Dit boek hoort bij de Coilectie Van Bucheii

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

• de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Bucheii Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

• the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• the bottom edge

• • the back board

IN EVANGEL! I

QVOD insgribitvr secvndvh Lucam,duodecim priora Capita,HomiUænbsp;Centum Sd decern»

ÀVTORE lOANNE BRENTtO

Euangelion Chrifti,potentia Dei eft, àd faluKtn omni credentt Roma

VIRO AMPLiSSIMO D,

GEöRGIO VOGLERO SENATOR! BRANDEN bürgenft. Domino fuo in Chrifto obferuandonbsp;Sal'Jtem D*

perueniflèm ad duodecimum caput,ecuiderem libri magnitudine præter opinionem meam excreuinè,confultius exiftiinaui,fenten/nbsp;tiam mutare,8lt;alteram tantum parte,hoc tempore, quam nullamnbsp;ftudiofisfacrarum literarum offerre. Ea enim eft Euangelirtarumnbsp;in fcriptis ratio,ut e fingulis concionibusac miraculis Chrifti, finnbsp;gulos libellos conficerequeas, amp;non omnino nullam mcretur innbsp;Ecclefia Chriftigratiam, quiuel unam tantum aut alteram facrænbsp;fcripturæ diligenter amp; utiliter intcrpreratur. C^uare quodnbsp;hoc tempore fan’s uifum eft, priorem duntaxat parte Homiliarumnbsp;mearumin Lucam ad publicum ufum profero, datums etiam ponbsp;fteriorem, cum amp; per alia négocia licuerit, amp; fenfero huncîaborênbsp;meumEcclefiæ necmoleftum necinutilemeffe. Cæterum, quianbsp;tanta libri magnitudine ac uerborum prolixicate, duodecim tantunbsp;modo capitum explicationem ponicear,erut fortaftis,quf mox ex/nbsp;clamabunt: Hui,quantillo pedi,quantus calceusErtit amp;ali],quinbsp;h^c propter concifum 80 incultum fermonis genus faftidiant. Hinbsp;mihi paucisadmodujfiquidem ipfisita libeat,placandi funt. Quanbsp;quam enim, fi orammatica linguarum phrafi uel leuiter imbutusnbsp;(uçris, nullum Icripti genus tarn perfpicuum,tamcp dilucidum,^nbsp;A ij

E P I s T o L A.

- facrarum hterarum, acpræfcrtim trium prior um Euangelifiarumi extare uideatur,uix tarnen uerbis dici poteft, quantis tenebris hu/nbsp;mana mens,quam facræh'tergde liera religioneSf pietateerudicnnbsp;dam fufceperunt, morbo fuo natiuo obruta fit. Nam ut prætere/nbsp;am,q? ópinione quidem Dei utcunCß fit imbuta,qualem autem denbsp;ceathabere Deum,natura fua prorfus ignoret, hæ demum horrênbsp;dæ funt tenebt'se, q? amp;fi uerum Deum fpiritus fandi luce cogno/nbsp;uerir,aduerfis tamê rebus uel mediocriter concuffa,paulo moraeiinbsp;to in tantos errores impellatur, utetiam follicitetur, nullum peni/nbsp;tus Deum putare,ac uiciflïm profperis rebus aftecfa, tanta fecuritanbsp;te cfïertur,ut fibi Deum ociofum ac fuperuacaneu exiftimet. Suntnbsp;8^ alia innumera nebularum genera,quas Satan humane mêti ua/nbsp;rijs mpdis offundere folet,ut relt;ftam de Deo cognitionem excutünbsp;j^t,amp; ueram pietatem extinguat, aut fi id non omnino poteft, faitenbsp;pbfcuret, No eft autem nee illuftrior nee commodior lux, qua nenbsp;bulæ ifte difpellantur,quam facra fcriptura,præfertim ea qu^reuenbsp;iatum Euangelion de Chrifto continet. Cum igitur interpres pri/

rum,fi pauloprolixior fiatoratio, quæ tarnen prolixiras tantotolc rabilior eft,quanto maioriutilitate legendi faftidium,fi modo honbsp;mini pietatis ftudiofo facræ literæ quamuis ruditer expofitæ, fafttnbsp;,dio efle poftîntjCompenfat.Huc accedit,q? in publica fcripturg exnbsp;plicatione coram Ecclefia,necefte eft alicubi,non folum in comu'nbsp;nes exhortationum locos digredi,uerumetiam aduerfarrjs refifte/nbsp;re : amp;cum unaquæcp hærelis feripturam impiæfuæ intelligentiænbsp;afteratjhoc opus,hic labor eft,ueram feripturæ fentenciam ita côznbsp;firmare,ut diuerfum fentientes perfpicue conuincancur, amp; imbc/nbsp;cilles hominum confcientiæ in officio contineantur»Quid,q? hacnbsp;têpeftate,qua uarijs dodtrinis de religione omnia furfum deorfumnbsp;feruntur,nifi quæ doces diligenter amp; circumfpecfe munias, maxinbsp;mo Ecclefiæpericulo doceas.Si de fide dicendum,amp; fîdei iufticianbsp;prodignitate explicanda eft, nifi addas etiam fuam operumratio/nbsp;nem,per!culum erit,neauditorumuulgusfidem ira prædicariin/nbsp;telligat,ut nihil bonorum operum faciendum fit.Si contra de openbsp;ribus fermo eft,nifi fidem adiungas,cxiftimant imperiti,ueram-iunbsp;fticiam meritis operum tribui, Gratiam D EI commendas,exbor/nbsp;tatio ad capeffendam obedientiam addenda eft,neirnpi^magisignbsp;nauieoccafionem prebeas,quam pietatem doceas. Exhortaris,feclnbsp;nifi diuinæ gratiæ aucoritatem probe illuftraueris, human» •'afto.i

NVNCVPATORIA nefcîo qiiaSjfibi naturales ui'res u en dieet. De fpincus fandi innbsp;bisoperatione loqueris externo uerbi Dei miniftcrio fiitis etiamnbsp;bonos tribuendus eft^ne in conclaue te intrudas, negledo uer/'nbsp;bo Dei j'am ante probe confirmato, nouas de ccelo reuelatioes exnbsp;pedes. De maieftate externi minifteri] cocionaris, nifi fpiritui faitnbsp;do fuain autoritatem afleras,humanum intelliguntopus^non di/nbsp;uinam clementiam nos feruare, adeoep du diligêter ftudeas, iuxtanbsp;Pauli preceptum, fermonê ueritatis ó^d-aiap.iïv^üevi non poteft,quinnbsp;præter tuam ipfius expedationem crefcat oratio. lam amp; boe noiinbsp;breuem fibi orationis partem uendicac, qp in facris literis interpre/nbsp;tandis,fcriptura inter fe conferenda cft,utnon humana opinione,nbsp;fed fua ipfius collatione,ho« eft, fpiritus fandi fentencia explicet,nbsp;quod num in hoe opere præftiterim,aliorum efto iudicium,eertenbsp;conatus fum. Quare futurum fpero,uf cum ea tradem^quæ métisnbsp;caliginem disrjeiant, confciêtiam de uera religione erudiant,ac ucnbsp;ram falutis rationem oftendant,boni uiri bane expofittonis prolisnbsp;itatemnon folum æquiconfulant,fed multomagisadledionêinlt;nbsp;uitentur,tantumabeiïe puto,ut deterreantur. Vt autem cxcufemnbsp;impolitum genus dicendi,non multum mihi defudandum exifti/inbsp;mo. Nam qup fcripfi,iion ut exempla eloquentiæ,fed utrudimen?nbsp;ta fidei fcripfi. Et lacra explico,quæ cum ipfarum rerum maieftatcnbsp;commendentur,non indigent uerborum lenocinio. lacet oratio»)nbsp;fateorjed CHRISTVS,qui in ea prædicatur,furrexit. Frigetli/nbsp;terajfed fpiritus,qui per earn adminiftratur,ardet. Quare,qui bpcnbsp;faftidit,q) fintincrudita,arnpledatur ipfa,q?fint lacra,præfertintnbsp;cum fint multæ aliæ, ni fallor,utilitates, quæ orationis ruditatemnbsp;non compenfant tantum,fed amp; fuperant. Tibi ucro,ampliflîmcnbsp;idemeçamiciflîmein Chrifto Voglere,huncmeum laborem no/nbsp;minatim dedico,ut quoquo modopoflem, gratitudinéanimimeinbsp;erga te fignificarem. Nam cum eximia quadam uoluntate, amp; fin/nbsp;gulari amorc me multo iam tempore complexus fueris,teneri no«'nbsp;potui,quin publice declararem,tuum in me fauorem mthi gratiflfnbsp;mum eflè. Obfecro autem te per Chriftum, ut quod patrociniumnbsp;«erorum Ecclefiæ miniftrorum magna animi pietate iamnbsp;dudumfufcepifti,perpctuotuearis. Vale. Exnbsp;HaU Sueuoßz. XII. Marti). Anno

M. D. XXXVIL

loannesBrentius*.

TYPOGRAPHVS LEGT O

RI S AL VT EK

CVM Eanc pricrem partem HomiliarumD. loannis Brentfj in Euängdicn Lucædenuofmprcfîifrem,non ftneconfiliofanbsp;dtum eft, q? indîcem non adiech Nam cum prier æditio nulnbsp;Jum habuerit hæc altcra tametfi haberet,ad priorem tarnen acnbsp;.cemodari non poGitjideouifumeftintegrum indicem in alteramnbsp;parte Ecmiliarum in Lucam rer)cere,qup amp; breui quidc, uolentcnbsp;Deo,ab autore pt plo nofiro committetur, a nobis ijfdem typis,nbsp;eade^q^ forma imprimetur«. Beneualc*

IN EVANGELION

lvcae, homiliae, CAPVT primvm.

Homilia prima.

ISTORIAM, QVAM SANCTVS EVANgt; gdifta Lucas de rebus geftis3doftrinajamp; Euangclionbsp;Domini noftrilefu Chrifti cófcripfir explicaturus,nbsp;operæpreciummefaâurumexiftimojfi ante omnianbsp;oftendamjprimum quidem,quid fit Euangelionjdenbsp;inde quot fint Euangeliajadhæc quisfrudus,quæu.-tilitas,quod officium Euangcliific,Poftremo paucanbsp;etiam de huius hiftoriæ fcriptore,Lucajadiiciemus.nbsp;________________________Quanquam autem iamanteafaepenumerotraftaue ïimus ,quidfit Euangelion,tarnen non pigebit idem nunc quoqg repeterc, amp;ruditernbsp;quidemjattamendilucideexponere.NecefTeenim eftjütotnnes Euangeho,qd’ prædînbsp;catur de lefu ChriftOjfidé adhibcant. Qiiæ autem erit fides, quæ cóftantia fidei in adnbsp;uerfis, fi ignores, quid fit Euangelion, cui fides adhiberi debctt' Etturpifsimum eft,nbsp;ipfum Euangelii nomenfemper in ore circu mferre,propiiam autem nominis huiusnbsp;fignificationem nefcire.Sed enini multi fané auditores probe teneant Euangelii ra-tionem,ne^ tarnen hi etiam nunc de ea re diflèrenté abfi^ cómodo fuo audient.Quînbsp;enim audit, qt^prius nouit, nihil defua cognitioneamittit, fed id auttenacius memoriae fuse commendat, autmagis peifpicue cognofcit, Proinde amp; qui ignorant, amp;nbsp;qui fciunt,uter^,obfecro, diligenter animaduertite, ut quod amp; utile amp; neceirariumnbsp;fdtucft,probe percipiatis. Euangelion igitur nec eft Hebræum,nec Latinii, nec Ger « an^cJiotinbsp;manicum,ncc Gallicum,fed Graecum uocabulum, amp; fignificat bonum, fauftu,amp; foe-lix nuncium.Quem enim Graeci angelum,unde Euangelion defcendit,uocant,eumnbsp;nos nuncium uocamus. Poteft autem ufus eius in prophanis quotg rebus effe. Si cuinbsp;famelico adnunciatur, lautam amp; opiparam cocnam paratam effe, Euangelion( fednbsp;pr ophanum)dici poteft.Hoc enim nuncio exhilaratur amp; refocillatur animus fame-lici.Si quis in carcere captiuus audit,fe proximo dieliberum fore, audit Euangelion, ,nbsp;hoc eft,nuncium animo fuo gratifsimum.Si medicus pollicearur aegroto, qui mukonbsp;tempore maximis doloribusexcruciatus eft, poftero die priftinam fanitatem adfutunbsp;fam,iscertedici poteft aegroto Euangelion praedicare. Breuiter, quicquid iucundi,nbsp;gtâtijamp;lætijtrifti amp; cupido animo adnûciatur,id Euangelii nomine explicari poteft.nbsp;Nos autem nunc non prophani, fed facrofanâi Euangelii rationem inueftigamus,nbsp;necillud Euangelion inquirimus, quod ad tempus duntaxat carnalemlæticiam no»nbsp;bis affertjfed quod nos gaudio aeternum duraturo afficit,amp; quod potentia Dei eft adnbsp;fempiternam falutem omni credenti.Qyid enim ad ueram falutem profucritfamelinbsp;CO, etiâfi corpus fûum cibo impleati’qaid captiuo,etiamfi corpore fuo liber uagetur?nbsp;quid ægroto,etiamfi fanitatem corporis confequaturf deniqg quid abie;flifsimo omninbsp;utn paftori profuerit jCtiamfi àtugurio ad aulâ,a' pedo ad feeptrum, ab ouibus ad re-gnum amp; imperium huius feculitransferaturtHaec omnia, amp; alia id genus multa,amp; finbsp;carnigratifsima amp; iucundifsimafunt,amabotarnen te,quæ poteft effe harum rerumnbsp;aut iucunditas aut utilitas,fi quis,ut in peccatis conceptus amp; natus eft,ita in peccatisnbsp;maneat,remifsionem peccatorum non habeat, fed fit iræ diuinæ ohnoxius,Deo exgt;nbsp;ófus»a Deo damnatus, amp; neceffe habeat,uel tadern ita mori,ut per mortem ingred ƒ

A

ï N C A P V T 1. E V A N G. LVC

ûtuïînppctuâstencbraSjUbi eft fctr.pitcinusScinexplicatilis crucîatusîKcn ffiijfi dino tnifem j^ominüconditionêexcutias,tambcneagifcutnhumanogenere,quàmmultiieruninbsp;fpiricualium ignari autumant, A c ignis infcrni longe flagrantius ardet,qua'm dici,Sînbsp;Satanmuito crudelior eft,quàm pingi poteft.Etenim,pcftquam Adam primus pa-tnarcha nofter aduci'fus Deum peccauit^nonfefolum ,uerumetiamomnesabipfonbsp;nafcenteSjpropter pcccatum a' Deo alienauit,amp; poteftaci Satanse tradidit, adeoç efnbsp;fecit ,ut propter ipfum, peccatum amp; mors ad perpetuam condemnationem,in oni'nbsp;nés homines propagarétur. Vbi autem eftpeccatum, ibi eft ira Dei, amp; ubi ex ira Deinbsp;mors eft, ibi femp iternus eft interitus.Quid igttur poteft effe homine miferius, quidnbsp;calamitofius c’Quanq enim tantam miferiam amp; calamitatem non fern per re ipfa fennbsp;tiamus, tarnen fi ponamus nobis ob oculos eos homines, in quibus Deus in hocfe^nbsp;culo reuelauit magmtudinem irse fuæ, amp; grauitatc côfpecîus mortis, damnationis,nbsp;Irrf De{,rMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnfemi^ tiihil certe atrocius, nihil crudelius uidebitur. A fpicejobfecro, mihi

griiuifsima. lobemjfenfu irse diuinæ Si iudicii mortis perculfum. Èx uerbis enim eins haud obfcu xe intelliges,quanti fint dolores eius,qui fentit iram Dei, amp; iudicium mortis. Pereat,nbsp;inquit3dies,in qua natus fum,amp; nox in qua didum eft,conceptus eft homo. Et mox:nbsp;Quare nô in uulua mortu us fum, aut quare egreffus ex utero non ftatim pcriif Et itenbsp;rum; Elegit fufpendium anima mea, amp; mortem ofla mea.Rurfus ciulatum quc«^ Danbsp;uidis de eadem re audi:Sagittæ tuæ,inquit ille,infixæ funt mihi, Si confirmafti fupernbsp;me manum tuâ.Non eft fanitas in carne mea à facie irse tux,non eft pax ofsibus meisnbsp;a facie peccatorum meorum. Accedithucamp; lex Hiskia; Q,uafileo3inquiens,ficcon'nbsp;triuitomniaoffamea.Exhis3amp;aliis,quosfacrafcnptura nobis proponit, utcunlt;5nbsp;animaduertere licet, ira Dei aduerfus peccatum, S'- confpeâu mortis nihij elTegrauînbsp;us,nihil intolcrabilius. Fortafsis autem magnitudohuius doloiis ali quo modo fer-xi poffet,fi fpes effet, uUum hominem mox adfuturum, qui nos ucl potentia, uelfapînbsp;entia fua feruaret,aut opus ali quod tam fanftum effet, propter quod ira Dei rnitiga-xetur.Tunc enim aut hominem ilium beneficiis nobis cóciliaremus, ut nos feruaret,nbsp;aut opus fanâum faceremus, ut Deum placaremus, Sedecce, ad prioremmiferiaminbsp;e tiam hæc accedit,quód omnes h omines eodem malo obnoxii funt, quo nos,amp; feipnbsp;fosferuarenonpoffunt,ncc ullumopushumanum tarn iuftum,amp;tarn fanduminuenbsp;. niripoteft,propter cuius dignitatem acmeritum iraDeiJmitigetur. Itaquequocunnbsp;que circumfpiciamus, nullus auxilii locus,nec in uUis hominibus, nec in ullis operixnbsp;bus noftris,relidus eft.Quid igitur homini tantis horroribus concuffo gratius, quidnbsp;iucundius,quid lætius contingere poffet,quam fi ueracibus uerbis, quibus tuto credenbsp;ret,adnunciaretur ipfi,Deum placatum efl'e,remififfe pcccatum, nolle condemnare,nbsp;fed ucUe in media morteferuare ad perpetuam uitam fProfedo tale nunciutn ita re-creabit ipfum,ut exiftimet fe non fclum è tenebris adlucem,uerumetiam è morte adnbsp;uitam,ex inferis ad coelum emetfiffe.Porro autem prædicatio de lefu Chrifto adnunnbsp;ciat nobis,Deum propter Chriftum uere effe placatum, Sc nolle peccatû imputare,nbsp;fed uelle uitam æteinam gratis largiri his,qui credunt in Chriftum. Proinde ueruninbsp;Sc fandum,de quo nos nuc loquimur,Euangelion nihil aliud eft, quàm prædicationbsp;de lefu Chrifto,quód ipfe fatisfeccrit pro peccatis noftris,amp; placauerit Deum,ac itranbsp;petrauerit,ut Deus his,qui credunt in ipfum,nulla prorfus peccata imputet,fed repunbsp;teteos tantum perfidem propter Chriftum,abfquc omni bonorum operummeri-to,in confpedu fuo iuftos,amp; donet ipfis gratuita clemctia cocleftem hsereditarem.Eftnbsp;tfgfîprédisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc alia quædam prædicatio, quæ uocatur prædicatio Legis,quæ docet nos,

cttfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuales effe debeamus,amp; quæ faeexe, quæue omittereoporteat,condemnans eos,Gui

non funt

HOMILIAE IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

nori.flinttales,qualcs ipfa requirit.Athxc pwedicatio non pacificat, fed tutbat cort fcientiam,aonlætificat eam/ed amarifsima triftkia afncit,8£ ut Paulus ait,occidit.nbsp;Requiric enim homines non tantö ciuiliter honeftos ,fed etiam fpiritualiter iuftoSjnbsp;ac ita fanfloSjUt nulla prut fus peccati macula fordidati fine. Nos auté fumus cat-naleSjfub peccatum uenundati. Cum igitur audimus prædicationé Legis^magis au-dimus condemnationem maledidionem noftram, quàm benediftionem Si pace.nbsp;Prædicatio autem quæ adnunciatlefum Chriftum pro peccatis noftiis fatisfeeille,nbsp;Deurri placatum effe, amp; nos iuftos per fidem propter Chriftum reputare, ac gratisnbsp;iuftificarejhaeCjinquâm ,prædicatio,confcienciam ante turbatam,tranquillam rednbsp;dit ac pacificat.Hsc igitur fola prædicatiojuerum eft illud ac facrofandum Euangenbsp;liorijde quoin præfentialoqùimur, amp;pcr quodueram ac perpetuam falutem confenbsp;quimur. Habes quid fit Euangelion, quantum ad prsfens inftitutum noftrum fatisnbsp;eft. VideamusnuncquotfintEuangelia.Ac fiquidem Euangelion iucundumamp;focnbsp;lix nûcium eft, fatis manifeftum eft,tot effe,tam in prophanis quam in facris rebus, Euangeliiinbsp;Euangeliorum genera,quot funt genera bonorum ac fœlicium nunciorum. Nos au iuotßnt.nbsp;tem nunc tantum de Euangelio lefuChrifti loquimur. Proindeficutunus tantumnbsp;eft Deus pater,qui filium fuum unigenitum in hunc terrarum orbem ad redimendunbsp;humanum genus mifit,amp; unus tantum eft Icfus Chnftus filius Dei, qui à Pâtre mif-fus,propter peccata noftra traditus,amp; propter iuftificationem noftri cxcitatus eft,acnbsp;unus titum eft fpiritus fanftus,quem Chriftus ad fandificandum,confirmandum amp;nbsp;confülandum corda credentiü mittit,ita unum tantum eft Euangehó,amp; una prædinbsp;catio de lefu Chrifto,quo'd fit expiator peccatorum noftrorum, amp; placator Domi-ni Dei noftri.Si enim Chriftus non eft diuifus, quomodo Euangelion de Chrifto di »nbsp;uifum effe polfetj'Neque hoe Euangelii unitatc diuidit, quód uulgo quatuor Euannbsp;geliftæferantur,Matthæus, Marcus, Lucas amp; loannes.Hi enim omnes, quamuis innbsp;terdum alius aliud fequi uideatur, tarnen in fumma hoc unum amp; idem Euangelionnbsp;concorditer feripferunt. Nec eft imaginandumjCp hi foli Euangelion de lefu Chri^nbsp;fto feriptisfuis adnunciauerint,aut quodhuius Euangelii praedicatio,eo tantum te-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Oi

pore,quo Pilatus pfidéinludæa egit,reccs ortafit.Hccem Euagelionprædicatu eft ja inde ab initio,primo parenti noftro Adamo, quando diftii eft ad ferpentem : Semé mulieris conteret caput tuum.Hoc Euangelion adnunciatum eft Abraamo,cunbsp;audiitiln femine tuo benedicentur omnes genres terra:.Hoc Euangelion .pphetatunbsp;eft Daiiidi, cû diftû eft ad ipfumiSufcicabo femetuö poft te,quod egredietur de utenbsp;ïotuo ,amp;fii'mabo regnum eius, amp; ftabiliam thronum regni eius ufç in ferripiternu;nbsp;Hoc Euangelion omnes prophetæ traftarunt,amp; inculcarunt.Poftquam uero reuelanbsp;tus eft lefus Chriftus in carne,amp; mifit A poftolos fuos in orbe terrarum, prædicationbsp;huius Euangelii fparfa eft per Apoftolosjtum uiuauoce,tumfcrip£is quoquc,internbsp;omnes genres. Vnde condones Apoftolorum,quas Lucas in Adis Apoftolicisconnbsp;fcripfit,amp;EpiftolæPauli,acaliorum quoruridam Apoftolorum,nihilaliudfunt,^nbsp;quod ad principalem ftatum earum attinet,quam huius Euangelii adnunciatio.A cnbsp;nónihil quidem intereft ,intercondones prophetarû amp; Apoftolorum. llli enim lenbsp;fum Chriftum paulo obfeurius fuo tempore adnunciarunt, amp; ueluti per tranfennanbsp;oftenderunt :Hi autem pulfa omni umbrarum caligine manifeftifsime ipfum prædinbsp;carunt,attamé quod ad ipfam Euangelii de lefu Chrifto fubftantia attinet, nihil planbsp;nc inter prophetas amp; Apoftolos intereft. Quern enim illi uenturum promifernnt,eunbsp;hiueniffeteftificatifunt.Sednechocfentiendueft,quód nos quidemiuftificemurnbsp;amp; feruemur per prædicationem huius Euangelii,Patriarchs auté amp; prophets ac aliî-

A s

ï N C A P VT I. E V AN G. L V C A E.‘

qui ante Chriftum natum fucrunt^iuftihcati Si feruatifint per praedicationem kgis, aut alias quafdam uias ac rationes. Tantum enim una eft uia iuftificationis,una tannbsp;turn eft ratio perueniendi adfalutem, unum folum eft oftium regni ccclorum,quodnbsp;eft îefus Chriftus Dominus nofter.Neceffe igitur eft, qucd quicun^ uel ohm lufti'nbsp;ficati funtjUel nunc iuftificantur,uel poft luftificabuntur, propter folum lefum Chriftum gratis per fidem iufticiam habeant. Et cum fides fit ex auditu, auditus aute pernbsp;uerbum Dei feu Euangelió de lefu Chrifto,facile coniici poteft,non cos tantum,quinbsp;hoc tempore EuangeliOjdegratuitaremifsionepeccatorum propter Chriftum,fidem adhibent,fedctiam Adamum, Abraamum,Ifaacum,Iacobum,Iofephum,Da-EMUgclici uidem,breuiter,omnes patriarchas amp; prophetas,pro Euangelicis habendes eflfè.H»nbsp;etiam Pdtrk enimnonfolumaudierunt prædicationéEuangeliidelefuChrifto, quemadmodûnbsp;arch£fitertUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oftendimus,fed etiam fidemei adhibentes, iufticia per illud propter Chriftum

cófecuti fünf.Qua rem,etfi nunc non fit neceffe argumentis amp; teftimoniis confirma ie,unum tarnen teftimonium Pauli addemus, quod pro mukis aliis nobisfufficercnbsp;debetjs autem ad Galatas fcribens,ita inquit; Praeuidens fciiptura, quod ex fide lu-ftificatgentesDeuSjTrço^l/H'iYêA/ß;‘^,hoceft,prxeuangclizauit Abraæ,quodbene-dicenf in te omnes gétes. Igitur qui ex fide funt,benedicentur cû fidelt A braam.Hæcnbsp;uerba teftantur, Abraâmû nonfolum Euangelion de lefu Chrifto audiuiffc,amp;fidenbsp;excepiffejfed etiam incircumcifas genres exemple Abraæ per pra’dicationem Euannbsp;geliijhoc eft, perfidem propter Chriftum iuftificari,Habesigitur,unum tantum E- .nbsp;uangelion remifsionis peccatorum feu iuftificationis effe, amp; unam tantum ueræ falunbsp;tis uiam paterCjquam neceffeliabent ingredqquotquot ueram falutem defiderant.nbsp;Sed quam dicis utilitatem,quern fruftum Euangelii de lefu ChtiftorQuis autem utinbsp;Eudngelij Uli Iftaté amp; fruftum huius Euangelii pro dignitate fua fatis explicate poffet f Nos,quodnbsp;iitdf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poflumuSjpræftamuSjamp;jquanqua'miam anteahac rem nonnihilattigimus,taméalt;l

iiciemus nunc pauca quidem ilia, fed quæ ad præfens inftitutum noftrum fufficiiit. Primumigitur,hocEuangelionadnunciat gratuitam remifsionem peccatorumnbsp;propter Chriftum.Proinde, qui huic Euangelio fidem adhibet,is confequitur per ijnbsp;lud remifsionem peccatorum« Et quod per nulla opera, quatumuis fanâa,potuit panbsp;rarijhoc per ihud Euangelió fide parari poteft, Vbi aut eft remifsio peccatorû,ibi eftnbsp;iufticia coram Deo,8^ beatitude.Beati,inquit pfalmus,quorum remiffæ funt iniquinbsp;tates,amp; quoru teda funt peccata. Beatus uir cui non imputabit Dominus peccatum.nbsp;Hoc igitur Euangelion affert nobis ueram iufticiamamp;fanftitatem coram Dec« Denbsp;inde,quia oftedit pattern nobis per Chriftum placatum efie,offert etiam nobis praenbsp;fentifsimum remedium inomnibus aduerfis. Vbi enim cognofeimus per fide,quodnbsp;Deus gerat in nos paternum affedum,ibi Deum in aduerfis, ut pattern, inuocamus«nbsp;Vbiautem Deus ut pater inuocatur,ibi iuxta promifsionem fuam nequitfefe conti-nere, quin in omnibus aduerfis filiofuo opem ferat.Itaque Euangelion oftedens nonbsp;bis placatum Deum,oftendit etiam falutem in omnibus afflidionibus. E ft prætereanbsp;hoc Euangelion,organon, per quod datur nobis fpiritus fanftus,ut uittute eius relinbsp;quias carnis mortificemus,amp; in nouitatc uitæ ambulemus. Breuiter,hoc Euangelionbsp;potentia Dei eft,quemadmodum Paulus ait, ad fallitem omni credenti. Hoc igiturnbsp;Euangelio nihil nobis utilius,nihilmagisfalutiferum, nihil denique magisriecef-farium contingere potuit.Cæteru,inter fcriptores Euangelii de lefu Chrifto, Lucas,nbsp;cuius hiftoriam de rebus geftis amp; dodrina Chrifti interpretandamfufeepimus, nonnbsp;Luc/ti poftremæ autoritatis céfendus eft.Is enim Lucas primum profefsione fua fait medi-

- .eus A ntiochenus.Deinde autem Chriftum agnofcens,in negociis fidei magna laude uerfa

HOMILIAE I O A N.' BRENtlC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

dcucïfatus eft,Cuius fcripta, nobis tanto commendatioracfledebent,quanto ip-feraaiori præconio amagno illo Apoftolo Paulo commendatur.Hic enim ad Co* xinthios fcribens de Luca,italoquitur; Mifunus una' cu iUo fratrcm,cum ,cuius lausnbsp;eft in Euangelioper omnes Ecclefias,nec idfolum, uerûetiam dcledus eft ab Eccle-fiis comes peregrinationis noftræ.Quid potuit de Lucahonorificentius dici, quantnbsp;quod primum commedetur propter Euangclion,quod conferipfitjnon ab una tannbsp;turn,fed ab omnibus ecclefiis ,iis^ nondum impia doflrina cótaminatis, fed adh ucnbsp;fumma pietate fiorentibus, à quibus laudem confccutum eflè, certe magnæ pietatisnbsp;argumentum eft. Deinde, (p fuerit dignus habitus ab omnibus ecclefiis, qui eflet conbsp;mes peregrinationis Pauli. Meminitetiam Paulus huius,ad CoUoflenfesfchbés; Sanbsp;lutat,inquit,uos Lucas medicuSjdileftus. Non uocaret eum dileflu, nifi feiret ipfumnbsp;Domino lefu Chrifto acceptifsimiim effe , A d Timötheum autem fcribens, indicatnbsp;eum grauifsima quæque pericula una cum ipfo,propter nomen Chrifti fubiifle, cumnbsp;alii omnes comités autdifcefsiflent,aut defeciffent; Lucas,inquit,folus mceu cft.Cnnbsp;igitur Lucas tantahabeat teftimonia fuse pietatis,excipiamus obuiis, quod aiut, manbsp;nibus fcripta eius ,amp; quod Paulus defuo Euangelio dicir,hoc etiam fentiamus de Enbsp;uangeliofidem eih eft,quod Euangelion Pauli)a Lucaconfcripto,utfiangelus ecocnbsp;lo aliud Euangelion prædicauerit, anathema fit. Sic enim fict, nt quemadmodumnbsp;quondam LuCas medicamentis fuis corporahbus,a?grotorum corpora, à malis hu-moiibus amp; morbis purgauit, ita nunc animi noftri per facram Euangelii medelam jnbsp;à Luca fcriptis fuis fubminiftratam, ab omnibus uitiis at que peccatis purgentur, pernbsp;lefum Chriftum D ominu noftrum, qui eft una cum p atre amp; fpiritu fando D eus laugt;nbsp;dandus in fecula. Amen.

Rauifsime pra:ceptöeftaMofe,ut ncmoappareatuacuusiri confpeftu Domini Deifui,fedofferatunufquisq; quod habuenbsp;ritiuxtabenediiSionem,quâdederitipfi Deminus, Cumiginbsp;tur nunc in confpeflum Dei ( ubi enim,inquit,duo uel tres innbsp;nomine meo côgregatifunt, ibi ego fum in medio eorum)cónbsp;uenerimus,agitefoatres amicifsimi, obfequamur diuino ma

dato, amp; offeramus quifque in tabernaculum Domini, quod poffumus amp; debemus. Nonrequirit autem Dominus hoc tempore uitulos,agnos,boucs capras in holonbsp;caufta,fed requirit uitulos labiorum noftrorum, amp; hoftiam laudis. A c ego quidem,nbsp;quando Dominus uocauitme,quamuis indignifsimum,inuerbifuiminiftcriö, affenbsp;ramlinguam non erudita quidéSi eloquente, fedpigm, qua pro mea mcdiocritatenbsp;explicabo hiftoriam Euangelii Domini noftri lefu Chrifti,a Luca conferiptam. V osnbsp;autem affêrte aures amp; animos, quos par eft uocanti è maxima infoclicitate ad perpe^ »nbsp;tuamfoclicitatem amp; falutem præbere.Harum enim rerum oblatio,ut Domino Deonbsp;noftro acceptifsima,ita nobis longe omnium utilifsima cft.Mandat enim Dominusnbsp;feueriter, ut uerbum Dei auditor! non ofcitanter proponatur, fed acuatur, amp; ut Eu5nbsp;gelion omni creaturæ prædicetur amp; inculcetur. Nam cum Euangelion fitpotentianbsp;Dei adfalutem omni credenti, amp; Deus nonmortem fed uitam amp; falutem noftrd ue-tic,quid poteft Deo effe gratius amp; nobis utilius,qua ipfa Euangeliiexplicatiot Quodnbsp;igitur foclix fauftumquefit, audiamus,quæ Lucas fenbat. Cum multi ccnati fint hi lt;nbsp;ftoiiam conferibere eorum,quae certo cóperimus amp; accepimus ab iis, qui ipfi ab ini- 'nbsp;tw amp; fgeâatoxés amp;miniftri uexbi fuerunt,uifutn eft amp; mihi omnia confeflato accura lt;

A 3

/

IN CAP VT 1. EVANG. IVCAR

te à capîtCjOrdine ad tc pcrfcribere,optime Théophile, ut agnofcas eomtn, de qu^ bus audiftijCettitudinem. Hoc eft exoidiû,quod Lucas operifuo præpofuit,in quonbsp;pritnum uidcs,Lucani dedicate opus fuumTheophilo cuidam, qué infigni feu poténbsp;ciæfeu uirtutis elogio cóniendans,optimum uocat,cui etiam libtum Adop: A poftonbsp;licotum infctipfit. Deinde,quod in exordio fieri foiet, ptæpatat attentionêamp; efficitnbsp;docilitatem,dum polliccf fe ea de Euangelio lefu Chrifti confcriptutû ,non quae exnbsp;uanis autotibus acceperit,fed quae accuiatifsimo ftudio,amp;exadifsima diligentia,ofnnbsp;nibus ab initio rerû geftarum peifcrutatis, cognouerit. Hue facit amp; illud,quod pro-mittic,fe hsEC omnia,non cófufimjed or dine perfcriptuni.Poftremo,fignificat mulnbsp;tos etiam alios fcripfiffe hiftotiam Euangelicâ de lefu Chrifto, fed in quibufdam conbsp;natum magis quam faftum cômendandum: quofdam uero inceita pro certis tradPnbsp;diffe. Sunt auté quatuor,quos Euâgeliftas uocamus, Matthseus,Maicus,Lucas amp; lonbsp;anncs,quorû autoritas facrofanfta,amp; fides certifsima eft.Præter hos ueto extat etiamnbsp;EuangehonNicodemi.Etfunt,qui Barnab£e,Thomæ,Bartholomæi,atqueahorônbsp;quorundam Euangeha extitiffeaffirment, fedhorum feripta nuUumhabent auto-ritatis pondus in Ecclefia Domini.Cur ergo,inquies,horum Euangeha reiiciuntur,nbsp;illoriiautem,uidelicetMatthæi, Marei, LucaEamp;Ioannis,recipiunturt'Nühocideonbsp;fit,quód Ecclefia alios agnofeat,alios condemnet,8; ficut ille ait : Euangelio nô crenbsp;derem,nifi me catholicæecclefiæcômoueret autoritas s’ Hic magna quatftio oritur.nbsp;Nâ ƒ dixerimus,quatuor £uâgeliftas amp; alios facræfcripturælibros,ob hâceauftamnbsp;fidedignos,quódecclefia apptobaueriteos, moxaudimus : Ecclefiaigituifupranbsp;feripturam eft,amp; obferuandum eft quicquid Ecclefia conftitueric,adeo9 ecclefia hanbsp;bet poteftatem mutandi,augendi, amp; minuendi facram feripturam Sc articulos fideiÿnbsp;Si uero dicamus,libros facræ fcripturîE,non ideo fide dignos,qucd E cclefia appro-bauerit eos,fed quôd uerum fit,quod in ipfis fcribitur,mox alia qusftio oritur ,undcnbsp;feiamus uerum effe,quod in receptis facræ feripturæ hbris fcribif,amp;falfum e(re,quodnbsp;in reprobatis legitur ^Si rcfpondeamus,fpiritum fanâum iudicem efie, ftatim inquPnbsp;ritur,cum fpiritus fandus per homines loquatur,qui fuerint illihomines, quièfpiri-tu fanfto approbarunt feripturass'Italt;5 tandem ad idem redibit qusftio,num facranbsp;feriptura ideo recepta fit,quo'd approbauerit earn ecclefia.Et fi Ecclefiæ autoritas funbsp;pra feripturam eft,habebit etiam Ecclefia poteftatem mutandi,aut in totum abrogânbsp;difcripturam f Vt ex his inuolucris nos euoluamus, docebimus ptincipio, quid fitnbsp;Ecclefia,deinde oftendemus argumentis,uerum quidem effe,hbtos facræ feripturænbsp;ideo fide dignos haberijquod Ecclefia eos agnouerit, amp; canonicos iudicauerit, nonnbsp;tarnen ex eo confequi,quo'd Ecclefia fuperet autoritäte fua feripruram,amp; habeat ponbsp;teftatemmutandifcripturam,amp;nouos articulos fidcicondendi,qucmadmodûim-pii quidam de Ecclefia nugantur.Ecclefiaigitur,etfi,quantum adextemumfenfuranbsp;attinet,fit congregatioomniumeorum,quiad prædicandum amp; audiendum Euan-gelion Iefu C hnfti, Si ad diftribuenda ac fumenda facramenta Chrifti conuenire fo-lent,fiue ueram fidem in Chriftum habeanc,fiue fingant fidem, ptopric tamé Ecclenbsp;fia,eorum tantum congregatio eft, qui uere credunt in lefum Chriftum, amp; uere habent Spiritum fandum.Paulus enim ad Ephefios fcribens: Dédit Ç inquit) Chriftunbsp;caput fuper omnia ipfi Ecclefiæ,quæ eft corpus illius,complemcntû eius, qui omnianbsp;in omnibus adimplet.Et ad Corinthios: Vos,inquit, eftis corpus Chrifti, Si mébra,nbsp;fecundum fuam quisç partem. Qui autem non credit uere in Chriftum,non poteftnbsp;effe membrum corporis Chrifti.Qui cnim,inquic,non credit, iam condemnatuseft.nbsp;£titerum:Siquisinmenonnunfexic,eie^seftfoxas,ficutpalmes,Ôfexaiuit,amp;coIljnbsp;gunt cos.

HOMILIAE IOAN; BRENTII.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ia

guftt coSjamp; ïn ignetn coniiciunt,amp; atdent. Ac Paulus:Si quisjnquït, rió habet fpi^-litum Chriftijhic non eft eins .Quare hi tantum uere dicuntur effe Ecdefia,qui ueie creduntin Chriftum, Si uere Spiritum fandum habent. A ccedit hue, quôd Ecclefianbsp;apud Paulû ad Ephefios ita deferibatur: Chriftus dilexit Écclefiam, amp;femetipfumnbsp;expofuit pro €a,ut illam fanaificaret,mundatam lauacro aquæ per Verbum,ut adhinbsp;beret earn fibiipfi gloriofam E cclefiam, non habentem maculam aut rugâ,aut quicnbsp;quameiufmodijfeduteffetfanâaamp;irreprehenfibilis, Nondifsimiliter delcribitetiânbsp;Ecclefiam Propheta Efaias.'lnduere, inquiens, ueftimCntis gloriæ tuât, Hierufalemnbsp;ciuitas fandi, quia non adiieiet ultra, ut pertranfeat perte incircûcifus amp; immudus..nbsp;Proinde qui ahenus eft a' fide in Chriftum, amp; habet ruga in ere duh tan s in c orde fuonbsp;incircumcifo,etiamfi externa fpecie uideatur efle præcipuum membrû Ecclefiae,nónbsp;tarnen poteft efle uerum Ecclefiae membrum.Sunt quidcm corum etiam,qui uere innbsp;Chriftum credunt,multæinfirmitates in hac uita,propter quasfemper neceffehabent orare; Ab occultis meis mundame,amp;;Reroitte nobis débita noftra, tarne quianbsp;creduntin Chriftum,habent in Chrifto per fidcm,remifsionem peccatorum,ac repunbsp;tantur in confpedu Dei propter Chriftum,iufti,f3ndi,amp; irieprehcnfibiles.Quare,utnbsp;hi propter infirmitates non reiieiuntur à corpore Chrifti,quodeft Ecclefia, quiaag-nofeunt infirmitates fuas,amp; credunt eas propter Chriftum fibi nóimputari, dantiÿnbsp;operam Spiritu fando,ut eas fupcrcnt,ac fubinde magis at^ magis expurgent, ita ilnbsp;11 quihabentcor incircucifum fide, etfi maxima fandiratis fpecie praediti fuerinr,tanbsp;men quia carent fide in Chriftum,ea nimirum fide, quod propter Chriftum habeâtnbsp;gratisremifsionem pcccatorum,non poflunt effe uera membra Ecclefiæ.Habes quænbsp;fit uera Ecclefia Chrifti. V ideamus nunc,quâ ob caufam agnofeamus Euâgelia Matnbsp;thaci, M arci, Lucæ amp; Ioannis,ac ahos facrae feripturæ canonicos hbros,nô agnofeanbsp;mus autem Euangeha Nicodemi,Batnabæ amp; aliorum.Redifsimc autem amp; accom- •Euansetiodànbsp;modatifsime dicitur,nos iUa agnofcere,quia uera amp; catholica Ecclefia Chrifti ea ag „ofeimusnbsp;nouitS£approbâuit;hæcautemr€iicere,qüiaueraamp;catholicâEcclefia Chriftireie- Ecclefianbsp;citamp;reprobauit. Chriftus enim perpetuam fuam præfentiam ecclefiæ promittens: probaueritjinbsp;Vbi (inquit ) funt duo uel tres congregati in nomine meo,ibi fum in medio eorum.nbsp;Etabecclefialuauifibiliter difceffurus,ait:Ecceego uobifcumfumjomnibus diebusnbsp;uflt;5 ad confummationé feculi * Si autem Chriftusfemper praeftoadeftecclefiæ fuæ,nbsp;profedo cil ecclefia éfpiritu Chrifti iudicauerit,ahos libros agnefeédos, alios reiicinbsp;cndos,non ahter haec fentencia excipienda cft,quamoraculum coclefte,adeolt;5 ipfi-us Chrifti decretum.Et Paulus de autoritäre ueræ ecclefiæ Chriftifcribens; Ecclefia,nbsp;inquit,Dei uiuentis columna eft,amp; ftabilimentum ueritatis. Quis ergo huic ecclefiæ,nbsp;libros quatuor Euangeliftarum,amp; alios canonicos âpprobanti,fidem non habererfnbsp;Quid,quo'd non tantum uera Chrifti ecclefia,uerum etiam C3,quæhuic admixta eftnbsp;in hoc feculo, hypocritica, pietatis tantû fpeciem habens,hos feripturæ libros,quosnbsp;Canonicos uocamus, publice femper approbauit^ In Catholica enim Ecclefiajfiuenbsp;ad uera,fiue ad fidicia membra ecclefiæ reîpicias, de horum librorum ueritate publinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

ce nunquam dubitatum eft.Habet autem maximum omnium teftimonii pôdus, pu hlicus tam bonorum quàm malorum confenfus.Quare,cum Ecclefia nobis per ma-nus tradiderit hos quatuor Euangeliftas, amp; alios libros Canonicos, ita recipiamusnbsp;ipfoSjUt fentiamus eos nobis tradi,non hominum,fed ipfius Dei manibus,ita obfer-uemus ea,quæ in his feripta funt,ut cxiftimemus,non effe humana fomnia, fed meranbsp;diuinaoracula.Quidergo,inquiesfSirecipiendaeftfacrafcriptura,proptereaquôdnbsp;poixexeîit cam nobis ecclefia, tantam iudicabinuis ecclefiæ autoiitatem, ut pofsiC

” A 4

IN CAPVT I. EVANG. LVCAE?

poteftas,magna qutdem, non tarnen proifus liberated terminis fuis circumfcripta: Spiritus fanfluSjinquit,quem mittet pater nomine meo,docebit uos omni3,amp; fuggenbsp;xetuobis omnia.Quæt NumindifFerenteromniaea,quæhumanusanimusexcogi'nbsp;tat^aut quæcarnalirationiariidentfNihilminusiSedqusccuni^yinquirjdixiuobis,nbsp;Non dccebitfpiritus contraria EuangcliOjquodprædicauiJedidem illud Euange-lion,quod dixijperfpicueuobisexplicabit. Et aliàsiDataeft mihi Qnquit Chnftus)nbsp;omnis poteftas in cœloamp;in terra.Euntes ergo docete cmnes genres feruareemnia,nbsp;Quær Num ea quæhic autillefophiftafomniatr abfit,fed quœcunç ego præcepiuonbsp;bis.Namjquod aliàsdicituriQuæcunijalligaueritisfupcr terram5eruntligatain cocnbsp;iOjamp; quæeuntj folueritis fuper terrajCrunt amp; foluta in cœlojnon uibuitur hoc diâonbsp;tanta poteftas ccclefia:, ut pofsit pro libidine fua ex peccato lufticiam, Si ex iufticianbsp;peccatum facerc, adeoq^ malum bonum,amp; bonum malum dicere, atlt;^ lucem tene-braSjamp; tenebras lucem ponere : fed hoc diâo, Euangehon lefu Chrifti^humana utgt;nbsp;ce prolatumjconfecratur in uocem cocleftem ac diuinam,ut certificemur, id Euannbsp;gelion,quod in Ecclefia Chrifti prædicatur de remifsioue peccatorum per fidem innbsp;thriftum,amp; de condemnationc peccatorum propter inciedulitatcm,non efle nobis aliterobferuandû ,amp; apprehendendum, quàm fi lUudangeli cœleftes,aut patetnbsp;îpfe,filius amp; fpiritus fanftus,nobis adnûciarcnt. V t uere diftû fit; qui uos audit,me annbsp;dit.Quiuosfpernit,mefpernit. Qui autémefpernit,fperniteû quimifit.Atc^hæcdinbsp;cit Chriftus, no fimpliciter omnia uerba A poftoloiiijin fua uerba confecrans,fed cdnbsp;prius præfcripfiCTet Apoftolis,amp; docuiffet,quid pradicaredebcrét ; Dicire,inquiés;nbsp;A ppropinquauit in uos regnum Dei.Quare,qui hæc audit ab A poftolis, quae ipfi a'nbsp;Chrifto audiueruntjis audit iam,non terrenam fed cocleftem,non humanam fed dinbsp;uinam uocem.Hinccft,quo'd Paulus,ad Calatasfcnbens,grauifsime ait;Si nos, autnbsp;angelus c coclo praedicauerit aliud Euangelion præter id quod praedicauimus uobis,nbsp;anathema fit. Et ne quis exiftimet,hoc Paulo temere excidiffe,repetit;Quemadmo-dum ante,inquiens,diximus, amp; nunc iterum dico ; Si quis uobis prædicauerit Euangelion,præter id quod accepiftis,anathemafit. Quomodoigitur pofletecclefiatannbsp;tarn fibi autoritärem arrogare,ut quod nec A poftolis nec angelis hcet, fcripturamnbsp;mutaret,noua præcepta Dei inftitueret, 8i nouos articalos fidei conderctr An nonnbsp;ecclefia renafcitur ex uei bo Dei: Renati,inquit Petrus,nonex feminemortali,fed exnbsp;immortali,per fermonemuiuentis Dei,amp;manentis inæternum. Verbum autem Deinbsp;continetur in facrafcriptura. Q.ui ergo fieri poflet, ut ecclefia habcietius mutandinbsp;fcripturam,amp; noua uerba Dei fingendi,nifi forte feipfam mutare, ac in ecclefiam manbsp;lignantium transformareuellet r Nam Ecclefia approbatferipturam amp;’ Euange

teftes,nonfolumHierofolymis,uerumetiaminuniuerfaludæa,Samaria'que,deruç ufque ad extrema terræ.Quid autemniu teftes habentpoteftaté ueritate mufâdi,autnbsp;quippiâ uentati addendi, ac adimendirNihil nûnus;Neccflè cniinhabét,fi uolunt

• ‘ HOMiLtAE IOÀN. BRENTIt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

habeii telles fide digtiijintra tcrminos cognitae ueritatis manere,deque ea ita teftifica li, ut nei^ iota addantjUe que apicem auferant. Cum igif Ecclefia non dominü, fednbsp;teftihcandi iure fcripturam atcg Euangelion approbet, non hcebitipfi ultra fcptanbsp;feripturæ ac Euangelii tranfilire,ac pro libidine fua quidûis,tanquàm diuinum ora-culum ,auditotibus fuis obtrudere.Quid,cf Ecclefia non eft domina fed ferua Chrinbsp;Ecclefia,inquitPaulus,fubdita eftChnfto.SaÄaautemfcriptura eft uelutifigilium, in quo infculpta eft effigies Domini noftri lefu Chrifti, Scriptura enim eft quae £cclefid,fersnbsp;nobis Chriftumcognofeendum, amp;infacie fuaperfidem eontcmplandumpropo-nit.Scrutamini,inquit,fcripturas,amp; illæ funt quae teftificanf de me. Et aliàsrSic fcripnbsp;tû eft ,amp;fic oportebat Chriftû pati,amp; refurgereàmortuis tertio die, amp; praedicari nonbsp;mine eius pœnitétiamamp;remifsionem pcccatoruminomncsgentes.Igitur,quemadnbsp;modum feruus agnofeitfigiUum domini fui,amp; difeernituerum amp;legitimû figillumnbsp;ab adulterino,ita etiam Ecclefiaapprobat fcripturam legitimam, quæ eft figillumnbsp;Chrifti,Si reprobat illegitimam. Quis autcita infaniretj ut pronunciaret feruum habere poteftate mutandi figilli domini fui, amp; fingendi noui figilli ,propterea q^ feiretnbsp;diferimen inter uerum amp; adulterinum figillumrMultoigitur magis infaniut ,qui,cunbsp;ecclefia pronunciet inter légitima 8i illegitimam fcriptura, doceant ecclefiam habere ius amp; poteftatem mutandi feripturam, amp; condendi noua pra’cepta Dei, ac nouosnbsp;articulos fidei. An non, qui fie de Ecclefia docent, affingunt ei blafphemam illamnbsp;Babylonici régis uocemiln coelum confcédam,fupra aftra Dei exaltabo folium menbsp;uin.-Afcendamfuperaltitudine nubium,fimilis ero altifsimot Ego,inquit Chriftus,nbsp;cognofco oues meas,Si cognofcor a' meis ,amp; ones meæ uocé meam noucrunt.Nunnbsp;quid ergo,quia oues Chrifti nouerunt uocé Chrifti, dicemus, oues tâtam habere ponbsp;teftatem, ut liceat ipfis uoeem Chrifti mutare, amp; nouam uocem Chrifto paftori fuonbsp;affingerer'Cui hoc,uel per fomnium in métem ueniatf Quod fi ouibus,quæ funt ueranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ecclefia Chrifti, non licet mutare uelfcripturam ,uel pra:cepta Dei, uel articulos fi dei^quomodo hoc conceffum eflet lupis,qui non funt uera ecclefia/ed incedunt tannbsp;turn in ueftimentis ouium, amp; uenditantfefe pro uera EcclefiarChriftus iufsit hos ca-ucre; Cauete,inquiens,uobis a pfeudoprophetis, qui ueniunt ad uos in ueftitu ouii5,nbsp;fed intrinfecus funt lupi rapaces. Etiterum ; Omittiteillos, duces funt caeci cæcorû.nbsp;EtPaulus:Obfecro,inquit,uos fratres,ut confideretis eos,qui difsidia amp; offendiculanbsp;contra doftrinam,quam uos didiciftis,gignunt, amp; declinetis abillis.His igitur tu ncnbsp;tantam autoritärem amp; poteftatem tribues, ut queant non folum pro libidine fua fa-cram fcripturam mutare, uerumetiam , quoflibet Satanae tradere, amp; iter urn , finbsp;libet,coclo intruderer Næ tu ridiculum fads Dominu Deum noftrum, amp; regnû eiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

caelorum,in quae tantu uis licere perditifsimis ncbulonibus.Quarc,ut maxime fcrip turam canonicam agnofcamus,cjgt; Ecclefia approbauerit ipfam,tamen nec uera Ecnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; /

clefia Chrifti,nechypocritica,qeftueraeadmixta,tantöfibiautoritatisufurpare de- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•'

bét ,utfacrâ fcripturam inuertant,noua pcepta Dei ftatuant, amp; nouos articulos fidei condant,fed potius hoc agendum eft,ut,cum hæc facra fcriptura,qu3m nobis Eceknbsp;fia quafi per manus uadidit, certifsimis teftimonis appbata amp; cófirmata fit,nósquenbsp;Eoies,nonautores,fedteftesfcripturaE,noncapita,fedmembraEcclefiæ,nonmaginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. v

ftj^ijfedminiftri ,non domini, fed ferui Chrifti fimus,ampleftamurhanc fcripturam ambabus,quod aiut,ulnis,capeffamus pceptailia Dei ,q in hac fcriptura continenf,nbsp;amp; obediamus fidei huic ,qiâ anteppphetas Se Apoftolos,adeo9Apoftclica ecnbsp;clefia nobis pferipta eft,ut qdquot;nobis exoptatifsimu eft,uera faluté cófequamur in Ch rinbsp;ftolefu Dno nGftro,qeftunacuPatreamp;fpûfandoDeuslaudâdusinfecula. Amen»

-’r-TT» —

I angelus, inquit Paulus, é ccclo prædicaucrit uobîs aliud £• ij, ! uangeliôjpiætcr id quod prædicauimusuobis, anathema fie.nbsp;{ Qpod amp;fi præci pue de côcionibus A poftolorum,quibus ufusnbsp;Chrifti amp; Euangelii eius explicatus eft,uidelicct,cp Chnftusnbsp;traditus fit propter peccata noftra, amp; excitatus fit propter iuftinbsp;ficationem noftri,in telligcndum uideatur,non minus tarnennbsp;de Euangelio,quod fecundum Lucam inlcribitur,quod Si inter pretandum fufeep i-mus^quâm de concionibus A poftolo^i intelligi debetJn hoc enim fcnpto non connbsp;tinetur tantum hiftoria rerum à Chrifto geftarum, uerumetiam extant in eo lucu-Icntifsimæ condones Chrifti,quibus fuiipfius ufum manifeftXsime demonftrat. A u-diamus igitur nûc eiufcemodiferiptumjcuius contrai lum neangelo quidem adnunnbsp;îJ cianticrederelicetjfimo'doüerâfalutemconfequidefideramus, FuitindiebusHenbsp;rodisregis Iud;Eæfacerdos quidâjnomine Zacbarias,de uice Abia,amp;uxor illius de finbsp;liabus Aaron,amp; nomen eius Elizabeth.Etant autem ambo iufti ante Deum,incedênbsp;tes in omnibusmandatis amp; iuftificationibus Domini fine querela. Et non eratillis finbsp;lius,eo tp effet Elizabeth fterilis,amp; ambopcefsiffent in diebus i’uis. Lucas deferiptunbsp;rus eftinhcc libro Dominum noftrum lefum Chriftum à natiuitate,doârin3,miralt;nbsp;euhs, pafsione,morte Si refurreftione eiusàmortuis, fed quia Chnftus uenturuseratnbsp;in hune mundum , humilis, abieâus ,amp; quemadmodum propheta ait, nouifsimusnbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, uirorum,præmificantefeIoannemBaptiftamueluciteftemaduccusfui,nonlt;jChrî

Bdpn nbsp;nbsp;nbsp;propterfeipfum indigerethumano teftimonio. Opéra,inquit, quæ déditmihî

Cfo-iTh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pater,ut perficiam ea,ipfa,inquam,opera,quae ego faciOjteftifcâtur demc,cp pater

miferit me.Et qui mifit mcpater,ipf2 teftificatus eftde me; Sed præmifit reftimcniû loannis proptef homines,qui magis alieno honefto,quàm iadabundo alicuius pronbsp;Znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prio teftimonio fidé adhibent.Eratjinquit Euangelifta,homo miffus à Deo, cui no

men loannes.Hic uenit ad teftificandû de luce,ut omnes crederent per ipfum, non erat ille lux uera, fed miffus erat, utteftaretur de luce. Et mox ; Vtmanifeftus,nbsp;inquit loanneSjfiatlfracli, proptereaueni egoaquabaptizans.Idem quoijfpiritusnbsp;fan dus per M alachiam uatiçinatus eft; t cce ego,inquiens, mitto angelum meum,SCnbsp;pfæparabituiam ante faciemmeam Quare Lucas defcribitpriusconceptionem SC^nbsp;natluitaté loânis Baptiftæ,q Dni noftri lefu Chrifti.Porto aûttefti nô adhibef fides,nbsp;pfertiminmaximisnegociis,nifihoneftifsimoamp;digniffimo. Igif principio deferinbsp;bicur Joannes ab hcneftate famiîiæ amp; parentûfuorum, Sîà miraculis, quibus non tanbsp;ftatiuitas eius ornataeft ,quàm autoritasfuturiteftimoniieiusdelefu Chrifto diuininbsp;tus cômendata eft. Erat,inqtjin diebus Herodis regis Iudææ,facerdos quidâ noie Zanbsp;Zachariatfa charias,deuiceAbia,amp;uxorilliusdefiIiabusAarô,5tnoméeiusElizabeth.Hifuntnbsp;parères loânis Baptiftæ,amp;cômendanf primû à nobilstatetribus fuæ .Defeédut enimnbsp;ambo e' tribu Leui, amp; familia Aaronis, que familia fanéhficata erat ad funftionc fa^nbsp;cerdotii in Ifrael. Deinde cómendaf parésab officio. Fuit ein facerdos, (quæ maxi*nbsp;ma dignitas fuit in Ifrael )de uice Abia. Fuit aut is A bia, fup que in ordinatiôe mininbsp;fterii facerdotalis odaua fors cecidit. In priori em libro Chroniclt;^v capiteüicefimonbsp;quarto,fcribif,qgt; Dauid diuiferit fortibus tribu facerdotalé in uigitiquaruor uices feunbsp;or dînes,ad fungédû minifterio facerdotii in téplo Dni.Oftaua aut fors cecidit fup Anbsp;bia. De h oc igif A bia,q fuit odau9 in ordine adminiftrâdi facerdotii, deducit genusnbsp;fiiû Zacharias.Habes cômédationé parctû loânis à familia,amp; officio. Sed necncbilinbsp;usamp;nij

H O M I L I A E I O A n; B R E N T I S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïi

tas fatnilte, nec amplitudo officii hominc uere cómcndant,nifi etia fuis ipfius uîîtutl bus ornef .Quare fequif illud,quod hominé maxime omniû cômendat.Érâtjinquitjnbsp;ambo iufti coram Deo.Hæc demum honeftifsima hominis laus eft,iuftum cffe,idçgnbsp;cord Deo fcrucance renes amp; corda, qualisqualisalioquificfamilia,autofficium.Se5nbsp;quid audiOjinquiesf Erant ne iufti coram Deo? An non fcriptum eft; Non iuftifica^nbsp;bicur in coiifpediu tuo omnis uiuens? Et in lob; Etiam ftellæ non funt mundæ in connbsp;fpeftu eius,quanco minus homo,putredo,amp; filius hominis,ucrmis? Vt de hac re di-ferteloquamur,obferuandumeft,duplicem effeiufticiam; Altera eftlegis,feu operö.nbsp;Lex autem exigit non tantum manum honeftam, fed exigit in homme omnia internbsp;naamp; externa,honefta,purajmunda,fanftaamp;fpititualia, quemadmodum Chriftusnbsp;poftea in expofitione legis,capite fexto,oftendet. Lex enim ( ut Paulus ait ) fpirituanbsp;lis eft. Et lex fuis ipfius uerbis fatis perlpicue indicat,tp requirat omnia perfede fpiri*nbsp;tualia in homine.Dicit enim; Diliges Dominum Deum tuum.Quomodo? num alinbsp;qua ex parte tantum? Minime omnium,fed ex toto corde tuo, amp; ex tota anima tua,nbsp;amp; ex totafortitudine tua. Ac proxiraum,quomodo?ficut pecuniam,aut ficut parennbsp;tem,aut ficut fratrem?non hoc dicit lex,fed ficut teipfum: qui/i fana mente fueris,nînbsp;hilunq uel tantillum mali tibioptaueris. Adhancigitur iufticiam præftandd, nonnbsp;tantû humana ratio,fed totus fpiritus fandus, non tantumunafanda cogitatiuncunbsp;la,fed omnes humanæ uires, tâ internæ quam externæ,fandæ exigunf. Côtra hancnbsp;iufticiam non folum peccatur operibus manifefte malis ,fed etiam operibus noftrisnbsp;bonis,non quôdbona opera non fint facienda : hæc.n. feuerifsimeà nobis exigunf,nbsp;quænifi pro dono fpiritus nobis collato præftiterimus,argumentô eft,nos uerafidenbsp;rarere ; fed cp ea bona opera, quæ à nobis præftantur,etfi Deo placeât per fidem,nônbsp;dum tame per fe legi Dei perfede fatisfaciant. Et de hac legis iufticia rede loquiturnbsp;uulgus,cum ait, multa effe nece£ïaria,ut iuftus fis. Nec ullus unquam homo inuétusnbsp;cft,qui fecundum hanc iufticiam perfede iüftus fuerit,' præter unum Dominu noftrnnbsp;lefum Chriftum.Is.n.folus al^fi^ omni uitio legem Dei perfedifsime impleuit,amp; feue-ritati Icgis uf^ ad extremos apices amp; iota fatis fecit. Qjuare fi Zachariâ amp; Elizabethnbsp;ad h anc legis iufticiam exigamus, fuerunt quidem honefti coniuges coram mundoÿnbsp;fed quia fuerunt amp; i pfi ex carne nati,nee habuerunt natura fpiritumfandum,nec im-pleuerunt legem Dei abfolute,facile coniici poteft,quód fecundum hanc iufticia nónbsp;fuerint uere iufti coram Deo. Alteraiufticia,eft remifsio amp; códonatio iniufticiæ. Adnbsp;hanc parandam præcipue duo requiruntur; Prius eftjagnitio peccatorum, pofteri-us eft,fides in lefum Chriftum, quód is fatisfeceritpro peccatis noftris, amp; placaueritnbsp;nobis patrem.Cum. n. nemo pofsitefle iuftus fua ipfius iufticia, propofitaeft nobisnbsp;aliénaiufticia,quæ eft Domini noftri lefu Chrifti,quamfi fide apprehenderimus, acnbsp;mutuOjUt ita dicam,acceperimus,primum r emittuntur nc bis peceata noftra propter Chriftum: deinde reputamur propter Chriftum etiam in confpedu Dei itaiuftijnbsp;perinde aefinos ipfi legem Dominiperfede implcuiffemus,amp;peccata expiaffe-mus.Qui.n.proprio filio non pepercit.fed pro nobis omnibus tradiditiUum, qui fienbsp;ti poteftjUt non Si cum eodem nobis omnia donet? Atcjhæc illafola iufticia eft,quanbsp;iuftireputatifuntpatriarchæ ,pphetæ, apoftoli, martyres*, adeolt;5 quotquotunqnbsp;pii fuerunt. Nec uUa alia iufticia erit,per qua pofteri noftri falute confequentur, nifinbsp;per illam folam,quæ eft remifsio iniufticiæ propter Chriftum per fidem.Proinde cunbsp;fcriptura teftetur,Zachariam amp; uxorem eius iuftos fuiffe coram Deo,manifefte figninbsp;ficat ctedidiffe eos, quodhabeantbenedidione perfemen Abraæ promiffum, hocnbsp;cft,quôd habeant remifsionem peccatorum per lefum Chriftum, amp; ç propter hunft

IN CAPVT 1. EVANG. LVCAE.

rcputentur coram Deo iufttSed quid^ num quia reputamur iuftijtion propter merl ÖpcM bona u nollrorum opcrum,fed propter Chnftum per fidtin, bona opera,in lege à Dominbsp;fidemnxejTii nopræcepta,funcomirtenda,amp;inpeccatisuiuendumeftrMinimeomniu.Vtenininbsp;no fequiitur. fol non poti ft non lucerejSi ignis non poteft: non calere,ita fides in Ch tiftû non po*nbsp;teft non bona opera facere,quæ etfi fua integritate non perfedeimpleant lege,tarnennbsp;placent Deo,propterea quod perfonaoperans placeatDeopropter Chnftum. Vnnbsp;de amp; de Zacharia Si vlkoic eius fequitur: Verfantes inomnibus praeceptis amp; luftifica*nbsp;tionibus Domini irreprehenfibiles. Nori enimideo pcccata fea:antur,amp; bona operanbsp;abiiciunt,quiacreduntfehaberepeccatorum remifsionem propter fernen Abraae:nbsp;fedpotius quia creduntfibi peccata remifla, abcminantur pcccata, amp;feftanfbO'nbsp;na opera,priuatim amp; publice. Verfantur primfiin omnibus præceptis Dei,qua? mo-lalia uocant,quoru epitome eftdecalogus,deinde in omnibus iuftificationibus Domini, quas amp; cærimonialia amp; politica uocant,non quod aut hæc aut iUa coram Deonbsp;iuftihcent, fed quod hæc fintciuilisiufticia coram hominibus, lUa autem doceant,nbsp;prædicér, amp; adumbrent ueram iufticiam coram Deo. Quanq igitur Zacharias amp;uxnbsp;or eius non confifi fuerint mentis fuorum operum,nec propter hæc promifennt fibinbsp;iufticiam coram Deo,in omnibus tamenmandaris Dei,tarn moralibus, quam cedenbsp;fiafticis amp; forenfibus, coram hominibus ita irreprehenfibiles uerfati funt, ut nullumnbsp;crimen potueritipfis probabiliter impingi.Obferuandumexcmpltm,quodnonfonbsp;lum probat, iufticiamfidei noefleociofanijUtrumetiam admonetemnes coniuges,nbsp;ut uicam fuam adhorum coniugum honeftatem comparentjatij inftituant, Habesnbsp;honeftatem parentumlcannis,quam Euangeliftaideo commemorat, utex ipfa nonbsp;mhil ponderis accedat teftimonio,qucd Ioannes,tam honeftorum parentum filius,nbsp;Domino noftro lefu Chrifto exhibiturus eft. Pergamus nur c ad explicanda miracunbsp;la,quae in conceptione amp; natiuitate loannis, in hoc maxime omnium ædita funt,utnbsp;gt;, etiam ipfacómendarent autofitatem tcftimonii loannà de lefu Chnfto. Et nenenbsp;gt; J rat ( inquit )illis filius,eo efll t Elizabeth ftenlis, amp; ambo procefsiffent in diebus funbsp;sJ is. Lucas defcripturus miracula,quæin cóceptioneloannis côtigeruntjprimûoninbsp;nium meminit fenedutis parentum Ioannis,amp;ftenlitatis Elizabetb.Hæc enim funt,nbsp;propter qu.æ miraculurii fuit,quod loannes ex ipfis natus fit, Nam cum parentes loannis ahis in rebus fatis foeliccs in hoc feculofuerint ,unum tarnen deerateis adfoc-licitaterri huius feculi, uidehcet,qgt; Elizabeth uxor Zachariæ ftenlis fuerit, amp;iamftcnbsp;S^eritiÈiitk rilitateufi^ ad fenefta proccfrerat.Sterilitasauteminlege,maximamulierismakdi-opprobritan,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opprobrium habebatur. A c tolerabilefuilTetmalum, fi externum tantum de-

decus muhen attuliflet, nunc autem tantograuius malum er at, quanto magispiae mulu tis confcienriam afihgebat.Ducebatur enim ftenlitasopprobrio,propter pro-mifsionem A braæ diftam,primum, demultiplicatione feminis A braæ, deinde erfnbsp;am de nafeendo ex Abraam femine, in quo cunftæ genres bcnedicédæ effent. Quaenbsp;jgi tur pia muller conferebat fterilitatem fuam cum promifsione A braæ, ea rentaba-tur,ne effet propter ftcrihtatcfu3,etiä corâ Deo abiefta,ac per petuo malediâa.Hincnbsp;Sara tanto defiderio habendi liberos tenetur, ut cum uideret fe a Domino conclu-fam,maluerit ex ancillafua ædifican, quemadmodum feriptura loquitur, q prorfusnbsp;orbamanere.Hincamp;Rahelmaritofuoait; Damihihberos, alioquimonar. Hincnbsp;funt amp; miferabiles lUi eiuiatus, quibus H anna mater Samuelis fterilitatem fuam, »t*nbsp;primohbro Samueliscapiteprimo,defleuit. Adharumcatalogum pertinetetia Elinbsp;zabech mater loânis Baptiftæ, quæ ut rhaxime potuerit opprobrium fterihtatis conbsp;ramhominibus aequo animo ferre,tarnen quia uidebatfepropteifteriJitatc fuâ nihilnbsp;coafeuc

HOMILIAE IOAN. B REN TI I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

conferrc ad cam multiplicationemfcminis Abraæ,quam Deus promiferat ,follid-tabaturputarefe non corpore tantUjuerumetiam animo coram Deo malediftam effe. Ac impiis qui dé cohiugibus uifnm filiffet non folum tokrabile, fed etiam iucunnbsp;durn,carere liberis,uidelicet ut careas etiam dolore amp; moleftia pariendi, Si educah-di.Ignaui enim amp; impii coniuges exiftimant liber os magis onus,q honorem. Si potinbsp;us malediftionem q benediftiohem. Zacharias autem öc Elizabeth tanto magis ornbsp;bitatefuaaffligebantur, quanto propiüs in generalem matrimonii ördinationé diuinbsp;nitus creata,8êin promifsiones ad Abraam demultiplicatioHe femihis fui diftaSjintunbsp;ebantur.Quid ergof num Deus immiflthâc afflidionem ut périrent, ac perpctuo opnbsp;Igt;brio obnoxii fierécï'M aiinic oniniu,fed hoe potius égitjUt hos coniuges öppr obrionbsp;fterilitatiSjtanq graduquodâ,admaXiniû honore exaltetjac donet eos prole longenbsp;omniüclarifsima.DominoenimDeonoftrololcneeft,affiiftjonesimmittere,nóut ,nbsp;nbsp;nbsp;_

per dat,fed ut feruct,adeo'lt;5 tanto potentius feruet,ae glotiofius exaltetjqüahto falu^ tem diutius differt, amp; tardius confert. A t«^ hoe quidem cohfilium Dei fuir, m ca ornbsp;bitate,quaZachariamamp; Elizabetham affecit Videamus autem rtunc, qd fuerit corinbsp;filium horum coniugum in perfer enda orbitatc.Impn coniuges procidiffent Deumnbsp;uirulcntis conuiciis,amp; aut ueneficiis operam dedi ffent, quo fibi hberos parurent, autnbsp;dearripiédolaqueo cogitaffeiit, ne propter fterilitatemomniûopprobrioexpofitinbsp;effent. Zacharias autem amp; Elizabethaagnofcunt ex fide confiliüm Dei in afdiftioni-bus,amp; cx h ac fide confugiunt ad preces,ac tanto uchementius orationi inftant,quaiinbsp;to opprobriumipforum fubinde magis ac magis propter fenediitem inter hominesnbsp;promouebat.Cum enim angelus poftea ad Zachariam dicatiExaudita eft depicca'nbsp;tio tua,perfpicue fighificat, hos coniuges magno fpiritus ardore Dominum fine in-termifsionc inter pellaffe, Ut ipfos a' tanto fterili tatis opprobriOjfi no prolcjat fairemnbsp;morte liberct.Quid igif precibus fuis impétrarûtf Magna quidc fuit fides horû coniunbsp;gum, ex qua preces fuas coram Deo obtukruc, fed multo maior Si admirabilior eftnbsp;impctratio,quam ex fide amp; precibus fuis confequuntur. Sic enim fcribit Lucas; Fa lt; enbsp;ftum eft autem,cum facerdotiO fungereturZacharias ,in ordine uicis fuæ ante Dcu, « cnbsp;fecundum confuetudinem facer doth,forte exiit,ut incenfum poneret,ingreffus in té « «nbsp;plû Domini.Et omnis multitudo populi efat orans foris,hora incenfi,A pparuit au lt;nbsp;tern illi angelus Domini,ftans à dextris altaris incenfi. Et Zacharias turbatus eft ui- t cnbsp;denSjamp;timorirruitfuper eum. Priusqde impetrationeprecumZachariæ dica- lt;«nbsp;mus,explicabimus,quantum in hoc loco fatis eft, illud qtfLucas de incéfo meminit.

Ac funt interprètes aliquot, qui fentiunt hie fieri mentionem de eo incenfo, quod fe incenfum,' mel tantu in anno, in die expiationis per fummumfacerdotem, fuper carbenes ponbsp;nebatutjUt nebula amp; uapor eorum operiat oraculum,qucmadmodû in Leiutico ci'nbsp;pite decimo fexto fcriptum eft.Sed aptius uidetur ,ut intelligatur de incenfo quotidinbsp;ano,quodinftituitDeus per Mofenin Exodo,capite trigefimo Si quadragefimo.Fanbsp;cies,inquit,altare thyfniamatis,hoc eft,incéfi de lignis Scthim.Et mox ; A dolebit innbsp;cenfum fuper’eo A aron fuaue fragans,mane quando purgat lucernas,amp; uefpcrc quanbsp;do parat eas.Hoc fit incenfum iugc cord Domino,in gencrationes ueftras. Et quantnbsp;compofitioné debeat habere hoc thymiama,fcquitur;Sume tibiaromata,balfamö,nbsp;guttam, galbanum, amp; thus mundifsimum .Et mox; Sandum fanflorum erit uobis.nbsp;Taléautécompofitionem incenfinon facietis uobis,fedfanftum erit tibi pro Dominbsp;no. Sed quid uoluit fibi,inquies,hic cultus Dei in lege? nii Deus in coclo habitans oJnbsp;facit thymiama,amp; delcftatur fuauitate odoris eiusf Videntur quidem multi ridiculinbsp;cultus diuini in lege inftituti,fed fi maieftaté uerbi Dei, quo illi cultus inftituti funt/

B

3

IN C A P V T I. E V A N G.' L V C A E/

amp;fi(lctttMofijperqucminftituti funt, confyderaueris jnon’habebiSjquodiideas, tiicultuf. naagis,quod adrairens. Si quo ad ueram pietatem erudiaris ? In Exodo cnim ca-çitc uigefimo quinto Mofi de inftitutione amp; ordinatione diuini cultus ita praecipif:nbsp;infpice amp; fac fecundum exemplar,quod tibi in monte monftratum eft. Hoc autemnbsp;exemplar,quoduiditMofeinfpiritUjamp;adcuius formamiufluseft tabernaculumamp;nbsp;cultus diuinos cóftituere,nihil aliud eft,inter prete apoftolo ad Hebræos capite oSa-uo,quam lefus Chriftus, uerus pontifex, qui confedit ad dextram throni maieftatis,nbsp;in coclis fanftorum adminjftrator,ac ueri tabernaculi,quod fixit Deus amp; non horn o.nbsp;leidticus cul Totus igif Leuiticus cult9 nihil aliud eft,fi exaftius inquiras,q adumbratio, amp; occultanbsp;tuf,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quædani,ut ita dicam,prædicatio de lefu Chrifto, demunere pontificio Chrifti, de

Ecclefia Chnfti,delt;5 rebus cocleftibus, ad Chriftum, ad regnum amp; ecclefiam Chri^ fti pertincntibus. Ac maluiflet quidem Mofe de Chrifto ,amp;rcbus Chrifti acecclefixnbsp;eius manifeftius populo fuo concionari,fi ratio temporis amp; captus auditorum fuo-xum id tuiiffetjfed quia Chriftus nondum erat carne reueiatus, non potuit ctiam renbsp;uelate de ipfo concionari.Cumigitur non potueritfaccre, quod uoluit, fecit quodnbsp;potuit,amp; concionatus eft populo fuo de Chrifto amp; rebus Chrifti, cultibus Leuiticis,nbsp;hoc eft,umbris,fignis,amp;figuris.Intcr cultus autem Leuiticos haudquaqpoftremusnbsp;cft,incenfum.Vidcrat enim Mofe in exemplari ,quod ipfi in montemonftratu erat,nbsp;Chriftam fummum efle pontificem ,amp; orationem ex fide in Chriftum profeftam, af-cendere in coclum,amp; penetrate nubes ad fummam Dei maieftatem,adcólt;5 impetranbsp;te,quicquid petatur.Non potuit autem hanc rem eiufmodi uerbis manifefte explicanbsp;re.Chriftus enim nódum eratreuelatus carne,amp; utad Hebrxos fcribitur,uita fandonbsp;rum nondum erat manifeftata.Quare concionatus eft dehac re,ut potuit, uidelicetnbsp;inftituit cultum thymiamatis, amp; quod Chriftus reueiatus manifeftis uerbis explicatnbsp;dicens;Quicquidpetieritis nomine meo3hocfaciam,utglorificemrPater perfiliu.nbsp;Et quicquidpetieritis pattern nomine meo,dabituobis,hoc Mofe caerimonia ineennbsp;fi adumbrauit,amp; fignificauit,£j oratio ex fide in Chriftum effieax fit coram Deo pâtre. C arbones enim adumbrant Chriftum,amp; fide in Chriftum.Incenfum autem amp; firnbsp;mus eius adumbrant orationem , incoclum afeendentem. Sic amp;Dauidcærimo-niam incenfi interpretatur,dicens :Dirigatur oratio mea ficut incenfum, in confpe-ftutuojcleuatio manuu mcarum,facrificiumuefpettinum.Incenfum igiturLeuiti-cu,quod fingulis diebus mane amp; uefperi obferuabatur,nihil aliudfuit,q publica do-drinafeu contio de efficacia orationis profeftae ex fide, amp; admonitio ad capelTendanbsp;fidem amp; orationem in omnibus afflidionibus noftris,tam corporalibus q fpirituaU-bus.AtcghacceftueraSipropriaratiothymiamatis,amp;hucfolum fpiritus fandus innbsp;incenfi refpexit. Sedhie uide mihi impietatem hypocrifeos.Iudæi enim hyponbsp;abitfuf. cricæinlege,nôufifuntcultuincenfiadpietatéprododrinaoratiôis,fed abufi funtnbsp;ad fupftitionc pro cultu,quo ex opere,ut uocat,operato mererenf remifsione peccanbsp;torum,gratidDei,amp; uitam aeternam.Hinc eft,quod Efaias dicit: Incenfum,abominanbsp;tio mihi eft.Et iterum;Quirecordaturthuris, quafi qui bencdicatidolo. Etleremi-as ; Vt quid mihi thus de Saba affertis, amp; calamum fuauc olentem de terra longin-quaîquot; Holocautomata ueftranofuntaccepta,amp; uidimæ ueftræ^on placentmihi.nbsp;Quidfdamnantne prophetæ,quod Dominus inftituitî? Non damnât inftitutionemnbsp;D omini, fed damnant fupcrftitionem amp;impietatcm hypocritarum. Dominus in-ftituerat incenfum in pædagogiam amp; dodrinam orationis. Hy pocritæ autem abutcnbsp;bantur eo in cultum,cuius meiito expiarent peccata ,amp; placarcnt Deum.Quod cumnbsp;impiutnfîtjamp;blafphemuni in bençdidum fernen Abraae, lefuœChâftuniDomr-numno

HOMILIAE I O A N. BRENTII.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

hum noftrumjqui folus eft expiatio pcccatorum nbsp;placatioDci,iure optimo dam

nant prophetæ thymiamatafeuincenfa hypocritarum. Ac tolerabile foitafsis elTcri fifoli ludæi,Chrifto nondum reuelato,tamimpie de inc enfo fenfiffent : nüc,autemnbsp;hoc intoler abile eft ,(j etiam Chriftiani, poft leuelatum Chriftum, poft manifeftamnbsp;prædicationem Euangelii in toto orbe terrarum, poft aper tam dóftrinam de pontinbsp;bcatuChhftijamp;deefficaciaorationisprofeftæ ex fide in Chriftum, cultu incenfi adnbsp;impietatem abutantur. Nam cum ex Kaxo^M Aluf. legis remanferit alicubi in tcclefiisnbsp;confuetudo thurificandi,hypocritæ abutuntur opere illo non pro pædagogia Si adnbsp;monitione adorationcm,quodetfi poft reuelatum Chriftü,Si intantalucc Euange-lîifuperuacaneû fit jac nihil aliud præfe ferat,qfi quis in meridie accendatlucernam,'nbsp;«rcunlt;5 tamé tolerabileeffet,fed abutunf pro metito ad expianda peccata uiuorumnbsp;amp; mortuorum,ac pr æcipue adliberandas animas ex imaginario illo fuo purgatorio.nbsp;Quodquid aliud tft,q opere thurificandi, Chriftum defedemaieftitisfuæ dcrurba-,nbsp;re,ac thuribulum Si fumum eius inlocum Chrifti collocaretln folo enim Chrifto eftnbsp;expiatio peccatorurri, quæ amp; fola fide à Chrifto petenda eft .Itacg fi thuribcationi trinbsp;buitur,quodfolimaieftatiChrifticompctit, quidpoteft dicimagis blafphemum^nbsp;Quarcabiiciamusthuribulahypocritarum,arripiamus autemuerum amp; fpiritualenbsp;thuribulum,D O M I N V MnoftrumI E S V MChriftum,Siponamusinip-fum ardentes carhoriesfideinoftrat,ac fuperiniiciamus ôdoriferathura orationis, utnbsp;oratio fideincenfa nubes penetret, ac omnia uota noftra ad falutem nobis apud Donbsp;minumDeumnoftrum impetxet.Habesueram incenfirationem;redeamus igiturnbsp;nuncad Zachariam.ls fuit facer dos, quemadmodum fupra audiuimus, de ordinenbsp;Abia,uir non folum piifsimus,fed etiam inuerbo Domini dcftifsimus. A cintellexicnbsp;rationem incenfi,non iuxtafenfumhy pocritarum ,qui fibi ex opere ipfo, ut uocanc,nbsp;operato,maxima mérita pollicentur ,fed iuxta fenfum fpiritus fanâi, uidelicet cæ-limonia incenfi fitexhortatio adorationem, ac etiamfacr amentum, quo confcien-tia confirmatur,ef oratio ex fide profeda cor am Deo exaudiatur.Cum igitur Z achanbsp;lias maxinio animi doloreppter fterilitatem uxoris fuæ affligeretur,Si neceffehabe-ret,in ordine fuo,iuxta minifterium facer dotii, adolere incéfum, tanto ardentius innbsp;ipfo incenfi cultu Dnm pro fua Si uxoris fuæfalute acliberatione ex opprobrio inuonbsp;cauit,quanto magis è cærimonia incenfi in fide accendebatur, Si ad orandum ex-citabatur.Habebat enimmultas Si magnificas promifsiones,quibus Deus recepir,fenbsp;affliftos exauditurum Si feruaturum.Ego,inquit,ero Deus ipforum.Et iteruradnuonbsp;ca me in die tribulationis,Si eruamte. AcrurfusiSacrîficium Deo, fpiritus contribu-latus,corcontritum8ihumiliatumD E V S nondcfpicies.Etaliàs;Omnis quiinnbsp;uocaueritnomenD OMIN ïfaluùseritHabebatamp;uariaexempla,quibusDeus

declarauerat fe fuos liberate ex afflidionibus. Et uf hihil de aliis dicam, habebat ex- ÂffliiUones em'pla,afflidionifuæ,qu3î oriebatur è fterilitateuxoris,aptifsima. Nam Si Saraux- habcnt exentnbsp;ôr Abraæ, Si Rebecca uxor Ifaac, SiRahel uxor lacob, Si ûxor Manoah partis Sam plaliberatiosnbsp;fon,amp; Hanna uxor Elcana,mater Samuelis, ac multæ aliæ fanâæ mulieresjfueruntnbsp;ab initio fteriles,nônullæ ad extremam ufij fenedutem,Si poftca fadæ funt clemennbsp;tiaD E I fœcundæ. A ccedebathis cærimonia incenfi, quæ uifibilibusfiguriseffiça orrffZonhÆnbsp;ciam orationis ex fide profedæ inculcabat.In hæc igitur omnia Zacharias,ipfo incénbsp;fitempore,intuens,tantoaltiusmentemfuam orationead D E V M eleuabat,nbsp;quâto fublimiusfumus incenfi ex altari ad cœlumferebatur. Quid ergo fit^ Num Zanbsp;charias fruftra caelum oratione fua petiitf Nihil minus.D O MIN V SenimDenbsp;us noftei non folum exaudit orationem cius ,uerumetiam reuelat ei exauditionem,'

B »

ÏN CAPVT 1. EVANQ- L V C A E,

àdmirabîHamp;ftupenda apparitione Archangeli Gabrielis. Apparuit enim(inquït Lucas )iUi angelus Domini, ftans à dextns altaris incenfi.Ac Zacharias ui de ns an-gelum,turbacus quidem eft,amp;cimor irruitfuperipfum.Quis enim nonobftupefee-ret,ad tam fubitam amp; admirabilem angeli cceleftis apparitionem Nos autem audinbsp;entes hanc apparitionem,haudquaq turbabimur ,fed potius lætabimut 8i recreabi-murinD O MI N O,acdifcemus ex hoe loco,quantæ dignitatis amp;maieftatisficnbsp;Omtio^iorü oratiopiorum.Cumenimpiusex fideorat,uidetur quidemfolusin conclauifuo,nbsp;fed fi aperias oculos fidei,uidebis multitudinem angelorum circumdare orantem,amp;nbsp;orationem eius ad coclum ufj ferre. Dicit enim fcriptura; Angelis fuis mandauit denbsp;te, uteuftodianttein omnibus uiis tuis, Etiterum : Circumuallatangelus Domininbsp;in circuitutimentes eum,amp;eripieteos. Nam qf angeli cum alias fempér,turn maxime in orationepiis præfto adfînc,miraculis etiam eomprobatum eft,laeob in exih'-um proficifccns,amp;in oratione obdormifeens ,uidetin feala,cuius cacumen pertingcnbsp;batadcaclû,angelos Deidefeendentes amp;afcendétes,amp; DOMlNVM innixûfcalae.nbsp;Danieli profternenti precesfüas pro monte fanfto Dei, reuelatur angelus Gabriel,nbsp;qui S manifeftat ipfi certifsimum tcmpus,adco^ annum aduentus Mefsiae.Cor neUonbsp;centurioni dcprecanti Deum apparet angelus, amp; iubet ipfum uocare Petrum,ut au*nbsp;diatEuangeliondelefuC H R. I STO.Sedquidaliapcrfequar,cumhoGlocoannbsp;gelus Gabriel Zachafiæoranti tam manifefte appareat, ut Zacharias maximo timonbsp;recorripiatur. Vnde amp;diferte additur,Zachariâtimoré obftupuifle,utfignifice*nbsp;tur, nonimaginariam fedueramfuiffe angeli apparitionem. Hæ admirandæ appa*nbsp;ritiones funt cocleftia fignacula amp; teftimonia, angeli fempet præfto adlînc oratio*nbsp;nibus piorum,amp; offerant eas in confpcdum Dei ut exaudiantur. Orances igitur reuenbsp;reamur præfentiam angelorum. Oremus autem primum magna animi attentioneînbsp;Qui enim in oratione aJiud corde cogitât,aliud ore loquitur,non orat,fed irridet Denbsp;um,amp; ofeitantia fua abigit angelos D E LDeinde oremus magna fide, ea uidelicetnbsp;fide,cp Deusfit nobis propicius propter CHRIST V M,amp;(ÿfitnosinomni*nbsp;bus afflidionibus feruaturus. Sic enim certo impetrabimus,quod petimus,per lefun»nbsp;Chriftum Dominumnoftrum, qui eft una cum pâtre amp; fpiritu fando Deus laudan*nbsp;dus infecula Amen.

H O M I L I A nil.

»»

-r

3 3 plebitur adhuc ex utero matris fuac, amp; multos filiorum Ifrael conuertet ad Domina 3 3 Deum ipforum. Et ipfe praecedet ante ilium in fpiritu amp; uirtute Eliae, ut conuettatnbsp;3 3 corda patrû ad filios,amp; incredulos ad pisudentiam iuftorum, amp; paret Domino pic*nbsp;i 3 bem perfedam. Hæc eft egregia contio angeli de loanne Baptifta. Ac primumnbsp;confolatur angelus Zachariam,ne timoré contabefeat. Ne timeas, inquit, Z acha*nbsp;tia.Sed cur non timeamj’ quia uenio non te territurus, fed confolaturus, uenio nonnbsp;horrenda,fedlonge omnium iucundiamp;ima nunciaturus. Depreeatio enim tua exaanbsp;ditaeft

K O M I L I A E IOAN, ß R E N T i t;

ditacft.Precatuseshaftcnusmulto tempore, tum generalem hberatîcneln Ifraelis cxaffliftionibusfuiSjtumetiam fpecialem hberationem uxoris tuæex opprcbrionbsp;fterilitatis,ecceigitur uenio nunc adnunciaturus tibi,qucdpreces illætuæ exau-ditae fint in confpedu D EL Nam amp; tu amp; uxor tua liberabimini ex ueftro opprcbriojnbsp;Si Jfrael hbcrabitur ex omnibus malis fuis. Deinde concionatur angelus de loannenbsp;Baptifta3amp; ait: Vxor tua^nonquâ pofthæc tempora dudurus es,fed quâ niSc habes,nbsp;«nus ilia Elizabeth pariettibifilium.Hic iam audimihi, quàm magnifica Siftupen^nbsp;da angelus de loanne concionetur.Principio,imponitei nomen priusq concepnbsp;tus erac,amp; iubet eum uocari loannem.Quidt tanti,inquies,momenti nomen uiri pronbsp;priumeftjUt deipfoangelus cocleftisfoUicitusfit^ Sed uide tu,nehanc follicitudinbsp;nemangeli uanamamp; ociofamindices. Vult enim ipfo loannis nomine fignifica-xe amp;teftari, (p D E V S fingulari quadam gratia conplexurus fit loannem,amp;nbsp;loannesfuturusfitD OMINO DEO noftro longe omnium acceptiCsimus.nbsp;ïoanncs enim nomen deduftum eft ab Hebræa uoce IP jquæ gratiam fignificat, utnbsp;loanncs, fi interpreteris, idem fit, quod gratiofus, aut acceptus, quem nos Germa-nicalingua Huldrichum uocamus. Angelus igitur déclarât ipfo proprii nominisnbsp;uocabulo ,Ioannemfore apudD E VM gratiofifsimum.Eft amp; iUud obferuandum,nbsp;quod cum angelus curam habeat nominis loannis nondum concepti,palàninbsp;fignificeturjquantæcuræfintD OMINO DE O noftro res hominum,prae:nbsp;fertim piorum fiieledorum fuorum.Nam fi de nomine hominis, quod eft minimi momentijfoHicitus eft, quantam foUicitudinem habcbit de tota hominis fa-lute^CapilIi,inquitC HR I ST V S,ueftrietiamnumeratifunt.EtinPfalmonbsp;canit Dauid: Non eft occultatum os meum a' te,quod fecifti inoçculto,amp; fubftantianbsp;mea in inferioribus terræ . Imperfeâum meum uiderunt oculi tui,ô^ cum diesnbsp;mei nondum eflènt formati,ne unus quidcm ex eis, erant tarnen omnes in hbro tuonbsp;fcripti.SiergoD OMIN V S tantam gerit curam de populo fuo,quid defportnbsp;desanimuminaffliéhonibus^quidfufpicarisD E V M tuioblitumf quinpotiusnbsp;bono animo fis,amp;maiorisfid€i reputes,quid D E V S defoUicitudinefua erga pies S)C in ipfum eredentes promiferit,quam quid in præfentia caro fpiritui fempernbsp;tepugnas fentiat. Deinde,non tm nomen erit gloriofum,uerumetia habcbit glorio-fam natiuitatem. Vnde amp; tibi erit gaudium, amp; multi alii in natiuitate eius gaude-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

bunt. Natiuitas enim loannis non tantum commendata cft hoe miraculo, Eliza beth anus effeeta pepcrerit filium in fenedute fua,amp; liberata fit ab opprobrio fterilitanbsp;tiSjfedetiam ornataefthoemiraculo,q^ Zacharias, quia coUoquio angeliloannemnbsp;promittétis,mutus fuit,receperic in natiuitate loannis loqucla fuam,amp; eruperit in launbsp;des Dei. Poftremo,non folum nomen amp; natiuitas loannis gloriofa erunt, fed etiam,nbsp;quod eft longe omniû maximum,ipfe magnus erit,id^ non coram uno tantö aut alnbsp;terohomine,fedcoramipfo DOMINO DEO noftro.Cumautem Dominus adminiftretamp;gubernet turn omnes creaturas,tumpraecipue homines, fieri non'nbsp;poteft,quin is fit coram hominibus quoque magnus,qui eft coram Deo magnus. Etnbsp;fienimoperatione Satanæ ,qui cft omnium diuinarum ordinationum turbator, có-tingere foleat,^ qui fint coram Deo magni, hi fint coram mundo abieftifsimi,tamênbsp;kgitima ordinatio Dei promoueat,qui coram Deo magnus eft,is etia cora mundo

magnus erit.Videamus igif nuc loannis maieftatc.Principio replebif loannes fpiritu loMtt mw' fanfto,nö cu adoleuerit aut fenuerit,fed cö adhuc fuerit in utero matris fuae. Vnde Elinbsp;zabeth ad Maria iam Chrifto pgnanté ait:Ecce ut faftaeft uox falutatióis tuæ inaurinbsp;bus meis, exultauit præ gaudio infans in utero meo.C^jæ exultatio,qd obfecro aliud

B 9

IN CAPVT I. EVANG. EVCAE,

fiulj-qulm teftimoniuM de lefu Chrifto, ab ipfo fpiiitu fanfto in loanne rxcitocumâ Sed quo crganojinqnicsjioannesacccpit fpintumfaniSumf An non organon,quonbsp;datur fpiritus fa-icniSjUcrbum eft externumf Cum igitur loanncs nondum potuericnbsp;uerbum externum in utero matris audire,quomodo donatus eft fpiritu ùndo t Rc-fte fentis,ucrbum externum eft ordinarium amp; legitimum organon, quo tpiritus Lin-'nbsp;ftus confertur hominibus, hoc autemintelligendum eft dehis hommibus, qui funcnbsp;capaces uerbi extemi.Nam qui no funt ueibi externi capaceSjUtfunt -rànbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ja amp; in

fantes,inhis D E VSeo mcdo,quemiplcoptimepoteftamp;nouit,cftitax eft. Quid! eniniï’ num quia DEVS inftituit uerbum externum,quo daret adultis uerbi extesnbsp;ni capacibuSjfpiritum ianflum, abbreuiata eftmanus eius, ut non pofsit infantibusnbsp;alio quodam modo amp; organo fpiritum fandum donate i An non eft omnipotens renbsp;rum creator, St liberrimus creatarum return adminiftrator t Ac D E V Mnonfo-lumhocpoffe,fedetiamucllc 8ifacere in infantibus ,multis adeo argumentis perfpinbsp;CLium eft, Impofsibile enim eft, quemadmodum A poftolus ait,Deo line fide place-re.Infantesautem Deo ita placentjUt etiam ad æterna fua tabernacula recipiat ipfos.nbsp;Qiiare donat etiamipfis fuomodo fpiritum fandum amp;fidem, per quam ipfi placeant. lam amp; angelos ordinauit, quifint falutisinfantium cuftodes. A ngeli, inquit,eonbsp;rumuident faciem patris fui,quiin coclis eft,quomodo etiam non dater ipfis fuo monbsp;do fpiritum fandum,per quern falutem confequeraitur ; Quod fipuerorum eft regnum coclorurn,quemadmodum Chriftus ait, qui fieri poftet, non etiamipforumnbsp;effet fpiritus fandusamp;fidestEt quid plurai'nonne hoc unum loannis exemplumfanbsp;tis perfpicue teftatur,Deum non plt;. fle folum,fcdetiam uelk infantibus,q»»oj urn mlnbsp;fcretutjdare fuo modo fpiritum fandumf Q,uare non eft neceftarium inquirete, quonbsp;organo uel loannes uel alii infantes donentur fpiritu fando, fed adoranda eft impetnbsp;fcrutabilis Dei maieftas, qua unicuilt;5 iuxta fuum modû diuina beneficia diftr ibuunf.nbsp;Deinde,Vinum,inquit angelus,amp; ficeram non bibet. In infantia, imoin uteio matris replcbiturfpiritufando. In adolefcentia autem amp; reliquo ætatis tempore,tamnbsp;duram uitam exiget, ut iuxta leges Nazaraeotum, nec uinum nec ficeram bi-biturus fit,In lege enim inftituitur ordo Nazaræorum, Numeri capite fexto, amp; praenbsp;ter alias multas uiuendi régulas, etiam ilia prxfaibitur, qgt; qui uoluerit fe Dominonbsp;confecrare,abftineatàuino,amp;omni quod mebriare poteft. Vatidnatur igitur hocnbsp;loco angelus,loannem fecundum durifsimas qmdem,fedfanftifsimas leges Nazaræorum uidurum, loannem aucemta]cm,tam^ duramuitam ineremo excgiffe,nbsp;manifeftum eft apud Euangeliftas.de qua re nunc non eft dicendi locus.Quid eigo^nbsp;numuinum bibere prophanum eft,abftinere autemauinofandum eftf An nonnbsp;quicquid creauit DEV S,bonum eft,amp; nihil reii£iendHm,fi cum gratiarumadionbsp;nefumatureRede, fed leges Nazaræorum pædagogia étant, non ut abftinentianbsp;uini expiarentur peccata,fed utcaroinferuituterctineretur,nefpiritum Nazaræinbsp;àuehementîaorationis,cuitunc potifsimum feruiebatut,impediret.Ec loannesnbsp;hoegenusuitæfufcepit,nonutmeritishorumoperumplacaretD E V M,fednbsp;uthocuitæ genereaptior ad feruiendum uocationi fuæ in defer to red dcretur,amp;:nbsp;teftimonium fuum,quodC H RI S T O daturus erat,magis commendaret acnbsp;illuftraret, de qua te poftca dicemus. Poftremo loanncs magnuserit maicfta-te ofiicii fui,qua etiam fupetat omnes eos, quièmulieribus nati funt. Et hccnbsp;loco concionatur angelus de loanne ex propheta Malachia amp; Efaia , quorum uaticiniaexponit etiam perfpicue de loanne.In Malachia enim capite tertio,

Donùnus

H O MIL I AB I O An. B REN T11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ié

Dominus Deus nofterita loquitur : Ecceego mitto angelum meum,amp; præparabit uiam ante faciem meam. Et ttatim uenict ad templum fuum dominator, quem ucsnbsp;quxritis, èi angelus teftamenti, quemuos uultis. Acmox capite quarto : Ecce egonbsp;mitcam uobis Eliam prophetam, antequam ueniat dies Domini magnus horri- lo^nnif ößtcinbsp;bilis. Et conuertet cor patrum adfilios ,amp; cor filiorum ad patres, neforte ueniam amp;. «»«•nbsp;percutiamterramanathemate, InEfaiaautecapite quadragefimoitalegitur : Voxnbsp;clamantisindefcrto, parateuiamDomini, reftasfacite in. folitudinefemitas Delnbsp;noftri, Ex bis ergo M alachiæ 8i Efaiaz locis texit angelus Gabriel concionem fuamnbsp;de Joanne,amp; explicat manifefte,Ioannem hunc effe angelum,amp; Eliam,amp; banc uocr,nbsp;de quibus JMalacbias Si Efaias uaticinati fünf» Multos,inquit, fiborum Ifrael conuernbsp;tetad Dominum Deumipforum,boceft, Joannes fungetur officioprædicationisnbsp;uerbi Dei,quoreuocabitmultoslfraelitasadpanitentiam. Concionabitur enimnbsp;baptifmum pccnitentiæ,in remifsionem peccatorum, exiget ab unoquo^ bomi-num generebonos fruftus pcenitentiæ.Hæc autem contio rcuelat primum pcccata,nbsp;deinde oftendit Cbriftum expiatorem peccatorum,amp; iubet inipfum credere, poftrenbsp;mo docct bona opera ex fide. His rebus abfoluitur pccnitentia,amp;conuerfio impii adnbsp;Dominum Deum fuum. Cum igitur Joannes concionaturus fit baptifmum pœnbnbsp;tenti.r, refte dicitur ipfum conuerfurum effemultos Ifraelitas ad Dominum Deumnbsp;ipfo{i:.Et quodhocloco angelus de Joanneuaticinatur, hoc teftantur Euangcliftæ anbsp;loanne implctum efle.Egreffa eft ad iUum,inquit Matth sus, Hierofolyma, amp; totanbsp;ludæajtotaqp regio undilt;^ finitima Jordanijamp;baptizabantur in Jordanc ab illo,con-fitentespeccatafua.Sed pergamus inconcioneangeliJpfe(inquit)præcedec antenbsp;ilium in fpiritu amp; uirtute Eliæ, ut conuertat corda patrum ad filios, amp; incredulos adnbsp;prudentiam iuftorum,ad parandum Domino plebem perfedain. Hic mihi ante omnbsp;nia obferua,cp his uerbis angelus teftetur,Chriftum uerum Si naturalem Deum effe.

Cum enim antea dixiffet,conuertet multos ad Dominum Deum ipforum,mox ad- chri/lui,u^ dic,praecedetanteillum.Quemt nimirum ante ilium,de quo priusmentiofafta eft, ruiamp;natuitnbsp;Dominum Deum ipforum. Præccfsit autem Joannes ante Chriftum, amp; præparauitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dw.

uiam eius.Eftigitur Chriftus,teftimonio angeli,ucrus amp; naturalis Deus. Deinde, cü dicitloannem præccffurum ante Dominum Deum ipforum, hoc eft, Chriftum, innbsp;uirtuteamp;fpiritu Eliæ,exponitlocum Malachiæ de aduentu Eliæ ante Mefsiam,nbsp;Nam, cum apud Malachiam dicatur : Ecce ego mittam uobis Eliam prophetam,nbsp;anteq déniât dies Domini magnus amp; horribilis, non fentiendum eft, prophetam lonbsp;qui de perfona erus Eliæ,qui fuit Thesbites, amp; qui uixit fub rege A hab, nimirum, qfnbsp;is refufeitandus fit à mortuis, amp; pracceffurus ante aduentum Mefsiae, queadmodumnbsp;ludæi fentiebant,amp; quidam etiam alii docent,Eliam uni cum Enoch uenturum annbsp;te nouifsimum diem,fed loquitur propheta Malachias, interprète angelo, de Joan - joännef 'ejinbsp;ne Baptifta,qui nó eft quidem perfona Elias Thesbites, eft tn Elias officio, fpiritu Si e/w.nbsp;uirtute Eh'æ. Sic Si Chriftus ipfe Malachiâ interpretaf,Matthæi undecimoiOmnes,nbsp;inquit,prophetae Si ipfa lex ufcj ad Joannépphetauerût. Et fi uultis recipere, ipfe eftnbsp;Elias iUe, qui uenturus eft. Et Matthæi decimofeptimo : Elias quidé ueniet prius,nbsp;reftituct omnia, hoc eftiScriba: rede dixerût,Eliâuentu^ ante aduétum Mefsix,nbsp;ideo ego nunc dico uobis,Eliam ilium iam ueniffe,amp; non agnouerunt cum,fed feccnbsp;xuatin co quæcunlt;5 uoluerunt. Videamus igitur,quomodo Joannes Baptifta uene-rit in fpiritu amp; uirtute Eliae. Ac funt,qui Eliam amp; loannem inter fe potifsimum in hocnbsp;conferunt, Jîcut Elias magnafpiritus potentiareftitit impietati regis Ahab,8i nC'nbsp;ccffehabuitfugere perfecutioaemrcginælCabelJ3e,uxoiis Ahab,quemadmodun»

B

IN CAP^T I.' E VANG. t V C AE.'

îcrîptum eft in tertio libro Regum,ita loannes ingentifpiritus uehementia leftitit Sk dultcrio Herodis tetrarchae, oedfus eft propter Herodiadem^quajn Herodes loconbsp;uxoris habebat. Haec guide coUatio nec eft negligeda nec contcnenda,fed eft maiusnbsp;quiddâjin quo loannes Elia Thesbite jgt;prie referrcdicif.Tempore em Eliae uera Deinbsp;rcligiojimpio cultu Baalitico in Ifrael ita deuaftataamp; conculcata erat,ut cmnes Ifracnbsp;litæ uiderentur adorare Baal,amp; Elias exiftimaretfe folum ueri Dei cultorem in IfiaeJnbsp;reliquum elTe.Qyid ergo ad hæc propheta Elias^ Primum quidem continuituetbonbsp;, cultus Domini ccclumjUt plus q tribus annis nec ros nec pluuia de coclo caderent, ut impi-impiuiabEli usIfraelgrauifsimafamepuniretur jamp;adpccnitentiam,amp;agnitionéucriDciinuitanbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retur. Deinde contendit cum facerdotibus BaaljSi cum illi non poffent fuam religio

nem public’s miraculis comprobare,impetrat ipfe ignem de coclo, qui holocauftum fuum deuorat, amp; teftatur Baal efle Deum fidicium, fuum autem Deum, uerum effcnbsp;Deum.Poftremo trucidât ad unum omnes facerdotes Baal ad torrentem Kifon, amp;nbsp;leftituit in Ifraeluerum ueri Dei cultumamp; religione. Scriptura enim teftatur, Eliamnbsp;in offerendo holocaufto fuo ita precatumeffe; Exaudi me Domine,exaudi me,ut difnbsp;cat populus ifte,quia tu es Dominus Deus, amp; reducas cor eorum poftea. Et mox ie-quiçur.’Quod cum uidiflet omnis populus, cecidit infaciem fuam, amp; ait : Dominusnbsp;ipfe eft D euSjDominus ipfe eft Deus. Ex his habes,Eliam magno fpiritu abrogaflè innbsp;Ifraelimpiumcultum Baal, ^reftituiflèueramueri Deireligioncm. Confeiamusnbsp;nunc loannem ad Eliam3amp; uidebimus plane loannem eodem fpintu, eadcmlt;$ uir-tute præditum fuiffe. Tempore enim quo loannes inter homines uixi t, uera religionbsp;inter ludæoSjPharifaicis tradit ionibus,Sadducaicis fuperftitionibus, amp; innumeris a-liis impietatibus ita fordidata amp; confpurcata iacebat, ut nihil minus uideref, qua'm

, ea religio,quam patriarchæ ob feruarunt,amp; prophetæ prædicarunt, Venit igitur Io-religionem reftauraturus.Acprimum quidem,ficut Elias afflixitimpi-io«œ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifraeiitas grauifsima fame, ut ipfos ad agnitionem impietatis, amp; refipifeentiam

inuitaretäta loannes feuerifsima legis expofitione,amp; horrendis grauifsimorum fup-pliciorum minis uocauit ludæos ab impia h ypocrifi,ad fedandam ueram poenitenti am. lam fecuris,inquit,ad ladicem arborum pofita eft.Omnis igitur atbor,quae nonnbsp;facit frudum bonum,exciditur amp; in igné mittetur. Deinde,ficut Elias magno incenfinbsp;holocaufti miraculo teftificatus eft de uero Deo, ita loannes maxima autoriute, amp;nbsp;uitæ fuæ fanditate,quæ magni miraculi loco habita eft,teftificatus eft de uero Mefsia,nbsp;uero Dei filio, amp;prædiGauit Euangelion de lefu Chrifto, ut omnis qui credideritinnbsp;Chriftum habeat uitam æternam.Poftremo, quemadmodum Elias trucidauit im-piosprophetas Baal,Sireftituitueramreligioneminlfrael,ita loannes trucidauitnbsp;Pharifæcs'Se Sadduc£EOS,non quidém gladio externo,( legitimus enim huius gladiinbsp;ufus erat pênes magiftratus ) fed gladio uerbi Dei,amp; uaticinatus eft grauifsimis comnbsp;minationibus,nifi poenitentiam agant,uniuerfam gentem ludæorum perpetuo abiinbsp;ciendam,amp; aliam gentem à Deo eligendam fore.’Progenies, inquiens, uiperarum,nbsp;quis uobis fubmonftrauit,ut fugeretis à uentura ira^ Facite igitur fruftus,qui deceantnbsp;poenitentiam. Et ne litis hac mente,ut dicatis intra uos ipfos, patre habemus A braam. Dico enim uobis, quöd pofsit Deus facere j ut ex lapidibus his filii furgant ipfinbsp;Abrare. lam uero amp; fecuris ad radicem arborum pofita eft. Omnis igitur arbor, quaenbsp;non facit frudum bonum, exciditur amp; in ignem mittitur. A c rurfus; Cuius uentila-bruminmanuipfius,amp; repurgabitaream fuam, amp;congregabit triticum fuumit»nbsp;horreum,paleam autem exuretigniinextinguibih.Hiceftgladius,haeceftmachaera,nbsp;qua loanncs Phaxifæos Si omnes impios ludaeoium dodoxes tiucidauit.Non folumnbsp;autem

KQMILIAE IOAN. B ren TH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S

autcm trucidauit hos gladio uerbi Dei,fcd reftaurauitetiam ucram aüitam religiö nem, quam ita rcftituit, ut deinceps pcrduratura fit ufq; ad hneni mundi. loannesnbsp;enimfuit primus, poftnatum Chriftum, publicus concionator rcgni coclorum,nbsp;feuEuangcliidelESV CHRISTO, amp;minifterioloannisprimumomniuminfti-tutus eft baptismus, qui à loannis tempore cocpit^ amp;perdurabitinEcdefia Chriftinbsp;ufque adnouifsimumhuiusfeculidiem. Inchoatumeft prætereaminifterioipfius,nbsp;publicum officium prædicandi eius Euangelii, quod paulopoftab Apoftolis innbsp;totum orbem terrarum fparfum eft, amp; quod in Ecclefia Chrifti adhuc conftat, connbsp;ftabitcj, donee CHRIST VS gloriofus inmaieftatefuareuelabitur. Hæc autem religio , quae conftatbaptifmo amp; prædicatione Euangelii de lESV CHRISTO, folanbsp;uera eft religio, quam amp; patriarchæfedati funt, amp; prophetæ adnunciarût. Illi eninlnbsp;credideruntin fernen Abraæ, qui eft Chriftus lefus, quod propter huncfolumnbsp;Chriftum confequantur benedidionem, hoceft,remifsionem peccatorum amp; ui-tarn aeternam. Hi uero praedieaueruntfolum fernen Daüid, Ç qui amp; ipfe eft lES VSnbsp;CHRIST VS) perpetuoregnaturum,amp;fubieaisfuis, quÜnipfum credunt,om-nemfoclicitatem collaturum.Quoigiturfpiritu, Squa uirtute Eliasabrogauit fuonbsp;tempore impictatem Baaliticam, amp; reftituitueramueri Dei leligionem , eodeninbsp;ctiä fpiritu Si uirtute inchöauit loannes fuo tempore minifterium Euangelii de lefunbsp;CHRISTO, quo non folumomnes Pharifaicæ impietates, qu« docent humananbsp;mérita, aboknturjfed etiamreftauratur uerareligio, qua docemur, neminem poftenbsp;remifsionem peccatorum Sifalutem confequi, nifipropterfoluro lESVM CHRISnbsp;T VM per fidem. Habes, quomodo loannes Baptifta Uenerit in fpiritu amp; uirtute Eli-*nbsp;SE. Et quoddiximus, idem etiam mox angelus de loanneex Malachiacócionatur,nbsp;dicens: Vtconuertat corda patrum ad filios, amp; incredulos ad prudentiam iufto-tum. Elias enim,cum uera religio confpurcata eflètfuo tépore impietate cultus Baanbsp;litici,amp;filii patriarcharum longe aliam feaarenturreligioncm,qii^*’’‘ patriarchalnbsp;fedati crant,ucram religionem ita reftituit,ut patriarcharum religionem inter filiosnbsp;reftauratet, amp; filiorum religionem ad religionem p^riarcharum reformarct, amp; innbsp;credulifilii feftarentur prudentiam, hoe eft, fidem iuftorum patriarcharum,quinbsp;ex eo iufti dicunf, quód crediderunt in promifsionem A braæ diftam, quemadmo-dumferiptumeft: Credidit Abraam D E OjSc reputatumefteimiufticiam. Adnbsp;hæc jEliæ tempore magna erat controuerfia amp; diflenfro dereligione; Maximanbsp;populi pars in regno Ifraelfeftabantur religionem Baal. Paucifsimi conferuabantnbsp;ueramreligionemeiusD E I, quicolebatur in HierufaIem.Hincaccidit,quôd eonbsp;tempore pater quifpiamfeâatus fit Baal, filius autem fcôlacus fit uerum D E V M,nbsp;amp; contra, pater fedatus fit uerumD E V M, filius autcm Baal, adeóijnoninunanbsp;tantum urbe, fed in una ctiam domo, imo amp; in uno lefto inuentæ fint diuerfæ rcli-gioncs, Eliasigitur,cum uieiCTetprophetas Baal miraculo holocaufti diuinitusnbsp;incenfi, conuertit corda patrum ad filios, amp; cor filiorum ad patres, hoc eft,nbsp;leftituit inter patres amp; filios unam, eandem, Si concordem religionem,- ut tamnbsp;patres quàmfilii,abieftoimpio cultu Baal, feftarentur ueram ueriD E I religionnbsp;ßem, amp;increduli conuerterentur ad fidem iuftorum,cotum uidelicct qui pie Si prunbsp;deter de uera religione fentiebant. A d cundem modum reftituit etiam concordiamnbsp;leligionis loannes Baptifta.Hic enim, cum fuo tempore ludæi propterPhari-faicas traditiones longius rccefsiflcnt à uera patriarchal* religiôe, qua'm ut eaagnofnbsp;ci poftet,uera religione prxdicatiôe Euâgelii ita reftauiauit, ut reduceretreligione

IN CAP VT I. EVANG. LVCAE.'

{»atriarcharuttijad filios ipforum, amp; conuerteiet corda filiorum, ut fedarenf fideiri patriarcharum J ut quemaamodû patriarchs crediderunt infemcn A bras promifnbsp;fum, ita filii crcderent iri lefum Chriftum^ qui eft fernen Abraæ. A ccedit hue, (p ternnbsp;poreJoannis maxims fuerint concrouerfis amp; diffenfiones inter ludsos dereligiôe:nbsp;Aliifeftabantur Pharifsos,alii Sadducsos^alii etiam Ethnicos, paucifsimi ampleftenbsp;banturueramfidem in fernen Abras.Hincfadum eftjUtaliam fÛius,aliâparcnSjalvnbsp;am maritus,aliam uxor,aliam dominus,aliarri feruus,rcligionem colerent. Venir iginbsp;tur loanneSj 8i prsdicauit Euangelion de lefu Chrifto,qua prsdicatione unamjCernbsp;tam,ueram,amp; concordem religionem ita inftituit, ut conuerteretur cor patrum ad.nbsp;filios,amp; cor filiorum ad patres,hoc eft, ut patres amp; hlii nô amplius in religione diflennbsp;tirentjfed concordifide Euangelium exciperent, ac lefum Chriftum ampleflerenf,nbsp;earnlt;5 religionem unanimiter feftarentur.quam iufti feu uere credentes probabant.nbsp;Sed quidjinquiest Quomodo loannes reftituit concordiam religioniSjCum ad præ-dicationem eins multo maior diflenfio de religione orta fit, quàm unquam antefuenbsp;ritNam ante Ioanncm,de religione pulchre inter ludsos conueniebat.Circumci-debanturjfabbatifabantjieiunabâtjOfferebant facrificiajferuiebant Deo in tcplo,obenbsp;diebantetiam Pharifaicis conftitutionibuSjUtamp; hisDeoferuirent. Quid plurat publica eratubicj concordia dereligioneinterludsos. Poftquam uero loannesuenit,nbsp;alius detreftabatobedientiamIcgis, alius obedientiam Pharifaicarum conftitutio-num,alius fedabatur dodrinam loannis,alius dodrinam Chriftijadeéq; tot uidebâ-tur (eâsoriri,quot ueteres amp; noui dodoreserant, Quomodoigitur reftituit contotnbsp;diam religionis inter patres amp; filios t Eadem plane querela eft amp;hifce temporibus,nbsp;quibus dementia Dei,reft3urata eft in ccclefia, publica prædicatio de iuftificationenbsp;fidei in lefum Chriftum,aduetfus mérita humans iufticiæ.Reuelauitenim Chriftusnbsp;ecclefis fus uerum iuftificandi modum, ut côcordia religionis in Chrifti anismo rcnbsp;ftitueretur,fed ecce ( inquiunt ) nunqferè maiora difsidia in religione fuerunt.Quidnbsp;^uAgelijpræ' ad hsc dicemustnum aceufabimus prædicationem Euangelii, difcordisamp;fedicio-Âc^tiiore/h^ nist Minime omnium. Chriftus princeps pacis uocatur.Quareamp; Euangelium iplinbsp;tuitcocordiu us,Euangelion pacis eft.Quàm fpeciofi,inquit propheta, pedes annunciantium panbsp;f g otus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annunciantiû bona. Sed q» ad prsdicatione Euangeliioriantur difsidia dere

ligione.non fituitio Euangèlii,fed uitio humans impietatis, qus ante quidem late bat,ad prsdi cationem autem Euangelii in lucem erumpit. A c Euangelion,quantunbsp;in fequidem eft,docet ueram amp; concordem religionenijhomines autem Euangeliônbsp;contemnentes,diffenfiones inreligione cxcitant.Nam,quod ad loannis têpora attînbsp;netjuidebantur quidem homines ante prsdicationem eius in religione concordesnbsp;effe, eaautem côcordia,maxima erat difcordia.Alius enim cófidebat fepeccatafuanbsp;expiaturum,propter meritafacrificiorum,alius propter mérita Pharifaicarum tradinbsp;tionum, alius propter opera Sadducsorum,hicadfcribebatfalutcfuameleemofy-nis fuis,ille ieiuniis fuis,ifte longis precui^is fuis.E t cum unufquisque fua opera petfenbsp;ciffet, nihil tranquilUorem confequebatur confeientiam, fed tanto magis in confeïnbsp;entia tur babatur,quanto plura opera ad expiationem peccatorum facicbat.Quidtanbsp;li religione inquietius, turbatius,amp; fediciofius tSic etiam fentiendurri eft de monaftinbsp;careligione,qusmultis iam annis in Ecclefiategnauit.Hscenim,amp;fi uidebatur inter fc probe conucnire,ut certe in fumma impietatis conuenit, attamen nihil fuit canbsp;Religioes un fl^^gis inter fe diffentiens. Alius fperabatfe fatis fafturum pro peccatis fuis,amp; mcritu-Chris rumfalutéacuitamsternam facrificio Miffs, aliuspcregrinationibusadreliquiasnbsp;ftinnismo. fanaoium,alius triduanis aut quatriduanis ieiuniis,alius fep té hoiis canonicis, aliusnbsp;chameuniis.

(

HOMILIAE lOANi BRENTiL

chameaniis,alius cucuUa Francifcijalius cuculla Benedifti,alius alia cuCulla, hic po! licebaC fibi coclum meritis amp; intercefsione fanfti PetiijiUe meritis fandi Valentini^iftenbsp;meritis fanftac CathcrinaE,breuiter,tot erant tdigionis feaæ,quot homines .Quis aücnbsp;tam multorum capitum beUuamjConcordem religionem diceret^ Euangclió nero ,nbsp;quod loanncs prædieauic, amp; quod hoc tempore Ecclcfiæ iterum diuina dementianbsp;xeftitutum eft^tollit ad unum omnes iftas inter fe diuerfifsimas fuperftitioncs,amp; pronbsp;ponit nobis unum folum lefum Chriftum,Dominum noftrum,amp; docet,(j nulla hunbsp;mana mérita,quocunlt;5 nomine uocentut, pofsint peccata expiarc ,amp; Deum nobisnbsp;placate, fed (p unus lelus Chriftus expiauerit peccata ,amp; placaucrit nobis patré,nbsp;(J per folâfidcm inChriftum confequamur remifsionem peccatorum,amp; reputemurnbsp;cord Deo iufti fgt;pter folû Chriftû.Hæc eft religio uere inter fe conueniens, uere etianbsp;confcientiâ turbatâ pacificans, quam amp;fi magna hominum pars cótenanunt,amp; ab eanbsp;diffentiûtjhoc tn non abolet maieftaté Luangelii, fed déclarai potius incredulitatcnbsp;hominu. Capeffamus igitur Euangelio, quod loannes Baptifta de lefu Chnfto prænbsp;dicauit,ut earn religionem fc(aemur,quæ non folum libérât nos ab omnibus ahis innbsp;ter fe difsidentibus religionibus, fed etiam quæ confcientiam noftram cord Deo pa-cificat,ac perpetuamfalutem afFert,Cæte5^,quod angelus in côcione fua addit; A dnbsp;parandum domino plebem perfedam,ex Efaia,amp;M alachia mutuatumuidetur.Hinbsp;enim prophctae uaticinati funt,Ioannem paraturum uiam ante Mefsiam, quod an/nbsp;gelus uocat,parare Domino plebem perfeaam,feu praeparatam.Sentiunt autem,Ionbsp;annemineo paraffeuiam Domino,(p prxdicaucritpocnitentiam,amp; duxerit populunbsp;ad agnitionem peccatotumfuorum, quo effent præparati amp; idonei ad fufcipiédumnbsp;Chriftum per bdem,per quern folum confequuntur homines remifsionem peccato-rum,iufticiam amp; uitam æternam .Hæc expofitio minime cohtemnenda eft.Nemo e-Him magis præparatus amp; idoneus eft ad fufeipiendum Chriftum, amp; confequendamnbsp;falutem'', q qui peccata fua agnofeit. Nec ullus tenetur defiderio bencficiorum Chrinbsp;fti,nifi qui iudicio peccatorum in confcientiâ turbatus eft » Quarc loannes rede dicifnbsp;præparafTe Domino plebe idoneam,lt;p ptædicauerit pœnitentiam,amp; düxerit popunbsp;lum in agnitioné peccatorum fuorum; fed magis fimplicius de teftimonio ,quod Ionbsp;annes perhibuit Chrtfto,intelligendum eft,ut parare uiam Domino, amp; parare Do'nbsp;mino plebem idoneamautpræparatam, idem fit, quod teftimonium perhibere denbsp;Chrifto, quo homines inuitentur amp; præparentur adexcipiendum Chiiftum,amp; cre^nbsp;dendum Chrifto,loannes enim in hoc maxime omniu miffuseft, ut adnûciet, Chrinbsp;ftum in fcriptura promiffum, iam adeffe, amp; teftimonium ferat de lefu, quo'd ipfefitnbsp;Chriftus, Erat,inquit Euangchfta,homo miffiis à Deo,cui nomen loannes. Hie ue,«nbsp;nit ad teftificandum,ut teftafetur de luce,ut omnes crederent per ipfum. Et loannesnbsp;ipfeaitj Vtmanifeftus fiatlfraeli,proptereaucni ego aqua bapti±ans,Etiterum; Ipfinbsp;uos teftes eftis, quod dixerim; Non fumego Chriftus,fed milTus fum ante illu, Tefti-ficari autem de ucritate,amp; ueritate publico teftimonio afiirmarc,quid aliud elè,quàmnbsp;nel iudicem uelauditorem idoneum reddere ac præparare, ad credendum ueritati

igitur loannes publicum teftimonium de Chrifto tulerit,quod iam præfto ad Cf is lefus fit Chriftus,plebcm ita prxparauit,ut cum Chriftus fequeretur Ioan-nem,amp;nianifeftaretfemiraculis,ftatim agnitus, amp; ex teftimonio löannis, pro Chrinbsp;fto a fuis fufeeptus atej adoratus fit.Habes contionem angeh deloanne Baptifta, innbsp;qua, cum multa loannis nomine obferu? nda ueniant ,quæ in expheando utcunç renbsp;cenfuimuSjtum hoc præcipue Zacharix nomine animaduertendum eft, quoin afflinbsp;äionecohfugiendumfit,8{ q ualidx fint pieces piorum.Zadunasenimobrutus

IN CAPVT I. evang, LVCAE.

. €râtcruccpubUciopprobrii,propteruxorisfuæfterilitatem.Inhacâutemcruce,con Prrf« pios jygjj. pj.f(-jijys fuis,non ad pacriarchas in Domino quicfcentes, fed ad Dominfi De*nbsp;rum, UH I £,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuum.Et confiigit ad ipfum,non fiducia humanæ fuæ iufticiæ, fed fiducia miferi*

cordiaeeius.Quidergo confequitur^ Petebat tantum tolerabilcm quandam libera* tionem ex publico opprobrio, fed ecce admirandam clementiam Dei, Non enimnbsp;fimpliciter exaudit Zachariam,fed mittit angelum,eumlt;j præcipuum,nimiium,Ganbsp;brielem,qui adnunciet ac reueletipfi exauditionem precum.Deinde pollicetur ipfifinbsp;lium,nongrcgarium quendam,fed longe omnium clarifsimum,quo maior inter honbsp;mines non eft exottus,amp; qui iam inde ab utero matris fpiritu fanéto donatus fuit, a*nbsp;deó^ Zacharias longe pluraamp;maiora beneficia a' Domino accepit, quàm aufusfu*nbsp;iflet uel petere uel cogitare. Admoneamur igitur hoe exeplo, ut in omnibus afflidionbsp;nibus certam nobis falurem à Domino Deo noftto poUiceamur.Id autem fiet, fi ag*nbsp;nofcamus per fidem, lt;ÿ Chriftus lefus reconciliauerit nes patri fuo, amp; collocaueritnbsp;nos in ius füiorum Dei, utexfpititu adoptionisclamemusad Deum, Abba pater,nbsp;perlefum Chnftum Dominum noftrû, quieftunà cum Patreamp;fpiritu fanfto Deusnbsp;laudandusin fecula Amen.

H o M I L I A V.

Vdiuimuscontioncmangelide loanne Baptifta,audiamus nuncZachariam angelorefpondcntem.nbsp;nbsp;Et dixit Zachari

as ad angelum; Vnde hoe fciamr ego enim fum feneXjÄ ux or mea procefsit in diebus fuis. Hæc uciba, fi fecundum ex-tei nam faciem cxpenderis,uidentur plané conuenire cum uernbsp; bis A braæ,amp; Mariæ uirginis.Nam cum A braam audiret pronbsp;mifsionem terræ Canaan; Vnde,inquit,fcire poflum,(p pofleflurusfum eamtMarianbsp;quolt;5,cum audiret nuncium de filio fuo Chrifto, aitrQiomo do iftud erit, quando*nbsp;quidem uirum non cognofeo^ Sed fi contuleris inter fe internum horum uerboruninbsp;fpiritum,inuenics maximum inter ipfa diferimen. Scriptura enim fignifi cat, A braanbsp;ZHchâTÎds in mum amp; Mariam ex fide locutos,Angelus autem perfpicueexplicat, Zachariæ ueibanbsp;(redulus,nbsp;nbsp;nbsp;plena efle increduIitate.Eris,inquit,tacens,pro eo çp non credidifti uerbis meis ,quæ

implebunturintemporefuo.Quidergoéinquies; Si Zacharias incredulusfuit, quo modo antea dicîum eftjpfum ex fide oraflec' quomodoexaudita eft deprecatio eius?nbsp;Facile quidem refponderi poteft, Zachariam habuiffe in prccibus fuis generalem fi*nbsp;dem,quôd Deus fitipfum ex opprobrio fuo hberaturus,amp; gloriam ac falutem colla*nbsp;turus,non habuiflè autem fpecialem fidem,quod Deus fit ipfum tam admirabili monbsp;do liberaturus,ac tam claro,tamlt;5 plane diuino filio donaturus. Sed nihil opus eftnbsp;’lt;-§'“^yrtT(i),fi confiderauerimus humanæ nafuræ imbecillitatem amp; incôftantînbsp;imbecîl am.Humanaenim natura,uiribus fuis relifta, tamimbccillisamp;inconftanseft, utetfinbsp;quis nunc habeatuirtutem fidei, tarnen quemadmodum fæpenumero grauitas ad*nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfarumtentationum credentcmàfideexcutit,itaetiam incredibilismagnitudofi*

mifsionumnimisfoclicium paulo memento credentcma'fide protuibare foleat. Tam impofsibile enim eft humanæ naturæ,comprehendere fuperexcellentem diui*nbsp;norumbeneficiorummaieftatem,qimpofsibileeftipfiferregrauifsimas aduerfitatdnbsp;tentationes.Oculus,inquitPropheta,nonuidit,aurisnonaudiuit,incorhominisnbsp;dU=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afccnderunt,quæ præparauit Deus diligentibus fe. A n non amp; A braam teftimo-

gMofi« incre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feripturæ h abeqquod crediderit Deo,amp; quo'd ex fide iuftus reputatus fit,atta*

men cum audit ; Benedicam Saræ, amp;dabo tibi exilla filium, cui benedidums fum, magnitudine

HOMILIAE ÏOAN. BR EN TIL

magnitudine promifsionis à fide ita deiicitur,ut promifsionem Deî tanq inctcdi bilemrideat,ac dicac: Putas ne centcnario nalcecur filiuSjamp;Saia nonagenana panbsp;iiecj'Annonamp; Mofe tammirabiliter ex aqua liberatus,amp; adfpcm hbcraudi Ifrae'nbsp;iis educatusjcrediditféfore hberatorem Ifraclis,ex qua ctiam fideoccidit Aegypnbsp;tium,ut hoc argumento admoneretfratres fuos, Dcus daturus ficillis faluteni,nbsp;per manum ipfius,quemadmodum Stephanus teftaturrPoftea autemjcuin maninbsp;fefte à Deo uocaretur adliberandum Ifraclcm, amp; audiret maximas quaflt;$ promifnbsp;fiones,tam incredula imbecillitace afFcâusfuitjUtuix tandem magnis etiam miranbsp;culis coaâus fuerit,uocationcm Dei capelTere * Sicut cnim corporalis oculus nonnbsp;poteft ferre clarifsimos folis radioSjfed etfi alia luci da grata fint,tamen fi intendatnbsp;aciemfuaminipfos folis radios, tantafnagisobfcuratur,quanto clariores funtnbsp;fplendorcs folis .-ira amp; humanæ mentis oculus tune maxime omnium incredulitanbsp;teexcæcarifolet,cumobiieituripfi magnitudo diuinarumreuelationum.Quænbsp;autcmmaior,quæexcellentiorieuelatio potuiffetcontingere Zachariæ, quàmnbsp;ca,quæhoc loco deferipta efts’A pparet ipfi angelus,nohgregarius quifpiamjfednbsp;archangclus Gabriel,amp; promittit ci,amp; uxori eiuSjiam fcneâute efFœtis,talem pronbsp;lem,qualis poft Abraamum Si Dauidem ( his enim promiffus trat Chriftus ) nul-li unquam hominum promifla eft, nimirum eiufmodi filius, quo maior inter natos hominum non furrcxit.Quare etfi orauerit antca ex fide,ut Dcus hberetipfum,nbsp;quoquo modo uelit, ex opptobrio fuo, tarnen, quiahumana natura im b ecilliornbsp;eft,quàm ut pofsit comprehendere excellentes amp;infolitas Dei reuclariones, nonnbsp;eft mirum,quôd magnitudine tam incredibilium promifsionum à fide ad incre-dulitatem deiiciatur.Proponit autem feriptura nobis hanc Zachariæ imbccillitanbsp;tem,ut in Zachariauiro tam fanflo, amp; tam amplis alioqui laudibus in feriptura ornbsp;nato, noftram ipforum imbeciUitatem agnofeamus, amp; ex ea impellamur non adnbsp;negligendam fidem,amp; uocationem Dei.-Sic enim impii abutuntur crratis fanfto-rum, amp;fentiuntftihilreferre, etiamfiabiiciantfidem, amp;impieuiuant, quando Sinbsp;fanâi erraucrint,nihilominus tarnen falutem côfecuti fint, nee impellamur ad denbsp;fperationé falutis noftræ : Sic enim infirmiores cogitate folent;Quidf ego ne cônbsp;fîderem me pcrmanfunim in fide, cum Zacharias, tam fandus uir, à fide depulfusnbsp;fitt Sed impellamur potius ad maiorem curam Si ibllicitudinem conferuan dæ fi-dei noftræ.Id autemfiet, fifaciamusuocationem noftram bonis operibus, à Domino præceptis, fubinde magis certam,amp; fineintermifsione oremus,ut qui nobisnbsp;dementer fidem dédit, idem etiâ fidem in nobis fpiritu fanfto fuo ad peipetuamnbsp;noftram falutem conferuet. Sed audiamus nunc,quid angelus ad hanc Zacharia:nbsp;incredulitatemrefpondeat. Etrefpondens angelus,dixit ei ; Ego fum Gabriel,nbsp;qui afto ante Deum,amp; miffus fum loqui ad te,amp; hæc tibi euangcli^ate. Et ccce erisnbsp;tacens,amp;non poterisloqui,ufcgin diem, quohaeefiant, pro eo cp hon credidiftinbsp;uerbis meis, quæ implebuntur tempore fuo. Gabriel paucifsimis uerbis non tamnbsp;fuum,qomniumangelorumofficiumexplicat:Afto,inquiens,anteDeum.Nam Ângeîoruninbsp;bæceft una pars officii angelorum,(ÿ aftent coram Deo ac miniftrent ci,amp; laüdct officia.nbsp;cutn fermone inenarrabili.Millia miUium,inquit Danieljtniniftrant ei, Si deciesnbsp;millics centenamilliaafsiftuntei.Etin Efaia,Seraphimftabant,amp;clamabantalnbsp;ter adaltepi dicentes:Sandus,Sanflus,Sanflus Dns Zebaoth, plena eftomnis terra gloriaeius. Etangeli paftoribus apparentes dicunt;Gloriain cxcclfis Deo.Deinde addit Gabriel; Milïùs fum Ioquiadte,amp;hæctibi euangelizare. Hæccnimnbsp;tftakeiapars officii Angelorum, ip ut Apoftolusait, emittanturinminifteriiun'

C

IN CAPVT I. evang- LVCAE.

propter ccs,qiii hxrcdcs erunt faluris.Emittuntur autem Angcli a Deo in miniftc num hominuiTijnon tantum,ucfermone luo bonahominibusadnuncient,fedctinbsp;am ut ipfofafto, adcocj totis uiribus fuis homines à malis defendant. Jmmittitur,nbsp;ait Pfalmus, Angelus Domini in circuitu timcntium eum,amp; eripietcos. Etiterû;nbsp;Angelis fuis mandauit de te,ut cultodiant te in omnibus uiis tuis.In manibus pornbsp;tabant te,nc forte oifendas ad lapidem pedem tuum .Etin Daniele, A ich ange-lus Michael pugnat pro filiis populi Dei. A ccedithucjqucd A ngcli nó foli'i defennbsp;AttgeliorM dantpopulum Deipugna contra poteftates aduerfarias, uerumetiam orationenbsp;pro hoinini^i coram Deo.In Zacharia Angelus ita precatur; Domme Zebaoth,ufq?que tu nonnbsp;but. miferebcrisHierufalem,amp;urbiumIuda,quibusiratusesr Etapudpaftortsduür:

In terra pax,hominibus bona uoluntas,quæ uox manifefte fignificat, A ngelos pro humana falutecoram Deo inrercedere.Sed nunc non eft locus pluiibus deofßcionbsp;angelorum dilTerendi. Haec enim occafione uerborum Gabrielis indu ai e magis,nbsp;quam explicate uoluimus, propter has potifsimum cauffas,ut amp; indicarctnus,quænbsp;effet fentencia uerborum Gabrielis, amp; agnofeeremus cum gratiarum adione im-menfamDeicIementiam,qua Deus nonipfe tantum(utitadocendigratialo-quar)humanae falutis curam habet, uerumetiam creauitamp;ordinauit angelos,nbsp;qui fine intermifsione faluti hominum feruirent. Sed quid illud eft,quód Gabrielnbsp;iadet officiumfuumcoram Zachariat num quærit euanidam uulgi gloriolams?nbsp;Minime omnium, fed amplifient minifterium fuum,ut exprobretamp;exaggerecnbsp;Zachariæincfedulitatemfuam.Ego,inquit,nonfum gregarius quifpiam Ange-lus,ex infima A ngeloa: plebe,fcd fum Gabriel ille,qui reuelaui Danieli ante muPnbsp;tos annos,non folum futurum ftatum populi Ifraelitici, uerumetiam tempus ad-uentus Mefsiæ. Adhæc, nonfumtalis angelus, qui à Deofim abieftus, A' qui nihilnbsp;familiaritatis cum Deo habeâ,fcd qui fine intermifsione in confpedu Dei allem,nbsp;maieftati Dei miniftrem. Si Deum ineffabilibus laudibus commendem. Prætcreanbsp;non fumtalis angelus,quimeotantum ipfiusarbitrioadtcucncrim,fcdmiffusnbsp;fum mandato Dei,Poftremo,miffus fum,nonuttibiaducrfa amp; triftia adnunciem,nbsp;fedéVÂ-yv^Ai(ÿ(amp;ailt;n)(,hoc eft,ut Euarigelion,feubonum nunciumafferam tibi.nbsp;Ex his nuncipfe tuintelligere potes,quàm immane peccatû defignes,(p nuUâ fidénbsp;uerbis meis adhibeas. Cum ergo non acceperis per fidem Euangelion, quod an-nunciaui tibi,neceffe habebis ferre fupplicium,quod, inuitus licet ( mallem enim,nbsp;pro natura mca,bona q mala adnunciare,) attamen tuæ incredulitati optime cónbsp;uenienSjUaticinabor tibiiEcce enim futurum ell,ut fis tacitus,nec fari pofsis,ad eönbsp;ufeg diem,quohæcfiant,eo cp non credidifti uerbismeis, qua- implebuntur tempore fuo.Quid ergot num quod Gabriel prædixit,re ipfa ita completum efttMaxinbsp;, gt; me omnium.Sequitur enim: Et eratplebs expeftans Zachariam, amp;mirabanfnbsp;, j lt;p tardaret ipfe in templo, Egreffus autem,non poteratloqui ad illos. Et cognouenbsp;», runt,qgt; uifionem uidiffet in templo.Et ipfe eratinnuens illis, amp; permanfit mutus.

Ecce,qui bene loquens ingreffus fuerat templum,exit nunc mutus. Probe autem conuenit,q» incredulus Zacharias externa mutitate puniatur. Hæc enim ex-KutitM fup= terna mutitas in Zacharia adumbrat,qualcs fint omnes increduli coram Deo. Na pliciumincre quemadmodum Zacharias non potuit hominibusloqui,ita nullus incredulus uelnbsp;duhtatii.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ud poteft faciem fuam ad Deum attollcrc,amp; coram Deo loqui. Non eft r öc

fermo de externis uerbis precum. Increduli enim hypocritæ multo loquaciores funt piis,in ex ternis precibus fuis,fcd eft fermo de fpirituali orationejquæ htiberurnbsp;in confeientia coram Deo,A quæ petit à Deoauxilium in omnibus affl ilt;^ionibus.nbsp;.Idhunc

H o M IL I A E IO A N. B R E N T I î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

Àdhunemodum,nullusincredulusnée poteftneeaudeteum Deoeolloquî. Nâ ^jypocrità quinon eredit Euangelio,cj habeac propicium Deum propter fernen Abraæ, le- nonorant,nbsp;fum Chnftum Dominum noftrum,neceffe eft,ut fentiat/e habere Deum iratum;nbsp;Vbi autem ira Dei agnofeirur, quæ pote ft ibi effe fiducia inuocàndi Deum f Sieutnbsp;fremitus leonis,iriquit Salomon,itaamp; regis ira.Si hominis, humana tantum po-tentiapræditijtam terribiliseft ira,quanto teriibilior eritira Deir K ugiente leone omnes beftiæ trépidant,amp; eonticefcunt,quomodo igitur irafcente Deo nô trenbsp;pidarent amp; obmutefeerent homines? Sic obmutuit amp; abfcondit fefe A dam,quarinbsp;do audiuit uocem Domini deambulantis in paradifo. Sic obmutuit conuiua illenbsp;Euangelicus,quando intetrogabatur,cur intraflet adnuptias,non habens ueftemnbsp;nuptialem. Sic obmutucrût amp; coUapfi expirarunt A nanias amp; Sapphira,cum audinbsp;tent uocem Deiex Petro j mcntiti effentfpirituifanclo.increduloigiturhomi-ne nihil nec eft miferius nec infœlicius,quippe qui,ut nec poteft nec audet cû Deonbsp;coUoqui,amp; Deo affliftiones fuas cxponere,ac ipfum pro auxilio inuocare,ita necefnbsp;fe habet inaffliftionibus fuisperpetuo perire.Qiiid ergo faciendum,ut ex tanta minbsp;fer ialibereris,amp; audeas cum Deo colloqui, ac opem eius impJorare? NuUapfeftonbsp;alia uiafalutis reliqua eft,q ut abiieias incredulitatem, amp; capeflas fidem m Dominum noftrumiefum Chriftum,cp propter hune habeas placatum Deum,amp; adop-tatus fis in filium Dei.Nam fi hoc credideris, tantæ eloquentiæ fpiritum accipies,nbsp;ut iam non folum audeas cum Deo colloqui,fed ipfum etiam inuocai e ut pattern.nbsp;Non accepiftiSjinquit Pau]us,fpiritum feruitutis ad timorem,fed acccpiftis fpirtunbsp;adoptionis,pcr quem clamamus,Abba pater. Idem fpirirus teftatur una cum fpirinbsp;tu noftro,£f fimusfilii Dei.Qucîdfi filii,igituiamp;hærcdes.Hæredcs quidem Dei,co-haeredes autem Chrifti.Cacterum,uidemihi,obfecro,admirandaminduftriâDei,nbsp;in fupplicio Zaéhariæ infliâo.Mifit enim Dcminus angelum ad Zachariam,quinbsp;adnunciaret ipfi natiuitatem loannis, ut priusq Joannes nafeeretur, gloria nomûnbsp;nis eius per Zàchatiam pfa:dicarctur,quo teftimonium eius, quod poftea datumsnbsp;erat Chrifto, illuftriuS fteret,fed ecce, Zach arias non adhibet fidem angelo, amp; punbsp;nitur mutitate. V idebantur igitur hoc fupphcio,omnia ea,quæ de loanne amp; Mef-fia ab angelo diftaerat,multo magis,q unqantea,obfcurata effe. Qy’d enim mu- Dei gloria ilnbsp;tus praedicaretf que hominumcómendaretf Dominusautem Deusnoftertam lujinorcxnbsp;induftrius eft,ut per hoc fupplicium Zachati£B,non folum fuam ipfius gloriam il-luftriorem reddat, uerumetiam Zachariam ipfum magis glorificet, amp; natiuitaténbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fx.

loannis magisconfpicuamefficiat. Nam cum Zacharias mutus ex templo prodi tet,cognouit,in quit Euangelifta, populus,(p uifionem uidiffet in templo.Quis aunbsp;tem credidiflet Zachariat uifionem angelicam iaftanti,fi prodiiflet bene,ut antea,nbsp;ioquensj' Et cum permanferit mutus ufij ad natiuitatem loannis, amp; in natiuitatenbsp;loannis receperitfermonem,aceruperit in laudc Dei, admirabiliori certe gloria,nbsp;tarn ipfe,q Joannes filius eius affedus eft, q fi nihil eiufcemodi fuppheii cótigiflet.nbsp;Obferuaigitur,amp; alta mente repone induftriam Dei, amp; difee fidem habere in omnibus quantumeunqp grauibus affliftionibus.Quid enim defperares de falute? niinbsp;quia affltdiones uidentur faluti contrariæ? at talem habemus Deum, qui propternbsp;omnipotetiam poteft,amp; propter Chriftum uult etiam,omnes affliftiones, quamnbsp;uis perpetuam internicionem minantes,in uiam falutis mutarc,his nimirum, quinbsp;credunt in Chriftum.Confide igitur, amp; perfeuera in Domino. Si moramfecerit,’nbsp;expefta iUum,quia uenicns ueniet,amp;nontardabit.Diccs autem.’Scip quidem affliftiones propter Chriftum per fidem fanftas efle, fed quid hoc ad Zacharia, qift

C gt;

CAPVT I. EVANG. tVCAB,

punïtus efl:afflisSionemutitatis propter incredulitatefuäfBcati, inqukChriftnft qui patiuntur perfccutioncni Jcdaddit, propter iufticiam. Zacharias auté paticnbsp;baf aduerfa propter iniufticiä^uidcli cet,pr opter incrcdulitaté,quomodo igitur ponbsp;tuit ipli hoc fupplicium bene cederet Rede fentiSjZachariam affiidö fuiffe pro p*nbsp;ter iniufticiâjZacharias aut cxcepit 8£ tulit hoe fuppliciü, nó pro ingenio impiojr,nbsp;Afflifiio im- piop: ingenio. Cumenimimpiiaffligunf’j non cogitât de refipifcentia,nbsp;piQrum. cóuerfionead Dominö,fed quanto plusaffligunf,tanto longius lecedöt à Donbsp;mino.Populus,inquit £faias,nö cft reuerfus ad percutienté fe, amp; Dominü Zeba *nbsp;oth non inquifierut.Pii auté, quo grauius affligunf,eo' ardentius ad Dominüfefti«nbsp;Afflidiopios nâtjÿcitius refipifcût.SciuntenimDominûimmittercaffiidiones, nóutperdat,nbsp;“ •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed ut fauet, Viuo ego, dicit Dominus, nolo morte impii, fed ut conuertaf amp; ui-

uat. Zacharias igif,agnofcés ue^ confilium Dei in fuppûciis, non deiicif preptet afflidioné mutitatis ex incred ulitate ad defperationé amp; laqueû, fed potius ref; pif-cit ex increduhtate ad fide,amp; fufFert interea teporis fupplicium bene meritö,dcnccnbsp;Dominus li beret ipfum. V nde fadu eft, ut quod fucrat antea fuppliciü incrcduli-tatis,mutatu fit per fidem infandâ crucê, amp; cefferit Zachariaè in magnam gloria.nbsp;Docemur amp; nos ifto exemplo Zacharix, utfi affligimur iufte propter pecca ta nocnbsp;lira,non fiigiamus a' Domino, fed potius ad Dominu confugiamus, amp; refipife a-mus.Sic enim fiet,ut quod erat poena peccati, efficiaf uia falutis Qux enim poffetnbsp;illic manere maledidio,amp; petditio,quô Chriftus,qui eft falus amp; benedidio,infer£^nbsp;At infer f in fupplicia peccati per rcfîpifcentiâ,quomodoigif nô fugarctur ex bisnbsp;maledidio amp; perdition A n ignotû eft,quid de latrone in cruce accideritt Hie pe-debat in ligno propter latrocinia,fcd cum in fuppliciü fuum inferret per fidem,Ic.'nbsp;fum Chriftu prope pendente,audit a' Chrifto; Hodie mecu eris in paradifojquodnbsp;quid aliud eft,q fi dixiffet,crux tua uia tibi erit non ad infernû, fed ad paradifum^nbsp;Confide igif in fupplicio,amp; refipifcCjUt per refipifcentia fanftificef fuppliciû,in uianbsp;falutis.Sed trâfeamus nöca' Zacharia ad Elizabetha. A c Zacharias quidc,ut imnbsp;pletifunt dies officiieius,abiit'indomû fuâ.Pofthos aûtdies cócepit Elizabeth uxnbsp;or eius,amp; occultabat femefibus quinqg, dicensiSicfecit mihi Dominus in diebus,nbsp;quibus refpexit ut auferret opprobriü meü inter homines. Hic primû obfetua minbsp;hi,quanta fit non folu potétia,uerumetiâfirmitas uerbi Dei. Promittebaf Zacfaanbsp;rix ex uerbo Dei admirabilis filius, quam promifsioné etfi Zacharias initio nó ex-cipiebat fide,Dominus tarnen tâ firmx ueritatis eft, ut implcat,quod promifit, Sinbsp;efficiatjUt uxor Zacharix, quamuis tâ natura feneftute ad conceptu inepta, connbsp;cipiat promiflum fihu.Quid enim,inquit Paulus,fi quida funtincredulif nu merenbsp;tidei inprmi dulitas illop£,fide Dei facietirritâf Abfit»TmofitDeus uerax,omnis authomo menbsp;tas noneuacu dax.Eft auté hoc nobis fingulari ftudio obferuandu,obmultas quidealias caufas,nbsp;at umtatem potifsimuautéobhanccaufam,utininfirmitatefidcinoftrx nondefpódeamusnbsp;animu. Nunq enimtâ firmâ adhibemus fide uerbo Dei, quanta Deus à nobis exi-git.Sollicitât igjf Sata nos ad defperationé;quid,inquiés, polliceberis tibigratiænbsp;corâ Deo, cû tam imbecillc habeas fidéf Sit faneita,^ Deus promiferitomne denbsp;mentiâ inuoeâtibus fe,fed iis,pmifit,qui nulla plane dubitatiôe,uere amp; perfefte erenbsp;dût. Tu aût imperfefte credis, Quare nuUus tibi mifericordix locus apud Deü reznbsp;lidus eft.HxcfuntignitaiaculaSatanXjfed ex hoe loco difcamus, quomodo retflnbsp;déda amp; extingueda fint. IncreduÜtas hoÏm,ïnquit Paulus,nó facit irrita fidé Dei,nbsp;hoe eft,ueritatc promifsionü Dei, id quod hoc loco exéplo Zacharix probaf. Sinbsp;aöt inexedulitas nó facit ûiitâ weiitaté ueibi Dei, quatominus idfaciet fidei infir-mitastDc

HOHILiAÉ IOAN. B RE NT IL

ÉöitasfDe Chrifto uaticinaf Efaias: Calaniu, inquiësjquaffatû no cóterèt Si linu fumigas no extinguct,amp; audes tu affirmare Dcu abiicexe fide infiimatSi habueritisinbsp;inqt Ghriftus^fide ficut granii finapis,dicetis môti huicjtrasmigra hincnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trâS

migrabit.C^id aut grano finapis minus efts' amp; tn fides tâ parua opa£ etiâ miracuîa. Quomó igif Deus paruitaté fidci cótcneret^ Paulus docet infirma in fi de afTumeiinbsp;dû,nô dânandû effe,amp; addit:Tu qs es q iudicas de aliène famulo.Proprio dno flatnbsp;autcaditjimofulcief ut ftet. Potes cin Deusefficere ut ftet.Et moxzNecibo tuo illûnbsp;pdas„p quo Chriftus mortuus eft, Quibcgt; uerbis baud obfcure fignificat,ipsû Dnmnbsp;Deû noft^i tantâ habererationé infirmoji: in fide, ut etiâ iubeat firmes in fide unànbsp;eu infirmis infirmes fieri,amp; eine uelit firmes in fide effe infirmo^i féru os .Quare nônbsp;eft ut defperes j»pter imbecillitaté fidei,fcdpgas potius in fide,ut fubinde magis acnbsp;magis augeaf,Deinde,qdillud,obfecro,efti qd’hic deElizabethafcribi^Occultanbsp;batfe méfibus quinf^î* nu puduit Elizabethâgratiaî Dei^ Non puduitgratiæ Dci, p^^idd^ exnbsp;fed ut honefta mulier,feruiuit decoro. Nâ cû inhoneftû uideaf ,(p anus geftet ute^, miplum Blianbsp;decoru eft,ut no oftétet uterû,tanq argumentû afFeftatx in feneftute libidinis Qua z^tbeth.nbsp;to aûtmagis Elizabetha fubducebatfefe à côfpeftuhcîm,tâto magis offerebat fefenbsp;côfpedui Dei,amp; cômendabat dementia Dei,inaxima animi gratitudine.-Sic fecit,nbsp;înquiés,mihi Dominus,in diebus, quibus refpexit, ut auferret opprobriû mcû in^nbsp;ter homineSjhoc eft: Videte mihi,obfccro,admirâdaiudicia Dei. Potuiflet me Denbsp;ns liberate ex opprobrio fterilitatis meæ,in iuuentutCjquo tepote fuiffet mihi magnbsp;nushonor,gcftareuterû.Nûcautlibeiatmeabopprobrio fterilitatis,infeneâute.

Et cum corâ hominibus indecoru uidcaf,qp anus geftetuterum,quid aliud agit De us,q cp me ex opprobrio per aliud opprobrium liberets' Quis igitur impetueftiga-bilé Deitû dementia tûfapicntia fatis digne explicate poffetf Ex his primuobfernbsp;nibusaduerfîs.Hæcenim eft admirâdailia induftria Dei,(p qucmadmodûhoclo

CO libérât Elizabetham ex opprobrio, per opptobriu, ita folet ex paupertate per opprobrium paupertaté,ex ægritudine per a:giitudiné,ex mifetia p miferiâ,ex morte deni^ per Uberure;nbsp;morte libcrare, Qpid.n.nô poftet omnipotcs^ In creatiöe niödi attulituerbû tm,nbsp;ad id qdquot;nihil erat,S ecce prodiit tâ perfeftUjtâ clegans huius mûdi opus ; quomonbsp;do ergo fi affètat uerbû fuû ad paupettatem, ad a:gritudiné,ad miferiâ, ad mot'nbsp;tem,nô fierét ex paupertate diuitiæ,ex ægritudinefanitas,ex miferiafaclicitas,amp; eknbsp;morte uitaf Proindc nô defpôdeas animû in aduerfis,fcd hoc maxime oîm cures,nbsp;ut habeas uerbû promifsionis Dei,amp; côcipias ex ipfo certâ fidem. Tune em tantonbsp;ppior erit falus, quâto grauiorafunt aduerfa. Deinde uide mihi modeftiâ Eliza- V^o^eftiié exnbsp;bethæ.NongIoriatur aduerfus proximos de donis Dei ,nô iaftat corâhominibusnbsp;maieftatë fuâ,quam habet ex admirabili tâtipphetae côceptu,fed quo maiori gra-ïia à Domino donata eft, eo magis fefe oceuftat, amp; fubmifsioté fe gerit. Imitandûnbsp;exemplû,ut feiamus dona Dei nô côferri nobis in hoc, ut arrogâtiores, fed ut hu-miliores efficiamur. Poftremo eft amp; gratitudo Elizabeths erga Deu adnotanda. Gratitudiniinbsp;Nâ quoda' Deo accepit,hoc nô adfcribitfuæ uirtuti, fed refert in Deû, amp; adfcribit excmplü Elinbsp;^kmttiæDei.Sicfecitjinqt mihi Dns.Et:Refpexit me Dns, ut auferret opptobtinbsp;ummeu.Atlt;^hæcdemuueraeftgratitudo ergaDeû,utficut Deus nos honorâtnbsp;donis fuis^ita uicifsim honoremus ipsû côfefsione noftra,amp; obfequio.His em rebusnbsp;animu Dei nobis itadeuinciem9,utdatur9 nobis fit,nó folu maiorafubinde benefinbsp;cia in fiâcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ih futuro feculo uitâ,amp; foclicitatc fempiternâ,per les û Chrî

ftû Dnm noftrû,q eft unà cû Patte amp; Spiritu fanfto Deuslaudâdus in fecula A men.

homiliaé Ioan. 6 r e n t i i. »« tepeti^jdemereanf fibibeatä Mariä uirgine,amp; expient pflä fua, ac cófequan^ calö.nbsp;JNam 5c huic falutationi cercae quædâ indulgentiæ Pontificûadditæ funt,utcnvnbsp;ninoenumeratio huiusfalutationis tantü ualeat ,opinionehvpocrlta9^, quatumnbsp;ualet ipla pafsio Domini noftri lefu Chiifti, quo folo opere^ peccacis noftris latisnbsp;faftum eftPoftrcmo ex hac falutatione lU compofita fuerunt R.ofaiiajquaE uocät,nbsp;ut p ca nullus locus pene relidus fuerac orationi dominicæ. Quid ergoï' inqmes:nbsp;Damnas ne tu hanc falutationem t An non optimisuei bis conftat: cur ergo nónbsp;liceret earn recicaretEgo uero minime olm damno ,fed abufum damno, fiiper ftinbsp;tione damno. Nam quód optimis ucrbis cóftac, fcntiendum cft eo exetrabiliorcnbsp;eßeimpiüabufum,quomeiioribus uerbis cóftac.Annon5cincantarorcsabutunnbsp;tur ad incantariones fuas diuinis nominibus i fed tanto magis im piæ funt incan-tationes,quanto nomma Dei diuiniora tunt. Initium Euangelii, quod fcriptö eft,nbsp;fecundu loanne^certe diuinifsimum eftjfed tato magis peccant,q iliud literis exa-ratu,8c in receptaculum aliquod inclut um, ä collo geftat, aduerfus idus gladio^,nbsp;aut aliam aduerfam fortunam Re em optima abutunf pefsime. Nonne 8c uinumnbsp;bona Dei creatura efte Sed quo melior eft creatura,eo peius peccant ebnofi, bonanbsp;creatura Dei male abutentes.Sic 8c angelica falutatiOjUt optimis uerbis cöftat,itanbsp;pefsime peccant fuperftitiofi,qui abutunf ea non ad ædificationem fidei,fed ad funbsp;perftitionc. Ergo ne nólicebit mihi orare, Aue MariajQuid uero tu mihi hic de onbsp;rationc ingeris,quando non fit oratio, fedfalutatio. Salutabo igitur ÔC ego beatänbsp;uirginchacbreuifalutandiformarSi abfit fuperftitioSCimpia opinio,non folumnbsp;Iicebit,ucrumetiam ualde utile eft,hanc falutandi forma faepe recéfere, Eft aut uti-le,non ut cómemoratione huius falutationis adoref uirgo M aria,tä quam medianbsp;trix inter Deum 8c hoïcm,6ó expiatrix pcccatorum,haEc em maieftas ad folum lenbsp;fum Chriftum fihum Mariæ pertinet, fedut cómemoratione eius agnofcamusnbsp;gratia Dei,8c pafcamus fidé noftram.Perftringemus igif hanc falutatione breui exnbsp;pofitione,ut quid utilitatis nobis ex ca accedere pofsit,perfpicue demcnftref.Annbsp;gelus ergo falutaturus Mariam,primumoim: A ue, dicit, quoduerbum non ege-retuUaexplicatione,nifihypocritxobfcuraffent ipfummultis plauftris cómen-tariorû.Qiiid enim aue aliud eft,quam falucr Et quia Lucas hanc falutatione Graenbsp;ce confcripfitjGraecum etiam uocabulu obferuandum cft. Nam quod nos noftronbsp;loquendi more dicimus faluere,hoc Græci uocantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,quod eft gaudcre. A n

gelus igif Mariam falutaturus,optat ipfi gaudium 8c falutem .Interim obferuabis etiam hanc falutandi formam,contra A nabaptiftas,qui nuUas alias literas 8c fyl-labas infaiutando admittunt,ptcr ilJas: Pax tibi. Deinde uocat angelus Mariamnbsp;K.txaelt;TOixtvKv,quod nos habemus uulgo, gratia plcnam, fedfignificantius dicif,nbsp;gratiofa.Acncha:c quidemuocabula, gratia plena, reiicimus, modo redeiuxta plettenbsp;analogiam fidei inteÜigantut'Maria crh dicitur plenagratia,nó quód ipfahabe-atplenitudincgratiæ,de qua hoibus cómunicet,8c quahominesreconciliet Deonbsp;patri,remittat peccata,8cfcruct in morte.Hacc enim maieftas ad folum Chriftumnbsp;pertinetjde quo fcriptum eft; De plenitudine eius nos oés accepimus,gratiam pronbsp;S^atiarfcddicif plena gratia,(p fit à Deo recepta in gratiam,quód Deus faucat ei,nbsp;amp; (p niultis donis à Domino iam ornara,8c poft etiam ornanda fit. Sic 8c Stephanus alias dicif plenus gratia,nó quod ipfe fit mediator inter Dcû 8c holes, ac expinbsp;atornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fç j Deusfaueat ei,8c dederit ei multa genera fpiritualiü dono^.Sed

quid fit gratia plena,angclus ipfe,his uerbis,q in falutatione fequunf explicat. A d dit em; Dominus tecum .Deus quidem poten tia ubicç eft, fed non dicif ubicç effenbsp;gratiajfauoiCyö^ don«faisfpiritualibus.Annunciafergoabangeloeffe cûMa-

C 4

IN CAPVT 1.EVANÖ. LVCAÉÎ

ria non tantS potentia, qua omnia adminiftrat amp; gubernat uerûetîam clcmétia. ^iirMamp;ewai gratia,fauoreamp; multis donis fuis, Vnde mox fequitur.’Benedifla tu in mulicribus*nbsp;qhocitainterpretanfjtubenediftajhoceft, laudabilis S£ cómendabilis es pnbsp;' ’ oibusmulieribus.Bonainterpretatio,fedhæclocutiouidef mihi Hebraicâphranbsp;firn fap e, Nâ qdnos bona fortunâ uocam9,hoc Hebræi p more gétis fuæ uocât benbsp;nediótioné.In Deuteronomio dicif : Si audieris uocé Dni Dei tui, benedidus erisnbsp;in ciuitate,in agro.Hoc nihil aliud eft,q benefortunatus eris. Sic 8i hocloco,bndinbsp;da tuinter mulieres, fignificat Maria melioic fortunâ amp; maius donu a Deo habe-re,q oes aliae mulieres, Nam ab initio orbis terraru ftatim de muliere quadâ,nonnbsp;ab hoîe,fed ab ipfo Deo pdicatum eftrSeme mulieris conteret caput ferpétis. Po-ftea etiam Efaias de eadé muliere concionaf : Ecce,inquiens,uirgo cócipiet, amp; pariet filiû,amp; uo cabif nome eius Emanuel. M aria aut feiefta eft ex olbus mulieribus,nbsp;quæ efifet haec ipfa mulier,de qua pdicatu eft ad Adamu, de qua cócionatus eft Enbsp;faias,quæ uirgo uirtutefpiritus fandi côciperetamp;pareretfiliô,quæeffet uera amp; cotnbsp;poralis mater Mefsiæ filii Dei,unici noftri faluatoris, Qus certe eft maxima bene-diftio amp; ingens donum,quodnulli alteri mulieri cótigit, Ac una qus^ (anftarumnbsp;mulierumhoc prscipue in uotis habuit,ut fieret mater benedidi feminis ,quod Anbsp;braamopmiffum erat,fed ea foclicitas nulli alteri mulieri côtigit,prster q uirgininbsp;Maris.Quare hoc titulo redifsime ornafjbenedida inter mulieres. Nunquid ergo Maria propter hanc benedidione afficieda etiam eft ea maieftate, qus in folûnbsp;lefum Chriftû filiu eius cópetit^nunquid,quia Maria eft benedida inter mulieres,nbsp;dicemus etiâ ipfam efle mediatrice inter Deum amp; hoes,expiatricem peccatoru nonbsp;M^n'^bonor ftroru,amp;feruatrice in morte ad uitam fempiterna Nihil minus. Maria em habetnbsp;fuum honoré amp; maieftaté,quam ipfi tribuit fcriptura,uidelicet, tp fit à Deo in granbsp;tiamfufcepta,(p fit multis donis Dei ornata,qp eledafitin corporale matré Chri-fti,lt;p uirgo è fpiritu fando pepererit, adeo^ fit benedida amp; beata prs oibus munbsp;lieribus.Hæc eft Maris maieftas,quam ipfi fpus fandus in fcriptura tribuit.Iam fi afnbsp;feceris earn maiori maieftate,amp; coUocaueris earn in locu amp; officiû Chrifti,ut, qusnbsp;ad folu lefum Chriftû pertinct,in Mariam transferas, num honorabis amp; glorifi-cabis ipfam^Minime oim,fed deturpabis. Nam quod honoratius amp; exceUentiusnbsp;tradaf,q tradari debet,nó honoraf fed fordidaf. An non priuatus quifpiam honbsp;mo in contumeliâ fuam interpretaf, fi pter fortunâ fuam regiis epithetis orneffnbsp;Nonne amp; aurum habet fuam maieftatetSed fi erigaf inidoló,hoc eft,in altius faftinbsp;gium q debeat,non honorefed contumelia affici dicif .Quid dicam de foles’Certenbsp;fol pulcherrima Dei creatura eft, attamen getes, qus adoraueruntfole pro Deo,nbsp;non honoraruntfed fordidarunt folc.Sentiamus igif,fandam uirginem Mariamnbsp;tunc maximeoi/nhonorari, cumtribuimus ipfihonore, nonquemhypocrits ènbsp;fua fupftitione afnngut ei,fed quern fpiritus fandus in fcriptura tribui t,amp; finamusnbsp;ipfam quidéeflefandifsimamuirginemamp;matrem Domininoftri lefu Chrifti,nónbsp;autéfaciamus exipfafimuldeâamp; hoîem,qusnos àpeccatisamp;morteliberet.Ecnbsp;quia angelus ornât cam in falutatione fua magnis laudibus, cômemoremus falu-Siûutiitioniinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupftitioné,fed ad pietaté.Primû em,cum recitamus Maria gratia

benedidâ inter mulieres,cogitemushsc uerbafignificare, Mariam prae oibus mulieribus eledâ,ut fit mater benedidi feminis A bras,ueri Meffiæ,amp; excitenbsp;mur adgratiarû adioné, cp quæ Dominus tot retro feculis de mittendoMeffiainnbsp;orbe terrarûpmifit,ea per Mariä uirginé impleuerit. Deinde côfirmcmus fide nonbsp;ftrâjnô folû hoc noîe,lt;p ex hac falutatione certificamur, Chriftû iamdudû in hûcnbsp;tnundû natum,nec aliû expe^dû eâe,fed etiâhoc nomine, 2nbsp;nbsp;nbsp;Mariafueiic

H O H ILI A E IOAN. BRENTlî.

tnulietjin hoc fcculo contcpta abicaa,ekgit tamé Deus ipfam in matïÉ ChriiU filii fui.Cû igi^ Deus tâtæ fit cleménae,lt;ÿ refpiciathumilia,fiduciâCGcipiamus,Dcnbsp;um nos etiâ in humilitate noftrarefpeauxû,amp; kiuaturû.Hxc defalutatione angelinbsp;ca.Sequi£auté; QuæcûaudiffetjturbataeftinfermoneeiuSjamp;cogitabatqualis «enbsp;efletiftafalutatio. Quidemmiru,uirgotâpudicaadfubitnamp;inopinatûado lt;cnbsp;lefeentis confpedû tuibef,amp; mulier tâ abiedtaad tantxmaieftatis falutatione ob-ftupefeatt* Et ait angelus ei;Ne timeas Maria.Inuenifti etfi gratia apud Deû.Ecce lt; «nbsp;côcipies in utero ,amp; paries filiû,amp; uocabis nome eius lefum.Hic erit magnus,amp; fili c «nbsp;us altifsimi uocabif .Et dabit iUi Dns Deus fede Dauid partis fuj,amp;regnabit in do c «nbsp;molacobinærernu,amp;regnieiusnôeritfinis. Hisuetbisangelusprimûomniû ««nbsp;Mariä obftupefaflâ confola£.Ne timeas(inqt)Maria.Q.ucd appareo tibi, diuinûnbsp;mandatneft,qd’ago,diuinû negociû eft,qd’nûcio,diuinalcgatio eft.Nec eft,(ÿ conbsp;râ Deo abiefta fis,qa amp; tibi amp; mûdo abieda es.ldeo.n.Dno places,q.a tibi difplices.nbsp;Nada es gratiâ corâ Deo,nô quidé tuo merito,nô tua îufticia. Quis ern iuftifica^ innbsp;côfpedu Deis'St, fi iniquitates obferuaueris Dne, Dne quis fuftmebit f fed nada esnbsp;gratiâ ex mera amp; gracuita mifericotdia Deijqui tâta clemenrta pditus eft, ut eos renbsp;fpiciat,quos mûdus defpicit,ut exaltet,quos mûdus humiliât, ut faiuet,quos mû-dus dânat. Cum igif uiderit,temulieréin hoc feculo longe oîm mikirimâ amp; con-temptifsimâjCôpJex us etiam eft te tanta gratia amp; fauore,ut ornaturus te fit maiorinbsp;dono,q ulîa un^ mulier ornata fuit. Nam q» uerbu angeli,dicctis;Inuenifti gratiânbsp;apud Deû, hanc habeatfentenciâ,Maria ipfa in cantico fuo explicit dicens ; Rc-fpexit ad humilitate ancillæ fuæ,non ait,addignitatc,adiufticiâ,ad meritajfed adnbsp;humilitate ancillæfuæ.Vbi autéfit côfefsio humilitatis,ibi palàm prædicafmiferi uumilitatitnbsp;cordia Dei. Vbi aût prædicaf Dei mifeticordia, ibi tollifoé humanû meritû. Nâ conjifsiopranbsp;fi P gratiâ, inqt PauJus,iâ nô ex opibus. Quarc cumMaria dicif inueniffe gratiâ a- dicatio tnife*nbsp;pud Deû,nihilhumanæiufticiæ,fed totndiuinæ clemétiæ tribuif.Deindeangelusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei

côfolataMaria,cxplicatcaufam legationis fu«, amp;, quod eft nobis nunciû longe oîm gratifsimûjCÛ Mefsiâ,de quopphetæ magnifica uaticinati funt, in utero Manbsp;riæ códpiendü,amp;ex ipfa nafeendu adnûciat, adeo«^ oîa prophetaru oracula denbsp;Mefsia,in hûc Mariae filiô,breuiquodâ côpcndio côfett. Ac principio ,pphetæ uanbsp;ticinanf Mefsiâ fore de femine Abraae amp; dégénéré Dauid,Sufcitabit,inqt adDaui _ ,nbsp;rû amp; naturale hominé,amp; ex pofteritate Dauidis ucrc nafccndû fore.Maria aût^fuitnbsp;ex pofteritate Abraae amp; Dauidis,queadmodû Euâgeliftaeingcnealogia Chrifti,amp;nbsp;' inmultis aliis locis côprobant.Quod igif pphetae degne Mefsiae pdixerunt, hocnbsp;nûccxplicatangelus,amp; côfertinfiliû Mariae: Eccc,inquicns,concipies in utcro,amp;nbsp;paries filiû.Iam,cum tu fis ex familia Dauidis, manifeftû eft etiâfiliû in utero tuonbsp;concipiendû,amp;ex te nafeendu,defamilia Dauidis efle. Deindejaphetae tribuerûtnbsp;ficatjli iftterpreteriSjfaluatorc. EfTe aût faluatorem,non quemlibct,fed faluantemnbsp;à peccâtis,feruantem in morte,amp; largientem futuram uitam amp; perpetuâfoclicita-tem, qd,obfecro,aliud eft,qefle Emanuelé,hoc eft,nobifcû Deum,admirabilcffl Mefiie excelnbsp;confiliarium,Deum fortem, pattern futuri feculi, principem pacis, amp; Dominum lentM»nbsp;iuftificanténos^ AdhaeepphetaedeferibûtMefsiam magnû amp; excelfump cûdisnbsp;tegibust«£«foi€.Inpfalnio 46. quipfpicucdcKgnQMdsûcptophçwtdidtuu

IN C A P V T I .E V A N G. L V C AÉ.'

Domînus excelfusSi terribilis, rex magnus fuper ocm terra .Confert igif angelui amp;hocinfiliumManæjUtfubindemagisacmagisoftendat,huncefleuerum Mefnbsp;fiam:Hicctit,inquicns,magnus .Praetereajprophetæ docentjMefsiâ non tantû finbsp;liû hominiSjfed etiam filium Deijac ucre natura Deum cffe.Ego erOjinqt,ei in panbsp;tremjamp;ipfc erit mihi in film. Et in pfalmo de M efsia dicif : A dorabunt in côfpcdunbsp;eius uniuerfæ familiæ gentiû,quoniâ Domini eft regnû jfîi ipfe dominabif gentiû.nbsp;Eticerum:Concupifcetrex décore tuûjquoniamipfe tft Dns Deus tuus,amp; adoranbsp;bût eum.Scriptura auté alias doceCjnullum peer unum folum Deum adorandû.nbsp;Cum ergo manifeftedicatjMefsiâ adorandû,manifcftectiarnfignificat, Mefsiamnbsp;uerum ac naturale Deum efle. Quare angelus etiam hoc feripturæ elogiû de Mefnbsp;fia confert in filiû Maris; Filius,inquiens,altifsimi uocabif.Non autem intelligasnbsp;nomine tantum uocari,reipfa autem non elfe uerefiliû Dei, fed fentias, ut nomenbsp;itaamp;ré ipficôuenirc;Quæ em nomina fpiritusfanftus hoibusiniponit,ea nô funtnbsp;nuds appellationes uocabuloK ,fed funt pfedæ rcrû fignificationcs. Quarc ficutnbsp;lefusuocaturfiliusaltifsimijita etiamuereamp; naturaeftfilius altifsimijabsternonbsp;à pâtrefuo genitus. Poftrcmopphets uaticinanf,Mefsiam rcgnatujK in demo lanbsp;cobjin folio Dauidis,amp; regnû eius perpetuo duraturû.In Efaia enim im feribitur:nbsp;Multiplicabifimperiûeius,amp; pacis nô erit finis. Sup folium Dauidamp; fuper regnûnbsp;eius fedcbitjUt confirmet illud,amp; corroboretin ludicio amp; iufticia,à modo amp; ufij innbsp;fempiternû.Hsc aût angelus in filiû Maris lefum Chriftû ita confert, utetiam iifnbsp;dem uerbis Efais utatur, ac non nifi ex hoc loco concioné fuam delefu Chriftonbsp;fumpfiflcuideaf DabitillijinquienSjDns Deusfedem Dauid patris fm, amp;regna*nbsp;bit in domo Jacob insternû ,amp; regni eius non erit finis.Habes,angelu ea,qpphe^nbsp;t.s concionati funt de Mefsia,côferre amp; accômodare in lefum film Mariaé.Quidnbsp;ergoinquics ; Num angelus non habuit prsftantioré quendâ librû in cœlis,q linbsp;brum prophetap^,ç quo côfarcinarct orationclegationis fuæ,amp; nouû lUud atij adnbsp;mirandû nunciû de Mefsia in orbem terra^ nafeedo cExpeftauerâ cœleftia qdamnbsp;Angflicif le= tonitrua,amp; ftupendas uoces angelicas,fed ecce non audio nifi uulgata qusdâ uer-gaiioniiora--tio ex prochenbsp;tisfumptu.

tliefti£re^ gnumqttdfnbsp;conditioncsnbsp;habeat.

HOMILIAE ro an. b RENT! I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;8

Qyarcut Mefsiæregnum perpetuumfic.neccflc eft utfitfpirituale ,ccclefteamp;diu* num.Vndeamp;fedemDauid partis non inteUigas externum ilium regium thio-numjin quo Dauid in Hierufalem,iuxta externam maieftatem tonfedit, fed intel'nbsp;ligas regnum cocleftejquod Mefsiæfiho Dauidis ptomifTum eft.Dcmus etiamUnbsp;eob no eft aecipienda pro extetno populo Ifrael, fed pro omnibus iis, qui credûtnbsp;in Mefsiam per patriarcham lacob promiffumjCum diceret: Non auRictur fccpnbsp;trû de luda,amp; dux de femore eius,donee ueniat Silo,hoc eft^ut Chaldæus habet,nbsp;Mefsias.Ergo ne regnum Mefsiat nulla huius feculi maitftace conftabitt Quid er -go enttquomodo aut uidebitur,aut intelligeturrNulla quidem tali maieftate conbsp;ftabit,qualemhabcnt reges amp;monarchae huius feculi,habebittarnen fuam,eamqt'nbsp;perperuam maieftatem,ram in hoc feculo,quamin futuro.In hoc cnim feculo conbsp;ftabit pubhea pratdicatione E uagelii amp; fide ufqg ad nouifsimii diem, Poitx enimnbsp;inferi,inquit,non præualebunt aduerfuseam. EtrEcceego uobifeumfum omnibus diebus,ufc5 adconfummationem feculi. In futur o autem feculo, manifeftabi-turreueiata maieftate, utquiin Chriftumcrediderint,perpetuafruanturfcclicinbsp;rate, qui autem non credidennt, perpétuainternicione amp; damnatione pereant.nbsp;Hæc eftfempiterna regni Chrifti maieftas. Cæte^i: Maria fermóe angeli m optimanbsp;fpemereâ:a,dixitadangelù; Quomodofictiftud,quoniâ uirûnoncognofcoi^ tenbsp;Hæc nonlunt uetba incredulitatis,qualiafucrunt Zachariæ, fedfunt ueiba quænbsp;proficifeun f ex admiratiôe fidei. Non ein dubitat Maria de cei titudine uerbi Dei,nbsp;qd” ex angelo audierat,fed dubitat de modo,quo promiffa impléda funt.Quomonbsp;do,inquiens,fiec iftud, quando uirum non cognofeam i Credo promifsionibusnbsp;DetScio coclum amp; terram tranfitura, uerba autem Dei non tranfitura. Noui pernbsp;Efaiam promiflùm effe filium,cuius imperium fit multiplicanduni,amp; cuius regninbsp;non fit hnis.Si ergo ego ilia lum,per quam Deus uelit hune filium niundo exhibenbsp;re,obfccrote,pauloapertiusreifiendæmodum declares, lam,uthæcuerbanonnbsp;funt incredulitatis,ita nec funt curiofiratis,fed potius necefsitatis,uidelicet,ut Manbsp;ria,pudicitiæ fuæ obferuantifsima,difcat,quidfui fit officii, quod agendum fit ,ucnbsp;promiffus filius in utero ipfius co ncipiatur. Refpondens igif angelus,dixit ei; ‘ lt;nbsp;Spiritus fanftus fuperuenietin te,amp; uirtus altifsimi obûbiabit tibi. Jdeo^ amp; quod lt; cnbsp;nafeetur ex te fancium,uocabitur filius Dei.nbsp;nbsp;nbsp;Hic locus docct noseumfideino lt;«

ftræarticulum,quo cofitemur Chriftum elfe conceptum defpiritufanfto. Et hue etiam facit,quod inMatthæo fcnbitur.ls eni ita ait; Cum Maria defponfa effet lonbsp;fepho,priusqcongrcfsi fuiffent,deprehenfaeft grauidaèfpiritufando.Etmox: Chrijlus coïtnbsp;Quodinillacjnccptumeft,àfpiritufanftoperfeâumcft. Quidergorinqu.es; An eepto dcfpinbsp;nonamp; alii homines concipiuntur uirtute altifsimi amp;opcratione fpiritus fanâir fdufandîo.nbsp;nonne omnes hommes creantur à Domino, Si nafeuntur non humanafed diuinbsp;na potentiarPatermeus,inquitChriftus,ufc^nûcoperatur,amp;egoopctor. Et petnbsp;ipfum,aitPaulus,cumipfo,amp;inipfofuntomnia.Quid crgohicnouide Chuftonbsp;prædicaturf Certe multum noui. Etfi enim unusquiftç hominû coneipiatur uirtute ac potcntiaalrifsimi,non tarnen concipitur hoc modo,hocoidine,his condinbsp;tionibus amp; circumftantiis,quibus Chriftus. A lii concipiuntur potcntia Dei, fed ènbsp;femine uiri.Chnftus autem concipitur potenria Dei, fine femme uiri. Alii concipiuntur infpiritu Satanæ;quotquot enimex Adamdefeendunt,malediftioni obnbsp;noxiifunt,amp; fiijj jjæ chriftus autemconcipitur in fpiritufanfto.Tametfi enim adnbsp;aliorum hommum conceptiones accedat amp; ipfa uirtus Dei, homo tarnen quinbsp;concipi^,Kl*nquitur carnalis,propterea (p organon( nimirum uir ex Adam pronbsp;gnatus)quohomo concipitur,naturafua carnale fit.In conceptione autem Chrinbsp;fti organon fanftum eft amp; c oclefte.Organon enim eft,non uir quifpiam, fed fpiri-

IN CAP VT I. EVAN G. LVCAE.'

tus faiitlus, Qiùrequod ex Maria fanâum nafcituijUt folû fanflum amp; coekfteeft » Cki/his connbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dduocatur.Cæterum,utuerumcôccptionis Chrifti ufum cegnof'

ceptui dcfpi C‘^t^i^s,ôbferuanda cft promifsioàd Abraamum difla:In femine tuo bencaicen-rituftnUo. turomnesgenres terræ.His uerbis promittitur Chiiftus, ac primû quidem fignifi* catur modus,quo concipiendus erat,deinde explicatur ufus cóceptionis eius.Nânbsp;fi genres benedicendæ funtin Chrifto,profedo necefle eft Chnftû perfefte benedinbsp;âû effe. Non poffer aûc pfede benedidus efre,fi côcipcre£è femine uiri. Quotquotnbsp;ein ex A damo concipiunf,in pdis amp; maledidiôe cô eipiunf. Chriftus ait; Que d exnbsp;carne eft,carocft.EtPaulusiPeruniusdelidûpropagatû eft malûinocshoîesadnbsp;condcnationem.Quare cum Abraamo promittif fernen, per quedgentes benedînbsp;cendæ fünf, fignificatur etiam, cp h oc fernen coiïcipiendum fit de fpiritu fando,finbsp;ne femineuiri,ut perfedam habeatbencdidioné. Habes modu,quo Chriftus connbsp;cipiendus effet. Nunc audi amp; ufum conceptionis eius. Nam eu dieitur, benedicenénbsp;infeminetuo omnes genres terræ,palàm indicatur, genres maledidas quidem ef-BenediâioJ^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fua, fed in h oc femi ne, qui eft Chriflus, bened idas fore. Benedidio au-

ntualù. nbsp;nbsp;nbsp;femjde quanunc loquimur,non eft corporalis fed fpiritualis, uidelicet, remifsio

peccatorum, ius cccleftis hæreditatis,amp;:uitaæterna. Hiceftigituruerusufusc5 ceptiôis C H RIS TI, etfi nos concepti fimus in pcccatis, alieni à iure cœlt ftisnbsp;hxrcditatis,amp; uitæ æternæ,tamen quia Chriftus conceptus eft de fpiritu fando,finbsp;ne peccatis,confequimur per Chriftum,fi credimus in ipfum, remifsionempeccanbsp;torum,amp;ius cœleftis hæreditatis,acperperuæ fœlici taris. Sed reuertamur ad uer-ba angeli. Vide aût mihi uehemés ftudiû angeli,quo fide in M aria côfirmet.Dixenbsp;rat Mariæinfolésnunciû, dixeratinfolentifsimû,adeoijmaximecim admirabinbsp;le conceptionis modû. A ddit igié fignum feu facramentii, non quo M ariam ad finbsp;dé,quâ modo ex uerbis Dciconceperat, induccret, fed ut fide ex uerbis cc nceptanbsp;» » cofirmaret. Signum aût eft: Ecce Elizabeth cognata tua, Si ipfa concepit filiunbsp;i 3 in fcnedute,amp;liicmenfis eft fextusilli,quæ uocatur fterilis,quia non erit im pofsi-SJ bile apud Deum omne uerbum. Elizabeth fuit hadenus apud omnes ignomi-niafterilitatis notata,nunc autem menfis fextus eft, quo amp; ipfa concepithJium innbsp;fenedutefua.Si ergo Deo pofsibile fuit,ut anum iam penèdecrepitam efi,ccretfœnbsp;cundam,quanto magis pofsibile erit,uirginem fine femineuiri piægnantem facenbsp;re. Nullum enim uerbum apud Deum impofsibileeft. Dixitquondd; Fiat lux, SCnbsp;fada eft lux.Dixit.-Producat terra fementé,amp; produxit,breuiter,dixir amp; fada funt,nbsp;mandauitamp; creata funt,adeolt;5 uerbum Dei planeidé eft quod fadum eius. Dixicnbsp;autem paulo ante,ut conciperet Elizabeth filium, amp; concepit filium, quamuis nanbsp;turæmribus deftitueretur.Quare cum nunc dixerit, te uirginem concepturam filinbsp;um,è fpiritu fandOjCer te ita tixum firmumi^ erit, utcœlum potius ruercr, q hocnbsp;uerbum intercideret. Porto Maria his uerbis non tantum fidem habens, ucrume-tiaminfidecortfîrmata,ait: Ecceancilla Domini,fiatmihifecundum ueibuninbsp;tuum. Pauca dicitjfedingentiaconfequuntur miracula. Hoc ein dido, replefnbsp;fpiritu fando,amp;concipit,non hominétm,feduerû filium Dei. Acdifcefsitquînbsp;de angelus ab ea,fed accefsit filius Dei,amp; qua antea crcauerat,eam nunc in ucramnbsp;amp; naturale matrem fuamaffumit, ut ex ipfa homo natus, omnes alios hcmincs,nbsp;qui fide ipfum complederétur, à peccatis amp; morte feruaret lefus Chriftus Dns nonbsp;fier,qui eft una' cum P atre amp; fpiritu fando Deus laudandus infecula Amen.

