam noitrarU wento uiui quant fecundum inftitutionem Chrifticele^nbsp;bramus,non efTe fine Chrifto, neque cfle finpnbsp;alimento vipifico corporis èf fanguinis donùnbsp;pi. Virtutem fidei efhçerc yt rçs quæ loco-fum diftantia procul à npbiß funt difsitæ, fuonbsp;ptodo animæ fiant prçfentes.Nam diftantiamnbsp;locorum non impedire.quo minus Chriftusnbsp;coniungatur nobifcum, vt ipfc fit in nobjs Scnbsp;pos'in ipfo, omniumq; falutaripm donorumnbsp;fiamus participes in ipfo , per fpiritus fanft*nbsp;efficaciam, qui nos illuminât atque viuificat-De quo alias abunde fatis diclum eft.

ConcluRo CLAVDIT aduerfariusdifputationepi Uhm fuam,Scait, Non dubito ad tribunal domini

noftri lefu Chrifti, de cuius maicftate agiter, prouocare. Vidçat igitur dominus amp; iudicetnbsp;inter nos amp; aduerfarios, vt amp; tot offcndiculanbsp;tollantur è mcdio,amp;difcanttandem hominesnbsp;quouis doftrinæ vcnto circum-ferantur.Atqui nçgjpfi quoq; non aliuni 'pdinbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eetn

KESP, B VL LI NG* II* 165 cem bac in caufa libentius.id quod coram vninbsp;uerfaChrifti ecclefia teftamur, deligimusat-que recipimus quamipfum lefum Chriftumnbsp;dominum noftrum, cuius maieftatem quidénbsp;reuercmur amp; adoramus, fed interim amp; eiusnbsp;carnem veram fedentem ad dexteram patrisnbsp;confitemur aflerimus amp; quam fignificanternbsp;poflurhus vniuerfis denunciamus, ad glori-am eius, amp; ad fidelium confolationem exi-miam.

Obfecramus autem ex animo dominum, vt doftrinam fy nceram ac fidem veram in pe-^nbsp;riculofis hifce temporibus noftris extremis,nbsp;dementer amp; potenter conferuare, infirmo«nbsp;fideconfirmare, animis afflidos confolari,nbsp;offenfiones perniciofas amoliri, nobisquc fcrnbsp;quot;'S fuis,amp; omnibus ecclefiæ Dei fidis paftorinbsp;^quot;Sgratiam fapientiam facultatesc^s concedenbsp;redignetur.quo crcditum fibi gregcm falubrinbsp;lerpafcant, ei fidelitcr inuigilét. Sc noxiosabnbsp;Oquot;'li Cbrifti lupos abarceant, laudeturque 8cnbsp;honoretur in fempiternum lefus Chriftus V«nbsp;rus Deus 8c homo in fempitcrnum.

IpG fit gloria 8c laus in He-cula fcculorum.

Amen.

O, LXIII;

»¦A!:..«; -I

‘ï^ ^'M.Jfrr

06iA,lt;«’l'C-l'W