Hoiniliâ

HOMILIAE IOAN. B RE N T H.

H O M I L I A VIL

Aulus CorinthiiS fcribens;Qyæ ftulta, inquit, erant corani fapientius ac diuinius incarnatiohc GhnftioperatuS eft.Iiicarhatione Chnfti,quinbsp;immortalis erat,faftus ett mottalis,qui crac immehfüSjfaftus efl dimenfus,mânes mcarnatioinbsp;nihilominus immortalis amp; immenlus. Ihcàrnatione Chnfti Iibetatus cft homo è ^is ChrijUnbsp;poteftate peccati,mortis amp;Satanæ, parta eft luftida, te conciliatus eft Deus ho- maxiiMutilinbsp;mini.aperta eft lanua caâli,reuelata eftfalus amp; uitaazternai Quid his maius aut ex- tofinbsp;ccllentius excogitari potefttNunc autem üidemihi, quos homines deJeg;erit Denbsp;uSjad tanti opens reuelatione amp;executiohem. A lius carne ptudens elegiffet huiusnbsp;mundi doâifsimosamp;potentifsimos,quibus demandaffet tanti opens rcuclatio-néjUt opus non tamfua ipfius cxcellentia,q aliéna maieftatecommedatum effet.nbsp;Alius confuluiffetjUt tanta res primum omniu aut Herodi aut A ugufto Rcmanonbsp;imperatorireueletur, quo nouum hoc amp; infoh tû opus^omnibus huiusfccuh prinnbsp;cipibus per literas imperatorias diuulgaretur.DominuS autein Deus nefter ad ic-uelandum diuinifsimum incarnationis filii fui opus delegit,nô pontificesHiero'nbsp;folymitanos,non imperatores RomanoSjfed duas mulierculas,Mariam uirginénbsp;amp; Elizabetham anum^ quod genus hominum, etfi coram mundo abieftum fit^uinbsp;fum tarnen eft diuinitus aptifsimû, per quod incarnatio Dominî hoftri lefu Chrinbsp;fti reueletur. Hae enirn duæ mulierculit conueniût, falutant fe mutuo ,colloquun-tur de incarnationis riiyfterio,intérim Elizabetha fpifitu fanfto repleta, in pro*nbsp;pheticam uocé erumpit.Scd amp; infans Toartncs,adhuc in utero geftatus^ad uoceninbsp;falutationis Mariae exulcat.Nec Maria afymbola eft. Célébrât enirn laudes diuininbsp;nominis carmine encomiaftico ac tfiiiphali, A tij his gradibus paulatim per duas mulierculasinnotefcit, quod antea occulte admodum inter folam Mariam 5.'nbsp;angelum geftum cft.Hiftoria autem huius rei ità fe habet; Exufgés Maria in di- ‘ ‘nbsp;ebus illis,abiit in montana cum feftinatione, in ciuitaté luda, amp; intrauit in domû ‘nbsp;Zachariæjamp;falutauit Elizabeth. Abiit ( inquit) in montana cumfcftmatione. ‘ ‘nbsp;Quid fibi uult hæc Mariæ feftinatio t Nec eftociofa, nec fuperuacanea.Pnmumnbsp;einfeftinauitmignofpiritusdefiderio Audieratenimfacramentumabangelo,

Elizabeth in fenedute fua prægnâs fada effet jCxurgit ergo ad uifitâdam Eliza nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘To'/ï-'k’!

beth fummo ftudio amp;feftinantia,ut uideat fignum ab aligclo oftenfum, amp; copie atgaudiumfuum,quodnuncioangeliacceperat.Deindefeftinauitpudiciciamonbsp;turn. Mulierumenim non eft J diufefe in publico fpedandas exhibere. Dîna filia .. gt;.¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

lacobegreffaèdomo patris fuiadfpedacula gcntiû,conftupratacft.Bathfabeaux •' ör Vriæ lauit fe in publico/pedante Dauidc,amp; iri crimen adulterii incidit. Vn-

Paulus adTimothciifcribens;Volo,inquitjiuniores0fKO(A.OTOTEiv,hoceft,do-tnujiîon rempublicâjadminiftrare,amp; domuijnô marito ac publicis eius negociis, dominari.Et ad Titum hortatur muliercs, utfint o’iK»poi,hoceft.domus eufto

IN G A P 7 T 1. EVANG. LVCAB;

I

fumîntegritate.Peruenitautéin ciuitatcm Iuda,amp;intrauitindomam Zacharie, J J amp;falutauic Ehzabech.nbsp;nbsp;nbsp;Et faftum cft,ut audiiiit faJutatîoncm Marie Elizabeth

», exultauitinfans in utero eius. Vidc,obfccro,mihi ingens miraculum: Ad fala tationem Marie faliit infans loannes in utero Elizabcthe. Hocautemmiraculonbsp;primum teftatur Dominus, qui eft miraculorum operator^ piamamp; amicam falu'nbsp;tationem,non efle uanum uotum, fed uerum ueibum Dei, exhilarans côfcientiaSnbsp;eorum,qui falutationcm ex fide excipiunt. Vnde Chriftus A poftoiis præcipiens:nbsp;Cuni intrabitis,inquit,domû,falutate ilJam, Si liquidé fuerit domus digna, hocnbsp;eft,fl famiha falutationcm fide exceperit,ueniet pax ueftrafuperiUam.Supcrftitionbsp;fi quæfiucrunt haftenus cxhilaiationem totius diei ex auditu aut uifufacriÉ cii pronbsp;pcccatis uîuorum amp; mortuorum,amp; petieruntfoclicitatem diei, ex imagine Ghri-ftophorimancuifa/edhâcfuperftitioncmmilïamfacere oportet.Hocautem lonbsp;CO difcamus, mentis exhilarationem amp; diei foclicitatem petedam effe c pia proxinbsp;mi falutatione.Quare falutemus nos inuicemlibentcr,amp;excipiamus falutationes,nbsp;ut uerbum Dei,amp; ut uocem de coclo nobis pacem amp; foclicitatem nünciantem. Denbsp;JoannaoKcinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q mature loannes officium fuum inchoet.loannes cnimfuit diuinitus e

tan fuît inute nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordinatus,utteftimonium ferret Chrifto,ac uerum Chriftum oftenderet.

romatrif in=. Nuncergo,quodfœlix fauftum^ fit,hoc officium inchoat,amp; mutus adhuc Chri-choat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftum loquitur,adeolt;5 in utero matris exiftens,exultationc fua prxdicac, Icfum fili

um Marie efiè uerum Mefsiam. Atç hoc illud eft,quod antea angelus ad Zacha-riam de loanne predixcrat:Spiritufanao,inquiens,replebitur ïam inde ab utero matris fuæ.Quodfi infans loannes, adhuc in urero matris cóelufus, capax fuit fpinbsp;Il tus fanfti,quâto magis hi infantes,qui iam i n mundum nati funt, fpiritus fanftinbsp;pei'gratiam Dei capaces erunt. Si autem funt capaces fpiritus fanAi,cur non ctiânbsp;jnfanta capa capaces effent baptifmi, qui eft fpiritus fanfti fignaculumt’ Habes amp; hoc loco, lo-C«baptifmi. annem donafuacoclcftia confecutum,non merito fuæ ipfius iufticie,non meritonbsp;durifsimæ uitæ fuæ,quam in eremo exegit, fed tantum clemétiaamp; gratuita Dei linbsp;berahtate. Donatur ein fpiritu fanfto adhuc in utero matris exiftens, cum nondûnbsp;quicq boniexfe ne cogitare quidetî),tantô abeft,utfacere potuerit,imo cum iaranbsp;in peccatis conceptus effet. Ergo quicquidcocleftium ac diuinorum bonorucônbsp;fecutus eft,id non fuo merito,fed mifericordia Dei côfecutus cft.Porro, ut infansnbsp;loannes, ita amp; mater eius Elizabeth repleta eft fpiritu fanfto, amp; exclamauit uocc

* ’ magna. Si dixit; BenediAa tu inter muliercs. Si benedidus fruAus uctrislui. Et s ’ unde hoc mihi,ut ueniat mater Domini mei ad mes’ Ecce enim ut fada eft uox fa-” lutationis tuaein auribus meis,exultauit gaudio infans in utero mco. Et beatanbsp;’ ’ quæ credidit,quoniamperficientur ea quæ diftafunt ei à Domino. Hic mihi uinbsp;de clementifsimam foliieitudinem fpiritus fanfti ad confirmadam fidem Mariae.nbsp;Nam Maria uifitauit cognatam fuam Elizabetham ,ut uerbo angeli obcdiret,amp;nbsp;facramcntum,quod angelus adnunciaucrat,reipfa ex periretur. Ecce autem fpiritus fanftus tamfollicitus eft pro Maria,ut non folum im pleat dono fuo infantemnbsp;loannem,adhuc in utero matris geftatum,quo cxultct,ac manifefte declaret,Eli-zabetham effe prægnâtem,ucrumetiam implet Elizabetham ipfam, ut erumpatnbsp;in taléconcioncm,in quafingula penèucrbaoraculum angeli amp;fidem Mariæ cô*nbsp;firmant. A c primû Elizabeth magna uoce exclamans ,dixit;Bcncdifta tu in mu-lieribus.Hæc funt Si angeli ucrba,quemadmodum fupraoftenfum eft, quæ Elizanbsp;bcth,tan5 ex ore angeli excipiens,repetit,ut M aria agnofcat,oraculô angeli nonnbsp;fuiffe uanum fpcArum,fed ueritatem fpiritus fanfti-Dcinde, quodaddit : Bcnedi-âusûtt'

HOMILIAE IOAN. BRENTIt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS

ôus fruâus uentris iui,depromptuni cft cx promifsionc ad A braam dida^amp;arcô-modatur per Elizabethamad blium Mariæ, ut Maria certificctur, fe iuxta uerba angeliuere eflcmatré eius filii, qui promiffus cft Abraamo. Ad hune emm diftûnbsp;cft;In feminetuo benedicentur omnes Rentes terræ. Hancigitur promifsionemnbsp;interptetaf nunc Elizabeth;BencdiftùSjinquiéSjfrudus uëtris tui, hoc tft.Quvmnbsp;tuMariain utero tuo inclufum geftasjis uereille ipfe eft, qui quondam Abraæ panbsp;tri noftro promiffus,ac ita benediftus eftjUt p ipfum omnes, qui in ipfum tredùr,nbsp;bcnedicantur,hoceft,iufl:ificenf amp;faluentur.Adhæc Elizabethcohhrmat fidcmnbsp;Mariænonuerbistantû,uerumetiâmanifeftofigno.Additetn:Vndehocmihi,nbsp;ut mater Dni mei üeniat ad me f Ecce em ut fada eft uox falutationis tu.T,in aur i-bus meis,exultauitpra:gaudioinfansinüteromeo,hoceft:Rcipfacôperio,te€fl'enbsp;uere matrem Domini faluatoris mei.Nam infans, qui ft in utero meo, ftatimnbsp;prac gaudio cxultauit,ut uocé falutationis tuæ audiui. De hoc autem infante praî^nbsp;diftum eft ab angelo,(p replendus fit iam inde ab utero maths fuæ fpiritu fando,nbsp;amp; cp prazeeffurus fit ante Mefsiam Dominum Deû fuum in uirtute amp; fpiritu Ehæ.nbsp;Cum igitur ad tuam uocem tanta geftietitlæticia,amp;cum,quo tu prægnans es,quonbsp;dammodoadoraucrit,manifeftum eft,te eflc matrem ueri Mefsiæ Domini neftrinbsp;faluatoris.Pcftremo cû Elizabeth ait:Bcata quæ credidit,quoniam perficienturnbsp;ea,quæ didafunt ei à Domino,cômendat fidé M ahæ,qua tômendarionc,non fonbsp;lum confirmât in Maria fidem,fcd etiam docet, ünde ucra bcatitüdo Mariæ comnbsp;tigerit,adeoç hoc didum plané conuenit cum eo ,quod de Abraaino feriptû eft;nbsp;Credidic,inquitfcripturai,AbraamDeo,amp;reputatumcfteiiniufticiam.Qiiidaôtnbsp;crediditfnimirum credidit promifsioni diuinæ, qua didum cft : Semen tuum entnbsp;ficutftellaé cocli,in quaamp;haec continef: In femine tuo bencdicenf omnes genresnbsp;terræ .Et ctcdiàit ptæter fpem fub fpe^ fequamuis centenarium, amp; Sara fuam nonbsp;nagenariam,forè patremmulta^i gctium,ac præfcrtim eiuS feminis, in quo nonnbsp;tam aliæ gentes,q ipfemet benedicendus eflet. Ex hac igitur fide reputatus eft K'nbsp;braam iuftus,non propter externam feminis multiplicatiohem, quæ poftea fecmnbsp;taeftjfed propter benedidum feme ipfi promiflum,amp;fideexceptum.Sic amp;hoclonbsp;CÓ de Maria diciê Beata,quæ credidit Hoc uerbum diligentifsimeobferuandumnbsp;cft.Explicat em pfpicue id,per quod Mariæ beatitudo côtigit.Contigit autei pernbsp;cândem rem,per quam amp; A braæ coritigit,uidelicct, quia credidit. Quid ergo crenbsp;nbsp;nbsp;contigait

didit rHic mihi confidera,quæ dida funt ab angelo,nä eö refpicit Elizabeth. Dix it enim angelus ad Matiâilnueniftigratiam apud Dominum.Ecce cócipies amp; panbsp;ries filium,amp;c.In hac pmifsione duoproponunf:aiterum,lt;^ Maria cóceptura fitnbsp;filium,alterum, qgt; is filius fit uctus Mefsias, qui perpetuo regnatunis fit in domonbsp;lacob. Vnde ergo Maria confecuta eft ueram beatitudinem r Nurn ex eo opere,nbsp;lt;p uirgo concepitfiliumtMinime oîm.Etfi enim ex hoc dono habetmagnam cónbsp;mendationem coram hominibus,propterillud tarnen non eft confecuta nec liiftinbsp;ciam nec beatitudinem coram Deo.Nurn,cp isfilius fitucrus Mefsias f Eft quidenbsp;Mefsiasuerus iuftificatoramp;faluator nofter,fednifi Mariain ipfum credidiflet, nixnbsp;bü profuiffet ci,(p habuiflet filium Mefsiam. Quare beatitudo Mariæ ex eo continbsp;grtjcp credidit diuinæ promifsioni,in qua didum eft,filium eius efleucrum MeCnbsp;fiam,inquo genres benedicantur.Cæterum,quemadmodum,quod de A braamo'nbsp;feriptum cft.-Credidit Abraâ Dco,amp; reputatû eftciadiufticiam, nonppter A branbsp;amum tantum,fed etiam propter nos feriptum eft,quibus imputabitu r, credenr»nbsp;bus in cum,qui excitauit lefum Dominum noftrum à mortuis: ita etiam id quo d*

D Z

IN CAP VT 1. EVANG. LVCAE.'

didum?ftdeMaria:Beataquæ crcdidit, no tantum ^»pterMariâ/edetîam propgt; tefui Chri=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;did urn cft^ut difcamuSjOuUü effe donum tarn infignc,tam coclefte,etiamfi

fitufolits per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donum corporalis maternitatis Ghrifti,quodincófpeftu Deiiuftiticet,præ

ßdeinaccep» ter unumfolumlefum Chriftum,fi per fidé accipia^q» traditus fit propter pecca^ tatiujlificat. ta noftra,amp;: excitât us fit propter iuftificationé noftri.Ergo corporale matré Chriftinbsp;efle nihil eftc’Abfitlógifsime. Ad meritum quidc iuftificationis coram Deo, nihilnbsp;cftjad agnofcenda aüt dementia Dci,ad confequenda nobilitaté nominis,amp; adexnbsp;creenda fidé fuam certe plurimü eft. Vnde amp; M aria ante difta eft, benedida internbsp;mulieres.Et poftea ait;Ecce ex hoe beatamme dicentomnesgenerationes ,hocnbsp;eft,etfi coram Deo ex iHo tantü beata fum^nó quia fum corporalis mater Mefsiæ,nbsp;fed quia credo in eum, cuius mater fumjCora hominibus tn beata dicar^propterea,nbsp;lt;j Deus me abiedam mulierem elegerit in corporale matré filii fui,Dui noftri lefunbsp;Chnfti.Habes concioné Elizabethæ,qua fides Mariæ non ta confirmata, q nobisnbsp;ctiam cômendata eftjUt ex ea difeamus^quaefit uera ratio confequendæ beatitudinbsp;nis. Reliquû nunc eftjUtexcmplo Mariæ afledemur uerbû Dei, amp; facrameta uer-bo Domini propofita, ut in fide confirmati gloria nominis Dei celebremus, Si fa-lutéconfequamntjper Dominû noftrum lefum Chriftû, qui eft una' cum Pane amp;nbsp;Spiritu fando Deus laudandus in fecula A men,

H O M I L 1 A. VIII.

Vdiuimus fidem Mariae ex concione Elizabeth confirma ta effe, audiamus nunc quibus modis Maria declaretani-mi fui gratitudinéerga Dominum Deum benefaftorem funbsp;um.Nam cum confirmata effet in fide fua, agnouitingennbsp;tia beneficia,quibus mera Dei dementia affeda eft.Primö,nbsp;fit beata coram Deo ex fide,deinde, quód fit corporalis

mater Chrifti Domini, poftremo, cp in huius cóceptione uera amp; immaculata uir^ go per manferit.Quibus beneficiis, quid poteft mulieri maius Si excellétius cótinnbsp;gercf Quid ergo Domino Deo fuo pro tatis beneficiis rettibuit Obediétia quidcnbsp;amp; honeftas uitæ generalis eft gratianiadio, quam Domino pro beneficiis fuis fen»nbsp;per retribuere dcbemus,amp; dubium nó eft, quin etiam Maria toto uitæ fuæ tpe gr anbsp;tamfefeerga Dominû Deumfuû per obedientiâ declarauerit. Nosaût nûcnô denbsp;gcnerali,fedde perfonaligratiapi adionequærimus. Acludæa quæpiammulier,nbsp;magno aliquo beneficio Dei affeda,adduxiffet fortafsis in gratiar û adioné multanbsp;holocaufta.Ethnicaobtuliffet multas,nefcio quasjhecatombas. Maria aût paupenbsp;rior erat,q ut potueritgratitudinem animi fui externis amp; ludaicis holocauftis de*nbsp;clarare.Quareid agit,quod poteft, Comp onit amp; canit carmétriuphale inlaudemnbsp;Dei,uthoc carmine publice tcfteégratitudinéanimi fui erga Deû,id^fecit nec fine exemple nec citra rationem fpiritus fandi. Nam cum IfraeJitæ magno miracunbsp;lo liberati eflentemari rubro,foror Mofi Miriam, eiufdé nominis cum Maria manbsp;tre Ch rifti,cecinit uni cû aliis mulieribus in gratiarû adioné tTnvu lûvt Cantemus,nbsp;inquiés,Domino,gloriofe em magnificatus eft,equû amp; afeenforé deiecit in mare.nbsp;Inlibro ludicûpphetiffa Debora Si Barach canunt Dnocarmé triûphale,q( libenbsp;raffet ifraelitas a Sifaraducelabin.QuiddicâdcHannamatreSamuelistHæcemnbsp;cum donato Samuele liberata effet à probro fteriiitatis,gratitudiné animi fui cat'nbsp;mine ita declarauit,perinde aefi ingentc uidoriâ ex hoftibus reportaffet.Sicppbcnbsp;ta lonas èuetre cetiliberatus,fic xex Hiskiain priftinâ fanitatéieftitutus, carminanbsp;inlaudem

HOMILIAE IOAN. BRENTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii

inhudé Deijueluti triûphos agéces,cccinerunt.Pene' aütpteriiflim rcgê Dauida, qui hoc noie longe oim celeberrimus habef,(p pfalmis letulerit Deo gratiàs; pronbsp;bnficus fuis.Et is in carminibus fuis pfpicue docet,cj Dns Deusnofter hunc culiunbsp;poft pftita beneficia maxime oim requirat.In pfalmo uigefimo ait; Exaltare Dominbsp;ne in uirtute tua,hoc eft,defende rege nciftrû,amp; opprime oês inimicos eius. Quidnbsp;aut retribuemus tibi pro hoc beneficiof Sequif; Cantabimus Si pfallemus un tûtesnbsp;tuas.In pfalmo uicefimo primo precat Chriftus ; Salua, inquiésqiie ex oreleonis,nbsp;amp;àcornibus unicornium humilitatémeam.Qpasergo gratias uicifsim turefe-res^ NarrabOjinquit, nomé tuum fratribus meiS,in medio ecclefiæ laudabo te. Etnbsp;in pfalmo fexagefimo oftauo;Laudabo( inquit) noméDei cum cantico, Si magninbsp;ficabo eum in laude. Et placebit Deo fuper uitulû nouellum, cornua producenténbsp;Si ungulas.Quid ergo caufe eft,quo'd carminum cultuS Dno Deo noftro tam gra^nbsp;tuSjtam^ accepcus fitrNunl ipfa uerborum côpofitio jaut externus fonus uocis tanbsp;timeriri eft jUt ex opéré,quod uocanc,operato demulceat Deû,amp; confequaf gra- ,nbsp;tiameiusrAbfit .Hacenim opinione dcmurmurant hypocritæ pfalmos fuos ctiâ inbsp;non intelleâos,fedfccdifsimcerrant. NuUuehimhoisopus tantæ eft iuftjciæ, utnbsp;pofsitin ludicio Dei côftare,amp; irara eius placare. An uero placet Deo cultus pfalnbsp;morûjCp Deus deledef fuis ipfius laudibus,quæ in pfalmis cómemoran folct t Dénbsp;lesftaf quidé Deus laudibusfuis fuper uitulum noueJlü ,cornua producenté amp; ungunbsp;las,non tarnen deledaé fua trh caufa,fed maxime oim noftra. Nam in pfalmis prænbsp;fertim tux'^^^xs-ocoKJ' cómenda£ nomé Dei,nunc àpotentià amp; feueritate,nunc a' clenbsp;mentiaSi mifericordia,nuric a' ueritate amp; firmitudinepmifsionu eius. Vbi aut ha:cnbsp;inDeo commendané, ibi increduli ad cognitioné Dei.ad fidé amp; timoré Dei inui-tanf, ibi imbecilles in fide Si timoré Dei confirmant, ibi Si firmi Si robufti in fidenbsp;ac timoré Dei conferuant.Qvüd aöt poffet Si Deo gratius Si nobis utilius accidc'nbsp;ïe,q ut alü qdem ad cognitioné Dei amp; fidé conuertant,alii in fide confirment,aliinbsp;in fide conferuentt Vbi enim eft uera fides, ibi eft amp; iufticia, amp;obedientia, amp; falusnbsp;îEterna.Quate,cuDeuspfalmo!j: carminibus deledat,noftra maximeoim caufanbsp;dele(Sat,uc nos ex cómendatione nois eius,quæ fit in pfalmis,ad fedandâ uera picnbsp;tatemerudiamur.His ergo tumexéplis, tumrationibuscómota Maria, cóponitnbsp;amp; ipfa carmé,quo teftetgratitudinc animi fui erga Deû.Côtinet aut hoc carme denbsp;céuerficulos, in qbuspeipuanoiafeuepitheta, quætitulosuocantjDniDeinoftri ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

clarifsime illuftrant. Habet em Deus tres pcipuos titulos .Hop; primuseft,çp fiepo-lentifsimus ac feuerifsimus. Secundus,cf fit clementifsimus. Tertius,ef fit ueracifsi sum inpmifsis fuis.Hos tres titulos Maria ex ordine in carmine fuo illuftrabit,utfenbsp;ueritate Dei impios ab impictate deterreat,amp; dementia Dei pios in humilitateamp;nbsp;côteptu confolet,ac ueritate eius credetes in fide cofirmet Si cóferuet. Quibus offinbsp;Ciis nihil poteft ecclefiæ Dei utilius ac magis falutiferii cótingere. A udiamus ergonbsp;quid nobis Maria canat. Etait Mana; Magnificat anima mea Dominum. Etnbsp;«xultauit fpiritus meus in Deo falutari meo. In his duobus uerficulis propohitnbsp;Maria argumétumhuius carminis,ad quod argumentûomnia,quæ fcquunt,refenbsp;lenda funt. Et eft fentcncia; Contigit mihi diuinitusinæftimbaile beneficiû, amp; nücnbsp;per fignutn ab angelo prædiftû confirmata fum maxima fidei certitudine. Quarenbsp;ica fnni in confeientia mea cxhilarata, ut non pofsim me continere, quin quantanbsp;quatalnn,emmpamincómcndationemnominisDci.Atlt;5 o utinam omnia cornbsp;poris JHCi membra uerterent in iinguas,quo licexet Dominum feruatorem meumf

D 3

I H CA P VT I. E y A NG. L V C AE.

eignes hudibus ornare, Vf«^ adeo gcftic,quicquid eft in anima mea nitium, st no men Dni magnifiât, Habes ftatû carminis. Recipitenim Maria fecômcndaiurânbsp;nomégloriâ,amp; maieftaté Dei.Sed que cômcndaueriSjà uirtutc potifsimû cômennbsp;des oportet.Sequûturergoodouerficulijin quibusmaximaeuirtutes Dcicxplicânbsp;Viifericord'it tur, èquibus etiam Deus reportât epitheta longe oim clanfsima.Prima aût uirtusnbsp;(gt;n)M uirtfi Dei eftmifeiicordiafcudementia,quarefpicithumilesamp;feruat abkâos.Dehac

gt; » uirtute Dei,audi tres uerficulos: Quiarefpexit ad humilitaté ancdlæ fuæ, ecec M ein ex hoc beatâ me dicentcésgenerationes.Quia fecit mihi magna, qui potensnbsp;»t eftjamp;fandunomeeius.Etmifericordiaciusà progeniein progenies,timétibuseâ.nbsp;Explicat aût Maria dementia Dci,pnmö, fuo ipfius exemplo. Ego, inquit,erânbsp;uduti ancilla longe oîm abiedifsima amp; côtemptifsima.Ducebâ qui dé genus èp-fapia Dauidis regis darifsimi amp; fandifsimi,fed tanto miferior amp; caiamitofior erâ,nbsp;quanto maiores mei celebriores fuerant. Vt ein nihil dicam de regno à noftrafanbsp;milia per tyrannidé ablato,nec cômemorem durifsima egeftaté, qua iammultonbsp;tpe regia pucUa laboraui,certe hæc maxima oîm miferia cft,cp tyranni, qui nuncnbsp;occupantregnum noftrû, ita uitæ oîmeorû, qui ducût progeniem fuam a' Daui-de,infidianf,ut iam interemptisuiris aliquot, ne nos quidé pudlæamp;mulicrestunbsp;te fimus,adeô^ neccffehabeamus,nô tam ingloriat q oîmludibno cxpofitæ,uitânbsp;nuUopenèlocofecurâ agcre.Sedquam hoies conténunt,earn Dns Deusnoftexnbsp;rcfpexit.ls,inquâ,Deusrefpexitme,quieft potens cuius nomé eftfanftû. Inc5nbsp;mendationeaûtdcmentiæDeimeminitMariaetia potcnriæeius,propterealt;pnbsp;Heufptnâuf clementia non pofsit dïè efiîcax,nifi iunfta fuerit potential. Vocatur aût Deus fannbsp;ftus,nontantûàiufticia,fedctiamab admirabiii operu fuorum ratione.Sanduninbsp;cih dicitur proprie, quod à prophano S uulgari rerû ufu lemotü eft.Quod aût itanbsp;femotû eftjin abfcondito conferuaf,unde amp; fiindû abfconditum dicitur. V ocaturnbsp;ergo Deus fan(Sus,cp opa eins longe ab humano captu abfconditafinr,amp; tam adnbsp;mirabilia,ut non pofsint humana ratione cópiehendi. Operatur ein Deus glorianbsp;per ignominiâ,gaudiû per trifticiam,fodicitaté per miferiam,uitâ per morte, ade -dlt;5 coclü per infernu,qua opera di ratione, qd poteft dici admirabiliust A tep hæcnbsp;admirabilis operandi ratio,etiä in Manadedarata eft. Nam cü Deus ueUet eamnbsp;fuper oes mulieres(fic em angelus loquitur) benedicerc,amp; dono omnium regina^nbsp;rummaieftatéfuperanteornare, permifit antea,uthabcreturmulierumomniunbsp;abiedifsima.Sed hac abieftione,tanq organo,ira dofte ufus eft,ar per häc exaltaucnbsp;ritipfamingloriamlögeomniüdarifsimam.Dicitergo: Refpexit humilitateinnbsp;ancillæ fuæ,hoc eft,abicftioncm amp; miferiam meam ,amp; fecit mih i magna.Fecit menbsp;fnatrem , ut tarnen maneam uirgo , quid hoc dono admirabilius s' fecicnbsp;me matrem, non prophetæ alicuius aut patriarchæ ,fcdMefsiæ, eius nimpnbsp;rum , de quoomnes prophetæ uaticinati funt, cui omnes patriarchæ falutemnbsp;fuam acceptam tulerunt, qui eft omnium patriarcharum amp; prophetarum Dominus. Qua gloria, quid poteft dici excdlentius f Fecit me matrem, non régis:nbsp;cuiufdam terreni, nonangelicocleftis,fedfuiipfius unigcnitifilii,crcatoris ccclinbsp;Scterræ.Qua beneficii maieftate quidmaius, quid fublimius excogitari poteftjJnbsp;Et propter hæc beneficia Dei ,quæ non quidemmeo mcrito,fed mera Dei clementia confecuta fum,tanto beatiorem me dicent homines, quanto antea internbsp;homines abieftior fui,adcóque cum coram Deo habeam gloriam iufticiæ Sc beadnbsp;cudinis,tantunipeifidempioptet mifeiicordiam cius, dicent tamcn amp; homines me

1

H O M I L I A E IOAN. B R E N T I t.

tics me bcatam, amp; agnofeent ac commendabunt in me clemcntiam Dei^ qua in tâtarn gloriæ maieftatc præ omnibus aliis mulieribus, quantumcûç uel tlanbsp;ris uel potentibuSjCueda fum.Cum igi^ tam admirabilibus beneficiis diuinitus af-fefta fim, qui fieri poffet j ut non tota in laude cômendationé diuinæ cJcmentiænbsp;erumperéf Et hæe Maria de fuoipfius exemple. Deinde cômendatetiam deméti Ddcrga. oêsnbsp;am Dei ab alienis exemplis:Mifericordia,inquiens, cius a progenie in progenies, credentesinnbsp;timétibus eum.Deus non uni tantum mihimifericors eft,fed ideo mifcricordiam ipfum,nbsp;adeptafum,utinmeoftenderetomnem dementia,adcxpiittiendû exemplar omnbsp;nibushis qui riment ipfum,boc eft,qui creduntin ipfum, amp; feftanf uocationé eiusnbsp;ex fide. Et mifericordia Dei non in me prima coepta eft, fed iam olim exhibita eftnbsp;omnibus eimentibus eum, a' progenie in progenies, amp; exhibebi^ etiâ deinceps ontnbsp;nibus pofteris,qui credûtineum.Annon magna Dei beneficia coUata funtinpronbsp;phetiffam Deborât' libet.n.eiufdem fexus exemph ptoferre.Quid de Ruth Moabtnbsp;tidedicât Hæc beneficie Dei ab exilioac propemodum mcdicitate eueflaeft innbsp;magna auiam fummopi amp; clarifsimo5^ regum.Quanta uero beneficia contigerintnbsp;diuinitus Hannæmatri Samuelis, teftataeft ipfa publico carmine. Quddfi Deusnbsp;has amp; alias multas mulieres,tum miferrimas tû abiedifsimas,tanta clemétia profenbsp;cutus eft, ut reddiderit eas longe omniû beatifsimas, profedo ingens argumentûnbsp;eft,quôd uelit deinceps tam mulieres qua'm uiros in ipfum credentes eo ma iori fanbsp;uore côpledi,quo grauioribus aduerfis affliguntur. A gnofeamus igiffx his uerfi- Qmnipot^nbsp;«dis mifericordia Dei, amp; difeamus in Deo epithetô dementis, utfidem noftrâin tia/eccudinbsp;omnibus affliftionibus confirmemus.Secûda uirtus Deieft,Omnipoteria.Dehac «ir/wDe»lt;nbsp;audiamustrcsillosuerficulos,quimoxfcquunf; Fecit potécianiinbrachiofuo, “nbsp;difperfitfuperbosmentecordisfui;Depofuitpotctesdefede,amp;cxaltauithumiles.nbsp;Efurientes impleuit bonis,amp; diuites dimifit inanes. Hæceft cômendatio poté- * *nbsp;tiæ Dei. Etfi enim multi reges huius feculi dicanf potentifsimi amp; inuidifsi mi, hocnbsp;tarnen dicuntur uel honoris graria,ucl côparatione ad infirmières quofdam regunbsp;los. Solus autem Dominus Deus nofter itapotens amp; muiftus eft, ut re ipf a fem pernbsp;côprobetjhæc epitheta fibi maxime omnium eópetere. Vide enim mihi, quidfacinbsp;att Arrogantes amp; fuperbos pudefacit. Sublimes detrudit,humiles elcuat. Egenosnbsp;ditat,diuites reddit egenos. Et hæc opera Dei tam nota funt inter h omines,ur nónbsp;foltifacrafcriptura,uerüeriam ethnicifcriptores cómemorenCea.ExempIa quocjnbsp;perfpicuetcftantur,nihile{reDeomagispropriumqiftafacerc.An non Maria, utnbsp;hinc initium exemple^ fuma, fuitmulier longe omniûabiedifsima s' Et eodemnbsp;tépore fuerunt multae darifsimx uxores amp; filiæ poten tifsimoji regum,amp; fummopânbsp;pontificum,quæ M aria uix àncillæ loco dignatæfuiffent. Quid autem fecit Dnsnbsp;Præteriit,ncglexitamp; contcpfitomnes illas mulieres regias amp; pontificias,Mariantnbsp;âutem felegit in matré unigeniti filii fui,Domini noftri lefu Chrifti,hoc eft, orna-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuper^

uiteamtanto beneficie, quantûnulli un qmulieri in toto orbe terrarû contigit, bot detrudit^ Vis alia exemplarQuod ddpergatfuperbosmentecotdisfui,documcto funtædi ^difpergit^nbsp;hcatores turris Babylonicæ,documento eftamp; NebucadNezar in Efaia dicens.'Innbsp;coclum confccndâ,fuper aftra Dei exaltabo foliû meû,fcd mox audit; V erûtamennbsp;ad infernum detrahcris,in profundû laci. Documente eft amp; princeps Tyri, qui cûnbsp;apudExechielemdiceretinçordefuo;Deusegofum,amp;in cathedraDeifedeo, , -ftatimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A dducam fuper te aliénés robuftifsimos gentiû, amp; nudabût gladios

fuos amp; detiahentte.Qviod autem deponat potentes de fede,amp; exalter humiles,uel exaltathn

O 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ndlet.

IN CAPVT I. EVANG. LVCAE.

qoemadmodum Hannacanit,fufcitetde puluereegenum,amp; deftercoreeleuct pauperemjàcimpleat efuriétes,amp; dimittat diuites inanes, manifefto exeplo funt,nbsp;Pharao 8i Mofe, Aegyptii Si Ifraelitæ,Saulamp; Dauid, Amanamp; Mardochæus, Sednbsp;quid facio^ quafi ucro non huius rei pafsim innumera exempla, tam in faciis q innbsp;prophanis fcriptoribus,tam denicp maiorum q noftra memoria extet. Dices aut:nbsp;Scio quidemhæc iCa fe habere, fed interim uideo multos impies regnare, amp; piosnbsp;oppreflbs efle,multos item impios abundare,amp; pios egere,cur amp; ifta non inuertitnbsp;Deusf Hictibie pfalmo trigefimo fexto refpondendum eft ; Noliæmulariineonbsp;qui profperaturinuia fua,in homme facicnteiniufticias.Quoniam quimahgnannbsp;tur,exterminabuntur,fuftinentes autem Dominum ipfi hæreditabunt terram.Etnbsp;adhuc pufiUuiTijamp;noneritpeccatorjquæres locum eius amp; ncninuenies.Etmox:nbsp;Vidi impium fuperexaltatum Si eleuatum ficut cedros libani, Tranfiui Si ecce nonbsp;erar,qnæfiui eum,amp; non eft inuentuslocus eius.Porro,cum deieftio potentu,amp; exnbsp;alcatio humilium,non pofsit fine maxima potentia fieri,manifeftum eft,Dominûnbsp;Deum noftrum,qui bate opera facit,longe omnium potentifsimum efle.Prædicanbsp;tio autem potentiæ Dei aptifsimfî organon eft,adcxcitandû in nobis timorem,renbsp;uerentiam amp; fiduciam in Deum. Reponamus igitur bos uerfitulos alta mente, utnbsp;cognita D E1 potentia, non fuperbiamusin humanarum uirtutum dignitate,nbsp;nec defpondeamus animum in abieftione, fed ambulcmus in timoré Dei, amp;nbsp;fl quid aduerfi inciderit, benefperemus, certa perfuafioneconcepta,^ qui perminbsp;ferit nos incidereinaduerfa,idem potensfitamp;feruare.Tertia Dei uirtuseft, Veri'nbsp;tas,undeamp;epitheton uetacisfcportac,uidclicet,(f Deus, ea quæpromifit,feruetnbsp;côftantifsime.De bac uirtute reh qui funt duo ultimi uerficuli in hoc carmine Ma*nbsp;3 i riæ ; Sufeepit Ifrael puerum fuum, recordatus tnifericordiæ fuæ. Sicut locutusnbsp;3J eftAbraamamp;feminieîusinfccula. Etenim Dominas promifitquondà Abraacnbsp;bcnediftionem pet femenipfius :Benedicentur,inquiens, in femine tuo omnes gcnbsp;tes terræ. Et banc promifsionem répétât poftea in Ifaaco Si lacebo. Inculcauit SCnbsp;earn drligentifsime per prophetas.Nec uUa unq promifsio in terris cxtitit,qua nonbsp;bis maiora, Si faluti noftræ magis neceflariabonaoblata funt.Hic enim pre rnittifnbsp;rion corporalis aliqua aut externa huius feculi bcncdiâio,quæ utmaximam habenbsp;at benedidionisfpeciem, tarnen fluxa eft amp;caduca, nec poteftueramac perpétuanbsp;falutem conferré;fed promittitur benediftio fpiritualis,idlt;î' non per quoduis cu-iufuis hominis femen,fed per fernen A bra3e,quod eft lefus Chriftus Dominui no-fter,qui tam coclcftem tam diuinam fecum benediâionem affert, ut quotquot crenbsp;duntinipfum, nonfolum confequantur liberationem ab externa malediflioncnbsp;Adæ,ucrumetiam remifsionem pcccatorum,iufticiam,Sc uitam æternam, quibusnbsp;benedidionibus nihil poteft nec mains nec excellentius excogitari. Nam, cp hæcnbsp;promifsio,ad A braam Si ad alios patriai chas difta,refpiciat propnein lefum Chrl

HOMILIAE IO A N. B REN TH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii

Noh lt;iicit,amp;feminibus,tanquam demultis,fcd taquatn de uno.Etin femine tuo, qui eft Chriftus .Habes duos primarios Apoftolos, Petrum amp; Paulum, qui plcninbsp;fpiritufauftojmanifefte interpretantur promifsionc Abraæ diftam de Dominonbsp;noftro lefu Chnfto. His confentit etiam Elizabeth^ quæ cum ad Mariam dieeret:nbsp;Benediftus fruftus uentris tui,uno uerbo explicuit, bencdiftum fernen A braæ nonnbsp;aliud eflCj quàm Icfum Ghriftum. Quanq autempromifsio de Chrifto non tantum uerbis ad Abraam difta erat,fcd etiam iuramento confirmata fuerat; Per me-metipfum, dicit Dominus, iuraui:ab eo tarnen Abraæ tempore, ufq? ad adultaninbsp;Mariæ ætatcm effluxerunt duo millia,plus minus,annorum.Quid ergot num Deus in promifsis fuis mendax eft^Nihilminus.Differtquidem promiffa,fcd non au De«f diffèrenbsp;ferc.Differt,utexerccatfidcmnoftram5amp;maioremintcrea temporis coronamfi-dei noftræ præparet.Non aufert autcm,propterea quod,qui interim promifsioninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itufae,

fidem adhibent, nihil promiflarum rerum amittunt,amp; Deus,fuo tempore tanto cumulatius implet^quod ptomifit,quanto diutius diftulit. De maxima igitur oninbsp;nium certitudine ueritatis diuinarum promifsionum Maria in his duobus ultimisnbsp;uetficulis canit:Sufcepitjinquiens,lfraelpuerumfuum,recordatusmifericordiænbsp;fuæ.Etenim Deus mifericorditer promifit Abraæ amp; aliis patriarch is,quód uclit ipnbsp;fis darefemen,in quo benedicendæfintomnesgenres,in quo ifraelfitprimogeninbsp;tus filius Dei,amp; confer uatur, ut breuitcr dicam, omnem falurem« Etfi uero Deusnbsp;multis haftenus annis diftulerit hoc promiffum, nec miferit femé iftud in terram,nbsp;ut populus Ifrael propemodumuifus fucrit à Deo dcreliftus, ac omnino reieâus,nbsp;nunc tarnen,cum ego uirgo conceperim filium Dei,recordatus eft Dominus pro-mifsionis fuæ,amp; manifefte declarat,fe non abieciffc,fed fufcepiffc,ae magna gratianbsp;complexumeffe populum Ifrael. A pagefis igitur, quifquis aufus fueris Dominumnbsp;Deumnoftrummendaciiargucre,cumnon folumpromiffa fua longe omniumnbsp;conftantifsimefcruct,acperfeftifsimeimpleat,uerumetiam ultra omnia,quæ petigt;nbsp;mus aut cogiramus, cumulate faciat.Hoc eft carme M ariæ,quod in domo Zachanbsp;iiæ,apud cognaum Elizabetham,ad declarandam animifui coram Dcogratitu-dincm,compofuit. Etmanfit(inquit Euangelifta)Maria cum Elizabeth,circi' * *'nbsp;ter menfibustribus,amp;reuerfa eftin domumfuam. Reuertemur amp; nos nunc etc “nbsp;plo in noftram domum,fed ita,ut carmen M ariæ tanquam cocleftem thefauiumnbsp;nobifcuihad domumreferamus,amp;altifsimamente recondamus. Nam cuminnbsp;hoc carminecommendentur trèspræcipue uirtutes Dci,uidelicct,clcmentia, ponbsp;tentia,amp; ueritas,non poffumus nec gtatiorem cultum Deo faGere,nee noftræ falunbsp;timagisprode(re,quàmfi,frequentihuius carminis mcditationc,uirtutes D E I,nbsp;quàmperfedefieripoteft,eognofcamus. Acomnianoscognouiflrc,iurequodamnbsp;gloriaripoflumuSjfihas D E I uirtutesredecognouerimus .Agnitaenimde- ttjjjèeftom»nbsp;mentiaD E I,concipimus fidem, ut ex fide habeamusiufticiam,amp; non defpe- nianojjè,nbsp;remus in aduerfis. AgnitapotentiaD E [,concipimustimorem,neinuirtutigt;nbsp;bus noftris fuperbiamus,néucpcccemus. Agnitaueritatceius, confirmamusfi-dem noftram,ne in tentationibus amp; afflidionibus deficiamus. Vbi autem fides eftnbsp;confitmata, amp; timor D E I obedientiam operatur, ibi cettifsima eft ueræ falutisnbsp;expeftatio.Conferuemus igitur hunepfalmum,amp;nontam corde quàmetiamnbsp;lingua meditemur nodudiuque,ut accenfo per eum fpiritusigne,adfedandanbsp;cocleftia inflammemur, per C H R I ST V M lESVM DOMI-N V M ’'oftrum,quieftunà cum Pâtre amp;SpiritufandoD E VS laudannnbsp;dusinfecula Amen,

VT I. E VAN G. L V C A H O M I L I A IX.

OnceptionéloarinisBaptiftæ Sc Domini noftrilefu Chri' fti explicuimus. Nunc natiuitates eorum, quantum piecesnbsp;ueftræ nobis a Domino impetrauexint ,explicandasfufci'nbsp;piemus. A c loannis quidem natiuitas ita,ut fequif, fefehanbsp;bet, Elizabeth impletu eft tempus patiendijÄ peper it filinbsp; um,Etaudieruntuiciniamp;cognatieius,quiam,-ignificauitnbsp;Dominus mifericordiamfuam cü iUa,amp; cögratulabantur ei. Quid hac narrationbsp;ftiO-Mproniif= nefimpliciuscfedhæc fimplicitasexponitnobis,firedeintueamureâjClarifsimânbsp;fionummaies ueritatisdiuinarumpromilsionummaieftatem.Anteenimpromifit Deusperannbsp;gelum fuum,fefe Zachariae Sc Elizabeths daturumfilium, Sc libcratutum eos abnbsp;opprobrio fterilitatis, Adiecit præterea, hunc filium multis in natiuitateeius gau'nbsp;dio amp; exultationi fore,Ethsc, cü promittebanf,uifa funt,cum multis aliis,tü praenbsp;cipue parenti ipfi Zachariae,non tarn ridicula quam plane impofsibilia. Quomo-do enim mulier natura fterilis, amp;anus iam pene effœta,pareret filium f Et qui fierinbsp;poffet 3 ut ludæorum familia de filio paulo poft in lucem ædendo gaudium coneinbsp;peret,qui eo tempore nafeeretur,quo Judaica gensjRomana tyrannide opprimenbsp;batur,amp; quo mortui focliciores pcne'iudicabanrur quam uiuentesc' Sed ut Domi*nbsp;nus Deus nofter publice confirmaretueritatem promifsionum fuarum, amp; certitu*nbsp;dinemucrborumfuórum,contrahumanam effecit opinionem,utamp;filiusZachanbsp;ris ex Elizabetha nafeeretur, Sc multi magna Isticia in natiuitate eius afficerenf.nbsp;Confirmemus igitur hoc exemplo fidem noftram, Sc fiquidcm uerbii diuinae pronbsp;mifsionis habuetimus,nulla aduerfa tanta, tamej potentia iudicemus, ut queantnbsp;ueritatem eius opprimere,amp;extinguere. lam Sc hoc loco proponif exemplum hunbsp;manitatis, quam unusquifep proximo fuo ex charitate debet. Nam cumUicini Stnbsp;cognati Elizabeths audiflent, quod Dominus magno bencficio affeciflet ipfam,nbsp;gratulantur ei.Hoc charitatis eft officium,qus utfiet cumflentibus, itagaudetetinbsp;am cum gaudentibus, A c illi quidem gr atulati funt Elizabeths ex charitate, nosnbsp;autem in cómemoratione natiuitatis loannis gratulemur nobis ipfis etiâ ex fide.nbsp;Aliorum enim hominum natiuitates trifticis potius q Isticis materiam nobis ofnbsp;ferunt, Nafeuntur enim tarn corpore quam animomifcri,nafcunf nudi, infirmi,nbsp;flentcs,egeni,amp; omnibus malis huius feculi obnoxii, Nafeuntur in peccatis,in ponbsp;teftate Satans,5^ adinfernu condemnati,Quis propter tantas calamitates non afnbsp;ficeretur trifticia^ Sed bene habet,natus nunc eft Zacharis filius,qui etfi iifdé ma*nbsp;lis,quibus alii homines,natura obnoxius fuit,cius tarnen nuncius SCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,

qui natiuitate fua omnesin ipfum credentes ab omnibus miferiis, tarn corporali* bus quam fpiritualibus^ redemit. Hsc enim eft natiuitatis Chrifti, quern loannesnbsp;adnunciauit,utihtas,(p Chriftus,fufceptis in fe miferiis noftris. Sc fuppliciis pecca*nbsp;torum noftrorum,liberauerit nos afa omnibus malis.Quare,ut cognati Elizabethnbsp;JsticiacharitatiSjita nos in natiuitateloannisIxticiafideigeftiamus, utfideconfienbsp;, 3 matijin omnibus aduerfis bene fperemus. E tfaflu eft in die oftauc,acnerunt ci£nbsp;cumcidere puerum,amp; uocabant eum nomine patris fui Zachariam, Et refpondésnbsp;mater eius,dixit; Nequaq,fed uocabiturloannes.Etdixerunt adiUam;Nemoeftnbsp;s 3 in cognatione tua,qui uocetur hoc nominc,Innuebat autem patri eius,quem uel-3 3 let uocari eum. Et poftulans pugillarem,fcripfit, dicensiloanncs eft nomen eius.nbsp;„Et mitati funt uniuerfi, Circucifio,inquitPaulus,nihil eft Et fi circumcidamini,nbsp;Chiiftus

K OH IL IA E IOAN. B REN til» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4

Chriftus uobïs nihil proderit.Cuiigitur loanncsodauo diccïrcumciditut? Per fe quidem,abflt;^ uerbo Domini,circumcifio nihil eft,amp; fi adieceris hanc appendice,nbsp;dignitatçamp; merito opcris fui expier peccata, amp; iuftificet coram Deo, etia impianbsp;eft,feddum conftititpoliteia Mofaica,circumcifionis ufus nonfolum pius, uerumnbsp;etiam necelTarius fuit. Mafculus,inquit.cuius præ pucii caro circumciia non fuer it,nbsp;delebitur anima illa de populo fuo.Cum enim Dominus eljgerec A braamum, utnbsp;nonfolumin pofteritate eius inftitueretregnumamp;cultum Dei in terra Canaan,nbsp;uerumetiam ut de femine eius daret Chriftum,in quo omnes genres benediclioncnbsp;confequerentur, mandauit circumcifionem, qua ueluti pubhco figillo teftareturnbsp;padumcum A braamoamp; femine eius initum,amp;confirmarec uniuscuiusi^iuxtadinbsp;uinaminftitutionem circumcififidem,paftum Deiadfequo«^ pertinere, amp;falutcnbsp;afferre.Quo tempore autem natus eft Ioannes,conftabat adhuc politef a Mofaica,nbsp;amp; nullum unq propîus fuerat tempus,quo Chriftus femini A braæ promifrus,naf'nbsp;cendus erat, necalius quifpiam clariora teftimonia de Chriflo,nondum afeenfunbsp;in coclumSimifsionefpiritus fanftiglorificato,laturus erat,51oannes. Nullus igifnbsp;nec iuftius nec aptius loanne circumcidendus fait.Sed de circumcifione alias plunbsp;ribus.Nunc uideamus quid fibi uelit Elizabethan amp; cognato^ contentio denominbsp;nisloannis impofitione. Quidtnumcontenderuntdenomine,q?aliquafalutisnbsp;ratio in propriorum nominum uocabulo fita firi Nihil quidem uel fuperftitionisnbsp;ueluanægloriæin nominum impofitione fedandum eft. Nonenim quicq refertnbsp;coram Deo,quo nomine autclaro autobfeuro uoceriSjmodo Chriftiano nominenbsp;uere per fidem continearis.Non eft,inquit Petrus, aliud nomenfubccelo datumnbsp;inter homines, in quo oporteat nos faluos fierinhæc tame cótentio,de nomine Ionbsp;annis,fua habet commoda,amp;in noftri quotj admonitionemdefcriptaeft. Primûnbsp;crn,cp cognatiimponatloanni nomen patris fui Zachariaè,admonent nos honenbsp;ftæ ciuilitatis,quæ,fi nó alio nos uocat iufta amp; légitima caufajCxigitjUr nó pegrinanbsp;amp; exotica,fed patria amp; ufitata nomina liberis noftris indamus. Dcinde-q parentesnbsp;obtinét, utfilius nô Zacharias,fed loannes uoccf,partim fpecimé eft pattiæ potenbsp;ftatis, partim docet maioréfidei amp; fpecialis mâdati Dei,quàm publicorum amp; uulnbsp;garium morum,rationem habendam eftc.Ioannis enim nomen diuinitus ab angenbsp;lo demandatûerat: Vocabis,inquitangelus,riomeneius loannes,Itai^ cû Zachanbsp;riasfcriptofuofignificet,pucrumloanncuocandum,nonfolum déclarât fidcmamp;nbsp;obedientiamfuamerga Dcum,uerumctiamiUuftratmiraculum,quo angelus eiinnbsp;templo apparuit,amp; de filio fuo loanne uaticinatus eft. Ca:terum,hoG nomen Ioannbsp;nidiuinitusinditumeft,utloannes non tam condone quàm nomenclarurafuanbsp;Chriftum adnunciarer. loannis enim nomen, fi interpreteris, gra tiofum fignfi-cat,hoc eft,non tam gratia uel Dei uel hominumacceptum, quàm gratiæ adnunnbsp;ciatorem.Nonpoteftautênobisullaà Deogratiacontingcre,nifi propter Chiinbsp;ftum,quem loannes adnunciauit.Quare cum uocabulum loannis proponitur nonbsp;bis,agnofcamus nuncium nobis,iuxta nomen fuum,gratifsiriiû, amp; admoneamuinbsp;Chrifto,ut fide cófirmati,omncm falutem noftram in Chrifto quæramus. lamnbsp;amp; parentibus, amp; loanni ipfi hoc nomen utilitatem haud contemnendam attuJinnbsp;Parentes enim tories clementiæ amp; beneficiorum Dei admoniti fuerûc,quoties hugt;nbsp;lUS nominis mentionem fecerunt. Et loannes ip«e toties oßicii fui admonitus eft,nbsp;quoties nominis fui meminit.Sic Patriarchat, ficMofc, fie multi alii fandi hberisnbsp;fuis nomma impofuerunt,uthaberent domefticamoniméta,quaEfemper ob ocunbsp;los ucxf^entui, ôcadmonerent ipCos de beneficüs Dei ^aded^ animos comm ad

ÎH nomencîa turalibcrorunbsp;publica regianbsp;nis cotifuetu=nbsp;do Jèruanda.

i gt; A pertum eft autem illico os Zachariæ,amp;lingua eius^Si loquebatur benedicens s J Deum.Ec fadus eft timor fuper otnnes uicinos eorum, amp;fuper omnia montana lunbsp;sgt; dææjamp;diuulgabanturomniauerbahæCjamp;pofucruntomneSjquiaudierâtjincornbsp;3 J defuOjd centes.-Quisputaspuerifteeritf ErenimmanusDominieratcumillo.

Didumeftfupra,Zachariamabangeli coHoquio propter incredulitatem mutiî faftum cfle, qui amp; interea tempons, donee loanncs circumcideretur mutus pernbsp;manfit.Nunc igitur reftituitur ei uox, amp; aperif lingua eius diuinitus, maxima omnium admiratione ftupore. Primû igitur hoc miraculûæditû eft in circûcifioncnbsp;iotrnnis 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icannis cómendetur amp; illuftref. Nujjprer humanâ ipfius fanfti

ilki/iraïur mi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tamctfienim.Ioannes repletus fuentfpiritu fandoadhucin utero

r(tcM/oz«Zrf= matriSjtamenamp;ipfein peccatis conceptus eft, amp; fuit naturafua filius iræ.lJluftraf charia (édita, igitur nomen loannis miraculo in Zacharia ædiro, non propter fuam ipfius fan-loannis offici ditatemjfed propter minifterium ipfiuSjamp; teftimoniû, quod Mefsiæ datums erat.nbsp;«IK. Ofiiciumenim ioannisfuit,utteftimoniofuo Chriftum publice commendaret.

Quare, ut teftimoniumeius magna autoritäre praeditum effet, infignis amp; illeftris redditur miraculo,non folum conceptus,uerOetiam natiuitas amp; circumcifio eius.nbsp;Acccdet pofteaadmiranda amp;ftupendafanditasuita:eiusindefertis, quæamp;ipfanbsp;non aho refpicit,ç( ut autoritas teftimonii eius de Chrifto lefu confirmetur, qué-tieus huma= admodum fuolocooftendemuS .Deinde miraculo rcftitutae uocisin Zachariafignbsp;nx uocis au= nificat Deus,fehumanae uocisautorem amp;gubernatorem cffe.Qiiis fecit,inquiradnbsp;torerguber Mofen,oshominis,autquisfabricatuseftmutumamp;furdum,oidentcmamp;cæcum^nbsp;««for. nonne cgot Et in Prouerbiis Salomonis ; Homo pfacparatcor, Dominusautemnbsp;gubernat linguam.Tritum hoc,amp; adeo uulgatum eft, utfortafsis indignum uidea

tur, quod pub lice commemorctur,fcd fi huiusrei fidem confidereSjUt ea no eft uulnbsp;gans,ira nonuuIgaresaffertutilitates.Si.n. crcdis Dominum humana; uocis gu^nbsp;bernatorem effCjOullam habcscaufam,propter quam animum defpondeas, deft!nbsp;tutus eloquetia,in ea uocatione, ad quam diuinitus amp; legitime ordinatus es.Eratnbsp;amp; Mofeineloquens, fed audit, quod paulo antediximusiQuis fecit os hominis^nbsp;Dicitamp;Ieremias ; Ah puerfum,ecce nefcioloquijfeduicifsimrefpondet diuinunbsp;oraculum: Ecce dedi uerba mea in ore tuo,ne timcas a' facie eorum,quia ego tecûnbsp;fum.Qiiid etiam magis mutum A poftolis, fi conféras eos ad eloquentes huiusfe.-

' nbsp;nbsp;nbsp;culided audiunt: Ne fitis folliciti, quomodo aut quid loquaminirdabif enim uo-

bis in ilia hora,quidloquamini.Et PaulusiDelegit,inquit,Deus imbecilliainmû do, ut pudefïceretea quæ funtrobufta.Ergonulla danda eft opera eloquenti3e,fednbsp;diuinitus tantum inipfo loquendi momentoexpedandaf Certe confidenter ex-peftanda eft diuinitus,fcd ita,ut interim tuum etiâ officium nkjn intermittas .Delnbsp;E?o^He«ult;e enim eft ,cloqucntiæ uirtutem amp; incrementu dare.Hominum autem eft, diuinisnbsp;danda opera. ordinationibusobedire,amp;ufumearumdiligenterfedari.lam, pra:cepra,quibusnbsp;tradirur fermonis ratio, ab hominibus quidem, dono tarnen amp; erdinatione Dei,nbsp;conftitutafunt, Vndeamp; Paulus interpretationem linguarum uocat donum fpi”'

tus. Non poffunt autem linguæ explicari,nifi cognita certafermonis ratióe. Quale, ordination! diuinae in feaandoeloqucntixftudio,quantum fieri poteftjObfe-

quamut

HOMILIAE IOAN. BRENTIL' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î/

quamiitjCerta interimfiducia conccpta,DnmDeum noftrönccofFxionccpro niifsionifuæ defutu^ .A dha:c,cuni fcriptura docet,Deuhumanae uocis autoremnbsp;tffe,admonct etiain nos,nc abutamur diiiino donö ; fed ut præbeamus liri ^ono )nbsp;guam noftram, arma iufticiæ Dei, hcc eft, non loquamur nec turpia, nec fpur no«eyï abutênbsp;C3., nec lafciua, nec fuperba nec iracunda ,nec inuidiofa, nec mendacia; dununbsp;fed UC Paulus ait,loquamur ueritatem quif^ proximo fuo,amp;fcrmonem bo-num ad ædificationem,uc det audiétibus gratiam, Si non contriftetur fpiritus fannbsp;dus Deijquo obfignatifumus in diem redemptionis. Si enim reddenda nobis ratio eft de quouis ociofo ucrbo, quemadmodum Chriftus affirmât, quanta, obfe-ctOjCxigetur ratio de uerbo fpurcojaut maledico, aut mendaci, amp; jd genus ali o^nbsp;Sedredeamus adZachariam,amp;audiamus quid ipfe poft tam diuturnam mutita-temlocutus fit.Loqucbatutjinquitjbenedicens Deum.Etæox : Repletus eft fpi-ritufanâoamp; prophetâuit.Hic mihi in Zacharia diligenter obferua, quam habeatnbsp;cataftrophen pio^ affliétio. Pios autem uoco jnon eoSjqui nullum unquam pecnbsp;catum defignarunt,quis enim fe talem gloriari audeatjfed eos, qui etfi pcccarunt,nbsp;àpeccatis tarnenrefipifcunt.Primum igitur Zacharias multis adeo anniSj à iuuen piorimaffli'*nbsp;tuteuflt;^adfeneduterri,affliduseftftcrilitateuxonsfuæ,quæ affliftio,tametfiqui iliohabeiL'»nbsp;bufdam leuicula uidetur,tamen fi conferamus hue non mores tantû ludaicæ gen tam catajlronbsp;tiSjuerûetiam promifsiones Dei demultiplicationefeminis AbraSjprofedocom-periemuSjhanc afflidionem Zachariæ tanto grauiorem fuiffe,quanto in illuftriorinbsp;uitæ généré uerfatus eft.Parum enim retuliffet, non habere hæredcm externæ fa-cultatis Si dignitatis, fed hoc demum Zachariæ animum diuexabat, quod cumnbsp;effet alienus à multiplicacione feminis, Abraae promiffa, uidebatur etiam a Deonbsp;ipfo,amp; ucra eius benedidione,alienuS effe. Nunc autem donates eftclemetia Deinbsp;filiOjquo inter natos mulieruni no furrexitmaior.Finge, Zachariam pro uno Joanne decern regum parentemfuiffe, nuJlocj unquam ucl fterilitatis probro uel ornbsp;bitatis dolore affeftum.Quidjniaiorem neconfecutus effet gloriam ex hacfoclicinbsp;täte, quam ex afflidione,qua aliquadiulaborauitf Non puto. Cum autem Zach.anbsp;xix afflidio tam foclicem euentum habuerit, cur nos in affliftiombus animum de-fponderemus^Quæ enim præfcripta funt,inquit Paulus, in noftram doflrinamnbsp;præfcripta funt,ut per patientia Si confolationcm Icripturarum, fpem habeamus.nbsp;Deinde,uide qua'm præclare compefetur Zachariæ mutitas. Ex congreffu enimnbsp;angcliamifitZachariasuocem,qua ex refadum cft,ut cumantealaboraretop-ptobrio fterilitatis uxoris fuæ,nunc etiam accefferit publica infamia diuini fu p pitnbsp;tii.Sunt enim ciues,ut ille aitjXÂX.oÀôy oi,0^ de fummis præfertim uiris,kuifsimamnbsp;quamij occafionem nadi,pcfsime loqui folent. Quare cum uiderent Zach ariamnbsp;tnutitate diuinitus puniturh ,uerifimile eft eos uirulenta quæuis conuicia in Zachanbsp;riam expuiffe, adeoij in oîbus foris amp; tonftrinis impietatis,nefcio cuius,palam tranbsp;duxiffe, Atlt;5 hæc tanto maiori animi ægritudine percellebant Zachariam,quanto magisfibi confeius erat, fe propter incredulitatem fuamhac poena affedueffe»nbsp;Ecce autem tibi admirandamamp; ftupendammutationem dexterætxcelfi.Quihanbsp;ôenus quadraginta,plus minus,hcbdomadis,mutus fuerat,is nunc,in circumcifinbsp;one filii fu, loannis,tanto beneficio Dei otnatur,ut non folum recipiat uocem, ucnbsp;ïumetiamimpleaturfpiritufando,amp; propheter. Et quipaulo ante omnium’connbsp;uiciis expofitus fuerat,is nunc omnium laudibus publice commendatur.Quid ponbsp;tuiffet Zachariæ excellenties côtingererSed qui hoc fadum eft,inquies,cum Zacharias affedus fitmutitate, nori propter iufticiam fuam, fed propter iniufticiamnbsp;amp;incicduliUtemfuamfDixifcnimangelus;Eccefiitwunicft,utfistacitus,nçcpof

IN C A P V T I. E V A N G. L V C A E.

PsfaiijCoquod non credidifti ucibismcis rErgo ncqui pimiunf, propter pcccata, merentur propter pocnani jgratiain amp; benehtia Dei r Minime omnium .Externanbsp;enim poena,ut non eft expiatio peccati coram Deo, ita ncc eft meritvm gtanænbsp;nanoneßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei, fed eft admcnitio ad agmtioncm peecati, ad quam fi acctlTcrit Edes no

*¦*lt;*». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fida ilia fideSjQua fibi fecuri fomniant, fed quæ Chriftum ampleftitur, èi quae per

charitatem efficax eft,ea abfoluitur panitentia jqua pee eater confequitur no iœ lum rtmifsionem peccatorum i uerumetiam interdum hberacionem à ccrpcralinbsp;busfuppliciiSjftmpcrautemperpetuam falutem. Cum autem Zachariaspunire^nbsp;mutitare propter peccatumincredulitatis, ut non reputauit hanc pccnam elïe exnbsp;piatricem peecati jita non defperauit in poena, no indigne tulit feueritatem Dcqnbsp;non incefsitmalcdidis eos,qui ipfum conuiciis petebantjfed patienter manû Deinbsp;fuftinust, admonuit ex poena leipfum peccati fui,exercuit fe in poena ad f.dt m eanbsp;rum promifsionumjquae ei per angelum diftac erât, adeolt;5 omnino in hac poenanbsp;ex incredulitate fua refipuit. Clemétia igitur Dei fadum eftjUtjqui mutitate piop-ter increduhtatem punitus erat,is propter promifsionemD ei,exhde,tantoglcrinbsp;Keßpißenlia oßus è poenahbcraretur,quantofoedioriantea igncminia notatus fueiat.Sie Ninbsp;liberaltipcri niuitæ refipifcctiaferuantur ab interitu Sic rex Manaffe refipifccntiahbcraf a' uin-cuhs,amp; rcfticuiturregiaefuæ maieftati. Sic NebucadNezar in Daniele, rtfipifcétianbsp;liberatur ab infania,amp;reftituitur throne regni fui.Sic De minus per lerem am conbsp;cionatur.'Sipocnitentia egcritgens illaa malofuo,quedloctuus fum aduer^usnbsp;earn ,agam amp; ego pocnitentiam fuper malo, quod cogitaui ut facerem ei.Quare,nbsp;fl tupimus à præfentibus amp; à futuris mahs libcrari, hoc opus, hie labor nefttr fit,nbsp;ut a peccatis noftris refipifcamus.Sic t nim confequemur non modo peccatci unrnbsp;remifsioncm, uerumetiam gloriofam amp; fcmpiternafalutcm,per lefum Cbriftûnbsp;Dominum noftrum, quieft unicum Pâtre amp; Spiritu fando Deus laudandus mnbsp;fccula Amen.

H O M I L I A X.

Xpofuimus beneficia,quæ Zachariæ diuinitus córigcrunr,: exponamusnunc,quas gratiarumaftionesZacharias Donbsp;minobenefadori fuo référât. Etenim datdseft Zachana:nbsp;films,quo maior nonfurrexitinter natos muherum,amp; reftinbsp;tutaefteiuox,quæanteaexcolloquio angeli ademptae-rat.Proindc,ut declarer crgaDeum giatitudincmammi

ram rota ecclefia eximiam fidefuam: Rcpletus eft ,inquit Lucas,fpiritu fando amp; prophetauit, Prophetarc,efttampropheciasantedidasexplicare, quam denbsp;fiituris rebus uaticinari. Vtrum^ facit Zacharias in hoc eaminefuo . Exphcacnbsp;enim cas promifsiones,quæmultis retrofeculis de Chriftoamp;Ioannc per prephenbsp;tas publice uulgatæ erant, amp;uaticinatur etiamipfe,quodoft;ciumadminiftranbsp;turusfitloanncs,amp; quanta beneficia populo per aduentum Chnfti, cuius uiamnbsp;Joannes præparaturus fit, contingant. Quare conferuen:i s amp;’traf emus hocnbsp;Zachariæ carmen , non folum tanquam epitomen omnium earum promifsi*nbsp;onum, quæ de Chrifto didæfunt, uerumetiam tanquam commentarium amp; pct'nbsp;fpicuam explicationem totius Euangelii de kfu Chrifto,Cæterum,carmen iftudnbsp;continetduodecim uerficulos,amp;conftat duabus partibus:In prion cemmendatnbsp;Zacharias ueritatem promifsionû Dei,(j Deus femetamp;impleat€a,quæ de Chrinbsp;ftoper

no M.ILÏ AE IOAN. BRENTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id

ftopcrprophctaspromifiti Inpofterioricxplicat officium amp; minifteriu loannis Baptiftæ. Bcncdi(3us,inquicnS5DominusDcuslfraeL Hæc eft carminis hu- lt;lt;;nbsp;lus propofitiojftatum eius breuifsime complcftens .Efteriim carmenlaudatonii,nbsp;commendans Dominum Dcum ifrael a ueritatc promifsiohum eius,qua commenbsp;dacioneZacharias nonfolum teftatur fuam ipfius fidem, uerumetiam inuitat innbsp;credulos ad fidem,amp; cófirmat imbecilles in fide,quo officio non poffet Deo gra^nbsp;tior cultus præftari.Offerant aliihccatombas,facrificent alii uitulos nouellos,cornbsp;nua producentes,amp; ungulas.'hoc demum facrificium uere placet Deo, quo comnbsp;mendatur amp; illuftratur nomen eius, quo amp; increduli concipiant fidem ,amp; imbecilnbsp;les in fide confirmeritur. Quod cum publicis Si fpiritualibus fiat carminibus,nbsp;manifeftum eft,carminö traftationem cultum Deoacceptifsimum effe.Sed quidnbsp;eft,quoddiciturDeu$ Ifraehannoneft amp; gentium DeustProfefto Dominus eftnbsp;Deus,non folumgcntiumjuerumetiam omnium creaturarum. Dicitur tarnen Deitscurpe^nbsp;peculiariter DeusIfrael,primum,(ppublico paâo addixerat fefepopuloIfrae-litico,quemadmodum fcriptum eft in Gcnefi,capite decimo feptimo. Deinde,nbsp;dederat huic populo patriarchas,prophctas,legem,cultum Dei,amp; promifsionesnbsp;defuturo Chrifto,Poftremo,lt;pex hoc populo Chriftusfecûdum carnem nafeennbsp;dus erat.Poftq autem uenit Chriftus, uerus Ifrael dicitur, non qui eft ex carne IGnbsp;raelis,fcd qui eft ex fide lefu Chrifti.Quare amp; fi Dominus fit potétia amp; adminiftranbsp;tione fua Dominus omnium gentium,proprie tarnen dicitur Deus credentiumnbsp;in Icfum Chriftum,ptopterea q, hos folos agnofcat haeredes regni fui cœleftis.Benbsp;ncdiftusigitutjfeulaudandus eft Dominus Deus Ifrael. Quaretfequitur; Qu-a uifitauit, amp; fecit redemptionem plebi fuæ. Et erexit cornu falutis nobis, innbsp;domo Dauid pueri fuiSicut locutus eft per os fandorum,qui à feculo funt,nbsp;prophetaruni eius. Hæc ad priorem huius carminis partem pertinent, innbsp;qua commédatur Deus à Ueritate amp; impletione promifsionum fuarum.quas mulnbsp;tisretroaniïis,adeólt;5feculis,perfahftosfuosprophetasdiuulgauit. Videamusnbsp;ergo qua: Deus promiferit,amp; quomodo ea impleuerit, ut amp; ueritatem Dei perfpi-cueagnofcamuSjSi agnitioneeiusfidem noftram confirmemus.Primumenimnbsp;promific Deus,feuifitaturum populumfuum tyrannide oppreffum, amp;liberaturünbsp;cos ex omnibus afflidionibus ipforum.Per Ezechielem enim dicit Dominus: Si'nbsp;cut uifitat paftor gregem fuum, in die quando fueritin medio diflipatarum ouiunbsp;fuarum,fic uifitabo oues meas,amp; liberabo eas de omnibus locis, in quibus difper-fat fuerant.Et in leremia.-Redimet Dominus lacob, amp; liberabit eum de manu ponbsp;tentioris.Haec autem,8i multa alia his fimilia, amp; fi uidebantût in f editu è captiuitanbsp;te Babylonicaaliquacxparteimpleri,co tarnen tempore perfefte impleta funt,nbsp;quo uenit Chriftus in hune mundum, amp; collegit ueros Ifraclitas, tam ex ludæis,nbsp;quam ex gentibus,in toto orbe terrarum difperfos,ac feruauit eos à Satana, mor*nbsp;tc,amp;inferno.Cum igitur Zacharias agnofeeret e fpiritufanflo, aduentum Chriftinbsp;iam inftare,amp;Ioanncm filiiim fuum,præcurforem Chrifti fore, rediffime cômen-dat ueritatem Dei,quôd, quia Deus hoc tempore mittat Chriftum ,uifitet etiam,nbsp;ac faciat redemptionem populo fuo, iuxta promilfiones per prophetas diîas.nbsp;Deinde promifit Deus,feetefturu cornu falutis in domo Dauid,hoc eft, fereftaunbsp;raturuminfanailjjDauidtaieregnum (Percornuenimregnûamp; potentiajHebra» C^uinjcrtnbsp;îca phrafi, fignificatur, finequôd regesoleo e'cornu efFufo confecrabantur, ut cftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

in priori libro Satnuelis capite decimo fexto, fiue quod beftiarum potentia in cor nibus fîtâ fit, ut in Daniele,aiies amp; hiicus infeftis coxnibus concurrunt) taie inqui

E »

f

IN CAP VT I. EVANG. LVCAE.

rcgiiiipmifitDeus fe de fuftu uentris Dauid reftauratuju, in quo o?s fubdid non caducam aliquam amp; fluxam ,fed perpetuam faluteni amp; foclicitatem h abituri fint.nbsp;In Elaia enim dicitur : Multiplicabitur eius imperium, amp; pacis non ent finis, Sunbsp;perlblium Dauid amp; fuper regnum eius fedebitjUt confirmee illud amp; corroboret innbsp;iudicioamp;iufticia à modo amp; ufquein fempiternum.Et m pfalmo.-Semcl luraui, innbsp;quit DominuSjin fanfto meojfi Dauid menciar,fcmé eius in æternum manebit, amp;nbsp;tlrronus eius ficut fol in confpeflUjamp;ficut luna perfefta inæteinum, amp; ceftis in ccc-lofidelis.Etin E.zechiele;Sufcitabo,inquic,fu^eapaftoréunûquipafcatea,feruûnbsp;meum Dauid,ipfe pafeet ea. Ac mox. Non erunc ultra in rapinam gentibus, necgnbsp;beftiæ terrae deuorabunt eas,fed habitabût confideter absqj ullo teirore.ln A mosnbsp;quoi^g dicit; In die ilia fufeitabo tabernaculum Dauid, quod cecidit, amp; reædifica-bo aperturas murorum eius,amp; conuertam captiuitaeem populi mei lfrael,amp; plannbsp;taboeos fuper humumfuam,amp;non euellam cos ultra deterrafua.Ha;caut,amp;idnbsp;genus multa alia per prophetas promiffa, impleta funt in Clinllo lefu, qui ut eftnbsp;de femme Dauid,ita cocpit quo^tale imperium, quodfi quis per fide agnofcat,nbsp;nuUo unqua uel affli(ftionis,uel etiam mortis genere periturus eit. Quare cu Chri-ftusiaminuterouirginis M ante conceptus effet, baud iniiuia Zacharias in hancnbsp;uocem erumpit: Et erexit nobis cornu falutis,in domo Dauid pueri fui.Cætepi amp;nbsp;fi Zacharias duobus uerficulis comprehederatfummam earum promifsionö,quaenbsp;s, in Chrifto lefu impletæ funt,non tarnen contentus eft earn paucis explicuiffe, fednbsp;gt; » utardetfpiritu,itaexpolicamp; amphficat eas adhuc quinlt;5 uerficulis,dicés; Salu-Ï gt; tern ex mimicis nofttis,amp; de manu omnium,qui oderurit nos. A d faciendam minbsp;9 9 fericordia cumpatribus noftris, amp;memorari teftaméti fui fanfli,lufiurandû quodnbsp;9 9 lurauit ad Abraam pattern noftrum,daturûfenobis.Vt fine timoré demanu ini-9 9 micorum noftrorumltberati,feruiamusilli.ln fanâitate amp; iufticia corâ ipfo,omnbsp;nibus diebus noftris, Vide,inquit,q uerax amp; q feruans fit Deus promifsionu funbsp;„ arum. Non erii folum eas feruat promifsioncs, quas dédit per prophetas, fed etiänbsp;tcftamentafeupaaa,quæinftituitcûPattiarchis,acpræcipuecumAbranbsp;confirmauitiuramento fuo. Nam hoc eft teftamentû, hocnbsp;eft paftum amp; focdus,quod Deus iniit cum Abraamo amp; femine eius : Benedicâ, innbsp;quit,bencdicentibus tibi,amp;maledicam maledi centibus tibi.Et pofteaiPofsidebitnbsp;fernen tuû portas inimicorum fuorum, amp;benedicentur in femine tuo omnes gennbsp;tes terræ.Et hoc paftum côfirmauitDominus iurameto :Per memctipfum,inquinbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ens,iuraui,benedicam tibi amp; multi plicabo fernen tuum. De Dauide auté fchbitur

in pfalmooftuagefimo oftauoHnueni Dauidferuum meû, oleo fanfto meo unxi cum:amp; côcidam àfacie ipfius inimicos eius, amp; odiétes eum infugam conuertâ. Etnbsp;ueritasmea amp;mifericordiamea cû ipfo,ôtin nomine meoexaltabif cornu eius. Etnbsp;mox:ln æternum feruabo illi mifericordiam meâ,amp; teftamétum meum fidele ipfi.nbsp;Et ponam in feculum feculi fernen eius,amp; thronum eius ficut dies cœli. A tq? hæcnbsp;quidem Abraæ amp; Dauidi promiffa, de uiftoriafuper inimicos, de fecuritate Si trânbsp;quillitate uitæ,amp; perpetuitatefœlicifsimi rcgni,ita fonare uidenf,perinde ac fi denbsp;externis tantum benedidionibus intelligerentf amp; iuxta fenfum huius feculi impienbsp;da effent ; fed ex hoc Zachariap carmine,quod eft promifsionû Dei ,quæ ad A branbsp;amû amp; Dauidem diftæ funt,ueluti paraphrafis,perfpicueintelligi poteft,eas pro*nbsp;mifsiones maxime omnium ad benediftiones fpirituales rcfpicere. Zacharias einnbsp;exponit in hoc carmine promifsiones patriarchis didas,amp; iuramentis confirma^nbsp;tas,de uiftoiia fupex inimicos, de fecuritate uitæ, 8i de focliciCsimo perpetui regninbsp;ftatu

HOMILIAE lOAN. BRENTÉL nbsp;nbsp;nbsp;jr

ftatUjintelligendas effe de iis inimicis qui per lefum Chriftii deuidi funt, amp; de ea uitae tranquillitate acfœlicitate,quæ nobis per Chnftû parta eft.Chnftus aût non 'nbsp;deuicitexcerno belli apparatù, uel Aegyptios, uelBabylonios, ucl Romanos,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otuiee

Ecfienimludæiabhis partim opprefsifuerant, partim adhiicitaopprirnebâtuti ut nonlicuericipfiscultumDeijinlege inftitutû, tranquille m terra fua pcragere,nbsp;amp; fecurâ uitam ducere,non tame contigiflec eis nee uerafaluSjUec uera iufticia,etinbsp;amfi ab his hoftibus liberati fuifsét; fed priheipio deuicit eos inimicos ,amp; hberauitnbsp;populûfuûabhishoftibusjdeqbus Paulus ad Ephefiosfcnbcs.-NóeftnöbiSjinqtnbsp;luda aduerfus carné Si fanguincjfed : duerfus prïcipatus,aducrfus poteftates aduernbsp;fus mûdi duoSjteftores tenebra^ fcculi huius,aduerfus fpuales neqcias in cocleftib9.nbsp;Inter hos inimicos pcipuus oim eft Satan,qui ut eft hoinicidajitafine intcrmifsióe,nbsp;tanqleo rugi cs circuit,qrens que deuoret. Deinde eft pdrn,in qd’pfuafu Satanæ Anbsp;dâ côicâus eft,Si qtfab A damo propagatû eft in ocs holes, quod Si holes ad quis flanbsp;gicia perpetradaimpellit.Poftremofuntafflidiones, mors amp; infernus,quibus mimicis nihil poteft dici horribilius.Nec fentiendfl eft, bos inimicos inuidere quid énbsp;hoîbus,ab hom inibus aût longe abeflèjfed obferuandû eft,quod hi inimi ci hominbsp;né plane in fua ipfo^ poteftate pofsideant,Si mordicus contineant. Natura ein Turnus filii iræ,hoc cft,mancipia Satanæ,5i nafeimur in peccato,adcóquejgt;ptcr pec-catû obnoxii fumus,tam afflidiombus huiusfeculi Si morti corporali, q perpetuonbsp;inferno.Hos aut inimicos Chnftus ira deuicit, ut Sifiadhuc fremant,Si hoibus manbsp;la quae^ minitari uidean£,ne tantillü tn damni poflunt iis inferre,q in lefum Chrinbsp;ftfl credunt.Deinde reftituit Chriftus populü fuum non in cam fecuiitaté , qua fa chriflia pos'nbsp;ciantcultû LeuiticuminHierufalem.Hicemcultus,utfuotpe, iuxtalegisfenten- ptdofuoflcunbsp;ciâjobferuati debuit,ita non fuit nifi ciuilis fanftitas. Si pædagogia ad Chriftu, fednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcpit

remifiteis peccata, propter quam remifsionc confeientia per fidem ita fecura red difjUt iam nee Satanam, nee morté,nec infernii timeat, Si quia per fidé datur fpi-litus fan?us,ideo quicumj habet remifsionê peccatoje per fidem, is fine omni timoré uel mottis,uelinferni,crudelifsimo5i: inimicorum, libcre Si trâqùillefcruitnbsp;Domino Deofuo,inomni,qua poteft, fanditatc Siiufticia. Qiiare, ut j’mifsicnesnbsp;ad Abraä Si Dauidédiftæ,ita Si hoe carmé Zachanæ, de fpiritualibus in^nneis. Sinbsp;dcucra acfpiritualifanftitate,quæhabef in Chriftop fidem, intclligcndii eft. Ergo quod Deus promifit A braæ,quod promifit Dauidi,quod Si iurciurando cóf.rnbsp;mauit,uidelicet,fe rccordaturû padi fui, præftiturû mifericordiâ patribuspmifsâ,nbsp;ut feruemur ab inimicis noftris,5ide manu oim, qui oderût nos, quo fine timorénbsp;de manu inimicorönoftroröliberati,fcruiamusipfi,hoc docct Zacharias,Deumnbsp;egregie pftiti{re,du mifit Chriftû filiû fuù in ca’ nem, qui ut expiatnrus eft peccatanbsp;noftra,amp;reconciliaturusnosDcopatri,itaimpcrrabit,utperfidcinipfum,fandinbsp;Si iufticorâDeoreputemur, Si fpiritu fanfto donemur, quo ex fide magna animinbsp;trâquillitate uocationi cius obfcquamur. At^ hæc eft prior huius carminis pars,-in qua cômendaf ueritas Dei,qüa feruata funt.pmifsa de Chrifto,qua8i monemurnbsp;^orûbnficiorû, quae nobis per Chriftû contigerût. Nuncfcquitur pcftcrior pars.

Et tu puer.pphcta altifsimi uoeaberis, præibis cm ante facié Dni parare uias C « e dandâfcicntia falutis plebi eius,in remifsioné pcccatorû ecie. Pet uiîcera cnbsp;mi ericordiæ Dei noftri,in qbus uifirauit nosOriens ex alto. V t illucefceret his q etnbsp;in tenebris amp; innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortis fcdéc,ad dirigédos pedes neftros in uiâ pacis. In lt; «

bac pofteriori parte carminis cxplicaf Si illuftraf officiû Si minifteriû loannis Bap tiftæ.Explicaf aût non uanis fomniis,fed uerbis tû a' ppheta M alach ia, turn ab annbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hapti

gelo Gabrielepdiftis.Tujinqt, puerppheta altifsimiuocabcris,hoceft,eris pcipu- fl^ offlcium us oîm côdonatoi in Ecckfia DniDei noftii.Dc u cm uaticinatus eft ppheta Ma aemmiflerw

1

ioannesChri ßouiamparanbsp;Uit.

lO.'tmes dédit

fciéciamfalu= à tyraniiide Ronianoriijnon infocheitate huius fcculi, fed inrerrufsione pcccato-Its populo. lu.Tametfieinlibcratusfaerisaboibusht ft;basamp;tyrannisinhocmûdo,amp;ccnfc quaris ocm hums feculi faclicitatc,nihilominus tn adliut deuindlus cs Sacanæ tynbsp;ranno longe oim cxudelifsinio ,fimiliter moiti 8: inferno, qux funtexcremæ in*nbsp;teiniciones. Demnftus aût cs horû tyrannidipptcr peccatn, Nam jipter unii ho-minéjinquic PauluSjpeccatuintroiit in mundii, ac per peccatfi mors, Si fic in oesnbsp;holes mors puafic, quatenus ocs peccauimus. Quare ut à crudelitate Satanx amp; abnbsp;internicione mortis at«^ inferni liberemur,nectfleeftjUtanteoia hbcremur à pec-cato.Ioannes afi c pdicauit primus oim Icfum ChriftUjQi propter hunc folûhabcanbsp;mus remifsionc peccatorû, per fidé, quæ eft in ipfum. Nee eftulla aha uerx falutisnbsp;confequédæratiOjQ per tide in Chriftû,nec eft aliud nome (ub Coclodatû inter honbsp;mines,in quo oporteac nos faluos fieri.Cum igif Joannes reuelauerit, oftcderit,8Cnbsp;prxdicauerit lefum Chriftu expiatorem peccatorû noftrorû,re(Se dicif dedifle feunbsp;doemfse earn falutis fcientiiî,qua cófequamur remifsionc pecc3toi«,hoc eft, iufti-cia Si uita ætcrnâ.Sed quibus meritis cótigcrunt populo tâta bnficia,ut amp; difcerécnbsp;feientiâ faluns,amp; confequerenf’ pftórum remifsionétpfeflo non cótigcrunt mentonbsp;cucücifionis,ncc meritofacrificiorö,necmeritohoneft.itis ciuihs, quæ amp;fi habeasnbsp;fuâ dignitatéinfuo gnc,tanti tn nôfucrûtapud Deû, utppter ipfa côferretin nosnbsp;ingés illud bcneficiû remifsionis peccatorû.QuæcrgoiÛafunt, jipter quæ tantonbsp;bnficio afFefti fumust Per uifcera,inquic,mifericordiæ Dei noftri. Non fimpliciternbsp;ait per mifericordiâ,fed per mifericordiæ uifccra,hoc eft,per ingenté amp; imperferunbsp;tabilémifericordiâ. Per hâc.n.amp; nonppter humana mérita, uifitauit nos ones exnbsp;alto.OricntéuocatZacharias Chriftû,quafigerminanté,amp;refpicithcc epithctonbsp;ad Ieremiâ,quiuocat Chriftû Germé iufticiæ.Ecce dies,inquit, ueniûtamp;fufcitabonbsp;D.iuid germé iufticiæ,amp; regnabit reXjamp;fapiés eric,(ÿ faciet iudiciû Si iufticiâ in ternbsp;ra.Refpicit etiâ adpiphetam Zachariâ,apud que dicit Dns Zebaoth ; Ecee uir Orinbsp;cn(;'euGermé)noméeius,amp;fubccreûoriefamp;ædificabiftéplumDno.Hcccrgonbsp;Germéortu eft ex alco,amp; uifitauit nos decœlo,cû lefus Chriftusbénit in hûe mur»nbsp;dii,amp; pmifit ante fe loanné Baptiftâ,qui publicû tcftimoniü de ipfofertct.ln quenbsp;ufum r Vt lUucefcerct his qui in tenebris amp; in umbra mortis fcdét,ad dirigedos pcnbsp;des noftros in uiam pacis.His uerbis refpicitZacharias ad uaticiniû Efaiæ, apudnbsp;qué italegif : Populus q ambulabat in tenebris,uidit lucé magna, habitàtibus in tenbsp;giôeumbræmortis,luxortaeftcis.Etitepz:Surge,iIluminareHicrufalé,quiaucoicnbsp;lumé ruii,amp; gloria Dni fup te orta eft. Eteih in tencbris,amp; in umbra mortis fedencnbsp;hi,q obruti funttâtis calamitatib'’,utnô nifi pfenraneû amp; ppetuum exiciû uideât.nbsp;HocaûtfienfolctjCÛ p3ârcuelanf,amp;côfciétiaagnofcitiudiciûpâôiK.Côigi£Ioannbsp;nés oftéderit Chriftû toUenté pdâ mûdi,pfedotaleppofuit nobis lumé, quo nonnbsp;folum licebit tenebrasinfocheitatis amp;umbram mortis difpeUerc,uerumetiam dinbsp;xigcxe pedes noftros ad ambulandum inuiapacis,adconfcqucndainueram falu

HOMILIAE 10 AN. BRENTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti

remamp;fœlicitatem. Non enïmaliaeftuiapacis feufoclicitatis, prxtei lefumChri itum Dominum noftrum, ex cuius fide iuftificaci, pacem habemus erga Deum.nbsp;Hoe eftZachariae carmen encomiafticon, inquo,cumpræcipuccommcndeturnbsp;ueritas Simifericordia Dei,ac expliccntur beneficia diuina,quæ nobis per Chriftû,nbsp;loannis prædicationeamp;tcftimonioilluftratum,contigciunt, confirmtmus fidtttinbsp;noftranij amp; exhibeamus nos gratos erga Deum, ut quæ beneficia diuina Lbcrali-tate per Chriftum accepimus,gratitudinc conferuemus. Sed pcxftnngamus ctiamnbsp;paucis ea,quæ de loanne adhuc in hoc capite reliqua func. Pud autem,inquit,nbsp;crefccbat,Si confortabatur fpiritu, amp; erat in deferns, ufe^ in diê oftenfionis fuæ adnbsp;Ifrael, Vtnatiuitas loannis admirabilisfuit,itaô^admirabilis fuicpgreflus ætanbsp;tis eius.Nam quemadmodum crefeebat corporis ftatura, itacorroborabatur etiânbsp;fpiritus fanfti fortitudine.ut quamprimum ei per actater.» licuerit, non inter hominbsp;neSjfedin deIertouità,eamlt;5durifsimamcxegerit.Habebat.n. indumenta è pilisnbsp;camelorum,amp; zonam pelliceam circa lumbos fuos, ac cibus eius erant locuftæ Sinbsp;melfilueftre.Sedquam,inquics,ob caufam Joannes fecefsitin defertum, amp; tranfcxnbsp;gitibiuitam longe omniû afperrimam^ N um ut inftitueret or dînes eiemit’.ccs,nbsp;amp;monafticos, ac expiaretmeritis operum fuorum peccatafua t Minimeomniû.nbsp;Etfi enim adolefcentes diligentifsimc educandt fint, ne contubernio malorum fcnbsp;ducantur,néue licentia Si confuctudine peccandi uemant in im pcenitentiâ : ægrenbsp;enim reprehendas quod finis confuefeere ; attamen non eft propter hanc caufamnbsp;neceffarium,certos inftituere or dines monafticos. E c impiumeft, opera iftorû or-dinum hac opinione obferuare,cp expient pcccata, Si meteantur uitam xternam.nbsp;Qui enim Joannes hac opinione uerfarus eßet in deferto, cum ipfe primus fucrit,nbsp;qui publice in Jefu Chrifto, nô in openbus humanæ iufticiæ prædicauent rennffio defèrtuninbsp;nem pcccatorum:Eccc,inquiens,agnus Dei, qui toUit pcccatamundi t Non jgif ßctjferit,nbsp;fecefsit in defertum ,ut illic fatisfaceret, uel fatifpateretur pro pcccatis fuis, fed fe*nbsp;cefsit, ut diuinæ fux uocationi obfequeretur. Fuit enim iam inde ab utero matrisnbsp;diuinitus in hoc uocatus, ut uinum Sificeram non biberet,hoc tft,utuitam à ciu’.lînbsp;confuctudine alienam iuxta leges Nazaræorum duceret. Vocatus autem fuit adnbsp;hoc uitægenus, nonadexpiandameritisopcrum peccatafua,non ad exhibendûnbsp;aliis exemplum habitandi in defercis,abf(5 uocationc Dei,fed ut pararet autoritärem teftimonio fuo,quodlefu Chrifto daturus erat.Nam cum Chriftus uenrurusnbsp;eiatjSi adminiftraturus ofncium fuum,fine externa maicftatc,clegit loannem Bapnbsp;tiftâ,quiteftimoniofuo publicecófirmarct,ipfum eße Chriftû,tato tépore expeéta ittinbsp;tu.Oportet aût publicû tefté,pfertim tâtæ tamcç ftupeda: rei de Chrifto, maxima finbsp;de Si autoritäre præditLiefTe.Porroautoritasnô côparaf inter hoies cômcdius, q quomodopa-»nbsp;iufticiaSifanftirateuitæ. VocauitigifDnsJoannéaddurifsimûgenusuitæ,utfan- retur.nbsp;ftitateeius teftimoniû de Chrifto cômendaref.Nô indiguit quidé Chtiftus, qgt; adnbsp;feattinetjhumano teftimonio. Ego, inqt, teftimoniû habeo maius tcftmionio lonbsp;annis.Operaem q déditmihi pater,utperficiâea,ipfainéjopa,quæego facio, teftinbsp;«cant de mc,cp patermifent me.Sed ut hoim faluticoluJerct, inibtuit etia loams,nbsp;*anqiQcernæardctisSilucctis,tcftimoniû,quoincredulisnullus planèexcufatió.s *nbsp;locus relinqueref. Quid ergotfe.^abimur ne loanne in defertû,amp; deielictis uibibusnbsp;habitabimus ineremofSi excgchthocànobis Deuspfonali uocatiôc, omninonbsp;uocatiôi Dei obediendû eft. A t fi ordinauerit nos ad tranfigendâ uitâ ciuilem, ibinbsp;tûferuiam^noftræ uocatiôi,SiquaobedicntiapræftititJoânesinfua,.andcpRe-mus Si nos in noftra uocatiôe.Maximc aût oîm feftemur dodrinâ eius, qua Si Chrinbsp;ftû nobis explicuit, amp; ad fitciédos dignos fruftus pcenitétiæ admonuit.Sic eih fier,nbsp;ut qua loânes credéti,pmirit uitâ aeternâ, eâ côfcquamur pet Jesfl Chn ftû Donunûnbsp;noftiû,q eft unà cû P acre Si Spiritu fando Deus laudandi« in fecula, Aoicn*

HOMILIAE IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î?

uniuerforû dcpreciaturus fubftâtias, amp; Archehi rcdditurus pecnnias.PorroIu dæijlicetin ipfis initiis defcriptióisnomé dixû haberét, fubuciunf tn, ne ampliusnbsp;refifterét,pfuadéte illis pôcifice lozaro.B oeti naintj eratiftefilius,amp; illi quidéemdînbsp;ratiôe pôtincis,depieciarifuas permifere fubftâtias. Haftenus retuhmus uerba JO'nbsp;fephi. Equibus perfpicue intclligif,hanc defcnptioné fmffc adionc céfus, ôc aettimanbsp;tioné£icultatû,quâ exadioncniuocamus, in qua fingulorû nomina cófcnbuntur,nbsp;amp;iuxtafaculcatcsfuasadcóferend3tnbutacenfenf. Cum igif hicccfus inJudæanbsp;agerefjibant omnes,uc piofitertnf’jfinguli infuâ ciuitatc, hoe eft, inmctropolimnbsp;fuæ'tribus. Habebâtan fingulæ tribus fuas Metropoles.ln Beniamin metropolisnbsp;erat Hier ufaléjin Iuda,Bethlehc, in aliis tnbubus aliæ erant métropoles. A feennbsp;ditaût amp; lofeph àGalilæade ciuitate Nazareth in ludxâ, in ciuitatc Dauid, quænbsp;uocaf Bcthlehc,eo q; eflêt de domo amp; familia Dauid,ut profiterez,eu Maria dcfpônbsp;fatafibi uxore, quæ erat prægnans. Hicmihi uide quàmfanâa,amp; Qabfcôditafintnbsp;opa Dei aboculis huiusmûdi.Pnmù ein, Icfeph amp; Maria alcendûtin Bethldic,nbsp;uCjiudicio quide humano,iuxta dogma Cæfaris in Bethlché ccnferenfrludicio aûtnbsp;fpiritus fanfti,amp; in oculis Dei loge aliud agif, Didu ern eft per pphetâ Michâ capitenbsp;quinto: Et tu Bethlehc,nô es minima inter principesluda.Ex teem mihiegredieZ,nbsp;qui fit dominator in ifrael.Proficifcunf ergo loftph amp; Maria ad Bethlehc,ut iuxtanbsp;ex ternâ quidcfpeciédecreto magiftratus fui obediât,fed hoc agit Deus,ut oraculunbsp;fpiritus fandi impleaZ,amp; Chriftusfecundû decrerii fuu in BethlehénafcaZ. Quo exnbsp;emplo monemur,ut in ciuihbus rebus, quantûuis moleftis,magiftratui noftro obnbsp;fequiû diligéttr præftemus.Si em parères lefu Chnfti,regis cocliamp; terræ,obedierôtnbsp;decreto magiftratus Ethnici, quâ obedcitiam,quem honore nos noftro magiftranbsp;tui nô dcberemuss'Et fi Maria in hac pfedione, quâ fufeepitad obfequendû decrenbsp;to principis fui,tmbencficiô côfecuta eft,ut in ea pareret lesu Chriftû,unigenitu finbsp;lium Dei,amp;faluatorémundi,profedonihil non beneficiorû etiam nobisfperandûnbsp;eft,fipropter Deum magiftratui noftro legitimam obedientiam exhibeamus, Denbsp;inde,nec illud ociofum eft,quôd Chriftus uoluerit tempore primæ defcriptiôis feunbsp;exadionis in ludæa nafci.Hoc enimexemplo fignificatfefetunc maxime adefle,nbsp;cumlongifsimeabcffe uideatur. Etenim prophetæ uaticinati funt de Chrifto,nbsp;quod fit populum fuum liberaturus a' iugo oneris,uirga h umeri, feeptro exado-iis,ut unufquifquefecurefub fieu amp; uitefua habiter, E t paulo ante Zacharias quoegnbsp;fpiritufando rcpletus prophetauit dicens : Vt fine timoré demanuinimicorumnbsp;noftrorumliberatijferuiremusipfi.Cumigiturhæcuaticinia prophetarum impienbsp;ri deberent,omnia longe diuerfa apparent, qua'm promifla erant. ludæi amiferantnbsp;libertatemfuam, premebantur feruitute Romana, amp; iam orbis eorum prima de-feriptione cenfebatur, quod deferiptionis nomen ipfis eo magis execrandumnbsp;erat, quo plus ad confirmationem perpetuæ ipforum feruitutis fpedare uideba-tur,adeô^ apparebathoc cenfus tempore,prophetarum oracuIauana,Rem'nbsp;publicam Ifraehticam deploratam, amp; ftatum ludaicæ gentis prorfus euerfum elfe.nbsp;^decce,cum omnia perditaac prope' defleta uiderentur,præfto adeft promiffusnbsp;ïUeMefsias lESVS CHRIS TV S,utèuirginenafcatur,amp;omniauati-ciniaprophetarum uere impleat, ac populum fuum à crudelibus fuis exadoriznbsp;busliberet. Hæc autem non commemorantur nobis, ut feiamus tantum, fednbsp;ut in ufum noftrum transferamus, amp; his fidem noftram in aduerfis confirme-ttius. Quid enim,fi aliatibi accidunt, quàm uerbum DEI promifitfnutnnbsp;tnendax eft D £ y 5 falute tua conclamatum eft t'Bona uerba;

ÎN CAPVT I. EVAN 04 L V C A E.

Deus nó eft mendax,fed opera eius fuht fanda, amp; tune maxime prœfto adeft euW longifsime abeffe uidetur,tunc maxime périclitante adiuuat,cum periculü ad fumnbsp;ftium peruenifiBonö igitur animo efto,amp; fi Dominus moram fecerit, e xpefla eu,nbsp;quia ueniens ueniet hon tardabit Sed pergamus ad ea,qüæ fequunf. Faßü eftnbsp;auteirt cum effent ibi,impleri funt dies,ut pareret, amp; peperit filium fuum primogcnbsp;hitum,amp; panhis eüm inuoluit,amp; reclinaüit eum in piæfepio,quia non erat ei Iccusnbsp;in diuerforio. Qpid primum dicam ÿ quid cxplicem i Tanta tftin breuibushiSnbsp;Euangeliftae uerbis fentenciarum maieftas ac pondus,ut uhde primum incipiam,nbsp;plane ignorem. A dmirer ne diuinam beneuolentiam, quæ fefe ad expurgädas ho*nbsp;minum fordes tarnhumiliterdemiferitf ancommehdem hohiinumfcchcitatem,nbsp;quos Deus tanta miferatione dignatus eft,ut proptet falutem eorum,filium fuumnbsp;e' fumiha foclicitate, in extremam infoclicitatem deiecerit r Tahta autem eft horunbsp;beneficiorum magnitudo,utproipforum dignitatCjOullus humanus captus eafanbsp;tis comprehendere,multo minus uerbis eloquipofsit.Proinde, amici in Chriftonbsp;diledhfsimi,fi id non poffumus cfticere,quodmagno defideho Cupimus, agite du,nbsp;efficiamus id quod poffumus,amp; confideremu$,quoquo modo licet, quanta bonanbsp;perincarnationem Chriftihominibus allatafint,quantaqsccmmoda hominesnbsp;per Chrifti natiuitatem aecipiant,è quantis item malis liberentur Hæc enim tantanbsp;funt,utfiuelfaltemper ricbulam,quod dicif,oftenfa fuerint, peflus quamuis faxenbsp;um,acHyrcanatygride natum, adgratitudine amp;obfequiü Dei inuitare peffunr.nbsp;Primum igitur uideamus,quantum bonorum thefaurum,filius Dei,( quem hodienbsp;hominem ex Maria uirgine natum effe praedicamus )abæternoa'patrcgenitâÿ,nbsp;pofsideat.Deinde ucro,quid homo fine Deo fit, quantamqj malorum lernam honbsp;mo Deo carens intra fe contineat, amp; mox manifeftum ent, quid bonorum à filionbsp;Dci,hominefaólo,ad filios hominum allatumfit. A c principio dicemus, quid fitnbsp;filius Dei, homine nondum affumpto. E ft autem certa amp; firma fide fentiendum,nbsp;quod filius Dei,qui eft lefus Chriftus,non fit nuncupatione tantum, aut commu*nbsp;nicatione,quemadmodumhomjnesfiliiDcidicuntur,fedrcucraamp;naturaDeus;nbsp;NeC eft fentiendum,quod fit propofi tum quoddam in patre,amp; cogitatio tranfies,nbsp;ficut quidam impie hallucinantur,fed quod fit hypeftafis amp; perfona à Pâtre diftinnbsp;fta.Etcnimfacrafcripturadocet,Chriftum adorandum,inuocandum,amp;inipfumnbsp;confidendum effe. A dhæc teftatur ipfum £;reare,üiuificare,amp; faluarc. A dorabuntnbsp;eum,inquit Pfalmus,omncs reges terræ,omnes genres feruieht ei. Qycd aût hæcnbsp;adoratio non fit talis, qualis etiam ciuili magiftratui exhibetur, fed adoratio folinbsp;Deo competens,teftantur alia feripturæ loca, quæ docent Chriftum inuc câdum,nbsp;amp; in ipfum fperandum ac confidendum. In dieilla,inquit Efaias, radix leffe ftabitnbsp;înfignum popnlis,gentesipfum deprecabuntur.Etde Stephanoferiptum eft; Lanbsp;pidabant Stephanum inuocantem ac dicentem;Dominc Jefu fufcipefpiritum menbsp;um.Ipfequolt;5 Chriftus defeipfo dicit;Qui creditin me,habetuitamæternam.Etnbsp;ficut Pater fufeitatmortuos amp; uiuificat,fic amp;fiIius,quosuuItuiuificat.SoIus autemnbsp;Deus eft adorandus,in folum Deum eft confidertdum,folus Deus créât, uiuificat.nbsp;Si faluat Cum igitur hæc omnia in lefum Chriftum filium Dei competant,neceffanbsp;rio fequitür,ipfum hatura Deum eflè,diftinftâ tn perfonâ a' Patreamp; Spiritu fando.nbsp;Sicenim ipfe Chriftus perlbnas diuinæ naturæ diftinguit,dicens;Baptizate in nonbsp;minePatris Si Filii amp; Spiritus fanfti.EtutadhucmanifeftiusinteUigamus,quid fitnbsp;filius Dei,audiamus eleétum illud organô Dei, A poftolum Paulum, qui ad Colofnbsp;fenfes fenbens, in primo capite, de diuinitate Chrifti ira loquitur ; Chriftus films

Dei, imago

H OM IL I AE IOAN. B REN T II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ja

Dei,imago eft Dei inconfpicvii,primcgcnitus uniueifæ creaturæ.Et ad Hebrxcs; IpfCjinquiCjCft fplendo£glorix,amp;expreffa imago fubftantia Dei. Ac lurlus ad Conbsp;Joflenfes:InChrifto,inquit,funtomnesthcfaiui fapientiæacfcientiæ lecondit,nbsp;EtnioxJnilloinhabitatomnisplenitudoDejcorporahter.QuideigoeftDtuSj ôcuf ,nbsp;aucqux- eft pJcnitudo Dei, ut amp; plenitudo filii Dei cognofcatm j Deus eft fummanbsp;bonitaSjincomparabilis iufticia,immenfa mifencordiapnhnita beatitudc,a tcmanbsp;fœlicitâSjOmnipotés maieftas,indeficiens gloiia/emp^t^t^^num gaudii;m,bicuitcr,nbsp;Peuseftomnebonum.Deficiuiitenimmeueibaad cxplicandamplenitud.neninbsp;Dei,Etquiseft,qui hanc ex plicate, auc faltem cogitatione compiehcdere qucats;nbsp;Cumigiturhxcfit plenitudo Dei, neceife eft earn quoqueeficpknitudiiitm Lliinbsp;Dei.Nam filius Dei non eft fic imago patns,utinceiafigiUumiinaginemfuii'clinnbsp;quit. Neque enimccraeftimagofubftaiitiæfigilli,fedtft image-tantumfgurxfi-gtlli.Athlius Dei,nonfolum figuræ patriSjUeiumetiamlubftantiæ feu natmæ eiusnbsp;imago eft.Proinde, quicquid Deus pater eft,hcc emne,ueluti in diuino pióptua-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

nOjhhus Deinaturainfecompledif, Vndc,utpateieftfummabcnitas,itafJius, ut pacer eft !nimcnfamifericordia,ita filius,ut pater eft infinit,i bcatitudo,ita fihut,nbsp;ïnfumma,utpatereftomnebonum, itahocomneinfilioproptufsime exprcfsit,nbsp;ut merito films Deij totius diuinæ naturæ thefaur us pronun ciandus fit. A n nen uinbsp;des,quomodo fol ille uifibilis, fplendoremfuumgenuinüradiisfuis imprimattnbsp;At multo cfficacius Sol ille cocleftis, radio filiifui gloriam fplcdoris fui imprimit.

Etenim fol uifibilis fplendoicm duntaxat radiis fuis acccmmcdat, non item na-turam feu fubftantiam,aut ut Graeci dicunt30uö-i'av,hoc eft, effentiam. Non enim eadem eft fobs amp; radiorum effentia. Pater autem fplendorem glorix fua: liLo fuonbsp;ita imprimit,ut fimul ctiam naturam feu eflentia fuam largiatur. Habes igif, quidnbsp;fit filius Dei,nimirum,natura Dcus,amp; exprefla imago fubftantiacpatns.Audiamusnbsp;nûc,quid fitfilius hominis,fine Deo. Non eft autem quod quifpiam exiftjmcc,me Tilim homi*nbsp;modo,inhacorationis parte,de eo filio hominis locutuit, quern filius Dei affbm nif.nbsp;pfit,quipccc3tum nonfecit,neceftinucntus dolus in ore eius, de hoc enim pofteanbsp;dicemus,fed deipfahumananaturaloquar,in quam amp; A dam, amp;omnes filii A danbsp;pct inobedientiam coniefti funt. Quis autem cam melius cognofccret, qua'm is,nbsp;quietiam abfeondita Dei perfcrutaturr quis earn manifeftius explicaict, qudm is,nbsp;qui etiam inuifibilia pcrfpicacitate fua pénétrât,nimirum fpintus fanftus, qui nonnbsp;tarn Dei quam omnium creaturarum arcanas profunditatcs, prorfum inutftiga'nbsp;tasamp;exploratashabet.Hic igirur hominem infacrafcripturaitadefcnbit.-Ectcinnbsp;imquitatibus conceptus fum,amp; in pcccatis concepit me mater mea. Dices autem :nbsp;Hoc Dauid de feipfo,non de alio loquitur. Quafi uero Spiritus fanflus non conf.-teatur in Dauidc,nomineamp; prxtextu Dauidis,omnium hominum impuritatem. p,j,-Si enim tain fanftus uir,amp; qui iuxta cor Dei eleftus erat,in pcccatis conceptus amp; na catisemfL tnbsp;tus eft,quid de aliis hominibus fentiendum eftt Quod fi hoc te non moueat^ut fennbsp;tias omnes homines pcccato obnoxios efle,audi generalem tubam.'Oninis hemonbsp;fucndax.Et iterum; Dominus de coclo profpexitfuper filios hominum,ut uidcat,nbsp;fieftintelligens autrequircs Dcum.Omncs dechnaueruc, fimul mutilesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftmt,

non eft qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonum,non eft ufquc ad unum. Omitto fyluam tcftimcniorum,

qux hue è hbris noui teftamcti afFcrri poffunt. Quicquid eft ex carne,caro eft. I té: Naturafumus fii,i jræjtcm.'Conclufic Deus omnes fub pcccato,ut omnium mifenbsp;reatut.Enjhæc eft defcriptio filii hominis in facra fcriptura. Dicitur in pcccatis conbsp;ceptus amp; natuSjdicitm fnendax,diciwi{ danmatus, inferno ptoptex peccatum ob

filium Deiinunicate perfonæ coniunaumjCreator,uiuificacor,SfaIuator.Ac con tra,filius Dei fit propter unitaté perfonæ, quam habet cum fihohomihis,efuriens,nbsp;fitienSjimpotenSjignorans pafsibilis S£ mortahs. Vt enim in homme duæ diucrnbsp;fæ natutæ, corpus amp; anima, in unitate perfonæ conihnguntur, ita in Ghrifto fo*nbsp;ciantur Deus amp;homo, imo multo propioreft coniundio Dei amp; hominis in Chri-ftojquàm animæ Si corporis in homine. Nam in hominc falfum eft, fi dixero, anima eft corpuSjaut corpus cftanima,ât in Chrifto uerifsime dicif,Deus efl hcmo,5Cnbsp;homo eft Deus. Sed hic obftrepes mihi; Si filius Dei in Chrifto omnia fua hæredi-taria bona cum filio hominis communia habet, ergo ne dicemus filium hominisnbsp;efle impafsibilem St immortalerrt quem a dmodum nec filius Dei lutura fua patinbsp;autmori poteftt affirmabimus nefilium hominisnihil diuinarum rcrum ignora-re,ficut filius Dei nihil ignorât f Cur igitur credimus Chriftum pro nobis paiTutnnbsp;amp; mortüumt cur ipfe fua ipfiusuoceteftatuf, (e non omnia patrisarcana node, di-cens :De die illo ac tempore nemo nouit,ne angelt quidcm,qui in coclo funt, necnbsp;ipfe filius Del,fed folus paterf A d hæc facile rcfporidebirur,fi prim um confidere-muSjUnde afilidiones St mors originem fuamtrahant, deinde, fi nobis ob oculosnbsp;ponamus exinanitioné amp; humiliationem lefu Chrifti, Affliäiones igiti.r, amp; morsnbsp;e peccato oriuntur. Dicit enim Paulus: Stipendium pcccati morS eft,qucd mutua-tumuidetur ex eo,quod Dominus iriCeneficapitefecundoaitrQuccuni^ die co-mederitis,morte moriemini.Etiterum inquit Paulus: Propterunum hominem,nbsp;peccatum in mundum introiit,ac per peccatum mors. lam cum filius hominis innbsp;Chrifto-( ficenim mihi docendigratialoquendumeft )efpiritufanßoccncfptusnbsp;fit,peccatum non fecerit,nec fucrit inuentus dolus in ore eius, non uideo quid alinbsp;ud confequatür,q quo d filius hominis in Chrifto,fi uoluiffet, nec dcloribus, necnbsp;mortiobnoxius fuiflet.Adliæc, quando filiusDeiomnifciusamp;omnipotens,innbsp;unam perfonam cum filio hominis per incarnationem conuenerit,quomodo ponbsp;tuiflet filium hominis ,fi uoluiflet,aliquid latere,quod non latet filium DeicQuo-modo igitur Chriftus paflus, quomodo mortuus, quomodo ignorans faflus eft^nbsp;Profeßo non in phantafmate,utimpius Marciot) fenfit,fed uere paflus 5f mortnnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;US eft,ac quod ignorauit,ucre ignorauit,non tarnen natura cogente,alioqui enim

itdtiffic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum,non pro nobis mortem fubiiffet,fed uoluntate libéra, fpôtanca fuaß

if fedfponta “’’pafsibilis amp; immortahs naturæ abnegationc,fcientiæ ac aliorum fuorum bono n^duoluntate nunexinanicione,feu,fiitamauis, dilsimulatione, amp; uoluntajriaomnis humanaenbsp;fxißiuefi. ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftagilitatis.

HOMILIAE IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji

fragilitatis, abfij tn peccato, affumptione. Nam quod Chriftus nulla coaflione; fcdfpótanea proifus uoluntate,humanas imbccillitates infe afliimpferit/atis pernbsp;(picue ipfe fuis uerbis teftatur.A pud loannem capite dccimo ait: Ncmotolliê aninbsp;mam meam a me,fcd ego pono earn à rhe ipfo,poteftatem habeo ponendi camjamp;nbsp;poteftacemhabeo rurfus lumendi cam,hoc mandatum acccpi à patre mco. Etitenbsp;rum,capite decimo quarto: Venit princcps huius mundi,amp;in me non habet quic^nbsp;quam,(ed ut cognofcat mundus,qu d diligo pattern, amp;ficutmandatû dédit mi'nbsp;hl pater,fic faciam.Huc accedit,quoi paulus ad Philippenfes fcribenSjtapite fecU'nbsp;do inquit: Idem affcftus fit in uobis,qui fuit in Chrifto lefu,qui cQ in form a Deinbsp;eflet,nonrapinam arbitratus eft,ut effet æqualis Deo,fedfemctipfum cxinaniuif,nbsp;formamferui accipiens,infimilitudine hominumfadus, amp; habitumuenttis ut honbsp;mo,humiliauicfemetipfum,faaus obedicnsuflt;5 adtnoitcm, mortemautc crucis.nbsp;De filio,inquics,Deifentit Paulus, çp fuerit in forma Dei : cur igitur hæc ad fihunanbsp;hominis in Chrifto accomodas t Ego uero nihilcertiusac firmius credendueffenbsp;ccnfco,quam quod Chriftus luxta diuinitate,Deo æqualis fit,amp; pcrfona in diuinanbsp;natura a' Patre diftinda,eiufdem tarnen cum patre effentix, quetnadmodu lupranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

demóftrauimus.Sed ut exiftime Paulum hocloto de filio hominis loqui,nó uanis argumentis adducor.Sequitur enim: Qua propter Deus cxaltauit ilium,amp; donamtnbsp;iUi nomen,quod eft fuper omne nomen, ut in nomine lefuomne genu fledaf cccnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

leftium,terreftriûamp; infer norum,amp;omnis lingua cófiteatur, quod Dcmmus Icfus Chriftus in gloria eft Dei patris. Hxc uerba fignificant Chriftii lUXta humanitate,nbsp;feu,filiumhominis,exaltatumcffe.Siergoiuxtafiliûhominisexaltacuseftinfum-mam fublimitatc,confeftaneu eft, ipfum antea iuxta filium hominis exinanitù fu'nbsp;iffe. Diuina enim natura in Chrifto per fe nunq exinanita eft, fed humanitas ciusnbsp;exinanita eft,qux etfi formis Dei,propter unitatem perfonæ cum filio Dci,affeftanbsp;erat,has tarnen ad tcpusabnegauit,formis feruilibus affum ptis,donec per crucé amp;nbsp;mortem in regnum patris penetraret.Tunc enith uere apparuit,id. quod crat,amp;,utnbsp;Paulusair,declaratuseftfiliusDeicum potentia,fecundumfpiritumfanaificatio .nbsp;nis,ex eo,quód refurrexit a mortuis.Cum igitur, ( ut ucl tandem, id quod propo'nbsp;fueram,expliccm )filius Dei- affumpferit inunitate perfonæ filium hominis,amp; Denbsp;usfadusfithomo,quidobfecroaliudconfequereruf,qua'mquc)dperincarnationbsp;nem lefu Chrifti uera iufticia,fumma foclicitas,adeóque omnia diuina bona, ex innbsp;uifibili mundo, in hunc uffibilem mundum adueda fint. Erât enim antea omnesnbsp;huius mundi homines Satanæpropterpeccatatraditi,amp;infernoadiudicati,atnbsp;quiaunigcnitus filius Deihomofaftuseft, afportauitfecumadhominc, quicquidnbsp;eft bonorum diuinorum:maxime autcm,deuiao Satana,libcrt3tcm,amp; extinfto innbsp;ferni igne,coclum,ac per petuam foclicitatcm.Sed iterum obftrepes mihi: Hæc,innbsp;quiens, bona ad eum hominemallata funt, quern filius Dei in unitate perfonæ af-fumpfit.Quidautem profuerit aliis hominibus,quód hic folus fittam beatus amp; foe-lix^ BLcftefentis, quod tanta bona ad filium hominis, quemfilius Dei affumpfit,nbsp;per incarnationem allata fint,nec id quicquam aliis hominibus prodeffet,nifi idenbsp;filius honiinis feipfum abncgaffet,feipfum exinaniuiffet, amp; ius fuum tempore car-^’’fuæjinhocmundofpontedereliquiffet.Atbenehabet,lefusChriftusabnega’ chriflu^gxi^nbsp;uitfeipsUjSe derelifto iure fuo,fai3us eft fublege,faftus eft infirmus,,fitiens, efurics,nbsp;doknsamp; patri obediensufquc ad mortem, mortem autem crucis. Ideoimpetra-uit a patre per exinanitionem amp; obedientiam fuam, ut quotquot in ipfum crede-rcn^corundem bonommhaeicdes efficeicntur, amp; quæ natura Chriftus pofsidet,’

I

IN CA P vT H. E VA NG. L V C ÀÉ.

TÜepdrtià^ nbsp;nbsp;adoptione homines per fidé accipcrent. Qiiotquotpnquit loannes tecepciût

fri reddimur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jdedic eis,ut liceret filios Dei ficri,uidclic e t his ,qui credidjffent in nomen ip-

6o/wrtt Chri ïws;Et Paulus.'Emifit Deusfiliumfuum,faftum exmuliere,faaumlegiobnoxium, fiifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut eos,qui legi étant obnoxii, redimeret ut adoptione ius filiotum accipeiemus»

Quoniam autem eftis filii,emifît Deus fpititum filii fui in corda noftra clamâtem, A bba pater,Italt;5 iam non es feruus fed fîlius, quod fi filius, Si hæres Dei per Chri*nbsp;ftum.Et ruifusapudloannemrSicDeusdilexitmundum, uifiliumfuumunigeninbsp;turn daretjUt omnis qui credit in eumjuon pcieat,fcd habeat uitam æternâ. Nonnbsp;enimmifit Deus filium fuum in mundum, ut condemnet mundum, fed ut feruefnbsp;mundus per eum, qui credit in eum non condemnatur. Ac Petrus in pofterioiinbsp;fua epiftola ait; Gratia ucbis amp; pax niultiplicetur per agnitionem Dci,amp; lefu Do-*nbsp;mini noftri, ficut eius diuina uirtus omnia nobis largua cft,quæ ad uitam amp;pieta^nbsp;tem pertinent, per agnitionem eius, qui uccauit nos per gloriam Si uiitutenijpexnbsp;qux preciofa nobis ac maxima promifla donatafunt, ut per hæc eff.teremini diuinbsp;nx confortes naturx.Sed dies me deficerct, fi uelJem omnia fcripturx tefiimonianbsp;hic commemorare,qux bona Ch rifti,noftra pet fidem fieri,comprobant.Proin-de,quanta bona filius Dei attulit per incarnationem ad filium hominis, quem af-fumpfit,tanta bonaattulitaliis quoij hominibus, quotquociplum fide agnofeiit»nbsp;Vndeficut Chriftus eft filius Dci,ita homines,antea mancipia Satanx,hunt nuncnbsp;per Chriftum filii Dei.Sicut Chriftus habctplacatum Deum patrem,ita hominesnbsp;natura filii irx,habent nunc per Chriftum, Deum pattern placatum. Sicut Chriftus fan.‘lus cft,ita homines antea in peccatis concepti amp; nati, fiunt nunc per Chrinbsp;ftum fandh, per hoc quod non imputantur cis peccata propter Chriftum. Deni-que,ficut Chriftus per extremas affliftiones, infummam amp;perpetuam fœlicitatê,nbsp;qua nunc fruitur,pcnetrauit,ita homines antea perpetux infcelicitati amp; damnationbsp;ni obnoxii,penetranc nunc in Chrifto per omnia genera affliflionum amp; damna*nbsp;tionum,ad ftuendam una cum Chrifto fempiternam fodicitatem. Quis pro tan-tis bencficiïs mifericordix diuinx dignas gratias,nô dico referte, fed agere pofletfnbsp;Quidretribuemus Domino pro omnibus quxretribuit nobisj'certenon poflu*nbsp;mus ei gratius officium uicifsim prxftare,quam ut lefum Chriftum filium fuum,nanbsp;bis cum tanto beneficiorum thefauro propofitum,ptompta fide excipiamus, de*nbsp;mentiam Dei per Chriftum exhibitam palam adnunciemus, amp; quod gratis acce*nbsp;pimus,fideliobedientiaconfcruemus,pereundemlefum Chriftum Dominumnbsp;noftrum, qui eft una cum patte amp; fpiritu fanfto Deus laudandus in fecula Amen*

H O Aï I L I A xiï.

Eri oftendimus, non quidem pif o rei magnitudine amp; dignî* täte,fed pro noftra mediocritate, quantum beneficiorum ,âînbsp;commodorum, nobis per natiuitatem Domini neftri kfunbsp;Chrifti allatum fit;h odie explicabimus circumftantias, quitus Euangelifta Lucas natiuitatem CHRIST Idcfcribit.nbsp;Peperit (inquit) filium fuum primogenitum. Quidais

H o M I L I A E I o A N. B R E N T j L

âliosliberos e'iofephfufcepifle.Ethancfentenciâaliis quoquelocisfcripturx pid , bareconatifunt.ln Matthæoenimdicitur:Noncognouit cam,dcncc pcpenfletnbsp;fiJmm füum primogenitum.Et alias fit mentio fratrum Chrifti; Sed huic errori iâ-dudum fatis copiofe lefponfum eft a' fanfto Hieronymojin libello,qucm fcripfit cônbsp;trâHeluidmm,huiuscHoris autorem. Nam Euangehftæ uccant Chriftum primonbsp;genitum Mariæ,non^ pofteaalios quocg libères pepererit, fed q» ante Chriftiimjnbsp;nullumal'umpepererit. Etapparethuneerroremde nomine prmiogtniti,pO'nbsp;tifsimumex ignorantia Heb^aicæ proprietatis ortum.Quodenim nos primogeninbsp;tu dicimuSjUimipi uocabuloà noie ordinali duâo,hoc Hebræi fimpliciter uocantnbsp;*^23 Bechor,quod inter pretâtur quidemlatinijprimogeniturri,ac Hebræa diftionbsp;nullam eiufcemodi compofitioncm continet. Significat autem fimphciter eum,nbsp;quiuuluam apcrit,fiue alii poft ipfum generentur,(iue non generehtur .Proinde exnbsp;hocuocabulo pluralitatem hberorum Mariæ comprobare, non folum efterror,nbsp;fed etiam idiomatum peregrinæ linguæ infcitia.Sed relinquamus h as ineptias fuisnbsp;autoribuSjamp;profequamurnoseaquædenatiuitateChriftifequuntur. Etpan-nis eum inuoluit,amp;reclinauit eu in præfepio, quia non crat eilocus in diuerforio. «nbsp;Quod alias Nazareni ad Chriftûiamadulrumdicunt; Medice cura teipfum;autnbsp;quod principes ludæorum clamarunt adipfurri in cruce pendentem: Alios feruanbsp;uit,feruetfeipfum,fi hiceftille Chriftus,ilkDeieleftus;hocipfumpoftetincredu-lusquifpiaminfanti Chrifto obieftare, ac dicere : Quidrfihicinfans eftinunitatenbsp;perfonæ cum filio Dei coniundus,fi eft uere filius Dei,creator cccli amp; terræ, ac fer-uator mundijCur non efFecitjUt nafeeretur in aula imperatoria,ac inuolueretur honbsp;lofericis, aut attalicis auro intertextis, amp; inuolutus reclinaretur in ledo eburneo,nbsp;aut cubili aureislaminis diftinftoÆcce autem,quidmagni tibi de hoc infante polnbsp;liceberis^ nafeitur in ftabulo iumentorum. Parentibus enim eiuSjtum prx paupernbsp;täte, tum præ nimia hominum multitudinc, non crat reliflus alius in publico diuerforio locus. Natus autem inuoluiturabiedis fafciis,quibus fortaffe ditioresuixinbsp;tergendis calceis ufi fuiflènt.Inuolutus rcclinatur in præfepio. Quid igitur ad hæcnbsp;dicemusr Profedo non eft de hoc infante iudicandum fccundum externam fpeci-cm,fed fecundum uetitatem amp;fuam ipfius naturam. Tanta enim eft petétia amp; manbsp;ieftas huiusinfantiSjUt potuifletjfî uoluiffetjhcnio abfqg omnibus miferiis riafei, innbsp;uoluijamp;reclinari.lnhocetn infante inhabitat Deus nô tantfi fpirituahter, quead-modu in aliis p lis hoîbus,fed inliabitat in ipfo corporaliter, ita ut unâ perfonâ eunbsp;ipfo côftituar.Tanta aût fuit ch aritas eius erga nos peccatoreSjUt maluerit nos minbsp;feros fcruare,q ius fuû perfequi. A bnegauit igif amp; exinaniuit feipsû,ac coniecit fe innbsp;fafeias, fœnû amp; præfcpe,primû ob hanc caufarh,ut his miferiis Dnm Deû noftrû,nbsp;ip peccatis noftris placatû reddat. Nos eih illi peccatores fumus,qui feeler ibus nonbsp;ftris,non folum fœnum amp; præfcpe,fed etiam fepulchrum amp; infernum pro ledo, acnbsp;Satanam pro puluinarimeritifumus.Chriftusigirur,etri abfg^ pcccatofueritjfufcenbsp;pit tarnen in fefuafponteftipcndia peccati,ut pro peccatis noftris,quibus nos omnbsp;lies miferias teporarias amp; perpétuas meritifumus,fatisfaceret. Non enim fentiennbsp;dumeftjtp Chriftustuneprimum inceperit pro peccatis noftris pati,quandonbsp;uinâus ad flagellai crucem duduscft,fed quod tota uita Chrifti fuerit pafsio Chriflipafsionbsp;pr© peccatis noftris, quæ pafsio incruce confummata eft. Deinde, coniecitfe quandoincoinbsp;Chriftus in feenum, ftramen, amp;præfepe,ut pauperes, quibus uixeft fœnum pit-pro puluinari,in fua miferia confolaretur, amp; ut fœnum ac præfepe in leôos Si pul-uinaûa côfecraret,Nam qui tam pauperes funt,ut nô habeantplumas, fed neceffe

F »

à Deo refpiciatur.Quid ergo hoe fpeftaculo admirabilius,quid magis ftupendum^ Is eniin ChriftuSjomnium rerum Dominus,omniumbonorum thefaurus, deniçnbsp;totius diuinitatis plenitudOjftatimab initio incarnationis adeo feipfum exinanbsp;niuitj fefeabnegauiCjfefe, utita dicam, euacuauit, ac omnibus bonis abdicauit, utnbsp;iaceat hic in præfepiOjUÔ là ut oimrcßi dominus, fed omniiï rcrûindigus,non utnbsp;bonorum thefaurus,fed utpaupertatis promptua«um,non ut deitatis plenitudo,nbsp;fed ut infœlicitatis lerna.Quid enim hoc puero miferius, qui pro more brutoji: innbsp;ftabulo nafciturt quid eo indigentius,quiintcgris lintcaminibus caretr quid conbsp;paupcrius,qui necincunabulahabet,fed pro incunabuhs,in prxfcpio reclinatur^nbsp;nihil tamé eft hoc puero,in omni rcrum natura ncc foch cius,nec ditius,nec mag-nificcnjius. O adrnirandam rerum commutationem,oftupendumcommerciu.nbsp;Plenitudofitindigentia, diuitiæfiunt paupertas jfœhcitas fit infoclicitas; Quisnbsp;non ad tantimiraculicelficudinem obftupefceretf Sedonosfochccs,onostci qgnbsp;quater lt;5 beatos, propter quos hæc omnia à Dno noftro lifu Chriftofaftafunt.nbsp;lacet enim hic omnium rerum indigus, amp; dédie auit indigentiam, ut effet nobisnbsp;organon ad omnem abundantiam, lacet pauper amp;’mifer confeerauit paupertanbsp;tem amp; miferiam, ut effet nobis commodum inftrumentum ad omnem plenitudi-nem amp; fœlicitatem. Quid igiturmifcnam times t Quid indigentiam horres t quidnbsp;paupertatem formidasc' En,Chriftus inomnes has calamitates fefe coniecit,ut tunbsp;Chriftum in his pet fidem comprehendas, amp; in Chrifto thefaurum omnium bo-nop: pofsideas. Sed poftq Chriftus,qui eftoimbonoßi thefaurus, in Bethlehemnbsp;natus eft,palam quoqg reuelatur,ut pofsit effe ufui.Quid enim p rofiierit thefaurusnbsp;abfconditusr Videndum igitur,quomodo reuektur.nbsp;nbsp;Et paftotes étant in regio

ne eadem in agris agcntes,amp; ex cubantes excubias node fuper gregem fuum. Et ec ce angelus Domini ftctitiuxta illos,amp;claritas Deicircumfulhtillos.Ettimneruntnbsp;timoré magno. Obferua,angelum Domini,poft natum Chriftum,primum eflênbsp;concionatorem Euangelii de Icfu Chrifto.Reuelatautem angelus natiuitaté Chrinbsp;fti,amp; concionatur de ipfa,non Romano imperatori,non régi Herodi, non Pontinbsp;ficibus Hictofolymitanis, amp; Pharifæis praî carnali fua fanâitate turgentibus, fednbsp;quia Chrifhis natus eratin abieftifsimo loco diuerforii,adnunciatur etiam abieftifnbsp;fimishominibus,amp;iis,quicumloconatiuitatis Chtifti multam habebantfamilianbsp;iitatem,nimirum paftoribus,amp; adnunciatur iis,non quiduis agentibus,non ocionbsp;fis, non dormitantibus.fed uigilantibus, amp; fuper gregem fuum excubantibus. Prinbsp;mum igitur,iterum obferua Deum neminem defpicere,quo'd in hoc feculo fit connbsp;téptibilis,fedpotius refpicere. Videenim,quidhoc loco fiat. Defpicit Dominusnbsp;reges,amp; mittit angelum fuum ad paftores, genus hominu abieftifsimum, defpicitnbsp;magnateSjSi refpicit infimates, præterit dodos, amp; diuertit ad rudes. Qua: res nonnbsp;fruftra nobis tories inferiptura inculcatur.Haec enim falfa opinio,quôd Deus abonbsp;minetur hunc,quem mundus abominatur, omnis fere impietatis radix eft. Namnbsp;qui hac perfuafione infedus eft,is nec crédit promifsionibus Dei in aduerfis, quianbsp;putat fe non refpici a Deo,nec inuocat Deumjquia exiftimat fe nô exaudiri à Deo.nbsp;Si pauper eft,non legitimæ uocationi,fed impoftuiis operam dat, quia non putatnbsp;patri coelcft*

HOMILIAE IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î?

patri cœlefti tantumociicffe,utipfum refpiciatacnutriat.Simalo affedus cfta' proximo, ulti onem quaerit, quia opinatur Deum non tanti facer e ipfunï, ut uin-diftamfuthat de aduerfariis fuis. Si mortem ob oculos pofitain habet, defperat,nbsp;quiaputatDeumnoncurarcfalutemipfius.Breuitcr,hihileftimpietatumquod ,nbsp;nonexiftaperfuafîoneoriatur. ExemplOigiturpaftoium, ad quos Angelus Do^ ^onfempti,nbsp;mini mittituf, palam declaratur, hanc perfüafionem effe falfifsimam, adeoij manbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eo

nifefte comprobatur j nihil diligentius, amp; maiori foÜicitudirie ac cura, ab oculis - Deirefpici, qùàm homines mifer os, contemptos Siabiedos. Sacrificium, inquicnbsp;Dauid,Deo,fpirituscontribulatus,corcontritum amp; humiliatum Deus non de-fpicies.Etin Efaia: Ad quem,ait Dominus,téfpicramjtiifi ad pauperculum amp; ccn

gt; tritum fpiritu,amp;tremehtemfermonesmcosj' DeindCjquód angelus apparetpafto ribus excubantibus fuper gregemfuum node,hortatur nos aduigilanciam, amp; dilinbsp;gcntiam fedandaefuæ cuiusqguocationis.A pparet enim angelus Domini, noninnbsp;cubibbus fuislafciuientibus, non uino fefe nodu ingurgitantibus, non ignauis amp;nbsp;fomnolentis, fed uigilantibus amp; cuftodientibus gregem fuum, qua appaxitionc, vigiliisnbsp;uigiliæ amp; labores j qui iuxta legitimam officii uocationem (ufeipiuntur, infandanbsp;amp; Deo grata opera confecrantur.Sedaudiamushunccontionemangeli. Etdix ««nbsp;itangelusilhs;Noiitetimere*Ecce enim euangebzo uobis gaudium magnum,nbsp;quod erit omni populo, quia natüs eft uobis hodic faluator, qui eft Chriftus Do-minuSjin ciuitate Dauid. Ethocubbis fighum : Inuenietis infantem pannis inuonbsp;lutum, amp; pofitum in praefepio. Haec eft prima contio Euangehi, poft natumnbsp;Chriftum,omnigaudio plena.Nolite,inquit,timere.Timetisfortaflephanrafm3,nbsp;timetis fpedrumc Sed ne timcatis,en ueritas adeft.Timetis fubitum fulgutr Sed ncnbsp;timeatiSjCrt ueralux nôccxortâeft,qiiæ illuminât omnéhominé uenienté inhuncnbsp;tnundum. Ethadenus timuiftis mortem, fed deponite quæfo uanum timorem,nbsp;«nuitamuobis pixfentenl adnunciof timuiftis infernum, fed cœlum hodie uobis

3

IN C AP VT it EV'ÀN G. LŸCAE.

„ uerfarioshominumuinccrejamp;oppritneic.DeindejquiicputctcosiuftoSjäcfal'; yçf j^on quioperibus fuis pcccatafuaexpiant,hoc enim nullihominum pofsibilenbsp;cft,quippe qui nullum borium opus tam fandumfaciunt, quod legi D E I exaflcnbsp;fatisfacere queat,fedeos, qui credunt quôd propter ipfum habeànt remifsionemnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatorum fuorum, amp; placatum pattern in coclis ? Quid autem iucundius, quid

gratins, quid acceptais, quid nobis magis falutiferum de C H R I S T O præ-dicariautper CHRIST V M præftaripotefti? Tametfi enim Iiberatus fis à-Romano imperatore,autaliiscarnalibus hoftibus, interim autemobnoxiusfis peccatis, Satanæ, Si perpetuæ morti ac damnaticni, quid cbfecro tibi profuetit^nbsp;quamutilitateme' carnali liberatione capies f certe ea hbetatio nihil eft, abfqucnbsp;CHRISTO, nifi uia ad fempiternam captiuitatem in perpetuo fupplicio.nbsp;Qui autem per CHRIS TV M hberatus cftàpcccatiS3morte,Satanaamp;inferno, is etiamfi ab hoftibus carnalibus captiuus teneatur, aut ab aliis afflidionibus'nbsp;male afficiatur, urnen nulla eft tanta miferia, quæ non fit ipfi adiumento in bo-num,amp; ueramfalutem.Hunc igitur faluatorem agnofcamuSjhuncper fidem com-prehendamuSjUt in ipfoamp;propter Ipfum ucram ac perpetuam falutem confequa-mur. Sed quid fibi uult,tam abiedum, tam humile fignum, quo angelus paftori-busC H R I S T V M oftendit;Inuenietis,inquiens,infantcmpannisinuolnnbsp;tum,amp; pofitum in praefepiot Hoc tam contemptibili figno potuiflent paftores ad'nbsp;incredulitatem potius amp; abominationem, quàm ad fidem, amp; ad uifitandumnbsp;CHRIST VMinuitari.C^idffiferuâtoreft,curnonferuatfeàpaupertatcsfnbsp;CJmliutin SiMefsiaseft, cur non nafciturin aula regia, amp;inuoluitur holoferieisr Scdquianbsp;abiedis inue C H R 1 S T V S humiliaueratfefeforma feruiaccepta, uoluit etiam humili--busfignisagnofci,amp;infordidoftabuloinueniri.Neceft,quôd CHRISTVSnbsp;eo tancû tempore uoluerit inlaceris pannis ac foedo præfepio inueniri: quin potinbsp;us 3 ad finem ufque huiusfeculiin abiedis rebus inueniri folet. Quidcontemptius’nbsp;coram mundo hominibus ftultis,amp;ignobilibus5'at Paulus affirmât C H R I-STVM inhispotiusquàminfapientibusamp;nobilibusinueniri.Videtis,inquir,nbsp;uocationem ueftram, fratres, quo'd non multi fapientesfecundum carnem, nonnbsp;multi potentes,non multi clarogenere nati,uerum quæ ftulta étant fecundutnnbsp;mundum,delegitD E V S,utpudefaceretfapientes.QuidipfaEuangeliiprædinbsp;catione humiliusî* A poftoli amp; ecclefiaftæ funt homines defpefli, amp; ut Paulus ait,'nbsp;cxcrementa mundi ac peripfemata. V erbaeôrum nonfunt in cminentia fermonitfnbsp;aut fapientiæ. Sedinhac pannorum uiÜtate, inuenitur I E S V S CH RIST V S . Nos prædicamus, inquit Paulus, C H RIS T V M crucifixum,quot;nbsp;ludæis quidem offendiculum, Græcis uero ftulticiam, fed iifdem uoeatis ludæisnbsp;pariter amp; Græcis, CHRIST V M DE I potentiam,ac D E Ifapientiam.nbsp;Et alias; NonmepudetEuangelii CHRIST I,potentia fiquidcmD E I cftnbsp;ad faluté omnicredenti.Iam uero, uidemihi quoque aquâ baptifmi,quæ etfi iuxranbsp;externam fpcciem fitelementum nusq non obuium,amp;uulgare, in ipfa tarnennbsp;inuenifremifsio peccatorum,hoc eft, C HRISTVS lESVS, unàcumnbsp;Pâtreamp;Spiritufanfto.Dicit,n,C H RI S T V SiBaptizate in noie PathsÄnbsp;Fill! amp; Spirit9 fandi.Ac PetrusiBaptizefjinqtjUnufquisç ucftrö,in noie lefu Chrînbsp;ftijin remifsioné peccatO9£,amp; accipietis donûfpiritus fandi.EtPaulus.'Qpicunç,nbsp;CcwM domi* ^’tjbaptizati eftis, Chriftu induiftis. Quid dicâ de paneamp;uino cœnæ dominilt;æ^nbsp;Hæc apparent nihil aliud effe,^ quod uidentur,nimirum,panis amp; uinum,creàtugt;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tæadueiâ

~ 'MOMILTAË IOAN. BREËrf if. ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il ..

t« ad üeram falutem nihilfacicntes. Sed fi confideres ea fecundum uerbum Domini,tune certo cognolces, cj inhislaccris admodû panniculis, amp;inhoc abiefto praefepio inueniatur uerum corpus Chrifti,amp; uerus fanguis eius, quæ unà ftcûha'nbsp;bent remifsioné peccatoru,amp; uitam æternâ. Dicit enim Chriftus ;Hoc eft corpusnbsp;meumquodprouobis frangitur, amp;hic fanguis meus, quieftnoui teftamenti,qui'nbsp;promultis effunditur, in remifsionem peccatorû. Poftremo,quid abominabili-uscoram mundo,hoïbus aut paupertate, autfœdaægritudine, aut infamia, autnbsp;aliis miferiis amp; calamitatibus opprefsisc'attamen licet etiam apud hos Chriftü in-uenire.Reclinat enim fefe Chriftus ad ipfos,cü ait:Beati pauperes fpiritu, quonianbsp;ipforum eft regnum cœlorû. Bead qui lugent,quoniâconfolationé accipient.Etnbsp;alias;Efuriuiamp;dediftismihiedere.Sitiui,amp;dediftismihibibere. Atnédicouobis, ’ Anbsp;quatenusfeciftis uni de hisfratribus meisminimis,mihi feciftis. A c rurfus; Facit lunbsp;dicium pupillo amp; uiduæ,amat peregrinum amp; dat ei uiftum atcg ucftitü Non igi£nbsp;offendamur aut humilitate prædicationis Euangelicx, aut externa uilitatefacranbsp;mentorum,autfacditatehominum pauperum amp;abicdorum,fed quia uerbuDó^nbsp;minidocetinhis inueniri Chriftum,apprehendamus iUudfide,amp;inquiramusnbsp;Chriftum,ut eo inuento,perpetuamfalutem confequamur per euhdé lefum Chrlnbsp;ftü,qui eft uni cum Pâtre amp; fpiritu fando Deus laudandus in fecula Amen.

H O H I L I A xm.

Eùelatus eft lefus Chriftus paftoribus per angelum,amp; duô-buSjfaluatoris uidelicet,amp; Mefsiæ feu Chrifti uocabulis, ex plicata funt beneficia,quæ credétibusper Chriftumcontinnbsp;gunt.Nunc audiamus,quomodo miniftri Chrifti, qui fun tnbsp;angeli Dei,fe ipfos reuelent, ac mihifterium ipforum expli-ccnt.Sienim Domini officium nobis manifèftatû eft,haudnbsp;abfurdum eft,ut amp; feruorum ac miniftrorum eius ofi.cmm

cognofcamus,quo beneuolentia amp; dementia Domini erga nos cômendatior 62 iUuftriorredderef.DicitetgoLucas: Etfubitofaflaeftcumangelomultitudo ttnbsp;militiæCGcleftis ,laudantium Deum 62 dicentiû: Gloria in altifsimis Deo,62 in ter- «nbsp;iapax,hoibusbonauoluntas. Vnusangeluspaftoribus deChrifto prædicaue ««nbsp;tat,amp;ecccmoxmagna angelorum çaterua congregaf cum ipfo,primum obnbsp;éam caufam,ut feiremus non homines folum prophetas,uerumetiàm nnu-merabilémultitudiné angelot amp; militiam cocleftc, eius contiottiS telles eflèjquae Angeloru aftnbsp;habefde lefu Chrifto,lt;p fitfaluatotjhoceft,remifsor peccatoffi, placatoriræ Dei, paruio^adnbsp;amp; feruator in morte ad uitam æternd .Nec exiftimcs,hos angelos in hac tantû annbsp;gelicontione præftoadfuifle, nunc autem abeffe. Semel em inhac angeli connbsp;tionefefe manifeftarut,ut bac apparitione declararent amp; côprobarét, fefcmp il-,nbsp;lie præfto adcire,ubicun^ Euangelion de lefu Chrifto uere prædica£,ac teftimoni.nbsp;umilli reddere,(p fit potétia Dei ad falutc omni credeti. Vnde amp; Paulus iubet munbsp;lieres poteftaté habere in capite^pCer angelos.Quod certe nô iuberet,nifi fentirecnbsp;angelos in ecclefia Dni,ubi Euangeliô Chrifti adnunciaf, pfentes adelTe. Si igif qnbsp;jîs autoïitaté 8£ multitudiné teftiû Euâgelii Chrifti,cn habes nô hoîes,fed angelosnbsp;Dei, nec unû angelû, fed totâ militiâ cocleftc, q eft innumerabilis. Deinde appanbsp;fent alii angeli cum hoc concionali angelo, ut quia ex pli euer ant officium Chrifti fiet,nontatt=-Domini fui,ipforum quoij officium amp; minifteriû nobis explicent. Explicant aut tumhominrf,nbsp;illudcainiiQcföoencomiaftieo,quod recitât in laudem Dei. Prindpio eirrdicut: fedctiiongelnbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

m C A PV T II. E V A N G. LV C A£:

bJi acincnarrabili uoce laùdent Deum. Vnde in Efaia capite kxto, clamant Se laphitnalcet adalcerum : Sândus,Sanâus,Sanâus Dcniinus Dci,sZlt;.bactlT,plenbsp;na dlomnis terra glocia dus. Laudaïc auteni Dcüm, non cft tantum uetbis gloiinbsp;am amp; fandicacem Deo tribuere, fed eft (^onfiteri folius Dei elfe potenciam j iufticinbsp;am,fanâicatdn 8i faclicitacem,S^ Deum quidem nuUiüs egere,omnes auttm aliasnbsp;creaturas Dei ind)gefe,amp; Deo à nullo pofte bcheficrijomnibus auttm à Deo benCnbsp;fieri.Hoc ueroconfiteri quid aliud eft, qùa'm feipfum prorfus abjicere amp; tonden«nbsp;ret Proinde^jtum angeli laudent Deum,eö ipfo ingenue corâ Dec fatentur,qucdnbsp;quantum in ipfiS eft,abflt;j Deo,non fint, nificréaturœ iinpotenCeJ, iniufta;, im*nbsp;mundæ Stinfoclices. Vnde etiam in Efaia uelantfaciem amp; ptdes fuôs.Facies angenbsp;lorum,eft uenuftas corum,qua diùinitus exornati funt. Pedes angelojK, funt opera eorilm,quibus coram Deoambulantaut conuerfantur. Vêlant igiturfaciemßCnbsp;pedes fuos,quia rion iàflant coram Deo uenuftitem iufticiæ aut fanâitatis ipfopc,nbsp;nec funt inflati operibus aut meritis fuis,fed uelaminibusfuis confitétur,ea omni«nbsp;corâ Deo elfe immunda amp; prophana.Si hccfaciunt angeli,qui nun q a Deo defe-cerunt,quid nos homines totos in pecCatis conceptos cC natos faccre decetrlm-mane, quantum ab angelotum uittute diftemus. Horum uel unus eft petétior 6Cnbsp;fanflior omnibus aliis creàCuris, dttamen rion audent illi laftare fua riienta,dorianbsp;aut uittùtes :iJôS aùtem fî Uel incdiocri aliqua uirtute, uel urio foidido numulo,nbsp;proximum noftrumfuperamus,mirum,quas effiemus glorias.Hxc autem arrogânbsp;tia ipfîfsimum Satanæ amp; malorû angelorum,qui in uentate ne ri ftt tcrût,cpus eft,nbsp;amp; homines his Satanse defideriis ac openbus cbféqüentes,niancipia Satana funr,nbsp;amp;habebétidemiudiçiumcumSatana,uidelicttutcatenis nociisu ne i,in taitaiûnbsp;prsecîpitétuf. Ait enimfcriptura ;Oculos fuperborum humiliabis. Et iterUm ; Dinbsp;fperfitfuperbos mente cordisfui.Deinde dicuntangeli:ln terra pax. (iuibùs ucr-bis cxplicantfecuridum ipforum officium. A ngeli enim curant,utpublicd pax amp;nbsp;trariquillitàsin terra Jroc eft,in omnibus regnis,principat;bus ,politiiS, urbibùs,nbsp;pagis amp;familiis coriftet.Etchim Satan tani inuidusfpiritus cft, utnonfolû ton«nbsp;noftra fpirituaJià,fed etiam corporalia per dira amp; extinfla cüpiat, ac tarn potes eft,nbsp;ut quod cupitjpofsit etiam perdere. A dtóq^ nodes at^ dies nihil aliudmeditaf,nbsp;quam utid agatamp; pcrficiat,quod audit,homicida. An non uideS,quantopcre infinbsp;diatus fit fando HiobirQuid panolethrix conatus fit iriferfe Ifrachtis per i-h.iraonbsp;nem,per Philiftinos,per alias gentestquid i té ecclefiæ Chnfti, pei ty r.innos amp;’ pernbsp;fecutorest Dominus autem Deus noftercommendauitangelishtcminiftciiir,nbsp;ùtSatanæ refiftat,amp; conatus eius frangât,adeolt;ÿ ut paccm,quâSatan turbat,cc nnbsp;fcruent.Nifienim pax ab angelis côferuaretur,non eftencin terra mfi difsidia ,belnbsp;la,homicidi3amp;larrocinia. Vndeangelusad Danielemait: Princeps regni Petf«nbsp;rum reftitit mihi uiginti amp; uno diebus, amp; ecce Michael unus de principibus primisnbsp;uenic in adiucorium mcum.Etmox. Nunc reuertar, ut prxlier aduerfus principênbsp;Perfarum.Ac iterum ; In temporeillo confurget Michael princepsmagnus, quinbsp;ftatprofiliis populitui.Poftrcmoaddunt angeli iHominibus bona ucluntas feunbsp;benepl acitum.Ca:terum,pro benepIacico,Cræci habetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie ferè interpre

tanrunllud quod Hebræidicunc^^îf^.Significat autem afftdum pium,placaticgt; hem feu graciam.Hoc igitur eft tertium officium angeloi um, quod mirum in monbsp;dum optent ac precctur,ut Deus faueat hominibus, ut Deùs affedû pium ergâ honbsp;mines gerat, uthommes placeantDeo,ucfincgraciofiapud Deum,6t habeancnbsp;ptopid

HOMILIAEIOAN. BREN-TII. 3! propiciû De um, V nd; in Zacharia orat angelus Dni dices .‘Domine Zebaoth,nbsp;ufquequotu non mifereberisHierufalem,amp;urbium Iuda,qmbus iratuses c Etnbsp;hoc loco in natiuitate Chrifti,pïægaudio gcftiunt angeli ,quod uideät Chnftumnbsp;natum,piopter quem Deus hominibus propicius redditur.Et alias .’Gaudium eftnbsp;jnagnu in cochs fuper uno peccatore pocnicentiam agente .Breuiter,angeli funtnbsp;fpiiitus adminiftracorii, ad hoc diuinitus ordinati, ut feruiant Deoamp; homini'nbsp;bus, Vndein Daniele;Milliamillium miniftrant ei, amp; decies millies centena milnbsp;liaafsiftuiitei.EtPfalmuscanirtlmmittiturangelusDOMlNI in circuitu timenbsp;tium eum ,amp; eripiet eos.Ec rurfus; Angelis fuis mandauit de tc,utcuftodiant te innbsp;omnibus uiis tuis,neforte offendas ad lapidem pede tuum. A d Hebræos quoquenbsp;fcribitur;Omncs (unt adminiftiatorii fpixitus, qui in min}fterium emittutur propnbsp;tereos,quihæredes erunt falutis. Habes nunc officia angelorum, quæ aliqua^nbsp;tenusetiam imaginem eorum explicant.Quanquam enimangeli inteiduminnbsp;forma adolefcentum apparuerunt, tarnen hæc non eft proptia eorum imago. Etnbsp;pidores folentangelos pingcrehabitu adolefcentum cumalis, fedhæc funtludinbsp;pueriles. Nam fi quis poftet pingcre talem imaginem, quae tota nihil aliud effet, Angelorumnbsp;qult;xmardorSiinflammatioadfuiipfius contemptum,amp;laudem acgloriamDei, imxgo,nbsp;adhæc quæ tota effet curaamp; lab or ad cöferuandam pacem in terra,præterea,quænbsp;tota effecfollicitudoamp; diligentia, ut homines haberentplacatumD E V M,amp;nbsp;defenderentur à Satana;is hac imagine, aliquaex parteangelorumimaginemnbsp;cxprimeret.Q.uid ergornum,quia tanta funt angelorum minifteria,in angelos eftnbsp;confidendum,amp;angchfuntinuocandi j* Nequaquam. Hoc enim effet ex angelisnbsp;Deä facere.Sed in angelis, clementia,mifericordia, amp;bonitas Dci erga nos agnofnbsp;cendaeft,utdifcamusinfolumD E V M cófidere,amp; folumDeum adorare,quenbsp;amp; angeli adorant, amp; qui ex mera amp; gratuita dementia angelos ordinauit, utno-ftri curam gerercnt.Quæ cum ita fe habeant,pcrftringamus etiam ea ,quæ fequunnbsp;tut. Et fadum eft,ut difcefferunt ab eis angeli in coclum, paftores loquebantur lt; «nbsp;ad inuicem :Tranfeamus uf$ Bethlehem,amp; uideamus hoc uerbum, quod fadum ‘ ‘nbsp;€ft,quodDO M I N V Softendienobis. lnhacpericope,principiodifcef' “nbsp;fus angelorum obferuandus eft. Difeeffus enim eorum, non eft uolatus in fuperiO'nbsp;tem regionem acris, inftar auium, fed eft euanefeentia ex oculis noftris. Et cum AwgeZo) ««nbsp;angeli ad coclum difcedunt, non neceffe habent longa locorum fpacia eme- difeeßus.nbsp;tiri. VbienimD E V S habiut,ibicoclumeft.HabitatautemD E V Subii^.*nbsp;Coclum,inquit,amp;terrainegoimpleo.Et; Coclummihifedeseft,amp; terra fcabeV Cocluibittbznbsp;Ium pedü meorum. Cum igitur angeli apparent uifibiliter ,in terra effe dicuntur;nbsp;Cumuero iterum ab oculis noftris euanefeunt, confeftim in coclo effe dicuntur. Vndeamp;fi in coclo uerfentur,niliilominus tarnen nobifeum funt,amp; mini-fterio fuonobis feruiunt.Angeli eorum,inquitC H R I S T V S, in coclis,nbsp;femper uidentfaciem patris mei,qui eft in coclis .Deindeconfideremus in pafto-tibusmagnamuirtutefidei.D OMIN V SenimD E V Snoftermaiorinbsp;affecit honore paftores illos abiedos, quam omnes reges amp; principes terræ,nbsp;co quod illis primis natiuitatem unigeniti filii fui per angelum adnunciauit,nbsp;8C eos aduidendum ipfum in præfepio iacentem uocauit. Vicifsim igitur honbsp;notant amp; jpfi j) E V M , ac primum quidem , adhibent uerbo D E I fi-dem, quo honore non poteft D E O quicquam gratius à nobis contin-geie. Deinde exhoitantur fe inuicem, ( quod charitatis eft ) ut uocationem

«

ÏN Cap VT II.É7ANamp; LVCAE.

öei feqmntur, ècfaluatorem mundi quæranc. A gitc dum, inquiunt, trafcamus ufcg Bethlehem,amp; uideamus hanc rem,quam Dominus nobis per angelum reuenbsp;’ * lauit:nbsp;nbsp;Nec mora,uenerunt feftinaiites inuenenit M ariam, amp; lofeph amp; infan

‘pallóruin fi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofitum in præfepio* Quis fidem horum paftoiu fatis digne explicate pof

cSmendti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortiter credunt,ut relifto gregefuoinagris,feftinabundi

(i(f. Chriftum inquirant.Nec exiftimeSjhanc profciäionem mcdiocrieos periculo IZ' lum fuarum conftitifle .Pafcunt enim 8c cuftodiunt gregem ad aliènes dominosnbsp;pertinentem.Cum igitur ad inquirendum Chnftumjgiegcm relinquuntjhoc dinbsp;ferimen fubeunr,(p fi interim gregem amififfent, necelTe habuiffent domirus pronbsp;co,uel tota fubftäciafuajUt erant pauperesjucl perpétua feruitute fatisfacere, Ita^nbsp;periculo exponunt ob ChnftumjOmnes reSjamp; corporafua Sed bene habet; Deusnbsp;qui ad pcricula üócaf,ferurt quoi^ periclitantó,amp; maioribus cum beneficiis afncit.nbsp;Hi erii paftores,dumcblequun£,cum periculo annttédigrcgisiui,uccaticni Dei,nbsp;nonfolum fetuant gregem incolumem Jed ctiaminueniunt Melsiam, hoc eft ,innbsp;ueniût fummam iufticiam amp; fœhcitatem. Finge eos mctu amittendi gregis,Chrinbsp;ftuin ex uocatione Dei noninqmfiuifle, num igitur hac raticne rebus fuis probenbsp;confuluiflent tMinime gentium. Quiaenimnon feeutieff nt uccaticntmDei,nbsp;profeftoamp;ipfiamp;grexmalediftioniobnoxiifaftifuiffent. DieitenimfcripturazSinbsp;audire noiueris uoce Domini tui jmalediâus eris in agro, malediiSa cruncarmennbsp;ta boum tuorum,amp;greges ouium tuarum.Et fi, ut Chnftus ait, pcrditurus eft ani*nbsp;niam,qui contrauocationemDei inueneritcam,qudto magisam.ffurustftgrenbsp;gemfuum,qui contra uocationem Deiferuat eum. Sedalia quocj re declarant hinbsp;paftoresmagnitudinem fideifuæ.Mon enimoffenduntur parentum C hrifti uilinbsp;tate,nonhofpitiihumilitatc,non præfepis contemptu, quo minus hûc puerum,nbsp;Mefsiam agnofcant. Superbi Phanfæi non dignati fuiffent, talem Si tarn miferûnbsp;puerum in prxfepio iacentem, amp; pannicuhs inuolutum, humanis oculis afpice-re,nedumipfumlongepofitum quærere,amp; inuentum pro Mefsia uenerari. Acnbsp;quia paftores intendût oculosfuos potius inuetbum Dei ab angelo annunciatû,nbsp;quànl in externasrefümfpccies,ideo credunthic in praefepio iacentem,fummamnbsp;potentiam,iufticiam,fahftificationem, amp; redeptionem. Ahoc eft opus jquodnbsp;ab oculis huius mundi abfconditii eft,quod nuUusprincipumhuiusfecuhtegnonbsp;uitjfed reuelaium eftpaftoribus. Vndcamp; Chtiftus ;Gratias,inquit, ago tibiP.iretnbsp;coeli amp; terræ,cp abfeorideris hæc a' fapientibus, amp; prudentibus,5f rcuelaiis ea par^nbsp;uuliSjCerre Pacer, ficfuit bona uoluntasapud te.Moncnt igitur nos hl p; ftlt; jcgnbsp;uthabentes uerbum amp; uocationem Dei^ nófinamus nosahdeueibi amp; Ivófdda uonbsp;cationc diuina,necp pefieulis quantumuisgrauibus,necpoffendicuhs di peJh,fed.nbsp;utperfeueremus inconftantiobedientia,plenifsimc fcientes,nosidquod luxtanbsp;uerbum Dei ex fidcfequimur,certo confecuturos efic.Iam uero uideamus quid innbsp;,J uento Chrifto paftores agant VidcntcsautenX inquit)notumfeceruntuerbü,nbsp;,, quoddiftumeratillisdepuerohcc,Etoés,quiaudicrur,miratifuntdehis quæ dinbsp;,, ftaerantapaftonbusadipfos.Miriaautemconferuabatomniauerbahæc, ccnfcnbsp;5, rens in corde fuo. Et reuerfi funt paftores,glorificantes amp;lauda'tes Deum ,in oni'nbsp;3, nibus quæaudierantamp;uiderant,ficutdidumeftadillos. Paftores maxima be--neficia Dei acceperunt. Primum enim audierunt angelum concionantem de nanbsp;tiuicateChnfti.Deindeuideruntamp;audieruntmulritudinemangeloiumgeftientinbsp;urn ac laud antium Deum. Poftremo inuenerunt Chriftum,hof eft,fuam ipforumnbsp;iufticiam JanâitatemJalutem, ledemptionem amp; fœiicitatem. Quas ergo gratiasnbsp;xeferuot

ttOMILIAE IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j9

icferunc Deo pro tantis beneficiis Primum quidem in gratidjji aflioné diuulgat Si predicant omtïia quæ audierût ac uideiunt,amp; ubique adnunciât gloria amp; laudénbsp;Dei,hoceft,cômendantingétemtlementiâamp;mifcricordianiDci,lt;ÿ Deusipfosnbsp;non cótempferitjfed reuelauerit cis Chriftum, Si qgt; Chriftus ucncrit in hunc munnbsp;duni,amp; faftus fit homo,ut quotquot in ipfum credercntjh abcrcnt uitam a^tcrnam.nbsp;Non eft auc acceptior Deo granarü aftio,q cómendatio noïs fui, non tft gratiusnbsp;Deo facrificiUjQ laus mifericordiæ Si clcmétiæ eins. Non in facrificiis tuiS, inquit, Dfo âcceptdinbsp;argua te,non accipiam de domo tua uiculos,neqg degregibus tuis hircos.Quid er-goaccipiesfSequiûImmola Deo facrificiû laudis, amp; icdde altifsimo uota tua. Etnbsp;mox ;Sacrificiu laudis honorificabit mc,amp;illïc iter,quo oftendam iih falutare Dci.nbsp;A c rurfusîLaudabo nome Dei cum cdtico,amp; magnificabo eum in laude, Et placc'nbsp;bit Deo fuper uitùlû noucllû, cornua producentc amp; ungulas. Sed quia de bac renbsp;fuprain canticô Zachariæ amp; Mariæplura diximus jfupcruacaneum cft hoc loconbsp;multadiccre. Deinde in hoc quo^ paftorcs fe gratos erga Deû declarant, cj rcuernbsp;tant inuento Chrifto adgrege fuunijSc uocationi fua: diligenter fcruiant.Non emnbsp;uult Chriftus, utfeirtuentoignaui ocicmur,fcdutinfuaquiflt;$uocationefeaan-da. Dominum Deum benefadorem noftrum, turn uerbis, turn openbusuerbonbsp;Deimandatis,glorificemus.Ca:tcrumlicebitetiam,utabbispaftotibus,quanquânbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tudibus,ciuilemhoneftatcm difeas. Suntenim quidam adeo précipites amp;loqua ces, ut quamprimum audiuerint noua quædam, confeftim priufquam ca explo-ratafintjinornnibus tonftrinis,ueluti aborfus urgeret, amp; quæ audiucrunt,uentrênbsp;difrupturaeffent, nificaeuomuerint,itafeftinabundi amp;anhelifubindealiisarlt;ÿnbsp;aliis tanquam certifsima obtrudunt amp; inculcant. At horum garrula futilitas pa-ftorû excmplôreprehendirur.Paftores enim audita natiuitate Chrifti,renon tam GamUitdiornbsp;noua,quam expeftatifsimaamp;maxime omnium admiranda, non continuo hinc guitur.nbsp;inde ad diuulgandam hanc rem in urbibus ludææ difeurrun t, fed principio de renbsp;bus üifis amp; auditis inter fc côfultant,dcinde,quod audiueiût,explorant,poftremonbsp;quod certifsime cognouerunt, hoc poftea iuxta uocationcm Dei omnibus diuulnbsp;gant. Difeamus igitur cxemplo horum paftorum garrulitatem linguæ compefeenbsp;re,amp; non nifi compertifsima amp; exploratifsima adfeuerare. Sed quomodo auditonbsp;xes uerba paftorum exceperuntt Alii quidem omnes(inquit)qui audierunt, miranbsp;tiruntdehis,quæ dicebantur à paftoribus,Maria autem conferuabat omnia uerba hæc, conferens in corde fuo, Admirantur auditores nouitatem rei,fed nullumnbsp;Icgimus, talem fidem nuncio paftorum adhibuiffe, ut Mefsiam inquificrit. Audierunt ea tan^ admiranda,non crediderunt tanq falutifera.’Sola Maria ira hæcnbsp;admiratur,ut amp;fidemluamexhisconfirmet. Nam ut antea in paftoribus ad-mirati fumus fimplicem fidem nulhs offcndiculis concuffam,ita nuncin uir-gine Mariamodefta fidei conftantia commendandaeft. Alia enim quæpiamnbsp;mulier , aut ambitiofiot, aut gartuhor, cum antea ex angelo audiuiffet finbsp;bum fuum fuper folium Dauidis regnaturum, amp; nunc uidiffet eum a paftorinbsp;bus tantum, uilifsimo hominum genere ,uifitari, reputaffet uoeem angelinbsp;uanum fuiffe commentum. Si enim uera effent quæ de puero dida funt,nbsp;nonpaftorcs, fed magnates amp; reges ipfum uifitàrcnt , amp; natalem éius manbsp;^^l^brarcnt. Aut forte nefeio quas muliebres gloriolas de feip-iadaffet , qucîd ipfa tanti pueri genitrix effet , qudd uirgonbsp;concepiffet amp; pepenflec eum. Ac nihil tale de uirgine modeftifsima audis.

IN CAPVT IL E V A N G. L V C A B;

£x omnibus enim iis, quae circa pucrum fiebant, tacita fccum colligit ccttifsimà fidcifua: argumenta^optimegnara^quod Dominus Deus noftei opçrafua admonbsp;dum humiticec inchoct, honorificcntifsime autem pcragat, Quare demus etiamnbsp;nos operam, utexcmplo Mariae condones delefu Cbnfto, 0C miracula ,qu3e denbsp;ipfo efcripeura narrantur, in corde noftro conferamus amp; fidem nofttam confir-memus,quo ex fide iuftifican,ueram faluternconfcquamur,per lefum Chnftu Donbsp;minûnoftrûjquieftunàcuPatreSd fpiritufanfto Deuslaudddusinfecula Amen»

H o M I L I A XIIII.

O ftquam cófummati funt dies oflo,ut circum cide letur puetjuocatum eft nomen eius lefuSjqucd uonbsp;catii eftabangelo jpriufqud in utero conciperetur»nbsp;Paucifsimis uerbis defcribit Lucas cirtumcifioncnbsp;DninoftrilefuChrifti ,fed haec pauca magnum innbsp;gentium bonorum thefaupi nobisoftentanc. Quanbsp;leueftris adiuri precibus cxplicabimusea prono'nbsp;ftra mediocritate, ac pnmû exponemus ipfam cir-cumcifionis rationé in generc,deinde diet mus etiä

decircumcifione Chrifti.Poftrcmo adiiciemus quædam de nomine kfu Gircuni cifio igitur eftauulfio praepucii,in fignum fœdcris,qucd pepigit Deus cum A branbsp;amo Si femineeius.Quod ut melius inteUigamus,uidendum eft,quod fit paftumnbsp;autfocdus,quod Deus cum A braamo amp;femine eius pepigit. Dehocautemfoedenbsp;re,in Genefi capite decimo feptimo ita fetiptum eft; Dixit Deus ad A braam: Egonbsp;fum,8i ponam paftum meum tecum,eris^' pater multarum gétium.Nec ultra uo-cabitur nomen tuum Abram , fedappellaberis Abraam ,quia pattern multanbsp;xum gentium conftitui te,faciamlt;j te crefeere uehementifsimc,amp; ponam te in gennbsp;tcs,rfc’ges quoque ex te egredientur, Et ftatuam padum meum inter me Si te, amp; inter fernen tuum poft te in generationibus fuis foederefempiternOjUtfim Deus tnnbsp;us amp; feminis tuj poft te.Daboqp tibi amp; femini tuo poft te terra peregtinatióis tuae.nbsp;Si omnem terram Canaan in poffefsiortem æternam, eroqg Deus eorum. Et hocnbsp;padum Dei alias aliter explicatur.In capite decimo Genefeos itadicituriFaciamnbsp;te in gentem magnam,amp; benedicam tibi Si magnificabo nomen tuum, criscç be-nedidus .Benedicam benedicentibus tibi Si maledicam maledicentibus tibi,atlt;gnbsp;in te benedicentur uniuerfae nationes terrae .In capite decimo tcrcio dicitur.-Om-nem terram quam confpicis,tibi dabo Si feminituo ufrj in fempiternum,f3ciamlt;5nbsp;fernen tuum ficut puluerc terrae, In capite decimo quinto dicitur iSufpice coclumnbsp;amp; numeraftellasfi potes. Et dixit eirSiceritfementuum.In capite uictfimofccunnbsp;do;Per memctipfumiuraui,dicit Dominus, quiafecifti banc rem, amp; non peperci-fti filio tuo unigenito propterme ,benedicam tibi,amp; multiplicabo fernen tuum finbsp;cut ftellas CQcli,amp; uelutarenam quae eft in littore maris .Pofsidebit fernen tuû potnbsp;tasinimicorumfuorum,amp;BENEDlCENTVR IN SEMINE TVOnbsp;OMNES GENTES TERRA E.HabesfocdusautpadûDeicum Abrinbsp;amö,quodutfignificantiusnobisoboculos ponatur,digcremusin capita feu atnbsp;ticulos. Primusigitur padi art cuius eft , cp Deustuelit nomen Abraac magnifies*quot;nbsp;re Si gloriofum f eddere, Secundus articuius, cp Deus conftituat A braamumnbsp;trem multarum gentium .Tertius, cp Deus uelit fernen A braæ multiplicarc ficutnbsp;ftellas coclijpulueicm terr« Si arenam maris.Quartus,lt;3p Deus uelit femini A braienbsp;trad-

HOMILIÀE lÖAM. BRENtir.' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3$

StrâderetcrrartiCanaaninperpctuam poffefsioncin,nimirutti dcnec cxternu fernen Abxaxpropriatnpolitianiamp; Remp.in hoc orbe habuerit,amp; pro populonbsp;teputatutnfueric. A dhunc articulu pertinêt amp; alii, iti quibus promittitur Abi aar^

Deus uelic dare Abraamo ex femine fuo reges,amp; ueht pefterià eius dare uidoriu fupei holies fuos ac portas inimicoçi fuorö.Hxc ein omnia requitu ntur a d cenfer:nbsp;uationem extetnæ politiæ Si ciuilis Reip. Quintus articulus qui amp; præcipuui eft,nbsp;ç Deus uelit Abraamo dare femen,in quo omnes genres benedicendæ lint. keenbsp;autem fernen ell ChriftusIefus.Scxtus,qj Deus uelit omnes illos benediccre j hocnbsp;cft,reputare iuftos,amp;reddere fûcliccs,qui funt ex fide A braæ,hoc eft, qui creduntnbsp;ïn fernen Abraæ lefum Chriftû,ficut Abraam credidit.Septimus,qui eft fumma Stnbsp;taputomniumatticulorumpadijCpDeus uelitelfe Deus Abraæ amp;feminiseius,nbsp;primum quidc corporalis,quod ab Abraamo per Ifaacunl defeendit,deinde amp; fpinbsp;ritualis feminis,quod eft ex fide lefu Chrifti fihi A braar.Hic feptimus articulus cô^nbsp;prehendit in fe noii tantum priores,fed ctiam multos alios articuloS.His cm pau-cis ucrbis,qua: Deu s ad A braamum dicit: Ego ero D eus tuus,SJ feminis tui po ft te,nbsp;promittit Deus omnibus quihuic pado fidem adhibcnt,ficut A braam adhibuit,nbsp;primûjfi qs ægritudine corporali affeâus fiierit ,cp Deus uelit elfe Deus cius,amp; eunbsp;lareægritudinêeius.Deindefi qspauptateprcmaf,qgt; Deusuclitefle Deus eius,amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

inpauptateeû adiuuare.AdhæCjfiquisabaliis contcptus,amp;cüuiciis,côtumel]isj îniutiiSjprobro aut dcdecoreaffeftusfuejrit,ep Deus uelit effe Deus eius, amp; contemnbsp;ptuinhonorem, conuicia in laudcm,ptobra in gloria uertere.Prartereajfi quis innbsp;cxihôfueritcicdus,lt;ÿ Deus Uelit effe Deus èiuSjamp;ipfum in exilio faluûcôferuarc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Deinceps,lî quem peccataturbcnt,cp Deus uelit effe Deus eius, amp; peccata per feinen Abraæ lefum Chriftum remittereJnfuper, lî cui mors ob oculos ponatur,q^ Deus uelit effe Deus eius, amp; ipfum in morteincolumêferuare. His adde, fi quis donbsp;loribus inferni comprehédatur ,lt;p Deus uelit effe Deus eius, amp; i pfurri è dolor ibusnbsp;infetniliberare.Breuitcr,Deus promittens fe Deûfore Abraæ amp; feminis eius, pronbsp;mittiteredentibus omnia cccleftia amp; diuina beneficia, tam in hoc feculo quim innbsp;fututo.Nam fi e^o pergerem totamhuius padi fentenciam explicate, neceffe ha-berem omnes promifsiones amp; omnia Euangelia, quæ in tota facta fcrip tura connbsp;tinentur,commemorare.Ea enim omnia non funt nifi huius padi expofitio amp; ex-plicatio. Atlt;5 hoc quidem padum,principio nudis tantUmi uerbis inter Deum amp;nbsp;Abraamumiadabatur.Poftea autem,quo firmius ac certius redderetuf, adiccit einbsp;Dominus Deus nofter circumcifionem præpucii, ut effet huius padi fignaculum.nbsp;Et ait : Circumcidetur ex uobis omne mafculinuni, cir cumcidetis autem car ncnbsp;præpucii ueftri, hoefitfignii foederis inter meamp;uos.Omne,inquam, mafculinunbsp;odo dierum circumcidetur inter uos, in generationibus ueftris ,tam ucrnaculusnbsp;quam em ptidus circuiricidetur, amp; quicuncj nonfuerit de ftirpe ueftra. Erit^ p i fnbsp;ôummeurnincarneiicftrainfccdusæternum.Etenim,quemadmnoüincontra duiliuninbsp;äibusjpadis amp;teftamentis duilibus,primu quide liter« à notariis conferibuntur, comwoKcrainbsp;In qvubus articuli conuentioriis amp; padi ex otdine redtantut, deinde, quo maicr tio,nbsp;hisliteris fides adhibeàtur, folent honeftotumairo^: figillis muniri ac confignanbsp;lijUtquifqyjj notasfigiUoji uidcat,certus fiat depado inliteris comprehenfo: Itanbsp;Dominus Deus nofter tale padum,qualc fupra cómemorauimus, cum A braamdnbsp;Äfemme ejus inicurus, ptimum quidem tradauit illud cum Abraamo reuelario-nibusamp;colloquiis.£)çjj^de,quoid, quodinmutuiscoUoquiis fæpe tradatumamp;nbsp;GefiaitumeratjConfittnjjejuj^ajjjjjitQicumcifioncmjtanq certiCsimum pa^Ûi

Q

IN CAPVT II.’ EVANG. L V C AE.

(ignaculum,amp; teftimonium. Sed quid hoef inquies: Circumcifione piæpucü nï hil poteft dici aut ftultius aut magts lidiculum^quid igitur fibi uult Deus, hoc finbsp;gnumpafto fuoaffigatj'Annonpotuitinueniremagis præclaraamp; confpicuafigt;nbsp;gnaÆur non iufsit Deus unicuiij Ifraelitæ pro figno paâi in quauis manu fex autnbsp;feptem digitos cr efeere^ aut cur non addidit aliud quoddam admuabile lignumnbsp;humano cor porijquo confpicuum foret,hoc lignum diuini foederis fignum effe^nbsp;Sedaudituuicifsim,DominumDeum noftrum prudentifsimo confilio eligerenbsp;puerilia,ftulta, 8l ridicula.Primum, utfapientiamhuius fecuh pudefaciat, Si fuamnbsp;fapientiam commendet.Etenim homines huiusfeculi, quamuis fapientes, ftultifnbsp;lime ramen fapientifsima quælt;5 opera Dei traftant. Contra autem. Dominus Denbsp;us nofter tanrx eft fapienti£e,ut etiam ftultifsima fapientifsime traftet. Quanto igitur excellitfapientia Dei,fapientiamhominumf Deinde, ut nos alfuefaciatiudi-care de operibus eius, non fecundum externam fpeciem, fed fecundum uerbumnbsp;eius.Tamctfi enim opera Dei,liue ea lintfigna, liue res uerbo eius mandata:, uide-antur in fpeciem abiedifsima, tarnen li conliderentur amp; comprehendantur iuxtanbsp;inftitutionem,mandatum, ac uerbum eius, nihil poteft ipfis aut diuinius aut ad-mirabilius dici.Quid contcmpeius,quam pauxillum aquærat li illud pauxillum anbsp;quæ uerbo Domini ad baptifmum airumatur,abluit credentema peccatis fuis,nbsp;id quod nulla alioquihumana potentia efficere poteft. Quid inefficacius amp;uftulonbsp;panis, amp; una amp; altera guttulauini s' at ilia in coena Domini in corpus amp; fanguinënbsp;Chrifti confecrata,animam pafeunt, quam nulla alioqui creatura pafeere poteft.nbsp;Atquehoc non defacramentis tantum, fed etiam de aliis operibus uerbo Domini mandatis aut prohibits ,fentiendum eft. Nonne efus pomi res eft admodumnbsp;puerilist Sed uerbo Domini in hunc ufum confecratus erat, ut Adam ex pornonbsp;uefeens morte moreretur,non uefeens autem immortali uita uiueret .Parum eft,nbsp;li proximum tuum uno aut altero obolo decipias, at non eft parum, cp Dominusnbsp;uerbofuoilludprohibueritjamp;dcceptori pocnam malediftionis minatus lit.Innbsp;his enim tarn facramentis, quam operibus non eft iudicandum fecundum fpeciem,fed fecundum uerbum Domini ,e quo facramenta amp; opera autoritatem fuamnbsp;habent* Vnde amp; circumcilio apparet perfe res ualde ridicula,fed qualecuncj hocnbsp;fignum uideatuTjCcrte fi conlideres illud fecundum inftituentis uerbum amp; autori-raté,ac fecundum cfiicaciam fuam,quam in credetibus operatum eft, iudicabitutnbsp;fapientifsimumamp;diuinifsimum.Etenim principes huius feculi folent literispa-do^ amp; foederum fuorumpræclarifsima amp;magnificentifsimafigilla appendcre,nbsp;in quibus uel fexcentapi regionum imagines exculptx funt ,fæpcnumero tame faJnbsp;lut,amp; poffelTorc literatu uacuu dimittunt. A t Deus appendit pado fuo ftuitu amp; rinbsp;diculum lignum,nullus tamé unquâ,qui pafto fidé adhibuit, hoc ligno falfus eft.nbsp;Nonfefellit hoc lignu Abraamu,non Ifaacû,non Iacobu,non lofephfi, non Monbsp;fen,non Dauidc,non ProphetassSedhi omncs,quiacrediderötpaao Dei,circö'nbsp;cifione cóHrmati funt ,amp; perpétua faluté adepti funt. Nam q^ multi alii circficilionbsp;nefignati pcrierint,nonidcofentiendû eft,lignûeireuanû,fed imputandû eftipgt;'nbsp;foßi incrcdulitatijcç geftâtes lignû paâi,nullâ fidé uerbis pafti adhibuerint, fed panbsp;dû ipfum impietate fua irritu fecerint, ac illû abiecerint, qui dixit: Ego ero DeuSnbsp;uefter.ElTe aût circûcilione fignatû, amp; pado nô crcdete,pinde eft, ac li quis literasnbsp;annui reddit^ dilacer arct,amp; ligillû côferuaret illaefum,qd obfecro jidelTet ei figillänbsp;liter is cofeifsist Ita q pado no credut, è ligno nuUâ capiût utilitaté. A t querbis panbsp;di fidé adhibebât,his circûcifîo,q eftfignö padi,maxima eiatfidei fuæ côfilmatio,

amp;inon«d

HOMILIAE IOAN. BR*ENTl’i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;js

• 5 in omnibus aduetfïs at^ afiliftiönibus cortfolatio. Ex his nunc manifeftifsünenbsp;apparetjin quem ufum Dotpinus DcuS noftet circumcifionem in carnali proge-nie Abrax inft ituerit. Et qüiâ eX his illüftfatur ctiam ufus noftrorü facramenco-ium,baptifmi uidelicet ac coenx dominicXjUon pigebit ufutti tircumcifionis paunbsp;lo pluribus indicate. PtimUni enim citcumcifio non fuit inftituta, ut effet tantönbsp;nota,qualudxïagehtibus diftinguerentur .Exinftitutiohe quidem circumcifio-nishocfecutumeft, ludxihocfignoagentibus diftindifuntjattamenhxc di-ftindio nön eft principalis ufus,hec prxcipuacaufa itiftitutiohis circumcifionis.nbsp;Sic etiam baptifttiüS Si ccenà dominica difcernünt ChriÄiatiütn aludæo amp; Turca,nbsp;hic tarnen nori cftprxcipuus ufus eorum.Deinde citcumcifio non eft inftituta.nbsp;Ut fignificaret tantum fpiritualem circumcifionem.Acrefte quidem fentiunt,quinbsp;docent exter nam circumcifioné fignificare ,cf debeamus circ uhicidete omnia catnbsp;nalia defyderia, amp; omnem riaturalem noftram toncupiftf ntiam adueifus legemnbsp;Dei.Sicenim amp;Mofe interpretatut citcumcifionem dicens : Circumcidet Dnsnbsp;Deus tuus cor tuum, amp; cot feminis tui, ut diligas Dominum Déum tuum ex to-tocotdetuOjKintotaanimatuà. Etietemias.-Circumcidimini Domino,amp;au-fette prxpücia cordium ueftrorum, nefotte egrcdiatut ut ignis, indignatio mea.nbsp;Ac Paulus .* Citcûcifi,inquit,eftis tircumcifione,qux fit fine manibus, dum cxui-Ris corpus peccatorum carilis per citcumcifionem Chrifti.Etenim, ficut ludxi unbsp;num membfum corporis circumciderunt,ita pii omnia membra fua circumcidenbsp;te debent. Nam apud Matthxum capitc quirtto dicitur: Si oculus tuus dexter obnbsp;ftaculo tibi fuetit,erue ilium amp; abiice abs te. Et fi dextera tua manus obftiterit tibi, amputa cam,amp; proiice abS te.Expedit enirri cibi,iit percat unum membrorum Circtmdfionbsp;tuorum,ac non totum corpus tuum coniiciaturingehennam. Etcapitedecimo tnembrorumnbsp;oftauo.'Quodfimanustuauel pestuusobftaculoeftribi,abfcindeetimScpiiceabsnbsp;te.Bonum eft tibi ad uitam ingredi claudum aut mutilum, potius quàni duas manbsp;nusuel duos pedes haben tern,mitti in ignem xterhii. Quod de oculis, manibus

• 6 pedibus dicitur,hoc etiam de ôre,linguà,labiiS,aùfibuS, âdeoque ömnibus mé-bris humani corporis inrelligendum éft,ea uidelitet circumciderida tffe, ne fiantnbsp;ôrgana,quibus peccata pcrpctremus.Sed qua parte,amp; quo gladio aut cultro cennbsp;cidendafunt^ numcaparsquæextrinfecusuifibiliter extat,gladio corperaliitanbsp;detruncanda eft,ut eani a' corpore in caluariam proiiciàmusr A bfit. Nemo enimnbsp;corpori fuo talem iniuriam irifef re,nec fuii pfius carriifex effe debet.Scd conciden-dàfuntca parte, qua uîres ad peccandufn acCipiunt. A ccipiuntautem uires peccânbsp;di a cordeXor enimeftcapital« ille riequam, è quo omnium malorum lerna exnbsp;oritur.E corde,inquitChriftus,exeûtcogitationes maix3CxdcS,aduJteria,ftupra,nbsp;falfatcftimoniâ,furta,conuicià,hxcfurit qux imputant hominem. Et leremias:nbsp;Ptauum eft cot hominis amp; infcrutabile.Itaqg circumeifo corde, oriihia alia membra circumeifà Crunt, amp; corde mutilato, erunt amp; omnia alia membra ad peccan-dvMri mutila. Sed quo gladio debet hæc citcumcifio cordis fictif Cette nihil efficinbsp;^jfiçxternogladio profunda cordis effodias. Sicuitam eicotpotalem auferes,nbsp;^pietatem amp;maliciam nô auferes. Proinde ad circumeidendû cor,diftringédusnbsp;C gladius rpiritus,qui eft ptxdicatio Euangelii de lefu Chrifto, quod is fatisfece-

placaucritnobis pattem.Si quis crgohancprxdicationé r Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cordefuo fide excepcrit,huicprimum nonimputabûtur peccata,’

fedteputa itur iuftuspj.opjgj. Chriftum , deinde dabitur cifpiritusfanflus,cuiûs biituce ^utïcliquiæ pcccati non régnent in mortahfuo corporc,fed ut membr^

C a

IN CAPVT U. EVANG. LVCAE.

fuaaccômodetarmaiufticixDeo.Atquehæc quidem eftcircumcifiofpîritualis quam,utdixinius,adumbiac extanaciicumcifioludæorum^attainen hxcextec-na circumcifio,non eft potifsimum ob hanc cauflam inftituta,ut adumbret tantûnbsp;piritualem ciicutnciHoncm. Sicamp;baptifmus fignihcac quidem mortificationcmnbsp;Sê uiuificationem,amp; cœna dominica fignificat mutuam inter nos charitatcm,hxcnbsp;tamé figmficatio non cft præcipua cauffainftitutionis eorum.Poftremo, circumnbsp;cifio non eft inftituta ut circumcifum ex opéré, quod uocant, operato iuftificet.nbsp;Circimcißoiznbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impia opinio eft, quod opus amp; meritum circumcifionis iuftifi-

«M lt;^u[uî. nbsp;nbsp;cent. A c fucrunt multi, qui uoluerunt credentibus in Chriftum, tircumcifionem

tanquam opus ad iuftificationem neceffarium,amp; tâquam meritum propter quod peccata remitterentur ,ac pater placaretur, obtrudere;fcd haec opinio ex diame^nbsp;tro cum fide in lefum Chriftum pugnar,amp;Euangclion prorfus extinguit. Q.uarcnbsp;repudiata eft ab A poftolis in cóciiio Hicrofolymitano,quod in Adis A poftolicisnbsp;capite decimo quinto fcriptum eft. Nec illic tantum repudiata eft, uerumetiam renbsp;pudiatur tota Euangelii prædicatione,quæ docet,quôd remifsio peccatorû,quænbsp;eft iufticia noflra,contingat nobis,no propter ullaméritaoperum, fed tatum pernbsp;fidem propter lefum Chriftum.Sic amp; magna impietas eft,fentire quod baptifmusnbsp;inftitutus fitjUt propter meritum operis contingatei qui baptizatur remifsio pecnbsp;catorum,etiam fi nulla fide prxditus fit. Non minor impietas eftfentire,q» cocnanbsp;dominica inftituta fit,ut facrificulus ex opere operato Miflx mereatur non fibi fonbsp;lum,fed etiam omnibus aliis tarn uiuis qu«m mortuis,proquibus facrificat,rcmifnbsp;Gone m peccatorum. Hoc enim eft prorfus fidem conculcare, amp; Chriftum abnegate,ac opus Miffæ inlocum Chnftifubftituere. Nulhus eih operisabhemineonbsp;peratijfedfolius lefu Chrifti meritum eft,remifsio peccatorum, amp; placatio patrisnbsp;qui eft in coclis.De qua re nuc non eft dicendi locus. Proinde ad explicandam ranbsp;tionem circumcifionis redeamus.Reliquum autemeft, circucifio ad hunc pracnbsp;cipueufum diuinitus in ftituta fit, ut fit certum fignum uolutatis diuinx erga Ifracnbsp;litas,8t conhrmatio fidei eorum,qui credebat pado Die cum A braamo inito. Vnnbsp;de fcriptura dicit.’Hoc fit fignum foederis interme amp; uos .Non dicit,fignum fit difnbsp;criminis inter uos amp; gentes,fcd fignum foederis inter me, me inquam, amp; uos. Acnbsp;Paulus ad Romanos fcribens; Abraam,inquit,acccpit fignum circumcifionis,fi-gnaculum iufticiæ fidci,quxfueratin prxpucio,hoc eft, A braamo amp; feminiciusnbsp;inftituta eft circöcifio,ut hoc figno confciétia credétis certificetur amp; confirmef,qfnbsp;Deus uelit padu fuu feruare, amp; ocs eos iuftos reputare ,qui crediit in feme Abraxnbsp;promiflum,inquoocsgentcsfintbenedicendae.Atqueadeo tantû abeft,ut opusnbsp;operatum circumcifionis merito fuo iuftificet circumcifum, ut potius ipfa circupinbsp;cifio fignaculum fit,nuLlum opus merito fuo operantem iuftificare,fed (p iufticia,nbsp;qux eft remifsio peccatorum,contingat tantum per fidem,propter feme Abraacnbsp;promifrum,qui eftlefus Chriftus Dominus nofter. Vnde quoties pii inter Ifraeli-tas opprimebantur ab hoftibus fuis,amp; periclitabantur de internicione gentis fux,nbsp;reuocabantin rnemoriam fignaculum circumcifionis, quo confirmabant fidemnbsp;fuam,q» Deus uelit ipfos liberale ab hoftibus,amp; gentem Ifraeliticam feruare.Sic Ionbsp;nathas filius Saulis inuafurus Philiftinos,recrcabat fidemfuam circumcifion€,dpnbsp;cens adarmigerum fuum : Veni tranfeamus ad ftationem incircumciforûh«’nbsp;îum,fifortefaciat Dominuspro nobis, quia non eft Dnodifficik faluareuelpetnbsp;multos uelper paucos.Sic Dauid pugnaturus aduerfus Goliathem,fidcmfuam cônbsp;firmabat circumcifione dicens : Quis eft ifte Philiftxus incir cumcifus ,qui aufusnbsp;malcdi

H O M I t I A E IOAN. B^R E N T n.

maledicereexerdtui Dciuiucntis^ Adeo^ quotquot priüatimtcntabanfdepec catis,morteamp; perpétua damnatione, hi, üreuocabantcircumfcifionem fuam innbsp;mcmoriam,erigebântfidem (uanl,amp; confortabant cohfciétiaihfüam,ac per fignanbsp;culutn circumcifionis certificabatut,^ Deus fit ipfis propicius,ac remittat eis pecnbsp;catappter padû fuû de femme Abraae jiniiCso, Si uelit eos feruare in mor tCjUe perenbsp;antjfed ut p morte iri ppetuamfœlicitaté ingrediànf.Hic fuit pcipuus ac maximenbsp;obferuabilis ufus circûcifionis apud Ifraelitas. idéprfus eft pri ncipalis ufus noftronbsp;rum,facramentorum,baptifmi,amp;cœnædominicæ.Noneniminftitutafuntad , ;nbsp;expiandum horum opcrum mcritis peccatanoftiâ,fed ut fuit fignaculà iuftitiæ finbsp;dei, Si certa teftimonia côfcicntiæ,tp Deus uelit nobis propter Chnftum peccatanbsp;lemittere ,per fidem, ac nos per fidem iüftos reputare, Si in omnibus afîîiftioni-bus feruareaduitam fempiternanl j Sed de ratione noftrorumfacranictorum alinbsp;asplura.Etfortafsis etiamdecircûcifioncpiurannncdiximus,qinhoclococônbsp;ueniat.Sed quidfaceremtCum inftituiffemfermonem de circumcifione, confulnbsp;tius mihi uifum eft,ut rationem eius aliquâto prolixius Si rudius exphcem,lt;5nbsp;mia breuitate obfcurem.Quanqüam ne fie quidem omnia, quæ de ratione circû-cifionis dici poffunt,cxpofuerim,attamen ea quæ diftafuntjhoc tempore fuffice-teuidentur.Cum igitur circumcifio ingenercficfefehabeat,uideamus nunc circûnbsp;cifionemDomminoftrilefuChrifti.Ac principioadmirabiturfortafsisquifpiâi ^ircumcifut -quifiat,(p Chriftus paifusfitfe circûcidi,nô tam ob hanccauffam,cÿ Chnftus minbsp;nimeindigueritfignaculo circumeifioniS, quippe quieftipfamet iuftitiàj fandifi-catio amp; redemp tio,quàm quod Paulus feribat, Chriftum Si circumeifionem minbsp;nime conuenire: Ecce,inquics,ego Paulus dico uobis,(p fi circumeidamini, Chrinbsp;dus nihil uobis proderit. Nemo auÉem hoc dicat : Chriftus puer fuit, Si nefciuit circuimßonbsp;quomodo parentes ipfius tradauerint ipfum. Etenim puer quidem fuit, Si condi euacudt Chrénbsp;tiones puerorum in fe habuit, in hoc tarnen pùero inhabitauit omnis plenitudo ftum.nbsp;diuinitatiscorporalitcr.Quarenoneftfentiehdum,lt;ÿ præter difpenfationem Sinbsp;ordinationem eius,aliquid deipfoaftumfit ,Ergo quia circûcifus eft,fua uoluntanbsp;te Si ordinatione circutheifus eft.Qpid igitur dicemusrPrimum obferuandum eft jnbsp;cuinPauIus fcribat,Chriftum hiSjqui circumeiduntur, nihil prodefle, non loquitur de ipfo circumeifionis opéréSilegitinio eius ufu,feddeabufu8iimpianbsp;opinione, quacircumeifio« pfeudoapoftolis èl bypocritisexigebatur.Hi enimnbsp;exigebant circunlcifionem,tanq opus,propter cuius meiitum amp; dignitatemnbsp;DeusplacareturjSlremitteretpeccatajquemadmôdûetiâ antea diximus. Athatcnbsp;opinio prorfus eftimpia,amp; ex diametro pugnataduerfus Chriftum.Vndcjpoft^nbsp;Paulus dixit.’Si circucidamini, Chriftus uobis nihil proderit ,utmanifcfte decla-taret fe loqui de impia opiniohein exigenda aut affumendacircumcifione, difet-te addit: Chriftus uobis faftus eft ociOfus,quicun^ per legem iuftificamini,a' gratianbsp;excidiftis Juxtahanc igitur opinionemjtp opuS Circumcifionismeritofu o homi-ocm iuftificet,cii;cumcifio Si Chriftus haudquaq conueniunt. Alioqui aûtmultisnbsp;ïiotninibus optime conueniunt,id quod tunc cognobile fiet,fi commemoremusnbsp;cauffasjprcpter quas Chriftus circumcifus eft, Principio igitur circûcifus eft Chri-ftuSjUt teftitnonio fuo comprobaret ueterem legem diuinitus inftitutam,ac ill fuonbsp;ge here amp; tempore bonam effe.Deindej ut omneS ad obedientiam in rebus exter-nis 8l ciuilibus fuo exemplo inuitaret, etiâfi obedientiam iure non debeant.Chrlnbsp;fos enim nAil debuit obedientiæ legis de circumcifione, maluit tarnen circum-ordinationem turbare.Sedhæ funt accefforiae cauffæ,ppter qua»

G 3

/

IN CAPVT n. EVANG. LVCAE.

Chriftus circumcifus eft.Maxitna aut oim amp; præcipua caufa ea eft^quam tradit K, poftolus Paulus ad Galatas itafcribens: Ybi ucnir pknitudo téporis, emifit Deusnbsp;filiii fuum/adu ex mulicre,fadum legi obnoxium.Propter quam cauffam: Scqui-tur; Vteos qui legi erât obnoxii rcdimeret, ut adoptione ius fliop: acciperemus.nbsp;Legi aut obnoxiû eflejcft iuri legis obnoxiu elTe.Porro ius legis eft, obliget om-t tzgv tut.nbsp;nbsp;nbsp;nes holes ad fcruandam legc,amp; maledicat ac condemnet omnes eos,qui præuari

cannegem. At nullus eft hoim,etiam fanftifsimorum, qui toti legi plene fatisfecc tit .Fucrunt quidcm multi, qui honeftâ uitam in hoc feculo duxeruntjuullus autnbsp;legifcxaâionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kgem Dei omninoimpleuerit, Lex enim eft fpintualis, amp; requirit no fo

’ lum opera extrinfecus fanda, fed etia ipfam operatoris perfonam fanftam, amp; ab omnibus peccatorum fordibus puram ac munda, Nos aut omnes fumus carnalcs,nbsp;in peccatis conceptiamp;natijamp;fub peccatuuenditi.Quanq cnim,quiinChriftû erenbsp;duntjconfequunf fpiritufanftum per fidenijtamé remanent adhuc in credente renbsp;liquiæ carnis,quæ faciuntjUt nec credentiu in Chriftum opera fint fans fanfta, autnbsp;legem Dei perfedeimpkant. Quare lex hoc lus habet in ocs homines, ep códemnbsp;net eoSjamp;æternis malediftionibus ac cruciatibus ipfos tradat.Qiæ lugo ,quooncnbsp;re,quid poteft dici grauius,quid intokrabiliusc Sed bene habet, lefus Chriftus ue-** nitinhuncmundum,amp;fubiecitfeobedientixkgis, per circumcifionc,( Qui einnbsp;circumcidi^jUt Paulus ait,debitor eft totiuslegisfcruadx) ac impkuit legem per-fedifsimCjUt quotquot in ipfum crederent, ab hcc durifsimo legis iure per ipfumnbsp;tedimerenturjUtkxnonampliushabeatiusmakdicendiamp; damnandieos, Lexnbsp;tin requirit perfedam lufticiam amp; fanditatem.Qui aut crediitin Chriftum,hisnonbsp;imputant peccata/edrepuratur iufti amp; fandi per fide propter Ch riftii. Qui aut tcnbsp;putant iufti amp; fandi,h i iam habent quod lex requitit,iufticiam uidelicet, amp; fandi-tat éjhabentaûtillud non ex ope^fuorum mentis,fed per fideppter Chriftû,quinbsp;de peccaro condénauit peccatii percarnc,utiuftificatio kgis impkref in nobiSjßSnbsp;qui eft finis legis adiuftificationcomni credenti. Itaij lex iam nullû habet ius dâ-nandi eos,qui habetremifsioné peccatorum in Chrifto kfu Dno noftro. V nde amp;nbsp;Paulus ad Galatas fcribens;Chriftus,inquit, redemit nos i makdidionekgis, dunbsp;pro nobisfadus eft makdidio.Nihiligitur iucudius,nihilgratius,nihilmagis falunbsp;tiferum confciétiæ propter peccatum amp; mortéterritæ atqg afflidx narrari poteft,nbsp;quàin (p Chriftus lefus in tantiifefe humiliauerit,ut obediétiæ totius kgis per cir-cumeifioné fefefubiecerit.Quideindiceres: Nonintotucircucifusfum corde,nbsp;nec habeo corprfus à pec catis puju, moriar ergo amp; perpetuo condenabor fNamnbsp;Chriftus ideo circucifus eft,ut tu haberes inipforcmifsionéeorû etiam peccatojz,nbsp;Ä quibus cor tuu nondum eft purificatii.Aut quidobftreperes: NunqkgiDei pfenbsp;de fatisfeci,imo magnis flagiciis,amp; atrocibusfeekribus legem Dei uiolaui, obiicinbsp;igif fem p iter nis cruciatibus r Nam Chriftus ideo per circficifionem legi Deifenbsp;fefubiecit,u t obcdietia fua ex piaret peccata tua, amp; placaret tibi patré qui eft in ccbnbsp;lis.Habes qdutilitatis nobis afferat circucifio Chrifti. Nunc poftremo de nolcicnbsp;fu dicemuSjde que,quonia antea quo^diximus,nuncbreuiore$erimus. Vocatânbsp;Irfunomen cft,inquit Euangelifta,nomeneiuslefus,quod uocatum erat ab angelOjpriuf*nbsp;^uidjiÿtifia quam in utero tonciperetur. Sic enim angelus fupra ad Mariam dixit zVocabiSnbsp;nomeneius kfum. EtinMatthxoaddit caufamhuius nominis :Ipfecnim,ii''nbsp;quit,faluum faciet populum fuum à peccatis fuis. Nam quem Hebræi kfum uocacnbsp;CÛ nos iicftra lingua faluatorc uocamus.Fuerfit autamp; multi alii,q nomc lefu, Hocnbsp;eft,faluaroris habuerfit. Nam amp; nomé lofux, q duxit Ifraelitas p lordane in terranbsp;Caoaâjidé eft cum noie kfu.Filius quo9S/iacb,quicôfcxipfichbrû,cui titulus eft,

Eccleß

HOMILTAE lOAM. BRENTII; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

EcclefiafticuSjlefus uocatur.Et in Zacharia mentio fit lefu, qui fuit fub Zerubabe le facerdos magnus.lam amp; in libre ludicum, Athnicl, Ehud,amp; àlii multi, faluato-xes dicuncur.Sedhoc nomen lefu feufaluatoris, in nuUum alium meliori iurecomnbsp;petit,quàm in Chiiftum Dominum noftrum. Alii emm, aut nomen fine re geftanbsp;xunt, aut fi multumfecerunt, liberaucrunt populum fuum ad aliquod tempus abnbsp;externishoftibuSjamp;feruarûteumaliquandiu tutûalatronibus huius feculi, Solusnbsp;autem Chriftus italibérât amp; feruat populum fuum,quifunt credentes in ipfum, utnbsp;habeant perpetuamlibcrationcmamp; falutem,nonfolum ab hoftibus exrernis, fednbsp;ctiâ àfpiritualibusaftutiisincocleftibus.SaluatcnimGhriftus,quemadmodûangenbsp;lus ait,populum fuû a' peccatis.Qni autem à peccatis faluatur,is quo^ à ftipédiis ßtfilua»nbsp;amp;fuppliciis peccatorum faluatur. StipendiaueroSi fuppbciapeccatorumfunt, tor.nbsp;primii,ira Dei,deinde omnes corporales afflidiones,uidelicet,belluni,peftis,grannbsp;do,frigus,paupertas,infamia,morbi,captiuitates,feruitutes,amp;motsipfajpcftre-mo perpétua damnatio,amp;fcmpiternus cruciatus. Hæc funt mérita amp; ftipcdia pecnbsp;catorum. Chriftus igitur faluans à peccatis,faluat quoej ab ira Dei, amp; plaçât Deû,nbsp;adhæc feruat in omnibus affiiftionibus, adeoç per ipfam mortem ducit credenténbsp;ad perpetuam uitam amp; fempiternam fœlicitatem.Itacg nomen lefu jinnuUü aliû,nbsp;quim in hune Chriftum Dominum noftrum uere competere poteft. Sed Chnftûnbsp;effe lefum,hoc eft,faluatorem,etiam impiihypocritæ inter Chriftianos ore fuo cônbsp;fitentur.Scntiunt autc talem effe faluatorem, quod eum tantum à peccatis faluet,nbsp;qui pro peccatisfuis fatisfecerit,amp;meiitis operum fuorum remifsionem peccatc^nbsp;im petrauerit. A t hoc non eft Chriftum uere lefum feu faluatorem, fed tantum iu-dicem amp; condemnatoré confiteri. Nullus enith hominum eft, qui pofsit operibusnbsp;luis pro peccatis fatisfacere, ac mereri remifsionem peccatorum. Qiiicquid emmnbsp;homo operatuTjindiget remifsione peccatorum. Nam, aut manifefte contra legénbsp;Dei peccat,amp; tune certum eft, opus illud indigere uenia, aut facit opus fecundumnbsp;legem Dei,tunc Sipfum, quia eft imperfedum, nec ad plenum propter carnemnbsp;noftramlegi Deifatisfacit,nccefle habet non imputaripropeccato.Cum ergo itanbsp;fe res habeat deoperibus hominum, qui fieri polTet, cum ipfa fint corä Deo pec-cata, pro peccatis fatisfacerent,ac peccata expiarentfProinde, fentire quód Chrinbsp;ftus tantum eos« peccatis faluet, quimeritis operum fuorum pro peccatis fatisfacinbsp;unt,eft fentire,Chriftus nullum hominem uluet,amp;eft prorfus eferuatorecarninbsp;ficem, e'faluatore condemnatoremfacere. Chriftus autem dixit : Non mifit Deusnbsp;filium fuum in mundum,ut condemnet mundum,fed ut feruetur mundus per eii,nbsp;Italt;5 Chriftus talis eft faluator, quodfaluet populum fuum, quifunt credentes innbsp;Ipfum,omnino gratis perfidem,amp;reputeteos iuftos per fidcm,abflt;5 omnibus menbsp;ritis operum,fed tantum propter fuum ipfius fanguinem,quo placauit pattern, 8tnbsp;meruit ac impetrauit nobis remifsionem peccatorum.Gratia enim,inquit Paulus,nbsp;eftisferuati per fidem,idlt;5 non ex uobis,Dci donum eft, non ex operibus, ne quisnbsp;glorietur. Non enim effet gratia,fcd debirum,fi effet ex meritis operum. A dh æc,nbsp;îieceffe eft,ut confeientia fit certa de remifsione peccatorum. Vbi enim no eft cecnbsp;titudojibi eftdubitatio. Vbi autem eft dubitatio,ibi in tentationibus mortis defpcnbsp;ïatur.Qijæ autem falus defperatisfOportet igitur confeientiam de remifsione pecnbsp;catorunijplacato Deo certa effe.Non poiTet autem efle certa, fi Chriftus non fal-uaret, nifi propter mérita noftrorum operum. Aut enim nulla habemus mérita,nbsp;aut fialiquauidemur habere,non funtfufficientia, nec perfeda, amp;babent tantumnbsp;Slonacionécorâmudo,nôcorâ Deo. Proindc,ut côfciétia deremifcióe peccatoyc

G 4

funt.Sicenim Lucas ait: Poftquam impletifuntdies puigationiseorumjfecun JJ dumlegemMofi, tukruntiUuminHierufalem,utfifttrenteuni Dominojficutnbsp;gt; gt; feriptum eft in lege Domini;Omne mafculinum adaperiens uuluam,fanftum Donbsp;J J minouocabitur.Etutdarenthoftiam jfecundû quoddidum eft in lege Domini,nbsp;J, par turturum,aut duos pullos columbarum. Dua leges èueteri teftamento nonbsp;bis in hoc loco proponuntur. Altéra de purgarione putrperaruni,alreia de cbla^nbsp;tione amp;fanftificatione primogeniti,quæ quanquani fint Leuiticæ, A niliilad eos,nbsp;qui non funtfublege Mofi, pertinere uideantur,tamfnquia cônntntinfemulta,nbsp;quæfaciuntadiUuftrandumChriftumjamp;adfoimandi sn:oi (sncftros,agiteaniinbsp;cifsimi,explicabimus eas,quantum noftro propofito latis tû,amp;: oftendemus quidnbsp;Putr^ii lex nobis ex ipfis obferuandum fit.Priot itaque lex de puerperio fcnpta eft in Leuiti'nbsp;expUcatur. co,capiteduodecimOjUbificlegitur;Locutus tftDcminus adMofendi£ens:Lo-querefiliislfrael,amp; dices ad eos: Mulier fi fufeepto fcminc pepererit mafculim,nbsp;immunda erit feptem diebus iuxta dies feparationis menftruæ, amp; die oâauo cii cûnbsp;cidetur infantulus,ipfa uero triginta tribus diebus manebitinfanguine purificationbsp;nis fuæ, N ih il fanâum tanget, nec ingredief in fanfluatium,donec im pleantur dinbsp;cspurgationisfuæ.Siautemfocminam pepererit,immunda eritduabushebdomanbsp;dibus iuxta ritum fluxus menftrui,amp; fexagintafex diebus manebit irt fanguinc purinbsp;ficationisfuæ.Cumque expletifuerintdies purificationisfuaEjfiuepro filio jfiuej^nbsp;filia,deferet agnum anniculum inholocauftum, amp; pullum colun.bæfiue turturénbsp;pro peccatOjfacerdotiad oftium tabernaculiteftimonii,quiofferetillacoram Donbsp;mino,amp; placabit proea,amp;ficmundabituràprofluuiofanguinisfui. ’fta eft lex pat'nbsp;turientismafculûfiuefocminam .Quodfinoninueneritmanus eius ,ncc pofuericnbsp;offerte agnum,fumât duos turtures,uelduos pullos cclumbatum, unum in holonbsp;cauftum,altcrum pro peccato,placabitlt;$ pro ea facerdos,amp; fie mundabitur. Haftenbsp;nus tecenfuimus legem depurgatione puerperarum, in qua priniafacie duo praenbsp;Cipue inepta amp; abfurdaoccurrunt. Prius illud eft,q’ puerpera tam immunda ten#nbsp;PM«perlt;eim pore puerperii fui reputaf, ut non permiftatur tangere aliquidfanftificatû,nec il*nbsp;mundicia. greftün fanftuarium. Annonmattimohiumteseftfanftaamp;’diùinirus inftituta^nbsp;nonne infans bona Dei creatufa eft£’amp;ipfum puerpetium bona Dei oi dinatio eft^nbsp;cur igitur puerpera adeo immunda iudicatur,ut repellatur ab ingrtffu fanftuarii^nbsp;Tolerabile effet hoc iudidumlegis,nifi fuperftitiofî adieciffenthis etiam impia®nbsp;opinioncSr

îiQIli ILl AE î O AN. BRENTH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4,

opinîones. Quia enimkx dicit;Nihilfanftum fanget, ncc ingredietur in fanflua tium,fcntiunt puerpcras cflê in poteftate Satanæ,amp; excogitauerunt uaria remedia pu^rpetitrunbsp;adfugandum Satanam,uidelicet afperfiones aquæbenediftæ, incenfiones lumi-num randificatorum, fuffimenta herbarum confccratarutn, Si mirabiles multarunbsp;nbsp;nbsp;.

crucium eharaftercs.Altcrum ineptumuidetur, pro purgationeiubct lex offer IC agnum anniculû,amp;puUumcolumbæ,fiueturturem,aut duos pullos columbanbsp;lum.Quidfhæc animalcula ad purgacionem facerent, quando ipfa non admodûnbsp;purafint^ Adhæc igiturex ordine refpondebimus.Ac primutn, alto iudicio connbsp;fiderandum cft,(p hæclex nonfithumanumfomnium, aut anilis fabula/eddiui^nbsp;num dogma. Scripturaenimineolocoita praefatur: Locutuseft Dominusadnbsp;Mofen.Vnde uidemus effe dccretum amp; mandatum Domini Dei noftri. Quae autnbsp;Dominus dccernir,ca certefapientifsima amp; reftifsima funt,etiamfi nobis ftultifsi-ma amp; abfurdifsima uideantur. Quid cnim ftultum decerneretis, qui tantam orbisnbsp;cccli amp; terrae molem amp; potenter creauit,amp; fapienter difpofuit, amp; prüden ter admi-niftrat^A ccedit hue,quod hoc dccretum inuulgauit Deus populo fuo, non per innbsp;fanum quempiam aut ftultum hominem, fed per Mofen, uirum in omni fapietianbsp;diuinaamp;humana clarifsimum,ut plane' amp; ob autorem,amp; ob miniftrum neceffehanbsp;beamus fateri,quôd hacc lex fapientifsime lata lit. Itaque dccernitlex,puerpcramnbsp;tantifper immund3m,dum ccmpleantur dies purgationis eius, non quod his dienbsp;bus puerpera fit in poteftate Satanæ propter pucrpcrium.Propter hoc enim poti puerpera n5nbsp;ns eft inproteftione Dei,q in poteftate Satanæ.In Cenefi enim capite tertio, iple- ,nbsp;met Dominus Deus nofter afhgitmulieres in crueem partusSi puerpeiii, dicens: lt;nbsp;Multiplicabo xrumnas cum cris grauida.ln dolore paries filios.Quos autem Deus in crucem fuffigit,amp;quibus afflidiones imponit, his quoeg co ipfo auxiliumfuunbsp;pollicetuijamp;humerosfuosfupponit adfufferendam un« crucem, Mulietes igiturnbsp;tempore partus amp; puerperii, potius funt in poteftate Dei Satanæ. Adhaec,apo-ftolus Paulus in priori epiftola adTimotheum capite fecundofcribens:Mulicr,innbsp;quitjfalua fiet per generationem liberorum, fi manferit in fide ac dileftione amp; fannbsp;éhficatione cum caftitate.Si ergo generatie liberorum organon eft, quo muliercsnbsp;mfidemanentes faluantur.quomodo puerperæ effent in poteftate Satanæ Et innbsp;wdem Epiftola capite quinto ait: Volo iuniores uiduas nubere, liberos gignere,nbsp;St domum adminiftrare. Vides,cp liberos gignere,cömemoretui inter officia mu-licrum.Si autem eft officium mulicris,qui fieret, mulicr propter officium fuumnbsp;poteftati Satanæ tradcretur? Abfit igitur, ut puerperæfentiant fe propter puerpenbsp;lium in poteftate Satanæ effe, fed feiant 8t credant, fe eo magis effe in proteftiócnbsp;Dei, quo grauiores funt dolores partus, amp; quo ipfæ infirmiores lunt in puerperio.nbsp;Hæc autem mulier uere fub poteftate Satanæ effe ditendaeft, quæ non credit, lt;pnbsp;peccataeius per Chriftum remiffafunt,amp; quæ in pcccatis manct, nec ab ipfis refinbsp;pifcit.Homines enimtraduntur Satanæ,non propter puerperiu, fed propter pecnbsp;catum:amp; qui propter peccatum traditi funt Satanæ, hi non poffunt expellere Sa^nbsp;tanamincenfionibusluminumbenedidorum, fuffimentisherbarum confecratanbsp;ïum,aut aliis fupcrftitionibus.Satan enim fpiritus eft, amp; non exptEitui talibus cornbsp;poralibus rebus, quæ non funt uerbo Domini ad expellendû Satanam ordinatæ.nbsp;QS’ ^*^^tnnon reputat ferrum,( quemadmodum Satan in lobefub nomine Bebenbsp;moth defetibitur, ) amp; qui reputat æs quafi lignu putridum, que no fugat uit fagitnbsp;tMiuS,qui quafi ftipulâæftimat malleû,amp; deridet uibranté haftâ,quomodo is nó denbsp;tidexet£an)ûheibaÿe^8tf|^l£Q(}Q{g parui luminis t Habcnt quidc hcibæamp;luminæ

IN C A P V T II. E V A N G. L VC AE.’

iierbum Domini, (ÿfintbonae Dei creature, amp; inufum ncftrvm ciuilitt) fanflifc* tae,fcd ncnhabentuabum Dei,lt;p expellant Sataham,immo pctius fic deipfsfeitnbsp;ètitetn tfioir.ó tiendum tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abütehtcs eis impia fupciftitithCi aduc cent magi s q expellant Sa -

doexpcUas tanam.Picinde fi üerc üolùclis Satanain expellcre, eXpeUe peccatvm. Pecfatvm iifr,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autemnonftifipeilidcfninlefum Ghiiftum eXpeUitnr. Vbiautcmtft uerafdcs,

ibi etiam fidei fruâus,qùi tftobedientia erga legem t)ei,fequitui.Opt.ma igitux ra tio expellendi Satans eft,utcredasiitlcfum Chnftu In, prcpteripfum habeasnbsp;xemifsionem peccatorum,amp;utexhdcüocatjon£mDeileäens Amandatis ciusnbsp;obedias.Atçitahabes,püerperashofidicijmmundaS ttfam Deo,^hhtcbpuc£nbsp;perium in poteftate SatantetDicufttut autem immundac, pr.muin cjuiliter ccramnbsp;hominibus, his diebus, « publicis congiegationibus, «ègtaüibuslaboiibus, 8Cnbsp;quod cohiügibûs maxiineobfcruahdumeft,* ccngreflu mantoium fùbrum, ptonbsp;immudicier. pterimbecillitatemcorporis,amp;alias corpofalesabcminationes, fepaiata: iffe de-beantltaçimmundæreputantur non coram Deo,fed coram mCdo,6f praecipuenbsp;coram maritis fuis.Mantis inquam, immundæ funt pucrperæ, non Deo. V ndcnbsp;Dominus Deus nofter grauifsimam pocnam minatur his, qui fefe hac immun di-ciaturpiter coinquinant.Sic enim inLeuitico capite uiceftmo fcribitur : Qui dor-mierit cum muliere in fluxu men ftruo, ( reputatur autem amp; totum puerperii tempus pro fluxumenftruo )amp;reuelaueritturpitudincm eius, ipfaq? aperueritfcntemnbsp;fanguiilis fui,iflterfiCielitdr ambo demedio populi fui. A d ludæoSjinquieSjifta lexnbsp;pci£iiiùit,qui Mofen legiflatorc fuum agnoücrunt, non ad Chriftianos, qui « legenbsp;in euangelio Mofi per Euangelion liberati funt. Fateor, Euabgelion nos hberare « iure legtsnbsp;conceditur li Mofi,non tarnen permittit nobis,quiduis pro ttoftta hbidineagere, Ac Euangelinbsp;bertlt;u,non li on non alligat qui dem nos ad Leuiticas caerimohias Mofi alligat auté nos ad obnbsp;tentUfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruatiohem hOneftatisnaturalis, amp;exigita jicbiS legem hatutœ, ac hcneftatem

moÿt ciuilium. Datur enim nobis per fidtm in Chfiftum fpiritus fanâus.Spiritus fandus autem non aboletlegem naturae,fcd potius iJJuftrat eam,é^ dat uires fadennbsp;di earn,quantum in hac carne pofsibile eft, Non fertigitur Euahgelicn, ut quic-quam fcclcris aduetfuilegem naturae dcfignes, Naturæ autem no lex tahtvm,fednbsp;quae eft lege potentior, necefsitas exigit, ut mulieres quae partu labotauernnt, aliquot hebdomadibus à laboribus conquiefcant, donee uires in partu concuflas rcnbsp;cuperent,ne fimox à partu laboriofis negociis fefe ingerant,magnis incemmedisnbsp;Fufrpfr»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prolem afficiant. Et quia huic quieti,mos ac confùetudo, quae in re bus

tempm. Ciiiilibusprolegehabetur,fex autfeptemplus minus hebdemades poft partent dcfiniit,ac naturahum rerum peritifentiunt,hoc tempons fpaciiim,ad rccupcrannbsp;das uires in partu confradas ( nififortafsis alius morbus puer pera: ,ut interdum ficnbsp;rifolet,acciderit ) fufiiciens efte, certemulierespuerpetae huic ccnfuetudini ,ncnnbsp;ahter quàm diuinae otdihationi feruire debent. A dhaec ipfa heminum natura m^nbsp;ftruam mulierum imbecillitatem hotret,amp;hortatur maritos,ut hifee die bus habenbsp;änt uxores fuas inuiolatas .Quare,fi qui hanc naturae legem uiolant,ncn inter ho-mines,fed inter immundifsimas amp; fadifsimas fues com putandi funt,amp; quan q nônbsp;flfBciantur publico fupplicio,iuxta legem Mofi, grauifsimis tarnen malediflicnf-bus Dominus Deus nofter inipfos,tan^ in prophanatores,0L præuaiicatcres na-turalislegis S honeftatis animaduertet.Haâenusrecenfuimusprioremcaufam,nbsp;propter quam puerperæimmundaereputentur. Nunc addemüs poftenorem •nbsp;cuntur enim amp;immundæ propter fignificationem. Nam haclegis cxrimoniafignbsp;nificatur,omneshomines€uirilifemineprognatos ueje coiam Deo immundos,nbsp;in peccant

H O M I L 1 A E I O Ä N. B R E N T r I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42

ïnpeccatïs conceptosamp;natoseflê,acuera fpiritusfanâimundicùamp;puritateca-rere. Fuerunt enim cærimonix legis ueluti publicæ contioncs dc rebus diuinis ,de fide,timorc Dci,amp; charitatein proximum,Etalix quidemaliud concionatxfunt.nbsp;Hxc autem cxrimonia de immundicia puerperarum concionatur nobis,(j fimusnbsp;naturafilii irx, amp; fub peccatuni concluli, nee pofsimus noftris naturalibus uiribusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

« peccato purificari.Hic enim legis fcopus eft, ut nos nobifmetipfis oftédat, amp; pee cata noftra ac immundicia nobis ob oculos ponat. Quare non tantum uerbis lednbsp;etiam cærimoniis idagit,utnos ipfos agnofcamus,amp;ab agnitiôc noftri,adcogninbsp;tionem amp; fidem lefu Chrifti Domini noftri,per quem folum purganiur, peruenia- Puerperarunbsp;mus. Ethæc quidemde caufsisimmüdicix puerperarum dicere uoluimus.Nunc oblationes,nbsp;autem oblationes quoqg earumbreuiter explicemus. Lex cnim dicit: Cum expletinbsp;fixennt dies purificationis fuæ, fiue pro fiJio fiue pro filia deferet agnum anniculûnbsp;in holocauftum,amp; puUum columbx fiue turturcm pro peccato. Quod fi non inuenbsp;ment manus cius,nec potuerit offerte agnum,fumat ducs tuitures uel duos p uUosnbsp;columbarum,unum in holocauftumjalterum pro peccato, placabit^ pro ea facernbsp;dos,amp; fic mundabitur. Quid audios' Oblatus ne agnus amp; turtur, aut duo turturesnbsp;plaçant Deum,amp; mundant mulierem offerentemrSi tam fadle placatiM- Deus, amp;nbsp;mundatur peccatrix, quid egemus Chriftos' A t tu remfic habeas.'Primum, ficutnbsp;immundiciapuerperæ,non eft nificiuilis immundicia,quemadmodum fupra ofténbsp;dimuSjita oblationes agni amp; turturis in lege Mofi, non funt nifi ciuiles placatióesnbsp;amp; fatisfaftiones. His erii oblationibus amp; cxrimoniis puerperafatisfecit Rcip. fuæ,nbsp;nt iterum reciperetur in publicas hominum congregationes,amp;ad ciuilia fua negonbsp;da admitteretut. Sic oblationibus legalibus placatur non quidem Deo ad perpe-tuamfalutcm,fed ciuiliReip.peccans per ignorantiam. Sic placatur leprofus autnbsp;fcabiofuSjfic placatur,qui depofitum abnegauerit amp; reddiderit,fic deniij placanfnbsp;omnes,qui malo fuo exemplo Reip. offcndiculum præbebant, amp; in honcftatemnbsp;ciuilem peccabant. Hæ enim oblationes non fatisfaciebant coram Deo pro pec-catis,ncc placabant Deum adæternam falutem. Nunquid placari, inquit prophenbsp;ta,potcft Dominus in millibus arietum, aut in multis millibus hircoiv pinguiûenbsp;Et alius:Quó,inquit,mihi multitudinem uiftimarum ueilrarumr dicit Dominus.nbsp;Sed fatisfaciebant coram hominibus, amp; placabant eos,quibus cum prxuaricatornbsp;legis ciuilem confuctudinem agebat.Deinde erant quolt;^ facrificialegis inftituta,nbsp;ad fignificationem,amp; admonitionem. Quanq enim non fatisfaciebant pro peccanbsp;tis coram Deo,fed tantu coram hominibus in ciuilircpublica, tame fignificabantnbsp;uerum lUud amp; unicum propiciatorium facrificium,quod eft,mors Domini noftrinbsp;lefu Chrifti,amp; admonebant offerentes fidei fuæ^q» futurum effet, ut fernen Abraænbsp;bencdi.'him pro peccatis ipforumofferatur, cuius folius facrificio haberentremif-fionempeccatorum,amp;placatum pattern in cœlis.A gnus igitur pro puerpera jn AgwKfrfJKWnbsp;holocauftumoblatus,adumbrauitlefum Chnftum,dequoIoannesBaptiftadix*nbsp;îtiEcce agnus Dei,quitollitpeccatamundi.Et puerpera agnum offerens, admonbsp;nitaeftjcp Chtiftusfitpro peccatis ipfîus moriturus ,amp;facrificiofuo peccataexpia'nbsp;turus. Idem quo9 fignificauit turtur aut pullus columbæ,;n facrificium pro peccanbsp;to oblatus.cæterum facrificium turturis aut puUi columbæ, præter fignificationcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jîg

admo^tionem fidci,continet etiam doftrinam morum, amp; format honcftatem ciuilem.Deturturibujnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;columbisfcribunthi,qui funt rerum naturahum periti,

9 pudicitia illis prima fit,» ignora adultcria,coniugi fidem non uiolenr,commu Turitfris na ncmgf feruent domum,tüfi celebs aut uidua,domum nô lelinquat, amp; impenofos tura.

IN CAPVT IL EVANG. L V C A E.

fiiarcSjfubinde etiam iniques fciant.Amoi utriç fobolis aequalis. Païtuïîeti fol# Éuamp;minifteriacx tnaie.]caq^uc Mcfeconiugcsncn uabis rantumfcdamp;fgnisnbsp;ofâcu fui adnioncictjuisic'puerperàftl ofFerrçnon perdiccnT,qux oua fua fiangir,nbsp;lioncoccygem,quiparitinnidis alienis,amp; fuppenitouaalunis incubatonbus,nbsp;fed cuiturem aut columbâ,qu« funt pudidtix,caftitatis, amp; ahicris côiugalis fy m-bola. Vnde ficut Salomon pigtum adformicam reftiittit, ut difeat ab ca fapientiânbsp;amp;Iaborcm,ita Mofcxcmittitmulicres cpücrpchoegfedicntes adtutturem amp; co-lumbanijUt difcant ex iiiis, non ideo fibi licete pudiciciam fuam proftituere, qut#nbsp;cgtediuntur puerpérium, fed potius dcbere,ad agendas Deo gracias pro benebeusnbsp;in pivtüamp;puerpcric concefsis,pudicitiamiande colere, amp;fdcm coniugi feruare,nbsp;Quan^ igiru* poft reuelacum Euangelion ceffaucrunt facrificiai kgis,non tarnennbsp;ceffauerunt ea^quæ pef facrifi cia legis fignificata amp; adumbrata iunt. Anbsp;nbsp;nbsp;adeo ne

ceiTehabent mulieres hoc tempore agnum amp; turturem pro more, non legis, fed EuangelîiofFerre,hoc cft,crederein lefum Chriftum,(p ipfe pro peccatis eatum fanbsp;tisfecerit,5^ placauerît patrem,deinde etiam feftari pudicitiamjSi non uiolate fidcnbsp;coniugi.Haec.n.fi fecerint,amp; coram Deo per fidem, amp; coram hcminibus per cafti-tatem,mundæ acfandæreputabuntur.Hæc de lege puerperii diftafufficiunt. Petnbsp;gemus igitur ad explicandam alteram Iegem,quae eft de oblatione amp; fanftißcationbsp;rm lex,nbsp;nbsp;nbsp;ne primogenitorum.Hæc autem lex feripta eft in Exodo capite dedmo tettio.Câ

introduxerit te,inquit Mofe,Dominus in terram Cananæi, ficüt iurauit tibi 8i pa tribus tuis,amp; dederit tibi eam,feparabis omne quod aperit üuluâ Domino,amp; quodnbsp;primitiuû eft in pecoribus tuis mafeulini fexus.Item capite tricefimo quarto: Om/nbsp;ne quod aperit uuluam generis mafculini,mcum etit,de Cundis animantibus tarrtnbsp;de bobus ^deouibus.Etin Numéris capite odauo;Mea funt omnia primogeni-ta filiorum Ifracl,tam ex hominibus ex iumentis.Sed quomodo,inquies, hacc fcnbsp;Primogoji/o paratio amp; fanóhficatiö,aut oblatio ptimogcnitorumfafta eft t Num filii primogenbsp;ótUio.' niri inftar ouium amp; bçum mâftati ac facrifxati funt t aut fi fuperftites manferunt,

amp; ad diüinum minifteriû in tabernaculo ordinati funt, quomôdo potuif co$ cm-nés taberilaculum capered Gerte quidam impie pii,ut rex M arta ffeSjte x Moab, 8C alii,immoiaucruntpiimogenitosfuos,adexempIum,üC prxtexebant, A braæ, 86nbsp;in honorem,ficuti putabanr,Dei, fentientes fe hoc opéré peccata fua maxime omnbsp;nium eXpiâre,amp; Deum placace,dequibus Micheas ait : Nnnquid dabo primoge-nitummeurn profcelere meo,amp;udum uentrismei pro peccato animæ meæ r Sednbsp;hacimmolatione nihil fuit nec crudeliüs, nequemagis impium. Obferuandumnbsp;igitur eft , Dominus non praecipiat h ac lege primogenitos filios maftarc amp; im-molare,feditaferes habuit : Omnesomnium tribuum primogenitiofFetvbantuCnbsp;in tabernaculumfeu templum, fed ex illiS foli primogeniti tribus Leüi eligcbanf,nbsp;amp;feruabantur ad mihifterium intabanaculoteftimonii, primogeniti autem reli-quarum tribuum redimebanturquiriqgficlis argent!. Sic primogchitabouis,ouis,nbsp;amp; capræfacrificabantur. Animaliaautemimmundaredimebantur. In Numérisnbsp;enim capiteoftauo itafcribitur:Sepafabis Leuitas demedio filiorum IfraelutfinCnbsp;ineijSt pofteaingredianturutminiftrent in tabernaculo teftimonii. Sictj purifie#nbsp;bis 8i mouebis eos ad mouendam, quoniam dono donati funt mihi à filiis Ifrael.nbsp;Pro primogenitis enim quæ aperiunt omne uuluam in lfrael,acccpi cos. E t moxînbsp;Tuli leuitas pto cunftis primôgenitis fihorumIfrael.Et capite dedmo odauodlnbsp;cit Dominus ad A aron : Quicquid primum erumpit è uulua cunflae carnis, quodnbsp;douant Dâo,fîue ex hominibus fiue de pecoribus foerit,tui iuris eiit, ita dûtaxai^nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uthomûd^

HOMILIAE IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4î

Ut hominis prîmogenitum redimatur, fimiliter amp; omne animal quodimmundû cft, cuius rcdemptio erit poft unum nienfem pro æftimata pecunia, nempe ficlisnbsp;argenti quinque,pondéré fanâuarii. Siclus üiginti obolos habet, Prîmogenitumnbsp;autem bouis amp; ouis amp; capræ non redimantur,quia fanâa fuht. Habes cærimoniasnbsp;ac ritus legis de oblatione primogenitor^. Vidcamus nunc cauftas, propter quasnbsp;hæc lex inftituta fuit.Primum igitur inftitutaeftlex ifta^ad reuocandurn Si retinénbsp;dum in memoria miraculum de primogenitis in A egypto æditum, amp; ad córno^nbsp;nefeciendosIfraehtaSjUtgratias Deo agereht probeneficio ,quod primogenitisnbsp;eorumin Aegypto admirabiliter contigit.Sicenim in Exodo capite dccimotertionbsp;fcribitur.’Cumintcrrogauerittefilius tuus eras dicens.-Quidefthoc Rcfpôdebisnbsp;ei.'Manupotcntieduxit nos Dominus de terra Aegypti, de domofernimtis, Nânbsp;cuminduratus effet PharaOjamp; noUet nos dimittere, occidit Dominus omne pri -rnogenitum in terra Aegypti, à primogenito hominis uflt;5 ad primogenitû iumé^nbsp;torum. Idcirco facrifico Domino omnequodaperit uuluammafeulini fexusEtnbsp;omniâ primogenita filiorum meorum redimo. Erit igitur quafi (îgnutn in manunbsp;tua, amp; quafi monimentum ante o culos tuos, manu potenti eduxerit uos Demi oblationet tenbsp;nusdeAegypto.Exhismanifeftehabes,oblationeslegisnoneffeopéra fatisfaâo gis,monin2cnnbsp;lia pro peccatis coram Deo, fed effe monimenta aut rerum admirabiliter à Deo tA diuinoruntnbsp;geftarum,auc rerum per Chriftum gerendarum. Vbi autem homines harum rctû bettcficioruinbsp;admonentur,ibi erudiuntur de ira amp; feueritate Dei erga impios,amp; contra, de mifenbsp;ricordia amp; dementia Dei erga piosfeu credentes in ipfum. Vbi uero erudiunturnbsp;de ira amp; dementia Dei, ibi difcunt timorem Dei,amp; pafeunt ac confirmant fidemnbsp;fuam in Deum. Oblationes igitur primogenitorum, amp; aliæ idgenus cærimoniænbsp;legis,nonfuerunt ociofa amp; uana fpedacula, fed fuerunt utilia ad difeendum timorem Dei,amp; confirmandam fidem erga Deum. Deinde inftituta fuit haec primogenbsp;nitoruttloblatio, uthis quafi redditibus amp; ueftigalibus or do facer dotum aleretur,nbsp;amp;minift:eriunlécclefiafticumconferuaretur. Indiftributioneenimterræ Canaan,nbsp;aliisoîbus tribubus ifraelfuæ fortes in ea terra datæfunt. A d A aroné aût amp; Icui-tas dicif: In terra eoi^ nihil pofsidebitis nec habebitis parte inter eos. Ego pars amp;nbsp;hæreditas tua in medio filiorum Ifrael.ltalt;$ ut Leuitæ amp; facer dotes alerentur,ordinbsp;nauit Dominus Leuitis décimas filiorum Ifrael, amp; facerdotibus oblationes,amp; idnbsp;genus alia. Sic enim in Numéris capite decimo oftauo fcribitur; Loquutus eft Donbsp;minus ad Aaron^Ecce dedi tibi cuftodiamleuandæmeæ,nempe omniaquæ fannbsp;dificantur afiliis Ifrael, tibi tradi di pro officio facerdotali, amp; filiis tuisiure perpe-tuo.Etmox.'OmneanathemainfiliisIfraeltuumfit.Quicquidprimumerumpit ,nbsp;è uulua cundte carnis,quod donant Domino,fiue ex hominibus fiue de pecoribusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ees

fuerit,tui iuris etit,itaduntaxat,uthominis primogenitum redimatur.Höc,quan-quam iuxta externam cærimoniam nihil ad Chriftianos pertinet, tamé admonet eoSjUtminiftros ecclefiæ,qui docent Euangelion,amp;adminiftrantfacramenta,libenbsp;«aliter adiuuent. PoUicetur enim ChriftuS illis qui hoc feceritit magna praemiajSinbsp;dicit:Quicun(5 adbibendum dederituni ex pufiUis his poculumaquæfrigidæ ta-^^,nomine difeipuli, amen dico uobis, non perditurus eft mercedem fuam. Etnbsp;lurfus: Quatenus feciftis uni de his fratribus meis minimis, mihi feciftis ? Contranbsp;minatur Dominus his, qui contemnunt miniftros ecclefiæ, amp; fame eos tantumnbsp;non perire finunt,grauifsima fupplicia.In Aggeo enim capite primo dicitur : Quianbsp;domus mea, inquit Dominus, defórta eft, amp; uos feftinatis unusquifqg in domumnbsp;fua,propter hoc fuper uos prohibiti funt coçli ne datent rorem, amp; rerraphibita eft

H

IN CAPVT II. EVANG. LVCAE.

nc daretgcrmenfuum.Etin Malachiacapitc quarto; Si affigithomo Deunijquii uos configins mer Et dixiilis; Jn quo configimus tec In decinns Sc in pnmiciis. Çtnbsp;in pcnuria uos malcdidi eftis,amp; me configitis gens tota.Infcrte omnem decimamnbsp;in horreum meum,ut fit cibus in domo mea,amp; probate me fuper hoc,dicit Dominbsp;nuSjfi non aperuero uobis cataraftas cocli, Sc effudero uobis bcnediflioné ufc^ adnbsp;abundantiam. Poftremo inftituta fuit oblatio primogenitorum,ad fignificandamnbsp;Chriflut pri amp;aduinbrandâueramoblanonemamp;fanaificationem Domini noftri Icfu Chri-mogenitut, fti. Chriftus enim multis nommibus primogenitus dicitur. Initio, ptimogenitusnbsp;omnis creaturæ,ut Paulus ait. Deinde primogenitus matris fuse,Nouilsimc,pigt;nbsp;mogenitus ex m jrtuis.Is autemprimogenitus,nonfimpliciter Deo oblatus Sc fannbsp;ftificatus eft, fed eft fanftus films Dei ab æterno, amp; eiufdcm cum Deo effentiæ, acnbsp;homo fadus,peccatum non fecit,necinuentus eft dolus in ore eius,adeó^ nihil innbsp;ipfo,nifi quod fanftum ac diuinumeft, reperias. Itatj ad fignificandum, cp is pri'nbsp;mogenitus folus uere fanftus 8c Deo oblatus fit, inftituta eft oblatio primogcnitonbsp;ruin Ifrael. Cacterû,quemadmodum Chriftus hoc, cp fitfilius Dei, non fibi folirc'nbsp;feruat,fcd dat omnibus,qui in nomen fuum credunt,potcftatem filios Dei fieri,Sinbsp;quod ipfe iure naturæ habet,hoc dat credentilxis,ut habeant iure adoptionis ; itanbsp;primogenitus, amp; habeat lura primogenituræ,non fibi foli retinet, fed conbsp;co»Mfl«c4«nbsp;nbsp;nbsp;municat quicquid idfit,omnibus in ipfum credentibus,ut omnes fiant primogeni

tur credenti ti,etiamfi alioqui fint terciogeniti, aut quartogeniti. Nos enim natura omnes fu' bus. mus primogeniti Aegyptiorum, feu, utfignificantius dicam, primogeniti Sara*nbsp;nae,ad intcritum defcripti, ut fimus propter peccatiieidem internicioni obnoxii,nbsp;cui primogenita Aegytior urn Sc filii diaboli. Chriftus autem,quia faéhis eft patrinbsp;fuo obediens ufque ad mortem crucis, redemit nos à primogenitura Satanæ, amp;nbsp;tranftulit nos in ius Sc hæreditatem fihbrum Dei, ut, ficut ipfe pro iure prim ogeninbsp;turæ duplicem habet hæreditatem, regnum uidelicet ac facerdotium, ita nos pernbsp;ipfum efficiamur reges,dominantes principi tcnebrarum,amp; facerdotes,plaçantesnbsp;Dominum Deum pattern noftrum qui eft in calis, per fidem propter Chriftum.nbsp;Vnde A poftolus ad Hebratos fcribens: Accefsiftis,inquit,admontem Zion,amp;adnbsp;ciuitatem Dei uiuentis, Hierufalem cGcleftem,amp; ad innumerabilium angelorunanbsp;coctum,amp; ad contionem primogenitorum,qui confcripti funt in cœlis.Ponamusnbsp;igitur nobis in omnibus afflidionibus noftris oboculos.ius illudprimogenituræ,nbsp;quod per Chriftumhabemus, Sc confirmemus fidem noftram,ut certificemur,nbsp;angelus exterminator nihil iuris in nos habeat, fed q» fanguisiclu Chrifti poftibusnbsp;cordis noftri per fidem afperfus,nos potentifsime defendat, ac ex omnibus adueinbsp;fis eripiat.Habes interpretationem harum duaxû lcgum,quarii Luca.s inhac hifto'nbsp;ria de purgatione Mariæ mentionem facit.Nunc ergo paucis mihi uide,in quantanbsp;kgis feruitutem Dns nofter lefus Chriftus fefe coniecerit.Quanqua em mater eiuSnbsp;Ch-iftiohesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pepererit,amp; ipfe ab aeterno fanftus , amp; in plenitudine temporis e fpiritu fan^

dientMor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cóceptus effet,tn uoluit,utmatcr eius quafi côceptuamp; partufordidata effet, di^

humilitas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;purgatióis i lege pfcriptos,amp; oblationé puerperatu obferuaret. Voluit ptere^

Ut ipfe adduccref in Hierufale,amp; corâ Dnofifteref iuxta lcgc,qfi ex imputa A daroi carnepgnatus cffet,amp; nulla unq fanftitatehabuiffet. No pmifit fibi, ut parères fuquot;nbsp;os inoffeiedoipfoarrogàter affaref: Heus,qdconamini,ut offerar Dnor En egonbsp;ipfe cocli amp; terrae Dns fum,ncc uUa humana fanflificatióe indigeo, Nó fupbe facernbsp;doté oblatióes purgatióis accipienté corripuic.’Quid tu ftulte facrifiaile infanis,q|nbsp;me purgatióis munera accipis,quado ego firn loge oïm purifsim^ Sc fandifsim^inbsp;'NihiÏ

K o M I L I À E I o A N. B ß. E N t IT,

Kihilhuiu^cemodi arrogantiutn uerborum c Chrifto audis, Sedfubücit fcfcfum tna humilitatc obcdichtije IcgiSjtiiiniium ut exemplo fuo erudiret nos, quo cun-dem afTeâutn cum ipfo ihduamuSjUe quid fiat per contentiohem, amp; inanein g’o- Ârrogaii:^nbsp;turn, fed per humilitatem animi, alium quifij fe præftantiôrcexiftimcmus,ne lùa »nfcw«.nbsp;qutfç fpcaemus,fed quae funt aliorumjUt proximo placeamus in bonum ad aedifinbsp;cationeirt.Quid enim nobis arrogamust'quid criftas erigimus t En unigenitus hli-us Dei,qui nuUa unq for de maculatus erat, opinionem tainen for dium non reçunbsp;fat,quo îïoftro commodo feruiret.Et nos adhuc audemus gloriari in diuitiis, fapinbsp;cntia,potentia,amp; aliis id genus nugiSjqui tamen non fumüs nifi puiuis amp; cinis,nulnbsp;lo nonfordiu gencre coinquinatit Ac Chriftus,etfi habebat ius ufurpâda: diuina:nbsp;maieftatiSjhon tamch hoc ius perfccutus eft,fed fecitfe,ut feruutn, kgj obedicntc.nbsp;Nos uero huUum cui^ offitium praftare folcmüs, nifi ià ciuili iurc dt beamus,acnbsp;ne idquidcm intégré ptaeftarnus,fed hoc tin qua:rimus, ut nobis ab alüs cnrnia ofnbsp;Éciop: genera exhibeantur.Quidigitùr erit nobisf Profefto, quia tam arrogantesnbsp;fumuSjUt nuUum cui^ officium exhibeamus,nifi iureciuih debitum, rchquû enr,nbsp;ut amp; Dns Deus nofter nihil nobis,nifi debitum praftiturusfit.Dcbet autém ne bis bfiw ƒnbsp;Infernumamp; perpetuam damnationc,propterpeccata noftra»H3tcigifillicxptââ ^ommibusnbsp;dafunt,qui nihil cuitj deliâorû remittit,ncc ulli gratis ferait,fed in omnibus fufti debeat^nbsp;mûfüumius,qucd,iuxta uetus di(3û,fummaeftiniutia,perfcquif.Sed hccminimû

Chriftus hoc legis obfequio exemplumhumilitatisncbis exhiber. Maximû autemeft, hocobfcquio expiaueritimpüritatem noftrâ, amp;expurgauerit ferdesnbsp;tioftras,acplacauerit nobis pattern qui eftincoclis. Quia cnimutferdidus infansnbsp;în templum oblatus eft, ideo impettauit,ut quotquot in i^fum crederent, ab c m-hibus peccatoram fordibus ita puigarentuf, ut etfi adhuc peccata fentirent, ca tnnbsp;îemitterentur propter ipfum per fidcm,amp; donaretur illis fpiritus fanftus, qui faftànbsp;tamis mottificaret.Excipiamus igitur huncinfantem cbuiafiàe,utà peccatis mûnbsp;dati, falutem confequamur per ip fum Dominum noftram lefum Chriftum, quinbsp;tft una' cum Patreamp; Spiritu fando Deus laudandus in fecula Amen.

tîaî,maximeutile.Eteniminlcgedepurgatióépiierperapzduplex præfcnbif ho-flia,alcera diuitibus,altera pauperibus.Defcret,inquit,agnû anniculû in holccau* ftô,amp; pullum columbæ fiue turturc pro pcccato.Qucd fi uero nô inuenent manusnbsp;lt;ius,nec potucrit offerte agnûjfumet duos turtures uel duos puUcscoJumbarum,nbsp;unû in holocauftuamp;altep: pro peccato.Quidigif Maria obtulit: Num oblationénbsp;^uitû,agnuanniculû^AtnullahicfitabEüâgcliftamentioagni,fed ait: Vtda lt;cnbsp;icthoftiâjfecundû quoddidû eft inlege Dni,par turtu^ aut duos pullos colûbap.’. t £nbsp;Equo maniftftmj^ fic,parentes Iefu,patiperû munus obtuhfle,nec potuiffe pfa:nbsp;inopia agnû offerrc.Quid ergo hoc fibi uult, cum Chriftus fit longe oim ditifsi Utmunusnbsp;orrn ^uinoiü bonoru thefaurus, in extrema tame paupertatc conuciatujï' fiauperwth'nbsp;H Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-«¦« A»

ÎN CAPVr-ÎI. T VAN G. LVCAE.

In natiu'titeéiusinuoluitur panniculisrechnaf in prafepi. Quid hæcfunt nifi P jupcrtatis argumcnta^Nunc in purgationeofFeiunt duo puUi colun]barü,quodnbsp;cCipfummagnæ paupcrtatis indiciû eft. Poftrcnio ipfe quo^extrcmâ fuâ pauper-tacéingenuefatef: V ulpcs,inquiens,foueas habentjamp; uolucivs cocli nidcSjac kliusnbsp;lîominis non habet ubi caput recJinct.Quid hac inopia indigentiusr Sed nô tft (ÿnbsp;Prfttperfrfx. fentias, Chnftâ graue paupcrtatis onus temere in fefe fufcepiiTe. Eteniin,paupcr-tas aut penuria ftipendiuttiamp; fuppliciumcft pcccati, Malcdiflus inquit Mofe/nsnbsp;in cluitatCj malediclus in agro^nialcdiâum horreum tuuni, amp; malcdiftæ reliquiaenbsp;tux.AcmoxiSeruiesininiico tuo,quem emittettibi Dominus infame,amp;fiti,amp; nunbsp;ditate,amp; omni penuria,amp; ponet lugum ferreumfupcr ceruiccm tuam, doncc te cónbsp;P4«p£rt4fo« terat.Chriftusig!tur,quifuitabf(jomni pCccatOjiufcepitinfehocfuppLciumpccnbsp;Chrijlm fuf= cari,priinum,uc peccata noftra coram Deo expiaret, amp; Deum patnni nobis pro'nbsp;pitium rcdderet.Deindeucpaupertatcmfuo ufu confecraret, S^niala quæin pau-pcrracc infunt, aducntufuo difiiceret, ac nos ucras diuitias in paupertate inuenirenbsp;doceret. In paupertate enim infunt,infamia, contemptus, cfuriesjiigus, amp; mors .nbsp;faims,qua: eit longe omnium dunfsima ac mifcrrima. V ndc hommes h uiiis feeuh,nbsp;paupertatem plus qipfammortcm horrent,quippe,cpcxiftimentGmniamalorunbsp;gênera in paupertatem ueluti m fentinam effufa effe. Quarc rot excogitanf artes,nbsp;totimpofturæjtot doli,totfycophanciæ,totfuci,totmcnd3cia,totpcr]uria,qupnbsp;bus aliusacquirendiSjaliusretincndis,alius augcndisopibus ftudct,ncn ahamcbnbsp;caufam, quàm qgt; quiflt;j paupertatem non folum timct, ucrumcriam peius angucnbsp;amp; cane odit.ltaij Chriltus,cum ingrcffufuo in paupertatem fugarer peccatum,funbsp;gauit ctiam ea maJa,quæ propter pcccatû in pauperrate incrant,ac elfccit,ut quianbsp;ipfe,qui eft omnium bonorum thefaurus, in paupertatem ingreflus cft, i eperianfnbsp;Diuitiie inuenbsp;nbsp;nbsp;ejnuncperhdem in jpfum,noninfamia,fedgloria,nonconteptus,(edhonor,

niunturinp4u efunes,fed rerum abundantia, non frigus, fed rcfrigerium, non mors fanris, y, perpetuæ plenitudinis amp; fœhcitatis.Ha.’c autem apprehenduntur in pau-pertarc non fenfu,quo pn omnium mifernmi uidcntur,fed fide, qua pii longe cm

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nium ditifsimi funt.Etenim Chnftus lefus tantæfuit induftriæ,tdtæfolertiæac pru

dcnriæjUt fufcipicns in fe paupertatem, inuenerit in ca omnia genera uerarum dP uiciarum.Diniinuifti,inqu!t pfalmus,eum paulGminusabangelis.( EccepaupePnbsp;tatcmamp;abiéftioncm Chrifti. ) Gloria amp; honore corcnaftieum, tcnftituiftieûfu.nbsp;per omnia opera eins. Omnia fubiecifti fub pedes eius, boues Se cues amp; uniuerfa pcnbsp;coracampi, ' Eccediuitias,quasChnftusinpaupertateinuenit.)AudiamusSealinbsp;urn prophetani. Ecce, in quit Zacharias, rex tuus uenit tibi iuftus Se falaatcr, ipfenbsp;pauper,amp;afccndcnsfupcr afinam Stfupcr pullumf hum afinac.Paupertatem regisnbsp;audiiti.Nunc audi diuitias eius,quasin pauperraterepent;Lequetur pac. m centinbsp;bus,éy poteftas eins à man ufq; ad mare, amp; « fluminibus ufcp ad f.nes terra?. Hoc aunbsp;tern quicquideft induftriieSe artiflcii,inu niendiuidelicct diuitias in paupcitare,nbsp;non excrcuit Chnllus proptcrfcipfum,fed propter nos,ut quotquot in ipfi m erenbsp;deremus ,idem aitif cium per ipfumfcirimus. Vnde Paulus, in pc ftcncnep.flo'nbsp;la ad Corinthics fcnbens;Quafi,inquit,moricntes amp;cccc uiuimus, quafi cerrepti,nbsp;amp;non occifi,quafi dolctcs,femper tn gaudetes,quafi paupi ns, multos tn dinites,nbsp;ur nihil habcres amp; th omnia pofsidctes.Et iterii; Noftis bcnef.ccntiâ Df i noftri icnbsp;lu Chriftqepppter uos pauper faftusfit,cii eirerdiucs,ut ucs ilhus pauptate dirtfccnbsp;letis, CæterûjCh riftus non folii aductu fuo cófccrauir pauperrate in org3nó,quonbsp;ueræ diUieix paian queut,fed ctiareprehédit uanitatccorum, qui fefc in ex ternamnbsp;paupertatf

ÜOMltiAEIOÀN.BRENTli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H

paupertaté tctticreSi nonnanq impie coüdunt.Suntenim hypoerîtaî, quifuapte fupcrft:tione,fineuocatione Dciexponuntfefeuoluntatiæ,utuocantjpaupertati, p««Ur«n?,nbsp;amp; cumdomi habeant unde uiaant,aut labore fibiuiaum parare pofsint, taméaucnbsp;ad templa fandorum mendicimonio perigrinan^,aut ad monafteria ordinû mennbsp;dicantium fecedût,ut illic fibi uiâum médicitatc parent,aut reliftis uxore, liberis.nbsp;Si facultatibus, incertis fedibus uagan£, id quod ab infano lUo hominum genere,nbsp;quod Anabaptiftas uoc3t,fieri uideni^. At*^ hiomnes glorianf fe exemplû Chriftinbsp;in pauper rate feftari, ac fperant fe merito huius imitationis amp; operis côfequi rcmifnbsp;fionem pcccatopi fuorum,iufticiamjamp; uitamfempiternâ. Seduanam effe hotum Pdupertas'.nbsp;gloriationem,amp;impiâ opinionem,Chriftusfuæpaupertatis ratiôe docec. Primûnbsp;cm Chriftusfua ipfius pauper ta te pro pcccatis honiinû fatisfecitjamp;remifsionc pccnbsp;catoßi credcncibusin ipfummeruit.Impietas igitur eft (entire, tp opus paupertatisnbsp;abhominibus fufeeptum, merea(remifsionempcccato^. Deinde Chriftus nonnbsp;coniecit (e temeritare quadâ in paupertatem, fedex uocatione Dei patris fui,amp; exnbsp;obedientia,quam debuit patri. Miflus enim eft Chriftus in hune mûdutn « pâtre.nbsp;Ut omnes infc peccatoje pocnaSjinter quas Si una eft paupertaSjaffumcret.QiiançJnbsp;igitur potuiftet etiamin hoc feculo diues effe,maluit tamé uocationi Der obcducjnbsp;amp; iuxtà uoluntatem pattis fui pauper uiuere,quàm contra uoluntatem eius,amp; uti-litâté noftram,diuitiâs huius feeuh pofsidere,memorabili exemplo, non paupertatem temer c adfcifcendam,fed uoluntati amp; uocationi Dei in quauis re feruien dunbsp;cffe.Proinde,qucmadmodû facerdotes Baal impiefaciebant, lt;p feipfos nulla Deinbsp;uocatione flagellabât,amp; cultris incidebant,amp;uthæretici CirciïmceUiohes, de quinbsp;bus multa feribit fandus A uguftinus, non pietatem, fed crudelitatemexercebât,nbsp;tp feipfos e'faxis præcipitabant, ac interimebant, fingentes fe morte fua mortemnbsp;Chrifti imitari,amp; per mortem ad uitam feftinare: it a hi temeraria impietate exem-plum paupertatis Chrifti fedanf,qui abf^ uocatione Dei exponunt fefe paupertanbsp;tijUt huius imitationis merito peccata fua expient,amp;'uitam confequan^. ^Etenim,nbsp;ficut fanus corpore non debet abiieere fanitatcm,amp; adfcifcere ægritudiné,fine uo - abijetenda;nbsp;catioe Dei,necpotcs potentiâfuâ,nec fapiésfapientiâ fuâ, itanecqui habet facultanbsp;tes,debet cas abfçg uocatiôe Dei derelîquere, amp; feipfum pauper tati aut médicitatînbsp;cxponere.Sed neceffe habet quif^ uocatione Dei cxpeftare,amp;in ea uoluntati Deinbsp;femp obedire.Habes fanitaté corporis,noli donû Dei contenere, fed gratias age.nbsp;Acciditcorporis aegritudo, noli aduerfüs Dcûmurmurare,fed manu Dni patié-ter fuftine.Habes potentiâ, noli tyrânide abiedos opprimere ,fed uiduâ Si pupillûnbsp;defende.Deicdus es à potétia, noli Deo cóuiciari, fed maieftaté Dei agnofte, quinbsp;deponitpotétes de fede amp;exaltathumiles. Sic fi habes diuitias, noli efle elato ani-tnojueç fpé ponas in diuitiis incertis,fedin Deo uiuéte,amp; da operâ,ut diues fis bo*nbsp;nis opcribus,amp; facilis ad impartiendû.Si paupertas obuenerit,agnofce Chriftû irïnbsp;pauptate,amp; afFatim diues eris,fi cû Chrifto paupa fueris.Bteuitet,ut nec prof peranbsp;abiicicda,nec aduerfa aduocanda funt fine uocatiôe Dei, ita requitit uocatio Dei,nbsp;ut in omnibus fiue profperis fiue aduerfis, uolûtati Dei amp; uerbo eiusobfequamur;

HiobjCÛeffetdiues, nôabiecitdiuitiasfupftitiofe, fedtimebat Deû8£recede- nbsp;nbsp;.,,...

bat « malo,nô comedit buccellâ fuâ folus,fed cômunicabat de ea pupille, non de fpexitnudujfed deueÙeribus ouiû fuarû calefecit eu.Cu uero pauper fieret,amp; om- it^paupertaténbsp;Siibus bonis fuis priuaretur, dixit : Dns dédit. Dominus abftulit, fit nomen D onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

mini benedidum.SicDauid, Cum rex effet,non abiecit regnum,fed défendit pau- Dxuid pcx«n,pupülum,8iuiduam.CuraüeroeiiceKtui,dixit: Siinuenerogratiam isrduKfi

H g

IN CAPVT II. EVANG. LVfAE.

in ocnlis Domini,reducet mc.Si autcm dixeiit mibijnon places, prafto fum,falt;5 at quod bonum eil coiam fe.Sic Paulus ad Pbdippenfcs fcnbens: E go,inquit, di- ¦nbsp;dici in quibus fum,his contentus effe.Noui amp; humdis cflejnouiSi exccllere,ubi^amp;nbsp;in omnibus inftitutusfum, Silaturan amp; efurirc, amp; abundare amp; ptnuriam pati.Ofnnbsp;niapoffumper Chiiftum,quimecorrGborat.Diftamusigituiamp;nos hocaitificiö,nbsp;ut amp; diuitiis, fi adfint,reae utamur,amp; paupeitatcm, fi adfueritjmoderate feramus,nbsp;amp; credainus ca per Cbnftû,nô perdicióis,fed lalutis organô clTe. A t^ hæc de pannbsp;pertate Cbnfti diftafint. Audiamus nûc,quid intérim in bac oblatiôe Chrifti in tenbsp;plum côtigerit. Ecce,inquit Euâgelifta, homo erat in HierufalCjCui nemen Si-meó; Et homo ifte luftus Sc timoratus,expeaâs confolationc ]frael,amp;fpiritus fan -dus eratinco.Etrefpófum acceperat Simeó afpihtufanfto,nó uifu^ fc mortem,ninbsp;fl piius uideret Chriftû Dni. Etuenit fpiritu in templû. Progreflus negocii Chrinbsp;111 omnino initiis refpódet. Vt natus eft Chriftus in miferia Sc paupertatCjita à pannbsp;peribus tantum Sc abieftishominibus agnofcitur. Non enim « regibus,fed à paftonbsp;iibusuifitatur. NonàPharifæis,fed quemadmodum Matrha:usfcribit,a .MagiSnbsp;adoratur,quinbsp;nbsp;nbsp;in fua genteilluftres uiri habebantur, apud ludæos tarne erat ge

nus hominum, ueneficii nomine contemptum Sc inuifum - His aufpiciis admodû humdibus refpondetetiamhoc, quod nunc Euangelifta defcribit. Pueium enimnbsp;in templum oblatum, nondum facer dotes agnofeunt, nondum pontificcs falu-tant,nondum reges honorant, fed fenex quilpiam,nomine Simeon, ciuis Hiero-folymitanus,nullo nee diuitiarum,necdignitatis,ncc officii nomine clarus, adfanbsp;lutandum amp;comple(Sendum puerumaccurnt, quifortafsis inoculis hominumnbsp;delirare, amp;mentisfuæ inops uifus eft ; at qualis qualis abhominibus reputatus fir,nbsp;certe fcripturamagnis laudibus cum ornat.Homo,inquit,ifte,iuftus ac timoratusnbsp;erat. Quaemaior laus, quod exccUentius encomium, quae potior gloria potuifletnbsp;huic feni côtingere,qu«m cp fpiritus fandus cómendet eû à lufticia Sc timoré Dciÿnbsp;Sunt qui cômendantut àfortitudine, à potentia, à. maioß^ nobilitate, à diuitiis,nbsp;aliis id genus donis;at nulla eft honeftior laus,q quæ alicui propter iufticiam amp; tinbsp;morem Dei contingit.Sunt qui famam nominis fui,altis py ramidibus,armorumnbsp;fuorum fufpenfionibus, aliiftj monumentis pefteritati confecrareftudent, atnonnbsp;potes diutiusgloriam nominis tui conferuare,qfi operam dederis iufticiae Sc timonbsp;r i Dci.Sic cnim,amp; fi obliuifcantur nominis tui hommes in hac tetra, nunq tarnennbsp;obliuifcif eius Dominas Deus nofter, una cum tota militia cœlefti. In memoria,nbsp;inquit,æterna erit iuftus,ab auditione mala non timebit.Et iterum:Mtmoria iuftinbsp;cumlaudibus,amp; nomen impiorum putrefeet .Itatç fi quis gloriam Siimmorralitanbsp;tem nominis fui quærat,hocunum nodes atqg dies meditetur, hoc unum agat,utnbsp;colatiufticiâ,amp;fedetur pietaté.Sedundehabuit SimeonjCp fueritiuftust ExpedaS,nbsp;’nquitjConfolationem Ifrael. Expeflatio autem amp; confolatio, nonifraelis lolum,nbsp;ff d etiam omnium gentium eft Mefsias,Chriftus lefus Dominus nofter,quem pronbsp;mifit Deus, ut mederetur conttitis corde, ut praedicaret captiuis induIgentiam,S£nbsp;confolaref omnes lugentes,ac daret cis oleû gaudii pro ludu, quéadmodû Efaiasnbsp;dicit-Expedareigiturconfolationem lfraelis,eft credere in lefum Chriftum,cp petnbsp;ipfum habeamus ueram falutemSC liberationem.Iam, nonfunt uUa opera hofmnbsp;tam fanda,ut propter illorum mérita quifpiam iuftus coram Deo reputari queat,nbsp;quado nullafintadeopfeda,quaeUgiDcifatisfociat, amp;quaenihilfordiüacimpO'nbsp;titatis in fe cótineant.Sola aüt fide,ppter lefum Chriftû reputanf holes cora Deolunbsp;fti,amp; hïEC foh houn iufticia eft, (j ciedat fibi iniufticiâfuâpptei Chriftû remifsâ efle.

Quanä

HOM IL IAE IOAN. B RENT 11” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;iä

Quanq igif Simeon honeftifsimx uitæ coram miido fucrit, tarnen nön eft reputa tus coram Deo iuftuSjCx operibus fuis,fed hæcfiiit mfticia eius,cp expeftauit confonbsp;lationé Ifraelis,hoc cft,credidit in Chriftum, qgt; per ipfum habeat gratis remifsiogt;nbsp;né pcccatorum,amp; faluté.Cæterum ,qui iuftifcatur per fide, is etiam donatur fpirinbsp;tuianflo,ut uirtute eius bona opera faciat,amp; honeftam uitam ducat, nóuthachonbsp;neftacepeccata expier,fed ut uocationi diuinæGbfequarur,amp; ei feiuiat,qui ipfum «nbsp;pcccatis Si morte redemit. Vnde Si Simeon donatus eft per fidem fpiritu fando,nbsp;cuiuscfficaciafaftumeft, utnonaccómodaret membralua, armainiufticiae pec-cato, fed ut accómodaret ea, arma iufticiæ Deo. A ttainen præter hoc cómune onbsp;mnibus credentibus donû, fingulari quofjfpiritus dono præditus atij ornatus funbsp;it.Spiritus fandus,inquit,erat in eo,amp;accepcrat refponfum «fpiritu fando,non uinbsp;furum fe mortc,nifi prius uideret Chriftum Dni.Vide,quanto dono Simeon ocsnbsp;patriarchas Si prophetas excelluerit.Nam patriarchis quidcpromiffus erat Chrinbsp;ftus,amp;,pphetis aduentus eius reuelatus erat per fpiritum fanftum, nulli tame coknbsp;promifTumeratjCp effet Chriftû oculis corporalibus in hocfeculo uifurus, quancjnbsp;idfummis quifij uotis eXoptabat.Simeoni aflt haec promifsio cótigit, cp non fcMnbsp;habiturus fit in Chrifto faluté pet fidc,fed etiam non fit moiitums, nifi prius hisnbsp;oculisfuis Chriftûhoîemfaftumuideret. AdApoftolosinquitChriftus; Veftrinbsp;bead funt oculi,quia uident,amp; aures ueftræ,quia audiunt. A men erii dico uobis ,(pnbsp;multi prophetæamp;iufti defiderauerutuidere quæuidetis,amp; nonuiderût. Non mi-nori iure Simeo nis quolt;5 oculosbeatos pronunciabimus, (p confpexerint defidenbsp;iatucunaisgentibus,amp;fpcciofum praefiliis hominû.Nonhæcdicimus, quia minus bead funt,qui credût,amp; tarne non uidét. A d Thomam em ait Ch riftus ; Qiiianbsp;uidifti me Thoma credidifti,beati qui non uiderunt amp; crediderûtffed quia, fi prænbsp;ter fide, qua folappter Chriftû nobis ucra falus cótingit, reliqua dona inter fecó poralibu^ocunbsp;feranf,profeftomulto beadus amp; acceptius donûeft, Chriftû oculis corporalibus iiiutdere,in=nbsp;uidere,^rcgnumaliquodautprincipatuminhocfeculo pofsidere.Etfioptio da gens donum^nbsp;ta effet Dauidi,ut utrû mallet eligcret,uel regem effe,uel Chriftum in carne uide-tCjCerte elegiffet potius Chriftû uidere,q regé effe.Si em ingenue confitef,meliorenbsp;cffeunum dicin atriis Dni,in quibus prædicaf lex Dei,fup millia,amp; digit abieftusnbsp;cffein domo Deifui,qhabitareintabctnaculispeccatotû,quâtomagisopraffetnbsp;prae oîbus huius fcculi opibus amp; maieftate, Chriftû uidcre oculis fuis corporalibus,nbsp;amp; ulnisgeftarc,ac facie ad facie cum ipfocoUoquir Ac magna quidem Simeonisnbsp;amp;aliorum foclicitas fuit,quibus contigit Chriftû in carne uidere,multo aûtfocli-cior noftra eft fors illorum.Illi em uiderunt Chriftum adhuc humilem. Si defpenbsp;ftum; Nosautem uidemus nunc Chriftum in toto orbe terrarum glorificatum,nbsp;amp;àmariuflt;p admaredominâcem,adeolt;5 rcipfa uidemus impletaeffe,quæ Chri-ftus de imperii fui dilatatione prædicauit; Venient,inquit, ab oriente Si occiden-te,amp;aquiloncamp;auftro,amp; accumbent in regno Dei.Proindetanto maior nobisnbsp;danda eft opera, ut quod donum dementia Dei accepimus,gratitudine conferuenbsp;mus,amp; obfequio fidei bene eo utamur.Cæterum,ut redeamus ad Simeon e,cpfpinbsp;titus fanftus reudauerit ci oraculo fuo,uidedum ab ipfo Chriftû, apparct id baudnbsp;quaÇabGj uerbi Dei organo faAum effe. Didicerat enimfanftus iftefencx èfacranbsp;fcriptura, fpiritumfanftum per patriarcham lacob ita prophetaffe : Non aufcregt; Simeon fpiri»nbsp;fUlfceptrumdeluda,amp;duxdefemoreeius,doneGucniat Silo,amp;ipfeeritexpefta turn fdniluntnbsp;tiogCtit’um.Videbatautcmfuatempeftatc,fceptrumamp;ducatumàtribu ludaali Mcepu pernbsp;¦guotuDjannisablatumeffCjSHcrodemalicnigenam ac Idumæum in ifrad re-

H 4

xetur oraculi fui compos. Quantos enim putas arietcs fidem Simeonis perpeffam effe,dum uidebat patriam fuam inteftinis fedicionibus diuexatam,externis bellisnbsp;affliC'am, ac totam RempJfraehs dilaceratam, fe ctiam fubindcmagis ac magisnbsp;in fenium uergentem,amp; moiti appropinquantem, oraculum tarnen fpiritus fan-fli de uidendo à fe Chrifto non impleri f Sed haec eft natura promifsionum Dei,nbsp;q^ non implenfjUifi fides eius,cui diftæ funt,exerceaf.Exercetur aût fidesaduerfis.nbsp;Proinde in credendispmifsionibus Dei non cômittamuSjUt propter aduerfa à fide deficiamuSjfedut propteî ea in fidefortiores efficiamur.Vnde amp; Simeon tantânbsp;adhibuit fidé oraculo fpiritus fanfli,ut etfi oîa uideret promifsioni Dei aducrfa,tânbsp;côtra fpem in fpccredidit ,amp; tanto certius reputauit uetbum Dei,quanto alia oîanbsp;incertiora uidebat .Sed ncc hoc prtrtcreundû eft,qgt; in oraculo fpiritus fanai,Chrinbsp;Rus,diferte Chriftus Dniuocaf.^odenimGræcis Chriftuscft,HebræiseftMefsinbsp;Mfßtlt;eK0f4-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aût fignificat unflû, lam amp; reges amp; facerdotcs in lege undione confecra

Jiiiwn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;banf.Cum igif fpiritus fanftus uocat Chriftû,Dni Chriftum, fignificat ipfumun-

ftutn effe à Deo in regem amp; facerdotë,ut amp; potenter nos abcibus malislibcrct,Sl dementer pro nobis apud Deû intcrpellet,ac Dcum ncbis placatû reddat. A denbsp;olt;5 refpicit fpiritus fanftus in illud Efaiæ.Spiritus Dnifup me,co qgt; unxerit me,adnbsp;pdicandum humilibus mifitmc,utmcdcrer cotritis ccide3amp; præ dicare captiuisnbsp;*ndulgentiâ,amp;claufisapertioné,Dicifamp; Saul Chriftus Dni,amp;alii,quifuerutrcgcSnbsp;in Ifrael Scdis Iefus,folus eftuerus Chxift9 Dni,q populii m ipfum credent?, « pecnbsp;catisamp; morte liberat,amp;ppctuafoclicitatedonat. Poiro idé fpiritus, ^uifignifica-. uerat Simeoni uidendu ab ipfo Chriftû,mouet quo^ ipfum,ut in tcplum,ea horanbsp;quaChriftusofferebaf,adueniat.Sic.n.fcribitLucas; Etuenitfpiritu intcplum«nbsp;» Ét CÛ inducerctpueru lefum parères eius,ut facerctfecundû confuetudiné legis?nbsp;eojipfe accepiteûinulnasfuas,amp;bndixitDeû. Hic iam Simeonfaflus eft fidelnbsp;Sr fpei fuæ cópoSjhic iam nó folü oculis fuis uidet,fed ctiam ulnis geftat eü,qucnbsp;?i cGclopi capere non pofsnt,amp;brachiis fuis eû côpleflifjq manufua coelû amp; terrâ,fiinbsp;da quæineis funt,cótinct, adec^tm thefaupd manibusfuis portât Simeon,quâtuSnbsp;r uiliunquani daiiûimoiû xegum, aut potennfsimoiummon archarum côti^^nbsp;Qtiid ig?

HOMILIAE IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?

Quidigitur protantis bcnefilciis Dno Deo fuorependit^Qiiascigratiasreferte'

BenedixitCinquit) Deuniamp; dixit.-Nüc dimittis feruû tuum Domine,feeundû uerbumtuumin pace.Qaia uiderunt oculi meifalutarctuum. Quod parafti antenbsp;faciemomnium populorum. Lumen ad reuelationem gentium,amp;gloriam plebisnbsp;tuac Ifrael, Carmen eft,conftans quatuor uerfîculis. Sicut aût Zacharias amp; Ma-iia,ac ante eos ,lVlofc,Dcbora, Anna,Dauid, multi alii, declaratunt grati tudi'nbsp;nem fuam erga Drum caimin!bus,ncc quicij potuerût inuenne, quod pro accepnbsp;tis beneficiis Deo acceptius red derent ,q publica Encomia, in quibus gloria nominis Dei cómemoratur,ita nunc Simeon erumpit è fpiritulanâo in carmé, quonbsp;teftafgratum animumfuum erga clementiam Dei. Expheat aûcin hoc carminenbsp;Chriftu, amp; illuftiat eum maximis laudibus amp; ornatifsimis titulis ac epithctis.Do-cet præterea cxem plo fuo,unde ueia pax cofcientia: oriaf, amp; qua re fiat,ut prom pnbsp;teamp; alacritcrmortcm expcd:cmus,adeocp mortem uincamus. Nunc ,inquit,di-mittis feruum tuii Dne ,fecundum uerbum tuu in pace. Non ait ,dimittis me,fednbsp;dimittis feruû tuû.Nihil habeo in mc,de quo pofsim in iudicio tuo gloriari, nifi unbsp;nuhoc,(j tu fis Dns meus,amp; ego feruus tuus, non tabs qui fecerim omné uolunranbsp;tern tua, fedtahs, qui cum non fecerim uoluntatem tuam,amp; debuiflem lure damnbsp;nari ,a te tn dementer feruatus fum.Serui enim antiquitus diccbantur, non^-)prienbsp;hi,quorû opera ad tepus conducitur,fcd hi, qui in bello capti potuiffent interfici,nbsp;no tninterhciebanfjfedferuabanf amp; uendebanf.Quibus aût uendebanf, hi habe-bant in cos uitx necisij poteftatc,amp; quodcuncj p ipfos acquirebaf,iddnis acquirenbsp;baf,at(5adeo,ta abieda:fortishabebanf,uix ut pro hoibus cóputarenf, Cû igif'Si-mcon appellat fein carmine fuo,feruû Dni, prim ûqdcmcômcndat clementiamnbsp;Dei,cp CÛ is potuiflet ipfumppter iniqtatcsluas perdcre,mifericorditcr tnferuauenbsp;îit:deinde confitef extrema fuä humilitaté amp; abieftionc,cp in fe prorfus nihil habenbsp;at,quod alicuius fit mometi in cófpedu Dei, fed qi Deus habeat in ipfum oém ponbsp;teftatcuitæS necis,amp;ipfeindignus fic,qui cord Deo prohoïehabeaf’.Nibilaût eft cianctidneinbsp;ualidius adcxcitandddementia Dci,quâ ficfefeagnofcere,corâ Deo abiicere,amp;ip quomodo ex«nbsp;fum ex fide inuocare. Vnde Dauid Dnm ad pftandd mifcricordià excitaturus,to dtetur.nbsp;tiesferui nomé inculcatiO Dne,inquiens,quia ego feruus tuus, ego feruus tuus,amp;nbsp;hlius ancillæ tuæ.Et iterje ; Fac cû feruo tuo fecundû mifericordiâ tua, amp; iuftificationbsp;nes tuasdoceme.Seruus tuus fumego,da mihi intellcdij,utfcid teftimonia tua. Acnbsp;lurfusiPerdes omnes,qui tribulat animam meam,quoniam ego feruus tuus fum.nbsp;Quod aut Simcó,poftcognomé ferui,addit in primo uerficulo carminis fui,(fecunbsp;dûuerbûtuû)cômendatucritatc,pmifsionisDei.Verbû.n.feu,pmifsioadSimenbsp;onédida,hæcfuit,lt;pnóeflêtuifur9morté,nifi priusuideretChriftti Dni. Quanq xabiDci.nbsp;ïgif multa huic uerbo aduerfa apparuerint,SC uideref uanii cfle figmenrü, tarnennbsp;qa ois homomcdaXjtu aût Dne Deus me9 ucrax cs, id cumulate pftas quod poUinbsp;cituscs,amp; dimittis menüc in pace.Hadenus.n.multis annis expcdauifolhcitus adnbsp;uentü Chnfti tui. Quid ib i difridcntiæ non fuggerebat caro f qd non infidelitatisnbsp;Infpirabat SiranrEt qa differebas^imifsioné tua deuidendo à me Chrifto, follidnbsp;tibar quo^ put are ocs.pmifsiones tuas uanas cffe.Hic cü,immane, quatus tumul-tus in cófcK-ntia mca oriebaf, quatis prurbationibus Satâ animu meû cócuciebat,nbsp;modo pflrnmeû mihi ob oculos poncs,modo imaginé mortis maxime mih i terri_nbsp;bile oftctans,modo horribilcs inferni flämas intra mcfufiianSjqbus rebus in tant unbsp;pturb3bar,utaninaü,ppcdefalutcmea defponderc. Nunc aût,omeforrunatû fenbsp;néjdimittis feruû tuu Due, fecundûpmifsionc tuâ in pace ,nûc reddis confeientianbsp;mean) tMoquiJlam,nunc fecurus mortem expedabo, nunc Ixtus mortem adibo^j

ft o M IL I A E I O A N. BREntIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

perueniant. Videtui amp; hæc pais caiminis ex Efaia defumpta cffe. Sic cnim ilk de Chiifto jcapite quadiagefimo fecundo fciibit : Dedi te in fccdus po puli, in lutemnbsp;gentiû,ut apeiiies oculos cæcoium,amp; educeies de cóclufione uinftum, de domonbsp;caicens fedentes in tenebiis. Et iteium capite quadiagefimo nono : P arum eft,nbsp;utfis mihifeiuus adfufcitandas tubus Iacob,amp; feces ifrael conueitendas. Deditenbsp;in lucem gentium,ut fis falus mea ufcg ad extremum teiræ. a c ruifus,tapitc fcxagenbsp;fimo:Surgc,illuminarc Hieiufalem, quia uenit lumen tuum,amp; gloria Domini lunbsp;per teortaeft.Et ambulabunt gétes inlumine tuo ,amp;reges in fpkndoreortus tui.nbsp;V nde amp; ipfe Chriftus in loanne dicit; Ego fum lux mundi,qui fcquitur nie, nonnbsp;ambulabitin tenebris,fed habebitlumenuitæ. Quæ ergofunt ilk- tencbrae, quasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

Chriftus,lumen,repellitcTenebræ funt,primum, omnis Humanamims, fapieU' chnflore^et tiaamp;iufticia,quæctfiinhumanis rebus amp; in oculis hominumfplcndeant, tarnen luitiur.nbsp;adcomparandamgratiam Dei, ad placandum Deum,ad fatisfaciédum pro pecnbsp;catis,amp;adacquirendamueramfoElicitaté,denfifsimæ tenebræ funt. Chriftus aiit iuftidahtatiAnbsp;lux eft,quia ipfe eft, propter quern comparatur gratia Dei per fidem, propter quenbsp;nbsp;nbsp;tenebrte^

placaturDeus,utremittatpeccata,amp;largiaturuitamfcmpiternam. Deindetcne-bræfunt,omnes doftrinx philofophorum,omnes leges fiue Ethuicorum,fiue eti amMofi.Hæ enim etfi profint, ac neceffariæ fint ad formandos mores ciuiles, adnbsp;coercendos malos à fceleribus,amp; ad agnofcenda pcccatanoftra, tarnen ad expinbsp;anda peccata,amp; adformandam ueram iufticiam cord Deo.prfus tenebrx funt.Sonbsp;lus aût Chriftus lux eft,propterea,cp qui Euangelio eius credit,habeat in ipfo ex pinbsp;ationemSc remifsioncm peccatoru,quaEeftiufticianoftra,etiaminiudicia Deinbsp;conftas.Poftremotenebra:funtpeccata,morsamp;infernus.ScdChriftusucralux p , /«nbsp;cft,lt;p pro peccatis fatisfecerit, mortem uicerit, amp; infernum extinxerit his, qui innbsp;nomine eius credunt.Hanc igitui lucem feftemur per fidem, ut difpulfis tenebris,nbsp;ad coclum,redi amp; inoffenfo pede ambulemus .Tertium epitheton, quo Simeonnbsp;Chriftum explicat,eft,gloria pkbis Ifrael. Vident nuc, inquit,oculi mei gloriamnbsp;plebistuæ ifrael. Tametfi enim Chriftus fit gloria omnium eorum,quiinipfumnbsp;creduntjfiue fint ludxifine Ethnici,propter aliquot tn cauffas dicitur potifsimumnbsp;gloria plebis lfrael.Primum,quia Chriftus,priusq homo fadus eft, liuicfoli gentinbsp;promifl*us,amp; in hoc populo prædicatusfuit.Deinde,quia quicquid claritudinis amp;nbsp;maieftatis populo Ifraelitico in hoc mundo contigit, id contigit ei propter Chri-ftum.Multiplicauit enim Deus feme Abraæ,amp; dédit ei uiftoriam fuper hoftes ,tetnbsp;ram Canaan,Politian amp; regnum,non propter ipforu iufticiam,fed propter Chrlnbsp;ftum,ut effet gens,in qua uaticinia de Chrifto reuelarentu t,amp; uf^ ad natiuitatemnbsp;eius conferuarétunPoftremo ,quia Chriftus natus eft-ex Ifrael fecundum carnem.nbsp;Qua gloria nihil illuftrius uUi unq populo,in toto orbe terrarum contigit. Glorïnbsp;entur fane alii populi,Afsyrii,Babylonici,Aegy ptii,Gr£eci,amp; B.omani,c^ ex ipfisnbsp;egrefsifint potentifsimi monarchæ,fapientifsimi philofophi, prudentifsimi Ke*nbsp;rumpub.adminiftratores,amp; inuiftifsimi imperatoresrathabentlfraelitæ, quo hisnbsp;omnibus populis medium unguem oftendant .Ex ipfis enim egreffus eft unigeninbsp;tus Wins Dei,feruator mundi,qui tanto interuallo omnes huius feculi potentesnbsp;fapiêtes poft fe relinquit, quato coclum à terra diftat.Sed quo maior illorum glonbsp;liaeft,qf Chriftusfitex ipfis fecundum carnem natus,eofGcdioriignominianuncnbsp;notantut,(p Chriftum impie reiecerint, amp; tanq peripfemahuius mundi concul-cauerint.Iudæi enim nunc in externa turpitudine uerfantui, itaut fint miferrimi ludteidDeonbsp;omniûhoiniiiôjnontam,quianullamhabentinhoçfeculoRemp.q(îprorfüs abieüi.

I

IN CA P VT fl. EVANG. L V C AB.

^Deo abiefti,amp;:in perpetuaminternicionemtraditifunt.Totaautcm gloria Chri Äi adnos tranfiit,qvii fumus cx gétibüs.Quid igiturf Ne,inquit PauluSjCfFcr amurnbsp;änimOjfed timeamuSi Si éniniDeus non pepercit haturalibus ramiSjUide nenbsp;qua flati ut nee nobis parcat ; Repulic Dominus lüdæoS propter impietatem,nbsp;quanto magis rios genres repcUetifiimpictatem ludæôrûæquamus. Repulitaûtnbsp;ludiEOS^non quia Chriftum cr ucifixerunt, fed qui a quem crucifix crût, in cum nonbsp;crediderunt,nec ck prædicatione Euangelii de lefu Clirifto reflpucrunt, ita nonnbsp;rep elkt nos DominuSiquia peccauimuSjalioqui iam antea repuifl eflemus, fed repellet , quia cótra quem peccauimus, eius Euangelio nullam fldem adhibemus,nbsp;nee ex fide pocnitentiam agimus, fed pars perfequimur Euangelion tyrannide,nbsp;pars hypocrifi,pars contemptu amp;faftidio.Demus igif operaobedientia fidei,ucnbsp;quæ gloria Chrifti ad nos tranflata eft,ea perpetuo nobifeum maneat, Habes nöcnbsp;catmen Simeonis^quodleneic illefpiritufando repletuSjad declarandam gratitunbsp;dinem animifuierga Dcum,compofuit. In quo,primum excniplo fuo oftcndit,nbsp;unde uera pax amp; tranquillitas confeientiae proueniat, amp; unde alacres ad aggredinbsp;endam morte efficiamur,nimirum ex eo, qgt; agnofeimuS Chriftum uidorcm pec-cati 5C mortis. Si enim mortem in nobis amp; in fe ipfa côtemplemür, nihil ea eft hor-ribilius,autformidabilius,Si autem apprehendamus Chriftum ulnis fideincftræ,nbsp;èi contetriplemur in ipfo mortem, tunc confpeftu mortis in tantum non defperanbsp;muSjUt potiiis aut cum Simeone exclamemus: Nunc dimictis feruum tuum Do-mine, fecundum uerbum tuum in pace, aut cum Paulo dicamus ; Cupio diflbluînbsp;amp;eflè cum Chrifto.Deindeexplicat Simeon Chriftum, tribus clarifsimis cpithe--tis,amp; uocat eum falutare omnium populorum,lumen getium, amp;gloriam Kraelis,nbsp;tit his titulis maieftatem Chrifti illuftret,amp; aut ihcrcdulos ad fidem prouccet, autnbsp;infirmos in fide confirmet,aut firmos in fide cóferuet. Qiiöd fi in hune ufum, autnbsp;uerbàfcripturæ audiamus^aut carminaamp;pfalmos diuinos cantemus,profedonbsp;ingentia Dei beneficia confequemur, per ftdem in Dominü noftrum lefum Chrinbsp;ftum,qui eft un« cumPatreamp;fpiritufanflo Deus laudandus infecula Amen.

H o M I L I A xvn.

¦ •VlXim lt;lllgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• KXrtiil«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w* •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,lLvU •

S^jj^er hæc,quæ dicebantur de ilJo. Cur enim fuper h æc SP meonis uei ba admiratur hi, qui antea tot teftimoniis certificati funt,qgt; hic infanSnbsp;fit uerus ille Mefsias faluator mundi? NonneMaria didicerat ex Gabriele, fe forcnbsp;Arfmird/w mawem Mefsiæ, filii Dd altifsimi ƒ A n non lofeph cognouerat ab angelo,conii»nbsp;(xfide.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gemfuamcocepiffe e'fpiritufandofaluatoremmündi^ Nonneambo'audiueräf

paftores cuifione angelorum praedicantes, huncefle Chriftum Dominii f An uiderant Magoshunc pro fummo rege agnofeentes amp; adorantes quid igituSnbsp;accidit eis,qj nunc ob Simeonis uerba admirätur^Num fortafsis humilitate Chfhnbsp;ftioffenfi,nihileorum crediderunt,qüæuiderant^Abfic. Non enim admirantuf,nbsp;quia non credunt,fed quia credunt,ideo admirantur, Qiii enim non credunt, hinbsp;non admirantur,fed contemnuntamp; rident. Qui autem credunt, hi, quo clarior»nbsp;teftimonia de Chlifto audiüt,amp; quo dilucidius Chriftum agnofeut, eo maiori adnbsp;mirationf

HOHILIAE IOAN, brent n. ' nbsp;nbsp;nbsp;49

miratîone corripiuntur. Vnde amp; nome Domini dicitur admirabile, amp; opera eins admiiabiliajnon quia non cieduntur, fed quia fumma fidei admiratione à piis aunbsp;diuntur.Quare non eft inctedulitas,fed tides,qüodparétes lefuenccmion, quo Sinbsp;meon Chnftum iUuftrat,admiïentui.Cæterum Simeon àddit caiminibehediflinbsp;onem. Et benedixitillis Simeon. Quid ergo eft,benedixitt Bene prtcatusnbsp;eft iUiSjbonam fottunam amp; falutem eis optauit. Solenne enim eft,ut proximis no -ftriSjin omnibus ipforu negoeiis amp; foitunis bene precemur, amp; cuda profpera ominbsp;nemur. Non eft aüt exiftimandu,cp,quia hae benediftiones uulgaricófuetudine u ßenediilioesnbsp;furpentur,uanæfint,amp; ciuilis tantum morumhoneftas,acuerba,ut uocant, hono uulgares nctinbsp;ris,nonitem potentia ad falutem.Mandat em Chriftus A poftolis dicens ; In quanbsp;cunqgdomumprimurnintraueritiSjdiciteiPaxhuic domui. Etut uideas huiufeenbsp;modi benedidioné ac precationé nó efTeuanam, addit:Si ibifueritfilius paciSjtenbsp;quiefcet fuper ilium pax ueftia. Tilius autem pacis eft, qui ex fide pacem habet cûnbsp;DeOjamp;benedidionemfeü optionem pacis ex fidcjtan^ uerbû Domini Dei neftri, -pacisfiliusnbsp;cxcipit.Hacigitur promilsione qua dicituriRequiefcet fuper ilium pax ueftra,có- ^uis ?nbsp;fecrauitamp;fandificauit Chriftus omnesbenedidiories noftrisfolennes,utquemnbsp;admodum Edangelion eft potentia Dei ad falutem omni credéti, ita amp; lUæ bene-didiones,qux funt pars Euangelii,funt omnibus excipientibus eas ex fide, effica-ces ad confequendahæcbeneficiaDei,quæ uerbis optantur.Proinde nonfunt alinbsp;ter «proximo no ftro excipiendæ,q uocesècoelo ad nos delatæ,amp;per ipfosmet “nbsp;angelos adnuciatæ.Nam bac in parte maxime uetû eft,quod uulgo aiunt; homonbsp;homini Deus.Sed de hac re alias quoi^ diximus. Pr oinde audiamus nunc earn conbsp;cionem,quam Simeon benedidioni fux adiecit. Et dixit ad Mariam matrem ‘ 'nbsp;cius : Ecce pofitus eft in ruinam, amp; in r efurredio nem multoiû in Ifrael, amp; in fignu ‘ 'nbsp;Cui contradicetur. Et tuam ipfius animam pertranfibitgladius ,ut reuelentur'ex * 'nbsp;tnultis cordibus cogitationes. Amabo te,quomodo hæc inter fe cónueniunt^nbsp;Antéa ornauit Simeon Chriftum clarifsimis titulis,uocauit eum falutare Dei,lu-mengentium,amp;gloriam Ifraelis,mox benedixit parcntibuslefu, optauitillisnbsp;in puero lefu omnia fœlicià ac profpera, nunc autem plane, ut apparet, diuerfumnbsp;de Chrifto concionaturiDicit cum fore ruinam multorum in Ifrael, amp; in fignumnbsp;contradidorium.Quomodo hæc cóueniunt cum titulo falutaris,amp; gloriæÆt adnbsp;dit,gladium, h oc eft,maximum dolorem inuafurum M ariam propter filium fuu.nbsp;Hæccineeftbenedidio, quam Mariae filio fuo confequetur f At non delyrathicnbsp;fenex,ncc mente fua deftitutus hæc loquitur,fed ficut antea Chriftum laudauit,amp;nbsp;parctibus eius benedixit ê fpiritu fando, ita amp; hæc concionaf c fpiritu fando. Hæcnbsp;cm concio,quam Simeon encomio amp; benedidioni fux ueluti appcndicem addit,nbsp;admodu neceffariaeft,n0 tantii obhac cau(ram,ùt doceat,quomodo laudes amp; benbsp;nedidiones eius accipiedx funt ,fed etiä ob eâ caufam,ut manifefte exponit, quonbsp;modo oîauaticinia amp; pmifsiones de Chrifto inuniuerfafcripturaintelligendxnbsp;funt.De Chrifto.n.magna amp; admiradainfctipturapdicanf.Primum,(p fit redepnbsp;turus omné populû Ifrael .Deinde,q^ nullus nec audeat nec pofsit ci refiftere. Ponbsp;ïlremo’, fui habiturifint in ipfo omncfalicitatc,amp; perpetui uitam. Ncigif hxcnbsp;carnaliter,amp; iuxta mores huius feculi intelliganf,depingit nûc Simeon externamnbsp;foimâacfacié Chrifti, qualiille fefe huic mundo oftehfurus ac declaraturus eft, utnbsp;doceat,ea quæ de regno amp; maieftate Chrifti fcripta funt, non carnaliter fed fpua- ch-iflusritUnbsp;liter intelligedaeffe.Dicit ergo primii; Ecce pofit^ eft hie Î ruin3,amp; in refurredionc m '/radiif'nbsp;multo^ in lC[ael.Inpphetis ein feriptû eft,lt;ÿ regnâte Mefsia, Ifraelitæ nó fint am-

ïü CAP VT n. EVANG. LVCAE«

plius cafuri corä inimicis fuis,fed fint uiduri in fumma fecmitatc Si fcclicitate.In diC bus iilis, ait Hieremias, faluabitui Iuda,amp; Ifrael habitabic confidéter.Et iteiû : Nenbsp;timeas feme meus Iacob,amp; ne paueas Ifrael. Quia ecce ego faluû ce faciâ de longinnbsp;quOjamp; femé tuû de terra captiuitatis tuæ.Et reuertcf Iacob,amp; requiefcet,amp; profpenbsp;iabi4amp; non erit qui excerreac eâ.Et Amos:In die illa,inquit, fufeitabo tabernatunbsp;lu Dauid,quod ceciditjamp; reaedificabo aperturas murorû eiusjamp; ea quæ corruerûr,nbsp;reædificabo. Ac mox: Et plantabo eos fup humûfuâ, amp; non euellâ eos ultra de ternbsp;ra fua quâ dedi eis,dicic Dns Deus.Quin amp; Simeon in carmine fuo uocauit Chri'nbsp;ftii falutare Dei,amp; gloriam Ifraelis,quo fignificauitjlfraelé nûc, nato Chrifto, glonbsp;riofum fore,8£ fummâ falutc habiturû.Ne igié hæc ita intelligerenfjquafi oés car 'nbsp;nales amp; externi Ifraelitæ in Chrifto ita faluarenf, ut in hoc feculo tranquilla uità dunbsp;cerétnbsp;nbsp;nbsp;poft hanc uitâ fempiterna fœlicitate fruerenf,oftédic SimeonjChriftû ne-

quaq talé fore in hoc feculo regé, ut oés Ifraelitæ externâ in eo tranquillitaté habe ant,fed talé,qui in hoc feculo nihil minus appareat q rex,qui fit defpeâus amp; nouifnbsp;fimusuiropi,pknusdoloribus amp;infirmitatibus, Vnde,etfimulti Ifraelitæ,nihilnbsp;ofFenfi formis crucis,inipfumcredéc,amp; in eo refurgét, ac ppetuâ falutéiuxtaÿmifnbsp;fiones ante cômemoratas confequenf,tamé plures hac hornbili fpecie Chriftiitanbsp;offèndcnfjUt auerfuri fint ab ipfo uultû fuû,amp; eu tanq fummâ maledidioné abcm»nbsp;naturi.His ergo pofitus eft Chriftus in talé ruina amp; cafum, ut amp; in hocfeculo affli^nbsp;ganfjtû in cor pore,tû in confciétia,amp; in füturo,fempiterno fup plicio afficianf. Eanbsp;dé plane Paulus exEfaiade Chrifto côcionaéad Romanos;Impcgeriit,inquiés,nbsp;in lapidé ofFendiculi,quéadmodii feriptû eft: Ecce pono in Zion lapidé offendi-culi,amp; petrâ ofFenfionis,amp;oîs q credit in eo,nô pudcfiet.EtPetr9,in priori fua epinbsp;ftola capitefecûdo: Vobis,inqt,preciofus eftlapis,qui creditis.Cæteg;: iis,qui nonnbsp;credût,lapis que rej)bauerant ædificâtes,amp;: lapis in que impingif, Si petra ad quânbsp;offenditur. Quinamp;ipfe Chriftusin loanneait; Iniudicium egoinhunemun^nbsp;dum ueni, ut qui non uident, uideant, amp; qui uident, cæci fiant. Eft: igiturnbsp;CHRIST V S duplicisformæ;Alteraeftlapisoffenfionis,petrafcandali,nbsp;lapis ab ædificatoribusreprobatus, laqueus amp; ruina. Habet aûtChriftus in fe duos potifsimû næuos aut uerrucas, quibus hæc forma aut potius^deformitas ei affinnbsp;gif.Prima uerruca eft,humlitas externæ côuerfationis, amp;abieftio corâ hoïbus,quanbsp;hi, qui expedant Mefsiâ inhocmûdogloriofum,amp; qui nôqrunt nifi carnalé foclicinbsp;taté huius feculi,ita offendun^ut Chriftus eis^rfus fit ftulticia.Secuda uerruca eft,nbsp;dodrina Chrifti,qua condénat oém hoîm iufticiâ,amp; docet nulla opera poflè corânbsp;Deo iuftificarefadoré,ncc pofle camereri gracia Dei,ac uerâ foclicitaté, fed folâ renbsp;mifsioné peccato^i p ipfum,effe iufticiâ noftrâcorâ Deo. Ex hac dodrina, offen-dunf partim hypocritæac Pharifæi, qui cuaudiûtbonaopain caufaiuftificatiôisnbsp;reiici amp; condénari,abominanf Chriftû,tanq hæretieû longe oîm impiifsimû; pa£nbsp;timoffendunf etiâ hoîes carnales,licentiâ carnis fedâtes.Hi.n, eu audiuntbona o-pera nô iuftificare,quis fcelerû genera fecure ppetrant,amp; quod libet, fibi licere pKnbsp;tât. Atij his oibus Chriftus eft lapis offendiculi, lapis repbatns, laqueus amp; ruina«nbsp;Altera forma,Chriftus eft lapis anguli,lapis prccîofus,liberatio amp; refurredio. Mifnbsp;Chrißuilaf» fus enim eft in hune mundum à Deo pâtrefuo , ut congregaret filios Dê^nbsp;itanguldriSf in unum, non folum ex Ifrael, fed etiam ex gentibus. Ipfe enim,inquit Pat*nbsp;lus, eft pax noftta, qui fecit ex utrisque unum. Ac mox: lam non eftis ho'nbsp;fpites amp; incolæ,fed côciues fandoBi,ac domeftici Dei,fupetftrudifup fundamentonbsp;Apoftolo^ Si prophetajKjfummoangularilapideipfoIefuChtifto.Adhæctni*nbsp;fus eft Chriftus in hûc mundû, ut fatisfaceretp péfis hoim,amp; Satanâ ac morte ui»nbsp;ceiet.His igi^quün Cbtiftû «çdut,S huic pdicationidçChiiftonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhibent, fit

ttOMILIAE IOAN. B R EN Tit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;si

Chriftus liberatio amp; refurreftiOjUidclicet, ut pci ipfum liberentur « pecc atis amp; Sà^ tana,ac àmorte refurgant in uitam fcmpiteinàm.Ita^ non eft fcntiendum,lt;p omnbsp;nés externi ifraelitæ aduentu Mefsix faluctitur,fcd hi qui credunt in Chriftum,nbsp;fiue fine ex ludæis fiue ex gentibus, confequentur omhes proniifsiones Chrifti, innbsp;hocquidemfeculopeifideniji’^^'^^'^^o âutem, peipetuo piomiffaruniiejumfiunbsp;ftu.Bleliqui uero,qui non creduntjabiitientur in perpétuas tenebras, amp; in fempi'nbsp;ternum interitum. Habes, quibus Chtiftus fitfalus, lumen, amp; gloria,quibus item , .nbsp;fitcafus,excæcatio3amp; confufio.Deinde pofitus eft Chriftus ( inquit Simeon) in fi' Cforzyf«i/i=nbsp;gnum cui contradicitur.Eft 8t hæc de Ghrifto contio heceffaria.hiam de Chriftônbsp;diciturtOiietur in diebus eius iufticia, amp; abundantia pacis donee auferatur luna.nbsp;Et dóminabif « mari ufcç ad mare, amp; «flumine uft^ ad ter minos orbis terrarum.nbsp;Coram illo procident Aethiopes, amp; inimici eius terrâm lingent. Et mox : a do*nbsp;rabunt eum omnes reges, omnes geh tes ferment ci. Et rurfus : A dorabunt ipfumnbsp;femper,tota die benedicent ei.Ac in EfaiaiGens amp; rcgnum,quod non feruicrit tinbsp;bi,peribir,amp; genres folitudine uaftabuhf. Ex bis piomifsionibus de Chrifto,expe'nbsp;ftabant carnalesludæi, aduentu Chrifti tantamrerum omnium tranquiUitatem ,nbsp;in toto orbe terrarum fore,ùt non tantum ludæi,ucrumetiam omnes aliæ genresnbsp;fint Mefsiætanqfummo régi feruitürijfaec quifpiaminueniatur^quitijhondico,nbsp;iefiftere,fed nec uel mutité aduetfus ipfum àudeat. Expedabât quoiç, aduétu Cbrinbsp;flàfummamfore concordiam omnium populotum inreligione Chrifti,pollicenbsp;bantur fibi, Chriftum omties genres iii uhanl ludæoruni leligionem redadurum,nbsp;nec quenquam futurum,qui audeat huic rcligioni contradicere, 6i nomen Chriftinbsp;perfequi aut conUiciis inceffeie. Sed hune efle carnalem intelledum promifsionûnbsp;de Chrifto ,indicat nunc Simeon ditensfPofitus eft in fignum Cui contradicitur.

Principio enim Chriftus eft fignum,hoc eft,portcntum amp; monftrum,quod præ- chrifius por cipuis in hoc feculo,Si maioti multitudihi hominum tantx abominationis eft, ut tentum.nbsp;auettant ab eo uultum fuum,Si exécrentur illud ueluti catharma amp; peripfema hu'nbsp;iusfeculi.Deinde,fignumeft,hoceft,üelutifcopus,adquem fagittariiiaculafua ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

dirigunt ,ita in Chriftum tendit hic mundus arcum fuum, amp; mitit in renes eius fi lias pharetræ fux. A dextremum,fignum eft,hoc eft, uelut uexillum bellt,ad quodnbsp;diripiendumomnes exàduerfohoftes,quantis pofluntuiribus contendunt.Hinc c/,„yîf« uexnbsp;cnim ludaei, illinc genres obftrepent ei. Et inter ludæos, hinc abominabunf eumnbsp;Pharifæi ,SadduaEi,Scribæ,Pontifices. A c qui prirtiarii Dei cultores uidebantur,nbsp;hi primarii crunt Chrifti Deiperfecutores,illinc uulgus aduerfus Chriftum clamanbsp;bit,ctucifige,tolleeum.lnter genres autem hincgiadiüm fuum ftringentin Chrinbsp;ftu potentes amp; principes,illinc fyllogifmos fuos aduerfus Chriftum expedier phi C.hriflo,^connbsp;iofophiaefapientes huiusfccuii.Etquodadmirâdumeft,interipfos Chriftianos^ ^r4lt;JtcK»^nbsp;hinchæretîei amp; fehifmatici Chriftû diripient,illinc hy pocritx,fub nomine Chrinbsp;fti,nomen Chrifti blafphemiis afficient.Atcç adeohifibi in omnibus huius terrxnbsp;Populisoptimi acpræftantifsimi uidebuntur, qui maxime omnium gloriam Sinbsp;’’^«ftatem Chrifti in hoc feculo opprimunt Si conculcant.Quæ cum ita fe habe-an^neceffarium eft,ut qux prophetæ de maieftate Chrifti uaticinatifunt, non iiinbsp;telli^ntut de externa huius feculi, fed de fpiritualimaieftate,quâ Cliriftushabitùnbsp;luseftcoram DeoPatrefuo,amp;iniis,quiinipfumcredunt.Dominabitur enimænbsp;mari UKÇ ad mare,quiaEuangelion Chrifti fpargeturintotumotbemterraruminbsp;amp; per illudita dominabitur,ut coUigat ex oîbus gentibus,qui in ipfum credituri,nbsp;amp; nomen eius adoratutî^deo^ rota die ipfum benedifluri funt. A c alii quidé oés

IN CAP VT H, EVANG. LVCAE.

contradicent amp; refiftent ei,fed tarnen ucl tandem peribunt, amp; folus Ch tiflus onrquot; niaeritinomnibus,regnabitlt;5perpetuocumhis,quiinipfum credideiunt.Cxtcnbsp;luni hæc concio de Chtifto , etiam hifce tempoiibus non eft ociofa aut fupernbsp;uacanea. Sunt enim homines quidam falutis fuaeadeo negBgentes,utpalamnbsp;fateantur,fe in tot difsidiis ac contentionibus religionis noftrae, nulli parti hdemnbsp;adhibituroSjfed interim ciuilia fua négocia traftaturos, donee abf^ contradiftiôcnbsp;definitum amp; declatatum fuerit,quæfituerareligio,autfides.Hiergo impii procranbsp;ftinatores ex hac Simeonis cócione difeent quo tempore uoti fui compotes crût,nbsp;Chriftus(inquic) pofitus eft in fignum cui contradicitur. Nemo feipfum failat,nenbsp;mo uana fpe feipfum decipiat,putans fore aliquando in hoc mundo,ut,non diconbsp;omnes genres,fed omnes tantum qui Chriflâano nomine cenfentui ,in ueram manbsp;Antichrifii ieftatem Chnfti absc^ contradiftione confentiant. Fuerunt enim femper antichrinbsp;femperßie= fti,amp; nunc funt antichrifti, erunt femp er antichsifti donee hoc feculum pertrannbsp;runt fun terc fieiit.Quare abiice hanc uanam expefl:ationem,amp; da opcram, ut in tempore, dûnbsp;lux lucetjChriftum uere agnofcas. Sunt amp; alii homines in fide Chrifti adhuc imbenbsp;cilles,qui contentionibus Ôi contradidionibus fidei oflFenduntur. Horum quolt;ÿnbsp;offendiculo medetur côcio ifta Simeonis, amp; monet eos,ut in fide Chrifti confier,nbsp;nec propter contradidiones ab ea dimoueanf. Pofitus enim eftChriftusinfignnnbsp;contradidionit,non quia non fit ucrus Chriftus,fed quia hie mundus,qui eftmennbsp;dax,non pofsit ueritatem Chrifti ferre. V nde,quanto plus mendacium ueritati cónbsp;tradicitjtanto maior fides ueritati adhibcndaeft.Poftremo, uertit Simeon fermanbsp;nemfuum ad Mariam matré Iefu,amp; dicitiTuam ipfius animam pertranfibit gladinbsp;us.Hoc dido itetum fignificat,proroifsiones de Chr ifto non efle carnaliter intellinbsp;gendas. Nam de conditione eorum temporum, quibus Chriftusregnaturus eft,nbsp;fahdt4tternnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcribit:Ecce cgo,inquit Dominus,creo Hierufalemcxultationem,amp; po

per« Chrifit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gaudium,amp; exultabo in Hierufalem,amp; gaudebo in populo meo,amp; no

audietur in ea ultra uox fletus amp; uox clamoris. Et iterû:Ponam te in fuperbiâ po* puloriim,gaudium in gencratione amp; generationem. Iam,fi aduentu Chrifti pop»nbsp;lus eius perpetuo gaudio afficietur, certe talc gaudium præcipue ad matré quoqjnbsp;Chrifti pertinere uidetur. Si enim fihus alienos Ixticia perfundlt, quanto magisnbsp;idpræftabit matri fuæ s' Seddocet hoc in loco Simeon , gaudium quodcledis 85nbsp;Mariæ e' Chrifto continget,non pofte intelligi de carnali gaudio amp; uoluptate. Pcnbsp;nctrabit,inquic, gladius tua ipfius animam, hoc eft : Præclara de filio tao,Mari3,nbsp;à prophetis adnunciata funt,la:tifsima deipfo abangelis tarn aliis, qua'm tibiipfi'nbsp;reuelata funt,quin amp; ego ipfe magnifica de ipfo è fpiritu fando paulo ante prædPnbsp;caui.Proinde expedas fortafsis in eo multamhuius feculi foelicitatem, amp; pollicc'nbsp;ris tibi de ipfo in hoc mundo ingens gaudiu, gloriofum honorem, amp; nefei© quasnbsp;maieftatesjfed caue ne erres.Magnus eft,fateor. Vnigenitus Dei filius eft, fateor.nbsp;Mefsiasamp;faluatormundieft,fatcor,attamenparum gaudii amp; exultaticnis de ipnbsp;fo in hocfeculo habebis.Coclum ipfum in hac terra cxpedas,fedinfcrni potius donbsp;lores te propter ipfum in hac uitaobruent.Magnamlaeticiam tibi premittis, felt;lnbsp;Doloriigladi «trema ttifticia propteripfum afficieris, adeo^ gladius doloris animamtuâ p^'nbsp;M jin Maria. netrabit.Videbis enim adhuc ipfum cótcmptifsime tradari, amp; turpifsima mortenbsp;condemnari,ac crudeliter tanquam hominem longe omnium fceleratifsimuinnbsp;in cruceoccidi,idlt;ÿabipfisludæis populum Dei fcfcgloriantibus, quae täte te donbsp;lore afficientjUtmorsmulto optabilioreflet,necaliter afficieris quàm fi quis andnbsp;piti gladio cox lUHm ttaasfigeict.Quaie,qu« de gaudio pcx Chxiftum afferendonbsp;fcripta

HÔMILIAE lOAN^ BRBNTII’

fcriptafunt, nonintelligas de earn ali, fed de fpirituali gaudio, quodhabtbit c5 feientia per fidé corâ Deo,propterea Chnftus phcauit patré,amp; fatisfecitpro pccnbsp;caris noftris,ac impetiauic nobis,ut habcamus in ipfo,poft banc uitâ, fempiternânbsp;foclicitaté.Atquehicmihiuide,quamfortcChriftushis,quimax:meipficcgnati chrißianor^tnbsp;funtjin hocfeculo tnbuac.Nô aûtloqüor de icognatis icarne ,fcd decognatis tide, fors in hoefeanbsp;inter quos amp; Maria mater eius adriumcrandaeft.Quoerii qmj niagis Chnfto pernbsp;fidc cognatus ell,eo maiores ipfi afflidióes in hoc feculo Chnftus immittit.CuiuSnbsp;lei exemplatibifuritjAbeljlofeph, Dauid,prophetæ,amp;oésquotquotChriftûfi^nbsp;de agnouerût. jSlecmiru.Noh ern eft feiuus maior Dno fuo.Et mftû tft,ut quo finbsp;gnaculo Pater filiû fuum in hoc mundo cófignauit,eodc quoij hlms cognâtes lunbsp;os confignet-Quidigi^faciemusf Num ideo Chriftö reiiciemus, ne, dum cognacinbsp;eins per tide efriciamur,multis affliftionibüs obruamurt A bfit.Scd eo magis Chii-fto per tide iugamur, uc queniadmodü i pfe per crute amp; rilorte intrauit in gloriatnnbsp;patris fui,ita Si, agnofeehs in nobis fiiarü pafsionu lieftigia -, ducat nos per affliâionbsp;nes in fempicernâ falutc.Quoties igif propter Chriltum affligimur, quotics propnbsp;ter confefsioneEuangelii deiufticiahdei in Chriftu aduerfa patimur, memintri-mus ad Mariam diâû effeiTuam ipfius animam gladius penetrabit, utex hoc di-flo confolationéaccipiamus,amp;infide cofirmetnur,ipeomagis cegnati finiusnbsp;Chrifti,quo grauioribus doloribus affiigimur.Sed quid eft illud, quod Simeon innbsp;fine fuæ cótionis addit,dices; V t rcueleh^ ex multiS cordibus cogxationesrNonnbsp;ociofe adiicit, fedoftcdithoc difto,quid ex eo,quód Chnftus fit pofitus in ruina,nbsp;in fignum contradidionis, amp; in gladium eorum qui ipfi maxime cognati funt,innbsp;ter homines confequatur. Mam, quia Chriftiis tarn deformi facie hominibus ap^nbsp;paretjideo palàm reuelantur latebrae amp; receffus cordium humanorum,nimirum,nbsp;nbsp;nbsp;ff^datur

q in cordehominum quamuis lan^t^fsimop^ fummalateat impietas in Deum,amp; chrißos extrema incredulitas in Chriftum Domini. Priufquam enim Chriftus hac defernbsp;mifacieapparet,impietascordishumaniprorfusabfconditaeftamp;iguota,achiuinbsp;dentur maxime ad Chriftum pertincrc,qui funt ab eo alienifsimi. Peftquam ueronbsp;deformitas faciei Chrifti reuelatur ,amp; palam prædicaf ,ibi turn crumpit im pietasnbsp;cprdiSjamp;manifeftatur incredulitas eius.Monne ante rcuelationem Chrifti, Cai-phas,A nnaSjSacer dotes ,Scnbæamp;Pharifa:i,uidebantuiipfifsimus eftepopulusnbsp;Deif Atreuelato Chrifto, impietatem fuam uf«ç adeo declararunt, ut nemo amnbsp;tea credidiffet, eos tarn uirulentos efle ofores Dei. A n non ante Chriftum, om-nesludæiuidebanturplane eiufdem religionis,quod omnes expeftabant MeC-fiam,omnes iifdem cærimoniisutebantur,omneseademfacra faciebant,ean-démquelegis doftrinam audiebantr Sed adueniente Chrifto maniftfte apparuir;nbsp;maximam impietatis lernam antea, fub fpecie eiufdem religionis, incordibusnbsp;eorum latuifse. Alius enimnonrequirebat CHRIS TV M,alius conttmne-bat,alius conuiciabatur,alius perfequebatur,alius condemnabat,alius clamabat;nbsp;tolle,crucifige eum.Et qui credebant in ipfum, A poftoIi,Difèipuli,amp; mater cius,nbsp;ti^ilominus tarnen, uidentes eum à Pontificibûs condemnatum, amp; turpi cruci .nbsp;a nxum »offendebätur in eo,gdeoque apparebattunc,ipforum quoque cogitationbsp;nes uanas,amp; corda impia effe lam uide mihi, an non amp; hifee noftris tem poribusnbsp;multomm cordium cogitatiohes ex reuelatione Euangelii manifeftentur f Quisnbsp;eniin antehacunquarn credidiflet,fummos pontifices,facrificulos,amp; monachos,’nbsp;effe impios ecclefiæ Chrifti deuaftatorestquin potius ab omnibus habiti funt eccle

INCA P-V T IL E V A N G. L V CA E.‘ fideï,propter Chriftumjieuelantur quoque cogitationcs cordium ipforum,amp; apnbsp;paret ipfos longe omnium impiifsimos efle, eo qudd Euangelion, quod antca fenbsp;propugnaregloriabantur,nunc crudelifsime perfequanf. Quid dicam de aJiis h ynbsp;pocritis, quos certe nemo putaflet h aftenus Dei ofoies efle, fed uidcbanfefle fan*nbsp;ftifsmitquid aut de his nûc hat,uide.ß.euelato EuangeliOjteuelanf amp; impiifsimae

• cordium ipforu cogitationes,uidelicet,quód abncgato uero ChriftOjtot Chriftos CTmftorum ßjjj effinxerint,quoc opera ad fatisfaciendü pro peccatis fuiSjamp; ad placanda iramnbsp;nultitudot fecerunt. A adeo,Chrifto reuclantedeformitatem externae i uæ facieijteue^nbsp;lantur impietatcs cordiu,non in hy pocritis tantû,uerumeciâ in omnibus alns honbsp;minibus. Reuelanf aut,non ut in impietate pereamus ,nó cm uuk morte peccatonbsp;ris,amp; non ucnit in h ûc mûndû,ut condénet mundû, fed reucJanf ut i pi am agnonbsp;fcamus,amp; pcrfidérefipifcamusin ChriftoIcfuDominonoftro,quieft unàcuPanbsp;tre amp; Spiritu fando Deus laudandus in fecula A men.

H o M I L I A XVIII.

Vdiüimus teftimoniu Simeonis ciuis Hierofolymitani de lefu Chrifto, audiamus nunc tcftimoniû Hannæ mulierisnbsp;Uidüæ.]nore.n.düûauttriû,inquitfcriptura,ftatomne.texnbsp;ftimoniû.Sicut aut teftimoniû Simeonis nô magni reput»nbsp;baf coram mudo^ppterea cp Simeon uidebaf ob fcniû delynbsp;rare,amp;erat paruæadmodû exiftimationis in hoc fcculo,nbsp;attamen,quia qdteftatus eft, èfpû fanéio tcftatus cft, tefti

moniu eius nô tanqhoîSjfedtanqfpiisfanftioracuJû àpiis agnofcitur ; ita elufic fortafsis quifpiâ impudens homo teftimoniu,quod Hanna Chrifto exhibuit, amp; renbsp;iecit illud, quia Hanna fit anus delyra,amp; minime idonea ad ta eximiû ncgociu,denbsp;Mefsia teftiiicandû .Sed quid ad pios,impioiu cauillationes t* Quod ncgociu hienbsp;agi^,negocium fpus,non huius fcculieft. Ac fcimus quidé, ad négocia huius fcxunbsp;li teftihcanda conquiri teftes cora mundo claros amp; magni nois. A d négocia aut«nbsp;fpirituSjhi teftes præcipue idohei fuhtjqui coram Deo nobiles amp; clari funt,etiar»nbsp;fi in hocfeculo nulla autotitatem habeant.Videamus igif ,qu«m magni nominisnbsp;amp; claritudinis fuerit Hanna cora Dno Deo noftrOjUt ex cômendatione eius,auto'nbsp;’j ritatéteftimonii,quodlefuChriftopbuitjCognofcamus. Eterac(inquit)Hanigt;nbsp;3, na prophetiffa, filia Phanuel de tribu A fer. Hate proceflerat in diebus multis, Sinbsp;» gt; uixeratcum uiro fuo annisfepte àuirginitatefua.Et haeeuiduauft^ad annos oftonbsp;» gt; ginta quatuor,quae non difeedebat de templo, ieiuniis amp; obfecrationibus feruicSnbsp;’ node ac die. Hxc eft defcriptio ac commédatio perfonae Hanna? .A c primum,nbsp;Kannxdefcri filia Phanuelis de tribu Afer.Mirabitur ergo quifpiam, qui fiat quo'd Do-Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus non elegerit teftem Chrifti fui,de celebriori aliqua,amp;honoratiori tribu, n«

mirû,Beniamin,aut Iuda,aut Ephraim.Inter duodecim ern tribus Ifrael,Afer po ftremö penè dignitatis locu obtinebat. Vnde amp; Hanna eo abieftior in hoc feculonbsp;iudicabaf, quo ex abiefliori tribu origine duxerat,Sed bene eft: D eus h abitat quidenbsp;in altiSjhumilia aut refpicit in coclo amp; in tetra, amp; digit q funt ignobilia amp; contepnbsp;ta in hoc mundo,ut pudefaceret ea qua? funt celebria amp; gloriofa.Prorndc,quo hdnbsp;milior erat Hanna,ob humilitate tribus fuæ inhocfeculo,co magis idonea ad teft*nbsp;ficâdû de Chrifto,« Dno Deo noftro iudicata cft.Deinde defcribit Lucas,ea uerönbsp;tarn effe in trib9 huius uitæ generibus,uirginitate uidelicet ,marrimonio,amp; uiduvnbsp;rate. Acuirginitate quidemfanfte feruauit, donee legitimomarito nuberet.Pofl:nbsp;in matiimoniouixitpudicifsimefeptem annis.autem matituseius diem

HOMtLTAE IOAN. BRENTID nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S

fuüobiret,pttianrituidua,in quo uitæ genere honeftifsitne uixit,amp; ptigeratià, cû Chriftus in templumofFerretur,oftuagefiniuniquartumætatisfuæannû. Quodnbsp;igicur ad h æc tria uitæ genera attinetjHanna nullo honore alias matronas excellenbsp;bat, funt enim uulgaria Si communia • Quod autem attinet ad fidem amp; pietatemnbsp;eius, qua in his uitæ generibus uerfata eft,fi non coram mundo, certe coram Deonbsp;Celebris acgloriofa fuit. Quia enim expedauit redemptioneni IfracJ,hoc eft, credinbsp;dit in ChriftumjSC feruiuit ex hac fide uocationi fuæ, ideo non fuit minus Deo granbsp;ta, cum effctuxor,in Icgitimo coniugio,quàm cum effet uirgo aut uidua in coclibanbsp;tu.Dehis enim tribus uitæ generibus, uirginitate, matrimonio ac uiduitate, nonnbsp;funt audiendi monachi amp; hy pocritæjqui fentiunt ea taie h aber e corâ D eo non,nbsp;inquam,coram hoc mundo tantum,fed etiam coram Deo ) diferimen^ ut uirgininbsp;tas Si uiduitas longe præftent matrimonio in oculis Si iudicio Dei, A c tribuunt uirnbsp;ginitati frudum feu meritum centefimum,uiduitati fexagefimum,matrimonio annbsp;tem tanquam rei abieftæ amp; prophanæ, tricefimum. Et fuerunt etiam his fuperfti-tiofiores,qui matrimonio nullum locum fruflus dederunt, fed primum amp; centefinbsp;mum tribuerunt martyrio, fecundum feu fexagefimum uirginitati,tertium,qui eftnbsp;tricefimuSjtribucrunt uiduitati.Matrimonium autem relegarût inter ea genera uitæ,non quæ Deo gratafunt, fed quæ duntaxat indulgentia quadâ permiflafunt,nbsp;amp; uix fcpararunt illudà feortatione. V nde amp; uox ilia manauit; Nuptiæ terram re-plent,uirginitas coclum,quafi uero legitimi coniuges ad coclum non pertinerenr.nbsp;Sed ualeât illæ hypocriticæ fuperftitiôes,amp; fentiamus nos de his tribus uitæ generibus,id quodfcriptura docet.Dicit autem feriptura: Reipfacomperio, quo'd nônbsp;fit perfonarû refpedus apud Deû, fed in quauis gente qui timet ipfum amp; operatucnbsp;iufticiâ,is acceptus eft illi.Si uero pius acceptus eft Deo,fiue fit de géte circûcifa,fi-ue incircumeifa, quanto magis acceptus eft pius Deo, fiue in hoc fiue in alio uitænbsp;genere diuinitus ordinato uiuat.Et Paulus ait: Circumeifio nihil eft, præpuciumnbsp;nihil eft/ed obferuatio mandatorumDei. Et iterum : Non eft ludæus, ne^ Græ-cus, non eft feruus neij liber,non eft m alculus ac fœmina. Omrics enim uos unusnbsp;eftis in ChriftoIefu.Ac mox:ln Chrifto lefu ne^ circumeifio quicquâm ualet,ne-que præpucium, fed noua creatura. Si autem in Chrifto nihil prodeft circûcifio,nbsp;quæ tarnen in lege Mofi feuerifsime mandataerat,amp; non obeft præpucium,quodnbsp;tarnen in lege abominabile iudicatur, quomodo poffet in Chrifto uirginitas autnbsp;uiduitas per fe præferri côiugio s' Fatemur quidem, hæc tria uitæ genera in hac cornbsp;porali uita magnum inter fe difer imen habere, amp; donum uirginitatis ac uiduita-tispræftantius effe coniugio,fi non coram Deo ad iuftificationem ,fed coram hocnbsp;mundo,adrationcmagendæuitæ,intcrfe comparentur. Sicutenim donum elo-«nbsp;quentiæ præftatarchiteâonicæ,amp; donum prudentiæ adminiftrandæ Reip. præ*nbsp;ftat agriculturæ,ita donum uirginitatis ac uiduitatis fuperat côiugium. Vnde Paunbsp;1ns ait: Qui cœlebseft,curat ea quæ funt Domini,quomodo placitutus fit Domhnbsp;JJo.At qui duxit uxorem,follicitus eft de his quæ funt mûdi, quômodo placiturusnbsp;’t nxori.Diuifa funt hæc duo.Innupta curat eajquæfunt Domini,ut fit fanfta cum CcelihdtMinbsp;cor^te turn fpititu. Contra, quæ nupta eft, curat ea quæ funt mundi, quomodonbsp;platimrafituiro. Quibus uerbis Paulus non præfertccclibatum coniugio coramnbsp;DeOjinratione iuftificationis.Non enim fentit,coclibatum magis iuftificare quàmnbsp;coniugium,fed præfcrt cum coram mundo,in ratione agendæ uitæ.Qui enim cefe Coniugiuntinbsp;lebs eft,amp;habet donum continentiæ,is liberius uitæ genus habet,amp; poteft mâiorinbsp;tranquillitate operam darcftudio facrarum literarum,amp;publicisin èeciefia fa-^is. Qui autem non habet donum' continentiæ, à init coniugiuin, is non habet

I 4

IN C A P VT I I. E V A N G E. L V C A E.

âmplius tatitam libertate uiuendi, nec potcft fcmper publicis facris in ccclcfia ad' efle/ed ncccfle habet uxon amp;liberis uiftum qusErere,amp;aha négocia tradare, quibusnbsp;hnpedirurj quo minus queat corttinuatii opera date publicis faciis.ln ratione igiÊnbsp;tranfigendx uitæinhocfeculo, cocLbatus muku prxftat cóiugio i In ratione autcnbsp;iuftihcacionis coram Deojprofedo ita fe res habet,quod ficur prudcns Reipub.ad'nbsp;niuiirtrator non magis iuftificatur coram Deo propter prudcntiam fuam quàmnbsp;drchitedus propter artetn fuam, amp; orator no eft magis luftus coram Deo propternbsp;cloqucntiam fuâ j qu«m rufticus propter agricukurâfuâmnta uirgo aut uidua, nonbsp;magis meretnt iuftificatiOnem propter uirgmitateni aut uiduitatcfua, quàm comnbsp;iunx propter côiugium,amp; côiugalia officia fua. Remifsio ehim peccato^ amp; iufticiànbsp;coram Deo non cótingit propter noftra operâ,fiue uirgihitatis,fiueuiduitatis, fine coniugii, fed tm propter Chriftum per fidem. Ex qua fide unusquifque pofteanbsp;feruire debet fuæ uocationi,fiue uirgo fine uidua fine coniunx fuent,noh qüódhaecnbsp;opera fatisfaciant pro peccatis noftris,amp;iuftificent nos coram Deo,fcd quod fierinbsp;debeantjUt habeamus teftimonia fidci noftrae, amp; Deo ad teftificanda gratitudincnbsp;lioftram obfequamur. Hæc ergo tria uitægenera per fe coram Deo aequahafunt,nbsp;amp; licut Paulus de focmina mare dicit;In Chrifto lefu non eft mas, non eft foeminbsp;na,fed noua creatura,ita dehis generibus uitae uere dicitur ; In Chrifto lefu non eftnbsp;uirgo,non eft uidua,nóneft coniunx,fed noua creatura.Nihilominus tarnen fiuntnbsp;Si ipfl inxqiialia corâ Deo, no quidc per fefe, fed per inacqualitaté perfona^ inbisnbsp;uitâ fuam agentiû. Da uirginem lut uidua credentem, qucdhabeatremifsionemnbsp;peccatOR- propter Chriftum,amp; feruientem ex hacfide fuæ uocationi, tunc uirgini-tas aut uiduitaseritoptima.Daconiugempiam fide amp;obfequiis fidci j tunc amp; connbsp;iugium er it optimum. V nde fandus lUe A uguftinus non audet uirginitatem lo-aniiis Baptiftæ præferre coniugio Abraæ. Rurfus, da uirginem impiam, 8inbsp;coniugempiam, profedoerittunc coniugium optimum,amp;uirginitaspcfsima.nbsp;Aut,da liirginem piam amp; coniugem impia,tunc erit uirginitas optima,amp; coniuginbsp;urn pefsimu.Breuiter,taIia erut hxc uitæ genera coram Deo,quales funt pcrfonaenbsp;quæirt his uitam agunt.Quare in eligendo genere uitæ non hoc fentiendu eft, altcnbsp;rumaltero corâ Deo magis iuftificare,fedmagna opera adhibcndaeft,ut in eouinbsp;tæ genere, quod nobiS diuinaordinationeamp;uocationecôtigit, Domino Dcono-ftroplaccamus.Tuncaûtplacebimusei,fictediderimus,quôd Chriftus nobis pla--cauent patré,amp; remiferit nobis peccata gratis propter fud mifericordid, quam fidenbsp;tuncnobisipfiscertamrcddemus,fiexeauocationi noftræobediéter fcruiamus.nbsp;Quæcum itafehabeant,reuertemur nunc adHannam, cuiusoccafione inhancnbsp;tlifftnäunde de tribus uitæ generibus difputationé incidimus Hæc erii Hanna, ut placuit Deonbsp;p/acuitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iti uirginitateamp;ujduitate,ita non minus placuit ei in coniugio,Qua de caulTaf Nu

Deo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qiiia mfgo aut coniurtxt Minime,fed quia expedauit redemptionem Ifracl, credi-

dit in Mefsiam, quod is expiaturus effet peccata ipfius, amp;ex hac fide feruiuit Dno openbus ta uirginitatis,q coniugii. A dhæc,cû uidua efletmon difccdcbat,inquitnbsp;Lucas,de tem plo,ieiuniis Si obfecrationibiis feruiens node ac die. Nonne ergonbsp;Iiora fueruntopera uiduitatis quàm coniugii In cóiugio ncceffe habuit domun*nbsp;adminiftrare,amp;hberoseducare. Inuiduitateautem,non difcefsit de templo,ieiU'nbsp;nils oi obfecrationibus diu nodult;5 féruiùir,quæ Opera,hon dices præftantioraopcnbsp;nbus coniugii^ Fateor, hæc opera uiduitatis,qüædeHannâcommcmotantur,aCnbsp;comniodatiora funt ad audiedum uerbu Dei in templo pfædicatum,amp; ad faciedanbsp;pubheafacra, nonautemfuntmeliora ad expianda mentis ipfoium peccata. A c

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjaquiUioJ^

HOMILIAE IOAN; BREATH; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

tranquilliora quidemfuntad pcragendamhancuitam,uonautenifuntfanftiora äd facisfaciendum dignitateipfoium pro peccatis^amp;ad promeicndam uita aeteinbsp;nam.Sed uthoc uitæ genus,quod Hanna in uiduitate obferuauit, melius intelliganbsp;tur janimaduertendutn eft,folennem fuifle in ludaifmo confuetudinem jÇuôd munbsp;fieces aliquot piæ ac religiofae ante oftium tabernaculi teftimonii excubuerint, acnbsp;pubhcis facris fineinteimifsioncoperam dederint.Ethæ muiieres dicebantut ex-cicitus Deo militantes, quod ficut ftrenui milites pro caftris fms cxcubant, ne abnbsp;hoftibus diripiantur,itahæ mulieres ftrenuam opcram infaciédis facris ante ofti-uin tabernaculi nauabant,ne cultus Dei abiedus 8i contcmptus habcretur. Horiinbsp;cxercituum mentio fit in Exodo capite tricefimo odauo:Fccit,inquit fcriptura, lanbsp;brum æneum cum bafi fua,fub afpedu exercituum,hoc eftjmulierûjquæ rnihtabantnbsp;ante oftium tabernaculi teftimonii.Et in priorilibro Samuclis,capite fecundo; Finbsp;lii Eli dormiebantcum mulieribus,qua: ex cubabant ad oftium tabernaculi. in ca.nbsp;talogum igif harum mulierum, quæ Deo in templo fempcr militabant, tradiditnbsp;fefe Hanna poft mortem mariti fui,amp; uixit ibi religiofifsime, non enim difcedebatnbsp;de templo. Exiftimo enim, aut eiufcemodi mulieres priuatahabuiffe habitaculanbsp;inatriisrempli,authoc intclligendum effe iuxtafamiliäremmodum loquendi,nbsp;quod ea non dicatur de templo difcedere, qum femper in omnibus publicis facrisnbsp;præfto adeft, amp; nulla facta ncgligit,etiamfifuo tempore ad ædesfuas abcat. Sic amp;nbsp;de eo quod fequitur,fentiendum eft: leiuniis amp; obfecrationibus'feruics node ac die.nbsp;Quomodo Hanna femper diu nodult;$ iciunauit amp; orauitf Quando prxbuit corponbsp;li neceffarium uidum, ne deficeret ÿ quando iuxta naturæ necefsitatemfomnû ce-pitf Cum igiturnon potuit ita ieiunare amp; orate,ut ncccibum fumetet, nec dormi-let, intclligendum eft id iuxta uulgi fermonetn, quo is nodu diuc^ aliquid facercnbsp;dici f,quodftequcntisimc omniu facit.Ille diu,inquimus, noduque potat, cu intcnbsp;ximamp; edatSdormiat, alia que opera exerceat. Et alius diu noduque fcribit autnbsp;legit, quo fignificamus praecipua eius négocia effe fcribendi aut legendi. V ndcnbsp;amp; Hanna rede dicitur ieiuniis ac orationibus diu nodu^feruiiffe, quia hoc opus,nbsp;bic labor, hoc artificium, hoc exercitiurn eius erat, ut fine mane fiue uefperifacranbsp;in templo fierent,ipfa præfto aderat,nec'committebat, ut ulla publica (acra negli oraHonif nanbsp;geret. Nomine enim obfecrationis, nontantum preces,fed etiam omnia alia mine,quidMnbsp;pubheafacta, fiue facrificiaamp;oblationes,fiue prædicatio uerbi D E I,fiueora- telU^atur,nbsp;tiones amp; pfalmorumcantus,intelliguntur. Et quia nemo poteft utiliter his facrisnbsp;vacate, nifi fobrius, propterea quod qui dant operam crapulæ amp; commeffationi-bus acconuiuiis ,hi nonfumunt fibi ocium ,utfactis adfint, autfi adfuerint plenonbsp;aediftento uentre,in fomnum potius uertuntur, quam quodferio obfetuent,nbsp;quid return facrarum agatut. Ideo in fcriptura ieiunia fere cum orationibus con- Ifnbsp;iunguntur. Siclofaphatcumaudiffet incurfionemAmmonitarumamp;Moabita-tum in fines Ifraeliticos, contulit fe totum ad ptccandum D O M 1 iq v M,nbsp;prædicauitieiuniumuniuerfoIudæ.SicDauidait: Humiliabamin ieiunio ani-mam meam, amp; oratio mca in finu meo conuettetur. Sic Daniel togabat 8i depre-cabatuxD E V M in ieiuniis. Nequeenimfieripoteft,ut uel attente uerbumnbsp;Dei ^udiasjueifçi jQ cû Deo loquaris, quod fit pet otationé,nifi fobtius fuetis.Quanbsp;xc diu noducçfçmjjg jeiqnüs g: dcprecatiôibus,nihil aliud eft,q femper fobriâ uitânbsp;duccre,amp; rebus facris infobriecate uacare.Sed quo côfilio,quaopinôe,inquies,Hânbsp;naiciuiùis amp;oiatióibusfempet opera deditfNûeaopiniôe, qua hypocritæfolenc

IN CAPVT II. EVANG. L V C A E.

ïéiunare amp;orationibus uacare, nimirum, ut meritis hotutn operum fatisfaciat pro peccatis fuis,amp; iuftificentur coram Deof non cnim iam addam, ut glorificenf eoznbsp;ram hominibusf Abfit tam impium « muliere piifsima confilium.Hoc enim nonnbsp;cfi: ieiunare amp; orare feu facra facere ex fide,fed contra fidem, Vera enim fides requinbsp;ïitütcredamus,quód lefus Chriftus fatisfecerit pro peccatis noftris,amp;lt;p Deus re-mittat nobis peccata noftra gratis,non propter mérita noftrorum operu^ fed pronbsp;pter meritum Ghrifti,adeolt;5 quod teputemuriufti coram Dco,non pct opinionsnbsp;noftram propter opera noftra/cd per fidem propter Chnftum, Vbi igitut ieiunanbsp;tur amp; oratur eaopinione,qüód rneritâ horum operum expient pcccata, ibi ieiunanbsp;tur amp; oratur contra ueramfidem,amp; afficitur Chnftus blafphcmia. Hannaautéhisnbsp;facris opcram dedit ex fide.Porro j facris ex fide operam dare, primu eft credere^nbsp;quod propter folum Chriftumhabeamus remifsioncm peccatorû, amp;rcputcmainbsp;iufti coram Deo,deinde eft facra iuxta fuam quæ«^ tationem amp; analogiam fidei fanbsp;cere.Ieiunii uero ratio eft,non quo'd iuftificct merito fuo iciunatorcm, fed quod fitnbsp;opus,quo corpus in officio retinetur,ne rcbcllet menti /ed aptû amp; idoneum fit adnbsp;obfequendum fpiritualibus motibus mentis. Grapula cnim St ebrietas non folumnbsp;afferunt corpori incommoda Ualetudinis,fed etiam perturbant mentem, St faciutnbsp;homines ferociores in iracundia,in libidine, amp; in omnibus aliis affeftibus.Salomónbsp;dicit; V inum facit fubfannatores,amp; ebrietas parit tumultus, E t Ofeas ; V inumjin-quit,amp;ebrietas auferunt cor,A c Ghriftus: Attcndite,ait, ne corda ueftragrauenfnbsp;crapula.Nunquam, inquit ille ^ebriUrtî caftutn putabo.Et:Sine Cerereamp; Bacchonbsp;friget,nontatum Venus,fedamp;aliiaffeaus. Sobriefasigitur aut iciünium ad hoenbsp;ualet,ut corpus habcatfrenü, quo à perturbartda mente Cohibeatuf,amp; eft is ucrusnbsp;ufus ieiunii,utfomenta carnalibusaffeflibus fubtrahantur,nc fi bi crapüla Si ebrietanbsp;te excitentur,nonfit uUus locus fpiritui fando.Sic amp; oratiouis ufus ac ratio eft, nó,nbsp;quód ex opere eius operato pro peccatis fatisfiat, alioqui hypocritarum oratio eonbsp;magis pro peccatis fatisfaceret,quo magis multiloqua effet, quod tamé Chriftusnbsp;ipfe damnat,fed quód excitet atque alat fidem noftram, quafola propter Chriftûnbsp;împetramus quod petimus.Quo em grauiores funt afflidiones in piis,eo uchemennbsp;tiorfolet effe ctatio amp;inuocatio auxilii diuini, Qpoautem uchemetior eft affeduSnbsp;orationis,eo maiori foUicitudinefcrutaf promifsiones, quibus recepit Deus, fe innbsp;uocantes nomen ipfius adiuturum.Quo plus uero promiamp;iones Dei oboculos re^nbsp;uocantur, eo magis excitatur amp; animaf fides orantis. Hie eft igitur ufus orationis,nbsp;quód fit quafi foUiculus quidam,quo fuffiatur amp; inflammatur fidcs, quam in om'nbsp;nibusafflidionibuspromifsoniDeiadhiberedebemus.Sic etiam longe alii funtnbsp;ufus facrificiorum,facramentorum,amp; aliorumfacrorum ac operu, quæ uerbo Donbsp;iminipræceptafunt,quàmquôdfint fatisfadio pro peccatiscoram Deo,dequ3nbsp;re nunc nó eft dicendi locus, Qua'propter Hanna ieiuniis amp; precatióibus fcruiuit,nbsp;non ut propter opera ilia coram Deo iuftificaretur, fed ut ex fide propter Chriftönbsp;iuftificata,carnem fuam ieiunio perdomaret,ac orationibus amp; aliis facris, aut fid^nbsp;fuam confirmaret amp; teftaretur,aut ex fide Deo obediret*Poftremo, dicitur Hana,nbsp;prophetiffa,qui titulus maxime omnium facit ad commendationem eius teftimonbsp;^uadicötur, nii,quodHannaChriftoexhibuit.Prophetiffacnimeft,qu3ehabetfpiritûfandâ,nbsp;non modo mouentem ad credendum reuelatis Dei promifsionibus, quod donönbsp;omnibus ad falutem neceffarium eft, fed etiam reuelantem certos ihodos, certaJnbsp;perfonas, certa tempora, quibus promifsiones Dei implentur, Hanna igitur tal^nbsp;donum Spiritus ûndi habuit,quo non folum credidit promifsionibus de Chriftonbsp;didis

*

HOMILIAE IOAN. BRENTIÏ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

didis /ed quo etiam cognouit,hocipfum effe tempus aducntus Chiifti, amp;hüc pue rum uerum effe Chriftum. Nee mirum, quód Hanna tali don o fpiritus plæditanbsp;fueriuAnte enim de ipfafcriptum eft,quód feruierit diu noftucg ieiuniis amp;orationinbsp;bus,quo,ut oftendimus, fignificatur, earn femper fobriam fuiffe difcipulam uerbinbsp;Dei. Auditus autem uerbi Dei,organon eft quo donatur fpiritus fan dus. Quare,nbsp;cum Hanna ex praedicatione uerbi Dei adepta eft fpiritum fandumjagite dû, ami-cifsimi, fedemur afsidue auditum uerbi diuini, ut amp; nos dementia Deiid donumnbsp;fpiritus accipiamus, quo lefum Chriftum Dominum noftrum uere agnofcamus.nbsp;Habes nuncdefcriptionem perfonæ Hannæ,quam Euangehfta ideo tot uerbis adnbsp;umbrauitjUt indicaret teftimonium eius, quod Chrifto dedit, c' fpiritu Cando pro-fedum cffe,amp; maximum ueritatis pondus at^ autoritatem habere, a udiamus igi-tur,quod fitillud teftimonium. Et hæc ipfa horafuperuenienSjUicifsim confitenbsp;batur DominOjSt loquebatur de illo omnibus, qui expedabant redemptionem innbsp;Hierufalem. Paucifsimis uerbis teftimonium Hannæ defcribitur, fed multa innbsp;his comprehenduntur.Cum enim Lucas ait: Vicifsim conhtebatur Domino, re-mittitledorem ad teftimonium Simeonis prius poritum,amp; indicat, quod ficut Si-meonlaudauit Dominum,amp; confeffus ac teftatus eft,quod is puer fit falutare Donbsp;mini,lumengentium,amp; gloria plebis lfrael,hoc eft,uer us Mefsias,ita amp; Hanna fi-militer laudat nunc Dominum,amp; palàm confitetur ac teftatur,omnibus qui expenbsp;dabant redemptionem,hunc infantem, uerum effe faluatorem amp; redemptorem,nbsp;« prophetis pr3Edidum,amp; tanto tempore expedatum. Qyi ante hæc de ifto infante prædicat,is fimul etiam prædicat omnia ea, quæ prophetæ de Mefsia cócionatinbsp;funt,uidelicet,cp is folus fatisfaciat pro peccatis noftris, amp; uincat mortem, Satananbsp;8c infernum, ut nos propter ipfum per fidem iuftificati uincamus etiam mortem,nbsp;amp; per uatia genera afflidionum adperpetuamfcclicitatem petueniamus.Cum iginbsp;tur Hanna teftaretur ciuibus Hierofolymitanis, qui expedabant redemptionem,nbsp;hunc infantem effe Mefsiam, non tantum ipfos, uerumetiam nos omues admo-nuit,ut in hunc folum fiduciam noftrâ collocemus,amp;credamus,nos propter huncnbsp;folum habere peccatorum remifsioncm per fidem, Quæ cum ita fe habeant, quisnbsp;nunc fufpicari poffet,Hannam ieiuniis amp; precationibus ideo feruiiffe,quod fperanbsp;uerit fe propter opera ilia remifsioncm peccatorum fuorum confecuturam t Si eninbsp;hac opinione ieiunauit, quare nunc prædicat in hoc infante rederoptione i Si aûtnbsp;hoc prædicat, id quod in confeffo eft, profedo eo ipfo teftatur,fe redemptionem,nbsp;hoc eft,temifsionem peccatorum amp; falutem, non propter fuam iufticiam,fed pronbsp;ptet hunc Chriftum haberc.Hanc igitur Hannam ponant fibi ob oculos, in exemnbsp;plum fidei amp; morum,cum omnes mulieres,tum præcipue feniorcs uiduæ. Primunbsp;cnim Hanna non defpondit animum fuum,quia uidua fuit, quod genus tnulierunbsp;inhocfeculomiferumhabetur, nec reiecit Chriftum, iam primum Chriftus in *nbsp;fenedute ipfireuelatur, fed quo miferior uidebatur, eo maiorafibi beneficia « Deonbsp;pst fidem pollicebatur,amp; quanto in grauiori fenedute Chriftum cognofeebat, tânbsp;*o fortiori fide ipfum compledebatur. Sic amp; omnium aliatum uiduarum intereft,nbsp;ut exenapio Hannæ,non ob contemptum fui defperent,fed potius diuina clemennbsp;tiainfuouitægenerefortiterconfidant.PromifitenimDeus,feforeiudicemui- VidMinbsp;duarum,amp;atrociafuppliciaminatus eft his,qui uidua malis afficiunt. Et ut palàmnbsp;teftaretur fe uiduas fummo fauore compledi, amp; ipfas in affiidionibus earum confonbsp;lari uelle,mifit prophetam Eliam aduiduam Sareptanam, ut in rerum omniumnbsp;penuM/aiina uiduæ in çado non deficeret, nec deeffet oleu in ur ceo, uf^ ad illu

IN C A P V T IL EVA N G. L V CA E;

diem, in quo Dominus daret pluuiam fuper facie terrae. A d haeç cfFecit per uerbd prophetæ ElizæjUtuacua uafa pauperis uiduae implerentur oleo,quoilla creditorinbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus fatisfaceret,quemadmodu eft in quarto libro It egum,capite quarto, Quibus

miraculis pala'm teftatus eft DonlihuSjfeuiduas inaffliflionibus earum adiuturu, Proinde,quo niiferiores funt uiduae, eo maiori fide in Domino conftare debent.nbsp;Sed amp; lUud uidtlis,prefertim fenioribus,ab Hanna difcendum cft,(j ficut hxc in renbsp;uelatione Chnfti non refpohfaüitf^iritui fando: Quid^ deficiam «religione ma-iorum meorum, amp; in tarn gtaui mea feiicftute nouam fidem capeflam^ Certe ma-nebo in fide parentum meorum, quoi« tempore bic puer hondû natus erat, nihi-lominus tarnen credo ipfos faluatos eflc,Talia,inquam, Hanna honrefpófauit fpinbsp;ritui fando,fed mox reuelationi eius obediit,amp; credidit in hunc puerum, qgt; j^pternbsp;ipfum habeatremifsionem peccatorum amp; iufticiam: Ita feniores uiduae non aduernbsp;fcntur pcrtinaciter Euangclio, quod nunc primum ipfis reuelatur, ncc obuertantnbsp;maiorumfuorum Si iuuétutis fuæ religioncm,quam nolint derelinquere, amp; nouunbsp;ÈtungeUon iUud Euangelion agnofcere,fed praebeant fefe dono Dei obedientes,amp; Euangeli-Chnjli,noefi. on de lefu Chrifto fide accipiant.Hoc enim Euangclion,quod prædicamus de lefu

Chrifto,qp ptopter ipfum folum habeamus remifsionem peccatorum,amp; placatum pattern in coclis pet fidem,nöil eft noiia religio,fed eft noua Si multo tempore in-cognita,aut neglefta ueteriS èl aüitæ teligionis hoftræ reüelatio. Hat fuit religionbsp;Adamij A braami,omnium Patriarcharum,omnium Propbetarum,omniû A ponbsp;liolotum,omnium deni«^ piorum, qui fuerunt ab initio huius feculi ,amp; erunt ufqfnbsp;ad cohfummationemfeculi.Deindebabcnt quo^ uiduae exemplum moçi' Si con-uerfatiortisuitæfuæ in Hanna. Sic enim Si Paulusin priori epiftola ad Timorheunbsp;capite quintofcribés:Q.u3e,inquit,uere uiduaeft amp; defoiata,fperatin Deo,amp; perfenbsp;ueratinobfecrationibus amp; precationibus nodu diucj.HoC taméexemplû Hannaînbsp;itafeâandum eft, ut nihilominus teftimohiû, quodHanna lefu Chrifto cxhibuit,nbsp;femper ob oculos pofitum conferueturjnîmirumjtp peccatä non remittanf nobisnbsp;propter iufticiam noftrorum operum,fed cp is lefus fit uerus Mefsias Si rcdemptornbsp;populifui,propter que folû remittanf nobis peceatä j éi habeamus uitä aeternam,nbsp;qui eft Dns nofter,unà cû Pâtre Si Spiritu fando DeüS laudâdus infecula Ame.

H O M I L I A XIX.

Bfoluîmus natîuîtatemamp; cîrcumcifionem Domini nofttî lefu Chrifti, puerperiûitem Maria:,amp; teftimonia,quæ à Simeone Si Hannainfanti lefu datafuntAudiamus nunc in-crementa actatis lefu, amp; quid in iis ab ipfogeftumfitcognonbsp;fcamus. Vt perfecerunt omnia ( inquit Lucas ) fecunddnbsp;legem Domini,reuerfi funt in Galilaeam, in ciuitatcrnfuamnbsp;Naziareth.Puerautem crefcebat,amp;confottabaturfpiritu,plenusfapictia,amp;grati«nbsp;Dei eratin illo. Lucas paucifsimis perftrihgit infantiam Chrifti, tuni ep feftinccnbsp;ad defcriptionem eorum,quae Chriftds inminifteriofuo Euangelico egit, turnnbsp;ante ipfum Matthæus, câ qtó pöft puerpérium ante duodecimum aetatis lefu aænbsp;tium de ipfo ada func,defcripfit. Sed quoniam alias multæ nugæ de infantia Tefiinbsp;Chrjftifcruntur,nos addemus hicea, quae ex Euangelifta Matthæo firmaamp;cerC3nbsp;funt.Si quidpraeterea de infantia Chrifti iadacur,fides penes aurores efto.Matthsenbsp;us igitur fcribit,lt;p angelusDomini apparueritlofephoinfomnis,non quidemiwnbsp;BethlehCjubi natus erat Chtiftus-fedin Nazareth, ad quamurbé poft puerperiu

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--------------- scpurifia:

H o M IL T A E IOAN. B R E N TI î; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fj

amp; ^urificationem, iuxtalegcmHierofolymis faâamjcportatus erat,amp;monuerit cum,ut affutnat püerum amp; matrem illius, ac fiigiat in A cgy ptum, amp; illic maneacnbsp;donee reuocetiir.-futuifümcnimcfle,ut Herodcsquærat puerum ad perdendumnbsp;cû Jofeph igi£ diuiho oraculo obediens,in Aegy ptû fcccfsic un« cum Maria amp; puenbsp;ro.Et cumintereà temporis Herodes Bethlehemiticos pucros interimcret,nian'nbsp;fit lofeph in Aegyptô ùfque ad obitum Herodis, hoc eft j annis plus minus fepte.nbsp;Dicitur enim Chriftus ântio tcgni Herodis trîcefimo natus, Herodem autem iC'nbsp;gnaffe trigintafeptê ahnis,pafsim hiftoriæ teftanf. Quare cuni Herodes,poft fepnbsp;timiihi annum difeeflus lofephi in Aegyptum, crudelifsimo generemortis inte-tiiflêtjlofeph iteyi Oraculo admonitus ex Aegvpto adpatriä redut, amp; quia time*nbsp;bat,ne Archelaus filiuS Herodis eadé tyrannide,qua pater,in puetos è familia Dànbsp;uidis natos graflatcf,nort eftpfeflus in fines Bethlehemiticos,lcd fecefsit m partesnbsp;Galilææ,ac habitaùit in ciuitate Nazareth.Hæc de infantia Chrifti terta amp; firmanbsp;funtjquæ ideo hic cómenioraui,uc his cótenti, uanas nugas de infantia Chrifti renbsp;pudiemus.Poftqigif löféph poft morte Herodis in Galikeâ rediiffetjpuer interimnbsp;quemadmodu Lilcas fcribit,fuccfcfcebat,corroborabatutlt;5 fpiritu,amp; impkbaf fanbsp;pientia,amp; gratia Dei cratfupef ilium.Quid audio jinquies; A n no Chriftus natdnbsp;xa uere Deus erat,quid ergo dicitur corroborari fpiritu amp; impleri fapieniMt quafinbsp;ueronon effetunus Deus turn Spifitii fanfto,amp; non pofsideretab aeterno to*nbsp;tarn ac perfeftam fapientiam Et fi diedmus ,eum non diuihitatc fed humanitatenbsp;corroboratum effefpiritu,amp;impletumfapientia, mox obiiciet quifpiam : Annonbsp;Deus affumpfit homine in unàm perfoham,ut quas conditiones Deus habet, easnbsp;etiam haberet homo Sicut ergo Deus ah aeterno perfcóiam fapientiam pofsedit,nbsp;itaetiamcontinuo dédit hoifiini in utiitateni perfonacaffumpto, ut haberettotânbsp;amp; perfeflam fapientiam.Quid ergo Lucas ait; Corroborabatur fpiritu amp; fapientia,nbsp;quafi un« cum incremento corporalis aetatis creuetit quo^ in Chrifto fpiritus amp;nbsp;fapientiaf Sed ad haec facile poteft rcfpóhdeti,fi difeernatnus maieftatem amp; huminbsp;liationem Chrifti. P otuiflet cm Chriftus iuxta potentiam amp; autoritatem maiefta*nbsp;tisfuae, ftatim ab initio humanæfuænatiüitatis,amp;petfeaus ftatura corporali,amp;nbsp;perfeftus fapietiafpirituali effe,fed quia affumpfit noftri caufa hominem,ideo nonbsp;luit hunc hominem ftatim pro maieftate fua oftentare,fed humiliaiiit amp; abnegauitnbsp;femetipfum,acomneshumanasimbecillitatcs,abslt;ÿpcCcatotamen,inferccepit. ,nbsp;Vnde quemadmodum alius quifpiam infans paulatim adolefcit turn corpore, tu Chrifliadoànbsp;animOjUt amp; ftatura fubinde augefcat, amp; loqui ac fapere difeat, ita infans Chriftusnbsp;Si corpore amp; animo adoleuit. A c p rimum quidem tree fari,hec ambulate, nec fa*nbsp;pere fciuit,fed tantum fiere amp; portari, amp; foueri, deinde aût progrediente ætate dinbsp;dicit loqui,ambulare amp; fapere,pro aliorüm puerorû more, hoc rtn diferimine, lt;pnbsp;alii pueri in peccatis côcepti ac nati,in peccatis quoq^ adolefcât,hic aût puer èfpinbsp;litu fanfto côceptus,in fpû etiâ fando adoleuerit. Non em fentiéndû eft^ aiü in* i^fantet hitsnbsp;fautes ac pueri nô habeât peccatû,quia nondû id externooqe defignauctint,nec bent^ectuû;nbsp;Pptereafuntcorâ Deoinnocentes,quia coram hoîbus uidenf innocentes,fed quaenbsp;cun^ atrocifsima fcelera amp; impietates,infiagiciofifsimis qbus^ adultis hoîbus uinbsp;des ,ea in infantibus latere,amp; corâ oculis Dei apparere fentiendum eft. A c quéad*nbsp;modû catulus lupi nondû quidem oues ore fuo dilaniat, attamen natura dilaniânbsp;di oues non minor in ipfo eft,qinlupo adulto,ita natura peccâdi,imo amp; ipfa pecnbsp;cati impictas non minor eft in infante,q in homine adulto.Quotquot enim ab Anbsp;dam nâfcuntur,abCj fpiritu Déinafeuntur .Vbi autem non eft fpiritus Dei,ibi eft

K

CAP VT iX E VAN GE. L V C A E. '

fpiritusSatanæ. Vbi aütxcgnatfpiritus Satanæ, quid non uitiórü illicrcpeiiie^^ Ibi etn non eft timor Deijfed ignorantia Dei,ibi non eft fiduciacrga Deum/ed cónbsp;temptus 8i odium Dei.Cum igi^ infantes fint natura filii iiæ ,amp; conci piunf ac nafnbsp;cunturfinefpiritufanao,profeftomanifeftum eftjtp in omnibus iis peccatiSjquoji:nbsp;fpiritusSatan£eautoreft,nafcuntur.Scdbenehabet:Vnigcnitusfilius Dei affumpnbsp;' fitinfantem, amp; oés infirmitates infantilis ætatis ,non quidéfua caufla5nihil em ipnbsp;fe unq peccauit,quo taies infirmitates meritus effet,fed affumpfit eas infantiû eaunbsp;fa J ut his expiarec peccata infantiû, amp; placarct eos Dno Deo ncftio, quo liberatinbsp;é poteftate Satanæ^filii Dei per Chriftû efficercnf.Proindc,faluti infantium omninbsp;noneceffariumeftjUtChriftoperbaptifmum inferanf, quo infilios Dei adopta*nbsp;ti,amp; fpiritu fanâo donati^in eodé etiam fpiritu, fapientia, amp; gratia Dei adölefcät,nbsp;amp; miniftcrio parentum^per cruditionem amp; correptionem Dói educentur. Caete-rumjquanq Chriftus humiliauerit fefe,quemadmodum diximus3amp; creucnt iuxtanbsp;hominum imbecillitatéjtum ftatura corporis,turn dotibus animi, turn etiam do*nbsp;nis fpiritus fanfti,tamé cum duodecimum ætatis fuæ annum attigiffet, amp; cum panbsp;rentibus fuis ad Hierufalem profedus effet, inftituit difputationc cum doflonbusnbsp;Hierofolymitanis, fupra ætaté fuam, ac fpccimc exhibuit, fe quamuis humiliatû,nbsp;amp; aliis pro ratione tantum ætatis fuæ fapiétem, habcrc tn infe quiddam hominenbsp;maius,amp; diuinius, Audiamus igitur de hac re nai rationcm Lucæ. Et ibant parénbsp;teseius quotannis in Hierufalem in diefefto Pafehæ. QuidfAn nonlicebatip*nbsp;fisfeftû Pafehæ domifuæ agerefCur tanto icinere è Galilæain ludæam ad Hierunbsp;falem ob paucorû dieruin feftum proficifcûtur,idq3 fingulis annisrNum fortafsis,nbsp;utlaboretantiitinerisSitamlonginquæ peregrinationispeccatafua expient,Sinbsp;fingulis pafsibusfingulas pcccatorum indulgentias meieanf i Sed hac impia opi*nbsp;nione ad tcplaS fepulchrafandorumhypocritæperegrinanf.lofeph uero amp; Manbsp;lia eo côfilio amp; opinione ad Hierufalem infefto Pafehæ peregrinâtur,qua lex Domini illud requirebat.Lex aut Domini requirebathanc profedionem addiem feftum Pafehæ,nô ut opus fatisfaftorium pro peccatis, quid em alioqui necelTefuifnbsp;fet Chriftum pro peccatis morir fed utexternam cærimoniam, qua diuinû benenbsp;ficiû Ifraeli in egreffu ex Aegypto præfticû in memoriam publice reuocaref amp;cónbsp;feruaretur.Dicit em lex in Deuteronomio, capite decimo fexto ; Tribus uicibusnbsp;per annum apparebitomne mafeulinum in tuû cofpeftu Dni Dei tui,in loco qu^nbsp;elegeritjin folennitate azymorum,in folennitate hebdomadarum, amp; m folennPnbsp;täte tabernaculorû.Habesubilex requirat profedioné ad folennitatem Pafehæ,nbsp;nunc audi,quo confilio,qua opinione earn requirat. Dicit enim feriptura in codénbsp;capite.’Obferuamenfem AbibjUt facias Phafe Dno Deo tuo, quoniam in mefe Anbsp;bibeduxitte Dns Deus tuus de Aegypto node. Etmox : Septediebus comedesnbsp;abflt;5 fermento pané afflidionis,quoniâ in panoreegreffus es de terra Acgypti,ufnbsp;memineris diei egrefsionis tuæ de Aegypto oîbusdiebus uitæ tuæ. Et in Exodo,nbsp;capite duodecimo: Habebitis,inquit,hunc diem in monimentfi, amp; cclebrabitis eônbsp;folennc in generationibus ueftris cultu fempiterno. Ex his manifeftû eft, q, obfei'nbsp;uatiofefti Pafehæ,amp; profedio uirorum ad eum locû, in quo Phafe immolabaf,!*^nbsp;ftitutafuit, uthac cærimonia hiftorialiberationis ex Aegypto publice tradaref,nbsp;amp; bnficia Dei, in ea liberatione Ifraeli exhibita,oîbus hoc ritu ueluti ob oculos de-pingerené,ac repræfentarenf, Præterca,utfignificaretur, futurûeffeuerum agn^*nbsp;Pafeh alé Chriftum Dnm noftrû,qui fua immolatione nos à peccatis amp; mortenbsp;iarçt,Beneficia aut Dei in memoria reuocare,minime uanu ac ociofum eft. Sic ei^

amp;clemtï*

IN CA P VT II.“ EVANG. LVCAE.

tes lefu afficiant ur,poftq non inuenerunt eum inter cognatos Si notes ; Dcind«, qua de cauffa lelus mfens parétibus inHierufaleni rcnianferit,cuin tarnen id uelunbsp;no uerbo ipfis fignificarelicuifTct. Nam cum parentes eius redeant itinere diei adnbsp;HierufalemjUt ipfum quxrant,amp; Mana poftea cû ipfo iam inuento non kuiter exnbsp;poftuletjdicens.'FiliijCurfeciftinobis ficjEcce pacer tuusamp;ego dolentes quaerenbsp;bamus tCjmanifeftû eft^maximis eos curis amp;follicitudinibus interim txercitaccsnbsp;Plt;irentum If=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim parentes magis ptopicii funtjCo grauionbus c uns follicitant/ifi

Jucuvie, Jji ufpiam abfint,aut ceffauennt.Quid uero parennbus lefu fufpicionum non fug gefsiffet tempoi}« fuorumtyrannis i Ante etn neceffehabucrunt un« cum pueronbsp;fuo in Aegy pto exulare, propter tyrannidé Herodis, ne ab Herode interhceref.nbsp;E t quanq Herodes mortuus effetjac filius eius A rchelaus in ludæa regnaret,taménbsp;non potuerunt fibi meliora amp;fecuriora defiliOjq de pâtre eius polliceri. Pater imnbsp;terfecerat prius Salomen fororcm fuam amp; maritum eius de tribu Juda, fuû quotÿnbsp;ipfiusfihum quem exuxore tribus ludtfufceperat,adhaec infantes Bethlehtmiti'nbsp;cos,nulla alia caufa,quam q» formidaueratjne regnum fuum per Chriitum,è tribunbsp;ïuda nafcendumjamitteret. Quo pado igif potuiffent parentes lefu, A rthelauninbsp;lamregnantéjCtâcrudelibeftianatûjCkmentioréfufpicari tac non huiuicemodinbsp;quædâ malafecum cogitare, mutuifç fermonibus inter fc conferre: A h,puer no'nbsp;lier lefus fortafsis pr oditus eft,fortafsis captus amp; in uintula tôiedus eft, fortafsis amp;nbsp;ococifus eft,ne regnum affeftet. Si em Herodes nô pepercit propter ipfum infantPnbsp;bus bimuliSjimonec fuis ipfîus libens, quomodo pareerethuic noftio ïam adul'nbsp;to ArcheiauSjfaeui patris fæuus filiuscHis curis aliud deinde accedebat,nimirum,nbsp;parentes reputabant feiam ob amiflum puerû fuûjdtfcrimen cam uitæ corporanbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lis q perpetuæ fuæfalutis fubire. Si erii A rchelaus puerû occidit, certe infidiabitur

quo^ uitæ parentû eius. Et,ut maxime côtentus fit cæde pueri,quid non fupphcti nobis propter incuriamamp;negligentiam noftram, àDnoDeonoftropatreeius,nbsp;expedandû eft?Si em Deus tanta diligentia ante mandauit, ut cum ipfo fecederc'nbsp;mus in Aegyptû,ne ab Herodeoccidcretur,amp;cum ex Aegypto rediremus, ora*nbsp;culo admonuit,ne in ludæa,ubi régnât Archelaus filius Herodis, fed in Galilseanbsp;habitaremus,quanta feueritate nunc in nos animaduertet, puerum in iudæamnbsp;ieduxerimus,aut egredientes e Hierufalem non diligenter cuftodierimns ? Profc'nbsp;do uidemus,nos nihil aliud qextremam internicionem amp; perpetuam damnationbsp;nem manere.Quid fi uero parentes lefu,non folum defperabundis curis, uerum^'nbsp;tiam malis ofFendiculis affefti funt,fecum fortafsis in animo fuo eiufcemodi qua^'nbsp;piamuoluentesiQuidrfihic Mefsiaseffet, qualis eftabangelisamp;hominibus qui-bufdâ prædicatus, qui fieri poffet, ut iuxta diuinû praeceptum non obediret pal^nbsp;tibus,fed clam fc ab ipfis fubduceret,amp; in tantum mocrorem côiiceret c amp; quoipnnbsp;do poffet efle Mefsiasomnisfœlicitatis autor,quandohaaenus nulla unq profp^nbsp;ra fortuna in eo ufi fumus f Cum nafeeretur, cogebamur céfum dare Romano in*nbsp;peratoi i,amp; ad ftabulum iumentorum diuerti, quâ ibi paupertatem cum ipfo noi*nbsp;percuIimustPoftq natus eft, necefle habebamus cû ipfo in A egyptû fugere, qu^nbsp;ibi miferias non uidimusr Nunc cûfaâus eft adolefcens, fubindemaionbus Anbsp;uioribus periculisppter ipfum obiicimur. Quis igif crederet ipfum effe Mefsiânbsp;pull fui faluatorcfNô eft incredibilehos dolores ac offendiculamulto acri^ Sinbsp;bemétius,q nos explicuimus,animû parentû lèfu pupugiffe, nec idipfum difsin***nbsp;lac ipfa mater,cû poftea dicitiPater tuus amp; ego dolétes qrebamus te. Sed hæc pnnbsp;bis ad excitâdas cogitatiôes ueftras fatis uifa funt ,quâdo quicqd eft harû repi,iP^nbsp;«sanimo côpiehédi, q uerbis explicaii queat. Videamus aût nûc quâ ob caufa*^

“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-------- Chrifti*'

HOMILTÄE IOAN.' BREutiL

Chriftus infciis parentibusfuis inHicrufalércmanfcrit.Nonhoc quærîmus nöc, quatnobie icmanfeiitjpoftca ein fequifjipfurn ob négocia patris fui cceleftis leinänbsp;fifle, fed quærimus qua de caufa reirtanfeiit iii Hierufalé infciis amp; nó cófultis parenbsp;tibus fuis,amp; quare patentes fefellerit, cum tame uno uerbo potuiffet hos parentunbsp;fuoru dolores caucte,amp; ipfis indicate, fe ob négocia partis fui cocleftis in Hierufaxnbsp;lern aliquandiu remanfuru.Irieptum effet,fateor,ac ociofum jn alio quodanl puenbsp;ro ifta puerilia ferutari j amp; multä prudentia in imprudéti puerorû ætate inueftiganbsp;ic:at in rebus geftis eius puerijçui eft unigenitus filius DeijSc ob noftram falute honbsp;mofadus,curiofum effe,haudquaq uanu eft.Proinde lefus ob cä caufam fallit pa-rétes fuos ,ut in ipfis reuelet amp; traducat ppoftetos omniü ferè parentü mores erganbsp;liberosfuos.Traducitauteos,nonutparentes infamiæ exponat,fedutuitia eoK ParentuprÀnbsp;corrigat,amp;uirtuté modeftiæ doceat.Quos emaffeftusinparetibus lefu tudes,eoh pefteracurainbsp;dempropemodum in oibusparentibus inuenics.Nam,quodadhcc, de quo nûcnbsp;traaamus,ncgocium attinet ,parcntes lefu nulla mediocritatem feruant. A ut ni^ )nbsp;mis incurii funt,aut nimis foUiciti. Dum egrediunf è Hierufalem, nô dant opera,nbsp;ut puerum fimul cüm ipfis abducant.In primi quoque diéi itincre,ne gr y quidé denbsp;puero inquiruntjibi ftertunc,ibi fecurifsimi funt.Poftquam uero,uel tandé inquifînbsp;ium,non repererunt inter cognatos,ibi turn è fumma incurià,in fummam amp; extrenbsp;mam follicitudinem euadunt,atque ita fe gerût,pcrinde ac fi nullus effet Deus in-cœlo,qui aliquam puerorum rationem habeat.Hac imagine repræfentahtur amp; a-liiparentes,qui inratione liberorum fuorumhabéda,autnimiumadfiniftram,nbsp;aut nimium ad dextram declinant.Nunc eih maiori cura iumenta fua traâant,qnbsp;libcros,nûcaût tanta foUicitudine pro liberis fuis aflîciunf,ut nodes etiâ infemnesnbsp;ducant. Sed hæc immoderatio fœdifsima eft,amp; prudenter monet nos uetus illudnbsp;diâumi Ne quid nimiSjUt in omnibus rébus mediocritatéferuemus.Sedquibusrenbsp;nbsp;nbsp;,

buSjinquics, poffunt parentes immoderatos fuos affedus erga liberos ita compef * ccre,ut nec nimis eos negligant,nec nimis pro eis anxii fintf A udi,fi non uenufta,nbsp;attattiéh ueraamp; utilia.Duo nobis diuinitus propofitafunt, per quæpoffumus affenbsp;dus noftros moderari, Alterum eß præceptum Dei,alterum pretnifsio Dei. Præ-ceptum timorem Dei,promifsio fidem inftituit. Vbi autem eft timor Dei, ibi nonnbsp;relinqui£locus ignauiæ. Et ubi eft fides, ibi nullus locus impiæ follicitudini relin-quif Quod igif ad parentes in rationelibetorum fuorum habeda attinet,præcepnbsp;tum eft:Filii funt tibi,erudiiilos,amp; curua « iuuentute ceruicé eorum .Etliberifuntnbsp;dona ac depofita Dei.Depofita aût Dei, fumma cura euftodienda funt. Siem ne-gledafucrint aut perdita,de manibus depofitarii requirent, Vnde amp; Elifummusnbsp;înlfrael pontifex pledifqd* deliquerunt filii eius.In hæc præcepta amp; excplafiparénbsp;tes intueanfdifcunt timoré Dei,ut excutiant ignauiam ac fomnolentiâ in étudiénbsp;disliberis fuis.Promifsio aût Deieft, angeh puerorum femper uideâtfacié Deinbsp;pattis,qui in coclis eft.Pueri cm non habent tantum pattern in terra,fed etiâ in cocnbsp;lngt;quiordinauit angelos fuos,utuice nutricum pueros euftodiant.Vnde amp; exemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab dna

plis dcclaraui t,fe longe melius amp; foclicius püeros feruare jç( par êtes fp erare, aut éti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euftodi

amoptarc queannlacoblugebatamiffum filium fuû lofeph, tanq à.fera interép tum,fed Deus interim euehebat ipfum in ptincipatum Aegypti.Kis pater Saulisnbsp;ualde follidtus erat pro filio füo Saule,amiffas afinas quærente, amp; exiftimabat eunbsp;aut crus pcrfrcgiflcjaut à latronibus trucidatû effe, fed interim mandato Dei un -gebatur a Samuele in regem Ifraelis.Sed quid longinqua petfequor t Huius r^ei acnbsp;cômodatifsimum nobis in præfentia exemplû proponitur.lofeph Ä Maria maxk

K J

IN CA PVT II. EVAN G. L V C A E.

mis Giris amp; anxictatibus pue^ Icfum quærût, amp; fufpicanf ipfvm aut captu aut in terfeftuin.Sed ccce fedec ipfein tcplo,in fummc honoic,in medio dcâoç^ ob prunbsp;dentiâ eruditioné dus obftupefcentiû, Itacgfi parentes in has jpmifsiones Deiamp;nbsp;exépla^mifsionumintuean£, difcécinfidèles ipfopi curas proliberis nonfolûininbsp;pias fed etiam uanas effe ,Si confirmabûtfidcfuamjUtjpoftq officiû fuumergahbcnbsp;los pro fua uocationefecerint,moderate ferâtfortunas liberorû, amp; credât eos quâ-uis amiflbs, aut ignoratos,autetiâ mortuos, Dno Deo noftro maxime oim cura:nbsp;efle. Poftremo id quo que obferuandû eft,lt;j in parétibus lefu proponi^ nobis imanbsp;go côfcientiæ in his hoibus^qui Chriftû per infidelitaté amittunt. Etenim, quemnbsp;admodû parentes lefujamiflb puero fuo,magnis doJoribus corripiunf, ingctieunbsp;ra nô tm de falute puen, fed eua de fua ipforu falute tam corpis q animæ crucianf,nbsp;ut fupra demonftrauimus, ita quibus côfcicntiis Chriftus ex oculis fide euanefeit,nbsp;in iis nullaprfus tranquillitas relinquif. Ex una parte peccata ppetuum exitiu minbsp;nanf,ex altéra Satan morte Scinferno comitatus, oia dira amp; horrédaincurit, adenbsp;olt;ÿ nuUa hic pax aut fecuritas efie poteft,donee lefus Chriftus iterû per fiderepe^nbsp;tiaCReperif aût in tcplo,in medio doftoiû,ut poftea fequftjamp; templû locus eft,unbsp;biCacrafcripturaamp;uerbfl Dei docef.Significat igif Chriftû in uerbo Dei, amp; in praenbsp;dicatione Euangelü fui reperiri. Quare fumma danda eft opera, ut amiflb autre-,nbsp;pulfo Chrifto per peccata, inquiramus eu in Euangeho fuo per fidc, amp; credamusnbsp;nos propter ipfum habere peccatorum noftorum remifsicnem, qui eft unà curanbsp;Pâtre amp; Spiritu faniSo D eus laudandus in fecula A men,

H O M I L I A X

xpofuimus cauïïamjpToptef quâ puer lefus infeiis amp; ihcon fultis parentibus fuis, in ttierufalé remanferit, Audiamusnbsp;igif nûc,quid potifsimû caufæfuerirjcur non quidcinfeiisnbsp;parentibuSjfed rei pfa ih Hierufalem remanferit, amp; quid il*nbsp;lie egerit. Et faftû cft,inquit Euangclifta,poft triduum,innbsp;uenerunt ilium in templo fedenté in medio dodoru, audi

9 gt; entcillos amp;interrogantc eos. Stupebât aûtoés,qui cum audiebant,fupintelligeil gt; J tia amp; refponfis eius.Et uidentes admirati funt. Et dixit mater eius ad ilIûiFili, qdnbsp;9’ fecifti nobis fierEcce pater tuusamp; ego dolentes qrebamus te.Et ait lUis; Quid eft,nbsp;9 J quód me quærebatistNcfciebatis,lt;p in his, quæ paths mei funt,oportct me efle^nbsp;Habes breuibus caufam cur in Hierufalem remanferit.ln his,inquit,quæ pathsnbsp;mei funr,oportet me eflc,hoc eft,neceffe habui inchoate officiû, ad qdquot; à Deo pa*nbsp;tre meo in hunc mundû miftiis fum,amp; exhibere fpecimé eius mitiifterii,ad qc^diuinbsp;ni tus uocatusfum.Sedut quiequid id eft,melius intelligamus,paucis inquiremuS,nbsp;adqd’ofhciuamp;minifteriûmiffusfitlefusin huncmUndu. Sicemmanifeftumerftnbsp;de quibus rebus inter doftotes Hierofolymitanosdifputaueht. lefus igif miffuseftnbsp;cfrTl fH • “^^®P^'‘^^'^o’'^liûcmundû,uteiretuerusiIlcMefsiâs,dequopphetælôgeantcnbsp;*/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uaticinatifuntjamp;uthuiusMeffiæ officio ueredefiingetetur.DeMefsiæ aut officio

fcribit Efaias; Sedcbit,inquiés,fup foliû Dauid,amp; fup tegnû eius, ut eófirmet illud amp; corroborer in iudicio amp; iufticia « modoamp; uf^ infempiternu.Et moxiludicabftnbsp;in iufticia humiles,amp; arguet in æquitate pauperes tetrx.Et percutiet tetra uitga O'ris fui,amp;fpiritu labiorufuotu interficiet impiu. A cpphetæ alias de officio Mefsi^cnbsp;multa côcionanfjUidelicet,lt;ÿ Mefsias efficiet, ut nullus iniuftus fit in regno fuo,nbsp;nec ulla iniquitas remaneat in populo fuo,amp; mors ita debellddafit per ipfuto,nbsp;ut nullus amplius in populo fuo moriatur, fed quotquot ipfum regé agnofeunt,nbsp;babeant perpetuamuitamamp;foclicitatem.Haecenim funt officia Mefsiæ,ad quftnbsp;adminiftr*

HOMILÎAEIOAN. BREtîTiL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

adminiftranda Dominus Deus nofter lefum filium fuum in hune mundum mifir. A udi ergo,quomodo hæc ofhcia duodecimo æcacis fuæ anno publice inchoëc? Innbsp;uencruntjinquic,eum in templo/edentem inmedio doftorumjaudientem illos amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

interrogantem eos. Pape, quidhoc^ Prædiftum eft «prophetis, Mefsiam in regio chriflutt/t thronoDauidisfeffuiumjamp;regnuminiudicioamp;iufticiaadminiftratußi; Ecceaut, cathedral do^inbsp;cum lefus hoc quod prædiftû eft publice inchoate, amp; aliquod reginiinis fui fpeci- £iorum,n5 ittnbsp;men exhibeie uellet, confedit in fchola literaria, m cathedradodtoæ inter Rabbi t^fonoregio,nbsp;nos.Quid cöuenit cathedræ dodtorum cü throno regiof Cur non potius lefus hocnbsp;aetatisannomagnamfecum cateruäequitum amp;peditum fubitooftentauit,amp;innbsp;throno deaurato,rcgiamaieftate tremédus apparuit,ut apertedechraffet ,feeftenbsp;ueiie illü Mefsiafeu Chriftu, per prophetas à Deo promifiücScio noftrd carncjtalenbsp;quidéMefsiam optare, qui in hoc feculo magna pompa dominef, amp;aduerfariosnbsp;noftroSj^primum contra nos mutierint, mox in cófpeftu noftro pro libidmc nO'nbsp;ftraopprimac,acnosclaros amp;faclices inhocmiidoreddatjfcduerusille Mefsiasnbsp;nö uult talis effe rex,quales funt reges in hoc feculo.ProindCjCÜ uellet officii amp; regnbsp;ni fui fpecimc exhiberc,inuenif nó in throno regio,nó inter arma, gladios amp; tela,nbsp;fedintéplOjin fcholaliterariajincathedradoftoßi,interlibros,utfignificethâc efle Chrijiutnbsp;conditionéregni fui,(p id in hoc feculo non côftet in externa maieftate amp; fenfu carnbsp;niSjfed trn in uerbis amp; fide, in doftrina, amp; doftrinae per fidem ap prehéfione, ut fitnbsp;lex non uifu,fed tm auditu,amp; nô fenfu carnis,fed tin fide cordis perceptibilis.Præ-dicatut.n. de Mefsia, fit fpeciofus pra: filiis hominû, amp; diffufa fit gratia in labiisnbsp;fuis,fed ecce tam turpis amp;fccdus inoculis hoim apparerut nihil éo abominabiliusnbsp;exiftimerur. A dhæc,prædicatur de ipfo,çf defendat ac feruet fnos,amp; opprimât adnbsp;uerfarios eoç^jfed hæc præter uerba nihil prorfus effe uidentut. Nâ ficut Chnftus,nbsp;ita amp; qui in Chriftû credunt,omnibus affliflionû generibus in hoc feculo afficiun-tur,impiis interim longe omnium foclicifsimeuiuentibus.Deindeprïedicatur denbsp;Chr ifto,cp liberet fuos à peccatis amp; morte,amp; faciat eos iuftos ac perpetuo fœlices.nbsp;Qui crédit in me,inquit,non uidebit mortem inæternum.Sed hæcmera uerba apnbsp;parent ,fenfu rerum ab his uerbis longe diftante.Tametfi. n. aedas in Chriftû, adnbsp;hue tarnen peccatum fentis,ßCneceffe habes intenebras mortisac putredinis abigt;nbsp;re. Habet igitur regnum Chrifti hanc conditioncm ufqg ad extremum huius feeu-li dicm,ut nudis amp;mcris uerbis conftet, reipfa autem extrinfecus minime apparegt;nbsp;at.Neceffarium autem cft ad conferuandam amp; confirmandâ fidem noftram in adnbsp;uerfis, ut hanc conditionéregni Chrifti probe cognitâ amp; perfpeââ habcamus.Cûnbsp;,n, affligimur,amp; peccata ac morte fentimus,immane\ quantû caro tune trepidet,nbsp;amp; quia reipfa longe alia fentit, q Euangelion de lefu Chrifto prædicat, exiftimatnbsp;Euangelion effe uanifsimas nugas,amp; mera ocioforum hominum foninia.Hic ergonbsp;tépus eft,uttcucKemus nobis ob oculos côditionéregni Chrifti, quâ habet in hocnbsp;ftculo,nimirô,£p fitregnù nó maieftatis fenfibilis,feduerbopi credibihû, qamp;fi nûcnbsp;amp;fenfui amp; intelleftui nihil minus, quâ quod fonât aut promittût, apparét, tn fi eanbsp;côtra fensu amp; inteUeflû,fidc tanqua lume in tenebris fequamur,eo certe nos ducct,nbsp;ubi etiâ fenfu ppetua luce amp;foclicitate fruemur. Scilicet,quia tu nô fentis nûc rei p-fa,quod uerba Euâgelii pollicenf,idcouanaamp;mcdsciaiudicabisj'atea minime uanbsp;naeflècôprobauit Chriftus ipfe,primû miraculis luis,q uerbo fuo ædiditjdeindepnbsp;fonafua,qua refurrexit à mortuis,afccditin coclû, amp;côfedità dextris Dcijinfeipfo /’niwiio.nbsp;teftificâs,potentiâ Satanæ amp; mortis,iuxta Euâgelion fuû, deuiftd amp; opprefsâ effe.nbsp;Quinamp;ueritatéac potentiâ Euâgelii côfirmauitmiraculis,quæ Apoftoliinnoîcnbsp;Jçfu Chrifti ædidcrût, Ea ein miracula, quid aliud funt, q fignacula amp; teftimonia,

K 4

î N C A P V T 11.' E V A N G. L V CA E.*

Euangeliô de lefu Chrifto nô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apparet^merû 8c ntidû ueibû,fed cfficax pot?

tiaad faluté omni credétiÿlâ quid cômemoréeaquo«^ fignaculajquibus Dns De us nofter ueritaté Éuarigelii dé Cbrifto,etiam ante Chiiftunt natum confirmauitfnbsp;Pet memetipfunijdicit Dominüs ad Abraa,iuraui,bt’iicdicenE’ infeminc tuo ont'nbsp;nés genres terræ. Et in pfalmoJurauic Dominus amp; non poenitebit eum,tu es facernbsp;dosinæternumfecundumordiné Mekhifedec. Etite^iJufaukDominus Dauidnbsp;ueritatem non ftuftrabif eum,de früftu uentris tui ponam fupet federn tuâ.Q,uidnbsp;adhæc dicemusc’Domirtus Deus nofter tantæeft uentatisamp;conftantiæ jUC quodnbsp;femel fimpliciter amp; nudis uerbis promittit,id etiam prüftet,quanto ergo firmiusnbsp;id præftabit,quod iüramento firmauit t Hominibus omnis controuerfiæ finis eft,nbsp;quemadmodû ad HebtæoS feribitur, fi accedit iurisiurandi confirmatio, quantonbsp;certius id iudicahdum,amp; abfgg omni controuerfia credendümeft^quodiureiuran^nbsp;doDeiconfirmatur. Inleremiâquocjbæc dicit Dominus : Siinitum poteft fierinbsp;padum meum cum die,amp; paftû meum cum noâe,üt non fit dies amp; nox in temporenbsp;fuOjamp; paftum meum irritü effe poterit cum Dauid feruo meo,ut non fit ex eo filiusnbsp;qui regnet in throno eiuSjSc Leuitæ amp; facerdotes miniftri mei.Hac côparaticne oftênbsp;dit Dominus maximam Euangeliifuifirmitudinéaccertitudinc.QP’deriiinhocnbsp;feculo cerciusjqquo'dfubinde node fequacur dies,amp;tenebras nodisdifiieiat lumênbsp;dieit Eant fanècmnes, quotquctfunt in totoorbe terra^ principes,reges amp; im*nbsp;peratotes,accollataomnl fua potentia conentur impedire,quo minus nodéfequanbsp;tur dies,quid obfecro hoc aliud erit,q cp dicif 9iofx.a^~v;Quód fi nulla Humana ponbsp;tentia hanc nodis ac diei conditioné amp; ordinationc impedireaiit mutarc poteft,nbsp;quifieret,utpadumcum Abraamoamp;DauideàDeoirtittlm,amp;iuramento Dei fir*nbsp;matum,hóc eft,Euângelion Domini noftri lefu Chrifti, quodpromittit proptefnbsp;Ghriftum iufticiam amp;uitâm fempiternam, retradaretur,amp; uanum efficeretur^nbsp;Quid enim,etiamfinonftatimuefitatemhuius padireipfafentias,num ideofaPnbsp;fum eritt'At nec nodu fentis fplendorem diei,amp; fatis tibi confultum putas, fifalt?nbsp;accenfoluminete intenebris nodis confoletis,interim tarnenfplendorem dieinbsp;certifsime futurum cxpedas,nec quifquam eft, qui pofsit tibi uetifimilitet perfui'nbsp;tiuHJutnoXt dete,lt;p tenebræ nodis non afférant fecumlucem diei.Quid autem hie mundus alinbsp;E«lt;t«geZto»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perpétua nox,amp; palpabiles tenebræÆt quiduerbum Domini,ac EuangC

ittmcrt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lionlefu Chrifti aliud eft,q lumenin node accenfum,amp; lux in tenebris lucensf Lu'

cema,inquitDauid,pedibusmeis,uerbum tuum.EtPctrus;Habemus,inquit,fir^ mioremfefmonempropheticum,cuidumattenditis,ceuluccrna:apparentiinobnbsp;feuro loco,rede facitis,donec dies illucefcat, amp; lucifer exoriatur in cordibus ueftris.nbsp;Proinde,quemadmodum is qui ambulat in node,amp;geftat præ fe lumen accéfum,nbsp;quanq nondum fentiat reipfafplendorcm diei,fed exiguam tantum lucem prænbsp;uideatjCætera autem omnia opacifsimæ tenebraefunt,certus tarnen eft,hancexfinbsp;guam lucem nunciam diei effe,amp;diem proximcimminerenta qui in hoc feculonbsp;uic,amp; habet per fidem lumen Euangelii lefu Chrifti,quanq nondum fenfu perci^nbsp;piatfanditatem,uitam amp; faclicitatem,amp; præter fonum Euangelii alioqui nihil aflfnbsp;extra autintra fe fentiat,q peccata,mortem,amp; damnationem,tamen lumen illtitinbsp;Euangelii certum eft nuncium omnium diuinorum bonoj^jA eum qui per fiden’nbsp;ipfum fedatur,ad lucem perpetuae foclicitatis infallibiliter pcrducet.Habes,quangt;nbsp;obcauflam lefusofficiu Mefsiaeinchoaturus,amp;fpecimcrcgni fui datums confed^nbsp;rit non in aula regia, fed in templo, non in th rono imperatorio, fed in cathedranbsp;dodotum,non inter tela amp; gladios,fed inter libros facræ fcripturae, nec bellauer ƒ

HOMILIAE IOAN. BRENT IP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg

äimisfciiciSjfcd difputauerit piudenti fcrmonc,tiidclicer utfignificarct rcgnum fuum inhoc feculo noufoxein externa maieftate, fed m piædicanôe Euâgehi fui,nbsp;quod etfi nûc apparcac nih il aliud præter fonû amp; uocé efle, tarnen tancæ eft ueiitanbsp;tis amp; efiieaciæ,uc cœlum Si taxin præteritura fint,uer ba autem Euangelii non prænbsp;tenbunt.CæMunî ilt;abbjni,do(aores,amp; omncs auditores admirabantur,amp;obftunbsp;pefcebant ob cancam adolefcencis huius fapientiam èL eruditioné in rébus diyinis,nbsp;quantam nec àfene quopiam, per oronem actatemfuam in dimmshteris ueifato,nbsp;expeâaflent.Matcrauremeius Mariaobiurgateû,amp;expoftulaceu ipfo; Fili,inqui'nbsp;ens,cur fecifti nobis ficf Ecce parer tuus amp; ego dolentes quxxebatnus te. Füius es,nbsp;an nelcis igitur,quid filius debeat parentibuSîHonora,inquit lex,patrcm Si matré,nbsp;ucfislongxuusfuperterram.Ergo qui parentes non honorat,nondimidiab)t dies fuos.Etaliasdititur.-Malediflusquiexafperacmatréfuâ. Cur igiturfecifti nobisnbsp;ficcNullâprorfus caufamhabes nos fie defpiciendiSi côtemnendi. Nibil em unqnbsp;malim te commifunus, led potius omnia, quæ potuitnus beneficia in cecontuli-mus.Ego in præfepio adhuc iaeentem magna cura fouijpoftea, quas non moleftinbsp;aSjquosnonlaboreSjqux non pencula nomine tuo perpefsifumus,quandonecefnbsp;fe habuimus reçu in Aegy ptum fugere, amp; quâta follicitudine te ullt;5 ad hoc ætatisnbsp;educauimusfSi alia quædam calamitas te inuito nobis accidiCPjt, boni côfulmffe-mus,nunc autem hoc nobis moleftum eft,q^ nobis fecifti fic,cp tua fponte nos côie-cifti in tantû dolorem,ut mallemus morte oppetere,qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantis terronbus obii-

ci.Quid auté inter fe diftanc,parentes gladio interficcre,amp; parères in terrores mor tis,qui ipfa morte grauioresfunt,fua culpa adigere t Non eft igif mediocre feelus,nbsp;fili,quodinnos parentes tuos defignafti.Hæceftincrepatio,qua Marialefumob-iurgat, quæ iuftifsinia quidé effet erga aliuni quèdam adolefcentem, qui peruerfanbsp;fuacôtumaciain parétesfuos peccaffec ; Ergaadolefcentcaûtlefum,nullû planenbsp;ïocûhabet.Proindelefus obiurgat uicifsim grauifsime obiurgantes parêtes, adeonbsp;que pene abnegat eos; Quid eft,inquiens,quód me quærebatistNefciebatis, innbsp;his,quæ patris mei funt,oportet me effecHoc qd aliud eft,q fi dixiffet: Quidmihinbsp;uobifcumt Nôagnofco nunc uos parentes,aliu habeo parenté, cui tantam debeonbsp;obedientiâ, ut propter ipfum non tantû uos, fed etiam uitâ meam relinquere menbsp;oporteat.Quid ergo caufæ,inquies,cft,q» Chriftus ta duriter,amp; inhumaniter in panbsp;rétes fuosinuehiftNû hocexcplo fuo docethberosrefpôfare parétibus fuis? Abfit.nbsp;Quifadus eft patri fuo obediés uhj ad morte crucis, nô docuit liberos peruicaciânbsp;erga parères fuosffed potius loge anteq homo fadus eft,uocauit liberos ad honorénbsp;parètibus exhibendû,amp; caftigationes eoium perfeifdas. A udi,inquit, fill paternanbsp;caftigationé, amp;legè matris tuæ ne negligas.Nam ea demû capiti tuo pulcherrimanbsp;bullafuerit,amp;collo torques. Quod aüt nûc parentibus refpôfat,fua quadâ progatinbsp;ua, amp; haud iniufte id facit. Maria erh obiurgauit eû tanq magni Si horrèdi criminisnbsp;in parentes fuos commifsi reum. Ncceffe autem eft,Chriftum procul ab omni pecnbsp;cato amp; crimine abeffe. Ipfe enim eft,qui hoc officio defungitur, ut fatisfaciat pronbsp;pcccatis hominum,rcddat Deum hominibus propicium, ui ncat Satanam Si mornbsp;tem,ac fitomnium eorum faluator, qui in ipfum confidunt. Si autè alicui peccatonbsp;obnoxius effet,quomodo poffetpro alioruni pcccatisfatisfaceretSi propter pec-catû effetfub ira Dei,amp; poteftate Satanæ ac mortis,quomodo Deû placarettQuonbsp;modo SatanâSt morte uinceretóQuomodo eos,qui in ipsû credût feruarettObiurnbsp;gat igifobiurgâtcs parères, ut oftédat fenulliiptûis pdô aut crimini obnoxiû effe.

/

ï‘M CAP VT 11. EVAN G. LVCAE.

Fcrtc cnim poteft, utcapiatur,uinciatut,alapis amp;flagcllis ca:datur,in crucettifuffi gatut ,amp;interhciatur, non poteftautem fcrre^ut alicuius pcccati aut criminis accunbsp;fetui jidque non facit atnbitione quadam carnali, ad uenandam humanâ gloiiâ,nbsp;fed neccfsitatefpiritualijadftatuendam falutc noftra,nimirum ut difcamus, nos tanbsp;Ictn habere Chriftum, qui ex omni parte fandus 8i purus eft^nec ulb in eo peccatinbsp;mac ulâ haerer. Poffumus igif in hune tuto côfiderejamp; per fidem fecuii effe, quo'dnbsp;propteripfumuere habeamus iufticiam/anâicatem 8i falutem. Deinde alia quoqtnbsp;caufaeftjCur parentes fuos obiurget. Poftulant cnim ut potius ipfis quàm uocatiôinbsp;Parentibuî fuæfcruiat.Obiurgatigitur eos, utdoceatmagisobcdicndumcfleDeoquàmhcknbsp;obediendum, minibus.Etcnimobfequium quidé,quod homohomini, utferuus domino, fub*nbsp;/fd ufque ad jjtQs magiftratuijfilius parentibusjamp; omnino proximus proximo dcbct,tantifpernbsp;etiam Deo præftatur, dum homo non iubet hominem pcccare amp; uocationé Deinbsp;derclinquere. A t fl aliud poftulet homo, aliud iubeat Deus, tunc uocatio 8i iufsionbsp;diuina abrogatomnem camobediétiamjquam homini debemus.Quare, fine manbsp;giftratus iubet peccare,fiue parentes præcipiût fîdcm abnegate, amp; legem Domininbsp;uiolare,ufurpcmus hanc Chrifti uocemjamp; refpôdcamus: A n nefeitis, quodin his,nbsp;quæ patris noftrifunt, nos effeoportcat rHæc enim inobedientia ergahomines,nbsp;i i fumma eft obedientiaerga Deû.Sed quid eft ilJud quod fequirurt' Et ipfi non innbsp;J, tellexeruntuerbum,quodlocutuseftadeos. Annefeierût fefumcfpiritufandonbsp;conceptum,amp; filiumeflealtifsimij' Nonne angelus ad Mariam dixit: Spiritusfan-ftus fuperuenict in te, amp; uirtus altifsimi obumbrabit tibi. Quapropter amp; quod naf-ceturfanftum,uocabitur filius Deit Meminerunt quidem ifta parentcs,fedexpedânbsp;runt amp;ipfi inlefu, nondoflum quendam Rabinum, fed illuftrem in hocfeculo rcnbsp;gem.Quare non eft mirum,quôd cum lefus loquatur de officio docendi Euâgelii,nbsp;ad quod à patrefuo cœlefti miffus eft,non intelligant,quid fibi his uerbis fuis uelit. jnbsp;Hoefortafsis mirum alicuiuidebitur, quo'd cum tam duriter parentes fuos obiur^ inbsp;gauerit,acpropè«fereiecerit,nihilominustarnen,utfequitur,defcenditcumeis,nbsp;amp; uenit Naxareth,amp; eratfubditus illis. Quidr non agnofeit iUos,præpâtre fuo -cœlefti,parentes,attamcn comitatureos Nazareth,amp; illic præftatipfis,ut parend 'nbsp;bus,obfequium fuumtSed hoc cxplicatu h aud difficile etit, fi rationem lefu Chri'nbsp;fti probe teneamus. Quod enim attinet ad minifterium fuum, ad quod à Deo pa-tre in mundum miffus eft,ibi nulli hominum,nulli creaturæ nec in coclo ncc in telnbsp;ra,cedit,ibi nec parentum,nec ullius principis aut regis rationem habet,ut in gra'nbsp;tiamhominumuel minifterium fuum non exequatur,uelfalfadoceat. Cum apu4nbsp;Matthæurn turbas doccret, amp; mater ac fratres eius auocarent ipfum à munere do-cendi, refpondit:Quæ eft mater mea, aut qui funt fratres mei s' E t protenfa manunbsp;fua in difcipulos fuos dixit: Ecce mater mea amp; fratres mei. Quifquis ein feccrit uo'nbsp;luntatem patris mei qui eft in cœlis,ipfe meus frater, amp; foror amp; mater eft. Et apu4nbsp;l-ucam,cum quidam Pharifæorum dixiffent ad ipfumiExi amp; uade hinc, quiaHc'nbsp;rodes uult te occidere,refpondit eis: Ite amp; dicite uulpi illi: Ecce ciicio dæmonia,^^nbsp;fanitates perficio hodie amp; eras, Si tercia die confumor. Veruntamen oportetnbsp;hodie amp; eras amp; perendie ambulare, quia fieri non poteft, utpropheta pereat alibinbsp;quàm Hierofolymis. Vides Chriftum in minifterio fuo nec parentibus nec régi'nbsp;bus cedere.Quod autem attinet ad humiliationem eius,ibi,ut circumeiditurj^^i**nbsp;templum iuxta legem primogenitorum offertur,ita amp; parentibus fuis obfequitur,nbsp;amp; tributum regibus pcrfoluit,adeo^ cum malediâis incefferetur, non regefsit manbsp;kdiâa,cum malis afficeretur,nô minaba£,Potuiffec quidc optim o iure à parétibosnbsp;obfequiu

HOMIHAE lOAN. BRENTIÎ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«o

obfequiutn ipfi prxftandû,amp; à. regibus tributum ipfi perfoluendu cxîgere,amp; male-dicentes ac malefaciétcs uno ons fpiritu ad unum omnes peidere, Cur ergo id nô fecit? Non uener at in hune mundum, ut fibi miniftraretur, fed ut ipfe miniftraret,nbsp;uteg dater animam fuam redemptionem pro multis.obediuit enim prseter ius pa-lentibus fuis,non tantu ut cxcmplum præberet hliis ad obediendû parentibus,lednbsp;potifsimum, ut hac fua humiliatione fatisfaceret pro peccatis filioium in parentesnbsp;cômifsis,amp; placaret eis patrem qui eft in cœlis.Huc igitur refpicianc fiiii,primum,nbsp;ut difcantfe propter obedientiam Chrifti, Domino Deo patn noftro rccôciliatosnbsp;efre,amp; habere peccato^fuorum remifsionem:deinde,uthocexeniplfiChrifti adnbsp;teftandam fidc fuam, amp; adreferendas Deo gratias pro beneficiis per Chriftum ex-hibitis,fequantur, amp; parentes fuos quouis honoris genere colant. Si ein Chriftus,nbsp;etfi nuUum debebat parentibusluis obfequium,fubditus tarnen fuit illis quid nobis faciendum cenfeas, à quibus amp; naturales amp; feriptæ leges obcdicntiâ parentibusnbsp;præftandamrequirunt? Porroauté,utamp;idquodfequiturbreuiterexphccmus, 'nbsp;quâquam mater lefu non intellexerat uerba eius,tamen conferuabat oinnia uerbanbsp;hæc in corde fuo. A d quid autemprofunt uerba Chrifti nôintelleftatParûquinbsp;dem tune cum audiuntur,prodefreuidentur, attamenfieaobferuatu dignaiudi-caueris,amp; altamente repofueris,erit tempus ut amp; mtelligas, amp; fidem tuam per ip-fa confirmes, lefus autem proficiebat fapientia,amp; ætatc, amp; gratia apud Deu ategnbsp;homines. Breuifsimis explicat Euangelifta, quid Chriftus à duodecimo ætatisnbsp;fuæ anno ufqi ad tricefimum annum, quo demum minifteriû fuû perfefte inchoanbsp;uiC,egerit.Subditus fuit parentibus, profccit ftatura corporis amp;fapientia animi, a-deo^ fubinde gratiofior fiebat tam coram Deo, ( fpiritus enim Deimagis ac ma*nbsp;gis fua dona in Chnfto oftentabat ) quàm coram hominibus, quibus ob eximiasnbsp;dotes fubinde acceptior erat.Quid curiofeinquiris de genere uitæ, quod Chriftusnbsp;in adolefcentia amp; iuuentute ante publicam funftioné minifterii fui feflatus eftcEnnbsp;habes,quo curiofitati tuæ obuiameas.Subditus fuit parentibus,amp; parens fuit fabernbsp;lignarius.Chriftus igitur artem fabrilem in adolefcentia amp; iuuentute exercuit. Nânbsp;quem Nazareni in Matthæo filium fabri,eum in Marco fimpliciter riv.Tova., hocnbsp;eft,fabrum lignarium uoeât. Quid horresînumid tibi offendiculo eft,quod dixinbsp;Chriftûiniuuétute artéfabriléexercuiffe?Sedquæeftillareuetctia,fateriChtiftû.nbsp;côieciCfe fefe in horrendd malediftioné crucis ppter noftra pftâ,inter im tu religiôenbsp;quadâ nolle affeuerare Chriftû, d û ætatis fuæ tépus tulit,in exercitiii for didi amp; la-boriofi artificiifefe ad expiâdas noftras liordes côieci(rc.Eareor,artificiûfabrile hunbsp;milius amp;abieâius apparere,q ut tantæ maieftati Chrifti côueniat,uei« meminerisnbsp;CHR.ISTV M non adueniffe in hûc mundum, ut maieftatem fuam temporenbsp;carnis fuæ oftentaret, fed ut fuiipfius humiliatione amp; exinanitionc Patrem fuumnbsp;quieftincœlis nobis placaret, amp; pro peccatis noftris fatisfaceret. Et qui hominem affumpfit, non dedignatus quoque eft humana artificiaexercere. Quare,nbsp;ficutCHRIST V S aflumendohominem,fanftificauithominem,ut,qui-cunque in CHRISTO lESV homo eft,fanftus Si beatus fit, itaexercen-do attificiutn manuarium, fanftificauit artificia manuaria,utj quicunque innbsp;CHRiSTO IESV artificium aliquod manuarium exercer, fanâum Sinbsp;benedidum opusexerceat. CHRISTVS enim tam fanftuseft, ut omnia,nbsp;etiatn iplasafflidiQ^çj mortem,attaftu Siufu fuo,nobis fanftificauent, Si in uti-litatem falutis noftræ confecrauerit, qui eft unà cum Pâtre Si Spiritu Sanftonbsp;P E y S laudandus in fecula AMEN.

CAPVT TERTIVM

- H o w I L I A xxr.

NSVPERIORIBVS Capitibus defcripta eftannöciatiOjConceptiOjnatiuitaSjinfantiajadonbsp;lefcentia iuucntus loannis Baptiftæ, amp; Dotnvnbsp;ni tioftri lefii Chriftï. A c in his quidem aetatis gr anbsp;dibus nondö quicqüam ttcc i Ioanne,nec à Chrinbsp;ftopro publico miniftcrio praédicandiEuangc-lii aflum eft.IoanneScnim fiabitaüit interim, qué^nbsp;adtnodum in fine primi capitis fcriptö cft, in dC'nbsp;ferto, amp; duxitillic uitam eremiticam admirandanbsp;duricia,non uefccbatur ullö delicato cibo,fed lo-

cuftis amp; melle fylueftrimon bibit uinum amp;ficeram.non amidus eft mollibus uefti-buSjfedhabebatindumentum èpilis camelorum,amp; zoftam pelliceam circa lum-' bos fuos,quemadmodum fupraoftendimus. Chriftus autcm babitauit inurbe Nanbsp;zarethjfuitfubditus par entibus,duxit uitam ciuilem, dedit operam attificiofabrünbsp;li,nec ufiirpäuit fibi publicum docédi officium ante tricefimum æcatis fui annum,nbsp;nifitp duodecimo anno fpecimen quoddam uocationisfuæin Hierufalem intetnbsp;doftores exhibuerit, Nunc igitur,quodfoclix fauftumlt;5 fit, defcribitur tempus il-lud falutis,quo Euangelicum negociû, quod eft potentia Dei ad falutc omni cregt;nbsp;denti, reuelatur, nunc defcribitur tempus illud acceptum, 4uo uera Chriftianifnbsp;” mi religio inftauratur. Dicitcnim Euangelifta: Anno decimoquinto imperilnbsp;’ ’ Tibeni GæfatiSjPôtio Pilato præfideludææ, Tetrarcha ueroGalilææ Herode.Pbinbsp;’ ’ lippoautéfratreeius TetrarchaIturææàTfachonitidis regionis,amp;Lyfania Abinbsp;’ » lenes Tetrarcha,fub pontificibus Anna amp; Cäiapha, faftum eftuetbum Dominifunbsp;’ ’ per loannem Zachariæ filitim in deferto. Quid h oc, inquiesf expeflaba inftau-rationem Chriftianæ religionis, fié ccce tu mihi narras, quo temporeuerbum Domini faftum fit ad loannem Baptiftam. Ergo ne Chriftianifmus non fuitante Io-annemBaptiftam,fed ab ipfoiamprimum infti tutus efle defcribif é Proftfto Chrfnbsp;ftiana religio, ut fola uera fié falutifera eft,ita prima omnium poftconditum orb ènbsp;fié hominem prædicata fuit. Nam cum A dam aduafüs Deum peccaflet, fié ad kt'nbsp;P entern dicetetur : Inimicitias ponam inter te fié mulietem, fiéfernen tuum a c femnbsp;illius.Ipfum Conteret caput tuum, fié tu infidiabetis calcaneo eius, infti tuta eft religio Chriftiana. Et quae uerbo Domiriiinftituta erat,eafubindemagis ac magis re-uelabatur.Nam poft Adam,dicituf ad Abraam:In feminetuo benedicenturnbsp;nes gentes terrae.Deinde poft Abraam audit Dauid: Sufdtabo feme tuum poft tGnbsp;quod egrcdietur de utero tuo,5é firmabo regnum eius. Ipfeaedificabit domum nonbsp;mini mco,8é ftabiliam thronum regni eius uftß in fempiternum. Poftea hæ pröinifnbsp;fiones à prophetis egregie explicantur fié illuftrantur,de qua re nunc non eft locu^nbsp;plura dicendi.Iam promifsiones iliac in folum lefum Chriftum refpiciunt, fié de Knbsp;fuChrifto praedicat,q^ fitfuperaturus Satanam, benedifluruSotfineS qui in'ipft»^nbsp;ci eduntjfié habitutus perpetuum regnum. Manifeftum igitur eft,Chriftianamnbsp;gionem ab initio conditi orbis inftitutam fié prædicatam efle. Quanq autem otit'nbsp;nes, qui ante Chriftum natum fié reuelatum his promifsionibus confifi funt,nbsp;uentut»

HOMILIAE IOAN. BRENTIL

uenturumChriftacrediderutit,rcmifsionem peccatorum,iufticia,amp;falutempeï fidctn pioptci Chiiftü confecutifintjhæ tn promifsiones nondum ciant icipfa cónbsp;pletæ/nondû em Chriftus hominem induciat) nee ciant in totum orbem uulganbsp;tæ,fedin unatantum,eacif non magna gente piædicabantPrætereajhæc gens,ccnbsp;fl h abebat cam magnificas promifsiones de Chrifto, tn adhuc fub lege M ofi tan-quam fub pædagogo cuftodiebaf,côclufa ih cam fidéjquæ crat reuehnda3amp; tanqnbsp;puer,fub elementis mundi,erat in feruituté adafta,quemadniodû Paulus ait, A ccenbsp;dit huCjCp etfi Chriftus his temporibus,quibus loannes uitam in deferto egit,iuxtanbsp;ueteres promifsiones natus erat ,tamé nondum eiat populo Ifrael manifeftus nccnbsp;demonftratus,amp; noua fidei,quæ eft in ipfum ,facramenta nôdum crant inftituta.nbsp;Cum igi£ Euangelifta nûc deferibatminifteriuloannis Baptiftæ,quo Chriftus punbsp;blicereuelaf amp; demonftrafjquo amp; Baptifmus, nouumfideiin Chriftumfacramê- jo^nesEdpsnbsp;tumjinftituifjqucmadmodum mox explicabimus, fentiendû eft ,exordium Chrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;injlduri

ftianifsimijSiinftaurationem Chriftianæ religionis hocloco defciibi. Ait ergo Lu tor Chrifiids casiFadum eft uerbû Dnifuper loannem Zàchariæ filiumin defeïto. Quod illudj nifmi,nbsp;inquieSjuerbûeft^Vocatioeft^quaDns præcepitloânijUtminifteïiûfuûjàdquodnbsp;non tantû ab utero matris fuæ fegregatus eratjuerumetiâ per prophetas longe annbsp;te uocatus fuerat,inchoet Si capeffat.Nam cum angelus Gabriel adnunciaret Za-chariæ conceptionem Si natiuitatem loannis, explicat etiam minifterium eius dinbsp;cens: Spiritu fanfto replebifiaminde ab utero matris fuæ, multoflt;$ filiorû Ifraelnbsp;côuertet ad Dnm Deum ipforum.Et ipfe præccdet ante iUû cum fpiritu Si uirtutenbsp;Eliæ.Et Efaias deferibens abrogationé legis, amp; nouam minifterii Euangelici inftinbsp;tutioncm,ait: Vox clamantis in deferto,parate uiam Dni, reftas facite infolitudinbsp;nefcmitasDeinoftri.Rurfus Malachias,cumaduentum Chriftideferiberet: Ecxnbsp;ce ego (ihquit )mittâ angelum meum Si præparabit uiâ antefaciem meam.Et paunbsp;io poft : Ecce ego mittâ uobis Eliam prophetam anteq ueniat dies Dni magnusnbsp;amp; horribilis,amp; conuertet cor patrum ad filios,amp; cor filiorum ad patres eorum, nenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

forteueniamamp;percutiamterramanathemate .Hæcprophetarûoraculainloan* minifier nem refpiciunt,amp; fignificant,(j loannes debcat primus efle minifter noui teftamé „o^ teftamefinbsp;tifeu Euangelii,ac minifterium in defertoinchoare,hoceft,nouam Chriftianifmi ti,nbsp;leligioné inftituere, ac Chriftum ipfum populo demonftrare, ut Chriftianifmusnbsp;in deferto Galilææ incipiat, amp; c delerto in Galilæâ, è Galilæa in Iudæam,é ludæanbsp;intotumorbem terrarum dimanet ac diuulgetur.NuncigiffituerbumDniadnbsp;Ioannem,quopræcipiteiDns,ut hoc minifterium capeffatjamp;Chriftianifmum innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

ftituat.Chriftianifmusaütconftat minifterio prædicandi EuangcliidcIefuChri fto, Si baptizâdi in remifsionem pedatorû.Iufsit ergo Spiritus fanftus loanne præ ’quot;“ï.nbsp;dicareEuangelionIefuChriftiamp;baptismuminftituere,acbaptifmopeccataho-tninum abluere. Nam loannem primumefTe miniftrum noui teftaméti, amp; primûnbsp;apoftolum reuelati Euangelii,ac difpcnfatorembaptifmi,lioc eft, inchoatoré Si innbsp;ftàuratorem Chriftianifmi,teftaf principio ipfum cognomem Baptiflæ. Ideo emnbsp;“Oeatur Baptiftaj(j per ipfum Dominus Deus nofter inftitucrit baptifmum, lauanbsp;crum ïegenerationis, per qd*credentes in Chrifto renafeuntur Si à peccatis abluûnbsp;*5“^ Chiiftusjpoftea conßrma'

J 5'^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in nomine Chrifti ufifunt, ac Ecclefia femper ufqg ad nouifsi^

mû diemutif,pofthac indicabimus.Deindc,ide quo^ teftanf uerba Chrifti,de Io anne ita dicentis: Amen dico uobis, non exortus fuit inter eos qui nafcunf e' mulinbsp;ciamp;uSjtnaiot loanneBaptiftâ,Etmox: A diebus loannis uf$ adhuc dicmregnûnbsp;E

IN CA P VT III. EVANG. L V C AE.

coclorum uim uioknti lapiunt illud, Nam oes jiphcta: amp;ipfa kx, uf^ ad loannem prophetaueiunt.Et apud alium EuangehftamJex Si piophecae uf^ adnbsp;loannem. Ab eo tempore regnum Dei annunciaf,amp; quiuis in illud uim facit. Quinbsp;bus uerbis pponit Chriftus ioanncjSc Mofi legislator! ,amp; prophetis Mofi interp-tibus.Præponit aût ilium his,non fanftitate aut lufticia operû,quod erh ad lufticianbsp;humanam attinet, non iuftincaf in côfpeftu Dei ois uiuens, fed pponit eum fun*nbsp;ftione minifterii.Iam nullum aliud minifterimn lege aut maius aiit excellctius eft,nbsp;qminifterium noui teftamenti feu Euangeliide lefu Chrifto. illud cm augetpec^nbsp;catum,hoc aut adminiftratiufticiamrilludeft adminiftratio mortis, hot admininbsp;ftratio uitàeiillud eft potentia ad condénationcm,hoc eft potentia ad falute.Cuntnbsp;igi€ Chriftus pponit loannem legi amp; prophetis, amp; affirmât à tempore loannis renbsp;gnum Dei annùciari,profefto manifeftefignificat ,Ioanncprimum cffe apoftolûnbsp;reuelati Euangelii,ac inftauratoré Chriftianifmi. Sed quia hoc negotium fuit ini'nbsp;tium turn reuelationis earii rerum, quas patriarchs ex promifsionibus diuinis innbsp;fide expedarunt,tum maxims oim mutationis,qus unq non folum in Galilsa Sinbsp;ïudæa,uerumetiam in toto orbe terrarum fuit,ideo Lucas diligentifsime adnotatnbsp;tcpus,quo uidelicet imperatore Romano, quo præfide ludææ, quibus tetrarchisnbsp;finitimarum regionû, quibus item fummis pontifi cibus uerbuin Dili faftum fit adnbsp;Ioan nem,amp; iuffus fit loanes nouum illud minifteriii ca pelTere .Id au t faftum eft annbsp;no decimoquinto imperii Tiberiiimperatoris.Hic eft ille Claudius Tiberius NC'nbsp;ro,tertius « luho Csfare Romanorum imperator, de quomultaextant inethninbsp;cis fcri ptoribus,amp; ab inftituto noftro alienum eftjplura de i pfo i n hoc loco dicere.nbsp;Eodem tépore præfidem egit in ludaea P ontius Pilatus. In Gahlæa aût tetrarchänbsp;erat Herodes cognomento Antipas. In Ituiæa ,qus eft regio in Code Syria,amp; innbsp;Trachonitide,qu£e eft iuxta regionem Decapolitanam, tetrarchä egit Philippusnbsp;frater Herodis. in Abilene,quæ fie diftaeftab urbe Abilain tetrarchia Paneade,tcnbsp;trarchafuitLyfanias. NamHerodes primus huius nominis,cognomento Afcalonbsp;nita,haium oim regionum rex fuerat. Poft mortem uero eius diuifum eft regnutn,nbsp;amp; ordinatum in tetrarchias,quæ forrafsis fic dicunf,« cuftodia mihtö,quo9i quamnbsp;or cohortes, tetrarchia uocanf. A c ludæa quidé cefsit A rchelao filio Hetodis»nbsp;Sed cum is principatü fuü crudeliter adminiftratet,eieftus eft « Csfare in exiliü,5^nbsp;ludæa adiungif difpenfatiöi Syriæ.Primus igitur præfes ludææ pofteieftû Archenbsp;laumfuit Cyrenius, fub quofafta eft deferiptio, cuius fupra in principio fetunlt;hnbsp;capitis mentio habitaeft. Poft Cyreniu,Capinius, poft Capinium,Marcus,po^nbsp;Marcum AnniusRufus,pofthunc Valerius gratus, poft quem Pontius PilatuSnbsp;præfes ludææ efficitur,qui ex hiftoria pafsionis Dni noftri lefu Chrifti, nobilisnbsp;Aliæ aût partes regni Herodis, aliis filiis eius cefrerunt,dc quibus rebus,quoniamnbsp;lofephus inhiftoria ludaicaœ antiquitatö plura fcripfit,non eft neceffariü hicnbsp;ta cómemorare.Iam amp; Lucas pontifices eius tcporis,quo uerbum Dni ad loano^nbsp;faftüeft,adfcribit.Sub pontificibus, inquit,Annaamp; Caiapha, qui amp;ipfiexhifto'nbsp;ria pafsionis Chrifti nobiles funt ,amp; fi plura de his cognofeere Übet ,Iofephus connbsp;fuledus erit.Habes igif,quo Romanoßt imperatore,quo anno imperii eius, quoPnbsp;fide Iudææ,qbus tetrarchis partiu regni Herodis, quibus pontificibus HierofoVnbsp;mitanis,in qua regione,uidelicet,Galilæa, quo loco, nimirû in deferto, petnbsp;ité hoïem,fcilicet loanné Baptifta,Chriftianifmus inceperit,amp; minifteriünbsp;di Euangelii acbaptifandi,in quo Chriftianifmus cófiftit,« Dno Deo noftro inmnbsp;tutu amp; ordinatum fît, A c prodeft hoc tépus diligenter obferuare, cum ob mulm^

HOMILIAE 10 an- b rent I? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6*

alias caufTaSjtum præcipuc ad cognofccndam propheciain Danielis,quæ de fcp-tuagintahebdomadibus cxrac. Si enim fupputauens à fccundo anno A rtaxexxis Dani Longimani régis Perfarunî,quô anno cxiitfermout Hierufalem iterû ædifi pp'„^g,«t4nbsp;cefjêi prophetæ A ggæus amp; Zacharias populû ad ïcædifitatiohem hoitari tocpC' D4«jciw.nbsp;iût,uflt;5 ad decimuniquintû annû ini peril Tibeiii Cæfàris ,inueriics fexaginta nonbsp;uem hebdomades annorûjiuxtaDanielem.Qyo tempore Daniel pdixitpeccatûnbsp;accepturum finé,delendam iniquitatéjadducendam iuiliciâj impiendas uifionesnbsp;amp; ppheciàSjUngendunifanitûfandor û, adeó^ Chriftumtüc maieftate ducis fun.nbsp;fturum.Hæc igif,quæ Daniel prœdixitjhoc tempore cópkri incipiunt, quo loan-nes pdicatbaptilmum pœnitentiæ in remifsioné pftöium, amp; bapnfat Chriftum,nbsp;in que àbaptifmo afeendenté defccditfpiïitusfanâus corporalifpecie quafi colûnbsp;bàjSi audita eft uox de cocloiTu es filius meus dilcduSjin quo cóplacituni eft mihi.nbsp;Sed priufqexplicemus concionc amp; baptifmü loannis^mcdeftiæjin afftöädis amp; canbsp;peffendis publicis officiiSjCxemplo loannis admonédi fumus. Tametfi ein hoc uinbsp;ro nullus fandior erat, qui ab utero matris landificatus eft, amp; in defeito eótinentifnbsp;fimam uitä adfedandä uocationé Dei duxit, noluit tame publicum dccédi mininbsp;fterium prius capeft*erc,q ueibo Dni legitime uocaref, amp; nos ineptifsimi acfceleranbsp;tifsimiholes, nullis fæpenumero nee corporis nee animi dotibus piæditi, aude-mus jttó expeftata ulla légitima uocationé, publicaofncia tain eccltfiaftica qciuinbsp;lia,nugis,impofturis amp; adulationibus ambiie,ac aliis malis artibus ampere,quodnbsp;certe nihil aliud eft qfeipfum uocate,hoc eft,Deum contcnerc,amp;fe ipfum pro deonbsp;adorare.Quæ em eft hæc impudentia, lt;p reputas te prudentioré Dno Deo tuo, amp; Vocatio r»«nbsp;uoluntati eius præfcribis^ An ideo ad publica officia arripienda,non expeftato iunbsp;dicioDeifeftinas, quia times neDnsteinpriuato uitægencre agentéautignoretnbsp;aut non refpiciartAt nô eft ep te uano hoc timoré excrucies.Deus habitat quidemnbsp;in altis,fed humilia refpicit incœloamp; in terra.CacIô,inquit, fedes mihi eft, amp; terra fcabellumpcdûmeorû,amp;putabis ipfum nonoïa quæincorlo amp; in terra lunt,nbsp;întueri^ An exiftimas uUû tamobfcurü locû e(re,in quo te latente Dns non inueninbsp;re pofsitr Inuenit lofephum filium lacob in carcere,amp; eduxit eum ad principatumnbsp;Aegypti.lnuenit Mofen poft oues ambulante amp; uocauit ipfum ad ducatû Ifraelis.nbsp;InuenicSaulem afinas patris quærcnté,Sc unxit eum in regcm.lnuenir Dauidem onbsp;ues patris cuftodientc,K uocauit êû ad regnu.inuenit lonam in uentre ceti ,amp;edunbsp;ôumipfumccetomifit adNiniuitas.Qviid plura;huncloannc, de quo nobis nûcnbsp;fermo cft,inuenitin deferto,amp; uocauit eu adofkciû longe dm maximû 2^ clanf-fimu.Proinde, côfide,fi Dns pérfpcxcrit te ufui future,confpcftû eius nô effugies.nbsp;Aclaltemilludmihi cogita,nullam pofte ibifœlicitatcm in rebus gerédis cffe,ubinbsp;non eft incrementumDni. A t qüi daret Dns incrementû fuutn ,ubi huila cftuccanbsp;tioDnifQuare nihil coniultius cftjq uocationé Dei ex pedare.Quid; ep amp; Dns nônbsp;folum non dat incrementû non uocatis, fed etiam tcmetitatccoium feuenter pu-bit.ln numeriSjKorah non contétus munere Lcuitico, fummû facerdotium affe- Temeri/a? i«nbsp;ôatjfeduiuusininfernum defeendit. Infccundo libro Samuelis, V fa percutitur, uocatorùnbsp;montrauocationéfuam area Diaitctigit.De rege Vfia tradit fcriptura,cp nimia fWtw.

fortunæçfpçjjj^çç arrogantiâelatusfuentjUtnon côtentus regia maiefta te,arripuent çtiâ officiû adolendi thymiamata,quod in lege folis faccrdotibus cônbsp;mifsû erat.Sedhuius temeritatis quæ pçpna fecutaeft t Statim orta eft lepra m fi 5nbsp;teiegis,amp;fuitleprofusufq;addiémortisfux.Proinde,qfquisfuppliciû DeiefFugenbsp;IC uelit,amp; benedidroné D ni in minifterio fuo optaueiit,non feftinet ut ante uocatinbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, I* i

tn CAP VT IIÎ. ÉVAtîG. LVCÀE.

ené Deijprocarnali fuo afïcfto,officiü aliquod capelTat/ed exptflet ufccatichc k ginniâjS' uoluntati diuinx obfequaf.Cæcerû, de latione diuinarü uöCatiCnü, nunbsp;Dns lempcr mirabiliter per angelü de coelo niiffum jan ttia per patentes, per hra-giftratuSjper bonos amp; piudétes uiros, aut per aha légitima organa, nos ad ofheianbsp;uocet,amp; num quis feipfum uocate ditaf jfi officiü aliqcf fua quidé fptnte,fed taménbsp;morelegitimoappetat j non efthuius loei difletere.Sedhoc potius nöcncbis pelnbsp;ftringendü eft,quomodo loannes diuinæ uocationi obedieritjamp;qua.’ fuerit deftrinbsp;. naeius.Sicerhait Lucas. Etuenit( loannes)inoemregionefimtima lordani,nbsp;’ ’ prædicds baptifmù pœnitétia: in remifsionc pôôrum. Joannes ad minifteriuinnbsp;locinniipric-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuimtusuocatus,nonamphusdéhtefcit,fedpcedit,amp;uenitinoémregion

dicaùo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncni finitimâ lordani Quid ergo inhis regionibus agitrprædicat.Quidpraedicatfnbsp;abfi t amp; hoc à loanne. Sed pdicat baptifmù pœnitentjæ in rcmifsinocm pdôrum,nbsp;hoc eftjpraedicat Chriftianifmù. Nam Chnftianifmus nihil ahud eft baptifmus

BAPTISTA jproprerca ep ad pdicationé Euâgclii de lelu ChriftOjprimus diui naordinatione amp; mandatobapcifhiü inftitucrit. ExpJieemus igifminifteriumÄnbsp;prædicationé Joannis,ut cognofeamus doflrinä eius,n:hil aliud eflCjquàm ipfifsinbsp;num Euangehi doflrinäjamp; baptifmù eius, nihil plane à baptifmo Apoftolorüdifnbsp;ferrejCX quo iterû nobis manifeftù entjChhftianifmù à Jeanne Baptifta publice iónbsp;choatù efte.Itàcj uenit loannes,quemadmodù Lucasfcnbit,incémregioncmfi'nbsp;ni timam lordani,prædicans bapt ifmum poenitentia: in remi fsicni m peccatete.nbsp;Paucifsimisuerbis fumma negotii amp; minifterü loannis cemprthenditur. Vndeâînbsp;Matthæusfcribitloanné ita dixiffecPocnitcntiâ agite, in propinquoetn eft regnônbsp;cœlorù.Prædicauitigif loânespocnitentiâjamp;hortatus eft pcpulùjUtrefipifccrér,nbsp;ac pGcnitentiâ agerent.Suntaùt duæ præcipue partes pœnitentiæ, prior eft agniquot;nbsp;dif facramentù baptifmi,tanquam fignaculù, quo remifsio peccatorû credenti apnbsp;plicaf ,amp; confeientiacredentis certificaf. Cum igitur EuangeJiftæ teftenf Jeanu^nbsp;pra-’dicaflepœnitentiâjaut baptifmum pocnitentias in rcmifsicnépcccatcrù, pct'nbsp;noftris operibus pfefle fatisfacere,amp; quanq debeamus cbedire legi, amp; bona cpeî*nbsp;facere,tn hæc obedictia,quia eft impcrfefta,amp;hæc opa quia funt per fc in cofpfd^*nbsp;Dei impura,nó iuftificctncs,neqjpofsintin iudicioDei conftate, adecij cftide«'nbsp;gnofeere ,quod Dauidconfitef dicenszTibi folii pecco,amp;malü corä tcfacio, h®*'nbsp;eft,quocuncß refpieiä, non inuenio in me nifi peccata. Si ob oculos mihi poftiei^’

erares,ppter quas no licet mihi in his opibus gloriari. Vnde fit, ut quiequid a^» contra Deum pecceni, aut ein legem Dni manifeftc uiölo,aüt kgi non fatisfaci*’'nbsp;--------- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CættfuP*

H O M I L I A E IOAN. B R E N T I L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6$

Caetcrum ubi hæc eft peccatoru agnitio, ibi agnofcif etiam ira Dei amp; iudicium c5 dénationis eins propter peccata.Quare agnofeere peccata,€ft agnofeere fe non fanbsp;tis facercicgi Dei^ôi fe mereriirakh Dei,àc códemhationé ; Atç hæc quidehi prixnbsp;or pars eft dodtinæ loannis.Dcinde dotuit popülû,üt credaht,q?habeant remiC-fionépeccatöröfuoiü,nonpropterea(pdefccdancabAbraahio,hecpröptercir ,nbsp;cumcifîonenijnec propter facrificia legis jaut alia bona opera, fed propter Chri' Peecaforu rènbsp;ftum,iam natum quidem amp; inter ipfos uitamagente,fed nondum reuclatû.Poftxenbsp;mo adiecit huic dodrinæ facramentû baptifmi,amp; baptizauit hoîes, non nominenbsp;fuOjfed noie Dei,hoceft,Patris,FiIii3amp; SpirituS fandijUtremifsio peccatorum,ppnbsp;ter Chriftum credentibus applicarefnbsp;nbsp;nbsp;cohfeientise credentiu certificarentur,

ad ipfos uere pertineatremifsio peccatolu^pter Chriftum. Hæc eft omnia Ioan* nem docuifte pafsim fcriptura teftaf.De agnitione peccatotum dicit: Pocnitentinbsp;am agite.Ec progenies uipcrarum quis fubmonftrauit uobis ut fogeretis à uenturànbsp;itasJFacite ergo frudus dignos pcenitentiæ, amp; ne coeperitis dicere intra uos ipfos:nbsp;Patré habemus Abraam. De fide aût in Chriftum ,amp; baptifmo ait: Ego quide innbsp;aqua baptizo uos,fed ueniet for tior me. Cuius nonfum dignus foluere cotrigiamnbsp;calciametorum,ipfe uos baptizabit fpiritufando amp; igni.Et iteriim; Ecce agnus file Dei,qui tollit pcccata mundi. A c r urfus: Pater diligit filium,ac omnia dedit iVnbsp;li in manu.Qui credit filio,h abet uitam æternam,qui uero non credit filio,non uinbsp;debituitam,fediraDeimanetfupercum. NuncigifeonfermihidodrinaChtiftinbsp;amp; Apoftolorum,cum hac dodrina loannis, amp; uidebis nullum prorfus inter ipfasnbsp;difcriméeffe.NamcumChriftusinciperetprædicare,dixit:Agitepcenitentiam,nbsp;inftat enim regnum coclo^.Poft hac,cum emitteret Apoftolos, iubet eos fic prænbsp;dicare ac dicere: A ppropinquauit regnum cócloK.Cöncionaf præterea Chriftusnbsp;apud loannem Euangeliftani: Non niifit,inqiiicns, Deus filiumfuum in mundu,nbsp;ut condemnet mundö,fed ut feruef mundus per eum.Qui credit in eum, non connbsp;demnaf.Qui uero nó credit,iam condênatus eft, quia non credidit in nome uninbsp;geniti filh Dei. Ari riori hæc concio Chriftijproifoj cuin ea loanriis concionc,quänbsp;modo de fide in filium Dei recitauimus,conuenitt A dhæc poft refurredioné fuamnbsp;Chriftus ait : Oportet prædicari nomine Chrifti pocnitentiam ac remifsione pecnbsp;catorum in oes gentes.Quid aut loannes aliud prædicauit qüàm hæc duo,pacni-tentiamamp;remifeioné peccatorum,hoc eft,agnitionem peccatop: amp; fide f amp;prænbsp;dicauit hæc certe non fuo nomine,fed nomine Chrifti,cuius quo^ nomine holesnbsp;baptizauitlam amp; audi mihi cócioné Petri, quam in die Pentecoftes poft acceptanbsp;donû fpiritus fandi habuit.Cum em quidam eópundi corde dicerent ad Petrû amp;nbsp;teliquoS Apoftolos:Quidfaciemus uiri fratrcstRefponditillis Petrus noie omninbsp;um A poftolorum: Delidorum pœnitétiam agite ,amp; baptizetur unufquis^'ueftr ûnbsp;iri nomine lefu Chrifti, in remifsionem pcccatoium .Quid hæc uerba aliud funt,nbsp;Qu*m prædicare baptifmum poenitentiæ in remifsionem peccatorum,ficut de lonbsp;^ne feriptum eft s'In fumma, dodrina Chrifti amp; A poftoloru has duas partes côxnbsp;pleftitur,(ÿ fint agnofeenda peccata,amp; fit tredendum in Chriftu, propter quenbsp;peccatatemittunf,amp;in his dodrinæ parcibus torififtit Chriftianifmus. Quas par*nbsp;tes cum loannes baptifta primus oîm,riato Chrifto, ürgeat,amp; inculcet, manifeftönbsp;éfljdodrinam èius plane nihil differre à dodrina Chrifti amp; A poftolopi,adeÔ£ç ipnbsp;fum elfe primarium Chriftianifmi inftauratoré. Sed iriquies : Si dodrina loannisnbsp;planèidem Euangelion eft cum Euangelio, quod Chriftus amp; Apoftoli prædicâxnbsp;ôerunt,confedatteu erit,baptifmû quo^ ipfius nihil dilFerre ab co baptifmo, quê

IN CA PVT III; EVANG. LVCAE;

Chrîftus poftea Apoftolis cómendauit,diccns;Euntesdocctc ots genteSjbaptJx fantes eosin nomine patrisamp;filiiamp;fpiritusfanftif Si afin dé eftbaptifmus JoänJsnbsp;cum eo baptifmo,quem Chriftus Apoftolis cömcndat, in nomine fuo gentibusnbsp;difpéfandujcur loannes poftea dicit; Ego quidé baptizo uos aqua, fed ueniet for-tior me,cuius non fum dignus foluere co ni gid calceamentor û,ipfe uos baptifabitnbsp;fpiritufanfto amp;igni j'Dehoc quidé difto loânis poftea paulo copiofius difseremus,nbsp;nûc breuiter refpondemus,baptifmû loannis amp; A poftolorum ac totius Ecclefiaenbsp;Chriftianæ,non folû plane eundé elTe, uerûetiam loanné primum effe inftauratonbsp;rem eius baptifmi,quo adhuc hodie utif Ecclefia, amp; quo uteé ufi^ ad côfumationcnbsp;ïoMniinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feculi.Tahs ern eft bapcifmus loannis,qualis eft doftrina Si uerbu eius. Nam cp fa-

tifmui, cramenta exuerbo pendeant,amp;àuerboconftituantur,neceireeft utfefeaduer-bum comparent ,amp; iuxta rationem uerbi, èquo fanflificationem fuam accipiunt, iudicentur. Demonftrauimus autem doftrinam amp;uerbum loannis nullum haberenbsp;diferimé à dodrinaamp;uerbo Apoftolorû.Quomodo igif fieri peflèt, ut baptifmienbsp;orudiferimen haberét f A ccedit hue, loannes baptifaui th oies in remifsionemnbsp;peccatorû, quemadmodû Lucas ait: Prædicans baptifmû poenitentiæ inremifsinbsp;one peccatorû. Porto, remifsio pcccatorû non contingit nifi in nomine Chrifti.nbsp;Neceffe igif eft loanné baptifafle in noie Chnfti.Si afit hcc nomme baptifauit,manbsp;nifeftû eft, baptifmû eius nihil difFerre à baptifmo A poftolorum ,quo nûc E cclenbsp;fiautitur. Jam finge mihi quédam ex fide in Chriftum,quem Joannes prædicauit,nbsp;ab ipfo loanné baptifmû in lordaneaccepiffe ,amp;priusdiem fuû obiilTe, quel Chrinbsp;ftus palTus eft, uel Apoftoli poft pentecofté baptifmû à Chrifto demandatû diftrinbsp;buerunt, quid de hoc fentiesé Num dices eum in peccatis mortuû effe, amp; non accenbsp;piffeueramremifsioné pftôrûex fide In Chriftû per baptfimû loannis^Abfit.Quianbsp;cm credidit in Chriftû « loâne prædicatû,amp; inhac fide à loanne baptifatus eft,ideonbsp;tantû remifsionis pdôp: amp; falutis ei per hûc baptifmû contigit,quantû poftea altenbsp;ri cuipià ab Apoftolis baptifato côtigit.Et ut amplius aliquid addâiSi Chriftus ipnbsp;fe fuo externe minifterio,quendâ in ipfum credenté aqua baptifaffet,quanq neminbsp;né aqua baptifauit,quéadmodu loannes Euagelifta capite quarto fcribit,attamé fi,nbsp;inqud,baptifaffet aqua,pfefto nihil plus remifsionis peccato5^•amp; falutis per baptifnbsp;mumaccepiffetà. Chrifto baptizatus quàm « loanne aut Petro baptizatus.Cur einbsp;goipfemetloannes diftinguitbaptifmumfuumàbaptifmo Chrifti, dicens ; Egonbsp;baptizo aqua,Chriftus autem baptizabituos fpiritufando amp;ignifRefpôdco .Hisnbsp;loittttK cr uerbis loannes non diftinguit inter externû fuum minifterium,amp; inter externumnbsp;chriflidtferi minifterium Chrifti amp; A poftolorum ,quodenim ad hoc attinet, plane inter ip'nbsp;tnen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fosconuenit, fed diftinguitinter minifterium fuumexternum amp; inter minifteri^

um Chrifti internum, amp; diftinguit petfonâ fuam à perfona Chrifti.Ioannes enim tantû eft minifter externus amp; non internus autor fpiritus, neceft ilia perfon:*nbsp;quæ uerbo amp; baptifmo fuoefficatiam fpiritus fua autoritäre tribuit. Chriftus aut^nbsp;non eft tantum externus minifter, fed etiam internus autor fpiritus, amp; eft ilia péf •'nbsp;fona quæ uerbo amp; baptifmo,fiue loannis fine A poftolorum,cfficatiam fpiritus fu^nbsp;autoritärelargitur.ïoannes fert tantum fuis uiribus ad uerbum Euangelii,uocem,nbsp;amp; ad baptifmum manum plenam aqua. Chriftus autem fert fuis uiribus ad uei'bûnbsp;amp; baptifmum ipfum fpiritum fandum,amp; efficace fpiritus fanâi operationem,nbsp;quod comprobauit in die Pentecoftcs,quo mifit fpiritumfandum in A poftoloSnbsp;fpecie linguarum ignearum. Et loannes non eft ilia uera lux, fed miffus erar utnbsp;ftàretut de luce. Chriftus autem uera lux eft, quæ illuminât omnem hominemnbsp;nientéinmundû.Quod autloannes defeipfo diciterga Chriftû coUato, hoc

H o MI LI AE IOAN. BRENT 11; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;si

fentiendum eft de omnibus Apoftolisamp;miniftris Euâgcliiad Chriftum collatis. Ac cette hoc idem de feipfis ingenue fatentui, Pettus em j cûuideiet fpititûfanélûnbsp;datum Cornelio Si. aliis gentibus,ait: Num quis ptohibete poteft quo minus aquanbsp;baptizétut hi,qui fpiritum fanftum accepetunt ficut amp; nos t Quid hœc ueiba aliudnbsp;fignificâtj quàrn Pettus affirmet,fe miniftru quidem aquæ^non aute autoic dannbsp;difpititus effet Atqj adeo protfus illud eft,quod loannes dicit : Ego quidefn bap'nbsp;tizo aqua,fed Chtiftus baptifat fpititu fanfto.Paulus quolt;j ad Cotinthios feti-bens:Sic nos,inquit, æftimet homOjUt minifttos Chtifti amp; difpenfajQjgj my ftetioinbsp;rum Dei.Et paulo ante:Qviis eft Paulustquis ApoUotnifiminiftii^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^edi

diftis,amp; ut cuilt;5 Dns dedit.Et mox:Neqg qui plâtat eft aliquid,ne^ quj rigat,fed cj dat incrementuDeus.Etgo ncjinquics, minifterium Euagelii quouelloannes uel Apo/foloruntnbsp;A poftoli fundi funtjUon etit minifterium fpititus,fed meta amp; nuda externa larua,nbsp;ad nihil aliud q ad publicum fpeftaculumutilistAbfit. Quanqenimhocnonfit ƒnbsp;magifterium,tarnen eft minifteriumfpititus,Et miniftriEuangelii non dant qui-demfua autoritäre fpiritum fanâum,attamen Chtiftus inhuncufum pofuitipfos,nbsp;uelit per minifterium ipforum cuicunc^ uoluerit fpiritum fandum dare, Dei,in'nbsp;quit Paulus,cooperarii fumus.Etiterum : Fecit nos idoneos minifttos nouitefta-mentt, nonliterœ fed fpititus. Et iterum:Euangelion potentia Dei eft ad falutemnbsp;omni credenti.Quare de baptifmo loannis ita fentiendum eft,q? loannes non detnbsp;quidem fpiritum per baptifmum fua autoritäre, hoc enim folius Chrifti officiumnbsp;eft,nihilominus tarnen baptifmus « loanne inftitutus, amp; poftea per A poftolos inter genres difpenfatus, organon eft, quo tanquam ordinario minifterio Chtiftusnbsp;fpiritum fuum,his qui in nomen cius credunt,impertit. Nam de eo loco,qui traditnbsp;in Adis Apoftolicis capitedecimonono, Ephefios quofdampoft loannis baptif-ma,in nomine Domini lefu Chrifti baptifatos effe, amp; uidetut aftruere difctime in

, ter baptifmum loannis, Si baptifmum A poftolorum, poftea differemus, cum id quod loannes dicit:Egobaptizo uos aqua,explicabimus. Nunc uero charitatemnbsp;uefttam breuibus admonendam effe duxi, ut dodrinam loannis Baptiftæ altamenbsp;tereponatis. Docuit enimbaptifmum poenitentiæ in remifsionem peccatoru, ni'nbsp;mitum,cj ad expianda peccata,amp; ad confequendam remifsionem peccatorum acnbsp;falutem,neceffariumfit,primum,ut agnofcamus peccatanoftra : deindeut credanbsp;mus eaeffe remiffa propter agnum Dei, qui eft lefus Chtiftus ,amp; ut hanc fidebap-tifmo,tanquamfignaculoconfirmcmus,ac dignos pocnitentix frudus faciamus. chriftianiß»nbsp;Hæc eft dodrina,in quatotus Chriftianifmus côfiftit.Hæc eftdodrina,in quauera mi dodniwunbsp;hominumfalus conftat. A c alii quidem alias rationes confequendi remifsione pecnbsp;catorum ac iufticiam,amp; placandi Deum pattern præfcribunt.Pharifæus dicit: Sa'nbsp;crifica Deobouem,amp;meritohuiusoperisfatisfaciespio peccatis.Philofophusnbsp;aitîExercemultauirtutum opera,amp;efncies ,ut propter illareconcilies tibiDeum,nbsp;îiiuftus acbeatus fias,Hypocritainquit;Ieiuna tribus diebus pane amp; aqua,Sémeri'nbsp;tohuius operis placabis Deû,ut remittattibi peccata,amp; dettibiuitâacternam.Brenbsp;quot;ftcr,quotquot carent fpititu Dei,docent, remifsione peccatoy:, iufticia amp;falutenbsp;contingere nobis propter mérita amp; dignitates noftrayc uirtutu.loannes aût fpiritunbsp;fandoDei præditus loge aliä iuftificâdi rationc docet,uidelicet,quód nó propternbsp;mérita noftrosi opeçi,quis etn in confpedu Deiiuftificaf tfed propter mifericordiânbsp;Dci,8Jppter meritû Chtifti,per fide,q eft in Chriftû, cófequamur remifsione pec'nbsp;cat09i,amp; reputemur cord Deo iufti.ltacç fi hac iuftificâdi ratione capeffamus, certifnbsp;fimanobis faluscontingetper lefumChriftum Dominum noftrum,quieftunànbsp;çumpatxeamp;fpiritufandoDeuslaudandusinfecuh A MEN.

IN CAP VT 111. EVANG. LVCAE.

Xplicuimus (umma dodrinx amp;baptifmiToannis. Sequtf nunc oraculum prophet« fcfaix^quo ceu teftimonio, nii-niftetium loahhis confiimatur. Êtenim Joannes prxdica-tione amp; bapcifmo fuo tale negotium inchoauitjquale nunnbsp;quàminhocfeculo faflum eft. neç unquàm fietjquamdianbsp;hic mundus duiabit.Hoc enim hcgocio cceptàeft non fo'

9 gt; ante de officio loannis uaticinatus fit. Sicut fcriptû cft ( inqüit Lucas ) in libre gt;» fermonû Efaiæ prophet«,ditentis: Vox clamâtis in deferto, parate uid Domini,nbsp;9 gt; leftas facite feniitas ciüs. Omhis UalJis implcbif,amp;cmnis mós amp; collis reddef hunbsp;9 J mihi. Et fient qux obliquafuntdifefta,amp;afpera(uercenf ) in uias planas. Et uidt'nbsp;»9 bitomnis caro falutare Dei. Haecapud Efaiâ fcnpta (unt capite quadragcfimo.nbsp;Spiritumaûtfanftumhis uerbisrefpicereadminifteriûjàloanneBaptifta indcfefnbsp;to cœptum,nôfolû Lucas,uerumetiâomnes alii Euangeliftæ tcftanf. JMatthæuSnbsp;ait:Hic eft ille,de quo dixit propheta,qui ait; Voxclamantis in deferto, parateuianbsp;Domini Et Marcus;Initiu,inquit,Euangelii Icfu Chrifti filii Dei j ficut fcriptû eftnbsp;in prophetis; Ecce ego mitto nunciû meum ante facie tuam, qui præparabit uiaiUnbsp;tua ânte te. Vox clamâtis in deferto,parate uiam Dni,redas facitc fern iras eius.Sednbsp;^ipfeloannesBaptiftaidéaffirmatapudloannéEuangehftâ dicés.'Egofum uoXnbsp;clamantis in deferto,dirigite uiâ Domini, ficut dixit Efaias prophetà. Nam cuiVnbsp;Efaiàs noua minifterii Euâgelii inftitutioné defctiberct.ac breUibus uetbis fumm^nbsp;prædicationis Euangelii compleâeretur,üidelicct,lt;^futupi effet tépus,in quo Hi^nbsp;ïofolymitanis ciuibus prædi cabitur,non terror legis,fed confolatio Etiâgelii,nbsp;dura militia legis,fed dimifsiofit exautoratio à lege, non mors amp; dânatio proptt^nbsp;pcccata,fed uita Stfalus propter remifsioné peccatOBi,( hxc enim eft fummanbsp;dicationis Euangelii )mox additmodû,quohoc Euangelii minifteriû inchoabi^'nbsp;Erit,inquicS,uox damans in deferto.Quibus uerbis tefpicit Efaias per antithefid'nbsp;jn inftitutionem minifteriilegis.Eftenim Si anteaminifterium quûddam praedit^

in praelio.Sedquomodoparanda eft uiaciusrReftas,inquit, facite in folitudinefe- chrillo tdd mitas Deo noftto,amp; date opcram,nt omnis ualhs impkaf. Sc cmnis mens ac col-lisdeiiciatur,amp;utobliquæ uiæ,reâæfiant,amp;uiæ afperæ uertanf in planas.Etenimnbsp;mores huius feculifie fefe habent, çp cum rex quifpiâ regnum fuum rriumphans innbsp;gredif,purgatur câpus ea parte,quarex aduenturus eft, à ucpribus Scfcntilsus, faxanbsp;c uiis deuoluuntur,amp; ubi uiarum obliquitas eft,ibi 8c fepes amp; macer jæ diruunf, quonbsp;uia direfta fiat.ïn uibe auté, in quam rex ingreffurus cft,dciicitui- pgj-j nruri, im-plentur foffæ,utillac ingrediatur. Purgantur quo^ platcæ a. ioidibus, Si ornâturnbsp;undicj ædcs,adeolt;5 nullum nô honoris genus excogita^,quo rex quàni reuercdif-finie txcipiatur.Ecquid talis rex, tantis honoribus exceptus fecum aftert t Profe-fto,finiultum,non nifi ciuilé pacéaffert,amp;feudaquæci3,utuocât,huius feculi,quaenbsp;fed eus in throno maicftatisfuæ,principibus fuis,ac lis, qui fideliter ipfi feruieruntjnbsp;difpenfat. A tque hæc regis munera, quanq magna fint, tamé non funt diuturna,nbsp;neamne pacificant r.û Deo, non libérant quenquâ « morte amp; inferno. Si ergo rexnbsp;quifpiâhuiusfeculi, ueniens duntaxat terrenis feudis comitaïus, tam præclaris,nbsp;ac prope diuinis honoribus à fubditis fuis excipitut,quantis obfecro hononbus exnbsp;cipiendus eft rex ille Mefsias,qui uenit comitatus feudis, non carnalibus fedfpiri-tualibus,non terrenis fed cacleftibus,non caducis,fed fempiternis. A ffei t enim fecum placatum patrem,affett remifsionem peccatctû,affei't iufticiam,affert fpiritûnbsp;fanâum,afFertfalutem,affert uitam, denitç affert ipfum coclum amp; perpetuam fœ-licitatem.Hxcfuntfeuda quæ fecum afportat rex nofterMefsias, qux amp; diftribuitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe««

omnibusiis,quiipfumeohonore,quodecet,cxcipiunt,lta£ÿ ,fiadparandamuiâ da. tegi cuipiâ terreno plateæ purganf àfordibus ,muri adæquanf folo ,foffx impienbsp;tar,faxaèuus deuoluuntur,amp; afperæ uiæ in planas uertunf,quanto magishuic no-ftro legific paranda eft uia,ut non folum uepres c uiis excidantur,amp; obliqus femi-tæ,diredæ efficiantur ,fed etiam ut omnesmontes Si colles deiitiantur, 5c uallcs imnbsp;pleantur,quo, quacuncg incedat rex nofter ,uiambabeat planam,facilem, Sc nullisnbsp;offédiculisimpeditâacmoleftâ,ncfottecquuseius,quoinfidet,ofFcfusuiap:uelde Cbri/Io uahnbsp;cliuitate uelafperitateexcutiat regem noftrum fcfforc,8ccrus cius, aut quoddiftunbsp;quoeg horrendum eft, collû frangaf. Quid enim nobis fpei reliquû effet ,fi talcmnbsp;legemaduerfo quodam cafu,ptiufquam ad nos adueniret, 8c uibc neftram ingre-derelt;,amitteremus5!Sedqu3tæ molis,inquies,crit,ad paranda uiâ Mefsiæ,m.ôtesnbsp;in planum deducere, 8c conuexa uallium square t Quis tanta uirium fuarum fidu-ciainflatus,hæchominnmpofsibiliaconabitur,nifiprorfuscum XerxePcrfarumnbsp;tegeinfahiat,quem,ueluti naturæ dominum, talia molitum effe, aurores quidamnbsp;fcribuht^ Atbonofis animo,ad dciieiendos hos montes, quos iubet propheta innbsp;aduentu Mefsiæ,in planum deducere, non opus habes multis externis ligonibus,nbsp;aut uiribus manuum. Nam regibus quidem huius feculi, externa maieftatc in regnbsp;num fuum externum ingredientibus,paraturçtiam externum iter,idq;externoScnbsp;carnaliornatuacplanicie. Mefsias autemuenit inhuncmundum,adoccupandûnbsp;ï^gnumfuum,nulla externa maieftatc confpicuus. Proinde ncc externum aliquénbsp;itinerisornatumrequirit. Acprophetautiiur quidem uerbis, quibus aliàs deferi-bit apparatus, quo homines huius feculi reges fuos excipiût ,his aût p.tTa^ioçiK.ütf'nbsp;adumbrat ueram rationem,quaadexcipiendum Mefsiamuiam pararedebea-mus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjffljgjjYiur,quidfibiuelint hæcuerbade femitis

leftis faciendis, amp;montibus ac uaUibus coæquandis. Metaphoram enim horum ueiborum lolnnesipfç interpretatur diccns;Pocnitentiam agite, appropinquat

hÔMItlAE IOAN. B ren TI I.

o'^erii montes amp; colles pcccatorumtuoiûitadeiicies,amp; Domino Deo tno tam planam uiam parabis,ut prorfus nihil caufariqueat, quo minus ad te cum omni -bus bonis fuis ueniat,amp; perpetuo tecû maneat. Sed fi rem probe difpicias, hae do-ftrinæ docent potius iter Domini impedire,quÄm expcdirc,amp;peccata magis auge ineritorunbsp;ie,quàm toUere.Quomodo iftudfinquies. Audi. Qui docent peccataexpiari ope- wancrumopinbsp;ribus,amp; Deum placari mentis operumjhi certe primum obfcurant grauicatc pee- ftio,auget,nffnbsp;catorum,qua(i non fint tanta^ut egeant fanguine lefu Chnft^amp; exténuant feueri-tatemiræDei, quafieafrigidiorfit, quimutpeccatores perpetuocondcnct. Pee-cata autem obfcLirarc,amp; iuftam iram Dei extenuate,quid eft,nifi peccata augere Sinbsp;iram Dei uehmentius accendererDeinde, qui docent peccata expiari meritis openbsp;runi,iidem docent etiam homines arrogantiam amp; fuiipfius fiduciarn. Si enim menbsp;ïita opep: pro peccatis facisfaciunc,profefto reliquü eft, hominé tantæ inttgritatisnbsp;amp; dignitatis effe, ut ex fefe habcat,quo in coclü afcédat,8i perpetuafocheitate fruaf.nbsp;Quis autem de tanta integritate nongforiaretur t quis tantx dignitatis fiducia nónbsp;inflareturtDocere autem h ominem arrogantiam,præfumptioncm, amp; fuiipfius fi-duciam,non eft aliud,q peccata peccatis addere,Poftremo,qui mérita operü, adnbsp;expiandapeccata iaftant,hi transferunt honorera amp; maieftatem Mcfsiæ,Domiranbsp;noftrilefu Chrifti,inhumana opera,amp; deiefto,quantum infe eft, Chrifto unigeninbsp;tofilio Dei reponunt in thronum maieftatis eius,fuam ipforum lufticiam amp; fanâinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m'e«

tatem.Maieftas cnimMefsiæ eft,quöd ipfe folus fatisfeceritpro peccatis,amp; placaue tit pattern cocleftem.Qui ergo h oc humanis operibus tribuunt, certe detrahnt honbsp;norem Chrifto,hoc eft ,fummæ iufticiæ, amp; tribuunt eum humanis operibus, hoenbsp;^ft, fummæ iniufticiæ. Quis auté hanc blafphemiam fatis digne explicate poffet^nbsp;Quid eft peccata peccatis addere,fi hoc non eftt Et fi id quod res eft dicendum eft,nbsp;ptofedo, qui fentiunt peccata meritis operû expiari Coram Deo, iiueree'peccatisnbsp;remifsibilibus faCiflt peccata irremifsibilia, quæ funt peccata iu fpiritum fandum.

¦hlam qui furatur aut latrocinatut,is defignat quidem crimen ingens,amp; morte nó tam corpoiali q perpétua dignum, hoc tarnen crimen adhuc eft remifsibile. Quinbsp;autem fentit hoc crimen pofle coram Deo expiari meritoeleemofynae,autieiunii,nbsp;autperegrinationis ad diuUm lacobum nudis pedibus,aut aliorum noftrorum openbsp;rum,hic iam è peccato remifsibilifacitirremifsibile.Nam quiinhac animifenten- Fecclt;ttain/ynbsp;tiaeft,çp mérita opcrumfatisfaciant coram Deo pro peccatis, is non credit pecca- fitumfanÜK.nbsp;ta ipfi remilTa propter mifericordiam Dei,in Chrifto lefu exh ibitam. Qui auté nónbsp;uere creditjCp propter ChriAum habeat remifsionem peccatoru, is manet in peccatis fuis,amp;retinentur ei peccata.Proinde qui docent,parare Domino uiam,amp;tolnbsp;lere peccata meritis opcrum,hi ufqj adeo nonfaciunt reftas femiras Deo,ut potiusnbsp;uiam Dei faxis amp; ftipitibus obftruant,montes altiores, amp; ualles humiliores reddât,nbsp;amp; quantum in ipfis eft, Deum excludant ac fugent. Quomodo ergo peccata uerenbsp;tolluntur,ut Domino tefta uia paieturtHic mihiloannem audi,Chtiftû audi,A ponbsp;ftolos audi.Hi enimomnes uno ore docent uiam Dno parari, amp; peccata tolli pocnbsp;^’tentia.Pœnitcntiam,inquiunt, agite,in propinquo enim eftregnum coclorum.

onftituunf autem duas pœnitentiæ partes, quemadmodum fupra demonftraui wus. Altera eft agnitio peccato9z,uidclicet,ut agnofcamus nos non iis tantum feenbsp;en tis,quæmanifefteaduerfuslegem Dei commifimus, contra Deum peccafle,nbsp;amp; iram ei meruiffe, uerum etiam agnofcamus nos non poffe legem Dei perfedcnbsp;implerCjnec poffe operibus noftris pro peccatis fatisfacere,adeolt;} quocun«^ refpi-ciamuSjfiue ad uixes naturae noftrae, fiuc ad peccata manifefta, fine ad bona opera,

/

ÎN CAPVT IIL EVANG. LVCAE.'

ftihiltanien aliud inucnire pofle^quàm iiam Dei ,perditionemamp;damnationem. Altera pocnitentiæ pars eft fides in lefunl Chriftumjuidelicet,ut credamus, quodnbsp;habeamus rcmifsionem peccatorum gratis propter tnifericordiam Dei inChriftonbsp;exhibitam. EccejinquitIoanncs,agnusDeijquitollitpeccatainundi. A g nit io ncnbsp;igitur peccati,amp; fide in Chriftum^paratur uia aduenienti Domino, amp; tolluh^ pec*nbsp;cata,quæ funt impedimenta uiae, Pcccatis aütem, hoc eft, (axis amp; ftipitibus fubla-tis,ac montibus in planum deduftis,aduenit Dominus Deus rex nofter,Iefus Chrinbsp;teudaChrißi ftus,ac collocans fcfe in thronum maieftatis fuæjdonat omnibus iis,qui ipfum pernbsp;fidem exceperunt,feuda fua, quae uocantcocleftia i primum quidem iufticiam, quinbsp;enimhabent rcmifsionem peccatorum per fidcm,rcputâtur coram Deoiufti.De-indcjlargitur eis uaria dona spiritus Sanfti,utambulcnt in nouitate uitæ,amp; in prænbsp;ceptis Dei,ut ficut antea præbuerunt membra fua ferua immundiciæ amp; iniquitati,nbsp;fic nunc ptaebeant membra fua ferua iufticiæ adfanftificationcm.Poftremo donatnbsp;eis uidoriam fuper cmnes affliftiohes Si mortem, amp; ducit eos per mor tern ad pet'nbsp;petuamuitamacfoclicitatem,utficutipfeexcitatus à mortuis nonampliusmorPnbsp;tutjfed uiuit Deo,ita amp; qui in ipfum credunt,refufcitentur « morte, amp; in fempitei'nbsp;num acfcclicifsimeuiuant. Quis nunc ad parandam tanto rcgi uiam non experginbsp;fccref 5' quis ad excipiendum tantorum bonorum difpenfatorem torpefcerett Im'nbsp;mane, quanta ueneratione,quato ftudio huic duci obuiam procedimus,qui nobisnbsp;ab externis tantum hofti bus uidotiam amp; paccm huius fcculi reportât. Ecce aute,nbsp;aducnit dux noftcr lefus Chtiftus,qui ex ipfo Satana,ex omnibus afflidionibus,eXnbsp;morte,denieg ex inferno ipfo uidoriam nobis reportat,amp; expiato peccato adducitnbsp;fecumfempiternam iufticiam ac uitam.Agnitis ergo pcccatis noftris, excipiamuSnbsp;eum pet fidem, ut tanti ducis hofpites fadi, hæredes diuinorum bonorum efficia^nbsp;mur. C æterum,quod h oc loco in Luca lüxta Græcorum ledionem additur: Et ui'nbsp;debit omnis caro falutare Dei,in Efaia iuxta Hcbraeam uetitatem fic legjtur:Et rcnbsp;uelabitur gloria Domini, amp; uidebit omnis caro fimul, q» os Domini Iccutum eft.nbsp;Verba uidentur diueïfa,fedfenfus idemeftjefus emChtiftus ipfeeft Dominus Dc'nbsp;us nofter. Gloria autcm amp; maieftas Ch rifti eft, (p pater unxerit eum fpiritu fando

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præ confottibus fuis, amp; pofuerit eum propiciatorem pro peccatis huius mündi,^^

Euangelion eius non fit fimpliciter fermo hominiSjfed ipfifsimum uerbum Dei, ut qui ipfum aüdiat prædicantcm,Deum audiat.Qui me,inquit, mißt uerax eft,^^nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ego quæ aüdiui ab eo,ha:c loquor in müdo. E t qui uidet me, uidet pattern meutV'

Cum igitur loannes miniftcrium Eüangelii inchoaflèt, eoepit quoqg reuelariglO' maieftas Chtifti, primum quidem praedicatione loannis, dicentis : Ecce ag'nbsp;nus Dei qui tollit peccatamundi.Deinde,eo tempore quobaptifatus eft Chrifti^^nbsp;àloanne, amp; apertum eft coclum, amp; defeenditfpiritusfandus corporali fpecie fitujnbsp;Columba fuper Chriftum,amp;uox de coclofadacft:Tu es filius meus dilcdus,intcc^nbsp;placitum eft mihi. Poftremo ipfiusmet Chrifh dodrina, miraculis, refurredion^»nbsp;afcenfione,rpiritus fandi in Apoftolos mifsione, amp; Euangelii in totû orbe tetradnbsp;per A pcftolos diuulgatióe, ac ftupendotum miraculorum in nomine eius optt^^nbsp;tione, atlt;g adeo homines tuncteipfa expetti funt, tp cu olim Deus multifariânbsp;tislt;p modis locutus fit patribus per prophetas,extremis hifee diebus colloquafnbsp;bis fuo ipfius ore,hoc eft,pet filiu fuu unigcnitu,que conftituit haerede oîm,pernbsp;ctiâ fecula côdidit,quemadmodû in epiftola ad Hebraeos feriptû eft. Quare finbsp;dieuoceeiusaudieritis,nolite obdurate cor da ueftra, fed adoremus amp;^cidani‘’nbsp;corä illo Domino noftro lefu Chrifto,qui eft un« cum pane amp; fpiritu fando D^^

. laudandus in fecula AMEN.

HOMILIAE I o an.' BRENTII’

H o M l.L I A XXni.

De ueia Baptiûni ratione.

! Vmtotinüc,amicifsuhi,intraftandoniinifterioloan

1 nis B aptiftsE uer femur,res ^ftulare uidetur, ut uer am I baptifmirationem cxpiitemus.Konemfolum utile,nbsp;uerumetiam ad erigendam èt cohfoiandam confcicn'

icnouainui. ? *-lt;’*****'’**’**^** •’W*pcaciocu.u j ignorare margariti fui preciû ac thefaurû, quanto tuipius erit Chriftiano neC’nbsp;cire thefaurum baptifmi[ui,quiefi margaritumlôgeomhiumpreciofifsmiumfnbsp;Quare,ut noftra ipforumbonacognofcamus,debaptifmo nunc diflèrcinus; pri-4*^0 miniftro ,amp; quoautore baptifmus inftitütus fit: deinde quid fit baptif-mus:adhxc,quot fint CaTrJia'p-aTa: pcftremo, quis frudus, qu2£ utilitas ,quis finisnbsp;bapti(mi. Hæc,etfi breui oratione non fatis pro dignitate fua explicari qucant,ta-men nos ueftris adiuti precibus, quâtum in præfentia fatis fuerit, de his di cemus;nbsp;Quodigituiadinftitutionembaptifmiattinet,primusomniûminifter baptifmi Baptifmi in»nbsp;fuit Iqannes Baptifta, unde amp; cognomen Baptiftæ fortitus eft, quemadmoduhl fiitutio.nbsp;fuprademonftrauimus.Acufum eius inchoauitin lordanefluuio Galilaeaednchoanbsp;uit auté eum, non humanaaütoritate,aut carnali piudentia, fed autoritate uetbinbsp;Oci ,amp; mandate Domini.Faflum enim eft,inquit Lucas, uerbum Domini ad lo-anne indeferto,ad quids' ut prædicaret baptifmum poenitétiæ in remifsiohem p^c Bapiifmi cotinbsp;catorum.Cxterum,quem loannes iuflu Dei inchoauit, eum mox lefus Chriftus /irmaiio,nbsp;ufufuo cohfirmauit. V eniienim ad loannem, amp; baptifatus eftabillo. Etfadû elt^nbsp;cum baptifatus eflet,apertifunt cocli, amp; defeendir fpiritusfandus corporali fpccienbsp;quafi columba in ipfum,amp; uox de coclo fada eft,quæ dicerer: Tu es filius meus di-' ledus,in te complacitum eft mihtQuæ res gefta, quanquam prarcipûe autoritatënbsp;Chrifti declarer,tarnen prarter hoc autoritärem qucqg baptifmi confirrriât,ac teftanbsp;tùr, baptifmus non tantum fit ex Deo, fed etiam in'baptifmo præfto adfintnbsp;Patei,FiIiusamp; Spiritus fandus.Iam,Chriftus nonfolum fufeepit baptifmum à lo'nbsp;annc,uerumetiampræcepitdifcipulisfuis,utcum in nomine Domini omnibusnbsp;gentibus diftribuerét:Euntes,ihquit,dcceteoés gctes,baptifantes ecsin nominenbsp;patris amp;filii amp;fpirituS fandi ; Et itcrumilte in uniuerfum mundum, amp;pra?dicatenbsp;Éuangelionomni creaturaî.Qui credideritamp;baptifatusfuctit,faluuserit,Habesnbsp;breuibus,quo autore baptifmus iuffus amp; confirmatus fit, quo item miniftro prim unbsp;Omniuminchoatus fit. Nunc igitur uidendum cft, quid fit baptifmus. A c Paulusnbsp;quidem adEphefios amp; ad Titum baptifmum dcfinics,ficait .-Chriftus dilexit Ecnbsp;clefiâ, amp;femetipfum expofuit pro ea, ut illam fandificaret mundatâïauacro aqùænbsp;perucrbum.EtrurfusiSaluos nos fecit fecun dû fuam mifericordiam,perïauacrûnbsp;legenerationis ac renouationis fpiritus fandi. Ex bis perfpicue uidemus, baptif' .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ g

muni,iuxca Paulum,efle lauacrum ,per quod Ecclefia mundatur à peccatis, amp; re generatur,acrenouatur infpiritu fando. Petrus au tem in priori fua epiftola capiténbsp;terdOjde baptifmo loquens:Baptifmus,inquit,eft Î7r£çu-r*^a, hoc eft, ftipuJationbsp;borne confeientiæ erga Deum.Quibus uerbis baptifmi ratio ualde fignificanter éxnbsp;olicatui- £^^oim,quod inter homines ciuilibus ftipulationibus fieri folet,hec idc

M

IN CAP VT III. EV AN G; l'V C A E.

fit in baptifmo inter Dcum amp; hominem. In ciuili autem ftipulatione (quae eftjUt lunfconfultus definit,conceptio ueiborum,quibus is,qm intcrrogatur, daturumnbsp;fafturumuefeid,quod interrogatus eft,refpondet,uidelicet; Spondcs, fpondeo,nbsp;promittis, promitto,dabis,dabo, facics,àciam} primum eft interrogans, quemnbsp;uocaht ftipulator em,deindcf efpondens,qui eft promiffor,poftremo res ipfa, de

mojhomo petens baptifmum eft interrogans aut ftipulator. Dicens enim, uolo baptifari,nihil aliud fentit, qua'm fi interrogaret, num Deus uelit ipfi feruare pro-miflajper Euangelium de lefu Chrifto adnunciataf Et perinde eft^ac fi diceret,uonbsp;lo de his promifsis,quæ Euangelio mihi praedicata funt,certificari ac confirmari.nbsp;Dominus autem Deus nofter,Paterj filius amp; fpiritus fandus, eftrefpodens ac pro-miflbr.Chriftus enim iufsit Apoftolos baptifarehomines in nomuie patris amp; filiinbsp;fpiritus fanfti.Hoc autem nihil aliud eft, qua'm baptifare ordinatione, mandate, amp; uice patris amp; filii amp; fpiritus fanfti, ac per baptifmum in nomen Domini, hocnbsp;eft,in hæreditatem ac proprietärem omnium diuinorum bonorum,quæ per Chrinbsp;ftum parta funt ,inaugurare.Cum igitur minifter Ecclefiæ profitetur fe baptizarcnbsp;in nomine patris amp; filii amp; fpiritus fanfti, obferuandum eft, Dominum Deum no-ftrum fub hac miniftri pro fefsione,eum qui baptifatur ita alloqui ; N os patcr,filinbsp;ns amp;fpiritus fanftus effentia quidem unus Deus, tribus tarnen perfonis diftindus,nbsp;promittimus tibijacfanftifsimepernofmetipfosjhoc baptifmo iuramus ,quo'dnbsp;non homo quifpiam uanus aut mendax,fed nofipfi,Deus uerax amp; conftans, abluinbsp;mus te « peccatis,amp; remittimus ea tibi,ac recipimus té in gratiam noftram, adeœnbsp;que dicamus tibi propria, omnia ea bona, quae per Euangelion de lefu Chriftonbsp;ucre prædicantur.Hæc enim bona,ipfa res funt, de qua fit ftipulatio inter Deumnbsp;EiMge/ii prlt;enbsp;nbsp;nbsp;hominem.Quidergo per Euangelion de lefu Chrifto praedicaturtProfefto ha:C

dic4tioiiuid^. prædicatio Euangelii, quod lefus Chriftusplacauerit pattern qui eftin coclis, quodfarisfecerit pro peccatis noftris,quód uicerit Satanam, mortem amp;infernö,nbsp;quo'd impetrauerit nobis adoptionem fihorum Dei, ut quotquot credunt in nO'nbsp;men eius,efficiantur filii Dei,amp; haeredes bonorum eius, ac confequantur perpeti*nbsp;am falutem.Igitur baptifmus eft ftipulatio,qua pater,filius amp; fpiritus fandus, fuO'nbsp;rum uerbis fefe obligant,quo'd uelint effe,ei qui baptifatur,propicii, quod remit'nbsp;tant ipfi peccata, quo'd uelint ipfi propter Chriftum dare uidoriam fuper Satan3gt;nbsp;mortemSt infernum, quo'd adoptent ipfum infilium Dei, atcj adeo quo'dcollo'nbsp;centeuminiusamp; haereditatem omniumdiuinorum accocleftiumbonorum.nbsp;Paulus deconiugio adEphefiosfcribens,apteadmodum amp; opporttme lauact*nbsp;aquæjhoc eft,baptifmi meminit,quo dicit Ecclefiam,quae eft fponfa Chrifti,mü^nbsp;dari ac fandificari. Nam in contrahendo matrimonio ciuili, primum procusnbsp;amicus quifpiam fponfi alloquitur fponfam,fuadet ei nuptias,commendat fpf*Ynbsp;Mfi/nwo«» ‘:o«’mcmorat bona fponfi. Deinde fi puella confentiat, manus fpof^*nbsp;contrahendi «i^tiui fponfæ iungitur, amp; aut fponfus dicit, accipio te in uxorem, aut atnit^’®nbsp;ait,hanc tibiin uxorem trado, quibus uerbis 8t fignis ratum ac firmum fitnbsp;trimonium . Sic amp; in contrahendo matrimonio fpirttuali inter C H P-S T V M amp; membra Ecclefiae, proci amp; amici officio ifti funguntur, qu*nbsp;uangeliondel ES V CHRISTO praîdicant,amp;adnunciant,qt*^^4

0

H o M I L 1 A E IOAN. B R Ê N T I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gs

qui fcîatjtutoris uoce confentiat. petat Chriflo iungi, ita tum demutn fùnwni ' ht coniugium, fi per baptifmum Chrifto côfccrctur. Jpfum enim hcïs corpus tftnbsp;ueluti manus eius. Aqua aûc baptifnlijcft ueluti manus Chrifti, Hae igitur duac manbsp;nuSjhominis amp; Chrifti in bapnlmo « miniftiOjin noie Patris amp; Filn amp; Spiritus lannbsp;ôijita iuhgun£,ut fub uoce miniftrij Chriftus ipfc fponfatn alloquatur amp; dicat ; £nnbsp;duco te hoc fignaculo in mcam legitimam uxorem, Si promitto tibi tantam corinbsp;iugii fidenijUt uelim tecuin omhia mea bona cômunià habere/ordcs aût tuas ab-ftergcre,amp; te in omnibus affliâionibus fciuare,amp; ad per petuam falutem per duce-ïc. Nam Chriftam ad huhc modum alioqui eum qui baptifâtut, amp;nbsp;nbsp;nbsp;ei promit-

tere teftantur fua ipfiüs uerba, quibus lufsitàpoftolcs baptifarc gétcs fiue in homî ne,fiue in nomem Paths amp; Filii amp; fpiritus fandi jUimiru fignificans, quo'd qui bapinbsp;tiratuTjfandificetur per baptifmum ad cômunioncm cmniû bcnorù Dci,amp; recipinbsp;atur in nomen,hoc eft,in gratiam, mifericordiam, potentiam, amp;maieftatem Deinbsp;Patris amp; Filii amp; fpiritus fandi .Huic etiâ confcntit, quod P aulus ad C alatas f cr. b es :nbsp;Quicun%inquit, baptifati eftis, Chriftum induiftis. Chhftum aûc indutre, qu^dnbsp;cft:,nifi omnia Chrifti bona accipcre,fôrdes abftergeré. Si perpetuam faluttm ac-qairerc i Baptifmus igitur ftipulatio eft qua Chrriftus obhgat fefè in uerum ipt.n-fiim eius quibaptifatur,amp; promittit eiornnem falutem, utbaptifmum rede uocanbsp;ueriSjpublicam nuptiarum inter Chriftum Si honiinem confirmationem. Cæte-tum,quod Petrus,definiens baptifmum effe ftipulationem,addit,bonac ccnlcien-tiæergaDeum,neminimirumcfle debet,qui pofsit aqua,res uidelicctexnrna, bonbsp;namconfcientiamcoramDeoreddere.Naminbaptifmo nonfolumlt;ft aqua,nbsp;amp;mwfter hominem aqui pafundês,fed etiam eft Deus Pater, Filius, amp; Spiritusnbsp;Candus,amp;haetrèsperfonx prxftoadfuntnecociofaenccmutae.Ipfacemfunt,quænbsp;trianu niiniftri intingunt eum qui baptizatur ih aquam, amp; rurfus educunt eum. Sinbsp;ipûe funt,quae uoce min^ alloquuntur eum qui baptifatur,amp; recipiunt ipfutn in entiaa ßat;nbsp;fuam gtaûam,ac pollicétur cl omnia diuina bona, quemadmodum antea demô-ftrauimus. Vbi autem Deus ipfc hominem manibus fuis atripit, Si traftat,amp; allo-quens eutii clemcntcr,promittit ipfi gratiafn fuam,temifsiohcm peccatorum ac fanbsp;lutcm,ibi cette confciétia hominis,quæ antea mala erat proptet peccata amp; defpc-tationé,rurfus bona fit,amp; concepta ac confirmata fiducia, alacris coram Dco n d-ditut. Petrus igitur rede ait, baptifmum talem effe ftipulationé, ex qua fiat bonanbsp;confeienba coram Deo jUtmox dilucidiusexplicàbimus.lam ,exhis,quatnuncnbsp;diximus,manifeftum quo^ eft,cur Paulus uocauchtbaptifmumjlauacrum purgâ Baptifiru! fanbsp;tioniS à peccatiSjitem regenerationis amp; renouationis fpiritus fandi. Nonne per E uacrum regénbsp;uâgclion fide acceptû purgamur à peccatis t Èuangehon, inquit Paulus,eft poté fierationis^nbsp;tia Dei ad falutem Omni ctedenti.Et Dauid: A fperges me bomine bÿfopo3(quaenbsp;fighificat Euangelion)amp; mundabor, lauabis meamp; fuper niucm dealbabcr. Non-ne per uetbum Euangeliiregenéramurc’Renati,inquit Petrus, nôex femine motnbsp;*^ïfed ex immottali per uetbum uiuentis Dei, amp; manentis inæterhum. H oc aonbsp;^em eftueibum , quod per Euangehô delatum eft ad uos. Nonne per prædicatio

Euangelii datur fpiritus fandus, amp; is eft fpiritus renouans corda homi num Vtrumexoperibus Icgis,inquit Paulus, fpiritum accepiftis, an ex prædicationcnbsp;fideitHac cette interrogatione perfpicue fignificat P aulus,fpiritum fandum darinbsp;per minifteriuin prædicationis Euangelii. Vnde amp; alias dicit : Fecit nos idcncc snbsp;miniftros noui teftamenti, nô literæ fed fpiritus. In baptifmo autem non fimpheinbsp;texcft Euangelion de lefu Chrifto,fed eft Euartgelion fignaculo, ftipulatione/oc-

M X

IN C A T V T in. EVANG.lv CAE;

derc,adeo’ç iuramcnno Dei patris, Filii, amp; Spiritus fanfli obfignatum amp; côfiiffla tum.Quodenimincircumcifione,quamD E V Slfiaeliin Abraamoinftituit,nbsp;erat præpucii auulfio( erat antenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Je-jhoc eft ,fignaculum cius foederis, quod

D O MIN V Spepigeratcutn Abraamoamp; profapiaeius)hocinbaptifmoeft his qui baptifantur infufio autitnmeifio in aquam, uidelicet, certutn eft fignacu*nbsp;lum, quod DEVS uelit effe propicius propter C H R I S T V M. Et ut idnbsp;magis explanem atque illuftrem ,adüciâ aliquot etiam ciuiles fimilitudines.Namnbsp;quod eft figilluni honefti uiripublicis liter«, hoc eft aqua baptifmi Euangelio:nbsp;Si quod in foederibus iungendis eft manuum coniunftio, hoc in baptifmo eft im*nbsp;merfio aut infufio aqugc baptifmi : denx^quodeftinpraeftandis iuramentis duonbsp;rum digitorum eleuatio,hoc in baptifmo eft aqua: infufio.Hac enim, ueluti extennbsp;tis digit« , iurat DOMINVS DEV Snofter per femetipfum, quod uelitnbsp;effe propicius ei,qui baptifaf,amp; remittere pcccata,ac adoptare eum in filium fuum,nbsp;amp;in hæredem omnium fuorum bonorum. Quare baptifmus maxime propricnbsp;lauacrum dicitur,quo hi, qui accipiunt baptifmum, a' peccatis purganrur, regencnbsp;rantur,amp;fpiritufanao donantur, quo renouati, induuntnouum hominem, quinbsp;iuxtaD E V Mconditus eft, per iufticiamamp;fanftitatemueritatis.Diximus quidnbsp;fit baptifmus, nunc uideamus quoij baptifmi diuifionem. Sed quid multa t con^nbsp;flat quidembaptifmus exmultis partibus,ficuthomoexmultismembris. Baptif-mi enim ueluti membra funt,primum homo qui baptifatur, deinde minifter bapnbsp;ßaptilhd pir tifmû adminiftrans ,adh3Ec aqua,amp;aquæ infufio,præterea uerbum feu Euangeli-ondelES V CH R1 S T0,poftremoD E V SPater,Fihus,amp; Spiritusnbsp;fanftus. Ex his multis partibus conftat baptifmus,nih ilominus tarnen, unus tan'nbsp;turnbaptifmuseft.VnusD OMINV S,inquitPaulus,unafides,unumbap'nbsp;tifma,unusD E V SSfpateromnium,quieftfuperomniaamp;peromnia,amp;inotnnbsp;Eäptifmatum nibus nobis. Sunt quidem prophana quædam baptifmata carnis, quibusfofdeSnbsp;genera, carnis abluuntur:eft amp; baptifmus crucis,de quo CHRlSTVSad filios Zebenbsp;dæi ait : Poteftis baptifari baptifmate, quo ego baptiforf eft praeterea baptifmusnbsp;fpiritusSC ignis, quo C H RIS T V SdifcipulosfuosindiePentecoftesbaprfnbsp;zauit. Nos autem nunc de eo tantum baptifmo loquimur ,qui per loannem Bapnbsp;tiftam inftitutus, amp; per A poftolos omnibus gentibus adminiftratus eft,amp;quonbsp;EcclefiaC HRIS IInuncutitur,acadconfumationemuftgfeculiutetur.Hi‘^nbsp;inquam,baprifmus unus tantum eft,ficut una eft tatum fidcs, unus Chriftus, unuSnbsp;fpiritus,unus D E V S amp; Pater omniu. Quare baptifmus, quo infantes in nom^nbsp;ne Patris amp; Filii amp; S piritus fanfti baptifanf ,non eft alius baptifmus ab eo,quo aduïnbsp;ti baptizantur, nee alium baptifmum habet diues, nee alium pauper, nec aliuU*nbsp;habet opilio,nec alium rex.Quid ergo non toleramus nos inuicem per charitat^,nbsp;ftudentes feruare unitatem fpiritus per uinculum pacis i Cur alius alium faftidif^nbsp;Cur alter alterum non folum præ fe contemnit,uerumetiam diris deuouetf Cert^nbsp;his moribus,quantum in nobis eft,unitatem baptifmi diuidimus,imo prophana^nbsp;mus amp; fordidamus.Scduthi,qui charitateunitatem baptifmi commendant,pr^J^nbsp;clariinconfpeftuD E I habentur,itahi,quicontentionibusamp;rixis,faftidioS^lt;^fnbsp;temptu proximi unitatem baptifmi difpergunt, magno fupplicio tanquam fa^^’^*'nbsp;legi, iD OMI NODEO noftro afficientur.Oftendimus unum tantufl'nbsp;baptifina effe,reliquum nunc eft, ut explicemus frudum amp; utilitatem eius, A c fuR^»nbsp;quiinfiö*'

HOHILlAE 10 AN. B R E N T I i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?

quîînhuncdutitaxat ufuni baptifmum inftitutum cffcputant,ut fit nota difcer- -nens CHR.1 St 1 A N V M*ludxoautTurca,ficutucftitus gentcmagcnte diCccmit. Et hi quidcm noil iti hoc Citant, quod fcütiint bàptifmum effe fignuninbsp;diftingucns CHRlSTlANVMà ludæo, Omnino ehiiri per bàptifmum hinbsp;diftihguùntui,fedinhocerrant,quôd cxiftimentbaptifmünl iÜ hune tantumnbsp;ciuilenl üfuni inftitutumeffe.Sünt alii,qut docentbaiptifmum effe fignum admonbsp;nens nos,ut in omnibus afflidiohibus patiehtiâ habeamus, amp; moriâmur pccca*nbsp;tis ac uiuamus iufticiae.Et hadenus quidem hi tcdC fentiunt. Baptifmus ehim ue*nbsp;te nos admonetjUtnonfetuiamuspeccatiSjfediufticiæ.Paulusenimad R,cminbsp;hosfcribens:Anignoratis,inquit,quo'dquiCunqueitt C HR I ST V M Icfumnbsp;baptizati fumus, in morteni eius baptizàti fumus C Sepülti igitui fumus un« cumnbsp;lllo pet bâpCifmum in mortem, ut quemadmodum excitatus eftCHRiSTVSnbsp;ex mortuis per gloriam patris, ita amp; nos in noüitate uitx àmbulemus. Svd in eonbsp;errant,quodadduntjbaptifmuminhuncduntaxatufurnir.ftitutum fffi^.Ntchccnbsp;fentiendum eft, quod baptifmus fit inftitutus, ut ufus eft fruftus ipfius eo tantumnbsp;rempote durer,quo quis baptizatur. Sed maxitrie omriiû inftitürus eft, ut ufus i p-fius.eo tempore qüö quis baptifatur, incipiat, amp; duret uflt;5 ad mottem. Non emnbsp;fignum tanturn eft inter hominem amp; hominem ,fed certifsimum fignum eft internbsp;hominemamp;D E V M,fignum,inquam,eftdiuinæuoluntatisergahomincm,ninbsp;mirumquo'dD E V S hominem in filiumfuumadoptet,amp;peccâtaeiremittat,nbsp;adeoc^ feruet ipfum in omnibus affliftionibus ad uitam perpetuam propter lefumnbsp;CHRlSTVM DO MiN VMnoftrum.Quccunçautemfacramcntomifenbsp;ricors amp; clemcns D E1 uoluntas nobis certo fighificàtur,eo confirmatur fides nonbsp;ftra,amp; efficitur in nobis bona côfcientia ergà Deû. Eft igi£ baptifmus potifsimumnbsp;in hune ufum inftitiltus,ut primum quidem per cum rcgencremrtr,amp; renouemur,nbsp;deinde autem ut habeâmùs per eum confolationem in omnibus afflifliônibus, amp;nbsp;confirmationemfideiin omnibusaduerfis,acefficiamtis pcreumjqn^rnadmo*nbsp;dürii Petrùs aitjbonam confeiehtietiani erga D E V M Ergo, cum tumultus tennbsp;,tatiorium,malam confeientiam in nobis extitahtiùm, in corde noftro oritur, adnbsp;baptifmunî,non quidem externe opéré itcrumaflumcndum,fed perfidem recur ,nbsp;tendùmeft, tune reipfa fentiemus, ex mala confeientia bonam fieri • Si quis, ex ßäpHCmttf renbsp;empli gratiä,morb*o,egeftate ,infamia, aut exilic affligitur, continuo folct Satannbsp;inagnitudine doloris amp;ocgritüdinis, hbrrendas amp; blafphemas cogitationcs in ipnbsp;to excitare.Cogitat enirii afiiiâus,quôd D E V S non refpiciatipfum,quôd Deus ^**^*®”^^*nbsp;deteliquerit amp; abiecerit i pfum. Sic autem togitare àc fentire, eft malam confeiennbsp;fiàm habere. Vrtde ergo efficiemuS eàmbonamrSi fecurramus ad bàptifmum, amp;nbsp;feuocemus perfidem inmemoriartiiqucdC) É V S pollicitusfitm baptifmo,nbsp;te nos refpefturum, amp; in oninibus affliftionibus feruâturum. His igitur promifsisnbsp;^etfifsimobaptiûnifignaCulo corifitmatis fidenii adhibentes,bonam efficiemusnbsp;ionfeientiam coram D E O,utabiedisimpiiscogitationibus,eaquæreftafuncnbsp;^Dcofentiamus.SiàiipeCcata oboèuloS pbnùntur,quidhtuc ahudinmen*nbsp;t^ueniret ,qu«m fe phne perpetuo damhatum efle i quid autem hac confciennbsp;*^^peiuscRedijgjtQja£ihaptifmum,pef fidem,amp;illiCitiüenies DO MIN V M

Pattern,Filiumamp;Spiritumfanftumbaptifmo,qaafideuatis digitis iaiafle,q^ ’^oriittattibi peccata propter Chriftum,amp; fententiam condemnation^»nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M j

IN- CA PVT III/ EV AN G. LVCAE.

in teretraftet. Hac profedo re,ex confcientia pcfsima efficietur optima. Si cui mO' ncndumeftgt;amp;intentbrasmortisingrediendum,imniane,quannsproccUis connbsp;fcienciaexagicetur.Hacparteimminet perpetuus interitus,illaextremus crucia-tuSjhac obncicfefc ira DEI, ilia ignis inferni .Brcuiter, quocunque moriturus renbsp;fpiciat,uidetfuam ipfius intcrniuoncm.Qui autem fuumuidet cxitium, quatnnbsp;bonam poffet coram D E O habere confcicntiamfquas non effiaret in DE VMnbsp;blafphemiasf quænonconuitiaD E O ingereretjquo'd fit DEVS iniuftus,nbsp;quod fit crudelis, qudd fit tyrannorum omnium fæuifsimus, amp; ali a m ulta, quxnbsp;etiam diftu horrendafunttQuid igitur facial is, ut iterum adipifeatur bonam connbsp;feientiamt ELeuocet ob oculos fidei baptifmum,in quo cum perfpiciat D E V Mnbsp;fefe obligatre,quód uelit in morte feruare,amp; per mortem ad uitam ducere, difeufquot;nbsp;fisblafphemiis fenciet DEV Mefle longe omnium optimum ac clementifsinbsp;mum Acqueadeo,quicquidunquam afflidionisuelcorporalisuelfpiritualis,exnbsp;itium ac internitionem nobis minatur, bapti{mo fidem noftram confirmemus,nbsp;ut eo certificati fiduciam concipiamus, nullam affliäionem tam grauem tam pernbsp;niciofamefle,qu3E non neceffehabeat propterfœdus D E iPatrisamp;Filiiamp;Spirinbsp;tus fandi nobifeum initum ,adiumenîo nobis in bonum efle. Sed diceres ; Reçutnbsp;JO quidem adbaptifmum in afflidionibus amp; tentationibus meis, fed mox aliæ conbsp;gitationesfolentmihiomnefolatium excutere, quod é baptifmo me conceptu^nbsp;rum fperaueram. Cum enim uideam menunquam diuinæ uoluntati obediifle,nbsp;amp; fidem meam DOMINO uiolaflTe, non poffum aliter mih i perfuadere, quàmnbsp;quod DO MIN VS etiam fidem amp;,focdus fuum in me fit uiolaturus, ac me per-petuo exicio traditurus. Hæc funt, quæ confeientiam meam mirum in moduinnbsp;turbant,acgrauius morte me affligunt ,Quo igitur me uertam ,utab his uere infernbsp;ni doloribus libérer t Scio quidem hæc effe ignita iacula Satancc, fed gratia DEInbsp;quot;Dtui uerax, S VM CHRIST V M,reliquumadhuc nobis eftfcutum fidei, quonbsp;etiamß homo pofjimus hæc ignita Satanæ iacula extinguere« A n quia tu mendax fadus es, pU'nbsp;«e dxjiteritnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ y Mmendacemforet Aninobedientia tuafidemD E lfacietiP

ritamj'Abfitlongifsime.D O MI N V SenimD E V Snofter,Pater,Filius, amp; Spiritus fandus pofuit certitudinem amp; firmitudinem foederis fui, qu od nobif-cum in baptifmo pepegit,non fuper fundamentum noftræ obedientiæ^fedfunbsp;perfundamemtum certifsimæamp;immutabilisfuæ ueritatis.Ac requirit quidemnbsp;Do M I N V S à nobis obedientiam magna feueritate,attamcn in feeder^nbsp;uouiteftamenti percutiendo, non adiecithanc conditionem ; Si mandatis mdSnbsp;obedieris,ero tibi propicius, amp; remittam tibi peccata propter obedientiam tivnbsp;am, quid enim hoc aliud eflfet qu«m uetus teftamentum legis reftituere, ac uerbiSnbsp;quidem polliceriremifsionem peccatorum, adieda autem conditione nobis im'nbsp;pofsibili3( cum enim lex fitfpiritualis, nos autem carnalcs,nunquam ad plenumnbsp;fatisfacimuslegiD E I.Etaitpfalmus: Noniuftificaturinconfpedu tuoomm^nbsp;uiuens ) reipfa nos propter peccata damnare, ac perpetuæ internicioni obiicere^nbsp;Cumigiturfœdusnouiteftamenti,quodnobifeumD E V Sinbaptifmoptf'nbsp;cutitjfitfœdas gratuits clementiae propter C HRIST V M ,noncftadieft«nbsp;ulla conditio legis, fi feceris hæc opera, fi obedieris mandatis meis, fi impleuerisnbsp;legem,fedfimpliciter absqueullaconditionelegis ita perculTum eft: Nos Pater,nbsp;Filius amp; Spiritus fandus baptizamus te, hoceft, poUicemur tibi hoc baptifminbsp;fignaculo.

HOHILIAE IOAN. BRENTJÏ;

fignaculo, quod adoptcmus te in filium, quód gratis rem ittittïuS tibipeecata, quód ieruaturi tefumus in affiiftionibus amp; mcrrcjqncd daturi tibi fumus fempiternbsp;namfocheitatem propter IE S V M Chriftum.AtqueiiocfQcjQjnbsp;tuin ad Deum attinct,carn firinunijtam conftans eft, ut cJcius coclü iueret,quàinnbsp;ut ïftudmendax fieret. Montes, inquir Efaias,cornmoucbunturamp;colles contre*nbsp;mifcent^mifcricordia autem mea non recedet« te,amp; foedus pacis meæ non mouC'nbsp;birur,dixitmiferatorDOMlN VS, Nulloigiturpado fentiendumeft, quódnbsp;D O MIN V S ueritatem fœderis fui ideo retradaucritjquia tu D O MIN O nonnbsp;obediifti,fed fentiendumeft, te quidem à fordere abfccfsiflcjacgrauitcr pcccafte.nbsp;Do m IN VM autemadhucinfacderefirmumconftare.HoeigitQj.qyæj.gfjjjjnbsp;eft, non ut per defperationem longius quàm antea, peccatis, afœdere abfeedas,nbsp;fed ut ad foedus Dei redeas, Etquod leremias capite tertio Ifraehtis concionatur,nbsp;hoc idem tibi didum efie putes. Vulgo dicitur,inquit Icrernias, fi dimiferit uir uxonbsp;remfu3m,amp;recedens ab co duxerit uirum alterum,nunquid reuertetur ad cam ulnbsp;traf nunquid non polluta amp; concaminata crit mulier ilia f Tu autem fornicara esnbsp;cumamatoribusmultis,tamcnreuertcreadme,dicit DoMlN VS, amp;cgofufcinbsp;piam te.ldem plane clamat etiam ad nos DO Ml N VS Deus nofter, V ulgaris,nbsp;inquiens ,confuctudoinfocderumrationefic fehabet, quód fi altera pars foedusnbsp;uiolet,altera ad feruandum foedus amplius non obligetur. Vos autem, etfi uiola-ueritis foedusmeum,tamcn quia ego firmus adhucin focdercconfto,reucrtimininbsp;faltcmadmCjamp;fufcipiamuos.ReuertimurautemadDE VM pocnitentiafeurcnbsp;fipifcentia, Porro refipifeentia conftatagnitione peccatorum amp; fide in Chriftum,nbsp;quód propter ipfumhabeamus remifsionem pcccatorum,quemadmodum fupranbsp;fæpenumeroindicauimus.Proindefiueinftetafflidio, fiuc anguftia,fiucpfecutio,nbsp;fiue fames,fiue exilium,fiuc gladius,fiue pcccatum,fiuc mors,fiuc Satan, fiuc infer-nus,perfuafum habcamus,quód nihil tarn potens fit, quod qucat ueritatemnbsp;foederis Dei abolcrc,amp; reuertamur ad D E VM amp; foedus dus per finbsp;dem,ut recuperata bonaerga Deumconfeientia, perpetuamnbsp;falutem confequamur propter lefum Chriftu DomioA

noftrum quieftuna cum Patrcamp;Spiritufando

Deus laudandus in fecula Amen.

’ , H o M I LI A xxinr.

De poenitentia.

!

Ç Stendimus loannem Baptifta miflumeffeadpraé-dicandum baptifmumpocnitetia: inremifsionem ; peccatorum, amp; explicuimus ueram baptifmi ratio-; nem. Reliquum igitur eft, ut explicemus etiamnbsp;I quæ fit liera ratio poenitenriaE,qu3m alii uo cant re-fipifeentiam. Quanquam autemfæpenumero denbsp;hac re differuimus, tn quia rei amp; cognitu amp; faftu nenbsp;ceflariae, nulla debet effe facietas, amp; loannes moxnbsp;admonebitturbasin côcionefua,utfaciâtffuft9dignbsp;, jnûcpaulocopiofius depocnitctia,uteiustei,quâfcmpernbsp;agere debemus, amp;: quænbsp;nbsp;mortem ufque durare debet, ueiä rationc diligcter cog

M 4

iU CAPVT ni. EVANG. LVCAÈ.

faofcamus.Pœnitcntia igitur,de qua in præfentia loquîmur, cft innouatio feu fflii tatio fceleratæ uitæ in melius,ut iüfti coiam Dco ac bcâti efticiamur. Scio quidcmnbsp;pœnitentiani alias alirex definitijéd nialui,quicqüid id eft,ttiditer expUcaie.EcC'nbsp;nim,tunc mutàmus uitam noftram in mclius,cum pütgatnur « peccatis, in quitusnbsp;concept! ac nati fumus, amp; libcramùr « fcelciibus quæ operibus defîgnauimus, utnbsp;ambulemuS in bonis ôpcribus,qus Deus nobis praeccpit.Pcrpbchitentiam autemnbsp;purgamur « pectatiSjÖi liberamur « fceleiibus noftriSi qùetnadniôdutn poftea in-dicabimus.Eh: igitur pàcnitehtià,fceletatæ ùitae mutatio in meliuS, quo iufti fadi,nbsp;falutem confequamür.Quid etgô faciam jinquieS, ut iftnouem amp; rnütetn fccleratânbsp;meam uitam in melius,hoc eft,ut purger ac libérer « peccatis meis, amp; reputet in cônbsp;fpedu Dei iuftus^Hic uexo uafiaè faut honiinum fentenciæ. Alii,qui fecundum hu*nbsp;nlanatn rationem de pœnitentia iudicântj fentiunt tufti demum uitam in meliuSnbsp;mutari amp; à peccatis purgarijCum in locum pexpetrati uicii, contraria uirtus fubfti'nbsp;tuitur. Vt, exempli gratia, fi quis peccat ira, fubftituat depofita iXa clementiam, finbsp;odiOjfubftituat âmotem,fi ebxietate,abieda ea furroget in locum eius fobtieiatedi,nbsp;fi feortatione amp; incefiu,fedetùxoppofitam uirtutem, caftitatem, fifurto, arripiatnbsp;iufticiam tribuendi unicui^ qüœ fua fünt. Atcj adeo, quocuncj uicio quis obnoxFnbsp;ûs eft,fcntiunt eum ita à uicio purgati, fi expulfo uicio, oppofitam uirtutem fcde6nbsp;Ethic quidenl frudus pccnitentiaecft,non eft autem ipfa pœnitentia,Aliud eft atnbsp;box,aliud ûudus arbotis.Sic aliud eft pœnitentiâ,aliud frudus pœnitentiæ.Iam,utnbsp;amp;uduS arboris non facit arbotem bonam, ita nec pœnitentiæ frudus faciunt bonanbsp;pœnitentiam. Quanquàm enitri opéra feu frudus pœnitentiæ uideâtux coxam honbsp;minibus uera pœnitentia,non tarnen purgant peccata,non libérant à fcelexibuS,nbsp;non plaçât Deum. Et qui poffent iftud facere^nulla enim efthuniana uirtus, quaenbsp;non aliquafui parte coram Deoimpufaamp;pxophanafit, quomôdoigitut ipfaim'nbsp;pura poffet impuritatem ex pi are f Sed de h ac re poftea. A lii, qui fuper ftitionemnbsp;hypocrifim fedantur, de pœnitentia ineptifsime amp; contra fenfum cômunem iudlnbsp;can£.Norï enim hocagunt,ut uicium contrariauixtute,fed ut opexe proifus alienOnbsp;amp; impextinenti expient. Vt,cum peccauexint furto^ expiant peccatum illud pexe^nbsp;gxinatione, cuni peccauexint feoftatiorie, expiant eleemofyna, cum peccaüefio^nbsp;ebrietate,expiâtauditu Miffæ,cum peCcaueririt inipoftuxa, expiant ieiuhio. Quidnbsp;autem ad expiandum fuxtum faciat peregrihatios^ quid ad purgandam fcottàtiO'nbsp;nem faciat eleemofynaf quid auditus Miftæ ad eluendam ebxietatemf quid ieiutiînbsp;um,adfatisfaciendum pxo impofturaXCertefic pœnitentiam agere,pcxinde eft,3^nbsp;fi quis pede doleat,amp; obliger caput,aut manu doleat,amp; medeatux pedi.Quid erg^nbsp;înquies,faciendum eft,ut peccata fie expictur, amp; fcelerata uita fie in melius mute6nbsp;quo amp; iufticiam amp; falutem confequamur t Et quæ eft ilia pœnitentia, quæ €0X30*nbsp;Deo ualets'Hic tu mihi ôbferua,eas conciones audiendas cffe,quæ non in h ac teJî^nbsp;natæ,fed de cœlo ad nos miffæ funt,quibus docemux,amp;quidad agenda pœnitt^nbsp;tiam faciendum fic,amp; quid Deo placeat. Sunt autem in üniuexfum duo tantupd'nbsp;Conooiwfoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concionatores, quoxum conciones de Cœlô miffæ, amp;cœleftibusmiî3Cii^

rex duo, i/io= Cônfixmaræ funt. Alter eft Mofe. Alter eft lefuS Chxiftus. Fuerunt amp; prophetæ ô* /E ex Chris A poftoli concionatores,fed hi fuerunt Mofi amp; Chrifti difeipuli, ac quicq uid t®**nbsp;fi ut.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cionati funt,è Mofi amp; Chrifti côcionibus côftat.Quare fi Mofen,amp; Chriftû audi3î»

profedo audies fummos in toto orbe terraji condonatores, amp; ipfojz pioph^^

'H o M I L I A É quot;l O A N. B R E N 1 1. T*

ac Apoftolorum præceptoreSjQui etfi concionesfuas inhac terrahabuerunt,tamc non in hac terradidicerunt,fed.atttücrunteas ad nos de ccxÄo.Pnmum ergo audinbsp;endus eft Mofe,cuius concionem de coclo ueniffe, propcmodum manifeftius eft, Ulop coacionbsp;quitn ut probari debeat.In Exode enitn capite decimonóno fcriptum eft.TotuS cxkfiis.nbsp;mons Sinaifumigabat,eo quód defcendiffet Dominus fupet eum in igne,amp; afcerinbsp;ditfumus CK co, quafi defornace. Erat^'totus mons terribilis, amp; fonitus buccinaïnbsp;paulatim crefcebat in maius.Mofe loqucbatur, amp; Dominus tcfpondebacei uoce.nbsp;Et in Deuteronomio,capite quarto; A ccefsiftisamp; ftetiftis ad radices mentis,qui arnbsp;debat ufçg ad medium coclum,erantqg in eo tenebrx Si nubes Sc caligo. Locutusc^nbsp;cft Dominus ad uos de medio ignis, Vocem uerborum eius audiftis, amp;nbsp;nem nullam uidiftiSjpræter uocem. Habes concionem Mofi de coclo defcendifle.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Quæ eft ergo ilia concio Longum effet, fingulis cam partibus explicating referte.

Si uolueris autem epitomen eius concionis audirCjCrï accipe Decaloguni,feü decé Decalogus præcepta,quibus ipfemet Dominus Deus uofter concionem Mofi tanquam in btcnbsp;ui compcndiocomprehendir.Oftendit,inquitMofe,uobis paftumfufl^quod prænbsp;cepit utfaceretis,nempe decé ucrba,quæ fcripfit in duabus tabulis lapideis.QUodnbsp;fi uoluerisetiam Decalogi epitomen habere, audiquid lefusin Euangeliftis, legis riecudogiepinbsp;dodori, quaerenti quod effet mandatum magnum in lege j relpondeat : Diliges tome.nbsp;Dominum Deum tüû ex toto corde tuo,amp;in tota anima tua,amp; in tota mente tua,nbsp;hoc eft primum amp; magnum mandatum.Secundum autem fimile efthuic.Diligesnbsp;ptoximum tuum,perinde at«^ teipfum. In his duobus mandatis tota lex amp; prophenbsp;tx pendent.Habes paucis uerbis non tantum concionis Mofijfed etiamomniumnbsp;prophetarum,quantum ad legem attinet,compendium.Proindc, fi uolueris poc-nicentiim agere, arripienda funt decern præcepta, 8i qua: in lUis praccipiuntur,facienda Stopereimplenda funt. Non enim funt dat.a, utaudianturtantum,fedutnbsp;împleantur. Ha:c funt, inquit, praccepta, quæ præcepit Dominus Deus uefter utnbsp;docerem uos,ut faciatis in terra ad quam ttanfgredimini pofsidendam, ut timeasnbsp;Dorninum Deum tuumS fernes omnia ftatutaSc præceptaeius/quxegopræci-pio tibi.Et iterum : Difcite ea,amp; feruate,utfaciatis. Qui autem ea uere ferüauerir,amp;nbsp;iuxrafententiam legis toto opere impleuetit,is habebit uitam amp; foclicitatem. Cu-ftodite,inquit,ftatutâmeaamp;iura, quæfaciens homo uiuetin eis. Et iterum : Teftesnbsp;înuocohodie côtrauos ccelum amp;terram,quo'd propofuerim uobis uitam amp; mortem, benedidionemamp;malediftionem. Elige ergo uitam,utamp; tu uiuasamp; fernen t«nbsp;um. Ac in Euangelio ad adolefcentem dicitur:Si uis ad uitam ingredi,feruamandata. Sed cum defyderio adipifeendæ uitæ acfœlicitatis arripuero decern præce-pta,ut in ipfis ambulem,amp; ea opere compleam,quid fitdpfa re comperio plane minbsp;hi idem accidere,quod paraly tico fefe ad ambulandum erigere conâti.ls, ut maXinbsp;the nitatur manibus amp; pedibus uiam capeffere amp; ingredi, tarnen omnibus uiribusnbsp;deftitutus,non poteft uel pedem mouere. Sic homo in peccatis conceptus amp; na-^s,peccator um morbo ita inualidus fadus eft,ut prorfus nequeat fefe ad ahibulannbsp;urn in lege Domini erigere,amp; rum maxime id conatur, turn uero maxime uidet'nbsp;a lam legem in membris fuis rebellantem legi mentis fuæ, quemadmodum Pau -ft^**^*d ^^P^’“^’’’^^‘^lt;^^Htemipfum legipcccati,quæ eft inmembris eius. Pote qui cm fieri,ut quis habeat fpeciem fatisfacientislegi,amp;çxterna opera Ic-gis raaat, ed tantum abeft, ut legem exafte, quemadmodum requiritur, adim-pleat, ut quo magis implere conetur, eo magis agnofcat fe ipfam uiolare. Lexnbsp;cuim,inquic Paulus, eft fpiritualis,ego autem carnalis uenditusfubpeccatüm^

I

niusamp;fordidius.Credcndum eft in Deum,nuUa proifus dubitatione, amp; totaani» tna. At dubitatio 8i inciedulitas caini ica agtiata eft,ut donee pofüeii$ cainem^innbsp;credulitatem ab eaauellere non queas. Diligendus eft proximuspetinde ac tu te^nbsp;ipfum diligis. Sedillud, quod aiunt, ptoximus egoinetCum mihi^plus nobis aiiinbsp;det,quamlex Dei.Breuiter, ncque tantum credirnus Deo,ne$tantüm diligimuSnbsp;Deum ac pioximum,quantum debemus Sc quantum leX Dei a nobis requiiit, Cunbsp;igitur non plene fatisfaciàmüS præéeptis Dei^quæ Mofc nobis concionatur,quidnbsp;fitt Num conniuet Mofe ad im petfedam impletionem legis t num agnofeit excelnbsp;num opus amp; tell qua condonatf Minime gentium. Hic concionator ,feuerifsimusnbsp;omnia plene feruari uult,autnon plene fer uantem maledicic, Malcdidus, inquit,nbsp;omniSjqui non permanet in fermombus legis huius, nec eos opere perficit. £t dunbsp;cetomnis populus; Amen. Vndereipfa comperimus,^ mandatumj quemadmonbsp;dum Paulus ait,quod inftitutum erat ad uitam,cedat nobis ad mortem, noil qüPnbsp;dem uitio mandati, ( eft enim praeceptum fandum, iuftum, ac bonum ) fed uitionbsp;noftro,qui imbecilliores fumns,quam ut mandato Dei uinbiis noftris perfede fatisnbsp;facere queamus.Poftquam enim non implemus praecepta Dei, tunc agnofeimusnbsp;expraeceptis peccata rtoftra.Ptopofitis autem pcccatis,proponif amp; ira Dei, amp; ma'nbsp;leïdio,amp;mors,amp; perpétua damnatie .His autem propofitis,natura ncftralic irrinbsp;tatur,ut iam non folum in hänc partem peccet, noh perfedefatisfaciatlcgi, fednbsp;num,ac plane de falutefuadefperare. A t«^ hocilludeft,quod Paulus toties de IcgCnbsp;inculcat;Perlegem(noniuftificatioàpeccato,fed)agnitio peccati. Eticey^; LeXnbsp;iramoperatur.Acruifus;Litcraoccidit.Etiterum;Potentia peccatilex eft. Hicctnbsp;go uide mihijtem longe aliter euehire', q animo meo præfum pferam. A durus eri»nbsp;pocnitentiam,accefsi ad coheionatotem Moferi, amp; audiui ab eo pracepta Dei, utnbsp;cUm obfetuarem ea,uica amp; foclicitatenl haberem, fed ecce rerum uices in diuerfuh*nbsp;mutatas. Volui praecepta Dei obferuare,fed uidi aliam legem in mebris meis,quîCnbsp;non permittebatjUtprafcepta Dei perfede obfetuarem. Volui «pcccatisliberari^nbsp;amp; iufticiæ opecam dare,fed eccepeccata,occafione i lege accepta, fubindé mag«®nbsp;ac màgis augebantur. Ÿ olui ad uitam ingredi, fed ecce ingreffus fum in morteOt«nbsp;Volui foelicitatem adipifci,fed uideo Si fentio me longe omnium miferfifhû,amp; ttgt;

HOMILIAE IOAN. BRENTIÏ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'¦fi

Mofen audiaSjamp; difcas cx ipfo agnitionem peccatorum tuorum, iudicïum dam^ nationis tuæ.Quid crgo^num perduxandum Si manendum eft apud hunc conciönbsp;natorem j* Abfic longifsimc« Primura quidem omnium audiendus eft, ut mala nonbsp;lira cognofcamus,fcd non eft apud ipfum perdur andö.Hoc enim quid aliud effetnbsp;nbsp;nbsp;^\ofc di

q manere in peccatis,in defperatione,inodio Dei,in inferno, amp; perpétua damna chrifiH eut» tionct Nam,quotquot, inquitPaulus, exoperibuslegis fnnt,cxecrationifuntoblt; dum^nbsp;noxii.Accedit huc,lt;p nee ipfe Mofefecum retinetauditores Si difdpuios fuos,fednbsp;lemittit eos ad alium concionatorem, è quo omnis iufticia Si falus petenda fit,di-cens: Prophetâ de gente tuaamp; de fratribus tuis, ficut me, fufeitabit tibi Dns Deusnbsp;tuus,ipfum audies.Et mox:Prophetam,inquit Dns, fufcitabo eis demedio fratrünbsp;fuorum,ficut te,amp; ponam uerba mea in ore cius,loqueturo^ adeos omnia quaï praenbsp;cepero illi. Qui autem uerba eius, quæ loquetur in nomine meo, audire noluent,nbsp;ego requiram ab eo.Hic autem propheta.interprete Petro in Aftis Apoftolicis canbsp;picetcrtio,eft Dominus nofter]efusChriftus,æterniDeixternusfilius,qui in huncnbsp;mundum miffus eft,amp; hominem induit, ut mundus per eum feruaretur. Ad agen,nbsp;damigteur ueram poenitentiam coram DeOjaudiendus eft poft Mofen alter comnbsp;cionacor,Iefus Chriftus,cuius concionem de coclo effe notius eft, qnt probari de-beat. Qui me mifit.inquit,uerax eft,amp; ego quæ audiui ab eo,hæc loquor in mödo. chrifti cScianbsp;Et iteru: Ego ex meipfo non fum locutuSjfed qui mifit me pater,ipfe mihi manda ccekftis.nbsp;tum dedit quid dicam amp; quid loquar. Et feio quodmandatum eius,uita æternanbsp;eft.Audiamusigitur,quidhicconcionatordoceat.Acprimum,aüdimus quidemnbsp;cp Chriftus mcmineritinterdum inconcionefualegis Mofiamp;decempræcepto-îum,eacg explicct,quemadmodum te ftantur Euangeliftæ,obferuandum anté eft,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

tunc non fungatur proprio fuo minifter io, pro pter quod e coclo in terra miffus efi kgifiator.

€ft,fedufurpetinterimminifteriulegis,amp;agatinterpretem Mofi,quo commodius adfuum ipfius proprium minifter ium capeffendu perueniat,Nam quemadmodiinbsp;Dominus Deus nofter, in conferendafalute,arripit, iuxta Efaiam,alienum amp; pe-regrinum opus,quod eft,affligete,amp; operatur per illud proprium fuûopus, quodnbsp;eft feruare, ita films Dei, lefus Chriftus inratione iuftificationis amp; perpetuæ falutisnbsp;arripit alienum minifterium,quodeftminifteriu legis,ut per illud quafi gradu quonbsp;dam adfuum ipfiusminifterium,quodeft Euangelionfalutis,defeendat. Etenim ebrifli proinbsp;lefus Chriftus,quod adfuum ipfius proprium minifterium attinet, miffus eft à pa- prium mini^nbsp;trefuo inhunc mundum,ut obedientiafuairam Dei placaret, pro peccatis homi • fimuntinbsp;num fatisfaccrct,mortem uinceret,Se uitam ac perpetuamfoclicitate pararet. V n-de amp;hoc mandatum patris in omnibus concionibusfuis inculcat, Si urget, perfpinbsp;cuefignificanSjfe ob earn cauffamin hunc mundum miffum, ut homines Deo re-conciliaret,amp; iufticiæ,uitæ ac perpetuæfaluti eos reftitueret.Sic Deus ( inquit ) di .nbsp;lexit mundum,ut filium tuum unigenitum daret,ut omnis qui credit in eum, nonnbsp;peteat,fedhabeatuitamæternam.NonemmifitDeusfiliumfuuminmundû,utnbsp;cond.emnetmundum,fedutfcruetur mundus per eum.Etiterum:Ego fum panisnbsp;nitæ.Q^i uenit adme,non efuriet,amp; qui creditin me,nó fitiet unquam. A c rurfus:nbsp;^gofumlux mundi.Qui fequif me, non ambulabit in tenebris ,fedhabebit lumcnbsp;uitæ. Et aliàs:Ego fumoftium,per mefi quis introierit fcruabitur. Ac mox : Egonbsp;fum paftor bonus,amp; cognofco ones mcas,amp;cognofcor ameis. Sicut nouit me pater , ita amp; egonoui pattern, 8i animam meam pono pro ouibus : Et rurfus . Egonbsp;fum refurreftio amp; uita,qui credit inmc,ctiamfimortuus fuerit,uiuet,amp; omnis qui uinbsp;'uitamp; credit in me,inxi^exaum.AciterûiEgo fum uia,uciitasamp;uita*

IN CAPVt Ill. EVANG. tVCAE.

Sed quis pofTet omnia ucrba Chiiftienumerarc,quibus docet ac teftatur, feillutn elTe, qui pcccata hominum cxpit’t, iram Dei liiitiget motte fetuet, ad uicam du'nbsp;cat amp; fcclicitaretit doiiet s Vis aute concioftis Chiifti epitomen habere? Audi.Ec'nbsp;ce agnus Dei,qui tollit peccata mundi. Habes Concionem amp; dodrinam lefu ChiPnbsp;fti.Quid ergo iS concionator nobis requirit?Non eft legiflator,non igitur requi'nbsp;tit ad eicpianda peccata,amp; ad placandam iram Dei,opeta legis, fed eft fummusnbsp;maximus ilJe Euahgelifta,Requirit ergo fidem,ut quia ipfe eft talis* qualem fe pr«nbsp;dicat,non folû credamus fermonem eius ueracem efle, fed coUocemus ecia omnénbsp;noftram fiduciam in eum, cp pcccata noftra expiaucrit, pattern placauerit, amp; cpnbsp;nos «morte redemerit.Quotquot,inquit Ioannes,receperunt eum, dedit cis ucli-ceret filios Dei fieri,uidelicet his,qui crcdidiffcnt in nomc ipfius.Et itcrum : OpoCnbsp;tet exaltari filium hominiSjUt omnis qui credit in eum non pcreat, led habcat uita

tum confequeietur, fi ttotahi legem petfefle fecundum omnia iota amp; apices impl^ uiffer«Etuthoc probe petdpias,audi.Nonne qui legem Dei perfedeimplet, mcrinbsp;to apud Deum iuftus habeturfQui enim, inquit, fecerit ca, uiuet in eis,certe nonnbsp;tantum coram hominibus, fed etiam coram Deo, Qui uero credit in Chriftum»nbsp;quod propter ipfum habeatremifsionem peccatoßi, huicnon amplius imputaonbsp;tur peccata coram DEO. Cui autem non imputantur peccata, is pctiO'nbsp;de iudicatur, acfi nulla haberet peccata. Qui autem ita iudicatur,is certercnbsp;putatur iuftus.Proindc,qui credit in Chriftum,tantum habet per fidem,quannin’nbsp;lex perfede impletacfhcetet.AdhSCjhonhequilcgem Dei perfedeimplet, habetnbsp;uitath amp; foclicitatem ? Quid autem aliud quàm perpetuamfœlicitatcm habet is,nbsp;qui credit in Chtiftum? Quare qui ift Chriftum credit, idipfum plane habet,quodnbsp;per legem perfedeimpletam Contingeret. Vnde Paulus ad R omanofi fenbens-Quod lex, iriquit, præftare hoh poter at, ea parte qua imbecillis crat per carncn’»nbsp;hoc Deus, proprio filio miffofub fpccie carnis peccato obnoxiæ, præftitit, ac denbsp;peccato condemnauit peccatum percarnem,utiuftificatioimpleretur inncbis,nbsp;hoc eft, ut is qui credit in Chriftum, non aliter iuftus reputetur, qu«m fi totalflnbsp;gem impleuiflet. Et poftca : Perfedio legis Chriftus, ad luftificarionem omni ci^'nbsp;denti.Tamctfienim quis legi non fatisfccit,tamenricrcditin Chriftum,qgt; proptetnbsp;ipfum habeattemifsionempcccatorum,planc coram Deo itiftifcatur,petindc^^nbsp;fi totam legem perfede impleuiffct.Habcs igitur,qucmadmcdum duOsccnciofl^quot;nbsp;tores Mofen Si Chriftum,duas item cóciones,legcm amp; Euangclió, ita duas

HÔMIXÏÀE ioan.' BRENTII; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?ï

- tà» pró peccâtîs, 8l placanda ira Dei propter opera,nugantur, tan^ fuffîma iii lefum Chriftum blafphemia,amp; maxima maieftatis Chrifti contumelia, reiiciendunbsp;cft.Qj)id ergo^nuni ad agendam pœnitehnam,ho‘c eft^ad fatisfaciendü pro pec-catis amp;iufticiamparandam nihil aliud requiritur,qagnitio peccatoium,amp;fidcsnbsp;in Chriftum^Vbiigiturmancntbonaopera,quæiuxtàpræcepta Dei neceflarionbsp;Éïciendafunt^Refpondeo.Adagendamquidempccnitentiam, nihil aliud,qué-admodum diftum eft, reqüiritur. Qui eniin fiic agit pocnitehtiam, is uere coramnbsp;Deo iuftus reputatur,nec aliter iudicatur in confpeiSu Dei, q fi totam Icgcm perfenbsp;fte obferuaffet, Attamen multa alia ad faciendos ftuftus pœnitentiæ requiruntur.nbsp;Aliud enim eft pocnitentia, ut anteaindicauimus ,aliudfruaus pœnitentiæ. Adnbsp;fubftantiam pœnitentiæ fufficitagnitió peccatorum amp; fides, fed quia perfidem Fa^itentißnbsp;datur pœnitentifpiritusfanftus,amp;fpiritus fandus noneftignauus autociofus,fednbsp;impelUt ad obfequium Dei ; ideo fi quis uere coram Deo pœnitentiam egit, nonnbsp;poteftfe cótinere,quinèfpiritufanao proférâtfruduspœnitentiæ. Videamus jgj,nbsp;turquæfunt opera fpiritus fandi. Sic enim habcbimus etiamoperaamp;uerosftu- oficnf,nbsp;dus pœnitentiæ. Ac principio,quia fpiritus fandus, qui datur per fidem eft fpiritus adoptioniSjper quem clamatur Abba pater, ideo primum opus fpiritus fandinbsp;«ftinuocationominisDei,nimirum,q;inuocemus Dominum Deum noftrum,nbsp;ut patrem.Qucm autem ut pattern inuocamus,eius nos filios efle fcntimus. Cuiusnbsp;autem filii fumus,eius quolt;5 haeredes nos effe oportet, ac hæredes quidem Dei,nbsp;cohæredes autem Chrifti, Secundum opus fpiritus fandi eft, mortificatio carnisnbsp;noftræ.Etfi enim peccatanoftra fint nobis per fidem remifla, adhuc tarnen reipfanbsp;infixa funt in carne noftra,amp; geftiut fubinde in fua opera etumperc,ac homini donbsp;ininati.Nüc.n.erigit caput fuû incredulitas,nûc contemptus Dei, nûc arrcgâtiainbsp;Hâcinuidia,nuncauaritia,nûc aliapeccatigcncra.Spititus igiturfandus,qui petnbsp;fidé datuscft,efficit,uth±c carnis amp;peccati opera per uetbumDeimortificctur,nbsp;aut opptimâtut,rie regnét in corpore noftro,néue obediamus cupiditatibus eo5^..nbsp;Tercium opus fpiritus fandi eft,utopprefsis amp; dcuidis peccaticupiditatibus,bonanbsp;opera faciamus, amp; Dno Deo noftro iuxta mâdata eius obediamuS.Caro, inquitnbsp;Paulus,concupifcit aduerfus fpiritum, amp; fpiritus aduerfus carnem .ïiudus autemnbsp;fpiritus eftcharitas,gaudium,pax,lenitas,benignitas,bonitas, fides, mafuetudo,nbsp;temperantia.Etaliàs:Mortificate membra ueftraterreftriajftuprumjimmundicinbsp;àm,molliciem,concupifcentiammalam3amp; auaritiam,quæ eftfimulacrorum culnbsp;tus.Ac mox:Deponite iram, indignationem,maiinam,inalcdicentiam,tnrpilo-quentiam ab ore ueftro.Ne mcntiamini alius aduerfus alium.Et poftea:Siris indunbsp;ti tanq eledi Dei fandiacdiledi,uifcera miferationum, comitatem, modeftiam,nbsp;manfuetudincm,lenitatem.Etquis pofletomnesfrudus fpiritus enumerate ƒ Ennbsp;accipe decalogum,amp; quot boha opera in eo præcipiuntur, ( præcipiuntut autemnbsp;inttunierabilia)totfentias ^ftèfruftusfpiritus.Quot autem funt frudus fpiritus,totnbsp;^artifuntfruduspœnitentiæ.Quare,cumperpccnitctiamdatutfpiritusfandus,’ ¦ . .•nbsp;quieftfpiijtus efficax,neceffeeft utpœnitentiæfrudus faciamus.Scd quam ob caunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

wm,inquies,hoc neceflc eft t num ut frudibus amp; opetibus pœnitentiæ peccata no mawpietnus amp; uitam æternam meteamure Abfit.Oftenfum enim antea eft,tp hanbsp;beamusretnifsionempeccatorumtantum propter Chriftumpetfidem,quæeftnbsp;fumma pœnitentiæ pars,amp;folus Chriftusmeruit nobis uitam æternâ,cuiusamp; nosnbsp;participes efficimur. Ac quemadmodum nec ea opera quæ fiunt ante pœnitentiâ,nbsp;hoc eft,fidem in Chriftum,poflunt itam Dei placate amp; « morte feruare,ita nec ilia

N

IN CAPVT III. EVANG, tVCAB.

opera qu£ fîunt poft poenitentiam e'fide amp; fpiritu (anfto poflTunt peccata expiate

amp; cœlû mereii.Primum emuera fidei ratio eft q temifsio peccaroru côtingat no bis tantum propter Chriftû gratis pct hdem, quomodo igif cótingeret ppter menbsp;O/wti ioMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operûf Deinde ,amp;fi opera poft poenitentiâ éhde amp; fpû fando proâcifcanf, ai

noflrti intpef placeant Deojjptereacpperfonafaciensea opa Deo per fidê propter Chriftûpla cztjtn habent adhuc in t'eppcer carnem noftrâ mulcâ imperfedicné amp; imputicatê,nbsp;nec perfede,quantû in ipfis eft,legi Dei fatisfaeiunt.Si aût funt adhuc imperfeda,nbsp;amp; nonfatisfaciûtlegi Dei,quomodoexpiarét peccata f quomodo feruarétJmolnbsp;teamp;mererenfuitâæternamfSiiniquitates^inquit,obferuaueris Dne, Dnequisiu^nbsp;ftinebitÆt; Non intres in iudiciû eu feruo tuo jquia nô iuftificaf in confpedu tuonbsp;ois uiuens.Quarefrudus pocnitentiæ non jdeorequirunf,qf fatisfacianc pro pdis,nbsp;fedrequirunf ob alias caulas,primô, Deusiubetbonaopafeufrudus poenitetiaenbsp;facere,amp; omnino uulc ut ea faciamus .Quis aût nô debetec uolûcati amp; mâdato Deinbsp;parerefqs fcruus nifi côtumax detredaret iuiTa dni fuif Etfi.npjbe nouit Dns Deusnbsp;nofter affedus caniis nô fubdif legi Deijfiqùidé ne poft quidé,exigit tn ,ut eunônbsp;poffumusfacereqd’uoIumuSjûciamusquodperfpûmfandû poffumus. Deindenbsp;rcquirunf,lt;ÿ natura fidei amp; fpiritus fandi hue trahit amp; impellit,ut bona opa ad obnbsp;fequendû legi Dei faciamus .A dhæc reqrunf,ut per hos fr udus gracitudinc noftrânbsp;ctgaDeû declaremus,lt;p Deus iuftificauerit nos gratisppter Chnftû. Poftremorenbsp;quirunfjUtnos ipfi teftimoniu fidei noftræ per hos habemus, amp; horû argumentitnbsp;Chriftu in nobis per fidé habitante cognofeamus .Hab.es q fit uera ratio nô tni pocnbsp;nitentiæ,fed etiâ fruduû pcenitentiæ. Cû igif p ucrâ pocnitctiâ côfequamurppteXnbsp;Chriftu remifsioné pdôrû, iufticiâ,adopnonc in ius filiorû Deijhæreditaté bononbsp;rucocleftiu ,amp; pcrfruduspœmtentiægratitudinemnoftrâamp;obfequiumergaDcnbsp;um declaremus,rdiquumeft,ut peromneuitam noftram poenitentiam amp;fruâus cnbsp;ius fedemur, quo fempiterna foclicitate fruamurjnChrifto lefu Domino noftro,nbsp;qui eftunàcumPatreamp;SpiricufandoDE V SlaudandusinfeculaAmen.

H OMIL I A XXV,

Tatusamp;fumtlù dodrinæloannis Baptiftæin hoccôfiftit» (p prxdicauit baptifmû poenitétix in remifsioné pdôruin»nbsp;Cum igif explicuerimus generale dodrinâ loânis, amp; dem^nbsp;ftrauerimus qd fit baptifmus,qd ité poenitctia,reliquû nó^nbsp;eft,ut etiâ fpeciales loânis côciones,q fequunf, erplicemuî«nbsp;____ Att^idqdéprouinli noftra, ueftris adiuti precibus,facie' muSjfi prius oftendamus,quaoccafione loânes has priuatas côciones,quas Luca^nbsp;nunc defcribitjin deferto habuerit. Nam cû loannes baptifmû inchoaret, nô afnbsp;ceflerunt ad eum pauci aliquot amp; ignobiles hoies,fcd egreffa eftad lUâ, queadm^nbsp;dum M atthxus ait,Hierofolyma,amp; tota Iudxa,totaç regio undiç finitima lotdanbsp;ni. Confluebant ad ipfum tam uulgus qu«m primates, tam dodi, quàm indodi»nbsp;Ac alii quidembaptifmum loannis accipiebant cutiofitate, alii uthoc opereop«nbsp;rato iuftificarenf,alii exéplo,paucifsimi uera fide,adeolt;5 maximus état numerus enbsp;orum qui baptizabanf,intérim tn minimus état numerus eorum,qui dignos pu^nbsp;nitentix frudus facicbant.Pharifxus,quâuis baptizatus,manebat tn in fua fup«^nbsp;tione. Ebriofus, quamuis tindus, ebrietatem tn fedabaf .Publicanus quamuis bapnbsp;tizatus jftudcbat tamem defraudationibus amp; impofturis. Miles, et fi baptifmuo*nbsp;« loanne fufeeperat, txihilominus tamem prouinciales uiolentia opprimebat-Acomnio^’

Ac’omnînotalis erat facies populiadbaptifmiimioannisconcuirentis,quaiis eft facies uulgihocfecuload praedicationé Euangeliifeftmantis.Plurimihoctemnbsp;pore ad audiendas Euangelii tóe tones, amp; àd fumen'dû fatramehtum cocnae dominbsp;nicæ accurruntjpaucifsimi aut uera fide refipifeunt. Aebenequidem habet,lt;p au-diaf Euangelion,amp; fumaf toena dominica,fcd ft nonfequatm iefipifcentia,argunbsp;mentu eft,nec Euângelion net fâttamentû cocnae domihicæ PUa fide accipi. Quanbsp;rCjCum loannes uideret magnam quidem auditorutn,minimam àût tefipifcenti-um cateruäjfingulos ludaco^ ordinesadmonct,utnófeipfos imaginatione fideinbsp;decipiant.fed ut baptifmû amp; fide fuatn bonis amp; dignis poenitentiæ fruftibus teftennbsp;tur.Nifi enim faciant pocnitentiît fruftus, manifeftc apparcte, pocnitentiam eoprnbsp;nóueramfedfiftameflè. Aeprintipioebheionafordini Pharifæopiamp;.Saducaeo nbsp;turn. Dicebat ergo ad turbas,quæexibant,utbaptizarenf ab ipfo. Quæfunt, “nbsp;inquieSjiUæ f urbæ ad quas loannes cam concioné,qux fequif,habuitt Audi Matgt;nbsp;thaeu ita dicenté:Cum uidiffet multos ex Phatificis amp; Sadduexis uenietes ad bap-tifmum fuû, dixit illis. Ad Pharifeos jgif amp; Saddutæos cócionatus eft. Sed quidf

Progeniesuipeta^,qüisfubmonftrauitüobis,utfugcretis«uéturairaf Hæc lt;« cine eft captatio beneuolentiaetHsccine eftmanfetudo Euangelica f Pharifæi Sinbsp;SadduCæi habebantur inter ludæos honeftifsimi, quifanftitate fua externa cætC'nbsp;tos tantûexcenebât,quantû in religione Pàpiftica monachi Francifeani, aut Karnbsp;thufiani uulgum ChriftianoR excellereuidentur,attamen loannes tarn cótumelinbsp;ofeeos excipttjUt uocet ipfos,progenies uiperaru.Quidfibi uulthoc conuiciumtnbsp;Bonauerba. Quo'd loanes appellet Pharifeos amp; Sadducæos jigenieSuiperarum,nbsp;non eft conuicium,fed officium. A liud em eft priüatû hominé effe, aliud publicunbsp;uerbi Dei miniftrum agere.Priuatis qudem hoibus dici^ ; Quifquis irafeitur fratrinbsp;fuOjObnoxius eritiudicio,8i quitunque dixetit fratri fuo n j;quot;\3hbc eft,malum ueinbsp;bum,obnoxius erit concilio.Publicis aûtminiftris ueib; Dei dicitur.'Sidicctemtnbsp;ad impiû,morte morieriSjhon annûtiaueris ci,nelt;5 locutus fueris, utauertaf « uianbsp;fuaimpia Si uiuat,ipfe impius in ini quitate fua morietur, fanguinc aut eius de manu tua requiram. Nam quemadmodû legitimus magilîratus latronc ultimo fup -plicio iuxta leges afficiens,non defignat homicidium aduerfus legem Dei, fed dinbsp;uinae fus uocationifcruit,ita publicus minifter fiabi t)ei,uocas impium,impiû, Sinbsp;nebulonc,ncbuloné,nó conuiciaf,fed agit officiû fuö,Male quidem habet Satananbsp;amp;feruoseius,fi propriis fuis tognominibuiappcllitenf. Voluntenim uidefi angcnbsp;lilucis.Sed quidfscias^qui publico miniftetio uerbi Dei fungif, neceffe habet fu£Cnbsp;uocationiobcdire,fiueæquofiueiniqub animominifteriumeius feraf.QuareIonbsp;annes pro officio fuo agit ,cp impios hypocritas uocet pgehies uiperaK. Sed quaenbsp;eft huius cognominis ratio ? Quam ob caufam hypocritae fic uocantur f Profeftonbsp;hoc cognomen non eft Joanni infummis labiis natum jfed eft è diJigentifsima nanbsp;tuts uiperarum obferuatione ufutpatu, amp; Ph arifæis ac Sadduexis aptifsime accónbsp;»nodatum.Talia em funt hy pocritarum turn Opera turn doftrina,qualem Ph y fi-duiperam defcribût,lncôceptibusenimuiperinis,mas, inquiunt, infent caputinnbsp;os uipetæ,qlt;j'iila abrodit uoluptatis dulce dine.Parit aut intra fe oua uni9 coloris,nbsp;mollia,ut pifees. Tertia die intra uterii catulos excludit ,deinde fingulos diebus

IN CAPVT in. EVANG. IVCAE.

tatis impâcientes,Prophctas occidunc^doâoies ueritatis tiucidât.Vndeamp;Chtp ft us plané eu hocloannis diftocôucnicns;ScrpcKSjinquir,pgenies uipetaxû, quo*nbsp;modo efFugiecis iudiciû gehennændeo ecce ego mitto ad uos prophetas ÔC fapiénbsp;tes amp; fcribas^illorû aliquot occidetis crucifigetisqg. Vipera non parit agnum,fednbsp;uiperâ. Veftri aût maioresfueruntuiperæ,amp; occideruntfuos parentes. Cumigi£nbsp;uos fitis progenies uipcratû,nihilàmaiotibus ueftris degenerabitis,fed ut ipfi fu-osfpirituales parentes trucidarunt, ita amp; uos ueftros trucidabitis. Cæterû/i uis etinbsp;}iypocrit£ am doârinæ hypocritaru ingeniû cognofeere, audi Efaiam de impio hypocritanbsp;funt progem jqqti ingenioita fcribenté:Ouabafilifcoru fou€ntjamp; telas arancæ texût. Qui cornenbsp;derit de ouïs eorum morief^ qdquot;côfotum eft,erumpct in bafiIifcû.Tclæ eorum nonbsp;° eiuntinueftimétum,necBoperienfoperibusfuis.Tambafilifciqaianciadgenusnbsp;raneæ, o-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animahum pertinent. Baiilifcus ram nocens beftia eft, ut ipfum etia

ttubdßlifci, ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fer pentes fugiant. Necat frutices non côtaftas modo,uerû afflataSjCxunt

prreterea herbas,amp; rumpit faxajquin Si hoém, uel fi afpiciat tm, interimere dici£ NuUi ita^ rei potuiiTet dodtina hypociitarû côuenientius conferri q ouis bafilifnbsp;corum.Si era his ouis uefcaris,præfentaneû uenenum uefeeris. Sin aût ruperis ea,nbsp;tunc emerget bafilifcuSjquilolo afpeftu te enecabit. Quomodocuneg ea tradaue-ris,non abibis illæfus.Itafi dodrinæ hypocritaru fidem adhibueris, nihilinde nifinbsp;prxfentem mor té référés. Si uero eamperfequaris, tuniraox coorienf in te hypO'nbsp;criKejamp;oifaus rnahs teafficient, at^ adeo fiue credideris, hue rtftiteris impietatinbsp;hypocritarum,non fine magno tuo malo difcedes. A ranea aut amp;fi telas fua s ingenbsp;ti admiratione texat,tn ex ea textura nullum indurnentû, nullum ueftimetum conbsp;fici potell, ucilis tantum eft ad capiendas mufcas:iraimpiahypocritarum dodrPnbsp;nahabet quidem magnæ pietatis fpectem, fed nullam tarnen poteft afflidac con^nbsp;feientiæ utihtatem afferre,fed eas tantum animas capit amp; feducit,quae quouis ueonbsp;to circumferuntur.Quod nunc diximus,uno ac altero exemplo dodrinæ hypoertnbsp;ticæ lUuftrabimus.Pharifæi docent,externis operibusdiuinæ legifatisfiat,amp; conbsp;paretur iufticia.Hæc doftrina eft tela aranearum amp; ouum bafilifci.Nam fi receperisnbsp;eam,amp; confidas te propter opera tuaiuftum effe,tantum abeft,ut pofsis ueftimervnbsp;to ex hac telacôfêdo aduerfus frigus diuiniiudicii munituseire,ut potius teipfumnbsp;in eum locum coniicias, ubi non eft nifi fletus Si ftridor dentium. £t fi fidem hui^nbsp;dodrinæ adhibueris,certe perpetuæ morti te obiicis, non aliter quàm fi ouo bafi'nbsp;lifei uefcaris.Siautem reftiteris ei,amp; perfequaris ipfam fanæ fidei confefsione, tuH*nbsp;erumpent bafilifci,hoc eft3hypocritæ,amp; omnem lapidem moucbut,quo te in pra^nbsp;fentaneum exicium adigant.Hypocritæ docent, MiiTam efle opus fatisfadohuH*nbsp;pro peccatis uiuorum St mortuorum. Hæc dodrina prorfus eft tela aranearum

' ouum bafilifci.Nam fi hac opinioneMiffas inftitueris,uthoc opere pro peccatis tuis fatisfacias,amp;poft mortem ab igni purgatorio,quem fingunt, tutus fis, prerf*^/nbsp;do reipfa fenties Miffam effe ueftimentum è tela araneæ confedum,quo nonfol**nbsp;non defenderis ab ardore ignis purgatorii,fed etiam côiicieris in perpetuos igoesnbsp;gehennæ. Et fi huic dodrinæ credideris, idem plane agis, quod qui comedit ouönbsp;bafilifctSi uero earn palàm reieceris,qui d reliquum eft,nifi ut i toca progeni« **1'nbsp;perarum cohorte tanq hæreticus amp; indignifsimus,quem terra ferat,códemneris.nbsp;Habes hypocritas ucre dici progenies uiperarum, Si dodrinam eorum, cum ou*snbsp;bafilifei amp; tehsaranearum aptifsime côferri.Quare nifi uolueris æterno exicio pC'nbsp;tire, non aliter fiigias hypocritarum dodrinam q ferpentes, afpides, uiperas,aranbsp;neasïcor pionesjbafilifeos, amp; fi quid his beftiis uenenatius eft, Sed quid eft, (p lo'nbsp;annesaduen

HOHIIIAE IOAN^ ftHENTli’

armes aduentum Pharifæorû amp; Sadducæorum âdmire^tQyis,înquît,fubffiohftfâ uit uobis.ut fugeretis «ucntiua iiaj Vt hoc explicemus obfeiuandû eft pxius, quxnbsp;fit illa uétura ira,cuius loanhes hic mentionem facit. Ea aût eft,primum, deuafta-tio urbis Hierufalem amp; totius ludaicæ gentiS, quæ poft Chnftum duce Tito Vefnbsp;pafiano fada eft.Deinde excæcatio 8i abiedo ifiaëliSjqua Ifracl abhæieditate diuinbsp;norû bonorû reiedus eft, amp; genres in populû Dei eledæ funt.Hæc iunt ira Dei granbsp;uiamp;ima amp; fupplicia feuerifsima, quibus ifraël poft reuelaticné Euan gehi Dni no-ftrilefu Chriftippter impietatem punitüs eft,CaEterum huius diuinæ iræ autores,nbsp;quos alios dicemus,qSaibas,Pharifæos,Sadduca:os,amp; maiores eorûrHiemdo-cueruntjlegi fatisfieri per externa opera,peccataexpiari meritis operû, gr atiâ Deinbsp;parari humana iufticia,amp; in humanâ iufticiam confidendû effe.Qiîa dodrina effenbsp;cetôt,ut nec peccata uere agnofcerenfjnec remifsio pdôrû pèr fidem proprer femenbsp;Abraæ,qd'eft lefus ChriftuSjContingeret,nec Deus placaref. Vbi aût peccata nônbsp;agnofeunf, nec r emittuntur, nec Deus placaf, quid ibi rehquû eflet njfi hoir .bilisnbsp;ira Dei amp; perpétua oimretüm maledidiorA ccedit hue ,qgt; hi non folûimpia docunbsp;erunt,fed etiam ad retinendâ impietaté fuam uercs pre phetas cccidetunt, amp; pi,nbsp;os dodores crudelifsimetrucidarunt. lt;^a re iram Dei anteafatis exufcitatâ intninbsp;accéderunt,ut cum prouocauerintipfum in co qui non er at Dcus,quéadmoduinnbsp;Mofe ait,ipfe uicifsim prouocauerit illos in eo qui non erat populus,amp; in géte ftulnbsp;ta irritauerit eos,ac effecerit, ut foras uaftauerit eos gladius, mtus aût pauor, hocnbsp;€ft,ut externe belle opprefsi fiht, amp; interna excæcationeac defpcrationeàuera fa-lutç perpétué abiedi fint. V ix aût tredibile ac uerifimile eft, tp magiftri impietatisnbsp;ab itnpictate rcfipifcaht, amp; autores diuinæ iræ iram effugiât. Quaré Joannes haudnbsp;îmmerito admiraf,qui fiat ,lt;p Pharifæi amp; Sadducæi,quorû non folû maiores, fednbsp;amp;ipfi impietatis magiftri amp; iræ Dei aurores funt, baptifmû pccnitentiæin remifsinbsp;onem peccatorum fedenf.Interim uero,cum Joannes dicat : Quis fubmonftrauitnbsp;uobis,ut fugeretis « uentnta il:a,adnotandum eft, loannem haud obfcute indicate ,quid fit uenturâ iram fugere. Eft em refipifcentiâ fedati.ltaç fi peccafti,amp; timesnbsp;fuppliciu Dei,quid facies, ut fuppliciû Dei effugias t A ge poenitentiâ ac refipifee.nbsp;Hæc eft côpendiaria uia effiigiendæ iræ Dei Non effugies iram Dei,fi te abfcondenbsp;Iis in mare,fi te indudas in muhitâ ai ce, fi confidas te humana iufticia pdâ tua exnbsp;piàturû. Hæc côfidcntia auget non aufert peccata, amp; iram Dei exufeitatâ ueheménbsp;tius accédit,non extinguit.Sola pocnitctia,quæ conftat, qucmadmodûfupra de-monftrauimus,agnitiôepdôrû amp; fide,facit,ut Deus placatus propter lefum Cbrinbsp;ftum filium fuü iram amp; fuppliciû rcfinittat.Quid ergotnum, quia Joannes admirafnbsp;aduentû Pharifæo rû amp; Sadducæor û,ac uix credit eos ferio poenitentiam fedaji,renbsp;iicit eos,amp; tanq prorfus condénatos, de quibus nuUa amplius fpes falutis haberinbsp;pôt,abominafrNequaq abominatur eos,nec repellit ipfosà dodrina fua, fed af-fumit eos amp; docet quid agere debeant,ut falutem confequantur. Facite ergo( innbsp;quiens) frudus dignos pœnitentiæ,amp; ne coeperitis diccre intra uos ipfos: Patremnbsp;. ^^«s Abraam,Dicocinuobis,potcseftDeusdelapidibusiftisfufcitaicfiJiosnbsp;jp r Abtaæ.ïamuero amp;fccuris adradicê arbor um pofita eft. Omnis ergo arbornbsp;fruftum bonu, excidifamp;in ignem coniieif. loannes apte admodûnbsp;adfeftandos dignos,hoceft,ucros,redos amp; legitimos poenitennbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ^^tirbant ein amp; ipfi pœnitentiâ effe agenda, fi quando ira Dei uentu

tauide a , e panitentid afturinon légitimas poenitentiæ partes amp; frudus, fed tas quas iph nge antfua hypocrifi,feftabanf. Cum em cafus quifpiam aut cala-N ?

IN CÄPVT III. EVANG. LVCAE;

fjyfioenflifu tnjtas ttiinabaf Ifraeli exitium amp;intexnitionem, concipiebat cainale quandâ fidtt facnitenti^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effent poften A br aæ^cui Deus fempiterno focdcre fefe cóiunxcratjqp habe-

rent lege MofijÇ habcrét templum, de quo Dns dixerat:Sanftificaui domû hanc quàædificaftijUt ponerénomenmeumibiin fempiternum,amp;erunt oculimei^nbsp;cor meum ibi cunftis diebus,lt;p item ieiunarent ceitis diebusnbsp;nbsp;nbsp;offerrent holocau

ftajamp;multa alia opera legis facetctjacfperabant,qf dignitate haru praerogatiua-rum,amp;meritis horû operum iufti effent^ac certifsimâ falutem confequerenfHæc crathypocritarû pœnitentia. Vnde amp;apud Efaiâ dicunt : Quareieiunauimus,amp;nbsp;non alpexifti,humiliauimus animas noftras amp;ncfcifti fEt leremias exprobrat eis,nbsp;U a nam h duc lâ prærogatiuarum fuamm côcipiant,dicens ; Nolite confidere innbsp;uerbis mendacii dicctesrTemplû Dnqtemplum Dni, tcmplum Dni. Scd hæc necnbsp;funtlegitimæ partes, nec legitimi fruâus pocnitentiæ. Habere em patré A braam,nbsp;eflê de familia Abraæ,habere legê Si. templumjieiunare amp; facrificarcjnon iuftificât,nbsp;NonomneSjinqmt Paulus,qui funt ex Ifracl,funt Ifraël. Neque quiafuntfernen Abraæ,ftatim omnes filii.Sed hi demum uerifunt tàlii Abraæ ,qui cre-duntjCp habeant propter fernen Abraæ,quieftlefus Chriftus,remifsionem peccanbsp;torû,amp; placatû pattern in coclis.Et ex hoc folo iuftificamutjCp credamus fernen Anbsp;braæ,Iefum Chriftii,effeiufticiam noftrâ. Qui ex fidefunt, ait Paulus, hifunt filiinbsp;Abraæ3amp; qui ex fide funt,benedicuntur cum fideli A braam, Cum igif Pharifæi Sinbsp;Sadducæi, uana carnaliû prærogatiuap: fiducia amp; externa fanftitate inflati,ad loanbsp;nem acccderent,admonet eos loannes, ut légitimas partes amp; fruâus pornitentiænbsp;feâenf. Facite,inquiens,dignos pccnitentiæamp;uiSos,hoc eft, V eftram quidchypo-crifim Si impietatem reiicio ac condcno. V os aût ipfos non reiicio,ncc de ueftrafanbsp;lute prorfus defperatum ëffe affirmo.A dhuc fpes eft r cliqua falutis, adhucliccbitnbsp;uobis uenturâ ira amp;fuppliciû effugere.Quomodo ergo id fiet ?' Sifeeeritis dignoSnbsp;pœnitentiæfruftus.Qui funtillifruflus j* Ne cœperitis intra uos ipfos dicere ; Pa*nbsp;trem habemus Abraâ.Scio ingeniû ucftß:,fcio fententiâ animi ueftri. Cum immînbsp;net calamitaSjtum cogitate foktis:Nos iufti fumus amp; populus Dei,quia fumus denbsp;familia Abraæ,amp;nulla calamitas nos opprimer,quia Deus côiunxitfecû poftednbsp;täte Abraæ fempiterno fœdere. Athiscogitationibus Deus nô reddif propicioS,nbsp;nec uitaf fuppliciû.Hi funt illegitimi amp; hypocritici fruâus pccnitentiæ. Longe ali'nbsp;ter pœnitentia agenda eft.Abiicienda eft impia fiducia, qui côcepiftis è carnalinbsp;miliaAbraæ,amp;iufticiaoperumucfttorum. Agnofcenda aûtfuntpeccata uefti^,nbsp;nimirum,quo'd toti in peccatis concept! Si nati fitis, qudd non pofsitis iufticianbsp;ftra legcm D E I implere ,qgt; opera ueftra, etiamfi apparcant fanâa amp; legi diuin^nbsp;conuenicntia,non tarnen fint perfeâa in ludicioD E I, nec fint mérita falutis^nbsp;uitæ æternæ. Deinde credendum eft,habeatis remifsionem pcccatotum,nbsp;propterea cp uos fitis de carnali feminc Abraæ3fed propterea quo'd fernen A bra^^nbsp;qui eft C H R I S T V S, expiât peccata ueftra,amp; plaçât uobis pattern qui eftnbsp;cœlis. A tç^ h æ funt legitimæ partes pœni tentiæ.His addendi funt etiam legiti«’”nbsp;pœnitentiæ fruâus, uidelicet,utfeâeminibona opera, non ea quæ uos abfq'^^nbsp;OMIN lfingitis,fedeaquæuerboD OMI N Ipræcipiuntur,5zf^nbsp;âeminiea,non hacopinione,(ppropter mérita ipforum habeatis iufticiam

° ’* gratiam Dei. Qpi cnim poffent iufticiam mcreri, cum fint in iudicio Dei imp^^^ âatSed feâemini ea ,ut declaretis uos erga clemctiâ Dei gratos, ut qualicunçnbsp;fequio uocationi Dei feruiatis ,amp; fide ueftrâ manifeftis operibus tcftemini.nbsp;feceritis, turn uere uenturamiram amp;fupplicium effùgietis. Quid ergo s' inqui^^nbsp;num ,quialoanncsmonet Pharif«os,ne dicant intrafemetipfos ; patré habein

Bo H Hl AB I O A N. B R EM Tl ï, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

Abraaffî, fignificat,nô efle confidendum promifsisad Abraamum 8i alios patres didis^ Abfit. Quietiim Chnftumprædicac, quomodois abduceretafideearumnbsp;promifsionum,quibus Chriftus patribus promiffus efts’ Non igitur hoc uult loannbsp;nes,(p non fit confidendum promifsis patrum,fed uult, impîifsimum effe, q. con-tempto Chrifto patribusproiniflb,amp; neglefta bencdiftione per fernen Abraænbsp;ptopofîta, fiducia coUocetur in carnale genus amp;externam progeniem A braæ ôônbsp;q non quaeratur iufticia propter Chriftum per fidem, ficut A braam quæfiuit,fednbsp;q quærafiuftida propter fanditatem patrum, amp; opera legis. Et hancimpiamfidunbsp;ciam damnat loannes in Pharifæis. Ergo'ne nihil aliud in eis damnat praeter hancnbsp;ïmpieratcm,amp;aliud nihil requirit,q ut non dicant intra femetipfos;patrem habenbsp;mus A braam; Profedo Pharifæi habebantmultajpropter quae erant reprehenfionbsp;ne digni,amp; plura aliarequiruntur ab eis.Sed loannes arguit hi c tantum in ipfis fpenbsp;ciaha,amp; quae ordini eorum erant propria, non arguit generaha, Si quæ cum aliisnbsp;habebant communia. Hocautem erat proprium ordini Pharifaico amp; Sadducaei-gloriabanturdecarnalibusfuispraerogatiuis,quashabebant«maioribus,nbsp;confidebant in confpeftu Dei fua ipforum iufticia amp;meritis operumfüoruminbsp;Hæcigitur reprehendit loannes in Pharifaeis, remittens interim eos ad alias fuasnbsp;conciones, quibus generaha peccata in omnibus tam Pharifaeis q aliis hominumnbsp;ordinibusarguebat,amp; generalia praecepta ab omnibus exigebat. Porro autem loannes nonfimpliciter monet Pharifaeos Si Sadducacos, ut ab impia praerogatiua-turn amp; meritorum fuorum fiducia uererefipifcant,fedaddïtetiamminasamp;uatinbsp;cinium de abieftione ludxorum. Si eledione gentium. Dico enim uobis ( inquit )nbsp;potenseft Deusdelapidibusiftisfufcitare filiosipfi Ahraac. Vosquidemducitisnbsp;progeniem ueftramab Abraamo,Dominus autc Deus nofterno agnofcit eos pro Abraicfilijnbsp;ueris Abraæ hlüs, qui tantum ex carne Abraami nati funt, fed eos qui funt ex fidenbsp;Abraæ,hoc eft,qui credunt promifsioni quae eft ad Abraam dida, nimirû, quo'dnbsp;in femine fuo,qui eft ChriftuSjbenedicantur omnes getes terrae. Quare nifi abieftanbsp;impiaueftra fiducia,fernen Abraæ, qui eft Chriftus, fideatnpledamini, profedonbsp;Dominusreiedisuobis,aliosfiliosipfi Abraæfufcitabit. Anexiftimatis Deumnbsp;ufggadeofefecarnalifamiliae Abraami captiuum dediffe,utneeeffe habeateos fo-iosproueris Abraæfiliisamp;populo fuo agnofeere,quiccarne Abraami defeen-dunt; Num putatis Deum tarn imbecillem effe, ut non pofsit ex aliis gentibus ipnbsp;fi Abraae fiJios daret Fingite, nullas effe alias genres præter uos in toto orbe terrarum, numigitur cogetur Deus uos pro populo fuo agnofeere?Non certe.Tam ponbsp;tens.n.eftjUtpotius ex his durislapidibus,qui uobis hie ob oculos pofiti funt, fufei-taret Abraae filios, ^ut uos in impietate ueftramanentes pro filiis Abraæ, hoc eft,nbsp;populo Dei agnofeeret. A ttendite faltem ad petram,unde eXcifi eftis. Si ad cauer-nam laci de qua præcifi eftis, quemadmodu inquit Efaias. A ttendite ad A braamnbsp;patréueftrûjSiadSarâ quæpepcrituos,amp; paidcognofeetis admirabilé Dei potennbsp;tiâ. Nonne A brad adeo effGctus,amp; Sara adeo fterilis erar, ut magis pofsibile uidenbsp;hafjè lapide autfaxoqud ex Abraamo Si Sara film nafeendû? attamé exhibuitDe-nsfpecimépotétiæfuæ,amp;dedit AbraamoefFcctoamp;Saræfterilifiliûifaac^ per quenbsp;pofteritas Abraæ multiplicata eft, ut ftellæ Gccli amp; arena maris.Qupdtûc Deus po’nbsp;tuit,amp;fecit,nûc nó poftetamp;£aceret? Gerte manus Dni teporis diuturnitate nó ab-breuia^necpotétiaeius annoje numerefitate languefcit. Si potuitquódd Abraænbsp;filios c Sara fterih dare,profedo poteft amp; hoe tepore A braæ filios è gete nûc abiedænbsp;dare. Quare,nifi uolueritis uidere,(p alieni,expulfis uobis, hæreditate ccclcftium

N 4

IN CAPVt 111. EVANG. L V CA Ei

bonorum occupent, refipifci te ab itnpietate ueftia, amp; facitc fi uflus dignos p or ni* tentiæ, A mplificat auttm Joannes bas minas tenore periculi, ncn poft multos annbsp;nos futuri,fed iam hoc tempore iinminentis amp; præfentis,]am,inquit,fecuris ad lanbsp;dicem aiborum pofitaeft.Ômnis ergo arbor ncn faciensfiuftum bcntm ,«xcidi^nbsp;amp;in ignem cöücituiiEtenim id eftingenium hcminumjtÿ etfi audîâtminas Dei,nbsp;tarnen aut contemnant tanquam uanas,aut dicant luxta Ezechielt m; Vifio quamnbsp;hic uideCjin dies multos,amp; in tempora longa iftç prophetat.Proindc,quo loannesnbsp;auditoresfuosuehementius ad refipifccnriam inuitetac urgcat, cftéditiram Dei,nbsp;hoc eft,abieâionem ludæorum, non poft multos millenaries futuram,ied bec ip*nbsp;fo tempore uenturamJam,inquit,non poft millcjnc n pc ft centû annos,fed hocnbsp;tempore,hac ætate,horum hominum (eculo fecuris pofira eft ad radict m arberis.nbsp;Vtitur autem uenufta metaphora, «negocio hortular cçi; fumpta, adexplicannbsp;dam iram Dei imminentem Hortulani enim, lî quam habent ai bort m infrugifC'nbsp;ram,earn radxitus feturi excindunt,amp; ncuamjde qua fpem fruflus ccnopiût, planbsp;tant.Porro,Dei hortus eft ecclefia, feu numerus eorum quifalutem confequuntur.nbsp;In hune hortumprincipioplaiitataeftarborfamiliœAbraam. Dominus igiturnbsp;hancarborcm tantifpertigauit,foditamp;ftercorauit,dumfruftumtulit, Tamdiuernnbsp;agnouitlfraclitas pro populofuo,amp;benefecit eis, dchec uerburn Dei nonomni*nbsp;no abiecerant,amp; Chriftum Abraæ promiffum nonduminterfecfrant. Pcftqauténbsp;arbor hæchon folum nullos fruflus ferret,fed etiahr alias arbores à ferendis fruflPnbsp;bus impeditet,ac Ifracl non tantum ipfe tierbum Domini fcelenbus fuis præuaricanbsp;retur,uerumetiam uerburn Dei perfequeretur, prophetas occideret, amp; iam etiamnbsp;meditaretur Chriftumfaluatorcm incerficere,tum demum pofuithortulanus fecunbsp;rim fuam ad radicem arboris,ut cam prorfus excinderet.Obferua autc loannem dinbsp;cere, fecurim pofitâ effe nô ad ramos, non ad truncû,fed ad radiée arboris. Namnbsp;Ifraëlitæ fæpenumcro « Domino puniti amp; abiefti funt,non tarnen in totum abiicienbsp;bantur. Salman Afsar rex Afsyriorumabduxit quondam incaptiuitatemregnûnbsp;decern tribuumHrac’,fed tunc fecuris ponebatur tantum adrabwm arboris,qui2^nbsp;fi in ignem coniieebatur, manebat tarnen ipfa arbor incolumis. Poftea Nebucadnbsp;Nezar tranftuhtregnum luda in Babylonem,fed amp;hac captiuitate aliquot tantûnbsp;rami in igné proiefti funt, amp; relinquebantur huic arbon radices, e' quibus mox ali*nbsp;lamufculi protrudebantur.Nunc autem ait loannes fecurim pefitam eflê ad ipûsnbsp;arboris radices,utfi arbor non feratfruflumjita excindatur,ut nulla amplius fpes f®nbsp;lutis eius relinquatun Iam, quod loannes minatur uerbis,hoc paucis poft annis re*nbsp;ipfa ira impletum eft,ut non folum Romani externam politiam Iuda?orum ad innbsp;ternicionem uflt;^ deuaftauerint amp; côculcauennt, fed etiam Dominus Deus neft^^^nbsp;ludæos abiecerit, ut non amplius fint populus Dei,amp; genres incircumcifas innbsp;reditatem Chnfti fui elegerit.Sed quomodo,inquies, feiam quando Dominusnbsp;ctirimfuam ad arborem ponatamp;minetur eiexcidiumr Audi uerbu Domini.TunCnbsp;Securifponi- enim apponit Dominus fecurim ad arborem excindendam, quando reuelatu^*^'nbsp;tur ad arbo= bum fuum,amp;hottatur ad refipifeentiam. Ante diluuium reuelabat Dominus uei'nbsp;rc, quando. bum fuum pet Noha,amp; apponcbàt fecurim fuam ad arborem humani generis. C«nbsp;igituruerburn contemneretur,excidit Dominushùmanum genus diluuio. An^^nbsp;incendium Zodomiticummanifeftabat Dominus regioni Zodomiticasuerbutnnbsp;fuum per Loth, fed cum nemo refipifceret,excifa eft arbor ilia per fecurim, P^'nbsp;ieflaeftin jgnem. Ante captiuitatem Afsyriacam amp; Babylonicam appone

tiO tÜïLl ï O À N.' B R E N11 T;

Doflfttnus fecutimfuâ ad arboré ifrieliticamtcuelationeueibifuî per Prophetas, fed cum iCraelitæ non folum non lefipifccrcnt ,fcd ctiam prophetas trucidarent,nbsp;cxcindebantur rami arbotis amp; proiieiebantur in ignem.Sic ante captiuitatem Ronbsp;manam amp; ultimam ludæotum abieftionem, apponebat Dominus fecurim adapnbsp;boremludaicam prædicationeloannis Baptiftæ, amp; Domini noftri lefu Chrifti ac'nbsp;A poftolorum eius.Scd cum ludæi prædicationem Euangelü ita contemnerent,nbsp;ucamp;Ioannemamp; CHRISTVM amp;Apoftolosoccidercntmonfoluminextrc-mam politiæ fuæ internicionem,fed etiam in perpetuam damnationcm Si fempi^nbsp;ternum ignem abiefli funt.Sic amp; hac noftra tem peftate fecuris ad arborem teuela-tione Euangelii Domini noftri lESV CHRISTI appofita eft, n os cnim gennbsp;tes incircumeifæ arbor ilia fumus, quæ in locum ludaeorum plantata eft, i udæi ernnbsp;per incredulitatc, quemadmodû Paulusait, defrafti furtt,gente$ autem infitîC. Hanbsp;ftenus autem multi arboris huius rami deiefti funt. Nam omnes fere Orientis Ec^nbsp;clefiæ,quæ fuerunt rami maxime patuli, pet irnpietatem Mahumeticam deuafta-tæfunï,amp;in iislocis ubi quondam eleftum illud organon Paulus ecclefias planta-uitamp;rigauit,nunc Mahumeticaimpietas potentifsimereghatCum igitur clemênbsp;tia Dni noftri lefu Chrifti, Euangelion de ucra iuftificatione fidei propter Chriftûnbsp;hoc tempore nobis reuclatum eft,quid relinquitur,nifi ut agnofeamus fecurim etinbsp;am ad ramum Occidentalis eeelefiæ Si praefertim Germaniæ appofitam effe,ac minbsp;nari excidium,amp; inieâionem in ignem i Si autem fecuris appofita eft, quid reftat,nbsp;nifi ut bonos fruftusfetamus,ne excidamur Si in ignem coniieiamutfBoui autemnbsp;fruftus funt,abiicere impiam fiduciam in mérita iufticiae human3e,agnofcere pcc-catanoftra,crederc quodhabeamus rcmifsionem peccatorum propter Chriftum,nbsp;non dicete intra nosmetipfos : M ultas miftas celebrauimuS, multas certas prccu-culas effudimus,multum ieiunauimus Si peregrinati fumus, ideo iuftos nos reputanbsp;muSjfedfentire nuUa opera noftra pofte peccata cxpiare,amp; nos iuftos redderc. Interim tarnen omnia ea opera pro uirili noftra facere, quæDeus uetbo fuo « nobisnbsp;cxigit, turn erga feipfum, turn erga proximum noftrum, id^ non eaopinione,utnbsp;fatisfaciamus pet hxcopera pro peccatis nofttis,fcdutgratos nos erga Dominbsp;num Deum noftrum declaremus,amp;fidemnoftram teftemur. Harcfi fecerimus,nbsp;non folum uenturam iram effugiemus,fed etiam perpetuam falutem confequenbsp;murperlES VM CHRIST VMDOM IN VM noftrum, qui eft un« cut»nbsp;Patre Si Spirit« fando Deuslaudandus infecula AMEN.

ti Q Hl LI À ILXVt

Harifæi, Sadducaei, amp; quicqüid eft hypoctitarum, fuam au-dierunt concionem. N une con cio natur loanncs etiam uul-go. Interrogabant enim cum turbæ ( hoc eft, uulgus ) dicentcs : Quid ergo faciemus t Refpondens autem dicitnbsp;illis: Qui habet duas tunicas, im perciat non habenti, Si quinbsp;babctefcaSjfimilitcr faciat. Brcuisconcio,fcd quæmuVnbsp;tam pietaterti in communicandis diuitiis, amp; adiuuandis

IN CAPVT III. evang. lvcae.

VerîtatisenittijUtfimplex itaamp;faciliscftoratio. Sed difficile eft ob hominuminv poitunitatem Si inorolicatem. Q,uod enim diuitibus doccndi amp; admonendi granbsp;tia dicitur,hoc arripiünt 8i ufutpant paupcres in contuméliam diiiitü. Quod paunbsp;peribus dicitur,hoc arripiünt diuites ad pauperum contuméliam.Ex altera patte,nbsp;fi docetur pauperes tfle adiuuandos, continuo A nabaptiftæ,genus hominum fa 'nbsp;naticum,communicatem bonorum hacdoótfina ftatui putant.Si contra de bononbsp;rum proprietate quic dixeris, turn uero auari diuites arrigunt aures, èi quicquidnbsp;audierint,in patrocimö auaritiaefuærapiünt.A r^ adeo, nemo fere obferuat, quidnbsp;ad ueram fuiipfius refipifcentiam doceatur, fed hoc Unum e' concionibus difcendunbsp;quif«5g exiftimat,quid fibibcncfieti^nó quid alteri ipfe benefacere debeat. Proinde,nbsp;ne quidhuiufcernodi turba^ ex hac loannis concione oriatur, diligenter inquirénbsp;dum amp; excutiendum eft,quid fibi uelit Ioahnes,cum ait : Qui habet düas tunicas,nbsp;imperciat non habéti,amp; qui habet efcas fimiliter faciat. A c principio loannes hocnbsp;dido noh ftatuir exrernam return cómunionem, qualem A nabapnftæ docent,acnbsp;feditiofi affedant, nec toUit ciuilem reruln diuifionem, publicis legibus ordinata.nbsp;Diuitiæenim äc opes, etfi inter dum propter abuf um male audiant, tarnen per fcnbsp;funt bona creatura amp; donum DeiiBenediflio Domini,inquitS31omon,diuitcs fanbsp;cit. Et in lobe capite ultimo dicitur ; Dominus addidit om nia,quaccun fuerat lobnbsp;duplicia. Ad Salomonê quoq^ ait Dominus; Etiâ hæc qua; nó pcftulafti^dedi tibi,nbsp;diuitias fcilicet amp; gloriam,ut nemo fueritfimilis tibi in regibus cunftis retro fecu*nbsp;lis.HabeS teftimonio uèrbi Dei,diuitias donum Dei eflê. Quis autem tanta: impU'nbsp;dentiæ eft,qui ne^et Chriftiano liCere dona Dei habere amp; pcfsideret Domini ernnbsp;eft terra amp; plenitudo eius.Chtiftiani autem funt ipfius Domini, quid igitur impcgt;nbsp;diret,quo minus liceretipfis dona Domini füi pcfsidere t Præterea renim diuifionbsp;amp; dominium earum inter politicas ordinationes numeratur.Scriptura autem fa^nbsp;era non folum conniuet ad ordinationes politicas, fed etiam appiobat eas, Äcr^nbsp;natipfas honeftifsimoepitheto. Vocatenim eas ordinationes Dei,Non eft,inquitnbsp;PauluSjpoteftas hifi « Deo.Quæ uero funt poteftates,à Deoordinatae fun, NomPnbsp;ne autem poteftatis noH uehit tantum magiftratus, fedomnes leges amp; ordinationnbsp;nes ciuiles fecundum reflam rationem inftiéutæ. Quare facræ etiä literæ approbatnbsp;return dominium, amp;concedunt tam ufum q poffefsioné ac proprietärem diuitianbsp;rum.Accedithuc,quodin Decalogo dicitur;Nonfureris,quo prarceptoeöfirrn^nbsp;tut certe rerum diuifio ac dominium.Quod fi impium effet proprias opes pofsidcnbsp;re.profefto nullus effet impio furtolocus,quemadmodum nec quis acre utens fulnbsp;tum cómittit,propterea cp act naturali iure omniü comunis fit.Salcmö que^ air-Pondus amp; ftatera iudicia Domini funt,amp; opera eius omnes lapides facculi. Si hacCnbsp;funt opera Si iudicia Dei,certe perfpicuum eft,eabona confeientia pofsideri poffGnbsp;quælegitimo pondère amp;ftatera,hoc eft, légitima retûdiuifioneobueniût.Quid^nbsp;quod amp; pfalmus aitiDiuitiæ fi afflluaht nolitecor apponere.Non iubet diuitias abnbsp;iicere,fed docetfiduciam noneffein diuitiascoUocandam.Et Paulus ad Timoth^nbsp;umfuum fcnbens.His inquit, qui diuites funt in præfenti feculo pr2:cipe,quid^ utnbsp;diuitias abiieiant? minime,fed ne elato fint animo, nelt;ÿ fpem ponant indiuitiis u»nbsp;certis,fed in Deo uiuence,qui prxbet nobis omnia affatim ad fruendum,ut benefanbsp;ciant,ut diuites fint bonis opeiibus,ut faciles fint ad imperciendum,libenter comnbsp;municantes, recondentes fibiipfisfiindamentum bonum in pofterum, ut apprtquot;nbsp;hendantuiramæternâ.Hæc certe Paulus noniuberet diuitibus præcipi, fifentiretnbsp;Chriftiano non lieexe pioprias diuitias poamp;idere. Cum igitur loannes efpiritunbsp;fonflocooquot;

HOÄSILIAE IOAN. BR ENTÏ h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^

fan^lo concionet, amp; plane nihil contra fenfum facrje fcripturae doceat, manefeftö cft,cj hoe diftOjQui habet duas tunicas imperciat nó habenti, non cófirmct A na-bapnfticâ Si hy pocritica rerurncómunionem.Sedobücif exemplum coji, qui Hicnbsp;roiolymis ad prædicationé A poftolopi habebant omnia cótnunia, quemadmo-dumin Aftis Apoftoheis capitefecundofcribitui.Obücitmgiçxettiplû Ananixnbsp;ac Sapphiræjqui cum aliquid de predo diuenditi agri fubtraxiffent, 8l non. in có-mune contuliflent^adincrepationé Petri fubitanea morte pcrierüt, Sedexemplönbsp;corum, qui Hicrofolymis omnia habebant cómunia, indicatuh qujj faftum fit,nbsp;nó ftatuic,quid neceffario ab unoquouis Chriftiano fieri debeat. Ne«^ «h jpfarerünbsp;cómunitas per fe damnatur.Licet emhis,qui uoluerintjfuabona in eómune con-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

ferre,fed dogma damnatur,quo ftatuitur,neminc poffe effe Chriftianü,nifi bona fuain eómune,luxtaopinionem Anabaptiftica amp; hypocritica,conferat. Adhæc,nbsp;Anamas amp; Sapphira nonideo repentinamorte pjrierunt, quia aliquid de precionbsp;agrifibiretinuerunt.Potuiflent ernnonfolumparteprecii,federiam totupreciûnbsp;retineredn quod Petrus perfpicue fignificat dicens : None prorfus tibi manebar,nbsp;amp; uenundatus in tua erat poteftatet fed mentiebanf fpiritui fanfto, qui nihil minbsp;nus inultûferre poteft,q mendacium. Quarc non poteft ex his ex emplis probari^nbsp;Chn ftiano ad faluté neceffarium effe, ut omnes facilitates fuas in eómune 1 uxta fa-naticas opiniones conferat,Deinde,non docet loannes, c duabus tunicis alteramnbsp;non habenti ita impertiendâ effe, ut, fi is qui habet non dederit fua fponte, liceatnbsp;non habenti uiolenter in eum graffari, amp; altéra tunica per uim auferre, Quid enimnbsp;hacuiolétiainiquiustNonfureris,inquitlexDni.Etqucxiampliuseft: Noncô- Rapttia pr«nbsp;cupifeas rem proximi tui.Si non licet cócupifcerc,quomodo Itceret tapere f Rapanbsp;ceSjinquit Paulus, hæreditatem regni Dei non accipient, amp; exiftimabis loannemnbsp;Mpinam docuiffef Adhæc,nonfentic loannes, qp uulgus debeatnon habenti altenbsp;ram tunicam hac opinione dare,ut metito huius operis fatisfaciat pro peccatisconbsp;ram Deo, amp; confequatur uitam æternam.De diuo Martino fabula fparfa eft, cûnbsp;nih!laliudhaberet,quodnudo mendico daret, difciffammediamfuam tunicamnbsp;dederit,amp;hoc opère meruerit fummâ Dei gratiâ acuitâ fempiternâ. Qiiid his nu-gis uaniust Crediderimfane, diuus Mattinus multa bonapauperibus fecerit, atnbsp;nullû hoïs opus tâti mcriti,tant3E dignitatis eft, utfatisfaciat corâ Deo pro pecca-tis,amp; reddat Deü placatii,ac emetcaf nobis uitâ amp; felicitate æternâ. Sojus autemnbsp;Chriftus peccatopt expiator,amp; patris placator eft,quéfifide cópleftamur,cópledïnbsp;mur amp; unà cum ipfo remifsioné peccatopi,iufticiâ amp; felicitate. Quare loânes nônbsp;docethac côcioneopus^jpter quod peccata pofsint expiari, fed docet opus quonbsp;quis fidé fuâ teftari, amp; Deo gratiasppter beneficia gratis per fide accepta agere de-^nbsp;beat,ac taie opus nô dicif îpfa pocnitétia,fed fruftus pacnitéttae,uideljcet,quod nônbsp;fatisfaciat pro peccatis amp; reddat Deû propiciû, fed quod fit frudus eins fidei, pernbsp;quam gratis propter Chriftuaccipif remifsio peccato^,amp; uita aeterna.îam amp; Uludnbsp;non eft prætereundû, loânes hac parua côcione nô fignificet,uulgû non neceffenbsp;habere aliud quidpiâ boni facere q altera tunicâ amp; efeas nô habéti dare,fed præter-mictit intérim gener alia præccpta,de nô occtdédo,denon cômittendo adulferiû,nbsp;de nô dâdofalfum teftimoniû,amp; id genus alia,qua: ab olbus exigunf,8t tradit nûcnbsp;uulgo fpecialc præceptu,quod cû ad oês tû maxime ad uulgü, amp; ciues in una polinbsp;tiafiimul cohabitâtes ptinct.Poftrcmo,nolo exiftimes loanné in hac côcione nôgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

uâlegcferte.Nôem docet nouâlegé,feduetetéadeo^ naturale,nô folû ludaeis ue^ tmnetiâgctibus cognitâ^explicat 8i intcrprccaf. Narutalis etn lex eft,quéadmodô

IN CAPVT nr. EVANG, LVCAE. a

fcribi^ apud M atthæû capite fcptimo; Omnia qua:cun^ uolucrids, ut faci^t nobis hoicSjfic 8i uos facite illis. Nemo afit eft^qui in fame amp;fngoi e no optaret^ut fait é «nbsp;fupeifiuctttibus altcrius opibus alerctur amp;ueftirefi Monet igituiipfa natuiælex,nbsp;ut qui habuerit duas tunicas,det alteram non habenti, amp; prac frigore tantum nonnbsp;pcrcunti.Idem monet etiam ilia lex;Diliges prcximum tuum ficut teipfum.Sed utnbsp;ledius ac uerius intelligamus, quid fibiloarineshoc dido uelit, obferuandum eft,nbsp;hunc efle facræ fcripturæ morem, pla'iunq; ncminibus fpecicium genera comnbsp;prehendat. Vnde apud Mattbaum monemur jUt ei, qui nos percufferit in dextranbsp;maxillamjobuertamus alteram. Hie unainiuriæ fpecies nominatur,qua eft, in deXnbsp;tram maxillam percutcre,fed fub ea tomprehenditur omnis iniuria illatio. Et itcnbsp;rumJubemur cum illo duo miliaria abire,qui nos adegerit ad unum. Hie una tmnbsp;fpecies iniuftæ uiolentix hominaturjquæ eft, ad unum miliare adigere,fed intellpnbsp;gitur fub ea omnis uiolenta tyrannis,quam nuUi j abfq; uccatione amp; ordination«nbsp;Deijpriuata temeritate uindicare licet.Sic amp; hoc loco,fub nomine duarum tunicanbsp;rum amp; duplicium efcarubijOrnhisintelligitur opum abundantia.Vnde quodlo^nbsp;annes hie concionatur,PauIus ad Cotinthios fenbens, in pofteriori epiftola capinbsp;teodauopeifpicueueluti cómentario quodamexponitacdicit; Nonutaliisre*nbsp;laxatio fit,uobis autem ahguftiajfedutex æquabilitate in præfenti tempore, ueftranbsp;copia illorû fuccurrat inopiæ,amp; illorû copia ueftræ fuccurrat inopiæ, ut fiat aequa^nbsp;bilitas3quemadmodumfcriptumeft:Quimultumhabebat,huicnihilfupcrfuit,ôinbsp;qui paulum habebat,is nihilominus habuit. Et poftea capite nono; V nufquisquenbsp;largiatur fecundum propofitum cordis,non ex moleftia aut ex necefsitate. Hic minbsp;hi animaduerte,quas régulas Paulus ditioribus in adiuuandis egétibus præfcribat.nbsp;Primum enim,neminem alium ordinat iudicem inter diuitem Sc egentem, praeteCnbsp;îpfum diuitem habentem amp; pofsidentem opes.Non uult ut in hac re,nimirû quat*nbsp;i»p4ttpn-i= tum fit largiendum pauperijfit iudex uelmagiftratus, uelccclcfiaftes, uel egenus^-buiddiuuan= fedipfemetdiues,Nonfecundumimperium,inquitPaulus,loquor.Et; Vnusquifnbsp;disrcÿilie. quelargiaturfecuhdum propofitum cordis, non ex moleftiaaut exnecefsitate.Sinbsp;rubet Paulus unumquem^ fecundum propofitum feu eledionemamp;fpontaneair*nbsp;uoluntatem animifüi dare egenti, profedo neminem alium pra:ter ipfum dator^nbsp;conftituit iudicem, Necg enim poteft quifpiam alius in hac re iudex efle. Finge eîünbsp;duos,amp;alterum habentem duas tunicas,alterum ne unam quidem,quis alius, pr^nbsp;ter ipfum habentem,iudicabit amp; decernet,alteram tunicam egenti dandà uel nonnbsp;dandam effetFortafsis enim,is qui habet duas tunicas, alteram adhuc debet paO'nbsp;nicidæ,cur igitur cogefceur ex alieno liberalis effèrFortafsis habet liberos amp; dotn^nbsp;fticamfamiliam,quibusmagiSheceffchabetfuistunicisfubuenirequàmalieniS-S*nbsp;quis fuis,amp; maxime domeftiCis,inquit Paulus,non prouidet,fidem abnegauit Sinbsp;înfideli deterior,Fortafsis,alter qui Caret tunica non ita eget,ut non pofsit laboï^nbsp;fuo fibi mftum amp; ueftitum parare,fed hoc tantum quærit, ut in ocio amp; ignauianbsp;aliorum opibus uiu3t.Brcuiter,innumerae funt circumftantiæhuius rei,qu3e imp^ ,nbsp;diunt quo minus uelmagiftratus uel ecclefiaftes uel egenus pofsit diuiti praifcrib^nbsp;re,quando amp; quantum fit pauperi largiendum. Quare Paulus prudenter admodnnbsp;relinquit illud ludicio cbaiitatis eius, qui opes pofsidet,amp; monet, ut qui uelit cO'nbsp;piofe metere.copiole quoep iuxta animi fui propofitum feminet. Deinde,nônbsp;Paulus ita opes diftribuere,ut aliis fit relaxatio,nobis autc anguftia, hoc eft, ut ahjnbsp;înocio uiuaut,no5 ueroinomnilaborummoleftia,utaliiin luxuuiuant, nos aut^nbsp;in egeftate/eu ut noftra copia,aliorû inppiæ fuccurrat, quod loannes dicit, ut qunbsp;habet du^

HOMILïAE IOAN, brent IT; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73

habet duas tunicas, det alteram non habenti. Ergo ne in Chriftianifmo debent omnia,iuxta Remp, Platonicam,effccommuniafDiximus paulo ante,Ioannemnbsp;non docere hienouam legem,fed eJtplicarclegem naturæ, quae requiiit, utalterinbsp;faciamus,quod nobis hen uolumus.Interim tarnen alia naturæ lex non aufert re^nbsp;diuifioncs,proprietatcs aut dcminia,fed approbat ca.Quod ante,inquiuht,nul-lius eft,id natural! ratione occupant! conccditur.Itcm lapilh amp; gemmae amp;cæteranbsp;quæin littore inueniuntur,iure naturali ftatim ihuentoris hunt, item, quod per alnbsp;luuioncm agro tuo flumen adiecit,iurc gétium tibi acquiritur. Sunt praeterea mulnbsp;tæaliæ res,quarum dominium iurc naturali nancifei dicimur. Proprietates igiturnbsp;return naturae lege conceduntut Si apprebantur. Quomodo ergo hæc conuenknbsp;untt A Itéra naturæ lex iubet, ut copia nofti a aliorum inopiæ fuccurramus,altera

* poflefsiócs return hoftro dominio fubiicit. Si neceffe habemus lege naturs noftra exgendere aliis,profcdo non eruht noftra,fed communia rFacilis eft ad hæcrefpônbsp;fiOjfi probeconfyderes,quale rerûcômunionem lex naturaiisrequitat.Non .n.renbsp;quirit taléquæ oia confundat, amp; auferat rep^ dominium amp; proprictatem, fed talc,nbsp;quae un à cum return dominio conftet; Eftenim duplex rerum cómunio amp; æqua CSmunio re^nbsp;litas; Altera eft quæ fit æquali numero, pondéré amp; menfura,ut fi agri,pccünia,frunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duplex,

mcnta,uina,amp; id genus aha uiritim ita diftnbuâtur, ut unicuique tantum numero j prondercamp; méfura detur, quantum alteti.Hanc æqualitatem præfens natura rerûnbsp;fer re non poteft,amp;ut maxime hacipfa hora tes ita æqualiter inter ciucs alicuiusnbsp;urbis diftribuerenrur,tamen continuo fieret rurfus inæqualitas,dum alius tes fuasnbsp;diligenter cuftodiret,aliu$ ignauia negligeret ,alius torpore minueret, alius labonbsp;re augeret,alius inter paucos liberos, alius inter multos fua diftnbueret, Quis auténbsp;talem inæqualitate!n,fubinde emergcntem,ite9i ad æqualitatem reuocarettHæcnbsp;certe non effet iuftæ Reipub. fed ihiuftifsimæ côfufionis faciès. Quare lex natura-lis hanc rerum communionem amp;æqual!tatem abominacur,tahtum abtft ut requinbsp;rat. AIrerà eft,quæ fitæquabih reji comparatiohe, Quod ut intelligamus, fume-mus exemplum « bono patrefamilias. is habet multam familiam, primum uxotc,nbsp;deindeliberos,adhæc feruos,prætereâancillas,pofttcmoctumercenarios.Cumnbsp;his omnibus utitur paterfamilias facultatibus fuis,inæqualiterquidem,f!refpiciasnbsp;pondus,numerum amp; menfuram. A lia enim largitur uxoti, alia liberis, alia feruisnbsp;domefticis, aliamctcenariis. Sedficompares familiam inter fe. Si membra famûnbsp;liæ iuxta fuas conditiones inter fe conféras, profefto inuenies æqualem rerû ufum.nbsp;Ipfeenim paterfamilias retinetfibi rerum dominium amp; proprietatem. Si diftribunbsp;it ex his rebus uxori, quantum uxori, liberis ,quantum liberis,feruis at mercena-riis,quantum feruis Si mercenariis iuxta fuas conditiones conuenit. Et inter hos ànbsp;hadiftribuit fanis,alia infirmis.Hæc eft iufta æqualitas,quæ certe fieret magna inænbsp;qualitaSjfi paterfamilias rerum dominium in feruum reiieeret, amp; ipfe feruitutis ofnbsp;ficiafubiret,itcm,fi tantum feruis, quantum uxori aut liberis,largiretur. A hancnbsp;æqualitatem,quæ non numero,menfura Si pondéré, fed quæ rerum comparationbsp;conftatjrequiritlex naturæ, qua æqualitatcin tantum non auferunturfacultànbsp;tumdotninia Si proprietates,utipfaconftarenon poflèt,nifirerum domihia amp;nbsp;proprietates conferuarentur. Proinde cum loannes amp; Paulus earn æqualitatemnbsp;in Chriftianifmo docét,quam leX naturæ requirit, amp; lex naturæ nô iubet abiiccre^nbsp;fed retinere domitii-ifacultatum,profeftomanifeftum cft,quo'd nô doceant cornnbsp;munitatem Platcnicam,aut fediciofam,fed earn, quæ fit iufta Si prudenti charita-tCjUidelicetjUt non auarefoli tibi tuas opes ferues,fed ut ex abundantia carum,in'

O

copiam dim ci ar urn coclcftium,non quidcm propter fuam ipforum perfonam,fc J propterucrbum Dei,quodhis, qui paupcribusbencfaciunt.multacocleftiabonanbsp;proniittit.Nam,quemadmodum Dominus pofuit A dæ per legtm fuam, ult amnbsp;amp; mortem, fuper pomum arboris fcientiæ boni amp; mali, ut fi eo pomo uefceretur,nbsp;morte moreretur,fiautc non uefceretur,haberet uitam perpttuam, itaetiä pofuitnbsp;peruerbumfuumdiuitibuscoclum Siinfernüfuper paupcres.utfi contcnantacnbsp;faftidiantpauperes,infcrnuminucniant,fiautem liberalitcr eosadiuuent,eoclänbsp;inueniät, nó quisquä operibus fuis pofsit uita fegni coclcftis mereri,fed operinbsp;bus mifericordiæ declaretiu- fidt s,perquam^ipter Chnftû contmgit ncbis æternanbsp;uita amp; cceleftis foelcitas, A udiamus igifuerbum Dei, quo pauperum copia fignifinbsp;caf,amp; diuitibus ptrfuas opes redimenda proponif.Non obdurabjs, inquitMofe,nbsp;cor tuü,nec contrahes manu tuam,fed aperies earn puuperi, amp; dabis mutuü ,quonbsp;cum indigereperfpexeris.Non ages quippiâ callide in cius nccefsitaribusfubleuattnbsp;dis,ut benedicat tibi Diis Deus tuns in omni tempore, amp; in cunftis ad quae manunbsp;miferis.Audinquantam copiam,quantas diuitias, quantam benediiftioncmpio'nbsp;ponat Deus diuiti in pauperej V t benedicat, in quit, tibi Dfis Deus tuus in omninbsp;temporc,amp; in cunftis ad quæmanummiferis. An contcmncdas ducishaspaupenbsp;rum diuitias j' Vt diuites habeät benediftionem n on una hora, fed quouis temponbsp;re,amp; profperitatem non in uno aut altero negocio, fed in omnibus negociis quaenbsp;traäauerint,profedo non in ipfos diuites, fed in pauperes à Domino Deo noftronbsp;repofi tum eft. Poft Mofen etiam Salomon è fpiritu fando ita dicit : Fanerat Dftonbsp;qui miferef egcni,amp;retribuetur ei.Et iterumiQui pauperi dat is non egebit,male-diceturaut auertentioculosfuos. Qpidpotuiflet ampliusdicitSiuis Dcumtibinbsp;fa cere debitor em, fi uis omnium rerum abundätiam acquirere, in paupere id quäCnbsp;ras amp;inuenias neceffe eft.Sed operæprecium eft de hac re Dominumnoftrö lefurnnbsp;ChriftumaudirciEgoenim, inquit, dicouobis, faciteuobis amicos ex Mammo*nbsp;päuperes,ia= na iniquitatis,ut cum dcfeceritis recipiant uos in æterna tabernacula, Qiiidhocfnbsp;tütores regni chriftus proponit diuitibus pauperes tanquam oftiarios amp;ianitores ceternoruii*nbsp;rœ/or»gt;». tabeinacuIorum.Quantam putas huius officii dignitatem, quantam amplitudenbsp;nemt Itaque qui duas habet tunicas amp; fuperfluas efcas, hoc eft, qui pofsidet abu»nbsp;dätiam terrenaju diuitiarö,amp; cupit in actema tabernacula admitti, necefle habet,nbsp;ut poftquam credideritin lefum Chriftum,non abiieiat quidem opesfuas tanqu^nbsp;perniciofaSjfed faciatfibi his propicios pauperes,amp; Ji berali ter adiuuetegenos, aGnbsp;ut copiofam meffem habeat ,largitet feminet in agrum inopum. Sic erh faciet dinbsp;gnos poenitentiæ fruftus,amp; teftabitur fidem fuam, ac confequetur per fidem fernnbsp;piternamfoclicitatem, per Dominum nofttum lefum Chriftum, qui eftun« cuH»nbsp;Patre amp; Spiritu fando,Deus laudandus in fecula. Amen.nbsp;nbsp;'

HomiH«

»

HOMILIÂÈ lÖÄN? BRÊNTlfc quot; nbsp;nbsp;nbsp;55

les. Ac inter ludaeos quidcm,boc genus horiiinum pefsinieaudiebacj Si connume laba^ inter extreme fceleratos ac flagitiofos ; A micus, inquiunt, publicanorû Sinbsp;peccatorum.Etiterum; Quare cum publicanisamp;peccatonBus mâducacis t Videnbsp;bantur quo^depublicanisadhunc moduni iuftifsirtie iüdicare,primum, quianbsp;exiftimabant iniquifsimum effe, (p Romani exigèrent ab ipfis tributà uedigalia,nbsp;amp;aliaReip.onera.Sentiebantenim,fe, quia populus Dei effent, diuino iure liberos,amp;nuUiextraneo ac ethnico tegifubiedos effe debere. Quare iudicabanthos lunbsp;dxos plane imp ios amp; patriae fuæ proditores, qui à Romanis officium coUigendinbsp;uedigalia amp; tributà redimebant,acRomanam,utipfiIoqu£banf,tyrannidcmnbsp;operafua adiuuabant. Deinde habebatur etiam publicanorum ordo hoc nominenbsp;abominabilis,£p id genus hominum, crudeli fua àuaricia plus fere « ciuibus amp; in-habitatoribus eius regionis exigeBat,qü«m « riiagiftratu conftitutum erat. Propter hominum igif iniquitatcm,fehtiebant ludxihypocritae, etiam ipfum publicànbsp;norumordinéiniquumamp;impiûeffe.Sedapud Romanos, amp; eos quideciuihbusnbsp;hominum ordinibus non iuxta perfonarum uitia,fcd iuxta ipforum ordinû ac ftanbsp;tuum naturam iudicât,longe alia erat opinio de publica nis. Vocanf pubiicani «nbsp;Cicerone, homines amp; honeftifsimi Qi ornatifsimi. Et fi uedigalia, inquit ille, ner*nbsp;uos Reip.effe femper duximus,eum certe ordinehi,qui exercet illa,fixmamentunînbsp;cacterorum ofdihum redeeffe dicemus.QuiJ potüifset de publicanorum ördincnbsp;honeftius dici^Multi igitur ex publicanis peregrinantur ad loannem in defertu,nbsp;amp; defyderio cognofeendae pietatis interfogant loannem,quid agere debeant,ucnbsp;faciantdignosfruduspœnitentiæ.. Magiftcr,inquiunt,quidfaciemustAtillenbsp;dixitadeos:Nequidamplius,quamqüodconftitutumeftuobis,exigatis. Lon 'nbsp;geah'am doftrinam audiunt pubiicani à loanne, quim à Phatifaeis. Nam cuni ¦.nbsp;accefsiffent Pharif£Eos,ut ab ipfis in uera pietate erudircntur,nihil aliud audiebatnbsp;«OS crepare,qu«m lotiones manuum,fimbrias,longas preculas,factificia,amp; mul- °nbsp;taalia fuperfticiofa.Si uultisfdicebant illi ) falui effe, neceffe habetis impiö ueftrunbsp;ordine ac officium derelinquere amp; pcccataueftra multis facificiis expiax^jac ordinbsp;hi pharifaico uos tradere, ut merito bonorum operum ,qu3e in profefsione huiusnbsp;ordinis facietis,iuftificemini amp; falute confequamini. An non cfedii Pharifæosficnbsp;docuiffe^PjofeftOjjj fic docuerint teftantut ptimum hiftoriaî Euangeliftatu, de*nbsp;inde Phatifaei noftti tcmporiS.Hi enim funt Monachi,6t quos uocaruntjfpiritua*nbsp;K%qui cö uolucrint uel uulgum,uel publicos Reip.ofiiciales, uel magiftratum fru jioiwdwrSnbsp;dus pQcnitentix doccrc,non hoc docenc,ut illi uocationi fuae dihgenter amp; ex fidenbsp;fcruiant,fed uocationcs illas ciuileS properiiodum códemnates,uocant eos ad otnbsp;dines monafticos,qui pene foli ftatus falutis ab ipfis iudicantur, iubent ad expiatinbsp;onem peccato^ aut induete cucullami,aut in cuculla fepehri, multas item miffasnbsp;inftituerc,ad diuor um templa,pifis in calceü inipofitis,peregr inari, catis diebuS

IN CAPVT 111. EVANG, LVCAE.

pane amp; aqua ieiunare,laneo ucftiri, nudis pedibus ambulare ^Si alia id genus fcx'cc ta facere .Hæc dicunt elTe menta^propter quæ Deus remittat peecata amp; conférâtnbsp;falutem.Ioannes auc^quemadmodum in fuperiori concioneuulgum non «fua canbsp;. uili uocatione ad profefsionefuperftitiofi ordinis auocauic, fed admonuit, ut in uinbsp;catione fua rede ambulenc,ita nunc nona uocat publicanos ab ofiicio fuo ad pr onbsp;fefsionem piiaiifaifini, aut fugä ex hoc feculo, ut uocant, ad defertum,fed horiatnbsp;eos ut officiû fuum lufte adminiftrent. Hic em dignos facit fruftus poenitentiae,nônbsp;qui derelifta uocatione fua admonafteria aut delerta fugit, fed qui uocationi fusenbsp;pie ac diligenter feruit. Ait igif loannes ad publicanos .'Ne quid aniplius,q quodnbsp;Publicanorunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobiSjexigatis.Piimum oim uidts,lt;p loannes officium amp; ordinem

ordo non con publicanorutu ncc reiiciac,nec condénec. Non em inquit: Si uultis facere dignos demiMtur, pœnitentiæ frufluSjderelinquite officiû publitano^jamp; arripite ftatû pharifaicumnbsp;autmonafticumddqd'certeneclTehabuiflet dicere,fi ordo publicanoriipeifeimnbsp;plus effet, amp; in nulloalio ftatuqpharifaicoautmanaftieo pie uiuere liceret,fednbsp;conceditjUt maneant quidc publicani,in eo aut ofncio amp; uocatione nihil impie,ninbsp;hil iniqueagant. Nani officium publicanoruperfehoneftumeft,amp; liceteo honenbsp;ftis uiris fiingi, ac plane in eüordiné referendû eft, in quo eft eorum of cium, quinbsp;ad colligedos redditusamp;cenfus magiftratuidebitosordinatifunt.Veftigaliaeranbsp;amp;tributa,quorû publicaniexaftoresfunt,iudicantur legitimæ ac per hoc diuinaenbsp;ordinationes.VndePaulusadR.omanosfcribens:Oportet,inquit,effefubditosnbsp;^Uim^^ord^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter iram,uerumetiä propter confeiennam. Propter hoc trii amp; uedP

gaIiafoluitis:SiquidemminiftriDeifunt,inhocipfumincubentes.Redditeigif oibusquoddebef,cuitributu,rributum, cui ueftigal,uedigal. Ergo fi licet ueftiga-ha inftituere, licebit etiâ ea colligere, amp; fi magiftratui honeftu eft e' uedigalibus acnbsp;tributis uiuere,honeftû quo«^ erit publicanis ea exigere, Sed inquies : Si publica*

4 noru officium honeftu eft,cur ChriftusMatthæum ab hoc officio auocauitt'PraLtc telonco auo=, jjensemlefus,inquit Euangelifta,uidit hominem defidenté ad teloneû, Matthaenbsp;um nomine,dicitcç ei.'Sequereme.Refpondeo. Non auocauit eum àteloneo, q?nbsp;inhoneftumamp; illicitu effet officium, fed uellet ipfi minifterium A poftolicû de*nbsp;mâdare. Et auocauit eû ab hoc officio,quéadmodû auocauerat Dauidé ab ouibusnbsp;ad regnû, ac Petrum amp; loannéà pifeaturaad Apoftolatû. Necofficium paftorPnbsp;cium,ncc officium pifeandi, illicit a amp;inhonefta officia coram Deo funt, fed fi adnbsp;regendum populu acdocendum uerbum Dei uocatusfueris,ncceffehabes prfnbsp;ori uocatione derelifta, præfente fcâati. Deinde non docet loannes public^nbsp;nos hac concione mérita operum , nec fentit publicanos fatis iuftificatos eff^nbsp;in iudicio Dei,fi nihil ultra conftitutû exigant. Hic enim docet loannes, nonnbsp;ipfam pœnitentiam,fedfruftus pœnitentiæ. Ad agenda erii poenitentiâ amp; confc'nbsp;quendam remifsioné peccatorum ac iufticiamrequirif, pïimum,agnitio peccatonbsp;rum, deinde fides,(j habeamus remifsioné peccatorum gratis propter Chnftun’*nbsp;Atcç hæc docuit loannes aliis concionibus.Ecce,inquit, agnus Dei,qui tollit pclt;:nbsp;catû mûdi. Et iterum: Pater diligit filium,amp; omnia dédit illi in manum. Qui cïCnbsp;dit filio habet uitam æternam,qui uero non credit filio,non uidebit uitam,fcd if*nbsp;Dei manet fuper eum.Hac autem concioneanimaduerfa amp; per fidem accepta,cXnbsp;igit nunc loannes frudus pocnitentiæ,amp; docetpublicanos, quidex hacfide, nonnbsp;Operaexfide ¦quidemad expiationempeccatorum, quam per fidem habent, fed ad teftificatiO'nbsp;neeeßarii.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidei,amp; gratiarum adionem agere debeant. Exiftimabant enim aliquot puh

licani, (ut etiam hoc tempore mores hominum funt ) fe fatis iuftos effe, fi cogit«' nbsp;nbsp;j

HOHILIAE IOAN. BRENTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;si

kntfecuttijfe credere in Mefsiâ ,quemloânes pdicabat,interini aût nihil referre, qualé uitâ agerentjfme holes impofturis dccipcrct,fiue aliéna deriperéc, fiueinhonbsp;neftâjfi ue fceleratâ uitam uiuercnt.Sed loânes hüic errori obuiam ic,amp; cû aliàs donbsp;cueric quidc^remifsioncm peccato^ amp;iufticiâ non concingere nobis nifî per fidénbsp;propter Chriftûjnûcauté docet,quôdhaecfides,fiueràfit, nô fitociofa autignanbsp;ua, fed proférât bonos fruftus, Si faciat, ut fuæ quif^ uocationi diligenter amp; milenbsp;feruiat.Quare necelTe eft,ut ôi publicani, fi uere credunt in Mefsiam quem Joannes prædicat,bona opera faciant,præfertim autetnfuæ uocationi îufteferuiantjidnbsp;quod tue faciunt,fi nihil amplius,q quod côftitutum eft,exiganc. Nam fi confiteânbsp;tur fefe credere iu Mefsiamjinterim tamé iinpofturis,fraudibus, amp; deceptionibusnbsp;fuis ab hominibus plus üedigalium ac tributorum quàni a magiftratuordinatuminbsp;eftjextorqueantjeüidens argumentum eft,cp uera fide careanfjquando profitcannbsp;tur quidem uerbis Mefsiam,faflis autem negent. V bi uero non eft fides, quomo-do ibi pofsitelTe temifsio peccatorumr Vbi non eftpeccatorumremifsio, ibi plane nulla eft iufticia.Proinde qui nô facit bona opera à Domino præcepta, amp; nonnbsp;feruitiufte uocationi fuæ,is déclarât fe adhuc peccatis ,iræ Dci,ac perpetuæ damnation! obnoxiumelïè.Quid ergo f NuUum ne aliud bonum opus «pu bJicanisrenbsp;quiritur,q ut nihil ultra conftitutum exigant j'Profedo multa quo^ alia iequirunnbsp;tur ab ipfis,nimirumgeneralia illa,ut nô occidant, nô cômittant adulterium ,nônbsp;ferantfalfum teftimonium aduerfus proximum,amp; id genus alia. Sed Joannes connbsp;cionatur hoc loco de co tantum opere, quod ad uocationem publicanorum pronbsp;prie pertinebat Nam cum officii eorum fit,uefligalia,tributa amp; cenfus publiées abnbsp;hominibus exigere,folebant plus extorquere, q magiftratus in rationibus fuis or*nbsp;dinaucrat.Quod autem extor quebant,id non in fifeum principis, fed in fuas opesnbsp;ieferebant.Italt;5 imponebantfraude fua amp; proximo amp; magiftratui. Joannes igiturnbsp;docet eos, ut fi uelint dignes pœnitentiæ fruäus facere ,non neceffe quidc habeätnbsp;uocationem fuam derelinquere, neceffe autem babeât earn uocationem iufte ad-miniftrarcjid quod fiet,fi nihil amplius,q quod à magiftratu ordinatum eftjin exnbsp;creendis ucftigalibus,tributis amp; cenfibus,exigant,ac quod cxegeriht ,fideliter iuxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

ta conftitutum magiftratui rcddant.Poftremo non eft quod exiftimesloannem docet noMm hac condone nouam legem docere,fed explicat publicanis ueterem legem :Nonnbsp;fureris.Hoc enim præcepto non prohibetur tantum furtum nodurnum,fed qua:nbsp;uisimpoftura amp;defraudatio.Nam qiii incmendoac uendendo alterum dccipitjnbsp;furatur.Qui mendacio aliquid ab altere emügit j furatur. Qui plus q legitime ornbsp;dinatum eft in ueftigalibus amp; tributis exigit, furat A tq^ adeo qui dole maJo quicqnbsp;Opum « proximo fuo aufert at extorquet,furatur. Vnde cum Zachæus publicanonbsp;turn princeps recepifset lefumin domum fuam,dixit.‘Si quid aliquem defraudaui,nbsp;teddo quadruplum. Quo difto perfpicue fignificat defraudatiohcm furtum effe.nbsp;In lege enim,quemadmodum capite uicefimofecundo Exodi fcriptum eft, furtunbsp;quadruple punitur.Quæ igitur intemperia: tc exagitant, quo'd cum uulgarem fu fiirtum eßnbsp;^^uehementcr abomineris ac‘detefteris,ad tuas ipfius impofturas, quæ funt ip-fifsimafurta,non exhorrefcas f Ecquid tantæ caufæ cft,quod tc ad exercendas imnbsp;pofturas adigits'Numerofa,inquis, mihi familia eft, neceffe habeo familiæ pararenbsp;uidumamp;iîæje^ibujnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patrimonium,quin amp; ipfe fnultis egeo, quare paro

mihi oiuirias,utiia5j.3|yj quoegeftati nrederi qucam.Quid audio f Putas netcui-ôum paraturum irnpofturis j amp; diuitias adepturum iniquitate ac dolo f Profefto tantum abeft,ut doüs ac irnpofturis opes ruas augeas, ut iis rebus maxime omniû

O 3

IN CAPVT ni. EVÀNG. LVCAE.

?* —

non tam opes q teipfum pcrdas. Ac ne exiftimes me hoe temere dicere,audi fente tram facræ fcripturæ,amp; ipfas Ipiritus fanfti ratióes.Etenimjqui impoftura aliquidnbsp;opum acquiric,is,quemadmodü anteaoftendimus,lcgcm Domini de nonfuran-do uiolat,Qui autem defignat peccatum aduerfus legem Dci,is expellitfpiritumnbsp;fanaum,amp; prouocat Deum ad iram. V bi autem expelhtur fpiritus fandius, amp; Degt;nbsp;usiratuseft,ibiingrediturfpiritusfacanæ Si imperium occupât. QuidautemSanbsp;tan aliud fecum afFerret,q malediftiones corporales amp; fpirituales, temporarias amp;nbsp;æternasr Quid ergo increméti in opibus tuis fperares ,irato Deo, Satana imperiünbsp;tui occupante, amp; te omnibus malediftonibusobnoxiotAcde fpiritualibus qui-dem Si aeternis maledidionibus Paulus ad Corinthios feribés : Ne^ fûtes,inquit,nbsp;nelt;5 auari,necg rapaces regni Dei hæreditatem accipient.De corporalibus autemnbsp;ait MofeiSi nolueris audire uocé Domini Dei tui ,ut cuftodias amp; faciis omnia niânbsp;ra eius,malediftuseris in agrc,malediâum horreum tuum, maledidtæ teliquixtunbsp;ae,malediftus fruftus terræ tuæ,armentaboum,amp;greges ouium tu arum. Internbsp;uerba autem amp; mandata Dei,hoc quod dicitur,non fuieris, nô eft abiediisimum.nbsp;Quare qui hoc mandatû impofturis fuis uiolat, magis fibi malcdifliones quàm o-pes congregat.Execraris homicidia, amp; exiftimashomicidis nihil proifus benedi-ftionis contingere,quomodoigitur poUicebenstibiinimpoftujis tuis benediftionbsp;nem,quando impoftor Si homicida fratres fintrSicenirti inquit Ecclefiafticus. Panbsp;nis egentium uita pauperis eft,qui defraudat ilium ,homo fanguinis eft. Et mox :nbsp;Qui efFunditfanguincm,amp; qui fraudé facit mercenarlo,fratres funt. Salomon aunbsp;tem,dehis qui proximum in contradibus decipiunt, ait ; Statera dolofa abomi-natio eft apud Deum, Et iterum: Pondus amp; pondus,menfura amp; menfura,utrunlt;ÿnbsp;abominabile eft apud Deum, Et tu confidere audes,quo'd opes tuæ impofturis aunbsp;geanturî'Ne quis,inquit Paulus, opprimât ac fraudet in negocio fuo fratrem fuû,nbsp;propterea quod ultor eft Dominus de omnibus his. Si Dominus ulcifeitur de-fraudationes,quis non potius in his paupertatem q diuitias expedabit s' Quantanbsp;autem feueritate Dominus impofturas uifitet ac ulcifeatur, audi oracub prophe-taiii,Micheas ait;Nunquidiuftificabo ftaterâ impiâ,amp;faccelli pôdera dolofa,in qnbsp;bus diuites eiusrepleti funt iniquitate,amp; habitâtes incaloquebanfmédaciû,amp;hnnbsp;gua eorum fraudulentainore eorum. HabesiniquasdefraudationCs. Nuncacci-pe ulcioncamp;fuppliciu eorum, Ego ergo,in quit Dns,cacpi pcrcutere te perditionbsp;nefup pedis tuis. Tu comedes Si nô faturabcris,6ihumiliatio tua in mediotui. A pnbsp;prehédes Si nô faluabis,amp; quos faluaueris,in gladiû dabo Tu feminabis Si nô menbsp;tes, tu calcabis oliuam, amp; non ungeris olco,amp; muftum,amp; nonbibes uinum.Spirinbsp;tus fandus dicit ad impoftoré: Comedesamp;nô fatutaberis,feminabis Si nô metes.nbsp;Quis igif tam impudens eft, qui aufit affirmate,quôd uidus amp; diuiriæ impofturisnbsp;acquirantur,hoceft,quo'dfpiritusfandusfitfpiritusmendax tIn Amos quo^nbsp;itaferiptumeft; Nefcieruntfacerereftum,dicit DOM 1 N V S,thefauriz3n-tes iniquitatem amp; rapinas in aedibusfuis. Audiuifti impofturas,audinunc fup'nbsp;pli cium. Propterea haec dicit D ONINVSDEV S : Tribulabituinbsp;amp;circueturterra,amp;datrahetur ex tefortitudo ,amp;diripientur aedes tuæ. Vide,nbsp;quanta fit maledidio opum iniquitatc partarum. Nam Si ipfæædes, in quasnbsp;opesillæ congregantur, maledidione afiîciuntur, tantum abeft , ut uidumnbsp;tnbuant ac pofsidentem diuitem xeddant. Etfi enim uideris ex impofturis o-pulentus

F

/•

HOMILIAE IOAN. BR ENTII- * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;öi

opulentus fieri,amp; ab omnibus diues faluteris,tarnen hæ diuitice extremam Sc igno' minioïifsimam paupertatem fecum adducöt.De qua re piopheta leremias ira ait:nbsp;Sicut decipula plena auibus,fic domus eoru plena: dolo. jdeo magnificati funt,amp;nbsp;ditatijincraffati ÔC impinguati, Sed quod incremeutum hæ diuitia: habeant, audinbsp;quid lequatut.Nunquidfupct his non uifitabo, dicit Dommusr A ut fupcr gcntemnbsp;hoiufcemodi non ulcifcef animameaQuid autem uifitatio8iultioDominialinbsp;ud eft,quamfeuerifsimunifupplicium i Quarc cumminatur ultioncm earû op uninbsp;quæ dolo partæ funt,profefto perfpicue fignificatjdiuitias iniquitate acquifitas nPnbsp;hilaliud quam egeftaté,ignominiam,cófufionemamp; perdicionem fcqui. Vnde amp;nbsp;Salomon: Melius eft,inquit,parum cum iufticia,qu«m multi rcdditus male parti.nbsp;Et iterum: Alii diuidunt propria amp; ditiores fiunt, alii rapiunt non fua amp; ftniper innbsp;egcftate funt. Hue ad de quod amp; pfalmus c anit : Melius eft modi cum iufto fuper dinbsp;uitias peccatorum multas. Quoniam brachia peccatorum cóterentur, confirmâtnbsp;autem iuftos Dominus.Quid his uerbis ueiiusf Non enim hominis fed fpiritus fannbsp;ctmerbaretulimus.QuidfPræferes ne fententiam cordis tuifentétiæ fpiritus fan di^nbsp;AnnefciSjOmnéhominémcndacCjDeûaûtueracemt Cocluamp;tena,inquit,tranfinbsp;butjuerba mea no tranfibut, Si fentis adhuc impofturas foclix habere incrcmcntii^nbsp;Sed qua benediftioné haberent aliens opes impofturis acquifitæjCÛ etiâppriæ opesnbsp;tnendaciisrecents extremamforciantur malediftionem In Adis Apoftolicis denbsp;A nania amp; Sapphirafcriptum eft, quod uendiderint poflefsionem fuam, Si alteranbsp;precii parte fepofita, altera A poftolis data, mentiti fucrint fe nihil repofuifle, fednbsp;totum precium obtuliflTe. Quid ergo accidit eis t A d uocem Petri ambo coniugesnbsp;protinus expirarunt, amp; collapfi repentina motte perierunt. Si tarn feucra grauita-te hi «Domino puniuntutjqui non dico aliénas fed fuas ipforum opes mendaciisnbsp;retinent,quanta,obfecro,feueritate punientur hi qui aliénas opes mendaciis Si imnbsp;:)ofturis acquirunt Cum igitur opes iniquitatibus parts afFcrant fecum maledi-diones corporis Si anims,ac ne^ ad parandum uidum, ne«^^ ad augendas diuitiasnbsp;profintjfcd potius famem,egeftatem,ignomi niam ac intetitum fecum afportent,nbsp;agite amicifsimi,demus operam iufticis,ne quem defraudemus in ncgocio,ne quenbsp;circumueniamus impofturis,(ed in uocatione noftra iufte ambulemus,ut facientesnbsp;exfidedignos fruftus poenitentis, propicium Deum retineamus,amp; omnia,qusnbsp;uel uits uel corpori noftro ncceffaria funt, de manibus eins accipiamus per lefumnbsp;Chriftum D O MIN V M noftrum, qui eft uni cum Pâtre Si Spiritu fanftonbsp;Deusiaudandusinfecula AMEN.

H O M I L I A XXVIlt

O ft concionem,qus habita eft ad publicanos, amp; omnes pu-blicos officiales, ad coUigendos Si exigendos cenfus ac red-dims magiftratuum ordinatos, audiamus quæ loannes mili tibus concionaf.nbsp;nbsp;Nam Si milites interrogabant cum di-

ccntes:Etnosquidfaciemus^ Qycmadmodû auté publi J. ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;canorum ordoabiedumamp;impiûuitæ genus a Pharifsis re

pu a }*ta Sctnilitâ ordo,prsfercim eop: qui ex ludsis erant,iudicabaf longe omni um topüfsimuseffe.Primum cin,quialudsi erant populus Dei,exiftimabant planbsp;neiniquum effe, alienus Si ethnicus imperator in regionibus terrs Canaan do-«riinaretur. Quare etiam milices iniquû oïdinem feâati arbitrabanf’, cp opera fuanbsp;O 4

temifsionis peccatorum propter Chriftum,Iam,h ypocritæ nullam h arum partiû habent. Non agnofeunt peccata fua,cxi ftimant enim feiuftos. Non credunt pec*nbsp;tara gratis fibi ptopter Chriftum remitti,fed conantur peccata,fi modo aliquahanbsp;beant,meritis operum fuorum expiare,amp; Deum propicium reddere. Hi ergo Ion*nbsp;gifsime à iufticiaabfunt. Milites autemjquia nulla habent bona operajfed tantuntnbsp;publica fceleraamp; manifeftaflagicia,ne poffunt quidem in meritaoperum fuorumnbsp;confiderc,amp; cuni aperte uideantfuàs iniquitates^quas nec negarc poflunt, non lônbsp;ge «uera peccatorum agnitione abfunt. Cuniigitur ad priorem partem luftifica*nbsp;tionis q proxime accédant,cette mulfo propiores funt iufticiæ,q hypocritæ, A C'nbsp;ceduntergo Si ipfi adloannem,amp; interrogant eum,quid ageiedcbeant,ut facianCnbsp;dignos pœnitentiæ fruâus. Et aitillis Ioannes:Ne quem concutiatis, ne quemnbsp;calumniemini,amp; contenti eftote ftipendiis ucftris. Quàm difsimilis eft hæc cônbsp;cio doftrinæ Pharifæorum. Nam Pharifæus quifpiâ docuiflet milites, ut fi uelintnbsp;dignos pœnitentiæ fruftus facere,abiiciant militiamjtan q taie uitæ genus,in quOnbsp;nemo falutem côfequi pofsit,amp; profiteanrur ordinem Pharifaicum, aut monafti*nbsp;cum, atlt;5 ibi dufifsimam uitam precibus ,ieiuniis, uigiliis, Si chameuniis exigant,nbsp;quo pro peccatis fuis fatisfaciant,amp; fi non Continuo coelum cmercantur,faltcm abnbsp;inferno liberentur, amp; in ignem purgatorium defeendant. Sic enim fentiuntimpÜnbsp;doâores,(pquiinhàcuitapro peccatis fuis non plene fatisfccerir,neceirchabeaCnbsp;poft mortem pro peccatis fuis in igné purgatorio, quem fingunt, fatis pati. loamnbsp;nes aût uerus pœnitentiæ doftor nec legitimam militiam condemnat, nec fupet^nbsp;fticiofa opera prarfcribjtjfed poftq baptizauit milites in remifsionc pcccatorum,^^nbsp;docuit, cp habeant remifsionern peccatoyi per fidem, non propter ullas operul»nbsp;fasisfaftiones,fed tantum propter fernen AbraæautMefsiam,additni4cquidagCnbsp;re debeant, ut faciât redos frudus pœnitentiæ aut fidci,nimiß:, ut in uocatione fu^nbsp; neminem aut perillegitimâuiolentiam,autper calumnias opprimant, ac ftipemnbsp;iiülitUlegitinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qjjj contenti fint.Quid ergo,inquies t Num loannes approbat militiam Si bel

* Profedo nifi approbaret, nô iuberet milites in uocatione fua nihil iHegititf^ agere, hec præfcriberet régulas uiuendi in militia. Nemo bonus præfchbit ration^nbsp;uiuédi in latrocinio aut furto, quia nemo bonus hacc approbat, Qui aût in aliquf’nbsp;uitægénéré ratiohem uiuendi præfcribit, is certepalàm déclarâtfe id genus uit^înbsp;nô improbare. Quare fi militia autbellû nihildifFerretàlatrocinio,loannesiufs*^nbsp;fet milites prorfus iduitæ gcnüs fugete ac deteftari, Adethnicos,inquis, autcertcnbsp;prophanifsimos ludæos loquif ifta loannes,nô ad Chriftianos,Fateor,Iuda£;inbsp;runt hi milites, fed qui per baptifmû pœnitentiæ Chriftiani fadi fuerant.Ioanof^nbsp;.nprimus fuit reuelati Chriftianifmi minifter,amp; primus eius baptifmi difpenfatot,nbsp;quoadhuc ecclefia Chrifti utif.Sed iteyi aisJoannes hoc egit,ut qui pefsimi étant,nbsp;inciperent effeminus mali. Nonîgif approbat militiam. Audio quidc eruditui^nbsp;didû/c»

H O MI LIAE IOAN. BRENT IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«J

diftuttt, fedfifctitis loanne, etfi militibus ratîonê uiuendi in militia praefcripferit, milina tame daninafl'e,c loanne egregiu facis impoftoic. Milites ein, cette ut exiftinbsp;iiio,n5 omneSjfed niclior pars, defidcrio re/ie amp; iufte uiucdi ac uera poenitétiâ agénbsp;dtinterrogabät Ioannê,quid faeiéndü eitet, ut iuftam Si pæ homme dignâ uitamnbsp;ducerét.Quæigiturhæcfuiffetimprobaloanniscôniuentia^uthoc quodprœcipunbsp;um erat,amp; maxime oîm « militibus quærebaf,obticuiffer, fi militia impiû uitæ ge.nbsp;nus efti Hoc profedo nô fuilTet docere pietatc,fcd côfirmare in impietate, A d manbsp;giftratum quidé ciuilé pertinet,ut cum nonpoisit eftîcere quo homines fint boni,nbsp;falte id efriciat, ut fint minus mali. A ddoâorc auté pœnitentiæ pertinet non coninbsp;ueie ad impietate( hoc cm non eft uia Chrifti praeparare ) fed imp*ictatc teuelaie,nbsp;arguere,amp; ad agnitionc peccato^ ducere,hoc em uere eft uia Chri fti ad rcmifsionenbsp;peccatopz præparate.Proinde fi militia per fe impiû genus uitæ effet, neceffe habunbsp;iffet Ioannes,milites de pocnitetia interrogates,ab hoc uitæ gencre auocare.Nuncnbsp;auce non auocat eos,fed relinques ipfos in fedanda militia,prafcribit régulas uiuénbsp;di in ea.Mänifcfteigif déclarât fe militia non improbare.ErgónelicebitChriftia’' Btllareitiinbsp;nis belliretQuomodo autc hoclicebit iis, quibus didii eft ; Ne tefiftatis riialo,fed Chyiflianisnbsp;quifquis impegeritalapa in dextera tua maxillam,obuerte illi amp; alterâtDe quibusnbsp;amp; prophetauaticinatur dicensiConflabut gladios fuos in uomeres amp; lanceas fuasnbsp;in bices.NonleuabitgenS contra gentégladiû,neç excrccbuntur ultra ad præliû.nbsp;Similiter amp; Chtiftus ait:Pacc relinquo uobis,pace meâ do uobis. Et quomodo iisnbsp;liceretferro in fe inuicem graffari,quibus à Chrifto dicitur; Hoc eft prxceptû meû,nbsp;nt diligatis uos inuice,ficut dilexi uos^ Vt ad hæc refpondeam, obferuandii eft, q,nbsp;eafcfiptura,quaE approbatlegitimû inter Chriftianos magiftratu,neclt;ffario que«^nbsp;apptobat legitimum bellum. Etenim magiftratus cum fuis liâoribus unum ac al-teru latronem,furem, incendiariû, aut raptorem ultimo fupplicio afficiens,quidnbsp;obfecro, differt J duce cum militibus fuis ferrum ftringente non in unvi tm aut altenbsp;ruin,fed in plures armatos latrones amp; raptoresÿ Nifi em hoftes tales legitime cog-niti amp; ludicati fueriftt, noneft legitimû bellum. Scriptura aût de magifti atu apudnbsp;Paulum ita dicit:Si feceris id quod malum eft,time,non enim fruftra gladium ge-ftat.Nam Deiminifter eft,ultor ad iram ei, qui quod malu eft fecerit. Dei, inquit,nbsp;miniftcreft.Et,u]toradiramel,quiquod malu eftfecerit. Itaijfimagiftratuidiuinbsp;naordinationeamp;minifterio licetmalefaftorem punire,quomodononlicereteinbsp;diuina ordinatio.ne contra multos malcfadores ad fumendum de ipfis funoliciiinbsp;belligeraris’ In publica,inquis, pace gladius magiftratus fontem tantum amp; ncccnnbsp;temfeiit.Inbello autem gladius ducis ac niilitum non tantum fontes fed etiam in-fontes petit.Tgitur bellum non eft licitum.Sedaudi tu uicifsim Primum,non lc-quimur deuitio,fed de officio eorum,quorum intereftbellagerere. Scimus quidénbsp;multa bellaeffeillegitima,quæ pxullaiufta cauffageruntur, fed propter illegitimunbsp;belli abufum,noneft condemns dus legitimus eius ufus. Nonnefxpe’numero magiftratus etiâin paceinfontc pro fonte illegitime occidit, amp; defignat homicidifi,nbsp;nûppterealegitimu magiftratus offitiö effet condemnandû c Vtigitur legitimusnbsp;fit ufus belli,neceffe eft, ut quemadmodu magiftratus togatus no debet alicui fup-pliciû itrogare,nifi re perfedc cognira,ita multo magis arm atus nulli bellü infetaf,’nbsp;nificaofalçgitiiT,epfpg(£^^^j^g^jjpfæ^ qfuntdiuinæ ordinationes,gladiû aduerfusnbsp;hofté porrigât.. Quodfi fiat,profedo ficutifraciita: fua bella aduerfus Cananeos amp;nbsp;afioshPnes mâdato Dei gefferût,-itaamp;magiftratus Chriftianusfua bella aduerfus*

tN CAP VT Ht ÊVANGé LVCAEÎ

ftios îioftes mandato Dei gererc diccnduseft.Nam quod Ifxaelitis ex uetbo Dotni niapud Mofen dicitui;Dehisciüitatibus quædabunturtibi,nullum permittes ui-uercjfed intetficies of c glàdil, ideW etiam ex uerbö Ùci màgiftratui apud Paulumnbsp;dicitux.'Minifter Dei eft,ultox ad iiatii ci qui quod malu eft feeexit. Dein de oblcr^nbsp;üandum eft, in eoxum Hoftium numéro, aduerfus quoi iuftum bellum geiitur,nbsp;non unus tantum aut altex fons aut nocens eft, fed omnes ^uotquot fontibus connbsp;fentiunt,quof qiiot fontibus auxiliâ praeftantjCtiamfi ipfi opexe nihil eotum ciiminbsp;iiuril commifer unt,pfoptex qux beUum geritur, pro fontibus amp; malefafloribus iunbsp;dicantux.Non fôlum,inquit Paulus,quifaciunt mala,digni fuht motte,üerumetinbsp;àin qui aflenciuritur iis,qùi faciût. Vndé in libro ludi cum,omncs Bcniamitae,quianbsp;defendebantnefandum ftupium ciuium Gibea,iudicahturamp;trucidahtur utftu-pratexes. Quaxe fi in légitime beUo gladius militû hoftes petat,amp; ihcidat in eum,nbsp;qui etfi non opexe defigriauerit crimen pröptet quod bellum getifut, cönfenfu tnnbsp;amp; auxilio hoftibus præfto adfit,nGn fentiendum eft eum abetrâre,fed uei c fontemnbsp;petere. Nam quod Chriftus iubetmalo non refiftere,amp; percutienti dextram max*nbsp;illam,alteram obucrtere,pxiuatam uetat uindiftani, ad quam fumendam maleafnbsp;fedus fine ceru èi légitima uocatione graffatur,non uetat legitimam amp; diuina uo^nbsp;carione mandatam uindiftam.Si enim indifcnminatim omnem uindidam prohinbsp;beret, necliceret magiftratùi malefadoxes punire, nec patrifamilias in uitia fami-liæ animaduertere, nec ecclefiaftæ peccata ecclefiæ arguere, imo nec cuiquâ lice*nbsp;xet faeuiéti lupo,aut ftridenti ferpenti,aut mordétibus culicibus refiftere.Quis autênbsp;ita infaniatjUt hæc illicita effeaffirmett Qiiare,cum Ch riftus iubet malo non refi*nbsp;ftere,eamtantum uindidâ prohibée, quæpriuatimabfijlégitimaacdiuinauccanbsp;tioneufurpatur.Sed cp pxopheta de Chriftianis ait:Confiabunt gladiosfuos in uonbsp;meres,nô fignificatnulla fore externa belJainter Chriftianos, alioqui fpiritus fa»nbsp;dus non conftitueret inter Chriftianos magiftratu, fed his uerbis defctibit, primönbsp;pacem confcientiæ, quam Chriftiani habebunt coram Deo propter Chriftu, denbsp;qua paceamp; Chriftus loquitur,cum air: Pacem meam relinquo uobis. Nam (j denbsp;pace confeientis coräm Deo loquatur,diferte addit,pacem meam do uobis,no»nbsp;quomodomundus dat,cgó do uobis. Deinde,fignificat etiam prophetahisuex-bis, tp Chriftiani ex pace confeientiæ fuæ coram Deo,tanta beneuolentia corâ ho^nbsp;minibus quoc^ uitam agen(,ut quantum in ipfis eft,nulli hominuiil uim inférant.nbsp;Vnde Paulus ad Romanos fcribens ita præcipit.-Si fieri poteft,quantum in uobisnbsp;cftjCum omnibus hominibus in pace uiuenteS, non uosmetipfos ulcifccteS diledGnbsp;quin potiuS date locum iræ.lntehm tamed, quia mali admixti funt inter Chrifti^nbsp;nos, non uetat magiftratum non effe terroti male agentibus, aut non iuxta uoca'nbsp;tionem fuam in eum,qui quod malum eft fecerit, animaduertere. Hocenimno»nbsp;eft pacem turbare,fed pacem amp; leges pacis per malos turbatas, aut légitima pot'nbsp;ha,aut legitimo bellO reftituere.Sed nec hoc legitimabella impedit, lt;p iubet Chrinbsp;ftus ut diligamus nos inuicem,ficut ipfedilexit nos.Legitimum.n.bellum non eftnbsp;odium feduocatio amp; uindida Dei, quam fi magiflratus non fedaref, nec Deum»nbsp;nec proximum fuum diligeret. Nam fi parens, qui abftinet uirgam, odit filiumnbsp;um,quemadmodum Salomon ait,pfofedo magiftratus quoqj qui abftinet gladiö',nbsp;ubi debet gladio uti,non diligit Remp. aut proximos fuos in Chrifto fibi com'“*''nbsp;dos, fed odio eos habere cenlendus eft. Vt igitur parens fub uitga fuam diledio^^nbsp;Xetinet,imoex diledioneuirgautituX,ita magiftratus fuam diledionem, quam denbsp;bet proximo,fub ipfo exercitio gladii, uelincaluaria,uelin praelio retinere

HÓMItlAÊ IOAN. BRENTii’

’ Mæc de bcïïo breuiter diximus, non quoduis bellum approbantes,fcd ofiiciö ma-* giftratus explicantes,ut fciamus, légitima bella amp; bona confcientia àmagiftiatnnbsp;fufcipi, amp; bona confcientia à militibus geii poffc. Quæ autcm fint légitima bella,nbsp;aut iuftæ caufac bellorum, nee efthuius argumenti nechuius profefsióis explicate.nbsp;Nos adconcioncm Joannis reueitemui.Hic,quiapræfcribit militibus régulas uiucnbsp;dijcertemilitiam nó condemnat. Nemo tarnen exiftimet eum hos milites appronbsp;bare,quiabflt;5ordinariauocationefamiliamfuamjuxoremamp;liberosderelinquüt,nbsp;Si laboris taedio ad militiam proficiftuntur, ei pnncipiferuientes, non qui iuftamnbsp;habet bellandi caufamjfed qui militibus liberalius dat ftipendiumtlos ignauos nenbsp;bulones quis non improbarettnon certe hoe nominemilitiam feftantur/ miltnbsp;tia enim per fe non eft impium uitæ genus )fed fuam uocationem ex ignauia denbsp;relinquunt,amp; aliam illegitime acimpiefeâantur. Annonamp;magiftratushoneftönbsp;uitægenus eftîAttamen qui derclida uocationefua magiftiatum illegitime ufurgt;nbsp;patjinique agit,quanto magis inique agit,qui negleôis uxorc amp; liberis,militiâ finenbsp;îufta uocationefeftatur.Quid ergot Num quialoannes militibus hæc pauca tantûnbsp;præfcribit,ut neminem concutiant,neminem calumnientur, amp; contenu fint ftipénbsp;dits fuis, nihil aliud ab ipfis adfaciedos dignos poenitentiæ ftuftus lequiri^t Ergonbsp;ne licebit ipfis, blafphema uerba in Deum amp; homines proiicere, ebrietati ftudere,nbsp;fcortari,amp; id genus alia fceleradefignaret A bfir Joannes enim non docet in hoc lonbsp;co,quid milites generaliter amp; in uniuerfum præftare debeant: Hoc enim antea exnbsp;generalibus præceptis fatis notum erat,fed docet,quid proprie amp;fpecialiter à militibus præftandum fit,quo in ordine fuo honeftam uitam ducant, Nam ea tempenbsp;ftate milites in h oc præcipue peccabant, non content! fuis ftipendiis, prouin-ciales aut pet uim opprimebant, aut per calumnias coram prælidibus aceufabantnbsp;nuncfedicionis,nunc criminis læfæ maieftatis imperatoriæ,nunc alteriusfceleris,nbsp;ut proferiptis opulentis prouincialibus licetet ipfis in opes illorum gr aCfari,amp; mulnbsp;tas diuitias congtegare.Docet igitut tpfos loannes, utfi uelint in ordine fuo honenbsp;ftam uitam ducerCjS dignos pœnitentiæ fruflus facere, neceffe habcant contendnbsp;efle fuis ftipendiis, ac neminem ex prouincialibus Ç non enim de hoftibus hic fit fernbsp;mo, quos cum liceat occidere, licet etiam è légitime ducis permiCfu fpoliare ) autnbsp;amicis üelcalumniisacfalfis delationibus,ueliniqua uiolcntia oppnmcte,amp; opesnbsp;corum diripere» Nec quicq noui docet loanncs,fed interpretatur uetcrenî legem,nbsp;quæ eft: Nonfureris.Furtum enim eft amp;rapina, quicquid alicui aut per iniquâ uio-lentiam,aut per fycophancias amp; calumnias aufertur.Nullum autem furtum, nullanbsp;tapina diuitias auget,fcd potius minuit,quemadmodum in fuperiori homilia de-hîonftrauimus.Quæigituidementia te cocpit, q cum cupias diuitias tuas augerê,nbsp;operam des calumniis amp; rapinistSed 3gc,quiauideo te augendarum opum admonbsp;dum cupidum cffe,oftend3mtibi ueram,adeo(5 certifsimam eius rei rationé. Eté- Diuitiäruntnbsp;uim,fi uis opes tuas augcre,non hac rationc augebis,fi multas diuitias dolis,imponbsp;ftutis,nugis,fycophanciis,furto aut rapina congregaueris,fed fi ex opibus tuis mulnbsp;ta egenis diftribuetis.Hanc enim effe ueram congregandarum diuitiarum rationênbsp;ipfemetfpiritys fanftus,qui mentir! ncfcit,in fcnptura teftatur:Si audicris, inquit,nbsp;uocé Domini Dei tui,benediSus cris in agro,benediftus fruftus terræ tuæ,fruaus(5nbsp;iumentop: tuorum,greges armentorum tuorum,amp; caulæ ouium tuarum, benedi*nbsp;âafporta tua, amp; benediâæ reliquiae tuæ.lam inter uocés Deihæc non minima eft,nbsp;quaiubemur indigentibus benefacere. Proinde quidiuitiis fuis egenum iuu3t,tannbsp;lumabeft utminuateas,ut potius bencdiaioncm,hoceft,!ncrcmentumamp;dug.

IN C A P V T in. E V A N G. L V CA E;

tncntum omnium fuarum facultatum cófcquatui Etitcn m: A nno, inquit, tcrtto feparabis aliam dtcimam ex omnibus quæ nafcuntur tibi ccdtro anno, amp;rcpcncsnbsp;intra portas tuas,ucnieti^ Lcuitcs,qui non habet partem nee hærcditatemtccum.nbsp;Si pcregrinus ac pupillus amp; uidua,qui intra portas tuas iunt3amp; corne dent amp;fatura-buntur. A udiuitti quid elargiédumfit his,quos iubet Dominus nutrite, äudi nuncnbsp;quidhanc largitioncm fequatui ; V t benéditât tibi Dc minus Deus tuus in cunftisnbsp;operibus manuumtuarumquacfeceris. Vide,q diuerfafunt ludiciacarnisamp;fpiri'nbsp;tus.Caro putatopes minui,fi ex ipfis multa egenis di ftnbuas, fpiritusautem pro*nbsp;nunciat eas bencdici St äugen Cui ergo plus tdci adhibe bis r certe nó carni ft d fpinbsp;ritui fando credendum eft.Huic conuenit quod in Mofe fequitur: A perics manumnbsp;tuam fratri paupen, amp;dabis mutuum quo tum ind gere pcifpexens. Qrc d fi hocnbsp;feceris, quid tictrnum opes tuac minuenturr Nequaq, fed auge bunf potius. Namnbsp;ideo,inquit,benedicectibi Dominus Deus tuus in omni operc,amp; in cundis ad quaenbsp;manumiferis. tt tutfus.Quandc mtffuetis fegeté in agio tuo, amp;cblitusmanipunbsp;Ium rcliqueris, non reuerteris ut toJlas ilium,fed aduenam amp; pupillum amp; uiduamnbsp;auferte patieris.Quod fi hunc aduenæ,pupille Si uiduæ auferendum reliqueris,nû-quid dccedettibif Minime, fed potius accedet.Addirurenim ; Vtbcnedxattibinbsp;Dominus Deus tuus in omni opere manuel tuarö. Seddehacreaudiamusqucißnbsp;Salomonern. Is enim fic ait:Quidam largiunrur amp; ditefcunt,qui dam par ci funt,tanbsp;metfi habeantmagnas opes,tamen fiunt pauperiores.Qui enim hbcralitct benedinbsp;cit,impinguatur,quiinebriat,inebtiatur. Quid potuiflet mamfeihus d'ci,quc'd nénbsp;congregatie opum perimpcfturas amp; rapinas,led difpenfatio opum iuxta uocationbsp;nem Dei diuites reddattQuihberaliter benedicit, hcceft, Iiberaliter egenos adiu*nbsp;uat,impinguatur,Qui inebriat,inebriatur.Non cómendatur crafla illa uini ebric-tas, non laudantur beluinæ iftæ potationes hominum ebrioforum, fed bis uetbisnbsp;fignificätur,idem in diftribuendis opibus egeno,benediccte Deo, iufte fieri, quodnbsp;in compotatioibus ebrioforum inftigante Satana iniufte fit. In his enim compotanbsp;tionibus,qui alterum ftudet inebriate, is tandt m feipfum ita inebriat, ut neij ma*nbsp;nus nelt;5 pedes eius officium fuum faciant,ita qui in adiuuando egeno fuas diuitiasnbsp;iuxta uocationem Dei exponit, amp; inopem opulentum reddere conatur, is multonbsp;magis feipfum opulentum reddit.Huc accedit quod Chriftus ait; Date,amp;dabituinbsp;uobiSiEtiterumSalomontQuidatpauperi nóindigebit. Acrurfus;Focnerat Donbsp;mino qui largitur paupertSenfus carnis iudicat eum tandem in egeftatem uentu*nbsp;rum,qui fuas opes aliis largitur. Senfus autem fpiritus pronunciat, eum qui iuxtanbsp;præceptum Dei pauperi largitur, non folum non uenturum in egeftatem,fed etianbsp;foenerare Dno In foenore,credit! numifubinde alios atep alios pariiit,amp; redeöt cdnbsp;magno augméto ad dominum fuum, ita illae opes qux difiribuuntur pauperibus,nbsp;maximasopes ultra fortem apud Dominum Deum noftrum p3riunt,tantiiabeftnbsp;ut fors ad difpenfatorem non redeat. Qui fementem, inquit Paulus, facit parce,iSnbsp;parcemeffurus eft. Et qui fementem facit libenter ac benignelargiendo, copiofcnbsp;meffurus eft.Quidmaiorifocnoread dominum fuum redit,qu«mfemen iadum ii*nbsp;agrum bene cultumt* Alterum femen,inquit Chriftus, fert fruftum trigccuplum,nbsp;alterum fexagecuplum,alterum centuplum. Paulus autem hoc difto fuo affirmâtnbsp;pauperes,agrum,amp; clcemofynam,quæ paupenbus datur,femen elTc. Quanto igi^nbsp;cum faenore fernen in agrum difpetfum ad agricolam redit, tante etiam acnbsp;maiori focnore,id quod pauperibus datum eft,ad datorem reuertitur. H abes uer«nbsp;augendarum opumrationem. Rcliquum igitur eft, ut, fiquidem omnes cupiuo*

HQMILÏAE IOAN- BRENTlir ' 8J x)pcs fuas augerCjhanc rationem quifç feaetur,facilis fît ad imparci endunij ac li*nbsp;benter comnmnicet,ut fit diues bonis openbus^ amp; recondens fibiipfi fundaroen-tira bonum in pofterunijapprehcndat æternani uitâ per icfum Çhriftû Dotninunbsp;noft£û,qiu cft un«, cuni Pâtre amp; Spititu fando Deùs laudâdus in fecula Amen*

H OM IL I A XXIX.

, nbsp;nbsp;Xplicuimus conciones, quas loannes de fingulis homînu

; nbsp;nbsp;nbsp;ordinibus habuit.Audiamus nunCjquamopinioncmhO'

mines deloanne exdodrinaamp;fanditate.uitæeiusconce' pcrunt. Expedantejinquit Lucas,populo amp;cogitantv ‘5nbsp;bus omnibusin cordibusfuis de Ioanne,num ipfe çiTet ille

nbsp;nbsp;* Chriftus, refponditloannes diccnsuniuerfis: Ego quidé

gt;n aqua baptizo uos,fcd ueniet fortior me, cuius non fum dignus foluete corrige calceamentorum, ipfe uos baptizabitfpiritu fanôo 8l igni. Primumbic mihi uinbsp;de,quid üs accidere foleat,qui publicum adminiftrant officium. Etcnim quemadnbsp;modum hi qui domum in publica platca ædificant, neceffe habent multos ædifi-candi magiftros,ac,üt italoquar, didatores ferre, ita qui publico aliquo munerenbsp;funguntur neceffe habenthominum feimô effe amp; ab hominibus uarie iudicari. Vnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jjonà

de cum lefus Chriftus fuo munere fungeretur,üidc obfecro,qu«m üariæ bominum nbsp;nbsp;de publia

opinioncsdeipfofe£ebanf.AIiiiudicabantipfumhominéedacc,uinipotoié,amî dodori ' CÖ publicanoiû Si peccatorû, abi fentiebât loanné Baptiftâ effe,ante quidc ab He- bujMrM-iode trucidatû,nunc auté «morte refufcitatû, aJii EIiâ,alii Icrcmiâ,aut unû de numéro proph etarû, paucifsimi credebât ipfum effe uep: Mefsia, Quod Chrifto ac cinbsp;dit,idé ctiâloanni præcurfori Chrifti accidiffe uidemus. Nâ aliàs Pbanfaci amp;legisnbsp;periti iudicauerûtipfumhabere dæmoniâ,quemadmodû Lucascapitefeptimonbsp;(cribit.Hic autemindicat,^ ab omni pene populo habitus fit Meamp;ias feu Chriftusinbsp;Cuigif publico miniftro neceffe fit uariahominumiudicia fubitc,fummâ Jet ope-ram ut munus fuu pia prudêtià, amp; prudenti pietate adminiftret, ne in probiû amp; la-quefi calûniatoris incidat. Nemo quidé cauere poteft,nc traducatur calumniis,fednbsp;hoc caueii amp; poteft amp; debet,ne quid ueri criminis obiiciatur Deinde bbfeiua qu«mnbsp;nullam medioaitaté humanû in gcniu, in iudicando de fandis Dei, feruare fciat. ^^dida hominbsp;Autnimiû ad dcxtrâ,autnimiuadfiniftram declinat,autaltius fandoscxtollit,aut „ymraro menbsp;humilius deprimit. Vndeludæi nuncloanhétanq dæmohiûhabentéttaducunt, diocrid.nbsp;büctanq Mefsia adorât. Sic Siicfum Chriftû modo quærût ad crcahdû ipfum regem, modo admalâ crucé uocâtes clamant, crucifige,crucifige eû, Sic Lycaoncsnbsp;Paulu adipfos uenientéexcipiûttan^Deû, paulopoftlapidâtipfum tan^ caco-dæ moné,quéadmodû in A dis A poftolicis eapite decimoquano fcribif .Sic amp; Menbsp;htenfes,de quibus fîmiliter in A dis A poftolicis eapite uicefimo odauô feriptu eft,nbsp;indicant Paulû initio homicidâ, mox mutata mente dicebât eum effe Deû. Quidnbsp;bis iudiciis immoderatiust' A gnofeamus igif hoc humani noftri ingenii uitiü,amp; finbsp;^'^id nelin. rebus diuinis uel in rebus ciuilibus iudic3ndûeft,nihiltemerc pronûcienbsp;muSjfed tu demu de rebus ftatuamus,fi prius in confiliû adhibuerimus uerbû Dni,'nbsp;amp;prudentesacbenedeliberatasrationes.Sedutredeamusâdloannc,nontantu gt; t t«nbsp;Lucas in hoc loco uerumetiam loannes Euangefifta eapite primo teftatur ipfumnbsp;proMefsiafeuChriftointerludæoshabitumfuiffe.MiferuntenimludæiabHieronbsp;fojymis, facerdotes amp; Leuitas, ut interrogarét eum,quis effet. Qua certe legatione

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

ÏN CAP VT llli EVAN6. L V CA B;

fîgn. ficâîunt ludaeijfe ipfî ofFerre,fi agnofcere uclit, maicftatc MefsiXj amp; fi confcn ciat, e pubhcodecreco tnadaturos^ut omnes ipfumtanq Mefsiâ uenerentui Si adonbsp;ïér, Y ndc Chuftus exprobrateis hoc côfilium,amp; ait: Vos mififtls ad Ioannéjamp; is tenbsp;ftimcniû tcddidic ucntati.Ule eiat lucerna ardens amp; luccns,uos auté uoluiftis adnbsp;pus exultare in luce eius.Cæte^,(]^ loannes pio ucio Mefsia reputatus fit,ncua quinbsp;dem opinio eft, fed quæ à uetcri adeo^ omnibus humanis ingeniis agnato errorcnbsp;originem fuam ducit, Hoe cm ingcnio homines natura afFefti funtjtj quicquid apnbsp;paretiuftûjfanâumjamp; diuinumjCi honorem amp; maieftatc Mefsiætnbuant. Quodnbsp;utpaülomelius intelligamus,primu explicabimus paucis quae fitmaieftasMef-fiæ,deinde oftendemus exéphs,quibus rebus uanitas hominum maieftatc Mefsiacnbsp;tribuerit.Prophet« igitur uerum Mefsiaita defcnbuntjq^ fit perpetuus rex, amp;feninbsp;piternus facerdos,lt;p expier peccata noftra,amp; placet iram Dei patris,(j omnes erenbsp;dentes in ipfumbenedicanf,amp; lufti propter ipfum in ludicio Deireputentur,at^nbsp;adeo tp cmnes in ipfum credentes falutem amp; fempiterna foclicitatem propter ip*nbsp;fum confequantur.Maieftas ergo Mefsiac eftjtp fit expiano,fatisfaftio, lecóciliatio,nbsp;benediftio,amp;ut Paulus 3it,iufticia,fan3ificatio,amp; redcmptio noftra. lurauit Dominbsp;nuSjinquit Dauid,amp; non pcrnitebit cum,tu es facer dos inacternum, fecund u or dinbsp;nem Melchifedec.Si Mefsias feu Chriftus eft facerdos inæternii, profefto agit etiânbsp;id quod eftfacerdotis,hoc eft, offert pro peccatis noftris, placat pattern qui eft innbsp;coclis,amp;intCTpcUat pro nobis.Et Efaias: Corrcftio,inquit,fupcr eum,ot nos hab«nbsp;mus pacem.Liuorc eius fanati fumus. A c mox: Noticiafuiferuus meus iuftus multos iiîftificabit.ipfeenim portât iniquitates eorum.EtiterumzSpintus Domini fu*nbsp;per me,eo lt;p unxerit me,ad praedicandum humilibus mifit me,ut mederer contrinbsp;tis cordcjutpracdicarem captiuis libcrationem amp; claufis apertionem, ut pracdica*nbsp;rem annu placabilem Domino, amp; diem ultionis Deo noftro.Ex his amp;multis aliisnbsp;ptophetapi tcltimoniis,quae non eft necelTatium nunc cememorare, perfpicue denbsp;c'.aratutjhunc efle honorem Simaieftatem Mefsiæ, q^ impetrethis qui aeduntinnbsp;ipfum remifsionem peccatoß:,amp; reddat eis placatum pattern,amp; efficiat utreputennbsp;tur m confpedu Dei iufli,per fidem,non propter ulla opcrum mérita, fed tantumnbsp;propter ipfum,acperpetuamfalutem affequantur. Quare cuicuni^ uel homrni uclnbsp;uirtuti uel operi hoc tribueris,^ habeas propter ipfum placatum Dcum,remifsionbsp;nem peccâtorû,iufticiam,amp; falutem,huic profedo tribuis honorem amp;maicftatemnbsp;Mefsiac.lta«^ géces,cû uldifTent fandos patriarchas Deo facrificare, amp; apparetêt fainbsp;crihcia in oculis ipforu opera fanda Si diuina,fcnferunt ea facrificia efle fatisEadionbsp;nes pro peccatis 8c expiationes iræ coeleftis,ac mérita foclidtatrs. Hocaût quid alinbsp;ud eftjquim honorem Mefsiæ debitumfacrificiis adferibere Similiter ludaei, cunbsp;audirent Mofen lege fua,bona 8C fanda opera pra:cfpicntem,cxiftimatunt ca opera ab hominibus fada placate Deum, fatisfacere pro peccaftis, iuftificare homing,nbsp;8f mercri uitam «ternam. A n non 8c hoc eft maieftatc Mefsiæ in opera legis tranS'nbsp;ferret A dhunccatalogum pertinent etiâ philofophi,qutdeuirtutibus docuernnt»nbsp;Hi cum pcrfpicerent uirtutes efle res honftas 8c utiles,putarnnt, cp meritis haruiigt;nbsp;Deus rcconcihetur hominibus, Sclargiatur cis propter uirtutes fœlidtatem. Hu«nbsp;accedunt 8c hypoentæ inter Chriftianos. Nam cum hi audirent cômendati pre-ces,ieiunia,elcemofynam,cocnam domlrticam,bcatam Mariam uirginem,ficilioSnbsp;fandoSjitem caftitatcm,obcdientiam,paupertatem,8cmulta id genus alia, tribuc*nbsp;runt his rebus mérita iufticiaz8c falutis, amp; teputaucruntfe exopere operate precö,nbsp;ieiuniorum, elcemofynarum ac miffatum iuftos,feceruntlt;j e' bcata Maria uirgin«

amp; aliis fan*

obfecro,aliud eft, q maieftaté Mefsix in tot res diftribuetequot; quot pro tneritis iuftb cix acfalutis reputanfJn fumtna ,unus omniûhominâ error eft,ç quem hotninenbsp;audiant fanftum,quam uirtuté uidcant honcfta,quod opus iudicent iuftum,ci tribunbsp;ant honorem Mefsi3e,uidelicet,quôd propter ipfum paref fauor Dei, iufticia 8i U'nbsp;lus. Atç adeo hoc uno enore cótinentur omnes falfx religiones gentiUjhypocri-tarum ludaicoji, Pharifaeoru, philofophotu, papiftMuoa, motuclaorö,Turcaru,nbsp;ti omnium aliorum impioru, qux religiones amp; ft uarus nommibus, cultibus amp; la-cris inter fediucrfæfunt,tamen inhacimpietate omnes tummatimcoueniunt,(pnbsp;operibus,uirtutibus,facris,cultibusamp;meritisipfotumadfciibanthonoréacmaicnbsp;ftatem Mcfsiæ,nimitû exiftimantes fua opera,uirtutes,facra, amp; cultus effeexpiationbsp;nes pro peccatis,placationes Dei,amp; mérita perpetux falutis. Vndc lu^dæi,cumnbsp;uiderent loanné uirumfandifsimö,amp; audirentfandifsima docentem,obt^eruntnbsp;ci honorem lVlefsi2e.amp; exiftimarut eumiofum effe orooter ouefint habituri oroovnbsp;nem natu. Adhunc,inquam,folu,8{adpafsionem ac facrificiu eius, quod pro nobis in cruceobtulit,pertinetclarifsimus honor amp;illuftrifsimaiUamaieftas Mefsia?;nbsp;quo'd propter ipfum per hdê habeamus propicium patrem,remifsione peccatoru,nbsp;iufticia, Sredemptione. Omnes enim alii homines funt mendaces, funt peccatonbsp;ies,amp; natura filiiiræ, omnes quoij hominû uirtutesfunt in confpeóhi Dei impurae,nbsp;omnia opera coram funt in iudicio Dei aut impia,aut àd minus imperfeda. Solusnbsp;hiclefus Chriftus,fub Augufto homo fadus,fub Potio Pilato paffus,tahtæ eft fan-ôitatiSjUtpeccatum nonfecerit,nec inüentus fit dolus in ore eius.Solum eius facrJnbsp;ficium tantae puritatis eft,ut conftiterit in iudicio Dei,amp; expiauerit omniu coruminbsp;peccata,qui in ipfum confidunt.Quarc qui hunc honorem Mefsix transferunt uelnbsp;in alitiin hominém,quantumuîs £anftum,ucl in aliam uirtutem, quatumuis hone-ftam,uel in aliud opus quantumuis diuinum,^ in hunc lefum Chriftum, amp; facrifinbsp;tium eius femel pro nobis in cruce oblatu,hi maieftaté Mefsix prophanant,filiuminbsp;Dei de fede maieftatisfux,quantumin ipfis eft,deiiciunt, aliènes Deos ftatuunt Sinbsp;àdorant.Sed ut ad propofitum reuertamur,quid fit^Num Joannes oblata fibi manbsp;ieftatemMefsix agnofeit Nihil profefto minus.Ingenueeni confeffus cft,(utaitnbsp;Éuangeliftaloannes ) dicens:Non fumego Chriftus.Et poftea : Vos mififtis adtnbsp;ioannem,8iis teftimonium reddidit ueritati. O pium amp; fidelem feruum Chrifti loanné,qui cum potuiffet ab omnibus haberi Chriftus, maluit in Domino fuo apudnbsp;populum conternptus, quàm inpopulo aduerfns Dominum fuum gloriofus effe.nbsp;DirnpiosSiinfidèlesferuos Chriftimonachosamp;hypocritas,quibus cumhade-tins « uuigo honor Mefsix oblatus fit, non folum agnoucrint eum, uerumetiam ùnpietM,nbsp;quafiiurequodam poftulaucrint.Bonauerb3.inquies ,ubimonachi poftulauerfltnbsp;fe p^to Mefsiaadorarif Rogas^ An obfeurum eft, quid de mentis opcrum fuorumnbsp;prxdicauetint? Excidit ne, uendiderint hominibus mérita omnium operu fuonbsp;rum, qux fichant, m ipfi ioquuntur, in toto fuo or dine, amp; q^ rcceperint hominesnbsp;in fiateinitates fuas,ut habeant cömunioneni omnium miflarum, amp; horaruraf

IN CA PVT Ill, EVANG. tVCAE.’

canonkarum, ac aliorum opcrum, propter quae confequantur temifsionem peC-catorum,ac uitam aeternam^ Hxc certe nemini uetemm fuperfticionum gnaro ob fcura funt. Prædicarc autem mérita operum, amp; ea hominibus uenderc, ut propternbsp;ilia habeant remifsionem peccatorum amp; foclicitatem, nihil aliud eft quàm honö-rem Mefsiæ fibi arrogate,amp; fe pro Mcfsia uendere.Quid ergo his monafticis fraternbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiitatibus magis impium,ac in uerum Mefsiam magis blafphemum excogitari po

e jgçJ qjjQ hypocritæilh Domino fuo Chrifto infideliores funt, hocfideliorfti ' ’ itIoannesBaptifta. NonfolümenimnôpoftulauitbabcriMefsias,uerûetiamhonbsp;horem Mefsiæ ab hominibus oblatum, manibus ac pcdibus,ut dicitur, recufauit.nbsp;Non fum,inquiens,ego Chriftus.Quis ergo es,aut cur baptizas f Ego quidcm.in^nbsp;quitjbaptizo uosinaqua,feduenietfortior me,cuius nonfum dignusfoluerecoiilnbsp;Io giam calceamcntorö,ipfe uos baptizabit fpiritu fanfto amp; igni. Ergo ne baptifmusnbsp;anniï^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loannis no eftbaptifmus fpiritus fandi^'Quomodo igitur diftum eft,loanncm pri

mum fuifle Chriftianibaprifmi ( qui certe baptifmusfpiritus eft) miniftrumfOfté dimus fupra perfpicuis argumentis, quo'd baptifmus loannis, idem ille baptifmusnbsp;fit,quo poftea A poftoli madato Chrifti populum baptizarunt.Itaqj Joannes hocnbsp;fuo ref^nfo non negat fpiritum fanftum dari per baptifmum aquæ.Baptizat eranbsp;inremifsionem peccatoru, Non poteft autem contingere remifsip peccatorum,nbsp;nifi per fpiritum fandum.Sed fignificat fe tantum feruum fpiritus,amp; non Dominiinbsp;fpiritus eflc,amp; teftatur, fetatumminiftrum, non autem magiftrum fpiritus effe, atnbsp;h abere qui dem in manu fua aquam,pet quam datur fpiritus fanftus,fed non habenbsp;rein manu fua fpiritum qui datur. Hie cnim conftat tantum in manu amp; poteftatcnbsp;Chrifti.Ego,inquit,baptizo uos in aqua,quod quid aliud cft,quàm illud:£gohanbsp;loit»«« mininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;externum miniftcrium,alius autc,qui poft me rcuelabitur,lefus Chriftus habet

fierfpiritus, internum amp; uerum magifterium.Ego feruus fum,qui autem uenit poft nbsp;nbsp;nbsp;Domi

chrifius met nus eft.Egouoxfum Mefsiæ,Iefusauté,quimox manifeftabitur,ipfe eftuerus Mef fias.Quiuero negat femagiftrumac dominum fpiritus ac Mefsiam,num negat fenbsp;etiam feruum ac miniftrum fpiritus amp; Mefsiæ Finge regem quendam ciuilem hanbsp;berefidelemofficialem,qutex mandato regis ius dicat, Stfubditos prudenter aciunbsp;fte regat. A ccidit autem,ut fubditi obiufticiam amp; prudentiam officialis déférant einbsp;honorem regiæ maieftatis,amp; appellent ipfum Regem, ipfe uero hunc honoré migt;nbsp;nime agnofcat,fed refpodeat: Ego quidem dico uobis ius, amp; adminiftro rempufr.nbsp;ueftram,alius autem eftmulto me potentior amp; pTudentior,cuius ego autoritäre fanbsp;cio quiequid facio,hunc regem ueftrum agnofeite, hunc dominum ueffrum obfeinbsp;uate. Nurn officialis hoc fuo refponfo negaret fe habere officium amp; minifterium renbsp;gis j aut id in adminiftratione reipüb.agere quod rex agit t Minime uero negater,nbsp;fed tantum fignificaret,fe non ipfam regis perfonam effe, nee ipfam regis maiefta'nbsp;tem habcre,cæterum, fe regis feruum amp; regiorum negociorum miniftrü effe haudnbsp;quaqnegatet.Siccumïoanncshis,quiofferuntipfimaieftatcm Mefsiæ,refpondcnbsp;at.'Ego quidem baptito uos aqua,fed uenietfortiot me,qui baptizabit uos fpiritunbsp;fanfto amp; igni,non negat fe talem baptifmum diftribuerc, per quem datur fpiritusnbsp;fani3us,non negat fe miniftrum effe fpiritus,fed negat tantum fe effe magiftrum 55nbsp;autorem fpiritus, fignificansautoritatem amp; magifterium fpiritus ad folum lefun*nbsp;Chriftum percinere,fe tarnen interim Chrifti feruum ac miniftrum effe,amp; plane eänbsp;fpiritum minifterio fuo diftribuere, quem Chriftus autoritäre amp; magifterio fuo dPnbsp;ftribuirPaulus ad CorinthioSfcribens:EgÖ5inquit,pIantaui, Apollo rigauit,fednbsp;Deus dedit incrementum.Ita^ ne^ qui plantar eft aliqtiid,nc^ qui rigat, fed quinbsp;datincre

HOMILIÀE IOAN^ BRENTIl’ ' ir dat încrctncntum,Num quia Paulus dicitfc nihil eflcjdeofentitmihiftcriuîtifuû.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

noneflCjUtipfeaJi«suocat,«29t)tovilt;xpfpihtusrNihilpiofeftomintisfentit,fcdfigni ficat fe quidé,quod ad propriâ autotitâtcha amp; magifterium attinet,nihil cflèjquod f,iinbsp;fluton attinetadmitiillerium,fc cette multümeffe : Etenim Dei,inquit, cooperà-rii fumus.Et alias ; Fecit nos idoneos mittiftros noüi teftamehti,non literæ fed fpi-litus.Et iterum: Dédit nobis miniftenum recon ciliationis. Ac ruïfusJn Chhftonbsp;lefa per Euangelion ego genui nos. Et iterum : Filioli mei,quos iterum parturio,nbsp;donee formetur ChnftusinuobiS.Sicetiam cum loannes dicit : Ego baptizo uosnbsp;aqua. Et:Cuius nonfum dignus foluerccorrigiam calceaftientoium non fentitnbsp;baptifmum fuum aquæ non eflê mihifterium fpintus, nec fignificat officium fuumnbsp;prorlus uanum, inutile amp; abieftum effe.Qucinodo enim h oc affirhiaret is,qui praenbsp;dicabat Euangelion lefu Chrifti, quod eft potentia Dei ad falutem cmni creden-tif Sed confert fe cum ChriftOjamp; fignificat^quo'd quantum attinet quidem ad manbsp;ieftatem Mefsiæ dcbitam5babdquaiq earn agnofcac,qüippc qui indignior fit quàmnbsp;utdebeatMefsiæuelfcabellum pedum effe.Neque enim ipfe fit^quifatisfaciat pronbsp;peccatis hominum,reddatDeum propicium fua iufticia^Iargiatur fpiritum fandû loanneî nihilnbsp;fua propria autoritate,amp; conférât perpetuam falutem.Quantum autem attinet adnbsp;nbsp;nbsp;non nihil

minifterium Mefsiædebitum,hiccerteloannes nonnihil eft,fedeftuox clamâtis tfi. in defer to, parate uiam Domini,refta§ facitefemitas eius; Et ut Chriftus ait,excel-lentioreftpropheta, necquifquamexortus eftintereosqui nafcunturcmnlieti'nbsp;bus maior loanne.Acfi uultis rccipere,ipfc eft Elias ille,qui conuertit corda patrûnbsp;in filios, amp; inobediehtes ad prudentiam iuftotum,amp; parauit Domino plebcm pernbsp;feftam.Quanquam igitur loannes non babeat maieftatem JVîefsiæjhabet tamé fu-am quâdam maieftatem,nimirum,quôdfitminifter Mefsia:,amp;eiusfpiritus, cuiusnbsp;Mefsias autor amp; magifter eft. A c quod de loahne dicitur, idem etiam fentiendumnbsp;eft de omnibus facrificiisamp;cærimoniis legis, de omnibus operibus bonis àDeonbsp;mandatis,amp; de omnibus uirtutibus moralibus.Hæc enim omnia,non habent quidem maieftatem Chrifti,amp; collata ad Chriftum,indigniora funt, quàm ut debeâtnbsp;corrigiam calceamcntorumeiusfoluere,quâdohe^ expiantpcccatanoftra,nelt;5nbsp;plaçant Deum, neque uincuntmortcm,nelt;5 merentur nobis uitam æternam,h£ECnbsp;enim ad folam Chrifti maieftatem pertinent,habent tarnen interim fuam quandânbsp;maieftatem.Sacrificia legis hoc habent, quod fuerint Ciuiles ciuilium delidorumnbsp;cxpiationes,quôd fuerint umbra facrificii Chrifti,quodfolumeft expiatio peccatonbsp;rum noftrorum in iudicio Dci,amp; quod fuerintfidei in Chriftum turn confirmationbsp;turn proteftatio.Bona operaà Deo mandata hanchabentmaieftatcm,quôdfintnbsp;Frudusfidei,quôd placeânt Deoproptet fidetn, quod fintgratiarum aftio probe-neficiis« Deo acceptis.Virtutefe morales hanchabetmaieftatem,quod facianthonbsp;mines honeftos, quod pariant bonamfamam inter homines, amp; adiuuent ciuilemnbsp;conuetfàtionem.Q.uare ut nec loannes prorfusrciicitur,quôd non fit Mefsias ip-F^jfed minifterio eiusfuus interim honostribuitur, ita necbonaopera à Deo mati Bowoperxnbsp;datanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morales omninb côdemnare licet,fed fentiendum eft,ea à Domi or nihil cr

ho rcquirijamp; fadu neceflariacfle.Ca:terum,quod loannesde Chrifto addit, ipfe nbsp;nbsp;nihilfunii

baptizabit uos fpiritu fando amp; igni,hon alio rcfpicit,quam in admirandum illud fpiritusfandi donum, quod Apoftolis in diePentecoftes in nomine Chrifti collanbsp;turneft. ScribitenimLucasin Àdis Apoftolicis,quodcum complerenturdiesnbsp;Pentecoftes,amp; omnes difeipuli unanimiter in eodem loco côgregati effent, faftusnbsp;fit repente fonitus de coclo,amp; uifx fint illis diffeâæ linguæ uclutigncae,federitquc

P 3

Tuper fingulcseorum,acrcpleti fintomnes fpiritufanflo.Et quæ dcnafpfritasfân öusfccum adduxerit,additur ; Cocperunt loqui aliis linguis, pro ut fpintus dabatnbsp;doqui illis.De admirabili igiturhorum dcnorum mifsione,in die Penteccftc^fa-da,proph etat nunc loanneSjamp;conferteani fuo baptifmo djccs; tgo quidem bapnbsp;tizoucs aqua,hoc eft, baptifmus meus nullo admirabili (igno, fed tantum aquanbsp;èproximo fluuio lumpta,uobis exhibetur, nec ullis ftupcndis miraeulis à mecon-hrmatur, ( loannesenim, quemadmodum Euangcliftainquit, nunum fecit fig-'nbsp;num ) Chtftus autem, qui poft me uenit, baptizabit difcipulcs fuos in die PcntC'nbsp;cofteSjUon aqua efluuio fumpta,fed igni de cœlo miflb ( uifæ enimfunt illis diSe-dæ lingua: uelut igneae,fedentes fuper fingulcs eornm ) amp; donabit eos admirandianbsp;donis Ipiritus fandi,ita ut omnes,quctquot ea uiderint amp; audicrin t, miruminmonbsp;dumobftupefcant.Sed ad quid Chriftus difcipulos fuos fie baptiz abitf num ut fignbsp;nificetomnesin ipfum credentesfic baptizandoscfleufqi adnouifsimum otbisnbsp;diemt Nihil profedo minus.Etfi enim quidam alii,tam inter ludæos quàm Samanbsp;ritanos amp; gentes,poft diem Penteccftes igni admirabiliter de ccclo defcendenti,nbsp;amp; donis fpiritus fandi baptizati fintjtamen poftquam auronras Euangelii fatis conbsp;firmata fuit, baptifmus ifte ignis amp; admirandorum donorum fpiritus Ian 3i dcfiic.nbsp;Num fortafsiSjUt fignificet fpiritum fandum,ac ea dona fpiritus quæ ad falutcm n.enbsp;ccifariafunt, perbaptifmum aqua: non conferri t Nec id quidem uult fibi baptiC-mus igniSjfed potius diuerfum. Voluit cm Chriftus eo baptirmo,qucin die P^teconbsp;ftes amp; pofteaaliquoties in difcipulos efFudit, teft.iri, piimii,cp ipfe iicrus fit Mefsiasnbsp;feuCHriftus,quiinmanufuahabcatfpiritumfandt'i. Nificmipfe haberet fpirit«nbsp;fandû in poteftatefu3,quomodo poffet cum in nomine amp; autoritate fua difcipuhsnbsp;fuis diftribueret' Cûigitur Joannes Chriftu eonfiteref,apteadmodii producit bap-tifmum ignis in die Penteccftes effundendii, urfignificarct Chriftu eo pctifsimunbsp;miraculo teftatuœ,tç fit Chriftus,amp; quod maieftas Ghrifti adipfum folû pertineat.nbsp;DeindeeffuditCHRlST VS etiamhacde caufafpiritumfandumindiePen-tecoftes, ut hoc miraculo confirmaret baptifmum aquæamp;minifteriumEuangchinbsp;per A poftolos prædicati effe uere minifterium fpiritus, nimirum non folum à fpinbsp;ritufando inftitutum/ed etiam organon quo fpiritusfanftus auditonbus confer-tur.Externa enim miracula CHRISTI nihil aliud funt, quàm publica teftimonbsp;niaamp; figillaautoritatis Euangelii,quaceft,quod Euangelionfquemadmodurr»nbsp;Paulus ait ) fit potetia Dei ad falutcm omni credcnti,Hoc autem miraculum, quonbsp;CHRISTVS dona fpiritus fandi in die Penteccftes admirabiliter in difeipu'nbsp;los effudit, eftmiraculumlonge omnium maximum amp; clarifsimum .Itaquetamnbsp;turn aheftjUt probet externum baptifmum aquæ amp; minifterium Euangeliinonnbsp;efle minifterium fpiritus, ut potius plane diuerfum confirmeracteftificetur,uide-licet, quod baptifmusaquæ amp; minifterium Euangeliifint ilia ipfa organa, qua:nbsp;CHRIST VSordinauit,utpetea fpiritus fandus amp; donaeiusadfalutem necefnbsp;faria diftnbuerentur. Vnde amp; Paulus ait; Saluos nosfecit per lauacrum régénéra'nbsp;tionis ac renouationis fpiritus fandi, que effudit in nos opulente per lefum ChrPnbsp;ftu faluatorem noftrum, ut iuftificati illius gratia hæredes efficeremur iuxta fpcinnbsp;uita: æternæ. Audin Paulum affirmare quod per baptifmum regeneremur amp;nbsp;nouemur t Regeneratio autem amp; renouatio funt opera fpiritus fandi. Quarcnbsp;neceffe eft, quod perbaptifmum aquæ fpiritusfandus nobis communicctur.nbsp;Si aute hæcita fe habent, quid eft, quod in Adis Apoftolicis capite decimo nononbsp;fcnbtc

ttOMILlAE idÀN.quot; BRENTlf ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï8

Gquot;r;bïtur,quofd-ii-n baptizatos baptifmate loannis, quod plane idem eftcum baptifmate A poftolorum,nonacccpiflefpiritumfandum r Paulus enimrcpettisnbsp;nbsp;nbsp;,

in Epliefo quibusdam difcipulis dixit ad eos ; Num fpiritum fanflü accepiftis po fteaquam crcdidiftisrllli autem dixerüt adeum : Imo nccj fit he fpiricus fanflus annbsp;diuinius.Ëc aitad illos;Quo ergo baptizati eftis At illi dixerunt. loannis baptif

, matc.Ex hocloco apparetfortafsis quibufdam, quód per baptiïmum aqux, qué loannes inchoauitjamp; miniftri ecclefiænunc difttibuuntjfpintus fandus noncon-feratur. Sed obferuandum ell, quód in hoe loco fpiritus landus non intclligaf dcnbsp;cómunibus donis fpiritus fandi, quxadfalutc ncceflanafunr.Quonicdoerhhöcnbsp;fpititumfanâum ignorarentjquibus cognitum erat, quód Dauidorauctit in pfaJInbsp;Jno:Spiritumfanftum tuum ne auferas « met A ut quomodo non haberent donanbsp;fpincusfanóhadfalutem ncccfifiria^qm étant difcipuli Euangelii, Si credebantinnbsp;ChriftumrSedfentiendumeft, quödinteUigaturdeadmirandisiilis donis fpiritus fanch,quæ in die Pentecoftes baptifmo ignis diftributa fuut. Et quod additur:nbsp;HisaudicisbaptizatifuntinnomineDominelefu,nonintelligendumeft, quonbsp;iterum baptizati func baptifmo aqnæ,qno antea per loanem baptizati fuerant,fednbsp;quod baptizati fint baptifmo ignis ,qui in die Pentecoftes in nomine lefu Cbriftinbsp;effufus eft. Vndeamp; fequifrCum impofuiflet illis mauus Paulus, uenit fpiritus fan-diisfupereoSjamp;loquebantur Enguis Siprophetabant. Quanquam igitur hi Ephenbsp;fii difcipuli erant baptizati baptifmo aquae ,eodem plane quo Si nos ä miniftris ecnbsp;clefiæ baptifati fumus,tamen non erant baptizati baptifmo ignis, nec acceperantnbsp;admiranda ilia linguarum dona, quemadmodumnec nos eaactepinius. Quidnbsp;«got num propterca non ac ceperant per baptifmum aquæ cómunia dona fpirinbsp;tusfandliadfalutemneceflariatProfedoacceperantjficucamp;nos accipimss. Erantnbsp;enim baptizati in remifsionern pcccatorum,amp; credebant in Chriftum,quern Ioannbsp;nes annunciauerat Qui autem accipit per baptifmum remifsionern, 0^ credit innbsp;Chriftum,quid^ an non habet fpiritum fandumi an non habet dona fpiritus fan-ftiad falutem neceflariafCerte nemo tantæ eft impudentiæ, qui hoc negate audenbsp;bit.Quareomnino fenciendum eft,(p cum loannes dicat: Ego quidc baptizo uosnbsp;aqua,fed ucnietfortior me qui baptizabit uos igni amp; fpiritu faneo, maiertate Chrfnbsp;fti ita « fe reiiciatjUt tarnen interim non abneget ueritatem minifterii fui, quae eft,nbsp;quo'd etfi ncmini eonferatfpiritum fanflum,feu dona fpiritus fanfli ad falutem ncnbsp;ceftariajfuaipfius autoritate,potcftateac migifterio,hoc.n.ad fold lefiuii Chriftnnbsp;pertinet,qui Si hanc fua autoritäre baptifmo ignis Siadmixando^ fpûs doriopi conbsp;probauitjconférât tarnen eafuominifterio, ad hoc diuinitus ordinato,ut conuetnbsp;tatcorda patrum in filios,inobedientes ad prudentiam iuftorum,amp; paret Dominbsp;noplebem perfedam.Sed ut loannes maieftatem Mefsiæ,quam « fe in in aliu, ui-delicet lefum Chriftum,reiiciebat,m3gis perfpicue explicarctjaddit. Cuius uen « cnbsp;nlabrum in manu ipfius,amp; purgabit aream fu3m,amp; congregabit triticum in horre « cnbsp;hmfuum,paleasautemcóburetigniinextinguibili. Haeceft metaphoraàrufti ««nbsp;ƒ a quidem trituratione fumpta,fed qua dilucide nobis ob oculos dcpingitur ma-jeftas regni Chrifti.Nam uentilabni eft publica praedicatio Euangelii ,quamDnsnbsp;Deus noftcr inftituit primum in loanne, deinde cofirmauitin A poftolis, quos innbsp;oem orbem terrarum emifit. A rea afit eft no unus aliquis regionis angulus,fed to Area. .nbsp;tus terrarum orbis.Porro,tritcium,funt hi qui credunt Euangelio. Horreu eftcoc Triticum,-Ium,uiMiEtcrnaamp;perpetuafaclicitas. Paleae autem funt impnamp; increduli. Ignis

P 4

IN CAPVt nrlt; EVANG. LVCAÉ;

ijeio incxtinguibilis eft perpétua damnatie, Igitur,qi3lt;macmcdBni agiicola quif piam poft tiiturationtm frumentoium fuoium aedpit in manus fuas inftirmennbsp;tumjquofrurnentaproiidendoaut concutiendo purgantur,queducntilabiumnbsp;uocant,amp;feparatinaieatriticum à paleis,actriticum quidtm cóuehitin hcrieumnbsp;fuuin,tgt;aleas aut uel ceburit jgni,uel pioiicit ut ccnculcenf, italcfus Chriftus, quenbsp;ïoanîîcs prædicat, accepit in manu (uâ prœdicaticné Euangelii ,ac ita pc ft pafsionbsp;nê füam,qu£E eft ueluti ttituratiOjmiflb fpiiitu fanflo (ófiihiauitjüt etia pottæ infenbsp;ïinó pofsihtaduerfüs eain praeualcre, Quanqeiü cómehdaueriteam piimûqui-dem loannijdeindeaût A poftolis,amp;mihiftris ecckfije, qui A poftoloS fequunf,tanbsp;men interim fub hbrû minifteriö,femper poteftatc fpiritus lui præfto adeft, ( Dixnbsp;it em, ecce ego uobilcû fum oibüs diebuis üf«^ ad cOhfuinatiohé fecüli ) ac pet hosnbsp;praedicat Euangelion totiotbiterra9:,amp; auditores Euahgeliiquodammcdo uennbsp;tilatjUt boni à malis feparenf .Qui ergo creduht Euangelio, hi tanquâ bonû triti-cum congreganf in hotreum ætcrnæ foclidtatis, qui àût non credunt, hi tanquânbsp;paleæ abiiciunf in igné perpetuae damnàtioniis. Sic em ait Chriftus ad A poftolosnbsp;fuos:lte in mundû uniuerfum, amp;'pr£Edicate Euangelion omni creaturæ. Qui cre-diderit amp;baptizatus fuerit faluus erit,qui uero nô crediderit,condemnabif’. Quænbsp;cum itafe habcahr,reliqu0. eft,üt agamus pocnitehtiâ, amp; credamus Euangelio denbsp;lefu Chrifto, ip propter hüncfolum habeamus idnifsioné pâôjc, amp; propidû patte incoclis.Sic em efficiemur per fidem bonum triticû Chrifti, amp; conuehtmur innbsp;hott eum fempiternæ foclidtatis pet lefum Chriftum Dominum nofttum, qui eftnbsp;ü nà cum Patte amp;fpiritufanflo Deus laudandus infecula Amen.

H O M I L I A XXXi

1

' né quæ agitât à uétot ge qd exiftis,ut Uideretis^Num ho i minémoUibus ueftibus amiflûj'Eccc qui molliageftant innbsp;domibus regû funt. Q,uo fermone fignificat Chriftus loannbsp;né maxima animi fortitudine præditû fuifle,primû quidc,nbsp;quôd magna côftantiàin teftimonio fuo, quod lefu Chrifto dederat ita perfeucranbsp;j^ntî cDft* uej-jt utnuUahoim autoritate, nulla honoris fibioblatiamplitudine perpellipo-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuerit,quoaut negatet lefum Chriftû,autfibi maieftaté Chrifti ufurpatet. Deinde,

ep pofthabita omni adulatiôe, qua aulicitegû fibi fauoré demereri ftudent,nô nul gû folû fed etia principe Herodéob fcelera fuaingéti feuetitate arguerit,ncc potuenbsp;rit ulla mortis formidine aC ty tânide eo adduci, ut ad impioji flagicia eôniueret.nbsp;Cû igif audiuerimus antea in loânne egregiâ côftantiæ uirtuté, qua gloria maie-ftatis Chrifti fibi oblatâ àfein uctü Chriftum teftimonio fuo trâftulit, audiamusnbsp;nûc magoanima dus libertacé, qua tam uulgi principû pfta pro ratione officiinbsp;J, fui rcprehédit.Dicit em Lucas. Multa quidé amp; alia exhortas, euangelizabat ponbsp;pulo.Herodesaôttetrarcha,cûcortiperefabilIodeHerodiadeuxorefratrisfui,nbsp;,, delt;5 oibus malis, qfaciebat Hetodcs,adiecit amp; hoc fup oia,amp; inclufit loânéin catnbsp;,, cere. Quid.n.inquiesfnu loânes pter ea,quæ fupra cômcmoratafunt,nihilaliL'lt;lnbsp;lownircon» côcionatus eftîCertemulta quciÿalia docuit,his quidéq antea pofitafunt nô adnbsp;giotttf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfa, fedjirfus côuenicnti.i. Ac docuit non tantum fruftus poenitetiæ, amp; riuileS

mores ,fedctiam ac potifsimum euangelizabat populo, amp; adnunciabat euangC' lion delefu Chrifto, a propter hunefolu habeamus remifsionépdojii perfidem«nbsp;HabescoP

H Ó M I M I À E I O À N, B R E N T r f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 j

Habcscôcîoncs eius pulchenimas de Chrifto apud Euangeliîlam loânne câpite primo,amp; capite tercio.Ecce,inquit,agnus ille Dei qui toUit peçcatum mundi. Etnbsp;poftea;Patet diligit filium ,amp; omnia dédit illiin manum. Qui credit filio, habetnbsp;uitä ætcrnâ,qui uero nô credit filio,non uidebit uitâ,fed ira Dei manet fup eiî. A dnbsp;hæc loânes nonconcionatus eft uulgotantû ,fedetiam principibus,ac pra:cipuenbsp;Herodi tetrarchæGalilææ,qui cognominatus eft Antipas.De hoc oh Marcus itanbsp;fcribit.Herodes metuebat loannéjfciens eum uirum iuftum ac fanftum,5d obferuanbsp;bat euiTi,audito(5 eo multa Éiciebat,amp; libenter eum audiebat. Sed loanncs nô donbsp;cuit tâtum Herodem fidéamp;fruâus fidei,uerumetiâ corripuit in eo impictatCjUitianbsp;amp; fceiera eius,amp; arguit eû de Herodiade uxore fratris fui,delt;5 oibus malis quæ facinbsp;ebat.Dices ergo.Quidc'An nô iubet Dns principes populi honorare,ac omni obnbsp;feruâtia colerecDiiSjinqtjhoc eft,iudicibus amp; principibus nô detrahes.Scimus quinbsp;déhæc efle pcepta Dei,fed quiiufsit principes honorare, idé etiâiiifsit^pdieatorénbsp;pocnitentiæ peccatores corripere amp; argucre,utinpeccatorû agnitionem duftinbsp;lefipifcât: Clama ( dicitur ad Efaiam) ne cefles,quafi tuba exalta uocé tu3,amp; adnûnbsp;cia populo meo fcelera eorum, amp; domui lacob peccata eorum. Et ad Ezechiele:nbsp;Si dicente mead impium,morte morieris,non adnunciaueris ci ,nelt;5 locutus fuenbsp;lis ut auertatur à uia fua impia amp; uiuat jipfe impius in iniquitate fua morictur, fan*nbsp;guinem aut eius de manu tua requiram.Quare cum concionatorcs arguuntpeccanbsp;toreSjfiue principes fme uulgû(uerbum em Dni non refpicit perfonas) non eft connbsp;uitium fed officium,non eft contumelia in maieftatem hoîm, fed obedientia quænbsp;debet maieftati Dei. Nam principibus quidem,ut principibus ,fuus debef honor,nbsp;de quo Paulus ait: Cui honorem,honorem. Vt peccatoribus aut,nô poteft eis honbsp;neftior Sdutilioi honor contingcre,Qfi ob peccata corripiantur, ut in pcccatorû anbsp;gnitioné ducantur,amp;falutemconfequantur.Quis enim diceretur honorare hunCjnbsp;que uideret in aqua fubmergijS^nollet honoris gratia capillos capitis eius côprenbsp;hendere, quo ipfum ex aqua extraheretf Contumelia quidé effet ,fi pter necefsitanbsp;ccm temerarias manus in capillos honefti aut principis uiri iniicercs ,fed fi id in nenbsp;cefsitatefalutis gratia facias,chatitas,beneficiû,amp;honor eft. Qui aut in peccatala*nbsp;bif,is certe in profunda aquarû foueam cadit,amp; periculû eft ne in aby ffum décidât,nbsp;ac perpetuo pereat. Oftendere uero peccatû amp; argucre, quid aliud eft, q capillosnbsp;iapfiappichendere,amp; uclle ex aquis feruare^Igitur concionator, qui honoris granbsp;tia non uult peccatoré arguere, quid aliud agit, quàm tp percunté honoris gratianbsp;perdit^ Hoc uero nô eft honorare,fed fumma iniuria afficere. E fto fane,quo'd internbsp;dum quem corripis amp; feruare ftudes, non intelligat beneficium, fed ut cam's uer-tatfefeaclacerette,nihilominustamentuaintereftuocationiDciferuire,acmâ- i rnbsp;dato Dei obedire.Si tu adnûciaueris impio ,inqt ,amp; iUe nô fucrit conuerfus ab imnbsp;pietatefua, ipfe quidem in impietatefuamorietur, tu autem animam tuamlibc*nbsp;rafti .Sedtimes periculum, ne fi potentem arguas,à potenteaut profcribarisautnbsp;interficiaris.Tantomagis arguenduseft,fiargui meretur.Nam fipericulumti-*”es ,quod maius eft periculum, quàm quod negleflori amp; ceffatori in uocationcnbsp;D EI contingit^Maledidus, inquit prophctajqui facit opus DQMIN I fraudu-lenter.Etfiquifquajn çjfnendus eft, magis certe D E V Squàmhomotimen-duseft.Nemetuatisuobis, inquire HR 1ST VS,ab his qui occiduntcor*nbsp;pus,animam autem non poffunt occidere, fed metuitemagis ilium, qui poteft amp;nbsp;anima amp; corpus perdere in gehenna. Nunc ergo uide mihi infraftu loannis Bap*nbsp;tiftæ animum aduerfus olamoitis pericula, Quanq enim exemplis prophetaruns

Antipam, de quo nobis nunc eft fcrmo,fed fratrem huius natu maiorcm, Arche laurti nomine,indignifsime id feres Herodes, Romam profeflus eft ad C æfarem,nbsp;amp;utaCæfaremaieftatemregiamimpetratct, accufàuitfratremfuum Archelaumnbsp;multorum amp;maximorum criminum,impietatis in tcmplum,Iatrccinii, crudeli-tatis,amp; contemptus Cæfaris.Quod fifratri fuo no pcpercit,quid,obfecro3flagitionbsp;rum non defiguauit uel in fubditos fuos,uelin alienos t Deinde, cum iterum Romam proficifcerctur.diuertit in itinere ad Ph ilippum ftatrem fuum, qui erat, utnbsp;fupra diftum eft, tetrarcha Itureæ, amp; Trachonitidis regionis.Is Philippus uxoremnbsp;habebat nomine Horodiadem. Herodes igitur h uius amore captus amp; à Roma rcnbsp;uerfus,abduxit earn fecum, ftatre adhuc uiuentc,Sc priori fua uxore, A retæ régis finbsp;lia, cui legitimo cônubio iunâus erat,eiefta,Herodiadc loco uxoris habuit.Paucanbsp;diximus, fed uide quantum nefandifsimoji fcelerum examen his paucis cemprenbsp;henderimus. Primum enim, q? Herodes abduxit hofpiti fuo uxorem, ius hofpitiinbsp;uiolauit,deinde legitimam fuam uxorem,nulla légitima cauftà eiecit, ius matrinbsp;monii fregit, A dhæc,^ iunxitfe alienæ uxori,adulcerium commifit.Pcftremo,(jnbsp;uxorem fracris fui adhuc uiuentis fibi copulauit,incæftum defignauit.Lex enim innbsp;Leuitico capite decimo oftauodicit.’Turpitudinem uxorisfratris tui nonreuela-bis, quia turpitudo fratris tui eft.Quodlibet autem horû criminû per fe fatis atroxnbsp;eft,quid ergo fentiendum eft de ipfis in unum aceruum accumulatis i Cum igituinbsp;ioannes eflèt concionator Herodis, amp; agnofeeretur ab ipfo uir fandus amp; prophe-ta,noluit ad tam nefanda fcelera eius conniuere,amp; filentiofuo approbate, fed ar-guit cum magnalibertate,apertis uetbis diccns:Nonlicettibihabere uxoremfratris tui, quemadmodum teftatur Matthæus capite dicimo quarto, amp; Marcus capînbsp;te fexro. Quo ergo animo, aut quo confilioobiicit loannes Herodi criminafua^nbsp;num quia deleftatur in com mouendis alicnis fordibus,id qued eft ingeniumalicnbsp;næ famæ detrahentiû tNihil profedo minus Qui em deteflabaf uicia,amp;abluebacnbsp;minifterio baptifmi fui peccata, fordibushominumminime obledabatur. Numnbsp;ut hac uiafauorem uulgi fibi pararettSed qui reiecerat à fe maieftatem Mefsiæ fibinbsp;oblatâ, quomodo is fauorem uulgi mahs artibus ambirettNum ut hac occafionenbsp;feditionem aduerfus Herodem commoueret,amp; fubditos eius inebedientes reddenbsp;pfcMforer retrSed qui Icgitimum magiftratum apprcbabat,quomodo is feditionc dcceret?

A rguit igitur Herodem non ut perdar,fed utferuet ipfum.Erat enim Joannes pr«

fj

HOMILIAE io an.' brent il’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

Deoamp;falutem côfequatur.Namprædicatio agnitionis pcccatorum, pisdicatio Icgis eft. Lex autein occidic quidetn 5^ damnat homines, non autem damnat eosnbsp;ut in damnatione retineat, fed uf ad inueftigandum Chriftum faluatorem cogat.nbsp;Adhæccorreptio prædicatorum pocnitentiæ peiinde eftac fupplicium,quod Denbsp;us peccatoribusinhoc feculo inferrefolct. Deus autem punit peccatores, non utnbsp;perdateos,fedutipfos adpœnitétiaminuitet. Quare cum Joannes coiupiat pronbsp;ofiîciofuoHetodem,non hoc agit, ut ipfum conuiciis fubditorum fuorum dilaccnbsp;randum obiiciat,aut ut cum Satanx pcrpetuo tradat,fed potius ut ipfum à conuinbsp;ciis fuorum amp; « poteftate Satanx hbcret, ac ad ueram gloriam falutem perdu*nbsp;cat.Quid igiturt'num Herodes correptioncm loannis, eo quo fafta eft animo accenbsp;pic amp; refipuitî'Nihil profefto minus.Tantum enim abcft ut refipuerit,ut fuper omnbsp;nia mala etiam hoc addiderit,amp;incluferit loannem in careerem. Ac inclufic eumnbsp;in carcerem, propterea q» correptusfuerat ab ipfo propter Herodiadem uxoremnbsp;fiattis fui,quemadmodum teftantur Euangeliftx. Interim tarnen, quo uideretur rodee^^iM,nbsp;non iniufta ipfum caulTa uinxiffe, prxtexebatfeditionem,quam ex prxdicationenbsp;loannis futuram fomniabat. Nam cum uideret max imam hominum multitudigt;nbsp;nem ad loannem confluere,amp; loannis autoritärem plurimi facere, dicebat fe uerenbsp;ri, ne populus perfuafione doftrinx eius àfe deficiat, amp; in principaru fuo fedicio*nbsp;nem moucat.Icaç confultius effe, prxuenire hominem nece ptiufq noiii aliquidnbsp;molircf, qu«m poftea turbatis rebus fera pocnitentia duci.Prxtextu igitur fedicionbsp;nis,reuera autem propter hanc cauflam, tpcoriipuerat Herodem ob Herodiadc,nbsp;abduciturloannes uinftus incaftellumMacherunta. Hie mihi nunc grauitatemnbsp;^celeris Herodis confydera.Etenim non folum peccauit Herodes aduerfùs legemnbsp;Dci,abduda a fratre fuo Herodiadc, uerum etiam noluit in eo peccato argui ac re-prehcndi.Iam,grauifsimumeft legem Dei uiolare. Malediflus ,inquit,qui no per-mafcritinuerbislegishuius,atmultögrauiuscft in uiolatione legis diuinx nollenbsp;corripi.NamcumpeccatumeftaducrfusDeum,amp;fi ira Dei peccato cxcitarajScnbsp;damnatio mérita fit^reliquum tarnen adhuc eft confilium, quo is qui peccauit, aquot;quot;nbsp;pcccato,iraamp;damnationeliberari qucat,nimirum,fi peccatum fuutn agnofcat,amp;nbsp;credat,^ habeatremifsionem peccatorumppter lefum Chiiftum.Cum ueto quisnbsp;non folum aduerfus Deum peccauit,fed etiam non uult in eo peccato corripi, aCnbsp;corripientem perfequitur,hiciam pene nulla reliquafpes eftfalutis. Nolle enimnbsp;in peccato legitime ex uerbo Domini corripi,quid aliud eft, quàm non folum pecnbsp;catumfuum non agnofcere,fed etiam uelle ac contendere, ut peccatum fuum ha-beaf pro iufticia f Qui uero feiens ac prudens ^ccatum fuum pro iufticia habet, comfgt;utetufnbsp;quomodois unquara ad remifsionem peccati perfidem peruenietj’ A cut dicamnbsp;quod res eft,tale peccatum uidetur peccatum effe infpiritum fanâum,pto quo,utnbsp;Joannesait,noneftorandum,amp;quod,autoreChrifto,neç inprxfenti ne^ infugt; Peecatuinfpinbsp;turo feculo remittetur.Itacçnon potuiffetHerodesmaiusamp;grauius peccatum degt;nbsp;f’gnare,qult;xm(ÿimpacientiacorreptionisloanncm optimefaluri eius confulen-tem in carcerem conieccrit.AcHerodes quidem hac uita defunâus eft, amp; iudiciunbsp;nbsp;nbsp;. - .

fuum accepitjfed uiuit adhuc fpiritus eiusmalus in multis non folu regibus,prin-cipibus amp; magiftratibus,fedetiam in ipfo uuJgo, quibus no eft fatis ut peceent,fed înftiper hocmalu addunt,qgt; non argui,fed iuftificari in peccatofuo uelint,amp; argunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excited

entern ac bene monenrem ad mortem ufç crudeliter perfequantur.Hic, inquifir, fedicionem excitat.Sedheus tu bone uir. Vter noftrum fedicionemexcitatf tu ncnbsp;quifeeta Opere Satan« defignas,an ego qui fcelera uerbo Domini arguo îTu nc

tN CAP VT HI. EVANG. LVCAR

^ui flagÎGÎis Dcum adiiam accédis,inique iudicas^ populum tyranide opprimé, dtlicias fedaris,amp; fubditos tuosimpiis officialibus üduti lupis ac uulturibus diiipinbsp;endos obiicis,an ego qui coneptionehorum fcelerbm te^ad poeniténam inuito,nbsp;qua ira Dei pJaèaturf Piofedojfi rede iudicare uolueris,is (editionis autcr eft, quinbsp;fcekruni autor eftjs aucem pacis autot eft,qui arguendo fcelera hoe agit, ut Deusnbsp;per pocnitetiam propiciusreddaturnbsp;nbsp;publicam pacem largiatut. Quare qui no

uoluntunacumHerode perire,den£operamin Cbriftolefu,necumHeiodepec ccnt,aut fi pcccauerintjpatiantur correptione uerbi Dei fe ad agnitionem pecca-totum fuorum duci j ut hoc gradu ad fidem in Chriftum afcendantamp; faluttm conbsp;fequantur.Quid ergo de loanne faduni cft,poftq abdudusfuit in carceremtCertenbsp;HcrodeSjmonitu HetodiadiSjConfeftim trucidaffet loanné/ed tnctuebat, inquitnbsp;Matthæus,multitudinem,propterea9 lUumceu prophetam habebant .JNecetfenbsp;igitut habebat Herodias occafioncm expedare, qua commode poflet Herodemnbsp;fuum co ilnpellerejUtloânem occideret.Eccc autem non longe poftofFertfefeopnbsp;portuna huius rei conficiendae occafio. Herodes enim cekbratnatalem fuum,amp;nbsp;facit cocnam primatibus, tnbunis ac pnmoribus Galilææ. Cumlt;5 filia Herodia*nbsp;dis introuCfet in conuiuium ac falcaftcc, placuiflct^ Hercdi ac fimul accumbentinbsp;buSjait Hcrodes puellx Petc à me quod uis amp; dabo tibi. Et lurauit ilh, Quicquidnbsp;àme petieris dabotibiufi^addimidiu regnimei.Atjllaegrcfladixitmatrifuae:nbsp;Quid petam cilia uero dixit: Caput loannis Baptiftæ. Etingiefla ftatim cum feftinbsp;natione ad Hcrodem petiuit dicens: Volo Ut pronnus des mihi in lance caput Ionbsp;annis Baptiftæ .Et indoluit Hcrodes. A ttamen propter iusiurandum amp; cos qui finbsp;mul accubebantjuoluit cam reiicere,fed iufsit illi dare. A c mifsis carnificibus am-putatum eft caput loannis in carcere3amp; allatum eft in patina, datum«®' eft puellæ,nbsp;puella autem dedic matri fuæ.In hac hiftoria quid primum admirer, nefcio. Puellæ ne impudentiam, qua coram tam p: æclaris conuiuis faltate aufafuit ,an in honbsp;neftumconuiuarumiudicium,quofibiindccoram puellæ falrafionem placerenbsp;penniferunt,anHcrodis tementatcm,quiaiurauitfe puellæ daturum, quicquidnbsp;poftularec,an Herodiadis impietatcm,qUa tam innocentis uiui caput aufa eft po-. ftularc,an ingentcm Dei clemcntiam, qua ilk ad tam nefandam nccem uiri lon-fucUarumftl geoim fanftifsimi amp; fibi amicilsimi conniuere potuit. Primum cnim quid in punbsp;clla præfertim nobili magis indecorum, quàm coram honeftis uiris faltare, amp; mnbsp;tudidiianbsp;nbsp;nbsp;uerecundis choreæ gcftibus fpeftatorum oculos ad fe allicercf Nihil enim magis

decet puellam quim uerecundia.Hac enim amilTa ctiam pudicitiâ, quæ maxima Qhoredttttannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtus,periclitatur.V bi aucem citius dedifciturac amittiturucrecû

dia,quiminpublicisfaltationibusamp;inuerecundischorcisf Quarchcneftæpucb læ intercft,ut iniierecundas amp; promifcuas lUas ac confufas chortarum faltationcsnbsp;non aliter quàm fcholam inuerccundiæ amp; impudicitiæ fugiat.Qucd auté eft il ludnbsp;tam inhoneftum conuiuarum iudicium, quo puellæ Herodiadisfalraticntm ap-probantf N am fi concta animi fui fententiam,tantum ad retmendum Herodis fanbsp;uorem,faltationi applaudunt,quid dicas,nifi ipfos meros elTe fycophantas amp; adünbsp;latoresfSi uero ex animi fui fententia approbant faltationcm,an non fuo fe indûnbsp;cioproduntjfegcftarcanimumlibidineplenumrCuiemm arndctindecoræ,frânbsp;âæamp; molles chorcarum falc3tiones,rnirum fi non arrideateiipfamolliciesamp;tutnbsp;pitudo. Quid autem dicitferipturaf Qui uiderit mulicrem ad concupifccndumnbsp;eam,iam mocchacus eft in cordefuo.Et:Nc^fcortatores nelt;® adulteri,nelt;® molnbsp;les regni Del hæreditatem accipient ( Quantum igitur peccant laltatrices molli'

tlQllll-LlAE IOAN. 8RENT.IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

bus fois gcftibuSjtantutn pcccantfpeftatorcsapprobandoamp; concupifcendo. Sed quis Hcrodis temeritatemfatis explicate poffectiüreiurando promittit, fe datu^nbsp;puellae propter elegantemfaltationem qiiicquid peteret,ettamfi dimidium regnfnbsp;fui peteret.O promifsionem. Si egenus quifpiam fame iam mcriturus, fragmeivnbsp;tum tantum panis,propter ipfum Dominum Deum noftrumjpetiifll t, uix impegt;nbsp;traiTet ab Herode5amp; o irnpietatemjaltatrici propter mollem quandam faltatiunnbsp;culam iuramento promittit,dimidiü etiam regni fui. Sic quod Domirio Deo nonbsp;ftro exhibendum eft,ignauifsimc exhibemus, quod autem Satanæ dandu eft prónbsp;ptifsime damus.Quale igitur dicemus hoc Heiodis iuramentum foiffe ÿ Profedónbsp;nonfolum imprudens amp; temcrarium,fed etiam impium.Pollicitus cft inreiuraU'nbsp;dOjinqt MatthaïuSjfe datugi illi,quicqùid peteret.Quid eft hoc,quicqd t Nimirönbsp;hoe eft, fiue iuftü fiue ihiuftü ,fiue æquû hue iniquum,fiue bonû fiue malö. Nifi emnbsp;Herodes iuramentum fuum fic intellexi(ret,non fuiflet ullo affedus dolore,auditanbsp;puellæ petitione,fed optimo iure amp; magna honeftate coram conuiuis reieciflet eä,nbsp;iufta,inquiens,promifi, nó iniuftajæqUa pollicitus fum, non iniqua. Iniquifsimünbsp;autem eftjinnoeentemuirum propter faltatiunculam pauloelegantioremocci-di.Quareapage cum tua petitione ,fi uis quiequam tibi præftari, xqua poftules Sinbsp;honcfta.Sed Herodes, quod impie iurauit,magis impie prxftat.Miffo enim fpicunbsp;latore iufsit caput loannis amputari,amp; puellae affern.Quid ergot A n Herodes nónbsp;debuiffetiusiurâdûfuum feruare,cum feriptum fit : Non habebit infontem Domînbsp;nus eum qui affompferit nomen DominiDeifuifruftiatRéfpondco.Scimus iura*nbsp;nrenta magno Dei timoré amp; tremore obferuanda effe,fed pia,iufta,a:qua,addo Scnbsp;iniqua,non autem impia,Si uerbo Domini ex diametro aduerfa. Aliud eft iuramenbsp;tum iniquum,aliud impium.lniquum eft,quod alius quidc nuUo iure extorquet,nbsp;lt;go autem fine peccato præftate poffum,ut exempli gratia, fi quis iniufta uiolentinbsp;a cogat me in nomine Domini iurare, quod uelim ipfi de facultatibus meis çentûnbsp;auieos dare,iS inique quidem agit,quod me ad tale iutamentum cogat, fed opusnbsp;ipfum,ccntum uidelicet auteos numos alteri de facultatibus fuis dare,non eft pee.»nbsp;catum aduerfos Deum,ac uerbum eius. Quare tale iuramentum omnino obferua-dum eft.Impium autem eft,quodfine peccato non peteft prxftari. V t fi quis iurecnbsp;fe obferuaturum ordines monafticos ad fatisfaciendum iliis opcribus pro pecca-tisfuis,aut iuret fe interfefturum innocentem, aut furaturum aliéna bona, À id genbsp;hus alia. Haec quia font contra fidem Si uerbum Domini, amp; fine peccato praftarinbsp;lion poffuntjimpiafont.Quare ,ut impium eft ea iurare,itamulto niagis inipiumnbsp;èft eà feruarCjpietas autem eft,ipfa uiolare. Cæterum in catalogum impiorurn iuranbsp;nicntorumpertinctctiamiusiurandumHercdis.Proinde,utpecc3uiciurado,itanbsp;multo magis peccauit feruado,ac reftius feciffet ,fi de impictatc foa pccnitentianinbsp;t8iflèt,amp; iusiurandumfoum hac in parte uiolaflet. Sed impiam Herodis temeritànbsp;ttm longilsimefoperat crudelisimpictas Hierodiadis. H.-ecenim non conteta de Utrodiitf 'nbsp;leruififemaritum fuum amp; adhaerere adultero,latrocinium infopcr dciignat, amp; unanbsp;f^ionetam fequàmfiliamfuam,amp; Herodem acomnes miniftros cius,latroncsnbsp;efrecit, Adeo rede diftum eft ; Non eftcaput nequiusfoper caput colubri ,8t nonnbsp;eft irafopet iratn muheris.EtmoxiBreuis omnis malicia foper maliciam mulie-lis,fors peccatorum cadat foper iJlim.Poftremo autem in hoc ncgocio niliil ad-mirabihus eft tolUrantia Si lenitate Dei,qua ille foftinet quod tantus uir, propternbsp;fcortUjin carcere, turpjfsima morte afficiatur, ac decolletur.Cur,ohfecro,nó petnbsp;dit Deus potiusomnemhanepefsimorurn hominumfentinam in aula Herodiii

Q.

IN CAPVt IÎL ÉVÀNG? L’VCAB

To!lt;f 4Htut tohitru giandihe,quàm quod ad tantam crudclitaté Herodis, amp; ad tam fotdâ bei ôi morte fanaifsinwuirinccemconniueattQuisnuncfentiat Deum icfpicerc fanâos fuosnbsp;inaducifis,qu0dfinatIoannan Baptiftam fuum tamturpitcrpenrerScdheustu,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dns Deus noftei uoluit hoc exemplo uftari ac confirmare,quôd refpidat fanâos

fuos in affljftionibus eorum.nh abeftjUt çk eo arguas,Deum obliuifci fanftor û fuo rumjamp; non refptcereipfos in aduerfis.Quis erîi inter omncsfanftos, maioris fuit anbsp;pud Deum refpedus amp; autoritatis, q loannes BaptiftatAnte quadringentos an*nbsp;ïoMiufMtos nos,nondum natis parentibus eius,uidit ipfum Dûs Deus notier, ac deeo curas,nbsp;ntM corAranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Malachiam locutus eft de ipfo dices : Ecceego mitto angelum meû. Si præpa*

‘°’ rabituiamantefacicmmeâ.Etiterum;Ecceegomittamuobis Eliam prophetarn anteq ueniet dies Domini magnus St horribihs. Et poftea priufq i pfe conciperc£,nbsp;dixit angelus ad patréeius; Vxor tua Elizabeth pariet tibi hlium,Si uoeabis noménbsp;eius loanneiîîjSi erit magnus coram Dno ; Cum uero iam inter homines conuerùnbsp;retur,teftatur Chriftus de eo dicens ; Non exortus fuit inter cos qui nafcunf e' mulinbsp;eribuSjmaior loanne Baptifta, Italt;$ fi Dominus Deus nofter hune loannem, quinbsp;tantopere ipfi curæ fuit,non obieeiffet aducrfis,alios autem fanâos uariis affliâio*nbsp;nibus premeretjUideri poterat ilium folum « Deo refpeâum effe, hos autem nonnbsp;refpici.Sed cû permittitut tatus uir,fibi longe oim acceptifsimus,focdifsimæ motnbsp;ti obiiciatur, profefto manifefte fignificatur, q» ut nec loannem,ita nec ahos fangt;nbsp;ftos inafiliftionibus ipfopi derelinquat.Idem phnéhabes in ipfo lefu Chnfto DnOnbsp;noftro,p que etiâ loânes fanâus Si Deo gratus fuit .Quis.n.unq uifus eft à Deo de*nbsp;relîdior lefu Chrifto,q in cruce ehmabat : Deus meus, Dc9 meus ut qd me derelinbsp;quiftirfed tm abeft,ut derehâus fuerit à Deo, ut nune potentia Dei maxima Si chnbsp;rifsima omnium uidoriafuper morté Si infernum potitus fit.Eos igitui, qui in le*nbsp;fuChrifto perfidemconftant,nonideoderelinquitDeus, quiaobiicitaffliftioni*nbsp;busjfed potius quia obiicitipfos affiiftionibus,idco refpieitSi côferuat cos. N am utnbsp;ad loannem redeamus,an non egregiememinitDns Deus nofter Ioannis,ptimönbsp;qgt; in hac foedifsima morte ita feruauerit ipfum,ut perduxerit eum per hanc fn Ionnbsp;ge oim gloriofifsimâ Si foclicifsimâ uitâ. Quo.n.turpior fuit mors eius in carccre,nbsp;eonûc gloriofiori honore in coclo cum Domino uiuit.Deinde ,lt;p ad uindicandânbsp;morte loannis ,magnis cladibus Si fuppliciis Herodem Si adultcram eiusHerodinbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. adem affecerit.Cum enim Aretas propter eieâionemfiliæ fuae, de qua fupra dixi*

fur propter ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beUum inferret, exer citum Herodis ita opprefsit,ut uix nun eius cia*

Icwwm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effugerit. A t^ hanc infoclicitatem Herodi,proptcr loannem inique trucidatn,

diuinituscontigi{re,palàm inter ludæos iaâatum fuit. Sed nondummalorum finis.Nam cum Herodes Si Herodias ad Cæfarem Romam proficifccrctur, ut abnbsp;ipforegiam dignitatem impetrarent,ufi5 adeo nô funt uoti fui corn potes faifti ,ntnbsp;Cæfar abftulenf ab eis tetrarchiam Galilæa;,Si eondemnaueriteos ad perpetuumnbsp;exilium,in Lugduno Galliæ urbe, ubi Si dignum moribus faâifqf fuis cxicium in*nbsp;uenerût.Hic ergo uidemihi,admirabilia quidcm,attamen iuftifsima Dei iudicia.nbsp;Herodes.n.Sifcortû eius Herodias timebant,nefi Joannes in obiurgatione adultenbsp;nieop: pgeret,ipfimotafeditioneè principatu fuo eiieerenf.Quare, utfecuriinncnbsp;fando fuo adulterio uiuât ,8i regionc fuâ qete pofsideât,occidûtloanné.Scd eccenbsp;qd fiatsiOef timet impius,aecidec ei,inqt Salomon, Herodes Si HerodiaS uolebâtnbsp;impia fua crudelitate,qua loém interficiebât,exiliô efFugere ,fed eo ipfo in ocs exinbsp;lu miferlas Si calamitates fefe ccniiciût.jMemorabile cxépli3,quo difeamus nulnbsp;lumpt^

lum pofsîmiïs periculum impietate amp; iniquitate ptaecauere, Ètenïm împîetas aut nbsp;nbsp;nbsp;,

iniquitasautoreftomniummaloium,adüerfitatö,amp;periculorum.Inlegedicif: Si nó cuftodieris mandata Dei tui,ucniêtfupra te oês malediftiones.Malediébs enbsp;nbsp;nbsp;--

lis in duitate,malediaus in agro:Malediftus eris egrediés ingrediés. Si ergo im pietas cauffa eft maledidionu amp; periculoßj,qui fieri poftet, utmakdiftiones amp; perinbsp;cula impediret aut p raecaueret^'Quin potius ita fentiendü eft, quanto plures ininbsp;quitates prioribus adiicias,tato magis augeas malediftiones amp; pericula. V olebatnbsp;amp; Dauid periculü,quodfibiex adukaio immïnebat,homicidiopcauere,fed quidnbsp;tffccit^Quandoquidem auxit peccatö, auxit amp; periculum. V olebant amp; Pharifæinbsp;periculum,quodè doftrina Chrifti futuru fomniabant, homicidio Chrifti præue*nbsp;luie.Quid faftum eft^ Augendo peccata, auxerunt 8{ pericula, amp; quod timebantjnbsp;accidit eis .His itaqg exemplis àdmoncamur,ut cum proprer iniquitates noftras tinbsp;fneamusaduerfa,nó demus operam,ut aliis iniquitatibus ea præcaueamus ,fed ponbsp;tius ut à prioribus iniquitatibus refipifcamus.Sola em refipifcentia fiet,ut in aduernbsp;fis amp; periculis feruemur,ac faluté confequamur per Dominum noftrû lefum Chrinbsp;ftum,qui eft un« cum Pâtre amp; Spiritu fando Deus laudandus infecula Amen.

H O M I L I A XXXI.

Erî expofuimus uincula,amp; genus mortis, quo loannes ab Hé rode interfeâus eft. Priufq aût loannes cóiedus fuit in uincu-la,amp; occifus eftjbaptiàauit non folum uulgû,uerumetiâ lefuminbsp;Chriftum Dominum noftrum.Dicemusigi£hodiedebaptifnbsp;mo,quo lefus « loanne baptizatus eft. Et quia Lucas hanc rénbsp;paucis perftrinxit ,nos ex aliis Euangeliftis hue addemus caj

quJEinhocnegociocognitunoinutiliafunt, Faftumeft(inquitLucas)cumba-ptizaretur omnis populus,ut amp; lefu baptizato amp; orante,apertum fit coclu ac defcé ‘ « ditfpiritusfanftuscorpor^fpeciequafi columbaini^fum,amp;uoxde coclofaftanbsp;eft,qux diceret:Tu es filius illemeus dileftus,in te coplacitum eft mihi. tucas di ‘ ‘nbsp;ligenter quidem fummâ rei geftæ in baptifmo Chrifti defcribit, fed earn contennbsp;tioné omittit,quæfuit inter lo annem amp; Chriftum,priufq loannes Chriftû in bapnbsp;tifmu reciperet.De h ac igitur contentione M atthæus ita fcribit:Tunc accedit lefusnbsp;« Galilaea,(uel,ut Marcus ait, i Nazareth Ga]ilææ)ad lordanéad Ioanné,ut baptinbsp;zace£ ab illo.At loannesphibebat ilium dicens ;JMihi opus eft, ut abs te baptizer,nbsp;amp; tu uenis ad me,Refpondens aût lefus dixit ad ilIum;Omittc nunc.Sic ein dccetnbsp;nos ut côpleamus omne iufticiam. Tunc omittit illum.Primu ergo, quid ad hxcnbsp;dicemuSjtp loannes ait:Mihi opus eft,ut abs te baptizerf Nouerat ne loannes huenbsp;lefumelTe Chriftum, anteqbaptizareteumfSiaût nouerat, quid eft quo'dapudnbsp;Euangeliftam loannem dicit: Vidi fpiritum defcendente fpecie columbæde tœ-lo,amp;manfîtfupereum,amp;egononnouerameum.Sedquimifitmeutbaptizareffl :nbsp;aqua,is mihi dixit: Super quem uideris fpiritum defeendente ac manentem fupernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^u*n,hiceft,quibaptizatfpiritu fandoi’Hxc uerbafignificant, quodloannes non ante agnouerit hunc lefum Nazarenum efte Chriftum ,quàm baptizauerit cum,nbsp;amp; uiderit fpiritum fanftum in fpecie columbx fuper ipfum defcendere.Quid ergonbsp;aitapud Matthæû : mihi opus eft ,ut abs te baptizer^His certe uerbis palàm declanbsp;tat loâncs, fe agnofccre lefum efle uerum Mefsiam,alioqui non fubieciflet ipfi minbsp;nifterium fuum,quod crat excellentius minifterio omnium prophetaru.Sed hunc

IN CXPVT IIL EVÀNG. L'VCREi

ueCui'jUt confiteatui fe non ncuiffe hunc lefum effe Chriftum. Tamctfi enîmioà' nesfatislucuIentumStperfpicuum teftimoniumd.abatkfu,quód eflètChiiftus,nbsp;digico etiamnü demonftians ac dicens: Ecce agnus ille Dei, qui toUit peccatumnbsp;mundi, tarnen teftimoniü eius parum adhuc ponderis amp; autoritatis habebat.Prinbsp;nium,quód Iefus,cui loannes teftimonium praebcbatjUuUa hadenus fingulari fannbsp;ditate amp; maieftate inter homines uitam egerat, fed potius ira abiede ac humilitetnbsp;fefegefleratjUtmulto minor loannereputaretur, tantum abeft, ut maior loanne,nbsp;adeóque Chriftus haberetur.Deinde, quód loannes hadenus quidem de Chriftonbsp;prædicaueratjfed non prius pal«tn demonftrauithunc lefum efle MefsiamjquJtnnbsp;baptizauit ipfum. V nde increduli eleuabant ac cótemnebant teftimonium loannbsp;nis dicentes.Quidï'Quis hunc agnofceret Chriftum,quem nuUa maieftate Chrinbsp;fto conueniente uidemus præditumtEt fi Chriftus eft,cur iamprimum poft trice*nbsp;fiinum aetatis fuæ annum à loanne prædicaturtCur non iam inde à pueritia ab ipnbsp;fo demonftratus amp; prædicatus efttHisigitur incrcdulorum uerbis mouetur loan*nbsp;nes5Utin hanc uocem erumpatiEt ego nô noueram eum.Noui quidem efleChrf*nbsp;ftumfpiritu fando edodus,adhuc in utero matris exiftens, quando matre mea abnbsp;ipfius matre falutata,ptae gaudio exultabam,Poftea uero adultus è parennbus menbsp;is audiui,non folum quid de me ad patrem meum Zachariam, uerumetiam quidnbsp;de hoc lefu, ad matrem eius Mariam ab angelodidum effet. Etquipotuiffetmenbsp;id latere,quod ta parés meus Zacharias mater lefu Maria publicis carminibusnbsp;celebrabant t His igitur fpiritu fando autore didici hue lefum effe ucrum Chriftu.nbsp;Attamé nô fie nouera eû,ut humana eu ratione amp; carnali piudétia côprehéderim.nbsp;Nam ut uobis ita amp; mihi coram humana mea ratione ob humilitatc eius nihil mi*nbsp;nus apparebat q Chriftus,féd neceffe mihi erat, ut abnegata humana ratione, tra*nbsp;derem me captiuû uerbo Dni amp; fpiritui fando ,qui per angeiû Gabriele affirmauenbsp;lat hûceffe Chriftû.Quare fi amp; uos uultisChriftûuere agnofeere, non eft uobis hnnbsp;mana ratione inhuius lefu humilitaté,fed fide in u erbû Dni refpiciendû. Sic ein Sinbsp;uobis manifeftû erit,hunc lefum effe Chriftum.Deinde,etfi uerbo D omini iam annbsp;tea noueram,eum effe Chriftumjtamen nondum ita noueram eum, ut i pfum pa-làm populo demonftrarcm,amp; uerbo Domini nódum iuffus eram, ut pubhce praenbsp;dicarem ipfum effe Chriftum,fcd qui lufferat me fuo tempore minifterium baptifnbsp;mi inchoare,idem etiam admonuerat me,ut non ante pr ædicarem publiée huncnbsp;effe Chriftum, qu«m miffo de coclo fpiritu fando in fpecie columbæ reuelaretur.nbsp;Si ad inchoandum officium fuum coclefti undione fandificaretur. Ex his habes lonbsp;annem nouiffe hunc lefum effe Chriftum. Nouit eum fpiritu fando reuelante peinbsp;uerbum Domini, non nouit eum humana ratione,per argumenta carnis, ncc itarnbsp;nouitjUt ipfum an te tempus,amp; fpiritu fando nondum in fpecie columbæ fuper ipnbsp;fum miffojlfraeli oftenderet,ac de ipfo prædicaret.Sed quid illudcft, tp loannesnbsp;non uult Chriftum ad fuum baptifmum admittere^Prohibebat(inquit) ilium. Etnbsp;«um Chriftus refpondeat: Omitte nunc, uidetur res ita gefta fuiffe, quafi loannesnbsp;inieda manu Chriftum « baptifmo retraxerit. Quid fibi uult hæc loannis impor*nbsp;tunitastRefte quidem loannes, quo'dagnofcat lefum femaiorem,amp; teftificetur ipnbsp;fum effe Chriftum, fed quód tam importunis moribus Chriftum a'baptifmo fuonbsp;detrudat,carnalis eft,non fpiritualis prudentia. A c propemoduiu cum reuerétianbsp;P etri conuenit.ls enim,cum Chriftus pedes eius lauare uellet, refpondit : Domi-ne,tu mihi lauas pedes^Nonlauabis meos pedes inæternum.Reiecit Petrus mintnbsp;fterium Chrifti,2elo quidem Dei,fed non fecundum fdentiam. Sic amp; Joannes picnbsp;quidem agit»

H o M I M I A E IOAN, B R E N T I I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9g

quidem agît,qudd agnofcat fc lefu minorcm,fed iroprudenter amp; ftuice agît,quoi detreftet kfum baptizare,amp; malit carnali fuæ prudentiæ,quàm fpirituali manda'nbsp;to Chrifti baptifmum poftulantis obfequi. V idc cniiri mihi maximam loannis imnbsp;prudcnciam,iti maxima eius prudencia. V idetur fua detredationc Chriftam hO'nbsp;note afàcercjfed fi rem ddigentius perpcndas, magna eum conrumelia afiicic.Nânbsp;cum Chriftus pecat ab ipfo baptizari,ipfeuero nonfolum idfacereiccufet, uerumnbsp;ctiaminieiSa manu eum « baptifmo tetrahat, quid hisfaftis aliud fignificaretjquanbsp;fi difer tis ucrbis ad Chriftum diceret: Ego qui nolo te baptizare, melius amp; confui-tius de hac re conftitui,qu«m tu qui petis baptifmuin ,cgo igitur fapiés ,tu ftultuSj loannes innbsp;tgoprudcnsjtuineptus. Noninquamloanncmhscucrbisdixiffe,feciquiboni Chriftumcofinbsp;ac prudcntis uiri fententiam amp; peticionem ita reiicit,quéadmodum loannes Chrinbsp;fti poftulatum rciicit,is profeâo reipfafignificatfe prudétem,ahum uero ftultum.nbsp;Chriftum autem ftultum uelfufpicari,quanta,obfecro,eft concumelia f Manifeftunbsp;igitur eft,quôd loannes tanto imprudentiorem fehocloco gerit, quanto prüdennbsp;tioruideriftuder. At^idtumpotifsimum accidcre folet,cû auertimus oculcsànbsp;uerbo Dei ad humanas rationes.Habebat loannesuerbum Chrifti,uolo me baptinbsp;fa.Cum igiturhoc uerbo dcreliftoadfuas ipfius fpeculationes conuerterctur,fa'nbsp;duni eftjUteas defignaretineptias,quas maximeuitare uolebat.Quidergo adhaecnbsp;ChriftustReiicit uicifsim Si Chriftus loannem, non quidem ob hanc caulTam,nbsp;confeffus effetfe Chrifto minoré,fed ^compellatus noluerit ipfum baptizare. A cnbsp;dicit.-Omitte nüc,fic enim dccet nos ut compleamus omnem lufticiam i Scio haecnbsp;uerba uarie cXponi ,fed fimplicifsime hoc mihi fignificari uidentur. Omitte nuncnbsp;hanc contentionem Sc morofitatem,fed potius,quod peto,baptiza mc Nam undnbsp;quenqg noftrutri decet ut fuum faciat officium ,id quod eft complerc omnem iuftinbsp;ciam.Qui em fuum facit officiû,amp; fuæ uocationi feruit, huic ad iufticiam nihil de-eft.Officium autem tuum eft,ut baptifes.Officium autem meum,quantum ad prænbsp;fens negocium attinet,eft,ut baptifer.Qjiare,ut id quod iuftum Si aequum eft,fa..nbsp;ciamus,age, baptifes tu me iuxta tuam uocatiohem, Si ego fumam à te baptilmü ^aptiz^turnbsp;iuxta meam üocationem. Sed quidtNum Chriftus idco petit baptizari à. loanncj Chnfita'nbsp;quo'd indigeat, quatum ad fuum perfonam attinet,baptifmof Minime omnium.nbsp;Ba^tifrous enim eftlauacrum regencrationis,at Chriftus ab aeterno natus eft filiusnbsp;Dei.Sicut ergo non indiguit regeneratione,ita nee indiguit baptifmo. A dhaec banbsp;ptifmus fignaculum eft pacnitentiæinremifsioncmpeccatorum^Chriftusautemnbsp;qui fuit abflt;5 omni peccato ,nec opus habuit pocnitentia,nec remifsionepeccatonbsp;turn. Quare nee opus habuit baptifmo. Voluit autem ob banc cauffam a loannenbsp;baptifari,ut nouum minifterium Ioannis,quod cft minifteriû Euangelii,ufu fuo cônbsp;firmaret Sc fanftificaret.Hic ergo fidemihi extremam Chrifti humiheatem.Namnbsp;quo'd fumât baptifmum « loanne,plurimum uidebatur famæ amp; gloriæ fuæ officenbsp;ie,amp; opinionem hominum de loanne confirmare,nimirum qudd homines diflunbsp;ïi effent: En aperte nunc uidemus non Tefum fed loannem effe Chriftum ,quia SCnbsp;ipfel Es V S ambit Ä loanne tanquâfe majore baptifmum.Sed has uuigi uocesnbsp;C H R I s -pY S neglcxit,amp;maluitufu fuo minifterium Euangelii aloanne prinbsp;mo omnium inchoatum ccnfirmarc, quam euanidæ gloriæ ftudere,quo uideli'nbsp;cet difceremus,minifterium Euangelii cfTe diuinum, St ad falutem neftram necefnbsp;farium. Caeterum,quamautoritatem minifterio Euangeliihictribucre incepir,-cam poftea plutibus argumétis abfoluit .Et ut ex multis unum aut alterum refera, nifleriumeonnbsp;In A C TIS APOSTOLICIS rapitui P aulus in tertium cœlum, noit ßmatur,

Q. ?

IM CAPVT HI. EVANG. LVCAS

tfi UKc baptîzaCfed rcmittif ad A naniâ ,ut ab ipfo baptifmum accipiat. Potuiflit Chriftus Paulum in tercio ccclo baptizare,fed ut côfirmarctminifteriû Euangeliinbsp;in hac terra, remifsiteum adhoiem baptizatoré. Paulo poft mictitur angelus adnbsp;Cornelium cthnicum,qui profefto angelus potuiflet Cornclium docere Euange*nbsp;lion amp;baptizare,fed quo difceremus,nóeffe nobis amplius angelos de coelo exnbsp;pedandoSjtemifit eum ad Petrum,ut ab eo Euangelion difcat,amp; baptifetur.CtUHnbsp;igitur minifteriu Euangeliitanta autoritäre confirmatum fit,agite amicifsimi,cónbsp;pleftamur illud obuiis,quod dici^,ulnis,ut fide excipientes, falutem cófequamur.nbsp;Sed tempus eft: ut id expli cemus, quod in baptifmo Chrifti contigit.Ioannes erii,nbsp;ueltandébaptizauitlefumin lordaneSedeccequidfiat-Afcendentelefuabaquanbsp;amp; orante, apertum eft: coclum,ac defcendit fpiritus fanftus corporali fpecie quafinbsp;Columba in ipfum,amp; uox de cœlo fada cft,quæ diceretjTu cs filius meus diledus,nbsp;in te complacitum cftmihi.Tria hie babes magna Sii. ftupcda miracula. Coclumnbsp;uidef diffindi,Spiritus fandus corporali fpecietanq colûba defcendit, amp; uox pa-tris de coclo audif.Quid ergo hæc admirâda fpedacula fibi uolunt r Ptimö,his minbsp;raculis confirmaf,hficlefum efle uerû Mefsiâjde quo fcnptû eft:Spiritus Dni fupnbsp;mc,co unxerit me,ad adnunciandû humilibus mifit me,utmedcrer eótritis coinbsp;de.Deinde probatur hocfpedaculo,quo'd habeat in manu fua fpiritum fandum.nbsp;Iftud enim hoc fpedaculofignificari,teftaturipfe DominusapudEuangeliftamnbsp;loanncm itadicens; Super quern uidcris fpiritum defcendentem ac mancntemnbsp;ChrifluttMtu fuper eum, hie eft qui baptizat fpiritu fando. Hoc autem confirmato, quidrelinbsp;rdDeiis quum eft:,nifi coipfo manifeftum fit,hunc 1E S V M efle uere filitim D E I, Snbsp;natura D E V M.Nifienim natur a effet D E V S,qucmodohaberetinmanunbsp;fua fpiritum fandumf Non eft: fimplex homo, quia is natura caret fpiritu fando.nbsp;Non eft angelus, quia angeli funtminiftri fpiritus,hie autem eftmagifter amp; Dominbsp;nus fpiritus.Neccffe igitur eft ipfum efle natura D E V M. A dhæc fandificatur Icnbsp;fushismiraculisin fuum miniftcrium,amp;publice uocaturad inchoandumoÉficinbsp;urn illud, propter quod de coclo in terram miflus tft.Hadcnus enim non eft publinbsp;coprædicandiEuangelii minifterio fundus,fedpriuatam egitapudparentesfunbsp;os uitam,amp; artificium tedonicum exercuit. Nunc autem his ctrleftibus miraculisnbsp;auocatur « priuata uita ad publicum Euangelii officium, amp; defignatur totius or^nbsp;bis tarn concionator qredemptor amp;faJuator, Poftremo reuelantur hoc in loconbsp;tres perfonæ unius diuinæeflentia:, Pater,.Filius amp; Spiritus landus, ac confirmanbsp;tur baptifmiautontas,uidelicet,lt;pinbaptifmo præfto adfitPater, Filiusamp;Spiri-tus fandus. Namquod hie miraculis gerif,hoc poftea Chriftus uerbis cxplicuit ,amp;nbsp;iufsit Apoftolos baptizare gentes in nomine Patris amp; filii S Spiritus fandi, niminbsp;rumfignificas in baptifmo Pateramp;Filiusamp; Spiritus fandus ita pratfto adfint,uCnbsp;eum, qui baptizatur,in gratiam fuam teeipiant, amp; cum if^o perpetuum foedus inenbsp;ant, (p uclint efleDeus ipfius propicius, redemptot amp; faluator, Reponamus iginbsp;tut hæc miracula, quæ in baptifmo Chrifti contigerunt,alra mente, ut ex his difnbsp;camus,amp;quiddel E S V Chrifto,amp;quid de baptifmo, quo in nomine Chriftinbsp;baptizatifumus,fentiendum fit.Sed maxime omnium obferuanda eftuox partis,nbsp;quxde coclo auditur: Hiceftfilius meus diledus,in quo complacitum eft mihi.nbsp;Nam,quouehcmentiushæcuoxdeC H RI S T O didanobisinculcetur,te-petita eft poftea in monte Thabor in transfiguratione C hrifti coram tribus difeinbsp;pulis Petro,lacobo amp; loanne.Cum enim lucida nubes obumbraflet illos,quemadnbsp;moduli*

iHOMILl^AE IOAN. B R E N T I I. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

hîodufcribitMatthx9 capite dedmofcptimo,uoxe nube audita cft,quæ dicerctj Hiceftfilius meus dileâuSjinquo mihibene complacitum eftjipfum audite.Huiusnbsp;quoque uocis meminit Petrus in pofterioti fua epiftola capite primo ; A cceperat,nbsp;inquiens,« D E O Pâtre honorem amp; gloiiam, uoce ad ilium delata huiufmodi «nbsp;magnifica gloria:Hiceft ille filius meus dileâus ,in quo mihi complacitum eft. Etnbsp;hanc uocem nos audiuimus è coclo delatam, cum effemus un« cum illo in montenbsp;fanfto. NuUa autem unquàm iucundioi, nulla gratiofior, num acceptior uox innbsp;taris audita eft,quàm cum diftum eft;Hic eft hhus meus dileftus, jn quo bene có'nbsp;placitum eft mihi. Ante enim audiebatur de coclo fub patriarcha Hohe; Poenitetnbsp;me fecifle hominem, qua uoce quid magis horrendum t A nte fub Mofe audieba-turin monte Sinai u®x DEl qua lex adnuntiabatur, fed ea uox quid aliud erat,nbsp;qu«m nunciagrauifsimac iræ D EI, quam D E V S propter peccafà in hominesnbsp;conceperat i V nde Si audiebantur tonitrua, amp;micabant fulgura amp; omnino hör-nbiliserat ineo monteafpedus. Quibusargumentisdéclarabatur, eamuocemnbsp;haudquaquàmdiuinifauoris fed feuerifsimæ iræindicium tÖe. Ante profpexitnbsp;DOMINVSde coclo fuper filios hominum, ut uideat fi eft intelligens autre*nbsp;quirensDE VM, fedecce omnes declinaueruntjfimul inutiles faftifuntjuonnbsp;eftquifaciat bonum,noneft ufqueadunum. Nunc autem,ofeculumfoelicifsi-mum, auditur uox de coclo : Filius meus es tu, ego hodie genui te. Haftenus pro-Ipexi de coclojamp;uidi filios tantum Satanæ, nunc autem ecce hic eft ipfifsimus filiusnbsp;Dei. Haftenus neminem potui inuenire,quemdiligerct,quemdefyderaretani*nbsp;ma mea,nunc autem ecce hic eft filius meus dileftus. Haftenus nuUus fuit, qui po -cueritirammcammitigate,amp; me adipfum amorismei aflfeftu complefttndum innbsp;uitare, nunc autem uideo hunc lefum, in quo bene complacitum eft mihi, quertinbsp;quoties afpicio.toties dulcifsimo amoris afFeftutangor,amp; in tantum propiduSnbsp;ac placatus efficior, ut omnis iræ amp; indignationis obliuifear. Sed hæc uox de cdc-loadnos affertur,non tantum propteripfumlES VM CHRIST VM,fednbsp;potifsimum noftri eaufa,nimi9£,utex eadifcamus,quomodoamp; nosdebeamusnbsp;dilefti filii D E1 fieri. D OM IN VSenimDEVS hofter tahto fauore, tantanbsp;gratia,tanta bencuolcntia,tanto amore filium fuum lESVMCHRISTVMnbsp;compl^lt;^*^“^3*^^ propter ipfum omnes etiam eos,qui per fidem ipfi adhærent, be*nbsp;neuolentia compleftatutjpeccataeis remittat,acinfilios fuos adopter. Qyot*nbsp;quotfinquitIoannes)recepcrunteumjdedit eisutliceretfilios Dei fieri,Uideli-cet his, qui credidiffent in nomen eius. E t mox : De plenitudine eius accepimusnbsp;nos omnes,amp;gratiam pro gratia. Quia lex per Mofen data eft, gratia amp; uefitasnbsp;perlES VM CHRlSTVM exortaeft. Et Paulus: omnes ( inquit) filii Deinbsp;eftis,eo quod credidiftis C H R1S T Ö lefu,A c rurfus: Vbi uenit plefiitudo temporis , emifit DEVS filium fuum faftum ex muliere, faftum legi obnoxium, utnbsp;cos quilegierant obnoxiitedimeret,utadoptione iusfiliorum reciperemus.Sinbsp;autemefficimurperfideminCHRlST VM lESVM filii Dei,profeftohæ-ïedes quoque bonorum D EI per fidem propter CHRlSTVM efficimur, acnbsp;hæredes quidem DEI, cohæredes autem C H RI ST I- Proindehanc e ocleftemnbsp;uocem,amp;patjjjteftimoniumdelESV CHRISTO altamentereponamus,’nbsp;ut ex ea uoee alFeftum partis erga CHRlSTVM filium fuum cognofee-ic,amp; in CHRIST VM credere, ac falutem confequi pofsimus,nbsp;pet eundem IE S V M Chriftu Dominu noftru, qui eft uninbsp;cûpatreamp;fpiritufanfto Deuslaudadusiafeeuh Amé.

^ 4

i N C À P V T lit E V A N G. L V ÇA Ei

H O H I t I A XXXlt De Genealogia Chrifti.

cftcognofcere,per quos patrejj,auos amp;maiotes,genus Chrifti, «Mariamatreeius, ijflt;$ ad Dauidem St A btaamum afcendat,Quare,quo certius agiiofcamus hunc icnbsp;fum efle uerum ilium Mefsiam pet prophetas promiflum, genealogia Cius diligennbsp;tifsime obferuanda eft.Sed priufquàm earn explicemus,audiamus Lucam reatamnbsp;tern qua state lefus * loanne baptifatus fit,amp; officium Mefsiæ publice mchoauerir.:nbsp;Sic em ait: Et ipk kfus cum inciperet ( uidelicet officiù Meisiæ publica fua prs'nbsp;dicatione adminiftrare)erat quafi annorû triginta. Ecquid ad nGS,inquies,quonbsp;toætatis fus anno Chriftus officium Mefsis publiceinchoauerit, modofciamuSnbsp;eum idamp;inchoafleamp;peregjfTefSi nihil aliud commodihinc nobis accederet,cer-te iucûdifsimum effet cognofcere,qua state feruator nofter id negocium, quo nulnbsp;lum unquàm in terris aut excellentius aut diuinius aut nobis magis falutiferum gcnbsp;ftum eft,publice adminiftrareinceperit. Nunc autem ex hac cognitionenô nihilnbsp;etiam firmitudinis fidei noftrs in Chriftum accedit.Hic em tricefimus statis Chrinbsp;fti annus,fuit decimus quintus annus imperii Cæfaris Tiberii. A b hoc anno,fi nu'nbsp;mteres ufij ad fecundum annum Darii Longimani, quo exiitfermo per prophetsnbsp;Zachariâmà Aggeum,ut Hierufalem iterum sdificetur,inuenies fexagintanouénbsp;hebdomades annorumjhoc eft,quadringcntos amp; oâaginta duos annoi,quos angt;nbsp;gelus Danieli,ab exitü fermonis,ut iterum sdificetur Hierufalc, ufç ad Chriftumnbsp;ducem,fore prsdixit,quemadmodum Danielis capite nono feriptû eft. Cum igifnbsp;tempus,quod angelus prædixit,tam probe in eum annum cóueniat,quo lefus inccnbsp;pit prsdicare pœnitentiam amp; remifsionem peccaco^ in nomine fuo, ( id quod eftnbsp;ueriMefsisofficiûJprofeâo firmum argumenta eft, h une lefumeffeucp: Mefsisnbsp;feu Chriftum,feruatorénoftrô.Csterum,hoc loco,quo feriptû eft, Chriftû tricefigt;nbsp;mo statis fus anno baptizatû effe, quidam tumfuperiori tu noftro feculo, in pa*nbsp;trocinium errons fui abuti folét. Etant enim quondâ in ecclefia catechumeni, quinbsp;prstexentes hotexemplum Chrifti, nolebant baptifmum in adolefcétia fumere,nbsp;fed expeâabant uflt;5 adfeneftutem, amp; nouifsimû uits fus diem, idlt;5g eo animo fa-ciebant,nepoft baptifmum neceffe haberent pie uiuere.Exiftimabant emfibi antenbsp;baptifmû quiduis hcere. Hos uocabât Clinicos,lt;p in leftis baptizabantur. A c pro-pemodu talcs fuerûf,quales hoc tempore quidâ funtjqui ideo à communione cocnbsp;ns dominies uftj adextremû uits diéabftinent, ne poftfumptâ coenâ neceffe ha-beant dignâ Chriftiano uitâ agere.Quid aût hoc propofito magis impiû,magifqi*nbsp;perniciofumt Baptifmû em aut coenâ dominicâ uitare,ne neteffe habeas picuiucnbsp;re,quid aliud eft,q fi ægrotus quifpiâ medicamentû teiicerct,ne ca negocia,qus «nbsp;fanis requiruntur,faciatfEt quidtnolle pie uiucrc,quid eft, nifi uellein peccatis,innbsp;poteftate Satans,ac perpétua dânationemanerefTolcrabileeffechoc propofitû,nbsp;fi m poteftate noftra fitum effet, ut quando uellemus, ac lubitum nobis effet, adnbsp;Deungt;

HO H It 1 AB- I o A H. BR ENTl I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f j

Deum conueiti poffemus.Nunc aöt conuerfio ad pœnirentiam tota fita eft in ma nu amp; uocatione Dei. Non eft uokntis,inquit,nelt;5 currenns,fed miferentis Dei. Vonbsp;cat auc nos Dominus amp; mifeietur noftri,quando nobis uerbum fuö reuelat, Si adnbsp;pocnitentiam inuitat.Q.uare,fi uocantem Dominum fuo tempore reiicimuSjquidnbsp;lehquum eft,nifi ut id nobis accidat,quod Dominus per prophetâaitiFadum eft,nbsp;ficutlocutus fum,amp; non audierunt,fic clamabunt 8l non exaudiam, dicic Domi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nus Zebaoth.Noftro aut temporefunt errones quida, quos uocant anabaptiftas, hifentiunt neminé in infantia aut puericia baptifandum eflèjidcg conhrmatû eflenbsp;dicunt exemplo Chrifti, qui no in infantia fua, fed in tricefimo ætatis fuæ anno banbsp;ptizatus eft.Sed ut impie (entiût,infantes nó efle baptizandos,quemadmodû aliàsnbsp;fæpe demonftrauimus,ita impie abutunturexemplo Chrifti. Duplex enim eft ranbsp;tio opepi Chrifti:Quædam funtopera eius generalia,quæ nobis adimitationé pronbsp;pofita funt.Huius generis funt,pietas erga Deum,charitas erga proximû, humili'nbsp;taSjtolerâtia, comitas,manfuetudo,abftinctia ab inferéda iniuria,ab ultione, amp; idnbsp;genus aliæuirtutes,de quibus Chriftusad ApoftolosloquituriExemplum, inqui'nbsp;cns, præbui uobis,ut qaemadmodu ego feci uobis,ita amp; uos faciatis. Etiteçî ; Præccnbsp;ptû nouû do uobis, ut diligatis uos mutuo, ficut dilexi uos ,ut amp; uos dihgatis uosnbsp;mutuo. Inhoc cognofcétocs,cp difcipulimeifitis,(i charitatchabueritis inter uosnbsp;mutuâ. Etadhuncordinéope^ Chrifti pertinet quidc id opus,Chriftusbaptinbsp;zatus fit,debemus em Si nos baptizari.Sed nô ptinet circûftantia æratis eius,(^ bapnbsp;tizatus fit tricefimo ætatis fux anno. Alioqui ênim amp; nos non nifi tricefitno ætatisnbsp;noftræ annOjUec ab alio nifi « loanne baptifta, nec in alia aqua nifi in lordanc bapnbsp;tizari deberemus.Alia funtopera Chrifti petfonalia, quæ pertinent ad propiiatnnbsp;Chriftiiiocationé,amp; non trahunf in exemplû.Huius generisfunt, Chriftus na-tus fit ex uirgine,lt;p natus fit uir non mulier,^ habitaueiit in Nazareth, ç quadranbsp;ginta diebus amp; noftibus nihil^rfus nec cibi nec potus in deferto fumpferit,lt;ppræ-dicauerit Euangeliô in Galilæa amp; ludæa, amp; tp multa ac pclara miracula ædiderit.nbsp;Hæc Si idgenus alia opera,quæ proprie ad uocationem Siofficiû Chrifti pertinét,nbsp;non funt nobis ad imitationê propofita,ncc ea imitari poflemus, etiamfi maximenbsp;conaremur. Etinhorumoperum catalogumpertinetetiamidopus,^ Chriftusnbsp;fumpferit baptifmum à loanne in lordanc,tricefimo ætatis fuæ anno. Nam lt;p hocnbsp;ætatis anno amp; non ininfantia baptifmum fumpferit,fuas habet rationes,quæ in nonbsp;fais nul 1 nm locum habent. Ptimum enim .Chriftus non indiguitbaptifmo, quarenbsp;potuiflet eum omnino omittere. Nos autem baptifmo « primo natiuitatis noftrænbsp;momentoindigemus. Quanro igitur citius baptizamur, tanto faluti noftræ con-fuîtius eft. Deinde,baptifmus nondum erat in infantia amp; pueritia Chrifti per loannbsp;nem inchoatus.Poftremo,tricefimo ætatis Chrifti anno complebantur hebdomanbsp;dæ apud Danielcm,quemadmodum fupra diximus,ac necefîc habebar Chriftusnbsp;CO anno ducatum amp; officium fuum capeflere amp; inchoate. Hoc igitur tempus ui*nbsp;fut» eft ipfinbsp;nbsp;fumendum etiam baptifmum conuenientifsimum. Quare extrema

eftinfeitia, Anabaptiftæhocexemplum Chriftiin patronicium errorisfuitra-hant amp; detorqueant. Cæterum,cum iam accingeremus nos ad explicâdam genea iogiamChrifti^obftrepete nobis uidetur Paulus ad Timotheum (uum itafcribés;nbsp;Denuncies quibufdam, ne attendant fabuhs amp; genealogiis nunquàm finiendis,nbsp;quæ quæftionem præbentmagis quàmædificationem Dei, quæ eft perfidem. Et ceueaîogitf»nbsp;ad Tîtum : Stultas quæftiones amp; genealogias amp; contentiones ac pugnas legales ^«»1 uftu,nbsp;deuita. Ex his uerbis Pa^i uidetur ociofum ac uanum efle, genealogiam

In nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lîT; Ivan G. CvcÂéj

élîrifti paulo diligétius excute£e»Paulus aût non xeprehédit ciüilc Si utîlê,fed tan turn fuperfticiofum genealogiarum ufum. ludaei enim foUicitifsimc iniquirunt innbsp;fuas gcnealogias ut non folum nobiliores coram mundo, uaumetiam iuftiorcsnbsp;ËoramDeo habeantur.Patrcm ( inquiunt ) habemus Abraam,quomodo igif nonnbsp;cfiTemus Deo grati amp; iufti^ Hanc uanam fupeifticionem in peifcrutandis genealonbsp;giis iubet Paulus deuitare. Scd eftalius ciuilis amp; neceflarius genealogiatu ufus prae*nbsp;fcitim inter Ifraelitas. inter hos enim non folum diuifaerat terra Canaan iuxtanbsp;tribus amp; familiasjuerumetiam publica officia turn facerdotalia tum regia, iuxta trinbsp;busamp;familiasdiftindaerant, Nam pontificatus amp; facerdotium adfolâfamiliaranbsp;Aheronis pertinebant,regia autem maieftas promifla erat tribui luda, amp; familiaenbsp;Dauidis.Q,uare ut publica ordinatio conferuaretur, neceffarium fuit Ifraelitis dixnbsp;ftinâionem genealogiarum fcu familiarum obferuate. Sic amp; genealogia Chrifti funbsp;um h abet ufum,ad confirmandam fidem in Chriftum non folum utilem, fed etiânbsp;neceffarium, quemadmodum poft enumerationem maiorû Chrifti oftendemus.

9 » Quod igitur foclix fauftum^ fîtjgenealogia Chrifti fie fefe habet. Iefus cum inci 9 3 peret,erat quafî anne^um triginta,ut putabatur fihus lofeph, qui fuit Heli, qui fuitnbsp;• J Matthan,qui fuit I.eui,quifuit Melchi,quifuitlanne,quifuit lofeph, quifuitMatnbsp;9 3 thathiæ,quifuitAmos,quifuitNahum,quifuitHefli,qui fuitNange, quifuitManbsp;J 3 ath,qui fuit Matthathiæ,qui foit Semei,quifuit Iofeph,quifuit luda,qui fuit lohannbsp;i gt; na,qui fuit Reza,qui fuit Zorobabel. Priufq pergamus reliquos maiores Chrixnbsp;fti ex Lucarecenfere,oftendemus quædam obferuatu non fuperuacanea.Primum,nbsp;nihilhoc loco dicitur de generatione Chrifti,quafecundum diuinitatem ineffabinbsp;li modo ab æterno à Deo Parte fuo genitus eft, Quis enim hanc genetationem exnbsp;plicate uerbis,aut percipere humano ingenio poffetfNon igitur perferutabimur,nbsp;fed adorabimus cam,utquod Paulus monet,fapiamns ad fobrietaté. Deinde,maxnbsp;nifeftum eft, ç non folum tucasfedetiamMatthæusgenealogiam Chrifti fecunnbsp;dum humanitatemeius deferipferit. Et quanquam hi diuerfa fæpe nomina maio'nbsp;tum Chrifti commémorent, tarnen fi fuis quæqg locis diftribuas, inuenies ipfos innbsp;fumma huius ncgocii optime conuenire.Nam Maria amp; fponfus eius lofeph fueriitnbsp;quidem de eadem tribu Dauidis,fed poft Zorobabelem habuerunt diuerfos maionbsp;tes. A Zorobabele enim defeendunt duæ familiæ: Altera per Abiud,qui fortafsisnbsp;îs eft,qui in libro Chroniew Obadia dicitur, amp; per hanc lineam defeend it lofephnbsp;fponfus Mariæ. A Itéra per Refa cognomento MifeioUa. E t per hanc lineam defeénbsp;dit uirgo Maria mater lefu Chtifti.Matthaeus igif deducit « Zorobabele per Abînbsp;udgenealogiam lofeph, dicés:ZorobabelgenuitAbiud,Abiudgcnuit Eliacim,nbsp;Eliacim genuit A zor, Azor genuit Sadoc,Sadocgenuit A chin, A chin genuit EUnbsp;tld, Eliud genuit Eleazar, Eleazar genuit Matthan, Matthä autem genuit lacob,nbsp;ïacobautemgenuitlofeph uirum Mariæ.ttæceftueraamp;naturalis genealogialo*nbsp;feph. Lucas autem deducit à Zorobabele per Refagcnealogiam Mariæ uirginif,nbsp;Mitrwprffrt* ‘l’cens.’Iefus,ut putabatur filius Iofeph,qui fuit Helijqui fuit Matthâ,amp;rehqua uf^nbsp;Éîe/t uel los adZorobabelem,inquofamiliaIofcphamp;Mariæcôueniunt.Curcrgo,inquies,Iirnbsp;«cWw»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofephum effe filium Heli,fi non enumerat genus lofeph s’ Hic obferua mi

hi,ex maiotum traditionibus manifeftum effe, quod pater uirginis Mariæ uocatus fit loachim. A pud Syros autem,quemadmodum teftatur Philo, idem funt Heli,nbsp;Heliachim amp; Ioachim.Quare,cum pater Mariæ uocetur loachimjmanifeftum eft,nbsp;îpfum etiam Heli uocatum.Etis eft Heli,quem Lucas uocat pattern lofeph. Quo'nbsp;modo^ num uerumamp; naturalem^ Minime. Vents enim amp;naturâhs pater ïofepftnbsp;fuitlacoh.

H'omiLIäE tOAN. BRËNTII.

ïuîc Tacob,qucmadmodum eft apud M atthæû.Heli ci go dicitur piter iofeph con ftietudine cohiugali,quafocer uocacur pater gencrijamp;gener filiusfoceri;Habes iginbsp;tur,quôd lofcph Maria faerint quidem de eadem familia Dau.d, Ld habuerincnbsp;« Zorobabele diuerfos proauos,quor um alios Matth æus^alios Lucas commemonbsp;tat, Scd interim amp; hoc obferuandum eft quod quos Lucas in gcnealogia M arixnbsp;teccnfet « Zorobabele, eorum aliquot cum cognonunibus f^s rcccfeac etiam Phinbsp;lointa duces de domo Dauid,poft captiuitaté Babylonicam. in captiuitatis,innbsp;S[Uit,folutione Zorobabel primus præfuic,dcinde,B-efa Mifciolla, poft, Ioanna finbsp;litas R.efa, hinc ludas primus cognomine Hyrcanus, deinceps loftphus primus,nbsp;pofthuc,Abner Scmei,dcindeHeli Matthathia,poftea Afar Maath,hinc hlangenbsp;Artaxat,deinde Agai Hcfli,deinde Maflot Naum,poft hunc Amos Seyrach, dc'nbsp;itideMatthathiasSiloa,pofteaIofeph iunior Arfes,pofthunc lanus fecüdus Hyrnbsp;canus.Poft hunc lanum ttanflatus eft ducatus ad Machabxds, qui fuerunt de gç/nbsp;netefacerdotalfjamp;ablatum eft fceptrum de tribu luda, Q_uos ergo uidcs hie recc»nbsp;feri à Philonc inter duces,hi etiam à Luca recenfentur. Et poft lanum fecudum adnbsp;dit Lucas paucos quofdam,qui priuatam duxerunt uitam,uidelicet,M€lchi,Lcui,nbsp;Matthan amp; Heli,quifuit pater Mariæ uirginis.Ex quibus manifeftu eft, quod, quonbsp;tempore ducatus ablatus eft de domo Dauid,aduentus Chrifti non procul abfue-ritjutimpkretur quod diftumeratper patriarcham lacob .* Non aufetetur ceptrirnbsp;deluda,ne^ dux de femorc cius,donee ueniatSïÏó,qui cftMefsiâs. Cótulimus Lunbsp;cam S Matthæu in gcnealogia Chrifti ufç ad Zorobabele. Vidcamus nunc quosnbsp;Lucas poft Zorobabclcm eémemoret. Q,ui fuit ;inquit) Zorobabel,qni fuit Sa ' 'nbsp;lathiel,qui fuit Neri,qui Mclchi,qui fuit Addi,quifuic Kofatn,qui fuit Hclmoda, « «nbsp;quifuit Her,quifuitIefo,quifuitElic2er,quifuic]oré,qùifuitMattha,quifuitLe “nbsp;ui,quifuitSymeon,quifuitIuda,quifuitlofcph,quifuitlonan,quifüitEhakim, “nbsp;quifuit Mcleâ,quifuitMænâ,quifuit Mattatha,qui fuit Nathâ,qüi fuit Dauid.nbsp;fti Zorobabele amp; Salathicle côucniût Lucas amp; Matthæus, fed poft Salathielciterûnbsp;uariant,uf^ ad Dauidem,in quo rurfus conucniuht.Nam Lucas poft Salathielemnbsp;fubiungit Neri,Melchi, A ddi amp; reliques, Matthæüs autem poft Salathielem enunbsp;Mierat lechoniam, lofiam amp; reliquos. Sed hæc diuerfitas facile conciliari potcft,finbsp;obferuaueris môtem in regno fucccdendi, quem Dauid inter hæredes fuos mftitunbsp;it, Habuit cnim Dauid dùosfiliosqucs adfucccfsionem imperii ordinauit,hoyinbsp;alter c8 Salomon,alter Nathan.Et inter hos talcm conftituit ordinem,iït pnmûnbsp;quidem Salomon amp; pofteri eiusin]fraclrcgnarent,pcftquam autem SalcmO-nis poftetitas deficeret,tum fuccedercc in regno pofteriras Nathan. VndcNa-than,aatore Philorte,diâus eft Achifchar,hoc eft,fiater principis, propnbsp;tercà quod inftitutus erat,ut déficiente Salomonis ftirpCjfamiha eius in regnofuc'nbsp;«ederet.Porro Salomonis pofteritas defecitin Ochofia(quéamp;Ahafiamlcgunt)nbsp;qucmadmodumfcriptum eftin quartolibro Regum, capiteundecimo, id quodnbsp;Philo perfpicueexplicat; Vnus foIus,inquiens,Ochafias ex loram amp; Salomonc fu-perftes fuit .Quo perempto,Athalia conata eft delereomne ftirpetn regiâ A chifnbsp;charim ( hoceft) corum, qui étant ex familia Nathan,amp; defignati étant ad fucce-dendum in imperio^fed prouidentia lofaba fororis Ochefiæ feruatus eft exnbsp;ftehifeharim minimus infans nomine Heli, cogniminatus loas, qui primus rexnbsp;fuit ex pofleritate Nathan, poftquam Salomonis familiain Ochofia defe-ciflèt. Ab hoc loas defeendunt reges, qui poft Ochofiam in luda regnauonbsp;uidelicet, Amafia, Azaria (qui amp; alio nomine Hohas dicitur) lothany

IN CAPVT IIL EVANG. tVCAE

Àh aSjamp; rcliqui, qui in libris Rcgum 8J Cbxonicâv numcxâtur. Mâxthæus ergo de ducit gcnealogiâ Cfaxifti « Dauide pei Salonloné uf«^ ad îoxâ, dices : Dauid xeXnbsp;genmtSalomonéexeaquæfueratuxox Vxix.Salomô aucgchuitRcboa, Roboanbsp;genuix Abia, Abiagenuit lôfaphat,Iolaphatgeniiitiorâ, A Iorâaût,qui defcendiCnbsp;à SalomonCjtxanfiJit in lineam Nathanjamp; aitzloram genuit Hofiam.Holîas cnitnnbsp;f qui amp; A zaxias^ ttOn fuit ex genere Salomoriis,fed ex genexe Nathanjamp; intermitnbsp;tit Matthæus txcs xegcSjUtium quidena ex familià Salomonis, Ochofiam,in quo amp;nbsp;ftirps Salomonis defeat, amp; alios duos ex familia NathanjUidelicet, loas ( qui pxinbsp;tous rex fuit ex poftoritate Nathan ) amp; Amafiam.Pôft quos fequitui Hofias. Didtnbsp;exgoMatthaeuslotamgenuifle Hofianijhoncp Hofias fucritnaturalisamp;imme'nbsp;diatus filius eiuSjfed diftus fit filius eins or dinatione A chifchaxim, qui in impC'nbsp;. tiofucceffexuûtfamiliæSalomonis.LucasautcmdeducitgenealogiamChxifti«nbsp;Dauide pex Nathan, amp; öbfóruat naturalem lineam Chxifti, ac feoxfum enumexatnbsp;A chifchaxim,qui defcendunt à Nathan,donec ueniat ad Mattha, hoc uidelicetnbsp;ôrdinejDauid,Nathâ,Mattatha,Mænam3Meleam,EliaIlt;im,Ionan,tofeph,Iuda,nbsp;SymeonjLeui,Mattha.Hi omnes « Dauide pex Nathan defcendût.In Matthaattnbsp;temitepi conueniunt Lucas amp; Matthæus ufqj ad Salathielem, non nominibus quinbsp;dem,fed perfonis.Nam quos Lucas à Mattha uflt;5 ad Salathielem recenfet, ea funçnbsp;cognomina eorum, qüos Matthæus ab Hofia ul^ adSalathielem commémorât.nbsp;Scribit enim Philo, quod à loas ( qui primus fuit rex ex pofteri tare Nathan ) at^nbsp;deincepSjXeges in lememoxatipnem Temper binomii amp; trinomii fuerût. Qui ergonbsp;apudMâttha:umdicituxHofias,isapud Lucam dicituxMattha.Nâ loasamp; Ama*nbsp;üas,qui cognominibus fuis dicuntur apud Lucam S ymeon amp; Leui,omitruntur «nbsp;Matthæo, utfupxaindicauimus.Et qui apud Matthæum eft lotham, apud Lucânbsp;eft Joram.Qui apud Matthæum cft Ahaz,apud Lucam eft Eliezer. Qui apud Matnbsp;thæum eft Ezcchias,apud Lucam eft lefo.Qui apud Matthäum eft JVIanaflCjapudnbsp;Lucam eft Her.Q.ui apud Matthæum eft A mon,apud Lucam eft Hclmadam.QuInbsp;apudMatthæum eftlofia,apudLucameft Cofam.Poft quemitexutnduo regesnbsp;apud Matthæum omittürituX, uidelicet foahas amp; loiakim, quorum cognomin»nbsp;funt apud Lucam, Addi amp; Melchi.Sequitur deinde apud Matthæu lechonias, quénbsp;amp; loiachin uocât .Is auté loiachin alius eft i loiakim. Hic enim apudHebræosita.nbsp;fcxibitux D’'P^^n'',iIle autem fie feribitur VZl*'iri*',quorum alter eft pater,alter filius eius,quemadmodum feriptum eft in quarto libro Regfi, capite uicefimo quat-,nbsp;to.Porto Ioiachin,qui amp; leChonias,cognomine fuo apud Lucâ dicîT Ner, Scribitnbsp;eih Philo, cp Euilmerodach xex Babylonislibexaueritlechoniâè çareexe amp; hono-reipfum affecerit.Vnde populus cognominauitlechoniâ Ner, quodlucexnâfig-nificatjpptexea cp lucerna Dauid, quæ timebaf extinfta, in ipfo redaccéfa uidexef,;nbsp;lechonias aûtgenuit Salathiel, in quo MatthæusSt Lucas tam noie pfona comnbsp;ueniunt.Habes nunc perfpicue,qj hi,quos Lucas à Mattha,amp; Matthæus ab Hofianbsp;Üfiç ad Salathielé enumerant,non pCrfonis fed nominibu s tantû différant. A Da-uideautem uflt;$ ad Abraamum nuUà eft uarietas inter Lucam amp; Matthæum.Sequinbsp;J) turergo inLuca.nbsp;nbsp;nbsp;Qui fuit Dauid, qui fuit leffe, qui fuit Obed, qui fuit Booz,

9 9 quifüit Salmon,qui fuit Nahaffon,quifuit Aminadab,qui fuit Aram, qui fuit lo-j » ram,quifuitHefrom,quifuit Phares^qui fuit Iuda,qui fuitIacob,quifuit Ifaac. qui, » » fuit Abraam. Eodem planeordinerecenfentur hi patriarchæ etiam apud Matnbsp;thæum,nifi(p Matthæus recenfeateos defcendendo,Luc3S autem afcendcdo.Potnbsp;lOjMatthæus nuUû cômemorat patxiaxchâ ante Abxaamu,tum quo'diudicaueiit ¦nbsp;genealogie

HOMILTAE IG AN.' BRENTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I?

gcnelogîatti Abraami exfacrisliteris notioremeflejquJmut debeat hoc loco commemorarij turn quod ante Abraamum Chriftus nulli patriarchae tarn mani-felle promiffus fit^quam AbraamoXucas autenijqui fokt ea,quæ ab aliis Euange^nbsp;lillis omiffafunt, copiofe defcriberc,deducit genealogiam Chrilli ab Abraamo,nbsp;ufquead primö hominé AdamfijSi creatoré eiuSjDeû, dicens: Qui fuit Abraâ,nbsp;q fuit Thara,qui fuit Nahor, qui fuit Saruchjqui fuit Ragâ,qui fuitPhalec^qui fuit c cnbsp;Eber,quifuitSala,quifuitCaynâ,qfuitArphaxadjquifuitSenijquifuitNocjqui cnbsp;fuit Lamcch, qui fuit Mathufala, qui fuit Enoch, qui fuit lared, qui fuit Maleleel, tnbsp;qfuitCaynâ,quifuitEnos,quifuitSeth,quifuitAdâ,quifuitDei. Dehisoibus

• ¦ patriarchis uide caput qüintû amp; undecimu Genefeos.Hæc eft genealogia Chrifti,nbsp;nonfolumex Euangdiftisrccitata,fedetiambreüiter ßiperfpicue conciliata. Exnbsp;hacergo genealogiaprimum acmaxime omnium obferuandum eft, quod coni'nbsp;probeturamp;declaretur manifeftelefumelTede familiaDauid amp; Abraæ.Hocauténbsp;cognitu neccffarium eft, ut rede credamus hune lefum eft uerû M efsiam feu Chri-ftum.Nam Chriftus promiflus eft patriarchæAbraæ.In femine, inquitjtuobene-dicentur omnes gentes terræ, quod de Ch rifto didum effe tam Petrus qu«m Paunbsp;lus in concionibus fuis expli cant. Eft amp; Chriftus Dauidi promiflus. Dicitur: enimnbsp;ad Dauidem : Sufeitabo fernen tuum poft te, quod egredietur de utero tuo,amp; fif *nbsp;mabo regnum eius.Ipfeaedicabit domum nomini meo,amp; ftabiliam thronûregnînbsp;eius uflt;5 infempiternum.Etin prophetis:Sufcitabo,inquit, Dauidgerméiuftum,nbsp;amp; regnabit rex,amp;fapiens erit,amp; faciet indicium amp; iufticiam in terra. A c iterum ; Sufnbsp;citabo paftorem feruum meum Dauidjipfe pafeet ea,amp; ipfe erit eis in paftorem.Etnbsp;lurfus; Poft hæc reuertentur filii Ifrael amp; quærent Dominum Deum fuum, amp; Da-üidregem fuum. Ac iterumiln die illafufcitabo tabernaculum Dauid quod ceci-dit,amp; reaedificabo aperturas murorum eius. Quid plura Om nés prophetæ ,quocnbsp;quot de Chrifto uaticinantur, teftantur Chriftum de femine Dauidis fore, lam finbsp;Jefus Mariæ filius nô effet de femine Dauidis amp; Abraæ, non effe etiam Chriftus A-braæamp; Dauidi promiffus,etiamfimulto plura miracula îEdidiffet,quàmfcriptanbsp;funt. Nunc autem hune lefum uere defemine Abraæ amp; Dauidis effe, teftatur nonnbsp;folum genealogia eius,uerumetiam archangelus Gabriel, amp; publics acclamationnbsp;nes popuh.Gabriel ait: Dabit illi Dominus Deus federn Dauid partis fui, régnainbsp;'bittj'fuper domû lacob in æternû. V ulgus clamatiFili Dauid mifererc mei. Et: Onbsp;fannâ filio Dauid,ofanna in excelfis. Cum igitur omnia ali3,quæ de Chrifto « pronbsp;phetis prædifta funt,in hunelefum Mariæfiliumcômpetant,5i nunc etiam hotnbsp;accedit,quôd certifsimis argumentis comprobatû fit,Iefum effe de familia Abraænbsp;amp; Dauidis, profefto ipfameridianaluce clarius eft, hune lefum effe uerum illuninbsp;Chriftum, qui patriarchis promiflus, amp; per prophetasadnunciatuseft. Ethiceftnbsp;præcipuusgenealogiæChriftiufus. Deinde eftamp;hocobferuâdum,quôdingencanbsp;¦logia Chrifti commemorentur tam boni quotm mali, tam iufti quam peccatores,nbsp;ac etiam peccatriccs,præfertim apudMatthæum.Quidenim magis impium regenbsp;Manaffeamp;filioeius Amon hi tarnenrécitantur ingenealogia inter maioresnbsp;Chrifti.iudgj pçccauitfcortatione cum Thamar.Ethoc peccatuhi récitât Matthænbsp;us:Iudas,inquiens^gcjmit Phares amp; Zarah èThamar.Salomô duxit in uxorem Ranbsp;ab mulierem lerichuntinam,ethnicam,amp; mcrctricem,nihilominus tarnen amp; hæcnbsp;mulier recenfetut ingenealogia Chrifti. Booz duxitinuxorem Ruth Moabitin,nbsp;quæ amp; ipfa in catalogo magnarum auiarum Chrifti commemoratur.Quid dicamnbsp;de Bathfabea, quæ adulteiio fuo cum Daüide defignato fatis nobilis eft. Et hæc

  Geneaîogid Chriflicôinenbsp;nierai pcccanbsp;tom pccnbsp;catrices.

• ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K.

IN CAP VT in. EVANG. LVCAE^^

ipfa quoque uenit in lineam genealogiæ Ch rifti. Dauid ( iuquit ) rex gcnuit SalO' nioncmjCX ea quæfuerat uxor Vriæ. Arque adeo/i rem penitius coniydeies,plu*nbsp;res fere mali quàm boniinter maiores Chrifti numerantur, amp; quæ muheres nomînbsp;nanm recenfentur, inhoneftæ habiræ funt,honeftæ autem fiknno prxtereuntur*nbsp;Hoc quid aliud eft,quàm quödfpintus fanriusfignificarc uclit,Chiiftum, ucè pecnbsp;catoribus genus fuum ducit, ita propter peccatorcs in hnne mundum ucmffe.nbsp;Namamp; ipfeait. Nonueni ad uocand miuftos fed peccatorcs ad pocnitentiam.nbsp;Si autem propter peccatorcs uenit, quid proprer peccata tua defperasr Imo con^nbsp;fide 8irefipifce. Tunc em tanto magis exuberabit in re gratia Chriit i, quanto maquot;nbsp;gis exuberauit pcccatum, quemadmodum Paulus ait. Lft amp; hot loco diicendanbsp;modeftia, ne cui maiores fuos contumcliofe exprobremus. Quid enimr Si Chriquot;nbsp;ftushabuitintermaioresfuos nebulones impiilsimos,quis eft, qui non interfuosnbsp;etiam maiores, homines iniquos amp; malos numeraret r Poftremo h abcs etiam exquot;nbsp;geneaiogia Chrifti,nobilitatem eiusfecundum carncminhocfeeulo. Chriftusnbsp;enim non tantum Iccundum fpiritum,ucrum ttiamfecundum cainem, omnium

credunt in CH RIS TV M, fiuntperfidcm fracits ôf cohæredes Chrifti. Nar-rabo, inquit, nomen tuum fratnbus mcis. Et aliàs ; Fratres mei hi funt, qm audi untfermonem Dei Sefaciunt ilium. Acrurfus;Spiritus tcftaturunàcumfpiritunbsp;noftro,quód fimus fihi Dei.Si autem filii,igitur amp; hærcdes.Hærcdes quidem Dei^nbsp;cohæredcs autem CHRIST 1,1am amp; cum Chrifto unum corpus per fidem efii-cimur, ut fimus membra eius. Quid ergo rcliquum eft, nifi ut etiam nobiliratis

amp; contemptû proximi t Minime omnium. Nam utCHRlSTVS tanto humi-lior coram mundo faftus eft,quanto nobilior fuit, tam fecundum fpiritum quàm fecundum carnem,ita amp; nosfeciemur exemplum Chrifti, uttanto nos fubmifsio-res geramus,quanto nobiliores per C H RIS T V M fafti fumus. Eft tarnen, ubinbsp;non folum licet,uerumetiam neceffehabeamus ex nobilitate noftra arrogantiamnbsp;fpirare,non quidem aduerfus homines,fed aduerfus Satanam.Homini enim nobinbsp;li turpifsimnm cft,fefe ad fordida négocia demittere. Non funt autem fordidiccinbsp;négocia quàm opera Satanæ, quæfunt peccata.Hic ergo fuperbiamus in Chrifto,nbsp;amp;erubefcamus ob nobilitate noftra, ne demittamus nos ad fedandas fordesnbsp;peccatop:. Habes genealogiam Chrifti fecundum carncm,ac nobilinbsp;tatem eius amp; omnium Chriftianopi. Reliquum igitur eft,ut5fnbsp;Chriftuperfidem agnofcamus,amp;nobilitate noftrabonbsp;nis operibus illuftremusper lefum Chriftu Do-minû noftp:, qui eft unà cû Pâtre 8i Spi-htufiindo Deus laudadus in

feculaAniê»

nidem Satanae, primum omnium poft baptifmum tentationibus Satanæ obiicif, amp; monomachia quadam cum ipfo cómittitur, ut hac pugna fibi uiam apetiret, adnbsp;inuadendum minifterio fuo regnum Satànæ, Quæ quomodo gefta fint,Lucas itanbsp;defcribit: lefus plenus fpiritu fanfto,regreffus eft à Iotdane,amp; adus eft per fpiritûnbsp;in defertum,ac diebus quadraginta tentabatur « diabolo, nihiilt;5 comedit in die • « cnbsp;bus illis. lefus ( inquit ) regreffns eft « lordahe,plenus fpiritu fando. Nunquid er cnbsp;go accefsitad lordanem fpiritufando uacuuS t Minimeomniû. Nam quantû ad ‘ «nbsp;diuinitatem eius attinet,unus eft Deus ab aeternö cum fpiritu fando. Quantû atti*nbsp;net ad eius humanitatem,conceptus eft de fpiritu fando, amp; quia peccatum non fe chrifltanbsp;cit,nec eft inuentus dolus in ore eius, femper fpiritu fando impletus fuit. Ergo (p ritufanitonbsp;legredif « lordane fpiritu fando plenus,intelligendum eft de reuelatis donis fpiri fnbsp;tus landi.Quanq enim Chriftus femper plenitudine fpiritus habuerit,tarnen quianbsp;iam inde à puericia ufqg ad hoc tepus nihil publice pro officio Mefsiægeflerat ( nlnbsp;fi femel duntaxat duodecimo ætatis fuæ anno fpecimé aliquod officii fui in fchonbsp;la dodo^ exhibuerat) amp; nunc in baptifmo,publico tefhmonio paths, ac defeenfunbsp;fpiritus iandi in fpecie colûbæ, tanto fpiritusferuore accefus fuerat, ut nihil aliudnbsp;meditaref acconaretuTj quam ut officiû Mefsiæ publice incboaret,ac prædicaret,nbsp;tedifsime dicif,plenus fpiritu fando à lordane reuerfus. Sed idem ipfe fpiritus fan*nbsp;ftus,quimouebateum ad capefîendû amp; ihchöandü officium M efsiæ, adegit amp; ex*nbsp;pulit eum prius in defertu, ut illic uariis modis a Sataha tentaretur ? Subdudus eft,nbsp;inquit Matthaeus,lefus in defertu à fpiritu ( nimi^i fando ) ut tentaref « diabolo.Etnbsp;Eucas : Adus eft,inquit,per fpiritu,uidelicet fandum,in defertû, ac quadragintanbsp;diebus tentabatur « diabolo.Hac re monemur,ut nemo priuata fua temeritate fefenbsp;inpericulâtentationûconiiciat.Namquiamat,inquitEcclefiafticus,periculû,pe _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tibit in illo. Nemo enim tä potens eft,qui fuis uiribus pofsit uel minima tentatiuri culamfuperare.Neceffeigiturhabemusdiuinamuocationcexpeftare.Sicenimnbsp;Dns Deus nofter, qui hos tentatióibus obiicit^ dabit amp;euentû, ut pofsimus fuf*nbsp;ferre amp; uincerc. Sed qui potuit hoc fieri,ut Chriftus à Satana tentaref t None Chrinbsp;ftus filius Dei eftmonne Deus ipfe eft f Quomodoaut Satan aliquid aduerfus Denbsp;um poteftf NonneetiâChriftuscôceptusefte'fpiritufandotQuidaûtiurisSatâ Chrifimisanbsp;habet in eu,qui fpiritufando plenus eft i Pröfedo Chriftus uerus amp; naturalis Deus

IN CAP VT un. EVANG. LVCAE.

cft,amp; affumpfit hom inc à peccatis ita purum, ut plane nihil iuris in eum Satan ha beat.QuanQautpotuiffetfemperindiebuscarnis fuæ pro diuinafua maieftatenbsp;amp; potentia omnia ageie, tarnen quia noftri cauffa inducrathominenijmaluic no*nbsp;ftræ perpétua: faluti, q tepor arias fuæ maieftati cófulerc.Sepofita igitur feu,utita dinbsp;cam,difsimulata diuina fuamaieftatCjConiecit fe in noftras imbecilhtates, amp; in hisnbsp;præbuit fefe Satanæ non aliter tentandum, q homo quifpiam inhrmus Satananbsp;tentarifolet. V nde Si in pfaltno oftauo dicitui.-Diminuitti eû paulo minus à Deo.nbsp;tt Paulus ad Philippenfes fcribcnsjQui cum effet,inquit,in forma Dei,non rapinbsp;namarbitratuseft,uceffecæqualisDeo,fedfemctipfum inani uit forma feruifum*nbsp;pta,in fimilitudine hominû conftitutus,amp; figura repertus ut homo,humilcm præ'nbsp;buit femctipfum,faftus obediens ufij ad morté,morté aûr crucis. Et ad Hæbræos:nbsp;Debuit per omnia fratribus fimilis teddi,ut mifericors effet amp; fidelis pótifcx,in hisnbsp;quæ apud Deum forent agenda,ad expiandû peccata populi. Nam ex hoc tj ipfinbsp;contigit tentatu effe,poteft amp; his qui tentanf fuccurrere. A c mox; Non habemusnbsp;pontificcjqui non pofsit affici fenfu infirmitatum noftrapi ,fed tetatum per omnianbsp;iuxta fimilitudine abC^ peccato.Ex his habes Chriftû nonfuiffe natura fua obnoxinbsp;urn tentationibus Satanæ,fed affumpfiffe eas uoluntate patris fui,amp; uocatióe fpiri-tus fandi,ut nos in nofttis tetationibus feruaret.Q,uod enim in ipfo geri uidemus,nbsp;MunJm ae= hocipfe«nobis infetranftulit, Etenim,poftquambaptifatifumus,cmittimurinnbsp;fertum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hunc mundu,qui,obfecro,quid aliud eft, q defertum immanifsimis feris ac crude

lifsimis Satanis plenifsimuj'Feras intelligo cum fylueftres lUas beftias,tum omnes impios homines,quosiuredixerisurfosjluposjuulpesjleonesjtigridesjpantheras.nbsp;Si idgenus alias beftias.Satan auré diabolus ipfe eft,qui dicif pnneeps huius mun^nbsp;di,amp; Deus huius feculi,qui etiam obambulat tancj leo rugiés,quærés nunc hac nücnbsp;alia tenratióe amp; affliftione,quem deuoret.Cum igif Chnftus in noftri redemptionnbsp;nem ueni ffet,proficifcif poft baptifmû, in uaftum quodda amp; horrendû defertum,nbsp;ac erat,ut Marcus ait,cum feris,amp; tentabatur « Satana, ut in fe horribiles illos ter-rores,qui nobis tû à crudelibus interdû beftiis, turn à crudehoribus nónunquaninbsp;hominibus iniiciunf,amp;grauifsimas tentatióes,quas nobis Sata incutere folet,recinnbsp;pcret,ac repugnado fuperaret.Quid ergo i num quia feræ tu fylueftres,tû domeftinbsp;cæ,quæ funt impii homines,nos tertét,dereliquit nos Dns Deus nofterfnum quianbsp;Satâ nos grauifsimis modis térat,iratus eft Dns fuper nos amp; abiecit nosfNihil pronbsp;fedo minus. Nam hos terrores amp; tentatiôes affumpfit in fe Dns nofter lefus Chri'nbsp;ftus Unigenitus filius Dei,amp; quia affumpfit eas abfi^ peccato,patréfuû ita placauit,nbsp;ut quotquot in Chriftû credunt,amp; interim terrenf ac tentanf « Satana, non aliternbsp;refpiciat,diligat,amp; adiuuet eos,q fuum ipfîus filiû lefum Chriftû in h is refpexit, di*nbsp;lexit,amp; adiuuit.Q.uare quo horhbiliores funt terror es,amp; grauiores tentatiôes, quinbsp;bus obiicimur,eo propiorem nobis Dominû Deum noftrû propter lefum Chriftûnbsp;fauore amp; auxilio fuo effe fentiamus.Cæterum,quanto tempore Chriftus in defertonbsp;à Satana tétatus fit,Lucas perfpicueexplicat,diccs: Quadraginta diebustentabafnbsp;« Satana, amp; bæ tentatiôes, ta graueSjtam horiédæ fuerût, ut Chriftus præ illis nPnbsp;hil intérim cibi fumpferit.Magna exiftimatur corporalis ægritudo, præ qua quisnbsp;tribus aut quatuor diebus nihil cibi admittit. Quantam igif putas animi ægritudPnbsp;nemfuiffe,præqua Chriftus quadraginta diebusnihilhumani cibifumpfitrSicnbsp;Mofe aJlaturus dccalogum,amp; grauifsimis tentationibus obrutus,procidit in monnbsp;te ante Dominû quadraginta diebus amp; noftibus, pane non comedés amp; aquam nônbsp;bibens. Sicamp; Elias fugiens reginâ ifabellânbsp;nbsp;nbsp;defalutc Kiaelishotiibiliter tetatus,

ambulauit

H O M I L T A E I Ó A N; B R É N 11 L ambuîatùtieîunusquadragintadiebusamp;quadragintanoflibusufijadrtîôîiiéDei i Xnbsp;Orcb.His aut exemplis quidam ftatuut ieiuniû,quod uocant,quadragefimak.A cnbsp;fcmpexquideita nobis ieiunandu eft,uthunQnô'ducamusfobriâuitâ.Cauete,in'nbsp;quit ChnftuSjUobis gt; ne quando grauenf cordaueftra crapula 8i. ebrictate ac cuiiSnbsp;witae.EtPaulus:Abiiciamus,inquit,operatencamp;iaïöamp;induamuxarmaluciSitanqnbsp;in die cópofite ambulcmus,nô comeffationibus amp; ebrictanbus.Quodauté Chn-ftus amp; A poftolus eius Paulus præcipiôt, hoc non quadraginta trii diebus,fed totonbsp;uitæ noftræ tempore præftandû eft. Ex his uero exemphs,quæ de Chrifto^M ofe,amp;nbsp;Elia cômemorauimusjieiuniûquadragefimale iiiftituere,amp; fub peccatomortalinbsp;obfeituandu præciperc,nihii aliud eft, qu«m prxcipeKut exemple Chnfti Si Eliaenbsp;tnortuos in uitam reuocemus,amp; exemplo Mofi mare rubrum uirga diuidamus,ac cnbsp;pctra in deferto aqua extorqueamus. V t enim haeic miiaculafunt, non humanis uinbsp;îibus,nec uulgaribus, fed fpecialibus donis fpiritus faftdi ædita,ita ieiu nium illud,nbsp;quo Chriftus,Mofeamp; Elias quadraginta diebus ieiunarut,non fuit naturale,equipnbsp;pc ihedia homini poft feptimû autad fummuni poftundccimû diem naturali-ter letalis fitted plane fupra rerum natura, amp;admirabde ac ftupendû opus Dei.nbsp;Qpisautemhuncexadoréinecclefia Domini ferret,qui nonfolüea,quæChriftusnbsp;aut prophetæ è uerbo Domini docueruc,uerumetiam ea, quæ admirabihter iuxtanbsp;fpeciahum donorû fuorum prærogatiuasfecerunt,ab hominibusexigeretrEa quinbsp;dem,quæ lex Domini præcipit ac mandat,omnino facienda funt. Quæ aût fanftinbsp;admirabiliter iuxta dona fua fpecialia ad confirmandâ ueritatem ueibi Dei geflè-runtjpropofita funt nobis,non ut ea operibus imitcmut,fiquidé ne poffumus quilt;nbsp;dcm,fcd ut iis diuinam potentiam agnofcamus,amp; admiremur, ac fidem noftramnbsp;ftabiliamus.Quare ineptifsimû eft,è ieiunio Chrifti, quadragefimale ieiünium ec-clefix Chrifti obtrudcre,amp; fi addas hanC opinionc,(ÿ hoc opéré fatisfacias pro pecnbsp;catis tuis coram Deo, longe omniû impiifsimum eft.Porro, quæ fucrintillæ gra-uifsimæ tentationes, quibus Satan in his quadraginta diebus Chriftum inuafit,amp;nbsp;præ quibus Chriftus etiam cibum fumere negicxit,lifctis non eft mandatû. Quannbsp;tum âût ex iis tétationibus,quæ poft quadraginta dies fequunf ,coniici poteft, pronbsp;fefto appàret, Satanam tentaflè ipfum derebus longe omniû maximis, uidelicet,nbsp;num fit ueie hhus Dei naturalis, amp; num fit uerc Mefsias feu Chriftus illein oibemnbsp;terrarum ad redimendum hominem miftus. Ac uerifimile eft, Satanam cum ipfonbsp;tnultis haud leuibus argumentis difputaffc, amp; in earn fententiâ ïnducer c uolmiTe,nbsp;nt fentiret fe prorfus nec effe filium Dei nec Mefsiam.Scdhæc utcunqj habeât,quonbsp;niam non funt fcrîpta,nec nos curiofe perferutabimur. Eas uerc tentaticncs,quænbsp;Chrifto confumatis quadraginta diebuS,poftquam efuriit,contigetunt, ex plican-das fufeipiemus,De quibus Lucas ira feribit. Confumatisillis(uidelicet qua^ lt;«nbsp;dragintadiebus) deinde efuriit-Dixit autem illi diaboius;Si filius Dei es,die la pi di lt; «nbsp;huiCjUtpanis fiat Principio,nihil nos toiqueat difputatio de acceffu diaboli, ui lt; «nbsp;delicet num Satan externa forma accefferit Chriftum,quctnadmodu homo adhonbsp;*pùiemaccedit,an obiecerit CHRISTO has tentationes tantum in confciehnbsp;tia.Vtruinuisfaftumeirepotuit.’ Namamp;Sataninterdumaffumithumanamfpe rido,nbsp;nem,quemadmodû amp; angeli boni aliquando fadunt, inteidum infpirat tantumnbsp;abfqg externa apparitione confilia fua in confeientiam hominis. Quodeunç autênbsp;hoclocoamp;ftumfitjprofedo hx tentationes fueruntgrauifsimæ,amp; tanqignitaiacunbsp;la in côfdentia Chrfti.Non enim fentiendum eft,eas in aurem tantum Chriftiinie*nbsp;ftas effe/ed penetrarunt ipfum cor Chrifti,amp; perfoderunt animum eius. Comme*

R. 3

IN CAP VT nil. E VANG. IVCAE.

morancut aût ex ordine tres tentationcs, iuxta præcipuailla trja,quæ tnundus fuf picit amp; admiratur Piimum eft uidus feu diuitiæ, fecundu gloria amp; honor, tercittnbsp;maieftas dominandi.Hæc funtpropter quæ inhoc mundo îaboraf,fudatur,algef,nbsp;uigilatur,curtitur èi recurritur. Explicabimus igitur nunc prima tentatione, quaenbsp;cft de uiâuüæc prima eft omnium fapientù hominû curajundc fibi uiflum paret.nbsp;Hine uariae acquirendarurn diuitiarurn rationes excogitantur, Chriftus ergo permittit fe primum omnium,poft quadraginta dies,à Satana de uidu tentari, ut exnbsp;hoc,iÿ ipfi contigittentatum efre,pofsitamp; his qui tentantur fuccurrete.Nam cumnbsp;poft quadraginta dies ita efuriret, ut periclitaref neinedia periretjdixit ad eum dinbsp;abolus:Si filius Dei es,iube ut lapides hi panes fiant.Quam grauis fucrithæc tentanbsp;tio,tunc inte]ligemus,cum iterum in memoriam reuocauerimus,quomodo Chrinbsp;ftus fefeSatanae tentandum tradiderit.Quanq cnim Chriftus fit films Dei omniponbsp;tens,tame exinaniuit femetipfum,forma ferui afliim pta, amp; fepofita diuinitatis fuaenbsp;maieftate,obiecit fe Satanae tentandum non aliter q alius quifpiam imbeciUis ho-mo,itaut iam infame no*' potueritf no enim uoluit )elapidibus panes facere, Cunbsp;igitur Satan quadraginta diebus tentaflet eum uariis argumetis per fuadere, ut fennbsp;tiret,fe no effc filium Dei,amp;fuperatus effet,cxiftimat fe nunc,poftq Chriftus maxima fame afficiturjamp;uidet eum impotcntioré,qutqucatèlapidibus panes cfficere,nbsp;opportunifsimamoccafionemnaftum effc,qua Chriftumipfareiexpetientiaitanbsp;concludatjUt plane non pofsit negarCjfe non effe filium Dei ac M efsiam. Si filius,nbsp;jnquitjDei es,dic utlapides hi panes fiant. Haftenus mutis uer borum argumentanbsp;tionibus afferuifti amp;uindicafti tibi coram me maieftatem diuinitatis amp;Mefsiae, fednbsp;age,nunc non amplius difputationibus amp; contentionibus uerbotum, fed rebus ipnbsp;fis certabimus.Non audiam amplius uerba tua,fed rebus i p fis demonftra,te effe filium Dei. Si filius Dei es, qucmadmodumueibisteiaftasamp;gloriaris, certeetian»nbsp;omnipotens es,amp; uno uerbo omnia efficere potes.Neceffe enim eft,fi filius Deifucnbsp;ris,ut tu uerbum illud omnipotens fis,quo omnia cteata funt. Si autem omnipotens,agCjdeclaranuncin necefsitatefamis tux omnipotentiatuam,amp; die falte uexnbsp;bum,uthi lapides panesfianr. Nunc autem,etiamfi fexcenta uerba effundas, nonnbsp;tarnen potes efficère, ut lapides hi panes fiant. Quid igitur aliud rcliquu eft quàtnnbsp;ut reipfa fentias te non effe filium Deif £n plane nunc captus teneris, ut non patcat tibi uUum effugium. N .i potes uerbo tuo efficere,ut hi lapides panes fiant, nonnbsp;T4«erèldpt= es igitur filius Dei. Sed quidtnummentitur Satan, cum dicit: Non potes efficaenbsp;difcttf fdcere uerbotuOjUtlapidespanesfiantÿCertcnonmentitur.TradidcratenimChriftusfenbsp;nonpotuitnbsp;nbsp;fe Satanx tentandum, prorfus ut imbeciUis quifpiam homo,amp; fepofucrat iam po

Chrißuij nbsp;nbsp;tentixfux maieftatem, Quare non potuitf quia fic uoluit ) Chriftus e'lapidibus

^uMHoluit. panes facere. Num ergo confequitur,ipfum no effe naturalem filiû Dei t Minime omnium.Quanquam enim id non potuerit, hxc tarnen impotentia non uenit exnbsp;necefsitate,fed ex fpontanea affumptione. Cum effet in forma Dei, exinaniuit tarnen , inquit Paulus, femetipfum, forma ferui fumpta, in fimilitudine hominumnbsp;conftitutus, amp; figura repettus ut homo, humilem prxbuit femetipfum. Quarenbsp;etfi maieftaté filii Dei no femp« oftetauit,femper tame fait amp; eft filius Dci.Cxtcrfinbsp;quas cogitationesàSatana excitatas Chriftusinfe affumpfit,hxillxipfxfunt,nbsp;quas Sata noftris côfdentiis obiicit,amp; quibus fperat fe nos ad defperatione adaftu-rum. In baptifmo em adoptamur in filios Dei, amp; fandificamur ad ius hxreditarisnbsp;omniu cceleftiu bonotu,ut habeatnus perpetuam uita amp; faclicitatc.Poftea^ uero

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquâdiu

HOMILIAE IOAN. BRENT IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loo

aliquandiu polt baptifmum fupeiftites manemus,praeter alias affliâiones, obru imur etiam interdum tanta penaria ,ut prae fame uenter nofter etiamnum crepet.nbsp;Tune igitur iniicicnobis Satan tales cogitationes.-QuidrPromifit ille uitam «ternbsp;nam,amp; non potes habere uitam temporariam. A doptauit te Deus in filium Dei,nbsp;fed ecce non potes ael pilam addere capiti tuo, nedum panes è lapidibus facere,nbsp;id quod tame poffes,!! modo uera effet baptizatons promifsio, Reliquum igiturnbsp;eft,ut fentias te neceffe in filium Dei adoptatû^nec habere ius æternæ uitac acfcclinbsp;citatis,nec à Deo refpici ,fed prorfus « Deo dereliftum amp; abiedum effe. Hacc funcnbsp;ignita Satanae iacula^quibus humana mens ad defperationem foUicitatur. Vndcnbsp;eorum,qui huic tentation! fuccumbunt, alii quidem abrumput fi bi uitam laqueo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tëMia

alii autem uxores ac liberos derehnquut,alii latrociniis amp; furtis fefe tradut, alii im pofturis operam dant, nimip: fperantes fe his uiis tétationcm ßt periculum famisnbsp;effugere poffe.Stulti amp; imprudentes homincs.Fames era defperatione amp; iniquitanbsp;te non pellitur,fed accerfitur.Si audireuolueris,inquit Mofe,uocem Domini Deinbsp;tui,mittet Dominus fuper te famé amp; efuriem, amp; increpatione in omniaopera tuanbsp;quæ facies, donee conterat te amp; perdat uelocitcr. Et apud EzcchieléiTerra, inquicnbsp;Dominus, cum peccaueritmihi,utpræuaticetur præuaricans, extendam manuntnbsp;meam fuper eam,cóteram uirgam panis eius,amp; immittam in earn famem,amp; inter*nbsp;ficiam de ea hominem amp; iumentum .Quid ergo in tam graui tentatione faciendanbsp;eftrHiemihimonomachia Chrifti,quam hoc loco cum Satanainiit,contemplâ'nbsp;da eft. Cum enim Chriftus propter nos fefe his tentationibus obiecerit, amp; uicerit,nbsp;primum,credendum eft in Chriftum,quód ipfe nobis reddiderit pattern placatö,nbsp;amp; ita recôciliauerit nos Deo,ut nos pro filiis agnofcat,amp; in omnibus afflidionibusnbsp;refpiciat.Deinde obferuandum eft, quo gladio Chriftus Satanam tepeUat,ut nosnbsp;eodemquo^infimilibustentationibusutamur.Sequiturenim. Refponditad lt;lt;nbsp;ilium Iefusdicens:Scriptum eft. Non pane folo uiuet homo,fed omni uerbo Dei. lt; c

Vide ,quid Chriftus tentation! Satanæ obiiciat. Obiicic enim ei fentencia eTa-cra fcriptura mutuatam.Quod enim dicit Chriftus, in Deuteronomio capite ofta rétationibus uo itafcriptum eft:Afflixit tepenuria,amp; dedit tibi cibum Man,quod ignorabas tu S(itM£^uonbsp;amp; pattes tui,ut oftenderet tibi,quôd no in folo pane uiuat homo, fed in omni uer gladio obtdS:nbsp;bo,quodegreditur deoreDomini .Itaquefi cum Satana dimicandumeft, arripe dum.nbsp;gladium uerbi Dei,quod facta fcriptura proponit .Non era eft alius gladius, quonbsp;Satan confodipoteft,querbû Dei. Videamus igiturquis fit uerus huius didifennbsp;fus,uc intelliganius,quomodo eo fit aducrfustentatiöes famis utendû ,amp; fami menbsp;denda.Ptincipio,qd’dicif : Nó in folo pane, no dniulgari tm pane,quo uefei foienbsp;mus ,intelligendû eft ,fed etiâ de uulgaribus illis artificiis amp; uocationibus,quaE nanbsp;tura fua ad parandii pané feu uiftû ordinatæ funt,quales funt,agricultura, ats monbsp;litoria,amp; piftoria. Deinde hoc totum diftum no ita inepte intelligcdum eft,quodnbsp;qui ad unum aut duas horas audiat concionem uerbi Dei ,poftea non efuriat cor-pore,auteo minus paneuefcatur.Externus enim uerborum tumultus non repletnbsp;uentrem. Ad hsc, quod dicitut ,fed omni ueibo quod egreditur de ore Domini,nbsp;non inteiiigitur de occulta conferuatione uitæ noftr£e,quæ fit potentia uerbi Dei,nbsp;Vetum quidem eft,qf ut uita noftra omnipotentia uerbi condita eft,ita etiam ea*nbsp;dem uerbi omnipotentia conferuatur. In hoc autem dido nunc non fit fermo denbsp;hac uerbi eóferuatione/eduetbum Dei,de quo hie eft fermo, eft quæuis uocatio,nbsp;quoduis âttificiû, qqqduis opus,quiuis ftatus,quæuis conditio, quæ uerbo Dei innbsp;ftitutaSC ordinataeftVtfitfenfus. Dominus Deus noftet non largitur homini

K 4

IN CA P VT un. EV AN G, L V C A E.

uiftum fuum C uulgari tatum pane,auc ck his artificiis Si uocationibus, quae ad uul' garem panetnparandumcommunit er ordinataefunr,fediargjruruiftumexoninbsp;ni uocatione,qus uetbo Dd eftinftitutajamp; ad quam Ct dandâ uerbo Dei uocatusnbsp;fucris, cciamfî ititeidum nihil minus uideatui, q q? queas tibi uiflum parare ex eanbsp;uocatione,quam Deus iniunxit, nihilominus tame lafgitur tibi Dominus ex lUanbsp;fatis fufficientem Uiftum,modo tu huic ad mandatum Domini diligenter Si hdelinbsp;ter feruias. Vnde qiiodethnici prouerbialiter dixerunt : Artem quaeuis regio alic,nbsp;fignificantes cettifsimum liiaticum cffe eruditionem aut artificiu aliquod,ita nosnbsp;Vtlt;3«rprffÄ paucis mutatis dicere pofluhius;Vocationem Dei quaeuis terra alit,hoc eft,quicónbsp;tur ex ftocatinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedatur uocationem Dei,ubiuis fua habetalimenta,etiamfi fuerit in medio de

we Del. nbsp;nbsp;nbsp;fertOjUbi neqgfrumenta neqg panes inucniri queant.Ecenim Dns Deus nofter tan^

txeft dementiae^ut omnibus diuinam uocationem feftantibus uiflum fuum libera liter promiferit. Siaudieris,inquit Mofe ,uocem Domini Dei tui,ut facias amp; cuftonbsp;dias omnia mandata eius,benediflus tu in ciuitate,benediflus in agro, benediflusnbsp;erisingredines amp;egrediens.Et Dauidelufti,inquit,non confundentur in ternnbsp;pore malOjamp;indiebus famis(aturabuntur.Ac mox;luniorfuiamp;fenui,Sinonnbsp;uidiiuftû dereliflum,nee fernen eius quærens pané. Et Salomon in proueibiismónbsp;affliger Dominus f^eanimam iufti.Potro ipftum in his locis inteUigas eumjquinbsp;dluirtaï fuaé uocationi ex fideferuit,amp; earn diligenter feftatur .Huic igitur promificnbsp;DeuS certiGiimum uiftum.Quod aut Deus promifsit,quidtputas ne irritum Si ua*nbsp;num eflef Coclum Si terra,inquitjpræteribunt, uerba autem mea non præteribût.nbsp;Nam quod Deuspmifit,hoc6i poteft prxftai e,quia omnipotens eft ,amp; uuir prae^nbsp;ftare,quia clemens amp; uerax eft Quid igitur dubitas,quo minus uocationem Dei ti ¦nbsp;morefamiscapeffas^Annon uides,nullum propètam inhumanumeffedomi-

¦ num in terris, qui emittatferuum fuumad opus aliquod perficiédum, amp; intérim feruo ab opereredeuntî nô paret uiflum aut nuUum tam crudekm efle tyrannunbsp;qui emittatlegatütri in negociis rcgiis,cui non addat uiaticum i Profeflo amp; dominbsp;ni amp; reges in ter riS hoc folum à familia Si legatis fuis expeflant, ut quod mandatsnbsp;eft,diligentér Si fidchter peragant,ipfi interim curam parandi uiflus pro femilia Stnbsp;legatis fibi referuantes.Qiiid autemÆxiftimas ne Dominum Deum noftrum honbsp;minibusinhumaniorem,autferuorumfuorumnegligétioremeffe^NihiIucrominbsp;nus.Si etn homines,cum fint mali, norunt bona dare feruis fuis, quâto magis Denbsp;us nofter^qui eft in caclis,bona dabit feruis fuis .Sed diffidiime creditur, lt;p hemonbsp;uiuitex omni uerbo Dei,hoc eft,(p Deus largiatur uiflu ex quauis uocatione uerbonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Dei fanflificata,Hoc potius opinâtur homines, uiflus contingat ex impofturis, nbsp;nbsp;nbsp;)

dolis,mendaciis,furtis,8i id genus aliis.Si te in hoc fcculo,inquiunt, nutrire uolue iiSjOecefle habes animam tuam poft ianuam ponere. Hoc enim difto inteïïigunt,nbsp;nullam rationem falutisanimæin parando uiflu habendam effè. Vt igitur Simi'nbsp;^ia hominum opinio côfutetutjSt ueritas uerbi Dei, quod affirmât uiflum è qua*nbsp;uis diuina uocatione contingere,confirmef,adiecit Dominus uerbo fuo ingenti»nbsp;Si clarifsima miracula, quac non funt nifi publica figilla ueritatem diuini uerbinbsp;Vifl«r pro tcftantia.Primû ergo figiUum ,quo Dns oftendit Si confirmauit,q^ non in folo panbsp;£omo,fed in omni uerbo,quod egredif de ore Domini,commemotatuJCnbsp;'.tiMjiÿUanbsp;nbsp;nbsp;Exodo,capitedecimofexto,Siin Deuteronomio capiteoflauo. Nam Ifraclitac

uocabantur uerbo Dei ex Aegyptoin dcfertum,utpet defertum ad terramCana an proficifccrentur. Cum ergo uenifsent in defertum, neque frumenta neque pa*nbsp;nés inueniebantjadeo ut ad Mofen dicant: Cur induxiftis nos in defertum iftud,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ utoccidc

H o H I L I A E IOAN. B R E N T I I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«o»

ut occideretisomncmmultitudinemfamefOuidigitur fadunï efts' numIfraclita: fam c peiierûts'Neqaaquànijfed quia ambulabant in uocatione Dei, dedit eis Donbsp;minus cibum Man de ccclo,utoftendextt, qj homo ncnfolum uiucretinhis uocanbsp;tionibus,qmbus ordinarie panis parafjfed in omnibus uocationibus, quas Deusnbsp;inftituit.Secundu figillu pioponif nobis in Exodo capite uiccfimo quarto, Si innbsp;Deuteronomiocapitc nono. Vocauitera Dominus Mofen ad montem Si dixit:nbsp;A fcende ad me in mótemjSi efto ibi, dabo^j'tibi tabulas lapideas, Si lege ac mannbsp;data,quæfcripfi,utdoceasfilioslfraël. Cumigitur Mofcad uocationem Dominbsp;niinmótem .a^cédiffet, detinuit eum Dominus ibi quadraginta diebusSi quadranbsp;ginta nochbus. Sed cum in monte nee panis nee aquafuerit, unde interim Mofenbsp;uidum fuum habuittPiofedo impius quifpiam^uaftitatem Si fteriJitatem metis finbsp;bi ob oculos poncns,nec uocanti Domino obediifletjuec fi obedufletjin uocationbsp;ne Dni tot diebus pfeueralfet.Mofe aût cófidenSjhoiem non folum ë uulgaribusnbsp;uocationibus, quibus panis paratur,fedetiame'quauis uocationeDeiuiuere,nbsp;etiamfi nihil in ea panis apparcat,SiuocationiDei obediit. Si in uocatione Deinbsp;perfeuetauit. Quid ergo fitt Vide rem admirandâ. Mofe pfeuerauit in mote quanbsp;draginta diebus ac nodibus,panc non comedens Si aqua no bibens,nihilominusnbsp;tn eóferuauit Dns corpus eius fanu ac uegetû,ut declararet,lt;p non in folo pane uinbsp;ueret honio,fed in omni uetbo,hoc eft,officio,ad qi^uerbo Dei uocamur.Tertiûnbsp;figillum fcriptum eft in tertio libro Regum capite decimo feptimo. Cum emnbsp;Eliasdixiftet; ViuitD O M I N V SDcus Ifracl,mcuiusconfpedufto,fientnbsp;annishisrosSipluuianifiiuxtaorismeiuerba,faaumeftuerbuniD O M1 N Inbsp;ad eum dicens ; Recede hinc Si uade contra orientemSi abfcondere ad torren-tem Carith,qui eftcôtralordané.Quidibi faciam tnûquid uisme fami deglutiennbsp;dûobiiceretNoneftibiagricola,nôeftmohtor,nôeftpiftor,nôcftpanis.Vndenbsp;igif uiuâfSed non eft ,mi Elia, ut timeas, ne inedia pereas. Habes uerbum quodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

egreflum eft ex ore Dei : Recede hinc Si uade contra orienté Si abfcondere ad tor rente Canth. Hæc eft uocatio tua,hoc eft officium, ad quod uerbû Domini te uonbsp;câuNô poteft fierijUt ambulans inea uocatione,fameintereas. Abiit ergo Elias,nbsp;SiC fecit iuxta uerbûDni. Cunq^' abiiffetjfedit in torrente Carith,qui eft contra lornbsp;dané.Ac torresaliquanJiyfatis quidéaquæ fuppeditabat,fed ubi interimpanisj*nbsp;Audi rem nouam Si ftupendam.Corui deferebant ei panem Si carnes mane,fiminbsp;liter panem amp; carnes uefperi. Quamobrem t num propter fandicatem Eliæ f ne-quaquam.SieniminiquitatemobferuauerisD O M I N E,Dominequisfuftinenbsp;bitt Et; Non iuftificatur in confpeftu tuo omnis uiuens. Sed ut hoc miraculo oftenbsp;dcretur,quo'dnonin folo pane uiuathomo, fed in omni uerbo, quod egrediturnbsp;de ore Domini.Idem locus,qui eft in tercio libro regum capite decimo feptime,nbsp;ponit nobis Si quartû figillum ob oculos.Sic cm dicit feriptura : Poftaliquantosnbsp;dies ficcatus eft torrens,non enim plueratfuper terram.Fadus eft ergo fermo Donbsp;niinied Eliam dicens ; Surge Si uade inZarpath iuxta SidonemSi manebisibi, sarepUM (4nbsp;præcepi enim mulieri ibi uiduæ, ut curer te. Clinique ueniffet ad portam ciuita-tis,appatuitei mulier uidua colligens ligna ,amp; qua cum petiiflet paululum aquænbsp;Si buccellutn panis,audit ; Viuit Doniinus Deus tuus, quia non habeo pané, ninbsp;fi qudtu pugilius capere poteft farinæ in cado Si paululû olei in urceo. En coUigonbsp;duo ligna ut ingrediar Si faciâ illud mihi Si filio mco ,ut comedam^ Si moriamur*

ÎN CAPVt Hit EVANG. LVCAE;

 d quam ait Elias: Noli timere/cd uade amp; fac ficut dixifti, ueruntamcn ttiihi pri ilium fac exiguam placenta,amp; affer ad me 5tibi autem amp;filio tuo facies poftca.Ecnbsp;Elias Si uidua fuum habcbanc uexbum, quo à Domino ad opexis aliquid pexagcnnbsp;dum uocabantux.£liædicebatux:Suxge amp; uade in Zarpath. Vidux dicebatuxpefnbsp;Eliam,exoxeDomini:Facmihiexiguam placentam amp;afFeradme. CumigituXnbsp;h anc uocationem Domini^ex fide ea promifsionum,quæ adiedx eiant /edaxe*nbsp;tur,qnid fitf Ex illajinquitj die farina in cado non defecit, amp; non dcfiiit oleum innbsp;urceo,uf^ ad diem ,in qua Dominus dedic pluuiam fuper faciem terrx, idç fadûnbsp;cft,uÉoftendexetur,quód non in fölo pane uiiiat h omo,fed in omni uerbo, quod cnbsp;gxeditux de ore Domini.Suppeditat nobis Elias amp; quintum figiHum.In tertio emnbsp;libxo Regiim capite decimo nono fugit Elias tyrannidelfabelis ,amp; cum ueniffetnbsp;in defertûjdeerant ei panis Si aqua. Quo fe ille uerteretf Pxoiecit fe fubter iunipe*nbsp;xum,amp;petiuitanimxfux,utmoreref,Cum^ ineo mocrore obdormiuiflet,€ccenbsp;angelus Domini tetigit eum, amp; dixit illi : Surge amp; comede. Refpexit, amp; ecce adnbsp;caput fuum toftus panis amp; uas aquae .Cutn autem comcdiflet, Si rutfus obdormiifnbsp;fet jfecundo excitatus eft abangelo, qui dixit ; Surge amp; comede, Longa enimnbsp;tibi reftat uia.Qui cum furrexiflèr,comedit amp; bibit, amp; ambulauit in fortitudine cinbsp;biillius quadraginta diebus Si quadragintanodibus,uf^ad monte Dei Oreb.nbsp;Elias fugiendo crudelitatem rcginae,fedabatur uocationem huius uerbi; Non tennbsp;tabis Dominum Deum tuum. V t igitur manifeftum fieret, ipfam Dei uocationenbsp;fatisalimenti offerte, duo magna miracula fiunt. Altexum, quod angelus Dninbsp;ponat ad caput dormientis(dormientis inquàm, ut amp; illud pfalmi uerurn apparenbsp;at; Dat diledis fuis per fomnum)panem toftum amp; uos aqux. Alterum,quc'd Eliasnbsp;in fortitudine cibi illius ambulat quadraginta diebus ac nodibus, id quod alioquinbsp;natura rerum minime ferre pöteft, P ofth xc, tempore proph etx Elizæ fucceffor isnbsp;Elix, fexto figillo confirmatum eft j quo'd Dominus in necefsitate famis h is fub'nbsp;ucniat,qui infedanda üoeatione eius confiât- Nam cum Samariaàrege Syrix obnbsp;fideretùXjiufsit DominuS Ifraelitas per £lizam,ne tradeteht Samaria régi Syrix,nbsp;quéadmodum in quarto lifaro Regum capite fexto feriptum eft Ifraëlirx igitur innbsp;obedientia huius uocationis ambulantesnbsp;nbsp;nbsp;ciuitatem aduerfus Oppugnationeni

hoftis tuenteSjtantafame oppreßifunt, ut caput afini uenundatetur cdoginta a£ genteiSjSi quarta pars cabi ftercoris columbarum quincç argenteis, Si quod audi*nbsp;tu quo^ horxendumed,matrescarnibushbetorum fuoXum üefeerentur. Hac nenbsp;cefsitate nihil magis extremum dici poteft. Prxfto igitur àdeft Dominus his, quinbsp;ad uocationem uerbifui ciuitaté tuebantur,amp;immittitpanicum(quem uccant)tunbsp;multum in exercitumhoftium,quircpentino horrore ita concuciebantur, ut denbsp;relidis caftris fuis omni commeatu plenifsimis,non aliter fugerent, q fi uniusco'nbsp;iufi^ ceruici gladius immineret.Quod cum h i,qui in ciuitaté erant,per nuncios acnbsp;cepifrent,erumputtt,diripiunt caftra, ac tâtum cômeatus inueniunt, ut mediusnbsp;fimilæ uno ficlo,amp; duo modiihordei fimilitcr uno ficlo uenderentur .Habes itejînbsp;miraculu quo confimatû eft,quod nô folo pane ,hoc eft, iis uocationibus quibuSnbsp;panis parabilis eftjuiuat homo,fed in quauis uocatione uerbo Dei inftituta, etiâf»nbsp;nullus panis in ea ne poffe quidem parari uideatur. lam amp; Euangehcæ hiftorijenbsp;Lis feptimû addut figiliû.Nâ in Matthxo,capite decimo quarto, uiri ferme qui»nbsp;quies mîlle,prætcr mulieres ac pueros,fequunf lefum Chriftu in defertû,amp; audiûtnbsp;conciones eius. Cum igitur difeipuli tantum quin^ panes Si duos pifees haberër,nbsp;Chriftus acceptis illis ac benedidis,totam tuibam «ftoruni, m^erum amp; puero?«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— itaxceis

H O M I M I A E I O À N. B R E N T i î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to-

itaex eis cibauitjUt duodccim cophini pkni defragmentis rctnanfcrint, Etmox Matthaeicapite decimo qmntOjfaturanïur quater niilleuiriunà cum multis inulinbsp;cribus amp; pueris,feprem tancû panibus ac pilcibus,amp; lublatæ funt, quod fupereratnbsp;fragmencoij;,feptem fportulae plenæ. Ambulabanc on h,m uocationc uerbi Deinbsp;Scicdabantur Chnftum ( ^ui eftipfum Dei ucrbum ) wahcntcm cos concioinbusnbsp;fuiS ufcg ad defcrtum.lta^ uc oftendeicf honnné ni onim uei bo Dci u luti e,nt't tfnbsp;le habuitunas paraas panis plas qaàm miiiehomines cibait.. Quö^fihjc defanbsp;iffeCjprofefto cœla potias manna pluiffct,quàm ut hi, qui in uccacionc ucibi Ddnbsp;ambulabantjinedia periiffenc.Sed quid muleis opust A n non amp; hoc Chrifti exemnbsp;plo,quod nunc traftamuSjfatis abûde tcftatû amp; conhrrnata rclinquirur,q, r quemnbsp;admodû ipfe Satanæ refpondet)nonfolo pane uiuat homo,tedomni uerbo Dciinbsp;Chriftus ern non priuatatemeritatCjfcd îpintus fanch uccanone ad defcituni pronbsp;ficifciturjamp; affumpta noftra inhrmitatc obiicit fefe centationibas d laboh, In ca iginbsp;tur uocationc Dei,cumamp;panis amp; aqua deeflent, quadragin ta dubus amp;noftibusnbsp;itaincolumisabscg cibo conferuatus eft ^ut^quod cft admuâdunlt;,tanto tempoienbsp;nequeefurierit. Et cû poft quadraginta dies dunrec, ne fie quidein ananù delpônbsp;dit,etiamfi iam nô poftet ( quia non uolebat jê iapidibus panes faeere ,!cd refpc'nnbsp;det Satanæ: Nó folo pane uiuit h omo,led in omni ueibo Dec N en nec«. ffe eft,utnbsp;è Iapidibus panes fiant ,nec necefle eft,ut pané tibai lû habeam. Qn* nie îiadenusnbsp;quadraginta diebus ira abfçp pane fuftentauitjUt non efui lennijis terre amp; nue poftnbsp;quàm efurio,feiet me abfij pane illo cibario fuftentare. A nibuio t in in uocationcnbsp;Deijueni in hoc defertum, non priuata tcmeiitate, icd duâu uerbi Dei acfpiritusnbsp;lanftî.Quare etiamfi non queam è Iapidibus panes faccre,iieii tanié non poteft ucnbsp;fame peream.Quod Chriftus exemplo lui ipfius t ôprobauit ,idtm etiâ A poftolonbsp;xumfuorû exemplo cemfirmauit.Cum enim concionaref ipfis de abiiciendafollvnbsp;citudineuiftusamp;amiftus,addit:Quæriteprimum regnum DeiS^ lufticiam eius,nbsp;amp;hæcoiaadiicienfnobis.RegnuDei,prouthoclocoamp; fæpeahàs iftt)uocabulonbsp;Chriftus utif,fignifiat prædicationem Euangehi, quaregnum Dei nobis reuclaf.nbsp;lufticia aût, quam prædicatio Euangelii in Apoftolo autminiftro requirit ,eft, (p cabulum,nbsp;Euangehon prædicef diligenter amp; fidchter,amp; omnia ca,quæ ad hcc miniftcnumnbsp;pertinent,peficianf. Cum ergo Chriftus iubet A poftolos fuos quærere regnû Deinbsp;amp;: iufticiâeius,iubet eos fummâ dare operâ,ut uocatiôi fuæ lcruiant,b.oceft ,ur Euânbsp;gelion regni Dei fideliter pdicent,amp; oia ea, quæ ad pdicaticné Euangehi attinec,nbsp;iufte,refte,amp; diligenterexequanf.Hocfi fecerint,pollicctut ipfis oia, quæ ad uiftûnbsp;^'amidum neceflaria funt,adiicienda,etiamfi ipfos nulleinftruftcs uiaricoadnbsp;huius minifterii fundionem cmittat.Ql'od autem Chriftus poli icit us eft iioc egrenbsp;gie quolt;5 præftitum eft.Nam,cum Chriftusapud Lucam inteirogaret A poftolosnbsp;fuoSjdicensiQuandomifiuosfinefacculc amp;pcraamp;calciamctis ,num quid defuitnbsp;uobisfpalàmconfitentur, nihil plane ipfis defuifle,R.esceireadmir;'da Apoftohnbsp;smittabantur ad prædicandum Euangehon inopes amp; egeni,amp; mundus perfequenbsp;baétam Euangehon q A poftolos,nihilominus tamen,tum in tam periculofc Sinbsp;paupereminifterio ambularét,nihiluelin uiduuel aniidudefmt eis. Seduoluitnbsp;Dns dcclaiare,nullâ tam ieiunam eflè uocationem Dci,qua fedanti non fatis alvnbsp;mentorumfuppeditetur.Quid dicamde uclatilibus cochSificribus agri rHæc quot;Volatilia eccnbsp;Si Chriftusipfe nobis in côfirmationéfidei apudMatthæû.pponic, Nciÿ eihferut, ^*5^ /’er«ßnbsp;nelt;5 metût,ne^ conuehûtinhooreafua,nc^ nendolaborâr,idtantum agunt,adnbsp;quoduQCaufunt, uolatilia cocli uolant, flores campi florent, amp; odorem fpirant.

ÏN CAP VT ni. EVA NG. LVCAË.

Hæ funt illorum uocationes ,quas cumfeftantuij pafcuntur à Deo liberalifsim^,

amp; ueftiuntur ab eo fplendidifsime .Et,quod mägis eft,fcribunt quidam, pul los cojuoium recens natos parentum füorum cura deftitui,amp; cum omnes auiumnbsp;CorKor«b l P^^b^P^’^^f’^dbusfuiSjadhucimplumcsnutnantur/olipuUicoiuorumnegljgunnbsp;li,e xempLn ^“‘^•Qpisigitur illos nutrits'aut quomodo coruorum genus conferuatur, ne intcrcnbsp;confirmandte mihi uide admirandum bonitatis Dei excmplum.Pullos enim à parentisnbsp;/îdet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus negletSos obuolitant mufcæ quædamjnimirum prouidcntia Dei parataE,qui'

bus captatis uefcuntur,amp; aluntur.Huc conuenire uolunt illud pfalmi; Dat efcam pullis coruorum inuocantibus eum.Res eft alta mente reponenda.PuUi coruorunbsp;adhuc implumes ncfciunt aliud artificium,quàm roftrum aperire amp; crocitate ,qlt;ïnbsp;ctfi uideatur ad parandum uiftum prorfus ineptum elTe, tarnen hoe artificium eXnbsp;ercenteSjUidü fibi diuina liberalitate acquirunt.Quid de auium pullis loquor, cönbsp;infantes noftri,quam primum ex utero matrisinlucem ueniüt, immenfam Ddnbsp;clementiam in tribuendo uiftu palam teftentur.Quomodo iftud ,inquies f Cumnbsp;infans præ state nondû pofsitfolido cibo uefci, ftatim utnafcitur,uberamatrisnbsp;lafte implentur,quointerim fouetur, donee alios cibos fumere queat.Hoc miracunbsp;lumjCtfi ob confuetudinem uiluerit^tamenfemper ob oculos reuocandum eft,utnbsp;inéo expofitam Dei liberalitatem cótemplemur. Quid enim uidetur infante manbsp;gis egesf quidapparetmin^ infante pofle fibi parare uiftö f Sed eccCjta diues eft innbsp;fanSjUt fua alimenta fecum in h ûc mondu afFerat^tam induftrius eft,ut iamprimûnbsp;hatus, ftatim fibi uidum pararefeiat, fie nimirû hâe rem adminiftrante Dno Deonbsp;noftro,qui tam nefeit non liberalis effcjquàm nefeit non efle Deus. Habes ingennbsp;tia mir3cula,amp; mul ta alia argumenta,quibus ueluti figillis comprobatur, cp nô fonbsp;lo paneuiuathomojfed omni uerbofeu uocatiôc, quæ à Deo mandatur. Reliquûnbsp;igitur eft,ut abieda impiauiftus foUicitudine,primum, omnem fiduciam noftrânbsp;inDnm Deum noftrum collocemus,ac fentiamus,eum iuxta promifsionem,nbsp;qua dicitur : Ego fum Dominus Deus uefter,non folum anims noftræ, uerumetiinbsp;corporis noftri feruatorem ac curatorem efle,Deinde, fus quifqjuocationi à Deonbsp;otdinatæ diligenter feruiamus,ac fi quid impiarum curarum de uiftu parando Sanbsp;tan nobis iniiciat,gladiouerbi Domini pre fidem repellamus,idquod largia*nbsp;tur nobis benignitas amp; dementia Domini noftri lefu Chrifti, qui eft unà cum Pâtre amp; fpiritufanfio Deus laudandus in fecula Amen.

H OMI LIA XXXIIII.

Enemonet nos Petrus; Sobrii, inquiens, cftote,uigilate, quoniam aduerfarius uefter diabolus tan quam leo rugicSnbsp;obambulat,qusrcns quem deuoret. Nam cum Satan prima tentationeà Chriftouiftusamp;proftratus eflet,nontaménbsp;difcedit,non quiefcit,fedquiahac non fuccefsit,alia aggrcnbsp;ditur.Si aiât tam foUicite Chrifto infidiatur,a' quo tamé fen

tiebat uires fuas debiliores reddi, quid non infidiarum nobis Chrifto longe inferî Oribus tenderet-Quare nunqfecuri fimuSjfedmeminerimus nobis femper aduet-fus Satanam pugnandum effe, qui etiamfi femel repulfus eft, tarnen mox grauiuSnbsp;inftatjUt nos,fi non fortitudine uirium, certe perfeuerantia pugnaijà falute noftranbsp;deii ciat.Nam, q irrequietus fit fpiritus Satan, dedarat nunc fecunda fua tentatio-ne,qua Chrifto,quamuis in prima pugna uiâori,infidiatur, Eft autem hsc fecut»nbsp;da tétatio, de adipifeenda potétia amp; dominatione inhoc fecuIo.Poftq cw fuffici^^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiftus pargt;

MILIAE IOAN, BRENT I V

uilus paratus efl:,tuinmox oririfoletafFeftus dotniiiandi,amp; quo generofiorafunt DonnnanJili hominum ingenia, eo uehementius ad imperia afpirant, Ethic afFedus homineänbsp;plæruinlt;B ita ttanfuerfos ràpic, ut nullam nee pietacis nee honeftatis rationé h a -béant. Amicus atîiico,affinis âffini, confanguineus confanguinco infidias tendit,nbsp;ut dominetur.Nec frater fràtri parcit,tâtümmodo ut regnet. Sèd quidrFilius panbsp;tremocCiditjUtimperetjamp;qilôdipfarerum natura admiratur, etiampaterüIpnbsp;os trucidatjrte ê regno expellaf .Cuius rci,hiftoriæ tâfacræ q gentiû/atis multa exnbsp;«npla fuppeditant.Huius igitur aflEeftus tentatione aggredif Satan Chriftu, fi quonbsp;modo poiTet ipfum ab obedientia Dei, in fuam feruituté deiicerc. Sic cnim feribitnbsp;I«ucas. Et fubduxit lUum diabolus in moiité excelfum, 8i oftenditiih omnia re- jnbsp;gna orbis tcrrîc in pundo temporis,amp; ait illi diabolus. Tibi dabo poteftatem hâcnbsp;uniuerfam Si gloriam iUorum,quia mihi tradita funt,^ cuicun«^ uolo,do ilia .Tu enbsp;ergo fi adorauerisprouolutus Coram me, erunt tua omnia. Principio nullahic gcnbsp;curiofitate inueftigabimus numhæc fubdudio iii monté excelfum, amp; oftéfio re-gnotum huius feculi, faftafit extrinfecus Si corporaliter, an Satan obiècerit tantanbsp;has cogitationes confeientiæ ChrifttFieri potuit, ut ChriftuS fuper monté in de-fetto eecelfifsimum afcenderit,amp; contéplatus ibi fuerit quantum uifu potuit connbsp;fequi, uaria régna amp; principatus huius feculi, ac huiusceniodi cogitationes habunbsp;crit,quaseiSatanobiicit.Rurfusfieripotuit,utC HR.IST V Sinualledefer-ti manens,uifus fit fe fubduci in altum montem,5i ibi régna huius feculi contéplanbsp;ri,ac fpe quadani affici j fe horum imperio potiri poffe, fi modo uocationem Deinbsp;derelinquat,amp; confiliu Satanæ feftef.Quodcunqg faftû fit,par û retulerit,nos potinbsp;us rem ipfam côfyderabimus.Promittit enim Satan Chrifto impetiû rotius orbisnbsp;terrarum,fî ipfum adoret,amp; addit;Hæc mihi tradita funt,amp; cùicuhqg üolo do ilia.nbsp;Quid nouiaUdimusiSatana f num ipfe eft dominus regnop^ huius fcculirQuidnbsp;ergo Daniel de Domino Deo noftro fcribit:Dominâtur,iriquiens, excelfus in rcnbsp;gno hominum,amp; cuicunlt;5 uolueric,dabit illud^ Adhæc facile quidem refponderinbsp;poteft ,hanc effe naturam Satanae, ut menCiatur, amp; affed et nonörem ac maieftanbsp;tem diuinitatis,attamen Satan tam aftutus amp; fubdolus fpiritus eft, ut mendaciumnbsp;fuum non nifi ueritatis fpecie proponat, Vnde quod hoc loco de impcho huius fenbsp;culi dicit:Hæcmihitraditafunt,amp;cuicun^uolo ,doilia, non omninomentitur. Satanprin^,nbsp;Cum enim initio creatus effet mundus à Dco,pofitus eft homo in mundum,ut efnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huiuffe

fetDominusorbisterraru.Replete,inquit Deus, terra, amp;fubiiciteearn, amp; domi-namini pifeibus maris,amp; üolatilibus cocli, amp; uniuerfis animantibus, quæ mouétur fuper terram.Poftqautem homo Satanæ inftindu peccauit ,fadus eft propter pecnbsp;Carum Satanæ captiuus. Vnde, quia Satanoccupauit poteftaté fuper hominem,nbsp;occupauit amp; poteftatem fuper imperium orbis terrarum,quod homo ante pecca-tum habebat.Itacg regnum orbis terræ faftum eiî tributarium Satanæ. Nam, que-admodum qui iri bello principem uincit amp; capit,is Si omnia, quæ pHneipis funt,nbsp;iurebelliacquiritjitapoftqSatanhominemperpeCcatumuiccrat,haauseftamp;imnbsp;Iperium orbis terra^i, quod ante peccatû homini traditum erat.Hinc eft, çp facrasnbsp;lit eræuocét Satanam principe huius mundi,amp; Deûhuius feculi. Quid ergo îquot; nunbsp;Deus nue dormitat,amp; non régnât in terraf num falfum eft, quod Daniel de Deonbsp;didt;Transfert régna atog conftituit.Et iterum: Dominatur exfcelfus in regno honbsp;minum,amp;cuicun^uolucrit,dabitiUudéNihilprofcdominus,QuoniamDomi- j. . .nbsp;ni eft regnum Si ipfe dominabitur gentium .Sed in domino Deo noftro duo fuht tentia^nbsp;bbferuandaîAltejs eft,immenfàamp;imperfcrutabilis omnipotentia eius, Etfecun- lumas» quot;

IN CÄpVt Illi; EVANG. LV CAE;

dö hanc Deus' omnia tam in ccclo q in terra adminiftrat Si gubernat. Alte^ eft, manifefta Dei uoluntas^quam uerbo ,lege, 8i mandatis fuis dcclarauit, Et fecun^nbsp;dum hanc regnat quidem Deus inter pios, fed no inter iinpios, quot^ multo manbsp;iorqua piorumeftnumerus.Secundumhanc Satan fæpenumero Domino Deonbsp;noftro in h oc feculo præualet. Quoties enim res aliter in hoc mudo accidit, q Denbsp;us uerbo fuo ordinauitfA n non ordinauit uerbo fuo.ut non occidamus,non furcnbsp;mur, non defignemus adulteria s' Sedhis peccatis nihilftequentius aduerfus ueinbsp;bum Dei in hoc feculo cómittitur. An nonordinauit,ut bonis benCjmalis autmanbsp;lèfit^Sedamp;pphetædehuiusordinationis inueifioneconquerunf,dicétes;Quarenbsp;uia impiorum profperatutjbene eft omnibus qui pratuaricanf amp; ini que agunt. A cnbsp;ïurfus:Quare refpicis cótemptores. Si tices concul cante impio iuftiorem fesquot; A nnbsp;non multi acquirunt principatus amp; imperia malis artibuSjUnpofturiSjparricidiis,nbsp;amp;id genus aliis fceleribus,cum interim multi boni uiri à principatibus amp; imperiisnbsp;deiicianfs Vnde,obfecro,hæc fiuntfcerte non hunt manifefta uoluntate Dei(funtnbsp;cm fcelera manifeflo uerbo Dni prohibita )fed fiunt operatione Satanæ,qui pronbsp;pter peccatum faäus eft princeps huius mundi amp; Deus huius feculi,Quare cum dinbsp;cit:Hæc ola traditafunt mihi^SJ cuicuntj uolo,do ea, non omnino mentif.Sgnifinbsp;cat enim,id quod res eftjnimirum, q propter pcccatum dominef inter homines,nbsp;amp;inregnis ac principatibus huius feculi, Si eos potifsimum ad acquirendaimpe^nbsp;ria adiuuetjqui ad ea pet uaria fcelerum genera, grata uidelicet Satanæ officia ,cónbsp;tendant,Cuicun^,inquitjUoIo,do ea.Non qui uerbo Dei^fed qui mihi, in perpCquot;nbsp;trandis audacibus facinoribus obfequitur, gloria amp; maicftatem huius feculi acquinbsp;rit.Non qui pietatem uerbo Da mandatam,fed qui impietatem, mea infpiratiœnbsp;ne edoflam/eâatijt,régna Si impena huius mundi adrpifcitur. Exemplo eft Abi*nbsp;melechfilius lerubaal, qui nô nifi feptuagintafratribus parricidio à fetrucidatis,nbsp;in regnum peruenit,quemadmodumfcriptum eftinlibro ludicum, capitenono.nbsp;Exemplo item eftSimri,qui ad regnum Ifraëlis nunqperueniffet, nifi conrraomnbsp;nia tam diuina q humana iuta legitimum fuum regem Ella occidiflèt, quéadmonbsp;dum teftaf fcriptura,in tertio libro Regum capite decimo fexto.Quid dicâ de SaPnbsp;Ium,tege ifraeftls certe non nifi perfidia amp; homicidio regnû adeptus eft, id quodnbsp;fcribitur in quarto libro Regum,capite decimo quinto. Sedhorum exéplorû picnbsp;naefuntomneshiftoriae. Vides igiturexemplisaliquaex parte uerû elle, quod Sanbsp;tan dicit.’Cuicunqg uolo,do illa.Sedhac utcunq fe habeanc, imperfcrutabilis tftnbsp;omnipotétia Dei,his Satanæ tumultibus,« rerum gubernatione haudquaq deii'nbsp;citur. NonenimpoteftSatanuel pilumde capitenoftromouere,nifiid Deminbsp;nus Deus nofter iuxta æternafua confilia permittat. Cæterum q Satan addit ; Sinbsp;prouolutus adoraueris me,difpiciendu eft, qd fit adorare amp; prouolui coram Salt;nbsp;Srfs tana,ut hoc tentationîsgenus dilucidius cxpliccmus. A dorare igif eft ta corporenbsp;tanam^uidinbsp;nbsp;nbsp;animouenerari,aclegitimam reuerentiam exhibere.Sicfcriptura teftatur, patri

archam lacob adorafte fratrem fuum Efau,quia uenerabatur eum non folum cot poris geftibüSjfed etiam motibus animi,uidelicet iudicans eum, ui^i à Deo innbsp;cium magiftratus ordinatum. Hic ein honor magiftratui debetur, Sic alias regesnbsp;adorantur,fi amp; corporis motibus nos eis fubiiciamus,amp; animo fentiamus, nos de*nbsp;bere ipfis legitimum honorem Si timorcm,qui eft, ut reuereamur eos tanq mini'nbsp;ftros Dei.Sic amp; Deus ipfe adoratur,fi Deo legitimû,aG ipfi debitû honoré exhibeanbsp;mus.Honor aût Deo debitus eft,ut ipfum ex toto corde,ex tota aîa,ex tota fortitunbsp;dine noftra diligamus,minas eius timeamus,promifla eiuS crcdam9, mâdatis eiusnbsp;Pbcdianius,adco^ oétn noftra fiduciàinipfum coUocem?. V nde adorare Satanâ,

HOMILIÀÉ IOÂSl BRENTII; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î04

non eft folutn genua coram ipfo fleacre,amp; in facieni piocumbere, fcd eft etiâ pro mifsionibus aus fidé adhibere,tninas eius formidatCjamp;mandatis eius obedire. A cnbsp;non is tantumSatanam adorare dicif,quificxis pophcibus imaginem Satanx autnbsp;idoli coliCjfed Si is maxime omniû Satatiàm adoratj qui ttuhisamp; pxomifsionibusnbsp;dus ita mouef ,ut infpiratiôibus eius cédât,amp; hortatibus ipfiùs obediat ? Cum igiénbsp;Satan monct Chriftû,ut adoret ipfum,tcqùiric ab eo,ut minis dus tcrreatur, pro*nbsp;mifsionibus eiuis credat,amp;mandato eius adùerfus uocatiohemDei obfcquatur. Enbsp;ton ChiiftiiSjtànietfi fit Dominus cocli amp; terræjtamê miSus eft « pâtre fuo in hûcnbsp;mundum,non ut fibi miniftraretur,fed ut ipfe mihiftraret,amp; daret ahimam fuahtnbsp;ïedemptionem pro multis,adeoi5^ hue uocauit ipfum ^atet in hoc fecuJo ,non utnbsp;cxteînà maieftate in humaniS f egnis dominaretür ,fed ut effet omnium abieôtifsinbsp;inus,nechâberet ubi redinaret caput fuü, amp; tandem ignominiofifsima morte cenbsp;cideretur.Sedinterim promifit ei pateijfi hanc fuam uocationem fequatur,amp; pqnbsp;nat pro pcccato animam fuam,fc effèaurum,ut uideat fonen lüngæuum,amp; datup»nbsp;ci magnammultitudinem pro fpoliis,amp; fortes pro prjeda, quemadmodum pro^-pheta ait. AdhæCjfe coronaturum ilium gloria amp; honor e,amp; cohftituturum fupexnbsp;omnia opera manuuni fuatum,ac fubieftuf um fub pedibus eius omnia, oucs amp; bonbsp;ues uniuerfas, infuper SC pecora cam pi. Atçg adeo fe ilium in fummam elaturuninbsp;fublimicatc,amp; donatutu nomé qd'fit fupra omne nomen,ut in note lefu omnegenbsp;nu fe fledat cœleftiü ac terreftriû Sc infernorum,£n,habes,ad quiduocauerit patexnbsp;Chriftu filiu fuû,in hoc feculo3amp; quid,fi earn uocationem fequàf,promiferit.Nûcnbsp;aût acceditad eumSatan, Sc iniicit ei multo alias cogit3tióes,q uocatio Dei amp; pronbsp;mifsio dus in fe cóprehendant.f^uod enim dicit: Tibi dabo pioteftatem hanc uninbsp;aerfamamp;gloriamillorum,fi adoraueris prouolutus coram me,hanc habet fentenbsp;dam: Quidt’Siccine ex pones te omnium hominurn ludibrio SC cohteptui,ut deii-ciasteinfcabeUumpedum corum,ucextremam paupertatem fuffetas, utiniuria: ^ioregri0,l 'nbsp;» contumeliæ omnium teobiiciaSjUt turpifsimam inottcfubeasfNefacias.Qiiinnbsp;potius xelinque hanc uocationé Dci,amp; adora Satanamfhoc eft)da locum infpiratinbsp;oni SatanæjCrede promifsionibus eiiiSjfedare uocationé eius, feponc interim uonbsp;cationem Dei poft ianuam,amp; age Dnm in terris ,affume in hoc feculo maieftate renbsp;giamjage Caefärem, amp; occupa régna ac imperia huiusfeculi, Miraculis em tuis fanbsp;cilime impetrabis « uulgo,ut tibi adhæreant, amp; adiuucnt te ad inuaden da oia régna huius mundi,amp; ad occupandam ocm imperatoriammaieftatem Quomodonbsp;Chriftus(inquies)potuithas cogitationes habere,quandofcriptum fit:Peccatumnbsp;non fecit, nec eft inuetus dolus in ore eius. Sc hæ cogitationes, ut res ipfa indicat,nbsp;longe à pietate abfuntf Sed h ic obferuandum eft id qtfad Hebræos fcribif : Habenbsp;mus pontificé,tentatö per oîa,iuxtafimiïitudinem,abfq,'peccato, Tametfi ein haenbsp;cogitationes fint irnpiae, tn Chriftus fuftinuit eas fine im pietate. Non em funt è nanbsp;tura dus oitx,fed è natuta noftra in eûppter noftrâ faluté trahflatæ funt, Nos eriSnbsp;*Uifumus,qui jpoftq parauimus nobis quantumad uidû fatis eft, tegna,impcrianbsp;amp;maieftates in hoc feculo affedarefolemus. Et en natura fimus filii iræ^nbsp;cepti amp; nati,accedit nos Satan,inflammat defyderia noftra, iniicit nobis magnasnbsp;fpes,fubducit nos in altos mbntes.oftentat nobis nefeio quas maieftates,fi uocatînbsp;onem eius fequatnur, ac omnino pfla,quai natura in nobis latet, pollicitis fuis itanbsp;accedit,ut nare ueiut bubali trafti fequamur. Sic accefsit Cainum fratrem A belis.nbsp;Hie enim,cum uideret Abelemfratrem fuum diuinitus fibi præferti,timebat, nenbsp;ipfeab impexio oxbis deiiceref.Cum igitux in peccatis conceptus amp; natus effet,cxci

ÏN CAPVT nil. EVANG. LVCAE.

tauit Satan hæc peccatajamp; monuit eutn,ut fi uclit imperium orbis retincre^fratré occidat.Hanc ern compendiaria eflè uiam retinédi impeiü,Monere aût,ut fratrénbsp;occidas,quid aliud eft, q moncre ,ut Saranae feruias,aut Satanâ adores fProinde,nbsp;cum Satan foUicitauit Cainum ad parricidium, ut retineat imperium orbis,pla'nbsp;nc idéiUud dixit,qclhoc loco Chrifto obiecit:Tibi dabo poteftaté hac uniuerfa 8Cnbsp;gloria iUoçï,fi adoraueris puolutus corä me.Sic aggreffus cft Efau fratrem lacob.nbsp;Præripuerat.n.Iacobfratri fuo Efau benediéiioné paternâ.Cû igif Efau uehemennbsp;ter ob hanc re doïaret,amp; confultar et fecu de recuperanda benediftionc ^duftus eftnbsp;Ä Satana in altu monté,hoc cft,Satan oftétauit ei ccrtifsimä rccupcrationé benedinbsp;âionis paternæ,fi adoretipfum,uidelicet,fi occidat fratrcfuû lacob. Occiderc .n.nbsp;innocenté fratrem eft adorare Satanam,amp; feruire ipfi. Quid dicemus defratnbusnbsp;IofephjHiintellexerûtIofeph,natufereminimû,dominûîpforû fore, fed cnipfinbsp;potius,nimi^ natumaiores,dominii maieftatéaffefla rét, duxitcos Satan in altûnbsp;moutéjhoc eft,pofuit ipfis oboculos amplitudiné maieftâtis,amp; promifit eâipfis,fijnbsp;fcatréfuûlofeph occidâtjhoceftjfi Satanæferuiât.Hucptinetetiâ SauJ,qui'cû aninbsp;maduerteret Dauidé magna prudentia amp; fortitudine praeditü, ac apud oés Ifracnbsp;litas gratiofum elfe ,ucheméter timebat,ne abieftis pofteris eius e regno,Dauid innbsp;regé eligeref.Alfumit igif ipfum diaboluSjSi duciteû in altû monté,oftentat ei imnbsp;periumlfraélis ,amp;pulliceturillud in manus p öfter itatisfuæ duraturû,fiSatanamnbsp;adoretjhoc eft, fi innocentcm Dauidem perfequaf. Si quoquo modo pofsit, trucinbsp;det.Quid HerodesfHic audiens à Magis,fe nati Clxrifti ftellam in oriente uidilfe,nbsp;magno timoré corripiebaf, ne è regno ludæs expclleref. A udit igitur à Satanaînbsp;Tibi retinebo poteftatem hanc uniuerfam Si gloriam iUorû, fi adoraueris prouonbsp;lutus coram me,quod eft,fi tuos ipfius hberos, amp; pueros Bethlehemiticos interfenbsp;ceris.Quid Pharifæis'an non Sihos ducebat Satan in altum montem,amp; pollicebanbsp;tur eis fummam iufticiae Si gloriæ maieftatem in hocfeculo,fi Sstanæ feruirent, Sinbsp;Chriftum Pharifaicae iufticia: aduerfarium occiderent t Et quos pontifices etiamnbsp;hac noftra tempeftate non ducit in altos montes,amp; monet ut ipfum adorent,hocnbsp;eft,ut Euangelion perfequanf t'Sic enim forc,ut perpetuo maneant in poffefsioncnbsp;fuorum epifcopatuum.Scd quiddico de publicis magiftratibustHæc tcntatio nônbsp;minus priuatos holes inuadit,qfummos monarchas. Nemo ein fua forte centennbsp;tus eft.Omnes nobiliorcm Si magnificentioré uitæ noftræ ftatum optamus .Agrinbsp;cola ad honorem ciuiû afpirat. Ciuis ambit gloriam nobilitatis, Nobilis affeftatnbsp;principatû .Quid ergo fit^ Accedit Satan,ducit unuquen^ in altû monté,ôr ofté-tat fuâ cuilt;5 maieftaté,fi ipfum adorer. Agricolâ monet,ut fe côparer ad mores hunbsp;ius feculi ,aftutacôfîlia fequaf,in emédo Si uendendo pximis fuis imponat,nugcf,nbsp;métiaf,peîeret,defraudct,quo multas opes corradar,amp; ius ciuitatis fibi coemat.Cinbsp;uéattificéfollicitat,utdet opera impofturis, quo diuitias côgreget, ac per diuitiasnbsp;nobilitaté adipifcaf. Breuiter,fuû. quifij Satanam habet, qui promittit ipfi aureosnbsp;montes,fi derelifta uocatione Dei, côparet fe ad mores huius feculi ,feponat aninbsp;mâ fuam poft ianuam,amp;fcquaf uocationem Satanæ. fîanc igif tentationé,quae innbsp;nobis impulfote Satana ex impietate noftra otif,rccepitChriftus infeabfçpecnbsp;cato,ac primûquidemuicitSatanam,amp;uires eius fregic, deinde propofuitfenonbsp;bis ut uirtuté,qua Si nos Satanam per fidem in Chriftum uincamus Pcftrcmo donbsp;cuit nos exemple fuo, quibus armis Satanâ repellamus. A bigit cm à fe Satanâ Snbsp;» » lt;:ogitatîones ab ipfo inieftas gladio uerbi Dei. Et Dixit : A bi poft me Satana.nbsp;,, ScriptumcftciS.’AdorabisDnmDeumtuûjSfillûfolûcoIes. QuodChriftu«nbsp;aduerfus

H o M ï L I A E I Ö Ä N, B R E N T I t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io/

aducïfus Satanam allcgat,in Deuteronomio capite fexto ita fciiptu eft Domïnö Deum tuü timebis amp; illi foli feruies.Alió uocat Satanjalid uocat nos fctiptura.Sanbsp;tan iubec relinquere uocationem Dei, amp; fuam fcftaii,horta^ ut minas eius forminbsp;demus,quas etiâ ualdelionibiles tiobis obiicit,amp;ptwifsiseiuSjq in imtnéfutn cxagnbsp;gerat,credamus.Scriptura aut iubct üocationé Satans reliriqu€tc^amp; fotó Dei uccanbsp;tioné fedarijjpponit nobis minas Déi,ut timeamus,amp; promiffa eius, ut credamus.nbsp;Cui igitur oblèquium prsftabimusfSatanae ne an fcripturs d’uinætQuem adoranbsp;bimuSjhoc eft,cuius ne minas extimefcCmus,Satans,àn Dni Dei noftri f cuius nenbsp;pronlifsis fidem adhibebimus,Satans,an Dei hoftrif Profedo non Satans,fed dinbsp;uins fcripturs obfequium ptsftandum eft .Satan etn tnendax eft, amp; pater méda^nbsp;cii.Grauifsima amp; crudelifsima fuppliciaminatut, htfi fequamur uocationem eiuS. „nbsp;Et contra,maximas foclicitates pollicetur,fi feruiamus ipfi. Ac quod mina£ amp; polnbsp;licetur,uidetur etiam reipfa implere amp; perficere, Sed fi contempto Satana,u6eatinbsp;onem Dei federis,amp; Dniti expedaucris,ipfa re coperieSjpromifsiones amp;minas Sanbsp;tans efle crepitacula uanifsima, ac plane id quod prouerbio dicif, fulgorem e pelnbsp;ui .Obiiciebat quondam Saran lofephum adulterio,amp; promittebat cl,fi fe fequerenbsp;tur amp; adulterium cómitteretjmagnam foclicitatem ,gratiam domins fus, èê petnbsp;dominam, fauorcm etiam domini fui cui feruiebat, adhsc magiftr^tö in domojnbsp;amp; imperium in confcruos amp; ancillas. Contra uero, fi non fequere^fe in defignâdonbsp;adulterio,minaba£ ei maxima pericula,odiu dominSjSf per holt;:,etiam indignatinbsp;onédni,infamiâ,exilia,paupertaté,caiceresamp;mortes Cum aûtiofepbinagis Denbsp;urn q Satanam adorarer,amp; adulteriû fugeret, conatus quidé eft Satan lofepho eanbsp;inferre,qus minatus erat ,amp;adegcrat ipfum,ut adnltetum, ad carcctes,fed cû Io-feph expeftaret Dnm Deum fuiiin fide,reipfa declaratû eft, tumultii mina^ Satanbsp;ns efle uerâfabulâ.Iofephm.ècarceribus ad principatu Aegypti edudus eft,tm abnbsp;eftjUt cu in uocatione Dfti conftiterit ,perierit.Incitabat amp; Satan quonda Saule renbsp;gé Ifrael in Dauidé,amp; poUicebaf ei,fi ipfum adoraret ac Dauide intetf.ceret ,maxinbsp;mâ regni maieftate, diuturnitate imperii fui, amp; imperium îftàclis in pofteritatenbsp;fua permanfuru effet.Si uero Dauidé no perfequeref, necóccideret,minabaf forcjnbsp;uteregno eiiceref ,amp; pofteritas eius imperiodeftitueref.Cuergo Saul Satana adonbsp;tatet, ac uocatione eius fedarce,amp; Dauidcinfedaref ,uifus quidé eft aliquandiup-mifsiones Satans cófequi,fed ipfe rei exitus declarauinjimiffa Satans efle uanifsinbsp;ma mcdatia.Naamp; Saulfœdo mortis gne periit,amp; pofteritas éius è regno eieda eft.nbsp;Vides igif’ tä minas qpmifsiones Satans ,meras effe laruas amp; ludibria. Q.uis autnbsp;prudesuirlaruasformidaretc’quisludibiriisßdcmadhiberettAtfcriptursdiuins r .nbsp;nbsp;nbsp;,

obfequiu prsftandu eft.Hsc em eft uox cóeleftis ,amp;fentétia fpus fandi.Hsc diuini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-•

tuseftinfpirataamp;utilisaddodrina,adredargutioné,adcorredioué,amp;adinftituti -oné,qeftiniufticia,utintegefficDeihomoadomneopusbcnûapparatus,fubet * ' aötfcriptura,utfolö Dnm Deu noftruf no Satanâ)adorem9 amp; timeamus, ac ut fonbsp;b DnoDeo noftro(nó Satahs)feruiam9.Quö pcepto reqrit a' nobis,ut minis Dninbsp;Dei noftri^nó Satansiterreamur,amp; ut pmifsionibus Dni Dei noftri, nó Satanaz,nbsp;^^‘^^ibeamus,ac folâ Dni Dei noftri uocationefedemur. Vt eiü folus Deus ponbsp;têtifsimus eft,ita ueracifsimus eft.Quod minaEinobedienti,poteft amp; inferrè, etiâfînbsp;inobediés aliquandiufoeliciter uiuat. Qd'pmittitobcdiéti,uultamp;f.deliter pftare,nbsp;etiâfî prima facie lóge aliter appareat. Quare folus Deus timoré amp; fide adorâdusnbsp;eft,amp;fola eius uocatio fedanda.Sed quid illud eft, qd in hac lege addif .’Illi foli feenbsp;Bias c^nonigiflicebithominj feruiretCur ergo ali^ptscipiffiliOjUtferuiatparétÿ

S 3

Ifî CÀPVT II IL E V A N G . L V C A B.

feruOjUt obediat dno ,fubdito ,ur obfequaf magiftratui,amp; cmnino omnibus prs S^mDfOnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruiatrHoc explicarenô eftdifficile,fiintelligasquid

fitjfoli Dno Deo noftro feruire.Id aût nihil aliud eft,q foh ueibo Domini Dei no-ftriobedire.Seruitus enim Dni eft,quod uerbo eius mandatur. Mandatur autem autë uerbo Domini,ut filius parcnti,fcruus dominojfubditus magiftratui, amp; pro-ximus proximo feruiat. Quare feruitus quæ exhibetur homini ex uerbo Dei, nô eftnbsp;proprie feruitus hominis, fed feruitus SicultusDei. Vnde Paulus ad Ephefiosnbsp;fcribens:Serui,inquit,obediteiis,quifuncdominiiuxtacarnem,cum timoreamp;trenbsp;inore,cumfimplicitatecordisueftri,tanq Çhrifto,non adoculumferuientes,uenbsp;lut hominibus placere ftudentes,fed tanq ferui Çhrifti, facientes, quæ uult Deusnbsp;ex animOjCum beneuolentiafexuientes Dho,amp; non hoîbus. Obferua q diligenternbsp;Paulus inculcct,eam feruitutem quæ ex uerbo Domini exhibetur homini, magisnbsp;cultum Dei€fle,quàm feruitutem h umanam.Obedite,inquit ,dominis,tanquaranbsp;Chrifto.Et moxiTanquam ferui Chrifti. Ae nirfus.Seruientes Dno,amp; non hominbsp;tribus. Aliud eft,fi homines iiftreät aduerfus Deum peccare. T une cm magis Deonbsp;q hominibus obediendu eftSi aût non iubeant peccare, etiamfi alioqui grauia Stnbsp;difficiliaiubeant,tuncferuitus,quæ homini ex uerbo Dei præftaf ,ipfi Deo præftanbsp;tur.Solum igif Dnm Deum nofb-um adoremus, amp; h uit foli feruiamus, ut reiedonbsp;Sacana,falutem confequamur in Chrifto lefu Domino ncftro,qui eft unà cum Panbsp;treamp;^iritufanftoDeuslaudandusinfecula Amen,

H O M 1 L1 A XXXV,

I Xpïiccrtiûs amp; cvrtîaîU tentafîôfiéiïi, quæ elî de adipifccn' da Humana gloria. Diximasenimtrcs efle uulgarcs hoimnbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;afFedus.Primus eft de uiâa parando .Secûdus cftde acqui

lendoimperio.Tertius de adipifeendo honore. Cumaût Satan in duobus primis afFedibus Chriftû tentaffet,fi fortenbsp;pofTet eum per ipfos à uocatione Dei auocare, repulfus Sinbsp;leiedus eft à Chrifto gladio ueibi Dei. Nunc igif aggreditur Chriftum tertia tentanbsp;,, tione. Et duxit ilium,(inquit Lucas) Hierofolymanijftatuit^ eum fuper pimnbsp;,, nam tépliamp; dixit illi: si filius Dei es,mitte te ipfum hinc deorfum. Scriptû eft einnbsp;,,nbsp;nbsp;nbsp;angelis fuis mâdauit de te ,utferuent te,Si in manibus tollent te,ne ofFendas ad

,, lapidé pedemtuû. Principio.hic mihi iterû uide,nihil elTe Satana inquietius,amp; in^iù ad perdendû follicitius.Bis eft à Chrifto uiftus, nihilominus tn ad certamé reuer*nbsp;etudo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tif .Proponif aût nobis hæc imago Satanæ,ut eo diligétius infidias ei9 caueamus.

NÓ eft nobis luââ,inqt Paulus,aducrfus carné amp; fanguiné, fed aduerfus principa t9,aduerfus poteftat€s,aduerfus mûdi dnos,redores tenebrarû huius feculijaduecnbsp;fus fpûales aftutias incocleftibus.Quo igi£potentioréamp; aftutioréamp;inqetioré adnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfariû habemus, eo diligentius muniamus nos côtra ipfum armatura Dei,quîe

funt,gladius fpüs,qd’eft uerbû Dei ,amp; feutû fidei, quo oia iacula mali illius ignita extinguere pofsimus. Deinde ,ficut nec in prioribus tentationibus,itanec in hacnbsp;tertia torqueamus nos,dceo qd’feriptû eft;Duxit diabolus lefum in Hierufalé,8inbsp;ftatuit eum fuper pinnâ templijUidelicetjUum hæc extrinfecus amp; corporalitergenbsp;ftà fint,aa Satâhas imaginatiôes obiecerit tm Chrifto in côfcientia. V erifimiliusnbsp;SiüMt conjinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus in deferto manés, uifus fitfibi ftare Hierofolymis fuper pinnâ tem

pli,amp;cogitauericea,quæ Satan obiiCit .Sedhocutcuntjfehabeatjcerte eu Satan ait:Si filius Dei es ,mitte teipfum hinc deorfum ,fuo fefe inditio prodit. Etem S anbsp;tan nen^éin altû ducit nifiiioccôfiho,ut eû deüciat Sc opprimât. Deduxit Abinbsp;melecun*

Dednxic Saule iatn legnanté in altas cogitationes, quibus dehbcrabat fe imperia Ifraelisin poftcritatc fua conferuatu^, Sed quo^tiora illecogitabat, eo focdiunbsp;in profundû lapfus eft. Deduxit Nebucad Nczaré in animo eius uf^ ad coclû. Dice bat émis in corde fuo:Incoclumconfcendâ,fupra aftra Deiexaltabofoliûmeû,nbsp;âfcendamfuper altitudiné nubiû,fimilis ero altifsimo.Sed mox fequitur; A d infernbsp;num detraheriSjin profundum laci. Quare cum Satan duxerit te in altû, id quodnbsp;tûc fierifolct,cûaut fupèibas habueris cogitatiócs,aut adfublimes honores,dignïnbsp;tatesamp;impcria,iniquitate,malis artibus,amp;impietate cótenderis, tunc mox ueniatnbsp;tibi in mente,Satané hoc confilio ftatuifte te in altö,ut te deiiciat amp; cöculcet. Et finbsp;formidas cafum,age pocnicentiä,refipifce ab ifta malicia tua,amp; roga Deö,ut remit-tatur tibi peccatu tuum5ed Dns Deus nofter löge aliam habet uia duccdi eos,quinbsp;inipfumcredut.Exaltaturus enim eos,non ducit eosin altum,fed deducit ad ima,nbsp;idlt;5 hoc cöfilio facic,utdeducat eos hac uia adalta.Dns,inquit5mortificat,amp; uiuifi Via pertierinbsp;cat,deducit ad inferos amp; reducit. Deduxit lofephü in cetrum amp;fquallidü careeré, fndiad fta»nbsp;fed reducebat eumhac uia ad principatü A egytiaeö. Deduxit Dauidé in cxilium,nbsp;fedreduxit eumhac uiainamplifsimö regnum. Deduxit lefum Chriftum filiufuünbsp;uflt;5 ad motte crucis,amp; in infimas partes terræ ,fed reduxit eu fuper omnes coclos,nbsp;amp; extulitin omnem fublimitaté,dedit^ ei nomen, quod eft fuper othftê nomé, utnbsp;in nominelefu omne genu fe fledat,CGcleftiü,terreftrium ac infernorum.Proindc,nbsp;fi ad ima dedudus fueris,bene cófidito.Haecenim eft uia Dei,quafuos exaltat.Cæ-terû,(ÿ Satan ad Chriftum dicit;Si filius Dei es, mitte teipfum hinc deorfum,fatisnbsp;perfpicue declarat,fehoc maxime omniü conari,ut Chrifto eximat cam fiduciam,nbsp;qua fentit fe effe filium Dei,amp; ueru Mefsiam. Nam Chriftus erat paulo ante apudnbsp;lordanem coclefti uoce,amp; defcenfu fpiritus fanéli in fpecie columbx declaratus,lt;pnbsp;effet filius Dei,amp; uerus Mefsias Interim tamc,qucmadmodu fupra oftendimus, renbsp;fignataamp;jUt ita dica,fepofita maieftate amp; potentia fuæ diuinitatis,permifit fe, no-ftra infirmitate in fe affumpta,Satanæ tentandum, nee aliter fe Satans tradidit qnbsp;huius occafione conatur ei perfuadere, ne fentiatfe effe filium Dei ac uerö Mefsia,nbsp;iniicitq'ei huiufeemodi cogitatióes : Ecce tu haftenus humilis,abiedus, amp; inglori-us inter holes uita duxifti,amp;fabrü lignariû,honeftû quidé attamé minime celebtcnbsp;artifice egifti.Nuncaöt,quando palâ declaratusesfilius Dei amp; Mefsias,tépus eft,nbsp;ut ftupedo quodam miraculo,in Hierufalc, utbe oim nobilifsima, maieftatem tunbsp;am oftentes, quo ab omnibus talis habearis,qualis ad lordanem declaratus es.nbsp;Quid ein proderit magnificü effe,amp; nonfrui gloria magnificentiærquid utilitatisnbsp;affert filium Dei effe, amp; talis non agnofti f Pulchrum eft, digito monftrari,amp; di-,hic eft. Cumigitur infefto quopiam frequentifsima tuibaHierofolymis fue-^’®gt;age, demitte teipfum e' pinna rempli in aëre deorfum, ut cum omnes uideantnbsp;ipiracuium, te ut filium Dei adorent amp; colant. Neque enim fieri poteft,ut ex hacnbsp;demifsione aliquid incommodi patiaris, Siquidem fcriptum eft : Angelis fuisnbsp;mandait de te,ut euftodiant te in omnibus uiis tuis, amp; in manibus portent te, nenbsp;forte onendas ad lapidem pedem tuum.Qijid diffidis^quid tergiuerfarisrSi filiusnbsp;Dei eSjCerte non hæcfolum,uerumetiam multo maiora efficere poteris.Sed excu-te mihi omnes uires tuas, (Sepofuerat enim chriftus potentiam maieftatisfu3£,8tnbsp;affumpferat nofttam infirmitatc ) non tarnen potes fine pericuJo tuo te demitteie»

IN CAPVT IIII. E'VANG. LVCAE.

Vides ipfe,ac propcmcdu manu tangis,quód fi te in aëre è pinna templi demïtt^ res, non folum crus frangeies, fed etiam toto corpore in uaria amp; minuta frufta d»fnbsp;filircs. Vanaigitur€ftfententiatua,quaputaS teeffefihum Dei,uanaeftSipromitnbsp;fio Dei, qua cófitetur fe angelis mandaffe, üt portent te in manibus fuis,ne offen-das adlapidem pedétuû.Haefuntcogitationes,quas Satä Chrifto iniicit, üt ipfumnbsp;ad defpcratiohé adigat.Et uide aftum Satanæ.Defcndetat fupra Chnftus feie uci-bo Domini. Vfurpatigicur amp;Satan nöc uerbum Dominijquo cómodius Si potennbsp;tius abducateum abanimifuifententia,qua credit feeffefUium Deiamp;üerum Mef-fiam.Sed quid Chnftus fuit abiigg peccato,amp; fufccpit infe noftras tehtationes,ideonbsp;amp; ha’c tentatio,« nobis in Chtiftum trariflata eft. Nos enim adoptamur in baptif-mo in blios Dei, in hæredes Dei, in cohæredes Chrifti, amp; in reges cocli amp; terra? pernbsp;lefum Chriftii Dominu noftrnm, fed Satan occafione acceptaab affedu parandaenbsp;gloriæ humanæ,quo natutâlaboramus,ftatim conatur nobls excutere fidem,quanbsp;tantani diuinorüm bono^ hæreditatem accipimus amp; pofsidemus. Cum enim innbsp;uenit nöi! coram mundo abiedosamp; inglorios, folet nobis huiuftemodi cogiratio-nes ihiicere: Quid fFilius neDei tuesrcur igitur contemnuntamp; abominanf tehonbsp;mines utfiliû SatanætSi filius Dei es,tut non innotefcis mundomagnis quibufdanbsp;miraculisfScriptum eft enim;Sihabeatisbdem heut granum finapis,dicerismótinbsp;huiciDemigra hinc illuc amp; demigrabit, nclt;5g quiequam impofsibile erituobis. Etnbsp;iterum; Signa eos qui crediderint hæc fubfequentur, per neme meö damonia eii-ciçnt,linguis loquenf nouis,ferpentes tollent,amp; fi quid letale biberint, non noce-bit eis. Non potes aut talia miracula aedere.Non igitur credis, nec es filius Dei, amp;nbsp;uanaeftpromifsio, quainfilium Dei in baptifmo adoptatus es. Qued fi fuceübat

quis, amp; finatfibi hac tentatione fidem excutere,profeflo nihil aliudreliquum eft,^nbsp;defperatio.Qui autem de falute fua defperat, is per defperationé in omnia generanbsp;impiifsimorum fcelcrum,ac perpetuum fuiipfiusexicium ruit.Quarecmnibusmonbsp;dis cauendü eft,ne huic tehtationi nos uidos tradamus,fcd meminerimus,q» Chrinbsp;ftus earn infetranftulerit,éiuicerit,utamp;nosinipfo,iifdem armis, earn uincamus.'nbsp;Svd priufq oftédamus, quibus armis Chnftushanc tentatione uieerif,amp; Satanantnbsp;repulerit,uideamusuerficulos iUos,quos Satä Chrifto efcriptura Cbiicit. Sunt autnbsp;fcripti in pfalmo,iuxta rafciohem Hebraeop^jnonagefimo pnmo. Non acceder,in-

quit, ad te malum,amp; flagellu hOnappropinquabittabernaculc tuo.Qiioniä angenbsp;lis fuis mâdauit de te ut euftodiât tein omnibus uiis tuis,amp;’ ut in mambus porter te,nbsp;ne forte offendas ad lapidé pedem tuû. Ccnfolatur enim hic pfalmus pios,ut eunbsp;ambulent in uocatiôe Domini amp; afiliganf,benecôfidât, net fenriant fe in affïidionbsp;nibus amp; aduerfitatibus peritUtOs.Siquidé Dominus angelis præcepit, ut fint euftonbsp;des piorum,ac tanta cura eos côpledantur, ut etiam in manibus fuis portétipfos,nbsp;ne pedem fuum ad lapidem offehdant,tantû abfit, utgraui quodâ caiu uitâ amit-tant. Quodautéhic deangelo^ cuacdiadicitur,aliisquciÿfcripturælociscôfir-matum eft.In pfaimo enim tricefitho tertio dicitür : Immittetur angelus Domininbsp;in circuitu timentium eum,amp; eripiet eoS.Et apud Matthæum ait Chtiftus:A ngelinbsp;éorum m cœlis, Temper uident faciem patris mei j qui eft in coclis. Et ad Hebratosrnbsp;Omnes funt adminiftratorii fpiritus,qui ih hiinifterium emittunf propter eos, quinbsp;hærer'.es erunt falutis.Quod uerbis dicitur,miraculis quc«ÿ reuelatur amp;confirmaf»nbsp;î 5 G e nefi «pire undeuicefimo, duo angeli educunt Loth è Sodoma,ne incendie»nbsp;vi t rdomitispereat. Etpofteacapite tricefimofecundo,angelic-buiam

; Jiarchæ iatob,utipfumabmiuriaEfaudefenderéc, Vndeamp;caftra Deiuocanff

K o M 1 L I A E IOAN. B R E Ij T I L’ »«ƒ

Deiuocantur.In cxodo capice decimo quarto,angelus Dni pcedit lfraclitas,amp; mu nit eos,ne quicq mali ip(is « Pharaone infcraf.In quaito hbro Regö capite ftxto,nbsp;CÛ exercitus Syrorü circüdediflet prophctâ Eliza^ut cóprehcnderét eü,aperti(unrnbsp;ocuh ferui eius,amp; ecce mós plenus equorü amp; curruö igneo^t in circuitu Elizæ.Hæcnbsp;miracula funt publica teftimonia amp; figühjq? angdi fint ordinati in cuftodes,ac aenbsp;lutifatcllitt’s piorumjamp; cögi qui ambulantin uocatione Dei. Nam,qnæ decufto'nbsp;dia Si defenfioneangeloni dicuntur,non fic intelligendafunt, q, propterealiceatnbsp;fcfe in quoduis periculü fine uocatione Deiconiiccre,fcd (p in iis pericuhs amp;rcrüïttnbsp;difcriminibuSjin quæ ex uocatione Dei coniicimur,dc falutCjliberatiôe amp; defenfionbsp;ne Dei bene fpeiandüjac ceito confidédum fit. Satan igitur deprauat fencentiamnbsp;horüuerficuloij:,amp; callidamalicia toiquet eos huCjUt perfuadeat Chrifto,nö quonbsp;in periculis, ex uocatione Dni fufceptis, bene de auxilio amp; liberatióe Dei cófidat,nbsp;fed quo fe temere in pericula abftj uocatióe Dei coniiciat.Quare Chiiftus repellicnbsp;eum,amp; alio ueibo Domini prauâ Si callidam eius interpretationem cófutat,inquïnbsp;ens; DiftûeftiNcxitentabisDominûDcumtuû. HæclexfcnptacftinDeu- «lt;nbsp;teronomio capitefexto.AcplanehucadcófutandöSatanam conuenit.Habeteriinbsp;refponfum Chrifti hancfententiam; Agnofco quidem ueiba pfalinijlt;î’‘iæ ptodu-cis,fed non agnofco tuam deprauationem.Scio quidem quid mandatum fit angenbsp;lis,amp; quod fit angclorum officium, fed interim fcio quo^ quid mihi fit mandatû.nbsp;Si qnod meum fit officium. Alia Deus mandauit angelis,alia mihi mandauit,aliud f^ngelorutnnbsp;eft angelorumofficium,aliudhominum.Angelis mandauit Deus, uthomines cunbsp;ftodiant,amp; portent eosinmanibus, ne forte offen dant adlapidem pedem fuum. nomitwm ofnbsp;Hominibus autem mandauit,ne tentent Dominum Deumfuum, autneconiieiät jîcw.nbsp;fefe abfij uocatione Dei in pericula. Ita«^ fi homines requirant angelorü officium,nbsp;de quo pfalmus loquitur,dandacft opera,utipfi etiam fuum officium faciarit,nonnbsp;tentent Deum,non exponant fe tcmerepericulis, fed ambulf t in uocatione Dei,nbsp;S£ tune aderunt angeli, ac in maximis etiam periculis cuftodient eos. Qued ergonbsp;ad præfcns negocium attinct,tu S atan iubes, ut me de pinna fcmpli demittam, amp;nbsp;confidamde cuftodia angclorum.Ego uero optime confido, Domiüü per angelos fuos me fine intermifsione cuftodire.Sed ut me de pinna tépli in aère mirabili-ter demittam,non eft uocatio Dei,ncc eft neceflarium.Habeo fcalas,per quas licetnbsp;defeendere, Habeo funcs,quibusintegrümihi eft, utme demittâ.Qux fi deeffenr.nbsp;Si uocaret me Deus deorfum, certe fcio me cuftodia angelorü in acre defcenfuró.nbsp;Kunc autem cum proponantur mihi fcalæ amp; funes, utar his rebus,ne tentemnbsp;Öominum Deum meum,Si nemeipfum temere periculisabfq^ uocatione Deinbsp;exponam. Porto autem,Dominus Deus nofter tune tentari dicitur, cum fes uer- Tentatur öenbsp;ho D omini promifras,non co modo, que Deus proponit,fed qué nos iniquitate iwiwiwmo«nbsp;amp; temeritate noftra eligimus,capcfrereamp; quafi manutagere conamut.Id aötduplinbsp;citer cótingcrefolet. Primum, cum habemus uerbü Domini nullum tarnen uide-musmodum,quorem uerbo Domini promiflam confequamur. Itaquefituncnbsp;non credimus nudo uerbo, fed aut contra ueibum Dei impie agïnius,aücnbsp;DEO modum feruandi promifla præfcribimus, acre DO M1ISJ y jpj Deumnbsp;noftrum tentamus. Sic tentabant Ifraclitae D E V M in Mafia, quemadmodumnbsp;fcribitur Exodicapite decimo feptimo.Habebant enim promifsionem,qua D E-VS recepcratfe feruatutum ipfos indeferto. Cum igitur carerent aqua, amp; perinbsp;ditarentuißti» quot;cc quicquamappareret,quo fitif“æfubuenircnt,conuieiantat

IN CAP VT nil. EV AN G; L V C A E,

Mofi, negant fe diuina uocatione ex A egÿpto in defeitutn cdudos, nifi Deus derit ipfis aquam.Qiiod fi non dederit,minantur fe in Aegyptum ledituios. Harenbsp;ctite eft tentatio Dei^ non tfedant nudo uerbo Deijed piæfcribât Deo modu,nbsp;quo ipfos feiuct.Quafi uero Deds hori pofTet ipfos fine omni tim cibo quàm potunbsp;incolumes indefertoferUaieiSicinIudith(finiodoquiseumhbiumrecipiat)tennbsp;tant ciues Bethuliæ Dominum,cum ftatuUnt,fe impio hofti ciuixatem fuam riadinbsp;tuioSjfi intra quini^ dies non uenerit adiutorium« Domino. Audiuntigituràmunbsp;liere : Quod efthoc uerbum in quo tonfehfit Ofias, ut tradatciuitatem A flyriis, finbsp;intra quih^ dies non uenerit uobiS adiutoriutiirEt qui eftis uos, qui tentatis Do^nbsp;miriutti? Nori eft ifte fermö,qüi mifericordiam proljocer, fed potius qui iram excinbsp;tetjäi furorettl accendat. Pofriiftis uoS tempus miferationis Domini, Sc in arbitnunbsp;iieftrum diem conftituiftis ei^ Deinde folemus amp; Deum tentarc,cum habemus uecnbsp;bum Domini,amp; uidemus 4*^°^ nobis Iegitima,iufta, Sc ordinaria media propofi*nbsp;ta, quibuslicet ternuerbo Domini ptomiffam confequi, ea tarnen riegJigimus,6Cnbsp;autalia illegitim a Sc ittiuftaeligimuS,aut nudo uerbo nos credereuolumus.Sicnbsp;Dauid tentauit Dominum per tres heroaS,quos mittebat adhauriendam aquamnbsp;in Bethlehem in ftatione Philiftinorum. Habebat ahis aquam,quam licebat bibcnbsp;le, fed ea neglefta, appetebat illam, quam fine magno periculo habere non pote*nbsp;i:at,qucmadmodum fcribitur in fecundolibro Regum,capitc uicefim o tertio. Sicnbsp;tentât Deum, qui infame non uult uti pane propolito, qui in fiti non utitur aquanbsp;praeterlabente, fed uult cibum Sc potum de coclo expedare. Sictcnrat Deum,quinbsp;infrigorenon utitur Uefte,quamiufte fibi comparare pOteft.Sic tentât Deum,quînbsp;in traiedu fluminis non utitur propofito ponte aut na. igio,fed his contemptis,penbsp;urn hi,qui afeendunt in fumma aedificiorum âc turnum cacumina, cftentandæ aunbsp;daciæ fUæ gratia,ÖC confuunt illic caIceoS.Sic amp; ociofi tentan t Deum, qui cum labonbsp;ïe fibi uidum parare poiTent, tarnen malunt ociari,6c de coclo uidum expedare,glonbsp;riantes fefe fcire,cp DominuS nori fit ipfos derelidurus. Sicomnes illi Dcu tentât,nbsp;qui negledis iuftis èi ordinariis mediis,qu3e Deus propofuit, aut iniufta conantur,nbsp;aut nudo uerböfefe credere gloriantur. A c fieri poteft,ut interdum hi,qui temeri-tatefuafefeabfi^ üocatiorie Dei in pericula coniiciunt,pericula incolumes eua*nbsp;dantjhoc tamén rion fit of diharia Sc promiffa dementia Dei. Qui enirn fic tentâtnbsp;Deum,iure perire deberent. Er fapieris ait:Qui amat peticuïum,peribit in illo, fednbsp;fit extraordinaria bonitate amp; tolerantia Dei,qüa peccatores in peccatis fufferunf,nbsp;Sc ad poenitentiam inuitantur. Ergo ne nunqlicet, ut exponamus nos manifeftonbsp;pericülojrie tentemus DeumrProfedo nunq licet, nifi Dominus nos ad periculanbsp;fubeunda uocaUerit.Quid igitur,fi forte tale quidaCcidat,ut aut manifeftum perknbsp;culum fit fubeundum, aut aduerfus uerbum Domini delinqucndum, feu Chriftusnbsp;abnegandus fin Quid faciamfnum delinquam,8Cabnegabo Chriftum, ne tentemnbsp;Deumt Abfit, ut delinquam amp; abnegé Chriftum, fed potius extrema quauis perinbsp;cula obeunda funt. Si c enim peticula obire,noh eft tentarc Deum,fed eft uocationinbsp;Deiobedire. Et uocat nos DeuS ad peritula, cum non poflumus ea abf^ peccatonbsp;uiitare. Quern autem DeuS ad pericula uocat,eumcettifsimecóferuat,atlt;5 iduerenbsp;praeltat, quod in pfalmo dicitur : Non accedet ad temalu,8c flagellum non ap^nbsp;propinquabit tabernaculo tuo.Quoniam angelis fuis mandauit de te,ut cuftodiâçnbsp;te in omnibus uiis tuis,8cutpoitent teinmanibus,ne forte oftendas ad lapidem

Hohiliaë IOAN; brëntiï;

federn tuö.Hi’ncIfraelitae non tentarunt Dcum, cum ingrederenf in maretubiG fed obedierunt uocationi Dei. Vnde amp;. mirabiliter liberati funt. Nee Gideon tentanbsp;tiit DeunijQuando cum ttecentis tantum 3 tubicinibus ne dicam an militibus 3 ag-innumerabilem Si potentifsimum Midianitatum exercitunij fed obed jnbsp;ituocationi Dei,6i reportauit uiftoriam admirabilem.Sic nec eæmentarii ( ut hæcnbsp;ciuilia artificia adiiciam ) neefabrilignarii Deum tentant, cum adædificâdum innbsp;alta ædificiorum faftigia fcan,dunt.Huc enim legitime uocati funt,amp; habent pro-mifsiones auxilii diuinijè quibus confidere poffunt,fe Deo in pericuijs ipforum ciïnbsp;ræ eflcjoi diuinitus fcruari.Proinde,ne tentemus Dominum Dcum noftrum 3 primurn qutdem rebus propoficis in fide utamur, deindefi nullæ nobis res propofitænbsp;fuerint,quibus pie uci liceatjConfidamus nudo ueibo diuinæ promifsioniSjamp;adeanbsp;nius pericula,ad quae nos uocat DeuSjCertifsimi, quod qui nos ad pericula uocat,nbsp;is quotj nos feruaturus fit per lefum Chriftum Dominû noftrum, qui eft un« cumnbsp;Patre amp; Spiritu fanfto Deus laudandus infecula Amen.

ä O MI L I A XXXVl

hon noftra uirtute,fcd uirtute Domini noftri lefu Chrifti, per gladium uerbi Dei, fide aduerfus infultum Satanae diftriftum.Sed de his antea. Nunc ea quæ fequunf •nbsp;perftringemus. Confumata,inquit Lucas, omni tentatione,( nimip: non ea fo - lt; «nbsp;1Û, qua in quadraginta diebus,ueröetiam ea,qua poft quadraginta dies tetatus eft )nbsp;diabolus recefsit ab illouflt;5 ad tempus. Quideftillud: Vfcjadtempusfnumrenbsp;diit poftea Sata ad Chriftu f Profedo hiclqcus baud obfcureteftatur,(ÿ Satan ua-xiis tentationibus,qux no funtfcriptae,Chriftu aggreffus fit.Etenim Satan nullumnbsp;homine ab initio orbis tentàuerat,qué non fæpenumero uicerat,amp; in fuis uinculisnbsp;detinuerat. Non Adam,non Abraâ,non Mofe,non Dauid,nó alii uel patriarchænbsp;üel prophetae,quantumcunlt;5 fanfti,manus eius i ta effugerunt, ut non aliquandonbsp;apprehenderentur.Solus hie lefus Chriftus femper effugit,folum htme non poteftnbsp;Uel femel uincere,amp; in uinculis fuis detinere.Quare extremas fuas uires in hunc ex-pedit,amp; nullam occafionem prætermittit,qua fperat fe hunc fuperatu^. Primumnbsp;€rgo obferua,fi Sata no pepercit Chrifto capiti noftro,profedo multo minus pareet nobis,mcbris Chrifti. Si à patrefamilias non cótinuit dolofas manus fuaSjmulnbsp;tominus cótinebiteas à familia eius.Proinde,donee inhoemûdo,qui eftprincipanbsp;ms Satanæ,uiuimus,neceffe habemus intermedia Satanae tela uiucre. Nunc enimnbsp;eiaculaf in nos telG incredulitaris,nunc telu auarici£E,ni1cinuidiæ,oûc ambitióis,nbsp;nûc hbidinis,breuiter,tottelis nosundiqg impctir,quotfruftus peecatu nobis innanbsp;tûaffert.Affertaûtinnumerabiles.Si declinauimns telûauariciæ,mox obuiam nonbsp;bis mittitur telum ambitionis.Si Si hoc uitamus,cótinuo inftat telum libidinis.Sinbsp;hoc auertimus « nobis, confeftim emittitur in nos telum inuidiæ : huic fuccedit tenbsp;lum irac, contentionis, maledicentiæ, amp; quis omnia enumerate poffet f Nullusnbsp;«mittendorum finis eft,donee infegukhrum condamui^

IN CÀPVT nil. eVang, lvcae.

Quis igîtur inter tam infefta amp; mortifeia Satan« tela fecurus uita agcfet fquis non fe omni armorum gehete aduerfus ilia muniretf Sed behe habet.Chriftus lefus Donbsp;minus nofler ftathit fcfe mediuth inter h«c telai Cum igitut Chriftus fit inuulnera^nbsp;bilis,amp; noi in membra corporis fui per fidem aflumpferit,cohfeflancum eft,quodnbsp;nec nos pethæc tela uulnerari queamus,fiin Chrifto lefu pet fidem côftemus, atlt;5nbsp;adco in Chrifto id nöbis continget,quod pfalmtis dicit:Scuto circundabit te ueiinbsp;f td.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cius,non timebis À timoré nofturno, A fagitta uolahte in die,« hegocio peram

tioefno^unt ^^lantein tehebris, ab incutfu amp; dæmonio metidiano. Deinde, non eft £p exiftu lt;irg«mc7j/4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcntatioiies Satan« effe argumenta Dei irafcentis amp; tentatum à fe ptoiicien^

ir^Deit nbsp;nbsp;nbsp;tis,fedfüntpötius argumenta Dei propicii,amp;per tentationes Satan« probare uo-

lentis. Multi erant tempore Chtifti lefu, uiri potentifsimi, amp; fapientifsimi,at«5 in hocmundo clarif9imi,fedSatan neminemgrauitis tentabatjqChriftum, proptenbsp;rea lt;j fentiebat hunc Domino Deo hoftro longe omnium acceptifsimum eflc.Tnbsp;pore Hiobis amp; Dauidis,multi étant reges,amp; principes,fed Satan hulluhi eoiû tamnbsp;acribus tentationibus impetebat, q Hiobem amp; Dauidem. A nimaduertebat enimnbsp;hos Deo gratifsimos eflc.Quate cum tentamur,non defpondeamuà animum, fednbsp;exiftimemus nos Domino Deo noftro tanto acceptiores efle,qüantö grauioribusnbsp;tentatiottibus Satan nos adoritut. Cxtetum alii Euangeliftæ, poftq indicarunt,nbsp;Satanam « lefii poft tentationes difcefsifle, addunt. Et ecce angeli accedebant,acnbsp;AngeUmm^ miniftrabant ei. Quid t Cbriftus he tam imbecillis fuit, ut indiguerit minifterio amp;nbsp;Cbha ^yxilió angelórum^ At tu probememineriS, qüodfuprafepeindicauimus, ChrPnbsp;ftum fefe in noftram irtfirmitatem conieciffc. Res autem ipfa indicat, Chriftusnbsp;poft has tentationes, ingrauifsimam ac periculofifsimam corporis ualetudinemnbsp;in eremo inciderit.Nihilenim ederat nec bibetat plusq quadraginta diebus amp; nonbsp;ftibus.Etinhis tam grauiter iSatanafineintermifsione tentatus crat,utfaciliusfiinbsp;ifltt mortem ferre, E grauitate igitut tentationum, «gritudo eti am corporis ortanbsp;eft Sed in hac tanta afiliftione, nuUushominum in deferto pr«fto aderat,qui infitnbsp;mo,ac propemodum animam exhalantimedicas amp; adiutrices manus porrigeret,nbsp;ac foueret. Accedunt igitut angeli,amp; miniftrant ei in infirmitate fua, donee priftpnbsp;nas uires refumat-Miraculum probe obfetuadum.Significat enim amp; docet, his,nbsp;qui in uocatione Dei pcriclitantur,certifsimc fubiieniat auxihum Dei,fi non per honbsp;mines,aut alias creatutaSjCerte pet angelos Dei.Etubi definathumanumauxilifl,nbsp;ibi incipiatangelicum.Salus ( inquit ) iuftorulh àDolniho, amp; proteftor eorum innbsp;tempore tribulationis.Et itetuth: Mirabilis Deus irt fattdis fuis,Deus Ifrael ipfe danbsp;bituirtutemamp;fortirudinem plebifu«.Excmplum eftEliaS,qui cum ex uocationenbsp;Dei fugeret reginam Ifabellam,amp; ueniffet irt defertum itirtei e uniuS dieijadeo defc'nbsp;Éifjüt præîmbeciUitatetamanimi qüàmcorpotisproiiceret fefubter iuniperum,nbsp;amp; peteret anim« fu«,ut moteretur.N on erat homo, qui üel cibum ei miniftraref,nbsp;uel deficientem potu recrearet.Qpid ergo fit^Hoc pericu^um accidebat Eli« airt'nbsp;bulanti in uocatione Dei, Cum igitut nullus homirtum auxiliaretur ei, ecce angC'nbsp;lus D omi ni attulit panem fubcinericium,amp; uafculutn aqu«,quibus Elias ita recreanbsp;batur, utinfortitudine cibi illius ahibulauerit quadraginta diebusamp; quadragintanbsp;noftibus. Exmplum eft amp; rex Hifkia.Hic obfidebatur in urbe Hierufalem ab exerchnbsp;tu Sanneherib régis AITyriorum, iuffus erat uetbo Domini per Efaiarn ne tradenbsp;retAffyriis ciuitatem.Quid autem faceret; Exercitus hoftis potentior erat, quart*nbsp;ut poterat ciuitatem ab eo defendcre,amp; nulla prorfus habebat externa auxilia,quhnbsp;bus hoftis ab urbe fugaretur. Cumigitur ceflTaret humanum auxilium,fuccefs«tnbsp;angelica

HOMILTAE IÖÄnC ßRENTlfc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïo,

tngclicum, amp; mifit Dominus noftu angelü,qui percufsic in caftrïs Afyrioium cê tumoélogintaquin^milliauiro^ bellatorum.Quare Sannehenb tantoterroienbsp;perculfus eft,ut cohtitiuo öbfidioncm foluetec,at ad fua reuerteretur.Quid dicantnbsp;de Pecro ApoftolófHiCjCum cx uocatione Ghïifti Ebangeüon prædicatetj comnbsp;prehenfus eft ab Herode,amp; in carcercni conieftus,ftatim adcaedem producendus.nbsp;Quocuncg Petrus refpiciebat,nullum aderat auxihumper hommes,iudæi infeftionbsp;res crane ipfi ,quàm ut libetûeum diniitterent. Difcipulieiüs impotentiotes erât,nbsp;quim lit Ui eripereüt ipfum.Quid ergot Vbi nullum pcr homines apparebatauxnbsp;iliumjibi præfto adeftangelicum.In eä enimnoâc,poft quam Hetoàes Pètrû pronbsp;duâurus erat ad cædem,aftitic angelus Donlini, amp; dificcit ab eo catenas, ac eduxnbsp;ic eum faluum non folum ex carcere,uerumetiâm per portam ciuitatis: Moü jgituj;nbsp;animum tuum defpondere,fi tibi periculum ex uocatione Domitii fubeûdutn eft,nbsp;fedhis potius exempliSjUelüti certifsimis diuinarumpromilsionumrignaculis,aninbsp;tnum tuum in fide obfirma,cercafidücia conceptai quod Deus periclitâtem feruanbsp;tutus fitjfi non per homines,cercepcr angelos fuoS.Potto àutem Idüs per angelosnbsp;recreatUSjèe priftinæ faninati reftitutus, Reuerfus eft (inquit Lucâs)uirtute fpiri « cnbsp;tusinGalilœamjamp;famaexiit peruniuerfamregionemdelllo.fctipf^ docebatm lt; ‘nbsp;fynagogis eoru,amp; glorificabatur ab omnibus. Vt lefus fpiritufatlÔo autore pronbsp;feéhis eft indefertum,quo tentaretur à diabulo^ita eodem autore pr ofitifcitur nûcnbsp;c deferto inGalilæâ, ad capeffendum SCinchoandum minifterium Euangelii.Idnbsp;quod ideo nobis inculcatur,ut admoneamur,ne quid fine uocatione Dei, amp; auto-ritatefpiritus fanftiaggrediamur Nuncigi^,quodfœlix fauftumij fit, lefus Chri-ftus Ôominus riofter incipit publice prædicare Euangclion,quod eft potétia Deinbsp;ad faluteni omrii crédenti. Nam ante hune diem üixerat inter Ifraélitas obfcurus,nbsp;nec publico aiiqiiotttiniftefiô iri populo Ifraclfunâusfuerat. Nunc autégt;ômemônbsp;rabiJem diem,0 acceptifsimum tempus,inchoàt publica fua præditatione cfnciünbsp;Mefsiaî,ad quod i Deo pâtre fuo in terra miffus erat. Et inchoàt illud in Galilæa,nbsp;in ciüftate Capernaum,quæ erat Galilacæ metropoliSiac ciuitas maritima pro-pter emporium data atç nobilis A udiamus igitur primam eius concioné. Et quisnbsp;ad àüdiendam eàm,non arrigcretaurestHic qui nobis concionaturus eft, non eftnbsp;fimplex homo,fed etiam unigenitus filius Dei. Et ea nobis concionabitur,qu3E abnbsp;aeterno « pâtre fuo audiuit amp; didicit,at^adeoiquæfi fide cxcipiamus,fummam fanbsp;lutem amp; foclicitatem afferent. Quæ eft ergo ilia conciotHic mihi audi Matthæünbsp;ita fcribentem:Ex eo tempore cœpit lefus prædicarcamp; dicere; Poenitétiam agite.nbsp;Appropinquauit ein regnum coclorüm. Hæc,ut prima,ità etiam fummaamp; epitome eft omnium concionumjquas Chriftus habuit, amp; ab Èuangeliftis ideo in pati-ca ccillata eft, ut pofsimus earn memoh mente reponcre. Quanquam auté Lütasnbsp;tioncommemoret earn diferte, Cedtâturri generaliter dicat, Chriftum docuiffenbsp;înfynagogis Iudæoru,nos tarnen, quia fumma eft côcionum Chnfti, pauciseamnbsp;bocloco explicabimus. Ac primum,quôd Chriftus ait; A ppropinquauit regnumnbsp;CQclorum,maxime omnium ad uaticinium prophetae Danielis fefpicit. Nam isnbsp;propheta uaticinatus eft,fpiritu fanfto réuclante,primum qùidem ex humana ftanbsp;tua,qucadmodum capitefecûdo Danielis feriptû eft, deinde èquatuor grâdibusnbsp;beftiiSjUt eft in capite feptirno, quatuor régna feu monatchias huius terne fore ,uinbsp;delicet ,tegnu, Babylonicû,Perficum Gr£ecum,amp; Romanu. Eta ddit:In diebus,nbsp;inquiens, regum illorum, nimirum ultimi regni, quod eft Rbmanum ,fufcitabitnbsp;Deus cccli regnum, quod inæternum non difsipabitur, amp;regnu cius alteri popu-

T

IN CAP VT Illi. EVANG. LVCAR

Io non tradctur.Comminuet autcm Si confumet uniucifa régna hæc ipfuin fta bit inaeternum.Ac poftea.'Hæ quatuor,inquitjbeftiæ,quatuorfunt régna quae connbsp;furgcnt de terra.Sufcipient autem regnû fanfti Dei alrifsimijamp; cbtinebût regnuninbsp;uflt;5g infeculum3amp; in (ecuiu feculoja.Ex his manifeftnni €ft,qp Daniel dues conftitunbsp;at or dines regnorum, Si imperioium in terra.In altero ordine conftituit quatuornbsp;furnmas MonarchiaSjquæ quia funt caducae,uocantur régna huius terrae. In altenbsp;ro.conftituit quintum regnû,quod poft has Monarchias orietur,quod quia per^nbsp;petuum eri tjuocatur regnuna non tcrrae,quamuis amp; in terra futurum erat. fed cccnbsp;Bdtyfowcttw lorum,non humanum,fed diuinum. A c unicui«]^ horum ordinum impcrio fuae conbsp;»¦eg«««»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditiones amp; proprietates tribuunf .Primum, quodeft Babylonicum, aureo capite

amp; leena adumbratur, amp; fignificat hoc inter quatuor régna prioris ordinis praeev puum effe,interire tame,quia Daniel uidet alas eius euelli, amp; de terra auferri. Secunbsp;Perßeum re= dum,quod eft Perficum,peflore argenteo amp; urfo adumbratur,amp; cum acclametusnbsp;gnum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad urfumzSurge, comede carnes plurimas, fignificat Perficä Monarchiam mul'

Alexàdri ma tas cædes interra fecifle.Tertium,quod eftAlexandri magni amp; Graecorum,adum g»lt; regnum. bratur uentre æreo, amp; pardo, quibus rebus fignificatur hoc regnum minus quidénbsp;fore pnonbus, attamen quia pardus uidetur habere quatuor alas Si quatuor cap!nbsp;Rlt;»»^«4 mo- ta,poteftatem eius ad quatuor orbis partes dilatadam.Quartum,quod eft Romanbsp;wrfrcfcM. ' num,adumbraturtibiisferreis,acpedibus partim ferreis partim fictilibus. A dhaecnbsp;ternbili beftia,quae apparet dentes habens ferreos ,comcdésamp; comminucns,amp; relinbsp;qua pedibusfuis conculcans,qu3Efignificancftatumregni Romani. Sedhæcnûcnbsp;Reg««« c«a pluribus explicate,non eft huius loci aut argumenti.Quintu aß t regnum,quod innbsp;lorw». fecundo ordine conftitutum eft, amp; uocatur regnum coclorum, longe alias habetnbsp;conditiones Si proprietates,q priora. De hoc regno nunc nobis fermo eft. Audianbsp;mas igitur,quantum adpræfens argumentum fans eft,quomodo propheræ ftatûnbsp;huius regni,amp; conditiones ac proprietates eius defcribant .A c primum Efaias dinbsp;citrErit in nouifsimis diebus(hoc eft)quando regnum coclorum incipiet,prœparanbsp;tus mons domus D O MIN1 in uertice montium,amp; eleuabitur fuper colles,amp; flunbsp;ent ad eumomnesgentes,amp;ibuntpopulimulti.Acmcx : ConflabuntgladiosfUnbsp;osinuomeresjamp;lanceas fuasinfalces.Nonleuabitgens contra gentem gladium,nbsp;necexercebuntur ultra ad prælium.Et iterum.’Habitabitlupus cu agnOjfit parduSnbsp;cum hædo accubabit. Vitulus Si leo amp;ouis fimul morabûtur, amp;puer paruulus minbsp;nabit eos. Vitulus amp; urfus pafeentur, fimul requiefeent catuli eorum. Et ko quaßnbsp;bos comedet paleas. Et deleftabif infans ab ubere fuper foramina afpidis, amp; in canbsp;uerna reguli,quiablaaatusfuerit,mittetmanum fuam. Non nocebüt,amp; non oc*nbsp;cidentjinuniuerfomontefanâomeo,quiarepletaeftterrafcientiaDOM IN Ijnbsp;ficut aqua maris opcrientis. Et iterum;Deus ipfe ueniet Si faluabit nos.Tunc ape^nbsp;rientur oculi cæcorum amp; aures furdorum patebunt.Tunc faliet,ficut ceruus,claU'nbsp;dus,amp; aperta erit lingua mutorum. A c rurfus ; Pro aere afFeram aurum, pro ferronbsp;afferam argentum,amp; pro lignis æs,amp; pro lapidibus ferrum.Et ponamuifitation^nbsp;tuam pacern, amp; prtepofitos tucs, iufticiam .Non audietut ultra iniquitas in terranbsp;tua,uaftitas Si contritio in terminis tuis, amp; occupabit falus muros tuos,amp; portasnbsp;tuas laudatio.Et mox : Non occidet ultra fol tuus amp; luna tua non minuetur, quianbsp;erit tibi Dominus in lucem fempiternam,amp; complebutur diesludus tui.PopuluSnbsp;aut tuus oes iufbt in perpetuü h abitabunt terrä,getmc plantationis meæ, opus manbsp;nus meæ adglorificandû, Minimus eritin mille Si païuulus in genre fortifcimam»nbsp;Aepaulo

fï o M ï 11 À È I o X n; ß R Ë n f t i; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fis

A c paulo poft; Scce ego creo coclos nouos amp; terram nouam, amp; non crunt in mc inona püora,amp; non alcedent fupei cor,fed’gaudcbitis amp; exultabitis uf^-.inlempilt;nbsp;teinum inhis quæ ego «eo.Quia ecce ego creo Hicrulalem exultationé, amp; pcpu-lum dus gaadium,amp; exultabo in Hierufalem amp; gaudeboin populo meo,amp; nó aiinbsp;dietur in ca ultra uox fletus ,amp; uox clamoris.Non erit ibi anipiius infans dierutnnbsp;Rfenex qui non impleat dies fuos.Ezechicl quoç de ftatu regnj cGclog£,pei Mefxnbsp;fiam in hac terra in choandi,ita fcribit;Non erunc ultra in rapmam gétibus, nelt;5pnbsp;beftiæ terrae deuorabunt eos,fed habitabunt confidentet abs^ ujio terrorc. Ét fufnbsp;citabo ds gernicn nominatum, amp; non aut ultra ininiinuti fame in terra,ne^ pornbsp;tabunt opprobria gentium. Ac rurfus ; EfFundam fuper uos aquanx mundam, amp;nbsp;mundabimini abomnibus inquinamentis ueftns,8{abuniucrfisidolisucftiiSjamp;:nbsp;dabo uobis cor nouü, amp; fpiritum nouó ponam in medio ueftri. Et mox: Vecabonbsp;frumentum,amp; multiplicabo illud,amp; non importa uobis fame, amp; multiplicabo amp;ünbsp;Öum ligni amp; genimina agri. Hue accedit amp; A mos de ftatu regni cœlorû ita dicés;nbsp;Ecce dies uenientjdicit DominuSjamp; cóprehendet arator mefforé, 8i calcator üuaenbsp;mittentem fenien.Et ftillabunt montes dulccdincm,Slt; omnescoUes culti erunt.nbsp;Sed amp; Daniel de huius regni ftatu faibens: Confumabitur ,inquit,praEuaticatiOinbsp;finem accipiet peccatum,delebitur iniquitas,amp; adducef iufticia fempiterna.Quidnbsp;autem neceffe eft omnia prophetarum loca bic cómcmorare,quibus ftatusregninbsp;coclorum per Mefsiam adminiftrandi defcribiturtCerte in hoe omftcs prophetaenbsp;cófentiuntjftatum huius regni ita fe habae,ptimumjquód omnia membra St fub-diti huius regni habiturifint perpetuam pacem St tranquillitate,ac tuti fint ab omnbsp;nibus boftibus St aduerfariis fuis .Ddnde, quod poiTefturi fint omniû return abunbsp;dantiam,diuitias,8igloriam,nceullamfenfurifintmoleftiam,dolorem,morbu,nbsp;aegritudincm,8e aduerfitafcm,fed fruentur perpétua CanitatejincoJumitate St pro-fperitate.Poftremo, quo'd’omnes erut iufti/andi, Deo grab Si accepti, breuitcr,nbsp;fempct ac perpetuo bcati Si fcclices.Qaid hoc regno præftantus^quid huius regninbsp;ftatu excellentius^ Qyid huius rgni condicionibus homini melius contingercnbsp;pofTet Regnum Babylonicum jaureum quidem uocatur, attamen dus regni itânbsp;tus nun^ tam fœlix fuit^ut omnes incolæjuci externa tantum pace femper uti ponbsp;tuerint.SalomoneinUraél imperante, tanta fcribitur fiiiffe argent! abundantiànbsp;in Hierufalem,quanta amp; lapidum ,fed interim fubditi graui feruitutis iugo prem enbsp;bantut, fua quenç calaxtiitas exauciabat. Si ut maxime aliquis externa foclicitatenbsp;fruebatur,erat tarnen St peccatis amp;mortiobnoxius,ln hoc autem regno cccloru,nbsp;nihil produs,quod ad abfolutam foclicitatem pettinet jdeeft. Si rcfpicias ad bonanbsp;corporalia ,omnia funt copiofa,iucundajtutaSi trâquiUa,fi ad fpiritualia, omnianbsp;funt landa,iufta,St benedifta,idlt;5 non aliquot diebus,menfibus,aut annis,fed pernbsp;petua St nunq interitura aeternitate. De hoc ergo regno Chriftus loquitur St ait;nbsp;Apptopinquauit regnumcoclorum.Haâenus fuerunt in terra quatuor magna renbsp;gna feu monârchiæ,quorum alterum poft alterum periit,tantum abeft, ut in eorunbsp;atu homines potuerint uere foclices fieti.Babylonicum praeclarum quidem imperium fiiitjfed ita nunc pcriit,ut uix nomen reliquum fit,Si nifi beneficio fcriptu-rarum nomen Babylonis conferuatum effet, uix feiri polTet, num aliquando fuifnbsp;r • fdiftaefletBabylon.MonarchiaPerficapotensquidemfuit,’nbsp;fedSt ipia ita petüt jut nunc nó fit nifi inane nocabuluKegnum Alexandti St Graenbsp;corum fuit quidem ualdc nobile, St multorum litcris celebratum, fed quid de ip-fo,pr«tei nomen,nunc reliquum eft ? Quid de Romano regno dicam t Hoc qui-’S ti

N C À P V t 1ÏII.' E V A N G. L V CA^l

dcmifto teil!pore longe omnium potentifsimumeft,amp; poméria fualatifsàlieiii omnemorbem cerrarum cxtendit,fed tarnen amp;ipfum indpit nunc decrefccrc,®nbsp;fubindemagisacmagis decrcfcet, donee totum intereat.Quia ergo hxciegninbsp;partim interierunt,partim iam ad in teritum feftinant,nec unquam ftatus eorumnbsp;tam foelix fuit, ut reddiderit fubditos fuos uere amp; perpetuo beatos, ecee adnuncinbsp;ouobisgaudium magnum: Appropinquauit,uenit,adefthocipfo tempore re^nbsp;gnum illud c(xlorum,quod nunquam inæternum deficiet, in quoomnesfubditinbsp;perpetuo fani,diuites,fecuri,tuti,gloriofi,iufti,fanfli,amp; foclices erunt Porto autemnbsp;legnum illud cœlorum adueniffe,haudquaquam uane à Chrifto prædicacut.Ipfenbsp;enim huius regni rex eft, ipfe eft uerus ille Mefsias, de cuius regno prophetae tamnbsp;præclara uaticinati funt.Quare cum ipfe appropinquauerit, uenerit amp; adfit, reftifnbsp;îime dicitur,rcgnum cœlorum apptopinquaffe.Sedreipfa, inquies, manifeftumnbsp;eft,non talem reji ftatum,qualisfupracômemoratuscft,unàcum aduentu Chtînbsp;fti in orbem terrarum intrafiTc.Neç enim omnes,qui agnofeunt Chriftum,fani,lt;Unbsp;uitcs,amp; gloriofi fiunt,imo quo magis Chrifto adhærefcunt, eo contcmptiorcs 80nbsp;affliftiores in hocfecolo uidentur.Quid dicam de fecuritate amp; tranquillitatef Nulnbsp;la eft gens, quae tam «Satananbsp;nbsp;nbsp;mundomaiores amp; grauiores perfecutiones amp; ad

uerfitates patitur,q quæ Chhftum regem agnofeit. Et tantum abcft,ut iuxta pro-phetam non audiatur inter difcipulos amp; fubditos Chrifti uox fletus amp;uox clamo Xis,utChriftusipfedifcipulosfuosalloquaturdiccs;Amenamen dicouobis,plogt;nbsp;labitis amp; lamentabimini uos,mundus auté gaudebit.Qiud autemf nullus ne eojsnbsp;qui Chriftum agnofcût,peccator eftf omnes ne iufti amp;fanfti funttQuid ergo iutónbsp;tut orare.Rcmitte nobis débita noftratCur loannes dicit.’Si dixerimus,peccatunbsp;non habemus,nos ipfos fallimus, amp; ueritas in nobis non eft f Certe Chtiftus intetnbsp;fuos ipfius A poftolos tam grauia peccata inuenit, quanta uix inter genres quis innbsp;ueniffet .Quomodo^turdicemus regnum cœlorum un« cum Chrifto appro-pinquafle amp; adueniftet' Vt haec diferte intelligamus, obferuandum eft, duos effcnbsp;aduentus Chrifti; Piiorcftincarneamp;humiliate,pofterioreritingloriaamp;maic-Chrißiaduen ftateJn priori eius aducntu,quo nun c in Capernaum cócionatur,amp; pofteain Hie-tutduo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tufalem crucifigitur,ftatum regni cœlorum,de quo prophetæ uaticinati fun^non

aduexitfecum in orbem terrarum externamaieftate,fedexterno tantum uerbo, amp; pubhea Euangelii prædicatione. Prædicauit enim publice, ç qui in ipfum ctc-dat,non pereat, nonmoriatur,fedhabeatuit^aetetnam,habeacplacatum pattern in cœlis,habeat remifsionem peccatorum,amp; perpetuam fœlicitatem.Etmlnbsp;dauit A poftolis fuis, ut hxc in toto orbe tertarum prædicarent. In hoc prsetcieanbsp;aduentu aduexit fecum ftatum regni cœiotum,quem ante enumerauimus, non utnbsp;fubditi eius hunc ftatum externo fenfu,iuxta rationon huius feculi palpent,fed utnbsp;fide eu appréhendant. Vnde Chriftus Pftato rdpondés, inquit : Regnu men nonbsp;eft de hoc mudo,hoc eftjh abeo quidë regnu in h oc müdo,fed iftud tegnunon hanbsp;bet externas códitiones amp;maieftates regnoji huiusmundi.Ita^ donee Chriftusnbsp;in maieftate fuafecundo aduenerit, ftatus regni cœlorn,qd'fecum e'cadoin terrinbsp;in priori fuo aduentu aduexit, conftat in publica tm prædicatione Euangelii,amp; fi-de,nimirum, non in externa return maieftate, fed in ipfo lefu Chrifto,per fidem,nbsp;ex EuangeliodeCHRlSTOconceptam.QuarefiquisagnofeicChrifhunnbsp;inhocfeculOjamp;interimfepofitoaliquantifperC HftlST Oinfeipfumdefcénbsp;dat,ac excuciat ,profedo inueniet tue nihil aliud qu^ peccata ,mifcnas ,calandnbsp;cates^in

HOMILÏÀR ÏOÀN; BRËNTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

tatcSjînFoclicitateSjmoiîtes Ss infeinos j adeolt;j inueniet cîtius ftatutti regni infero tum,q legni cœlorunn. 'Qjiod fi uero apptehchfo per fidem 'Chrifto contcmple-tut amp; excuciat fCjtion in fe, fed in Chrifto Itf u amp; in publico eins Êuangclio, iinmànbsp;ne,quantas hic inuenit fanftitateSjquantaS focliCiÉâtes,quantoS coclos lt; Si pcccatànbsp;condemnant ipfum, audit: Ghhftiis èxpiauit peccata tua» fit conih?.uUicauit tibi funbsp;am ipfius iufticiam Si fanâitatcm.Si affliftiô,fi anguftia,fi petfecutio,fi fames, fi nunbsp;ditas,fîpericulum,figladins, mortem mihantuTjaudit : Chriftus uicitmoitem,amp;nbsp;uiftoriam fuam tibi propriam dicauit. Si mors tnihatur infernum perpetuum ihnbsp;teritüm,audit:Adoptatus es in filiumbei propter lefum Chriftum,amp; faftus es hâinbsp;tes quidem Dei,cohæres autem Chrifti.hiihil igitut Chtiftiaho inf«iicius,fi feponbsp;fito Chïifto jfeipfum in feipfo fcrütctür.Nihil autem eo fcclitiüs, hilni beatius,fi fénbsp;în Chrifto lefu Domino amp; rege fuo per fidem contempî^ur. Tune enimuereeûnbsp;te^ni cociorum ftatum inuenit,de quo prophetæ üaticinati funt, amp; qui per Euan-gebon palàm prœdicatur. Vnde Pàülus ait:GratiaS agentes Deo parti » qui eripiinbsp;ltnosàpoteftatetencbrârum,amp;tranftulitihtcgnumfiliifibidileâi.Etite^ i Corinbsp;uctfatio rioftraitt coclis eft,cx quo amp;feruatoré expeftamus, Dominû lefum ChrPnbsp;ftum,qui transfigurabit tor pus noftrum humile, ut côforme reddat corpori fuonbsp;gloriofo. Ac rurfus : Obfecrâtes uoS, ut ambularetis digne beo,quiüocauit uositinbsp;fuum tegnum acgloriam.CsEterum,rcgnum quod nuncin priori aduentu Chri-ftijin hocfeculo publica tantum prædicatione amp; fide conftat, hoc in pofteriori adnbsp;uentu dusreuclabitur etiâ externamaieftate ,amp; quod nunc fide tantum apprehetinbsp;dimuSjtunc reipfa amp; fenfu palpabimus. Cer nimus,inquit Paulus, nunc p er fpecu-lum in ænigmate,tunc autem facie ad faciem.Nunc cognofeo ex parte, tune uerônbsp;cognofeam quemadmodumamp; cognitusfum. Et loannes: Nunc, inquit, filii Delnbsp;rumus,amp;hondum apparuit,quodfuturifumus,Scimus autem,quoniam fi apparunbsp;«ritjfimilei ei crimus,quohiam uidebimus eum,ficuti cft,Quid ergo, dices, faciennbsp;dum nobis cft,Ut,quia apptopinquauit regnum cccloß:, amp; aduenit unàcum Chrinbsp;fto ftatus return longe omniumfœlicifsimus, efficiamür regni hiiius amp; fœlicis eiuSnbsp;flatus membra ,paiticipcs,ac ut promittitur,hæicdesîTu uero,quid faciedum fitjnbsp;uthuius uoti compos fias,e primo concionis Chriftiuerbo jfacilime obferuare ponbsp;tes : Refipifeite,inquit Chriftus,feu pocnitentiam agite. A udis quid te facere opornbsp;teat:Refipifcendum eft. Agenda eft pœnitentià .Sic enim tecipieris à conferibe-Xis ih ciuem,membrum,S'. hæredem huius regni. Porro pccnitentia, quemadmonbsp;dum faepenumero fupra demonftrauimus,conftat primum,agnitiohe peccatorû,nbsp;deinde fide in lefum Chriftum, cp propter hunc h abcamus remifsionem peccato-rum,amp;pIacatumpatreminccclis.VndeinMarcoC HRl S T VSaddit:Rènbsp;fipifcite,iriquiens,amp; crédité Euangelio.Quod eft illud Euangcliontnon eft aliud,nbsp;quJmtplefus Chriftus ueneritih huhe mundum,utomnisqui credat in cum,nbsp;habeatinipfo amp;peripfum,iufticiam,foclicitatem ,amp;uitamæternam. Poftg au'nbsp;*^rcttufsiopeccatorumcontigit pröptetChriftuinper fidem jibinequitfepiusnbsp;contincre, quin ad proferédosfruftuS fidei,amp; ad gratias Dno Deö fuo agendas,adinbsp;omnia bona opera quae Deus præcepit,amp; ftatui regni cociorum conueniunt,facienbsp;da, fua etiamnum fponte amp; magna ahimi alacritate feftinet. Ergo, quoniam ap'nbsp;propinquauit regnu cociorum,refipifcite,utamp;huius regni ciues efficiamini,amp; uitanbsp;regno cociorum dignam ducatis. Habes primam lefu Chrifti concionem, quænbsp;amp; finatiua fua ipfms ueritate fidem mereatut, tarnen quia externo fenfu nihil mi-trus appareCjquam in Chrifto adueniffe flatum legnicociorum,ideo Chriftu^nbsp;r 3

IN c APVT nil. EVANG. 'LVCAE.

confulit humanxitobecillitatijSt confirmât concionem fuam figillis maxime om niumadmirandis.Sicenim Matthæusfcribit : Circuibatlefus totam Galilæam,nbsp;lAirdculafuntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fynagogis iUorum, ac prædicans Euangelion legni. Si curans omnem

/igi//« Eu((n= morbumjamp;omnemlanguoiem in populo,Et adduxerunt ad ilium omnes male gf/ÿ, affedosuariismorbis actorminibus contrafioS5amp;dat:moniacos,amp;lunaticoSjamp;nbsp;paralyticos,fanauitlt;j'illos. Vnde Lucas hoc loco ait ; Fama exut per uniueifamnbsp;rcgionem de iilOjamp;glorificabatur ab omnibus, nimirum propter miracula eius,nbsp;quæ infanandis infirmis ædebat. Hæc autem miracula non alio ccnfilio à Chtvnbsp;ftoaedebantur,q ad probandamjamp; tanq certifsimisfignaculis confii mandam donbsp;ftrinamamp;concicné Euangehilui,quo adnunciabat,fe uerum effe Mefsiaminhucnbsp;mundum miffum,utfecum adueheret regnum coclorumjUt omnes, qui inipfumnbsp;credunt, confequerentur propter ipfum remifsionem peccataum, amp; uitam ætet-nam.Confirmcmus igitur,amicifsimi, fidem noftram miracuhs à Chrifto aditis,nbsp;amp; teneamus Euangelion Chrifti conftanti fide, ut fimus regni ecclcrum ciues, cónbsp;fortes amp; hæredes per Chr iftum Jefum Dominum noftrum,qui eft unà cum Patreinbsp;amp; Spiritufanflo Dcuslaudandus infecula Amen,

H O MI L 1 A XXXVn.

Atcg haec quidem in Capernaum, amp; in reliquis urbibus Galilacae geftafunt. Nunc autemdefcribitLucasprofeftionemC H R 1 ST I,adpatriamfuamNazareth,nbsp;amp; ait:nbsp;nbsp;nbsp;Et uenit Nazareth, ubi erat nutritus,amp;intrauit fecundu confuetudineiH

fuam die fabbatorum in fy nagogam, amp; furrexit ut legeret. Oftendimus faepe* numero,lefum Chriftum itahominem noftri caufla induifle,utetiam huma*nbsp;nos affeftus,fine omni tarnen peccato,in fe affumpferit.Inter naturales autem ho*nbsp;Patriteamor. minum afïeaus,haud poftremus eft,amor patriae. Natura enim dulci quodam af*nbsp;fedu patriam noftram compleftimur, amp; quamuis àfympatriotis male interdumnbsp;affcfti fimus,tamen patriæ non poffumus no meminifle amp; Éauere.Hinc eft, mulnbsp;ti honefti uiri no dubitauerint fanguinc fuupro patriae libertate effundere.Quidanbsp;etiam pro incolumitate eius, ficuti perfuafi erat, fe uiuos in uoragines terræ pcipinbsp;tarunt.Fuerut quolt;5,qui ad dilatados fines patriæ fuæ,pafsi funt æquo aio fe uiuosnbsp;terraobrui.Tdtus fuit patriæ amor.Chriftus igif, qui nofträ naturainducrat,hûcnbsp;quc^affedû,uidelicet,amorem patriæ affumit,amp;.relida Capernaû urbecelcbri,|pnbsp;ficifcitur ad Nazareth,obfcurâ quidem ciuitarulam,patriam tn fuam,utamp; fympanbsp;triocis fuis regnum coelorum afferret. Porto aût cûueniffet in Nazareth,intraultnbsp;fecundum confuetudinem fuam die fabbatorum in fy nagogam, amp; furrexit ut legeret. Ergo ne 11 cuit cuiuisp fua libidine officiû legendi,amp; interpretâdi j)phttas innbsp;fy nagoga ludæo^ ufurparefLicuit,fed obferuata interim publica amp;legitima fynanbsp;gogæ ordinatiôe,nimi9i, ut q legere uellet,inlocù leftoribus ac doiSotibus dedinbsp;ttdi or '^^^“^’^‘^^j*æf’^“P^’‘^’P’^“5fy*^^S®8æ“°‘-^’'^^-AEoquietn,fiunicuic^licuifletfincnbsp;uocatiôe in mediûptumpcre,amp; côcionari,q turbamagis fuiffet cófufa^nbsp;Vndeûi Adis Apficisfaibiti«cas,^Paulusamp;Bainabasingrefsi fintin diefab'nbsp;batcjefy

H o H I L I A E IOAN. B R E N T I I.

brtOiîe fynagogà Antiochæ Pifidiæ fedcrint,uidclicetjitieûlocû quileduris aut côcionatu ns depucatus crac . Poft leiftioné aut legis amp; piophæcait miferût princinbsp;pes fy nagogae ad eos dicéces ; V iri fratreSjfi quis eft in uobis fermo exhoïtatiôis adnbsp;pkbéjdicice. De tali ordinationc Paulus etiam ad Corinthios fcxibcns loquitur,amp;nbsp;ait; Prophetæ duo aut tres loquâtur,amp;cæceri diiudicent, Porro,fi alii fucritreudanbsp;tum afsidenti,prior taceat.Poceftis enim fingulatim omnes prophecare, ut omnesnbsp;difcant jamp;omnes confolationemaccipiant,amp; fpiritus prophetarum prophetisnbsp;fubiiciuntur.Scd ne quis putet, Paulum confédéré licentiam cuiuis quiduis in ec-cleGa fine uocatione garriendijamp; publicâ concionem interrumpendijuerbis difernbsp;tis addit: Non cil cofuGonis autor Deus fed pacis.Et mox: Omnia decenter amp; fecunbsp;dum ordinem iiant. Quid autem publice turpius, q ut alter alterius fermone finenbsp;légitima uocatione amp; oidinatione publice aut interrum pat, aut etiatn excipiat^nbsp;Quare ut maximelicucrir unicuiuis ludæo in fynagogis concionari,non tarnen idnbsp;licuit fine légitima fuaordinatione.Tametfi aut Chriftus non fintfubieflus huma-nis fynagogirù ordinationibus amp; uocationibus, quippe qui pat lo ante uoce coc-lefti amp; fpiritu fanfto è cœlo delapfo ad officiu docendi uocatus amp; fandificatus fue-rat,tarnen quia homineinduit, humanis quoij legibus amp; ordinationibus obediic.nbsp;Ex quo apparetjipfum non nifi obfcruatafynagogæ ordinatióeadlegendö aflurnbsp;rexiffe.Publicæ enim ordinationes in conuentibus popuU propter decentem ho-neftaté, concordiâjH^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inftitutæ, non funt prophanæ, fed diuinæ ordina

tiones. Si quis, inquit Pâulus, uidetur propheta efle aut fpirituaîis,agnofcât,quæ feribo uobis ,qgt; Dni fint præccpta.Quare qui temere fibi ufurpâtofficium docendinbsp;in ecclefia, aut publicâ concioné in ecclefia interrumpût, hi peccant in Dominû,nbsp;amp; inter fediciofos deputandi funt.Sed quidrChriftus uoluit fympatriotis fuis ma-ieftaté fuam declarare,ut ueram faluté confequerenf, hoc tarnen præcipue omniûnbsp;egit,utlegeretinfynagoga,8einterpretaref fcripturas.A n non aliarationc potuitnbsp;maieftatem fuam oftentare,nimirû cataphrafto equitatu amp; regia pompaf Legen -dis enimlibrisS explicandis feripturis magis oftentatur dodus faclihculus, q po-tens Mefsias.At nô eft,quôd ad mirerisfadum Chrifti.PotuiiTet quidé tanta excernbsp;namaieftatefe fuis fympatriotis oftetare, quanta nullushoîminulîomaximorûnbsp;amp; potentifsimop^ monarcharû uidiffet, fed maluit humilis in lediôe tantû amp; explinbsp;catione fcripturarufefe oftetare, ut dcclararet, maieftaté fuâ in hoc feculo cóftare,nbsp;nô in externo re^ apparatu 6e pompa, fed in mimfterio tantû uerbi,6e fide, Expe-ftât quidé ludæi talem Mefsiam,qui externa maieftate in orbe dominef, 8e optantnbsp;afflidi talc Chriftum,qui ipfos ab omnibus fenfibihbus calamitatibus in hoc feculonbsp;liberet,fed obferuandû eft,Chriftum furrexifie, non addominandû externapom-Pa,fed ad legendumfcripturas. Et ftatfententia : Regnum meum non eft de hocnbsp;niundo.Proinde qui affligitur,8e aduerfa patitur, nô exiftimet fe ideo ab omni do-loris fenfu immune effedcbcre,q) fit fub regno Chrifti, fed audiat Euangeliô Chrinbsp;fti,amp; adhibeatei fidem .Sic enim fiet,utquoduerbo audit, 8e fide credit, leipfafuonbsp;tandem tempore,cum Chriftus in maieftate fua rediturus eft,adfequatur. Sed arrinbsp;gamus aures, quid Chriftus infynagoga Nazarethana legerit, Traditus eftillinbsp;( inquit Lucas ) hber Efaiæ prophctæ,8e ut explicuit librum,inucnit locû, ubi feripnbsp;tum erat ; Spiritus Domini fuper me,ideounxitme, ad euangelizandum paupe-ribus mifit me,ut fanem contritos corde, ut prædicem captiuisremifsionem,nbsp;8e cæcis uifum, ut dimittam confraftos in remifsioncm,ut prædicem annumnbsp;Domini acceptum. Et cum plicuiffet librum reddidit miniftro, 8e ledit.

T 4

ÏN CA PVT illi; ÊVANG: tvC AE.’

i} ÊtotUnïu ïn fynagoga oculi craht intendences in eum.Coepit aöt dicete ad illcs; Hodieimpktaefthæc fcripturainauribusueftris; Nôeftproph€ta,quiplura6^nbsp;manifeflioriädeMefsiaamp;Kgnoeius fcripfeiit^qEfaias.Vndeipkhfcgmagis Euanbsp;'Èfailt;ii,Eu(m= gelifta q propHeta üocatur. Qpare cómniode admodü Mefsiæ concionaturo innbsp;^anus üenit.Quid auté aliis intapretibus,qui hunc lócü explicentjCgetnus^ Quinbsp;iiæc uerba kgit, is ille ipfe eft, de qüo prophetà fcripfit.Hodie^ inquit, itnpkta eftnbsp;hæcfcripturain auribusücftxis^KonigiturrequiieinusaliûinrerpKetCjfedtantuninbsp;üidebimus,quomodo hæc prophete ueiba, in hunc leftoré lefum C hilft um eonigt;nbsp;petarit. Nam cum Efaias capite fexagefimo defcripfiffet, quak fit legnn Mefsiaî,nbsp;moX defcïibit capite fexagefimo pnino,qualis perfona fit Mefsias, êi quak fit offi'nbsp;ciiim eius. Eiï auté hæc deferiptio alta mente teponendä, üt cognofeamus lefuttinbsp;Chriftûjéî^ fciamüs, quid iri eo tequireîé,quid deipfo nobis polliceri, quid in ipfonbsp;ex;peiäare,fperare,amp; confideie debeamus.Hæc eft eifl, inquit Cbriftus,uita xtetna^nbsp;ut cognofcat te folu Deum ueru, Si quern mififti lefum Chnftfi.Dicit ergo EfaiaSnbsp;inpetfonaChrifti: SpiritusDohîinifuperme.Hebræusitababet; Spiritus domPnbsp;natoris Dnifuper tne.EftautettihuicprophctxfamiliareDeu duobus his cohiunnbsp;flis epith etis, dominatoris Domini, celebrate. Vnde amp; hac loqiicdi forina Chti^nbsp;ftus in Euagelio dicere uideé; NÔ omhis qui diät tnihi, Dne Doriiine, intrabit irtnbsp;yegnó Dei. Sed quid hoc magni eft, rp fpiritus Dni dicaf effe fupet Chrifto^ Nonenbsp;fpiritus Dni fupet Mofe, fupet Samfone fupet Salomone, amp; fupet propfie-tis fuitfProfeftö fuit.Sedlöge aliaratione eft fupet Chrifto. Aliis eiii datus eft fpirinbsp;tus feu dona fpiritus per partes, amp; ad menfurâ.Mofi datus eft fpiritus fapientiae,52nbsp;xdendoru quorundâmiraculorû.Samfoni datus eft fpiritus fortitudinis. Salomonbsp;nifpiritusfapientiae.Prophetisfpiritus cognofeendorumyfterioBi Dei, Chriftonbsp;aut data eft plenitudofpiritus ,amp;effhfa funt ineumomnia donafpiritus. Requiefnbsp;cetjinquit Efaias,fuper eum fpitihis Dni,fpiritus fapietitiæ amp; ihtellèduS,fpiritus cónbsp;filii amp; fortitudiniS,fpiritus feientiæ él pietatis,amp; replebit eu fpiritus timotis Domi'nbsp;ni.Et loannesiNoh ad triehfuta dat Deus huicfpiritfi.Similitet Paulus ad Collofnbsp;fenfesfcribens;iniftö,ih.quit,inhabitat omnis plenitudo Deicorporaliter.Etitet?:!nbsp;In ipfo oes thefauri fapiétiæ ac fciétiæ recóditi. Quare cû prophetà ait, fpiritû Dninbsp;effe in Chrifto, fignificat omné pknif udiné amp; omnia dona fpiritus in Chrifto effe.nbsp;Plenitudo aut fpiritus nufquânifiihfoIoDeo inuenif. Cum igif prophetà deferînbsp;batjChriftu pleriitudine fpiritus præditu effe,certe palàm fignifiêat, Chtiftû uetânbsp;Deum effe.Et quia talis eft IefuS,addif’;Ideo unxit me Dns,hoc eft, Deus côfecra'nbsp;uit Si fecit me Mefsiâfeu Chriftô.Non üfurpo mihi temerario aufù honorem, tnA'nbsp;îcftatéamp;officium Mefsiæ,fed quia pknitudine fpiritus ornatuS,ac Deus fum,ideonbsp;V«lt;îï/o olâ fï^hflificauit me DominuSjUt maieftate Si officio Mefsiæ defungar.Porro,qui ih ponbsp;i^/liritus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludaica iu reges amp; facer dotes confeef abanf,hi fokbât ungi, kd óleö eXterno.

* Vnde amp; Chfiftijhoceft,unaiDomini dicebâtur.Hic aûtlefus Uhftuseft,hoh extet no aliquo amp; terreno oleo,fcd ccclefti,ùidelicet,plenitudihe fpiritus fahâi.Eft igiturnbsp;amp; ipfe rex amp;faccrdos,Cæfar amp; pontifex,nô aût talis, qui externa maieftate Si cseti'nbsp;moniis in h oc feculo domihef, fed cuius imperiû amp; p ontificatus côfiftat ih fpif itu,nbsp;hoc eft,in minifterio fpiritus amp; fide,ac fedeat ad dextrâ Dei paths, donee Dns pO'nbsp;natinimicosfuosfcabellupedufuo^, Audiamusergo,quodfitöfficiüMefsiae,S^nbsp;gjiejsiie o}jî=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minifteriûfpiritus eius,ad quod à Domino in otbem teti;arû miffus eft. PrP

mum,ad euangelizandujinquit^paupéribus feu afdiâis, miferis amp; abieftis hçminP bus mifit me. Non ait;Mifit me ad dominandum externa maieftate,fed ad euanquot;nbsp;gelizandû.

tt o M ï L 1 AE lOAN. BREÏ4Tlt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

gclixandutn,feu ad prædicandum nouum amp; laetö nuncium.Nec ait^diuitibus,glo riöfis amp; potentibus hums feculi. Hi enim exiftimant fe nó indigere diuino auxiüo,nbsp;fed ait,paupenbus,afiliâis,tnifeiis Si calamitofis hominibus. In hoc enim fecuJo ni Paupert«i(enbsp;hileftcontemptius pauperibus,nihiJabicdius afîliâis,nihil mhus miferis.Contem nthilcStemfnbsp;ftuncur in agro/aftidiuntur in foro, negliguntur Si publice amp; piiuatim, Bteuitei:nbsp;Pauper amp; a^dus ubicg iacent.Et quia reiiciunf in hoc feculo, exiftmiant in fua ip*nbsp;forum cofcicntia/e « Deo quo^ reieftos effe. Nunc autem die« Mefsias, fe diuininbsp;tus miflunijUt his euangelizet, ac nouo eodemfj’ Isto nuncio aninmm eorum uiuinbsp;ficcCjiefociUet ac exhilaret.Quod ergOjinquies,£uangelion illud ac lætum nuncinbsp;umeftjquod Mefsiasmiferis amp; calamitofishominibus prædicauit r Profefto non affùâisannSnbsp;eft aliud,quàm q^ prædicauit,fe expiare peccata noftra, fe placare ira partis in coc* (Mtaa.nbsp;lOjfe efücere, cf parer fit nobis mifericors, tp refpiciat nos in calamitatibus noftris,nbsp;lt;p uelic nos per calamitates amp; miferias in perpetuam gloriamamp;fœlicitatem duce-re. Quid nunc mifer homo dubitas,quo te in calamitate tua uertas i que inuocesÿnbsp;cui fandorum uotafaciasfad quem fandope peregrinerisrEn habcs hic regem amp; fanbsp;cerdotem,Cæfaremamp; pontificem,Dominum noftrum lefum Chriftû,quiin hocnbsp;« Deo pâtre fuo unftus,confecrams amp; miflus eft,ut quotquot Euangeho ciusfidemnbsp;adhibent, in omnibus fuis miferiis Si calamitatibus incolumes feruet, ac perpétuanbsp;foclicitate donct.Deinde mifit me ad medendum contritis cor de. Et qui funt connbsp;triti corder Hi certcfunt,qui fentiunt peccata fua. Peccata enim conterunt corda. Centriti cofnbsp;Nam peccata adducunt fecum iram Dei,cimorem omniû pcriculorum,timoremnbsp;mortis Si inferni. Nihil autem poteft humano cordi uel durius, uel atrocius acci-dete,q fi iram Dei Si timorem mortis ac inferni fentiat. Chnftus igitui miflus eft,nbsp;ut huic atroci contritioni medeatur.Sed quomodOjinquiesr’Expiat peccata,amp; planbsp;cat pattern in ccclis,amp; hoc Euangelion prædicat. Quare qui hme prædicationi fide adhibet, amp; imponitp fidéhoc Euâgelion tanqmalagmafupercontntioné co£nbsp;dis fuijis præfentaneû fentiet remediû.Quid erii amplius timerecirâ Dei,quâdo phnbsp;cams eft Deus per Chriftûs^quid morté Si infernû foi-midaret,quâdo peccata,quonbsp;turn ftipcdia lunt mors amp; infernus,per Chriftû ablata funtr Vnde amp; alias per Efaiânbsp;di dmr : A d que refpiciâ, nifi ad pauperculu amp; contritû cor de,amp; trementé ferm o-nés mcosc'A c Dauid in pfalmo: Cor contritû amp; humiliatû Deus non defpicics. Etnbsp;turfus; Quifanat contritoscorde,amp;alligat côtritioneseotû. Adhiec,mifitme,in*nbsp;quit,adprædicandû captiuisfeumancipüs manumifsionem.Quid audiorergoncnbsp;Chnftus ucnit ad turbandû ftatû imperiorum ciuiliû,in quibus alius eft dominus,nbsp;alius eft mancipiû feuferuus,quc nos corpore addidû uocate folcmus r Nû Euâgenbsp;lion Chrifti non poteft ferre,ut dominus in Chriftum credens h abeat mancipmmnbsp;aut feruumtSed audi tu uicifsim, Chriftus non ucnit ut turbet ftatum Reipub.ci-uihs* Date, inquit, quæ funt Cæfaris Cæfari. Et Paulus ad Corinthiosfcribens:nbsp;Vnufquisque,inquit,in ca uocatione in qua uocatus fuit,tnaneat. Seruus uocatus ¦.nbsp;est ne tibi fit curæ,quin etiam fi potes liber fieri,potiusutere. Etcnim qui in Dominbsp;no uocatus eft feruus,liberms Domini eft. Similiter, qui liber uocatus eft, femusnbsp;eft Chrifti. jsïQjjjgjfyj. loquitur hic Chriftus de ciuihbus mancipiis, aut externanbsp;manumifsione, fed de ea manumifsione, quae eft liberatio à Satana. Nos enimnbsp;omncs fumus natura captiua Satanæ mandpia, amp;habet in nos Satan pro iurc ts^'pfastnbsp;dominorum,poreftatemuitænecifque,quemadmodumlegumtabula:loquun- ta^ kenn»nbsp;tur.Poftquamenim Adampeccauit,nosomnes pofteriAdæ uenundatifumus nés,.nbsp;fub pcccatHUb^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptopter peccatu tiaditifumus in poteftaté Satans,

IN CA P VT îni. eV A N G, LVCAE.’

Veiîît igifur Chrifti»,ut prsedicet libertatemamp; manumiffîoncm « Satâna, amp; rcW fcuâî nos pnftino noftro Domino,qui eft Deus pater nofter cccleftis.Scd qucmo--do pra’dicatlbcïtatcm^Praîdicatrcmifsicnein peccatcji perncnicnfuum,uidtllnbsp;cetjCf ûtisfaciatpro pcccatis ac pcrfoluatdebita noftra.ProindCjqui adliibet pix*nbsp;dieationi huic fidem,is confecuta propter Chriftum remifsione pcccatorum, cortnbsp;fequitur ctiatn manumirsionetn « Satana,amp; reftituitur priftinx libertati corâ Dco.nbsp;Scd adhucmagîs explicat Chriftus officium fuum:Mifit mejinquiens, ut prxdicénbsp;cæcisuifum,amp;dimittam conftaftosinrcmifsionem. HocinHebrxofunpliciteXnbsp;ita legitur: Vt prxdicem claufis apertionem carceris.Quid ad hxc dicet magiftia'nbsp;tus ciuilisc'num quia Chriftum agnofcit, neminem debetincludere incarcérés acnbsp;turres^aut fi quem incluferit, effringendæ funt, iuxta hanc Mefsix prxdicationé,nbsp;tfUgißrtüut fores carceris,amp; inclufî libéré dimittendi^Nihil profeöo minus. Sicut enim Chri'nbsp;tiW,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftus non uenit,quemadmodum paulo ante diximus, ut turbct ftacum rcip. ciuilis,

ita non ucnit^utabroget officium magiftratus ciuilis, amp; auferat eigenera ciuilium fuppliciojtfjquæ fceleratis inferre folet.Quin potius fuo ipfius teftimonio côfirmacnbsp;autoritärem magiftratus,dicens ad Pctium;Omnes,qui accepennr gladium, gla*nbsp;dio peribôt.EtPaulus.Quxfunt,inquit,poteftatcs,à Dco ordinatæ funt.Et mox:nbsp;Dei minifter eft, ultor ad iram ei, qui quod malum eft fecerit. A ccedit huc,quôdnbsp;Chiiftus,quemadmodum fæpe demon ftrauimus, non uenit, ut regnum fuum externa maieftate in hoc feculo adminiftret. Regnum meum, inquit, non eft ex hocnbsp;mundo.Si exhoc mundo eflèt regnum meum,miniftri mei uriç decertarctjue tranbsp;dererludxis. Sed uenitut adminiftretregnumfuum minifterio prædicationiSjamp;nbsp;fide. Vndeamp;hoc loco non dicit: Vtuiolentamanueripiamclaufosabexternisnbsp;carceribuSjfed ait: Vt prxdicem apertionem,manifefte fignifxans, regnum fuumnbsp;minifterio prxdicationis conftare.Proinde hoc loco de longe alio carcerefcrmonbsp;eft,q de externo illo, in quem includuntur homines publica fiagitia defignantes,nbsp;éiircej’jnör» farcer enim eft mors,career eft infanus. Ad hos car ceres à primo cenceptionisnbsp;noftræ momento captiui ducimur propter pcccatum nofttum,amp; in nouifsimo ui-tæ noftræ die coiicludimur in eos,perpetuo condemnati.De his carcersbus loquitur nunc Chriftus,amp; palàm confitetutfemiffum,utuinflos morte amp; inferno hbenbsp;ïos dimittat. Vnde amp; alias in Efaia,dc Chrifto filio fuo pater coeleftis ait : Dedi tenbsp;in fdedus popufi, in lucem gentium, ut aperires oculos cæcorum, amp; eductres denbsp;condufione uihftum, de domo carcerisfcdentcsin tenebris. Quomedo ergo denbsp;his carceribus uindos liberate Prædicat Euangclicndcreroifsione pcccatorum,68nbsp;docet pattern « fe placatum,peccata expiata,mortem uidam,amp; infernum fuo matnbsp;te expugnatum.Ego fum,inquit,rcfurrçaio amp; uita.Qui in me credit ,etiamfimotnbsp;tuus fucrit,uiuec. Et omnis qui uiuit 8i ejeedit in mc,non morietur inæternum. Etnbsp;iterum:De manu mortis hberabo eos,de morte redimâ ecs.Eromors tua ô mors,nbsp;tro morfus tuuS infernc.Proinde qui huic Euangeho fidem adhibct, is quia pet fi-dem propter Chriftum hberatus eft « peccatis, hberatur etiam proprer Chriftumnbsp;è tetertimiS carceribus mortis amp; infetni, ac reftituif uitæ amp; coclo.Pofcremo addicnbsp;Chriftus,fe miflum,ut prædicet annum Domini acceptum. Ecquis eft ille annusnbsp;Aiw»# îwgt;i- Dominiacceptus^Certenoneftalius,quàmannuslubilæus.DicitergoChriftus^nbsp;femiflunijutbuccinâfua âdnuncict omnibus annum iubüæum. Sed ut hoc Chri-fti ofîicium rede inteUigamus,adnotandum erit quæ firent obferuatio iubilaei in lenbsp;ge Mofi.De iubilæo autem in Eeuitico capite uicefimo quinto rta fcribitur:Numcnbsp;tabis tibi feptem fabbata annoruft)} ut ftptem anni feptres numexentut^ 9^*

faciuK

HO H ILI A E IOAN. B RE RT I É »U faciunt quadragintanouéannos,amp;: cbnges buccinamêfefeptimo,décima die me*nbsp;fis in ipfo die propitiationis,in uniuerfa terra ueftra, Sandificabif^ annû quinqua'nbsp;gefimû,amp; prædicabis remifsioné cunftis habitatonbus terræ tuæ.Ipfe eft euim lubînbsp;laeus, ut reuerta^ quif«^ ad poflefsioncmfuam,amp; ad familiâfuam quia quinquagenbsp;fimus annus iubilæus eft. Vides in anno iubilæo duo potifsimumobferuata fuiffc.nbsp;A Icejj-jip CO anno omnes fcrui liberi fiebant. Alterû,lt;p anno illo,poffefsiones agrOnbsp;lum diuenditæjpriftino fuo domino auc haeredibus eius reftituebaßf pjæc fuitciuinbsp;lis leXj regioni Canaan cômodifsima Si politiæ ludaeorû ûfceffaria.Cum ém earc'nbsp;gio diuifa effet « lofuain duodecim partes^uxta duodecim tribus lliacl.S: unicuiqjnbsp;tribui ac familiæ fui tennini definiti efTentjnô potuifl*et,inter tam uatios ciuiles cônbsp;traftuSjfortium 8i tribuû diftinftio côftitiffe, nifi tempus aliquod ftatutum fuifler,nbsp;quo omnes in emendis uendendifq agns côtradus foluerétur.Hic ergo annus fuitnbsp;quinquagcfimus,à tubarûfonitu,iubilæus didus.Adliæc obferuatiohuius anni nônbsp;nihiltrâquillitatis attulit.In eo erii femel finiebanf omnes litcSjiurgiajdebitajada,nbsp;paâajiura,figillaamp;literæ, ut is annus publicafucrit omniû ciuiliû controuerfiarffnbsp;compofitioamp;pacificatio. Cætepz, quodadexternam iubilæiobferuationemiuxnbsp;ta Icgem Mofi attinetjUihil ad nos iubilæus. Non em fumus in politia Mofi, quaenbsp;iamdudû abfogataeftjfedinpolitiaRomana. Etquoniâmagiftiatus ciuiliseftnbsp;ordinatio Dei, necefle eft ut uiuamus fecundû leges noftri magiftratus, quem ag-nofcimus,nimirum,R.omani.Aliaenim eftratio politiæ Mofaicæ,aliapolitiæ Ronbsp;manæ. Quare necefle eft alias quolt;5 leges eflein Romana politia,ç|ln Mofaica.nbsp;Quodaütattinetadré ipfam perexteinûiubilæûfignificatâjmultû ceiteadnosittnbsp;bilgeus, Hic em iubilæus incepit ab eo temporCjquo Chriftus inehoauit prædica-tionc Euangelii fui, amp; durât non uno anno, fed perpetuis tcmporibus. A it enimnbsp;Chriftus ; Dominus mißt me^ut prædicem, hoc eftjUt buccina Euangelii annuncinbsp;cm annû Domini acceptu,fcuiubilæû.Etenim, fi excutiamus noSjiepcrimus nosnbsp;propter pcccatum faflos efle feruos amp; mancipia Satanæ, ac ucndidifle unius pominbsp;cfUjô^amifilTe poflèfsionem paradifi,amp; hæieditatem omnium coeleftium bonoru.nbsp;Nunc autem uenit Chriftus amp; fatisfccit pro peccatis noftris,amp;redcmit nos « pote*nbsp;ftrate SatanXjac teftituit nos ptiftinæ noftræ pofTefsioni paradifi,amp; hærcditari cocnbsp;leftium bonorumjadeocg' hæc omnia prædicatione Euangelii fui palam diuulgat.nbsp;Quare abeo tempore, quo prædicatio Euangelii lefu Chrifti cœpjt, coepit quoijnbsp;uerus ille,amp; omnibus miferis peccatoribus gratifsimus iubilæus, ac tantifper duranbsp;bitjdum prædicatio Euangelii durauerit. Ea au t durât uflt;5 ad nouifsimû huius fecunbsp;li diem.Proinde ufij ad id quotj tempus iubilæus durabit. Vnde amp; Paulus ait; Ecnbsp;cenunc tempus acceptö,ecce nûc dies falutis. Et aliàs; Nunc oropius adeft nobisnbsp;ralus,quàm turn cum credebamus. Nox progrefla eft,dies autem appropinquatenbsp;Habesex Efaiaquodfitofncium Domini noftri lefu Chrifti Nam uerba prophe-tæ in ipfum refpicere, teftatur ipfemet Chriftus; Hodie, inquiens, impleta eft hæenbsp;feriptura in auribus ueftris. Nihil autem Chriftianum hominem magis dccet,nbsp;quaniut diligenter cognofcat,amp;probe teneatofficium Chrifti fui. Quidenin»nbsp;Chriftiani nomen geftas, fi Chriftum ignoras f Turpifsimum eft, fi profeflbr ci-uilis artificii nefciat attificii fui rationem, quanto turpius eft Chriftiano,per bap*nbsp;tifmum Chriftoincorporatum,amp;: Chriftum ipfum profitentem, rationem Chriftinbsp;nefeiret Aefinon hQneftas,atfaItem utilitas, atque ipfaquoque necefsitasad-moneatte,utofficium CHRlSTloptimeexploratumhabeas. Si enimChri-ftuni ^SPO^^'^^j^uidjobfecro jierum tibi deefle çoteft Si peceata condemnan^

IN CAP VT lin. EVANG. LV CA Ë.

Êiiiriftus pro peccatis {at;isfecic.Si morbus dolore afFert, Chiiftus eft, qui quo ml' gis dolor afîfligit, co hiaiorem interim laeticiam foclicitatem dolenti præparat.nbsp;Si paupertas molefta eftjChtiftuä eft^qui placauit nobis Deutn, efFecit, ut fit no^nbsp;bis ckmens pater.Deus autcni liofter longe omniû ditifsimus eft, non fûlû oputanbsp;cceleftium fed etiam tetreftriutniMeae funt,inquit,omnes feræ fyluatumj iumentanbsp;in hiontibus èi boueS.Cognoui omhia uolaiilia cocli, amp; pulchtitudo agti mecumnbsp;eft I Cum ergo induerit DeuS propter Chriftum erga nos pàternû alFeflû, qui fierinbsp;poffet,utfinat filios fuosfame petiret Ah quifquam eft homo,ihquit Chriftus, quinbsp;fl filius eius petierit panemilipidem datums eft illifA ht fi pifeem petietit,nö ferpénbsp;tem porriget illit Siuosigitur j cumfitis hiali, hoftis boha donadarefiliis uefttis,nbsp;quanto magis pater uefter qui eft in cttlis dabit boha, fi poftuletiS ab ipfo. Si ihfii'nbsp;imia torquet,Chriftus hoftet eft in gloril,qui cuhi fit caput ecclefiæ Cute, non patiè^nbsp;tur membrunifuù infamià petite, Et qui ciirn Chtifto patitur, cum eodehi etiatltnbsp;glohficabitur.Si career intolerabilis éft, Chliftus eft in càcio amp; in regno patris fui.nbsp;Ergo qui fecum habet Chtiftum fuû pet fidé, is ih medio etiam caicere,non ih ipnbsp;fo carcere,fedin coclojin patadifoj ih tegno Dei patris fui ambulat. Si exiliû giauCnbsp;eft,Dni Chrifti fui éft tetra amp; plehitüdo eius.Simors amp; infernus itnminêt,Chriftusnbsp;cft,qui mortem amp;infernuuicit.Brcüiter3quodcun^ malum nobis infeftumfuerit,nbsp;in Chtifto lefu abforbetur. Nee eft ullus alius uel in cœlo uel in terra auxiliator Sfnbsp;redemptor,nec uUum aliud nomé datum cft hominibus,in q uo oporteat nos fahnbsp;uos fieri,q nome Domini noftrilefu Chrifti.Nihil enim aliud eft propter quod cónbsp;fequimur relhifsionc peccatoji, amp; habemus placatum patte in cœlis, q lefus Chri^nbsp;ftus. Noh eft igitur aliudquicq, praeter Chnftu, quod nos àmalis feruare amp; faluténbsp;date pofsit.Nec eft,quod hotreamus Chtiftum,tah q crudeleih iudicc, amp; ttuculennbsp;turn càrhlficem,quàleth nobis depingitimpiifsima hypocrita^ doariha,amp; fingitnbsp;Omftutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ihtetiihihefeio quös,re£ofaciliatöres amp; fematotes.ludex eft Chriftus,fateor,fed co^

dfx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum, qui incrëdulitàte Eüahgeîioh ipfîüs cohtemhunt, amp; in peccatis fuis obftina

ti permanent,Eótuin autem,qui fide ih ipfum tefipifcunt,fetuator eft loge omni' urn clementifsimus. Hoc docet hos propheta Efaias, hoc ex Efaia interpretatucnbsp;de feipfojis qiii eftipfaueritas,Iefùs Chriftus. Reponamus igitur hanc côcionemnbsp;Chrifti alta mente,ut cum ex ipfaofficium, imo affeflum Chrifti erga nos cogno'nbsp;uerimus, feiathüs nobis in omnibus affliflionibus tarn corporalibus quam fpirimanbsp;libus ad ipf um fölütt feftinandum tlfe, qui eft uni cum Patte amp; Spiritu fanâo Dc'nbsp;üslaudandusinfecuiâ Amen.

iî o iîi LI A xxxvnt

V diuimus cócio nem, quam Chriftus in patria fua ex Efaii habuit,amp; qua officium fuumexpIicuit.Audiamus nucquo'nbsp;modociues Raxatethani Chriftum contcrraneöfuum^nbsp;concioné eius ex cepetint at tradauetint. Omnes,inquitnbsp;Lucas, teftimonium illi dabant,amp;mirabatur in uetbisgtinbsp;^iæ,quaEpiocedebantdeoreîprius,amp;dicebant;Nonnchitnbsp;eft filiuS lofephf Quid potuiffet Chrifto tnagnificentius

HOMILIÀE IOAN; fekEfITiK

düs appïobauetincfSedhitmihimemin.etis,quæfitmuItitudInîsnâtœ;a.NihU uulgo mobilius amp;inconftantiuseft,amp;:ut iudicioeius nihileftprædpitantiuSjitanbsp;nullam unq mediocritaté feruat Aut extremelaüdat, aut peiditifsime execratur.nbsp;Et quem modo in caelu.m,fi queat^pofuifle cupit, eum mox diris omnibus deuo*nbsp;uet. Cuius rei exemplû Nazarethàni in lefu Chrifto cóterraneo fuo exhibét. Neqgnbsp;enim mediocri fauore eum excipiunt, nee mediocri odio eum reücifit, fedinitio^nbsp;fummo ipfum fauore profequunf, ac ita eum cómendant, ut etiamfi fciant ipfuninbsp;ex humili ptofapiagenitu,id tamé députent ei in laudé,fcntiéntes honeftifsimumnbsp;effe, humile genus uirtute fua illuftrare, Poftq auté calor nouitatis refriguit in ip'nbsp;fiSjtanto maiorifeftidio ipfum coremnunti quahto honoratius eumprius excepenbsp;tunt amp; traftarût.Primû enimfaftidiunt ipfum propter uilitatc generis amp; profapiaenbsp;fuae.Ddnde propter ignobilitaté artificii,quod exercuerat eum nutricio fuo.Notinbsp;ne hic eftjinquiuntjfaber ille,filius Mariæ,frater Iacobijamp; löfejfit ludajöi Simonis^nbsp;Nonne amp; forores eius hic nobifcum funt t Et ofFendebanf ( inquiüt Matthaeus Sinbsp;Marcus) per eum.Sic em pro humanafapiehtiafentiutj^ qui in hoc feculo ob gçxnbsp;herisamp;artificii fui uilitatc non magnircputaf,is ncé cota Deo magni æftimef,amp;nbsp;qui in hoc mundo cótemptibilis eftjis nee apüd Deu gloriofus fit. At hæc fapiétia’nbsp;mera eft ftulticiajimo impi etas. T anto em magis quis apud Deu nobilis eft, quâtonbsp;in hoc feculo contéptior eft.Quis,inquit pfalmuS,ficut Dominus Deus nofter,quïnbsp;in altis habitat,amp; humilia refpicit in ccclo amp; iii terra. Quare nihil fuit ftultius Nagt;nbsp;«arethanis,(p iudicauerint lefum cóterraneum fuü ideo a. diiiinis donis longe ab^nbsp;tffCjtp fciant eu nulla generis ac flatus riobilitate in hocfeculo cla^ efTe.Poftremonbsp;iugebat amp; hoc contemptum Chrifti in pattia fua, (p maior fama nominis eius denbsp;ipfo in Nazareth ptxcefferat,^ reipfa praéfenspræflabauDicit ehim Marcus;N5nbsp;poteratibi uirtute ullamæderc,nifi^ paucoS infirmes impofitis manibusfana-uit. Vndeplaneidinterfemufsitabant,quodhicChriftuscómemorat. Etaitnbsp;Ülis; Ömninodicetismihi hanc fimilitudihcm,medicecurateipfum.Qnaecunlt;5nbsp;fludiuimius föÄa in Capernan,fac amp; hic in pätria tua. Hjec uerba récitât Chriftus,nbsp;üulgo inpatriafuaàciuibus amp; cognatisfuis defeiaftata,amp;habethancfententiâ:nbsp;Si tantuSjinquiunt,uir es,quantus ab aliisprædicaris,amp; tu teipfum prædicaSjCur eänbsp;maieftatate non palàm apud eines amp; cognatos tuos,ubi maxime cóueniebat,cftennbsp;tasf Admedicum,qui cum ipfe ulceribus fcateat,aliisfe mederi profited,uulgo dicinbsp;fola; Medice cura teipfumjcur non idé didum tibi obiitetemus f Si enim tu ille es,nbsp;quifanatcótritos corde, qui omnes abirifoclicitatèfua libérât, amp; rcdditeosfœli-ceSjCur non maxime omnium idem præftas ciuibusamp; çognatis tuis^Fama ad nosnbsp;peruenitjtc in nobili urbe Capernaû maxima xdidifTe miracula,8i omnibus mife-ris fàlutem contulÜTe^cur non idem beneficium confas patriæ amp; cognatis tuiSjquînbsp;bus id maxime omniûdebestSed cum uideamusteimpotentiorem effe, qut quenbsp;as hic miracula aEdere,ac raiferis tuis ciuibus amp; cognatis quicq falutis afferre, quidnbsp;»cliqua eft,nifi ut fentiamns amp; famâ de nomine tuo fuiflè mendacc3amp; te uafrum eflenbsp;topofloré t Priufq aût audiamus, quid Chriftus ad hune ciuiû fuojij côtemptû re*nbsp;fpôdcatjobferuandu eftjunde accideeit, Chriftus paucifsima miracula in patrîanbsp;fus aediderit. Non poterat,inquit Marcus,ibi uirtuté uUam æderc. Quid audioinbsp;an no Chriftusçft omhîpotens omnipotentis Dei filiusf Nonne inquit Chriftus:nbsp;Pater diligit filîum amp; omnia demonftrat eijquac ipfc facit, amp; maiotaiis dcmonftranbsp;bit ci opera t Ciu ergo nô potuit multa œderc miracula in patria fuaf Vt quicquidfnbsp;iftud, refte intcUigamt»,-de omnipotentia Dei Si filii eius, diferte fentiendu eft,

V

IN CAPVT nil. EVANG. L V CAE.

, AliacnimeftomnipotentiaDeiabfconditaSimpeifcrutabiliSjquamuccantab' tidDeiabfcSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exclamat PauIus:O profunditaté,inquiens,diuiciarû,fapientia?j

° amp;cognitionisDei.QuàminfcrutabihafuntiudiciaciusfEtimperueftigabiksuiï ciusfSî ergo fccundûbanc omnipotentîam de Chrifto filio Deiloquaniur,pïof«^nbsp;flo poteft miracula ædere non folum inter cos,qui uerbum fuum per incicdulitaténbsp;conteinnûtjîed eciam qui totis uinbus fuis uerbo refiftunt,amp; Dco repugnant. A »nbsp;non reftituic M alcho auriculam fuam,quamuis nihil tale credenci,fed potius ad canbsp;piendum Chriftum feftinantif A n non feipfum ex citauit « rnortuis,amp; uiuum difcînbsp;pulis exhibuit, cum hoc nec difcipulijnec ludæi crederent t Et tcftat aliàs Paulus»nbsp;Deum poflê per Chriftum Icfum cumulate fecere ultra omnia quæ petimus aut conbsp;gitamus.Alia autem eftomnipotentiaeius reuelata,quam oïdinatam uocant.Dcnbsp;Ctmipotens hac omnipotentiafæpenumcroloquitur Chriftus in Euangelio dicens : Credianbsp;tia Deiordi= me hoc polïèfacere f Et iterum;Si credis,poflum, cmnia pofsibilia credenti .Acnbsp;rurfus. Fiat tibi iuxta fidem tuam. Et iterumcFides tua faluum te fecit. ]talt;ÿ h iuxtanbsp;hatic omnipotentiam de Chrifto loquamur, ibi tantû miracula ædere poteft, ubînbsp;uerbum eius fide excipitur.Seduthancomnipotentiacdiuerfitatem in Chrifto pailnbsp;lo dilucidius tradamus ,explicabimus eamfimilitudineà patrefamilias mutuata.nbsp;Finge enim pattern quendam familias,amifsis clauibus fuis, ad claufas aediû fua^enbsp;fores accedere.lbi quia nemo domieft qui apcnat,amp; ipfe claues amifit, refte dicercnbsp;folet; Non poflum in ædes meas intrare. C^id itatan non poteftfores fuas uiolennbsp;tia effringerCjamp;ædes intrares’poteft.Sed alia eft potentia eius uiolenta, aliaordinanbsp;ta. Si quicq uiolcnter agere uoluerit,poteft non folum fores ædiû efFringcre, fednbsp;etiamipfasædes ferris, afciis amp;fecuribusfubuertere. Sed fi uoluerit per ordinatamnbsp;ianuam,non efFraâa fera intrare aîdes,certeid non poteft,nifi dauern habcat.ldénbsp;de Chrifto filio t)ei cogitandum eft,qui fi producatomnipotentiam fuam impesnbsp;Credentibus fcrutabilc,quidrcg2 nôpofletefftcere,nGlétibusuolétibus omnibus cieatunstSednbsp;Cimfliis fdlu fi earn omnipotentia refpiciat,cui fe reuelato fuo uerbo tradidic,non poteft quiccfnbsp;tarihnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutis afferre,nifi iis,qui uerbo fuo fidem adhibent. Et cum fecundum omnipoten

tian fuam imperfcrutabilem poffet omnes ludæos, Turcas,amp; Papiftas, Euangeli' on eius non folum non agnofcentcs,fed etiam abominantes amp;petfequctes, faluoSnbsp;facere,non tarnen poteft eos,in incredulitate pcrmanentes,faluos £acete,fî refpicianbsp;mus ( qu« amp; nobis omnino rcfpiciendaeft ) omnipotentiam eius reuelatâ/jua ducnbsp;it:Qui crédit in filium Dei, non condemnatur.Qui uero non credit,iam condemnbsp;natus eft,quia non credidit in nomen unigeniti Dei. Et iterû.'Qui crediderit amp; bapnbsp;tizatus fuerit,faluus erit.Qui uero non crediderit,condemnabif. Cum igitur ciuesnbsp;Nazatethani doârinam Chrifti non folum non exciperent fide,fed etiam rider et,nbsp;ac exploderentjteâe dicunt Euangeliftæ, Chriftum non potuiflè uUam uirtuteranbsp;in patria fua ædere,non lt;p ipfe impotens effet, qui erat cum pâtre ciufdem omni^nbsp;potentiæ imperferutabilis/ed Nazatethani non habebant tantam fide, utpof^nbsp;fentea,quæ dicebantur de lefu conterraneofuo,creder€. Vnde Matthaeus difertenbsp;addit.-Propter incredulitatem illorum.Et Marcus: Mirabatur,inquit, propter irtnbsp;credulitatem eorum. Quæ cum ira fe habcant,audiamus nunc, quid Chriftus adnbsp;3, contemptum fuotum ciuiû refpondeat. Ait auté, A men dico uobis, nemo pro*nbsp;,, pheta acceptus eft in patria fua. Sed in ueritate dico uobis, mulræ uiduae étant innbsp;J, diebasEliæ,quandoclaufumeftcœIumannistribusamp;méfibusfex,cumfaâae£fctnbsp;1 ï fames magna in omni terra,amp; ad nuUâ illatum miflfus cft Elias, nifiin Satephthanbsp;}t Sidoniæ^admuliexemuiduâ,EtmultilepxonerancinlfxaelfubElifæoprophera,nbsp;amp; nemo

amp;nemocorSmundatuscft,tii(iNaemanSyrus. Quod Lucas dicit; Nemo pro phetaacceptus eft in pat£iafua,hoc alii Euangcliftaefic cfFcruntjNon eft prophe-taexp«shonoris,nifiinpatriafua, inter cognates amp; in familiafua. Quid crgo,innbsp;quies ^num Chriftus ambitiofus fait, amp; uenit in patriafuam,ut ibi « ciuibus fuis honbsp;norarctur,amp; adoiaretui^ Nihil certe carnalis anibitionis un in Chrifto fuit, nee Honornbsp;honorcmillum externum amp; ciuilé «. ciuibus fuis exegit,fed eum honore requifiuit, fto ((cceptM!»nbsp;quem ratio minifteriifui poftulàbat,nimirum, ut adhiberent Euangelio fuo fidc.nbsp;Minifteriu enim Euangelii in hoe inftitutum eft,ut fide abauditoribus excipiatur.nbsp;Nee poteft maiorhonor aut Euangelio aut miniftib Euagelii contingcre,q fi au-ditores Euangelio Hdem adhiheant. Cætcp’,huncfidei honorem ambiebat Chriftus, non propter fuam aliquam utilitaté, fed propter utilitatem patriæ amp; ciuiumnbsp;fuorum. QuarCjCum uideret ciues fuos magnificas Euangelii promifsiones conté-nerc ac faftidire, inftituit conCionem de minis amp; fuppKciis propter ingratitudinénbsp;obuentaris,ut fi ex promifsionibus holint ittuitari ad credendum Euangelio, ternbsp;teantut faltem ex minis fuppliciorû, ne canto incredulitatis faftidio Euangeliotinbsp;côtemnant, Chriftus enim,in hac condone, qua contemptoribus fuis refpondet,nbsp;ad hune ftatu refpicit,(ÿ quia Nazarethani contemnant prophetam ad ipfos mif-fum, fint amp; ipfi « Domino Deo noftro contemnendi amp; abiieiendi, amp; merces pi o-phetæabipfis ad aliénés transferédafit.SicenimalUs inquit: Quirecîpitprophénbsp;tam in nomine prophetæ,mercedé prophetaî acdpiet»Ergo qui abominatur amp;cônbsp;temnit prophetâ,is nee mércede prophctaefruef.Quate,quo ftatu côcionis Chri-fti amp; magnitudinê malorû,quæ Chriftus hoc loco ciuibus fuis obuctura uaticinaf,nbsp;magis perfpicue intelligamus,exph‘cabimus prius,quaî fit merces recipictis jphe-

• tóinnoïeprophetae.Haecaütnó poteftcómodiuscognofci,^fircuocemus nobis ProphetSÿe ob oculos mala noftra,quæ amp; nunc nobis præfto adfunt, amp; in faturu nobis immi- cipiês, quantnbsp;nent. Ea igitur maiorafunt,5 ut uctbis explicari queant. Primum enim fumus in mercedent conbsp;peccato concept! amp; nati,ex quo etiam uaria externoru flagitiorum genera defignanbsp;uimus,Deinde propter peccatum priuati fumus fpititu fanfto,abicai « Deo, amp; tranbsp;diti in poteftate Satanae.Qui autem funt in poteftate Satanx,hi funt obnoxii omnibus malediâionibus tam corporalibus fpiritualibus,amp; funt macipia perpetuænbsp;mortis S Codemnationis. Paudfsimis uerbis perftrinximus malanoftra ,fed fi quisnbsp;ça excutiatjinueniet ipfa efTe longe omnium maxima amp; horribilifsima. Prophet®nbsp;autjfeu hi qui uerbum Dèi annunciat ( hi enim nomine prophet arum fignificanf )nbsp;prxdicanc pccnitentiam, primum quidem peccataamp;mala noftra nobis oftendennbsp;tes, deinde remifsionem peccatorum propter Chriftum, amp; malorum liberationenbsp;ptomictentes.Porro,quihanc praedicationem fide excipit, is principio liberatui «nbsp;peccatis,deinde redimitur à poteftate Satanæ,poftremo feruatur ab omnibus ma-ledidionibus tam corporalibus qfpiritualibus,tamà captiuitate mortis, à uincunbsp;lis perpetuæ damnationis,amp;reftitüitur diuinae gratiac,iuftiçiæ,omnibusc^ benedi-ffionibus tam in ccclo q in terra,ac donatur perpétua uita amp; fœlicitate.Hæc igiturnbsp;cftmaccs eorum j qui recipiunt prophetam in nomine prophetæ, ç accipiant re-inifsionem peccatorum,(p habeant placaturo pattern in calis, reputentur iuftinbsp;corani Deo,qj liberentur « Satana,qf feruentur in omnibus affliftionibus,» eripi-antur«morteamp; inferno,dcniç reftituantur coclefti regno, amp; perpetuæfoclicitanbsp;çi.Qpanierccde,quibus donis Sibeneficiis quid poteft effe maius e quid excellentinbsp;us^quid tmCexis peccatoribus acceptius,amp; iucundiust Sed quanto foeliciores funt,nbsp;qtüxcdpiûtptophetâ in nomine prophctaejtantoinfccliciores funt qui faftidiût.

IN CAP VT nil. EVANG. LVCAE.

abominantur,amp; perfequuntur propheta.Quid enim hi aliud agunt,quàm qf hlü' diendo amp; abominândo prophetâ,omnisfalutis niiniftruni,fuam ipfonunialucaanbsp;Slfcehcitatcm faftidiancamp;abotninentur, adeoqjïeipfos in cxtremàm intcrnicionénbsp;coniiciantfPorro autem^hoc infcclidtatis genus plæruntj patriis, amp; cognationi'nbsp;bus prophctarû accidit. Quomodo hoc,inquies, fieri folet^quando nemini magisnbsp;côueniiet mcrcede prophetaium amp;ui,Q patriæ amp; cognatiôni eorums'Hic ago au*nbsp;dimihi concioncm Chrifti. Etenim; Nemo,inquit,ptophaaacccptus cftin pa*nbsp;tria amp; cognatione fua.FamiJiaritas enini,ut dici folet,parit côtemptum. Et uulganbsp;aiuntjultioneas merces putere. E a enim eft hutnani ingenii roorofitas,ut domefti-ca faftidiat,amp; peregrina appetat. A ccedit h uCjQ» hominibus folcnne fit, ut multonbsp;magis ob oculos fibi ponant uicia amp; imbecillitates eotum, qui familiaiitei ipfis Sinbsp;donreftice noti funt,quàrii uiitutes ipforum. Non eft autem uUus homo, né pro*nbsp;pheta quideTn,qui non habeat fua uicia, aut fuas quafdam infirmitates.ln bas igi^nbsp;infiimitatcs oculos fuos ira intente defigunt,ut prae eis non pofsint uirtutes afpicenbsp;rc,quæ cum intérim iadentur amp; piædicentur, maiorem dant contemptus amp; fafti-dii occafionem.Nihilautem eft,quod Dominus Deus nofter minus in ultum ferrenbsp;poteft,q contemptum fuorum prophetarum, amp;corum qui uerbum Dei adnunci'nbsp;ant. Nam qui prophetam rciicit,ccrte uerbum Dei reiicit.Qjii autem uerbum Deinbsp;rciicit,Deum ipfum reiicit.A d Samuelem;Nonte,dicit Dô»ninos,abiceerunt,fednbsp;me,ne régné fupci eos. A d A poftolos quoqf Chnftus ait; Qui uos audit,me audit,nbsp;amp; q ui uos fpernit,me fpernit.Qui autc me fpeinit,fpcrnit eum,qui mifit me. Quidnbsp;uero fuppliciorum reiedoribus amp; contcmptoribus Dei non imminerafOui uerbanbsp;prophets iUius,inquit Mofe,qus loquetur in nomine meo, audire noluerit, egcrnbsp;requiram abeo. Etinpofteriorilibro-^aAetTKftivwjvfcribif; Mittebat Dominusnbsp;Deus patrum fuorum ad illos per manus nunciorum fuorum, denode confurgésnbsp;amp; quotidie cômoncns, eo q? parccret populo amp; habitaculo fuo. At illifubfanna*nbsp;bant nuncios Dei, amp; paruipendebant famones eius,illudebantç prophetis, do'nbsp;nec afcenderct furor Domini in populum eius,amp; nulla eflet curatio.Et in ktemiarnbsp;Mifijinquit Dominus, ad uos omnes feruos meos prophctas pa diem, cSfurgenSnbsp;diluculo amp; mittens,amp; non audierunt me, nec inclinauerunt aurem fuam,fed indunbsp;rauerunt ceruicem fuam,amp; peius operatifunt,qu«m patra eoÿ£. Ideo ecce dia uC'nbsp;niunt, amp; erit morticinum populi huius in cibum uolucribus cali amp; beftiis terrs, SSnbsp;non erit qui abigat.Et quiefcae faciam de urbibus luda amp; de plateis Hierufalé uogt;nbsp;cem gaudii amp; uocem lsticis,uocem fponfi amp; uocem fponfs.Terra enim eritin denbsp;folationem.Porro autem,cum uaria amp;grauifsima fuppliciorum genera impiis illisnbsp;amp; ingratis,qui prophetas amp; uerbum Dei contemnunt,immittantur, cmnia tam^nbsp;ilia in hoc uno fupplicio fummatim comprehenduntur, quod Dominus Deus nonbsp;fter omnia diuina dona Sbenedidiones,« prophetis uerbo Dei propofitas, ab innbsp;gratis cótemptoribus auferat,ac donetquidemeas alienis,ingratisautéamp;contép'nbsp;toribus relinquat oes maledidiôes amp; intaniciones,Quofupphcio,fi quisréuae oCnbsp;cutiat,nihil eft nelt;5 feuerius,neç atrocius.At«^ id quidépbat Chriftus duobus ex^nbsp;plis e' lacra fcri ptura petitis, quorn alteru de Elia amp; uidua Sarephthana fcriptó eftnbsp;in tercio libro R.egû,capite decimo feptimo ; altefz de Elizso amp; Nacmano Snbsp;fcriptö eft in quartolibro Regu capite quinto. In hisprimû uides quata autoritatcnbsp;obferua di fintlibri Regfi,lt;p Dns nofter lefus Chriftus, q eft ipfa uetitas, teftimonisnbsp;concionis fuæ ex ipfis petat, amp; dida fua excplis,q in his hbxis fcripta fun ^câfirmet.nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde

H o M I L I A E I o À N. B R E N T î 'ï.

beînde obfcrua, Cluiftum his exemplis appofitifsimc uti. Non enim folum pt ô' bâutjprcphaam non effc in patria faaacceptumj fed etiam mercedes prcphctag^nbsp;proptet contemptum ad alienoSIrahsfctii. Primiànigitutekcinplû tftElias,quinbsp;fuit quidem eximius prophetà in Ifraelfub rege Ahab,fed quia fuit Ifrâchtà, nimi-rum ciuis G ilcad,amp; praedicauit uetbum Domini inter cognatoà fubs lfratlitas,ad'nbsp;uerfus impictatem eorum,uflt;5 adeo nullam inter ipfos fidem habuit j ut tâdem innbsp;genti fpiritu amp; zelo Dei exclamàret; V iuit Dominus DeuS Ifrael, in tuiüs confpe*nbsp;âu ftojfi erit his annis ros amp; pluüia,nifi iùxta oris mei uerba. Et quod ucrbis dixit,rcnbsp;ipfa completum cft. Nam propter impictatem Kincredtilitatem iftaelis, cœluninbsp;fiebat,iuxta uerba EliaE,îEneumjamp; terr a ferrea, tribus annis Si fex rneniibus. V ndcnbsp;tanta fames in Ifracl fafta eft,ut neC iumétita gramina inuenire poffent.ln hac re^nbsp;difficultate, Elias, qui iam diuina indulgentia habebat in manu fua abund anriamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(«rforiç

uiftuSjUt quocunqgipfe diuCrteret, fuffickntemuiiium un* cum toto contubernio fuo haberet, amp; mulcæ uiduae inlfràcl extrema famelaborarcnt, ad nullam tamednbsp;earum miffus eft,fed pr imum miflus eft in defertum ad torrcntcm Carith, ut illi cnbsp;«coruis pafcetetur, deinde äd üidüam quàndam nonlftacliticam, fcdethnicam,nbsp;habitantem in urbe Z arpath iuxta Sidonem in finibus gentium. A d quam etiamnbsp;hoc benehcium fecum attulit, ut toto famis tempote dec farina in cado eius deficcnbsp;xet,nec deeffet oleum in urceo, quo non folum ipfe fed etiâ totafamilia uiduæ nu-tticbatur. Quid ergo^ num quia Elias ad nullam Ifraeliticam uiduâm in fame mifnbsp;fus eft,omnes fuerunt impi3C,amp; uerbi Domini contemptricesîEieri quidem potu •nbsp;it,ut aliquot Ifraeliticae uiduæ coram Deo rccenfitæ fuerint in numero eotum fepnbsp;tem miiïia uirotum,quoS fibi Dominus reliquos fecerat in Ifracl, quorû genua nonnbsp;funt curuata ante Baal, amp; ut hocfedtiamus, Charitas, quæ omnia credit amp; fperat,nbsp;monet,attamc cum ChriftusdicatjEliâ tempote famis ad nullam uiduam Ifraeliticam mifium effcjteftatur eo tempore Eliam amp; uetbum eius maximo contemptunbsp;tamapuduitos qmuliercs,tâ apud principes ^apud populûlaborafle,amp; fi qua'dânbsp;niduæ uerbo Dei pet Eliam prædieato crediderunt eas tamenifà occultx amp; abfcônbsp;ditæ fidcifuifl*e,ut Eliäß proffus ignotæfoetint.Cum igitut Elias publiée ab omnibus fuis notis,cognâtis, amp; familiaribus Ifraelitis contemncretur amp; exibilaietur,mifnbsp;fus eft ad mulièrem ethnicam,ut beneficium,tiidclicet,nutrimentumfamis temponbsp;te,quofui indigni erant,alichaâccipetet. Sed quid cauflxjinquies,eft, qgt; erhnicanbsp;acccpit id quod debcbatur Ifraelitisfln promptu caufa eft Quod enim lîi aelitæ innbsp;credulitatereiiciebantjhocethnicafideaccepit. Nam poftq Elias ad uiduàmillâ sarephthan^nbsp;ethnicâm,iam ultimam cœnam fibi amp; filio fuo parantem ueniffet, ac poftuîata ex i trMlieris ƒ»nbsp;gua placenta dixiffetlHæc dicit Dominus Deus Ifraél, farina in cado non defici- des-et,ncc décrit oleum in urcco ufq^ ad diem,in qua Dominus datums eft pluuiam funbsp;per faciem tcrtae,ecce uidua tanta cótinuo fidehoc uetbum arripit,ut quaniuis hanbsp;beret paululum tantum farinx amp; olei,ac cum filio fuo de uita propter famem pcri-clicaretur,primum tâmen omnium,nulla mora,prophctx placentam fecent. Srunbsp;penda in ethnica fides.Pone enim mihi ob oculos,contemptibilem ptophetx adnbsp;ucntum,promifsionis eius in tanta return penuria nouitatem,amp; quodnbsp;nbsp;ngturam

terum attinct,inipofsibilitatem,adhxc, naturalem mulictum follicitudincm Sf af fedum in unices fuos filios j quid çdmirabiliuS üidctùt, quam tp hæc uidua uerbonbsp;prophet« fidem adhlbucritjèr ex ea fidc,fe amp; filio negiefto,placétam Eli« feccritÿnbsp;Profefto tancam fidem inifrael baud quaqu*m iuueniffet Elias, Quarc opcimo iunbsp;tc Cadum eftjUt beneficium Elke « luis incredulis aufcrretur,amp; ad alienigenam, fed

y 3

ÏN CAP VT IIII. EV AN G. L V C A E.

uerbo Domini fidem adhibentem,transferrctur.Foccunda cft hæc hifl:oiia,amp; con tinet in fe multajquæ partim ad incutiendum timoiem Dd, partim ad confirmanbsp;dam fidem,non tantum in fame,uerumctiam in aliis aflidionibus attinent, fed firfnbsp;ficit nunc hoc ex ipfa demonftrafle,propter quod Chriftus earn allcgat nimirum,nbsp;prophcta non fit acceptus in patnafua, amp; mercedcs ac beneficia prophcta^,nbsp;à fuis per incrcdulitatem reiefta,ab alienis per fidem percipiantur. Secundu exem^nbsp;tgt;ro plmn eft je propheta Elizæo. Eiat amp; is Ifraclita,amp; prædicabat uerbum Dei internbsp;pfcetó. Ifraelitas.Sed quia tnerx ultronea,quemadmodum prouerbio dicitur, putet, ideonbsp;côtemptus eft Elizæus « fms,amp; alieni acceperunt fruftum beneficiorum eius.Namnbsp;tempore eius multi fuerunt leprofi in Ifrael, fed apud nuUum corum tantam fidcnbsp;inuenire potuit,quantam habuit apud Naëmanum, non Jfraelitam circumcifum,nbsp;fed ethnicum amp; Syrum incircumcifum. Longa eft hiftoria amp;iucunda de hoc Nac^nbsp;mano leprofo.Sed nos id tantum perftringcmus, quodad noftrù propofitum attinbsp;net. Naëman lcptofus,ut erat Synæ princcps,uenit cum equis amp; curribus ad oftiânbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- domus Ehzxi.Eliïxusautem non egrefluscftforas, fed mifit tantum nuncium ad

~ Naëmanum,qui dicerecVadeStbuarefeptiesin lordane,amp;renafceturcarotua, at«^ mundaberis.Hoc uetbum,nonhominis,fcd Dei uerbum eianCum autë nuUanbsp;maieftate præditum uidcretur,exiftimabat Naëman initio fe potius illudi,q ternenbsp;diumfibi demonftrari.Quareingentes animo iras concipiens,contumeliam hancnbsp;grauiamp;imeuindicaturuSjdifcedebat.Deinde uero admonitus «feruis, paulatim in-cipit uerbo pr oph etæ fidé adh ibere,amp; ex ea fide ad I ordanem feftinauit, inlt;5 lot danbsp;nefeptiesfefciuxtauerbum Elizæilauit. Ecceigiturmiraculum grande. Renatanbsp;eft caro eius,ficutcaro pueri paruuli,amp; mundatus eft. Quid primû admirabimurÿnbsp;ftupidamne incredulitatem leproforum in Ifrael, an ingentem fidem Naëmaninbsp;Syrië Nam leprofi in Ifrael habebant domifux prophetam Elizxum ,amp;fciebantnbsp;E/iîlt;eiwir(«3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duplici Eliæ fpiritudonatum,ac multis ftupendis«^ miraculis clarû. Elizae-

us em diuiferat aquas lordanis palho Eliæ, amp; tranfierat. A d hæc fanauaat aquas lerihOjUt non amplius effet in eis neç mors neqj fterilitas. Præterea, en maledixif-fet in nomine Dni pueris illudentibus ipfum,duo urfilacerauerâtex cis quadiaginnbsp;ta duos pueros.Prædixerat quoqg admitabilem uiftoriamrégis Ifrael fuper Moab,nbsp;St ficut prædixerat,ita euenerat. A ccedit hue effccerat,ut pauperis uiduæ uafa o-leo implerenrur,quo ilia debitoribus fuis fatisfaceret. lam St mortuum puerum fufnbsp;citauerat,St uenenatas ac mortiferas herbas fanauerat,ac centum uiros paucifsimisnbsp;panibus ita pauerat, ut multum fuperfuerit.Tot ac tanta miracula ab Elizæo ædinbsp;taoptime noueruntleprofi in Ifrael,nullus tarnen eorum tantum fiduciæ cócepi^nbsp;ut emundâtionem lepræ fuæ ab ipfofpetaret ac peteret.Quid poteft hae incredul»nbsp;täte uecoidius dicië Naëman autem nuUa tanta miracula in Elizato cognoueraf,nbsp;St uix nomen eius antea audierat, attamen ad unius tantum puellæ,eiufgg' captiuænbsp;prædicationé, tanta fiduciâ de recuperâdaper Elizæûfanitate eôcipit,utmagni$nbsp;itineribus,magno^' fumptu,acccptis quoij « rege fuolitetis commendaticiis,ènbsp;ria ad terra Ifrael proficifeaf, St Elizæn magna equitu St curruum maieftate inuifat.nbsp;Quanq aut contëptuSiarrogantia.utexiftimabat, piophetæ nónihlloffendeief,nbsp;tarnen à feruis fuis uix paucis uetbis admonitus ,tanto roaiotifide uetbû Dei « pronbsp;phetanunciatum arripuitj quanto contemptiusSt abiedius ipfiperferuum pronbsp;phetæ adnunciatum fuetat. Proinde iuftifsimo Dei iudiciofaâum eft,ut ethnicusnbsp;Jamp;ueie^bcneficus eiuspphetæ, quem fua ipfins gens magno ùftidio contemnebar.

Pxæterhæc

H o H I L I A E IOAN, B R E N T I I,' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«8

P raster hxc duo exemplajquæ Chriftus hic allcgat, conuenietfortafsis hue etiam excmpluni Iofeph,qui à fuis ipfms fratribus reieaus,apud Aegyptios in snagnuninbsp;principem cuafit,amp; beneficium alimoniae in fepté ftenübus annis,quo fratres eiusnbsp;indigni eranc,ad Aegyptios attuht. A ccedic Si hue exemplum lonæ, qui etfi Ifranbsp;chtas fuos fæpenumero ad lefipifcentiam muleis egregiis côcionibus uccauit, nônbsp;tarnen potuit tantum fidei apud eos inuenire ,ut refipifcercnt,amp; dcuaftatione linbsp;beratend .A d Niniuitas auté ,gétes externas amp; incircûcifas mifTus ,una eadétÿbrenbsp;uifsima concione efîecitjUt Niniuitae refipifeerent ,ac imminentem dcuaftaiionénbsp;effugercnt.Itaqg propheta apud fuos contemptus,alicnis acceptifsimus fuit, amp; bcnbsp;neficium prophetas à fuis deri um,ad aliènes redo Deiiudicio p^tuenit.inhâcfeanbsp;tentiam Mofe de Ifraële uaticinaturzGeneratio ,inquiens,perutrfa eft, amp; infidèlesnbsp;filiijpfimc prouocaueruntineo qui non état Deus,6iitritaueruntinuanitatibusnbsp;fuis.Etego prouocabo eos in co quinoneftpopuluSjamp;ingenteftultairritaboeos.nbsp;Hue pertinet etiam id quod Chnftus apud Matth xum ait : Nunquam legiftjs mnbsp;fetipturis : Lapidé quem reprobauerunt ædificantes,hic fadus eft in caput anguli.nbsp;A Domino fadum eft iftudgt;amp; eft mirabile in oculis noftris.ldeo dico uobis,aufcrenbsp;tur à. uobis regnû Dei,amp; dabitur genti facienti amp;udus eius.Quod Chriftus ad prianbsp;cipes facer dorum amp; pharifæos ait,hoc minatur nunc ciuibuS Nazareth euenturû.nbsp;Cum enim ipfi prophetam,imo plus quàm prophetam, ad le miffum côtemnât,nbsp;ficut alii Ifraélitæfuos prophetas contempferât,profedo nihil aliud reliquumeft,nbsp;quàm ut beneficia eius prophetæ,qui eft uerus Me(sias,ab ipfis auferantur, amp; ad anbsp;lienos transferantur.Beneficia autem eius funt,remifsio peccatorum,iufticia,pla-cams pater in caclis,hberatio ab omnibus afflidionibus,liberatio à morte,amp; refti-tutio in uitam amp; faclicitatemfempiternam.Proinde,cum ciues Nazareth Chriftûnbsp;teiiciantjhis omnibus beneficiis priuabuntur,amp; recipient pro eis omnia mala,manbsp;nebunt in peccatis fuis,catebunt iufticia,habebût iratum Deum, erunt captiui Sanbsp;tanaCjperibunt in afflidionibus amp; morte, adeo^ ad perpemam damnationem abnbsp;iicientur.Hæc eft fentencia concionis Chrifti, qua cótemptum ciuium Nazarethnbsp;reprehendit,amp; ex emplo eorum omnibus Euangelii contemptoribus gtauifsimanbsp;fupplicia minatur.Sed audi nuc ,obfecro,quomodo hac concionem exceperint. lt; lt;

Re pletifuntfinquit Lucas )oés in fynagoga ira,hæc audiétes.Etfurtexerût amp; eie te cerunt ilium extra ciuitatem,amp; duxeruntillum uf^ ad fupercilium montis, fupra lt; enbsp;quem ciuitas illorum erat ædificata, ut praecipitarét eum. Vnde,obfecro,ciues c cnbsp;Nazarethani ad tantam iram amp; infaniam prouocanmr, ut quem paulo ante fumnbsp;mis laudibuscelebrauerant, eum nunc præcipitem dare conenturenimirum in- crudenbsp;telligebât feopum concionis Chrifti hue refpicere,cp ipfifimiles effent impiilsimis luax.nbsp;ICraélitis, qui prophetas contempferant amp; occiderant, çp effent peiores gcntibusnbsp;incircumeifiSj mancipia Satanae,cp reiieiendi effent,ne in populo Dei receniéannbsp;tur,lt;p ciuitas eorum deuaftandaeffet, quemadmodum aliis Ifraélitis contigerat,nbsp;qui prophetas contempfetunt,adeoc^ çp petpetuo perituri effent.Haec amp; alia mulnbsp;ta fupplicia Chriftum ipfis minitari concione fuafentiunt. Quare tanto furore innbsp;eum gtalTantur ,ut ipfumnon tanq fimplicemhæreticum,fedtanqfacrilegumnbsp;amp; autorem omnis impietatis, ac monftrum aliquod execrandum,Deo pariter 6tnbsp;hominibus inuifum, perdere ftudeant. Hic autem mihi primum uide hominumnbsp;inconftantiam,8c auræ popularis mobilitatem.Quem nupex admirabanmr, amp;iiinbsp;coclum,fi queantjpofuiffe cupiebant, eum nue defaxis præcipitareetiamnum gcnbsp;ftiunt.Cut igituite exederes fiauoxi uulgi, amp; cpntxa Dominum adulareris ex t De

V

ÏN C AP VT IIII. evang. lvcae;

inde obferua in Nazarethanis, quæ fit Fortuna miniftrcrum ucrbi Dei inter impt' OS homines. Nam quemadtncdum Chriftus,ciuibus fuis Euangclion ck Efaianbsp;pra:d;c3ns,ridebatur,lcgem uero,minas ßi fu pphda ob c tulos corum pönens adnbsp;mortem rapicbatur,ita amp;miniftri uerbi Dei, fi Chriftum amp; magnificas Euangcliinbsp;promifsiones expliCant. ac auditoks fuös in cöclum ipfum ac pcrpetuam focliconbsp;tarein collocanfjnulhm aliam gratiam ab impiis referuht, q cp rideantut, ac tannbsp;quàmCpermologi àftidiantur. Siucroexplicant legem amp; legis inihaSjac déclamant in peccata hominum, traduntc^ eos Satanse adinteritum catnis, quo fpiti-tui falüüs fit in die Domini Iefu,hic tum nihil aliud audiunt, q malcdiä, nebulo-nes,reilæfaémaicftatis Jediciofi, amp;indigni quos ter raferat,intcrimamp;ad mortemnbsp;tanquàm longe omnium fcekrarifsimi rapiuntur.Sic enitn fieri folet,ut cum maïnbsp;garitje proiiciantur ante porcos,amp; fanftum detur canibus,illi concuiccnt margarinbsp;tas pedibus,hi autem uerfi in benefadores fuos,laccrent eos.Quid ergos* V erbumnbsp;igitur Dei non eft prsedicandum Profedo omnino praedicandum cftjamp; uocationbsp;ni Dciobfequendum.Tâmetfienim pluresfint quicontcmnantamp; petfquantur,nbsp;tarnen Dominus femper habetfuos,qui audiunt uocem paftotis fuijamp; quanquàmnbsp;plura peticulamaneanc concionatorem uerbi Dei^ tarnen nullus aduetfarius ponbsp;teft ei uel pilunl capitis citra bonam Dei uoluntärem mouere. Vnde amp; de Chri-fto feq[uitur: Ipfeautem tîanfiens per medium illorum ibat. N azarethani tcnbsp;nebant quidem lefum captum3amp;nbsp;nbsp;præcipitium ducebant, fed euadit tarnen ab

eis ita hbere,ut ipfimet nefciant,quo pado e' manibus eorum elabatur. Memorabi leexemplnm,quodnonidcofadumeft,lt;p adfolum Chriftum pertineat/edutfinbsp;gnificetjÇ omnes qui in Chriftum credunt,certi effe debcant,aduerfarios,ut maxime infaniant,nihil tarnen in ipfos in uocatione diuina ambulantes, ante legiti-mum tempus pofte. Alias ait Chriftus; Nonne duodecim funt horae diei f Siquisnbsp;ambulauerit in die^nô otfendit ,quia uidet luce huius mödi.HiS uerbis fignificatjUnbsp;numquen^ fecure ambulare, nondum completo miriifterio uocationis fuae, quanbsp;im pletionem uocat duodecimam horam diei. A c periclitantur qüidem mul ci, innbsp;uocatione Dei ambulantes,fed tarnen certum eft,pericula non pofte ipfis ante fuänbsp;tempas uUum incômodû afferre .Sic Paulus fxpe de uita periclitatus eft,fed quianbsp;nondum uenerat hora eius,euafit. Sic Petrus ab Herode taptus j iam ad mo rtemnbsp;producendus erat,fed quiä nondum uenerat duodecima hora eius,eiapfus eft, annbsp;gelo duce,c uinculis Ambularts igitur in uocatione Dei j quid times pericula ƒ Sinbsp;nondum adeft uocationis tuæ duodecima hora,euadei.Sin autem adeft,nulla caunbsp;tio,nullum confilium poteft te manui Domini fubttahere.Quare nihil mehus eft,nbsp;quàm in oibus periculis cu Paulo fentire ac dicere iMihi uita Chriftus eft, amp;morSnbsp;lucru,amp; magriificef in corpore meo fiue per uita fiüe per morte Chriftus lefus Dominus nofter,qui eftun« cö Pater amp; SpiritufanÖo Deus laudädus infecula Amen-homilia xxxiX;

Ägna eft iniuria, amp; Ingens crudelitas, qua dues Nazaretha niinciuemamp;fympatriotam fuurii lefum Chriftum debac-chati funt. QLuare expedabitFortafsis quifpiam, quomodonbsp;Chriftus hahctam impiainiuriamin Nazarethanis uindi-cauerit. Nihil em impedit quo minus ultio grauifsima,amp; fupnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plidum feuerifsimum de ipfis fumatur. Nam fi potential

Chrifti xefpidaSjipfc eft,per quem códitus eft orbis,qui uno oris fpritu poftet non folun»

HOMILIAÈ IOAN. BRENTH.

folum onmcs homines,uerunietiam totum orbem terratum fubueitere.Si autem facinus Nazarethanorutn confideres, multo iniquius amp; crudelius eft, quim utnbsp;impuneferridebeat.Teftatur enimfcriptura,iniuriasmulto minores, amp;hominPnbsp;bus Chrifto longe minoribus illataSjhaudqua^inultasfuiffe. Sodomitæerantiiînbsp;lurii in ciuem fuum Loth, amp; continuo pereunt incendo. Rex Abimelech iniuriusnbsp;eft in Abraamum,amp; aufert ei uxoiem.Igitur ftatim terref iudicio mortis,amp; tam u-xores q ancillæ eius hut fteriles.Rex Pharao affligit Ifraelem nuKa iufta cauffa,fednbsp;mox aquis marinis obruitur. Rex leroboam miuria afficit prophetam, amp; extenfanbsp;manuiubet eum comprehendi,fedconfeftimmanuseiuscxarefcic.Quinqyagjnnbsp;tauirimittuntur ab Ahafiaadeapiendum Eliam,fedcum accefsiffentadiniicicnnbsp;das manus in eum,ecce defcendit ignis de coclo, amp; deuorauit eos. Pueri deiidencnbsp;prophetam t lizsum,amp; continuo prafto adfunt duo urfi,qui interimût eos .Muinbsp;to autem iuftius uindicanda eft miuria kfu Chrifto Domino noftro « Nazarethanbsp;nis illata. Tana enim malor amp; innocctior eft Chriftus omnibus patriarchis amp; pronbsp;phetis,quanto longius diuina maieftasamp;iufticia ab hominum uirtutibusdiftat.nbsp;Audiamusigiturquo ultionisgenere Chriftus fefe de tam ingratis ciuibus uin-dicauir. Tranfiés,inquit Lucas,per medium illorum ibat.Et defcédit in Caper * *nbsp;naum ciuitatem Galil£eæ,ibilt;$ docebatiUosfabbatis. Eccehac eftultio, quam ‘ ®nbsp;Chriftus ciuibus fuis infert. Non deuocatignem de coclo, nonexciat diluuiumnbsp;aquarum,non reddit agios eorum fteriles,non immittit eis peftem,aut aliud calanbsp;mitatisgenus,fedfuamipfius tantum uoeationemfeftatur.Et qua? eft ilia uocatiofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Primum,quâtum attinet adhumilitatem amp; exinanîtioné eius,uocatio ipfius erat, ut feipfum non uindicaret,fed Domino Deo patri fuo uindiftam refignaret.Iuxta,nbsp;illud:Mea eft ultio,amp; ego rependam .Huie igitur uocationl feruit Chiiftus, amp; itanbsp;Deo ultionem reflgnat, ut ciuibus fuis nec pilum capitis ob illataminiuriamcó^nbsp;cutiat. Deinde,quantum attinet ad minifterium eius,uocatus erat ut Euangelionnbsp;praedicaret.Quare non uindiftam,fed obfequium huius uocationis meditas ,abiitnbsp;ad Capernaum ciuitatem G alilæx. Quid illic fadurusmum de iniuria ciùiom fuonbsp;rum conqucfturus,amp; aduindiflamCapernaitasconcitaturus^Nequa^jfed dodunbsp;rus eos Euangelion regni coclorum.O ftupendam patientiamlmmanc,quantumnbsp;nos ab hac uirtute abfimus.Chriftus longe omnium innocentifsimus fuit,amp; potcnbsp;tifsimuSjita ut baud iniufte feipfum,quoquo modo uoluiflètjUindicare potuiffet*nbsp;Nihil tarnen minus fecit,fed quemadmodum Petrus ait,tradidit uindiftam ei,quinbsp;iufte iudicat.Nos autem amp; nocentifsimi fumus, amp; impotentifsimi,attamen mininbsp;ma quadâ iniuriola afFedi,mirum,quas ultionum tragoedias meditemur.Non danbsp;namus hie legitimam magiftratus uindiaam,qua nocctes puniuntur. Hæc enimnbsp;diuinaeftuindida,nonhumana. EtPaulusait;Deiminiftereft,uItoradiramciy .nbsp;qui quod malum eft fecerit. Nec hoc uocamus iniquamautimpiam ultionem, cûnbsp;quiSjftudio tantum defendendi fe ab iniuriis proximi, ius fuum légitima ciuiliumnbsp;kgum ordinatione perfequitur. Cum enim ciuiles leges fint ordinationes diuinæ *nbsp;licebit etiam Chriftiano iis uti, quo quâtum fieri poteft, ab iniuria iniquorü holmnbsp;tutus fit. Sed lUegitima amp; uerbo Dni probibitâ uindiftâ dânamus. Exépli gratia:nbsp;Si quis male affedus ,pximo inuidet,amp; ad uindicandâ iniuriâ fibi illatâ hoc agit,ucnbsp;aut calûniis eû qui iniuriâ intulit corâ iudicio magiftratus traducat, amp; damnu danbsp;re ftudeat,aut graflèf in eû uioléta crudelitate,aut fi id nô poteft ^nee præ metufupnbsp;plicii audet,inuadatamp; circumueniat eum infidiis, dolis, impofturis, Sidgenurnbsp;malis aicibus. Atçhociûndkiâægcnusnôfimpkxcftpeccatumjfcdùcrilegiuiiv

ÎN CAP^t Ihi. EVANG; tVtAEi

Aieacnîm,dicitDominus,€ftultio,amp;cgorcpendam.QuiCTgofibüpfi ultïonöB» afurpat,qiiid alud agit,q q^^quâtum in Ipfo eft,Dominum Dcum noftrum fua m*nbsp;idlatcfpoliat,amp;fibiipfidiuinitatcmufurpatflmmane crimen eft, publicum xdp«nbsp;thefauiumfuppilarc, quanto ergoimmanius crimen eft thcfaurumDni DeinO'nbsp;ftr jfurripere^Caueamus igi£ ab h oc facrilcgio, amp; infequamui ueftigia Chrifti, quinbsp;cum malediftis inceffcrcf,nóregcfsit maledifta,cummalis afiiccre£,nô minabaf^,nbsp;fed tradidit uindifta ci qiufte iudicat.Quid.n.exiftimas t Nu Deus impotetiot eft,nbsp;quim ut de iniuriis uindiftam fumcre pofeit ,aut fperantium in ipfum ncgligetiornbsp;quamut uclit^Minimc omnium.Si enim expeftauerisDominum^profeflordpfanbsp;fentieSjCum ,qui altcri iniuriam intulit,tanta feuer itate diuinitus puniri, ut ipfumnbsp;miferationepotius ^inuidia dignu ducas.Sedreuertcmur cum Chrifto ad Capexnbsp;,, naûjamp;obferuabimusquidrejïiUicagat. DocebatillosfinquitLucas)fabbatis.nbsp;,, EtftupcbantindoftrinaeiuSjquiainpoteftateeratfermoillius. Videquidpa'nbsp;cientiamfequaf.Nazarethanic6tcmnunt,fed Capernaitæ ftupent.Nazaretha*nbsp;ni rident, amp; eiiciunt Chriftum, fed Capernaitæ admiranf, amp; magna uenerationcnbsp;uerhnpi Chrifti excipiunt.Q uamobrem quia fermo ipfius erat cum poteftate conbsp;Chrifiià itfftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docebat,qucmadmodum alii Euangeliftx inquiunt,ucluthabens auto

in docm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut fcribæ.Etenim fcribæ,fi explicabant legem,docebât earn impie

ri externis operibus,ac doârina eorum nihil aliud erat, doftrina philofophica de uirtutibus.Sed fi Chriftus legem cxplicandam in manus fumebat,gtauiisime onbsp;ftendcbatjnon folum externa opera, uerumetiâ ianâifsimos amp;incorruptifsimosnbsp;cordis motus lege requiri. Audiftis, inquit, ç didum fit uetenbus : Nonoccides.nbsp;Quifquis autc occiderit,obnoxius erit iudicio. A t ego dico uobisnbsp;nbsp;nbsp;quifquis irafeî

turfratrifuPjObnoxiuseritiudicio.Aciterum : Audiftis didum foeritantiquis: Noncômittes adultetium. At ego dico uobis, quieunç afpexerit uxorem altenbsp;r jus ad concupifeendurti earn, iam adulterium cum ea in corde fuo cômifit. Et idnbsp;genus alia,quæin Matthæocapitequintoamp;fextofcriptafunt.Dcinde,fifcribflfinbsp;docebant de bonis operibus,rarilsimc mentionem ùciebant eorum,quac lege Donbsp;mini P roprie requiruntur,fed inculcabant decimationes mentæ,anethi, amp; cymt'nbsp;ni,itélotiones manuû,purgationes poculo^,dilatationes phyladerio^ amp; fimbrinbsp;multas aliàsidgenusnugas.Chriftusaûtinculcabatea quxfunt grauioralenbsp;gis,uidelicet,iudiciû,mifeticordiâ amp; fidê.Ite, inquit,amp; difeite qud fit; Mifericordianbsp;uolo amp; nô facrificiû. Adhæc feribx docêtes de côfequenda remifside pdó^,pdicanbsp;bant peccata expiari amp;Deâ ’placarimetitisbono94opcru,cleemofynx,longarânbsp;precum,factificiorum,amp; ieiuniorum,qua dodrina, confeientix eorum qui iudicidnbsp;peccatorum fentiebant,tanto magis turbabantur, quanto plus earn fedabantuX'nbsp;Chriftus autem docebat.remifsioncm peccatorum non continger e prepterme'nbsp;rita human3,quippe qux non poffent in iudicio Dei conftare ,fed ptopter mifei^nbsp;cordiam Dei per fidem,ac remittebat peccata fimplici uerbo, nuUa planc'meritonbsp;lum conditione adieda.Bono animo,inquit, efto fili,remittuntux tibi pcc-*nbsp;catatua.Etad mulierem pcccatricem;rcmittuntur tibi peccata tua.Fides tuanbsp;te faluam fecit, uade in pace. Atlt;5 hxc fola doârina potuit afflidas confeienrnbsp;tias tranquillas reddere. Poftremo, feribx non addebant dodrinx fux mita'nbsp;euh. Chriftus aût, quod docebat, miraculis confirmabat. V c feitaris, inquit, q»nbsp;poteftaté habeat fihus hominis in terra remittendi peccata,didt paralytico:Surgenbsp;colle îedum cuum,amp; abi in domum tuam,amp; ille furrexit, abiit^'in domum fuam*nbsp;Cû igf£ tanto interuallo dodrina Chrifti à doârina feribarû diftet,haud quaquÀft*nbsp;niixum, Capexnaitx ob dodrinam Cbiifti obftupaciiatjamp; fumma cam adoifta

HOMILIAB IOAN. BRENTII.

teftate coniöäani,additur miraculum fanati dætnoniaci. Erat enimhomo in fy lt; * exclamauituocemagnadiccns:Eia, lt;«nbsp;q^uid tibi nobil cum e ft left» N azarenc t Vcnifti ad pexdendum nos C Noui tc lt;iuis lt; cnbsp;iis,nempc fandus Ule Dû.Et increpauitiUumlefus, dicens : Obmutefce,amp;exi ab t lt;nbsp;eo.Et cum proieciflet ilium dxmonium in medium, exüt ab iUo,nihillt;5 nocuit *«nbsp;illi.Quod ad poceftatem Satanic in homines attinet ,primum omnium obfeiuan « «nbsp;dum eftjCp omnes homines propter peccacum in poteftate Satanae nafcantur ,amp;nbsp;fint naturamancipia Satanse, ac tantifper in poteftate eius maneant, donee pernbsp;Chri ftum hberentur. Porto autem Satan in aliis aliter potentiam amp; ty rannidemnbsp;fuain oftentat.Hunc enim transuerfumrapitira,iUumlibidine,hunc captiuudunbsp;cit auarieia,illum arrogantia,hunc alligat uinculis inuidiae,illum uineulis infaniicnbsp;acfuroris.Et cum omnes,quilunt natura hlii iræ,captiui Satanæ fint,hi tarnen fonbsp;li proprie dicmoniacijfeuiSatanaobfefsidicuntut, qui « Satana ad fiiroremScnbsp;infaniam im pelluntur.Huius igitur generis diemoniacus offertur Chrifto infynanbsp;goga Capernaitarum Euangelion docenti. Ac daemon quidem prior alloquituxnbsp;Chriftum, exclamans magna uoce: Eia, quid tibi nobifeum eftiefu Nazarenernbsp;V enifti ad perdendum nos . Noui te,qui fis, nimirum fandus lUe Dei. His uerbisnbsp;cxpoftulat Satan cum Chrifto,amp; confitetur^tp agnofeat quidem ipfum effe (anftünbsp;ilium Dei,qui fit redemptor ifracliSjSi quem Deus,iuxta Efaiam,dedetit in fœdusnbsp;populijUt fufeitaret terram,amp; pofsideret haereditates difsipatas, amp; dicerethis quinbsp;uinftifunt,exite,amp; his qui in tenebris,iUuminamini ,atlt;5 adeo optime quidemfeinbsp;at,ipfum diuinitusordinatum effe,utty rannidem Satanæoppnmat,amp;Satanamnbsp;perdatjfedexiftimat nondum tempus effe, ut à fua tyrannide in perpétua fuppli-cia deiiciaf. Nondum,inquiens, quicq tibi rei nobifeum eft. A c feimus quidem tenbsp;fanftum Dei effe,amp; ad perdendum nos ordinatum,fediniquifsimum iudicamus,nbsp;ante legitimum tempus nos opprimas.Nam apud Matthaeum in hancfentennbsp;ci am Satan prefpicue uociferatur,dicens : Venifti hue ad cruciandum nos ante tcnbsp;pus. Ergo ne fentiendum eft, Satanam « Deo quidem perpetuse condemnationinbsp;addiftum effe, nondum tarnen ufep ad extremum iudicium cruciariîProfeâo Petrus id in pofteriori epiftola capite fecundo fignificare uidetur,cum ait : Deus an Safctriig fùp*nbsp;gelis,qui peccauerut ,nö peper eit,fed catenis nodis in carcerc pcipitatos,tiadi ditnbsp;feruatosiniudicium.Scruantur,inquit,iniudicium,nimirumtunc puniendi,nónbsp;ait,nüceospcrnaaffici. Idem etiamdicmonespofteain Luca capite oftauofignanbsp;ficabuntjCum rogantlefum, ne imperaret ipfis,ut in abyffum ircnt,manifcftis uetnbsp;bis indicanteSjfe nüc «. pœna,quam in aby ffo habituri funt,abeffe. Et apudMat-thaeumait.Chriftus : Difcediteàmemaledidi,inignca:ternum,quipâratuscftdînbsp;abolo amp; angelis eius. Paratum inquit effe ignem ætetnum Satanic, amp; fociis eius,nbsp;fednonaitjipfosinhocigneardere. Cum igitur Satan exiftimet ,fibiob præfen-tiam Chrifti mox omnes homines derelinquendos, amp; confeftim ad ignem æter-num utiût. cum angelis fuis abeundum effe,uidctur fibi iure conqueri,amp; cum Chrînbsp;fto expoftuiarc, qgt; ante tempus perdatur. Hanc autem expoftulationem nonfercnbsp;ChriftuSjfed increpatSatanâ:Obtumefcc,inquiens,amp;exiabeo. Sic amp; paulopoftnbsp;increpat dæmonia,amp; non finebatealoqui,q^fciebant ipfum effe Chriftum. Et innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- . -

A dis A poftolicis, cum puella habens fpiritû Py thonis fubfequeretut Paulum clamaret:Ifti homines feruiD Elexcelfifsimifunt,quiadnunciant nobis uiamfanbsp;lutis,aegretulit Paulus,amp; prxcepit daemonio per nomen lefu Chrifti,ut exiret « pu XfXTÏ«nbsp;cJla,QuidadhæcdicemustannôueraeftcôfcfsioSatanæ,quapdicat Icfumeffe beatur;.

tn CAPVT iin/ éVàng. lvcäe;

Chtîflâ-amp; fanâum Dei,ad dcuaftandam omneni diaboli potentîâfô mifluni r Si autem hoc uerum eft, cu£ incrcpatur Satantcui rcii citui confefsio cius f Cux mannbsp;datui ci filentiam!*Scd eut hoc fiat,minime tibi miium uidebitiirj fi natuiam Si innbsp;genium Satanæ probe perferutatus fueiis. Satan enim tefte Chrifto,mendax eft,nbsp;amp;homicida.Eiat,inquit Chriftus, homicida abinitio ,amp;inucritatc nô fietit,quianbsp;ucritas in eo non eft,Cum loquitur mendacium,ex propriis loquitur ,quia médaxnbsp;eft,atqg eius rei pater. Qui autem natura fua nihU aliud eft quàm mendax St hominbsp;cida,quo,obfecro,alio turn didis tum fadis fuis refpiceretjq ad decipiendum amp; ocnbsp;cidendumf Nam qui eft eiufmodi ingenii,is etiamfi ueritatem loquatur,ad periuanbsp;dendumtarnen mendacium loquitur, amp; quamuis arnica uerba dicat, ad perdentnbsp;dum tarnen dicit.Quare Chriftus iubet Satanam,quamuis uera confitentem,uc€nbsp;re amp;obmutefcere,utmôneatnos,neunquam Satanæ benignasprœbeamusaures,nbsp;propterea lt;ÿ nonfolum mendacia eius,mendacia fînt,fed etiam ueritas, fi qua lo'nbsp;quitur, ad perfuadendum mendacium amp; ad homicidium refpiciat, Quod ergo,nbsp;inquies,mendacium Si homicidium eft,quod Satan hac fua confefsione, qua prænbsp;Cuir Sitton CO dicat lefum effe Chriftum,fubornare conatur Primum quidem diuulgatlefum efnbsp;fiteaturïo Chriftum,uthac fama Herodes tetrarchaCalilææ ad occidendum lefuminui*nbsp;fum eße Chrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imperio fuo per ipfum eiieiatur. Deinde diuulgat illud, ut prædicatio

Chrifti eleuetur, amp; nullum fidei pondus apud auditores habeat. Cum enim Sata idem confitebatur,quodlefus prædicatione fua fignificabat,fperauit fore jUt quianbsp;ipfe ab omnibus habcatur fpîritus mendax, hæc quo«^ confefsio amp; prædicatio,nbsp;lefus effet uerusMefsias,mendacium reputetur. Vides nunc Satanam ueritate cônbsp;fefsionis fux,amp;mendacium Si homicidium meditatum effe. Nequaq igitur, nefinbsp;iaera quidem dicat,audiédus eft Satan.Sed alia quo«^ cauffaeft, propter qua Chrinbsp;ftus iubet Satanam tacere exire ab homine, Uidelicet,ut Euangelion, quod hanbsp;âenus uerbis prædicauit,miraculo quodam,tanq figillo confirmaret.Prædicauicnbsp;enim fe diuinitus miffum efle,ut prxdicet captiuis liberationcm,amp; claufis apertionbsp;nem,hoc eft,utliberet homines à peccatis,amp; « poteftate Satanæ. Cum igitur oblanbsp;tus ei effet in fynagoga dæmomacus, præcipic dæmonio, ut taceat, amp; ecce tacet,nbsp;præcipit ut exeat ab homine, amp; ecce proiieit quidé dæmon hominem in medid,nbsp;fed nihil noeuit ipfi, amp; continuo exiit ab co. Atcç hoc miraculum ædit Chriftusnbsp;in dsemoniacOjUt externo figillo confirmaret fibi datam effe poteftatem fuper Sanbsp;tanam,amp; uerum effe,quod prædicauerat,femiffum, ut credentes in ipfum ab om'nbsp;nibus peceatis amp; morte liberet,ac perpetuæ foeheitati reftituat. Hæc enim eft ueranbsp;Veramirâcu=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miraculorum, quæ Chriftus ædjdit ,lt;ÿ finf certa figilb Euangclii, amp; publica

teftimonià doflrinæderemifsione peccatorû per fidem in Chriftum.Quare,quod es nobis miraculumaliquod « Chnfto æditum proponitur, toties nobis oftendi'nbsp;tur fignaculum, quo fidem hoftram, qüam Euangelio habemus, confirmare, S6nbsp;în omnibus aduerfis conferuarcqueamns.Cæterum,non eftofeitanter prætcreuisnbsp;dum,qgt; Euangelifta difertefcribit,dæmoncm ad uerbum Chrifti primumquid^nbsp;proiecifle hominem in medium,deinde autemmox exiiffe ab homine,amp; nihil nOnbsp;Sotan£ ùîges cuiffe ei.His enim fignificat Lucas, ingenium Satanæ ciufccmodi effe, ingenteSnbsp;mum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumultus aduerfus Euangelion Chrifti,amp; credentes Euangelio Conci£ct,ac uniuet

faita contuïbet,ut coslum ipfum ruiturum uideatur. Sed fi in uerbo Chrifti confW teri$,£3nrurtî abeft,ut pofsic aliquid tibi nocumenti inferre, ut maximam potius anbsp;tihtatem tibi poft fc relinquat.Cum ad lofeph infomnio diuinitus diceretur, fenbsp;te dohûnum fratrum fuotüm,uide quantas turbas Satan côtra hoc ucrbû exciter»nbsp;Impelï*!

H o H I L I AE IOAN. B R E N T 1 L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixt

ImpcUitfiratres ad inuidiam,inuitat cos ad parricidium,amp; cum hoc conGlium no promoucretjperfuadet ipfis, ut lofephum alienis diucndant. lam cum lofcph adnbsp;altcnos diucrtiffet,amp;iti Acgyptofcruirctjuefic quidem Satan quicuit .Subornâtnbsp;adulrcram,ut quem non potuit rebus adüctfis ad ilnpictatern pcrpellcrcj cum denbsp;licüs àc uoluptatibus à ui a Domini abftraherct. Sed cum ncc fie üoti fui compeisnbsp;fierètjfubornatjUt lofeph in tetros carccres coniieiatur. Hoc uerc efthomiheni innbsp;medium proiieeref Sed quid hic tumultus S atan.T lofepho nocuitr ih tantum ninbsp;h il nocuit ei,ut ctiam adiumento ei fuerit ad capeffendum printipatu^, antea innbsp;fomnio diuinitus promiiTum.Quid died de ea turba, quam Satan Ifràëiitis ad uonbsp;cationem Dni ex Àegypto exituris concitauitrDixit enim Deus ad Ifraëhtas: Vifinbsp;tans uihtaui uos,uteducamuos de afflidione Aegypt*nbsp;nbsp;nbsp;terram fiuétcm lafte amp;

m ëUe.Sed ad hanc uoeem Dei,Satan continuo magnam tragœdiam aduetfus If-taelitas excitât. Reddit ipfis regé inclementem ,qui opprimât eos durifsimis cx-aâionibuSjiubet eos uapulareflageUis nbsp;nbsp;omnino ita fe gerit erga ipfoSjUt de falu

te ipforum defperaretur.Hoc quid aliud erat,quim hominem in medium proiiec rerQuid ergo feftum eftr nû hoc tumultu uerbo Dei pracüaluit f Profedo uf^ adeonbsp;non praeualuitjut potius feipfum in extremam confufionem cohiccerit,amp;fenttn-ciam uerbi Dei contra fuam uoluntatem adiuuerit magis qu«m impedient, at^nbsp;adeo reipfa declaratum ; bit,turbas,tumultus amp; tragocdiaSjquas aduerfus uerbumnbsp;Dei excitât,non effe nifi meras laruas amp; nugas. Non igitur defpondeamus animûnbsp;In aduerfis,quæ nobis Satan contra promifsiohem Dei immittitc,fed cóftemus innbsp;uerbo DominifortifidCjCertifsimi,lt;p nullapotcntiaSatanæ tanta fit, quæ pofsitnbsp;ueritatemDeiexpugnare. Sedquomodo Capernairxhocmiraculoafficiuturfnbsp;FaduseftjinquitLucas,pauor inomnibus.Et colloquebahturad inuicem dicenbsp;tesiQuod eft hoc uerbum, quia in poteftate amp; uirtute iiripcrat immundis fpiriti- ‘ «nbsp;bus,amp;exeuntÆtdiuulgaba£famadeiiloinomnemlocûrcgionis. QpodChri “nbsp;ftus miraculo fuo quaefiuit,hoC ctiam confccutus eft.Quæfiüit autem hoc miracu- ChrifluJ uoxnbsp;lOjUt fama nominis fui ubilt;5Ïpargercfur,maieftas eius palàm reuelaretut,ac ueri luitfami no=nbsp;tas dodr inae eius cognofcerctur. A tqi id quaefiuit ,nó ad carnalem nominis fui gio gt;»»«ƒ/«* rcuenbsp;riam,quod homines ambiciofi quaerere folcnt, fed ad noftram fpiritualem utilitanbsp;tcm,nimirum,ut fama nominis eius illedi ,Euahgeho ipfius fidem adhibeamus,amp;nbsp;ex fideiuftificemur,iuAificati autem ex fide,pacem erga Deum per Chriftum habenbsp;amus. Cum igitur Chriftus ftupendum iftud miraculum ad confirmandam Euanbsp;gelii fui ueritatem, amp; ad cognofeendam maiefiatem fuam a:diderit, agite amicif.nbsp;fimi,obcdiamus Euangelio,amp; cognofcamus maieftaten Chrifti, fit uidor Satanbsp;næ,mortis amp; inferni, ut amp; nos ocm Satanae potétiâ uincamus ,in ipfo Chrifto lefunbsp;Dno noftro, qui eft una cu Patre amp; fpiritu fando Deus laudandus infecula AmeU’

H O MI LI A XL.

«Idimus antea Chriftii rcftituerefanitatl uirum daemoniacu amp;Satanâabeoeiiccre,utmanifefto miraculo fignificarct,nbsp;fefeaddeftruendam Satanae potentiamuenifTc, Nuncui-deamus ipfum reftituerc fanitati anum febticitantem,ut palàm teftificetur, omnem fibi fexum, non uiros tantum fednbsp;amp; muliercs curae ciTe. Surgens enim lefus ( inquit Lucas) f «nbsp;lt;lciyBagoga,inttoiuitin domum Simonis f uidelicet Petri, qui paulo ante adnbsp;difcipulatumttocatusfuerat)Socrus autem Simonis tenebatur magnisfebribus.

X

IN CAPVT ini. EVANG. LVCAE.

‘ 3Î EtrogaucruntiUumproea.EtftansfapeiiUa,inaspauitfebrim.Etfebris diiïö' fit illam jftatimqj'furgens miniftrabat iUis. Principio obferua mihi ingentciîtnbsp;Chriftihumilitatem.Namingrcffus inutbem cclebeirimam Capcrnaum,inquanbsp;iam proptei miracula tnagnus habebatur ^non diueicit ad diuites amp; clacos Phaxinbsp;faeos, quorum fauorcuel uno uerbo fibicon ciliare potuiCTet, amp;quiipfum nonddnbsp;exofum,nôdum profcriptum,noHdum publicis diris deuotum magna obfeiuannbsp;tia excepiffent,quippc qui ex ranto hofpite nonnihil fibi gloïiœ j ut hoc genus honbsp;minurnlaudisappetentifsimumeft,parafTent.Seddiuertitad paupcrem cafamnbsp;pifcatohs, amp; ut ita nomincm, ad nofocomion, in quo infirma anus Icfto decungt;nbsp;bebat.Id aut facit Chriftus hoc confilio, non ut fignificet, diuites amp; nobilcs profnbsp;fus « Deo rcieftos efCe:Deus enim non eft acceptor perfonarum ,fed in quou s ho*nbsp;minum ftatu,qui timet Dominum amp; operatur iufticiam,is acceptus eftiUi. Nec idnbsp;facit,utfignificet,impietates pauperum ,quasprætcxtu paupertatis interdumdc-fignät,fibi placere.Qui enim impie agit,fiueille pauper fiuc diues fucrit,fuum accinbsp;piet iudicium.Sed djuertit,ad pauperé cafam,in qua ægra anus paroxyfmis febri*nbsp;urn concutiebatuijUt fignificet, paupertatem amp;£Egritudinem non tanto cotemp*nbsp;tu coram Deo negligi,quato coram hominibus laborant .In hoc enim feculo,ninbsp;hil eft abieftius pauperibus, nihil negleftius infirmis. Sed Chriftus ad hos diuer*nbsp;tit,ut oftendat, ipfos fibi maxime omnium curac efle. Quod autem Chrifto curacnbsp;eft,qui fieri poflet,q^ non etiâ Domino Deo patri noftro coclefti curae effete Chri*nbsp;ftus enim unigenitus amp; aeternus filius Dei eft, in quern pater no folum omnem pogt;nbsp;teftatem fuam pofuit,uerumetiam omnem fuam uoluntatem per ipfum reuelauit,nbsp;ut quicquid Chriftus agat amp; dicat,id amp; opus amp; uerbum Dei certifsime fenciedumnbsp;eft.Quare qui paupertate premuntur, amp; infirmitateaffliguntur, non exiftimet fenbsp;propteipaupertatemamp;infirmitatem àDeoieieâos,fedconfidantferantoma*nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;- ... gis «Deo refpiri, quanto grauioribusaffliftionibusperceHuntur. Deinde non eft

« XottZpe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;côfideranda pittas huius£»miliae,qus erat in domo Simonis Petri.Nu*

‘ triunt enim focrumSannisamp;febribusgrauem.Adhæc,rogant pro incolumitatc eius.Immane, quantum haec pietas à moribus impioium hominum différât. Hinbsp;enim magno faftidio contemnunt mulieres anus ,amp; citius petunt, ut anus amp; Santnbsp;Senedui 10= na auferantur, quJm ut fanitati reftituantur. Quid autem tali animo inhumaninbsp;woriwrfrf jton qs,quid crudelius i Nam feneftus etiam inter barbaras 8t efferas nationes uenerabinbsp;«fcrrttlfU jjj çfl. gj audes earn in mulicre natu grandioii execrariHnter dona Der, feneduSnbsp;non poftremum locum obtinet, Qux eft ergo ilia infania, muherem proptei dogt;nbsp;num Dei diris deuoutref Sed iufto Dei iudicio fieri folet, ut donum Dei, quod tunbsp;in alio faftidis,nunq in te cófequaris .Quare nifi uolueris immatura mort e périranbsp;da operam ut exemplum familiæ Petri imiteris.Hi era focrui fuae,tum anui,tumi^nbsp;bricitantiferuiunt poffunt diligenter, ac tantum abeftutmortemeiusprecenCinbsp;utmagisproillius q profuaipforumfanitatefollicitifint.Vndeamp;GhrilhisaddOnbsp;mum eorum diuertit.Quid enim fentis num exiftimas Chriftum in ea familiahonbsp;fpicium quærere,in qua nihilreperias,nifi litcs,contentiones,execrationcs, amp; itt*'nbsp;pietates eProfefto cum Deus ipfa fit charitas, quomodo illic habitaret, ubi noUitfnbsp;eft charitatis ucl locus uel refpeftust M anc igitur in chatitate,ut amp; Chriftus Dopdnbsp;nus Dens nofter apud te non fotom hofpes, fed etiam incola amp; domefticus roan^nbsp;at.Iam amp; hoc loco difeendum eft,quomodo,id quod charitas poftulat, infiiman*nbsp;dum fit cum infiimo,dolendum fit cum dolente,flendum cum flente, hoc eft,nbsp;bricitandum cum fiebiicitante,pM^yfi liftïoiandam cum paialycicp,^ alii idnbsp;nusroo^

hômiliae io An: brent il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VJ

hus morbi fuPFercndi fint cum ægïotantibus.Nam cum familia Petti feruit anui fê bricitâti,amp; rogat pro fanitate eius, manifefte fignificat,hoc demû uere effe infirmanbsp;ri cum infirmo,ncn chnd; m fibi morbum tcmcre àdfcifceré, fed infirme feruiie,nbsp;infirmumconfolari pto inàoluihitate àc faliite'eiusapud Do'minû inter ceder e.nbsp;Haec qui bcic ,rede dicitur alterius onera îgt;ottare,amp; legem Chrifti,quîE tft de cha*nbsp;titate,implere.Sed quid Clinftus pro febrititate rogatusfnum prices piorum ho^nbsp;minumfurdaàuretrâfitf Miriimeomniuni. Nam, Ut declaret fepüs precibus femnbsp;pcrpræftôâde(re,amp;exaüdire,côfeftim adanum febricitahte propcrat,amp;aftansnbsp;fuper earn increpauit febrim.Quid hocCnuni febris fes eft ratione prædjta, ut quenbsp;atincrepationemChriftiintelligeretSedfolehnceftChrifto,resinanitnasperinnbsp;de ac âtiimatas increpare.Sic paulo poft increpafait uetum amp; tempeftatem aquae.nbsp;Sic apud loanncjfremit in feipfo fuper morté.Hoc aût non eft in Chrifto députanbsp;dutcmerariaeftulticiae,fedpotius maximæ ac optime colleftx prudehhae.Primumnbsp;cnini declarauit Chriftus h is minime uanis fed efficacifsittiis increpationibus,nbsp;tarn fibi efte omnium rerum poteftaterh,amp; omnia tarn corporalia Q incorporaha,nbsp;tam uifibilia q inuifibilia potehtîæfiiæ fubieâa c(re,Si autem Chrifto cmnia fubicnbsp;ftafuntjprofedo etiam huic,qui per fidem membrum Chrifti fadus eft,omnia lubnbsp;liciuntur.Subiiciunf autem ei ,non ut externa maieftate ipfis in hoc feculo demunbsp;netur, fed ut per fidem in Chrifto cer tificetur, nullam creaturâm ftcc in calo necnbsp;in terra nec fub terra eire,quae pofsit ipfuth àb ea dileöione feparare, qua coplefti-tur ipfum Deus pater in Chrifto lefii Dno tioftro.Quare fi tc affliftionum grauitasnbsp;amp; mortis horror comprehéderit ,fac maicftatem tuam,quam in Chrifto habes,cónbsp;fideres,ut confirmata per fidem confcientja,3flidiones,mortem amp; omnia aduer^nbsp;fafuperes.Deindeincrepat ChriftusRbrim,temptftaté,moitem,S^i‘^g^*’‘^^l’2»nbsp;Ut hae increpatione declarer affeflum fuum, qutm habet erga omnia ea aduerfa,nbsp;quæ nobis molefta funt,amp; internicionem minstu: Etenim, increpatio certum innbsp;dignationisargumentûeft.Cumigiùir Chriftus aicr?p.iifcbrim,amp;alia,perfpicuenbsp;Cgnificatfe magttà ira amp; indignaticne aduerfus caLmitates neftras affici.Eos aûtnbsp;affcdus,quos habet Chriftusfilius Dei, fentiendum eftetiam ipfum Deum pané calamito»nbsp;habere.E ft enim Chriftus fplendor gloriæ Dei,amp; txprefla imago fubftantiæ illiuj- tet nefiraf.nbsp;Si autem Deus pater,qui eft in coclo,indignaf aduerfus calamitates noftras, quidnbsp;eft, cp tatoperc eas horremus? Natura quidem ita eóparatum cft,ut dolore affefti;nbsp;aduerfus morbos amp; alias afflióhones indigncmur,fed ne in ea indignahone peccenbsp;mus ,meminerimus,non nos tatum,fedetiamipfummet Dominû Deum noftrûnbsp;aduerfus affliftiones noftras indignari,adeo%ut ita dicam,nobifcum congemifccnbsp;ïe.Inlibro Iudicum:Doluit,inquit fcnptura,Dominus Deus fuper mifcriis Ifjaelinbsp;tafum.Et Paulus; Spiritus ipfe,iriquit,intercedit pto hobis gemitibusinenarrabinbsp;libus.Quid autemtnum exiftimas,quicqfiueih coelo fiue in terra tatri pocens efte,'nbsp;quod queat coram indignationc Dei confiftere j amp; in perpetuis gemitibus eum rcnbsp;tineret Ab increpatioe tua, inquit pCilmus,deus Iacob,dormitauerunt equusamp;cnbsp;ques.Tu terribilis es,quis tefiftet tibi quando ira feerisr Etitetum;Montes ficut ccnbsp;fa fiuunt a. facie Dni, à facie Öomihi omnis terra.Bcneigif in calamitatibus qua^nbsp;uis rnagnis cófidamus,certifsima petfüafióc tôcepta ,(p calamitates noftras in tannbsp;tnno queat nos perderc,utetiamneceflchabeantnobisin bonumamp;falutemadnbsp;lumeto effe.Sed uideamus nuc,q effieax fueritincrepatio, qua Chriftus in febhmnbsp;inueftus eft.Febns,inquit Euangelifta,dimifit illam jftatim^ (urges, miniftrabat È^caiUnbsp;îUis.Quid uexbo Chrifti efficatiusfVt enim uerbo fuo febrim increpauit,cótinuo Èf

X »

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAÏVT un. EV AN G. L V C A Bi

non folum fcbris abfcefsit ab anu, uerumetiam anus ita ualida reddita cft, ut è k' . âo furgeietjSf' menfis miniftraiet.lngcs miratulfi^quod ut nobÿ unie fiat^pcifcn»nbsp;tandûcft^quamobremChrilhis hocmiraculumædiderit.Aediditaûtjnonutaanbsp;ram tantum populärem uenetur. Ac uoluit quidé Chriftus populo manifeftari,nbsp;uoluit gloria nominis fui celebrari, (ed nô affeftauit carnakm quandam laudcm,nbsp;qualé ambitiofi uenari folét .Nec aedidit propter hâc tantû mulicrcuIam.Quan^nbsp;cnim uolucrit ipfi beneficium praeftarCjnon tamé folius ipfms cauffa hocjniraculânbsp;operatus eft.Nec aedidit,utfignificet, quamlibet mulieré fébricitante, ab externanbsp;febri,fiin Chriftumcredat,eodem modo,quo focrus Petri ,liberari.Regnû enimnbsp;Chrifti non eft de hoc mundo,fi effetde hoc mundo,tune quemadmodum mininbsp;ftri Chnfti dccertaffent pro Chrifto ne traditus fuiflet ludæis jac crucifixus,ita ocSnbsp;pharmacopolae amp;. medici,imo ipfi angeli optima quaeuis remedia febricitanti adnbsp;mouerentjUtmoxàfebris ardoreliberaretur.Sedaedidithoc miraculum ,ut effetnbsp;lAimculil in fignaculû doftrinæ Euangelii fui. Videamus ergo quid docuerit.Vtcôpendiodînbsp;focru Pétri £ cam,docuit,fe miffunijUt medeatur contritis corde,peccata hoîm remittat,Deânbsp;dttum,fiÿüü patrern propicium reddat, amp; nobis perpetuam faluté per fidem in ipfum côferat*nbsp;doârin£EuS (qyjyj doftrinæ leu Euangelii figiJlum eft, miraculû in focru Pétri aeditum.Quarcnbsp;qui eft contrito corde propter peccata fua,amp; timet ne iratum Deum babeat,is crcnbsp;dacEuangelioChrifti,ac confirmer hoc miraculofidéfuam.Sic emfiet,utqucad-modum febris ad mcrcpationemChrifti continuo « focru Pétri difcefsit,itapeccanbsp;ta adfaciem Chrifti mox aufugiant, amp; relinquant poft fe nobis in Chrifto proppnbsp;cium Deum. Ecce aût, unum ac alterû miraculum fequunf innumera. Addit eifinbsp;:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3J Euangelifta. Cumfoloccidiffecjomnesjquihabebantinfirmosuariislanguo'

» 3 tibuSjducebantillosadeum.At ille fingulismanum imponens, curabateos.Exi 3 3 banc aût dæmonia à multis clamantia amp; dicentia ; Tu es filius Dei : Et increpansnbsp;nonfinebat ealoqui,^ feiebant ipfum effe Chriftû. Qiiod de fuperioribus miranbsp;culis didum eft,hoc idem de omnibus his, quæ hic praeftringuntur intelligendànbsp;eft.Omnia enim haec miracula nihil aliud funt,q cocleftia figilla,quibus ueritas E*nbsp;uangelii confirmaf,nimirô,qi habeamus remifsionem peccaeorum propter Chrinbsp;ftumper fidé,amp;^ Chriftus uidoriam àSatana reportauerit, acnos in Chrifto Sanbsp;tanam uincere pofsimus.Sed funt alia quo^ hic obferuâda.Primum Chriftus eu'nbsp;Kanibtts a-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infirmes,amp; eiedurus dæmones, imponit infirmis manus, amp;utMatthæuff

fcribit,eiicitfpiritusuerbo.Manus amp; uerbû ,funtherbaeamp;emplaftra, quibus Chrf chriftus n!(i= ftus maleaffedos curat.Ex hocigitur colhgendaeft ctiam ratiofacramentorum,nbsp;quæ Chriftus in ccclefia utenda inftituit .Etenim, quemadmodû uerbû amp;manuînbsp;Chnfti,uidenf hors tantû uerbum amp; manus effe, attamen habent potentiam diuî-nam,propterea lt;$ hic homo,uerus Deus fit, ita in baptifmo amp; cœna dnica, nibiïnbsp;præter aquâ,panc,uinum,amp; uerbum hoîs,extrinfecus apparet, attamen quia hat«nbsp;omnia uerbo amp; manu Dni lefu Chrifti,omnipotcntis filii Dei,continentur,profcnbsp;do funt organa efficacia ad falutem omni credenti. Deinde uides hoc loco dæmonbsp;nés etiam credere ac confiteri,^ hic lefus fit Chriftus,filius Dei, Ergo ne iufhficartnbsp;. tur,pptereaqgt;iufticiafitcxfiderMinimeoîmiuftificanf’»Aliaemeftfideshiftorica,nbsp;Fideshijtori^^ ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuftificans.Hiftorica fides eft, quæ credit hiftorias de rebus diuinis ne

ras effe. A teg hæc quidé fideS neceffaria eft,fed non iuftificat coram Deo. Nam Si impii credut aliquot facras hiftorias ueras effe,amp; dæmones certo feiunt ac fentiuntnbsp;lefumcffcuerumMefsiamacfiliumDei,idlt;5intantÛCTedunt,utetiâcôtrcmifcâf»nbsp;quemadmodû lacobus fciibit,attamen ex hac fide nihd iuftioies in confpedu Deinbsp;fiunt.Fi

H o M I L 1 AË I o 'A N. B R E N T ï î, fiuntTides aût iuftificans eft^quæ nôfolû crédit lefum effe Mefsiâ ali or û, fed etiânbsp;credit fît nofter Mefsias,^ pro noftris,amp; ut fignificâtius loquar,pro meis ipfîusnbsp;peccatislatisfecerit,amp;inihi,mihiinquâ,Deüni plâcaùetit.Et hæc eft fîdes,qüæ uenbsp;re apprehendit Çhnftum, amp; per quâppter Chfiftutn in côfpcaü Dei iuftireputanbsp;mur.Quare eu amp;impü,amp; dæmones hac fide careantfnon eiü ciedûc, tp lefus fît ipnbsp;forû MefsiaSjamp; (p pro ipforum peccatis fatisfetctit)fton poffuht ex fideipforû hvnbsp;ftoricaiuftificarinbsp;nbsp;nbsp;Duo Deo hoftro grati efl*e * Sed pcrftringamus ctiâ ea,qu£e in

hoccapitefequunf nbsp;Fado aut die jegreflusibatindefertum locum. Quid in ‘‘

deferto fadurus j'Hoc explicat Marcus ita fcribens:ManiS,multà adhuc node cum furrexiffet^egreffuseft,amp;abiitlefusindefertumlôcumjibiq^orabat.Papæ^adqd nbsp;lefus ChriftuS,Unigenitus filius D ei ihdiget orationerOratio érn ideo nobis .ppofînbsp;ta eftjUt pet earn reuocemus nobis ob oculos mentis noftiati’ß^’fsiones dimnas^Snbsp;côfirmemus fidé noftram. Quid aut neceffehabet Chriftüs diuinas piomifsionesnbsp;fibi in mentem reuocare,cum in ipfo ocs promifsiones Deijquéadinodum Paulusnbsp;aitjfint etiam amp; amenf quid item neceffe h abet fide fuam côfîrmare j cum ipfe fit unbsp;nigenitus amp;naturalis Dei filius,ac talis,in quem aliifidem habere debeâtj' Sed menbsp;mineris Chriftû conieciffe fe in noftràs infirmitates,amp; quah^ ipfe fît uerbum amp; pronbsp;mifsio DeijCxinaniuit tn femetipfum, formaferui affumpta, amp; orauit,uc Deu no-bis placaret, amp; fpiritum inuocâdi Dcum patrem nobis impetraret, Oratio autemnbsp;eius haudquaq fuit inefficax.Nam eu Deû ita nobis placauetit, ut Deus agnofeat Gfafio Chrinbsp;nos per Chriftum filios fuos,impetrauit etiam nobis,utacciperemus fpiritum ado ftiefficax,nbsp;ptionis,perquemclamamus Abbapatetlamfiterrenus quifpiampaterfiliofuonbsp;panera petenti haudquaq lapidé porrigit, quâco raagis pater cocleftis filüs fuis bonbsp;na daturus eft fi poftulauerint ab ipfo.Sed quid^an non potuit Chriftus in urbe o eWatewnbsp;rare^ Cur adotandum in defertum feceditt NuÜus quîdemlocus non eftamp;ndus indefertoorinbsp;ad precandû Dominû,fed fecretis affedibus keretus quo^ locus aptior eft ad ora uit,nbsp;tioné,q freqùés locus.Habet præterea fecretus locus minus iadâtiæ quàm p ubligt;nbsp;cus.Vndc alias Chriftus ait;Tu cum oras,introito in conclauCtuum ,amp;occlufo qnbsp;ftio tuo ora pat^é tuutn qui eft in occulto, amp; pater tuüs qui uidet in occulto perfolnbsp;net tibi in propâtulo.Porro autera,tametfi Chriftus fügiebat turbara ad defertüjnbsp;quodiiigentiusorarepoffetjtamennefîcquidélatct,Sequiturem: Étturbærenbsp;quireb3Ceû,amp;uenerutufqgadipfum,amp;detihebâtillû,nedifcederefcabeis.Quibus lt;enbsp;illeait; Et,aliis çiuitatib^oportctméEuâgelizareregriû Pei,qaideomiffusfum. lt;enbsp;Eteratpdicans in fynagogis Galilææ. Habétquidé Capernaita: zelum Dei,fed t énbsp;nô fecundû fcientiâ.Qu£erût,n, Chriftû, amp; poftq ihueniût eû in deferto,cupiût ipnbsp;fum màgno defiderio fecû in urbe fuâ Capernaû reducere,ac pollicenf ei môtes aunbsp;teoSjUtfempetapudipfosmaneât.Qüærûtaûcipfumjnôut per eû corâ Deo iuftifinbsp;ccnfjfedutpereû corâ mundoglorificenf,acfi quando morbis laborent,mirabi-liter curenÇ Nam fî qüæfierût eû,ut iuftificenf,cur Chriftus alias dicit; Tu Capet

, quæ çs nbsp;nbsp;a J cœlû exaltafa,uf(5 ad inferos detrahcris.Quoniam fî inZodo

mis aeditæ fuiffent uirtutes,quæ æditæ funt in te, mâfifl*ent ufij ad hodieinû die. Veruntamé dico uobis,quôd Zodomis tolerabilius erit in die iudicii quàra tibi?nbsp;Audis Capernaitas nuilâ habuifferationé refîpifcentiae in Chrifto. N on igitur innbsp;quirunt Chriftum ut refipifeant à fceleribus fuis,fed potius ut ab infirmitatibus funbsp;îs corporalib9 fanenf .Sic aut Chriftû inquirere,nô eft Chriftû fed fua ipfîus côrao chrijiatinnbsp;da fcdau,non eft maieftaté Chrifti uere per fidé agnofcere,fed ex Chrifto A efcula- „orbit inufi»nbsp;piu quenda aut Hippocrate £»cere.Quid ergo^an aô licet Chriftû in motbis inuo

X J

I

IN CAPVT Illi. EVANG. L V C A E.

care,amp; hbeiatione à motbocorpoiali ab ipfo peteief Cm igif amp; ced Bi lepxofi cU nuiunt ad Chiiftfi, amp; «. uiciis fuis coipoialibus ac moibis hberati funt Piofeâonbsp;no folutn liceCjueiuetiam necdTe h abonus tam in coipoialibus q in fpiiituahbuSnbsp;àfiliéhonibus Chriftu inuocaie. Ait enim : Venice admc omnes, quilaboratis Siinbsp;oneiati eftis ,0£ego refocillabo uos. Et in pfalmoJnuocamcin die tnbulationiS,nbsp;Bl cruam te Si honoiificabis me. Sed in Chrifto remediu tantum moiboium coi^nbsp;poraliû,nô aût ipfam ueiam Si piopriam Mefsiac maieftate,quaE eft,remitteic pcc*nbsp;cata,Deumplacare,amp;perpetuam date falutc,inquiiere, hoc demum noneft red»nbsp;de Chrifto cogniiionem habere. Quanq cnim Chriftus multos corpore ægrotosnbsp;fanauciitjtamen non fuit potifsimû ob hâc cauflàm in mûdum mifTus ,ut male afnbsp;fedos corpore curaret,fed maximum amp; præcipuû dus officium eft^qj ex piet peccanbsp;PrMpuum ta hoïm ,(p mitiget iram patiis, mereatur omnibus in ipfum credétibus uitäÄnbsp;Chriftio^ä faclicicatéfempicernam.lnterimcuiauitetiam morbos corporales,nóquiahoc fitnbsp;taninterra^ præcipuû eius officium,fed ut præcipuûfuû offiduhis miiacuhs cöprooaretactcnbsp;ftificaref .Quare qui maicftatem Chrifti rede fedari uelic ,ptimû oïm remifsioneninbsp;peccacorûfuo^ijamp;placâtû Deumin ipfoperfidéquærat.Quienimhoc in Chrinbsp;fto inucncritjis ddnceps inucnietin eo præfentanea oîm tamcorporaliû ^fpirit»nbsp;liû aÊlidionû pharmaca.Iâinhoc quoqg errât Capernaitæ, exiftiméc fc Chriftonbsp;chriftus itlic carere,nifi ipfum externa amp; uifibili côuerfatione fecu retineât. An nô habebât uctnbsp;ubi Euangc» bûdusfan nôaudicrâtEuâgclioneiusj'Atqilliceft Chriftus, ubiEuâgelioneiuSnbsp;on eius eft. cft gillie uere habe^ Chriftus ,ubi Euâgelio eius credif ,Si quis,inquit,diligit mc/clnbsp;moné meû feiuabit,amp; pater meus diligeteâ,amp; ad eu ueniemus,amp; mâfioné apud eûnbsp;fademus.Etiterû: AmédicouobisiQuifermonémeû audit,amp; crédita qui mificnbsp;me,habet uitam £etcrnam,amp; in condénationem non ueniet, fed trâsfiuit « mortenbsp;aduitam,Etrurfus:Quiuos audit,meaudit.Proinde qui Chriftum habere defidenbsp;rat,non hoc quærat cum Capernaicis, ut ipfum uifibili côuerfatione in hoc feculonbsp;fccâhabeat, fed ut Euangelio dus fidéadhibeat. Sic erii Chriftum un« cumomninbsp;bus fuis diuinis bonis pofsidebit.Porro aut, quâdo Capeinaitæ tâco ftudio ChiPnbsp;ftum fecû retinete cupiant,quidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus afFedui eorum nô cedit f Pcimum

non uult opinionem Capernaitaium confirmare,qua exiftimabantfe Chirftoc» rere,quôd uifibili eius conuerfatione carebant. Ddndemauult uocationifuæq afnbsp;fedibus uulgi feruire. Vocacio aût Chrifti erat,ut£uangelioninGalilæaamp;lu^nbsp;dæaprædicaret.Ecaliis,inquit,ciuitatibus oportet me EuangelizareregnûDei.nbsp;Naminhocmiftusfum. Nonfummifrus,utinunaCapeinaumhabité,feduriigt;nbsp;Omni regione ludæorû Euangelicn adnunciem. Quare non eft mihi fpeâandû»nbsp;ubi fecurius amp;honoratius uiuam,fed ubi uocationimeæ feruiâ .Nec Capernaitajsnbsp;tantû Chriftus fum,fed omnium tamludæorum q gétium .Itaç neccflêmihh^nbsp;ut regnû Dd inter ludæos ita nunc prædicem, quo poftea pdicatio dus intero^^nbsp;Exempl«m Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fines orbis terra» fpargaf, Habes memorabile obediétiæ exemplâ.PO

bedientiic in tuiffei em Chriftus in Capernaû, magno honore uiuere,ac fecutû amp;iucunduocfif Chrifto. duçercjfed maluit uocationi patris fuiobedire,q carnaJesfuas cômoditates fed^nbsp;ri.Primû ob hâc caufam,ut per obedientiâ fuâ placaret nobis Deâ,amp; expiaret p«nbsp;cata noftrajdeinde ut exéplo fuo admoneret nos obfequii,quod amp; nos diuinac nOnbsp;ftræ uocationi debemus.Nam fi ex fide in Chiiftâ,uocationé Dei fedemur, pio^nbsp;do quéadmodu Deus extulit Chriftû,obedienté fibi ufqg ad morte cruds, in fui®'nbsp;mâ fublimitaté, ita quolt;^ exaltabit nos in perpetuâfoelidcatê, per Chriftû lefui®nbsp;Dnmnoftrû qui eft un« cû Pâtre âfSpûfandoDeus Eiudandus iafecula Amen»

I

legionibus trans lordanem fitis,aduolant,amp; fcdantur eum,non interdiu tantum, fed etiam noftu,non ad fynagogas folum,fed etiam ad defetta,ad montes,amp;: ad lienbsp;toramaris. Necdifperfimadipfumaccedunt,fedcongregatimadeuniirruunt.nbsp;Hadenus enim audierant à Saibis amp; Pharifxis fuis nugas,nefcio quas,de decima-tionibus mentarum, de meritis facribciorum, de lotionibus manuum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id ge

nus aliis iebus,quæ doftrina neij confeientia pacificare, ncç uUâ faluté afFerre po-terat. Nunc aût audiunt « lefu Chrifto eiufeemodi uerba, quae non folu cófcicntia: trifticiâ difcutiebantjuerüctiamipfammorte infugam uertebât.Quarenullo peri-culo prohibentur,quinlefumjquoquo loco poiTunt^afTedenf, Ob quam,inquies,nbsp;cauiTamt Vt audirent, inquit Lucas, uerbum Dei. Quanqaûtuerifimilefic, «nbsp;in tanta hominu turba,maiorem paitcfecutam effe Chriftum curiofitate potius amp;nbsp;nouitatis ftudio.q uera fpiritus pietate,tarnen ipfe uerbi Dei auditus, qué turba in- Auditia uermnbsp;quirit,non fold honeftus, fed etiâ ad faluté neceffaiius eft. Non em poteft nobis fa bi Dei necefnbsp;lus cócingerenifi per fide inlefum Chriftu.Qpomodoaut credet ei,dc quo no au ftriujddfólunbsp;dierûtrCu igif fides, quéadmodû Paulus aic,fîtex auditu, amp; auditus p uerbû Dei,nbsp;côfeftaneû eft,cp neceflàrio fedâdus fit auditus uerbi Dei.A dhæc,Euâgelion,autonbsp;re Paulo,potétia eft ad faluté omni credéti,Quare qui faluté quaerit^pfefto neceflenbsp;habet prædicationé Euâgelii quacrere. Hue accedit,çp üt Chriftus inquit,nifi quisnbsp;renatus fueritè fupernis nô poteft uidere regnû Dci.Renafcimur aût,iuxta Petrû,nbsp;nô ex femine mortali fed ex immorfali per fermoné uiuétis Dci,amp; manétis inætcr-nû, qui fermo per Euâgelion ad nos delatus eft. Proinde,fi nobis curæ eft, ut inregnbsp;nu Dei intremus, fermo Euangelii capeffendus eft,ut hoc renati, ciues regni cœionbsp;lû fiamus. Sed reuertamur ad ea, quac Lucas feribit. Fadu eft aût cû turba itrue- lt; cnbsp;ret ad eû, ut audiret uerbû Dei, S ipfe ftabat fecus ftagnûGenefareth ( hic eft latus « lt;nbsp;inquéfeiordanisfundic,magnætûlôgitudinistumlatitudinis;)Etuiditduasna lt;enbsp;ues fiâtes fecus ftagnû. Pifcatorcs an defcédetant,amp; lauabât retià : Afcendés aût in « cnbsp;unänauim, quæ erat Simonis, rogauiteû ut «terra KduceretpufiUû.Etfedésdo «cnbsp;cebat turbas de nauicula. Quid hoc eft, inquies, Chnftus dodurus auditores lt;snbsp;fuos in nauim afcéditf A n nô potuit cômodioré repetire cathedra côcionatoriâ^nbsp;Sed cur in nauim arcéderit,Euâgelifta pfpieue explicat, dicens: Cû turba irrucret cbriUtti ett»nbsp;adeum,utaudiretuerbû Dci,ftabatipfefecùs ftagnûGen€fareth.Hisuerbisfigni- énMidocue,nbsp;Beat Lucas, qr populus tâto impetu ad Chriftûin littote ftantemcôfluxerit amp; irru rit twbét,nbsp;pcntjUt pçflciduftt««, ne urgéte populiûequctiaèliWoïc in lacu prottóbaietux.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

X 4

'ï N C A P V T V. EV A N G. L V CAßi Vcîgîtxir paulo tutius docçat populûjin nauim afcendit. Quid heef Cui ChriftüSnbsp;timuit ne in lacum propelleieiurs A n non potuit e£ficexe,ut in littoie uelut muruSnbsp;aheneusTbret f aut fi ohmirio in lacum protuibaietur ut fupei aquas mirabiliteïnbsp;ftareCjamp; ck aquis cohciohaictui f Sic enim hiaiorerti coticiohi fuäe fidetn conciliaf'nbsp;fet.Scd ad hanc obiedioncm idem refpondcndurii eft,quod Chiiftus fu^iarefpoönbsp;dit Satanse iubenti de pinna rempli fe demittere. A it enim i Scriptum eft ; No»nbsp;tentabis Dominum Deum tuum. Pnmum enim hon erat neceffariiijUt ChriftuJnbsp;fuper aquas ftaret,quando naues aderant,quod genus adhoc ordinatum eft,ut honbsp;mines in ipfisfuper aquas contineantui.Deinde,ChiiftuS non uenit in hunc murtnbsp;dum, ut omnia iuxta diuinam fuam màieftatem amp; potentiam agerct, fed ut maiC'nbsp;ftatem qhidem ftiam aliquot miwculis teftaretul, interim tarnen (hffehet noftraSnbsp;infirmitates,ac nobis,quod ad hümânam imbecillitatem attinet/imiliisnbsp;quo peccata noftra expiaret, 8i Deum hobis placaret. Sed à fpeftaculo huius tomnbsp;cionis nondum digrsdiemur. V ide enim mihi infolehs tcnlpli huiusjh quo Chrinbsp;ftus concionatur,xdiftcium. Nàüis iii lacuftans,eft cathedra conciohatoria. Lit'nbsp;tus ftagni,locus eft auditoru.Hæcautem optime cótieniunt, éicomtiiodifsime adnbsp;umbrant, quae fint ConditioneS cathedræ concionatoriae, höc eft, officii prtedica^nbsp;tionis Eüangelii,amp; auditorum Euangclii.Etenim,quemadmodum nauis in marinbsp;orta tempeftate magnis fliiéhbus horribiliter concutitur, ac nunc hue nunc illucnbsp;propellitur,nunc furfum nunc deorfum uoluitur,amp; magna focheitas eft,fi uel feminbsp;lacera tempeftatem euadat ,ac nautas ad portum incolumes exponat, ita nihil innbsp;toto terrape orbe eft,quod maioribus Si grauionbus pericuhs expofitum fit, qu«mnbsp;cathedra concionatoria ^eu officium pracdicandi Euangelii de lefu Chrifto. Pon-tifices condemnântpraedicâtionem Euahgehi hærefeos. Ciuiles magiftratus connbsp;demnant earn fedicionis.Turca prorfus abregat praedicatiOnem Euangelii. Vul*nbsp;gus contumehofifsime de Eüangelio loquitur.Et Satan hOuam nunc inuenit uiâ,nbsp;qua cathedram concionatoriam deiiciat.Sunt enim multi^qui diripiunt bonaecnbsp;clefiaftica, « maioribus àd Conferuandum religionis noftrae ftudium tradita. Quanbsp;le adolefcentes « ftudio facrdje literaji ita deterrent, ut nifi Dfls ædificaffet ecclefinbsp;amfuamfupra firmam petram,paucispoftannisuix unusaiitalterihueniretur,nbsp;qui officiû prædicandi Euangelii capeffeie poffet.Scd quid defiituris dico, hiquinbsp;nunc praefto adfunc,amp; Euangelion prædicant,adco foidide,hoh dico i fiiis ipfojcnbsp;auditoribus,tradantur,ut uix habeaht,quo Éimem depeIJant,amp; fi quid edunt, fra^nbsp;gmentisin os numeratis edunt. A n non hæ fordes magnum exitium cathedrx cdnbsp;cionatoriæ minanturf Atij ita officium prædicandi Euangelii j fuahàbet periculanbsp;ab omni parte, quemadmodum hauis undi^j fluftibus pctitur.littus autem, terranbsp;firma eft,in qua qui ftant,in tuto loco ftant,etfienim immineantfludus,eos tarnennbsp;facileeffugerelicet. Auditores igitur Euangelii ftant inlittore fecuri,amp;fruunturnbsp;ex auditu Euangelii omnibus bonis, fine omni pro pemodum periculo ; Si enin*nbsp;refpicias ad corpOralia bona, quae auditorcs tarn magiftratus q priuati Cx Euang^nbsp;lio percipiuntjliullo predoæffimaii poftuht.Siadfpiritualia,omnemhumanumnbsp;captum excedunt. E Cce,hæc eft fols prædicatîonis Euangelii. Quare probe conu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

nitjCp Chriftus ex naui coricionetur,amp; populus e littore concionan audiat.*Qui3 nbsp;nbsp;nbsp;I

autem Chriftus concionatus fit hoc locojnon explicat Lucas. Sed prima ChriftI concio,qu£E eft;Refipifcite,appiopiriquâüit enim regnüm caelorum,amp;ea concio,nbsp;quam Chriftusex Efaiàhabuicinpactiafuà,quamamp; Lucasfupracommémora*nbsp;uic,diligencifsime oUcniandat funt. Hs enim funt compédium amp; fumma omnidnbsp;concionuin

HOMILIAE 10 AN. BRENT IL

éoncionum quas Chriftus habuit. Quare, cum de dodrina C hrifti mentio fit, ad has côdoneSjtanq ad ftatum totius doflrinæ Chrifti,refpiciendmn eft. Vt cef-fauit autem Icfus loqui,dixit ad Simoné.’Duc in altum,amp; laxate retia ueftra in cap-turam.Etrefpondens Sjmon,dixitilli; Præceptorpertotamnoâemlaborantesnbsp;nihil cepimus,in uerbo autem tuo laxabo rete. Et cum hoc feciflcnt, eonclaferûtnbsp;pifcium multitudinem copiofam. Rumpebaturenim rete eoium. Et annueruntnbsp;fociis,qui erant in alia naui,ut uenircnt amp; adiuuarent fe. E t uenerûc,amp; impleuerûcnbsp;ambas nauiculas,ita ut mergerétur. Supendum miraculum. Petrus amp; focii eiusnbsp;tota nodelabotauerunt. Si nihil prorfus pifcium cepcrunt. Laxantes autem retenbsp;aduerbum Chnfti,tàntam pifcium multitudinem concludunt,primum ut præpifnbsp;tium numero rete rumperetur, deinde ut nectflfe habuerint focios fuôs ex alia na^nbsp;ui in auxilium uocare,poftremo, ex hac una captura ambas naues pifcibus ita im-plent, ut præ nimio onere propemodummergerentur. Simile miraculum habesnbsp;apud loannem capite uicefimo primo. A pparuit enim lefus, poftq refurrexiffet«nbsp;mortuis, difcipulis fuis pifcantibus, amp; dixit cis.'Pueri, num quid obforuihabetis.nbsp;Refpondcruntei: Non.Atillediciteis; Mittitein dexteram nauigii partem retc,nbsp;amp;inuenietis. Miferuntergo,amp;iamnonualebantilludtraherepræmultitudinenbsp;pifciura.Hæc miracula diligentifsime obferuanda funt, amp; alta mente reponenda.nbsp;Quanqenim potifsimum ad ex citandam amp; confirmandamfidem Apoftolorû innbsp;Chtiftum aeditafintjtamen quiafacra fcriptura ad noftri doftrinam pertintt, cer-tefcntiendum cft,ea quoi^ noftri caufa turn ædita tum fcripta efle. Videamus er- Kiraculorunbsp;go,quae fit horam miraculorum utilitas, Principio, tp ad uerbum Chri li tanta pifnbsp;tium multitude una captura concluditur,figillum eft ueritatis Eu3ngelii,quc d ienbsp;fus praedicabat, nimirum, ipfe fit uerus ille JVlefsias,qui expiet peccata hominû,nbsp;amp; placatum reddat Deum, amp; quod omnis qui credat in ipfum,nó uideat mortemnbsp;fed habeat uitam a2ternam.Deinde,pr£Etcr teftimonium,quod ex hoc miraculogcnbsp;neraliter uniuerfae doftrinæ Chrifti accedit, etiam illud fpecialiter ex eo compro-batur,(p Chriftus nonfolumterræ,fed etiam maris,ac omnium qux iu eo funt,donbsp;minus exiftat. hlifi enim amp; pifcibus maris dominaretur, qui fieri potuiffet, ut adnbsp;uerbum eius tantapifeium multitudo conclufa efletfSic alias, utomnino dcclara-tet fibi omnia fubiefta effe,mittit Petrum admare,amp; iubet cum, pifeem ilium, quînbsp;primus prodierit, hamo tollere, amp; accepte ftatere ex orc illius, tributum pro ipfisnbsp;duobus folucre. Si autem Chriftus eft Dominus maris amp;omnium quæ in co funt,nbsp;quid tu,qui perfidem membrum Chrifti faflus es, periculis maris autaquarum conbsp;prehenfus,animum tuum defpondestBono animo efto.Qucd capiti tuo Chriftonbsp;fubiedum cft,id etiam tibi membro eius ita fubiedum eft, ut necelTe habeat tibi adnbsp;bonum adiumentoeflè.Poftremö,quod eft maxime omnium in hoc miraculo aninbsp;maduertendum,doccmur ex eojunde laboris noftri bcnedidio,incrementum,{eu,nbsp;quod uocamuSjlucru proucniat. Sunt enim homines in€rcduli,qni exiftimât, om^nbsp;nem laboiis benedidionem Si incrementum tantum ex improbitate amp; nunq internbsp;miffa afsiduitate laboris proucnire. Vndenon inter diu folum,ucrumetiâ totas nonbsp;des laborare folcnt, amp; nec publicis ac folennibus feriis laborcm intermittut. Suntnbsp;alii homines impi^ qui putantbenedidione laboris non proucnire ex ncmineautnbsp;uerbo Dei,fed ex nomine autuerbo Satanæ.Ecquis,inquics,tam impudétis impienbsp;tatis eft,qui hoc affeucrettProfedo etiamfi nemo fere fit,qui uelit uideri tarn impianbsp;fentitc,attamé res ipfaarguitmaximâ hominû multitudinéitafcntire.Etenim manbsp;lor holm parsfoletfibl uidû parare ufuris,impofturis,nogis,dolis,periuriis, amp; aliit

IN CÀPVT V. eVANG. LVCAE.

Jd genus inïquitatibus. A c quodpropheta auaros dicerc teftatur,hoc plane etïafl) inter nos auditur:Imminuamusmenfuram,augeamus ficlum/uppcnanius ftatc'nbsp;tas dolofaSjUt pofs.dcamüs in argento egenöSjÄ paupercs pro calceamétis,amp; quifnbsp;quilias frumenti üendamuS. Et quod ahus prcphera de fua Hicrufakm ccnqueii^»nbsp;hocetiamdenoftrisuibibus iietifsimum efti ArgentumtUEtnuerfumtftinicO'nbsp;iiam,uinum tuum mixtum eft aqua.Principes tui infidèles,(ocii ftirum,cmnes dPnbsp;liguntmuneràjfequuntur retributiones.Dare autem opcram,ut uidum t.bi paies^nbsp;lucrü acquiras,amp; opes tuas augeas doliSjUugiSjSe impoftutis,quid aliud t ft,q fen*nbsp;tire bencdidioncm amp; lucrum proüenire, non in nomine Domini j fed in nommenbsp;Satab^e Impofturæ enim doli mali in ccntraârbus ciuihbus,opt ra Satanæ fun^nbsp;à Domino Deo noftro, qui non eft Deus uolens iniquicatem, prohibitaJtai^g quinbsp;fie lucrum quærit,is profedo fentit lucrum fibi in ilomineSatanae cotingere. HuCnbsp;accedit amp; diftum illud, quod uulgus iaSat: Si üis, ihquiunt, ùiflum tibi parare,nCnbsp;ceffe babes animam tuam poft ianuam feponerc.Qää uoee figriificant,eum qui ue^nbsp;lit uiflum fibi parare 8i lucrum acquirete, nullam opottete ratiché falutis anim^nbsp;fuæ habere,nec iuftcagcre.Qui enim uclitinlabore aut negeciofuo iufticiam feflanbsp;ri,is neceffe habeat perpetuo egere,ac fame etiamnum mori.Quidautembac uoce :nbsp;magis impium auditi pôteft r Et qui ita loquuntur, quid obfecro aliudfentirenf,nbsp;quam non Dominum Deum noftrum,fed ipfum diabolum, Satanam noftrû, ontnbsp;nis benediftionis amp; incrementi in laboribus aütorem efferSünt item alii,qui peft*nbsp;quàm audiunt benediâionem rerum non exlabonbui aut propter labores prouenbsp;nif Cjdeferunt offieiû fuum,ac tradunt fcfe ocio amp; ignauiæ,iaflantcs fe de calo eX'nbsp;pedareuiflum.Sedbasomnes opiniones uanas acfalfas effe demonftratbæcbiftonbsp;ria,quæ eft de miraculo capture pifcium,ac monet nos,primô, ut baud quaquaninbsp;ipfi laborum operi ac merito benediftioncm,incremcntum,amp;lucrû adfcribamus»nbsp;Nam fi benediftiö Si incrementû conftat ex ipfo laboris opéré A’afsiduitate, quidnbsp;cft,ç Petrus amp; focii eiüs per totam noflemlaborauetunt,amp;nibil pifeiû ceperunt^nbsp;quid eft, quod pfalmus dicit : V arium eft uobis ante lucem furgeré, fero cubiruntnbsp;îre,amp; magno labore uiftum parare .Hune enim dat Dominus dileftis fuis per fontnbsp;num?Ecclefiafticus quoqüe ait; E IbomOlafaorans amp;fcftinans Si dolens impius,nbsp;Sitanto magis non abandabit.Hucactedit,quodamp;Aggæus ait;Scminaftis mul'nbsp;tum,amp; intuliftis paru, amp; qui merces congregauit,mifit eas in facculum pertufum*nbsp;Deinde,amp;fibenediâio non conftet ex iplolaboris merito, nibilcminus tarnen Unbsp;borandum eft.Hoc enimuult Cbriftui,cum ad Petrum di£it;Duc in altum, amp;la'.nbsp;xateretiàueftra in capturam, Quiiubet pifcatores retiafuâlaxarc,eoipfoiubeCnbsp;omnes fuæ uocatiôi amp; fuo labori feruire. Vnde Salomon in proüerbiis multis gnonbsp;misbortatur nosadiaborem;Egcftatcm,inqüit,ôperataeftmanusremiira,manuSnbsp;autem feduiorum diuitias parat. Etiterum : Quicongregatin meflefiiusfapienSnbsp;lt;ft,qui autem ftertit æftate,filius côfufionis. A c rurfus: Qui cperatur tetram fuam^nbsp;faciabitut panibus,qui autem fedatur ocium ftultifsiinus eft. Et Paulus ad Tbefta'nbsp;lonicenfes fcribensrCum eflèmuSjinquit, apud uôs,boc prardpiebamus ucbis,utnbsp;fi quîs nolktoperarijis nec edef et. Audimus enim quofdam uerfantes inter uos iitnbsp;ordinate,nihiloperis facien tes,fed curiofe agentes. His autem qui funtiftiufmodlnbsp;pratcipimus,amp; obfeeramus per Dominum noftrum lefum Cbtiftum,ut eum qui£'nbsp;te opérantes,fuum ipforum panem edant. Poftremo miraculumiftud, eft cocleft^nbsp;teftimonium amp; diuinum fignaculumjtp laborum benediftio feu lucrum,non utiotnbsp;piiiudicant, ex nomine diaboli, fed exnoinineamp;uetbo Domini Del noftri pro'nbsp;ucniat*

H o M 1 L I A E IOAN, ß R É N T 1 I, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«iô

ueniat.A c,ut quicquid iftud fit redius intcUiganius, uidendum cft quid ucie dica-tur bencdidio aut lucrum. In hoc enim ncgocio, noncft dcluao iuxta externum fcuiucrum fenfum ac fpeciem iudicaiidum« Nam qui rerum diuinarum impentifunt,hoc tannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nertßti

tum lucrum yocant, quod oculisuidetur,amp;manibuspalpatur, Siquis,eXempli gtatia,mercator eft, turn dcmum fe aliquid lucrari putat, cum multam pecunia'nbsp;lum uim ultra for té ex mercibus fuis ab emptoribus extorqueat.Si qms agrumha-bet J tunc demum benedidionem fe agro confequi exiftimat, cum multas frugcsnbsp;colligit,Aut,fiquismorbo corporali affligitur jamp;utitur medicamentis,putacnbsp;ea tunc fibi benedici,cum ex ipfis fanitatem corporalem adipifcitut.Hæc eft bene*nbsp;didiOjhoc eft lucrum,quod homines huius feculi admttantur,amp; appetunt .Promnbsp;ptuaria eorum plena, inquit pfalmus, erudantia ex hoc in illud. Oues eorum fcegt;nbsp;tofæ, abundantes in egrefsibus fuis, boues eorum cralfe. Non eft ruina maceriæ,nbsp;neque tranficus,nequc clamor in plateis eorum, Beatum dixerunt populum, cuinbsp;hæcfunt. Sed fpiritus fandus longe aliter de benedidione amp; lutro iudicat, Sentitnbsp;enim benedidionem amp;lucrumcffe, quicquid Deus, hue profperum fiuc aduex*nbsp;fum,homini per fidem in Chrifto renato immittit. V nde Paulus iiincula quoqucnbsp;fua benedidionem iudicat; Scire uos,inquiens, uolofratres, quod quae mihi acci-derunt, magis ad profedum Euangeliieuenerunt, ita utuincubmeamanifeftanbsp;fada fint in Chrifto in toto prætorio,ac cæteris omnibus. Et mox afleuexat,mor-tem etiam lucrum fuum effe; Magnificabitur,inquiens, Chiiftus in corpore meo,nbsp;fiue per uitam fiue per morte. Nam mihi uita Chriftus cft,amp; mors lucrum-Et ah«s;nbsp;Scimus,ait,qucd his qui diligunt Deum, omnia fimul adiumento funt in bonum.nbsp;Neceffe igitur eft, qj omnia,fiuc iucunda fiue triftia,fiue profpera fiue aduerfa, fintnbsp;credentibus in Chriftum bcnedidio amp; lucrum.Itaque miraculum, quod hoc loconbsp;in captura pifcium æditum eft,confirmat amp; teftificatur, quod tale lucrum amp; incrc-mentum,quale modo explicuimus,iis femper contingat,qui in nomine feu uerbonbsp;Domini laborant. Nam quemadmodum pet uerbum Domini omnia creatanbsp;funt,ita etiam per uerbum Domini omnia benedicuntur. Si enim uerbum Dei cfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cS(ur

fecit,ut id,quod nihil erat, aliquid effet, quanto magis efficit, ut id, quod aliquid omnia ugrbo eft,incrementum accipiat amp; augeatur.Per totam nodem, inquit Pettus, laboran- Dei»nbsp;tes nihilcepimus. Quamobrem^ quia nondum receperat Chriftum in nauimnbsp;fuam,ncchabebat uerbum CHRISTI adlaxandum rete. Addit ergo; In uerbonbsp;autem tuolaxabo rete.Quid fitrEcce miraculum. Cum hoc feciftet, concluferuntnbsp;niultitudinem pifcium ita copiofam, ut rumperetur rete eorum. Quid autemnbsp;ad nos hæc admiranda pifcium in uerbo Domini captura multum pet omnemnbsp;tnodum. Eft enim,ut iam diximus,coclefte teftimonium, quo comprobatur, quodnbsp;ui abfq^ Chrifto amp; uerbo eius laborant, hi nullam benedidionem confeqaantur*

Qui autem Chriftum adferecipiant (recipitur autem per fideminipfum)amp;in; uerbo eius laborem capeffant, hi omni genere luai bcnedicantur.Ecclefiaftes,cX'nbsp;empli gtatia,quifpiam cft, qui cum uideat perfecutorum Euangelii potcntiam,amp;nbsp;pertinacemuu]giiinpietatcm,deprofedu Euangelii defperac,amp;putatEuagcliott oKdwthnbsp;nihil promoturum,ctiamfi ipfecentum annos,nodesatquedieslabotct,acdenbsp;Chrifto concionetur.Quid ergo faciattnum abiiciat rete fuum, quod eft officiumnbsp;prædicandi Euangelii, amp; aufugiar infolitudinem quandam ÿ Abfit.Sed tecipiatnbsp;adfelES VM CHRIST VM, hoc eft, credat, quod habeat Deum ptopicPnbsp;urn,propter CHRlST VM,Sponac fibioboculos uerbumuocationis fuac:nbsp;Itc in mundum amucrfiun, amp; ptaedicatc Euingclion omni excatutse. Items

INCAPVT V. EVANG. LV CAE.

Vnufquisçîn ca uocationc,in qua uocatus fuit, mancat. Vocatio autcm Ecdcfiâ' ftîc eftjptædicare Euâgclion de lefu Chrifto. Si ergo ecckfiaftcs rcccpto ad fc Cbflnbsp;fto ita fentiat: Ego qüidem,quod ad mcatn cruditicncm,amp; populi jmpietatem atnbsp;tinct,uidco me fruftra ptxdicàturum Euangelion, etiamß nodes atque dies piædinbsp;cem,tarnen quia tu Domine lefu Chnfte üocafti me per légitimas ordinationes adnbsp;hocmunuSjamp;iufsiftiut Euangelionadnunciem, ecceuerboamp;iuffu tuolaxaboïC'nbsp;te minifterü mei, amp; praedicabo Euangelion, quoad fpirauero^ quidfiuic, obfccro»nbsp;cnttProfedOjquiain ueibo Domini officium fuum adminifttat, fieri non poteft,nbsp;quin red prædicationis fux copiofifsimam multitudinem hominum cóeludat, fitnbsp;Hidgiftrtitut. chrifto Dominofuo ofFcrat. Alius qmfpiammagiftratufungitur,amp;nodu diu^nbsp;hoc unum agit,ut bonis legibus honeftam politian confcruet, Sed tanta eft hondnbsp;num maliti3,ut quanto meliores leges condat, tanto pciores homines fiant,ac tC/nbsp;ipfa fentit nec curua,iuxta Salomonern,corrigi,ncc defeflus numerari pofte. Quonbsp;ergo fe uertatt Recipiat ad fe Chnftum per ftdcm,amp; reuocet fibi ob oculos ueibun»nbsp;diuinx uocationis,quod eft; Magiftratus eft ordinatio Dei, ac Petrum imitandonbsp;dicat ; Ego quidem multis annis leges condo,amp; remp. adminiftro, fed uideo m^nbsp;fruftralaboraftc, tarnen, quia tu Domine Deus meus impofuifti mihi magiftratu,nbsp;in uerbo amp;iuflfu tuo capeflb remp.Profcfto qui hoc animo ad rcmp.acccdit,« unanbsp;lege plus honeftatis amp; tranquillitatis à ciuibus fuis extorquebit, quàm alius quifpinbsp;amfuæ prudentiæ amp; potentiæ innitens,fexcétislegibus. Eft,qui manibuslaboratnbsp;uelagricultura,uelartificio. Is toto anno fudar3a]get,fititamp; efurit, non tarnen çO'nbsp;teft tantum lucri fibi parare,ut familiam honefte alat,Quid faciatrnum familian*nbsp;derclinquat,in ignora quandam regionéaufugiens,aurfubinde aliud anj aliud at'nbsp;tificium inchoett Nequaquam.Familiam enim fuam abfij uocatione Dei derelin'nbsp;quere, impictas eft, quae uix inter incrédules inuenitur, amp; plura artificia inchoare,nbsp;iuxta prouerbium, eft pluribus incommodis feft obiicere.Sed recipiat adfe Chri'nbsp;ftum,propter quern credat fe Deum propicium habere, amp; meminerit uocationisnbsp;fuae3adquamabadolefcentia«parentibusauttutoribusfuis,hcceft,diuinaordin*nbsp;tionCjdeftinatus eft,ac ita fentiat.Quod ad meum quidem laborem attinet, uideonbsp;me littus arare aut aerem uerberare, fed quia diuina ordinatione per parentes autnbsp;tutotes meos ad hoc genus laboris uocatus fum, amp; tu Domine Deus meus iufsift*nbsp;parentibus obedire,amp; infudore pane fuo ucfci,ecce in uerbo amp; iuftii tuo arripio arânbsp;trum,amp; âppono manus ad inftrumenta artificii mei, certa fiducia ccnce pta,qucdnbsp;qui iufsifti laborare,daturusquclt;^ fis laboris incrementum.Certe,qui ad laborem |nbsp;fuumitaacceditj is proculdubio audict ; Beatiemnes qui timent De minum, q“*nbsp;ambulant in uiis eius.Labores manuum tuarum quia manducabis,bearus cs,amp; bC'nbsp;ne tibi erit. Aut iuxta alium pfalmum;lunior fui,amp; fenui,amp; non uidi iuftum derefi'nbsp;ftum,necfemen eius quærens panem.Tota diemiferetur amp; ccmmcdat,amp; fernen ilnbsp;lius in benedidione erit. Quid plura i Verbum Domini tanta bcnediflicne fiiiO'nbsp;cremento plenum eft,ut ad quemcunij laborem, ad quodcùnç officium amp; mini'nbsp;fterium uerbum Domini per fidem afferas, amp; in uerbo Domini capeftàs, fieri noonbsp;pofsit,quin,ficut Petrus ad uerbum Chrifti copiofifsimam pifeium multitudinen»nbsp;Ownwwwfr ‘^^^‘^lufifjftariiomnem diuinambenediâionemconfequaris.Proindc,hocunun*nbsp;bo Domininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus quærendum eft, ut Chriftum ad nos per fidem recipiamus,

agendit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poüto nofcis uerbo uocatiouis noftræ ob oculos, quicquid agendum eft,in uerbo

Dni agamus. A d extremum,fi cui allegoria allubefcit,poteft hoc in Icco non inio tiete Petri, cuqdâinucniic.Reteenim Petti, quideft, nifiiriinifteriu praedicationis Euangefii^nbsp;Sicenim

HOHILiaE I o a n, b r E N T I ï.' 'w Sic enim Chiiftus ait:Simik eft rcgnum cœloiûucrticulo iado in marejamp; ex om*nbsp;ni genere contrahenti.Ac paulo poft ad Petrum dicitur;Pofthac homines ca*nbsp;pies,A bfenceigicur Chrifto,nec dante incrementum fuü,rcte Euangelü nihil planbsp;ne pifcium capit,nec ullos auditorcs ad falutém aittahit; Poftqu«rn autem Chri-flus hoe organó fpiritum fuum effundit, tune tanta hominum multitudo reti Eunbsp;angelicoconciuditur,utreteipfumrumpatur.Rampiturautem,cuminecclefiae .nbsp;multitudinealiquiinhærefeslabuntur,amp; concordiani Euangélicædodrinæ erronbsp;ribus fuis difrumpût .Sic initio reuelati Euangelii poft Pentecoften,rupebantretenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hlt;erefeflt;!

Pharifæi quidam Chriftiàni faftijdocentes ;Nifi circumCidamini i^cundummo-tem MofijUÓ poteftis falui effe j quemadmodum in Adis A poftoheis capite deci mo quinto fcriptum eft. Sic poftea fcum Euangciion inter genres magno in cremenbsp;to promouerer,erupêrunt plus qfexcenta haereticorum genera, quemadmodumnbsp;ueterum hiftoriaz teftantuc.Sic noftro tempore, poftq Euahgelion iterum diuinanbsp;dementia nobis reuelatum eft,amp; magnam homihum mukitiidinem côclufit, ru-putrete Sacramentarii, qui negant panem coenæ dominicx efle corpus Chriftf,nbsp;item A nabapttfte,amp; id genus alii feaarii,qui,ut loannes ait, è nobis profedi funt,nbsp;fed non erât ex nobis. Nam fifuiffent ex nobis,permanfifl’ent utilt;5 nobifcû.Quidnbsp;auternrnum falus pifeis eft,fi rumpatrete,amp;euadatrurfus inmaret Certe fi rem renbsp;de iudices,hic eft fummus honor pifcis,hæc eft falus eius, ut fiat efca lu menfa hoisnbsp;domini fui. Ad hoc enini creatus amp; dminitus otdinatus eft ; Omnes pifees mansnbsp;inquit Dominus, manui üeftræ traditi funt, amp; omne quod mouef amp; uiuit erit uo-bisin cibum.Pifeisergo qui efFugitretc,fuumipfiushonoremfugit.Sic quihære-fifua pertumpit rete Euagelicum ,uidetur quidem libertatc, gloriam amp; falutemnbsp;habere,propterea quod prætextu uerbi Dei erumpat,fed quia uerbo Dei aduerfusnbsp;uerbum Dei abutitur,fenciendu eft ipfum e'reti Euangelico ad tale mare euadere,nbsp;in quoamp;corporeamp;animaperiturusfit. Maneamus igitur amicifsimiinucrricunbsp;lo Euangelii ,nec perrumpariius illud ,ut in cofuniatione feculi ad litrus fubdudijnbsp;in uafa perpetuae falutis amp; foclicitatis colligamur per lefum Chrifhim Dominumnbsp;hoftrum,qui eft unà cum Patreamp; Spiritufando Deuslaudandus infecula Amen»

HO MILI A XLII.

A gnum eft miraculu, quod Chriftus in captura pifeiö uer* bo fuo ædidit.Sed maius eft, quod hoc miraculo in Petronbsp;loanne amp; lacobo opefatus eft. Sic enim fequitur:nbsp;cum uideret Simion Petrus,proCidit ad genua lefu,dicens:nbsp;Exiàme Domine,quia homo peccatorfum.Quodautemnbsp;Petrus dixit,hocetiamfenciebant fociieius loannesamp; Jacobus. Stuporenim circudederat eum amp; omnes qui cum iilocranr,in capturanbsp;pifcium,quam ceperât, Simihter autem lacobû.amp;Ioanné filios Zebedæi, qui erâtnbsp;focii Simonis, Quid ergoifibi uulthæc uox Petri; Exi âme Domine, quiaho-mo peccator fume Nonne redius dixiffet: V eh'i ad me Domine,quia homo pcccanbsp;tor fumr A it enim Chriftus ; Non ueni ad uocandum iuftos fedpeccatores ad pocnbsp;nicentiam. Et Paulus;Ccrtus,inquit,fermo,quodlefus Chriftus uenitinhuncmunbsp;dum ut peccatores faluosfaceret. A c fi Petro loanni amp; lacobo tarn male eft cumnbsp;Chrifto,ucipfum « fe repellant,quid eft, quod mox relidis omnibus fequûrur eûtnbsp;Quomodo haec conuenmnt t Obfecro uos, amicifsimi, ut ea, quæ ad hæc didurinbsp;fumus,attecis autibus amp; animis aufcultetis. Sunt enim prophani quidâ homines,’

y

IN CA P VT Vi 6VÀNgt; tVCÄB;

qui quîcquid de ira amp; mifeiicotdia Ddgt; de ignibus infeini, amp; gaudio codi dicitujx nieras nugas,amp;puexorum teuiculamenta dfe exiftimant. Hic auCem exempü^nbsp;pétri amp; focioruni cius difcemus,iraamp; feueritate D £ 1 nihil grauius^miieticor/nbsp;dia amp; dementia D £ I nihil iucundius amp; acceptius ignibus inferni nihil ax'nbsp;dcnrius, gaudio each nihü deleélabilius dfe. Quarc arrigamus aures,ut ex ft'nbsp;uMicate iræ diuinæ, amp; uehementia ignis inferni, timorem, ex dementia auteinnbsp;fttciesChri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gaudio cali,fideni concipiamus,amp; inmandatis 0 O M 1N I am'

fiiduotafpes bulcmus, Primum aucem omnium obferuandum eft, quo'd quemadmodum faci esDOMiNiDBl partis noftri, ita amp; faciès I E S V C H R J S T I hü»nbsp;eiuSjduos afpedus habere dicatux. Necmirum, Sunt enim pater amp; hlius eiuf-dem e(fenriæ,amp;filius eft expreflâ imago fubftantiae patris. Quanquàm autemnbsp;hæ uoces facierum amp; duorumafpeduum prophanioreshnt, qu«m ut iuxtacai'nbsp;nalem noftram imaginationcm in diuinam maieftatem competanc, tarnennbsp;iejiatùor quia omnino dehac renobis ,quatenus licet, dicendum eft j nccefle iiabcmushisnbsp;tr« chrifii. yodjyj uci,quibus rationcm diuinaxum rerum, fi non ad uiuum explicate,at falznbsp;tem, quantum nobis fatiseft,fignificare queamus. Habet igituxfacies CHRinbsp;Afpedut de S T l,utdiximus,duphccmafpedum. Altero apparecnon nifihorrenda maic'nbsp;ojnnjpocentia,feuerifsima iufticia,amp; gra .ifsima aûuerlui impioSnbsp;Chr^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arque indignatione. De hoc CHRISTI afpectu icnbit Efaias ; Pexcutiet,i»

quit, terram uirga ons fui, St fpititu labioxum luorum intexficiet impium. Et itc rum ; Mifit me, ut prædicarem diem ultionisDeo noftxo. Altero autem afpedu apnbsp;paxet, non nifi dementifsima mifeiicoxdia, iucundifsima omnium peccatorunanbsp;remifsione, perpétua redemptione,falute Nfoclicitate. De hoc afpedu CHRPnbsp;St V SipfeapudE£aiamitaloqmtui:SpiritusDOMlNIfupcrBie,idcou»nbsp;xit me,ad praedicandumhumdibus mifit me ^ut medexex concritis coide, ut pt*nbsp;dicarem captiuis libexanonem, daufis apextionem, amp; annum placabilem D Oznbsp;MINO. EtinEuangdio: Veniteadmeomncs,qui laboratis Si oneratiefti^^nbsp;Si ego refocillabo uos. His ita obferuaus,animaduexcendum eft, quod ex hoc miznbsp;xaculocapturæpifcium leuelatur Petroamp;fociiseiuspixfettim loanniamp;lacobonbsp;filiis Zebedæi, hundefum elTe uepf Mefsiam,amp; hlium Dei,ac ducuntux pitmuti*nbsp;in cognitionem afpedus Chrifti,non tocius,fed eius, quo non nifi honenda ma'nbsp;icftate,amp; grauifsima feueritate aduerfus impios apparec. Vox enim Petri, qua di'nbsp;dt : Exi« me Domine,quiapeccatox f«m,perfpicuefignificat, Petrum ira Deinbsp;uerfus peccata in confcicntiafua fentire.Idipfum quo^ Euangelifta indicat,nbsp;ait ; Circumdederat eosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qui eft ftupor cummaxmo timoré coniundus«

Hocenö»

S'.

HO M IL I AE IOAN. B R E N T I I,

Hocenim uerbo fignificat, eos S mortem amp; inferntun timuifle. Non timuiffenc autem, mfi in confeientia horrendamfaciem Dei aduerfus pcccata exporreftamnbsp;afpexiffent.Quin St Chnftus ipfe,cö mox ad Petrum ait;Ne metuas, baud obfeunbsp;re fignificat, quod cum Petrus maximo mortis amp; infemi mctu propter peccatafunbsp;a correptusfitjagnofeat feueritatem âfpeduS diuini, Si fenriatirahi Dei aduerfusnbsp;peccata. Nemo autem eft, qui hue durifsimum St grauifsimum afpedum Chrifti /^û,eéi;îirinbsp;fuftinerc queat,Nam,cum omnes homines fint peccatores, $£hic afpeftus Chrifti chnßi nanànbsp;pcccatores iudicet ac códethnet jficri noh potcft,ut cuiqua hominumjfuismribbs poteji fußinenbsp;reliftOjtolerabilis fit. Vnde in pfalmo dicitUr:Sicut deficit fumusjamp; flujtnbsp;nbsp;nbsp;j fa .

cieigniSjfic pcreunt peccatores a facie Dei.Et iterum : Montes ficut tærafluûtafa cie Dominij«facie Domini omnisterra.Acrurfus; Auertc,inquit Dauid/acietu*nbsp;amjnimirûiratamj « peccatis meis. Quamobrem^quiafi iniquiutes obferuaueiisnbsp;Domine,Dominenbsp;nbsp;nbsp;fuftinebittHinc,quód Cum Adam peccaftetjamp;audiret uo

cem Dei deambulantis in paradifo,fugitamp;abfconditfc »facie Domini. Non ein potuit propter peccatumfuum faciem irati Dei fcrre.Hanc faciem Dei agncfcitnbsp;Gideon eX mif aculo incéfæ obiationis,amp; exclamat.HeU mihi,quia uidi angeiumnbsp;Domini facie ad faciem,quemadmodum in libro Iudicum,capite fexto ienptumnbsp;eft.Hanc faciem Domini uidetManoah pater Samfonisamp; ait aduxorem: Mortenbsp;inoriemur,quia uidimus Dominum,de qua re in bbro ludicum capire decimo tci:nbsp;cio.AfpiCitamp;hancfacieDei Efaiascapitcfexto,àtexdamat:Vaemihi,peril, quianbsp;uit polliitis labiis ego fum,amp;in medio populi poUuta labia habentis ego babito,nbsp;amp; regem Dominum Zebaoth uidi ocuhs meis. De hac facie ait DoinihuS ad M onbsp;fen:Non poteris uiderefacieth mcam,non uidebitmehomoamp; uiuet. Cum igiturnbsp;Petrus, loannesamp;Iacobus hac faciem Dei in Chrifto per miraculum capturæpif .

cium intuerentur,amp;feuerifsimam iram Deiaduerfus pectataagnofeereht, exifti- Petrufcrfos re. Quern horrendumfenfumamp;afpeftum fcumfuftincrenon pofsint, neefuftinétnbsp;cciam ptaîfentiam Chrifti,fed inanibus pedibuf^ hoc uhum, ut Chriftuin à. le Cx*nbsp;peUant,tantifper conantur, dum iucundiori eos facie afpiciat. Vides nunc iramnbsp;Dei,amp;ignem inferni res effe minime pueriles acludictas,fed maxime omnium fenbsp;rias. Quid enim arbitraris t num quia th nonduin reipfa expettus esfeueritate irxnbsp;diuinx,amp; uehementiam ignis inferni,ideo nugas St pucrorum terriculameta effenbsp;pronuciabisfAt multo maior fides autoritati diuinx fcripturx,amp; exemphs inferinbsp;ptura propofitis, in quibus ira Dei amp; dolores inferni reuelata funt, q fenfui tuonbsp;adhibenda eft.Ac nifi credidcris,profedo citius quàm uelles, experieris ea m sxnbsp;meferia effe. Sed audiamus nunc, quid de Petro amp; fociis cius aftum fit- A rdent exnbsp;afpeftii diüinæiræfiammisinferni.Quid ergot'num in his flammis pereuntf Cer*nbsp;K tanta eftharum flammarum uehemehtia amp;efiicatia,ut mfi Chnftus mex oftennbsp;diffet Petro amp;fociiseius propiciam faciem, neceffehabuiflent continuo mortenbsp;tamcorporali qu«mperpetuainterite.Dominus autemDeusncftet,nonmifitfinbsp;lium fuum in mundam,ut condemhet mundum, fed ut feruetur mödus per eum.nbsp;A Cj^uemadmodum affligit populum fuum,no ut perdat eufn fed ut per afflidiOnbsp;hesad ialute pducat,ita obiicit elcftoS fuos flamis inferni,nô Ut in his pereant ,fednbsp;ut per has in gaudiu coclcfte trafponat.Dns,in quit canticû Hannæ, mortificat,amp;nbsp;uiuificat deducitad inferos amp; reducit. Quare tp Chriftus Petru amp; focios eius,loannbsp;né Si lacohû,ad inferos deduxit/}b eu caufam fecit, ut ipfos eo altius in coclûredil

IN CAPVT V. EVANG. LVCAE. adegcratjcospropiciafaciegaudiococlcftinbsp;reegeit l^fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex inferno in coclumekdosfu

fxtn^o^

cxlum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aureSjUt h une modum obferuantesjnos quexj ipfum inferni doloribus affccti

ap preh endamus. Reducic igitur Chriftus Petrum amp; focios eius ex inferno in coc* »gt; lum,nuUoalioinftrumcnto,qu«muerboEuangcIii.Etait; Nemetuas.Pofthacnbsp;»» hominescapics. Quodad Petrumdicitjhocctiamadloannemamp;lacobu,quinbsp;un« cum Petro in ignes inferni coniefti erant,diftu exiftimandû eft. Et habet bicnbsp;fentcciam.’Quid times,ne inmorce, q tibi oboculos pofitaeft. Si in infeino,in quénbsp;dedud^ es,propter pcccata tua pereas^Ne timeas,adhuc diu uiues Si pile a tor eris,nbsp;non quidem pifcium/edhominum .Aetam certam tibi peccatoium tuorumre^nbsp;mifsionem polliceor,ut etiam tibi hoc minifterium commendaturus fim, quo alinbsp;is hominibus peccata remittuntur.Hoc eft minifterium Apoftolicum, de quo a*nbsp;lias ad Petrum dicitur: Dabo tibi claues regni coclorum, quicquid alligaueris ionbsp;terra,erit alligatum in coelis,amp; quicquidfoluerisin terra eritfolutum in coelis. Etnbsp;adomnes Apoftolos: A ccipite fpiritum fandum, quorumeun^ temiferitis peccanbsp;ta,remittuntur eis,quorumcunlt;5 retinueritis,retenta erunt.I talt;j fi tu Petre aliis honbsp;minibus pcccata minifterio tu o remiffutus cs,quanto magis tuipfehabebisremifnbsp;fioncm pcccatorum.Hoc eft Euagelion,quo Petrus amp; focii eius Joannes amp; lacobusnbsp;ex inferno ad coclefte gaudium reducuntur, quo amp; Chriftus propiciam fuam fti*nbsp;eiem ita ipfis reuelat, ut non aliter afheiantur, lt; ft ex morte ad uitam emergerent.nbsp;Ec quod in his tribus difeipulis hoc Euâgeliocaepit,id paulo poft perfeâiusipfîÿnbsp;oftendit. Aflumit enim eos,quemadmodum Euangeliftæ teftantur,amp;fubducitihnbsp;los in montem exedfum fcorfum,transformatuf^ eft coram illis,amp; fplenduit fadnbsp;es eius hcut fol.Quo fpedaculo tâto gaudio perfiift funt hi tres difdpuli, ut Petrusnbsp;exclamarit ; Domine bonum eft nos hie eftCjh uis, faciemus hic tria tabernacula.nbsp;Hoc certe nihil aliud fuit,qguftus cocleftis gaudii, quod per Euangelion ex prO'nbsp;piciafaeie Chrifti reuelatur.Poftq igitur Petrus amp; focii eius, per Euangehon, ex irtnbsp;,, ferni dolotibus,ad gaudia coeli redudi funt, quid fitnbsp;nbsp;nbsp;Subdudis in quit Lucas,

,, ad terram nauibus,re]idis omnibus,fecuti funteum. Et quodhicrcribitur,ali«s Petrus Chriftfi cômonefacit: Ecce nos,inquiens, reliquimus omnia, amp; fecuti fmnbsp;mus tc.Quid uero hoc tanti eft, relinquere laccrum rete, fit fathifeentem nauim?nbsp;Si reliquiffent propter Chriftum,regnum aliquod aut principatum, id demu fernbsp;Rf nqt^enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignum effet. Nunc autem relinquiit tantum faccum, ut ita dicam ,mcndi

terCbrifim ciMtis,quid ergo magni eft,quodfcripuraait; Rchdisomnibusfecutifunteum* Vt refpondeam,animaduertendum eft, in hoc ncgocio non effe iudicandum denbsp;bonis ab A poftolis relidis, iuxta exteinam bonorum fpeciem 8tæftimatiôem,rienbsp;que iuxta collationemretis aut nauis cum regno,fed iuxta conditionem eoru ,qdnbsp;hæc bona relinquut »Probe nouimus ,lacerum rete nulla ratióe poffe cum regnonbsp;autopibus Crafsi cuiufdamcomparari,fedfi conditioneshominuminterfefecônbsp;feras,profedo,quod eft regnû régi, fit quod funt diuitiæ Craffo, hoc funt pifeatonbsp;ri nauis fit rete .Illi è fuis regnis,5i diuitiis habent,ut genus uitas fnx ducant,habentnbsp;hi quolt;5 è naui St reti,ut fuum uitae genus conferuent.Proinde, cum relidis na'nbsp;wbus fit retibus fuis fecuti funt Iefum,non minus obedientiat opus fecerunt,qu«n»nbsp;fl reges fuiffentjfii relidis regnisfuis,IE S V M fecuti effent .Et fi rede iudieartnbsp;uolueris, plus reliquerunt Apoftoli, quàm ft reges régna fua reliquiffent. Etenimnbsp;quemadinodamCHR. ISTV Sdeoidua paupercula dicit,quôdcummifiû*etnbsp;duomintt

HO MIL it AË ÏóXN, b jt Ê Bf ¥ i i; «9

minuta îng42ophylacium,plus mifcrit,quàm omncs diuitcs.Hi enîfîî ex eo, ’-^;4od ipfisfupererât,mifer uht. V idua autem e pcnuriafua,omnia quxcunç habe-bat,mdit totàfubftantiam fiiaihiita etfi tex quifpiam rcgnuriiïelinquàt, habet tarnen ainicos,apud. quos multö fglendidiui uiüit,amp; honotatius trâdàtur, q priua--tus quifpiam ciuisautagiicol3,qüâtumuisôpuléhtus.Apoftüliautem tclinquédonbsp;lece amp; nauim, amp; fequen do Chtiftum, omncs fuas opes, amp; omnctn fubftantuin tenbsp;liquerunt,amp; quqs habebaut amifcos,hi,lt;p eodem paupertâtis onete prcmebantur,nbsp;nihil opis ipfis conferre potcrant. Vnde ergo ,obfecro j fit tanta in lus tribus pifcanbsp;toiibus mutatio animi,ut queni pauJo ante in nauiférte nequiuerant,acteieceràr,nbsp;nunc ira compleftantur,ut rcliftis omnibus fequantur ipfum t Profefto nrgt;n aliunnbsp;-de fit,q ex Euangelio, ad Petrum difto: Ne metuas, pofthac homines capies,uel,nbsp;üt eft àpud Matthæunijfaciam nos pifcatores hominum » Nam in quaiiis Euangenbsp;Iti promifsione tâm diuina Si tam cœkftla bona comprehehduhtur Scpreponunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«#$

lur,ut qui uel minimam eorum partem fide perfpexerit amp; guftaüerit,non pofsitfc cótinere,quin Ghrifto totum Ce fubiiciat,amp; adhæreat.Simile,inquit Dominus, eftnbsp;îegnum cœlotum thefauro abfcohfo in agro, qüém fepertum h omo abfcondir;nbsp;amp;pra:gaudio,quod habet fuper eo,abit,amp;omnia quxcunque habetuendit,nbsp;ac mercatur agrum ilium. Agclhoc loco Euahgelión thn'fti fignificar,quod etlînbsp;pauciSjfimplicibus ,amp;incultis uetbis pfoponitut, tamén tantus in eo latct code-foum bonorum thefaurus,ut qui hiinc tcpercrirt^id quod fit per fidem ) citius omnia fua relinquat,q ut iuffa Chrifti,qUi Eüahgelicn adnunciauit,non capcffat.Ecnbsp;rurfus:Simile,inquic ,eft regnu codorutii homini hegociatoîi ,qiiîcrenti pulchrasnbsp;margaritas, qui cum inuehetit pteciofam margàritam,abichs üédidit omnia quasnbsp;pofsidebat,amp; mercatus eft illam. Hæc pteeiofamârjgatiU hihil àliud èft,^ cocle-ftçgaudium,amp; perpetuafœlicitas,quæ inconçha EuâgeluinclÜfaiacet.ciuiiiâcnbsp;margaritam in Euangelio per fidcfcruwtusfaeiit,isceitema uultomhiaabiice

Euagclion derelinquere. Videfaltcmihi patriarclrâ A braanïû.Kuic mandat lt;^eo ut egrediatur de,terta fua amp; de domo patiis fui .Si afFediî patriæ amante c5nbsp;Çderes, nihi} potuit A bra^io durius m andari.S ed adçif Euangf lion. ï 'acla te,innbsp;(|ûitDoniinüs ph-genté magnamjamp;bcnedicamtîbijêrmsgnificàbo nemen tuû,nbsp;crisig benediduslt; Benedicam benedicctibus tibi, amp; maïedicam maledicentibus tînbsp;bi,atqg in te benedicentur uniucrfæ cognationcs tetræ. Hoc Èuangdion ager fuit,nbsp;in quoingens thefâurus jibfcôdebatur,amp; eonchafuit,in qua preciolîamp;ima marga-nta latebat. Çum igitur Ahraain huius thçfauri amp; mârgaritæ per fidem tonfciusnbsp;¦fiéret, tanta confequendi ca dcfiderio corteptus eiii,ut maliieritnon folum patriâ,nbsp;uerûetiam uitâ derelinquere, q uocationi Dçi hoh fetuire. Sic amp; hî très pifcatoresnbsp;tantum bonorum théfaurum,tantas diüitias,'taïh^ àdmirandamfcchcitatem innbsp;hoc EuangelioiFaciam uos pifcatores hominuitj, per fidem guftarunt, ut îam 115nbsp;ßbi uidebantur non in terra fed in ipfo iœlo habitarc. Nihil ergofibi impetbmennbsp;effe finunt, quo minus Chriàum feflentur i Memorabiîe exemplum qyQ pri- 'nbsp;difeatnus ,quod ficut ira Dei res eft ualdeferià, qùemadmodum fupra indi-caumuijita etiam dementia Dei,amp; gaudium cœlefte maxime omnium uera amp; fenbsp;lia nnt. Deinde ùt hoc exemplo admoneamùr,^ùo diligentifsimafide Euangelinbsp;on.Çhrifti.intqçjjjj^pf^ pj repertairi eô ueræ fodicitatis margarita, uocationc Domini nofttilefu Chrifti obedientei fedemur. Q^d ergo, inquiesfnùm ad exem-¦plum Apoftolomm nobis omnia relinquenda fiint, üt Chriftum fequamurEtnbsp;^uidc quifpiampjfcatot eft, relinquete ne debet tetia Si nauim t Si agricolacft^

I

I» ^eXPVT V; EVAN G. tVCAB: îclinqüftncaratrurti amp; boues ÿ Si fabet lignarius eft,abiidet ne fecnrim amp;nbsp;tam,S2abeat,nefcio quô,fcftatutus Chtlt;ftiun^Iahacteobfcniâdumeft,lt;]rcxeflt'nbsp;, plaianaôrumproponunturnobis,nôutuocationeseonanabfçuerboDeiftÂenbsp;^ctoru excnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utobedicntiam ipforum nobis in exemplum famatnus^iniinnn,ut q«rf

^‘^modumfanâiinfua uocatiôe fummamobedicntiamuetboDeiexhibuerunti ita amp; nos in noftra uocationc ucrbo Domini obfequamux. Nam uetbum Dei eftnbsp;Zùcer na pedibus noftris.Sicut ergo fanâi uetbû dininæ fuæ nocationis feftati funC»nbsp;ita debemus amp; nos ucibum noftrx nocationis feftari. Si enim quis imitatui opefinbsp;fandorutn ûneueibo Dcijnon obfequium Dei,fedfupeiftitionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acceffcritopi*

nio fatisfacicndi bis opcribus pro peccatis,impictas cft. V ndc quod Abtaam uo* luerit fUium fuum Ifaacad uocacionem ueibiDeiimmo2are,obedientiaDei6tnbsp;it. Eandem obcdicntiam Si nos præftare deberemus ,fi idem nobis ucrbo Domi'nbsp;ni mandarecur. Scd quia nos aho uocamur ,amp; iubcmui neminem occiderc, ideanbsp;non opus fed obedicncia Abrax imitanda eft, ut quam obcdicntiam A braa Dcanbsp;in fua uocationc prxftitit/andem amp; nos Deo in noftra uocationc prxftemus. Sicnbsp;uocatio horum trium pifcatorum, Petri, loannis amp; lacobi ,fuit, ut reliftis retibufnbsp;Chriftum fcquerentur ,Sc munere Apoftolico fungercntor. Igitur, quod obfcqui

ii,io

mean^' mars

îsie

H O M I 1» I A XJtrrt

£qrdtufäliudmiraculu,qUöceüßgifloCaeleftiCbtiftttsS'

¦ üangdion fuû confixmauic. f aftum enim eft,cum eflef ' ' ünaduitatum,amp;ccceuif plertùilepra.Etuidcflslcfüm,^^nbsp;j proddens in Éïciém,togauit eum dicens;Domine,(î uis,pdnbsp;tei memûdarc. £textendénsmanumtetigiceam,dice0Xinbsp;Volo,mundüsefto.Etconfcftimicpxa[difcefsicabil]o. 1«

Ä o rt ï LI A Ê 1 6 Ä n; b r e n t I r l^raccläriinhac oratiotie ineft,qùo Chriftus tarn cito peifuadef, ut mox Jcpiofuinnbsp;iiordibus fuis mundics! Num uerba ipfa tâ elegantiafunt, m uiiibus doquctix adnbsp;hoc mitaculûædendû perpellat^Sed quid in tribus aut quatuor uerbis multii dO'nbsp;nbsp;nbsp;chrifltti

qucrixrcquiiercsÆtfiualdedequesamp;multiloquaeffetoratio,Chriftustamênô inoratione, obfer uat externu orationis nitore, aut mulriloquiü, fed requitit in otatione fide.nbsp;Hcec em eft eloquentia,hic eft ornatus orationis,quo Chriftus ita perfuadef, ut npnbsp;pofsic nó udle uoto pi etätis fatisfacere. A d Centurinné pro fatnulo iuo preeanténbsp;ait : Queniadmodû credis,ica fiat tibi. Ad cæcosorantes proreftitutiôeuifus ait:nbsp;Creditis me hoc poflefacerctEtmox:Iuxtafidéueftrâfîat uobis.Patri pro filio ronbsp;ganti amp; dicenti: Age fi quid potesjfubueni nobis,mifettus noftri,ait;Uludfî potesnbsp;credere.Omnia pofsibilia credéti. Gum igif leprofus ,de quo nûc nobis fermo eft,nbsp;paucifsima eratiôe,maximû bénéficié à Chrifto impetrauciit,neceff*e eft,quôd innbsp;hac oratione tanto maioré habuerit fidé in corde,quanto pauciora uerba ore pronbsp;tülit.Porro aûcnullum eftartificiû,quodnobis utiliusacmagisneceflariûcft,5utnbsp;feiamus refle Deum orare. Nam cû Deus irafcirur,necefle habemus iram Dei oranbsp;tione auertere,cû affligit nos Deus,auertendæfunt afflidiones oratione,cum in pc mw àDeo*nbsp;iculis côprehendimur,adorarionéudutadfacrâancoramconfugicndueft,cutnnbsp;quidrerum neceflariapî indigemus,oratione« Deoimpetrandûeft. Breuiter,folanbsp;oratio cft,quæ animé Dei ita expugnat,ut tefteoranti nihil denegct.Inuoca me,innbsp;quit Dns,in die tribulatiôis,amp; eruâ te,amp; honorifirabis me. Et itept :Oninis qui inuonbsp;cauerit nome Dni,faluus efit. Hoc etgo loco proponif nobisIcprofus, ut ab ipfo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

tanq præceptorc noftro j rede orare difeamus. Orabimus âût rede,fi ad exemplu deiiuomodpi huius ieprofi,paucis quidc uerbis,magna lût fide oremus. Qpâ,inquies,fidé habe-ïe,amp; quid in oratione credere debemus Neceffe eft,ut credamus, primé quidé «p fi^et lt;jue rénbsp;Deus pofsit nos iuuare Si feruare. Deinde,q^ uelit nos iuuare Si feruare. N am,ut in quiratur inânbsp;î^idionibus i Deo feruemur. Si uoti noftri côpotes efficiamur, neceffe eft Deû ta- ratione^nbsp;lem effe,qui potens Si uolens fit ad adiuuandos nos. Nelt;p em potentia Dei finenbsp;uoluntate eius,ne(p uoluntas eius fine potentia quicqauxilii nobis afferret. Si De-us pbffet nos feruare,Si nó uellet,quid nobis cömodi accederetrRurfus: Si uellec,nbsp;Si non poffet,quid utilitatis hinc cófequeremut i Oportet igitut nobis talé Deumnbsp;cße,qui fimul amp; pofeit 8i uelitnos feraare.Porro ant,Dnm Deö noftß: fatis potentenbsp;effe ad feruandö nos,docemut è prima fidei noftrac parte, qua eöfitentes dicim us:nbsp;Credo in Deam,patré,omnipotenté,cteatoré cccli 8i terrae « A t^ hic fidei attku-lus,nó fol ö multis atitofif atiböS facrae fcripturæ,ucrumetiâ magnis 8i ftupendis rtiPnbsp;raculis cófirmatus Si obfignatus eft Jta^ Dns Deus nofter fatis potés cft,ut nos ifi Ceut 0- pöinbsp;oibus periculisferuet.Quod.autcuelitetianosferuare,docemutèfecûdafideino- ff# er uulfnbsp;ftrae parte,qua cófitemur,diccntes.’ Credo in lefutli Chîifté filium cius unicö Djfimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuuare^

noftrum.Nam Dominus Deusnoftcr mifithunclefum Chriftü filium (uü in tnun-dutn,ut per ipfum nobis propicius rcddatur,8i declarer fe non nifi animum pater num,amp; uoluntatem feruan di in omnibus aduetfis,erga nos gerete. Sic enim Deusgt;nbsp;jnquit Chriftus apud loannem, dilexit mundu, ut filium fuum unigenitum daret,nbsp;utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui credit in cum, non pereat, fed habeas uitam æternam. Non enim

jntfit Deus filium fuumin mundum,ut condemnet mQndum,{€d ut feruetur mun dus per eum. ita^ reuelatum eft nebis per Chriftum lefum, lt;p Deus uelitnos in»nbsp;omnibns noi^s affhaionibusfetuare. Orantes igitut, 8i Dominum noftrumirtnbsp;uocantes necefle habemuscredere,qaódDeas Si pofsic Si uelit nos feruare.Ex qua#nbsp;fidcifi orauciimuSjprofeao ftatimin nobis imglebitur iUud Efaiae.-Eritantcquàin.

X 4

’ CA P VT ’Vï EV AN G; L V C A Eî ’

i^amcntjSZ ego exatidiatrtj adhuc illis loqucntibus, ego.audiatn. Et iMud ChrifH, QuÆcunlt;$ crantes peticis,crédité qp acdpitis,amp; erunt ucbis.Si crgo,inquies, xequinbsp;nturjut in oratioöe credamus non folum qp Dlt;^us pofsir, fed etiam ueht nos feruà*nbsp;re,quid eft,quodkprofus dicit;Si üis,potes me mundareîHaC enim itadicuntuJ^nbsp;petinde ac fi de üolutate Chrifti dubitaret. Ac ne forte tibi hoc infolens uideatur,nbsp;cciainipfe Chriftus apud Lucam-in móteOliuetificötat dicehsîPateijfi uis, transnbsp;fer poculum hoc à me^Si uis,inquit,quafi de uoluntate Dei ambigeiet.Dubitatio

bauit omnesprophetafrab impiisôccifos,quanqfinebat impioS gladium in capita piophetarûftringere. Hac faliite feruatoês pios,in paupertate, in morbis, in ipfanbsp;denii^ mortCj quang non auferat ab ipfis paupertate amp; morbos, nec côferuet eoSnbsp;ab externa morte.De hac falute fcribit Paulus:His,inquiens,qüi diligût Deû,omnbsp;nia fimul adiumentofunt in bonôÆciterû:Mihi uica,Cbiiftus eft, amp; mors luerô.nbsp;în huiüs igitür generalis falutis petitiôe, hattdquaq licet,hec de poten tia, nec denbsp;uoluntate Dei dubitare. Eft eih Deus hofter non minus mifcricors,ac uoluntariusnbsp;ad feruandum, qomnipotens, qui cum proprio filio fuo non pcperccrit,fed pronbsp;nobis oninibus tradideritillu, qui fieri poteft, ut non amp; cum eodem nebis omnia

quomodope= üat febridtanté, non tantum, ut non perpetuo damnetur, fed ctiam ut ab externa ttndai Dfb» febri hberetur,aut cum feruitin periculo mortis com prehenfum,non folö,ut nonnbsp;inæternum motiafur j uerumetiam ut in co periculo torporale m mortem cfTugPnbsp;at,Hac faluteliberauit Dominus lofephum c'carccre,hon tantum, ut career nihilnbsp;incommodi ad falutem animæ afFerret,fed etiam,ut ex ipfo extern o carcere educenbsp;retur,amp;ad principàtumeuehcretut.Hac falute liberauit Nahemahum Sy rum «lenbsp;pra,uidelicet,uc non tantum lepra hihil perpetuæ faluti Nahemani ncceret,ueiânbsp;étiam ut corpore fânus amp; mundus fieret. Et quis omnia mirabilia Dei fiuc occultanbsp;fiuernanifefta enumerate pofletdnhuius igitüi falutis petiticne,nimi5!^, cum quisnbsp;maximisfebriü æftibus ardet,orat Dnm,utab ipfaexterna febri liberef,aut cü quisnbsp;in periculomortis cópreheoditur,piec3tur Dnm,ut ab ipfaexterna mortecóferuenbsp;tüt jin huiUs,inquâ,fpecialis falutis petitione,neceflariû eftÿprimû, ut credamus,qpnbsp;Deus pofsit nos fetuare. Deinde aüt, fihabemus Uetbü Dei,quo Deus promifit, fcnbsp;noS‘modo,que nos præfcnbimus,feruatutû, omnino queç credendû eft j lt;p uenbsp;ht nos eO modo,quo petimus,fcruare. Siaût non habeamus raie uerbu, licebitquPnbsp;derrijüt Deo mödum amp;rationé, qua petimus adiuuari,proponamus, fed ne t; ntcnbsp;Voluntaf^diii ^,£^5 Deüm,necefiariû tft, utuoluntatenoftrâ diuinæ uoluntati fefignemusamp;fubilnbsp;»tfnlt;e »0/1^ ciamus. Vnde,cum leprofus,de quonobis nunc fermé) tft, hon generalem tantumnbsp;Tcun^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutetn,fed etiam fpecialem peter et, uideliCet,ùt ab ipfa exterhalepra liberaretur,

• nbsp;nbsp;nbsp;amp; nô plene inteUigeret, nû ea hberâtio ad glotiâ Dei, amp; fuâ ipfîus utilitaté ceffum

lt;fret,fùbiicirmagna fidei prudétia uoluntatê fuâ uolûtati Chrifti,dicés:Si uis,pctes ƒ memûdare.De potétiatuanihitdiffido, fentiote ucjti Mefsiâ, omnipotente filift

HOM.1LIAE IOAN. BRENTlI.

fed quia ignoro,num hæc externa liberatiojquam peto,nomini tuo hoc tcmpoie gloriofa,amp; mihi ialutifeiafit^non quod ego,fcd quod tu uiSjfiat. Sic amp; Chliftusnbsp;tat: Pater,fi uiSjtransfer poculum hoc à me. Veiuntamen nonmea uoluntas/ednbsp;tua tiat. Sic dccuit Si nos oiaieibat uoluntas tua,quéadmodum in coclo, fic amp; innbsp;terra Quæ cum itafc habcant,audiamus quidlcprofusorationefua tarn fideli côfenbsp;cucus lit.Extédens(inquicLucas )Icfusmanûtetigiteum,dicens: Volo,mundusnbsp;efto.Et côfeftim lepra difccfsit ab i ilo.Ingens miraculû, quod non tantu piopteinbsp;leprofum,fed ctiam propter nos æditûeft. Primû enim Chriftus declafauit nobisnbsp;hoc miraculo maieftatc fuam.Fugauit lepra,amp; fanauit leprofum Vetbo. Quid et- nipotenr^nbsp;go aliud eft Chriftus, q omnipotens uerbu Dei,quo omnia creata funt ÿ Öcindcnbsp;côfirmauithoc miraculo uericaté Euangeliifui,(j miffusfitinhunc mundûad planbsp;candii Deum,amp; feruandos homines. Vnde hoc uerbu,quod dicit: Volo,non te-mere ipfi excidic,nec ofcitatcr à nobis obferuandû,fedtanq preciofifsimum mar-garitû diligcntifsime cuftodiendûeft.Hac enim uoce aperit Chriftus latebras cotnbsp;dis fui,amp; recludit nobis receffus animi fui, ut per earn certifsime côfpiciamus, acnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cbri

manibus quodamodo palpemus,cp nihil ahud cupidius amp; ardentius uelit ac defi- ßi derct,^ ut nos in noftrisaffliftionibus fetuet,atlt;5 adeo multo protr.ptioi amp; alactv «ejlmiwer.nbsp;or fir ad cóferendd nobis falutc,q nos ad petenda. Quanqem ad unumkptofumnbsp;didum fit; Volo,in uno tame declaiauit,quo fit animo erga omnes in ipfum côfi-dentes,amp; nomen eius in fide inuocantes.ld quod alias baud obfcuris uerbis fignifinbsp;cat, diccns : V enite ad me omnes qui laboratis amp; onerati eftis, amp;.ego refocillabonbsp;uos.Etitcrum.Hæc eft uoluntas eius quimifitme,utomnis quiuidccfiliumamp; ere-ditin eum,habcat uitam æcetnam,amp; ego fufeitabo eum in nouifsimo die.Sed ad-mirabitur quifpiam,quid fibi illud uelit, quod fequirur. Et ipfe praeccpitilli, ut « cnbsp;nemini diceret. Sed uade ( inquit ) oftende te facerdoti, amp; offer pro emundatione lt; cnbsp;tua,ficut praecepit Mofes, in teftimonium illis:nbsp;nbsp;Marcus afFeftum,quo Chriftus c c

leprofum tacerc iufsitfc ablegauit,manifeftius explicat,e^ (f4.^eAflt;-t«r«/xÄ'^G-',in -quit,«uTS,h oc eft,feucritet Si acriter obiurgauit eum,amp; eiecit ipfum « fe, ad facet' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atr

dotem.Quidergo cft,cp Chriftusleprofum àfe,obiurgandoamp;intcrminando re- t4cereiubea=gt; pulerit,ac tacere iufferitrnum miracula Dei non funt prxdicandajRedi,inquit ali tur ichnflo^nbsp;«s,in domum tuam,amp; narra quaccunlt;5 tibifecent Deus. Hoc autem admirabiliusnbsp;eft,(ÿ mittat leprofum ad facerdotem. A n nefeit facetdotes effe impoftores, amp; caenbsp;cos,quosaliàs cauereiufsittPrincipio,funt qui fenciant,Chriftumideo præcipiffcnbsp;nbsp;nbsp;’

leprofo,ne cui hoc miraculum proferret, ne uideatur effe ambiciofus,amp; auram po pularem captarc. Hinc occafionem fumunt declamandi in ambitionem. Atç idnbsp;quidem,mca fentecia, non ociofe faciunt.Prædjca,inquit Paulus,fetmonem,inftanbsp;opportune,importune.Sed hoc loco uidetur Chriftus alio, qad uitandam ambi'nbsp;tionis fufpicionem refpicere.Deinde,cp relcget leprofum ad facerdotem, quidamnbsp;ineptifsime ad confirmandam confefsionem àuncularem detorquent.A c feimus Conf^iiànbsp;quidem, pcccata noftra Deo fine intermifsione confitenda, miniftros ecclefiac innbsp;anguftiis amp;afdiftionibus côfcientiae côfulendos, amp;uerbû Euâgeliifeu abfolutionénbsp;ex ipfis audiendâcfle, quéadmodôfæpenumero demonftratu eft,fed ex hoc loco arguif, confefsioné illâ auriculatcdiuino iure inftitutâ effc,nullâ plane ucri fpc-cié habet.Chriftus cm non mittit leprofum ad facerdotem,ut eufiteatur ei pcccatanbsp;fu3,quâdo eiufcemodi côfefsio, quæ conftat enumetatióe oîm peccatoçi fecûdomnbsp;omnes circôftantias,filias amp;neptes fuas corâfacetdote,nonfolu in lege,uerumetiânbsp;inecclefiarecens ab Apoftohs plâtata,prorfusignotofaetit,Q^dçj^fibiuul€,q|

i N C A P V T V. E V A; N G. L V CA E.

Chnftus gràuitcr interminatur kprofo, ne cui miraculum proférât, amp; reiictt cuW à fc ad facerdotem magna ira amp; indignatione, quemâdmodum Marcus indicatenbsp;Si pcrfciutehiur ftatüm eius temporis,quo Chriftus Euangelion praîdicauit,inuenbsp;niemusduaspraecipuecaufifas, quarum alteram maxime uetifimile eft Chriftutnnbsp;hoc loco ad iram amp; indignarionem Concitafle,amp; eo perpuliffe,ut leprofum adnbsp;Ci^rdotcmmitterct.Primum enim,impii calumniabantur mitaculaeius cj non ucnbsp;re fanaret hómines,fed fpedatoribus nebulas quafda ob oculos offundcret,ut exi*

Ifraelitica crant facerdotes.Hi enim erant diüina lege or dinati in ludices leprae, ut quem iuxta legem ludicaflent leprofum, is ab omnibus leprofus habcretur, ècÀcônbsp;tubernio reliquorumhominumfeparatetur. Quem autem iudicaffent ä lepra mûnbsp;dum, is ab omnibus quorj mundus cenferetur, amp; in confortia ciuilia admitteref*nbsp;In Leuitico capite decimo tertio itafcribitur : Homo ruiin sute ^atnisluaefueritnbsp;puftula uelfcabies uel candor, quafi plaga leprae in carne eius futura fit, adducetufnbsp;ad Aaron facerdotem,uel ad unum quemhbet filiorum eius facerdotutn .Qui cumnbsp;uiderit plagam in cute,amp; pilos in plaga album mutates colorem,ipfam^ïpeciemnbsp;plagie hümiliorem cute caïnis teliqua,plaga leprae eft,amp; facer dos cum uidens,imnbsp;mundum iudicabic. Et capite decimoquarto. Haec eft lex leprofi, quando mûdattnbsp;dus eft,adducetur ad facerdotem.Ex his,amp; aliis,quae iUic fetipta funt,babes facer-dotes fiiifle in lege ordinatos in publicos iudices leprae. Cum igitur Chriftus munnbsp;daffetuerbo fuo bunc leprofum,amp;reuocaretin memoriam,quôd impii calumnianbsp;rentur fanationes fuas, uehemeftter indignatur aduerfus maliciofas hominum ca-lumnias,amp;ea indignaliohemittit leprofum adfacerdotem, ludicem lepræ. Videnbsp;inquiens,ne cui dixelis: Nolo palàm effutias,amp;diuulges ,tcàmefanatum,priuf'nbsp;quarn publico amp; ordinatio facerdotisiudicio mundus declaratus fueris. A bi igifnbsp;roox ad facerdotem,amp; 9uae iuxtalegcm leprofi mundadiofferri debet, utnbsp;Ordinario iudicio,amp; legalibus cærimoniis uerc mundus efle declareris .Quod fi fa-âùm fucrit,nihil protfus ampbus habebunt impii,quod in mea fanaticnc calum-hiari queant.Si dixerinc,me non uere «lepra fanare,recbmabit pubbeum facerdonbsp;tis iiidiciUm.Si reptehenderint indicium facerdotis,in fuam iplcrum legem impûnbsp;ternediumaduerfus morfum fyeophantae,tarnen quantum in hebis eft, fummam

ms, quia ex uerbo Dominireptehendutur impisc fupcrftiticncs mifla5«,iciunic8f, percgtinationö,

H O M I L 1,AE ÏOAN. BR.ENTIU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffi

pctcgrinationü, ordinum monafticoru, amp; aliarumid genus rcrö, exiftiir antfibi Jicere,quidquidlibet,nihilorant,cótemnunt condones factas^negligunt ceenamnbsp;quo(uis,etia maiores Simagiftiatus fuos,ftatres,nullj duiléhono*nbsp;lem exhibent,nihil foluüt,quod debent.Si debitü ab ipfis exigitur, côtinuo exdamant: Hoccine eft Euangelicûjdebitu repetetej A tqj adeo quia iubentai ex uerbonbsp;Dni fuperftiticnes amp;impietates abiicere, ipfi omnem etiâ ciu-ktn hotieftaté abii-ciunt.Sic Euangclicifunt.Itaex multis argumétis apparct,(ÿ eo tépore, quoChrinbsp;flus inter ludæos Euangelion prædicauitjmagnapars audito^jpræfettjmeorumnbsp;qui cuhoficati opera dabant, magis licentiâ carnis q pietacem fpintus feâati fint.nbsp;A teg alius quidem detreâabat præcextuliber tacis tolucre tributii Cæfarj^jjjyjnbsp;tex tu frater næ chantatis non red debat mutuû,alius prætextu auariciæ faaificulônbsp;ïuni nôfoluvbatfacerdotibus, quoddtbcbat, Breuiter, maxima eorum pars,quinbsp;Chriftoadhærcbât,exiftimabantfibiimpuneîicere,tamciuiîesqetclcfiafticasoinbsp;lt;îinationcscontcnereamp;uiolare.Tales.n.multos extitiffe,ipfaaccufatioindicat,quanbsp;pôtifices Chrirtumeorâ Pilatoaccufauerunt,dicentes: Hune deprehédimus euernbsp;tenté gentem, ac uetantétributa dare Cæfari,dicentcm fe Chriftû regern effe. Acnbsp;tnox: Commouet populû,docens per uniuerfam ludæj,6Xorfus«Gaiilæa uCqg adnbsp;hune locû.Scitnus quidé has accufatiôes falfas effe,fed tamé argumento funt, mulnbsp;tos fuüTe inter auditores Chrifti,qui fua licétia his accufatiôibus occafionépræbucnbsp;xint,dlt; eas uerifimiles reddiderint.Cum igitur Chriftus leprolum mûdaffet, amp; mc^nbsp;minifTet multos,praEtextu famtatis ab ipfomirabiliter côfeeutæ, conténere ciuilesnbsp;ordinatiôts,amp; politica legis Mofaicæ,(ub qua uiuebant^difciplinâ, magna indigonbsp;natione aduetfus importunâ amp; ineptâ eorum hoim morofitatem corripi^ ,amp; ex eanbsp;indignatione iubetleprofummox adiré facerdotc,amp; obferuare cas ordinationes,nbsp;quas lex leprofo obferuâdas præfcribit, Lex aût in Leuitico capite decimo quartonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

iubet leprofuni mundandü ad facerdoté a ccederc, amp; duas uiuas acmûdas aues, eu ligno cedrino,COCCO bis tiniSOjamp; hyfopo afferre,ut una ex auibus maftef, alia aûtnbsp;fangvrine alter lus tinfta libera dimittaf, Deinde iubet die oftauo affumere duos agnbsp;nos immacuiatos,amp; ouem anniculâ abfcj macula,amp; tres décimas fimila:,ac fextarinbsp;um olei. A ut fi pauper eft lcprofus,iubet eum unû agnum S duos turtures, fiue duos pullos columbæ afferre, ut hæc iuxta cærimonias in lege prxfcriptas facrifieé-tur, amp; leprofus publicfi habeat teftimoniu, fe àlepramûdarum, amp; contubernionbsp;hominum reftitutii elTe. Cum igitur Chriftus mitnt leprofum ad facerdotem,uulcnbsp;ut has cænmorHas,amp; has publicas legis ordinationes obferuetjptaecipiés ei, ne cuinbsp;diceret,fed uade,inquics, oftende teipfum facerdoti, amp; offer pro emundatiôe tui,nbsp;quemadmodöpræcepttMofe,in teftimoniûillis.Quodhanchabetfente 'tiâ.Nonbsp;lopræcextutanitatismirabiliter cô!eeutæ,incontuberniû hoimte immifceas,amp;nbsp;hoc miraculû diuulges,priul quâ ordinarioiudicio mûdus declatatus,amp; ad cjuilianbsp;côforcia admiffusfueris. Es em antca pnblica legis autoritäre amp; eognitiôc leprof isnbsp;gt;udicatus,amp;ex hoim côtubernio abieâus.Quanq igitnrfanitaté nunc admirabili'nbsp;ter côfecutiis fis,nolo tu, ut hoc prxtextu publicas ordinatiôes conténas,fed prae-cipio,utqué.rdmodum publica autoritateadleprofop: numerufeparatu9es,itaeanbsp;dem autoritäre adnumeiii Si conforaum fanorû hominumrecenfearis, ac offeras,nbsp;quodlex offerre iubet leprofos,uc habeant publicum amp;ordinarium teftimonium,nbsp;fc uerefanitati reftitutQs, amp; ad ciuilia hominum contubcrniaadmiffos effe. Hocnbsp;igitur mandaro, quod Chriftus dédit leprofo, doeet omnes in ipfum credentes,.nbsp;«tprxtextu Evjangelü publicas ciuiles ordinationes haüdquaç^ KonCemnant^

IN CAP VT V.. EV AN G. L V C A E.

fed earn politian, in qua uiuunt, diligentifsiniecbferucnt,acunicuilt;5 qucdde* bent, fidchter excluant.Date,inquit Chnftus ,CîEfaii, quae funt Cailaijs, amp;Deo#nbsp;quae funt Dei. A pud Matthacurn quotj capite feptitno,poflubtus didrachina,autnbsp;tnbutum,iubet Petrum pro feamp;ipfo ftatercm foluete,ne,inquiensi ofFcndiculoßnbsp;mus ilIis.EtPaulus:Reddite,ait,omnibus,quoddebetur,cuitributum,tributum,nbsp;tui ueftigal,ueftigal,cui ti!norem,timoren),cui honorem honorem.Nemini quiC'nbsp;. quam dtbcatiSjnifihocutinutcem diligatis.Habcsigitur Euangelion,amp; lequirerc

amp; præcipere,utciuileslegcs obletueSjpublicam honeftatemfeóttris,amp; un;cuiç ft* um debitum rcddas.Sed quidgt;obfecro,fibi uoluntridiculaEill.T,utextrinfecus ap*nbsp;Clt;f«’»iottw= parent,cærimoniaï,quibus leprofus apud Mofen mundarurjöftcruntur duæ aueSnbsp;irum Mofaica uiuæ,quar urn altera maflatur m uafe hdili ad aquas uiuas, altera tingitur in fanguinbsp;rtm in kpro ne madatae, afperfo cum ipfa kprofo fcpcies,libera dimittjtur,ut auoIet.Deindenbsp;fo mundundo ijuat mundandus ueftimenta fua,amp; radii omnes capiUos corporis,ac lauatur. Po*nbsp;l-dtw,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftremo,oftauo die affumuntur duo agni immaculatj,amp;ouis annicula,quæ offerutt

tur partim pro deliiSo,p3rtim pro peccato,pattim in holocauftum. A ccedut praß terea multæ ahae caetimoniae,quibus mundandus à facerdote traflatutjfed non eftnbsp;huius loci eas omnes enumerare amp; exphcare.Qiiid igitur ad eas dicemusf Profedonbsp;non eftjUt condemnemus eas uanitatis amp; ftulticiae. Non enim ab autore homine,nbsp;fed « Domino Deonoftro inftitutae, amp; reip.lfraeliticae traditae funt. Quod autemnbsp;Deus inftituit,quisnoniudicaretprudentifsimo confilioinftituirDeus igitur inftinbsp;tuit hos ritus Si cærimonias pet Mofen,primû ob hanc cauflàmjUt in rep.lfraelitPnbsp;ca negociura lepræ non priuata præfumptione,fed publica amp; ordinata autoritatcnbsp;traftaretur.Nifi enim puWicaordmatio in hoc négocie inftituta effet,nemo feip'nbsp;fum iudicaffet leprofum,nemô fuafponte contubernia hominum uitaffet, ac etiâftnbsp;lepra in quopiamitamanifefteapparuiffet,utnon potuiffetfeleprofum negarc,lcnbsp;uifsima tarnen coniedura adduftus feipfum fanum ptonunciaffet, ac fuaipfius aU'nbsp;toritatefefein ciuilia fanorum hominum confortia immifcuiffet.Sed quanta con'nbsp;tagiaex hae confufioneadfanoS hominespetucnifféntt' ltalt;ÿ Dominus Deus nœnbsp;fter, publicae incolumitati Ifraelitatum confulturus,inftituit publicum ritum cegnbsp;nofeendi de loprofis, ut qui ordinario iudicio leprofus pronunciaretur,is ab alionbsp;rum hominum conuidu fecluderetur.Qui autem publico iudicio mundus inueni'nbsp;recur,is publicis quo^ cærimoniis amp; certis ritibus ita fanis hominibus commendsnbsp;retutjUt porro non debeant conuidum eius uitare, fed ad ciuilia qua?^ négocia trinbsp;danda admittere. Et quia hicritus erat J Deo inftitutus,amp; pertiriebat ad publicatitnbsp;incolumltatem,ideo diuina ordina tio dicebaf,cui neceffe habebant obedire,quctnbsp;Clt;ertmo«ilt;c Quotin politiaMofaicauiuebant.Deindehaecærimoni£cfucruntinlege,ucluti c5nbsp;w/egeco«cjd ciones de futur© facrificio Chrifti ,amp; prtedicatione Euangelii eius. Nam,ç alteranbsp;nesdefuturo auis madatur,fignificauit Chriftum pro peccatis noftris madâdum, tp autem altenbsp;facrificionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra auis fanguine alterius afperfa libéra dimittitur auolare,f!gnificauit prædicatio*

Chrfti. nbsp;nbsp;nbsp;nem Euangelii,de expiatione per fanguincm Chrifti fada,uulgandam amp; libère ad

nunciandamjnon inter ludæos folum,uerumetiam inter gentes,adecç in toto oC be terrarum.De eadem quo^reconcîonabantur ifraelitisimmolationesagnorû»nbsp;amp; ouis,quæ neceffe habebat leprofus offerte. Sed amp; lotiones Si afperfiones fangui'nbsp;nis fuper auriculam amp; pollicem,^ id genus alii ritus, quibus leprofus mûdus declanbsp;ratur,adumbraueruntipfam Euangelii praedicationem,qua afpergimur,ut audiâ'nbsp;mus Si credamus, ac perfidem bona operemur. Afperges me,inquit Dauid,nbsp;hyfopo Si monder huabis me gt; amp; fupet niuem deàlbabox. lam, cum poliricu^nbsp;ftatitf

HOMILIAE ÎOAN. BRENT IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ftatus ludrcorum uni cum populo fuo difsipatus fit, amp;nos nó fub ludaica fed fub Romana politi a uiuamus ,ïuftum eft -, ut ih ncgöciö lepræ ,non Mofaica,fed R onbsp;mana confuctudine cognofcendideleprofiS utimut Praetercai quandoCbriftuinbsp;uenit,amp; fansfecit unico luo factificïo pro peccatis noftris,ac uulgauit Euangeiionnbsp;fuö in orbé terrarum,hon amplius reqüiruntur « nobis factificia legis ,fed hoc icnbsp;quiritut,quod ritus illi facrificiopi adumbrarunt ,nimirum,ut pwedicemus Euan 'nbsp;gelion de facrificio amp; facisfafliorie Chrifti pro pcccatis noftris m audiamus hc cnbsp;Euangelionjamp; fide excipianius,quo afperfiinconfcientia noftra fangum^ Chnßl,nbsp;purgcmur « mortuariis operibus,ad feruiendum Oeo uiuenti.Habcs ieprofmnnbsp;tabiliter fan.atüm,8d legeni cognofcendi de lepra,quantum ad præfcns argumennbsp;tum fatis eftjütcunlt;5 explicatam. Nunc perftringcmuS paucis es. quæ fequuntyj.,nbsp;Perambulabat(inquit euangelifta)magis fermo deiUo conucniebant tmbæ * ‘nbsp;multæ,ut audirent,amp; curarCntur ab infirmitatibuS fuis Jpfeautemfeccdtbat “nbsp;in defertümamp; orabat. iterü fugit Chtiftus turbam, êifcccditindcfcrtum. Qyas «nbsp;ob caufastPiimuin, ne cógregando âd fe tuibas uidcatur aut humanam gloiiamnbsp;a{Feftare,aut ftditionem aduetius cimlem magiftratum commoucre. Dcjnde,ucnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.r

* laboribus, quibus in prxdicahdö Euangelio amp;curandis infirmisdifbneba£,paù lulum interquiefceret. Non enim durare poteft,quod alterna requit caret5cd ebnbsp;feruajquo'd Chriftus in fecelTu ad defcrtum recrcet fcfe ,non ucnationibus feraru, p^ccreat/ènbsp;quod potentes huius feculi fülent,nó deliciis carnalibus ,qui mos eft Epicurecnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chnjlut in .

quorum deus uenter eft ,fedorationibus. Orabat,inquit.Ha:ceftrecrcatio«labo deferto or4ti tibusjutdiuinifsima,italongeomniumiucundifsima.ciuidenimiucundius,qcû otte‘nbsp;Dno Deo noftro colloqui,amp; familiare fermonf cü ipfo cófcrrcï Deus em pater nonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5'*'

ftet,(^uator noftet, redéptor nofter,adco^'ipfafoclicitas neftra cft. Gü tali aßt fa miliariter coUoqui, qiiid eft hifi ipfum ceicleftegaudiumfBona parslxtieia: angenbsp;lorum eft,quo'dfrequens colloquium cum Deo mifccant.Quomodoigituramp; ho *nbsp;mines non magno gaudio perfuhderentur i fi cum Dominö Deo fuo cohfabulcnnbsp;turf Humamc liter«, imo ipfä rerun» experientia teftatur, nihil dulcius lt; ffe,qu«mnbsp;habere aliqué, quo cumfic aùdcas loqui ut tecö, amp; apud quem tutö liceat omnesnbsp;cogitatusamp;affedus animideponcte.TalisautéeftDomlnus Deus noftcr, qui col-loquentem cumipfo non prodjt,fi quid refti cogitas,adiuuat,fi fccus, mifericor-diter celat amp; remittit ,fi doles,confolatur,fi times,addit ahimum,breuitcr, omninbsp;bus affedibus tuis medetur.Cum tali igitur familiäres mifcere fermenes, quid eftnbsp;tdfi ipfafœliciras f Tuneautem colloquimur cum Deo, cum uacamus ötationi.nbsp;ProindCjfi in labotibus amp; afflidionibus hoftris recreationé quærimuS ,feccdamusnbsp;pifplo Chrifti in loca fecretiota, ad uacadum depfecaticnibus ,ut cum Deo colnbsp;loqucntescoeleftigaudio petfundamur,pcrChnftumIefum Dominumncftiö^nbsp;^«i eft un« cum Patre amp; Spiritu fanfto Deus laudandus in fecula Amen.

HO MI LI A XLIIII.

Vod fepenumero demóftrauimus, miracula « ChrilÏo x ’ dita effe cocleftia teftimonia maieftatis Chrifti, amp; ueritatisnbsp;{Euangelii eius,hoc nunc ChriftuS ipfe, in fanando paraly-; tico pertedum demiflbjperfpicueéom probat, In coenimnbsp;miraculoptimum àperic,quæfîtucra Meisi«maieftas,Senbsp;quod propriumipfiusofficium,propter quod inhunernu

2 ¦

ÏN CA PVT V. EVA NG. LV CAB;

îât,rcîpfa confirmat.Proinde, fl uolumus ucram maieftatcm ac off.rium cognolcercjfi item uolumus leftammiiaculorum, qux Chriftus xdidit, ration^nbsp;h iblt;re,hanchiftoriâm dé paralyticopcr tcftû dcmirtb,amp; per Chnftii fanaro,dpnbsp;ligécfsimc obferuemus. A c ante quidé diftu eft, Chnftu lectfsifle in defertu Si O'nbsp;rafle.Sccefsit aût ,nó ut inftituatmonafticosin deferto ordines ,net fccdsit,utalt;i

quot; rus.Sic uidetur à nobis abire, cttmobiicimur atHidionibus, fed canto maiori gra* tia redit,quanco gtauiori noftrodölore dilcederc uidebatur. Ad pûftum,inqt,lbnbsp;modico dercliqui te,amp;in miferationibus magnis congrcgabo tc.Sic amp; nûc rcdiftnbsp;è deferto ad ciuitatem Capernaunijamp; affert fecum, pnmum tantam docendi aU'nbsp;toritatcm,utiam non folum uulgu s,fedamp; pharifaei ac dodores legis, non tarnnbsp;Galilæa qex Judaea amp; ipfaurbe leixifaJemjadconcioneis cius pro perarent. Deindenbsp;rediit canta fanandi infirmos uirtute praedituSjUt omnes ob ftupef cerent, A it tiönbsp;-, f Lucas;nbsp;nbsp;Etfadum eftuna diemm,amp;ipfe(edebat doccns(uidelicct,in domo quâ

Jdamjquaeeratinciuitate Capernàütn,quemadmcdum Marcusfcribit)amp; erât Pb3 ,, rifæifcdentcsamp; legis dodores, qui ueneraM ex omni caftelloGalilacæamp;Iudae^nbsp;J, Seierufalem-EtuirtusDominicratadfanandumeos. Quid ergot num uirtuSnbsp;fanandi non affuerat antea Chriftot Profedo Chriftus femper fuit præditus uirtünbsp;’•^anaHdiuir te fanandijfedeanonfempcrfefeinChriftoexerebatiTuncautem præcipueemi'nbsp;Éww Chrifio cabat,cum Chriftusfungcbatur munere docendi ac prædicandi Euangelii,mmfnbsp;rumjUt reipfa declararetur, miracula effe teftinaonia amp; figilla Euangein, id qucdnbsp;paulo poft clarius demonftrabitur.Cum igitur Chriftus poft reditum fuum m utnbsp;be Capernaum docerct, amp; uirtutem fànâdi hatieret, ecce offert quoi^ fefe exerctunbsp;„ dæuirtütis materia. Viri cnim(quatuor) portantes in kdo hominem, qui eritnbsp;,, paralyticus,^ quaertbantcuminftire,amp; ponereanteeum.Etnoninueniétes, qu3nbsp;,, parte ilium inferrent,prx tuiba, (Erat enim,ut M arcus ait,tanta hominum muldnbsp;,, tudojUt nec ilia loca,quae erant circa ianuam,capercht eos) afcendcrunt fupra té'nbsp;,, ftum,ac demiferunteum funibus per tegulas cum ledo, in medium antelcfuoi«nbsp;Labarperkunbsp;nbsp;nbsp;Hiemihiuide,q magnumamp;periculofumlaboremhi quatuor uiripropter

Icfutuirorim ralyticu fubeant.PrimQ em afportantparalyticöinledo decumbentem, deinde, portantiu pa cum prxturbanonpoffentipfumindomum,inquaChriftusconcicnabaf,infet'nbsp;rlt;t yticum. re^afeendunt fupra tedum ædium,amp; attrahût ad fe paralyticum,ut erat in ledo i^

jium refolutiö,quac hominem in tantum ftuporem coniicit ,ut amp; motu amp; fenfu dé' ftituatur, ac reciproco tantum oris fiatu reliquam adhuc uitam fignificet,externnbsp;nihil « mottuo différât. Quis ergo talem fperaret priftinam fanitatemrecuperatunbsp;turn^Sedhiquatuoruitihacfnotbifpecienihil dcterriti,pericùlofum labored

H Ö M I L I Ä É î Ö Â ÏÏ. i R È N T ni 4,4 fobnintjamp;paralyticuminconfpcâum Chrifti demittunt. Quo quid,obfccro,nbsp;füiud déclarant,quàm ingehtem fidcmin lefuin Chriftum conceperint, ôc cre-dan t,qudd Chriftus amp; pofsit,proptci uixtutchi fuahii à ùelic, propter inifericoi*nbsp;diam fuam,fepenumero aîiàs tum ücibis tuni ifaftis t€ftatatn,pâralÿticum ipfonbsp;mm fanarej’Hæc igitur fides effecit,üt nuUuin lâbokcm,nùlluttïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-eicufa

rent,quofalcem paraJyticum in confpeftum Chiifti proponcre pbflènt. Obfetùâ dum exemplum,üc in eo confpitiamüs,quantâ fit fidei encxgia, amp; erudiamur, ùtnbsp;fi ex uocatione Domini duri laborer ,amp; gtauia pcricula obcunda fint, metniner i-mus fidem capc(rendam,amp; ex fide uirtùtem diuinœ uocatiohi obfeqnçndi accipi'nbsp;endam effe.Sed audiamus nunc,quid hi quatuot üiri paraly tico fide fua impetranbsp;Uttint. Quorumfidem,utlefusuidit,dixit:Homo,rcmittütuttibipeccatatua. *nbsp;lefusxerpiciensfidemcotuni qui afTeiunt paraîyticum,confert parai y tico duonbsp;îongeomniû maxima beneficia,quibus non pofiunthominiinhacterràmaioranbsp;contingere.Primum enim poliicetux eiremifsionem peccatorum, quae eft mfticianbsp;hoftia corâ Deo,deindeîconferteifanjtaté corporale. tflc aût iuftû coram Deo^nbsp;amp; fanû corâ mundo,âc,ut ille air,habere fana mente in torpore fano ,qd in hoc fenbsp;culooptabilius,qd pftabiliüs eftc'Quid.n.funt diuitiae,ubi nô eftlanitast quid po-tcntia,ubi nô eft iufticia^quid furtt oià doha fine corporalia,fiuc fpiritualiâjfi abfit fideicrnbsp;iufticiaamp;fanitasrObferuaigif,quâta fit utiliras fidei ècopepsquae ex fide profitifnbsp;tuntur. Haec em non folum credenti amp; facicnti,ucrumetiam multis aliis profunt.nbsp;Lotheratuir iuftus,quicxfidefugicbat Sodomamamp;diucitcbatadurbemZoar.nbsp;Qua re non fe tâtum amp;familiam fuam,fed etiam ciues,amp; uibem Zoar ab incendionbsp;Zodomiticotutâferuat, Et paulo antepaJàm affirmauerat Dominus fe propternbsp;decemiuftos feruaturum Zodomam. A d Mofen quoqg dices:Dimittc mc,ur »raf-catur furor meus contra lfraëlitas,amp; deleam eos, quid aliud fignificat, ^fe propgt;nbsp;ter Mofeiî Iftaelitis parcere e Et in Adis Apoftolicis i ait angelus Dei ad Pau umnbsp;haufragio pcriclitâttcem;Nè timeas Paule j ecce dohauit tibi Deus cmnes qui nanbsp;uîgaht tecum.Cum igifur tanta fit utilitas fidei amp; operum cius, üt tam credenti tfnbsp;aliis profint,agite dum,amicifsihii, huUus labor, nullum peiiculum nes à tantonbsp;lucio Éicierido deterreat.Quid ergc,inquiesfnemó fua iufticia fibi ali quid iuftificïnbsp;tionis amp;falutis meretuFi amp;merebif aliis :Cumcmniafeccrimus5dicendum eft ,fcrnbsp;ui inutiles fumus,amp; aliis utiles erimustSi fteterint,inquit Dominus,Mofe amp; Samünbsp;el coramme, non eft animainea ad populam iftum ; Et alias ; Si belbas pefsimasnbsp;induxero fuper terram, ut uafteht earn; tres uiti ifti Noe, Daniel Sc leb, fi fuerintnbsp;ïri ea,uiuo ego,dicit Dominus Deus,qüià nee filiosnec filias libcrabunt,fcd ipfi fonbsp;li liberabuntur,terra aût defolabifiQuid ad hæc dicemusrSi meritum humanac idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Riciae confidera£,pfefto nemo eft, ^ui pofsit aut fibi autaliis ex dignitate fuæ ipfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimtS

üsiufticiacquicquam coram Deo meren.InconfpeduenimDeinohiuftificabi-lt;ur omnis homo. Sirefpicitur adiulbficationem coram Deo,amp;aduitamtctet

,is quidem qui credit reputatur coram DEO iuftus per fidem fuam prop* ter Chriftö ,amp; habet uitam æternam, nemo tarnen propria fide carens reputaturnbsp;^iena fide Goram Deo iuftuSjhec habet uitâæternam .Iuftus enim, inquit prophenbsp;ta,ex fide fuauiuit.EtrQui non credit,condenabitur. Si aût alia beneficia Dei fiucnbsp;corporalia fiuc fpiritualia cohfiderantur, terte quemadmodum Deus multa bo-nalaigitur credenti peroratiónem,amp;alia fidci opcra,itactiamaliis peroratio-nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxedentium behefadtiidque nuUo human« dignitatis merito, fed

Z »

I N C À P V t V. ÉVA KG. LVCAßi

tântüm propter ucritatcm pr omifsionis fuae, qua reccpit fc orationem piotutn fît auditarumjamp; ob pmcos iuftos toci Zodomæ parfuium. Nam qucadmodum Canbsp;nus homo non poteft ægtotOjCui feruit,fanitatc fuamita applicare,ut ægrotus innbsp;ægr itudine manés aliéna fanicace ualeat,fed hoc tanta poteft Canus,uc ægroto adnbsp;moueac remedjum,quofire(3e.utatut,propriam ùnitatem recuperet acualeat,nbsp;îta credens non poteft incredulo fidé fuam iuapplicare,ut inaedulus in incredunbsp;htate mancns iuftificetur 8i faluetur aliéna fide, fed hoc poteft credens, ut fide fuanbsp;rideialiethe u offerat incredulo uerbum DeijSi alia beneficia lt;i Deoimpetret,quibus increduluSnbsp;ad cogninonem Dei ueniat, propriam fidem confequatur, Si per fidem perpetu-am falutem habcat. Nifi enim Dominus uellet alteri per alterius pietatem bene*nbsp;facercjcur iufsiffet nos diligere proximos noftros, amp;orare nonfolum pro amias,nbsp;uerumetiam proinimicisf Cur etiam per Ezechielem conqucrcretur,fe quæfiuiflenbsp;inter Ihaëlitas uirum,quiintlt;^iponfret fepem,amp;ftarec oppofituscontra ipfumnbsp;pro terra,ne difsiparet eam,non tarnen inueniffet Quare, amp; fi nemo dignitate fuaenbsp;ipfius iufticiæ quicquam coram Deo mereatur iuftus fua,non aliéna fide uiuat^nbsp;in ahis tarnen bonis fine corporalibus fiue fpirifualibus, alter alterius pietate diuinbsp;na clemctia adiuuatur.Cæterumjquod propheta ait,nec Mofen, nec Samuelem^nbsp;nec Noe,nec Dauidem,ncc Iobem,poffe placate iram Dei,ut populo parcat, ob*nbsp;fcruandum eftjaliud effe,pro pocrutentibus,aliud pro impocnitentibus intercedenbsp;Jftttreeßio pi re.Nam qui funt impocnitcteSjamp; præfraâi contemptores uctbi Dei ,adeo^ ad innbsp;orumquate tentumdefinita fententia Deicôfcripti, his aliorum, quantvmuis piorum inter*nbsp;nus praßt,nbsp;nbsp;nbsp;cefsio nihil prodeft.Quiuero agunt pocnitentiam, aut de quibus fpes eft agendas

pœnitenciæ, hi precibus piorum ita adiuuantur, ut Ifraëlitæ « Mofe amp; Samuele, fil il Noé amp; lob ot patétibus fuis focii Danielis « Daniele in periculis adiuti funt.nbsp;chrißiänorii Ex his admonendi nunc fumus noftri officti, quodcoram Deo, ramadultis pr«nbsp;ergain^.rmof infirmi täte omni pene fenfudeftitutis,qu«m infantibusprac «täte nihil adhuc renbsp;offu:iuni.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum intelligentibus,praeftare debemus.Etenim, quemadmodum hi quatuor uiri

fuftoUunt ex fide paralyticum fuum in lefto, amp; perfoflb tedo atdium, ubi Chriftu* eratjdemittunteumfunibusanteconfpedumC H R.lSTI,nonuerbisquidcm,nbsp;fedipfisfaftis, pro incolumitateeius precantes ,itafuftollamus etiam ex fide no*nbsp;ftros infirmoSjS peifoflbjnon terrenarum ædium tedo, fedipfius cocli firmam^nbsp;tOjproponamuseosanteoculosDO M INI,utmifertuseorum,conférâtip^nbsp;fis fanitaté.Quîs aut, dices, tâtæ effet temeritatis, ut conaretur firmamentum coc'nbsp;li perfoderetNon iubeo te corporalibus fcalis in caehim afcédere, amp; ferreis ligooinbsp;ƒ«= fodere,fed C H R I S T V Sipfefcala ccclicft, amp; qui credit in eum,hicnbsp;ia câli. 'nbsp;nbsp;nbsp;per fidem afcendit in ipfo tanquam fcala in cœlum. Oratio autem ex fide profe*

da,tantae eft uirtutis,ut per earn coclum perfodiamus, amp; ad maieftatem Dei aliO' qui inaccefsibilem penerremus.Sufferamus igiturinfiimosin cœlum,exfidei»nbsp;Chnftum, nimirum credences ,qgt;DoMlNVS Deus nofter tam nobis qu«fl»nbsp;ipfispropterC HRIST V Mfihumfuumpropiciusfit,amp;demittamuseosfi»nbsp;nibusprecum noftratumad confpedum Dei, Sic enimfict,utobfecratiofidei,nbsp;quemadmodum lacobus ait,faluum reddat laborâtem, amp;erigat eum DomînuSjrnbsp;ac fi in peccatis fuerit,remittentur ei.lam, quodofficium prsftamus adultis infit*nbsp;Infantes Chri ^ms^idem quoç præftandum eft infantibus noftris ,Nam quod ad corporis inibcnbsp;/io o^erendi j-jjjjfaj-emamp;humanæ rationis ufumattinet,quid,obfecro,differt inEmsàpara-f CT- aptiftnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporis amp; animat ddhtutorOfferamusigitur Chrifto Do

mino no

H O M I L I Ä I IOAN, B R E N T I î,' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sj?

Riino noftio infantes, amp; offeramus cos non ulnis tantum fpiritualibus,fed etiani corpoxalibus.Et ubi, inquies, inuenierrius Chriftum j ut ad ipfum infantes corponbsp;ralibus ulnis afferamusÆn accipe tibi baptifmuin. Is enim eft,in quo, non Chipnbsp;ftus tantum filius Dei, ueiumetiam pater amp; fpiritus fanftus ihuehitur. Baptizate,nbsp;inquit,omnesgentcs,in nomine Pattis SiFilii 8i Spiritus fanfti. Ej Paulus:Quicûnbsp;que baptizati eftis,Chriftum indùiftis.Primüm igitur, ad præftâda infantibus pùnbsp;officia,credere debemus,quôd Chriftus etiam pro infantibus mortuus lît3amp; plaçanbsp;uerit pro cis pattern, amp; quod Deus non tantum adultorum, fed etiam i'nfahtiumnbsp;Deus fit.Deinde,ex hac fide pro falute infantitdn orare debemus,fie baptifmo cosnbsp;offerte,ut per baptifmum Chrifto incorporatifaltUcmconfequantur. Hæc li altânbsp;wéte rcponantur, magnam cohfolatiOhcm affcrunt non folum amicis pro para-ly ticis fuis,8i patentibus pro falute infantium fuotumfollicitiSjfed etiam his, quinbsp;timoré paralyfis aut apoplexiæfibiipfis obuenturæ, defpefalutis füæ tcntantur.nbsp;Sunt em,qui in infirmitate fua hoc folum timét,ne grauitate amp; magni tudine mornbsp;bi in tantum ftuporem coniiciâtur ;ut amp; fenfu amp; motu deftituanf. Senfibus autcmnbsp;amp; ratione deftituti,exiftimant fc quoque falute tua perpétua deftitui. Sed hacc exnbsp;iftimatio longe omnium uanilsinu tft. Nemo enim ideo falute fua deftituif, quodnbsp;fenfibusamp; ratione deftituatur, fed quod non fit membrum C, H R1 S T Iperfinbsp;dem,nec fit in communione ecclefix feu ûmftotum,in qua fola eft remifsio peccanbsp;torum.Q.uare ,cum adhuc fanus fucris,da operam,ut fis membrum C H RIS r Inbsp;amp; ccclefia:,amp; commendes te,non uejbis tantum fed etiam beneficiis tuis ,frattumnbsp;precibus,acomninoiuxta ptæcéptû Chrifti,faciastibiamicosexmammonaininbsp;quitatiSjUt cum deficias,amp; fenfu ac ratione deftituaris, fufferant te in æterna tabernbsp;liacula,amp;proponânttefefuandu,in confpeftum Dei.JS[eceftutformides,neaminbsp;ciimpotentiores fint, quàm ut queant tc magna corporis mole grauem ad ccelünbsp;ferrc.Hocenimncgocium precibus ex fideptofeftis peragitur. Quanquam autenbsp;preces uideantur externafua facie res euanlda,poffunt tarnen grauifsimum quennbsp;que uiroÿi è terra fuftollere,per nubes ad cocluih fetrc,amp; ante cenfpedu Deieófti-tuere.Siem Eiiæ preces tarn potétesfuerut,ut clauferint amp; rcduferintcalû,fi Monbsp;fl preces tarn ualidæfuerunt, ut potentifsima Amalecitarum arma ab Ifraelitis a-uerterintjCur non amp; homine geftare amp; in coclum ferre póffent? Quare in Chrifto py^cKexfidenbsp;exiftens,amp;piorum prccibus commendatus,defalute tua nihildefperes, etiamfi amp; pyefedaruntnbsp;fenfibus amp; ratione deftituaris.Sednuncuerbum CHRISTI perftringemus.Di potentia.nbsp;cit enim ad paralyticum:Homo,uelut alius Euangelifta habet; Fili,bono animonbsp;cfto:Remittunturtibi pcccatatua.C^idhocfibiuultinexpeftatiiuerbumfBaiulinbsp;petunt paralytico fuofanitatem corporis, Chriftus autemde fanitate negry quinbsp;dem,dcremifsione ucto pcccatorum concionatur. Impius quifpiam refpódiffet:nbsp;Si nihilaliudnobis confetre potes qu«m remifsionem pecçatorum,uale,nos,fi fanbsp;nitatem haberemus,per noftra ipforum opera poifemus peccata expiate. Et pec-cata noftra non intantum nos afficiunt,ut ptæ ipfis fomnus non fit nobis fuauis amp;nbsp;conmuiaiucunda.Dolor auteminfirmitatis noftraeita nos premit, ut præ co nihilnbsp;nobis fit nec iucundum,nec fuaue. A b hoc liberari defideramus, de peccatis aliasnbsp;tempore nobis opportuno curabimus.Ha: funt cogitationes hominii impiorum,nbsp;qui in aegritudinibus fuis nullam habeht peceâtorum fuorum rationem, fed tannbsp;tumâdrecuperandarnfanitatem corpotiâiâdfpirant.Nosuerofcntiamuslefumnbsp;Chriftum D OMINV Mnoftrum, non fine optimoacdiuinifsimoconfiho,nbsp;prias ptowififle paralytico remifsionem p6ccatorum,qu«m contuliffe fanitatenf

Z 5

IN CA P VT V. EVANö. t'VCAB.

corporaletn.Principio enim,Chriftus hac uoce :R emittütui tibi peccata tua,p€i fpicuc explicat honoré amp; maieftatem dimnitatis fux, Remittic enim peccata, fuanbsp;ipfius autoritäre amp; poteftate.Remittuntur,inquit,peccata tua, uidehcet mea, nónbsp;alterius autoritäre. Nam uerba Ghrifti fic intelligenda efle, fignificant Pharifeinbsp;cogitantes.Quis poteftremictere peccata nififolusDeusr Et C H R I S T V Snbsp;iple fic interpretatur dicens : Vt fciatis ,quódfilius hominis habet poteftatem i»nbsp;terra remittendi peccata.Remifsio autem peccatorum,gloria eft amp; maieftas^quÄnbsp;foliDeocompetit.Ptoinde,cumC HR 1 ST V Saflerat fibi autoritatem rC'nbsp;mittendi peccata^profedo manifefte fibi afferit ueram amp; naturalem diuinitatem-Si aût Ghriftusuerus ac naturalis D E V S eft, quid rdinquitur,nifi quo'dfit eti*

Mefsias dicit;Ego fumjCgo fum ipfe,qui deleo iniquitates tuas propter me,amp; pcc catorumtuorum non rccordabor.Etiterum : ''/erelanguoies noftros ipfetuht,nbsp;amp; dolores noftrosipfe portauit, A cmox : Vulneratus eft propter iniquitates no-ftras, attritus eft propter fcclera noftra. His uerbis fignificat Efaias, quod nemonbsp;pofsit dignitate amp; merito,uel operuni,uel pafsionum fuarum pro peccatis latisfanbsp;cere,fedquód folus Mefsias agnus ille fit,qiÄ tollat peccata noftra, quod ad fe quinbsp;dem pertinetjpafsione amp; fanguine fuojquod autem ad nos pcrtinct,gratis, fine ulnbsp;ïis humanx iufticiæ mericis.Ego enimjinquitjfunijqui deleo iniquitates, non tu,nbsp;propter me,propter meam clementiam,propcer meam pafsionem, propter tnC'nbsp;um ianguineni quem effudi,non propter tuam iufticiamjiion propter tuas uel adinbsp;ones uel pafsiones. Porto autem, le fus ille Mariæ filius ufurpat fibi hoc loco ergänbsp;paralyticum id,quod Efaias deMefsiafcribit.Remittitenim paralytico peccatanbsp;gratis,nuUum ab ipfo exigit meritum,nullum facrificium, nullam uel fatisfadio*nbsp;nem uel fatis pafsionem. Remittuntur,inquit, tibi peccata tua, nuUo tuo meriio,nbsp;fed mea folius gratia,nulla tua dignitate,fed mea folius dementia, nullis tuis op«nbsp;ribus, fed mea foliusmifericordia, Et remittuntur tibi peccata, nonparua tao'nbsp;tum,uerumetiam magna,quæcun que uel in AdamOjUel tuis ipfius operibus deß'nbsp;gnafti. A c remittuntur tibi,non folum quantum ad culpam, uerumetiam quao'nbsp;tum ad poenam attinct. Breuiter, peccatorum tucrum qualiumeunque n®n aff»nbsp;plius recordabor, Manifefte igitimhoc loco explicat, quo'd fit uerus Chriftus feünbsp;quiconfiduntfemeritisfuorumopetumpeocataexpiaturos,amp;iramD E ladue^nbsp;fus peccata placaturos.Nam maieftas remifsionis peccatorum, amp; placationisnbsp;diuinæ adfolum lefum Chriftum pertincc.Quolt;l autem folius Ghrifti eft,hoc h ƒnbsp;pocritæ trasferunt ad Opera fua,quod folius filii Dei eft, hoc transferunt ad digf*nbsp;tatem filiorum hominum,quod folius creatoris eft,hoc trasferunt ad creaturas Stnbsp;figmentahumana.Iudxi transferunt remifsionem peccatorum in legem ,amp;fent*nbsp;nnt Deu remittereipfis pdä f»pter circumciûonéamp;alia operalegis, Gentes putäfnbsp;Deüfibi,ppicium,ppter facrificia amp; uirtutes fuas morales.Turcæ exiftimat Deü re*nbsp;mittete ipfis pftä propter facrafua Mahumetica. Monachi cöfiduntfeiuftos eflenbsp;propter opus operatû Mifsæ,6i alia facta. His opinionibus quid aliud faciuot,nbsp;qu«n quódttMisferant maieftatem MçfciæinopexamaaHHmhoïmdgitur quo^

nandis înfirmis,eiicicndis dæmonibus,amp;fufcitandis mortuisjedhcc nô fmt pix- «’«W’«“«®* cipuumeiusofncium,proptcrquodinhuncmunduniucnic,NccuenitjUt externanbsp;ntaieftatc in hoc mundo dominarctur, pro more rcgumhuiusterræ. Dominaturnbsp;quidem «mariufque admare, in coclo Sc in terra, fed partim inuifibilimaieftate,nbsp;partim externa tantum Euangelii prædicatione, quae fide comprehenditur. £\ecnbsp;uenit.ut nouam legem condat.Exphcuit quidem legem Mofi,amp; docuit,quid in eanbsp;lequireretur, fed hoc non fuit præcipuum eins officium. Hoc autem loco,cum di-cit: Remittuntur tibi peccata tua, explicac præcipuum officium fuum jnimitum,nbsp;quod uenerit in hunc mundum,ut hominibus pec cata fua rcmittat,amp; homines cûnbsp;Deo pâtre réconcilier. Et hoc eft Euan gelion, in quo fumma Chiiftianifmi con-ftat. Non mifit ( inquit ) Deus filiumfuum inmundum, ut condemnet mundum,nbsp;fed ut mundus feruetur per eum.Non poteft‘autem feruati,nifi rem'fsionc pecca-torum. NeceflTe igitur eft,Chriftum ad hoc præcipuc miffum effe,ut pcccata remitnbsp;tat. CcrtuSjinquit Paulus3fermo,amp; dignus, quemmodis omnibus ampkdamur,nbsp;quod Chriftuslefusuenitin mundum,utpeccatoresfaluosfaceret. Non poffuntnbsp;autem peccatorcs falui fieti,nifi accepta peccatorumtemifsione. Venitigif Chri-ftusprxcipucobhanccauffam,utfecumafFertct remifsionem pcccatorum. Ncc ^eniifsiope«nbsp;ïeSjdiuitias terrenas,imperia huius mundijamp;maieftatesregias t Quid hxc abilt;^ renbsp;mifsioncpeecatorum prodeffentf Quid aliud eft gloriofus,fanus, diues amp; potensnbsp;uir abflt;5 remifsione peccatorum, quàm uitulus ad fui ipfius maftationem fagma-tus,amp; ad occifionem deftinatust Cum uero attulit fecum Chriftus remifsione peccatorum,attulit un« cum ipfa thefaurum omnium bonorum. V bi enim eft lemif-fio peccatorum, ibi eft gratia Dei, amp; iufticia, amp; liberatio ex omnibus periculis, amp;nbsp;perpetuafoclicitas.Qui hæc bona habet, cuiusrei indigebit A gnofcamus igitutnbsp;officium Chrifti,uteoadfempiternam noftramfalutcm perfidem utamur. Pratenbsp;tea docet Chriftushac uoce : Remittuntur tibi peccata tua, fummam fcientiam,nbsp;quamaior amp;utilior homini in hac terra contingcre non poteft. Docet enim fcire,nbsp;quæ fit uera iuft(cia,qua quis coram Deo iuftus reputatur, amp; qua ueram falutt m co itifiicid ueï4nbsp;fequitur.Nam alii aliter in cognitioneîufticiæ erudiuntur.Difcipuli phanfaorumnbsp;^udiunt «.Rabbinis fuiSjCircumcifionem, facrificia, lotiones manuum, amp; aha idnbsp;genus opera,effe iufticiam coram Deo,amp; qui ea feccrit,habere uitam æternam.Gennbsp;tes idololatræ audiunt « facnficulis fuis,off erre hecatomboca loui tonanti effe luflinbsp;dam. Difcipuli philofophorum audiuntàpræceptoribusfuis,uirtuttsmoralesnbsp;circiufticiam,quaadfalutemperuenitur.Monachorumdifcipuliaudiunt«fuisdonbsp;doribus,miflas, cucullam, rofaria, amp; ftata ieiunia eflciufticiam, propter quamnbsp;Deus uitam largiatur.Scdnos,quiChrifti fumusdifcipuli, audimus hoc loconbsp;longe iliaiP dodlinam de iuftificatione, Cpm enim Chriftus uellet paralyti-

IK CA PVT v: evang; LVCAR

cum iuftificarcjdicit ad eum : Rcmittuntui tibi peccata tua. Que uerfco petfpkue fignificat,nunaraaliam iufticiam nobis contingere pofle, qnàm rcinifsionéiniU'nbsp;fticiæ noftrx per fidé in Chriftû,EtquæjObfecro, alia pofleteffe iufticia noftra r Sinbsp;ex cuciamus omnia noftra, hen funt mfi peccata,amp; iniufticia? : Non tantum creditnbsp;mus Deo,quantum debemus, nec tantum diligimus proximum quantum lex re-quirit.Lex enim fpiritualis eft,nos auté carnales,uenditi fub pcccatum. Relinquiénbsp;PffMU wgOjfoiamremifsionem peccatorum propter Chriftum noftiam efleiufticia, quanbsp;r« morbàrtl falutem confequimur.PoftremOjCum Chriftus prius remittit peccata paralyticonbsp;torpordlitfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofteâreftituiteumcorporalifanitatij baudobfeure indicat, peccataeffe autO'^

res morborum corporalium.Dominus quidem Deus nofter, non omnes morbis affeftos affligit propter peccata.Afibftusfuit lob,fed uir fanftus cuius fimilem nonnbsp;habebatuniuerla terra. Et quidam apudloanncm cæcus nafeitutjuee propter ip*nbsp;fius nec propter parentu peccatum, nihilominus tarnen omnes homines peccatanbsp;habent,amp; peceâtafunt autores morboru corporalium.Si enim per peccatö,queninbsp;admodum Paulus ait,introiitmors in mundûjcur non amp;motbi corporales, mofnbsp;tis nuncii, per peccatum intraflent fProinde,qui morbo corporali affligitur, hocnbsp;primum omnium cuter, ut peccatum radicem morbi expurger. Expurgatur aut^nbsp;per fidem in Chriftum. Expurgato ergo per fidem peccato, uera falus certifsimcnbsp;confequetui.Sed cum iam fatis explicuerimus uerbum Chrifti : Remittuntur tibinbsp;’’ peccatatua3audiamus,quomodo Pharifaeihoc exceperiht. Etcœpetunt cogitanbsp;” referibæamp;Phari£æi,diicentes;Quis efthic,quiloquiturblafphemias tQuispoteftnbsp;dimitterepeccata,nififolusDeusf Blafphemiaeft,fi homo fuæautcrltatiamp; dignbsp;Svquot;”*“* nitati ufurpet,quodfolius Deieft,autfi quistemeraria conuiciaamp;maledidacongcnbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra t in Deum,in uerbum amp; in legem Dei,amp;: autoritati diuinæ legis refiftat.Du obus

igitur nominibus uidetür Chriftus Pharifaeis blafphemias loqüi : Primum, quod autoritate fua remittat peccata.Remittere autem peccata,ad folius Dei autoritär^nbsp;ßimaieftacem pertinef.Deinde,qiiód remittat peccata gratis, Remitterc autépec-'nbsp;cata gratis eft,iuxta opiriionem Ph arifæoyi, detogare autoritati diuinæ legjs,quäßnbsp;mulrafacrificia amp; fatisfadiones pro peccatis pr æfcripht.Sed his ccgitationibus denbsp;Pheffifceorit datant Phanfæi infignemfuämtum infcitiam,tum hÿpocrifim. Scripturaenimnbsp;infàtianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfpicue conciohatur de Mefsiâ,quem promittit, quèd in ipfo behedicentur oiH

hypocrißs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentes,quo'd DOminus pofiturus fît in ipfum omnium hominum iniquitates,

quo'd daturus fit aniraarh fuâm pro peccato,quôd fît medicaturus contritis corde, amp; prædicarurus captiuis indulgentiam amp; claufis apertionem. Cum autem hc clo'nbsp;CO Pharifæi cogitent fecum.’Quis poteft dimittere peccata nifî folus Deusÿ manPnbsp;fefteapparetjipfos feripturas ignorare,nec inteUigere,quodfît uerum ofiiciû Mcf'nbsp;fîæ .Tametfi enim non crediderint hune lefum effe M efsiam,tamen quia étant pronbsp;feflbres theologiæjdebuiflènt è feriptura fcire,Mefsiam uenturum, filium Dei effe,nbsp;amp; habere eandem autoritatem cum patte fuo remittendi peccata. Nunc autem conbsp;gitationibus fuis hocfignific3nt,quôd fenciant Mcfsiâ ncc Deum effe, nec habercnbsp;autoritäre remittendi peccata.Qpare fuam ipforû infeitiam amp; ruditaté,in cognoCnbsp;cenda feripturæ intelligentia,produnt. Quid âutem de hÿpocrifî dicam Naturanbsp;[jäfurtihypo hypocrifeos eft/eftucam in alterius oculo üidere, trabem autem in oculo fuo nortnbsp;animamaduertere. Habebant autemPharifaei maximarn amp;latifsimâ blafphemi^nbsp;trabeminoculisfuis, Tribuebantenim remifsionem peccatorumopehbusfuis,nbsp;lotionibus manuum, latis fimbriis, longis preculis, amp; aliquot horarum ieiunüs»nbsp;quod quid aliud eft, humanis operibus '^wnitatem tiibucre, Sc fua mérita çto

HOMILIAË löAN. BRENTIR

Deo adoraiccHaec eftingens blafphemiaamp; impietas in Deü.Hanc aöt trabe nó ui détPhariamp;iinoculisfuiSjfolafeftuca, quâfalfoexiftimâtfe inoculolefuanimad-uerciflcjcogitatióibus fuisitaagitât,utfentiât nihil unquä magis blafphemü audinbsp;tü dTe.Quare iis cogitationibus,qiiibus putant fe fuam üinaicaté dechrarc, nó nifinbsp;prophanifsimamfuamhypocrifim produnt. Vt cognouit autlefus cogitatio lt; enbsp;neseo^,refp5densdixitadiUos:QuidcogitatisincordibusueftjjséQujdeftfa (cnbsp;cilius diceie : Diftüttunf tibipeccata an dicere ; Surge amp; ambula r Vt aiit fciatis, lt; lt;nbsp;lt;p filius hoïs habet poteftaté in terra dimirccdi peccata, ait paralytico: Tibi dico, t cnbsp;furgCjtolleleâû tuû amp;uadcin domûtuâ.Etcófeftim cófurgens corâillis,tulitleflû cenbsp;in quo iacebat, amp; abiit in domüfuâ,glorificans Deû. Hic iâadiieit Chriftus uer « «nbsp;bo fuo fignacula, fîgnificans interim manifcftifsime, quæ fit uera miraculotû fuo^nbsp;turn ratio.Nam his uerbis: Remittuntur tibi pcccata tuâ,afferuit fibiantea maieftanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tem dtuinitatisamp; Mefsiae.Quod ausé uerbis dixitjhoc nunc duobus miraculis,quae funtteftimonia cocleftiajamp; (igillafpiritus fanfti,côprobat.Alterum eft,quôd occulnbsp;tas pharifæojî cogitatîones cognofcit.Quis autem poteftocculta cordium cognofnbsp;cere praeter folö Deum t Tu folus,inquit Salomon, nofti corda filiorum heminu.nbsp;Et apudicremiâ: Ego Dominus ferutans cor amp; probansrenes. Alfe^Spraecipuünbsp;eft,quôd paraly ticum refolutione neruopc plane ftupidum, ac fenfu amp; motu deftinbsp;tntûjucrbo fuo ita mirabiliter fanat,ut nô folum incolumis furgat,fed etiam ledö,nbsp;quo afpor tatus erat,in humeros fuos tollar,ac domum reporter,Quid eftfacilius^nbsp;inquitjdicere : Remittuntur tibi peccata tua,an dicere:Surge amp; ambuladuxta fen-fum humanum,facilius eft dicere: Remittuntur tibi peccata tua, quod effeftus hnnbsp;ius uerbi fit inuifibilis,qu«m dicere : Surge amp; ambula, qp elFeftus huius uerbi fit uifinbsp;bilis,adcolt;5 palpabilis.lcacj fi Chriftus poteft id efficere uerbo fuo,quod difficiliusnbsp;uidctur,nimirum,fanatc paraly ticum, quanto magis poteft amp; id efficere, quod fanbsp;cilius uidetur,quod eft ,temittcrc peccata. Vt feiatis,iuquit, lt;p filius hominis habetnbsp;poteftatem remittendi peccata,tibi paralytico dico,furge,tolle leftum tuö, amp; abinbsp;in domü tuam.Et ecce miraculum:Paralyticus mox furgit, amp; fublato lefto, fanusnbsp;abit.MuItafunlt;,quac hoc rniraculum illufttifsimumreddunt.Primum,lt;p paralynbsp;ticus fenfu S motu defti tutus fueritjdeindcjq. baiulinon potuerintipfum propternbsp;turbam refta a d Chriftum afportare,fed hecefle habuerint in teftum fubtrahere, «nbsp;perfoffo tefto, ad Chriftum in leÖo demitterc. Hac enim demifsione omnium aunbsp;ditorum oculos adfeuerterunt, amp; occafionem dederunt ferutandi quid hoc rei efnbsp;fetf Facit amp; illudad fplcndorem miraculi, rp Chriftus,arreftis omnium auribus amp;nbsp;longe aliud expcaantibus,pollicetur paralytico ab initio, nó fanitatem fed k mifnbsp;fionem peccatorum,amp; differt fanitatem difputatione de cogitationibus Pharifæonbsp;rum, ut hac dilatione auditores attentiores, amp;de euentu rei magis foUiciti fierent.nbsp;Eoftremo rniraculum iftud ex hoc maxime illuftreredditur, quod ChriftuSjparanbsp;ta promptifsimaomnium attentionCjfolo uerbo paraly ticum fanitati ita reftituit,nbsp;ut ad diftu chrifti,nullainterpofitamora,incolumisfutrexerit,amp; in confpeflu cmnbsp;nium leftum ad dömum fuam reportauerit.Quid ergo nunc de Iefu,qui hoc miranbsp;culû ædiditjfeutiendû putas^ Certe miraculo ifto egregie comprobauit, fe, quamnbsp;uis hominem in terra uerfantem,habere poteftatem remittendi peccata.Si autemnbsp;comprobatum eft, jpfun,},3t,efe poteftatem remittendi peccata, profefto com-probatum eft etiam, ipfum uerum effe filium Dei, amp; Mefsiam. oftendimusnbsp;cnilft fupx» gt; Chriftum eo ipfo afifetere fibi maieftatem diuinitatis amp; Mefsiae,

i

4

ÏÜ C AP-VT E X fî G ; L V C A B;

^0 affcrit (ibi autoritatetn remittcndi peccata.Hoê i^tuc mitaculu reuelat,amp;' ob fignat nobis makftatem Irfu,amp;uciitate Euangelii eiüSjnijmirum,quo*d lefusfit uenbsp;lus fihus D€i,amp; ucrus Mefsias, 8i quod ^et ipfum habéamus rctnifsionem pcccatonbsp;HiimcuJanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luw’î pJacatö patrcmin cœlis, amp; uitam fetnpitcrnam i Ex hoc loco de aliisquoQ

funtß^iUd hîi£acuJisotChtiftoaeditisiudicandûcft,üidelicetjlt;pfintccc’eftiàfigilIa,quibuscô wttteßfttrt lei fiimatui maieftas lefu amp; ucritas Euangelii eius. Sic enim de ipfis iüdicandum effe,nbsp;.fuo- tlt;mtd= Ghriflüs ipfe docet: Opera,iriquicns, qua: egofacio,teftifican^ deme,quód patetnbsp;tifEuanselij).nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Totigitui habemusmaieftatis lefu Seueritatis Euagelii eius cœleftiafig

iiacula amp; teftimonia quot mixacula ucl abipfo lefu j uel ab A poftolis in nomine eius aeditàjift feriptura cômetnorâtur.Sed quomodojinqüieSjpoâumus maieftat^nbsp;diuinitatis amp; Mefsia: ih îefu eJi eo CoUigere,ïp aflerst fibi autoritaté temittendi pecnbsp;cata,quandoetiâ âd PettUih didum eft:Quicquid alligaüeris in terra, erit alligâtdnbsp;In cœlis,amp; quicqüid folüeïis interrà,Cïit foliicu^h cœlis. Simihtet ad omnes A pOnbsp;ftolosdicitur:Accipitcfpititumfandum.Qiiorumcun^remiferitispeccata,rcmitnbsp;tuntur eis,quorûcurtlt;5 tetiriueritis j retenta funt? Ergo ne etiâ A poftoli crut dii,amp;nbsp;Mefsiæ rProfefto fuer unt quidam ih Romana ecclefia,qui gloriâti funt fe A polîo*nbsp;lorumfuccefforcs.Hi ufurparuntfîbiin négocié» remifsiohis peccatoy: tanta potenbsp;ftatem, quanta nec Chriftus Apoftolis dedit,nec Apoftoli unq agnouerut. Quodnbsp;énim Deus pronunciam'tpeccatum,hociftiiufticiâ pronunciarunt. Quod DeuSnbsp;dixit no effe peccatû,hocifti pcccatû dixcrût,eolt;5 infaniæ tandé dcucnetût,ut bulnbsp;lis fuis præceperint angelis, quo animas ex purgatorio, quod fingebant,ex trahit.nbsp;Si in cœlû coJlocentjpraeteXentes adfe diftûzQuicquid folueritis in terra,erit folu*nbsp;turn in cœlis. Hoc autem quid aliud eft qfe in locum Dei coUocare,amp; maieftatemnbsp;Mefsiæ fibi arrogare^Sedabominanda iUa impietas, ab A poftolis amp; piis eoji fuc*nbsp;ceflbribus,hoc eft, fynceti Eüâhgelii prædicatotibus, longifsime abc ft. Chiiftusnbsp;enim aliter fibi afferit poteftâtem tettiittehdi peccata, aliter A poftolis earn comquot;nbsp;mendat. Afferit earn fibi pfopHa maieftatc amp; autoritate, id quod miracuhs confianbsp;mat. A poftolis autem Stomnibus Apoftolicam doflrinam prædicantibus com*nbsp;mendat earn mirtifterio,amp; prædicatiqne Eiwngelii hi nomine fuo. Oportebat,innbsp;quit, Chriftfi pati,amp; refurgerc « mortiiis tertio die, amp; prædicari pœnitentiam amp; renbsp;mifsionempeccatorurnnomineeius,nimirum Chrifti,non ApOftolonun.Acnbsp;eadem quidem remifsio peccatoriim fconfertur amp; per Cliriftum, amp; per A poftolosnbsp;ac miniftros ecclefiæ.Iuxta illud:Qui lios audit,mc audit. EtiSicut mißt me pater,nbsp;ita amp;: ego mittouos.Sed non eadem cóhfcïturaütóritate.Cófertur enim per Chrlnbsp;ftum.autoritatemagifterii. Per A poftolos autem èi Apoftolicam doflrinam pr3înbsp;dicanf cSjfunftione minifterii.Sic nos,inquit Paulus,exiftihiet homo, ut miniflroSnbsp;Chrifti(utminifttosinquam Chrifti,nonutmagiftros ) amp;difpenfatorcs(non ahnbsp;tores ) myfteriorum Dei. Et itcrumiSi ad ahquid idonei fumus, id ex Deo eft,qulnbsp;amp; idoneos fecit nos miniftros noui teftamenti,non literæ fed fpiritus. Qui autc mlnbsp;tantum eft,neceffe habet aliéna bona ita difpenfarc,ut ultra fepta, quod didnbsp;tur,riOtt trahfiliat,amp;: extra præfcriptum magiftri fui non difeedat. Quare, etfi A ponbsp;ftolis amp; Apoftolicam dotonam prædicantibus cômendatum fit,utprædicationenbsp;Euangelii delefu Chriftohomihibuspcccatarcmittant, non tame conceflum eftnbsp;ipfisjucillic peccatum ftatuant,ubi peCcatum non eft,ac dignitati fuæ honoré Delnbsp;Mefsiæucndicent.Habesnunc,quæ (îtmaieftas Dni noftri lefu Chrifti,amp; quâtonbsp;J; raculo eam comprobaaerit. Ac omnes quidera,qui hæcuidemnc,apprchciïnbsp;••r;?,admQdum£uaneeIiftaait^ftupor,amp;21orhîeabantDeum- Etrcplednbsp;---------------A------y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--------- funttimoré

HOMILIäE IÖAN.’ BR. en til nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13S

runttimoic,dicentes:Quiauidimusmirabiliahodic. Kosaûtquiîi£cc,ruange te liftis amp; A poftolis Ghiifti cömemoiantibuSjaudiuimuSjtnagna fide repenamus ea,nbsp;tgt;rimû,ut ex ipfis Chriftum Domina noftf um ueie agnofcamus,S: thefauîû qult; mnbsp;ini^fohabemus perfidem feiamus.Deinde,utcorporafibus infinnitatibusop-prel'si,meminerimus ad confequendam fanitatem, primumomniu deremifsionenbsp;pcccatorum cogitandum effe, qua confecuta, fua tunc fponte fcquetur fanitas,finbsp;non externa, certe fpiritualis amp; perpétua per lefum Chriftû Dominum noftrû quinbsp;eft un« cum Pâtre amp; fpiritufanfto Deus laudandus in fetula Amen,

Ct c cnbsp;dendum eft,quis fuerit hie Leui,de quo Euangelifta fcribit.fiuit ergo is Lcui, fihus tew publicinbsp;AIphxi, quemadmodum Marcus ait, amp; uocatur alio nomine Matthæus, adco^nbsp;is Matthxus eft, qui cófcripfit Euangclion, quod uotamus,fecundû Matthäum.nbsp;Ac priuf^ fecutus eft Chriftû,fuit officio fuo publicanus, Cxterum, quale uitæ genus publicano^ fuerit,explicuimus in eaconcionc,quam loannes baptifta ad pu-blicanos habuit,nimirum,^ per fe quidé honeftum fucritgenus uitat, fed apud lunbsp;dæos duplici nomine male audierit, Alcero,(p publicani fere crudcles erant uefti-galiû amp; tributo^î exaaores,plus extorquentes q conftitutum crat. A c iniquu quvnbsp;dem cft,ultra conftitutum aliquid exigerc, ipfum tamégenus uitx non t ft propternbsp;iniquitatem hominis in co uiuentis condemnandû. Altero,tp ludxi fenciebdt mi-quum effe, ut penderent Romanis t'ributaamp; ueftigalia. Quare omnes cos iniquesnbsp;iudicabant, qui Romanorum exafliones minifterio fuo colligebant. A c iniquumnbsp;quidem eft,minifterio fuo iniquitati auxilium præberei fed quod ad h anc rem attinbsp;nct,non iniquum erat,Romanis in ciuihbus efficiis feruire, proptcrea qgt; R cmaninbsp;pofsidebant eo tempore terram ludatop^ iure legitimi belli.Pröinde,quod attinetnbsp;ad officium publicanijMatthatus non uixit in impio uitat gencre.Quod autem attinbsp;hetadperfonam Matth3ti,appareteuerbisChrifti mox dicen.tisiNonucni ucca-te iuftos fed pcccatores ad pocnitentia, magnis eû peccatis amp; fcelcribus bonû alionbsp;lt;lui uitat fuat genus fordidafle.Huncergo Leui feu Matthæû auocat Chriftus à telonbsp;neofüOjtton quia publicani officiu impium per fe uitat genus fit ( quemadmodumnbsp;nec pifeatura,« qua Petrus amp;fratet eius per Chtiftum auoc3batur,per fe mala eftnbsp;fed quia jpQnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officium,nimirum apoftolatum, demandaturas erat. Et ait « «

iIli:Sequereme.Etreliaisomnibusfurgensfecutusefteum. . Audisuerbapaucif fima ac breuifsima,fed hoc opere,quod Matthæus fecit,nihil admirabilius,nihillt;¥nbsp;hominifaftudifficilius, ac minus pofsibileuidef. Matthatus cm erat uâldé diuts,nbsp;8t mukas pofsidebat opes, Adh ate fungebaf officiö, è quo annuatim ingens 1 ucrunbsp;lecipiebatRelinquere aiit multâ uim opö,amp; officifl plena lucri ,nô ta diffiale eft,Qnbsp;catnifuisuiribus rebftæ impofsibile.Deinde Matthæus fequebaf lefiim, Quid afltnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe

hoc aliud uidebaf ,qfuam ipfius ignominiâ,exiciû,adeotg mortê fequi f Awdre bat ^uitur iefum.

IN CAP VT V. EVA Na LVCAEi

énîffi Icfus apud principes pepuli bsreticus, fedicicfus,fecußci amp; extrerro fup' plicio dignifsirrusiEirgoquihuicadhanbatjpicftflo lùdicabatuifefcpiafcntx*nbsp;neac fuæ intaniticni ex ponere,amp; itl fuum ipfius exidum feftinarc. Natura auttiflnbsp;hominis,qui adhùc fanam nu ntein habct,nihil ucbcmehtiüs henet, g praefcniâ'nbsp;ncum exiciuin.Matthaus tarnen reliâis omnibus fecutus eft lefum alattitate pró'nbsp;ptifsinia.Quidigitüt eft,quod Matthao hoc tpusefi’ctn nôfolvm pcfsibile fednbsp;etiam facilcr Prcfeâô,fi undequai^ drcuihfpiciamjjs, non peffumus aliudinucni'nbsp;te,qu«mfidem. CrediditcnimMatthafuS,perEuangelion,hunckfumeffeucrânbsp;Mefs)am,in quohabeatrdmfsiöhem pec£atorum,iufticiam,uitam,amp; falutem pe£nbsp;petuâ.Hæc fides tam efficax in MatthæofuitjUt opus,ad qüodà Chiifto uocabaf,nbsp;fieret ipfi tam pofsibilc,qisàm facile amp; iucundutn. Hoc igitut cxtmplo öbferuan'nbsp;Pneceptanbsp;nbsp;nbsp;dum cft,quid nobis agendum fit, ut praecepta Dei fiant nobis pofsibilia, facili3,8î

Deifiuntno^ iucunda.DominuS chim Deus noilctpropofuit nobis mandata,quæ carni noftrae tfs poßibilU partim funtiniucunda amp; difficilia,p3rtim impofsibilia. Interim tamefirequirituXnbsp;^„.»1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perjidem. «nobiSfummafeüeritace,ticea præftcmus amp;impleamus. Malediflus, inquit, qui

non permanet in fermortibus legis hUiUs, nec eos opere perficir. Quo igitur rccuf' rendum cft,ucea perficiamustnum ad unes ho liras t Std haeimbeciUiotcs funt,^nbsp;ut queant minimum praeceptum Dei perfefte implere. A ffeftus cainis, inquit PaU'nbsp;luSjinimicicia eftàdùetfus Dcum.Nain legi Dei non fubditur, fiquidem ne potelfnbsp;quidem.Recurrendutn autem eftadeapeflt.ndamfidem,quæ eftuirtus fpiritusfannbsp;öi.Si enim habuerimus fidem in Chnftum lefum ,in quo omnes promifsiones Defnbsp;funt etiamamp;amen,pnmum, remittuntur nobis peccata pi opter Clirillum, dein'nbsp;dedatur perfidemfpintus fandus, qui nos rcddit potentes amp; alacres adcbedicn'nbsp;dum uocationi amp; madatis Dei,poftremo,non inputatur per fidem ea impcrfedio,nbsp;..,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ adhut itt obferuandis mandatis Dei reliqua eft. Sed ut melius intelligamus,

docab^^ quomodoàdobferuandamandata Deirccurrcndumfitadcaptirendam fidim, ƒ inobferi^ demofiftfabimus illud UnO aut àltero prxeepto Dci.Lex eft : Non occidas. Hacfinbsp;d»mandatis nonfolumptohibcteXtcfnumhomicidium/edeÉiamiram,concupifccntianinbsp;bet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ultionis,amp; màndât,ut hort tâtuni amico,fed etiam inimico benefacias. Hui,djces,

benefaciäminimitö,amp;non ulCifcatiniuriammihiillatam f Ego uero mallem ini' mico meo omnes dentes incutere, q humane tantum uerbo eum alloqui. A t hienbsp;non quxritur,quidtu nialleS,fcd quid Deus poftulct,acfaCeredebcas.Poftulataöcnbsp;Deus ut non ulcifcariS iniuriam tibi lUatam, amp; uocat te ad benefaciendum inimi'nbsp;co.Sednoninuenio,inqUies,ihcarhemea,UthocfaCerepofsim. Capefle igitur fi'nbsp;dem. Quomodo ( Audi Euangelioti Chl:ifti,audi promifsiones Dei, in Chnftonbsp;confirmatas. 1ft autem Euangelion Chtifti, (p Deus remit tat nobis peccata no'nbsp;lira aduerfus ipfum commifla,gratis propter Chriftum.Et cp Chrillus pro ncbiSnbsp;mortuuS eft,cum adhuc effemus pcccatores,amp; inimici Dei.Ptcmifsicnes ice Euâ'nbsp;gelicæ fürit: Si remiferitis hcminibus fua crrata,remittet etiam uebis pater ccckfliSnbsp;ueftraerirata.Et;Meaeft ultio,ego rependam Hîpcfiferio crediderimus, profedonbsp;fieri non poteft, quiri dileftio inimici,amp; obliuio inferendx ultionis non (bin pofsfnbsp;bilis,fed etiam iucunda fit: Et quanq reliquiae car his alio uocent, tarnen quia fpirfnbsp;tus fidei dominatUtjhon imputanturiLex item eft: Non fureris. Qua lege non uonbsp;camur tantum ad uitandaexterna furta,fed iubemur etiam egenos amp; paupcres nonbsp;ftrisopibuS iuuare.Huic auteni diuinac uocationi obfequi,amp; fuas opes aliis exponcnbsp;re,carni admodum durum ac difficile eft.ltaeg,ut fiat lucundumac facile,ad capefnbsp;fendam amp; confirmandâ fidem xecurxendû eft.Dixic ein Deus: Focnerat Domino*nbsp;qui largituf

H O H I L I A E I O A N. B R E N T 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^9

lt;luilaigitutpaupcii.Et;Beatus,quiintclligit fuperegetmm amp; paupetéjn die ma b libcrabit eum Dominus.Et iterum:Qui reliquerit aliquid piopter nomen meö,nbsp;cenwplum accipict,amp; uitæ æternæ fordetur hæreditatem.Qui has ac fimiks pronbsp;mifsiones crediderit,is certc tanta alacritate uocationi Dei obfequetur,ac opes funbsp;as in cgenos efFundet,ut prodigus potius q pius ab hominibus huius fcculi iudice-tur.Obferuemus igitur jÇp ad facienda mandata Deijamp; ad obediendum diuinæ uonbsp;cationijOecdTaiiu fit,ut Euagelion Chrifti amp;pmifsiones diuinas audiamus, amp; exnbsp;ipfisfidé cócipiamus at^ confirmcmus.Sicenim fiet,utquodnobis noftra uirtutenbsp;durum,difhcilCjac impofsibile eft,hoc uirtute fidei pofsibile,facile3amp; iucundum finbsp;at.Cætetum priufq Matthæus,ueJ à Chrifto uocaretur,uel uocatus cum Chrifto anbsp;biret: Feciteiconuiuiûmagnumindomofua,amp;eratturbamultapublicanoj: “nbsp;amp; aliotû,qui cum illis erant difcumbentes.Et murmurabant Pharifæi amp; fciibæ eo ‘ *nbsp;Xum ,dicétes ad difcipulos eius : Quare cû publicanis amp; peccatoribus manducatis ‘ «nbsp;amp; bibitisf Hic iam produnt Pharifæi inuidû animum fuû, qucm iamdudû ad- “nbsp;uetfus Chriftum conceperât.Nam, quod per fe non erat malum, imo, quod eratnbsp;fummain Chtifto uirtus ,hoc Pharifæiiuxta naturâ inuidiæ caluminanf, amp; in pef pharifteorunbsp;Cmam partem interprétant Quare cum publicanis,inquiunt, peccatoribus fu- inuidia^nbsp;mit cibum præceptot ueftercHabetis prarceptorem, qui profiref fe doctor em iuftinbsp;ciæjfedeccecûiniuftis nongt;folûloquif,uerumetiam familiatiter uiuit. Quid ergonbsp;aliud reliquû eft,q ut ex fodalicio fuo iudicâdus fittHabet pcccatores fodales,quanbsp;te amp;ipfepeccatoreft-Pares cum paribus,aiunt,facilime côgregantur. Hæcaüt lt; enbsp;cum lefus audirct,rcfpondens dixit ad illos : Non egent qui fani funt medic o, fed c enbsp;qui male habent. Non enimueni uocate iuftos,fedpeccatoresadpcenitentiam. lt;«

Etfi Pharifæi meri fintfycophantæ, eft tarnen quod ipfis gratias agamus. Oc caGone em huius calûniæ extorquent e' Chrifto tria(fic cm uocare libet)apophthcnbsp;gmata, utdiuinifsima jitadoftrina pietatisSc côfolatione plenifsima.ac perpétuanbsp;memoria digniisima,necahter conferuanda,q margarita,uniones,amp; rehquiæ fannbsp;ftifsimæ.Primum eft: Non egent qui fani funt mcdico,fed qui male habent .Hocnbsp;didum maximæ confolationis eft animo, propter peccatum aut peccati fup-plicium male affèdo. Namficonfcientia tangitut cognitione peccatorû ,tuncnbsp;fentit homo,fe àDeo abiedum,Chriftum adfe non pertinere, Chriftumin afflidinbsp;onibus non adiuturum ,nec in morte feruaturum.Quare non audet in Chriftûcrenbsp;derc,non audet pattern in nomine Chrifti inuocare, non côciones Euangelii iu-cundo animo audire ,non facramentû cccnæ dominicæ ad conßrmationc f;deifanbsp;mere,breuiter ,tanto timoré propter peccata corripif ,ut à Chtifto amp; dofirina acnbsp;lacramentis eius non aliter q à crudelifsimo tyranno,amp; præfcntaneafuaipfius innbsp;ternidoneabhorreat. Sed huictimori, ac propemodum defperationi medef hocnbsp;diaûChrifti:Quifanifunt,noncgentmedico,fed quimalehabent. Chriftuseinnbsp;uocatfepublicummedicum.Sedismedicus longifsime«Lcorporahbusmedicisnbsp;diftat.Hi emcorporibus tantum remedia admouent jilleaut medef animis amp; connbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v

fdétiis.Hijfi multû, corporalem uitâ ahquothoris aut annis medela fua proferût, ille aut uitâ in perpauu profert his,qui remedia eius accipiunt. Hi nonnifi accepnbsp;ta auteerto fperata mercede medicanf jille aut gratis, fine omni merito aut mei cenbsp;de confert remediû.Hi medicanf herbis mane uitentibus,uefperi arefcentibus,illenbsp;aût medicaf uerbo Euangelii,quod inæternû uiret ac fioret.Hi nonnunq aut infeinbsp;tia,aut errore ,aut ignauia, ægroto exiciû afFerunt.llle aût tam dodus medicus eft.nbsp;Ut oiamoiboium amp; lemedio^ genera exaaifsimecognofcat,tam prudes,ut non

KOM ILIAS IOAN, B R E N T I I.

calamnîis jucruractiâ cruddibus latrociniis. Quid «gonnquies,quctr.odc dicic Chnftusj Non ucni uocarc luftos^f d pcccatores ad pocnitcntiam, quandô kripnbsp;tumfit.Dominus diîigit iuftos,amp; nias pcccatoru drfpctdccrEt l'tciühkKôùit Dônbsp;minus uiâ iuftorum,amp; iccr impiorum peribit. Si Dns diligit mftos, quoinodo hànbsp;uocitcos Chriftusr Si odiohabet peccatorcs, quomodo Chriftus cos ita diiigit,nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;. .

ut tciidis iuftis uocct ipfos ad pocnitétiamt Scioquidc luftos hoc loco, cum Chti ftus dicit: Non ucni uocare iuftos,pio hy pcciins, amp; externa tantum lufticia h bricnbsp;ftisuulgo intclligi .Scd quiaeciamhos uocat t hnftus ad pccnitentiai-n,ideôre-ftius intclligemus per iuftos,cos qui perfcâe amp; abfolutc fatisfaciunt kgi diuiriæ.Etnbsp;hos non ucnit uocare Ch riftus .Quamobré t quia in tota oibc terrarum nullbs ta -les inucnit.InconfpcSu cnim tuOjinquitjnô iuftificabitur omnis uiucns. Et ; Omnbsp;nés deficxcrûtjfimul mutiles fafti funt^non cft qui cxcrceat bonitatem,non cft uf^nbsp;ad unum,VenitigifChriftus,nonpropter luftos, quos noninuenit ,led propternbsp;pcccatores.Et ucnit,non ut plus pcccentjfed ut refipifcant, amp; falutem c cniequahnbsp;tur.Viuo ego,dicit Dominus Deus,nolo mortem impii,fedut conuertatur impinbsp;us*uiafua,amp;uiuat. AcPuulus:Ccrtus,inquit,fermoamp;dignus qucmmodis omnibus amplcftamur,(ÿ Chriftus kfus uenit in mundum,ut pccc atorcs faluos face-rct.Sed utmelius intclligamus,quid fibi ueht,quod Chriftus ditit,fe ueniCTejUt uonbsp;cet peccatores ad pcehitentiam,ftatucmus quatuor ordines peccatorum,Primusnbsp;ordo corum cft,qui iuxta externa operahonefte quidem amp; fände uiuurit,fed cenfinbsp;nbsp;nbsp;•

duntin fuamfanditatcm,8C putantfc bonis fuis operibus expiarc pcccata,non tan tum fua fed etiam aliorum,item placarc Deum,8f mereri uitam ætemâ. T alis pec-cator fuit Paulus,amp; Phanfaii quidam, priufq ad Chriftianifmum conuerterentur.nbsp;Tales peccatorcsfuntoéshypocritæSî: iufticiarii.Hietfiuideantur iufti,funt tarnenbsp;longe oim maximi peccatores coram Deo.Etenim,quantum in ipfis eft, dciiciütnbsp;Chriftum è fuamaicftate,amp; coUocant fe amp; opera fua in locum Chrifti,adeoq} cen-tempto Chrifto fuam ipforurii fanditatem pro De© adorant.Hcc autem nihil alinbsp;ud cft,5 alienos Deos cclcre,amp; ucrum Deum blafphemia afficere, qux funt peccanbsp;ta maxime omnium deteftanda. V cnit igif Chriftus hos peccatores uccare.Qiio'ï'nbsp;adpocnitentiam.Ad quammum ut pocniteatcos bonorü operum ,quæ iuxta legem Dni feccrunt Nequaq.Dominus ein iufsit bona opera fecundum k gé fuamnbsp;facetc,fed ut pocnitcat cos impietatis,quam habuerut in bonis operibus,amp; credatnbsp;ïnChriftum,cpproptcrhuncfolûhabeâtrcrnifsioncpetcato».Suntcniduxprxnbsp;cipuxpartespcenitentiæ,quemadmodumfxpeindicauimus : Altcraeftagnitionbsp;peccatorum. A Itéra eft fidesremifsio pcccatorù propter folum Chriftu continnbsp;8at.Nambonaopera,quæ ex fidefequunf,nô funt proprie partes,fed fruflus poc-nitentiaê. A dhas igitur pocnitentix partes amp; fruftus uocat Chriftus peccatort s hynbsp;pocritas amp; iufticiarios,uidelicet primu,ut agnofcantfuam impietatem, qua hononbsp;rt Mefsix fibi amp; fuis openbus ufurparunt ,agnofcant item naturalé fuû moibum,nbsp;lt;300 fpûDci ita priuati funt, ut ncc quic q perfede boni facere, net Deum placate,nbsp;nec propcccatis fatisfaccre ,riec uita xterna mereri queantnbsp;nbsp;nbsp;confiteanf cum Da

wide dicentcs :Tibi folö pecco,amp; malu corâ te facio. Qtiare t quia in iniquitatibus «óccptusfum,amp; in pcccatis côccpit me mater mca.Deinde,ut credant ,qt folus Icnbsp;tis Chriftus fit propieiatio pro pcccatis ipforu amp;meritû uitx æternæ. Poftrtmo,nbsp;frniinnf^ nnfvor'ît-flnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______

IH CAPVT V. BfANS”. L f C A B.

«briofijmal(.dici,fcorutores,adulteri,fiiicSjhcimicid3f,lauontsgt;amp; Quis t niuia ftc leiatorü genera enumerarc poffetï Cum igif Cbnftus dicat, fc ucniü'e id uccâdtsnbsp;pcccatores ,Jgt;fcfto uenir, ut hos quo^ pcccatorcs,quosiam ccninimicrauinius,nbsp;nó dico abominefjfed uocet, ad quidtnum ut in fiagicùs ßefcclcnbus i'ujs pergâtfnbsp;Nihil uero minus,fed ut poenitentiâ agant.Pccnitentia aüt,ut dixinius, eondat a*nbsp;gnitionepeccatorü,amp; fide in Chriftô,quæ poftca fruftus fuos ,b®na ol era^kiunt.nbsp;Vocanfigitur«ChtiftOjUtpcccatafua agnofcant,amp;fentiant fecbptccatapernbsp;petuuniinfernifupplicium jneritos.uocanf item, uepoft agnitionem petcatoiünbsp;credant peccata fibi propter Chriftum gratis remlflà5amp;fe habere Deum propici'nbsp;um.Poftremo uocantur,ucfaciantdignos frue'ïus pernitentiæ, amp; « peccatis hbC'nbsp;IIInbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratijiufticiæ ferui3nt.Teicius ordo eop: eft, qui iam in confcientia fuafentiunt iU'

Terterriti nbsp;nbsp;diciu peccatorum^uident faam impictatcm,amp; iudicant fc propter peccata, non u

gnitionepecs nü,fed fexcentos internos probe meritos.De his quid dicemus r Hos nc Chriftüs clt;*tor«m4nbsp;nbsp;nbsp;abomïnat^ rMinime omnium,fed uenit uocarceos, ad quid r nü addefperationc^

Abfitjfed quia iam ante in priori parte pœnitentiæ ,nimirum,agnitione pcccato ru côfiftunt,uenit uocareeos ad altera partem,uidclicctfidem,ut credantnbsp;nbsp;nbsp;habe

ant propter Chriftû remifsionem pdo^, placatum parte in eœhs, amp; uitam set«' Chriftioffià nam,amp;utadgratiarûaiSioné,exhacfideuoCationiDeiobed!ât Hccenimcfficiûnbsp;Chrifti efle,ut agnitione pftôrum pertertitos ad fidem uc cet,ex plicat etiâ Efaias,nbsp;per que Dns de filio fuo ita loquitur; Dedi te in foedus pepuli, in lucem gentiû ,ucnbsp;aperires oculos cæcorû,amp; educeres de conclufione uinftû,dc domo carteris fedennbsp;tes in tenebris. Et iterû dicit ipfe Chriftus ; Spûs Domini fuper me, eo ep unxentnbsp;me, ad euangelizandû afflidis mifit me, ut mederer contntis cor de,amp; prœdicaiénbsp;captiuis indulgentiâ,amp; claufis aperticnc. A c rurfus; Super que refpicnun, rufifupnbsp;paupcrculu amp; contritû fpiiitu, ac trementc fermones meosr Proinde, qui agnof-1111nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'^*^*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fua,tanto magis fentiant Chriftu ad fe pertinere, quanto grauius cxî

ciû peccataminant Quartus ordo eorû cft, qui poft agnitione peccatorû fide cX iquot;êdtnteî a- E^angelio concipiût,amp; credôt,(p habeantremifsioné peccatorum propter Chrinbsp;rcmißionemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etfireputenf corâ Deo lufti per fidé propter Chriftû,amp; obediât ex fide uo

fxrccatorum cationi Dei, ac bona opera faciât quæ Deo placent, habent tn adhuc in fe rêhqui cenfecuti.nbsp;nbsp;nbsp;as pecc ati,qHO fit,ut non pofsint perfefte içnplere legé Dni, ncc abfoluta amp; emnf

uitio carentia bona opera facere,fed cum oîafecciint,neceffe tn habeant eu Dauï de exclamare: Iniquitaté mcâ ego cognofeo, amp; peccatû meum corâ me eft femp-Tibi folû pecco amp; malû corâ te facio, hoc eft, qcquid facio ,pecco,quia nunq adnbsp;plenûfatisfacio legi Dei. Vcnit igif Chriftus,ut amp; hos peccatores uocetad poeni-tentiâ, uidclicet,ut reliquias peccati fui femper agnofeât, amp; credât, ep etfi peccatânbsp;in ipfis maneatjteatus tn peccatippter Chriftû fnblatus fitj non imputef ; pterea,nbsp;ut fidé fuâ fubinde magis atlt;p magis côfirméc,quo dominent peccato amp; concupd’nbsp;centiis eius,ac fer uiât iuftîciæ. Habes nunc quatuor peccatorû or dines, ac nuliuSnbsp;profefto hoîm eft,in toto orbe terrarû, qui nô in aliquo horû ordinû côprehcndinbsp;tur .Cû igif Chriftus palim confitef,officiû fuû effe,ut uocet peccatores ad poeninbsp;tenta,quidreliquû eft, nifi (p Chriftus uenit uocare oés holes ad faluté, fiuehyp^nbsp;critasjfiue manifefte fceleratos,fiue pftâ fua agnofcentes,fiue iam credétesr Quddnbsp;fi hoc eft officiû Chrifti,ficutuereeft,quid propter pftâ tua Chriftûfugisf quid adnbsp;confpeôhrmeius ttepidasf quid defperas t Nam ut confidenti animoadiungas tßnbsp;Chrifto, imo patiaris falté Chriftû tibi adiungi, ecee tibi aliud diôû Chrifti,qult;’nbsp;•mnino fe tibi donat^dt obuiiSj^uod aiûtjUlnis te expeâac.Filius hois^inqt ,nô ucnbsp;n4cad£lt;

H ö M l£ i ï I 1 o A M; B R.Ë N T IL U»

hît ad pcrdcndû animas hoîm,(cd adferuandum.Et itcrû; Vcnit filius hoîs quæ-i«e, amp; feruarc qd pcticrat. Cur ago didtur ; Diligit Dns iuftos,« nias pcccatoiû difpadetîHic iuftiappellàné,pœniKnta, Si iniiocationc Dni ex fide ambvüâtcs,nbsp;quos fupia «iâ inter ordincs pcccatorû cómcmorauimus.Péccatoics aût uocanÊnbsp;hic proprie,inipii j, qui uerbo Dni âdpocnitentiâ udcati nuliaçrfus ratiôe adducinbsp;qucuntjUt refipifcât,fcd pergétes in fuaimpictate,Dno Deo hoftro, amp; uerbo eins,nbsp;media,quod aiùntjdigitum oftcndunt.Hos tantifpcr odic DnSjdum in impiaatènbsp;fua pcrfcùaant,8£ odit,non quia perdere uelitjfi rcfipifcant,fcd quia uocati refipifnbsp;cere noiûc.Quare,qui pait,profcfto nô pcrit,quia pcccauit : Alioqui enim nullusnbsp;non hoim periiffet,fed quia uocatus ad pocnitcnriâ non obediit,non agnouit pccnbsp;catû,non crcdidit,lt;j propter Chiiftû peccatorû remifsioncm habeat. Dicic enünnbsp;E)ominus: Si impius egcrit pccnitcntiâ,oiminiquitatû eius ,quas opcratus cft, nanbsp;iecordabor.Terciû apophthegma ,hocloco obferuandû,nô cômcmorat Lucas,nbsp;(ed Matthæus capite riono ,ubi cadé hiftoria de côuiuio cum publicanis in domonbsp;Matthxi habito defcnbif R.cfp ôde't ein Chriftus Pharifaeis calumniantibus, cinbsp;publicanis amp; peccawribuscibum fumcrct,amp;ait:Quin potius iteamp; difcite jquid fitnbsp;ülud;Mifcricordiàuoloamp;nonfacrificiû.Ha:'cruntapudprophetamOfeam,ca' . nbsp;pitefexto.Mifericordiâ,inquicDns,uoio,amp;nonfacrificiû,amp;fciérianiDeiplusq ßo»4opw4.nbsp;holocaufta. Memorabilc diftû ,quo quæ fint ucra bona opéra,lege Dûi mädata,amp; ^u^eua-e/iranbsp;Deo acccpta,cxpIicaC.Etcnim Plîàrif£Eiamp; hypocntæ exithraai;t, ea proprie ucranbsp;effe bonaoperaamp; Üeo grata ,qui ipfi ftatutisfic præceptis fuis ptæfenbût,ccrto ténbsp;pore ieiunare,certas preculas numerare,ccrtâ elcemofyna ccrtis paupenbus pftanbsp;rc,manus ante fumptioné cibi îauare, ph ylaflaia fua ddatarc ,finibi gt;as palliorûnbsp;fuott magnificare,nicntâ, ahethum amp; cyminû detiniaie, mulcaholccaufta offernbsp;tc,faciéextctminare,ad peceatoris afpeftu expuerc, conrubcrniaprophanorumnbsp;hoininû fugere,in defer to habitare,tunicä certi Coloris ucftiïi,apeitis calceis calcinbsp;arijpecuniâ manu nô attingcre,cucullam gcftarc,fta£ioncs uifitarejSiquis oés h y-pocritarûnugasenumerarepolTetrQuanqauthæc operapcrfenon fintimpia, , .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

amp; quxdamex ipfis lege Dni nonimprobanf,non taméfunt ea opéra, quæ lex Der Lfgw fpiic rcquirit,amp; qui maxime oîm à nobis præftari uult.Sed hic tft præcipuus diuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««•

nae legis fcopus,q^ requirat,non facrif.cia amp; holocaufta, non nugas amp; lulus pueriles, fed fide erga Deum,amp; dilcftiohc erga proximum. Vnde Dominus apud Ofea dicip Volo mifericordiâjhoc eft,dilcdiohem proximl, uolo ut alter alter! miferi-tordiâ Si bnficium exhibeat,praîcipio,ut fapiens confulat infipicnti, potens dcfennbsp;dat impotentem,diues adiuuet opibus fuis pauperé,fanus fcruiat ægroto,Iætus cónbsp;folc^ triftem,tedc incedens oftendat uiam etranti ,iuftus ftudeat peccatoié ad pœnbsp;Otitcntiâ reducere,breuitcr, unufquifij bnfaciat proximo fuo, quoquo mcdo po-teft,Hxcfuntopeta,quîElegcmeamandanf.yoloitemfcientiâDci,hoccft,Êdénbsp;in Deutn ,uolo ut agnofcatis qfeuetus firn Deus erga peccatores impccnitehtes,nbsp;quàmitemmifeticors Si Clemens erga pocnitentes, uolö ut credatis me tam pro-picium effeppter fernen Àbra3e,lefum Chriftû filiummeû,ut gratis reniittâ peccanbsp;donem uitâ æternâjuolo, ut nomen meû celebrctis, amp; in oîbus affliâicmbusnbsp;lnuocetis,uolo,ut certo fenciatis, uos mea clementiain oibus aduerfis fetuandos.nbsp;Hxcfuntopcta,quælegcmeapcipucrequiro.Huccôuenitetiam,qucdEfaiasdi-cit: Quo mihi multitudiné uidimaru ueftrarû dicit DnstPlenus fum. Holocauftanbsp;arietufif adipé pinguin ,amp;fanguiné uitulorô,agnorûamp;hircorum nolui. Etmox:nbsp;Quicfcicc agcre paucifc,difci£c bnfacac,quxrite iudiciu,fubuenitc oppreffo,iudi

» 3

IN CAPVT V. EVANG. LVCAB.

catepupiUojdcfenditcuiduâ.Et Ieremias:NonfumIocutus,inquit Dns, cühi p®' tnbus ueftiis, Si no præccpi eis in die qua cduxi eos de terra A cgypti deucrboho'nbsp;locaucomatu Si uiaimarû,fedhoc ueibû præccpi eis dicens ; Auditeuocémeâ,nbsp;cro uobis Deus,amp; uos eritis mihi populus,amp; ambulate in omni dia quamadaui uonbsp;biSjUt bene fit uobis.Accedithucamp;Micheas.'IndicabOjinquicSjtibióhomo quidnbsp;fn bonu ,amp; quid Dns requirat « te. Vtilt;5 faccre iudiciü,diligere mifeticordiâjamp; foinbsp;licitöambulare cum Deo tuo.Sed cur pteriremusSamue]é,qui ad Saulé facrificianbsp;pütius qmandatü Dnifcdantemita ait: Nunquid uult Dominus holocauftaamp;uinbsp;ftimas,amp; non potius,utobediaturuoci Duif Melior eftemobedientia quiftimï»nbsp;amp;aufcultaremagis qofferteadipéarietü.Habes quæfintuerebonaopera, Deonbsp;aecepta,amp; inique Pharifæi calumniati fint Chriftû, qj maluerit cö publicanis cónbsp;uïuari,ut ipfos ad pocnitentia inuitet (id quod eft uere bonö opus facere) q facrifi-cta amp; hy pocritica opera cü Pharifæis feflari,ut ab h oïbus glorificef, id qucd eft uanbsp;næ gEriæ ftudere.Nunc igif reliquu eft,ut hæc tria apophthegmata altifsima minbsp;te rcpcnamus, primum, ut e' duobus prioribus officiû Chriftirefte cognofcanus,nbsp;amp; ftdé noftra in terroribus confcientiæ cófirmemus, deinde ut è poftenori ration^nbsp;opcrii uere bonotü difcamus,amp; earn feftantes, ad uera amp;fempircrna foclicitaté pcfnbsp;ueniamuSjper lefum Chriftum EXominum noftrum, qui eft un« cum Pâtre SiSpinbsp;ïitu fando Deus laudandus in fecula Amen.

H O MI LI A XLVf.

VIgp dicitur: Eum, qui ueîit oîbus placere, necefte habere alto mane furgere,quo fignificatur, tam morofa effe hoîmnbsp;indicia,ut nemo fit, quantumcunij iuftus ac pius,qui oibuSnbsp;omniex partefatisredefacere uideatur.Ethane quidéfortfnbsp;hoîbusin peccatocôceptisamp;natisaccidercjhaudqua^minbsp;rum, fed cp idé quoij eueniat Domino noftro lefu Chrifto,

»gt; I

» ’ lumiQuate difeipuli loannis ieiunant frequentcr,amp;obfecrationes faciût,fimilir^’‘ »J amp;Pharifæorû,tuiaûtcdûtamp;bibuntt Qui hoc dixerint, ahiEuangeliftaeexphquot;nbsp;cant.DifcipuliIoannis(inquitMarc:is)amp;Phatifæorûicinnabant,uenîuntq’amp;lt;ifnbsp;cunr iUi:Q.uarc difeipuli loannis amp; Ph arifæop;: ieiunât, tui aût non ieiunâf r Qp’^.nbsp;cb antem hæcfibi uelitexpoftulatio, diligenter excutiendum eft. A c primum quo^nbsp;frerdtiones eoUiungantur ieiunia amp; obfecrationcs(Dicunt enim,quare difeipuli loannis leinnbsp;(juareconiun nanr,amp;obfecrationesfaciunt ) confuetudinem Mofaicæ politiæexplicat. In p«^'nbsp;gantur, blicîs enim afflidionibus obferuarunt Ifraclitæ folenni more publicas htanias aCnbsp;precationes, Si quo commodius hæ obfcruarentur, «mane ufque ad uefperam i^'nbsp;iunauerût.Oratio enim in fide ardens,qualis in afflidionibus efle debet,tcquitit h®,nbsp;minem non ebtium fed fobrium ? Ynde, ubi fcxiptuxa tradit ieiunia obferuata,ib‘nbsp;meminf^*®

HO M IL I aE ïbAN, BRÈNTl t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ùà

memïncris litanias amp; pretationcs obferuacas cffe. Sic Ifraelitæ à Bcnianiitis uifflj qucmadmodu ludicum capite uiccfimo faibif,iciunaucrunt ufqj ad uefperam,hccnbsp;cft.fobrii amp; ieiuni obferuarunt litanias,amp; in orationeuflt;$ ad uefpcra peifeuerarunt.nbsp;Sic Ahab audiens uaticiniu Eliæ de internitione domus fuæ opcrit cilicio carnénbsp;fuâjamp;ieiunatjhoccftjpublicamiitaniamobferuat. ^icrexlofaphatirruptioneho.nbsp;ftium pcrterritus prædicauit ieiunm in uniuerfo Juda, hoc eft^m fcripturaexponit,nbsp;totum eórulit fe ad logandum Dnm, amp; omnes de urbibus fuis uenerunc ad obfe-crandum Dûm.Niniuira: quo^, quarnuis nonfucrintde corpore Ifraehticæreip.nbsp;hunc tarnen ritû obferuarunt, Sc ad prædicationé lonæ prædicauerunt iciuniû,ui-delicetutclarnarent,qucmadmodüinlonafcriptum eftjadDnminfortitudine^nbsp;quo ignofcat ipGs,8c reuertatur à furore iræ fuæ.Et leremias ait; Cuni leiunauerint;nbsp;non exaudiâ prcces eoruin,nimi^ fignificans ieiuniafuiffe propterprecationcs obnbsp;feruata. CôiungitetiâilIaChriftus in Euâgcliodicés:Hoc genus dæmoniopz nonnbsp;egreditutjOifi per deprecationcm amp; ieiuniutn.Qutbus uerbis nihil aliud fignificatjnbsp;quàm cj dæmones nonexpellantur humanafed diuinauirtute,quæ oratione fidcinbsp;« Domino impetratur. Cæterû, hoc ieiunandi SCobfecrandi more, hi qui ueramnbsp;teftæfidci cognitionem habuerunt, SC pie Sc utiliter ufi funuJeiunaruntenim,nonnbsp;ut ex opéré opcrato ieiunü cxpiarcnt pcccatafua,Sc mercrentur gratiâ Dei, fed utnbsp;fobrietate aptiorcs effent,in ludu 6c afiSiâione fua,ad orandum. Ét oïarunt,non utnbsp;ex opéré operato orationis Deum placarent,6c âuxilium impetrarent, fed ut ora-tionc fidem fuâ excitarét 6c accendercnt, ac per fidé à Dco propter mifericordiamnbsp;cius accipcient,quod pctebât.Atcjhic eftlegitimus ieiunü acorationis ufus,uîde-licet, ut fobrietate aptiores ad oratione cfficiamur, 6c oratione fidé noftrâ ex cite-rnuSjaccédamuSjScfoueamus.Hypocritæ aût6cpharifæi,cumàmaioribusfuishûcnbsp;ritûieiunâdi 6corandi quafi per manus accepiffent,direxcrût oculcs fuos non in finbsp;dem maiorû,fed in opus tantü eorum externû,6c inftitucrunt ut hic ritus à difcipunbsp;lis fuis obferuaretur,nontantû in luftu, eu grauitas affliâionû ad orandû impelle-batjfed certis femper diebus ac horis,6c obfcruaretur hac opinionc, ut mente hu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-uummO

ius operis placarent Deum,fatis facerent pro peccatis,amp;’mercrentur uitam sterna* Acquemadmodumfub Papatu,monachimultasccclcfiaftiéascbfeiuationes, à ‘ongo,nbsp;maioribus ad praedagogian tantü inftitutas, mutarunt in propïia genera uitæ, Scnbsp;condidcrunt ex ipfis régulas uiuendi,quas uocamus or dines monafticcs, S.’ docuenbsp;runtpoftca,(j eorum ordinü opera fintmerita,qaibus peccata expiantur, tra Deinbsp;niitigatur,8c fempiterna foclicitas acquiritur: itaPharifaei tranftulcrtint maiori mnbsp;fuorû ritus in ludaifmo,ad monafticum genus uiuédi, Sc obferuarunt ieiunia S’ prenbsp;cationes, non quado afflidiones admonebant,neead excitandam fidem in aduernbsp;fis,fedcertis femper temporibus ac diebus,Sc ad faciendum Deofacrum,cuius menbsp;rito dektent peccata fua,Sc cófequerentur uitam æternam. His adiunxerunt fe ponbsp;ftea difcipuli loannis Baptiftæ, nô ilJi,qui ucrâfidem à loanne didiceruntjSc moXnbsp;Chiiftufeaatifunt,fed qui hypocrifim tantü e'loanne collegerüt. Etenim,quem-sdmodüecclcfiaftiei quidamfcriptorcs,qualis eft inter Græcos Bafilius,inter Latinos Auguftinus , duplices habuerût difcipulos aut leflores; älteres, qui Chrftû acnbsp;nerâ Chriftîanifmi rationé è fcriptisipfoy: didicerût;alteros, qui mérita ttn ac cer-tas obferuatiôes opeyi è feriptis eop^ coaceruarût, 6c in régula uiucdi ac mcnafticünbsp;ordinécôtulerunt:italoânesBaptiftaduplices habuitauditorcs;alteros,qui ex fô fuUäi flifr»nbsp;cionibuseiusue^ Mefsiä didiecrût,qué poftea fecuti funt,quojs’ aliquotmenricnénbsp;fecit loânes Euâgelifta capite primo:alteros,qui in loânc nô côciones de Me£siagt;

a 4

ÎN CÀPVt r. er À N G. LVCAB;

amp;rcâatti fidei ac opertun tationé/ed durum amp; infolitû uinendi genus obferuirff» èquo dcinceps fibiipfis fitigularem régula üitaetinxerunt,ut certisobferuationi-’nbsp;bus operum pro peccatis fuisfatisfccercnt, amp; xternam uitam mcrercntur. Hi et'nbsp;go,amp;ü diueriam à Pharifaeis profefsionem fcdabantur,tanrcn quia eadé cum Ph*nbsp;iifæisopimone fuam uiuendi regulamobferuabant,adiunxerunrfcPharifæis,Snbsp;cxpoftularunt cum Chnfto diccntes : Quare nos amp; Pharifei ieiunamus plaaunç,nbsp;difcipuliuerotuinonieiunanttPharifxi præfciipfcrûtdifdpulisfuis certes dies,nbsp;certas horas ieiunii, amp; cercas ordinationes orandi,quas hi magna diligentia obfetnbsp;uant.Adhaet nos,qüifumusdifcipuliloannis,propofuimusnobisloanncmincX'nbsp;«cmplar uiuèndi,ê quo nobis ipfjs prœfcripfimus certam uitæregulam,« uulgan honbsp;minum cohfuetudine longe difsidenté. Tui uero difcipuli nullû certum uiuendinbsp;genus habent. Edunt cum efuriurit,nulla habita tem poris rationc, bibut cü fitiut,nbsp;orantcumhbetjdormiuntcumfomno grauahtur,adeolt;5 taléuitâducunt,u€nbsp;quendapotiusEpicurum,qcœleftédoaorem,imitatiuideantur. Quidergoto,nbsp;qui te tantum diuinæ iufticiæ profeflbrem gloriaris^non melius difcipulos tuos innbsp;ftituis? Cur non præfcribis cis régulas quafdam uiuendi monaflicas, quales nos Änbsp;Pharifæihabemust C ur toléras ineistam delicatû genus uitaetSi tam molli niueonbsp;di gencre peccataex j)iati,amp; uita xterna impetrari poiTetjinallemus amp; nos te déliesnbsp;tum prafceptoïé,qPhàrifjEcs amp;loannéfcqui.Sed quia peccatanô expian^nifidunbsp;rifsinus caftigationibus corporis, muîtis amp; magnis bonis operibus, amp;üia jctei nanbsp;non paratur,nifi innumerabilibus iufticiæ noftrae meritiSjprofefto, fi ucre te lucriSnbsp;cffedoâcr iufticix^qualem te iaaaSjncceflè habes difcipulos tues abhac ignauanbsp;uoluptuaria uita auertere,amp; nen tantu fidem ipfis incuJcarc ( nihil cnim pi acter finbsp;dei mentionem in concionibus tuis audimus ) fed etiam prsfenbere cis certaiein*nbsp;nia,certas precationcs,amp; alias id genus cbfetuaticnes,qtiibus mereantur diumatnnbsp;gratiam amp; uitam îcternam.Hahc fentenciam habet cxpoftulatió difcipulor um Io*nbsp;annis^amp;Pharifæorum cum Chrifto. In qua uides primo, ueteremefle eenfuetudi'nbsp;nem, ut difcipulos pra ceptorem jfus uidelicet Mineruam, de ce at, amp; ut ChrifluSnbsp;ait, fapientia «filus fuis iuftificetut.Dcinde uides, q morefum fitingenium hypO'nbsp;critarüm,(j nullum genus uitæ probent,nifi qucdadipforum exemplar inftitutönbsp;fit.Sedaudiamus nunc,quidlefusrefpcndeat. Quibus ipfeait; Kun quid potenbsp;ftis filios fponfijdum cu^n illis eft fponfus,faccreieiunaret Venient autem diei,iönbsp;ablatusfueritabillisfponfusjtuncieiunabuntinillisdiebus. ExcufatChriftus,nbsp;primum cemparatione, deinde duabus fimilitudinibus,amp; fe amp; difcipulos fucs,epnbsp;non prxfcribat ipfis certas obferuatlones ieluniorum,ncc adigat eos ad Pharifaicanbsp;amp;monafticam uiuendi regulam.Çomparatio igitur eftiNum pettftis facere utfi'nbsp;lii thalami,dum cum illis eftfpohfus,ieiunent f Vel,ut alius Euangehflahabcnnönbsp;fponfi lugere,quamdiu cum illis eft fponfustDicuntur autem fihi fpennbsp;fifcuthalami,moteHebtaico,amici ad nuptias inuitati. Eftigiturfententia.Cbfetnbsp;uationes ieiuniorumamp;Iitaniarum conucniunt lu3ui,amp; afflidionibuSjgaudiaueionbsp;amp; conuiuia conucniunt nuptiis.lam, fi folenni more licet amicis ad nuptias inuitsnbsp;tis cum fponfo Ixtari,amp; paulo fplcndidius conuiuari, quis difcipulos mcos ad cb'nbsp;feruationes iciunii hoc tempore adigetct,quando nun c non lugeant, fed in nup^nbsp;is uerfentur t Non neceflTehabes nuptialibus certum ieiunandi tempus praefcribe'nbsp;re,fed expefta tantum finem nuptiaruro, amp; abitum fponfi in demum fua,tunc fu^nbsp;fpontefequetur iciunium,amp; qui in nuptiis opipare conuiuabanrur, hi poftnup^^quot;nbsp;as uix olus manducant. Sic pioxfus nulla eft ncccftitas, ut meis difeipulis tcirf^*nbsp;ieiunandi

R 0'H IL ï AS ’I o A N; BR En T 11,, iriunindiptxCtribam.Hoc enimtuncnullo præfcriptouciîïttjcumnuptiæ.inqui -buS nunc ucrfaiitur,finitæ fucrint. Perftringit auscm Chriftus hac comparationcnbsp;difcipulos potifsimum loannis. Hi enim eciam antea Chriftum apud loanncm acnbsp;cufjrucranc,amp; dixcrant; Rabbijqui erat tecum trans Ioidancm,cui tu teftimoniumnbsp;pcrhibuiftijccce is baptizat5amp; omnes ueniunt ad eum.Sed uicifsini audiuerât à. Io-annejpfi uos tcfies cftiSjCj» dixcrim; Nó funi ego Cb£iftus,fedmifius fum ante illu^nbsp;Qin h abet fponlam, fponfus eft,amicus autem fponfqqui rtat amp; audit eum, gaudionbsp;gaudet propter uocem fponfi.Hcc ergo gaudium meum impîecuni eft,illum opornbsp;tctciefcere,me autem minui. Ex quibusuer bis difcipuliloannisopnmeinteJligerenbsp;potuiffentjie quid de lefu, amp; quid de gencre uitæ eius ac dilcipulomm ipfius ludi-candum effet, fedhypocrifi fua excatcatiharumrerum nihil intellexerunt, Quarenbsp;Chriftus tacite eos hac comparatione ftuporis amp; ignauiæ arguit, pcrindc ac fi dicenbsp;ret: St ucrefuiffetis difcipuli Ioannis,nihil mecum de ieiunio cxpoftuhrcsisd'cdexnbsp;iphus concionc, quam de fponfo habuit,animaduericrc potuifieris,quam ob cau-fam difcipuli mci,nimirum nuptiales,non obferuarent nunc ieiunia. Nunc autemnbsp;teipfa cóperio, uos harû rerii nihil animaduertiffe. Quid igitur aliudreliquum eft,nbsp;quim ut iudicéuos plane ftupidos amp;ignauos loannis auditoiesfuiffefSed quid adnbsp;hæc diccmus,quód Chriftus ait; V enient dies, cumtoUetur ab eislponfusjö; tuncnbsp;ieiunabuntf Ergo ne,non neceffe quidemfuit cer ta ieiunia obfeiuare, donee Chrinbsp;ftus in terns conuerfatus eft, nunc autem, poftquam per pafsicnem in gloriam pa-tris intrauit, amp; in ccclos afcendit, nc ceffe erit f Cur igitur P aulus ad Calatas fcri-bens : Dics,inquit,0bferuatis amp; menfes amp; tempora amp; annos.Metuo de uobis,nc frunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ieiunia

lira laborauerim erga uos.Et ad Colloffenfes : Ne quis uos ludicet in cibo aut po- non pradpii tu,aut in parte diei fcfti,aut nouilunii,autfabbatorumtPiofefto, Chriftus hoc uer Qhriflus,nbsp;bo; VenientdieSjCumtoUetLir ab eisfponfus,amp; tunc ieiunabunt,nihilminus qu«mnbsp;certa ieiunia poft afeenfum fuum in coclum ftatuit.Præcepit quidem,uc femper fo-briam uitam ducamus.Caucte,inquiens,uobis,ncqu3ndograuentur corda ueftranbsp;crapulaamp;tbrictate,amp; curishuius uitæ,fednon præcipit,ut poftafeenfionem fuamnbsp;in coclum certis diebusamp; certis horis ieiuncmus,at^ à. certis cibis abftineamus.Nenbsp;que cum aitiToUetur ab eis fponfus,fignißcat, fc poft pafsicnem fuam i difcipulisnbsp;amp; ab ccclefia fua abeffe.Tametfi enim in pafsionc fua a difcipulis abierit,tamen adnbsp;dit.’Etfiabiero ad parandurn uobis locum ,iterum ueniam amp;affumam uos ad menbsp;jpfum,ut ubi fum ego amp; uos fitis. Et iterum ; Non relinquam uos orphancs, ueni-«m ad uos. Ac mox.'Si quis diligit me,ferntonemmeum feruabit,amp; pater meus dinbsp;ligct cum,amp;adeum uenicmus,amp; manfionem apudcumfaciemus. Et rurfusiEcccnbsp;«go uobifeum fum omnibus diebus ufque ad confummationem feculi. Et Paulus:nbsp;Chriftus,inquit,eft caput ecclefix,amp; idem eft,qui faluté dat coi poii. Quæ cû ita fenbsp;habcant,quomodo uerum effet, quôdfponf- s Chriftus nunc « fua i penfa eeclefianbsp;ablatus effet, quemadmodum nuganturhypociitætlmo quanto longius per mornbsp;tem abire uifus eft, tanto propius fe per rcfurrcfticnem fuam Sf inifsionem fpiritusnbsp;fanfti ecclefiæ fuæ coiunxit.Qiijarchoc quod Chriftus dicit ; Veniét dies, eû tollcfnbsp;ab ds fponfus,nô poteft intelligi deea ablatione, qua Ghnftus aft édit in ccelû, amp;nbsp;intraüit in gloriâ patris.Itaij, quodad hune Iccû attinet, in nuptiis tune dicimur j«nuptiitnbsp;rfrc,cujn Deus reuelat nobîs mifericordiâ fuam , amp; côftrtnobisgiatum amp; acceptû auädoefTe iinbsp;bcncficiUjfiuc corporale fiuefpitituale. Sic lacobin nuptiiserac, quando refciuit c«w«r-Hiû fuû lofeph adhuc uiuere,amp; uidit plauftra lt; lofcpho mi ffa. Sic Dauid in nuptii«

IN CAPVT V- EVANG. LVCAE«

fuit, quando uidoriam cGoliathe teportauitSic amp; Apoftoli in nuptiis fuerôt,lt;ÿa» do flue ante flue poft pafsionem ChriftiiEiungelion Ch iifti,propter miracula «fenbsp;£Editi,inter hommes promouir,amp; ipfi ab auditoribus fuiSjObuiiSjqucd aiunt,ulnisnbsp;ÏJuptiarumfi «eepti,aChonoiihtettaaatifunt.Tuftcaùtcmnuptijefincmaccipiunt,amp;fpcnlusnbsp;ris ZT abittu abirc ditirur,cum Deusimmittithobis affliâioncs, amp;cbiicitnos uariis adueifiratinbsp;fpot^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus.Sicfponfus «iacob abirc diccbatur,cum nunciabatur ipfi,filium fuum lofcph

fera dilaniatum, Sic fponfus « lofcpb rcccdcrc uifus cft, cum tanquam adulter in caxccrem coniicicbatur.Sic fponfus ab Apoftolis aufcrri uid. batur, cum aducrfisnbsp;perfecutiohibus propter Chriftum,fiuc ante fiuc pcft ^afsioncm Chrifti,ccncut;cnbsp;bantur.Proindc,cum Chnftus dicit; Num potcftis faccrc,ut tiJii thalami,dum cûnbsp;lUis eft fponfus, iciunent t V enicnt autcni dies, cum ablatus fuerit ab cis fponfus,nbsp;tunc leiunabunt : nec tempore nuptiaruna liccntiam helluandi amp; i ebriandi connbsp;ceditjocc poft nuptias certa amp; ftata iciunia præcipit,ncc rcquirit ut fine uocationcnbsp;Dci adueifis te obilcias, amp; te ipfum affligas, quemadmodum facerdotes Baal fia'nbsp;gelhs amp; cultris fcfc concidebant,fed hoc requirit, ut te præfenti uc cationi Dci aC'nbsp;commodes,ut in omnibus fiuc bonis fiuc malis,prout diuinitus accidcrint,rcdc tenbsp;géras,ut tara profperis quàm aduerfis pic utaris, adecq? utfuper quaiuis cphippia,nbsp;quodaiünt,idoneus fis.Longc ein alia uiuendi ratio « pio rcquiritur,quàm ca quânbsp;fe5antxir inipius amp; hypociita. Nam impius nihil refte facit.ln nuptüs ita Ixtatur,nbsp;ut infaniat. Poft nuptias,ablatofponfo^ablatisbcneficiis Dei, ita trifticia afficitur,nbsp;ut animum defpódeat.ln profperiscontcmnitDcum,amp;’fcclititatcfuaprafraftcnbsp;abutirur.In aduerfis malcdicitDeo ac dcfperat. Hypocritain nuptiis trifticiaaffi'nbsp;cicur,præfentia beneficia Dei reiic it, ac fibi ipfi cruces amp; affliâicncs fine uccationCnbsp;Dei cóquii'it.Pcft nuptias,immittente Deo afiliftiones,amp;uccante ad cruces, fugitnbsp;cas,amp;: quoquo modo poteft, fiuc pic fme impie ad côfcquenda prefpera côtendit.nbsp;Qui auté pius eft,isita uitamfud inftitucrcdcber,ut in nuptiis,hoc eft,pr£efcnt:busnbsp;bencficiis Dei,noniciunct,nonabiieiat beneficia Dci, feci his cum gratiarum adionbsp;nc utatur,nec fibi ipfi crucem fine uocatione D ei imponat,amp; fc affligat.Hæc cnimnbsp;crux,quam quis fibi fine uocationc Dei imponitjnon eft crux Chrifti, fed crux Sa^nbsp;tanæ,ncc poteft quis in ea Dominû ex fide inuocarc. Poft nuptias autem, hoc eft,nbsp;ablatis beneficiis Dei,amp; præfentibus affliiSionibus « Domino immifsis, ita fe geratnbsp;pius,ut ieiunet,ut manum Domini pacienter tolcrct,ut non defperct, fed Demi'nbsp;num inuocctjcerta contepta fiducia,quc5d qui affliftioncs immifit,is etiam in affiinbsp;flionibusferuaturus fit.Et ut aliquid amplius addamus,nemo quidem,ut iam dixinbsp;mus,fibiipfi crucem abflt;$ uocatione Dci imponerc debet,attamen,fi omnino quisnbsp;temehtate fuafein affliiSioncm quandam coniecit,nefic quidemanimum def-pondcat,fed agnofcat peccatum fuum,credatpcccatum propter Chriftum ternitnbsp;ri,amp; inuocet nomen Dni, ut faluus fiat.Q, icunqg cin,inquit pr opheta,inuocaucritnbsp;nomé Domini faluus erit.Breuite£,hac quifquc uirtutc pratditus effe debet, ut nulnbsp;linec profperaenecaduerfie fortunzfuccumbat, fed in omnibus quz accidcrint,nbsp;pia mente feruct,ac przfenti uocatiói Dci obediat, Vndc Paulus,ad CorinthioSnbsp;feribés: Cômendemus,inquit,nos ipfos in oibus,ut miniftri Dci,in tolcrantia mulnbsp;ta,in afilifti0ibus,in nccefsitatibus,in anxictatibus, in plagis, in carccribus,in fedf'nbsp;cionibus,inlaboribus.Etmox.Pcr annaiufticiac dextra aefiniftra, per gloriä^Jgnbsp;nominiâ, per cóuicia amp; laudes.Et ad Philippefes: Didici,aif,inquibus fum his cónbsp;tentuseffe. Nouiamp;hunüliseflcynouiamp;cxccllcrc, Vbiçamp;in oibusinftitutusfutwr

KCaturar’

HOMILIAE IOAN, brent 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144,

amp; faturai’i amp;efurire, Si abundare amp; penuriain pati. Omnia pofliim per Chriftuim qui me corroborat.Huius rei exempl't dedic ]ob»Nam cum dono Domini diuitiisnbsp;afHuebat,nonabi:ciebat eaSjUec rradebatfe in mcndicitatem,(ed ute batur ipfis innbsp;Domino umgratiarum aftione,adeocg pie fein ipfisgercbat, ut teftimonio Deinbsp;non fuerit co tempore ullus fimihs ipfi in toto orbe terxarum.Poftea uero cum dinbsp;uiriæ ablatæ effent, non infaniit adueifus Dominum,ne c defpcrau, t, lcd rnanumnbsp;Dûiniiii adnnrabili æquitate animi fuitinuit dicens; Nudus egreflus fum de uteronbsp;nntris meæ,3: nudusreueitarillue.Dominus deditjDominusabftuht. Sicut Domino piaeuit,itafaâum cft,ficnomen Dominibenedidum. Habcseciam huius leinbsp;cxcmplum in Dauide. Hic actepto à Domino legno, non abdicabac fe imperio,nbsp;nec ineludebac fe inmonafteiium,fed agebat regem, regia utebatur maieftatCjiuîtnbsp;ta præfentem uocationem Dei. Poftea autem regno expulfus, non indignabaturnbsp;aduerfus indicium Dei,nec animum defpondcbat,fed coguabàc, fi bona de manunbsp;Domini accepiffet,mala cur non fuftincretrac dicebat; Si inuenero gratiam in o-culis Dei,ieducct me,amp; oftcndet mih i arcam amp; tabcrnaculum (num. Si auté dixe-iitm.hijuon pl3ces,præfto fum, faciat quod bonum cft coramfe.îtaqi indes Daui Bduid.nbsp;dem in omnibus infticutum,amp; fuper quæuis cphippiaidoncum fu;fle,adeo(5 reipfanbsp;præftitiffe, quod Chriftus hccloco ait : Num pcffuntfilii fpcnfilugcre, quamdiunbsp;cum illis eft fponfust Venient autem dies cû tolk tur ab eis (ponius, amp;’ tune ieiuna-bunt.Habes primam rationcm,proprer quam Chriftus non præfcripfit difcipulisnbsp;fuiscertasamp;Pharifaicas obferuationesieiuniorum. E quapnmumobferuanduninbsp;eft,Chriftum nonuelle,utquisfiineuccationeDtifiibicruc(mimponat Quareca-ftigationcs,fl3gella,amp; aliæ affliftiones, quas monachi amp; hypocritæ nulla Dei uccanbsp;tionefufcipiunt,uanifsima:funt,nec pertinent ad crueemChrifti. Deinde animadnbsp;uertendum eft, Chtiftum hoc potifsimumrequirere, ut difcamus in quauis Fortuna,fiue profperafiue aduerfajanimum in fidefortcm ac conftantem feruare, A’ pronbsp;fperis quidem cum gratiarum achone in timoré Domini uti, aducrfa autem « Donbsp;mino immiffa,in fide pacienter tolerate. Quæ cum ita fe habeant,audiamus nuncnbsp;ea quæ feq uûtur. D icebat autem amp; fim ilitudinem ad illos ; Nemo côm iffur am at«nbsp;nouo ueftimento immittit in ueftimentum uetus,alioqui amp; nouum rum pit,amp; uete c «nbsp;Il non conuenit commiffura à nouo. Et nemo mittit uinum nouum in utres uete - c «nbsp;res,alioqui nouum uinumrumpitutres,amp; ipfum effundetur,amp; unes peribunt Std t «nbsp;Uinum nouum in utres nouos mittendum eft,amp; utra«^ confcruantur. Et nemo bi - 11nbsp;bensuetus,ftatim uulc nouunuDicit enim,uetus melius cft. Ccmparaticni nup t lt;nbsp;darum addit Chriftus duas fimilitudines , Et fie ut côparaticne cftendit,ncn t ffenbsp;^fttas ieiuniorumobferuationesftatuendas,fedforo,utdicitur,ur£ndum,acprænbsp;^'fnti fortunæ fefe accommodandum, ita nunc fimilitudimbus de cet, Chriftianif-uao prorfus non conuenirecum cbferuationibusPhatifaicis ,amp;traditionibushunbsp;manis.Priorergofimilitudoabimmiffuranouipannidudaeft.Namquemadmonbsp;dum ncmo,qui honeftam ueftem habere uelit,affuitueteri Silacero ueftimento imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1?«

miffurani aut fupplementum à nouo pannofumptum. Hæccnim minime con ueniunt, amp; confuta ualde indecora funt. Iraq? etiamfi quis confucrit, tarnen ofiennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

fus pannorum difsimilitudine, amp; indeccro habitu, ftatim abrumpit affumtntum amp; fit rupturamulto peior quàm antea fuerat,ita nemo,qui ueram rcligionemnbsp;feftariuult,coniungerepoteftinunam rcligionem Pharifaicas amp;humanas tradinbsp;tiones cum Euangelio DOMlNl noftri lefuCHRlSTl. Vêtus cnim Si lanbsp;cexa ueftis cftxcligio Pharifaicarum Si humanarum traditionû ac obfexuationutn

.p . nbsp;».tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w*

njlt;uc4ru or jjbQs Hæc religio ideo uetus dicitur, non quod fuerit religio ueterum ac piorun* um^tm pajnarcharumamp; fandorum, qui remifsionem peccatorum Si uitam æternam

^.uungelion tuntur,eofrigidioremacdefperatioremanimumoperantisrcddunt.EuangelioO lefu C krifli uero Domini noftri lefu Chnfti, quod poUicetur remifsionem peccatorum gratisnbsp;efl nouns pan per fidem propter Chriftum, nouo panno confertur, non quod fit religio recenSnbsp;««f.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excogitata. Hoc enim Euangelion lam inde ab initio in paradifo ab ipfomet Do*

mino Deo noftro prædicatum eft,cum dixit ad ferpentcm;Semcnmulieriscontc ' ret caput tuum,amp; fubinde magis ac magis illuftratum eft, donee Chriftus ipfe tarnnbsp;diu prædicatus hominem induit; fed dicitur nouum, propterea Phanfæis,hyponbsp;critis amp; difcipuhs eorum inauditum, infolitum, amp; incognitum erat, amp; uidebatutnbsp;ipfis religio non noua folum, amp; nuper nata, uerumetiam haeretica amp; in Deum blanbsp;fphema.igitur, quemadmodumlaceroamp;ueteriueftimento non cóuenit alTumennbsp;turn noui pannijita uetus Pharifaeorum amp; hypocritaiii fuperftitio non poteftconnbsp;uenire cum nouo Euangelio, quod Chrilhisamp;difcipuli eus prædicarunt.Nam,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;quod ad prædicationem legis attinet,docent hypoentæ, legem impleriexternis

operibus,amp; eum coram Deo iuftum eire,qui coram mundo h oneftam amp; irreprehé fibilem uitam ducif»Chriftus uero docet,lcgem non requirere tantum externa O'nbsp;pera,uerumetiamfpirituales motuscordis.Audiuiftis,inquit,ç diâûfitueteiibus:nbsp;Non occides,quifquis autem occiderit,obnoxius erit iudi cio, A t ego dico uobis,nbsp;cp quifquisirafciturfratri fuo,obnoxius eritiudicio. Et iterum;Audiftis,lt;j diftur»nbsp;fuerit antiquis; Non cômittes adulterium. At ego dico uobis,(p quicunç afpexc-rit uxorc alterius ad concupifeendumeam, iam adulterium cumea cômifitin cor*nbsp;de fuo.Quod autem ad prædicationem Euangelii feu remifsionis peccatorum at^nbsp;tinec,docenthypocritæ,(ÿ mérita bonorum operum amp; humanarum traditionumnbsp;fatisfaciant pro peccatis, mitigent iram Dei, amp; fint digna fempiterna fœlicitate.nbsp;Chriftus autem docet,(p nulla opera hominum tam bona fint, ut pofsint expiatenbsp;peccata,placare Dcum,S mereri uitam £Eternam,fed lt;p temifsio peccatorumjgM'nbsp;tia Dciamp; fempiternafoelicitas cótingant gratis per fidêin ipfum, Quid autem bisnbsp;doftrinis pugnantiusf quid inter fe magis diuerfumf Nó poteft igitur fieri,ut Chrinbsp;ftus ueteri amp; lacero Pharifæorum ueftimento nouum fuum pannum affuat, amp; dœnbsp;örinam Euangelii Pharifaicis amp; h y pocriticis traditionibus uiciet.Fuere quidem mnbsp;ecclefia,qui conati funtmerita hominum cum Euangelio confuere atç cómifcc'nbsp;te,S' dixetunt : Remifsionem peccatorum cótingerc per fidem in Chriftü,fed ita,nbsp;tolnniC dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remifsionem bonis operibus merearis.Hoc autem nihil aliud eft, q ruptura

otI/î oftfs ueterisueftimentipeioremfacere. Nihilenim magis répugnât dcflrinædemeri' ; répugnâtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opcrum,quantum ad iuftificationem attinet, q doârina fidei in lefum Chriftâ.

iârinafidei Vbi.n.prædicatur fides in Chriftum,ibi prædicatur gratiaamp;clemctia Dei, ibi nul lus eft locus mentis. Sienim pcx gratiam,inquit Paulus, non iamex operibus.

HOMILTAE lÓAN. BRENTTI;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iïj

quandoquïdégratia,iam nó eft gratia.Sin ex operibus^nô iam eft gratia. Et itcp^i Gratia feruati eftis per fidé,idcg non ex uobis.Dci donum eft, non ex operibus,ncnbsp;quis glorie^. Quare qui dient jtetnifsioné pftóru'm hac códitione contingerc pernbsp;fidéjUt rcmifsioné bonis opcribus mere.iris^nonpoffentapcr tins q fuis ipfotutnnbsp;uerbiSjfeipfos tôfutare,amp; mérita fua deftruere. Pofterior fimilihido duda eft « ue-teribus utribus. Si cut enim nullus prudensccconomüs ihfundit nouûuinûinucnbsp;teres utres, (Fuerût aût utres Ifraelitis pro uafis) ne uidelicet utres uetuftatc fathif'nbsp;ectes infolentia noui uini rumpanf,amp; uinu effundaf. Sed qui uoluerit rem familiànbsp;icmutiliter adminiftrarc,nouû uinum nouis utribus c0mittit,ut amp; uinu amp; utres fernbsp;uenfjita nullus prudes myfteriorum difpehfator nouum Euahgelion degratuitanbsp;lemifsióepftórum propter Chriftumcótnifcere debet cum uetcribus utribus Pb anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

îifaicaru traditionû,qua£ fentiunt, quod opera hoim mereanf remifsioné peccato ^MngeUo nS tum.Qui uero hoc conafjOihil aliud agit ,qu«m q^ amp; fua mérita deftruat, amp; Euan fitntcomifeeonbsp;gelion Chriftiuiciet,at^ itanec nieritaoperû,ncc gratiam Chrsfti retinear.Oibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

igi€ modis fugiendu eft5nc Edangelioh cû humanis traditionibus, quæ docent re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

»nifsioné pdórumppter opera côntingere,cômifceaf'.Caetcrû,quod in fine addiâ Nemo qui biberit uctus,ftatim unit nqüû ; Dibit ein,uetus melius eft,hac habet fennbsp;tentiâ: Qui ueteribus hoîm traditionibus amp; opinionibus meritorû infedi funt, hinbsp;difficulter admittunt Euangelion de gratuita remifsione pdoru propter Chriftu.nbsp;Exiftimant eih,ut uetus uinû ,ita uetere fuam fuperftitioné multo meliore effe noua puaedicatiohe Euangelii.Quod fi ariteà infedis hoc âccidit,qùid his accideretjnbsp;quibus uni cu Euangelio de gratuita remifsione peccatoru etiâ Pharifaicae obfernbsp;aationcs Sc mérita humanorû opera pracdicareh^çQuare nihil côfultius,nihil uthnbsp;lius,imo nihil magis neceflariu eft, quàm ut doétrinae EuangeHi nihil Pharifaica-tum traditionû commifceatur.Habcs argumenta,quibus Chriftus docet, quas obnbsp;cauffas non exigat à difcipulisfuis certa ieiunia, nec præfcribat ipfis certas S Pha-rifaicas aliorû operû obferuatiohes.Non eft aût cxiftimandum,quôd quia hæc adnbsp;Pharifaeos diâafunt,ad phatifaifmum duntaxat ludaicû confutandû pertineant,nbsp;fed fenciendum eft,quôdhis àrgmentis totus fophifticus ordo, qui in Chriftianif .

mo mérita operû pro peccatis docet, totus niohachifmus, qui certas régulas uitæ Sophift£ Mo ad côfequendâ remifsioné peccatopi: obfetuat,totus deniq? Papat9,qui certa openbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

la amp; indulgentias pro fatisfadione pdorum inftihiit,fubuettaf ac deftrüatur» Non W «ft cin aliud nome fub cœlo inter holes datum ,ih quo oporteat nos remifsionemnbsp;Peccatorum amp; falutem côfequi,quàm nomen Domini noftri lefii Chrifti, qui eftnbsp;bnâcuniPatreamp;Spiritu fando Deus lau dandus infecula Amen.

NSVPERIORI capite exprobrarunt Pharifæi Domï no noftro lefu Chrifto.primum, hominibus peccata re-mitteret, amp;diuinam autoritatem fibi ufurparet, deinde anbsp;cumpeccatoribus amp;pubhcanis conuiuaretur,Poftremïnbsp;lt;p certas ieiuniorum amp;aliorumoperum obferuationesdif-cipulis fuis non præfcriberet.In principio autem huius capi

1 N C A P V T VI. EV A NG. L V C A E.

temper in altero inuenit,quod faftidiat,calumnietur, arguat 8£ repreh edat qned difcipulos fuos non adigac ad obferuationem diuinæ legis. Sed queadniodum annbsp;teainuidaPharifæoium exprobratio nobis optime ceisitj^ptercaquod occafio'nbsp;ne eius didicerimus e' Chnfto,quod fit uerum ipfms officium^ amp; quæ fit ucrà Phaiinbsp;faicarum traditionum ratiOj ita nuncmagnain nobis aftert utilitatem,quôd Phanbsp;lilæi expoftulent cum Ch rifto de uiolatione fabbati.Hac cnim occalione ex plientnbsp;Chriftus, quidreâefentiendum fit de obferuatione non foium fabbati, fed etiamnbsp;omnium legû tam politicaium quàm cærimoniahum. Quare fi nobis refta pubünbsp;carum legum cognitio curje eftjdiligenter animaducrtamus,quod hoc loco Icnbinbsp;J J tur. Faftumeftjinquit LucaSjin fabbato ftcundopnmo, cum trâfii et Icfus per fanbsp;5 J tajUellebant difcipuli eiusfpicaSjSc manducabât ,côfiic3ntes manibus. De hocnbsp;Sabbttiumfèa fabbatofccundoprimo,quodGræci AimçÔTiçûiTop uocant,alii aliterfentiunt.Scdnbsp;€uttdofrimui fi quis diligenter omnia,quæ adhâc rem attinet jcxcutiat, inueniét eum diem hocnbsp;loco fabbatu fecûdoprimum uocari^quo facerdos manipuium primiciarum nicfnbsp;fis coram Dominomouebat.Is erat diesPétccoftes, quem amp;ipla (criptura uocat,nbsp;alteram diem fabbatijhoc eftjfecödum dicm poft prius fabbatum. ! n Leuitico eriinbsp;capite uicefimo tertio itafcribitur:Cum meffueritis fegetem ,fcret!s manipulü prinbsp;miciarummefsis ueftræadfacerdoté.Quimouebitnianipulûcorâ Dno,utaccC'nbsp;ptabilis fit pro uobis.Mouebitautem illü altera diefabbati. £ t mox: Numcrabitisnbsp;ab altera die fabbatijin quo attuliftis manipulö mouéda;,fepteni integra fabbata,nbsp;uflt;5 ad craftinu fabbati fcptimi.Feftü igitur,quod Mofe uocatakcram diê fabbati,nbsp;hoe Lucas uocat fabbarum Aêu'Zî§07tçcû7O(Ujdieni fandum,in quo nullum fei uile o-pus facere Iicebat.Quare,cum eo die difcipuli Chrifti fpicas ucUcrent, amp; manibusnbsp;» » confïicarent: Quidam Pharifæor ó dicebant illis:Quid facicis,qucd no licetfabnbsp;»» batist ApudMatthaeumetiamipfiChriftohocexprobrantjdicentcs^ Eccedifnbsp;cipuli tuifaciunt,quod non licetfacere infabbato. Non exprobrât, quod aliénasnbsp;fegetes uellant.Hoc enim iuxta legem licebat,quae ait: Siintraueris fegetem amicinbsp;tui,frangcs fpicas amp;manu contcrcSjfalce autem nonmeteSjfedexprobrant,quôdnbsp;id faciant die fefto. Habet autem exprobratio ifta h anc fentenciam: Tolerate qunnbsp;dem poffumus,ut cum peccatoribus edatis,uthumanas traditiones non obferucnbsp;tiSj at hoc eft intolerabilc, quod uioletis legem diuinam. Sint fane certa leiunianbsp;prolixœ preces jCÔftitutiones Pharifæorû.Athuius dieiobferuatio mandatum tÖnbsp;diuinum.Ipfauox Dei inquit: Vocabitis hue diem fanftum inter uos NuUiicpuînbsp;SMettiobfer feruilefacietisin eo.Quibus uerbis perfpicue fignificat Dominus,quod non minonbsp;turas recens conditas feptimodie quieuerit,argumentûfaris manifeftum eft,nihilnbsp;operis fabbato faciendum effe.Quid, quod huius diei obferuatio etiam miraculonbsp;côfirmataeftÆtem cum ifraelitæex Aegyptoin defertû proficifcereftfjpluitDo-minus mâna decoclo fingulis diebus,amp; cum referuaref ufj ad mane alterius diei,nbsp;cccpit featere uermibus amp; computrefeere. Sexta autem die dédit Dominus du'nbsp;plices cibos,qui ufque in fabbatum referuati non computrucrût. Hoc igitur fignonbsp;amp; miracalo uoluit Deus oftendere^diem fabbati fumma fanftitate,ocio, amp; quietçnbsp;obferuandum efle.Vndc,cum filii Ifraël, quemadmodumin Numéris capite dccinbsp;Bio quinto feriptum eft, deprehendiflTent hominem in fabbato ligna colligi'tetn,nbsp;amp; Mofe nefeiret, quo fupplicio hichomo afbciendus eflet, refpondit Dominu^-Morte moriatur homo ifte ,obruat eum lapidibus omnis turba extra caftra.Et,üÇ

H o M I L I A E IOAN. B R E N T 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«3

huius did obferuatio maiori rcligione incukaretur, præceptum de fabbato rela tutn eft îH catalogum deetm iHoium uciboiuni quæ totius Icgis fummani continbsp;nent fortitum eft tcrtium locum,ut quo in illuftriori loco pofitum effet,eo fannbsp;éhori religione obfcruandum fignificaictur .Cumigitur DotninusDeus hofternbsp;obferuacioncm huius fabbati AyTEÇs'JrjtûTs, quod eft dies Pehtecoftes nô minoiinbsp;feuericace,q obferuationem fabbati diei feptimi exigat,confcaancum cft,difcipdgt;nbsp;los tuos tanco grauius aduerfus De uni peccare, quanto præfraftius legem Dei uionbsp;hnt.Profefto tanta peccandi licentia proifus intolerabilis eft. V obis ncfolis im-pune etit,tamhumanas quàm diuinas leges uiolaret Nihil minus feremus. Quarenbsp;aut facitOjUt difeipulitui legem Dei obferuéc,aut nos lapidibus efiiciemus, üt potnbsp;ro nonlibeat uobis tam praefrafte peccare.Hæc eft fehtentia expcftulationis ,qüànbsp;P hanfæi exprobrant Chrifto,quo'^d difeipuli eius feftum diem uiolent. At^ hotnbsp;uereeft,qucdthiiftus dehypocritadicit;Curuidesfeftucam,qua:eftinoculoamp;anbsp;tris tuijtrabcm autcm,qua: eftin oculo tuo,non animaduertis f Aut quomodo dinbsp;cis fratri tuo: Sine exim am feftucam ex oculo tuo, amp; ecce trabes in oculo tuo t Hinbsp;Pharifæi featebant toti inuidia, liuote, auariciajarrogantia, contemptu proximijnbsp;amp;impietate. Has fuas trabes non animaduertunt. Peftucam autem illam, quodnbsp;difeipuli Chriftifabbatofpicas uellerent,continuo nonfolum animaduertiât,fednbsp;«tiam exaggerant. Audiamus igitur quid Chriftus ad h»c refpôdeat, Dicit erii « «nbsp;ad cos: Nec hoc legiftis,quod fccit Dauid, cum efuriret ipfe, amp; qui cum illo erant^ lt; «nbsp;Quomodo intrauitin domum Dei,amp; panes propofitionis fumpfit, amp; manduca- lt; «nbsp;lût, amp; dédit his qui cum ipfo er ant, quos non licebat manducare, nifi tantum fa' ‘ «nbsp;ccrdotibus.EtdicebatillisiDominus eftfiliushominis,etiam fabbati. Duobusnbsp;argumentis probat Chriftus, difcipulos fuos euulfionc fpitariim nec peccare netnbsp;uiolare feftum diem.Prius illud argumcntumjexernplum eft à Dauide fumptum.nbsp;Cæterum,hiftoriaquamC H R I S T V Shoclocoallegat,habcturinprioiilinbsp;bro Samuehs capiteuicefimo primo.Nam cum Dauid paucis fetuis comitatus fa-geret Saulem perfecutorem (uum,diuertit forte ad urbem Nobc,in quahabitabatnbsp;fummus facerdos nomine A cbimelccb.Et cum efuriret,poftulauit à facer dote pânbsp;nes.Sacerdos autem refpctidittNon habeo,inquiés, laicos panes ad manum, fednbsp;tantum panem fanâum.Simundi funt pueii,maxime « mulieribus, manducent,nbsp;Cui Dauid:Si de mulieribus(inquit)agiiur,contihuimus nos ab heri amp; nudiustetnbsp;tîus,quando egrediebamur,amp; fuerunt uafa puerorum fanfta.Porro uia hæc poilunbsp;ta quidcm eft,fed amp; ipfa hodie fanftificabitur in uafis,hôc eft: Scimus quidé non linbsp;ttre ex lege laicis manducare panes propofitionis, fed quianosmundifumus, amp;nbsp;Biundis omniafunt munda, ideo li cebit amp; nobis his panibus uefci .Porto, de his .nbsp;panjbus lex in Leuitico capite uicefimo quarto ira dicit: A ccipies fimilâ amp; coquesnbsp;« ca duodccim pancs,qui finguli h abebunt duas décimas, quorum fenos altrinfenbsp;eusfuper menfam purifsimam coram Domino ftatues,amp; pones fuper eos thus lu'nbsp;cidifsimum,utfitpanis inmonumehtum Oblâtionis Domini.Pcr fingulafabbatanbsp;mutabuntur coram Domino,fufeepta à filiis Ifraélfccdere fempiterno.Eruntqucnbsp;Aheron,amp; filiorumeius,ut comedanteosin loco fando.Erunt ( inquitlex ) AhC'nbsp;ronis flifiliorum eius, hoc eft, non liceat aliis hoininibus manducare hos fanflosnbsp;panes, qui coram Domino pertotamhebdomadampofitierant(undeamp; panesnbsp;propofitionis difti funt) fed pertinent tantum ad fummum facerdotemamp; filiosnbsp;eius,quia fanftum fanâorum eft de factificiis Domini iure perpetuo. Cxterum, hî

IN C A P V T VI. E V A N G ; L V C A E.

pr«gt;po P^mesfut amp; hoc interim adiiciam)fignificauçrunt Euangelion, quod eft per duO' fitionà qutdß dcciin A poftolos in oibem terrarum uulgatum, amp; eft panis coelcftis cor hcnU-^nificauerint nis contirmans, potentianimirum Dei, ad faJutcm omnicredenti, femperin CC'nbsp;clefia Domini prædicandum. Si fubinde repetcndum, itcrandum, Si inculcandönbsp;efle,acpropne pertinere adhiios fummi facerdotis, qui eft lefus Chnftus Domi^nbsp;nus nofter. Ex hocigitur exemple Chriftus pro difcipulis aduerfus Pharifæos it3nbsp;argumentaturilnlege non minus præcipitur, utlaici non uefcannir pangt;bus prO'nbsp;poficioniSjQ utfanftareligione hocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fabbatum obferuetur.Dauid au

tern in cafu necefsitatis nuUamhabuit rationem legis de propofitionis, fed cutn efuriret, ac fame urgeretur, uiolauit hanc legem, amp; comedit panes fanflificatos.nbsp;Ncc quifquam cft,quiipfum propter hoc faftum alicuius pcccati accufet jfedem'nbsp;nes excufantpotius faftum propter necefsitatem, quam aiunt non efle legibus fubnbsp;ieftam. Nec eludi poteft,fi dicatur,q^ ideo licuerit Dauidi hac legem uiolare, quianbsp;fummus pôtifex Achimelech,cui fit autoritas difpcnfandæ legis,id ex plenariajUtnbsp;loquuntur ,poteftateconcefferit. Nam Dauid additrationemuiolandælegis,5inbsp;t ortMDrtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem eftjfed amp; ipfahodie fanftificabiturin uafis,hoc eft,pu

qudtenus ttio= nbsp;nbsp;oninia funt pura,amp; fanftis omnia funt faniSa. Hæc autem generalis eft ratio,

/rfre ZicMt petfpicue docet,legcm licere uiolarCjnon autoritäre pôtificis, fed autoritäre Dei, qui quod ad hanc rem attinet, nec alligartt necefsitarem legi,nec iudicaret cibosnbsp;ullum fide fanftificatum inquinare. Proinde fi licuit Dauidi molare propter famenbsp;nbsp;j

legem de panibus propofitioniSjCur non hceret difcipuhs meis,in eodem cafu ne cefsitatis,propter famem uiolare legem de obferuando fabbaro f Et fi cbieceritis,nbsp;difcipulos meos longe difsimilcs lt; ife Dauidi,tf hic iam in rege ni unftus crat,meinbsp;autem difcipuli homines priuati fint, regia tarnen undio non excufat Dauidem,ßnbsp;cut ncc humilitas meos difcipulos accufat, propterea qi quæ fecerit Dauid, lolisnbsp;duntaxatfacerdotibus,nullis autemlaicis fiueregibus fiue priuatis hominibus,nbsp;facerelicuerit. Adh3EC,non folus Dauid hanclegem propter efuriem uiolauit,uC'nbsp;rumetiam ferui eius,qui cum ipfo erant,uiolai unt earn. Nam amp; ipfe Dauid mamnbsp;ducauit,amp; dedit his,qui cum ipfo erant,utmanducarent. Quare, fi ferui DauidiSnbsp;non peccarunt comedendo panes prOj. ofitionis, profefto nec difcipuli mei peccant eucllendofpicasinfabbato, Habes exemplum Dauidis, quo difcipuli Chriftinbsp;excufantur. Huie additur apud Matthaeumcapite duodecimo exemplum defagt;nbsp;cerdotibus. An non legiftisf inquit Chriftus) in lege, ej fabbatis facerdotes in tenbsp;plo fabbatû prophanant,amp; crimine uaeant? Dico autem uobis, cp templo maiotnbsp;eft hoc inloco. Suntamp; alia exépla,quæ alias Chriftus, ad excufationeuiolati fab'nbsp;bati,ut eft illud de circucifione,quæ fitfabbato. Si de oue fabbato in fouea incidennbsp;te,affert,fed ea poftea cómemorabuntur à nobis.Nunc audiamus pofterius argu-,, metum,quoChriftushoclocouiolationcfabbatiexeufat, EtdiccbatillisiDonbsp;,, minuseftfiliushominis,etiamfabbati. InEuangeliftisfaepenumerofitmentionbsp;filii hominis.Paucis igitux cxplicabimus,quæ fit huius ncminis ratio, amp; quid hocnbsp;ebriflui ßli= loco per filium hominis inteKigendum fit. Manifeftum autem eft ,lt;p Chriftus fx'nbsp;uîhominis. pifsinie fefe filiumhominis uocet. Ac alii qudem inepte fenciunt, Chriftum ideonbsp;dici filium hominis,cum alii homines fint filii duorum hominum,patris uidelinbsp;cet amp; matris, Chriftus unius tantum hominis in terra filius fit, nimirum, uirginisnbsp;D«opgt;-.eci Mariæ. Alii melius.fentiunt, Chriftum dicifilium hominisfquo nomine Hebrxinbsp;puikominet fimpliciterhominemintelligunt )per antithefimad Adam primumhominem.nbsp;in terra.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sunt enim duo tantum præcipui homines in toto orbe terrarum,unde totum

manumg^

MOM It I ÀÈ t O À N. ft K 6 N ¥ i t W minum genus pendet: Adam,» quopcndanijs gcnerationc carnaK ,amp; Chriftus^nbsp;». quopendemusgeneratione fpixituali-Fadus eft,inquit Paulus^primus homo Anbsp;dam in animam uiuentem: Extremus Adam infpiritum uiuificantem.Et ptimuSnbsp;homo de terra terrcnus.Secundushomo ipfc Dominus de cœlo. Hæc expofitio finbsp;lii hominis non eftabfuida.Sed obferuandnmcft,priiiiuin,(j quemadmodû paiinbsp;lo antememinimus, Hebræi more fuo hominem uocant fiimm Adam feu hominbsp;niSjficutmortiobnoxium uocant hlium mortis, pacificum, filiunr pacis, perdi-tum,filium perditionis,amp; multa id genus alia.Dcindc,nonfoIus Chriftqs uocat fcnbsp;fihumhominis,fedetiam prophetaEzechiel filius hominis fæpifsimeuocatur.nbsp;Et generaliter quiuis homo,filius Adam feuhominis appellatur.Iob ait;Eccc fteJnbsp;lac non funt mundac in confpeftu Dci, quanto magis holno, putredo, amp; filius hominis,uermis.Et Efaias;Qi}is eft tu,inquit,ut timeas ab homine mortali ,SiÀ fthonbsp;hominis, qui quafifeenum arefcetÆtlcrcmias dcdeuaftatiôeldumææ.’Non ha-bitabit, inquit, ibi uir. Si non incolet eam filius hominis.In his amp; multis aliisfetipnbsp;turæ locis filius hominis non pro Chrifto, fedfimpliciter pro homine, iuxta Hc-hræum idiotifmum accipitut. Vndc cum amp; Chriftus fe filium hominis uocat, noiinbsp;ufurpatfibinouumquoddam amp;infolitum cognomen/edfe hominem fignificänbsp;tuius,morc Hebraco filium hominis fe appellat. Aut fi omnino fingulari quadamnbsp;cauflà fc filium hominis uocat,profedo hanc potilsimumcffcputo,(phocco-gnominehumilitatem amp;contemptumfui coram mundo fignificareuelit. Narrtnbsp;Hebræijcum aliJs pro homine, filium Adam feu hominis dicant, tum præcipucnbsp;hocfaciunt, cumuolunthominis mifcriamamp;calamitatcmab Adamo inipfumnbsp;tranfmiffam exprimere ,ut fit filius hominis, quafi dicas, mifet amp; calamitofus homo, quiiprimo parente fuo Adam in omnia genera afflidionumconieftus eft.nbsp;Quid eft homo,inquit Dauid ,quia innotuifti ci f aut filius hominis, quia reputasnbsp;cum^Homo uanitati fimilis faftus eft,dies cius ficut umbra prætereunt.Et iterum:nbsp;Nolitc confidere in principibus ,’nelt;5 in filiis Adam, in quibus non eft falus, Vo-cat igitur Chriftus fe filium hominis, ut hoc cognominc fignificet ,omncS calaminbsp;taces ab Adam propter peccatum mctlcas,in fc coniedas, ac fc hunc hominem cf-fc,qui iuKta prophetam ,fit dcfpcdus amp; nouifsimus uirorum, plenus doloribus amp;nbsp;infirmitatibuSjin quern Deus omnium hominum pcccata rciccerit.Sed hoc loco,nbsp;cum dicitur : dominus eft filius hominis,ctiam fabbati,pro fiho hominis non tannbsp;tum intelligitur Chriftus,fcdfimpli citer quiuis homo. Namid Marcus pcrfpicucnbsp;indicac,apud quern Chriftus ita dicit : Sabbatum propter homing fadum eft ,amp;nbsp;nó homo propter fabbatum. Ita«^ dominus eft filius hominis, etia fabbati .Quodnbsp;hanc habet fentenciam .* Homo ab initio non folum.ctcatus eft in dominum ternbsp;fac,pifcium,maris,uolatilium cocli, amp; animantium terrx, fed çtiam creams eft innbsp;dominum Abbati. Quicquid cnim creatum 8i ordinatum eft in utilitatem homi-niSjCius rd homo conftimtus eft dominus,amp; ncceffe habet utihtati humanae cedenbsp;ic.Non folum autem animantia terrac ,maris ac cocli in utilitatem h umanam créanbsp;tafuntjuerumetiam fabbatum inutilitatem humanamdiuinitus ordinatum eft.nbsp;Quare manifefte confcquimr,hominem efle dominum ctiam fabbati,Si autem eftnbsp;dominus fabbati,quid reliquum cft,nifi (p liccat ci ctiam fabbato pro iure dominilnbsp;fui utitNon eft ignotum nobis, quodius habeat dominus in pofiefsiones fuas.Hainbsp;betenim poteftatem adminiftandi cas profuo cômodo amp; utilitate^ ac ipfæ poCfefnbsp;(iones necdTe habet utilitaci domini fui feruirc.Proinde, quia etiam fabbatum innbsp;texbunutus poffcfsioncsnumcrandû eft, ncceffe habethumanæ utihtati cedcre,-

IN CAP VT VI. EVANG. LVCAR

Et fiquidem obfcruatu utile fuciit,obfcxuari debet, fi autetn fuexit obfeiuatu ina* tile amp; in cóinodutn ,quéadmodunl accidit in fame, autalio caTu neceisitatis,uiol4nbsp;xe citia peccatum, diuina autoiitate iam olim bomini in prima fui creatione coti'nbsp;ce(ra,licet.Sed quid,inquiesrLex Domini cftiSabbatumtanftifices .Ergo nelicC'nbsp;bit legem Domini uiolare ex necefsitate f abnegabo igitur Cbriftum ex necefsit«'nbsp;te,uidelicet, ne propter confefsionem nominis Chnfti aut perfecutionem patiaXynbsp;aut occidar. A dorabo idolum,ex necefsitate, ne trucider. Dicam falfum teftimœnbsp;nium,ex necefsitate,uidcbcet, ne dicendo ueritatem meipfum grauibus pexiculi®nbsp;amp; damnis obiiciam.E t fi homo dominus eft fabbati diuinalege inilituti,ac poteftnbsp;pro fuo córiiodo illud adminiftrare, quid confequitur, nifi qudd bomini in diulnbsp;na lege bceat,quod libet^Quid autem abfurdius i quid rebus h i manis perniciofi'nbsp;usrquid timori Dei, quem homo uerbo Domini debet, magis aduerfum dici po-. teftrObferuandumigitureft/quodfitdifcrimcnlegumamp;ordinationumdiuina*nbsp;tegudiuifio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ut ex hoc difcrimine erudiamur,quomodo homo fit dominus Icgum, amp;quf

bus legibus necefsitas non fit fubieda.ltaij legum aliæ funt naturales, aliæ pofiti* ^fger iwiwitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pofitiuarum autem aliæ funt ludiciales, aliæ cærimoniales. Naturales leges,

quæ alio nomine ethicæ aut morales uocantur,funt, quas Deus naturali hominis xationi infcnpfic, amp; poftea per Mofen, partim in decalogo, partim alias lUuftra^nbsp;uit.Hæ autemfunt;Deum colendum effe, nomen Dei uenerandum amp; prædicannbsp;dum efle,parentes amp; magiftratus hönorandos,non occidendum,non furandum,nbsp;nonadulteriumcommittendum. Breuiter, proximumficutfeipfum dihgédum,nbsp;amp; quod tibi non uclis fieri, alterinon facicdum efle.ln hoc enim uerbo, quicquidnbsp;ftudii amp; beneuolcntiæ proximo impendere debcmus, fummatim comprehend^.nbsp;N4f«r4tlet le Hæ dicuntur diuinæ leges, non tantum ob id, quod decalogus, in quo tanquamnbsp;ges cur dican jn breuiepitoma continentur, datus fit diuinitus in monte Sinai per Mofen, fednbsp;turlegesdiuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj etjam, quc)d cognitio earum humanæ xationi diuinitus in fculptafir.Vnde

fentiendu cftjiç no folum id ,quod Mofe de bonis operibus,fcd etiâ id quod philo fophi gentium de gcneribus uirtutum amp;officioxum fetipferu nt ac docucrunt ,adnbsp;harum Icgura ordinem pertineat. Quodde Deo, inquit Paulus,cognofci poteft,nbsp;manifeftum eft in gentibus.Deus enim illis patefecit, Etrurfus ; Gentes oftenduntnbsp;opus legis fcriptum in cordibus fuis,fimulatteftante confeientia illorum,amp; ccgitanbsp;f. tionibus intex fe accufantibus aut etiam excufantibus, Pofitiuæ autem leges habetnbsp;K«*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* oxiginem fuam èlegibus naturalibus, amp; funt, quæ diuina ordinationc ad confer^

uationem publics turnecclefiafticæ turn ciuilis politiæ ponuntur amp; conftituunf-folitiadu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duplex eft politia,altera ecclefiaftica,altera ciuilis, duplex quoij oxdo eft

pkx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legum pofitiuarum: A fiæ funt ecclefiafticæ,quas uoeât cærimoniales.Etfunt,qu«

Legeseccleß inftituuntur ad docendam amp; conferuandam ueram fidem feu xeligioncm in eccic aflictepuexs fia,Harum multæ funt in lege Mofi ,ut leges de circumcifionc,de fabbato,de facrinbsp;ficiis,amp; de totoLeuitico cultu.Suntetiam aliquot earum in Chriftianifmo, utinnbsp;ftitunones de baptifmo ,dc cocna dcminica, de prædicatione Euangelii, amp; quæ'nbsp;çunqueordinationesad porrigcndaamp;fumendafacramentaôJjç'K/xôvteo-jUtPaU'nbsp;Imo uerbo ûtar, amp; ad peragédum minifterium uerbi xarà Ta|iv,inftitutæ funt.H^nbsp;autem dicuntur diuinæ leges, primum, quc'd quæ in lege Mofi fuei unt, laræ func

hom i l I A E I o A N. B R E N T II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4«

rcquîrat « nobis publicam dicentiam, ordincni,honeftatcm amp;'¦ modeftiam. Vndc cum Paulus ecclefiam Corinthioium honeftc ordinairet,amp; uiris ac muheribus fuanbsp;cui^ ofiicia in ecclefia præfcripfiflet,addit;Si quis uidctur prophetacffe, aut fpirpnbsp;tualis agnofcat quæ iciibo uobis, quódfint præccpta Dni. Quam ob cauffam^nbsp;quia Dominus uuk amp;præcipit, ut omnia dccenur Si fccundumLrdinem fiant.Sa SacragentiSnbsp;ai autc gentium,non fuerunt diuinx oidinationes,fed cómenta impictatis.Ne^nbsp;cnimfueruntuerbo Dominiinftituta,nccpiofueruntaddocendamuerafidem,nbsp;fed potius fpedarunt ad fubuertendam ueram religionem,amp; ad docendam impienbsp;tatem ac idoloIatnam.Sacra quo^,quæ fub papatu tantum ad expianda mentis ipnbsp;forum peccata, amp; ad placandam iram Dei ex opere operato obfciuantur, no funtnbsp;fidei in Chriftum,fed impiæfuperftitionis facra.Quare necipfa funt diuinæ oxdinanbsp;tiones.Sed de his poftea. Aliæ funt leges ciuiies,quæ propric politicæ,aut iudicia-les,aut forenfes dicuntur,amp; funt,quæ inftituuntur ad conferuandam publicam pa-cem,tranquilhtatem,amp;honeftatem.Suntamp;harummultaeinMofe, quæIfraelitis i^cçespolite»nbsp;latæfueiunt. Ethabetunaquæuisgenspoliticasfuasamp;forenfesleges.Dicuntur c^^curdîinbsp;amp; hæleges diuinæ.Namquas Mofe Ifraelitis tulit,c uerboDomini tuljt.Quas auté uincedicàtur,nbsp;•lii legiflatorcs fecundum redam rationem tulerunt, idco diuinæ dicuntur,q ucdnbsp;ttiagiftratus fit oïdinatio Dci, amp; minifter Dei,ultor ad iram ei, qui quodmalu eftnbsp;fcceiit.Quare politieæ leges magiftratus,hucfpeftantcs, ut bonum opus laudem fenbsp;r«,malum puniatur,amp; publica tranquillitas ac honeftas eonferuetur, diuinæ leges ac ordinationcs optimo iurc dicuntur.Dicit enim Paulus ; Non eft poteftas ninbsp;fi lt; Deo,quæ uero funt poteftates, à Deo ordinatæ funt.Habes difçrimen diuinaginbsp;legum.ReliquumnunccftjUt uideamus quarum legum homo ita dominus ht, minus,nbsp;utnonfitipfisincafunecefsitatisobnoxius. Acphmum,fi demodoiuftificatiO'nbsp;nis coram Deo loquamur,profcdo fentiédum eft, hominem nuUi prorfus legi necnbsp;natural! nec pofitiuæ fubiedum effe.Quanquam enim lex fanda f'.t,amp; qued ad fe at-tinctjtam fanda opera præcipiat,u£ ea,fi p erfede amp;abfolute ab homine impleren-tur,coram Deo iuftificarent,tamen quia homo uenditus eft fub peccatù,nulla lex,nbsp;nuUa opéra legis hue natutalis,fiue cærimonialis, fiueiudicialis, poCTunt heminénbsp;coram Deo iuftificarc, iram Dei placare, amp; uitam æternam mereri, fed folus le.^usnbsp;Chriftus propofitus eft nobis in iuftiheationem noftri,ut omnis qui crédit in eum,nbsp;teputetur ptopter ipfum iuftus coram Deo,amp; habeatuitam æternam.Quare,quodnbsp;ad iuftificationem attinct, Chhftusomnes qui in ipfum creduntab omnibus legpnbsp;bus amp; operibus earum ita liberos reddidit,ut neceffe habcant fentire, ft nullis plagt;nbsp;ne operum fuorum meritis iuftificari amp; uitam h abere pofle. Pertinet autem hæc h'-bertas,non ad externam amp;ciuilem uitam,qua omnibus legibus fubiedifumus,quénbsp;admodum mox fequetur,fed ad confeientiam amp; fidem cordis, uidelicet,ut nomenbsp;putemus nos iuftos propter opera, fed credamus nos tantum propter Chriftumnbsp;iuftos coram Deoreputari.Ethæc libertas confcientiæ «legibus ß^openbus ca-

tum,non tune primum in orbe intrauit, eû Chriftus reuelatus, amp; inter gétes pia di fcientite d lc= catuseftjfedfemper fuit in orbe in cordibus piorû,ab eo tcpore,quo primû cmniûnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ptr

Chriftus promiffus eft,hoc eft,ab initio orbis terrarô,quo didû eft adfeipcntc: Sc' menmulieris conteret caput tuum.Et poftea ad Abraamii: In femme tuobenedi' ’nbsp;çentur omnes genres terræ.Sic Mofe,quanquâ ipfe Ifraelitis iegé tulir,tamé, quednbsp;fld iuftificatiGnéattinct,fuit in côfcientia fua ab oibus legibus liber. Sic Dauid quannbsp;quam uixit fub lege, tame nó reputauit ft iuftû propter opera legis Sic oés pu ante

b 4

A^aetitufti Chtifti in ipüs tnediis legibus fuis fuerunt in confcientia ab onidbiis 1* gibus liberi, quia cicdiderunt fc non proptci opeia legis fed pioptex Chiiftum iönbsp;fticiam cotam Deo habere. De hac libertäre concionatur Petrus in condlio Hicionbsp;folymitano,amp; ait;Quidtentatis Deum, ut imponatur iugumfuperceruices difd*nbsp;nbsp;mini noftri lefu Chrifti ctedimus nos faluos fieri,qucmadmodu amp;illi. Et Paulus:nbsp;Non eftiSjinquitjfublege,fedfub gratia.Acrurfus : Lex fpiritus uitae per Chriftuo*nbsp;lefum liberum me reddiditàiure peccatiamp;mortis.Etiterum: Quicunijiuftifieänbsp;mini per legem,« gratia cxcidiftis,Chriftus fadus eft uobis ociofus, A c de libertatcnbsp;quidcmconfcientiæ haftenus, quahomo per Chriftumita faflus eftdominusIC'

fa diuina^i legum opera « nobis fecienda pertinet, profedo nullus homo liber eft, fed omnes omnibus diuinis legibus fcruandis, tarn naturalibus pofitiuis, obnonbsp;xii funt.QuId ergo fupra didum eft, hominc effe dominu fabbati, amp; licerc in cafnnbsp;necefsitatisfabbatum impune uiolare? V t hanc rem diferte intelligamus,difctim^nbsp;diuinarum legu paulo ante cómemoratum animaduertédum eft, Nam naturales

di ex arboremalis,q ut nomen Domini blafphemia afficias. Mori citius oportet, ^utfalfumteftimoniûdicas. Nonenimeftmaiotnecefsitas, quàmeaquacdebcénbsp;obedientiæ Dei.Et non eft maius periculu, quàm id quod imminet nobis propternbsp;înobedientiâ amp; peccatum.Qpare Omnes aliae necefsitates amp; pericula huic uni neccfnbsp;fitati amp; periculo cedere debent. Vt enim obedias Deo,necefle eft,ut uiuas corpo'nbsp;re,noneft neceffe.Nam Dominus Deus nofter idcohomini naturaliter cognitio*nbsp;nem harumlegû patefccit,ut eas quif^obferuare debeat* Etfidesin Chriftu nonnbsp;aufer thane cognitionemjfed potius illufttat eam3amp; afFert fpiritum fandum, cuiuSnbsp;uirtute id,quod ante nobis fadu impofsibile erat, redditui pofsibile,non quideiHnbsp;perfede impletur (femper enim manet in came peccatum ) fed tarnen, quantumnbsp;ad teftifieanda fidem fatis eft.Proinde omnino neceffe eft, ut naturalibus legibus,nbsp;Leget poßtl quas morales uocant,femper obediamus.Pofitiuæ autem leges, quarum alise funCnbsp;iuèfummd re ecclefiafticae,ali3e forenfes,quoniam amp; ipfæ funt diuinse ordinationes, amp; habét orinbsp;Ugioneobfer ginem fuamexnaturalibus,nonminorireligione qu«m naturales obferuandacnbsp;**®’‘^*»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt. Non tarnen ita facrofandæ amp; inuiolatae funt,ut non liceat eas légitima ncccf

ftus nô reuelatus fuit. Etat ein populo Iftaelitico diuinitus pa Mofen ordinataf,^* erât inhoc ordinatæ,ut noméDei pracdicarefjpromifsiones de Chrifto docerenf,'nbsp;amp; uera religio confetuaretur.Huc fpedat circumcifio,huc fabbatum,hucfacrifieia,nbsp;hue totus Leuiticus cultus. Vult autem Deus naturahlege,ut nomen eius pracdic^nbsp;tut, amp; uetatcligio confetuetux, Qpaxe leges œiimoniales omnino in rep. Ifraelid

HOMÎLïAE lÓAN. ÉREN T It.

obfcruandæ erant»A ttamcn quia baeleges,populo tantum Ifraelitico, non àütem genribuSjdatæ func,ac datæfunt Jfiaclitis non in damnum fed in unlitatcm ipfo-runijideo neque genres bis legibus obnoxiæfucrunt, nec neceflebabueiontfccunnbsp;duin eas uiucre, etiamfi abiefta idololacria refipifcerent, uerum Deum agnofec-rent,amp; promifsionibus de Chrifto crederenc. Vndelegimus NacmanumSyrumnbsp;abnegataimpiecaceueiumDcumamplexum cfre,non camenlegimusipfumcit'nbsp;cumcifum auefabbata agentem. Legimus quoque Niniuitas ad prædicationemnbsp;lonæ refipaiffe,amp; Dco placu)ffe,non tarnen legimus ipfos leges cæriminiales ifraenbsp;lis in policia fua inftituifle. Teftatur amp; Daniel,quod NebucadNezar rex Babylo^nbsp;tiiæ confeffus fit publico cdiâo Deû Ifraelis, amp; uetuerit nequis aduetfus hune Deûnbsp;blafphemiam loquatur.ldem etiam de Dario rege Peifatum fcribit, quod is publinbsp;coedido conftitueritjutinuniuetfo impcrioamp;regno fuotremifcantamp; paueantnbsp;Deum Danielis. Arque ira uerus Deus, tam inmonarchia Babylonica, quàm innbsp;monarch ia Perfica,publice prædicatus eft,amp; proculdubio multi ex gentibus con-uerfi func ad DommumjCertum ramen eft, quod bæ genres non inftituerintapudnbsp;fe facra lfraelitica,neque id ad falutem ipfarum neceffarium trat, quippe quôd leges illæ cætimoniales nongentibus fed Ifraelitis tantum datas fuerunt. lam amp;ipfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clt;eri^

Ifiaelitæ nonfuerunt ira obnoxii bis legibus, ut neceftehabuetint eas Temper ob- monialeslice feruare.Quotiesenimnecefsitasuelhoneftatisuelutilitatisaliouocabat,liccbatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifraelitii

bas leges fine peccarouiolare. Sic poftquamlfraelitacex Aegyptoindeferrumue i»»eceßiMe nerunt,mulei in deferto non circumeidebantur, quemadmodum in lofuacapite «“’/are,nbsp;quinto feriptum eftj uerifimile eft plures illorum in deferto mortuos,qui tarnen,nbsp;quia in fide mortui funt,non funt propter præpucium condemnati.Sic rex Hifkianbsp;difpenfat cum iis,qui uefeebantur agno pafcali, non tarnen étant iuxtalegem fan-ftifacati,amp; ait; Dominus bonus propiciabiturcun(fhs,quitotocorderequiruntDonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. z

minum Deum pattern fuorum, amp; non imputabit eis, minus fanftificati fint. Sic •n.fcriptum eft in pofteriorilibro chronicw capitetricefimo. Qua uoce Hifkia pernbsp;fpicue indicatjnec Ifraelitas teneri legibus caerimonialibus,fi necefsitas aliudfuafcnbsp;rit. Hue pertinet etiam exemplum Dauidis,quod Chriftus hoc loco allegauit, denbsp;panibus ptopofitionis. Hue facit, quod Chriftus ait ; Dominus eft fiJius hominis,nbsp;etiam fabbati. Qyo difto nonuult Chriftus, quod fabbatum, aut alias casrimoniîenbsp;non debcant in rep.lfraelitiea obferuari. Diciteuim aliàs.'Hacc, ( nimitum mota-lia ) oportuitfacere,illa autcm,uidelicet casrimonialia,non omittere.Sed exponitnbsp;rationemlcgum castimonialium, uidelicet, obferuari quidem propter publicanbsp;ordinarionem debcantjfedfi necefsitas uel honeftatis uel utilitatis alio uocat,tuncnbsp;quia homo dominus eftearum,poteft eas fibiaptas Raccommodas facere.Poftrcnbsp;mo,leges ecclefiafticas populi Mofaicipoft Chriftumin totum abrogatasfunt,nbsp;primum, quod facra ifraelitarum fuerunt umbra Chrifti. Poftquàm igirur uerumnbsp;corpus aduenitjumbras euanuerunt. Et lucente fole,extinguuntur lampades.Ita^nbsp;poftquCH R. T ST V S uerus folilluxit, extindas funt lampadeskgis. Deinde , quia poft CHRIST VM externus Ifraeldefiit effe publicus populus, Refp.nbsp;cnimeorum prorfus difsipataamp;abrogataeft,ideodefierunt etiamlegesipforumnbsp;casrimoniales.Atquehæceftueraratiolegumcaerimonialiuminlege.Nuncdica Clt;eriinonîanbsp;mus etiam de cærimoniis populi Chriftiani.Suntenim quasdam, quas Chriftus innbsp;ftituit:Suntquasdâ, quasmaiores noftri adfideinChriftü cômodedocendâordinbsp;narunt. Tametfi aûthæ cærimoniæ,quas maiores noftri inftituerunt,nequaq cumnbsp;bis, quas Chriftus inftituit,côfexendæ funt, jzyn g utr«^ magna relgiôe obferuâdac

IN CAPVT VL EVANG. LVCAE.

funt,Quod cm ad cœtimonias uabo Chrifti inftitutas attinet, otnnînouult Chtî' ftuSjUt ueibo ipfius obediamus.Et quod attinet ad cætitnonias à maionbusnbsp;t^SjUult etiamChriftus, utomnia in ecclefia dcccntcr Ei fecundum ordinem fiant-Sed quiahæ cærimoniæ in noftri utilitatem non damnû inftitutæfunt,ideo uuKnbsp;ctiamDominusucnecefsitatinoftræcedant.Sicmultifunt ChriftianifubTurcinbsp;captiui,qui non poflTunt utifacramehto coenae dominicæ; Ergo ne damnabûtur^nbsp;nequaq^fi modo ueram in Chriftum fidem habeant. M ulti quoq? fub Papatu altcnbsp;ra tantufpecie lacramenti coenæ dominicæ contra inftitutionem Chrifti ufi fünf,nbsp;quis autem dicereteos obhanc rem damnatostHi quidem peccauerunt, qui nullanbsp;necefsitatefed tyrannide tantum amp; hypocrifi alteram fpeciemfacraméti ecclefianbsp;abftulerunt. Qui aût alteram tantum fpeciem fumpferunt, excufati funt proptttnbsp;necefsitatcm.Sunt amp; multi, qui naturafua uinum ne olfacere quidem poffunt,hinbsp;panem tantum in cœnaDnifumunt. Ergo ne pcccanr,quia non fequuntur ordvnbsp;nationc Chrifti^Minime. Nccefsitas ern excufat eos. Nâ fl filius hoiseft dominusnbsp;homUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efletetiâ dominus coenæ dominicæ t dns,inquâ,non tyrânus.Hic

temeritate,crùdelitatCjamp; mero uoluntatisfuæarbitnoleges uiolat,illc

quot; aût non uiolateas,nifi magna,iufta amp; legitimanecefsitate coaâus.ltaij, amp;fi homo conftitutus fit dominus coenæ dominicæ amp; aliarum cænmoniarum j non tarnennbsp;Clt;ttimofült;e licethascærimoniasabfqgiuftaamp;legitimacauffauiolare.Cæterûcærimohiæ,quænbsp;tontificum. à. pontificibus inhocinftitutæ funt, ut mereanf ck opère operate gratiam Dei,te'nbsp;mifsionem peccatorum amp; uitam æternam,prorfus im piæ funt,amp; cum hac opinionbsp;nenequaquam obferuari debenr. Tantum cnimabeft, ut doccant fidem in Chri'nbsp;ftum,ut potius à fide in Chriftum abducant, amp; Ch riftum blafph emia affieiant. Cûnbsp;enim remifsio peccatorum adfolam maieftatem Chnfti pertineat, certe ubi remifnbsp;lîo peccatorum transfertur in mérita opcrumjibi nihil eft,nifi blafphtmia in Chrinbsp;ftum. Quare cærimoniæ fie inftitutæ,qualesfunt priuatæ Miftæ ,amp; quædam aliæ,nbsp;. in ecclefia Domini prorfus abrogandæfuht.Deinde funt etiam leges ciuiles,quas,nbsp;^rdtio “*¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feu forenfes uocant. Hæ eandem habent conditionem cutn

legibus cæriiîionialibus.Nam quæ funt in lege Mcfi, profeâo tantifper ab Jfracli' tisobferuari debuerunt,dum refp.eorum in terra Canaan ccnftitit.Sed quiahæl^nbsp;gçsfueruht tantum populo Ifraeliticoin ipfius utilitatem amp;' trâquillitatcm datæ,nbsp;ideone^gentes his obnoxiæfuerunt, nc^ Ifraelitis illicitum fuit eas in necefsitatenbsp;uiolare.Huc accedit, quodhoc temporein totum abregatæ funt.Eaenim refp.innbsp;qua conditæfuerunt3amp;publica eius populi autoritas cui datæ fuerunt,prorfus abnbsp;rogata funt.Quare unàcum ipfis ctiam leges eorum iudiciales côciderunt. Habetnbsp;Si unaquæque Chriftianorum refp.fuas forenfesleges, quibuscertemagnarelig.'Onbsp;ne obediendum eft, tum,qucdmagiftratus eftordinatio Dei, turn, qued Demi'nbsp;nus præcipiatjUt publica tranquillitas conferuetur. A tramcn,quia non unius tamnbsp;ium,fed cuiufqf légitima reip. magiftratus ordinatio Dei eft, amp; leges ciuiles latænbsp;funt ad publicam utilitatem,ideo fiæ leges non ita facrofah flæ funt, Ut necefle fitnbsp;eas femper inuiclatas obferuare, fed ad quancunqg remp. quis acceflerit, adlegesnbsp;cius mores fuos accorr medaredebet,amp; magiftratus fiuideritlegesfuaspublicænbsp;tranquillitati impedimento elfe,poteft eas autaliqu3ndiufufpcndere,autintotumnbsp;abrogate. Jn his emm legibus maxime ualet, qued uulgodicitur ; Neccfsitasnoonbsp;eft legibus fubieâa. Et iterum : Leges inter arma filent. Habes nunc tam difcrimennbsp;quàm rationem omniû diuinarû legum, qued quantû ad luftificaticnem attincr,nbsp;nullus ex operibus legis fiucnatuialis fiue cærimonialisfiueiudicialis coramnbsp;iuftificewii

H o M I L I AE IOAN. E R EN T I I.

iuftificctur,quantû autem attinet ad obcdientiam, debet guidé quilibet tam natu^ lalibus 5 pofniuis fuæ cuiufcg reip.legibus obfequiû præftaiejn necefsitate auté,amp;nbsp;fl non fileant naturales leges,quæ ex omni parte facrofanftæ amp; inuiolatæ funt,filétnbsp;tarnen tum cærimoniales tum iudiciales,id qùod Chriftus perfpicue fignificat, cûnbsp;pïonunciathominem etiam fabbati dominum efle.Keliquum igitur nunc eft,prp îuflicid corànbsp;mum,ut ad parandam nobis luftieiam coram Deo nô eonfîdamus operibus legis, Deo quotno^:nbsp;autmeritis noftrorum operum,fedcredamus quod propter Chnftum feputemurnbsp;nbsp;nbsp;parada.

iufti coram Dco.Deinde,ut uirtute fpiritus fanób,quem per lidtm accipimus,diui nis legibus ita pareamus, ut fidem noftram teftemur, amp; nihil temere facere uidea-mur,pcr lefumChriftum Dominum noftrum,qui eft un«. cum Patre amp; Spiritufannbsp;öoDeuslaudandusinfecula Amen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

HO H ILIA. XLVIID

tas eucilcrenh Nunc idé quo^ magna autoritäre agit,amp; addit illuftre miraculum, quo ecu fignaculo cóprobaret,non Pharifæo^ ,fed füam de fabbato fentenciamnbsp;ueram ac diuinä effe.Sic enimferibit Euangelifta: Fadum eft aht amp; in alio fabba * *nbsp;tOjUt intraret in fynagogam,amp; doceret. Et erat ibi homo,amp; manus eius dextera e- « ‘nbsp;tat arida.Obferuabant autc eum feribæ amp; Pharifæi,fi in fabbato curaret, ut inueni' ‘ *nbsp;lentjundeaccufarét eum. Cæci Pharifaci produnt fuo ipfo^ indicio caecitatem ‘nbsp;«tinfeitiam fuä. Nam cumobferuent Chriftü, numuelit fabbato hominc fanare,nbsp;ut habeant occafionem aceufandi ipfum contempts amp; uiolats legis, quid his co-gitationibus aliud declarant,qu«m quod nullä prorfus habeant uers fentenciæ lenbsp;gis defabbato eognitione f Lex enim de fabbato dicit : Non facias omne opus itinbsp;eo. Hoc illi fic interprctabanf,quafi Deus prscepiffet,ut in fabbato nec occonominbsp;ca operafierct,nec ægroremedia admoucrentur.Hic ergo uide mihi plane prspo pf,arifæi^£nbsp;ftcrosJegis interprétés amp; exadores. Naturales ,fcu, utuocant, morales legcs,qus poflere inter'nbsp;funt grauiora legis, interpretabanf ciuilifsime, cum debuiflent eas interpretari exa pretunturnbsp;ftifsimeamp;feuerifsime,Diliges,inquiebât,proximûtuum,nimii^ amicum,naminL gern,nbsp;tnicum potes odio h abere. Non occidas quenq manu,alioqui obnoxius eris iudi-tio.Sed fi interim fratré odio habeas,auc conuiciis eum profcideiis,parü retulerit,nbsp;nö ita attox crime defignafti,ut propter ipfum obnoxius fias iudicio amp; incendio gcnbsp;hennæ.Non cómittas adulteriû externo opere.Interim tamc,etiamfi cor adultcriisnbsp;«ftuetf quis enim hismotibus refiftat r ) non cómittitur adulterium. In his amp; ahis legibus moralibus explieädis, Phanfæi clementifsimi interprètes crant. Inctcri-monialibus aûr,quæ funt minora legis, crantfeuerifsimi amp; prorfus inhumani, atçnbsp;adeo ibi atrocifsimü ftatuebant peccatü,ubiaut nullum aut minîmû erat,amp;ibi minbsp;nimum ftttuebant,ubi maximu erat. Vnde apud Matthæum audiunt; Væuobisnbsp;Scriba: amp; Pharifæi hypocritæ,quia decimatis mentam amp; anethû amp; cyminû,amp; relinbsp;quiftis qu3£ grauiora funt legis,iudiciû,mifcricordiâ ac fidé,hæc oportuit facerc,amp;nbsp;aianonomittcte.Duces çæciexcolâtes cuhccjcaraelö autglucictes.lam tolerabile

/

IN CAPVT VI. EVANG. LVCAE.

effet,fl inter folos lüdæos tales Pharifei fuiffent, nunc aute uideas eiufeetnodi prlt; pofteros legis interprètes in totu orbe terrarû quouis tcporefpargi.In rebus ecdefinbsp;afticis maius peccatû ab hypoÄitis habet in die dominica ligna fecare,aut in feriänbsp;fexta carnibus uefei, q ebrietatetn feaari,amp; fcortari. I n rebus ciuilibus maius peccanbsp;imperitomagiftratuiudicaf,feraoccidere,auttributünóomninoiuxtapr^nbsp;feriptum péndefe^q adulterium committere, uirginé uitiare, amp; Dominum Dednbsp;blafphemia afficere. Hæc enim fere impune committuhtur cum lila grauifsimi*nbsp;fuppliciis puniantur .Quidetgotquahdoqüidem præpofterorumPharifæorurn,nbsp;hoc eft, legis interpretum omnia plenâ funt, præpofteri etiamfuht mores bomi'nbsp;num. Si nifi refipifeamus, præpofterus quo^ ent rerum cuentus,ut qui in bac invnbsp;quitate fperent pacem,his eueniat bellumjqui uitamjiis contingat mots,qui foclPnbsp;citatem, iis accidat damnatio, Audiamus igitur Chriftum,uerum legis tarn intet^nbsp;pretem q impletorem, ut non folum ex ipfo reftam cognitionem legis difeamus,

• • » uerumetiam in ipfo legis impletionCm per fidemhabeamus. Sequitur ; JpfeuC'nbsp;’’ rofeiebaccogitationeseorum.Et aithomini^quihabebat manum aridam.-Surgenbsp;» » Si fta in medium.Et furgens,ftetit: A it autem adillos lefusilnterrogabo uos, utrdnbsp;» » liceat fabbatis benefacere,an malefanimam faluam facere,an perdere? Et circumnbsp;’ » fpedis omnibus,dixithomini:Extende manum tuam. Et extendit, Sireftituta eft

• * manus eius fana^quemadmodum altera. Marcus paulo plcnius narrat banc hi'nbsp;ftoriam: Atilli ( inquiths ) tacebant. Et cum circumfpexiffet eos cum iracundia,nbsp;condoleftens fupercæcifcate cordis eorum dicithomini: Extende manum tuam,Sfnbsp;reliqua,qii3efequuntur,Chriftus interrogaticne Si miracUlo fuo interpretatur uera

tegisdefetbs fentenciamlegisdefabbato.Namlexdicit:Memento,utdiemfabbatifanftifices. batouera fen EtadditiSex diebus operaberis,Sifacies omnia opera tua. Septimo autem die fabnbsp;fccM.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;batumDorbini Dei tui eft,nullum opus facias in eo. Cum ergo Chriftus indicatli